Voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft sinds 2011 zo’n 175.000 euro gestolen uit de partijkas. Dat geld gebruikte hij onder meer om zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
Dat blijkt uit een onderzoek door een extern accountant in opdracht van de PVV Limburg. Heemels was tot hij enkele weken geleden door de mand viel ook woordvoerder van partijleider Geert Wilders.
Stress en werkdruk
De PVV’er stapte begin februari al op als fractievoorzitter van de PVV in Limburg vanwege zijn financiële misstappen. Hij stelde via zijn advocaat dat “het gebruik in belangrijke mate was toegenomen ter verwerking van stress en werkdruk”.
Heemels benadrukte dat hij dit niet als excuus aanvoerde, maar “louter als verklaring voor zijn irrationeel handelen”. Hij heeft intussen professionele hulp gezocht voor zijn drugs- en drankprobleem.
De Limburger kwam in opspraak nadat NRC Handelsblad had bericht over hoge bedragen die hij zou hebben overgeboekt naar fractiemedewerker Daryl Pfoster. Volgens Heemels ging het om gewone salarisbetalingen, maar Pfoster verklaarde dat hij de bedragen nooit heeft ontvangen.
NU 07.08.2018 Voormalig PVV’er Michael Heemels gaat toch niet in beroep tegen zijn veroordeling tot anderhalf jaar cel. De rechtbank strafte het voormalig PVV-Statenlid en oud-woordvoerder van Geert Wilders in oktober met anderhalf jaar cel, waarvan vier maanden voorwaardelijk. Heemels had ruim 180.000 euro uit de kas van de PVV Limburg achterovergedrukt om zijn drank- en drugsverslaving te bekostigen.
Na de uitspraak kondigde Heemels aan in hoger beroep te gaan. Maar maandag liet hij in een verklaring aan de regionale omroep L1 weten dat hij besloten heeft zijn gevangenisstraf uit te zitten.
“Hoewel ik nog steeds van mening ben dat er bij het vonnis veel te weinig rekening is gehouden met mijn verslavingsproblematiek en ik daardoor een te forse straf heb gekregen, wil ik een hoger beroep niet meer afwachten”, schrijft Heemels.
Verantwoordelijkheid ter sprake gekomen
Heemels meldt dat hij niet langer wil blijven hangen in het verleden, maar wil werken aan zijn toekomst.
“Tijdens een zeer intensieve klinische behandeling in Portugal is ook het stuk acceptatie en verantwoordelijkheid ter sprake gekomen voor alles wat ik heb gedaan tijdens mijn actieve verslaving”, aldus Heemels. “Door de straf die ik heb gekregen wil ik mijn verantwoordelijkheid nemen voor wat ik heb gedaan.”
Hij laat weten dat hij hoopt na zijn straf snel weer terug te keren in de maatschappij en werk te vinden zodat hij zijn schulden af kan lossen en een nieuw leven kan opbouwen.
Heemels stelde tijdens het proces zich diep te schamen. “Ik zocht mijn heil in het verdoven van stress en zakte steeds dieper weg”, aldus het voormalig Statenlid.
BB 29 jun 2018 ‘Het is kansloos om tegen het besluit in te gaan’, oordeelt hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga over het verzet van PVV Limburg tegen het terugbetalen van verduisterd geld. Oud-fractievoorzitter Michael Heemels verduisterde 178 duizend euro aan partijvergoeding en het Limburgs Parlement besloot in december dat de PVV-fractie het geld moet terugbetalen. Volgens de hoogleraar is de jurisprudentie duidelijk: ‘De regel is dat als fractievergoeding niet is aangewend waar het voor is gegeven, het door de fractie moet worden terugbetaald. In dit geval is dat een beetje zuur.’
Onmogelijk gemaakt
De PVV-Statenfractie wil dat minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) het besluit tot terugbetaling van het Limburgs Parlement terugdraait. Advocaat Stan Schils schrijft volgens 1Limburg dat het de PVV-fractie op deze manier onmogelijk wordt gemaakt politiek te bedrijven zoals andere partijen dat doen. Het besluit betekent dat de PVV tot 2024 jaarlijks 24 duizend tot 35 duizend euro minder fractievergoeding zal ontvangen. Normaal bedraagt die zo’n 90 duizend euro.
Doelmatig en geraffineerde fraude
Michael Heemels verduisterde het geld tussen 2012 en 2016 en om ontdekking te voorkomen maakte hij valse facturen. In oktober 2017 werd hij tot achttien maanden gevangenisstraf veroordeeld, waarvan vier voorwaardelijk. Heemels pleegde volgens de Rechtbank Limburg fraude ‘op een heel doelmatige en geraffineerde manier’. Men zou daarom kunnen denken dat de partij op wat coulance kan rekenen, maar dat is volgens Elzinga niet relevant. De PVV benaderde de hoogleraar al voor zijn oordeel. ‘Hier geldt het gelijkheidsbeginsel. Niet gebruikt voor het beoogde doel betekent: terugbetalen.’
Michael Heemels, oud-woordvoerder en ex-Statenlid van de PVV, raakte verslaafd aan alcohol en drugs en stal geld uit de partijkas, onder meer voor dure reisjes.
Telegraaf 15.12.2017 De Statenfractie van de PVV in Limburg heeft geen goed woord over voor een terugbetalingsbesluit van Provinciale Staten (PS) van Limburg. „Een politieke afrekening”, noemt PVV-fractievoorzitter Robert Housmans het besluit van PS, dat de PVV-fractie een bedrag van bijna 179.000 euro voor 2023 moet terugbetalen aan de provincie. Dat bedrag werd door voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg achterover gedrukt.
De PVV wilde dat de provincie het fraudegeld rechtstreeks bij Heemels ging terug halen. Maar CDA, SP, VVD, D66 en PvdA en oppositiepartij GroenLinks staken daar een stokje voor.
De PVV kreeg het bedrag van de provincie ter ondersteuning van het fractiewerk. Maar Heemels misbruikte dat geld en bekostigde tussen 2012 en 2016 zijn drank- en drugsverslaving en dure reisjes ermee. De PVV ontdekte de fraude vorig jaar. Daarop trad Heemels af als Statenlid. De rechtbank veroordeelde Heemels in oktober tot achttien maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk. Heemels ging in hoger beroep.
De grote partijen proberen de PVV vleugellam te maken, vindt Housmans. De PVV moet het geld van Heemels terug vorderen. Maar dat wordt lastiger omdat de provincie tegelijkertijd een claim van 65.000 euro bij Heemels zelf legt voor gemaakte ambtelijke uren in de fraudezaak, zegt Housmans. Bovendien is Heemels in hoger beroep gegaan.
De PVV moet in die procedure een advocaat betalen uit de fractieondersteuning door de provincie. En juist daarop wordt in het kader van de afbetaling nu gekort. „De coalitie wil dat wij bloeden”, concludeert Housmans.
Telegraaf 15.12.2017 De Statenfractie van de PVV in Limburg moet een bedrag van bijna 179.000 euro terugbetalen aan de provincie Limburg. Dat bedrag werd door voormalig fractievoorzitter Michael Heemels achterover gedrukt.
De PVV kreeg dat bedrag van de provincie ter ondersteuning van het fractiewerk. Maar Heemels misbruikte dat geld en bekostigde zijn drank- en drugsverslaving en dure reisjes ermee. Heemels verduisterde het geld tussen 2012 en 2016. De PVV ontdekte de fraude vorig jaar. Daarop trad Heemels af als Statenlid.
Provinciale Staten van Limburg beslisten vrijdag dat de PVV het bedrag in termijnen tot 2023 moet terug betalen. De PVV verzette zich hiertegen hevig, maar vergeefs.
Terugvorderen
Verder gaat de provincie van Heemels een bedrag van zo’n 65.000 euro voor de kosten van de fraudezaak terugvorderen.
De rechtbank veroordeelde Heemels in oktober tot achttien maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk. Heemels ging in hoger beroep.
NU 15.12.2017 De Statenfractie van de PVV in Limburg moet een bedrag van bijna 179.000 euro terugbetalen aan de provincie Limburg. Dat bedrag werd door voormalig fractievoorzitter Michael Heemels weggesluisd.
De PVV kreeg dat bedrag van de provincie ter ondersteuning van het fractiewerk. Maar Heemels misbruikte dat geld en bekostigde zijn drank- en drugsverslaving en dure reisjes ermee.
Heemels verduisterde het geld tussen 2012 en 2016. De PVV ontdekte de fraude vorig jaar. Daarop trad Heemels af als Statenlid.
Provinciale Staten van Limburg beslisten vrijdag dat de PVV het bedrag in termijnen tot 2023 moet terug betalen. De PVV verzette zich hiertegen hevig, maar vergeefs.
Rechtszaak
Verder gaat de provincie van Heemels een bedrag van zo’n 65.000 euro voor de kosten van de fraudezaak terugvorderen.
De rechtbank veroordeelde Heemels in oktober tot achttien maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk. Heemels ging in hoger beroep.
Afrekening
De Statenfractie van de PVV in Limburg heeft geen goed woord over voor een terugbetalingsbesluit van Provinciale Staten (PS) van Limburg. “Een politieke afrekening”, noemt PVV-fractievoorzitter Robert Housmans het besluit.
De grote partijen proberen de PVV vleugellam te maken, vindt Housmans. De PVV moet het geld van Heemels terug vorderen. Maar dat wordt lastiger door de claim van de provincie op Heemels, zegt Housmans. Bovendien is Heemels in hoger beroep gegaan.
De PVV moet in die procedure een advocaat betalen uit de fractieondersteuning door de provincie. En juist daarop wordt in het kader van de afbetaling nu gekort. “De coalitie wil dat wij bloeden”, concludeert Housmans.
AD 15.12.2017 De PVV in Limburg moet de volledige bedrag van zo’n 177.000 euro dat voormalig fractievoorzitter Michael Heemels uit de partijkas heeft ontvreemd zelf terugbetalen. Dat heeft de raad vandaag besloten.
De PVV kreeg dat bedrag van de provincie ter ondersteuning van het fractiewerk, maar Heemels bekostigde er tussen 2012 en 2016 zijn drank- en drugsverslaving mee. Ook leidde hij een luxe leventje van het geld. De PVV ontdekte de fraude vorig jaar, waarop Heemels moest vertrekken als Statenlid.
De partij had zelf voorgesteld Heemels het volledige bedrag terug te laten betalen, maar de Provinciale Staten van Limburg besloten vandaag dat de PVV het bedrag in termijnen tot 2023 moet terug betalen. Verder vordert de provincie van Heemels een bedrag van zo’n 65.000 euro voor de kosten van de fraudezaak terug.
Veroordeling
De rechtbank veroordeelde Heemels in oktober 2017 tot achttien maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk. Heemels ging in hoger beroep.
PVV-leider Geert Wilders noemde de veroordeling van Heemels ‘niet meer dan terecht’. ,,Het is puur fraude. De werkdruk is geen excuus voor het achteroverdrukken van belastinggeld.”
NU 13.10.2017 Voormalig PVV’er Michael Heemels gaat in hoger beroep tegen de veroordeling voor het oplichten van de PVV. De rechtbank in Maastricht veroordeelde de voormalige fractievoorzitter van de PVV-Limburg twee weken geleden tot anderhalf jaar cel, waarvan vier maanden voorwaardelijk.
Volgens de rechtbank heeft Heemels als voorzitter van de Limburgse PVV-Statenfractie tussen 2012 en 2016 zo’n 177.000 euro achterover gedrukt. Dat bedrag was gemeenschapsgeld, bedoeld voor de Statenfractie van de PVV.
De advocaat van Heemels, Geertjan van Oosten, stelt dat de rechtbank te weinig rekening heeft gehouden met de drank- en drugsverslaving van Heemels, die ook woordvoerder was van Geert Wilders. Volgens zijn raadsman heeft de voormalig PVV’er – hij trad in 2016 af – echter een vreselijk leven achter de rug onder invloed van een zware verslaving. “En daarmee moet rekening worden gehouden”, aldus Van Oosten.
PVV-leider Geert Wilders noemde de veroordeling van Heemels vorige week “niet meer dan terecht”. “Het was geld van de belastingbetaler, bedoeld om de PVV in de Provinciale Staten van Limburg te financieren.”
AD 13.10.2017 Voormalig PVV’er Michael Heemels gaat in hoger beroep tegen de veroordeling voor het oplichten van de PVV. De rechtbank in Maastricht veroordeelde de voormalige fractievoorzitter van de PVV-Limburg en persoonlijk woordvoerder van partijleider Geert Wilders twee weken geleden tot anderhalf jaar cel, waarvan vier maanden voorwaardelijk.
Volgens Heemels’ advocaat Geertjan van Oosten heeft de rechtbank te weinig rekening gehouden met de drank- en drugsverslaving van Heemels. Volgens de rechtbank drukte hij zo’n 177.000 euro achterover uit een fonds voor de ondersteuning van de Limburgse PVV-Statenfractie. Daarmee bekostigde hij drugs, drank en een luxe leventje.
De rechter is volgens Van Oosten echter voorbijgegaan aan het feit dat Heemels een ‘vreselijk leven onder invloed van een zware verslaving’ achter de rug had. ,,En daar moet wel rekening mee worden gehouden”, aldus Van Oosten.
Parkeergarage
Heemels vertelde in een interview met de Volkskrant dat hij cocaïne liet bezorgen in de garage van de Tweede Kamer. Zijn verslaving bereikte in die periode een dieptepunt. ,,Op het laatste gebruikte ik vijf gram per dag. Zelfs dealers vroegen soms of het allemaal voor mij was.”
PVV-leider Geert Wilders noemde de veroordeling van Heemels ‘niet meer dan terecht’. ,,Het is puur fraude. De werkdruk is geen excuus voor het achteroverdrukken van belastinggeld.”
NOS 04.10.2017 De rechtbank in Maastricht heeft ex-PVV’er Michael Heemels veroordeeld tot achttien maanden gevangenisstraf, waarvan vier voorwaardelijk. Het Openbaar Ministerie had 22 maanden cel geëist.
Volgens de rechtbank heeft Heemels zo’n 180.000 euro gestolen uit de partijkas van de PVV in Limburg. Het geld was gemeenschapsgeld, bedoeld voor de Statenfractie van de PVV.
Heemels gebruikte de bankpas en creditcard van de PVV voor zichzelf. Het geld ging op aan onder meer etentjes, uitgaan, reizen, drank en drugs.
Valse facturen
Hij verduisterde het geld tussen 2012 en 2016. Om te voorkomen dat bekend werd wat hij had gedaan, maakte hij valse facturen op. Toen het bedrog aan het licht kwam, stapte hij op als Statenlid en als voorlichter van PVV-leider Wilders in de Tweede Kamer.
Inclusief accountantskosten moet Heemels ruim 183.000 euro terugbetalen, meldt 1Limburg.
Wilders noemt het in een reactie terecht dat er een veroordeling is gekomen. “Het is een drama voor de belastingbetaler. Die is voor heel veel geld opgelicht. Het geld moet terug.” Wilders denkt dat de PVV in Limburg lessen heeft getrokken uit deze kwestie en ervoor zorgt dat er meer controle komt.
VK 29.03.2017 De frauderende ex-fractievoorzitter en -penningmeester van de PVV in Limburg Michael Heemels was niet alleen verslaafd aan alcohol en cocaïne. Door 177 duizend euro uit de partijkas te verduisteren leidde hij ook een luxe leventje. Heemels, ex-woordvoerder van PVV-leider Geert Wilders, was verslaafd aan een ‘boven zijn stand leven’ en had ‘het uitgavenpatroon van een fraudeur’.
Dat betoogde officier van justitie Martin Scharenborg dinsdag voor de rechtbank in Maastricht. Hij verzette zich tegen het beeld dat Heemels zelf en zijn advocaat Geertjan van Oosten vooral uitdroegen: de ex-PVV’er had slechts een graai in de partijkas gedaan om zijn alcohol- en drugsverslaving te bekostigen.
Scharenborg somde enkele uitgaven op: 35 duizend euro aan buitenlandse reizen, 5000 euro aan auto-uitgaven, 19 duizend euro computeruitgaven, duizend euro bij de juwelier, 47 duizend euro aan contante geldopnames, 7500 euro kleding en schoenen. Hij reisde naar Amerika, Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Italië en België. Hij ging naar concerten van Madonna en Bon Jovi, allemaal met verduisterd PVV-geld.
Verminderd toerekeningsvatbaar
Verslavingen kunnen invloed hebben gehad op uw gedrag zei de rechtbankvoorzitter
Tijdens de regiezitting kondigde de officier aan dat hij een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wil eisen tegen de fraudeur. Want het gaat om ‘een groot bedrag’ en bovendien heeft Heemels zijn vertrouwensrelatie geschonden: ‘Je moet de boekhouder als geen ander kunnen vertrouwen.’ Daar staat in het algemeen een celstraf van tussen een half jaar en een jaar op.
Alleen als uit nader psychiatrisch onderzoek blijkt dat Heemels door zijn verslaving verminderd toerekeningsvatbaar was, kan dat dempend werken op de strafmaat, aldus de openbaar aanklager. Op verzoek van advocaat Van Oosten besloot de rechtbank dinsdag namelijk dat een gedragskundige de verdachte zal moeten onderzoeken. ‘Verslavingen kunnen invloed hebben gehad op uw gedrag’, zei de rechtbankvoorzitter.
Verslaving
Volgens advocaat Van Oosten was Heemels de weg helemaal kwijt door zijn verslaving. ‘Zonder verslaving was er geen geld gestolen’, zo haalde hij een constatering van psychiater Bram Bakker aan. Door zijn verslaving was Heemels het verschil tussen goed en kwaad, en tussen mijn en dijn, uit het oog verloren. ‘Het was niet zomaar pikken’, aldus Van Oosten. ‘Hier ligt ernstige psychische problematiek aan ten grondslag.’
Volgens hem is het fraudebedrag ook minder hoog dan het OM zegt: 139.500 euro. Het gaat nu best goed met zijn cliënt, die dagelijks antidepressiva, slaapmiddelen en medicijnen tegen zijn verslaving slikt. ‘Maar het is een precair evenwicht’, aldus Van Oosten. ‘Een onvoorwaardelijke celstraf kan dat onderuit halen.’
Opgebiecht
Hij heeft heel geraffineerd de boekhouding gemanipuleerd om de fraude te verhullen, aldus officier Scharenborg.
Heemels zelf zei dat hij alles heeft opgebiecht en direct open kaart heeft gespeeld. Hij schaamt zich diep en is opgelucht dat de strafzaak eindelijk is begonnen. ‘Ik leefde in een sprookjeswereld’, aldus Heemels, die zijn verslaving de schuld geeft. ‘Als ik nuchter was geweest, had ik zulke uitgaven niet gedaan.’
Officier Scharenborg vond het wel meevallen met dat ‘ruiterlijk toegeven’. Hij wees erop dat Heemels geruime tijd met vervalste facturen en jaarrekeningen heeft geprobeerd zijn gegraai in de kas te verdoezelen. ‘Hij heeft heel geraffineerd de boekhouding gemanipuleerd om de fraude te verhullen, en dat jarenlang’, aldus Scharenborg.
Lees verder
Oud-PVV’er Michael Heemels staat terecht: valt de partij zelf iets te verwijten?
Michael Heemels, oud-PVV’er en vertrouweling van Geert Wilders, moet zich vandaag voor de rechter verantwoorden voor het roven uit de partijkas om zijn verslavingen te bekostigen. Wat staat er op het spel?
Interview met oud-PVV-woordvoerder over drugs en Wilders: ‘Hij was ijskoud’
Michael Heemels moest weg als PVV-woordvoerder. Hij had in de kas gegraaid. Dit is zijn verhaal – ook over de gesloten partijcultuur. (+)
NU 28.03.2017 Michael Heemels hangt, als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt, een gevangenisstraf boven het hoofd. Dat bleek dinsdag tijdens een regiezitting voor de rechtbank in Maastricht.
De rechtbank bepaalde dat er een psychiatrisch onderzoek komt naar de toerekeningsvatbaarheid van de verdachte.
Heemels was lange tijd boegbeeld van de PVV in Limburg en woordvoerder van Geert Wilders. Hij raakte verslaafd aan alcohol en drugs en stal geld uit de partijkas, onder meer voor dure reisjes.
Naar eigen zeggen begon zijn alcohol- en drugsverslaving in 2012 als gevolg van de stress van het harde werken voor de partij. Volgens zijn raadsman Geertjan van Oosten zou hij sindsdien ruim 139.500 euro achterover hebben gedrukt. De PVV Limburg houdt het op 177.000 euro. Welk bedrag het ook is, Heemels liet dinsdag weten zich voor zijn handelwijze te schamen.
Onderzoek
Van Oosten vroeg de rechtbank om een forensisch onderzoek naar de toerekeningsvatbaarheid van Heemels vanwege zijn verslaving. Fraude-officier Martin Scharenborg zag daar niets in. Een verslaving maakt iemand volgens het OM niet minder strafbaar. Zeker als het om zulke grote fraudebedragen gaat, aldus de officier.
‘Heemels heeft geraffineerd de boekhouding vervalst”, hield hij de rechtbank voor. Maar de rechtbank wil toch adviezen van een psychiater en van de reclassering.
Van Oosten was daar blij mee. Volgens hem kun je iemand die verslaafd raakt als gevolg van een extreme werksituatie zoals Michael Heemels, zijn handelwijze niet volledig verwijten. Van Oosten liet zich tijdens de zitting dinsdag onder meer de termen ”doorgezopen en doorgesnoven hoofd” ontvallen.
Medewerking aan onderzoek
Heemels liet na afloop van de zitting weten alle medewerking te zullen verlenen aan het psychiatrisch onderzoek.
De rechtbank bepaalde dat op 4 juli de volgende zitting plaatsvindt. Die zal waarschijnlijk inhoudelijk zijn, tenzij de rapportage door de psychiater dan nog niet rond is.
Telegraaf 28.03.2017 Michael Heemels hangt, als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt, een gevangenisstraf boven het hoofd. Dat bleek dinsdag tijdens een regiezitting voor de rechtbank in Maastricht. De rechtbank bepaalde dat er een psychiatrisch onderzoek komt naar de toerekeningsvatbaarheid van de verdachte.
Heemels was lange tijd boegbeeld van de PVV in Limburg en woordvoerder van Geert Wilders. Hij raakte verslaafd aan alcohol en drugs en stal geld uit de partijkas, zo biechtte hij onder andere in diverse interviews op. Hij vertelde zelfs dat hij cocaïne liet bezorgen bij de Tweede Kamer en dat hij dagelijks alcohol dronk en drugs gebruikte tijdens zijn werk.
Nerveus
Voor aanvang van de zaak oogde de ex-PVV’er nerveus. „De eerste keer dat ik in aanraking kom met justitie. Wat wil je?”, is zijn uitleg aan onze verslaggever.
Naar eigen zeggen begon zijn alcohol- en drugsverslaving in 2012 als gevolg van de stress van het harde werken voor de partij. Volgens zijn raadsman Geertjan van Oosten zou hij sindsdien ruim 139.500 euro achterover hebben gedrukt. De PVV Limburg houdt het op 177.000 euro.
Van Oosten vroeg de rechtbank om een forensisch onderzoek naar de toerekeningsvatbaarheid van Heemels vanwege zijn verslaving. Fraude-officier Martin Scharenborg zag daar niets in. Een verslaving maakt iemand volgens het OM niet minder strafbaar. Zeker als het om zulke grote fraudebedragen gaat, aldus de officier. ,,Heemels heeft geraffineerd de boekhouding vervalst”, hield hij de rechtbank voor. Maar de rechtbank wil toch adviezen van een psychiater en van de reclassering.
Fraude-officier Martin Scharenborg ziet niets in zo’n onderzoek. Een verslaving maakt iemand volgens het OM niet minder strafbaar. Toch gaat de rechtbank akkoord, met daarbij de vermelding: „Dat is geen voorschot op vonnis. Daar gaan wij over, maar we willen voorgelicht worden.”
De rechtbank bepaalde dat op 4 juli de volgende zitting plaatsvindt. Die zal waarschijnlijk inhoudelijk zijn, tenzij de rapportage door de psychiater dan nog niet rond is.
Telegraaf 28.10.2016 Michael Heemels, oud-woordvoerder van Geert Wilders, liet cocaïne bezorgen in de garage van de Tweede Kamer.
Heemels drukte 110.000 euro van de PVV achterover voor zijn verslaving. „Op het laatste gebruikte ik 5 gram per dag. Zelfs dealers vroegen soms of het allemaal voor mij was.” Dat zegt hij in een interview met de Volkskrant.
Heemels zegt dat Wilders veel druk op hem uitoefende, maar dat is volgens hem geen excuus, „ik heb dat spul zelf door mijn lijf gejaagd.”
Over de ’minder Marokkanen’-toespraak van Wilders zegt Heemels nu: „Geert wist dat hij goud in handen had. Die week zijn er meerdere gesprekken geweest. Toen is besloten: dat gaan we doen.” Wilders is aangeklaagd voor de toespraak, de inhoudelijke behandeling begint maandag.
VK 28.10.2016 Michael Heemels, de voormalig woordvoerder van Geert Wilders die tenminste 110 duizend euro van de PVV achterover drukte voor zijn alcohol- en cocaïneverslaving, vertelt zaterdag in de Volkskrant voor het eerst wat er achter de schermen bij de PVV met hem gebeurde. De Volkskrant sprak hem vier keer langdurig.
Heemels moest in februari 2016 weg bij de PVV, nadat hij bekend had gemaakt wat hij had gedaan. Naast woordvoerder was hij ook fractievoorzitter van de PVV in de Provinciale Staten Limburg. Heemels is open over zijn eigen verslaving: ‘Ik liet de cocaïne leveren tot in de garage van de Tweede Kamer. Op het laatst gebruikte ik 5 gram per dag.’ Enorme hoeveelheden: veel gebruikers hebben genoeg aan een halve gram per avond. ‘Zelfs dealers vroegen soms of het allemaal voor mij was.’
Hij zegt dat Wilders zeer grote druk op hem uitoefende en dat dit ook bij anderen gebeurde. Al stelt hij nadrukkelijk dit niet als excuus aan te voeren. ‘Ik heb dat spul zelf door mijn lijf gejaagd.’
In het interview vertelt hij over de voorbereiding van de ‘minder-minder’- avond: ‘Geert wist dat hij goud in handen had. Die week zijn er meerdere gesprekken geweest. (…) Toen is besloten: dat gaan we doen.’ Wilders staat terecht voor de uitspraken over minder Marokkanen. Maandag begint de inhoudelijke behandeling van zijn zaak.
De werkdruk binnen de partij was enorm, vertelt Heemels. Drie voormalige PVV-collega’s bevestigen dat en zeggen dat meerdere medewerkers van Wilders langdurig ziek thuis zaten. Over de werkwijze van Wilders zegt Heemels: ‘Zijn vragen waren commando’s. Als hij iets wilde, stuurde hij een mail. Daarop moest ik bevestigen met ‘ok’. Als ik dat niet deed, kreeg ik binnen een halve minuut een appje: ‘zie mail’. Als ik dan nog niks deed, kreeg ik een sms: ‘waarom reageer je niet?’ Als het dan weer te lang duurde, werd ik gebeld door de secretaresse. Zelf belde hij bijna nooit.’
‘Als de secretaresse belde dat Geert je wilde zien, moest je alles uit je handen laten vallen en naar zijn kamer komen. Daar zei hij meteen wat hij wilde. Soms wilde hij weten hoe hij vandaag op tv kon komen. Binnen een kwartier moest ik dan met een idee komen.’
Nadat hij zijn diefstal opbiechtte kreeg Heemels via whatsapp medegedeeld dat hij op staande voet zou worden ontslagen. Later werd zijn contract beëindigd. Wilders heeft volgens hem nooit meer iets van zich laten horen.
Geert Wilders is herhaaldelijk om een reactie gevraagd maar hij reageerde niet op verzoeken via mail of telefoon. Ook zijn voorlichters en diverse Kamerleden van de PVV hebben niet op meerdere pogingen tot wederhoor geantwoord.
AD 28.10.2016 Michael Heemels, oud-woordvoerder van Geert Wilders, liet cocaïne bezorgen in de garage van de Tweede Kamer. Dat zegt hij in eeninterview met de Volkskrant. Heemels drukte tienduizenden euro’s van de PVV achterover voor zijn verslaving. ,,Op het laatste gebruikte ik 5 gram per dag. Zelfs dealers vroegen soms of het allemaal voor mij was.”
Zelfs dealers vroegen soms of het allemaal voor mij was, aldus Michael Heemels.
Heemels zegt in het interview dat Wilders veel druk op hem uitoefende, maar dat is volgens hem geen excuus, ,,Ik heb dat spul zelf door mijn lijf gejaagd”. Hij geeft een inkijkje in de werkwijze van Wilders: ,,Zijn vragen waren commando’s. Als hij iets wilde, stuurde hij een mail. Daarop moest ik bevestigen met ‘ok’. Als ik dat niet deed, kreeg ik binnen een halve minuut een appje: ‘zie mail’. Als ik dan nog niks deed, kreeg ik een sms: ‘waarom reageer je niet?’ Als het dan weer te lang duurde, werd ik gebeld door de secretaresse. Zelf belde hij bijna nooit.”
Misstappen
Michael Heemels stapte begin februari op met als reden ‘financiële misstappen‘ binnen de fractie. De Limburger was tot het moment van zijn opstappen fractievoorzitter van de PVV Limburg en de persoonlijke persvoorlichter van Geert Wilders.
Nadat hij zijn diefstal opbiechtte, kreeg Heemels via Whatsapp te horen dat hij op staande voet ontslagen was. Van Wilders heeft hij naar eigen zeggen niets meer gehoord. De PVV deed aangifte tegen Heemels.
Telegraaf 10.06.2016 Een pijnlijke vergissing bij de Statenvergadering in Limburg vrijdag. Op de lijst met sprekers stond Michael Heemels, die in februari was opgestapt omdat hij 175.000 euro uit de partijkas had gehaald.
Tot overmaat van ramp werd PVV-fractievoorzitter Robert Housmans door een Statenlid van GroenLinks per ongeluk ook nog ,,de heer Heemels genoemd”. Dat meldt 1Limburg.
Eruit gegooid
Housmans had het provinciebestuur erop gewezen dat Heemels op de sprekerslijst stond. ,,Volgens mij hebben we de heer Heemels bij ons uit de fractie gesodemieterd”, zei hij.
Gouverneur Theo Bovens antwoordde: ,,We hadden het al ontdekt, maar net niet voordat u begon met uw verhaal.”
NU 26.04.2016 Het Openbaar Ministerie in Limburg gaat oud-PVV’er Michael Heemels vervolgen. De voormalig fractievoorzitter van de PVV Limburg heeft zich volgens het OM schuldig gemaakt aan verduistering. Dit bevestigde een woordvoerder van het OM dinsdag na berichtgeving in Limburgse kranten.
Wanneer de zaak dient is nog niet duidelijk. ”Het onderzoek loopt nog, maar is in een afrondende fase”, aldus een woordvoerder van het OM. Een proces zal gezien de stand van het onderzoek niet al te lang meer op zich laten wachten, zei hij verder.
Heemels zou sinds 2011 zo’n 175.000 euro uit de partijkas hebben gestolen en dat geld gebruikt hebben om onder meer zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
Telegraaf 26.04.2016 Het Openbaar Ministerie in Limburg gaat oud-PVV’er Michael Heemels vervolgen. De voormalig fractievoorzitter van de PVV Limburg heeft zich volgens het OM schuldig gemaakt aan verduistering, bevestigde een woordvoerder dinsdag na berichtgeving in Limburgse kranten.
Wanneer de zaak dient is nog niet duidelijk. ,,Het onderzoek loopt nog maar is in een afrondende fase”, aldus een woordvoerder van het OM. Een proces zal gezien de stand van het onderzoek niet al te lang meer op zich laten wachten, zei hij verder.
Heemels zou sinds 2011 zo’n 175.000 euro uit de partijkas hebben gestolen en dat geld gebruikt hebben om onder meer zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
AD 26.04.2016 Het Openbaar Ministerie in Limburg gaat oud-PVV’er Michael Heemels vervolgen. De voormalig fractievoorzitter van de PVV Limburg heeft zich volgens het OM schuldig gemaakt aan verduistering, bevestigde een woordvoerder dinsdag na berichtgeving in Limburgse kranten.
Wanneer de zaak dient is nog niet duidelijk. ,,Het onderzoek loopt nog maar is in een afrondende fase”, aldus een woordvoerder van het OM. Een proces zal gezien de stand van het onderzoek niet al te lang meer op zich laten wachten, zei hij verder.
Heemels zou sinds 2011 zo’n 175.000 euro uit de partijkas hebben gestolen en dat geld gebruikt hebben om onder meer zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
Wilders
Geert Wilders reageerde eerder ‘geschokt, verrast en kwaad’ over de affaire rond zijn woordvoerder Michael Heemels. ,,Nooit is mij iets gebleken van welke verslaving dan ook bij hem. En van het onrechtmatig gebruikmaken van belastinggeld evenmin. Wat hij gedaan heeft is natuurlijk schandalig en absoluut onaanvaardbaar en ik begrijp het besluit van de Limburgse PVV om aangifte te doen dan ook volledig. Er is geen plaats meer bij de PVV voor de heer Heemels in welke hoedanigheid dan ook”.
VK 25.04.2016 Michael Heemels, voormalig fractievoorzitter van de PVV in Limburg en ex-persvoorlichter van Geert Wilders, heeft niet alleen een graai in de partijkas gedaan om zijn alcohol- en drugsverslaving te bekostigen. Hij heeft met de betaalpas en creditcard van de PVV ook een bonte reeks aan luxe-uitgaven gedaan om ‘de blitse jongen, het mannetje’ uit te hangen, zoals waarnemend PVV-fractievoorzitter Robert Housmans dat omschrijft.
Hij ging vorig jaar naar een popconcert van Madonna: 900 euro. Hij kocht verlovingsringen bij Siebel Juweliers: 700 euro. Hij overnachtte in 2014 in het Berlijnse vijfsterrenhotel Adlon: 300 euro. Ook HiltonWenen komt in zijn uitgavenlijst voor. Tripjes naar het buitenland, tickets voor theaters en concerten, elektronica-artikelen, kleding en schoenen, zelfs belastingaanslagen, verkeersboetes en deurwaarderskosten betaalde hij met de PVV-pas. Ook voor de inrichting van zijn appartement werd de partijkas aangesproken.
Dat blijkt uit het extern accountantsonderzoek naar de uitgaven van de ex-PVV’er, dat onlangs is besproken in het presidium van de Provinciale Staten van Limburg en waarover Dagblad de Limburger maandag berichtte. Housmans bevestigt het accountantsoverzicht, waaruit blijkt dat Heemels niet alleen drank- en drugsverslaafd, maar ook koopziek was op kosten van de belastingbetaler. ‘Hij hield er een redelijk luxeleven op na en betaalde dat niet uit eigen middelen’, aldus de waarnemend fractievoorzitter.
176 duizend euro aan ‘onrechtmatige’ uitgaven
Volgens Housmans heeft Heemels, die ook penningmeester van de PVV in Limburg was, van 2012 tot begin dit jaar 176 duizend euro aan uitgaven ‘onrechtmatig’ gedaan. Het is een optelsom van uitgaven en geldopnames waarvoor geen partijdoel en toestemming van anderen was, aldus Housmans. De helft van dat bedrag, bijna 90 duizend euro, nam Heemels contant op.
Uit het overzicht blijkt ook dat hij zelfs op de valreep dit jaar, toen al een onderzoek naar zijn uitgaven was gelast en de rechterhand van Wilders al van zijn voetstuk aan het vallen was, nog ruim 20 duizend euro van de PVV-rekening heeft gehaald. Daarvan betaalde hij onder meer enkele duizenden euro’s aan zijn advocaat Tim Farber, die hij wegens de affaire had ingeschakeld.
Housmans is ‘geschokt’ en ‘met stomheid geslagen’ over de uitgaven. Heemels’ advocaat wilde maandag niet reageren. ‘We hebben de stukken ook ontvangen en zullen eerst reageren richting betrokken partijen.’
Tegen Heemels loopt een strafrechtelijk onderzoek. De gevallen PVV-politicus, die bij de vorige verkiezingen de meeste voorkeursstemmen in Limburg behaalde, heeft vorige maand in een brief aan Provinciale Staten zijn excuses aangeboden. Hij liet toen ook weten dat hij in een afkickkliniek zat om van zijn verslaving af te komen.
Telegraaf 25.04.2016 Ex-fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft voor een fors bedrag luxeartikelen gekocht en rekeningen betaald van door hem verduisterde fractiegelden. Dat blijkt uit een accountantsoverzicht dat is ingezien door Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad.
Heemels verklaarde na zijn opstappen het geld voornamelijk te hebben gebruikt voor het bekostigen van zijn drank- en drugsverslaving. Van de 176.000 euro die volgens de PVV onrechtmatig is besteed, is een kleine 90.000 euro conVipkaarten
De rest is uitgegeven aan onder andere vipkaarten voor een concert van Madonna, verlovingsringen, reisjes naar Wenen en New York, meubels en gadgets. De voormalig woordvoerder van Geert Wilders gebruikte de met gemeenschapsgeld gevulde pot verder ook voor het betalen van snelheidsboetes, belastingen en deurwaarderskosten.
Trouw 25.03.2016 Voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft sinds 2011 zo’n 175.000 euro gestolen uit de partijkas. Dat geld gebruikte hij onder meer om zijn drank- en drugsverslaving te financieren. Dat blijkt uit een onderzoek door een extern accountant in opdracht van de PVV Limburg.
De fractievoorzitters van de partijen in het Limburgs Parlement reageerden vrijdag ‘met grote afkeuring en ontsteltenis’ op de hoogte van het bedrag. Het gaat om provinciale gelden bedoeld ter ondersteuning van de fractie. De partijen willen dat de PVV alles netjes terugbetaalt. De PVV heeft een terugbetalingsvoorstel gedaan.
Aangifte
PVV Limburg heeft aangifte tegen Heemels gedaan. De recherche is bezig met een strafrechtelijk onderzoek.
Heemels was tot hij enkele weken geleden door de mand viel ook woordvoerder van partijleider Geert Wilders.
NU 25.03.2016 Voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft sinds 2011 zo’n 175.000 euro gestolen uit de partijkas. Dat geld gebruikte hij onder meer om zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
Dat blijkt uit een onderzoek door een extern accountant in opdracht van de PVV Limburg. Heemels was tot hij enkele weken geleden door de mand viel ook woordvoerder van partijleider Geert Wilders.
De fractievoorzitters van de partijen in het Limburgs Parlement reageerden vrijdag “met grote afkeuring en ontsteltenis” op de hoogte van het bedrag. Het gaat om provinciale gelden bedoeld ter ondersteuning van de fractie. De partijen willen dat de PVV alles netjes terugbetaalt. De PVV heeft een terugbetalingsvoorstel gedaan.
PVV Limburg heeft aangifte tegen Heemels gedaan. De recherche is bezig met een strafrechtelijk onderzoek.
Stress en werkdruk
De PVV’er stapte begin februari al op als fractievoorzitter van de PVV in Limburg vanwege zijn financiële misstappen. Hij stelde via zijn advocaat dat “het gebruik in belangrijke mate was toegenomen ter verwerking van stress en werkdruk”.
Heemels benadrukte dat hij dit niet als excuus aanvoerde, maar “louter als verklaring voor zijn irrationeel handelen”. Hij heeft intussen professionele hulp gezocht voor zijn drugs- en drankprobleem.
De Limburger kwam in opspraak nadat NRC Handelsblad had bericht over hoge bedragen die hij zou hebben overgeboekt naar fractiemedewerker Daryl Pfoster. Volgens Heemels ging het om gewone salarisbetalingen, maar Pfoster verklaarde dat hij de bedragen nooit heeft ontvangen.
VK 25.03.2016 Voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft sinds 2011 zo’n 175 duizend euro gestolen uit de partijkas, blijkt uit onderzoek van een extern accountant. Eerder werd gesproken over een bedrag van slechts 20 duizend euro. Heemels gebruikte het geld onder meer om zijn drank- en drugsverslaving te financieren.
Heemels ging deze maand diep door het stof. In een afscheidsbrief aan de Provinciale Staten Limburg biechtte hij zijn drank- en drugsverslaving op. En voerde dat als reden aan om een greep uit de staatskas te doen.
‘Jarenlang heb ik mijn toevlucht gezocht in overmatig drank- en drugsgebruik om stressvolle situaties, werkdruk en persoonlijke conflicten te kunnen meesteren’, schreef Heemels in de brief. ‘Op een gegeven moment heb ik uitsluitend nog geleefd in een sprookjeswereld, de realiteit compleet uit het oog verloren en alles en iedereen om me heen belogen en bedrogen.’
Een extern account voerde in opdracht van de PVV in Limburg onderzoek uit naar Micheal Heemels. Uit dat onderzoek blijkt nu dat Heemels bijna twee ton stal uit de partijkas van de PVV. Dat is flink meer dan de 20 duizend euro waar eerder vanuit werd gegaan.
Heemels was tot hij enkele weken geleden ook woordvoerder van partijleider Geert Wilders. Hij gold als een rijzende ster binnen de partij. Deze maand nam Heemels officieel afscheid als Statenlid. Daarbij was hij zelf niet aanwezig, omdat hij een afkickkliniek zit.
‘Grote afkeuring en ontsteltenis’
De fractievoorzitters van de partijen in het Limburgs Parlement reageerden vrijdag ‘met grote afkeuring en ontsteltenis’ op de hoogte van het bedrag. Het gaat om provinciale gelden bedoeld ter ondersteuning van de fractie. De partijen willen dat de PVV alles netjes terugbetaalt. De PVV heeft een terugbetalingsvoorstel gedaan.
PVV Limburg heeft aangifte tegen Heemels gedaan. De recherche is bezig met een strafrechtelijk onderzoek.
Telegraaf 25.03.2016 Voormalig fractievoorzitter Michael Heemels van de PVV Limburg heeft sinds 2011 zo’n 175.000 euro gestolen uit de partijkas. Dat geld gebruikte hij onder meer om zijn drank- en drugsverslaving te financieren. Dat blijkt uit een onderzoek door een extern accountant in opdracht van de PVV Limburg.
De fractievoorzitters van de partijen in het Limburgs Parlement reageerden vrijdag ’met grote afkeuring en ontsteltenis’ op de hoogte van het bedrag. Het gaat om provinciale gelden bedoeld ter ondersteuning van de fractie. De partijen willen dat de PVV alles netjes terugbetaalt. De PVV heeft een terugbetalingsvoorstel gedaan.
PVV Limburg heeft aangifte tegen Heemels gedaan. De recherche is bezig met een strafrechtelijk onderzoek.
Heemels was tot hij enkele weken geleden door de mand viel ook woordvoerder van partijleider Geert Wilders.
AD 25.03.2016 Michael Heemels, ex-fractievoorzitter PVV-Limburg en rechterhand van Geert Wilders, heeft in totaal 175.000 euro uit de partijkas van de PVV gestolen. Dat meldt nieuwsmedium L1 op basis van een onderzoek van een externe accountant in opdracht van de PVV.
Ik leefde in een sprookjeswereld en heb er een puinhoop van gemaakt, Aldus Michael Heemels, ex-PVV.
Heemels kwam in opspraak nadat NRC Handelsblad had bericht over hoge bedragen die hij zou hebben overgeboekt naar fractiemedewerker Daryl Pfoster. Volgens Heemels ging het om gewone salarisbetalingen, maar Pfoster verklaarde dat hij de bedragen nooit heeft ontvangen.
Michael Heemels stapte begin februari op vanwege ‘financiële misstappen’ binnen de fractie. De misstappen zijn, zo liet hij toen via zijn advocaat weten, ingegeven door ‘problematisch drank- en drugsgebruik’. De Limburger was tot het moment van zijn opstappen fractievoorzitter van de PVV Limburg en de persoonlijke persvoorlichter van Geert Wilders. De PVV deed aangifte tegen Heemels.
Wilders
Geert Wilders reageerde eerder ‘geschokt, verrast en kwaad’ over de affaire rond zijn woordvoerder Michael Heemels. ,,Nooit is mij iets gebleken van welke verslaving dan ook bij hem. En van het onrechtmatig gebruikmaken van belastinggeld evenmin. Wat hij gedaan heeft is natuurlijk schandalig en absoluut onaanvaardbaar en ik begrijp het besluit van de Limburgse PVV om aangifte te doen dan ook volledig. Er is geen plaats meer bij de PVV voor de heer Heemels in welke hoedanigheid dan ook”.
Fractievoorzitters van de partijen in Limburg reageerden vrijdag met grote afkeuring op de hoogte van het bedrag. Het geld is namelijk bedoeld om politieke partijen te ondersteunen. De partijen eisen dan ook dat de PVV er voor zorgt dat het geld weer terugkomt. In een brief aan Provinciale Staten schreef Heemels al het boetekleed aan te zullen trekken voor ‘de puinhopen die hij heeft aangericht’. Hij leefde naar eigen zeggen in een ‘sprookjeswereld’ waarin hij iedereen ‘jarenlang voor de gek heeft gehouden’.
Telegraaf 18.03.2016 “Op een gegeven moment heb ik uitsluitend nog geleefd in een sprookjeswereld, de realiteit compleet uit het oog verloren en alles en iedereen om me heen belogen en bedrogen.”
Dat schrijft de gevallen PVV’er Michael Heemels in een brief aan het Limburgse provinciebestuur. Heemels, fractievoorzitter in de Limburgse staten en persoonlijk woordvoerder van PVV-leider Geert Wilders, stapte onlangs op toen uitkwam dat hij zijn drank- en drugsverslaving betaalde met fractiegelden.
Voor zijn bekentenis heeft hij volgens eigen zeggen gesproken met de pastoor van zijn thuisdorp, die hem aanzette te veranderen. Heemels wordt op dit moment behandeld in een kliniek.
“Nu ik voor de puinhopen sta die ik heb aangericht en de realiteit weer enigszins kan zien, besef ik pas wat ik gedaan heb… Ik ben helaas toch niet de vlotte jongen zoals iedereen hem zag.” Een verklaring voor zijn gedrag zegt hij niet te kunnen geven, maar hij stelt wel dat de combinatie van zijn functies in Maastricht en Den Haag bijna niet vol te houden was.
Telegraaf 01.02.2016 Er komt een onafhankelijk onderzoek naar het betaalgedrag van PVV-er Michael Heemels. De Limburgse fractievoorzitter, penningmeester en daarnaast woordvoerder van Geert Wilders ligt onder vuur door hoge betalingen aan een stagiair, een onbetaalde rekening en opvallende overboekingen naar een bedrijf in Herkenbosch.
De PVV-er werd afgelopen weekend in het NRC beschuldigd van twijfelachtige transacties. Hij zou als penningmeester bijvoorbeeld een stagiair, die inmiddels fractiesecretaris is, flinke bedragen hebben betaald. Een onafhankelijke accountant onderzoekt de zaak. Heemels is niet onder de indruk van de aantijgingen, zo laat hij weten aan Dichtbij.nl: „Ik heb niets te verbergen.” Naar verluidt zou hij zelf om het onderzoek hebben gevraagd.
De politicus bekleedt als woordvoerder van Geert Wilders en fractievoorzitter en penningmeester van PVV Limburg meerdere functies binnen de partij. Binnen de Limburgse fractie zou er al langer onvrede zijn over zijn rol als woordvoerder van Wilders. Heerings zou daardoor te weinig tijd hebben voor het werk in zijn provincie. Twee partijleden deden daarover hun beklag bij Wilders. Heemels zei tegen het NRC alleen penningmeester te zijn omdat er geen andere kandidaten waren. Inmiddels zouden twee collega’s het willen overnemen, waar Heemels voor open zegt te staan.
Burgemeester Jean Paul Gebben had in de nacht van zaterdag 27 februari op zondag 28 februari 2016 te veel gedronken en ging rond 01.30 uur op straat onderuit.
Een agent bracht hem naar een taxi, waarmee hij naar huis is gegaan.
Tweede kans
Gebben heeft donderdagavond de fractievoorzitters ingelicht over de oproepdienst en hoopt nu dat hij nog een tweede kans krijgt.
,,Ik weet niet of ik ergens op mag hopen. Ik kan het niet terugdraaien”, aldus Burgemeester Jean Paul Gebben.
Hij zegt enorm veel spijt te hebben van ‘deze grote stommiteit’. “Als vader, laat staan als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen”, aldus Gebben.
Ik wilde naar huis en ineens ging het licht uit. Dat is me nog nooit eerder overkomen, aldus Jean Paul Gebben.
BB 23.02.2019 De Socialistische Partij heeft een hekel aan lastpakken. Raadslid Tom de Kruijff in Dronten is er zo een. Na kritiek op de nieuwe burgemeester moet hij zijn zetel inleveren. De Kruijff verzet zich, totdat de SP grof geschut inzet.
Het Swifterbantse SP-raadslid in Dronten zette na thuiskomt van de raadsvergadering over de beslissing Jean Paul Gebben als nieuwe burgemeester te willen zijn mening over die keuze op Twitter en Facebook. ‘Ik heb op Facebook gezegd dat ik het moeilijk kan verkroppen dat je na een selectieprocedure met 28 kandidaten uitkomt op iemand die in een andere gemeente een behoorlijke deuk heeft opgelopen en daar niet meer werd gepruimd. Dronten is jong en verdient een frisse burgemeester van onbesproken gedrag en geen tweede-kans-burgemeester. Is dat zo’n vreemde gedachte?’
Onbesproken verleden
Om zijn bevreemding een jolig tintje te geven, voert De Kruijff op Twitter de hond des huizes op – Fee, een bullmastiff. ‘Geen ras van onbesproken gedrag, hoewel Fee een schat is. Als ik haar ‘s avonds uitlaat, schreef ik, kan ik haar niet uitleggen waarom zij met wantrouwen wordt aangekeken, terwijl in de mensenwereld een burgemeester met besproken gedrag wordt vertrouwd.
Ik vind het onbegrijpelijk dat de vertrouwenscommissie en de commissaris van de koning geen onoverkomelijke bezwaren hadden en Gebben niet uit de procedure hebben gehaald. De nieuwe burgemeester van Dronten dient een onbesproken verleden dient te hebben.
Optelsom
Ik rijd voor een taxibedrijf als chauffeur zittend ziekenvervoer onder andere mensen met kanker van en naar het ziekenhuis. Wat denk je dat er gebeurt als ik te veel drink terwijl ik met de taxi op iemand wacht bij het Antoni van Leeuwenhoek? Denk je dat een ander taxibedrijf mij aanneemt als ze mijn geschiedenis opvragen?’
Zijn actie werd niet gepruimd door de SP-afdeling. De Kruijff werd gesommeerd zijn raadszetel in te leveren bij de partij. Nog dezelfde dag wordt hij van de lokale SP-website en Facebook gepoetst. De commotie rond Gebben kwam de partij waarschijnlijk goed uit, zegt De Kruijff. ‘Het was een optelsom, zeiden ze. Ik liep niet in de partijpas.’
Afdrachtregeling
Er waren allerlei korzeligheden geweest. De Kruijff: ‘Nog voordat ik werd geïnstalleerd, kreeg ik een brief van het partijbureau in Amersfoort. Of ik een aparte bankrekening wilde openen voor de afdrachtregeling. Ik ben geen raadslid geworden voor het geld, dus ik heb ook geen moeite met de solidariteitsregeling van 75 procent van mijn raadstoelage. Aan wat diesel voor de auto en een tosti heb ik genoeg.
Maar dat dwingende toontje! Ik kom bij de SP en het gaat alleen maar over geld. Ik vroeg in maart waarom dat zo moest,
in augustus kreeg ik antwoord. Als je kritiek hebt, ben je meteen een vervelende dwarsligger.’
Luchthaven Lelystad
En er was die grote ergernis, wellicht het breekpunt, in Flevoland: de toekomst van de luchthaven Lelystad. Tom de Kruijff: ‘Landelijk is de partij tegen uitbreiding van het vliegveld, maar de SP in de provincie denkt daar anders over. Almere zal het een worst zijn, Noordoostpolder ook, maar in Dronten zijn we tegen, want wij hebben er last van.
En dan moet ik hier op de markt gaan flyeren met een provinciaal programma waarin staat dat we onze energie steken in het streven naar een ‘zo goed mogelijk resultaat’, omdat het vliegveld er nu eenmaal toch al ligt? Dat ga ik toch niet tegen de mensen zeggen? Dan kan ik beter met het SP-programma in Gelderland langs de deuren gaan. Vanwege het vliegveld stem ik bij de Statenverkiezingen ook niet op mijn eigen partij.’
Ontslagbrief
Na onplezierige druk – chantage wil hij het niet noemen – vanuit de SP heeft hij als raadslid zijn ontslagbrief geschreven. Tom de Kruijff levert op 28 maart zijn zetel in. Op die dag is hij ook SP-lid af. SP-fractievoorzitter in Dronten Peter Duvekot zegt geen uitspraken te willen doen over het proces dat met De Kruijff is doorlopen. ‘We hadden een fors verschil van inzicht over een aantal punten, ook over persoonlijke dingen, en ik weiger om mensen zwart te maken. Ik vind het te prijzen dat hij zijn zetel weer teruggeeft aan de partij.’
BB 14.02.2019 Het Drontense SP-raadslid Tom de Kruijff heeft gisteren na ‘onprettige druk’ uit eigen gelederen zijn ontslag ingediend bij waarnemend burgemeester Ineke Bakker. De SP dreigde volgens De Kruijff met juridische stappen als hij zijn zetel niet zou teruggeven.
Poot stijf
De SP in Dronten zette De Kruijff vorige week vrijdag uit de fractie nadat hij kritiek had geuit op de voordracht van Jean Paul Gebben tot burgemeester van Dronten. De Kruijff wilde de SP-fractie en het bestuur in Dronten gisteravond eigenlijk vertellen dat hij als onafhankelijk raadslid zou doorgaan, maar daar zag hij op het laatste moment vanaf. ‘Als ik mijn poot stijf zou houden en op eigen kracht zou doorgaan in de raad, dan zou de SP aangifte doen wegens het zogenaamde lekken van vertrouwelijke informatie’, zegt De Kruijff.
Dat lekken zou dan betrekking hebben op de voordracht van Jean Paul Gebben tot burgemeester, waarover de gemeenteraad van Dronten vorige week woensdagavond in beslotenheid vergaderde. De Kruijff: ‘Ik zat niet in de vertrouwenscommissie en ik heb geen vertrouwelijke informatie gelekt. Afgelopen vrijdag heb ik op de fractieapp wél verteld hoe fractievoorzitter Duvekot en ik in de discussie over de voordracht van Gebben stonden.’
Negatieve berichten
Raadslid De Kruijff stak zijn verontwaardiging over de voordracht van Jean Paul Gebben (VVD) niet onder stoelen of banken. Hij had tijdens de besloten vergadering op woensdagavond zelfs op zijn mobiele telefoon op Google naar Gebben gezocht. ‘Je wilt toch weten over wie je het hebt’. Waarnemend burgemeester Ineke Bakker sprak hem daarop aan tijdens de vergadering en kapittelde De Kruijff hierover daags na het beraad nogmaals.
De raad had namelijk afgesproken dat mobiele telefoons niet gebruikt mochten worden. Burgemeester Bakker beklaagde zich ook over de ‘negatieve berichten’ die De Kruijff na de vergadering over de nieuwe burgemeester op de sociale media had gezet. Mede op aandringen van SP-fractievoorzitter Duvekot haalde de Kruijff deze berichten van Facebook en Twitter.
Onbesproken verleden
Jean Paul Gebben stapte in april 2016 op als burgemeester van Renkum na een dronken stapavond in Arnhem en een vergeten piketdienst. Daarna was hij waarnemer in Losser. De Kruijff: ‘Het is onbegrijpelijk dat de vertrouwenscommissie en de commissaris van de koning geen onoverkomelijke bezwaren hadden en Gebben niet uit de procedure hebben gehaald.
De raad heeft zich hierdoor gediskwalificeerd en is (te) weinig kritisch gebleken. Ik hoor mensen zeggen: een mens verdient een tweede kans, maar zoals ik in mijn ontslagbrief schrijf vind ik dat de nieuwe burgemeester van Dronten een onbesproken verleden dient te hebben.’
Wedstrijdje verpiesen
Waarnemend burgemeester Bakker had volgens Tom de Kruijff na de woensdagavondvergadering min of meer al gedreigd met aangifte van lekken, maar omdat hij volgens eigen zeggen niets naar buiten had gebracht over wat er was besproken, had zij dat dreigement laten rusten.
De Kruijff: ‘Maar ik denk dat iemand bij de SP heeft gedacht: als die De Kruijff zijn gang gaat en voor zichzelf begint, dan kan de hele partij in Dronten wel eens ontploffen. Ze hebben de druk opgevoerd en ik heb mij afgevraagd: is mij dat allemaal waard? Ik begin geen wedstrijdje verpiesen. Daarom geef ik mijn zetel terug aan de SP en kan mijn opvolger op 28 maart 2019 worden geïnstalleerd.’
Persoonlijke dingen
SP-fractievoorzitter Peter Duvekot zegt geen uitspraken te willen doen ‘over het proces dat we met hem hebben doorlopen. We hadden een fors verschil van inzicht over een aantal punten, ook over persoonlijke dingen, en ik weiger om mensen zwart te maken. Ik vind het aan te prijzen dat hij zijn zetel weer teruggeeft aan de partij.’
BB 10.05.2017 Jean Paul Gebben (52, VVD), voormalig burgemeester van de Gelderse gemeente Renkum, wordt waarnemend burgemeester van de gemeente Losser.
Boetekleed
Gebben vertrok in het voorjaar van 2016 na een stapavond en een vergeten piketdienst als burgemeester van Renkum. Een voorval waarvoor hij in een interview in Binnenlands Bestuur van januari dit jaar ruimhartig het boetekleed aantrok.
Open kaart
In dat interview gaf hij te kennen op zoek te zijn naar een nieuwe aanstelling als burgemeester. Hij zei bij een volgende functie open kaart te zullen spelen over de reden voor zijn vertrek uit Renkum. ‘Ik kan iedere gemeenteraad vertellen: dit had nooit mogen gebeuren, maar het is gebeurd en ik heb mijn lesje geleerd.’ Sinds zijn vertrek uit Renkum gaf hij als zzp-er startende burgemeesters les over de valkuilen van het moderne burgemeesterschap. ‘Als iemand weet hoe je als burgemeester onverwacht onderuit kunt gaan, dan ben ik het wel.’
Beëdigd
Gebben is op maandag 8 mei beëdigd en zal zijn nieuwe functie half mei oppakken. Voor zijn burgemeesterschap in Renkum was hij wethouder in Raalte. Gebben volgt burgemeester Michael Sijbom op, die per 15 mei manager bij de NAM wordt.
BB 16.01.2017 Jean Paul Gebben vertrok na een stapavond en een vergeten piketdienst als burgemeester van Renkum, maar het burgemeesterschap heeft zijn glans niet verloren. ‘Ik ben door schade en schande wijzer geworden en ik wil verder.’
Jean Paul Gebben (52, VVD) had nog nooit onder vuur gelegen of de ontsluierende kant van de smartphonepersoonlijk ervaren, toen hij op 27 februari van het vorige jaar met zijn zoon en diens vrienden een avondje ging stappen op de Arnhemse Korenmarkt. ‘Waarbij ik te diep in het glaasje heb gekeken. Dat moet je als burgemeester van Renkum niet om de hoek in Arnhem doen. Als je dat zo nodig moet doen, doe het dan in Timboektoe.
Het was gebeurd, en pas twee weken later kwam ik er tijdens mijn vakantie in Marrakesh achter dat ik in dat weekeinde oproepdienst had.’
Op dat moment deden iPhone-foto’s de ronde van Gebben en een vriendin van zijn zoon op de Korenmarkt. ‘Drie kussen op de wang. Gewoon omdat we afscheid namen. En was niets gebeurd, maar het was een smeuïg plaatje voor De Gelderlander. Allerlei onzinverhalen werden door de media verspreid, maar toen ik de foto zag wist ik wel dat het fout zat.’
Gemiste oproepdienst Kwalijker voor zijn carrière in Renkum bleek uiteindelijk niet de foto, waarover de vriendin van Gebbens zoon had gezegd: “Waar gaat het allemaal over? Er is helemaal niets gebeurd”, maar de controverse rond de gemiste oproepdienst. Schuldbewust: ‘Dat mag natuurlijk niet. Ik zou zelf ook heel pissig zijn geweest als het een collega was overkomen.
Je moet er zijn als er iets gebeurt, maar misschien wel belangrijker: je collega’s rekenen erop dat jij op de barricade staat. Je schendt hun vertrouwen. Ik zou het van de gemeentesecretaris, of wie dan ook, ook niet hebben geaccepteerd. Om hem vervolgens op zijn vijftigste de laan uit de sturen, is een ander verhaal, maar je hebt wel een stevig gesprek met elkaar.’
Beschadigd vertrouwen Dat gesprek was er op 18 maart met de acht fractievoorzitters. ‘Constructief’ noemde VVD-aanvoerder in de Renkumse gemeenteraad Ton de Boer de samenspraak na afloop. Een week later togen de fractievoorzitters, wethouders, gemeentesecretaris en griffier naar Arnhem voor een gesprek met de commissaris van de koning.
‘Het vertrouwen is beschadigd’, concludeerde commissaris Clemens Cornielje. Een verkenner zou in Renkum de stemming peilen. De burgemeester wilde namelijk graag aanblijven. Hij was erg dom geweest, maar hij was niet corrupt en had niemand schade berokkend. Gebben: ‘Mijn commissaris had de zaak besproken in de kring van commissarissen. Unaniem had men gezegd: “Daar struikel je niet over.”’
Onvermijdelijk Een maand later stapte Gebben toch op. Een vertrek dat onvermijdelijk was geworden, ‘mede door alles wat er in de tussentijd bij was gesleept’, beaamt hij. Waarbij hij zichzelf een slechte dienst had bewezen, door eind maart in een telefonisch gesprek met De Gelderlanderde piketdata van het college door elkaar te halen.
Gebben: ‘In de consternatie vergis ik mij in een datum, en de volgende dag staat er met grote letters in de krant: Burgemeester Gebben liegt over oproepdienst. Denk je nou echt dat ik was gaan stappen als ik had geweten dat ik piket had? Maar je weet ook: dit wordt glijden en je kunt je nergens aan vasthouden. Misschien steunen 12 van de 23 raadsleden je als het erop aankomt, maar dat wil je niet. Je bent burgemeester van alle mensen.’ Het is goed dat hij vertrok, concludeert Gebben nu.
Open kaart Intussen is de tijd aangebroken om actief op zoek te gaan naar een nieuwe burgemeesterspost. Wat vertelt hij de vertrouwenscommissie van de gemeente waar hij zijn oog op heeft laten vallen, en die heeft gegoogeld op Gebben en Korenmarkt? Gebben: ‘Om te beginnen: open kaart spelen. Zoals ik nu ook doe. Ik kan iedere gemeenteraad vertellen: dit had nooit mogen gebeuren, maar het is gebeurd en ik heb mijn lesje geleerd.
Er was nooit iets, niet in Renkum en niet in Raalte, waar ik wethouder ben geweest – vergeet dat niet. Maar ik ben een mens. Ik ben door schade en schande wijzer geworden en ik wil verder. Ik kan zeggen dat ik zestien jaar bestuurlijke ervaring heb, maar ik realiseer mij dat dit weinig zegt over je kwaliteiten.’
Gebben is hoopvol dat hij in de loop van dit nieuwe jaar de burgemeestersdraad kan oppakken. Tot die tijd legt hij als zzp’er bedrijven de overheid uit en gaat hij startende burgemeesters onderhouden over de valkuilen van het moderne burgemeesterschap. ‘Als iemand weet hoe je als burgemeester onverwacht onderuit kunt gaan, dan ben ik het wel.’
AD 25.06.2016 De ‘stappende’ voormalig burgemeester Jean Paul Gebben van de gemeente Renkum laat zich niet uit het veld slaan. Eén stommiteit kostte hem zijn burgermeesterschap. ,,Ik heb iets doms gedaan, maar ik ben er niet voor weggelopen.” De burgervader treedt donderdag officieel af.
Ik wil niet boos, verdrietig of narrig zijn. Ik ga weer verder met mijn leven en probeer er lessen uit te trekken…, aldus Jean Paul Gebben.
Drie vellen vol, handgeschreven. Een brief van een inwoner van de gemeente Renkum aan Gebben emotioneert hem. ,,Gisteren gekregen”, vertelt hij, vlak voor hij officieel afscheid neemt. Hij zou zo weer burgemeester willen worden. ,,Burgemeesterschap blijft voor mij een prachtige functie.”
De oud-burgemeester kijkt met een goed gevoel terug op 8,5 jaar burgemeesterschap en wil dat niet laten verpesten door één negatieve maand. ,,Ik wil niet boos, verdrietig of narrig zijn. Ik ga weer verder met mijn leven en probeer er lessen uit te trekken…”
Gebben werd in maart aangeschoten gefotografeerd op de Korenmarkt terwijl hij piketdienst had. Hij was met zijn zoon gaan stappen en werd op de been geholpen door een minderjarig meisje. Hij ging daar diep voor door het stof en werd niet veel later uit zijn functie gezet.
Extra pijnlijk
Wat de zaak extra pijnlijk maakte, was dat Gebben loog over zijn oproepdienst. Zo zou hij niet geweten hebben dat hij op dat moment als verantwoordelijke opgeroepen kon worden voor incidenten in de gemeente. Hij gaf daarvoor als reden dat hij de week ervoor ook al een ‘reguliere piketdienst’ te hebben gehad. Dat was niet het geval.
Gebben is vervangen door Hein Bloemen (67). Bloemen was eerder burgemeester van Berkelland. Gebben komt in aanmerking voor een wachtgeldregeling.
Telegraaf 26.04.2016 Jean Paul Gebben legt per direct het voorzitterschap neer van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen (KBOV). Hij trad vorig week terug als burgemeester van Renkum. Gebben kwam in opspraak door het ‘uitgaansincident’ in Arnhem.
Hij liep eind februari na een avondje uit beschonken in het centrum van Arnhem. Hij had die avond piketdienst en was dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid.
Dick Steenks neemt voorlopig het voorzitterschap waar. Hij is al vicevoorzitter en secretaris van de KBOV.
AD 26.04.2016 Jean-Paul Gebben is per direct opgestapt als voorzitter van de Bond van Oranjeverenigingen, nadat hij vorige week al het veld ruimde als burgemeester van Renkum. De VVD’er kwam ongunstig in het nieuws toen hij tijdens een stapavond met zijn zoon in Arnhem, danig onder invloed, heimelijk op de foto werd gezet met een 17-jarig meisje.
Zij bleek de burgervader overeind te hebben geholpen na een struikelpartij op de Korenmarkt. Een politieman moest de politicus vervolgens in een taxi helpen.
Toen Gebben vervolgens ook nog gelogen bleek te hebben over de oproepdienst die hij op dat moment had, was zijn positie volgens de Commissaris van de Koning in Gelderland, Clemens Cornielje, ‘onhoudbaar’. Dat geldt ook voor het voorzitterschap van de Bond van Oranjeverenigingen, die traditioneel geleid wordt een burgemeester.
De secretaris van de bond, Dominee Dick Steenks uit Woudenberg, neemt de leiding van het gezelschap tijdelijk waar. Bij de volgende ledenvergadering wil het bestuur een burgemeester presenteren als permanente opvolger van Gebben. Steenks noemt diens aftreden ‘een onverkwikkelijke zaak’.
Grote stommiteit
Gebben zei eerder dat hij ‘een grote stommiteit’ heeft begaan, waar hij ‘veel spijt’ van heeft. Hij ‘betreurt’ het enorm. ,,Als vader en als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen,” aldus Gebben. Hij dronk naar eigen zeggen drie of vier glazen bier, een ‘vader-zoon-shotje’ en twee borrels in een studentensociëteit.
Gebben: ,,Ik was niet laveloos of dronken, eerder aangeschoten.” Dat de drank slecht viel, komt volgens hem omdat hij ‘grieperig was’. ,,Ik wilde naar huis en ineens ging het licht uit. Dat is me nog nooit eerder overkomen.”
BB 19.04.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben van Renkum stapt op. Dit heeft de provincie Gelderland maandagavond laten weten. Gebben kwam in opspraak door het ‘uitgaansincident’ in Arnhem. Hij heeft geconcludeerd dat de daardoor verstoorde verhoudingen in de gemeente niet meer hersteld kunnen worden.
Piketdienst
Gebben liep eind februari na een avondje uit beschonken in het centrum van Arnhem. Hij had die avond piketdienst en was dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Als er bijvoorbeeld een ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had hij meteen moeten kunnen ingrijpen. Maar door een wijziging in het rooster was de burgemeester vergeten dat hij dienst had.
Waarnemend
De CDA’er Hein Bloemen (67) is benoemd tot waarnemend burgemeester van Renkum. Hij was eerder burgemeester van Driebergen-Rijsenburg en waarnemend burgemeester van Maarn. De VVD’er Gebben (51) was sinds 2007 burgemeester van Renkum. (ANP)
NU 18.04.2016 De burgemeester van Renkum stapt dinsdag op na een omstreden stapavondje met zijn zoon. Burgemeester Jean Paul Gebben (VVD) werd in februari gefotografeerd in een Arnhems uitgaansgebied.
Hij was onder invloed van alcohol terwijl hij eigenlijk oproepdienst had. Gebben kwam ook ten val en moest door een agent in een taxi worden geholpen.
Het voorval schoot in het verkeerde keelgat van de gemeenteraad. Fractievoorzitters gingen in gesprek met commissaris van de Koning Clemens Cornielje. Die stelde een verkenner aan die moest peilen of er nog wel genoeg vertrouwen was tussen burgemeester en raad.
Waarnemer
“Gebben zei zelf dat dat niet het geval was”, licht de provincie Gelderland maandag toe. “Daarom heeft hij om zijn ontslag gevraagd.”
Cornielje heeft Hein Bloemen (CDA) aangewezen als waarnemer in Renkum. De commissaris heeft het aftreden van Gebben en de benoeming van Bloemen maandagavond per mail kenbaar gemaakt aan de fractievoorzitters van de Renkumse raad.
Gebben was sinds 2007 burgemeester van Renkum. Dinsdag dient hij officieel zijn ontslag in bij de koning.
Telegraaf 18.04.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben van Renkum stapt op. Het stapavondje op uitgaanscentrum De Korenmarkt in Arnhem is hem fataal geworden.
De Gelderse commissaris van de koning Clemens Cornielje is van mening dat Gebben’s functioneren onhoudbaar was geworden, waarna de burgemeester maandagavond zelf besloot op te stappen. Cornielje heeft dat meteen daarna bekend gemaakt. Gebben wenst desgevraagd zijn aftreden niet toe te lichten. “De communicatie loopt via de Commissaris”, aldus Gebben in een korte reactie, direct nadat hij opstapte.
Gebben wordt vervangen door Hein Bloemen (67), die eerder burgemeester was van onder andere Berkelland. Hij is jarenlang wethouder geweest in buurgemeente Arnhem.
Gebben kwam in het nieuws toen hij in beschonken toestand op de foto werd gezet in een omhelzing met een meisje uit het vriendenclubje van zijn zoon. De burgemeester werd in grote verlegenheid gebracht omdat hij die avond piketdienst had.
VK 18.04.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben van Renkum stapt op. Dit heeft de provincie Gelderland maandag bekendgemaakt. Gebben kwam in opspraak door het ‘uitgaansincident’ in Arnhem. Hij liep na een avondje uit beschonken in het centrum van de stad, terwijl hij piketdienst had.
Gebben was toen op dat moment verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid.
De burgemeester is nu tot de conclusie gekomen dat de door het incident verstoorde verhoudingen met de gemeenteraad niet meer hersteld kunnen worden. De VVD’er was sinds 2007 burgemeester van Renkum.
Gebben (51) werd vanwege het incident flink bekritiseerd. Als er toen en ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had hij meteen moeten kunnen ingrijpen. Maar door een wijziging in het rooster was de burgemeester vergeten dat hij piketdienst had.
Na het incident werd in maart besloten tot de benoeming van een verkenner. Die moest in april gaan onderzoeken óf en hoe de verhoudingen tussen de gemeenteraad en de burgemeester weer hersteld konden worden. Hiertoe werd besloten na ‘een lang en openhartig’ gesprek tussen de commissaris van de Koning Clemens Cornielje, de gemeenteraad en de wethouders.
Gebben was daarbij niet aanwezig. In de tussentijd bleef de burgemeester in functie en moest hij de collegevergaderingen blijven voorzitten, zo werd afgesproken. De CDA’er Hein Bloemen (67) is voorlopig benoemd tot waarnemend burgemeester van Renkum. Hij was eerder burgemeester van Driebergen-Rijsenburg en waarnemend burgemeester van Maarn.
De burgemeester van Renkum is opgestapt na een ‘uitgaansincident’. Is zijn vertrek terecht of overdreven?
Telegraaf 13.04.2016 De Renkumse burgemeester, Jean Paul Gebben, heeft woensdagmiddag in Arnhem een jonge scooterrijder geholpen nadat deze op een paar stilstaande auto’s botste.
De ‘hevig geschrokken’ burgemeester ontfermde zich over de jongen en lichtte telefonisch zijn moeder in. De scooterrijder is later met onbekend letsel naar het ziekenhuis overgebracht, maar was aanspreekbaar.
Volgens de politie was Gebben overigens niet direct betrokken bij het ongeval. De Alfa Romeo van Gebben heeft ‘geen zichtbare schade’, zegt een woordvoerder tegen de Gelderlander. De jongen kwam pal achter de auto van de burgemeester ten val. „Ik zag hem niet, hoorde hem alleen onderuit gaan”, aldus Gebben.
Gebben kwam de afgelopen tijd negatief in net nieuws nadat er een foto van hem en een vriendin van zijn zoon verscheen, gemaakt tijdens een stapavondje in Arnhem. Gebben bleek tijdens de bewuste avond piket te hebben en was dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. In plaats daarvan zette hij de bloemetjes buiten in het centrum van de Gelderse stad, met de vriendengroep van zijn zoon.
Telegraaf 31.03.2016 Het vertrouwen van de Renkumse gemeenteraad in burgemeester Jean Paul Gebben (VVD), die vanwege een uit de hand gelopen stapavondje in opspraak raakte, is tot het dieptepunt gezakt, nu hij blijkt te hebben gelogen over zijn oproepdienst. Eerder zei Gebben dat hij het weekend voordat hij de stad onveilig maakte, ook al piket had en dat hij daarom in de war was. Dit blijkt de burgervader echter uit zijn duim te hebben gezogen.
In eerste instantie verzweeg Gebben dat hij tijdens de bewuste stapavond van 26 tot en met 29 februari dienst had. Toen uitkwam dat de burgemeester die zaterdag wel degelijk verantwoordelijk was voor de openbare orde en veiligheid, zei hij dat hij door een wijziging in het rooster was vergeten dat hij piket had en dat hij het weekeinde ervoor ook al oproepdienst had. Dat is echter niet het geval, weet de Gelderlander. Niet Gebben, maar wethouder Wendy Ruwhof had in het weekeinde van 19 tot en met 22 februari oproepdienst, meldt de krant donderdag.
Sterker nog; Gebben stond al enkele weken als vervanger van een langdurig zieke wethouder ingepland. Bovendien staat de piketdienst wekelijks op de B&W-agenda en op de persoonlijke agenda van de bestuurders. Het gedraai van Gebben heeft het vertrouwen van de gemeenteraad in Gebben ’extra geschaad’.
Ramp
Als er een ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had Gebben de bewuste zaterdagavond meteen moeten kunnen ingrijpen. In plaats daarvan vermaakte Gebben zich opperbest toen hij met de vriendengroep van zijn zoon de binnenstad van Arnhem onveilig maakte. Gebben werd onder invloed van alcohol in een innige omhelzing met een 17-jarig meisje gefotografeerd voordat hij met een taxi huiswaarts keerde. Daarover kwam op social media een flinke geruchtenstroom op gang.
AD 31.03.2016 De in opspraak gekomen Renkumse burgemeester Jean Paul Gebben (VVD) heeft opnieuw gejokt over zijn drankuitje tijdens een piketdienst.
Tegenover De Gelderlander en de gemeenteraad zei hij vergeten te zijn dat hij in het weekeinde van 26 tot en met 29 februari als vervanger calamiteitendienst had. Hij voerde daarbij aan de week ervoor ook al een ‘reguliere piketdienst’ te hebben gehad. Dat is niet het geval. Niet Gebben, maar wethouder Wendy Ruwhof had in het weekeinde van 19 tot en met 22 februari oproepdienst.
Dat blijkt uit onderzoek van deze krant. Aanleiding voor een reconstructie is de uit de hand gelopen stapavond van Gebben met zijn zoon en diens vriendengroep op de Korenmarkt in Arnhem. Gebben raakte aangeschoten tijdens zijn piketdienst. Hij ging publiekelijk onderuit.
Heimelijk
De kwestie kwam aan het rollen door een heimelijk gemaakte foto van Gebben en een 17-jarig meisje, dat de burgemeester overeind had geholpen na zijn valpartij.
Naar nu blijkt stond Gebben al enkele weken als vervanger van een langdurig zieke wethouder ingepland. Ook staat de piketdienst wekelijks op de B en W-agenda en op de persoonlijke agenda van de bestuurders. De ‘piketkwestie’ heeft het vertrouwen van de raad in Gebben zogezegd ‘extra geschaad’.
BB 23.03.2016 Na het incident met de beschonken burgemeester van Renkum komt er een verkenner. Die gaat onderzoeken óf en hoe de verhoudingen tussen de gemeenteraad en de burgemeester weer hersteld kunnen worden. Dat heeft de woordvoerder van de commissaris van de Koning dinsdagavond laten weten.
Piketdienst
Dinsdag is er een ‘lang en openhartig’ gesprek geweest tussen commissaris van de Koning Clemens Cornielje, de gemeenteraad en de wethouders. Burgemeester Jean Paul Gebben was daarbij niet aanwezig. Gebben liep een tijd geleden na een avondje uit beschonken in het centrum van Arnhem. Hij had die avond piketdienst en was dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Als er bijvoorbeeld een ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had hij meteen moeten kunnen ingrijpen. Maar door een wijziging in het rooster was de burgemeester vergeten dat hij dienst had.
Krasje
Volgens de woordvoerder van Cornielje zit er na het gebeuren op de verhoudingen met de raad ‘een krasje’. Woensdag komt er een taakomschrijving voor de verkenner, die een bestuurlijk zwaargewicht moet zijn ‘en vaker met dit bijltje moet hebben gehakt’. Het is de bedoeling dat de verkenner zo snel mogelijk begint en eind april met een plan komt. In de tussentijd blijft de burgemeester in functie en dus onder meer de collegevergaderingen voorzitten, zo is dinsdag afgesproken. (ANP)
AD 22.03.2016 Na het incident met de beschonken burgemeester van Renkum komt er een verkenner. Die gaat onderzoeken óf en hoe de verhoudingen tussen de gemeenteraad en de burgemeester weer hersteld kunnen worden. Dat heeft de woordvoerder van de commissaris van de Koning dinsdagavond laten weten.
Dinsdag is er een ‘lang en openhartig’ gesprek geweest tussen commissaris van de Koning Clemens Cornielje, de gemeenteraad en de wethouders. Burgemeester Jean Paul Gebben was daarbij niet aanwezig.
Volgens de commissaris van de Koning is het van belang dat er een zorgvuldig onderzoek wordt uitgevoerd. “We moeten nu niet vanuit emotie handelen.”
Veiligheid
Gebben liep een tijd geleden na een avondje uit beschonken in het centrum van Arnhem. Hij had die avond piketdienst en was dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Als er bijvoorbeeld een ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had hij meteen moeten kunnen ingrijpen. Maar door een wijziging in het rooster was de burgemeester vergeten dat hij dienst had.
De zaak kwam aan het licht door een foto die op de sociale media circuleerde. Het plaatje werd in de nacht van zaterdag 27 op zondag 28 februari geschoten, vlak nadat Gebben onder invloed van alcohol viel op de Korenmarkt. Een 17-jarige Oosterbeekse hielp Gebben overeind. De burgemeester was in de stad met zijn zoon en diens vriendengroep.
Voorlopig mag Gebben nog wel aanblijven als burgemeester van Renkum.
Telegraaf 18.03.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben van Renkum had piketdienst toen hij enige tijd geleden na een avondje uit beschonken in het centrum van Arnhem liep. Dat meldt Omroep Gelderland.
Tijdens deze piketdienst was Gebben verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Als er bijvoorbeeld een ramp in zijn gemeente zou zijn gebeurd, had hij meteen moeten kunnen ingrijpen. Maar door een wijziging in het rooster was de burgemeester vergeten dat hij dienst had.
Het stapavondje van eind februari heeft Gebben (51) in grote verlegenheid gebracht. Onder invloed van alcohol werd hij eind februari in een omhelzing met een 17-jarig meisje gefotografeerd voordat hij met een taxi huiswaarts keerde, waarover op sociale media een flinke geruchtenstroom op gang is gekomen.
Volgens De Gelderlander heeft de 51-jarige VVD-burgemeester wethouders en gemeenteraad inmiddels ingelicht over het voorval. De kwestie heeft voor flinke beroering gezorgd in de Renkumse politiek. Of de stapavond politieke gevolgen zal hebben voor Gebben is nog maar de vraag.
Zelf zegt de burgemeester dat er niets geks gebeurd is tijdens de bewuste avond. Gebben: „De verhalen raken mij zeer, want er is niks gebeurd. Vlak voordat ik met de taxi vertrok, heeft het meisje afscheid van me genomen met drie zoenen op mijn wangen. Dat is het. Er is geen misdrijf begaan, geen strafbaar feit gepleegd. Ik heb haar niet aangerand, niet gezoend.”
Hij zegt enorm veel spijt te hebben van ‘deze grote stommiteit’. “Als vader, laat staan als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen”, aldus Gebben.
AD 19.03.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben gaat diep door het stof over zijn stapavond tijdens zijn oproepdienst. In plaats van alert te zijn werd hij aangeschoten. ,,Oerstom en onvergeeflijk”, zegt hij daarover in een exclusief interview met De Gelderlander.
Ik weet niet of ik ergens op mag hopen. Ik kan het niet terugdraaien, aldus Burgemeester Jean Paul Gebben.
Tijdens een oproepdienst is een burgemeester of wethouder verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in zijn gemeente. Drinken tijdens zo’n dienst is uit den boze. Toch overkwam het Gebben in het laatste weekend van februari. ,,Ik wil geen excuses maken, want die zijn er niet, maar ik stond er niet bij stil dat ik piketdienst had”, legt Gebben uit.
Hij vervolgt: ,,Mijn zoon vroeg me het weekeinde ervoor mee uit te gaan, maar toen kon ik niet. Dat was mijn reguliere piketdienst. We hebben een rooster waarop de wethouders en ik kunnen zien wie er dienst heeft.”
Ziek
Een week later stond wethouder Jasper Verstand op het rooster, maar die werd ziek. Gebben was zijn plaatsvervanger. ,,Ik ben dus de stad ingegaan en raakte aangeschoten. Zo hoort een burgemeester zich niet te gedragen, dus heb ik de fractievoorzitters ingelicht en later de wethouders. Er is niet veel gebeurd, dus dat loopt wel met een sisser af, dacht ik toen”, vertelt Gebben.
Een inschattingsfout, want na terugkeer van zijn vakantie in Marrakech in Marokko kreeg hij dinsdags de schok van zijn leven. ‘Weet je wel dat je piketdienst had tijdens die avond’, zei iemand. ,,Toen wist ik dat het fout zat. Dit is dikke shit, echt oer- en oerstom. Als je piket hebt mag je wel uitgaan, maar geen alcohol drinken. Dat kan niet. Onvergeeflijk. Als een ambtenaar dit zou overkomen zou ik hem op het matje roepen, van luister eens vriend, we gaan een praatje maken.”
Tweede kans
Gebben heeft donderdagavond de fractievoorzitters ingelicht over de oproepdienst en hoopt nu dat hij nog een tweede kans krijgt. ,,Ik weet niet of ik ergens op mag hopen. Ik kan het niet terugdraaien.”
AD 18.03.2016 De burgemeester van Renkum, Jean-Paul Gebben, had terwijl hij aangeschoten over de Arnhemse Korenmarkt liep een oproepdienst. Dat bevestigt een gemeentewoordvoerder.
Gebben was op het moment van het stapavondje dus verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Bij calamiteiten of persoonlijke drama’s in de gemeente had hij beschikbaar moeten zijn. Een van de wethouders zou dat weekend verantwoordelijk zijn, maar dat rooster was door ziekte veranderd. Volgens de woordvoerder was Gebben dit vergeten.
Donderdagavond was er een beraad tussen Gebben en de 8 fractievoorzitters van de gemeenteraad. Vrijdagavond is er voor de derde keer een overleg op het gemeentehuis van Renkum over de situatie. Gebben is daar dit keer niet bij. Het feit dat hij aangeschoten was terwijl hij beschikbaar moest zijn tijdens calamiteiten had wordt de burgervader zwaar aangerekend.
Gebben is in opspraak geraakt door een foto van hem en een 17-jarige Oosterbeekse die al een tijdje op de sociale media circuleert. Het plaatje is geschoten nadat de burgemeester op 27 februari onder invloed van alcohol was gevallen. Volgens de burgemeester hielp het meisje hem overeind.
AD 18.03.2016 Het uit de hand gelopen stapavondje van de Renkumse burgemeester Jean Paul Gebben (VVD) krijgt wellicht nog een staartje. Donderdagavond werd er een besloten beraad gevoerd met de burgemeester en de fractievoorzitters van de Gelderse gemeente. Nu dat achter de rug is beraden de acht partijen uit de Renkumse gemeenteraad zich op vervolgstappen.
Tijdens de besloten bijeenkomst praatte de burgemeester de acht fractievoorzitters uit de gemeenteraad bij over zijn uit de hand gelopen stapavond. VVD-fractievoorzitter Ton de Boer noemde het onderhoud na afloop ,,een constructief gesprek”. Meer willen de fractievoorzitters uit de Renkumse gemeenteraad voorlopig niet kwijt over het 1,5 uur durende beraad, zegt hij.
De fractievoorzitters zijn overeengekomen dat ze eerst hun eigen fracties op de hoogte brengen van de uitkomsten van het gesprek. Daarna wordt besloten of er vervolgstappen zullen worden gezet.
Telegraaf 17.03.2016 Burgemeester Jean Paul Gebben (VVD, 51) heeft de fractievoorzitters van de acht politieke partijen in de gemeenteraad van Renkum uitgenodigd voor een besloten beraad over zijn uit de hand gelopen stapavond op de Arnhemse Korenmarkt. Tijdens de speciaal ingelaste vergadering zal hij tekst en uitleg geven over wat er die nacht gebeurd is.
Het stapavondje van eind februari heeft Gebben (51) in grote verlegenheid gebracht. Onder invloed van alcohol werd hij eind februari in een omhelzing met een 17-jarig meisje gefotografeerd voordat hij met een taxi huiswaarts keerde, waarover op sociale media een flinke geruchtenstroom op gang is gekomen.
Volgens De Gelderlander heeft de 51-jarige VVD-burgemeester wethouders en gemeenteraad inmiddels ingelicht over het voorval. De kwestie heeft voor flinke beroering gezorgd in de Renkumse politiek. Of de stapavond politieke gevolgen zal hebben voor Gebben is nog maar de vraag.
Zelf zegt de burgemeester dat er niets geks gebeurd is tijdens de bewuste avond. Gebben: „De verhalen raken mij zeer, want er is niks gebeurd. Vlak voordat ik met de taxi vertrok, heeft het meisje afscheid van me genomen met drie zoenen op mijn wangen. Dat is het. Er is geen misdrijf begaan, geen strafbaar feit gepleegd. Ik heb haar niet aangerand, niet gezoend.”
Hij zegt enorm veel spijt te hebben van ‘deze grote stommiteit’. “Als vader, laat staan als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen”, aldus Gebben.
Telegraaf 17.03.2016 Een uit de hand gelopen stapavondje op het Arnhemse uitgaanscentrum De Korenmarkt heeft Renkums burgemeester Jean Paul Gebben (51) in grote verlegenheid gebracht.
Onder invloed van alcohol is hij eind februari in een omhelzing met een 17-jarig meisje gefotografeerd voordat hij met een taxi huiswaarts keerde.
Volgens De Gelderlander heeft de 51-jarige VVD-burgemeester wethouders en gemeenteraad inmiddels ingelicht over het voorval, waarover op sociale media een flinke geruchtenstroom op gang is gekomen. Hij zou in de nacht van 27 op 28 februari met een vriendengroep van zijn zoon op stap zijn geweest.
Gebben: „Die verhalen raken mij zeer, want er is niks gebeurd. Vlak voordat ik met de taxi vertrok, heeft het meisje afscheid van me genomen met drie zoenen op mijn wangen. Dat is het. Er is geen misdrijf begaan, geen strafbaar feit gepleegd. Ik heb haar niet aangerand, niet gezoend.”
Hij zegt enorm veel spijt te hebben van ‘deze grote stommiteit’. “Als vader, laat staan als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen”, aldus Gebben.
AD 17.03.2016 Een heimelijk genomen foto van de Renkumse burgemeester Jean Paul Gebben met een 17-jarig meisje dat dicht tegen hem aan staat, doet veel stof opwaaien op sociale media. Als blijkt dat Gebben ook nog aardig wat heeft gedronken, heeft de burgemeester heel wat uit te leggen.
Ik wilde naar huis en ineens ging het licht uit. Dat is me nog nooit eerder overkomen, aldus Jean Paul Gebben.
Renkums burgemeester Jean Paul Gebben (51) lichtte eergisteren in een vertrouwelijk beraad het college van wethouders in over zijn uit de hand gelopen stapavond, zo’n 2 weken geleden, met de vriendengroep van zijn zoon (18) op de Korenmarkt in Arnhem.
Stiekem gefotografeerd
Al eerder informeerde hij de voorzitters van de politieke fracties in de gemeenteraad, de gemeentesecretaris en de voorlichter hierover. Dit deed Gebben omdat hij op sociale media in opspraak is gekomen.
Hij zou volgens die berichten onder invloed van alcohol een meisje hebben lastiggevallen. Iemand had hem stiekem gefotografeerd.
Gebben had in de nacht van zaterdag 27 februari op zondag 28 februari te veel gedronken en ging rond 01.30 uur op straat onderuit. Een agent bracht hem naar een taxi, waarmee hij naar huis is gegaan.
Grote stommiteit
Gebben vindt dat hij ‘een grote stommiteit’ heeft begaan, waar hij ‘veel spijt’ van heeft. Hij ‘betreurt’ het enorm. ,,Als vader en als burgemeester moet je niet aangeschoten of dronken op de Korenmarkt rondlopen,” aldus Gebben. Hij dronk naar eigen zeggen drie of vier glazen bier, een ‘vader-zoon-shotje’ en twee borrels in een studentensociëteit.
Gebben: ,,Ik was niet laveloos of dronken, eerder aangeschoten.” Dat de drank slecht viel, komt volgens hem omdat hij ‘grieperig was’. ,,Ik wilde naar huis en ineens ging het licht uit. Dat is me nog nooit eerder overkomen.”
Vlak voordat ik vertrok, nam ze afscheid van me met drie zoenen op mijn wangen, aldus Jean Paul Gebben.
Roddels op internet
De aanleiding van de roddels op het internet is een foto, die op de stapavond stiekem is genomen met een mobieltje, vlak na Gebbens val. Hierop zijn de burgemeester én een 17-jarig meisje te zien. Ze staat dicht tegen hem aan en legt een hand op zijn schouder.
Gebben werd online beticht van ongewenste intimiteiten en een voorliefde voor ‘jonge scharrels’. Dat raakte hem zeer, ‘want er is niks gebeurd’. Op de foto staat een meisje uit de vriendengroep van zijn zoon. ,,Vlak voordat ik met de taxi vertrok, nam ze afscheid van me met drie zoenen op mijn wangen. Dat is het,” aldus Gebben.
Geen strafbaar feit
En met klem zegt hij: ,,Er is geen strafbaar feit gepleegd. Ik heb haar niet aangerand, niet gezoend.” Er is bij de politie ook geen aangifte tegen hem gedaan.
Het meisje zegt niets te begrijpen over de ontstane commotie. ,,Waar gaat het allemaal over?! Er is helemaal niets gebeurd”, zegt ze. Ze is al jaren kind aan huis bij de familie Gebben. De ophef over ‘de foto’ slaat volgens haar ‘helemaal nergens op’. Daarom heeft ze in eerste instantie haar ouders ook niet ingelicht.
Kan gebeuren
Ook vertelde ze thuis niets over de val. ,,Jean Paul liet zijn telefoon vallen, wilde die oprapen, maar kwam ten val. Dat kan gebeuren,” aldus het meisje. Haar ouders staan achter haar. Voor hen is de zaak afgedaan. Ze zijn allang blij dat hun dochter ‘niets is overkomen’, zoals ze eerst vreesden.
Gebben vreest nu vooral de effecten van de negatieve publiciteit. De schade zal volgens hem op het politieke en bestuurlijke vlak ‘groot’ kunnen zijn.
Volgens de PVV-voorman heeft Van Rens commentaar geleverd op politieke standpunten van zijn partij. Dat gebeurde in tv-programma Kijken in de Ziel, waarin zij de geïnterviewde was. ‘Ze zei dat ze tegen minimumstraffen was, en het uitzetten van illegalen.’ Ook zou ze de beslissing tijdens zijn vorige proces om de wraking van de rechter toe te wijzen hebben bekritiseerd. ‘Ze zei dat ze niet begreep dat die wraking door collega-rechters werd toegewezen, omdat er strafrechtelijk geen juiste grond was.’
Rechter Elianne van Rens
‘Er is in heel Nederland één rechter geweest die openlijk kritiek heeft geleverd op deze rechtelijke beslissing over mij,’ ging Wilders verder. ‘Uitgerekend tegenover die rechter, sta ik hier vandaag. Ik hoop dat u begrijpt dat ik er weinig vertrouwen in heb.’ ‘Het zou u sieren als u de zaak naast u neer zou leggen,’ zei hij.
Wilders’ advocaat, Geert-Jan Knoops, wil dat de strafzaak voorlopig zou worden geschorst, omdat zijn concept-pleitnota was uitgelekt. Hij wil eerst onderzoek naar het lekken van zijn concept-pleitnota naar het AD. Wilders noemde de strafzaak tegen hem daarom al een ‘enorme bende’ en ‘een farce’. Het OM vindt dit geen reden de zaak stil te leggen. Lees meer over de uitgelekte pleitnota >
De rechtbank reageerde op 7 april 2016 op het verzoek van Koops. De eerstvolgende regiezitting is op donderdag 26 mei 2016.
Medewerker
Voor de beveiligde rechtbank op Schiphol herhaalde Wilders nog eens zijn omstreden uitspraak uit 2014 herhaald dat hij ‘minder Marokkanen’ wil in Nederland. De PVV-leider zei geen spijt te hebben van de uitspraak. ‘Ik heb voor, tijdens en na verkiezingen niet gezegd alle Marokkanen het land uit of alle Marokkanen deugen niet. Ik wil minder Marokkanen en dat vinden vele andere Nederlanders,’ zei Wilders. ‘Laat Nederland een vrij land blijven en spreek mij vrij.’
Om deze uitspraak staat de PVV-leider terecht. Volgens de aanklager was de toespraak van Geert Wilders over ‘minder Marokkanen’ goed voorbereid en bewust gepland. Uit getuigenverklaringen blijkt volgens justitie dat de toespraak ‘bewust scherp is neergezet’. Een medewerker heeft volgens hem het publiek vooraf geïnstrueerd om te antwoorden met ‘minder, minder, minder’.
Uitgelekt
De pleitnota die advocaat Knoops wil voorlezen in het proces tegen PVV-leider Geert Wilders is uitgelekt. Knoops vermoedt dat er sprake is van een hack en eist een onafhankelijk onderzoek.
Het Wilders-proces begint met een regiezitting die vanwege de veiligheid wordt gehouden in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Wilders staat terecht voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie in de ‘minder-Marokkanen’-zaak.
Volgens Knoops publiceert het AD morgen uit zijn pleitnota. Het gaat volgens hem om een conceptnota, een versie van anderhalve week geleden. “Wilders is ontdaan en ernstig geschokt. In mijn jaren als advocaat is me dit nog nooit overkomen”, zegt Knoops.
De advocaat heeft aan de president van de rechtbank gevraagd om onderzoek in te stellen. Het zou wat Knoops betreft moeten worden uitgevoerd door een onafhankelijk IT-deskundige of de Rijksrecherche.
Reactie AD
Knoops zegt dat er maar een paar mensen toegang hadden tot de nota. Hij vraagt zich ook af hoe hij dan voortaan met Wilders zal moeten communiceren. “Een overleg met hem is al heel moeilijk, maar als het ook al niet meer via e-mail kan…”
Het is niet duidelijk welke gevolgen het uitlekken van de nota heeft voor het proces van morgen. Zeker is dat het direct aan de orde zal komen, maar Wilders en Knoops hebben morgenochtend nog overleg over hun aanpak.
Het AD laat weten geen aanleiding te zien om af te zien van publicatie. “Wij hebben journalistiek rechtmatig gehandeld”, zegt adjunct-hoofdredacteur Jan ’t Hart. Hij wil niet zeggen hoe de krant aan de pleitnota is gekomen.
Regiezitting
Voor de Haagse rechtbank was vrijdag de eerste zogeheten regiezitting tegen PVV-leider Geert Wilders. Het openbaar ministerie vervolgt Wilders voor zijn ‘minder Marokkanen’ uitspraak in 2014 in het Haagse grand café de Tijd. De zitting is in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Zaterdag is het precies twee jaar geleden dat de PVV-leider tijdens een verkiezingsbijeenkomst aan het verzamelde publiek vraagt of ze meer of minder Marokkanen willen. De mensen scanderen massaal ‘minder, minder, minder.’
Ras-Hagenees en PVV-aanhanger Henk Bres is op 19 maart 2014 aanwezig tijdens die beruchte verkiezingsavond. ‘Het was druk en het was echt een gezellige avond,’ zegt Bres nu. Hij vertelt ook dat het ‘minder-minder’ moment van tevoren is geregisseerd. PVV-fractiemedewerker Tim Vermeer gaat, voor Wilders binnenkomt, de tafeltjes in het grand café langs om aan de aanwezigen te vragen of ze mee willen scanderen.
Vrijheid van meningsuiting
‘Die Tim zegt “dalijk effe minder minder roepen jongens, effe dollen, effe lachen.” Daarna begint Wilders met z’n speech, hij stelt die vraag, iedereen roepen en dat was het. En daarna brak de hel los in de media en overal,’ zo vertelt Bres. ‘En iedereen weet heus wel dat hij dan de mensen bedoeld die afgesneden nekken op straat leggen in Amsterdam en niet de normale hardwerkende Marokkaan.’
Dat Wilders zich voor de rechter moet verantwoorden vindt Bres onzin. Ook de Amsterdamse strafrechtadvocaat Richard van der Weide ziet weinig heil in de zaak, maar om een andere reden. ‘Deze zaak heeft weinig kans van slagen gezien andere recente uitspraken op het gebied van de vrijheid van meningsuiting. Een politicus mag ver gaan in het naar voren brengen van zijn standpunten.’
‘Aangiften niet geldig’
Van der Weide wijst er op dat een deel van de aangiften niet geldig lijkt omdat mensen niet eens wisten wat ze ondertekenden toen ze een aangifte van hun handtekening voorzagen.
‘Het is een ondoordachte en contraproductieve actie, en ook nog kostbaar want de rechtbank is er drie weken mee bezig,’ aldus de strafpleiter. ‘In deze tijden van bezuinigingen moet je de capaciteit van de rechtbank verstandig gebruiken.’
‘Wilders bestrijden in politieke arena’
Van der Weide vindt dat Wilders bestreden moet worden in de politieke arena, niet in de rechtbank. ‘Daar is het strafrecht niet voor bedoeld. En ik voorspel u dat Wilders wordt vrijgesproken.’
Telegraaf 23.09.2016 ,,Ik ben maandenlang met dit vreselijke proces bezig. Maar ik heb geen idee wat ik hier te zoeken heb.” Dat zei PVV-leider Geert Wilders vrijdag tijdens het proces dat tegen hem loopt.
Wilders wordt berecht om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Het kan niet zo zijn dat het Openbaar Ministerie met twee maten meet, aldus Wilders. Hij doelde er op dat hij ,,als lid van de oppositie wel wordt vervolgd voor omstreden politieke uitspraken en zijn politieke tegenstanders zoals premier Mark Rutte en Diederik Samsom niet. Wilders: ,,Samsom en Rutte mogen dat wel doen en ik niet.”
,,Leg mij niet het zwijgen op en stop dit proces”, vroeg hij de rechters. ,,U kunt een einde maken aan deze charade, aan dit politieke proces.”
Wilders zei ook dat hij geen spijt heeft van de uitspraken waarvoor hij terechtstaat. ,,Het is de waarheid. Ik zal me daar voor verantwoorden, maar ik hoop niet voor de rechtbank maar tijdens de komende verkiezingen voor het Nederlandse volk.”
14 oktober
De rechtbank beslist 14 oktober of het strafproces tegen PVV-voorman Geert Wilders verder gaat of wordt gestopt. De advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, vroeg de rechtbank vrijdag in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol, het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk te verklaren. Daarmee zouden de rechters het proces tegen Wilders stoppen.
Knoops wees er eerder op de dag op dat een rechter geen oordeel moet vellen over politieke uitspraken. De uitspraken van Wilders horen volgens hem te worden beoordeeld door de publieke opinie en de kiezers. Het OM is het daar niet mee eens.
Elsevier 23.09.2016 ‘Ik ben maandenlang met dit vreselijke proces bezig, maar ik heb geen idee wat ik hier te zoeken heb.’ Dat zegt PVV-leider Geert Wilders tijdens zijn vrijdag in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Het gaat om de langlopende zaak over de ‘minder, minder’-uitspraken van Wilders. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot haat en discriminatie.
In 2014 heeft Wilders gezegd dat Den Haag een stad moet worden met‘minder lasten en als het even kan minder Marokkanen’. Kort daarop kwam de politicus weer in opspraak, tijdens een evenement voor de gemeenteraadsverkiezingen: hij vroeg een zaal vol PVV’ers: ‘Willen jullie in deze stad, en in Nederland, meer of minder Marokkanen?’
Toen het publiek ‘minder, minder, minder’ scandeerde, zei Wilders: ‘Dan gaan we dat regelen.’ Een aantal organisaties en personen voelt zich beledigd door de opmerkingen en eist een schadevergoeding.
‘OM meet met twee maten’
‘Het kan niet zo zijn dat het Openbaar Ministerie met twee maten meet,’ zegt Wilders. Daarmee bedoelt hij dat hij ‘als lid van de oppositie wel wordt vervolgd voor omstreden politieke uitspraken’ en zijn politieke tegenstanders zoals premier Mark Rutte en PvdA-leider Diederik Samsom niet. ‘Samsom en Rutte mogen dat wel doen en ik niet,’ zegt Wilders.
Hij richt zich tot de rechters: ‘Leg mij niet het zwijgen op en stop dit proces. U kunt een einde maken aan deze charade, aan dit politieke proces,’ aldus de PVV-leider.
Wilders zegt verder dat hij geen spijt heeft van de uitspraken waarvoor hij terechtstaat. ‘Het is de waarheid. Ik zal me daarvoor verantwoorden, maar ik hoop niet voor de rechtbank maar tijdens de komende verkiezingen voor het Nederlandse volk’.
Onterechte vervolging
Zijn advocaat Geert-Jan Knoops betoogde vrijdag dat het Openbaar Ministerie (OM) Wilders onterecht vervolgt. Hij wijst op een doctrine in de Verenigde Staten dat een rechter geen oordeel moet vellen over uitspraken die zijn gedaan in de politieke context.
Hoewel de rechter wel de bevoegdheid heeft om dat te doen, zou hij dat niet moeten doen, aldus Knoops. De uitspraken waarvoor Wilders wordt vervolgd, horen volgens hem door de publieke opinie en de kiezers beoordeeld te worden.
Uit Europese rechtspraak blijkt ook dat de belangen van Wilders als politicus en die van zijn kiezers zwaarder wegen dan die van anderen zoals het OM en aanklagers, zegt Knoops. Volgens de advocaat heeft het OM zijn functie onvoldoende meegewogen in het vervolgingsbesluit. Hij verzoekt de rechtbank het OM niet-ontvankelijk te verklaren. Als de rechtbank meegaat in dit verweer, gaat het hele proces niet door.
Het OM verzet zich hiertegen. Alleen de rechtbank kan oordelen of de uitsprak van Wilders gelijkstaan aan een strafbaar feit: daarom moet het proces doorgaan, zegt officier van justitie Sabina van der Kallen in reactie op het verweer van Knoops. De rechtbank beslist op 14 oktober of het strafproces tegen Wilders verdergaat of niet.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Elsevier 23.09.2016 In een extra beveiligde rechtszaal op Schiphol gaat vrijdag de strafzaak verder tegen PVV-leider Geert Wilders. Tien ‘gekwetste personen’ hebben zich van te voren gemeld: zij eisen smartengeld van de politicus.
Het gaat om de langlopende zaak over de ‘minder’-uitspraken van Geert Wilders.Zeker tien mensen voelen zich slachtoffer door de uitspraken, en eisen geld. Advocaat Goran Sluiter vertegenwoordigt zeven van de eisers, die ieder 500 euro willen ontvangen.
De personen moesten voor de zittingsdag op 23 september schriftelijk eis en argumenten indienen. Twee organisaties eisen rectificatie van Wilders: het Euro-Mediterraan Centrum Migratie en Ontwikkeling en het Landelijk Beraad Marokkanen worden ook vertegenwoordigd door Sluiter.
In 2014 heeft Wilders gezegd dat Den Haag een stad moet worden met‘minder lasten en als het even kan minder Marokkanen’. Kort daarop kwam de politicus weer in opspraak, tijdens een evenement voor de gemeenteraadsverkiezingen: hij vroeg een zaal vol PVV’ers: ‘Willen jullie in deze stad, en in Nederland, meer of minder Marokkanen?’
‘Minder, minder, minder’
Toen het publiek ‘minder, minder, minder’ scandeerde, zei Wilders: ‘Dan gaan we dat regelen.’ Een aantal organisaties en personen voelt zich beledigd door de opmerkingen. In december 2014 werd aangekondigd dat het Openbaar Ministerie (OM) Wilders ging vervolgen voor het beledigen van een groep mensen op grond van ras en het aanzetten tot zowel discriminatie als haat.
De advocaat van Wilders krijgt overigens de kans om de rechtbank ervan te overtuigen dat het OM niet-ontvankelijk is geweest bij de vervolging. Raadsman Geert-Jan Knoops mag verweer voeren tijdens de zitting tegen de vervolging van Wilders. Het inhoudelijke proces gaat namelijk pas 31 oktober van start.
Als de rechter besluit het OM inderdaad niet-ontvankelijk te verklaren, wordt de zaak niet doorgezet. Knoops zal vijf verweren voeren en krijgt daarvoor twee uur de tijd. Dan krijgt het OM de kans een reactie te geven.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
NU 23.09.2016 Geert Wilders heeft zijn mogelijke vervolging vrijdag bestempeld als klassenjustitie. Hij deed dat in een verklaring voor de rechtbank in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Wilders wijst op de uitspraken van minister-president Mark Rutte, die in het programma Zomergasten met de woorden “pleur op” reageerde op een fragment waarin Turkse Nederlanders een journalist van de NOS lastigvallen.
“Ik ben niet zo ver gegaan als de minister-president”, aldus Wilders “Ik heb niet gezegd: pleur op, geen kut-Marokkaan en toch sta ik hier en de heer Rutte, Samsom, Oudkerk, en Spekman niet.”
Wilders refereerde met zijn woorden aan uitspraken van Rob Oudkerk in 2002, die als PvdA’er sprak van kut-Marokkanen.
PvdA-leider Samsom en partijvoorzitter Spekman werden niet vervolgd voor bepaalde uitspraken die zij over Marokkanen hadden gedaan. Zo heeft Samsom gezegd dat Marokkaanse jongens een ”etnisch monopolie” op straatoverlast hadden en Spekman zei dat Marokkanen die niet willen deugen, moeten worden vernederd.
Volgens het OM waren die uitlatingen, waarover 140 aangiftes binnen kwamen, niet strafbaar.
Eurlings
“Dat is heel raar”, aldus Wilders. “Dan heb ik Eurlings nog niet genoemd, die wordt verdacht van geweldpleging. Die wordt buiten de rechtbank beoordeeld. Over klassenjustitie gesproken. Als je lid bent van de PVV, dan ben je de klos. Laat ik duidelijk zijn, ik vind dat wat ik heb gezegd niet strafbaar is. Net als dat ik vind dat die anderen ook niet voor de rechter moesten komen. Ik heb geen spijt van wat ik gezegd. Ik heb de waarheid gesproken.”
Het OM maakte 21 september bekend oud-CDA-minister Camiel Eurlings (43) te vervolgen voor de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink, maar dit gebeurt niet voor de rechtbank. Beide partijen gaan eerst een traject van mediation door omdat er volgens het OM sprake is van ‘eenvoudige mishandeling’.
Niet ontvankelijk
Geert-Jan Knoops, de advocaat van Wilders, vroeg de rechtbank vrijdag om het OM niet ontvankelijk te verklaren. Daarmee zouden de rechters het proces tegen Wilders stoppen. De uitspraken van de politicus moeten volgens Knoops worden beoordeeld door de publieke opinie en de gang naar de stembus.
Het OM is het daar niet mee eens. Het is volgens hen niet aan de kiezers maar aan de rechtbank. En om die daarvoor in de gelegenheid te stellen is eerst een volledig proces nodig, aldus officier van justitie Sabina van der Kallen.
De rechter doet op 14 2016 oktober uitspraak of Wilders wordt vervolgd.
Trouw 23.09.2016 Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt PVV-leider Geert Wilders onterecht, omdat een rechter niets te zeggen heeft over uitspraken die in een politieke context zijn gedaan. Dat zei Geert-Jan Knoops, de advocaat van Wilders, vandaag tijdens een zitting in de speciaal beveiligde rechtbank op Schiphol. Het OM denkt daar anders over.
Advocaat Knoops verdedigt Wilders, die vandaag voor de derde keer in de rechtbank moest verschijnen voor zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraak. Wilders is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discrimitatie en haat.
Het zogeheten ‘preliminair verweer’ ging over de vraag of het OM Wilders wel terecht aanklaagt. Volgens Knoops is dat niet het geval. Hij betoogde dat een rechter geen oordeel zou moeten vellen over uitspraken die zijn gedaan in politieke context. De rechtbank beslist 14 oktober of het strafproces tegen Wilders verder gaat of wordt gestopt. Als de rechtbank het verweer ontvankelijk zou verklaren, zou de zaak niet doorgaan.
Doorgaan
Het OM heeft daar echter geen oren naar. “Alleen de rechtbank kan oordelen of PVV-leider Geert Wilders zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit of niet. Daarom moet het proces tegen hem doorgaan”, zei officier van justitie Sabina van der Kallen.
Knoops zei tijdens zijn verweer dat de uitspraken van Wilders beoordeeld horen te worden door de publieke opinie en de kiezers. Nu wordt van de rechter eigenlijk een oordeel gevraagd over het verkiezingsprogramma van de PVV, stelde Knoops. “Een programma dat door bijna een miljoen kiezers wordt omarmd. Dat is inbreken in de eerbied van een politieke partij.”
Minder lasten, minder Marokkanen
Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag ‘een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen’ moet worden. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ‘minder, minder, minder’. “Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Vandaag betichtte Wilders het Openbaar Ministerie van het meten met twee maten, omdat hij wel wordt vervolgd voor omstreden politieke uitspraken en zijn politieke tegenstanders zoals premier Mark Rutte en Diederik Samsom niet. Wilders: “Samsom en Rutte mogen dat wel doen en ik niet.” “Leg mij niet het zwijgen op en stop dit proces”, vroeg hij de rechters. “U kunt een einde maken aan deze charade, aan dit politieke proces.”
Wilders zei ook dat hij geen spijt heeft van de uitspraken waarvoor hij terechtstaat. “Het is de waarheid. Ik zal me daar voor verantwoorden, maar ik hoop niet voor de rechtbank maar tijdens de komende verkiezingen voor het Nederlandse volk.”
VK 23.09.2016 Het was echt niet de bedoeling om er een circus van te maken, bezwoer advocaat Geert-Jan Knoops vrijdagochtend aan het begin van alweer de derde regiezitting in de zaak-Wilders in de beveiligde rechtszaal nabij Schiphol. Knoops had de ‘intentie’ een inhoudelijk pleidooi te houden tegen de beslissing van het OM om Geert Wilders te vervolgen voor de ‘minder, minder’-uitspraken uit maart 2014.
Dat was voordat de advocaat alle registers opentrok om in negentig pagina’s verweer de handelswijze van het OM te bekritiseren. Hij begon in de Verenigde Staten, in 1803, waar de basis lag van een doctrine in het Amerikaanse strafrecht waarbij rechters zich ‘in principe’ onthouden van rechtszaken die gaan over politieke vraagstukken. Dat deze doctrine geen basis heeft in Nederlandse jurisprudentie laat onverlet dat de rechter af moet zien van de mogelijkheid om over de uitspraken van Wilders te oordelen, stelde Knoops.
Want daarmee, zo zei hij, gaat de rechter zich een oordeel vormen over de politiek van de heer Wilders. Over het verkiezingsprogramma, over het electoraat en, uiteindelijk, over de democratie. ‘Zeer gevaarlijk. Het proces is politiek geladen.’ Daarmee was Knoops terug bij het kernbezwaar tegen de vervolging zoals hij, en Wilders, dat vanaf het begin hebben uitgedragen: het is een politiek proces.
‘Verkort uitdragen verkiezingsprogramma’
Eindeloos herhaalde Knoops dat ‘bijna 1 miljoen’ mensen op de PVV hadden gestemd !!!
Advocaat Knoops betoogde verder dat Wilders met zijn uitspraken feitelijk niets anders had gedaan dan ‘het verkort uitdragen’ van zijn verkiezingsprogramma. Dat was zijn plicht als politicus naar zijn electoraat toe. Eindeloos herhaalde Knoops dat ‘bijna 1 miljoen’ mensen op de PVV hadden gestemd en dat 43 procent van de Nederlanders de bewuste uitspraken over Marokkanen ondersteunde blijkens een peiling van Maurice de Hond. ‘Vervolging betekent daarmee dat het kiesrecht wordt aangetast.’
Daarbij had Wilders, ging Knoops verder, de uitspraken van context voorzien door vijf ordners van ‘data en wetenschappelijk bewijs’ aan te dragen in het verhoor bij de recherche en waren de uitspraken in lijn met wat hij sinds 2005 ‘expliciet constant en herhaaldelijk’ had uitgedragen sinds 2005. Marokkanen komen simpelweg vaker voor in criminaliteitscijfers, zei Knoops. ‘Daar zit niets verbloemds raciaals achter’. Het is de ‘contextuele waarheid’ van zijn uitspraken.
De advocaat formuleerde rustig en precies, maar zijn pleidooi was langdradig. Het belangrijkste verweer – het is een politiek proces – kwam in vele gedaanten terug. Zoals toen Knoops een lijstje van politieke uitspraken opsomde van de laatste tien jaar. Van Rob Oudkerk (‘kut-Marokkanen’) tot premier Mark Rutte over Turken (‘Pleur op’). ‘Controversieel en choquerend voor sommigen wellicht, maar passend binnen het politieke debat.’ Het verwijzen naar de uitlatingen van andere politici om te laten zien dat zij niet en hij wel wordt vervolgd behoort tot het vaste repertoire van Wilders. Eerder riep hij op tot het doen van aangifte tegen PvdA’ers Samsom en Spekman, die volgens hem veel verregaandere uitspraken deden over Marokkanen.
Uitvoerig droeg Knoops voorbeelden aan van Wilders’ partijpolitieke standpunten over Marokkanen. ‘Dit gedachtegoed wordt al jaren veelvuldig en consistent uitgedragen.’ En er kwamen weer voorbeelden. Hij en Wilders weten ook dat de rechtszaak enorme aandacht genereert, live via internet wordt uitgezonden en precies aan de vooravond van de verkiezingscampagne gepland staat. Dan hoef je er geen circus van te maken om nog eens extra de partijpolitieke standpunten te benadrukken. Of desnoods tien keer.
In een uiterst korte reactie -achttien minuten – op het urenlange pleidooi van Knoops zei het OM dat alleen de rechtbank kan oordelen of Wilders zich met zijn uitspraken schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Daarom moet het proces tegen hem doorgaan, betoogde officier van justitie Sabina van der Kallen. Zij vond dat advocaat Knoops een ‘allegaartje’ aan redenen had gegeven waarom het OM niet-ontvankelijk zou zijn. De uitlatingen van andere politici zoals Rutte en Aboutaleb zijn volgens haar niet te vergelijken met de uitspraak van Wilders. Ook is de context wel degelijk meegenomen in de afweging of tot vervolging van Wilders moest worden overgegaan.
Op 14 oktober 2016 beslist de rechtbank of het strafproces tegen de PVV-voorman eind oktober verder gaat of wordt gestopt.
NU 23.09.2016 De ‘minder Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders moeten worden beoordeeld door de publieke opinie en de gang naar de stembus. Dat betoogt zijn advocaat, Geert-Jan Knoops, vrijdag aan het begin van de zitting.
De zaak dient bij de rechtbank in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Knoops onderbouwt zijn betoog door te verwijzen naar rechterlijke uitspraken in de Verenigde Staten en Engeland, waar de vervolging van politici “als niet wijs wordt beschouwd. Uitspraken die gedaan worden door politici dienen in de publieke opinie te worden opgelost of via een gang naar de stembus.”
Nu wordt van de rechter eigenlijk een oordeel gevraagd over het verkiezingsprogramma van de PVV, stelt Knoops. ”Een programma dat door bijna een miljoen kiezers wordt omarmd. Dat is inbreken in de eerbied van een politieke partij. Van u wordt een onmogelijke taak verlangd. De vervolging houdt ook een beperking van de vrijheid van meningsuiting van Wilders in.”
Het OM is het daar niet mee eens. Het is volgens hen niet aan de kiezers en niet aan de rechtbank. En om die daarvoor in de gelegenheid te stellen is eerst een volledig proces nodig, aldus officier van justitie Sabina van der Kallen.
Volgens Knoops heeft het OM er geen blijk van gegeven bij de beslissing Wilders te vervolgen, rekening te hebben houden met zijn bijzondere positie. Wilders zou met zijn uitspraken zijn politieke boodschap en partijprogramma willen uitdragen.
Inhoudelijk
Knoops voert verweer tegen de vervolging van de politicus om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De verdediging krijgt deze kans voor het begin van het inhoudelijke proces dat vanaf 31 oktober gepland staat.
Een zogenoemd preliminair verweer gaat over de vraag of het OM Wilders wel terecht vervolgt. Als de rechtbank het OM niet-ontvankelijk zou verklaren gaat de zaak verder niet door.
Het OM reageert door te stellen dat alleen de rechtbank kan oordelen of Wilders zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit of niet. Daarom moet het proces tegen hem doorgaan, aldus van der Kallen.
Minder Marokkanen
Wilders wordt berecht om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag ”een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” moet worden. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ”minder, minder, minder”. ”Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Schadeclaims
Benadeelde partijen konden tot vrijdag schadeclaims indienen. Dat hebben 56 personen en 5 organisaties gedaan. Het gaat om symbolische bedragen van 1 euro tot schadevergoedingen van 500 euro.
RTVWEST 23.09.2016 Geert Wilders wordt onterecht vervolgd door het Openbaar Ministerie (OM). Dat heeft de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, vrijdag gezegd tijdens een zitting in de zaak bij de rechtbank op Schiphol.
Tijdens een campagnebezoek in de Haagse wijk Loosduinen op 12 maart 2014 zei Wilders dat Den Haag ‘een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen’ moet worden. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ‘minder, minder, minder’. ‘Dan gaan we dat regelen’, reageerde Wilders.
Daarvoor wordt hij nu berecht. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Terecht of niet
Advocaat Knoops verzet zich tegen die aanklacht. Het verweer gaat over de vraag of het OM Wilders wel terecht vervolgt. Als de rechtbank het verweer volgt, gaat het proces niet door.
Knoops wijst op een ‘doctrine’ in de Verenigde Staten dat een rechter geen oordeel moet vellen over uitspraken die zijn gedaan in politieke context. De rechter heeft wél de bevoegdheid om dat te doen, maar zou dat niet moeten doen, meent Knoops. De uitspraken waarvoor Wilders wordt vervolgd, horen de kiezers volgens hem te beoordelen.
‘Ik heb geen idee wat ik hier doe’
‘Ik ben maandenlang met dit vreselijke proces bezig. Maar ik heb geen idee wat ik hier te zoeken heb.’ Dat zei PVV-leider Geert Wilders vrijdag tijdens het proces dat tegen hem loopt. ‘Leg mij niet het zwijgen op en stop dit proces’, vroeg hij de rechters. ‘U kunt een einde maken aan deze charade, aan dit politieke proces.’
Wilders zei ook dat hij geen spijt heeft van de uitspraken waarvoor hij terechtstaat. ‘Het is de waarheid. Ik zal me daar voor verantwoorden. Ik hoop niet voor de rechtbank, maar tijdens de komende verkiezingen voor het Nederlandse volk.’
Op 14 oktober beslist de rechtbank of het strafproces tegen PVV-voorman Geert Wilders verder gaat of wordt gestopt.
AD 23.09.2016 ,,Ik ben maandenlang met dit vreselijke proces bezig. Maar ik heb geen idee wat ik hier te zoeken heb.” Dat zei PVV-leider Geert Wilders vandaag tijdens de derde zittingsdag van de ‘minder, minder’ rechtszaak bij de rechtbank in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol. AD-verslaggever Tobias den Hartog was hierbij aanwezig.
U ziet talloze uitspraken van politici die voor bepaalde nationaliteiten kwetsend zijn, maar die het OM niet vervolgde, aldus Geert-Jan Knoops, advocaat van Geert Wilders.
Wilders zei dat mensen thuis niet snappen waarom hij in de rechtbank moet verschijnen.
,,Waarom moet ik wél voorkomen en Rutte en Samsom niet? Mensen zijn het bovendien met mij eens. Ik heb hier helemaal niets te zoeken. Ik heb geen ‘pleur op’ gezegd, heb ze geen kut-Marokkanen genoemd. Ik heb alleen een vraag gesteld. ‘Minder, minder’ drukt uit wat mensen willen. Een demografisch verlangen. In wat voor land wonen we als je dit niet mag zeggen?”
De politicus vroeg de rechters om hem niet het zwijgen op te leggen en het proces te stoppen. Wilders zei ook dat hij geen spijt heeft van de uitspraken waarvoor hij terechtstaat. ,,Het is de waarheid. Ik zal me daar voor verantwoorden, maar ik hoop niet voor de rechtbank maar tijdens de komende verkiezingen voor het Nederlandse volk.”
Doorgaan
Officier van justitie Sabina van der Kallen zei eerder op de dag dat het proces tegen de politicus door moet gaan. Een volledig rechtsproces is nodig om de rechtbank in de gelegenheid te stellen om af te wegen of Wilders schuldig is, aldus van der Kallen.
Voortijdig stopzetten van de zaak moet volgens haar goed gemotiveerd worden. Dat zou in dit geval niet zijn gebeurd. Het betoog van de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, was volgens het OM niet van toepassing op Nederland en zat vol argumenten die later in het proces pas relevant zijn.
Knoops vuurde terug met het verwijt dat het OM niet inhoudelijk op zijn punten in was gegaan. Hij bleef bij zijn standpunten van eerder op de dag.
Opponenten
Advocaat Knoops kwam vanochtend in zijn pleitnota van negentig pagina’s met redenen waarom de rechtszaak tegen zijn cliënt niet door kan gaan. Zo wees Knoops op het feit dat het OM de politieke opponenten van Wilders niet vervolgt. ,,U ziet talloze uitspraken van politici die voor bepaalde nationaliteiten kwetsend zijn, maar die het OM niet vervolgde. En dat is terecht. Zoals de heer Wilders ook niet vervolgd zou moeten worden.” Het OM reageerde hierop door te stellen dat het om onvergelijkbare zaken gaat.
Onvoldoende onderbouwd
Knoops bepleitte ook dat de zaak niet onvoldoende onderbouwd is om voor de rechter te komen. De advocaat beschuldigde het OM onder meer van vervolgen op basis van onduidelijke normen, waardoor Wilders niet had kunnen weten dat hij strafbaar bezig was.
Politieke uitspraken mogen beledigend, shockerend of verstorend zijn, aldus Geert-Jan Knoops, advocaat van Geert Wilders.
Knoops kaartte verder aan dat politieke uitspraken zoals de ‘minder, minder’ uitspraak beledigend, shockerend of verstorend mogen zijn volgens een uitspraak van het Europese Hof en zei dat de uitspraak van Wilders niet racistisch is.
De rechter mag volgens Knoops niet oordelen over politiek beleid. Hij zegt dat de uitspraken beoordeeld moeten worden door de publieke opinie en de kiezers tijdens de verkiezingen. Een oordeel van de rechter over een politieke uitspraak zou de democratie ‘ondermijnen’ en ‘ontoelaatbaar’ zijn.
De rechtbank in Den Haag beslist op 14 oktober om 10:00 of de zaak tegen Geert Wilders doorgaat. Wilders zal daar niet bij zijn.
VK 23.09.2016 Het Openbaar Ministerie vervolgt PVV-leider Geert Wilders onterecht. Dat zei de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, vrijdag aan het begin van de zitting in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol. Knoops zei het ‘zeer gevaarlijk’ te vinden dat de rechtbank ‘in feite gaat oordelen hoe democratie eruit moet zien’.
Knoops voert verweer tegen de vervolging van de PVV-leider om zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Een zogenoemd preliminair verweer gaat over de vraag of het OM Wilders wel terecht vervolgt. Het inhoudelijke proces staat voor 31 oktober gepland, maar als de rechtbank het OM niet-ontvankelijk verklaart gaat de zaak verder niet door.
Volgens Knoops wordt de rechtbank in feite gevraagd een oordeel te vellen over het partijprogramma van de PVV. ‘Dat is inbreken in de eerbied van een politieke partij. Van u wordt een onmogelijke taak verlangd.’ De advocaat wijst op een ‘doctrine’ in de Verenigde Staten dat een rechter geen oordeel moet vellen over uitspraken die zijn gedaan in politieke context. De rechter heeft wel de bevoegdheid om dat te doen, maar zou dat niet moeten doen, meent Knoops.
De uitspraken waarvoor Wilders wordt vervolgd, horen volgens de advocaat beoordeeld te worden door de publieke opinie en de kiezers tijdens de verkiezingen. Bovendien, zo stelt Knoops, is het OM al tien jaar bekend met het gedachtegoed van de PVV, maar heeft het al die tijd stilgezeten.
Wilders vertegenwoordigt slechts zijn electoraat, aldus Knoops. Hij haalt een onderzoek aan van Maurice de Hond, destijds gedaan in opdracht van de PVV, waaruit blijkt dat 43 procent van de Nederlanders het ermee eens is dat er minder Marokkanen in Nederland moeten zijn. Met zijn omstreden uitspraken deed de politicus dan ook niets anders dan het verkort uitdragen van zijn verkiezingsprogramma, betoogt zijn advocaat.
Minder, minder, minder
Wilders is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 in Den Haag zei hij dat de stad er een moest worden met ‘minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen’. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ‘minder, minder, minder’. ‘Dan gaan we dat regelen’, reageerde Wilders.
In het proces tegen Wilders om deze uitspraken hebben zich tot nu toe 56 personen en 5 organisaties gemeld als slachtoffer, meldt de NOS. Tien mensen eisen smartengeld van Wilders omdat ze zich gekwetst voelen. Volgens de NOS eisen zeven van de tien een bedrag van 500 euro.
Twee belangengroepen vinden dat Wilders zijn uitspraak moet terugnemen. Volgens de organisaties ziet de toekomst er somber uit door de woorden van de PVV’er.
Telegraaf 23.09.2016 Het Openbaar Ministerie maakt zich schuldig aan willekeur door PVV-leider Geert Wilders te vervolgen voor zijn ‘Minder minder Marokkanen’-uitspraak. Het is bovendien aan de kiezer om te oordelen over een politicus via de stembus. Niet de strafrechter.
Volgens advocaat Geert-Jan Knoops wordt de vrijheid van meningsuiting van Wilders en zijn mogelijkheden om mee te doen aan het politieke en publieke debat, op onaanvaardbare manier aangetast door de vervolging. Knoops betoogde dat vandaag tijdens een ruim vier uur durend betoog in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Daar vindt momenteel een derde zitting in de strafzaak tegen Wilders plaats. Als het aan Knoops ligt is het ook meteen de laatste zitting, en wordt het OM door de rechtbank niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging. Dat zou betekenen dat er geen inhoudelijke behandeling in oktober meer komt.
Het komt er volgens Knoops in feite op neer dat aan de rechter een politiek oordeel wordt gevraagd over het beleid en het verkiezingsprogramma van de PVV ,,dat door bijna een miljoen kiezers wordt omarmd.” Volgens Knoops is dat oordeel aan de kiezer, en hoort dat politieke vraagstuk niet thuis in de strafrechtarena. ,,Een oordeel van de strafrechter over de manier waarop onze democratie moet worden ingericht, ondermijnt de legitimiteit en onafhankelijkheid van de rechtspraak”, aldus Knoops.
De raadsman verwijt het OM bovendien om tien jaar stil te hebben gezeten. De standpunten van Wilders staan al sinds de oprichting van de PVV in het partijprogramma. Wilders deed volgens zijn advocaat niet meer dan het uitdragen van zijn politieke standpunten. ,,Hij signaleert dingen die in de maatschappij spelen en draagt daar oplossingen voor aan. Als hij dat niet meer kan doen, dan verzaakt hij zijn verplichtingen ten opzichte van het parlement en zijn kiezers.”
Pas nadat de Hoge Raad een oordeel velde in de zaak van een Amsterdamse politicus Delano Felter, werd het OM volgens Knoops wakker. Felter beloofde mensen die op hem zouden stemmen dat hij homoseksuelen ,,het land uit zou sodemieteren.” De Hoge Raad introduceerde in de uitspraak over Felter het volgens Knoops ,,vage begrip van onverdraagzaamheid.”
Twee dagen na die uitspraak besloot het OM om Wilders te vervolgen, onder meer op basis van de uitspraak van de hoogste rechter. Knoops verwijt het OM om in feite met terugwerkende kracht Wilders’ twee jaar eerder gedane uitlatingen strafbaar te maken. ,,Hoe kon Wilders dat weten?”
Knoops verwijt het OM willekeur in de beslissing om Wilders wél, maar mensen die ook vergaande uitspraken deden niet te vervolgen. In die andere gevallen kijkt het OM wél naar de context waarin de uitspraken werden gedaan, zegt Knoops. ,,Waarom dan bij Wilders niet?” Hij trok een vergelijking met de ‘pleur op’-uitspraak van premier Rutte. ,,Natuurlijk bedoelde Rutte niet alle Turken. Net als Wilders niet alle Marokkanen bedoelde, maar slechts de criminele Marokkanen.”
Telegraaf 23.09.2016 De advocaat van PVV-leider Geert Wilders, Geert-Jan Knoops, voert vrijdag bij de rechtbank verweer tegen de vervolging van de politicus om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De verdediging krijgt deze kans voor het begin van het inhoudelijke proces dat vanaf 31 oktober gepland staat. De zaak wordt uit veiligheidsoverwegingen behandeld in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Een zogenoemd preliminair verweer kan bijvoorbeeld gaan over de vraag of het Openbaar Ministerie Wilders wel terecht vervolgt. Als de rechtbank het OM niet-ontvankelijk zou verklaren gaat de zaak verder niet door.
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag ,,een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” moet worden. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ,,minder, minder, minder”. ,,Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Zeker tien mensen eisen smartengeld van Geert Wilders, meldt de NOS. De eisers voelen zich gekwetst door de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van de PVV-leider in 2014. Zeven van de tien eisen een bedrag van 500 euro.
AD 31.08.2016 Facebook heeft de pagina geweigerd die de Marokkaans-Nederlandse filmmaker Aiman Hassani (28) voor zijn film over Geert Wilders wilde aanmaken. Volgens Hassani had de weigering te maken met de titel van de film: 12 Angry Arabs. De filmmaker mocht na de ‘blokkade’ 24 uur geen pagina’s meer aanmaken: dat is inmiddels verholpen.
Hassani is verbaasd over de weigering. ,,Waarschijnlijk heeft Facebook in deze gespannen tijden een automatisch beveiligingsprogramma die er woordcombinaties als ‘angry’ [boos] en ‘Arabs’ [Arabieren] uitpikt; iets anders kan ik niet bedenken.”
In de zeven minuten durende film, onderdeel van de reeks ’48 Hour Film Project’, zit geen dreigende of aanstootgevende taal. ,,Dat is ook helemaal niet de bedoeling. Het is bedoeld als comedy met een dikke knipoog naar ’12 Angry Men’, de Amerikaanse filmklassier uit 1957.”
Ik denk dat Wilders zo’n grap wel kan waarderen, aldus Aiman Hassani.
In de film die Hassani binnen 48 uur met een jong team in elkaar draaide, laat een zogenaamde ‘jury’ zich uit over een straf voor de PVV-leider die in het script nogmaals met de zinsnede ‘minder, minder, minder’ aan de haal is gegaan. Alle ‘juryleden’ – allen gespeeld door Arabische acteurs – zijn vóór straf voor Wilders, met uitzondering van één van hen.
Hassani, die hoorde dat Wilders al om commentaar is gevraagd, hoopt dat de PVV-leider erom kan lachen. ,,Er zit een stukje in dat één van de juryleden denkt dat dat ‘minder, minder’ over de belastingen gaat: ik denk dat Wilders zo’n grap wel kan waarderen.”
Geen statement
Als ik al één ding wil, dan is het dat iedereen in Nederland wat minder heftig tegen elkaar tekeer gaat, aldus Aiman Hassani.
Hassani heeft met de film ‘geen politiek statement’ af willen geven. ,,Als ik al één ding wil, dan is het dat iedereen in Nederland wat minder heftig tegen elkaar tekeer gaat. En wat Wilders betreft: ik denk dat hij, naarmate hij steeds heftiger uitspraken doet, steeds meer aanhang zal verliezen. Dat zie je ook bij presidentskandidaat Donald Trump in de VS. Hoe wilder Trump’s uitspraken, hoe minder kiezers hij overhoudt.”
Wat wél een statement is: dat de cast uit alleen maar Arabische acteurs bestaat. ,,Het viel en valt me op dat de Nederlandse filmwereld nog erg blank is. Ik wil laten zien dat het heel makkelijk is om acteurs van allerlei achtergronden te vinden.” Een ‘beroemde Nederlands-Marokkaanse’ acteur haakte overigens af, toen de filmmaker besloot dat de rolprent over Wilders moest gaan. ,,Hij was bang dat het gedoe zou geven.” Wie het is, wil Hassani niet kwijt. ,,Het is niet aan mij om zo’n naam naar buiten te brengen.”
Overigens heeft Hassani zelf – kind van Marokkaanse ouders – in 2014 ook aangifte gedaan tegen de veelbesproken ‘minder, minder’-uitspraak van de PVV’er. ,,Want ik kan veel hebben, maar vond en vind dat Wilders niet alle Marokkanen over één kam moet scheren.”
Hassani vindt dat de politicus die dit najaar weer voor de rechter staat, voor ‘minder, minder’ straf verdient. ,,Maar, net als één van de personages in de film, denk ik eerder aan zoiets als een taakstraf in een Marokkaans jongerencentrum dan aan een celstraf. Want het zou mooi zijn als Wilders op zo’n plek wat meer begrip voor de Marokkaanse gemeenschap zou krijgen. En: soms heb ik het idee dat hij dat ook best heeft, maar al deze dingen roept omdat het nu eenmaal lekker ‘popi jopi’ klinkt: ik ben benieuwd of hij wérkelijk achter al zijn uitspraken staat.”
De korte film ’12 Angry Arabs’ is onderdeel van een reeks van korte filmpjes voor het ’48 Hour Film Project’. Bekijk een kort fragment bovenaan het artikel.
AD 27.05.2016 Of Wilders het expres doet of niet: de PVV-leider kan volgens onderzoeker Joost van Spanje zéker profiteren van de vertraging van het ‘minder Marokkanen’-proces. ‘Hoe dichter bij de verkiezingen, hoe beter voor Wilders’.
Dat is de droom van elke politicus: live op tv, dag in, dag uit, én er ook nog eens niks voor betalen, aldus Joost van Spanje (UvA).
Tijdens de tweede regiezitting van het proces Wilders II werd één ding heel duidelijk: het Openbaar Ministerie (OM) is de ‘vertragingstactiek’ van Geert Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops meer dan zat. Al vanaf het prille begin doet de politicus er volgens officier van justitie Wouter Bos alles aan om de rechtszaak te rekken.
Gisteren was het, tot wrevel van Bos, wéér zover. Nu kwamen Wilders en Knoops niet opdagen voor een zitting waar ze nota bene zelf om hadden verzocht. Alles omdat ze meer tijd nodig hebben om zelf onderzoek te doen. Nóg meer tijd? Het OM is er klaar mee.
Volgens Bos moet er nu echt snel een oordeel komen of ‘minder Marokkanen’ wel of niet strafbaar is. ,,Daar is de samenleving bij gediend.
Speculeren
”Waarom de voorman van de PVV dan vertraagt? Daar wilde persofficier Alexandra Oswald, die de pers altijd achteraf even te woord staat, niks over zeggen. ,,Daar ga ik niet over speculeren.”
Maar speculeren hebben ánderen al volop gedaan. Wilders zou er – zo luidt de rondzingende theorie – een ‘electoraal slaatje’ uit slaan als het proces vlak voor de cruciale Kamerverkiezingen van maart 2017 plaatsvindt. Maar is dat zo?
Specialist politieke communicatie Joost van Spanje (UvA), die binnenkort een groot internationaal onderzoek start naar de impact van juridische maatregelen op anti-immigratiepartijen, zegt volmondig ‘ja’. ,,Of Wilders het bewust doet of niet; dat weet ik natuurlijk niet. Maar ik weet wel dat hij er vrijwel zéker baat bij heeft als het proces in de buurt van de verkiezingen is.”
Wilders zou er allereerst ‘onophoudelijk’ door in het nieuws zijn. ,,Dat is de droom van elke politicus: live op tv, dag in, dag uit, én er ook nog eens niks voor betalen.”
Op de tweede plaats zou Wilders er ook nog eens het thema van de verkiezingen door kunnen bepalen. ,,Een partij als de PvdA heeft er baat bij als het in verkiezingstijd over economie en werkgelegenheid gaat, maar de PVV profiteert er juist van als het over immigratie, integratie en terreur gaat. Want dat worden dan dé onderwerpen waar stemmers hun keuze op baseren.”
Werkt het niet tégen Wilders: als verdachte in de rechtszaal?
,,Er is een verschil tussen dát Wilders in het nieuws is, en hóé Wilders in het nieuws is. Dat hij in het nieuws is, helpt hem waarschijnlijk. Hoe hij in het nieuws is, zal minder uitmaken. Er is geen bewijs dat het hem schaadt dat hij verdachte is. Integendeel: uit ons onderzoek is gebleken dat na het besluit tot vervolging van Wilders in 2009 méér mensen op hem wilden stemmen dan daarvoor: genoeg voor één à vier zetels extra.”
Het inhoudelijke proces is nu in oktober/november; best ver van de verkiezingen van maart 2017. Heeft het dan nog wel impact?
,,Wilders zou er garen bij spinnen als het nóg dichter bij de verkiezingen was. Maar misschien gebeurt dat nog. Bij het vorige proces in 2010/2011, voor Wilders’ islamuitspraken, was ook een ‘strakke’ planning, maar duurde het uiteindelijk allemaal maanden langer.”
En als Wilders nou vlak voor de verkiezingen wordt veroordeeld?
,,Ook dat zal eerder goed voor hem uitpakken dan slecht. De mensen die op hem stemmen, of overwegen op hem te stemmen, zullen hem eerder als de held van het verhaal zien dan als de loser. Voor hemzelf heeft het ook niet veel impact. Hij komt er waarschijnlijk met een geldboete vanaf.” Lees meer
RTVWEST 26.05.2016 Het proces tegen Geert Wilders in de zaak ‘minder-Marokkanen’ start zoals gepland op 31 oktober. Geert-Jan Knoops, De advocaat van Wilders, had gevraagd om een uitstel van 3,5 maanden. Wel hebben Wilders en Knoops op 23 september nog een moment om de vervolging van de PVV-leider aan te vechten.
Het Openbaar Ministerie (OM) reageerde kritisch op Wilders en zijn advocaat, die donderdag niet bij de rechtbank verschenen. ‘De verdediging probeert de aandacht te verleggen en probeert tijd te kopen’, zegt aanklager Wouter Bos. ‘Aanvankelijk wekte de verdediging bij ons de indruk deze zaak op inhoud te willen bepleiten, en er geen circus van te maken. Inmiddels vragen wij ons af, waar de verdediging uit koers is geraakt.’
De rechtbank wees eerdere verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ‘Niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’. Knoops zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen, nu de rechtbank heeft besloten geen extra deskundigen te benoemen. Daarvoor had hij naar eigen zeggen meer tijd nodig.
Ras en discriminatie
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken tijdens de uitslagenavond van de Haagse gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Toenmalige fractievoorzitter van de PVV in de Haagse gemeenteraad Léon de Jong stond op dat moment naast Wilders. De uitspraken deed hij in grandcafé De Tijd op het Plein. Wilders is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Den HaagFM 26.05.2016 De rechtbank geeft Geert Wilders meer tijd om met een eerste verweer te komen tegen zijn vervolging. De PVV-leider en zijn advocaat Geert-Jan Knoops wilden 3,5 maand uitstel van het strafproces om eigen onderzoek te doen. Het duo was donderdag niet aanwezig tijdens de eerste openbare zitting bij de beveiligde rechtbank op Schiphol.
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden “minder, minder, minder”-uitspraken over Marokkanen die hij vorig jaar deed in een Haags café. Hij is aangeklaagd voor belediging op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Volgens Wilders krijgt hij geen eerlijk proces. De rechtbank wees in april alle verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die “niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak”. Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten geen extra deskundigen te benoemen.
De rechtbank heeft Wilders tot 23 september uitstel gegeven voor het voeren van zijn verweer tegen zijn vervolging. Tot die tijd hebben Wilders en zijn advocaat om aan te tonen dat de vervolging van de PVV-leider niet rechtmatig is. De inhoudelijke behandeling start, zoals gepland, op 31 oktober. …lees meer
VK 26.05.2016 De rechtbank heeft Geert Wilders tot 23 september uitstel gegeven voor het voeren van zijn verweer tegen zijn vervolging. Tot die tijd hebben Wilders en zijn advocaat om aan te tonen dat de vervolging van de PVV-leider niet rechtmatig is. De inhoudelijke behandeling start, zoals gepland, op 31 oktober.
Geert Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ‘niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’.
Advocaat Knoops heeft toen uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek. De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen.
Het Openbaar Ministerie was tegen het verzoek van de verdediging om het strafproces uit te stellen. Volgens de aanklagers heeft Wilders zijn kans verspeeld en is de eerstvolgende mogelijkheid pas op 31 oktober, als de inhoudelijke behandeling van de zaak begint.
Uitgelekt
Het is niet de eerste keer dat de advocaat van Wilders om uitstel vraagt. Knoops vroeg op 18 maart tijdens een regiezitting om het onderzoek op te schorten, omdat zijn concept-pleitnota voor die zitting was uitgelekt naar het AD.
De rechtbank besloot om geen onderzoek in te stellen naar de gelekte concept-pleitnota van raadsman Knoops. Het lek is volgens de rechters het probleem van de verdediging zelf.
Trouw 26.05.2016 De rechtbank heeft Geert Wilders tot 23 september uitstel gegeven voor het voeren van zijn verweer tegen zijn vervolging, voorafgaand aan de inhoudelijke behandeling van zijn strafzaak. De verdediging krijgt nog één kans voor het begin van het inhoudelijke proces, dat zoals gepland op 31 oktober begint, lieten de rechters weten.
Geert Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops hadden bij de rechtbank om drieënhalve maand uitstel van het strafproces tegen de PVV-leider gevraagd. Dat bleek eerder vanochtend tijdens een zitting bij de beveiligde rechtbank op Schiphol.
De PVV-leider wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ‘niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’.
Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, na het besluit van de rechtbank om geen extra deskundigen te benoemen. De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen.
‘Uit koers’
Het Openbaar Ministerie (OM) reageerde kritisch op Wilders en zijn advocaat, die donderdag niet bij de rechtbank verschenen. “De verdediging probeert de aandacht te verleggen en probeert tijd te kopen”, concludeerde aanklager Wouter Bos.
“Aanvankelijk wekte de verdediging bij ons de indruk deze zaak op inhoud te willen bepleiten, er geen circus van te maken. En elkaar met fatsoen te bejegenen. Inmiddels vragen wij ons af, waar de verdediging uit koers is geraakt”, aldus de aanklager.
Het OM vond dat Wilders geen uitstel moest krijgen. Volgens Bos zijn er “maar liefst” vier deskundigen waarom de verdediging had gevraagd, door de rechtbank toegewezen. “Daarmee heeft de rechtbank de volledigheid van het onderzoek ruimschoots genomen”, vindt Bos.
AD 26.05.2016 De rechtbank geeft Geert Wilders meer tijd om met een eerste verweer te komen tegen zijn vervolging. De advocaat van Knoop wilde 3,5 maand uitstel van het strafproces om eigen onderzoek te doen. Het duo was vandaag niet op de zitting verschenen. Het Openbaar Ministerie is geërgerd over de vertragingstactiek van Wilders. De rechtbank zegt de afwezigheid van het duo ‘te betreuren’.
Vandaag ontbreekt zelfs de beleefdheid om ter zitting te komen
Wouter Bos, officier van justitie
De PVV-leider wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen‘-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ‘niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’.
Knoops vroeg om uitstel omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten om geen extra deskundigen te benoemen. De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen. Van de rechtbank krijgt Knoops tot 23 september de tijd om een zogenaamd preliminair verweer voor te bereiden, maar de in oktober geplande inhoudelijke behandeling gaat gewoon door. Knoops wil een preliminair verweer, waarschijnlijk om aan te kunnen tonen dat het OM het recht niet heeft om Wilders te vervolgen.
Onbeleefd
Officier van justitie Wouter Bos noemde het ‘allerminst sjiek’ dat Knoops te elfder ure heeft laten weten deze zitting niet te zien zitten. ,,Vandaag ontbreekt zelfs de beleefdheid om ter zitting te komen.” Bos schetste een patroon van uitstel; ook in de opmaat naar het proces toe. Bos voelt dan ook niks voor een extra zitting over 3,5 maanden zoals Knoops wil. Bos hoopt dat het proces zo snel mogelijk ‘inhoudelijk’ kan worden; dat het echt gaat over de vraag of de uitspraak ‘minder Marokkanen’ wel of niet strafbaar is. ,,Daar is de samenleving bij gediend.”
Ergernis
De officier toonde zijn ergernis over de tactiek van Wilders. Zo hield hij zijn gehoor fijntjes voor dat de verdediging eerder nog stelde Wilders niet op kosten te willen jagen met extra procedures. Volgens de officier past dat niet bij het eerdere verzoek van Knoops om duizenden aangevers te gaan horen over de betrouwbaarheid van hun aangifte.
NU 26.05.2016 De rechtbank heeft Geert Wilders tot 23 september uitstel gegeven voor het voeren van zijn verweer tegen zijn vervolging, voordat de inhoudelijke behandeling van zijn strafzaak begint.
De verdediging krijgt nog één kans voor het begin van het inhoudelijke proces dat zoals gepland, op 31 oktober begint, lieten de rechters weten.
Een zogenoemd preliminair verweer kan bijvoorbeeld gaan over de vraag of het Openbaar Ministerie Wilders wel terecht vervolgt. Als de rechtbank het OM niet-ontvankelijk zou verklaren gaat de zaak verder niet door.
De PVV-leider is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Afwijzen
De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ”niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak”.
De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen. Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten geen extra deskundigen te benoemen.
Wilders en Knoops vinden dat er hierdoor geen sprake is van een eerlijk proces. Op Twitter reageerde Wilders eerder: ”PVV-haters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces.”
Kritische reactie
Het Openbaar Ministerie reageerde kritisch op Wilders en zijn advocaat, die donderdag niet bij de rechtbank verschenen. ”De verdediging probeert de aandacht te verleggen en probeert tijd te kopen”, concludeert aanklager Wouter Bos. ”Aanvankelijk wekte de verdediging bij ons de indruk deze zaak op inhoud te willen bepleiten, er geen circus van te maken. En elkaar met fatsoen te bejegenen. Inmiddels vragen wij ons af, waar de verdediging uit koers is geraakt.”
Het OM vond dat Wilders geen uitstel moest krijgen. Volgens Bos zijn er ”maar liefst” vier deskundigen waarom de verdediging had gevraagd, door de rechtbank toegewezen. ”Daarmee heeft de rechtbank de verantwoordelijkheid voor de volledigheid van het onderzoek ruimschoots genomen”, vindt Bos.
Uitspraken
Het is inmiddels ruim twee jaar geleden dat Wilders zijn omstreden uitspraken deed. Tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen zei de politicus dat Den Haag “een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” moet worden.
Een week later, op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen, vroeg hij aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde “minder, minder, minder”. “Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Telegraaf 26.05.2016 Het Openbaar Ministerie heeft vanmorgen tijdens de tweede zitting in het strafproces tegen Geert Wilders, hard uitgehaald naar de hoofdpersoon en zijn verdediging.
Officier van justitie Wouter Bos noemde de afwezigheid van Wilders en advocaat Geert-Jan Knoops ’niet chic’. „Deze zaak vergt van alle partijen veel voorbereiding. Vandaag ontbreekt zelfs de beleefdheid om op de zitting te verschijnen.”
’Uit koers’
Volgens Bos was met Wilders en Knoops van tevoren afgesproken van de zaak geen circus te maken en elkaar met fatsoen te bejegenen. “Inmiddels vragen we ons af waar de verdediging uit koers is geraakt.”
Knoops zou vandaag een zogenoemd preliminair verweer houden, dat bijvoorbeeld kan gaan over de niet-ontvankelijkheid van het OM in de vervolging. Er was door de verdediging gevraagd om zo’n zitting, omdat bij niet-ontvankelijkheid de inhoudelijke behandeling niet doorgaat, en Wilders niet op hoge advocatenkosten zou worden gejaagd. Pas een week geleden liet de verdediging in een mail aan de rechtbank weten dat verweer nog niet te kunnen voeren. Door het afwijzen van onderzoekswensen van de verdediging door de rechtbank, zag Knoops zich genoodzaakt om dat onderzoek zelf te doen, schreef hij. “En dat kost tijd.”
Cynisch
Volgens OvJ Bos zijn rechtbank en OM voldoende tegemoet gekomen aan de wensen van Wilders en zijn verdediging. Bos wees er fijntjes op dat de advocatenkosten voor Wilders juist de pan uit zouden rijzen als alle onderzoekswensen waren toegewezen. Knoops wilde bijvoorbeeld alle 6400 mensen die aangifte tegen Wilders deden horen. “Dat zou 8 jaar in beslag hebben genomen”, aldus een cynische OvJ Bos.
23 september
De rechtbank heeft Wilders donderdag tot 23 september uitstel gegeven voor het voeren van zijn verweer tegen zijn vervolging, voorafgaand de inhoudelijke behandeling van zijn strafzaak. De behandeling wordt niet uitgesteld en gaat gewoon door in oktober.
RTVWEST 26.05.2016 Geert Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops willen 3,5 maanden uitstel voor het strafproces tegen de PVV-leider. Dat verzoek is bij de rechtbank gedaan, blijkt donderdag tijdens een zitting bij de beveiligde rechtbank op Schiphol. Wilders en Knoops waren daar niet bij.
De PVV-leider wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die ‘niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’.
Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten geen extra deskundigen te benoemen. De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen. Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten geen extra deskundigen te benoemen.
Niet alle informatie aanwezig
Donderdag was gereserveerd voor de verdediging om vooraf aan de inhoudelijke behandeling van het proces aan te voeren, waarom de vervolging van Wilders onterecht is en waarom de zaak voor die inhoudelijke behandeling al zou moeten worden gestopt. Volgens Knoops is nu nog niet alle informatie voorhanden om het verweer te houden tegen het verder voeren van de strafzaak. Daarom heeft het geen zin dat Wilders en hij naar de zitting komen, legde de advocaat woensdag al uit.
Knoops wil dat de procedure naar september wordt verplaatst. Het Openbaar Ministerie is hier tegen. Volgens de aanklagers heeft Wilders zijn kans verspeeld en is de eerstvolgende mogelijkheid pas op 31 oktober, als de inhoudelijke behandeling van de zaak begint.
De rechtbank beslist later op de ochtend over deze kwestie.
NU 26.05.2016 Geert Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops willen 3,5 maanden uitstel van het strafproces tegen de PVV-leider.
Dat verzoek is bij de rechtbank gedaan, blijkt donderdag tijdens een zitting bij de beveiligde rechtbank op Schiphol. Wilders en Knoops zijn daarbij niet aanwezig.
De PVV-leider wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
De rechtbank wees eerder verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die “niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak”.
Deskundigen
Knoops heeft om uitstel gevraagd omdat hij meer tijd nodig heeft voor eigen onderzoek, nu de rechtbank heeft besloten om geen extra deskundigen te benoemen. De advocaat zoekt nu zelf deskundigen om de verdediging van Wilders te onderbouwen.
Den HaagFM 25.05.2016 PVV-leider Geert Wilders boycot de rechtszaak tegen hem. De politicus en zijn advocaat zullen donderdag niet verschijnen tijdens de eerste openbare zitting.
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden “minder, minder, minder”-uitspraken over Marokkanen die hij vorig jaar deed in een Haags café. Hij is aangeklaagd voor belediging op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Volgens Wilders krijgt hij geen eerlijk proces. De rechtbank wees in april alle verzoeken van Wilders om deskundigen te benoemen af, omdat die “niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak”.
De zitting gaat donderdag wel gewoon door, meldt de Haagse rechtbank. Om veiligheidsredenen wordt die gehouden in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol. …lees meer
AD 25.05.2016 Geert Wilders heeft zijn gewraakte ‘minder Marokkanen’-uitspraak heel bewust gedaan. Dat meldt RTL Nieuws op basis van getuigenverklaringen die door prominente PVV’ers zijn afgelegd na verhoor door de Rijksrecherche.
PVV-beleidsmedewerker Floris van Zonneveld zegt onder meer dat er een discussie is geweest over de woorden die Wilders zou moeten gebruiken. Zo wordt er volgens hem gediscussieerd of er criminele Marokkanen gezegd zou moeten worden of alleen Marokkanen. Uit de verslagen blijkt volgens RTL verder dat Martin Bosma de bedenker van de speech was.
Effect
Wilders, die al in het eerste PVV-verkiezingsprogramma had aangegeven minder criminele Marokkanen te willen, zou geweten hebben dat ‘minder Marokkanen’ zonder de toevoeging ‘criminele’ tot ophef kon leiden. Daarover zou op de werkkamer voorafgaand aan de avond discussie zijn geweest.Wilders wist daarom, zo schrijft RTL, heel goed wat hij ging zeggen en welk effect dit zou hebben.
Het aanwezige publiek zou vooraf door een PVV-medewerker geïnstrueerd zijn om de kreet ‘minder minder’ te roepen. Voor het OM is het cruciaal om te bewijzen dat de uitspraak van Wilders bewust is gedaan. Uit de getuigenverklaringen blijkt dat Wilders’ woorden niet uit ‘de lucht kwamen vallen’ maar bewust zijn gekozen.
RTVWEST 18.05.2016 De rechtszaak tegen Geert Wilders (PVV) gaat volgende week donderdag verder. Dan is de tweede zittingsdag gepland. Dat meldt de rechtbank woensdag.
Het Openbaar Ministerie besloot in december 2014 om de politicus te vervolgen, nadat hij in maart van dat jaar een toespraak hield in grandcafé De Tijd op het Plein in Den Haag. Toenmalig fractievoorzitter voor de PVV in de Haagse raad Léon de Jong stond op dat moment naast hem.
Tijdens die uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag vroeg Wilders aan zijn aanhang of zij ‘Meer of minder Marokkanen wilden in Nederland’. Het publiek scandeerde toen‘minder, minder, minder‘, waarop Wilders zei: ‘Dan gaan we dat regelen.’
Zaak verloopt niet onbewogen
Vervolgens kwamen er meer dan 6.000 aangiften tegen hem binnen. ‘Vrijheid van meningsuiting is het enige dat ik nog heb. Ik geef niet op’, zei Wilders eerder. ‘Ik vind het een schande dat ik hier moet staan en dat vinden veel mensen in binnen- en buitenland ook’.
De zitting van volgende week donderdag is bedoeld om de verdediging in de gelegenheid te stellen kritiek te leveren op het besluit om te vervolgen, tijdens een zogenoemd prelimair verweer. Dan komt bijvoorbeeld de vraag centraal te staan of het Openbaar Ministerie wel terecht tot vervolging is overgegaan.
Telegraaf 07.04.2016 Geert Wilders gaat er niet van uit dat hij een eerlijk proces krijgt. De rechtbank besloot donderdag om het onderzoek tegen de PVV-leider gewoon door te laten gaan, ondanks verzoeken van Wilders en zijn raadsman om dat op te schorten. Op Twitter schrijft Wilders: ,,PVV-haters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces.”
Advocaat Geert-Jan Knoops had gevraagd om opschorting omdat zijn concept-pleitnota net voor een eerdere zitting was gelekt.
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden ’minder Marokkanen’-uitspraken. Hij is aangeklaagd voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Elsevier 07.04.2016 ‘Nee, nee, nee,’ kreeg PVV-leider Geert Wilders te horen tijdens een nieuwe dag in het proces vanwege zijn Marokkanen-uitspraken. De eisen over onder meer het opschorten van de rechtszaak zijn allemaal afgewezen.
Het onderzoek in de strafzaak tegen Wilders gaat gewoon door, heeft de rechtbank donderdag besloten. Dat is tegen de zin van de PVV-leider en zijn advocaat, Geert-Jan Knoops. Laatstgenoemde vroeg op 18 maart tijdens een regiezitting om het onderzoek op te schorten.
Lek
Hij deed dit, nadat zijn concept-pleitnota – de tekst die hij zou voordragen op deze dag – was uitgelekt. Het lek is volgens de rechters het probleem van de verdediging zelf. ‘Het is aan de verdediging om zelf onderzoek naar het lek te doen of aangifte van het lekken te doen,’ vindt de rechtbank. ‘Hier is geen rol voor de rechtbank (weggelegd).’
Deze zaak gaat over de omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Deskundigen
Wilders kreeg ook nul op het rekest van de rechtbank wat betreft het verzoek om deskundigen op te roepen. Deze zijn ‘niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak’. Ook de verzoeken tot het horen van getuigen werden afgewezen – op het ondervragen van een beperkt aantal aangevers tegen Wilders na. Uit verklaringen van vijftien van hen blijkt dat het niet duidelijk voor ze is geweest, waarvan zij precies aangifte deden en dat sommige aangevers zijn ondervraagd zonder tolk, lichtte de rechtbank toe.
Ook een van de rechters, Elianne van Rens, trekt zich niet terug – tevens een wens van Wilders. Volgens de PVV-leider leverde Van Rens kritiek op de politieke standpunten van zijn partij tijdens een tv-programma. Van Rens zei dat ze ook als rechter kritiek mag hebben. In een korte verklaring verzekerde ze Wilders dat ze onafhankelijk in zijn zaak zal oordelen. De PVV’er denkt niet dat hij een eerlijk proces krijgt. In een Twitterbericht schreef Wilders: ‘PVV-haters in deze neprechtbank hebben (hun) vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces.’ Hij vindt het een ‘neprechtbank’.
Telegraaf 07.04.2016 Tijdens forensisch onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden dat er een lek is bij de digitale systemen van Geert Wilders of die van zijn advocaat Geert-Jan Knoops. Dat meldde Knoops donderdag na afloop van een zitting in de strafzaak tegen Wilders.
Knoops deed onderzoek naar zo’n lek omdat zijn concept-pleitnota voor de afgelopen regiezitting op 18 maart vooraf bij het AD was terechtgekomen. Het lek kon de verdediging schaden en daarom vroeg Knoops het onderzoek en de strafzaak op te schorten. De rechtbank legde dat verzoek donderdag naast zich neer.
Wilders en Knoops overwegen nog aangifte te doen om te laten uitzoeken hoe het document wel in handen van de krant is gekomen.
Wilders wordt vervolgd om zijn omstreden ’minder Marokkanen’-uitspraken.
AD 07.04.2016 De pleitnota van Wilders’ advocaat Knoops is niet via een ‘hack’ gestolen. Dat zegt de advocaat zelf na de tweede zitting van het Proces Wilders. Volgens hem hebben er de afgelopen weken 2 computeronderzoeken plaatsgevonden en hebben die niks opgeleverd.
De een was op het kantoor van Knoops zelf, de ander bij de fractie van Wilders in Den Haag. Knoops gaat er nu vanuit dat de pleitnota uit het kantoor van Wilders is ‘gestolen’ of ‘verduisterd’. Het is nog niet duidelijk of Knoops – na deze onderzoeken- alsnog aangifte gaat doen, zoals het OM en de rechtbank hem aanraden. Hij hintte wel op een onderzoek door de rijksrecherche in Den Haag.
Hinder
Volgens Knoops hindert het lek hem nog steeds in zijn communicatie met Wilders. De gelekte pleitnota veroorzaakte op de eerste zittingsdag van het Proces Wilders II half maart veel commotie: volgens Knoops kon het proces niet meer doorgaan, als hij niet normaal met Wilders zou kunnen communiceren, zonder gevaar op een lek.
Volgens de rechtbank kan het proces gewoon doorgaan. Knoops wilde nog niet ingaan op het afwijzen van (bijna) al zijn verzoeken: daarover wil hij eerst ruggespraak met de PVV-leider. Wilders zal vandaag vanuit Den Haag reageren, waar hij het debat over minister Van der Steur moet bijwonen.
VK 07.04.2016 Het onderzoek in de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders gaat door. Dat heeft de rechtbank donderdag besloten. De advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, had op 18 maart tijdens een regiezitting gevraagd om het onderzoek op te schorten, omdat zijn concept-pleitnota voor die zitting was uitgelekt naar het AD.
De rechtbank besloot om geen onderzoek in te stellen naar de gelekte concept-pleitnota van raadsman Knoops. Het lek is volgens de rechters het probleem van de verdediging zelf. ‘Het is aan de verdediging om zelf onderzoek naar het lek te doen of aangifte van het lekken te doen’, vindt de rechtbank. ‘Hier is geen rol voor de rechtbank.’
‘De vrijheid van de verdediging is in het geding’, benadrukte Knoops eerder over de gelekte pleitnota. ‘Het is een aanslag op dit proces en de vrijheid van Wilders om zich te kunnen verdedigen en onbelemmerd te kunnen communiceren met zijn advocaat.’
Bij het uitlekken van de pleitnota werd gesproken van een hack van de computers van Wilders en zijn advocaat. Dit blijkt niet het geval. Donderdag meldde Knoops dat tijdens forensisch onderzoek geen aanwijzingen zijn gevonden dat er een lek is bij de digitale systemen van Geert Wilders of die van hem zelf. Wilders en zijn raadsman overwegen nog aangifte te doen om te laten uitzoeken hoe het document wel in handen van de krant is gekomen.
Onafhankelijk
Lees ook;
Jonathan van het Reve: Zo’n politieke beslissing overlaten aan drie rechters, hoe apolitiek ook, is vragen om problemen.
Ook trekt Elianne van Rens, een van de rechters in de strafzaak tegen Geert Wilders, zich niet terug uit het proces. Wilders had kritiek op uitlatingen van Van Rens in de media en verzocht haar op te stappen. De rechter verzekerde Wilders donderdag ‘onafhankelijk te oordelen.’
Elianne van Rens uitte in het tv-programma Kijken in de ziel, kritiek op het vorige proces van Wilders. Ze zei het niet eens te zijn geweest met de – voor Wilders voordelige – wraking van een van de rechters. Ook zei ze tegen minimumstraffen te zijn, een speerpunt van de PVV.
Wilders zei er op de eerste zittingsdag van de strafzaak ‘op die manier weinig vertrouwen in te hebben’. Hij riep Van Rens ‘met klem’ op zich terug te trekken. Van Rens zegt dat ze ook als rechter kritiek mag hebben. Ze verzekerde Wilders in een korte verklaring dat ze onafhankelijk in zijn zaak zal oordelen. Nu ze niet vertrekt kan Wilders de rechtbank alsnog wraken.
Knoops had nog enkele andere nieuwe onderzoekswensen. Zo wilde hij de 6400 mensen die aangifte deden tegen Wilders, opvragen als getuige. Ook die wens werd door de rechtbank niet ingewilligd.
Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
De Haagse rechter Elianne van Rens trekt zich niet terug uit de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders. De politicus had dat geëist na een televisie-interview met Van Rens, waarin ze commentaar gaf op de eerdere rechtszaak tegen Wilders.
Van Rens zegt dat ze ook als rechter kritiek mag hebben. Ze verzekerde Wilders in een korte verklaring dat ze onafhankelijk in zijn zaak zal oordelen. Het proces gaat over de omstreden Marokkanen-uitspraken van Wilders in een Haags café. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Wilders heeft op Twitter gereageerd op het aanblijven van de Haagse rechter. “PVV-harters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces.” …lees meer
RTVWEST 07.04.2016 De Haagse rechter Elianne van Rens trekt zich niet terug in de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders. Wilders had haar tijdens de vorige regiezitting op 18 maart gevraagd te stoppen met de zaak. Dat had te maken met een eerder media-optreden van Van Rens.
Van Rens zou in het tv-programma Kijken In De Ziel de wraking van de rechter in het vorige proces tegen Wilders hebben bekritiseerd. ‘Er is in heel Nederland één rechter geweest die openlijk kritiek heeft geuit. Uitgerekend tegenover die rechter sta ik hier vandaag. Ik hoop dat u begrijpt dat ik er weinig vertrouwen in heb‘, zei Wilders in de rechtbank.
Van Rens zegt dat ze ook als rechter kritiek mag hebben. Ze verzekerde Wilders in een korte verklaring dat ze onafhankelijk in zijn zaak zal oordelen.
Onderzoek gaat door
Het onderzoek in de strafzaak tegen de PVV-leider gaat door, zo heeft de rechtbank donderdag besloten. Wilders’ advocaat, Geert-Jan Knoops, had gevraagd om het onderzoek op te schorten omdat zijn concept-pleitnota voor die zitting was uitgelekt naar het AD.
Het lek is volgens de rechters het probleem van de verdediging zelf. ‘Het is aan de verdediging om zelf onderzoek naar het lek te doen of aangifte van het lekken te doen’, vindt de rechtbank. ‘Hier is geen rol voor de rechtbank.’ Bij forensisch onderzoek zijn geen aanwijzigen gevonden dat er een lek is bij Wilders of advocaat Knoops, meldt de advocaat zelf.
‘Geen spijt’
Het spraakmakende proces gaat over zijn omstreden Marokkanen-uitspraken. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Over die uitspraken zei Wilders: ‘Ik neem er niets van terug en ik heb ook geen spijt.’
Wilders heeft inmiddels op Twitter gereageerd op het doorgaan van het onderzoek. ‘PVV-harters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces’, twitterde hij.
Trouw 07.04.2016 Verdachte Geert Wilders heeft de inleidende schermutselingen in zijn proces voor de rechtbank Den Haag verloren. Rechter Elianne van Rens blijft ondanks zijn verzoek op te stappen als rechter aan.
Een groot aantal verzoeken tot het horen van deskundigen is door de rechtbank terzijde geschoven en van het stilleggen van het proces wegens het uitlekken van een concept pleitnota van zijn advocaat Geert-Jan Knoops kan geen sprake zijn.
PVV-leider Wilders, die wordt vervolgd om zijn omstreden ‘minder Marokkanen’-uitspraken, was vandaag niet aanwezig tijdens zijn proces. Buiten de rechtszaal reageerde hij furieus. Hij vindt niet dat hij een eerlijk proces krijgt en via twitter meldde hij: “De PVV-haters in deze neprechtbank hebben hun vonnis dus al klaar.”
De rechtbank zag geen enkele reden het proces stil te leggen hangende een onderzoek naar het uitlekken van de pleitnota. Als er al een onderzoek diende plaats te vinden was dat toch echt een zaak voor Wilders en zijn advocaat. De meest voor de hand liggende partij die een dergelijke inbreuk op het computersysteem van het advocatenkantoor of dat van de Tweede Kamer zou moeten onderzoeken is de rijksrecherche. Maar Wilders en Knoops hebben nog altijd geen aangifte gedaan van wat nu de mogelijke diefstal van het stuk is gaan heten.
Knoops heeft zelf zijn personeel bevraagd over het eventuele lekken. Tevens heeft hij forensische experts ingehuurd voor digitaal speurwerk. De conclusie: Er is geen lek bij de advocaat en digitaal is er niet ingebroken bij de PVV.. Hoe het stuk dan wel op straat is komen te liggen, weet Knoops niet. Maar zijn kantoor kan een inspectie door de Orde van advocaten doorstaan, weet hij zeker. En daarmee verschuift de aandacht voor het lekken richting PVV. De advocaat kon gisteren niet zeggen of Wilders onderzoek in eigen kring heeft gedaan of nog laat doen.
Rechter Van Rens was bij de vorige zitting van de rechtbank door Wilders op de korrel genomen. Ze had bij eerdere uitspraken laten merken dat zij geheel andere opvattingen heeft dan zijn partij, redeneerde Wilders. Ook had Van Rens zich negatief uitgelaten over het wraken van rechters tijdens het eerste proces tegen Wilders in 2010. Wilders mocht van de zeer ervaren rechter Van Rens een onpartijge behandeling verwachten. “Ik zal me dan ook niet terugtrekken”, sprak Van Rens. Voor de hand liggend is dat Wilders en zijn advocaat dat op de persoon gerichte verzoek laten volgen door een formeel wrakingsverzoek. Dat bleef gisteren echter uit.
Slecht op een punt boekte Wilders een zij het bescheiden succes. De rechtbank zal twintig willekeurig gekozen aangevers van de discriminatie bij de rechter-commissaris laten horen. Reden daarvoor is dat is gebleken dat een aantal aangevers niet exact wisten wat ze deden. Overigens is de zaak tegen Wilders – belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat – geen klacht-delict. Ook zonder aangevers kan het Openbaar Ministerie vervolgen.
NU 07.04.2016 Er komt geen onderzoek van de rechtbank naar het lek van de pleitnota van advocaat Geert-Jan Knoops in de rechtszaak tegen PVV-leider Geert Wilders om de omstreden Marokkanen-uitspraken. De zaak wordt daarom niet geschorst.
Wilders was donderdag niet aanwezig bij de zitting: hij woont het Kamerdebat bij over de aanslagen in Brussel.
Een dag voor de eerste openbare zitting van de rechtszaak op 18 maart werd de concept-pleitnota van Knoops gelekt. Uit de nota bleek onder meer dat hij politici zoals premier Mark Rutte als getuige wilde horen en dat twee deskundigen afhaakten als getuigen.
De rechtszaak moet volgens Knoops worden geschorst tot duidelijk is wie verantwoordelijk is voor het lek. “De vrijheid van de verdediging is in het geding. Wij kunnen nu met een lek onze verdediging niet goed voorbereiden”, aldus Knoops.
Het verzoek is afgewezen omdat een eventueel onderzoek naar het lek niet de taak is van de rechtbank. Een schorsing van de zaak is daarom niet aan de orde. De verdediging moet zelf een onderzoek instellen, aldus de rechtbank van Den Haag.
Geen aanwijzingen
Dat onderzoek is inmiddels in volle gang, zegt Knoops.Tijdens forensisch onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden dat er een lek is bij de digitale systemen van Wilders of Knoops, meldt de advocaat donderdag na afloop van de zitting.
Wilders en Knoops overwegen nog aangifte te doen om te laten uitzoeken hoe het document wel in handen van de krant is gekomen.
Kritiek
Wilders wilde ook dat een van de rechters, Elianne van Rens, zou stoppen met de zaak. Volgens de PVV-leider leverde Van Rens kritiek op politieke standpunten van de PVV. Ze bekritiseerde volgens Wilders ”nota bene’’ ook de rechterlijke beslissing tijdens zijn vorige proces om de wraking van de rechtbank toen toe te wijzen.
Maar Van Rens zegt zich niet terug te trekken. Ze vindt dat ze ook als rechter kritiek mag hebben. Ze verzekerde Wilders in een korte verklaring dat ze onafhankelijk in zijn zaak zal oordelen.
Deskundigen
De rechtbank heeft alle verzoeken om deskundigen te benoemen afgewezen, omdat die ”niet noodzakelijk zijn voor het beoordelen van de strafzaak”. Ook de verzoeken tot het horen van getuigen werden afgewezen op het ondervragen van een beperkt aantal aangevers tegen Wilders na.
Uit verklaringen van vijftien van hen blijkt dat het niet duidelijk voor ze is geweest, waarvan zij aangifte deden en dat sommige aangevers zijn ondervraagd zonder tolk, lichtte de rechtbank toe.
Wilders en Knoops gaven aan dat het opnieuw afwijzen van hun verzoeken aangeeft dat Wilders geen eerlijk proces krijgt. De rechters zijn het daar niet mee eens. ”Bij de beoordeling van de verzoeken gaat het altijd om de relevantie en die is ook nu onvoldoende gebleken.”
Belediging
Wilders staat terecht voor zijn omstreden Marokkanen-uitspraken op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Het OM vervolgt hem voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Volgens het OM staan twee fundamentele rechten tegenover elkaar: het discriminatieverbod en de vrijheid van meningsuiting. “Dit raakt de basis van de rechtsstaat”, zei de officier van justitie tijdens de regiezitting op 18 maart.
Wilder vindt dat vrijheid van meningsuiting het enige is dat hij nog heeft en dat Nederland een ‘Marokkanenprobleem’ heeft. Hij neemt zijn uitspraken dan ook niet terug. “Ik neem er niets van terug en ik heb ook geen spijt”.
De eerstvolgende regiezitting is op donderdag 26 mei.
Telegraaf 07.04.2016 Rechter Elianne van Rens trekt zich niet terug uit de meervoudige kamer die de strafzaak tegen Geert Wilders behandelt. Volgens Van Rens kan Wilders ,,net als iedereen in Nederland van mij een onpartijdig en onafhankelijk oordeel verwachten en dat zal hij van mij ook krijgen.” Wilders deed twee weken geleden een klemmend beroep op haar om zich te verschonen, omdat ze uitspraken deed die volgens hem blijk gaven voor vooringenomenheid.
Zo sprak ze zich uit tegen het wetsvoorstel voor de invoering van minimumstraffen, waar de PVV voor is. Van Rens zegt dat ze naast rechter, één van de landelijke woordvoerders namens de rechtspraak is, en regelmatig kritische kanttekeningen plaatst bij wetsvoorstellen. ,,Maar als een wetsvoorstel wet wordt, zal ik die als rechter toepassen. Want zo zit ons systeem in elkaar.”
Van Rens zegt ook dat ze nog steeds van mening is dat bij de tweede wrakingsbeslissing tijdens het eerste proces Wilders, ,,juridisch een verkeerd criterium is toegepast. Daar blijf ik bij en daarin ben ik bepaald niet de enige. Dat is een juridisch oordeel dat ik, ook als rechter, kan en mag hebben.”
Het derde punt waar Wilders over viel, is dat Van Rens volgens hem tegen het uit het land zetten van illegalen is. Dat klopt niet, zegt de rechter. ,,Ik heb er wel persoonlijk moeite mee dat mensen die hier ongewenst zijn maar niet naar een ander land kunnen, worden vastgezet. De straf lost volgens mij het probleem niet op.” Desondanks veroordeelt Van Rens deze mensen wel, omdat dat nu eenmaal in de wet staat.
Advocaat Knoops reageert nog niet
Het is nog niet duidelijk welke gevolg Wilders aan die beslissing verbindt. Advocaat Knoops wilde nog niet reageren. Hij wil eerst met Wilders overleggen. De PVV-leider was niet bij de uitspraak in de rechtbank, omdat hij het terreurdebat met minister Van der Steur in de Tweede Kamer bijwoont.
Naast de beslissing van Van Rens, moeten ook de andere uitspraken van de rechtbank teleurstellend zijn voor Wilders. Alle deskundigen die de verdediging wil inschakelen zijn afgewezen. Wél mogen nog twintig mensen die aangifte hebben gedaan tegen Wilders worden gehoord door de verdediging. Zij komen bovenop de vijftien die de verdediging al eerder ondervroeg, en die volgens Knoops geen idee hadden waarvoor ze hadden getekend.
Het forensisch onderzoek naar een mogelijke digitale inbraak in de computersystemen van advocatenkantoor Knoops, en de PVV-fractie in de Tweede kamer heeft niets opgeleverd, zei Knoops. Twee weken geleden bleek de concept-pleitnota van Knoops een dag voor het uitspreken ervan, te zijn uitgelekt.
Het onderzoek bij Knoops en Wilders is gedaan door twee verschillende bureaus. Als er geen sprake is van een hack, dan betekent het dat iemand de concept-pleitnota moet hebben gelekt. De PVV-leider en zijn raadsman beraden zich op het doen van aangifte.
Wilders wil onderzoek
Meteen na het uitlekken, vroeg Knoops om het stilleggen van het strafproces, en een onderzoek door de rechtbank. Hij vreesde niet meer vertrouwelijk met Wilders te kunnen communiceren. De rechtbank ziet daar voor zichzelf echter geen rol weggelegd. Het is een probleem dat de verdediging zelf moet oplossen, aldus de rechtbank. De volgende zitting in het strafproces is op 26 mei.
AD 07.04.2016 De populaire politicus verscheen donderdag niet voor zijn rechtszaak. Hij wil in Den Haag zijn voor het debat met minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. Ook pro-Wilders demonstranten kwamen niet op de zitting af.
AD 07.04.2016 Rechter Elianne van Rens trekt zich niet terug uit de zaak tegen Geert Wilders. De PVV-leider zette grote vraagtekens bij haar onpartijdigheid omdat ze eerder kritiek uitte op de PVV en de wraking in het eerste Wilders-proces. De rechter meent echter dat ze objectief is en blijft. De rechtbank wees verder bijna alle verzoeken van Wilders om nader onderzoek af. De politicus was zelf niet aanwezig.
De rechtszaak gaat over de omstreden Marokkanen-uitspraken van Geert Wilders. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Wilders zou zich volgens het Openbaar Ministerie op twee bijeenkomsten strafbaar uit hebben gelaten.
De populaire politicus verscheen donderdag niet voor zijn rechtszaak. Hij wil in Den Haag zijn voor het debat met minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. Ook pro-Wilders demonstranten kwamen niet op de zitting af.
Verzoeken
De rechtbank legt een verzoek van Geert Wilders om een deskundige te benoemen die wat kan zeggen over de relatie tussen de uitspraken van de politicus en het PVV-programma naast zich neer. Ook rechtspsycholoog Peter van Koppen hoeft niet zijn zegje te doen in de rechtbank. Daarnaast ziet de rechtbank ook geen noodzaak om onderzoek te doen naar het lekken van de pleitnota van de advocaat van Wilders. Dat ligt op het pad van de advocaat zelf. De rechtbank geeft de onderzoeksrechter wel de opdracht om nog twintig aangevers te horen over de vraag of zij wisten waarvoor zij aangifte deden.
Geert Wilders reageerde boos op de beslissingen van de rechtbank. Via Twitter liet hij weten dat ‘PVV-haters in deze neprechtbank het vonnis al klaar hebben. Geen eerlijk proces’.
Lek
Knoops deed eerder het verzoek om de zaak uit te stellen omdat zijn concept-pleitnota voor de afgelopen regiezitting op 18 maart was uitgelekt naar het AD. ,,Wij kunnen nu met een lek onze verdediging niet goed voorbereiden. Wij kunnen die werkzaamheden niet meer onbelemmerdverrichten”, concludeerde de advocaat. ,,De verdediging kan niet anders dan om een onderzoek vragen naar het lek en de voortzetting en het onderzoek van de strafzaak te schorsen, totdat deze kwestie is opgehelderd.”
Het OM ziet daar geen aanleiding voor. ,,Tot nu toe heeft het lek geen gevolgen gehad. Er is dan ook geen grondslag om de zaak te schorsen”, reageerden de aanklagers.
Oneerlijk
Wilders en Knoops gaven aan dat het opnieuw afwijzen van hun verzoeken aangeeft dat Wilders geen eerlijk proces krijgt. De rechters zijn het daar niet mee eens. ,,Bij de beoordeling van de verzoeken gaat het altijd om de relevantie en die is ook nu onvoldoende gebleken. In deze strafzaak hebben straks vier deskundigen gerapporteerd over de contextuele en juridische aspecten, is een opsteller van een rapport nader bevraagd en zijn 35 aangevers nader bij de rechter-commissaris gehoord.” De rechtbank vindt dat de verdachte daarmee een eerlijk proces krijgt.
De rechtbank sluit zich aan bij die stelling en heeft donderdag de meeste verzoeken van Wilders dus afgewezen. De volgende zitting in de zaak is op 26 mei om half tien.
AD 07.04.2016 Kondigt ze zelf haar vertrek aan, zoals het gerucht gaat? Of blijft ze? Iedereen kijkt tijdens het Proces Wilders II vandaag naar rechter Elianne van Rens. Wilders vindt haar partijdig en wil dat ze opkrast.
Een tijdje terug lijkt Elianne van Rens (59) nog zo’n goede keuze voor het veelbesproken proces over ‘minder Marokkanen’. Perfect bijna. Van Rens werkt al meer dan 25 jaar als straf- en civielrechter en heeft veel moeilijke zaken gedaan. De vreselijke moord op de Haagse juwelier Stratmann bijvoorbeeld. En ze heeft een blinkende staat van dienst: insiders zien haar als gedecideerd, kundig, helder. Van Rens, vroeger ook persrechter, schept er plezier in ingewikkelde juridische dingen eenvoudig uit te leggen. Ze lijkt bovendien zo neutraal als wat. In een interview in 2014 poneert ze zelfs dat ze ‘nergens van’ is. ,,Niet links, niet rechts.” ‘Een zwaargewicht’, vat Theo de Roos (hoogleraar strafrecht) samen. ,,En iemand die heel wat druk gewend is.”
En toch gaat nu het verhaal dat Van Rens – na Wilders’ verwijt dat ze ‘vooringenomen’ is – vandaag het Proces Wilders II vaarwel zegt. Dat Van Rens misschien om persoonlijke redenen, misschien ‘in het belang van de zaak’, haar stoel in de ‘rechtszaak van het jaar’ al op de tweede zittingsdag aan een ander laat. Maar of het waar is? Ze wil er zelf niks over kwijt, laat een woordvoerder per mail weten. ,,Op donderdag zal de rechtbank Den Haag kenbaar maken wat de beslissingen zijn op de door de heer Wilders en zijn verdediging gedane verzoeken. Voor die tijd doen we daar geen mededelingen over.”
Totale knieval
Als Van Rens gaat, is dat niet minder dan ‘verschrikkelijk’, oordelen collega-juristen die de zaak met argusogen volgen. Peter Tak (emeritus hoogleraar strafrecht): ,,Het zou een totale knieval voor Wilders zijn. Want wat de reden van zo’n vertrek ook moge zijn; hij zal het als overwinning vieren. En het idee zal blijven hangen dat er iets mis was. Hoe onterecht ook.” Ook De Roos noemt een voortijdig vertrek ‘een heel verkeerd signaal’. Jonathan Soeharno (hoogleraar rechtspleging) kan zich wel voorstellen dat er ‘persoonlijke redenen’ zijn om te gaan. Zo kan er sprake zijn van dreigementen; iets waar de rechtbank al vanaf het begin rekening mee houdt. ‘Maar’, stelt ook Soeharno, ‘het zou erg jammer zijn’. En: ‘juridisch onnodig’.
Waar gaat het allemaal ook weer over? Die eerste zittingsdag in het proces over ‘minder Marokkanen’, half maart, heeft Wilders Van Rens gevraagd zich terug te trekken (te ‘verschonen’ in juridisch jargon). Zolang zij voor hem zit, zit er voor hem geen eerlijk proces meer in, meent hij. Wilders wijst dan naar haar optreden vorig jaar augustus in het NTR-programma Kijken in de Ziel. Daar zei Van Rens tegen minimumstraffen te zijn; iets wat de PVV juist wel wil. En bekritiseerde ze het besluit om bij het eerste proces tegen Wilders zo’n 5 jaar geleden de zittende rechters te vervangen. Een beslissing die Wilders juist goed uitkwam.
Wantrouwen
De aanval op Van Rens komt niet uit de lucht vallen. Wilders wantrouwt het OM en de rechterlijke macht al heel lang. Hij ziet ze als ‘D66-bolwerken’. En staaft dat vaak met een onderzoek van tijdschrift Vrij Nederland uit 2013. Daaruit blijkt dat 28 procent van de rechters op de partij van Wilders’ politieke aartsvijand Pechtold stemt. En al dit wantrouwen was ook juist de reden voor de rechtbank Den Haag om lang voor de aanvang van dit proces op zoek te gaan naar rechters van het onkreukbaarste soort. De rechters mochten bijvoorbeeld niet lid van een politieke partij zijn.
Dat een van de rechters, ondanks al die omzichtigheid, toch onder vuur is genomen: deskundigen vinden dat niet verrassend. Want de argwaan bij Wilders zit diep. Maar de aanleiding vinden ze wel vreemd. Van Rens’ uitspraken in Kijken in de Ziel bieden volgens Soeharno ‘geen juridische reden’ om haar weg te sturen. ,,Dat zou pas zo zijn als ze daar bijvoorbeeld had gezegd dat ze de vrijspraak in het eerste proces niet terecht vond. Of Wilders’ uitspraken had afgekeurd. Maar een rechter mag nu eenmaal een mening over politiek hebben. En een mening hebben over een juridisch oordeel dat losstaat van deze zaak.” Een oordeel dat volgens De Roos niet eens zo vreemd is. ,,Veel juristen hebben kritiek geuit op de vervanging van die rechters tijdens dat proces.”
Het is volgens de rechtsgeleerden dan ook geen toeval dat het bij een emotionele oproep van Wilders aan Van Rens is gebleven. En dat er geen officieel ‘wrakingsverzoek’ ligt dat tot haar aftreden moet leiden. Tak: ,,En het kan best zijn dat Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops dat ook helemaal niet wil. Ik heb Knoops hoog zitten: hij begint echt niet aan een wrakingsprocedure als hij geen schijn van kans heeft.”
Welgezind
Soeharno ziet Wilders’ aanval eerder als een ‘strategische zet’ dan als juridische move. ,,Wilders wil vanaf het begin duidelijk maken dat de rechters de PVV niet welgezind zijn en zo’n zet past daarbij.”
Eén ding is zeker. Wil Elianne van Rens het proces wél uitzitten, zal ze elk woord moeten wikken en wegen. Nog meer dan ze de afgelopen 25 jaar al gewend was. Soeharno: ,,Wilders heeft haar bewust in de schijnwerpers gezet. Al haar vragen en opmerkingen worden vanaf nu getoetst op de vraag: is ze echt wel onpartijdig?”
Telegraaf 07.04.2016 De rechtbank beslist donderdag onder meer of het onderzoek in de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders wordt opgeschort. Daar had de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, 18 maart tijdens een regiezitting om gevraagd. Volg de zaak hier live.
Deze zaak gaat over de omstreden Marokkanen-uitspraken van Geert Wilders. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Knoops deed het verzoek omdat zijn concept-pleitnota voor de afgelopen regiezitting op 18 maart was uitgelekt naar het AD. ,,Wij kunnen nu met een lek onze verdediging niet goed voorbereiden. Wij kunnen die werkzaamheden niet meer onbelemmerd verrichten”, concludeerde de advocaat. ,,De verdediging kan niet anders dan om een onderzoek vragen naar het lek en de voortzetting en het onderzoek van de strafzaak te schorsen, totdat deze kwestie is opgehelderd.”
Het OM ziet daar geen aanleiding voor. ,,Tot nu toe heeft het lek geen gevolgen gehad. Er is dan ook geen grondslag om de zaak te schorsen”, reageerden de aanklagers.Tweets door@SaskiaBelleman
VK 24.03.2016 Professor Paul Frissen van de universiteit Tilburg mag gewoon op zijn post blijven. Onderwijsminister Jet Bussemaker is niet van plan om hem aan te pakken vanwege zijn uitspraken over PVV-leider Geert Wilders. Volgens de bewindsvrouw vallen die beweringen onder de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheid.
Frissen had in een interview gezegd dat Wilders bevolkingsgroepen apart zet. ‘Het demoniseren van minderheden, het wij-zij-denken, is het klassieke fascistische verhaal door de geschiedenis heen’, zei Frissen. Volgens hem zouden alle politieke partijen Wilders moeten ‘aanvallen’.
De PVV riep om het vertrek van Frissen als hoogleraar en als decaan van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. ‘Iemand met zo’n autoriteit zou geen ideologische uitspraken mogen doen zonder enige wetenschappelijke grond’, aldus de partij. Frissen zou volgens de PVV met zijn relaas het risico op een terroristische aanslag zoals die op Pim Fortuyn hebben verhoogd. Op Twitter zette Wilders de kritiek van zijn partij nog wat extra kracht bij: ‘Wat een haatzaaiende onzin van deze ophitsende nepprof.’
Maar Bussemaker liet woensdagavond in een brief weten ‘blij te zijn dat we in een vrij land leven waar de overheid wetenschappers haar wil niet oplegt’. Iemand die vindt dat grenzen zijn overschreden, kan naar de rechter stappen, besluit ze.
Reactie Frissen
Frissen liet al direct na de reactie van Wilders weten dat hij achter zijn uitspraken blijft staan. ‘Volgens de wetenschappelijke literatuur vertonen de uitspraken van de PVV fascistische kenmerken, heel simpel. Daarom verbaast de reactie van de PVV me ook zo. Ik dacht dat ik een relatief objectieve tekst had uitgesproken. Maar kennelijk is het de strategie van de PVV om hier zo op te reageren.’
Telegraaf 23.03.2016 Onderwijsminister Jet Bussemaker is niet van plan om professor Paul Frissen van de universiteit Tilburg aan te pakken vanwege zijn uitspraken over PVV-leider Geert Wilders. Volgens haar vallen die beweringen onder de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheid.
Frissen had in een interview gezegd dat Wilders bevolkingsgroepen apart zet. ,,Het demoniseren van minderheden, het wij-zij-denken, is het klassieke fascistische verhaal door de geschiedenis heen”, aldus Frissen. Alle politieke partijen moeten Wilders volgens hem aanvallen.
Deze uitspraken vielen verkeerd bij de politicus. De PVV wilde dat Frissen opstapte als hoogleraar en als decaan van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Iemand met zo’n autoriteit zou geen ideologische uitspraken mogen doen zonder enige wetenschappelijke grond, aldus de PVV.
Maar Bussemaker is blij dat ,,we in een vrij land leven waar de overheid wetenschappers haar wil niet oplegt”. Iemand die vindt dat grenzen zijn overschreden, kan naar de rechter stappen.
NU 23.03.2016 Onderwijsminister Jet Bussemaker is niet van plan om professor Paul Frissen van de universiteit Tilburg aan te pakken vanwege zijn uitspraken over PVV-leider Geert Wilders. Volgens haar vallen die beweringen onder de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheid.
Frissen had in een interview gezegd dat Wilders bevolkingsgroepen apart zet. ”Het demoniseren van minderheden, het wij-zij-denken, is het klassieke fascistische verhaal door de geschiedenis heen”, aldus Frissen. Alle politieke partijen moeten Wilders volgens hem aanvallen.
Deze uitspraken vielen verkeerd bij de politicus. De PVV wilde dat Frissen opstapte als hoogleraar en als decaan van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Iemand met zo’n autoriteit zou geen ideologische uitspraken mogen doen zonder enige wetenschappelijke grond, aldus de PVV.
Maar Bussemaker is blij dat ”we in een vrij land leven waar de overheid wetenschappers haar wil niet oplegt”. Iemand die vindt dat grenzen zijn overschreden, kan naar de rechter stappen.
NU 22.03.2016 Advocaat Geert-Jan Knoops, de advocaat van Geert Wilders in het ‘minder Marokkanen-proces’, laat zelf door forensisch experts onderzoeken hoe zijn pleitnota kon uitlekken.
Hij wil volgens Trouw niet afwachten tot de rechter een oordeel velt over zijn verzoek een onafhankelijk onderzoek te laten doen naar de hack. Het Algemeen Dagblad publiceerde de pleitnota op de dag van de eerste openbare zitting van het proces. Eerder had een onbekend persoon de pleitnota ook aangeboden aande Volkskrant.
Knoops heeft nog geen aangifte gedaan bij de politie. De advocaat neemt hier pas een besluit over als de experts die hij heeft benaderd hun onderzoek hebben afgerond. Knoops negeert hiermee het advies van Justitie om dat wel te doen, omdat dat de geëigende weg is in het geval van een diefstal of inbraak.
De advocaat heeft ook nog geen aangifte gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Hiermee negeert Koops mogelijk de wet. Sinds dit jaar is het verplicht om ernstige datalekken te melden bij de AP.
De rechtbank reageert op 7 april op het verzoek van Koops.
NU 19.03.2016 De Volkskrant kreeg eerder deze week de pleitnota voor het proces van Geert Wilders aangeboden. Een persoon meldde zich met de mededeling dat hij de pleitnota had.
Hij maakte niet duidelijk hoe hij daaraan was gekomen, schrijft de krant zaterdag.
“De bron wilde anoniem blijven en gebruikte alleen een voornaam. Hij wilde een locatie overeenkomen om de spullen af te leveren. Uiteindelijk werd een afspraak voor een telefonisch gesprek niet nagekomen en ging het contact verloren.” Volgens de Volkskrant lijkt dit alles niet te passen bij het werk van een hacker.
“Hoe de persoon dan aan de informatie is gekomen en of hij handelde in opdracht van iemand, is onduidelijk. Vaststaat dat hij op zoek was naar een journalist om de pleitnota over te dragen”, aldus de krant.
Schorsen
Een conceptpleitnota van Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops kwam in elk geval vroegtijdig in handen van het AD. Die publiceerde voorafgaand aan het proces informatie daaruit. Knoops toonde zich geschokt. Hij vermoedt dat sprake is van een hack.
Knoops wil dat de strafzaak voorlopig zou worden geschorst wegens het uitlekken. Hij wil eerst onderzoek naar het lekken. Wilders noemde de strafzaak tegen hem daarom al een “enorme bende” en “een farce”.
Het OM vindt dit geen reden de zaak stil te leggen. “Tot nu toe heeft het lek geen gevolgen gehad. Er is dan ook geen grondslag om de zaak te schorsen”, zei de officier van justitie vrijdag. De rechtbank beslist 7 april over dit verzoek.
Trouw 18.03.2016 Geert Wilders heeft op het eind van de eerste dag van zijn proces hard uitgehaald naar een van de rechters. Hij vroeg rechter Elianne van Rens zich terug te trekken, omdat ze ooit kritiek uitte op de PVV. Verder neemt de politicus geen woord terug van zijn uitlatingen over minder Marokkanen.
Zes vragen
Wilders staat vandaag voor de tweede keer voor de rechter. Stelt het OM zich dit keer anders op? En wat gaat er de komende tijd gebeuren? Trouw beantwoordt zes vragen over het proces.
Het Openbaar Ministerie vervolgt Wilders voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat. Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag ‘een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen’ moet worden.
Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ‘minder, minder, minder’. “Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Op de regiezitting kregen eerst de Officier van Justitie en de advocaat van Wilders het woord. Het slotwoord was voor Wilders zelf, die daarin hard uithaalde naar een van de rechters, Elianne van Rens. “Er is in heel Nederland één rechter geweest die openlijk kritiek heeft geuit (op standpunten van de PVV red.). Uitgerekend tegenover die rechter sta ik hier vandaag. Ik hoop dat u begrijpt dat ik er weinig vertrouwen in heb.”
Verder neemt Wilders geen woord terug van zijn uitlatingen. “Waarom heb ik gesproken? Eerlijk antwoord is dat ik minder Marokkanen in Nederland wil. We hebben een Marokkanenprobleem. Ik heb de plicht om dat te benoemen. Ik wil minder Marokkanen en dat vinden vele andere Nederlanders.”
Aanklager: uitspraken bewust voorbereid
De omstreden uitspraak over ‘minder Marokkanen’ waarvoor de PVV-leider terechtstaat, was goed voorbereid en bewust gepland, zo stelde aanklager Wouter Bos juist vanmorgen. Uit getuigenverklaringen van PVV-leden blijkt volgens de Bos dat de toespraak ‘bewust scherp is neergezet’. Een medewerker zou het publiek vooraf geïnstrueerd hebben om te antwoorden met ‘minder, minder, minder’.
Regiezitting
De zitting van vandaag is een regiezitting, waarin beide partijen duidelijk kunnen maken wat hun wensen zijn, dus wie ze bijvoorbeeld willen horen. De beschuldigingen worden niet inhoudelijk besproken, wel wat er al in vooronderzoek is bedacht.
Volgens de aanklager staan twee fundamentele rechten in dit proces tegenover elkaar: het discriminatieverbod en de vrijheid van meningsuiting. Hij benadrukt dat vrijheid van meningsuiting niet absoluut is. Een politicus heeft daarom een bijzondere verantwoordelijkheid om de wet niet te overtreden, meent de officier van justitie.
Wilders zelf heeft niet willen antwoorden tijdens verhoor van de Rijksrecherche. Hij heeft alleen een schriftelijke verklaring afgegeven.
Advocaat Wilders: schors zaak tot lek boven tafel is
Geert-Jan Knoops, de advocaat van Wilders, wil dat de strafzaak voorlopig wordt geschorst omdat er donderdag al een concept van de pleitnota van Wilders kwam naar buiten kwam. Daarin staat onder meer dat Wilders premier Rutte en vicepremier Asscher wil laten verhoren. Knoops wil eerst onderzoek naar het lekken van de nota, die volgens hem is buitgemaakt door hackers. Door het lekken noemde Wilders de strafzaak vanochtend een ‘enorme bende’ en ‘een farce’.
“Wij kunnen nu onze verdediging niet goed voorbereiden. Wij kunnen die werkzaamheden niet meer onbelemmerd verrichten”, aldus Knoops. “De verdediging kan niet anders dan een onderzoek vragen naar het lek en de voortzetting en het onderzoek van de strafzaak te schorsen, totdat de kwestie is opgehelderd.”
Context
In zijn betoog benadrukte Knoops dat de uitspraken van Wilders in een bredere context geplaatst zouden moeten worden. Wilders zou specifiek gedoeld hebben op ‘criminele Marokkanen’, een groep waar andere politici ook uitspraken over hebben gedaan. Ook zouden de uitspraken over criminele Marokkanen gebaseerd zijn op feiten.
Volgens Knoops gaat dit proces bovendien om meer dan alleen een uitspraak in een café. Het zou gaan om de vrijheid van meningsuiting en volgens Wilders’ raadsman is er geen eenduidige theorie over wat die vrijheid van meningsuiting precies behelst. En het gaat volgens Knoops om de laatste vrijheid die Wilders nog heeft en die hem door het OM ontnomen dreigt te worden.
Knoops liet ook weten dat twee getuigen die hij had willen oproepen waren teruggedeinsd vanwege de mogelijke gevolgen. Hij vroeg de rechtbank daarom om een ‘alternatieve getuige’ te mogen opvoeren, zonder dat diens naam in de openbaarheid komt.
De verdediging wil het proces niet vertragen, zei Knoops, maar het is volgens hem gewoon ontzettend moeilijk was om getuigen te vinden die tijdens het proces willen, kunnen en durven te spreken.
Aan de andere kant wil Knoops alle mensen die aangifte hebben gedaan horen, om te kijken hoeveel onjuiste aangiften er tussen zitten. Politie en moskeebesturen zouden namelijk mensen hebben opgeroepen aangifte te doen, hoewel die mensen niet eens wisten waar het over ging.
Elsevier 18.03.2016 Voor PVV-leider Geert Wilders is het duidelijk: het proces dat tegen hem wordt gevoerd vanwege de ‘minder, minder, minder’-uitspraken, is politiek gemotiveerd. Hij wil dat een van de rechters zich terugtrekt.
Rechter Elianne van Rens krijgt stevige kritiek van Wilders. Hij richtte zich rechtstreeks tot haar in zijn pleidooi, na de verdediging van advocaat Geert-Jan Knoops.
Weinig vertrouwen
Volgens de PVV-voorman heeft Van Rens commentaar geleverd op politieke standpunten van zijn partij. Dat gebeurde in tv-programma Kijken in de Ziel, waarin zij de geïnterviewde was. ‘Ze zei dat ze tegen minimumstraffen was, en het uitzetten van illegalen.’ Ook zou ze de beslissing tijdens zijn vorige proces om de wraking van de rechter toe te wijzen hebben bekritiseerd. ‘Ze zei dat ze niet begreep dat die wraking door collega-rechters werd toegewezen, omdat er strafrechtelijk geen juiste grond was.’
‘Er is in heel Nederland één rechter geweest die openlijk kritiek heeft geleverd op deze rechtelijke beslissing over mij,’ ging Wilders verder. ‘Uitgerekend tegenover die rechter, sta ik hier vandaag. Ik hoop dat u begrijpt dat ik er weinig vertrouwen in heb.’ ‘Het zou u sieren als u de zaak naast u neer zou leggen,’ zei hij.
Wilders’ advocaat, Geert-Jan Knoops, wil dat de strafzaak voorlopig zou worden geschorst, omdat zijn concept-pleitnota was uitgelekt. Hij wil eerst onderzoek naar het lekken van zijn concept-pleitnota naar het AD. Wilders noemde de strafzaak tegen hem daarom al een ‘enorme bende’ en ‘een farce’. Het OM vindt dit geen reden de zaak stil te leggen. Lees meer over de uitgelekte pleitnota >
Medewerker
Voor de beveiligde rechtbank op Schiphol herhaalde Wilders nog eens zijn omstreden uitspraak uit 2014 herhaald dat hij ‘minder Marokkanen’ wil in Nederland. De PVV-leider zei geen spijt te hebben van de uitspraak. ‘Ik heb voor, tijdens en na verkiezingen niet gezegd alle Marokkanen het land uit of alle Marokkanen deugen niet. Ik wil minder Marokkanen en dat vinden vele andere Nederlanders,’ zei Wilders. ‘Laat Nederland een vrij land blijven en spreek mij vrij.’
Om deze uitspraak staat de PVV-leider terecht. Volgens de aanklager was de toespraak van Geert Wilders over ‘minder Marokkanen’ goed voorbereid en bewust gepland. Uit getuigenverklaringen blijkt volgens justitie dat de toespraak ‘bewust scherp is neergezet’. Een medewerker heeft volgens hem het publiek vooraf geïnstrueerd om te antwoorden met ‘minder, minder, minder’.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
NU 18.03.2016 In de zaak over de omstreden Marokkanen-uitspraken van PVV-leider Geert Wilders staan volgens de aanklager twee fundamentele rechten tegenover elkaar: het discriminatieverbod en de vrijheid van meningsuiting.
“Dit raakt de basis van de rechtsstaat”, zei de officier van justitie vrijdag tijdens de regiezitting van de strafzaak tegen Wilders.
De aanklager benadrukte dat vrijheid van meningsuiting niet absoluut is. Een politicus heeft daarom een bijzondere verantwoordelijkheid om de wet niet te overtreden, meent de officier van justitie.
Pleitnota gelekt
Eerder op de dag lekte de conceptpleitnota van Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops uit via het AD. Wilders noemde de strafzaak tegen hem daarom al een “enorme bende” en “een farce”. Volgens Knoops is niet duidelijk welke documenten het AD in handen heeft. De advocaat vindt het schadelijk dat zijn strategie in de zaak gecompromitteerd is.
“De vrijheid van de verdediging is in het geding. Wij kunnen nu met een lek onze verdediging niet goed voorbereiden”, aldus Knoops. Hij wil de regiezitting schorsen totdat duidelijk is wie er achter de hack zit.
Stilleggen
Het OM vindt dat er geen reden is om de strafzaak te bevriezen. “Tot nu toe heeft het lek geen gevolgen gehad” zei de officier van justitie. “Er is dan ook geen grondslag om de zaak te schorsen.”
Uit de nota komt naar voren dat Wilders onder andere premier Mark Rutte, vicepremier Lodewijk Asscher en eurocommissaris Frans Timmermans tijdens zijn proces wilde horen. Ook is gebleken dat twee deskundigen afhaakten als getuigen, omdat zij zich niet voor het karretje van Wilders zouden willen laten spannen. Een andere reden was de veiligheid van de familie.
‘Minder Marokkanen’
De rechtszaak draait om de omstreden Marokkanen-uitspraken van Wilders. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag “een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” moet worden.
Een week later, op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen, vroeg hij aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde “minder, minder, minder”. “Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Bewust
Volgens de aanklager is uit getuigenverklaringen gebleken dat de toespraak “bewust scherp is neergezet”. Een medewerker heeft het publiek vooraf geïnstrueerd om te antwoorden met “minder, minder, minder”.
Het gaat vrijdag om een regiezitting. Dan wordt de stand van zaken in het vooronderzoek besproken en kunnen nieuwe onderzoekswensen worden ingediend. De zitting is tot 17.00u geschorst.
Telegraaf 18.03.2016 Onder grote belangstelling is vrijdag de regiezitting van de strafzaak tegen Geert Wilders begonnen. Die wordt gehouden in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol, onder zeer strenge veiligheidsmaatregelen. Wilders is zelf aanwezig.
De zaak gaat over de omstreden Marokkanen-uitspraken van Geert Wilders. Het Openbaar Ministerie vervolgt de PVV-leider voor belediging van Marokkanen op grond van ras en het aanzetten tot discriminatie en haat.
Wilders zei tijdens een campagnebezoek op 12 maart 2014 aan het Haagse stadsdeel Loosduinen dat Den Haag ,,een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” moet worden. Een week later vroeg hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen aan een zaal vol PVV-kiezers of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde ,,minder, minder, minder”. ,,Dan gaan we dat regelen”, reageerde Wilders.
Volgens de aanklager staan twee fundamentele rechten in dit proces tegenover elkaar. Het discriminatieverbod en de vrijheid van meningsuiting. Hij benadrukt dat vrijheid van meningsuiting niet absoluut is. Een politicus heeft daarom een bijzondere verantwoordelijkheid om de wet niet te overtreden, meent de officier van justitie.
De conceptpleitnota van Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops lekte uit via het AD. Hij noemde de strafzaak tegen hem daarom al een ,,enorme bende” en ,, een farce”.
Daarnaast is het voor de verdediging lastig geweest om deskundigen te vinden. Zo heeft Hans Werdmöller zich teruggetrukken als deskundige omdat hij vreesde voor de veiligheid van zijn familie. Werdmöller is een Nederlandse antropoloog en criminoloog en expert op het gebied van criminaliteit onder jongeren met een Marokkaanse achtergrond. Hij schreef in 2005 het boek Marokkaanse lieverdjes over crimineel en hinderlijk gedrag onder Marokkaanse jeugd. Werdmöller wees er eerder op dat het taboe was om in in de jaren tachtig en negentig een verband te zien tussen criminaliteit en ethnische groepen. Men was bang voor stigmatisering. Hij noemde dat ‘naïef en onwetenschappelijk’.
Het gaat vrijdag om een regiezitting. Dan wordt de stand van zaken in het vooronderzoek besproken en kunnen nieuwe onderzoekswensen worden ingediend.
Leden van de anti-islambeweging Pegida demonstreren voor de rechtbank en vinden het onterecht dat Wilders wordt vervolgd.
Trouw 18.03.2016 Geert Wilders staat vandaag voor de tweede keer voor de rechter. In 2010 werd hij vervolgd voor het aanzetten tot haat en discriminatie op grond van door hem gedane uitlatingen over moslims en hun geloof. Tevens werd hij vervolgd voor het beledigen van de moslimgelovigen door de islam te vergelijken met het nazisme. Destijds was de rechtbank Amsterdam het podium voor het proces, dit keer is de rechtbank Den Haag aan de beurt. Om andere rechtszaken niet te frustreren, is gekozen voor de rechtbank op Schiphol als locatie.
Wilders noemde de rechtszaak vanochtend ‘een bende’ en een ‘enorme farce’. Lees hier alle updates over de zitting.
Waarvan wordt Wilders dit keer verdacht?
Wilders wordt vervolgd op verdenking van belediging van een groep mensen op grond van ras en aanzetten tot discriminatie en haat. Ging het in 2010 om moslims, dit keer is de groep nader gedefinieerd: het gaat om Marokkanen. Die nadere aanduiding van de groep is een belangrijk verschil met het eerste proces.
Voor welke uitlatingen wordt Wilders nu vervolgd?
Het gaat om twee uitspraken voorafgaand en ten tijde van de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Plaats van handeling is Den Haag.
“Ik vraag aan jullie, willen jullie in deze stad meer of minder Marokkanen?” De, op 19 maart 2014, aanwezigen in het Haagse Grand Café De Tijd scandeerden : “Minder!” Het uitroepteken werd er uiteraard niet bij geroepen maar staat wel in de tenlastelegging. Wilders antwoordde: “Nah, dan gaan we dat regelen.”
Een paar dagen eerder, op 12 maart op de markt in Den Haag, liet hij zich ook uit over Marokkanen. De gewraakte uitspraak: “Belangrijkste is toch voor de mensen hier op de markt, de Hagenaars, Hagenezen en Scheveningers zoals Leon dat altijd netjes en terecht noemt. Voor die mensen doen we het nu, die stemmen nu op een veiliger en socialer en in ieder geval een stad met minder lasten en als het even kan ook wat minder Marokkanen.”
Stelt het Openbaar Ministerie zich dit keer anders op?
Zeker. Bij het eerste proces moest het OM via een procedure bij het hof worden gedwongen tot vervolging. Het OM vroeg vrijspraak en dat werd ook gegeven. Pogingen van onder meer advocaat Gerard Spong om de zaak tot de Hoge Raad uit te vechten sneuvelden. Dit keer heeft het OM wel besloten tot vervolging. Er liggen ruim 6400 aangiften en tientallen schadeclaims.
Staat met verdachte Wilders ook het gedachtengoed van de PVV voor de rechter?
Nee. Voor politieke of maatschappelijke vraagstukken is het strafrecht ongeschikt. Net als bij het eerste proces ziet het OM dit niet als een politiek proces. Dat Wilders een politicus is, maakt de rechtszaak niet tot een politiek proces. De uitspraken van Wilders worden simpelweg getoetst op juridische gronden. De drie rechters zijn dit keer nadrukkelijk niet alleen gekozen op basis van hun kwaliteit maar ook omdat ze geen lid van een politieke partij zijn. Zo wordt Wilders ook een argument ontnomen om een rechter te wraken en te laten vervangen. In de uitspraak van de rechter, bijvoorbeeld bij het bepalen van een eventuele straf, speelt het feit dat Wilders politicus is wel een rol. Politici hebben een grotere vrijheid om mensen voor hun standpunt te winnen, maar die vrijheid is niet onbeperkt.
Hoe zal Wilders zich opstellen?
Bij het eerste proces stelde hij dat hij niet vervolgd kon worden omdat hij inhoudelijk de waarheid sprak. Een vergelijkbare houding mag nu ook verwacht worden. Of Nederland nu beter af is met wat minder Marokkanen is echter niet aan de orde. Het strafproces wordt voor OM en rechters geen speurtocht naar de vraag of de inhoud van Wilders’ beweringen waar zijn. Er wordt alleen getoetst of ze strijdig zijn met de strafbepalingen.
Wat gaat er de komende tijd gebeuren?
Vandaag is een regiezitting. Dat betekent dat de stand van zaken in het vooronderzoek wordt doorgenomen. De inhoudelijke behandeling, waarvoor drie weken zijn uitgetrokken, begint pas op 31 oktober. Op 26 mei krijgen Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops nog een mogelijkheid om te voorkomen dat het proces gevoerd wordt. Bijvoorbeeld door in een zogeheten preliminair verweer te stellen dat het OM het recht niet heeft hem te vervolgen. Als de rechter daarin meegaat, is het proces afgelopen. De kans daarop is echter zeer klein.
In de zaak-Wilders is voor het eerst bewust gekozen voor rechters die geen lid zijn van een politieke partij. Abonnees lezen vandaag in Trouw hoe de rechters in het proces werden gekozen.
Telegraaf 18.03.2016 Advocaat Geert-Jan Knoops voert op dit moment overleg met Geert Wilders over de zitting in de rechtbank straks. Ze bespreken wat te doen naar aanleiding van het hacken van de pleitnota.
Dat laat Knoops vrijdagochtend aan De Telegaaf weten. De advocaat van Wilders is niet te spreken over de diefstal. ,,Balen is zacht uitgedrukt. We bespreken nu met elkaar wat te gaan doen straks”, zegt Knoops.
De PVV-leider moet zich straks in de beveiligde rechtbank op Schiphol verantwoorden voor zijn ‘meer of minder Marokkanen’ uitspraken.
VK 18.03.2016 Advocaat Geert-Jan Knoops voert op dit moment overleg met Geert Wilders over de zitting in de rechtbank straks. Ze bespreken wat te doen naar aanleiding van het hacken van de pleitnota. Dat laat Knoops vrijdagochtend aan De Telegraaf weten.
Veroordeling dreigt, politiek gewin lonkt
Het proces van vrijdag is er een waar de PVV-leider garen bij kan spinnen. Maar ook een zaak die hem angst inboezemt. Lees hier een artikel (+).
De advocaat van Wilders is niet te spreken over de diefstal. ‘Balen is zacht uitgedrukt. We bespreken nu met elkaar wat te gaan doen straks’, zegt Knoops. De PVV-leider moet zich straks in de beveiligde rechtbank op Schiphol verantwoorden voor zijn ‘meer of minder Marokkanen’ uitspraken. Het AD meldde op basis van een conceptpleitnota van Wilders advocaat dat de politicus tijdens zijn proces onder anderen premier Mark Rutte en vicepremier Lodewijk Asscher wilde laten verhoren.
De rechter zou de verzoeken hebben afgewezen. Bekijk hieronder een uitlegvideo over het proces tegen Wilders. Volgens Knoops is zijn computer gehackt. Hij wil dat de president van de rechtbank een onafhankelijk onderzoek instelt door een IT-deskundige of de Nationale Recherche. ‘In mijn jaren als advocaat is dit me nog nooit overkomen’, zegt Knoops tegen de NOS.
Het AD heeft ‘journalistiek rechtmatig gehandeld’, zo zegt adjunct-hoofdredacteur Jan ’t Hart tegen de NOS, die verder niet wil zeggen hoe de krant in bezit is gekomen van de pleiltnota. Wilders noemde het proces dat vrijdag tegen hem een ‘enorme bende’ en ‘een farce’, onder meer vanwege het op voorhand uitlekken van zijn pleitnotitie. Naast Rutte en Asscher wilde Wilders ook de ministers Ivo Opstelten en Ronald Plasterk, eurocommissaris Frans Timmermans en terreurcoördinator Dick Schoof oproepen als getuige, zo meldt de krant.
Wilders kreeg daarbij eveneens nul op het rekest. Het is niet duidelijk waarom Wilders deze personen wilde oproepen. Uit de nota komt volgens het AD wel naar voren dat Wilders wilde bepleiten dat de uitspraken in een ‘context’ zijn gedaan. Ook haakten volgens de nota twee deskundigen als getuige af omdat ze bang zijn ‘in het kamp Wilders’ geplaatst te worden. Een andere reden was de veiligheid van de familie. LEES MEER
RTVWEST 17.03.2016 Vrijdag begint de rechtszaak tegen Geert Wilders om de ‘minder Marokkanen’-uitspraak in de rechtbank van Schiphol. De vraag is echter hoe Wilders verdedigd gaat worden, nu de concept pleitnota van Wilders’ advocaat Geet-Jan Knoops is uitgelekt. Het AD heeft de pleitnota in handen.
Geert-Jan Knoops zegt ‘geschokt te zijn’ dat zijn pleitnota is uitgelekt. De pleitbezorger vermoedt dat hij gehackt is en eist daarom bij de president van de rechtbank om een onafhankelijk onderzoek. ‘Wilders is ontdaan en ernstig geschokt’, aldus Knoops.
In de pleitnota zet Knoops voormoedelijk uiteen waarom Wilders zal moeten worden vrijgesproken. Het is onduidelijk wat de gevolgen zijn voor het Wildersproces. Wilders en Knoops overleggen vrijdagochtend over de ontstane situatie.
Rechtbank extra beveiligd
De zitting is vrijdag in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. De PVV-leider staat terecht voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat na zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Hij deed zijn veelbesproken uitspraak in het Haagse café De Tijd.
NOS 17.03.2016 De pleitnota die advocaat Knoops morgen wil voorlezen in het proces tegen PVV-leider Geert Wilders is uitgelekt. Knoops vermoedt dat er sprake is van een hack en eist een onafhankelijk onderzoek.
Het Wilders-proces begint morgen met een regiezitting die vanwege de veiligheid wordt gehouden in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Wilders staat terecht voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie in de ‘minder-Marokkanen’-zaak.
Volgens Knoops publiceert het AD morgen uit zijn pleitnota. Het gaat volgens hem om een conceptnota, een versie van anderhalve week geleden. “Wilders is ontdaan en ernstig geschokt. In mijn jaren als advocaat is me dit nog nooit overkomen”, zegt Knoops.
De advocaat heeft aan de president van de rechtbank gevraagd om onderzoek in te stellen. Het zou wat Knoops betreft moeten worden uitgevoerd door een onafhankelijk IT-deskundige of de Rijksrecherche.
Reactie AD
Knoops zegt dat er maar een paar mensen toegang hadden tot de nota. Hij vraagt zich ook af hoe hij dan voortaan met Wilders zal moeten communiceren. “Een overleg met hem is al heel moeilijk, maar als het ook al niet meer via e-mail kan…”
Het is niet duidelijk welke gevolgen het uitlekken van de nota heeft voor het proces van morgen. Zeker is dat het direct aan de orde zal komen, maar Wilders en Knoops hebben morgenochtend nog overleg over hun aanpak.
Het AD laat weten geen aanleiding te zien om af te zien van publicatie. “Wij hebben journalistiek rechtmatig gehandeld”, zegt adjunct-hoofdredacteur Jan ’t Hart. Hij wil niet zeggen hoe de krant aan de pleitnota is gekomen.
RTVWEST 17.03.2016 Voor de Haagse rechtbank is vrijdag de eerste zogeheten regiezitting tegen PVV-leider Geert Wilders. Het openbaar ministerie vervolgt Wilders voor zijn ‘minder Marokkanen’ uitspraak in 2014 in het Haagse grand café de Tijd. De zitting is in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.
Zaterdag is het precies twee jaar geleden dat de PVV-leider tijdens een verkiezingsbijeenkomst aan het verzamelde publiek vraagt of ze meer of minder Marokkanen willen. De mensen scanderen massaal ‘minder, minder, minder.’ Ras-Hagenees en PVV-aanhanger Henk Bres is op 19 maart 2014 aanwezig tijdens die beruchte verkiezingsavond. ‘Het was druk en het was echt een gezellige avond,’ zegt Bres nu. Hij vertelt ook dat het ‘minder-minder’ moment van tevoren is geregisseerd. PVV-fractiemedewerker Tim Vermeer gaat, voor Wilders binnenkomt, de tafeltjes in het grand café langs om aan de aanwezigen te vragen of ze mee willen scanderen.
Vrijheid van meningsuiting
‘Die Tim zegt “dalijk effe minder minder roepen jongens, effe dollen, effe lachen.” Daarna begint Wilders met z’n speech, hij stelt die vraag, iedereen roepen en dat was het. En daarna brak de hel los in de media en overal,’ zo vertelt Bres. ‘En iedereen weet heus wel dat hij dan de mensen bedoeld die afgesneden nekken op straat leggen in Amsterdam en niet de normale hardwerkende Marokkaan.’ Dat Wilders zich voor de rechter moet verantwoorden vindt Bres onzin. Ook de Amsterdamse strafrechtadvocaat Richard van der Weide ziet weinig heil in de zaak, maar om een andere reden. ‘Deze zaak heeft weinig kans van slagen gezien andere recente uitspraken op het gebied van de vrijheid van meningsuiting. Een politicus mag ver gaan in het naar voren brengen van zijn standpunten.’
‘Aangiften niet geldig’
Van der Weide wijst er op dat een deel van de aangiften niet geldig lijkt omdat mensen niet eens wisten wat ze ondertekenden toen ze een aangifte van hun handtekening voorzagen. ‘Het is een ondoordachte en contraproductieve actie, en ook nog kostbaar want de rechtbank is er drie weken mee bezig,’ aldus de strafpleiter. ‘In deze tijden van bezuinigingen moet je de capaciteit van de rechtbank verstandig gebruiken.’
‘Wilders bestrijden in politieke arena’
Van der Weide vindt dat Wilders bestreden moet worden in de politieke arena, niet in de rechtbank. ‘Daar is het strafrecht niet voor bedoeld. En ik voorspel u dat Wilders wordt vrijgesproken.’
,,Het is waarschijnlijk dat het Parijse plot niet het enige serieuze ISIS-plot tegen Europa is. Daarvoor bestaan diverse aanwijzingen. ISIS beschikt waarschijnlijk over een speciale eenheid die belast is met het plannen van aanslagen met goed getrainde terroristen in het buitenland”
Zo staat te lezen in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
Er sprake van een ‘complex dreigingsbeeld’, schrijft Dick Schoof de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.
Dat rapport is woensdag naar de Tweede Kamer gestuurd. De dreiging voor aanslagen is divers: het gevaar komt van terreurorganisaties, maar ook van ‘transnationale netwerken, kleinschalige cellen’ en van eenlingen, de zogenoemde lone wolves.
MinisterVan der Steur in een brief aan de Tweede Kamer.
Alle waarschuwingen van coördinator terreurbestrijding Dick Schoof op een rij:
Er zijn verschillende aanwijzingen dat Islamitische Staat (IS) aanslagen als in Parijs (in november vorig jaar) wil plegen in Europese steden. Maar wat die signalen dan precies zijn, wil Schoof niet zeggen. Wel dat de terreurbeweging vermoedelijk een speciale eenheid heeft die aanvallen buiten Irak en Syrië voorbereidt, door middel van goed getrainde terroristen. Bovendien wijst Schoof erop dat moslimextremist Salah Abdeslam – betrokken bij de aanslagen in Parijs – nog altijd voortvluchtig is.
Het feit dat de buitengrenzen van de Europese Unie nog altijd niet waterdicht zijn, is reden tot zorg. Want met de grote migrantenstroom komen ook terroristen mee. Zij kunnen vrijwel onbekommerd reizen door het Schengengebied, ook omdat de grenscontroles in deze zone erg beperkt zijn. Reisbewegingen van extremisten kunnen daarom niet altijd ‘worden gedetecteerd’. Daarnaast bestaat het risico dat terroristen misbruik maken van de asielprocedure.
Aan de randen van Europa groeit de instabiliteit en de uitzichtloosheid, waar jihadistische groepen volgens het NCTV in toenemende mate van profiteren. In Libië ontbreekt elk centraal gezag, en heeft de lokale IS-tak de afgelopen tijd aan invloed gewonnen. ‘Diverse jihadistische strijdgroepen, zowel aan ISIS als aan al Qa’ida gelieerd, benutten Libisch grondgebied nabij de kuststreek voor een deel van hun planning, training en voorbereiding voor aanslagen op (westerse) doelen in Tunesië, Algerije en Mali.’ Ook in Egypte wordt de veiligheidssituatie slechter.
Arend Jan Boekestijn: ‘Als het Westen in Syrië en Irak successen behaalt, zal een aantal IS-strijders uitwijken naar andere oorden. De keuze voor Libië is dan snel gemaakt, het land verkeert in totale anarchie’ … lees verder >
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechts-extremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk. ‘Dit soort zaken vergroten gevoelens van onveiligheid onder verschillende bevolkingsgroepen en kunnen het democratisch proces ondermijnen,’ meldt de NCTV. Daarom is er sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.
De agenten in de stad Amsterdam hebben al eens de opdracht gekregen extra alert te zijn op drukke plekken en bij grootschalige evenementen. De waarschuwing over de bakfiets klinkt als een grap, ‘maar is bloedserieus’, schrijft Het Parool.
In heel Europa stonden de veiligheidsdiensten op scherp in de dagen voorafgaande aan de jaarwisseling. Ook al eens ontving de politie in Wenen een waarschuwing voor terreur in Europese hoofdsteden in deze periode. Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zou een bomaanslag of gewapende aanval willen plegen op mensenmassa’s tijdens Oud en Nieuw.
Op zijn website is te lezen dat de NCTV binnen de rijksoverheid als enige verantwoordelijk is voor terrorismebestrijding, cyber security, nationale veiligheid en crisisbeheersing. Een soortgelijke formulering was ooit te lezen op de websites van AIVD en MIVD. Die lijken nu als toeschouwers op de tribune zitten.
Het is duidelijk dat de frequentie waarmee aanslagen op Westerse doelwitten worden gericht verhoogd is het afgelopen jaar. Bovendien zijn de aanslagen niet zo centraal gestuurd zoals dat bij Al Qaida het geval was, maar eerder ‘freelance’ en decentraal, flexibel en intransparant. Dit stuk verscheen eerder op de site van De Morgen.
Uit de Peiling blijkt o.a. dat ongeveer driekwart van de Nederlanders denkt dat terrorisme in Europa niet te voorkomen is, wat er ook wordt ondernomen. Van de kiezers denkt 68 procent dat de kans nu (vrij) groot is dat ook Nederland te maken krijgt met een aanslag. Dat was na ’Parijs’ in november 56 procent.
Ongeveer de helft zegt zich nu minder veilig te voelen dan voorheen, op plekken waar veel mensen zijn. De Hond noemt het opmerkelijk hoe groot het verschil is tussen PVV-kiezers en de kiezers van PvdA en GroenLinks. 77 procent van de PVV-kiezers geeft aan zich minder veilig te voelen. Van de huidige PvdA- en GroenLinks-kiezers is dat 21 procent.
Bijna 65 procent is voor het invoeren van grenscontroles zoals het was voordat ’Schengen’ er kwam. Van PvdA, GroenLinks en D66 is 25 procent voor, en van de PVV-stemmers is 95 procent voor. Bij de VVD-kiezers is 58 procent voor.
AD 30.03.2016 James Woolsey, veiligheidsexpert en voormalig directeur van de CIA is in Nederland. Voordat hij vandaag een lezing geeft, vertelt hij nu al over de aanslagen in België, de strijd tegen het kalifaat en hoop voor de toekomst. ,,We zijn heel lang verwend geweest, nu is het oorlog.”
Een vuile bom met radioactief materiaal, op een cruciale plek. Of een aanslag op het elektriciteitsnet. We zijn kwetsbaar, aldus James Woolsey.
Ooit was hij de baas van dé veiligheidsdienst in de wereld: de CIA. James Woolsey (1941) leidde 2 jaar lang de organisatie die verantwoordelijk was voor de val van regimes, voor de ontmaskering van spionnen. En die zelf ook spioneerde. Nu is hij in Nederland, voor het CIDI-symposium over terrorisme, Israël en internationaal recht. Hij brengt een sombere boodschap: we zijn in oorlog met het kalifaat.
En: het wordt de meest zware strijd denkbaar. Een strijd die nog decennia kan gaan duren en eerst erger zal worden voordat hij stopt.
Waarom duurt de strijd nog decennia?
,,We hebben te maken met een groep die niet alleen territorium heeft weten te bemachtigen, maar dat ook een rijk heeft gevestigd. Dat kalifaat zorgt dat IS een enorme aantrekkingskracht krijgt op mensen die bereid zijn ervoor te sterven. En in het kalifaat zien we de gruwelijkste martelingen en moordpartijen. Alles bedoeld om bang te maken. Wie niet voor het kalifaat kiest, voor de religie die daarbij hoort, wordt vermoord. Juist de religieuze wortels van IS maken het zo moeilijk te bestrijden.”
Het Westen heeft toch wel vaker voor uitdagingen gestaan?
,,Ja, maar we zijn eigenlijk heel verwend. Omdat we sinds de Koude Oorlog niet meer voor zo’n uitdaging hebben gestaan. Zelfs tijdens de Koude Oorlog niet. Toen hadden we te maken met een ideologie die al snel stervende was, op economisch én ideologisch gebied. En we hadden Gorbatsjov, die niet bereid was elk protest met tanks te smoren.”
Die religieuze wortels maken het zo moeilijk te bestrijden, aldus James Woolsey.
De Russen wilden, kortom, leven, waar het kalifaat kiest voor vernietiging.
,,Na de Koude Oorlog dachten we alle problemen opgelost te hebben. En bam. Daar was het Midden Oosten. En dat is een blijvertje.”
Steken we daarvoor onze kop in het zand?
,,De religieuze component van IS wordt in Amerika niet benoemd. Als Obama het over IS heeft, spreekt hij van ‘extremisme’. Terwijl het wel degelijk de islam is die dit probleem heeft uitgespuugd. Dat maakt de religie als geheel niet slecht, maar er is wel een deel van dat we moeten bestrijden. We kunnen pas een plan maken als we dat écht gaan benoemen. Zeker in de Verenigde Staten, die in de wereld toch een leidende rol hebben als het aankomt op actie tegen het kalifaat.”
Behalve het benoemen van problemen, wat kan het Westen doen?
,,We moeten met elkaar zorgen dat het kalifaat in elk geval geen extra terrein kan winnen. We moeten verder in de aanval, want je kunt een wedstrijd niet alleen winnen met een keeper. Daarna moeten we samenwerking zoeken met gematigde islamitische regimes. Dan kunnen we werken aan een hervorming van de islam.”
Maar dat zal geen tegengif bieden voor aanslagen vanuit dat kalifaat.
,,Nee. En zelfs als we uiteindelijk met een coalitie van Koerden, Jordaniërs en soennitische moslims het hart van IS – het kalifaat – vernietigen, is de kans groot dat we nog een lange tijd met aanslagen te maken hebben. Syrië is totaal verwoest. Dit kan nog decennia lang doorgaan.”
En op een ergere manier dan we nu in België hebben gezien, denkt hij. De aanslagen hebben Woolsey niet verrast. Misschien is de ‘ouderwetse’ manier waarop ze werden uitgevoerd nog het meest opmerkelijk: op cafés, vliegvelden, metro’s.
Woolsey kijkt om zich heen in het café aan het Haagse Buitenhof. ,,We willen natuurlijk geen aanslagen meer op cafés als dit, op zonnige pleinen. Maar ik denk dat we nog veel meer gaan zien. Het zal eerst nog erger worden, voordat het minder wordt. Een vuile bom met radioactief materiaal, op een cruciale plek. Of een aanslag op het elektriciteitsnet. We zijn kwetsbaar. ”
De oud-CIA-baas heeft in België en Nederland zien gebeuren, wat hem zelf onder president Clinton overkwam: bezuinigen op de geheime diensten in tijden dat het goed gaat. ,,Ik was bijna elke dag bij het Congres om mijn ‘budget’ te verdedigen. Ook voor Europa geldt nu: de vakantie is voorbij, ga terug het klaslokaal in.”
U klinkt weinig hoopvol.
,,Het kan een sleur worden om te praten over de toekomst in doemscenario’s. Ik vind het daarom mooi om me vast te houden aan een gedicht van Carl Sandburg: ‘Ik zag oude goden gaan en nieuwe komen….. Nu aanbid ik de hamer.’ Want dat gereedschap kan vernietigen én opbouwen.”
NU 30.03.2016 Informatie die Amerika aan Nederland heeft verstrekt over de radicale achtergrond van de gebroeders El Bakraoui, die zichzelf vorige week opbliezen in Brussel, kwam niet van de FBI maar van de inlichtingendienst van de New Yorkse politie.
Minister Ard van der Steur erkent dat er “ten aanzien van de afzender van de informatie” een fout is gemaakt.
“De Nederlandse liaison op de ambassade in Washington heeft het bericht ontvangen van een andere grote Amerikaanse opsporingsinstantie, namelijk de Intelligence Division van de New York Police Department”, aldus Van der Steur. “De liaison heeft deze informatie zoals te doen gebruikelijk zonder vermelding van de herkomst doorgestuurd aan de Nationale Politie. Vervolgens is in Nederland aangenomen dat de informatie afkomstig zou zijn van de FBI.”
De minister zegt navraag te zullen doen bij de New Yorkse politie waarom de informatie aan de Nederlandse autoriteiten werden verstrekt.
Hij sluit politieke gevolgen niet uit nadat hij de Kamer verkeerd heeft ingelicht. “Dat kan altijd wel, maar dat is niet aan mij”, aldus Van der Steur.
‘Buitengewoon amateuristisch’
Oppositiepartijen in de Kamer reageren verontwaardigd. D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold is teleurgesteld dat er fouten zijn gemaakt: “Nederland rekent in deze onzekere tijden met gruwelijke aanslagen op de overheid, op betrouwbare informatie, zodat we gerustgesteld kunnen worden. Het is pijnlijk en verontrustend dat we daarin keer op keer teleurgesteld worden.”
Sybrand Buma (CDA) noemt het optreden van Van der Steur “buitengewoon amateuristisch”. “Nederland moet ervan uit kunnen gaan dat de minister die over veiligheid gaat op z’n minst weet met wie zijn organisatie gesproken heeft.”
GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver: “Dit is een pijnlijke fout van Van der Steur. Het is ook pijnlijk dat we blijkbaar Belgische informatie over een terrorist die mogelijk in ons land verblijft moeten krijgen via de politie van New York.”
Debat afgebroken
Van der Steur werd dinsdagavond door de Tweede Kamer aan de tand gevoeld over de aanslagen in Brussel. Vorige week werd duidelijk dat Turkije een van de broers, Ibrahim El Bakraoui, op 14 juli vorig jaar heeft uitgezet naar Nederland toen hij de Turks-Syrische grens probeerde over te steken.
De oppositiefracties wilden van de minister weten waarom de Nederlandse veiligheidsdiensten geen actie hebben ondernomen na de Amerikaanse waarschuwing voor de broers. De partijen snappen er niets van dat de minister blijft volhouden dat er geen fouten zijn gemaakt rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui.
Het debat werd op verzoek van de oppositie geschorst, omdat Van der Steur de feiten niet voorhanden had en geen duidelijkheid kon geven over de exacte gang van zaken.
De brief van Van der Steur laat volgens Buma zien dat het debat dinsdag “niet voor niets is afgebroken”. “Er staan nog veel vragen open, eerst moeten nu alle feiten boven tafel.”
VK 30.03.2016 Opnieuw geeft minister Van der Steur toe dat hij een fout heeft gemaakt. De informatie die zijn ministerie uit de Verenigde Staten kreeg over de terroristische broers El Bakraoui kwam niet van de FBI, maar van de politie van New York. Dat schrijft de minister woensdag aan de Tweede Kamer. Dinsdag beweerde hij nog in een Kamerdebat dat de FBI de afzender was.
De minister debatteerde gisteravond met de Tweede Kamer over de aanslagen in Brussel en in het bijzonder over zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui die in juli vorig jaar nog door Turkije werd uitgewezen naar Nederland. El Bakraoui blies zichzelf vorige week op in de vertrekhal van luchthaven Zaventem. Zijn jongere broer Khalid liet zijn bomgordel ontploffen in de Brusselse metro. 32 mensen kwamen om.
Interview
Zijn eerste jaar als minister werd een rampjaar, maar Ard van der Steur hoopt het vertrouwen te herstellen in zijn ministerie van Veiligheid en Justitie, zijn ambtenaren en zichzelf, zei hij half maart in een interview met de Volkskrant. Lees het hier terug. (+)
Een week voor de aanslagen kreeg de Nederlandse Ambassade in Washington informatie van de Amerikanen over de twee broers. De Amerikanen waarschuwden dat de mannen criminele en terroristische banden hadden. Die informatie kwam niet van de FBI, maar van de New Yorkse politie, schrijft de minister vandaag.
Van der Steur: ‘De Nederlandse liaison op de ambassade in Washington heeft het bericht ontvangen van een andere grote Amerikaanse opsporingsinstantie, namelijk de Intelligence Division van de New York Police Department (NYPD). De liaison heeft deze informatie zoals te doen gebruikelijk zonder vermelding van de herkomst doorgestuurd aan de Nationale Politie. Vervolgens is in Nederland aangenomen dat de informatie afkomstig zou zijn van de FBI.’
Het is opvallend, zegt politiek verslaggever Frank Hendrickx, dat de Nederlandse overheid een week lang met verschillende versies van het verhaal komt. ‘Eerst zou Turkije het protocol niet hebben gevolgd, dinsdag zei Van der Steur dat er geen protocol was. Eerst zei hij dat de informatie van de Amerikanen werd doorgegeven aan de Belgen, nu zegt hij dat de informatie van de Belgen kwam. De vraag rijst dus: weet hij wel hoe het zit?’
De minister benadrukt dat het verkeerd interpreteren van de afzender niets afdoet aan de inhoud van de informatie. Politieke gevolgen van zijn vergissing sluit hij niet uit: ‘Dat kan altijd wel, maar dat is niet aan mij’, zei hij tegen persbureau ANP. Tegen de Telegraaf zei hij echter niet van plan te zijn af te treden. Hij wilde verder niet op de kwestie ingaan.
El Bakraoui stond niet in Nederlandse systemen
Kort na de aanslagen werd bekend van één van de broers, Ibrahim el Bakraoui, in 2015 door Turkije naar Nederland was uitgewezen. De in België veroordeelde crimineel was afgelopen zomer door de Turken opgepakt in het grensgebied met Syrië. Bakraoui werd samen met een Duitser, op hun verzoek, op het vliegveld naar Nederland gezet. Turkije verstuurde een digitale memo naar de Nederlandse ambassade, maar deze werd door het ambassadepersoneel niet opgemerkt. Op Schiphol konden de twee mannen met hun EU-paspoorten ongehinderd doorlopen.
Pas een dag later trok de Nederlandse politie op verzoek van de Belgen de naam El Bakraoui na in de systemen. Er was echter niks verdachts over hem te vinden. Zijn criminele verleden in België stond niet geregistreerd in Nederland. Minister Van der Steur gaf donderdagavond hierover een beknopte uitleg. Vervolgens kreeg hij van de Kamer 166 schriftelijke vragen waarop hij gisteren de antwoorden leverde.
Van der Steur vond gisteren de voltallige oppositie tegenover zich. Zijn antwoorden schieten vooralsnog tekort, steldden oppositieleiders. Hij kon bijvoorbeeld niet zeggen waarom de VS Nederland waarschuwde dat de Belgische broers mogelijk criminele en terroristische banden hadden. Was dat omdat Ibrahim el Bakraoui al in juli 2015 door Turkije naar Nederland was uitgezet? ‘Dat weet ik niet,’ moest de bewindspersoon telkens weer antwoorden.
Van der Steur moest ook toegeven dat Nederland geen idee had waar El Bakraoui zich bevond toen de Amerikanen met de waarschuwing kwamen. Volgens sommige oppositiepartijen had Nederland op dat moment zelf op zoek moeten gaan naar de broers. Van der Steur bleef er op wijzen dat de bal vooral bij de Belgen lag. Waarom de Amerikanen de informatie aan Nederland gaven, weet de minister ook niet. Hij zegt toe daar navraag naar te gaan doen.
Drie keer eerder in de fout
De VVD’er volgde een jaar geleden Ivo Opstelten op als minister van Justitie. Sindsdien wordt zijn ministerschap gekenmerkt door pijnlijke incidenten. Drie keer eerder moest hij toegeven fout te zitten. Hij ging als minister door het stof omdat hij toen hij nog Kamerlid was zijn voorganger had gesouffleerd rondom de Teevendeal. Hij moest toegeven dat zijn departement een fotoshoot met Volkert van der G. orkestreerde, iets waarvan hij aanvankelijk niet op de hoogte was. En hij maakte excuses aan MH17-anatoom George Maat, die hij ten onrechte had beschimpt nadat de professor een college had gegeven over het identificeren van slachtoffers.
AD 30.03.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) geeft in een Kamerbrief toe dat de Amerikaanse informatie over de terreurbroers Khalid en Ibrahim El Barkaoui van een andere Amerikaanse opsporingsinstantie kwam dan van de FBI, zoals hij eerder zei.
Vervolgens is in Nederland aangenomen dat de informatie afkomstig zou zijn van de FBI, aldus Ard van der Steur, minister Veiligheid en Justitie.
,,De Nederlandse liaison op de ambassade in Washington heeft het bericht ontvangen van een andere grote Amerikaanse opsporingsinstantie, namelijk de Intelligence Division van de New York Police Department (NYPD). De liaison heeft deze informatie zoals te doen gebruikelijk zonder vermelding van de herkomst doorgestuurd aan de Nationale Politie. Vervolgens is in Nederland aangenomen dat de informatie afkomstig zou zijn van de FBI”, schrijft Van der Steur.
Broers
De aanslagen waren op 22 maart, de informatie kwam voor die tijd. Van der Steur berichtte de Kamer dinsdagmiddag dat op 16 maart een bericht van de FBI was gekomen. De inhoud van het bericht op zich is niet anders dan hij dinsdag liet weten. Het bericht vermeldde dat de beide broers door de Belgische autoriteiten werden gezocht.
De vergissing over de afzender werd duidelijk na het Kamerdebat dinsdagavond over de aanslagen. De Kamer vroeg uit te zoeken waarom de FBI het bericht aan de Nederlandse politie stuurde. Deze vraag werd daarop uitgezet bij de politie. Van der Steur gaat nu uitzoeken waarom het NYPD de informatie aan Nederland verstrekte.
Het is pijnlijk en verontrustend dat we daarin keer op keer teleurgesteld worden, aldus Alexander Pechtold, D66.
Reactie
Alexander Pechtold van D66 zegt in een reactie zeer ontevreden te zijn over de foutieve informatie. ,,Nederland rekent in deze onzekere tijden met gruwelijke aanslagen op de overheid en op betrouwbare informatie, zodat we gerustgesteld kunnen worden. Het is pijnlijk en verontrustend dat we daarin keer op keer teleurgesteld worden”, aldus Pechtold.
Jesse Klaver, fractieleider GroenLinks: ,,Een pijnlijke fout van Van der Steur. Ook pijnlijk dat we Belgische informatie over een terrorist die mogelijk in ons land verblijft, moeten krijgen via de politie van New York.”
Geklungel
Geert Wilders (PVV) reageerde kort: ,,Wat een geklungel weer.” En Sybrand Buma van het CDA: ,,Dit is buitengewoon amateuristisch.” VVD-fractieleider Halbe Zijlstra betreurt dat onduidelijkheid is ontstaan over informatie die de Verenigde Staten aan Nederland hebben verstrekt over de Brusselse aanslagplegers Ibrahim en Khalid El Bakraoui. ,,Er is nu een diffuus beeld ontstaan. Dat betreur ik. Het is belangrijk dat er nu snel antwoorden komen op de gestelde vragen”, aldus Zijlstra.
De Belgische minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon spreekt vandaag op een anti-terrorismecongres in Den Haag. Hij stelt daar wel van de broers op de hoogte te zijn geweest, maar wil niet op de fout van Van der Steur ingaan.
Problemen
Minister Ard van der Steur is dinsdagavond ook al in grote politieke problemen gekomen tijdens het debat over de aanslagen in Brussel. De Tweede Kamer is ontevreden met zijn uitleg over de rol van Nederland.
Pijnlijk voor de minister van Veiligheid en Justitie was dat de Kamer halverwege het debat besloot ermee te stoppen. Omdat Van der Steur niet alle vragen van de oppositie kon beantwoorden, wordt het debat volgende week voortgezet.
Gevolgen
Van der Steur sluit politieke gevolgen niet uit omdat hij de Tweede Kamer verkeerd heeft ingelicht over Amerikaanse terreurinformatie. ,,Dat kan altijd wel, maar dat is niet aan mij”, zo zei hij woensdagochtend nadat hij de Kamer over de vergissing had geïnformeerd. Hij wilde verder niet op de kwestie ingaan.
De Kamer kan op meerdere manieren de fout van de minister bekritiseren. De zwaarste stappen zijn een motie van wantrouwen of afkeuring. Maar dergelijke moties moeten worden gesteund door een regeringspartij om aan een meerderheid te komen. In de praktijk worden zij zelden aangenomen. Tijdens een debat dinsdagavond over de terreurinformatie stelde PVV-leider Geert Wilders dat de bewindsman zich op zijn positie moest beraden.
VK 30.03.2016 De onderzoeksrechter heeft het voorarrest van twee terreurverdachten (43 en 47) die zondagmiddag in Rotterdam zijn gearresteerd, met twee weken verlengd. Het Openbaar Ministerie had daar om gevraagd.
Justitie verdenkt ze van deelname aan een terroristische organisatie. Voor een derde man die tijdens dezelfde antiterreuractie werd opgepakt, is geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om uitlevering van B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
In de nacht van dinsdag op woensdag is in de Rotterdamse wijk Kralingen aan de Oudedijk opnieuw een woning doorzocht in verband met deze zaak. Daarbij werden geen wapens of explosieven gevonden, laat het OM weten. Tijdens deze actie was uit veiligheidsoverwegingen een aantal omwonenden tijdelijk geëvacueerd.
NU 30.03.2015 De twee terreurverdachten (43 en 47 jaar) die zondagmiddag in Rotterdam zijn gearresteerd, blijven twee weken langer in voorarrest. Dat heeft de onderzoeksrechter woensdag bepaald, meldt het Landelijk Parket.
Het Openbaar Ministerie wil het tweetal langer vasthouden. Ze worden verdacht van lidmaatschap van een terroristische organisatie.
Een derde man die tijdens dezelfde antiterreuractie werd opgepakt, hoeft niet langer vast te zitten. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Overlevering
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om overlevering van B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
In de nacht van dinsdag op woensdag is in de Rotterdamse wijk Kralingen aan de Oudedijk opnieuw een woning doorzocht in verband met deze zaak. Daarbij werden geen wapens of explosieven gevonden, laat het OM weten. Tijdens deze actie was uit veiligheidsoverwegingen een aantal omwonenden tijdelijk geëvacueerd.
Telegraaf 30.03.2016 De onderzoeksrechter heeft het voorarrest van twee terreurverdachten (43 en 47) die zondagmiddag in Rotterdam zijn gearresteerd, met twee weken verlengd. Het Openbaar Ministerie had daar om gevraagd.
Justitie verdenkt ze van deelname aan een terroristische organisatie. Voor een derde man die tijdens dezelfde antiterreuractie werd opgepakt, is geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Voorstad Parijs
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om overlevering van B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
In de nacht van dinsdag op woensdag is in de Rotterdamse wijk Kralingen aan de Oudedijk opnieuw een woning doorzocht in verband met deze zaak. Daarbij werden geen wapens of explosieven gevonden, laat het OM weten. Tijdens deze actie was uit veiligheidsoverwegingen een aantal omwonenden tijdelijk geëvacueerd.
Trouw 30.03.2016 Twee terreurverdachten (43 en 47 jaar) die zondagmiddag in Rotterdam zijn gearresteerd, worden woensdag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. Het Openbaar Ministerie (OM) wil dat hun voorarrest met twee weken wordt verlengd.
Het OM verdenkt ze van deelname aan een terroristische organisatie. Voor een derde man, die tijdens dezelfde antiterreuractie werd opgepakt, wordt geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Overlevering
Frankrijk heeft om overlevering van B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
In de nacht van dinsdag op woensdag is in de Rotterdamse wijk Kralingen aan de Oudedijk opnieuw een woning doorzocht in verband met deze zaak. Daarbij werden geen wapens of explosieven gevonden, laat het OM weten. Tijdens deze actie was uit veiligheidsoverwegingen een aantal omwonenden tijdelijk geëvacueerd.
AD 30.03.2016 Voor één van de terreurverdachten die zondag in Rotterdam werden opgepakt, wordt geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. De man heeft geen vaste woon- of verblijfplaats. De onderzoeksrechter heeft het voorarrest van de andere twee verdachten (43 en 47) met twee weken verlengd. Het Openbaar Ministerie had daar om gevraagd.
Het OM verdenkt het tweetal van deelname aan een terroristische organisatie. Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om overlevering van Anis B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen 90 dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
Kralingen
In de nacht van dinsdag op woensdag deed een speciale politie-eenheid een inval in een woning in Rotterdam-Kralingen. Deze inval houdt verband met de twee antiterreuracties eerder deze week in Rotterdam. Bij de inval zijn geen wapens of explosieven gevonden. Tijdens deze actie was uit veiligheidsoverwegingen een aantal omwonenden tijdelijk geëvacueerd.
VK 30.03.2016 Bij de inval in een woning in Rotterdam vanwege een terreuronderzoek zijn woensdagochtend vroeg volgens het Openbaar Ministerie (OM) geen wapens of explosieven gevonden. Een speciale politie-eenheid doorzocht een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen. Het OM had al eerder laten weten dat er bij de actie niemand was aangehouden.
Het was de tweede keer in korte tijd dat de politie in Rotterdam in actie kwam in een terreuronderzoek. Afgelopen weekeinde pakte de politie in Rotterdam-West de Fransman Anis B. op. Hij wordt door de Franse autoriteiten verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag.
Ook drie Algerijnen zitten sinds zondag vast. In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven, nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag. De inval van woensdagochtend kwam voort uit dit lopende terreuronderzoek.
Voorarrest verlengen
Twee van de terreurverdachten die zondagmiddag zijn gearresteerd, worden woensdag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. Het OM wil dat hun voorarrest met twee weken wordt verlengd.
Het OM verdenkt ze van deelname aan een terroristische organisatie. Voor de derde man die tijdens dezelfde anti-terreuractie werd opgepakt, wordt geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Kriket
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om overlevering van Anis B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
Trouw 30.03.2016 Bij de inval in een woning in Rotterdam in het kader van een terreuronderzoek zijn woensdagochtend vroeg volgens het Openbaar Ministerie (OM) geen wapens of explosieven gevonden.
Een speciale politie-eenheid doorzocht een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen. Het OM had al eerder laten weten dat er bij de actie niemand was aangehouden.
Het was de tweede keer in korte tijd dat de politie in Rotterdam in actie kwam in het kader van een terreuronderzoek. Afgelopen weekeinde pakte de politie in Rotterdam-West de Fransman Anis B. (32) op. Hij wordt door de Franse autoriteiten verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Ook drie Algerijnen zitten vast.
In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag. De inval aan de Oudedijk kwam voort uit dit lopende terreuronderzoek.
Telegraaf 30.03.2016 Bij de inval in een woning in Rotterdam in het kader van een terreuronderzoek zijn woensdagochtend vroeg volgens het Openbaar Ministerie (OM) geen wapens of explosieven gevonden. Een speciale politie-eenheid doorzocht een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen. Het OM had al eerder laten weten dat er bij de actie niemand was aangehouden.
Het was de tweede keer in korte tijd dat de politie in Rotterdam in actie kwam in het kader van een terreuronderzoek. Afgelopen weekeinde pakte de politie in Rotterdam-West de Fransman Anis B. (32) op. Hij wordt door de Franse autoriteiten verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Ook drie Algerijnen zitten vast. In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag. De inval aan de Oudedijk kwam voort uit dit lopende terreuronderzoek.
NU 30.03.2016 In Rotterdam is in de nacht van dinsdag op woensdag opnieuw een inval in een woning gedaan vanwege terreurverdenking. Agenten zochten naar explosieven en wapens, maar vonden niets. Het gaat om een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen. Niemand werd aangehouden.
Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) meldt aan NU.nl dat het adres naar voren is gekomen in het onderzoek naar de terreurverdachten die zondag werden opgepakt bij huiszoekingen.
Het OM wil niet zeggen of deze informatie door verhoren aan het licht is gekomen, maar zegt wel dat de informatie niet afkomstig is vanuit Frankrijk, zoals bij de inval van zondag het geval was.
De politie, met daarbij ook een antiterreureenheid, begon de huiszoeking dinsdag aan het eind van de avond. Volgens een woordvoerder van de politie was de actie rond 1.30 uur afgerond.
Er werd gezocht naar explosieven en wapens. Hierbij was ook de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) aanwezig. Het OM laat woensdagochtend op Twitter weten geen wapens of explosieven te hebben gevonden.
Zondag werden in Rotterdam vier terreurverdachten opgepakt bij huiszoekingen. Daarbij werden onder meer telefoons, sim-kaarten, gegevensdragers, munitie, geld en drugs in beslag genomen.
Het Openbaar Ministerie (OM) in Rotterdam maakte toen bekend geen aanwijzingen te hebben dat de verdachten ook plannen zouden hebben voor een aanslag in Nederland.
Video: Burgemeester Aboutaleb over terreuractie Rotterdam
VK 30.03.2016 Na de arrestatie van vier terreurverdachten afgelopen weekeinde, heeft een speciale politie-eenheid opnieuw een inval gedaan in Rotterdam. ln de nacht van dinsdag op woensdag doorzochten politiemensen een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen.
De inval kwam voort uit het lopende onderzoek naar terrorisme, bevestigde een woordvoerder van het Openbaar Ministerie.
Omwonenden moesten uit voorzorg hun huis uit. Om hoeveel mensen het gaat, kon de woordvoerder niet zeggen. Ooggetuigen lieten weten dat de buurtbewoners met twee bussen naar een opvanglocatie werden gebracht.
Niemand aangehouden
Ook de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft onderzoek gedaan in de woning. Er is niemand aangehouden. Het OM wil pas woensdag een nadere toelichting geven op de inval. Of binnen iets is gevonden, kon de woordvoerder nog niet zeggen.
Tijdens de eerdere invallen pakte de politie in Rotterdam-West de Fransman Anis B. (32) op. Hij wordt door de Franse autoriteiten verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Ook drie Algerijnen zitten vast. In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag.
Trouw 30.03.2016 Na de arrestatie van vier terreurverdachten afgelopen weekeinde, heeft een speciale politie-eenheid opnieuw een inval gedaan in Rotterdam. ln de nacht van dinsdag op woensdag doorzochten politiemensen een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen.
De inval kwam voort uit het lopende onderzoek naar terrorisme, bevestigde een woordvoerder van het Openbaar Ministerie.
Omwonenden moesten uit voorzorg hun huis uit. Om hoeveel mensen het gaat, kon de woordvoerder niet zeggen. Ooggetuigen lieten weten dat de buurtbewoners met twee bussen naar een opvanglocatie werden gebracht.
Niemand aangehouden
Ook de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft onderzoek gedaan in de woning. Er is niemand aangehouden. Het OM wil pas woensdag een nadere toelichting geven op de inval. Of binnen iets is gevonden, kon de woordvoerder nog niet zeggen.
Tijdens de eerdere invallen pakte de politie in Rotterdam-West de Fransman Anis B. (32) op. Hij wordt door de Franse autoriteiten verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Ook drie Algerijnen zitten vast. In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag.
Telegraaf 30.03.2016 De politie heeft vannacht opnieuw invallen gedaan in Rotterdam in een actie die verband houdt met een ’terreurverdenking’. Dat heeft het Openbaar Ministerie medegedeeld.
ln de nacht van dinsdag op woensdag doorzochten politiemensen een woning aan de Oudedijk in de wijk Kralingen. De inval kwam voort uit het lopende onderzoek naar terrorisme, bevestigde een woordvoerder van het Openbaar Ministerie.
Omwonenden moesten uit voorzorg hun huis uit. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) was ter plaatse voor onderzoek.
Er is niemand aangehouden. Het OM wil pas woensdag een nadere toelichting geven op de inval. Of binnen iets is gevonden, kon de woordvoerder nog niet zeggen.
Nieuwe Westen
Eerste paasdag was het ook al raak in de Maassad. Toen pakten speciale eenheden van de politie vier mannen op: een Fransman en drie Algerijnen in de wijk Nieuwe Westen. Frankrijk had eerder verzocht om aanhouding van de Fransman, de 32-jarige Anis B.
In woningen aan de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat waar de verdachten verbleven nam de politie munitie, geld, drugs, telefoons, simkaarten en gegevensdragers in beslag.
AD 30.03.2016 In een woning aan de Oudedijk in Rotterdam Kralingen is in de nacht van dinsdag op woensdag een inval geweest door een speciale politie-eenheid. De inval kwam voort uit het lopende onderzoek naar terrorisme, bevestigde een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. Bij de inval zijn geen wapens of explosieven gevonden
Zwaarbewapende agenten van de DSI (Dienst Speciale Interventies) gingen het pand in. De straat was afgezet. Bewoners van omliggende panden zijn geëvacueerd. Ooggetuigen lieten weten dat de buurtbewoners met twee bussen naar een opvanglocatie werden gebracht. De EOD was ter plaatse, maar kwam niet in actie.
Volgens een woordvoerder van het OM zijn er geen aanhoudingen verricht. De actie houdt verband met de twee anti-terreuracties eerder deze week in Rotterdam. De woning in Oudedijk kwam naar voren bij het onderzoek afgelopen zondag naar Anis B. en de drie Algerijnse verdachten. Ook nu zou het om een terreurverdenking gaan.
NU 30.03.2015 Twee terreurverdachten (43 en 47 jaar) die zondagmiddag in Rotterdam zijn gearresteerd, worden woensdag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. Het Openbaar Ministerie (OM) wil dat hun voorarrest met twee weken wordt verlengd.
Het OM verdenkt ze van deelname aan een terroristische organisatie. Voor een derde man die tijdens dezelfde antiterreuractie werd opgepakt, wordt geen verlenging van zijn hechtenis gevraagd. Hij heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
Deze drie mannen uit Algerije kwamen in beeld toen politie en justitie in Nederland bezig waren met het opsporen van een 32-jarige Franse terreurverdachte, die justitie in Frankrijk zocht. Deze Anis B. zou een kompaan zijn van de onlangs gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket.
Kriket (34) is de man die donderdag in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt werd opgepakt. Na zijn arrestatie en een huiszoeking in zijn woning in Argenteuil, meldden de Franse autoriteiten dat hij al heel ver was met het voorbereiden van een aanslag.
Frankrijk heeft om overlevering van B. gevraagd. Deze Franse terreurverdachte werd dinsdag voorgeleid. Hij werkt niet mee aan een snelle uitlevering naar Frankrijk. Volgens het OM betekent dit dat de rechtbank binnen negentig dagen moet beslissen of de vermeende terrorist toch aan de Fransen mag worden overgedragen.
Telegraaf 30.03.2016 De oppositie in de Tweede Kamer begrijpt niet waarom Nederland geen actie heeft ondernomen toen bekend werd dat de Belgische broers El Bakraoui waren geradicaliseerd en werden gezocht. Nederland kreeg op 16 maart informatie hierover van de Amerikaanse opsporingsdienst FBI. Een dag later sprak de Nederlandse politie met Belgische collega’s over de broers, die zichzelf een week later opbliezen in Brussel.
De oppositie vindt dat Nederland direct iets had moeten doen omdat een van de broers, Ibrahim, dezelfde man was die in juli vorig jaar vanuit Turkije naar Nederland was uitgezet. Hij mocht via Schiphol gewoon Nederland binnen, omdat hij toen nog niet geregistreerd stond in de (internationale) opsporingssystemen. Ook was hij niet bekend bij de Nederlandse autoriteiten.
Volgens justitieminister Ard van der Steur zou Nederland Ibrahim hebben opgepakt als hij na de FBI-melding was aangetroffen. Zo werkt het systeem in Europa. Bovendien hadden de Belgen ook geen verzoek gedaan aan Nederland om Ibrahim te gaan zoeken, zei de minister.
’Bijna schandalig’
De oppositie ging niet mee in deze uitleg en vond het ,,onbegrijpelijk” en ,,bijna schandalig” dat Nederland vanaf 16 maart niet zelf actief naar de man ging zoeken. Hij kon immers nog steeds in Nederland zijn, omdat niet bekend was waar Ibrahim heen ging nadat hij in Nederland was aangekomen.
De minister kon de Kamer niet aangeven waarom de FBI nou precies Nederland inlichtte over de Belgische broers. Van der Steur heeft dat niet nagevraagd bij de Amerikanen.
Van der Steur moet dit en andere onduidelijke zaken nu eerst uitzoeken van de oppositie en schriftelijk uitleggen. Pas daarna zal het tweede deel van het debat worden gehouden, zo besloot de Kamer dinsdagavond laat.
Trouw 30.03.2016 Ard van der Steur werkt zichzelf opnieuw in de problemen. De VVD-minister van veiligheid en justitie moest vanmorgen toegeven dat hij de Tweede Kamer verkeerd heeft geïnformeerd over de zelfmoordterroristen Ibrahim en Khalid El Bakraoui. Niet de FBI waarschuwde Nederland deze maand voor de criminele en terroristische achtergrond van beide broers, zoals Van der Steur dinsdag nog meldde, maar de politie in New York.
Nederland rekent in deze onzekere tijden met gruwelijke aanslagen op de overheid en op betrouwbare informatie, aldus Alexander Pechtold, partijleider D66.
Het lijkt een detail in dit ingewikkelde terreurdossier, maar het verkeerd informeren van de Tweede Kamer wordt bewindslieden in beginsel zwaar aangerekend. “Nederland rekent in deze onzekere tijden met gruwelijke aanslagen op de overheid en op betrouwbare informatie, zodat we gerustgesteld kunnen worden. Het is pijnlijk en verontrustend dat we daarin keer op keer teleurgesteld worden”, reageerde D66-leider Alexander Pechtold. SP-collega Emile Roemer: “Kunnen mensen erop vertrouwen dat dit kabinet nog in controle is als het gaat om de aanpak van terreur? Ik heb daar grote bedenkingen bij.”
Kritiek
Deze harde kritiek van de oppositie volgt op een voor Van der Steur ongelukkig verlopen Kamerdebat over de aanslagen in Brussel. De minister moest zich gisteravond verantwoorden voor het feit dat Ibrahim El Bakraoui vorig jaar juli vanuit Turkije naar Schiphol is uitgezet en daar niet door de autoriteiten is tegenhouden. Acht maanden later blies deze Marokkaanse Belg zich op in de hal van de Brusselse luchthaven Zaventem.
Uit een brief die Van der Steur eerder naar de Kamer stuurde, blijkt dat de verschillende veiligheidsdiensten slecht met elkaar samenwerkten. El Bakraoui werd in juni 2015 nabij de Syrische grens in Turkije aangehouden, waarna de man op eigen verzoek werd teruggestuurd naar Nederland. België wist daarvan, maar informeerde Nederland niet. Turkije stuurde alleen een elektronische ‘zeer urgent’-nota naar de Nederlandse ambassade in Ankara om de uitzetting aan te kondigen, maar deze bleef daar ongelezen.
Zodoende kon de man op 14 juli vorig jaar zonder problemen Schiphol verlaten, omdat er destijds ‘geen enkele verdenking’ tegen hem was, aldus Van der Steur. “Hij had een geldig Belgisch paspoort. Hij stond niet geregistreerd in systemen van Nederlandse of internationale opsporings- en inlichtingendiensten. De database van Interpol kende hem niet.”
Watchlist
Dinsdag berichtte Van der Steur dat de Amerikanen de El Bakraoui-broers wél in het vizier hadden. De mannen werden in september 2015 door ‘de Amerikaanse autoriteiten’ op een zogeheten ‘watchlist’ geplaatst. Bovendien, schreef de minister aan de Kamer, informeerde de FBI op 16 maart 2016 de Nederlandse politie over ‘de criminele achtergronden van Ibrahim El Bakraoui en van de radicale en terroristische achtergrond van zijn broer Khalid. Op 17 maart is dit ook in een bilateraal contact tussen de Nederlandse en Belgische politiediensten aan de orde geweest. Daarbij kwam de radicale achtergrond van beide broers aan de orde’. Dat was een week voor de aanslagen in Brussel.
Ik heb geen idee waarom de FBI een e-mail heeft gestuurd aan Nederland, aldus Ard van der Steur, minister van Veiligheid en Justitie.
De oppositie wilde gisteravond van Van der Steur weten waarom de Amerikanen waarschuwden voor de broers. De minister: “Ik heb geen idee waarom de FBI een e-mail heeft gestuurd aan Nederland.” CDA-leider Sybrand Buma: “Waarom is überhaupt niet aan de Amerikanen gevraagd: waarom vertellen jullie het ons?” Van der Steur: “Omdat die vraag niet aan de Amerikanen is gesteld. Ik zal die aan de Amerikanen stellen en vervolgens daarover aan de Kamer berichten.” De Kamer, ontevreden met de gebrekkige antwoorden van de minister, brak rond middernacht het debat af.
“Dit verhaalt rammelt aan alle kanten”, sprak D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold.
Volgende week moet Van der Steur terugkeren naar de Kamer voor het vervolg. Het debat zal dan een extra lading krijgen nu blijkt dat de Kamer ten onrechte is voorgehouden dat de informatie van de FBI kwam. Of dit politieke gevolgen kan hebben, werd de minister woensdagochtend gevraagd: “Dat kan altijd wel, maar dat is niet aan mij.”
Rutte en Van der Steur beantwoorden 166 Kamervragen
VK 30.03.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie moet volgende week meer duidelijkheid geven over de gang van zaken rond de uitlevering van de zelfmoordterrorist Ibrahim el Bakraoui, die vorig jaar ongestoord langs de douane op Schiphol kon lopen. De oppositie hekelde dinsdag de in hun ogen gebrekkige antwoorden van de bewindspersoon.
Van der Steur kon bijvoorbeeld niet zeggen waarom de FBI een week voor de aanslagen op 22 maart 2016 Nederland waarschuwde dat de Belgische broers mogelijk criminele en terroristische banden hadden. Was dat omdat één van de latere zelfmoordterroristen, Ibrahim el Bakraoui, al in juli 2015 door Turkije naar Nederland was uitgezet? ‘Dat weet ik niet,’ moest de bewindspersoon telkens weer antwoorden.
Van der Steur moest ook toegeven dat Nederland geen idee had waar El Bakraoui zich bevond toen de Amerikanen met de waarschuwing kwamen. Volgens sommige oppositieleiders had Nederland op dat moment zelf op zoek moeten gaan naar de broers. Van der Steur bleef er op wijzen dat de bal vooral bij de Belgen lag.
‘Ik ga vanavond niet de verantwoordelijkheid op me nemen voor strafrechtelijke onderzoeken die in België liepen,’ aldus de VVD’er. Er ontstonden gisteren nieuwe fricties tussen België en Nederland over de zaak. Aanvankelijk wekte Van der Steur de indruk dat Nederland de waarschuwing van FBI doorgaf aan de Belgen. Dat bleek niet te kloppen. In werkelijkheid baseerden de Amerikanen zich juist op informatie van België. Het was niet het enige misverstand van de avond.
Van der Steur had de grootste moeite om de gang van zaken rond de uitlevering van Ibrahim el Bakraoui in juli 2015 te verklaren. De veroordeelde crimineel was afgelopen zomer door de Turken opgepakt in het grensgebied met Syrië, maar kwam vervolgens moeiteloos langs de douane op Schiphol.
Alle alarmbellen hadden al lang moeten rinkelen, aldus Sybrand Buma.
Inmiddels is duidelijk dat de Belg zelf mocht uitkiezen naar welk land hij werd uitgezet. Ook blijkt dat Nederland geen specifieke informatie kreeg over de aanhouding van El Bakraoui, omdat hij geen Nederlands staatsburger is. Volgens het Schengenverdrag zou Turkije dan geen vertrouwelijke gegevens mogen prijsgeven.
België kreeg destijds wel meer informatie, maar kwam te laat in actie. Turkije deed er vervolgens weer tot januari over om te melden dat El Bakraoui verdacht werd van terroristische connecties.
Ankara stuurde voor de uitzetting wel een summier bericht naar de Nederlandse ambassade met de kop ‘zeer urgent’, maar die elektronische memo werd niet gezien. Volgens Van der Steur omdat de Turken nalieten te bellen.
GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak van ‘een ontluisterend beeld’. ‘Er is iets vreselijks misgegaan tussen Nederland, België en Turkije.’
CDA-leider Sybrand Buma vond dat de gang zaken getuigde van ‘tenenkrommend amateurisme’. ‘Alle alarmbellen hadden al lang moeten rinkelen. Blijkbaar heeft de minister nooit harde afspraken gemaakt met Turkije.’
‘Geen verwijten’
In de toekomst wil Nederland uitleveringen vanuit Turkije weigeren als er onvoldoende informatie over de persoon aanwezig is
In de toekomst wil Nederland uitleveringen vanuit Turkije weigeren als er onvoldoende informatie over de persoon aanwezig is. ‘Laten we daar mee beginnen,’ aldus Rutte.
De premier hield wel vol dat ‘Nederland geen grote verwijten valt te maken’ in de zaak El Bakraoui. Wel erkende hij dat de communicatie met Turkije nog niet goed verloopt. ‘Ik sta hier niet te zeggen dat alles briljant is gegaan,’ aldus Rutte. ‘Bepaalde dingen moeten worden aangescherpt.’ Ook Van der Steur erkende dat ‘bepaalde zaken beter moeten’.
Ook binnen de EU wil het kabinet proberen om de informatieuitwisseling te verbeteren. ‘Dit is onze absolute topprioriteit,’ aldus Rutte. ‘Het gaat inderdaad nog te traag.’
NU 30.03.2016 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer snappen er niets van dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) blijft volhouden dat er geen fouten zijn gemaakt rond de uitzetting van één van de Brusselse aanslagplegers naar Nederland.
De fracties wilden dinsdagavond tijdens het debat daarover weten waarom de Nederlandse veiligheidsdiensten geen actie hebben ondernomen, na de waarschuwing van de FBI voor de radicale achtergrond van de gebroeders El Bakraoui. Een week later bliezen de broers zichzelf op in Brussel.
Op verzoek van de Kamer wordt het debat geschorst en hervat zodra Van der Steur opheldering heeft geboden over de exacte gang van zaken.
Vorige week werd duidelijk dat Turkije een van de broers, Ibrahim El Bakraoui, op 14 juli vorig jaar heeft uitgezet naar Nederland toen hij de Turks-Syrische grens probeerde over te steken. Van der Steur weet niet of El Bakraoui zich in Nederland heeft verscholen.
Volgens PVV-leider Geert Wilders had Nederland na de waarschuwing van de FBI direct een opsporingsbevel moeten doen uitgaan. Dat is niet gebeurd, maar dat had de aanslag wellicht kunnen voorkomen, aldus Wilders.
Van der Steur stelt dat dat de verantwoordelijkheid van de Belgen was, maar die redenering gaat volgens Wilders niet op. Van der Steur wist namelijk niet waar El Bakraoui zich op dat moment bevond en daarom hadden de alarmbellen ook bij de Nederlandse diensten moeten afgaan, vindt ook D66.
Veiligheidsdiensten
Ook premier Rutte vindt dat de Nederlandse veiligheidsdiensten geen “grote verwijten” valt te maken rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui naar Nederland.
Er zijn wel verbeteringen nodig in de communicatie met de diensten van Turkije om “over en weer te weten waar we aan toe zijn”, zei Rutte dinsdagavond.
Debat aanslagen Brussel
Toeschuiven
De kwestie is tekenend voor vragen die spelen rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui, waarbij de Turkse, Nederlandse en Belgische autoriteiten de verantwoordelijkheid naar elkaar toeschuiven.
Volgens Rutte is de zaak heel helder: hoewel de Belgen ontkennen dat Nederland contact heeft opgenomen over de gebroeders Bakraoui, vindt Rutte dat ook de communicatie met de Belgen goed is verlopen. Met de diensten van de zuiderburen is niet direct gecommuniceerd dat het om de broers ging, omdat de informatie van de FBI afkomstig was van de Belgen.
Het kabinet streeft er wel naar om de procedures met de Turken aan te scherpen. Zo moet er een protocol komen dat regelt dat Turkije bij alle uitzettingen melding maakt van de reden van uitzetting.
D66 en CDA zijn verbaasd dat dergelijke afspraken na de aanslagen in Frankrijk kennelijk nog niet zijn vastgelegd. Volgens Buma (CDA) mag er verwacht worden dat Nederland nu al het maximale doet om terreur te lijf te gaan.
Elsevier 30.03.2016 Minister van Justitie Ard van der Steur (VVD) heeft opnieuw een fout gemaakt. De informatie over de broers El Bakraoui kwam niet van de Amerikaanse inlichtingendienst FBI, maar van het New Yorkse politiekorps.
Het gaat om de Intelligence Division van de NYPD, schrijft Van der Steur woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Protocol
De Nederlandse liaison op de ambassade in Washington zou de informatie zonder vermelding van herkomst hebben doorgestuurd aan de Nationale Politie. Dat is volgens protocol.
Vervolgens zou in Nederland zijn aangenomen dat de informatie van de FBI kwam. Wat wel feit blijft, is dat de informatie voor de aanslagen in Brussel met Nederland werd gedeeld. De status van de afzender zou niet hebben uitgemaakt voor Nederland: er is volgens Van der Steur geen verschil in hoe er wordt aangekeken tegen de FBI en de NYPD.
Van der Steur berichtte de Kamer afgelopen dinsdag dat op 16 maart een bericht van de FBI was binnengekomen: de inhoud is hetzelfde gebleven. In het bericht stond dat de twee broers door de Belgische autoriteiten werden gezocht.
Pijnlijk
Van der Steurs vergissing over de afzender werd pas duidelijk na het Kamerdebat dinsdagavond over de aanslagen en de aanwezigheid van Ibrahim El Bakraoui in Nederland vorig jaar. Tijdens het debat werd Van der Steur flink onder vuur genomen. Zo vroeg PVV-leider Geert Wilders zich af of hij wel geschikt is voor het ministerschap.
Er was veel informatie die hij niet wist te geven, waardoor de ‘tweede helft’ van het debat naar volgende week is verzet. Van der Steur gaat naar eigen zeggen nu uitzoeken waarom de NYPD de informatie aan Nederland meedeelde.
Politici reageren verbijsterd op Van der Steurs fout. ‘Nederland rekent in deze onzekere tijden met gruwelijke aanslagen op de overheid en op betrouwbare informatie, zodat we gerustgesteld kunnen worden. Het is pijnlijk en verontrustend dat we daarin keer op keer teleurgesteld worden,’ zegt D66-leider Alexander Pechtold.
En ‘is het kabinet nog wel in control als het gaat om de aanpak van terreur? Ik vraag het me af,’ twittert Emile Roemer.
Van der Steur zelf ‘sluit politieke gevolgen’ in navolging van zijn blunders niet uit. ‘Dat kan altijd wel, maar dat is niet aan mij,’ zei hij woensdagochtend in een reactie over zijn vergissing. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra spreekt van een ‘diffuus beeld’ dat nu is ontstaan. Hij wil zo snel mogelijk antwoord op alle vragen die de Kamer dinsdag heeft gesteld.
De Kamer kan de minister op meerdere manieren straffen. De zwaarste stappen zijn een motie van wantrouwen of afkeuring. Die moeten wel worden gesteund door een regeringspartij en worden in de praktijk zelden aangenomen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 29.03.2016 Wakker geschud door de mistige uitzetting van aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui naar Nederland speurt de Tweede Kamer naar mogelijkheden om greep te krijgen op teruggekeerde Syriëgangers. Maar de de meeste partijen willen na de aanslagen in Brussel niet overhaast met ‘paniekmaatregelen’ komen.
Over één ding was de Kamer unaniem: de communicatie tussen landen over uitzettingen van Syriëgangers moet beter
Die beide gegevens leverden dinsdagavond een Kamerdebat op van aftasten en woorden proeven. CDA-leider Sybrand Buma lichtte zijn plan voor het preventief opsluiten van Syriëgangers toe, D66-voorman Alexander Pechtold vroeg zich hardop af of Nederland daarmee niet zijn eigen Guantanamo Bay creëert.
Ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie heeft die twijfel en stelde voor terugkeerders langer in voorarrest te houden. Justitie heeft dan meer tijd om bewijs te verzamelen. Segers kreeg steun van VVD en PvdA. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra voegde daar aan toe dat er dan wel genoeg gronden moeten zijn om iemand vast te kunnen zetten en vroeg het kabinet hier ‘met alle juridische creativiteit’ naar te kijken.
Zelf stelde Zijlstra in dat licht voor om verblijf op IS-grondgebied strafbaar te stellen met daarbij een omgekeerde bewijslast. Journalisten of predikers kunnen hun aanwezigheid verklaren. Zonder dergelijk motief ‘heb je verkeerde intenties’, is Zijlstra’s overtuiging. Die redering gaat anderen te ver; Segers wil de ‘rechtsstatelijke weg’ bewandelen.
Het geheel laat een ongemakkelijk gevoel na, aldus Diederik Samsom, PvdA.
Politieke shortcuts
Zo tast de Kamer haar wettelijke gereedschapskist af, wikkend en wegend tussen wat ze wil én kan. PVV-leider Geert Wilders pleitte voor 400 controleposten lang de Nederlandse grens bemand door 40.000 soldaten. Zijlstra wil ook wel vergaande maatregelen, zolang ze niet indruisen tegen verworven vrijheden. “Als we onze eigen waarden verloochenen, hebben we verloren.”
Hoe lastig het is om in de huidige versnipperde Kamer op terreurvlak meerderheden te vinden, blijkt wel uit de nieuwe wet op de inlichtingendiensten die nog altijd niet in de Kamer ligt – tot ongenoegen van VVD en CDA. Zouden we in het proces ‘politieke shortcuts’ nemen, zei premier Rutte, dan is het risico dat de wet strandt simpelweg te groot.
Over één ding was de Kamer wel unaniem: de communicatie tussen landen over uitzettingen van Syriëgangers moet beter. Turkije zette vorig jaar de Belg El Bakraoui uit naar Nederland zonder dat de diensten hier wisten wie ze voor zich hadden. De man blies zich vorige week op in Brussel. “Het geheel laat een ongemakkelijk gevoel na”, zei PvdA-leider Diederik Samsom. SGP’er Kees van der Staaij sprak van een ‘knullige en enorm trage gang van zaken die weinig vertrouwen wekt’.
Trouw 29.03.2016 Wakker geschud door de mistige uitzetting van aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui naar Nederland speurt de Tweede Kamer naar mogelijkheden om greep te krijgen op teruggekeerde Syriëgangers. Maar de de meeste partijen willen na de aanslagen in Brussel niet overhaast met ‘paniekmaatregelen’ komen.
Over één ding was de Kamer unaniem: de communicatie tussen landen over uitzettingen van Syriëgangers moet beter
Die beide gegevens leverden dinsdagavond een Kamerdebat op van aftasten en woorden proeven. CDA-leider Sybrand Buma lichtte zijn plan voor het preventief opsluiten van Syriëgangers toe, D66-voorman Alexander Pechtold vroeg zich hardop af of Nederland daarmee niet zijn eigen Guantanamo Bay creëert.
Ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie heeft die twijfel en stelde voor terugkeerders langer in voorarrest te houden. Justitie heeft dan meer tijd om bewijs te verzamelen. Segers kreeg steun van VVD en PvdA. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra voegde daar aan toe dat er dan wel genoeg gronden moeten zijn om iemand vast te kunnen zetten en vroeg het kabinet hier ‘met alle juridische creativiteit’ naar te kijken.
Zelf stelde Zijlstra in dat licht voor om verblijf op IS-grondgebied strafbaar te stellen met daarbij een omgekeerde bewijslast. Journalisten of predikers kunnen hun aanwezigheid verklaren. Zonder dergelijk motief ‘heb je verkeerde intenties’, is Zijlstra’s overtuiging. Die redering gaat anderen te ver; Segers wil de ‘rechtsstatelijke weg’ bewandelen.
Het geheel laat een ongemakkelijk gevoel na, aldus Diederik Samsom, PvdA.
Politieke shortcuts
Zo tast de Kamer haar wettelijke gereedschapskist af, wikkend en wegend tussen wat ze wil én kan. PVV-leider Geert Wilders pleitte voor 400 controleposten lang de Nederlandse grens bemand door 40.000 soldaten. Zijlstra wil ook wel vergaande maatregelen, zolang ze niet indruisen tegen verworven vrijheden. “Als we onze eigen waarden verloochenen, hebben we verloren.”
Hoe lastig het is om in de huidige versnipperde Kamer op terreurvlak meerderheden te vinden, blijkt wel uit de nieuwe wet op de inlichtingendiensten die nog altijd niet in de Kamer ligt – tot ongenoegen van VVD en CDA. Zouden we in het proces ‘politieke shortcuts’ nemen, zei premier Rutte, dan is het risico dat de wet strandt simpelweg te groot.
Over één ding was de Kamer wel unaniem: de communicatie tussen landen over uitzettingen van Syriëgangers moet beter. Turkije zette vorig jaar de Belg El Bakraoui uit naar Nederland zonder dat de diensten hier wisten wie ze voor zich hadden. De man blies zich vorige week op in Brussel. “Het geheel laat een ongemakkelijk gevoel na”, zei PvdA-leider Diederik Samsom. SGP’er Kees van der Staaij sprak van een ‘knullige en enorm trage gang van zaken die weinig vertrouwen wekt’.
NU 29.03.2016 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer snappen er niets van dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) blijft volhouden dat er geen fouten zijn gemaakt rond de uitzetting van één van de Brusselse aanslagplegers naar Nederland.
De fracties wilden dinsdagavond tijdens het debat daarover weten waarom de Nederlandse veiligheidsdiensten geen actie hebben ondernomen, na de waarschuwing van de FBI voor de radicale achtergrond van de gebroeders El Bakraoui. Een week later bliezen de broers zichzelf op in Brussel.
Op verzoek van de Kamer wordt het debat geschorst en hervat zodra Van der Steur opheldering heeft geboden over de exacte gang van zaken.
Vorige week werd duidelijk dat Turkije een van de broers, Ibrahim El Bakraoui, op 14 juli vorig jaar heeft uitgezet naar Nederland toen hij de Turks-Syrische grens probeerde over te steken. Van der Steur weet niet of El Bakraoui zich in Nederland heeft verscholen.
Volgens PVV-leider Geert Wilders had Nederland na de waarschuwing van de FBI direct een opsporingsbevel moeten doen uitgaan. Dat is niet gebeurd, maar dat had de aanslag wellicht kunnen voorkomen, aldus Wilders.
Van der Steur stelt dat dat de verantwoordelijkheid van de Belgen was, maar die redenering gaat volgens Wilders niet op. Van der Steur wist namelijk niet waar El Bakraoui zich op dat moment bevond en daarom hadden de alarmbellen ook bij de Nederlandse diensten moeten afgaan, vindt ook D66.
Veiligheidsdiensten
Ook premier Rutte vindt dat de Nederlandse veiligheidsdiensten geen “grote verwijten” valt te maken rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui naar Nederland.
Er zijn wel verbeteringen nodig in de communicatie met de diensten van Turkije om “over en weer te weten waar we aan toe zijn”, zei Rutte dinsdagavond.
Toeschuiven
De kwestie is tekenend voor vragen die spelen rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui, waarbij de Turkse, Nederlandse en Belgische autoriteiten de verantwoordelijkheid naar elkaar toeschuiven.
Volgens Rutte is de zaak heel helder: hoewel de Belgen ontkennen dat Nederland contact heeft opgenomen over de gebroeders Bakraoui, vindt Rutte dat ook de communicatie met de Belgen goed is verlopen. Met de diensten van de zuiderburen is niet direct gecommuniceerd dat het om de broers ging, omdat de informatie van de FBI afkomstig was van de Belgen.
Het kabinet streeft er wel naar om de procedures met de Turken aan te scherpen. Zo moet er een protocol komen dat regelt dat Turkije bij alle uitzettingen melding maakt van de reden van uitzetting.
D66 en CDA zijn verbaasd dat dergelijke afspraken na de aanslagen in Frankrijk kennelijk nog niet zijn vastgelegd. Volgens Buma (CDA) mag er verwacht worden dat Nederland nu al het maximale doet om terreur te lijf te gaan.
AD 29.03.2016 De Tweede Kamer debatteert volgende week verder over de aanslagen in Brussel en de gevolgen ervan voor de veiligheidssituatie in Nederland. De oppositie in de Tweede Kamer begrijpt niet waarom Nederland geen actie heeft ondernomen toen bekend werd dat de Belgische broers El Bakraoui waren geradicaliseerd en werden gezocht.
Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) kon de Kamer niet aangeven waarom de FBI nou precies Nederland inlichtte over de Belgische broers. Hij heeft dat niet nagevraagd bij de Amerikanen.
Van der Steur moet dit en andere onduidelijke zaken nu eerst uitzoeken van de oppositie en schriftelijk uitleggen. Pas daarna zal het tweede deel van het debat worden gehouden, zo besloot de Kamer dinsdagavond laat.
Melding
Van der Steur meldde vorige week dat El Bakraoui vorig jaar juli door Turkije is uitgezet naar Schiphol, maar dat de melding van de Turken aan de Nederlandse ambassade in Ankara hierover niet op tijd is opgemerkt. Oorspronkelijk zou het debat donderdag plaatsvinden, maar werd ook toen geschorst omdat een brief van Van der Steur op zich liet wachten.
Lees hieronder onze liveblog over het Kamerdebat terug. Let op: het laden van het liveblog kan even duren. ->View as slideshow
Telegraaf 29.03.2016 Nederland heeft geen fouten gemaakt rond de Brusselse aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui, die vorig jaar vanuit Turkije via Nederland de Europese Unie binnenkwam. Wel moeten er dingen beter, onder meer met de Turkse autoriteiten, erkende premier Mark Rutte dinsdagavond in een debat met de Tweede Kamer over de aanslagen in Brussel.
,,Op zichzelf valt Nederland niets te verwijten. Maar we moeten zaken aanscherpen, bijvoorbeeld in onze communicatie met Turkije”, aldus Rutte. Uit het contact met de Turken bleek bijvoorbeeld niet dat zij El Bakraoui als een mogelijke terrorist zagen.
In de strijd tegen terreur moeten ook de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de lidstaten van de Europese Unie beter met elkaar gaan samenwerken, zei de premier. De afgelopen tijd zijn er veel belangrijke stappen vooruit gezet, maar het kan beter.
Zorgen bij oppositie
De oppositie is erg bezorgd dat terroristen niet worden opgemerkt en aanslagen kunnen plegen binnen Europa. Een groot deel van de Syriëgangers uit de Europese landen is niet geregistreerd in het informatiesysteem van de Schengenlanden, zoals Nederland en België, waar zonder controle vrij gereisd kan worden.
De oppositie heeft van de Europese terrorismecoördinator begrepen dat van de naar schatting circa vijfduizend Europese jihadstrijders er maar 2800 zijn geregistreerd. De ChristenUnie en D66 vragen zich af waar de 2200 anderen zijn gebleven.
Justitieminister Ard van der Steur vindt ook dat het registratiesysteem snel beter moet worden. Hij wil in juni met een plan komen.
NU 29.03.2016 PVV-leider Geert Wilders sluit niet uit dat er wat hem betreft in Nederland een verbod op de islam zal komen. “Misschien komt dat er ooit nog wel van.” Dat zei hij dinsdag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de aanslagen in Brussel vorige week.
Volgens Wilders wordt het tijd om intolerant te worden tegen de intoleranten. Wat Wilders betreft betekent dat dat de grenzen in Nederland dichtgaan en er moet werk gemaakt worden van de de-islamisering van Nederland om de Nederlandse cultuur te beschermen.
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra reageerde verontwaardigd op het voorstel van Wilders: “Iedereen in Nederland geniet dezelfde vrijheden, of je nu moslim, jood of atheïst bent.”
Volgens Zijlstra kan Wilders de Nederlandse culturele waarden en vrijheden van gelijke rechten niet verdedigen zolang hij onderscheid maakt op basis van religie. “Als we de waarde in Nederland serieus nemen, heeft iedereen de vrijheid van godsdienst. Daar moet u voor staan”, aldus Zijlstra.
Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu wees Wilders erop dat een verbod op religie en “intolerantie tegen intoleranten” ook speelde in nazi-Duitsland, vlak voor de Tweede Wereldoorlog. “Dit is diep- en dieptriest”, aldus Kuzu.
Molenbeek
Wilders trok fel van leer tegen de in zijn ogen ruime meerderheid moslims die zich niet uitspreken tegen de aanslagen in Brussel. “Waar zijn de mensen die zeggen: dit is niet mijn islam? Een handje moslims doet dat, hulde voor hen. Maar de massa doet dat niet”, aldus de PVV-voorman.
Hij noemt het ogenschijnlijk ongestoorde verblijf van de inmiddels opgepakte terrorist Brahim Abdeslam in de Belgische gemeente Molenbeek na de aanslagen in Parijs op 13 november. “Ze wisten allemaal dat hij daar zat, maar niemand belde de politie”, aldus Wilders.
D66-leider Alexander Pechtold vindt dat Wilders met deze observatie zelf geen bijdrage aan het probleem levert en enkel de lijn doortrekt dat moslims terroristen zijn. Roemer verwijt Wilders alle moslims over één kam te scheren. Jesse Klaver, fractievoorzitter van GroenLinks, houdt de PVV-leider voor dat hij de verkeerde vijand kiest. “IS is de vijand”, aldus Klaver.
Waarschuwing FBI
De Tweede Kamer debatteert dinsdagavond over de aanslagen in Brussel en de samenwerking tussen de internationale veiligheidsdiensten. Vorige week werd duidelijk dat Turkije Ibrahim El Bakraoui op 14 juli vorig jaar heeft uitgezet naar Nederland toen hij de Turks-Syrische grens probeerde over te steken.
Eerder op de dag schreef minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) dat de Amerikaanse FBI de Nederlandse politie een week voor de aanslagen waarschuwde voor de radicale achtergrond van de gebroeders El Bakraoui, die betrokken waren bij de Brusselse aanslagen. De Nederlandse diensten zouden een dag later contact hebben opgenomen met de Belgen, maar de Belgische politie ontkent die lezing.
De ontkenning is tekenend voor vragen die spelen rond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui, waarbij de Turkse, Nederlandse en Belgische autoriteiten de verantwoordelijkheid naar elkaar toeschuiven.
De Tweede Kamer zal opheldering eisen over de gang van zaken en heeft ernstige bedenkingen bij de samenwerking tussen de internationale veiligheidsdiensten.
VK 29.03.2016 De Belgische federale politie ontkent dat Nederland informatie heeft gedeeld dat het van de Amerikaanse veiligheidsdienst FBI had gekregen over de broers El Bakraoui, Dat staat in een verklaring van de directeur-generaal van de politie. Minister Ard van der Steur had eerder dinsdag in antwoord op Kamervragen laten weten dat Nederland de informatie over de latere aanslagplegers in Brussel wel met de Belgische politie had besproken.
De zaak-El Bakraoui
Waarom België een vrijplaats is voor terroristen – Als in Brussel dinsdag de bommen ontploffen, zijn Belgische terrorisme-experts niet verrast. Politiediensten werken niet samen, de geheime dienst is te klein en politici sussen van alles weg. Gaat dat goed komen?
Turkije stuurt veel Europese Syrië-gangers terug die het tegenhoudt bij de Syrische grens. Zoals de Brusselse zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui. Wat weten we van die procedure? Gaat dat in goed overleg?
Eén van de Brusselse aanslagplegers, Ibrahim el Bakraoui, liep in 2015 langs de douane op Schiphol. Turkije waarschuwde, Nederland reageerde niet. ‘Buitengewoon amateuristisch.’
De FBI sprake enkele dagen voor de aanslagen in Brussel met Nederland over Ibrahim el Bakraoui en diens broer Khalid. De Amerikanen meldden op 16 maart dat Khalid terroristische connecties had, terwijl Ibrahim zich meer in het criminele circuit zou begeven.
De Amerikaanse veiligheidsdienst had dat van de Belgen gehoord, zo liet minister Van der Steur dinsdag weten. Nederland wist op dat moment nog niet dat België op zoek was naar de broers en zou volgens de bewindsman van Veiligheid en Justitie een dag later met de Belgische politie over de zaak hebben gesproken.
De directeur-generaal van de Belgische politie erkent dat op 17 maart een Nederlandse politiemedewerker een werkbezoek aan de gerechtelijke politie in Brussel heeft gebracht. ‘Tijdens dit gesprek werd geen melding gemaakt van het bericht dat de FBI zou bezorgd hebben aan de Nederlandse politie, zoals dit trouwens door deze laatste vandaag wordt bevestigd’, schrijft Belgische politietopman in een verklaring,
Van der Steur wil dat landen beter samenwerken bij uitzettingen van potentiële terroristen, zo schrijft de bewindspersoon vandaag.
Voornamelijk naar aanleiding van de gang van zaken rond Ibrahim el Bakraoui. Die latere zelfmoordterrorist werd al op 15 juli 2015 door Turkije naar Nederland uitgezet. Hoewel El Bakraoui een crimineel verleden had en opgepakt was in het grensgebied met Syrië, kwam hij probleemloos langs de douane op Schiphol. De informatieuitwisseling tussen België, Turkije en Nederland blijkt daarbij zeer stroef te zijn verlopen.
‘Het is duidelijk dat de gevolgde procedure kwetsbaar is’, erkent ook Van der Steur in antwoord op Kamervragen. De VVD’er wil zich nu in Europees verband gaan inzetten voor een betere uitwisseling van ‘contextinformatie’ bij dergelijke uitzettingen.
Van der Steur houdt ondertussen vol dat El Bakraoui in juli 2015, toen hij op Schiphol landde, niet gestopt kon worden. Nederland wist niet dat Turkije hem in het grensgebied had opgepakt. Pas een dik half uur voor zijn uitzetting stuurde Ankara via een elektronische portal een bericht naar de Nederlandse ambassade, maar die Turkse memo is nooit geopend. Volgens Van der Steur komt dat om Turkije naliet te bellen. ‘De nota droeg het onderwerp ‘reisprogramma’ en is zonder de notificatie niet opgevallen,’ aldus de bewindspersoon.
In het bericht stond bovendien niet dat El Bakraoui verdacht werd van terroristische connecties of dat hij was opgepakt in het grensgebied. Volgens de Turken mochten ze die cruciale informatie niet delen met Nederland, omdat het niet om een Nederlandse staatsburger ging.
De Belgen kregen wel eerder bericht van Turkije, maar kwamen laat in actie. Een week nadat El Bakraoui probleemloos langs de Nederlandse douane was gelopen, vroeg de Belgische politieliaison in Ankara pas na waarom de latere zelfmoordterrorist was opgepakt en uitgezet. Pas op 11 januari 2016 kreeg België antwoord.
Volgens Van der Steur had Nederland sowieso niets kunnen ondernemen op 14 juli 2015, omdat El Bakraoui toen nog op geen enkele opsporingslijst stond. Uiteindelijk kwam hij wel op een Amerikaanse terreurlijst terecht, maar dat was volgens Van der Steur pas op 25 september 2015.
Er is de Kamer veel kritiek op de gang van zaken. Eerder zeiden oppositieleiders dat Van der Steur te makkelijk naar Turkije en België wees. ‘Het helpt als we onze eigen mail openen,’ zei D66-leider Alexander Pechtold vandaag nog.
De coalitie verwacht niet dat Van der Steur in de problemen gaat komen tijdens het debat vanavond over de aanslagen in Brussel. Daarvoor is de rol van Nederland te klein geweest in de aanpak van El Bakraoui.
Telegraaf 29.03.2016 Nederland heeft op 17 maart niet aan België gemeld dat de FBI informatie had verstrekt over de radicale achtergrond van de aanslagplegers Ibrahim El Bakraoui en zijn broer Khalid. Dat stelt de directeur-generaal van de Belgische federale politie, Claude Fontaine, dinsdag.
Fontaine weerspreekt daarmee minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. Die meldde dinsdag aan de Kamer dat het FBI-bericht ,,aan de orde’’ is geweest in een overleg tussen de Nederlandse en Belgische politie.
Wel bracht een Nederlandse politiemedewerker op 17 maart een werkbezoek aan de federale politie. Daar werd gesproken over de politieoperatie in de gemeente Vorst van 15 maart, aldus Fontaine. ,,Tijdens dit gesprek werd geen melding gemaakt van het bericht dat de FBI bezorgd zou hebben aan de Nederlandse politie.’’
Reactie Van der Steur
Volgens een woordvoerder van justitieminister Van der Steur ligt het anders. Nederland en België hebben op 17 maart wel met elkaar gesproken over de radicale achtergrond van de Belgische broers. Van Nederlandse zijde is toen echter niet gemeld dat Nederland een dag eerder ook al een bericht daarover van de Amerikaanse opsporingsdienst FBI had gekregen.
Volgens Justitie was het ook niet nodig om over de FBI te praten, omdat de Belgen zelf de informatie aan de FBI hadden geleverd. Maar er is wel degelijk gesproken over de beide broers en hun achtergrond. Bij Ibrahim ging het over zijn criminele achtergrond en bij Khalid over zijn band met terrorisme. ,,Er is dus geen sprake van een tegenstelling”, aldus een woordvoerder van de minister.
Elsevier 29.03.2016 Nederland en België hebben op 17 maart wél met elkaar gesproken over de radicale achtergrond van de Belgische broers Ibrahim en Khalid El Bakraoui, die allebei zelfmoordaanslagen pleegden, vorige week in Brussel.
Dat zegt een woordvoerder van minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) dinsdag. Maar van Nederlandse zijde is toen niet gemeld dat Nederland een dag eerder ook al een bericht daarover van de Amerikaanse opsporingsdienst FBI had gekregen,
FBI waarschuwde Nederland voor El Bakraoui-broers. Meer hierover >
‘Geen tegenstelling’
De woordvoerder zegt dat naar aanleiding van een bericht van de Belgische federale politie. De Belgen ontkennen namelijk dat Nederland en België spraken over de FBI-informatie. Wel bracht een Nederlandse politiemedewerker op 17 maart een werkbezoek aan de federale politie. Daar werd gesproken over de politieoperatie in de gemeente Vorst van 15 maart, aldus directeur-generaal Claude Fontaine van de Belgische federale politie. ‘Tijdens dit gesprek werd geen melding gemaakt van het bericht dat de FBI bezorgd zou hebben aan de Nederlandse politie.’
De Tweede Kamer debatteert dinsdagavond over de terreuraanslagen in Brussel en de gevolgen daarvan voor Nederland. Er zijn onder meer veel vragen over de komst van de latere zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui naar Nederland, vorig jaar zomer. En er meteen een botsing over de islam tussen Geert Wilders en de rest van de Kamer….meer >
Volgens de Nederlandse justitie was het ook niet nodig om over de FBI te praten, omdat de Belgen zelf de informatie aan de FBI hadden geleverd. Maar er is dus wel degelijk gesproken over de beide broers en hun achtergrond. Bij Ibrahim El Bakraoui ging het over zijn criminele achtergrond en bij Khalid over zijn band met terrorisme. ‘Er is dus geen sprake van een tegenstelling,’ aldus een woordvoerder van de minister.
Protocol
Het was Turkije dat Nederland op de hoogte bracht van het op het vliegtuig zetten van de jihadist, maar die melding werd niet afdoende opgemerkt bij de ambassade. Ankara zou zich volgens Van der Steur niet aan het gebruikelijke protocol hebben gehouden bij het verstrekken van de informatie: de Turken lieten na om een telefoontje te plegen, nadat ze een schriftelijke melding maakten.
Bovendien zouden er toen nog geen verdenkingen zijn geweest. Van der Steur schrijft dinsdag dat hij vanaf nu standaard rechtstreeks contact wil met Turkije over elke uitzetting naar Nederland. Premier Mark Rutte (VVD) zei tijdens het debat over de terreur in Brussel dat de samenwerking met Turkije beter moet.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 29.03.2016 Nederland en België hebben op 17 maart wel met elkaar gesproken over de radicale achtergrond van de Belgische broers Ibrahim en Khalid El Bakraoui, twee aanslagplegers in Brussel. Van Nederlandse zijde is toen echter niet gemeld dat Nederland een dag eerder ook al een bericht daarover van de Amerikaanse opsporingsdienst FBI had gekregen.
Een woordvoerder van justitieminister Ard van der Steur zei dat dinsdag naar aanleiding van een bericht van de Belgische federale politie. In dat bericht wordt ontkend dat Nederland en België spraken over de FBI-informatie. Volgens de politieleiding werd er gesproken over de politieoperatie in de gemeente Vorst van 15 maart. Tijdens dit gesprek werd geen melding gemaakt van het bericht dat de FBI bezorgd zou hebben aan de Nederlandse politie, aldus de Belgen.
Volgens Justitie was het ook niet nodig om over de FBI te praten, omdat de Belgen zelf de informatie aan de FBI hadden geleverd. Maar er is wel degelijk gesproken over de beide broers en hun achtergrond. Bij Ibrahim ging het over zijn criminele achtergrond en bij Khalid over zijn band met terrorisme. ,,Er is dus geen sprake van een tegenstelling”, aldus een woordvoerder van de minister.
Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie meldde dinsdag aan de Kamer dat het FBI-bericht ,,aan de orde” is geweest in een overleg tussen de Nederlandse en Belgische politie.
El Bakraoui
In 2014 zat zelfmoordterrorist El Bakraoui in Turkije vast omdat hij een agent had neergeschoten. Na zijn vervroegde vrijlating verdween hij spoorloos. Een jaar later, in juni 2015, werd voor het eerst weer wat van hem vernomen toen hij in Gaziántep opdook, een Turkse stad in de buurt van Syrië. Hij werd toen gearresteerd op verdenking van jihadisme.
Een maand later zette Turkije hem op het vliegtuig naar Nederland. Turkije meldde dat aan België en Nederland, maar zei er niet bij waarom hij werd uitgezet. Nederland vroeg op zijn beurt ook geen opheldering aan Turkije over het terugsturen.
Kwetsbaar
,,Het is duidelijk dat de gevolgde procedure kwetsbaar is”, erkende Van der Steur dinsdag in antwoord op Kamervragen.
NU 29.03.2016 De Amerikaanse FBI heeft de Nederlandse politie een week voor de aanslagen in Brussel gewaarschuwd voor de radicale achtergrond van de gebroeders El Bakraoui, die betrokken waren bij de aanslagen. Dat schrijft minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) dinsdag in antwoord op de 166 Kamervragen naar aanleiding van de aanslagen in Brussel.
De FBI lichtte de Nederlandse diensten 16 maart in over de criminele achtergrond van Ibrahim el Bakraoui en over de radicale en terroristische achtergrond van zijn broer Khalid, schrijft Van der Steur. “Op 17 maart is dit ook in een bilateraal contact tussen de Nederlandse en Belgische politiediensten aan de orde geweest. Daarbij kwam de radicale achtergrond van beide broers aan de orde.”
De Belgische autoriteiten ontkennen dat Nederland de informatie met België heeft gedeeld. “Op 16 maart heeft de Belgische Federale gerechtelijke politie van de FBI geen informatie ontvangen met betrekking tot de broers El Bakraoui. Dit werd trouwens aan de Federale gerechtelijke politie nogmaals vandaag bevestigd door de FBI zelf”, meldt VTM.
Vorige week werd duidelijk dat Turkije Ibrahim El Bakraoui op 14 juli vorig jaar heeft uitgezet naar Nederland toen hij de Turks-Syrische grens probeerde over te steken.
Strafblad
De Turkse autoriteiten hebben niet gemeld waarom zij El Bakraoui naar Nederland uitzette, omdat zij niet bevoegd zijn om de reden van de terugzending te geven wanneer het gaat om een niet-Nederlands ingezetene.
De Belg van Marokkaanse afkomst, met een flink strafblad achter zijn naam, had de Turkse autoriteiten verzocht naar Nederland te worden uitgezet. Van der Steur stelt dat het bij de Nederlandse betrokken diensten niet bekend was waarom El Bakraoui naar Nederland werd uitgezet.
Van der Steur zegt dat door de Turkse autoriteiten niet de gebruikelijke procedure is gebruikt. Maar ondanks het feit dat er bij El Bakraoui is afgeweken van de gangbare procedure, is er vanuit Nederland geen contact opgenomen met de Turkse autoriteiten over de reden voor de uitzetting.
Volgens Van der Steur stond El Bakraoui niet ‘gesignaleerd’ op de opsporingslijsten.
FBI
“Het enkele feit dat iemand een crimineel verleden heeft, betekent niet automatisch dat hij gesignaleerd wordt”, schrijft de minister. Die constatering wekt verbazing, omdat verderop in de brief wordt gemeld dat de gebroeders Bakraoui wel op de signaleringslijst van de Amerikaanse FBI stonden.
Van der Steur: “De Amerikaanse autoriteiten hebben mij bevestigd dat El Bakraoui pas op 25 september 2015 op een Amerikaanse watchlist is geplaatst. Het betreft hier een Amerikaanse signaleringslijst die door het Terrorist Screening Center van de FBI wordt beheerd en die voor Nederland alleen op een hit/no-hit basis raadpleegbaar is.”
De Tweede Kamer debatteert dinsdagavond over de aanslagen in Brussel, maar ook over de internationale aanpak van de terreurbestrijding.
Telegraaf 29.03.2016 De FBI heeft Nederland onlangs nog geïnformeerd over de criminele en terroristische achtergrond van de terroristische broers die zich in Brussel opbliezen. Nederland en België hebben daar op 17 maart, nog geen week voor de aanslagen, contact over gehad.
Dat blijkt uit antwoorden die minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) naar de Kamer heeft gestuurd. Het parlement heeft nog veel vragen over de kwestie met Ibrahim El Bakraoui, de broer die zich op het vliegveld opblies. Deze man werd door Turkije naar Nederland uitgezet, maar de autoriteiten hier zagen geen aanleiding om hem aan te houden.
Van der Steur blijft er bij dat Turkije hem had moeten bellen over de uitzetting. Dat gebeurt normaal altijd, zegt hij. Nu werd er alleen een mail gestuurd over de heenzending, zonder opgaaf van reden, en die werd te laat gelezen. El Bakraoui was toen Nederland al in gereisd. Van der Steur vraagt Turkije om in het vervolg altijd, volgens afspraak, over dit soort uitzettingen te bellen. De bewindsman vraagt ook de VS om hun informatie beter te delen. De terrorist stond in Amerika op een zogeheten ’watchlist’.
In de antwoorden nu moet Van der Steur echter erkennen dat Turkije niet bevoegd is om Nederland de reden voor uitzending te geven als het gaat om niet-Nederlandse ingezetenen. Ankara had dus niet veel meer kunnen vertellen, zo lijkt het. Turkije heeft België wel verteld dat de man uitgezet werd omdat hij banden zou hebben met een terreurnetwerk. Maar dat gebeurde pas in januari, een half jaar nadat hij werd uitgezet.
Waarom El Bakraoui nou juist naar Nederland uitgezet wilde worden, weet Van der Steur nog steeds niet. Hij weet ook niet hoe lang de terrorist hier is geweest.
AD 29.03.2016 De Amerikaanse opsporingsdienst FBI heeft zes dagen vóór de aanslagen in Brussel aan de Nederlandse politie informatie verstrekt over de criminele en radicale achtergrond van de aanslagplegers Ibrahim en Khalid El Bakraoui. Dat schrijft minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) dinsdag aan de Tweede Kamer.
Ibrahim is in juli door Turkije uitgezet naar Nederland. De FBI had op 16 maart contact met de Nederlandse politie. Opvallend is dat de FBI de Nederlandse politie informeerde dat beide broers werden gezocht door de Belgische autoriteiten. De Amerikanen meldden de criminele achtergrond van Ibrahim en de radicale en terroristische achtergrond van Khalid.
Een dag later is naar aanleiding van deze informatie contact geweest tussen Nederland en de Belgische politiediensten. België wist op dat moment al van Turkije dat Ibrahim banden met een terreurnetwerk had en deelde dat met Nederland.
Opmerkelijk is ook dat Nederland toen niet heeft besloten om hem op een opsporingslijst te plaatsen. Terwijl de Nederlandse politiediensten toen niet wisten of Ibrahim El Bakraoui ons land had verlaten.
Watchlist
Aanleiding voor de Amerikanen om Nederland te informeren was een inval in Vorst in België, aldus het ministerie. In de antwoorden staat dat de FBI Ibrahim op 25 september op hun ‘watchlist’ heeft geplaatst. Nederland kan die lijst doorzoeken op namen.
Ibrahim El Bakraoui zat in 2014 vast wegens het neerschieten van een agent. Na zijn vervroegde vrijlating was hij, tegen de voorwaarden in, spoorloos. In juni 2015 werd er voor het eerst weer wat van hem vernomen in het Turkse Gaziántep, een stad vlakbij Syrië. El Bakraoui werd gearresteerd omdat hij als jihadstrijder werd gezien.
Een maand na zijn arrestatie werd El Bakraoui door Turkije op een vliegtuig naar Nederland gezet. Het land stelde België en Nederland daarvan op de hoogte, maar vermeldde niet waarom de man werd uitgezet. Nederland vroeg op zijn beurt ook geen opheldering aan Turkije over het terugsturen.
Het is duidelijk dat de gevolgde procedure kwetsbaar is, aldus Ard van der Steur, minister van Justitie en Veiligheid
Kwetsbaar
,,Het is duidelijk dat de gevolgde procedure kwetsbaar is”, erkende Van der Steur in antwoord op Kamervragen. Hij wil met de Amerikanen afspreken dat zij hun informatie over hun ‘watchlist’ beter gaan delen. Nederland is van plan die lijst standaard te gaan raadplegen op vermeende Syriëgangers, aldus de minister.
De aanslagen vonden plaats op 22 maart. Daarbij kwamen 34 mensen om het leven en vielen meer dan 300 gewonden. De broers bliezen zichzelf op in respectievelijk de internationale luchthaven Zaventem en in een metrostel bij de halte Maalbeek. Ze werden vermoedelijk in de gevangenis geronseld voor de aanslagen.
De FBI waarschuwde Nederland een week voor de aanslagen in Brussel voor de geradicaliseerde broers El Bakraoui.
Trouw 29.03.2016 Er is stevig geblunderd rond de uitzetting van de zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui. Maar valt Nederland iets te verwijten?
Premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie maken zich op voor een pittig debat naar aanleiding van de recente aanslagen in Brussel. De Tweede Kamer zal vanavond alles willen weten over Ibrahim El Bakraoui, een van de terroristen die zich een week geleden opbliezen op luchthaven Zaventem in Brussel. Pikant is dat deze man acht maanden voordat hij zijn terreurdaad pleegde, vanuit Turkije naar Schiphol werd uitgezet om vervolgens naar België af te reizen. Wat de vraag oproept: hadden de Nederlandse autoriteiten destijds kunnen – of zelfs moeten – ingrijpen?
Gestuntel
Ibrahim El Bakraoui is een Belgische crimineel die in 2010 tot negen jaar celstraf werd veroordeeld wegens een gewapende overval. Daarbij schoot hij met een kalasjnikov op een politieagent. Nadat hij na enkele jaren cel onder voorwaarden vrijkwam, werd El Bakraoui op 11 juni 2015 door de Turkse politie gearresteerd in Gaziantep, nabij de Syrische grens. Het vermoeden bestond dat de man zich wilde aansluiten bij Islamitische Staat.
Wat vervolgens is gebeurd, laat zich het best samenvatten als gestuntel. België en Turkije bespraken de arrestatie, waarbij informatie over zijn ‘gerechtelijk verleden’ en de reis naar IS werd gewisseld. El Bakraoui wilde niet naar België worden uitgezet, maar naar Nederland. Dat mocht. Op 14 juli vertrok zijn vliegtuig naar Schiphol.
De autoriteiten op de Nederlandse luchthaven merkten El Bakraoui niet op: hij kon probleemloos doorreizen naar België, waar hij onder andere met zijn broer aan de voorbereidingen van de terreurdaad op Zaventem begon.
Er was destijds ‘geen enkele verdenking’ tegen de man, aldus minister Ard van der Steur.
Niet geïnformeerd
De Tweede Kamer wil opheldering van het kabinet over deze kwestie. De partijen stelden maar liefst 166 vragen over de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui, die Van der Steur vanmiddag beantwoordde. De minister herhaalt wat hij vorige week al meldde: er was destijds ‘geen enkele verdenking’ tegen de man. “Hij had een geldig Belgisch paspoort. Hij stond niet geregistreerd in systemen van Nederlandse of internationale opsporings- en inlichtingendiensten. De database van Interpol kende hem niet.”
De Nederlandse autoriteiten werden niet geïnformeerd door de collega’s uit België, die op de hoogte waren van de achtergronden van El Bakraoui. Turkije stuurde alleen een ‘elektronische nota’ over de uitzetting. Daar stond boven ‘very urgent’, maar het bericht werd door politie, marechaussee en IND niet gelezen. Die diensten worden normaliter ook telefonisch gewaarschuwd wanneer iemand wordt teruggestuurd. Maar dat gebeurde dit keer niet. Van der Steur: “Er is op geen enkele andere wijze aan Nederland te kennen gegeven dat er sprake was van een op handen zijnde uitzetting van potentieel gevaarlijke individuen.”
Watchlist
Daarmee lijkt de kou uit de lucht. Maar in de Kamerbrief meldt de minister ook dat de Amerikaanse inlichtingendienst FBI enkele dagen voor de aanslag in Brussel de Nederlandse politie informeerde over ‘de criminele achtergronden van Ibrahim El Bakraoui’. De FBI waarschuwde ook voor de ‘radicale en terroristische achtergrond van zijn broer Khalid’. Nederland hoorde van de Amerikanen dat de broers werden gezocht in België. Een dag later, op 17 maart, zijn Ibrahim en Khalid Bakraoui besproken door Nederlandse en Belgische politiediensten.
Van der Steur: “Daarbij kwam de radicale achtergrond van beide broers aan de orde.” De minister meldt de Kamer ook dat de Amerikaanse autoriteiten Ibrahim El Bakraoui op 25 september 2015 op een Amerikaanse ‘watchlist’ hebben geplaatst.
Tijdens het Kamerdebat zal Van der Steur ongetwijfeld worden ondervraagd over de rol van de FBI. De Amerikanen waren kennelijk beter op de hoogte van de achtergrond van Ibrahim El Bakraoui dan de Nederlanders. Het bevestigt het vermoeden dat de verschillende Europese inlichtingendiensten slecht met elkaar samenwerken.
Van der Steur kondigt in ieder geval aan dat de huidige samenwerking met Turkije ‘tegen het licht wordt gehouden’. Elke uitzetting vanuit Turkije moet gepaard gaan met persoonlijk contact, wat in het geval-El Bakraoui niet is gebeurd. De minister wil dat Nederland makkelijker toegang krijgt tot de ‘watchlist’ van de Verenigde Staten: “Deze watchlist zal standaard worden geraadpleegd in geval van vermeende Syriëgangers.”
Telegraaf 29.03.2016 De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag met premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie over de aanslagen in Brussel. Volg het debat hier live.
De bewindslieden zullen zich onder meer moeten verantwoorden voor de gang van zaken rond Ibrahim El Bakraoui, een van de aanslagplegers.
Vorige week meldde Van der Steur dat de terrorist vorig jaar juli door Turkije is uitgezet naar Schiphol, maar dat de melding van de Turken aan de Nederlandse ambassade in Ankara hierover niet op tijd is opgemerkt. Volgens de minister hebben de Turken niet de ,,gebruikelijke weg” gevolgd om een uitzetting te melden.
’Tenenkrommend’
CDA-leider Sybrand Buma sprak tijdens het debat over tenenkrommend amateurisme in de strijd tegen de radicaalislamitische terreur: ,,Ieder land doet maar wat. Internationale samenwerking ontbreekt volkomen.”
Buma verwees naar de gang van zaken rond de Belgische aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui, die zich vorig week in Brussel opblies. Na zijn uitzetting vorig jaar door Turkije kwam hij aan in Nederland, maar de autoriteiten lieten hem ongemoeid. ,,Alle alarmbellen hadden moeten rinkelen”, aldus Buma in een debat over de aanslagen in Brussel.
’Geblunder’
PVV-leider Geert Wilders, die het debat had aangevraagd, sprak over geblunder. Ook hij verbaasde zich erover dat geen enkele alarmbel was afgegaan.
Wilders wees erop dat een terrorist die betrokken was bij de aanslagen in Parijs, zich maandenlang vrijelijk kon bewegen in de Brusselse gemeente Molenbeek waar veel moslims wonen. ,,We hebben een monster geïmporteerd en dat is de islam”, constateerde hij.
D66-leider Alexander Pechtold uitte meteen zijn ongenoegen: ,,Mensen zijn verantwoordelijk hoe ze omgaan met hun geloof.” Volgens hem generaliseert Wilders en gooit hij iedereen op een hoop. Ook SP-kopstuk Emile Roemer verweet Wilders een hele bevolkingsgroep over een kam te scheren en te stellen dat ze niet deugen en minderwaardig zijn. De ChristenUnie stelde voor dat de PVV juist een verbond moet sluiten met moslims om samen tegen de jihad te strijden.
Maar volgens Wilders is het beste middel hiertegen dat zij de islam afzweren. ,,Maar ze mogen niet van geloof veranderen, want daar staat de doodstraf op”, benadrukte Wilders.
De VVD is het ermee eens om extremisten aan te pakken. Maar een verbod op de islam is volgens VVD-leider Halbe Zijlstra in strijd met de fundamentele waarden in Nederland, die juist inhouden dat elke religie gelijk is en vrij beleefd kan worden.
’Ideologie’
Maar volgens Wilders is de islam geen religie zoals het christendom. Volgens hem is het een ,,bloedlinke totalitaire ideologie” en is het doel niet om te integreren of samen te leven maar om een samenleving te overheersen, aldus de PVV-voorman. Het liefst wil hij de Grondwet wijzigen en de islam verbieden.
Wilders dreigde weer met een motie van wantrouwen tegen de regering.
Bij de twee aanslagen in Brussel, die zijn opgeëist door terreurgroep Islamitische Staat (IS), vielen 35 doden onder wie drie Nederlanders.
Volg het debat live via onze verslaggever Jorn Jonker.
NOS 29.03.2016 Precies een week na de aanslagen in Brussel debatteert de Tweede Kamer vandaag met minister Van der Steur. Vooral over Ibrahim el-Bakraoui, de terrorist die door Turkije werd uitgezet naar Nederland, zijn veel vragen. De Kamer wil precies weten hoe het kan dat hij uit het zicht verdween.
Volgens politiek verslaggever Joost Vullings is het onderwerp potentieel erg gevaarlijk voor Van der Steur. “Laks zijn in terreurbestrijding kan geen enkele minister zich permitteren”, zegt Vullings. “Toch is er bij het kabinet en de coalitie veel vertrouwen dat Nederland niets te verwijten valt in deze zaak. Ze hebben het goed uitgezocht en de fout ligt volgens hen niet hier.”
Bakraoui was een van de daders van de aanslag op vliegveld Zaventem. Hij was door Turkije opgepakt op verdenking van terrorisme en werd op 14 juli 2015 op het vliegtuig naar Schiphol gezet. De Turken zijn van mening dat duidelijk genoeg is aangegeven wie Bakraoui was en waarom hij werd uitgezet. De Belgische minister van Binnenlandse Zaken heeft gezegd dat er in zijn land geblunderd is met die informatie.
166 vragen
De Kamer wil precies weten welke informatie Nederland had en hoe er vervolgens gehandeld is. Donderdag zou daarover een debat zijn maar dat werd uitgesteld omdat er toen nog te weinig informatie was over de uitzetting van Bakraoui.
Ook zijn er veel vragen gesteld over de internationale samenwerking van veiligheidsdiensten. “De kwestie-Bakraoui bevestigt voor veel Kamerleden dat die samenwerking nog steeds niet op orde is”, zegt Vullings. “Er is scherpe kritiek, al wordt dat niet Nederland alleen verweten. De coalitie denkt dan ook dat Van der Steur het debat zonder problemen zal doorstaan.”
‘Terroristisch grondgebied’
De VVD zal opnieuw een motie indienen om het verblijf op ‘terroristisch grondgebied’ strafbaar te stellen. Daarmee zouden teruggekeerde Syriëgangers meteen kunnen worden opgepakt.
De VVD heeft goede hoop dat het voorstel dit keer een meerderheid zal halen, al zal dat volgens Vullings zijn zonder coalitiegenoot PvdA. Volgens die partij kleven er te veel juridische haken en ogen aan dat plan.
De 166 schriftelijke vragen zullen door Van der Steur vandaag in een brief worden beantwoord. Om 17.15 uur begint het debat.
Telegraaf 29.03.2016 Precies een week na de aanslagen in Brussel debatteert de Tweede Kamer hierover met premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. De bewindslieden zullen zich onder meer moeten verantwoorden voor de gang van zaken rond Ibrahim El Bakraoui, een van de aanslagplegers.
Vorige week meldde Van der Steur dat de terrorist vorig jaar juli door Turkije is uitgezet naar Schiphol, maar dat de melding van de Turken aan de Nederlandse ambassade in Ankara hierover niet op tijd is opgemerkt. Volgens de minister hebben de Turken niet de ,,gebruikelijke weg” gevolgd om een uitzetting te melden.
Kamerleden maken zich zorgen. CDA-leider Sybrand Buma noemde het hele proces eerder ,,buitengewoon amateuristisch”. Minister Van der Steur moet voor het debat nog 166 vragen beantwoorden over de uitzetting. Het Kamerdebat zou oorspronkelijk donderdag plaatsvinden, maar werd uitgesteld omdat een brief van Van der Steur over El Bakaraoui op zich liet wachten.
Bij de twee aanslagen in Brussel, die zijn opgeëist door terreurgroep Islamitische Staat (IS), vielen 35 doden onder wie drie Nederlanders.
Van AIVD tot de agenten op straat, het was volgens het boekje.
AD 29.03.2016 De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb prijst de politie en de inlichtingendiensten om de wijze waarop de antiterreuractie in zijn stad is verlopen. Maar hij roept ook op tot alertheid.
Is Rotterdam ontkomen aan een terroristische aanslag?
,,Er is geen concrete aanwijzing voor een aanslag in Rotterdam of Nederland. De NCTV zegt al een tijd: het dreigingsniveau is substantieel, dit houdt in dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is. En dan denk ik dat we in de grote steden extra alert moeten zijn.”
Het is schrikken om te horen dat er hier naar iemand wordt gezocht die wordt gelinkt aan Frankrijk, maar er werd ook al gemeld gemeld: we weten wie het is, waar hij is en we hebben hem al in het snotje.”, aldus Burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Wanneer werd u op de hoogte gesteld?
,,Zodra Rotterdam in beeld kwam, kreeg ik een telefoontje. Dan is het schrikken om te horen dat er hier naar iemand wordt gezocht die wordt gelinkt aan Frankrijk, maar in datzelfde gesprek kon al worden gemeld: we weten wie het is, waar hij is en we hebben hem al in het snotje.”
Het belletje kwam uit Frankrijk, was deze man in beeld bij de Nederlandse veiligheidsdienst?
,,Daar kan ik niets over zeggen. De Fransen hebben de Nederlandse diensten verwittigd dat deze meneer rondliep en gevraagd hem aan te houden en uit te leveren. Er was kennelijk geen concrete reden voor Nederland om deze man in de gaten te houden.”
Toch duurde het nog 2 dagen voordat tot actie werd overgegaan. Waarom?
,,De inzet was om de betrokkene niet met geweld in huis aan te houden, omdat je niet weet, mochten er explosieven in huis zijn, wat de consequenties dan zijn voor de buren. De eenheden wilden de man daarom op straat aanhouden. En dat is ook gebeurd, samen met nog drie mannen. De politieactie is goed gegaan. Er is geen schot gelost. Van AIVD tot de agenten op straat, het was volgens het boekje, mijn complimenten.”
Is er een Rotterdamse connectie?
,,Dat kun je zo niet stellen, niet op voorhand, maar het is niet uitgesloten. Dat zoekt het Openbaar Ministerie nu uit.” Moeders, vaders, broers of zussen die dingen zien waarvan ze zeggen: dat kan niet kloppen. Bel 112 of mail mij desnoods.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb
Heeft de Rotterdamse veiligheidsaanpak niet goed gewerkt?
,,Onze aanpak, met wijkagenten die veel weten, werkt heel goed. En we hebben de veiligheidsdiensten. De basis is goed geregeld, maar dat is nooit de garantie dat je niets mist. Wat daarbij heel belangrijk is: bewoners moeten bereid zijn informatie met ons te delen. Moeders, vaders, broers of zussen die dingen zien waarvan ze zeggen: dat kan niet kloppen. Bel 112 of mail mij desnoods. Ik hoor nu van buren: we vonden dat adres altijd al een beetje verdacht. Nou, zeg ik dan: pak de telefoon en bel! Zelfs als je het politieapparaat verdubbelt, zul je de samenleving nodig hebben om deze lui de pas af te snijden.”
Had u het verwacht in Rotterdam-West?
,,Ik ken de wijk goed en weet dat er veel betrokken bewoners wonen. Het heeft met de wijk zelf helemaal niets te maken. Het had overal kunnen gebeuren.”
Wat gebeurt er nu?
,,Het speuren gaat door. Je weet niet waar dat nog toe leidt. De internationale samenwerking heeft nu in elk geval goed gewerkt.”
VK 29.03.2016 De samenwerking tussen Europese geheime diensten moet snel verbeteren. De Tweede Kamer zal hier dinsdag op hameren in het debat over ‘Brussel’ met premier Rutte en minister van Justitie Van der Steur. Nederland en België kregen in juli vorig jaar toekomstig zelfmoordenaar Ibrahim El Bakraoui toegespeeld door Turkije, maar lieten hem lopen.
Ook moet het kabinet nu echt de financiële tekorten bij de politie verhelpen, vindt de voltallige oppositie. De roep om meer geld van de nieuwe nationale korpschef Akerboom is overgekomen in de Kamer. Als het kabinet de mond vol heeft van de Nederlandse aanpak in de wijken, moet het boter bij de vis doen, stellen oppositiepartijen. Ook regeringspartij VVD wil meer geld voor justitie, zegt een woordvoerder.
Waar blijft het Europese anti-terreurbeleid?
De aanslagen in Brussel leggen gevoelige gebreken bloot, ook in het Nederlandse contraterrorisme. Lees meer in het commentaar van dinsdag 29 maart.
Vooral minister Van der Steur kan vandaag een pittig debat tegemoetzien. De oppositie neemt geen genoegen met de uitleg die hij vorige week donderdag gaf over El Bakraoui, die afgelopen zomer door Turkije op het vliegtuig naar Nederland werd gezet. De minister wees naar de Turken, die wel een digitale memo verstuurden naar de Nederlandse ambassade, maar nalieten te bellen met de Nederlandse politie. De oppositie stelde meteen 166 aanvullende schriftelijke vragen.
GroenLinks-leider Jesse Klaver vindt dat Van der Steur ‘een beetje zijn eigen straatje schoonveegt’. Nederland liet El Bakraoui weer van de radar verdwijnen. Waarom stond hij in geen enkel opsporingssysteem geregistreerd?
Nederland liet El Bakraoui weer van de radar verdwijnen. Waarom stond hij in geen enkel opsporingssysteem geregistreerd?
Ook toen de naam El Bakraoui dinsdag na de aanslag bekend werd, ging niet meteen een belletje rinkelen. D66-leider Pechtold: ‘Waarom heeft niemand meteen gedacht: die hebben we laten lopen?’ Wellicht oordeelde de minister te snel dat ons niets valt te verwijzen, zegt ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers. Hoe spannend het voor Van der Steur wordt, hangt af van zijn antwoorden, waarschuwen de oppositieleiders.
Hij zal vooral duidelijk moeten maken hoe hij in EU-verband uitwisseling van informatie tussen diensten gaat bevorderen. De oppositie verwacht hierin ook een belangrijke rol voor premier Rutte als hoofd van het tijdelijk Nederlandse EU-voorzitterschap.
Volgens Segers maken slechts vijf Europese landen werk van het registreren van Syriëgangers en ontsnappen honderden aan het zicht van de inlichtingendiensten. SP-leider Emile Roemer: ‘We moeten concluderen dat de samenwerking tussen de Europese diensten op vele fronten faalt.’
Arrestatiegolf
Dat zo kort op de aanslagen in Brussel zo veel terreurverdachten worden aangehouden is het resultaat van toenadering tussen de Europese inlichtendiensten.
Ook coalitiepartner VVD maakt zich zorgen over de gebrekkige Europese communicatie. ‘Wij kunnen maatregelen nemen, maar als die niet aansluiten op Belgisch beleid dan loopt het systeem niet rond’, zegt een woordvoerder.
De VVD hoopt vandaag vooral één punt binnen te slepen: strafbaar stellen van verblijf op terroristisch grondgebied. Dat zou een rechtsgrond verschaffen om Syriëgangers bij terugkomst meteen vast te zetten. ‘Gelegenheidswetgeving’, zegt Segers, die met vijf CU-zetels het voorstel aan een rechtse meerderheid kan helpen. Hij ziet liever dat de mogelijkheid van voorlopige hechtenis voor terrorismeverdachten wordt uitgebreid.
VK 28.03.2016 Dat zo kort op de aanslagen in Brussel zo veel terreurverdachten worden aangehouden is het resultaat van toenadering tussen de Europese inlichtendiensten. Na een aanslag komt veel informatie vrij die tussen de diensten van verschillende landen wordt gedeeld. Zo ook bij terreurverdachte Anis. B.: hij kon zondag door de Rotterdamse politie worden opgepakt nadat Frankrijk een paar dagen eerder sporen van B. vond bij een huiszoeking.
De 32-jarige Anis B. werd zondagmiddag opgepakt, in Rotterdam-West. Hij stond sinds vrijdag op een Europese opsporingslijst op verzoek van de Franse justitie. Later in de avond volgden aanhoudingen van nog eens drie terreurverdachten.
De Fransen kwamen Anis B. op het spoor door een huiszoeking eerder in de week in Argenteuil, een voorstad van Parijs. Daar pakte ze terrorismeverdachte Reda Kriket op die in België eerder bij verstek was veroordeeld voor het deel uitmaken van een terroristische organisatie. Hij had banden met Abdelhamid Abaaoud, de coördinator van de aanslagen in Parijs die in november na een politieactie werd doodgeschoten en die ook banden had met de terroristen die aanslagen pleegden in Brussel. Vrijdag arresteerden de Belgische politie in Brussel twee mannen die tot hetzelfde netwerk behoorden.
Het is geen toeval dat zo kort na de aanslagen verdachten worden aangehouden. Bij een aanslag geeft een terroristennetwerk zich even bloot. Er komen duizenden brokjes informatie beschikbaar die Europese inlichtingendiensten met elkaar delen. Het zijn zogenaamde ‘identifiers’: unieke kenmerken zoals IMEI-nummers van telefoons, kentekengegevens, IP-adressen en gebruikersnamen. Deeltjes informatie die de inlichtingendiensten vergelijken met hun eigen bestanden.
Dreiging weggenomen
Volgens de Franse politie is met de aanhouding van Reda Kriket een onmiddellijke dreiging weggenomen. Hij zou op het punt hebben gestaan een aanslag te plegen. Bij zijn arrestatie vond de politie, blijkens berichten in Le Monde, onder meer vijf kalashnikovs, zeven pistolen, veel munitie en elektrische en chemische elementen voor het maken van explosieven. Ook vonden politiemensen een telefoonnummer van Anis B., dat door de Nederlandse politiediensten aan een adres in Rotterdam werd gekoppeld.
Inlichtingendienst AIVD kan door samenwerking met buitenlandse collega’s en gebruik van bijzondere bevoegdheden het netwerk verder in kaart brengen. Daarop volgde zondag vier arrestaties. Eerst Anis B., vervolgens twee mannen van Algerijnse afkomst van 43 en 47 jaar oud. De identiteit van de laatste persoon is nog onbekend. Na de aanhoudingen werden bij huiszoekingen in de nacht van zondag op maandag onder meer telefoons, sim-kaarten, gegevensdragers, munitie, geld en drugs in beslag genomen, maakte het OM bekend. De doorzoekingen werden om 01.30 uur beëindigd.
Volgens terrorismecoördinator Dick Schoof zijn er geen aanwijzingen dat de mannen een aanslag in Nederland voorbereidden. Anis B. zal snel door Nederland aan Frankrijk worden uitgeleverd.
Trouw 28.03.2016 De politie arresteerde gisteren bij een inval in Rotterdam een Fransman die mogelijk heeft meegeholpen met het voorbereiden van een terroristische aanslag. Trouw-redacteur Niels Markus was in de wijk Tussendijken, waar de acties plaatsvonden.
De verdachten werden op straat aangehouden, om te voorkomen dat er een gevaarlijke belegering van een woning zou ontstaan zoals eerder in België en Frankrijk gebeurde.
Gerrit Schermer zat net op de bank met een biertje, toen er hard op de deur geklopt werd. “‘Bom, bom, bom!’ Toen riep een agent: ‘explosievengevaar!’.” Nu staat Schermer buiten op straat, en draait hij een sjekkie. “Ik woon schuin onder de man bij wie net dat arrestatieteam naar binnen gaat. Kijk, daar waar de tv nog aan staat.”
Schermer en de andere bewoners van de flat aan de Mathenesserweg in Rotterdam-West moeten rond negen uur zondagavond hun woning verlaten. Een arrestatieteam komt het appartement doorzoeken van de 47-jarige Algerijn die die middag met drie anderen is gearresteerd bij de Burgemeester Meineszstraat.
In die straat is op hetzelfde moment ook een huiszoeking bezig, in het huis van de 32-jarige Franse hoofdverdachte, die volgens Franse media Anis B. heet. B. wordt verdacht van het beramen van een aanslag. Hij zou een vriend zijn van de donderdag in een Parijse voorstad gearresteerde terreurverdachte Reda Kriket. B. wordt spoedig aan Frankrijk uitgeleverd.
Franse autoriteiten
De drie medeverdachten; de 47-jarige bewoner van de Mathenesserweg, een 42-jarige Algerijn en een nog onbekend persoon, kwamen in het vizier van het Openbaar Ministerie nadat de Franse autoriteiten vrijdagmiddag een verzoek deden om B. te arresteren. Zij worden verdacht van betrokkenheid bij terrorisme. Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) zegt dat justitie geen aanwijzingen heeft dat de verdachten een aanslag in Nederland beraamden.
De verdachten werden zondagmiddag op straat aangehouden, om te voorkomen dat er een gevaarlijke belegering van een woning zou ontstaan, zoals eerder in België en Frankrijk gebeurde. In sommige woningen van terreurverdachten in die landen lagen explosieven, daarom worden de Rotterdamse woningen zondagavond uitgebreid doorzocht.
Achtereenvolgens gaan een arrestatieteam, een hond die is getraind om bommen te vinden, een team van de Explosieven Opruimingsdienst en een huiszoekingsteam de woning aan de Mathenesserweg binnen. Vannacht maakte het OM bekend dat hierbij onder meer telefoons, sim-kaarten, gegevensdragers, munitie, geld en drugs in beslag zijn genomen.
Hij was heel lief. Maar ja, een agent zei net tegen mij dat terroristen altijd heel aardig zijn.
Verschillende auto’s
Sommige evacués worden weggevoerd met stadsbussen, anderen mengen zich tussen de toeschouwers bij de politielinten. Gerrit Schermer, die al 21 jaar in de flat woont reageert laconiek, anderen geschrokken: de terreur die eerder andere landen trof, komt nu ineens wel erg dichtbij.
Volgens Schermer woonde zijn bovenbuurman sinds twee jaar in de flat. “Met zijn vrouw uit Marokko. En ze hadden een kind, van een paar jaar oud.” Schermer vindt de Algerijn maar ‘een heel raar figuur’. “Hij gedroeg zich apart. Ik kwam hem vaak tegen in de coffeeshop, of in café’s in de buurt. Hij reed vaak in verschillende auto’s, terwijl hij helemaal geen rijbewijs heeft.”
Een Turkse twintiger, die twee deuren naast de verdachte woont, bevestigt dat. Hij sprak hem gisteren nog. De Algerijn zei eens tegen hem dat hij al tien jaar geen rijbewijs heeft. “Ook rook ik regelmatig wiet bij zijn voordeur.” Hij staat met zijn vader, moeder en zusje voor de flat. De familie wil niet met naam in de krant, de vader zegt dat hij niet veel vertrouwen in de media heeft.
Religieus
Volgens de vader was de verdachte juist ‘zó aardig’. “Heel lief. Maar ja, een agent zei net tegen mij dat terroristen altijd heel aardig zijn.”
De Algerijn heeft voor hij naar Nederland kwam een tijd in Frankrijk gewoond, zeggen buurtbewoners. Zijn Nederlands en dat van zijn vrouw was niet best: hun kleine zoon spreekt de taal beter dan zijn ouders. Op de vraag of de verdachte religieus is, antwoordt de Turkse buurman: “Zeker, hij was heel aardig!” Zijn zoon corrigeert hem: “Dat betekent niet dat je religieus bent. Als je wiet koopt, dan ben je niet religieus.”
Aan het eind van de avond mochten de bewoners van de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat weer hun woningen in.
VK 28.03.2016 De politie heeft zondagmiddag op verzoek van Frankrijk een terrorismeverdachte opgepakt in Rotterdam-West. Dat meldt het OM. Bij huiszoekingen werden onder andere munitie en drugs aangetroffen. De opgepakte Fransman wordt verdacht van betrokkenheid bij de voorbereiding van een aanslag in Frankrijk. Naast de Fransman werden nog drie anderen gearresteerd. Het OM in Rotterdam heeft geen aanwijzingen dat de terreurverdachte een aanslag in Nederland had gepland.
Voor de omwonenden van de twee woningen waar de politie de vier terrorismeverdachten aanhield, houdt de gemeente Rotterdam dinsdagavond een bewonersavond. De operaties van de anti-terreureenheid hebben volgens een woordvoerder van de gemeente veel impact op de buurtbewoners gehad. Verschillende omwonenden moesten zondagavond tijdelijk hun woning verlaten omdat er naar mogelijke explosieven werd gezocht.
Munitie, geld en drugs
Bij de huiszoekingen van de politie in Rotterdam zijn in de nacht van zondag op maandag onder meer telefoons, sim-kaarten, gegevensdragers, munitie, geld en drugs in beslag genomen. De doorzoekingen werden om 01.30 uur beëindigd. Dat meldt het Landelijk Parket via Twitter.
Verder meldt het OM dat de door Frankrijk gezochte verdachte Anis B., die zondagmiddag in Rotterdam werd opgepakt, de procedure ingaat om overgeleverd te worden. De drie andere verdachten die ook zijn aangehouden, worden door de Nederlandse recherche verhoord, aldus het OM.
Frankrijk vroeg de Nederlandse autoriteiten vrijdag om de man te arresteren. Het OM verwacht dat hij snel wordt uitgeleverd aan Frankrijk. Franse media melden dat de gearresteerde man een bekende van Reda Kriket is: de terrorismeverdachte die vrijdag werd aangehouden in Parijs, en volgens de Franse autoriteiten vergevorderd was in de voorbereiding van een aanslag.
De andere twee mannen van 43 en 47 jaar en hebben een Algerijnse achtergrond. De identiteit van de derde verdachte is nog niet vastgesteld. Het OM onderzoekt in hoeverre dit drietal betrokken is bij terrorisme.
Omgeving afgezet
De politie heeft op de Mathenesserweg en de Burgemeester Meineszstraat in Rotterdam-West woningen doorzocht waar de verdachten verbleven. Ter hoogte van de Doedesstraat is de omgeving afgezet. ‘In de huizen liggen mogelijk explosieven’, aldus een woordvoerder van het Landelijk Parket. ‘We zijn op zoek naar bewijsmateriaal en de politie doet sporenonderzoek.’ Met het oog op de veiligheid van de omwonenden werden woningen in de directe omgeving geëvacueerd. Om hoeveel mensen het gaat is niet duidelijk.
Een speciale anti-terreureenheid van de politie, de Dienst Speciale Interventies (DSI), heeft de aanhoudingen verricht. De mannen zijn door een samenwerking van de politie, de AIVD en het OM opgespoord. Daarbij is gebruik gemaakt van het internationale netwerk van de instanties en speciale bevoegdheden, meldt de AIVD. Meer details over deze zaak kon de dienst niet geven.
In België is sinds de aanslagen van dinsdag een stevige klopjacht op terroristen geopend. Zondag werden op dertien plaatsen huiszoekingen gedaan in het kader van anti-terreuronderzoeken, daarbij zijn negen mensen opgepakt.
Terrorismecoördinator Dick Schoof liet maandagochtend via Twitter weten dat er vooralsnog geen aanwijzing is dat de terrorismeverdachten een aanslag in Nederland planden. Dat had het OM eerder ook al gezegd.
Trouw 27.03.2016 De politie heeft bij in een inval in Rotterdam een Fransman gearresteerd die mogelijk heeft meegeholpen met het voorbereiden van een terroristische aanslag. Dat meldt het Openbaar Ministerie zondag. Bij het onderzoek naar de man kwamen ook twee andere verdachten in beeld, die eveneens zijn aangehouden. Er zijn geen aanwijzingen dat zij in Nederland een aanslag planden, aldus een woordvoerder van het OM. Bij huiszoekingen werd onder andere munitie aangetroffen.
Alle arrestanten zijn zondagmiddag op straat opgepakt, aldus een woordvoerder van het OM. De hoofdverdachte is een 32-jarige Fransman, die op verzoek van Frankrijk is opgepakt en snel wordt uitgeleverd. Het Franse persbureau Afp meldt dat de verdachte een bekende is van Reda Kriket, die donderdag in een voorstad van Parijs werd opgepakt. In zijn huis werden toen tien kalasjnikovs gevonden, evenals bommateriaal.
De twee andere gearresteerden hebben een Algerijnse achtergrond. Zij worden ook verdacht van betrokkenheid bij terreur, maar dus niet specifiek bij het plannen van een aanslag, aldus de woordvoerder van het OM. Ook een vierde man is opgepakt, maar over zijn identiteit is nog niets bekend.
Kort na de arrestaties viel de politie aan de Burgemeester Meineszstraat en aan de Mathenesserweg in Rotterdam-West nog huizen binnen. Om veiligheid van omwonenden te garanderen zijn verschillende omwonenden geëvacueerd.
Trouw-redacteur Niels Markus is in de wijk Tussendijk, waar de acties vanmiddag plaatsvonden. In verschillende straten rond het Marconiplein, waar ook een politiebureau is, doorzoeken speciale eenheden nu verschillende huizen. Zo kamden zwaarbewapende agenten een flat uit op de Mathenesserweg, zegt Markus. “Buurtbewoners zeggen dat er veel agenten naar binnen zijn gegaan.”
Huiszoekingen
Bij de huiszoekingen van de politie zijn in de nacht van zondag op maandag onder meer telefoons, sim-kaarten, gegevensdragers, munitie, geld en drugs in beslag genomen. De doorzoekingen werden om 01.30 uur beëindigd, meldt het Landelijk Parket.
Verder meldt het OM dat de door Frankrijk gezochte verdachte Anis B., die zondagmiddag in Rotterdam werd opgepakt, de procedure ingaat om overgeleverd te worden. De drie andere verdachten die ook zijn aangehouden, worden door de Nederlandse recherche verhoord, aldus het OM.
AD 27.03.2016 Ongeveer driekwart van de Nederlanders denkt dat terrorisme in Europa niet is te voorkomen, wat er ook wordt gedaan. Datblijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Van de kiezers denkt 68 procent dat de kans nu (vrij) groot is dat ook Nederland te maken krijgt met een aanslag.
Na de aanslagen in Parijs afgelopen november lag het percentage een stuk lager, namelijk met 56 procent. Ongeveer de helft van de stemmers zegt zich nu minder veilig te voelen dan voorheen, op plekken waar veel mensen zijn.
De Hond noemt het opmerkelijk hoe groot het verschil is tussen PVV-kiezers en de kiezers van PvdA en GroenLinks. 77 procent van de PVV-kiezers geeft aan zich minder veilig te voelen. Van de huidige PvdA- en GroenLinks-kiezers is dat 21 procent. Bijna 65 procent is voor het invoeren van grenscontroles zoals het was voordat ‘Schengen’ er kwam.
Gestegen
Van PvdA, GroenLinks en D66 is 25 procent voor, en van PVV 95 procent. Bij de VVD-kiezers is 58 procent voor. Na de aanslagen in Brussel is de PVV twee zetels gestegen en staat nu weer op 39. SP en D66 dalen er eentje. D66 komt op dertien, de laagste score sinds vlak na de verkiezingen van 2012.
Telegraaf 27.03.2016 De aanslagen in Brussel hebben gezorgd voor een stijging van twee zetels voor de PVV, zo blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. De partij staat weer op 39 zetels. SP en D66 zijn elk één zetel kwijt.
D66 komt daarmee op 13 zetels, de laagste score sinds vlak na de verkiezingen van 2012.
Uit de peiling blijkt verder dat ongeveer driekwart van de Nederlanders denkt dat terrorisme in Europa niet te voorkomen is, wat er ook wordt ondernomen. Van de kiezers denkt 68 procent dat de kans nu (vrij) groot is dat ook Nederland te maken krijgt met een aanslag. Dat was na ’Parijs’ in november 56 procent.
Ongeveer de helft zegt zich nu minder veilig te voelen dan voorheen, op plekken waar veel mensen zijn. De Hond noemt het opmerkelijk hoe groot het verschil is tussen PVV-kiezers en de kiezers van PvdA en GroenLinks. 77 procent van de PVV-kiezers geeft aan zich minder veilig te voelen. Van de huidige PvdA- en GroenLinks-kiezers is dat 21 procent.
Bijna 65 procent is voor het invoeren van grenscontroles zoals het was voordat ’Schengen’ er kwam. Van PvdA, GroenLinks en D66 is 25 procent voor, en van de PVV-stemmers is 95 procent voor. Bij de VVD-kiezers is 58 procent voor.
RTVWEST 27.03.2016 Voor een goed functionerende politie is er grofweg misschien wel 600 miljoen euro extra nodig. Dat zei de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen zondag in de talkshow WNL op Zondag. Eerder deze week hekelde Erik Akerboom, de kersverse korpschef van de Nationale Politie, ook al de volgens hem structurele onderfinanciering.
De Tweede Kamer moet ‘daar echt op enig moment’ een besluit over gaan nemen, vindt de burgemeester van Den Haag. ‘Dingen blijven nu liggen, door migratie en vreemdelingen, en daar is ook terrorisme bij gekomen. Dat kost heel veel capaciteit’, schetste hij.
Van Aartsen zei graag meer mensen te willen hebben op bijvoorbeeld woninginbraken, want daar is nu te weinig mankracht voor: ‘Het is duidelijk dat dit niet al te lang zo kan duren.’
Flink investeren
Volgens Van Aartsen moet er flink worden geïnvesteerd in mankracht, techniek en ict bij de politie. Eerder al bleek uit onderzoek van politieminister Ard van der Steur dat de reorganisatie van de politie nog eens tot 300 miljoen euro extra kost. De Haagse burgemeester zei zondag dat ‘grofweg misschien wel het dubbele’ nodig is.
AD 27.03.2016 Er is misschien wel 600 miljoen euro extra nodig voor een goed functionerende politie. Dat zei de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen zondag in de talkshow WNL op Zondag.
Eerder deze week hekelde ook Erik Akerboom, de kersverse korpschef van de Nationale Politie, de volgens hem structurele onderfinanciering. De Tweede Kamer moet ,,daar echt op enig moment” een besluit over gaan nemen, vindt de burgemeester van Den Haag. ,,Dingen blijven nu liggen, door migratie en vreemdelingen, en daar is ook terrorisme bij gekomen. Dat kost heel veel capaciteit”, schetste hij.
Van Aartsen zei graag meer mensen te willen hebben op bijvoorbeeld woninginbraken, want daar is nu te weinig mankracht voor. ,,Het is duidelijk dat dit niet al te lang zo kan duren.” Volgens Van Aartsen moet er flink worden geïnvesteerd in mankracht, techniek en ict bij de politie.
Extra
Eerder al bleek uit onderzoek van politieminister Ard van der Steur dat de reorganisatie van de politie nog eens tot 300 miljoen euro extra kost. De Haagse burgemeester zei zondag dat ,,grofweg misschien wel het dubbele” nodig is.
Van Aartsen zei ook er geen moment aan te hebben gedacht het bezoek van koning Willem-Alexander aan de Schilderswijk te willen afzeggen. Dat zou hij wel hebben gedaan als er een waarschuwing was, maar die was er niet, aldus Van Aartsen. Volgens hem is deze buurt niet gemakkelijk, maar deugt 90 procent van de bewoners van Schilderswijk en Transvaal. Tegen degenen die niet deugen moet een ,,keihard, repressief beleid” gevoerd worden, aldus de burgervader.
VK 27.03.2016 Er is grofweg misschien wel 600 miljoen euro extra nodig voor een goed functionerende politie. Dat zei de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen zondag in de talkshow WNL op Zondag. Eerder deze week hekelde ook Erik Akerboom, de kersverse korpschef van de Nationale Politie, de volgens hem structurele onderfinanciering.
De Tweede Kamer moet ‘daar echt op enig moment’ een besluit over gaan nemen, vindt de burgemeester van Den Haag. ‘Dingen blijven nu liggen, door migratie en vreemdelingen, en daar is ook terrorisme bij gekomen. Dat kost heel veel capaciteit’, schetste hij. Van Aartsen zei graag meer mensen te willen hebben op bijvoorbeeld woninginbraken, want daar is nu te weinig mankracht voor. ‘Het is duidelijk dat dit niet al te lang zo kan duren.’
Volgens Van Aartsen moet er flink worden geïnvesteerd in mankracht, techniek en ict bij de politie. Eerder al bleek uit onderzoek van politieminister Ard van der Steur dat de reorganisatie van de politie nog eens tot 300 miljoen euro extra kost. De Haagse burgemeester zei zondag dat ‘grofweg misschien wel het dubbele’ nodig is.
Bezoek Schilderswijk
Burgemeesters: deradicalisering stokt door bezuiniging politie
De preventieve aanpak van radicaliserende jongeren in de wijk komt in het gedrang door bezuinigingen bij de politie, stellen burgemeesters van tien grote steden. Ze roepen het kabinet donderdag in een opiniestuk in de Volkskrant op om in de nationale politie te investeren, want ‘het piept en het kraakt’.
Telegraaf 26.03.2016 D66 vindt dat het Europees Parlement een parlementaire enquête moet houden naar het Europese antiterreurbeleid. Dat zei D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld in het radioprogramma Kamerbreed zaterdag naar aanleiding van de aanslagen in Brussel.
Volgens haar blijkt na elke aanslag weer dat er geen informatie wordt gedeeld door de inlichtingendiensten van de EU-lidstaten. Het onderzoek van het EP moet volgens haar duidelijk maken waar het beleid faalt.
Het is onaanvaardbaar dat diensten weigeren om inlichtingen te delen, aldus In ’t Veld. ,,Je moet mensen zekerheid bieden dat je er alles aan gedaan hebt om aanslagen te voorkomen.”
Vijf jaar geleden is volgens haar al door het Europees Parlement gevraagd om een evaluatie van de antiterreurmaatregelen, maar hebben de Europese Commissie en de lidstaten hier nooit op gereageerd.
NU 26.03.2016 De Nederlandse politie heeft sinds de aanslagen in Brussel tweeduizend tips en meldingen gehad van verdachte personen en achtergelaten koffers. Dat zijn volgens de politie honderden meldingen meer dan normaal het geval is. “Burgers letten scherp op”, stelt de politie in een verklaring.
De aard van de meldingen loopt sterk uiteen, stelt Mario Betting, hoofdofficier van dienst bij de Landelijke Dienst Operationeel Centrum. “Kort na de aanslagen in Parijs belden veel mensen, omdat zij dachten de voortvluchtige Salah Abdeslam te zien. De afgelopen dagen gingen veel telefoontjes over achtergelaten koffers en tassen of verdachte situaties.”
De politie neemt elke melding serieus, al zijn sommige tips wel erg vaag. “Deze week belde iemand de politie, omdat een Arabisch uitziende man in zijn tas zat te rommelen. Daar kunnen we niet zoveel mee.” Agenten die zo’n melding opnemen, vragen overigens wel door. “We proberen nuance aan te brengen. In deze tijd dreigt het gevaar dat mensen achter iedere boom een beer zien, zeker als ze worden geconfronteerd met iemand die er anders uitziet of een andere taal spreekt.”
Studentengrappen
Betting zal echter de laatste zijn die zegt dat mensen niet moeten bellen. “We worden liever honderd keer te veel gebeld dan een keer te weinig. Mensen moeten vooral op hun gevoel afgaan. Het is aan de politie om de melding te duiden door zoveel mogelijk extra informatie te verzamelen en te analyseren.”
De hoofdofficier waarschuwt tenslotte mensen die met hun gedrag meldingen uitlokken. “Zo hebben we nu en dan te maken met studentengrappen, waarbij bijvoorbeeld iemand in een auto wordt getrokken of met nepwapens zwaait. Of iemand roept op Schiphol dat ‘ie een bom in zijn tas heeft. Zulke grappen zijn onverstandig, zeker in deze tijd.”
Iets met draadjes
Ten eerste gaat er kostbare politiecapaciteit verloren aan zulke incidenten. “Maar je loopt ook het risico om ineens met een zwaarbewapende anti-terreureenheid te worden geconfronteerd. Dat kan tot levensgevaarlijke situaties leiden.”
Zo stond woensdagmiddag een deel van Zaandam op z’n kop nadat bezoekers van een McDonald’s daar een man en vrouw op een wc zagen met ‘iets met draadjes’. De afgezette omgeving werd urenlang belegerd, onder meer met honden en helikopters. Het bleek loos alarm.
VK 25.03.2016 De Tweede Kamer eist meer duidelijkheid over de gang van zaken rond Ibrahim el Bakraoui, één van de Brusselse zelfmoordterroristen die vorig door Turkije naar Nederland is gestuurd. De vragen spitsen zich vooral toe op een memo die de Turken vlak voor de uitzetting naar de Nederlandse ambassade stuurden. Dat bericht blijkt destijds nooit geopend te zijn.
Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur moet voor het debat van aanstaande dinsdag nog 166 schriftelijke vragen over de kwestie beantwoorden. De toon van de gisteren ingediende informatieverzoeken is vaak zeer kritisch.
Inmiddels is duidelijk dat er in de zomer van 2015 een tweede man onder de radar is gebleven, een Duitse reisgenoot van El Bakraoui. Die persoon is volgens Duitse media gisteren in de regio rond Düsseldorf gearresteerd. De Belg en de Duitser kwamen op 14 juli 2015 aan op Schiphol, nadat ze waren aangehouden in het Turkse grensgebied met Syrië. Of ze daarvoor ook al samen optrokken, is niet helder. De twee mannen kwamen na aankomst op Schiphol ongehinderd langs de Nederlandse douane.
Lakse houding
De verwijten van Erdogan worden in Haagse coalitiekringen gezien als ‘een jij-bak’
De gang van zaken leidt tot verwijten over en weer tussen Ankara en Den Haag. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan bracht Nederland en België eerder deze week in verlegenheid door tijdens een toespraak te melden dat Turkije had gewaarschuwd voor El Bakraoui, maar dat beide landen hem in de zomer van 2015 lieten lopen. Ook gisteren uitte Erdogan weer kritiek op de lakse houding in Europa.
De verwijten van Erdogan worden in Haagse coalitiekringen gezien als ‘een jij-bak’. Ankara zou een rekening vereffenen, omdat Europa vaak zeer kritisch is over de Turkse aanpak van het Koerdisch terrorisme.
Volgens minister Van der Steur is het juist Turkije dat in de zaak rond El Bakraoui niet goed heeft gehandeld. In strijd met het protocol heeft Ankara nooit telefonisch contact opgenomen over de uitzetting van de Belg en de Duitser, hoewel dat in alle andere gevallen in 2015 wel gebeurde. In de elektronische memo die Turkije stuurde stond bovendien alleen maar summiere informatie, zonder enige vermelding over verdenkingen van terrorisme.
Volgens Van der Steur had het weinig verschil gemaakt als de memo wel was gelezen
‘Zeer urgent’
De oppositie in de Tweede Kamer is niet overtuigd. Vast staat dat de elektronische memo destijds helemaal niet is geopend. Daardoor is nooit zichtbaar geworden dat er ‘zeer urgent’ boven stond.
Een anonieme Turkse functionaris beweerde gisteren in NRC Handelsblad bovendien dat Nederland zelf had kunnen concluderen dat de memo relevant was. Het elektronische bericht ging vergezeld van een code die verwijst naar de afdeling Inlichtingen en veiligheid van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Het Turkse ministerie wilde gisteren niet reageren op dat verhaal.
Volgens Van der Steur had het weinig verschil gemaakt als de memo wel was gelezen. El Bakraoui stond destijds op geen enkele ‘relevante opsporingslijsten’, omdat de Belgen toen nog geen potentiële terrorist in hem zagen. Nederland had geen enkele basis om hem aan te houden.
Ook over dat aspect eist de Kamer meer duidelijkheid. Waarom heeft Nederland nooit zelf bij de Turken informatie ingewonnen over de uitzetting van de Belg en Duitser naar Schiphol? En wat bedoelt het kabinet met ‘relevante opsporingslijsten’? Volgens Amerikaanse media stond Ibrahim en zijn broer Khalid el Bakraoui wel op Amerikaanse terreurlijsten. De Kamer wil weten wanneer Nederland daarvan op de hoogte was.
Telegraaf 25.03.2016 De Tweede Kamer heeft 166 vragen over de gang van zaken rond de Brusselse aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui, die vorig jaar door de Nederlandse autoriteiten ongemoeid werd gelaten.
Het is de bedoeling dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) de vragen beantwoordt voor een speciaal debat dinsdagmiddag over de radicaalislamitische aanslagen in Brussel.
Kamerleden willen onder meer weten waarom de crimineel Bakraoui na aankomst op Schiphol niet opviel. De Belg van Marokkaanse komaf was door de Turkse autoriteiten op een vliegtuig richting Nederland gezet omdat zij hem verdachten van jihadisme. De Nederlandse autoriteiten waren van de komst op de hoogte gebracht door een ,,zeer dringend” bericht aan de ambassade. Het is ,,erg amateuristisch” als Nederland daar niet op reageert, aldus een van de vragenstellers.
Oppositiepartijen uitten donderdag al felle kritiek.
NU 25.03.2016 Het Tweede Kamer-debat over de aanslagen in Brussel wordt volgende week dinsdag gehouden.
Het kabinet had het debat, dat gepland stond voor afgelopen donderdag, uitgesteld omdat de brief over de onduidelijkheid rond de uitlevering van een van de aanslagplegers nog niet af was.
Inmiddels is de brief van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) wel verstuurd en kan het debat plaatsvinden op dinsdag 29 maart om ongeveer 17.15 uur. De Tweede Kamer moet dan genoeg tijd hebben gehad om de brief te bestuderen, aldus het kabinet.
In de brief staat dat er tegen de Brusselse aanslagpleger Ibrahim el Bakraoui in Nederland geen verdenkingen bekend waren toen hij zomer vorig jaar van Turkije naar Nederland werd overgebracht.
“Er was daarom geen aanleiding bij aankomst op Schiphol actie te ondernemen. Ook na 15 juli is El Bakraoui niet internationaal is niet gesignaleerd in de daartoe bestemde systemen.”
Woensdagavond bracht de Turkse president Erdogan België en Nederland in verlegenheid met de mededeling dat Turkije El Bakraoui vorig jaar aan de Turks-Syrische grens in de kraag vatte en op zijn eigen verzoek uitzette naar Nederland.
RTVWEST 25.03.2016 Nederland is naïef als het gaat om het salafisme. Ons land zou meer moeten doen om het tegen te gaan. Dat zegt PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch vrijdag in een interview met Het Financieele Dagblad. Ook zegt hij dat het geen toeval is dat de regio Haaglanden ‘hofleverancier is voor het jihadisme’.
‘De jihadisten en terroristen worden gedreven door idealen die hun oorsprong vinden in het salafisme. De ideologie van Isis is salafisme. Alles wat Isis doet, onderbouwt het met religieuze teksten zoals salafisten dat ook doen,’ zegt Marcouch in de krant.
‘Het volstaat niet om te zeggen: zo doen we dat hier niet. Je moet keihard grenzen stellen. Het spreekt toch boekdelen dat daar waar de salafistische organisaties het sterkst zijn de meeste Syriëgangers vandaan komen. De regio Haaglanden is hofleverancier voor jihadisme. Dat is geen toeval’, aldus Marcouch. De Haagse burgemeester Jozias van Aartsen sprak zich onlangs uit tegen een verbod op salafistische organisaties.
Moeders in de war
Dat burgemeester Van Aartsen vrijwilligers van de As Soennah-moskee in de Oudejaarsnacht de politie liet meehelpen in de Schilderswijk ‘, vindt Marcouch onverstandig: ‘Want je geeft een verkeerd signaal af. Moeders in de Schilderswijk zijn daardoor in de war. Ze proberen hun kinderen een ander geluid te laten horen, maar tegelijkertijd zien ze dat de overheid het salafisme omarmt. Daarmee legitimeren zulke burgemeesters de ideologie van een radicale minderheid en laten ze hun bevolking in de steek. Ik zie dat mensen zich nu geïntimideerd voelen om publiekelijk het salafisme te bekritiseren.’
Volgens Marcouch zou het helpen als de politie meer agenten zou werven met een Marokkaanse, Turkse of Antilliaanse achtergrond. Zo kan ze meer informatie loskrijgen uit die gemeenschappen.
Intermediair
‘Ik zie veel te weinig agenten met een Marokkaanse, Turkse of Antilliaanse achtergrond bij de politie werken. Het is nog voornamelijk autochtoon. Die hebben in probleemwijken vaak een achterstand omdat ze een intermediair of tolk nodig hebben. Het kost de politie daarom ontzettend veel moeite om informatie te krijgen. Ze moeten echt meer mensen uit de gemeenschappen werven’, aldus Marcouch, zelf oud-politieman in Amsterdam. Allochtonen voelen ‘een psychologische drempel om informatie met een witte wijkagent te delen’, meent hij.
PvdA en SP drongen onlangs al aan op meer allochtone agenten, na het recente geweld tussen voornamelijk Marokkaanse bendes in Amsterdam.
Trouw 25.03.2016 Nederland is naïef als het gaat om het salafisme. Ons land zou meer moeten doen om het tegen te gaan. Dat zegt PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch vrijdag in een interview met Het Financieele Dagblad.
“De jihadisten en terroristen worden gedreven door idealen die hun oorsprong vinden in het salafisme. De ideologie van Isis is salafisme. Alles wat Isis doet, onderbouwt het met religieuze teksten zoals salafisten dat ook doen.”
“Het volstaat niet om te zeggen: zo doen we dat hier niet. Je moet keihard grenzen stellen. Het spreekt toch boekdelen dat daar waar de salafistische organisaties het sterkst zijn de meeste Syriëgangers vandaan komen. De regio Haaglanden is hofleverancier voor jihadisme. Dat is geen toeval”, aldus Marcouch.
De Haagse burgemeester Jozias van Aartsen sprak zich onlangs uit tegen een verbod op salafistische organisaties.
VK 24.03.2016 Tien burgemeesters van grote steden bepleiten de noodzaak van meer investeringen in de politie.
Het piept en het kraakt bij de politie. Dat baart ons zorgen. Er is fors bezuinigd op de politie en inmiddels is de bodem bereikt. Als burgemeesters zijn wij verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in onze gemeenten.
Wij zien in de praktijk dat de bezuinigingen nu effect gaan hebben op de slagkracht van de politie. Daarom zijn maatregelen nodig, aldus Jozias van Aartsen, Ahmed Aboutaleb, Hubert Bruls, Rob van Gijzel, Eberhard van der Laan, Peter Noordanus, Annemarie Penn-te Strake, Peter den Oudsten, Bernt Schneiders, Jan van Zanen.
Onderzoek in opdracht van de minister van Veiligheid en Justitie laat zien dat de politie, als gevolg van de bezuinigingen van in totaal 500 miljoen, te kampen heeft met een fors financieel tekort. In dit onderzoek is alleen gekeken naar de betaalbaarheid van de huidige politie. Er is niet gekeken naar het geld dat noodzakelijk is voor het toekomstbestendig maken van ons politieapparaat.
Veiligheidsproblemen nemen toe
De geregistreerde criminaliteit daalt, dat is mooi. Maar dit betekent niet dat de politie minder werk heeft. Integendeel, de werkdruk is hoog en er blijven zaken liggen. De maatschappij verandert snel waardoor er nieuwe, complexe veiligheidsproblemen bijkomen. Radicaliserende jeugd, cybercrime, terreurdreiging, identiteitsfraude, vluchtelingenproblematiek, ingewikkelde financieel-economische delicten en toenemende aantallen verwarde personen. Complexe problemen waarbij de politie een belangrijke rol speelt bij de aanpak.
Om dat goed te kunnen doen, moet er nu geïnvesteerd worden in de verdere ontwikkeling van onze politie. Dit vraagt – naast het oplossen van de bestaande financiële problemen – om een toekomstgerichte investeringsagenda. Met als doel een politie die zowel kwalitatief als kwantitatief voldoende slagkracht heeft om de veiligheidsvraagstukken van deze tijd aan te kunnen pakken.
Daarom roepen wij de politiek op om er voor te zorgen dat er voldoende politiemedewerkers zijn en blijven. Dat geïnvesteerd wordt in opleidingen zodat de medewerkers goed getraind en met de juiste vaardigheden de straat op gaan. Dat er geïnvesteerd wordt in ondersteunende ict en technologie.
Wijkzorg
De huidige politiesterkte van 50.500 daalt de komende tijd naar een ‘betaalbare sterkte’ van 49.800
In onze visie ligt de sleutel voor een sterke en toekomstbestendige politie bij de wijkzorg, met de wijkagent als vooruitgeschoven post. Zij kennen de wijk en de bewoners en hebben vaak als eerste door dat er iets niet in de haak is. Niet voor niets wordt de Nederlandse wijkagent nationaal en internationaal geroemd. Wijkzorg en opsporing liggen in elkaars verlengde. Vaak blijkt informatie die in de wijkzorg wordt verzameld, de basis te zijn voor de opsporing. Om effectief te kunnen blijven, moet er worden geïnvesteerd in de politiezorg in de wijken en in de opsporing.
Alleen dan lukt het de politie om een betrouwbare partner te zijn, die criminaliteit voorkomt, de openbare orde handhaaft, daders van misdrijven opspoort en ‘moderne’ criminaliteit effectief bestrijdt.
De nieuwe veiligheidsvraagstukken vergen nieuwe kennis, ict, technologie maar bovenal voldoende capaciteit. Het is een illusie dat de politie de huidige en toekomstige problemen kan aanpakken met minder mensen. Het tegendeel is helaas waar. Het aantal volledig opgeleide politiemensen daalt de komende tijd naar zo’n 45 duizend.
Dit vergt enige toelichting: de huidige politiesterkte van 50.500 daalt de komende tijd naar een ‘betaalbare sterkte’ van 49.800, inclusief aspiranten. Tegelijkertijd stijgt het aantal aspiranten van circa 2.300 nu naar 4.500. Deze politiemensen in opleiding tellen volledig mee als inzetbare medewerkers, terwijl zij in de praktijk slechts zeer beperkt inzetbaar zijn. Dit betekent dus in de praktijk: 45 duizend operationele politiemensen.
Onze investeringsagenda voor de politie ziet er als volgt uit:
1 Afspraak is afspraak: gemiddeld één wijkagent op vijfduizend inwoners. Die wijkagent is 80 procent van de werktijd in de wijk. En de dienstverlening van de politie dient op peil te blijven. Dus met voldoende voertuigen en adequate ict.
2 Er komen meer volledig inzetbare politiemensen bij. Aspiranten tellen niet langer mee bij de feitelijke sterkte.
3 Als onderdeel daarvan gaat het aantal wijkagenten met 20 procent omhoog (700 fte’s). Pas dan wordt overal de norm gehaald van één wijkagent op vijfduizend inwoners.
4 Wijkagenten leggen contact met allerlei bevolkingsgroepen. Dit vergt verschillende opleidingsniveaus. De afspraak dat minimaal een vijfde van de wijkagenten hbo moet hebben, is niet genoeg. In de complexe wijken worden universitair geschoolde politiekundigen aan de teams toegevoegd.
5 Er wordt geïnvesteerd in permanente educatie van medewerkers in de wijken. De integrale aanpak van problemen staat daarbij centraal.
6 De professionaliteit van de intelligence neemt toe. Ook de ict-systemen van de politie, gemeenten en zorgpartners sluiten eindelijk goed op elkaar aan.
7 De teams worden diverser (etniciteit, senioriteit, geslacht).
8 De wens van het OM wordt vervuld: extra geld voor de kwaliteit van de opsporing. Denk aan de zware criminaliteit, cybercrime en de aanpak van kleine criminaliteit. Er wordt geïnvesteerd in betere aansluiting van de ict-systemen van opsporing en handhaving.
9 Om contextgericht en wijkgericht te werken, is een cultuuromslag nodig van actiegericht naar probleemgericht. De nadruk ligt op maatwerk. Dat kan alleen als de lokale verankering van de politie wordt verstevigd. Want op het lokale niveau moet het gebeuren.
VK 24.03.2016 De preventieve aanpak van radicaliserende jongeren in de wijk komt in het gedrang door bezuinigingen bij de politie, stellen burgemeesters van tien grote steden. Ze roepen het kabinet vandaag in een opiniestuk in de Volkskrant op om in de nationale politie te investeren, want ‘het piept en het kraakt’.
In de nasleep van de aanslagen in Brussel was er roem voor de Nederlandse aanpak van wijkagenten met hun voelsprieten in de samenleving. Volgens deskundigen kan juist die preventieve aanpak van radicalisering deels verklaren dat er op Nederlands grondgebied vooralsnog geen terroristische aanslag heeft plaatsgevonden.
De wijkagenten zijn in onze preventieve aanpak van radicalisering onmisbaar, aldus Burgemeester Jan van Zanen.
‘De wijkagenten snuiven op wat er is gebeurd en wat er staat te gebeuren’, zegt burgemeester Jan van Zanen van Utrecht. ‘Juist als het gaat om terrorisme is dat laatste natuurlijk van het hoogste belang. De wijkagent is geen tovenaar en ook geen garantie dat er nooit een aanslag plaatsvindt, maar deze mannen en vrouwen zijn in ons deradicaliseringsbeleid onmisbaar. Zij zijn de eerste die horen wat er speelt, van ondernemers, moskeebestuurders, leraren en geïnformeerde bewoners.’
Burgemeester Jozias van Aartsen van Den Haag sluit zich daarbij aan: ‘Wat er nu in Brussel gebeurt, bewijst dat we juist niet moeten bezuinigen op de politie. Het leert ons helaas hoe belangrijk het is om aan de basis een goede informatiepositie te hebben in de wijken.’ Dat is een waarde die volgens Van Aartsen niet altijd in ‘bedrijfseconomische termen’ kan worden gevat.
Wat er nu in Brussel gebeurt, bewijst dat we juist niet moeten bezuinigen op de politie, aldus Burgemeester Jozias van Aartsen.
De tien burgemeesters voorzien dat er door eerdere bezuinigingen een structureel tekort aan politiemensen ontstaat. Eerder werd een norm afgesproken van minstens één wijkagent op 5.000 inwoners, maar er is zonder nieuwe investeringen niet genoeg personeel om aan dat minimum te voldoen.
Ook Erik Akerboom, de nieuwe korpschef van de Nationale Politie, stelde woensdag bij zijn installatie dat de organisatie structureel kampt met onderfinanciering. ‘Dit kan zo niet doorgaan. Het is een politieke keuze of de politiesterkte op peil blijft en ik dring aan op duidelijkheid.’ Volgens de politiebegroting wordt de ‘operationele sterkte’ de komende jaren afgebouwd van 51.500 fte (niveau 2014) tot 49.500 banen.
De burgemeesters hebben gelijk: er moet snel meer geld naar de politie
Een accountantsrapport in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie spreekt van een financieringstekort van 250 miljoen tot 300 miljoen euro bij de Nationale Politie, zo lekte eerder deze week uit. Volgens politievakbond ACP is het dreigend tekort zelfs 500 miljoen euro, omdat het takenpakket van de politie steeds verder uitdijt, niet alleen op het gebied van terrorismebestrijding, maar bijvoorbeeld ook door een groei aan incidenten met verwarde personen en het screenen van binnenkomende asielzoekers.
Minister Dijsselbloem (Financiën) zei woensdag tegen RTL Z dat hij nog niet van plan is de portemonnee te trekken om de problemen bij de politie op te lossen. ‘Dat doen we niet bij ieder rapport ad hoc.’ Hij meent dat zijn collega Van der Steur (Justitie) eerst maar eens moet kijken of er op zijn ministerie nog ergens besparingen kunnen worden ingeboekt. ‘Als er dan nog knelpunten overblijven, zullen we die samen bekijken in het voorjaar.’
VK 24.03.2016 De zelfmoordterroristen El Bakraoui waren bij de Amerikaanse autoriteiten bekend als potentiële terreurverdachten. Dat meldt persbureau Reuters op basis van twee betrokkenen. Daarnaast werd Ibrahim El Bakraoui vorige zomer in Turkije opgepakt en naar Nederland uitgezet, maar was zijn naam niet bekend bij de Nederlandse autoriteiten. De kritiek op de internationale samenwerking in de strijd tegen terreur zwelt aan.
Tientallen slachtoffers liggen nog op de intensive care na de bomaanslagen in Brussel van afgelopen dinsdag, die aan 31 mensen het leven kostten. Volgens Maggie de Block, de Belgische minister van Gezondheid, bevinden zich van de ongeveer 121 gewonden die nog in het ziekenhuis liggen 63 in kritieke toestand. Dat staat op de website van de bewindsvrouw.
‘De bijzonder snelle en doeltreffende interventies van de hulpdiensten en de zeer goede organisatie in de ziekenhuizen heeft ervoor gezorgd dat veel zwaargewonden nog in leven zijn’, staat in het persbericht.
De verwondingen bestaan vaak uit brandwonden in combinatie met oorlogsverwondingen die ontstaan na zware ontploffingen, waarbij metaal het lichaam binnendringt.
Els Cleemput, de woordvoerder van minister De Block, laat weten dat ‘enkele mensen op de intensive care in levensgevaar verkeren’. Ze kan niet mededelen om hoeveel mensen het precies gaat.
De luchthaven in Zaventem laat via Twitter weten op zijn vroegst maandag te openen.
Identiteit aanslagplegers
Liveblog – De Volkskrant houdt een liveblog bij over de gebeurtenissen in Brussel. Volg het hier.
De identiteit van twee van de aanslagplegers is bevestigd. Het gaat om de broers Khalid en Ibrahim El Bakraoui (lees hier een profiel). De identiteit van twee andere aanslagplegers is nog niet vrijgegeven. Een van hen is voortvluchtig.
Ibrahim El Bakraoui blies zichzelf op in de vertrekhal van de Brusselse luchthaven Zaventem. Daarbij kwamen 11 mensen om het leven. Zijn broer Khalid pleegde een aanslag op het metrostation van Maalbeek, die aan 20 mensen het leven kostte. Khalid El Bakraoui was ook betrokken bij de aanslagen in Parijs, bevestigt het Belgische OM. Hij huurde onder een valse naam het appartement in Charleroi waar de aanslagen werden gepland. De broers El Bakraoui waren bij de Amerikaanse autoriteiten bekend als potentiële terroristen, meldt persbureau Reuters op basis van twee betrokkenen.
Volgens nog onbevestigde berichten is een van de andere aanslagplegers op het vliegveld de jihadist Najim Laachraoui, wiens dna is aangetroffen op explosieven die zijn gelinkt aan de aanslagen in Parijs. Bij die aanslagen in november vorig jaar kwamen 130 mensen om het leven.
Terreurgroep Islamitische Staat heeft de aanslagen opgeëist en waarschuwde in een verklaring dat er ‘zwarte dagen’ aan zullen komen.
Het dreigingsniveau in België is inmiddels verlaagd naar drie, het op een na hoogste niveau. Dat betekent dat de dreiging nog wel ernstig is, maar dat er geen aanwijzingen zijn voor een concrete plaats en tijd waarop een eventuele aanslag zou plaatsvinden. Politie en militairen blijven aanwezig op strategische plaatsen in België.
Drie Nederlanders worden na de aanslagen officieel vermist. Het gaat om de in Amerika woonachtige Alexander Pinczowski en zijn zus Sascha Pinczowski. De vermissing van een derde Nederlander is woensdag door het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigd, zonder een naam vrij te geven. Waarschijnlijk gaat het om de Deventerse Elita Weah (41). Haar familie is sinds de aanslagen naar haar op zoek, vertelt een vriendin in Dagblad Tubantia.
Familie van de geboren Maastrichtenaars Alexander en Sascha Pinczowski verklaarde woensdag tegen de lokale zender L1 dat zij na aankomst op het vliegveld om 7.59 uur met familie hebben gebeld. Tijdens het gesprek hoorde de familie glasgerinkel, waarna de verbinding werd verbroken. Sindsdien is niets meer van hen vernomen.
Van vier overleden slachtoffers is de identiteit vastgesteld. Het gaat om een Belgische politieagent, een student aan de universiteit van Saint-Louis-Bruxelles en een 36-jarige Peruaanse. Haar Belgische man en dochtertjes overleefden de aanslag op Zaventem ternauwernood. Een Marokkaanse vrouw is door haar ambassade geïdentificeerd, maar haar identiteit is niet vrijgegeven. Drie andere Marokkanen worden nog vermist.
Het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meldde dat er ‘zeer waarschijnlijk’ een Italiaanse vrouw omkwam in metrostation Maalbeek. Vier Britten zijn gewond en een vijfde wordt vermist. Onder de gewonden zijn ook Amerikanen, Portugezen, Fransen en Spanjaarden.
Overleg ministers Veiligheid en Justitie
Woensdag gaf Europees Commissaris Avramopoulos (Migratie, Terreurbestrijding)een harde boodschap aan de ministers: de les uit de terreurdaden in Brussel is dat de EU-landen te weinig hebben geleerd van de aanslagen in Parijs.
Uit een recent rapport van EU-antiterreurcoördinator De Kerchove blijkt dat ondanks afspraken na de aanslagen in Parijs (13 november vorig jaar, 130 doden) de lidstaten nog steeds veel te weinig gezamenlijk optreden om terroristen aan te pakken. ‘De informatie-uitwisseling staat in geen verhouding tot de terreurdreiging’, aldus De Kerchove.
Dat blijkt uit ook de tekortschietende communicatie tussen Turkije, België en Nederland. Ibrahim El Bakraoui, een van de daders van de aanslag op de Brusselse luchthaven Zaventem, is in juli vorig jaar door Turkije op een vliegtuig van Istanbul naar Amsterdam gezet. Hij kon ongehinderd landen in Nederland omdat er geen verdenkingen tegen hem waren en hij niet in internationale opsporingssystemen stond geregistreerd.
De Tweede Kamer zou donderdagavond met premier Rutte en Van der Steur debatteren over de aanslagen in Brussel, maar dit debat ging niet door omdat de minister van Justitie de vragen over El Bakraoui nog niet had beantwoord.
Trouw 24.03.2016 Als er in Nederland een terreuraanslag plaatsvindt, kunnen de veiligheidsdiensten, politie en justitie snel in actie komen om de gevolgen ervan te beperken. De veiligheidssector is hierop voorbereid, schrijft premier Rutte in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de aanslagen in Brussel.
De Kamer praat later vandaag over de kwestie. Nederland kan ook doelwit van een terreuraanslag worden, schrijft Rutte. Honderd procent veiligheid valt volgens hem niet te garanderen, ook al is de veiligheidssector inmiddels op onderdelen versterkt.
Zo hebben de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD capaciteit erbij gekregen om jihadistische dreigingen te onderzoeken. Ook de interventiediensten (DSI) en de observatieteams (OT) zijn uitgebreid. De marechaussee heeft twee speciale pelotons erbij gekregen en er zijn extra officieren van justitie.
Ook hebben gemeenten geld gekregen om functionarissen te steunen die zich bezighouden met het tegengaan van radicalisering, onder meer in het onderwijs. De veiligheidssector wordt de komende twee jaar verder versterkt. Daarnaast zitten er nog nieuwe wetten in de pijplijn die voortvloeien uit een actieprogramma tegen jihadisme van medio 2014. De voorstellen gaan begin april naar de Tweede Kamer voor behandeling.
Rutte zei vandaag in zijn persconferentie dat dit zo lang duurt omdat het om een complexe kwestie gaat. “Het moet een zorgvuldige balans zijn tussen privacy en terreurbestrijding.”
Telegraaf 24.03.2016 Als er in Nederland een terreuraanslag plaatsvindt, kunnen de veiligheidsdiensten, politie en justitie snel in actie komen om de gevolgen ervan te beperken. De veiligheidssector is hierop voorbereid.
Dat schrijft premier Mark Rutte donderdag in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de aanslagen in Brussel eerder deze week. De Kamer praat later donderdag over de kwestie.
Nederland kan ook doelwit van een terreuraanslag worden, aldus Rutte. Honderd procent veiligheid valt volgens hem niet te garanderen, ook al is de veiligheidssector inmiddels op onderdelen versterkt.
Zo hebben de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD capaciteit erbij gekregen om jihadistische dreigingen te onderzoeken. Ook de interventiediensten (DSI) en de observatieteams (OT) zijn uitgebreid. De marechaussee heeft twee speciale pelotons erbij gekregen en er zijn extra officieren van justitie.
Ook hebben gemeenten geld gekregen om functionarissen te steunen die zich bezighouden met het tegengaan van radicalisering, onder meer in het onderwijs. De veiligheidssector wordt de komende twee jaar verder versterkt.
Daarnaast zitten er nog nieuwe wetten in de pijplijn die voortvloeien uit een actieprogramma tegen jihadisme van medio 2014. De voorstellen gaan begin april naar de Tweede Kamer voor behandeling.
Rutte zei donderdag in zijn persconferentie dat dit zo lang duurt, doordat wetgeving een zorgvuldig proces is en het om een complexe kwestie gaat. ,,Het moet een zorgvuldige balans zijn tussen privacy en terreurbestrijding.”
Trouw 24.03.2016 Het zal de Nederlandse politici zwaar te moede zijn. Alweer een aanslag, nog dichterbij. Het gevoel dat Nederland de volgende is, groeit. Kiezers verwachten daadkracht. Blauw op straat, ruime bevoegdheden voor inlichtingendiensten, verwijdering van opruiers, verplichte deradicalisering.
Natuurlijk kan dat: meer doen, strenger zijn, hardvochtiger optreden. Maar tegelijk: voorkomen is onmogelijk. De aanslagen in Brussel tonen opnieuw dat zelfmoordaanslagen niet alleen gepleegd worden door geradicaliseerde Syriëgangers die moorddadig terugkeren. Een zelfmoordterrorist kan ook een doodgewoon boefje zijn dat in noodtempo in een extremist veranderde, zonder dat een inlichtingendienst hem op de radar had.
Wen er maar aan, zeggen deskundigen. “Europa zal nog zeker 20, 25 jaar moeten lijden onder het jihadi-terrorisme”, zei de Noorse terreurdeskundige Peter Nesser onlangs op een bijeenkomst van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid. Nesser voorspelde die dag grotere, beter geplande operaties. Bommen per drone, chemische wapens. Zijn Nederlandse collega Beatrice de Graaf durfde er niet verder dan tien jaar vooruit te kijken. Al die tien jaar, zei ook zij, zal in Nederland ieder kwartaal een ‘dreigingsanalyse’ verschijnen. En de Duitse deskundige Peter Neumann zei gisteren nog op de Duitse televisie dat ‘Europeanen, net als Israëliërs, zullen moeten wennen aan voortdurende terreurdreiging’.
Syriëgangers
Neem alleen dit feit: vorig jaar reisden nog 56 mensen uit Nederland naar Syrië en voegden zich daar bij de ongeveer honderd nog levende Nederlandse strijders. Vijftien procent keert terug, en die is niet alleen.
Die heeft alleen al gezelschap van de groeiende groep van mensen wier paspoort werd ingenomen toen men ontdekte dat ze van plan waren naar Syrië te gaan – het overkwam de afgelopen jaren tientallen Nederlanders. Een handleiding bommen maken kan de rest doen. En onderschat niet de rekruteringpotentie van stoere jihadisten onder mensen zonder toekomstperspectief – op straat, in gevangenissen. Sommige politici opperen al dan niet verplichte ‘deradicalisering’, maar dat is meer een woord dan een daad – het staat in Nederland nog in de kinderschoenen en wordt alleen aangeboden aan mensen die ‘ervoor open staan’.
Natuurlijk, Nederland is geen België of Frankrijk. Het heeft niet het sterk gefragmenteerde politie- en justitieapparaat dat daar is, het heeft niet zo’n sterk met terreur verbonden verleden. Nederlandse wijkagenten, jongerenwerkers, leraren hebben gekke dingen snel in de smiezen. De terreurwetten zullen binnenkort zijn aangescherpt. Nederland kent geen ernstig verpauperde, aan hun lot overgelaten banlieues. Uit Frankrijk reisden 1200 jongeren naar Syrië, uit België 440 en uit Nederland de helft daarvan 220.
Internationale aspect
Maar er is ook het feit dat Nederland al vaak een rol speelde in terreurzaken elders: ook Abdeslam zou naar Nederland zijn gereisd. “Voor het internationale aspect moet meer aandacht zijn dan voor het specifiek Molenbeekse”, zegt de Noor Nesser in zijn onlangs verschenen boek over de geschiedenis van het jihadisme.
Nesser wijst in daarin op allerlei ongerijmdheden in gangbare theorieën: dat er ook een terreurcel was in Maaseik, logenstraft de gedachte dat terreur vooral uit afgebladderde flatwijken voortkomt. En dat ook uit Noorwegen, een schoolvoorbeeld als het gaat om integratie van minderheden, óók tientallen jihadisten naar Syrië reisden, maakt korte metten met het idee dat mislukte integratie de hoofdoorzaak is.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid maakte acht dagen geleden nog zo’n ‘dreigingsanalyse’ openbaar. Er waren geruststellende woorden, zoals die over Nederlanders die in het aanslagplanningswezen weinig te vertellen hebben. Maar er stond evengoed: ‘In de ogen van jihadisten is Nederland een legitiem doelwit’, onder toevoeging dat het nog legitiemer is geworden sinds Nederland deelneemt aan luchtaanvallen op Syrië.
“Het valt niet uit te sluiten dat ook Nederlandse jihadistische uitreizigers worden teruggezonden met een opdracht om aanslagen te plannen of te plegen. Ondanks de hoge inzet van de verantwoordelijke organisaties, is het mogelijk dat jihadisten ook in Nederland in staat zijn van de radar te blijven.”
In ieder geval is Justitie er al behoorlijk druk mee. Op dit moment lopen in Nederland ten minste 115 onderzoeken naar ongeveer 135 verdachten in Nederland, meldde minister Van der Steur vorige week. Er lopen ook 150 onderzoeken naar verdachten die zich in het strijdgebied bevinden.
Uitgezet naar Nederland
Turkije zegt dat het een van de aanslagplegers in Brussel vorig jaar naar Nederland heeft uitgezet. Het gaat om Ibrahim El Bakraoui, die zich dinsdag op het Brusselse vliegveld Zaventem opblies. De man werd volgens Turkije in juni opgepakt in Gaziantep in Zuid-Turkije en een maand later uitgezet. De Belgische minister van justitie Koen Geens bevestigt dat de verdachte naar Nederland was uitgezet. Het Nederlandse ministerie van veiligheid en justitie onderzoekt de zaak.
Trouw 24.03.2016 Begeleid door een onmiskenbaar déjà vu komen de EU-ministers van veiligheid en justitie vanmiddag in spoedzitting bijeen in Brussel, op een steenworp afstand van metrostation Maalbeek. Dat was dinsdag doelwit van een terreuraanslag, samen met het vliegveld in Zaventem.
Voorzitter van de vergadering is de Nederlandse minister Ard van der Steur. Hij heeft zijn ambtgenoten op verzoek van België opgetrommeld.
In november vorig jaar mocht het Luxemburgse EU-voorzitterschap nog hetzelfde doen, toen op verzoek van Frankrijk dat kort daarvoor was getroffen door de bloedige aanslagen in Parijs.
Zo zijn er meer terugkerende elementen. Voor de zoveelste keer zal er worden gesproken over een betere samenwerking van veiligheidsdiensten in de EU-landen om aspirant-terroristen dichter op de hielen te kunnen zitten.
Geheime informatie delen
Eurocommissaris Avramopoulos gooide het balletje gisteren maar weer eens op. “Dit is het moment om samen te werken, om wederzijds vertrouwen te kweken en informatie uit te wisselen.” Hij noemde het in Den Haag gevestigde Europol als de instelling waar meer (geheime) informatie zou moeten samenkomen.
Door de jaren heen is echter gebleken dat de lidstaten elkaar nog net niet genoeg vertrouwen om bepaalde gevoelige informatie over de schutting te gooien. De Duitse minister De Maizière van binnenlandse zaken toonde zich dinsdagavond wel voorstander van een betere uitwisseling.
Een ander déjà-vu-agendapunt is de uitwisseling en opslag van de gegevens van vliegtuigpassagiers, het Passenger Name Record-programma (PNR). Wat de Europese Commissie en de lidstaten betreft had dat al lang moeten bestaan, maar het Europees Parlement blijft twijfels houden over de doelmatigheid en de risico’s voor de privacy van reizigers.
‘Te lang gewacht’
Eveneens bekend is de irritatie van onder meer de Franse regering over dat tegenstribbelende parlement. Premier Manuel Valls, gisteren op bezoek in Brussel, herhaalde dat ongeduld nog maar eens. “Het Europees Parlement heeft te lang gewacht. Het moet PNR in april aannemen en zijn verantwoordelijkheid tonen in de strijd tegen het terrorisme.”
Critici begrijpen het Franse gehamer op PNR niet en zeggen dat zo’n uitwisseling aanslagen zoals die in Brussel en Parijs nooit had kunnen voorkomen.
Valls zei gisteren ook dat de EU-lidstaten de komende jaren fors zullen moeten investeren in veiligheidsmaatregelen, zowel in mankracht als in technologie.
Telegraaf 24.03.2016 Niet veiligheidsminister Ard van der Steur, maar minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk is donderdagmiddag bij de speciale bijeenkomst van Europese bewindslieden naar aanleiding van de aanslagen in Brussel.
Van der Steur kan dan bij het debat daarover in de Tweede Kamer zijn.
Nederland heeft als EU-voorzitter Europese ministers bijeengeroepen over de aanslagen in Brussel. Dat gebeurde op verzoek van België.
Plasterk houdt zich ook bezig met de inlichtingendiensten.
NU 24.03.2016 De oppositie in de Tweede Kamer is bezorgd over de internationale samenwerking bij de terreurbestrijding.
Ze vinden het geen goed teken dat de Belgische terreurverdachte Ibrahim El Bakraoui, die door Turkije naar Nederland werd uitgezet, niet bekend was bij de Nederlandse en internationale autoriteiten. El Bakraoui is een van de daders van de aanslagen in Brussel.
Justitieminister Ard van der Steur meldde dat donderdag aan de Tweede Kamer. CDA-leider Sybrand Buma vindt dat het hele proces “buitengewoon amateuristisch overkomt”. “Hier is heel veel misgegaan aan Turkse, Belgische en Nederlandse zijde. De internationale samenwerking ontbreekt en de informatie-uitwisseling is zeer gebrekkig gebleken.”
Ook PVV-voorman Geert Wilders is niet tevreden. “Waarom is niet opgetreden bij bericht met very urgent erboven? Onbegrijpelijk. Waarom is later geen opsporingsbevel uitgegaan toen men mogelijk meer over hem wist? Wat wist de AIVD en de MIVD over hem? Kortom, nog duizend vragen!”
De zorgen van D66 zijn ook niet afgenomen. “De minister spreekt over ‘het systeem’ dat niet heeft gewerkt. Maar hoe zit het met de mensen die met dat systeem werken? Waarom is geen contact opgenomen met de Turkse autoriteiten?”, vraagt D66-leider Alexander Pechtold zich af.
Fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks vindt dat dit aantoont dat de Europese samenwerking nog niet op orde is. “Turkije en België hebben steken laten vallen, maar ook Nederland probeert wel erg snel het eigen straatje schoon te vegen. De verdediging van het kabinet is wel erg formalistisch.”
Ook de ChristenUnie is bezorgd. “Waarom is uitwijzing niet opgemerkt en waarom is er niet doorgevraagd?” vraagt fractieleider Gert-Jan Segers zich af.
De VVD kon nog niet reageren. Vrijdag zal de Kamer schriftelijke vragen inleveren over de kwestie. Mogelijk is er dinsdag een debat over de aanslagen in Brussel.
NU 24.03.2016 Het debat over de aanslagen in Brussel is uitgesteld naar volgende week, omdat het kabinet de brief over de onduidelijkheid rond de uitlevering van een van de aanslagplegers, El Bakraoui, nog steeds niet naar de Kamer heeft gestuurd.
De fracties in de Tweede Kamer willen eerst de brief ontvangen en vinden dat zij donderdagavond niet voldoende tijd hebben om zich verder voor te bereiden op het debat.
Zonder de informatie uit de brief heeft het geen zin om over de terreurdaden in België te debatteren, vindt de Kamer.
In de Kamerbrief zal het kabinet opheldering moeten bieden over het al dan niet aan Nederland uitleveren van een van de Brusselse aanslagplegers.
Erdogan
Woensdagavond bracht de Turkse president Erdogan België en Nederland in verlegenheid met de mededeling dat Turkije een van de vermoedelijke terroristen, El Bakraoui, vorig jaar aan de Turks-Syrische grens in de kraag vatte en uitzette naar Nederland.
Volgens de NOSzouden zowel België als Nederland geïnformeerd zijn over de uitzetting. Omdat het vermoeden bestond dat het ging om een Syriëganger, zouden de Turken contact hebben opgenomen over de uitzetting.
De Belgische minister van Justitie, Koen Geens, bevestigde kort na de persconferentie van Erdogan dat Turkije inderdaad een van de verdachten heeft uitgezet naar Nederland.
Minimale informatie
NRC Handelsbladmeldt op basis van bronnen op het ministerie van Buitenlandse Zaken dat Nederland inderdaad op de hoogte was.
El Bakraoui zou op 14 juli vorig jaar als terreurverdachte zijn uitgezet en de Belgische ambassade in Ankara zou een dag later Nederland op de hoogte hebben gesteld van de uitzetting. De Belgen gaven niet door wat de reden van de uitzetting van El Bakraoui was.
NRC tekent op dat Nederland minimale informatie kreeg van de Belgen, wat nader onderzoek naar de Syriëganger bemoeilijkte.
El Bakraoui zou pas na de aanslagen in Parijs van november vorig jaar bij de Belgen in beeld zijn gekomen als terreurverdachte, maar was toen al van de radar van de veiligheidsdiensten.
Ontslag
Naar aanleiding van de aanslagen in Brussel, waarbij zeker dertig mensen om het leven kwamen, boden de Belgische ministers van Justitie en en Binnenlandse Zaken hun ontslag aan. De fouten die zouden opduiken in het onderzoek naar de aanslagen zouden de reden voor het ontslag zijn, meldtVTM.
De Belgische premier Charles Michel heeft het ontslag niet geaccepteerd. Er komt wel snel een parlementair onderzoek, zo maakte de regering donderdag bekend.
Telegraaf 24.03.2016 De Tweede Kamer heeft het debat over de aanslagen in Brussel uitgesteld, omdat de brief van het ministerie van Veiligheid en Justitie over Ibrahim El Bakraoui er nog niet is.
De zelfmoordterrorist die betrokken was bij de aanslagen zou volgens de Turkse president Recep Tayyip Erdogan naar Nederland zijn uitgezet. De brief wordt nog wel donderdag verwacht.
Geert Wilders van de PVV kreeg zo ongeveer de hele Kamer achter zich in zijn kritiek dat het zo geen debatteren wordt. ,,We moeten de brief nog lezen, we hebben dan nog vragen, het is tè belangrijk om het zo te doen.”
De regeringspartijen hadden het donderdag wel willen houden, maar sloten zich aan bij de wens van de hele oppositie.
Het debat wordt volgende week, waarschijnlijk dinsdag, gevoerd.
AD 24.03.2016 Het kamerdebat met premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) over de aanslagen in Brussel is uitgesteld naar volgende week. Het kabinet heeft nog geen brief verstuurd over het bericht dat één van de daders van de bloederige terreurdaden door onze veiligheidsdiensten ‘is laten lopen’.
We moeten de brief nog lezen, we hebben dan nog vragen, het is tè belangrijk om het zo te doen, aldus Geert Wilders. Slideshow
De zelfmoordterrorist is een van de daders van de aanslagen in Brussel. Hij zou volgens de Turkse president Recep Tayyip Erdogan naar Nederland zijn uitgezet. De brief over de kwestie wordt nog wel donderdag verwacht.
Geert Wilders van de PVV kreeg zo ongeveer de hele Kamer achter zich in zijn kritiek dat het zo geen debatteren wordt. ,,We moeten de brief nog lezen, we hebben dan nog vragen, het is tè belangrijk om het zo te doen.”
Trouw 23.03.2016Kan strenger straffen helpen bij het voorkomen van terrorisme? Strafrechtdeskundige Ferry de Jong wijst op de beperkingen van het strafrecht: het is erg lastig om iemands ‘intentie’ te vervolgen.
Woede over de doden in België leidt bij het publiek tot de roep om een sterke overheid. “Waarom heeft de overheid niets gedaan!” “Strenger straffen!”. Volgens Ferry de Jong, hoogleraar strafrecht aan de Universiteit Utrecht, is dat begrijpelijk. “Het verdriet en de woede moeten gekanaliseerd worden. Het is goed dat mensen daarvoor naar de overheid of de rechter kijken. Als die niet handelt, dan gaan mensen het wellicht misschien zelf organiseren, en dat is gevaarlijker.”
“Het probleem bij terrorisme is alleen vaak, dat de daders meestal meestal óf dood zijn óf voortvluchtig. Dan moet de ontlading ergens anders heen, en zie je meteen dat Wilders gaat zeggen: ‘Preventief alle Syriërs ophokken’. Er worden oppervlakkige links gelegd tussen misdadigers en vluchtelingen. De ontlading is geblokkeerd en richt zich dan op de preventie. Er wordt bijvoorbeeld heel veel politie de straat op gestuurd.”
Het is al strafbaar om een cursus te volgen – zeg: een vliegcursus – met de intentie om een aanslag te plegen. Maar hoe meet je de intentie?
Wat kan justitie nog meer doen?
“De laatste jaren zie je de op zich begrijpelijke poging terroristen op te pakken vóórdat ze eigenlijk strafbare feiten hebben voltooid. Die grens is de laatste jaren sterk opgeschoven. Het is bijvoorbeeld al strafbaar om een cursus te volgen – zeg: een vliegcursus – met de intentie om een aanslag te plegen.
Alleen: hoe meet je die intentie? Hoe weet je dat die piloot iets slechts in de zin heeft? Voor je het weet wordt iemand met een verdacht profiel bij de Gamma wordt aangehouden omdat hij een hamer koopt. Het is heel goed mogelijk dat het vóórkomen van nieuwe aanslagen tot meer van zulke preventieve acties leidt. Je ziet dat ook bij Syriëgangers. Eerst werd er nog gezegd: zolang we niet precies wéten wat die jongens daar gaan doen, kunnen we ze niet bestraffen. Nu is het voorbereiden van een reis naar Syrië al strafbaar.”
Veel burgers zullen zeggen: maakt niet uit, als je daarmee nieuwe aanslagen voorkomt.
“Soms is preventie effectief. Maar we moeten niet verwachten dat je terrorisme effectief kunt voorkomen door het strafrecht alsmaar verder op te rekken. Dat werkt niet – tenzij je Europa in een soort Noord-Korea wilt veranderen. Als je overal die zware paraplu van het strafrecht overheen hangt loop je nog een ander gevaar: je wekt de illusie dat je het probleem helemaal kunt oplossen en alle veiligheidsrisico’s kunt ontzenuwen.”
Strafrecht moet zich bezighouden met strafbare feiten en niet louter met vage intenties.
Dat is dus een illusie?
“Als je de bevoegdheden te ver opschroeft, hol je de betekenis van het recht, van rechtvaardigheid uit. Strafrecht moet zich bezighouden met strafbare feiten en niet louter met vage intenties. Op zich is het heel goed dat mensen hopen dat het strafrecht hun rechtsgevoel bevredigt. Als de terrorist wordt veroordeeld, worden woede en angst en angst gekanaliseerd.
Er moet trouwens niet alleen worden gestraft, de vervolging moet ook zichtbaar zijn. Daar ligt een taak voor de media. Ik zal dan ook niet snel zeggen dat de krant en de televisie te veel aandacht besteden aan strafzaken. Er gaat geen dag voorbij of er wordt bericht over een proces – veel vaker dan over civiele zaken als burenruzies, waar mensen zelf veel vaker me te maken krijgen, maar die onze gevoelens van genoegdoening minder goed bevredigen. Het proces tegen Wilders, maar ook dat tegen Robert M. krijgen veel aandacht en psychologisch is dat belangrijk.
Aandacht voor de straf die de rechter uitdeelt, voorkomt dat we anderen de schuld in de schoenen schuiven.
Erger kan het zijn als een zaak in de media te weinig aandacht krijgt, dáár worden mensen woedend van. Dat was het geval in de zedenzaak in de katholieke kerk. Jarenlang werd dat allemaal met de mantel der liefde bedekt. Dat had veel eerder openbaar moeten worden. Aandacht voor de straf die de rechter uitdeelt, voorkomt dat we anderen de schuld in de schoenen schuiven – de vluchteling, dé moslim, of de falende overheid.
En áls je zo’n terrorist eenmaal te pakken hebt, dan is het vaak makkelijk: hij is schuldig. Nog steeds denken mensen weleens dat de verdachten met een zielig verhaal over hun nare jeugd of een slechte opvoeding kunnen aankomen, maar als dat al ooit zo is geweest, is dat zeker een aantal decennia geleden. En bij zulke ontwrichtende misdaden als deze is dat al helemaal niet aan de orde.”
Telegraaf 23.03.2016 Europese ministers stellen hun bijeenkomst over terreurbestrijding nog even uit. Het vliegveld in Brussel is nog steeds dicht na de aanslagen en daardoor is het voor de bewindspersonen en hun ambtenaren lastig om op tijd in de Europese hoofdstad te komen.
Dat meldt het ministerie van Veiligheid en Justitie. Nederland organiseert, als voorzitter van de EU, een ministeriële bijeenkomst over de aanslagen in Brussel. Dat gebeurt op verzoek van de Belgische regering.
Minister Van der Steur twitterde dat deze bijeenkomst mogelijk al donderdag zou plaatsvinden. Dat gaat niet lukken. „Je moet er ook kunnen komen”, zegt zijn woordvoerder. De Nederlandse delegatie kan naar Brussel rijden, maar dat geldt niet voor alle leiders. Naar verwachting wordt de vergadering vrijdag of dinsdag gehouden, als er meer duidelijk is over hoe de reis naar Brussel praktisch geregeld kan worden.
Telegraaf 23.03.2016 De Tweede Kamer debatteert donderdag met premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) over de aanslagen in Brussel.
PVV-leider Geert Wilders kwam dinsdag met het voorstel en hij kreeg bijval van de andere partijen. ,,Parijs was al dichtbij, maar Brussel is om de hoek’’, aldus Wilders. Hij vindt een debat hard nodig en meent dat het kabinet betere antiterreurmaatregelen moet nemen. ,,Donderdag is het moment dat we hopelijk wat meer weten over de aanslagen en kunnen debatteren’’, stelde Alexander Pechtold (D66).
Den HaagFM 22.03.2016 “Nederland moet z’n antiterreurmaatregelen nog eens tegen het licht houden.” Dat zegt terreurdeskundige Peter Wijninga van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS) in het Reformatorisch Dagblad.
Wijninga noemt de terreurdaden in Brussel van dinsdag “een enorme tegenslag”. De zware aanslagen met veel doden in België betekent volgens de Haagse terreurdeskundige niet dat de autoriteiten hebben zitten slapen. “Het is buitengewoon moeilijk om dit soort aanslagen op het spoor te komen.”
Wijninga hoopt wel dat Nederland alle maatregelen in eigen land nog eens goed tegen het licht houdt. “Het zijn vooral Marokkaanse netwerken die zich tot ver over de grens uitstrekken.” Nederland moet volgens hem “zeer op zijn hoede zijn”.…lees meer
Den HaagFM 22.03.2016 Er zijn geen concrete aanwijzingen voor een aanslag in Nederland. Dat heeft premier Mark Rutte gezegd na een bijeenkomst van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing over de gebeurtenissen in Brussel. De bijeenkomst vond plaats in het Ministerie van Algemene Zaken aan de Bezuidenhoutseweg.
Volgens de premier blijft het dreigingsniveau voor Nederland ‘substantieel’. Rutte maakte wel allerlei extra maatregelen bekend, zoals versterking van de patrouilles op de vliegvelden. Ook op de grote stations wordt extra gepatrouilleerd. Het toezicht op de grens van België wordt uitgebreid en internationale treinen worden extra gecontroleerd. De premier voegde eraan toe dat het kabinet alert blijft en dat er meer maatregelen komen als dat nodig is.
Rutte noemde de aanslagen in België opnieuw een rechtstreekse aanval op onze vrijheid, onze veiligheid en onze manier van leven. Hij sprak van moord met voorbedachten rade.
Tweede Kamer
Aan het begin van de vergadering staat de Tweede Kamer dinsdag kort stil bij de aanslagen in de Belgische hoofdstad Brussel. Om 14.00 uur voert Voorzitter Khadija Arib het woord namens de Tweede Kamer. Aansluitend legt minister-president Mark Rutte een verklaring af namens de regering.…lees meer
Telegraaf 22.03.2016 De Nederlandse Ministeriële Commissie Crisisbeheersing is bijeen op het ministerie van Algemene Zaken in Den Haag. Dat heeft minister-president Mark Rutte laten weten.
,,België is opnieuw getroffen door laffe en moorddadige aanslagen. Ons hart gaat uit naar de slachtoffers en nabestaanden en Nederland staat klaar om onze zuiderburen op welke manier dan ook te helpen en steun te bieden. Ik heb al contact gehad met mijn Belgische collega Michel. Veel is nog onduidelijk, maar zeker is dat op dit moment extra waakzaamheid geboden is; ook in ons land. We zullen alle voorzorgsmaatregelen nemen die nodig zijn”, aldus de premier.
De commissie komt bijeen als er crises zijn die verschillende sectoren beslaan. De aanpak daarvan moet daar gezamenlijk worden opgepakt. Vaste leden van de commissie zijn de minister-president en de minister van Veiligheid en Justitie. Per situatie en zelfs per vergadering kunnen andere bewindslieden toetreden.
Den HaagFM 22.03.2016 Op verschillende plekken in de Belgische hoofdstad Brussel zijn dinsdag aanslagen gepleegd, waarbij tientallen doden en gewonden zijn gevallen. Ook in Den Haag zijn direct veiligheidsmaatregelen genomen na de aanslagen.
Alle internationale treinen van en naar Brussel vallen uit, meldt de NS. De treinstations worden net als Rotterdam The Hague Airport extra beveiligd. Ook op en rond het Binnenhof zijn extra veiligheidsmaatregelen genomen: de Koninklijke Marechaussee loopt daar met automatische wapens rond.
“Ga niet naar Brussel totdat er meer duidelijkheid is over de situatie daar”, schrijft het ministerie van Buitenlandse Zaken in een aangescherpt reisadvies.Nederlanders die al in Brussel zijn, wordt aangeraden zoveel mogelijk binnen te blijven, uit de buurt te blijven van de luchthaven en de metro en instructies op te volgen van autoriteiten. …lees meer
Elsevier 22.03.2016 Vanwege de terreuraanslagen in Brussel van dinsdagmorgen zijn in Nederland de ‘veiligheidsmaatregelen genomen die nodig zijn’. De maatregelen betekenen onder meer dat de marechaussee extra patrouilles uitvoert op de luchthavens Schiphol, Rotterdam en Eindhoven.
Terrorismecoördinator Dick Schoof zegt de situatie op de voet te volgen. Volgens de terreurbestrijder zijn er ook meer controles van de marechaussee langs de grens met België.
Volg alle laatste ontwikkelingen over de terreur in Brussel in onze liveblog
Maar, zegt Schoof, de aanslagen in Brussel zijn vooralsnog geen aanleiding om het dreigingsniveau aan te passen. Op dit moment ligt dat niveau op ‘substantieel’ – dat houdt in dat de kans op een aanslag reëel is.
Vorige week nog liet hij weten dat er aanwijzingen zijn dat Islamitische Staat (IS)aanslagen plant in andere Europese steden, na de bloedige terreur in Parijs in november vorig jaar. Maar welke aanwijzingen hij precies heeft, wilde hij niet zeggen.
Laf
De Nederlandse Ministeriële Commissie Crisisbeheersing is bijeen op het ministerie van Algemene Zaken in Den Haag, meldt premier Mark Rutte (VVD). ‘België is opnieuw getroffen door laffe en moorddadige aanslagen. Ons hart gaat uit naar de slachtoffers en nabestaanden en Nederland staat klaar om onze zuiderburen op welke manier dan ook te helpen en steun te bieden.’
Brussel is opgeschrikt door een terreurgolf. Lees hier wat we tot dusver allemaal weten >
‘Veel is nog onduidelijk, maar zeker is dat op dit moment extra waakzaamheid geboden is; ook in ons land. We zullen alle voorzorgsmaatregelen nemen die nodig zijn,’ is de eerste reactie van Rutte.
Meer patrouilles op luchthaven Schiphol na terreur Brussel – bron: ANP
Automatische geweren
In verband met de bomaanslagen op onder meer luchthaven Zaventem en metrostations in Brussel is besloten om de aanwezigheid van politie op de grote Nederlandse treinstations uit te breiden. Het treinverkeer van en naar Brussel is stilgelegd. Het gaat om de Thalys – die vanuit Brussel naar Parijs rijdt – Eurostar en de intercity van Amsterdam naar Brussel.
Op het station in Roosendaal staat een trein stil die België niet in kan. Reizigers die een kaartje hebben gekocht voor de Thalys kunnen het ticket inwisselen voor een andere datum of krijgen hun geld terug. Ook de bewaking van de Tweede Kamer is opgeschroefd. Er staat meer marechaussee met zichtbare automatische geweren. Ook zijn er agenten met kogelwerend vest. Reis niet naar Brussel totdat er meer duidelijkheid is over de situatie daar, schrijft het ministerie van Buitenlandse Zaken in een aangescherpt reisadvies.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
De bewaking van de parlementsgebouwen in het centrum zijn aangescherpt. Er is meer marechaussee met automatische geweren. Ook lopen er politieagenten met kogelwerende vesten rond op het Binnenhof.
Op de stations Den Haag Centraal en Den Haag HS is, net als de stations in de drie andere grote steden in Nederland, meer politiebewaking. Eventjes stond de stationshal van Centraal zelfs vol met agenten. De vier agenten die al dagelijks patrouilleren, worden bijgestaan door een paar collega’s. Daarnaast kwamen agenten op de fiets een kijkje nemen en reed de marechaussee een rondje voor het station.
Bang
Ook twee NS-medewerkers van Veiligheid & Service staan zoals gebruikelijk in de stationshal. ,,Ik persoonlijk snap al die commotie niet. Nederland wordt al zo’n tien a vijftien jaar bedreigd, maar er is nog nooit iets gebeurd. Als iemand echt kwaad in de zin heeft, stop je hem toch niet”, aldus een van de beveiligers. Hij merkt wel de gevolgen van de aanslagen. ,,Er is wel wat spanning. Sommige mensen zijn bang.”
De meeste reizigers lijken zich echter drukker te maken over het halen van hun trein dan de gebeurtenissen in Brussel en de gevolgen daarvan.
Vliegveld
Ook zijn er extra veiligheidsmaatregelen op Rotterdam The Hague Airport. De marechaussee voert extra patrouilles uit op de luchthaven.
De Belgische ambassade aan de Johan van Oldenbarneveltlaan in Den Haag heeft de vlaggen halfstok gehangen. Er zijn naar aanleiding van de aanslagen al verschillende verontruste telefoontjes binnengekomen, zegt eerste secretaris Arnt Kennis. De bellers worden doorverwezen naar het crisiscentrum in België.
Burgemeester Jozias van Aartsen van Den Haag heeft dinsdagochtend via de Belgische ambassadeur zijn medeleven betuigd met de slachtoffers van de aanslagen in Brussel.
Regio15 22.03.2016 De politie zet naar aanleiding van de aanslagen in en rond Brussel extra (gewapende) agenten in ter beveiliging van zogenaamde ‘hotspots’.
Voor burgers verandert er niets, behalve dat deze meer agenten zal zien bij openbare gebouwen. Agenten zullen bovendien kogelwerende vesten dragen en sommigen dragen ook machinegeweren.
Behalve extra (gewapende) agenten op de stations in Den Haag (CS en HS) zullen er ook agenten en ambtenaren van de Koninklijke Marechaussee te vinden zijn rondom overheidsgebouwen zoals ministeries en de Eerste en Tweede Kamer.
Desondanks is het dreigingsniveau in Nederland niet verhoogd; er zijn vooralsnog geen aanwijzingen dat er in ons land een aanslag zal plaatsvinden.
BB 22.03.2016 Er zijn geen concrete aanwijzingen dat er ook een aanslag in Nederland op handen is, maar de beveiliging wordt op verschillende plekken in Nederland opgeschaald. Met name op treinstations wordt er meer gepatrouilleerd en worden er ook onzichtbare maatregelen genomen. Dat zei premier Rutte dinsdagochtendtijdens een persconferentie naar aanleiding van de aanslagen in Brussel.
Dreiging Hoofddorp
Met name de grensstations, Roosendaal, Breda en Arnhem worden scherper bewaakt, maar ook de grotere treinstations in ons land. De Koninklijke Marechaussee neemt de taak op zich om internationale treinen te controleren. Overigens is het dinsdag rond het middaguur nog niet duidelijk of er bij station Hoofddorp werkelijk iets is gevonden. De politie Haarlemmermeer heeft het NS-station in Hoofddorp dinsdagochtend ontruimd in verband met een mogelijke dreiging. Het publiek wordt tijdelijk met bussen vervoerd, twitterde de politie.
Parlementsgebouwen
Verder is de bewaking van de parlementsgebouwen in Den Haag opgeschroefd. Meer marechaussees lopen rond met automatische geweren. Ook op de luchthavens is er extra toezicht. Anders dan in Frankrijk sluit Nederland niet de grens met België, maar het grenstoezicht wordt wel verhoogd, er wordt meer gecontroleerd.Premier Rutte noemde de terreurdreiging in Nederland verder onverminderd substantieel.
Halfstok
Alle vlaggen op en rond Schiphol zijn dinsdag halfstok gehangen. De luchthaven wil hiermee medeleven betuigen aan de slachtoffers van de aanslagen in Brussel. Op het vliegveld in Zaventem zijn zeker elf mensen om het leven gekomen. (EW/ANP)
VK 22.03.2016 De grens tussen Nederland en België wordt intensief bewaakt en gecontroleerd. De marechaussee werkt hierbij samen met de politie. Volgens een woordvoerder van de marechaussee is de grenscontrole bij België in reactie op de aanslagen in Brussel nu weer tijdelijk ingevoerd.
De grenscontrole gebeurt op basis van steekproeven en informatie waarover de marechaussee beschikt. Daarbij kan het gaan om het controleren van identiteitspapieren en het controleren van voertuigen.
Volgens terrorismecoördinator Dick Schoof worden er honderd extra mensen voor de grenscontrole tussen België en Nederland ingeschakeld.
De politie in België zoekt naar minstens één voortvluchtige verdachte die is te zien op een beeld van een bewakingscamera van vliegveld Zaventem.
Belgische media hebben dat beeld gepubliceerd. Schoof: ‘In België wordt druk gespeculeerd dat er mogelijk nog daders op de vlucht zijn en dat is een extra reden om de grens goed te bewaken. Dat doen de Duitsers en Fransen ook.’
Daarnaast wordt extra politie ingezet op de treinstations in de vier grote steden en voert de marechaussee extra patrouilles uit op de luchthavens Schiphol, Rotterdam en Eindhoven. Op de stations van Roosendaal, Breda en Arnhem, waar internationale treinen stoppen, wordt extra gepatrouilleerd.
Ook zijn er in heel Nederland zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen genomen, aldus premier Mark Rutte. ‘Alle diensten staan zeer alert paraat om waar nodig in te grijpen en extra maatregelen te nemen.’ De bewaking van de parlementsgebouwen in Den Haag is opgeschroefd. Daar lopen nu marechaussees rond met automatische geweren.
Volgens Dick Schoof zijn de extra veiligheidsmaatregelen in Nederland ‘uit voorzorg’ en is er, ondanks de extra maatregelen, geen reden om het dreigingsniveau in Nederland aan te passen. Het dreigingsniveau in Nederland is nog altijd substantieel, dat betekent dat hier ook aanslagen kunnen plaatsvinden. Concrete aanwijzingen dat dit ook zal gebeuren, zijn er niet.
VK 22.03.2016 Bij bomaanslagen op Brussels Airport in Zaventem en metrostation Maalbeek, elders in de Belgische hoofdstad, zijn dinsdagmorgen minstens dertig doden gevallen en ruim tweehonderd mensen gewond geraakt. Een Nederlander raakte lichtgewond, zo maakte het ministerie van Buitenlandse Zaken bekend. Terreurgroep Islamitische Staat heeft in een verklaring de verantwoordelijkheid voor de aanslagen opgeëist.
De dag van terreur begon rond 8 uur ’s ochtends toen er twee explosies plaatsvonden bij een incheckbalie op het vliegveld van Zaventem. Daar kwamen zeker tien, mogelijk 14 mensen om het leven en raakten ruim tachtig mensen gewond. Volgens autoriteiten waren er op de luchthaven drie bommen aanwezig, maar kwam er een niet tot ontploffing. Later werd een derde bomgordel gevonden – die door veiligheidsdiensten onschadelijk is gemaakt.
Ruim een uur na de explosies ontplofte een bom in een metrostel, ter hoogte van het station Maalbeek in de Europese wijk van Brussel. Bij deze explosie vielen volgens de burgemeester van de stad, Yvan Mayeur, minstens twintig doden en zeker 106 gewonden, onder wie zeventien zwaargewonden.
Huiszoekingen
IS claimt dat er op beide aanslaglocaties sprake was van een zelfmoordaanslag, maar volgens Belgische veiligheidsdiensten was dat alleen op de luchthaven Zaventem het geval. In metrostation Maalbeek was sprake van een explosief. Ook zegt IS dat er mensen neergeschoten zouden zijn, maar ziekenhuizen in Brussel zeggen geen patiënten met schotwonden te hebben binnengekregen. Slachtoffers worden opgevangen in zeker vijftien ziekenhuizen.
De Belgische autoriteiten bevestigen dat twee van de drie mannen op het vliegveld van Zaventem zichzelf hebben opgeblazen. Op de derde, die op beelden witte kleding droeg, is een klopjacht geopend. Er is een officieel opsporingsbericht uitgegaan.
In heel België werden dinsdag huiszoekingen gedaan. In de Brusselse wijk Schaarbeek werden in een woning een spijkerbom, chemicaliën en een IS-vlag aangetroffen. Belgische autoriteiten dringen media erop aan niets te melden over het politieonderzoek en zeker niet over de precieze locaties van de huiszoekingen.
Hoogste dreigingsniveau
Lees ook
De Volkskrant houdt een liveblog bij over de gebeurtenissen in Brussel. Volg het hier.
Door de aanslagen kwam het openbare leven in Brussel tot stilstand. Openbaar vervoer reed niet, kantoren en scholen moesten iedereen binnen houden en grote verkeersaders in de stad werden afgesloten. In de loop van de middag begon het openbare leven in de stad langzaam maar zeker weer op gang te komen. Brussels Airport in Zaventem blijft in elk geval ook woensdag nog de hele dag gesloten.
De Belgische premier Charles Michel riep alle inwoners van België dinsdagochtend op te blijven waar ze zijn. Dat deed hij via Twitter. ‘We vragen aan de bevolking op hun bestemming te blijven.’ In de loop van de middag werd die oproep weer ingetrokken. Er zijn drie dagen van nationale rouw afgekondigd: dinsdag, woensdag en donderdag.
Het dreigingsniveau is in België opgeschroefd naar niveau vier. Dat is het hoogste niveau voor terreurdreiging. De plaatselijke autoriteiten hebben een rampenplan afgekondigd. België heeft zijn grenscontroles na de bloedige aanslagen opgevoerd. Ook omringende landen nemen maatregelen.
In Nederland heeft het ministerie van Justitie besloten de aanwezigheid van politie op grote stations uit te breiden. De bewaking van de parlementsgebouwen in Den Haag is opgeschroefd. Er is meer marechaussee met automatische geweren aanwezig. Premier Mark Rutte zei in een persconferentie dat er geen concrete aanwijzingen zijn voor een aanslag in Nederland.
Op verschillende plekken werd dinsdag loos alarm geslagen: op station Hoofddorp, en bij uitgeverije Sanoma in Hoofddorp, bij het NOS-gebouw in Hilversum en het treinstation van Amersfoort.
Abdeslam
Vier dagen geleden vond er in Brussel een grootschalige politieactie plaats die heeft geleid tot de overmeestering van Salah Abdeslam, de hoofdverdachte van de aanslagen in Parijs. Volgens de Belgische federale Procureur is het nog te vroeg om een directe link te leggen tussen de arrestatie en de aanslagen.
VK 20.03.2016 Het voorstel van het CDA om verheerlijking van terrorisme te verbieden, rammelt. Rechters kunnen er niet mee uit de voeten. Dat stelt de Raad voor de Rechtspraak in zijn wetgevingsadvies dat morgen wordt gepubliceerd.
De Raad heeft ‘zwaarwegende bezwaren’. Zo bevat het voorstel ‘tal van onduidelijkheden’, waarvan de voornaamste is dat niet helder is hoe het voorstel zich verhoudt tot het grondrecht: de vrijheid van meningsuiting.
Het wetsvoorstel, opgesteld door het CDA-Kamerlid Mona Keijzer, beoogt de introductie in het Wetboek van Strafrecht van een nieuw artikel (137ga), waarin het verheerlijken van de gewapende strijd en terroristische misdrijven strafbaar wordt gesteld ‘indien betrokkene weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat die verheerlijking de openbare orde ernstig verstoort dan wel kan verstoren’.
Volgens de Memorie van Toelichting komt de behoefte aan een nieuw artikel voort uit de grote zorg over de vergaande vergroving van het publieke debat in Nederland. CDA-fractieleider Sybrand Buma kondigde in de zomer van 2014 een dergelijk wetsvoorstel aan, kort na het uitroepen van het kalifaat door Islamitische Staat (IS). Hij reageerde op de onthoofding van de Amerikaanse journalist James Foley door IS, die op sociale media werd toegejuicht door sommige sympathisanten van de terreurgroep. Buma stelde toen dat burgemeesters vrijwel machteloos staan als ze willen optreden tegen IS-aanhangers die terroristisch geweld goedkeuren.
De behoefte aan een nieuw artikel komt voort uit de grote zorg over de vergaande vergroving van het publieke debat in Nederland
Machteloosheid
‘Met een verbod op verheerlijken terrorisme kunnen rechters niets’
Zoals de politiek zich niet met rechters mag bemoeien, mogen rechters niet op de stoel van politici gaan zitten. De politiek maakt de wetten, rechters passen ze toe. Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, loopt dus op eieren als hij kritiek wil uiten. Maar nu wil hij zich toch uitspreken. Niet omdat hij het niet eens is met een bepaalde wet, maar omdat hij vreest dat de rechters met een onmogelijke opdracht worden opgezadeld. Lees hier het interview (+).
Eenzelfde gevoel van machteloosheid had CDA-minister Donner van Justitie na de moord op filmmaker Theo van Gogh in november 2004. Een jaar later stelde hij, samen met VVD-minister Remkes (Binnenlandse Zaken), een wetsvoorstel op dat het publiekelijk verheerlijken, vergoelijken, ontkennen of bagatelliseren van terrorisme strafbaar moest stellen.
Dat voorstel werd stevig bekritiseerd door zowel de Raad voor de Rechtspraak als de Raad van State, ondermeer vanwege het uitblijven van duidelijke grenzen tussen verheerlijking en de vrijheid van meningsuiting. Voorbeelden van strafwaardige ontoelaatbare uitingen ontbraken. Na de kritiek verdween het apologieverbod van tafel.
‘Het nieuwe voorstel is misschien niet woordelijk hetzelfde als dat van 2005, maar de strekking wel’, zegt voorzitter Frits Bakker van de Raad voor de Rechtspraak in een interview met de Volkskrant. Niet duidelijk wordt gemaakt wat sindsdien is veranderd.
Problematisch
We moeten niet elke recalcitrante puber die een keer een achterlijke tweet stuurt oppakken
Opnieuw blijft vaag welke uitingen in het voorstel stafbaar worden. Problematisch is ook dat de eis ontbreekt van opzet op het verstoren van de openbare orde. Komt die toevoeging er niet, dan zouden bijvoorbeeld ook journalistieke en wetenschappelijke publicaties vervolgbaar worden. De Raad vraagt verder om een nadere omschrijving van het begrip ‘gewapende strijd’. ‘Wordt hier alleen de jihad bedoeld of bijvoorbeeld ook de strijd van de separatisten in Oekraïne?’
Buma’s wens voor een nieuw apologieverbod stuitte vorig jaar al op scepsis bij VVD, PvdA en SP. ‘We moeten niet elke recalcitrante puber die een keer een achterlijke tweet stuurt, oppakken’, reageerde VVD’er Klaas Dijkhoff toen.
De Raad benadrukt dat hij in zijn wetgevingsadvies zich niet uit over de politieke wenselijkheid van (initiatief)wetsvoorstellen. Beoordeeld wordt of in de praktijk van de rechter obstakels opduiken en of voor de burger voldoende voorzienbaar is welke gedragingen nu precies strafbaar worden.
VK 16.03.2016 Het dreigingsniveau in Nederland blijft onveranderd ‘substantieel’. Dat betekent dat de kans reëel is dat er een aanslag in Nederland plaatsvindt. Op dit moment zijn er geen concrete aanwijzingen dat er aanslagen in of tegen Nederland worden voorbereid. Dat staat in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), dat woensdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De NCTV spreekt van een ‘complex dreigingsbeeld’ waarbij vanuit verschillende hoeken, zoals bijvoorbeeld terroristische organisaties, transnationale netwerken, kleinschalige cellen en eenlingen, dreiging kan komen voor aanslagen. De dreiging van jihadistisch-terroristische aanslagen is erg groot. Nog niet eerder werden er in één jaar op deze grondslag zoveel aanslagen in westerse landen gepleegd als in 2015, namelijk veertien. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2014.
Moskeeën
Lees ook:
Inhoudelijk betekenisloze waarschuwingen, daar grossiert terrorismecoördinator Dick Schoof in, zeggen critici. Het dreigingsniveau is al drie jaar substantieel. En dat komt Schoof zelf helemaal niet slecht uit.
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechtsextremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk. ‘Er is sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.’
Ook in België wordt het dreigingsniveau niet aangepast. Dat blijft staan op drie, het op een na hoogste niveau, zo maakte de Belgische premier Charles Michel woensdag bekend.
Dinsdagmiddag en -avond was de Brusselse gemeente Vorst het decor van een massale politieactie. De autoriteiten wilden een huis doorzoeken in het kader van onderzoek naar de terreuraanslagen in Parijs, maar toen de deur open was werd er direct op ze geschoten. Daarop volgde een klopjacht op de schutters.
Een verdachte, een 35-jarige Algerijn die illegaal in België verbleef, werd doodgeschoten. Twee vermoedelijke daders zijn nog voortvluchtig. De autoriteiten hebben wel twee personen opgepakt, maar hun rol is nog niet duidelijk. Vier agenten raakten (licht)gewond.
Trouw 16.03.2016 Het dreigingsniveau in Nederland blijft onveranderd ‘substantieel’. Dat betekent dat de kans reëel is dat er een aanslag in Nederland plaatsvindt. Op dit moment zijn er geen concrete aanwijzingen dat er aanslagen in of tegen Nederland worden voorbereid. Dat staat in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), dat woensdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De NCTV spreekt van een ‘complex dreigingsbeeld’ waarbij vanuit verschillende hoeken, zoals bijvoorbeeld terroristische organisaties, transnationale netwerken, kleinschalige cellen en eenlingen, dreiging kan komen voor aanslagen. De dreiging van jihadistisch-terroristische aanslagen is erg groot. Nog niet eerder werden er in één jaar op deze grondslag zo veel aanslagen in westerse landen gepleegd als in 2015, namelijk veertien. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2014.
Uitreizigers
Het aantal Nederlandse jihadistische uitreizigers naar Syrië en Irak stijgt gestaag met een handjevol per maand. Per 1 maart 2016 waren in totaal zo’n 240 personen uitgereisd, 42 gedood, en circa 40 teruggekeerd. Ongeveer 160 personen bevonden zich dus nog in Syrië, bijna de helft van hen is vrouw.
“De rol van vrouwen en meisjes en de risico’s die van hen uit gaan, mag niet onderschat worden: , staat in de beleidsbrief. “De AIVD constateert dat vrouwen vooralsnog niet actief deelnemen aan de strijd, maar wel getraind worden in het gebruik van wapens. Verder houden vrouwen de terroristische organisatie draaiend door actief te rekruteren, propaganda te verspreiden en bij te dragen aan de logistieke ondersteuning.”
Extremisme
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechts-extremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk. “Dit soort zaken vergroten gevoelens van onveiligheid onder verschillende bevolkingsgroepen en kunnen het democratisch proces ondermijnen” meldt de NCTV. Daarom is er sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.
NU 16.03.2016 Het dreigingsniveau in Nederland blijft onveranderd ”substantieel”. Dat betekent dat de kans reëel is dat er een aanslag in Nederland plaatsvindt.
Op dit moment zijn er geen concrete aanwijzingen dat er aanslagen in of tegen Nederland worden voorbereid.
Dat staat in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), dat woensdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De NCTV spreekt van een ”complex dreigingsbeeld” waarbij vanuit verschillende hoeken, zoals bijvoorbeeld terroristische organisaties, transnationale netwerken, kleinschalige cellen en eenlingen, dreiging kan komen voor aanslagen.
De dreiging van jihadistisch-terroristische aanslagen is erg groot. Nog niet eerder werden er in één jaar op deze grondslag zoveel aanslagen in westerse landen gepleegd als in 2015, namelijk veertien. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2014.
IS
Islamitische Staat (IS), de terroristische organisatie die verantwoordelijk is voor de aanslagen in Parijs eind vorig jaar, heeft plannen voor meer aanslagen in Europa.
De NCTV zegt dat er diverse aanwijzingen bestaan voor soortgelijke aanslagen. “IS beschikt waarschijnlijk over een speciale eenheid die belast is met het plannen van aanslagen met goed getrainde terroristen in het buitenland.”
Uitreizigers
Het aantal Nederlandse jihadistische uitreizigers naar Syrië en Irak stijgt gestaag met een handjevol per maand. Per 1 maart 2016 waren in totaal zo’n 240 personen uitgereisd, 42 gedood, en circa 40 teruggekeerd. Ongeveer 160 personen bevonden zich dus nog in Syrië, bijna de helft van hen is vrouw.
”De rol van vrouwen en meisjes en de risico’s die van hen uit gaan, mag niet onderschat worden”, staat in de beleidsbrief.
”De AIVD constateert dat vrouwen vooralsnog niet actief deelnemen aan de strijd, maar wel getraind worden in het gebruik van wapens. Verder houden vrouwen de terroristische organisatie draaiend door actief te rekruteren, propaganda te verspreiden en bij te dragen aan de logistieke ondersteuning.”
Extremisme
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechts-extremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk.
”Dit soort zaken vergroten gevoelens van onveiligheid onder verschillende bevolkingsgroepen en kunnen het democratisch proces ondermijnen” meldt de NCTV. Daarom is er sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.
Elsevier 16.03.2016 Het dreigingsniveau in Nederland blijft onveranderd ‘substantieel’. Dat betekent dat de kans op een terreuraanslag reëel is, maar er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen dat er aanslagen in of tegen Nederland worden voorbereid.
Er sprake van een ‘complex dreigingsbeeld’, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. Dat rapport is woensdag naar de Tweede Kamer gestuurd. De dreiging voor aanslagen is divers: het gevaar komt van terreurorganisaties, maar ook van ‘transnationale netwerken, kleinschalige cellen’ en van eenlingen, de zogenoemde lone wolves. Alle waarschuwingen van coördinator terreurbestrijding Dick Schoof op een rij.
Dick Schoof (links) met minister Van der Steur
Er zijn verschillende aanwijzingen dat Islamitische Staat (IS) aanslagen als in Parijs (in november vorig jaar) wil plegen in Europese steden. Maar wat die signalen dan precies zijn, wil Schoof niet zeggen. Wel dat de terreurbeweging vermoedelijk een speciale eenheid heeft die aanvallen buiten Irak en Syrië voorbereidt, door middel van goed getrainde terroristen. Bovendien wijst Schoof erop dat moslimextremist Salah Abdeslam – betrokken bij de aanslagen in Parijs – nog altijd voortvluchtig is.
Het feit dat de buitengrenzen van de Europese Unie nog altijd niet waterdicht zijn, is reden tot zorg. Want met de grote migrantenstroom komen ook terroristen mee. Zij kunnen vrijwel onbekommerd reizen door het Schengengebied, ook omdat de grenscontroles in deze zone erg beperkt zijn. Reisbewegingen van extremisten kunnen daarom niet altijd ‘worden gedetecteerd’. Daarnaast bestaat het risico dat terroristen misbruik maken van de asielprocedure.
Aan de randen van Europa groeit de instabiliteit en de uitzichtloosheid, waar jihadistische groepen volgens het NCTV in toenemende mate van profiteren. In Libië ontbreekt elk centraal gezag, en heeft de lokale IS-tak de afgelopen tijd aan invloed gewonnen. ‘Diverse jihadistische strijdgroepen, zowel aan ISIS als aan al Qa’ida gelieerd, benutten Libisch grondgebied nabij de kuststreek voor een deel van hun planning, training en voorbereiding voor aanslagen op (westerse) doelen in Tunesië, Algerije en Mali.’ Ook in Egypte wordt de veiligheidssituatie slechter.
Arend Jan Boekestijn: ‘Als het Westen in Syrië en Irak successen behaalt, zal een aantal IS-strijders uitwijken naar andere oorden. De keuze voor Libië is dan snel gemaakt, het land verkeert in totale anarchie’ … lees verder >
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechts-extremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk. ‘Dit soort zaken vergroten gevoelens van onveiligheid onder verschillende bevolkingsgroepen en kunnen het democratisch proces ondermijnen,’ meldt de NCTV. Daarom is er sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 16.03.2016 Terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) is waarschijnlijk van plan meer aanslagen in Europa te plegen. Daarvoor waarschuwt Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof op basis van nieuwe aanwijzingen. Het is niet duidelijk wat die aanwijzingen zijn. Het dreigingsniveau in Nederland blijft onveranderd ,,substantieel”. Dat betekent dat de kans reëel is dat er een aanslag in Nederland plaatsvindt.
Er is sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau
NCTV
Op dit moment zijn er geen concrete aanwijzingen dat er aanslagen in of tegen Nederland worden voorbereid, aldus Schoof in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, dat woensdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De NCTV spreekt van een ,,complex dreigingsbeeld” waarbij vanuit verschillende hoeken, zoals bijvoorbeeld terroristische organisaties, transnationale netwerken, kleinschalige cellen en eenlingen, dreiging kan komen voor aanslagen. De dreiging van jihadistisch-terroristische aanslagen is erg groot. Nog niet eerder werden er in één jaar op deze grondslag zoveel aanslagen in westerse landen gepleegd als in 2015, namelijk veertien. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2014.
,,De rol van vrouwen en meisjes en de risico’s die van hen uit gaan, mag niet onderschat worden”, staat in de beleidsbrief. ,,De AIVD constateert dat vrouwen vooralsnog niet actief deelnemen aan de strijd, maar wel getraind worden in het gebruik van wapens. Verder houden vrouwen de terroristische organisatie draaiend door actief te rekruteren, propaganda te verspreiden en bij te dragen aan de logistieke ondersteuning.”
Naast de jihadistische dreiging is er ook aandacht voor de dreiging van links- en rechtsextremisme. De NCTV noemt de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, rond de maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland zorgelijk. ,,Er is sprake van extra alertheid ten aanzien van de veiligheidssituatie van moskeeën, zowel op het lokale als het nationale niveau.”
België
Ook in België blijft het dreigingsniveau onveranderd op het een na hoogste niveau (3), maakte de Belgische premier Charles Michel woensdag bekend. Dinsdag voerde de antiterreureenheid nog een grote actie uit in Brussel. Daarbij kwam de eenheid onder vuur te liggen van een onbekend aantal schutters.
Een van de schutters werd tijdens de actie gedood. Bij zijn lichaam werd een kalasjnikov, een salafistisch boek en een vlag van terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) gevonden.
Twee andere schutters zijn nog altijd voortvluchtig.
Telegraaf 16.03.2016 Europa moet vrezen voor nog véél meer aanslagen zoals in Parijs. ,,Het is waarschijnlijk dat het Parijse plot niet het enige serieuze ISIS-plot tegen Europa is. Daarvoor bestaan diverse aanwijzingen. ISIS beschikt waarschijnlijk over een speciale eenheid die belast is met het plannen van aanslagen met goed getrainde terroristen in het buitenland”, zo staat te lezen in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
Nog nooit werden er in één jaar zoveel jihadistisch-terroristische aanslagen in westerse landen gepleegd als in 2015: veertien aanslagen, twee keer zoveel als in 2014. Negen aanslagen werden gepleegd in West-Europa waarbij vooral Frankrijk werd getroffen.
Jihadisten in Nederland
De Nederlandse jihadistische beweging lijkt qua omvang geen grote veranderingen door te maken, aldus de NCTV. De beweging kent in Nederland enkele honderden aanhangers en enkele duizenden sympathisanten.
Het aantal Nederlandse jihadistische uitreizigers naar Syrië en Irak stijgt nog steeds gestaag met circa 4 à 5 per maand. Per 1 maart 2016 waren in totaal circa 240 personen uitgereisd, 42 gedood, en circa 40 teruggekeerd. Ongeveer 160 personen bevonden zich dus nog in Syrië, van wie zo’n 40 procent vrouw is.
Legitiem doelwit
In de dreigingsanalyse waarschuwt de NCTV dat ,,in de ogen van jihadisten Nederland een legitiem doelwit is”.
De NCTV zegt de verhalen over de executie van acht Nederlanders en de gevangenneming van 75 anderen door IS ,,vooralsnog niet waarschijnlijk’ te achten: ,, Hoewel er mogelijk sprake is van een conflict tussen ISIS leden.”
Weinig terugkeerders
Er keerden in 2015 slechts zeer weinig jihadistische uitreizigers terug naar Nederland. ,,Van toekomstige terugkeerders kan echter een grotere dreiging uitgaan, omdat zij in veel gevallen langer bij terroristische groepen hebben verbleven. Daar hebben ze vaak excessief geweld meegemaakt, zijn ze onderwezen in de jihadistische geweldsideologie en is het waarschijnlijk dat ze ervaring met wapens en explosieven hebben opgedaan. Het valt niet uit te sluiten dat ook Nederlandse jihadistische uitreizigers worden teruggezonden met een opdracht om aanslagen te plannen of te plegen. Ondanks de hoge inzet van de verantwoordelijke organisaties, is het mogelijk dat jihadisten ook in Nederland in staat zijn van de radar te blijven.”
De FNV gaat over tot actie, nadat de rechter eind vorig jaar had vastgesteld dat Meavita failliet is gegaan door wanbeleid. „En dat betekent dat wij een stap verder gaan door oud-bestuurders en toezichthouders aansprakelijk te stellen voor de schade van de werknemers”, aldus Van Dijk. Meavita ging zes jaar geleden failliet, waardoor ongeveer 20.000 mensen hun baan verloren.
De Tweede Kamer debatteert vandaag naar aanleiding van de Meavita-zaak over toezicht in de zorg. De FNV roept politiek Den Haag op om bestuurders in de zorgsector voortaan te registreren en te accrediteren.
Terugblik
De Ondernemingskamer deed onlangs een uitspraak over de misstanden bij Meavita. De rechters uitten scherpe kritiek op het functioneren van Loek Hermans. De VVD-politicus zou hebben gefaald als toezichthouder bij het thuiszorgbedrijf. Hij informeerde andere commissarissen bijvoorbeeld ‘ten onrechte niet’ over de financiële problemen bij het bedrijf.
Miljoenenschuld
Meavita ontstond in 2007 door een fusie van zorgbedrijven actief in Den Haag, Utrecht, Groningen en de Achterhoek. Twee jaar later ging het bedrijf failliet en liet het een schuld achter van 48 miljoen euro.
Meavita had 20.000 medewerkers in dienst, waarmee het een van de grootste faillissementen in de Nederlandse geschiedenis werd. Na de opsplitsing van het bedrijf gingen er ook nog eens tientallen miljoenen staatssteun naar de opvolgers van Meavita.
Schade verhalen
Vakbond FNV was naar de Ondernemingskamer gestapt om de schade van de medewerkers te verhalen op de voormalige top. Door de uitspraak moeten de commissarissen zeker enkele tonnen terugbetalen, schat de vakbond. Hermans laat in een reactie weten dat hij het daardoor niet langer mogelijk acht om zijn taken als Eerste Kamerlid uit te voeren.
Het is niet de eerste keer dat Hermans onder vuur ligt. Tussen 2006 en 2012 was hij voorzitter van de Raad van Toezicht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Toen onderzoek werd gedaan naar misstanden bij het COA stapte hij op. Later werd bekend dat Hermans inderdaad fouten had gemaakt.
Oudgediende
Loek Hermans overleefde veertig jaar lang alle stormen in de VVD. Vanwege de sores bij zorgconcern Meavita trad hij af omdat de Ondernemerskamer hem medeverantwoordelijk stelde voor het ‘falende beleid‘.
Meavita is een zorgconcern met twintigduizend medewerkers dat in krap twee jaar naar de ondergang werd gedirigeerd. Hermans was daar toezichthouder, maar verzuimde collega’s op de hoogte te stellen van de financiële sores.
Iedereen was boos toen Geert Wilders sprak van een ‘nepparlement’. Nou is zijn eigen partij de minst democratische van allemaal, maar is zijn kritiek op de representativiteit van het parlement helemaal onterecht? Lees verder >
Bijbanen
Hoe kon het zo ver komen? Hermans grossiert in bijbanen. Dat is voor een senator niet verboden, want uiteindelijk is het Eerste Kamerlidmaatschap ook een bijbaan. Maar hij wilde te veel en in de VVD was er niemand die hem tot de orde riep of zelfs maar wees op kwetsbaarheden.
In de VVD was hij mentor van jonge politici. Een van hen beschuldigde hem in 2013in een interview met Elsevier van machtsmisbruik: hij zou haar tot seks hebben verleid door haar een politieke loopbaan in het vooruitzicht te stellen.
Waarschuwing
Hermans ontkende, de affaire waaide over. Dit voorjaar, toen een VVD-integriteitscommissie hard oordeelde over Kamerlid Mark Verheijen, leek de zaak nog even terug te komen. Maar VVD-voorzitter Henry Keijzer zette de kwestie niet op scherp.
Voor VVD-premier Mark Rutte – snakkend naar steun in de Eerste Kamer – was Hermans cruciaal. Hij was zo’n spin in het web van semi-bestuurlijke organisaties geworden, dat hij gewoon in tijdnood kwam en zijn taken niet meer goed kon uitvoeren. En vooral, hij dacht dat hij ermee weg kon komen.
Hermans’ val is een waarschuwing voor de hofhouding rond Mark Rutte
RTVWEST 17.03.2016 De FNV wil geld zien van voormalige bestuurders en toezichthouders van de failliete thuiszorgorganisatie Meavita. De vakorganisatie bereidt een claim voor ter hoogte van ruim 700.000 euro.
‘De zorgmedewerkers hebben ondanks de financiële chaos bij Meavita altijd gewoon doorgewerkt. Dankzij hen was de zorg goed. Nu is het tijd om af te rekenen. Het is belangrijk dat de schade die zij opliepen door het faillissement in 2009 hersteld wordt’, aldus FNV-bestuurder Gijs van Dijk.
Meavita ging ten onder aan wanbeleid van de top en de raad van commissarissen. Daarmee is het voor eens en altijd duidelijk dat besturen en toezichthouden niet zomaar bijbaantjes zijn, maar hard en serieus werk zijn, stelde de FNV donderdag.
Den HaagFM 17.03.2016 De FNV wil geld zien van voormalige bestuurders en toezichthouders van de failliete thuiszorgorganisatie Meavita. De vakorganisatie bereidt een claim voor ter hoogte van ruim 700.000 euro.
“De zorgmedewerkers hebben ondanks de financiële chaos bij Meavita altijd gewoon doorgewerkt. Dankzij hen was de zorg goed. Nu is het tijd om af te rekenen. Het is belangrijk dat de schade die zij opliepen door het faillissement in 2009 hersteld wordt”, aldus FNV-bestuurder Gijs van Dijk.
Meavita ging ten onder aan wanbeleid van de top en de raad van commissarissen. Daarmee is het voor eens en altijd duidelijk dat besturen en toezicht houden niet zomaar bijbaantjes zijn, maar hard en serieus werk zijn, stelde de FNV donderdag. Meavita ontstond uit een fusie van Meavita West in Den Haag met Thuiszorg Groningen, Sensire en Vitras/CMD. …lees meer
NU 17.03.2016 De FNV wil geld zien van voormalige bestuurders en toezichthouders van Meavita. De vakorganisatie bereidt een claim voor ter hoogte van ruim 700.000 euro voor.
”De zorgmedewerkers hebben ondanks de financiële chaos bij Meavita altijd gewoon doorgewerkt. Dankzij hen was de zorg goed. Nu is het tijd om af te rekenen. Het is belangrijk dat de schade die zij opliepen door het faillissement in 2009 hersteld wordt”, aldus FNV-bestuurder Gijs van Dijk.
Meavita ging ten onder aan wanbeleid van de top en de raad van commissarissen. Daarmee is het voor eens en altijd duidelijk dat besturen en toezichthouden niet zomaar bijbaantjes zijn, maar hard en serieus werk zijn, stelde de FNV donderdag.
De Tweede Kamer praat die dag over ‘good governance’ in de zorg, naar aanleiding van de Meavita-zaak. Door Meavita zijn er al scherpere eisen gesteld aan het toezichthouderschap. De FNV wil toe naar registratie en accreditatie van bestuurders en toezichthouders, om een tweede zaak als Meavita te voorkomen.
Schade
In totaal hebben zo’n 75 voormalig medewerkers van Meavita hun schade gemeld bij de FNV, aldus de vakorganisatie. Ontslagvergoedingen werden niet uitbetaald en ook vergoedingen voor onkosten en overwerk werden niet overgemaakt.
”Vooral bij de mensen die voor Meavita in Den Haag werkten is de schade groot. Sommige vrouwen kregen jarenlang te horen dat ze hun verlof moesten opsparen. Dan konden ze eerder met pensioen. Sommigen hadden achthonderd, negenhonderd uur staan. Dat was allemaal weg”, aldus Van Dijk.
Uiterlijk deze maand krijgt een aantal bestuurders en toezichthouders de rekening van de schade die de FNV-leden opliepen.
Trouw 17.03.2016 De FNV wil geld zien van voormalige bestuurders en toezichthouders van Meavita. De vakorganisatie bereidt een claim voor ter hoogte van ruim 700.000 euro voor.
Meavita ging ten onder aan wanbeleid van de top en de raad van commissarissen. Daarmee is het voor eens en altijd duidelijk dat besturen en toezichthouden niet zomaar bijbaantjes zijn, maar hard en serieus werk zijn, stelde de FNV donderdag.
“De zorgmedewerkers hebben ondanks de financiële chaos bij Meavita altijd gewoon doorgewerkt. Dankzij hen was de zorg goed. Nu is het tijd om af te rekenen. Het is belangrijk dat de schade die zij opliepen door het faillissement in 2009 hersteld wordt”, aldus FNV-bestuurder Gijs van Dijk.
Telegraaf 17.03.2016 De FNV bereidt een schadeclaim voor tegen oud-bestuurders en toezichthouders van de failliete zorginstelling Meavita. Onder hen bevindt zich ook oud-VVD-senator Loek Hermans, die president-commissaris was.
In totaal gaat het om een bedrag van 700.000 euro. Volgens de vakbond hebben 75 oud-medewerkers hun schade gemeld en kan dat aantal de komende tijd oplopen.
„Het gaat om werknemers die destijds soms wel honderden uren aan verlof hadden opgespaard. Verder gaat het om ontslagvergoedingen die nooit zijn betaald of om vergoedingen voor overwerk”, zegt bestuurder Gijs van Dijk. „Maar nadat Meavita failliet was gegaan, konden ze fluiten naar hun geld. Het is belangrijk dat de schade die de medewerkers hebben geleden wordt hersteld.”
Wanbeleid
De FNV gaat over tot actie, nadat de rechter eind vorig jaar had vastgesteld dat Meavita failliet is gegaan door wanbeleid. „En dat betekent dat wij een stap verder gaan door oud-bestuurders en toezichthouders aansprakelijk te stellen voor de schade van de werknemers”, aldus Van Dijk. Meavita ging zes jaar geleden failliet, waardoor ongeveer 20.000 mensen hun baan verloren.
De Tweede Kamer debatteert vandaag naar aanleiding van de Meavita-zaak over toezicht in de zorg. De FNV roept politiek Den Haag op om bestuurders in de zorgsector voortaan te registreren en te accrediteren.
Een gemeenteraadslid uit Haarlemmermeer blijkt gelieerd aan de miljoenenfraude die deze krant afgelopen weekend onthulde. Een bedrag van ruim 70.000 euro belandde op de bedrijfsrekening van Anneke van der Veer, voorzitter van de lokale partij Onafhankelijk Liberaal. Ze ontkent betrokkenheid bij de fraude. In verband met een van deze fraudezaken wil justitie in Luxemburg de Nederlandse ‘meesteroplichter’ Ari Olivier uitgeleverd zien.
AD 07.03.2016 Een gemeenteraadslid uit Haarlemmermeer blijkt gelieerd aan de miljoenenfraude die deze krant afgelopen weekend onthulde. Een bedrag van ruim 70.000 euro belandde op de bedrijfsrekening van Anneke van der Veer, voorzitter van de lokale partij Onafhankelijk Liberaal. Ze ontkent betrokkenheid bij de fraude. In verband met een van deze fraudezaken wil justitie in Luxemburg de Nederlandse ‘meesteroplichter’ Ari Olivier uitgeleverd zien.
Volgens mij verdient iedereen een tweede kans, aldus Anneke van der Veer.
Met een gewiekste vorm van factuurfraude heeft een Israëlisch-Nederlandse bende bedrijven voor miljoenen euro’s opgelicht. In verband met één van de zaken heeft Luxemburg om uitlevering gevraagd van voormalig meesteroplichter ‘heer’ Ari Olivier. De rechtszaak rond zijn uitlevering dient dinsdag.
Bankrekeningen van verschillende Nederlandse bv’s zijn gebruikt om fraudegelden over te boeken, zo blijkt uit interne administratie die in handen is van deze krant. Een bedrag van 70.572 euro, afgetroggeld van het Franse bedrijf Lapeyre, belandde in mei 2015 op de bankrekening van Veercs Handelsonderneming BV. Dat bedrijf staat op naam van politica Anneke van der Veer.
Bemiddeling
De Nieuw-Vennepse ontkent niet dat het geld op haar rekening is gekomen. ,,Maar ik heb nooit geweten dat er een fraudebende achter schuilging. Ik wist niet beter dan dat een ondernemer in Nieuw-Vennep een lening kreeg. Het geld op mijn rekening was naar mijn weten een vergoeding voor de bemiddeling voor die lening.”
Ze is zich ‘rot geschrokken’ toen ze las dat op grote schaal ondernemers zijn opgelicht. ,,Het is echt afschuwelijk. Ook de manier waarop ze dat doen, te vals voor woorden.” De politica bevestigt zaken te hebben gedaan met plaatsgenoot Ari Olivier. ,,Ik kende zijn reputatie, maar volgens mij verdient iedereen een tweede kans.”
Van der Veer is vorige maand verkozen tot voorzitter van de tweekoppige fractie Onafhankelijk Liberaal. Haar fractiegenoot is een oud-inspecteur van de FIOD, uitgerekend de instantie die op dit moment onderzoek doet naar de fraudezaak.
In haar politieke memoires, die vorige week verschenen onder de titel Pluche. Politieke memoires., beschrijft Femke Halsema hoe ze maanden na haar vertrek als politiek leider van GroenLinks nog steeds elke ochtend met hartkloppingen wakker wordt. ,,Het is een gevoel van naderend onheil dat je moet afwenden,” vertelt ze. ,,Het is ook een gevoel van latente opwinding.
Euforie
Halsema nam definitief afscheid van de politiek, maar niet van haar ideologie. Terecht keert zij zich tegen het antipolitieke cynisme en verdedigt de politiek als ambacht: ‘Net als het gevoel van triomf, van euforie, als ik terugloop naar mijn blauwe stoel en aan het geroffel op de Kamerbanken hoor dat ik het pleit heb gewonnen.’
Drama
Elke poging tot deelname aan de macht zal stranden in de partij, zie bijvoorbeeld de steun aan de Verenigde Staten bij het verwijderen van de Taliban en de steun aan de Kunduz-missie.
Femke Halsema geeft geen antwoord op de vraag waarom links geen regie had over het islamdebat. Zij kan klagen over populisme en het harde klimaat, maar daarmee komt nog geen helderheid over het gebrekkige leiderschap van links in het islamdebat.
Tot twee keer toe hadden de PvdA en GroenLinks de gelegenheid om het islamdebat naar zich toe te trekken. De eerste keer betrof het een medewerker van de Wiardi Beckman Stichting, Ayaan Hirsi Ali. Maar PvdA en GroenLinks keerden zich tegen Ayaan.
VVD+PvdA+GroenLinks=PaarsPlus
De PvdA-top heeft geprobeerd voormalig GroenLinks-leider Femke Halsema en haar partij aan boord te krijgen in het huidige kabinet van VVD en PvdA. De huidige vice-premier Lodewijk Asscher belde met Halsema en liet haar de keuze uit twee ministeries. De VVD schoot het PvdA-plannetje af. Deze tot nu toe onbekende bladzijde van de laatste kabinetsformatie wordt onthuld in het door Halsema geschreven boek Pluche, dat vandaag uitkomt.
VVD’ers zijn er nog steeds opgelucht over dat Femke Halsema, voormalig GroenLinks-leider, niet in het kabinet is gekomen. Dan was het er volgens de liberalen veel te links op geworden.
Femke Halsema is in 2012 gevraagd om minister worden. Lodewijk Asscher vroeg de voormalig GroenLinks-leider om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. De VVD zou haar benoeming echter hebben geblokkeerd. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt, aldus de Volkskrant.
Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd Halsema gebeld door Asscher. Op dat moment waren er nog onderhandelingen gaande tussen de VVD en de PvdA over het regeerakkoord. “Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?”, werd Halsema gevraagd.
Asscher laat weten dat hij inderdaad Halsema heeft gevraagd om de positie als minister te overwegen, maar geeft verder geen toelichting. Er zouden geen andere prominenten van andere partijen gevraagd zijn.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken. “Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling”, aldus Asscher in een tekstbericht aan Halsema.
Halsema vertrok in december 2010 uit de Haagse politiek. Zij was tot najaar 1997 lid van de PvdA maar zij werd in 1998 voor GroenLinks lid van de Tweede Kamer.
Halsema werd twee weken na de verkiezingen op 12 september 2012 gebeld door Lodewijk Asscher. ‘Lodewijk Asscher en ik’, schrijft Halsema, ‘hebben een paar keer koffie gedronken, de laatste keer toen hij twijfelde om vanuit de lokale Amsterdamse politiek de overstap te maken naar Den Haag.’
‘Wil je een plek overwegen?’
‘Ik dacht: ik ben alleen van waarde als het publiek mij ziet’
‘Ik ben nooit een prototypische GroenLinkser geweest. Toch is mijn hart altijd bij GroenLinks blijven liggen. Toen ik al twee jaar uit de politiek was, belde Lodewijk Asscher me. Het was twee weken na de verkiezingen in 2012 en GroenLinks was onder leiding van Jolande Sap naar vier zetels gegaan (van tien zetels in 2010, red.). Asscher vroeg of ik minister van Binnenlandse zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse handel wilde worden.
Ik dacht gelijk: ‘nee’, maar zei dat niet direct. Mijn politieke instinct werd meteen weer wakker. Al wilde ik het zelf niet, ik kon op z’n minst onderhandelingsruimte proberen te creëren voor iemand anders van GroenLinks. Vanuit de PvdA was het een briljant plan: door mij GroenLinks-minister te maken, zouden ze verzekerd zijn van de steun van GroenLinks.’
VVD en PvdA onderhandelden toen over het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. Asscher was toen nog wethouder in Amsterdam. Op 5 november 2012 werd hij beëdigd als vice-premier namens de PvdA en minister van Sociale Zaken. Bij het telefoontje valt Asscher met de deur in huis. ‘Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?’ zegt hij zonder aankondiging.
Ik schiet in de lach: een slechter moment voor zo’n wonderlijke vraag is er niet te kiezen. ‘Binnenlandse Zaken en de nieuwe portefeuille van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel zijn beschikbaar.’ Het gaat om een verzoek aan Halsema persoonlijk. Het is niet overdraagbaar aan een andere GroenLinkser. Er worden volgens Asscher geen prominenten van andere partijen benaderd.
Asscher wilde zijn aanbod aan Halsema niet toelichten maar laat wel weten dat haar verhaal klopt. Het blijft daarom onduidelijk wat hij beoogde: een – extra- vrouw in het kabinet of via Halsema steun van GroenLinks voor het kabinetsbeleid verwerven. Bij de verkiezingen was GroenLinks weliswaar teruggevallen van tien naar vier zetels maar in de Eerste Kamer, waar VVD en PvdA geen meerderheid hadden, had de partij vijf zetels. Dat zou te weinig zijn voor een meerderheid.
Daarvoor was dan bijvoorbeeld D66 nodig maar die partij is tijdens de formatie niet benaderd. Ook PvdA-leider Diederik Samsom bevestigt de versie van Halsema. ‘Tijdens de formatie kwam het idee naar boven iemand van buiten de coalitie te vragen voor een ministerschap. Dat zou onze wens om brede samenwerking te zoeken nog eens extra hebben kunnen benadrukken. Uiteindelijk heeft het tot niets geleid, hoe interessant en uitdagend de gedachte ook was’, laat Samsom weten.
Kemphanen
In haar politieke memoires beschrijft Halsema verder hoe ze in november 2011 ‘in paniek’ door Jolande Sap wordt gebeld. ,,Ze dreigt afgezet te worden door de fractie en weet niet wat te doen.” GroenLinks-Kamerleden Tofik Dibi en Ineke van Gent staan Sap naar het politieke leven. Halsema gaat met de drie kemphanen dineren, maar Dibi meldt zich kort daarna als tegenkandidaat voor het lijsttrekkerschap van Sap in 2012.
Trouw 31.03.2018 Tolerantie, gelijkheid, nationale trots: Femke Halsema eist de veren terug waar rechts mee is gaan pronken. Een voorpublicatie uit haar essay voor de Maand van de Filosofie.
In de weken na de verkiezing van Donald Trump tot president ontstaat op internet een kleine hype rond een ouder boek van Richard Rorty. In ‘Achieving Our Country’ (1998) voorspelt hij namelijk met grote precisie het aantreden van een reactionaire sterke man. Something will crack, schrijft Rorty, als de lagere middenklassen op zoek gaan naar een alternatief voor gladde bureaucraten, overbetaalde publie- ke bestuurders en vakbondsmannen, gehaaide juristen en postmoderne hoogleraren.
Als dat gebeurt, vervolgt Rorty, dan wordt ook de vooruitgang die sinds de jaren zestig is geboekt in de gelijkwaardige behandeling van zwarten en homoseksuelen uitgewist. En minachting voor vrouwen, dikwijls verpakt als grove grap, zal opnieuw populair worden.
Meer dan ‘Wim baarde Pim’
Hij dicht links grote verantwoordelijkheid toe voor de wrok en de gevoelens van verwaarlozing en vernedering die een groeiende groep burgers ontvankelijk maken voor cynische en demagogische politieke leiders. Zijn analyse is meer dan ‘Wim baarde Pim’, waarmee Frits Bolkestein ooit Wim Kok de zwartepiet wilde toespelen van de opkomst van Fortuyn.
Rorty opent zijn boek met de stelling dat nationale trots hetzelfde voor landen betekent als zelfrespect voor individuen: een noodzakelijke voorwaarde voor zelfverbetering. Bovendien maakt een tekort aan nationale trots een energiek en democratisch debat over de toekomst van de samenleving onmogelijk.
Burgers moeten zich emotioneel betrokken voelen, aangesproken worden door de idealen van historische politieke figuren, en kunnen geloven in het toekomstperspectief dat in de politieke geschiedenis van het land besloten ligt.
“De strijd om politiek leiderschap is deels een strijd tussen verschillende verhalen over de identiteit van een natie, en tussen symbolen die de grootsheid van de natie uitdrukken.” En hierin schiet links Amerika aan het einde van de twintigste eeuw dramatisch tekort.
Niet omdat de tegenstander (‘The Right’) betere kaarten heeft. Maar, zegt hij: “Links is per definitie de partij van de hoop. Links ziet de morele identiteit van ons land als iets wat nog moet worden verworven, in plaats van als iets wat moet worden beschermd.” Rechts vindt dat het land een afgebakende morele identiteit heeft, en vreest economische en politieke verandering, aldus Rorty.
Links Amerika, schrijft hij – en dat is waar zijn analyse pijn doet – heeft de hoop laten varen, reikt niet langer een toekomstperspectief aan en heeft geen fiducie in het vermogen van de Amerikaanse natie om zich te verbeteren. Vanaf de jaren zeventig keert progressief links zich naar binnen, legt de nadruk op ideologische zuiverheid, onderling en theoretisch conflict, identiteitspolitiek en verzet tegen de macht zonder geloof deze te kunnen hervormen.
Links wordt cultuurpessimistisch, analyseerde Rorty, die stierf in 2007 – voor het aantreden van Barack Obama. Ook Obama is er in zijn achtjarige presidentschap niet in geslaagd om het cynisme en de wanhoop die een groot aantal, vooral laagopgeleide, Amerikanen in de greep heeft, te keren: het is inmiddels te wijdverbreid, te diepgeworteld en te vaak bevestigd.
Integratiediscussie
In Nederland kreeg rond de millenniumwisseling de gedachte aanhang dat zich een ‘multicultureel drama’ afspeelde. Hoewel de oververtegenwoordiging van vooral jonge Marokkanen en Turken in de ‘verkeerde’ statistieken van werkloosheid en misdaad inderdaad zorgen baart, is de integratiediscussie zelden feitelijk of analytisch en mist zij praktische oplossingen.
Het is eerder een geloofsconflict. Als een Kamercommissie onder leiding van Stef Blok (VVD) in 2004 vaststelt dat de integratie van allochtonen niet is mislukt, leidt dat tot woedende reacties. Blok en de zijnen missen ‘realiteitszin’. Inmiddels betogen rechtse populisten dat vrijheid vooral betekent dat je verdrinkende vluchtelingen in de Middellandse Zee ‘dobbernegers’ mag noemen, als ze niet druk zijn de ondergang van het Avondland te voorspellen.
Het geloof in die ondergang leeft niet alleen onder conservatieve populisten. Ook veel van oudsher progressieve politici zien juist in de opkomst van het populisme het bewijs van neergang. Zo richt Alexander Pechtold zijn politieke ambities op het tegenhouden van extremisme. Lodewijk Asscher betoogt dat ‘de tijd van minder’ aanbreekt, ook van minder verwachtingen van politieke interventies.
Al sinds de jaren tachtig is de belangrijkste progressieve waarde in de verdrukking gekomen: de hoop dat wij als samenleving in staat zijn ons te verbeteren. En het besef dat Nederland een relatief jonge natie is, die kan terugkijken op een indrukwekkende geschiedenis van bevrijding en emancipatie, en van een klassieke en conservatieve standenmaatschappij is veranderd in een egalitaire maar ook gevarieerde samenleving, die – zij het nog niet genoeg – kinderen uit kwetsbare milieus een weg naar goede opleidingen en carrières biedt.
Hoopgevende initiatieven
Ondanks de sfeer van ‘alles wordt minder’ zijn wel degelijk tal van hoopgevende initiatieven ontplooid. Zo forceerde het plan voor de verpleeghuiszorg van Hugo Borst en Carin Gaemers een doorbraak in de vastgeroeste verhoudingen in de zorg. De deeleconomie krijgt vorm in gedeelde kantoren, werkplaatsen en auto’s. Denk ook aan de klimaatwet die de PvdA en GroenLinks samen hebben ontworpen.
De talrijke burgerinitiatieven om asielzoekers een betere opvang, dagbesteding en toekomst te bieden. De #MeToobeweging die wereldwijd, ook in Nederland, de wijdverbreide seksuele intimidatie aan het licht brengt en jonge meisjes onafhankelijker en zelfbewuster maakt. De dwarse, onafhankelijke platforms voor diepgravende onderzoeksjournalistiek. De talloze sociale ondernemingen die iets doen aan voedselverspilling, ‘plastic soep’, afvalbergen, armoede en analfabetisme. Enzovoort, enzovoort.
Het is een nauwelijks representatieve opsomming van de tegenbeweging die er wel degelijk is, en die zich keert tegen de verlammende werking van technocratie en defaitisme. Maar, anders dan in de jaren zestig en zeventig, vormt zich om deze initiatieven heen geen progressieve beweging van intellectuele en politieke leiders die deze met elkaar verbinden en kracht geven, en daarmee het heersende paradigma van cultuurpessimisme en polarisatie vervangen door een van hoop.
Bijl
Hoop is niet, schrijft Rebecca Solnit in ‘Hope in the Dark’ (2004), het geloof dat alles als vanzelf goed zal komen, maar een bijl waarmee je in geval van nood een deur openbreekt. Dat kan alleen, voegt ze eraan toe, als we onze geschiedenis kennen en weten wat we in het verleden al veroverd hebben -‘herinnering produceert hoop’.
Solnits ideeën vertonen grote gelijkenis met die van Rorty: beiden menen dat maatschappelijke verandering begint met de strijd om de collectieve herinnering, de toe-eigening van de geschiedenis: “De verhalen die we vertellen over wie we waren en wat we deden, vormen ons in wat we kunnen en zullen doen.”
Het zijn precies deze twee elementen (trots op het verleden, verbeelding van de toekomst) die in de progressieve beweging verweesd zijn geraakt. ‘Nieuwrechts’, met als grote gangmaker Frits Bolkestein, heeft haar twee slagen toegebracht, schrijft socioloog Merijn Oudenampsen in zijn proefschrift ‘The conservative embrace of progressive values’.
Eerst wordt vanaf begin jaren negentig de progressieve consensus over de samenleving veroordeeld als politiek correct, wereldvreemd en soms gevaarlijk. Terwijl links zich in de verdediging laat drukken, worden vanaf de Fortuynrevolte – oh, ironie – progressieve waarden als conservatief gedachtengoed gepresenteerd.
Vooral de vrijheid van meningsuiting, de gelijkheid van man en vrouw en van hetero- en homoseksuelen worden symbolen van de nieuwrechtse, populistische beweging. Progressieve politici worden geportretteerd als verraders van die waarden, als zij bijvoorbeeld een algemeen verbod op hoofddoekjes niet steunen.
Tegelijkertijd doet nieuwrechts de verdere vooruitgang en emancipatie in de ban. Gelijkheid van man en vrouw is goed, maar de emancipatie is doorgeschoten: de samenleving moet namelijk niet te veel feminiene trekjes krijgen. Even gemakkelijk als men met verbodsbepalingen dreigt om de godsdienstvrijheid van moslims te beperken, zo afkerig is men van quotaregelingen die bedrijven dwingen om vrouwelijke werknemers betere posities te geven.
Met zoveel rechtse bravoure zou je bijna vergeten dat alle grote veranderingen in de jaren zestig en zeventig zijn bevochten door activisten, daarin gesteund door progressieve intellectuelen en politici; bevochten op Bolkestein (die tegen de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht stemde) en de zijnen.
Onomkeerbaar
De grote emancipatiegolven in de vorige eeuw, die in de jaren zestig en zeventig naar een voorlopig hoogtepunt klommen, zijn voortgestuwd door de progressieve beweging. Progressieven hebben vanuit vakorganisaties, sociale bewegingen en politieke partijen gelijke rechten bedongen voor arbeiders, homoseksuelen, vrouwen, migranten en gehandicapten.
De woningwet en de volkshuisvesting, de oudedagsvoorzieningen, de medezeggenschap en de Mammoetwet die het voor arbeiderskinderen gemakkelijker maakte om door te stromen naar het hoger onderwijs: allemaal maatregelen die de maatschappelijke verhoudingen ingrijpend en onomkeerbaar hebben veranderd.
Nationalisme is niet per se conservatief of reactionair, patriottisme en vaderlandsliefde zijn wel degelijk verenigbaar met progressieve waarden zoals openheid, tolerantie of kosmopolitisme. Nationale identiteit is immers een product van de verbeelding, van de verhalen die telkens opnieuw worden verteld en symbolen waar grote culturele betekenis aan wordt toegedicht, zo betoogt Benedict Anderson in 1983 in ‘Imagined Communities’.
Dat geldt niet alleen voor het ‘Wilhelmus’ (pas sinds 1932 volkslied), maar ook voor politieke keuzes (euthanasie, homohuwelijk), of voor hoe we ons nationale zelfbeeld mede laten bepalen door hoe we schokkende gebeurtenissen gedenken (Tweede Wereldoorlog) of vergeten (politionele acties).
Daarbij is nationalisme – beter heet het dan patriottisme – wel degelijk verenigbaar met internationalisme, zoals H.M. van Randwijk in 1947 in een prachtig manifest tegen de politionele acties laat zien. “Omdat ik Nederlander ben zeg ik nee! tegen het geweld dat thans door ons in Indonesië gepleegd wordt.
Mijn volk wortelt niet in de duistere driften van bloed en bodem, maar in een erkenning van normatieve zedelijke beginselen. Die wil ik toegepast zien en daarom wijs ik een koloniale oorlog af.” Van Randwijk noemt Nederland ‘een in recht en menselijkheid gewortelde gemeenschap’ en legt daarmee een dwingend fundament. Het is ook een nog onvervulde opdracht tot maatschappelijke verbetering.
De erfgenaam van Nederland als een ‘open, tolerant en democratisch land’ (Baudet) is niet ‘nieuwrechts’, maar de progressieve beweging. Of zoals ik ooit wat pesterig vroeg tijdens Balkenende’s normen- en waardendebat: “Door welke politieke geschiedenis en idealen willen wij ons laten inspireren?
Wat houden wij de mensen – vooral jongeren en migranten – voor als lichtend voorbeeld? Is dat de benepen conservatieve moraal van gehoorzaamheid, zwerfvuil en hondepoep? Of zijn dat de progressieve waarden van tolerantie en openheid, van mensenrechten in buiten- en binnenland, van vrijheidsrechten die de gewone man tot een gelijkwaardige partner maken van de macht?”
Progressieve politici die zich buiten het debat over de nationale identiteit plaatsen, of dat als conservatief en eng-nationalistisch terzijde schuiven, doen zichzelf tekort. Zij zijn de dragers van een traditie die aandacht, verdediging en waardering verdient. Door de weerzin tegen nationalisme kan de collectieve herinnering verarmen en kunnen er belangrijke delen van de geschiedenis uit verdwijnen of er alleen als karikatuur in voortleven.
Rorty merkt terecht op dat een betekenisvolle discussie over de toekomst van de samenleving alleen kan plaatsvinden als er een zeker nationaal bewustzijn is. Ook als je hoopt op een wereldfederatie en op wereldburgerschap zullen natiestaten de uitvoering daarvan op zich moeten nemen. En staten zijn daar alleen toe bereid als hun inspanningen hun burgers met trots vervullen.
Joop den Uyl
“Het socialisme zal zich zijn afkomst uit de wereld van droom en verlangen der utopie meer moeten herinneren, wil het niet het lot ondergaan van de mummificering”, zo waarschuwde Joop den Uyl in 1978.
Niet omdat hij een utopist was: hij vreesde juist de reëel bestaande utopie die in Oost-Europa, in China, Rusland en Cambodja grote verwoestingen aanrichtte, en verdedigde met hartstocht ‘de smalle marges van de democratische politiek’. Niettemin herinnerde hij de PvdA nadrukkelijk aan ‘de wereld van droom en verlangen’, omdat de partij zo verweven raakte met andere machtige instituties dat zij er niet meer goed van was te onderscheiden.
Het heeft niet mogen baten. Toen de hartverscheurende bewijzen zich opstapelden dat de reëel bestaande utopie altijd uitmondde in een dystopie, zoals filosoof Hans Achterhuis het verwoordde, raakte het utopisme in ongerede. Daarmee verdween ook het onderscheid met het utopisme dat zich wél binnen de grenzen van de democratische rechtsstaat beweegt.
Pas sinds een klein aantal jaren maakt het utopisme zich enigszins los van de zware kwalificaties van totalitarisme en onvrijheid, en ontstaat er belangstelling voor de utopie als een zinnebeeld. Zo’n utopie is geen blauwdruk maar eerder een vrijplaats voor verbeelding en overdenking van de mogelijke verandering van de samenleving.
De laatste jaren worden utopische experimenten voorzichtig weer gewaardeerd. Zonder zijn afkeer voor valse ‘beloften van het paradijs’ te verliezen, bekent Achterhuis zich tot de ‘kleine utopie’, zoals het basisinkomen. Dat kan een omwenteling in de sociale verhoudingen teweegbrengen, maar hoeft, geleidelijk ingevoerd, het weefsel van de samenleving niet te vernietigen.
Er zijn andere grote problemen die enkel door de verbeeldingskracht in te roepen, door een andere samenleving te schetsen, kunnen worden ontleed en misschien wel opgelost. Voor het klimaatprobleem, de voedselschaarste en de ongelijke toegang tot hulpbronnen moeten we een alternatieve economie verkennen, niet langer op de harde competitie van het kapitalisme gebouwd.
De miserabele omstandigheden waarin miljoenen vluchtelingen verkeren, dwingen ons om na te denken over het ontwikkelen van nieuwe, duurzame gemeenschappen in de regio’s van herkomst. En in onze eigen samenleving verdienen de duizenden die niet in het arbeidsproces mee kunnen komen, een ontspannen en waardig alternatief.
Het vergt verbeelding en creativiteit om het onderwijs en de gezondheidszorg te bevrijden van het controlefetisjisme van semipublieke managers en bestuurders, en het opnieuw, kleinschaliger te organiseren. En voordat de regels voor de landbouw, de energievoorziening, de ruimtelijke ordening of het openbaar vervoer weer eens worden aangepast, moet eerst een toekomstbeeld van onze stedelijke samenleving worden ontwikkeld.
Onvervuld verlangen
Anders dan de populistische onheilsprofeten vaak suggereren, bevindt Nederland zich niet op een hellend vlak. Wij zijn niet de machteloze getuigen van ‘een duizelingwekkend destructieproces’, zoals Baudet dat omschrijft.
Wel zijn wij een land waar een groot onvervuld verlangen rondwaart, naar grotere rechtvaardigheid en meer menselijkheid. Dat verlangen wordt niet vervuld door repressie of controle, door polarisatie of onderlinge verwijten. Wel door trots, hoop en verbeelding. Toch is ook dat niet genoeg. Utopieën en zinnebeelden krijgen pas betekenis als ze worden vertaald in praktische politiek, in stapsgewijze hervormingen.
Lang geleden, in 1972, schoven de progressieve partijen de onderlinge electorale competitie opzij en gaven zij voorrang aan de gezamenlijke wens de samenleving te verbeteren. Toen overheerste het besef dat alleen door een blok te vormen en gelijktijdig de macht te zoeken de belofte aan de bevolking van emancipatie en bevrijding kon worden ingewilligd.
In het huidige populistische klimaat, waarin progressieve waarden met voeten worden getreden en waarin hoop teloorgaat door vervreemding en polarisatie, wordt met onderlinge concurrentie kostbare tijd verdaan. Alleen met samenwerking kan een keerpunt worden bereikt.
Dit is een voorpublicatie uit Femke Halsema’s essay voor de Maand van de Filosofie, ‘Macht en verbeelding’, dat vandaag verschijnt. Haar theatercollege ‘Een Vrij Land’ is te zien in Haarlem (4/4), Zoetermeer (10/4) en Meppel (10/4), zie femkehalsema.nl
Criminoloog en socioloog Femke Halsema (Haarlem, 1966) was van 1998-2011 Tweede-Kamerlid voor GroenLinks.
Nationalisme, gelijke rechten voor homo’s, vrijheid van meningsuiting: rechtse politici pronken ermee. Femke Halsema, oud-fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, eist die progressieve veren terug.
Trouw 30.03.2018 In haar Essay voor de Maand van de Filosofie – dat vandaag uitkomt en waarvan morgen delen verschijnen in Trouws zaterdagbijlage Letter&Geest – betoogt Halsema dat nieuw-rechts de vooruitgang heeft gekaapt.
En dat het die vooruitgang nu laat stagneren. ‘Met zoveel rechtse bravoure zou je bijna vergeten dat alle grote veranderingen in de jaren zestig en zeventig bevochten zijn door progressieve geesten’, schrijft Halsema. Ze wijst op volkshuisvesting en AOW, op rechten voor arbeiders, homo’s, vrouwen, migranten en gehandicapten, op vrijheid van meningsuiting. Dat alles heeft Nederland een ‘open, tolerant en democratisch land’ gemaakt, citeert ze Baudet, om eraan toe te voegen dat niet nieuw-rechts, maar ‘de progressieve beweging’ van nu daar de erfgenaam van is.
Rechts is links te slim af
Halsema stelt dat rechts links te slim af is geweest. ‘Terwijl links zich in de verdediging laat drukken, worden vanaf de Fortuynrevolte – o ironie – progressieve waarden als conservatief gedachtengoed gepresenteerd. Vooral de vrijheid van meningsuiting, de gelijkheid van man en vrouw en van hetero- en homoseksuelen worden symbolen van de nieuwrechtse, populistische beweging. Progressieve politici worden geportretteerd als verraders als zij bijvoorbeeld een algemeen verbod op hoofddoekjes niet steunen.’
Halsema, zelf een progressief politicus – ze was van 1998 tot 2011 Tweede Kamerlid voor GroenLinks, eist de progressieve waarden van toen weer op voor links, bogend op een rijk verleden, en hoop biedend voor de toekomst. Zo bepleit ze links nationalisme: trots op een land dat homohuwelijk en euthanasie geregeld heeft, en pal staat voor tolerantie.
Lees ook:
Er is in Nederland genoeg steun voor standpunten die vanouds als links of progressief gelden, maar toch delft links maatschappelijk en politiek gezien vaak het onderspit.
AD 07.03.2016 Heftig en een tikje hysterisch, noemt ze de politieke atmosfeer anno nu, 5 jaar na haar eigen vertrek van het Binnenhof. Femke Halsema (49) heeft er afstand van genomen, sluit een ministerpost uit, maar windt zich soms toch nog op over de politiek. Over het gebrek aan leiderschap, bijvoorbeeld. ‘Hoe vaak hebben wij Mark Rutte gehoord nadat asielzoekers werden bedreigd?’
Je weet nooit waar de onrust vandaan komt, aldus Femke Halsema.
In haar politieke memoires, die vorige week verschenen onder de titel Pluche, beschrijft Femke Halsema hoe ze maanden na haar vertrek als politiek leider van GroenLinks nog steeds elke ochtend met hartkloppingen wakker wordt. ,,Het is een gevoel van naderend onheil dat je moet afwenden,” vertelt ze. ,,Het is ook een gevoel van latente opwinding.
Je weet nooit waar de onrust vandaan komt. Het kan ook betekenen dat niet jij, maar een minister in zijn hemd wordt gezet en je dus aan de bak moet. Dat onheilsgevoel komt altijd van een kant die je niet verwacht. En eigenlijk ben je jarenlang erg moe en daar merk je niets van door de adrenaline. Je bent opgewonden en zenuwachtig vanwege de dingen die staan te gebeuren en je hebt een moordend ritme tot 23.00 uur ’s avonds. Dan val je thuis op de bank ogenblikkelijk in slaap met een derderangsserie.”
Tegenwoordig doet ze bestuurlijk werk voor werkgevers in de gehandicaptenzorg, een groot uitgevershuis, Stichting Vluchteling en het Aids Fonds. Daarnaast schrijft ze voor De Correspondent, werkt aan een boek en een documentaireserie met haar geliefde. Voorts zorgt ze voor haar opgroeiende tweeling. De eerste 2 jaar na het vertrek uit Den Haag, in 2011, heeft ze er niet aan gedacht, een boek. ,,Het moest geen therapeutisch boek zijn. Ik had er ook lang geen zin in, ik was een nieuw leven begonnen en het was ook lang niet altijd leuk om terug te kijken.”
Ik had er ook nog eentje die mijn huis in de fik wilde steken, aldus Femke Halsema.
In uw boek beschrijft u hoe u in november 2011 wordt gebeld door uw opvolgster Jolande Sap. Ze zegt: ik dreig te worden afgezet. Hoe kan na uw vertrek een goede fractie verkruimelen tot een groep gekken die elkaar de hersens inslaan?
,,Emoties. De rem die in politiek op emoties moet staan, werd losgelaten, in de fractie en binnen de partij. Iedereen raakte van streek. Iedereen voelde zich ook gerechtigd van streek te zijn. Ik kan daar geen schuldige aanwijzen: alles wat mis kon gaan ging mis. De ruzies kwamen onder een vergrootglas te liggen. De regie was weg.”
Was er een alternatief voor Sap geweest? Heeft u zich die keus kwalijk genomen?
,,Nee. Sap is óók een goede politica. Maar je hebt de wet van Murphy en er was de missie naar Kunduz. Het financiële akkoord dat ze sloot, werd wél goed ontvangen. Ze heeft veel goed gedaan. Het is ook het ongeluk van de mediacratie: het moment van zo’n stekker in de Tweede Kamer…
Jaren eerder heb ik de fout gemaakt om een telraampje mee te nemen naar de Tweede Kamer om aan te tonen dat premier Balkenende niet kon rekenen. Dat was lang voordat GeenStijl in Den Haag arriveerde. De les is: neem geen attributen mee naar de Tweede Kamer.”
U bent serieus bedreigd, had zes beveiligers om u heen. Daarom hebt u op het punt gestaan te stoppen als politica. U hebt ook de bedreigers opgezocht, één keer in de rechtszaal en op het politiebureau. Is dat de criminoloog in u?
,,Ja, ik heb als criminoloog geijverd voor mediation tussen dader en slachtoffer. Als dat lukt, dan ziet het Openbaar Ministerie van strafvervolging af. Het idee was dat je als slachtoffer de regie terugwon. En we wilden onze dochter later kunnen laten zien dat papa en mama voor haar zijn opgekomen.
Ik was daar zo veel bozer over toen het mijn dochter aanging. Ik had er ook nog eentje die mijn huis in de fik wilde steken, die verschool zich achter satire. Voor sommige ‘reaguurders’ of bedreigers is dat een alibi geworden om te bedreigen of te schelden.”
Ik ben niet bereikbaar voor dat soort dingen, aldus Femke Halsema.
Hoe kan het dat links zo onsexy is dat PvdA, SP en GroenLinks samen maar 35 zetels halen?
,,In tijden van crisis neemt het conservatisme altijd toe, door onzekerheid. Daarom is de SP nu de populairste van de drie. In Nederland is een heel sterke anti-linkse atmosfeer. Heel vaak wordt de suggestie gewekt dat de problemen door links komen. Dat is volstrekte onzin, want daarmee geeft rechts de underdog de schuld van problemen die ze zelf heeft veroorzaakt. De VVD regeert al decennia. Dat is het nieuwe CDA, ze plaatsen ook overal VVD’ers op posities.”
Hoe komt deze politieke tijdgeest op u over?
,,Heftig en een tikje hysterisch. Ik houd vrij veel afstand van politiek, ik bemoei me er niet mee. Ik erger me er weleens aan dat in al die jaren dat ik nog politicus was, vanaf de aanslagen op de Twin Towers, politiek leiders van CDA, PvdA en VVD geen werkelijk moreel leiderschap toonden in antwoord op de tijdgeest.
Balkenende zei na de moord op Theo van Gogh: ‘Zo gaan wij niet met elkaar om in Nederland’. De week erna ging hij naar een viering van het Suikerfeest. Doe me een lol. Zo moet je het niet doen.
Maar hoe vaak hebben wij Mark Rutte gehoord nadat asielzoekers werden bedreigd? Bij de macht in Nederland hoort dat je de minderheden altijd moet beschermen. Of ze nou religieus zijn, of politiek. Dat doe je niet door weg te kijken. Als asielkinderen met oorlogstrauma’s door hordes tuig met vuurwerk in een sporthal worden aangevallen, dan ga je daar héén als minister-president. Zo. Politieker dan dat maak ik het niet vandaag!”
Zit u in de kaartenbak van GroenLinks-bewindslieden van de nieuwe leider Jesse Klaver?
,,Nee, ik ben niet beschikbaar voor dat soort dingen. Ik werk nu aan mijn volgende boek, over een grote strafzaak.”
Elsevier 07.03.2016 De politieke memoires van Femke Halsema geven een interessant inkijkje in het Haagse spel. Helaas biedt de voormalig GroenLinks-leider in haar boek geen antwoord op de vraag waarom links de regie verloor in het islamdebat.
Weinig Nederlandse politici geven hun memoires prijs aan het publiek. Amerikaanse openbaarheid past kennelijk niet in de polderpolitiek. Bovendien ambiëren de meeste politici na de landelijke politiek een nieuwe bestuurlijke functie, en zijn daarom terughoudend over collega’s.
Politici zie je altijd en overal opduiken. Maar Femke Halsema, oud-leider van GroenLinks schreef een goed leesbaar boek over de periode waarin zij in Den Haag in het hart van de Nederlandse politiek actief was: Pluche. Politieke memoires.
Euforie
Halsema nam definitief afscheid van de politiek, maar niet van haar ideologie. Terecht keert zij zich tegen het antipolitieke cynisme en verdedigt de politiek als ambacht: ‘Net als het gevoel van triomf, van euforie, als ik terugloop naar mijn blauwe stoel en aan het geroffel op de Kamerbanken hoor dat het pleit heb gewonnen.’
Precies, een pleit moet je winnen! Halsema erkent, hoe subtiel ook, de noodzaak om deel te nemen aan de macht. Dat moet het einddoel zijn van een politicus. Hierin schuilt ook de zwakte van GroenLinks: de leden en de kaders van die partij zijn dogmatisch en niet pragmatisch – idealistisch en niet ambachtelijk.
Drama
Elke poging tot deelname aan de macht zal stranden in de partij,zie bijvoorbeeld de steun aan de Verenigde Staten bij het verwijderen van de Taliban en de steun aan de Kunduz-missie.
De politiek-correcte kranten en journalisten prezen Job Cohen (PvdA) de hemel in. Hij werd gezien als de man die Nederland bijeen kon houden. Deze misvatting ontaardde in een drama voor Cohen als persoon en voor zijn politiek-correcte aanhang in de grote kranten. Voor het mislukken van Cohen werd een vreemde verklaring verzonnen: in dit maatschappelijke klimaat zou een beschaafde politicus als Cohen niet kunnen functioneren.
Eerlijk
Iedereen was dus onbeschaafd, behalve Cohen. Nu lezen wij in het boek van Femke Halsema dat het chagrijn van Cohen een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan het mislukken van de onderhandelingen voor Paars-plus. Ook het chagrijn van Jacques Wallage als informateur namens de PvdA droeg bij aan deze mislukking. Cohen en Wallage zijn politieke generatiegenoten.
Ook over de SP is Halsema eerlijk en glashelder: ‘In de Kamer werkt de SP alleen met andere partijen samen als dat absoluut noodzakelijk is. Een borrel drinken met politici van andere partijen is uit den boze net als gewoon, oppervlakkig gekeuvel.’
Geregeld stelde Halsema de volgende vraag aan de latere SP-leider Agnes Kant: ‘Goeiemorgen Agnes, waar zijn we vandaag boos over?’ Ook de SP heeft moeite met machtsdeelname. Behoud van de linkse onfeilbaarheid gaat voor het politieke ambacht.
Waarheidsvinding
Het was niet bekend dat Jan Peter Balkenende (CDA), toen nog premier, in 2010 tijdens de verkiezingsstrijd Femke Halsema om hulp vroeg. De strijd ging tussen Cohen en Mark Rutte (VVD), waardoor het CDA totaal buiten beeld viel.
Dus vroeg Balkenende aan Halsema: ‘We spreken af dat we elkaar aanvallen op onderwerpen die voor ons beider profiel gunstig zijn. Bijvoorbeeld over het drugsbeleid hebben wij heldere tegengestelde meningen en een conflict daarover helpt ons allebei.’ Jan Peter was de weg kwijt: wie was in 2010 geïnteresseerd in een debat over het drugsbeleid!
Femke Halsema geeft geen antwoord op de vraag waarom links geen regie had over het islamdebat. Zij kan klagen over populisme en het harde klimaat, maar daarmee komt nog geen helderheid over het gebrekkige leiderschap van links in het islamdebat.
Religiekritiek
Eigenlijk had het linkse deel van Nederland alle kansen om dit debat in een emancipatoir kader te plaatsen. Liberalen en conservatieven hadden weinig ervaring met en gevoel voor religiekritiek ten dienste van emancipatie van groepen en individuen.
Tot twee keer toe hadden de PvdA en GroenLinks de gelegenheid om het islamdebat naar zich toe te trekken. De eerste keer betrof het een medewerker van de Wiardi Beckman Stichting, Ayaan Hirsi Ali. Maar PvdA en GroenLinks keerden zich tegen Ayaan.
De tweede keer betrof het Ehsan Jami, PvdA-gemeenteraadslid in Voorburg. Hij wakkerde het debat aan rond afvalligheid en godsdienstvrijheid in de islam. Ook hij werd niet gesteund door links. Sterker nog, hij werd tegengewerkt.
Hoofddoek
De discussie over de islam is een wezenlijk vraagstuk. Links – en dus ook Femke Halsema – verdedigde soms de meest reactionaire kant van de islam. Een voorbeeld hiervan is de kwestie rond het dragen van een hoofddoek. Halsema is een vurige voorstander van het incorporeren van hoofddoek binnen het Nederlandse staatsbestel.
Bij de onderhandelingen omtrent Paars-plus werd ook gesproken over een burqaverbod: ‘Ik stel voor om daarmee akkoord te gaan in ruil voor het accepteren van hoofddoekjes in publieke functies zoals bij de politie. Tot mijn grote verbazing stemt de VVD daarmee in.’ Verbazingwekkend inderdaad – maar de rechtsstaat moet een neutrale uitstraling hebben.
Femke Halsema schreef een mooi boek dat aanleiding geeft tot reflectie en politieke waarheidsvinding.
NU 05.03.2016 Premier Mark Rutte voelde er in 2012 niets voor om Femke Halsema als minister aan te stellen in zijn kabinet. Vrijdag werd bekend dat de PvdA de GroenLinks-politica hierover had benaderd.
Maar de VVD vond dit geen goed plan, bevestigde Mark Rutte vrijdagavond inMet het oog op morgen.
“We gingen ervan uit dat we gingen regeren met de PvdA, en niet met een andere partij erbij”, meldde hij. “Ik heb een hoge pet op van Femke Halsema en heb heel goed met haar samengewerkt in onze oppositietijd. Maar die vorm van vernieuwing ging voor de VVD te ver.”
In het kabinet Den Uyl zaten eerder bijvoorbeeld wel allerlei bewindslieden zonder directe politieke binding. “Dat werkte in de jaren zeventig”, aldus Rutte. “Maar nu niet meer.” Ook de overweging om via Halsema in de Tweede en Eerste Kamer steun van GroenLinks te krijgen voor zijn kabinetsplannen, was geen reden om het idee toch te overwegen.
Ontwikkelingssamenwerking
Lodewijk Asscher vroeg Halsema in 2012 om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verscheen.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken.
Telegraaf 05.03.2015 VVD’ers zijn nog steeds opgelucht dat Femke Halsema, voormalig GroenLinks-leider, niet in het kabinet is gekomen. Dan was het er volgens liberalen veel te links op geworden.
De oud-politica heeft verklapt dat ze door vicepremier Asscher werd gepolst om minister te worden in het huidige kabinet. Binnenlandse Zaken of Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking was de keus. Nog voordat ze echt kon beslissen over die laatste portefeuille, de eerste hoefde ze niet, staken de liberalen er al een stokje voor. De VVD wilde er niets van weten.
Met die politieke zet zijn de liberalen nog steeds in hun nopjes. „Ik denk dat zij een prettige collega is, maar ik vind GroenLinks wel erg links”, zegt VVD-minister Kamp (Economische Zaken) terugkijkend. Hij moest al slikken dat er met de PvdA moest worden samengewerkt en met GL erbij zou het Kamp wat te gortig zijn geworden.
Minister Blok (Wonen en Rijksdienst) herinnert zich het moment in de onderhandelingen nog dat de optie op tafel kwam. „Het lag niet heel erg voor de hand”, vond de liberale bewindsman meteen. Alleen VVD en PvdA moesten gaan samenwerken stond in alle adviezen destijds, daar zat geen andere partij bij. Dus toen Asscher toch met GL op de proppen kwam was dat volgens hem „geen groot onderwerp”. Omdat hij er snel klaar mee was? „Ja”, grijnst hij.
Rutte: ‘Niet superenthousiast’
Premier Rutte wil niet al teveel kwijt over het voorval. „Het klopt dat dat de VVD daar niet onmiddellijk alle voordelen van inzag”, zegt hij met gevoel voor understatement over het plan. De liberalen werden er volgens hem „niet onmiddellijk superenthousiast van”. VVD-staatssecretaris Wiebes (Financiën) heeft een positieve insteek. Hij is vooral blij dat minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) nu zijn ’dolleuke collega’ is.
Bij de PvdA’ers lijkt de mislukte poging om het kabinet linkser te maken, nog een klein beetje te steken. Asscher wil over de details niet veel kwijt. Koenders zegt eerlijk dat het ’hartstikke leuk was geweest’. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken), die de baan heeft die Halsema afwees, is vileiner: „O, er zijn heel veel mensen in gedachten even minister geweest. Daar zijn lange lijsten van.” Volgens hem zijn er ook heel veel mensen ooit eens gepolst voor er definitieve keuzes werden gemaakt: „Meestal praten mensen er niet over.”
AD 04.03.2015 De PvdA-top heeft geprobeerd voormalig GroenLinks-leider Femke Halsema en haar partij aan boord te krijgen in het huidige kabinet van VVD en PvdA. De huidige vice-premier Lodewijk Asscher belde met Halsema en liet haar de keuze uit twee ministeries. De VVD schoot het PvdA-plannetje af. Deze tot nu toe onbekende bladzijde van de laatste kabinetsformatie wordt onthuld in het door Halsema geschreven boek Pluche, dat vandaag uitkomt.
Minister Asscher bevestigde donderdagmiddag de gang van zaken. ,,Het klopt, ik heb de drukproeven gelezen.” Hij wilde verder geen toelichting geven. Ook in het VVD-onderhandelingsteam van 2012 wordt het verhaal bevestigd. ,,Het was een heel serieuze optie die op tafel lag, maar we hebben hem er van afgeschoten.”
Een coalitiebron meldt dat premier Rutte eerder deze week desgevraagd zei er ‘geen scherpe herinnering aan te hebben’. Na de verkiezingen van 2012 werd de VVD de grootste partij, met 41 zetels. De PvdA kreeg er 38. Door het vier zetels tellende GroenLinks erbij te vragen, zou links in de coalitie getalsmatig groter zijn: 42 zetels.
Coalitie
Bovendien nam Groenlinks ook nog eens vijf zetels mee uit de Eerste Kamer. Daardoor zou de coalitie samen 35 zetels hebben en er nog maar twee nodig hebben voor de meerderheid. Halsema mocht van Asscher kiezen uit het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties en het nieuwe ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Kemphanen
De volgende dag liet Asscher aan Halsema weten dat de liberalen het voorstel van tafel hadden geveegd. In haar politieke memoires beschrijft Halsema verder hoe ze in november 2011 ‘in paniek’ door Jolande Sap wordt gebeld. ,,Ze dreigt afgezet te worden door de fractie en weet niet wat te doen.” GroenLinks-Kamerleden Tofik Dibi en Ineke van Gent staan Sap naar het politieke leven. Halsema gaat met de drie kemphanen dineren, maar Dibi meldt zich kort daarna als tegenkandidaat voor het lijsttrekkerschap van Sap in 2012
Telegraaf 03.03.2016 Dat meldt Halsema in haar nieuwe boek Pluche, weet de Volkskrant. Ze vertelt dat vice-premier Asscher haar vroeg om minister van Binnenlandse Zaken te worden of minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Binnenlandse Zaken wilde ze niet, maar nog voordat Halsema kon beslissen over de andere portefeuille, blokkeerde de VVD het idee al. Halsema zegt dat Asscher haar wilde als GroenLinkser zodat de PvdA een bondgenoot had tegen de VVD, die meer Kamerzetels heeft.
NU 03.03.2016 Femke Halsema is in 2012 gevraagd om minister worden. Lodewijk Asscher vroeg de voormalig GroenLinks-leider om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. De VVD zou haar benoeming echter hebben geblokkeerd. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt, aldus de Volkskrant.
Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd Halsema gebeld door Asscher. Op dat moment waren er nog onderhandelingen gaande tussen de VVD en de PvdA over het regeerakkoord. “Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?”, werd Halsema gevraagd.
Asscher laat weten dat hij inderdaad Halsema heeft gevraagd om de positie als minister te overwegen, maar geeft verder geen toelichting. Er zouden geen andere prominenten van andere partijen gevraagd zijn.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken. “Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling”, aldus Asscher in een tekstbericht aan Halsema.
VK 03.03.2016 Lodewijk Asscher heeft Femke Halsema in 2012 gevraagd minister te worden in het kabinet van VVD en PvdA. Ze kon kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking. De VVD blokkeerde echter haar mogelijke benoeming.
Dit schrijft de voormalige GroenLinks-leider in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt. Zaterdag verschijnt hierover een interview met Halsema in Volkskrant Magazine.
Halsema vertrok in december 2010 uit de Haagse politiek. Zij was tot najaar 1997 lid van de PvdA maar zij werd in 1998 voor GroenLinks lid van de Tweede Kamer.
Halsema werd twee weken na de verkiezingen op 12 september 2012 gebeld door Lodewijk Asscher. ‘Lodewijk Asscher en ik’, schrijft Halsema, ‘hebben een paar keer koffie gedronken, de laatste keer toen hij twijfelde om vanuit de lokale Amsterdamse politiek de overstap te maken naar Den Haag.’
‘Wil je een plek overwegen?’
‘Ik dacht: ik ben alleen van waarde als het publiek mij ziet’
‘Ik ben nooit een prototypische GroenLinkser geweest. Toch is mijn hart altijd bij GroenLinks blijven liggen. Toen ik al twee jaar uit de politiek was, belde Lodewijk Asscher me. Het was twee weken na de verkiezingen in 2012 en GroenLinks was onder leiding van Jolande Sap naar vier zetels gegaan (van tien zetels in 2010, red.). Asscher vroeg of ik minister van Binnenlandse zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse handel wilde worden.
Ik dacht gelijk: ‘nee’, maar zei dat niet direct. Mijn politieke instinct werd meteen weer wakker. Al wilde ik het zelf niet, ik kon op z’n minst onderhandelingsruimte proberen te creëren voor iemand anders van GroenLinks. Vanuit de PvdA was het een briljant plan: door mij GroenLinks-minister te maken, zouden ze verzekerd zijn van de steun van GroenLinks.’
VVD en PvdA onderhandelden toen over het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. Asscher was toen nog wethouder in Amsterdam. Op 5 november 2012 werd hij beëdigd als vice-premier namens de PvdA en minister van Sociale Zaken. Bij het telefoontje valt Asscher met de deur in huis. ‘Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?’ zegt hij zonder aankondiging.
Ik schiet in de lach: een slechter moment voor zo’n wonderlijke vraag is er niet te kiezen. ‘Binnenlandse Zaken en de nieuwe portefeuille van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel zijn beschikbaar.’ Het gaat om een verzoek aan Halsema persoonlijk. Het is niet overdraagbaar aan een andere GroenLinkser. Er worden volgens Asscher geen prominenten van andere partijen benaderd.
Asscher wil zijn aanbod aan Halsema niet toelichten maar laat wel weten dat haar verhaal klopt. Het blijft daarom onduidelijk wat hij beoogde: een – extra- vrouw in het kabinet of via Halsema steun van GroenLinks voor het kabinetsbeleid verwerven. Bij de verkiezingen was GroenLinks weliswaar teruggevallen van tien naar vier zetels maar in de Eerste Kamer, waar VVD en PvdA geen meerderheid hadden, had de partij vijf zetels.
Dat zou te weinig zijn voor een meerderheid. Daarvoor was dan bijvoorbeeld D66 nodig maar die partij is tijdens de formatie niet benaderd. Ook PvdA-leider Diederik Samsom bevestigt de versie van Halsema. ‘Tijdens de formatie kwam het idee naar boven iemand van buiten de coalitie te vragen voor een ministerschap. Dat zou onze wens om brede samenwerking te zoeken nog eens extra hebben kunnen benadrukken. Uiteindelijk heeft het tot niets geleid, hoe interessant en uitdagend de gedachte ook was’, laat Samsom weten.
Halsema voelt er niets voor om minister te worden maar zegt niet direct ‘nee’ tegen Asscher. Wel bedankt ze voor Binnenlandse Zaken. De nieuwe rol van Ontwikkelingssamenwerking spreekt haar ogenschijnlijk wel aan. ‘Het biedt de mogelijkheid ontwikkelingssamenwerking te moderniseren, duurzame economische groei te introduceren in combinatie met eerlijkere handel.’ Asscher geeft haar 48 uur bedenktijd.
Nog voor die termijn is verstreken, trekt Asscher het aanbod alweer in. ‘Er is een nieuw sms-bericht dat uren eerder, om half tien, is binnengekomen. Het is van Lodewijk Asscher: ‘Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling.’
De Turkse politie is slaags geraakt met demonstranten die zich bij de redactie van de krant Zaman hadden verzameld. Dat gebeurde nadat een rechtbank vandaag beliste dat het management van de kritische krant een bewindvoerder krijgt. Daarmee komt Zaman onder staatstoezicht te staan.
Zaman
Zaman is één van de laatste overgebleven mediabronnen van de oppositie in Turkije. De krant zou te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Die was in het verleden bevriend met Erdogan, maar de twee staan nu lijnrecht over elkaar. Gülen woont op dit moment in de Amerikaanse staat Pennsylvania, meldt The New York Times.
Zaman is met een oplage van bijna 650.000 exemplaren de grootste in Turkije. In een redactioneel commentaar laat de Engelstalige versie van de krant, de Today’s Zaman, weten dat de hoofdredactie zich ‘ernstig zorgen maakt’. Vorig jaar werd de hoofdredacteur van die krant al opgepakt na een reeks tweets over Erdogan.
De hoofdredacteur van Zaman sprak van het einde van de rechtsstaat in Turkije. “Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarcesme. “We werken aan de laatste uitgave van onze eigen krant. We proberen het af te krijgen voordat ze hier zijn.”
Amnesty International reageerde eerder al op geruchten dat de krant overgenomen zou worden. “Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen”, aldus de mensenrechtenorganisatie.
‘De grondwet is geschonden’
Een rechtbank wees vrijdag een bewindvoerder aan die voor meer controle moet zorgen over Zaman. Enkele uren later viel de politie de redactie binnen.
Zaterdag ontsloeg de bewindvoerder de hoofdredacteur van Zaman Abdülhamit Bilici en de prominente columnist Bulent Kenes. Journalisten moesten langs veiligheidsmensen om hun kantoor binnen te komen en konden vervolgens niet inloggen op de computersystemen. Een journalist, Abdullah Bozturk, zegt dat de bewindvoerders proberen het online archief te wissen.
‘De grondwet is geschonden. Een zwarte dag voor de Turkse pers’, staat er op de voorpagina van de zaterdagkrant. Journalisten wisten deze laatste staatsbemoeienisvrije editie van hun krant vrijdag af te maken voordat de politie binnenviel.
Zorgen in EU
EU-bewindslieden en mensenrechtenorganisaties hebben hun zorgen geuit over de overname. ‘Weer een stap terug in persvrijheid’, twitterde EU-president Martin Schulz. ‘Ik ben van plan dit onderwerp maandag bij premier Davutoglu aan te kaarten.’
De EU laat in een verklaring weten de zaak nauwlettend in de gaten te houden. ‘Ieder land, en zeker een kandidaat-EU-lidstaat, moet mensenrechten en persvrijheid respecteren.’
De Verenigde Staten reageren ook bezorgd. ‘We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters’, liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten.
Persvrijheid in Turkije
De Turkse president Erdogan heeft het niet zo op kritiek en moeilijke journalisten, en dat laat hij merken ook. Sinds 2015 voert het Turkse regime de druk op de media op. Sindsdien zijn er tientallen politie-invallen bij kranten, weekbladen en televisiestations, waarbij journalisten zijn gearresteerd en gevangen gezet. Een aantal van hen zit nog steeds vast in afwachting van een aanklacht.
Twee vooraanstaande journalisten van de krant Cumhuriyet werden vorige week vrijgelaten uit voorarrest. Hun proces begint 25 maart 2016. Ze zijn aangeklaagd voor spionage en publiceren van geheime informatie, omdat ze schreven dat de Turkse overheid wapens heeft helpen smokkelen naar Syrië.
De Turkse president Erdogan noemde het handelen van de journalisten ‘onvergeeflijk’. Hij diende persoonlijk een aanklacht in tegen hoofdredacteur Dundar. In diverse toespraken herhaalde hij dat het publiceren van dit soort verhalen gelijk staat aan landverraad en dat de verantwoordelijke journalisten daarvoor een zware prijs zouden betalen.
Te kritisch
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is niet gediend van de internationale kritiek die hij ontving om de politieactie de afgelopen tijd, waarbij onder meer een aantal journalisten en verslaggevers werden opgepakt. ‘De Europese Unie moet zich met zijn eigen zaken bemoeien,’ zei de Turkse president al eerder.
Erdogan doelt hiermee op de hoofdredacteur, journalisten en de redacties van de Turkse media waarvoor zij werken, waaronder de Turkse krant Zaman en de omroep Samanyolu. De media berichten regelmatig kritisch over het bewind van de Turkse president.
Bij de eerdere uitgebreide operatie werden volgens de Turkse krant Hürriyet zeker 31 mensen opgepakt, onder wie de hoofdredacteur van de grootste Turkse krant Zaman, Ekrem Dumanli, verslaggevers, producers, een politiechef en scenarioschrijvers. De opgepakte mensen worden verdacht van het vormen van een illegale organisatie. Ook zouden zij van plan zijn geweest de controle over de staat te grijpen. De website van de Engelstalige editie van de krant spreekt van een ‘zwarte zondag‘.
Most journalists jailed(Dec 1 2013) 1Turkey
2 Iran
3 China
4 Eritrea
5 Vietnam
6 Syria
7 Azerbjn
Onder leiding van Erdogan is al jaren een jacht gaande op onafhankelijke media. Vorig jaar werden tientallen websites, kranten en televisiestations overvallen door de Turkse politie, vaak onder het mom van ‘het beschermen van de openbare orde.’ Ook werd Twitter meermaals offline gehaald. De hoofdredacteur van Zaman werd bij eerdere acties ook al gearresteerd.
Het heeft geleid ertoe geleid dat er van persvrijheid bijna geen sprake meer is in Turkije. Volgens oppositiepartij CHP werden afgelopen jaar 156 arrestaties verricht, zitten er nog zeker 32 journalisten vast, en werden 238 rechtszaken gestart.Delen
Nieuwe wet
De wet die het beledigen van de Turkse president strafbaar stelt werd voor het tijdperk-Erdogan nauwelijks gebruikt. Critici verwijten Erdogan dan ook dat hij de wet misbruikt om politieke tegenstanders en critici de mond te snoeren.
Veel van de ‘beledigingen’ worden geuit op sociale media. Daardoor zijn onder de mensen die zijn aangeklaagd wegens belediging zowel prominenten als burgers.
Ook journalisten die zich kritisch uiten over Erdogan en zijn bewind lopen risico te worden opgepakt. Daarbij wordt de beledigingswet af en toe ingezet, maar vaker wordt er onder het mom van staatsveiligheid aangeklaagd. Voorbeelden zijn de arrestatie van de Nederlandse journaliste Fréderike Geerdink vorig jaar wegens het verspreiden van ‘terreurpropaganda’, en de arrestaties van een de Britse VICE News-journalisten Jake Hanrahan en Philip Pendlebury.
Ook werden hoofdredacteur Can Dundar en bureauredacteur Erdem Gul van de linkse, seculiere Turkse krant Cumhuriyetvorig jaar opgepakt en moesten terechtstaan wegens het ‘verspreiden van geheime informatie’ en ‘spionage’. De krant publiceerde een verhaal met beelden van Turkse wapenleveranties aan rebellen in Syrië, de daarna vermoedelijk terecht zijn gekomen bij terreurbeweging Islamitische Staat (IS).
Elsevier 08.04.2016 De Duitse regionale omroep NDR trekt zich niets aan van de kritiek die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan had op een satirische video over hem. Sterker nog, NDR publiceerde een nieuwe video met Erdogan in de hoofdrol.
De Duitse regionale omroep NDR heeft opnieuw een satirische video met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in de hoofdrol gepubliceerd. Het vorige filmpje zette kwaad bloed bij Erdogan, die van Duitsland eiste dat het uit de lucht gehaald zou worden.
Het nieuwe filmpje getiteld Präsident Erdogans Chef-Dramatürk werd weer uitgezonden in het tv-programma Extra 3 van de regionale omroep NDR.
Das gibt wieder Ärger. Erdogans Chef-Dramatürk erzählt uns heute von seiner Arbeit. extra 3, 22:50 Uhr im NDR-TV. 2:16 PM – 6 Apr 2016
Propaganda
De video gaat over Erkan Alles, die spottend de ‘dramachef’ van Erdogan wordt genoemd. Alles is verantwoordelijk voor de ‘productie’ van Erdogans publieke optredens. ‘Publieke scenes en propaganda zijn Erkans specialiteiten’, zo luidt de bijgaande tekst. De Turkse regering heeft nog niet op het nieuwe filmpje gereageerd.
Vorige week maakte Erdogan zich flink kwaad over de video Erdowie, Erdowo, Erdowann van de NDR. Het filmpje maakt het politieke beleid van de Turkse president belachelijk, en noemt onder meer de afbraak van de persvrijheid, Erdogans weerstand tegen de Koerden, en mogelijke banden met terreurbeweging Islamitische Staat (IS).
De regering in Ankara riep de Duitse ambassadeur op het matje naar aanleiding van de video. Zowel Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, als Martin Schulz, president van het Europees Parlement, lieten hun ongenoegen blijkenover de eis van Erdogan dat de video verwijderd moest worden. Hij moet begrijpen dat Duitsland een democratisch land is, aldus Schulz. Erdogan zei op zijn beurt dat hij geen behoefte heeft aan ‘westerse lessen in democratie’.
De NDR trekt zich ogenschijnlijk weinig van het gebral van Erdogan aan.
Gedicht
Een aantal dagen na de release van de eerste NDR-video, kwam ook de Duitse omroep ZDF met een Erdogan-filmpje. In de wekelijkse satirische talkshow ‘Neo Magazin Royal’ sprak cabaretier Jan Böhmermann een gedicht over Erdogan uit, waarin hij de Turkse president onder meer uitmaakt voor ‘geitenneuker’ en kinderpornoconsument.
De situatie ligt hier echter anders dan bij de satire van de NDR. Woensdag bleek namelijk dat de cabaretier in Duitsland mogelijk vervolgd kan worden voor het gedicht. Onder artikel 103 van het Duitse wetboek van strafrecht is het namelijk verboden om een buitenlandse leider te beledigen.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel belde na de uitzending met de Turkse premier Ahmet Davutoglu om hem te vertellen dat ook zij het gedicht ‘opzettelijk kwetsend’ vond. Het fragment werd daarna dan ook permanent offline gehaald. Het Duitse Openbaar Ministerie in Mainz doet nu onderzoek naar de uitlatingen van Böhmermann, meldt de Turkse krant Hurriyet.
Volgens openbaar aanklager Andrea Keller hebben 20 mensen een aanklacht ingediend tegen Böhmermann vanwege het gedicht. Officieel moet ook de Turkse regering een verzoek doen tot vervolging. Keller zegt dat het Duitse ministerie van Justitie contact opneemt met de regering in Ankara om na te gaan of ze dat van plan zijn te doen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 07.04.2016 Het Duitse Openbaar Ministerie is een vooronderzoek begonnen naar televisiekomiek Jan Böhmermann, omdat hij de Turkse president Erdogan zou hebben beledigd. Als hij veroordeeld wordt voor belediging van een bevriend staatshoofd kan hij voor drie jaar achter de tralies verdwijnen, meldt de Duitse omroep ZDF.
Böhmermann droeg een spotdicht voor over Erdogan in een programma van ZDF. In het gedicht zegt hij onder meer dat de Turkse president seks heeft met schapen en geiten. Ook zei hij dat Erdogan graag ‘minderheden onderdrukt, Koerden schopt en christenen slaat terwijl hij kinderporno kijkt’.
De komiek droeg zijn gedicht voor nadat Turkse overheidsmedewerkers boos hadden gereageerd op een satirisch liedje dat eerder op de Duitse tv was verschenen. In dit liedje – ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’ – werden in veel mildere woorden grappen gemaakt over de uitgaven en het autoritaire optreden van de Turkse president.
‘Doelbewust kwetsend’
De Duitse regering nam het op voor de makers van het liedje, maar distantieerden zich in alle toonaarden van Böhmermanns gedicht. Bondskanselier Angela Merkel noemde het gedicht ‘doelbewust kwetsend’ en besprak de zaak zondag met de Turkse premier Davutoglu. “Satire vindt plaats binnen de pers- en mediavrijheid in ons land en die is, zoals u weet, niet onbeperkt”, liet een woordvoerder van Merkel weten.
Elsevier 06.04.2016 Volgens het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken zou de cabaretier Jan Böhmermann vervolgd kunnen worden voor het kritische gedicht over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat hij vorige week voorlas op Duitse tv.
Het ministerie zocht dat in allerijl uit, nadat er in Turkije boos werd gereageerd op een uitzending op tv-zender ZDFneo, meldt de Duitse krant Tagesspiegel. In het satirische programma ‘Neo Magazin Royale’ maakte Böhmermann Erdogan onder meer uit voor een ‘geitenneuker’ en een liefhebber van kinderporno.
Belediging van buitenlandse leider
Na crisisoverleg op zondag kwam het ministerie met een interne nota, waarin staat dat Böhermanns uitspraken ‘hoogstwaarschijnlijk’ strafbaar zijn. Volgens artikel 103 in het Duitse wetboek is het verboden om een buitenlandse leider te beledigen. Het kan zelfs leiden tot een celstraf van maximaal drie jaar.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel belde daarna met de Turkse premier Ahmet Davutoglu om te vertellen dat ze het gedicht ‘opzettelijk kwetsend’ vond. Ze meldde hem dat de Duitse publieke omroep het betreffende fragment offline had gehaald en dat het ook niet meer in de uitzendingen zou voorkomen.
Hevige discussie
Door die actie lijkt het onwaarschijnlijk dat Böhmermann echt moet vrezen voor vervolging. Volgens Süddeutsche Zeitung moet de Turkse regering een officieel verzoek doen tot vervolging, Duitse regeringsbronnen verwachten niet dat dat gebeurt. Wel waren er woensdag voor de studio van ZDF in Istanbul opnieuw demonstraties van Turken die het ontslag van Böhermann eisten.
De video leidde tot hevige discussies in Duitsland over hoe ver het recht op persvrijheid gaat. ‘Er zijn grenzen aan ironie en satire, die in dit geval zijn overschreden,’ zei de programmadirecteur van ZDF. Politicus Harald Petzold van de partij Die Linke zei dat ZDF aan ‘censuur’ deed door te denken aan ‘de eisen van een dictator’.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
NU 05.04.2016 De Turkse politie heeft 68 mensen opgepakt die financiële banden zouden hebben met de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, een tegenstander van president Recep Tayyip Erdogan.
Volgens Turkse media waren er in 22 provincies in het land invallen bij onder anderen zakenlieden, vroegere politiechefs, ambtenaren en academici.
Volgens de politie waren er arrestatiebevelen tegen 120 mensen in een onderzoek naar de ”terreurbeweging van Gülen”.
De hervormingsgezinde Gülen was ooit een belangrijke bondgenoot van de huidige president Recep Tayyip Erdogan. De twee zijn sinds 2013 bittere rivalen. Gülen woont sinds 1999 in ballingschap in de Verenigde Staten.
Elsevier 05.04.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan reageert opnieuw met verontwaardiging op Duitsland. ‘Ik heb geen boodschap aan westerse lessen in democratie’.
Erdogan reageert daarmee op de kritische houding van de EU over de steeds verder afnemende persvrijheid in zijn land, schrijft de Duitse krant Deutsche Welle.
Kwetsend
‘Europese leiders moeten eerst over hun eigen beschamende gedrag nadenken, alvorens Turkije te bekritiseren,’ aldus de president.
De Amerikaanse president Barack Obama waarschuwde Erdogan vorige week al tijdens een bezoek aan Washington dat Turkije een ‘verontrustend pad’ is ingeslagenals het gaat om persvrijheid. Erdogan moet er niets van hebben: ‘Degenen die ons de les proberen te lezen over mensenrechten en democratie, moeten eerst eens naar zichzelf kijken,’ zei hij maandag tijdens een bijeenkomst van het Rode Kruis in Ankara.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel telefoneerde zondag met de Turkse premier Ahmet Davutoglu over een satirische video over Erdogan, die maandag uit de lucht werd gehaald omdat hij ‘te kwetsend zou zijn’.
Eerder reageerde de regering in Ankarawoedend op de video van de Duitse omroep ZDF, waarin Erdogan onder meer een ‘geitenneuker’ en een liefhebber van kinderporno wordt genoemd. Later haalde de omroep het filmpje van de website en werd het uit de uitzending geschrapt.
Merkel noemde de tekst ‘opzettelijk kwetsend’ en verdedigde daarmee het feit dat Duitsland het filmpje verwijderde. Toch zou ze Davutoglu in het telefoongesprek ook hebben gewezen op het belang van persvrijheid in Duitsland. Regeringswoordvoerder Steffen Seibert zei dat het ZDF-filmpje neigde naar laster, wat verboden is in Duitsland.
Ook vorige week was Erdogan ook boos op Duitsland, toen een de regionale omroep NDR het satirisch filmpje getiteld Erdowie, Erdowo, Erdogan over hem maakte. Hij eiste dat de video zou worden verwijderd. In tegenstelling tot het filmpje van ZDF, gebeurde dat in dat geval niet.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Elsevier 05.04.2016 De Duitse omroep ZDF heeft maandag een fragment uit een satirische show van internet gehaald, omdat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan te grof zou worden aangepakt. Zelfs de Duitse bondskanselier Angela Merkel bemoeide zich er mee.
In de wekelijkse satirische talkshow ‘Neo Magazin Royal’ sprak cabaretier Jan Böhmermann een gedicht over Erdogan uit, waarin hij de Turkse president onder meer uitmaakt voor een ‘geitenneuker’ en een liefhebber van kinderporno. De video is in het Turks ondertiteld.
De uitzending was afgelopen donderdag gewoon te zien op ZDFneo, maar in de herhalingen en op de website is het gedicht over Erdogan uit de uitzending gehaald. ‘Er zijn grenzen aan ironie en satire, die in dit geval zijn overschreden,’ zei de programmadirecteur van ZDF.
‘Opzettelijk kwetsend’
Politicus Harald Petzold van de partij Die Linke zegt tegen de Duitse krant Die Weltdat ZDF aan ‘censuur’ doet door te denken aan ‘de eisen van een dictator’. Politici van andere partijen zijn van mening dat de video dermate kwetsend is, dat verwijdering ervan te verdedigen valt.
De grenzen van satire zijn overschreden
Volgens een regeringswoordvoerder vindt zelfs bondskanselier Merkel dat de satirische show te ver is gegaan door een ‘opzettelijk kwetsende tekst’ voor te lezen. Ze belde zondagavond met de Turkse premier Ahmet Davutoglu om te benadrukken dat het fragment is verwijderd. Toch zou ze hem ook hebben verteld dat persvrijheid een belangrijke waarde is in Duitsland.
Erdowie, Erdowo, Erdogan
Dat de Duitse publieke omroep een kritische video over Erdogan heeft verwijderd is opvallend, omdat vorige week een hevige discussie losbarstte na de publicatie van een satirische muziekclip over de Turkse president. Erdogan eiste dat die van internet zou worden gehaald, maar dat gaf ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’ juist nog veel meer aandacht.
Saillant is dat juist op maandag het veelbesproken migratieakkoord tussen de EU en Turkije in werking is gegaan. Merkel is een groot voorstander van het akkoord, waarbij migranten die naar Griekenland komen door Turkije worden teruggenomen.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Elsevier 03.04.2016 Na Jean-Claude Juncker bemoeit ook de voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, zich met de satire-rel tussen Turkije en Duitsland. Hij vindt dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan te ver is gegaan, en dat hij moet begrijpen dat Duitsland een democratisch land is.
‘Het is onacceptabel dat de president van een ander land van Duitsland eist dat het de democratie inperkt, alleen maar omdat van hem een karikatuur is gemaakt,’ zei de Duitse sociaal-democraat tegen Bild am Sonntag.
Stap te ver
‘We moeten aan Erdogan duidelijk maken dat we democratie in dit land hebben. Einde discussie. Politici moeten leven met satire, zelfs de Turkse president.’ Schulz vervolgt: ‘Beste Erdogan, je bent een stap te ver gegaan. Dit kun je gewoon niet maken. Satire is de basis van elke democratische cultuur.’
Eerder sprak ook de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker zich al uit. De Luxemburger ‘gelooft dat Turkije door deze stap eerder verder van de Europese Unie afdrijft dan dat het land dichterbij toetreding komt’. De door Turkije gecreëerde rel lijkt volgens Juncker ‘niet in overeenstemming te zijn met de vrijheid van de media en van meningsuiting’.
Satirische video
De Duitse publieke zender NDR maakte een satirisch filmpje over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, en die reageerde boos. Ankara riep de Duitse ambassadeur op het matje. In het filmpje ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’ worden de Turkse president en zijn politieke lijn belachelijk gemaakt. Het nummer is een herschreven versie van het bekende nummer Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann van de Duitse zangeres Nena.
De satirische video maakte onderdeel uit van het Duitse tv-programma Extra 3 op de regionale omroep NDR. In de video wordt onder meer de belabberde persvrijheid in Turkije aan de kaak gesteld. In het land – waarmee Brussel onlangs een akkoord sloot over de migratiecrisis – zitten veel journalisten vast.
De kwestie is extra pijnlijk voor de Duitse bondskanselier Angela Merkel, aangezien zij een hoofdrol speelde tijdens de onderhandelingen met de Turken om de migrantenstroom te beteugelen. Maar volgens Schulz is het niet zo dat de Europese Unie (EU) te veel leunt op Turkije. Nee hoor, zegt de voorzitter van het Europees Parlement daarover, wij zijn niet afhankelijk van de Turken.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Trouw 01.04.2016 Het proces tegen de twee Turkse journalisten die worden beschuldigd van spionage wordt vrijdag achter gesloten deuren voortgezet. Bij de eerste procesdag, een week geleden, waren onder andere diplomaten uit Duitsland en de Verenigde Staten aanwezig. Dit tot groot ongenoegen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Erdogan is momenteel in Washington voor een internationale top over nucleaire veiligheid. Bij protesten daar tegen de beperking van de persvrijheid in Turkije grepen Turkse veiligheidsmensen hardhandig in, zo meldde de verslaggever Yochi Dreazen op Twitter.
De Amerikaanse autoriteiten zijn op de hoogte van de berichten, aldus Ben Rhodes, de plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van president Barack Obama.
De National Press Club, een vereniging van journalisten in Washington, was geschokt door de berichten. ‘De Turkse president en zijn veiligheidspersoneel zijn te gast in de VS’, zei voorzitter Thomas Burr. ‘Ze hebben het recht niet op te treden tegen journalisten of demonstranten.’
De Duitse ambassadeur Martin Erdmann moest zich voor de rol van de Duitse diplomaten verantwoorden op het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Dat was al de tweede keer deze week. Eerder werd hij op het matje geroepen nadat een programma op de Duitse publieke omroep een liedje had uitgezonden waarin de draak werd gestoken met Erdogan. Daarin werd ook de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
De Turkse journalisten Can Dündar en Erdem Gül van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
NU 01.04.2016 Het proces tegen de twee Turkse journalisten die worden beschuldigd van spionage wordt vrijdag achter gesloten deuren voortgezet.
Bij de eerste procesdag, een week geleden, waren onder andere diplomaten uit Duitsland en de Verenigde Staten aanwezig. Dit tot groot ongenoegen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Die is momenteel in Washington voor een internationale top over nucleaire veiligheid. Bij protesten daar tegen de beperking van de persvrijheid in Turkije grepen Turkse veiligheidsmensen hardhandig in, zo meldde de verslaggever Yochi Dreazen op Twitter.
De Amerikaanse autoriteiten zijn op de hoogte van de berichten, aldus Ben Rhodes, de plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van president Barack Obama.
Bekijk beelden van de eerste procesdag
Geschokt
De National Press Club, een vereniging van journalisten in Washington, was geschokt door de berichten. “De Turkse president en zijn veiligheidspersoneel zijn te gast in de VS”, zei voorzitter Thomas Burr. “Ze hebben het recht niet op te treden tegen journalisten of demonstranten.”
De Duitse ambassadeur Martin Erdmann moest zich voor de rol van de Duitse diplomaten verantwoorden op het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Dat was al de tweede keer deze week.
Satirisch lied
Eerder werd hij op het matje geroepen nadat een programma op de Duitse publieke omroep een liedje had uitgezonden waarin de draak werd gestoken met Erdogan. Daarin werd ook de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
De Turkse journalisten Can Dundar en Erdem Gul van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
VK 01.04.2016 Het proces tegen de twee Turkse journalisten die worden beschuldigd van spionage wordt vrijdag achter gesloten deuren voortgezet. Bij de eerste procesdag, een week geleden, waren onder andere diplomaten uit Duitsland en de Verenigde Staten aanwezig. Dit tot groot ongenoegen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
De Amerikaanse autoriteiten zijn op de hoogte van de berichten, aldus Ben Rhodes, de plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van president Barack Obama.
De National Press Club, een vereniging van journalisten in Washington, was geschokt door de berichten. ‘De Turkse president en zijn veiligheidspersoneel zijn te gast in de VS’, zei voorzitter Thomas Burr. ‘Ze hebben het recht niet op te treden tegen journalisten of demonstranten.’
De Duitse ambassadeur Martin Erdmann moest zich voor de rol van de Duitse diplomaten verantwoorden op het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Dat was al de tweede keer deze week. Eerder werd hij op het matje geroepen nadat een programma op de Duitse publieke omroep een liedje had uitgezonden waarin de draak werd gestoken met Erdogan. Daarin werd ook de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
De Turkse journalisten Can Dündar en Erdem Gül van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
Telegraaf 01.04.2016 Het proces tegen de twee Turkse journalisten die worden beschuldigd van spionage wordt vrijdag achter gesloten deuren voortgezet. Bij de eerste procesdag, een week geleden, waren onder andere diplomaten uit Duitsland en de Verenigde Staten aanwezig. Dit tot groot ongenoegen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Erdogan is momenteel in Washington voor een internationale top over nucleaire veiligheid. Bij protesten daar tegen de beperking van de persvrijheid in Turkije grepen Turkse veiligheidsmensen hardhandig in, zo meldde de verslaggever Yochi Dreazen op Twitter. De Amerikaanse autoriteiten zijn op de hoogte van de berichten, aldus Ben Rhodes, de plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van president Barack Obama.
De National Press Club, een vereniging van journalisten in Washington, was geschokt door de berichten. ,,De Turkse president en zijn veiligheidspersoneel zijn te gast in de VS, zei voorzitter Thomas Burr. ,,Ze hebben het recht niet op te treden tegen journalisten of demonstranten.”
De Duitse ambassadeur Martin Erdmann moest zich voor de rol van de Duitse diplomaten verantwoorden op het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Dat was al de tweede keer deze week. Eerder werd hij op het matje geroepen nadat een programma op de Duitse publieke omroep een liedje had uitgezonden waarin de draak werd gestoken met Erdogan. Daarin werd ook de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
De Turkse journalisten Can Dundar en Erdem Gul van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
AD 01.04.2016 Het proces tegen de twee Turkse journalisten die worden beschuldigd van spionage wordt vrijdag achter gesloten deuren voortgezet. Bij de eerste procesdag, een week geleden, waren onder andere diplomaten uit Duitsland en de Verenigde Staten aanwezig. Dit tot groot ongenoegen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Erdogan is momenteel in Washington voor een internationale top over nucleaire veiligheid. Bij protesten daar tegen de beperking van de persvrijheid in Turkije grepen Turkse veiligheidsmensen hardhandig in, zo meldde de verslaggever Yochi Dreazen op Twitter.
De Amerikaanse autoriteiten zijn op de hoogte van de berichten, aldus Ben Rhodes, de plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van president Barack Obama.
De National Press Club, een vereniging van journalisten in Washington, was geschokt door de berichten. ‘De Turkse president en zijn veiligheidspersoneel zijn te gast in de VS’, zei voorzitter Thomas Burr. ‘Ze hebben het recht niet op te treden tegen journalisten of demonstranten.’
De Duitse ambassadeur Martin Erdmann moest zich voor de rol van de Duitse diplomaten verantwoorden op het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Dat was al de tweede keer deze week. Eerder werd hij op het matje geroepen nadat een programma op de Duitse publieke omroep een liedje had uitgezonden waarin de draak werd gestoken met Erdogan. Daarin werd ook de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
De Turkse journalisten Can Dündar en Erdem Gül van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
Telegraaf 31.03.2016 Onder zware buitenlandse kritiek begint vrijdag in Istanbul eindelijk het proces tegen de Turkse journalisten Can Dündar en Erdem Gül, respectievelijk hoofdredacteur en chef Ankara van de belangrijkste seculiere oppositiekrant Cumhuriyet.
Beide journalisten worden onder andere beschuldigd van hoogverraad en zullen haast zeker levenslang horen eisen, tot grote vreugde van president Erdogan. Die vindt echter een reeks van Westerse leiders tegenover zich zoals de Amerikaanse vice-president Joe Biden. Die bezocht in januari nog de zoon en echtgenote van Can Dündar en noemde de journalist toen een held.
De twee journalisten worden beschuldigd van het lekken van staatsgeheimen, hoogverraad en medewerking aan een terroristische organisatie. Vorige maand werden ze uit hun voorarrest vrijgelaten dankzij een uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Erdogan was woedend en dreigde zelfs het hoogste rechtsorgaan een kopje kleiner te maken.
Turkse wapens waarschijnlijk voor Al-Nusra of IS
Mei vorig jaar plaatste de website van Cumhuriyet filmmateriaal van een jaar daarvoor waarop te zien is hoe politieagenten vlak bij de grens met Syrië Turkse vrachtwagens aanhouden. De vrachtwagens, eigendom van de Turkse geheime dienst, vervoerden een indrukwekkende hoeveelheid wapens. De wapens waren zeer waarschijnlijk bestemd voor de soennitische terreurorganisatie Al-Nusra maar zelfs IS wordt genoemd als eindbestemming.
Erdogan reageerde woedend op de publicatie van de beelden en zei dat de journalisten hiervoor een hoge prijs zouden betalen. De wapens zouden volgens Erdogan voor de Turkmenen in Syrië zijn bedoeld, maar die ontkenden wapens te hebben gekregen.
Volgens Erdogan is de manier waarop de geheime dienst MIT met het beeldmateriaal te kijk is gezet het werk van de Fethullah Gülen-organisatie geweest. Deze machtige verlicht islamitische organisatie was toen nog vergaand geïnfiltreerd in de top van de Turkse politie en de rechterlijke macht. Sinds enkele jaren leeft de organisatie in totale onmin met Erdogan.
Ze zou met het filmmateriaal hebben gepoogd de Turkse regering in de problemen te brengen. Dündar en Erdem Gül zouden zich aan dit ’verraad’ hebben uitgeleend. De twee journalisten beweren echter dat het hun plicht is als journalist om de waarheid naar boven te halen. In dit geval betrof het geheime wapensmokkel van NAVO-partner Turkije naar jihadisten in Syrië waar een Westerse coalitie juist tegen strijdt.
Uithaal naar Nederland
In New York haalde Erdogan donderdag uit naar Nederland en België. „Ze lijken niet te begrijpen waar jihadisme voor staat”, zei Erdogan brutaalweg in een interview met het Amerikaanse CNN.
NU 31.03.2016 Het Duitse tv-programma Extra 3 heeft het liedje dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in woede deed ontsteken woensdagavond nog eens uitgezonden.
Ditmaal had het satirische programma de video van Erdowi, Erdowo, Erdoganvoorzien van Turkse ondertiteling. Want, zei presentator Christian Ehring: “Misschien heeft Erdogan het niet begrepen?”
In het liedje op de muziek van het populaire jaren 80-nummer Irgendwie, Irgendwo, irgendwann van Nena wordt de Turkse president op de hak genomen.
Het gaat onder meer over het grote paleis dat hij voor zichzelf liet bouwen en over het inperken van de persvrijheid. Vanwege het liedje moest de Duitse ambassadeur in Ankara tekst en uitleg komen geven.
Ondanks de commotie besloot Extra 3, dat te zien is op publieke omroep NDR, Erdogan uit te roepen tot “medewerker van de maand”. De ‘samenwerking’ met het Turkse staatshoofd werkte heel goed, vinden de makers van het programma.
Video: Erdowi, Erdowo, Erdogan
Turkije niet blij met Duitse satire over Erdogan
Persbreidel
In het lied wordt ook de toenemende persbreidel in Turkije en de slechte behandeling van vrouwen in Turkije aangesneden. De clip bestaat uit recente journaalbeelden over deze onderwerpen.
Van kritiek op zijn persoon of de omgang met journalisten moet Erdogan weinig hebben. Zo stoorde hij zich enorm aan buitenlandse diplomaten die de eerste procesdag tegen de journalisten Can Dündar en Erdem Gül bijwoonden en daarover twitterden.
Telegraaf 31.03.2016 Het Duitse tv-programma ‘extra 3’ heeft het liedje dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in woede deed ontsteken woensdagavond nog eens uitgezonden. Ditmaal had het satirische programma de video van ,,Erdowi, Erdowo, Erdogan” voorzien van Turkse ondertiteling. Want, zei presentator Christian Ehring: ,,Misschien heeft Erdogan het niet begrepen?”
In het liedje op de muziek van het populaire jaren 80-nummer ,,Irgendwie, Irgendwo, irgendwann” van Nena wordt de Turkse president op de hak genomen. Het gaat onder meer over het grote paleis dat hij voor zichzelf liet bouwen en over het inperken van de persvrijheid. Vanwege het liedje moest de Duitse ambassadeur in Ankara tekst en uitleg komen geven.
Ondanks de commotie besloot extra 3, dat te zien is op publieke omroep NDR, Erdogan uit te roepen tot ,,medewerker van de maand”. De “samenwerking” met het Turkse staatshoofd werkte heel goed, vinden de makers van het programma.
Trouw 31.03.2016 Het offensief tegen de Turkse oppositiekrant Zaman gaat nu over de landsgrenzen heen. Turkije heeft de Europese en Amerikaanse websites geblokkeerd. Dat betekent dat ook de Turkstalige website van het Nederlandse Zaman Vandaag, zamanhollanda.nl, niet meer in Turkije te raadplegen is.
Begin maart werd de krant die kritisch schreef over de Turkse regering genationaliseerd. De actie kwam niet geheel onverwacht, Turkije vond al langer dat journalisten van Zaman strafbare feiten pleegden. De krant zou te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Gülen werd eerder door president Recep Tayyip Erdogan beschuldigd van verraad.
Nieuwe toon
Na de nationalisering werd de toon van de krant in Turkije een stuk milder. Maar op de buitenlandse sites ging de krant gewoon door met kritische berichtgeving. “Dat werd kennelijk te bedreigend gevonden”, zegt hoofdredacteur Mehmet Cerit van Zaman Vandaag. Cerit zegt weinig te kunnen doen tegen het blokkeren van zijn website, omdat het is gebeurd in opdracht van de Turkse overheid. De Nederlandstalige website van Zaman Vandaag, zamanvandaag.nl, is overigens niet geblokkeerd.
Cerit zou willen dat de Europese politiek zich verzet tegen de blokkade, maar heeft er weinig hoop op. “Europa en ook onze premier Rutte durven niet tegen Erdogan te protesteren. Ze hebben hem te hard nodig in de vluchtelingencrisis. Zo gaat de persbreidel dus nu de grens over.”
Media in Turkije
De situatie voor de media in Turkije is al jaren moeilijk. Een van de belangrijkste oorzaken is volgens Asli Tunc, professor mediastudies aan de Bilgi Universiteit in Istanbul, de toenemende polarisatie in de samenleving, die met het opgelaaide conflict tussen het Turkse leger en de Koerdische PKK recent alleen maar groter is geworden. “Beide zijden manipuleren het verhaal naar believen”, meent Tunc die constateert dat in de mainstream media een grote angst bestaat om als pro-PKK gezien te worden.
“Zaman heeft zelf ongelooflijk veel schade berokkend aan de persvrijheid in Turkije”, zegt Tunc. Zaman is gelieerd is aan de Gülenbeweging van de islamitische prediker Fethullah Gülen en trok tot voor kort samen met Erdogan en diens AKP-partij op tegen de gemeenschappelijke, veelal seculiere, vijanden. Totdat beide heren in 2013 gebrouilleerd raakten en Erdogan de machtsstrijd naar zijn hand zette. “Ze zijn zeker niet onschuldig, maar nu zijn ze zelf het slachtoffer geworden”, zei Tunc eerder in Trouw.
NU 31.03.2016 Turkije heeft woensdagavond de websites van de Europese en Amerikaanse edities van de krant Zaman geblokkeerd. Dat betekent dat ook de Turkstalige website van het Nederlandse Zaman Vandaag, zamanhollanda.nl, niet meer in Turkije te raadplegen is.
“Na de nationalisering van de Turkse krant Zaman gingen wij buiten Turkije gewoon door met kritische berichtgeving over de regering-Erdogan. Dat werd kennelijk te bedreigend gevonden”, zegt hoofdredacteur Mehmet Cerit vanZaman Vandaag.
Cerit zegt weinig te kunnen doen tegen het blokkeren van zijn website, omdat het is gebeurd in opdracht van de Turkse overheid. De Nederlandstalige website van Zaman Vandaag, zamanvandaag.nl, is overigens niet geblokkeerd.
Europa
Cerit zou willen dat de Europese politiek zich verzet tegen de blokkade, maar heeft er weinig hoop op. “Europa en ook onze premier Rutte durven niet tegen Erdogan te protesteren. Ze hebben hem te hard nodig in de vluchtelingencrisis. Zo gaat de persbreidel dus nu de grens over.”
Video: Turken demonstreerden tegen de overname door de overheid
Telegraaf 30.03.2016 Turkije heeft woensdagavond de websites van de Europese en Amerikaanse edities van de krant Zaman geblokkeerd. Dat betekent dat ook de Turkstalige website van het Nederlandse Zaman Vandaag, zamanhollanda.nl, niet meer in Turkije te raadplegen is.
,,Na de nationalisering van de Turkse krant Zaman gingen wij buiten Turkije gewoon door met kritische berichtgeving over de regering-Erdogan. Dat werd kennelijk te bedreigend gevonden”, zegt hoofdredacteur Mehmet Cerit van Zaman Vandaag. Cerit zegt weinig te kunnen doen tegen het blokkeren van zijn website, omdat het is gebeurd in opdracht van de Turkse overheid. De Nederlandstalige website van Zaman Vandaag, zamanvandaag.nl, is overigens niet geblokkeerd.
Cerit zou willen dat de Europese politiek zich verzet tegen de blokkade, maar heeft er weinig hoop op. ,,Europa en ook onze premier Rutte durven niet tegen Erdogan te protesteren. Ze hebben hem te hard nodig in de vluchtelingencrisis. Zo gaat de persbreidel dus nu de grens over.”
Elsevier 30.03.2016 De Duitse publieke zender NDR maakte een satirisch filmpje over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, en die reageerde als door een wesp gestoken. Ankara riep de Duitse ambassadeur op het matje. Nu bemoeit ook Jean-Claude Juncker zich met de kwestie.
De voorzitter van de Europese Commissie ‘gelooft dat Turkije door deze stap eerder verder van de Europese Unie afdrijft dan dat het land dichterbij toetreding komt’, laat zijn woordvoerder volgens persbureau Reuters weten.
Dat de ambassadeur deze week tekst en uitleg moest geven lijkt volgens de Luxemburger ‘niet in overeenstemming te zijn met de vrijheid van de media en van meningsuiting’. De Duitsers hebben eerder de Turkse stap al veroordeeld. Volgens Berlijn valt op geen enkele manier aan de persvrijheid te tornen.
Belabberde persvrijheid
In het filmpje ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’ worden de Turkse president en zijn politieke lijn belachelijk gemaakt. Het nummer is een herschreven versie van het bekende nummer Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann van de Duitse zangeres Nena. De satirische video maakte onderdeel uit van het Duitse tv-programma Extra 3 op de regionale omroep NDR.
In de video wordt onder meer de belabberde persvrijheid in Turkije aan de kaak gesteld. In het land – waarmee Brussel onlangs een akkoord sloot over de migratiecrisis – zitten veel journalisten vast. Begin deze maand namen de Turkse autoriteiten de oppositiekrant Zaman over, en werd de hoofdredacteur de laan uitgestuurd.
Gevangenis
‘Een journalist die iets schrijft wat Erdogan niet wil, zit morgen in de gevangenis,’ is onder meer te horen in het gewraakte filmpje. Ook verwijst het nummer naar de militaire campagne die Erdogan voert tegen de PKK met ‘hij heeft een pesthekel aan de Koerden en bombardeert liever hen dan de religieuze broeders van Islamitische Staat’.
De Turkse regering is boos omdat het land volgens Erdogan ‘alleen terroristen’ bombardeert. De PKK wordt in Turkije, evenals in Europa en Amerika, gezien als terroristische organisatie. Erdogan maakt zich nu dus kwaad. ‘We eisen dat het filmpje uit de lucht wordt gehaald.’
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 30.3.2016 Turkije verwijdert zichzelf van Europa door de Duitse ambassadeur te ontbieden vanwege een satirische tv-uitzending over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Dat vindt voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker.
In het twee minuten durende liedje ‘Erdowi, Erdowo, Erdogan’, dat twee weken geleden op de Duitse publieke omroep is uitgezonden, werden onder meer Erdogans paleis en het muilkorven van de Turkse pers aan de kaak gesteld.
De Duitse ambassadeur in Ankara moest deze week tekst en uitleg komen geven. ,,Deze stap lijkt niet in overeenstemming te zijn met de vrijheid van de pers en van meningsuiting’’, zei Junckers woordvoerder woensdag.
VK 29.03.2016 De Turkse regering kan niet lachen met een satirische bijdrage op de Duitse publieke omroep. De Duitse ambassadeur is dinsdag op het Ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden vanwege een liedje over de Turkse president dat op de Duitse publieke omroep werd vertoond. Dat meldt het Duitse weekblad Der Spiegel.
In een aflevering van ‘extra 3’ op 17 maart werd in een liedje met de titel Erdowi, Erdowo, Erdogan de draak gestoken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. In het twee minuten durende liedje ging het over het paleis dat Erdogan aan de Bosporus heeft laten bouwen. Ook werd de toenemende beperking van de persvrijheid in Turkije aangesneden.
Van kritiek op zijn persoon of de omgang met journalisten moet Erdogan weinig hebben. Zo stoorde hij zich enorm aan buitenlandse diplomaten die zaterdag de eerste procesdag tegen de journalisten Can Dündar en Erdem Gül bijwoonden en daarover twitterden. (ANP)
Elsevier 29.03.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de Duitse ambassadeur in Ankara op het matje geroepen. Erdogan is kwaad om een satirisch filmpje over hem dat door een Duitse regionale publieke omroep werd uitgezonden.
‘We willen daarmee onze weerstand tegen de uitzending uitspreken’, zegt een bron binnen de Turkse regering tegen persbureau AFP. ‘We eisen dat het filmpje uit de lucht wordt gehaald’.
Belachelijk
In het filmpje ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’ worden de Turkse president en zijn politieke lijn belachelijk gemaakt. Het nummer is een herschreven versie van het bekende nummer Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann van de Duitse zangeres Nena. De satirische video maakte onderdeel uit van het Duitse tv-programma Extra 3 op de regionale omroep NDR.
Het noemt onder meer hoe Erdogan de persvrijheid in zijn land afbreekt en ridiculiseert zijn exorbitante uitgaven. ‘Een journalist die iets schrijft wat Erdogan niet wil, zit morgen in de gevangenis,’ is onder meer te horen.
Ook verwijst het nummer naar de militaire campagne die Erdogan voert tegen de PKKmet ‘Hij heeft een pesthekel aan de Koerden en bombardeert liever hen dan de religieuze broeders van Islamitische Staat’. De Turkse regering is boos omdat het land volgens Erdogan ‘alleen terroristen’ bombardeert. De PKK wordt in Turkije, evenals in Europa en Amerika, gezien als terroristische organisatie.
Turkije ligt onder vuur vanwege de armoedige persvrijheid in het land. De regering van Erdogan heeft in de afgelopen maanden een aantal vooraanstaande (regeringskritische) kranten en persbureaus overgenomen. Ook worden met regelmaat journalisten aangeklaagd die zich kritisch uitlaten over de president.
Het Duitse weekblad Der Spiegel heeft vorige week zijn correspondent uit Istanbul teruggetrokken, vanwege de situatie in het land. Turkije schendt de persvrijheid, vindt het weekblad.
Zaterdag startte het proces tegen de Turkse journalisten Can Dundar en Erdem Gul van de links-seculiere krant Cumhuriyet, waarbij veel buitenlandse pers en diplomaten van verschillende landen aanwezig waren. Ook dit werd niet op prijs gesteld door Erdogan: de diplomaten handelen daarmee buiten hun eigen macht, zei hij.
Spionage
Dundar en Gul staan terecht voor onder meer spionage, omdat ze een verhaal hadden gemaakt over Turkse wapenleveranties aan rebellen in Syrië, die vermoedelijk uiteindelijk bij IS zijn terechtgekomen. Het Turkse Constitutioneel Hof oordeelde eerder dat de arrestatie van de twee een ‘schending van de rechten van journalisten’ was. Ook hier reageerde Erdogan dreigend op: ‘Ik hoop niet dat het Constitutionele Hof nogmaals iets doet dat haar bestaansrecht ter discussie zal stellen’.
De Turkse president maakt werk van mensen die hem publiekelijk bekritiseren, door zich te beroepen op een oud en enigszins controversieel wetsartikel over belediging van het staatshoofd. Sinds augustus 2014 zijn er al bijna 2.000 strafzaken geweest tegen mensen die Erdogan zouden hebben beledigd.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 29.03.2016 De Turkse president Erdogan probeert nu ook buitenlandse media het zwijgen op te leggen. Hij is zo ontstemd over een Duits satirisch liedje dat hij de Duitse ambassadeur heeft ontboden, meldt weekblad Der Spiegel.
Een journalist die iets schrijft dat Erdogan niet zint, zit morgen in de gevangenis, aldus het Fragment uit de tekst van ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’.
Het nummer in kwestie, ‘Erdowie, Erdowo, Erdogan’, werd eerder deze maand uitgezonden op de publieke zender NDR. Op de melodie van ‘Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann’ van zangeres Nena bezingen de makers het autoritaire optreden van de president, zoals het oppakken van critici en het muilkorven van kritische media. Ook het reusachtige paleis dat Erdogan voor zichzelf heeft laten bouwen is doelwit van spot. De clip toont journaalbeelden, onder meer van betogers die klappen krijgen.
Wat Erdogans minister van buitenlandse zaken besproken heeft met ambassadeur Martin Erdmann is niet bekend. Erdmann bezocht hem volgens Der Spiegel afgelopen dinsdag. De Turkse en Duitse regering geven geen commentaar. Een ‘ontmoeting van partners’ was het in ieder geval niet, stelt Der Spiegel. Eerder een dagvaarding.
Merkel heeft Erdogan nodig
Duitsland kan Erdogan niet te zeer tegen de haren strijken, want bondskanselier Merkel heeft hem nodig bij het beteugelen van de vluchtelingenstroom. In de overeenkomst die de EU eerder deze maand sloot, speelt Turkije een belangrijke rol. Het land gaat proberen om illegale migratie in te dammen, in ruil voor financiële en politieke beloningen.
Aan Erdogans autoritaire gedrag kan de EU vooralsnog weinig veranderen. De grootste krant van Turkije, Zaman, publiceert sinds de onvrijwillige overname door de regering vorige maand alleen nog lovende artikelen. En in Istanbul begint binnenkort de zaak tegen de hoofdredacteur van de krant Cumhuriyet en een van zijn collega’s. Justitie verdenkt hen van spionage en het helpen van een terreurorganisatie. De twee hadden gepubliceerd over Turkse wapenleveranties aan islamisten in Syrië.
Regering klaagde 2000 critici aan
Sinds Erdogans aantreden als president anderhalf jaar geleden heeft het Turkse openbaar ministerie bijna 2000 mensen aangeklaagd. Onder hen zijn academici en cartoonisten, meldde de minister van justitie laatst.
Der Spiegel maakte twee weken geleden zelf ook kennis met Erdogans onverdraagzaamheid. Het blad trok toen zijn Turkijecorrespondent terug, naar eigen zeggen omdat de regering hem het werken onmogelijk maakte. De hoofdredactie had geconcludeerd dat de journalist ‘niet langer welkom was’.
NU 29.03.2016 De Turkse regering is gegriefd door een satirisch programma op de Duitse publieke omroep. De Duitse ambassadeur is dinsdag op het ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden.
Vermoedelijk gaat Turkije bij deze bijeenkomst formeel protest aantekenen tegen het programma, meldde Spiegel Online maandag. Turkije wil dat het programma waarin het spotje te zien was, niet meer wordt uitgezonden.
In een aflevering van Extra 3 op 17 maart werd in een liedje met de titel “Erdowi, Erdowo, Erdogan” de draak gestoken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Het twee minuten durende liedje, dat de melodie heeft van de hit Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann van zangeres Nena, beschrijft onder meer het enorme paleis in Ankara waar Erdogan intrek heeft genomen.
Persbreidel
Ook wordt de toenemende persbreidel in Turkije en de slechte behandeling van vrouwen in Turkije in het lied aangesneden. De clip bestaat uit recente journaalbeelden over deze onderwerpen.
Van kritiek op zijn persoon of de omgang met journalisten moet Erdogan weinig hebben. Zo stoorde hij zich enorm aan buitenlandse diplomaten die zaterdag de eerste procesdag tegen de journalisten Can Dündar en Erdem Gül bijwoonden en daarover twitterden.
VK 29.03.2016 Het moet een uiterst absurdistisch gesprek zijn geweest dat Martin Erdmann, Duitslands ambassadeur in Turkije, had met Recep Tayyip Erdogan. Het ging over een liedje – satire van de Duitse regionale televisie. De Turkse president wilde het lied verbieden, omdat hij zich erdoor beledigd voelt. Dat voelt Erdogan overigens goed.
Het liedje Erdowie, Erdowo, Erdogan is een satirische parodie op Nena’s meezinger Irgendwie, Irgendwo, Irgendwann. Het origineel gaat over de liefde, de parodie gaat over fraude en geweld tegen minderheden en het gebrek aan persvrijheid, oftewel: de manier waarop Erdogan Turkije regeert.
Op 17 maart werd de clip uitgezonden via de publieke omroep ARD als onderdeel van het programma extra 3 dat door de regionale publieke omroep NDR wordt gemaakt.
Het liedje was geen succes – misschien omdat het niet zo satirisch is, maar de treurige realiteit voorzien van een opgewekt muziekje. In de clip is vooral te zien hoe de Turkse politie demonstraties neerslaat.
Het is voor zover bekend de eerste keer dat de Turkse regeringsleider ook buiten zijn land de pers de mond probeert te snoeren. De Duitse ambassadeur heeft daar in Erdogans residentie waarschijnlijk moeten uitleggen dat dat wat de Turkse staatshoofd wilde in Duitsland niet eens kon – vanwege de persvrijheid.
Maar wat ambassadeur Erdmann precies heeft gezegd weet niemand, want de Duitse regering noch het ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde op het ongemakkelijke diplomatieke voorval.
‘Hij bouwt een vluchtelingentent’
Behalve absurdistisch moet het gesprek tussen Erdmann en Erdogan ook uiterst gespannen zijn geweest. Twee weken geleden sloot de EU, met Bondskanselier Angela Merkel voorop, een deal met Turkije over het tot stilstand brengen van de vluchtelingenstroom van Syrië naar West-Europa. Of, zoals het liedje het verwoordt: ‘Geef hem je geld, en hij bouwt een vluchtelingentent.’
Met de overeenkomst heeft Merkel een flink stuk van haar politieke lot in handen gelegd van de man die in extra3 wordt bezongen als The Boss van de Bosporus en dezer dagen als medeaanklager optreedt in het proces tegen twee kritische journalisten.
Erdowie, Erdowo, Erdogan komt voor de Duitse regering dus op een uiterst ongemakkelijk moment, vooral omdat de presidentiële opwinding het punt onderstreept dat de oppositie al maanden maakt: dat er tussen de democratie-opvatting van de Turkse leider en die van de Europese Unie een kloof gaapt die groter en dieper is dan de Bosporus, of, simpelweg: dat je met Erdogan geen zaken moet doen. En dat wreef de Duitse oppositie de regering van Merkel dinsdag onder de neus.
Het tegenovergestelde effect: het filmpje was dinsdagavond op YouTube ruim 700 duizend keer bekeken. Daarnaast circuleren er nu verschillende cartoons over Erdogans gebrek aan humor. En het televisieprogramma extra 3 benoemde Erdogan op Twitter tot ‘Medewerker van de maand’.
Telegraaf 29.03.2016 De Turkse regering is gegriefd door een satirisch programma op de Duitse publieke omroep. De Duitse ambassadeur is dinsdag op het ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden, vermoedelijk om een formeel protest aan te horen, meldde Spiegel Online maandag.
In een aflevering van ‘extra 3’ op 17 maart werd in een liedje met de titel ‘Erdowi, Erdowo, Erdogan’ de draak gestoken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. In het twee minuten durende liedje ging het over het paleis dat Erdogan aan de Bosporus heeft laten bouwen. Ook werd de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
Van kritiek op zijn persoon of de omgang met journalisten moet Erdogan weinig hebben. Zo stoorde hij zich enorm aan buitenlandse diplomaten die zaterdag de eerste procesdag tegen de journalisten Can Dündar en Erdem Gül bijwoonden en daarover twitterden.
AD 29.03.2016 De Turkse regering is geïrriteerd door een satirisch programma op de Duitse publieke omroep. De Duitse ambassadeur is dinsdag op het ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden, vermoedelijk om een formeel protest aan te horen, meldde Spiegel Online maandag.
In een aflevering van ‘extra 3’ op 17 maart werd in een liedje met de titel ‘Erdowi, Erdowo, Erdogan’ de draak gestoken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
In het twee minuten durende liedje ging het over het paleis dat Erdogan aan de Bosporus heeft laten bouwen. Ook werd de toenemende persbreidel in Turkije aangesneden.
Van kritiek op zijn persoon of de omgang met journalisten moet Erdogan weinig hebben. Zo stoorde hij zich enorm aan buitenlandse diplomaten die zaterdag de eerste procesdag tegen de journalisten Can Dündar en Erdem Gül bijwoonden en daarover twitterden.
Telegraaf 28.03.2016 De Britse consul-generaal in Istanbul heeft zich de woede van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan op de hals gehaald. Leigh Turner nam afgelopen week een foto van zichzelf en Can Dündar, een van de twee Turkse journalisten die momenteel terechtstaan wegens spionage.
Dündar en zijn collega Erdem Gül berichtten vorig jaar over een wapenlevering aan Syrische rebellen, die door Turkije zouden worden geholpen. Daarbij publiceerden ze een video waarop trucks te zien waren waarin de wapens zouden zitten. Erdogan was woest. Hij beschuldigde de journalisten van spionage en drong persoonlijk aan op een proces.
,,De consul-generaal van een bepaald land ging naar het proces van een journalist die wordt beschuldigd van spionage, om hem te steunen”, aldus Erdogan volgens persbureau Anadolu. ,,Erger nog, hij gaat wang aan wang met de journalist op de foto en publiceert die foto. En hij gaat nog verder. Op sociale media zegt hij dingen als ‘Turkije moet beslissen wat voor land het wil zijn”’, zei de president zonder de Turners naam of diens thuisland te noemen.
Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken liet weten dat diplomaten wel vaker rechtszaken bijwonen. ,,Dit is een belangrijke zaak voor de vrijheid van meningsuiting in Turkije en wij zullen, samen met onze partners in de EU, de voortgang blijven volgen”, aldus een woordvoerder.
AD 25.03.2016 Twee prominente Turkse journalisten kunnen levenslange gevangenisstraf krijgen omdat ze staatsgeheimen zouden hebben onthuld. De rechtszaak tegen de twee is vrijdag achter gesloten deuren begonnen. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou zich in de zaak als civiele partij bij de aanklagers hebben gevoegd.
Can Dundar en Erdem Gul werden in november opgepakt wegens het verspreiden van bepaald beeldmateriaal over de oorlog in Syrië. Daarop zou te zien zijn dat de Turkse geheime dienst in 2014 wapens hielp smokkelen naar Syrië. Justitie beschuldigt de journalisten onder andere van het verspreiden van geheime informatie en spionage.
Vlak voor de zitting verklaarde Dundar dat Turkije probeert journalisten te intimideren. ,,Wat ze proberen te creëren is een mechanisme van zelfcensuur en een toenemende sfeer van angst”, citeert de BBC. Medestanders van de twee zeggen dat de rechtszaak een belangrijke graadmeter voor de persvrijheid in het land zal zijn.
Vrijgelaten
In februari werden de journalisten vrijgelaten nadat het Turkse Constitutionele Hof bepaalde dat met hun arrestatie de rechten van de twee zijn geschonden. Ze moesten wel in het land blijven.
Dundar, hoofdredacteur van Cumhuriyet, sprak na zijn vrijlating van een ,,historische beslissing” van het Constitutionele Hof. ,,Het oordeel heeft niet alleen voor ons de weg vrijgemaakt maar ook voor al onze collega’s, de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting.”
Telegraaf 25.03.2016 Twee prominente Turkse journalisten kunnen levenslange gevangenisstraf krijgen omdat ze staatsgeheimen zouden hebben onthuld. De rechtszaak tegen de twee is vrijdag achter gesloten deuren begonnen. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou zich in de zaak als civiele partij bij de aanklagers hebben gevoegd.
Can Dundar en Erdem Gul van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
Vlak voor de zitting verklaarde Dundar dat Turkije probeert journalisten te intimideren. ,,Wat ze proberen te creëren is een mechanisme van zelfcensuur en een toenemende sfeer van angst”, citeert de BBC. Medestanders van de twee zeggen dat de rechtszaak een belangrijke graadmeter voor de persvrijheid in het land zal zijn.
VK 25.03.2016 Ondanks stevige internationale kritiek komen Can Dundar en Erdem Gül, twee prominente Turkse journalisten, vrijdag opnieuw voor de rechter. Er hangt hen een levenslange celstraf boven het hoofd.
De journalisten staan terecht op verdenking van spionage, maar volgens tegenstanders is het opnieuw een poging van president Recep Erdogan om de persvrijheid in zijn land aan banden te leggen. ‘Wij zijn geen beklaagden, wij zijn getuigen’, zei Dundar zelf tegen persbureau Reuters. ‘We zullen dit tot een politiek proces maken.’
Eind februari werden de journalisten van de krant Cumhuriyet nog vrijgelaten, omdat er fouten tijdens het onderzoek waren gemaakt, tot groot ongenoegen van de Turkse president. ‘Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat zijn bestaansrecht ter discussie zal stellen’, zei hij in een toespraak.
‘Niet vergeven’
De journalisten, die beschouwd worden als coryfeeën in de Turkse journalistiek, publiceerden in mei over Turkse inlichtingenofficiers in 2014 die wapens naar Syrië vervoerden. Erdogan liet weten dat hij de publicatie beschouwt als een poging om de Turkse positie te ondermijnen en dat hij zulke journalistiek niet zal vergeven.
Begin deze maand werd Zaman, de grootste Turkse krant, onder staatstoezicht geplaatst. Erdogan beschuldigde zijn aartsrivaal, die de eigenaar van Zaman is, van samenzwering om de overheid omver te werpen.
Turkije op staat inmiddels op de 149e plaats van de World Press Freedom Index, een organisatie die de persvrijheid in 180 landen meet. Tien jaar geleden stond het nog op de 98ste plek.
NU 25.03.2016 De rechtszaak tegen twee prominente Turkse journalisten die staatsgeheimen zouden hebben onthuld, is vrijdag achter gesloten deuren begonnen.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou zich in de zaak als civiele partij bij de aanklagers hebben gevoegd.
Can Dundar en Erdem Gul van de krant Cumhuriyet werden in november aangehouden omdat ze hadden bericht dat de Turkse regering wapens wilde exporteren naar extremisten in Syrië.
Vlak voor de zitting verklaarde Dundar dat Turkije probeert journalisten te intimideren. ,,Wat ze proberen te creëren is een mechanisme van zelfcensuur en een toenemende sfeer van angst”, citeert de BBC. Medestanders van de twee zeggen dat de rechtszaak een belangrijke graadmeter voor de persvrijheid in het land zal zijn.
VK 25.11.2016 Ondanks stevige internationale kritiek komen Can Dundar en Erdem Gül, twee prominente Turkse journalisten, vrijdag opnieuw voor de rechter. Er hangt hen een levenslange celstraf boven het hoofd.
De journalisten staan terecht op verdenking van spionage, maar volgens tegenstanders is het opnieuw een poging van president Recep Erdogan om de persvrijheid in zijn land aan banden te leggen. ‘Wij zijn geen beklaagden, wij zijn getuigen’, zei Dundar zelf tegen persbureau Reuters. ‘We zullen dit tot een politiek proces maken.’
Eind februari werden de journalisten van de krant Cumhuriyet nog vrijgelaten, omdat er fouten tijdens het onderzoek waren gemaakt, tot groot ongenoegen van de Turkse president. ‘Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat zijn bestaansrecht ter discussie zal stellen’, zei hij in een toespraak.
‘Niet vergeven’
De journalisten, die beschouwd worden als coryfeeën in de Turkse journalistiek, publiceerden in mei over Turkse inlichtingenofficiers in 2014 die wapens naar Syrië vervoerden. Erdogan liet weten dat hij de publicatie beschouwt als een poging om de Turkse positie te ondermijnen en dat hij zulke journalistiek niet zal vergeven.
Begin deze maand werd Zaman, de grootste Turkse krant, onder staatstoezicht geplaatst. Erdogan beschuldigde zijn aartsrivaal, die de eigenaar van Zaman is, van samenzwering om de overheid omver te werpen.
Turkije op staat inmiddels op de 149e plaats van de World Press Freedom Index, een organisatie die de persvrijheid in 180 landen meet. Tien jaar geleden stond het nog op de 98ste plek.
Trouw 20.03.2016 Nu de media al grotendeels in handen van Erdogan zijn, zal hij de chaos in Turkije willen gebruiken om alleenheerschappij te creëren, stelt Mehmet Cerit, hoofdredacteur van Zaman Vandaag.
Als de chaos in Turkije voortduurt, zal president Erdogan met zijn mediamacht (bijna 90 procent van de Turkse media is in handen van de regering) gemakkelijk 400 zetels halen bij vervroegde verkiezingen. Hij kan dan alsnog een presidentieel systeem invoeren en nog meer macht vergaren. De EU krijgt dan voor het eerst een Midden-Oostenland, inclusief sultan, als buurland.
Het is niet toevallig dat er in Turkije de laatste tijd veel aanslagen plaatsvinden die sociale onrust veroorzaken. Turken zijn bang, maar ook niet-Turken.
Onlangs sprak ik een Nederlander die al vijf jaar in Ankara woont. Hij heeft besloten terug te keren naar Nederland omdat hij zich niet meer veilig voelt. In nog geen vijf maanden zijn er 170 van zijn stadgenoten gedood door drie zelfmoordaanslagen. Na de laatste aanslag in Ankara dook een video op waarin een nabestaande van een slachtoffer uithaalt naar Erdogan: “Loop naar de hel met je presidentieel systeem en je hebzucht!” Dat de man zijn woede specifiek richt op de huidige president, is veelzeggend.
Geef mij netjes 400 zetels zodat er geen chaos komt
Afgelopen dinsdag bracht de president van Azerbeidzjan ,Ilham Aliyev, een bezoek aan de Turkse president Tayyip Erdogan.
Alleenheerschappij
Erdogan is uit op alleenheerschappij en wanneer hij die niet krijgt, creëert hij chaos om vervolgens te stellen dat hij alleenheerschappij moet krijgen zodat hij de chaos kan oplossen.
Al in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van juni vorig jaar dreigde hij: “Geef mij netjes 400 zetels zodat er geen chaos komt”. Die 400 zetels kreeg hij niet, sterker nog, zijn partij verloor de meerderheid in het parlement. Koerden en linkse Turken hadden namelijk massaal op de linkse pro-Koerdische partij HDP gestemd, waardoor HDP met een ongekend zetelaantal (80) in het parlement kwam.
De Koerden in Oost-Turkije moeten dit nu ontgelden. Steden zijn er belegerd. In sommige steden geldt al meer dan drie maanden een straatverbod, waardoor mensen niet eens kunnen voorzien in hun meest basale behoeften.
Vrede kwam voor Erdogan electoraal niet goed uit
Vrede kwam voor Erdogan electoraal namelijk niet goed uit; dat is ook de reden waarom hij de vredesbesprekingen met de terroristische organisatie PKK stopte. Cynisch genoeg kwam vrede ook voor de PKK niet goed uit, want de HDP, die voor een democratische oplossing is, zit de legitimatie van de gewapende strijd van de PKK immers in de weg. Met wederzijdse goedkeuring startte de oorlog in Oost-Turkije, die nu nog gaande is en waardoor al meer dan 400.000 Koerden uit het gebied zijn gevlucht.
Chaos als gevolg van de oorlog in het oosten van Turkije, de aanslagen van de PKK, de aanslag in Ankara op 10 oktober (102 doden); dit alles hielp Erdogan tijdens de tweede parlementsverkiezingen (op 1 november, omdat na de eerste verkiezingen geen coalitie werd gevormd) opnieuw in het zadel. “Hoe kan dat nou dat de meerderheid van de inwoners van Ankara ondanks de aanslag massaal op de AKP hebben gestemd?”, vroeg ik aan een daar wonende kennis. Hij zei: “Wat moet je doen, Mehmet. Om stabiliteit en vrede te krijgen moeten we op de AKP stemmen, anders zal het land in chaos terechtkomen.”
Veel Turken zijn gebrainwasht door de steeds eenzijdiger berichtgeving van de media
Monddood gemaakt
Veel Turken zijn gebrainwasht door de steeds eenzijdiger berichtgeving van de media. Op 28 januari kopte de pro-Erdogan-krant Yeni Akit: ‘Presidentieel systeem of chaos.’ AKP-parlementariërs proberen elke dag in tv-programma’s uit te leggen dat er in Turkije chaos is omdat er geen presidentieel systeem is. Het is overduidelijk dat Erdogan en de AKP uit zijn op invoering van het presidentieel systeem, koste wat het kost. Alle criticasters en kritische media worden rücksichtslos monddood gemaakt. Kritische en invloedrijke ngo’s (non-gouvernementele organisaties) worden verdacht gemaakt. Grote kritische multinationals worden net als de krant Zaman genationaliseerd.
Het is te hopen dat de EU wél door de chaos-strategie van Erdogan heen prikt, ondanks dat ze denkt met Erdogan een oplossing voor het vluchtelingenprobleem binnen handbereik te hebben.
Elsevier 15.03.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan wil na de recente bomaanslag in Ankara dat Turkije de definitie van terrorisme verbreden. Niet alleen degenen die aanslagen plegen verspreiden terreur, ook kritische journalisten en activisten doen dat, vindt Erdogan.
‘Je bevindt je aan onze zijde, of aan de zijde van de terroristen,’ zei de Turkse president maandagavond in een speech. ‘Er is geen verschil tussen een terrorist met een wapen of een bom en degenen die hun positie en pen gebruiken om de doelen van terroristen te bereiken.’ Daarna verwees Erdogan naar journalisten, activisten, politici en academici.
De opmerkingen van de Turkse president komen daags na een bomaanslag in het centrum van Ankara, de derde in een paar maanden tijd. Volgens de Turkse premier Ahmet Davutoglu zaten Koerdische PKK-strijders achter de aanslag, waarbij 37 mensen om het leven kwamen. Erdogan beloofde maandag ‘het terrorisme op de knieën te dwingen’.
Onafhankelijke journalistiek De Turkse regering voert al langer een strijd tegen journalisten. Twee weken geleden werd het bestuur van de grootste krant van het land, Zaman, overgenomen door een toezichthouder van de overheid. De krant zou te kritisch berichten over Erdogan en banden onderhouden met zijn aartsrivaal Fethullah Gülen. De hoofdredacteur van Zaman noemde de overname ‘het einde van de Turkse rechtstaat’.
Vorig jaar werden tientallen websites, kranten en televisiestations overvallen door de Turkse politie, vaak onder het mom van ‘het beschermen van de openbare orde.’ Ook werd Twitter meermaals offline gehaald.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier.:
Trouw 13.03.2016 De onder staatstoezicht gestelde grootste Turkse krant Zaman, eind vorige week, bracht de benarde situatie van de persvrijheid in Turkije wereldwijd weer in het middelpunt van de aandacht. Maar de Turkse media staan al veel langer onder grote druk. En de overname van Zaman vertelt niet het hele verhaal, meent Asli Tunc, professor mediastudies aan de Bilgi Universiteit in Istanbul.
De Gülenbeweging is zeker niet onschuldig, maar nu is het zelf het slachtoffer geworden.
“Zaman heeft zelf ongelooflijk veel schade berokkend aan de persvrijheid in Turkije”, zegt Tunc over de krant die gelieerd is aan de Gülenbeweging. De beweging van de islamitische prediker Fethullah Gülen trok tot voor kort samen met Erdogan en diens AKP-partij op tegen de gemeenschappelijke, veelal seculiere, vijanden. Tijdens het verstandshuwelijk leidde de beruchte Ergenekonprocessen, met Gülen-rechters, tot de gevangenschap van verschillende journalisten.
Totdat beide heren in 2013 gebrouilleerd raakten en Erdogan de machtsstrijd naar zijn hand zette.
“Ze zijn zeker niet onschuldig, maar nu zijn ze zelf het slachtoffer geworden”, zegt Tunc in haar werkkamer die uitkijkt over de Gouden Hoorn. Dat wil ze toch maar even gezegd hebben, voordat ze ingaat op de structurele factoren van de penibele situatie voor de media in Turkije.
Polarisatie
Een van de belangrijkste factoren is volgens Tunc de toenemende polarisatie in de samenleving, die met het opgelaaide conflict tussen het Turkse leger en de Koerdische PKK recent alleen maar groter is geworden.
Hoe kan je journalistiek bedrijven als je baas tegelijkertijd een oliebedrijf leidt dat goede banden met de regering moet hebben om opdrachten binnen te halen?
“Beide zijden manipuleren het verhaal naar believen”, meent Tunc die constateert dat in de mainstream media een grote angst bestaat om als pro-PKK gezien te worden.
“Iedere dag vallen er veel doden en dat moet belicht worden vanuit de officiële ideologie en het nationalistische standpunt van de regering. De consequentie is dat we niets horen van de burgers die in het zuidoosten van het land leven. Het is wij versus zij en vrede is een vies woord geworden.
“Voor journalisten van mainstream media is het onmogelijk vanuit een ander perspectief verslag te doen van de ontwikkelingen in het zuidoosten. “En zelfs al zouden ze dat doen dan zou het niet gepubliceerd worden. Je wordt geacht de regels van het mediabedrijf te volgen”, aldus Tunc die van mening is dat Koerdische media zich net zo zeer schuldig maken aan het preken voor eigen parochie: “We hebben niets geleerd van de jaren negentig.” Toen was de strijd tussen het Turkse leger en de PKK op zijn hoogtepunt.
Turkse mediabedrijven zijn vaak onderdeel van grote conglomeraten met belangen in andere sectoren. De relaties met de politiek hebben volgens Tunc bijgedragen aan de verwoesting van de journalistiek in Turkije. “Hoe kan je journalistiek bedrijven als je baas tegelijkertijd een oliebedrijf of een telecombedrijf leidt dat goede banden met de regering moet hebben om opdrachten binnen te halen?”, vraagt ze.
Vreedzame, gematigde journalistiek verkoopt niet. Je kan alleen meedoen als je bij het ene of bij het andere kamp hoort.
Propaganda
Het gevolg is dat de Turken propaganda voorgeschoteld krijgen in plaats van journalistiek. “We zien nauwelijks meer journalisten die de juiste vragen kunnen stellen. Neem de persconferenties of tv-interviews van tegenwoordig. Die zijn vaak volledig geënsceneerd. De propaganda machine werkt op een heel effectieve manier”, vervolgt Tunc.
Hoewel de onlineplatforms als paddestoelen uit de grond schieten is dat niet genoeg tegenwicht tegen de propaganda. “Turken zijn nog altijd erg op de televisie gericht. Ze geloven de opiniemakers die ze kennen, wat ze ook verkondigen. De alternatieve online media zijn niet bij machte het dominante discours te veranderen”, stelt Tunc.
Ze koestert dan ook weinig hoop op verbetering in de nabije toekomst. “Er is geen druk vanuit de EU vanwege de vluchtelingencrisis. En in Turkije zelf accepteren mensen de situatie vrij gemakkelijk zoals die is. Zo lang er geen financiële crisis is zal het onze tijd wel duren, is de mentaliteit. Helaas realiseert men zich niet hoe gevaarlijk de huidige trend is.”
Het handjevol journalisten dat, vaak op freelance basis, wel op een onafhankelijke manier verhalen probeert te vertellen wordt vrijwel direct beschuldigd van verraad. “Vreedzame, gematigde journalistiek verkoopt niet. Je kan alleen meedoen als je bij het ene of bij het andere kamp hoort”, concludeert Tunc.
Asli Tunc is sinds 2012 professor mediastudies aan de Bilgi Universiteit in Istanbul. Ze deed voor haar promotie in de Verenigde Staten onderzoek naar de rol van politieke cartoons in het democratiseringsproces van Turkije.
VK 11.03.2016 De Turkse president Tayyip Erdogan heeft de uitspraak van het Constitutionele Hof die leidde tot de vrijlating van twee journalisten een stap tegen Turkije genoemd. ‘Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat haar bestaansrecht ter discussie zal stellen,’ aldus Erdogan in een toespraak vrijdag in de zuidwestelijke stad Burdur.
Eind februari oordeelde het Constitutionele Hof dat met de arrestatie van Can Dundar en Erdem Gul de rechten van de twee journalisten waren geschonden.
Dundar en Gul berichtten in 2014 over wapenleveranties door Turkije aan Syrische rebellen. Bij de berichtgeving werden ook foto’s afgedrukt waarop trucks te zien zijn, die zouden zijn volgeladen met wapens. Erdogan noemde dit vrijdag ‘een concreet voorbeeld van een van de grootste bedreigingen tegen Turkije in de laatste tijd’. Volgens de regering hebben de journalisten zich schuldig gemaakt aan het verlenen van steun aan terroristen en het schenden van de staatsveiligheid.
Druk op de media
Dundar en Gul zijn uitgegroeid tot symbolen van de toenemende onderdrukking van de media door de Turkse regering. Deze onderdrukking bereikte begin maart een nieuw hoogtepunt, toen de Turkse autoriteiten de grootste oppositiekrant Zaman overnamen. De Turkse premier Ahmet Davutoglu verdedigde de overname door te stellen: ‘Turkije heeft het recht te twijfelen aan diegenen die bijdragen aan een poging tot een coup tegen een gekozen regering, zij het op economische of journalistieke wijze.’
Sinds 2015 voert het Turkse regime de druk op de media op. Sindsdien zijn er tientallen politie-invallen bij kranten, weekbladen en televisiestations, waarbij journalisten zijn gearresteerd en gevangen gezet. Een aantal van hen zit nog steeds vast in afwachting van een aanklacht.
Trouw 11.03.2016 De Turkse president Tayyip Erdogan heeft de uitspraak van het Constitutionele Hof die leidde tot de vrijlating van twee journalisten een stap tegen Turkije genoemd. “Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat zijn bestaansrecht ter discussie zal stellen,” aldus Erdogan in een toespraak vandaag in de zuidwestelijke stad Burdur.
Eind februari oordeelde het Hof dat met de arrestatie van Can Dundar en Erdem Gul de rechten van de twee journalisten waren geschonden. Dundar en Gul werden in november opgepakt wegens het verspreiden van beeldmateriaal over de oorlog in Syrië. Erdogan noemde de vrijlating van de journalisten “een concreet voorbeeld van een van de grootste bedreigingen tegen Turkije de laatste tijd.” Op de beelden zou te zien zijn dat de Turkse geheime dienst in 2014 wapens hielp smokkelen naar Syrië.
Cumhuriyet schrijft geregeld kritisch over president Recep Tayyip Erdogan en diens regering. Juist omdat de krant zich onafhankelijk durft op te stellen tegenover de regering, kreeg ze vorig jaar nog de Persvrijheidsprijs van journalistenorganisatie Reporters Zonder Grenzen. Korte tijd later werden hoofdredacteur Dündar en de correspondent in Ankara, Gül, gearresteerd.
De twee journalisten zijn nog niet van de Turkse justitie af. Op 25 maart begint een proces tegen hen wegens spionage en het verspreiden van geheime informatie. Ze mogen het land niet uit en ze kunnen een levenslange gevangenisstraf krijgen.
Het gebeurt vaker dat de Turkse regering zich met journalisten bemoeit. Onlangs viel de Turkse politie het hoofdkantoor binnen van de Zaman, de grootste krant van Turkije. De hoofdredacteur van de regeringskritische Zaman werd ontslagen en de krant werd door de Turkse regering overgenomen.
NU 11.03.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de uitspraak van het Consitutionele Hof die leidde tot de vrijlating van twee journalisten een stap tegen Turkije genoemd.
“Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat haar bestaansrecht ter discussie zal stellen”, aldus Erdogan in een toespraak vrijdag in de zuidwestelijke stad Burdur.
Eind februari oordeelde het Hof dat met de arrestatie van Can Dundar en Erdem Gul de rechten van de twee journalisten waren geschonden. Dundar en Gul werden in november opgepakt wegens het verspreiden van beeldmateriaal over de oorlog in Syrië.
Concreet voorbeeld
Erdogan noemde dit vrijdag “een concreet voorbeeld van een van de grootste bedreigingen tegen Turkije de laatste tijd”. Op de beelden zou te zien zijn dat de Turkse geheime dienst in 2014 wapens hielp smokkelen naar Syrië.
De twee journalisten zijn nog niet van de Turkse justitie af. Op 25 maart begint een proces tegen hen wegens spionage en het verspreiden van geheime informatie. Ze mogen het land niet uit en ze kunnen een levenslange gevangenisstraf krijgen.
Telegraaf 11.03.2016 De Turkse president Tayyip Erdogan heeft de uitspraak van het Consitutionele Hof die leidde tot de vrijlating van twee journalisten een stap tegen Turkije genoemd. ,,Ik hoop dat het Constitutionele Hof niet nogmaals iets doet dat haar bestaansrecht ter discussie zal stellen,’’ aldus Erdogan in een toespraak vrijdag in de zuidwestelijke stad Burdur.
Eind februari oordeelde het Constitutionele Hof dat met de arrestatie van Can Dundar en Erdem Gul de rechten van de twee journalisten waren geschonden. Dundar en Gul werden in november opgepakt wegens het verspreiden van beeldmateriaal over de oorlog in Syrië. Erdogan noemde dit vrijdag ,,een concreet voorbeeld van een van de grootste bedreigingen tegen Turkije in de laatste tijd.” Op de beelden zou te zien zijn dat de Turkse geheime dienst in 2014 wapens hielp smokkelen naar Syrië.
De twee journalisten zijn nog niet van de Turkse justitie af. Op 25 maart begint een proces tegen hen wegens spionage en het verspreiden van geheime informatie. Ze mogen het land niet uit en ze kunnen een levenslange gevangenisstraf krijgen.
VK 10.03.2016 Erdogan heeft zijn vroegere maatje Fethullah Gülen definitief van het politieke toneel verwijderd.
Het regime van president Erdogan heeft Zaman, ‘de Tijd’, een van de grootste Turkse kranten, in een juridische coup verbrijzeld. Het is het einde van de vrijheid van meningsuiting in Turkije. Dat is tragisch. Het is ook een van de laatste fases van de strijd om de macht tussen twee islamitische groeperingen in Turkije. De reacties op het dictatoriale ingrijpen zijn gekleurd door emoties: journalisten zijn slachtoffers. Slachtoffers zijn zielig en worden als inherent-goed beschouwd; voor slachtoffers behoor je op de bres te staan. Maar wat als de slachtoffer-journalisten bepaald geen vaandeldragers waren van de persvrijheid?
Zaman behoorde tot het wereldwijde netwerk van bedrijven, onderwijsinstellingen en banken van de islamitische broederschap van Fethullah Gülen. Ook in Nederland is de beweging actief. Zelf verblijft Gülen met zijn entourage in de VS, waarheen hij in de jaren negentig vluchtte. Zijn doel is altijd geweest om de Turkse staat van binnenuit te her-islamiseren. Daartoe is hij decennia geleden begonnen met het oprichten van scholen waar goed onderwijs werd gegeven. Gülen moedigde zijn volgelingen aan geen geld te steken in nieuwe moskeeën maar in nieuwe scholen en studentenflats. Jongens en meisjes woonden er gratis. Daar werden ze geschoold in de beginselen van de broederschap en werd hun een islamitische gedachtengang bijgebracht.
Gülenisten waren lange tijd als riet dat met de wind meewaait. Gülen sprak zich nooit uit tegen het toen nog geldende verbod op het dragen van hoofddoeken op school of in andere overheidsinstellingen. Belangrijker dan ideologische strijd vond hij de scholing van ‘Gouden Generaties’. Gülenisten toonden zich goede ambtenaren en werkten zich op in het onderwijs en bij justitie en politie, met name in de inlichtingendiensten, tot ze daar in de hoogste functies zaten.
Erdogan en zijn AKP behoren tot een andere islamitische broederschap. Zijn ideaal van een groots, islamitisch Turkije, een wereldmacht, verschilt nauwelijks van het Turkse ideaal van Gülen. Maar beiden willen alleenheerser zijn en alle macht concentreren in de handen van hun volgelingen. Aanvankelijk gingen Erdogan en Gülen een tactische alliantie aan om samen een einde te maken aan de macht van de militairen en orthodoxe kemalisten die hen altijd hadden vervolgd.
De gülenisten in het staatsapparaat en in de media droegen het zotste bewijsmateriaal aan in de meest absurde rechtszaak in de Turkse geschiedenis: ‘Ergenekon’, een ‘bende’ die tot doel had de islamitische regering van Erdogan omver te gooien en de gülenisten monddood te maken. Dag in dag uit, jarenlang, publiceerde Zaman zonder wederhoor de onwaarschijnlijkste plotscenario’s. Eén voorbeeld uit de idiote reeks beschuldigingen: oprichter van de Koerdische onafhankelijkheidsbeweging PKK was niet Abdullah Öcalan geweest maar ultranationalistische Turkse militairen. De militairen zouden het Turkse volk willen onderwerpen door angst te zaaien voor Koerdische terroristen.
Honderden militairen, ambtenaren en journalisten werden in de gevangenis gezet omdat ze lid van Ergenekon waren. Wat ze gemeen hadden was kritiek op Gülen. Vijf jaar geleden waren de rechtszaken tegen de journalisten Nedim Sener en Ahmet Sik ook in Nederland groot nieuws. Nu emoties over de aanval op Zaman ons overmand hebben, zijn we dat vergeten. De redactie van Zaman die nu huilt over het monddood maken van journalisten in Turkije, heeft zelf precies hetzelfde gedaan met anti-Gülenjournalisten, academici en soldaten.
Afgaande op de laakbare bewijsvoering in de megaprocessen ging het de gülenisten niet om vervanging van het militaire despotisme door democratie, maar om pure macht. Het was onvermijdelijk dat de twee overwinnaars, Erdogan en Gülen, vervolgens de strijd met elkaar aangingen. Het begon met de aankondiging van Erdogan, toen nog premier, dat hij zich als president van Turkije zou laten verkiezen en daarna de grondwet zodanig veranderen dat hij alleenheerser werd. Zaman stond vol artikelen over hoe ‘ondemocratisch’ Erdogans greep naar de macht was. In werkelijkheid fungeerde Zaman als dekmantel voor Gülens aspiraties: mede-eigenaar van de staat worden en het vetorecht over regeringsbesluiten verkrijgen.
In de vuile oorlog die volgde, ontnam Erdogan Gülen zijn financiële middelen: zijn banken en bedrijven van aanhangers werden leeggezogen, leerlingen van de Gülen-onderwijsinstellingen werden niet meer aangenomen in overheidsbanen. De laatste grote slag van de gülenisten was de arrestatie van verschillende ministers van Erdogan op verdenking van corruptie. In de weken daarop publiceer-de Zaman telefoongesprekken van hooggeplaatste Turken waarin zij zich schuldig leken te maken aan misdaden. Ook gesprekken van Erdogan met zijn zoon Bilal kwamen in de pers.
Islamitische republiek
Maar toen de gülenisten bij justitie en politie op het punt stonden Erdogans naaste familie te arresteren, was de president hen net voor. Hij plaatste duizenden rechters, aanklagers, politiemensen over naar obscure delen van het land, anderen liet hij ontslaan of arresteren. Erdogan gaf alle veroordeelden in de Ergenekon-processen hun vrijheid terug. ‘Ergenekon heeft nooit bestaan’, gaf de president toe.
Decennialang bereidde Gülen de overname van de Turkse staat voor om er een islamitische republiek van te maken, maar hij heeft het onderspit gedolven. Die islamitische republiek is er wel gekomen maar het is de islamitische republiek van Erdogan. De Gülen Broederschap is in eigen land, Turkije, verslagen. In het buitenland leeft ze nog voort met onder meer de Nederlandse editie van Zaman.
En de militairen die lange tijd een toontje lager moesten zingen door toedoen van gülenisten zijn terug in het politieke landschap van Turkije.
NU 09.03.2016 Een journalist van de linkse Turkse krant Birgun is woensdag veroordeeld tot 21 maanden cel voor het beledigen van president Recep Tayyip Erdogan.
De journalist was aangehouden vanwege een onderzoek naar een artikel dat hij had geschreven over een mogelijk corruptieschandaal waar Erdogan bij betrokken zou zijn.
De rechtbank veroordeelde hem volgens persbureau DPA echter voor de verdediging die de verdachte had geschreven. Zijn verklaring bevatte een acrostichon: de eerste letters van elke regel vormden de boodschap ‘Erdogan dief’. Dat vond de rechtbank voldoende reden om de schrijver te veroordelen.
De krant is in beroep gegaan tegen de veroordeling. In totaal zijn sinds de verkiezing van Erdogan in 2014 al meer dan 1.800 mensen aangeklaagd voor belediging van de president.
Toezichthouders
Het is niet het eerste incident met Turkse media deze week. Vrijdag kreeg de kritische krant Zaman een toezichthouder van de overheid. De hele redactie werd ontslagen en sinds zondag schrijft de krant alleen nog positieve verhalen over de president. Ook bij het Turkse persbureau Cihan werd maandag zo’n toezichthouder aangesteld.
De overname van Zaman leidde dit weekend tot flinke protesten in Istanbul. Vele duizenden mensen gingen de straat op. De politie greep hard in met traangas, waterkanonnen en rubberen kogels.
Elsevier 08.03.2016 Ook bij persbureau Cihan staat dinsdag een bewindvoerder van de Turkse overheid aan het roer. Het persbureau is nauw verbonden met Zaman, de grote oppositiekrant die vrijdag ten prooi viel aan de autocratische machthebbers in Ankara.
Naar alle waarschijnlijkheid zit de Turkse president Recep Tayyip Erdogan achter de beslissing, uit boosheid over de kritiek op hem van deze media. De toezichthouders zijn dezelfden als bij Zaman.
Heel andere koers
Dat deze laatstgenoemde krant na de machtsovername een heel andere koers vaart, blijkt wel uit de voorpagina van afgelopen zondag. Toen stond er prompt een foto van Erdogan, met daarnaast lof voor een groot infrastructureel project – waar de Turkse president traditiegetrouw goede sier mee maakt.
De Nederlandse publicatie Zaman Vandaag zal gewoon blijven opereren zoals het altijd doet. De krant komt deze week met een speciale editie die gewijd is aan de persvrijheid. Turkije is van een andere orde. ‘Stapje voor stapje wordt persvrijheid afgebroken‘
Maar de kritiek op de regering, die nu tot het verleden lijkt te behoren, heeft nog een dieper liggende oorzaak: het conflict tussen Erdogan en zijn aartsvijand, de 74-jarige Fethullah Gülen. Deze invloedrijke moslimgeestelijke was ooit medestander van Erdogan.
Staatsgreep
Gülen, die sinds 1997 in de Verenigde Staten woont, was met zijn miljoenen aanhangers in Turkije een belangrijke ondersteunende factor voor de macht van Erdogan en zijn AK-partij – alweer veertien jaar aan de leiding in Turkije. Maar intussen liggen beide mannen dus met elkaar in de clinch.
Gülen heeft aanhangers over de hele wereld, die hem zien als verbinder, als een bruggenbouwer. Hij heeft eigen scholen, steunt tal van instellingen en bedrijven. Maar hierin schuilt volgens Erdogan juist het gevaar: hij verdenkt Gülen ervan zijn invloed aan te wenden om een staatsgreep te plegen.
Volgens de president infiltreren duizenden aanhangers in het rechtssysteem, binnen de politie en dus in diverse media. Gülen wordt er tevens van verdacht terroristische activiteiten te ontplooien, en is daarvoor aangeklaagd. Critici zien Gülen en zijn aanhangers als een sekte.
Beknotting
De laatste ontwikkelingen in Turkije leiden tot flink protest. Van boze burgers – die zowat het hele weekeinde de straat opgingen – tot en met diverse EU-leiders. Die waren maandag bijeen in Brussel om, samen met de Turkse premier Ahmet Davutoglu, een oplossing voor de migratiecrisis te verzinnen.
Maar de beknotting van de persvrijheid staat een hervatting van de onderhandelingen over Turkse toetreding tot de EU niet in de weg. En inmiddels ligt er ook een principeakkoord over de migratiecrisis op tafel.
VK 08.03.2016 Turkije moet de vrijheid van meningsuiting respecteren. Kritische geluiden moeten namelijk de ruimte krijgen, vindt de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon. Hij reageerde daarmee op de staatsovername van de Turkse krant Zaman.
‘Een levendige democratie en economie en sociale ontwikkeling zijn afhankelijke van vreedzame meningen, zelfs als ze kritisch zijn’, aldus Ban Ki-moon maandag.
Zaman werd vrijdag onder toezicht gesteld. Maandag gebeurde hetzelfde met het persbureau Cihan. Beide vallen onder het mediaconcern Feza Gazetecilik, dat dichtbij de hervormingsgezinde islamitische geestelijke Fethullah Gülen staat. Hij was ooit een belangrijke bondgenoot van de huidige president Recep Tayyip Erdogan. De twee zijn sinds 2013 bittere rivalen. Gülen woont in ballingschap in de Verenigde Staten. Volgens de regering van Erdogan is de Gülen-beweging terroristisch.
De dag nadat Zaman werd overgenomen door de staat, publiceerde de krant positieve verhalen over premier Erdogan.
Censuur
Ook media die niets met Gülen te maken hebben, ondervinden censuur en vervolging. Onafhankelijke tv-zender IMC werd vorige week uit de lucht gehaald, vanwege de manier waarop werd bericht over de Koerden. In Oost-Turkije voert de regering oorlog tegen de Koerden.
Later deze maand staat de hoofdredacteur van linkse krant Cumhuriyet samen met een collega terecht. Beide worden verdacht van hulp aan een terroristische organisatie.
Trouw 08.03.2016 Turkije moet de vrijheid van meningsuiting respecteren. Kritische geluiden moeten namelijk de ruimte krijgen, vindt de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon. Hij reageerde daarmee op de staatsovername van de Turkse krant Zaman.
‘Een levendige democratie en economie en sociale ontwikkeling zijn afhankelijke van vreedzame meningen, zelfs als ze kritisch zijn’, aldus Ban Ki-moon maandag.
Zaman werd vrijdag onder toezicht gesteld. Maandag gebeurde hetzelfde met het persbureau Cihan. Beide vallen onder het mediaconcern Feza Gazetecilik, dat dichtbij de hervormingsgezinde islamitische geestelijke Fethullah Gülen staat. Hij was ooit een belangrijke bondgenoot van de huidige president Recep Tayyip Erdogan. De twee zijn sinds 2013 bittere rivalen. Gülen woont in ballingschap in de Verenigde Staten. Volgens de regering van Erdogan is de Gülen-beweging terroristisch.
De dag nadat Zaman werd overgenomen door de staat, publiceerde de krant positieve verhalen over premier Erdogan.
Censuur
Ook media die niets met Gülen te maken hebben, ondervinden censuur en vervolging. Onafhankelijke tv-zender IMC werd vorige week uit de lucht gehaald, vanwege de manier waarop werd bericht over de Koerden. In Oost-Turkije voert de regering oorlog tegen de Koerden.
Later deze maand staat de hoofdredacteur van linkse krant Cumhuriyet samen met een collega terecht. Beide worden verdacht van hulp aan een terroristische organisatie.
NU 08.03.2016 Turkije moet de vrijheid van meningsuiting respecteren. Kritische geluiden moeten namelijk de ruimte krijgen, vindt de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon. Ban reageerde daarmee op de staatsovername van de Turkse krant Zaman.
“Een levendige democratie en economie en sociale ontwikkeling zijn afhankelijke van vreedzame meningen, zelfs als ze kritisch zijn”, aldus de secretaris-generaal maandag.
De Turkse premier Ahmet Davutoglu kwam in de nacht maandag op dinsdag tegen de kritiek in het verweer. “De vrijheid van meningsuiting is onze gemeenschappelijke waarde. Het was en is beschermd in Turkije”, zei hij na afloop van een topoverleg over een gezamenlijke aanpak van de migratieproblematiek met de 28 leiders van de EU-landen in Brussel. Veel regeringsleiders spraken tijdens de top hun zorg uit over de Turkse persvrijheid.
Zaman werd vrijdag onder toezicht gesteld. Maandag gebeurde hetzelfde met het persbureau Cihan. Beide vallen onder het mediaconcern Feza Gazetecilik, dat dichtbij de hervormingsgezinde islamitische geestelijke Fethullah Gülen staat. Hij was ooit een belangrijke bondgenoot van de huidige president Recep Tayyip Erdogan. De twee zijn sinds 2013 bittere rivalen.
AD 08.03.2016 Turkije moet de vrijheid van meningsuiting respecteren. Kritische geluiden moeten namelijk de ruimte krijgen, vindt de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon. Hij reageerde daarmee op de staatsovername van de Turkse krant Zaman.
‘Een levendige democratie en economie en sociale ontwikkeling zijn afhankelijke van vreedzame meningen, zelfs als ze kritisch zijn’, aldus Ban Ki-moon maandag.
Zaman werd vrijdag onder toezicht gesteld. Maandag gebeurde hetzelfde met het persbureau Cihan. Beide vallen onder het mediaconcern Feza Gazetecilik, dat dichtbij de hervormingsgezinde islamitische geestelijke Fethullah Gülen staat. Hij was ooit een belangrijke bondgenoot van de huidige president Recep Tayyip Erdogan. De twee zijn sinds 2013 bittere rivalen. Gülen woont in ballingschap in de Verenigde Staten. Volgens de regering van Erdogan is de Gülen-beweging terroristisch.
De dag nadat Zaman werd overgenomen door de staat, publiceerde de krant positieve verhalen over premier Erdogan.
Censuur
Ook media die niets met Gülen te maken hebben, ondervinden censuur en vervolging. Onafhankelijke tv-zender IMC werd vorige week uit de lucht gehaald, vanwege de manier waarop werd bericht over de Koerden. In Oost-Turkije voert de regering oorlog tegen de Koerden.
Later deze maand staat de hoofdredacteur van linkse krant Cumhuriyet samen met een collega terecht. Beide worden verdacht van hulp aan een terroristische organisatie.
VK 07.03.2016 Na de krant Zaman heeft een Turkse rechter het persbureau Cihan onder staatstoezicht geplaatst. Cihan en Zaman vallen onder hetzelfde mediaconcern, Feza Gazetecilik.
Zaman Vandaag
Zaman Vandaag, de Nederlandse editie van de monddood gemaakte Turkse krant, zal in de toekomst misschien onder een andere naam verschijnen. ‘Als wij worden geassocieerd met een staatskrant, dan heeft dat zeker nadelen’, zegt hoofdredacteur Mehmet Cerit in de Nieuwsbreak.
De breideling van onder andere Zaman wordt algemeen gezien als onderdeel van de door Ankara gevoerde campagne tegen de zogeheten Gülen-beweging, waarvan Zaman het huisorgaan was. Die beweging wordt door de regering van Erdogan gezien als terroristisch. Geestelijk leider Fethullah Gülen, die in ballingschap leeft in Pennsylvania (Verenigde Staten), zou via volgelingen in politie, justitie en media de regering hebben willen omverwerpen.
Ook andere, niet Gülen-gelieerde media krijgen te maken met censuur en arrestaties. Vorige week werd de onafhankelijke tv-zender IMC uit de lucht gehaald, naar aanleiding van zijn berichtgeving over de Koerden. Later deze maand staat hoofdredacteur Can Dündar van de linkse krant Cumhuriyet met een collega terecht op verdenking van hulp aan een terroristische organisatie.
Erdogan is al drie jaar bezig de vrije pers monddood te maken, zei Turkijekenner Erik-Jan Zurcher van de Universiteit Leiden eerder in de Volkskrant. ‘Er zijn nauwelijks meer kritische media over. Alleen Cumhuriyet, maar dat is klein en vrij elitair. De grote massabladen passen zelfcensuur toe.’ Bij grote aanslagen, zoals recent in Ankara, heeft Erdogan met succes een mediastilte afgedwongen. Uit Oost-Turkije, waar de regering oorlog voert tegen de Koerden, mag niet worden bericht.
NU 07.03.2016 Een rechtbank in Istanbul heeft maandag besloten dat ook bij het Turkse persbureau Cihan een toezichthouder van de overheid wordt aangesteld.
Het persbureau wordt, net als de krant Zaman, gelieerd aan de geestelijke Gülen, een van de grote tegenstanders van president Erdogan. Bij Zaman, dat zich regelmatig kritisch uitlaat over Erdogan, werd door de rechtbank vrijdag ook een toezichthouder aangesteld.
Dit leidde vrijdag, zaterdag en zondag tot grote demonstraties bij de redactie. De oproerpolitie greep hard in met traangas, waterkanonnen en rubberen kogels. De hoofdredacteur en redactie werden zaterdag ontslagen. In de krant stonden zondag alleen nog maar lovende artikelen over Erdogan.
Dezelfde toezichthouders die bij Zaman zijn aangesteld, gaan nu ook de scepter zwaaien bij Cihan.
Telegraaf 07.03.2016 De Turkse premier Ahmet Davutoglu trekt zich niets aan van Europese kritiek op de inval bij de Turkse oppositiekrant Zaman. De voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, noemde de politieactie ,,een klap voor de persvrijheid”, maar daar is Davutoglu het niet mee eens, aldus de parlementsvoorzitter.
Nu een bewindvoerder van de overheid de leiding heeft gekregen over Zaman is de grootste krant van Turkije regeringsgezind geworden.
,,De vrijheid van de pers, ook als die kritisch is, is een ononderhandelbaar element van de Europese identiteit’’, zei Schulz na een gesprek met de Turkse premier in Brussel voorafgaand aan de EU-top over migratie. ,,Een rechtszaak kan niet leiden tot een politieactie tegen een onafhankelijke krant.’’
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault noemde de overname van Zaman maandagochtend ,,onacceptabel.”
Ook over de harde aanpak van het Turkse leger tegen de Koerdische minderheid kwamen Schulz en Davutoglu tijdens een ,,open discussie’’ niet nader tot elkaar.
NU 07.03.2016 De Turkse premier Ahmet Davutoglu trekt zich niets aan van Europese kritiek op de inval bij de Turkse oppositiekrant Zaman.
De voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, noemde de politieactie ”een klap voor de persvrijheid”, maar daar is Davutoglu het niet mee eens, aldus de parlementsvoorzitter.
Nu een bewindvoerder van de overheid de leiding heeft gekregen over Zaman is de grootste krant van Turkije regeringsgezind geworden.
”De vrijheid van de pers, ook als die kritisch is, is een ononderhandelbaar element van de Europese identiteit’’, zei Schulz na een gesprek met de Turkse premier in Brussel voorafgaand aan de EU-top over migratie. ”Een rechtszaak kan niet leiden tot een politieactie tegen een onafhankelijke krant.’’
Onacceptabel
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault noemde de overname van Zaman maandagochtend ”onacceptabel”.
Ook over de harde aanpak van het Turkse leger tegen de Koerdische minderheid kwamen Schulz en Davutoglu tijdens een ”open discussie’’ niet nader tot elkaar.
Elsevier 07.03.2016 De Nederlandse publicatie Zaman Vandaag zal gewoon blijven opereren zoals het altijd doet. De krant komt deze week met een speciale editie die gewijd is aan de persvrijheid.
Het Nederlandstalige Zaman Vandaag en Turkstalige Zaman Hollanda vallen onder Time Media Group, een onafhankelijk mediabedrijf en staat apart van de Turkse publicatie Zaman. De overname door de regering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan van de krant Zaman heeft dus geen invloed op de berichtgeving van Zaman Vandaag.
Wel hebben de kranten een inhoudelijke band: ze wisselen onderling kosteloos content met elkaar uit. ‘Sinds afgelopen zaterdag dus niet meer,’ zegt hoofdredacteur Mehmet Cerit tegen Elsevier.nl. ‘Het computersysteem van Zaman in Turkije ligt nog altijd plat’.
Het is de bedoeling dat de uitwisseling van content ook gewoon doorgaat als het systeem weer up and running is. Zaman Vandaag brengt deze week een speciale editie over persvrijheid uit.
De hoofdredacteur vindt de situatie in Turkije zorgelijk maar zegt dat zijn krant, die hij nadrukkelijk bestempelt als ‘gematigd en progressief islamitisch’, zich er niet door laat beïnvloeden. ‘Een van onze redacteuren grapte zaterdag: ‘Vallen wij nu ook onder Erdogan?’ Dat is dus niet het geval,’ aldus Cerit, die het aantal abonnementen op zijn krant ziet stijgen na de berichtgeving over de staatsovername.
Elk nadeel heb z’n voordeel! We krijgen aanmeldingen voor nieuwe abonnementen uit solidariteit. Dank voor jullie steun. #Zaman#Turkije10:04 AM – 7 Mar 2016
De Erdogan-kritische krant Zaman werd vrijdagavond de facto overgenomen door de Turkse regering. De rechter in Istanbul besloot een toezichthouder van de overheid in te stellen bij de krant, die sinds de overname zeer opzichtig van toon gewisseld is. Een dag later werd de hoofdredacteur van de krant Abdulhamit Bilici ontslagen.
Redacteuren van Zaman klaagden zaterdag dat ze werden gehinderd in hun werk omdat ze het computersysteem van de krant niet meer in konden. Ook zouden oude wachtwoorden niet meer werken en was de internetverbinding afgesloten.
De nieuwe editie van de Turkse Zaman, waar op de voorpagina een foto van Erdogan prijkt, werd wel gewoon gemaakt door (een deel van de) reguliere redactie van de krant. Een deel van de redactie heeft een nieuwe krant opgezet Yarina Bakis, om de kritische toon van de krant te kunnen voortzetten.
Today’s Zaman, de Engelstalige versie van de krant, heeft ook een nieuw dagblad in het leven geroepen. Op het oude Twitter account van de krant is te lezen: ‘deze publicatie is gekaapt door de Turkse overheid’, met een verwijzing naar het account van de nieuwe krant Turkish Minute.
Cerit zegt dat de redactie de overname al maanden zag aankomen. ‘Voor ons was het geen kwestie van of de krant zou worden overgenomen, maar wanneer’. De Turkse overheid zou zo proberen om stukje bij beetje de persvrijheid in het land af te brokkelen.
‘Het zal ook bij de andere regeringskritische kranten gebeuren,’ zegt Cerit. Volgens hem is het bijvoorbeeld al te zien bij de krantHurriyet, een links-liberale seculiere krant, die zich de laatste tijd opvallend stilhoudt over de persvrijheid in het land en Erdogan. ‘Ze durven er gewoon niet over te schrijven’.
‘Staatsveiligheid’
Zondag schreef een pro-Erdogan columnist dat de linkse, seculiere krant Cumhuriyet de volgende moet zijn. De krant levert vaak openlijk kritiek op het regime van Erdogan en zijn islamitische AK-partij.
Eerder werd de voormalige hoofdredacteur van de krant Can Dundar, al opgepakt vanwege de publicatie van beelden van Turkse wapenleveranties aan rebellen in Syrië, die vermoedelijk uiteindelijk bij terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zijn terechtgekomen. Dundar staat terecht voor ‘misdaden tegen de overheid’ en ‘het lekken van informatie die de staatsveiligheid in gevaar kan brengen’. Het Openbaar Ministerie heeft levenslang tegen hem geëist.Delen
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 07.03.2016 De Turkse premier Davutoglu vindt dat de top van vandaag niet alleen over de vluchtelingen moet gaan, “wij willen ook lid worden van de EU”, zo zei hij aan het begin van de top.
Dat was tegen het zere been van de president van het Europarlement, Martin Schulz. Die vindt dat Turkije eerst de mensenrechten en de persvrijheid moet respecteren voordat er over toetreding kan worden gepraat. Onlangs muilkorfde de Turkse regering een kritische oppositiekrant, Zaman geheten.
Volgens de Turkse premier zijn Turkije en de EU onmisbaar voor elkaar, niet alleen om de stroom vluchtelingen een halt toe te roepen. Hij verwacht ook steun van de EU wat betreft de harde opstelling van de Turken in het Syrische conflict aan het adres van de Koerden en de regering Assad.
Turkije moet alle vluchtelingen op eigen bodem op gaan vangen en krijgt daar drie miljard voor. Volgens de Duitse eurocommissaris Oettinger is dat te weinig en ligt zeven miljard eerder in de rede.
Visumvrij reizen en asielzoekers
Naast geld wil Turkije ook versneld visumvrij reizen voor Turken in Europa. Ook zou de EU Syrische vluchtelingen uit Turkije moeten opnemen. Dat zijn echter allemaal nog bruggen te ver, die de EU pas over wil als Turkije heeft bewezen in staat te zijn de stroom daadwerkelijk te stoppen. De Turkse premier Davutoglu liet daarop meteen al weten dat het een illusie is om de denken die die stroom in een paar dagen tot nu kan worden teruggebracht. Alles bij elkaar leek het optimisme van de laatste dagen, ook bij premier Rutte, wat te vervliegen. De onderhandelingen worden moeilijker dan gevreesd.
VK 06.03.2016 Onverwacht is het niet, omstreden is het wel. Met de regeringsovername van één van de laatste regeringskritische kranten, Zaman, komt de vrije pers in Turkije, voor zover daar nog sprake van was, nog verder in het gedrang.
Vrijdag gelastte de rechter de onder bewind plaatsing van het concern Zaman, waartoe naast het vlaggenschip ook de Engelstalige krant Today Zaman en persbureau Cihan behoren. De timing van het vonnis, drie dagen voor de cruciale EU-Turkijetop, zal Brussel de nodige kopzorgen hebben bezorgd. De Europese regeringsleiders willen maandag juist zaken doen met de regering van president Erdogan in het vluchtelingenvraagstuk, en zullen alle tijd die opgaat aan het bespreken van gecensureerde journalisten als verloren beschouwen.
Voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz zegde toe de sluiting van Turkijes grootste krant (oplage 650 duizend) maandag te bespreken met de Turkse premier Ahmet Davutoglu, maar de verwachting is dat het vluchtelingenvraagstuk zal prevaleren. Turkijerapporteur namens het Europees Parlement Kati Piri (PvdA): ‘Ik vermoed dat het weinig invloed zal hebben.’
Vrijdag rond middernacht forceerde de politie de deur van de redactie, waarna die onder protest werd overgenomen. Hoofdredacteur Abdülhamit Bilici werd ontslagen. Zondag al werd de eerste regeringsvriendelijke editie van Zaman verspreid, met op de voorpagina een breed glimlachende Erdogan. In Istanbul togen enkele duizenden Turken dit weekend naar de redactie, scanderend dat de vrije pers zich niet liet beknotten. De oproerpolitie antwoordde met traangas, waterkanonnen en rubberen kogels.
De breideling van Zaman wordt algemeen gezien als onderdeel van de door Ankara gevoerde campagne tegen de zogeheten Gülen-beweging, waarvan Zaman het huisorgaan was. Die beweging wordt door de regering van Erdogan gezien als terroristisch. Geestelijk leider Fethullah Gülen, die in ballingschap leeft in Pennsylvania (Verenigde Staten), zou via volgelingen in politie, justitie en media de regering hebben willen omverwerpen.
Ook andere, niet Gülen-gelieerde media krijgen te maken met censuur en arrestaties. Vorige week werd de onafhankelijke tv-zender IMC uit de lucht gehaald, naar aanleiding van zijn berichtgeving over de Koerden. Later deze maand staat hoofdredacteur Can Dündar van de nationalistische krant Cumhuriyet met een collega terecht op verdenking van hulp aan een terroristische organisatie.
Mediastilte
Er zijn nauwelijks meer kritische media over. De grote massabladen passen zelfcensuur toe, aldus Erik-Jan Zurcher, Turkijekenner van de Universiteit Leiden…
Erdogan is al drie jaar bezig de vrije pers monddood te maken, zegt Turkijekenner Erik-Jan Zurcher van de Universiteit Leiden, en de overname van Zaman is daarin een logische stap. ‘Er zijn nauwelijks meer kritische media over. Alleen Cumhuriyet, maar dat is klein en vrij elitair. De grote massabladen passen zelfcensuur toe.’ Bij grote aanslagen, zoals recent in Ankara, heeft Erdogan met succes een mediastilte afgedwongen. Uit Oost-Turkije, waar de regering oorlog voert tegen de Koerden, mag niet worden bericht.
Verenigen zal dit vonnis de oppositie niet, aldus Zurcher, eerder het omgekeerde. Zaman en de Gülen-beweging hebben Erdogan in diens vroege jaren gesteund, zegt hij, en dat is de rest van de oppositie niet vergeten. ‘Ze waren de jachthonden van Erdogan. Dus nu hun krant wordt overgenomen, gaan veel oppositieleden zich daar niet druk over maken.’
Trouw 06.03.2016 De overname van de Turkse krant Zaman door de regering heeft duidelijk zijn weerslag op de inhoud. Het dagblad gold tot twee dagen geleden als kritisch op het beleid van president Recep Tayyip Erdogan. Nu een bewindvoerder van de overheid de leiding heeft gekregen, is daar niets van over.
Op de voorpagina van de Zaman stonden vanochtend twee verhalen over de president: een over zijn plannen voor een grote receptie tijdens Internationale Vrouwendag op 8 maart en een over zijn bezoek aan een brug in aanbouw over de Bosporus bij Istanbul. Over de protesten van lezers tegen de overheidsbemoeienis met de krant en het ingrijpen van de oproerpolitie tegen de demonstranten was niets te lezen.
De uitgever van Zaman heeft banden met de Gülen-beweging, die overhoop ligt met Erdogan. Het ingrijpen komt volgens de Turkse autoriteiten voort uit een onderzoek naar “het financieren van een terroristische organisatie” en zou niets te maken hebben met de politieke kleur van de krant. Zaman is met een oplage van 650.000 de grootste van Turkije en stond altijd kritisch tegenover de regering.
Hoofdredacteur
Gisteren werd bekend dat de hoofdredacteur van Zaman Abdulhamit Bilici is ontslagen. “Het is al drie tot vier jaar een gewoonte dat iedereen die zich uitspreekt tegen regeringsbeleid, een rechtszaak of een gevangenisstraf tegemoet mag zien”, had Bilici kort voor zijn ontslag gezegd. Hij sprak over een “donkere periode voor ons land en onze democratie”.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank al van het einde van de rechtsstaat in Turkije. “Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarçesme.
Persvrijheid
De Europese Unie sprak gisteren al haar zorgen uit over de overname van Zaman. Voorzitter Martin Schulz van het Europees Parlement noemde de overname van Zaman op Twitter “weer een nieuwe klap voor de persvrijheid”. Hij beloofde de zaak maandag op te nemen met de Turkse premier Ahmet Davutoglu.
De EU ziet volgens criticasters veel bedenkelijke maatregelen van de Turkse regering door de vingers omdat zij de hulp van Turkije nodig heeft bij het indammen van de vluchtelingenvloed naar Europa.
Ook de Verenigde Staten hebben bezorgd gereageerd op de aanstelling door de Turkse rechter van een bewindvoerder voor het kritische Zaman, de grootste krant in Turkije. “We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters”, liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten. “Door de rechter bevolen toezicht op de financiën en bedrijfsvoering van een mediabedrijf mag niet leiden tot veranderingen op de redactievloer of het journalistiek beleid”, aldus het departement. “Critici moeten worden aangemoedigd, niet het zwijgen opgelegd.”
Telegraaf 06.03.2016 Premier Mark Rutte, de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Turkse premier Ahmet Davutoglu ontmoeten elkaar zondagavond in Brussel. In de Turkse ambassade bereiden ze tijdens een diner samen de top voor waarop de Europese Unie (EU) en Turkije maandag zullen spreken over de vluchtelingenproblematiek.
Dat heeft een woordvoerder van het Nederlandse voorzitterschap van de EU zondag bevestigd. Rutte zit aan tafel omdat Nederland tijdelijk EU-voorzitter is. De drie regeringsleiders komen vanaf 21.00 uur bijeen.
De invulling van het actieplan dat de EU en Turkije hebben afgesproken om de migrantenstroom naar Griekenland te beperken komt ter sprake, evenals de visie van Turkije op het terugnemen van migranten die geen recht hebben op internationale bescherming.
Het rechtstreeks opnemen door Europese landen van Syrische vluchtelingen uit Turkse opvangkampen is mogelijk ook onderwerp van gesprek.
Vluchtelingencrisis
Rutte had afgelopen week al contact met Merkel over de vluchtelingencrisis, maar ook met de premiers van Griekenland, Italië en Tsjechië. Daarnaast had hij gesprekken met EU-president Donald Tusk, die afgelopen week van Oostenrijk via een aantal landen langs de westelijke Balkanroute naar Turkije reisde.
Tusk zei daarna dat hij voor het eerst eensgezindheid in Europa begint te zien over een gezamenlijke bestrijding van de migratiecrisis. Het stoppen van het ‘doorwuiven’ van migranten in combinatie met een goede uitvoering van het actieplan kan de stroom vluchtelingen fors beperken, denkt Tusk, die de top van maandag voorzit.
Trouw 05.03.2016 De Europese Unie heeft haar zorgen uitgesproken over de overname van dagblad Zaman door de Turkse autoriteiten. Die ‘brengt de vooruitgang die Turkije op andere terreinen heeft geboekt in gevaar’, twitterde eurocommissaris voor Uitbreiding Johannes Hahn.
Europees parlementsoorzitter Martin Schulz noemde de overname van Zaman op Twitter ‘weer een nieuwe klap voor de persvrijheid’. Hij beloofde de zaak maandag op te nemen met de Turkse premier Ahmet Davutoglu.
Ook de Verenigde Staten hebben bezorgd gereageerd op de aanstelling door de Turkse rechter van een bewindvoerder voor het kritische Zaman, de grootste krant in Turkije. “We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters”, liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten.
“Door de rechter bevolen toezicht op de financiën en bedrijfsvoering van een mediabedrijf mag niet leiden tot veranderingen op de redactievloer of het journalistiek beleid”, aldus het departement. “Critici moeten worden aangemoedigd, niet het zwijgen opgelegd.”
Het kantoor van Zaman werd vrijdag onder protest van de redactie en tot verontwaardiging van de achterban van de krant binnengevallen door de politie. Even voordien had de rechter een bewindvoerder aangesteld voor het bedrijf, dat verbonden is met de de Turkse regering onwelgevallige Gülen-beweging. Volgens de Turkse oppositieleider Kemal Kiliçdaroglu heeft de rechtbank die Zaman vrijdag een bewindvoerder in de maag splitste zich laten gebruiken als een politiek instrument.
VK 05.03.2016 De Turkse premier Ahmet Davutoglu verdedigt de overname van de grootste Turkse oppositiekrant Zaman door de autoriteiten. ‘Turkije heeft het recht te twijfelen aan diegenen die bijdragen aan een poging tot een coup tegen een gekozen regering, zij het op economische of journalistieke wijze’, stelde hij tijdens zijn bezoek aan de Iraanse hoofdstad Teheran. Vrijdag plaatste Turkije de krant onder staatstoezicht, zaterdag ontsloeg de bewindvoerder hoofdredacteur Abdülhamit Bilici.
EU-bewindslieden en mensenrechtenorganisaties hebben hun zorgen geuit over de overname. ‘Weer een stap terug in persvrijheid’, twitterde de president van het Europees Parlement, Martin Schulz. ‘Ik ben van plan dit onderwerp maandag bij premier Davutoglu aan te kaarten.’
De EU laat in een verklaring weten de zaak nauwlettend in de gaten te houden. ‘Ieder land, en zeker een kandidaat-EU-lidstaat, moet mensenrechten en persvrijheid respecteren.’
De Verenigde Staten reageren ook bezorgd. ‘We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters’, laat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten.
‘De grondwet is geschonden’
Een rechtbank wees vrijdag een bewindvoerder aan die voor meer controle moet zorgen over Zaman. Enkele uren later viel de politie de redactie binnen.
Zaterdag ontsloeg de bewindvoerder de hoofdredacteur van Zaman, Abdülhamit Bilici, en de prominente columnist Bulent Kenes. Journalisten moesten langs veiligheidsmensen om hun kantoor binnen te komen en konden vervolgens niet inloggen op de computersystemen. Een journalist, Abdullah Bozturk, zegt dat de bewindvoerders proberen het online archief te wissen.
‘De grondwet is geschonden. Een zwarte dag voor de Turkse pers’, staat er op de voorpagina van de zaterdagkrant. Journalisten wisten deze laatste staatsbemoeienisvrije editie van hun krant vrijdag af te maken voordat de politie binnenviel.
Volgens de aanklager was de overname nodig omdat de krant sterke banden heeft met Fethullah Gulen, een in de Verenigde Staten wonende geestelijke en vijand van het regime. Gulen zou een coup op de Turkse regering voorbereiden en wordt aangeklaagd vanwege terroristische activiteiten.
Volgens critici ziet de Europese Unie veel bedenkelijke maatregelen van de Turkse regering door de vingers omdat zij de hulp van Turkije nodig heeft bij het indammen van de vluchtelingenstroom naar Europa.
Vrijdagavond en zaterdag verzamelden demonstranten zich voor het kantoor. Zaterdag waren het er tweeduizend. Zij scandeerden slogans en droegen borden met teksten als ‘handen af van mijn krant’. Op beide dagen gebruikte de politie traangas en waterkanonnen om betogers uiteen te drijven.
‘Het is al drie tot vier jaar een gewoonte dat iedereen die zich uitspreekt tegen regeringsbeleid, een rechtszaak of een gevangenisstraf tegemoet mag zien’, reageerde hoofdredacteur Bilici. Hij sprak over een ‘donkere periode voor ons land en onze democratie’.
‘Het is een zwarte dag voor de democratie in Turkije’, zegt Sevgi Akarcesme, hoofdredacteur van de Engelstalige variant Today’s Zaman. Hij zei dat niet alle Turkse media volledig verslag doen van de overname en het politieoptreden tegen de protesten, omdat ze bang zijn hetzelfde lot te ondergaan.
Amnesty International reageerde eerder al op geruchten dat de krant overgenomen zou worden. ‘Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen’, aldus de mensenrechtenorganisatie.
Druk op de media
De Turkse president Erdogan heeft het niet zo op kritiek en moeilijke journalisten, en dat laat hij merken ook. Sinds 2015 voert het Turkse regime de druk op de media op. Sindsdien zijn er tientallen politie-invallen bij kranten, weekbladen en televisiestations, waarbij journalisten zijn gearresteerd en gevangen gezet. Een aantal van hen zit nog steeds vast in afwachting van een aanklacht.
Twee vooraanstaande journalisten van de krant Cumhuriyet werden vorige week vrijgelaten uit voorarrest. Hun proces begint 25 maart. Ze zijn aangeklaagd voor spionage en publiceren van geheime informatie, omdat ze schreven dat de Turkse overheid wapens heeft helpen smokkelen naar Syrië.
NU 05.03.2016 Het uitschakelen van de kritische krant Zaman is een nieuwe klap voor de persvrijheid in Turkije. President Erdogan gelooft dat hij de enige is die het land kan redden, stelt Petra de Bruijn, docent Turkse Cultuur en Maatschappij van de Universiteit Leiden.
Erdogan maakt langzaam maar zeker alle kritische media onschadelijk.
“Ik maak me hier heel veel zorgen over. Zaman is niet de enige kritische krant van het land, en het bereik was relatief klein – een oplage van 650.000 op tachtig miljoen inwoners. Maar Erdogan legt met deze actie wel een enorm mediaconcern lam dat ook in het buitenland goed gehoord en gelezen werd.Zaman heeft uitgaven in talloze talen over de hele wereld. Iedereen die kritisch schrijft wordt aangepakt. En als een krant kritische journalisten niet de mond snoert, moet de hele krant er maar aan geloven.”
De Turkse overheid doet het niet alleen met de media.
“Erdogan doet dit ook met kritische bedrijven. Die worden ook onder curatele gesteld: dan komen er twee of drie regeringsgezinde functionarissen die toezicht gaan houden op de directie. Het effect is niet te onderschatten. De krant Bugünoverkwam afgelopen najaar hetzelfde. Binnen een week was de volledige oplage verpulverd; niemand wilde meer lezen wat er in stond.”
De president komt in eigen land weg met dit soort acties.
“Hij onderbouwt dit soort acties netjes met een gerechtelijk bevel. In het geval van Zaman wordt het argument ‘terrorisme’ aangevoerd, bij een pro-Gülen-bank stelde hij dat de klanten last hadden van financieel wanbeheer. Het juridische systeem is het eerste dat Erdogan heeft gezuiverd: daar zit vrijwel geen rechter meer die niet pro-AKP is.”
In het begin leek de strijd tegen de geestelijke leider Gülen het motief.
“In eerste instantie leek het erop dat Erdogan het had gemunt op aanhangers van Gülen. Maar tegenwoordig wil hij iedereen die kritisch is de mond snoeren. Het is een heel gevaarlijke ontwikkeling. Er is ook een procedure opgestart om de parlementaire onschendbaarheid ongedaan te maken. Dat zou betekenen dat oppositieleden die Erdogan aanvallen voortaan ook opgepakt kunnen worden, en dat de HDP, de Koerdische partij die nu in het parlement zit, kan worden gedecimeerd.”
Erdogan gelooft oprecht dat hij het land moet redden.
“Hij wil de macht behouden. Hij gelooft heilig dat alleen hij in staat is om Turkije te redden en naar een toekomst te leiden als welvarende grootmacht in de regio. In de eerste jaren van zijn bewind ging het echt de goede kant op: economisch ging het het land voor de wind en had Turkije aanzien in het Midden-Oosten. Maar het gaat nu economisch minder en Erdogan zit te lang in het pluche. Zijn idealen is hij langzaam uit het oog verloren en de veiligheidssituatie in Turkije is erbarmelijk. De laatste weken zijn er voortdurend aanslagen geweest.”
Zonder kritische media krijgt het volk een eenzijdig verhaal te horen.
“De regeringsgezinde kranten geven Erdogans tegenstanders de schuld van alle problemen. En op televisie zijn vrijwel alleen nog maar spotjes van de AKP. Er zijn wel linkse media die via internet wat nieuws verspreiden, maar die bereiken vooral de linkse elite. In het verleden waren er nog wel populaire series waarin kritiek op het regime zat verwerkt. Op die manier werden mensen wel aangezet tot nadenken over de politieke keuzes die ze hadden. Maar die zenders en programma’s zijn inmiddels ook uit de lucht. Erdogan kan zijn tegenstanders nu zwart maken zonder enige nuance. Turkije is hard op weg naar een autocratie.”
Europa kan op dit moment vrij weinig doen.
“Er wordt achter de schermen echt wel gelobbyd en gepraat. En Europa, de VS en Amnesty International moeten het onderwerp persvrijheid blijven aankaarten. Maar Europa heeft Turkije heel hard nodig voor het oplossen van de vluchtelingencrisis. En wat heeft de EU concreet voor macht? Europa kan onmogelijk Turkije binnenvallen. En Turkije is nog geen EU-lid, dus is niet aan mores en normen gebonden zoals bijvoorbeeld Polen dat wel is. Turkije zet nog steeds in op een EU-lidmaatschap, een doorstart van het toelatingsproces is ook één van de eisen van de Erdogan nu. Maar ik denk dat maar weinig Turken geloven dat dat op korte termijn een haalbaar doel is.”
In Turkije zelf maken veel mensen zich er niet heel druk over.
“Al heeft Erdogan bij de verkiezingen in juni wel verloren, nog steeds staat de helft van het land achter hem. De linkse Turken vinden het verschrikkelijk wat er gebeurt. Maar verkijk je niet op de enorme tweedeling in de Turkse samenleving over de macht van Erdogan. Zijn voorstanders slikken alle propaganda als zoete koek. Het is onzin dat Gülen een terrorist is, hij bepleit verdraagzaamheid en geweldloosheid. Maar het heilige geloof in alles wat Erdogan roept, maakt eerlijke discussies bij voorbaat onmogelijk.”
Telegraaf 05.03.2016 De Europese Unie moet de inperking van de persvrijheid bij Turkije aan de kaak te stellen, bij voorkeur komende maandag als de EU-leiders en de Turkse premier Davutoglu spreken over het vluchtelingenprobleem. ,,Als de EU en de wereld niet reageren, dan gaat de ene na de andere kritische krant of zender uit de lucht”, vreest Mehmet Cerit.
Hij is hoofdredacteur van Zaman Vandaag, de Nederlandse zusterkrant van de kritische Turkse krant Zaman. De Turkse mediagroep werd vrijdag onder curatele van de regering gesteld en de hoofdredacteur is ontslagen.
,,Er gebeuren rare dingen in Turkije en president Erdogan wil niet dat wereld dat ziet. De mainstream media durven niet te schrijven over de inval bij Zaman. Er zijn dus 80 miljoen Turken die er niets van hebben meegekregen”, aldus Cerit.
Hij is ervan overtuigd dat zijn Turkse Zaman-collega’s zich niet laten muilkorven. ,,Ze hebben een plan B en zijn vastbesloten door te gaan met kritisch berichten over Erdogan. Het duurt een paar dagen of een paar weken, maar dan komen ze weer, via internet of sociale media.”
Cerit noemt Zaman Vandaag een krant die wordt gemaakt door progressieve, gematigde moslims. Hij heeft een kleine 10.000 abonnees, van wie de helft de Turkstalige versie leest en de andere helft de Nederlandstalige. Zaman Vandaag wisselde kopij uit met het Turkse Zaman.
Elsevier 05.03.2016 De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière vindt dat de EU niet over Turkije moet oordelen. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière roept op tot nauwere samenwerking met Turkije in de migratiecrisis.
Zijn oproep komt een dag na de staatsovername van de kritische krant Zaman. ‘We moeten niet de scheidsrechter gaan spelen voor de rest van de wereld als het gaat om mensenrechten,’ zegt de Duitse minister in een interview met de Passauer Neue Presse.
Kritiek
De interne politiek van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan mag de samenwerking bij het aanpakken van de migratiecrisis niet in de weg staan, vindt De Maizière.
Vrijdag werd de grootste Turkse krant Zaman overgenomen door de regering na een besluit van de rechter om een toezichthouder in te stellen. Zaterdagmiddag werd Abdulhamit Bilici ontslagen. Het interview met De Maizière werd afgenomen net voordat bekend werd dat de staat Zaman over zou nemen. Turkije wordt echter al veel langer bekritiseerd wegens het gevaar voor de persvrijheid in het land.
De Maizière pleit voor ‘meer internationale erkenning voor de prestatie van de Turken in de omgang met vluchtelingen’. Het land heeft inmiddels 2,5 miljoen asielzoekers opgenomen. ‘Dat verdient erkenning, en geen kritiek,’ aldus De Maizière.
Eerder in oktober na een soortgelijke staatsinval bij een mediabedrijf, benadrukte ook Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, dat de EU Turkije nodig heeft bij de aanpak van de migratiecrisis en dat het geen zin heeft om de Turken ‘voortdurend met de mensenrechtensituatie om de oren te slaan’.
‘Of we het nu leuk vinden of niet, de EU heeft Turkije nodig,’ luidde het pleidooi van Juncker toen. Er zou alleen ‘binnenskamers’ met de Turken worden gesproken over de misstanden met betrekking tot mensenrechten.Delen
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 05.03.2016 De Europese Unie heeft zaterdag haar zorgen uitgesproken over de overname van dagblad Zaman door de Turkse autoriteiten. Die ,,brengt de vooruitgang die Turkije op andere terreinen heeft geboekt in gevaar”, twitterde eurocommissaris voor Uitbreiding Johannes Hahn.
Foto: AFP
,,We zullen deze zaak nauwlettend blijven volgen”, zei Hahn. ,,Turkije moet, als kandidaat-lidstaat, de persvrijheid eerbiedigen.”
Voorzitter Martin Schulz van het Europees Parlement noemde de overname van Zaman op Twitter ,,weer een nieuwe klap voor de persvrijheid”. Hij beloofde de zaak maandag op te nemen met de Turkse premier Ahmet Davutoglu.
De EU ziet volgens criticasters veel bedenkelijke maatregelen van de Turkse regering door de vingers omdat zij de hulp van Turkije nodig heeft bij het indammen van de vluchtelingenvloed naar Europa.
Ook de Verenigde Staten hebben bezorgd gereageerd op de aanstelling door de Turkse rechter van een bewindvoerder voor het kritische Zaman, de grootste krant in Turkije. ,,We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters”, liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten. ,,Door de rechter bevolen toezicht op de financiën en bedrijfsvoering van een mediabedrijf mag niet leiden tot veranderingen op de redactievloer of het journalistiek beleid”, aldus het departement. ,,Critici moeten worden aangemoedigd, niet het zwijgen opgelegd.”
Het kantoor van Zaman werd vrijdag onder protest van de redactie en tot verontwaardiging van de achterban van de krant binnengevallen door de politie. Even voordien had de rechter een bewindvoerder aangesteld voor het bedrijf, dat verbonden is met de de Turkse regering onwelgevallige Gülen-beweging. Volgens de Turkse oppositieleider Kemal Kiliçdaroglu heeft de rechtbank die Zaman vrijdag een bewindvoerder in de maag splitste zich laten gebruiken als een politiek instrument.
AD 05.03.2016 De Europese Unie heeft zaterdag haar zorgen uitgesproken over de overname van dagblad Zaman door de Turkse autoriteiten. Die ‘brengt de vooruitgang die Turkije op andere terreinen heeft geboekt in gevaar’, twitterde eurocommissaris voor Uitbreiding Johannes Hahn.
Deze overname is weer een nieuwe klap voor de persvrijheid, aldus Martin Schulz (EU)
Er gebeuren rare dingen in Turkije en president Erdogan wil niet dat wereld dat ziet, aldus Mehmet Cerit (Zaman Vandaag)
Voorzitter Martin Schulz van het Europees Parlement noemde de overname ‘weer een nieuwe klap voor de persvrijheid’. Hij beloofde de zaak maandag op te nemen met de Turkse premier Ahmet Davutoglu. Ook de Verenigde Staten hebben bezorgd gereageerd op de aanstelling door de Turkse rechter van een bewindvoerder voor het kritische Zaman, de grootste krant in Turkije.
,,We beschouwen dit als de jongste in een reeks van verontrustende stappen van de Turkse overheid op het vlak van justitie en wetshandhaving gericht tegen media en andere criticasters”, liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken weten. ,,Door de rechter bevolen toezicht op de financiën en bedrijfsvoering van een mediabedrijf mag niet leiden tot veranderingen op de redactievloer of het journalistiek beleid”, aldus het departement. ,,Critici moeten worden aangemoedigd, niet het zwijgen opgelegd.”
Waterkanonnen
Het kantoor van Zaman werd vrijdag onder protest van de redactie en tot verontwaardiging van de achterban van de krant binnengevallen door de politie. Even voordien had de rechter een bewindvoerder aangesteld voor het bedrijf, dat verbonden is met de de Turkse regering onwelgevallige Gülen-beweging. Volgens de Turkse oppositieleider Kemal Kiliçdaroglu heeft de rechtbank die Zaman vrijdag een bewindvoerder in de maag splitste zich laten gebruiken als een politiek instrument.
Er moest traangas en waterkanonnen aan te pas komen om betogers uiteen te drijven bij de kantoren van Zaman. De demonstranten scandeerden slogans, zwaaiden met de Turkse vlag en droegen borden met teksten als ‘handen af van mijn krant’. Zaman is één van de laatste overgebleven mediabronnen van de oppositie in Turkije.
De krant zou te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Die was in het verleden bevriend met Erdogan, maar de twee staan nu lijnrecht tegenover elkaar. Gülen woont op dit moment in de Amerikaanse staat Pennsylvania, meldt The New York Times. Volgens de Turkse regering staat Gülen in nauw contact met Hizmet, een ‘terroristische’ groepering die president Erdogan ten val zou willen brengen.
Rare dingen
De Europese Unie moet de inperking van de persvrijheid bij Turkije aan de kaak te stellen, bij voorkeur komende maandag als de EU-leiders en de Turkse premier Davutoglu spreken over het vluchtelingenprobleem. ,,Als de EU en de wereld niet reageren, dan gaat de ene na de andere kritische krant of zender uit de lucht”, vreest Mehmet Cerit. Hij is hoofdredacteur van Zaman Vandaag, de Nederlandse zusterkrant van Zaman.
,,Er gebeuren rare dingen in Turkije en president Erdogan wil niet dat wereld dat ziet. De mainstream media durven niet te schrijven over de inval bij Zaman. Er zijn dus 80 miljoen Turken die er niets van hebben meegekregen”, aldus Cerit.
Elsevier 05.03.2016 De hoofdredacteur van de Erdogan-kritische krant Zaman Abdulhamit Bilici is zaterdag ontslagen. Het ontslag volgde op de overname van de krant door de Turkse overheid. De krant meldt het ontslag van Bilici zaterdag zelf op sociale media.
Wachtwoord
Redacteuren van de krant die zaterdag aan het werk wilden, zeggen het computersysteem van de krant niet meer in te kunnen. De wachtwoorden zouden niet meer werken en de internetverbinding op de redactie zou zijn afgesloten. Het Twitter-account van de krant is vooralsnog nog steeds wel actief.
In Istanbul gingen zaterdag opnieuw duizenden demonstranten de straat op. Zij protesteerden tegen het besluit van de rechter om een toezichthouder van de overheid aan te stellen bij Zaman, met een oplage van 650.000 de grootste krant van Turkije.
Op vrijdagavond raakte de politie slaags met demonstranten, die spandoeken droegen en leuzen scandeerden als ‘handen af van mijn krant’ en ‘de pers kan niet de mond gesnoerd worden’. Politie gebruikte waterkanonnen en traangas om de demonstranten uiteen te drijven. Zaterdag gebeurde hetzelfde. Ook werd er geschoten met rubberen kogels.
De inmiddels ontslagen hoofdredacteur Bilici sprak vrijdagavond van een ‘donkere periode voor ons land en de democratie’. Ook Seygi Akarcesme, de hoofdredacteur van Today’s Zaman – de Engelstalige editie van de krant, sprak van ‘het einde van de rechtsstaat in Turkije’. Delen
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 05.03.2016 Abdülhamit Bilici, de hoofdredacteur van de kritische Turkse krant Zaman, is ontslagen. Dit is gebeurd nadat vrijdag de Turkse overheid een speciale toezichthouder bij de krant had aangesteld.
De Engelse editie van de krant, Today’s Zaman, meldt dat zaterdag op Twitter. Redacteuren van de krant kunnen het computersysteem niet meer in. Hun wachtwoorden werken niet meer en de internetverbinding is afgesloten.
In Istanbul zijn zaterdag weer duizenden demonstranten de straat op gegaan. Zij protesteren tegen het besluit van de overheid om een toezichthouder aan te stellen bij Zaman. De demonstratie vond net als vrijdag plaats bij het redactiekantoor. De politie dreef de betogers hardhandig uiteen met waterkanonnen en traangas.
Inval
Ook vrijdagavond was het onrustig in Istanbul en raakten demonstranten slaags met de politie. Een speciaal team viel het gebouw van de redactie binnen, waar een aantal demonstranten en redacteuren zich hadden verschanst.
De rechtbank in Ankara besloot vrijdag, op verzoek van de regering van president Erdogan, een nieuwe bewindvoerder aan te stellen bij de uitgeverij van de krant.
Terroristische organisatie
De krant, die dagelijks wordt verspreid in een oplage van 650.000 exemplaren, staat erom bekend zeer kritisch te schrijven over het beleid van president Erdogan. Het medium wordt deels gefinancierd door een belangrijke tegenstander van Erdogan, de geestelijke Fethullah Güllen.
De rechter oordeelde dat de Güllen-beweging een terroristische organisatie is en dat daarom het aanstellen van de overheidsfunctionaris gerechtvaardigd is. Wat precies de gevolgen voor de krant zijn, is nog onduidelijk.
Zorgwekkend
In het buitenland werd geschokt gereageerd op het besluit de krant voortaan onder toezicht te stellen. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de overname door de Turkse regering “zorgwekkend”. Ook diverse Europarlementariërs hebben het nieuws veroordeeld.
Voor de Europese Unie komt de schending van de persvrijheid op een ongelukkig moment. De unie heeft de hulp van Turkije hard nodig voor de opvang van de aanhoudende stroom vluchtelingen uit onder meer Syrië. Het is niet het eerste incident waarbij de Turkse overheid het journalisten moeilijk of onmogelijk maakt hun werk te doen.
Zender uit de lucht
Eerder veroordeelde ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International de invloed die de Turkse overheid uitoefent op het kritische Zaman. “Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen”, aldus een zegsman.
Een week eerder haalden de Turkse autoriteiten al een kritische televisiezender uit de lucht. De programma’s van deze zender, IMC, kunnen nu alleen nog via internet worden bekeken.
AD 05.03.2016 De Turkse politie heeft vrijdagavond laat traangas en waterkanonnen ingezet om betogers uiteen te drijven bij de kantoren van de krant Zaman. De demonstranten scandeerden slogans en droegen borden met teksten als ‘handen af van mijn krant’.
De politie probeerde de kantoren van de krant te betreden nadat een rechtbank vrijdag een bewindvoerder aanwees die voor meer controle moet zorgen over de grootste krant van Turkije. Agenten forceerden een poort en renden naar binnen. Op beelden is te zien hoe ze worstelen met medewerkers van Zaman.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank van het einde van de rechtsstaat in Turkije. ‘Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet’, aldus Sevgi Akarcesme.
Demonstranten verzamelden zich na de inval op vrijdagmiddag bij de kantoren van Zaman. Ze schreeuwden leuzen, zwaaiden met de Turkse vlag en hielden zelfgemaakte borden omhoog met daarop kritische teksten. De politie gebruikte onder andere traangas om de mensenmassa uiteen te drijven.
Fethullah Gülen
Zaman is één van de laatste overgebleven mediabronnen van de oppositie in Turkije. De krant zou te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Die was in het verleden bevriend met Erdogan, maar de twee staan nu lijnrecht over elkaar. Gülen woont op dit moment in de Amerikaanse staat Pennsylvania, meldt The New York Times.
Volgens de Turkse regering staat Gülen in nauw contact met Hizmet, een ‘terroristische’ groepering die president Erdogan ten val zou willen brengen.
Mensenrechten
Amnesty is niet te spreken over de manier waarop de krant wordt overgenomen door bewindvoerders. ‘Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen’, aldus de organisatie.
Telegraaf 05.03.2016 De Turkse politie heeft zaterdag opnieuw traangas gebruikt voor het wegjagen van circa tweeduizend betogers die zich bij het kantoor van de krant Zaman in Istanbul hadden verzameld. Bewapende veiligheidsmedewerkers bewaken het pand, dat vrijdag onder strengere controle van de staat is geplaatst.
Foto: AP
Een rechtbank wees een bewindvoerder aan die voor meer controle op de krant moet zorgen. De oproerpolitie dreef vrijdagavond ook al honderden Zaman-sympathisanten terug die zich in de regen hadden verzameld bij het gebouw. De krant is met een oplage van 650.000 de grootste van Turkije en staat kritisch tegenover de regering.
Turkse media meldden zaterdag dat hoofdredacteur Abdulhamit Bilici van Zaman is ontslagen. ,,Het is al drie tot vier jaar een gewoonte dat iedereen die zich uitspreekt tegen regeringsbeleid, een rechtszaak of een gevangenisstraf tegemoet mag zien”, had Bilici kort voor zijn ontslag gezegd. Hij sprak over een ,,donkere periode voor ons land en onze democratie”.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank al van het einde van de rechtsstaat in Turkije. ,,Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarçesme.
Trouw 05.03.2016 De Turkse politie heeft zaterdag opnieuw traangas gebruikt voor het wegjagen van circa tweeduizend betogers die zich bij het kantoor van de krant Zaman in Istanbul hadden verzameld. Bewapende veiligheidsmedewerkers bewaken het pand, dat vrijdag onder strengere controle van de staat is geplaatst.
Een rechtbank wees een bewindvoerder aan die voor meer controle op de krant moet zorgen. De oproerpolitie dreef vrijdagavond ook al honderden Zaman-sympathisanten terug die zich in de regen hadden verzameld bij het gebouw. De krant is met een oplage van 650.000 de grootste van Turkije en staat kritisch tegenover de regering.
“Het is al drie tot vier jaar een gewoonte dat iedereen die zich uitspreekt tegen regeringsbeleid, een rechtszaak of een gevangenisstraf tegemoet mag zien”, zei hoofdredacteur Abdulhamit Bilici van Zaman. Hij sprak over een ‘donkere periode voor ons land en onze democratie’.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank al van het einde van de rechtsstaat in Turkije. “Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarçesme.
Elsevier 05.03.2016 De Turkse politie heeft vrijdagnacht traangas en waterkanonnen ingezet om demonstranten uit elkaar te drijven bij het kantoor van de krant Zaman in Istanbul. De demonstranten scandeerden leuzen en droegen borden met teksten als ‘vrije pers kan niet het zwijgen worden opgelegd’ en ‘handen af van mijn krant’.
De politie probeerde de kantoren binnen te vallen nadat een rechtbank vrijdag een bewindvoerder aanwees die voor meer controle moet zorgen over de grootste krant van Turkije, meldt persbureau Reuters.
Rechtsstaat
Honderden Zaman-supporters werden teruggedreven, nadat zij zich bij het hoofdgebouw hadden verzameld. Op videobeelden is te zien hoe de politie en Zaman-journalisten met elkaar botsen. De krant is met een oplage van 650.000 de grootste van Turkije en is kritisch over het bewind van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Hoofdredacteur Abdulhamit Bilici van Zaman sprak van een ‘donkere periode voor ons land en onze democratie’. Op vrijdag, na de uitspraak van de rechtbank, zei Seygi Akarcesme, de hoofdredacteur van de Engelstalige versie Today’s Zaman al dat de overname het einde van de rechtsstaat in Turkije inluidt.
PvdA-europarlementariër en Turkije-rapporteur veroordeelt de overname en zei dat ‘de Turkse hetze tegen de persvrijheid zich helaas voortzet’.
De krant wordt gefinancierd door de organisatie islamitische geleerde Fethullah Gülen, die momenteel in Amerika in ballingschap verkeert. De Gülenistische beweging wordt door het regime van Erdogan als terroristische organisatie bestempeld. Eerder op vrijdag werden ook twee zakenmannen opgepakt die geassocieerd worden met de beweging van Gülen.
Erdogan en Gülen waren vroeger bondgenoten van elkaar, totdat ze in 2013 ruzie kregen. Erdogan probeerde eerder de macht van het leger te temperen, en werd toentertijd bijgestaan door Gülen, die veel invloed had binnen de rechterlijke macht. Sinds een paar jaar liggen de twee mannen met elkaar overhoop. Sympathisanten van Gülen binnen de politie en het Openbaar Ministerie startten in 2013 namelijk een corruptieonderzoek naar Erdogan en zijn vertrouwelingen.
Gülen woont al sinds 1999 in ballingschap in de Verenigde Staten. In Turkije staan arrestatiebevelen uit naar de islamitische geleerde. Hij wordt ervan verdacht de regering van Erdogan omver te willen werpen.Delen
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 05.03.2016 De Turkse politie heeft vrijdagavond laat traangas en waterkanonnen ingezet om betogers uiteen te drijven bij de kantoren van de krant Zaman. De demonstranten scandeerden slogans en droegen borden met teksten als ‘handen af van mijn krant’.
De politie probeerde de kantoren van de krant te betreden nadat een rechtbank vrijdag een bewindvoerder aanwees die voor meer controle moet zorgen over de grootste krant van Turkije. Agenten forceerden een poort en renden naar binnen. Op beelden is te zien hoe ze worstelen met medewerkers van Zaman.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank van het einde van de rechtsstaat in Turkije. ‘Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet’, aldus Sevgi Akarcesme.
Demonstranten verzamelden zich na de inval op vrijdagmiddag bij de kantoren van Zaman. Ze schreeuwden leuzen, zwaaiden met de Turkse vlag en hielden zelfgemaakte borden omhoog met daarop kritische teksten. De politie gebruikte onder andere traangas om de mensenmassa uiteen te drijven.
Fethullah Gülen
Zaman is één van de laatste overgebleven mediabronnen van de oppositie in Turkije. De krant zou te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Die was in het verleden bevriend met Erdogan, maar de twee staan nu lijnrecht over elkaar. Gülen woont op dit moment in de Amerikaanse staat Pennsylvania, meldt The New York Times.
Volgens de Turkse regering staat Gülen in nauw contact met Hizmet, een ‘terroristische’ groepering die president Erdogan ten val zou willen brengen.
Mensenrechten
Amnesty is niet te spreken over de manier waarop de krant wordt overgenomen door bewindvoerders. ‘Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen’, aldus de organisatie.
NU 04.03.2016 Demonstranten en de Turkse politie zijn vrijdagavond slaags geraakt bij de redactie van de Turkse krant Zaman. De politie viel rond 23.00 uur het gebouw binnen, waar zich demonstranten hadden verschanst.
Daarna leek de rust weer te keren. Eerder greep de Turkse politie al hardhandig in met waterkanonnen en traangas.
De hele middag en avond stonden er vele duizenden mensen voor de redactie om hun onvrede kenbaar te maken over de overname van de krant door de Turkse regering. Turkije heeft vrijdag veel kritiek gekregen uit het buitenland naar aanleiding van de overname van de kritische krant Zaman.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de overname door de Turkse regering “zorgwekkend”. Ook diverse Europarlementariërs hebben het nieuws veroordeeld.
Persvrijheid
Voor de Europese Unie komt de schending van de persvrijheid op een heel ongelukkig moment. De unie heeft de hulp van Turkije heel hard nodig voor de opvang van de aanhoudende stroom vluchtelingen uit onder meer Syrië. Het is niet het eerste incident waarbij de Turkse overheid het journalisten moeilijk of onmogelijk maakt hun werk te doen.
Eerder had ook al mensenrechtenorganisatie Amnesty International de invloed die de Turkse overheid uitoefende op het kritische Zaman veroordeeld. “Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen”, aldus een zegsman.
De rechtbank in Ankara besloot vrijdag, op verzoek van de regering van president Erdogan, een nieuwe bewindvoerder aan te stellen bij de uitgeverij vanZaman.
Hoofdredacteur
“Het is al drie tot vier jaar een gewoonte dat iedereen die zich uitspreekt tegen regeringsbeleid, een rechtszaak of een gevangenisstraf tegemoet mag zien”, zei hoofdredacteur Abdulhamit Bilici van Zaman. Hij sprak over een “donkere periode voor ons land en onze democratie”.
De hoofdredacteur van de Engelstalige editie Today’s Zaman sprak na de uitspraak van de rechtbank al van het einde van de rechtsstaat in Turkije. “Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarçesme.
Terroristische organisatie
De krant, die dagelijks wordt verspreid in een oplage van 650.000 exemplaren, staat erom bekend zeer kritisch te schrijven over het beleid van Erdogan. Het medium wordt deels gefinancierd door de beweging van een belangrijke tegenstander van Erdogan, de geestelijke Fethullah Güllen.
De rechter oordeelde dat de Güllen-beweging een terroristische organisatie is en dat daarom het aanstellen van de overheidsfunctionaris gerechtvaardigd is. Wat precies de gevolgen zijn voor de krant, is overigens nog niet duidelijk.
Een week eerder haalden de Turkse autoriteiten al een kritische televisiezender uit de lucht. De programma’s van deze zender, IMC, kunnen nu alleen nog via internet worden bekeken.
Trouw 04.03.2016 De Turkse politie is vrijdagavond slaags geraakt met demonstranten die zich bij de redactie van de krant Zaman hadden verzameld. Dat gebeurde nadat een rechtbank vandaag beliste dat het management van de kritische krant een bewindvoerder krijgt. Daarmee komt Zaman onder staatstoezicht te staan.
Zaman gold als een van de laatste kritische kranten in Turkije.
Toen dat bekend werd, stroomden duizenden demonstranten toe, die het niet pikten dat de overheid nu gaat beslissen over de content van de krant. Zij verzamelden zich onder andere op de redactieruimte van de krant. De politie zou hen met traangas hebben verdreven.
Dat de Turkse overheid deze stap neemt, komt niet onverwacht. Turkije vindt al langer dat journalisten van Zaman strafbare feiten plegen. De krant zou namelijk te kritisch zijn en banden hebben met de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen. Gülen werd eerder door president Recep Tayyip Erdogan beschuldigd van verraad. Wat precies de gevolgen zijn voor de krant, is nog niet duidelijk.
Zaman is met een oplage van bijna 650.000 exemplaren de grootste in Turkije. In een redactioneel commentaar laat de Engelstalige versie van de krant, de Today’s Zaman, weten dat de hoofdredactie zich ‘ernstig zorgen maakt’. Vorig jaar werd de hoofdredacteur van die krant al opgepakt na een reeks tweets over Erdogan.
De hoofdredacteur van Zaman sprak van het einde van de rechtsstaat in Turkije. “Een krant overnemen is strijdig met de grondwet, zeker omdat er geen aanleiding voor is. Dit komt neer op het opschorten van de grondwet”, aldus Sevgi Akarcesme. “We werken aan de laatste uitgave van onze eigen krant. We proberen het af te krijgen voordat ze hier zijn.”
Amnesty International reageerde eerder al op geruchten dat de krant overgenomen zou worden. “Onafhankelijke media zijn de hoeksteen van de internationale vrijheid. De Turkse overheid walst over de mensenrechten heen”, aldus de mensenrechtenorganisatie.
De komende Tweede Kamerverkiezingen hebben grote invloed op de toekomst van steden en regio’s. De partijprogramma’s, de verkiezingsdebatten en de keuzes die tijdens de formatie worden gemaakt voor het nieuwe regeerakkoord – ze bepalen straks het dagelijks leven van meer dan 17 miljoen Nederlanders. Platform31 presenteert de belangrijkste opgaven voor steden en regio’s.
De opgaven lopen langs drie lijnen:
Het verkleinen van sociale en ruimtelijke verschillen
Een evenwichtige woningmarkt
Transitie naar duurzame groei
De aanpak van deze opgaven vraagt om hard werken en creativiteit – van burgers, van politiek, bestuur en wetenschap. Met hen wil Platform31 tot oplossingen komen voor de complexe opgaven van vandaag en morgen. leer verder: Platform31 Verkiezingsnotitie Tweede Kamer 2017
Telegraaf 24.04.2016 Een ruime meerderheid van 70 procent van de Nederlandse kiesgerechtigden denkt dat het kabinet de rit blijft uitzitten. Dat blijkt uit de wekelijkse politieke peiling van Maurice de Hond die zondag werd gepubliceerd.
Van alle kiesgerechtigden hoopt 43 procent dat de regering aanblijft tot de verkiezingen van komend jaar. Niet alleen kiezers van de regeringspartijen VVD (96 procent) en PvdA (94 procent) hopen dat, maar ook een meerderheid van de D66-kiezers (76 procent), GroenLinks-stemmers (63 procent) en CDA-kiezers (55 procent).
PVV- en SP-aanhangers zien Rutte en zijn ploeg liever nu vertrekken. Respectievelijk 10 en 16 procent hoopt dat Rutte zijn klus afmaakt.
Trouw 24.04.2016 De vraag: is de afstand tussen PvdA en VVD groter dan de afstand tussen deze coalitiepartijen en de populistische PVV en SP? Het antwoord is van betekenis met het oog op de nieuwe Kamerverkiezingen in maart volgend jaar.
Net als Van Mierlo in zijn begindagen wordt Macron (38) door sommigen gezien als een nieuwe Kennedy
Even een uitstapje naar Frankrijk, waar een van de adjudanten van president Hollande, minister van economische zaken Emmanuel Macron, een eigen politieke beweging is begonnen die het oude links en het oude rechts wil verenigen tegen het nationalistische populisme van Marine Le Pen. Zijn redenering is doodeenvoudig: links en rechts hebben meer gemeen met elkaar dan elk afzonderlijk met Le Pen dus waarom zouden ze én elkaar bevechten, én het Front National.
Het initiatief van Macron, partijloos maar afkomstig uit een socialistisch nest, is niet alleen een kwestie van gevechtsstrategie. Hij speelt direct in op de nieuwe ideologische scheidslijn in de politieke verhoudingen, de tegenstelling tussen internationalisering en nationale afbakening. In veel westerse landen is deze tegenstelling dominant geworden en heeft zij de oude politieke orde overhoop gehaald.
In Nederland is het laatste feitelijk al eerder gebeurd met de paarse doorbraak in 1994. Het kost daarom niet zoveel fantasie in Macron een Franse Van Mierlo te zien, de D66-aanvoerder die destijds de doorbraak in de tegenstelling tussen links en rechts forceerde. Misschien zelfs in dubbel opzicht, want net als Van Mierlo in zijn begindagen wordt Macron (38) door sommigen gezien als een nieuwe Kennedy.
Beide partijen verkiezen de zijlijn boven het dragen van verantwoordelijkheid.
Een onbestemd karakter
Het cruciale verschil is dat de nieuwe tegenstelling in de jaren negentig nog niet zo manifest was. Paars (PvdA, VVD, D66) had daardoor – afgezien van enkele cultuurdoorbraken, zoals openstelling van het huwelijk voor homo’s en legalisering van de euthanasie – een wat onbestemd karakter. De ongewone coalitie droeg wel bij aan liberalisering van het electoraat.
Voor zover de samenwerking tussen VVD en PvdA nu voor tegennatuurlijk wordt gehouden, komt dat doordat de partijen elkaar in de campagne van 2012 heftig bestreden en vervolgens in no time een kabinet vormden. Dat droeg niet bij aan de geloofwaardigheid. De politiek-bestuurlijke werkelijkheid van de afgelopen jaren heeft echter laten zien dat Macron, hoewel de situatie in Frankrijk anders is, geen illusie najaagt.
De oude links-rechts schaal is grotendeels achterhaald. Dat bewijst ook de oppositie. Op de oude schaal bevindt zich uiterst rechts de PVV en uiterst links de SP, maar de realiteit is dat zij meer met elkaar gemeen hebben dan met de andere partijen: bien étonnés de se trouver ensemble. Niet alleen inhoudelijk ook strategisch. Beide partijen verkiezen de zijlijn boven het dragen van verantwoordelijkheid.
De SP leek voorzichtig op weg richting hoofdstroom, maar de hardgekookte socialisten hebben het intern gewonnen van de realistische stroming en lijken te willen volharden in afzijdigheid van regeermacht. De anti-EU-opstelling bij het Oekraïne-referendum heeft dat bevestigd. Conclusie: voor de coalitievorming in 2017 kan een streep door de SP. De partij maakt althans de kans om mee te doen opnieuw erg klein.
Vanuit België komt met enige regelmaat het advies een cordon sanitaire rondom de PVV te leggen. Maar dat is helemaal niet nodig sinds Wilders zichzelf met aanvallen op de legitimiteit van het parlement en de rechterlijke macht buiten de constitutionele orde heeft geplaatst.
Als politici als Macron iets verbeelden is het de behoefte aan een keerpunt in de defensieve, kleingeestige en negatieve sfeer die de politiek in deze jaren beheerst
Vruchtbare samenwerking
VVD en PvdA staan dus eens te meer voor de vraag of zij, na vier jaar vruchtbare samenwerking, de nieuwe tegenstelling niet voluit moeten laten prevaleren boven de oude. Dat wil zeggen dat zij niet, zoals in 2012, elkaar de tent uitvechten als wel de uitgezette lijn politiek doortrekken.
In dat geval kunnen Rutte en Samsom (eventueel Asscher) op geloofwaardige wijze campagne voeren. Zij hoeven hun onderlinge verschillen niet weg te moffelen, maar belangrijk is dat zij kunnen aantonen dat een terugval in patriottisme of nationalisme zich moeilijk verdraagt met de internationale realiteiten.
De scheidslijn die Macron in Frankrijk politiek werkzaam wil maken, zou ook hier meer duidelijkheid scheppen en partijen doorzichtige reverences tegenover het riskante gedachtegoed van de PVV besparen. Als politici als Macron iets verbeelden is het de behoefte aan een keerpunt in de defensieve, kleingeestige en negatieve sfeer die de politiek in deze jaren beheerst.
Trouw 27.03.2016 Het zou ongebruikelijk zijn, maar staatsrechtelijk verzet zich er niets tegen als het kabinet nog deze zomer besluit tot vervroegde verkiezingen. Politiek en uit een oogpunt van democratische zuiverheid valt er veel voor te zeggen.
Vicepremier Lodewijk Asscher tijdens een debat in de Tweede Kamer.
De aanleiding om dit op te schrijven is de uitspraak van vicepremier Asscher afgelopen zondag dat ‘het niet voor de hand ligt’ dat zijn partij in een volgende periode opnieuw met de VVD gaat regeren. Daarmee is het proces van loslaten begonnen tussen de twee partijen die zich in 2012 tot elkaar veroordeeld zagen. Hun gedwongen samenwoning was ‘niet leuk, wel nodig’, zei Asscher. Een volgende keer dus liever niet.
Als de eerste PvdA’er in het kabinet dat nu uitspreekt, waarom dan nog een vol jaar wachten tot de reguliere verkiezingen in maart 2017? Ik kom zo op de politieke risico’s die dat meebrengt.
Eerst de staatsrechtelijke kant.
Ontbinding
De Grondwet verschaft de regering het vrijwel ongeclausuleerde recht elk der Kamers te ontbinden. De enige eis is dat binnen drie maanden verkiezingen worden gehouden. Dat vloeit voort uit de ratio achter het recht. Het is in 1848 in de Grondwet opgenomen om bij een onoverbrugbaar conflict tussen regering en parlement de kiezers als arbiter in te schakelen: wij komen er niet uit, zegt u het maar. In die zin is er vaak gebruikt van gemaakt.
Het was dus helemaal niet nodig geweest de kiezers opnieuw te raadplegen
De laatste ontbinding van de Tweede Kamer dateert van 2012 en volgde op de breuk in het kabinet-Rutte I. Maar daarbij was van een onoplosbaar conflict tussen kabinet en parlement geen sprake. De PVV liep als gedoogpartner weg uit de coalitie met VVD en CDA, maar drie andere partijen schoten het kabinet te hulp en sloten alsnog een Lenteakkoord over de begroting. Het was dus helemaal niet nodig geweest de kiezers opnieuw te raadplegen. Op basis van het begrotingsakkoord had een nieuw kabinet kunnen worden gevormd.
Dat het toch op nieuwe verkiezingen uitdraaide, was in wezen een inbreuk op de ratio van het ontbindingsrecht. Er gingen dan ook stemmen op in de Grondwet vast te leggen dat de Kamer voor vier jaar wordt gekozen en niet tussentijds kan worden ontbonden. Aan die gedachte is nochtans geen vervolg gegeven. Mocht het kabinet nu opnieuw van het ontbindingsrecht gebruik maken, dan hoeft het maar te wijzen op het precedent uit 2012: ontbinding kan ook zonder conflict.
De Tweede Kamer is dringend aan een opschoning toe
vicepremier Lodewijk Asscher (links) en premier Mark Rutte.
Politieke strijd
Sterker nog, het kan een instrument in de politieke strijd worden. Rutte koerste destijds meteen op nieuwe verkiezingen aan omdat hij, terecht, veronderstelde electoraal te profiteren van het drossen van de PVV. Daarmee introduceerde hij een Brits element in ons bestel. De verkiezingen dienden niet om een conflict op te lossen, maar om zijn positie als ‘regeringsleider’ te versterken en aldus zijn kansen op revanche als premier te vergroten. De PvdA was ook voor vervroegde verkiezingen, omdat zij electorale winst rook.
Wat daarvan zij, er zijn nu goede redenen het ontbindingsrecht in te zetten. De eerste is, voortkomend uit een democratische eis van duidelijkheid, dat de Tweede Kamer dringend aan een opschoning toe is. Het is in drie jaar tijd een rommeltje geworden. Door afsplitsingen is het aantal fracties van elf gegroeid tot zestien. Er is niets tegen kleine fracties, maar als er zoveel Kamerleden een eigen draai aan hun mandaat geven, ligt het voor de hand de kiezers te vragen opnieuw te spreken.
Er is veel overhoop gehaald, de partijen gaan liever niet opnieuw met elkaar in zee
Democratische zedelijkheid
De tweede reden heeft voor een deel ook met democratische zedelijkheid te maken. Asscher maakte met zijn opmerking duidelijk dat het kabinet politiek is uitgeregeerd. De opdrachten uit het regeerakkoord zijn uitgevoerd, er is veel overhoop gehaald, de partijen gaan liever niet opnieuw met elkaar in zee. Dan is het niet alleen logisch, maar ook staatkundig fatsoenlijk naar de kiezers terug te gaan.
De partijen zelf lopen het risico dat zij met het opzichtig verbeiden van de tijd een politieke onbestemdheid oproepen, waarmee het land niet is gediend en die hen ook slecht kan bekomen. Het kabinet-Kok II kan in dit verband als schrikbeeld dienen. Het liet door indolentie een vacuüm ontstaan, waarin nieuwe, populistische partijen konden opkomen. Een slagvaardig regerend kabinet met een beleidsagenda is nodig om de politieke energie te kanaliseren en het publieke debat inhoud en richting te geven.
Een derde reden voor vervroegde verkiezingen in september is dat de campagne niet wordt belast met de rechtszaak tegen de lijsttrekker van de PVV in oktober. Politiek en onafhankelijke rechtspraak behoren scherp gescheiden te blijven.
NU 11.03.2016 In navolging van PvdA-leider Diederik Samsom ontkent ook premier Mark Rutte dat een recent conflict in de coalitie over de aanpak van de vluchtelingenproblematiek heeft geleid tot een kabinetscrisis.
“Er was vorige week wel wat aan de hand, maar dat ging over een detail”, zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad.
“We verbazen elkaar over hoe de ander in elkaar zit, maar in de kern zien we van de ander wel dat hij deugt en verder beschikt over een heel arsenaal aan idiote standpunten. Dat vinden we van elkaar, denk ik.”
Luchtbrug
Rutte reageerde op berichtgeving van de Telegraaf die schreef over de ontstane onenigheid tussen Samsom en Rutte over het voorstel van de PvdA-leider om een luchtbrug voor vluchtelingen uit Turkije richting Europa op te zetten.
De VVD wilde niet vooruitlopen op de onderhandelingen met Turkije, die later op de Europese asieltop gepland stonden, waarna Samsom zou hebben gedreigd met een kabinetscrisis.
Woensdag ontkende Samsom al dat hij Rutte gevraagd had om naar de koning te stappen en ook Rutte zei vrijdag dat een ontslag van het kabinet nooit gespeeld heeft.
De premier zei dat het wel vaker botst tussen VVD en PvdA. “De kiezer heeft ons bij elkaar gezet. We hebben toen gezegd: we gaan er het beste van maken en laten we in ieder geval een beetje gewoon dat in normale verhoudingen doen.”
AD 11.03.2016 Er is niet gedreigd met een kabinetscrisis in een recent conflict tussen de VVD en PvdA-leider Diederik Samsom over de aanpak van de vluchtelingencrisis. Dat benadrukte premier Mark Rutte vrijdag in Den Haag.
Hij reageerde op berichtgeving in De Telegraaf over een zware ruzie in de coalitie.
De premier zei dat het soms wel botst tussen VVD en PvdA. ,,De kiezer heeft ons bij elkaar gezet. We hebben toen gezegd: we gaan er het beste van maken en laten we in ieder geval een beetje gewoon dat in normale verhoudingen doen.”
Goede verhouding
Volgens hem is de verhouding met Samsom goed: ,,We verbazen elkaar over hoe de ander in elkaar zit, maar in de kern zien we van de ander wel dat hij deugt en verder beschikt over een heel arsenaal aan idiote standpunten. Dat vinden we van elkaar, denk ik.”
Het was weer zo’n dag op het Binnenhof: De Telegraaf opende met ‘Explosie in coalitie’. De wakkere krant voerde een lange rij van anonieme bronnen op die uit de doeken deden hoe Samsom en Rutte een echtelijke ruzie ternauwernood overleefden. Rutte was vorige week niet gediend van Samsoms pleidooi voor een vluchtelingen-luchtbrug vanuit Turkije naar Europa, toch zette Samsom door. Als het je niet zint, ga je maar naar de koning, opperde de PvdA-leider. Ga zelf naar de koning, zou Rutte hebben gereageerd.
Dergelijke scoops plaatsen andere media voor een dilemma. Hoe explosief was deze explosie werkelijk? De goede afloop stond al in het stuk: ‘Inmiddels is de rust weergekeerd.’ En hoeveel valt nog te verifiëren nu alle betrokkenen op scherp staan door het Telegraafartikel?
Verslaggever Frank Hendrickx toog desondanks de wandelgangen in en slaagde erin een eigen beeld te krijgen van de omvang van het vuurwerk. Hendrickx: ‘Van een kabinetscrisis was nooit sprake, beweren ingewijden. Ja, de emoties liepen hoog op, maar woorden zijn geen daden.’
Toch is er meer aan de hand dan de gebruikelijke verschillen van inzicht die sinds het begin van deze coalitie schuren en knarsen tussen de partijen. Het uitventen van meningsverschillen stemmen VVD en PvdA doorgaans minitieus met elkaar af. Profileren ten opzichte van elkaar ja, maar wel na goed overleg. Dit keer tartte Samsom zijn regeringspartner met zijn alleingang, constateert Hendrickx. Waarop de VVD een strafexpeditie tegen hem inzette.
Coalitiepartijen VVD en PvdA zijn donderdag hard in aanvaring. PvdA-leider Diederik Samsom zette zaterdag in het AD de discussie al op scherp: desnoods wil hij zonder de steun van de liberale coalitiepartner het kabinet dwingen tot een hardere aanpak.
Samsom versus het soepie
‘Diederik Samsom behoort tot de minst benijdenswaardige figuren aan het Binnenhof’, schrijft verslaggever Ariejan Korteweg in zijn wekelijkse column (+). ‘Partijgenoten, peilingen, columnisten, collega’s in de fractie zelfs – alles en iedereen heeft het op hem voorzien. Hij is de bron van alle malheur.
Doe Samsom weg, en de lucht wordt blauw. En wat zegt Samsom? Ik blijf.’
Het kabinet Rutte 2 is gevallen na kabinetscrisis 2016.
Rutte 2 regering gevallen kabinetscrisis
Voor veel mensen is een droom uit gekomen nu het kabinet gevallen is.
Tijd voor nieuwe verkiezingen voor een nieuw kabinet na de kabinetscrisis . De regering gevallen 2016!
Na een lange en moeilijke periode hebben de hoge mensen van het politieke front besloten om het bijltje er bij neer te gooien.
Waarom is het kabinet gevallen , regering gevallen
Voor de zomer zal er weer een nieuw kabinet moeten komen om het land in goede politieke banen te lijden.
Lang kun je niet door met een demissionair kabinet vlak na dat het kabinet gevallen is. statieportret
Nieuws Kabinet gevallen
Een politieke doorstart was niet meer mogelijk na de kabinetscrisis.
Demissionair is een term in het Nederlandse staatsrecht en heeft betrekking op de uitvoerende macht.
Demissionair betekend ontslagnemend, in dit geval is de regering gevallen.
Waarom is het Kabinet gevallen 2016
Een minister als individueel lid, of een regering als collectiviteit is demissionair indien deze niet langer het vertrouwen geniet van een meerderheid van de wetgevende macht en als gevolg hiervan haar ontslag heeft ingediend. Nieuws regering gevallen
Het gevolg hiervan is dat deze regering 2016 enkel nog de lopende zaken mag afhandelen en geen omstreden zaken mag behandelen na deze kabinetscrisis .
Nieuws Kabinetscrisis 2016
Een kabinetscrisis is een moeilijke situatie waarin het gehele kabinet dreigt te “vallen”.
Meestal zal het gehele kabinet dan het ontslag aanbieden aan de koning of koningin, van af dat moment is het kabinet gevallen.
Als de periode waarin de ministers / regering nog niet is afgelopen en ze dan aftreden is het kabinet gevallen.
Nieuws Kabinet gevallen 2016
Als er een kabinetscrisis is wordt er druk overleg gepleegd tussen de leden van de regering en het parlement. regering gevallen
De Minister-president doet dan meestal nog een lijmpoging om de val van het kabinet te voorkomen.
Soms is er gewoon geen vertrouwen meer in het kabinet en zullen ze wel moeten aftreden na een kabinetscrisis.
Nagenoeg de hele oppositie steunde een motie van afkeuring tegen het kabinet rond de Teevendeal .
Helaas is het nu nog maar een droom, maar Opstelten en Teeven zijn al opgestapt, Kamervoorzitter Van Miltenburg treedt per direct ook al af in december . Nu de rest van kabinet Rutte 2 nog. regering gevallen
Peiling 2e kamer 13.03.2016 Maurice de Hond – PVV 38 zetels
De PVV staat in de peiling op 38 zetels. Daarmee zijn ze veruit de grootste partij van Nederland. De VVD, in 2013 nog de grootste partij met 41 zetels, volgt op ruime afstand met 23 zetels in de peilingen.
De PvdA staat nog steeds op een historisch dieptepunt van slechts 8 zetels in de peilingen. Tijdens de verkiezingen van 2013 sleepten zij nog 38 zetels in de wacht.
In totaal zijn de regeringspartijen VVD en PvdA sinds maart 2013 al 48 zetels kwijt.
De PvdA staat er, anders dan coalitiegenoot VVD, al een hele poos beroerd voor in de peilingen. De sociaaldemocraten schommelen tussen de twaalf en de veertien virtuele zetels. Dat zijn er heel wat minder dan de 36 Kamerleden die de partij nu heeft.
Telegraaf 06.03.2016 Er is nog maar weinig vertrouwen in de Partij van de Arbeid. Volgens de peilingen van Maurice de Hond komt de PvdA onder leiding van Diederik Samsom op een laagterecord van 8 zetels uit: één zetel minder dan vorige week. Zo laag stond de regeringspartij nog nooit in de peilingen.
Het Correspondents’ Dinner heeft de VVD bepaald geen windeieren gelegd. De VVD stijgt weer 2 zetels en komt daarmee uit op 23 zetels: 5 meer dan voor het Correspondents’ Dinner. De 2 zetels gaan er bij de PVV (nu 38) en het CDA (18) af.
AD 06.03.2016 In de wekelijkse peiling van Maurice de Hond is de VVD er vijf zetels op vooruit gegaan sinds het eerste Correspondents’ Dinner in Nederland. Op die avond, half februari, nam premier Mark Rutte naar Amerikaans voorbeeld de Nederlandse pers op de hak. De afgelopen week kreeg zijn partij er in de peiling twee zetels bij en komt daarmee op 23.
Die twee zijn afgegaan van de PVV (naar 38) en CDA (naar 18).
De PvdA daalde 1 zetel (naar 8) en bereikt daarmee het laagste punt ooit gemeten.
De SP is er 1 gestegen (naar 17). D66 zakt naar 14 (min 1), de laagste score sinds oktober 2012. GroenLinks is weer op 16 (plus 1), een evenaring van de hoogste score ooit.
De Hond zei al eerder te vermoeden dat een tweede editie van Correspondents’ Dinner – volgend jaar, een maand voor de verkiezingen – effect zal hebben op de campagne en de verkiezingsuitslag.
In het blad Foreign Affairs, onlangs geheel gewijd aan het thema ongelijkheid, wijst de Amerikaanse politicoloog Ronald Inglehart erop dat de polarisatie niet langer gaat over economische kwesties, zoals in de vorige eeuw, maar over waarden en identiteit. Bij de grote sociaal-economische ongelijkheid komt de verdelingsvraag wel weer terug, maar op dit moment bepaalt de identiteitspolitiek nieuwe verhoudingen en is de boel door veranderingen op veel terreinen onrustbarend sterk in beweging.
De begrippen links en rechts zijn eerder verwarrend dan verhelderend…
Een historische breuk voltrok zich in de Nederlandse politiek in 1994, toen PvdA en VVD met hun coalitie het confict tussen de werkende en de midden- en hogere klassen voor geslecht verklaarden. Dat moment kan worden beschouwd als het begin van het einde van de politieke orde, die het CDA een middenpositie schonk tussen de PvdA links en de VVD rechts.
Verbleking
Paars doorbrak deze grenzen en gaf daarmee het signaal af dat het electoraat free for all was. En niet alleen het electoraat, ook de partijvorm. Wat Trump nu laat zien in zijn conflictueuze verhouding tot de Republikeinse Partij, vertoonde Fortuyn al in 2002 toen hij, uit Leefbaar Nederland gestoten, met een inderhaast gevormde nieuwe lijst doorging. Wilders heeft die lijn met zijn eenmanspartij de PVV voortgezet. Het verbleken van politieke inzet en vorm verklaart de turbulentie en de verbrokkeling.
Een onderstroom die hier en in Amerika wel steeds zichtbaarder wordt is de combinatie van cultureel rechts en sociaal-economisch links. Behoudend in alle opzichten lijkt adequater. De begrippen links en rechts zijn eerder verwarrend dan verhelderend. Zo kwalificeerde Wilders het gedoogkabinet Rutte I (VVD, CDA, PVV) als ‘het meest rechtse kabinet aller tijden’, terwijl door zijn invloed grote ingrepen in de sociale zekerheid (WW, ontslagbescherming, ouderenzorg) tot taboe werden verklaard. Tegelijk zette dit kabinet, gesteund door de PvdA en D66, de in de EU afgesproken straffe bezuinigingspolitiek door.
De weerstand tegen de economische ongelijkheid neemt toe, terwijl de acceptatie van culturele ongelijkheid afneemt. Dat is precies de kaart die Trump en Wilders spelen, en die laat zien waarom de PvdA uiteen wordt gereten en ook de VVD het lastiger krijgt.
Na van de val van de Muur in 1989 brak niet het liberale paradijs aan, al leek dat even zo, maar sloeg in de economische en sociale sfeer de vrijheid door en kwam de gelijkheid steeds verder in de knel. Trump en Wilders zijn de symptomen van wat er misgaat en moeten daarom, dwars door hun populistische retoriek heen, serieus worden genomen.
Trump en Wilders passen in de tijdTrouw 06.03.2016 Wat verklaart de aantrekkingskracht van politici als Trump in Amerika en Wilders, eerder Fortuyn, in Nederland? Het veiligste antwoord is misschien dat zij met hun uitgesproken stijl voluit profiteren van de onzekerheid der tijden. De politieke orde van de 20ste eeuw loopt op zijn einde, een nieuwe ordening is nog niet gevonden. Het zijn ideale omstandigheden voor avonturiers. Of is er nog iets meer aan de hand?
Op dit moment bepaalt de identiteitspolitiek nieuwe verhoudingen en is de boel door veranderingen op veel terreinen onrustbarend sterk in beweging
Opportunistisch
Bezien vanuit de traditionele orde (die in de jonge democratie van de Weimarrepubliek nog niet bestond) zijn de stijl en het geluid van zulke nieuwkomers allicht bedreigend en al gauw extreem, zeker als die orde zelf geen geruststellende antwoorden meer produceert. Maar de relevante vraag is of Trump en Wilders, eerder opportunistisch dan constructief zoekend naar mogelijkheden tot machtsvorming, toch niet onderstromen raken en naar de oppervlakte brengen die in de machtscentra over het hoofd zijn gezien.
VVD’ers zijn er nog steeds opgelucht over dat Femke Halsema, voormalig GroenLinks-leider, niet in het kabinet is gekomen. Dan was het er volgens de liberalen veel te links op geworden.
Femke Halsema is in 2012 gevraagd om minister worden. Lodewijk Asscher vroeg de voormalig GroenLinks-leider om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. De VVD zou haar benoeming echter hebben geblokkeerd. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt, aldus de Volkskrant.
Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd Halsema gebeld door Asscher. Op dat moment waren er nog onderhandelingen gaande tussen de VVD en de PvdA over het regeerakkoord. “Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?”, werd Halsema gevraagd.
Asscher laat weten dat hij inderdaad Halsema heeft gevraagd om de positie als minister te overwegen, maar geeft verder geen toelichting. Er zouden geen andere prominenten van andere partijen gevraagd zijn.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken. “Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling”, aldus Asscher in een tekstbericht aan Halsema.
Halsema vertrok in december 2010 uit de Haagse politiek. Zij was tot najaar 1997 lid van de PvdA maar zij werd in 1998 voor GroenLinks lid van de Tweede Kamer.
Halsema werd twee weken na de verkiezingen op 12 september 2012 gebeld door Lodewijk Asscher. ‘Lodewijk Asscher en ik’, schrijft Halsema, ‘hebben een paar keer koffie gedronken, de laatste keer toen hij twijfelde om vanuit de lokale Amsterdamse politiek de overstap te maken naar Den Haag.’
‘Wil je een plek overwegen?’
‘Ik dacht: ik ben alleen van waarde als het publiek mij ziet’
‘Ik ben nooit een prototypische GroenLinkser geweest. Toch is mijn hart altijd bij GroenLinks blijven liggen. Toen ik al twee jaar uit de politiek was, belde Lodewijk Asscher me. Het was twee weken na de verkiezingen in 2012 en GroenLinks was onder leiding van Jolande Sap naar vier zetels gegaan (van tien zetels in 2010, red.). Asscher vroeg of ik minister van Binnenlandse zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse handel wilde worden.
Ik dacht gelijk: ‘nee’, maar zei dat niet direct. Mijn politieke instinct werd meteen weer wakker. Al wilde ik het zelf niet, ik kon op z’n minst onderhandelingsruimte proberen te creëren voor iemand anders van GroenLinks. Vanuit de PvdA was het een briljant plan: door mij GroenLinks-minister te maken, zouden ze verzekerd zijn van de steun van GroenLinks.’
VVD en PvdA onderhandelden toen over het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. Asscher was toen nog wethouder in Amsterdam. Op 5 november 2012 werd hij beëdigd als vice-premier namens de PvdA en minister van Sociale Zaken. Bij het telefoontje valt Asscher met de deur in huis. ‘Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?’ zegt hij zonder aankondiging.
Ik schiet in de lach: een slechter moment voor zo’n wonderlijke vraag is er niet te kiezen. ‘Binnenlandse Zaken en de nieuwe portefeuille van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel zijn beschikbaar.’ Het gaat om een verzoek aan Halsema persoonlijk. Het is niet overdraagbaar aan een andere GroenLinkser. Er worden volgens Asscher geen prominenten van andere partijen benaderd.
Asscher wilde zijn aanbod aan Halsema niet toelichten maar laat wel weten dat haar verhaal klopt. Het blijft daarom onduidelijk wat hij beoogde: een – extra- vrouw in het kabinet of via Halsema steun van GroenLinks voor het kabinetsbeleid verwerven. Bij de verkiezingen was GroenLinks weliswaar teruggevallen van tien naar vier zetels maar in de Eerste Kamer, waar VVD en PvdA geen meerderheid hadden, had de partij vijf zetels. Dat zou te weinig zijn voor een meerderheid.
Daarvoor was dan bijvoorbeeld D66 nodig maar die partij is tijdens de formatie niet benaderd. Ook PvdA-leider Diederik Samsom bevestigt de versie van Halsema. ‘Tijdens de formatie kwam het idee naar boven iemand van buiten de coalitie te vragen voor een ministerschap. Dat zou onze wens om brede samenwerking te zoeken nog eens extra hebben kunnen benadrukken. Uiteindelijk heeft het tot niets geleid, hoe interessant en uitdagend de gedachte ook was’, laat Samsom weten.
Kemphanen
In haar politieke memoires beschrijft Halsema verder hoe ze in november 2011 ‘in paniek’ door Jolande Sap wordt gebeld. ,,Ze dreigt afgezet te worden door de fractie en weet niet wat te doen.” GroenLinks-Kamerleden Tofik Dibi en Ineke van Gent staan Sap naar het politieke leven. Halsema gaat met de drie kemphanen dineren, maar Dibi meldt zich kort daarna als tegenkandidaat voor het lijsttrekkerschap van Sap in 2012
NU 05.03.2016 Premier Mark Rutte voelde er in 2012 niets voor om Femke Halsema als minister aan te stellen in zijn kabinet. Vrijdag werd bekend dat de PvdA de GroenLinks-politica hierover had benaderd.
Maar de VVD vond dit geen goed plan, bevestigde Mark Rutte vrijdagavond inMet het oog op morgen.
“We gingen ervan uit dat we gingen regeren met de PvdA, en niet met een andere partij erbij”, meldde hij. “Ik heb een hoge pet op van Femke Halsema en heb heel goed met haar samengewerkt in onze oppositietijd. Maar die vorm van vernieuwing ging voor de VVD te ver.”
In het kabinet Den Uyl zaten eerder bijvoorbeeld wel allerlei bewindslieden zonder directe politieke binding. “Dat werkte in de jaren zeventig”, aldus Rutte. “Maar nu niet meer.” Ook de overweging om via Halsema in de Tweede en Eerste Kamer steun van GroenLinks te krijgen voor zijn kabinetsplannen, was geen reden om het idee toch te overwegen.
Ontwikkelingssamenwerking
Lodewijk Asscher vroeg Halsema in 2012 om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verscheen.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken.
Telegraaf 05.03.2015 VVD’ers zijn nog steeds opgelucht dat Femke Halsema, voormalig GroenLinks-leider, niet in het kabinet is gekomen. Dan was het er volgens liberalen veel te links op geworden.
De oud-politica heeft verklapt dat ze door vicepremier Asscher werd gepolst om minister te worden in het huidige kabinet. Binnenlandse Zaken of Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking was de keus. Nog voordat ze echt kon beslissen over die laatste portefeuille, de eerste hoefde ze niet, staken de liberalen er al een stokje voor. De VVD wilde er niets van weten.
Met die politieke zet zijn de liberalen nog steeds in hun nopjes. „Ik denk dat zij een prettige collega is, maar ik vind GroenLinks wel erg links”, zegt VVD-minister Kamp (Economische Zaken) terugkijkend. Hij moest al slikken dat er met de PvdA moest worden samengewerkt en met GL erbij zou het Kamp wat te gortig zijn geworden.
Minister Blok (Wonen en Rijksdienst) herinnert zich het moment in de onderhandelingen nog dat de optie op tafel kwam. „Het lag niet heel erg voor de hand”, vond de liberale bewindsman meteen. Alleen VVD en PvdA moesten gaan samenwerken stond in alle adviezen destijds, daar zat geen andere partij bij. Dus toen Asscher toch met GL op de proppen kwam was dat volgens hem „geen groot onderwerp”. Omdat hij er snel klaar mee was? „Ja”, grijnst hij.
Rutte: ‘Niet superenthousiast’
Premier Rutte wil niet al teveel kwijt over het voorval. „Het klopt dat dat de VVD daar niet onmiddellijk alle voordelen van inzag”, zegt hij met gevoel voor understatement over het plan. De liberalen werden er volgens hem „niet onmiddellijk superenthousiast van”. VVD-staatssecretaris Wiebes (Financiën) heeft een positieve insteek. Hij is vooral blij dat minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) nu zijn ’dolleuke collega’ is.
Bij de PvdA’ers lijkt de mislukte poging om het kabinet linkser te maken, nog een klein beetje te steken. Asscher wil over de details niet veel kwijt. Koenders zegt eerlijk dat het ’hartstikke leuk was geweest’. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken), die de baan heeft die Halsema afwees, is vileiner: „O, er zijn heel veel mensen in gedachten even minister geweest. Daar zijn lange lijsten van.” Volgens hem zijn er ook heel veel mensen ooit eens gepolst voor er definitieve keuzes werden gemaakt: „Meestal praten mensen er niet over.”
AD 04.03.2015 De PvdA-top heeft geprobeerd voormalig GroenLinks-leider Femke Halsema en haar partij aan boord te krijgen in het huidige kabinet van VVD en PvdA. De huidige vice-premier Lodewijk Asscher belde met Halsema en liet haar de keuze uit twee ministeries. De VVD schoot het PvdA-plannetje af. Deze tot nu toe onbekende bladzijde van de laatste kabinetsformatie wordt onthuld in het door Halsema geschreven boek Pluche, dat vandaag uitkomt.
Minister Asscher bevestigde donderdagmiddag de gang van zaken. ,,Het klopt, ik heb de drukproeven gelezen.” Hij wilde verder geen toelichting geven. Ook in het VVD-onderhandelingsteam van 2012 wordt het verhaal bevestigd. ,,Het was een heel serieuze optie die op tafel lag, maar we hebben hem er van afgeschoten.”
Een coalitiebron meldt dat premier Rutte eerder deze week desgevraagd zei er ‘geen scherpe herinnering aan te hebben’. Na de verkiezingen van 2012 werd de VVD de grootste partij, met 41 zetels. De PvdA kreeg er 38. Door het vier zetels tellende GroenLinks erbij te vragen, zou links in de coalitie getalsmatig groter zijn: 42 zetels.
Coalitie
Bovendien nam Groenlinks ook nog eens vijf zetels mee uit de Eerste Kamer. Daardoor zou de coalitie samen 35 zetels hebben en er nog maar twee nodig hebben voor de meerderheid. Halsema mocht van Asscher kiezen uit het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties en het nieuwe ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Kemphanen
De volgende dag liet Asscher aan Halsema weten dat de liberalen het voorstel van tafel hadden geveegd. In haar politieke memoires beschrijft Halsema verder hoe ze in november 2011 ‘in paniek’ door Jolande Sap wordt gebeld. ,,Ze dreigt afgezet te worden door de fractie en weet niet wat te doen.” GroenLinks-Kamerleden Tofik Dibi en Ineke van Gent staan Sap naar het politieke leven. Halsema gaat met de drie kemphanen dineren, maar Dibi meldt zich kort daarna als tegenkandidaat voor het lijsttrekkerschap van Sap in 2012
Telegraaf 03.03.2016 Dat meldt Halsema in haar nieuwe boek Pluche, weet de Volkskrant. Ze vertelt dat vice-premier Asscher haar vroeg om minister van Binnenlandse Zaken te worden of minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Binnenlandse Zaken wilde ze niet, maar nog voordat Halsema kon beslissen over de andere portefeuille, blokkeerde de VVD het idee al. Halsema zegt dat Asscher haar wilde als GroenLinkser zodat de PvdA een bondgenoot had tegen de VVD, die meer Kamerzetels heeft.
NU 03.03.2016 Femke Halsema is in 2012 gevraagd om minister worden. Lodewijk Asscher vroeg de voormalig GroenLinks-leider om te kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of Ontwikkelingssamenwerking. De VVD zou haar benoeming echter hebben geblokkeerd. Dat schrijft Halsema in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt, aldus de Volkskrant.
Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd Halsema gebeld door Asscher. Op dat moment waren er nog onderhandelingen gaande tussen de VVD en de PvdA over het regeerakkoord. “Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?”, werd Halsema gevraagd.
Asscher laat weten dat hij inderdaad Halsema heeft gevraagd om de positie als minister te overwegen, maar geeft verder geen toelichting. Er zouden geen andere prominenten van andere partijen gevraagd zijn.
De positie als minister van Binnenlandse Zaken sloeg Halsema direct af, maar wel dacht ze na over Ontwikkelingssamenwerking. Die plek biedt volgens haar de mogelijkheid om ontwikkelingssamenwerking te moderniseren en duurzame economische groei te realiseren in combinatie met eerlijkere handel.
Halsema kreeg van Asscher 48 uur bedenktijd, maar voordat die uren voorbij waren werd het aanbod alweer ingetrokken. “Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling”, aldus Asscher in een tekstbericht aan Halsema.
VK 03.03.2016 Lodewijk Asscher heeft Femke Halsema in 2012 gevraagd minister te worden in het kabinet van VVD en PvdA. Ze kon kiezen tussen minister van Binnenlandse Zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking. De VVD blokkeerde echter haar mogelijke benoeming.
Dit schrijft de voormalige GroenLinks-leider in haar boek Pluche dat vrijdag verschijnt. Zaterdag verschijnt hierover een interview met Halsema in Volkskrant Magazine.
Halsema vertrok in december 2010 uit de Haagse politiek. Zij was tot najaar 1997 lid van de PvdA maar zij werd in 1998 voor GroenLinks lid van de Tweede Kamer.
Halsema werd twee weken na de verkiezingen op 12 september 2012 gebeld door Lodewijk Asscher. ‘Lodewijk Asscher en ik’, schrijft Halsema, ‘hebben een paar keer koffie gedronken, de laatste keer toen hij twijfelde om vanuit de lokale Amsterdamse politiek de overstap te maken naar Den Haag.’
‘Wil je een plek overwegen?’
‘Ik dacht: ik ben alleen van waarde als het publiek mij ziet’
‘Ik ben nooit een prototypische GroenLinkser geweest. Toch is mijn hart altijd bij GroenLinks blijven liggen. Toen ik al twee jaar uit de politiek was, belde Lodewijk Asscher me. Het was twee weken na de verkiezingen in 2012 en GroenLinks was onder leiding van Jolande Sap naar vier zetels gegaan (van tien zetels in 2010, red.). Asscher vroeg of ik minister van Binnenlandse zaken of minister van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse handel wilde worden.
Ik dacht gelijk: ‘nee’, maar zei dat niet direct. Mijn politieke instinct werd meteen weer wakker. Al wilde ik het zelf niet, ik kon op z’n minst onderhandelingsruimte proberen te creëren voor iemand anders van GroenLinks. Vanuit de PvdA was het een briljant plan: door mij GroenLinks-minister te maken, zouden ze verzekerd zijn van de steun van GroenLinks.’
VVD en PvdA onderhandelden toen over het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. Asscher was toen nog wethouder in Amsterdam. Op 5 november 2012 werd hij beëdigd als vice-premier namens de PvdA en minister van Sociale Zaken. Bij het telefoontje valt Asscher met de deur in huis. ‘Wil je een plek in het nieuwe kabinet overwegen?’ zegt hij zonder aankondiging.
Ik schiet in de lach: een slechter moment voor zo’n wonderlijke vraag is er niet te kiezen. ‘Binnenlandse Zaken en de nieuwe portefeuille van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel zijn beschikbaar.’ Het gaat om een verzoek aan Halsema persoonlijk. Het is niet overdraagbaar aan een andere GroenLinkser. Er worden volgens Asscher geen prominenten van andere partijen benaderd.
Asscher wil zijn aanbod aan Halsema niet toelichten maar laat wel weten dat haar verhaal klopt. Het blijft daarom onduidelijk wat hij beoogde: een – extra- vrouw in het kabinet of via Halsema steun van GroenLinks voor het kabinetsbeleid verwerven. Bij de verkiezingen was GroenLinks weliswaar teruggevallen van tien naar vier zetels maar in de Eerste Kamer, waar VVD en PvdA geen meerderheid hadden, had de partij vijf zetels.
Dat zou te weinig zijn voor een meerderheid. Daarvoor was dan bijvoorbeeld D66 nodig maar die partij is tijdens de formatie niet benaderd. Ook PvdA-leider Diederik Samsom bevestigt de versie van Halsema. ‘Tijdens de formatie kwam het idee naar boven iemand van buiten de coalitie te vragen voor een ministerschap. Dat zou onze wens om brede samenwerking te zoeken nog eens extra hebben kunnen benadrukken. Uiteindelijk heeft het tot niets geleid, hoe interessant en uitdagend de gedachte ook was’, laat Samsom weten.
Halsema voelt er niets voor om minister te worden maar zegt niet direct ‘nee’ tegen Asscher. Wel bedankt ze voor Binnenlandse Zaken. De nieuwe rol van Ontwikkelingssamenwerking spreekt haar ogenschijnlijk wel aan. ‘Het biedt de mogelijkheid ontwikkelingssamenwerking te moderniseren, duurzame economische groei te introduceren in combinatie met eerlijkere handel.’ Asscher geeft haar 48 uur bedenktijd.
Nog voor die termijn is verstreken, trekt Asscher het aanbod alweer in. ‘Er is een nieuw sms-bericht dat uren eerder, om half tien, is binnengekomen. Het is van Lodewijk Asscher: ‘Krijg zojuist bericht uit Den Haag dat de VVD je blokkeert, hoop dat het een opluchting voor je is, voor mij is het een teleurstelling.’
De Haagse gemeenteraad heeft het gehad met de opstelling van de PVV. Een krappe meerderheid van 23 stemmen voor en 22 tegen wil de partij uit het presidium – het dagelijks bestuur – van de raad hebben.
De raadsleden storen zich eraan dat de PVV hen ervan beschuldigt dat zij een aanslag op een PVV’er niet zo erg zouden vinden.
Deze beschuldiging uitte PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands in een gepeperde brief. Zij schreef daarin dat zij en de andere PVV-raadsleden onheus worden bejegend door de rest van de raad en burgemeester Jozias van Aartsen. Bedreigingen aan het adres van voormalig PVV-fractievoorzitter Leon de Jong zouden niet serieus zijn genomen. Dat straalt uit dat er best een aanslag op een PVV’er gepleegd mag worden’, schreef Gerbrands.
Van Aartsen schrijft nu in een brief aan de raad dat dit “beeld bezijden de waarheid” is. Hoe en wanneer De Jong in het verleden precies is beschermd, zegt de burgemeester niet. “Om veiligheidsredenen kan ik uiteraard niet in detail treden over de aanpak en de getroffen maatregelen.”
Op de website van de partij staat een uitgebreide aanklacht in de richting van raadsleden van andere partijen, burgemeester Van Aartsen en de wethouders. PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands schrijft dat zij en haar partijgenoten zich onheus bejegend voelen.
Den HaagFM 21.03.2016 De PVV in de Haagse gemeenteraad heeft gelijk gekregen in de rel over het soort schriftelijke vragen waarop het stadsbestuur wel of geen antwoord wil geven.
Het college van burgemeester en wethouders wilde alleen nog antwoord geven op feitelijke vragen van de partij. Vragen over een politiek oordeel ergens over zouden niet meer beantwoord worden. “Een ondemocratische gedrocht”, noemde fractievoorzitter Karen Gerbrands dat. Ze beschuldigde burgemeester Jozias van Aartsen ervan “de toch al zo fragiele democratie nog meer te beknotten”.
Andere fracties herkenden de klachten van de PVV niet. Volgens D66’er Robert van Asten dook de PVV met de censuurklacht opnieuw in de “slachtofferrol”. Maar uit een nieuw antwoord op vragen van de PVV blijkt dat Gerbrands toch gelijk krijgt. Het presidium spreekt nu van “overbodige suggesties” gebaseerd op “een onjuiste interpretatie van de bemoeienis met de afhandeling” omdat “veel partijen op een gelijke wijze hun partij in de vragen wensen te vermelden.” …lees meer
Den HaagFM 12.03.2016 De PVV in de Haagse gemeenteraad heeft schriftelijke vragen gesteld aan het stadsbestuur over het soort schriftelijke vragen waarop het stadsbestuur wel en geen antwoord wil geven.
Het college van burgemeester en wethouders wil volgens fractievoorzitter Karen Gerbrands alleen nog antwoord geven op feitelijke vragen. Vragen over een politiek oordeel ergens over zouden niet meer beantwoord worden. “Een ondemocratische gedrocht” noemt Gerbrands dit. Ze beschuldigt burgemeester Jozias van Aartsen “de toch al zo fragiele democratie nog meer te beknotten”.
Andere fracties herkennen de klachten van de PVV niet, meldt het AD. “Vragen staat vrij”, zegt SP’er Bart van Kent. “Maar het moeten geen persberichten zijn.” Volgens D66’er Robert van Asten duikt de PVV met de censuurklacht opnieuw in de “slachtofferrol”. …lees meer
AD 11.03.2016 De PVV-fractie in de Haagse gemeenteraad vindt dat ze beknot wordt in het stellen van schriftelijke vragen aan het stadsbestuur.
,,Als we vragen stellen, worden we steeds vaker teruggebeld, bijvoorbeeld met de vraag of we niet een ander woord voor ‘haatimam’ kunnen kiezen. Nee dus,” zegt PVV-fractieleider Karen Gerbrands. ,,En dan zegt men: schriftelijke vragen moeten feitelijk zijn. Maar dat is niet zo: er mag ook politieke duiding in zitten.”
Ellenlang
De grootste oppositiepartij heeft vragen over de ‘censuur’ aan het college gesteld. Andere fracties herkennen de klachten van de PVV niet. ,,Vragen staat vrij”, zegt SP’er Bart van Kent. ,,Maar het moeten geen persberichten zijn.” VVD-leider Martin Wörsdörfer: ,,Ellenlange inleidingen en politieke verhandelingen zijn voor een begeleidend persbericht.” Volgens D66’er Robert van Asten duikt de PVV met de censuurklacht opnieuw in de ‘slachtofferrol’.
De PVV ligt al weken overhoop met de rest van de Haagse politiek, zelfs met aangiftes tot gevolg.
Den HaagFM 07.03.2016 Gemeenteraadsleden van de Partij van de Eenheid hebben zondag bij de politie aangifte gedaan tegen drie raadsleden van de PVV. Ze hadden dat vorige maand al aangekondigd.
Volgens Arnoud van Doorn (grote foto) en Abdoe Khoulani hebben PVV-raadsleden Willie Dille (kleine foto), Elias van Hees en Karen Gerbrands zich schuldig gemaakt aan opruiing en het aanzetten tot haat van moslims.
Met de aangifte reageert de Partij van de Eenheid op een filmpje dat door de PVV’ers op social media werd gedeeld en waarin te zien is hoe een atoombom de islam wegvaagt.
“Haatraadslid”
In de Tweede Kamer heeft de partij Denk het vertrek van ‘haatraadslid’ Dille geëist. “De tijd van ongestraft haatzaaien is voorbij. Het is tijd om een signaal af te geven aan iedereen die onze samenleving uit elkaar wil drijven en de solidariteit wil vernietigen: genoeg is genoeg”, zei Kamerlid Selçuk Öztürk. Het Bureau Discriminatiezaken in Den Haag liet eerder weten drie aangiften voor te bereiden van Hagenaars tegen PVV-raadslid Dille. …lees meer
AD 07.03.2016 De islamitische Partij van de Eenheid heeft aangifte gedaan tegen drie Haagse PVV-raadsleden. Zij worden door hun collega-raadsleden Arnoud van Doorn en Abdoe Khoulani beschuldigd van opruiing en haatzaaien.
Steen des aanstoots is een anti-islamfilmpje op internet. Begin februari deelde raadslid Willie Dille het filmpje via Twitter. Partijgenoten Elias van Hees en Karen Gerbrands reageerden met een retweet.
Weggevaagd
In het filmpje klinkt een parodie op een wereldberoemd nummer van John Lennon. ‘Imagine there’s no islam, send it back tot hell’, wordt er onder meer gezongen. Die opmerking gaat vergezeld van een plaatje van een ontploffende atoombom. Ook zei Willie Dille in een reactie tegen AD Haagsche Courant: ,,De islam mag worden weggevaagd.”
Volgens Van Doorn en Khoulani voelen ze zich bedreigd door het filmpje en door ‘het feit dat dit wordt rondgestuurd’.
RTVWEST 04.03.2016 De PVV in de Haagse gemeenteraad verwerpt de kritiek dat die partij niet onafhankelijk zou opereren in het dagelijks bestuur van de raad, het presidium. ‘Ik ben in het presidium zeer neutraal. Als iemand functies kan scheiden, ben ik het. Daar acht ik mezelf zeer goed toe in staat. Ik sta voor zuiverheid,’ zegt PVV-raadslid André Elissen, die namens zijn partij in het presidium zit.
Vandaag kreeg de PVV een brief van de voorzitter van het presidium, D66’er Rachid Guernaoui. Daarin vraagt hij die partij nog een keer de eigen rol in het presidium toe te lichten. Guernaoui bevestigt nu ook officieel dat veel andere raadsleden zich niet meer vertegenwoordigd voelen door die partij. Omroep West meldde gisteren al dat een krappe meerderheid wil dat de PVV uit het bestuur van de raad verdwijnt.
Al enige tijd is er een ernstig conflict tussen de PVV en de andere partijen in de Haagse gemeenteraad. Directe aanleiding is een open brief die Karen Gerbrands op de website van haar partij plaatste. Daarin uitte ze onder meer kritiek op de manier waarop haar voorganger – Leon de Jong – zou zijn beveiligd na bedreigingen. Ook stelde ze dat de PVV zich niet serieus genomen voelt.
‘Aarzelingen over rol PVV’
Volgens Guernaoui is er veel over die kwestie gesproken, zowel in het presidium als het fractievoorzittersoverleg. De conclusie is dat ‘bij een groot aantal raadsleden aarzelingen zijn over de rol van de PVV in het presidium’.
Dat komt, stelt hij, omdat mensen die in dat presidium zitten, dat niet moeten doen voor hun partij, maar voor álle raadsleden. ‘Benoeming tot lid van het presidium betekent, dat er bij een groot deel van de raadsleden vertrouwen bestaat in diens functioneren om namens allen te handelen.’
Raad wil opheldering
Een krappe meerderheid in de raad heeft daarover dus twijfels door het optreden van André Elissen. Vandaar dat Guernaoui nu van Gerbrands wil weten hoe zij en haar fractie daar tegenaan kijken.
De PVV zelf herkent zich totaal niet in de kritiek, zeggen fractievoorzitter Karen Gerbrands en André Elissen. De laatste: ‘Ik kan beiden rollen – raadslid en lid van het presidium – prima scheiden. Maar blijkbaar hebben andere mensen daar wel moeite mee.’
Gescheiden houden
Fractievoorzitter Gerbrands steunt haar partijgenoot. ‘Wat er in het presidium gebeurt, moet los staan van wat wij als PVV vinden. Elissen kan dat prima scheiden.’
Elissen is ook niet van plan zelf uit het presidium te stappen. ‘Ik laat me niet zomaar opzij zetten. Dit is een absurde gang van zaken.’
AD 04.03.2016 PVV’er Leon de Jong is zwaar beveiligd geweest vanwege de dreiging van een aanslag. Dat blijkt uit een open brief van de oud-fractieleider van Den Haag en partner van kamerlid Fleur Agema. Volgens De Jong werd hij medio 2014 getipt door de politie. Die zou hebben gehoord van een aanstaande aanslag en liet weten dat de bedrieger het woonadres van de huidige fractievertegenwoordiger van de PVV in Europa.
De brief is een reactie op Haags burgemeester Jozias van Aartsen. Hij ontkende donderdag nog de furieuze beschuldigingen van de PVV-fractie dat de burgemeester Leon De Jong destijds niet genoeg beschermd had.
Terreurbestrijding
Van Aartsen verklapte daarbij enkele van de maatregelen die door de politie waren genomen. Zo kreeg hij extra beveiling op zijn werkplek in het stadhuis en bij zijn woning. Ook het huis van zijn levensgezellin Fleur Agema moest extra beveiligd worden.
Hoe zwaar de bedreiging werd ingeschat blijkt wel uit het gegeven dat de politie en de nationaal coördinator terreurbestrijding doorlopend inschattingen hebben gemaakt van de dreiging, om de veiligheidsmaatregelen zonodig te kunnen aanscherpen.
Ongevraagd
De Jong benadrukt dat hijzelf het initiatief moest nemen tot enkele van beveiligingsmaatregelen. En dat het openbaar ministerie weinig heeft gedaan met diverse aangiftes. Ook is hij ontstemd over de burgemeester die geen contact meer met hem onderhield na kritiek van de PVV op diens rol tijdens rellen in de Schilderswijk. Boos is hij ook dat de burgemeester ongevraagd informatie over zijn veiligheidssituatie naar buiten bracht. ,,Dit is voor mij en mijn gezin zeer onwenselijk en geeft aan dat hij geen enkele feeling heeft met deze situatie.”
De burgemeester wil niet reageren op de open brief van Leon de Jong…
Den HaagFM 04.03.2016 Leon de Jong (grote foto) weerspreekt de woorden van burgemeester Jozias van Aartsen dat hij “tevreden” zou zijn geweest over de beveiliging na bedreigingen aan zijn adres.
“Ik heb wel degelijk mijn kritiek geuit”, zegt het oud-raadslid van de PVV. “Dat er volgens Van Aartsen afdoende veiligheidsmaatregelen zijn genomen is mijns inziens bezijden de waarheid.” De Jong stapte vorig jaar uit de gemeenteraad en werkt nu voor de PVV in het Europees Parlement. “Het persoonlijk contact met de heer Van Aartsen stopte na mijn aangifte van een op handen zijnde aanslag op mijn persoon. Zijn bezorgde toon zoals nu in de berichtgeving valt te lezen, komt niet overeen met zijn houding van de afgelopen twee jaar.”
Eerder op de dag ontkende Van Aartsen in een brief aan de gemeenteraad dat de gemeente of politie heeft verzuimd De Jong te beveiligen. Dit deed de burgemeester nadat de opvolger van De Jong, Karen Gerbrands, in interviews stelde dat De Jong na bedreigingen niet goed was beveiligd. Volgens Van Aartsen is dit beeld niet waar. …lees meer
RTVWEST 03.03.2016 Leon de Jong weerspreekt de woorden van de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen dat hij tevreden is over de beveiliging na bedreigingen aan zijn adres. De voormalig PVV-leider van de Haagse gemeenteraad schrijft in zijn artikel op TwitLonger ook dat ‘het persoonlijk contact met de heer Van Aartsen stopte na mijn aangifte van een op handen zijnde aanslag op mijn persoon’.
‘Dat ik tijdens de gesprekken veelvuldig zou hebben aangegeven dat ik tevreden ben over de aanpak van de situatie klopt niet’, valt er te lezen in zijn reactie. ‘Ik heb tijdens mijn gesprekken met de NCTV, waar de burgemeester nimmer bij aanwezig was, zonder ook hier verder over in detail te treden wel degelijk mijn kritiek geuit. Dat er volgens Van Aartsen afdoende veiligheidsmaatregelen zijn genomen is mijns inziens bezijden de waarheid.’
‘Wat betreft het Openbaar Ministerie moet mij van het hart dat in alle gevallen van mijn aangiftes er teleurstellende opvolging was. Doodsbedreigingen zijn kennelijk minder erg dan het roepen van minder, minder’, gaat De Jong verder. ‘Ik herken mij om voor mij moverende redenen dan ook niet in het artikel van Omroep West met als titel: Van Aartsen: Voormalig PVV-leider Leon de Jong werd heel goed beschermd.’
Beveiliging
Eerder op de dag ontkende Van Aartsen in een brief aan de Haagse gemeenteraad dat de gemeente of politie heeft verzuimd De Jong te beveiligen. Dit deed de burgemeester nadat de opvolger van De Jong, Karen Gerbrands, in interviews en tijdens gesprekken in het presidium van de Haagse gemeenteraad met regelmaat stelde dat De Jong na bedreigingen niet goed is beveiligd.
Volgens Van Aartsen is dit beeld niet waar. ‘Om veiligheidsredenen kan ik uiteraard niet in detail treden over de aanpak en getroffen maatregelen. Maar direct nadat de Jong in augustus 2014 aangifte deed van bedreiging, is zowel de griffie van de gemeenteraad als de politie in actie gekomen. Op zijn werkplek, bij zijn woning en bij de woning van zijn levenspartner zijn extra veiligheidsmaatregelen getroffen’, schreef Van Aartsen.
Persoonlijk contact
De Jong gaat in zijn bericht ook in op de overleggen tussen hem en de burgemeester van Den Haag. Volgens Van Aartsen zouden de politie en gemeenten regelmatig persoonlijk contact met de voormalige PVV-leider hebben gehad om de maatregelen met hem af te stemmen.
Dit is echter niet waar, aldus de voormalig PVV-leider: ‘Het is opvallend dat het persoonlijk contact met de heer Van Aartsen stopte, nadat de PVV zich uitermate kritisch opstelde naar aanleiding van het falen van de burgemeester tijdens de pro-IS-demonstraties in de Schilderswijk. Zijn bezorgde toon zoals in de berichtgeving valt te lezen, komt niet overeen met zijn houding van de afgelopen twee jaar.’
Lijsttrekker Leon de Jong (L) van de Haagse PVV en partijleider Geert Wilders op het podium tijdens de verkiezingsavond, waarop Wilders zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak doet.Foto: ANP
Telegraaf 04.03.2016 Léon de Jong, voormalig PVV-fractievoorzitter in Den Haag en partner van Kamerlid Fleur Agema, was doelwit van een aanslag. Volgens de PVV’er was ‘zijn woonadres bij de dreigende partij bekend’.
De Jong, tegenwoordig fractiemedewerker bij de PVV in het Europees Parlement, onthult dit donderdagavond in een open brief als reactie op schriftelijke uitlatingen eerder vandaag door burgemeester Van Aartsen. In zijn brief ontkent de eerste burger van de hofstad dat de gemeente of politie heeft verzuimd de voormalig PVV-fractievoorzitter te beveiligen. De PVV-fractie stelde eerder dat De Jong na bedreigingen niet goed werd beveiligd.
Veiligheidsmaatregelen
Hoe en wanneer De Jong in het verleden precies is beschermd, zegt de burgemeester in zijn brief niet. ,,Om veiligheidsredenen kan ik uiteraard niet in detail treden over de aanpak en de getroffen maatregelen.” Maar, zegt Van Aartsen, direct nadat De Jong in augustus 2014 aangifte deed van bedreiging, is zowel de griffie van de gemeenteraad als de politie in actie gekomen. Op zijn werkplek, bij zijn woning en de woning van zijn levenspartner zijn ‘extra veiligheidsmaatregelen getroffen’.
De Jong, die in 2014 aanwezig was tijdens het beruchte ‘minder-minder’-optreden’, zegt volledig verrast te zijn geweest over de naar buiten gebrachte veiligheidssituatie rondom zijn persoon. ,,Dit is voor mijn huidige persoonlijke veiligheidssituatie en die van mijn gezin zeer onwenselijk’’.
Volgens De Jong heeft hij destijds aangifte gedaan op verzoek van de politie, ‘nadat er bij hen een melding kwam van deze dreiging’.
RTVWEST 03.03.2016 De Haagse gemeenteraad heeft het gehad met de opstelling van de PVV. Een krappe meerderheid van 23 stemmen voor en 22 tegen wil de partij uit het presidium – het dagelijks bestuur – van de raad hebben. De raadsleden storen zich eraan dat de PVV hen ervan beschuldigt dat zij een aanslag op een PVV’er niet zo erg zouden vinden.
Deze beschuldiging uitte PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands in een gepeperde brief. Zij schreef daarin dat zij en de andere PVV-raadsleden onheus worden bejegend door de rest van de raad enburgemeester Jozias van Aartsen. Bedreigingen aan het adres van voormalig PVV-fractievoorzitter Leon de Jong zouden niet serieus zijn genomen. Dat straalt uit dat er best een aanslag op een PVV’er gepleegd mag worden’, schreef Gerbrands.
Gesprekken met alle fractievoorzitters en de PVV die de lucht zouden moeten klaren, leverden niets op. Gerbrands wilde niets terugnemen uit haar brief. Dit heeft ertoe geleid dat een meerderheid van de gemeenteraad zich niet meer vertegenwoordigd voelt door de PVV in het presidium. De partijen willen PVV-raadslid André Elissen uit dit orgaan hebben.
De beslissende stem lag uiteindelijk bij de Partij van de Eenheid. ‘We twijfelden er wel over om de PVV uit het presidium te stemmen’, zegt fractievertegenwoordiger Arnoud van Doorn. ‘Want zo kan de PVV nog meer gebruikmaken van de slachtofferrol. Maar we hebben toch gekozen voor minder PVV. Wij zijn geen fan van die partij en als die niet in het presidium zit, wordt de invloed ook minder.’
Den HaagFM 03.03.3016 Een meerderheid van de Haagse gemeenteraad wil de PVV uit het presidium – het dagelijks bestuur van de raad – zetten. Volgens Omroep West stemt een krappe meerderheid van 23 raadsleden daarmee in, 22 raadsleden zijn tegen.
Het voornemen volgt op beschuldigingen van de PVV over de manier waarop fractievoorzitter Karen Gerbrands (grote foto) werd behandeld in het presidium. Gesprekken met alle fractievoorzitters en de PVV die de lucht zouden moeten klaren, leverden niets op. Gerbrands wilde niets terugnemen van haar kritiek. De vertrouwensbreuk werd daarmee definitief.
De beslissende stem ligt uiteindelijk bij de Partij van de Eenheid met de tot de islam bekerde oud-PVV’er Arnoud van Doorn (kleine foto). “We twijfelden er wel over om de PVV uit het presidium te stemmen. Want zo kan de PVV nog meer gebruikmaken van de slachtofferrol. Maar we hebben toch gekozen voor minder PVV. Wij zijn geen fan van die partij en als die niet in het presidium zit, wordt de invloed ook minder.” Wanneer de gemeenteraad stemt over de kwestie is nog niet bekend. …lees meer
RTVWEST 03.03.2016 DEN HAAG – De Haagse burgemeester Jozias van Aartsen ontkent dat de gemeente of politie heeft verzuimd de voormalig PVV-fractievoorzitter Leon de Jong te beveiligen.
De opvolger van De Jong, Karen Gerbrands, stelt in interviews en tijdens gesprekken in het presidium van de Haagse gemeenteraad met regelmaat dat De Jong na bedreigingen niet goed is beveiligd. Ineen open brief op de website van haar partij schreef Gerbrands zelfs dat een gebrek aan beveiliging ‘uitstraalt dat er best een aanslag gepleegd mag worden op een PVV-er’.
Gerbrands hekelt hierbij de opstelling van de burgemeester en de andere partijen. ‘Het schouderophalen van het college en de meerderheid van de collega-raadsleden over die doodsbedreigingen, die de fractievoorzitter van de grootste oppositiepartij in de raad sinds anderhalf jaar kreeg, was schokkend.’
Beeld dat PVV schetst ‘is bezijden de waarheid’
Van Aartsen schrijft nu in een brief aan de raad dat dit ‘beeld bezijden de waarheid’ is. Hoe en wanneer De Jong in het verleden precies is beschermd, zegt de burgemeester in zijn zeldzaam openhartige brief niet. ‘Om veiligheidsredenen kan ik uiteraard niet in detail treden over de aanpak en de getroffen maatregelen.’
Maar, zegt de burgemeester, direct nadat De Jong in augustus 2014 aangifte deed van bedreiging, is zowel de griffie van de gemeenteraad als de politie in actie gekomen. Op zijn werkplek, bij zijn woning en de woning van zijn levenspartner (PVV-Kamerlid Fleur Agema, red.) zijn ‘extra veiligheidsmaatregelen getroffen’.
Vaak persoonlijk contact
Politie en gemeente zouden ook regelmatig en persoonlijk contact met de toenmalig Haagse PVV-leider hebben gehad om de maatregelen met hem af te stemmen. Verder had De Jong een rechtstreeks aanspreekpunt bij het Team Bedreigde Politici.
Daar komt nog bij dat ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) voortdurend dreigingsinschattingen heeft gemaakt om als dat nodig was de veiligheidsmaatregelen direct ‘aan te kunnen scherpen’, aldus de burgemeester. De Jong zou ook ‘regelmatig contact’ hebben gehad met de NCTV en het Openbaar Ministerie over ‘passende persoonlijke veiligheidsmaatregelen’.
‘De Jong was tevreden’
De burgemeester stelt dat De Jong in ‘persoonlijke contacten’ met hem en andere betrokkenen zelfs diverse malen zijn tevredenheid heeft uitgesproken over de maatregelen die zijn getroffen. De Jong was donderdagmiddag zelf niet bereikbaar voor commentaar.
De andere partijen in de Haagse gemeenteraad hebben het ondertussen gehad met de opstelling van de PVV. Een krappe meerderheid (23 stemmen voor, 22 tegen) wil de partij uit het presidium – het dagelijks bestuur – van de raad hebben.
Invloed wordt minder
De beslissende stem lag uiteindelijk bij de Partij van de Eenheid. ‘We twijfelden er wel over om de PVV uit het presidium te stemmen’, zegt fractievertegenwoordiger Arnoud van Doorn. ‘Want zo kan de PVV nog meer gebruikmaken van de slachtofferrol. Maar we hebben toch gekozen voor minder PVV. Wij zijn geen fan van die partij en als die niet in het presidium zit wordt de invloed ook minder.’
Den HaagFM 03.03.2016 Burgemeester Jozias van Aartsen ontkent dat de gemeente of politie heeft verzuimd de voormalig PVV-fractievoorzitter Leon de Jong te beveiligen.
De opvolger van De Jong, Karen Gerbrands, stelt in interviews en tijdens gesprekken in het presidium van de Haagse gemeenteraad met regelmaat dat De Jong na de bedreigingen niet goed werd beveiligd. “Het schouderophalen van het college en de meerderheid van de collega-raadsleden over die doodsbedreigingen, die de fractievoorzitter van de grootste oppositiepartij in de raad sinds anderhalf jaar kreeg, was schokkend.”
Van Aartsen schrijft nu in een brief aan de raad dat dit “beeld bezijden de waarheid” is. Hoe en wanneer De Jong in het verleden precies is beschermd, zegt de burgemeester niet. “Om veiligheidsredenen kan ik uiteraard niet in detail treden over de aanpak en de getroffen maatregelen.” Volgens de burgemeester liet De Jong in “persoonlijke contacten” met hem en andere betrokkenen weten tevreden te zijn over de maatregelen die werden getroffen. …lees meer
AD 03.03.2016 Een nipte meerderheid van de Haagse politiek wil dat de PVV uit het dagelijks bestuur van de raad, het presidium, stapt. De PVV weigert: ,,Ze moeten ons maar wegstemmen.”
De grootste oppositiepartij van Den Haag haalde vorige maand hard uit naar collega’s en claimde zelfs dat anderen een aanslag op een PVV’er wel best zouden vinden. Vooral die aantijging valt verkeerd bij de rest. ,,Wat doe je nog in het presidium als je anderen ervan beschuldigt dat ze je dood wensen,” zei SP’er Bart van Kent eerder in deze krant.
Brief
Donderdagmiddag is er overleg gevoerd op het stadhuis. Daarbij bleek dat er een nipte meerderheid (23 versus 22) is voor de exit van de PVV uit het overlegorgaan. De partijen geven de PVV nu de kans zelf op te stappen, er is een brief verstuurd naar het PVV-lid van het presidium, raadslid André Elissen.
Maar de PVV gaat niet zelf vertrekken, meldt fractieleider Karen Gerbrands desgevraagd: ,,Ze moeten ons er maar uit stemmen.”
Als de meerderheid doorzet en Elissen wil wippen, moet er een raadsvoorstel komen. Daar kan dan over gestemd worden.
Van Aartsen
Burgemeester Jozias van Aartsen benadrukte donderdag in een brief aan de raad dat de beveiliging van de voormalige PVV-fractieleider Léon de Jong altijd goed geregeld was. De burgemeester reageerde daarmee op suggesties van de PVV dat de veiligheid van PVV-politici niet serieus genomen wordt. ,,De heer De Jong heeft meermaals zijn tevredenheid uitgesproken over de veiligheidsmaatregelen”, schrijft Van Aartsen.
De Jong werd bedreigd. Daarom was er al in de zomer van 2014 actie ondernomen, schrijft Van Aartsen: extra veiligheidsmaatregelen werden getroffen bij De Jongs werkplek en thuis. Ook de politie en de NCTV hielden de situatie voortdurend in de gaten, om zo nodig de maatregelen aan te scherpen.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6f0ddd32-e1e4-11e7-b2e8-b383ba44b011.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8d7de9f6-e1a8-11e7-96da-81a0dd833b3d.jpg)
PVV-haters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces. 
![IMG_3129[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2016/03/img_31291.jpg)
![IMG_3118[1]](https://jandewandelaar.files.wordpress.com/2016/03/img_31181-e1457080940493.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.