AIVD: complottheorieën over ‘machtige elite’ ernstige dreiging
Complottheorieën over ‘een kwaadaardige elite’ die in Nederland ‘de macht in handen heeft’, vormen op lange termijn een ernstige bedreiging voor de veiligheid in Nederland. Dat concludeert de AIVD in het jaarverslag over 2022. Volgens de inlichtingendienst geloven meer dan honderdduizend mensen in Nederland in zulke theorieën.
Volgens de complottheorieën spelen allerlei instanties en personen een kwaadaardige rol. Ministers, journalisten, rechters en wetenschappers zouden deel uitmaken van een elite die de bevolking wil onderdrukken, tot slaaf maken of zelfs vermoorden. De zogenaamde elite zou gebeurtenissen verzinnen zoals de stikstofcrisis om verregaande controle over burgers te kunnen uitoefenen.
De AIVD noemt dit gedachtegoed voor het eerst “anti-institutioneel extremisme”. De dienst waarschuwt dat dit op lange termijn voor Nederland een “ernstige dreiging” kan vormen, omdat de ideeën steeds opnieuw leven worden ingeblazen. De inlichtingendienst spreekt van het “populairste extremistische narratief” dat momenteel in de samenleving rondgaat.
‘Gevaarlijk’
De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk. Volgens de dienst ligt enerzijds het risico op de loer dat mensen die in de theorieën geloven uiteindelijk geweld zullen plegen en goedpraten. Als voorbeeld noemt de inlichtingendienst plannen voor een aanslag op premier Rutte, waarvoor vorig jaar mensen werden gearresteerd. Aan de andere kant kunnen zulke complotten ervoor zorgen dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de politie, de rechterlijke macht en het overheidsbestuur en de media in de samenleving afneemt.
De AIVD maakt zich ook zorgen over de toenemende dreiging van extreemrechtse groeperingen. NOS Stories dook in die wereld:
“De AIVD ziet dat aanjagers een eigen draai geven aan gebeurtenissen in het nieuws, en zo het narratief blijven herhalen”, staat in het rapport. “Aanvankelijk richtten ze zich vooral op de coronamaatregelen. Nadat dat meeste daarvan waren afgeschaft, daalde het aantal aanhangers tijdelijk. Inmiddels komen de klimaatcrisis, stikstof en de oorlog in Oekraïne meer aan bod.
De dienst waarschuwt dat aanhangers van complottheorieën een parallelle samenleving willen optuigen, met een eigen munteenheid en eigen rechtspraak. Doordat er continu nieuwe thema’s bij komen, vreest de AIVD dat dit ook op lange termijn een probleem zal blijven.
De AIVD noemt geen voorbeelden, maar eerder opperde Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet het plan voor een eigen ‘Forumland’, met een eigen munteenheid en scholen. “Wij signaleren trends en fenomenen in de samenleving, maar zullen nooit verwijzen naar politieke partijen”, zegt een woordvoerder van de inlichtingendienst daarover desgevraagd.
Grotere dreiging jihadistisch terrorisme
Het rapport over 2022 richt zich ook op jihadisme. Dat is volgens de AIVD nog altijd de belangrijkste terroristische dreiging tegen Nederland. De AIVD waarschuwt met name voor netwerken van terreurgroep Islamitische Staat die worden aangestuurd vanuit Afghanistan. Netwerken in Syrië spelen tegenwoordig een minder belangrijke rol.
Vooral in de tweede helft van 2022 zag de AIVD een toename van inlichtingen over mogelijke aanslagen door IS. De dienst acht daarom de dreiging van door IS aangestuurde aanslagen in Europa hoger dan in 2021. Van Al Qaida en groepen als Al Shabaab in Somalië gaat in Europa een minder grote dreiging uit. Ondanks de machtsovername van de Taliban in Afghanistan lijkt Al Qaida daar vooralsnog niet goed georganiseerd.
Ruslanden China
Ook dit jaar wijst de AIVD op dreigingensoms aangewakkerd vanuit Rusland. Zo werden vorig jaar zeventien Russische inlichtingenofficieren uitgezet, omdat ze volgens de AIVD en MIVD in werkelijkheid spionnen waren. “We zijn er extra scherp op om hen niet te tolereren.” En zo werd dus voorkomen dat een Russische spion bij het Internationaal Strafhof aan het werk ging.
Sinds de Oorlog in Oekraïne vorig jaar februari probeert Rusland ook via digitale spionage een beeld te krijgen van bijvoorbeeld Oekraïense militaire besluiten. Verder houdt Rusland (voormalige) Russische burgers hier in de gaten en intimideert het hen.
Ook China en Iran maken zich hier volgens het rapport schuldig aan. Volgens de AIVD is China een belangrijke handelspartner, en tegelijkertijd “de grootste dreiging voor de Nederlandse economische veiligheid.” China heeft grote militaire ambities en wil technologisch onafhankelijk worden van het buitenland.
Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen worden het slachtoffer van bijvoorbeeld Chinese investeringen, bedrijfsovernames en illegale export. Een belangrijk doelwit is ASML, het hightechbedrijf in Veldhoven dat machines levert die chips maken.
De veiligheid van Nederlandse kennis en de vitale infrastructuur staan daarmee onder druk, volgens de AIVD. Het is voor bedrijven en kennisinstituten lastig om in te schatten wat voor gevolgen een samenwerking met China heeft op de lange termijn. Het AIVD wil handvatten bieden om hier betere afwegingen in te maken.
In bredere zin rept de AIVD over een “optelsom van dreigingen”. De inlichtingendienst constateert dat bepaalde dreigingen elkaar in Nederland versterken. Zo kwam rechts-extremisme eerder op in reactie op aanslagen door terreurgroep IS. Verharding op rechts kan op zijn beurt weer leiden tot verharding onder linkse extremisten.
Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd.
De Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) schreef in het meest recente Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland dat ‘een aanslag uit rechts-extremistische hoek in Nederland voorstelbaar blijft’. ‘Een rechts-terroristische aanslag komende vanuit gekende rechts-extremistische groepen, ligt in Nederland niet in lijn der verwachting, maar de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling online radicaliseert is voorstelbaar.’
AD 09.01.2021
AD 31.10.2020
De dienst schrijft over een nieuwe generatie die ‘niet snel lid wordt van een in hun ogen ouderwetse groep, maar op kanalen als Telegram, Instagram en Discord in aanraking komt met rechts-extremistisch gedachtegoed’.
Deze site schreef over een handvol Nederlanders die actief is op het rechts-extremistische, Amerikaanse webforum Iron March. Leden daarvan zijn in de VS aangehouden voor verschillende moorden.
Telegraaf 12.11.2020
Telegraaf 12.11.2020
Telegraaf 12.11.2020
Telegraaf 12.11.2020
Telegraaf 06.11.2020
‘Alertheid ook in Nederland nodig’
Kan zoiets escaleren in een gewelddadige dag met doden en gewonden in Nice,
In een buitenwijk van de Zuid-Franse stad Avignon heeft de politie een man doodgeschoten die omstanders in de buurt van een psychiatrisch ziekenhuis met een wapen bedreigde. Dat melden Franse media. Er zijn geen meldingen van slachtoffers.
De politie heeft vandaag in het Zuid-Franse Avignon een mogelijke terrorist doodgeschoten. De man had passanten met een vuurwapen bedreigd, aldus de politie. Volgens de autoriteiten zou het niet om een moslim gaan en bracht hij de nazigroet.
De actie volgt op een terreuraanval in het eveneens Zuid-Franse Nice, waarbij een vermeende moslimterrorist meerdere mensen vermoordde. Of er een verband is tussen beide aanvallen, is onduidelijk.
Een dodelijke aanval zoals in Nice is ook in Nederland niet ondenkbaar. Daarvoor waarschuwtNationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Pieter-Jaap Aalbersberg. Zeker drie mensen zijn bij de aanval in de kerk om het leven gekomen, onder wie de koster.
Mag je het allemaal in elkaars verlengde zien: de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty, de harde woorden van de Franse president Macron, president Erdogan van Turkije die daar aanstoot aan neemt, anti-Franse demonstraties in verschillende moslimlanden en weer een omstreden spotprent in het Franse satirische tijdschrijft Charlie Hebdo?
In Frankrijk geldt vanwege de terroristische aanval met een mes in de Zuid-Franse kustplaats Nice het hoogste dreigingsniveau, maakt premier Jean Castex donderdagmiddag 29.10.2020 bekend. Bij de aanval kwamen zeker drie mensen om het leven.
Frankrijk als doelwit van een nieuwe jihad. Dat gevoel leeft bij veel Fransen nu er in korte tijd alweer een aanslag is gepleegd. In de basiliek Notre-Dame van Nice vermoordde een terrorist donderdagochtend 29.10.2020drie mensen. De Franse premier heeft de hoogste alarmfase afgekondigd. Sommige kerken sluiten hun deuren uit angst voor meer aanslagen.
Jihadbruid Fatima H. draait vier jaar de cel in na ontsnapping uit Syrisch detentiekamp
De IS-rouw reisde op 17-jarige leeftijd naar Syrië en bleef tot de val van het kalifaat in door IS gecontroleerd gebied. H. was getrouwd met een Belgische IS-strijder, die in 2017 om het leven kwam. Met hem kreeg zij twee kinderen. In 2019 keerde ze met haar twee kinderen via Turkije terug naar Nederland.
Haar terugkeer zou deels zijn betaald door Samir A., een bekende salafist die momenteel in Nederland wordt vervolgd voor het financieren van terrorisme.
Tijdens haar rechtszaak heeft H. gezegd dat zij de gewelddadige ideologie van IS verafschuwt en dat zij destijds niet heeft geweten dat haar man een strijder was. Ook verklaarde ze dat ze destijds naar Syrië is afgereisd “om weeskinderen te helpen”. De rechtbank gelooft die verklaring niet, meldt Omroep Brabant.
Probeerde anderen over te halen
Volgens de rechter heeft zij zich de ideeën van IS eigen gemaakt en haar strijdende man ondersteund. Ook plaatste ze berichten op Facebook over de jihad, maakte ze propaganda, beschikte ze over vuurwapens en probeerde ze anderen over te halen ook naar Syrië af te reizen.
Als verzachtende omstandigheid heeft de rechtbank er rekening mee gehouden dat haar vertrek naar Syrië “een onvolwassen, impulsieve daad” is geweest, waarvan zij de gevolgen niet heeft overzien. Ook weegt de rechtbank de belangen van haar kinderen mee.
Het Openbaar Ministerie had vier jaar cel tegen H. geëist.
Syriëganger Angela B. in rechtszaal: ‘Ik was een dom gansje toen ik vertrok’
Een van de bekendste Nederlandse Syriëgangers, Angela B. uit Soesterberg, ziet zichzelf niet als jihadiste, maar als ‘een dom gansje’. ,,Ik was niet stabiel toen ik naar Syrië vertrok.” Justitie ziet haar zeker niet zo.
Angela B. keerde eind 2020 terug uit Syrië, vanochtend moest ze voor de eerste keer in het openbaar voor de rechter verschijnen in de rechtbank in Rotterdam. Het ging daarbij om een tussentijdse zitting.
Angela B. vertrok in 2014 naar Syrië en sloot zich daar aan bij IS. De Nederlandse vrouw, toen net 19 jaar oud, trouwde er met de Portugese jihadist Fabio: een getalenteerd voetballer, die radicaliseerde. De Portugees, inmiddels omgekomen, zou deel hebben uitgemaakt van een beruchte media-afdeling van IS en verantwoordelijk zijn geweest voor het maken van executievideo’s.
De Soesterbergse gaat in Nederland niet langer gekleed in de nikab waarmee ze op de foto’s in Syrië is te zien. Ze droeg een felgroene hoofddoek, zwarte laarsjes, een grijze ruitjesbroek en een zwart vest. Ze hoopt ‘dat de rechtbank inziet dat ik niet stabiel was toen en dat ik vaak heb geprobeerd terug te komen. Maar dat lukte niet. En als je werd betrapt, dan werd je gestraft door je man.”
Audrey C.
Ook de Haagse Syriëganger Audrey C. (26) moest dinsdagochtend voor de rechter komen. Zij vertrok in 2013 al naar Syrië en kwam begin dit jaar weer terug in Nederland.
De rechtbank bepaalde dinsdag tevens dat ‘jihadbruid’ Audrey C. uit Den Haag voorlopig vast blijft zitten. Ook zij verbleef jarenlang in het strijdgebied, was getrouwd met een Belgische strijder en kreeg drie kinderen. Haar zaak staat los van die tegen Angela B. C. zegt dat zij slechts in het kalifaat heeft gewoond en niet heeft deelgenomen aan of betrokken was bij de gewapende strijd.
De zaak gaat verder op 24 juni 2021.
Ⓒ ANP / HH
OM eist 10 jaar tegen Syriër wegens oorlogsmisdrijven
Het Openbaar Ministerie heeft vrijdag tien jaar gevangenisstraf geëist tegen een 31-jarige Syriër voor oorlogsmisdrijven en lidmaatschap van de Syrische terroristische organisatie Ahrar al-Sham.
De man werd in 2019 aangehouden toen hij asiel in Nederland aanvroeg. Getuigen herkenden hem op twee video’s op sociale media, waarin de man gewapend en in gevechtskleding te zien is. Hij laat zich filmen met gesneuvelde strijders die hij uitmaakt voor „honden en karkassen van al-Assad.”Ook zet hij zijn voet op een overledene en schopt hij tegen een ander lichaam. Op het andere filmpje ondervraagt hij een gevangene op een vernederende manier, volgens het OM waarschijnlijk voor propagandadoeleinden.
De video’s dateren uit 2015 ten tijde van gevechten op de Al-Ghab-vlakte in het westen van Syrië. De verdachte vocht destijds met Ahrar al-Sham in een offensief tegen regeringstroepen van de Syrische leider Assad. Het schoppen en spugen naar lichamen, het vernederen van een gevangene en het verspreiden van beelden hiervan is strafbaar volgens de Wet Internationale Misdrijven (WIM), stelt het OM.
Voor de officier van justitie staat het vast dat de man van 1 januari 2015 tot en met 1 juli 2017 lid was van Ahrar al-Sham. Recent heeft het Gerechtshof in Den Haag het eerdere oordeel van de rechtbank Rotterdam bekrachtigd dat Ahrar al-Sham een terroristische organisatie is.
De rechtbank doet op 21 april 2021 uitspraak.
Eis: 4 jaar cel voor teruggekeerde jihadiste uit Gouda
Het Openbaar Ministerie wil dat de teruggekeerde jihadiste Kaoutar S. uit Gouda een celstraf van vier jaar, waarvan acht maanden voorwaardelijk, krijgt. De vrouw verbleef zes jaar lang in Syrië en trouwde daar met drie verschillende jihadstrijders. Met een van hen kreeg ze ook een zoon.
Kaoutar S., nu 29 jaar, reisde in 2013 naar Syrië, net zoals tientallen andere Nederlandse vrouwen dat in die periode deden. Zowel de politie als haar moeder probeerden haar tegen te houden, maar dat mislukte. S. reisde samen met een andere Nederlandse via Duitsland naar het strijdgebied.
Ook een nichtje van haar uit Gouda, Ilham B., ging naar Syrië. Alle vrouwen trouwden daar met ‘strijders’ die zich hadden aangesloten bij IS of andere jihadistische groeperingen. Twee echtgenoten van S. kwamen om het leven, van haar derde man liet ze zich uiteindelijk scheiden. Uit een van de huwelijken werd een zoon geboren.
“Yes, We zijn hier om te heersen! We nemen jullie huizen in, jullie rijkdom af en jullie levens”, Volgens het OM een tweet van Kaoutar S.
Na de val van het IS-kalifaat belandde S. met haar zoon in een detentiekamp in Syrië. Eind 2019 wist ze daaruit te ontsnappen, ze keerde uiteindelijk via Turkije terug naar Nederland en werd hier op Schiphol aangehouden. Ze zit sinds die tijd vast.
Het Openbaar Ministerie eiste donderdag vier jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk, tegen de vrouw vanwege deelname aan een terroristische organisatie. Ook zou ze propaganda voor IS hebben gemaakt, zo twitterde ze onder meer: ,,Yes, We zijn hier om te heersen! We nemen jullie huizen in, jullie rijkdom af en jullie levens. Precies zoals jullie het bij ons hebben gedaan!” Justitie stelt ook dat de vrouw nog ‘steeds het salafistisch gedachtengoed aanhangt’.
Justitie eis ook vier jaar omdat S. lang in IS-gebied bleef. Tegen vrouwen die eerder terugkeerden werd vaak twee of drie jaar cel geëist.
Vrijspraak
De advocaat van S., Mirjam Levy, vroeg om vrijspraak. Volgens haar was S. alleen een burger in Syrië en was ze niet betrokken bij IS of andere terroristische organisaties. Ook zouden de propaganda-tweets, die uit 2015 stammen, niet door S. zijn geplaatst maar door anderen die in hetzelfde huis woonden.
De rechtbank doet over twee weken uitspraak.
Telegraaf 12.02.2021
Hagenaar (26) die tegen IS vocht hoeft niet terug de cel in
De Hagenaar die met het ADO-logo op zijn tenue in Syrië vocht krijgt een taakstraf van 240 uur en twee jaar voorwaardelijke celstraf. De jonge Hagenaar vocht onder de naam ‘Andok’ bij Raqqa tegen IS.
Hij reisde in het voorjaar van 2017 af naar Irak. Daar vandaan ging hij naar de Syrische stad Raqqa. Hij wilde de burgers van Syrië helpen met water en eten, vertelde hij de rechters eerder. Hij zorgde voor elektriciteit en medische verzorging. Ook wilde hij een kliniek opzetten om dieren te helpen.
Maar in een reportage van tv-programma EenVandaag kwam K. aan het woord en vertelde hij over de strijd die hij en zijn kameraden leverden in het door oorlog verscheurde gebied. Tijdens de rechtszaak twee weken geleden zei K. dat hij in die reportage alleen maar blufte en dat de programmamakers het item mooier maakten dan het was.
Dat geloofde de rechtbank niet. Die ziet genoeg bewijs dat K. wel degelijk meestreed om de stad Raqqa. Hij is daardoor schuldig aan het plegen van voorbereidingshandelingen voor doodslag en zware mishandeling. En ook al streed hij in het International Freedom Batallion van de Koerdische YPG tégen het jihadistische IS, hij is toch strafbaar.
‘Weliswaar kan steun aan de Koerdische strijd tegen het gewelddadige IS, dat gruweldaden niet schuwt, in Nederland in brede kring op sympathie rekenen, feit is dat de verdachte door welbewust uit te reizen naar een gebied waar geweld aan de orde van de dag is, zich in de positie heeft geplaatst dat het zou kunnen voorkomen dat hij geweld moest gebruiken.’
De straf valt wel fors lager uit dan waar het Openbaar Ministerie op mikte. Die wilde K. sowieso een jaar achter de tralies hebben en daarbovenop nog twee jaar voorwaardelijk.
De rechters vinden dat de Hagenaar vooral geholpen is bij hulp en kiezen daarom voor een vrijwel geheel voorwaardelijke gevangenisstraf, die hij dus niet hoeft uit te zitten als hij zich drie jaar aan alle voorwaarden houdt, zoals het verplicht laten behandelen van zijn persoonlijkheidsstoornis.
Het onvoorwaardelijke deel van de straf, 39 dagen, heeft hij al in voorarrest gezeten. Ook krijgt hij een taakstraf van 240 uur opgelegd. Verder mag hij geen drugs gebruiken en moet hij zijn enkelband omhouden.
Syrische vluchteling Abdulrazak B.vrijgesproken van terrorisme: ‘Hij beschermde eigen huis en haard’
De Syrische vluchteling Abdulrazak B. maakte deel uit van een terroristische organisatie in Syrië, maar hij is zélf geen terrorist. Dat is het opmerkelijke vonnis van de rechtbank Rotterdam donderdag 11.03.2021 in de strafzaak tegen B. Maar, zegt de rechtbank ook, als een Nederlander zich bij diezelfde groep had aangesloten, was die persoon weer wel een terrorist geweest.
AD 12.03.2021
Abdulrazak B. werd vorig jaar zomer in het azc in Balk (Friesland) opgepakt. Justitie verdacht hem ervan tussen 2013 en 2016 in Syrië deel te hebben uitgemaakt van de strijdgroep Ahrar al-Sham. Die is door de Nederlandse rechter al meerdere keren als een terroristische groepering beoordeeld.
Er zijn ook al Nederlanders veroordeeld omdat ze naar Syrië reisden en zich bij die groep aansloten. Van B. is bekend dat hij zeker vier keer wacht liep voor Ahrar al-Sham in zijn woonplaats Binnish, bij de stad Idlib in noordwest-Syrië. Ook zijn er beelden waarop hij gewapend te zien is en zichzelf een voormalige soldaat noemt.
Maar B. is dus, in tegenstelling tot de Nederlanders, geen terrorist, volgens de rechtbank.
Nederlanders
Dat iemand wel lid was van de organisatie, maar daarmee zelf geen terrorist, gaat volgens de rechtbank niet op voor Nederlanders die naar Syrië zijn gegaan.
,,Als het gaat om buitenlandse strijders die zich bij zo’n organisatie aansluiten, is bewijs van deelname aan de organisatie op zich al voldoende voor bewijs van een rechtstreekse bijdrage aan de verwezenlijking van het terroristische oogmerk. Zij zorgen immers voor getalsmatige versterking en sluiten zich aan bij de ideologie van die organisatie.”
Twee weken geleden kregen twee Amsterdamse Syriëgangers dan ook in hoger beroep nog ruim vijf jaar cel omdat ze zich (onder andere) bij Ahrar al-Sham hadden aangesloten.
‘Balie-jihadist’ Aziz A.
Abdelaziz A. zegt dat het in de gesprekken waaruit zou blijken dat hij deel heeft uitgemaakt van een terroristische organisatie puur om grootspraak ging. Hij verscheen woensdag bij de start van de inhoudelijke behandeling samen met zijn broer Fatah A. voor het eerst in de rechtbank in Rotterdam.
Vooral het verhaal van Abdelaziz A. is opvallend. Hij werd in 2018 aangehouden, nadat hij een jaar eerder in het Amsterdamse debatcentrum De Balie was herkend als een jihadist.
AD 05.03.2021
Justitie verdenkt ‘Balie-jihadist’ Aziz A. van de betrokkenheid bij de moord op zeventien Syriërs. Het bewijs daarvoor komt uit een afgeluisterd gesprek. Aziz A. zelf ontkent.
De videobeelden zijn gruwelijk. In een desolaat gebouw gaat de camera langs zeventien lijken, mannen liggen op hun buik met het gezicht roerloos op de grond, of op hun rug, met bloed uit de mond. Ze lijken niet gedood in de strijd, maar geëxecuteerd. In beeld loopt een vrolijke teller mee die bij ieder lijk verspringt: 1, 2, 3,…. 17. Er klinkt een strijdlied, boven in beeld prijkt een jihadistisch logo. Twee mannen (nummers 18 en 19) zijn nog in leven, ze liggen gekneveld op hun buik en kijken angstig in de camera.
De video is gemaakt in 2012 in Syrië, ergens in de buurt van een grensovergang. De mannen in het gebouw zouden door een jihadistische groep zijn vermoord, omdat ze tot het Assad-regime behoorden. Een aansluitend beeld laat buitgemaakte uniformen en wapens zien.
De beelden werden vandaag vertoond in de rechtbank in Rotterdam, omdat justitie de Syrische vluchteling Aziz A. (35) verdenkt van betrokkenheid bij de moordpartij. A. is sinds 2014 in Nederland, heeft een verblijfsvergunning en kwam in 2017 in het nieuws toen hij door andere Syriërs in debatcentrum De Balie werd herkend als jihadist. In 2018 werd hij opgepakt. Deze week begon het proces tegen Aziz en zijn broer Fatah die allebei worden verdacht van lidmaatschap van de terroristische organisatie Jabhat al-Nusra, voordat ze Syrië verlieten eind 2012.
AIVD-taps
Het Openbaar Ministerie denkt dat Aziz A. met de moordpartij te maken heeft, omdat hij dat zelf zegt in een afgeluisterd gesprek. In de woning van de Syriër in Amsterdam hingen microfoons van inlichtingendienst AIVD. Daar ontving hij op een dag een vriend, samen keken ze naar de video met de lijken. Aziz leverde commentaar, de twee lachten. ,,Was jij daarbij?” vraagt vriend Ahmad. ,,Ja”, zegt Aziz. ,,Maar ik ben bedekt, ik kom niet tevoorschijn.” Iets later zegt Aziz over een persoon in de video: ,,En hij… met hem zat ik in de leiding.”
De waarheid
Wat is de waarheid? Aziz is op de video niet zelf te zien. En er zijn, zegt zijn advocaat Peter Plasman, in het hele dossier geen andere mensen die verklaren dat ze Aziz in 2012 op die plek hebben gezien of die hebben verteld dat hij erbij was. De Syriër ontkent niet dat hij de leider van Jabhat al-Nusra kende, maar zegt dat hij zelf nooit lid van de groep is geweest.
Aziz A. is niet de enige Syriër in Nederland die van betrokkenheid bij oorlogsmisdaden in de Syrische burgeroorlog wordt verdacht. Er loopt nog een handvol processen. In enkele van die gevallen lijkt er duidelijker bewijs: video’s waarop de verdachte zelf te zien is, terwijl er executies plaatsvinden. Dat is bij de ‘Balie-jihadist’ niet het geval. Getuigen proberen te vinden of horen in Syrië is onmogelijk, stelt het OM. Er is geen juridische samenwerking met dat land.
Het proces tegen Aziz en Fatah A. gaat vrijdag 05.03.2021 en volgende week nog verder. Een strafeis wordt pas in juli 2021 verwacht.
AD 26.02.2021
Hagenaar R.K. in Raqqa
Met naast het embleem van de Koerdische YPG-militie ook het logo van ADO Den Haag op zijn uniform zou Hagenaar R.K.(24) in Syrië tegen de jihadistische IS-strijders hebben gevochten. Het OM wil hem een jaar achter de tralies hebben. Zelf zegt hij dat hij naar het door oorlog verscheurde gebied was gegaan om er een dierenkliniek te openen.
Hij reisde in mei 2017 af naar Irak, om daar vandaan uiteindelijk bij de Syrische stad Raqqa te komen. Naar eigen zeggen was het hem te doen om de burgers van Syrië te helpen. Hij deelde water en eten uit. Zorgde ervoor dat er elektriciteit was en medische verzorging. Ook wilde hij een kliniek opzetten om dieren te helpen. Geld had K. daar niet voor, maar via crowdfundingsplatforms als kickstarter of gofundme zag hij dat wel goed komen.
Maar volgens het Openbaar Ministerie was het K. niet alleen te doen om humanitaire redenen. Hij zou zich hebben aangesloten bij het International Freedom Batallion van de Koerdische YPG-militie. Hij liep per slot van rekening rond met een automatisch geweer. Op één foto zou zelfs een antitankwapen uit zijn rugzak steken. Hij had emblemen van strijdkrachten op zijn uniform en in zijn toilettas werden ook kogels gevonden. Bovendien zijn er foto’s en chats waarin de jonge Hagenaar rept over de strijd tegen ‘de harde kern van ISIS’. Hij vertelt hoe ze met hamers de muren van woningen kapotslaan om zo door de huizen op te rukken.
Camera
Volgens K. wist hij ook niet dat hij gefilmd was toen hij het ADO Den Haag-logo liet zien, waar de camera op inzoomde. Dat hij met een geweer gefilmd werd, zou zijn gebeurd omdat dat leuk was ‘voor het plaatje’, betoogde zijn advocaat even later. Bovendien was het wapen onklaar gemaakt, benadrukte K. Het was volgens hem bedoeld om af te schrikken. Als IS daadwerkelijk aan zou vallen, had hij moeten vluchten.
Het Openbaar Ministerie eiste drie jaar cel voor K., waarvan twee jaar voorwaardelijk. De uitspraak is over twee weken.
Fatima H.
Het Openbaar Ministerie wil dat de Tilburgse Syriëganger Fatima H. (25)vier jaar de cel ingaat. De vrouw verbleef zes jaar lang in het gebied van terreurgroep IS. ,,Ze bleef IS trouw tot aan het eind, daarmee was haar aandeel groter dan dat van vrouwen die eerder terugkeerden.” Lees hieronder het verloop van de zaak terug via de tweets van verslaggever Cyril Rosman.
AD 12.02.2021
De Tilburgse vertrok in 2013, ze was toen 17 jaar oud, naar Syrië. Ze bleef bij IS tot de val van de terreurgroep in het voorjaar van 2018. Daarna belandde ze in een detentiekamp in Syrië. Eind 2019 kwam ze weer terug naar Nederland, sinds die tijd zit ze vast.
Haar rechtszaak, vandaag in de rechtbank in Amsterdam-Osdorp, is de eerste in een reeks van vrouwen van een ‘nieuwe’ lichting terugkeerders.
De komende maanden komt er echter een reeks vrouwen voor de rechtbank die veel langer in Syrië bleef: omdat ze niet weg konden of niet weg wilden. Na de val van IS belandden ze in detentiekampen in Noord-Syrië, waar ze vaak maanden of jaren vastzaten. Uiteindelijk ontsnapten ze daar uit met behulp van smokkelaars, meldden ze zich bij een Nederlands consulaat in Turkije, werden ze overgevlogen naar Nederland en op Schiphol aangehouden en vastgezet.
Als 17-jarige naar Syrië
Dat geldt ook voor Fatima H. Zij vertrok in 2013 als 17-jarige naar Syrië, gelokt door de mooie woorden van Europese vrouwen die daar al waren. Fatima dook pas eind 2019 weer op in Turkije. In Syrië bleek ze getrouwd te zijn geweest met een bekende Belgische jihadist, Ali el Morabit. De Belg zou een leidinggevende rol hebben gehad bij IS. Ze kregen samen twee kinderen die met Fatima mee terugkwamen. El Morabit is waarschijnlijk in Syrië omgekomen. Hij is in België bij verstek tot vijf jaar cel veroordeeld.
FBI
Ook zitten er in het dossier FBI-stukken waaruit blijkt dat Fatima in de Whatsappgroep ‘Martkplaats van het kalifaat’ zat, daarin werden bomgordels, wapens en kinderkleding te koop aangeboden. Fatima zou er om wapens hebben gevraagd. Haar antwoord: ,,Ik weet niet meer waarom.”
Ze wist uiteindelijk in 2019 uit het Syrische detentiekamp te ontsnappen. Daarvoor kreeg ze hulp van de bekende Nederlandse jihadist Samir A. , voormalig lid van de Hofstadgroep. Hij zamelde in Nederland geld in voor de vrouwen in de kampen en zit daar inmiddels ook voor vast.
jihadbruid Yousra L.
De Nederlandse jihadbruid Yousra L. wilde een Nederlandse advocaat vermoorden nadat ze was teruggekeerd uit IS-gebied en vanuit Uithoorn een haatkanaal beheerde op Telegram.
Telegraaf 12.02.2021
Dat Syriëganger Yousra L. de advocaat wilde doden omdat hij haar kinderen zou hebben misbruikt, bleek donderdag tijdens een bizarre rechtszitting in Rotterdam. Justitie verdenkt haar van een lijst terroristische misdrijven, zoals het oproepen tot een aanslag en deelname aan IS.
Greenb1rds
De opsporingsdiensten kwamen IS-kanaal Greenb1rds op het spoor mede door het onderzoek van jihadblogger Azazel. Het platform stond vol oproepen tot aanslagen, executievideo’s en andere IS-propaganda. Het bleek te worden gerund door Yousra L. uit Uithoorn, een moeder van drie kinderen. Ze werd aangehouden in oktober 2019. Al eerder was in Maastricht een Greenb1rds-lid opgepakt. Ook in Engeland pakte de politie een vrouw op die actief was op het jihadkanaal. Zij kreeg vorig jaar levenslang vanwege een aanslagplan op St. Pauls Cathedral in Londen. De drie verdachten kenden elkaar goed.
Yousra L., die donderdag voor de rechter staat, heeft een opmerkelijke levensloop. Haar vader had een goede baan bij IBM, ze haalde het vmbo niet maar presenteerde zich op haar cv als afgestudeerd aan een Amerikaanse universiteit. Zonder diploma belandde ze op een advocatenkantoor in Londen en op het World Trade Center in Amsterdam bij het prestigieuze bureau De Brauw Blackstone Westbroek. ,,Het was money, money. Ik zat midden in Londen. Ik dacht: het gaat te goed, het kan nooit goed gaan. Ik kreeg een openbaring, toen wendde ik me tot God.’’ Ze begon een sluier te dragen.
Misbruik
Ze ontmoette een radicale man die in een roze busje islamitische folders verspreidde. Met hem zou ze daarna in Syrië zijn beland. Haar echtgenoot sneuvelde en Yousra keerde terug. Daar ontstond een probleem met haar kinderen. Ze beschuldigt een Amsterdamse advocaat van misbruik. Omdat de overheid geen stappen tegen hem ondernam, besloot ze hem te vermoorden.
,,Ik bedacht hoe ik hem dood kon maken. Ik wilde hem en zijn moeder van een flat af duwen. Gif is heel makkelijk. Ik ben op internet gaan zoeken naar mogelijkheden om hem te vermoorden. Een wapen, een bom, een bomgordel. Maar een AK is niet zo makkelijk te vinden hoor. Ricine is niet zomaar te vinden.’’
Levend verbrand
Op zoek naar moordmethoden kwam ze op berichtendienst Telegram terecht. Daar stuitte ze op de jihadistische groep Greenb1rds. Dat stond vol jihadistische haatteksten. Er was bijvoorbeeld een handleiding te vinden voor het doorsnijden van de hals. Op een filmpje was te zien hoe vier gevangenen in oranje overal levend werden verbrand. Ook werd er een oproep verspreid om een aanslag te plegen op een kerk in Hilversum. In de appgroep worden berichten van het persbureau van IS gedeeld en filmpjes, onder meer van een zelfmoordaanslag en instructies voor het maken van een bomgordel. ,,Wat je op Greenb1rds allemaal zag’’, zegt Yousra. ,,Bommen maken, dat soort dingen.’’
De 26-jarige Reda N. uit Leiden heeft ook in hoger beroep 4,5 jaar cel gekregen voor het meevechten met IS in Syrië. Een even oude medeverdachte uit Utrecht kreeg 7 jaar cel. Het gerechtshof hield bij het vonnis rekening met het feit dat de mannen in Turkije al ruim anderhalf jaar in de gevangenis hadden gezeten voor ze aan Nederland werden uitgeleverd.
Reda N. vertrok in mei 2014 naar Syrië. Hij had daarvoor enkele maanden gelogeerd bij familie in Antwerpen. Daar is hij via een moskee en huisbezoeken geradicaliseerd, zo vertelde zijn vader later aan de politie. N. kwam uiteindelijk terecht in Raqqa en later ook in Mosul, in Irak. Hij sloot zich daar aan bij IS, maar hij ontkent dat hij heeft gevochten. Hij zou humanitaire hulp hebben verleend in Raqqa, de zelfverklaarde hoofdstad van het IS-gebied.
Het Gerechtshof vindt bewezen dat hij lid van IS is geweest, deel heeft genomen aan trainingskampen en zich schuldig heeft gemaakt aan vuurwapenbezit. Er zijn foto’s van N. in militair uniform met een wapen in zijn hand. Het hof acht niet bewezen dat hij die wapens echt heeft gebruikt of zich anderszins zelf schuldig heeft gemaakt aan terroristische activiteiten in Syrië.
Straf in Turkije
In juni 2016 stapte N. uit IS, naar eigen zeggen gedesillusioneerd door het vele geweld, en sloot hij zich aan bij het Vrije Syrische Leger. Kort daarna dook hij op in Turkije, waar hij werd aangehouden en veroordeeld tot een celstraf van 6,5 jaar. Na anderhalf jaar leverde Turkije hem uit aan Nederland, waar hij ook vervolgd wordt voor zijn tijd bij IS.
Dreigement Al-Qaida
De man die de aanslag pleegde, ligt gewond in het ziekenhuis. Waarom hij juist de kerk in Nice uitzocht, is nog onduidelijk. Wel was bij de Franse overheid bekend dat er een nieuwe dreiging bestond voor religieuze gebouwen. Afgelopen zondag plaatste Thabat, het officieuze persagentschap van Al-Qaida, een oproep om aanslagen te plegen in Frankrijk. Volgens Le Point onder meer vanwege de Mohammed-cartoons van Charlie Hebdo en politieacties in Franse moskeeën.
Het valt verder op dat bij alle recente aanslagen messen werden gebruikt. Bij de aanval op het voormalige kantoor van Charlie Hebdo, een maand geleden, stak de dader met een kapmes op twee mensen in. Zij raakten zwaargewond. Leraar Paty werd onthoofd, net als een van de slachtoffers in Nice vanmorgen.
Volgens De Graaf riepen Al-Qaida en Islamitische Staat al rond 2014 en 2015 op om “niet hele grote ingewikkelde aanslagen te plegen, maar wapens te gebruiken die je in de buurt hebt: een auto, of een mes. In zijn laatste videoboodschap riep IS-leider al-Baghdadi op om hoe dan ook ‘de terreur in de straten van het Westen te brengen’, met alle middelen die je hebt.”
AD 21.11.2020
Pure pesterij: ‘Expositie met spotprents Mohammed past in systematisch pesten van moslims’
Goedkoop effectbejag? Dat is het zeker niet, stelt raadslid Jan Pronk namens de Haagse liberalen. ,,Nee, we zijn heel serieus. Dit is een zeer noodzakelijke discussie, die we moeten blijven voeren. Wat in Rotterdam gebeurde – een docent die werd bedreigd en moest onderduiken vanwege een cartoon in zijn klas – kan in Den Haag net zo goed. En dus moeten we een krachtig tegengeluid laten horen.”
Een expositie met onder meer cartoons van Mohammed, dat is pure pesterij van moslims. Dat vindt Nur Icar van de Islam Democraten. ,,Het enige wat je ermee bereikt is polariseren, waarom zou je dat willen?”
De Haagse VVD pleit ervoor een tentoonstelling in te richten in een openbare ruimte in Den Haag, met spotprents over religies en politieke regimes. Volgens raadslid Jan Pronk is dat noodzakelijk om de discussie over vrijheid van meningsuiting te blijven voeren, vooral ook in de klas. ,,Wat heilig is voor de één, betekent onvrijheid voor de ander.”
Nur Icar kan zich absoluut niet vinden in het voorstel. ,,Het gaat zogezegd om alle heilige huisjes, maar het is natuurlijk volstrekt duidelijk dat dit gericht is tegen moslims. Een voorstel als dit had ik verwacht vanuit de hoek van de PVV, het verrast me dat de VVD dit nu inbrengt. Dat zal ongetwijfeld te maken hebben met de verkiezingen.”
Spotprenten van Mohammed projecteren op het provinciehuis
De Brabantse PVV wil gigantische spotprenten van profeet Mohammed laten projecteren op het provinciehuis in Den Bosch. De partij daagt het provinciebestuur uit om zo een statement te maken. ,,Zo komen we op voor onze westerse waarden en laten we zien dat we solidair zijn met Frankrijk”, zegt Alexander van Hattem, PVV-voorman in Brabant.
De oproep van de PVV komt twee weken na de moord op Samuel Paty. De Franse leraar werd onthoofd nadat hij tijdens een les over vrijheid van meningsuiting twee spotprenten van de profeet had laten zien. Het gaat om cartoons uit satirisch weekblad Charlie Hebdo, vijf jaar eerder zelf slachtoffer van een aanslag door moslimextremisten.
Telegraaf 04.11.2020
Petitie
Het beledigen profeet Mohammed zou strafbaar gesteld moeten worden, vindt imam Ismail Abou Soumayyah. Hij heeft een petitie opgesteld die in drie dagen al meer dan 100.000 keer is ondertekend. Cartoonist Cortés, zelf niet vies van een controversiële tekening, vindt dat een slecht idee. “Als je niet mag beledigen, is het einde zoek.”
De petitie volgt op een oproep die de Amsterdamse imam Yassin Elforkani vrijdag deed in het Parool naar aanleiding van de terreuraanslagen in Frankrijk. Ook hij riep op om de vrijheid om de profeet te beledigen, in te perken met wetgeving. Nu de petitie meer dan 40.000 handtekeningen heeft bereikt, is de Tweede Kamer verplicht om het onderwerp bespreekbaar te maken.
De duizenden handtekeningen laten het sentiment onder moslims zien, zegt imam Abou Soumayyah. “Dat het bespotten van de profeet ons raakt in hart en ziel. Dat je ons echt heel erg kwetst en dat het ons heel erg pijn doet.”
Abou Soumayyah krijgt regelmatig de vraag waarom de cartoons eigenlijk zo kwetsend zijn. “De profeet is eigenlijk ons hele leven. Vanaf het moment dat ik wakker word, tot het moment dat ik ga slapen is hij mijn grote voorbeeld.” Het beledigen van de profeet valt volgens hem niet altijd onder de vrijheid van meningsuiting.
Dat cartoonisten die grenzen juist bij de islam opzoeken, heeft te maken met een beeldvormingsprobleem van de islam, zegt arabist De Ruiter. “Er zijn jihadistische bewegingen als IS die bomaanslagen plegen. In sommige landen is de islam niet tolerant. Ben je homoseksueel in Saudi-Arabië, dan loop je de kans onthoofd te worden. Dat beeld hangt als een wolk boven de islam. Zolang er aanslagen zijn namens de islam, zitten moslims in het verdomhoekje.”
Arabist De Ruiter vergelijkt het met de Black Lives Matter-beweging. “Ook al heb je als witte Nederlander niks te maken met hetgeen je voorouders hebben gedaan, je wordt toch op het westerse verleden aangekeken.”
AD 04.11.2020
Rotterdamse docent bedreigd door leerlingen om spotprent
Een docent van het Emmauscollege in Rotterdam-Oosterflank is bedreigd nadat een foto van een spotprent die in een van de lokalen heeft gehangen, viral ging op Instagram. De politie neemt de dreiging zeer serieus.
Dat zegt een woordvoerder van de politie Rotterdam tegen RTL Nieuws. Volgens de politie zijn de bedreigingen afkomstig van één of meerdere leerlingen van de school. De politie neemt naar eigen zeggen ‘zichtbare en onzichtbare maatregelen’.
Aanslag Wenen 02.11.2020
Het dreigingsniveau in het Verenigd Koninkrijk wordt ook vanwege de terreuraanslag in Wenen verhoogd van substantieelnaar ernstig. Dat betekent dat een aanslag“zeer waarschijnlijk”is. In Duitsland geldt verhoogdewaakzaamheid aan de grensovergangen met Oostenrijk en in de hoofdstad Berlijn.
De verhoging van het dreigingsniveau in het Verenigd Koninkrijk is een voorzorgsmaatregel die niet gebaseerd is op een specifieke dreiging, twitterde minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel. Mensen moet waakzaam blijven en verdachte gebeurtenissen melden aan de politie, aldus Patel. Volgens Britse media speelt mee dat het land donderdag vanaf middernacht in lockdown gaat.
Weense terrorist wilde munitie kopen in Slowakije
De Oostenrijkse regering wil een onderzoek naar het handelen van de inlichtingendienst BVT rond de aanslag in Wenen van maandagavond. Dat heeft minister Nehammer van Binnenlandse Zaken gezegd. De dienst was door de autoriteiten in Slowakije gewaarschuwd dat de 20-jarige dader, een jihadist, in dat land had geprobeerd om aan munitie te komen. Maar met die tip lijkt te weinig te zijn gedaan.
Autoriteiten in Slowakije hebben de Oostenrijkse veiligheidsdienst gewaarschuwd dat de man die maandag een aanslag pleegde in Wenen, afgelopen zomer geprobeerd heeft om in Slowakije aan munitie te komen. Dat melden Duitse media. De 20-jarige Oostenrijker kreeg die munitie niet mee, omdat hij geen vergunning had.
“Sommige dingen zijn fout gegaan”, zei de minister. “Er ging iets mis met de communicatie. Het is nu aan een commissie om te zien of het proces goed is gegaan en of het volgens de regels is gebeurd.” Volgens een hoge overheidsfunctionaris zijn alle “noodzakelijke controles” uitgevoerd en is de Slowaken om meer informatie gevraagd.
AD 04.11.2020
De bij de terroristische aanslag in Wenen doodgeschoten dader was eerder in beeld bij de Slowaakse politie toen hij munitie probeerde te kopen in dat land.
Dat zei een woordvoerster van de politie woensdag tegen tv-nieuwszender TA3. In een bericht op zijn officiële Facebook-pagina benadrukte het politiebureau van Bratislava echter dat de wapens die in Wenen werden gebruikt niet uit Slowakije kunnen komen.
Telegraaf 06.11.2020
„De Slowaakse politie ontving in de zomer informatie dat verdachte personen uit Oostenrijk munitie probeerden te kopen in Slowakije”, aldus de verklaring. „Maar ze slaagden er niet in de aankoop te realiseren.” De informatie werd onmiddellijk doorgestuurd naar de politie in Oostenrijk. De politie wil geen verdere informatie geven om het onderzoek in Oostenrijk niet in gevaar te brengen.
In de afgelopen jaren zijn wapens met Slowaakse registratienummers herhaaldelijk gebruikt bij terroristische aanslagen en andere misdrijven in Europa. De Duitse politie trof vorig jaar bij invallen ook illegale wapens van Slowaakse oorsprong aan. Al in de zomer van 2015 heeft Slowakije zijn wetgeving aangescherpt om de aankoop van illegale wapens te voorkomen.
Na de islamitische terreuraanslag in Wenen zijn in Zwitserland twee verdachten aangehouden. De twee Zwitsers (18 en 24 jaar) werden in samenwerking met de Oostenrijkse autoriteiten opgepakt in Winterthur, niet ver van Zürich.
Eerder waren al veertien mogelijke betrokkenen in Oostenrijk gearresteerd. De aanslagpleger zelf werd doodgeschoten door de politie.
De dader stamt uit de Albanese moslimminderheid in Noord-Macedonië. De 20-jarige man werd in de buurt van de Oostenrijkse hoofdstad Wenen geboren maar op de Balkan liggen zijn wortels. Hij had behalve een Oostenrijks ook een Noord-Macedonisch paspoort. De Oostenrijkse autoriteiten hebben informatie gevraagd van hun Noord-Macedonische collega’s. De dader was aanhanger van de terreurbeweging Islamitische Staat (IS) net als enkele honderden andere moslims van de Balkan die zich rond 2014 bij IS aansloten.
Negen minuten
De terrorist schoot vier personen, onder wie een Duitse, dood in de buurt van een synagoge in de binnenstad van Wenen. Ruim twintig personen raakten gewond. De dader werd binnen negen minuten geneutraliseerd door een gewapend politieteam. ,,Zonder hun snelle interventie had het nog veel erger kunnen zijn”, aldus minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer vanmiddag tijdens een persconferentie.
Nehammer zei verder dat er tot dusver geen bewijs is dat de dodelijke aanval in het centrum van Wenen werd uitgevoerd door meer dan één schutter. ,,Het videomateriaal dat door de politie wordt beoordeeld toont op dit moment geen enkel bewijs van een tweede aanvaller”, aldus Karl Nehammer. Eerder zei hij dat er tenminste één andere verdachte op de vlucht was.
De 20-jarige dader met zowel de Oostenrijkse als de Noord-Macedonische nationaliteit sympathiseerde volgens de Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken met terreurbeweging Islamitische Staat (IS) en werd al eens eerder veroordeeld vanwege terrorisme. Hij werd op 25 april 2019 veroordeeld tot 22 maanden gevangenisstraf omdat hij probeerde naar Syrië te reizen om zich bij IS aan te sluiten. Op 5 december vorig jaar werd hij voorwaardelijk vervroegd vrijgelaten. Zijn straf was minder zwaar vanwege zijn leeftijd.
Nehammer zei dat hij een deradicaliseringsprogramma had gevolgd. ,,De dader is erin geslaagd het programma van justitie voor de gek te houden, de mensen daar voor de gek te houden en hierdoor een vervroegde vrijlating te verkrijgen”, zei de minister.
Volgens de minister was het doel van de aanval om de democratische maatschappij van Oostenrijk te verzwakken of te verdelen. De dader was zwaargewapend en droeg een bomgordel. De Weense politie stelt op Twitter echter dat de bomgordel in kwestie nep is. ,,De aanslag was duidelijk een islamitische terreuraanslag. Het was een aanval uit haat: haat voor onze fundamentele waarden, haat voor onze manier van leven, haat voor onze democratie waarin alle mensen gelijke rechten en waardigheid hebben.”
‘Schoten gelost bij synagoge in Wenen, meerdere gewonden’
Bij een schietpartij in Wenen zijn maandagavond 02.11.2020 meerdere gewonden gevallen. Volgens de Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken gaat het om een terroristische aanval. De Oostenrijkse krant Kronen Zeitung meldt dat de aanslag plaatsvond bij een synagoge.
Er zijn geen details gedeeld over de toestand van de slachtoffers. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt tegen het Oostenrijkse persbureau APA dat een agent met een groot geweer is neergeschoten. Diverse media melden dat één persoon is overleden.
Volgens het Openbaar Ministerie had de man in 2013 in Syrië een leidinggevende positie binnen de groepering Ahrar al Sham. RTV Oost schrijft dat hij vermoedelijk verantwoordelijk was voor de geldstromen van de groepering.
De verdachte heeft de Syrische nationaliteit en heeft een tijdelijke verblijfsvergunning in Nederland, aldus het OM. Bij de doorzoeking van zijn woning is beslag gelegd op telefoons en andere gegevensdragers.
De rechtbank Rotterdam heeft Ahrar al Sham in 2019 bestempeld als een terroristische organisatie.
De verdachte wordt vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam.
Hardi N. in hoger beroep
De terroristische cel die een grote aanslag in Nederland beraamde, gaat in hoger beroep. Dat geldt voor alle zes veroordeelde mannen, zo bevestigen hun advocaten aan RTL Nieuws.
De rechtbank in Rotterdam veroordeelde de groep onlangs voor het voorbereiden van ‘een bloedige aanslag waarbij grote aantallen onschuldige personen het slachtoffer zouden moeten worden’. De mannen zijn ook veroordeeld voor het vormen van een terroristische organisatie.
De groep werd in september 2018 opgepakt na een maandenlange undercoveroperatie van de politie. Sluitstuk van de operatie was een wapentraining die undercoveragenten in een vakantiebungalow in Weert gaven aan vier verdachten. Compleet met (onklaar gemaakte) kalasjnikovs, bomvesten en handvuurwapens. Na die terrorismetraining grepen antiterrorismeteams in.
De 36-jarige hoofdverdachte Hardi N. uit Arnhem is door de rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van 17 jaar. Vijf medeverdachten kregen straffen van tien en dertien jaar cel.
Om uiteenlopende redenen weigeren de mannen zich neer te leggen bij het oordeel van de rechtbank. Een aantal verdachten zegt niets te hebben geweten van het aanslagplan. De rechtbank noemde dat verweer in het vonnis ‘volstrekt onaannemelijk’.
AIVD-optreden niet toegestaan
Belangrijk punt in het hoger beroep wordt de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Hardi N. bekende dat hij een aanslag beraamde, maar stelde tijdens de rechtszaak dat de AIVD hem daartoe had uitgelokt. AIVD-agenten spraken met N. over de islam en ze steunden hem bij de uitvoering van zijn plannen. Maar dat is volgens de rechters geen uitlokking: het aanslagplan kwam volledig vanuit Hardi N.
De strafzaak is het grootste terrorismeproces dat de afgelopen jaren in Nederland is gevoerd. Het hoger beroep zal behandeld worden door het Gerechtshof in Den Haag. Het Hof mikt op een eerste zitting medio 2021.
Tahsin E. poging tot aanslag Canal Parade
De 31-jarige man staat vrijdag 06.11.2020 in een niet-inhoudelijke zitting voor de rechter. Zijn advocaat heeft aan meerdere media verteld dat E. een autistische stoornis heeft en dat hij geen concrete plannen had om een aanslag te plegen.
Telegraaf 03.11.2020
De politie verdenkt een man van het beramen van een aanslag op de Canal Parade in Amsterdam. De 31-jarige Tahsin E. is begin augustus aangehouden, maar de politie en het Openbaar Ministerie hebben de arrestatie toen niet bekendgemaakt.
Vrijdag 06.11.2020 moet de man uit Amsterdam voor de rechter verschijnen. Hij zit nog altijd vast.
E. zou tussen juni en augustus dit jaar bezig zijn geweest met het voorbereiden van de aanslag, waarbij hij zei automatische wapens of explosieven te willen gebruiken. Hij zou zijn geïnspireerd door terreurgroepen als IS.
AK47 nodig
De man vroeg op Twitter of iemand een AK47 te koop had, omdat hij die “nodig had voor de Gay Pride-parade”. Overigens ging de botenparade in Amsterdam dit jaar vanwege de coronacrisis niet door.
De Afghaan reisde in augustus 2018 met de trein vanuit Duitsland, waar hij een verblijfsvergunning had, naar Amsterdam. Jawed S. (21) was woedend over de plannen die Geert Wilders toen had om een cartoonwedstrijd over de profeet Mohammed te houden in de Tweede Kamer. Om die woede te uiten stak hij op Amsterdam CS twee willekeurige aanwezigen neer, het bleken twee Amerikaanse toeristen, van Eritrese afkomst. De Amerikanen die hij neerstak, raakten zwaargewond. Een van hen kan vermoedelijk nooit meer lopen, schrijft NH Nieuws. Hij werd in zijn ruggenmerg geraakt en zit nog steeds in een rolstoel.
Net als de rechtbank vindt het gerechtshof dat het gaat om een terreuraanslag. Het hof spreekt van een laffe aanval en zegt dat het aan het snelle optreden van de politie te danken is dat er niet meer slachtoffers vielen. S. werd binnen 10 seconden door twee politiekogels geraakt.
Hoger beroep van Jawed S. OM eist bijna 27 jaar
In het hoger beroep van Jawed S., die in 2018 twee Amerikaanse toeristen neerstak op Amsterdam Centraal Station, heeft het Openbaar Ministerie 26 jaar en 8 maanden celstraf geëist. Die eis komt overeen met de straf die de rechtbank in Amsterdam hem eerder heeft opgelegd.
AD 30.10.2020
„Waarom wij”, is volgens de aanklager nog altijd de grote vraag die de slachtoffers kwelt. Hij vindt de spijtbetuiging waarmee S. kwam op de eerste zittingsdag van het hoger beroep bij het gerechtshof in Amsterdam niet oprecht. Het OM eiste bij de rechtbank vorig jaar 25 jaar cel.
S. ging in beroep omdat hij de straf te hoog vond. Hij bood voor het eerst zijn excuses aan, wat opvallend was omdat hij eerder herhaaldelijk verklaarde dat hij het zo weer zou doen. Volgens het OM is op de vragen van het hof over het waarom van zijn spijt geen overtuigend antwoord gekomen en zou hij met zijn excuses alleen een lagere straf willen krijgen.
Zijn advocaat zei dat S. anders over zijn daad is gaan denken nadat hij de verhalen van de slachtoffers hoorde tijdens de zitting van de rechtbank. „Dat zette hem aan het denken.” Ze verzocht het hof dit mee te nemen bij het bepalen van de straf, evenals het feit dat hij „een jonge jongen” was van 19 toen hij toesloeg. De raadsvrouw noemde de strafeis te hoog en vroeg de raadsheren haar cliënt iets van perspectief te bieden voor de toekomst.
De nu 21-jarige S. kwam vanuit Duitsland naar Amsterdam en viel de twee willekeurig gekozen slachtoffers – beiden 38 jaar – aan uit woede over de cartoonwedstrijd van de profeet Mohammed die PVV-leider Geert Wilders had uitgeroepen. Kort na de aanval schoot een politieman S. neer. Het hele incident speelde zich af in 9 seconden. Volgens het OM is door het „buitengewoon snelle handelen” van de politie erger voorkomen.
De advocaat-generaal wil met de strafeis ook een signaal afgeven om te voorkomen dat anderen zijn voorbeeld volgen. Hij refereerde naar de aanslag in Nice vorige week en de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty. „De vrijheid van meningsuiting is een onvoorstelbaar groot goed, dat wij kosten wat het kost moet beschermen.”
Tijdens de tweede dag van het hoger beroep werden opnieuw de beelden getoond waarop te zien is hoe S. de Amerikaanse toeristen met een groot mes vanuit het niets met kracht neerstak. De slachtoffers zijn voor het leven getekend, zeiden ze in een videoverklaring.
Een van hen zal nooit meer kunnen lopen. Ook heeft het incident nog altijd een grote impact op de agent die S. neerschoot. De rechtbank legde eerder een schadevergoeding op van 3 miljoen euro.
Het gerechtshof doet op 16 november 2020 uitspraak.
Twee tieners opgepakt voor extreemrechtse opruiing en terrorisme
In Amsterdam en Zwijndrecht zijn twee 19-jarige mannen aangehouden op verdenking van rechts-extremistische misdrijven met een terroristisch oogmerk. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM).
De verdachten zijn aangehouden na onderzoeken die begin oktober begonnen met informatie van de AIVD. Het gaat volgens het OM om twee op zichzelf staande onderzoeken.
De verdachten zouden deel uitmaken van extreemrechtse groepen, die op internet aanzetten tot rassenhaat en antisemitisme. Een van die groeperingen is The Base, een internationale groep van neo-nazi’s die vuurwapenbezit en geweld met vuurwapens verheerlijkt.
Nazi-uniformen
In het ouderlijk huis van één van de jongens is een grote hoeveelheid nazistisch materiaal en messen gevonden, zoals posters, uniformen en een hakenkruisvlag. Er werden ook gegevensdragers en messen inbeslaggenomen. Beide verdachten zitten de komende twee weken vast.
The Base
Justitie stelt ook dat de twee deel uit zouden maken van rechts-extremistische groeperingen ‘die online aanzetten tot rassenhaat en antisemitisme en geweldplegers verheerlijken’. Een van die groepen zou het beruchte internationale The Base zijn. The Base ligt vooral in Amerika onder vuur en wordt gezien als een militante neo-nazigroep. Zeven leden zijn in de VS aangeklaagd voor verschillende misdaden, waaronder het samenzweren om een moord te plegen.
Telegraaf 31.10.2020
FBI-documenten omschreven The Base al als een groep ‘die de regering van de VS omver wil werpen, een rassenoorlog wil starten en een blanke staat wil vestigen’. De groep heeft in de VS ook trainingen gehouden waarbij de leden in militaire kleding en met automatische wapens poseerden. De leiders rekruteren dan ook nieuwe leden onder Amerikaanse en Canadese militairen, zo berichtten Amerikaanse media eerder deze maand,
De leider van de groep zou Rinaldo Nazzaro zijn, een 47-jarige Amerikaan die naar Rusland is verhuisd, zo meldde de Britse omroep BBC eerder dit jaar. Hij noemt zich online ook wel Norman Spear of Roman Wolf. In een door de BBC gehoord gesprek zei hij onder meer: ,,Wij zijn een overlevings- en zelfverdedigingsnetwerk. Onze missie is heel simpel. Het is trainen en netwerken en voorbereiden op de ineenstorting.”
Terreurdreiging
De Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) schreef in het meest recente Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland dat ‘een aanslag uit rechts-extremistische hoek in Nederland voorstelbaar blijft’. ‘Een rechts-terroristische aanslag komende vanuit gekende rechts-extremistische groepen, ligt in Nederland niet in lijn der verwachting, maar de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling online radicaliseert is voorstelbaar.’ De dienst schrijft over een nieuwe generatie die ‘niet snel lid wordt van een in hun ogen ouderwetse groep, maar op kanalen als Telegram, Instagram en Discord in aanraking komt met rechts-extremistisch gedachtegoed’.
Deze site schreef over een handvol Nederlanders die actief is op het rechts-extremistische, Amerikaanse webforum Iron March. Leden daarvan zijn in de VS aangehouden voor verschillende moorden.
De twee Nederlandse mannen blijven nog zeker twee weken vastzitten.
AD 05.11.2020
Grijze wolven
Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie”, Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke” reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische beweging Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
NU 05.02.2021 De Inspectie Justitie en Veiligheid heeft vrijdag gemeld oriënterend onderzoek te doen naar mogelijke misstanden bij het onderdeel van de politie dat zich bezighoudt met het verzamelen van informatie over contraterrorisme, extremisme en radicalisering. Bij de inspectie zijn recent signalen binnengekomen over onder meer een “onprofessionele werkwijze”.
De signalen zijn ook afkomstig van de politievakbonden. De inspectie zegt zich op “aard, omvang en ernst van de gemelde problemen” te oriënteren om vervolgens te bepalen of er nader onderzoek nodig is. Het informatieknooppunt is een onderdeel van de landelijke eenheid van de Nationale Politie.
Gerrit van de Kamp, voorzitter van de politiebond ACP, geeft aan dat de bonden inderdaad verontrustende signalen kregen en wijst op het grote belang van die dienst “voor de veiligheid van Nederland”. Een grondig onderzoek naar de mogelijke misstanden acht hij zeer belangrijk. Over de inhoud van de signalen wil hij niets kwijt. “We wachten het onderzoek af.”
De Telegraaf schrijft vrijdag dat de dienst CTER “zo belabberd functioneert, dat tientallen vanuit Syrië teruggekeerde jihadisten amper in de gaten worden gehouden”.
De krant baseert zich onder meer op klokkenluiders en bronnen bij de Nationale Politie. “In werkelijkheid is het intern een puinhoop”, citeert de krant een van hen.
Volgens de bron zou de dienst slechts zeer beperkt terugkeerders onderzoeken en blijven gevaarlijke onderzoeksobjecten uit andere landen dan Syrië zelfs volledig onder de radar.
Jaren van wanbeleid
Onlangs publiceerde de Inspectie Justitie en Veiligheid een onderzoek naar twee afdelingen van de Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) van de landelijke eenheid. Daarin kwam naar voren dat jarenlang wanbeleid zorgde voor grote risico’s in de opsporing van onder anderen terroristen en leidde tot een slecht imago van de Nederlandse politie en schade voor werknemers.
De inspectie doet momenteel ook onderzoek naar mogelijke misstanden bij weer een ander onderdeel van die eenheid, de Dienst Specialistische Operaties.
AD 05.02.2021 De bestrijding van terrorisme is in gevaar. Daarvoor waarschuwen klokkenluiders van de politieafdeling CTER, die zeggen dat het werk ze over de schoenen loopt. De Inspectie Justitie en Veiligheid neemt de zaak hoog op en is direct een onderzoek gestart.
Binnen CTER, wat staat voor Contra Terrorisme, Extremisme en Radicalisering, bestaat de vrees dat de dienst vanwege langdurige ondercapaciteit mogelijke aanslagplegers niet in het vizier krijgt. Zo zou er onvoldoende mankracht zijn om terugkeerders te screenen. Met name terugkeerders uit andere landen dan Syrië zouden buiten beeld blijven. Klokkenluiders hebben daarom aan de bel getrokken bij politievakbonden en de Inspectie Justitie en Veiligheid.
De inspectie is een ‘oriënterend onderzoek’ gestart naar CTER, nadat er ‘recent signalen zijn binnengekomen over mogelijke misstanden bij dit knooppunt, zoals een onprofessionele werkwijze.’
Ernstige zorgen
Ze krijgen meer werk dan ze aankunnen, dat stapelt zich maar op, aldus Jan Struijs, politievakbond NPB.
Volgens voorzitter van politievakbond NPB Jan Struijs kunnen medewerkers van CTER hun werk al tijden niet goed doen. ,,Ze krijgen meer werk dan ze aankunnen, dat stapelt zich maar op. De ICT laat te wensen over. Daardoor kunnen ze niet goed genoeg meldingen over terrorisme onderzoeken. Daar maken ze zich ernstige zorgen over.”
Volgens Struijs is intern meerdere keren aangegeven dat het niet goed loopt op de afdeling die Nederland moet behoeden voor ernstige incidenten zoals aanslagen. Onlangs zou het in een operatie zo mis zijn gegaan, dat klokkenluiders besloten rechtstreeks naar de Inspectie Justitie en Veiligheid te stappen. Die houdt meteen een oriënterend onderzoek om te bepalen of nader ingrijpen nodig is.
‘Geen signalen’
Het informatieknooppunt CTER is sinds 2015 een onderdeel van de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie. Die reageert verbaasd. ,,Over de genoemde onderwerpen zijn recent bij ons geen signalen afgegeven.”
De Landelijke Eenheid zegt het te betreuren dat ‘collega’s niet de ruimte voelen om zich uit te spreken bij de leiding, ondernemingsraad (OR) of vertrouwenspersoon’. ,,We willen openstaan voor signalen zodat we recht doen aan wat er binnen het CTER-cluster en de eenheid gebeurt door medewerkers die zich met ziel en zaligheid inzetten.”
De genoemde problemen bij CTER staan niet op zichzelf. De Inspectie kwam onlangs met een kritisch rapport over DLIO, de informatiedienst van de Landelijke Eenheid. Het gaat binnen die dienst onder andere mis bij het afhandelen van internationale rechtshulpverzoeken. Ook het Team Criminele Inlichtingen wordt kwalitatief ondermaats genoemd.
NOS 05.02.2021 Een politieteam dat zich bezighoudt met de bestrijding van terrorisme, functioneert mogelijk niet goed. De Inspectie Justitie en Veiligheid heeft klachten gekregen over mogelijke misstanden bij het team en start een onderzoek.
Het gaat het om het CTER-team van de Landelijke Eenheid. De afkorting staat voor Contra-terrorisme, Extremisme en Radicalisering. Het team verzamelt bijvoorbeeld informatie over de voorbereiding van aanslagen. Ook houden de teamleden “terugkeerders” in de gaten, Nederlandse IS-strijders die terugkomen uit het Midden-Oosten.
In het team zou onprofessioneel worden gewerkt, aldus een van de signalen die de inspectie kreeg. Maar de inspectie verduidelijkt verder niet wat er precies zou misgaan.
De politievakbonden hebben de signalen ook gekregen. Bronnen vertelden NRC dat de ongeveer dertig rechercheurs te weinig tijd, middelen en mensen hebben om hun werk goed te kunnen doen. Zo zou het nu alleen lukken om terugkeerders uit landen als Irak en Syrië in de gaten te houden. Voor IS-strijders die uit Jemen terugkomen, is geen tijd.
Wrijving en spanning
De inspectie doet een oriënterend onderzoek. Als de omvang en ernst van de problemen duidelijker zijn, wordt bekeken of er verder onderzoek nodig is. De Landelijke Eenheid zegt in een reactie dat de signalen van de vakbonden en de inspectie daar niet bekend zijn: “We betreuren het als collega’s niet de ruimte voelen om zich uit te spreken bij de leiding, OR of vertrouwenspersoon”.
Het CTER-team is in 2015 ontstaan uit verschillende disciplines. Wrijving “en soms spanning” zouden horen bij de beginfase van een nieuwe afdeling.
NOS 27.11.2020 De islamitische belangenorganisatie Muslim Rights Watch Nederland spant een kort geding aan tegen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De groep wil dat de NCTV de omschrijving van de groepering in een recent verschenen dreigingsanalyse rectificeert, bevestigt een woordvoerder na berichtgeving in het Parool.
In de dreigingsanalyse wordt de groep omschreven als een organisatie van ‘politiek-salafistische aanjagers’ die onverdraagzaam gedachtengoed verspreiden. Muslim Rights Watch weerspreekt dat en zegt op zijn site te staan voor verdraagzaamheid, integratie en participatie in de samenleving.
‘Geen inzicht in beweegredenen’
De groep heeft een gesprek gehad met de veiligheidswaakhond. “Hierin heeft de NCTV duidelijk gemaakt dat zij geen inzicht zullen bieden in de beweegredenen en dat zij niet over zullen gaan tot rectificatie”, zegt Muslim Rights Watch. Een woordvoerder van de NCTV zegt desgevraagd geen informatie over de inhoud van dit soort gesprekken naar buiten te brengen.
Volgens de woordvoerder is dit de eerste keer dat de NCTV voor de rechter moet verschijnen naar aanleiding van een dreigingsanalyse. Het kort geding staat gepland voor 10 december.
NU 12.11.2020 Wat is een passende reactie op opnieuw jihadistische aanslagen op Europese bodem? Donderdag in het Kamerdebat naar aanleiding van de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty wisselde een scala aan nieuwe en oude voorstellen voor de bestrijding van radicaalislamitisch terrorisme zich af met emotionele verwijten. Met name DENK moest het ontgelden. Madeleine van Toorenburg (CDA): “Ik ben witheet.”
Deels met woede en vooral met verbazing sprak de Tweede Kamer zich uit over een petitie die daags na de brute onthoofding van Paty ruim 120.000 keer is ondertekend. De ondertekenaars zeggen tegen geweld te zijn en roepen de politiek op de belediging van de islamitische profeet Mohammed strafbaar te stellen.
Farid Azarkan (DENK) verdedigde de petitie, hoewel hij de timing “ongelukkig” vond. Volgens Azarkan maken de ondertekenaars gebruik van hun democratisch recht om hun mening in het publieke debat kenbaar te maken.
De manier waarop Azarkan de petitie verdedigde, leidde bij onder meer de PvdA en het CDA tot furieuze reacties. Dat de DENK-leider geen antwoord wilde geven op de vraag of dit het moment is om de discussie over godslastering opnieuw te voeren, leidde tot verontwaardiging. “Azarkan praat iets goed wat op het foutste moment ter discussie is gesteld”, aldus Van Toorenburg.
“Een leraar die in een klas een cartoon bespreekt, wordt onthoofd en vervolgens wordt er een discussie over godslastering gevoerd. Dit is een nieuw mes in de rug van de leraar.” Attje Kuiken (PvdA): “Het enige wat u doet, is wegkijken en bagatelliseren.”
‘Withete’ Van Toorenburg botst met Azarkan in terrorismedebat
‘DENK bewijst moslims geen goede dienst’
VVD’er Dilan Yesilgöz-Zegerius: “Dit debat gaat niet over de vrijheid van meningsuiting, dit gaat over de onthoofding van een leraar. Dit gaat over leraren die in Nederland moeten onderduiken.” Volgens PVV-leider Geert Wilders bewijst Azarkan moslims in Nederland geen goede dienst als hij zich niet tegen de petitie uitspreekt.
Hij ziet de petitie als een directe reactie op de onthoofding. Volgens Wilders dragen de ondertekenaars de boodschap uit dat de onthoofding goed was, ook al staat dat niet letterlijk in de petitie. “Het is stuitend dat u niet klip-en-klaar afstand neemt van de strafbaarstelling van Mohammed-cartoons.”
Naast de verontwaardigde reacties op de inbreng van DENK, zocht een deel van de Kamer ook naar de juiste reactie op de recente aanslagen in Frankrijk en Wenen. Gert-Jan Segers (CU): “Dit is het zoveelste debat.
Het is frustrerend, maar niets doen is geen optie.” Segers maakt zich ook zorgen over een Rotterdamse docent die onlangs moest onderduiken vanwege bedreigingen na het tonen van een cartoon. “Hoe kunnen we leraren beter beschermen?”, wil hij van het kabinet weten.
Aanvrager van het debat Wilders herhaalde zijn pleidooi dat moslims die de Nederlandse rechtsstaat afwijzen, moeten vertrekken. Hij wil naar eigen zeggen Nederland “de-islamiseren”. Het CDA herhaalde de oproep om het “verheerlijken van terrorisme” strafbaar te stellen.
Kamer zoekt naar nieuwe oplossingen
De PvdA maakt zich zorgen over het gebrek aan toezicht op wat er op weekendscholen onderwezen wordt. Kuiken vreest dat dit “informele weekendonderwijs” buiten het zicht van de Inspectie van het Onderwijs een voedingsbodem van intolerantie kan zijn.
GroenLinks wil dat het kabinet beter gaat kijken naar de rol van grote socialemediabedrijven. Bram van Ojik wees er in het debat op dat degene die Paty doodde door sociale media beïnvloed is. Hij ziet dat mensen die eenmaal op het spoor van een radicale boodschap zitten door het algoritme steeds verder in de haatpropaganda terechtkomen.
GroenLinks benadrukt verder het belang van wijkagenten, buurthuizen en jongerenwerkers. Volgens Van Ojik kunnen zij vroegtijdig radicalisering op wijkniveau signaleren.
NOS 12.11.2020 Fractieleider Azarkan van Denk is in de Tweede Kamer keihard aangevallen omdat hij het opnam voor een petitie waarin wordt opgeroepen om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te stellen. De petitie werd twee dagen na de moord op de Franse leraar Paty opgesteld en 120.000 keer ondertekend.
Azarkan zei het vreemd te vinden dat de Tweede Kamer deze petitie veroordeelt. Hij veroordeelde de timing, maar de ondertekenaars volgden de democratische regels en je moet overal over kunnen praten, stelde hij. “Dat heb ik liever dan dat je hier buiten het Tweede Kamergebouw wordt aangevallen omdat je een andere mening hebt.”
‘Asociale actie’
Verschillende Kamerleden reageerden furieus. “Ik ben witheet”. zei CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Zij zei dat Azarkan de vermoorde onschuld speelt. Zij noemde het “ziek” om twee dagen na de moord een oproep te doen om de reden voor die moord goed te praten. “Dit is een nieuw mes in de rug van die leraar.”
Azarkan onder vuur vanwege petitie
ChristenUnie-leider Segers sloot zich daarbij aan: “Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.” VVD-Kamerlid Yesilgöz zei dat de timing meer dan ongelukkig was. “De timing is heel bewust. Daar is heel goed over nagedacht. U doet alsof het hier over vrijheid van meningsuiting gaat, maar dit is een asociale actie.”
Azarkan benadrukte: “Ik heb die petitie niet geschreven, ik heb hem niet ondertekend, verdikkeme.” Hij zei alleen te willen verdedigen dat mensen het recht hebben om een petitie op te stellen, waar die ook over gaat, en dat daar dan vervolgens over gepraat kan worden.
AD 12.11.2020 De woede over aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk deelt de hele Tweede Kamer. Zeker nu in ons land ook leraren ondergedoken zitten vanwege een islam-kritische cartoon. Maar over de oplossingen is het parlement diep verdeeld.
Afschuwelijk. Laf. Weerzinwekkend. Misselijkmakend. In het verwerpen van de aanslag in Wenen of de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty is de Tweede Kamer eensgezind, in een debat over de vrijheid van meningsuiting. Zeker nu in Rotterdam een leraar moest onderduiken, omdat hij ook een islam-kritische cartoon toonde in de klas.
Maar daar houdt de eendracht dan ook wel op. Voor de ‘oplossingen’ of plannen rond (moslim)terreur en hoe ver de vrijheid van meningsuiting mag gaan, is het parlement diep verdeeld.
PVV-leider Geert Wilders wil sluiting van alle moskeeën, maar daarvoor is geen meerderheid in de Tweede Kamer. Regeringspartijen ChristenUnie en CDA willen dat moslims zich explicieter uitspreken tegen aanslagen, maar coalitiepartner D66 vindt dat dit niet van ‘willekeurige moslims’ gevraagd mag worden.
De PvdA wil de islamitische weekendscholen aan banden leggen, omdat de onderwijsinspectie nu geen zicht heeft als er radicaal ideologie gepredikt wordt. Maar dat plan verzandde eerder al in een ‘onderzoek’ ernaar door het kabinet, wat nog niet tot actie heeft geleid.
Het CDA wil het verheerlijken van geweld strafbaar stellen, maar D66 lijkt daar wel helemaal niets voor te voelen. En de VVD wil imams van buiten de EU weren, zodat zij geen ‘gif’ kunnen verspreiden in moskeeën, ‘waardoor moslims radicaliseren’. Maar ook dat heeft de regeringspartij na 5 jaar pleiten nog niet voor elkaar gekregen. Misschien ook omdat de ChristenUnie dan bang is dat ook een ‘rabbijn uit New York’ zou kunnen worden geweerd.
De SGP en PVV willen grensbewaking rond Nederland opschroeven, maar het kabinet wil zo lang mogelijk aan controle vasthouden aan de buitengrenzen van Europa. Wel zei premier Mark Rutte, in navolging van de Franse president Macron, er ‘wordt nagedacht’ over alternatieven als er aan de buitengrenzen geen goede controle is wie Europa binnenkomen. Toch, als landen hun eigen grenzen zouden gaan bewaken, betekent dat het einde van Schengen, weet ook de premier. D66 wees hem er vast op.
Ondertussen ligt tot ergernis van veel partijen nog geen wetgeving om geldstromen naar moskeeën en islamitische organisaties aan banden te leggen, als deze afkomstig is uit ‘onvrije landen’ als Saoedi-Arabië en Koeweit.
Niet zelden blijkt overigens dat het kabinet tegen de grenzen van wetgeving aanloopt. Want, merkte Rutte op: ,,Stel dat we dat hier goed regelen. Maar het geld komt dan via Luxemburg? Wetgeving is niet eenvoudig.” Hij zegt nog te zoeken naar de ‘muizengaten’ om dit mogelijk te maken.
In sommige opzichten lijkt de verdeeldheid in de Tweede Kamer alleen maar te zijn vergroot. Dat blijkt wel uit de woede richting Denk-leider Farid Azarkan. Die beklaagde zich dat een groep moslims erop wordt aangekeken dat zij daags na de onthoofding van Paty een petitie aanbood aan het parlement om tot een verbod op godslastering, waaronder Mohammedcartoons te komen.
,,Ik begrijp niet dat daar zoveel kritiek op is, los van de timing’’, zei Azarkan. Dat schoot het CDA in het verkeerde keelgat. ,,Er is een leraar onthoofd. Dan een discussie voeren over godslastering, is ziek’’, brieste Madeleine van Toorenburg. Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wees Azarkan terecht. ,,Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.”
Farid Azarkan (Denk) tijdens een debat over de moord op Samuel Paty. De Franse leraar werd vermoord in Parijs nadat hij tijdens een les spotprenten van de profeet Mohammed had laten zien. Ⓒ ANP/HH
Telegraaf 12.11.2020 Tijdens het debat over de terreuraanslag op de Franse leraar Samuel Paty en de vrijheid van meningsuiting in het onderwijs komt het tot een keiharde confrontatie met Farid Azarkan.
De fractievoorzitter van Denk verdedigde een petitie die kort na de aanslag op Paty in het leven werd geroepen om het beledigen van de islamitische profeet Mohammed strafbaar te stellen. Ruim 120.000 mensen ondertekenden de petitie.
De bijdrage van Azarkan stuit op woedeuitbarstingen van Kamerleden Attje Kuiken (PvdA) en Madeleine van Toorenburg (CDA). „Het gaat erom dat een leraar is onthoofd en om dan de discussie over godslastering te voeren is ziek,” schreeuwde Van Toorenburg tegen Azarkan. „Het enige wat u doet is wegkijken en bagatelliseren”, zei Kuiken.
De timing is ook niet toevallig, meent VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. „Ik heb het goed gelezen en ik heb goed gezien wanneer-ie is ingediend. Daar is goed over nagedacht. Er wordt een leraar onthoofd. En de eerstvolgende reactie van een groot deel van de islamitische gemeenschap, is: laten we eens kijken wat die mensen zo boos heeft gemaakt, dat die man wel onthoofd moest worden.”
Terugvechten
De radicalisering van jonge moslims, het salafistische (weekend)onderwijs, de buitenlandse financiering van moskeeën, intimidatie van seculiere Turkse en Marokkaanse Nederlanders door anderen uit hun gemeenschap: het is een greep uit het brede palet van onderwerpen dat tijdens het debat aan bod komen.
„Ik waarschuw er al twintig jaar voor”, zegt PVV-leider Wilders, die het initiatief had genomen voor het debat. „Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voordat het kwartje valt dat die vreselijke islam niet bij Nederland hoort? Mijn vraag aan het kabinet: wanneer vecht u een keer terug?”
Wilders verwijt premier Rutte dat hij te weinig heeft gedaan om het gevaar van de islam te bestrijden, onder meer door ruime immigratie. Dat ging de minister-president te ver. „We moeten het politieke salafisme en het islamisme recht in de ogen kijken, maar als je zegt: terrorisme bestaat doordat er migranten zijn, dan doe je precies wat terroristen willen: groepen tegen elkaar opzetten.
” Bij de aanslagen in Frankrijk en in Oostenrijk gaat het echter niet om een botsing tussen geloven, maar een tussen ’beschaving en barbarij’, citeerde Rutte de Oostenrijkse bondskanseliers Kurz.
Rutte maakt zich met de Franse president Macron wel zorgen over de bewaking van de buitengrenzen van de Schengen-zone. Als die bewaking niet verbetert, moet er serieus worden nagedacht over een alternatief, zoals een kleiner Schengen-gebied, vindt Rutte. „Mensensmokkelaars maken immers ook gebruik van die routes om terroisme naar Europa te brengen.”
Onthoofd
De aanslag op Paty zorgde voor schokgolven in de Tweede Kamer. De leraar werd op straat onthoofd door de Tsjetsjeen Abdoullakh Anzorov nadat hij een spotprent van de islamitische profeet Mohammed had laten zien in de klas. Twee weken geleden werd hij in de Kamer herdacht.
Kort daarna moest een leraar van het Rotterdamse Emmauscollege onderduiken na bedreigingen van leerlingen. De docent had een spotprent van een jihadist in zijn klaslokaal hangen.
RTL 12.10.2020 Een groot deel van de Tweede Kamer is woest op DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan. Die toont begrip voor moslimorganisaties die in een petitie pleitten voor een verbod op godslastering, kort nadat in Frankrijk een leraar werd onthoofd omdat hij in de klas een cartoon van de profeet Mohammed had besproken.
“Ik begrijp niet dat daar zoveel kritiek op is, los van de timing”, zegt Azarkan daarover.
Maar volgens veel Kamerleden is juist die timing zo cruciaal. “Er is een leraar onthoofd. Dan een discussie voeren over godslastering, is ziek”, briest CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg. Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wijst Azarkan in scherpe bewoordingen terecht. “Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.”
Volgens SGP-voorman Kees van der Staaij zegt dat de context waarin de petitie werd gestart juist de essentie is. “Dat je dat op allerlei mogelijke momenten mag doen, maar dat je dat niet moet doen na een aanslag waarbij je eigenlijk op die manier doet alsof we, onder druk van terreur, eens een goed gesprek moeten hebben hoe we met elkaar om moeten gaan”, zegt hij.
Timing
De timing is ook niet toevallig, meent VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. “Ik heb het goed gelezen en ik heb goed gezien wanneer-ie is ingediend. Daar is goed over nagedacht”, zegt de politica. “Er wordt een leraar onthoofd. En de eerstvolgende reactie van een groot deel van de islamitische gemeenschap, is: laten we eens kijken wat die mensen zo boos heeft gemaakt, dat die man wel onthoofd moest worden.”
Volgens GroenLinks is ook de inhoud van de petitie, die inmiddels 120.000 keer is ondertekend, van groot belang. PvdA’er Attje Kuiken vindt dat Azarkan veel steviger afstand moet nemen. “Het enige wat u doet is wegkijken en bagatelliseren. Doe het niet, daar is niemand bij gebaat”, foetert zij.
Zeven jaar geleden stond het verbod op godslastering overigens nog in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. In 2012 ontstond een meerderheid Tweede Kamer om dit verbod te schrappen. De ChristenUnie, SGP en het CDA stemden tegen. Een jaar later was ook meerderheid in de Eerste Kamer voor afschaffing.
Madeleine van Toorenburg (CDA) was ‘witheet’ op de DENK-fractievoorzitter. “Hij weet dat de SGP, de ChristenUnie, het CDA, die hadden niet zoveel met het afschaffen van die (wet op het verbod van, red.) godslastering. Maar daar gaat het hier niet om. Hier gaat het erom dat een leraar in een klas een cartoon staat te bespreken, onthoofd wordt, en vervolgens gaan we dan een discussie voeren over godslastering. Dit is een nieuwe mes in de rug van deze leraar.”
AD 05.11.2020 De spanning op middelbare scholen loopt op nu ook een tweede school aangifte heeft gedaan, omdat een leraar wordt bedreigd voor het tonen van spotprenten. Na een bedreiging op een Rotterdamse school ging het mis in Den Bosch. Daar verspreidden leerlingen foto’s van een les maatschappijleer, waarin een Mohammed-cartoon werd besproken.
De docent van het Rotterdamse Emmaüscollege die wordt bedreigd vanwege het tonen van een spotprent in de klas, is ondergedoken. Dat meldt NRC. Ook andere docenten op de school zouden zich niet meer veilig voelen.
Op de school werd maandag, net als op veel andere scholen, de vermoorde Franse docent Samuel Paty herdacht.
Een docent maatschappijleer van het Ds. Pierson College in Den Bosch liet tijdens zijn les een cartoon uit 2006 zien, waarin de profeet Mohammed zou worden beledigd. Tijdens de les legde de leraar uit hoe de democratische rechtsstaat onder druk komt te staan wanneer bepaalde grondrechten zoals vrijheid van meningsuiting, van religie en van betoging met elkaar botsen, zo meldt de school in een brief.
Maar die uitleg verdween toen beelden van de les op sociale media belandden. De foto’s schoten in het verkeerde keelgat van een aantal leerlingen en ouders. ‘Buitenstaanders hebben zich een oordeel gevormd over deze lessituatie, wat geleid heeft tot diverse reacties en emoties’, schrijft de school.
Met een tweede aangifte van bedreiging door een middelbare school krijgt de herdenking van de onthoofde Franse docent Samuel Paty ook een staartje in Nederland. Eerder kwam een docent van het Rotterdamse Emmauscollege vanwege bedreigingen thuis te zitten. In zijn lokaal hing al jaren een spotprent van politiek tekenaar Joep Bertrams; van een jihadist met een groot mes in de hand. Nooit eerder kwamen daarover klachten, maar deze week plaatste een leerling een foto ervan op sociale media.
De scholen staan deze week stil bij de moord op Paty. Hij liet Mohammed-cartoons zien tijdens een les over de vrijheid van meningsuiting. Daarop volgden dreigementen, werd een fatwa over hem uitgesproken en wist een 18-jarige Tsjetsjeen hem op straat te vermoorden. Het ministerie van Onderwijs vroeg Nederlandse scholen om in de lessen aandacht te besteden aan het incident en de vrijheid van meningsuiting te bespreken.
Dat leidde deze week tot diverse ‘heftige situaties’, waarvan er dus twee in een aangifte resulteerden. ,,Kinderen leren door te oefenen. Dat gebeurt niet altijd op manieren die mooi zijn. Het fatsoen lijkt soms bijna weg; het eindigt in scheldpartijen of complottheorieën”, constateert Klaas Hiemstra, directeur van de Stichting School en Veiligheid (SSV).
Die kinderen moeten erop worden gewezen dat ze bepaalde dingen niet kunnen maken. Ze mogen van alles vinden, maar ze kunnen niet alles roepen, want dat heeft consequenties, aldus Klaas Hiemstra, Stichting School en Veiligheid.
De stichting staat de scholen bij die met bedreigingen te maken hebben. Wat er precies op die scholen gebeurt, wil hij niet zeggen, maar ze zitten zeker aan tafel met de betrokken leerlingen. Hiemstra: ,,Die kinderen moeten erop worden gewezen dat ze bepaalde dingen niet kunnen maken. Ze mogen van alles vinden, maar ze kunnen niet alles roepen, want dat heeft consequenties.”
Verhit onderwerp
Voor leraren is het belangrijk dat ze tijdens een les over zo’n verhit onderwerp vooral vragen stellen, zonder dat ze zelf een eigen uitleg neerleggen. ,,Waarom denken die leerlingen zo? Laat ze daarover nadenken. En als ze rare dingen roepen, is het de kunst om niet uit je rol te stappen, maar te blijven vragen. Misschien komen de antwoorden wel vanuit de klas.” Al snapt Hiemstra hoe lastig dat is. ,,Die kinderen hebben soms zulke foute voorbeelden vanuit de samenleving. En dat moet je als docent weer zien recht te breien. Ga er maar aan staan.”
Die kinderen hebben soms zulke foute voorbeelden vanuit de samenleving. En dat moet je als docent weer zien recht te breien. Ga er maar aan staan, aldus Klaas Hiemstra, Stichting School en Veiligheid.
Er zijn middelbare scholen die de discussie even laten rusten en docenten de opdracht geven er vooral niet over te beginnen, weet de vakorganisatie van geschiedenisdocenten VGN. ,,Het is natuurlijk zeer ernstig dat er bedreigingen zijn. Dat is schokkend en komt heel dichtbij. We krijgen niet de garantie dat wat er in Frankrijk is gebeurd ons niet zal overkomen”, verklaart voorzitter Ton van der Schans.
Toch zijn de meeste geschiedenisleraren vastberaden om gewoon hun lessen te draaien. ,,Er zijn erbij die zeggen: ik laat de spotprenten juist zien om het gesprek te kunnen voeren. Anderen willen dat niet, omdat ze de veiligheid van hun islamitische leerlingen willen garanderen. Het hangt helemaal af van de context binnen de school”, zegt Van der Schans.
Relatie met leerlingen
Voor Marcel Mooijman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) staat als een paal boven water dat leraren moeten werken aan hun relatie met leerlingen. ,,Als je elkaar goed kent, kan ik me niet voorstellen dat een leerling zijn of haar docent bedreigt.” Ook moet de onbekendheid rondom bijvoorbeeld de rechtsstaat, vrijheid van meningsuiting, grondrechten worden weggenomen. ,,Dat doe je niet in een lesje. Daar gaan weken overheen. Pas als je die kennis hebt overgedragen, kan je de leerlingen vraagstukken zoals een spotprent voorleggen. Je moet mensen de kans geven om hun vooroordelen in te ruilen voor iets beters”, verklaart Mooijman.
Op Franse scholen werd eerder deze week de moord op leraar Samuel Paty herdacht.
RTL 05.11.2020 De prent waardoor de leraar van het Rotterdamse Emmauscollege nu moet onderduiken, is vijf jaar geleden gemaakt door een Nederlandse cartoonist: Joep Bertrams. Hij is geschrokken en spreekt van ‘één groot misverstand’. “Leerlingen denken dat de profeet op de tekening staat, maar dat ís niet zo.”
Joep Bertrams weet nog hoe hij vijf jaar geleden achter zijn tekentafel is gaan zitten. Boos, woedend, de adrenaline stroomde door zijn lijf.
“Ik had nét op Twitter gezien dat er een aanslag was geweest op Charlie Hebdo”, vertelt hij. De broers Chérif en Saïd Kouachi hadden redactieleden van het satirische tijdschrift doodgeschoten.
Aanslag op vrijheid
“Dat was voor mij niet alleen een aanslag op mensenlevens, maar ook op de vrijheid van meningsuiting en op humor.”
Dus begon hij te tekenen. Het werd een prent van een onthoofde man, die symbool stond voor de redactie van Charlie Hebdo. Hij steekt zijn tong uit naar een zwartgeklede man met baard. Die man, dat was een jihadist. “Toen ik die prent maakte was nog totaal onbekend hoe die moordenaars eruit zagen. Dus heb ik het beeld van een jihadist gebruikt.”
Misverstand
Juist deze prent is er de oorzaak van dat een leraar van het Rotterdamse Emmauscollege zich genoodzaakt voelde om onder te duiken. Hij had de prijswinnende prent sinds 2015 in zijn lokaal hangen, en deze week namen een paar islamitische leerlingen daar aanstoot aan. Zij dachten dat de bebaarde man de profeet Mohammed was.
“Dat is dus niet zo”, benadrukt Bertrams. “Ik tekende een jihadist, niet de profeet. Ik vind het heel vervelend dat leerlingen dat niet goed hebben begrepen. Toen ik las over die bedreigingen aan het adres van de docent, dacht ik echt: potverdorie, wat rot voor de leraar. En dat vanwege een relatief onschuldige tekening.”
En hij zegt ook: “Als ik een man met een baard teken, is dat niet meteen de profeet. Als alles op die manier geïnterpreteerd gaat worden, dan houdt het op.”
De Rotterdamse politie neemt het bedreigen van de leraar hoog op. “We zijn een onderzoek gestart, dat richt zich onder meer op Instagram, en dat onderzoek loopt”, vertelt een woordvoerder aan RTL Nieuws.
“We begrijpen dat er heel veel vragen zijn, dat hier veel belangstelling voor is. Maar om het onderzoek goed te kunnen doen en de rust te bewaren, hebben we verder niet veel te vertellen. Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen. Zover ik weet, richt het onderzoek zich alleen op deze docent. Op dit moment zijn er geen andere meldingen of aangiften binnengekomen.”
Een beetje bezorgd
Bertrams familie maakt zich een beetje zorgen. “Ikzelf wat minder. De prent heeft nooit gevoelig gelegen, en ik ben er nooit om bedreigd. Maar deze situatie… Tja. Leuk is anders, het voelt niet helemaal lekker. Het is niet dat er niks aan de hand is.”
Maar eigenlijk wil hij niet te diep ingaan op hoe hij zich voelt. “Daar gaat het nu ook niet om. Het gaat niet om míj. Kennelijk zijn mensen op een rel uit, willen ze iets zien dat er niet is. Dat is heel vervelend. Maar we moeten er niet een té groot ding van maken.”
Belachelijk
Hij wilde gewoon een cartoon publiceren die duidelijk maakte: je kan niet iemand zomaar het hoofd afhakken of doodschieten vanwege zijn of haar opvattingen. “Dat is belachelijk, dat mag nooit gebeuren.”
En, wat die prent ook duidelijk maakt volgens Bertrams: “We mogen de humor nooit verliezen.”
Politici reageren met afschuw
In de Tweede Kamer wordt eensgezind met afschuw gereageerd op het nieuws. PvdA-voorman Lodewijk Asscher noemt het ‘verschrikkelijk en onacceptabel’. “Vrijheid is ononderhandelbaar. Hitsers moeten worden aangepakt.” PVV-leider Geert Wilders roept mensen op het voorbeeld van de docent te volgen en de prent op sociale media te plaatsen.
Kamerlid Rudmer Heerma van de VVD vindt het ‘onacceptabel’ dat de docent ondergedoken zit en de betreffende leerlingen gewoon naar school kunnen gaan.
D66-Kamerlid Paul van Meenen, zelf leraar, zegt zich te herkennen in de situatie van de docent. “Vreselijk. Ken gevoel van bedreigd worden en onderduiken uit eigen (onderwijs)ervaring.”
NU 01.11.2020 De Franse politie heeft zaterdag nog twee mensen aangehouden in het onderzoek naar de aanslag in Nice, meldt een politiebron zondag aan persbureau Reuters. Het gaat om de vijfde en de zesde aanhoudingen na de aanslag van donderdagochtend. De personen zijn 25 en 63 jaar.
Beide verdachten zouden uit de plaats Grasse komen, dat dicht bij Nice ligt. Wat hun mogelijke rol bij de aanslag zou zijn, is nog onbekend.
De andere aangehouden verdachten zijn onder anderen een vermeende handlanger van de dader en een familielid van een andere verdachte. De dader zelf, een 21-jarige Tunesiër, ligt in het ziekenhuis.
De Tunesiër viel donderdagochtend met een mes een kerk binnen in Nice. Hij zou een koran bij zich hebben gehad en “Allahu Akbar” (God is de grootste) hebben geschreeuwd. In de kerk stak hij drie mensen dood en zou hij een daarvan hebben onthoofd.
Bij zijn aanhouding werd de man neergeschoten. De man zou eerder dit jaar via het Italiaanse eiland Lampedusa naar Europa zijn gekomen en verbleef dus nog niet lang in Frankrijk.
Politie lost schoten in kerk na aanval met mes in Nice
NOS 01.11.2020 De politie in Frankrijk heeft nog eens twee mensen opgepakt in het onderzoek naar de terroristische aanslag bij een kerk in Nice, afgelopen donderdag. Er zitten nu zes mensen vast op verdenking van betrokkenheid bij de aanslag.
Dagblad Le Parisien meldt dat de twee nieuwe verdachten twee mannen van 63 en 25 jaar zijn die eerder thuis waren bij een man die gisteren werd opgepakt in Grasse. Dat is een 29-jarige Tunesiër die vermoedelijk met de dader omging.
Bij de aanslag in Nice stak een Tunesiër van 21 drie mensen dood in de Notre Dame. Hij was volgens de Franse aanklager in september aangekomen in Europa, via het Italiaanse eiland Lampedusa, en zou gedreven zijn door islamistische motieven. Hij is neergeschoten en ligt ernstig gewond in het ziekenhuis.
Lampedusa
Ook in Italië worden zijn bewegingen onderzocht. Het vermoeden is dat de Tunesiër vanuit Lampedusa de boot heeft gepakt naar Bari. Daar zou hij een uitzettingsbevel hebben gekregen, waarin stond dat hij binnen een week Italië moest verlaten. Mogelijk verbleef hij daarna tien dagen in de Siciliaanse plaats Alcamo, zeggen bronnen tegen persbureau Reuters.
Frankrijk heeft de beveiliging van scholen en gebedshuizen opgevoerd na een reeks aanslagen. Half oktober werd een leraar, Samuel Paty, onthoofd door een extremistische moslim omdat hij in een les cartoons van de profeet Mohammed had laten zien.
In september probeerde een man het voormalige kantoor van het satirische weekblad Charlie Hebdo in brand te steken en stak hij twee journalisten neer. Gisteren nog werd in Lyon op straat een Grieks-orthodoxe priester neergeschoten. Het motief daarvoor is nog niet duidelijk.
Telegraaf 01.11.2020 De Franse politie heeft nog twee personen aangehouden na de aanslag door een moslimextremist op een kerk in Nice. Een bron rond het politieonderzoek meldde zondag dat het gaat om personen van 25 en 63 jaar. Zij zijn zaterdag opgepakt. In totaal zijn nu zes mensen aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij de terreuractie.
In Nice vielen donderdagochtend drie doden toen een Tunesiër mensen aanviel in een kerk. Hij was gewapend met een mes en zou „Allahu akbar” (God is de grootste) hebben geroepen. De politie schoot de dader neer. Hij ligt nu in kritieke toestand in het ziekenhuis
Onder de zes mensen die zijn aangehouden is een 35-jarige man uit Nice die de Tunesiër een dag voor de aanslag ontmoet zou hebben. Een bron bij het onderzoek zei dat het nog te vroeg is om met zekerheid te zeggen dat meer mensen bij de aanslag waren betrokken.
AD 01.11.2020 In het onderzoek naar de aanslag in een kerk in de Zuid-Franse stad Nice, waar een geradicaliseerde moslim donderdag drie mensen doodstak, zijn opnieuw twee verdachten gearresteerd. Het gaat om mannen van 25 en 63 jaar. In totaal zitten nu zes verdachten vast.
De twee mannen werden zaterdagmiddag laat opgepakt in de woning van een persoon die een paar uur eerder was gearresteerd, verklaarde een politiebron tegenover persagentschap AFP. Die laatste, een 29-jarige Tunesische staatsburger, wordt ervan verdacht de dag voor de aanslag tijd te hebben doorgebracht met de 21-jarige aanslagpleger Ibrahim ‘Brahim’ Issaoui.
Drie andere verdachten zijn een 47-jarige man die donderdagavond werd gearresteerd omdat hij de dag voor de aanslag samen met Issaoui te zien was op camerabeelden, een 35-jarige mogelijke handlanger die vrijdag werd opgepakt omdat hij tijd had doorgebracht met de Tunesiër en een 33-jarige neef die in de woning was op het moment dat de politie binnenviel.
Issaoui zou donderdagmorgen omstreeks 08.30 uur de Onze Lieve Vrouw basiliek in de Zuid-Franse stad binnen zijn gegaan en drie aanwezigen hebben doodgestoken. De 54-jarige koster werd de keel doorgesneden, een 60-jarige gelovige werd onthoofd en een 44-jarige vrijwilligster raakte zwaargewond maar bezweek niet veel later in een café waar ze nog naartoe wist te vluchten.
De eerste twee slachtoffers overleden ter plekke, de derde wist zwaargewond naar een nabijgelegen café te vluchten maar bezweek daar alsnog aan haar verwondingen. De politie schoot de dader neer. Hij ligt nu in kritieke toestand in het ziekenhuis.
Telegraaf 31.20.1010 De Franse autoriteiten hebben nog twee personen aangehouden na de aanslag door een moslimextremist op een kerk in Nice. Het gaat volgens ingewijden om een 33-jarige en een 29-jarige man. In totaal zitten nu vier mensen vast voor mogelijke betrokkenheid bij de weerzinwekkende terreuractie.
In Nice vielen donderdagochtend drie doden toen een Tunesiër mensen aanviel in een kerk. Hij was gewapend met een mes en zou „Allahu akbar” (God is de grootste) hebben geroepen. De politie schoot de dader neer. Hij ligt nu in kritieke toestand in het ziekenhuis.
De autoriteiten arresteerden op de dag van de aanslag al een 47-jarige man. Hij zou contact hebben gehad met de dader. Een dag later volgde de arrestatie van een 35-jarige man uit de Franse kuststad, die de Tunesiër een dag voor de aanslag ontmoet zou hebben.
De derde arrestatie, die van de 33-jarige man, vond naar verluidt direct daarna plaats. „We zoeken nog uit wat zijn rol was”, aldus de bron. Hij zou aanwezig zijn geweest toen de politie een inval deed in de woning van een andere verdachte.
Een juridische bron meldde dat de 29-jarige man zaterdag is opgepakt in de stad Grasse. Het zou net als de dader om een Tunesiër gaan.
AD 31.10.2020 De Franse autoriteiten hebben nog twee personen aangehouden na de aanslag door een moslimextremist op een kerk in Nice. Het gaat volgens ingewijden om een 33-jarige en een 29-jarige man. In totaal zitten nu vier mensen vast voor mogelijke betrokkenheid bij de terreuractie.
In Nice vielen donderdagochtend drie doden bij een aanval op een kerk. Een met een mes gewapende Tunesiër zou ‘Allahu akbar’ (God is de grootste) hebben geroepen. In de Onze Lieve Vrouw basiliek in de Zuid-Franse stad sneed hij de 54-jarige koster de keel af, onthoofdde een 60-jarige gelovige en verwondde een 44-jarige vrijwilligster.
De eerste twee slachtoffers overleden ter plekke, de derde wist zwaargewond naar een nabijgelegen café te vluchten maar bezweek daar alsnog aan haar verwondingen. De politie schoot de dader neer. Hij ligt nu in kritieke toestand in het ziekenhuis.
De autoriteiten arresteerden op de dag van de aanslag al een 47-jarige man. Hij zou contact hebben gehad met de dader. Een dag later volgde de arrestatie van een 35-jarige man uit de Franse kuststad, die de Tunesiër een dag voor de aanslag ontmoet zou hebben.
De derde arrestatie, die van de 33-jarige man, vond naar verluidt direct daarna plaats. ,,We zoeken nog uit wat zijn rol was”, aldus de bron. De dader werd oor de autoriteiten in Tunesië niet gezien als ‘terroristisch element’. De man leidde een normaal leven, klinkt het. Hij dronk alcohol en had geen verdachte vrienden.
NU 31.10.2020 De Franse politie heeft vrijdag een vierde aanhouding verricht in het onderzoek naar de aanslag in Nice, melden politiebronnen aan het Franse persbureau AFP. Volgens lokale media gaat het waarschijnlijk om een familielid van de man die vrijdag werd aangehouden.
In totaal zijn nu drie mensen aangehouden die ervan verdacht worden in contact te hebben gestaan met de dader. Donderdagavond werd een 47-jarige man aangehouden voor mogelijke betrokkenheid. De Franse politie arresteerde vrijdag een 35-jarige man, die mogelijk een handlanger van de dader zou zijn geweest.
Wat voor rol de aangehouden mannen precies hebben gespeeld bij de aanslag, moet nog worden onderzocht.
De dader, een 21-jarige Tunesiër, viel donderdagochtend met een mes mensen aan bij een kerk in de zuidelijke kuststad. Drie mensen kwamen daarbij om het leven; een van de slachtoffers zou nagenoeg onthoofd zijn. Volgens de autoriteiten had de man een koran bij zich en schreeuwde hij “Allahu Akbar” (God is de grootste).
De aanslagpleger werd bij zijn aanhouding neergeschoten en ligt sindsdien in het ziekenhuis. Hij zou zou nog niet lang in Frankrijk zijn geweest: hij reisde eerder dit jaar via het Italiaanse eiland Lampedusa naar Europa.
Kerken door heel Frankrijk luiden klok om aanval in Nice
Correctie: In een eerdere versie schreven we over het verrichten van een derde aanhouding. Dat is onjuist: inclusief de dader zijn nu in totaal vier aanhoudingen verricht.
NOS 31.10.2020 De Franse politie heeft nog eens twee mensen opgepakt in het onderzoek naar de aanslag in Nice. Een verdachte is een man van 35 die een dag voor de aanslag contact zou hebben gehad met de Tunesiër die donderdag drie mensen doodstak in een kerk.
Tijdens de doorzoeking van het huis van de man werd in de woning een andere verdachte aangehouden, een man van 33. Waar hij van wordt verdacht, is niet bekend.
Gisteren pakte de politie al een 47-jarige man op, ook vanwege contact met de aanslagpleger.
De 21-jarige dader werd na de aanslag door de politie neergeschoten en ligt zwaargewond in het ziekenhuis. Hij kwam eind vorige maand als migrant aan op het Italiaanse eiland Lampedusa. Begin oktober reisde hij door naar Frankrijk.
Donderdagochtend legden beveiligingscamera’s de man vast in het station van Nice. Dezelfde ochtend liep hij met een mes de Notre-Dame binnen en stak drie mensen dood, twee vrouwen en een man. Het veiligheidsniveau van Frankrijk is na de aanslag naar het hoogste niveau bijgesteld.
Telegraaf 31.10.2020 De Franse autoriteiten hebben nog een persoon aangehouden vanwege de aanslag op een kerk in Nice. Het gaat volgens een ingewijde om een 33-jarige man. Hij zou aanwezig zijn geweest toen de politie een inval deed in de woning van een andere verdachte.
In Nice vielen donderdagochtend drie doden toen een Tunesiër mensen aanviel in een kerk. Hij was gewapend met een mes en zou „Allahu akbar” (God is de grootste) hebben geroepen. De politie schoot de dader neer. Hij ligt nu in kritieke toestand in het ziekenhuis.
De autoriteiten arresteerden op de dag van de aanslag al een 47-jarige man. Hij zou contact hebben gehad met de dader. Een dag later volgde de arrestatie van een 35-jarige man uit de Franse kuststad, die de Tunesiër een dag voor de aanslag ontmoet zou hebben.
NOS 30.10.2020 In Frankrijk was het gisteren de laatste dag voordat de nieuwe lockdown in zou gaan. Nog één keer waren de cafés en alle winkels open. In het Zuid-Franse Nice gingen veel mensen al vroeg op pad om nog een laatste keer te winkelen.
Bij Grand Café de Lyon, vlak tegenover de kerk, zat het terras ’s ochtends al redelijk vol. Rond half 9 ging de aanslagpleger de kerk binnen en vermoordde hij drie mensen. De gealarmeerde politie schoot hem neer. Hij raakte zwaargewond.
“Toen de klanten de schoten hoorden renden ze gelijk weg, zonder te betalen”, vertelt ober Romain Conilh in de Franse krant Le Figaro. “Ik heb het al een keer eerder meegemaakt, in 2016, ik wist in één keer wat er aan de hand was. Je ziet iedereen wegstuiven, dat ging toen ook zo”.
Conilh doelt op de aanslag van 14 juli 2016. Toen kwamen op de Franse nationale feestdag 86 mensen om het leven nadat een terrorist met een vrachtwagen wandelaars had aangereden op de Promenade des Anglais
Bloemen en kaarsjes
Vanochtend is het ondanks de lockdown niet echt stil op straat, vertelt correspondent Thomas Spekschoor vanuit Nice. “Je mag officieel alleen naar buiten als je een essentieel beroep uitoefent of om eten te kopen. Maar de mensen hebben toch de behoefte om er even uit te gaan, om bloemen bij de kerk neer te leggen of een kaarsje aan te steken. Je merkt dat de mensen ermee bezig zijn.”
“Veel mensen die ik spreek, zijn echt wel bang”, vervolgt Spekschoor. “Ze hebben sterk het gevoel dat dit iedereen kan overkomen. Ik sprak een paar nonnen, en zij zeiden: ‘Dit hadden wij kunnen zijn’. Dat is het enge ervan.”
Door een speciale alarmknop in een kastje op straat was de politie snel ter plaats
Oorlog
Le Figaro spreekt een vaste bezoekster van de kerk. Ze komt kijken op de plek van de aanslag. “Nu durf ik niet meer naar de mis, wat verschrikkelijk! Ik kan zelfs de kerk niet meer in. Ik ben 89 en ik vind het niet erg om dood te gaan, maar niet op zo’n manier.”
De deken van Nice, Gil Florini, kent alle parochies van de stad goed. “De gelovigen maakten zich al zorgen vanwege corona, ze vroegen of ze nog wel naar de mis konden komen. En nu dit… Er zullen jaren voor nodig zijn voordat ze hier psychisch weer bovenop zijn.”
Dan verwijst hij naar uitspraken van de burgemeester van Nice, Christian Estrosi. Die zei gisteravond “dat we er alles aan moeten doen om het islamo-fascisme op ons grondgebied definitief te vernietigen”.
“Het klinkt misschien hard”, zegt de deken van Nice, “maar als de overheid zegt dat we in oorlog zijn met het islamo-fascisme, dan zeg ik, ga dan ook oorlog voeren!”
Een foto van één van de slachtoffers, Vincent Loquès EPA
Het valt correspondent Thomas Spekschoor op dat de mensen die hij spreekt zonder uitzondering vinden dat Frankrijk weer controle over de grenzen moet krijgen. “Nice ligt op 20 kilometer van de grens met Italië, en iedereen kan hier zomaar naartoe, zeggen ze.”
Gisteravond werd bekend dat de aanslagpleger op 20 september aankwam op het Italiaanse eiland Lampedusa. Van daaruit reisde hij door naar Frankrijk, waar hij begin oktober binnen kwam zonder zich bij de autoriteiten te melden
Militairen
Opmerkelijk genoeg lijkt er in de straten van Nice niet veel beveiliging te zijn. President Macron kondigde gisteren aan het aantal militairen op straat bijna te verdubbelen, tot 7000. Zij moeten scholen en kerken gaan bewaken. Maar vandaag zijn er in Nice geen soldaten te zien, zegt Spekschoor. “Als ik nu om me heen kijk zie ik nauwelijks politie, en het leger ook niet.”
De basiliek Notre-Dame, waar gisteren de drie slachtoffers vielen, is nog gesloten voor het publiek. “Wel is op enig moment het hek geopend”, vertelt Spekschoor, “zodat mensen bloemen neer kunnen leggen op de trappen van de kerk”.
Telegraaf 30.10.2020 Tienduizenden mensen zijn een dag na de moorden in Nice de straat opgegaan in Pakistan, Bangladesh en de Palestijnse gebieden voor anti-Franse protesten.
Demonstranten trokken door de straten van hoofdstad Dhaka en scandeerden leuzen als „boycot Franse producten.” Ook droegen ze spandoeken waarop de Franse president Emmanuel Macron „de grootste terrorist ter wereld” wordt genoemd.
In Pakistan gebruikte de politie traangas tegen duizenden demonstranten die richting de Franse ambassade in Islamabad liepen. Sommige actievoerders probeerden door de barricades van de politie te breken.
In de islamitische wereld wordt al langer gedemonstreerd tegen Frankrijk. Boze moslims verwijten Macron islamofoob te zijn. De Franse leider heeft zich na de recente moord op leraar Samuel Paty fel uitgesproken tegen islamitisch extremisme. Ook verdedigde hij het publiceren van spotprenten van de profeet Mohammed, iets wat onder moslims erg gevoelig ligt. „Macron kent de macht van de islam niet”, zei een demonstrant in Dhaka.
Frankrijk is de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeschrikt door jihadistisch geweld. In Nice vielen donderdagochtend drie doden toen een jonge Tunesiër mensen aanviel in een kerk. Hij was gewapend met een mes en zou „Allahu akbar” (God is de grootste) hebben geroepen. Docent Paty was eerder in de maand onthoofd bij Parijs nadat hij spotprenten van Mohammed had getoond voor de klas.
NOS 30.10.2020 De terreuraanslag van gisterochtend in een kerk in Nice heeft aan drie mensen het leven gekost, twee vrouwen en een man. Langzaamaan ontstaat in de Franse media een beeld van de slachtoffers.
De 54-jarige Vincent Loquès was al zo’n tien jaar lang koster in de basiliek Notre-Dame-de-l’Assomption, waar de aanslagpleger toesloeg. Hij was verantwoordelijk voor de voorbereiding van de missen die in de kerk werden opgedragen, legde alles klaar en stak de kaarsen aan. Elke ochtend opende hij de deuren van de kerk, dus ook gisterochtend. De afgelopen dagen was de koster druk met de voorbereiding van de katholieke feestdag Allerheiligen op 1 november.
Loquès was gescheiden en had twee dochters, van 21 en 25 jaar. Mensen die hem kenden omschrijven de koster als een ‘man van het geloof’, aardig en opgewekt, die het grootste deel van de dag met zijn activiteiten in de kerk bezig was. Hij zou vandaag 55 jaar zijn geworden.
Moeder van drie
Het tweede slachtoffer is de 44-jarige Simone Barreto Silva, een Braziliaanse die al ruim 30 jaar in Frankrijk woonde. Ze had drie kinderen, hebben de Braziliaanse autoriteiten bekendgemaakt.
“Vertel mijn kinderen dat ik van ze houd”, aldus Slachtoffer Simone Barreto Silva aldua.
Zij was gisteren in de kerk om te bidden, toen de aanslagpleger toesloeg en ook haar neerstak. De vrouw wist zwaargewond een naastgelegen burgerrestaurant te bereiken waar ze in elkaar zakte. Volgens internationale media waren haar laatste woorden “Vertel mijn kinderen dat ik van ze houd”.
Bij het wijwatervat
Het derde slachtoffer is een 60-jarige vrouw. Over haar zijn geen bijzonderheden bekend, behalve dat ze zeer gelovig was en al vroeg naar de kerk was gekomen om te bidden. De vrouw stond bij het wijwatervat toen ze werd aangevallen. Volgens de politie werd haar keel doorgesneden; ze zou nog net niet zijn onthoofd.
De politie heeft de dader neergeschoten. Die is zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. Zijn toestand is kritiek. Hij heeft nog geen verklaring afgelegd.
AD 30.10.2020 De Franse politie heeft een tweede mogelijke handlanger gearresteerd van de moslimextremist die donderdag een aanslag pleegde op een kerk in Nice, waarbij drie mensen om het leven kwamen. De gearresteerde persoon (35) stond in contact met de dader, die door de politie werd neergeschoten en nog leeft.
De 35-jarige man werd omstreeks 18.30 uur opgepakt in Nice en wordt ervan verdacht woensdag tijd te hebben doorgebracht met aanslagpleger Ibrahim Issaoui. Donderdagavond was al een 47-jarige man aangehouden die dezelfde dag met de aanvaller was gezien op camerabeelden.
De Tunesische Ibrahim Issaoui belde vlak voor de aanslag in de basiliek van Nice met zijn familie in Tunesië. Dit om te vertellen dat hij net was gearriveerd in Nice, had geslapen in een trappenhuis vlakbij een kerk en dat hij een Tunesiër zou zoeken om te vragen of hij bij hem zou kunnen logeren of werk wist.
Issaoui werd in zijn vaderland al eens gearresteerd voor het gebruik van geweld. Volgens justitie in het Noord-Afrikaanse land gebeurde dat in 2016. Hij gebruikte bij dat incident een mes, net als bij de aanslag in Nice. De twintiger stond in zijn vaderland niet op een lijst met mogelijke extremisten.
De Tunesiër woonde voor zijn vertrek naar Frankrijk in de havenstad Sfax. Die ligt zo’n 130 kilometer van het Italiaanse eiland Lampedusa en is daarom in trek bij Tunesiërs die de gevaarlijke oversteek naar Europa willen maken. Hij besloot op 14 september te proberen om illegaal Italië binnen te komen, na een mislukte eerdere poging.
Volgens de Franse anti-terrorismebestrijder Ricard is inmiddels duidelijk dat de verdachte op 20 september op Lampedusa aankwam en vervolgens doorreisde naar Bari in Zuid-Italië, waar hij op 9 oktober aankwam. Het is onduidelijk sinds wanneer hij in Nice is.
De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Luciana Lamorgese, verklaarde vrijdag tegenover persbureau AP dat Issaoui geen alarmbellen had laten afgaan bij de Tunesische autoriteiten of inlichtingendiensten. De bewindsman voegde eraan toe dat de overbelaste repatriëringscentra van Italië geen plaats voor de Tunesiër hadden, ondanks overeenkomsten met Tunesië over de terugkeer van burgers die niet in aanmerking komen voor asiel in Italië.
,,Het is duidelijk dat we voorrang geven aan mensen die gesignaleerd staan door de Tunesische politie of veiligheidsdiensten”, zei Lamorgese. ,,Het aantal plaatsen is beperkt en daarom kon hij niet in een repatriëringcentrum worden geplaatst. ‘’
Issaoui liep donderdagmorgen omstreeks half negen de Onze Lieve Vrouw basiliek binnen in de Zuid-Franse stad en doodde drie mensen met messen. Het ging om de koster (54), wiens keel hij doorsneed, een 60-jarige vrouw die al vroeg was gekomen om te bidden, zij werd onthoofd, en een 44-jarige vrijwilligster. De eerste twee slachtoffers overleden ter plekke, de derde wist zwaargewond naar een nabijgelegen café te vluchten maar bezweek daar aan haar verwondingen
Automonteur en groentenzaak
Volgens de woordvoerder van de anti-terrorismeaanklager in Tunesië, Mohsen Dali, werd Issaoui door de veiligheids- en gerechtelijke autoriteiten niet geclassificeerd als “terroristisch” element. “Tijdens zijn tienerjaren was hij betrokken bij strafbare feiten met geweld”, zei de zegsman zonder verder uit te weiden.
Issaoui’s moeder vertelde de Franse politie dat hij een normaal leven leidde voor iemand van zijn leeftijd, zei Dali. Hij dronk alcohol en droeg gewone kleren. Hij begon twee jaar geleden met bidden, maar had geen verdachte vrienden, zei hij.
Volgens Tunesische media groeide Issaoui op in een gezin van 10 kinderen in Sfax, een belangrijk economisch centrum in het zuiden van Tunesië, en werkte hij als monteur in een autowerkplaats voor een maandsalaris van 300 dinar (minder dan 100 euro). Hij opende daarna een groentekraam in een winkel die ook illegaal benzine verkocht.
Frankrijk gaat gebukt onder een reeks islamistische aanslagen. Onlangs werd in een voorstad van Parijs een leraar onthoofd omdat hij spotprenten van de moslimprofeet Mohammed had laten zien in een les over de vrijheid van meningsuiting.
Telegraaf 30.10.2020 De Franse politie heeft een tweede mogelijke handlanger gearresteerd van de 21-jarige moslimextremist uit Tunesië die donderdag een aanslag pleegde op een kerk in Nice, waarbij drie mensen om het leven kwamen. De gearresteerde persoon (35) stond in contact met de dader, die door de politie werd neergeschoten en nog leeft.
Donderdagavond was al een 47-jarige man aangehouden. Ook hij zou op de dag voor de aanslag in contact zijn geweest met de 21-jarige moslimextremist die als migrant uit Tunesië via het eiland Lampedusa uiteindelijk in Frankrijk belandde.
De 21-jarige Tunesiër die donderdag in Nice drie mensen vermoordde is eerder gearresteerd voor het gebruik van geweld. Volgens justitie in Tunesië gebeurde dat in 2016. De man gebruikte bij dat incident een mes, net als bij de aanslag in Nice. Justitie in Tunesië is donderdag een onderzoek begonnen naar de man.
De man vertrok in september uit Tunesië en meldde zich als migrant op het Italiaanse eiland Lampedusa. Hij reisde daarna via de Zuid-Italiaanse stad Bari naar Nice, in het zuiden van Frankrijk.
Frankrijk gaat gebukt onder een reeks islamitische aanslagen. Onlangs werd een leraar onthoofd omdat hij spotprenten van de moslimprofeet Mohammed had laten zien in een les over de vrijheid van meningsuiting.
RTL 30.10.2020 De Franse politie heeft een tweede mogelijke handlanger gearresteerd van de moslimextremist die gisteren een aanslag pleegde op een kerk in Nice, waarbij drie mensen om het leven kwamen.
De gearresteerde persoon (35) stond in contact met de dader. Hij zou in ieder geval een dag voor de aanslag nog contact hebben gehad. De dader van de aanslag werd door de politie neergeschoten en kon worden gearresteerd.
Tweede handlanger
Donderdagavond was al een 47-jarige man aangehouden. Ook hij zou op de dag voor de aanslag samen zijn geweest met de 21-jarige moslimextremist die als migrant uit Tunesië in Frankrijk belandde.
Frankrijk gaat gebukt onder een reeks islamitische aanslagen, nadat twee weken geleden de vlam in de pan sloeg toen een leraar op straat werd onthoofd door een terrorist. Die wilde wraak nemen omdat hij gehoord had dat de leraar in de klas spotprenten van Mohammed had laten zien als onderdeel van een les over vrijheid van meningsuiting.
NU 30.10.2020 De Franse politie heeft vrijdag een man van 35 aangehouden in het onderzoek naar de aanslag in Nice, melden Franse media. Donderdagavond werd er ook al een 47-jarige man aangehouden. Beide mannen stonden in contact met de dader.
Het gaat om een mogelijke handlanger van de man die drie mensen ombracht in een kerk in de zuidelijke kuststad. De 35-jarige man zou de dag voor de aanslag samen met de dader zijn geweest.
Een 21-jarige Tunesiër viel donderdagochtend met een mes mensen aan bij een kerk. De man had volgens de autoriteiten een koran bij zich en schreeuwde “Allahu Akbar” (God is de grootste). Drie mensen kwamen om het leven. Een vrouw zou nagenoeg onthoofd zijn.
De politie schoot de aanslagpleger later neer, maar hij leeft nog wel. Hij ligt ernstig gewond in het ziekenhuis. De dader zou eerder dit jaar via het Italiaanse eiland Lampedusa naar Europa zijn gekomen.
Hoogste dreigingsniveau geldt in Frankrijk
In heel Frankrijk geldt sinds de terroristische aanval het hoogste dreigingsniveau, zei premier Jean Castex donderdag tijdens een persconferentie. Daardoor kan de overheid in heel Frankrijk meer veiligheidsmaatregelen treffen.
Frankrijk is de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeschrikt door aanslagen van moslimextremisten. Twee weken geleden zorgde de onthoofding van leraar Samuel Paty al voor geschokte reacties. Hij had spotprenten van de profeet Mohammed getoond in een les over vrijheid van meningsuiting.
Franse agenten schieten op man die leraar onthoofdd
NOS 30.10.2020 De Franse politie heeft een 47-jarige man aangehouden omdat hij contact zou hebben gehad met de aanslagpleger die gisterochtend in een basiliek in Nice drie mensen doodstak. Dat melden Franse media. De twee zouden een dag voor de aanslag contact met elkaar hebben gehad.
Verdere bijzonderheden ontbreken. De informatie over de aanhouding, gisteravond, is afkomstig van bronnen bij de politie.
Rouw
Gisteravond en vandaag komen mensen naar de kerk om bloemen te leggen en de slachtoffers te herdenken.
Sinds het gebied rond de basiliek is vrijgegeven, komen mensen langs om even stil te staan bij de kerk.
Gisteravond hielden tientallen mensen een wake bij de basiliek. Vanochtend is het er rustig. Vanwege de lockdown die vandaag is ingegaan, mogen mensen niet zomaar de straat op. De mensen die wel even stil staan bij de kerk hebben een geldige reden om buiten te zijn, zoals werk of school.
Kranten
Alle grote Franse kranten hebben de aanslag op hun voorpagina. “Daar worden heel zware woorden gebruikt”, zegt correspondent Frank Renout. “Le Figaro, een rechtse krant, schrijft op zijn voorpagina: barbaarse moslimextremisten gaan los op Frankrijk.” Liberation schrijft: “Frankrijk is in een terreurspiraal gekomen.”
Le Parisien laat een politicoloog aan het woord. Frank Renout: “Die zegt dat het moslimterrorisme nu in een nieuwe fase is beland waarbij radicalen worden aangemoedigd door buitenlandse leiders.” Als voorbeeld worden de Turkse president Erdogan genoemd en ook de oud-premier van Maleisië die kortgeleden heeft getweet dat het terecht is dat Fransen worden gedood.
Dader
De aanslagpleger, een Tunesiër, arriveerde eind vorige maand als migrant op het Italiaanse eiland Lampedusa. Begin deze maand reisde hij door naar Frankrijk.
Gisterochtend legden beveiligingscamera’s hem vast in het station van Nice. Niet veel later liep hij met een mes de basiliek binnen en stak hij drie mensen dood.
Twee slachtoffers, een vrouw van rond de 70 en de koster van de kerk, overleden ter plekke. Een vrouw van in de veertig liep meerdere steekwonden op en vluchtte naar een naburig café. Daar bezweek ze aan haar verwondingen.
In kritieke toestand
De dader, volgens Franse media de 21-jarige Brahim Aouissaoui, werd neergeschoten door de politie. Hij ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis.
Vandaag houdt president Macron spoedberaad met zijn ministers. Na de aanslag zei Macron dat de beveiliging van gebedshuizen en van scholen wordt opgevoerd.
NU 30.10.2020 De Franse autoriteiten hebben donderdagavond een 47-jarige man aangehouden in het onderzoek naar de aanslag in Nice. Hij zou in contact hebben gestaan met de man die drie mensen ombracht in een kerk in de zuidelijke kuststad, berichten Franse media op basis van anonieme bronnen.
Het is nog niet bekend of, en zo ja wat voor rol de man bij de aanslag heeft gespeeld. Hij is aangehouden zodat hij verder verhoord kan worden.
Een 21-jarige Tunesiër viel donderdagochtend met een mes mensen aan bij een kerk. De man had volgens de autoriteiten een koran bij zich en schreeuwde “Allahu Akbar” (God is de grootste). De politie schoot hem later neer. De dader zou eerder dit jaar via het Italiaanse eiland Lampedusa naar Europa zijn gekomen.
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin zei vrijdagochtend op de radio dat Frankrijk verwikkeld is in een strijd tegen de ideologie van radicale moslims. Er moet volgens de minister rekening worden gehouden met “andere gebeurtenissen zoals deze verschrikkelijke aanval”.
Frankrijk schaalt op naar hoogste dreigingsniveau
In heel Frankrijk geldt sinds de terroristische aanval het hoogste dreigingsniveau, vertelde premier Jean Castex donderdag tijdens een persconferentie. Daardoor kan de overheid in heel Frankrijk meer veiligheidsmaatregelen treffen.
Frankrijk is de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeschrikt door aanslagen van moslimextremisten. Eerder deze maand zorgde de onthoofding van leraar Samuel Paty al voor geschokte reacties. Hij had spotprenten van de profeet Mohammed getoond in een les.
Ook inwoners van Nice waren al eerder het doelwit. Daar vielen vier jaar geleden 86 doden toen een man op de Franse nationale feestdag met een vrachtwagen inreed op voetgangers.
Politie lost schoten in kerk na aanval met mes in Nice
AD 30.10.2020 De 21-jarige Tunesiër die donderdag in Nice drie mensen vermoordde is eerder gearresteerd voor het gebruik van geweld. Volgens justitie in Tunesië gebeurde dat in 2016. De man gebruikte bij dat incident een mes, net als bij de aanslag in Nice. Familieleden van de pleger hebben enkele uren voor aanslag nog met hem gevideobeld, maar ‘niets duidde op dat hij iets kwaads in de zin had’.
Intussen heeft Tunesië een onderzoek geopend naar de 21-jarige aanslagpleger Brahim A.. Hij stond in het land niet op een lijst met mogelijke extremisten, laat een gerechtelijk ambtenaar weten aan persbureau Reuters. Er wordt bovendien uitgezocht of een groep die de ‘Mahdi Organisatie’ wordt genoemd ook echt bestaat en iets te maken heeft met de aanslag, berichtten staatsmedia. Op sociale media zou worden beweerd dat die groep achter de aanslag in Nice zit.
In het onderzoek naar A. hebben de Franse autoriteiten vanochtend een 47-jarige man aangehouden. Hij zou in contact hebben gestaan met aanslagpleger, laat een woordvoerder van justitie weten.
A. woonde voor zijn vertrek op 14 september richting Frankrijk in de havenstad Sfax, zo’n 130 kilometer van het Italiaanse eiland Lampedusa en daarom in trek bij Tunesiërs die de gevaarlijke oversteek naar Europa willen maken. Volgens de Franse anti-terrorismebestrijder Ricard is inmiddels duidelijk dat de verdachte op 20 september op Lampedusa aankwam en vervolgens doorreisde naar Bari in Zuid-Italië, waar hij op 9 oktober aankwam. Het is onduidelijk sinds wanneer hij in Nice is.
Zijn familieleden – onder wie zijn moeder Kmar en broer Yassin – zijn gisteravond direct ondervraagd en hun telefoons zijn in beslaggenomen. In een interview met televisiestation Al-Arabiya TV zegt zijn moeder in schok te zijn door de gebeurtenissen. In tranen vertelde ze dat ze verrast was toen haar zoon haar vanuit Frankrijk belde en had ‘geen idee’ waar hij mee bezig was. ,,Je spreekt de taal niet, je kent daar niemand, je leeft daar alleen, waarom? Waarom ga je daarheen?’’, zei ze tegen hem, vertelde ze in het gesprek.
A.’s broer Yassin vertelde dat hij Brahim enkele uren voor de aanslag sprak in een videogesprek. Hij stond op het plein buiten de kerk, maar niets duidde erop wat hij van plan was, zeggen de familieleden tegen persbureau Reuters. ,,Hij was op zoek naar een plek om te slapen.” Yassin is verbaasd over wat zijn broertje heeft gedaan. ,,Hij is een vriendelijke persoon en toonde niet eerder extremistische denkbeelden. Hij respecteerde andere mensen en accepteerde verschillen tussen mensen al van jongst af aan.”
De familieleden herkenden de kerk meteen toen ze later beelden op tv voorbij zagen komen. De 21-jarige Tunesiër had met een mes mensen aangevallen bij een kerk. De man had volgens de autoriteiten een koran, twee telefoons en drie messen bij zich en schreeuwde ‘Allahu Akbar’ (God is de grootste). Een van de messen was dertig centimeter lang en had een lemmet van 17 centimeter, zei een aanklager.
Zeg tegen mijn kinderen dat ik van ze hou, Aldus Slachtoffer aanslag
Hij liep rond half negen ‘s ochtends de kerk binnen en bleef daar iets minder dan een half uur. Hij sneed de keel door van een vrouw (60) die al vroeg was gekomen om te bidden. Volgens de politie was ze nog net niet onthoofd. Hij sneed ook de keel door van de 54-jarige Vincent Loques die in de kerk werkte, een vader van twee dochters van 21 en 25. Hij zou vandaag 55 jaar zijn geworden.
Ook stak hij een 44-jarige vrouw, Simone Barreto Silva. Zij overleed later alsnog aan haar verwondingen in een nabijgelegen restaurant waar ze heen was gevlucht. ,,Zeg tegen mijn kinderen dat ik van ze hou”, zei dat slachtoffer volgens BFM TV in de momenten voor haar dood. Het zou een Braziliaanse moeder zijn van drie kinderen, al lange tijd woonachtig in Frankrijk.
De politie, gealarmeerd door mensen op straat, schoot de aanvaller uiteindelijk neer. Hij ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. Agenten hebben zo vermoedelijk voorkomen dat de man nog meer slachtoffers kon maken, zei een aanklager donderdagavond. President Emmanuel Macron sprak over een terreuraanslag en houdt vandaag spoedoverleg met zijn ministers.
Spotprenten
Frankrijk is de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeschrikt door aanslagen van moslimextremisten. Eerder deze maand zorgde de onthoofding van leraar Samuel Paty al voor geschokte reacties. Hij had spotprenten van de profeet Mohammed getoond in een les. Ook inwoners van Nice waren al eerder doelwit. Daar vielen vier jaar geleden 86 doden toen een man op de Franse nationale feestdag met een vrachtwagen inreed op voetgangers.
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin zei op de radio dat Frankrijk verwikkeld is in een strijd tegen de ideologie van radicale moslims. Er moet volgens de minister rekening worden gehouden met ‘andere gebeurtenissen zoals deze verschrikkelijke aanval’ in Nice.
In een deel van de islamitische wereld in de onvrede over Frankrijk groot. In Pakistan, Bangladesh en de Palestijnse gebieden zijn vandaag tienduizenden mensen de straat op gegaan voor anti-Franse protesten. Demonstranten trokken door de straten van hoofdstad Dhaka en scandeerden leuzen als ‘boycot Franse producten’. Ook droegen ze spandoeken waarop de Franse president Emmanuel Macron ‘de grootste terrorist ter wereld’ wordt genoemd.
In Pakistan gebruikte de politie traangas tegen duizenden demonstranten die richting de Franse ambassade in Islamabad liepen. Sommige actievoerders probeerden door de barricades van de politie te breken.
Bij de aanslag in Nice waren drie doden te betreuren:
Telegraaf 30.10.2020 De Franse autoriteiten hebben een 47-jarige man aangehouden vanwege de aanslag in Nice. Hij zou in contact hebben gestaan met de man die drie mensen ombracht in die zuidelijke kuststad, berichten Franse media op basis van anonieme bronnen. De veertiger is aangehouden zodat hij verder verhoord kan worden.
In Nice viel een 21-jarige Tunesiër donderdagochtend met een mes mensen aan bij een kerk. De man had volgens de autoriteiten een koran, twee telefoons en drie messen bij zich en schreeuwde „Allahu Akbar” (God is de grootste). Hij sneed de kelen door van een vrouw (60) en een 55-jarige man die in de kerk werkte. Ook stak hij een 44-jarige vrouw. Zij kon vluchten, maar overleed later alsnog aan haar verwondingen. „Zeg tegen mijn kinderen dat ik van ze hou”, zei dat slachtoffer volgens BFM TV in de momenten voor haar dood.
De politie schoot de aanvaller uiteindelijk neer. Agenten hebben daarmee vermoedelijk voorkomen dat de man nog meer slachtoffers kon maken, zei een aanklager donderdagavond. De extremist zou eerder dit jaar via het Italiaanse eiland Lampedusa naar Europa zijn gekomen. President Emmanuel Macron sprak over een terreuraanslag en houdt vrijdag spoedoverleg met zijn ministers.
Frankrijk is de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeschrikt door aanslagen van moslimextremisten. Eerder deze maand zorgde de onthoofding van leraar Samuel Paty al voor geschokte reacties. Hij had spotprenten van de profeet Mohammed getoond in een les. Ook inwoners van Nice waren al eerder het doelwit. Daar vielen vier jaar geleden 86 doden toen een man op de Franse nationale feestdag met een vrachtwagen inreed op voetgangers.
Links Nederland denkt de moslimgemeenschap in bescherming te nemen door weg te kijken van de radicale islam. „Een ziekelijke denkfout”, zegt Wierd Duk in zijn nieuwste podcast:
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin zei op de radio dat Frankrijk verwikkeld is in een strijd tegen de ideologie van radicale moslims. Er moet volgens de minister rekening worden gehouden met „andere gebeurtenissen zoals deze verschrikkelijke aanval” in Nice.
Telegraaf 30.10.2020 De Franse politie heeft een tweede mogelijke handlanger gearresteerd van de 21-jarige moslimextremist uit Tunesië die donderdag een aanslag pleegde op een kerk in Nice, waarbij drie mensen om het leven kwamen. De gearresteerde persoon (35) stond in contact met de dader, die door de politie werd neergeschoten en nog leeft.
Donderdagavond was al een 47-jarige man aangehouden. Ook hij zou op de dag voor de aanslag in contact zijn geweest met de 21-jarige moslimextremist die als migrant uit Tunesië via het eiland Lampedusa uiteindelijk in Frankrijk belandde.
De 21-jarige Tunesiër die donderdag in Nice drie mensen vermoordde is eerder gearresteerd voor het gebruik van geweld. Volgens justitie in Tunesië gebeurde dat in 2016. De man gebruikte bij dat incident een mes, net als bij de aanslag in Nice. Justitie in Tunesië is donderdag een onderzoek begonnen naar de man.
De man vertrok in september uit Tunesië en meldde zich als migrant op het Italiaanse eiland Lampedusa. Hij reisde daarna via de Zuid-Italiaanse stad Bari naar Nice, in het zuiden van Frankrijk.
Frankrijk gaat gebukt onder een reeks islamitische aanslagen. Onlangs werd een leraar onthoofd omdat hij spotprenten van de moslimprofeet Mohammed had laten zien in een les over de vrijheid van meningsuiting.
Telegraaf 30.10.2020 Frankrijk is opnieuw opgeschrikt door een aanslag. In een kerk in Nice zijn drie mensen vermoord en nog eens zes anderen gewond geraakt. Correspondent Eveline Bijlsma is in Nice en vertelt hoe de mensen in de stad met deze nieuwe terreurdaad omgaan
Elsevier 29.10.2020 Bij een islamitische terreuraanslag in de Notre Dame in het centrum van Nice zijn zeker drie mensen gedood door een man met een mes. Nog eens zes mensen raakten gewond. Frankrijk schaalt op naar het hoogste dreigingsniveau.
1. Wat is er gebeurd in Nice?
Even voor 9.00 uur donderdagochtend drong een man de Notre-Dame-basiliek in Nice binnen. Er was op dat moment geen mis, maar bezoekers waren er wel. Volgens dagblad Le Monde zou de aanslagpleger daar eerst een vrouw hebben onthoofd. Daarna stak hij de koster van de kerk neer. Het derde slachtoffer vluchtte zwaargewond naar een café, waar ze enkele minuten later stierf. Na de aanslag waren politie en andere hulpdiensten al snel met tientallen voertuigen ter plaatse. Omliggende straten werden snel afgesloten.
De aanslag leidde in de omgeving tot paniek. Een 32-jarige medewerker van een nabijgelegen horecazaak vertelt aan AFP dat kort voor 9.00 uur schoten klonken. Daarna sloegen mensen rennend op de vlucht. ‘Een vrouw kwam de kerk uit en riep: “Rennen, rennen, iemand steekt mensen neer!”’
De bisschop van Nice heeft in een verklaring laten weten dat alle kerken in de stad tot nader order zijn gesloten en bewaking krijgen van de politie.
Het is de derde terreuraanslag in Frankrijk in twee maanden tijd. In september viel een asielzoeker voorbijgangers aan met een slagersmes nabij de voormalige redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo. En op 16 oktober werd de Franse docent Samuel Paty onthoofd vlak bij de school waar hij lesgaf. Paty had in de klas Charlie Hebdo-cartoons laten zien tijdens een les over de vrijheid van meningsuiting.
Keer op keer heeft Macron de aanvallen scherp veroordeeld. Begin oktober hield hij een toespraak over de radicale islam. Daarin lanceerde hij maatregelen om ‘het Franse secularisme te versterken tegen het islamitische radicalisme’. Ook merkte hij op dat ‘de islam zich wereldwijd in een crisis bevindt’.
Emmanuel Macron: “L’Islam est une religion qui vit une crise aujourd’hui, partout dans le monde” pic.twitter.com/cOqR4ordzY
Na de terreuraanval op Paty sprak Macron van een existentieel gevecht tegen terreur. ‘[De terroristen] zullen niet slagen. (…) Ze zullen ons niet uit elkaar drijven.’
De aanslag in Nice donderdag was slechts een kilometer van de boulevard waar in 2016 87 mensen werden gedood toen een vrachtwagen op een groep feestvierders inreed. Die namen daar deel aan de viering van de nationale feestdag 14 juli.
2. Wat weten we over de dader?
Volgens bronnen rond het onderzoek gaat het om een 21-jarige Tunesiër met de naam Brahim Aoussaoui. Hij zou in september als migrant op het Italiaanse eiland Lampedusa zijn aangekomen. Na een periode van quarantaine werd hij vrijgelaten met de boodschap dat hij Italië moest verlaten. Hij arriveerde vervolgens in oktober in Frankrijk.
In een eerste verklaring zou Aoussaoui hebben gezegd dat hij alleen handelde en zijn aanslag hebben opgeëist.
Aoussaoui zou herhaaldelijk ‘Allahu akbar’ hebben geroepen toen hij de kerk verliet. Buiten werd hij neergeschoten door de politie, waarna hij met spoed naar het ziekenhuis is gebracht.
Op beelden is te zien hoe agenten de Notre-Dame-basiliek in Nice bestormen.
Er gaat ook een foto rond (let op, schokkend beeld, red.) van de aanslagpleger die medische verzorging krijgt op de trappen van de kerk, maar de authenticiteit van het beeld is nog niet bevestigd.
3. Wat zijn de reacties?
De Franse president Emmanuel Macron is vertrokken naar Nice. In een eerste reactie zegt hij dat militairen scholen en gebedshuizen zullen bewaken. Eerder deze week haalde Macron fel uit naar de radicale islam bij de herdenking van Samuel Paty. Ook de Franse premier Jean Castex is in Nice. Hij maakte bekend dat de Franse regering opschaalt naar het hoogste dreigingsniveau.
De Franse islamitische koepelorganisatie CFCM veroordeelt de terreurdaad in Nice en spreekt haar steun uit aan de nabestaanden van de slachtoffers. CFCM roept Franse moslims op om alle Mawlid-feesten vandaag, ter herdenking van de geboorte van de profeet Mohammed, te annuleren.
Veel Europese regeringsleiders spreken hun medeleven uit en zeggen solidair te zijn met de Fransen. De Duitse bondskanselier Angela Merkel is ‘diep geschokt’. Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelt de aanslag ten strengste en zegt dat Turkije solidair is met het Franse volk.
Pieter-Jaap Aalbersberg, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), spreekt op Twitter van ‘verschrikkelijke gebeurtenissen in Frankrijk’. Volgens Aalbersberg blijft alertheid ook in Nederland geboden. Hij verwijst naar het rapport van zijn hand dat eerder deze maand verscheen. Een aanslag blijft ook in Nederland voorstelbaar, waarbij de dreiging vooral van eenlingen komt.
4. Wat speelde zich buiten Nice af?
Niet alleen in Nice, maar ook in andere Franse steden en plaatsen waren ongeregeldheden. De politie in Lyon arresteerde een man die zwaaide met een mes, meldt dagblad Le Figaro. Het zou gaan om een aanhanger van de radicale islam die bekend was bij de inlichtingendiensten. In de Parijse voorstad Sartrouville was een vergelijkbaar incident, schrijft Le Parisien. In de Zuid-Franse stad Avignon schoot de politie een man dood die omstanders bedreigde met een wapen. Volgens Franse media was daar geen sprake van een islamitisch motief. Er raakte niemand gewond.
Bij het Franse consulaat in de stad Djedda, Saudi-Arabië is een bewaker neergestoken. Het slachtoffer is gewond, maar buiten levensgevaar. Onduidelijk is of er een verband is met de aanslag in Nice.
Een mogelijke verklaring voor de reeks radicaal-islamitische aanslagen en incidenten is de viering vandaag van de geboortedag van de profeet Mohammed. Daarnaast kwam eerder deze week vanuit diverse islamitische landen, waaronder Turkije, de oproep om Franse producten te boycotten. Ook president Macron ligt onder vuur, omdat hij het recht verdedigt om spotprenten te maken en te tonen.
Een deel van de Nederlandse jihadistische beweging heeft nog steeds de intentie om een terroristische aanslag te plegen. Dat leidt soms zelfs tot concrete plannen. Uit rechts-extremistische hoek komt de mogelijke dreiging van eenlingen.
Telegraaf 08.10.2020
23.09.2020
AD 26.06.2020
Telegraaf 13.05.2020
AD 08.05.2020
Telegraaf 08.05.2020
Een terroristische aanslag in Nederland is dus nog steeds voorstelbaar. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk. Dat blijkt uit het 52ste Dreigingsbeeld van de NCTV.
Opleving van rechts-extremisme
De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld.
De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
AD 02.09.2020
De politie en Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) hadden 2,5 jaar lang een informant in de extreemrechtse partij Nederlandse Volks-Unie (NVU), schrijft NRCdinsdagavond 07.07.2020. De krant sprak met Richard Prein, tot eind vorig jaar een naaste medewerker van NVU-leider Constant Kusters.
Hij werkte van juni 2017 tot eind 2019 als informant. Hij was ‘kringleider’ van de provinciale afdeling van de partij in Noord-Brabant. In 2018 verkozen leden van de NVU hem tot ‘Activist van het jaar’. Terwijl hij extremistische activiteiten organiseerde, hielden de politie en de AIVD toezicht.
Prein gaf de politie en de AIVD onder meer inzicht in de verhouding tussen extreemrechts en Forum voor Democratie en vertelde over dreigende confrontaties tussen linkse en rechtse activisten. Ook infiltreerde hij bij de neonazistische partij Racial Volunteer Force (RVF).
Aanslag synagoge Oekraïne
Een man met een bijl heeft dinsdagochtend geprobeerd toe te slaan in een synagoge in Oekraïne. De beveiliger van de synagoge, van wie het salaris volledig wordt betaald vanuit Nederland, wist het slagwapen met gevaar voor eigen leven afhandig te maken.
De aanslagpleger is weggevlucht en is nog niet opgepakt door de politie. In de synagoge waren vanwege corona maar vier mensen aanwezig. De beveiliger is lichtgewond geraakt aan zijn nek en hand.
Ruim negen maanden na zijn mislukte aanslag op een synagoge in het Duitse Halle, waarbij hij twee mensen doodschoot, staat de vermeende schutter voor de rechter. Stephan Balliet (28) wordt verdacht van tweevoudige moord en 68 pogingen daartoe. ,,Het was allemaal niet zo gepland’’, verklaarde hij tegenover de rechtbank.
De kleine, kale twintiger werd met handen en voeten geboeid door zes zwaar bewapende politiemensen met bivakmutsen op de rechtszaal in Maagdenburg binnengeleid. Het proces gaat gepaard met uiterst strenge veiligheidsmaatregelen, vanwege de extreemrechtse achtergrond van de verdachte. De aanslag op de synagoge geldt, ondanks de mislukking ervan, als een van de zwaarste antisemitische aanvallen in het naoorlogse Duitsland. Balliet handelde vanuit een antisemitische, racistische en xenofobe achtergrond.
Iron March
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
Terrorist Cornelis R.
Een 58-jarige beveiliger van de Haagse vervoerder HTM is woensdag 13.05.2020 door de rechtbank veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Hij krijgt de straf voor het dreigen met een terroristisch misdrijf en verboden wapenbezit.
Tegen de man was door het Openbaar Ministerie (OM) drie jaar onvoorwaardelijk geëist. De straf valt lager uit omdat de rechter van mening is dat de man niet klaar was om zijn plannen tot uitvoer te brengen.
De man vertelde op 30 september 2019 dat hij had “zitten smullen” van de beelden van de aanslagen eerder dat jaar op twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch waarbij in totaal 51 doden vielen.
Veroordeling medeplichtigheid Hashem Abedi zelfmoordaanslag bij de Manchester Arena 2017
De aanslag vond plaats op het moment dat ouders hun kinderen kwamen ophalen. Er vielen 22 doden en ruim tweehonderd mensen, waaronder kinderen, raakten gewond. De aanslag werd later opgeëist door IS.
Sommige ouders huilden volgens BBC News toen ze in de rechtbank vertelden over het verlies van hun kinderen. Ook hielden mensen daar foto’s omhoog van jonge slachtoffers. De moeder van een omgekomen meisje noemde de aanslag een ‘gruwelijke en laffe daad die onze levens voor altijd heeft veranderd’.
Hashem Abedi heeft zijn broer Salman aangemoedigd en geholpen en was daarom al schuldig bevonden aan 22-voudige moord. Voor de 22 moorden was de man al veroordeeld, nu weet hij ook zijn straf.
Volgens een onderzoekscommissie zijn er meerdere fouten gemaakt, meldt The Guardian. “Potentiële kansen om de aanslag te verijdelen, zijn gemist”, zei Dominic Grieve, voorzitter van de onderzoekscommissie ISC.
Enkele fouten die gemaakt zijn:
De Britse inlichtingendienst en de antiterrorismedienst hebben geen actie ondernomen nadat Abedi een bekende extremist had opgezocht in de gevangenis.
De Britse inlichtingendienst heeft Abedi geen reisbeperkingen opgelegd, waardoor hij eenvoudig naar Engeland terug kon vliegen om de aanslag te plegen.
Abedi stond op de lijst om weer gecontroleerd te worden door de inlichtingendienst, maar door langzaam handelen gebeurde dat te laat.
Abedi is nooit doorgeschoven naar het zogenoemde ‘prevent-programma’.
Onderzoeker Grieve: “Dit is onacceptabel. Er zijn fundamentele fouten gemaakt in het behandelen van deze zaak. Deze aaneenschakeling van fouten vraagt om een uitgebreide verantwoording van het ministerie van Binnenlandse Zaken.”
AD 11.07.2020
Syrische asielzoeker vrijgesproken van deelname aan jihadgroep
De Syrische asielzoeker Maher A. is door het gerechtshof in Den Haag 10.07.2020 vrijgesproken van deelname aan een terroristische organisatie. De rechtbank had hem daar eerder nog tot vier jaar cel voor veroordeeld. Volgens justitie maakte A. in Syrië, voordat hij naar Nederland kwam, onderdeel uit van de jihadgroep Jabhat al Nusra. Het Hof stelt nu dat daar geen bewijs voor is.
Maher A. (nu 26) en zijn neef Qusai A. (29) kwamen in 2015, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, als asielzoekers vanuit Syrië naar Nederland en kregen een verblijfsvergunning en woonruimte.
De twee werden eind november 2017 opgepakt in hun respectievelijk woonplaatsen Bergen op Zoom en Arnhem. Justitie startte een onderzoek na een tip van inlichtingendienst AIVD: de twee zouden in Syrië sympathie hebben getoond voor Jabhat al Nusra, een jihadistische groepering die toen gold als het lokale filiaal van terreurgroep Al Qaeda.
Student in Damascus
De rechtbank in Rotterdam veroordeelde de twee neven eind 2018 tot vier en negen jaar cel voor het lidmaatschap van een terroristische organisatie en omdat ze, toen ze in Nederland waren, nog een derde Syrische vriend naar Nederland gesmokkeld zouden hebben. Het gerechtshof zetten vrijdag een streep door de veroordeling van Maher (vier jaar): er is geen bewijs dat hij bij Jabhat al Nusra zat. Volgens zijn advocaat Frederieke Dölle was de Syriër in een deel van de periode helemaal niet in het strijdgebied aanwezig ‘maar als student in Damascus.’
Maher, die al een fors deel van de straf van vier jaar heeft uitgezeten, komt binnenkort vrij. Er loopt nog een procedure over zijn verblijfsvergunning. Bij een veroordeling voor terrorisme wordt die doorgaans ingetrokken, de vrijspraak kan dat veranderen.
De zaak van zijn neef Qusai, die negen jaar cel kreeg, werd gisteren 09.07.2020 aangehouden.
De twee neven waren de eerste Syrische asielzoekers die in Nederland werden veroordeeld omdat ze in de periode voor hun vlucht lid zouden zijn geweest van een jihadistische, terroristische organisatie. Inmiddels zijn er al zeker zeven zaken voor de rechter geweest.
Safiyya Amira Shaikh wilde veel slachtoffers maken met een aanslag op de kathedraal
Levenslang voor Britse IS-aanhanger die aanslag wilde plegen in Londense kathedraal. Een Britse aanhanger van terreurbeweging IS is op 03.07.2020 tot levenslang veroordeeld omdat ze zichzelf wilde opblazen in de bekende St Paul’s Cathedral in Londen.
In de Telegram-groep GreenB1rds, waarvan Shaikh vermoedelijk één van de beheerders was, werden ook Nederlandse doelwitten bedreigd. Zo ging er vorig jaar zomer een gefotoshopte afbeelding rond waarin de St Vituskerk in Hilversum in vlammen opging. ‘We zijn gekomen om jullie af te slachten’, stond erbij.
De 37-jarige vrouw, Safiyya Amira Shaikh, bekeerde zich in 2007 tot de islam en ontwikkelde geleidelijk extreme opvattingen. De politie kon haar in oktober arresteren nadat ze met undercoveragenten, die zich voordeden als moslimextremisten, haar plan had besproken.
Syrische terreurverdachte opgepakt in Fries azc
In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham. Hij blijft de komende twee weken vastzitten, zo heeft de rechter-commissaris vandaag bepaald.
Volgens het Openbaar Ministerie zijn op de kamer van de verdachte in het azc in het Friese Balk verschillende gegevensdragers in beslag genomen.
Binnenhof
‘Terrorist’ op het Binnenhof wilde doodgeschoten worden
Het Openbaar Ministerie (OM) in Den Haag stelt dat de 39-jarige man uit Sneek die in februari 2019 met twee grote keukenmessen over het Binnenhof in Den Haag liep met de intentie om politici dood te steken, ontoerekeningsvatbaar is. De man verkeerde die week in een psychose, verklaart het OM dinsdag.
De 39-jarige Ramon A. uit Sneek, die ervan wordt verdacht dat hij op 8 februari 2019 een terroristische aanslag wilde plegen op het Binnenhof, wilde tijdens zijn daad worden doodgeschoten door de politie. Dat verklaarde de verdachte dinsdag in de rechtbank in Den Haag.
De zaak ging verder op 8 juli 2020, dan vindt de inhoudelijke behandeling plaats.
Twee neonazi’s vast na aanslag op woning activiste in Duitsland
De Duitse politie heeft twee mannen aangehouden die ervan verdacht worden een aanslag te hebben gepleegd op de woning van een 41-jarige vrouw in de buurt van Göttingen (Nedersaksen). Het gaat om rechtsextremisten van 23 en 26 jaar oud. Laatstgenoemde raakte zwaargewond doordat het explosief dat hij in de woning wilde gooien vroegtijdig ontplofte.
Duitser opgepakt voor beramen van aanslag op moslims
De Duitse justitie verdenkt een 21-jarige man uit Hildesheim van het dreigen met een aanslag waarbij doden zouden vallen. In een chatbericht op internet verwees hij naar de rechts-extremistische dader van de aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland. Dat meldt het Openbaar Ministerie.
Hij was volgens het OM van plan moslims te doden. In zijn woning zijn wapens gevonden. Ook vond de politie databestanden met rechts-radicale inhoud. Uit de verklaringen die de man tot nu toe heeft afgelegd, blijkt dat hij al langere tijd met het plan rondliep om een aanslag te plegen. Daarmee wilde hij internationale media-aandacht krijgen.
Een extreme afsplitsing van terreurbeweging IS wint terrein in Nederland. De zogeheten ‘Hazimi-beweging’ geldt als nog extremer dan IS en telt naar schatting bijna honderdaanhangers in Nederland. Zij worden echter veelal over het hoofd gezien door lokale overheden, stelt onderzoeksbureau NTA.
In een rapport waarschuwt NTA, een bureau dat de veiligheidsketen adviseert en als deskundige optreedt in terrorisme-rechtszaken, voor de dreiging vanuit de Hazimi-beweging. Het gaat om een publieksversie van een rapport dat eerder besloten is gedeeld met anti-terrorismediensten.
Nu IS geen eigen staat meer heeft, heeft een deel van de jihadisten IS ingeruild voor de minstens zo gewelddadige afsplitsing, stelt het rapport. De groepering ontleent haar naam aan de Saoedische prediker Ahmad al-Hazimi. Zijn voornaamste boodschap is dat een ieder die afwijkt van de radicaal-islamitische leer, een afvallige is en daarom gedood mag worden.
Wie weigert zo’n persoon tot afvallige te bestempelen, wordt hiermee in de ogen van Hazimi zelf óók afvallige. Dit principe werd vanaf 2015 omarmd door een deel van IS, maar ging de leiding van de terreurorganisatie een stap te ver. Het veroorzaakte een ideologisch conflict, waarna IS veel Hazimi’s doodde of vastzette wegens ‘extremisme’.
Dit lot zou ook acht Nederlandse IS’ers hebben getroffen, die in 2016 in Syrië zijn geëxecuteerd door IS. Dat deze executies hebben plaatsgevonden werd al eerder gemeld, maar de reden waarom is nooit helemaal opgehelderd. NTA zegt nu aanwijzingen te hebben dat de Nederlanders zijn gedood vanwege hun pro-Hazimi standpunten.
De Hazimi-tak profiteert van de ineenstorting van IS. De beweging biedt volgens NTA voormalig IS-strijders een verklaring voor de ondergang van hun kalifaat: omdat IS zich niet meer hield aan de strikte leer, is hun de goddelijke overwinning ontnomen.
Een Marokkaanse-Nederlander geldt als een kopstuk in de internationale Hazimi-beweging. Het gaat om een man die zichzelf ‘Abu Asim’ noemt en in Nederland op vrije voeten is na een eerdere politie-inval. De man beheert diverse pro-Hazimi kanalen op Facebook en de besloten app Telegram. „Hij toont zich in zijn online activiteiten welbespraakt en theologisch onderlegd”, noteren de onderzoekers over hem.
De Hazimi-ideologie is volgens NTA een blinde vlek bij Nederlandse overheidsinstanties die zich op lokaal niveau bezighouden met de re-integratie van voormalig jihadisten in de samenleving. Instanties als het gevangeniswezen, gemeenten, kinderbescherming en hulpverleningsorganisaties begeleiden voormalig jihadisten hierbij.
Als een oud-strijder afstand neemt van IS, zien deze instanties dit als teken dat van hem of haar een minder grote dreiging uitgaat. Maar volgens NTA hoeft dit helemaal geen positieve ontwikkeling te zijn, omdat IS dikwijls wordt ingeruild voor de nog radicalere Hazimi-tak. „De uitspraak ‘ik neem afstand van ISIS’ kan een zeer extreme betekenis hebben, hoewel dit in eerste instantie goed nieuws lijkt”, aldus het rapport.
Omdat het de instanties aan kennis ontbreekt over de Hazimi-ideologie, zijn van heel wat terugkeerders verkeerde risico-inschattingen gemaakt, stelt NTA in een toelichting op het rapport. Met als gevolg dat deze terugkeerders minder scherp in de gaten worden gehouden en hulpverlening de boventoon gaat voeren in hun traject.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft de Hazimi-beweging wel in het vizier. In 2017 schatte de NCTV het aantal Nederlandse Hazimi’s op „enkele tientallen”. Volgens NTA is dit aantal inmiddels gegroeid naar tegen de honderd.
Zeven en negen jaar cel geëist tegen ’zingende terroristen’
Een islamitisch gezang op de Rotterdamse Erasmusbrug zou hun afscheidslied zijn op weg naar het martelaarschap. Justitie eiste woensdag 14.10.2020zeven jaar en negen jaar gevangenisstraf tegen Mouad M. en Ahmed B.. Ze worden ervan verdacht dat ze een aanslag met vuurwapens en explosieven voorbereidden op een politiebureau in Rotterdam.
In de laagstaande zon staat het tweetal op de Erasmusbrug met zicht op de Maas. Een lied over de heilige strijd en het streven naar het paradijs schalt uit de luidspreker van een telefoon.
Een van de mannen filmt, de ander zingt mee. Het filmpje, dat woensdag in de rechtbank Rotterdam werd vertoond, vormt de spil waar het dossier om draait. Mouad en Ahmed stuurden het op naar een man die ze beschouwden als een mede-jihadist.
Mogelijk ging het echter om een FBI- of AIVD-agent die er op uit was om hun extreme ideeën bloot te leggen. Net als in de grote Arnhemse terrorismezaak begon deze zaak met een waarschuwende tip van de AIVD aan de politie. In juni 2018 werden ze aangehouden in Rotterdam-Zuid.
Het duo wilde mogelijk het politiebureau tegenover De Kuip aanvallen. Ze hadden een foto van dat gebouw gemaakt en schreven aan de vermoedelijke geheim agent wat het doel was: ’het slaan van de Nederlandse veiligheid’.
Ahmed B. vergeleek zich met Anis A., die ook een video maakte voor hij een aanslag pleegde in Berlijn. Volgens de mannen was het een onschuldig kinderliedje op een bekende toeristische attractie in Rotterdam. Ze hadden meer foto’s op allerlei locaties in Rotterdam, waaronder het rechtbankgebouw waar ze woensdag terecht stonden. „Ik heb altijd politieauto’s gefotografeerd. Ik vind die kleuren gewoon mooi.”
Justitie beschouwt dat een van de talloze leugens van het tweetal. Sinds hun aanhouding in 2018 hebben ze doorlopend onwaarheden verteld, zegt justitie, over vrijwel alle details van het dossier. De mannen gaven bijvoorbeeld valse namen op en deden zich voor als minderjarige Libische vluchtelingen die elkaar pas kort kenden.
In werkelijkheid zijn ze meerderjarig, afkomstig uit Marokko en kenden ze elkaar al jaren. Beide mannen waren al eerder in het buitenland meermalen veroordeeld voor geweld. B. kreeg drie jaar in Duitsland, M. wordt in Frankrijk verdacht van gewelddadige berovingen van hoogbejaarde dames.
’Zo veel mogelijk slachtoffers’
Het OM denkt dat het duo illegaal in Nederland was om dood en verderf te zaaien. Veel wijst erop dat de mannen serieus bezig waren met het aanslagplan. ’Ik wil wapens en explosieven kopen’, schreef Ahmed B. in een Facebook-chat die door de FBI is onderschept.
’Ik heb plannen met de toestemming van God.’ Het tweetal sprak over over het martelaarschap, dat ze ’zoveel mogelijk slachtoffers wilden maken’ en dat ’het werk nabij was gekomen’. Ze zochten mitrailleurs, 9mm-pistolen en explosieven.
Hun telefoons stonden vol met IS-propaganda, aanslaghandleidingen, zoekopdrachten naar afscheidsvideo’s en agressieve islamitische strijdliederen. Die stuurden ze ook naar familie. Een van de teksten was ’Oh moeder, huil niet om mij als ik val.
Ik ben niet bang voor de dood en mijn wens is om als martelaar om te komen’. De familie hoefde zich geen zorgen te maken, bezwoer Ahmed B. ’God zij geprezen, Hij gaat goed voor jou zorgen in het hoogste paradijs, op het hoogste niveau inshallah, ons lot’.
Mouad M. zei woensdag tegen de rechter: „Ik heb nooit het idee gehad om Nederland iets aan te doen. Nederland heeft mij niets aangedaan. Als ik al een land aan zou vallen, dan in elk geval niet Nederland.” Donderdag komen de advocaten van het tweetal aan het woord.
Ahmed B. wordt ook nog verdacht van een gewelddadige beroving in Rotterdam. Mouad M heeft een fitnessruimte in de gevangenis in Vught vernield tijdens een driftaanval. Hij werd aangemoedigd en geholpen door Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. Schade: 34.000 euro.
Jihadist krijgt 28 jaar voor hameraanval op Franse agent
Een aanhanger van terreurbeweging Islamitische Staat is schuldig bevonden aan een aanval met een hamer op een politieman in Parijs. De 43-jarige man uit Algerije kreeg woensdag 14.10.202028 jaar celstraf opgelegd.
Farid Ikken, een voormalige journalist die na een verblijf in Zweden in 2014 in Frankrijk ging studeren, viel in juni 2017 bij de Notre-Dame Frankrijk een agent aan met een hamer. De politieman dook weg en liep slechts lichte verwondingen aan zijn hoofd op. Hij schoot Ikken in de borst.
„Dit is voor Syrië”, schreeuwde de man tijdens zijn aanval. Hij zei tegen de rechter dat hij niet de bedoeling had iemand te doden, maar „symbolisch geweld” wilde plegen als vergelding voor Frankrijks deelname aan luchtaanvallen op Raqqa in Syrië en Mosul in Irak.
Ikken heeft trouw gezworen aan IS, dat het in deze steden enige tijd voor het zeggen had. Het voelde volgens hem goed om iets te doen voor zijn „moslimbroeders.”
De opgelegde straf was het maximum dat de aanklager kon eisen.
Tegen laatstgenoemde was twintig jaar cel geëist, omdat hij volgens het OM tijdens zijn aanhouding in Weert op agenten probeerde schieten. Dat mislukte, mogelijk omdat het vuurwapen door de politie onklaar was gemaakt. Maar volgens de rechtbank kan niet worden vastgesteld dat A. de trekker van zijn wapen overhaalde.
Vier verdachten werden in september 2018 opgepakt op een vakantiepark in Weert, waar ze in het bijzijn van politie-infiltranten bomvesten pasten en met onklaar gemaakte kalasjnikovs oefenden. De andere twee verdachten zijn opgepakt op thuisadressen in Arnhem.
Eén van de verdachten stond tot vijf jaar geleden bekend als een kickbokstalent. RTL Nieuws sprak met de eigenaar van de boksschool waar Morad M. vanaf zijn vijftiende trainde. “Hij was een wereldtalent”, alleen dat geloof nekte hem, jammer genoeg.
AD 09.10.2020
De rechtbank in Rotterdam heeft donderdagmiddag 08.10.2020 zes mannen uit Arnhem en de regio Rotterdam met straffen tot 17 jaar cel veroordeeld. De groep jihadisten bereidde volgens de rechtbank een grote aanslag voor op een festival in Nederland. De rechtbank is ook kritisch over de rol van inlichtingendienst AIVD in het onderzoek.
De groep werd in september 2018 opgepakt kort nadat vier van hen met bomvesten en kalasjnikovs aan het oefenen waren in een vakantiehuisje in Weert. De wapens waren echter onklaar gemaakt, de leveranciers waren undercoveragenten van de politie.
Volgens het OM ging het om ‘een aanslag zoals Nederland die nog nooit heeft gezien, geïnspireerd op wat er is gebeurd in Parijs’, stelde officier van justitie Ferry van Veghel eerder tijdens het proces. ,,Hoe was Nederland geraakt als dit niet was voorkomen? Ons land is nooit eerder zo dicht bij zo’n grote aanslag geweest.” Het OM eiste deze zomer lange celstraffen. De straffen van de rechter vallen voor Hardi N. en Wail el A. lager uit.
De advocaat van hoofdverdachte Hardi N., Serge Weening, stelde tijdens het proces dat zijn cliënt is uitgelokt. Niet door de undercoveragenten van de politie, maar wel door een daaraan voorafgaande undercoveroperatie van inlichtingendienst AIVD. Die geheim agenten zouden Hardi N. hebben gestuurd en aangemoedigd om plannen voor een aanslag op te zetten. De rechtbank ging daar vandaag niet in mee. Het zal tijdens het onvermijdelijke hoger beroep wel wederom aan de orde komen.
Kritiek op AIVD
Wel is de rechter kritisch over de rol van de AIVD. Hij zegt dat er ‘sterke aanwijzingen zijn’ dat dat de twee personen waar Hardi contact mee had voordat het politieonderzoek begon banden hadden met de AIVD. Die twee mannen lijken Hardi ook niet te hebben uitgelokt, maar ‘ze hebben zich wel bemoeid met het politieonderzoek door contact te houden met Hardi’. ,,Het handelen van de AIVD was daarmee niet toegestane beïnvloeding.”
Die niet toegestane beïnvloeding van de AIVD heeft consequenties. De rechtbank vindt het niet genoeg om het OM niet ontvankelijk te verklaren. Ook is ‘het recht op eerlijk proces niet heel erg geschonden’. ,,Wel is er sprake van een beperkte strafvermindering voor Hardi.” De eis was 18 jaar cel, de straf 17 jaar cel.
Advocaat Serge Weening heeft maandag 24.08.2020 voor de rechtbank van Rotterdam gezegd dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Hardi N. heeft aangezet tot het plegen van een aanslag in Nederland. Volgens Weening werd zijn cliënt dusdanig beïnvloed dat van uitlokking gesproken kan worden.
Volgens Weening gaat het om “misbruik van de bevoegdheden van de AIVD” en leidt dit tot de conclusie dat het OM niet het recht had om N. te vervolgen.
Hardi N., hoofdverdachte in de strafzaak rond een Arnhemse terreurcel, had geen zelfstandige plannen voor het plegen van een terroristische aanslag. Zijn bereidheid een aanslag te plegen is ontstaan door undercoveragenten van de AIVD, die N. heeft uitgelokt. „Uiteindelijk heeft de AIVD dit gevaar dus zelf in het leven geroepen”, betoogde N.’s advocaat Serge Weening maandag voor de rechtbank in Rotterdam.
Telegraaf 25.08.2020
In juni 2020 eiste het Openbaar Ministerie achttien jaar cel tegen de 36-jarige N., die met vijf medeverdachten terechtstaat. Het OM meent dat met het oprollen van de terreurcel – in september 2018 – Nederland is ontsnapt aan een bloedige jihadistische aanslag die is te vergelijken met die in Parijs in november 2015.
Wanneer de rechtbank uitspraak doet, is nog niet bekend.
Terreurverdachte Wail el A. (22) wist volgens zijn advocaat al dat zijn wapen onklaar was gemaakt toen hij tijdens de arrestatie van de Arnhemse terreurgroep in Weert het wapen richtte op het arrestatieteam. Hij had geen opzet de politie te doden, betoogde de raadsvrouw dinsdag 23.06.2020 in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam.
Volgens het Openbaar Ministerie heeft El A. geprobeerd politieagenten te vermoorden bij zijn aanhouding in Weert. Daarom is tegen hem twintig jaar gevangenisstraf geëist, twee jaar meer dan tegen hoofdverdachte Hardi N. die wordt verdacht van het leiden van de terreurcel.
Justitie eist celstraffen tot twintig jaar tegen de zes Arnhemse terreurverdachten die worden verdacht van het voorbereiden van een aanslag op een festival in Nederland.
Telegraaf 20.06.2020
De officier van justitie formuleerde vanmiddag de strafeisen aan het slot van een 5,5 uur durend requisitoir in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam. Verdachte Wail el A. kreeg de hoogste straf van twintig jaar te horen. Dat komt omdat hij ook wordt verdacht van poging tot moord.
AD 20.06.2020
Hij richtte een (onklaar gemaakt) wapen op de politie tijdens de arrestatie in september 2018 bij een vakantiepark in Weert. Tegen hoofdverdachte Hardi N. is achttien jaar geëist. Zijn compagnon Nadeem S., net zoals Hardi N. als eens eerder veroordeeld voor een jihadistisch misdrijf, kreeg een eis van vijftien jaar te horen. De IS-sympathisant keurt de Nederlandse democratie af en ziet moslims die dat niet doen als afvalligen.
Telegraaf 13.06.2020
‘Gay Pride was doel van aanslag met bomvesten en kalasjnikovs’
Een aanslag plegen in Nederland? Nee, zeggen de verdachten in het grote terrorismeproces tegen zes Arnhemmers, we waren alleen op zoek naar wapens of wilden uitreizen naar Syrië. Justitie stelt dat ze wel degelijk bezig waren met het plannen van een grote aanslag. Ze hadden onder meer de Gay Pride in Amsterdam in het vizier.
Het Openbaar Ministerie stelde bij de aanhouding van de zes mannen, op 27 september 2018, ‘een grote aanslag in Nederland te hebben voorkomen’. ,,Het plan was vermoedelijk om met bomvesten en kalasjnikov (AK47’s) een aanslag te plegen op een evenement en op een andere plaats een autobom tot ontploffing te brengen’’, aldus justitie.
Harde clash in rechtszaal terreurzaak: ‘Complotgekkie? Dat is niet ver naast de waarheid’
Vrijdag 12.06.2020 ging het proces tegen zes mannen verder die verdacht worden van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland. Plannen die voorkomen konden worden dankzij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Of werden de mannen juist door hen uitgelokt?
De beelden die eind september 2018 naar buiten komen zijn spectaculair. leden van de landelijke eenheid lopen in Weert met getrokken wapens op een wit busje af waar vier van de verdachten inzitten. Tegelijkertijd valt er in Arnhem een arrestatieteam binnen.
De eerste zittingsdag10.06.2020 van de Arnhemse terreurzaak is afgebroken vanwege technische problemen met de geluidsinstallatie in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam. Het omvangrijke proces gaat vrijdag verder.
Het is één van de grootste en spectaculairste Nederlandse terreurprocessen van deze eeuw: de zaak tegen de zes mannen die volgens justitie in 2018 met bomvesten en kalasjnikovs een grote aanslag wilden plegen in Nederland. Het leidde tijdens de eerste inhoudelijke zitting vanmorgen direct tussen een harde confrontatie tussen het Openbaar Ministerie en de advocaat van hoofdverdachte Hardi N. over een zoekgeraakte telefoon.
Al snel blijkt dat de groep in de val is ingelopen door een ingenieus opgezette undercoveractie van de politie. Twee politie-infiltranten leggen in april 2018 contact met Hardi N. Dat doen ze nadat de politie een tip krijgt van inlichtingendienst AIVD dat Hardi op zoek is naar wapens voor een aanslag.
De undercoveragenten doen zich voor als tussenpersoon en wapenleverancier. Uiteindelijk komen vier mannen, waaronder Hardi, en de twee agenten samen in een bungalow op een vakantiepark in Weert. Daar krijgen de vier kalasjnikovs en bomvesten overhandigd, waar ze direct mee trainen. Wat ze niet weten is dat het huisje vol hangt met camera’s en afluisterapparatuur en dat de wapens onklaar zijn gemaakt. Als de groep het vakantiepark verlaat, worden ze opgepakt.
Wat gedurende de voorafgaande zittingen onduidelijk is gebleven is welke rol geheime dienst AIVD speelde in de jaren voordat ze aan de politie doorgaf dat Hardi N. op zoek ging naar wapens. De jihadist werd waarschijnlijk al sinds zijn vrijlating in de gaten gehouden door de dienst. Ook had hij online contact met ene Abu Hajar, vermoedelijk een undercoveragent van de AIVD. Hardi N. beschuldigt die geheim agent van uitlokking. ,,Hij heeft het zaadje in mijn hart gepland.”
Lees de tweets van verslaggever Cyril Rosman uit de rechtbank terug; Tweets door @cyrilrosman
‘Spil in opgerolde terreurgroep ronselde jongeren bij jeugdinstellingen’
Het is 25 april 2018 als er een e-mail in de inbox van Hardi N. uit Arnhem plopt. ,,Moge Allah je belonen en jij je standvastig tonen. We werken aan je verzoeken. Ik zal snel bericht krijgen over de kaarsen op de cake voor je feestje. Maak een nieuw mailadres aan voor deze gelegenheid. Moge Allah ons kracht geven.”
Volgens RTL deed de politie uitgebreid onderzoek naar hem. In de zomer van 2018 begeleidde hij via een uitzendbureau kwetsbare kinderen in de jeugdzorg. Twee medewerkers zouden tegen de politie hebben verklaard dat hij tijdens zijn werk heeft geprobeerd mensen te bekeren tot de islam.
Verijdelde aanslag
In 2016 kreeg Hardi N.anderhalf jaar gevangenisstraf voor het voorbereiden van terroristische misdrijven. Die straf werd in 2017 in hoger beroep omgezet in drie maanden en bijna twee jaar voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaar. Toen hij in september 2018 werd opgepakt voor het plannen van een aanslag op een groot evenement was die proefperiode nog niet voorbij.
Ex-techniekstudent Abdulkadir Ü naar Syrië gereisd om zich aan te sluiten bij Al-Qaeda
Justitie heeft tegen een 26-jarige Vlaardinger zeven jaar celstraf geëist omdat hij een aanslag voorbereidde met drones of raketten.
Volgens het OM is de ex-techniekstudent Abdulkadir Ü naar Syrië gereisd om zich aan te sluiten bij Al-Qaeda. Terug in Nederland zocht hij naar informatie om de strijd hier voort te zetten.
Hij wilde drones bouwen en anti-vliegtuigraketten. Hij was zeer geïnteresseerd in gifgas, ontstekers en het uitschakelen van vliegtuigen en had een handleiding ‘How to build your own bazooka’. Ook stelde hij op internet veel over dat hij verlangde naar een martelaarsdood.
AD 05.06.2020
Taakstraf voor Brabander die met Koerden optrok tegen terreurgroep IS
Voor het eerst is een Nederlander bestraft die met de Koerden optrok tégen terreurgroep IS. Brabander Devin P. werd vandaag door de rechtbank van Rotterdam veroordeeld tot een taakstraf van 240 uur en zes maanden voorwaardelijke celstraf.
AD 19.06.2020
Dat is beduidend lager dan de eis van het Openbaar Ministerie.
De Brabander reisde vlak voor kerst 2016 af naar het Koerdische deel van Syrië en sloot zich daar aan bij de YPG, een Koerdische militie die voorop ging in de strijd tegen IS. Die terroristische organisatie had toen nog een groot grondgebied in Syrië en Irak in handen.
Devin kon het niet langer aanzien: de gruwelen die IS aanrichtte in Syrië en Irak. De moorden, de vrouwen die als seksslavinnen werden gehouden. ,,Ik wilde er burgers gaan helpen’’, zei hij twee weken geleden in de Rotterdamse rechtbank. Devin heeft zelf één ouder van Koerdische afkomst.
De Brabander vertelde eerder aan deze site dat hij zich, na een militaire training, aansloot bij een medische eenheid. De Brabander was verantwoordelijk voor de ordehandhaving rond die eenheid. Hij zegt wel wapens (als een AK-47) te hebben gedragen, maar niet te hebben gevochten.
Hij heeft zelf meerdere foto’s waarop hij met wapens poseert op Facebook gezet. ,,Ik was er om mensen te helpen. Ik ben een Brabantse Koerd en ben trots op wat ik heb gedaan.” Na een half jaar keerde hij weer terug naar Nederland. Pas in januari 2018 2020 werd hij door de politie aangehouden en twee dagen vastgehouden.
Wapens op facebook
,,Ik droeg een wapen, er zijn zat foto’s waarop dat te zien is. Die heb ik zelf ook op Facebook gezet. Maar dat was voor zelfverdediging, voor als IS de medische eenheid zou aanvallen. Ik was bij de unit in de periode dat er werd gevochten om de Tabqa-dam, uiteindelijk hebben de Koerden die op IS heroverd. Maar ik heb mijn geweer niet nodig gehad om te vechten, wel ben ik door scherpschutters beschoten.
Sjoerd
Op het tafeltje naast de bank waarop Devin al twee uur zit te vertellen, staat een foto van een lachende, saluerende man in uniform. Het is de Nederlander Sjoerd H.. Ook hij meldde zich aan bij de YPG, maar Sjoerd kwam begin dit jaar om bij, naar verluidt, een IS-aanslag met een autobom. ,,Met zijn dood heb ik het nog moeilijk.
Andere Nederlanders bij de Koerden
De bekendste Nederlandse YPG-‘strijder’ is de Fries Jitse Akse. Hij vertelde sluipschutter te zijn geweest en meerdere IS-strijders te hebben doodgeschoten. Het OM seponeerde de zaak tegen hem omdat er geen bewijs te vinden was voor zijn beweringen.
In 2014 werd bekend dat drie leden van motorclub No Surrender enkele weken met de Koerden in Irak, de Peshmerga, meevochten. Voor zover bekend zijn zij daarvoor niet vervolgd. Ook dook er eind vorig jaar een Nederlander in het gebied op, die gekleed ging in een shirt met het logo van ADO Den Haag.
AD 23.05.2020
Jihadisten ook steeds vaker vervolgd voor oorlogsmisdrijven
Europese jihadisten die terugkeren uit het strijdgebied in Syrië en Irak worden in toenemende mate niet alleen vervolgd voor hun lidmaatschap van IS, maar ook voor oorlogsmisdrijven als plunderingen en het inzetten van kindsoldaten. Ook het Nederlandse OM ‘is daarop aan het focussen’.
Het extra vervolgen voor oorlogsmisdrijven kan leiden tot celstraffen die jaren hoger uitvallen. ,,Het verhoogt de kans dat er gerechtigheid wordt gedaan aan de slachtoffers”, zo stelt Eurojust, de Europese samenwerking van Openbaar Ministeries, in een rapport dat vandaag verschijnt.
Plunderen en slavernij
In Duitsland lopen nu meerdere zaken tegen teruggekeerde IS’ers die in Syrië en Irak Jezidi-vrouwen en kinderen als slaven hielden. Ook Nederlandse jihadisten zijn daar mogelijk bij betrokken geweest. Duitse vrouwen zijn veroordeeld voor plundering: het wonen in een huis van mensen die door de oorlog hebben moeten vluchten.
Dat kan van toepassing zijn op veel Europese jihadisten: zij trokken in Syrië vaak in verlaten, nog gemeubileerde woningen. Weer een andere Duitse vrouw werd veroordeeld voor lidmaatschap van IS én voor het feit dat ze haar 7-jarige zoon naar een trainingskamp van IS had gestuurd om te leren met wapens om te gaan. Ze maakte hem daarmee een kindsoldaat. De vrouw kreeg vijf jaar en drie maanden cel.
In Nederland is tot nu toe één teruggekeerde Nederlandse Syriëganger ook voor oorlogsmisdrijven veroordeeld. Oussama A. uit Utrecht poseerde in Syrië lachend bij een gekruisigd lijk, de foto werd gedeeld op Facebook. De Utrechter kreeg 7,5 jaar cel, waarvan 2,5 voor het poseren bij het lijk: een oorlogsmisdrijf.
Ook worden er in Nederland enkele Syrische asielzoekers vervolgd voor betrokkenheid bij moordpartijen in het strijdgebied. Zij kwamen als oorlogsvluchteling naar Nederland, maar er doken later videobeelden op waaruit zou blijken dat ze bij oorlogsmisdaden zijn betrokken.
Duitse IS-aanhanger wilde moskeeën en Turks consulaat opblazen
Op 8 mei 2020 werd de 25-jarige Muharrem D. per toeval in een trein in de deelstaat Beieren aangehouden. Duitsland is mogelijk ontsnapt aan een reeks terreuraanslagen.
Een man die twee weken geleden werd opgepakt voor vernielingen en brandstichting bij Turkse winkels, had vergaande plannen voor bomaanslagen op Turkse doelen in Duitsland, waaronder moskeeën en een consulaat. De verdachte, een aanhanger van terreurbeweging Islamitische Staat, heeft sinds zijn arrestatie meerdere bekentenissen afgelegd.
AD 22.05.2020
Celstraf van 21 jaar geëist tegen Noorse moskeeschutter
De met vuurwapens bewapende Noor viel in augustus vorig jaar de moskee aan in Bærum, zo’n 20 kilometer ten westen van hoofdstad Oslo. Het lukte de twintiger niet daar iemand te doden of ernstig te verwonden. Hij begon wel te schieten, maar een 65-jarige gelovige wist zijn wapens af te pakken.
De 22-jarige Philip Manshaus had racistische motieven. De Noor liep het islamitische geloofshuis binnen met vuurwapens, maar werd snel overmeesterd en aangehouden. Vlak daarvoor vermoordde Manshaus thuis zijn 17-jarige stiefzus omdat zij van Chinese afkomst was.
Tegen de 22-jarige Noor die bekend heeft dat hij vorig jaar het vuur opende in een moskee in de buurt van Oslo was woensdag al een celstraf van 21 jaar geëist. De rechts-extremist staat terecht voor moord en het plegen van een terreurdaad.
Philip Manshaus liep in augustus 2019 met geweren de al-Noor-moskee in Baerum naar binnen, om volgens de openbaar aanklagers „zoveel mogelijk moslims” te vermoorden. Het werd geen bloedbad omdat in het gebouw slechts drie gelovigen aanwezig waren. Een van hen was in staat om de aanvaller te overmeesteren. Niemand kwam om het leven.
Niemand kwam om het leven. Later werd in het huis van Manshaus zijn zeventienjarige stiefzus dood gevonden, die met kogels om het leven werd gebracht.
Christchurch
Manshaus zou zijn geïnspireerd door de terroristische aanslag op twee moskeeën in Christchurch, Nieuw-Zeeland. Daarbij schoot een rechts-extremist 51 mensen dood. Die zou op zijn beurt een bewonderaar zijn geweest van de Noor Anders Breivik, die in 2011 meer dan zeventig mensen vermoordde. Hij werd daarvoor tot 21 jaar cel veroordeeld, de maximumstraf in Noorwegen, die overigens wel verlengd kan worden.
De politie heeft donderdagochtend 14.05.2020 een 46-jarige man uit Amsterdam aangehouden die ervan verdacht wordt twee maanden geleden een een verdacht pakketje voor de deur van het Joodse restaurant HaCarmel in Amsterdam Zuid te hebben gelegd.
Vanwege het verdachte pakket werd de nabije omgeving van het restaurant aan de Amstelveenseweg op 15 januari 2020 urenlang afgezet. Omwonenden moesten prompt hun woning verlaten. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) kwam ter plaatse en onderzocht het pakket, mede omdat het betreffende restaurant al vaker doelwit is geweest van bedreigingen en vernielingen.
Restauranteigenaar Daniël Baron werd over de aanhouding ingelicht en is opgelucht. Volgens hem gaat het om een verdachte zonder vast woonadres. „Dit is goed nieuws. Hopelijk blijft hij lang vastzitten. Volgende week heb ik een ontmoeting met de burgemeester.”
Etensresten
Het was niet de eerste keer dat dit restaurant doelwit was van zulke acties. Zo werden vorige week nog de ruiten van het restaurant ingeslagen. Toen kon de politie een 31-jarige man op heterdaad aanhouden. Hij wordt verdacht van vernieling en brandstichting.
Die 31-jarige verdachte sloeg in december 2017 ook al een ruit in. Hij werd toen veroordeeld tot zes weken gevangenisstraf, een schadevergoeding van 500 euro en een locatieverbod van twee jaar.
Het betreft overigens een andere verdachte dan de 31-jarige Palestijns-Syrische vluchteling Saleh A., die vorige week werd aangehouden bij hetzelfde restaurant op verdenking van vernieling en brandstichting. Hij stak ter plaatse een Israëlische vlag in de brand. Eerder werden ook de ramen ingegooid en besmeurd met smurrie. Er zijn daarom, na lang aandringen van het restaurant, politiecamera’s in de omgeving opgehangen.
Binnen de Joodse gemeenschap heerst veel onbegrip over het handelen van politie en justitie rond de zaak HaCarmel, meldt het Nieuw Israëlietisch Weekblad donderdag. „Bij alle aandacht voor de Holocaust lijkt de veiligheid van de Joodse gemeenschap hier en nu maar al te gemakkelijk te worden vergeten”, schrijft het Joodse blad.
Twee Duitse politieagenten hebben vlak voor de aanslag op een synagoge in Halle, in oktober vorig jaar, het pad gekruist van de schutter. Ze zagen hem vanuit hun auto op weg naar hun werk en passeerden de in een donkergroen gevechtstenue geklede man zelfs op minder dan tien meter. Een van de twee dienders zag dat hij een mobieltje op zijn helm had bevestigd, meldt weekblad Stern op basis van eigen onderzoek. Er vielen twee doden.
De agenten van 28 en 29 jaar, gekleed in hun dagelijkse kloffie en ongewapend, zagen zowel de man als diens fout geparkeerde wagen. Ze constateerden ook dat de ongeveer 1.80 meter lange, blanke dertiger een helm droeg. De oudste van de twee zag zelfs dat daarop een mobieltje was bevestigd.
Bloedbad
De video, die hij op sociale media plaatst en 35 minuten livestreamt op videosite Twitch, bevat duidelijke verwijzingen naar een antisemitisch en extreemrechts motief, verklaarden bronnen dichtbij het onderzoek tegenover Der Spiegel. Zo scheldt de twintiger herhaaldelijk tegen ‘Joden’ en ‘Kanaken’ (Duitsers met wortels in Turkse, Arabische of Zuid-Europese landen, red.).
Voor de aanval publiceerde de schutter een antisemitisch manifest, waarin hij aankondigde ‘zoveel mogelijk anti-blanken’ te willen doden. Bij voorkeur Joden, zo melden Duitse media. ‘Zij zijn de schuld van alles.’ In het schrijfsel wordt ook expliciet de synagoge van Halle (Saksen-Anhalt) genoemd als doelwit.
Aanklacht
Het federale parket in Karlsruhe maakte eind april bekend dat verdachte Stephan B. (27) uit Eisleben, zo’n 30 kilometer van Halle,in beschuldiging was gesteld wegens tweevoudige moord en meerdere pogingen daartoe. Volgens de aanklacht plande B. op 9 oktober 2019 vanuit ‘een antisemitisch, racistisch en xenofoob sentiment een aanslag op 68 medeburgers met het joodse geloof’. Hij wordt ook beschuldigd van zware roofzuchtige afpersing en opruiing en moet terechtstaan voor de hogere regionale rechtbank in Naumburg.
Duitse politie vindt wapenarsenaal en explosieven bij ‘extreemrechtse’ elitesoldaat
Een lid van het elitekorps van het Duitse leger is vanmiddag 13.05.2020gearresteerd in de deelstaat Saksen. Dit na de vondst van een grote hoeveelheid vuurwapens, munitie en explosieven bij zijn woning. De arrestatie volgde op een tip van de militaire inlichtingendienst die hem in de gaten hield vanwege zijn extreemrechtse sympathieën.
De federale recherche viel de ‘leefomgeving’ van de 45-jarige onderofficier vanmorgen binnen. Waar dat gebeurde, is niet bekendgemaakt. Alleen dat de inval plaatsvond in de regio Noord-Saksen, niet zo ver van de steden Leipzig en Dresden. Volgens Der Spiegel werd onder andere een AK-47 (automatisch aanvalsgeweer, ook wel Kalasjnikov genoemd) en een grote hoeveelheid zogenoemde plastic explosieven in beslag genomen.
Het Openbaar Ministerie in Dresden opende tegen de verdachte een onderzoek wegens inbreuken op de wetgeving betreffende de controle op oorlogswapens.
De Duitse militaire inlichtingendienst had de recherche in Saksen begin dit jaar al getipt over een mogelijk wapenarsenaal in de woning van de sergeant-majoor. Die was in beeld gekomen tijdens een onderzoek naar extreemrechtse ‘elementen’ binnen het elitekorps KSK (Kommando Spezialkräfte). Dat onderzoekt loopt sinds 2017.
Extreemrechts netwerk
De Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer, die op de hoogte was van de inval, kondigde vanmiddag alvast een strenge procedure aan tegen het KSK-lid. ,,Hij zal geen uniform meer dragen en het Bundeswehr-terrein niet meer opkomen’’, zei ze in het parlement in Berlijn. De bewindsvrouwe sprak opnieuw over de mogelijkheid dat zich binnen de grotendeels geïsoleerde elite-eenheid een extreemrechts netwerk zou hebben kunnen vormen.
Het aantal Duitse soldaten verdacht van rechts-extremisme steeg vorig jaar flink.
AD 13.05.2020
Voorbereiden aanslag Algerijnse IS-fan uit Groningen
Justitie eist drie jaar celstraf tegen een AlgerijnseIS-fan uit Groningen vanwege het voorbereiden van een aanslag en lidmaatschap van IS. Hij had een foto van een viaduct in Groningen waarop een explosie was gephotoshopt.
Telegraaf 12.05.2020
Onder de naam ’Generaal S’ chatte de man met Syriëgangers. Daarin zei hij dat ’het afslachten van ongelovigen beter is dan al het andere in deze wereld’. Bovendien bezat hij een geladen pistool en veel IS-materiaal, waaronder bomhandleidingen en foto’s. „We zijn inmiddels toch echt wel wat gewend”, zei de officier van justitie, „maar de onthoofdingsfilmpjes op de telefoon van verdachte waren echt gruwelijk.”
Plannen aanslag Barcelona Spanje
De Spaanse politie heeft in Barcelona een man opgepakt die plannen zou hebben gesmeed om een terreuraanslag te plegen. Volgens de autoriteiten heeft de verdachte mogelijk banden met de terreurgroep Islamitische Staat (IS).
Volgens de Guardia Civil is de Marokkaanse verdachte intens geradicaliseerd. Hij kwam in beeld in een gezamenlijk onderzoek met de Marokkaanse en Amerikaanse veiligheidsdiensten. „De verdachte was van plan om een terroristische aanslag te plegen, waarvan de details onbekend zijn”, liet de Spaanse militaire politie vrijdag in een verklaring weten.
De Deense politie en veiligheidsdienst stellen een terroristische aanslag in het land verijdeld te hebben. Er is één verdachte aangehouden. De man zou hebben geprobeerd wapens en munitie te krijgen om een aanslag te plegen en zijn geïnspireerd door ‘militant islamisme’.
De politie in Denemarken heeft al eerder rond de twintig arrestaties verricht vanwege voorbereidingen van een terroristische aanslag. Dat gebeurde na doorzoekingen op diverse plekken in het land. De verdachten probeerden aan explosieven en vuurwapens te komen, zegt de politie die samen met de Deense inlichtingendienst een persconferentie gaf.
Neonazi Stephan E. aangeklaagd voor moord op Duitse politicus Lübcke
De 46-jarige neonazi Stephan E. is aangeklaagd voor de moord op de Duitse CDU-politicus Walter Lübcke. Die werd in juni vorig jaar voor zijn huis in Ischta doodgeschoten. De moord veroorzaakte een schok in heel Duitsland.
Verder wordt E. ook poging tot moord op een Iraakse vluchteling ten laste gelegd.
Walter Lübcke kreeg landelijke bekendheid nadat een video van hem viral was gegaan waarin hij het ruimhartige vluchtelingenbeleid van bondskanselier Merkel verdedigt. Hij zei op een informatiebijeenkomst over een vluchtelingenopvang dat in Duitsland bepaalde waarden belangrijk zijn en dat het eenieder die deze waarden niet onderschrijft vrij staat om het land te verlaten.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Jihadisme
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
Telegraaf 30.04.2020
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
MSN 08.06.2020 Een afsplitsing van terreurbeweging IS wint terrein in Nederland. De zogeheten ‘Hazimi-beweging’ geldt als nog extremer dan IS en telt naar schatting bijna honderd aanhangers in Nederland. Zij worden echter veelal over het hoofd gezien door lokale overheden, stelt onderzoeksbureau NTA.
In een rapport waarschuwt NTA, een bureau dat de veiligheidsketen adviseert en als deskundige optreedt in terrorisme-rechtszaken, voor de dreiging vanuit de Hazimi-beweging. Het gaat om een publieksversie van een rapport dat eerder besloten is gedeeld met anti-terrorismediensten.
Nu IS geen eigen staat meer heeft, heeft een deel van de jihadisten IS ingeruild voor de minstens zo gewelddadige afsplitsing, stelt het rapport. De groepering ontleent haar naam aan de Saoedische prediker Ahmad al-Hazimi. Zijn voornaamste boodschap is dat een ieder die afwijkt van de radicaal-islamitische leer, een afvallige is en daarom gedood mag worden.
Wie weigert zo’n persoon tot afvallige te bestempelen, wordt hiermee in de ogen van Hazimi zelf óók afvallige. Dit principe werd vanaf 2015 omarmd door een deel van IS, maar ging de leiding van de terreurorganisatie een stap te ver. Het veroorzaakte een ideologisch conflict, waarna IS veel Hazimi’s doodde of vastzette wegens ‘extremisme’.
Dit lot zou ook acht Nederlandse IS’ers hebben getroffen, die in 2016 in Syrië zijn geëxecuteerd door IS. Dat deze executies hebben plaatsgevonden werd al eerder gemeld, maar de reden waarom is nooit helemaal opgehelderd. NTA zegt nu aanwijzingen te hebben dat de Nederlanders zijn gedood vanwege hun pro-Hazimi standpunten.
De Hazimi-tak profiteert van de ineenstorting van IS. De beweging biedt volgens NTA voormalig IS-strijders een verklaring voor de ondergang van hun kalifaat: omdat IS zich niet meer hield aan de strikte leer, is hun de goddelijke overwinning ontnomen.
Een Marokkaanse-Nederlander geldt als een kopstuk in de internationale Hazimi-beweging. Het gaat om een man die zichzelf ‘Abu Asim’ noemt en in Nederland op vrije voeten is na een eerdere politie-inval. De man beheert diverse pro-Hazimi kanalen op Facebook en de besloten app Telegram. „Hij toont zich in zijn online activiteiten welbespraakt en theologisch onderlegd”, noteren de onderzoekers over hem.
De Hazimi-ideologie is volgens NTA een blinde vlek bij Nederlandse overheidsinstanties die zich op lokaal niveau bezighouden met de re-integratie van voormalig jihadisten in de samenleving. Instanties als het gevangeniswezen, gemeenten, kinderbescherming en hulpverleningsorganisaties begeleiden voormalig jihadisten hierbij.
Als een oud-strijder afstand neemt van IS, zien deze instanties dit als teken dat van hem of haar een minder grote dreiging uitgaat. Maar volgens NTA hoeft dit helemaal geen positieve ontwikkeling te zijn, omdat IS dikwijls wordt ingeruild voor de nog radicalere Hazimi-tak. „De uitspraak ‘ik neem afstand van ISIS’ kan een zeer extreme betekenis hebben, hoewel dit in eerste instantie goed nieuws lijkt”, aldus het rapport.
Omdat het de instanties aan kennis ontbreekt over de Hazimi-ideologie, zijn van heel wat terugkeerders verkeerde risico-inschattingen gemaakt, stelt NTA in een toelichting op het rapport. Met als gevolg dat deze terugkeerders minder scherp in de gaten worden gehouden en hulpverlening de boventoon gaat voeren in hun traject.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft de Hazimi-beweging wel in het vizier. In 2017 schatte de NCTV het aantal Nederlandse Hazimi’s op „enkele tientallen”. Volgens NTA is dit aantal inmiddels gegroeid naar tegen de honderd.
NU 13.05.2020 Een 58-jarige beveiliger van de Haagse vervoerder HTM is woensdag door de rechtbank veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Hij krijgt de straf voor het dreigen met een terroristisch misdrijf en verboden wapenbezit.
Tegen de man was door het Openbaar Ministerie (OM) drie jaar onvoorwaardelijk geëist. De straf valt lager uit omdat de rechter van mening is dat de man niet klaar was om zijn plannen tot uitvoer te brengen.
De man vertelde op 30 september 2019 dat hij had “zitten smullen” van de beelden van de aanslagen eerder dat jaar op twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch waarbij in totaal 51 doden vielen.
Op de mededeling dat er over tien tot twintig jaar steeds meer moslims zullen zijn, reageerde de verdachte vervolgens tegen collega’s met de opmerking: “Dat is mooi, dan hoef ik niet te mikken.” Deze uitlatingen moeten volgens de rechter worden opgevat als het dreigen met een terroristisch misdrijf.
De man werd nog diezelfde avond aangehouden voor bedreiging. Toen zijn woning werd doorzocht, vond de politie, naast de vijf vergunde vuurwapens en bijbehorende munitie, illegale vuurwapens en munitie. De wapenvergunning van de man werd daarom ingetrokken.
Daarnaast had de man tal van rechts-extremistische foto’s en gewelddadige filmpjes op zijn telefoon staan. De rechtbank beoordeelt deze beelden weliswaar als “zorgelijk”, maar omdat er geen verband wordt gezien met het bewezenverklaarde telt het niet mee bij de strafmaat.
AD 13.05.2020 De Haagse rechtbank veroordeelt een voormalige beveiliger (56) van het Haagse trambedrijf HTM tot 24 maanden celstraf, waarvan 8 maanden voorwaardelijk, omdat hij bij collega’s dreigde een terroristisch misdrijf te gaan plegen. Ook is hij schuldig aan verboden wapenbezit.
Cornelis R. dreigde op 30 september vorig jaar tijdens een ruzie met andere HTM-beveiligers met een aanslag zoals in Nieuw-Zeeland, waarbij 51 moskeebezoekers werden gedood door een rechtsextremistische schutter. Bij de HTM-beveiliger thuis vond de politie, naast zijn bed, een geladen machinegeweer.
Cornelis R. zou tijdens de ruzie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had ‘gesmuld’ van de aanslag in Nieuw-Zeeland. Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s de vrees aangejaagd dat hij een terroristisch misdrijf wilde gaan plegen.
Schietvereniging
De ruzie in de bus veroorzaakte zoveel ophef, dat uiteindelijk een van de aanwezige mannen vanwege een paniekaanval met een ambulance moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed een melding bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Naast zijn bed vonden ze een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer, een soort Kalasnikov.
Het OM had een celstraf van 36 maanden geëist, waarvan zes voorwaardelijk.
Den HaagFM 13.05.2020 Een voormalige beveiliger van HTM is veroordeeld tot een celstraf van 24 maanden, waarvan acht maanden voorwaardelijk, omdat hij collega’s tijdens een ruzie bedreigde met een terroristisch misdrijf. Ook heeft hij zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan verboden wapenbezit.
Hagenaar Cornelis R. (56) bedreigde op 30 september vorig jaar andere HTM-beveiligers tijdens een ruzie. R. zou tijdens de discussie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had “gesmuld” van de aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Daarbij werden 51 moskeebezoekers doodgeschoten door een rechts-extremistische man.
Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s “ondubbelzinnig” de vrees aangejaagd dat hij een terroristische misdrijf wilde gaan plegen. De collega’s zouden bovendien geweten hebben dat hij de beschikking had over vuurwapens.
Geladen machinegeweer
De ruzie in de bus leidde ertoe dat een van de aanwezige mannen met een paniekaanval moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed melding van het voorval bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Daar vonden ze onder meer een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had wel een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer en de munitie.
De officier van justitie had een celstraf geëist van 36 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De rechtbank is tot een lagere celstraf gekomen omdat de man tijdens de zitting, die twee weken geleden plaatsvond, afstand nam van zijn uitlatingen. Desondanks vond de politie afbeeldingen en filmpjes van rechts-extremistische aard op de telefoon van de man, waarin onder meer de spot wordt gedreven met Anne Frank. Als ringtone gebruikte hij het Panzerlied, een Duits soldatenlied uit de nazitijd.
Niet actief in rechts-extremistische kringen
De rechtbank laat deze zaken niet meewegen in haar uitspraak, omdat de man verder helemaal niet actief was in rechts-extremistische kringen. De advocate van R. vond dat hij moest worden vrijgesproken van de terreurbedreiging. Volgens haar was de beveiliger uitgelokt door zijn collega’s die hem in het busje hadden gesard. De rechtbank verwerpt dat verweer.
OmroepWest 13.05.2020 Een voormalige beveiliger van HTM is veroordeeld tot een celstraf van 24 maanden, waarvan acht maanden voorwaardelijk, omdat hij collega’s tijdens een ruzie bedreigde met een terroristisch misdrijf. Ook heeft hij zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan verboden wapenbezit.
Hagenaar Cornelis R. (56) bedreigde op 30 september vorig jaar andere HTM-beveiligers tijdens een ruzie. R. zou tijdens de discussie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had ‘gesmuld’ van de aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Daarbij werden 51 moskeebezoekers doodgeschoten door een rechts-extremistische man.
Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s ‘ondubbelzinnig’ de vrees aangejaagd dat hij een terroristische misdrijf wilde gaan plegen. De collega’s zouden bovendien geweten hebben dat hij de beschikking had over vuurwapens.
Geladen machinegeweer
De ruzie in de bus leidde ertoe dat een van de aanwezige mannen met een paniekaanval moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed melding van het voorval bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Daar vonden ze onder meer een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had wel een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer en de munitie.
De officier van justitie had een celstraf geëist van 36 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De rechtbank is tot een lagere celstraf gekomen omdat de man tijdens de zitting, die twee weken geleden plaatsvond, afstand nam van zijn uitlatingen. Desondanks vond de politie afbeeldingen en filmpjes van rechts-extremistische aard op de telefoon van de man, waarin onder meer de spot wordt gedreven met Anne Frank. Als ringtone gebruikte hij het Panzerlied, een Duits soldatenlied uit de nazitijd.
Niet actief in rechts-extremistische kringen
De rechtbank laat deze zaken niet meewegen in haar uitspraak, omdat de man verder helemaal niet actief was in rechts-extremistische kringen. De advocate van R. vond dat hij moest worden vrijgesproken van de terreurbedreiging. Volgens haar was de beveiliger uitgelokt door zijn collega’s die hem in het busje hadden gesard. De rechtbank verwerpt dat verweer.
Telegraaf 11.05.2020 Justitie eist drie jaar celstraf tegen een Algerijnse IS-fan uit Groningen vanwege het voorbereiden van een aanslag en lidmaatschap van IS. Hij had een foto van een viaduct in Groningen waarop een explosie was gephotoshopt.
Onder de naam ’Generaal S’ chatte de man met Syriëgangers. Daarin zei hij dat ’het afslachten van ongelovigen beter is dan al het andere in deze wereld’. Bovendien bezat hij een geladen pistool en veel IS-materiaal, waaronder bomhandleidingen en foto’s. „We zijn inmiddels toch echt wel wat gewend”, zei de officier van justitie, „maar de onthoofdingsfilmpjes op de telefoon van verdachte waren echt gruwelijk.”
Volgens psychologen stelt Generaal S. zich binnen de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught op als een leidersfiguur. Hij geniet daar aanzien van medegevangenen. Terrorismebestrijder NCTV waarschuwde vorige week nog dat de terroristenafdeling ’onder druk staat’ en dat het risico toeneemt dat er zich in de gevangenis jihadistische netwerken vormen.
Problemen met ex
De Algerijn, kaal met een zwarte baard, kreeg in 2001 een verblijfsvergunning in Nederland. Hij werkte als elektromonteur maar kreeg problemen met zijn ex en mocht zijn kinderen niet meer zien. Toen ging hij vrijwilligerswerk doen in een moskee en radicaliseerde hij.
De AIVD tipte justitie over de man. Die was bezig met het vergaren van informatie over explosieven, meldde de dienst in een ambtsbericht.
Generaal S. opereerde voorzichtig in zijn contacten met jihadisten. Er zouden geheime afspraken worden gepland en hij gebruikte codewoorden. Uit de chatconversaties rijst wel een beeld dat hij iets voorbereidde. „Wij zijn tot meer in staat dan andere broeders”, schreef hij. Het is echter lastig om te bewijzen dat S. bezig was om een terroristische aanslag voor te bereiden, zegt het OM. Dat was in elk geval nog in een pril stadium.
Kalasjnikov en tawheed-gebaar
De Algerijn zit al een jaar en drie maanden in voorarrest. Hij was via een beeldverbinding verbonden met de rechtszaal. Hij ontkent dat het beeldmateriaal van hem is, dat hij zich Generaal S. noemde en dat hij jihadsympathieën heeft. Er is een foto van hem waar een Kalasjnikov in is geplakt en S. het tawheed-gebaar maakt (een vinger in de lucht). „Die is gephotoshopt”, zei de Algerijn. „Mag ik geen foto maken, is dat verboden in Nederland?” De officier vindt dat zijn verklaringen ’rammelen en tekort schieten’.
NU 07.05.2020 Een grootschalige aanslag in Nederland is door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk, zo meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) donderdag. Desondanks blijft het dreigingsniveau staan op niveau 3 van de 5.
De grootste terroristische dreiging komt nog steeds uit jihadistische hoek, blijkt uit het dreigingsbeeld. Tegelijkertijd wordt ook de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de coronamaatregelen. Dit maakt het moeilijker om een grote groep mensen te raken door een aanslag, aldus de NCTV.
Echter zien jihadisten volgens de nationaal coördinator het coronavirus als een “goddelijke ingreep”. Zowel Islamitische Staat als Al Qaeda wijzen het Westen hierop.
Ook een aanslag uit rechts-extremistische hoek blijft denkbaar. Volgens de NCTV heeft de aanslag op een moskee in Christchurch (Nieuw-Zeeland) wereldwijd meerdere daders geïnspireerd. “Ook in Nederland is een rechts-terroristische aanslag door een eenling voorstelbaar.” Nederlandse extreemrechtse groepen zijn amper actief, staat in het rapport.
NCTV heeft ook tegenstanders 5G in het vizier
Tot slot signaleert de NCTV ook andere extremistische en polariserende trends in Nederland. In het dreigingsrapport wordt onder meer gewezen op de recente brandstichtingen in zendmasten en de tegenstanders van 5G.
Bij extreemlinkse groeperingen zorgt de klimaatdiscussie voor verdeeldheid, maar “acties beperken zich voornamelijk tot het woord in plaats van de daad”, aldus de NCTV.
NOS 07.05.2020 Een terroristische aanslag door Islamitische Staat of al-Qaida is tijdens de coronacrisis minder waarschijnlijk, omdat het moeilijker is een grote groep mensen te treffen. Ook wordt de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de maatregelen die overal in de wereld door overheden zijn genomen om het coronavirus in te dammen.
Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) in de vandaag verschenen Dreigingsanalyse. Omdat de kans op een aanslag nog steeds voorstelbaar is, blijft het dreigingsniveau “aanzienlijk“, categorie drie.
Jihadisten zien het coronavirus als een goddelijke ingreep, zo schrijft de NCTV. Het Westen is volgens IS nu kwetsbaarder dan ooit. Toch is de boodschap van de terroristische organisatie dubbel: aan de ene kant roept IS op tot het plegen van aanslagen, tegelijk wordt aanhangers afgeraden naar landen te reizen waar het coronavirus heerst. Doordat de EU zelf vrijwel al het reisverkeer heeft stilgelegd, lijkt een aanslag van buiten in Nederland minder waarschijnlijk, denkt de NCTV.
Een aanslag door Nederlandse jihadisten blijft voorstelbaar. In november werden nog twee mannen uit Zoetermeer gearresteerd. Zij zouden een aanslag met bomvesten en een of meer autobommen hebben willen plegen. Welk doelwit ze op het oog hadden, is niet bekend.
5G
Het NCTV-rapport staat ook stil bij de reeks brandstichtingen bij telecommasten, sinds begin april. Verzet tegen telecommasten is niet nieuw, maar was tot nu toe altijd vreedzaam. De aankondiging dat 5G-netwerken worden aangelegd heeft voor nieuwe impulsen gezorgd.
Complotdenkers legden vervolgens een relatie met het coronavirus en willen de Nederlandse bevolking ‘beschermen’ tegen de in hun ogen gevaarlijke overheid. “Het is voorstelbaar dat het plotselinge geweld is geïnstigeerd door meerdere, ongefundeerde complottheorieën die een relatie suggereren tussen 5G-netwerken en de verspreiding van covid-19.”
Boerenprotest
De NCTV schrijft verder dat boerenorganisatie Farmers Defence Force met soms uit de hand lopende optredens bijdraagt aan maatschappelijke polarisatie rond het thema klimaat. Zo werden stikstofmaatregelen vergeleken met de Holocaust, zijn politici en andersdenkende boeren bedreigd en werd oproepen om af te rekenen met boeren die zich willen laten uitkopen. Dit leidt tot afkeuring en onrust, zeker omdat het bestuur geen afstand neemt van dit soort uitspraken.
AD 07.05.2020 De maatregelen rond het coronavirus ‘belemmeren’ jihadisten zodanig dat de kans op aanslagen wereldwijd en in Nederland zijn verminderd.
Hun bewegingsvrijheid is immers beperkt en ‘grote groepen mensen’ mogen niet meer bijeenkomen. Toch blijft de jihadistische beweging ‘de belangrijkste terroristische dreiging’ in ons land vormen.
Dat concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in de nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme dat vandaag verschijnt.
Volgens de terreurbestrijder zien jihadisten ‘het coronavirus als een goddelijke ingreep’. ,,Met verwijzingen naar de pandemie wordt het Westen door zowel ISIS als Al Qaida terechtgewezen.”
Opmerkelijk genoeg gaf ISIS ook tips hoe om te gaan met corona. In de inforgraphic ‘Sharia-adviezen over omgaan met pandemieën’ geeft ISIS het advies aan gezonde jihadi’s om niet naar getroffen landen te reizen en aan besmette mensen om de getroffen landen niet uit te reizen.
Dreigingsniveau
De NCTV handhaaft het dreigingsniveau op 3 van de 5, wat betekent dat de kans op een aanslag ‘voorstelbaar’ wordt geacht. ,,Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk’’, stelt de dienst.
De jihadistische beweging zou bestaan uit zo’n vijfhonderd personen, die niet-hiërarchisch georganiseerd zijn, maar vooral sociaal verbonden.
Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk, aldus NCTV.
De dienst waarschuwt verder voor zowel rechts- als links-extremisme. Rechtsextremisten zouden zich door de terreuraanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland hebben laten inspireren. De 28-jarige Australiër Brenton Tarrant schoot daarbij vorig jaar maart bij twee moskeeën 51 mensen dood. Zijn daad kreeg navolging in El Paso, Oslo, Hanau en Halle.
Volgens de NCTV is een aanslag door een extreem-rechtse eenling in ons land ook ‘voorstelbaar’. ,,Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling radicaliseert.’’
De aanslag in Christchurch zou ook in Nederland ‘enige resonantie’ hebben gehad ‘bij enkele individuen’. ,,Zij worden niet zozeer gedreven door vastomlijnde rechts-extremistische ideeën, maar winden zich vanuit een mix van persoonlijke grieven en psychische problemen al langer op over maatschappelijke ontwikkelingen in de samenleving en de politiek in het bijzonder.”
Extreemrechtse groepen zijn daarentegen ‘marginaal’ denkt de dienst en ‘niet gewelddadig’. ,,Er zijn op dit moment geen aansprekende leiders die grote groepen weten te mobiliseren.”
5G
In extreem-linkse hoek ziet de NCTV hoe onderwerpen als klimaat aan hun eigen onderwerpen worden gekoppeld. Toch is ook die groep niet groot.
Wel ziet de NCTV een ‘trend’ in de brandstichting van bijvoorbeeld zendmasten, vanwege de uitrol van het 5G-mobiele netwerk. ,,Tegenstanders richten zich tegen de overheid, die in hun ogen de volksgezondheid, het milieu of privacy schaadt met de uitrol van 5G.”
De NCTV signaleert wel een opvallend probleem als jihadisten worden geplaatst in de speciale terreurafdeling in Vught. Door de hoge bezetting van de afgelopen jaren van zo’n 40 personen wordt het voor de staf ‘steeds moeilijker om ongewenste netwerkvorming te detecteren’.
Opvallend is verder nog dat de Farmers Defence Force (FDF) wordt genoemd in het terreurbeeld van de NCTV. Deze ‘agrarische belangenbehartigers’ vielen rond de boerenprotesten op door uit te halen naar politie.
,,Dit komt bijvoorbeeld terug in uitspraken waarin de positie van de boeren op een lijn werd gesteld met de Holocaust. Dit heeft tot onrust en afkeuring geleid, zeker nadat het bestuur van de organisatie, in tegenstelling tot meer gematigde belangenbehartigers, geen afstand nam van de uitspraken,’’ schrijft de NCTV.
Ook richtte de FDF zich in april tegen boeren die zich laten uitkopen door de overheid en stelde dat er afgerekend moet worden met ‘de zwakke schakels en de Judassen uit onze gelederen’. ,,Daarnaast vinden rondom demonstraties soms incidenten plaats. Bijvoorbeeld door het inrijden van een deur van het provinciehuis in Groningen of het bekogelen van meerdere motoragenten met zwaar vuurwerk vanuit een rijdende bus.”
De NCTV ziet dat zulke ‘excessen’ bijdragen ‘aan maatschappelijke polarisatie rond het thema klimaat’.
RO 07.05.2020 Een deel van de Nederlandse jihadistische beweging heeft nog steeds de intentie om een terroristische aanslag te plegen. Dat leidt soms zelfs tot concrete plannen. Uit rechts-extremistische hoek komt de mogelijke dreiging van eenlingen.
Een terroristische aanslag in Nederland is dus nog steeds voorstelbaar. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk. Dat blijkt uit het 52ste Dreigingsbeeld van de NCTV.
Jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging in Nederland komt nog steeds uit jihadistische hoek. Twee categorieën jihadisten vormen in het bijzonder een bron van zorg. Gedetineerde jihadisten die elkaar negatief kunnen beïnvloeden in de gevangenis. En teruggekeerde uitreizigers, die bij terroristische groepen zijn aangesloten en strijdervaring hebben opgedaan.
Rechts-extremisme
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch heeft wereldwijd meerdere daders geïnspireerd, zoals in El Paso, Oslo, Halle en Hanau. Ook in Nederland is een rechts-terroristische aanslag door een eenling voorstelbaar.
Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling radicaliseert en tot een rechts-extremistische geweldsdaad overgaat. Nederlandse extreemrechtse groepen zijn marginaal en niet gewelddadig. Er zijn op dit moment geen aansprekende leiders die grote groepen weten te mobiliseren.
Corona
Jihadisten zien het coronavirus als een goddelijke ingreep. Met verwijzingen naar de pandemie wordt het Westen door zowel ISIS als al Qa’ida terechtgewezen. Nu westerse militairen zijn teruggehaald om in eigen land bij te dragen aan de pandemiebestrijding krijgen jihadisten meer speelruimte.
Tegelijk wordt de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de maatregelen die overal in de wereld zijn genomen. De coronadreiging maakt een grootschalige aanslag op dit moment minder waarschijnlijk, omdat het moeilijker is een grote groep mensen te raken.
Extremisme en polarisatie
Ook in dit Dreigingsbeeld worden extremistische en polariserende trends gesignaleerd. Zo vinden er sinds begin april extremistische incidenten plaats bij telecommasten verspreid over Nederland, variërend van sabotage tot brandstichting.
Tegenstanders richten zich tegen de overheid, die in hun ogen de volksgezondheid, het milieu of privacy schaadt met de uitrol van 5G. De klimaatdiscussie zorgt voor verdeeldheid in het Nederlandse extreemlinkse landschap.
Extreemlinkse en links-extremistische groeperingen die zich oorspronkelijk richtten op andere onderwerpen verbinden het thema klimaat met hun eigen onderwerpen.
De extreemlinkse beweging in Nederland is, zeker in vergelijking met landen als Duitsland of Frankrijk, beperkt in omvang en activiteit. Acties beperken zich voornamelijk tot het woord in plaats van de daad.
RO 29.04.2020 Internationale ontwikkelingen zijn steeds lastiger te voorspellen en te beheersen. Dat maakt dat dreigingen tegen de Nederlandse samenleving vaak divers en complex zijn.
In 2019 zag de AIVD dat steeds meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen.
Ons land hoort bij de meest ontwikkelde naties van de wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Dat maakt het een aantrekkelijk doelwit van digitale spionage en beïnvloeding.
2019 was ook een jaar waarin de AIVD een opleving waarnam van wereldwijd rechts-extremisme. Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.
In Nederland was de opleving vooral online te zien.
Dreiging jihadistisch terrorisme nog altijd aanwezig
De acute dreiging van ISIS voor Europa is het afgelopen jaar verder afgezwakt, maar de groepering houdt wel de intentie om aanslagen in westerse landen te (laten) plegen. Incidenten en een groot aantal arrestaties binnen Nederland tonen aan dat de dreiging van het jihadistisch terrorisme nog altijd aanwezig is.
De AIVD constateert ook dat radicaal-salafistische aanjagers, ondanks dat zij in absolute termen een minderheid vormen, een disproportioneel grote invloed hebben binnen islamitisch Nederland. Zij streven naar een parallelle samenleving waar de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden. Dat brengt risico’s op langere termijn met zich mee.
NOS 29.04.2020 De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld. De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand.
Die streeft volgens de AIVD met “democratische middelen ondemocratische doelstellingen” na. De beweging heeft volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
Traditionele rechts-extremisten reageren volgens de AIVD “zeer sterk op de acties van antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers”. “Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans.”
Internationaal noemt de AIVD aanslagen van rechts-extremisten in de VS, Nieuw-Zeeland en ook in Europa. Vooral de aanslag vorig jaar maart in Christchurch in Nieuw-Zeeland heeft aangezet tot ‘copycat-gedrag’.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
In dat kader noemt de AIVD ook de netwerkvorming op terroristenafdelingen van gevangenissen en onder teruggekeerde jihadisten.
IS blijft gevaar
Ook radicaal-salafistische ‘aanjagers’ worden in het jaarverslag genoemd als dreiging. Dat zijn er relatief niet veel, maar hun invloed is “disproportioneel groot binnen islamitisch Nederland”. Sommigen hebben een opleiding gehad in de Golfregio. De AIVD doet onderzoek naar geldstromen uit deze regio.
Ook de islamitische terreurorganisatie IS is nog niet uitgespeeld, al is ‘het kalifaat’ gevallen en leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. “Nog steeds wil ISIS aanslagen plegen in het Westen, waarbij Syrië en Irak waarschijnlijk de belangrijkste basis voor ISIS blijven.”
Rusland en MH17
De inlichtingendienst ziet nog steeds dat meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Ze proberen onder meer via spionage informatie te verkrijgen.
De AIVD noemt Rusland: “Het afgelopen jaar was Nederland opnieuw een interessant spionagedoelwit voor Rusland.” Vanuit Moskou is sprake van “voortdurende (online)beïnvloedingsactiviteiten op sociale media vanuit Rusland, waarbij de beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van de toedracht van de ramp met vlucht MH17 een grote rol speelt”.
De grootste dreiging op het gebied van economische spionage is China. Meerdere Nederlandse topsectoren zijn doelwit geworden, met als doel hoogwaardige technologie in handen te krijgen, aldus de inlichtingendienst.
AD 29.04.2020 Nederland kent een ‘online opleving’ van rechts-extremisme. ,,Nederlanders zijn lid van internationale onlinegroepen waarin aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden”, zo meldt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag over 2019.
De geheime dienst bestempelt 2019 als het jaar waarin ‘een opleving waar te nemen was van wereldwijd rechts-extremisme’. ,,Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.” In Nederland is die opleving vooral online te zien, zo stelt de AIVD.
Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke onlinegroepen, aldus Jaarverslag AIVD.
,,Vooral de aanslag van een Australiër in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen in een moskee werden gedood, heeft mensen aangezet tot copycat-gedrag. Dat gedrag wordt versterkt doordat aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden op rechts-extremistische websites.”
Die ontmoetingen worden daarna voortgezet in besloten, nog extremere groepen. ,,Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke internationale onlinegroepen.”
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
De AIVD noemt één Nederlandse beweging met naam. Volgens de dienst is Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging heeft als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt.”
Jihadisme
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
Van de Nederlandse jihadistische beweging gaat nog steeds dreiging uit. Ook al is ze ’weinig zichtbaar in het openbare leven’. ,,Dat heeft te maken met organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap. Ook groeit de beweging niet: er komen nauwelijks nieuwe mensen bij en er gaan er ook weinig weg.”
De inlichtingendienst maakt zich zorgen over de twee speciale Terroristenafdelingen in de Nederlandse gevangenissen. ,,Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating. Als zij zijn teruggekeerd in hun oude netwerk, kunnen deze jihadisten voor een nieuwe dynamiek in dat netwerk zorgen.”
Ook lijkt het deradicaliseren van teruggekeerde jihadisten uit Syrië slechts gedeeltelijk een succes: ,,Veel terugkeerders houden zich bezig met propaganda of facilitering, ze blijken de jihadistische ideologie aan te blijven hangen zonder nog geweld te willen plegen.”
Spionage
De AIVD constateert ook dat andere landen spioneren in ons land en noemt China in het bijzonder. Volgens de dienst is dat land ‘de grootste dreiging op het vlak van economische spionage’. Zo zouden meerdere Nederlandse topsectoren doelwit zijn geweest van digitale spionage. Vooral hoogwaardige Nederlandse technologieën zijn doelwit. Denk bijvoorbeeld aan chipfabrikant ASML, al noemt de AIVD deze niet bij naam.
De Chinezen gebruiken volgens de dienst de buitgemaakte informatie om de eigen economie te ontwikkelen. Opvallend daarbij is dat China spioneert langs de zogenoemde Nieuwe Zijderoute. Dat zijn routes over spoor en weg door zowel het Midden-Oosten als India en Afrika richting het land. ,,Onderzoek wijst uit dat landen langs deze nieuwe route geregeld doelwit zijn van digitale spionage’’, schrijft de AIVD
5G
De AIVD vreest bovendien dat China marktleider wordt op gebieden als kunstmatige intelligentie en 5G, waardoor via deze ‘technische dominantie’ landen afhankelijker worden van Chinese technologie. Dat zet de deur open naar digitale spionage en sabotage, constateert de AIVD.
Naast China noemt de dienst ook Rusland met nadruk. Het land voert ‘voortdurend’ online campagne om vraagtekens te zetten bij de rol van Rusland rond de aanslag op de MH17. Dat is niet al te succesvol, schrijft de geheime dienst wel: ,,De impact op Nederland lijkt vooralsnog beperkt.”
NOS 29.04.2020 De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld. De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand.
Die streeft volgens de AIVD met “democratische middelen ondemocratische doelstellingen” na. De beweging heeft volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
Traditionele rechts-extremisten reageren volgens de AIVD “zeer sterk op de acties van antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers”. “Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans.”
Internationaal noemt de AIVD aanslagen van rechts-extremisten in de VS, Nieuw-Zeeland en ook in Europa. Vooral de aanslag vorig jaar maart in Christchurch in Nieuw-Zeeland heeft aangezet tot ‘copycat-gedrag’.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
In dat kader noemt de AIVD ook de netwerkvorming op terroristenafdelingen van gevangenissen en onder teruggekeerde jihadisten.
IS blijft gevaar
Ook radicaal-salafistische ‘aanjagers’ worden in het jaarverslag genoemd als dreiging. Dat zijn er relatief niet veel, maar hun invloed is “disproportioneel groot binnen islamitisch Nederland”. Sommigen hebben een opleiding gehad in de Golfregio. De AIVD doet onderzoek naar geldstromen uit deze regio.
Ook de islamitische terreurorganisatie IS is nog niet uitgespeeld, al is ‘het kalifaat’ gevallen en leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. “Nog steeds wil ISIS aanslagen plegen in het Westen, waarbij Syrië en Irak waarschijnlijk de belangrijkste basis voor ISIS blijven.”
Rusland en MH17
De inlichtingendienst ziet nog steeds dat meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Ze proberen onder meer via spionage informatie te verkrijgen.
De AIVD noemt Rusland: “Het afgelopen jaar was Nederland opnieuw een interessant spionagedoelwit voor Rusland.” Vanuit Moskou is sprake van “voortdurende (online)beïnvloedingsactiviteiten op sociale media vanuit Rusland, waarbij de beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van de toedracht van de ramp met vlucht MH17 een grote rol speelt”.
De grootste dreiging op het gebied van economische spionage is China. Meerdere Nederlandse topsectoren zijn doelwit geworden, met als doel hoogwaardige technologie in handen te krijgen, aldus de inlichtingendienst.
AD 29.04.2020 Nederland kent een ‘online opleving’ van rechts-extremisme. ,,Nederlanders zijn lid van internationale onlinegroepen waarin aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden”, zo meldt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag over 2019.
De geheime dienst bestempelt 2019 als het jaar waarin ‘een opleving waar te nemen was van wereldwijd rechts-extremisme’. ,,Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.” In Nederland is die opleving vooral online te zien, zo stelt de AIVD.
Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke onlinegroepen, aldus Jaarverslag AIVD.
,,Vooral de aanslag van een Australiër in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen in een moskee werden gedood, heeft mensen aangezet tot copycat-gedrag. Dat gedrag wordt versterkt doordat aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden op rechts-extremistische websites.”
Die ontmoetingen worden daarna voortgezet in besloten, nog extremere groepen. ,,Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke internationale onlinegroepen.”
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
De AIVD noemt één Nederlandse beweging met naam. Volgens de dienst is Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging heeft als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt.”
Jihadisme
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
Van de Nederlandse jihadistische beweging gaat nog steeds dreiging uit. Ook al is ze ’weinig zichtbaar in het openbare leven’. ,,Dat heeft te maken met organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap. Ook groeit de beweging niet: er komen nauwelijks nieuwe mensen bij en er gaan er ook weinig weg.”
De inlichtingendienst maakt zich zorgen over de twee speciale Terroristenafdelingen in de Nederlandse gevangenissen. ,,Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating. Als zij zijn teruggekeerd in hun oude netwerk, kunnen deze jihadisten voor een nieuwe dynamiek in dat netwerk zorgen.”
Ook lijkt het deradicaliseren van teruggekeerde jihadisten uit Syrië slechts gedeeltelijk een succes: ,,Veel terugkeerders houden zich bezig met propaganda of facilitering, ze blijken de jihadistische ideologie aan te blijven hangen zonder nog geweld te willen plegen.”
Spionage
De AIVD constateert ook dat andere landen spioneren in ons land en noemt China in het bijzonder. Volgens de dienst is dat land ‘de grootste dreiging op het vlak van economische spionage’. Zo zouden meerdere Nederlandse topsectoren doelwit zijn geweest van digitale spionage. Vooral hoogwaardige Nederlandse technologieën zijn doelwit. Denk bijvoorbeeld aan chipfabrikant ASML, al noemt de AIVD deze niet bij naam.
De Chinezen gebruiken volgens de dienst de buitgemaakte informatie om de eigen economie te ontwikkelen. Opvallend daarbij is dat China spioneert langs de zogenoemde Nieuwe Zijderoute. Dat zijn routes over spoor en weg door zowel het Midden-Oosten als India en Afrika richting het land. ,,Onderzoek wijst uit dat landen langs deze nieuwe route geregeld doelwit zijn van digitale spionage’’, schrijft de AIVD
5G
De AIVD vreest bovendien dat China marktleider wordt op gebieden als kunstmatige intelligentie en 5G, waardoor via deze ‘technische dominantie’ landen afhankelijker worden van Chinese technologie. Dat zet de deur open naar digitale spionage en sabotage, constateert de AIVD.
Naast China noemt de dienst ook Rusland met nadruk. Het land voert ‘voortdurend’ online campagne om vraagtekens te zetten bij de rol van Rusland rond de aanslag op de MH17. Dat is niet al te succesvol, schrijft de geheime dienst wel: ,,De impact op Nederland lijkt vooralsnog beperkt.”
Dinsdagavond 11.12.2018 werd de kerstmarkt van Straatsburg opgeschrikt door een schietpartij. Een schutter opende het vuur op bezoekers in de Franse stad. Daardoor kwamen twee mensen om het leven. Eén persoon is hersendood verklaard.
De vader van de dader van de aanslag op de kerstmarkt in Straatsburg zegt dat zijn zoon aanhanger was van de ideeën van Islamitische Staat. De man werd net als andere familieleden door de politie verhoord, maar sprak vlak na zijn vrijlating met de Franse televisiezender France 2.
In het interview zegt hij dat hij zelf naar de politie is gestapt toen hij doorhad dat zijn zoon diegene was die door de politie werd gezocht. De 29-jarige Cherif Chekatt schoot tijdens de kerstmarkt in Straatsburg dinsdag vier mensen dood. Hij werd twee dagen later na een klopjacht door de politie doodgeschoten.
Het Openbaar Ministerie heeft dat bekendgemaakt, op de dag dat de kerstmarkt in de Franse stad voor het eerst sinds de aanslag weer is opengegaan.
AD 13.12.2018
‘Bravo’
De Franse veiligheidsdiensten hebben alles op alles gezet om de ‘kerstmarktschutter’te vinden. Meer dan 700 agenten zijn vrij gemaakt om de dader op te sporen. Volgens de Franse krant Le Figaro kregen de agenten na het neerschieten van – vermoedelijk – Chekatt een applaus op straat. ‘Bravo’, zouden toeschouwers hebben geroepen.
In dezelfde Straatsburgse wijk voerde de politie een grote ‘verificatieoperatie’ uit waarbij zwaarbewapende en door schilden beschermde politieagenten zich groepsgewijs verplaatsten en huizen binnengingen. De politieactie was onderdeel van de klopjacht op Chérif Chekatt.
Naar aanleiding van de aanslag Straatsburg past NCTV het dreigingsniveau niet aan
Eerder op de dag liet de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) weten geen aanleiding te zien om het dreigingsniveau in Nederland te verhogen. Als daarvoor aanleiding is, worden extra veiligheidsmaatregelen genomen bij grotere evenementen rond kerst en de jaarwisseling.
AD 15.12.2018
Het huidige dreigingsniveau in Nederland is ’substantieel’ (4, op een schaal van 5).
De grootste kerstevenementen van Nederland nemen allemaal “zichtbare en onzichtbare” maatregelen tegen een eventuele aanslag zoals dinsdag 11.12.2018 op de kerstmarkt in het Franse Straatsburg.
Telegraaf 27.02.2019
Sinds de aanslag op een kerstmarkt in Berlijn in 2016 staan al overal strategisch geplaatste wegversperringen en er gelden afsluitingen. Vrijwel elk kerstfestijn heeft een eigen veiligheidsplan, maar over de inhoud daarvan willen organisaties en gemeenten als Maastricht en Dordrecht niets zeggen.
,,We hebben in Rotterdam onze antenne goed afgesteld. Je schrikt natuurlijk altijd, zeker zo kort op oud en nieuw. Je denkt toch, daar gaan we weer. Maar we zijn erg scherp en alert op mogelijke terreurdreiging’’, aldus de burgemeester vanavond in Rotterdam.
De Nederlandse politie wil niet zeggen waar de arrestatie plaatsvond. Volgens Duitse media zou het gaan om een 26-jarige Syriër die in de Duitse stad Mainz is aangehouden.
De groep wordt verdacht van betrokkenheid bij het voorbereiden van een terroristisch misdrijf. Meteen na de arrestaties in de ochtend werden de locaties waar de aanhoudingen waren, doorzocht. Vier aangehouden mannen zijn tussen de 20 en 30 jaar oud en komen uit niet-westerse landen. Over de vijfde is verder niets bekend.
De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb zei tegen de NOS het ,,vervelend” te vinden ,,dat we hebben moeten ingrijpen en dat er dus kennelijk mensen met dit soort verkeerde ideeën rondlopen”. Volgens de burgemeester is er op dit moment geen aanleiding om de veiligheidsmaatregelen rondom de oud-en-nieuwviering te verzwaren.
Het onderzoek gaat de komende dagen door, meldde de politie. ,,Waarbij het accent ligt op nader onderzoek van de aard en omvang van de terroristische dreiging.”
’Ik weet van niks’
De vrouw van één van de terreurverdachten zegt niet te weten waarom haar man is opgepakt. „We lagen allemaal te slapen toen vanochtend vroeg ineens politie met veel tamtam binnenstormde. Mijn man werd uit bed gehaald en meegenomen. Ik weet niet waarom.”
Lees hier haar uitgebreide reactie en die van de buren:
Voor de mannen en vrouwen die terreuraanslagen moeten voorkomen in Nederland, kunnen dan ook tevreden zijn. Ze boeken dit jaar succes op succes. De AIVD en de inlichtingendiensten van de politie hebben inmiddels een aardig scorelijstje en nauwelijks tegendoelpunten.
Eerder werden ook al in Rotterdam terreurverdachten aangehouden. In juni werden twee mannen opgepakt na een tip van de AIVD. Het OM was ervan overtuigd dat dat zij van plan waren op korte termijn een aanslag te plegen en daarbij veel slachtoffers te maken.
Van de zeven die in september zijn opgepakt, woonde er één in de Maasstad en één in Vlaardingen. Op Kerstavond vorig jaar werden in Rotterdam vier verdachten aangehouden. Twee van hen zitten nog vast.
NU 08.08.2019 De dader van de aanslag in de Amerikaanse grensstad El Paso schreef waarschijnlijk een manifest waarin hij de omstreden samenzweringstheorie van ‘omvolking’ van de witte bevolking als motivatie gebruikte voor de terroristische daad. Ook in Nederland krijgt deze omvolkingstheorie voet aan de grond.
Nog geen half uur voordat Patrick Crusius het vuur opende in El Paso en een bloedbad aanrichtte waarbij 22 mensen om het leven kwamen, verscheen op het extreemrechtse forum 8chan een racistisch manifest, vermoedelijk van de hand van de 21-jarige witte man.
Crusius spreekt over een “invasie” van Latino’s en verwijst naar The Great Replacement, een extreemrechtse samenzweringstheorie. Aanhangers van deze theorie stellen dat de witte bevolking dreigt te worden vervangen door immigranten.
‘Rechts-extremisme overschrijdt landsgrenzen’
Volgens Bart Schuurman, terrorismedeskundige van de Universiteit Leiden, is dit gedachtegoed niet een uniek Amerikaans probleem. “Voorheen was rechts-extremisme meer nationalistisch van aard; gericht op het geloof in de superioriteit van een specifiek land en diens inwoners”, aldus Schuurman. “Nu overschrijdt rechts-extremisme de landsgrenzen en gaat het om het beschermen van ‘de witte mens’ of ‘het Westen’ tegen ‘het vreemde’. Dat zijn moslims, immigranten en ook Joden.”
De terrorismedeskundige verwijst naar de aanslag op een moskee in het Nieuw-Zeelandse Christchurch waarbij 51 moslims werden gedood en de Noorse extreemrechtse terrorist Anders Breivik die in 2011 77 dodelijke slachtoffers maakte. Onlangs werd de Duitse politicus Walter Lübcke vermoord en de Duitse justitie gaat uit van een extreemrechts motief.
“Deze aanslagen mogen we niet als een serie geïsoleerde incidenten zien, ze hangen met elkaar samen”, aldus Schuurman. The New York Times maakte een overzicht van extreemrechtse aanslagen vanaf 2011 waarin de aanslagplegers op verschillende manieren naar elkaar verwijzen.
Extreemrechts in Nederland van beperkte omvang
Ook in Nederland vindt het extreemrechtse gedachtegoed weerklank, maar zeker de gewelddadige vorm is van beperkte omvang, stelt Schuurman. “In het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zijn de problemen groter. Daar heeft het lang niet de aandacht gehad die het had moeten hebben, net als in de VS.”
Hoewel de rechter in 2016 celstraffen oplegde voor een terroristische aanslag op een moskee in Enschede, stelt Schuurman dat Nederland geen probleem met extreemrechts terrorisme heeft. “De aanslag lijkt een incident geweest te zijn, maar we moeten scherp blijven. Het heeft de aandacht van onder andere de AIVD en ik heb het idee dat zij er goed op zitten.”
De AIVD wil geen uitspraken doen over hoe groot extreemrechts in Nederland is. Een woordvoerder laat wel weten dat er sprake is van verschillende harde kernen met sympathisanten van wisselende omvang. Over de grootte van de groepen doet de AIVD dan ook geen uitspraken. “We willen mensen niet wijzer maken over wat we wel en niet weten”, aldus een woordvoerder.
AIVD ziet lichte opleving, zorgen over agressieve toon
Binnen terrorismebestrijding gaat de meeste aandacht van de AIVD nog altijd uit naar jihadistisch terrorisme. Volgens de inlichtingendienst is concrete geweldsdreiging vanuit rechts-extremisten in Nederland beperkt, maar de AIVD ziet sinds 2014 een lichte opleving van extreemrechts die samenhangt met de opkomst van IS en de daaropvolgende vluchtelingenstroom, staat in een AIVD-rapport over rechts-extremisme.
Hoewel gewelddadigheden van rechts-extremisten zeldzaam zijn, maakt de AIVD zich wel zorgen om “een steeds agressievere en meer opruiende” toon. De dienst ziet bij deze extremisten een “grote fascinatie voor vuurwapens”.
Dit betekent niet per definitie dat zij daadwerkelijk geweld gaan gebruiken. “Maar deze ontwikkelingen en de groeiende groep (kwetsbare) personen die in aanraking komt met gewelddadig rechts-extremistisch gedachtegoed baren wel zorgen”, schrijft de AIVD.
“Ze creëren namelijk een klimaat waarin het risico dat (snel radicaliserende) rechts-extremistische eenlingen of kleine groepen geweld zullen inzetten om een statement te maken, groter is dan in het verleden.”
Ook in Nederland is sprake van een verschuiving in het rechts-extremistisch gedachtegoed van neonazistisch, fascistisch en antisemitisch naar een anti-islamitisch gedachtegoed. “Daarbij wordt nauwelijks onderscheid gemaakt tussen anti-islam- en antimigratieretoriek. Migranten zijn moslims, zo lijkt de redenatie”, schrijft de AIVD.
Daarnaast zijn er zorgen over het uit de VS overgewaaide alt-right-gedachtegoed. Dit gedachtegoed is gestoeld op de ‘rassenleer’. Aanhangers zijn tegen de ‘rassenvermenging’ en streven een homogene witte ‘etnostaat’ na.
Het doel, zo schrijft de AIVD, is dat er een “culturele omwenteling plaatsvindt naar een maatschappij waarin racisme normaal is”. “Dit om uiteindelijk de weg vrij te maken voor een politiek bestel dat alleen de grondrechten van de blanke burger waarborgt.”
‘PVV en FVD verspreiden omvolkingstheorie’
In de politiek is de omvolkingstheorie te horen bij de radicaal-rechtse PVV en FVD.
Uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut, uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting, blijkt dat de partijen van Geert Wilders en Thierry Baudet de samenzweringstheorie dat de Nederlandse bevolking wordt ‘omgevolkt’ verspreiden.
De PVV-leider verspreidt geregeld video’s waarin hij waarschuwt voor “invasies” uit Afrika en islamitische landen.
Baudet sprak eerder over de “homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking met alle volkeren van de wereld” en zei dat hij wil dat Europa “dominant blank” blijft.
De FVD-leider verspreidde onlangs nog een video van een extreemrechtse en openlijk antisemitische website. Het filmpje is van de Oostenrijkse rechts-extremistische Identitäre Bewegung (IB) die de samenzweringstheorie van ‘omvolking’ aanhangt.
‘Xenofobie en angstbeelden in politiek debat’
In een in juni verschenen rapport van European Commission against Racism and Intolerance (ECRI) uitten onafhankelijke onderzoekers hun zorgen over het publieke debat in Nederland dat sterk wordt beïnvloed door “xenofobie” en “angstbeelden” die verspreid worden door PVV en FVD.
De ECRI constateert dat andere partijen “wij-zij-tegenstellingen” hebben overgenomen in hun uitlatingen en onderscheid maken tussen “de gewone Nederlander” en Nederlanders met een migratieachtergrond.
Zo verwijzen de onderzoekers naar uitlatingen van premier Mark Rutte (VVD) in 2017. Hij riep vluchtelingen en Nederlanders met een migratieachtergrond die “moeite hebben met ons land” op om de afweging te maken of zij nog in Nederland willen blijven.
Ook wijst de ECRI op uitlatingen van minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD), die vorige zomer stelde dat hij geen multiculturele samenlevingen kent die vreedzaam zijn en dat het genetisch bepaald is dat de mens zich niet aan “onbekende mensen” bindt.
Hoe de aanhangers van de verschillende politieke partijen denken over de omvolkingstheorie en in hoeverre zij extreemrechts gedachtegoed aanhangen, is niet duidelijk. Daar is onvoldoende wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.
NOS 02.04.2019 De AIVD waarschuwt in zijn jaarverslag voor radicale invloeden in het onderwijs. De inlichtingendienst schrijft dat “radicaalislamitische aanjagers” een steeds nadrukkelijker rol spelen in het onderwijsaanbod voor jonge moslims. Op de langere termijn kan dat de democratische rechtsorde ondergraven, aldus de AIVD.
De dienst noemt naschoolse lessen in Arabisch en de islam als voorbeelden, “op het eerste oog laagdrempelig en onschuldig”. “Wij zijn echter van mening dat kinderen en jongvolwassenen door deze invulling van het onderwijs vervreemden van de samenleving en mogelijk belemmerd worden in hun deelname aan de maatschappij. Dit wordt veroorzaakt door de onverdraagzame en antidemocratische denkbeelden van de initiatiefnemers.”
De AIVD zegt dat er “een nieuwe generatie welbespraakte predikers” is opgeleid. Een deel van deze groep staat niet per se afwijzend tegenover het (gewelddadige) jihadistisch gedachtegoed.
Terroristisch geweld
Nederland beleefde vorig jaar een toename van het aantal incidenten met een terroristische of jihadistische achtergrond. Zo kreeg ons land voor het eerst sinds de moord op Theo van Gogh in 2004 te maken met terroristisch geweld.
In de jaren voor 2018 waren er vooral terroristische incidenten in de landen om ons heen, maar dat is veranderd. In mei stak een Syrische man in Den Haag drie mensen neer en in augustus vond op station Amsterdam Centraal een steekpartij plaats waarbij een Afghaan twee Amerikaanse toeristen ernstig verwondde.
In september werd een netwerk van zeven jihadisten opgerold. Zij waren van plan een aanslag te plegen op een evenement om zoveel mogelijk slachtoffers te maken. In totaal zouden in Nederland circa 500 jihadisten actief zijn, plus enkele duizenden sympathisanten.
Spionage
De AIVD maakt zich ook zorgen over digitale spionage. Onder meer China, Iran en Rusland hebben het op Nederland gemunt. Daarbij richten zij zich niet alleen op politiek gevoelige informatie, bijvoorbeeld over het MH17-onderzoek of over de NAVO, maar ook op informatie van Nederlandse bedrijven, om hun eigen bedrijven vooruit te helpen. Volgens de AIVD zijn Nederlandse bedrijven onvoldoende voorbereid op dat soort aanvallen en dat “vormt een risico voor de economische veiligheid van ons land”.
Infrastructuur
Hacks op belangrijke voorzieningen zoals drinkwater en elektriciteit zijn ook een risico, al ziet de AIVD vooralsnog geen landen die dat soort aanvallen daadwerkelijk in Nederland proberen uit te voeren. Wel proberen sommige landen in de systemen te komen. Ook is er een risico als bijvoorbeeld de energievoorziening in een buurland wordt gesaboteerd, omdat dat ook gevolgen voor Nederland kan hebben.
De AIVD neemt in het jaarverslag ook stelling tegen het contracteren van Chinese bedrijven voor de ICT-infrastructuur: “De AIVD vindt het onwenselijk dat Nederland voor de uitwisseling van gevoelige informatie of voor vitale processen afhankelijk is van de hard- en software van bedrijven uit landen waarvan is vastgesteld dat ze een offensief cyberprogramma tegen Nederlandse belangen voeren”.
WIV
De AIVD schrijft dat de nieuwe inlichtingenwet, die vorig jaar inging, zijn werk “blijvend” heeft veranderd. Nieuwe waarborgen zorgen ervoor dat de dienst beter moet nadenken over de gevolgen voor de privacy van burgers. Eerder oordeelden toezichthouders dat dat nog niet goed genoeg gebeurde. De AIVD belooft beterschap en zegt daar dit jaar aan te willen werken. Overigens heeft de dienst in 2018 nog geen gebruik kunnen maken van de techniek voor onderzoeksgerichte interceptie omdat de technische voorbereidingen langer duurden dan verwacht.
AD 02.04.2019 In de Tweede Kamer zijn grote zorgen over radicaal islamisme bij naschoolse Arabische lessen. Volgens de geheime dienst AIVD gebruiken radicale moslims het onderwijs om hun boodschap onder jongeren te verspreiden.
Op aandringen van oppositiepartij SGP komt er een debat met verantwoordelijk minister Wouter Koolmees, waar ook minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) aan zou moeten meedoen. Kamerlid Jan Paternotte van regeringspartij D66 noemt de AIVD-melding ‘weer een onacceptabel voorbeeld waarbij onze vrijheden worden misbruikt om kinderen antidemocratisch gedachtegoed op te dringen’. En Jasper van Dijk van oppositiepartij SP benadrukt dat ‘scholen er niet zijn om haat te prediken’.
Volgens de AIVD weten extremisten zich ,,sterk te positioneren binnen het aanbod van het onderwijs voor jonge moslims’’. Concrete voorbeelden geeft de dienst niet
Telegraaf 26.02.2019 Tientallen salafistische prekers haat en onverdraagzaamheid in Nederland. Verslaggever Silvan Schoonhoven vertelt over het nieuwe ‘Dreigingsbeeld’ van terreurbestrijder NCTV.
Roadblocks in Tilburg, op Koningsdag 2017. De betonblokken moeten voorkomen dat zware voertuigen inrijden op publiek ANP
Vanwege onder meer de arrestatie van de ’27 september-cel’ blijft het dreigingsniveau reëel.
NOS 26.02.2019 Er zijn nog steeds jihadisten die plannen maken om een aanslag in Nederland te plegen. Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De dreiging blijkt onder meer uit de arrestatie van zeven mannen op 27 september vorig jaar, waarmee mogelijk een aanslag werd voorkomen. Het dreigingsniveau blijft staan op 4 (op een schaal van 5); de kans op een aanslag in Nederland blijft reëel.
Pieter-Jaap Aalbersberg van de NCTV noemt drie redenen waarom de kans op een aanslag in Nederland reëel blijft:
Drie redenen waarom het dreigingsniveau reëel blijft
De 27 september-cel, zoals de NCTV de groep noemt, laat zien dat de jihadistische strijd ook na de val van het IS-kalifaat doorgaat, maar nu onder meer in Nederland.
Ambitieus aanvalsplan
Leden van de groep hadden wel contact met andere jihadisten in binnen- en buitenland, maar opereerden voor zover bekend op zichzelf en hadden hun plannen niet gedeeld buiten de groep. “Opvallend is de omvang van de cel. Een terroristische homegrowncel van deze omvang met een ambitieus aanvalsplan is in Nederland sinds 2006 niet voorgekomen”, staat in het Dreigingsbeeld van de NCTV, een instituut dat sinds 1 februari onder leiding staat van Pieter-Jaap Aalbersberg.
De Nederlandse jihadistische beweging bestaat uit ruim 500 mensen en enkele duizenden sympathisanten. Daarnaast bevinden zich nog ongeveer 135 Nederlandse strijders in Syrië. De groep jihadisten groeit nauwelijks meer. Er wordt weliswaar een lichte aanwas van jongeren gezien, maar er zijn ook mensen die zich ervan afkeren.
De NCTV noemt de jihadisten “intrinsiek geweldsbereid”, maar dat betekent niet dat alle jihadisten gewelddadig zijn of aanslagen voorbereiden. “Een deel is bereid geweld te gebruiken. Dat baart ons zorgen en maakt dat de politiediensten, de AIVD en het Openbaar Ministerie alert moeten zijn en blijven”, zei Aalbersberg.
Salafistische zuil
De NCTV wijst op de groei van het salafisme, een orthodoxe stroming binnen de islam. “Nederland kent tientallen salafistische ‘aanjagers’ die off- en online onverdraagzaamheid, intolerantie of haat prediken en daarmee uiteindelijk kunnen aanzetten tot radicalisering en extremisme.” Sommige van deze ‘aanjagers’ vergoelijken geweld en dragen bij aan een klimaat waarbinnen jihadistische opvattingen kunnen bloeien.
Daarnaast zouden zij in Nederland streven naar de oprichting van een sterke salafistische zuil: “Door kadertraining probeert men moslimjongeren op te leiden tot leiderschap, om zo op lange termijn sleutelposities in de Nederlandse samenleving in te kunnen gaan nemen.”
Het salafisme groeit mede door de polarisatie met rechts-extremistische kringen die salafisme aangrijpen om angst voor de islam aan te wakkeren. “Op hun beurt verwijzen salafistische voormannen voortdurend naar islamofobe narratieven om hun eigen boodschap kracht bij te zetten”, aldus de NCTV.
Uitreizigers, de cijfers per 26-2-2019
– in totaal zijn zo’n 300 Nederlandse mannen en vrouwen uitgereisd
– van hen zijn er 55 teruggekeerd en 85 overleden
– circa 135 mensen met jihadistische bedoelingen verblijven in Syrië. Van hen zijn er ongeveer 15 in Koerdische vluchtelingenkampen of detentie, 85 bij IS en ongeveer 30 bij al-Qaida-groepen. 5 mensen verblijven elders in Syrië
– 20 mensen met jihadistische bedoelingen verblijven in Turkije
Kinderen (0-18 jaar)
– er zijn ten minste 200 kinderen van jihadisten met een Nederlandse link in Syrië of Irak
– 170 van hen bevinden zich in Syrië, van wie ongeveer 95 bij IS, 50 bij Al Qaida en ten minste 25 in Koerdische vluchtelingenkampen. Driekwart van de kinderen is geboren in het strijdgebied
– 30 kinderen verblijven in Turkije
De NCTV merkt op dat er internationaal steeds vaker geopperd wordt om kinderen uit het strijdgebied in Syrië en Irak terug te halen, zelfs als ze daardoor gescheiden worden van hun ouders. Maar Nederland houdt vast aan een eigen standpunt: “Indien individuele EU-lidstaten besluiten over te gaan tot repatriëring, hoeft dit niet automatisch te betekenen dat Nederland moet volgen, omdat de individuele lidstaten eigen beleid kunnen hanteren.”
De NCTV blijft van mening dat van jihadistische vrouwen een reële dreiging uitgaat, omdat zij de strijd mede hebben gefaciliteerd. Aalbersberg: “In alle gevallen zijn terugkeerders de komende jaren een potentieel risico voor onze nationale veiligheid. We zullen ze langdurig in de gaten moeten houden, want het gaat om mensen die diep gemotiveerd zijn in hun ideologie.” Ze hebben volgens hem tijdens hun verblijf in oorlogsgebied bovendien traumatische gebeurtenissen meegemaakt.
Chemische wapens
In West-Europa zijn afgelopen jaar zes aanslagen gepleegd, veel minder dan de bijna twintig aanslagen in 2017. Er vielen ook weinig doden, meestal bleef het bij gewonden. De aanslag op de kerstmarkt in Straatsburg was in dat opzicht een uitzondering. De NCTV wijst op een toegenomen belangstelling voor het gebruik van chemische en biologische middelen als wapen. Zo werd in Duitsland iemand betrapt die ricine maakte. Maar omdat het ingewikkeld is om daarmee een aanslag te plegen, is de dreiging nog niet erg effectief.
De NCTV waarschuwt opnieuw voor het gebruik van drones door jihadisten. Er zijn weliswaar geen concrete plannen bekend, maar de gebeurtenissen rond vliegveld Gatwick, eind vorig jaar, lieten zien hoe kwetsbaar de samenleving is op dit gebied: het bleek eenvoudig om het vliegverkeer met een drone lam te leggen, omdat de politie grote moeite had om de bedoelingen van de dronebestuurder te doorgronden.
NU 12.02.2019 Aanhangers van een orthodoxe islam (salafisten) passen zich steeds meer aan de Nederlandse samenleving aan, staat in een studie die het Verwey-Jonker Instituut en de Universteit Leiden uitvoerden in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken.
De motieven van de naar schatting enkele tienduizenden salafisten in Nederland daarvoor lopen uiteen, maar voorop staat wel dat ze hun eigen religieuze levenswijze kunnen behouden binnen de Nederlandse samenleving.
Het onderzoek over de periode 2004-2018 constateert dat salafisten de Nederlandse samenleving over het algemeen niet afwijzen en ook geen ingrijpende veranderingen nastreven.
Ook neemt de diversiteit onder salafisten toe en zijn ze ideologisch enorm verdeeld. Ze kunnen soms wel een noodzaak voelen zich af te zetten tegen de Nederlandse samenleving die hen zou afwijzen. Dat gebeurt veelal verbaal en schriftelijk, met grootspraak in demonstraties en op sociale media, aldus het rapport.
Steeds meer aanpassingen sinds 2009
Sinds 2009 is sprake van een toenemende aanpassing van salafisten aan de samenleving. Aanpassing vereist volgens de onderzoekers van salafistische zijde extra inspanning omdat de Nederlandse samenleving niet als verwelkomend wordt ervaren.
De aanpassingen zijn vooral van politiek-juridische aard. “Gedragingen dienen plaats te vinden binnen de kaders van de wet en overeenkomstig de normen van de democratische rechtsorde”, klinkt de omschrijving hiervan in het rapport.
Er zijn veel minder aanpassingen van religieus-culturele aard. Salafisten houden volgens de onderzoekers vast aan opvattingen en gedragingen die passen bij de eigen religieuze levensstijl.
Negatief beeld onvolledig en soms onjuist
Volgens de onderzoekers is het beeld dat salafisme een negatieve en gevaarlijke beweging is, onvolledig en soms zelfs onjuist. Wel blijkt dat er nog steeds “staatsgevaarlijke individuen zijn die hun opvattingen rechtvaardigen met een salafistisch-georiënteerd gedachtegoed”.
Vooral jong volwassen moslims vinden het salafisme aantrekkelijk, omdat het hun duidelijkheid biedt. De predikers geven antwoord op veel vragen, zoals over hun positie in een niet altijd vriendelijke samenleving. Ook ervaren ze een onderlinge verbondenheid.
De groep van enkele tienduizenden salafisten die in Nederland wonen, is divers en kan niet worden weggezet als één gevaarlijke beweging.
NOS 12.02.2019 Het beeld dat salafisten in Nederland een beweging vormen die gevaarlijk is voor de samenleving, klopt niet. Dat blijkt uit onderzoek van het Verweij-Jonker Instituut en de Universiteit Leiden in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken.
Naar schatting wonen in Nederland tienduizenden salafisten, moslims die de fundamentalistische variant van de islam aanhangen. Uit onderzoek over de periode 2004 tot 2018 blijkt dat die groep divers is. Onderling zijn er veel ideologische verschillen.
Het salafisme kan daarom niet worden weggezet als één gevaarlijke beweging. Wel zijn er nog steeds “staatsgevaarlijke individuen die hun opvattingen rechtvaardigen met een salafistisch georiënteerd gedachtengoed”, zeggen de onderzoekers.
Salafisten passen zich aan
In het rapport staat verder dat orthodoxe moslims zich steeds meer aanpassen aan de Nederlandse samenleving. “Salafisten wijzen de Nederlandse samenleving over het algemeen niet af en streven evenmin diep ingrijpende veranderingen na.” Ze willen wel hun religieuze levenswijze behouden.
Arabist Jan Jaap de Ruiter van de Tilburg University is het niet helemaal eens met die stelling. Hij werkte niet mee aan het onderzoek en noemt het rapport verder genuanceerd.
De Ruiter stelt dat salafisten zich vooral pragmatisch opstellen. “Ze zijn nog steeds voor de sharia-wetgeving, maar beseffen dat ze in een maatschappij leven die daar anders over denkt. Er is sprake van een zekere vorm van gewenning. Maar in het Midden-Oosten is het nog steeds een stroming waar veel geweld uit voorkomt.”
Omstreden proefschrift
Uit het rapport van het Verweij-Jonker Instituut komt een heel ander beeld naar voren dan uit het proefschrift van een onderzoeker van de Tilburg University. Hij bezocht drie jaar lang religieuze bijeenkomsten en concludeerde dat een groeiende groep salafisten de Nederlandse samenleving afwijst.
Op het proefschrift kwam veel kritiek vanuit de moslimgemeenschap, de politiek en wetenschappers. De Tilburg University begon daarop een onderzoek naar de dissertatie, omdat er veel fouten in zouden staan.
AD 26.12.2018 Hoe kwamen de daders van de grote terreuraanslagen van de laatste jaren aan hun wapens? Een proces in Parijs geeft enig inzicht.
Twee Belgen zijn onder de veertien verdachten die zich binnenkort voor de Parijse rechter moeten verantwoorden wegens medeplichtigheid bij de terreuraanslagen op het satirische Franse blad Charlie Hebdo en op de Joodse supermarkt Hyper Cacher, beide in januari 2015.
De terroristen die deze aanslagen pleegden – de gebroeders Said en Chérif Kouachi en Amédy Coulibaly – werden destijds doodgeschoten in een vuurgevecht met de Franse politie. De terroristen hadden toen al in totaal zestien mensen vermoord. Metin K. (48) en Michel C. (65), twee garagehouders en wapenhandelaren uit de buurt van Charleroi moeten zich nu – samen met twaalf anderen – verantwoorden voor hun rol in de bewapening van de daders.
Volgens de Vlaamse krant De Standaard geeft het aanstaande proces inzicht in hoe jihad-extremisten zich de afgelopen jaren hebben bewapend. ‘Wapenexperts beschouwen België al langer als draaischijf van de handel in illegale Oost-Europese oorlogswapens die worden gebruikt door zware criminelen en terroristen. Die theorie lijkt nu ook door de feiten bevestigd te worden’, schrijft de krant.
Gedemilitariseerd
Bij de aanslagen in en bij Parijs, op Charlie Hebdo en op de Joodse supermarkt, werden zogeheten gedemilitariseerde wapens gebruikt die legaal waren gekocht in het Oostblok. De Waalse wapenhandelaars hadden ze echter weer gebruiksklaar gemaakt.
Vast staat dat de gebroeders Coulibaly hun arsenaal ophaalden in Charleroi, maar er waren bij andere aanslagen andere toeleveranciers, aldus De Standaard. Eén spoor loopt ook naar Nederland. Want eerder dit jaar arresteerde de politie in Rotterdam een 32-jarige Fransman. Hij wordt ervan verdacht wapens te hebben geleverd aan Reda Kriket. Na de aanslagen in Brussel en Zaventem werd deze Franse terrorist in de buurt van Parijs aangehouden terwijl hij bezig zou zijn geweest een volgende aanslag voor te bereiden. Kriket was in het bezit van vijf machinegeweren, zeven pistolen en explosieven.
De wapens die de Frans-Algerijnse terrorist Mehdi Nemmouche in 2014 gebruikte bij de aanslag op het Joods Museum (3 doden en een zwaargewonde) komen waarschijnlijk uit het Franse Marseille. Meer daarover moet duidelijk worden wanneer Nemmouche volgende maand terecht staat voor de Brusselse rechter. Naast hem dan ook Nacer B., een jihadist en crimineel uit Marseille die verschillende wapens voor de aanslag in Brussel zou hebben geleverd.
Waar de terroristen van de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016 (31 doden, 270 gewonden) en Parijs op 13 november 2015 (129 doden en 350 gewonden) hun wapens hebben gehaald, is nog niet achterhaald. De Standaard: ‘Maar als we Osama Krayem, een van de overlevende terroristen van de aanslagen in Brussel mogen geloven, komen die ook uit Nederland. Toen de Belgische politie hem daags na de aanslagen arresteerde, vertelde Krayem hoe de wapens in Nederland gekocht werden door Ibrahim El Bakraoui, een van de terroristen die zichzelf opbliezen in Zaventem.’
AD 20.12.2018 Voor de versterking van de aanpak van jihadistische radicalisering hebben twintig gemeenten in totaal 7 miljoen euro toegezegd gekregen. Het hoogste bedrag, ruim 1 miljoen euro, gaat naar de gemeente Den Haag, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De ministers Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Wouter Koolmees (Sociale Zaken) verdelen de miljoenen over gemeenten die plannen hebben ingediend om radicalisering te voorkomen en geradicaliseerde personen aan te pakken. Na Den Haag gaan de hoogste bedragen naar Utrecht (ruim negen ton) en Rotterdam (ruim 8,5 ton).
Voor 2019 zijn de plannen vooral gericht op het vergroten van de kennis van hulpverleners en de ondersteuning van de omgeving van radicaliserende jongeren. Daarnaast ligt de focus op de opbouw van netwerken met sleutelfiguren en het versterken van de rol van onderwijs bij signalen van mogelijke radicalisering.
Gemeenten komen sinds 2016 in aanmerking voor deze zogeheten versterkingsgelden. Het is onderdeel van de brede aanpak van terrorisme door de NCTV.
OmroepWest 20.12.2018 Gemeente Den Haag krijgt één miljoen euro om jihadistische radicalisering aan te pakken. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Er is in totaal 7 miljoen euro vrijgemaakt voor twintig gemeenten. Het hoogste bedrag gaat naar Den Haag.
De ministers Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Wouter Koolmees (Sociale Zaken) verdelen de miljoenen over gemeenten die plannen hebben ingediend om radicalisering te voorkomen en geradicaliseerde personen aan te pakken.
Na Den Haag gaan de hoogste bedragen naar Utrecht (ruim 9 ton) en Rotterdam (ruim 8,5 ton). In onze regio hebben ook Delft, Gouda, Leiden en Zoetermeer geld gekregen. Zoetermeer krijgt zo’n 4 ton terwijl de anderen iets meer dan 170.000 euro, 2,5 ton en iets meer dan 3 ton krijgen.
Geld voor hulpverleners en onderwijs
Voor 2019 zijn de plannen vooral gericht op het vergroten van de kennis van hulpverleners en de ondersteuning van de omgeving van radicaliserende jongeren. Daarnaast ligt de focus op de opbouw van netwerken met sleutelfiguren en het versterken van de rol van onderwijs bij signalen van mogelijke radicalisering.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag is blij met de impuls van het Rijk. ‘Het stelt ons in staat onze anti-radicaliseringsaanpak verder te versterken en initiatieven uit de stad financieel te ondersteunen. We zetten de versterkingsgelden onder meer in voor projecten om jongeren weerbaarder te maken tegen radicalisering en jihadisme’, aldus Krikke.
Brede aanpak terrorisme
Gemeenten komen sinds 2016 in aanmerking voor deze zogeheten versterkingsgelden. Het is onderdeel van de brede aanpak van terrorisme door de NCTV.
Den HaagFM 20.12.2018 De gemeente krijgt één miljoen euro om jihadistische radicalisering te bestrijden. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
In totaal wordt zeven miljoen euro vrijgemaakt voor twintig gemeenten waarvan het hoogste bedrag naar Den Haag gaat. Gemeenten komen sinds 2016 in aanmerking voor deze zogeheten versterkingsgelden als onderdeel van de brede aanpak van terrorisme door de NCTV.
De miljoenen gaan naar de gemeenten die plannen hebben ingediend om radicalisering te voorkomen en om al geradicaliseerde personen aan te kunnen pakken. De ministers Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Wouter Koolmees (Sociale Zaken) hebben deze verdeling gemaakt.
Andere gemeenten die een groot bedrag krijgen zijn Rotterdam en Utrecht, die respectievelijk ruim 850.000 euro en ruim 900.000 euro ontvangen. De plannen die hiermee bekostigd kunnen worden zijn vooral gericht op het vergroten van de kennis van hulpverleners en de ondersteuning van de omgeving van radicaliserende jongeren.
Burgemeester Pauline Krikke is blij met de financiële impuls. “Het stelt ons in staat onze anti-radicaliseringsaanpak verder te versterken en initiatieven uit de stad financieel te ondersteunen. We zetten de versterkingsgelden onder meer in voor projecten om jongeren weerbaarder te maken tegen radicalisering en jihadisme”, aldus Krikke.
Telegraaf 20.12.2018 Voor de versterking van de aanpak van jihadistische radicalisering hebben twintig gemeenten in totaal 7 miljoen euro toegezegd gekregen. Het hoogste bedrag, ruim 1 miljoen euro, gaat naar de gemeente Den Haag, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De ministers Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Wouter Koolmees (Sociale Zaken) verdelen de miljoenen over gemeenten die plannen hebben ingediend om radicalisering te voorkomen en geradicaliseerde personen aan te pakken. Na Den Haag gaan de hoogste bedragen naar Utrecht (ruim negen ton) en Rotterdam (ruim 8,5 ton).
Voor 2019 zijn de plannen vooral gericht op het vergroten van de kennis van hulpverleners en de ondersteuning van de omgeving van radicaliserende jongeren. Daarnaast ligt de focus op de opbouw van netwerken met sleutelfiguren en het versterken van de rol van onderwijs bij signalen van mogelijke radicalisering.
De Haagse burgemeester Pauline Krikke is blij met „deze impuls” vanuit de rijksoverheid. Het geld gebruikt de stad onder meer om jongeren weerbaarder te maken tegen radicalisering en jihadisme. Daarnaast wordt het gebruikt voor training van professionals bij het herkennen van en acteren op signalen van radicalisering, ook in rechts-extremistische richting. Den Haag heeft de afgelopen jaren al meer dan 5000 professionals getraind.
Gemeenten komen sinds 2016 in aanmerking voor deze zogeheten versterkingsgelden. Het is onderdeel van de brede aanpak van terrorisme door de NCTV.
AD 18.12.2018 Gedetineerden die vastzitten wegens terrorisme ervaren tegenslag in hun leven vaak als teken van onrechtvaardigheid die hen is aangedaan. Dat concluderen het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en de Vrije Universiteit Amsterdam in een onderzoek.
Ze worden aangetrokken tot sterke, simplistische verhalen op het internet, aldus Onderzoekers.
,,Tegenslagen zoals het verlies van werk, overlijden van een familielid of problemen in het gezin komen veel voor bij elke verdachte, maar verdachten van terroristische misdrijven lijken heftiger te reageren hierop”, aldus de NSCR.
Volgens de onderzoekers hebben jihadisten vaak weinig kennis van de islam aan het begin van hun radicaliseringsproces. ,,Ze worden ertoe aangetrokken omdat het een mogelijkheid biedt tot betekenisgeving. Maar via hun netwerk en internet-propaganda krijgen ze een eenzijdig, gewelddadig beeld van het geloof”, aldus de onderzoeksinstelling.
Ideologisch
Volgens NSCR lijken veel terrorismeverdachten vatbaar voor ideologische beïnvloeding. ,,Ze worden aangetrokken tot sterke, simplistische verhalen op het internet of komen mensen tegen die hen introduceren in een extremistisch netwerk. Ook lijken ze soms beperkt in hun beoordelingsvermogen. Plotselinge en ingrijpende gebeurtenissen kunnen dan een trigger zijn voor betrokkenheid bij terrorisme of extremisme.’’
Bij jongere terrorismeverdachten is relatief vaak sprake van een instabiel gezinsleven. Veel van hen zijn op zoek naar identiteit, zingeving en verbondenheid. Mogelijk kunnen terrorismeverdachten door ‘persoonlijke kenmerken’ niet goed omgaan met tegenslag.
Het onderzoek is uitgevoerd onder gedetineerden in Nederlandse gevangenissen en professionals die werken met deze mensen.
NU 12.12.2018 De grootste kerstevenementen van Nederland nemen allemaal “zichtbare en onzichtbare” maatregelen tegen een eventuele aanslag zoals dinsdag op de kerstmarkt in het Franse Straatsburg.
Sinds de aanslag op een kerstmarkt in Berlijn in 2016 staan al overal strategisch geplaatste wegversperringen en er gelden afsluitingen. Vrijwel elk kerstfestijn heeft een eigen veiligheidsplan, maar over de inhoud daarvan willen organisaties en gemeenten als Maastricht en Dordrecht niets zeggen.
Het Dickens Festijn, komend weekend in Deventer, heeft volgens organisator Hein te Riele nog niets van gemeente of politie gehoord over extra beveiliging. “Over veiligheid is natuurlijk allang gesproken en daarvoor zijn dingen gedaan. Als er meer moet gebeuren, moeten degenen die verstand hebben van terrorisme dat maar zeggen.”
Valkenburg organiseert in de grotten de oudste en grootste ondergrondse kerstmarkt van Europa, die elk jaar drukker wordt bezocht. Dit jaar zijn op advies van veiligheidsexperts extra maatregelen genomen, zowel tegen aanslagen als tegen ongelukken.
Er zijn straten afgesloten en er staan hekken voor de lange wachtrijen op straat. In de grotten zijn brandwerende maatregelen genomen en is er een nooduitgang gemaakt.
Eerder op de dag liet de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) weten geen aanleiding te zien om het dreigingsniveau in Nederland te verhogen. Als daarvoor aanleiding is, worden extra veiligheidsmaatregelen genomen bij grotere evenementen rond kerst en de jaarwisseling.
Dinsdagavond werd de kerstmarkt van Straatsburg opgeschrikt door een schietpartij. Een schutter opende het vuur op bezoekers in de Franse stad. Daardoor kwamen twee mensen om het leven. Eén persoon is hersendood verklaard.
De verdachte is geïdentificeerd als Cherif Chekatt, een 29-jarige Fransman. Hij is nog altijd voortvluchtig. Zijn moeder, vader en twee broers worden woensdag vastgehouden voor ondervraging.
Telegraaf 12.12.2018 De schietpartij in Straatsburg is geen aanleiding het dreigingsniveau in Nederland te verhogen. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De NCTV volgt de situatie nauwlettend en onderhoudt contact met onder meer inlichtingendiensten en politie. Als daarvoor aanleiding is, worden extra veiligheidsmaatregelen genomen bij grotere evenementen rond kerst en de jaarwisseling.
Het huidige dreigingsniveau in Nederland is ’substantieel’ (4, op een schaal van 5). Dat betekent dat de kans op een terreuraanval reëel is. Concrete aanwijzingen voor een terroristische aanval zijn er op dit moment niet.
De gebeurtenissen in Straatsburg „vertonen alle kenmerken van een terroristische aanslag”, aldus de NCTV. Nader onderzoek moet uitwijzen of dit ook echt zo is.
Het dreigingsniveau blijft op 4 (op een schaal van 5)
De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de kans op aanslagen in Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.
De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.
AD 01.10.2018
Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.
Telegraaf 11.09.2018
Telegraaf 11.09.2018
Jihadistisch beweging in Nederland
Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.
De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.
Telegraaf 06.11.2018
Internationaal
Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.
Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.
Salafisme
De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.
Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.
Deze moskee in Enschede werd al eens bekogeld met een molotovcocktailⒸ GinoPress
NCTV
Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
In Nederland zullen extreem-rechtse stromingen niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Volgens de NCTV neemt het rechts-extremistische en rechts-terroristische geweld in West-Europa de laatste vijf jaar weliswaar toe, maar heeft dit geweld niet de omvang van het geweld in begin jaren negentig. ‘Grootschalige rechts-terroristische organisaties zoals in de jaren zestig tot tachtig bestaan in West-Europa niet meer. Hoewel het leeuwendeel van geweld lag en ligt (en vermoedelijk zal blijven liggen) bij slecht georganiseerde groepen en individuen die extremistisch (niet op mensenlevens gericht) geweld toepassen, zijn er de laatste jaren diverse voorbeelden van rechts-terroristisch geweld van voornamelijk lone actors en kleine eenheden geweest die wel degelijk professioneel opereerden.’
De NCTV noemt als voorbeeld de aanslag die de Noor Anders Breivik pleegde in 2011 waarbij 77 mensen om het leven kwamen. Breivik liet een bom afgaan in de regeringswijk van de hoofdstad Oslo en schoot om zich heen op een zomerkamp van de jeugdafdeling van de sociaal-democratische Noorse Arbeiderspartij op het eiland Utøya.
Volgens de NCTV leiden de vluchtelingencrisis (2015) in combinatie met weerzin tegen islam en jihadisme tot meer rechts-extremistisch geweld. ‘Hoewel het aantal vluchtelingen naar West-Europa anno 2018 is teruggelopen, is het de vraag of daarmee ook de rechts-extremistische geweldsgolf structureel zal afvlakken. Vooralsnog lijkt het erop dat de vluchtelingencrisis eerder een startsein was voor verdere rechts-extremistische groepsvormingen en gewelddadige activiteiten, dan een incidentele opleving.’
Historisch beschouwd heeft er in Nederland minder rechts-extremistisch geweld plaats dan in landen om ons heen. De NCTV constateert dat in Nederland extreem-rechts tegenwoordig veel gebruikmaakt van sociale media. ‘Rechts-extremistisch geweld komt in Nederland vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechtsextremistische organisatie.’
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Rechts-extremistische en rechts-terroristische dreiging kan leiden tot sociale en politieke instabiliteit, concludeert de NCTV. Ook kan het de fysieke veiligheid van Nederlanders in gevaar brengen, al schat de NCTV de kans daarop laag in: ‘Er zijn geen concrete aanwijzingen voor groepen of individuen die de intentie of de potentie hebben om grootschalig terroristisch geweld toe te passen.’
Bron: NCTV-rapport Toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa.
Hoewel er in Nederland geen extreem-rechtse of rechts-extremistische groepen zijn die oproepen tot geweld, zijn er wel leden van de Nederlandse Volksunie (NVU) en Identitair Verzet die daarvoor zijn veroordeeld. Laatstgenoemde groep is volgens de NCTV een van de groepen die ‘ambigu’ staan tegenover geweld. Daarbij haalt de antiterrorismecoördinator vernielingen en blokkades bij islamitische gebouwen aan. Vorig jaar klommen leden van Identitair Verzet twee keer in korte tijd het dak op; bij een islamitische school in Amsterdam-West hingen gemaskerde mannen het spandoek ‘Wie islam zaait, zal sharia oogsten’ op, bij een nieuwe moskee op een bouwplaats in Venlo ontrolden zij teksten als ‘geen moskee in onze wijk’ en ‘Nederland is van ons’.
Naar schatting tellen de extreem-rechtse en rechts-extremistische groeperingen in Nederland zo’n 250 leden. Zij lieten zich onder meer gelden op inspraakavonden bij asielzoekerscentra, en sommigen bundelden zich in zogenoemde ‘extreem-rechtse patrouillegroepen‘ als Soldiers of Odin. Die patrouilles ‘bleken in de praktijk nauwelijks actief’. De meest serieuze rechts-extremistische geweldpleging had plaats in Enschede, waar vijf mannen molotovcocktails gooiden naar een volle moskee. Hoewel niemand in gevaar kwam, beschouwde de rechter het als een terroristische daad, en legde die de mannen vier jaar cel op (waarvan één voorwaardelijk).
Hoewel er betrekkelijk weinig serieuze geweldsdreiging uitgaat van rechts-extremisten, kunnen hun acties volgens de NCTV wel leiden tot angst, waardoor de Nederlandse samenleving onder druk kan staan. Daarom meent de NCTV dat het van belang blijft om deze groepen scherp in de gaten te houden.
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Er is sprake van een grote diversiteit binnen rechts-extremistische groepen, aldus de NCTV. Wel is een terugkerend element een ‘wij versus zij’-houding. Vreemdelingenhaat, haat jegens vreemde (culturele) elementen en ‘ultranationalisme’ zijn hierbij gemeengoed, schrijft de NCTV. Antisemitisme speelde een tijdlang een minder grote rol, maar lijkt bezig aan een opmars. Opmerkelijk is daarbij dat Israël een twistpunt vormt aan de uiterste rechterkant van het politieke spectrum: de Joodse staat ‘wordt door velen beschouwd als een bastion in de strijd tegen de islam’, wat in schril contrast staat met de ‘klassieke neonazistische beweging‘, die juist sterk antisemitisch is.
Het biologische racisme van de nazi’s dat extreem-rechts in West-Europa lange tijd kenmerkte, heeft volgens de NCTV aan invloed ingeboet: ‘Het ideologische vertoog van het rechts-extremisme verschoof in belangrijke mate van het concept “ras” naar “cultuur”.’ Als voorbeelden worden kritiek op de multiculturele samenleving en islamisering genoemd, terwijl de ‘clash of civilizations‘ (botsing der beschavingen), samenzweringstheorieën en ‘cultuurmarxisme‘ een prominentere plaats hebben gekregen in extreem-rechts gedachtegoed.
Ook de Alt-Right-beweging is met dank aan de komst van Steve Bannon – die een korte periode adviseur was van de Amerikaanse president Donald Trump – niet langer een ‘marginaal verschijnsel’, aldus de NCTV. De invloed van Alt Right is vooral zichtbaar in antisemitische, homofobe, antisemitische en racistische memes op internet, al wordt in het rapport ook de geëscaleerde extreem-rechtse demonstratie in Charlottesville (1 dode) genoemd.
Leeshet prijswinnende artikel van Nikki Sterkenburg over alt-right in Nederland Dromend van een etnostaat
Extreem-rechts propageert in tegenstelling tot bijvoorbeeld jihadistische groeperingen zelden expliciet geweld als onderdeel van de ideologie, concludeert de NCTV. ‘Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat sommige rechts-extremisten zich naar buiten toe willen presenteren als voorstanders van law and order. Meer voor de hand liggend is echter dat het strategisch zeer onverstandig wordt geacht om het toepassen van geweld openlijk uit te dragen. Opsporing en vervolging liggen dan immers op de loer.’
Toch kunnen uit extreem-rechtse ideeën, die vaak niet direct aanzetten tot geweld, wel degelijk gewelddadige acties volgen, schrijft de antiterrorismecoördinator. ‘Gelet op het feit dat haat en walging, in de zin van ontmenselijking van de tegenstander, de essentie is van de rechts-extremistische ideologie, en de drempelverlagende werking die haat kan hebben op het toepassen van geweld’.
Wat zegt eerder recent onderzoek?
Het is niet het eerste rapport dit jaar waarin de uiterste flanken van het politieke spectrum onder de loep worden genomen. In maart verscheen een rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), waarvan een van de conclusies luidde dat extreem-links vaker gewelddadig is dan extreem-rechts. Vooral demonstraties van (extreem-)rechts tegen immigratie kunnen vaak op fel (extreem-)links verzet rekenen. Volgens de AIVD is een ‘beperkte groep in de rechts-extremistische scene weliswaar bereid geweld te gebruiken, maar dit komt niet of nauwelijks tot uiting’.
Vorige maand kwam de AIVD bovendien met een nieuw rapport over extreem-rechts: Rechts-extremisme in Nederland, een fenomeen in beweging, waarin vooral de grimmige sfeer op internet opviel. Vooral op sociale media tiert agressief en opruiend taalgebruik welig. Dat versterkt de politieke polarisatie, en zou bovendien de democratische rechtsorde in gevaar kunnen brengen.
Agenten houden Jawed S. onder schot op Amsterdam Centraal
Dreiging per 01.09.2018
Sinds vorig jaar oktober is het aantal aanslagen in Europa sterk verminderd. Toch blijft de kans op een aanslag in Nederland reëel. De aanval van Jawed S. met een mes van een 19-jarige Afghaan op twee willekeurige reizigers op het Amsterdam CS illustreert de dreiging in ons land.
Daarom blijft het dreigingsniveau op 4 (op een schaal van 5) staan, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De NCTV ziet twee redenen om de dreiging op ‘substantieel’ te houden. Ook in Nederland opereren jihadistische netwerken die aanslagen kunnen plegen. In juni werden twee terrorismeverdachten aangehouden in Rotterdam die plannen hadden om in Frankrijk en Nederland aanslagen te plegen. Andere arrestaties in de afgelopen maanden onderstrepen dat er in Nederland mensen zijn die mogelijk terroristische aanslagen voorbereiden.
Daarnaast ziet de NCTV geweldsdreiging uitgaan van de jihadistische beweging in Nederland. De beweging is “vele malen groter dan in de periode van vóór de strijd in Syrië”, is onderling goed verbonden en heeft contacten met jihadisten in andere landen.
Uitreizigers, de cijfers per 1-9-2018
– 140 Nederlanders met jihadistische intenties in het strijdgebied.
– 175 minderjarigen in Syrië en Irak, de meerderheid is vier jaar oud of jonger.
– 35 uitreizigers verblijven buiten het strijdgebied, vooral in detentie- of vluchtelingenkampen.
– 80 jihadisten zijn overleden
– 55 jihadisten zijn teruggekeerd naar Nederland.
Een nieuwe vorm van dreiging gaat uit van de veroordeelde jihadisten die hun straf hebben uitgezeten. De komende jaren komen in Nederland en de landen om ons heen vele tientallen personen op vrije voeten. In Frankrijk gaat het tot en met 2020 om 115 mensen, in het Verenigd Koninkrijk om 80 personen.
AD 06.11.2018
De NCTV acht het waarschijnlijk dat een aantal van hen nog steeds jihadistische overtuigingen heeft en tijdens hun gevangenschap contact heeft gekregen met nieuwe jihadistische of criminele netwerken.
Problemen voor de Nederlandse Staat
Strafrechtdeskundige Geert-Jan Knoops verwacht problemen voor de Staat bij het vervolgen van Syriëgangers. Hij reageerde in de studio van Nieuwsuur op het nieuws van dat programma en Trouw over Nederlandse steun aan een gewapende groep in Syrië, die door het Openbaar Ministerie als terroristisch wordt bestempeld.
Veel veroordeelde jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
Knoops vraagt zich af of Nederlandse burgers nog wel vervolgd kunnen worden als de Nederlandse Staat zich schuldig heeft gemaakt aan datgene waar de burger voor vervolgd wordt. “Een rechtbank zou kunnen zeggen: we kunnen een burger niet berechten voor iets dat door de Staat zelf is gefaciliteerd”, zegt Knoops.
Rechtszaak
Over drie weken begint een rechtszaak tegen een Nederlandse Syriëganger die een bijdrage heeft geleverd aan de strijd van Jabhat al-Shamiya. Het Openbaar Ministerie noemt die organisatie salafistisch en jihadistisch. Dezelfde groepering kreeg van de Nederlandse regering ‘niet dodelijke goederen’ geleverd, waaronder tenten, voedselpakketten en pick-uptrucks.
Syrië-deskundige Thomas van Lingen bestrijdt dat Jabhat al-Shamiya een jihadistische organisatie is, zoals IS of al-Qaida. Wat deze rebellen wel willen is moeilijk te zeggen. In verklaringen die ze hebben ondertekend, staat dat ze van Syrië een pluralistische samenleving willen maken, waarin ruimte is voor Koerden, christenen en Arabieren.
Schengen
Afshin Ellian verbaast zich over de laksheid waarmee Europese landen, en vooral Duitsland, omgaan met jihadisten waardoor ze de kans krijgen om aanslagen te plegen.
Helaas is een jihadistische aanslag Nederland niet bespaard gebleven. De aanslag in Amsterdam op het Centraal Station is zonder meer een jihadistische aanslag, erkent ook verdachte Jawed S. Een eerdere aanslag in Den Haag, op Koningsdag, is volgens het Openbaar Ministerie ook een terroristische aanslag.
Jawed kwam naar alle waarschijnlijkheid met de migratiestroom in 2015 aan in Duitsland. Omdat hij minderjarig was, werd hij in een jeugdinrichting voor minderjarige asielzoekers geplaatst. Vanuit zijn school in Duitsland kon hij naar de prachtige wijngaarden staren. Jawed werd overstelpt met de Duitse aardigheid van ‘Wir schaffen das‘.
Duitse aardigheid beantwoord met haat, net als Mohammed Atta deed
Die Duitse aardigheid beantwoordde hij met haat. Ook Mohammed Atta, de leider van de terreurgroep die in 2001 de 9/11-aanslagen in Amerika organiseerde en pleegde, werd destijds met respect en liefde behandeld door Duitsers. Zijn Duitse hospita kon niet geloven dat hij drieduizend mensen om het leven had gebracht.
Jawed radicaliseerde eveneens in Duitsland. Hij werd niet volwassen in de wijngaarden, maar in de koranverzen. Dat geldt ook voor alle andere salafisten. Ondanks het feit dat hij thuis een testament heeft achtergelaten, wil geen enkele jihadistische organisatie de aanslag opeisen. Jawed wordt niet opgeëist. Uit Duitse berichtgeving blijkt dat hij voornamelijk sympathiseerde met de Taliban.
Eigenlijk kan Jawed door alle jihadistische organisaties worden opgeëist. Hij heeft immers aan de Nederlandse autoriteiten verklaard dat voor hem vier dingen belangrijk zijn: ‘Allah, de islam, de Koran en de profeet Mohammed.’ Hij leeft voor deze vier dingen.
Kamerdebat
Hoe houden we polderjihadisten onschadelijk als ze vrijkomen uit de gevangenis?
Die vraag is inzet van een Kamerdebat over vrijlating polderjihadi’s in de Tweede Kamer dat donderdag is aangevraagd door het CDA. Het verzoek kreeg brede steun in de Kamer.
Aanleiding is een publicatie in De Telegraaf over de aanstaande vrijlating van veroordeelde jihadisten uit de gevangenis. Volgens deskundigen zijn ze mogelijk in de gevangenis verder geradicaliseerd. „Ze hebben in de gevangenis nieuwe netwerken opgebouwd”, zegt voormalig terrorist jason walters, destijds lid van de beruchte Hofstadgroep. Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding laat die waarschuwing klinken.
„De vraag is of ze vrij moeten komen”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Er zijn genoeg manieren om vrijkomende jihadisten in de smiezen of opgesloten te houden als ze een gevaar vormen voor de samenleving. Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Dekker (Rechtsbescherming) moeten voorafgaand aan het debat aangeven hoe ze denken om te gaan met de vrijkomende polderjihadi’s.
Terroristengang
Van Toorenburg wil ook dat er scherper wordt gekeken naar de verspreiding van veroordeelde jihadi’s over gevangenissen. „Het is terecht dat we een speciale terroristengang hebben”, zegt de voormalige gevangenisdirecteur. „Je moet ze niet verspreiden. Maar soms is het goed om een meeloper op een zware afdeling te plaatsen, tussen zeer weerbare gewone gevangenen, die tegen zo iemand kunnen zeggen: doe normaal.”
AD 06.11.2018
Rechtsextremisme en windmolenverzet
De NCTV stelt vast dat extreemrechtse groeperingen zich vooral bezig houden met intimiderende en radicale acties, maar heeft geen aanwijzingen dat zij gewelddadig willen worden. Voorbeelden zijn de barbecue-acties van Pegida in de buurt van moskeeën tijdens de ramadan en het ophangen van een onthoofde pop bij een moskee in Amsterdam door Rechts in Verzet (RiV), een afsplitsing van Pegida.
Ook het buitenwettelijke verzet tegen windmolens wordt door de NCTV een vorm van extremisme genoemd. Tegenstanders ageren met democratische middelen tegen de komst van windmolens, maar soms worden pro-windmolen bestuurders, boeren en bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de installatie van de windmolens bedreigd of worden er spullen vernield. Dat zou vooral in Drenthe en Groningen gebeuren.
Bron:Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 48
Extra geld vanwege dreiging
De 1,5 miljard euro die het kabinet de komende vier jaar structureel in de krijgsmacht investeert, zal de inzetbaarheid van het Nederlandse leger niet vergroten.
De slagkracht blijft beperkt tot twee middelgrote stabilisatie- of trainingsmissies in het buitenland (zoals nu in Mali en Irak) en de inzet van maximaal vier jachtvliegtuigen (zoals nu in Irak en de Baltische Staten). De marine komt nog niet verder dan het langdurig inzetten van twee oppervlakteschepen.
Dit blijkt uit de conceptversie van de Defensienota. Vandaag presenteert het kabinet het definitieve vierjarenplan van minister Ank Bijleveld (CDA) en staatssecretaris Barbara Visser (VVD). Het plan is vrijdag goedgekeurd in de ministerraad.
AD 26.03.2018
Dreiging
Militairen mogen weer in uniform de straat op. Op verzoek van de krijgsmacht trekt minister Ank Bijleveld trekt verbod weer in dat sinds 2014 geldt. ‘Het leger heeft de taak om ons koninkrijk en zijn bondgenoten te beschermen’, zegt de minister in het Algemeen Dagblad. ‘Dan is het ook belangrijk dat je herkenbaar en aanspreekbaar bent.’
Migratie, terrorisme, cyberaanvallen en desinformatie zijn een paar van de dreigingen die het kabinet steeds meer ziet toenemen. ‘De kwetsbaarheid van de Nederlandse samenleving voor maatschappelijke ontwrichting neemt toe’, schrijven Bijleveld en Visser. Ook Rusland vormt een gevaar: de annexatie van de Krim en de inmenging in westerse verkiezingen zijn daar ‘illustraties’ van, concludeert het kabinet.
Maar zelfs na een injectie van 1,5 miljard euro bezit de krijgsmacht niet de extra de slagkracht die nodig is om weerstand te bieden aan deze dreigingen, blijkt uit de nota. Het overgrote deel van het extra budget, ruim 1,2 miljard, blijkt nodig voor achterstallig onderhoud: het oplappen van verouderd materieel, het aanvullen van het (lage) salaris van militairen en het aantrekken van ondersteunende eenheden, zoals onderhoudspersoneel.
2 procent
Een extra buitenlandse missie zit er niet in, terwijl dat wel nodig is, denkt het kabinet. ‘Met het oog op de dreiging langs de oostflank en noordflank moet defensie er rekening mee houden dat de Navo-aanwezigheid in Noord- en Oost-Europa verder moet worden uitgebreid’, schrijven Bijleveld en Visser. ‘Ook de situatie aan de zuidflank vergt aanvullende Navo-inspanningen.’
In 2014 beloofden alle Navo-lidstaten om binnen tien jaar minimaal 2 procent van hun bruto binnenlands product aan Defensie te besteden. Met name de VS eisen dat Europa gaat meebetalen aan de eigen veiligheid.
Veiligheidsbeleving volgens S.C.P.
Kijkend naar zichzelf zijn Nederlanders behoorlijk tevreden over hun leven, blijkt uit de dinsdag verschenen studie ‘De sociale staat van Nederland’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Het onderzoek wordt elke twee jaar gedaan en de 7,8 die Nederlanders zichzelf toekennen, is gelijk gebleven aan het voorgaande cijfer.
Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over hun levens. Ze voelen zich steeds veiliger en zijn steeds minder vaak slachtoffer van criminaliteit, meldt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag.
In 2012 zei 37 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig te voelen. Vorig jaar was dat nog 32 procent.
Het aantal slachtoffers van criminaliteit als vermogenscriminaliteit, vandalisme en geweld daalt ook. Jongeren zeggen zich minder veilig te voelen dan ouderen. Vorig jaar werden jongeren tussen de 15 en 24 jaar vijf keer zo vaak het slachtoffer van geweldsincidenten als ouderen.
Daarnaast werden jongeren drie keer zo vaak als 65-plussers slachtoffer van cybercriminaliteit en twee keer vaker dan vermogensdelicten.
Hogeropgeleiden zijn vaker slachtoffer van criminaliteit dan lageropgeleiden. Ze voelen zich ook vaker onveilig dan mensen met een lagere opleiding. Dat gevoel van onveiligheid hebben ze niet in hun eigen woonomgeving.
Telegraaf 14.11.2018 Twee op de drie Nederlanders (67 procent) zeggen zich van alle mogelijke rampen het meest zorgen te maken om terrorisme. Dat gaven ze aan in een onderzoek in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De enquête waarvan de resultaten woensdag werden bekendgemaakt werd begin oktober gehouden, kort na de aanhouding van zeven terrorismeverdachten.
De angst voor een aanslag was dit voorjaar wat gezakt: toen maakte 55 procent zich hier druk om. Spanningen tussen bevolkingsgroepen en extremisme blijven ook een grote bron van ongerustheid, veel meer dan bijvoorbeeld extreem weer, waar slechts 9 procent zich veel zorgen over zegt te maken.
Van de 809 mensen die door onderzoeksbureau Motivaction werden ondervraagd, acht een ruime meerderheid (63 procent) het waarschijnlijk dat Nederland door terrorisme zal worden getroffen. Het risico om te worden getroffen door extreem weer of bijvoorbeeld natuurbranden wordt lager ingeschat.
De NCTV laat de zogeheten Risico- en Crisisbarometer ieder halfjaar opstellen. Over de aanhouding van de mannen die volgens het Openbaar Ministerie een terroristisch netwerk vormden, is op het laatst nog een vraag toegevoegd.
Van de ondervraagden zei 31 procent zich door de arrestaties veiliger te voelen, 11 procent voelt zich hierdoor juist onveiliger, de overige 58 procent vindt het niet van invloed op hun veiligheidsgevoel.
Ongeveer een op de tien respondenten zegt daadwerkelijk minder vaak op plekken te komen waar ze zich niet helemaal veilig voelen. Ze mijden bijvoorbeeld evenementen, treinstations en vliegvelden.
AD 14.11.2018 De angst voor een terroristische aanslag in ons land neemt toe. 67 procent van de Nederlanders is hier bang voor, tegen 55 procent tijdens een vorige meting. Ook zijn steeds meer mensen ongerust over hun veiligheid en die van hun gezin.
Tijdens de laatste meting van het NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) maakte nog drie op de tien Nederlanders zich zorgen over hun eigen veiligheid. Nu zijn dat er vier op de tien. De onrust over extremisme is gelijk gebleven.
De aanhouding van de zeven mannen die ervan worden verdacht dat zij vergevorderd waren in het voorbereiden van een grote terroristische aanslag in Nederland, op 27 september, heeft voor zes op de tien Nederlanders geen gevolgen gehad voor hun gevoel van veiligheid. Drie op de tien Nederlanders voelen zich veiliger door de aanhouding. Een op de tien Nederlanders voelt zich daardoor onveiliger.
Cybercriminaliteit
Nederlanders zitten minder in hun maag met de huidige cyberdreiging. Deze cijfers zijn gedaald van 31 naar 25 procent. Mensen schatten de kans op criminaliteit vanuit die hoek wel groter in dan de kans op een terroristische aanslag.
De veiligheid van mensen baart ze vooral zorgen als ze bij openbare evenementen zijn, op vliegvelden of op treinstations. Volgens het NCTV is het niet zo dat steeds meer mensen deze locaties vermijden. Eén op de tien Nederlanders is minder aanwezig bij openbare evenementen vanwege een gevoel van onveiligheid.
In vergelijking met een halfjaar geleden vinden meer Nederlanders dat de overheid genoeg doet om een terroristische aanslag te voorkomen. In het voorjaar vond 29 procent dat de overheid niet of nauwelijks genoeg doet om terrorisme te voorkomen, nu is dat gedaald naar 24 procent.
De minister van Justitie en Veiligheid vreest dat rechts-extremistische denkbeelden brandstof voor gewelddadigheden kunnen zijn.
NOS 08.11.2018 Het ministerie van Justitie en Veiligheid houdt het groeiende rechts-extremisme in Nederland naar eigen zeggen goed in de gaten. “We hebben daar echt aandacht voor”, zei minister Grapperhaus in de Tweede Kamer. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen dat rechts-extremistische bewegingen terroristische aanslagen zullen plegen, maar de minister vreest dat rechts-extremistische denkbeelden wel “brandstof voor gewelddadigheden” kunnen zijn.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid meldde deze week dat rechts-extremisme de Nederlandse maatschappij onder druk zet. De minister van Justitie en Veiligheid onderschrijft die conclusie: “De strategie van een groep als het Nederlandse alt-rechtse Erkenbrand is het normaliseren van racisme door het in een intellectueel format te gieten, om zo het maatschappelijke debat te beïnvloeden. Daar moeten we zeer waakzaam voor zijn.”
GroenLinks-Kamerlid Buitenweg voegde daaraan toe dat rechts-extremistische groepen zich vaak ook schuldig maken aan genderdiscriminatie. Grapperhaus vindt dat ook. Hij noemde het de taak van zijn ministerie om “hard in te zetten” op het soms “uiterst vrouwvijandige beeld” bij extreemrechtse groeperingen. “Dat is tot nu toe in de rapportages onderbelicht gebleven. We komen daar zeker op terug.”
Elsevier 06.11.2018 Extreem-rechtse stromingen zullen in Nederland niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Volgens de NCTV neemt het rechts-extremistische en rechts-terroristische geweld in West-Europa de laatste vijf jaar weliswaar toe, maar heeft dit geweld niet de omvang van het geweld in begin jaren negentig. ‘Grootschalige rechts-terroristische organisaties zoals in de jaren zestig tot tachtig bestaan in West-Europa niet meer. Hoewel het leeuwendeel van geweld lag en ligt (en vermoedelijk zal blijven liggen) bij slecht georganiseerde groepen en individuen die extremistisch (niet op mensenlevens gericht) geweld toepassen, zijn er de laatste jaren diverse voorbeelden van rechts-terroristisch geweld van voornamelijk lone actors en kleine eenheden geweest die wel degelijk professioneel opereerden.’
De NCTV noemt als voorbeeld de aanslag die de Noor Anders Breivik pleegde in 2011 waarbij 77 mensen om het leven kwamen. Breivik liet een bom afgaan in de regeringswijk van de hoofdstad Oslo en schoot om zich heen op een zomerkamp van de jeugdafdeling van de sociaal-democratische Noorse Arbeiderspartij op het eiland Utøya.
Volgens de NCTV leiden de vluchtelingencrisis (2015) in combinatie met weerzin tegen islam en jihadisme tot meer rechts-extremistisch geweld. ‘Hoewel het aantal vluchtelingen naar West-Europa anno 2018 is teruggelopen, is het de vraag of daarmee ook de rechts-extremistische geweldsgolf structureel zal afvlakken. Vooralsnog lijkt het erop dat de vluchtelingencrisis eerder een startsein was voor verdere rechts-extremistische groepsvormingen en gewelddadige activiteiten, dan een incidentele opleving.’
Historisch beschouwd heeft er in Nederland minder rechts-extremistisch geweld plaats dan in landen om ons heen. De NCTV constateert dat in Nederland extreem-rechts tegenwoordig veel gebruikmaakt van sociale media. ‘Rechts-extremistisch geweld komt in Nederland vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechtsextremistische organisatie.’
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Rechts-extremistische en rechts-terroristische dreiging kan leiden tot sociale en politieke instabiliteit, concludeert de NCTV. Ook kan het de fysieke veiligheid van Nederlanders in gevaar brengen, al schat de NCTV de kans daarop laag in: ‘Er zijn geen concrete aanwijzingen voor groepen of individuen die de intentie of de potentie hebben om grootschalig terroristisch geweld toe te passen.’
Bron: NCTV-rapport Toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa.
Hoewel er in Nederland geen extreem-rechtse of rechts-extremistische groepen zijn die oproepen tot geweld, zijn er wel leden van de Nederlandse Volksunie (NVU) en Identitair Verzet die daarvoor zijn veroordeeld. Laatstgenoemde groep is volgens de NCTV een van de groepen die ‘ambigu’ staan tegenover geweld. Daarbij haalt de antiterrorismecoördinator vernielingen en blokkades bij islamitische gebouwen aan. Vorig jaar klommen leden van Identitair Verzet twee keer in korte tijd het dak op; bij een islamitische school in Amsterdam-West hingen gemaskerde mannen het spandoek ‘Wie islam zaait, zal sharia oogsten’ op, bij een nieuwe moskee op een bouwplaats in Venlo ontrolden zij teksten als ‘geen moskee in onze wijk’ en ‘Nederland is van ons’.
Naar schatting tellen de extreem-rechtse en rechts-extremistische groeperingen in Nederland zo’n 250 leden. Zij lieten zich onder meer gelden op inspraakavonden bij asielzoekerscentra, en sommigen bundelden zich in zogenoemde ‘extreem-rechtse patrouillegroepen‘ als Soldiers of Odin. Die patrouilles ‘bleken in de praktijk nauwelijks actief’. De meest serieuze rechts-extremistische geweldpleging had plaats in Enschede, waar vijf mannen molotovcocktails gooiden naar een volle moskee. Hoewel niemand in gevaar kwam, beschouwde de rechter het als een terroristische daad, en legde die de mannen vier jaar cel op (waarvan één voorwaardelijk).
Hoewel er betrekkelijk weinig serieuze geweldsdreiging uitgaat van rechts-extremisten, kunnen hun acties volgens de NCTV wel leiden tot angst, waardoor de Nederlandse samenleving onder druk kan staan. Daarom meent de NCTV dat het van belang blijft om deze groepen scherp in de gaten te houden.
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Er is sprake van een grote diversiteit binnen rechts-extremistische groepen, aldus de NCTV. Wel is een terugkerend element een ‘wij versus zij’-houding. Vreemdelingenhaat, haat jegens vreemde (culturele) elementen en ‘ultranationalisme’ zijn hierbij gemeengoed, schrijft de NCTV. Antisemitisme speelde een tijdlang een minder grote rol, maar lijkt bezig aan een opmars. Opmerkelijk is daarbij dat Israël een twistpunt vormt aan de uiterste rechterkant van het politieke spectrum: de Joodse staat ‘wordt door velen beschouwd als een bastion in de strijd tegen de islam’, wat in schril contrast staat met de ‘klassieke neonazistische beweging‘, die juist sterk antisemitisch is.
Het biologische racisme van de nazi’s dat extreem-rechts in West-Europa lange tijd kenmerkte, heeft volgens de NCTV aan invloed ingeboet: ‘Het ideologische vertoog van het rechts-extremisme verschoof in belangrijke mate van het concept “ras” naar “cultuur”.’ Als voorbeelden worden kritiek op de multiculturele samenleving en islamisering genoemd, terwijl de ‘clash of civilizations‘ (botsing der beschavingen), samenzweringstheorieën en ‘cultuurmarxisme‘ een prominentere plaats hebben gekregen in extreem-rechts gedachtegoed.
Ook de Alt-Right-beweging is met dank aan de komst van Steve Bannon – die een korte periode adviseur was van de Amerikaanse president Donald Trump – niet langer een ‘marginaal verschijnsel’, aldus de NCTV. De invloed van Alt Right is vooral zichtbaar in antisemitische, homofobe, antisemitische en racistische memes op internet, al wordt in het rapport ook de geëscaleerde extreem-rechtse demonstratie in Charlottesville (1 dode) genoemd.
Leeshet prijswinnende artikel van Nikki Sterkenburg over alt-right in Nederland Dromend van een etnostaat
Extreem-rechts propageert in tegenstelling tot bijvoorbeeld jihadistische groeperingen zelden expliciet geweld als onderdeel van de ideologie, concludeert de NCTV. ‘Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat sommige rechts-extremisten zich naar buiten toe willen presenteren als voorstanders van law and order. Meer voor de hand liggend is echter dat het strategisch zeer onverstandig wordt geacht om het toepassen van geweld openlijk uit te dragen. Opsporing en vervolging liggen dan immers op de loer.’
Toch kunnen uit extreem-rechtse ideeën, die vaak niet direct aanzetten tot geweld, wel degelijk gewelddadige acties volgen, schrijft de antiterrorismecoördinator. ‘Gelet op het feit dat haat en walging, in de zin van ontmenselijking van de tegenstander, de essentie is van de rechts-extremistische ideologie, en de drempelverlagende werking die haat kan hebben op het toepassen van geweld’.
Wat zegt eerder recent onderzoek?
Het is niet het eerste rapport dit jaar waarin de uiterste flanken van het politieke spectrum onder de loep worden genomen. In maart verscheen een rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), waarvan een van de conclusies luidde dat extreem-links vaker gewelddadig is dan extreem-rechts. Vooral demonstraties van (extreem-)rechts tegen immigratie kunnen vaak op fel (extreem-)links verzet rekenen. Volgens de AIVD is een ‘beperkte groep in de rechts-extremistische scene weliswaar bereid geweld te gebruiken, maar dit komt niet of nauwelijks tot uiting’.
Vorige maand kwam de AIVD bovendien met een nieuw rapport over extreem-rechts: Rechts-extremisme in Nederland, een fenomeen in beweging, waarin vooral de grimmige sfeer op internet opviel. Vooral op sociale media tiert agressief en opruiend taalgebruik welig. Dat versterkt de politieke polarisatie, en zou bovendien de democratische rechtsorde in gevaar kunnen brengen.
De Webredactie De webredactie bestaat uit Fleur Verbeek, Matthijs van Schie en Vincent Andriessen.
OmroepWest 06.11.2018 Mensen die zijn veroordeeld voor terroristische activiteiten gaan, zolang zij onder toezicht van de reclassering staan, niet snel weer in de fout. Onderzoekers van de Universiteit van Leiden onderzochten 159 zaken die de reclassering in de periode 2012-2017 onder toezicht had. Slechts 4,4 procent van het totaal aantal veroordeelden in die zaken raakte weer van het rechte pad af.
Vier veroordeelde jihadisten reisden alsnog uit naar het strijdgebied in Syrië, drie vervielen in crimineel gedrag, constateren de onderzoekers. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) en Reclassering Nederland.
De reclassering beschikt over een gespecialiseerd team voor het werken met verdachten en veroordeelden van terrorisme. Dit zogeheten TER-team(Terrorisme, Extremisme en Radicalisering) adviseert de rechter over bijzondere voorwaarden, houdt toezicht en werkt aan resocialisatie.
Telegraaf 06.11.2018 Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
Ideologische vernieuwing en gebruik van internet geven de rechts-extremistische scene in West-Europa, inclusief Nederland, een nieuwe impuls en vergroten de polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders.
Het rechts-extremisme past zich aan aan de moderne tijd. Door internet worden internationale thema’s snel door rechts-extremisten overgenomen. Zo lijkt de vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende grieven over de islam en jihadisme, in West-Europa een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest.
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een organisatie die als radicaal bekendstaat. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders.
Volgens de NCTV zijn acties zoals de de mislukte aanslag in 2016 op een moskee in Enschede in het huidige klimaat van maatschappelijk en politieke polarisatie nog steeds voorstelbaar.
AD 06.11.2018 Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
Het gebruik van internet en ideologische vernieuwing hebben het rechts-extremisme in West-Europa, inclusief Nederland, een nieuwe impuls gegeven. De polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders is vergroot.
Het rechts-extremisme is veranderd door de moderne tijd. Door internet worden internationale thema’s snel door rechts-extremisten overgenomen. Zo lijkt de vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende onvrede over de islam en het jihadisme, een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest.
Ongeorganiseerd
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs tot een organisatie behoren die als radicaal bekendstaat. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders.
Volgens de NCTV zijn acties zoals de de mislukte aanslag in 2016 op een moskee in Enschede in het huidige klimaat van maatschappelijk en politieke polarisatie nog steeds voorstelbaar.
NU 05.11.2018 De Nederlandse maatschappij is in de afgelopen jaren onder druk komen te staan door een opleving van rechts-extremisme, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een maandag verschenen rapport.
Voor het rapportDe golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa deed de coördinator terrorismebestrijding onderzoek naar de historische en internationale context van rechts-extremistische dreiging in Nederland.
De dienst signaleert in West-Europa een toename van rechts-extremistisch gemotiveerd geweld sinds de vluchtelingencrisis in 2015. Ook verschillende jihadistische aanslagen leidden tot gewelddadige reacties van rechts-extremisten.
Volgens de NCTV is ook in Nederland sprake van een toename, maar haalt het rechts-extremistische geweldsniveau het niet bij dat van begin jaren negentig, toen onder meer etnische minderheden, joden en homoseksuelen doelwit van geweld op straat werden.
Extreemrechts heeft zichzelf vernieuwd
Wel is duidelijk zichtbaar dat extreemrechts zichzelf heeft vernieuwd, aldus de NCTV. De beweging ‘alt-right’ heeft het klassieke beeld van de kale neonazi naar de achtergrond verdrongen en maakt veel gebruik van internet en sociale media.
Rechts-extremistisch geweld in ons land is vooralsnog voornamelijk ongeorganiseerd, gepleegd door individuen of kleine groepjes zonder aansluiting bij grotere en bekendere bewegingen. De NCTV waarschuwt wel dat de toegenomen ruimte voor bijvoorbeeld xenofobische uitlatingen online bijdraagt aan een klimaat waarin die personen of groepen snel kunnen radicaliseren en kunnen worden aangezet tot gewelddadige handelingen.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) kwam in oktober ook met een rapport waarin wordt gewaarschuwd voor een toegenomen geweldsdreiging uit extreemrechtse hoek.
RO 05.11.2018 Vandaag is het NCTV-rapport ‘De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa – Aard, ernst en omvang van de rechts-extremistische dreiging in West-Europa, inclusief Nederland’ verschenen. Het onderzoek schetst de historische en internationale context van de rechts-extremistische dreiging in Nederland.
Uit het onderzoek van de NCTV blijkt dat er sprake is van een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. In Nederland zien we ook een toename , maar niet van dezelfde omvang als begin jaren ’90. Toen vonden op straat in toenemende mate gewelddadigheden plaats tegen onder andere etnische minderheden, joodse doelwitten, homoseksuelen en extreemlinkse actievoerders.
Ideologische vernieuwing en gebruik van internet geven de rechts-extremistische scene in West-Europa inclusief Nederland een nieuwe impuls en vergroten de polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders.
Dat het rechts-extremisme zich aanpast aan de moderne tijd is geen verrassing. Nieuw is dat internationale ontwikkelingen en thema’s vanwege het internet en sociale media snel door rechts-extremisten worden overgenomen. Daarnaast heeft de opkomst van de alt-right beweging en haar denkbeelden in rechts-extremistische online kringen in de laatste jaren laten zien dat via het internet en de sociale media een ideologische wending binnen het rechts-extremisme snel kan plaatsvinden.
Katalysator
De vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende grieven over de islam en jihadisme, lijken in West-Europa een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest. In veel West-Europese landen volgde een gewelddadige reactie vanuit rechts-extremistische hoek na een reeks van jihadistische aanslagen.
Opvallend punt is dat dit geweld niet uit rechts-extremistische groeperingen hoeft voort te komen, maar dat ook burgers buiten de georganiseerde rechts-extremistische kaders dergelijk geweld met extreemrechtse motieven kunnen toepassen.
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechts-extremistische organisatie: een beeld dat overeenkomt met het dreigingsbeeld van het rechts-extremisme in de meeste Europese landen.
Hoewel er op rechts-populistische webpagina’s nauwelijks openlijke sympathie voor rechts-extremisten is waar te nemen en er niet wordt opgeroepen tot fysiek geweld, hebben xenofobe uitingen en het klimaat dat wordt geschapen op deze fora in sommige gevallen vreemdelingenhaat aangejaagd en zichtbaar gemaakt.
De verharding van het rechtse internetdiscours kan een activerende rol hebben op kleine groepen of eenlingen. De recente ontwikkelingen in de VS hebben laten zien waartoe een gepolariseerd debat kan leiden.
In Nederland is het nog niet zo ver, maar de AIVD en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders. Een giftig (online) debat kan leiden tot extremistisch geweld.
De (mislukte) rechts-terroristische aanslag in 2016 op een moskee in Enschede paste zowel qua doelwit als daderprofiel (een kleine, snel geradicaliseerde groep) in het Europese sjabloon. Dergelijke aanslagen zijn in de huidige politieke en maatschappelijke gepolariseerde context van Nederland nog steeds voorstelbaar.
AD 05.11.2018 Terreurorganisatie IS gebruikt Turkije om ‘te herstellen, te reorganiseren en nieuwe plannen te smeden’. ,,Het is problematisch dat bij terrorismebestrijding de Turkse belangen niet altijd overeenkomen met de Europese prioriteiten.”
Jihadistische terreurdreiging is het nieuwe normaal, aldus AIVD
Dat stelt de Nederlandse inlichtingendienst AIVD in een opmerkelijk constatering over NAVO-partner Turkije in de vanmiddag verschenen publicatie ‘De erfenis van Syrië’. ,,De Turkse autoriteiten treden weliswaar op tegen zowel IS als Al Qaeda, maar geven prioriteit aan het bestrijden van bijvoorbeeld de PKK.
IS kan de relatieve rust in Turkije gebruiken om plannen te smeden om zijn nog altijd aanwezige internationale ambities opnieuw vorm te geven.” De PKK is een Koerdische organisatie die geregeld aanslagen pleegt op Turks grondgebied.
De grens tussen Turkije en Syrië werd de afgelopen jaren door jihadisten juist vooral gebruikt om náár Syrië te komen. Nu het kalifaat verloren is, komen sommigen weer terug. Enkele van hen worden opgepakt en vastgezet, waaronder zeker vier Nederlanders. Anderen verblijven er in de luwte of komen terug naar Europa.
De ‘ademruimte en bewegingsvrijheid’ die IS krijgt in Turkije is een van de redenen dat Nederland en Europa nog jaren zullen moeten leven met de dreiging van een terroristische aanslag door jihadisten. ,,Die dreiging lijkt een structureel onderdeel van de Europese samenleving te zijn geworden, het is het nieuwe normaal.”
Want dat het kalifaat van IS in Syrië in elkaar is geklapt, heeft er niet voor gezorgd dat de terreurorganisatie geen bedreiging meer vormt voor het Westen. ,,IS weet zich aan te passen aan de nieuwe, maar voor de organisatie zeer vertrouwde werkelijkheid: die van een ondergrondse opstand.”
‘Do it yourself-jihad’
De inlichtingendienst concludeert dat er sinds oktober 2017 wel minder aanslagen door IS zijn gepleegd in het Westen, maar dat de dreiging blijft. Sinds maart van dit jaar claimde de terreurgroep zeker vier aanslagen in België en Frankrijk. Steeds belangrijker wordt daarbij de ‘do it yourself-jihad’, stelt de dienst: aanslagen waarbij de terrorist niet door IS is aangestuurd, maar wel door haar gedachtegoed is gemobiliseerd.
Daar komt nog de dreiging bij die uitgaat van terugkerende Europese ‘jihadveteranen’ of gefrustreerde jihadisten die wel naar Syrië wilden, maar onderweg werden tegengehouden. Dat laatste geldt bijvoorbeeld voor drie van de zeven Nederlanders die enkele weken geleden werden aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een aanslag op een groot, Nederlandse evenement.
Terreurgolven duren zeker 40 jaar
Historici en terrorisme-deskundigen hebben beschreven dat een ‘terreurgolf’ gemiddeld 40 tot 45 jaar duurt. Dat gold voor de golf van anarchistische terreur eind 19e eeuw, voor de anti-koloniale terreur (1920-1960) en voor de ‘Rode’ terreur (zoals die van de Duitse RAF) eind vorige eeuw. De religieuze terreurgolf, zoals onderzoekers hem noemen, ging van start in 1979.
Terreuronderzoekers gingen er bij het vaststellen van die golven vanuit dat ‘dat wat een vader inspireert niet per se ook zijn zoon drijft’. Maar in het geval van Al Qaeda lijkt dat niet op te gaan. Die organisatie schoof onlangs Hamza bin Laden als boegbeeld naar voren, hij is een van de zonen van de 2011 geliquideerde Osama bin Laden, het brein achter de aanslagen in Amerika op 9/11.
Al Qaeda, dat door IS van de troon is gestoten als meest prominente jihadistische terreurgroep, probeert die positie nu weer terug te veroveren. De groep wil profiteren van de nederlagen die IS de afgelopen jaren heeft geleden en is nog steeds nadrukkelijk aanwezig in Noordwest-Syrië.
310 Nederlandse jihadisten
Sinds het uitbreken van het conflict in Syrië en Irak zijn zo’n 310 Nederlandse jihadisten die kant op gegaan, stelt de AIVD. Van hen zijn er 85 om het leven gekomen, zijn er 55 weer terug en verblijven er 35 niet meer in het strijdgebied, maar nog wel ergens in de regio: in een vluchtelingenkamp of in gevangenschap.
135 Nederlanders bevinden zich dus nog wel in het strijdgebied. Driekwart van hen heeft zich aangesloten bij IS, de rest bij groepen die op een of andere manier aan Al Qaeda zijn verbonden.
Telegraaf 05.11.2018 Terrorisme is voorlopig nog niet weg uit Nederland en Europa. Daarvoor waarschuwt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst vandaag. De dienst wijst op de herrijzenis van Al-Qaeda en het opstaan van een nieuwe generatie jonge jihadisten.
NOS 05.11.2018 De jihadistisch-terroristische dreiging tegen het Westen en dus ook Nederland blijft de komende jaren onverminderd aanwezig. Zowel IS als al-Qaida heeft nog altijd de intentie om aanslagen in het Westen te plegen. Inlichtingendienst AIVD waarschuwt in een nieuwe publicatie, De erfenis van Syrië, dat beide organisaties gedreven blijven om sympathisanten te mobiliseren en aan te zetten tot het plegen van aanslagen.
IS is in Syrië en Irak weliswaar militair verslagen – het kalifaat bestaat niet meer – maar IS is niet verdwenen. De organisatie heeft zich omgevormd tot een ondergrondse beweging die zich voorbereidt op een wederopstanding. IS lijkt op dit moment niet meer in staat om in het Westen gecoördineerde aanslagen zoals in Parijs en Brussel uit te voeren. De organisatie is nu afhankelijk van individuen die, geïnspireerd door IS, kleinschalige aanslagen plegen op publieke en moeilijk te beveiligen plaatsen zoals een kerstmarkt (Berlijn 2016), een winkelgebied (Barcelona 2017) of een brug (Londen 2017).
Al-Qaida
De AIVD waarschuwt ook nadrukkelijk tegen al-Qaida, dat zou azen op een hernieuwde vooraanstaande rol. Al-Qaida stond jarenlang in de schaduw van IS, maar heeft inmiddels in tal van landen afdelingen opgericht en zodoende een groot internationaal netwerk opgebouwd.
Al-Qaida-leider Al-Zawahiriheeft Hamza bin Laden, zoon van Osama bin Laden, naar voren geschoven als boegbeeld van de organisatie om nieuwe mensen aan te spreken. “De jonge Bin Laden kan mogelijk fungeren als bruggenbouwer en gedesillusioneerde IS-leden en -strijders bewegen zich (opnieuw) bij al-Qaida aan te sluiten”, schrijft de AIVD.
Nederland
In Nederland bestaat de jihadistische beweging uit ruim vijfhonderd aanhangers en enkele duizenden sympathisanten. “Een potentiële dreiging”, stelt de AIVD. De aanhouding eind september in Arnhem en Weert van zeven mannen die een aanslag wilden plegen in Nederland, is daarvan een illustratie.
De cijfers;
310 personen zijn in de loop der jaren vanuit Nederland uitgereisd naar het strijdgebied.
85 personen zijn om het leven gekomen.
55 personen zijn teruggekeerd.
Circa 35 personen zitten niet meer in het strijdgebied maar nog wel in de regio, bijvoorbeeld in vluchtelingenkampen of gevangenissen.
135 personen zijn nog actief als strijder in het gebied; driekwart bij IS, de rest bij aan al-Qaida-gelieerde netwerken.
NU 05.11.2018 Nederland telt ongeveer vijfhonderd jihadisten en enkele duizenden sympathisanten van jihadistisch gedachtegoed, staat in een maandag gepubliceerd rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
“Zij vormen een potentiële dreiging. De drempel om hier een aanslag te plegen uit naam van Islamitische Staat (IS) of Al Qaeda lijkt lager geworden”, aldus de AIVD in het rapport.
Het gaat om een stijging, laat een AIVD-woordvoerder aan NU.nl weten, maar ze kan niet zeggen hoe groot die stijging is. “In 2017 spraken we van ‘enkele honderden’ jihadisten, maar dat getal hebben we destijds niet gespecificieerd.”
Illustratief voor die dreiging, noemt de AIVD de zeven mannen die afgelopen september zijn aangehouden. Zij hadden plannen om een aanslag te plegen op een evenement. Om welk evenement het ging, is niet bekendgemaakt.
De mannen waren al langere tijd bij de AIVD in beeld. Ze worden verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terreurorganisatie. Ze zitten nog vast.
“De aantrekkingskracht van het jihadistisch gedachtegoed blijft bestaan en is daarmee een dreiging voor de langere termijn”, aldus de AIVD. De dreiging tegen het Westen en dus ook Nederland lijkt volgens de AIVD een structureel onderdeel van de Europese samenleving te zijn geworden.
‘Kalifaat nu ondergrondse beweging’
De dreiging van aanslagen is nog altijd onverminderd aanwezig, ondanks het verloren kalifaat. “De organisatie heeft zich omgevormd tot een ondergrondse beweging die zich voorbereidt op een wederopstanding om de droom van het kalifaat opnieuw te verwezenlijken.”
In totaal zijn zo’n 310 mensen vanuit Nederland naar het strijdgebied in Syrië en Irak gereisd. Ongeveer 135 personen zijn daar nog altijd. 85 personen zijn de afgelopen jaren overleden en ongeveer 55 zijn teruggekeerd. Zo’n 35 zijn nog altijd in de regio, bijvoorbeeld in een vluchtelingenkamp of als gevangene.
Enkele tientallen Nederlandse jihadisten hebben wel geprobeerd het strijdgebied te bereiken, maar kwamen daar niet aan. “Een deel van hen heeft het gedachtegoed sindsdien niet losgelaten en is nog steeds onderdeel van de jihadistische beweging in Nederland.”
Het kalifaat van IS werd medio 2014 uitgeroepen door IS-leider Abu Bakr Al Baghdadi.
AD 01.10.2018 In Arnhem wordt een groep van ongeveer 25 geradicaliseerde moslims al een tijdlang intensief in de gaten gehouden. De zeven mannen die afgelopen week zijn gearresteerd voor het beramen van een grote aanslag, behoren tot die groep.
De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch roemt het programma waarin gemeente, politie, jongerenwerkers en andere instanties sinds 2012 samen geradicaliseerde jongeren volgen.
Zo werd begin dit jaar duidelijk dat de zeven mannen die vorige week werden opgepakt zich aan het isoleren waren en steeds radicaler werden. Ze keerden zich af van de twee Marokkaanse moskeeën in Arnhem. Als voorbeeld noemt Marcouch een gebeurtenis bij een babyshower van Morad M, een kickbokser die van Arnhem naar Vlaardingen verhuisde. ,,Als je naar binnen wilde, moest je eerst zweren dat je niets meer met de moskee in Arnhem-Zuid te maken wilde hebben. Zo creëerden ze een soort broederschap.”
In april werden de inlichtingendiensten ingeschakeld omdat de zorgen ‘groter en ernstiger’ werden. Marcouch: ,,Het is een opluchting dat een aanslag is voorkomen. Ik zie dat als een succesverhaal. Mensen denken dat de vermeende leider Hardi N. bij ons uit beeld was, was maar dat is niet zo. We volgden hem continu en we zagen dat hij radicaliseerde. Hij was in de dertig, had een kind van zes en een zwangere echtgenote. Je zou denken: een basis voor een stabieler leven. En toch was het hoogste ideaal om martelaar te worden.”
Syrië
Marcouch zegt dat de groep van 25 grotendeels bestaat uit mannen die al geruime tijd in beeld zijn. ,,Een van deze mannen wilde op zijn vijftiende al naar Syrië uitreizen en is daarbij tegengehouden.”
De Arnhemse burgemeester zegt niet te geloven in deradicaliseringsprogramma’s. ,,Het is niet zo dat je die jongens door een wasstraat kunt sturen en dat ze dan weer schoon zijn. Ik geloof in onze brede manier van werken: het verbinden van een lokale aanpak met landelijke veiligheidsdiensten.”
NOS 28.09.2018 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) zegt dat de concrete dreiging van het gisteren gearresteerde terroristische netwerk is weggenomen. Het onderzoek naar de groep is in volle gang, zegt Patricia Zorko, plaatsvervangend hoofd van de NCTV. Inhoudelijk wil ze er verder niets over zeggen.
Patricia Zorko (NCTV): concrete dreiging van dit netwerk is weggenomen
Vanmorgen zijn voor het begin van de ministerraad de premier en de betrokken ministers bijgepraat door de Nationale Politie en de AIVD, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Minister Grapperhaus benadrukt dat de politie en de andere betrokken organisaties volledig zicht hadden op wat de terroristische cel aan het plannen was. “Hier is heel weloverwogen gehandeld”, aldus de minister van Justitie en Veiligheid. In het belang van het onderzoek wil ook hij weinig details kwijt over de zaak.
De korpschef van de Nationale Politie Akerboom benadrukte ook dat de veiligheidsorganisaties, de politie en het Openbaar Ministerie “erbovenop” hebben gezeten. Het hoofd van de AIVD Bertholee wilde niet meer zeggen dan dat de diensten nauw samenwerken en bezig zijn met de veiligheid van Nederland.
Alert
0De verijdelde aanslag is geen reden om het dreigingsniveau te verhogen; de kans op een aanslag is nog steeds reëel. In Nederland en Europa zijn jihadisten bezig met het beramen van aanslagen, zegt Zorko van de NCTV. De activiteiten van de gisteren opgepakte groep passen in dit beeld. “De kans op aanslagen is reëel, dus we zijn alert.”
RO 25.09.2018 Het wetsvoorstel van minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) dat de mogelijkheden verruimt om terrorisme te bestrijden, is vandaag door de Eerste Kamer aangenomen. De maatregelen zijn nodig om effectief te kunnen blijven optreden tegen terrorisme.
Zo kunnen personen die worden verdacht van een ernstig terroristisch misdrijf op basis van alleen een verdenking langer in voorlopige hechtenis worden gehouden. Dit om méér tijd te hebben om bewijs te verzamelen. Bijvoorbeeld voor zaken waarin ingewikkeld (forensisch) onderzoek nodig is. Het Openbaar Ministerie moet in zo’n geval een terrorismeverdachte nog maximaal dertig dagen langer kunnen vasthouden.
Daarnaast wordt het makkelijker bij verdachten van terroristische misdrijven celmateriaal af te nemen, met het oog op DNA-onderzoek. Nu moet nog sprake zijn van ernstige bezwaren tegen de verdachte. Dit kan een belemmering zijn voor adequaat onderzoek naar terroristische misdrijven.
Bijvoorbeeld als meerdere verdachten in beeld zijn en hun onderlinge relatie en werkverdeling in kaart moet worden gebracht, terwijl de verdenking nog niet tegen elke verdachte afzonderlijk sterk genoeg is om celmateriaal te kunnen afnemen. Op zo’n moment is dan juist behoefte aan nader onderzoek.
Verder wordt de aangifteplicht uitgebreid tot alle terroristische misdrijven, inclusief de voorbereiding van die misdrijven. Informatie over een mogelijke aanslag of over deelneming aan een terroristische organisatie is cruciaal voor de bestrijding van terrorisme. Zo bieden alertheid en actie van de omgeving kansen om de voorbereiding van een aanslag door een (solistische) aanslagpleger tijdig te ontdekken.
Tot slot krijgt rechter de mogelijkheid om iemand die is veroordeeld voor een terroristisch misdrijf uit het kiesrecht te ontzetten. Dat kan nu nog maar in een beperkt aantal gevallen. De maatregel is alleen aan de orde als de verdachte is veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste 1 jaar voor het plegen van een terroristisch misdrijf.
Telegraaf 13.09.2018 Hoe houden we polderjihadisten onschadelijk als ze vrijkomen uit de gevangenis? Die vraag is inzet van een debat in de Tweede Kamer dat donderdag is aangevraagd door het CDA. Het verzoek kreeg brede steun in de Kamer.
Aanleiding is een publicatie in De Telegraaf over de aanstaande vrijlating van veroordeelde jihadisten uit de gevangenis. Volgens deskundigen zijn ze mogelijk in de gevangenis verder geradicaliseerd. „Ze hebben in de gevangenis nieuwe netwerken opgebouwd”, zegt voormalig terrorist jason walters, destijds lid van de beruchte Hofstadgroep. Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding laat die waarschuwing klinken.
„De vraag is of ze vrij moeten komen”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Er zijn genoeg manieren om vrijkomende jihadisten in de smiezen of opgesloten te houden als ze een gevaar vormen voor de samenleving. Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Dekker (Rechtsbescherming) moeten voorafgaand aan het debat aangeven hoe ze denken om te gaan met de vrijkomende polderjihadi’s.
Terroristengang
Van Toorenburg wil ook dat er scherper wordt gekeken naar de verspreiding van veroordeelde jihadi’s over gevangenissen. „Het is terecht dat we een speciale terroristengang hebben”, zegt de voormalige gevangenisdirecteur. „Je moet ze niet verspreiden. Maar soms is het goed om een meeloper op een zware afdeling te plaatsen, tussen zeer weerbare gewone gevangenen, die tegen zo iemand kunnen zeggen: doe normaal.”
Telegraaf 12.09.2018 De Europese Commissie komt met nieuwe wetten die Google, Facebook, Twitter en anderen internetbedrijven verplichten om extremistische inhoud binnen een uur te verwijderen. Anders kunnen de bedrijven een boete tegemoet zien.
De commissie had de bedrijven in maart laten weten dat ze drie maanden hadden om te laten zien dat ze extremistische berichten sneller konden verwijderen. Anders kwam er nieuwe wetgeving.
In het wetsvoorstel dat nog gesteund moet worden door de EU-landen en door het Europese Parlement worden internetplatforms verplicht pro-actief maatregelen te treffen, zoals het ontwikkelen van zoekmachines om misbruik vroeg te signaleren. Ook moeten providers jaarlijks openheid geven over hun inspanningen hoe ze misbruik hebben bestreden.
NOS 12.09.2018 Als het aan de Europese Commissie ligt, kunnen techplatforms straks een boete opgelegd krijgen als ze consequent te langzaam actie ondernemen tegen terroristische content. Dat heeft commissievoorzitter Juncker bekendgemaakt tijdens zijn laatste ‘State of the Union’.
Van de bedrijven wordt verwacht dat ze, zodra er een melding binnenkomt, binnen een uur de content offline halen. Gebeurt dat “structureel” niet, dan kunnen de lidstaten een boete opleggen. Die zijn maximaal vier procent van de wereldwijde omzet van het jaar ervoor.
Wat is terroristische content?
Volgens de commissie valt daar het volgende onder:
– het aanmoedigen of verdedigen van terroristische daden;
– het promoten van terreurgroepen;
– het delen van instructies voor het plegen van aanslagen.
Het voorstel kan flinke gevolgen hebben voor techbedrijven. In Duitsland is er sinds begin dit jaar een nieuwe wet van kracht, die voorschrijft dat content die de wet overtreedt binnen 24 uur moet worden verwijderd. Anders kan er een milljoenenboete volgen. Het leidde daar tot veel kritiek en angst voor wat men ‘meningenpolitie’ noemt.
Meer druk op techplatforms
Als zo’n soort wet Europabreed wordt ingezet zal de druk op techbedrijven om sneller actie te ondernemen alleen maar toenemen. Als techbedrijven in de ogen van lidstaten structureel fouten maken, kan dat ze een miljoenen- of zelfs miljardenboete opleveren.
Nu moet worden gezegd dat terroristische content zich waarschijnlijk duidelijker laat herkennen dan bijvoorbeeld haatzaaien, maar het is wel de vraag hoe de bedrijven hiermee zullen omgaan. Platforms als Facebook, YouTube en Twitter worstelen daarnaast al jaren met het maken van de juiste verwijderkeuzes. Ook chat-app Telegram, waar bijvoorbeeld terroristen van IS veel gebruik van maken, zal de druk voelen toenemen.
In reactie op het voorstel van commissievoorzitter van Juncker laten zowel Facebook als Google weten dat ze het met de commissie eens zijn dat dit soort content zo snel mogelijk moet worden verwijderd. Daarbij benadrukken de bedrijven ook dat ze al allerlei maatregelen hebben genomen, zoals het gebruiken van computersystemen die content vinden voordat die door een gebruiker of de politie wordt gemeld.
Dat neemt niet weg dat de techbedrijven wel tegen deze maatregelen lobbyen in Brussel. Zij willen dat dit liever gebeurt op basis van vrijwilligheid.
“De plannen zijn een eerste aanzet”, zegt Europa-correspondent Thomas Spekschoor. “Juncker houdt ze expres vaag. In feite zegt de commissie: we willen hier meer op focussen, laten we erover praten. Vervolgens zal er met de lidstaten en het Europees Parlement hier verder over moeten worden onderhandeld.” Het kan dus zijn dat de uiteindelijke plannen er anders uitzien.
Dataschandaal Cambridge Analytica
Daarnaast heeft Juncker ook voorstellen gedaan om de verkiezingen beter te beschermen. Zo wil hij sancties kunnen opleggen bij het illegale gebruik van persoonlijke data van mensen. De vrees hierbij is dat dergelijke data kan worden gebruikt om hun stemgedrag te manipuleren en daarmee de uitslag te beïnvloeden.
In maart van dit jaar kwam naar buiten dat Cambridge Analytica van miljoenen Facebookgebruikers persoonlijke data had verzameld, zonder hiervoor toestemming te vragen. Volgens onderzoek van The London Observer en The New York Times werden deze data vervolgens gebruikt bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016, in een poging het stemgedrag van kiezers te sturen. Het bedrijf heeft dat altijd ontkend.
AD 11.09.2018 Veel jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
De straffen voor hen die naar Syrië en Irak vertrokken om zich aan te sluiten bij IS en terugkeerden, vielen relatief licht uit. Dit kwam doordat in de meeste gevallen niet te achterhalen was wat ze daar exact uitvoerden. Van de ruim 300 IS-gangers kwamen zo’n 55 mensen terug. Hun veroordelingen varieerden van zes tot zeven jaar.
Geradicaliseerd
Na hun vrijlating is waakzaamheid geboden. ,,De jihad in Europa gedijt goed in gevangenissen’’, zegt Stanislav Matějka, terrorismeonderzoeker bij Globsec. Hij stelt dat veel veroordeelde terroristen juist in de gevangenis zijn geradicaliseerd. Hernieuwde opsluiting zou hen de gelegenheid geven andere gevangenen te radicaliseren. Of hen helpen banden met jihadisten te versterken. ,,Dat maakt ze bij vrijlating tot een verhoogd risico.’’
Wat Globsec ook zorgen baart, is de groeiende overlap tussen het jihadisme en zware, veelal gewelddadige, criminaliteit. 56 van de 197 veroordeelde jihadisten in Europa maakten zich voor hun radicalisering schuldig aan misdaden als roofovervallen en moord. Vuurwapens werden daarbij niet geschuwd. IS ziet in hen rekruten die de hand niet omdraaien voor een aanslag.
Het dreigingsbeeld dat Globsec schetst, houdt ook verband met de huidige toestand van Islamitische Staat. Ondanks het feit dat IS dit jaar terrein verloor en minder aanslagen in Europa opeiste, is de terreurorganisatie allesbehalve afgeschreven. Volgens een VN-rapport is de beweging zich ondergronds aan het hergroeperen. De stuwende krachten achter het terrorisme zijn er nog altijd, denken Europese veiligheidsdiensten. En de dreiging is wellicht acuter dan ooit.
NOS 10.09.2018 Strafrechtdeskundige Geert-Jan Knoops verwacht problemen voor de Nederlandse Staat bij het vervolgen van Syriëgangers. Hij reageerde in de studio van Nieuwsuur op het nieuws van dat programma en Trouw over Nederlandse steun aan een gewapende groep in Syrië, die door het Openbaar Ministerie als terroristisch wordt bestempeld.
Knoops vraagt zich af of Nederlandse burgers nog wel vervolgd kunnen worden als de Nederlandse Staat zich schuldig heeft gemaakt aan datgene waar de burger voor vervolgd wordt. “Een rechtbank zou kunnen zeggen: we kunnen een burger niet berechten voor iets dat door de Staat zelf is gefaciliteerd”, zegt Knoops.
Rechtszaak
Over drie weken begint een rechtszaak tegen een Nederlandse Syriëganger die een bijdrage heeft geleverd aan de strijd van Jabhat al-Shamiya. Het Openbaar Ministerie noemt die organisatie salafistisch en jihadistisch. Dezelfde groepering kreeg van de Nederlandse regering ‘niet dodelijke goederen’ geleverd, waaronder tenten, voedselpakketten en pick-uptrucks.
Syrië-deskundige Thomas van Lingen bestrijdt dat Jabhat al-Shamiya een jihadistische organisatie is, zoals IS of al-Qaida. Wat deze rebellen wel willen is moeilijk te zeggen. In verklaringen die ze hebben ondertekend, staat dat ze van Syrië een pluralistische samenleving willen maken, waarin ruimte is voor Koerden, christenen en Arabieren.
“Maar hun echte belang is eerder de oorlog door te laten gaan, zodat hun zakken kunnen vullen met wapensmokkel, afpersing en andere praktijken waarmee ze in rebellengebied hun geld verdienen”, zei Van Lingen in het NOS Radio 1 Journaal.
Op losse schroeven
Michiel Pestman is de advocaat van de Syriëganger die over drie weken terechtstaat. Hij noemt het schokkend dat de Nederlandse overheid de organisatie waar zijn cliënt bij zat, militaire steun heeft gegeven. “De beschuldiging dat mijn cliënt deel heeft genomen aan een terroristische organisatie is hiermee op losse schroeven komen te staan”, zegt hij.
Nederland stuurde het logistiek materieel aan Jabhat al-Shamiya in het kader van het staatsgeheime ‘NLA’-programma, dat staat voor ‘non lethal assistance’.
Via dit programma leverde Nederland van 2015 tot begin dit jaar ‘niet-dodelijke goederen’ aan 22 strijdgroepen in Syrië.
AD 11.09.2018 Veel jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
De straffen voor hen die naar Syrië en Irak vertrokken om zich aan te sluiten bij IS en terugkeerden, vielen relatief licht uit. Dit kwam doordat in de meeste gevallen niet te achterhalen was wat ze daar exact uitvoerden. Van de ruim 300 IS-gangers kwamen zo’n 55 mensen terug. Hun veroordelingen varieerden van zes tot zeven jaar.
Geradicaliseerd
Na hun vrijlating is waakzaamheid geboden. ,,De jihad in Europa gedijt goed in gevangenissen’’, zegt Stanislav Matějka, terrorismeonderzoeker bij Globsec. Hij stelt dat veel veroordeelde terroristen juist in de gevangenis zijn geradicaliseerd. Hernieuwde opsluiting zou hen de gelegenheid geven andere gevangenen te radicaliseren. Of hen helpen banden met jihadisten te versterken. ,,Dat maakt ze bij vrijlating tot een verhoogd risico.’’
Wat Globsec ook zorgen baart, is de groeiende overlap tussen het jihadisme en zware, veelal gewelddadige, criminaliteit. 56 van de 197 veroordeelde jihadisten in Europa maakten zich voor hun radicalisering schuldig aan misdaden als roofovervallen en moord. Vuurwapens werden daarbij niet geschuwd. IS ziet in hen rekruten die de hand niet omdraaien voor een aanslag.
Het dreigingsbeeld dat Globsec schetst, houdt ook verband met de huidige toestand van Islamitische Staat. Ondanks het feit dat IS dit jaar terrein verloor en minder aanslagen in Europa opeiste, is de terreurorganisatie allesbehalve afgeschreven. Volgens een VN-rapport is de beweging zich ondergronds aan het hergroeperen. De stuwende krachten achter het terrorisme zijn er nog altijd, denken Europese veiligheidsdiensten. En de dreiging is wellicht acuter dan ooit.
NU 11.09.2018 Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over hun levens. Ze voelen zich steeds veiliger en zijn steeds minder vaak slachtoffer van criminaliteit, meldt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag.
In 2012 zei 37 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig te voelen. Vorig jaar was dat nog 32 procent.
Het aantal slachtoffers van criminaliteit als vermogenscriminaliteit, vandalisme en geweld daalt ook. Jongeren zeggen zich minder veilig te voelen dan ouderen. Vorig jaar werden jongeren tussen de 15 en 24 jaar vijf keer zo vaak het slachtoffer van geweldsincidenten als ouderen.
Daarnaast werden jongeren drie keer zo vaak als 65-plussers slachtoffer van cybercriminaliteit en twee keer vaker dan vermogensdelicten.
Hogeropgeleiden zijn vaker slachtoffer van criminaliteit dan lageropgeleiden. Ze voelen zich ook vaker onveilig dan mensen met een lagere opleiding. Dat gevoel van onveiligheid hebben ze niet in hun eigen woonomgeving.
Nederlanders zijn tevreden over hun huis
De meeste Nederlanders zijn zeer tevreden over hun woning. Dat geldt voor negen van de tien mensen. Mensen met een hoger inkomen en ouderen zijn gemiddeld tevredener over hun huis dan jongeren en mensen met een lager inkomen.
Niet-westerse immigranten zijn minder tevreden over hun woning dan westerse immigranten, maar “in een langere reeks van jaren” verbeterde de tevredenheid van niet-westerse immigranten wel relatief sterk.
In stedelijke gebieden zijn mensen over het algemeen minder tevreden over hun woning dan buiten de stad, maar dat verschil is voorzichtig aan het afnemen.
80 procent van Nederlanders voelt zicht gezond
Niet-westerse migranten (9 procent) zijn vaker werkloos dan gemiddeld (4,4 procent). Ook lageropgeleiden en jongeren (allebei 8 procent) zijn vaker werkloos dan gemiddeld. Dit zorgt voor een verschil in koopkracht tussen verschillende bevolkingsgroepen.
80 procent van de Nederlanders voelt zich gezond en sport minstens één keer in de week. Net als de afgelopen tien jaar geven Nederlanders hun levens gemiddeld het cijfer 7,8. Dat cijfer is hoger voor mensen die meer regie over hun levens ervaren dan mensen die dat minder ervaren.
RO 10.09.2018 De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de dreiging tegen Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.
De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.
Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.
Jihadistisch beweging in Nederland
Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.
De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.
Internationaal
Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.
Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.
Salafisme
De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.
Links- rechtsextremisme
Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.
NU 10.09.2018 Hoewel de jihadistische dreiging de afgelopen tijd veranderd is, blijft de dreiging tegen Nederland substantieel, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) maandag.
Hoewel het aantal aanslagen in Europa het afgelopen jaar sterk is afgenomen, illustreert de recente aanslag op Amsterdam Centraal Station nog altijd de dreiging.
Het dreigingsniveau blijft daarom staan op 4, op een schaal van 5. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn voor een aanslag.
Eind augustus stak de negentienjarige Afghaan Jawed S. twee Amerikaanse mannen neer op het station. Hij handelde met een terroristisch motief, bleek uit zijn verklaringen.
Het aantal aanslagen in Europa is sinds vorig jaar oktober sterk verminderd, bleek ook al uit het vorige Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. Dat het dreigingsniveau toch niet lager wordt, komt volgens de NCTV omdat er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken opereren met de intentie om aanslagen te plannen.
Invloed van salafisme blijft groeiend probleem
Ook blijft er dreiging uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Deze groep, die in de jaren tussen 2013 en 2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijk voor ‘wraak’. De groep kan volgens de NCTV de schuld van de val van het kalifaat bij het Westen leggen en als rechtvaardiging gebruiken voor aanslagen.
Een ander groeiend probleem is volgens de NCTV de invloed van het salafisme in Nederland. Deze invloed groeit al jaren en zorgt voor onverdraagzaamheid en antidemocratische activiteiten. Onder de salafisten bevinden zich ook personen die terroristisch geweld goedpraten, meestal verhuld in religieuze termen.
NOS 10.09.2018 Sinds vorig jaar oktober is het aantal aanslagen in Europa sterk verminderd. Toch blijft de kans op een aanslag in Nederland reëel. De aanval van Jawed S. met een mes van een 19-jarige Afghaan op twee willekeurige reizigers op het Amsterdam CS illustreert de dreiging in ons land.
Daarom blijft het dreigingsniveau op 4 (op een schaal van 5) staan, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De NCTV ziet twee redenen om de dreiging op ‘substantieel’ te houden. Ook in Nederland opereren jihadistische netwerken die aanslagen kunnen plegen. In juni werden twee terrorismeverdachten aangehouden in Rotterdam die plannen hadden om in Frankrijk en Nederland aanslagen te plegen. Andere arrestaties in de afgelopen maanden onderstrepen dat er in Nederland mensen zijn die mogelijk terroristische aanslagen voorbereiden.
Daarnaast ziet de NCTV geweldsdreiging uitgaan van de jihadistische beweging in Nederland. De beweging is “vele malen groter dan in de periode van vóór de strijd in Syrië”, is onderling goed verbonden en heeft contacten met jihadisten in andere landen.
Uitreizigers, de cijfers per 1-9-2018
– 140 Nederlanders met jihadistische intenties in het strijdgebied.
– 175 minderjarigen in Syrië en Irak, de meerderheid is vier jaar oud of jonger.
– 35 uitreizigers verblijven buiten het strijdgebied, vooral in detentie- of vluchtelingenkampen.
– 80 jihadisten zijn overleden
– 55 jihadisten zijn teruggekeerd naar Nederland.
Bron:Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 48
Een nieuwe vorm van dreiging gaat uit van de veroordeelde jihadisten die hun straf hebben uitgezeten. De komende jaren komen in Nederland en de landen om ons heen vele tientallen personen op vrije voeten. In Frankrijk gaat het tot en met 2020 om 115 mensen, in het Verenigd Koninkrijk om 80 personen.
De NCTV acht het waarschijnlijk dat een aantal van hen nog steeds jihadistische overtuigingen heeft en tijdens hun gevangenschap contact heeft gekregen met nieuwe jihadistische of criminele netwerken.
Rechtsextremisme en windmolenverzet
De NCTV stelt vast dat extreemrechtse groeperingen zich vooral bezig houden met intimiderende en radicale acties, maar heeft geen aanwijzingen dat zij gewelddadig willen worden. Voorbeelden zijn de barbecue-acties van Pegida in de buurt van moskeeën tijdens de ramadan en het ophangen van een onthoofde pop bij een moskee in Amsterdam door Rechts in Verzet (RiV), een afsplitsing van Pegida.
Ook het buitenwettelijke verzet tegen windmolens wordt door de NCTV een vorm van extremisme genoemd. Tegenstanders ageren met democratische middelen tegen de komst van windmolens, maar soms worden pro-windmolen bestuurders, boeren en bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de installatie van de windmolens bedreigd of worden er spullen vernield. Dat zou vooral in Drenthe en Groningen gebeuren.
DeIslamitische Staat gaat ondergronds en probeert van daaruit nieuwe aanslagen te plegen. Daarvoor waarschuwt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag. Meer dan ooit spoort de terreurorganisatie zijn strijders aan om aanslagen te plegen in Europa.
AD 07.03.2018
Wraak en de wens ‘ongelovigen te straffen’ zijn de twee belangrijkste motieven. Elke aanslag kan weer potentiële terroristen inspireren, schrijft de AIVD. De inlichtingendienst waarschuwt ook voorAl-Qaeda.
Salafisten dwingen moslims loyaal te zijn
De AIVD wijst er verder op dat verschillende salafistische stromingen hun meningsverschillen over de islam opzij zetten om gezamenlijk op te trekken. Zo proberen ze islamitisch onderwijs en het salafisme te promoten. De AIVD waarschuwt voor de dwingende manier waarop ze een beroep doen op moslims om loyaal te zijn aan de islam.
Dit gaat gepaard met intimidatie. De AIVD neemt ook de financiering van salafistische organisaties onder de loep. Opvallend is dat die organisaties zich verschuilen achter de vrijheid van godsdienst, en tegelijkertijd andermans vrijheden inperken.
175 IS-kinderen in het Midden-Oosten
Volgens de AIVD zijn er 175 Nederlandse kinderen in het gebied waar Islamitische Staat was gevestigd. Een groter aantal dan verwacht. Tweederde is geboren in Syrië of Irak. Slechts 10 procent van deze IS-kinderen is ouder dan negen jaar, en is mogelijk door de terroristische organisatie getraind.
In 2017 keerden er weinig mensen terug uit IS-gebied. De AIVD verwacht wel dat dit er meer worden, nu IS bijna al zijn grondgebied kwijt is. Islamitische Staat is nog altijd actief op het internet en spoort aanhangers aan om aanslagen te plegen. Volgens de AIVD zal de terugkeer van Syriëgangers geleidelijk gaan.
Telegraaf 08.03.2018 Nu het kalifaat van IS bijna omvalt, is het niet de tijd om op onze lauweren te rusten. Terrorisme wordt alleen maar complexer en daardoor moeilijker te bestrijden.
Dat is de boodschap van Dick Schoof, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid(NCTV). Schoof komt vandaag terug van een reis aan de Iraakse hoofdstad Bagdad en Abu Dhabi, waar hij voorzitter was van een internationale conferentie van terrorismebestrijders uit twintig landen.
De belangrijkste zorg van al die terrorismebestrijders is volgens Schoof het gevaar van laksheid. „Gaan mensen niet te veel denken dat het wel meevalt met IS nu het kalifaat kapot is?”
Schoof snapt dat mensen denken dat nu deze ’evidente publiekstrekker’ op omvallen staat, het terrorisme minder aantrekkingskracht zal hebben. Maar hij ziet bijvoorbeeld dat andere terreurorganisaties momenteel weer opstaan en jongeren trekken. Bovendien wordt er door terreurorganisaties meer ingezet op nieuwe technologieën, zodat ze via geheime netwerken toch kunnen samenwerken vanuit verschillende landen. „Zo krijg je veel meer individuen, maar die wel in een netwerk opereren”, zegt de NCTV vanuit Bagdad.
Nu Europa?
De angst bij velen is dat moslimextremisten die niet meer kunnen uitreizen naar het kalifaat, zich in Europa willen gaan bewijzen. „Ik wil niet zeggen dat de situatie gevaarlijker wordt, maar hij wordt wel steeds complexer”, zegt Schoof. Hij wijst op het gevaar van terugkeerders die deze nieuwe generatie jihadi’s weer kunnen inspireren.
Nu IS minder krachtig is en andere organisaties nog lang niet zo ver zijn als het kalifaat was, ziet Schoof meer kansen om de aandacht van radicaliserende jongeren te pakken en ze op andere ideeën te brengen. „Door het wegvallen van die magneet van het kalifaat is er een momentum om veel zwaarder in te zetten op preventieve programma’s.” Schoof noemt het ’programma’s om jongeren goed geïntegreerd te houden in de Nederlandse samenleving’.
Er is afgesproken om terugkerende kinderen zo goed mogelijk te begeleiden. „Het klinkt soft, maar je moet ze warm opvangen. Zo gaan ze zich niet afkeren van onze samenleving.”
Trouw 07.03.2018 In Nederland vreest de regering de terugkeer van IS-strijders, en hun kinderen. Maar zijn de ‘kalifaatkinderen’ gevaarlijk? In Irak hebben ze er ervaring mee.
“Ik wil naar Amerika”, zegt Ayhem (7) in het Engels. Het Iraakse jongetje, een yezidi, wil niet bij zijn oom in het Koerdische Sharia blijven. Na zijn ontvoering door IS een aantal jaar geleden, spreekt hij alleen nog Engels en Arabisch. Nu hij terug is bij zijn familie, mist hij zijn voormalige ‘stiefmoeder’: een Amerikaanse IS-aanhangster.
De vrouw, Oumm Yousef, die vóór haar vertrek naar Syrië met haar Marokkaanse echtgenoot door het leven ging als Sam, voedde Ayhem op alsof hij haar eigen kind was. Haar oudste zoontje werd Ayhems beste vriend.
De man van Oumm Yousef is gesneuveld. Nu zit ze met haar andere kinderen in een gevangenenkamp van Syrische Koerden, net als veel andere buitenlandse IS-vrouwen, onder wie ook een aantal Nederlanders. Dat Ayhem terug is bij zijn echte familie dankt hij aan Oumm Yousef. Zij zorgde ervoor dat hij de naam van zijn echte moeder niet vergat, en gaf Ayhem aan bij de Koerden zodat hij met zijn biologische familie herenigd zou worden. Ayhems zusje, broertjes en moeder zitten nog gevangen bij IS.
Ayhems speelde tijdens zijn verdwijning een rol in de video’s die IS maakte van zijn ‘leeuwenwelpen’, de term die IS gaf aan zijn kindsoldaten. Hij is te zien in gevechtstenue, met wapens en bij karatetraining. Bij zijn ontvoerders hoorde hij weinig anders dan propaganda voor het kalifaat, al hoefde hij nog niet te bidden.
Een vuist door de ramen
Vormen kinderen die terugkeren een gevaar voor de samenleving? Medewerkers van de Koerdische hulporganisatie Seed die kinderen helpt die in terreurkampen hebben gezeten, glimlachen. In Nederland leidt die vraag regelmatig tot discussie op politiek niveau. Deze week werd bovendien duidelijk dat twee keer zoveel kinderen met een Nederlandse connectie zich bevinden in IS-gebied dan tot op heden gedacht. “Tot nu toe is het gewelddadigste geval dat ik heb meegemaakt een kind dat met zijn vuist door de ramen sloeg”, zegt teammanager Zaid Abdulla. Hij kent geen voorbeelden van kinderen die anderen aanvallen of voor ongelovigen uitmaken.
De therapeuten zien weinig aanwijzingen dat kinderen de IS-ideologie meebrengen. “Degenen die wij kenden, waren de ideeën die IS hen opdrong al kwijt (vóór de behandeling, red.)”, zegt Abdulla. Kinderen zijn als sponzen, beaamt hij: “Ze pakken nieuwe ideeën op, en passen zich aan in nieuwe situaties.”
In het geval van Ayhem vertelde IS hem dat hij alle ongelovigen, en dus ook alle yezidi’s, moest doden. Of hij dat ook wilde? “Nee, natuurlijk niet”, zegt hij met een lach op zijn gezicht. Maar hij wil geen Koerdisch leren, heeft moeite om met andere kinderen te spelen en slaapt slecht omdat hij nachtmerries heeft van de bombardementen op Raqqa.
Stigma wegnemen
Ayhems problemen komen vaak voor bij jonge yezidi’s die ontsnapten aan IS, weet Seed. Klinisch psycholoog Yusra al-Kailani zegt dat zij vaak flashbacks en woedeaanvallen hebben, opstandig gedrag vertonen en last hebben van bedplassen. “Ieder kind is anders.” Sommige kinderen zijn overgevoelig voor harde geluiden, de kleur zwart of voor baarden; anderen durven hun familie of vroegere vriendjes niet meer te vertrouwen. Sommige kinderen zijn agressief, anderen zijn juist heel passief, zegt ze. “Die hebben geen interactie op school of met de familie. Vaak wordt dit niet herkend, want niemand heeft last van ze.” Ze kunnen ook hyperactief zijn, en daarin afleiding vinden voor hun problemen.
De Seed Foundation heeft vanwege het grote tekort aan therapeuten de opleiding van specialisten zelf ter hand genomen. Bij de behandeling van de kinderen is het essentieel hun familie – vaak grootouders, of ooms en tantes – te betrekken, stelt Abdulla. “Die moeten gereed zijn om zo’n kind te ontvangen, en weten hoe te reageren. We helpen ze ook hen te begrijpen.”
Opvang is noodzakelijk, zeggen beide hulpverleners, net als het wegnemen van het stigma, dat ze bij IS waren en dus eng en gevaarlijk zijn. Anders is de kans groot dat ze geïsoleerd raken en terugkeren naar wat IS hen ooit leerde, meent Al-Kailani.
En voor Ayhem? Abdulla weet wel hoe hij hem zou helpen. “Zeker, hij wil naar Amerika, maar dat gebeurt niet zo snel. Dus zou ik hem helpen een relatie op te bouwen met zijn omgeving. En de taal te leren, zodat hij kan communiceren en vriendjes maken. Zodat hij weer kan groeien.”
AD 07.03.2018 Zo’n 30 Nederlandse jihadisten zijn vanuit het strijdgebied in Syrië en Irak ‘onderweg terug naar Nederland’. Zij zitten ergens in de regio in een vluchtelingenkamp, in een gevangenis of zijn letterlijk onderweg.
Dat stelt AIVD-baas Rob Bertholee, die gisteren het jaarverslag van de inlichtingendienst presenteerde. De dienst waarschuwt al enige tijd voor het ‘druppelsgewijs’ terugkeren van Nederlandse Syriëgangers. Nu plakt Bertholee er voor het eerst een cijfer op. ,,Van terugkeerders gaat een serieuze dreiging uit, omdat zij vaak lang in het gebied zijn geweest en waarschijnlijk zelf hebben deelgenomen aan ernstige gewelddadigheden of er getuige van zijn geweest”, aldus de dienst. Daarbij doelt de AIVD op zowel vrouwen als mannen.
Er zijn al zo’n 50 Nederlanders teruggekeerd uit Syrië of Irak, maar de meesten van hen zijn al enkele jaren terug en behoorden tot de eerste golf ‘spijtoptanten’. Het grootste deel van de 30 die nu onderweg zijn, zijn hun terugreis pas begonnen toen IS en andere jihadistische groepen zware verliezen begonnen te lijden. Bekend was al dat zeker vier Nederlandse IS-vrouwen met hun jonge kinderen in vluchtelingenkampen in Koerdisch Syrië verblijven. Ook zitten zeker drie Nederlanders vast in Turkse gevangenissen.
Vier andere Nederlanders werden eerder dit jaar in Turkije niet vastgezet, maar op het vliegtuig naar Nederland gezet. Eenmaal in ons land werden ze alsnog direct opgesloten, in afwachting van een rechtszaak. Los van de 30 jihadisten die op de terugweg zijn, zijn er momenteel nog zo’n 160 Nederlanders (van negen jaar en ouder) in het strijdgebied.
,,IS leeft nog steeds”, zei Bertholee gisteren. ,,Geografisch mogen ze dan flink wat terrein verloren hebben, ideologisch zijn ze nog springlevend. Dat zien we elke dag opnieuw.” De inlichtingenbaas doelt daarbij onder meer op jihadistische propaganda op internet. Het verlies van terrein maakt de kans op aanslagen in Europa misschien nog wel groter. ,,IS wil in zijn propaganda laten zien dat het wraak kan nemen op de internationale coalitie, waartoe Nederland behoort. Aanhangers in Europa die een aanslag overwegen, voelen meer dan ooit de druk vanuit Syrië en Irak, om in eigen land tot actie over te gaan.”
De AIVD stelde gisteren ook het aantal Nederlandse kinderen dat nog in Syrië en Irak is, flink naar boven bij: van 100 naar 175 minderjarigen ‘met een Nederlandse link’. Het gaat voornamelijk om kinderen die daar geboren zijn, met een of twee Nederlandse ouders, vaak niet ouder dan vier jaar. ,,Het is lastig om precies zicht op het aantal kinderen te krijgen. We krijgen geen geboortekaartjes”, aldus Bertholee. Ook familieleden in Nederland weten vaak niet of hun uitgereisde zoon een kind heeft verwerkt bij een Syrische vrouw.
Wel bekend is dat er Nederlandse vrouwen met hun kinderen vastzitten in door de Koerden beheerde vluchtelingenkampen in Noord-Syrië. De Koerden willen hen graag overdragen aan Nederland, maar Nederland vindt dat zij zich op eigen kracht bij een Nederlandse ambassade in Turkije of Irak moeten melden. De vrouwen beseffen dat ze zelf in Nederland de cel ingaan, maar willen terug voor de toekomst van hun kinderen. Bertholee: ,,De AIVD heeft geen mening over wat er met die kinderen moet gebeuren. We constateren wel dat je er rekening mee moet houden in welke omgeving ze, ook ideologisch gezien, hebben gezeten. Je kunt ze hier niet zomaar weer, hup, naar de basisschool sturen.”
Telegraaf 06.03.2018 De druk van terreurnetwerk Islamitische Staat (IS) op eenlingen om aanslagen te plegen in Europa groeit. Nederlandse salafisten worden opdringeriger. En in het kalifaat blijken veel meer Nederlandse kinderen te zitten dan gedacht. Dat is een greep uit de conclusies die de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) trekt in het jaarverslag, dan vandaag wordt gepresenteerd.
Het risico van aanslagen door organisaties als IS is nog steeds aanzienlijk, ondanks dat de islamitische staat in puin ligt. Het kalifaat overleeft ondergronds en de druk om aanslagen te plegen in Europa is toegenomen. De voormalige islamitische staat wil zijn internationale bestaansrecht bewijzen ten opzichte van concurrerende groepen als al-Qaeda. IS zint ook op wraak op de landen die IS hebben vernietigd, waaronder Nederland. ,,Aanhangers in Europa die een aanslag overwegen, voelen meer dan ooit de druk vanuit Syrië en Irak om in eigen land tot actie over te gaan. IS speelt hier in de propaganda bewust op in.’’
Salafisten brutaler
Het salafisme in Nederland is springlevend. Salafisten zetten hun verschillen opzij en gaan meer samenwerken. Ze krijgen zo alleenheerschappij in het aanbod van bijvoorbeeld islamitisch onderwijs. ,,Tegenspraak wordt daarbij niet geduld’’, noteert de dienst. ,,Op dwingende en vaak intimiderende toon wordt een beroep gedaan op de loyaliteit van moslims aan de islam in het algemeen.’’
De Amsterdamse burgemeester Van Aartsen bagatelliseerde twee weken geleden nog de invloed van deze stroming. De AIVD schrijft dat het bestuurders juist bewust probeert te maken van de activiteiten van salafisten. Het gaat dan om vooral om praktijken waarmee salafisten, ‘met een beroep op vrijheid van religie en meningsuiting, diezelfde vrijheden van anderen proberen in te perken’.
Veel meer IS-kinderen
Er leven veel meer Nederlandse kinderen in en rond het Syrische strijdgebied dan gedacht. Uit nieuw onderzoek van de AIVD blijkt dat er zeker 175 kinderen met een Nederlandse link verblijven in Syrië en Irak op de restanten van het kalifaat. De meesten zijn jonger dan vier. De dienst heeft op basis van nieuwe inlichtingen beter gekeken naar kinderen van Nederlandse IS-strijders bij Syrische vrouwen.
Nu het kalifaat in puin ligt, zijn er meer terugkerende IS’ers te verwachten, vooral vrouwen en kinderen. Van terugkeerders hen gaat een serieuze dreiging uit, benadrukt de dienst opnieuw. Dat komt omdat zij lang in het gebied zijn geweest. De kans is groot dat ze zelf ernstig geweld hebben gebruikt of ze zijn er getuige van geweest.
Elsevier 06.03.2018 Islamitische Staat gaat ondergronds en probeert van daaruit nieuwe aanslagen te plegen. Daarvoor waarschuwt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag. Meer dan ooit spoort de terreurorganisatie zijn strijders aan om aanslagen te plegen in Europa.
Wraak en de wens ‘ongelovigen te straffen’ zijn de twee belangrijkste motieven. Elke aanslag kan weer potentiële terroristen inspireren, schrijft de AIVD. De inlichtingendienst waarschuwt ook voor Al-Qa’ida.
Salafisten dwingen moslims loyaal te zijn
De AIVD wijst er verder op dat verschillende salafistische stromingen hun meningsverschillen over de islam opzij zetten om gezamenlijk op te trekken. Zo proberen ze islamitisch onderwijs en het salafisme te promoten. De AIVD waarschuwt voor de dwingende manier waarop ze een beroep doen op moslims om loyaal te zijn aan de islam.
Dit gaat gepaard met intimidatie. De AIVD neemt ook de financiering van salafistische organisaties onder de loep. Opvallend is dat die organisaties zich verschuilen achter de vrijheid van godsdienst, en tegelijkertijd andermans vrijheden inperken.
175 IS-kinderen in het Midden-Oosten
Volgens de AIVD zijn er 175 Nederlandse kinderen in het gebied waar Islamitische Staat was gevestigd. Een groter aantal dan verwacht. Tweederde is geboren in Syrië of Irak. Slechts 10 procent van deze IS-kinderen is ouder dan negen jaar, en is mogelijk door de terroristische organisatie getraind.
In 2017 keerden er weinig mensen terug uit IS-gebied. De AIVD verwacht wel dat dit er meer worden, nu IS bijna al zijn grondgebied kwijt is. Islamitische Staat is nog altijd actief op het internet en spoort aanhangers aan om aanslagen te plegen. Volgens de AIVD zal de terugkeer van Syriëgangers geleidelijk gaan.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
De verwachte stroom jihadstrijders die na de val van het IS-kalifaat terugkeren naar Europa is tot nu toe uitgebleven. Volgens onderzoek van het in Brussel gevestigde Egmont Instituutgaat het om een klein aantal, vooral vrouwen en kinderen.
,,We moeten nu voorkomen dat er straks weer een nieuwe generatie strijders opstaat”, concluderen zeven terreurexperts in een nieuw rapport.
,,De situatie nu lijkt op die van het eerste decennium van 2000. Europa voelde zich toen opgelucht doordat er minder terroristische activiteit was, er minder mensen naar jihadistisch strijdgebied gingen en er terreurcellen werden opgerold. Sommige landen verlaagden hun dreigingsniveau’s en we werden ‘contraterreur-moe’. Daarom werden we verrast door de plotselinge golf van Europese jihadisten die naar het Midden-Oosten gingen ”, schrijven de onderzoekers van het Egmont Instituut in hun nieuwe rapport.
Nu extremisme aanpakken
Ook nu daalt het aantal aanslagen in Europa, vertrekken er nauwelijks meer Europese jihadisten naar Syrië of Irak en heeft bijvoorbeeld België onlangs het dreigingsniveau in het land verlaagd. ,,Dit is hét moment om in Europa de oorzaken van het extremisme aan te pakken, zoals polarisatie en sociale uitsluiting. Als we dat niet doen dan kunnen we in de toekomst weer geconfronteerd worden met een nieuwe golf gretige strijders.”
De onderzoekers bekeken de situatie in Nederland, België en Frankrijk. Vanuit Nederland werkten Bibi van Ginkel, terreurexpert bij Instituut Clingendael, en Simon Minks, advocaat-generaal bij het gerechtshof in Den Bosch, mee aan het onderzoek. Minks deed als officier van justitie verschillende zaken tegen jihadisten.
Oppassen voor jihad-veteranen
Het rapport waarschuwt ook voor de invloed van jihad-veteranen: strijders die zijn teruggekeerd, maar hun ideologie nog niet hebben afgezworen. ,,Zij kunnen een cruciale rol spelen in het overdragen van het jihad-beweging van de ene generatie op de andere. Daarmee beginnen ze vaak al in hun gevangeniscellen, waar veel terugkeerders uit Syrië en Irak nu hun straf uitzitten.”
Ook in Nederland zitten meerdere teruggekeerde jihadisten vast. In extremistische kringen krijgen zij respect, dat geldt bijvoorbeeld ook voor Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh, die een levenslange celstraf uitzit.
Het rapport stelt dat er inmiddels zo’n 1500 van de 5000 Europese jihadgangers weer zijn teruggekeerd. Naar Nederland keerden, voor zover bekend, zo’n 50 van de 280 Syriëgangers terug. Anderen, vooral vrouwen, zitten nu in vluchtelingenkampen en willen samen met hun kinderen terug. De meesten terugkeerders kwamen al in of voor 2015 naar Europa: soms teleurgesteld, soms met slechte bedoelingen. Zo waren bij de aanslagen in Brussel en Parijs teruggekeerde jihadisten betrokken. De aanslag in Brussel, maart 2016, was wel de laatste keer dat terugkeerders toesloegen. Als was de man die zichzelf opblies bij het concert van Ariana Grande in Manchester vorig jaar, wel korte tijd in Libië geweest.
‘Druppelsgewijs’ terug
De laatste weken, nu IS minder en minder gebied controleert in Syrië en Irak, lijkt het aantal terugkeerders te stijgen. Inlichtingendiensten stellen al enige tijd dat jihadgangers ‘druppelsgewijs terugkomen’. Vorige maand werden vier gevallen bekend van Nederlandse jihadisten die vanuit Syrië naar Turkije ontkwamen. Twee van hen (een man en een vrouw met twee kinderen) zijn teruggevlogen naar Nederland en zitten nu hier vast, twee anderen (een echtpaar) zitten in Turkije in de cel.
NU 06.02.2018 Van de naar schatting 280 uitreizigers naar Syrië of Irak zijn in Nederland vijftig mensen teruggekomen. Het gros daarvan kwam lang voor het kalifaat was gevallen al terug, blijkt uit nieuw onderzoek van het Egmont Instituut, een onafhankelijk denktank in Brussel. Dat cijfer komt overeen met gegevens van de AIVD.
Begin 2015 waren veertig mensen naar Nederland teruggekeerd. Tot eind 2017 is dat aantal geleidelijk gegroeid tot vijftig. Ze kwamen om uiteenlopende redenen terug, meldt het instituut: sommigen getraumatiseerd en een aantal om kwaad te doen.
In Europa zijn sinds 2012 zo’n vijftienhonderd mensen teruggekeerd, in verschillende fasen. De onderzoekers stellen dat doorgewinterde strijders niet meer in groten getale zullen terugekeren. Onder de laatste terugkeerders waren voornamelijk vrouwen, die soms met kind naar Europa kwamen.
Sinds de aanslagen in Brussel zijn geen nieuwe aanslagen meer gepleegd door teruggekeerde Syriëstrijders. Dat betekent volgens de onderzoekers echter niet dat de dreiging voorbij is. Vooral
Telegraaf 06.02.2018 Van de naar schatting 280 uitreizigers naar Syrië of Irak zijn in Nederland vijftig mensen teruggekomen. Het gros daarvan kwam lang voor het kalifaat was gevallen al terug, blijkt uit nieuw onderzoek van het Egmont Instituut, een onafhankelijk denktank in Brussel. Dat cijfer komt overeen met gegevens van de AIVD.
Begin 2015 waren veertig mensen naar Nederland teruggekeerd. Tot eind 2017 is dat aantal geleidelijk gegroeid tot vijftig. Ze kwamen om uiteenlopende redenen terug, meldt het instituut: sommigen getraumatiseerd en een aantal om kwaad te doen.
In Europa zijn sinds 2012 zo’n 1500 mensen in verschillende fasen teruggekeerd. De onderzoekers stellen dat doorgewinterde strijders niet meer in groten getale zullen terugekeren. Onder de laatste terugkeerders waren voornamelijk vrouwen, die soms met kind naar Europa kwamen.
Sinds de aanslagen in Brussel zijn geen nieuwe aanslagen meer gepleegd door teruggekeerde Syriëstrijders. Dat betekent volgens de onderzoekers echter niet dat de dreiging voorbij is. Vooral terroristen die hier zijn opgegroeid met weinig middelen vormen nog een serieuze dreiging.
NOS 06.02.2018 De verwachte stroom jihadstrijders die na de val van het IS-kalifaat terugkeren naar Europa is tot nu toe uitgebleven. Volgens onderzoek van het in Brussel gevestigde Egmont Instituut gaat het om een klein aantal, vooral vrouwen en kinderen.
Van de 5000 Europeanen die de afgelopen jaren vertrokken naar Syrië en Irak om zich aan te sluiten bij Islamitische Staat, zijn er inmiddels 1500 teruggekeerd. De meesten van hen deden dat in 2013, 2014 en begin 2015. De reden was meestal teleurstelling over wat ze aantroffen in het oorlogsgebied, zeggen de onderzoekers.
De meeste terugkeerders vormen volgens de onderzoekers geen bedreiging in hun thuisland. Ze wijzen erop dat sinds de aanslagen in Brussel in maart 2016 er in Europa geen aanslagen meer zijn gepleegd door terugkeerders. Dat betekent echter niet dat de dreiging voorbij is.
Nederland, Duitsland, België
Het onderzoek van het Egmont Instituut gaat hoofdzakelijk over hoe Nederland, Duitsland en België omgaan met teruggekeerde IS-strijders. De onderzoekers concluderen dat het beleid van de drie landen de afgelopen tijd steeds meer op elkaar is gaan lijken.
Zo willen de landen liever niet dat IS-strijders terugkeren, maar wordt dit formeel niet tegengehouden. Bij terugkomst worden verdachten vastgezet, in afwachting van hun strafzaak. Alle drie de landen hebben de wet de afgelopen jaren aangepast om de bewijslast te verlichten.
België heeft van alle Europese landen relatief het grootste aantal uitreizigers. Aanvankelijk werden terugkeerders niet vervolgd, maar dat gebeurt inmiddels wel. Ook worden veroordeelden na hun straf in de gaten gehouden, maar een samenhangend plan daarachter ontbreekt, zeggen de onderzoekers.
In Duitsland werd de omgang met Syriëgangers lang overgelaten aan de deelstaten, wat leidde tot een versnipperd beleid. Inmiddels wordt in het hele land standaard overgegaan tot vervolging.
Gepolitiseerd
Over Nederland concluderen de onderzoekers, onder wie Clingendael-terrorismedeskundige Bibi van Ginkel, dat het onderwerp behoorlijk gepolitiseerd is. De plannen van partijen om het beleid aan te scherpen, komen volgens de onderzoekers niet voort uit een evaluatie van het huidige beleid, maar uit politieke motieven.
Verder hebben de onderzoekers kritiek op de maatregel om de Nederlandse nationaliteit af te nemen van verdachte jihadgangers met een dubbel paspoort. Dit kan in strijd zijn met het recht van een verdachte op een eerlijk proces, zeggen ze.
De onderzoekers pleiten voor verdere samenwerking tussen de landen bij de aanpak van terrorisme. Investeringen op dit gebied moeten volgens hen niet worden wegbezuinigd als de aandacht voor het thema verslapt.
AD 06.02.2018 Het IS-kalifaat ligt op zijn gat en het aantal terreuraanslagen in Europa loopt terug, maar dat is juist hét moment waarop we goed moeten opletten. ,,We moeten nu voorkomen dat er straks weer een nieuwe generatie strijders opstaat”, concluderen zeven terreurexperts in een nieuw rapport.
,,De situatie nu lijkt op die van het eerste decennium van 2000. Europa voelde zich toen opgelucht doordat er minder terroristische activiteit was, er minder mensen naar jihadistisch strijdgebied gingen en er terreurcellen werden opgerold. Sommige landen verlaagden hun dreigingsniveau’s en we werden ‘contraterreur-moe’. Daarom werden we verrast door de plotselinge golf van Europese jihadisten die naar het Midden-Oosten gingen ”, schrijven de onderzoekers van het Egmont Instituut.
Nu extremisme aanpakken
Ook nu daalt het aantal aanslagen in Europa, vertrekken er nauwelijks meer Europese jihadisten naar Syrië of Irak en heeft bijvoorbeeld België onlangs het dreigingsniveau in het land verlaagd. ,,Dit is hét moment om in Europa de oorzaken van het extremisme aan te pakken, zoals polarisatie en sociale uitsluiting. Als we dat niet doen dan kunnen we in de toekomst weer geconfronteerd worden met een nieuwe golf gretige strijders.”
De onderzoekers bekeken de situatie in Nederland, België en Frankrijk. Vanuit Nederland werkten Bibi van Ginkel, terreurexpert bij Instituut Clingendael, en Simon Minks, advocaat-generaal bij het gerechtshof in Den Bosch, mee aan het onderzoek. Minks deed als officier van justitie verschillende zaken tegen jihadisten.
Oppassen voor jihad-veteranen
Het rapport waarschuwt ook voor de invloed van jihad-veteranen: strijders die zijn teruggekeerd, maar hun ideologie nog niet hebben afgezworen. ,,Zij kunnen een cruciale rol spelen in het overdragen van het jihad-beweging van de ene generatie op de andere. Daarmee beginnen ze vaak al in hun gevangeniscellen, waar veel terugkeerders uit Syrië en Irak nu hun straf uitzitten.”
Ook in Nederland zitten meerdere teruggekeerde jihadisten vast. In extremistische kringen krijgen zij respect, dat geldt bijvoorbeeld ook voor Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh, die een levenslange celstraf uitzit.
Het rapport stelt dat er inmiddels zo’n 1500 van de 5000 Europese jihadgangers weer zijn teruggekeerd. Naar Nederland keerden, voor zover bekend, zo’n 50 van de 280 Syriëgangers terug. Anderen, vooral vrouwen, zitten nu in vluchtelingenkampen en willen samen met hun kinderen terug. De meesten terugkeerders kwamen al in of voor 2015 naar Europa: soms teleurgesteld, soms met slechte bedoelingen. Zo waren bij de aanslagen in Brussel en Parijs teruggekeerde jihadisten betrokken. De aanslag in Brussel, maart 2016, was wel de laatste keer dat terugkeerders toesloegen. Als was de man die zichzelf opblies bij het concert van Ariana Grande in Manchester vorig jaar, wel korte tijd in Libië geweest.
‘Druppelsgewijs’ terug
De laatste weken, nu IS minder en minder gebied controleert in Syrië en Irak, lijkt het aantal terugkeerders te stijgen. Inlichtingendiensten stellen al enige tijd dat jihadgangers ‘druppelsgewijs terugkomen’. Vorige maand werden vier gevallen bekend van Nederlandse jihadisten die vanuit Syrië naar Turkije ontkwamen. Twee van hen (een man en een vrouw met twee kinderen) zijn teruggevlogen naar Nederland en zitten nu hier vast, twee anderen (een echtpaar) zitten in Turkije in de cel.
Het dreigingsniveau in Nederland blijft op het niveau ‘reëel’ staan, niveau 4 op een schaal van 5, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) maandag in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). De NCTV spreekt van een ‘blijvende dreiging’ van uitgereisde en lokale jihadisten.
EK voetbal
“We hebben het in de afgelopen maanden een aantal keren gezien”, zei Schoof in Nieuws en Co op NPO Radio 1. Als voorbeeld noemt hij de oproep in juli om bij het EK vrouwenvoetbal in Nederland een aanslag te plegen.
285 jihadgangers
De NCTV weet van 285 personen dat ze van Nederland naar Syrië of Irak zijn gereisd om zich voor de jihad in te zetten. Zo’n 55 daarvan zijn omgekomen, circa 50 personen zijn teruggekeerd.
Concrete aanwijzingen dat er op dit moment een terroristische aanslag in Nederland wordt voorbereid, heeft de NCTV niet.
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland: Dreiging komt van terugkeerders en van jihadisten die nooit zijn uitgereisd en hun lokale netwerken. In Europa neemt de geweldsdreiging uit rechtsterroristische hoek toe. 15:25 – 20 nov. 2017
Terugkeerders vormen grootste gevaar
Dit betekent dat de kans op een terroristische aanslag in Nederland reëel is. Er zijn echter geen aanwijzingen voor een concrete aanslag, benadrukt de NCTV. Volgens het DTN komt het grootste gevaar van terugkerende jihadisten. Vooral nu IS in Irak en Syrië bijna volledig is verslagen, komen er meer extremisten onze kant op.
Maar daarnaast brengen ook jihadisten die nooit zijn vetrokken een grote dreiging met zich mee. ‘Ze kunnen geïnspireerd, gestimuleerd of aangestuurd worden om een aanslag te plegen,’ aldus de NCTV. Daarbij spelen uitgereisde jihadisten wel een belangrijke rol, onder meer via de verspreiding van propaganda.
Vrouwelijke jihadisten vormen gevaar
Vrijdag waarschuwde de AIVD bovendien voor het gevaar van vrouwelijke jihadisten. Er zouden in Nederland zo’n honderd van hen rondlopen. Volgens de AIVD zijn vrouwen ‘minstens zo toegewijd aan het jihadisme als mannen’.
IS zou de laatste tijd een grotere, actievere en gewelddadige rol aan vrouwen binnen het jihadisme toedichten. Eerder speelden zij slechts een ondersteunende rol.
Eindelijk was het zover. Op 1 november 2017 maakte de regering-Macron een einde aan de noodtoestand die al sinds ‘Bataclan’ in Frankrijk van kracht was.
Twee jaar lang genoot de staat vergaande bevoegdheden inzake terreurbestrijding. Huiszoekingen behoefden geen gerechtelijk bevel en demonstraties waren verboden.
Is Frankrijk nu onveiliger, zonder die noodtoestand?
Nee, de aanhoudende terrorismedreiging heeft eerst een nieuwe wet opgeleverd: de loi antiterroriste. In een verklaring spreekt de regering van de noodzaak om het juridisch arsenaal aan te passen aan de dreiging van het terrorisme binnen het gewone recht. De antiterrorismewet verplaatst de noodbevoegdheden dus doodleuk naar het normale recht.
De noodtoestand is dan niet meer nodig. Door het opheffen ervan, aldus president Emmanuel Macron, kan de rechtsstaat worden gewaarborgd. Nu kunnen de autoriteiten bijvoorbeeld alleen met toestemming van een speciale juge de libertéshuiszoekingen doen. Maar de macht die Macrons voorganger François Hollande naar zich toetrok door de noodtoestand uit te roepen, is bij de terugkeer naar de normaaltoestand niet wezenlijk beperkt.
Moslimextremisten vinden steeds nieuwe wegen om toe te slaan. Acht tips om je hierop voor te bereiden >
Hoe ver mag de staat gaan bij terreurbestrijding?
De noodtoestand werd zes keer verlengd, maar je kunt je afvragen of dat wel nodig was. Frankrijk had al antiterrorismewetgeving, zoals een speciale wet uit 2014 die was gericht op terugkerende Syriëgangers. En let wel: terrorisme is niet gisteren ontstaan en zal ook morgen niet opeens verdwijnen. Het is geen tijdelijke dreiging die je kunt verhelpen met een noodtoestand, zelfs niet als je die ‘nood’ twee jaar oprekt.
Bovendien is terrorisme geen onverwachte natuurramp, er zijn decennialang concrete fouten gemaakt waardoor een grote groep jongeren kon radicaliseren tot (potentiële) terroristen. Door de noodtoestand uit te roepen grijpt de staat radicaal in om zijn eigen falen te corrigeren. Het is behoorlijk ongepast dat burgers intussen voor dat gekluns hun vrijheden en privacy mogen inleveren.
Nederland moet van de Franse fouten leren
In Nederland is zo’n noodtoestand ter bestrijding van terrorisme geen onderwerp van discussie. Gelukkig zijn we nog niet zoals in Frankrijk gedwongen geweest om te experimenteren met noodwetgeving en antiterrorismewetgeving. Maar de juridische onduidelijkheid die in Frankrijk is ontstaan, zou een duidelijke aanleiding moeten zijn om ook hier dit debat scherp en breed te voeren.
Het referendum over de wijziging van de WIV (de ‘sleepwet’) biedt daarvoor een goede aanleiding: zijn we in Nederland niet ook vergaande noodbevoegdheden, zoals het ongezien delen van informatie van onschuldige burgers met buitenlandse veiligheidsdiensten, aan het normaliseren?
Is de dreiging groot genoeg om dat te rechtvaardigen? Hoeveel vrijheden is ons de veiligheid waard? En is de veiligheid die de staat ons biedt reëel of schijn? Natuurlijk moet de overheid ons beschermen, maar is het niet dezelfde overheid die ons door grove fouten in gevaar heeft gebracht? Dat we graag iets willen doen aan dat vreselijke terrorisme, mag ons niet blind maken voor de twee communicerende vaten die in dit debat centraal staan: vrijheid en veiligheid.
Met dank aan mr. Laetitia Houben voor haar bijdrage. Zij verricht aan de Universiteit Leiden promotieonderzoek naar de Franse noodtoestand.
Elsevier 10.01.2018 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft in de afgelopen zes jaar in Nederland vier aanslagen kunnen voorkomen. Het gaat daarbij om ‘concrete, zware gevallen’, zegt AIVD-hoofd Rob Bertholee.
Daaronder valt ook de arrestatie van de Rotterdammer Jaouad A. (31), zegt Bertholee tijdens opnamen van het programma College Tour.
Explosieven sterk genoeg om auto te laten ontploffen
Bij A. thuis werden een kalasjnikov en 288 Cobra’s (illegaal knalvuurwerk) gevonden. Ook trof de politie pantserdoorborende munitie, 1.600 euro aan contant geld en een vlag van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) aan.
De explosieven waren sterk genoeg om een auto te laten ontploffen. Volgens de AIVD koestert A. jihadistische sympathieën. Hij zou zijn geradicaliseerd en sprak over een aanslag. Op een harde schrijf werden 289 IS-video’s gevonden, waaronder onthoofdingsfilmpjes.
De jihadist werd eind vorig jaar veroordeeld tot vier jaar cel vanwege het plannen van een terroristische aanslag. Volgens de rechtbank zou bij de verijdelde aanslag een ‘aanzienlijk aantal slachtoffers’ zijn gevallen.
Te danken aan diensten, maar ook aan ‘puur geluk’
In een afgeluisterd gesprek praatte A. over een eventuele aanslag op het Turkse consulaat in Rotterdam. ‘Het is 500 meter lopen van mijn huis. Ik zie er altijd Turken naar binnen gaan. Je kunt er gaan schieten of iets naar binnen gooien. Kan ik gewoon doen. Maar die mensen daarbinnen zijn wel gewoon moslims,’ zei A.
Over de andere ‘zware gevallen’ wilde Bertholee geen uitspraken doen. De AIVD heeft volgens hem de afgelopen jaren honderden dreigingen onderzocht. Volgens hem is het risico op een aanslag ‘daadwerkelijk aanwezig’. Dat het nog niet is gebeurd, is volgens hem te danken aan politie en justitie, maar ook aan ‘puur geluk’. Het dreigingsniveau in Nederland is al een aantal jaar ‘reëel’. Volgens het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN), een analyse die vier keer per jaar door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) wordt opgemaakt, komt het grootste gevaar van terugkerende jihadisten.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 10.01.2018 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft in de afgelopen zes jaar in Nederland vier aanslagen kunnen voorkomen. Dit zei het hoofd van de inlichtingendienst Rob Bertholee woensdag tijdens de opnames van interviewprogramma College Tour.
De vier aanslagen zijn volgens Bertholee de concrete, zware gevallen. Daaronder valt volgens de AIVD-chef ook de arrestatie van Rotterdammer Jaouad A., die gevaarlijke ‘vuurwerkexplosieven’ en een automatisch wapen bezat. Hij had volgens de AIVD jihadistische ideeën.
Het explosieve materiaal was sterk genoeg om een auto te laten ontploffen. A. werd eind vorig jaar veroordeeld tot vier jaar cel.
Over de andere “zware gevallen” liet het AIVD-hoofd geen details los. Hij wees erop dat zijn dienst de afgelopen jaren honderden dreigingen heeft onderzocht. “Het risico op een aanslag is daadwerkelijk aanwezig”, zei hij.
Dat er nog geen aanslagen zijn geweest is volgens Bertholee te danken aan inzet van politie en justitie, maar ook “puur geluk”.
Cybersecurity
De AIVD-baas ging ook in op cybersecurity. Volgens Bertholee is Nederland op dit vlak naïef. Hij vindt “veiligheid belangrijker dan privacy”. De baas van de veiligheidsdienst geeft de cyberveiligheid in Nederland een 6 als rapportcijfer. “Het is voldoende, maar het kan zomaar een 5 worden”.
Bertholee zegt het “onverstandig” te vinden als de nieuwe wet Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (in de volksmond sleepwet genoemd) er toch niet zou komen.
Met die wet kunnen de inlichtingendiensten grote hoeveelheden internetverkeer via de kabel aftappen. Volgens Bertholee is de huidige wet dusdanig beperkend dat “internet een zwakke plek vormt voor de nationale veiligheid.”
Onvoorspelbaar
De AIVD heeft volgens Bertholee “concrete aanwijzingen dat overheden van China, Rusland en Iran doelbewust in Nederlandse overheidssystemen of in systemen van internationale organisaties proberen te komen.”
De dienst werkt veel samen met inlichtingendiensten van andere landen, maar met de Verenigde Staten zegt Bertholee “extra op te letten met het delen van informatie.” De Verenigde Staten zijn onder leiding van president Trump “politiek onvoorspelbaar”.
NOS 10.01.2018 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft de afgelopen zes jaar drie of vier serieuze pogingen voorkomen om een terreuraanslag in Nederland te plegen. “Dat kan ik heel stellig zeggen”, zei het hoofd van de geheime dienst, Rob Bertholee, vandaag bij de opnames van het tv-programma College Tour.
Presentator Twan Huys wilde van Bertholee weten hoe vaak hij een plan als dat van de Rotterdammer Jaouad A. had verijdeld. A. werd in december 2016 opgepakt na een tip van de AIVD, die alarm sloeg nadat hij in een afgeluisterd gesprek had gesproken over mogelijke doelwitten voor een aanslag. In zijn woning werden een automatisch wapen en zwaar vuurwerk gevonden.
“Als we zoiets zien en merken, dan durf ik te beweren dat we een aanslag hebben voorkomen”, zegt Bertholee. Om daar onmiddellijk aan toe te voegen: “Alleen het ingewikkelde bij ons is natuurlijk wel, dat wij altijd op zoek zijn naar iets dat nog moet gebeuren.” A. werd afgelopen november veroordeeld tot 4 jaar cel voor het beramen van een terroristische aanslag.
Enkele aanslagen voorkomen
Volgens de AIVD-chef is zo’n concreet terreurplan tijdens zijn ambtsperiode nog twee of drie keer voorkomen. Bertholee werd in december 2011 het hoofd van de geheime dienst. Hij wilde verder geen details over die verijdelde aanslagen geven, omdat het onderzoek nog loopt of de zaak onder de rechter is.
Mogelijk verwees Bertholee naar de aanslag die in 2013 werd voorkomen op basis van informatie van de Amerikanen. Ook meldde de AIVD in het jaarverslag over 2012 dat een aanslag van al-Qaida-terroristen was verijdeld.
Recent werd een 24-jarige Eindhovenaar nog veroordeeld tot 2,5 jaar cel en tbsvoor het voorbereiden van aanslagen op militaire doelen en op premier Rutte.
Het hele gesprek van de studenten met Rob Bertholee wordt zondag 21 januari 2018 uitgezonden op NPO 2.
AD 10.01.2018 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft in de afgelopen zes jaar in Nederland vier aanslagen kunnen voorkomen. Dit zei het hoofd van de inlichtingendienst Rob Bertholee vandaag tijdens de opnames van interviewprogramma College Tour.
De vier aanslagen zijn volgens Bertholee de concrete, zware gevallen. Daaronder valt volgens de AIVD-chef ook de arrestatie van Rotterdammer Jaouad A. Bij hem thuis werden een kalashnikov en 288 stuks illegaal knalvuurwerk (Cobra’s) aangetroffen. Daarnaast trof de politie ook pantserdoorborende munitie en een ‘jihad-vlag’ aan.
Het explosieve materiaal was sterk genoeg om een auto te laten ontploffen. A. had volgens de AIVD jihadistische ideeën. Hij zou geradicaliseerd zijn en sprak over een aanslag. Op een harde schijf werden 289 IS-video’s gevonden, waaronder beelden van onthoofdingen.
Aanzienlijk aantal slachtoffers
A. werd eind vorig jaar veroordeeld tot vier jaar cel. De rechtbank achtte bewezen dat A. een terroristisch misdrijf aan het voorbereiden was. ,,Hij was van plan een aanslag te plegen. Daarbij zou een aanzienlijk aantal slachtoffers te betreuren zijn geweest”, stelde de rechtbank.
In een afgeluisterd gesprek, praatte A. over de mogelijkheid van een aanslag op het Turkse consulaatin Rotterdam. ,,Het is 500 meter lopen van mijn huis. Ik zie er altijd Turken naar binnengaan. Je kunt er gaan schieten of iets naar binnen gooien. Kan ik gewoon doen. Maar die mensen daarbinnen zijn wel gewoon moslims”, zei hij.
Over de andere ,,zware gevallen” liet het AIVD-hoofd geen details los. Hij wees erop dat zijn dienst de afgelopen jaren honderden dreigingen heeft onderzocht. ,,Het risico op een aanslag is daadwerkelijk aanwezig”, zei hij. Dat er nog geen aanslagen zijn geweest is volgens Bertholee te danken aan inzet van politie en justitie, maar ook ,,puur geluk”.
Internet zwakke plek
De AIVD-baas ging ook in op cybersecurity. Volgens Bertholee is Nederland op dit vlak naïef. Hij vindt ,,veiligheid belangrijker dan privacy”. De baas van de veiligheidsdienst geeft de cyberveiligheid in Nederland een 6 als rapportcijfer. ,,Het is voldoende, maar het kan zomaar een 5 worden”.
Bertholee zegt het ,,onverstandig” te vinden als de nieuwe wet Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (in de volksmond sleepwet genoemd) er toch niet zou komen. Met die wet kunnen de inlichtingendiensten grote hoeveelheden internetverkeer via de kabel aftappen. Volgens Bertholee is de huidige wet dusdanig beperkend dat ,,internet een zwakke plek vormt voor de nationale veiligheid”.
BB 10.01.2018 Twintig gemeenten ontvangen dit jaar van het rijk gezamenlijk 6 miljoen euro voor de aanpak van radicalisering en jihadisme.
Persoonsgericht
Het geld is bedoeld voor gerichte preventie en versterking van de zogeheten persoonsgerichte aanpak. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTB) heeft dat bekend gemaakt. Het meeste geld gaat naar de gemeente Den Haag: 1,1 miljoen euro. Utrecht en Rotterdam krijgen elk om en nabij 8 ton, Arnhem ruim 4 ton. Ook kleinere gemeenten als Nuenen en Culemborg delen mee uit de pot met respectievelijk 188.000 en 63.000 euro. De gemeenten kunnen het geld gebruiken voor maatregelen om te voorkomen dat jongeren radicaliseren. De aanvraag van de ondersteunde gemeenten is gericht op regionale activiteiten.
Sleutelfiguren
De bedragen zijn volgens de NCTB gebaseerd op de door de gemeenten aangeleverde plannen. Die zijn onder andere gericht op het bevorderen van deskundigheid van mensen die werken met radicaliserende jongeren, de ondersteuning van de omgeving van deze jongeren, de opbouw van strategische netwerken van sleutelfiguren en op analyse van de lokale problematiek en weerbaarheid. Het is de derde keer dat het rijk geld uittrekt voor gemeenten. De afgelopen twee jaar is in totaal ongeveer 13 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Dreiging
Het jihadisme vormt volgens de ministeries van Justitie en Veiligheid en Sociale Zaken en Werkgelegenheid een substantiële bedreiging voor de nationale veiligheid en onze democratie. De overheid zet sinds 2014 in op een aanpak om de dreiging het hoofd te bieden en aanslagen te voorkomen. Repressieve en preventieve maatregelen worden in samenhang toegepast.
NOS 28.11.2017 De zogenoemde ‘commissie Stiekem’ van de Tweede Kamer is vertrouwelijk geïnformeerd over de Syrische IS’er die opdook bij een debatavond in De Balie over de oorlog in Syrië. Dat bevestigen bronnen aan de NOS.
Op dit moment zitten in deze commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten de fractievoorzitters Wilders (PVV), Buma (CDA), Pechtold (D66), Klaver (GL) en Dijkhoff (VVD).
Zij werden gisteren bijgepraat aan de hand van een brief van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, waarin hij vragen van de Kamer beantwoordt. De brief is vertrouwelijk. De vijf fractievoorzitters mogen er niets over zeggen, ook niet eens dat zij zijn bijgepraat.
PVV-leider Wilders laat daarom op de vraag of hij nu voldoende informatie heeft een lange stilte vallen. “Hier wreekt zich dat wij er echt niets over mogen zeggen”, zegt hij. Wel wil hij kwijt dat een debat goed zou zijn. “Hoe eerder hoe beter.”
Commissie Stiekem
Dit is de bijnaam van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD). Sinds de laatste Kamerverkiezingen zijn alleen de fractievoorzitters van de vijf grootste partijen lid van de commissie. Die vijf mogen twee andere fractievoorzitters aanwijzen om ook lid te worden. Dat is nog niet gebeurd.
Er werd wel eens geopperd de commissie op te heffen. Wat heeft een politicus immers aan informatie die hij niet kan gebruiken? Maar dan kan de Kamer het geheime werk van de inlichtingendiensten helemaal niet meer controleren.
Ongerustheid minder groot
De andere fractievoorzitters lopen de camera en microfoon voorbij omdat ze echt niets mogen zeggen.
Eerder vandaag vroeg de PVV een speciaal debat aan over de Syriër. Alleen de SP, die niet in de commissie Stiekem zit, steunde dit. De andere fracties hebben nog wel wat vragen aan minister Grapperhaus, zeggen zij. Maar dat kan ook morgen bij een ander debat over Justitie en Veiligheid. De ongerustheid lijkt bij die fracties minder groot dan vorige week.
Grapperhaus kan dus vragen verwachten, over bijvoorbeeld de verblijfplaats van de Syriër, en of het terecht was dat hij vrij rondliep. Maar de minister en premier Rutte maakten vrijdag al duidelijk dat zij het beantwoorden van vragen onverstandig vinden, ook gezien een eventueel strafproces tegen de man.
Elsevier 28.11.2018 Jihadbruiden zijn geen naïeve meisjes die hun grote liefde achterna zijn gereisd, of die toevallig in het ‘kalifaat’ zijn beland. De rol van jihadistische vrouwen moet niet worden onderschat. Die behelst meer dan kinderen baren en opvoeden. Zeker nu IS ze ook een mandaat heeft gegeven om dood en verderf te zaaien.
Het is een recent inzicht dat leidde tot een speciale AIVD-publicatie. Ook The Washington Post berichtte uitgebreid over de rol die IS aan vrouwen toekent. Vrouwen werden lange tijd buiten de strijd gehouden, maar worden nu aangemoedigd om de wapens op te nemen en zichzelf op te offeren voor het geloof. Het is zelfs ‘nodig’, en een ‘verplichting’, zo schreef IS-krant al-Naba dit najaar.
De actieve rol van vrouwen is weinig verbazingwekkend. In 2006 verscheen al het boek Strijdsters van Allah. Radicale moslima’s en het Hofstadnetwerk waarin de Volkskrant-journalisten Janny Groen en Annieke Kranenberg de rol van vrouwen bij de Hofstadgroep beschreven. Vrouwen spelen een veel actievere rol dan gedacht en zijn baas over eigen sluier. Ze rekruteren actief nieuwe sympathisanten, vertalen radicale teksten en geven lezingen.
Waarom liep IS-strijder vrij rond in Nederland?
De casus van de Hofstadgroep-vrouwen stond niet op zichzelf. Zo reed de Belgische bekeerling Muriel Degauque in 2005 met haar witte Mercedes van Brussel naar Bagdad om zichzelf op te blazen. Ze was de eerste westerse vrouw die een zelfmoordaanslag pleegde. Haar radicalisering werd door de Vlaamse journalist Chris de Stoop tot in detail gereconstrueerd in zijn in 2010 verschenen boek Vrede zij met u zuster.
Vrouwelijke terreurcel
En het gaat niet alleen om vrouwen in IS-gebied. In Marokko en Frankrijk zijn vorig jaar terreurcellen opgerold die volledig uit vrouwen bestonden. In het geval van de Franse terreurcel ging het om drie vrouwen, van 19, 23 en 29 jaar oud, die in de buurt van de Notre Dame een auto met gasflessen in brand wilden steken.
De Franse hoofdofficier van justitie François Molins zei in september 2016: ‘De laatste maanden zien we steeds meer dossiers van minderjarige meisjes, met zeer verontrustende profielen en keiharde persoonlijkheden.’ Toenmalig premier Bernard Cazeneuve merkte op dat de werkwijze van de vrouwen weliswaar amateuristisch was geweest, maar hun fanatisme groot.
Opmerkelijk tijdstip
Het is goed dat de AIVD met een publicatie aandacht vraagt voor de rol van vrouwen binnen jihadistische bewegingen. Tegelijkertijd is het tijdstip opmerkelijk. Er zijn immers al tien jaar aanwijzingen dat vrouwen een actievere rol spelen dan gedacht. Maar er kwam pas een speciale publicatie nadat IS zelf vrouwen formeel meer gevechtshandelingen had toegestaan.
Hopelijk draagt de AIVD-publicatie bij aan de bereidheid van Nederlandse rechters om vrouwen te vervolgen die zich hebben aangesloten bij Islamitische Staat. Laura H. werd onlangs als eerste Nederlandse jihadbruid veroordeeld tot 24 maanden gevangenisstraf, waarvan dertien maanden voorwaardelijk. In een eerdere zaak tegen Shukri F., die in 2013 en 2014 in Syrië verbleef, oordeelde de rechtbank dat zij geen onderdeel was van de gewapende strijd. Ze kreeg alleen een straf voor opruiing.
Er lopen nog elf zaken tegen terugkeerders, waarvan enkele tegen vrouwen.
Nikki Sterkenburg (1984) is sinds september 2013 redacteur op de redactie Nederland van Elsevier Weekblad.
Elsevier 21.11.2017 Eindelijk was het zover. Op 1 november maakte de regering-Macron een einde aan de noodtoestand die al sinds ‘Bataclan’ in Frankrijk van kracht was. Twee jaar lang genoot de staat vergaande bevoegdheden inzake terreurbestrijding. Huiszoekingen behoefden geen gerechtelijk bevel en demonstraties waren verboden. Is Frankrijk nu onveiliger, zonder die noodtoestand?
Nee, de aanhoudende terrorismedreiging heeft eerst een nieuwe wet opgeleverd: de loi antiterroriste. In een verklaring spreekt de regering van de noodzaak om het juridisch arsenaal aan te passen aan de dreiging van het terrorisme binnen het gewone recht. De antiterrorismewet verplaatst de noodbevoegdheden dus doodleuk naar het normale recht.
De noodtoestand is dan niet meer nodig. Door het opheffen ervan, aldus president Emmanuel Macron, kan de rechtsstaat worden gewaarborgd. Nu kunnen de autoriteiten bijvoorbeeld alleen met toestemming van een speciale juge de libertéshuiszoekingen doen. Maar de macht die Macrons voorganger François Hollande naar zich toetrok door de noodtoestand uit te roepen, is bij de terugkeer naar de normaaltoestand niet wezenlijk beperkt.
Moslimextremisten vinden steeds nieuwe wegen om toe te slaan. Acht tips om je hierop voor te bereiden >
Hoe ver mag de staat gaan bij terreurbestrijding?
De noodtoestand werd zes keer verlengd, maar je kunt je afvragen of dat wel nodig was. Frankrijk had al antiterrorismewetgeving, zoals een speciale wet uit 2014 die was gericht op terugkerende Syriëgangers. En let wel: terrorisme is niet gisteren ontstaan en zal ook morgen niet opeens verdwijnen. Het is geen tijdelijke dreiging die je kunt verhelpen met een noodtoestand, zelfs niet als je die ‘nood’ twee jaar oprekt.
Bovendien is terrorisme geen onverwachte natuurramp, er zijn decennialang concrete fouten gemaakt waardoor een grote groep jongeren kon radicaliseren tot (potentiële) terroristen. Door de noodtoestand uit te roepen grijpt de staat radicaal in om zijn eigen falen te corrigeren. Het is behoorlijk ongepast dat burgers intussen voor dat gekluns hun vrijheden en privacy mogen inleveren.
Nederland moet van de Franse fouten leren
In Nederland is zo’n noodtoestand ter bestrijding van terrorisme geen onderwerp van discussie. Gelukkig zijn we nog niet zoals in Frankrijk gedwongen geweest om te experimenteren met noodwetgeving en antiterrorismewetgeving. Maar de juridische onduidelijkheid die in Frankrijk is ontstaan, zou een duidelijke aanleiding moeten zijn om ook hier dit debat scherp en breed te voeren.
Het referendum over de wijziging van de WIV (de ‘sleepwet’) biedt daarvoor een goede aanleiding: zijn we in Nederland niet ook vergaande noodbevoegdheden, zoals het ongezien delen van informatie van onschuldige burgers met buitenlandse veiligheidsdiensten, aan het normaliseren?
Is de dreiging groot genoeg om dat te rechtvaardigen? Hoeveel vrijheden is ons de veiligheid waard? En is de veiligheid die de staat ons biedt reëel of schijn? Natuurlijk moet de overheid ons beschermen, maar is het niet dezelfde overheid die ons door grove fouten in gevaar heeft gebracht? Dat we graag iets willen doen aan dat vreselijke terrorisme, mag ons niet blind maken voor de twee communicerende vaten die in dit debat centraal staan: vrijheid en veiligheid.
Met dank aan mr. Laetitia Houben voor haar bijdrage. Zij verricht aan de Universiteit Leiden promotieonderzoek naar de Franse noodtoestand.
Geerten Waling is historicus en schrijver van o.a. de boeken Zetelroof (2017) en 1848 – Clubkoorts en revolutie (2016).
NOS 20.11.2017 Het dreigingsniveau voor terroristische aanslagen blijft op niveau 4 staan, het één na hoogste niveau, ook na de val van IS-bolwerk Raqqa in Syrië. Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof in de rapportage over het dreigingsbeeld, die vier keer per jaar verschijnt. Dreigingsniveau 4 betekent dat er een reële kans is op een aanslag.
IS en Al-Qaida hebben nog altijd de intentie en de capaciteit om in Europa aanslagen te plegen en roepen daartoe ook op. In de oproepen van IS wordt Nederland vaker als doelwit genoemd dan voorheen, vermoedelijk omdat de Nederlandse luchtmacht meedoet aan de strijd tegen IS in Irak en Syrië.
EK voetbal
“We hebben het in de afgelopen maanden een aantal keren gezien”, zei Schoof in Nieuws en Co op NPO Radio 1. Als voorbeeld noemt hij de oproep in juli om bij het EK vrouwenvoetbal in Nederland een aanslag te plegen.
Hij vindt het opvallend dat Nederland vaker als mogelijk doelwit wordt genoemd, omdat dat in voorafgaande periodes niet of nauwelijks gebeurde.
Het is een reden voor zorg, omdat in Nederland jihadisten wonen die zich door deze oproepen aangesproken kunnen voelen. Ook zitten er Nederlandse jihadgangers in Syrië en Irak die mogelijk naar Nederland willen terugkeren.
285 jihadgangers
De NCTV weet van 285 personen dat ze van Nederland naar Syrië of Irak zijn gereisd om zich voor de jihad in te zetten. Zo’n 55 daarvan zijn omgekomen, circa 50 personen zijn teruggekeerd.
Concrete aanwijzingen dat er op dit moment een terroristische aanslag in Nederland wordt voorbereid, heeft de NCTV niet.
Elsevier 20.11.2017 De dreiging van jihadisten tegen westerse landen is er niet minder op geworden sinds de val van Raqqa, het voormalige bolwerk van terreurbeweging Islamitische Staat (IS). Er kunnen nog altijd klein- of grootschalige aanslagen in Nederland plaatsvinden.
Het dreigingsniveau in Nederland blijft op het niveau ‘reëel’ staan, niveau 4 op een schaal van 5, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) maandag in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). De NCTV spreekt van een ‘blijvende dreiging’ van uitgereisde en lokale jihadisten.
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland: Dreiging komt van terugkeerders en van jihadisten die nooit zijn uitgereisd en hun lokale netwerken. In Europa neemt de geweldsdreiging uit rechtsterroristische hoek toe. 15:25 – 20 nov. 2017
Terugkeerders vormen grootste gevaar
Dit betekent dat de kans op een terroristische aanslag in Nederland reëel is. Er zijn echter geen aanwijzingen voor een concrete aanslag, benadrukt de NCTV. Volgens het DTN komt het grootste gevaar van terugkerende jihadisten. Vooral nu IS in Irak en Syrië bijna volledig is verslagen, komen er meer extremisten onze kant op.
Maar daarnaast brengen ook jihadisten die nooit zijn vetrokken een grote dreiging met zich mee. ‘Ze kunnen geïnspireerd, gestimuleerd of aangestuurd worden om een aanslag te plegen,’ aldus de NCTV. Daarbij spelen uitgereisde jihadisten wel een belangrijke rol, onder meer via de verspreiding van propaganda.
Vrouwelijke jihadisten vormen gevaar
Vrijdag waarschuwde de AIVD bovendien voor het gevaar van vrouwelijke jihadisten. Er zouden in Nederland zo’n honderd van hen rondlopen. Volgens de AIVD zijn vrouwen ‘minstens zo toegewijd aan het jihadisme als mannen’.
IS zou de laatste tijd een grotere, actievere en gewelddadige rol aan vrouwen binnen het jihadisme toedichten. Eerder speelden zij slechts een ondersteunende rol.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
RO 20.11.2017 De jihadistische dreiging tegen het Westen is zeker niet afgenomen, ook niet na de val van Raqqa. Zowel al Qa’ida als ISIS heeft nog altijd de intentie en de capaciteit om in Europa aanslagen te plegen. Er moet nog steeds vanuit worden gegaan dat er zich in Europa ISIS operatives bevinden die hier aanslagen voorbereiden. Hoewel er op dit moment geen concrete aanwijzingen voor zijn, kunnen zowel kleinschalige- als grootschalige jihadistische aanslagen ook in Nederland plaatsvinden. Dat blijkt uit het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV.
Hierdoor blijft het dreigingsniveau op 4 van de 5 staan: de kans op een aanslag in Nederland is reëel. De dreiging komt van terugkeerders, de komende periode zullen waarschijnlijk enkele uitreizigers proberen terug te komen. Ook gaat er dreiging uit van jihadisten die nooit zijn uitgereisd en hun lokale netwerken. Ze kunnen geïnspireerd, gestimuleerd, of aangestuurd worden om een aanslag te plegen. Daarbij spelen propaganda en online instructies een belangrijke rol.
Nederland
De afgelopen periode valt op dat Nederland vaker op de radar verschijnt als potentieel doelwit van individuele ISIS-leden en sympathisanten. Verschillende Nederlandse of Nederlandstalige jihadisten hebben in 2017 gedreigd met geweld tegen Nederland. Dit blijkt bijvoorbeeld uit oproepen om in Nederland aanslagen te plegen. In het algemeen geldt dat alle landen die deelnemen aan de anti-ISIS-coalitie door jihadisten als gerechtvaardigd doelwit worden beschouwd.
Vrouwen
Sinds de zomer van juli 2017 roept ISIS in officiële propaganda vrouwelijke aanhangers op deel te nemen aan de fysieke strijd. Het feit dat ISIS nu een officiële oproep heeft geplaatst, kan mogelijk meer vrouwen doen besluiten ook geweld te gebruiken. Het is de verwachting dat aanslagen waarbij vrouwen betrokken zijn op hun beurt meer vrouwen kunnen inspireren tot het plegen van aanslagen.
Daarnaast valt op dat ISIS veel berichten heeft verspreid die mogelijk doelbewust onjuistheden bevatten. Het meest opvallende voorbeeld is het herhaaldelijk claimen van de schietpartij in Las Vegas. Mogelijk hoopt de organisatie daarmee angst te zaaien, de eigen achterban tot actie aan te zetten of het vertrouwen in informatie van de overheid te ondermijnen.
Politiek-salafisme
Verschillende politiek salafisten in Nederland staat onder financiële en juridische druk. Binnen salafistische kringen worden de juridische kwesties waar hun voormannen mee kampen beschouwd als een bevestiging van hun opvatting dat de buitenwereld ongelovig en vijandig is. Dit heeft mogelijk een radicaliserend effect op de eigen achterban. Er bestaan al langer zorgen over financiering van islamitische instellingen in Nederland uit landen waar salafisme de staatsgodsdienst is.
Radicalisering en polarisatie
In Europa neemt de geweldsdreiging uit rechts-terroristische hoek toe. Er zijn geen aanwijzingen voor vergelijkbare geweldsdreiging in Nederland. Een actie van een enkeling blijft voorstelbaar, evenals sporadische confrontaties tussen links- en rechtsextremisten. Het gepolariseerde klimaat in Nederland kan een voedingsbodem vormen bij radicaliseringsprocessen en in incidentele gevallen leiden tot het verlagen van de geweldsdrempel. Dit geldt voor alle ideologische richtingen.
De Tweede Kamer wil volgende week met het kabinet in debat over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschrokken van een rapport hierover van de inlichtingendienst AIVD.
Daarin waarschuwt de dienst woensdag dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
AD 12.07.2017
Het gaat volgens de AIVD om ervaren en geharde strijders die zich hier zouden kunnen toeleggen op het voorbereiden en plegen van aanslagen of het rekruteren van nieuwe strijders.
AD 25.08.2017
PVV-leider Geert Wilders had op het debat aangedrongen. De ministers Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Stef Blok (Veiligheid en Justitie) komen opdraven. Volgende week vergadert de huidige Tweede Kamer voor het laatst.
De volgende jihadistengolf die wordt verwacht in Nederland, zal gevaarlijker zijn dan voorheen. Terugkerende jihadisten uit door Islamitische Staat (IS) bezette gebieden vormen een grote dreiging, hoewel het om relatief kleine aantallen gaat.
Nu IS steeds meer terrein verliest en niet meer lijkt opgewassen tegen het Syrische en Iraakse leger en bijvoorbeeld de internationale coalitie, vreest de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) voor een ‘stortvloed aan jihadisten’.
Nederlanders die zich aansloten bij IS in Syrië en Irak worden verwacht in groten getale terug te keren, blijkt uit een nieuw rapport van de AIVD. De AIVD verwacht ook dat (ex-)jihadisten zich weer zullen aansluiten bij de ‘vluchtelingenstroom’ om zo Europa binnen te komen.
De IS-leden die nu terugkeren, verbleven waarschijnlijk veel langer in het ‘kalifaat’ dan hun voorgangers. De AIVD vermoedt dat de toekomstige terugkeerders ‘ideologisch meer gehard’ zijn. ‘Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk,’ aldus de AIVD. ‘Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.’
Van de 280 jihadisten die vanuit Nederland naar Syrië en Irak zijn gereisd, bevinden 190 zich nog in IS-gebieden. Zo’n 40 IS-leden zijn omgekomen in de strijd voor het ‘kalifaat’ en 40 jihadisten zijn al teruggekeerd.
Ontwikkeling Nederlandse uitreizigers en terugkeerders BRON: AIVD
Wat te doen met jihadkinderen
Ook overweegt de AIVD een ander beleid rond ‘jihadkinderen’, de kinderen van Syriëgangers uit Nederland. Niet alleen vormen deze minderjarigen een veiligheidsrisico, de kinderen kampen vaak ook met trauma’s en mentale problemen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zegt zich zorgen te maken over zeker tachtig kinderen van Nederlandse jihadisten die naar gebieden van IS zijn gereisd.
Van de kinderen in IS-gebieden is ongeveer de helft daar geboren. In bepaalde gevallen gaat het ook om minderjarigen die zelf naar door IS bezette gebieden zijn gereisd. Jongens vanaf 9 jaar kunnen al een ‘concreet veiligheidsrisico’ vormen voor Nederland, zegt Schoof tegen De Telegraaf. Voorlopig is het terughalen van jihadkinderen niet wenselijk.
Den Haag als voorbeeld
De Haagse aanpakvan jihadisme en terugkeerders uit het kalifaat kan rekenen op aandacht uit de hele wereld. Zo’n 300 terrorisme-experts uit meer dan 20 landen zijn in de Hofstad voor het congres om ervaringen uit te wisselen.
Dat de gemeente Den Haag het congres organiseert, is niet zo vreemd. ‘Wij zijn al heel lang met dit onderwerp bezig’, zegt burgemeester Jozias van Aartsen. ‘De manier waarop we het hier aanpakken, daar wordt door anderen met interesse naar gekeken. Dus we vertellen ook graag hoe we dat doen en hebben gedaan.’
Al in 2013 stond jihadisme op de agenda, vertelt politiechef Paul van Musscher bij de opening van het congres. ‘Toen nog bijna niemand van IS en Syriëgangers had gehoord, zat er bij ons al een rechercheteam op.’ Hij doelt op het onderzoek naar vermeende ronselaars, dat later leidde tot de grote rechtszaak. Dat was volgens hem mogelijk doordat al vroeg vanuit de wijk mensen signalen durfden af te geven.
Nauwe contacten
Terrorisme-expert Richard Barrett bevestigt dat de Haagse aanpak een goede is. ‘Ten eerste omdat de politie nauwe contacten heeft in de wijken. Dat is heel belangrijk, want in de wijk weten ze wie goed en slecht zijn. Of wie vatbaar zijn om op het verkeerde pad te raken.’ Maar daarnaast, stelt Barrett, verliest men in Den Haag de rechtsstaat niet uit het oog.
Hoofdofficier van justitie Bart Nieuwenhuizen bevestigt dat. ‘Terugkeerders worden opgepakt, dat is gewoon heel duidelijk. En dan gaan we eerst uitzoeken of er sprake is van strafbare feiten.’ Met het proces tegen de jihadronselaars was Den Haag de eerste die zoiets probeerde. ‘Het was spannend, want in feite moesten wij bewijzen wat iemand in zijn hoofd dacht. Maar dat is gelukt.’
Jaarverslag 2016
In het jaarverslag stelt de AIVD in het algemeen dat ‘de dreiging tegen Nederland is toegenomen’. Ze doelt daarbij op het blijvende risico van een aanslag door IS of al-Qaida, maar ook door ‘heimelijke politieke beïnvloeding door Rusland’. Vooral de cyberdreiging vanuit Rusland neemt al enige tijd toe.
Nu IS in toenemende mate mannelijke strijders verliest, krijgen vrouwen ook een geweldstaak
VK 17.11.2017 Vrouwelijke jihadisten doen nauwelijks onder voor hun mannelijke collega’s in hun toewijding aan de gewelddadige ideologie. Ze vormen hierdoor een groot veiligheidsrisico. Dat meldt de AIVD in het rapport ‘Jihadistische vrouwen, een niet te onderschatten dreiging’. Daarin omschrijft de dienst het geweldspotentieel van vrouwelijke jihadisten uit Nederland.
Volgens de veiligheidsdienst zijn er sinds 2012 minstens 80 vrouwen uit Nederland naar Syrië of Irak gereisd en sloot het merendeel zich aan bij de terreurorganisatie Islamitische Staat. Daarvan zijn er inmiddels meer dan tien teruggekeerd.
Het getal dat de AIVD noemt ligt beduidend hoger dan de 56 vrouwelijke uitreizigers die vermeld staan in de databank die eerder dit jaar werd samengesteld door onderzoekers bij The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), een kennisinstituut over veiligheidsvraagstukken.
‘Dat getal van 80 geloof ik meteen’ zegt onderzoeker Reinier Bergema van HCSS. ‘Onze database bevat gegevens van 56 vrouwen, maar omvat niet het totale aantal uitreizigers en kent nog een aantal blinde vlekken.’
IS staat vrouwen sinds kort een actievere rol toe bij het plegen van jihadistisch geweld
Ondanks het uiteenvallen van het kalifaat zijn er volgens de AIVD nog altijd vrouwen die zich bij IS in Syrië of Irak proberen aan te sluiten. De vrouwen die in IS-gebied verblijven, zijn vaak langdurig blootgesteld aan geweld en hebben de tijd gehad om een internationaal jihadistisch netwerk op te bouwen.
Bij een eventuele terugkeer naar Nederland zullen zij niet direct afstand doen van hun gewelddadige ideeën en contacten. Bovendien staat IS ze sinds kort een actievere rol toe bij het plegen van geweld. Als voorbeeld noemt de AIVD drie Franse vrouwen die in september 2016 in opdracht van IS een aanslag met gasflessen probeerden te plegen op een treinstation in Parijs.
Deskundigen van The Soufan Group, een gerenommeerd onderzoeksbureau naar terrorisme, vroegen zich in een rapport van afgelopen oktober echter af of vrouwen daadwerkelijk een grote rol zullen spelen in toekomstig jihadistisch geweld. Dat zou een drastische koerswijziging betekenen voor terreurorganisatie met vastgeroeste kijk op vrouwelijke onderdanigheid.
Nederlandse vrouwen in het kalifaat vervulden eerst voornamelijk een rol in de verspreiding van IS-propaganda. Nu IS in toenemende mate mannelijke strijders verliest, krijgen vrouwen ook een geweldstaak. Nederlandse vrouwen bij IS hebben wapentraining gekregen. Een aanzienlijk aantal van hen heeft ook toestemming gekregen om een zelfmoordgordel te dragen. Sommigen wensen ook actief op het slagveld te zijn voor IS.
Er gaat ook een indirecte dreiging uit van vrouwelijke jihadisten. Door het verrichten van ondersteunende activiteiten – geld inzamelen, propaganda verspreiden, kinderen jihadisme bijbrengen – spelen ze een belangrijke rol bij de uitbreiding van jihadistisch gedachtegoed.
Door het verrichten van ondersteunende activiteiten spelen ze een belangrijke rol bij de uitbreiding van jihadistisch gedachtegoed
Het bekendste voorbeeld van een teruggekeerde vrouwelijke jihadist – de Zoetermeerse Laura H. – werd deze week vanwege zulke ondersteunende activiteiten veroordeeld tot een gevangenisstraf van 24 maanden, waarvan 13 voorwaardelijk. Door te zorgen voor haar gezin in het kalifaat droeg ze volgens de rechtbank bij aan het plegen van terroristische misdaden.
Bij terugkeer in Nederland werd H. opgepakt en bracht ze een jaar door in de zwaarbewaakte terreurafdeling van gevangenis Vught. H. werd ervan verdacht door IS op pad te zijn gestuurd met een terreuropdracht. Enkele weken geleden werd die verdenking door het Openbaar Ministerie ingetrokken. H. maakte aannemelijk dat ze daadwerkelijk van haar radicaal gedachtegoed is afgestapt.
Volgens de AIVD telt Nederland op dit moment honderd vrouwen die in de ban zijn van het jihadisme. Dit zijn vaak vrouwen die tijdens een spirituele zoektocht via sociale media en lezingen in contact komen met jihadisten. Eenmaal geradicaliseerd proberen jihadistische vrouwen in Nederland ook mensen in hun omgeving mee te krijgen in hun radicaal gedachtegoed.
De dreiging van eventuele terugkeerders uit het kalifaat lijkt alleen maar te zijn toegenomen. Deze week berichtte de Britse nieuwszender BBC over een geheime overeenkomst tussen westerse coalitietroepen, Koerdische strijders en IS. Hierbij zouden IS-strijders een veilige uitweg zijn geboden uit het zwaar belegerde Raqqa – de hoofdstad van het kalifaat – in ruil voor een staakt het vuren.
Onder deze IS-strijders zouden ook westerlingen zitten. Enkelen wisten vervolgens naar Turkije te vluchten en zijn onder de radar gedoken.
Dit schreven we eerder over jihadgangers;
Ze gingen in drie golven, zijn man en vaak van Marokkaanse afkomst: dit zijn de jihadgangers
Bijna eenvijfde is bekeerling en bijna de helft heeft een Marokkaanse achtergrond: een Haagse onderzoeker brengt de Nederlandse jihadgangers in kaart. De belangrijkste conclusies.
Ze vertrokken voor een leven in het kalifaat. Dit is het verhaal van jihadbruiden uit Nederland en andere EU-landen
Als Nederlandse, Belgische en andere buitenlandse vrouwen van IS-strijders hadden ze status in het kalifaat. Nu dat bijna ineengestort is, zitten ze in vluchtelingenkampen in Noord-Syrië, met hun kinderen die in IS-gebied zijn geboren en geen papieren hebben. Wat nu?
Nu IS bijna al haar grondgebied kwijt is, is de vraag: waar zijn de buitenlandse IS’ers gebleven?
Buitenlandse IS-strijders zijn Raqqa ontvlucht in de laatste dagen van de slag om de voormalige hoofdstad van het kalifaat, stelt de Britse omroep BBC.
NU 17.11.2017 In Nederland zijn ongeveer honderd vrouwen die een jihadistisch gedachtegoed aanhangen. Daarbovenop zijn sinds 2012 naar schatting tachtig radicaalislamitische vrouwen afgereisd naar het strijdgebied in Syrië en Irak.
De dreiging die beide groepen vormen voor Nederland neemt toe, zeker nu het kalifaat is afgebrokkeld en uitreizigers mogelijk terugkeren. Een klein deel is bereid geweld te gebruiken.
Daarvoor waarschuwt de veiligheidsdienst AIVD vrijdag in een rapport over de rol van vrouwen binnen het jihadisme.
Het is de eerste keer dat de dienst met deze aantallen naar buiten komt, meldt een woordvoerster. Volgens de dienst moet de rol van vrouwen in het jihadisme niet worden onderschat. Ze zijn vaak erg toegewijd aan de jihadistische zaak, zowel de vrouwen in Nederland als in het strijdgebied.
Vrouwen werden tot nu merendeels op de achtergrond ingezet, maar omdat IS nu in het nauw zit en een tekort aan strijders heeft, worden ze actiever bij de strijd en het geweld betrokken. Vrouwen in het strijdgebied hebben van IS toestemming gekregen om wapens en zelfmoordgordels te dragen. ”Een aanzienlijk aantal Nederlandse vrouwen doet dit ook”, aldus het rapport. Sommige vrouwen hebben daar volgens de AIVD een wapentraining gekregen.
Netwerk
De jihadvrouwen die op dit moment nog in het strijdgebied zijn, zitten daar al zeker drie jaar en bouwden vaak een groot jihadistisch netwerk op. Meer dan tien vrouwen zijn teruggekeerd naar Nederland, veelal vóór 2015.
Daarna is het moeilijker geworden, ook omdat IS terugkeer tegenhoudt. Weliswaar zijn teruggekeerde vrouwen vaak teleurgesteld, toch houdt een flink deel vast aan het jihadistische gedachtegoed.
De AIVD denkt verder dat tenminste honderd Nederlandse kinderen in het strijdgebied zitten. Hoeveel kinderen de Nederlandse vrouwen daar inmiddels erbij hebben gekregen, is niet duidelijk. De kinderen van deze jihadvrouwen, zowel in Nederland als in het strijdgebied, worden vaak geïndoctrineerd met het jihadistische gedachtegoed. De AIVD spreekt hierbij van een indirecte dreiging en ook die neemt toe.
NOS 17.11.2017 De rol van vrouwen binnen jihad-groepen moet niet worden onderschat. De inlichtingendienst AIVD waarschuwt dat terreurgroep IS een toenemend tekort heeft aan strijders en daarom sinds kort vrouwen een actievere en meer gewelddadige rol gunt.
Als dat zo doorgaat, kunnen vrouwen in het strijdgebied in Syrië en Irak, maar ook in Nederland een grotere bedreiging gaan vormen, vreest de AIVD (.pdf). De waarschuwing van de inlichtingendienst is gericht aan organisaties die mogelijk met terugkeerders te maken krijgen, zoals OM en politie, maar ook gemeenten en scholen.
Aanslagen
In Nederland zijn volgens de dienst zo’n honderd vrouwen die er extremistische islamitische denkbeelden op nahouden. Ze zijn in veel gevallen net zo toegewijd aan de jihad als mannen. Sinds 2012 zouden zeker tachtig vrouwen uit Nederland naar Syrië en Irak zijn gereisd, van wie het overgrote deel zich heeft aangesloten bij IS. Nog niet eerder is zo’n groot aantal vrouwen in jihadistisch strijdgebied geweest.
Door hun aanwezigheid in het strijdgebied en hun toewijding bestaat de mogelijkheid dat vrouwen in Nederland een aanslag plegen. Volgens de AIVD zijn in Europa verschillende gevallen bekend van vrouwen die namens IS geweld wilden gebruiken. Daarbij kunnen ze geïnspireerd zijn door jihadistische propaganda, of ze worden door IS tot gewelddadige acties gestimuleerd.
Terugkeren
De AIVD signaleert verder dat naarmate IS in Syrië en Irak verder wordt teruggedrongen, er meer Nederlandse vrouwen zullen proberen om weg te komen uit het gebied. De vrouwen die nu terugkeren zijn anders dan vrouwen die voor dit jaar al zijn teruggekomen. Die waren gemiddeld een half jaar in het strijdgebied, terwijl degenen die er nu nog zijn zo’n drie jaar in Syrië of Irak zijn geweest.
Doordat zij aanzienlijk langer in het gebied waren zijn die vrouwen ook langer blootgesteld aan de gewelddadige ideologie. Ook hebben ze meer contacten in radicaal-islamitische kringen. Dat leidt tot de conclusie dat een aanzienlijk deel van de terugkerende vrouwen haar radicale ideeën zal blijven koesteren.
Ook de inzet van vrouwen op het strijdveld door IS heeft gevolgen: ze kunnen omkomen of met geweldservaring terugkomen in Nederland. IS stond tot voor kort het plegen van aanslagen door vrouwen niet toe, maar nu vrouwen worden ingezet in de strijd kunnen ze geïnspireerd raken om ook in Nederland geweld te gebruiken.
Laura H.
Deze week deed de rechter uitspraak in de zaak tegen Laura H., een Nederlandse vrouw die uit IS-gebied was teruggekeerd. Zij werd veroordeeld tot 2 jaar cel, waarvan dertien maanden voorwaardelijk.
Volgens de rechter wist ze heel goed wat ze deed toen ze met haar man naar IS-gebied in Syrië reisde. Ze was op de hoogte van de misdaden van IS en ze wist ook dat haar man mee ging vechten.
Door te zorgen voor haar gezin had ze een ondersteunende rol bij het plegen van terroristische misdrijven, was het vonnis van de rechter. Doordat Laura H. al een jaar in voorarrest had gezeten hoefde ze niet terug naar de gevangenis
AD 17.11.2017 Er zijn bijna honderd jihadistische vrouwen in Nederland die minstens zo fanatiek zijn als de mannen. Veiligheidsdienst AIVD is bevreesd dat ze zelfs gewelddadig kunnen worden en een aanslag plegen.
Dat meldt de AIVD in een publicatie over jihadistische Nederlandse vrouwen. Volgens de veiligheidsdienst zoekt IS naar nieuwe mogelijkheden nu er een tekort aan strijders is ontstaan en het kalifaat afbrokkelt. Alles wordt aangegrepen om de totale nederlaag te voorkomen.
Vrouwen van de moslimextremisten zijn niet langer aan huis gekluisterd om voor hun strijdende man en de kinderen te zorgen. Er is een absurde emancipatie gaande onder de jihadisten. ,,Sinds kort staat IS vrouwen een actievere en gewelddadige rol toe. Wanneer deze ontwikkeling zich doorzet, kunnen jihadistische vrouwen in het strijdgebied en in Nederland een grotere geweldsdreiging vormen. De laatste twee jaar heeft een aantal jihadistische vrouwen in Europa geprobeerd een aanslag te plegen’’, laat de AIVD weten. Zo waren het in september 2016 geradicaliseerde vrouwen die een auto gevuld met gasflessen en benzine achterlieten bij de Notre-Dame in Parijs.
Vrouwen zijn minstens zo toegewijd aan het jihadisme als mannen, aldus Veiligheidsdienst AIVD.
,,Deze vrouwen zijn minstens zo toegewijd aan het jihadisme als mannen”, waarschuwt de AIVD. Hun rol mag niet onderschat worden. Het gaat om jonge vrouwen, ruim de helft is jonger dan 25 jaar.
Naast de 100 jihadistische vrouwen in Nederland zijn er sinds 2012 ook minstens 80 vrouwen uit Nederland naar Syrië en Irak gereisd. Niet eerder waren er zoveel Nederlandse vrouwen in het jihadistische strijdgebied. Het overgrote deel sloot zich aan bij Islamitische Staat.
Propaganda
Niet alle jihadistische vrouwen zijn tikkende tijdbommen. Maar ook zonder de wapens op te pakken voor de gewelddadige religieuze strijd kunnen de jihadistische vrouwen een bedreiging vormen. Ze rekruteren anderen, produceren propaganda en ze zamelen geld in voor de jihadistische strijd. Daarnaast voeden ze hun kinderen op met het jihadistische gedachtegoed waarin de verheerlijking van de gewelddadige religieuze strijd centraal staat.
Ondanks de zware verliezen van Islamitische Staat in Syrië en Irak zijn er nog steeds vrouwen die willen vertrekken naar het kalifaat. De propaganda – alleen daar kan een islamitische vrouw echt zichzelf zijn – blijft aantrekkelijk voor geradicaliseerde moslima’s.
Gedachtegoed
Vrouwen die de ineenstortende Islamitische Staat juist ontvluchten en terug willen naar Nederland zijn eveneens een punt van zorg voor de AIVD. De vrouwen die er nu nog zijn, verblijven er gemiddeld al drie jaar, de meeste vrouwen vertrokken toen het kalifaat in 2014 werd uitgeroepen.
Al die tijd zijn ze blootgesteld aan geweld en groeide hun jihadistisch netwerk. Meer dan tien vrouwen zijn min of meer gedesillusioneerd teruggekeerd. De AIVD verwacht dat steeds meer Nederlandse vrouwen terugkeren uit het oorlogsgebied. ,,Waarschijnlijk behoudt een aanzienlijk deel na terugkomst in Nederland haar jihadistisch gedachtegoed en connecties”, aldus de veiligheidsdienst.
Elsevier 17.11.2017 De AIVD waarschuwt voor het gevaar van jihadistische vrouwen in Nederland. De rol van vrouwen binnen het jihadisme moet niet worden onderschat, benadrukt de AIVD in een nieuwe publicatie.
In Nederland zijn op dit moment iets minder dan honderd vrouwelijke jihadisten, zo meldt de AIVD in Jihadistische vrouwen, een niet te onderschatten dreiging. Vrouwen zijn volgens de publicatie ‘minstens zo toegewijd aan het jihadisme als mannen’.
IS geeft vrouwen actievere en gewelddadigere rol
Naast de circa honderd vrouwelijke jihadisten die zich in Nederland bevinden, zijn er sinds 2012 minstens tachtig vrouwen uit Nederland naar het ‘kalifaat’ in Syrië en Irak gereisd. Het overgrote deel van hen sloot zich aan bij terreurbeweging Islamitische Staat (IS).
IS zou de laatste tijd een grotere, actievere en gewelddadige rol aan vrouwen binnen het jihadismetoedichten. Eerder speelden zij slechts een ondersteunende rol.
Zet deze ontwikkeling door, dan kunnen vrouwelijke jihadisten in zowel strijdgebieden als in Nederland een groter risico vormen, aldus de AIVD. De laatste twee jaar zou een onbekend aantal vrouwen hebben geprobeerd een aanslag te plegen in Europa. Een bekend voorbeeld is dat van de twee vrouwen die in september 2016 een auto vol gasflessen achterlieten bij de Notre Dame in Parijs.
Maar de vrouwen vormen niet alleen een gevaar door hun deelname aan aanslagen. Ook op andere vlakken weet IS ze goed in te zetten: zo spelen ze een grote rol bij de rekrutering van leden, het produceren en verspreiden van jihadistische propaganda, en bij het inzamelen van geld voor de gewapende strijd. Wat ze ook gevaarlijk maakt, is dat ze hun kinderen indoctrineren met terroristisch gedachtegoed. Er zitten ten minste honderd, vaak zeer jonge kinderen met een Nederlandse achtergrond in IS-gebied.
Terugkeerders behouden jihadistisch gedachtegoed en netwerk
Aangezien IS flink terrein verliest in Syrië en Irak, ontvluchten steeds meer leden van IS het gebied. Volgens de AIVD verschillen huidige terugkeerders van degenen die voor 2017 terugkwamen.
De vrouwen die nu nog in het ‘kalifaat’ zitten, verkeren gemiddeld al zo’n drie jaar in het strijdgebied in Syrië en Irak. Daardoor zijn ze langer blootgesteld aan geweld en terrorisme, en hebben ze vermoedelijk een internationaal netwerk van jihadisten opgebouwd. Ook hebben sommigen van hen wapentraining gehad. De AIVD gaat ervan uit dat een groot deel van hen het jihadistische gedachtegoed en sociale netwerk ‘in meer of mindere mate’ behoudt, ook bij terugkomst in Nederland en andere Europese landen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 10.11.2017 Opnieuw zijn negen Nederlanders op de terrorismelijst gezet. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zeven mannen en twee vrouwen toegevoegd aan de nationale sanctielijst terrorisme. Daarmee zijn hun bankpassen geblokkeerd en hun tegoeden bevroren. Zo moet worden voorkomen dat terroristische activiteiten vanaf een Nederlandse bankrekening kunnen worden gefinancierd.
De nationale terrorismelijst is geen opsporingslijst of lijst van meest gezochte terroristen, maar een lijst met personen en organisaties op wie zo’n bevriezingsmaatregel van toepassing is. Van mensen die op de lijst staan, worden ook de bijstand en zorg- en huurtoeslag stopgezet en ze kunnen geen hypotheek meer krijgen. Bovendien mogen anderen zoals familie en vrienden ook geen geld naar ze overmaken; die zijn als ze dat wel doen zelf ook strafbaar.
Twintigers
Het grootste deel van de mensen op de nationale terrorismelijst is betrokken bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak. Van de mannen en vrouwen die nu zijn toegevoegd is de oudste 46 jaar en de jongste 19. De anderen zijn allen tussen de 22 en de 30 jaar.
Nederland dringt regelmatig aan op het gebruik van een Europese terrorismelijst, om te voorkomen dat iemand die op de nationale lijst staat, in een ander Europees land wel aan geld kan komen. Europese bevriezingen zouden de aanpak effectiever maken.
AD 10.11.2017 Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft besloten twee vrouwen en zeven mannen toe te voegen aan de zogenoemde nationale sanctielijst terrorisme. Zij zouden zich hebben aangesloten bij terroristische groepen. De maatregel zorgt er voor dat zij niet meer bij hun geld kunnen.
Tegoeden van de negen terroristen worden bevroren en hun pasjes geblokkeerd. Met de maatregel moet het voor hen lastiger worden om terreurdaden te plegen, of bij zo’n daad op een of andere manier betrokken te zijn.
Op de terrorismelijst staan nu drie organisaties en 135 personen, van wie bijna een kwart vrouw. Het leeuwendeel is naar Syrië of Irak afgereisd om daar radicaalislamitische terreurorganisaties bij te staan. Voormalige strijders die zijn teruggekeerd gelden als mogelijk gevaar voor de Nederlandse samenleving.
NU 09.11.2017 Nu terreurbeweging IS in Syrië en Irak veel terrein heeft verloren, zou de organisatie meer aanslagen kunnen gaan plegen in het Midden-Oosten en daarbuiten, ook in Europa.
NAVO-chef Jens Stoltenberg waarschuwde daar donderdag voor bij een bijeenkomst van de internationale anti-IS-coalitie in Brussel.
”Dus we moeten waakzaam blijven en samenwerken. Dat is precies waarom we hier vandaag bijeen zijn. Ons werk is nog niet gedaan”, aldus Stoltenberg. De coalitie onder leiding van de VS bestaat uit 73 partijen, waaronder alle NAVO-landen en het militaire bondgenootschap zelf. Defensieminister Ank Bijleveld is ook bij het overleg.
Afghanistan kwam donderdag ook ter sprake. De NAVO-ministers besloten de trainingsmissie Resolute Support met drieduizend man uit te breiden tot zestienduizend. De Amerikanen voeren daarnaast gevechtsmissies uit tegen de Taliban.
”We kunnen in Afghanistan vechten en praten tegelijk”, zei commandant John Nicholson. ”De deur staat open voor de Taliban, maar als ze er niet doorheen gaan, wacht hun vernietiging.’’
NOS 09.11.2017 Het kabinet wil meer zicht krijgen op reizigers die vliegen binnen de Schengenlanden. Hiertoe moet een speciale eenheid worden opgericht die passagiersgegevens verzamelt en analyseert om terrorisme en zware criminaliteit te bestrijden. De eenheid zal zich ook richten op vluchten binnen het Schengengebied.
Dit antwoorden minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat op Kamervragen van VVD en CDA. Ze verwijzen naar “het huidige dreigingsbeeld”.
De bewindslieden voegen eraan toe dat de principes van het Schengenakkoord geen geweld mogen worden aangedaan: dat betekent dat grenscontroles alleen worden gedaan aan de buitengrenzen van het Schengengebied.
Grapperhaus wil daarvoor binnenkort een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer sturen, dat een Europese richtlijn op dit gebied uitvoert.
Luchtvaartmaatschappijen
Het kabinet onderzoekt ook of luchtvaartmaatschappijen meer verplichtingen moeten krijgen bij vluchten van Nederland naar een ander Schengenland.
Bekeken wordt of de vervoerders gedwongen moeten worden om te controleren of de naam van de passagier op het identiteitsbewijs dezelfde is als die op het ticket. Nu mogen luchtvaartmaatschappijen dat wel doen, maar ze hoeven het niet.
VK 09.11.2017 De gemeente Amsterdam is woensdag begonnen met het plaatsen van betonblokken op drukke plaatsen in de stad zoals de Dam en het Leidseplein. De obstakels moeten het daar onmogelijk maken met een auto of vrachtwagen op menigten in te rijden.
De plaatsing markeert een omwenteling in het veiligheidsbeleid in stad. Wijlen burgemeester Eberhard van der Laan en de hoofdstedelijke leiding van politie en justitie wilden lang niets van betonblokken weten. Een aanslag valt er niet mee te voorkomen, want het lukt nooit om de hele stad te beveiligen, was hun redenering. Terwijl zichtbare maatregelen wel het gevoel van onveiligheid vergroten. Bovendien: als je eenmaal aan zulke maatregelen begint, waar houdt het dan op, en wanneer besluit je om ze weer weg te halen?
Toen de organisator van een Kerstmarkt op het Museumplein in december vorig jaar na de aanslag in Berlijn besloot op eigen houtje blokken neer te zetten, gaf Van der Laan zelfs direct opdracht om de obstakels weer te verwijderen.
Veiligheidsgevoel
Mede naar aanleiding van de aanslag op de Ramblas in Barcelona deze zomer klonk de roep om blokken in de stad steeds sterker. Met name ondernemers in de binnenstad vroegen om de drukste plaatsen toch iets minder kwetsbaar te maken voor aanslagen met auto’s. Daarop besloot de burgemeester toch ‘onderzoek’ in te stellen naar het plaatsen van obstakels. ‘Inmiddels is het veiligheidsgevoel in de stad voor veel mensen zo gekanteld dat ze zich veiliger voelen als er blokken zijn’, stelt de woordvoerder van locoburgemeester Eric van der Burg.
We onderzoeken de komende tijd of en op welke plaatsen we op termijn voor andere oplossingen kunnen kiezen, aldus Woordvoerder gemeente Amsterdam.
Voorlopig plaatst de stad dus massieve betonblokken. ‘Maar we onderzoeken de komende tijd of en op welke plaatsen we op termijn voor andere oplossingen kunnen kiezen’, aldus de woordvoerder. In principe hebben palen die in het trottoir kunnen verzinken daarbij de voorkeur. ‘Die zijn alleen erg duur en op lang niet alle plekken in de stad zijn zulke oplossingen technisch mogelijk.’ Ook het tactisch plaatsen van straatmeubilair en kunstwerken is een alternatief dat de gemeente bekijkt.
NOS 09.11.2017 Amsterdam is begonnen met het neerzetten van betonblokken op een aantal plaatsen in het centrum. De gemeente wil die plekken beveiligen tegen een terroristische aanslag met bijvoorbeeld een vrachtwagen.
In totaal plaatst de gemeente vannacht 96 betonblokken op onder meer de Dam en op het Leidseplein. Sommige van de blokken kunnen ook gebruikt worden als bankje. Ze wegen tussen de 400 en 500 kilo.
Wijlen burgemeester Van der Laan wilde lang niets weten van betonblokken in de stad tegen terrorisme. Ze zouden een gevoel van schijnveiligheid geven of zelfs de mensen het gevoel geven dat ze risico liepen in de stad. Daarnaast was het volgens de burgemeester onmogelijk om de hele stad op deze manier te beveiligen.
Centraal Station
De betonblokken rukken op in Amsterdam. Ook in en om het Centraal Station zijn ze te vinden.
Ook Rotterdam nam afgelopen jaar maatregelen om een aanslag in het centrum met een vrachtauto te voorkomen of in elk geval moeilijker te maken. De gemeente plaatste betonblokken, maar deed ook aan beveiliging in de vorm van bloembakken, fietsenrekken of gewoon paaltjes.
Elsevier 27.10.2017 De NS heeft deze week beschermende betonblokken geplaatst rondom het Centraal Station in Amsterdam. Zowel aan de voor-, achter- als zijkant van het station zijn obstakels neergezet.
De betonblokken moeten voorkomen dat auto’s de stationshal kunnen binnenrijden. Volgens een NS-woordvoerder is de plaatsing ‘een nadrukkelijke wens van de NS’, schrijft Het Parool vrijdag.
Terughoudend Amsterdam
De gemeente ‘kijkt ook mee’, zegt de woordvoerder. Er zou geen actuele of concrete aanleiding zijn voor het plaatsen van de blokken, maar wel is het de bedoeling stations daarmee ‘veiliger en aangenamer’ te maken.
De betonblokken zouden weer kunnen worden weggehaald als er ‘extra maatregelen zijn genomen die meer geïntegreerd zijn in de omgeving,’ aldus de woordvoerder. Het initiatief voor die maatregelen ligt bij de gemeente.
De gemeente Amsterdam is tot dusver zeer terughoudend geweest in het plaatsen van betonblokken tegen terreur, ondanks aanhoudende pleidooien van winkeliers in met name de Kalverstraat. De gemeente zou niet willen ‘zwichten voor terrorisme’. Bovendien zouden betonblokken verkeersremmend werken.
Vorige week werd wel bekend dat de gemeente op een vergelijkbare manier gaat proberen om ook andere drukke locaties in de stad te beschermen tegen aanslagen, bijvoorbeeld door het plaatsen van dergelijke blokken op de Dam, het Rokin en bij de wachtrij van de Heineken Experience.
Privaat initiatief
Steden als Rotterdam en Utrecht kwamen eerder wel met dergelijke maatregelen. In Rotterdam worden hindernissen geplaatst op plekken als de Witte de Withstraat en de Meent, en de hindernissen worden ook meegenomen bij de herinrichting van de Coolsingel. Bij ‘hindernissen’ moet worden gedacht aan betonblokken maar bijvoorbeeld ook fietsenrekken en bloembakken.
Het Franse vastgoedconcern Klépierre nam zelf onlangs al fysieke maatregelen tegen het inrijden bij de Markthal en het winkelcentrum Alexandrium. Onlangs plaatste Klépierre ook betonblokken bij winkelcentrum Hoog Catharijne in Utrecht. Dat is het gevolg van Europees beleid van het bedrijf: winkelcentra van de onderneming in ruim vijftien Europese landen kregen bescherming als gevolg van de aanhoudende terreurdreiging.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Elsevier 27.10.2017 Madeleine van Toorenburg (CDA) is bezorgd over cijfers van de Amerikaanse denktank Soufan Center. Die meldde eerder vandaag dat 5600 jihadgangers zijn teruggereisd naar Europa.
‘Het risico van die terugkeerders is zeer groot en ze zijn bijna niet te volgen als ze terugkomen in Nederland,’ zegt van Toorenburg. ‘Komen ze aan op Schiphol, dan worden ze natuurlijk meteen opgepakt, maar vaker komen ze onbewaakt de grens over. Dat kun je nooit 100 procent voorkomen, ook niet als je grenscontrole invoert.’
Daarom pleit van Toorenburg voor invoering van de omstreden sleepnetwet. ‘Juist hierom moet de AIVD meer bevoegdheden krijgen. Alle tegoeden van jihadgangers zijn bevroren en ze hebben geen geldige papieren, dus ze moeten een keer bij elkaar aankloppen voor hulp. Zodra ze dan via internet met elkaar communiceren, kunnen worden opgespoord.
Nu kunnen zijn ze via internet niet te volgen.’ Tegenstanders van de sleepnetwet zien de maatregel als een inbreuk op de privacy. Mogelijk wordt er daarom in maart een referendum over georganiseerd.
Twee maatregelen in het regeerakkoord
Daarnaast wijst van Toorenburg op twee maatregelen die in het regeerakkoord zijn opgenomen; de verlengde voorlopige hechtenis en de strafbaarstelling van verblijf op door terroristen beheerst grondgebied. Ten slotte pleit het CDA-kamerlid voor een nauwere samenwerking met NGO’s. ‘Die hebben vaak lokaal veel beter zicht op waar jihadgangers zijn geweest en wat ze hebben gedaan.’
In het rapport dat vandaag naar buiten kwam staat dat doordat terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in rap tempo terrein verliest jihadgangers zich snel zullen verspreiden. Ze vertrekken naar andere gebieden om daar de strijd voort te zetten, zoals Libië of Afghanistan. Een deel keert terug naar het thuisland.
Eenderde is teruggekeerd
Zo is eenderde van de Europese jihadhangers teruggekeerd. In Nederland gaat het om 50 strijders, maximaal 190 anderen zitten nog in IS-gebied.
‘Een IS-strijder, opgepakt in 2017, meldde dat in februari van dit jaar IS Europese rekruten nog steeds de optie biedt om zeven maanden te trainen voor de uitvoering van een terroristische aanslag in het buitenland. Strikt gesproken zijn deze getrainde terroristen niet zozeer terugkeerders, maar uitgezonden strijders, aangewezen om buiten het kalifaat te opereren,’ staat in het rapport.
Bij terugkomst opgepakt en berecht
Bij terugkomst in Nederland worden jihadisten opgepakt en berecht. Op deelname aan een terroristische organisatie staat een maximale celstraf van 15 jaar. Is er bewijs voor moord, dan kunnen ze ook tot levenslang worden veroordeeld, maar dat is vrijwel onmogelijk te verzamelen. Het Nederlands paspoort kan wel worden afgenomen als zij over een tweede nationaliteit beschikken.
Het nieuwe kabinet wil het OM meer bevoegdheden geven bij de veroordeling van jihadgangers. Zo kunnen zij in de toekomst dan standaard worden vervolgd voor genocide.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NU 27.10.2017 Een derde van de Europese IS-strijders is inmiddels teruggekeerd naar Europa. Van de voor zover bekend 280 Nederlanders die naar IS-gebied zijn afgereisd zijn er volgens de denktank vijftig teruggekeerd. Dat heeft de Amerikaanse denktank The Soufan Center uitgerekend.
Teruggekeerde Syriëgangers vormen een grote onzekerheid voor de landen waarnaar ze terugkeren, stelt het Soufan Center. In een nieuw rapport wordt gesteld dat er in totaal 5600 inwoners van 33 landen teruggekeerd. Dit zorgt voor grote uitdagingen voor de veiligheidsdiensten en handhavers in de landen, die veelal nog geen goede manier hebben gevonden om met de teruggekeerde IS-burgers om te gaan.
Uit de cijfers van het Soufan Center blijkt dat naar schatting 280 Nederlanders zijn afgereisd naar IS-gebied, van wie negentig vrouwen en negentig kinderen. Ongeveer vijftig mensen zouden ondertussen zijn teruggekeerd. Dat is een kleine groep in vergelijking met bijvoorbeeld Groot-Brittannië. Van de 850 Britten zouden er 425 zijn teruggekeerd.
Maatregelen
Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zei begin oktober in gesprek met NU.nl dat Nederlandse jihadgangers die terugkeren harder worden aangepakt dan de mensen die eerder terugkwamen. “De jihadgangers die nu terugkomen uit Syrië of Irak worden beschouwd als een potentieel gevaar voor de nationale veiligheid”, aldus Stoof.
NOS 27.10.2017 Een derde van de 5000 Europese staatsburgers die de afgelopen jaren naar Irak of Syrië reisden en zich aansloten bij IS, is inmiddels naar huis teruggekeerd. Dat staat in een rapport van de Amerikaanse denktank Soufan Center. In Nederland zijn vijftig van de 280 strijders naar huis teruggekeerd. Minder dan 190 Nederlandse IS-strijders verblijven momenteel nog in Syrië of Irak.
De denktank baseert zich op officiële cijfers van verschillende landen, maar ook op informatie van IS. Onder meer na de herovering van Mosul, Tal Afar en Raqqa werden uitgebreide ledenbestanden gevonden. In september beschikte Interpol dankzij de IS-administratie over de namen van 19.000 mensen die zich bij IS hebben aangesloten.
Risico op aanslagen
Volgens de denktank is het niet bekend of ze definitief zijn teruggekeerd, of dat ze weer thuis zijn om nieuwe IS-strijders te werven. Tussen juni 2014, toen IS het kalifaat uitriep, en februari 2017 werden in 29 landen in totaal 143 terreuraanslagen gepleegd, uitgevoerd of geïnspireerd door IS. Meer dan tweeduizend mensen kwamen bij die aanslagen om het leven. De betrokkenheid van teruggekeerde IS-strijders is tot dusver echter beperkt bleven, zegt het Soufan Center.
Dat betekent niet dat teruggekeerde IS-strijders geen gevaar vormen, in tegendeel. De denktank gaat ervan uit dat IS-leiders een beroep willen doen op teruggekeerde strijders. Die groep vormt een risico: “Als ze zich bij terugkomst net zo ontworteld en doelloos voelen als voor hun vertrek, dan zullen ze niet snel genoegen nemen met een ‘normaal’ leven.”
Vrijwilligers voor IS sinds uitroepen van het kalifaat in 2014 naar herkomst
West-Europa
5718
Landen van de voormalige Sovjet-Unie
8717
Noord-Amerika
439
Midden-Oosten
7054
Rest
18.089
Totaal
40.000
40.000 jihadisten
In totaal zijn 40.000 jihadisten vanuit allerlei landen naar Irak en Syrië gereisd, zowel voor als nadat daar het kalifaat was uitgeroepen. Velen zijn gedood. Inmiddels is IS bijna al zijn veroverde gebieden in Irak en Syrië kwijtgeraakt.
Minstens 5600 IS-strijders die in Syrië of Irak verbleven, zijn naar 33 landen teruggekeerd. Een deel van de terroristen heeft zich volgens het Soufan Center aangesloten bij militanten in Egypte, de Filipijnen, Afghanistan en Libië.
AD 27.10.2017 Een derde van de Europese IS-strijders is inmiddels teruggekeerd naar Europa. Dat heeft de Amerikaanse denktank The Soufan Center uitgerekend. Van de 280 Nederlanders die naar IS-gebied zijn afgereisd zijn er volgens de denktank vijftig teruggekeerd.
Teruggekeerde Syriëgangers vormen een grote onzekerheid voor de landen waarnaar ze terugkeren, stelt het Soufan Center. Volgens het rapport zijn er in totaal 5600 inwoners van 33 landen teruggekeerd. Dit zorgt voor grote uitdagingen voor de veiligheidsdiensten en handhavers in de landen, die veelal nog geen goede manier hebben gevonden om met de teruggekeerde IS-burgers om te gaan.
Uit de cijfers van het Soufan Center dat naar schatting 280 Nederlanders zijn afgereisd naar IS-gebied, van wie 90 vrouwen en 90 kinderen. Ongeveer 50 mensen zouden ondertussen zijn teruggekeerd. Dat is een kleine groep in vergelijking met bijvoorbeeld Groot-Brittannië. Van de 850 Britten zouden er 425 zijn teruggekeerd.
Elsevier 27.10.2017 Een derde van alle IS-strijders die de afgelopen jaren zijn vertrokken naar het kalifaat, is weer terug in Europa. In totaal gaat het om zo’n 5.600 jihadisten.
In het Verenigd Koninkrijk en Denemarken ligt dat percentage zelfs op 50, meldt de Amerikaanse denktank Soufan Center. Volgens de denktank vormen terugkeerders de komende jaren een groot probleem voor de Europese veiligheid.
Doordat IS in rap tempo terrein verliest, zullen jihadgangers zich volgens het rapport verspreiden. Ze vertrekken naar andere gebieden om daar de strijd voort te zetten, zoals Libië of Afghanistan. Een deel keert terug naar het thuisland.
Eenderde is teruggekeerd
Zo is eenderde van de Europese jihadhangers teruggekeerd. In Nederland gaat het om 50 strijders, maximaal 190 anderen zitten nog in IS-gebied.
‘Een IS-strijder, opgepakt in 2017, meldde dat in februari van dit jaar IS Europese rekruten nog steeds de optie biedt om zeven maanden te trainen voor de uitvoering van een terroristische aanslag in het buitenland. Strikt gesproken zijn deze getrainde terroristen niet zozeer terugkeerders, maar uitgezonden strijders, aangewezen om buiten het kalifaat te opereren,’ staat in het rapport.
Bij terugkomst opgepakt en berecht
Bij terugkomst in Nederland worden jihadisten opgepakt en berecht. Op deelname aan een terroristische organisatie staat een maximale celstraf van 15 jaar. Ook kan hun Nederlands paspoort worden afgenomen als zij over een tweede nationaliteit beschikken.
Het nieuwe kabinet wil het OM meer bevoegdheden geven bij de veroordeling van jihadgangers. Zo kunnen zij in de toekomst ook worden vervolgd voor genocide.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Elsevier 09.10.2017 Het formerende kabinet-Rutte-III wil terugkerende jihadisten langer vast kunnen houden. Momenteel kost het veel moeite om bewijs te vinden voor misdaden die jihadisten in Syrië of Irak hebben begaan. Daarom willen de formerende partijen dat er een nieuwe wet komt.
Met de nieuwe wet moet het mogelijk worden om terugkerende jihadisten langer in voorlopige hechtenis te houden, meldt NOS. De rechter moet dat tussentijds wel toetsen of de hechtenis proportioneel is.
Probleem
Rutte-III wil bovendien op het gebied van bewijsgaring gaan samenwerken met internationale organisaties die ook werkzaam zijn in de gebieden waar Nederlandse jihadisten actief zijn.
Terugkeerders vormen een groot probleem voor Europa, niet alleen omdat niet altijd duidelijk is of ze in het strijdgebied misdrijven hebben begaan, maar ook omdat ze kunnen worden ingezet om aanslagen te plegen, of ook nieuwe leden te werven. Hierbij spelen de opgedane ervaring en hun islamitische netwerk een belangrijke rol. Aanslagen in Europa zijn van groot belang voor terreurbeweging Islamitische Staat omdat die de aandacht afleiden van de verliezen in Irak en Syrië.
Die verliezen zorgen voor een nieuwe stroom terugkeerders. Het kalifaat is in Irak zo goed als verslagen en ook in Syrië verliest het snel terrein. IS zal dus opnieuw een organisatie worden zonder eigen grondgebied, zoals een kalifaat. Voor een dergelijke organisatie zijn soldaten nodig, het liefst in westerse landen. Terugkeerders zijn daarvoor ideaal: zij hebben vaak gevechtstraining gehad en vormen dus een bedreiging voor het Westen.
Spijtoptant of vermomde aanslagpleger?
Voor het Westen is het lastig te onderscheiden of terugkeerders daadwerkelijk spijtoptanten zijn, of vermomde aanslagplegers. Dit moet worden vastgesteld na aankomst. Er wordt dan eerst gekeken of de jihadist in kwestie oorlogsmisdaden heeft gepleegd. Het duurde daarom enkele maanden voordat bijvoorbeeld de terugkerende vrouw Laura Hansen voorlopig werd vrijgelaten.
Hansen vertrok twee jaar geleden met haar man en haar twee kinderen naar Raqqa, het terreurbolwerk van het zelfbenoemde ‘kalifaat’ van IS in Syrië. Ze ontsnapte naar eigen zeggen aan IS en vluchtte naar Koerdisch gebied. Haar man liet ze achter in Raqqa.
Eenmaal teruggekomen in Nederland, werd ze opgepakt en ondergebracht op de terroristenafdeling in Vught. In juli besloot de rechter tot haar voorlopige vrijlating.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Telegraaf 12.09.2017 Na GroenLinks en CDA is ook de PVV nu vertegenwoordigd in de commissie van het Europees Parlement die het antiterrorismebeleid in de EU gaat onderzoeken. PVV’er André Elissen werd dinsdag verkozen.
De eerste zitting van de dertig commissieleden staat gepland voor donderdag. Zij gaan onder meer de omvang van de terroristische dreiging op Europese bodem in kaart brengen. Ook de tekortkomingen van de antiterrorismemaatregelen van de EU en de lidstaten komen aan bod, evenals de effecten daarvan op fundamentele rechten.
In hoorzittingen zullen EU-functionarissen en leden van nationale parlementen, regeringen en inlichtingendiensten aan de tand worden gevoeld. Ook opsporingsdiensten, rechters en slachtofferorganisaties worden opgeroepen. Onder anderen Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Dick Schoof kan een uitnodiging verwachten.
De commissie heeft een jaar de tijd om met haar analyse en aanbevelingen te komen, maar dat kan worden verlengd.
BB 06.09.2017 De extra maatregelen voor de aanpak van jihadisme hebben hun meerwaarde bewezen en kunnen worden voortgezet. Dat concludeert de Inspectie Veiligheid en Justitie, die het actieprogramma ter voorkoming en bestrijding van terrorisme en extremisme tegen het licht heeft gehouden.
Dreiging opgeschroefd
Het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme werd in 2014 opgesteld, nadat terreurgroep IS in de zomer het ‘kalifaat’ had uitgeroepen. De zorgen over radicalisering van moslimjongeren groeiden en dreiging voor de Nederlandse veiligheid werd opgeschaald naar substantieel.
Veel gemeenten doen mee
Aan het programma doen verschillende instanties mee: de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de politie, de AIVD, het OM en veel gemeenten. Ze werken samen om radicalisering te voorkomen en treden hard op tegen iedereen die haat zaait, ronselt en uitreist naar of terugkeert uit een strijdgebied. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) coördineert de uitvoering.
Volgens de inspectie gaat er een aanjagende werking uit van het actieprogramma: oude maatregelen is nieuw leven ingeblazen en de verschillende instanties blijken goed te kunnen samenwerken. (ANP)
Telegraaf 06.09.2017 De extra maatregelen voor de aanpak van jihadisme hebben hun meerwaarde bewezen en kunnen worden voortgezet. Dat concludeert de Inspectie Veiligheid en Justitie, die het actieprogramma ter voorkoming en bestrijding van terrorisme en extremismetegen het licht heeft gehouden.
Het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme werd in 2014 opgesteld, nadat terreurgroep IS in de zomer het ’kalifaat’ had uitgeroepen. De zorgen over radicalisering van moslimjongeren groeiden en dreiging voor de Nederlandse veiligheid werd opgeschaald naar substantieel.
Samenwerking instanties
Aan het programma doen verschillende instanties mee: de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de politie, de AIVD, het OM en veel gemeenten. Ze werken samen om radicalisering te voorkomen en treden hard op tegen iedereen die haat zaait, ronselt en uitreist naar of terugkeert uit een strijdgebied. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) coördineert de uitvoering.
Volgens de inspectie gaat er een aanjagende werking uit van het actieprogramma: oude maatregelen is nieuw leven ingeblazen en de verschillende instanties blijken goed te kunnen samenwerken.
Telegraaf 23.08.2017 Het dreigingsniveau wordt (nog) niet aangepast naar aanleiding van de afgelasting van een popconcert in de Rotterdamse Maassilo in verband met een terreurdreiging. Dat liet een woordvoerder van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) woensdagavond weten.
Het dreigingsniveau is momenteel vier van de vijf. Dat houdt in dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn.
Telegraaf 18.08.2017 Er is geen reden om het dreigingsniveau in Nederland aan te passen na de recente aanslagen in Spanje. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof.
Het niveau blijft op vier van de vijf. Dat betekent dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn.
De NCTV volgt de situatie in Spanje „nauwgezet.” Dat wil zeggen dat er continu gekeken wordt of de veiligheidsmaatregelen nog toereikend zijn. „Er zijn al veel zichtbare en onzichtbare maatregelen genomen”, meldt de NCTV.
„Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de achtergrond en omstandigheden van de aanslagen. Ook de gevolgen voor Nederland en de eventueel te nemen maatregelen worden geïnventariseerd.”
Het wordt wel ‘low cost’- of ‘budget’-terrorisme genoemd: zonder speciale voorbereiding of training met een voertuig inrijden op burgers en dan zoveel mogelijk slachtoffers maken. Die manier wordt bij terroristen steeds populairder.
Na elke aanslag herhalen we hetzelfde motto: we moeten ons leven leiden zoals we dat altijd doen, anders winnen de terroristen. Is het een illusie dat het dagelijks leven niet verandert door terreurdreiging?
Telegraaf 18.08.2017 Een Kamermeerderheid wil voorlopig nog niet over de aanslag in Barcelona debatteren. De politici wijzen het plan van PVV-leider Wilders af, die wil zo snel mogelijk over de terreurdaad discussiëren.
VVD, CDA, D66, CU, PvdD en 50Plus vragen eerst een brief van het kabinet waarin onder meer de mogelijke gevolgen en risico’s voor Nederland uiteen worden gezet. Als die brief er is, willen de partijen bekijken of een debat zinvol is en of het nodig is om er in recestijd over te discussiëren.
Wilders reageert fel op de voorlopige afwijzing van zijn voorstel. „Het is slappe, bange hap allemaal. Wel debatteren over eieren volgende week en niet over een terreuraanslag met Nederlandse gewonden. Man, man, man…” Kamer wijst verzoek van Wilders om terreurdebat af
AD 18.08.2017 Een kamermeerderheid heeft vanmiddag het verzoek van PVV-leider Geert Wilders voor een debat over de aanslagen in Barcelona en Cambrils afgewezen, waaronder alle formatiepartijen.
Wel wil een meerderheid (VVD, CDA, D66, CU, PvdA en 50Plus) een brief van het demissionaire kabinet over de mogelijke gevolgen voor Nederland. Pas daarna willen de partijen een debat overwegen.
Alleen Forum voor Democratie steunt het voorstel van Wilders, die vanmorgen de steun van de andere partijen vroeg voor zo’n terreurdebat. ,,Dit verdient NU aandacht”, tweet voorman Thierry Baudet.
Wilders noemt het ,,van groot belang de gevolgen van de aanslagen ook voor de veiligheid van Nederlandse samenleving en burgers zo spoedig mogelijk te bespreken”. Premier Mark Rutte en minister van Veiligheid en Justitie Stef Blok zouden daarvoor volgende week naar de Kamer moeten komen.
Op Twitter voer Wilders uit tegen ,,links, dat hen die ons aanvallen steunt” en tegen Rutte, die hij een grote lafaard noemde die ,,verantwoordelijk is voor open grenzen en steeds meer islam”.
Telegraaf 18.08.2017 De Tweede Kamer moet terugkomen van reces om te debatteren over de aanslag in Spanje. Daartoe heeft PVV-leider Wilders de fractievoorzitters van andere partijen opgeroepen.
Het debat zou volgende week moeten plaatsvinden met premier Rutte en minister Blok (Veiligheid en Justitie) „naar aanleiding van de recente islamitische terreuraanslagen in Spanje waar onschuldige mensen werden vermoord en (ook Nederlanders) gewond raakten”, zo stelt hij.
„Het is van groot belang de gevolgen hiervan ook voor de veiligheid van de Nederlandse samenleving en burgers zo spoedig mogelijk te bespreken en eindelijk de noodzakelijke maatregelen te nemen om de islamisering van Nederland te keren en islamitische terreuraanslagen te voorkomen.”
AD 18.08.2017 De aanslagen in Barcelona onderstrepen de noodzaak van haast maken met de kabinetsformatie, zegt VVD’er Halbe Zijlstra bij aanvang van de formatieonderhandelingen vanmorgen. ,,Een land zonder regering is iets wat je niet te lang moet hebben, zeker niet in deze tijd.”
Zijlstra noemt de aanslagen verschrikkelijk. Partijleider Rutte deed dat gisteravond ook al, en stelt desgevraagd vanmorgen dat een aanslag ook in Nederland denkbaar is. ,,Ik kan geen garanties geven dat het hier niet gebeurt. Maar onze veiligheidsdiensten zijn dag en nacht bezig om dat te voorkomen.”
Dat er in Barcelona een tweede aanslag voorkomen lijkt door ‘krachtdadig ingrijpen’ van de Spaanse veiligheidstroepen noemde Rutte ‘een klein lichtpuntje bij alle ellende’.
De onderhandelaar van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onderhandelen vandaag onder leiding van informateur Zalm tot 18.00 uur in het Johan de Witthuis in Den Haag.
NOS 23.07.2017 De internationale politieorganisatie Interpol heeft een lijst verspreid met daarop de namen van 173 IS-strijders die mogelijk naar Europa komen om zelfmoordaanslagen te plegen. De gegevens zijn gevonden in IS-gebied.
Volgens Interpol zijn de strijders “opgeleid om met explosieven om te gaan zodat ze zo veel mogelijk slachtoffers kunnen maken”, meldt de Britse krant The Guardian. Ze zouden hebben aangegeven bereid zijn een zelfmoordaanslag te plegen en dat ze martelaar voor de islam willen worden.
Het is niet duidelijk of de mogelijke aanslagplegers al in Europa zijn aangekomen.
Moskeeën
De lijst met namen is gedeeld met de inlichtingendiensten uit de landen die bij Interpol zijn aangesloten. Op de lijst staan naast de namen van de strijders ook sinds wanneer ze zijn aangesloten bij IS, hun laatst bekende woonadres, de naam van hun moeder, in welke moskeeën ze zijn geweest en enkele foto’s.
De gegevens zijn buitgemaakt bij veroveringen van IS-hoofdkwartieren in Syrië en Irak door Amerikaanse militairen. Interpol hoopt dat de lidstaten achtergrondinformatie hebben over de strijders, zoals biometrische gegevens, veroordelingen en activiteiten op sociale media.
Slag om Raqqa
Volgens Europese inlichtingendiensten neemt de kans op aanslagen door ‘lone wolves’ uit IS-gebied toe, nu de terreurorganisatie snel terrein verliest in Irak en Syrië. In Irak is de laatste IS-stad Mosul heroverd door het Iraakse leger en in Syrië is de slag om Raqqa, de zelfverklaarde hoofdstad van IS, in volle gang. IS-leider Abubakr al-Baghdadi is hoogstwaarschijnlijk dood.
In 2015 zei de VN dat er zo’n 20.000 buitenlandse strijders actief waren in het territorium van IS. Ongeveer 4000 van hen zijn afkomstig uit Europese landen.
In onderstaande video schetst NOS op 3 de aanvankelijke opmars van IS en de verliezen die het kalifaat de afgelopen maanden leed:
Elsevier 23.07.2017 Terreurgroep Islamitische Staat wil zo’n 173 opgeleide terroristen naar Europa sturen. De potentiële zelfmoordterroristen moeten wraak nemen voor de overwinningen van de coalitie tegen IS in het Midden-Oosten. Dat blijkt uit een lijst van de internationale antimisdaadorganisatie Interpol, waarover de Britse krant The Guardian bericht.
Op de lijst staan getrainde terroristen die gericht naar Europa worden gestuurd om zelfmoordaanslagen te plegen. Het betreft personen die ‘waarschijnlijk zijn getraind om explosieven te maken die enorme schade kunnen aanrichten. Men gelooft dat ze internationaal kunnen reizen om deel te nemen aan terroristische activiteiten.’
Er is vooralsnog geen bewijs gevonden dat ook maar een van de terroristen zich al in Europa bevindt.
Volgens The Guardian is de lijst van Interpol toch reden voor paniek. De organisatie doet naar aanleiding van de lijst onderzoek naar de individuen. Europese landen kunnen de terreuraanslagen verwachten op vrij grote schaal.
Lijst is routine
De lijst van Interpol is tot stand gekomen naar aanleiding van onderzoek in gebieden die de internationale coalitie en het leger van zowel Irak als Syrië op IS hebben heroverd. In IS-kantoren en militaire bases van het ‘kalifaat’ zijn documenten gevonden over de individuen. Tot nu toe zijn er 173 geïdentificeerd.
Interpol zelf maant tot kalmte en zegt dat het regelmatig dit soort lijsten verspreidt. Het is volgens de organisatie belangrijk dat alle landen op de hoogte zijn van dreigingen. Daarom wordt informatie internationaal gedeeld.
AD 11.07.2017 De politiedienst die topgeheime internationale opsporingsinformatie verwerkt, slaat alarm. Door personeelsgebrek en falende computersystemen loopt de afdeling ruim 3.900 rechtshulpverzoeken achter. Medewerkers vrezen dat Nederland cruciale terreurtips misloopt.
Het Landelijk Internationaal Rechtshulpcentrum (LIRC) van de politie kampt met een groot personeelstekort en rammelende ict-systemen, blijkt uit vertrouwelijke documenten in handen van deze krant. De afdeling loopt op dit moment ruim 3.900 rechtshulpverzoeken en 5.800 signaleringen van vermiste personen achter. ,,We staan er slecht op als internationale partner”, zeggen politiebronnen.
Vijf jaar geleden kreeg de afdeling nog ruim 166.000 rechtshulpverzoeken uit het buitenland te verwerken. Onder meer door terreurdreiging is dat aantal gestegen tot 250.000 per jaar, terwijl het personeel nauwelijks toenam.
De politiedienst in Zoetermeer, nu 150 man sterk, zegt ruim 100 mensen tekort te komen. Door die structurele onderbezetting moet het LIRC noodgedwongen internationale berichten en verzoeken terzijde schuiven.
Gruwelijk mis
Hoe gruwelijk dat mis kan gaan, bleek vorig jaar, toen Nederland internationale informatie misliep over terrorist Ibrahim El Bakraoui. Voordat hij zich opblies op de luchthaven van Brussel, reisde hij via Turkije en Nederland naar België. De kwestie leidde tot 166 Kamervragen en bracht toenmalig justitieminister Ard van der Steur bijna ten val.
,,We prioriteren wel, maar of informatie belangrijk is, haal je niet altijd uit het eerste bericht”, zegt een goed ingevoerde politiebron. ,,Dat we niet weten welke informatie we laten liggen, frustreert mensen. Zeker met de zaak-El Bakraoui in het achterhoofd.”
Het LIRC vraagt in interne memo’s al zeven jaar om extra mankracht. ,,Het buitenland heeft onze hulp steeds vaker nodig”, stelt voorzitter Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond (NPB). ,,We kunnen het ons niet veroorloven om informatie over mogelijke terroristen in een la te stoppen.”
We prioriteren wel, maar of informatie belangrijk is, haal je niet altijd uit het eerste bericht, aldus Een politiebron.
Verbeterprogramma
De politieleiding erkent dat er problemen zijn bij het LIRC. ,,Sinds een half jaar is gestart met een verbeterprogramma voor de ict en ook wordt gewerkt om de processen beter in te richten”, zegt Willem Woelders, plaatsvervangend eenheidschef van de Landelijke Eenheid, waar het LIRC onder valt.
Volgens Woelders worden verzoeken rond zware misdrijven en terrorisme altijd direct opgepakt. ,,Het team is continu bezig de juiste prioriteiten aan te brengen door in te schatten welke signalen direct opgepakt dienen te worden en welke later.”
Elsevier 11.07.2017 De politiedienst die zeer geheime internationale opsporingsinformatie verwerkt, slaat alarm. Door gebrek aan personeel en falende computersystemen loopt de afdeling ruim 3.900 rechtshulpverzoeken achter.
Medewerkers vrezen dat Nederland cruciale terreurtips misloopt, schrijft dagblad ADdinsdag op basis van vertrouwelijke documenten. Een rechtshulpverzoek is een verzoek van een land aan een ander land om hulp te bieden bij een juridische procedure, bijvoorbeeld door bewijsmateriaal, getuigen of verdachten over te dragen.
Haperende ict-systemen
Het Landelijk Internationaal Rechtshulpcentrum van de politie kampt met een groot personeelstekort en met haperende ict-systemen. De afdeling loopt op dit moment ruim 3.900 rechtshulpverzoeken en 5.800 signaleringen van vermiste personen achter. De politiedienst in Zoetermeer, nu 150 man sterk, zegt ruim 100 mensen tekort te komen.
Volgens de krant kreeg de afdeling vijf jaar terug ruim 166.000 rechtshulpverzoeken uit het buitenland. Onder meer door de toegenomen terreurdreiging is dat aantal gestegen tot 250.000 per jaar, terwijl het aantal medewerkers niet toenam. De politietop onderschrijft de problemen. ‘We prioriteren wel, maar of informatie belangrijk is, haal je niet altijd uit het eerste bericht,’ meldt een politiebron aan het AD: ‘Dat we niet weten welke informatie we laten liggen, frustreert mensen. Zeker met de zaak-El Bakraoui in het achterhoofd.’
Ophef over terrorist Ibrahim el Bakraoui
Die zaak betreft Ibrahim el Bakraoui, de terrorist die zichzelf opblies op de Brusselse luchthaven Zaventem in maart vorig jaar. Nederland liep toen cruciale internationale informatie mis. El Bakraoui reisde via Turkije en Nederland naar België. De New Yorkse politie had Nederland gewaarschuwd voor de komst van de terrorist, maar er werd geen actie ondernomen.
Die affaire kostte toenmalig minister Ard van der Steur (VVD, Veiligheid) bijna de kop en leidde tot veel Kamervragen. Onder anderen de Turkse president Recep Tayyip Erdogan haalde uit naar Nederland: jullie hebben de terrorist laten lopen.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
RO 23.06.2017 Het jihadistisch terrorisme in het Westen houdt aan. Sinds begin dit jaar zijn hierbij tientallen mensen om het leven gekomen. De meeste aanslagen lijken door ISIS geïnspireerd en worden gepleegd met eenvoudig te verkrijgen middelen als messen en voertuigen. Daarnaast blijft de dreiging bestaan van gecoördineerde aanslagen door ISIS of Al Qai’da. ISIS heeft mogelijk nog steeds enkele tientallen operatives tot zijn beschikking in Europa. Dit alles zorgt er voor dat de dreiging in Nederland hoog blijft, de kans op een aanslag is reëel (niveau 4 van de 5). Dat staat in het 45ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de NCTV.
Nederland
Nederland is een legitiem doelwit voor jihadisten door deelname aan de anti-ISIS- coalitie. Ook wordt Nederland door jihadisten gezien als een land waar anti-islamuitingen vrij spel hebben. De Nederlandse jihadistische beweging bestaat uit tenminste enkele honderden mensen. De laatste maanden ziet de NCTV dat zij zich opener manifesteren op sociale mediaplatformen. Ook reageren Nederlandse jihadisten op afgesloten fora, waar de toon een stuk harder is.
Arrestaties en onderzoeken tonen aan dat er jihadisten in Nederland zijn die bereid zijn om geweld te gebruiken. Maar wat ook opvalt is dat zij tot nu toe nauwelijks stappen ondernemen om tot geweld over te gaan. De terugkeer uit Syrië van ervaren, geharde jihadisten kan deze dynamiek veranderen.
Uitreizigers
Er reizen steeds minder mensen uit Nederland naar Syrië en Irak. Tot 1 juni 2017 zijn er ongeveer 280 personen uitgereisd. Het aantal personen uit Nederland met jihadistische intenties in Syrië en Irak is nog steeds ongeveer 190. Daarnaast is er waarschijnlijk nog steeds een aantal Nederlandse jihadisten dat zich bij ISIS of een andere groep in het Midden-Oosten wil voegen. Het aantal terugkeerders staat op ongeveer 50. Er zijn 45 uitreizigers omgekomen.
Salafisme
De groeiende invloed van het salafisme in Nederland blijft een zorg. Salafisten proberen in toenemende mate en op dwingende wijze een onverdraagzame, isolationistische en antidemocratische boodschap aan andere moslims op te leggen. Zij proberen ook, soms door intimidatie, voet aan de grond te krijgen in gematigde moskeeën en moskeebesturen.
Polarisatie
De aanslag bij een moskee in Londen bevestigt dat de aanhoudende polarisatie rondom de islam niet zonder gevolgen blijft. In Nederland is er al langer sprake van agressie tegen moskeeën. Ook ontwikkelingen in het buitenland hebben hun weerslag op verhoudingen in Nederland. De afgelopen maanden heeft de Turkse campagne over het grondwetreferendum voor de nodige polarisatie gezorgd. De bestaande scheidslijnen in de Turkse diaspora in Europa zijn hierdoor verder verdiept. Verder kunnen de aanhoudende protesten in de provincie Al Hoceima, in het noorden van Marokko, leiden tot onrust binnen de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap.
Weerstand
De complexe dreiging is een grote uitdaging voor de Nederlandse samenleving. De autoriteiten in Westerse landen doen er alles aan om deze het hoofd te bieden. Daarbij worden geregeld successen geboekt. Ook in de afgelopen periode zijn door arrestaties in verschillende Europese landen aanslagen voorkomen. Dit toont aan dat de veiligheidsdiensten intensief bezig zijn met detectie, opsporing en vervolging van mogelijke terroristen. Het is helaas onmogelijk om alle aanslagen te voorkomen.
Trouw 23.06.2017 Nederlandse jihadisten manifesteren zich sinds een aantal maanden steeds openlijker op internet. Ze reageren bijvoorbeeld via sociale media op de arrestatie van medestrijders.
Toch lijken ze zich ook bewust van de risico’s die ze lopen om gepakt te worden door die openbare uitingen, blijkt uit het Dreigingsbeeld Terrorisme dat vandaag is gepubliceerd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Zo reageren ze waarschijnlijk uit veiligheidsoverwegingen nauwelijks in het openbaar op aanslagen die er de afgelopen maanden op verschillende plekken in Europa werden gepleegd.
De echt harde toon bewaart de groep bovendien voor geheime en gesloten online groepen. Daarvoor gebruiken ze apps waarbij de communicatie niet of nauwelijks te onderscheppen is door de veiligheidsdiensten.
Ontwikkeling
Het Dreigingsbeeld Terrorisme wordt vier keer per jaar gepubliceerd. Het geeft een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van terrorisme. De dreiging in Nederland is nog altijd reëel: het op één na hoogste niveau. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag in Nederland aanwezig is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn.
De jihadistische beweging in Nederland bestaat uit ‘ten minste enkele honderden mensen’. Die staan op de een of andere manier allemaal met elkaar in contact. Rechtstreeks of indirect, in persoon of alleen via internet. De groep kent weinig hiërarchie, schrijft de NCTV, en heeft een ‘lage organisatiegraad’.
Opvallend is dat de Nederlandse jihadisten bereid lijken geweld te gebruiken – een aantal staat zelfs te boek als ‘gevaarlijk’. Aanslagen worden bijvoorbeeld als legitiem en noodzakelijk gezien. Toch neemt de meerderheid van de Nederlandse jihadisten tot nu toe geen stappen om daadwerkelijk tot geweld over te gaan.
Dat betekent niet dat er geen dreiging van ze uitgaat, aldus de NCTV. De terugkeer uit Syrië van ervaren, geharde jihadisten, kan het beeld veranderen. Van de ongeveer 280 Nederlanders die naar IS-gebied zijn vertrokken, zijn er nu zo’n vijftig teruggekeerd. Ongeveer 45 jihadisten zijn omgekomen, de rest zit waarschijnlijk nog in Syrië of Irak. Wel zijn er volgens de NCTV ‘in toenemende mate signalen’ dat er sinds begin 2017 meer Nederlanders zijn overleden in de strijd, maar dat is erg moeilijk te controleren.
Er worden op dit moment allerlei maatregelen genomen om jihadisten aan te pakken. Door de uitreizigers te vervolgen bijvoorbeeld, ook als zij zich nog in IS-gebied bevinden. Op dit moment lopen er bij justitie 386 aan jihadisme gerelateerde onderzoeken naar ongeveer 470 verdachten. Er worden ook andere methoden ingezet. Zoals het afpakken van het paspoort of het opleggen van gebiedsverboden.
NU 23.06.2017 Jihadisten manifesteren zich de laatste maanden openlijker op sociale mediaplatformen Dat leidt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) af op basis van het volgen van afgesloten internetfora.
De NCTV zegt dat de toon onder aanhangers van de Nederlandse jihadistische beweging, bestaande uit ”tenminste enkele honderden mensen”, zich ook verhardt.
Dat zegt de NCTV in het vrijdag verschenen 45e rapport over het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN), dat vanwege recente aanslagen vervroegd is verschenen. Daarin wordt ook gewezen op de toenemende spanningen in de samenleving, onder meer na de rellen rond het Turks grondwetreferendum en onrust binnen de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap.
”De aanslag bij een moskee in Londen bevestigt dat de aanhoudende polarisatie rondom de islam niet zonder gevolgen blijft”, aldus het dreigingsrapport.
Opvallend
Arrestaties en onderzoeken tonen aan ”dat er jihadisten in Nederland zijn die bereid zijn om geweld te gebruiken”. Aan de andere kant noemt de instantie het opvallend ”dat zij tot nu toe nauwelijks stappen ondernemen om tot geweld over te gaan”. Wel bestaat de vrees dat dit niet zo zal blijven. ”De terugkeer uit Syrië van ervaren, geharde jihadisten kan deze dynamiek veranderen”, aldus de NCTV.
Nederland is volgens het DTN door deelname aan de anti-IS-coalitie een legitiem doelwit voor jihadisten. Nederland was recent in beeld bij twee jihadistische groepen in Afrika, waarbij Nederlandse militairen ”impliciet tot doelwit” werden benoemd. Een andere groep bestempelde Nederland ”als een van de vijanden van moslims”.
Terrorisme
In het rapport wordt gewezen op het aanhoudende jihadistisch terrorisme in het westen van Europa, dat sinds begin dit jaar tientallen mensen het leven heeft gekost.
Daarnaast wordt de dreiging aangestipt van gecoördineerde aanslagen door IS of Al Qaeda. Zo heeft IS volgens de coördinator ”mogelijk nog steeds enkele tientallen operatives (agenten, red.) tot zijn beschikking in Europa”. Dat betekent dat de dreiging in Nederland groot blijft en de kans op een aanslag ”reëel”.
De NCTV handhaaft het dreigingsniveau op niveau vier van een schaal van vijf.
VK 23.06.2017 Een extreem-nationalistische, Turkse organisatie die beschikt over paramilitaire knokploegen, heeft een afdeling opgericht in Nederland. Een zorgelijke ontwikkeling, stelt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme dat vrijdagmiddag is uitgebracht.
‘Er zijn nog geen signalen dat een Turkse knokploeg al in Nederland geweld heeft gebruikt’, zegt een woordvoerder van de NCTV. De Nederlandse afdeling zou ‘in de toekomst mogelijk, net als in Turkije, in Nederland kunnen worden ingezet voor buitenwettelijke acties tegen tegenstanders van president Recep Tayyip Erdogan’.
De NCTV geeft de naam van het Nederlandse filiaal niet prijs. Volgens een Turkse bron zou het gaan om de jongerenclub Osmanli Ocaklari (de Ottomanenclub).
De NCTV plaatst de ontwikkeling in de trend van groeiende spanningen in de Turks-Nederlandse gemeenschap sinds de couppoging van juli vorig jaar. De afgelopen maanden heeft de campagne voor het door Erdogan gewonnen grondwetreferendum de onderlinge verhoudingen nog verder onder druk gezet. ‘De bestaande scheidslijnen in de Turkse samenleving, hebben de kloof tussen de verschillende groeperingen in Nederland verder verdiept’, stelt de NCTV.
Lees verder;
Eerder dit jaar liep een ruzie met Turkije uit op de grootste diplomatieke reluit de recente Nederlandse geschiedenis. Hoe kon het zo uit de hand lopen? Een reconstructie.
Telegraaf 23.06.2017 De Nederlandse inlichtingendiensten maken zich zorgen om de mogelijke komst van ’paramilitaire knokploegen’ uit Turkije, die ook in het buitenland actief zijn en naar Nederland zouden kunnen komen. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een rapport over de dreiging van terrorisme in Nederland.
Jihadisten beschouwen Nederland als een legitiem doelwit door deelname aan de anti-ISIS-coalitie.
Het vrijdag verschenen 45e rapport over het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) is vanwege recente aanslagen vervroegd verschenen. De NCTV wijst ook op de toenemende spanningen in de samenleving, onder meer na de rellen rond het Turks grondwetreferendum en onrust binnen de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap. „De aanslag bij een moskee in Londen bevestigt dat de aanhoudende polarisatie rondom de islam niet zonder gevolgen blijft”, aldus het dreigingsrapport.
„Zorgelijk is dat in Turkije paramilitaire knokploegen actief zijn”, luidt het rapport. „Eén van die groepen is ook buiten Turkije (buitenwettelijk) actief en heeft een Nederlandse afdeling opgericht. Deze groep zou in de toekomst mogelijk, net als in Turkije, in Nederland kunnen worden ingezet voor buitenwettelijke acties jegens politieke tegenstanders van Erdogan.”
’Geweld’
Arrestaties en onderzoeken tonen aan „dat er jihadisten in Nederland zijn die bereid zijn om geweld te gebruiken.” Aan de andere kant noemt de instantie het opvallend „dat zij tot nu toe nauwelijks stappen ondernemen om tot geweld over te gaan.” Wel bestaat de vrees dat dit niet zo zal blijven. „De terugkeer uit Syrië van ervaren, geharde jihadisten kan deze dynamiek veranderen”, aldus de NCTV.
Nederland is volgens het DTN door deelname aan de anti-IS-coalitie een legitiem doelwit voor jihadisten. Nederland was recent in beeld bij twee jihadistische groepen in Afrika, waarbij Nederlandse militairen „impliciet tot doelwit” werd benoemd. Een andere groep bestempelde Nederland „als een van de vijanden van moslims”.
’Toon verhardt’
In het rapport wordt gewezen op het aanhoudende jihadistisch terrorisme in het westen van Europa, die sinds begin dit jaar tientallen mensen het leven heeft gekost.
De laatste maanden ziet de NCTV dat de aanhangers van de Nederlandse jihadistische beweging „zich opener manifesteren op sociale mediaplatformen”. De toon in deze groep, bestaande uit „tenminste enkele honderden mensen”, verhardt zich. Dat leidt de NCTV af op basis van het volgen van afgesloten internetfora, „waar de toon een stuk harder is”.
’Tientallen agenten IS actief’
Daarnaast wordt de dreiging aangestipt van gecoördineerde aanslagen door IS of Al Qai’da. Zo heeft IS volgens de coördinator „mogelijk nog steeds enkele tientallen operatives (agenten, red.) tot zijn beschikking in Europa.” Dat betekent dat de dreiging in Nederland groot blijft en de kans op een aanslag „reëel”. De NCTV handhaaft het dreigingsniveau op niveau vier van een schaal van vijf.
Elsevier 23.06.2017 De kans dat er een terreuraanslag in Nederland wordt gepleegd is nog altijd aanwezig. Het dreigingsniveau blijft staan op ‘reëel’, niveau vier op een schaal van vijf.
De toon onder Nederlandse jihadisten, dat zijn er tenminste enkele honderden, verhardt zich, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het 45e rapport over het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN), dat vanwege recente aanslagen in Europa vervroegd is verschenen.
Grotere aanwezigheid op sociale media
De NCTV baseert zich met die conclusie op onderzoek naar afgesloten internetfora, ‘waar de toon een stuk harder is’ dan voorheen. Jihadisten zouden zich de laatste maanden ‘opener manifesteren op sociale mediaplatformen’. Ook lijken alle bekende jihadisten in Nederland op de een of andere manier – via internet of in de realiteit – met elkaar verbonden te zijn. Velen kennen elkaar via vrienden en familie. Het netwerk van jihadisten in Nederland omschrijft de NCTV als ‘weinig georganiseerd’.
Nederland is een legitiem doelwit voor aanhangers van terreurbeweging Islamitische Staat (IS), zowel vanwege de deelname aan de internationale coalitie tegen IS als het feit dat Nederland door jihadisten wordt gezien als ‘een land waar anti-islamuitingen vrij spel hebben’.
Arrestaties en onderzoeken tonen aan dat er ‘jihadisten in Nederland zijn die bereid zijn om geweld te gebruiken.’ Maar de NCTV vindt het opvallend ‘dat zij tot nu toe nauwelijks stappen ondernemen om tot geweld over te gaan.’ De vrees bestaat wel dat dit niet zo zal blijven. De terugkeer van ‘ervaren, geharde jihadisten’ uit onder meer Syrië kan die dynamiek echter veranderen, aldus de NCTV. . Ook zou de kans op een aanslag door vrouwen en minderjarigen toenemen. In het Midden-Oosten zijn aanslagen door vrouwen en kinderen geen ongewoon verschijnsel.
De dreiging van gecoördineerde aanslagen door IS of Al-Qa’ida blijft dus bestaan. IS heeft volgens de NCTV mogelijk nog ‘enkele tientallen operatives’ in Europa.
Paramilitaire knokploegen
Een ander opvallend element uit het rapport is het verschijnsel van paramilitaire knokploegen in Turkije. Een van die groepen heeft volgens de NCTV ook een Nederlandse afdeling opgericht. De groep zou in de toekomst mogelijk in Nederland kunnen worden ingezet om tegenstanders van de Turkse president Erdogan aan te pakken, aldus het rapport.
Ook wordt er gewezen op toenemende spanningen in de samenleving, onder meer na de Rotterdamse rellen rond het Turkse referendum over de grondwetswijziging, en de recente onrust binnen de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap. Volgens het rapport bevestigt de aanslag op een moskee in Londen afgelopen maandag dat de ‘aanhoudende polarisatie rondom de islam niet zonder gevolgen blijft,’ zegt de coördinator.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 19.06.2017 Bijna zeventig procent van de Nederlanders maakt zich wel eens zorgen over een mogelijke terroristische aanslag. Maar slechts vier procent is bang zelf slachtoffer te worden van terreur, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.
Een groot deel van de Nederlanders past zijn of haar gedrag aan de situatie aan. Ze gaan bijvoorbeeld niet naar hun favoriete vakantiebestemming vanwege terreurdreiging. Vooral Turkije wordt om die reden gemeden. Een kleine groep (drie procent) reist uit vrees voor een aanslag niet met het openbaar vervoer.
Alert
Nederlanders kijken volgens het CBS in het algemeen meer om zich heen, vooral op plaatsen waar grote groepen bijeen zijn, zoals vliegvelden, winkelcentra en bij grote evenementen. Vier op de tien volwassenen letten specifiek op mensen met grote rugzakken of koffers en op mensen met een buitenlands uiterlijk. Ze geven aan in het dagelijks leven alert te zijn op verdachte personen of verdachte zaken zoals zenuwachtig gedrag.
De enquête onder ruim 3500 Nederlanders van achttien jaar en ouder is al ruim een jaar geleden gehouden. In die tijd vielen door een aanslag op de luchthaven Zaventem bij Brussel 32 doden en driehonderd gewonden.
Berichtgeving
In de tussentijd zijn er wereldwijd meerdere aanslagen geweest, onder meer in Londen, Manchester, Berlijn en München. Het kan volgens het CBS goed zijn dat een vergelijkbare enquête nu tot andere resultaten leidt. “We kunnen daar geen gooi naar doen”, zegt een onderzoeker. “In het algemeen geldt dat tv-beelden van een aanslag enige tijd in de hoofden van mensen blijven zitten.” Dan wordt de kans op een nieuwe aanslag hoger inschat, maar volgens de onderzoeker denken mensen dan nog niet dat ze zelf slachtoffer worden.
Het is de eerste keer dat het CBS een dergelijk onderzoek doet naar de angst voor terrorisme, laat een woordvoerder weten. Een vergelijking met resultaten uit voorgaande jaren is dus niet mogelijk.
Uit een onderzoek dat de krant NRC onder de eigen lezers voerde, bleek dat een meerderheid van hen vindt dat media te veel aandacht besteden aan terroristische aanslagen. De berichtgeving zou zorgen voor angst, volgens respondenten in die enquête.
Telegraaf 19.06.2017 Bijna 70 procent van de Nederlanders maakt zich weleens zorgen over een mogelijke terroristische aanslag. Maar slechts 4 procent is bang zelf slachtoffer te worden van terreur, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.
Een groot deel van de Nederlanders past zijn of haar gedrag aan de situatie aan. Ze gaan bijvoorbeeld niet naar hun favoriete vakantiebestemming vanwege terreurdreiging. Vooral Turkije wordt om die reden gemeden. Een kleine groep (3 procent) reist uit vrees voor een aanslag niet met het openbaar vervoer.
Nederlanders kijken volgens het CBS in het algemeen meer om zich heen, vooral op plaatsen waar grote groepen bijeen zijn, zoals vliegvelden, winkelcentra en bij grote evenementen. Vier op de tien volwassenen letten specifiek op mensen met grote rugzakken of koffers en op mensen met een buitenlands uiterlijk. Ze geven aan in het dagelijks leven alert te zijn op verdachte personen of verdachte zaken zoals zenuwachtig gedrag.
De enquête onder ruim 3500 Nederlanders van achttien jaar en ouder is al ruim een jaar geleden gehouden. In die tijd vielen door een aanslag op de luchthaven Zaventem bij Brussel 32 doden en driehonderd gewonden.
In de tussentijd zijn er wereldwijd talloze aanslagen geweest, onder meer in Londen, Manchester, Berlijn en München. Het kan volgens het CBS heel goed zijn dat een vergelijkbare enquête nu tot andere resultaten leidt. „We kunnen daar geen gooi naar doen”, zegt een onderzoeker. „In het algemeen geldt dat tv-beelden van een aanslag enige tijd in de hoofden van mensen blijven zitten. Ze schatten de kans op een nieuwe aanslag dan hoger in, maar nog steeds denken ze er niet zelf het slachtoffer van te worden.”
„Het is voor het eerst dat we dit terreuronderzoek houden. We kunnen de resultaten dan ook niet vergelijken met eerdere jaren”, aldus de woordvoerder.
AD 19.06.2017 Uit angst voor een terroristische aanslag houden Nederlanders elkaar vandaag de dag scherper in de gaten. We letten op zenuwachtige mensen, personen die rondhangen op plekken waar ze niet horen, mensen met rugzakken en op buitenlanders.
Dat blijkt uit onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag publiceert. Vier op de tien volwassenen geeft aan in het dagelijks leven beter op te letten wat er in de directe omgeving gebeurt. Een groot deel van de mensen zegt in het algemeen meer om zich heen kijken, vooral op plaatsen waar veel mensen samenkomen, zoals treinstations, winkelcentra en evenemententerreinen. Toch past maar een ‘klein’ deel van de mensen z’n gedrag aan: zo stapt 7 procent geen vliegtuig meer in vanwege terreurangst.
Zeventig procent van de Nederlanders maakt zich wel eens zorgen over een aanslag in ons land. Maar ‘slechts’ vier procent denkt dat de kans groot is zelf slachtoffer te worden van terreur. Vrouwen zijn iets banger dan mannen en in grote steden liggen de percentages wat hoger dan op het platteland. Mensen met een islamitische achtergrond in Nederland zijn minder bang voor een aanslag en denken ook minder vaak dat de kans daarop in Nederland groot is.
De cijfers van het onderzoek gaan over de eerste helft van 2016. Aanslagen in Frankrijk op Charlie Hebdo en Bataclan in Parijs waren toen al geweest. Tijdens het onderzoek vonden de aanslagen in Brussel plaats. Maar ná het onderzoek teisterden nog enkele aanslagen verschillende plaatsen in Europa, zoals recentelijk Londen en Manchester.
Toch vindt het CBS de uitkomsten niet te gedateerd. ,,Dat er daarna nog enkele aanslagen zijn geweest maakt de cijfers mogelijk anders en nog hoger,’’ zegt Maarten Bloem van het CBS. ,,Maar ook toen hadden we al een serie aanslagen vlak in de buurt gehad en was dit al het gevoel onder de Nederlanders. Het toont de noodzaak voor ons om het nog een keer te doen en te zien wat de ontwikkeling is in dit gevoel.’’
Na de aanslagen in België bleek uit een telefonische rondvraag onder een deel van de geënquêteerden dat de angst voor terreur verder was gestegen.
Er komt een Kamerdebat over de terreurdreiging in Nederland.
AD 06.06.2017 De PVV heeft brede steun gekregen voor een Tweede Kamerdebat over de terreurdreiging in Nederland. Het verzoek van fractievoorzitter Geert Wilders volgde dinsdag op de recente terreuraanslagen door radicale moslims in Manchester en Londen.
Wilders wil dat het debat nog voor het zomerreces plaatsheeft. Volgens de PVV-leider is de dreiging ‘hoger dan ooit’ na de ‘zoveelste’ aanslag door moslimterroristen.
Wilders wil van premier Mark Rutte en minister van Veiligheid en Justitie, Stef Blok, weten of Nederland adequaat is voorbereid op de dreiging van terreuraanslagen.
Telegraaf 06.06.2017 Op aandringen van PVV-leider Geert Wilders gaat de Tweede Kamer in debat over de terreurdreiging in Nederland. Het verzoek van Wilders dinsdag volgde op de meest recente aanslag door extremistische moslims in Londen.
De PVV-leider kreeg brede steun voor het debat met premier Mark Rutte en de minister van Veiligheid en Justitie, Stef Blok. Hij hoopt dat het debat er zo snel mogelijk komt, nog voor de zomerpauze van de Kamer begin juli. „De dreiging is hoger dan ooit” na de „zoveelste” aanslag door moslimterroristen, aldus Wilders.
BB 04.06.2017 Het dreigingsniveau in ons land wordt niet gewijzigd. Dat heeft Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick schoof zondag gezegd naar aanleiding van de aanslag in Londen. Hij laat weten dat de NCTV de situatie nauwlettend volgt. Er is overleg geweest met politie, inlichtingendiensten, Openbaar Ministerie, gemeenten en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Buitenlandse Zaken.
Geen concrete aanwijzingen
,,We zijn de dreiging en maatregelen nogmaals langsgelopen. Nederland treft alle maatregelen passend bij dit hoge dreigingsniveau.We bekijken continu of de veiligheidsmaatregelen nog toereikend zijn. Er zijn al veel zichtbare en onzichtbare maatregelen genomen. En er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen voor een terroristische aanslag in Nederland. Daarom is er nog geen reden om het huidige hoge dreigingsniveau te verhogen.”
Zware opgave
Politiechef Erik Akerboom spreekt op Twitter van een ,,zware opgave voor de collega’s in deze tijd”. En: ,,Nooit wennen aan deze ellende voor het Verenigd Koninkrijk en nabestaanden.” In Londen kwamen zaterdagavond zeven mensen om en raakten tientallen anderen gewond. De aanslagplegers reden met een busje in op mensen en staken daarna mensen neer. De drie daders zijn door de politie gedood, waarmee het dodenaantal op tien komt. (ANP)
Telegraaf 04.06.2017 Het dreigingsniveau in ons land wordt niet gewijzigd. Dat heeft Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick schoof zondag gezegd naar aanleiding van de aanslag in Londen.
Hij laat weten dat de NCTV de situatie nauwlettend volgt. Er is overleg geweest met politie, inlichtingendiensten, Openbaar Ministerie, gemeenten en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Buitenlandse Zaken.
„We zijn de dreiging en maatregelen nogmaals langsgelopen. Nederland treft alle maatregelen passend bij dit hoge dreigingsniveau. We bekijken continu of de veiligheidsmaatregelen nog toereikend zijn. Er zijn al veel zichtbare en onzichtbare maatregelen genomen. En er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen voor een terroristische aanslag in Nederland. Daarom is er nog geen reden om het huidige hoge dreigingsniveau te verhogen.”
Het huidige dreigingsniveau staat op vier, ’substantieel’, op een schaal van vijf. Dat betekent dat de kans reëel is dat een aanslag in Nederland plaatsvindt.
Aanslag
In Londen kwamen zaterdagavond zeven mensen om en raakten tientallen anderen gewond. De aanslagplegers reden met een busje in op mensen en staken daarna mensen neer. De drie daders zijn door de politie gedood, waarmee het dodenaantal op tien komt.
Politiechef Erik Akerboom spreekt op Twitter van een „zware opgave voor de collega’s in deze tijd.” En: „Nooit wennen aan deze ellende voor het Verenigd Koninkrijk en nabestaanden.”
BB 24.05.2017 Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof meldt na afloop van overleg met de evenementensector dat alle partijen ,,extra alert” zullen zijn. Hij voerde dinsdagmiddag overleg met de politie en organisatoren van grootschalige evenementen als popconcerten, muziekfestivals en dergelijke. Dat overleg hield verband met de aanslag van maandagavond in Manchester.
Onzichtbare maatregelen
Schoof wilde de gemaakte afspraken nogmaals langslopen, ,,maar uitgangspunt is dat evenementen doorgaan”, zo liet hij via Twitter weten. Bij concerten en evenementen in Nederland worden al veel zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen genomen, aldus de NCTV.
Hoog dreigingsniveau
Het dreigingsniveau in ons land blijft na de aanslag in Manchester onveranderd, vier op een schaal van vijf. De zelfmoordaanslag na afloop van een concert van Ariana Grande in Manchester kostte aan zeker 22 mensen het leven. Onder de slachtoffers zijn veel tieners. (ANP)
Trouw 11.05.2017 Onlangs nog meldden zich gemeenten bij Clingendael met een dringende vraag: welke gevolgen van het referendum van Erdogan konden ze verwachten voor de openbare orde in Nederland?
Monika Sie, directeur van Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael, wil er maar mee aangeven dat binnen- en buitenland steeds meer met elkaar verweven raken. De komst van een Nationale Veiligheidsraad, zoals woensdag bepleit door de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid, is daarom allesbehalve te vroeg.
Het idee van een Veiligheidsraad is niet nieuw. CDA’er Jaap de Hoop Scheffer stelde het in 2002 al voor. De Kamer nam twee jaar daarna een motie aan waarin op de komst van zo’n instituut werd aangedrongen. Er gebeurde niets mee. Volgens Sie is er sindsdien echter veel veranderd. Zo is de internationale veiligheidssituatie dramatisch verslechterd door de groei van het aantal instabiele landen aan de grenzen van Europa.
“Daarnaast zie je steeds meer internationale misdaad, toenemende dreiging van terrorisme, en een zich agressief opstellend Rusland. Politieke onrust in landen van herkomst resoneert in de inmiddels aanzienlijke diaspora van vluchtelingen en migranten die naar Europa zijn gekomen. Daar moet je een antwoord op hebben. Het is de vraag of de manier waarop Nederland dat nu doet, straks nog toereikend is”, zegt Sie.
Koudwatervrees
Nu hebben verschillende ministeries zoals Buitenlandse Zaken en Veiligheid en Justitie contact met elkaar op bepaalde onderwerpen. Het voorstel is om de strategische aansturing en coördinatie van die mensen, maar ook die van veiligheidsdiensten AIVD en MIVD, in één instituut onder te brengen dat onder leiding komt van de minister-president. Dat laatste strookt niet met de Nederlandse politieke cultuur waarbij de premier ‘eerste onder zijn gelijken’ is en ambtenaren het liefst onderling zaken doen. Dit is een van de redenen waarom het idee in Nederland nooit van de grond kwam.
Volgens Sie is het tijd dat we van die koudwatervrees afkomen. “Tientallen landen hebben al zo’n nationale veiligheidsraad of iets vergelijkbaars. Het is een internationale trend. Bovendien zien we al dat de premier door zijn rol in de Europese Raad boven de andere ministers uitstijgt. Dat kunnen we niet prettig vinden, maar de internationale ontwikkelingen dwingen ons daartoe.”
Sie erkent dat Nederland na het neerhalen van de MH17 goed heeft gehandeld. “Maar dat is in tijd van crisis. Waar we naartoe willen is dat we toekomstige crises zien aankomen. Zo werden we in 2015 volkomen verrast door de vluchtelingencrisis. Dat kwam als een fikse schok voor de samenleving die veel binnenlandse spanning opriep.”
Anticiperen
Tot haar verbazing las Sie onlangs dat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers voornemens is behoorlijk wat vluchtelingenopvang te sluiten omdat de stroom is afgenomen. “Is dat verstandig nu zo veel landen aan de rand van Europa zo fragiel zijn? Wat gebeurt er als de zaak in Egypte klapt? Dan komt een vluchtelingenstroom op gang die groter is dan die uit Syrië. We hebben daarom analyses nodig die vertellen wat ons te wachten kan staan.”
Wat Sie betreft komt er op het advies van de WRR nog een aanvulling en die gaat over draagvlak. “Tot nu toe was het veiligheidsbeleid iets voor experts en iedereen vond dat prima. Burgers hadden het volste vertrouwen in die deskundigen. Dat is de laatste jaren echter veranderd en ik vind dat we daarop moeten anticiperen”, zegt Sie.
Ze wijst erop dat het vertrouwen in internationale instituties zoals de Navo en de EU is afgenomen. “Terrorisme en migratie staan hoog op de maatschappelijke zorgenlijstjes. Ik vind het nodig dat we over het veiligheidsbeleid een gesprek aangaan met burgers. Hoe denken zij bijvoorbeeld over integratie van delen van het Nederlandse en Duitse leger? En hebben de mensen net zoveel vertrouwen in vergaande samenwerking met andere EU-lidstaten?”
Telegraaf 10.05.2017 Nederland moet niet alleen investeren in defensie, maar ook een raad voor de veiligheid instellen, waar binnenlandse en buitenlandse veiligheidspolitiek samenkomen. In de raad onder leiding van de premier moeten in ieder geval ook de ministers van Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking, Veiligheid en Justitie en de legerleiding zitting nemen.
Dat adviseert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Premier Mark Rutte en minister Jeanine Hennis (Defensie) hebben het rapport woensdag in ontvangst genomen.
’Veiligheid Nederland verslechterd’
Het adviesorgaan concludeert dat de veiligheidssituatie voor Nederland is verslechterd. Bovendien komt zijn dreigingen veranderd en komen die niet meer altijd van buiten. Daarom is een meer samenhangende strategie nodig. De veiligheidsraad kan dat beleid bepalen.
Daarin moet met heel verschillende zaken rekening worden gehouden: van traditionele dreigingen tot migratiestromen, terrorisme en piraterij en gevaren voor het dataverkeer en de aanvoer van voedsel en grondstoffen. Onderzoek door een nieuw op te richten planbureau voor de veiligheid kan daar ook bij helpen, aldus de WRR.
Er wordt al langer gesproken over extra geld voor Defensie, maar in de praktijk wordt dat nog niet echt zichtbaar. WRR-lid Ernst Hirsch Ballin raadt aan de uitgaven stapsgewijs te verhogen. Hij vindt het belangrijk om ,,geen bestedingsplan bij het geld” te maken, maar wel genoeg budget te hebben voor doordachte beslissingen over bestedingen.
Het pleidooi voor een nationale veiligheidsraad is niet helemaal nieuw. Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) zei vorig jaar dat een volgend kabinet zou moeten nadenken over een nationale veiligheidsraad naar Amerikaanse model.
VK 10.05.2017 Nederland heeft dringend een nationale veiligheidsraad nodig. Die moet onder leiding van de premier komen te staan en bestaan uit leden van de legertop en de ministers van Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en Veiligheid en Justitie. Zij moeten het binnen- en buitenlandse veiligheidsbeleid van Nederland integreren.
Dit adviseert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in een woensdag verschenen rapport Veiligheid in een wereld van verbindingen. De Raad pleit ook voor extra investeringen in de krijgsmacht. Beide zaken zijn volgens de WRR nodig om de veiligheid van Nederlandse burgers te waarborgen.
Verslechterde veiligheidssituatie
De WRR adviseert een ‘samenhangende strategie’ tussen het buitenlandse en binnenlandse veiligheidsbeleid
Het advies van de WRR weegt zwaar. De raad heeft de wettelijke taak om de regering te adviseren en die schuift zijn advies zelden of nooit zomaar terzijde. Het WRR-advies van woensdag wint bovendien aan kracht, omdat het past in een lange rij van adviezen aan de regering om de veiligheid van Nederland serieuzer te nemen.
In maart dit jaar stelde de invloedrijke Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) bijvoorbeeld nog dat het kabinet veiligheid weliswaar een prioriteit noemt, maar Defensie in de praktijk ‘ernstig heeft verwaarloosd’.
Beide adviesorganen concluderen dat de veiligheidssituatie voor Nederland de afgelopen jaren ernstig is verslechterd. Het neerschieten van vlucht MH17 boven Oekraïens grondgebied, de komst van vluchtelingen als gevolg van burgeroorlogen in het Midden-Oosten en Afrika, de strijd met terreurbeweging IS in Syrië en Irak en terroristische dreigingen in Europa; deze ontwikkelingen hebben volgens de WRR ‘direct of indirect’ invloed op de veiligheidsituatie in Nederland. Zo zijn er ‘risico’s in verband met de terugkomst van Syriëgangers’.
De WRR adviseert daarom een ‘samenhangende strategie’ tussen het buitenlandse en binnenlandse veiligheidsbeleid. De op te richten nationale veiligheidsraad kan dat beleid bepalen. Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken zei in 2016 al dat een volgend kabinet zou moeten nadenken over een nationale veiligheidsraad naar Amerikaans model.
De WRR benadrukt dat de regering al langer spreekt over extra geld voor Defensie en Veiligheid, maar dat er in de praktijk weinig verandert. ‘De toezeggingen betreffen vooralsnog vooral inspanningen. Daarvan staat niet vast dat het resultaat genoeg zal blijken te zijn’, schrijft de WRR. De AIV trok in maart een soortgelijke conclusie.
Als het huidige kabinetsbeleid wordt voortgezet, besteedt Nederland tot 2021 jaarlijks 8 miljard euro aan Defensie. Als Nederland wil voldoen aan het Europees gemiddelde, moet daar minstens 3,6 miljard euro per jaar bij.
Dat bedrag staat in schril contrast met wat de huidige grootste partij, de VVD, voorstelt: namelijk 1 miljard euro per jaar extra voor Defensie. Onderhandelingspartners in de formatie CDA, D66 en GroenLinks pleiten voor respectievelijk 2,1 miljard, 0,5 miljard en 0 euro extra per jaar.
NU 10.05.2017 Meer samenhang is nodig in het veiligheidsbeleid van het kabinet en daarom moet er een aparte raad worden ingesteld. Dat adviseert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Premier Mark Rutte en minister Jeanine Hennis (Defensie) hebben het rapport woensdag in ontvangst genomen.
Volgens de WRR moet er binnen het veiligheidsbeleid meer gebeuren dan investeringen in defensie. De raad voor de veiligheid moet zorgen voor samenhang in de binnenlandse en buitenlandse veiligheidspolitiek.
In de raad onder leiding van de premier moeten in ieder geval ook de ministers van Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking, Veiligheid en Justitie en de legerleiding zitting nemen.
Veiligheidssituatie
Het adviesorgaan concludeert dat de veiligheidssituatie voor Nederland is verslechterd. Bovendien zijn dreigingen veranderd en komen die niet meer altijd van buiten. Daarom is een meer samenhangende strategie nodig. De veiligheidsraad kan dat beleid bepalen.
Daarin moet met heel verschillende zaken rekening worden gehouden: van traditionele dreigingen tot migratiestromen, terrorisme en piraterij en gevaren voor het dataverkeer en de aanvoer van voedsel en grondstoffen. Onderzoek door een nieuw op te richten planbureau voor de veiligheid kan daar ook bij helpen, aldus de WRR.
Geen bestedingsplan
Er wordt al langer gesproken over extra geld voor Defensie, maar in de praktijk wordt dat nog niet echt zichtbaar. WRR-lid Ernst Hirsch Ballin raadt aan de uitgaven stapsgewijs te verhogen. Hij vindt het belangrijk om ”geen bestedingsplan bij het geld” te maken, maar wel genoeg budget te hebben voor doordachte beslissingen over bestedingen.
Het pleidooi voor een nationale veiligheidsraad is niet helemaal nieuw. Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) zei vorig jaar dat een volgend kabinet zou moeten nadenken over een nationale veiligheidsraad naar Amerikaanse model.
Hulporganisaties
Negen hulporganisaties, waaronder Oxfam Novib, Unicef Nederland, Cordaid en Save the Children, roepen gezamenlijk de onderhandelende partijen voor een nieuw kabinet op om het rapport van de WRR te omarmen. Ook willen ze extra investeringen in ontwikkelingssamenwerking.
“We moeten de lont uit het kruitvat halen: een eind maken aan extreme armoede, perspectief creëren voor miljoenen jongeren en de oorzaken van groeiende spanningen op alle fronten aanpakken. Daartoe passen investeringen in ontwikkelingssamenwerking als een strategisch onderdeel van het Nederlands internationale beleid”, aldus de organisaties in een statement.
NU 01.05.2017 Mensen maken zich meer druk over oorlog en terrorisme. De zorgen over terrorisme zijn het grootst sinds 2002, terwijl de zorgen over oorlog weer op het niveau liggen van 2014.
Dat blijkt uit het Nationaal Vrijheidsonderzoek 2017 (pdf), uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Maakten in 2016 drie op de tien Nederlanders zich nog zorgen over oorlog, dit jaar is dat vier op de tien. Ruim zes op de tien Nederlanders maken zich zorgen over terrorisme. De negatieve stemming over de komst van vluchtelingen naar Nederland en Europa is in dezelfde periode juist afgenomen.
In 2016 maakte ruim de helft zich hier nog zorgen over, terwijl dat dit jaar gedaald is tot ruim een derde.
Stilstaan bij 4 mei
In totaal staan ruim negen op de tien Nederlanders op de één of andere manier stil bij 4 mei. Zo nemen ruim acht op de tien Nederlanders de twee minuten stilte in acht en volgen ruim zes op de tien Nederlanders de Nationale Dodenherdenking op televisie, via de radio of online.
Ten opzichte van andere momenten van nationale betekenis voelen Nederlanders zich tijdens de Dodenherdenking op 4 mei en de viering van de bevrijding op 5 mei het sterkst verbonden met andere Nederlanders. Acht op de tien voelen zich op deze momenten in (zeer) sterke mate verbonden met elkaar.
Zeven op de tien Nederlanders vinden dat 5 mei ieder jaar een vrije dag voor alle werkende Nederlanders zou moeten zijn.
Telegraaf 01.05.2017 Mensen maken zich meer druk over oorlog en terrorisme. De zorgen over terrorisme zijn het grootst sinds 2002, terwijl de zorgen over oorlog weer op het niveau liggen van 2014. Dat blijkt uit het Nationaal Vrijheidsonderzoek 2017, uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Maakten in 2016 drie op de tien Nederlanders zich nog zorgen over oorlog, dit jaar is dat vier op de tien. Ruim zes op de tien Nederlanders maken zich zorgen over terrorisme. De negatieve stemming over de komst van vluchtelingen naar Nederland en Europa is in dezelfde periode juist afgenomen. In 2016 maakte ruim de helft zich hier nog zorgen over, terwijl dat dit jaar gedaald is tot ruim een derde.
In totaal staan ruim negen op de tien Nederlanders op de één of andere manier stil bij 4 mei. Zo nemen ruim acht op de tien Nederlanders de twee minuten stilte in acht en volgen ruim zes op de tien Nederlanders de Nationale Dodenherdenking op televisie, via de radio of online. Ten opzichte van andere momenten van nationale betekenis voelen Nederlanders zich tijdens de Dodenherdenking op 4 mei en de viering van de bevrijding op 5 mei het sterkst verbonden met andere Nederlanders. Acht op de tien voelen zich op deze momenten in (zeer) sterke mate verbonden met elkaar.
Zeven op de tien Nederlanders vinden dat 5 mei ieder jaar een vrije dag voor alle werkende Nederlanders zou moeten zijn. Stel dat 5 mei inderdaad een vrije dag zou worden en men zou daar een andere vrije dag voor moeten inleveren, kiezen drie op de tien voor Goede Vrijdag.
Trouw 24.04.2017 De militaire inlichtingendienst MIVD waarschuwt opnieuw voor destabiliseringspogingen door Rusland. Ook ziet de dienst dat de toch al grote dreiging van cyberaanvallen steeds geavanceerder wordt. Hierbij zijn de Nederlandse ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken belangrijke doelen.
De MIVD schrijft dat in het jaarverslag over 2016 dat vandaag is gepubliceerd. Ook het afgelopen jaar is volgens de dienst de Russische dreiging tegen Nederlandse en Europese belangen en de NAVO groter geworden.
MIVD-directeur Onno Eichelsheim noemt de combinatie van groeiende Russische militaire kracht, hybride oorlogvoering en het manipuleren van westerse besluitvorming ‘verontrustend’. “Rusland wil invloed houden in de landen om zich heen en streeft naar een flink kleinere rol van de NAVO omdat het zich bedreigd voelt”, aldus Eichelsheim.
Cyber-industrieel complex
In een interview met Trouw in januari had Eichelsheim ook al gewaarschuwd voor de Russische dreiging. “Rusland heeft wat ik noem een cyber-industrieel complex. Hun inlichtingendiensten lijken samen te werken met publieke instanties. Dat is inderdaad iets dat Rusland sterker maakt.”
Alleen al vorig jaar zijn in Nederland enkele honderden hackpogingen vastgesteld door buitenlandse inlichtingendiensten. De belangrijkste overheidsdoelwitten waren volgens de MIVD de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken en de veiligheidsdiensten. Ook hadden buitenlandse hackers het voorzien op hightech-bedrijven en de defensie-industrie.
Om die dreiging het hoofd te kunnen bieden, is de MIVD al langer op zoek naar jonge hackers, vertelde Eichelsheim in januari. “In het najaar gaan we activiteiten organiseren om nieuwe mensen te werven. Belangstellenden kunnen dan bijvoorbeeld online bepaalde problemen oplossen die lijken op het werk dat wij doen. De deelnemers die het goed doen, proberen wij binnen te halen. Jonge volwassenen die de puzzels oplossen mogen, bij wijze van spreken, direct mijn organisatie in. Ik ben niet alleen op zoek naar de klassieke militair met gemillimeterd haar die om acht uur ’s ochtend begint.”
NU 24.04.2017 De pogingen van Rusland om Nederland, Europa en de NAVO te destabiliseren zijn zo ernstig dat ze na terrorisme gelden als het grootste veiligheidsrisico voor het Westen.
Dat zegt directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) generaal-majoor Onno Eichelsheim maandag tijdens de presentatie van het jaarverslag van de MIVD.
De dienst waarschuwt voor de toegenomen hybride oorlogsvoering, de verbetering van de Russische militaire capaciteiten en de fors toegenomen cyberdreiging. Volgens Eichelsheim willen de Russen hun invloed in de voormalig sovjetstaten met een Russisch sprekende bevolking terug.
“Om dat doel te bereiken zal Moskou alles inzetten, ook militaire middelen”, aldus de MIVD-baas. De dienst constateert dat de Russen steeds verder gaan in hun hybride oorlogsvoering. Daarbij moet gedacht worden aan het verspreiden van valse informatie.
Als voorbeeld haalt Eichelsheim nepnieuws aan dat in de nasleep van de MH17-ramp door de Russen is verspreid, maar ook recenter in Litouwen waar het onjuiste bericht werd verspreid dat een Duitse NAVO-soldaat een vrouw had verkracht.
De MIVD ziet ook dat Rusland technologisch enorme stappen heeft gezet. De federatie is in staat hoogwaardig militair materieel te fabriceren en te exporteren, maar het ook zelf te gebruiken zoals in Syrië. Daar strijdt Rusland aan de kant van president Bashar al-Assad tegen rebellenbewegingen en IS.
“Er is in het verleden bagatelliserend gedaan over de Russische krijgsmacht, maar dat beeld is na de inzet van Rusland in Syrië wel veranderd”, aldus Eichelsheim. Daar hebben de Russen laten zien het vermogen te hebben snel te kunnen opereren, maar ook dat hun eenheden het buiten de eigen landsgrenzen lang kunnen volhouden.
Volgens de MIVD is niet alleen de conventionele militaire capaciteit verbeterd, ook op het gebied van digitale oorlogsvoering roeren de Russen zich. Zo heeft de dienst geconstateerd dat er pogingen zijn ondernomen door Rusland, maar ook China, om militaire informatie te stelen. Of dat gelukt is, kan de MIVD niet zeggen.
Verkiezingen
Ook ziet Eichelsheim dat Rusland pogingen onderneemt om westerse verkiezingen te saboteren. Een voorbeeld hiervan is de mogelijke Russische hack van het team van de Amerikaanse presidentskandidate Hillary Clinton, die momenteel wordt onderzocht door het Amerikaanse Congres. Volgens Eichelsheim bestaat er een “gerede kans” dat er ook gepoogd is de Nederlandse verkiezingen te beïnvloeden.
De MIVD-baas ziet het als een belangrijke taak om een antwoord te formuleren op het verspreiden van onjuiste informatie. Een panklaar antwoord heeft de dienst nog niet. Hoe Nederland optreedt tegen de mislukte hackpogingen is niet bekend. Eichelsheim wist wel te melden dat de dienst binnen de Nederlandse krijgsmacht die zelf militaire cyberaanvallen kan uitvoeren, nog in oprichting is.
Telegraaf 12.04.2017 Als er signalen zijn van dreiging bij Nederlandse evenementen, wordt er direct opgeschaald. Momenteel zijn al zichtbare en onzichtbare maatregelen genomen bij grote evenementen. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof woensdag naar aanleiding van de aanval op de spelersbus in Dortmund.
Bij de spelersbus van de Duitse voetbalclub Borussia Dortmund ontploften dinsdagavond drie explosieven toen het voertuig met de selectie op weg was naar het stadion voor de wedstrijd tegen AS Monaco. Twee mensen, een speler en een politieman, raakten gewond. De wedstrijd is uitgesteld naar woensdagavond. Het lijkt erop dat het om een terreurdaad ging met een islamistische achtergrond.
Het dreigingsniveau in Nederland blijft onverminderd hoog, vier op een schaal van vijf. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar er zijn geen concrete aanwijzingen.
AD 12.04.2017 Als er signalen zijn van dreiging bij Nederlandse evenementen, wordt er direct opgeschaald. Bij grote evenementen zijn er nu al zichtbare en onzichtbare maatregelen genomen.
Dat meldt de baas van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof vandaag naar aanleiding van de aanval op de spelersbus in Dortmund.
Bij de spelersbus van de Duitse voetbalclub Borussia Dortmund ontploften gisteravond drie explosieven toen het voertuig met de selectie op weg was naar het stadion voor de wedstrijd tegen AS Monaco. Twee mensen, een speler en een politieman, raakten gewond. De wedstrijd is uitgesteld naar vanavond om 18.45 uur. Het lijkt erop dat het om een terreurdaad ging met een islamistische achtergrond. Een verdachte met een ‘islamitische achtergrond’ zit momenteel vast. Een andere extremistische moslim is in beeld als tweede verdachte.
Dreigingsniveau vier
Het dreigingsniveau in Nederland blijft onverminderd hoog, vier op een schaal van vijf. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar er zijn geen concrete aanwijzingen.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), die er naar eigen zeggen alles aan doet om aanslagen te voorkomen, kreeg er afgelopen jaar 240 mensen bij en heeft bijna 1800 man in dienst. Dat zijn er nog steeds niet genoeg om de honderden bij hen bekende jihadisten te schaduwen. Laat staan de duizenden van wie aanwijzingen bestaan dat ze sympathiseren met dit radicale gedachtegoed.
Doelwitten
Ook potentiële doelwitten kunnen niet allemaal worden beveiligd. De AIVD meldde deze week in het jaarverslag dat jihadistische aanslagen zich alleen nog maar richten op onbeveiligde of zo goed als niet bewaakte doelwitten. Met Londen, waar de dader een voetpad van een brug op stuurde, en nu het Stockholmse warenhuis als meest extreme voorbeelden.
Telegraaf 07.04.2017 De vermoedelijke terreurdaad in de Zweedse stad Stockholm is voor Nederland geen reden voor extra maatregelen. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof op Twitter.
Een vrachtwagen reed vrijdagmiddag met hoge snelheid door een drukke winkelstraat en boorde zich in een warenhuis. Er zijn zeker drie doden en acht gewonden. Het heeft alle kenmerken van terrorisme, aldus Schoof.
Het dreigingsniveau in Nederland blijft onverminderd hoog, vier op een schaal van vijf. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar er zijn geen concrete aanwijzingen.
Elsevier 06.04.2017 De kans op een aanslag in Nederland blijft reëel. Het is vooral het ‘innovatieve vermogen’ van terroristengroepen dat een gevaar vormt. Te denken valt bijvoorbeeld aan aanslagen met drones.
In het kwartaalrapport Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, dat vanmorgen is gepresenteerd, slaat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Dick Schoof, alarm over de mogelijke inzet van dronebommen.
In contact met Islamitische Staat
Drones met explosieven zijn al ingezet op het slagveld in Syrië en Irak. ‘Op IS-mediakanalen wordt deze [manier van aanslagen plegen] verheerlijkt,’ aldus Schoof. ‘Hier kan een inspirerende werking van uitgaan op jihadisten in het Westen.’ Volgens de NCTV zijn vliegende drones moeilijk te detecteren. Hij zegt dat de recente aanslagen in België en Duitsland laten zien dat ook Nederland kwetsbaar is.
Het dreigingsniveau blijft dan ook onveranderd: niveau 4 op een schaal van 5. Hoewel de NCTV de dreiging als reëel ziet, zijn er vooralsnog geen concrete aanwijzingen voor een aanslag. Vorig jaar zijn 22 jihadistische aanslagen gepleegd in het Westen, waarvan 19 door een eenling. Volgens de NCTV stonden ze bijna allemaal in contact met Islamitische Staat.
Dreiging polderjihadisme is gestopt
Ook jihadisten die naar verwachting binnenkort terugkomen uit Syrië en Irak vormen een gevaar, zegt Schoof. Terrorismedeskundige Edwin Bakker zei vorige week juist tegen Elsevier.nl dat de Nederlandse aanpak van jihadisten zijn vruchten afwerpt. De autoriteiten waren relatief snel met een hard optreden tegen jihadisten. ‘We hebben veel geleerd omdat we zo vroeg werden geconfronteerd met de Hofstadgroep. Er zijn landen die te lang hebben gewacht voordat ze echt ingrepen.’
Politieke correctheid speelt daarbij een rol. ‘Nederland liep voorop vergeleken met Zweden en Duitsland waar men meer vrijheid kreeg voor opruien en het verspreiden van jihadisme.’ Het verstoren van demonstraties en het tegengaan van opruiing door jihadisten hebben ervoor gezorgd dat de dreiging van het polderjihadisme is gestopt, is te lezen in het boek Nederlandse jihadisten. Van naïeve idealisten tot geharde terroristen, dat Bakker schreef met terreurexpert Peter Grol.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 06.04.2017 Drones met explosieven kunnen gebruikt worden voor aanslagen in het Westen. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid is bezorgd over het ’innovatieve vermogen’ van Islamitische Staat. IS-mediakanalen verheerlijken het gebruik van bomdrones, die in Syrië en Irak al met succes zijn toegepast.
Dat staat in het nieuwe Dreigingsbeeld van de NCTV, dat vandaag wordt gepresenteerd. De kans op een aanslag blijft reëel, zegt de NCTV. Niet alleen IS blijft een bedreiging voor de veiligheid in het Westen. Ook al-Qaeda, die de nadruk legt op grootschalige en complexe aanslagen, is nog steeds een factor van belang.
Conflict Turkije
Er zijn nog meer bedreigingen voor Nederland, zoals het conflict met Turkije. „Bij veel Turkse Nederlanders was sprake van onbegrip en woede over de Nederlandse maatregelen. Het feit dat personen die ’nee’ gaan stemmen bij het referendum door Turkse bewindslieden tot terroristen worden bestempeld, kan groepen Turkse Nederlanders tegen elkaar op zetten. Hoewel de Nederlandse aanpak gericht is op de-escalatie, kunnen de gebeurtenissen op de langere termijn bij groepen Turkse Nederlanders leiden tot anti-Nederlandse opvattingen. Aan de andere kant kunnen ook anti-Turkse sentimenten toenemen.’’
AD 06.04.2017 Het Westen moet rekening houden met jihadisten die drones gaan gebruiken als vliegende bommen voor een aanslag. In Syrië en Irak gebruikt IS deze methode al.
Dat stelt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) vanochtend in het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme dat elk kwartaal verschijnt. De NCTV schrijft dat er zorgen zijn om het ‘innovatieve vermogen van IS.’
Verheerlijking
,,Leden van deze groep in Syrië en Irak gebruiken drones met explosieven voor offensieve acties op het slagveld. Op ISIS-mediakanalen wordt dit aanslagmiddel verheerlijkt. Dit kan een inspirerende werking hebben op jihadisten in het Westen”, stelt de dienst.
Daarbij komt het gevaar dat drones eenvoudig te krijgen zijn en het lastig is om zo’n drone ‘te detecteren’ als hij in de lucht is.
Dreiging hoog
De NCTV schrijft dat de kans op een aanslag in Nederland onverminderd aanwezig blijft. Het dreigingsniveau blijft op niveau 4 in een schaal van 5. Dat is al geruime tijd zo. Verhoging naar het hoogste niveau 5 zou betekenen dat er concrete aanwijzingen zijn voor een naderende aanslag.
Jihadisten
Tot 1 april 2017 zijn er vanuit Nederland in totaal 280 personen vertrokken naar Syrië en Irak. Het aantal terugkeerders staat op circa 50. Zo’n 45 jihadisten zijn gesneuveld, vooral op het slagveld of bij bombardementen.
NU 06.04.2017 Terugkeerders uit Syrië en Irak vormen een risico voor de veiligheid in Nederland. Het gaat dan niet alleen om volwassenen maar ook om kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar IS-gebied.
Dat staat in het donderdag gepubliceerde Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
”Kinderen krijgen de extreme waarden met de paplepel ingegoten en hoeven dus niet bekeerd of omgevormd te worden. Minderjarigen in het ‘kalifaat’ wordt vanaf jonge leeftijd geleerd dat een ieder die zich niet aan de juiste interpretatie van de islam houdt gedood moet worden”, staat in een donderdag eveneens gepubliceerde aanvullende studie van de NCTV en Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Kinderen
Het aantal Nederlanders met jihadistische intenties in het door IS uitgeroepen kalifaat in Syrië en Irak is momenteel ongeveer 190, in dit aantal zijn ongeveer tussen de vijftien en twintig kinderen ouder dan negen jaar meegenomen. Jongere kinderen zijn hierin niet meegeteld, daarvan zijn er naar schatting tussen de zestig en zeventig met een Nederlands link naar IS-gebied.
Geïndoctrineerd
De NCTV vreest dat zij worden geïndoctrineerd en mogelijk bereid zijn geweld te gebruiken als ze terugkeren. ”Kinderen worden geportretteerd als strijders, als blij en vrij. De propaganda vertelt veel over de rol die IS aan kinderen geeft en probeert te werven.”
Maar, wordt daaraan toegevoegd, kinderen zijn in de eerste plaats slachtoffer van IS. ”Daarom wordt bij terugkeer per minderjarige bekeken welke zorg, veiligheidsmaatregelen en interventies passend zijn.”
Dreigingsniveau
Het dreigingsniveau in Nederland blijft, mede door deze dreiging, onverminderd hoog. De kans op een aanslag is reëel, maar er zijn geen concrete aanwijzingen. Het dreigingsniveau is vier op een schaal van vijf. De grootste dreiging komt nog altijd uit jihadistische hoek. Maar de NCTV noemt het ook ”voorstelbaar” dat er aanslagen uit rechts-extremistische hoek plaatsvinden, hoewel er geen aanwijzingen voor zijn.
Het aantal terugkeerders staat op zo’n vijftig personen. Het aantal uitreizigers is de laatste tijd heel klein. Er zijn nauwelijks bevestigde gevallen van Nederlandse jihadisten die de strijdgebieden wisten te bereiken.
RO 06-04-2017 De kans op een aanslag in Nederland blijft reëel. Het dreigingsniveau blijft staan op niveau 4, op een schaal van 5. Dat blijkt uit het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de NCTV. Er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen dat terroristen daadwerkelijk voorbereidingen treffen voor het plegen van een aanslag in Nederland. De grootste dreiging komt nog steeds uit jihadistische hoek. Hierbij is sprake van diverse actoren, van terroristische organisaties tot eenlingen, die zowel klein- als grootschalige aanslagen kunnen plegen. Ook terugkeerders uit Syrië en Irak zijn een potentieel risico voor de nationale veiligheid.
Ook de afgelopen periode is Europa getroffen door aanslagen. De jihadistische dreiging werd bevestigd door de aanslag op een kerstmarkt in Berlijn op 19 december. Op 22 maart pleegde een vermoedelijk door ISIS geïnspireerde man een aanslag bij het parlement in Londen. Wat in de ons omringende landen gebeurt, kan ook in Nederland gebeuren.
Jihadisme
Een belangrijk deel van de dreiging wordt bepaald door de externe aanslageenheid van ISIS. Deze eenheid heeft in Europa diverse personen tot zijn beschikking die aanslagen kunnen plegen. Ook andere jihadisten kunnen vanuit het buitenland eenlingen of kleine cellen aansturen en aanslagen laten uitvoeren. Door propaganda kunnen personen hier worden geïnspireerd tot gewelddadigheden.
Het innovatieve vermogen van ISIS is reden tot zorg. Leden van deze groep gebruiken in Syrië en Irak al drones met explosieven voor offensieve acties op het slagveld. Op ISIS-mediakanalen wordt deze modus operandi verheerlijkt. Hier kan een inspirerende werking van uitgaan op jihadisten in het Westen.
Al Qa’ida legt meer dan ISIS de nadruk op het plannen van grootschalige en complexe aanslagen in het Westen. De organisatie heeft sinds de aanslag op Charlie Hebdo geen grote geslaagde aanslag in of tegen het Westen gepleegd. Dat betekent niet dat de groep minder relevant is geworden. Ondanks de westerse inspanningen beheert al Qa’ida nog steeds een internationaal terroristisch netwerk. Het heeft de mankracht en middelen om grootschalige aanslagen te plegen.
Uitreizigers
In de afgelopen periode zijn er nauwelijks bevestigde gevallen van Nederlandse jihadisten die de strijdgebieden in Syrië en Irak wisten te bereiken. De voornaamste reden hiervoor is dat de aantrekkingskracht van ISIS is verminderd door recente militaire verliezen. Het aantal Nederlanders met jihadistische intenties in Syrië en Irak is circa 190. Het aantal terugkeerders staat op circa 50. Als ISIS op grote schaal verder terrein verliest in Syrië en Irak kan het aantal terugkeerders naar Europa toenemen, maar er zijn geen indicaties dat dit op korte termijn gebeurt. Bij iedere terugkeerder wordt ingeschat in hoeverre hij of zij een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid.
Minderjarigen
Ook minderjarige uitreizigers kunnen bij terugkeer in Nederland een dreiging vormen. Zij worden geïndoctrineerd en zijn mogelijk bereid geweld te gebruiken. Dit kan risico’s opleveren voor de ontwikkeling van het kind en voor de Nederlandse samenleving. Naast het Dreigingsbeeld is ook de analyse ‘Minderjarigen bij ISIS’ van de AIVD en NCTV gepubliceerd, dit stuk gaat dieper in op dit fenomeen. Kinderen zijn in de eerste plaats te beschouwen als slachtoffer van ISIS. Daarom wordt bij terugkeer per minderjarige bekeken welke zorg, veiligheidsmaatregelen en interventies passend zijn. Dit is altijd maatwerk. Landelijke experts in radicalisering, jeugdhulp en psychotrauma en complexe trauma’s kunnen hierbij adviseren.
Links- en rechts-extremisme
Recent zijn voor het eerst in Nederland personen met een rechts-extremistische achtergrond veroordeeld voor terrorisme. Zij werden veroordeeld voor het gooien van een brandbom naar een moskee in Enschede in februari 2016. Hoewel er geen aanwijzingen voor zijn, blijft het voorstelbaar dat er meer aanslagen uit de rechts-extremistische hoek plaatsvinden.
Links-extremistische actievoerders blijven zich concentreren op het bestrijden van extreemrechts en haar aanhangers, het vermeende racisme in Nederland, en de vermeende repressie en geweld door autoriteiten. In de afgelopen periode was er ook sprake van een groeiende groep allochtone antiracisme-demonstranten die vaak gezamenlijk optrokken met de klassieke extreemlinkse actiegroepen.
Polarisatie
Het diplomatieke conflict tussen Turkije en Nederland over de komst van twee Turkse ministers voor campagneactiviteiten leidde in maart tot ernstige ongeregeldheden in Rotterdam. Bij veel Turkse Nederlanders was sprake van onbegrip en woede over de Nederlandse maatregelen. Het feit dat personen die ‘nee’ gaan stemmen bij het referendum door Turkse bewindslieden tot terroristen worden bestempeld, kan groepen Turkse Nederlanders in Nederland tegen elkaar op zetten. Hoewel de Nederlandse aanpak gericht is op de-escalatie, kunnen de gebeurtenissen op de langere termijn bij groepen Turkse Nederlanders leiden tot anti-Nederlandse opvattingen. Aan de andere kant kunnen ook anti-Turkse sentimenten toenemen.
Elsevier 05.04.2017 In het jaarrapport van de AIVD slaat de organisatie alarm over de toenemende populariteit van salafisme. Terecht, stelt Afshin Ellian. Zonder aanpak van salafisme kunnen jihadistische groepen niet worden bestreden.
De jihadistische dreigingen nemen toe. Islamitische Staat (IS) verliest in Irak terrein aan de Iraakse strijdkrachten, de Koerden en de sjiitische milities. Binnenkort begint de aanval op de hoofdstad van het kalifaat, Raqqa. Maar eerst moet de stad Mosul volledig worden bevrijd. Volgens gezaghebbende rapporten maakt IS in Mosul gebruik van menselijke schilden. Dat is niets nieuws.
De Palestijnse terreurbeweging Hamas en de Libanese terreurbeweging Hezbollah gebruikten het menselijk schild in de strijd tegen Israël. Er is één verschil: in geval van IS oordelen de westerse media en overheden hard over het gebruik van het menselijke schild; in het geval van Hezbollah en Hamas waren ze niet bereid om een hard oordeel te vellen. Alsof ze in strijd tegen Israël wel het menselijke schild mogen inzetten. Nu komt jihad dichterbij en dat verandert de zaken.
Terwijl ik deze blog schrijf, komen er steeds meer aanwijzingen dat in de Syrische stad Idlib weer gifgas is ingezet tegen de burgerbevolking. Het is niet helder wie het heeft gedaan. Het is zeker niet uitgesloten dat de aanval door het regime is ingezet. De regering van de Amerikaanse president Donald Trump beschuldigt de Syrische regering. De Syrische burgeroorlog is niet zonder consequentie voor Europa.
Jihadisten in de migrantenstroom
Volgens het laatste rapport van de AIVD nam het aantal uitreizigers naar Syrië in 2016 nog toe, maar daalde het in vergelijking met eerdere jaren. In totaal zijn 280 volwassenen en 90 kinderen uit Nederland in Syrië, van wie een aantal is omgekomen. Er kwam slechts ‘een handvol mensen terug’. De AIVD meldt ook dat een aantal jihadisten via de migrantenstroom naar Europa is gekomen. Ze hebben met verschillende identiteiten asiel aangevraagd.
De AIVD heeft 63 ambtsberichten uitgebracht aan het Openbaar Ministerie (OM) met betrekking tot uitreizigers. Dat is uitzonderlijk veel. Daardoor was het OM in staat om strafrechtelijke onderzoeken te starten. Overigens bracht de AIVD ook ambtsberichten uit aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en lokale overheden. De jihadistische dreiging tegen Nederland is toegenomen. Dat is wellicht een belangrijk signaal voor de samenleving. Ook Nederland is doelwit voor jihadistische groepen zoals Al-Qa’ida en IS. Dit moeten we nooit bagatelliseren of verwaarlozen.
De algemeen directeur van de AIVD, Rob Bertholee, schetste in zijn verslag een complexe en meervoudige vorm van dreiging: ‘Er zijn inderdaad indirecte argumenten waarom de dreiging groot is. De IS komt onder druk te staan, dat betekent dat meer personen uit IS-gebied terug zullen komen. Ook zal de organisatie met meer enthousiasme aanslagen willen plegen in het Westen. En we weten dat er veel sympathisanten en aanhangers van IS zijn. In Nederland enkele honderden. (…) De dreiging kan zich elk moment materialiseren’.
Toenemende macht en dreiging van salafisten in Nederland
Een lastige kwestie, omdat de huidige generatie jihadisten eenvoudige alledaagse instrumenten of andere dingen als wapens gebruiken. Maar wat vooral opvalt in het AIVD-verslag, is de toenemende macht en dreiging van de salafisten in Nederland.
Het is goed en nuttig dat de AIVD aandacht besteed aan het salafisme in Nederland. Het aantal salafisten is toegenomen. Ze worden hier door overheden getolereerd. Ook de regering is niet van plan om de verspreiding van het salafisme tegen te gaan. Nu proberen, volgens de AIVD, salafistische jongeren in steeds meer moskeeën en moskeebesturen voet aan de grond te krijgen. De salafisten worden steeds brutaler.
De moslimgemeenschappen worden kwetsbaar voor de salafistische ronselpraktijken. Andere, meer gematigde moslims worden door de salafisten onder druk gezet om voor ‘de ware religie’ te kiezen. Daarbij schuwen sommige salafisten geweld en intimidatie niet. Zelfs investeren ze in kinderen van asielzoekers en vluchtelingen: zie hier de komst van nieuwe generatie van radicale moslims in Nederland.
De AIVD komt tot deze conclusie: ‘Salafistische aanjagers proberen met name kwetsbare groepen als kinderen en vluchtelingen in hun invloedssfeer te krijgen. Hoewel in de meeste gevallen de wet niet overtreden wordt, passen intimidatie en dreigen met geweld niet in een open democratische rechtsstaat.’
De wetten? Er bestaat geen wet tegen salafisten. Ook het verspreiden van de Al-Qa’ida-propaganda is niet verboden. Maar ze zijn wel een gevaar voor de democratische rechtsstaat.
Heeft de regering effectieve maatregelen getroffen tegen salafisten?
In het verslag komt een intrigerende passage voor: ‘De AIVD bracht in 2016 verschillende van deze zorgwekkende ontwikkelingen op het gebied van salafisme onder de aandacht bij de landelijke politiek en bij het lokaal bestuur, waarmee zij in staat waren handelend op te treden.’
Heeft de regering effectieve maatregelen genomen? Was ik een parlementariër, dan had ik hierover een aantal concrete vragen gesteld.Voor dit alles waarschuw ik tevergeefs al jaren. Het salafisme groeit en bloeit. Ook de AIVD is bezorgd. De vraag is nu wat het volgende kabinet gaat doen om de groei van het salafisme te stoppen.
De radicale islam kan niet worden gestopt, wanneer het salafisme in Nederland toeneemt. Vergeet nogmaals deze conclusie van de AIVD niet: ‘En we weten dat er veel sympathisanten en aanhangers van IS zijn. In Nederland enkele honderden. (…) De dreiging kan zich elk moment materialiseren.’
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
AD 04.04.2017 Radicale salafistische groepen zetten op een ongewenste manier gematigde moslims in Nederland onder druk. ,,Salafistische aanjagers proberen met name kwetsbare groepen als kinderen en vluchtelingen in hun invloedssfeer te krijgen”, stelt de geheime dienst AIVD in het jaarverslag over 2016 dat vanmiddag is verschenen.
Het is een voorbeeld van pogingen van radicale salafisten om hun macht uit te breiden
Vorig jaar probeerden salafistische jongeren in verschillende moskeeën een plek in het bestuur van die gebedshuizen te bemachtigen. ,,In een aantal gevallen werd geweld hierbij niet geschuwd”, meldt de AIVD. ,,Het is een voorbeeld van pogingen van radicale salafisten om hun macht uit te breiden. Hoewel in de meeste gevallen de wet niet wordt overtreden, passen intimidatie en dreigen met geweld niet in een open democratische rechtsstaat.”
Deze krant schreef vorige week nog over omstreden benefietacties van de salafistische AlFitrah-moskee in Utrecht. De familie Salam, die de moskee bestuurt, haalt honderdduizenden euro’s per jaar op door ‘emotionele en sociale chantage’ van de moslimgemeenschap, stellen islamexperts. De moskee geeft ook (koran)lessen aan kinderen.
Vluchtelingen
In Duitsland is al opgetreden tegen salafistische groepen die probeerden te ‘ronselen’ in opvangkampen voor vluchtelingen. In Nederland kwam vorig jaar de hulporganisatie Al Ighaatha voor hetzelfde onder vuur te liggen. Zij zouden niet alleen kleren, maar ook religieus advies geven aan asielzoekers. ,,We zien dat zowel vluchtelingen in azc’s als al in Nederland gevestigde vluchtelingen worden benaderd door dergelijke stichtingen”, zegt AIVD-baas Rob Bertholee tegen het AD.
De AIVD wijst al enkele jaren op de groeiende invloed van het salafisme in Nederland. De dienst ziet het salafisme als een zeer orthodoxe islamitische stroming die terug wil naar de fundamenten van de islam, dat verhoudt zich niet altijd goed met de Westerse democratische waarden. ,,We berichten er genuanceerd over. We houden deze stichtingen in de gaten, maar niet direct in verband met de dreiging van aanslagen”, zegt Bertholee. Daarmee maakt hij onderscheid tussen ‘reguliere’ salafisten en jihadistische salafisten. De dienst ziet wel het salafisme een rol speelt in de radicalisering van jongeren die op jihad gaan.
In het jaarverslag stelt de geheime dienst in het algemeen dat ‘de dreiging tegen Nederland is toegenomen’. Ze doelt daarbij op het blijvende risico van een aanslag door IS of al-Qaida, maar ook door ‘heimelijke politieke beïnvloeding door Rusland’. Vooral de cyberdreiging vanuit Rusland neemt al enige tijd toe.
Zo heeft Rusland geprobeerd via fake-news de Nederlandse verkiezingen in maart te beïnvloeden. ,,Die beïnvloeding is er elke dag, dus ook rond de verkiezingen. Er wordt nieuws verspreid dat is gebaseerd op onwaarheden”, weet Bertholee. De directeur stelt dat het de Russen uiteindelijk niet is gelukt het verloop van de verkiezingen ‘direct te beïnvloeden’.
Cyberaanvallen
Meer succes hadden de Russen, en mogelijk ook de Chinezen, met digitale spionage. ,,De AIVD heeft gezien dat Nederlandse overheidsinstellingen het afgelopen jaar herhaaldelijk doelwit waren van omvangrijke en hardnekkige digitale spionageaanvallen”, staat in het jaarverslag. De dienst schrijft dat ze ‘omvangrijke infecties heeft gezien bij buitenlandse (defensie)bedrijven’. ,,Daarbij zijn zeer gevoelige en geavanceerde maritieme- en defensietechnologieën gestolen.” Het kan daarbij ook gaan om in Nederland gevestigde takken van buitenlandse bedrijven.
Ook worden Nederlandse ict-bedrijven ‘misbruikt’ voor het plegen van digitale aanvallen. Eind vorig jaar werd bekend dat de cyberaanvallen op de Democratische Partij in Amerika onder meer zijn uitgevoerd via Nederlandse bedrijven en servers. Nederland is een groot, internationaal ict-knooppunt, stelt de AIVD, dus kwetsbaar voor dergelijke cyberaanvallen.
VK 04.04.2017 Salafistische jongeren proberen in steeds meer moskeeën en moskeebesturen voet aan de grond te krijgen. Daarbij gebruiken ze in sommige gevallen ook geweld. Gematigde moslims komen hierdoor onder druk te staan. Dat constateert de AIVD in zijn jaarverslag. Radicale salafisten proberen volgens de dienst ook kinderen en vluchtelingen in hun invloedssfeer te krijgen door intimidatie en het dreigen met geweld.
De geheime dienst noemt deze ontwikkelingen ‘zorgwekkend’. Hoewel de wet in de meeste gevallen niet wordt overtreden, schrijft de AIVD dat de activiteiten de democratische rechtsstaat wel ondermijnen. Verschillende overheden zijn daarom door de dienst geattendeerd op de kwalijke inmengingen en konden daardoor optreden.
‘Complexe en meervoudige’ dreiging
De AIVD constateert verder dat Nederland nog steeds een potentieel doelwit is voor jihadisten. Het aantal uitreizigers naar Syrië nam in 2016 nog toe, maar daalde in vergelijking met de afgelopen jaren. Er kwam slechts een handvol mensen terug. Ook is een aantal jihadisten via de migrantenstroom naar Europa gekomen en heeft met verschillende identiteiten asiel aangevraagd.
Hoewel de dienst schrijft dat de dreiging tegen Nederland is toegenomen en de terroristische dreiging daarin dominant is, wordt uit het jaarverslag niet duidelijk hoe dat komt. De AIVD verwijst als verklaring vooral naar aanslagen in omringende landen en de arrestatie van twee personen in Rotterdam vorig jaar. Een daarvan maakt waarschijnlijk deel uit van een Frans/Belgische terroristische cel.
IS komt onder druk te staan, dat betekent dat meer personen uit IS-gebied terug zullen komen, aldus Rob Bertholee, Hoofd AIVD
Rob Bertholee, hoofd van de AIVD, zegt dat de dreiging ‘complex en meervoudig’ is. ‘Er zijn inderdaad indirecte argumenten waarom de dreiging groot is. IS komt onder druk te staan, dat betekent dat meer personen uit IS-gebied terug zullen komen. Ook zal de organisatie met meer enthousiasme aanslagen willen plegen in het Westen. En we weten dat er veel sympathisanten en aanhangers van IS zijn. In Nederland enkele honderden.’ De dreiging kan zich ‘elk moment materialiseren’, zegt Bertholee. Dat komt door de oproep van IS om ‘alles wat als wapen gebruikt kan worden in te zetten’.
Digitale dreiging
Volgens Bertholee zijn Russische berichten ook tijdens de Tweede Kamerverkiezingen ‘zeker’ van invloed geweest, aldus Rob Bertholee, hoofd AIVD.
Naast de jihadistische dreiging neemt de dreiging via digitale weg steeds ernstiger vormen aan. Nederlandse overheidsinstellingen waren in 2016 herhaaldelijk doelwit van omvangrijke en hardnekkige digitale spionageaanvallen, schrijft de AIVD.
Eerder berichtte de Volkskrant dat de Russische hackgroepen APT28 en APT29, die ook betrokken waren bij de hack van de Democratische Partij in de Verenigde Staten, onder meer het ministerie van Algemene Zaken hadden aangevallen.
Ook de AIVD verwijst expliciet naar Rusland. Nederland bevindt zich ‘volop in het vizier van Russische inlichtingendiensten’. Daarbij gaat het vooral om digitale aanvallen, onder meer met politieke beïnvloeding als doel. De AIVD geeft hiervan geen voorbeelden maar de Russen zouden middels ‘desinformatie en propaganda’ besluitvorming en de publieke opinie willen beïnvloeden. Bertholee: ‘Het zijn klassieke Russische middelen, die door internet en sociale media veel makkelijk kunnen worden ingezet.’
Volgens Bertholee zijn Russische berichten ook tijdens de Tweede Kamerverkiezingen ‘zeker’ van invloed geweest. Daarnaast zijn Russische spionnen fysiek actief. ‘In Nederland zijn structureel Russische inlichtingenofficieren aanwezig, die zich in uiteenlopende geledingen van de samenleving begeven om onder valse vlag informatie te verzamelen die voor Rusland van belang is.’
Operationele groei
Vorig jaar kreeg de dienst er liefst 240 nieuwe medewerkers bij; dit jaar nog eens 200
De AIVD heeft de laatste jaren meer analisten en agenten vrijgemaakt om Russische spionage te onderkennen. De dienst kijkt daarbij ook nauwkeurig naar Russische diplomaten. Uit gesprekken met bronnen in de inlichtingenwereld blijkt dat het beeld grosso modo is dat eenderde van het Russische ambassadepersoneel voor de militaire inlichtingendienst GROe of de buitenlandse SVR werkt. Die proberen politieke en strategische inlichtingen in te winnen, bijvoorbeeld bij belangrijke multinationals als defensiebedrijf Thales of scheepbouwconcern Damen. De GROe opereert daarbij een stuk lomper dan de SVR.
Uit het jaarverslag blijkt verder dat de AIVD een snelle groei kent. Vorig jaar kreeg de dienst er liefst 240 nieuwe medewerkers bij; dit jaar nog eens 200. Het is een gevolg van extra investeringen van het kabinet in 2015. De AIVD heeft nu bijna 1.800 medewerkers. Niet eerder werkten er zoveel mensen.
Lees meer over hackers, jihadisten en de AIVD;
Wat is waar over Russische beïnvloeding in Nederland? De Russen zouden onze verkiezingen beïnvloeden, zelfs de geheime dienst waarschuwt voor ze. Maar wie goed kijkt wat ze doen, ziet ook desinformatie over de Russische desinformatie. (+)
Hoe ver mag politie gaan in nieuwe hackwet?
Het is een levensgevaarlijk idee: hackers die een pacemaker kunnen binnendringen en het hartritme van een slachtoffer kunnen bijsturen. En hoe ongelooflijk dit ook klinkt, het is al mogelijk.
Moet het salafisme worden verboden? Vervolg het salafisme, betoogt Ahmed Marcouch, het streeft naar een totalitaire staat. Doe dat niet, zegt Fouad el Bouch, zo’n verbod tast de democratische rechtsorde aan.
Telegraaf 04.04.2017 De Algemene Inlichtingen – en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft afgelopen jaar een stuk meer tips gekregen over mogelijke aanslagen. In totaal kwamen er in Zoetermeer 5400 tips van politie, burgers en buitenlandse collega-diensten binnen.
Dat waren er 7 procent meer dan in 2015. Dit meldt de AIVD in haar jaarverslag. Volgens de inlichtingendienst is de stijgende trend te verklaren door de aanslagen in Brussel, Nice en Duitsland zoals de terreurdaad op de Berlijnse kerstmarkt. De lawine aan tips leidde in totaal tot 238 nadere onderzoeken.
De inlichtingendienst meldt vandaag verder dat het aantal Nederlandse jihadisten dat is uitgereisd naar Syrië en Irak is nog wel toegenomen. Maar de stijging was in 2016 minder dan de jaren daarvoor. Het aantal terugkeerders uit de landen van het kalifaat was in 2016 beperkt tot slechts een handvol.
Opvallend is dat de AIVD aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) twaalf ambtsberichten heeft verstuurd over personen vanwege hun steun aan een jihadistisch-terroristische organisaties of deelname aan de strijd in met name Syrië of Irak. Dat sluit aan op de conclusie die de dienst voor het eerst zwart op wit durft te zetten: In de vluchtelingenstroom richting het westen komen ook potentiële terrroristen deze kant op.
Elsevier 30.03.2017 De Nederlandse aanpak van jihadisten werpt zijn vruchten af. Het verstoren van demonstraties en het tegengaan van opruien door jihadisten hebben ervoor gezorgd dat de dreiging van het polderjihadisme is gestopt.
Tegen elsevier.nl zegt Bakker dat Nederland relatief snel was met hetharde optreden tegen jihadisten: ‘We hebben veel geleerd omdat we zo vroeg werden geconfronteerd met de Hofstadgroep. Er zijn landen die te lang hebben gewacht voordat ze echt ingrepen. Ook politieke correctheid speelt daarbij een rol. Nederland liep wat voorop vergeleken met landen als Zweden en Duitsland waar men meer vrijheid kreeg voor het opruien en het verspreiden van het jihadisme.’
Maar we zijn er nog niet, zegt Bakker. We moeten ervoor zorgen dat we de huidige aanpak doorzetten. ‘Zeker in bijvoorbeeld gevangenissen is de reïntegratie van groot belang. Daar moeten we voldoende middelen op inzetten zodat we de juiste kennis en programma’s hebben om ervoor te zorgen dat radicalen weer de maatschappij in kunnen.’
Lange gevangenisstraffen
Lange straffen kunnen een uitkomst zijn, volgens Bakker. Deze kunnen de noodzakelijke ruimte bieden voor deradicalisering. Bovendien verkleint een lange straf de kans dat er nog een groep sympathisanten buiten de gevangenis wacht: de kans dat een ex-jihadist weer radicaliseert, blijft zo relatief klein.
Terugkeerders worden per definitie vervolgd in Nederland, en in veel gevallen krijgen jihadisten een gevangenisstraf. Dat is ook een van de redenen dat nieuwe aanwas en jihadistengroepen in Nederland een grotere dreiging vormen dan terugkeerders. ‘In veel gevallen gaan de mannen daar dood, of komen ze niet terug, omdat ze weten dat ze de gevangenis in moeten,’ aldus Bakker. Een relatief groot deel van de terugkeerders bestaat uit vrouwen en kinderen, die in mindere mate een fysiek gevaar vormen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 23.03.2017 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) volgt de situatie in Antwerpen op de voet. ,,We staan in contact met onze Belgische collega’s”, aldus de NCTV in een reactie. In de Belgische stad is donderdag mogelijk een aanslag verijdeld. Een man reed met een auto met grote snelheid door een winkelstraat in Antwerpen en had onder meer steekwapens en een riotgun in zijn kofferbak.
Er is geen aanleiding om het huidige dreigingsniveau aan te passen, laat de NCTV weten. Het dreigingsniveau in Nederland is op het ogenblik substantieel, het vierde op de ladder van vijf dreigingsniveaus. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn. Die situatie is sinds maart 2013 van kracht.
Telegraaf 22.03.2017 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) van het ministerie van Veiligheid en Justitie zegt de situatie in Londen voortdurend in de gaten te houden. Maar op dit moment is er geen aanleiding voor extra maatregelen in Nederland, aldus een woordvoerder van de NCTV woensdag in reactie op de gebeurtenissen bij het Britse parlement in Londen, die voorlopig door de autoriteiten als een terreurdaad worden beschouwd.
Het dreigingsniveau in Nederland is op het ogenblik substantieel, de vierde stap op de ladder van vijf dreigingsniveaus. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn. Die situatie is sinds maart 2013 van kracht.
NU 07.03.2017 De nationale terrorismelijst telt sinds dinsdag honderd namen. Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) heeft de lijst uitgebreid met de namen van tien Nederlanders, omdat zij betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak
In totaal staan er inmiddels 86 mannen, elf vrouwen en drie organisaties op de lijst. Zij kunnen door de plaatsing niet meer bij hun geld komen. De nationale terrorismelijst moet voorkomen dat terrorisme gefinancierd wordt vanaf Nederlandse bankrekeningen.
Nederland deelt de lijst ook binnen de EU. Ons land dringt erop aan dat lidstaten hun eigen lijsten ook delen. ”Door alle terrorismelijsten openbaar te maken en te delen, wordt het voor EU-burgers en financiële instellingen inzichtelijker voor wie bevriezingsmaatregelen gelden”, aldus minister Koenders.
Nederland moedigt ook het gebruik van de Europese terrorismelijst aan. ”We moeten voorkomen dat iemand die op de nationale lijst staat, in een ander Europees land wel aan geld kan komen. Europese bevriezingen maken de aanpak daarom effectiever.”
Telegraaf 07.03.2017 De nationale terrorismelijst telt sinds dinsdag 100 namen. Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) heeft de lijst uitgebreid met de namen van tien Nederlanders, omdat zij betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak
In totaal staan er inmiddels 86 mannen, elf vrouwen en drie organisaties op de lijst. Zij kunnen door de plaatsing niet meer bij hun geld komen. De nationale terrorismelijst moet voorkomen dat terrorisme gefinancierd wordt vanaf Nederlandse bankrekeningen.
Forse stijging
De lijst telde in oktober nog 76 namen. Sindsdien is er een fors aantal bijgekomen. Onder de laatste tien toegevoegde mensen zijn drie vrouwen.
Onder hen is Mandy S. over wie mediaberichten zijn verschenen dat zij en haar gezin mogelijk naar Syrië zijn vertrokken om zich daar aan te sluiten bij IS. Een andere opvallende nieuwe naam op de lijst is die van Saddik S. Hij zou volgens mediaberichten al in 2013 zijn omgekomen.
Mohammed A. vrijgesproken
Enkele mannen op de lijst zijn eerder in de Staatscourant genoemd omdat van hen de verblijfsvergunning zou worden ingetrokken of omdat ze tot ongewenst vreemdeling waren verklaard.
De afgelopen maanden zijn ook enkele mensen van de lijst verdwenen. Eén van is Mohamed A. uit Delft die vorig jaar in hoger beroep werd vrijgesproken van betrokkenheid bij terrorisme.
Gedeeld binnen de EU
Nederland deelt de lijst ook binnen de EU. Ons land dringt erop aan dat lidstaten hun eigen lijsten ook delen. „Door alle terrorismelijsten openbaar te maken en te delen, wordt het voor EU-burgers en financiële instellingen inzichtelijker voor wie bevriezingsmaatregelen gelden”, aldus minister Koenders.
Nederland moedigt ook het gebruik van de Europese terrorismelijst aan. „We moeten voorkomen dat iemand die op de nationale lijst staat, in een ander Europees land wel aan geld kan komen. Europese bevriezingen maken de aanpak daarom effectiever.”
RO 07.03.2017 Minister Koenders van Buitenlandse Zaken heeft 10 Nederlanders toegevoegd aan de nationale terrorismelijst. Zij kunnen niet meer bij hun geld en geen gebruik maken van hun Nederlandse bankrekeningen en creditcards, omdat ze betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak. Door de uitbreiding staat de teller sinds vandaag op 100: 97 personen, onder wie 11 vrouwen, en 3 organisaties.
De nationale terrorismelijst is geen opsporingslijst of lijst van meest gezochte terroristen, maar een lijst met personen en organisaties op wie een bevriezingsmaatregel van toepassing is. Die maatregel voorkomt dat terroristische activiteiten gefinancierd kunnen worden vanaf een Nederlandse bankrekening.
De minister neemt het besluit in overeenstemming met de ministers van Veiligheid en Justitie en van Financiën op basis van informatie van het Openbaar Ministerie en de AIVD. Financiële instellingen weten op basis van de publieke lijst welke rekeningen ze moeten bevriezen. De bevriezingsmaatregel heeft ook gevolgen voor mensen in de omgeving van de uitreizigers op de terrorismelijst, bijvoorbeeld vrienden en familie. Het is namelijk verboden geld te geven aan personen die op de lijst staan. Wie dit wel doet, riskeert een boete of zelfs een gevangenisstraf.
Nederland deelt de nationale terrorismelijst ook binnen de Europese Unie en dringt erop aan dat lidstaten hun eigen lijsten hanteren, publiek maken en delen. ‘Door alle terrorismelijsten openbaar te maken en te delen, wordt het voor EU-burgers en financiële instellingen inzichtelijker voor wie bevriezingsmaatregelen gelden’, aldus minister Koenders.
Daarnaast hamert Nederland op het gebruik van de Europese terrorismelijst. Koenders: ‘Wat mij betreft gaan we zo snel mogelijk intensiever gebruik maken van het EU-sanctieregime. We moeten voorkomen dat iemand die op de nationale lijst staat, in een ander Europees land wel aan geld kan komen. Europese bevriezingen maken de aanpak daarom effectiever.’
De bevriezingsmaatregel maakt onderdeel uit van een breder actieprogramma van het kabinet om jihadisme aan te pakken. Ook werkt Nederland internationaal nauw samen om dreigingen het hoofd te bieden. Zo is Nederland co-voorzitter van het Global Counterterrorism Forum (GCTF), waarin 29 landen en de EU kennis uitwisselen over het bestrijden van terrorisme en het voorkomen van gewelddadig extremisme.
Elsevier 16.02.2017 Nieuwe verplichtingen voor landen uit de Europese Unie in de strijd tegen terreur. Alle reizigers, ook EU-burgers, die de Schengenzone binnenkomen of verlaten, moeten aan de grens worden gecontroleerd op registratie in databanken.
De lidstaten hebben een jaar de tijd om die verplichting in wetgeving om te zetten. De maatregel is erop gericht om passagiers met gestolen of nagemaakte paspoorten en ID-kaarten op te pakken. Er bestaat een angst voor jihadisten die terug willen keren naar Europa, nu terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in Syrië en Irak steeds meer in het nauw komt.
De systematische controleverplichting aan de grenzen geldt voor land, zee- en luchthavens. Als ze tot lange wachtrijen of verkeersopstoppingen leiden mag worden overgegaan op steekproefsgewijze controles. Daarnaast wordt het in de geheel EU strafbaar om te reizen naar een conflictzone om er als terrorist te worden getraind.
Ook voor het rekruteren voor terreurdoeleinden kunnen mensen worden vervolgd, net als voor het regelen of financieren van terreurreizen. De EU-ministers gingen eerder al akkoord met de maatregelen, die versnel door het Europees Parlement werden behandeld vanwege de reeks aan aanslagen in Europa de afgelopen tijd.
EU-parlementariër Jeroen Lenaers (CDA) is blij met de maatregelen, omdat de verschillen in strafbaarstelling tussen EU-landen ermee wordt gelijkgetrokken: ‘De zwakke schakels gaan eruit. Het gevaar van terugkerende strijders uit het kalifaat neemt toe en ze worden gevaarlijker hoe langer ze daar geweest zijn. We moeten niet de fout maken alleen oog te hebben voor de Nederlanders. Alle Europese jihadisten die betrokken zijn geweest bij IS zijn potentieel een groot gevaar.’
OM gaat meer jihadisten in het buitenland vervolgen
Het Openbaar Ministerie (OM) in Nederland kondigde woensdagavond overigens aan meer werk te gaan maken van het vervolgen van Nederlandse jihadisten die in conflictgebieden zitten. In maart en april staan er twaalf zaken op de planning tegen mannen die niet in Nederland zijn, maar in Syrië en Irak aan het vechten zijn.
Vorig jaar werden tijdens de jihadzaak Context al vier mannen in absentia veroordeeld tot celstraffen door de rechtbank Den Haag. Die mannen zitten al jaren in Syrië of Irak. Het OM meldde woensdag dat het beleid er nu op in wordt gezet om meer systematisch mensen te vervolgen die strijdgebieden zitten, ‘mensen waarvan we vinden dat het niet goed is om met vervolging te wachten,’ aldus een woordvoerder.
Eerder op woensdag werd bekend dat de Tweede Kamer volgende week met het kabinet in debat wil over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschokt door een rapport van de AIVD, dat waarschuwt dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
Volgens de AIVD gaat het om ‘ervaren en geharde’ jihadisten die zouden terugkeren om aanslagen voor te bereiden en te plegen, of nieuwe strijders te rekruteren. Die groep zou een grotere dreiging vormen dan voorheen, vanwege de lange tijd die zij in het conflict verbleven, en de wapentraining en strijdervaring die ze daar hebben opgedaan.
Ook wordt er gevreesd voor het gevaar van militair getrainde kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het strijdgebied, of daar zijn geboren. Er zouden zich daar minstens 80 Nederlandse kinderen bevinden. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door een of beide ouders meegenomen.
Van de 280 jihadisten die vanuit Nederland naar Syrië en Irak zijn gereisd, bevinden 190 zich nog in IS-gebied. Zo’n 40 IS-leden zijn omgekomen in de strijd, 40 jihadisten zijn al teruggekeerd.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 16.02.2017 Alle reizigers, ook EU-burgers, die de Schengenzone binnenkomen of verlaten, moeten aan de grens worden gecontroleerd op registratie in databanken.
De lidstaten hebben een jaar de tijd om die verplichting, bedoeld om passagiers met gestolen of nagemaakte paspoorten en ID-kaarten op te pakken, in wetgeving om te zetten.
In de strijd tegen terrorisme wordt het in de hele EU bovendien strafbaar om te reizen naar een conflictzone om er als terrorist te worden getraind. Ook voor het rekruteren voor terroristische doeleinden kunnen mensen worden vervolgd, evenals voor het regelen of financieren van dergelijke reizen.
De maatregelen zijn donderdag door het Europees Parlement in Straatsburg goedgekeurd, nadat de EU-ministers eerder al akkoord waren gegaan. Het pakket is versneld behandeld vanwege de aanslagen in Europa.
‘Cruciaal’
EU-parlementariër Jeroen Lenaers (CDA): ”Deze wetgeving is cruciaal omdat het de verschillen in strafbaarstelling tussen EU-landen gelijk trekt. De zwakke schakels gaan eruit. Het gevaar van terugkerende strijders uit het kalifaat neemt toe en ze worden gevaarlijker hoe langer ze daar geweest zijn. We moeten niet de fout maken alleen oog te hebben voor de Nederlanders. Alle Europese jihadisten die betrokken zijn geweest bij IS zijn potentieel een groot gevaar.”
De systematische controleverplichting aan de grenzen geldt voor land, zee- en luchthavens. Als ze tot lange wachtrijen of verkeersopstoppingen leiden mag worden overgegaan op steekproefsgewijze controles.
Telegraaf 16.02.2017 Alle reizigers, ook EU-burgers, die de Schengenzone binnenkomen of verlaten, moeten aan de grens worden gecontroleerd op registratie in databanken. De lidstaten hebben een jaar de tijd om die verplichting, bedoeld om passagiers met gestolen of nagemaakte paspoorten en ID-kaarten op te pakken, in wetgeving om te zetten.
In de strijd tegen terrorisme wordt het in de hele EU bovendien strafbaar om te reizen naar een conflictzone om er als terrorist te worden getraind. Ook voor het rekruteren voor terroristische doeleinden kunnen mensen worden vervolgd, evenals voor het regelen of financieren van dergelijke reizen.
De maatregelen zijn donderdag door het Europees Parlement in Straatsburg goedgekeurd, nadat de EU-ministers eerder al akkoord waren gegaan. Het pakket is versneld behandeld vanwege de aanslagen in Europa.
EU-parlementariër Jeroen Lenaers (CDA): ,,Deze wetgeving is cruciaal omdat het de verschillen in strafbaarstelling tussen EU-landen gelijk trekt. De zwakke schakels gaan eruit. Het gevaar van terugkerende strijders uit het kalifaat neemt toe en ze worden gevaarlijker hoe langer ze daar geweest zijn. We moeten niet de fout maken alleen oog te hebben voor de Nederlanders. Alle Europese jihadisten die betrokken zijn geweest bij IS zijn potentieel een groot gevaar.”
De systematische controleverplichting aan de grenzen geldt voor land, zee- en luchthavens. Als ze tot lange wachtrijen of verkeersopstoppingen leiden mag worden overgegaan op steekproefsgewijze controles.
Telegraaf 16.02.2017 Strafrechtadvocaten verzetten zich tegen de vervolging en berechting in hun afwezigheid van terreurverdachten uit onder meer strijdgebieden in Syrië.
Dat voornemen van het Openbaar Ministerie is volgens de voorzitter van de Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA), Jeroen Soeteman, „in flagrante strijd met het aanwezigheidsrecht.” Verdachten krijgen daardoor geen eerlijk proces, vindt hij.
Iedere verdachte heeft volgens hem het recht om bij de behandeling van zijn strafzaak aanwezig te zijn. Daarmee reageert hij op de aankondiging van het OM om in maart en april 2017 twaalf terreurverdachten bij verstek te vervolgen. Die verblijven op het ogenblik in het strijdgebied van Islamitische Staat (IS) in onder meer Syrië en Irak.
Vorig jaar zijn bij de rechtbank Den Haag al vier mannen veroordeeld tot celstraffen, terwijl ze al jaren in Syrië of Irak zitten. Het OM zet nu het beleid in om meer systematisch mensen te vervolgen die in het strijdgebied zijn, „mensen waarvan we vinden dat het niet goed is met vervolging te wachten.” Daarmee zouden jihadisten bij terugkeer op grond van een veroordeling meteen de gevangenis in kunnen, aldus het OM.
Volgens de NVSA is dat beleid in strijd met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Soeteman dringt er bij het OM op aan af te zien van de voorgenomen strafzaken. „Het is onnodig en verliest uit het oog dat ook terrorismeverdachten recht hebben op een eerlijk proces.”
Door zijn aanwezigheid op de zitting kan de verdachte reageren op de beschuldigingen, de betrouwbaarheid van belastend bewijs toetsen en ontlastend bewijs inbrengen, aldus de strafrechtadvocaten.
Het OM verwijst in een reactie op het feit dat de rechtbank in Den Haag eerder in vier gevallen in afwezigheid van de verdachten veroordelingen heeft uitgesproken.
NU 15.02.2017 Het Openbaar Ministerie gaat er meer werk van maken om Nederlandse jihadisten te vervolgen die in strijdgebieden verblijven. Een woordvoerder van het landelijk parket bevestigt berichtgeving daarover van Nieuwsuur.
In maart en april staan er twaalf zaken op de rol tegen mannen die niet in Nederland zijn, maar in Syrië en Irak aan het vechten zijn.
Vorig jaar zijn bij de rechtbank Den Haag al vier mannen veroordeeld tot celstraffen, terwijl ze al jaren in Syrië of Irak zitten. Zij stonden terecht in de zogenoemde jihadzaak Context. De woordvoerder woensdag: “We zetten nu het beleid in om meer systematisch mensen te vervolgen die in het strijdgebied zijn, mensen waarvan we vinden dat het niet goed is om met vervolging te wachten.”
Eerder op de dag werd bekend dat de Tweede Kamer volgende week met het kabinet in debat wil over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschrokken van een rapport hierover van de inlichtingendienst AIVD, waarin die waarschuwt dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
Aanslagen
Het gaat volgens de AIVD om ervaren en geharde strijders die zich hier zouden kunnen toeleggen op het voorbereiden en plegen van aanslagen of het rekruteren van nieuwe strijders.
De huidige groep terugkeerders zou volgens de AIVD een grotere dreiging vormen dan voorheen. “Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk.”
“Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.”
Kinderen
De inlichtingendienst waarschuwt ook specifiek voor het gevaar van militair getrainde kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het strijdgebied. Er bevinden zich daar minstens tachtig Nederlandse kinderen. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door één of beide ouders meegenomen.
Sinds het uitbreken van het conflict in Syrië en Irak reisden ongeveer 280 Nederlandse jihadisten naar het strijdgebied. De meesten sloten zich aan bij IS. Tot nu toe keerden ongeveer vijftig van deze mensen terug.
AD 15.02.2017 Het Openbaar Ministerie gaat er meer werk van maken om Nederlandse jihadisten te vervolgen die in strijdgebieden verblijven. Een woordvoerder van het landelijk parket bevestigt berichtgeving daarover van Nieuwsuur. In maart en april staan er twaalf zaken op de rol tegen mannen die niet in Nederland zijn, maar in Syrië en Irak aan het vechten zijn.
Vorig jaar zijn bij de rechtbank Den Haag al vier mannen veroordeeld tot celstraffen, terwijl ze al jaren in Syrië of Irak zitten. Zij stonden terecht in de zogenoemde jihadzaak Context. De woordvoerder: ‘We zetten nu het beleid in om meer systematisch mensen te vervolgen die in het strijdgebied zijn, mensen waarvan we vinden dat het niet goed is om met vervolging te wachten.’
Kamer geschrokken
Eerder op de dag werd bekend dat de Tweede Kamer volgende week met het kabinet in debat wil over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschrokken van een rapport hierover van de inlichtingendienst AIVD, waarin die waarschuwt dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
Het gaat volgens de AIVD om ervaren en geharde strijders die zich hier zouden kunnen toeleggen op het voorbereiden en plegen van aanslagen of het rekruteren van nieuwe strijders.
Grotere dreiging
De huidige groep terugkeerders zou volgens de AIVD een grotere dreiging vormen dan voorheen. ‘Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk. Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.’
De inlichtingendienst waarschuwt ook specifiek voor het gevaar van militair getrainde kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het strijdgebied. Er bevinden zich daar minstens tachtig Nederlandse kinderen. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door één of beide ouders meegenomen.
Sinds het uitbreken van het conflict in Syrië en Irak reisden ongeveer 280 Nederlandse jihadisten naar het strijdgebied. De meesten sloten zich aan bij IS. Tot nu toe keerden ongeveer vijftig van deze mensen terug.
NU 15.02.2017 De Tweede Kamer wil volgende week met het kabinet in debat over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschrokken van een rapport hierover van de inlichtingendienst AIVD.
Daarin waarschuwt de dienst woensdag dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
Het gaat volgens de AIVD om ervaren en geharde strijders die zich hier zouden kunnen toeleggen op het voorbereiden en plegen van aanslagen of het rekruteren van nieuwe strijders.
PVV-leider Geert Wilders had op het debat aangedrongen. De ministers Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Stef Blok (Veiligheid en Justitie) komen opdraven. Volgende week vergadert de huidige Tweede Kamer voor het laatst.
Dreiging
De huidige groep terugkeerders zou volgens de AIVD een grotere dreiging vormen dan voorheen. ”Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk. Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.”
De inlichtingendienst waarschuwt ook specifiek voor het gevaar van militair getrainde kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het strijdgebied. Er bevinden zich daar minstens tachtig Nederlandse kinderen. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door één of beide ouders meegenomen.
”Minder dan 20 procent van deze kinderen is negen jaar of ouder. Omdat kinderen die zich in IS-gebied bevinden soms al vanaf negen jaar wapen- en gevechtstraining krijgen, worden zij vanaf die leeftijd door de AIVD meegeteld als uitreizigers. Ook minderjarigen die zelfstandig naar het strijdgebied gingen, worden als uitreizigers gezien.”
Sinds het uitbreken van het conflict in Syrië en Irak reisden ongeveer 280 Nederlandse jihadisten naar het strijdgebied. De meesten sloten zich aan bij IS. Tot nu toe keerden ongeveer vijftig van deze mensen terug. De meesten deden dat voor 2015. Vorig jaar nam het aantal nieuwe uitreizigers dat zich aansloot bij jihadistische groeperingen in Syrië en Irak sterk af.
OmroepWest 15.02.2017 De Haagse aanpak van jihadisme en terugkeerders uit het kalifaat kan rekenen op aandacht uit de hele wereld. Zo’n 300 terrorisme-experts uit meer dan 20 landen zijn in de Hofstad voor het congres om ervaringen uit te wisselen.
Dat de gemeente Den Haag het congres organiseert, is niet zo vreemd. ‘Wij zijn al heel lang met dit onderwerp bezig’, zegt burgemeester Jozias van Aartsen. ‘De manier waarop we het hier aanpakken, daar wordt door anderen met interesse naar gekeken. Dus we vertellen ook graag hoe we dat doen en hebben gedaan.’
Al in 2013 stond jihadisme op de agenda, vertelt politiechef Paul van Musscher bij de opening van het congres. ‘Toen nog bijna niemand van IS en Syriëgangers had gehoord, zat er bij ons al een rechercheteam op.’ Hij doelt op het onderzoek naar vermeende ronselaars, dat later leidde tot de grote rechtszaak. Dat was volgens hem mogelijk doordat al vroeg vanuit de wijk mensen signalen durfden af te geven.
Nauwe contacten
Terrorisme-expert Richard Barrett bevestigt dat de Haagse aanpak een goede is. ‘Ten eerste omdat de politie nauwe contacten heeft in de wijken. Dat is heel belangrijk, want in de wijk weten ze wie goed en slecht zijn. Of wie vatbaar zijn om op het verkeerde pad te raken.’ Maar daarnaast, stelt Barrett, verliest men in Den Haag de rechtsstaat niet uit het oog.
Hoofdofficier van justitie Bart Nieuwenhuizen bevestigt dat. ‘Terugkeerders worden opgepakt, dat is gewoon heel duidelijk. En dan gaan we eerst uitzoeken of er sprake is van strafbare feiten.’ Met het proces tegen de jihadronselaars was Den Haag de eerste die zoiets probeerde. ‘Het was spannend, want in feite moesten wij bewijzen wat iemand in zijn hoofd dacht. Maar dat is gelukt.’
Niet alleen bedreiging
Barrett heeft voor overheden nog een belangrijk advies. ‘Zie terugkeerders niet alleen als een bedreiging. Uiteindelijk zijn het ook je inwoners. Probeer ze weer op dat rechte pad te krijgen.’
Daarbij is het belangrijk om niet alleen oog te hebben voor waarom een jihadist terugkeert (‘Kan hij een aanslag plegen?’) maar ook voor waarom hij in beginsel vertrok. ‘Op dat moment liet hij hier ook iets achter. Hij is niet alleen vertrokken door de aanzuigende werking van de jihad, maar ook omdat iets hier hem afstootte. Kijk daar ook naar.’
OmroepWest 15.02.2017 In Den Haag wordt in de Fokker Terminal woensdag een internationaal congres gehouden over ‘Returning Foreign Terrorist Fighters’, oftewel terugkerende buitenlandse terroristenstrijders. Terugkerende jihadisten uit het strijdgebied in Syrië en Irak vormen een steeds grotere dreiging voor de veiligheid in Nederland. Het gaat om ervaren en geharde strijders die zich hier zouden kunnen toeleggen op het voorbereiden en plegen van aanslagen of het rekruteren van nieuwe strijders.
Tegelijkertijd met het congres publiceert de AIVD een rapport over teruggekeerde Syriegangers. De dienst verwacht, nu de strijdgroepen in Syrië en Irak steeds verder in het nauw worden gedreven, dat steeds meer Nederlandse jihadisten terug willen. ‘Hoewel het verloop van de terugkeer moeilijk te voorspellen is, verwacht de AIVD dat deze terugkeer eerder druppelsgewijs zal verlopen dan met grote aantallen tegelijk’, aldus de dienst.
De huidige groep terugkeerders zou een grotere dreiging vormen dan voorheen. ‘Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk. Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.’
Sprekers op het congres zijn onder anderen terrorisme-expert Beatrice de Graaf, Dick Schoof de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en Jack Twiss Quarles directeur Inlichtingen van de AIVD. Het congress is geopend door burgemeester Jozias van Aartsen van Den Haag.
Den HaagFM 15.02.2017 In de Fokker Terminal op De Binckhorst wordt deze woensdag en donderdag een internationale conferentie gehouden over terugkeerders uit oorlogsgebieden zoals Syrië en Irak.
De International Conference on Returning Foreign Terrorist Fighters is een vervolg op een bijeenkomst over de aanpak van radicalisering die burgemeester Jozias van Aartsen samen met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) vorig jaar in New York heeft georganiseerd.
De conferentie in de Fokker Terminal is bedoeld als podium om ervaringen op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau met elkaar te delen. “Wij kunnen daarbij leren van voorbeelden uit andere landen en netwerken en andersom kunnen zij leren van onze aanpak”, aldus Van Aartsen. Verschillende internationale en Nederlandse sprekers doen mee aan het programma. De conferentie is grotendeels besloten.
Haagse jihadisten
Van de 280 uit Nederland vertrokken jihadisten zijn er inmiddels zo’n vijftig teruggekeerd, 190 mensen uit Nederland verblijven vermoedelijk nog in Syrië of Irak. Voor zover bekend zijn tot nu toe 35 Haagse jihadisten naar het Midden-Oosten gereisd, onder wie vier minderjarigen. Vermoedelijk zijn zeventien mensen uit Den Haag om het leven gekomen. …lees meer
OmroepWest 15.02.2017 Het Openbaar Ministerie gaat er meer werk van maken om Nederlandse jihadisten te vervolgen die in strijdgebieden verblijven. Een woordvoerder van het landelijk parket bevestigt berichtgeving daarover van Nieuwsuur. In maart en april staan er twaalf zaken op de rol tegen mannen die niet in Nederland zijn, maar in Syrië en Irak aan het vechten zijn.
Vorig jaar zijn bij de rechtbank Den Haag al vier mannen veroordeeld tot celstraffen, terwijl ze al jaren in Syrië of Irak zitten. Zij stonden terecht in de zogenoemde jihadzaak Context. De woordvoerder woensdag: ‘We zetten nu het beleid in om meer systematisch mensen te vervolgen die in het strijdgebied zijn, mensen waarvan we vinden dat het niet goed is om met vervolging te wachten.’
Van de twaalf mannen die in maart en april terechtstaan is bekend dat ze allemaal zijn uitgereisd naar strijdgebieden.
VK 15.02.2017 Het Openbaar Ministerie trekt alles uit de kast om Nederlanders die nu nog in het kalifaat vertoeven bij verstek veroordeeld te krijgen. Van alle 190 Nederlanders die volgens de inlichtingendienst AIVD in het strijdgebied zijn, worden strafdossiers aangelegd. Ook van vrouwen en kinderen vanaf negen jaar. Zelfs van strijders van wie de dood is gemeld op sociale media.
Deze nieuwe strafrechtelijke aanpak moet de risico’s van terugkerende ‘kalifaatgangers’ voor de nationale veiligheid minimaliseren. Bij verstek veroordeelde terugreizigers kunnen bij aankomst in Nederland meteen voor langere tijd de gevangenis in. Als een strafrechtelijk onderzoek pas wordt opgezet als ze terug zijn, bestaat de kans dat de verdachten tussentijds moeten worden vrijgelaten omdat het OM het bewijs niet rond heeft, zeggen Ferry van Veghel, landelijk coördinator officier van justitie voor terrorismebestrijding en zijn Haagse collega Simon Minks in een interview met de Volkskrant.
Zij wijzen op de grotere dreiging die uitgaat van de groep die in het strijdgebied is gebleven na het uitroepen van het kalifaat in juni 2014, dan van strijders die voor die tijd zijn teruggekeerd. Degenen die langer dan een jaar in het kalifaat zijn geweest, zijn militair en ideologisch gehard. Dat geldt ook voor kinderen. Die krijgen vanaf 9 jaar gevechtstraining. Nu het kalifaat in verval raakt, groeit de kans dat deze groep terugkomt naar Nederland. Mogelijk met een opdracht van IS, die ook vrouwen en kinderen inzet bij aanslagen.
5- tot 6 duizend uitreizigers
Lees ook: ‘Politie en justitie kunnen niet afwachten tot ze hier zijn’
Het IS-kalifaat brokkelt af. Dus bereidt justitie in Nederland zich voor op de terugkeer van Syriëgangers. Dossiers worden opgebouwd, processen in gang gezet en waar mogelijk vonnissen uitgesproken. Het is een nieuwe strategie. ‘Dan kunnen ze bij terugkomst meteen de cel in.’
Het OM hoopt met vroegtijdig strafrechtelijk onderzoek beter in staat te zijn oprechte spijtoptanten van potentiële aanslagplegers te kunnen scheiden. ‘Als we nu al gaan uitzoeken wat ze daar aan het doen zijn, kunnen we dat beter inschatten’, zegt Van Veghel. Er is nog een derde categorie terugreizigers, zegt hij: de kalifaatgangers die het leven daar te zwaar vinden , maar de IS-ideologie nog aanhangen en geen specifieke opdracht hebben gekregen. Zij kunnen in Nederland een rol gaan spelen bij de radicalisering en rekrutering van kwetsbare jongeren.
Terrorismedeskundige Edwin Bakker steunt de nieuwe aanpak van het OM, maar plaatst daar wel een kanttekening bij. ‘We zijn te zeer gefocust op terugreizigers van eigen bodem’, stelt hij woensdag op een internationale conferentie over terugkerende buitenlandse strijders in Den Haag. Zo’n vijf- tot zesduizend Europeanen zijn naar het kalifaat vertrokken. Hoe moeilijk ook, over hen is het makkelijker om informatie te verzamelen en hun netwerken in kaart te brengen, dan van strijders uit niet-westerse landen. En dat zijn er veel meer. Bakker: ‘Wel tien keer zoveel’.
Als het kalifaat valt zullen die strijders elders gaan vechten voor de islamitische zaak. Maar zij kunnen ook naar Europa komen, waarschuwt Bakker. ‘Van hen weten we veel minder. Zij hebben geen toekomst hier, gaan ondergronds, sluiten zich aan bij criminele netwerken of bij terroristische cellen.’
Telegraaf 15.02.2017 De gemeente Amsterdam gaat via social media proberen radicaliserende boodschappen te vinden en in te dammen. Ook wordt er dit voorjaar een speciale app gelanceerd waarmee ambtenaren, professionals en sleutelfiguren uit de moslimwereld makkelijk informatie kunnen uitwisselen. Daarnaast is er een speciaal team met kennis van polarisatie, extremisme en radicalisering dat online actief wordt.
Dat heeft de gemeente Amsterdam woensdag bekendgemaakt. Sociale media spelen een steeds grotere rol bij polarisatie en radicalisering, stelt de gemeente. „Wij willen met deze aanpak als gemeente beter inspelen op deze ontwikkeling”, stelt een woordvoerder.
Verder wordt onder meer training voor professionals ontwikkeld om radicalisering online te kunnen signaleren. Ook worden ’ambassadeurs’ opgeleid om ongewenste boodschappen op internet tijdig te signaleren. Ook wil Amsterdam een onlinedashboard ontwikkelen om de enorme hoeveelheid aan informatie op sociale media te kunnen filteren en monitoren.
Amsterdam wil bovendien jongeren op social media aanmoedigen kritisch na te denken over extremistische berichten. Ook onderzoekt de gemeente de mogelijkheid van een onlinehelpdesk voor jongeren die worstelen met radicalisering. Verder wil Amsterdam vloggers inzetten die gematigde boodschappen laten horen.
Amsterdam is al twaalf jaar bezig radicalisering en polarisatie te bestrijden via diverse wegen. Dit is de eerste keer dat de stad ook online op dit gebied actief wordt. De gemeente benadrukt dat het „geen rol bij online opsporing of inlichtingen heeft.”
VK 15.02.2017 De Nederlandse inlichtingendienst AIVD schrijft vandaag dat van toekomstige terugkeerders uit IS-gebied een grotere dreiging uitgaat dan voorheen. Ook zou een specifieke dreiging uitgaan van kinderen vanaf 9 jaar oud. In hoeverre is dat nieuwe informatie en waar baseert de geheime dienst zich op? Vijf vragen over terugkeerders.
Waarom is de dreiging van deze terugkeerders groter dan van eerdere terugkeerders?
De islamitische terreurgroep Islamitische Staat verliest snel terrein in Syrië. Daardoor zijn mensen die zich om ideologische redenen in Syrië vestigden straks mogelijk gedwongen het land weer te verlaten. De eerste groep terugkeerders (ongeveer 50) keerde uit eigen beweging terug. Deze situatie is anders. Bovendien zijn de Syriëgangers die er nu nog zitten in veel gevallen ideologisch meer gehard dan de groep die al is teruggekeerd.
De AIVD schrijft daarover: ‘Kinderen in de schoolgaande leeftijd zijn waarschijnlijk geïndoctrineerd met jihadistische lesstof. Voor met name jongens vanaf 9 jaar die bij ISIS hebben gezeten, geldt dat zij mogelijk getraind zijn in het gebruik van wapens en het vervaardigen van explosieven. Zowel kinderen als volwassenen kunnen hebben deelgenomen aan de strijd of aan andere geweldsdaden zoals executies. Deze ervaringen verlagen mogelijk de drempel voor het gebruik van geweld en kunnen leiden tot trauma’s.’
Praktisch elke Nederlander die nu in IS-gebied is, zit daar al zeker een jaar. Ze hebben vaak geweldservaring opgedaan, hebben contacten met allerlei extremisten en ondersteunen het gedachtegoed van IS. Overigens verwacht de AIVD niet dat deze groep in één keer naar Nederland trekt. Eerder zal dat ‘druppelsgewijs’ gaan.
Is deze analyse nieuw?
Terreurdreiging Nederland
Het risico op een aanslag in Nederland is onverminderd hoog (dreigingsniveau 4 uit 5), blijkt uit het 43ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederlandvan de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Dit zijn de drie opmerkelijkste bevindingen uit het rapport.
Nee, allerminst. De AIVD en de nationaal coördinator terrorismebestrijding (NCTV) Dick Schoof waarschuwen al langer voor terugkeerders. Dat deden ze al toen de eerste groep jihadreizigers vertrok. Toen al bestond de vrees dat deze mensen, als ze terug zouden keren, een groot gevaar voor Nederland konden vormen. Het probleem is dat daar tot nog toe geen bewijs voor is. Sterker: van de eerste groep terugkeerders, ongeveer 50, gaat helemaal geen geweldsdreiging uit, concludeerde de NCTV al eerder. Die worden nauwlettend gevolgd, zijn veelal getraumatiseerd en hangen, gechargeerd gezegd, apathisch op de bank.
In eerdere rapporten schreef de AIVD al dat de Syriëgangers die nu nog in IS-gebied zijn, meer geweldservaring hebben en in sommige gevallen hoge posities binnen IS bekleden. Dat zou ze gevaarlijker maken.
Ook hebben de diensten een ander argument om te waarschuwen voor deze groep: bij verschillende aanslagen in omringende landen, zoals de aanslag op het Joods Museum in Brussel, waren oud-Syriëgangers betrokken.
Waarom zijn kinderen nu ook een gevaar?
Ook dat is niet nieuw. Vorig jaar mei al zei de AIVD dat kinderen vanaf 9 jaar in IS-gebied training krijgen in het gebruik van wapens en dat zij daarom een gevaar voor Nederland kunnen zijn. In de publicatie Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld merkte de AIVD op dat jongens vanaf 9 jaar terecht kunnen komen in militaire trainingskampen voor kinderen. Daar ‘leren zij omgaan met steek- en vuurwapens en oefenen zij executies’. Ook moeten ze trouw zweren aan IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi, ook wel ‘kalief Ibrahim’. Meisjes in het kalifaat krijgen vanaf die leeftijd les in hoe ze hun toekomstige man moeten bijstaan in de gewapende strijd. Ook gaan ze gesluierd over straat als ze 9 worden.
Om hoeveel terugkeerders en kinderen gaat het?
De AIVD schat dat 280 personen naar Syrië en Irak zijn gegaan en zich hebben aangesloten bij jihadistische organisaties. Van die groep zijn 45 mensen reeds omgekomen en ongeveer 50 teruggekeerd naar Nederland. Dat betekent dat er nog 190 Nederlanders in IS-gebied zijn. De vraag is hoeveel daarvan überhaupt willen terugkeren naar Nederland.
Daarnaast zijn er zeker 80 kinderen in IS-gebied, van wie ongeveer de helft daar geboren is. Nog geen vijfde is negen jaar of ouder en die kinderen krijgen soms vanaf die leeftijd gevechts- en wapentraining. De groep kinderen waar een direct gevaar vanuit gaat, omvat dus ongeveer 16 individuen.
Op welke informatie baseert de AIVD zich?
De dienst krijgt via verschillende kanalen informatie. Dat kan via openbare bronnen zoals Facebookgroepen, via infiltratie, via bevriende diensten en ook door onderzoek ter plekke. Dat laatste is uiteraard bijzonder lastig. Daarom haalt de AIVD veel inlichtingen uit gesprekken met personen die het IS-gebied net zijn ontvlucht. Dat kunnen Nederlanders zijn, maar ook buitenlandse terugkeerders die bijvoorbeeld zicht hadden op de groep Nederlanders in IS-gebied. Ook kan nuttige informatie komen van bijvoorbeeld de Turkse geheime dienst, de Amerikaanse en Britse en de Duitse. Hoewel inlichtingendiensten terughoudend zijn met het delen van inlichtingen over en weer, geldt die terughoudendheid minder als het over terroristische groeperingen zoals IS gaat.
NU 15.02.2017 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof maakt zich zorgen over minstens tachtig kinderen van Nederlandse jihadstrijders die in IS-gebied verblijven.
Dat zegt hij woensdag in De Telegraaf, naar aanleiding van een rapport over uit het kalifaat terugkerende jihadisten dat de AIVD woensdag presenteert.
Volgens Schoof lopen de kinderen het risico om ernstige trauma’s op te lopen. De veiligheidsdiensten houden er daarnaast serieus rekening mee dat jonge jongens al een concreet veiligheidsrisico vormen voor Nederland.
Uit het rapport zou naar voren komen dat de AIVD jongens vanaf 9 jaar al in de gaten houdt, omdat kinderen vanaf die leeftijd worden ingezet om aanslagen te plegen in Irak en Syrië. De kinderen zouden daar door IS zijn getraind om wapens te gebruiken en explosieven te maken. Ook worden ze gehersenspoeld met jihadistische lessen.
De NCTV denkt volgens de krant na over een nieuw beleid voor kinderen van Nederlandse IS-gangers.
Terugkeer
De AIVD verwacht dat meer jihadisten zullen terugkeren de komende tijd, omdat de situatie in Syrië en Irak steeds slechter wordt voor IS. “Maar het precieze verloop van terugkeer is moeilijk te voorspellen”, zegt AIVD-baas Rob Bertholee in De Telegraaf. Zeker 280 Nederlanders zouden zijn afgereisd naar het kalifaat en vijftig van hen zouden zijn teruggekomen.
De terreurorganisatie verliest op steeds meer plekken terrein en wordt belegerd in belangrijke steden als Mosul en Raqqa.
Woensdag maakt de NCTV bekend welke maatregelen worden genomen om terugkeerders aan te pakken. Zo starten het OM en de politie een onderzoek naar mensen die zijn uitgereisd, blijkt uit de Aanpak terugkeerders. Iedere persoon die terugkeert in Nederland wordt aangehouden en vervolgd.
Telegraaf 15.02.2017 De Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof maakt zich zorgen over de minimaal tachtig Nederlandse kinderen die in IS-gebied verblijven.
Niet alleen lopen zij het risico op ernstige trauma’s, ze vormen bij terugkeer in ons land ook een veiligheidsrisico. De NCTV denkt na over nieuw beleid voor IS-kinderen. Hen terughalen is voorlopig geen optie.
Schoof zegt dit tegen De Telegraaf naar aanleiding van een rapport over uit het kalifaat terugkerende jihadisten dat de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) vandaag presenteert. Kinderen spelen daarin een opvallende rol.
De diensten houden er serieus rekening mee dat jongens vanaf 9 jaar een concreet veiligheidsrisico voor ons land zijn. Wanneer ze bij IS hebben gezeten, kunnen ze volgens de AIVD zijn getraind in de omgang met wapens en het maken van explosieven. Ze worden geïndoctrineerd met jihadistische lesstof.
AD 15.02.2017 Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof maakt zich zorgen over de zeker tachtig Nederlandse kinderen in IS-gebied. Zij kunnen daar ernstige trauma’s oplopen en vormen bij terugkeer in ons land een veiligheidsrisico, aldus de AIVD.
Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk, aldus AIVD.
Volgens de dienst bevinden zich minstens tachtig Nederlandse kinderen in IS-gebied. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door één of beide ouders meegenomen. ,,Minder dan 20 procent van deze kinderen is negen jaar of ouder. Omdat kinderen die zich in ISIS-gebied bevinden soms al vanaf negen jaar wapen- en gevechtstraining krijgen, worden zij vanaf die leeftijd door de AIVD meegeteld als uitreizigers. Ook minderjarigen die zelfstandig naar het strijdgebied gingen, worden als uitreizigers gezien.”
De diensten houden er serieus rekening mee dat jongens vanaf 9 jaar een concreet risico voor ons land zijn. Zij kunnen in Syrië door IS zijn getraind in het gebruik van wapens en het maken van explosieven. Ook worden ze geïndoctrineerd met jihadistische lesstof. Volgens Schoof denk de NCTV daarom na over nieuw beleid voor IS-kinderen.
Wapentraining
De AIVD verwacht dat meer strijders van terreurbeweging IS terugkeren naar Nederland, nu de situatie in Syrië en Irak steeds slechter wordt. De omstandigheden in het leefgebied van IS verslechteren steeds verder door bombardementen en een tekort aan basisvoorzieningen zoals goede gezondheidszorg, zo staat in de nota Terugkeerders in Beeld.
De dreiging van de nieuwe groep terugkeerders is volgens de inlichtingendienst groter, omdat ze langer dan een jaar in het IS-gebied hebben gezeten. ,,Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk. Van iedere terugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden”, aldus de dienst.
Ze vormen daarom een groter risico voor de veiligheid in Nederland, ook omdat ze zich schuldig maken aan het actief rekruteren. Hoewel het verloop van de terugkeer moeilijk te voorspellen is, verwacht de AIVD dat deze eerder druppelsgewijs zal verlopen dan met grote aantallen tegelijk. Vrijwel alle op dit moment uitgereisde Nederlanders verblijven inmiddels minstens een jaar in het strijdgebied
Parijs en Brussel
De AIVD waarschuwt dat bij een deel van de aanslagen die sinds januari 2015 in West-Europa werden gepleegd of verijdeld, terugkeerders een rol speelden. De aanslagen in Parijs en Brussel werden gepleegd door een mix van getrainde en aangestuurde terugkeerders, niet-Europese jihadisten en lokale ondersteunings- en faciliteringsnetwerken.
De bij deze aanslagen betrokken terugkeerders werden aangestuurd door ISIS en reisden met behulp van valse paspoorten terug naar Europa. Ze maakten vervolgens gebruik van lokale kennis en oude netwerken om de aanslagen voor te bereiden en uit te voeren.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) wil de mogelijkheden verruimen om terrorisme te bestrijden. Het gaat om voorstellen die de opsporing en vervolging van terroristische misdrijven verbeteren.
Dit blijkt uit een wetsvoorstel dat vandaag voor advies naar verschillende instanties is gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie (OM).
De maatregelen zijn nodig om effectief te kunnen blijven optreden tegen terrorisme en om aanslagen – zo goed als mogelijk – te voorkomen. Ook houdt het wetsvoorstel rekening met recente verschijningsvormen van terrorisme, zoals die zich het afgelopen jaar in West-Europa en elders hebben voorgedaan.
Volgens ministerBert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) kunnen nationale inlichtingendiensten het zich niet langer veroorloven om langs elkaar heen te werken. Zijn oplossing: een Europese FBI en CIA.
Tijdens een toespraak voor studenten aan de Universiteit Leiden ging Koenders in op de wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van veiligheid. Zijn meest opvallende uitspraak: er moet ‘serieus worden nagedacht’ over een Europese variant op de Amerikaanse FBI (binnenlandse dienst) en CIA (buitenlands).
Elke keer na aanslag blijkt samenwerking gebrekkig
Zulke federale instanties zijn nodig in de strijd tegen terrorisme, vindt Koenders. ‘Na elke aanslag komen we tot de conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporingspuzzel wel degelijk aanwezig waren. Maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren. We moeten die puzzelstukken sneller samen leggen en handelen.
Hij pleitte voor meer samenwerking in Europa om militaire en terreurdreigingen het hoofd te bieden. „Na elke aanslag komen we tot conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporings-puzzel wel degelijk aanwezig waren. Maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren. Dat kunnen we ons echt niet meer veroorloven”, zei Koenders. Daarom pleit hij voor een Europese criminele inlichtingendienst en een Europese politiedienst. „Zodat we sneller die puzzelstukken samen kunnen leggen en handelen op basis van die informatie – voordat het te laat is.”
En ook al verlaten de Britten de EU, dat betekent niet dat we ze niet bij onze veiligheidsstrategie moeten betrekken, zei de PvdA-bewindsman. „We moeten het VK verankeren in onze Europese veiligheidspolitieke samenwerking. De EU heeft belang bij een veiligheidsarrangement met het VK. Ook daarmee moeten we niet dralen.”
Ook Nederland moet meer investeren in de eigen veiligheid, zo zei Koenders. Hij wil daarom dat het diplomatieke postennetwerk wordt versterkt. „Dat doen de Russen, Turken en Iraniërs ook. We mogen niet achterblijven.” Vooral in instabiele landen als Niger, Libië, Libanon, Irak, Algerije en Tsjaad moet Nederland z’n aanwezigheid versterken. „Daar broeien de problemen van morgen. En die wil ik vroegtijdig gesignaleerd krijgen. Dat krijg ik niet uit de krant. Ik heb meer diplomatieke verkenners daar nodig, die rijksbreed onze belangen in kaart brengen, en lokaal coalities zoeken.”
Zo wist Ibrahim el Bakraoui, een van de Brusselse aanslagplegers, in 2015 langs de douane op Schiphol te lopen, ondanks dat hij op Belgische terreurlijsten stond.
Volgens Koenders staan de lidstaten van de Europese Unie op een ‘strategisch kantelmoment’. Instabiliteit in Amerika, met de verkiezing van Donald Trump, en Brexit, zorgen ervoor dat er haast geboden is. Europa moet zijn eigen broek gaan ophouden, aldus de Nederlandse minister. ‘Want waarom moet de VS anno 2016 zo’n groot deel van de veiligheidscheque betalen voor ons in Europa?’ Hij ziet een sleutelrol weggelegd voor het Duitsland van Angela Merkel.
Meer geld naar Defensie lijkt kwestie van tijd
Maar ook de Nederlandse Defensie moet ‘flink meer geld gaan krijgen’, aldus Koenders, iets waar Defensieminister Jeanine Hennis (VVD) het mee eens is. Zij gaf aan dat de begroting vanaf 2018 jaarlijks met 2,3 miljard euro omhoog moet. Dat geld is nodig om de Nederlandse krijgsmacht te onderhouden en te moderniseren.
Nederland geeft momenteel 1,16 procent van het bruto binnenlands product uit aan Defensie. Dat is een stuk lager dan het Europees gemiddelde, 1,43 procent, en komt niet in de buurt van de NAVO-norm van 2 procent.
Het is niet voor het eerst dat het idee van een Europese inlichtingendienst wordt geopperd. In de nasleep van de aanslagen in Parijs kwam de Belgische premierCharles Michel met eenzelfde plan.
Nieuwste dreigingsbeeld NCTV
Door de polarisatie in Nederland is er een verhoogd risico op geweldsdaden rond de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017.
Daarvoor waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) Dick Schoof. De waarschuwing is onderdeel van het nieuwste dreigingsbeeld van de NCTV, dat maandag verschijnt. De polarisatie in Nederland neemt toe, volgens Schoof, waardoor de kans op ‘geweldsincidenten van extreemrechts en extreemlinks rond de thema’s islam, asiel, integratie, Europa en Turkije’ toeneemt. De Tweede Kamerverkiezingen vergroten het risico op geweld.
Gevaar komt vooral van eenlingen Het gevaar schuilt vooral in eenlingen, aldus de NCTV. ‘Als je kijkt naar de aanslag op de Britse Labour-politica Jo Cox, zie je dat het eenlingen kan verleiden om geweld te gebruiken,’ zegt Schoof tegen BNR. ‘Ook in het verkiezingsdebat kan dat een situatie veroorzaken waarin eenlingen tot rare dingen in staat zijn.’
Omdat het aantal asielzoekers terugneemt, is het risico op geweld van extreemrechts momenteel lager, aldus Schoof. Toch hebben ook zij, met ‘haat tegen de islam, vluchtelingen en de Nederlandse politiek’, gelegenheden om geweld te gebruiken. Schoof wijst onder meer naar burgerwachten die in Nederland opkomen, zoals de Nederlandse Soldiers of Odin.
ISIS-cellen
Wat als ‘kalifaat’ uiteenvalt De NCTV, die stelt dat het gevaar op een jihadistische aanslag nog altijd ‘reëel’ is, gaat ook in op het gevaar van terugkerende jihadisten. De verwachting is dat het aantal terugkeerders zal toenemen, onder meer door de mogelijkheid dat het IS-‘kalifaat’ uiteenvalt.
Er zouden volgens Schoof nog ‘diverse ISIS-cellen’ in Europa zitten, ook na de arrestatie van meerdere mensen uit het netwerk van de aanslagplegers uit Brussel en Parijs.
Een deel van de Nederlandse jihadisten zal in ons land een extremistische beweging opzetten, zo is de verwachting. ‘In Nederland wonende jihadisten kunnen gehoor geven aan de voortdurende oproepen van IS en al-Qaeda om in eigen land terroristisch geweld te plegen,’ staat in het dreigingsbeeld.
De NCTV wijst naar de banden met Nederland die werden ontdekt tussen arrestanten uit het netwerk van aanslagplegers. ‘Dergelijke netwerken trekken zich bij hun activiteiten weinig aan van grenzen tussen landen,’ schrijft Schoof.
Tegelijkertijd neemt het aantal jihadisten dat naar het ‘kalifaat’ vertrekt af sinds begin dit jaar. In totaal zijn er sinds 2012 zo’n 260 mensen uitgereisd. Ongeveer 40 van hen zijn teruggekeerd naar Nederland, en 42 van hen zijn in Syrië of Irak gedood.
Momenteel zitten nog zo’n 140 mensen die uit Nederland vertrokken in Syrië en Irak, onder wie vrouwen en kinderen.
Nationale terrorismelijst– Op de nationale terrorismelijst staan personen en organisaties die zijn betrokken bij terroristische activiteiten. Hun tegoeden zijn bevroren. Dit betekent dat zij onder andere niet meer bij hun geld kunnen en geen gebruik meer kunnen maken van hun bankrekeningen en creditcards. Hierdoor is het voor deze mensen een stuk moeilijker om terreurdaden te plegen of er (financieel) bij betrokken te zijn.
Deze bevriezingsmaatregel is 1 van de maatregelen in het kader van het Nederlandse terrorismebestrijdingsbeleid en vloeit voort uit de internationale verplichting gesteld in Resolutie 1373 (2001) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN).
Elsevier 15.02.2017 De volgende jihadistengolf die wordt verwacht in Nederland, zal gevaarlijker zijn dan voorheen. Terugkeerders uit door Islamitische Staat (IS) bezette gebieden vormen een grote dreiging, hoewel het om relatief kleine aantallen gaat.
Nu IS steeds meer terrein verliest en niet meer lijkt opgewassen tegen het Syrische en Iraakse leger en bijvoorbeeld de internationale coalitie, vreest de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) voor een ‘stortvloed aan jihadisten’.
Nederlanders die zich aansloten bij IS in Syrië en Irak worden verwacht in groten getale terug te keren, blijkt uit een nieuw rapport van de AIVD. De AIVD verwacht ook dat (ex-)jihadisten zich weer zullen aansluiten bij de ‘vluchtelingenstroom’ om zo Europa binnen te komen.
De IS-leden die nu terugkeren, verbleven waarschijnlijk veel langer in het ‘kalifaat’ dan hun voorgangers. De AIVD vermoedt dat de toekomstige terugkeerders ‘ideologisch meer gehard’ zijn. ‘Ze bleven langer in het strijdgebied, kregen wapentraining, deden strijdervaring op en bouwden aan hun jihadistische netwerk,’ aldus de AIVD. ‘Van iedereterugkeerder afzonderlijk moet worden vastgesteld hoe groot de dreiging is die van hem of haar uitgaat, wat er nodig is om die dreiging het hoofd te bieden.’
Van de 280 jihadisten die vanuit Nederland naar Syrië en Irak zijn gereisd, bevinden 190 zich nog in IS-gebieden. Zo’n 40 IS-leden zijn omgekomen in de strijd voor het ‘kalifaat’ en 40 jihadisten zijn al teruggekeerd.
Ontwikkeling Nederlandse uitreizigers en terugkeerders BRON: AIVD
Wat te doen met jihadkinderen
Ook overweegt de AIVD een ander beleid rond ‘jihadkinderen’, de kinderen van Syriëgangers uit Nederland. Niet alleen vormen deze minderjarigen een veiligheidsrisico, de kinderen kampen vaak ook met trauma’s en mentale problemen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zegt zich zorgen te maken over zeker tachtig kinderen van Nederlandse jihadisten die naar gebieden van IS zijn gereisd.
Van de kinderen in IS-gebieden is ongeveer de helft daar geboren. In bepaalde gevallen gaat het ook om minderjarigen die zelf naar door IS bezette gebieden zijn gereisd. Jongens vanaf 9 jaar kunnen al een ‘concreet veiligheidsrisico’ vormen voor Nederland, zegt Schoof tegen De Telegraaf. Voorlopig is het terughalen van jihadkinderen niet wenselijk.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 30.01.2017 Op dit moment adviseert de Nationaal Coördinator Terreurbestrijding en Veiligheid (NCTV) voor ons land geen extra algemene veiligheidsmaatregelen. Dat meldt een woordvoerder van de NCTV naar aanleiding van de aanslag op een moskee in de Canadese stad Quebec. „Indien nodig worden lokaal passende maatregelen getroffen.”
Beveiligingsmaatregelen worden altijd genomen op basis van dreiging en risico, stelt hij. De politie en gemeenten hebben intensief contact met moskeeën om de situatie lokaal te monitoren.
Extra overleg
Maandag hebben de coördinator en meerdere moskee- en moslimorganisaties (CMO, RMMN, SMN, SPIOR en TICF) contact gehad over de situatie, maar vooralsnog is er geen behoefte aan een extra ingelast overleg.
Vier grote moskeeën in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht besloten maandag zelf voorlopig de deuren te sluiten tijdens alle gezamenlijke gebedsmomenten.
Elsevier 28.01.2017 De banden tussen jihadisten en criminelen worden steeds nauwer. Hierdoor kunnen jihadisten sneller aan wapens komen, iets dat de inlichtingendiensten zorgen baart.
Nationaal Coordinator Terreurbestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof waarschuwt zaterdag in het AD voor de verwevenheid van het jihadisme en de onderwereld.
Munitie van Antilliaanse criminelen
‘Als Syriëgangers terugkomen, dan weten ze waar ze aan spullen en diensten moeten komen,’ aldus Schoof. Volgens hem was dit een paar jaar geleden echt nog minder zo.
Bij ‘spullen en diensten’ kan het volgens Schoof om wapens en explosieven, maar ook om hulp, bijvoorbeeld om ongezien het land in of uit te komen. Hij noemt een arrestatie in maart vorig jaar als voorbeeld.
In Rotterdam werd toen een Franse Syriëganger opgepakt. Hij zat daar bij een kennis, en had in de kelder tassen met 45 kilo munitie liggen. Het ging onder meer om honderden patronen voor een Kalasjnikov.
De verdachte, die volgens het Openbaar Minister een terreuraanslag voorbereidde, zou de munitie hebben gekocht van Antilliaanse criminelen. Schoof: ‘Ik kan me niet herinneren dat er ooit eerder in relatie tot terreur zo’n grote wapenvondst is gedaan. Een verontrustende ontwikkeling’.
Criminele carrière van radicale moslims
De reden voor de toenadering tussen criminelen en jihadisten verklaart Schoof uit de criminele carrière van radicale moslims. Een groot deel van hen was eerst actief in het criminele circuit., om vervolgens voor de ‘heldenstatus’ van het jihadisme te kiezen. ‘Maar hun oude contacten blijven bestaan, die spreken ze aan,’ zegt Schoof. ‘En voor criminelen geldt: handel is handel. Die stellen geen vragen’.
Politie en inlichtingendiensten zijn nu bezig de netwerken in kaart te brengen waarin georganiseerde misdaad en terroristen elkaar treffen. Daarmee wordt volgens Schoof het voorspellend vermogen van de autoriteiten groter.
Nederland nog niet getroffen
Hij noemt het ‘gek’ dat Nederland nog niet getroffen is door een aanslag, terwijl dat bij omliggende landen wel gebeurde. ‘Je wordt er soms bijna onrustig van dat het hier niet gebeurt. Terwijl we hier óók te maken hebben met teruggekeerde IS-strijders, die in Syrië getraind zijn, gehard, gehersenspoeld ook. En met radicalen die hier zijn gebleven, maar wier intenties zomaar kunnen omslaan in een aanslag. Al die mensen vormen in potentie een serieuze bedreiging voor onze veiligheid. We weten dat er vanuit IS gericht wordt gestuurd op aanslagen in Europa en dat Nederland een potentieel doelwit is. Alleen: het is er nog niet van gekomen.’
De aanpakken van de autoriteiten zijn goed, zegt Schoof, maar: ‘om eerlijk te zijn: het zou ook zomaar toeval kunnen zijn. En al zou het wél door onze aanpak komen, dan kan het nog steeds morgen alsnog gebeuren. Want we kunnen er een keer naast zitten. Er kan een keer iemand doorheen glippen.’
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 28.12.2016 De zorgen over een terroristische aanslag waren voor de aanslag in Berlijn afgenomen. Het begrip voor veiligheidsmaatregelen die hier worden genomen worden, is groot. Dat blijkt uit de halfjaarlijkse Risico- en Crisisbarometer van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Deze meting is vorige maand – dus voor de aanslag in Berlijn – gedaan. 802 mensen zijn gevraagd naar hun zorgen, gevoel van veiligheid en vertrouwen in de overheid tijdens rampen en crises.
Het merendeel van de Nederlanders heeft begrip voor veiligheidsmaatregelen die bijvoorbeeld worden genomen naar aanleiding van terroristische aanslagen in het buitenland, of naar aanleiding van het signaal op luchthaven Schiphol afgelopen zomer.
Foto: DIJKSTRA BV
De zorgen van Nederlanders over een terroristische aanslag zijn gedaald van 21 procent naar 15 procent. Ruim driekwart van de Nederlanders maakt zich weinig tot geen zorgen over de eigen veiligheid of die van hun gezin, dat is iets minder dan zes maanden geleden (82 procent).
Drukke evenementen, vliegvelden en treinstations zijn plekken waar de respondenten zich het minst veilig voelen. Maar ook weer niet zo onveilig, dat deze plekken gemeden worden.
Het dreigingsniveau in Nederland is momenteel substantieel, niveau 4 van 5. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn.
NU 24.12.2016 Nederlandse kerken krijgen het advies om een aantal adviezen in acht te nemen op het gebied van veiligheid. Er is geen concrete aanwijzing dat godshuizen een doelwit kunnen zijn. Maar veel kerken hebben behoefte aan een handvat.
Koepelorganisatie CIO heeft in samenspraak met experts en de NCTV een lijst opgesteld met tips voor kerken om voorzorgsmaatregelen te nemen. De lijst is mede opgesteld na de moord op een Franse priester in juli dit jaar, door een IS-strijder.
De factsheet geeft onder meer het advies om een heldere taakverdeling te maken op het gebied van veiligheid, een inventarisatie te maken van mogelijke dreigingsscenario’s en iemand aan te stellen die tijdens de dienst alert is op mogelijke verdachte personen.
Het CIO beklemtoont dat er “geen directe aanleiding is om te verwachten dat de kerken extra risico’s lopen”, aldus een zegsvrouw. “Maar we zien allemaal wat er de afgelopen maanden in Europa is gebeurd. En Nederland heeft momenteel een verhoogd dreigingsniveau. Bovendien trekken de kerstdiensten doorgaans veel belangstellenden.”
De koepel vertegenwoordigt vrijwel alle katholieke, protestants, gereformeerde en joodse geloofsgemeenschappen in Nederland. Naar verwachting bezoeken tijdens de kerstdagen meer dan anderhalf miljoen mensen een kerkdienst.
AD 24.12.2016 De politie komt in heel Europa handen en voeten tekort om terroristen in de gaten te houden. Die waarschuwing geeft de Europese politievakbond EPU, waarbij 800.000 agenten zijn aangesloten.
We hebben te maken met een enorme technologische achterstand, aldus Gerrit van de Kamp, voorzitter politievakbond ACP.
Dat Anis Amri zijn terreurplan op de kerstmarkt in Berlijn kon uitvoeren – terwijl hij in verschillende landen als potentiële aanslagpleger te boek stond – verbaast EPU-voorzitter Gerrit van de Kamp niet. ,,Alleen al binnen Duitsland werkt de politie met veel verschillende politiesystemen. Laat staan dat systemen in Europese landen op elkaar zijn aangesloten. We hebben te maken met een enorme technologische achterstand.”
Menskracht
Van de Kamp is voorzitter van de Nederlandse politiebond ACP. Daarnaast is hij voorman van de koepel van Europese politiebonden. Volgens EPU ontbreekt het de politie in Europa aan tijd en middelen om terreurverdachten te volgen. ,,Er lopen veel types als Anis Amri rond”, zegt Van de Kamp. ,,Het vergt enorm veel menskracht om die allemaal in de gaten te houden. De politie in Europa is daar niet op toegerust. De aanslag in Berlijn kwam niet als een verrassing.”
Zware criminelen
De Duitse politie dringt al langer aan op uitbreiding van het aantal agenten: alleen al in Berlijn moeten ze 150 potentiële terroristen in de gaten houden. Amri kon na zijn terreurdaad ongehinderd via Frankrijk naar Italië reizen. EPU doet daarom een oproep aan de Europese Commissie om geld vrij te maken voor politiesamenwerking. ,,Europa bouwt aan een economie met vrij vervoer van personen en goederen”, zegt Van de Kamp. ,,Maar bij die ontwikkeling is de veiligheid totaal achtergebleven. Zware criminelen en terroristen maken gebruik van onze open grenzen. Daar moet je als politie op inspelen.”
Volgens EPU moet Europa minimumeisen aan lidstaten stellen als het gaat om de kwaliteit en de grootte van het politiekorps. Anders ontstaat het gevaar dat er zwakke plekken in Europa ontstaan, waar terroristen zich kunnen schuilhouden. Van de Kamp noemt als voorbeelden Servië, Hongarije en Bulgarije. Die lidstaten moeten als gevolg van IMF-leningen bezuinigen op hun politiemacht, terwijl die korpsen toch al niet op sterkte zijn. ,,Daar zou de Europese Commissie een stokje voor moeten steken.”
Telegraaf 22.12.2016 De Tweede Kamer wil dat hulpverleners de bevoegdheden krijgen om in gezinnen te controleren of er sprake is van radicalisering. Een meerderheid stemde donderdag voor een voorstel van die strekking van PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch.
Marcouch verwees naar een proef met zo’n team die in Amsterdam is gedaan. Volgens de PvdA’er kan radicalisering worden tegengegaan als signalen op tijd worden opgemerkt en aangepakt. Als de autoriteiten concrete aanwijzingen hebben dat iemand van plan is bijvoorbeeld naar Syrië af te reizen kan dat aanleiding vormen om ,,achter de voordeur te kijken”, aldus Marcouch. Op die manier moet worden voorkomen dat andere mensen in zo’n gezin radicaliseren.
Marcouch maakte zich in 2014 al sterk voor een dergelijk team, naar het voorbeeld van het zogenoemde Preventie Interventie Team in Amsterdam. Dat was bedoeld om de broertjes en zusjes van doorgewinterde criminelen op het rechte pad te houden.
BB 22.12.2016 Gemeenten krijgen volgend jaar opnieuw geld van het Rijk voor de aanpak van radicalisering en jihadisme. Het gaat om 6,3 miljoen euro voor in totaal achttien gemeenten waar de problematiek speelt.
Projecten
Den Haag krijgt met ruim een miljoen euro het meest, gevolgd door Utrecht (ruim 950.000 euro) en Amsterdam (ruim 900.000 euro). De relatief kleine gemeente Delft krijgt bijna een half miljoen euro. Ook onder meer Arnhem, Zoetermeer, Gouda, Huizen, Nijmegen en Tilburg krijgen geld. Gemeenten kunnen de bijdrage gebruiken voor allerlei projecten, zoals verbeteringen bij het opmerken van mogelijke radicalisering of analyse van de problemen. (ANP)
RTVWEST 22.12.2016 De gemeenten Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en Gouda krijgen volgend jaar flink wat geld van het Rijk voor de aanpak van radicalisering en jihadisme. In totaal wordt 6,3 miljoen euro verdeeld over achttien gemeenten.
Den Haag krijgt met een miljoen euro het meest. Delft krijgt bijna een half miljoen euro. Zoetermeer, Gouda en Leiden krijgen 272.280 euro, 237.880 euro en 76.015 euro.
Het is de bedoeling dat het geld wordt gebruikt voor projecten zoals verbeteringen bij het opmerken van radicalisering of het analyseren van de problemen.
Den HaagFM 22.12.2016 De gemeente ontvangt een miljoen euro van het Rijk voor de aanpak van radicalisering en jihadisme.
In totaal wordt 6,3 miljoen euro verdeeld over achttien gemeenten. Den Haag krijgt het grootste bedrag. Het geld wordt vooral ingezet voor het analyseren van de problemen rondom radicalisering.
Tot nu toe zijn 35 Hagenaars vertrokken naar Syrië en Irak om zich daar aan te sluiten bij islamitische groeperingen. Onder de jihadgangers zitten vier minderjarigen. Zeventien Hagenaars zijn vermoedelijk om het leven gekomen, schreef burgemeester Jozias van Aartsen eerder aan de gemeenteraad. Vijf jihadisten zijn inmiddels teruggekeerd naar Den Haag. …lees meer
Telegraaf 22.12.2016 Gemeenten krijgen volgend jaar opnieuw geld van het Rijk voor de aanpak van radicalisering en jihadisme. Het gaat om 6,3 miljoen euro voor in totaal achttien gemeenten waar de problematiek speelt.
Den Haag krijgt met ruim een miljoen euro het meest, gevolgd door Utrecht (ruim 950.000 euro) en Amsterdam (ruim 900.000 euro). De relatief kleine gemeente Delft krijgt bijna een half miljoen euro. Ook onder meer Arnhem, Zoetermeer, Gouda, Huizen, Nijmegen en Tilburg krijgen geld.
Gemeenten kunnen de bijdrage gebruiken voor allerlei projecten, zoals verbeteringen bij het opmerken van mogelijke radicalisering of analyse van de problemen.
AD 22.12.2016 Zo’n 30.000 politiemensen gaan op cursus om beter voorbereid te zijn op dreigend terrorisme. De politie heeft hier een speciale opleiding voor ontwikkeld die voor eind 2018 bij alle eenheden wordt ingevoerd.
Wijkagenten en medewerkers van de opsporingsdiensten worden bijvoorbeeld getraind in het herkennen van radicalisering. Dat heeft de politie vandaag bekendgemaakt. Agenten krijgen al een tweedaagse training om te leren omgaan met extreme omstandigheden als een terroristische aanslag.
Telegraaf 21.12.2016 Ons land gaat met maatregelen tegen terreur vaak verder dan buurlanden. Alleen: veel wetten zijn nog niet in werking. Bovendien moet er voor het voorkomen van radicalisering nog een schep bovenop. Dat is de teneur in de Tweede Kamer na de aanslag in Berlijn.
We weten natuurlijk nooit of het aan onze veiligheidsdiensten te danken is dat er in Nederland nog geen grote terreuraanslag heeft plaatsgevonden, zegt VVD-Kamerlid Tellegen. „Wel stel ik vast dat er in Nederland een fors pakket maatregelen tegen terreur ligt, dat ze in omringende landen nu versneld aan het invoeren zijn.” Ze noemt: de uitbreiding van bevoegdheden van de veiligheidsdiensten, jihadstrijders de nationaliteit ontnemen, paspoorten intrekken en de aanwezigheid op het grondgebied van terroristen strafbaar stellen.
„Op het gebied van repressie doen we alles wat we kunnen”, vindt Tellegen. „Maar op het gebied van preventie kan Nederland meer doen.” Ze noemt de AlFitrah moskee in Utrecht, waar jongeren ’worden geïndoctrineerd met giftige denkbeelden’.
PvdA-Kamerlid Recourt beaamt dat preventie via scholen en wijkagenten momenteel ’heel moeilijk’ loopt. Hij heeft nog een andere zorg: veel wetgeving tegen terreur zit ’vast’ in de Eerste Kamer, zoals de nationaliteit afpakken van jihadisten, verruiming van voorlopige hechtenis en de hackwet waarmee de Tweede Kamer gisteren instemde. „Er moet echt tempo gemaakt worden. Straks komen er verkiezingen en dan raakt deze broodnodige wetgeving verder uit zicht.”
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) beaamt dat hij nog niet alle gewenste instrumenten ter beschikking heeft. „De Eerste Kamer moet nog instemmen met een aantal maatregelen.”
PVV-leider Wilders vindt dat het kabinet ’ontelbaar veel fouten heeft gemaakt’. „Men heeft de asieltsunami binnengelaten op het moment dat er terroristen mee zouden kunnen komen met de asielinstroom. Men heeft niets gedaan voor integratie of assimilatie, er is tot op de dag van vandaag geen sanctie voor mensen die niet eens onze taal willen leren. Men heeft Syriëgangers tegengehouden in plaats van laten gaan en vervolgens terug laten komen.”
CDA-Kamerlid Van Toorenburg ziet dat er heus de nodige maatregelen zijn genomen tegen terreur, maar dat het kabinet daarbij wel steevast traag heeft geopereerd en moest worden ’voortgeduwd’ door de Kamer. Ze wijst verder op het gevaar van teruggekeerde jihadstrijders. „Van de veertig zitten er maar negen vast. Hoe zit het met die andere 31?”
D66 is verbaasd over het systeem waarmee politiediensten internationaal informatie delen. Door een storing kon een gesignaleerde terreurverdachte onbekommerd op het vliegtuig naar Turkije stappen. Kamerlid Verhoeven: „Jaarlijks zijn er tien van dit soort storingen. De infrastructuur is nog niet in orde.”
Telegraaf 02.12.2016 De terreurbeweging Islamitische staat (IS) beraamt nieuwe terroristische aanslagen in Europa, terwijl deze extremisten in hun’kalifaat’ in Syrië en Irak verliezen lijden. Dit stelt de Europese politieorganisatie Europol in een vrijdag gepubliceerd rapport.
Tientallen IS-terroristen zouden al in Europa zijn en in de nabije toekomst een aanslag willen plegen. Het meest waarschijnlijk is dat Frankrijk het doelwit is, maar ook België, Duitsland, Groot-Brittannië en Nederland zouden het doelwit kunnen zijn.
Om wat voor aanslagen het gaat, is niet duidelijk. Het kunnen aanvallen in groepsverband zijn of zelfmoordaanslagen van enkelingen. In de visie van de terreurplanners van IS waren de aanslagen die vorig jaar en dit jaar in België en Frankrijk werden gepleegd, een groot succes.
De terroristen hadden verschillende werkwijzen en doelwitten. Zo werden onder meer de redactie van het Franse weekblad Charlie Hebdo, muziektheater Bataclan in Parijs, patrouillerende politieagenten, een priester, de luchthaven van Brussel en het publiek bij een vuurwerkevenement in Nice aangevallen.
In Nederland waarschuwde Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof half november nog voor terugkerende jihadisten. Momenteel zijn nog ongeveer 190 van de in totaal 270 naar het ‘kalifaat’ getrokken Nederlandse jihadisten in Syrië en Irak.
Elsevier 02.12.2016 De Europese politieorganisatie Europol komt met nieuwe waarschuwingen over aanslagen van Islamitische Staat. Nu IS terrein aan het verliezen is, kan het ook zijn tactiek in Europa gaan aanpassen.
In het rapport Changes in Modus Operandi of IS revisitedstaat dat IS nog steeds bezig is om nieuwe aanslagen te plegen op Europees grondgebied. Frankrijk is het meest waarschijnlijke doelwit, maar ook België, Duitsland, Groot-Brittannië en Nederland zouden het doelwit kunnen zijn. Dat komt vooral omdat deze landen onderdeel uitmaken van de door Amerika geleide coalitie tegen IS.
Momenteel zijn er tientallen IS-jihadisten in Europa die een aanslag zouden kunnen plegen. ‘De dreiging zal de komende jaren aanhouden’, voorspelt Gille de Kerchove van Europol.
Terugkeerders zorgen voor gevaar
Juist als IS in Syrië en Irak verder in het nauw wordt gedreven, neemt het risico op aanslagen in Europa toe, zo voorspelt Europol. Zo zal dat leiden tot een groter aantal jihadisten dat terugkeert naar Europa.
‘Die lui zijn getraind in het gebruik van springstoffen en wapens en zijn met jihadistische ideologie geïndoctrineerd,’ aldus De Kerchove. ‘Het is van groot belang dat de EU-landen samen een vuist maken tegen terrorisme.’ Vanuit Libië kunnen IS-kopstukken hun aanslagen gaan plannen, omdat daar sprake is van een politiek vacuüm.
Nieuwe tactieken, willekeurige plekken
Europol waarschuwt daarbij ook voor de import van de werkwijze die IS in het Midden-Oosten hanteert: van bomauto’s, ontvoeringen tot afpersingen. De terroristen achter de aanslagen in Parijs en Brussel zouden ook al het gebruik van bomauto’s hebben overwogen, maar wijzigden (noodgedwongen) hun plannen.
Bovendien worden in het vervolg aanslagen op willekeurige plekken verwacht door Europol. Dat soort doelwitten zijn ‘minder voorspelbaar’ en kunnen ‘angst onder de bevolking’ aanwakkeren. ‘Kritische infrastructuur’ als kerncentrales lijken geen prioriteit te zijn voor de jihadisten
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
AD 02.12.2016 Islamitische Staat (IS) plant nieuwe aanslagen in Europa. Dat meldt Europol in een vanmorgen uitgegeven rapport. De terreurgroep zou daarbij gebruik kunnen gaan maken van autobommen, afpersingen en ontvoeringen, tactieken die vooralsnog vooral in Syrië en Irak toegepast worden.
Aanslagen op willekeurige doelwitten hebben een belangrijk effect, namelijk het vergroten van de angst onder de bevolking
Het meest waarschijnlijk is dat Frankrijk het doelwit is, maar ook België, Duitsland, Groot-Brittannië en Nederland zouden het doelwit kunnen zijn. IS zou vooral landen in het vizier hebben die samen met de Verenigde Staten in Syrië en Irak tegen de terreurgroep strijdt.
Volgens de veiligheidsdienst, die zich baseert op gegevens van verschillende inlichtingendiensten, zijn er al tientallen IS-strijders in Europa die zulke aanslagen kunnen plegen. ,,We moeten op scherp blijven staan omdat de dreiging vanuit IS en terugkerende jihadisten de komende jaren aanhoudt”, zegt Gille de Kerchove, de Europese anti-terrorismecoördinator. ,,Deze mensen zijn getraind in het gebruik van explosieven en vuurwapens en geïndoctrineerd door de jihadistische ideologie. Het is van groot belang dat de EU-landen samen een vuist maken tegen terrorisme.”
Willekeur
Om wat voor aanslagen het exact gaat, is onduidelijk. Het kunnen aanvallen in groepsverband zijn of zelfmoordaanslagen van enkelingen. In de visie van de terreurplanners van IS waren de aanslagen die vorig jaar en dit jaar in België en Frankrijk werden gepleegd een groot succes, staat in het rapport.
Europol ziet dan ook een belangrijke verschuiving in de doelwitten van politieagenten en andere veiligheidsdiensten naar willekeurige doelwitten zoals bij de aanslagen in Parijs eind vorig jaar. ‘Aanslagen op willekeurige doelwitten hebben een belangrijk effect, namelijk het vergroten van de angst onder de bevolking’, staat in het rapport. Die focus op willekeur betekent dat belangrijke infrastructurele doelwitten zoals energiecentrales ‘geen prioriteit hebben bij IS’.
De vijf terreurverdachten die twee weken geleden in Frankrijk werden opgepakt voor het plannen van aanslagen namens IS, hadden onder meer de Champs-Elysées in Parijs en Disneyland in Marne-la-Vallée op het oog.
Nederland
In Nederland waarschuwde Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof half november nog voor terugkerende jihadisten. ,,In Nederland wonende jihadisten kunnen gehoor geven aan de voortdurende oproepen van IS en Al Qaida om in eigen land terroristisch geweld te plegen”, staat in het dreigingsbeeld.
Momenteel zijn nog ongeveer 190 van de in totaal 270 naar het ‘kalifaat’ getrokken Nederlandse jihadisten in Syrië en Irak.
Den HaagFM 27.11.2016 De VVD in de gemeenteraad wil opheldering van burgemeester Jozias van Aartsen over hoe Den Haag zich voorbereidt op de mogelijk terugkeer van grote groepen mensen die in Syrië hebben gestreden voor IS. “Halen we wel alles uit de kast?”, vraagt raadslid Ingrid Michon zich af.
Reden voor haar zorgen is het meest recente Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) dat de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding onlangs publiceerde. Daarin staat dat hij zich zorgen maakt over Nederlandse strijders die in Syrië actief zijn geweest en proberen terug te keren naar ons land. Een bezorgde burgemeester Jozias van Aartsen noemde de terugkeerders “een punt van grote aandacht“. Gemeenteraadslid Michon wil een toelichting van de burgemeester. “Het is een ingewikkeld probleem en zo’n groot onderwerp dat we het er vaker over moeten hebben. En als de burgemeester zegt dat hij bezorgd is, word ik nog bezorgder.”
Voor zover bekend zijn tot nu toe 35 Haagse jihadisten naar het Midden-Oosten gereisd, onder wie vier minderjarigen. Vermoedelijk zijn zeventien mensen uit Den Haag om het leven gekomen. Michon wil ook weten of de mensen die terugkomen, worden vervolgd en gevolgd en of er ook mensen zijn die zorg of hulp weigeren. “Ik wil weten of de aanpak verandert, nu zulke grote groepen terug komen. Of die bijvoorbeeld wordt geïntensiveerd of dat we al zoveel doen dat dit niet meer kan.”
RO 18.11.2016 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) wil de mogelijkheden verruimen om terrorisme te bestrijden. Het gaat om voorstellen die de opsporing en vervolging van terroristische misdrijven verbeteren.
Dit blijkt uit een wetsvoorstel dat vandaag voor advies naar verschillende instanties is gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie (OM).
De maatregelen zijn nodig om effectief te kunnen blijven optreden tegen terrorisme en om aanslagen – zo goed als mogelijk – te voorkomen. Ook houdt het wetsvoorstel rekening met recente verschijningsvormen van terrorisme, zoals die zich het afgelopen jaar in West-Europa en elders hebben voorgedaan.
Bijvoorbeeld de aanslagen door geradicaliseerde, solistische daders. Verder is er aandacht voor veranderingen in de nabije toekomst, zoals de terugkeer van Nederlanders die zich hebben aangesloten bij terroristische organisaties in Syrië en Irak en daar worden verdreven.
Verblijf
Zo komt er een verbod om zonder toestemming in een gebied te verblijven dat door een terroristische organisatie wordt gecontroleerd. Hiermee is een extra strafbaarstelling voorhanden voor die gevallen waarin het plegen van terroristische misdrijven door een terugkeerder uiteindelijk niet kan worden bewezen.
Ook is de maatregel een reactie op het gevaar dat voor de Nederlandse samenleving ontstaat, als iemand naar een gebied gaat dat in handen is van een terroristische organisatie en deelneemt aan terroristische activiteiten.
Van der Steur komt met deze regeling naar aanleiding van de motie van de Kamerleden Zijlstra, Van Haersma Buma, en Van der Staaij. Op overtreding van het verbod staat een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar.
Een klein aantal personen dat wél een legitieme reden heeft om af te reizen, zoals hulpverleners van een humanitaire organisatie en journalisten die een reportage willen maken, krijgt straks vooraf toestemming van de minister van Veiligheid en Justitie om naar het bewuste gebied te reizen.
Het kabinet wijst die gebieden aan, zodat duidelijk is waar de strafbaarstelling geldt. Dit gebeurt bij – aparte – algemene maatregel van bestuur. De regeling beperkt zich tot Nederlandse onderdanen en vreemdelingen die een vaste woon- en verblijfplaats hebben in Nederland.
Kiesrecht
Ook wil Van der Steur dat de rechter de mogelijkheid krijgt om iemand die veroordeeld is voor een terroristisch misdrijf uit het kiesrecht te ontzetten. Dat kan nu nog maar in een beperkt aantal gevallen. De maatregel is alleen aan de orde als de verdachte is veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste 1 jaar voor het plegen van een terroristisch misdrijf.
Voorlopige hechtenis
Verder wil de minister de opsporing en vervolging van terroristische misdrijven verbeteren. Daartoe gaat hij de mogelijkheden verruimen om teruggekeerde jihadstrijders die verdacht worden van een terroristisch misdrijf in voorlopige hechtenis te kunnen houden. Dit om méér tijd te hebben om bewijs te verzamelen.
Bijvoorbeeld voor zaken waarin ingewikkeld (forensisch) onderzoek nodig is. Van der Steur vindt dat het OM in zo’n geval een terrorismeverdachte ook zonder sterkere verdenking nog dertig dagen langer moet kunnen vasthouden. De maatregel vloeit voort uit een motie van de Kamerleden Samsom en Segers.
DNA-onderzoek
Daarnaast wordt het makkelijker bij verdachten van terroristische misdrijven celmateriaal af te nemen, met het oog op DNA-onderzoek. Nu moet nog sprake zijn van ernstige bezwaren tegen de verdachte. Dit kan een belemmering zijn voor adequaat onderzoek naar terroristische misdrijven.
Bijvoorbeeld als meerdere verdachten in beeld zijn en hun onderlinge relatie en werkverdeling in kaart moet worden gebracht, terwijl de verdenking nog niet tegen elke verdachte afzonderlijk sterk genoeg is om celmateriaal te kunnen afnemen. Op zo’n moment is dan juist behoefte aan nader onderzoek.
Aangifteplicht
Tot slot wordt de aangifteplicht uitgebreid tot alle terroristische misdrijven, inclusief de handelingen ter voorbereiding van die misdrijven. Informatie over een mogelijke aanslag, of over deelneming aan een terroristisch trainingskamp is cruciaal voor de bestrijding van terrorisme. Zo bieden alertheid en actie van de omgeving kansen om de voorbereiding van een aanslag door een solistische dader tijdig te ontdekken.
VK 17.11.2016 Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken wil ‘serieus nadenken’ over het opzetten van een Europese inlichtingendienst. Terreuraanslagen moeten daardoor eerder voorkomen worden. Nationale diensten kunnen het zich nu ‘echt niet meer veroorloven’ om langs elkaar heen te werken. Dit heeft minister Koenders donderdag gezegd in een toespraak voor studenten van de Universiteit Leiden.
‘Na elke aanslag komen we tot conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporings-puzzel wel degelijk aanwezig waren. Maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren’, zegt Koenders. ‘Ik wil daarom dat we serieus gaan nadenken over het opzetten van een ‘Europese FBI’ en een Europese CIA -een inlichtingendienst. Zodat we sneller die puzzelstukken samen kunnen leggen en handelen op basis van die informatie – voordat het te laat is.’
Europa moet voortaan de eigen broek gaan ophouden en veel meer zelf voor de veiligheid van de eigen burgers gaan zorgen, betoogt Koenders verder in zijn toespraak. De tijd van het leunen op de VS voor hulp is voorbij.
President Hillary zou zelfde zeggen
Waarom moet de VS anno 2016 zo’n groot deel van de veiligheidscheque betalen voor ons in Europa?, aldus Bert Koenders.
Hij ontkent dat zijn aanbeveling heeft te maken met het dreigement van de nieuw verkozen president van de Verenigde Staten, Donald Trump, dat Europa het voortaan zelf maar moet uitzoeken.
‘Make no mistake: de belangstelling van de VS voor Europa neemt onvermijdelijk af. Dat was ook met president Hillary gebeurd – ik heb geen illusies daarover’, zegt Koenders. ‘Trump zei het al hardop in zijn campagne, maar alle VS beleidsmakers, ook Democraten, denken het.’ En dat vindt Koenders niet helemaal onterecht. ‘Want waarom moet de VS anno 2016 zo’n groot deel van de veiligheidscheque betalen voor ons in Europa?’
De Europese samenwerking is niet alleen nodig omdat de VS zich steeds meer afkeren van Europa. ‘Ook door de Brexit neemt het strategisch gewicht van Europa af’, denkt Koenders. Europa verliest alleen al ’30 procent van haar vloot en 30 procent van haar expeditionaire militaire vermogen We moeten de Amerikanen Britten betrokken houden.’
De onzekerheid over het nieuwe Amerikaanse leiderschap sterkt mij zeker in de overtuiging om Europa strategisch te versterken, aldus Bert Koenders.
Koenders vindt dat Europa niet alleen op het gebied van inlichtingen verzamelen de rijen moet sluiten, maar ook militair veel verdergaand moet gaan samenwerken. Daar hoort ook inzet van Europese gevechtstroepen bij, besloot hij maandag in Brussel met andere ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie.
‘De onzekerheid over het nieuwe Amerikaanse leiderschap sterkt mij zeker in de overtuiging om Europa strategisch te versterken’, zegt Koenders. ‘En ik kijk daarvoor met grote nadruk naar onze oosterbuur: het Duitsland van Angela Merkel’.
Net als minister Jeanine Hennis (Defensie) pleit hij voor meer geld voor de krijgsmacht. De bewindsvrouw zei eerder donderdag dat vanaf 2018 jaarlijks 2,3 miljard euro bij de Defensiebegroting moet.
Tot slot pleit Koenders donderdag in zijn toespraak voor het versterken van het Nederlandse ambassadenetwerk in de ring rondom Europa. ‘Dat doen de Russen, Turken en Iraniërs ook. We mogen niet achterblijven.’
Concreet wil hij diplomatieke posten oprichten of uitbreiden in Niger, maar ook Libië, Libanon, Irak, Algerije, Tsjaad en Turkije. Koenders: ‘Daar broeien de problemen van morgen. En die wil ik vroegtijdig gesignaleerd krijgen.’
Telegraaf 17.11.2016 Een Europese CIA, een Europese FBI en een nationale veiligheidsraad. Met voorstellen daartoe wil minister Koenders (Buitenlandse Zaken) de Europese defensie versterken en de veiligheid in Europa en Nederland vergroten.
Dat is hard nodig nu Europa voor z’n militaire bescherming steeds minder op grote broer Amerika kan rekenen. Dat was zonder de verkiezing van Donald Trump tot president van de VS ook zo geweest, zo zei Koenders tijdens een toespraak over veiligheid op de Haagse campus van de Universiteit Leiden.
Hij pleitte voor meer samenwerking in Europa om militaire en terreurdreigingen het hoofd te bieden. „Na elke aanslag komen we tot conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporings-puzzel wel degelijk aanwezig waren. Maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren. Dat kunnen we ons echt niet meer veroorloven”, zei Koenders. Daarom pleit hij voor een Europese criminele inlichtingendienst en een Europese politiedienst. „Zodat we sneller die puzzelstukken samen kunnen leggen en handelen op basis van die informatie – voordat het te laat is.”
En ook al verlaten de Britten de EU, dat betekent niet dat we ze niet bij onze veiligheidsstrategie moeten betrekken, zei de PvdA-bewindsman. „We moeten het VK verankeren in onze Europese veiligheidspolitieke samenwerking. De EU heeft belang bij een veiligheidsarrangement met het VK. Ook daarmee moeten we niet dralen.”
Ook Nederland moet meer investeren in de eigen veiligheid, zo zei Koenders. Hij wil daarom dat het diplomatieke postennetwerk wordt versterkt. „Dat doen de Russen, Turken en Iraniërs ook. We mogen niet achterblijven.” Vooral in instabiele landen als Niger, Libië, Libanon, Irak, Algerije en Tsjaad moet Nederland z’n aanwezigheid versterken. „Daar broeien de problemen van morgen. En die wil ik vroegtijdig gesignaleerd krijgen. Dat krijg ik niet uit de krant. Ik heb meer diplomatieke verkenners daar nodig, die rijksbreed onze belangen in kaart brengen, en lokaal coalities zoeken.”
Ook opperde hij een idee voor een volgend kabinet: een nationale veiligheidsraad naar Amerikaans model. Daarin zouden alle onderwerpen en diensten samenkomen die met veiligheid te maken hebben: defensie, inlichten, diplomatie, maar ook ’klimaat en milieu’.
Elsevier 17.11.2016 Volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) kunnen nationale inlichtingendiensten het zich niet langer veroorloven om langs elkaar heen te werken. Zijn oplossing: een Europese FBI en CIA.
Tijdens een toespraak voor studenten aan de Universiteit Leiden ging Koenders in op de wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van veiligheid. Zijn meest opvallende uitspraak: er moet ‘serieus worden nagedacht’ over een Europese variant op de Amerikaanse FBI (binnenlandse dienst) en CIA (buitenlands).
Elke keer na aanslag blijkt samenwerking gebrekkig
Zulke federale instanties zijn nodig in de strijd tegen terrorisme, vindt Koenders. ‘Na elke aanslag komen we tot de conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporingspuzzel wel degelijk aanwezig waren. Maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren. We moeten die puzzelstukken sneller samen leggen en handelen.
Zo wist Ibrahim el Bakraoui, een van de Brusselse aanslagplegers, in 2015 langs de douane op Schiphol te lopen, ondanks dat hij op Belgische terreurlijsten stond.
Volgens Koenders staan de lidstaten van de Europese Unie op een ‘strategisch kantelmoment’. Instabiliteit in Amerika, met de verkiezing van Donald Trump, en Brexit, zorgen ervoor dat er haast geboden is. Europa moet zijn eigen broek gaan ophouden, aldus de Nederlandse minister. ‘Want waarom moet de VS anno 2016 zo’n groot deel van de veiligheidscheque betalen voor ons in Europa?’ Hij ziet een sleutelrol weggelegd voor het Duitsland van Angela Merkel.
Meer geld naar Defensie lijkt kwestie van tijd
Maar ook de Nederlandse Defensie moet ‘flink meer geld gaan krijgen’, aldus Koenders, iets waar Defensieminister Jeanine Hennis (VVD) het mee eens is. Zij gaf aan dat de begroting vanaf 2018 jaarlijks met 2,3 miljard euro omhoog moet. Dat geld is nodig om de Nederlandse krijgsmacht te onderhouden en te moderniseren.
Nederland geeft momenteel 1,16 procent van het bruto binnenlands product uit aan Defensie. Dat is een stuk lager dan het Europees gemiddelde, 1,43 procent, en komt niet in de buurt van de NAVO-norm van 2 procent.
Het is niet voor het eerst dat het idee van een Europese inlichtingendienst wordt geopperd. In de nasleep van de aanslagen in Parijs kwam de Belgische premier Charles Michel met eenzelfde plan.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2baef7c-1ad2-11eb-992e-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/17958298-88e5-11eb-be75-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/53f325d4-6c6f-11eb-b591-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5bbe341e-6c44-11eb-b4a5-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/22bb7f90-1e98-11eb-a4d8-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8dfbf9b8-28ef-11eb-a30c-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/196c83ae-1d0c-11eb-a76c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2c4bd40-24ef-11eb-9aaa-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6b4a2cce-1c3c-11eb-9d09-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/998c19d2-1b6d-11eb-8953-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f275738e-1bab-11eb-a135-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c4db32e-1ab4-11eb-a79d-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/70a851d4-1af5-11eb-94f9-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3ca6f59c-1a92-11eb-a4d8-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/825a71ec-1ab3-11eb-b2d0-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6db36b1c-1ab4-11eb-ba41-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1f77cef4-d0ed-11ea-ba7d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/588c7dc6-0e2c-11eb-a79a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f23e1122-0e28-11eb-8a4f-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/13af997c-0981-11eb-951a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/75686bf8-e5f5-11ea-95f5-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cda15212-acbb-11ea-941f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5d9a528a-95f4-11ea-b60f-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23cefbc4-93a0-11ea-aceb-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/12099ce4-9109-11ea-ba45-0255c322e81b.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/70c0b9a4-1c40-11ea-8542-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23cefbc4-93a0-11ea-aceb-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/97801178-39c1-11e9-b2a1-97676b1d2225.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/af615082-046e-11e9-8d7b-a9db3898f3f7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e866c92e-fdfd-11e8-ad84-75128cd5eaf2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae7f38a8-e10c-11e8-9eb8-9fca7e2f56cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aac837de-e150-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Wat zegt eerder recent onderzoek?
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cc6cf002-e801-11e8-87f9-99228db1899f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ba5f584-e105-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae99b0c0-b74f-11e8-88a5-c9e3f3413482.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db9a621a-b649-11e8-8bc3-47ec82d83b76.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2ddb0904-2120-11e8-bcd1-f978b1d730c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ecd1b12c-2121-11e8-8f8a-25b1e99633ea.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6beb370-225e-11e8-9242-f54a3abc2ac8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/01ead708-0b0d-11e8-8575-23b6f2d388ef.jpg)
View image on Twitter
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.