Zwitsers hebben zondag 07.03.2021 in een referendumJA gezegd tegen een boerkaverbod. 51,2 procent van de Zwitsers heeft voor het verbod gestemd, bleek zondag aan het einde van de middag. De regering had geadviseerd tegen de maatregel te stemmen. De helft van de stemgerechtigden kwam opdagen voor het referendum.
Hoewel de term boerka officieel niet op de stembiljetten stond, is voor iedereen duidelijk dat dat is waar over werd gestemd. Volgens voorstanders is de boerka een teken van de radicale islam en extremisme.
Tegenstanders van het verbod noemen het verbod absurd, nutteloos en islamofoob. Zij wijzen erop dat er naar schatting wel 30 mensen in Zwitserland zijn die een boerka dragen.
Campagneposters met de teksten ‘Stop de radicale islam!’ en ‘Stop het extremisme!’, waarop een vrouw in een zwarte nikab te zien is, zijn in Zwitserse steden opgehangen door voorstanders van het verbod. Tegenstanders voeren de slogan ‘Nee tegen een absurde, nutteloze en islamofobe “anti-boerka”-wet’.
Het verbod zou betekenen dat niemand zijn gezicht volledig mag bedekken in de openbare ruimte. Er zijn wel uitzonderingen, zoals in gebedshuizen.
,,Naast het feit dat deze tekst nutteloos is, is hij ook racistisch en seksistisch’’, zei Ines El-Shikh, woordvoerster van de feministische moslimvrouwengroep Purple Headscarves. Ze zegt dat de voorgestelde wet de indruk wekt van een probleem, maar ze stelt dat ,,slechts 30 vrouwen in Zwitserland een boerka dragen’’.
De volledige gezichtssluier ,,is een extreme vorm van de islam’’, zei Ja-campagnewoordvoerder Jean-Luc Addor, van de populistische rechtse Zwitserse Volkspartij (SVP).
Uit een onderzoek van het Zwitserse Bureau voor de Statistiek uit 2019 bleek dat 5,5 procent van de bevolking moslim is. De meesten van hen hebben wortels in het voormalige Joegoslavië.
Het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij gebedshuizen in Zwitserland blijft wel toegestaan.
In Nederland bestaat reeds een wet inzake een gedeeltelijk burqaverbod.
Het is een discussie die de afgelopen jaren in veel Europese landen speelt: moet er een verbod komen op het dragen van gezichtsbedekkende kleding? Nederland kwam in 2019 met een antwoord: een gedeeltelijk verbod. Het dragen van gezichtsbedekkende kleding in openbaar vervoer, scholen en ziekenhuizen mag niet meer.
Deze wet verbiedt gezichtsbedekking – burqa, niqab, bivakmuts en integraalhelm – in openbare ruimtes zoals scholen, ziekenhuizen, het openbaar vervoer en overheidsgebouwen. Op overtreding komt een boete van 400 euro te staan. Op straat mag de kledij wel worden gedragen.
Het boerkaverbod zorgt voor veel consternatie in Nederland. Sinds donderdag 1 augustus 2019 is het verboden om op bepaalde plaatsen een boerka of andere gezichtsbedekkende kleding te dragen. De vraag is of de wet zal worden nageleefd. Op Facebook klonk de oproep het verbod als burger te handhaven.
Vier vragen en antwoorden over de nieuwe wet en de handhaving ervan.
Wat houdt het boerkaverbod in?
Het verbod op het dragen van een boerka is deel van de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding. Vanaf nu is het verboden om in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en overheidsgebouwen je hele gezicht te bedekken. Ook het dragen van een bivakmuts, helm en masker is daarmee verboden.
In de volksmond heet de wet het boerkaverbod – naar de dragers van een boerka of nikab. Dat is de islamitische kleding die door vrouwen wordt gedragen om hun volledige gezicht en lichaam te bedekken. Bij een nikab blijven de ogen wel zichtbaar door een kleine spleet tussen de lagen kleding, bij de boerka zit er zelfs een gaasje voor de ogen en zijn die nauwelijks zichtbaar.
Wie gaat het handhaven?
Het boerkaverbod geldt alleen op specifieke plekken. In bijvoorbeeld de tram, bij de huisarts of op school moet de boerka af. Daar is het volgens de regering van groot belang om mensen te kunnen herkennen. Op straat en thuis mag de boerka nog wel worden gedragen.
Wie zich niet aan de wet houdt, kan erop worden aangesproken door de politie, of door de instantie waar de overtreding gebeurt. Bijvoorbeeld door de ambtenaren in het gemeentehuis.
Te betwijfelen valt of de wet strikt zal worden nageleefd. Zo gaf Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, vorig jaar aan dat ze het boerkaverbod niet bij de stad vindt passen en dat handhaving ervan geen prioriteit heeft in Amsterdam.
Ook andere instanties rekenen naleving van het verbod niet tot hun taken. Zo gaf de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra in het Algemeen Dagblad aan dat handhaving een taak is van de politie.
In de moslimgemeenschap wordt het verbod gehekeld. Zo riepen radicale moslims islamitische vrouwen op de wet te negeren.
Gaan burgers het zelf handhaven?
De aarzeling van instanties om het verbod te handhaven leidde op sociale media tot de oproep om dat als burger zelf te doen. In de Facebookgroep Eigen Land Eerst werd geschreven: ‘Allemaal op jacht!!’ en de hashtag ‘maakergebruikvan’ gebruikt.
Op de eigen website schrijft de politie dat burgers de wet mogen handhaven middels het zogenoemde ‘burgerarrest’.
Een burger mag een andere burger arresteren als de laatste op heterdaad wordt betrapt. Ook bij het boerkaverbod is dat toegestaan, schrijft de politie. Al waarschuwt de politie op de website burgers wel om voorzichtig te zijn. De wet is ingewikkeld:
‘Hoewel betrokkene op het eerste oog in overtreding kan zijn, dient er ook altijd door de overheidsinstantie of vervoerder gewezen te worden op het verbod en de keus te worden voorgelegd de kleding af te doen of zich te verwijderen.’
Voor het uitschrijven van een boete moet dus eerst zijn vastgesteld dat de drager van een boerka een waarschuwing heeft gehad. De boete is maximaal 415 euro.
Hoe is het boerkaverbod een wet geworden?
Al in 2005 werd in de Tweede Kamer voor het eerst een voorstel voor een boerkaverbod ingediend. Geert Wilders kwam met een motie. De PVV-leider moest dertien jaar wachten voor hij – grotendeels – zijn zin kreeg. Het kabinet-Rutte II van VVD en PvdA maakte zich sterk voor een beperkt verbod. Het wetsvoorstel werd in 2016 door de Tweede Kamer aangenomen. Vorig jaar ging ook de Eerste Kamer met een ruime meerderheid akkoord.
Op Twitter liet Geert Wilders weten het boerkaverbod uit te breiden naar een algeheel verbod op het dragen van hoofddoeken op straat.
Het Europees Hof deed de uitspraak naar aanleiding van twee rechtszaken over vrouwen die in Duitsland geen hoofddoekje mochten dragen van hun werkgever. De ene moslima werkte bij een kinderdagverblijf, de ander bij een drogisterij.
Naar aanleiding van de regels van hun werkgevers stapten de vrouwen naar de rechter in Duitsland. Echter mag een werkgever volgens het Europees Hof van Justitie in Luxemburg het zichtbaar dragen van religieuze of politieke symbolen wel degelijk verbieden. Althans, als dat gerechtvaardigd is. Bijvoorbeeld indien deze neutraliteit richting klanten wil uitstralen of sociale conflicten wil vermijden, aldus de hoogste rechterlijke instelling van de Europese Unie.
Telegraaf 24.09.2021Het verbod op het dragen van een pet, hoofddoek of keppeltje in Belgische rechtbanken gaat verdwijnen. De regel zou niet meer van deze tijd zijn.
De verplichting voor toehoorders om zittingen bij te wonen met ’ongedekte hoofden’ stamt uit de negentiende eeuw. Een hoge hoed of pet was voor heren in die tijd onderdeel van het dagelijkse tenue. Als teken van beleefdheid en eerbied voor de rechtbank moest het hoofddeksel worden afgezet.
Anno 2021 passen rechters de regel nauwelijks toe bij mensen met een joods keppeltje of een islamitische hoofddoek. Maar een paar keer heeft een magistraat wél geoordeeld dat ook deze religieuze uitingen niet zijn toegestaan in rechtszaal.
Dat is niet altijd zonder gevolgen gebleven. In 2007 werd België op de vingers getikt door Europees Hof voor de Rechten van de Mens, na een klacht van een man die bij een zaak in Antwerpen de zaal werd uitgezet vanwege het dragen van een keppeltje. Recenter, in 2018, werd België door rechters in Straatsburg veroordeeld vanwege een vergelijkbare hoofddoekrel.
Nieuwe wet
Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD), zo bevestigt zijn woordvoerder na berichten in Vlaamse media, stelt nu voor om het verbod te schrappen. De bewindsman vindt de regel niet meer van deze tijd vanwege de hedendaagse religieuze diversiteit. Een rechter kan iemand nog wel blijven verzoeken om een petje af te zetten of een persoon aanspreken op ongepaste kleding. Het parlement moet de wetswijziging nog goedkeuren.
MSN 15.07.2021 Het Hof deed de uitspraak naar aanleiding van twee rechtszaken over vrouwen die in Duitsland geen hoofddoekje mochten dragen van hun werkgever. De ene moslima werkte bij een kinderdagverblijf, de ander bij een drogisterij.
Naar aanleiding van de regels van hun werkgevers stapten de vrouwen naar de rechter in Duitsland. Echter mag een werkgever volgens het Europees Hof van Justitie in Luxemburg het zichtbaar dragen van religieuze of politieke symbolen wel degelijk verbieden. Althans, als dat gerechtvaardigd is. Bijvoorbeeld indien deze neutraliteit richting klanten wil uitstralen of sociale conflicten wil vermijden, aldus de hoogste rechterlijke instelling van de Europese Unie.
Kanttekeningen
Daarbij werden wel een aantal kanttekeningen geplaatst. Zo moet een verbod wel opwegen tegen de “oprechte behoefte” van iemand om toch zo’n symbool te dragen. Bovendien heeft elke lidstaat natuurlijk haar eigen regels omtrent vrijheid van religie. Na de uitspraak van Het Hof moeten de Duitse rechters de twee zaken van de moslima’s opnieuw bekijken.
Uitspraak in lijn met eerdere zaak
Het was overigens niet de eerste keer dat Het Hof uitspraak deed over de kwestie. In 2017 oordeelde de rechterlijke instelling in Luxemburg ook al eens dat werkgevers hun werknemers in sommige gevallen mogen verbieden politieke of religieuze symbolen te dragen. Zolang er maar niet gediscrimineerd wordt. Aanleiding in 2017 was een zaak waarbij een Belgisch beveiligingsbedrijf, net als het kinderdagverblijf en de drogisterij in Duitsland, een werknemer verbood om hoofddoek te dragen tijdens werktijd.
Panorama 15.07.2021 Het Hof deed de uitspraak naar aanleiding van twee rechtszaken over vrouwen die in Duitsland geen hoofddoekje mochten dragen van hun werkgever. De ene moslima werkte bij een kinderdagverblijf, de ander bij een drogisterij.
Naar aanleiding van de regels van hun werkgevers stapten de vrouwen naar de rechter in Duitsland. Echter mag een werkgever volgens het Europees Hof van Justitie in Luxemburg het zichtbaar dragen van religieuze of politieke symbolen wel degelijk verbieden. Althans, als dat gerechtvaardigd is. Bijvoorbeeld indien deze neutraliteit richting klanten wil uitstralen of sociale conflicten wil vermijden, aldus de hoogste rechterlijke instelling van de Europese Unie.
Kanttekeningen
Daarbij werden wel een aantal kanttekeningen geplaatst. Zo moet een verbod wel opwegen tegen de “oprechte behoefte” van iemand om toch zo’n symbool te dragen. Bovendien heeft elke lidstaat natuurlijk haar eigen regels omtrent vrijheid van religie. Na de uitspraak van Het Hof moeten de Duitse rechters de twee zaken van de moslima’s opnieuw bekijken.
Uitspraak in lijn met eerdere zaak
Het was overigens niet de eerste keer dat Het Hof uitspraak deed over de kwestie. In 2017 oordeelde de rechterlijke instelling in Luxemburg ook al eens dat werkgevers hun werknemers in sommige gevallen mogen verbieden politieke of religieuze symbolen te dragen. Zolang er maar niet gediscrimineerd wordt. Aanleiding in 2017 was een zaak waarbij een Belgisch beveiligingsbedrijf, net als het kinderdagverblijf en de drogisterij in Duitsland, een werknemer verbood om hoofddoek te dragen tijdens werktijd.
NOS 15.07.2021Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg heeft nogmaals geoordeeld dat werkgevers het zichtbaar dragen van religieuze of politieke symbolen mogen verbieden. Zo’n verbod kan gerechtvaardigd zijn als een werkgever tegenover zijn klanten neutraliteit wenst uit te stralen of sociale conflicten wil vermijden, oordeelde het hof.
Zo’n verbod moet wel opwegen tegen de “oprechte behoefte” van de werknemer om zo’n symbool te dragen. De werkgever moet ook rekening houden met de nationale wetgeving wat betreft vrijheid van religie.
De zaak bij het Hof was de voortzetting van twee Duitse rechtszaken over moslima’s die van hun werkgevers geen hoofddoek mochten dragen. De een werkte op een oecumenisch kinderdagverblijf, de ander bij een drogisterijketen. Duitse rechters moeten nu opnieuw naar hun zaken kijken.
Eerdere uitspraak
De uitspraak sluit aan bij een uitspraak van het Hof uit 2017 in een zaak van een Belgische en een Franse vrouw. Ook die gingen over het dragen van hoofddoek op het werk.
Ook toen was het oordeel dat een werkgever het dragen van politieke of religieuze symbolen om bepaalde redenen mag verbieden, zolang er geen sprake is van discriminatie.
RTL 07.03.2021 Zwitserland krijgt een boerkaverbod. In een referendum heeft 51 procent voor zo’n verbod gestemd. Zwitserland gaat daarmee verder dan bijvoorbeeld Nederland, waar een gedeeltelijk verbod geldt. Want ook op de Zwitserse straten mag geen gezichtsbedekkende kleding meer gedragen worden.
Het is een discussie die de afgelopen jaren in veel Europese landen speelt: moet er een verbod komen op het dragen van gezichtsbedekkende kleding? Nederland kwam in 2019 met een antwoord: een gedeeltelijk verbod.
Geen boetes
Dat gedeeltelijke verbod betekende dat het dragen van zulke kleding verboden werd in openbare ruimtes, zoals in het onderwijs, de zorg en het openbaar vervoer. Op straat mag het nog wel. Afgelopen oktober werd bekend dat een jaar boerkaverbod nog geen enkele boete had opgeleverd.
Toch lijkt de discussie nog wel te leven. In veel stemwijzers voor de komende Tweede Kamerverkiezingen is een stelling te vinden over het al dan niet afschaffen van het verbod. Daarbij gaat het trouwens dus niet letterlijk om een boerkaverbod, maar om gezichtsbedekkende kleding in het algemeen. Dus ook bivakmutsen bijvoorbeeld.
‘Stop extremisme!’
Dat geldt ook voor Zwitserland. Al lijkt het wetsvoorstel wel degelijk bedoeld tegen de islam. Het initiatief komt van de rechts-populistische Zwitserse Volkspartij (SVP). Op campagneposters van de partij staat een vrouw in een nikab afgebeeld met de tekst: ‘Stop extremisme!’
“Gezichtsbedekkende kleding is een symbool voor de extremistische, politieke islam die steeds zichtbaarder wordt in Europa. Dat hoort niet in Zwitserland thuis”, zegt SVP-politicus Walter Wobmann. “In Zwitserland hebben we de gewoonte dat je je gezicht laat zien. Dat is vrijheid.”
Probleem bestrijden
“Als er een probleem is, bestrijden we het graag voordat het uit de hand loopt”, zegt een andere SVP-politicus. “Gelukkig zijn er maar weinig vrouwen in Zwitserland die een boerka dragen.”
Uit onderzoek van de Universiteit van Luzern blijkt dat er maar zo’n 30 vrouwen in Zwitserland gezichtsbedekkende kleding dragen. Zo’n 5 procent van de Zwitserse bevolking is moslim, de meeste zijn afkomstig uit Turkije, Bosnië-Herzegovina en Kosovo.
In Nederland ging in 2019 een gedeeltelijk verbod in:
Het dragen van gezichtsbedekkende kleding in openbaar vervoer, scholen en ziekenhuizen mag niet meer. Maar de kans om een boete van 150 euro te moeten betalen, weerhoudt Karima niet: haar nikab blijft aan. ‘
Een islamitische raad in het Alpenland noemt het een ‘zwarte dag’ voor moslims. “Dit vergroot de ongelijkheid en bevestigt het buitensluiten van de moslimminderheid.”
Ook de regering en een meerderheid in het parlement waren tegen een verbod. De regering vond het niet haar taak om te beslissen wat vrouwen wel of niet mogen dragen. Daarom stelden ze voor dat mensen verplicht hun gezicht zouden moeten laten zien als dat nodig was voor identificatie, in plaats van een geheel verbod.
Directe democratie
Je vraagt je misschien af waarom er dan überhaupt over gestemd is, als een meerderheid van het parlement al tegen was. Dat komt door de directe democratie in Zwitserland. Zolang 100.000 van de in totaal 8,6 miljoen Zwitsers een handtekening zetten onder een potentieel onderwerp voor een referendum, dan vindt het referendum ook daadwerkelijk plaats. De uitslag daarvan is bindend.
De Zwitsers gaan daardoor wel heel vaak naar de stembus. Zulke referenda vinden al gauw 3 tot 4 keer per jaar plaats. In 2009 stemden de inwoners voor een verbod op het bouwen van minaretten bij moskeeën, ook een voorstel van de SVP. Ook lieten de Zwitsers via referenda meermaals weten tegen het lidmaatschap van de Europese Unie te zijn.
Zwitserland gaat verder
Het verbod op gezichtsbedekkende kleding gaat in Zwitserland dus iets verder dan in Nederland. Ook op straat worden boerka’s, nikabs en bivakmutsen verboden.
Daarmee sluit het land aan bij het volledige verbod in landen als België en Frankrijk. Maar er zijn ook landen waar er alleen regionale regels zijn. Dit is een overzicht van Europa:
Het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij gebedshuizen in Zwitserland blijft wel toegestaan.
MSN 07.03.2021 Zwitserland krijgt een boerkaverbod. In een referendum heeft 51 procent voor zo’n verbod gestemd. Zwitserland gaat daarmee verder dan bijvoorbeeld Nederland, waar een gedeeltelijk verbod geldt. Want ook op de Zwitserse straten mag geen gezichtsbedekkende kleding meer gedragen worden.
Het is een discussie die de afgelopen jaren in veel Europese landen speelt: moet er een verbod komen op het dragen van gezichtsbedekkende kleding? Nederland kwam in 2019 met een antwoord: een gedeeltelijk verbod.
Geen boetes
Dat gedeeltelijke verbod betekende dat het dragen van zulke kleding verboden werd in openbare ruimtes, zoals in het onderwijs, de zorg en het openbaar vervoer. Op straat mag het nog wel. Afgelopen oktober werd bekend dat een jaar boerkaverbod nog geen enkele boete had opgeleverd.
Toch lijkt de discussie nog wel te leven. In veel stemwijzers voor de komende Tweede Kamerverkiezingen is een stelling te vinden over het al dan niet afschaffen van het verbod. Daarbij gaat het trouwens dus niet letterlijk om een boerkaverbod, maar om gezichtsbedekkende kleding in het algemeen. Dus ook bivakmutsen bijvoorbeeld.
‘Stop extremisme!’
Dat geldt ook voor Zwitserland. Al lijkt het wetsvoorstel wel degelijk bedoeld tegen de islam. Het initiatief komt van de rechts-populistische Zwitserse Volkspartij (SVP). Op campagneposters van de partij staat een vrouw in een nikab afgebeeld met de tekst: ‘Stop extremisme!’
“Gezichtsbedekkende kleding is een symbool voor de extremistische, politieke islam die steeds zichtbaarder wordt in Europa. Dat hoort niet in Zwitserland thuis”, zegt SVP-politicus Walter Wobmann. “In Zwitserland hebben we de gewoonte dat je je gezicht laat zien. Dat is vrijheid.”
Probleem bestrijden
“Als er een probleem is, bestrijden we het graag voordat het uit de hand loopt”, zegt een andere SVP-politicus. “Gelukkig zijn er maar weinig vrouwen in Zwitserland die een boerka dragen.”
Uit onderzoek van de Universiteit van Luzern blijkt dat er maar zo’n 30 vrouwen in Zwitserland gezichtsbedekkende kleding dragen. Zo’n 5 procent van de Zwitserse bevolking is moslim, de meeste zijn afkomstig uit Turkije, Bosnië-Herzegovina en Kosovo.
Een islamitische raad in het Alpenland noemt het een ‘zwarte dag’ voor moslims. “Dit vergroot de ongelijkheid en bevestigt het buitensluiten van de moslimminderheid.”
Ook de regering en een meerderheid in het parlement waren tegen een verbod. De regering vond het niet haar taak om te beslissen wat vrouwen wel of niet mogen dragen. Daarom stelden ze voor dat mensen verplicht hun gezicht zouden moeten laten zien als dat nodig was voor identificatie, in plaats van een geheel verbod.
Directe democratie
Je vraagt je misschien af waarom er dan überhaupt over gestemd is, als een meerderheid van het parlement al tegen was. Dat komt door de directe democratie in Zwitserland. Zolang 100.000 van de in totaal 8,6 miljoen Zwitsers een handtekening zetten onder een potentieel onderwerp voor een referendum, dan vindt het referendum ook daadwerkelijk plaats. De uitslag daarvan is bindend.
De Zwitsers gaan daardoor wel heel vaak naar de stembus. Zulke referenda vinden al gauw 3 tot 4 keer per jaar plaats. In 2009 stemden de inwoners voor een verbod op het bouwen van minaretten bij moskeeën, ook een voorstel van de SVP. Ook lieten de Zwitsers via referenda meermaals weten tegen het lidmaatschap van de Europese Unie te zijn.
Zwitserland gaat verder
Het verbod op gezichtsbedekkende kleding gaat in Zwitserland dus iets verder dan in Nederland. Ook op straat worden boerka’s, nikabs en bivakmutsen verboden.
Daarmee sluit het land aan bij het volledige verbod in landen als België en Frankrijk. Maar er zijn ook landen waar er alleen regionale regels zijn. Dit is een overzicht van Europa:
NU 07.03.2021 Een kleine meerderheid in Zwitserland heeft zich zondag in een referendum achter een verbod op gezichtsbedekkende kleding geschaard. De term boerka kwam officieel niet op de stembiljetten voor, maar voor iedereen is het duidelijk dat het om dat soort gezichtsbedekking gaat.
51,2 procent van de Zwitsers heeft voor het verbod gestemd, bleek zondag aan het einde van de middag.
Er zijn naar schatting dertig mensen in Zwitserland die een boerka dragen. Het verbod betekent dat niemand het gezicht volledig mag bedekken in de openbare ruimte. Er zijn wel uitzonderingen, zoals in gebedshuizen.
Een grote meerderheid heeft zich daarnaast duidelijk gekeerd tegen een speciale ‘elektronische identiteit’. De regering wil een wettelijk kader scheppen om de Zwitsers een ‘e-ID’ te kunnen geven waarmee tal van administratieve of financiële zaken veel eenvoudiger via internet mogelijk zouden worden.
Volgens de Zwitserse regering loopt het land ver achter bij andere Europese landen op dit gebied. Maar in het referendum keerden de meesten zich tegen het wetsvoorstel, omdat ze vrezen dat de Zwitserse overheid particuliere internetbedrijven gaat inschakelen en dat dit gevaarlijk kan zijn voor zowel de burger als voor de staat.
NOS 07.03.2021 Zwitsers hebben vandaag in een referendum ‘ja’ gezegd tegen een boerkaverbod. 51 procent van de kiezers heeft zich voor het verbod uitgesproken. De regering had geadviseerd tegen de maatregel te stemmen. De helft van de stemgerechtigden kwam opdagen voor het referendum.
In onder meer Nederland, Frankrijk en Oostenrijk is al een boerkaverbod van kracht.
Het verbod moet nu in de grondwet worden opgenomen en geldt op straat, in de horeca en winkels. Er wordt een uitzondering gemaakt voor gebedshuizen.
Officieel ging het referendum over een verbod op het bedekken van het gezicht. Dat zou onder meer inhouden dat ook demonstranten hun gezicht niet mogen verbergen. Maar de bedenker en organisator van het initiatief heeft er nooit een geheim van gemaakt dat de maatregel gericht is tegen gesluierde vrouwen.
Referendum tegen minaretten
Walter Wobmann is parlementslid voor de radicaal-rechtse partij SVP. Eerder nam hij het initiatief voor het referendum om de bouw van minaretten te verbieden. Ook dat kreeg steun van een meerderheid van de kiezers.
Wobmann ziet de minaretten en het dragen van boerka’s en nikabs als symbool voor de “islamisering van Zwitserland”. Ongeveer 5 procent van de Zwitsers heeft een islamitische achtergrond. Volgens schattingen in de media dragen zo’n dertig personen een nikab of boerka. Tegenstanders van het verbod beschuldigen de SVP ervan een negatief sentiment tegen moslims te willen aanwakkeren.
In Nederland geldt sinds 1 augustus 2019 een verbod op het dragen van gezichtsbedekking in de openbare ruimte. Onder meer in het onderwijs, zorginstellingen, het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen moet het gezicht zichtbaar zijn. Burgemeester Halsema van Amsterdam zei eerder dat het handhaven van het verbod geen prioriteit is.
MSN 07.03.2021 Zwitsers hebben zich vanochtend in een referendum kunnen uitspreken over verbod op gezichtsbedekkende kleding. Volgens eerste berichten stemde een kleine meerderheid voor het verbod.
Hoewel de term boerka officieel niet op de stembiljetten stond, is voor iedereen duidelijk dat dat is waar over werd gestemd. Volgens voorstanders is de boerka een teken van de radicale islam en extremisme.
Tegenstanders van het verbod noemen het verbod absurd, nutteloos en islamofoob. Zij wijzen erop dat er naar schatting 30 mensen in Zwitserland zijn die een boerka dragen.
Elektronische identiteit
De Zwitsers mochten gelijktijdig stemmen over een speciale ‘elektronische identiteit’, waarmee tal van administratieve of financiële zaken veel eenvoudiger zouden worden via internet. Volgens de regering loopt het land op dat vlak ver achter bij andere Europese landen.
Maar daar lijkt voorlopig geen verandering in te komen: een grote meerderheid heeft volgens de eerste berichten tegen een elektronische identiteit gestemd. Ze vrezen dat de overheid particuliere internetbedrijven gaat inschakelen en dat dit gevaren met zich meebrengt voor zowel burgers als de staat.
RTL 07.03.2021 Zwitsers hebben zich vanochtend in een referendum kunnen uitspreken over verbod op gezichtsbedekkende kleding. Volgens eerste berichten stemde een kleine meerderheid voor het verbod.
Hoewel de term boerka officieel niet op de stembiljetten stond, is voor iedereen duidelijk dat dat is waar over werd gestemd. Volgens voorstanders is de boerka een teken van de radicale islam en extremisme.
Tegenstanders van het verbod noemen het verbod absurd, nutteloos en islamofoob. Zij wijzen erop dat er naar schatting 30 mensen in Zwitserland zijn die een boerka dragen.
De Zwitsers mochten gelijktijdig stemmen over een speciale ‘elektronische identiteit’, waarmee tal van administratieve of financiële zaken veel eenvoudiger zouden worden via internet. Volgens de regering loopt het land op dat vlak ver achter bij andere Europese landen.
Maar daar lijkt voorlopig geen verandering in te komen: een grote meerderheid heeft volgens de eerste berichten tegen een elektronische identiteit gestemd. Ze vrezen dat de overheid particuliere internetbedrijven gaat inschakelen en dat dit gevaren met zich meebrengt voor zowel burgers als de staat.
AD 07.03.2021 Zwitserland stemt zondag over een verbod op gezichtsbedekkende kleding op openbare plaatsen. Dit ondanks het feit dat vrouwen in islamitische sluiers zelden in het Zwitserse straatbeeld te zien zijn.
Opiniepeilingen wijzen uit dat een kleine meerderheid voorstander is van de maatregel. Hoewel de stelling ‘Ja of nee tegen een verbod op volledige gezichtsbedekkingen’ geen melding maakt van de boerka of de nikab, bestaat er geen twijfel over waar het debat over gaat.
Campagneposters met de teksten ‘Stop de radicale islam!’ en ‘Stop het extremisme!’, waarop een vrouw in een zwarte nikab te zien is, zijn in Zwitserse steden opgehangen door voorstanders van het verbod. Tegenstanders voeren de slogan ‘Nee tegen een absurde, nutteloze en islamofobe “anti-boerka”-wet’.
Het verbod zou betekenen dat niemand zijn gezicht volledig mag bedekken in de openbare ruimte. Er zijn wel uitzonderingen, zoals in gebedshuizen.
,,Naast het feit dat deze tekst nutteloos is, is hij ook racistisch en seksistisch’’, zei Ines El-Shikh, woordvoerster van de feministische moslimvrouwengroep Purple Headscarves. Ze zegt dat de voorgestelde wet de indruk wekt van een probleem, maar ze stelt dat ,,slechts 30 vrouwen in Zwitserland een boerka dragen’’.
De volledige gezichtssluier ,,is een extreme vorm van de islam’’, zei Ja-campagnewoordvoerder Jean-Luc Addor, van de populistische rechtse Zwitserse Volkspartij (SVP).
Uit een onderzoek van het Zwitserse Bureau voor de Statistiek uit 2019 bleek dat 5,5 procent van de bevolking moslim is. De meesten van hen hebben wortels in het voormalige Joegoslavië.
Met een energieke video presenteert NIDA vandaag 10.01.2021 haar kandidatenlijst met 31 kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen. Lijsttrekker Nourdin El Ouali spreekt van “een superdiverse lijst waarvan de wortels reiken tot over de hele wereld. Een evenwichtige mix van expertises”.
“Na 7 jaar groei en bloei staan we nu eindelijk op het punt om landelijk door te breken. wij hebben de inspiratie, de visie en met prachtige kandidatenlijst de energie om een wereld van verschil te maken”, aldus NIDA.
Kandidatenlijst
Nida wil Nederland naar eigen zeggen socialer, spiritueler, duurzamer, creatiever en inclusiever maken. De algemene ledenvergadering stelde de lijst vandaag vast. Volgens lijsttrekker Nourdin El Ouali is er een evenwichtige mix van expertises, talent, ervaring en vrouwen en mannen uit heel Nederland.
Politiek leider NourdinEl Ouali is de oprichter van de partij en staat als lijsttrekker op plek 1. De pedagoog stapte vorig jaar uit de Rotterdamse fractie van Nida om de deelname aan de Kamerverkiezingen voor te bereiden.
Op de tweede plaats staat advocate Elsa van de Loo. Zij werd onder meer bekend als VN-jongerenvertegenwoordiger namens Nederland.
Op plek drie staat de vroegere Nida-voorzitter Nurullah Gerdan.
De vierde plaats is voor politie-teamchef Fatima Aboulouafa. Zij raakte in conflict met de politie nadat ze aandacht had gevraagd voor racisme en machtsmisbruik binnen die organisatie.
De vijfde plaats is ingeruimd voor Elvin Rigters, die onder meer actief is bij “Kick out Zwarte Piet”.
Nida, dat nu is vertegenwoordigd in de gemeenteraden van Rotterdam, Den Haag en Almere, doet voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen. Als Nida in de Kamer komt, is de partij naar eigen zeggen de eerste politieke groepering op islamitische grondslag in een nationaal parlement in Europa.
Lijstduwers
Halil Karaaslan (32, Schiedam), Programmamanager Diversiteit en Inclusie, Maatschappijdocent en voormalig voorzitter van het Contactorgaan Moslims & Overheid, duwt de kandidatenlijst voor NIDA. Dit doet hij samen met onderwijsdirecteur Hasib Moukkadim (42, Almere).
Partij en programma op islamitische grondslag
NIDA presenteert zichzelf als de stem, oproep van een nieuwe generatie met supersdivers DNA en Islamitische inspiratie. NIDA is vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Rotterdam (sinds 2014), Den Haag (2018) en Almere (2019). Als NIDA zetels in de Tweede Kamer weet te bemachtigen, dan is NIDA de eerste politieke partij op islamitische grondslag in het nationaal parlement. Een unicum in Europa.
OmroepWest 10.01.2021 De voormalig Leidse politiechef Fatima Aboulouafa gaat de politiek in. Bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer staat ze op de lijst van NIDA op de vierde plek. Aboulouafa kaartte als klokkenluider misstanden binnen de Haagse politie aan en werd daarna op non-actief gesteld.
Ze verliet vorig jaar de politie. Bij haar vertrek zei ze dat de Haagse ‘organisatie kritische mensen niet respecteert‘. Ze werd op non-actief gezet nadat ze meermaals aandacht had gevraagd voor onder meer racisme, machtsmisbruik en pesten binnen de politie.
De Leidse oud-politiechef vroeg vooral aandacht voor bureau Hoefkade. Agenten op het bureau in de Haagse Schilderswijk zouden zich schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. Volgens NRC zou de groep zich hebben bediend van de naam ‘Marokkanenverdelgers’. In appgroepen zouden Haagse agenten klokkenluiders ‘tere zieltjes’ hebben genoemd en geklaagd hebben over ‘soft links gedoe’. Allochtonen die worden bevorderd bij de politie, zouden ‘goudzoekers’ genoemd zijn.
Buitenproportioneel veel geweld
Tegen vier medewerkers van het bureau werden uiteindelijk strafmaatregelen genomen, zoals een voorgenomen ontslag en een voorwaardelijk ontslag. Deze maatregelen werden genomen nadat de agenten bij de aanhouding van een 18-jarige verdachte buitenproportioneel veel geweld gebruikt zouden hebben. De genomen maatregelen gingen Aboulouafa niet ver genoeg en zij bleef zich uitspreken tegenover de korpsleiding. In mei vorig jaar verliet ze daarom de politie, nadat uit gesprekken bleek dat er geen andere geschikte positie voor haar binnen het korps was.
De Leidse heeft nu besloten de politiek in te gaan. Ze gaat dit doen bij het door de islam geïnspireerde NIDA. Deze partij zit al in de Haagse gemeenteraad en doet op 17 maart voor het eerst mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Aboulouafa is niet de enige regiogenoot in de top van de lijst van NIDA. Adeel Mahmood, de fractievoorzitter van de partij in de Haagse gemeenteraad staat op de negende plaats, Asma Halusi, de fractievertegenwoordiger in Den Haag, staat op plek vijftien.
Den HaagFM 11.01.2021 Adeel Mahmood, de fractievoorzitter van NIDA Den Haag, staat op de negende plek van de kandidatenlijst van NIDA voor de Tweede Kamerverkiezingen. “We hebben 7 jaar gebouwd aan lokale vertegenwoordiging, het wordt hoog tijd het geluid ook landelijk te laten horen en ik wil daar mijn bijdrage aan leveren”, zegt Mahmood tegen Den Haag FM. “Voor het eerst kan er nu een partij met islamitische grondslag in de Kamer komen. Lokaal is dat wel al gelukt, maar in Europa nog niet op nationaal vlak.”
“Het is een geluid die visie geeft en burgers meeneemt naar de toekomst”, vertelt de fractievoorzitter over zijn partij en het programma waarmee ze de verkiezingen ingaat. “We hebben de afgelopen jaren de polarisatie meegemaakt en de politiek en gezien wat voor effecten dat heeft op de samenleving.
Wij komen nu met een onwijs goed programma waarin ik toekomstvisie hoe we Nederland er in 10 of 15 jaar uit willen laten zien: elkaar accepteren in onze diversiteit en gezamenlijk de toekomst ingaan, los van waar je ooit geboren bent of hoe je er uit ziet maar echt gebaseerd op talenten en opkomen voor de kwetsbaren.
Het laatste wat wij willen is dat groepen tegenover elkaar komen te staan. Dat merk ik niet in het politieke landschap op dit moment, we zijn vooral tegen dingen en zeggen te weinig waar we voor zijn. En de islamitische inspiratie is niet onbelangrijk, ook vanuit die inspiratie moeten burgers vertegenwoordigd zijn.”
“Er wordt vaak de overeenkomst gemaakt tussen DENK en NIDA, maar er zijn zeker ook verschillen”, zegt Mahmood desgevraagd. “Maar DENK blijft een seculiere partij, daar komen ze voor uit. Islam Democraten en NIDA bijvoorbeeld komen echt uit voor de islamitische identiteit.”
Mahmood is nu fractievoorzitter voor NIDA in de Haagse gemeenteraad en was eerder actief voor Islam Democraten. “Ik denk dat als je naar kleine punten kijkt dat over heel veel partijen wel te zeggen valt dat er raakvlakken zijn. Maar echt een compleet pakket van een compleet islamitische partij die daar openlijk voor durft uit te komen is er nog niet. Iedereen die twijfels heeft: lees de partijprogramma’s door, dan kom je er vanzelf achter wat wij te bieden hebben.”
NIDA is nu vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Den Haag, Rotterdam en Almere en hoopt nu -met 88 andere partijen- op een zetel in de Tweede Kamer. Mahmood is positief over de kansen voor zijn partij: “Die is best groot als we kijken naar de achterban en onze leden.
Ik denk dat we een groot gedeelte van de moslims, maar ook de niet-moslims, kunnen aanspreken met ons programma.” De kandidatenlijst werd dit weekend door de leden goedgekeurd, wat betekent dat de campagne nu echt kan beginnen. “Het hele land zal meer van ons horen. We krijgen al leuke reacties, de energie zit er goed in. Ik hoop dat onze nummer een en twee erin komen.”
‘Vier jaar zeker volmaken’
Mocht hij zelf verkozen worden dan zal hij niet de Haagse raad verlaten: “Ik ga mijn vier jaar zeker volmaken, ik vind de lokale politiek veel te leuk.” Toch is het wat Mahmood betreft van belang dat NIDA ook in de Kamer vertegenwoordiging krijgt: “De lokale politiek is dichter bij de burgers, maar echt waar wetten worden vormgegeven dat is landelijk. Landelijk spelen thema’s die boven de steden uitgaan. En de exposure is groter. Voor ons is het altijd een doel geweest om landelijk actief te zijn, daar zijn we nu rijp voor.”
Naast Mahmood staat ook fractievertegenwoordiger Asma Halusi op de kandidatenlijst. Ook de voormalig Leidse politiechef Fatima Aboulouafa op de lijst voor NIDA, schrijft mediapartner Omroep West. Aboulouafa kaartte als klokkenluider misstanden binnen de Haagse politie aan en werd daarna op non-actief gesteld.
Collega’s Haagse raad
Mahmood is niet de enige fractievoorzitter in de Haagse raad die op een landelijke kieslijst te vinden is: Hanneke van der Werf staat op de lijst bij D66, Richard de Mos wil met Code Oranje de Kamer in, Mikal Tseggai staat op de lijst van de PvdA, Robert Barker staat op de lijst van de Partij voor de Dieren, Pieter Grinwis is verkiesbaar voor de ChristenUnie en ook Arnoud van Doorn wil met de Partij van de Eenheid naar de Tweede Kamer.
Wie van zijn collega’s zou Mahmood graag terugzien op een blauwe zetel? “Mezelf”, zegt hij lachend: “Ik wens al mijn collega’s het beste toe. Ik ga er niet iemand uitkiezen. De meeste die verkiesbaar zijn zullen van toegevoegde waarde zijn. Den Haag heeft heel wat te kiezen met verschillende smaken en verschillende programma’s. Het is alleen maar goed dat Den Haag veel te kiezen heeft.”
NOS 10.01.2021 De politieke partij Nida heeft haar kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen vastgesteld. De partij presenteert zichzelf als “de stem van een nieuwe generatie met superdivers dna en islamitische inspiratie”.
Nida wil Nederland naar eigen zeggen socialer, spiritueler, duurzamer, creatiever en inclusiever maken. De algemene ledenvergadering stelde de lijst vandaag vast. Volgens lijsttrekker Nourdin El Ouali is er een evenwichtige mix van expertises, talent, ervaring en vrouwen en mannen uit heel Nederland.
Politiek leider El Ouali is de oprichter van de partij. De pedagoog stapte vorig jaar uit de Rotterdamse fractie van Nida om de deelname aan de Kamerverkiezingen voor te bereiden.
Op de tweede plaats staat advocate Elsa van de Loo. Zij werd onder meer bekend als VN-jongerenvertegenwoordiger namens Nederland. Op plek drie staat de vroegere Nida-voorzitter Nurullah Gerdan. De vierde plaats is voor politie-teamchef Fatima Aboulouafa. Zij raakte in conflict met de politie nadat ze aandacht had gevraagd voor racisme en machtsmisbruik binnen die organisatie. De vijfde plaats is ingeruimd voor Elvin Rigters, die onder meer actief is bij “Kick out Zwarte Piet”.
Nida, dat nu is vertegenwoordigd in de gemeenteraden van Rotterdam, Den Haag en Almere, doet voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen. Als Nida in de Kamer komt, is de partij naar eigen zeggen de eerste politieke groepering op islamitische grondslag in een nationaal parlement in Europa.
Het ging er donderdag 12.11.2020 in de Tweede Kamer hard aan toe in het debat over de vrijheid van meningsuiting in het onderwijs. Madeleine van Toorenburg (CDA) botste met Farid Azarkan (DENK).
Telegraaf 13.11.2020
De Tweede Kamer debatteerde donderdag 12.11.2020 over de vrijheid van meningsuiting. Op de agenda staat ook de buitenlandse financiering van moskeeën. Het debat is door PVV-leider Geert Wilders aangevraagd naar aanleiding van de moord op de Franse leraar Samuel Paty. Direct bleek dat het een vurig debat zou worden.
PVV-leider Geert Wilders opende het Kamerdebat met een opsomming van de aanslagen en bedreigingen de afgelopen weken. Hij schonk ook aandacht aan de oproep van de Amsterdamse imam Yassin Elforkani twee weken na de moord op Samuel Paty, om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te maken. De petitie die zijn collega-imam Ismail Abou Soumayyah vervolgens opstelde om deze oproep te bekrachtigen, is al meer dan 120.000 keer getekend.
Geert Wilders: ‘‘De islam is het gif van onze samenleving. We hebben een monster geïmporteerd. Ik waarschuw er al twintig jaar voor. Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voordat het kwartje valt dat die vreselijke islam niet bij Nederland hoort?’’
Geert Wilders: ‘‘Tweede termijn terreurdebat. Zolang iedereen – behalve de PVV – de islam niet durft te benoemen als oorzaak voor ellende/terreur lossen we de problemen nooit op. Moties over de-islamiseren, grenzen dicht en publiceren Mohammed-cartoons.’’
Geert Wilders: ‘‘Ik ben al 16 jaar mijn vrijheid kwijt en word meer dan 100x per week met de dood bedreigd, dus de premier moet niet suggereren dat ik om electorale redenen zeg wat ik zeg. Ik geloof in wat ik zeg, hoe hoog de prijs ook is. Maar Rutte weigert op de feiten te reageren. Dat is laf.’’
Geert Wilders: ‘‘Azarkan bewijst moslims een slechte dienst vandaag. Hij weigert afstand te nemen van een abjecte oproep net na de moord op Samuel Paty om belediging vd profeet strafbaar te stellen. Hij is nerveus, onzeker en druipt zwijgend af. Bye bye DENK.’’
Geert Wilders: ‘‘Je moet geen vrijheden geven aan ideologieën, die tot doel hebben jouw vrijheid af te pakken. Wees niet naïef, de islam wil ons overheersen en ons onze vrijheid afpakken. Geen islamitisch land ter wereld is vrij. We moeten Nederland de-islamiseren.’’
Geert Wilders: ‘‘De boodschap van het filmpje is glashelder: Wilders moet dood. Maar in een rechtsstaat moet je vrij kunnen wonen en werken. Ik hoop dat het OM hard zal optreden. Tegen iedereen die bedreigd wordt en nu dus ook.’’
Telegraaf 13.11.2020
Nadat DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan de petitie in zijn betoog naar voren bracht en verdedigde, reageerde Kamerlid Madeleine van Toorenburg van het CDA‘ziek’ en ‘witheet’: ‘Een Franse leraar is onthoofd. Om dan de discussie over godslastering te voeren, is ziek.’ Ook PvdA-Kamerlid Attje Kuiken was niet blij met de uitlatingen van Azarkan: ‘Het enige wat u doet, is wegkijken en bagatelliseren.’
Aanvankelijk kregen politici in Nederland het verwijt te weinig aandacht te schenken aan de gruwelijke moord op de Franse leraar Samuel Paty op 16 oktober 2020 in een voorstad van Parijs. Zo sprak presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond zich zeer kritisch uit over het uitblijven van verontwaardiging na de onthoofding van de Franse leraar geschiedenis en maatschappelijke vorming.
Inmiddels is het debat over de onder druk staande vrijheid van meningsuiting wel losgebarsten, mede door de aanslagen in Nice, waar op 29 oktober 2020 drie mensen door een Tunesische moslimterrorist in een kerk werden vermoord, en in Wenen, waar op 2 november 2020 vier burgers werden doodgeschoten door een moslim-extremist.
AD 21.11.2020
Pure pesterij: ‘Expositie met spotprents Mohammed past in systematisch pesten van moslims’
Goedkoop effectbejag? Dat is het zeker niet, stelt raadslid Jan Pronk namens de Haagse liberalen. ,,Nee, we zijn heel serieus. Dit is een zeer noodzakelijke discussie, die we moeten blijven voeren. Wat in Rotterdam gebeurde – een docent die werd bedreigd en moest onderduiken vanwege een cartoon in zijn klas – kan in Den Haag net zo goed. En dus moeten we een krachtig tegengeluid laten horen.”
Een expositie met onder meer cartoons van Mohammed, dat is pure pesterij van moslims. Dat vindt Nur Icar van de Islam Democraten. ,,Het enige wat je ermee bereikt is polariseren, waarom zou je dat willen?”
Telegraaf 23.11.2020
De Haagse VVD pleit ervoor een tentoonstelling in te richten in een openbare ruimte in Den Haag, met spotprents over religies en politieke regimes. Volgens raadslid Jan Pronk is dat noodzakelijk om de discussie over vrijheid van meningsuiting te blijven voeren, vooral ook in de klas. ,,Wat heilig is voor de één, betekent onvrijheid voor de ander.”
Nur Icar kan zich absoluut niet vinden in het voorstel. ,,Het gaat zogezegd om alle heilige huisjes, maar het is natuurlijk volstrekt duidelijk dat dit gericht is tegen moslims. Een voorstel als dit had ik verwacht vanuit de hoek van de PVV, het verrast me dat de VVD dit nu inbrengt. Dat zal ongetwijfeld te maken hebben met de verkiezingen.”
Spotprenten van Mohammed projecteren op het provinciehuis
De Brabantse PVV wil gigantische spotprenten van profeet Mohammed laten projecteren op het provinciehuis in Den Bosch. De partij daagt het provinciebestuur uit om zo een statement te maken. ,,Zo komen we op voor onze westerse waarden en laten we zien dat we solidair zijn met Frankrijk”, zegt Alexander van Hattem, PVV-voorman in Brabant.
De oproep van de PVV komt twee weken na de moord op Samuel Paty. De Franse leraar werd onthoofd nadat hij tijdens een les over vrijheid van meningsuiting twee spotprenten van de profeet had laten zien. Het gaat om cartoons uit satirisch weekblad Charlie Hebdo, vijf jaar eerder zelf slachtoffer van een aanslag door moslimextremisten.
Bedreiging na tonen spotprent
Het onderwerp kwam nog prominenter op de politieke agenda door de twee Nederlandse docenten die vorige week op sociale media zijn bedreigd. Een docent van het Rotterdamse Emmauscollege moest onderduiken nadat hij dreigementen ontving uit islamitische hoek.
In het klaslokaal van de docent hing al vijf jaar een spotprent van cartoonist Joep Bertrams over de aanslag op redacteuren van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo. Diverse leerlingen zagen deze prent aan voor een Mohammed-cartoon, ook al is op de prent niet de profeet maar een jihadist te zien. Een foto van de spotprent werd online gedeeld, waarna de zaak snel escaleerde.
Later in de week werd bekend dat ook op een school in Den Bosch bedreigingen waren geuit jegens een docent, nadat hij in een les over de vrijheid van meningsuiting een Mohammed-cartoon had laten zien en besproken.
Buitenlandse financiering moskeeën
Gezien het islamitische motief bij de aanslagen in Nice en Wenen is donderdag in het Kamerdebat ook de buitenlandse financiering van moskeeën aan de orde. Moskeeën zouden een belangrijke en gevaarlijke rol spelen bij het verspreiden van gedachtegoed dat haaks staat op de vrije democratische waarden in Nederland. Eerder dit jaar concludeerde een parlementaire ondervragingscommissie dat de salafistische stroming van de islam in Nederlandse moskeeën wordt verspreid vanuit onder meer Turkije en de Arabische Golfstaten.
In hun Regeerakkoord uit 2017 legden de coalitiepartijen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie vast dat buitenlandse financiering uit ‘onvrije landen’ onwenselijk is en dat ‘voorkomen moet worden dat vanuit het buitenland via geldstromen naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties onwenselijke invloed wordt gekocht’. De partijen spraken af dat geldstromen vanuit zulke landen zoveel mogelijk moeten worden beperkt.
VVD en ChristenUnie willen zelf wet maken
Drie jaar later is er nog steeds geen wetgeving en blijft de buitenlandse financiering van moskeeën een probleem. De inspanningen van verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (D66) hebben nog geen concrete resultaten opgeleverd.
Als het aan Kamerlid Bente Becker (VVD) en ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers ligt, moet er zo snel mogelijk wetgeving komen. Komt die niet vanuit het kabinet, dan komen VVD en ChristenUnie zelf met een wetsvoorstel. Becker vindt dat de aanslagen van de afgelopen weken laten zien dat er sprake is van een ‘giftige voedingsbodem in de samenleving’. Ze noemt buitenlandse moskeeën als bron.
Segers zegt dat hij een wetsontwerp klaar heeft liggen. Eerder deze maand bepleitte Segers een Europese aanpak van de buitenlandse financiering. De ChristenUnie-voorman sprak het kabinet er vorig jaar ook al op aan.
Opmerkelijk is dat het initiatief nu komt van twee regeringspartijen. Zeker nu de verkiezingsstrijd zich begint te roeren, roept dat vragen op. Waarom kwam het kabinet de afgelopen jaren niet zelf met maatregelen?
Wetgeving loopt spaak
Om te beginnen moet er een juridische definitie komen van wat een ‘onvrij land’ is. Als financiering vanuit bepaalde landen wordt stopgezet, mag er dan nog wel handel worden gedreven met die landen? Daarnaast speelt ook de vrijheid van godsdienst een rol. Maar dat is volgens VVD’er Becker geen probleem. Volgens haar mag je grondrechten beperken als die worden gebruikt om vrijheid te ondermijnen.
In februari dit jaar deed het kabinet een poging om geldstromen naar moskeeën, religieuze organisaties en maatschappelijke organisaties te verbieden. Het kabinet stelde daarnaast voor dat organisaties financiering van buiten de Europese Unie openbaar moeten maken. Maar het verbod van geldstromen zou in strijd zijn met ‘grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden’. Er werd advies gevraagd aan de Raad van State.
In juni dit jaar presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie in een 240 pagina’s tellend rapport de uitkomsten van onderzoek naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen. De donaties zouden variëren van enkele tienduizenden euro’s tot 2,5 miljoen.
De commissie concludeerde ook dat Turkije een prominente rol speelt. Het Turkse ministerie voor godsdienstzaken, Diyanet, probeert via Diyanet-moskeeën in Nederland invloed uit te oefenen. Oplossingen gaf de onderzoekscommissie niet. Daarvoor is de Tweede Kamer verantwoordelijk.
Eerdere reactie van DENK op de spotprent in weekblad Charlie Hebdo
Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu van Denk is niet te spreken over een spotprent in het satirische Franse weekblad Charlie Hebdo. Daags nadat Denk zich weigerde uit te laten over de Franse leraar Samuel Paty, die werd onthoofd omdat hij cartoons van de profeet Mohammed had laten zien, uit Kuzu wél zijn ongenoegen over dergelijke spotprenten.
Ik vraag het mij af: ‘willen wij een samenleving waarin het normaal is om elkaar tot op het bot te beledigen? Of willen wij een samenleving dat getuigt van kracht als we respectvol met elkaar omgaan?’ Mijn reactie op de cartoon van #CharlieHebdo#VrijheidVanMeningsuitingpic.twitter.com/KjUbirvm4T
Het Kamerlid legt hij uit wat Nederlanders volgens hem moeten verstaan onder de vrijheid van meningsuiting. „Vrijheid van meningsuiting betekent niet dat je een miljoen moslims in Nederland en anderhalf miljard moslims wereldwijd tot op het bot moet kwetsen omdat ze profeet in hun hart hebben gesloten.”
Een karikatuur van de Turkse president Erdogan siert de voorpagina van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo deze week. Onder de titel „privé is hij heel grappig” is Erdogan zittend in een stoel te zien terwijl hij de rok van een gesluierde vrouw omhoog houdt met de woorden: „Oh, de profeet.” Erdogan heeft opgeroepen tot een boycot van Franse producten omdat hij Macron een islamvijandige houding verwijt.
Het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo publiceerde een Karikatuur van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan op de cover van het nummer dat woensdag 28.10.2020 verscheen. Dat werd door het tijdschrift dinsdag 27.10.2020 aangekondigd op Twitter.
Kuzu reageert op de spotprent door te stellen dat hij het ’niet normaal’ vindt. „Vandaag staat een groot deel van de moslimgemeenschap stil bij de geboortenacht van Mohammed. Dat valt precies in het tijdsbestek waarin een aantal mensen het normaal vindt om onder het mom van de vrijheid van meningsuiting elkaar diep te beledigen.”
Het Kamerlid jammert: „Ja ik heb de spotprent van Charlie Hebdo gezien in ik vind het erg ongepast en erg onsmaakvol.” Kuzu doceert vervolgens over wat de vrijheid van meningsuiting volgens hem moet zijn. „En in Nederland hebben we de vrijheid van meningsuiting, maar die vrijheid van meningsuiting betekent niet dat je een miljoen moslims in Nederland en anderhalf miljard moslims wereldwijd tot op het bot moet kwetsen omdat ze profeet in hun hart hebben gesloten.”
Tot slot vertelt hij ook nog wat voor samenleving we moeten zijn. „Wat voor samenleving willen we eigenlijk zijn? Willen we een samenleving zijn waarin het normaal is om elkaar te beledigen? Willen we een samenleving zijn waarin we kinderen zo opvoeden? Of willen we een samenleving zijn waarin het getuigt van kracht dat je respectvol met elkaar omgaat.”
Charlie Hebdo was in 2015 doelwit van een bloedige aanslag door moslimextremisten waardoor twaalf mensen om het leven kwamen. Aanleiding was de publicatie van spotprenten van de moslimprofeet Mohammed die door moslims beledigend worden opgevat.
Gewraakte Petitie
Het beledigen profeet Mohammed zou strafbaar gesteld moeten worden, vindt imam Ismail Abou Soumayyah. Hij heeft een petitie opgesteld die in drie dagen al meer dan 100.000 keer is ondertekend. Cartoonist Cortés, zelf niet vies van een controversiële tekening, vindt dat een slecht idee. “Als je niet mag beledigen, is het einde zoek.”
De petitie volgt op een oproep die de Amsterdamse imam Yassin Elforkani vrijdag 30.10.2020 deed in het Parool naar aanleiding van de terreuraanslagen in Frankrijk. Ook hij riep op om de vrijheid om de profeet te beledigen, in te perken met wetgeving. Nu de petitie meer dan 40.000 handtekeningen heeft bereikt, is de Tweede Kamer verplicht om het onderwerp bespreekbaar te maken.
De duizenden handtekeningen laten het sentiment onder moslims zien, zegt imam Abou Soumayyah. “Dat het bespotten van de profeet ons raakt in hart en ziel. Dat je ons echt heel erg kwetst en dat het ons heel erg pijn doet.”
Abou Soumayyah krijgt regelmatig de vraag waarom de cartoons eigenlijk zo kwetsend zijn. “De profeet is eigenlijk ons hele leven. Vanaf het moment dat ik wakker word, tot het moment dat ik ga slapen is hij mijn grote voorbeeld.” Het beledigen van de profeet valt volgens hem niet altijd onder de vrijheid van meningsuiting.
Rotterdamse docent bedreigd door leerlingen om spotprent
Een docent van het Emmauscollege in Rotterdam-Oosterflank is bedreigd nadat een foto van een spotprent die in een van de lokalen heeft gehangen, viral ging op Instagram. De politie neemt de dreiging zeer serieus.
Dat zegt een woordvoerder van de politie Rotterdam tegen RTL Nieuws. Volgens de politie zijn de bedreigingen afkomstig van één of meerdere leerlingen van de school. De politie neemt naar eigen zeggen ‘zichtbare en onzichtbare maatregelen’.
Grens
Dat cartoonisten die grenzen juist bij de islam opzoeken, heeft te maken met een beeldvormingsprobleem van de islam, zegt arabist De Ruiter. “Er zijn jihadistische bewegingen als IS die bomaanslagen plegen. In sommige landen is de islam niet tolerant. Ben je homoseksueel in Saudi-Arabië, dan loop je de kans onthoofd te worden. Dat beeld hangt als een wolk boven de islam. Zolang er aanslagen zijn namens de islam, zitten moslims in het verdomhoekje.”
Arabist De Ruiter vergelijkt het met de Black Lives Matter-beweging. “Ook al heb je als witte Nederlander niks te maken met hetgeen je voorouders hebben gedaan, je wordt toch op het westerse verleden aangekeken.”
2017
De relatie tussen Nederland en Turkije is al jaren moeizaam. De acties van Turkije in buurland Syrië, in Libië en de inmenging in het conflict over Nagorno-Karabach vallen slecht bij Kamer en kabinet. Ook is er al jaren kritiek op de schending van de mensenrechten in Turkije. Zo werden tal van rechters, journalisten en politieke tegenstanders van Erdogan en zijn AK-partij de afgelopen jaren opgepakt.
Het is niet voor het eerst dat ook Nederland in de clinch ligt met Turkije. In maart 2017 ontstond er ook al een hoogoplopende ruzie tussen Nederland en Turkije, toen het kabinet Turkse ministers belette in Nederland campagne te voeren voor een referendum dat president Erdogan meer macht zou geven. Ook toen maakte Erdogan Nederlandse politici uit voor ‘nazi-overblijfselen’ en ‘fascisten’. Die diplomatieke rel duurde tot de zomer van 2018.
Telegraaf 05.12.2020
Telegraaf 05.11.2020
Grijze wolven
Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie”, Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke”reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
Ook Duitsland zegt NEIN !!!
In navolging van Frankrijk wil ook Duitsland de ultranationalistische en extreemrechtse Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Een meerderheid in het Duitse parlement dringt aan op een verbod en wil dat de regering stappen onderneemt.
De parlementariërs van regeringspartijen en oppositie hopen dat andere landen ook met een verbod komen, meldt het Duitse weekblad Der Spiegel. Volgens het parlement zijn de Grijze Wolven racistisch, antisemitisch en antidemocratisch en bedreigen zij de veiligheid van het land. In Duitsland wonen ongeveer 3 miljoen etnische Turken, van wie de helft de Turkse nationaliteit heeft.
AD 01.12.2020
De Grijze Wolven hebben banden met de ultranationalistische MHP-partij in Turkije, die daar een regering vormt met de AK-partij van president Erdogan.
Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische beweging Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
AD 01.12.2020 Na Frankrijk en Duitsland, wordt ook in Nederland de roep luider om de extreemrechtse Turkse beweging Grijze Wolven te verbieden. Maar wie zijn ze? Waar komt hun ideologie vandaan? En hoe kijken ze in Turkije naar deze controversiële beweging?
Eind oktober reed een stoet luid toeterende auto’s door een Armeense wijk net buiten Lyon. Zo’n tweehonderd extreemrechtse Franse Turken zwaaiden met Turkse vlaggen en riepen leuzen. Gemoederen waren opgelopen vanwege het conflict in Nagorno-Karabach. Daar strijden Armeense en Azerbeidzjaanse troepen tegen elkaar. Azerbeidzjan wordt geholpen door Turkije, veel Turken steunen dat.
Vier mensen raakten die avond bij Lyon gewond bij rellen tussen Armeense en Turkse Fransen. Een dag later stond de leus ‘Grijze Wolven’ gekalkt op het gebouw waar de Armeniërs de Armeense genocide herdenken. Het was de handtekening van een omstreden club die in de jaren 60 in Turkije werd geboren, maar die binnen Europese Turkse gemeenschappen een eigen leven is gaan leiden.
Het was het startschot voor een verbod op de beweging in Frankrijk. Duitsland, waar ook problemen waren, volgde snel met een soortgelijk verbod. En nu ligt ook in Nederland het verzoek om te onderzoeken of de Grijze Wolven op een Europese sanctielijst kunnen komen.
Na het Franse verbod was de toon in pro-regeringsmedia in Turkije lacherig. ‘Verbod op niet-bestaande Turkse organisatie’ kopte de krant Sabah. Het is vaker de reactie in Turkse regeringskringen als het gaat over de controversie rond de Grijze Wolven. Er bestaat inderdaad geen organisatie met de naam Grijze Wolven, niet in Turkije en ook niet in Europa. Dat maakt het juridisch zo moeilijk om ze aan te pakken. Maar het is de ideologie en de symboliek die springlevend is en terugkomt in verschillende Turkse organisaties in Europa.
Het fenomeen Grijze Wolven kwam op in de jaren 60. Het was een zelfgekozen bijnaam van de ultranationalistische jeugdbeweging van de nationalistische partij MHP. Een groep die streeft naar een ‘Groot Turkije’ (alle Turkse volkeren in één staat) en gelooft in de superioriteit van het Turkse ras.
Knokploegen
Ze vormden een gewelddadige straatbeweging met knokploegen die af gingen op iedereen die in hun ogen een vijand was van de Turkse natie: communisten, linkse studenten, Koerden, Armeniërs en religieuze minderheidsgroepen zoals de Alevi-gemeenschap. Ze pleegden honderden politieke moorden. Na de militaire staatsgreep in 1980 verdwenen kopstukken van Grijze Wolven in de gevangenis. De beweging ging ondergronds en leden werden actief in de criminele onderwereld.
Nu maakt de nationalistische partij MHP deel uit van de regering in een coalitie met de AKP van president Erdogan. Daarmee zijn de Grijze Wolven ook terug van weggeweest. Ze worden omschreven als ultranationalistisch, neo-fascistisch en soms ook islamistisch (terwijl ze in de jaren juist 70 seculier waren).
De anticommunistische motieven van toen zijn vervangen door een meer etnisch Turkse en xenofobe ideologie, aldus Yektan Turkyilmaz, onderzoeker bij het Forum van Transregionale Studies in Berlijn.
Ze zijn niet meer zo gewelddadig als vroeger, zegt Yektan Turkyilmaz, onderzoeker bij het Forum van Transregionale Studies in Berlijn. ,,Maar hun ideologie is nog wel extreem en fascistisch. De anticommunistische motieven van toen zijn vervangen door een meer etnisch Turkse en xenofobe ideologie. De minderheidsgroepen die ze verafschuwen zijn nog steeds dezelfde: de Koerden, de Alevi, de Armeniërs.”
De beweging heeft meer macht in Turkije nu de MHP in de regering zit. Zorgwekkend, vindt Turkyilmaz. ,,Ze hebben te veel invloed binnen de regering. Het is een publiek geheim dat sommige leden banden hebben met de Turkse inlichtingendiensten.”
Toch blijft het lastig een echte Grijze Wolf aan te wijzen. Dat komt doordat het handgebaar van de Grijze Wolf ook gemeengoed is geworden. De middelvinger en ringvinger op de duim, de pink en wijsvinger gestrekt omhoog, het is een bekend beeld bij nationalistische demonstraties. Voor veel Turken is het een uiting van Turkse trots. Zelfs mensen van de liberale partijen zijn wel eens gezien met hun handen in de wolf-stand.
Het is heel makkelijk om het Grijze Wolf-gebaar te maken om je Turkse identiteit mee te benadrukken, aldus Matthew Goldman, Zweeds onderzoeksinstituut in Istanboel.
De Turkse regering noemt het Franse en Duitse verbod een provocatie. Ze ziet het als een inperking van vrijheid van meningsuiting dat de hele Turkse gemeenschap raakt. Tegelijk blijft de Turkse overheid zeggen dat de Grijze Wolven niet als zodanig bestaan. ,,Het lastige is dat Europese regeringen een club willen verbieden die geen formele organisatie heeft in Europese landen”, zegt Matthew Goldman van het Zweedse onderzoeksinstituut in Istanboel. ,,Je moet het meer zien als een slapende identiteit binnen de Turkse gemeenschap die kan worden geactiveerd bij gebeurtenissen zoals de Nagorno-Karabach oorlog.”
Hij ziet het meer als iets waar sommige migrantenjongeren zich bij thuisvoelen vanwege hun Turkse wortels. ,,Het is heel makkelijk om het Grijze Wolf-gebaar te maken om je Turkse identiteit mee te benadrukken. Vooral als je in een achterstandswijk woont en je je niet geaccepteerd voelt.”
Strijd
Volgens Goldman is de roep om een verbod vooral een wapen in de diplomatieke strijd tussen Turkije en de Europese Unie.
In Nederland zitten Grijze Wolven ‘verstopt’ in allerlei Turkse organisaties en verenigingen, onder de koepel Turkse Federatie Nederland (TFN), zo stellen onderzoeksrapporten in de afgelopen jaren. Al langer worden vragen gesteld over de Turks-nationalistische ideologie die verscholen zit achter sociale en culturele projecten die vaak subsidies krijgen van de Nederlandse overheid.
NOS 01.12.2020 Duitsland heeft de neonazigroep Wolfsbrigade 44 verboden. “Er is geen plaats in dit land voor een vereniging die haat zaait en werkt aan de herrijzenis van een nazi-staat”, zei minister Seehofer van Binnenlandse Zaken.
Vanochtend vroeg zijn 180 politieagenten in drie deelstaten de huizen van 13 leden binnengevallen. Ze vonden messen, een machete, een kruisboog en bajonetten. Ook legden ze beslag op nazi-objecten zoals hakenkruizen.
Het doel van de invallen was onder meer om bezittingen van de vereniging en mogelijke rechts-extremistische propaganda in beslag te nemen, zei het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Seehofer verbood dit jaar al drie andere neonazi-organisaties.
Elsevier 15.11.2020 Kamerleden van links tot rechts waren woedend op DENK-voorman Farid Azarkan toen hij een petitie verdedigde om het beledigen van Mohammed strafbaar te stellen. Ironisch, vindt Philip van Tijn: veel van diezelfde Kamerleden vonden Geert Wilders jarenlang een groter gevaar voor onze democratie dan DENK. Worden ze nu eindelijk wakker?
Ineens stuitte ik de afgelopen weken een paar keer op het begrip ‘moslimburger’, onder meer in de Volkskrant en Het Parool. Even dacht ik dat McDonald’s een nieuwe, halalproof, burger had gelanceerd, maar dat bleek niet het geval. Een moslimburger is een (Nederlands) staatsburger die ook moslim is. Dus vergelijkbaar met een refoburger, een jodenburger, een kathoburger – met dit verschil dat die andere begrippen niet bestaan. Wat een protestant, een jood of een katholiek achter zijn/haar befaamde voordeur uitspookt, is niet relevant; wat telt, zijn zijn gedrag en uitingen in het openbaar, als lid van de samenleving.
Philip van Tijnis bestuurder, toezichthouder en adviseur. Hij schrijft wekelijks een blog over de actualiteit.
Waarom zouden wij dan iemand die het islamitische geloof aanhangt, op andere wijze tegemoet moeten treden? Het bestaan van het begrip ‘moslimburger’ impliceert dat je aan zo iemand andere eisen mag stellen dan aan andere burgers, of bepaalde eisen niet mag stellen die je aan andere burgers wel stelt – terwijl het gewoon staatsburgers zijn, die moeten voldoen aan de Grondwet en de andere wetten van ons Koninkrijk. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ze er méér aan moeten voldoen dan het mensentype dat nog niet lang geleden ‘autochtoon’ heette, want die kan er niks aan doen dat-ie als Nederlander is geboren, terwijl de ‘moslimburger’ er vrijwel altijd voor gekozen heeft.
In 20 jaar zijn we geen millimeter verder gekomen
Ik word er moe van, al die nieuwe begrippen, die eufemismen die in onze tijd worden uitgevonden om alsjeblieft maar niet de schijn van kwetsen op te roepen noch de schijn van discriminatie of – het allerergste – de schijn van islamofobie.
Maar het is helemaal geen nieuw begrip! Het was het kernbegrip op de Nationale Startconferentie Islam en Burgerschap in juni 2000, waarvan het verslag in boekvorm luidt: Bestaat de moslimburger? 2000 – twintig jaar geleden, Bill Clinton was nog president van de Verenigde Staten, George W. Bush moest nog worden gekozen, net als Barack Obama, Donald Trump en Joe Biden.
Een half jaar later zei Roger van Boxtel (D66, minister voor Grotesteden- en minderhedenbeleid) bij een Stuurgroep islam en burgerschap (intussen met kleine letters!) ‘We kennen in dit land alleen Nederlandse burgers, van wie er driekwart miljoen een islamitische achtergrond hebben.’ Ik ben benieuwd of de huidige fractievoorzitter Rob Jetten en zijn opvolger Sigrid Kaag dit ook nog zeggen, terwijl het aantal moslims in ons land intussen verdubbeld is.
Ik moest eraan denken bij het kijken naar het pandemonium (iets heel anders dan pandemie, maar lijkt er toch behoorlijk op) in de Tweede Kamer, die in zijn geheel viel over de geachte afgevaardigde Farid Azarkan (DENK) toen deze geen afstand wilde nemen van de petitie voor een verbod op godslastering, bedacht kort na de moord op Samuel Paty! Al die Kamerleden, die er allemaal al jaren bij horen en dus al jaren het gezamenlijk zo ver hebben laten komen, konden nauwelijks woorden vinden voor hun verontwaardiging en konden nauwelijks hun tranen van woede bedwingen.
Elsevier 12.11.2020 De Tweede Kamer debatteerde donderdag over de vrijheid van meningsuiting. Op de agenda staat ook de buitenlandse financiering van moskeeën. Het debat is door PVV-leider Geert Wilders aangevraagd naar aanleiding van de moord op de Franse leraar Samuel Paty. Direct bleek dat het een vurig debat zou worden.
PVV-leider Geert Wilders opende het Kamerdebat met een opsomming van de aanslagen en bedreigingen de afgelopen weken. Hij schonk ook aandacht aan de oproep van de Amsterdamse imam Yassin Elforkani twee weken na de moord op Samuel Paty, om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te maken. De petitie die zijn collega-imam Ismail Abou Soumayyah vervolgens opstelde om deze oproep te bekrachtigen, is al meer dan 120.000 keer getekend.
Nadat DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan de petitie in zijn betoog naar voren bracht en verdedigde, reageerde Kamerlid Madeleine van Toorenburg van het CDA furieus: ‘Een Franse leraar is onthoofd. Om dan de discussie over godslastering te voeren, is ziek.’ Ook PvdA-Kamerlid Attje Kuiken was niet blij met de uitlatingen van Azarkan: ‘Het enige wat u doet, is wegkijken en bagatelliseren.’
Aanvankelijk kregen politici in Nederland het verwijt te weinig aandacht te schenken aan de gruwelijke moord op de Franse leraar Samuel Paty op 16 oktober in een voorstad van Parijs. Zo sprak presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond zich zeer kritisch uit over het uitblijven van verontwaardiging na de onthoofding van de Franse leraar geschiedenis en maatschappelijke vorming.
Inmiddels is het debat over de onder druk staande vrijheid van meningsuiting wel losgebarsten, mede door de aanslagen in Nice, waar op 29 oktober drie mensen door een Tunesische moslimterrorist in een kerk werden vermoord, en in Wenen, waar op 2 november vier burgers werden doodgeschoten door een moslim-extremist.
Bedreiging na tonen spotprent
Het onderwerp kwam nog prominenter op de politieke agenda door de twee Nederlandse docenten die vorige week op sociale media zijn bedreigd. Een docent van het Rotterdamse Emmauscollege moest onderduiken nadat hij dreigementen ontving uit islamitische hoek.
In het klaslokaal van de docent hing al vijf jaar een spotprent van cartoonist Joep Bertrams over de aanslag op redacteuren van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo. Diverse leerlingen zagen deze prent aan voor een Mohammed-cartoon, ook al is op de prent niet de profeet maar een jihadist te zien. Een foto van de spotprent werd online gedeeld, waarna de zaak snel escaleerde.
Later in de week werd bekend dat ook op een school in Den Bosch bedreigingen waren geuit jegens een docent, nadat hij in een les over de vrijheid van meningsuiting een Mohammed-cartoon had laten zien en besproken.
Buitenlandse financiering moskeeën
Gezien het islamitische motief bij de aanslagen in Nice en Wenen is donderdag in het Kamerdebat ook de buitenlandse financiering van moskeeën aan de orde. Moskeeën zouden een belangrijke en gevaarlijke rol spelen bij het verspreiden van gedachtegoed dat haaks staat op de vrije democratische waarden in Nederland. Eerder dit jaar concludeerde een parlementaire ondervragingscommissie dat de salafistische stroming van de islam in Nederlandse moskeeën wordt verspreid vanuit onder meer Turkije en de Arabische Golfstaten.
In hun Regeerakkoord uit 2017 legden de coalitiepartijen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie vast dat buitenlandse financiering uit ‘onvrije landen’ onwenselijk is en dat ‘voorkomen moet worden dat vanuit het buitenland via geldstromen naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties onwenselijke invloed wordt gekocht’. De partijen spraken af dat geldstromen vanuit zulke landen zoveel mogelijk moeten worden beperkt.
VVD en ChristenUnie willen zelf wet maken
Drie jaar later is er nog steeds geen wetgeving en blijft de buitenlandse financiering van moskeeën een probleem. De inspanningen van verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (D66) hebben nog geen concrete resultaten opgeleverd.
Als het aan Kamerlid Bente Becker (VVD) en ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers ligt, moet er zo snel mogelijk wetgeving komen. Komt die niet vanuit het kabinet, dan komen VVD en ChristenUnie zelf met een wetsvoorstel. Becker vindt dat de aanslagen van de afgelopen weken laten zien dat er sprake is van een ‘giftige voedingsbodem in de samenleving’. Ze noemt buitenlandse moskeeën als bron.
Segers zegt dat hij een wetsontwerp klaar heeft liggen. Eerder deze maand bepleitte Segers een Europese aanpak van de buitenlandse financiering. De ChristenUnie-voorman sprak het kabinet er vorig jaar ook al op aan.
Opmerkelijk is dat het initiatief nu komt van twee regeringspartijen. Zeker nu de verkiezingsstrijd zich begint te roeren, roept dat vragen op. Waarom kwam het kabinet de afgelopen jaren niet zelf met maatregelen?
Wetgeving loopt spaak
Om te beginnen moet er een juridische definitie komen van wat een ‘onvrij land’ is. Als financiering vanuit bepaalde landen wordt stopgezet, mag er dan nog wel handel worden gedreven met die landen? Daarnaast speelt ook de vrijheid van godsdienst een rol. Maar dat is volgens VVD’er Becker geen probleem. Volgens haar mag je grondrechten beperken als die worden gebruikt om vrijheid te ondermijnen.
In februari dit jaar deed het kabinet een poging om geldstromen naar moskeeën, religieuze organisaties en maatschappelijke organisaties te verbieden. Het kabinet stelde daarnaast voor dat organisaties financiering van buiten de Europese Unie openbaar moeten maken. Maar het verbod van geldstromen zou in strijd zijn met ‘grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden’. Er werd advies gevraagd aan de Raad van State.
In juni dit jaar presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie in een 240 pagina’s tellend rapport de uitkomsten van onderzoek naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen. De donaties zouden variëren van enkele tienduizenden euro’s tot 2,5 miljoen.
De commissie concludeerde ook dat Turkije een prominente rol speelt. Het Turkse ministerie voor godsdienstzaken, Diyanet, probeert via Diyanet-moskeeën in Nederland invloed uit te oefenen. Oplossingen gaf de onderzoekscommissie niet. Daarvoor is de Tweede Kamer verantwoordelijk.
NU 12.11.2020 Wat is een passende reactie op opnieuw jihadistische aanslagen op Europese bodem? Donderdag in het Kamerdebat naar aanleiding van de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty wisselde een scala aan nieuwe en oude voorstellen voor de bestrijding van radicaalislamitisch terrorisme zich af met emotionele verwijten. Met name DENK moest het ontgelden. Madeleine van Toorenburg (CDA): “Ik ben witheet.”
Deels met woede en vooral met verbazing sprak de Tweede Kamer zich uit over een petitie die daags na de brute onthoofding van Paty ruim 120.000 keer is ondertekend. De ondertekenaars zeggen tegen geweld te zijn en roepen de politiek op de belediging van de islamitische profeet Mohammed strafbaar te stellen.
Farid Azarkan (DENK) verdedigde de petitie, hoewel hij de timing “ongelukkig” vond. Volgens Azarkan maken de ondertekenaars gebruik van hun democratisch recht om hun mening in het publieke debat kenbaar te maken.
De manier waarop Azarkan de petitie verdedigde, leidde bij onder meer de PvdA en het CDA tot furieuze reacties. Dat de DENK-leider geen antwoord wilde geven op de vraag of dit het moment is om de discussie over godslastering opnieuw te voeren, leidde tot verontwaardiging. “Azarkan praat iets goed wat op het foutste moment ter discussie is gesteld”, aldus Van Toorenburg.
“Een leraar die in een klas een cartoon bespreekt, wordt onthoofd en vervolgens wordt er een discussie over godslastering gevoerd. Dit is een nieuw mes in de rug van de leraar.” Attje Kuiken (PvdA): “Het enige wat u doet, is wegkijken en bagatelliseren.”
‘Withete’ Van Toorenburg botst met Azarkan in terrorismedebat
‘DENK bewijst moslims geen goede dienst’
VVD’er Dilan Yesilgöz-Zegerius: “Dit debat gaat niet over de vrijheid van meningsuiting, dit gaat over de onthoofding van een leraar. Dit gaat over leraren die in Nederland moeten onderduiken.” Volgens PVV-leider Geert Wilders bewijst Azarkan moslims in Nederland geen goede dienst als hij zich niet tegen de petitie uitspreekt.
Hij ziet de petitie als een directe reactie op de onthoofding. Volgens Wilders dragen de ondertekenaars de boodschap uit dat de onthoofding goed was, ook al staat dat niet letterlijk in de petitie. “Het is stuitend dat u niet klip-en-klaar afstand neemt van de strafbaarstelling van Mohammed-cartoons.”
Naast de verontwaardigde reacties op de inbreng van DENK, zocht een deel van de Kamer ook naar de juiste reactie op de recente aanslagen in Frankrijk en Wenen. Gert-Jan Segers (CU): “Dit is het zoveelste debat.
Het is frustrerend, maar niets doen is geen optie.” Segers maakt zich ook zorgen over een Rotterdamse docent die onlangs moest onderduiken vanwege bedreigingen na het tonen van een cartoon. “Hoe kunnen we leraren beter beschermen?”, wil hij van het kabinet weten.
Aanvrager van het debat Wilders herhaalde zijn pleidooi dat moslims die de Nederlandse rechtsstaat afwijzen, moeten vertrekken. Hij wil naar eigen zeggen Nederland “de-islamiseren”. Het CDA herhaalde de oproep om het “verheerlijken van terrorisme” strafbaar te stellen.
Kamer zoekt naar nieuwe oplossingen
De PvdA maakt zich zorgen over het gebrek aan toezicht op wat er op weekendscholen onderwezen wordt. Kuiken vreest dat dit “informele weekendonderwijs” buiten het zicht van de Inspectie van het Onderwijs een voedingsbodem van intolerantie kan zijn.
GroenLinks wil dat het kabinet beter gaat kijken naar de rol van grote socialemediabedrijven. Bram van Ojik wees er in het debat op dat degene die Paty doodde door sociale media beïnvloed is. Hij ziet dat mensen die eenmaal op het spoor van een radicale boodschap zitten door het algoritme steeds verder in de haatpropaganda terechtkomen.
GroenLinks benadrukt verder het belang van wijkagenten, buurthuizen en jongerenwerkers. Volgens Van Ojik kunnen zij vroegtijdig radicalisering op wijkniveau signaleren.
NOS 12.11.2020 Fractieleider Azarkan van Denk is in de Tweede Kamer keihard aangevallen omdat hij het opnam voor een petitie waarin wordt opgeroepen om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te stellen. De petitie werd twee dagen na de moord op de Franse leraar Paty opgesteld en 120.000 keer ondertekend.
Azarkan zei het vreemd te vinden dat de Tweede Kamer deze petitie veroordeelt. Hij veroordeelde de timing, maar de ondertekenaars volgden de democratische regels en je moet overal over kunnen praten, stelde hij. “Dat heb ik liever dan dat je hier buiten het Tweede Kamergebouw wordt aangevallen omdat je een andere mening hebt.”
‘Asociale actie’
Verschillende Kamerleden reageerden furieus. “Ik ben witheet”. zei CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Zij zei dat Azarkan de vermoorde onschuld speelt. Zij noemde het “ziek” om twee dagen na de moord een oproep te doen om de reden voor die moord goed te praten. “Dit is een nieuw mes in de rug van die leraar.”
Azarkan onder vuur vanwege petitie
ChristenUnie-leider Segers sloot zich daarbij aan: “Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.” VVD-Kamerlid Yesilgöz zei dat de timing meer dan ongelukkig was. “De timing is heel bewust. Daar is heel goed over nagedacht. U doet alsof het hier over vrijheid van meningsuiting gaat, maar dit is een asociale actie.”
Azarkan benadrukte: “Ik heb die petitie niet geschreven, ik heb hem niet ondertekend, verdikkeme.” Hij zei alleen te willen verdedigen dat mensen het recht hebben om een petitie op te stellen, waar die ook over gaat, en dat daar dan vervolgens over gepraat kan worden.
AD 12.11.2020 De woede over aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk deelt de hele Tweede Kamer. Zeker nu in ons land ook leraren ondergedoken zitten vanwege een islam-kritische cartoon. Maar over de oplossingen is het parlement diep verdeeld.
Afschuwelijk. Laf. Weerzinwekkend. Misselijkmakend. In het verwerpen van de aanslag in Wenen of de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty is de Tweede Kamer eensgezind, in een debat over de vrijheid van meningsuiting. Zeker nu in Rotterdam een leraar moest onderduiken, omdat hij ook een islam-kritische cartoon toonde in de klas.
Maar daar houdt de eendracht dan ook wel op. Voor de ‘oplossingen’ of plannen rond (moslim)terreur en hoe ver de vrijheid van meningsuiting mag gaan, is het parlement diep verdeeld.
PVV-leider Geert Wilders wil sluiting van alle moskeeën, maar daarvoor is geen meerderheid in de Tweede Kamer. Regeringspartijen ChristenUnie en CDA willen dat moslims zich explicieter uitspreken tegen aanslagen, maar coalitiepartner D66 vindt dat dit niet van ‘willekeurige moslims’ gevraagd mag worden.
De PvdA wil de islamitische weekendscholen aan banden leggen, omdat de onderwijsinspectie nu geen zicht heeft als er radicaal ideologie gepredikt wordt. Maar dat plan verzandde eerder al in een ‘onderzoek’ ernaar door het kabinet, wat nog niet tot actie heeft geleid.
Het CDA wil het verheerlijken van geweld strafbaar stellen, maar D66 lijkt daar wel helemaal niets voor te voelen. En de VVD wil imams van buiten de EU weren, zodat zij geen ‘gif’ kunnen verspreiden in moskeeën, ‘waardoor moslims radicaliseren’. Maar ook dat heeft de regeringspartij na 5 jaar pleiten nog niet voor elkaar gekregen. Misschien ook omdat de ChristenUnie dan bang is dat ook een ‘rabbijn uit New York’ zou kunnen worden geweerd.
De SGP en PVV willen grensbewaking rond Nederland opschroeven, maar het kabinet wil zo lang mogelijk aan controle vasthouden aan de buitengrenzen van Europa. Wel zei premier Mark Rutte, in navolging van de Franse president Macron, er ‘wordt nagedacht’ over alternatieven als er aan de buitengrenzen geen goede controle is wie Europa binnenkomen. Toch, als landen hun eigen grenzen zouden gaan bewaken, betekent dat het einde van Schengen, weet ook de premier. D66 wees hem er vast op.
Ondertussen ligt tot ergernis van veel partijen nog geen wetgeving om geldstromen naar moskeeën en islamitische organisaties aan banden te leggen, als deze afkomstig is uit ‘onvrije landen’ als Saoedi-Arabië en Koeweit.
Niet zelden blijkt overigens dat het kabinet tegen de grenzen van wetgeving aanloopt. Want, merkte Rutte op: ,,Stel dat we dat hier goed regelen. Maar het geld komt dan via Luxemburg? Wetgeving is niet eenvoudig.” Hij zegt nog te zoeken naar de ‘muizengaten’ om dit mogelijk te maken.
In sommige opzichten lijkt de verdeeldheid in de Tweede Kamer alleen maar te zijn vergroot. Dat blijkt wel uit de woede richting Denk-leider Farid Azarkan. Die beklaagde zich dat een groep moslims erop wordt aangekeken dat zij daags na de onthoofding van Paty een petitie aanbood aan het parlement om tot een verbod op godslastering, waaronder Mohammedcartoons te komen.
,,Ik begrijp niet dat daar zoveel kritiek op is, los van de timing’’, zei Azarkan. Dat schoot het CDA in het verkeerde keelgat. ,,Er is een leraar onthoofd. Dan een discussie voeren over godslastering, is ziek’’, brieste Madeleine van Toorenburg. Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wees Azarkan terecht. ,,Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.”
Farid Azarkan (Denk) tijdens een debat over de moord op Samuel Paty. De Franse leraar werd vermoord in Parijs nadat hij tijdens een les spotprenten van de profeet Mohammed had laten zien. Ⓒ ANP/HH
Telegraaf 12.11.2020 Tijdens het debat over de terreuraanslag op de Franse leraar Samuel Paty en de vrijheid van meningsuiting in het onderwijs komt het tot een keiharde confrontatie met Farid Azarkan.
De fractievoorzitter van Denk verdedigde een petitie die kort na de aanslag op Paty in het leven werd geroepen om het beledigen van de islamitische profeet Mohammed strafbaar te stellen. Ruim 120.000 mensen ondertekenden de petitie.
De bijdrage van Azarkan stuit op woedeuitbarstingen van Kamerleden Attje Kuiken (PvdA) en Madeleine van Toorenburg (CDA). „Het gaat erom dat een leraar is onthoofd en om dan de discussie over godslastering te voeren is ziek,” schreeuwde Van Toorenburg tegen Azarkan. „Het enige wat u doet is wegkijken en bagatelliseren”, zei Kuiken.
De timing is ook niet toevallig, meent VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. „Ik heb het goed gelezen en ik heb goed gezien wanneer-ie is ingediend. Daar is goed over nagedacht. Er wordt een leraar onthoofd. En de eerstvolgende reactie van een groot deel van de islamitische gemeenschap, is: laten we eens kijken wat die mensen zo boos heeft gemaakt, dat die man wel onthoofd moest worden.”
Terugvechten
De radicalisering van jonge moslims, het salafistische (weekend)onderwijs, de buitenlandse financiering van moskeeën, intimidatie van seculiere Turkse en Marokkaanse Nederlanders door anderen uit hun gemeenschap: het is een greep uit het brede palet van onderwerpen dat tijdens het debat aan bod komen.
„Ik waarschuw er al twintig jaar voor”, zegt PVV-leider Wilders, die het initiatief had genomen voor het debat. „Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voordat het kwartje valt dat die vreselijke islam niet bij Nederland hoort? Mijn vraag aan het kabinet: wanneer vecht u een keer terug?”
Wilders verwijt premier Rutte dat hij te weinig heeft gedaan om het gevaar van de islam te bestrijden, onder meer door ruime immigratie. Dat ging de minister-president te ver. „We moeten het politieke salafisme en het islamisme recht in de ogen kijken, maar als je zegt: terrorisme bestaat doordat er migranten zijn, dan doe je precies wat terroristen willen: groepen tegen elkaar opzetten.
” Bij de aanslagen in Frankrijk en in Oostenrijk gaat het echter niet om een botsing tussen geloven, maar een tussen ’beschaving en barbarij’, citeerde Rutte de Oostenrijkse bondskanseliers Kurz.
Rutte maakt zich met de Franse president Macron wel zorgen over de bewaking van de buitengrenzen van de Schengen-zone. Als die bewaking niet verbetert, moet er serieus worden nagedacht over een alternatief, zoals een kleiner Schengen-gebied, vindt Rutte. „Mensensmokkelaars maken immers ook gebruik van die routes om terroisme naar Europa te brengen.”
Onthoofd
De aanslag op Paty zorgde voor schokgolven in de Tweede Kamer. De leraar werd op straat onthoofd door de Tsjetsjeen Abdoullakh Anzorov nadat hij een spotprent van de islamitische profeet Mohammed had laten zien in de klas. Twee weken geleden werd hij in de Kamer herdacht.
Kort daarna moest een leraar van het Rotterdamse Emmauscollege onderduiken na bedreigingen van leerlingen. De docent had een spotprent van een jihadist in zijn klaslokaal hangen.
RTL 12.10.2020 Een groot deel van de Tweede Kamer is woest op DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan. Die toont begrip voor moslimorganisaties die in een petitie pleitten voor een verbod op godslastering, kort nadat in Frankrijk een leraar werd onthoofd omdat hij in de klas een cartoon van de profeet Mohammed had besproken.
“Ik begrijp niet dat daar zoveel kritiek op is, los van de timing”, zegt Azarkan daarover.
Maar volgens veel Kamerleden is juist die timing zo cruciaal. “Er is een leraar onthoofd. Dan een discussie voeren over godslastering, is ziek”, briest CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg. Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wijst Azarkan in scherpe bewoordingen terecht. “Weet u wat u daarmee zegt? Die moordenaar had een punt.”
Volgens SGP-voorman Kees van der Staaij zegt dat de context waarin de petitie werd gestart juist de essentie is. “Dat je dat op allerlei mogelijke momenten mag doen, maar dat je dat niet moet doen na een aanslag waarbij je eigenlijk op die manier doet alsof we, onder druk van terreur, eens een goed gesprek moeten hebben hoe we met elkaar om moeten gaan”, zegt hij.
Timing
De timing is ook niet toevallig, meent VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. “Ik heb het goed gelezen en ik heb goed gezien wanneer-ie is ingediend. Daar is goed over nagedacht”, zegt de politica. “Er wordt een leraar onthoofd. En de eerstvolgende reactie van een groot deel van de islamitische gemeenschap, is: laten we eens kijken wat die mensen zo boos heeft gemaakt, dat die man wel onthoofd moest worden.”
Volgens GroenLinks is ook de inhoud van de petitie, die inmiddels 120.000 keer is ondertekend, van groot belang. PvdA’er Attje Kuiken vindt dat Azarkan veel steviger afstand moet nemen. “Het enige wat u doet is wegkijken en bagatelliseren. Doe het niet, daar is niemand bij gebaat”, foetert zij.
Zeven jaar geleden stond het verbod op godslastering overigens nog in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. In 2012 ontstond een meerderheid Tweede Kamer om dit verbod te schrappen. De ChristenUnie, SGP en het CDA stemden tegen. Een jaar later was ook meerderheid in de Eerste Kamer voor afschaffing.
Madeleine van Toorenburg (CDA) was ‘witheet’ op de DENK-fractievoorzitter. “Hij weet dat de SGP, de ChristenUnie, het CDA, die hadden niet zoveel met het afschaffen van die (wet op het verbod van, red.) godslastering. Maar daar gaat het hier niet om. Hier gaat het erom dat een leraar in een klas een cartoon staat te bespreken, onthoofd wordt, en vervolgens gaan we dan een discussie voeren over godslastering. Dit is een nieuwe mes in de rug van deze leraar.”
Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de anti-lockdowndemonstranten, is er ook een “Radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Corona-effect
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de uitbraak van de coronapandemie is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid.
In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Telegraaf 23.10.2020
Aanpak extreme organisaties
De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties ofwel ‘antidemocratische’ clubs misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer.
Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Telegraaf 16.10.2020
Subsidie Jihadisten
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituutnog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Grootste dreiging in Nederland blijft dus uitgaan van het jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft dus nog altijd uitgaan van jihadisten, waarbij de dreiging vooral van eenlingen, schrijft de NCTV in de rapportage.
En ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Telegraaf 16.10.2020
Afdeling voor vrouwelijke jihadisten in Zwolle
In de gevangenis Zwolle komt daarom een speciale afdeling voor jihadbruiden om de dreiging te verminderen.
Ophitsing
De vrees bestaat namelijk dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden dus een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering.
De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen.
De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
In Frankrijk geldt vanwege de terroristische aanval met een mes in de Zuid-Franse kustplaats Nice het hoogste dreigingsniveau, maakt premier Jean Castex donderdagmiddag 29.10.2020 bekend. Bij de aanval kwamen zeker drie mensen om het leven.
Frankrijk als doelwit van een nieuwe jihad. Dat gevoel leeft bij veel Fransen nu er in korte tijd alweer een aanslag is gepleegd. In de basiliek Notre-Dame van Nice vermoordde een terrorist donderdagochtend 29.10.2020drie mensen. De Franse premier heeft de hoogste alarmfase afgekondigd. Sommige kerken sluiten hun deuren uit angst voor meer aanslagen.
Dreigement Al-Qaida
De man die de aanslag pleegde, ligt gewond in het ziekenhuis. Waarom hij juist de kerk in Nice uitzocht, is nog onduidelijk. Wel was bij de Franse overheid bekend dat er een nieuwe dreiging bestond voor religieuze gebouwen. Afgelopen zondag plaatste Thabat, het officieuze persagentschap van Al-Qaida, een oproep om aanslagen te plegen in Frankrijk. Volgens Le Point onder meer vanwege de Mohammed-cartoons van Charlie Hebdo en politieacties in Franse moskeeën.
Aanslagen met messen
Het valt verder op dat bij alle recente aanslagen messen werden gebruikt. Bij de aanval op het voormalige kantoor van Charlie Hebdo, een maand geleden, stak de dader met een kapmes op twee mensen in. Zij raakten zwaargewond. Leraar Paty werd onthoofd, net als een van de slachtoffers in Nice vanmorgen.
Volgens De Graaf riepen Al-Qaida en Islamitische Staat al rond 2014 en 2015 op om “niet hele grote ingewikkelde aanslagen te plegen, maar wapens te gebruiken die je in de buurt hebt: een auto, of een mes. In zijn laatste videoboodschap riep IS-leider al-Baghdadi op om hoe dan ook ‘de terreur in de straten van het Westen te brengen’, met alle middelen die je hebt.”
De Franse president Emmanuel Macron zal spoedig afreizen naar Nice, waar donderdag vermoedelijk een terreuraanslag is gepleegd bij een kerk. Dat heeft de burgemeester van Nice laten weten. Bij het bloedbad in en rond de kerk vielen drie doden.
Nederland staat naast Frankrijk in de strijd tegen extremisme. Dat zei premier Mark Rutte donderdagmorgen 29.10.2020 in reactie op de terreuraanslag in Nice.
,,Voor de tweede keer in korte tijd wordt Frankrijk opgeschrikt door een gruwelijke terreurdaad, ditmaal in Nice. Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden. En wij zeggen tegen het Franse volk: in de strijd tegen extremisme staat u niet alleen. Nederland staat naast u’’, aldus Rutte in een bericht op Twitter.
Koningspaar reageert geschokt door aanslag Nice
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben in een verklaring gezegd geschokt te zijn door de aanslag in Nice.
Zij schrijven: „De afschuwwekkende geweldsdaad vanmorgen in Nice bij de Basilique Notre-Dame de l’Assomption, heeft ons geschokt. Opnieuw is Frankrijk geraakt, het land waarmee Nederland zich zo verwant voelt. Ons hart gaat uit naar alle getroffenen. Wij leven mee met degenen die een dierbare hebben verloren en voelen ons verbonden met iedereen die zich inzet voor een vreedzame samenleving.”
Vanwege de terroristische aanslag in Nice stuurt de gemeente Amsterdam z’n ambtenaren en agenten de stad in om de emoties in de gaten te houden. Een vergelijkbare aanslag in deze stad is niet ondenkbaar, zegt Halsema.
In een brief aan de gemeenteraad schrijft Halsema dat de aanslag in Nice waarbij donderdag drie mensen omkwamen, veel impact heeft in Amsterdam.
’Laat de terroristen niet oogsten wat ze zaaien’
Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vraagt alle moskeeën en imams in Nederland de komende dagen speciale aandacht te besteden aan de terreuraanslag in Nice en de gevolgen ervan. „Wij hebben een hardnekkige vijand. Laat ons verenigen om deze tragedie te boven te komen en overwinnen”, schrijft het CMO.
Donderdagochtend werd in een kerk in Nice een terreuraanslag gepleegd, waarbij zeker drie doden en zes gewonden vielen. De dader is een moslimextremist, hij is neergeschoten en aangehouden. Het CMO zegt ’met groot verdriet, afschuw en diepe verbijstering’ kennis genomen te hebben ’van de tragedie die het Franse volk opnieuw heeft getroffen’.
„Het is een laffe en onmenselijke daad waarmee zij de samenleving willen ontwrichten, mensen angst aanjagen en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten”, gaat het CMO verder. „Het is intens verdrietig dat terroristen de slachtoffers hebben belaagd op een plek waarop zij zich juist veilig hadden moeten voelen. In vrede. In een kerk. Wij roepen iedereen op om elkaar op te zoeken, naar elkaar te luisteren en de terroristen niet te laten oogsten wat zij hebben gezaaid.”
‘Alertheid ook in Nederland nodig’
Kan zoiets escaleren in een gewelddadige dag met doden en gewonden in Nice,
In een buitenwijk van de Zuid-Franse stad Avignon heeft de politie een man doodgeschoten die omstanders in de buurt van een psychiatrisch ziekenhuis met een wapen bedreigde. Dat melden Franse media. Er zijn geen meldingen van slachtoffers.
De politie heeft vandaag in het Zuid-Franse Avignon een mogelijke terrorist doodgeschoten. De man had passanten met een vuurwapen bedreigd, aldus de politie. Volgens de autoriteiten zou het niet om een moslim gaan en bracht hij de nazigroet.
De actie volgt op een terreuraanval in het eveneens Zuid-Franse Nice, waarbij een vermeende moslimterrorist meerdere mensen vermoordde. Of er een verband is tussen beide aanvallen, is onduidelijk.
Een dodelijke aanval zoals in Nice is ook in Nederland niet ondenkbaar. Daarvoor waarschuwtNationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Pieter-Jaap Aalbersberg. Zeker drie mensen zijn bij de aanval in de kerk om het leven gekomen, onder wie de koster.
Mag je het allemaal in elkaars verlengde zien: de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty, de harde woorden van de Franse president Macron, president Erdogan van Turkije die daar aanstoot aan neemt, anti-Franse demonstraties in verschillende moslimlanden en weer een omstreden spotprent in het Franse satirische tijdschrijft Charlie Hebdo?
De dader viel rond 9:00 uur vanochtend mensen aan in de Notre-Dame-basiliek in het centrum van de Franse kuststad. De man zou volgens Franse media tijdens zijn arrestatie zijn neergeschoten door agenten en verkeert in levensgevaar.
De man die vandaag drie mensen gedood zou hebben in de Franse stad Nice, is volgens bronnen rond het onderzoek een 21-jarige man. De aanslagpleger kwam via Lampedusa Europa binnen.
Opnieuw is Frankrijk het doelwit van terreur. Vanochtend om 9:00 uur sloeg een man met een mes toe in de Notre-Dame-kerk, in het centrum van Nice. Volgens politiebronnen die de Franse krant Le Figaro sprak, zijn de doden twee vrouwen en een man, de koster van de kerk.
De verdachte zou in september vanuit Tunesië als vluchteling zijn aangekomen op het Italiaanse eiland Lampedusa, waar hij in quarantaine ging. Toen hij uit quarantaine kwam, moest hij het land meteen weer verlaten.
Daarop ging de man naar Frankrijk, waar hij sinds oktober zou verblijven. Vanochtend zou hij om 09.00 uur twee vrouwen en een man met een mes hebben gedood in de Notre-Dame-basiliek in Nice. Het mannelijke slachtoffer zou de koster van de kerk zijn.
Ook de koster, een man van rond de veertig, was op dat moment in de kerk bezig. De dader zou de koster met een mes in zijn keel hebben gestoken. Gelovigen die de vermoorde koster kennen, zeggen tegen Le Figaro dat hij een ‘heel rustige’ man was. “Hij diende de kerk en luisterde altijd.”
Burgemeester Christian Estrosi van de Franse stad spreekt van ‘een terreurdaad’. De verdachte is door de politie neergeschoten en in kritieke toestand naar het ziekenhuis overgebracht.
Antiterreurrechtbank
Justitie in Tunesië is ook een onderzoek gestart naar de verdachte. Dat gebeurt door een speciale antiterreurrechtbank. Het richt zich op ‘de verdenking dat een Tunesiër een terroristische operatie heeft uitgevoerd in het buitenland’, zegt een woordvoerder.
,,Deze mensen zijn aangevallen en vermoord omdat ze in de basiliek waren’’, aldus de Conferentie van Bisschoppen van Frankrijk in een verklaring. ,,Ons hele land is het slachtoffer van deze gruwelijke daden’’, stellen de bisschoppen. Maar volgens hen zullen de katholieken niet toegeven aan angst en, samen met het hele land, deze ‘verraderlijke dreiging het hoofd bieden’.
Macron zet leger in na terreuraanslag Nice
De Franse president Macron zet duizenden militairen in om de bewaking van scholen en kerken op te voeren. Aanleiding is de terreuraanslag van vanochtend bij de basiliek in het Zuid-Franse Nice. Hierbij kwamen drie personen om het leven. De Tunesische verdachte (21) zou begin deze maand via het Italiaanse Lampedusa Europa zijn binnengekomen.
,,We worden aangevallen wegens onze waarden, onze waarden van vrijheid en ons verlangen niet voor terreur te wijken”, aldus Macron vanmiddag in Nice.
Jawed S. aanslag Amsterdam CS
Jawed S., die is veroordeeld voor de aanslag op Amsterdam Centraal Station in 2018, is zijn hoger beroep begonnen met het maken van zijn excuses aan de twee Amerikaanse toeristen die hij heeft neergestoken. Dat is opvallend, aangezien hij tot nu toe niet eerder spijt heeft betuigd en zelfs herhaaldelijk had verklaard dat hij het zo weer zou doen.
Daar kwam hij donderdag bij het gerechtshof in Amsterdam op terug. „Ik bied mijn excuses aan voor wat ik heb gedaan”, zei hij. „Hoe slecht iemand ook is, ik had me moeten beheersen en geen gebruik moeten maken van geweld.” Daarmee doelde hij op PVV-leider Geert Wilders, wiens initiatief voor een cartoonwedstrijd van de profeet Mohammed de aanleiding gaf voor de aanslag op CS. S. is nog steeds boos op Wilders, maar verklaarde dat hij die woede niet meer zal richten tot anderen.
Aanklacht tegen Eisa S. Iraniër die aanslagen plande financierde ook terrorisme
Het Openbaar Ministerie (OM) wil de aanklacht tegen Eisa S.uitbreiden. De 41-jarige Iraniër uit Delft zit vast omdat hij vanuit Nederland aanslagen in Iran zou voorbereiden. Justitie wil hem nu ook vervolgen voor het financieren van terrorisme, bleek donderdag 22.10.2020 in de rechtbank in Rotterdam. S. ontkent de aantijgingen en denkt dat hij erin geluisd wordt door de Iraanse geheime dienst.
Eisa S. is actief voor de Iraanse afscheidingsbeweging ASMLA die is gevestigd in Nederland en Denemarken. Die beweging strijdt met geweld voor de afscheiding van de regio Ahwaz in het zuidwesten van Iran. Een deel van de ASMLA heeft onderkomen in Nederland, met als thuisbases Delft, Rijswijk en Den Haag.
In 2018 werd één van de topmannen van de beweging, Ahmad Molla Nissi, vermoord voor zijn huis in de Haagse Jan van Riebeekstraat. Nederland houdt Iran verantwoordelijk, net als voor de moord op Mohammad Reza Kolahi Samadi in 2015 in Almere. Na de moorden zette Nederland twee Iraanse diplomaten het land uit.
De verdenking: het in Nederland voorbereiden van aanslagen in Iran, onder meer op politiebureaus, controleposten en bankgebouwen, tussen 2017 en 2020. Daar komt straks het financieren van terrorisme bij.
Ook zou S. betrokken zijn geweest bij de moordaanslag op twee leden van de Iraanse Revolutionaire Garde in november 2018. Voor een aanslag, twee maanden eerder, op leden van dit militaire onderdeel bleek geen bewijs. Gelijk met zijn aanhouding werden ook in Denemarken arrestaties verricht in deze zaak.
Mooie ‘schietijzer’
Bij doorzoekingen in zijn huis en op zijn werk werden computers en telefoons in beslag genomen met daarop bankgegevens, audiobestanden en chats tussen S. en drie Deense medeverdachten. Uit die chats blijkt volgens justitie zijn betrokkenheid bij het gezamenlijk plannen van aanslagen en het financieren daarvan.
Zo gaat in de chats na de moord op de twee leden van de Iraanse Nationale Garde over de vraag of het ‘hun jongens’ waren. Ook chatten de mannen over geld overmaken voor een wapen en de vraag: of dat mooie ‘schietijzer’ al gekocht is en over mensen die brand hebben gesticht bij een bank die langer moeten wachten op betaling.
Patroon
‘Ik zie een patroon’, zei de officier van justitie. ‘Verdachte heeft contact met een aanslagpleger, spreekt een bedrag af en naderhand wordt er afgerekend.’ S. ontkent de aantijgingen. Volgens hem probeert het Iraanse regime hem er in te luizen. Zo hebben ze volgens S. zijn computer gehackt en chats aangepast.
‘Iran is de partij die het meeste belang heeft bij het hacken, gezien zijn werkzaamheden’, zei de advocaat van S., Andre Seebregts. Maar justitie ziet hier geen bewijs voor omdat de hackers geen sporen achterlieten. Seebregts: ‘Dat is de hele grap: als er aanwijzingen achterblijven dan hebben ze er niet zoveel aan.’
Grens overschreden
In zijn geboorteland Iran zat S. in de gevangenis en werd daar gemarteld. Hij vluchtte naar Nederland en vraagt zich nu af waarom hij vervolgd wordt: ‘Tot nu toe weet ik niet of het OM aan de kant van terrorisme staat of niet’, zei hij in zijn laatste woord.
‘We begrijpen de gevoeligheden van dit onderzoek’, zei de officier van justitie. ‘Maar er wordt een grens getrokken wanneer in Nederland strafbare feiten worden gepleegd. Verdachte heeft die grens overschreden’
Vught
De volgende zitting is op 14 januari. S. blijft tot die tijd in zijn cel in Vught. De rechtbank zag onvoldoende gronden om hem vrij te laten. De officier van justitie verwachtte dat de zaak halverwege volgend jaar inhoudelijk behandeld kan worden.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië (20) die twee weken geleden in Dresden zou hebben ingestoken op twee Duitse toeristen van wie er een overleed, werd gevolgd door een observatieteam. Dat maakten politie en justitie vanmiddag bekend. Het nieuws veroorzaakt politieke verontwaardiging en een discussie over de vraag of het drama voorkomen had kunnen worden en of het uitzettingsverbod herzien moet worden.
Syrische extremist vast voor dodelijke mesaanval op toeristen in Duitse stad
De Syriër, die dinsdagavond werd opgepakt, staat op een lijst van staatsgevaarlijke personen. Om die reden stond hij na zijn vrijlating uit de gevangenis, eind september, onder toezicht van de Saksische veiligheidsdienst. De afgewezen asielzoeker had een deel uitgezeten van de gevangenisstraf van drie jaar en een maand die hij had gekregen wegens een aanval op en tweevoudige mishandeling van een wetshandhaver.
De man die is opgepakt voor een dodelijke steekpartij deze maand in de Duitse stad Dresden, blijkt een veroordeelde islamist. Op 4 oktober 2020 werden er twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen met een mes aangevallen in Dresden. Een van de twee overleefde de aanval niet.
Telegraaf 22.10.2020
Een tijd was onduidelijk wie er achter de aanval zat. Op de plaats delict werd een mes met dna-sporen gevonden, dat de politie naar een 20-jarige Syriër leidde. Gisteren werd hij opgepakt. De man werd in 2018 al veroordeeld voor ‘ondersteuning van een terreurorganisatie’ en het ‘aansporen tot het plegen van staatsgevaarlijke misdrijven‘.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië is afgelopen nacht in Dresden aangehouden op verdenking van een mesaanval op twee Duitse toeristen, twee weken geleden. Een van hen bezweek aan zijn verwondingen. De verdachte was bij de veiligheidsdiensten in de deelstaat Saksen al langer bekend als een ‘gewelddadige extremist’, melden Duitse media.
De 20-jarige Syriër wordt ervan verdacht op zondag 4 oktober 2020 omstreeks 21.30 uur bij het Kulturpalast in Dresden twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen te hebben aangevallen met een mes. Beide mannen raakten zwaargewond. Een van hen, een 55-jarige man uit Krefeld, bezweek in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. Zijn metgezel, een 53-jarige man uit Keulen, overleefde de aanval.
Volgens Bild kon de twintigerworden geïdentificeerd dankzij dna-sporen op het mes dat hij achterliet op de plaats delict. Het celmateriaal leverde een ‘match’ op met zijn dna-profiel in de databank van de politie. Een speciaal arrestatieteam signaleerde de man niet ver van de plek waar hij de toeristen aanviel en overmeesterde hem. Zijn motief is nog onduidelijk.
Gevangenis
Der Spiegelmeldt dat de verdachte enige tijd geleden veroordeeld is tot een gevangenisstraf van ruim twee jaar, onder meer wegens een ‘ernstige en staatsgevaarlijke’ geweldsdaad. De rechtbank achtte daarnaast bewezen dat hij ook IS-strijders rekruteerde.
De Syriër kwam in 2015 naar Duitsland. Hij zou zich sinds de vroege zomer van 2017 steeds meer op de islamitische terreurbeweging hebben georiënteerd en ook hebben nagedacht over een aanslag. Mogelijk radicaliseerde hij verder in de gevangenis.
OM: Belager van koosjer restaurant in Amsterdam had terroristisch motief
De aangehouden verdachte van de vernieling van 8 mei 2020, de Syriër Saleh A. (31), had al in 2017 met een knuppel de ruiten van het restaurant ingeslagen en de vlag gestolen. Ook besmeurde hij de zaak met eieren en mayonaise. Saleh A. werd destijds ook gepakt en werd door de rechter verminderd toerekeningsvatbaar verklaard.
Vanochtend diende de pro-formazaak. De rechtbank besliste dat A. in het Pieter Baan Centrum (PBC) moet worden geplaatst voor nieuw onderzoek, meldt Het Parool. Het NTA-onderzoek is in opdracht van justitie gedaan door een theoloog en een cultureel antropoloog, gespecialiseerd in islamitisch extremisme.
,,De conclusies van het rapport liegen er niet om”, aldus de officier van justitie. De verdachte is volgens het rapport geradicaliseerd en heeft extremistische denkbeelden. ,,Er is sprake van een radicaliseringsproces en een extremistische ideologie. Zijn politieke denken wordt gekenmerkt door vijanddenken.”
Geen spijt
Op A.’s telefoon zijn foto’s en videofragmenten aangetroffen. Hij zegt daarin dat hij de strijd nooit verlaten heeft. Er wordt gesproken over wapens en martelaar worden. Er zijn beelden van A. waarin hij schietbewegingen maakt en een gevechtshouding aanneemt, begeleid door Arabische muziek.
,,De Joodse samenleving wordt hierdoor vrees aangejaagd”, aldus het OM. ,,Door zijn verleden als getraind en geoefend militair bij een terroristische groepering is hij jarenlang vertrouwd met extremistische denkkaders. Hij wordt getriggerd door dromen en specifieke symbolen’’.
A. geeft aan geen spijt te hebben van zijn handelen. Hij heeft onlangs met een biljartbal in zijn hand een gevangenismedewerker met Joodse achtergrond bedreigd. A.: ,,Moet ik geplaatst worden in PBC? Ik weet het niet.” De zaak wordt voor onbepaalde tijd aangehouden.
Duitse IS-aanhanger Florian F.(22) opgepakt in Londen om verspreiden propaganda
Een 22-jarige Duitser is in Engeland gearresteerd op verdenking van terrorisme. De man moest maandag verschijnen bij een voorlopige hoorzitting in een rechtbank in Londen.
Volgens het Duitse blad Der Spiegel gaat het om Florian F. uit Düsseldorf. Hij werd opgepakt op de luchthaven Stansted in de regio van Londen. De Britse politie verdenkt F. van het verspreiden van terroristische propaganda en het aanzetten tot terrorisme. Hij zou deel uitmaken van een groep IS-aanhangers uit Noordrijn-Westfalen. De Duitse veiligheidsdiensten hadden de man ook al in hun vizier.
Florian F. verbleef enkele maanden in Engeland en was op 12 oktober van plan terug naar Duitsland te reizen. Op dat moment werd hij aangehouden. F. heeft volgens de politie minstens vijf keer terroristische video’s verspreid.
Telegraaf 17.10.2020
Samir A.
De Nederlandse overheid moet ervan op de hoogte zijn geweest dat Nederlands bekendste jihadist, Samir A., ruim tien Nederlandse IS-vrouwen heeft helpen ontsnappen uit detentiekampen in Syrië.
Dat stelt A. zelf in de tv-documentaire Staatsvijand nr.1 ,,Inlichtingendienst AIVD weet wat ik doe, ze gedogen mij.”
Telegraaf 21.10.2020
Telegraaf 17.10.2020
AD 17.10.2020
Samir A. vertelt in de documentaire van BNNVARA openhartig over hoe hij in Nederland geld inzamelt om de IS-vrouwen uit de Syrische kampen te laten ontsnappen. ,,We hebben kampbewakers omgekocht, die kunnen wel een zakcentje gebruiken.” Ook ging er geld naar smokkelaars die ervoor zorgden dat de vrouwen steeds weer een stukje verder konden reizen.
Terreuraanslag Parijs
Frankrijk is voor de tweede keer in drie weken opgeschrikt door een aanslag.
Bij een eerdere aanslag in Parijs waren twee gewonden gevallen. Ze zouden er slecht aan toe zijn na een aanval met een hakmes. Twee verdachten zijn aangehouden, onder wie de 18-jarige hoofdverdachte uit Pakistan.
De man was bekend bij de veiligheidsdiensten, zeggen politiebronnen tegen Franse media. Hij zou dit jaar al eens zijn opgepakt met een steekwapen.
De aanslag was vlak bij het oude kantoor van het satirische weekblad Charlie Hebdo. In 2015 pleegden terroristen van al-Qaida daar een aanslag, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen en elf mensen gewond raakten.
Deze keer was de terreuraanslag op een 47-jarige geschiedenisleraar. Hij werd op straat onthoofd door een 18-jarige jongen, nadat de docent eerder deze week de Mohammed-cartoons uit Charlie Hebdo in de klas liet zien.
Tweede Kamer herdacht Franse leraar Samuel Paty
Met een moment stilte heeft de Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag 27.10.2020 de Franse leraar Samuel Paty herdacht. De leraar werd op 16 oktober 2020 onthoofd nadat hij Mohammed-cartoons had laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting.
“Frankrijk is in rouw, wij rouwen mee”, zei Kamervoorzitter Khadija Arib in de Tweede Kamer. Arib sprak van een inktzwarte gebeurtenis: “Een 18-jarige islamist heeft hem op gruwelijke wijze vermoord.”
“Je maag draait om en je hart slaat over bij zo’n gruwelijke daad”, zei minister-president Mark Rutte over de moord. “Het vrije woord kan en mag nooit geslachtofferd worden op het altaar van extremisme. Juist in het onderwijs moet die vrijheid er voluit zijn.” Daarnaast spraken zowel de premier als de Kamervoorzitter hun steun uit voor de leraren en het werk wat ze verzetten.
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
Het kabinet en de Tweede Kamer hebben de vermoorde Franse leraar Samuel Paty herdacht. De Franse ambassadeur was daarbij in de Kamer aanwezig. Paty werd onthoofd door een extremistische moslim omdat hij in een van zijn geschiedenislessen cartoons van de profeet Mohammed had laten zien.
Kamervoorzitter Arib beschreef het belang dat Paty hechtte aan zijn lessen over de open samenleving. “We kennen allemaal zo’n leraar die je de ogen opent en waar je veel van leert. Zij helpen jonge mensen spelenderwijs leren over de samenleving, over vrijheid van meningsuiting, respect voor minderheden, vrijheid van religie.” zei Arib.
Premier Pakistan: Facebook moet islamofobie behandelen als Holocaustontkenning
Khan noemt het terecht dat Facebook meer gaat doen om Holocaustontkenning aan te pakken, maar wil die bescherming ook graag voor geloofsgenoten. Hij ziet parallellen met de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog of de gewelddadige pogroms uit Oost-Europa.
“Vandaag de dag zien we pogroms tegen moslims in verschillende delen van de wereld”, schrijft Khan op het sociale medium in een brief aan Mark Zuckerberg. “We moeten islamofobie verbieden voordat moslims worden vervolgd.”
Telegraaf 26.10.2020
Frankrijk expliciet genoemd
Khan verwijst naar de behandeling van moslims door aartsvijand India. Maar hij schrijft ook over moslims in Frankrijk, “waar godslasterlijke cartoons gericht tegen de islam en de heilige profeet worden toegestaan”. President Macron wil juist fel optreden tegen extremistische moslims na de onthoofding van een leraar die Mohammedcartoons toonde om vrijheid van meningsuiting te illustreren.
Macron heeft zich na de moord op docent Samuel Paty door een moslimextremist fel uitgesproken tegen radicalisme en voor een striktere scheiding tussen kerk en staat.
Volgens Erdogan reageert Macron overdreven op de aanslag en misbruikt hij de moord om zich tegen moslims te keren en de islam af te schilderen als een groot kwaad. De Turkse regering heeft maandag nadrukkelijk betoogd dat de moord op de Franse leraar ‘monsterlijk’ is. Eerder verweet Parijs het regime in Ankara nog niet te hebben gereageerd op de aanslag.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen.
Afgelopen weekend maakten EU-president Charles Michel, EU-buitenlandchef Josep Borrell en meerdere andere Europese regeringsleiders al bezwaar tegen Erdogans uitlatingen. Frankrijk noemde ze onbeschoft en riep zijn ambassadeur terug. De Duitse bondskanselier Merkel vond de uitspraken van Erdogan ‘lasterlijk’.
Tweede Wereldoorlog
Moslims in Europa worden volgens Erdogan behandeld zoals Joden voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen. Eerder kenschetste hij het Franse staatshoofd als een verward iemand die hulp nodig heeft. Daar is verontwaardigd op gereageerd onder meer door premier Rutte. Die noemde Erdogans uitlatingen „onacceptabel.” En de Duitse bondskanselier Merkel noemde de uitspraken van Erdogan ’lasterlijk’.
Erdogan refereerde in zijn kritiek aan de vervolging van Joden die in nazi-Duitsland (1933-1945) en in de door de nazi’s bezette gebieden of hun vazalstaten vanaf april 1933 tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. De vervolging begon al in april 1933 met allerlei discriminerende maatregelen, onteigeningen en ontslagen en mondde acht jaar later uit een kolossale operatie om de Joden uit te roeien.
Premier Mark Rutte vindt de uitspraken van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan over zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron onacceptabel. Erdogan, die ontstemd was over de scherpe uitlatingen van Macron over de islam, vroeg zich zaterdag hardop af of de Franse president wel goed bij zijn hoofd was en raadde hem aan langs de psychiater te gaan.
Jordanië, Koeweit en Qatar zijn overgegaan tot een volledige boycot van Franse producten. De drie Arabische landen zijn het niet eens met het nieuwe islambeleid van de Franse president Emmanuel Macron. Na de onthoofding van leraar Samuel Paty door een moslimextremist nam Macron strenge maatregelen.
Macron zei dat Frankrijk spotprenten nooit zal opgeven en kondigde maatregelen aan om moslimextremisme harder aan te pakken.
Vorige week was het nog maar een oproep op social media: #BoycottFrenchProducts. Tal van bedrijven in Arabische landen en Turkije geven daar inmiddels gehoor aan en halen Franse producten als L’Oreal, Tefal en La Vache Qui Rit uit de schappen.
‘We zien nog wel wie de sterkste is’
In Jordanië, Koeweit en Qatar is de reactie voorlopig het hardst: daar hebben de regeringen een totaalverbod op Franse producten afgekondigd. “De Fransen moeten onze religie respecteren,” zegt de directeur van een winkelcentrum in Jordanië tegen Reuters. “Zij uiten zich met cartoons en wij uiten ons economisch. We zien nog wel wie de sterkste is”.
Ook Erdogan tegen Macron
De tegenreactie op Macrons islambeleid komt ook uit Turkije. Daar riep president Erdogan vandaag zijn volk op om nooit meer Franse goederen te kopen.
Eerder zette Erdogan al vraagtekens bij Macrons mentale gezondheid: “Macron heeft psychische hulp nodig. Wat kan je anders zeggen tegen een staatshoofd dat niet gelooft in de vrijheid van godsdienst, die zo gedraagt tegen al die miljoenen mensen met verschillende godsdiensten in zijn eigen land?”
‘Discussie rond spotprenten moet verplichte lesstof zijn’
Een Deense lerares die op Facebook had aangekondigd dat ook zij de omstreden cartoons van Mohammed in de klas wilde behandelen, is bedreigd. Ondertussen maakt een grote Deense krant zich sterk om de discussie rond de spotprenten tot verplichte leerstof te maken.
De onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty in Frankrijk heeft tot extra veel ophef geleid in Denemarken. In dat land publiceerde vijftien jaar geleden dagblad Jyllans-Posten na een tekenwedstrijd een serie van twaalf spotprenten over Mohammed en de islam. Dat leidde tot woede en verontwaardiging bij een deel van de moslimgemeenschap.
Eerst in Denemarken en West-Europa, daarna in moslimlanden wereldwijd. Een Deense collega van maatschappijleraar Paty wilde nu zijn fakkel overnemen maar na bedreigingen zou ze daarvan afzien. Een aanklacht is ingediend tegen degenen die haar op Facebook bedreigden, meldt de Deense krant Politiken.
Volgens een onderzoek van omroep DR onder bijna zeshonderd vakgenoten van Paty zou een vijfde van zijn Deense collega’s vinden dat de spotprenten wel degelijk moeten worden behandeld in de les. Bijna de helft van de docenten die op de enquête reageerden, maakt zich daarbij wel zorgen om de eigen veiligheid.
Franse justitie vervolgt man voor liken foto onthoofde leraar
Justitie in Frankrijk gaat een 22-jarige man vervolgen, omdat hij op twitter een gruwelijke foto had geliked van de onthoofde leraar Samuel Paty. Het gaat om een man van Tsjetsjeense afkomst, die al in beeld was bij de autoriteiten.
Paty had Mohammed-cartoons laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting. Voor een 18-jarige leerling, ook van Tsjetsjeense afkomst, was dat reden de leraar op straat te onthoofden. Voordat de politie hem doodschoot, zette hij een foto van zijn slachtoffer online.
Oplopende ergernis over Frankrijk
De woordenwisseling komt op een moment van grote ergernis bij Erdogan en een deel van de islamitische wereld over de Europese reactie op een terreuraanslag in Frankrijk. Daar werd anderhalve week geleden een geschiedenisleraar onthoofd door een geradicaliseerde moslim, nadat die leraar Mohammedcartoons als lesmateriaal had gebruikt.
Via Twitter ruziën PVV-leider Geert Wilders en de politieke top in Turkije over een tweet van gisteren van Wilders met een spotprent van de Turkse president Erdogan. Daarop is het hoofd van de president te zien, getooid met een bom met een brandende lont; een verwijzing naar de beruchte Mohammed-cartoon.
Onder het portret staat ‘Terrorist’:
De reacties van de Turkse minister Çavusoglu van Buitenlandse Zaken en de woordvoerder van Erdogans AK-partij lieten niet lang op zich wachten. Çavusoglu liet weten dat het tijd is om een eind te maken aan fascistische politici in Europa. En AK-woordvoerder Çelik noemde het een plicht om de strijd aan te binden met “deze immorele fascisten”.
In een toespraak tot een partijcongres deed Erdogan of hij Wilders toesprak: “Ken je grenzen. Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.”
Wilders reageerde op zijn beurt weer op de woorden van Erdogan. “Erdogan noemt me een fascist. Maar dat is zijn eigen gedachtengoed. Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.”
President Macron reageerde met een reeks van maatregelen die erop gericht zijn moslimextremisme hard aan te pakken. Zo nam hij maatregelen tegen islamitische scholen en verenigingen, sloot hij een moskee en kondigde hij aan een groot aantal moslimextremisten over de grens te zetten. West-Europese landen hebben zich solidair betuigd met Frankijk.
Erdogan stelde gisteren in een toespraak dat Macron “psychische hulp” nodig had. Zijn adviseur Fahrettin Altun waarschuwde op Twitter dat Europa een steeds gevaarlijkere plek wordt voor moslims.
De Franse regering noemt de woorden van Erdogan onacceptabel. Correspondent Frank Renout legt uit dat de ruzie allesbehalve uitzonderlijk is.
“President Macron en zijn Turkse collega liggen eigenlijk al jaren overhoop met elkaar. De oorlog in Syrië, het geweld in Libië, het Turks-Griekse conflict, de recente strijd tussen Azerbeidzjan en Armenië: steeds komt het tot een woordenwisseling tussen Frankrijk en Turkije. Het lijkt bijna een persoonlijk conflict tussen die twee.”
Frankrijk heeft zaterdag 24.10.2020 zijn ambassadeur in de Turkse hoofdstad Ankara teruggeroepen voor overleg nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei dat de Franse president Emmanuel Macron “psychische hulp” nodig heeft.
Het Élysée in Parijs heeft de opmerkingen van de Turkse president Erdogan veroordeeld en zegt de uitspraken als “onaanvaardbaar” te zien.
Het voorstel van Macron om de seculiere waarden van zijn land te verdedigen tegen de radicale islam heeft de Turkse regering boos gemaakt. Het is een nieuwe irritatie aan een groeiende lijst van geschillen tussen de Franse leider en Erdogan.
De Organization of Islamic Cooperation (OIC), waarbij 57 landen zijn aangesloten, veroordeelt het vertonen van deze spotprenten op overheidsgebouwen. Onder meer in Marokko, Koeweit en Pakistan is via sociale media opgeroepen tot een boycot van Franse producten.
De hashtag ‘onze profeet is een rode lijn’ was bijvoorbeeld trending op Twitter in Marokko. “Maar daar wordt (nog) geen massaal gehoor aan gegeven”, zegt correspondent Samira Jadir. “De mensen hier vinden het afschuwelijk wat er is gebeurd met de leraar in Frankrijk. Maar hekelen wel de reactie van Frankrijk hierop. Vooral het koloniale sentiment wordt hier aangehaald.” Marokko heeft Franse kranten uit de schappen gehaald waarin de cartoon te zien was.
In de Golfstaten Koeweit en Qatar worden Franse producten daadwerkelijk uit de schappen gehaald, zeggen supermarktconcerns tegen Gulf News. Ook heeft het Koeweitse ministerie van Buitenlandse Zaken met ontzetting gereageerd op de vertoning van de spotprenten.
AD 24.10.2020
Frankrijk: religieuze intimidatie docent wordt strafbaar
De Franse president Emmanuel Macron heeft een reeks nieuwe maatregelen aangekondigd tegen haatzaaiende jihadisten. Ze komen na de schokkende onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty.
Macron gaat in de tegenaanval. Hij is klaar met medeleven betuigen en bloemen leggen na jihadistische terreur, melden ingewijden aan het doorgaans zeer goed geïnformeerde weekblad Le Canard Enchaîné. ,,Elk uur van de dag, elk uur van de nacht moeten islamisten (jihadisten) zich in gevaar gevoelen in Frankrijk.
De eerste maatregelen werden gisteren aangekondigd. Nieuwe zullen volgen, melden Franse media. Franse onderwijzersbonden zijn alvast blij met een wetsvoorstel dat het intimideren van ambtenaren (lees hier: onderwijzers) voortaan strafbaar zal maken. Ook gevangenisstraf riskeert straks degene die via sociale media persoonlijke gegevens verspreidt van anderen die daardoor gevaar kunnen lopen.
Beide bepalingen verwijzen rechtstreeks naar wat Samuel Paty (47) overkwam. Diens Tsjetsjeense moordenaar – een geradicaliseerde moslim – zou mede tot zijn daad hebben besloten na een haatvideo op de facebookpagina van onder meer een moskee in de Parijse voorstad Pantin.
Een van de bestuurders van de moskee verketterde Samuel Paty omdat hij in zijn les maatschappij aandacht besteedde aan de controverse rond de beruchte cartoons van Mohammed in het weekblad Charlie Hebdo. Een vader van een leerling had daarover geklaagd en geroepen dat de docent gestopt moest worden. In een reactie op dat facebookstuk publiceerde iemand het adres van de school waar die onderwijzer werkte. De moordenaar had als het ware een routekaart naar zijn slachtoffer.
Dode hoek
Sophie Vénétitay van de onderwijzersbond SNES-FSU spreekt van een ‘dode hoek’ in de wetgeving die onderwijzers zeer kwetsbaar maakt zonder extra bescherming. ,,Elke dag zien collega’s hun persoonlijke gegevens rondgaan op sociale media. Zij staan machteloos. Moeten ze naar de politie gaan? Deze nieuwe wet kan ze helpen zich te verdedigen”.
De genoemde moskee in Pantin is inmiddels voor zes maanden gesloten op last van de Franse staat. De bestuurders ervan zijn in beroep gegaan tegen die maatregel maar de Franse regering heeft nu meer islamitische organisaties in het vizier. Bijvoorbeeld het toch al omstreden Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF). Deze organisatie wordt banden met de Moslimbroederschap verweten.
Het CCIF is een van de 51 organisaties die gedoemd zijn te worden ontbonden, aldus Franse media. Het Collectief heet nu zelfs een ‘vijandelijke vereniging’ in Frankrijk, aldus de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gerald Darmanin. Het CCIF ontkent elke betrokkenheid bij de dood van Samuel Paty en spreekt van laster.
Propaganda
Binnenkort volgen verdere wetsvoorstellen van de Franse regering om de propaganda van jihadisten te counteren, zo is aangekondigd. Ondertussen heeft het Franse staatsopsporingsnetwerk Pharos bijna 1300 signalementen verzameld van personen die zich onder meer bezighouden met jihadisme online. Dat zou al hebben geleid tot 56 huiszoekingen en 27 arrestaties. Een nieuwe speciale eenheid tegen figuren die de beginselen van de Franse rechtsstaat aanvallen zou eveneens worden opgericht.
Verschillende gematigde moslimorganisaties in Frankrijk ondersteunen de harde repliek van president Macron. Imam Hassen Chalhoumi riep de moslimgemeenschap op ‘wakker te worden’. Samuel Paty onderwees tolerantie, beschaving en respect voor de ander, aldus Chalmoumi. ,,Ouders moeten hun kinderen leren dat niemand onthoofd mag worden, voor een karikatuur, voor een foto! Hoe kan dit gebeuren? Dit is niet de islam. Daar draait religie niet om. Dat is fundamentalisme dat de islam vergiftigt, dit is een ziekte. We zullen de foto’s gebruiken. In alle moskeeën in Frankrijk bidden we voor deze leraar.”
23.10.2020
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
De Franse leraar Samuel Paty die vorige week werd onthoofd, wordt dinsdag 27.10.2020herdacht in de Tweede Kamer. Dat zei premier Mark Rutte vrijdag tijdens een persconferentie.
Rutte spreekt van een ‘afschuwelijke terreurdaad’. De premier, die eerder al contact had met zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron om Nederlandse steun te betuigen, gaat namens het kabinet een bijdrage leveren aan de herdenking.
Paty had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond. Dat zou het motief zijn geweest van de 18-jarige Tsjetsjeense moslimextremist Abdoellakh Aboejedovitsj Anzorov om de docent te doden. Hij werd door de politie doodgeschoten na zijn terreurdaad.
‘Niet alleen Franse waarden staan op het spel na aanval op leraar, maar ook Nederlandse’
Onder leiding van de zichtbaar ontroerde president Emmanuel Macron nam Frankrijk op indrukwekkende wijze afscheid van de vrijdag vermoorde leerkracht Samuel Paty. De ceremonie op de universiteit Sorbonne in Parijs is ook Luis Vassy niet in de koude kleren gaan zitten.
Telegraaf 23.10.2020
,,Iedere Fransman, of beter nog, iedereen die de vrijheid koestert, grijpt dit aan. Niet alleen omdat hij op een barbaarse manier is vermoord (onthoofding, red). Het gaat hier om een leerkracht die onafhankelijk, vrij onderwijs wil geven over een onderwerp dat er erg toe doet: de vrijheid van meningsuiting’’, zegt ambassadeur Luis Vassy (40).
Volgens hem weten ook veel Nederlanders daarom de aanslag naar waarde te schatten. Niet alleen premier Mark Rutte sprak zijn steun uit. De ambassade ontving veel reacties per e-mail, van politieke partijen, onderwijsinstellingen en burgers.
,,Daaruit blijkt maar weer het belang van wat wij met elkaar delen, de vrijheid in het algemeen en de vrijheid van meningsuiting in het bijzonder’’, aldus Vassy. ,,Dat we ons samen verzetten tegen haatcampagnes, intimidatie en extremistisch geweld. Frankrijk is aangevallen, maar niet alleen Franse waarden, ook Nederlandse staan op het spel.’’
De moord op Paty is volgens Vassy opnieuw een ‘wake-upcall’. ,,Sinds 2012 ligt de samenleving aanhoudend onder extremistisch vuur van islamitisch terrorisme. Met dodelijke aanslagen op een joodse school in Toulouse, op militairen, politieagenten, een priester, journalisten en de afschuwelijke gebeurtenissen in Nice en Bataclan’’, vat de ambassadeur samen. ,,Het waren aanvallen op vertegenwoordigers van onze instituties, op onze manier van leven.’’
,,Dit is een heel belangrijk probleem. Na de bloedige aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland, twee jaar geleden, heeft Frankrijk met andere Europese landen het voorstel gedaan voor nieuwe regulering in de Europese Unie voor sociale platforms.
Daartoe behoort de opdracht aan de platforms om binnen een uur berichtgeving te verwijderen met bedreigend terroristisch gedachtegoed. Bovendien moet niet langer de staat waar het platform is gevestigd daarover zakendoen met die bedrijven, maar de staat waar de boodschappen worden geuit.’’ Het voorstel ligt nu bij het Europees Parlement. Luis Vassy hoopt dat de discussie erover nu extra vaart krijgt.
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven. President Emmanuel Macron zei dat woensdag tijdens een hommage aan de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47). Die had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond en werd daar vrijdag voor vermoord in de Parijse voorstad Conflans-Sainte-Honorine.
Bij een indrukwekkende herdenking is de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47) gisteravond postuum de hoogste Franse onderscheiding toegekend. Kort voor de hommage werd duidelijk dat de moordenaar 300 tot 350 euro aan twee leerlingen had gegeven om de docent aan te wijzen.
Na de onthoofding van de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty bleef massale ophef in Nederland uit. Maar wie durft zich uit te spreken over de radicale islam als je daarmee je eigen veiligheid in gevaar brengt? En waarom zou je dit risico lopen als het overgrote deel van Nederland zwijgt? Telegraafverslaggever Wierd Duk hekelt de houding van Nederlandse politici. „Laten we een voorbeeld nemen aan de duidelijke taal van de Franse president Macron.”
Franse leraar krijgt hoogste onderscheiding bij eerbetoon
Onder anderen de Franse president Emmanuel Macron sprak bij de gelegenheid. Hij noemde Paty “een van die leraren die je nooit zal vergeten“. Macron prees de moeite die de “gepassioneerde” leraar deed om nog beter te worden voor zijn leerlingen.
Bij het eerbetoon werd door president Macron de Légion d’Honneur toegekend aan de onthoofde leraar. Zijn familie nam de hoogste Franse onderscheiding in ontvangst. Bij het eerbetoon waren onder anderen oud-president Hollande, nabestaanden en honderd leerlingen van scholen uit de buurt van Parijs aanwezig.
Macron zei in een toespraak dat hij geen aandacht wilde besteden aan de dader. Hij wilde niet over de “barbaarse” terreurdaad praten. “Je verdient het niet. Vanavond wil ik het hebben over Samuel Paty.” Volgens Macron zal de leraar niet vergeten worden. Hij beloofde zich te blijven inzetten voor tolerantie en de vrijheid.
In Frankrijk is vandaag een landelijke herdenking voor de onthoofde leraar maatschappijleer Samuel Paty. Hem werd door een extremistische moslim de keel doorgesneden omdat hij spotprenten van de profeet Mohammed in de klas had laten zien. De aanslag heeft ook impact op Nederlandse docenten. Leraren maatschappijleer vinden dat hun vak veel belangrijker moet worden op scholen. In de onderbouw worden nu bijna geen lessen gegeven over bijvoorbeeld de democratie en de rechtsstaat.
Leraren staan nu ook stil bij hun eigen manier van lesgeven. Laat je de spotprenten zien en zo ja, hoe praat je erover met leerlingen?
Wel spotprenten tonen
“We zagen thuis op het journaal dat die Franse leraar was vermoord”, zegt docent maatschappijleer Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Dat nieuws komt echt binnen. Mijn vrouw zei meteen: ‘Maar Rob, jij praat in de klas ook over de spotprenten. Heeft dit gevolgen voor jouw lessen?’ Ik ben nuchter, maar enige angst of voorzichtigheid zit nu toch in mijn achterhoofd.”
Molenkamp stopt niet met het laten zien van de spotprenten die onder meer in het Franse satirische blad Charlie Hebdo stonden: “Ik laat me niet weerhouden door zoiets gruwelijks.” De leraar is van plan om binnen het thema democratie dat binnenkort start, de cartoons te laten zien.
“De bedoeling daarvan is om een discussie te starten”, legt hij uit. “Ik zeg dan: ‘Jongens, precies vanwege wat ik nu doe, is iemand vermoord. Een leraar is onthoofd. Wat zegt dat over onze democratie?’ Maar ik geef er wel context bij. Een cartoon simpelweg laten zien om effectbejag lijkt me niet verstandig.”
“Mijn stijl van lesgeven is om een stelling makkelijk de groep in te gooien”, voegt Molenkamp toe. “Maar nu vraag ik me af of wij leraren genoeg in de gaten hebben welke gevoeligheden er leven, bijvoorbeeld onder leerlingen met een andere culturele achtergrond, om deze discussie verantwoord te brengen?”
Shockeffect
Docent maatschappijleer Henk-Jaap Batelaan geeft les in Hoorn. Hij laat de cartoons van de profeet Mohammed bewust niet zien. “Bij de aanslagen op Charlie Hebdo heb ik andere cartoons van dit tijdschrift laten zien. Cartoons die ook schokkend zijn, maar niet voor de leerlingen in mijn klassen. Bijvoorbeeld een Hebdo-cartoon waarbij Marine le Pen wordt geassocieerd met het nazisme. En dan leg ik uit wie zij is. Ik kies er bewust voor om een vergelijkbare spotprent over Wilders niet te laten zien. Alle leerlingen moeten zich veilig voelen in de klas.”
Docent Karim Amghar raadt leraren ten zeerste af om de spotprenten te laten zien zonder de klas goed voor te bereiden. Amghar schreef het boek Van Radicaal naar Amicaal over radicalisering en is docent omgangskunde. “Je kunt ook over vrijheid van meningsuiting praten zonder de spotprenten te tonen. Als je ze laat zien, zorg dan dat kinderen de vaardigheden hebben om te dealen met hun emoties daarbij.”
In de opleiding voor docenten maatschappijleraar zou het meer moeten gaan over radicalisering, vindt Amghar. “Docenten zijn nu te weinig onderlegd in hoe ze daar met kinderen over praten en er is onvoldoende aandacht voor in de lerarenopleiding. Dat zie je wel aan de vele vragen van docenten die ik na Frankrijk krijg, ze willen weten hoe ze ermee om moeten gaan.”
Zowel bij de Franse ambassade in Den Haag als in de Tweede Kamer is vandaag de vorige week onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. Ieder deed dat op zijn eigen wijze.
Met een minuut stilte wilde de Franse ambassadeur in Nederland, Luis Vassy, een eerbetoon aan de leraar brengen die in een voorstad van Parijs werd onthoofd door een 18-jarige moslimextremist van Tsjetsjeense afkomst. De docent had voor de klas spotprenten getoond van de profeet Mohammed in een les over vrijheid van meningsuiting.
Bloemen bij Spinozamonument voor vermoorde leraar Samuel Paty
Het Humanistisch Verbond heeft maandag bloemen gelegd bij het Spinozamonument bij het stadhuis. Het is een bescheiden eerbetoon aan Samuel Paty, de in Parijs vermoordde leerkracht.
Volgens voorzitter Boris van der Ham was Paty een leraar die lesgaf in vrijheid van meningsuiting. “Hij heeft dat met zijn leven moeten bekopen. De bloemen leggen we bij het standbeeld van Spinoza, de man die vrijheid van meningsuiting al vanaf de 17de eeuw in ons land heeft bepleit.”
Leerlingen van school onthoofde Franse leraar verdacht van aannemen geld moordenaar
Twee Franse middelbare scholieren die werden opgepakt na de onthoofding van een leraar van hun school, vrijdag in een voorstad van Parijs, moeten voor de onderzoeksrechter verschijnen. Ze zouden de 18-jarige moordenaar hebben geholpen om Samuel Paty (47) te vinden en in ruil daarvoor geld hebben gekregen, meldt de krant Le Parisien.
De scholieren spraken enkele uren voor de moord in Conflans-Sainte-Honorine (Yvelines) met de Tsjetsjeense vluchteling, die de leraar omstreeks 17.00 uur zou onthoofden terwijl hij naar huis liep. Als blijkt dat de leerlingen op de hoogte waren van de bedoelingen van Abdoullakh Anzarov, lopen ze volgens de krant het risico te worden aangeklaagd voor ‘medeplichtigheid aan een terroristische moord’ of ‘deelname aan een terroristische vereniging’.
Telegraaf 22.10.2020
Verdachten onthoofdingszaak medeplichtig aan terroristische moord
Medeplichtigheid aan een terroristische moord. Daarvan worden de zeven verdachten beschuldigd die vastzitten in de zaak van de onthoofde leraar Samuel Paty in Frankrijk. Er ligt nog geen formele aanklacht, zegt antiterrorismeaanklager Jean-François Ricard.
Een andere verdachte is de vader van een scholiere die op internet opriep tot actie tegen Paty. Volgens de aanklager had de vader meerdere berichten met de aanvaller uitgewisseld.
Verder worden de islamistische activist Abdelhakim Sefrioui en drie vrienden van de dader ervan verdacht dat zij de dader hebben vergezeld of begeleid bij de aankoop van een wapen.
De geschiedenisleraar die vrijdag bij Parijs werd onthoofd, krijgt postuum de hoogste Franse onderscheiding. De Franse onderwijsminister Jean-Michel Blanquer maakte dinsdag 20.10.2020 bekend dat Samuel Paty de Légion d’ honneur (Legioen van Eer) krijgt.
Woensdag 21.10.2020 wordt een nationale ceremonie ter ere van Paty gehouden in de Sorbonne-universiteit in Parijs.
De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land.
Lesgeven kan je dood worden. De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land, zoals leraar Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Natuurlijk ben je geschokt en kom je tot het besef dat dit ook mij kan overkomen. Maar ik ga absoluut mijn lessen niet aanpassen en maak mij ook geen zorgen.”
Rob Molenkamp geeft al 25 jaar maatschappijleer op het Vathorst College in Amersfoort. Hij hoorde vrijdag op het tv-nieuws van de moordaanslag van zijn Franse collega. “Vreselijk dit. Daar zijn geen woorden voor. Mijn vrouw zei: jij doet hetzelfde werk. Ook ik laat cartoons zien in mijn klassen en films als Fitna. Ja, dit zou mij ook kunnen overkomen. Al ben ik daar niet bang voor. Ik geloof in onze vrije samenleving.”
In actie tegen radicale moslims zoekt Franse regering grenzen van de wet
De Franse regering toon zich inmiddels zich daadkrachtig met een reeks van verstrekkende maatregelen tegen verdachte islamitische organisaties, al is nog onduidelijk of dat wettelijk allemaal kan. Veel mensen vragen zich af of de regering niet eerder in actie had kunnen komen.
AD 20.10.2020
De voorzitter van die partij, Marine Le Pen, eist intussen dat buitenlanders die bij de inlichtingendiensten bekend staan als geradicaliseerd het land uit worden gezet. Geradicaliseerde Franse burgers zouden de gevangenis in moeten, al is dat juridisch gezien lang niet altijd mogelijk.
Wind uit de zeilen
Macron wil daarom nu gewoon snel veel maatregelen te nemen en laten zien dat hij optreedt.
En die maatregelen zijn er al. Zo werd vandaag een moskee gesloten die een video op Facebook plaatste, waarin leraar Samuel Paty werd zwartgemaakt. Ook deed de politie gisteren 40 huiszoekingen bij burgers en verenigingen. De komende dagen wil de minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin daarmee doorgaan. Elke dag moet de politie zo’n twintig plekken ‘bezoeken’.
Telegraaf 20.10.2020
Sociale media
Er komt ook onderzoek naar zo’n 80 steunbetuigingen die de moordenaar van Samuel Paty op sociale media kreeg. Die komen volgens de veiligheidsdiensten van potentiële terroristen, die kritiek op de islam niet tolereren.
De regering heeft ook zo’n 50 verenigingen en groeperingen op de korrel, die separatisme zouden propageren. Dat wil zeggen dat ze de islam belangrijker vinden dan de Franse wet. Maar zulke maatregelen zijn in de rechtbank moeilijk hard te maken, zeggen experts. Daarvoor is de vrijheid van vereniging en de persvrijheid te stevig verankerd in de Franse wet.
Reacties Franse moslimgemeenschap
De voorzitter van de Franse Raad van het Moslimgeloof (CFCM), Mohammed Moussaoui, noemt “de uitbarstingen van terrorisme, dat zich beroept op de islam, een wereldwijde pandemie”. Hij onderstreept dat de Franse moslims geschokt zijn “door deze verschrikkelijke misdaad”.
Een dertigtal imams uit heel Frankrijk roept islamitische jongeren op “om zich te richten tot gekwalificeerde imams en theologen, en niet te vervallen in obscurantisme en onwetendheid”.
Telegraaf 22.10.2020
Parijs sluit moskee na onthoofding van leraar
De Franse autoriteiten sluiten een moskee bij Parijs na de onthoofding van een leraar die zijn leerlingen een cartoon van de profeet Mohammed had laten zien.
De moskee in een dichtbevolkte buitenwijk ten noordoosten van Parijs had dagen voor de gruwelijke moord op vrijdag een video op zijn Facebook-pagina verspreid. Die was gericht tegen leraar Samuel Paty en zijn klassikale discussie over vrijheid van meningsuiting, zei een bron dicht bij het onderzoek.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei dat de moskee in de gemeente Pantin, die zo’n 1500 gelovigen telt, vanaf woensdagavond zes maanden gesloten zal zijn.
Vijanden
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, die maandag beloofde dat er „geen minuut respijt zou zijn voor de vijanden van de Republiek”, had de regionale autoriteiten gevraagd de moskee te sluiten.
Franse neonazi’s verspreiden foto van afgehakt hoofd vermoorde leraar, justitie opent onderzoek
Een website van Franse neonazi’s heeft een foto verspreid van het afgehakte hoofd van de vermoorde leraar Samuel Paty (47). Hij werd vorige week in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Russische vluchteling afkomstig uit Tjsetsjenië. Het Openbaar Ministerie (OM) in de Franse hoofdstad is een onderzoek begonnen.
Het gaat om een onderzoek naar ‘verspreiding van beelden van geweld’, melden Le Parisien en persbureau AFP. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de brigade ter onderdrukking van misdrijven tegen personen (BRDP) van de Franse gerechtelijke politie en volgt op een klacht van de Franse vereniging van slachtoffers van terrorisme (AFVT). Die deed maandag aangifte tegen de website wegens ‘een publicatie die aanzet tot terrorisme of van dien aard is dat de ze de menselijke waardigheid ernstig ondermijnt’.
Telegraaf 21.10.2020
Moordenaar Franse docent had contact met vader van leerling
De achttienjarige man die vorige week de Franse docent Samuel Paty doodde, zou voorafgaand aan de daad een ouder van een van de leerlingen hebben ge-sms’t, laten bronnen dinsdag aan onder meer Le Parisien weten.
De vader, die ook is opgepakt, was boos dat de docent voor de klas spotprenten had getoond van de profeet Mohammed. Hij had volgens de bronnen zijn telefoonnummer achtergelaten op Facebook en via WhatsApp berichten uitgewisseld met de extremist Abdullakh Anzorov voordat die toesloeg. Wat er in die berichten stond, is niet bekendgemaakt.
Debat weer op scherp in Frankrijk
Ook de Franse minister van Binnenlandse Zaken wil een aantal islamitische organisaties verbieden omdat ze “vijanden van de republiek” zouden zijn. Nog eens 50 verenigingen, islamitische scholen en culturele instellingen krijgen deze week inspecteurs op bezoek.
Dat heeft minister Gérald Darmanin bekendgemaakt op de Franse radio. Hij zei niet hoe hij dat juridisch wil gaan regelen. De kans bestaat dat organisaties een verbod zullen aanvechten.
Door de onthoofding van de leraar Samuel Paty is in Frankrijk het debat over de positie van de islam weer op scherp gezet. Correspondent Stefan de Vries verwacht er niet veel van. ”Macron spreekt oorlogstaal. Maar hij pakt het probleem niet bij de wortels aan.”
De terreuraanvallen waar Frankrijk geregeld mee te maken krijgt, zorgen er telkens voor dat het debat over ‘islamitisch separatisme’, zoals Franse politici het noemen, weer terug is bij af. Daarbij wijzen ze naar radicalisering van de islam, terwijl in de Franse maatschappij zelf nog een hoop te winnen valt.
De minister van Binnenlandse Zaken maakte verder bekend dat sinds het aantreden van president Macron, in 2017, in totaal 32 terreuraanslagen zijn verijdeld.
Financiële vergoeding
Er zijn vier leerlingen opgepakt omdat de politie ervan uitgaat dat scholieren de aanslagpleger tegen betaling hebben geholpen bij het vinden van zijn doelwit. Hij zou op straat leerlingen hebben gevraagd om Paty aan te wijzen, waarna hij Paty neerstak en onthoofde.
Vier van de vijftien personen zijn leerlingen op de school van de geschiedenisleraar, schrijven persbureau AFP en LeParisien op basis van een juridische bron.
Een andere leerling is na politieverhoor vrijgelaten, schrijft de krant Le Parisien. Onder de arrestanten zijn de de vader van een schoolmeisje en een bekende islamistische militant die hadden aangedrongen op de aanslag. En verder de ouders van de aanslagpleger, zijn grootvader en zijn jongere broer, zo werd al eerder bekend.
‘Niet bang zijn’
Voor kinderen van twaalf en dertien jaar staat de vrijheid van meningsuiting in Frankrijk het lesprogramma. De docent mag daar zelf beslissen hoe hij de les invult.
“Sommige mensen zeggen dat het zijn eigen schuld is, maar hij volgde gewoon het lesprogramma”, zegt Sophie. “Het was zijn eigen beslissing om de karikatuur van Mohammed te laten zien. Ik heb dat zelf nooit gedaan, ik ben niet erg geïnteresseerd in die cartoons. Maar hij deed het op een subtiele manier.” Leerlingen kregen de kans om even de klas te verlaten.
“Als je de vrijheid van meningsuiting wilt bespreken met leerlingen van twaalf, dertien jaar, kun je over de Franse revolutie beginnen, maar dat sluit niet aan bij hun belevingswereld. Met illustraties kun je hun belangstelling wekken. Hij probeerde gewoon de aandacht van zijn leerlingen vast te houden.”
De vader van een scholiere zou hebben aangedrongen op de aanslag en daarbij hebben aangedrongen op hulp van Collectif contre l’islamophobie en France.
Het gaat om de islamistische organisaties die volgens Darmanin “separatistisch” zouden zijn, schrijft Le Figaro. Islamisme verwijst naar een extremistische politieke versie van de islam.
De islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk) was met een lastercampagne begonnen en had een fatwa uitgesproken over de Franse leraar die afgelopen vrijdag is gedood bij een aanslag, meldt de Franse Gérald Darmanin (Binnenlandse Zaken) maandag. Hij onderzoekt of de groep die de fatwa uitsprak verboden kan worden.
Tegen Paty was een zogeheten fatwa uitgesproken door de islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk), meldde de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin. Een fatwa is een decreet van geestelijken waarin wordt gezegd hoe moslims zich moeten gedragen. Dat kan in de vorm van een verbod, maar ook als een oproep om iemand te doden.
Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken worden er nog meer politieoperaties opgestart. Onderzocht wordt of bepaalde groepen uit de Franse moslimgemeenschap moeten worden opgeheven na beschuldigingen van het bevorderen van geweld en haat.
Ondertussen worden zo’n tachtig politieoperaties opgestart, aldus Darmanin. Volgens persbureau AFP worden woningen van tientallen personen doorzocht.
De onthoofding van de leraar in een voorstad van Parijs vanavond was een ‘islamistische tereuraanslag’. Dat zei de Franse president Emmanuel Macron bij zijn bezoek aan de voorstad Conflans Sainte Honorine waar de moord plaatsvond.
AD 17.10.2020
De zaak wordt gezien als een moord met een terroristische achtergrond, zegt ook het Franse Openbaar Ministerie. De anti-terreurafdeling is een onderzoek begonnen. Een politiebron heeft tegen persbureau Reuters gezegd dat de verdachte volgens getuigen Allahoe Akbar riep tijdens de aanval, maar de politie heeft dat niet bevestigd via de officiële woordvoering.
De Franse leraar die gisteren in een stad in de buurt van Parijs om het leven is gebracht bij een aanslag, krijgt een nationaal eerbetoon. Dat heeft het kantoor van de Franse president Macron laten weten. Wanneer de plechtigheid zal plaatsvinden is nog niet bekend, meldt de Franse publieke omroep, maar wel duidelijk is dat het zal worden georganiseerd in overleg met de familie van het slachtoffer.
Telegraaf 17.10.2020
In de stad waar gistermiddag de keel werd doorgesneden van een leraar komen bewoners, leerlingen en hun ouders op zondag 18.10.2020samen. Een mevrouw pinkt met een zakdoek een traantje weg. Een tienerjongen in joggingbroek loopt met een witte roos in zijn hand. ,,Het is een verschrikking. Ik heb er geen woorden voor’’, zegt een moeder die hier twee kinderen op school heeft.
Vorige maand werd een man uit Pakistan opgepakt, nadat hij vlak bij het oude redactiekantoor van het weekblad had ingestoken op twee mensen. Die raakten gewond.
De school nabij Parijs waar de leraar werkte die gisteren omkwam bij een aanslag, ontving de afgelopen tijd meerdere dreigementen. De Franse anti-terreuraanklager heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie.
Oud-premier Manuel Valls heeft Franse media opgeroepen spotprenten over Mohammed van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo te publiceren. “Alle leerlingen moeten deze cartoons kunnen zien, en daarna moet uitgelegd worden wat hier is gebeurd”, zegt hij in een video op de site van nieuwszender France Info.
De achttienjarige man die wordt verdacht van het doodsteken en onthoofden van een leraar in een voorstad van Parijs had voorafgaand aan het incident aan scholieren op straat gevraagd om de docent aan te wijzen. Dat meldt de Franse openbaar aanklager voor terrorismezaken zaterdag. De verdachte was toen nog niet bekend bij veiligheidsdiensten.
Na de onthoofding had de achttienjarige man uit Rusland een foto van het lichaam van het slachtoffer met een bericht waarin hij verantwoordelijkheid opeiste op Twitter geplaatst. Toen agenten de verdachte hadden doodgeschoten, vonden ze dit bericht op zijn telefoon. Twitter heeft dit bericht snel verwijderd en het account van de man opgeheven.
De man die gisteravond de keel doorsneed van een 47-jarige leraar in een voorstad van Parijs is een 18-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Aboulakh A. stond niet bekend als geradicaliseerd en had geen strafblad. Hij had sinds maart een verblijfsvergunning als vluchteling in Frankrijk, bevestigde een woordvoerder van justitie op een persconferentie zaterdagmiddag.
De Franse politie heeft negenverdachtenaangehouden na de onthoofding van een leraar in een voorstad van Parijs. Onder de aangehouden mensen zouden familieleden van de dader zijn, meldt het Franse persbureau AFP op basis van een bron.
Een vijfde verdachte, de vermoedelijke dader, werd kort na het incident doodgeschoten door de politie. Volgens de Franse nieuwszender BFM ging het om een achttienjarige man die was geboren in Rusland. Hij zou “Allahoe akbar” hebben geroepen, maar een politiewoordvoerder kon dat nog niet bevestigen.
De halfzus van een van de verdachten heeft zich in het verleden aangesloten bij de terroristische groepering Islamitische Staat. Onderzocht wordt of er een verband is, zegt Renout. “De vraag is of deze 18-jarige alleen heeft gehandeld, of hij hulp kreeg, of dat hij in opdracht van iemand handelde.”
Onderzoek naar tweet
Gisteravond en afgelopen nacht pakte de politie in totaal negen mensen op. Het zou gaan om familieleden van de dader en de ouders van een leerling op de school waar het slachtoffer werkte. Drie andere arrestanten behoren tot de vriendenkring van de doodgeschoten verdachte. Het is onbekend of ze iets met de aanslag te maken hebben.
De politie onderzoekt een tweet waarin een foto van het hoofd van het slachtoffer werd getoond. De tweet is inmiddels verwijderd. Het is nog onduidelijk of het door de aanvaller is gepost.
Bij een vermoedelijke terreuraanslag ten noordwesten van Parijs is een man gedood. Zijn keel werd doorgesneden. Dat gebeurde rond 17 uur ‘s middags in Conflans-Sainte-Honorine, op enkele tienallen kilometers van Parijs.
Kort daarna werd in de buurgemeente Eragny een man met een mes aangehouden op straat. De man gedroeg zich ‘agressief en bedreigend’. Hij wilde niet stilstaan en ook niet zijn mes afgeven. Daarop schoten agenten hem neer, waarna de man overleed. Volgens het Franse BFM was het een 18-jarige man die was geboren in Rusland.
De laatste jaren zijn er meer terreuraanvallen geweest in Frankrijk waarbij blasfemie het motief was. In september werden twee personen verwond bij het voormalig hoofdkantoor van het satirische blad Charlie Hebdo.
IS-slachtoffers zijn woedend over Nederlands toneelstuk over Syriëgangster Laura H.
Het is ‘schandalig en onverantwoord’ dat een Nederlandse toneelgroep een voorstelling opvoert over de veroordeelde Syriëgangster Laura H. Dat stelt de Nederlands-Amerikaanse Free Yezidi Foundation, die opkomt voor de belangen van slachtoffers van terreurgroep IS.
Het toneelstuk Laura H. ging eind september in première en is gebaseerd op het gelijknamige boek en de podcast over het leven van de Syriëgangster uit Zoetermeer.
AD 17.10.2020
Laura H. vertrok in 2015 met haar man naar Syrië en vestigde zich in IS-gebied. Een jaar later vluchtte ze er met haar kinderen weg. De rechter veroordeelde haar in 2017 tot twee jaar cel, waarvan dertien maanden voorwaardelijk, omdat ze haar man steunde, die IS-strijder was. Ze heeft verschillende keren afstand genomen van het gedachtegoed van IS.
Jezidi’s
De Free Yezidi Foundation komt op voor de Jezidi’s, een volk dat leeft in het noorden van Irak. IS viel het gebied van de Jezidi’s in 2014 binnen en vermoordde er duizenden mannen en jongens. Vrouwen en meisjes werden ontvoerd en meegenomen naar het kalifaat in Syrië en Irak, waar ze door de IS-strijders en hun vrouwen als slavinnen werden gebruikt en verkracht. Het leed dat de Jezidi’s is aangedaan werd onder meer beschreven in het boek Het Vergeten Volk van AD-journaliste Brenda Stoter Boscolo.
De stichting wil dat IS-strijders ook voor de misdaden tegen de Jezidi’s worden berecht. Dat gebeurt tot nu toe nog maar mondjesmaat. In Nederland zijn, door gebrek aan bewijs, nog geen teruggekeerde IS-strijders of hun vrouwen berecht voor hun rol in de genocide op de Jezidi’s. Deze site schreef wel begin dit jaar dat zeker één Nederlandse jihadiste heeft geweten van het lot van het volk. Zij was getrouwd met een IS-strijder, die ook een Jezidi-vrouw als slavin had.
In het proces tegen Laura H. is op geen enkel moment aan de orde geweest, dat zij persoonlijk betrokken was bij misdaden tegen de Jezidi’s.
Leden van de Arnhemse terreurgroep gaan in hoger beroep tegen hun veroordeling. Dat zegt advocaat Serge Weening, die hoofdverdachte Hardi N. (36) en Nabil B. (23) bijstaat. N. werd vorige week door de rechtbank in Rotterdam veroordeeld tot een celstraf van zeventien jaar. Vijf medeverdachten kregen celstraffen van tien tot dertien jaar opgelegd.
Hoofdverdachte Hardi N., de vermeende leider van de groep, zei tijdens het proces te zijn „uitgelokt en gehersenspoeld” door undercoveragenten van de AIVD. Met hen mailde hij over de islam en zijn plannen over een jihadistische aanslag op een evenement.
Dankzij een infiltratie-actie wist de politie een aanslag te voorkomen, door de groep in september 2018 te arresteren in een vakantiehuisje in Weert. Daar oefenden de verdachten met kalasjnikovs en handvuurwapens en pasten ze bomvesten, die door de undercoveragenten werden aangereikt. Volgens het OM was Nederland aan een bloedige aanslag ontsnapt.
Kritiek op rol
Hoewel van uitlokking volgens de rechtbank geen sprake was, staat in het vonnis van de rechtbank wel kritiek op de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Na aanvang van het opsporingsonderzoek door de politie is de AIVD te lang doorgegaan met het onderhouden van contact met de verdachte, die dacht te mailen met een vertrouweling met wie hij religieuze opvattingen kon uitwisselen.
De rechtbank vindt dat de inlichtingendienst had moeten stoppen met mailen op het moment dat de politie de infiltrant inzette. Het leverde N. een strafvermindering van een jaar op. Hij kreeg zeventien in plaats van achttien jaar.
Weening: „De rechtbank heeft terecht geconstateerd dat de AIVD dingen gedaan heeft die niet kunnen. De verdediging denkt dat de rol van de AIVD nog breder moet worden getrokken dan nu gebeurd is. Dat gaan we voorleggen aan het hof. De rechtbank spreekt in het vonnis over ontoelaatbare beïnvloeding. Die beïnvloeding moet ruimer geïnterpreteerd worden dan de rechtbank aannam.”
Celstraffen tot 20 jaar
Het Openbaar Ministerie had in juni celstraffen van acht tot twintig jaar geëist tegen de leden van de Arnhemse terreurcel. Bij drie verdachten viel de straf lager uit dan geëist. Het OM beslist volgende week over een eventueel hoger beroep, zegt een woordvoerder.
De 23-jarige Morat M., die tot dertien jaar cel is veroordeeld, stapt eveneens naar het gerechtshof. Op getoonde beelden tijdens het proces was onder meer te zien hoe M. een kalasjnikov kust en het wapen tegen zijn wang houdt. „Het vonnis van de rechtbank kan niet in stand blijven”, zegt M.’s advocaat Bart Nooitgedagt.
AD 15.10.2020
Ahmed B. en Mouad M. Veroordeeld
De rechtbank Rotterdam heeft donderdag 29.10.2020 twee mannen veroordeeld tot een celstraf van acht jaar voor het beramen van een terroristische aanslag in Nederland voor IS. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit.
De rechtbank acht bewezen dat de Marokkaanse mannen speciaal met het doel om een aanslag te plegen naar Nederland waren gekomen. Er was een celstraf geëist van negen en zeven jaar cel.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen voor een aanslag, met wapens en explosieven. B. kreeg de hoogste straf omdat hij ook nog een straatroof heeft gepleegd. De straf van M. viel drie maanden lager uit.
Tegen twee mannen die worden verdacht van voorbereidingen op het plegen van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terroristische organisatie, zijn celstraffen van negen en zeven jaar cel geëist. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit. In onder meer een chat werd daarover gesproken en ook een foto van bureau De Veranda gedeeld.
Telegraaf 15.10.2020
Met hun aanhouding is veel kwaad voorkomen, zei de officier van justitie woensdag in de rechtbank in Rotterdam.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen op een aanslag met wapens en explosieven. Tegen B. is de hoogste straf geëist, omdat hij ook een straatroof op zijn geweten zou hebben.
Labib al Nahhas lid van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham
Hij manifesteerde zichzelf tijdens de Syrische burgeroorlog jarenlang als de ‘buitenlandchef’ van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Inmiddels werkt hij als programmadirecteur voor de Syrische organisatie SACD die ‘vluchtelingen een stem probeert te geven’ en is hij adviseur bij het Europees Vredesinstituut in Brussel.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Executies en gijzelingen
Dat is hoogst opmerkelijk omdat Al Nahhas tot begin 2017 een prominente woordvoerder was van Ahrar al-Sham, een omstreden Syrische strijdgroep die wordt beschuldigd van standrechtelijke executies en gijzelingen. Nahhas veranderde na 2017 plots van profiel en werd actief namens de SACD (de Syrische Associatie voor Waardigheid van Burgers), hij noemt zichzelf nu ‘senior member’ van de Syrische politieke oppositie.
Elsevier 26.10.2020 De spotprenten die de vermoorde Franse docent Samuel Paty toonde, zorgen voor een diplomatieke rel. Frankrijk staat tegenover islamitische landen en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die zijn boos op de Franse president Emmanuel Macron die het recht verdedigt om spotprenten te maken en te tonen. Ook PVV-leider Geert Wilders wekte de Turkse toorn na het plaatsen van een spotprent van Erdogan.
Het maken of tonen van afbeeldingen van de profeet Mohammed wordt door moslims niet geaccepteerd. Na de dood van Paty verdedigde Macron de vrijheid om tekeningen van de profeet te tonen. Vorige week zei de president dat Frankrijk de traditie van spotprenten niet zou beëindigen en dat Paty de Franse republiek belichaamde.
Boycot van Franse producten
Dat die afbeeldingen en cartoons in Frankrijk onder de vrijheid van meningsuiting vallen, wordt niet geaccepteerd door landen in het Midden-Oosten. Qatar en Koeweit boycotten na Macrons toespraak Franse producten, zoals voedingsmiddelen. Aan de Universiteit van Qatar werd een week in het teken van de Franse cultuur uitgesteld.
Moslims in andere landen roepen op sociale media op tot een soortgelijke boycot. Onder de hashtag BoycottFrance gaan afbeeldingen van Franse producenten rond om mensen te wijzen op wat er kan worden geboycot. De lijst gaat van luxemerken zoals Lacoste en Chanel tot zuivelproducent Danone en autofabrikanten Peugeot en Citroën.
De Franse federatie van producenten heeft zijn steun voor Macron uitgesproken na de boycot. ‘Franse principes gaan boven zakelijke akkoorden,’ zei voorzitter Geoffroy Roux de Bézieux maandagochtend 26 oktober. Volgens Roux de Bézieux moet Frankrijk zelf geen producten gaan boycotten: ‘Stupiditeit moet niet met meer stupiditeit worden beantwoord.’
Macron zou hekel hebben aan moslims
In een verklaring over de boycot schreef het Franse ministerie van Europese en Buitenlandse Zaken dat de Franse standpunten worden verdraaid: ‘Daarom zijn oproepen tot een boycot zinloos en moeten ze onmiddellijk ophouden, net als alle aanvallen op ons land, die door een radicale minderheid worden gebruikt.’
De Turkse president Erdogan uitte zaterdag 24 oktober felle kritiek op Macron. De Franse leider zou volgens Erdogan problemen hebben met moslims en de islam. De Pakistaanse premier Imran Khan zegt dat Macron islamofobie aanmoedigt. Hij wil zelfs dat Facebook islamofobie van het sociale medium verbant.
Volgens Erdogan zou Macron zelfs psychische hulp nodig hebben wegens zijn hekel aan de islam. Frankrijk besloot na de uitspraken de ambassadeur terug te halen uit Turkije.
PVV-leider Geert Wilders plaatste op zaterdag een spotprent van Erdogan. Daarop is hij te zien met een bom op zijn hoofd en noemt Wilders hem een ‘terrorist’.
Mevlüt Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, zei naar aanleiding van Wilders’ tweet dat fascistische politici in Europa moeten worden gestopt. In een toespraak richtte Erdogan zich ook tot Wilders: ‘Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.’
Wilders en Macron worden in Turkije verafschuwd. Op sociale media werd een video gedeeld waarbij mensen hun voeten kunnen afvegen aan matten waarop Wilders en Macron fascist worden genoemd.
Wilders schreef op Twitter dat fascisme juist het gedachtegoed van Erdogan is. ‘Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.’
Premier Mark Rutte (VVD) liet op Twitter weten dat ‘Nederland naast Frankrijk en voor de collectieve waarden van de Europese Unie staat. Voor de vrijheid van meningsuiting en tegen extremisme en radicalisme.’
Elsevier 24.10.2020 In de nasleep van de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een moslimterrorist rijst de vraag of docenten in Nederland Mohammed-cartoons moeten tonen om deze barbaarse daad in de klas te bespreken, of niet. ‘Met vrijheid van meningsuiting komt verantwoordelijkheid,’ is een veelgehoorde en begrijpelijke reactie, maar niet de juiste, schrijft Raisa Blommestijn in een ingezonden opinie.
Het kan niemand zijn ontgaan: vorige week vrijdag, 16 oktober, werd de Franse geschiedenis- en aardrijkskundedocent Samuel Paty onthoofd door een Tsjetsjeense moslimfundamentalist, de achttienjarige Abdullakh Anzorov. De aanleiding voor deze gruwelijke daad was dat Paty cartoons van de profeet Mohammed in een les over de vrijheid van meningsuiting had getoond. De terreurdaad is een directe aanslag op een van de kernwaarden van de Franse Republiek.
Raisa Blommestijn (1994) is werkzaam als docent/onderzoeker aan de afdeling Encyclopedie van de rechtswetenschap, Universiteit Leiden. Zij werkt aan een proefschrift over de Weimarrepubliek en het verval van de democratische staatsvorm.
Dezelfde cartoons waren eerder al de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo fataal geworden, in januari 2015. Terwijl satire een gevierde vorm van vrijheid van meningsuiting is in onze vrije, westerse samenlevingen, ligt het bespotten van de profeet Mohammed voor moslimfundamentalisten zeer gevoelig. Zelfs zo gevoelig dat een aantal van hen kennelijk bereid is over te gaan tot aanslagen met kalasjnikovs of tot barbaarse acties als een onthoofding midden op straat op klaarlichte dag.
Kloof tussen islamitische gemeenschap en seculiere staat
Dit vormt een levensgroot probleem: door dergelijke extremistische aanslagen groeit in Frankrijk een steeds diepere kloof tussen de islamitische gemeenschap aan de ene kant en de seculiere staat aan de andere kant. Dit werd bevestigd door cijfers die afgelopen week werden besproken in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur: 75 procent van de moslimjongeren en 40 procent van alle moslims in Frankrijk vindt religieuze waarden belangrijker dan de waarden die de Franse staat uitdraagt. Dit leidt tot botsingen, ook in de klas – omdat de laïcité, het secularisme, de basis is van het openbaar onderwijs.
“Radicale eenlingen op drift, aangezwengeld door IS-gedachtegoed, op zoek naar een doelwit, zie je overal”, zegt terreurdeskundige @beatricedegraaf. “Maar dat er in Nederland gericht scholen worden getarget, kunnen de diensten niet beamen.” #Nieuwsuurpic.twitter.com/mbkFy3868G
Naar aanleiding van de aanslag op Charlie Hebdo kwamen op Franse scholen verplichte ‘burgerschapslessen’ op het programma te staan. Wreed genoeg waren het juist die lessen die Samuel Paty het leven hebben gekost. Wanneer zelfs het tonen van cartoons van de profeet Mohammed in pedagogische setting niet meer mogelijk is, of beter gezegd, wanneer eenieder die de cartoons toont in het kader van de opvoeding in seculiere waarden – wat de Fransen noemen l’instruction civique – het risico loopt te worden onthoofd, zijn we ver van huis. Hoe kunnen leerlingen immers worden opgevoed tot onafhankelijk denkende burgers wanneer degenen die hen deze ‘opvoeding’ moeten geven niet worden beschermd tegen de terreur waartegen ze pogen te strijden?
Deze vraag zou ook Nederlandse bestuurders moeten bezighouden. Hoewel de Nederlandse en de Franse context vanzelfsprekend niet één op één zijn te vergelijken, hebben we ook in Nederland te maken met een groep moslims wiens religieuze waarden in sommige opzichten haaks staan op de waarden van onze democratische rechtsstaat. Met andere woorden: ook in het Nederlandse klaslokaal botsen de waarden en rijst de vraag hoe om te gaan met ‘gevoelige onderwerpen’.
Lerares in De Vooravond: vrijheid komt met verantwoordelijkheid
In het programma De Vooravond suggereerde voormalig docent van het jaar en fractievoorzitter van de PvdA in Harderwijk, Lucelle Deneer-Comvalius, dat wanneer het gaat om dergelijke ‘gevoelige’ onderwerpen er eerst met de ouders van de leerlingen zou moeten worden overlegd over wat wel en niet kan worden besproken tijdens de les; vrijheid komt immers met verantwoordelijkheid.
Hoewel dit op het eerste gezicht een sympathiek voorstel lijkt – wie zou er immers op uit zijn ‘kwetsbare’ leerlingen nodeloos te kwetsen? – kleven er belangrijke bezwaren aan. Wie bepaalt er immers wat een ‘gevoelig’ onderwerp is? Dit is een hellend vlak. Behalve Mohammed-cartoons en de vrijheid van meningsuiting zouden bijvoorbeeld homoseksualiteit, de Holocaust of de Palestijnse kwestie ‘gevoelig’ kunnen liggen.
Wat te denken van atheïsme, transgenders of de Tweede Wereldoorlog? Er is altijd wel iemand die aanstoot neemt aan een bepaald onderwerp. Indien al deze onderwerpen eerst zouden moeten worden voorgelegd aan ouders, dan leidt dit niet alleen tot allerlei praktische bezwaren maar lopen we tevens het risico dat steeds meer onderwerpen taboe worden verklaard door ouders met intolerante opvattingen.
Het onderwijs is juist bedoeld om tegenwicht te bieden aan denkbeelden die leerlingen thuis gepresenteerd krijgen. Indien ouders een doorslaggevende stem krijgen in het curriculum werkt hun invloed door in het onderwijs en verdwijnt dit tegenwicht. Terwijl dit juist zo belangrijk is: het zorgt ervoor dat leerlingen kennismaken met allerlei onderwerpen en verschillende visies.
Natuurlijk kan dat schuren en kan niet worden voorkomen dat iemand wordt gekwetst of beledigd. Het onderwijs is er niet om dit compleet te voorkomen, maar om leerlingen weerbaar te maken. In de beschermde omgeving van het klaslokaal maken leerlingen kennis met hen onwelgevallige of onbekende opvattingen en leren zij een gepaste reactie te geven op tegenslag.
Het is wenselijk om cartoons te tonen en te bespreken als eerbetoon aan Paty
Hoewel de reactie van de docent in De Vooravond begrijpelijk is – misschien overheerst bij haar wel de angst om het volgende slachtoffer te worden – is deze niet wenselijk en onverantwoord. Wel wenselijk zou zijn om juist, als eerbetoon aan Samuel Paty en tegelijk aan onze seculiere staat als geheel, de Mohammed-cartoons te tonen en het gesprek te voeren. Dit gesprek begint bij het benoemen van de ongemakkelijke waarheid dat er een link is met de islam: dat Paty is onthoofd door een radicale moslim, door een islamitische terrorist.
Betekent dit dat alle moslims terroristen zijn? Nee, natuurlijk niet. Toch lijkt een deel van de Nederlandse politici meer bezig met de angst voor stigmatisering dan met het benoemen van het werkelijke probleem. Nadat het dagen overwegend stil was gebleven na de aanslag, druppelden woensdag via Twitter berichten uit politiek Den Haag binnen.
Deze tweets waren echter illustratief voor het in alle toonaarden zwijgen over het werkelijke probleem. Zo had premier Mark Rutte (VVD) het over een ‘terreurdaad’ en de VVD in het algemeen over ‘lesgeven over het vrije woord’. Minister Sigrid Kaag (D66) benoemde op haar beurt dat Paty werd omgebracht vanwege ‘het spreken over vrijheden’. Jesse Klaver (GroenLinks) sprak enkel over een ‘extremist’.
Frankrijk herdenkt vandaag Samuel Paty die het slachtoffer werd van een afschuwelijke terreurdaad. De academische vrijheid kan en mag niet ingeperkt worden en veiligheid en het vrije woord mogen het nooit verliezen van onverdraagzaamheid. NL staat zij aan zij met het Franse volk.
Dit is een slechte zaak, net als het uit de weg willen gaan van het bespreken van moeilijke onderwerpen of die eerst willen voorleggen aan ouders. Niet willen kwetsen of de link met de islam niet willen benoemen, draagt mede bij aan het probleem. Zolang het probleem niet wordt onderkend of benoemd en zolang het bespreken ervan dus uit de weg wordt gegaan, is de weg naar een oplossing nog lang niet ingezet. Een adequate diagnose gaat immers vooraf aan een effectieve behandeling.
Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt
Dit komt docenten niet ten goede. Bij hen overweegt, logischerwijs, de angst: wie beschermt ze tegen fundamentalisten? Wie voorkomt dat zij, door Mohammed-cartoons te tonen, letterlijk een prijs op hun hoofd zetten? Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt of op een andere manier de onthoofding van Samuel Paty vergoelijkt in termen van ‘vrijheid komt met verantwoordelijkheid’.
Het wordt docenten op deze manier vrijwel onmogelijk gemaakt om de cartoons te tonen of ongemakkelijke onderwerpen aan te snijden – zowel door hun ambtgenoten die koste wat het kost gekwetste zieltjes willen voorkomen, als door politiek Den Haag dat in alle toonaarden zwijgt over de aard van de daad. Op deze manier winnen de terroristen: wegkijken is een deel van het geweld dat de vrijheid van meningsuiting wordt aangedaan.
Elsevier 22.10.2020 Tijdens een nationale herdenking werd woensdagavond de door een islamistische terrorist onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. De Franse president hield een toespraak waarin hij benadrukte hoe belangrijk het werk van Paty en al die andere onderwijzers is voor het behoud van vrijheid, westerse waarden en de Franse Republiek.
Onder de klanken van het lied One van de Ierse band U2 werd de kist met het lichaam van Samuel Paty de binnenplaats van de Sorbonne, de universiteit van Parijs, op gedragen. Een leerling las een brief voor uit De eerste man van Albert Camus. Daarna hield president Emmanuel Macron een even emotionele als felle rede. Hieronder kunt u de herdenking terugkijken en leest u een vertaling van Macrons toespraak, die is gepubliceerd op de website van het Élysée.
‘Dames en heren,
‘Vanavond spreek ik geen woorden om ons te herinneren aan de strijd tegen het politieke en radicale islamisme, dat leidt tot terrorisme. Die woorden heb ik al eerder uitgesproken. Het kwaad, heb ik het genoemd. We hebben besloten om tot daden over te gaan, deze te versterken, en deze te volbrengen.
‘Vanavond zal ik het niet hebben over de terroristen, hun medeplichtigen en alle lafaards die deze aanslag hebben gepleegd en mogelijk hebben gemaakt. Ik zal niet spreken over degenen die zijn naam aan de barbaren hebben gegeven, ze verdienen het niet. Namen, die hebben ze niet eens. Vanavond zal ik niet nog meer spreken over de essentiële eenheid die alle Fransen voelen. Die is kostbaar en verplicht alle verantwoordelijken om zich uit te spreken en het juiste te doen.
‘Vanavond wil ik het hebben over jullie zoon, ik wil het hebben over jullie broer, jullie oom, over degene van wie jullie hielden, je vader. Vanavond wil ik het hebben over uw collega, jullie leraar die stierf omdat hij ervoor had gekozen om les te geven, die werd vermoord omdat hij had besloten zijn studenten te leren om burgers te worden. Om ze te leren hun huiswerk te maken. Ze te leren over vrijheden en om die te gebruiken. Vanavond wil ik u vertellen over Samuel Paty.
‘Samuel Paty hield meer van boeken en van kennis dan van wat ook. Zijn appartement was een bibliotheek. Het mooiste cadeau dat hij kon krijgen, waren boeken om uit te leren. Hij hield ervan boeken door te geven, zowel aan zijn studenten als aan zijn familieleden, de passie voor kennis, de smaak van vrijheid.
Nadat hij geschiedenis had gestudeerd in Lyon overwoog hij onderzoeker te worden, maar hij sloeg de weg in waarop u, zijn ouders – leraar en schoolhoofd in Moulins – hem waren voorgegaan, door een “onderzoeker in het onderwijs” te worden, zoals hij zichzelf graag omschreef. Door onderwijzer te worden. Er is dus geen betere plek dan de Sorbonne, al meer dan acht eeuwen ons centrum van universele kennis, de plek van het humanisme, waar de natie hem eer kan bewijzen.
‘Samuel Paty had een passie voor lesgeven en hij deed dat zo goed op verschillende hogescholen en middelbare scholen, waaronder die van Conflans-Saint-Honorine. We hebben allemaal in ons hart, in ons geheugen, wel een herinnering aan een leraar die de loop van ons leven heeft veranderd. U weet wel, de leraar die ons leerde lezen, tellen, ons vertrouwen gaf. De leraar die ons niet alleen kennis meegaf, maar ook een pad voor ons opende door een boek, een blik, door zijn aandacht.
‘Samuel Paty was een van die leraren die je nooit zult vergeten, een van die enthousiastelingen die nachten konden doorbrengen met leren over de geschiedenis van religies om zijn studenten en hun overtuigingen beter te begrijpen.
Een van die bescheiden mensen die zichzelf duizend vragen hebben gesteld, zoals over de lessen over vrijheid van meningsuiting en gewetensvrijheid die hij sinds juli afgelopen zomer in Moulins voorbereidde en over de twijfels die hij deelde, uit noodzaak en sensitiviteit.
‘Samuel Paty belichaamde ten diepste de leraar over wie Jean Jaurès droomde in de brief aan leraren die net is voorgelezen: “vastberadenheid verenigd met tederheid”. Hij die de grootheid van het denken toont, leert respect, en laat zo zien wat beschaving is. Hij die de taak op zich nam “republikeinen te maken”.
‘De woorden van Ferdinand Buisson komen terug als een echo: “Om een republikein te maken,” schreef hij, “moet je de mens nemen, hoe klein en nederig hij ook is, […] en hem doen beseffen dat hij zelf kan nadenken, dat hij aan niemand geloof noch gehoorzaamheid verschuldigd is, dat het aan hem is om de waarheid te zoeken en deze niet kant-en-klaar te ontvangen van een meester, een bestuurder, een leider, wie dan ook.”
‘“Republikeinen maken”, dat was de strijd van Samuel Paty.
‘En hoewel deze taak vandaag de dag misschien reusachtig lijkt, vooral waar geweld, intimidatie en soms berusting voorrang hebben, is zij essentieel en actueler dan ooit. Hier in Frankrijk houden we van onze natie, zijn geografie, zijn landschappen en zijn geschiedenis, zijn cultuur en zijn metamorfoses, zijn geest en zijn hart. En die willen we aan al onze kinderen meegeven.
‘Hier in Frankrijk houden we van het zowel aardse als universele project dat de Republiek draagt, haar orde en haar beloften. Elke dag opnieuw beginnen. Dus op elke basisschool en op elke middelbare school zullen we leraren de macht teruggeven om “republikeinen te maken”, de positie en de autoriteit die hen toekomt.
We zullen ze opleiden, ze waarderen zoals zou moeten, we zullen ze steunen, we zullen ze zoveel mogelijk beschermen. Zowel op school als daarbuiten geldt dat de druk, het misbruik van onwetendheid en de gehoorzaamheid die sommigen zouden willen introduceren, bij ons geen plek hebben. “Ik zou willen dat mijn leven en mijn dood ergens toe dienen,” zei hij ooit. Alsof hij voorkennis had.
‘Waarom werd Samuel vermoord? Waarom? Vrijdagavond geloofde ik voor het eerst in willekeurige waanzin, absurde willekeur: nog een slachtoffer van onnodig terrorisme.
Hij was tenslotte niet het belangrijkste doelwit van de islamisten, hij gaf alleen maar les. Hij was niet de vijand van de religie waarop ze zich beroepen, hij had de Koran gelezen, hij respecteerde zijn studenten, wat hun overtuiging ook was, hij was geïnteresseerd in de moslimbeschaving.
‘Nee, integendeel, juist daarom werd Samuel Paty vermoord. Omdat hij de Republiek belichaamde die elke dag in de klas wordt herboren, de vrijheid die op scholen wordt overgedragen en bestendigd.
‘Samuel Paty werd vermoord omdat de islamisten onze toekomst willen en ze weten dat ze die met stille helden zoals hij nooit zullen hebben. Zij scheiden de gelovigen van degenen die niet geloven.
‘Samuel Paty kende alleen burgers. Zij voeden zich met onwetendheid. Hij geloofde in weten. Zij cultiveren haat tegen de ander. Hij wilde voortdurend het gezicht van de ander blijven zien, de rijkdom van het anders-zijn ontdekken.
‘Samuel Paty was het slachtoffer van de rampzalige samenzwering van domheid, leugens, samensmelting, haat tegen de ander, van de haat tegen wat wij in ons diepste wezen zijn.
‘Samuel Paty werd vrijdag het gezicht van de Republiek, van ons verlangen om terroristen te breken, islamisten uit te schakelen, om te leven als een gemeenschap van vrije burgers in ons land, het gezicht van onze vastberadenheid om te begrijpen, te leren, door te gaan met lesgeven, om vrij te zijn, want we zullen doorgaan, professeur.
‘We zullen de vrijheid verdedigen die je zo goed hebt onderwezen en we zullen het secularisme hoog in het vaandel dragen. We zullen karikaturen en tekeningen niet opgeven, zelfs als anderen terugtrekken. We zullen alle kansen bieden die de Republiek verschuldigd is aan al haar jeugd zonder enige vorm van discriminatie.
‘We zullen doorgaan, professeur. Met alle onderwijzers en docenten in Frankrijk zullen we de geschiedenis met al haar hoogte- en dieptepunten onderwijzen. We zullen literatuur, muziek, alle werken van ziel en geest overbrengen. We zullen met volle teugen genieten van het debat, van redelijke argumenten, van vriendelijke overtuigingskracht. We zullen de wetenschap en haar controverses liefhebben. Net als u zullen we tolerantie stimuleren. Net als u zullen we onophoudelijk proberen te begrijpen, en nog beter te begrijpen wat ze van ons willen afpakken. We zullen humor leren, en afstand. We zullen ons herinneren dat onze vrijheden alleen standhouden als haat en geweld eindigen, en door respect voor de ander.
‘We zullen doorgaan, professeur. En hun hele leven zullen de honderden jongeren die u hebt opgeleid kritisch denken zoals u hen hebt geleerd. Misschien worden sommigen van hen op hun beurt onderwijzer, zodat ook zij weer jonge burgers gaan opleiden. Op hun beurt zullen ze de liefde voor de Republiek overbrengen. Ze zullen telkens opnieuw onze natie, onze waarden, ons Europa leren doorgronden.
‘We zullen, ja, deze strijd voortzetten omwille van de vrijheid en waarvan u voortaan het gezicht bent, omdat we het u verschuldigd zijn, omdat we het onszelf verschuldigd zijn, omdat in Frankrijk, professeur, het licht nooit uitgaat. Leve de Republiek. Leve Frankrijk.’
Vertaling: Bram Hahn.
Lees ook het hoofdcommentaar van het Franse dagblad Le Figaro, vertaald door schrijver en journalist Sylvain Ephimenco:
Elsevier 21.10.2020 De docent Samuel Paty wordt woensdag herdacht in Frankrijk. Tijdens een bijeenkomst met president Emmanuel Macron op de universiteit Sorbonne krijgt Paty postuum de hoogste Franse onderscheiding: het Legioen van Eer. Terwijl de moord op Paty in Frankrijk veel losmaakt, reageren Nederlandse politici amper.
Tijdens de bijeenkomst in Parijs zijn 400 gasten aanwezig, onder wie Paty’s familie. Paty werd vrijdag in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. De geschiedenisdocent toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Gesloten moskee heeft spijt
De vader van een leerling had via video’s opgeroepen tot actie tegen Paty. Ook zou door het Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) een fatwa zijn uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn.
Een moskee die video’s over Paty had verspreid, heeft zijn spijt daarover betuigd. De Franse overheid heeft de bewuste moskee voor zes maanden gesloten. De minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, onderzoekt of andere islamitische organisaties, zoals genoemd collectief tegen islamofobie, kunnen worden gesloten als zij tegen de Franse waarden ingaan.
Dinsdagavond beloofde president Macron actie te ondernemen tegen die groeperingen. Direct na de moord op Paty sprak Macron van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron kondigde begin oktober een wetsvoorstel aan om radicalisering te bestrijden.
Macron wil samenwerken met Poetin
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden en de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse beïnvloeding. Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden.
Ook sprak Macron met de Russische president Vladimir Poetin. Macron wil beter samenwerken in de strijd tegen terrorisme en illegale migratie. De moordenaar van Paty was een 18-jarige Tsjetsjeense moslim die na zijn daad door de politie werd doodgeschoten.
Stilte in Nederland
In Nederland maakt de moord op Paty weinig los. Slechts enkele politici delen berichten over de moord. Presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond maakte zich daar dinsdag boos over. Zij constateerde dat massale verontwaardiging uitbleef en vroeg zich af waarom mensen niet de straat opgaan:
Ook haalde ze uit naar de politiek, waar het ‘muisstil’ is. Volgens Ekiz zijn mensen bang om te zeggen wat ze vinden en denken, omdat het zomaar kan dat je hoofd wordt afgehakt.
De Franse ambassade in Nederland heeft opgeroepen mee te doen aan een minuut stilte, woensdag om 16:30:
Nederlandse politici die zich fel uitspreken over de moord op Paty zijn er nauwelijks. PVV-leider Geert Wilders bekritiseerde de stilte van de Nederlandse politiek op Twitter:
Wilders plaatste maandag een videoboodschap over de dood van Paty en het belang van de vrijheid van meningsuiting. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers schreef zaterdagmiddag al een bericht op zijn Facebookpagina. Daarin noemde hij de moord ‘diep verontrustend’ en zei hij te hopen en bidden dat ‘de liefde voor onze vrijheid alle angst voor barbarij uitdrijft’.
PvdA-leider Lodewijk Asscher kwam dinsdagavond met een statement over de dood van Paty. Asscher schrijft: ‘De onthoofding van leraar Samuel Paty door een islamistische extremist is niet alleen een schok voor zijn school en voor Frankrijk maar ook voor ons allen.’ Lessen, zoals Paty gaf over de vrijheid van meningsuiting, noemt Asscher een essentieel onderdeel van onze democratie.
Woensdag plaatste D66-lijsttrekker Sigrid Kaag een bericht op Twitter waarin zij de hoop uitsprak dat geen enkele leraar zich beperkt voelt door de moord op Paty. Wilders heeft de Tweede Kamer verzocht om volgende week over de moord te debatteren.
Elsevier 19.10.,2020 Tegen de Franse docent die vrijdag 16 oktober is onthoofd, was een fatwa uitgesproken. Dat zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, maandagochtend. Darmanin onderzoekt of de verantwoordelijke groepering kan worden verboden. Zij zou een lastercampagne tegen geschiedenisdocent Samuel Paty hebben gevoerd.
Paty werd vrijdag onthoofd in een voorstad van Parijs door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. Paty toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Volgens Darmanin is de groep Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) ‘uiteraard betrokken’ bij de moord op Paty. Hij wil de groep laten ontbinden, omdat die een vijand van de Franse republiek is. Ook zou die groep tegen Paty een fatwa hebben uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn. Darmanin onderzoekt ook of andere organisaties kunnen worden verboden als zij tegen Franse waarden ingaan.
Massale herdenkingssamenkomsten
Zondag 18 oktober gingen Fransen massaal de straat op om te protesteren tegen de moord op Paty. In Parijs, Lyon en andere steden kwamen duizenden mensen bijeen. Zij droegen onder meer borden met teksten als Je suis Samuel, een verwijzing naar de leus Je suis Charlie, die is gebruikt na de aanslag op het Franse satirische blad Charlie Hebdo in 2015.
Bij de demonstratie in Parijs waren ook politici aanwezig, onder wie de burgemeester van Parijs en de Franse premier Jean Castex. Die schreef op Twitter dat Frankrijk geen schrik wordt aangejaagd, niet bang is en niet wordt verdeeld:
Jean Castex
@JeanCASTEX
Compte gouvernemental, France
Vous ne nous faites pas peur. Nous n’avons pas peur. Vous ne nous diviserez pas. Nous sommes la France !
Drie weken geleden werd in de hoofdstad al een aanslag gepleegd door een extremistische moslim uit Pakistan. Hij stak twee mensen neer, die de terreurdaad overleefden. Zijn doelwit was het redactiekantoor van het blad Charlie Hebdo. De locatie van dat kantoor is onbekend sinds de aanslag vijf jaar geleden.
In april werden twee mensen vermoord en vijf verwond bij een terreurdaad in het plaatsje Romans-sur-Isère, ten zuiden van Lyon. Een Soedanese asielzoeker zit nog vast voor die aanslag.
Laurent Nuñez, voormalig hoofd van de Franse dienst voor binnenlandse veiligheid, zei eind september dat de veiligheidsdiensten worstelen met die kleine terreuraanslagen. Grote terreurdaden worden makkelijker onderschept, maar kleine aanslagen zoals in Parijs zijn lastiger te bestrijden. Die worden gepleegd door individuen zonder banden met terreurgroepen en radicaliseren zelf door propagandakanalen.
Existentieel gevecht tegen terrorisme
De Franse president Emmanuel Macron sprak na de moord op Paty van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron onthulde begin oktober een aanpak om radicalisering te bestrijden en kondigde aan met een wetsvoorstel te komen.
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden. Volgens de president verkeert de islam wereldwijd in crisis doordat posities binnen het geloof verharden. Macron wil de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse invloeden. Hij noemde secularisme het cement van de Franse samenleving, en waarschuwde voor stigmatisering van alle moslims.
Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden. Het wetsvoorstel onthult Macron later dit jaar.
Elsevier 18.10.2020 De islamitische terreuraanslag op een Franse geschiedenisleraar, die werd onthoofd omdat hij Mohammed-cartoons aan de klas toonde, heeft verstrekkende gevolgen, schrijft hoogleraar en FVD-senator Paul Cliteur in een ingezonden opiniestuk. ‘Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken?’
De Franse president Emmanuel Macron noemde de onthoofding van de geschiedenisleraar Samuel Paty (1973-2020) een ‘islamitische terreuraanslag’. Hij zei: ‘Een burger is vermoord omdat hij leraar was en vrijheid van meningsuiting doceerde.’ Ook verklaarde Macron: ‘Het hele land staat achter alle leraren in het land.’ En hij beloofde dat Frankrijk ‘snel en met autoriteit’ zou reageren.
Paul Cliteur (1955) is hoogleraar encyclopedie van het recht aan de Universiteit Leiden en schrijver van Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders (2016), In Naam van God (2018) en Cultuurmarxisme. Er waart een spook door het Westen (2018). Ook is hij directeur van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie. Voor die partij is hij sinds juni 2019 lid van de Eerste Kamer.
Of we dat ‘snel en met autoriteit’ moeten geloven, daarbij kun je vraagtekens plaatsen. Het is Frankrijk niet gelukt dit probleem van de gewelddadige reacties op cartoons op te lossen. Evenmin dat het Nederland is gelukt of welk ander West-Europees land ook. Alleen de centraal-Europese landen als Hongarije en Polen blijven gevrijwaard van jihadistisch-terroristische aanvallen.
De West-Europese landen worden echter steeds verder in een onderworpen positie gemanoeuvreerd. Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken? Het hele land mag achter je staan, maar wat heb je daaraan als je letterlijk je hoofd kunt verliezen? En wat heb je daaraan als de politie en de president je tegen die onthoofding niet kunnen beschermen?
In Nederland begon dit proces met de moord op Theo van Gogh
Weinig mensen realiseren zich dat, maar in feite is dat proces in Nederland begonnen met de moord op de filmmaker Theo van Gogh in 2004. In 2005 gingen de Denen proberen of je nog cartoons over de profeet kon publiceren. Dat kon dus niet. Toen verklaarden de Franse cartoonisten zich in 2006 solidair met hun Deense collega’s, maar dat leidde in 2015 tot de moord op de gehele redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo.
Nu proberen de dappere Fransen het probleem van de geleidelijke erosie van de vrijheid van expressie nog te bespreken in de klas, maar door de onthoofding van Paty is duidelijk geworden dat zelfs dát niet meer kan. Het tonen van de cartoons is zelfs in een pedagogisch-didactische context niet mogelijk. De staat bewijst zich als volkomen machteloos. De Franse leraren die in het kader van een vak als maatschappijleer of burgerschapskunde de kwestie willen bespreken, zullen dat moeten doen zonder voorbeelden van waar het eigenlijk over gaat.
In Nederland is dat niet veel beter. PVV-leider Geert Wilders die uit solidariteit met de Franse en Deense cartoonisten een cartoonwedstrijd in het gebouw van de Tweede Kamer wilde organiseren, heeft daar om veiligheidsredenen vanaf gezien.
Niettemin wordt Nederland bezocht door terroristen als Jawed S. en Junaid I. die speciaal naar Nederland komen om de Nederlanders te bestraffen of, zoals in het laatste geval, Wilders te vermoorden. Het enige dat de staat daartegen denkt te kunnen doen, is Wilders levenslang beveiligen en Junaid voor tien jaar op te sluiten, zoals de rechtbank Den Haag bepaalde op 18 november 2019.
Maar keer op keer blijkt dat er erg veel mensen zijn als Jawed en Junaid die gemakkelijk het land binnenkomen of zelfs in Nederland zijn geboren, zoals Gökmen Tanis, die in 2019 een aanslag pleegde op een tram waarbij vier mensen omkwamen.
Ook de Nederlandse overheidsdiensten die geacht worden dit probleem aan te pakken, lijken weinig anders te kunnen doen dan sussende geluiden produceren. In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (oktober 2020) wordt (p. 17) opgemerkt dat weliswaar meer jihadistische aanslagen worden gepleegd, maar met ‘minder slachtoffers’.
Men vervolgt: ‘In de eerste helft van dit jaar hebben jihadisten in het Westen meer aanslagen gepleegd dan in heel 2019, terwijl er minder (fatale) slachtoffers vielen. Het gaat om kleinschalige aanslagen in met name Frankrijk en het Verenigde Koninkrijk (…).’
‘Kleinschalige aanslag’ met massale consequenties
Ook de moord op Samuel Paty was zo’n ‘kleinschalige aanslag’. Maar zolang onze regeringen er niet in slagen die kleinschalige aanslagen onder controle te krijgen, zijn de consequenties massaal. Het betekent niet alleen dat columnisten, cartoonisten of cabaretiers worden gemuilkorfd, maar ook dat historici de leraren in een klas het onderwerp niet meer kunnen bespreken.
Leden van de extreemrechtse actiegroep Vrijheid voor Nationalisten bij een demonstratie in 2017 in Nijmegen ANP
NOS 16.10.2020 Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Risico van een eenling
Een terroristische aanslag vanuit bekende rechts-extremistische groepen ligt in Nederland niet in de lijn der verwachting. Maar de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling online radicaliseert, vindt de NCTV voorstelbaar.
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch van 15 maart 2019 leidde in hetzelfde jaar ook tot copycat-aanslagen in de VS, Duitsland en Noorwegen. Toch was 2019 in vergelijking met andere jaren geen bijzonder gewelddadig jaar in West-Europa, wat betreft rechts-extremistisch geweld.
De NCTV signaleert dat er een geheel nieuwe generatie rechts-extremisten is opgestaan. Ze ontmoeten elkaar via internet en communicatie-apps. Deze generatie zal volgens de NCTV niet snel lid worden van een in hun ogen ouderwetse groep. Ze delen hun gedachtengoed via kanalen als Telegram, Instagram en Discord.
Daarin schuilt juist het gevaar, zegt de NCTV. Zij kunnen online onder de radar blijven en zouden makkelijker op te sporen zijn als ze zich aansloten bij de bekende rechts-extremistische organisaties.
Trainingskampen
Verscheidene Europese landen constateren dat neonazi’s deelnemen aan paramilitaire trainingen in trainingskampen in landen in Oost-Europa, waaronder Rusland. Deze kampen zouden worden georganiseerd door de neonazibeweging Russian Imperial Movement (RIM). Die organisatie is in april dit jaar door de VS aangemerkt als buitenlandse terroristische organisatie. Leden van deze beweging mogen de VS niet in.
Er zijn volgens de NCTV geen aanwijzingen dat Nederlanders hebben meegedaan aan dergelijke trainingskampen. Het Amerikaanse Soufan Center zei eerder dat dit wel het geval was. Volgens een onderzoeker hebben zeker acht Nederlanders gevochten in Oost-Oekraïne. Na de ramp met vlucht MH17 is de interesse vanuit Nederland voor Oekraïne afgenomen, zegt het Soufan Center.
Telegraaf 15.10.2020 In Nederland bestaat nog steeds kans op een aanslag, met name door radicale eenlingen zoals tramschutter Gökmen T. Dat is een van de bevindingen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, dat drie keer per jaar verschijnt. In de gevangenis Zwolle komt een afdeling voor vrouwelijke jihadisten om de dreiging te verminderen.
Het dreigingsniveau blijft op 3 staan, dat betekent dat aanslagen ’voorstelbaar’ zijn, schrijft de NCTV. Maar de dreiging kan weer toenemen als gevangenen van de Terroristenafdelingen (TA’s) van de gevangenissen vrijkomen.
In Zwolle is ruimte gemaakt voor tien vrouwelijke jihadisten. Dat is nodig om te voorkomen dat er nieuwe jihadnetwerken ontstaan onder de inmiddels tientallen gevangenen op de TA’s van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. Meer jihadbruiden worden de komende tijd terugverwacht uit Syrië.
Ophitsing
De vrees bestaat dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden ook een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering. De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen. De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
Oliedollars
Ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Behalve naar jihadisten kijkt de NCTV ook naar extreem-rechts. „De dreiging van extreemrechts terrorisme is in Europa over het algemeen laag.”
Anti-overheidssentimenten, al dan niet gemengd met complottheorieën over corona, zijn een nieuwe bron van zorg.
NU 15.10.2020 Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de antilockdownprotesten, is er ook een “radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Sinds de uitbraak van het coronavirus weten mensen elkaar online en offline te vinden om het overheidsbeleid af te wijzen. Die afwijzing gebeurt niet zozeer vanuit “ideologische motieven”, maar vanwege gevoelens van “onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, schrijft de NCTV.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie”, aldus de NCTV. Sociale media spelen daarbij volgens het rapport een faciliterende en mobiliserende rol.
Hoewel er een brede en gevarieerde bovenlaag is, waarschuwt de NCTV ook voor een radicale onderstroom, die soms “extremistische gedragingen” kan vertonen, zoals het “belagen van journalisten en politici of het intimideren van politiemensen”.
Complottheorieën verspreiden zich naar de mainstream
De NCTV ziet ook hoe de complottheorieën zich sinds de uitbraak van het coronavirus sneller verspreiden van de marges van het internet naar de mainstreamkanalen. “Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
De antilockdownprotesten zijn in Nederland qua omvang en ongeregeldheden nog niet zo groot als in Duitsland, zegt de NCTV. Maar ze kunnen wel nog leiden tot gewelddadige verstoringen.
Boerenprotesten ‘kleiner en grimmiger’
Diverse groepen burgers zoeken ook aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. Die worden volgens de NCTV “kleinschaliger en grimmiger”. Bij een gedeelte van de boeren is “sprake van een zekere verharding”, bijvoorbeeld door het “uiten van dreigementen richting politici, journalisten en andersdenkende medeboeren.”
“Aansluiting bij verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door antioverheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, zegt de NCTV, die er op wijst dat de “ultraconservatieve uitgeverij De Blauwe Tijger, een doorgeefluik van antioverheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën”, geld doneert aan een boerenactiegroep.
Debat over racisme kent scherpe randen
De NCTV stelt ook vast dat de antiracismeprotesten in Nederland “in tegenstelling tot andere landen” vreedzaam verliepen zonder plunderingen, brandstichtingen of het omvertrekken van standbeelden. Wel kent het debat over racisme aan verschillende kanten “scherpe randen”. Enkele individuen en kleine groepjes zouden tekenen van verharding vertonen.
“Dit uit zich bijvoorbeeld in de uitsluiting van andersdenkenden van debat en de bekladding van standbeelden”, aldus het rapport, “maar ook intimidatie en het openlijk en heimelijk bedreigen van tegenstanders en politie”.
Deze acties worden volgens de NCTV voornamelijk beantwoord door enkele gekende extreemrechtse groepjes, “die op weinig succesvolle wijze” proberen “mee te liften op actuele maatschappelijke thema’s”.
Grootste dreiging blijft uitgaan van jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft overigens nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. Het dreigingsniveau blijft op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
NOS 15.10.2020 Sinds de uitbraak van het coronavirus is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid. In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Volgens de terrorismebestrijders steunt deze stichting de protestacties van boeren financieel. De Blauwe Tijger wordt gezien als een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën. De NCTV ziet er een van de organisaties in die de polarisatie in de samenleving versterken.
Dat geldt ook voor een man die niet bij naam wordt genoemd en die in juli werd aangehouden. Hij beweegt zich volgens de NCTV binnen het online milieu van anti-overheidsactivisten en complotdenkers, waar hij zich manifesteert als voorman van een groep met 12.500 volgers op Facebook. Ook is hij actief in verschillende Telegramgroepen en verzet hij zich tegen de coronamaatregelen door te zinspelen op ‘burgerarresten’ van volksvertegenwoordigers en RIVM-medewerkers.
Radicale onderstroom
De NCTV signaleert een activistische bovenlaag, die relatief breed en gemêleerd is. Maar daarnaast is er een “radicale onderstroom met extremistische gedragingen”. Deze mensen belagen politici en journalisten, intimideren politiemensen of publiceren online lijsten met privé-adressen van politieagenten en politici.
De verspreiding van dit soort informatie op online platforms is niet ongevaarlijk, schrijft de NCTV. De drempel voor extremistisch gedrag wordt verlaagd. Het versterkt polarisatie en leidt soms tot verharding, intimidatie en geweld of oproepen daartoe. Concreet voorbeeld daarvan is het in brand steken van zendmasten door mensen die het nieuwe mobiele datanetwerk 5G wantrouwen.
Geen ideologie
De NCTV ziet weinig samenhang tussen de verschillende groepen die de straat op gaan. Op de demonstraties komen mensen af die om uiteenlopende redenen protesteren. Dat doen ze vaak niet uit ideologische overtuigingen, aldus de NCTV. Ze worden gedreven door “gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”.
Ze zijn bijvoorbeeld tegen de tijdelijke coronawet uit vrees voor ontwrichtende gevolgen van de maatregelen voor ouderen en families. Daarnaast zijn het zzp’ers die hun inkomen zien wegvallen of complotdenkers.
Ook hooligans misbruiken de demonstraties, signaleert de NCTV. Groepen voetbalsupporters die doorgaans de strijd zoeken met elkaar spannen samen om bij protesten met de politie te vechten. Dat deden ze niet alleen bij anti-lockdown-protesten, maar ook bij antiracisme-demonstraties afgelopen voorjaar.
Diverse groepen burgers zoeken verder aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. In tegenstelling tot de grootschalige acties van vorig jaar wordt het boerenprotest kleinschaliger en grimmiger. Bij een deel van de boeren is sprake van verharding, bijvoorbeeld door het uiten van dreigementen aan het adres van politici, journalisten en boeren met andere opvattingen.
Tekenen van verharding
Ook bij de antiracisme-activisten ziet de NCTV een verharding. Onder de noemer ‘Black Lives Matter NL’ worden demonstraties georganiseerd door een coalitie van al langer bestaande actiegroepen tegen racisme en discriminatie. Bij die betogingen werden onderwerpen als institutioneel racisme, politiegeweld, het koloniale verleden, slavernij, Zwarte Piet en discriminatie in brede zin aan de kaak gesteld.
Maar in tegenstelling tot in andere landen waren de antiracismedemonstraties in Nederland in het algemeen vreedzaam. Ze gingen niet gepaard met plundering, brandstichting of het omvertrekken van standbeelden. Wel vertonen sommige activisten en “kleine identitaire groepjes” volgens de NCTV tekenen van verharding. Zij willen bijvoorbeeld niet met andersdenkenden in debat en bekladden standbeelden die in hun ogen symbool zijn van racisme en kolonialisme. Ook intimideren ze openlijk en heimelijk tegenstanders en politie.
Online verspreiden actievoerders videofragmenten van aanhoudingen van zwarte mensen en discriminerende uitspraken van politieagenten in Nederland. Soms leidt dit tot het bedreigen van politiemensen.
In vergelijking met protesten zoals bijvoorbeeld in Duitsland valt het hier nog mee, constateert de NCTV. In Nederland is er een kloof tussen de hoeveelheid uitingen van ongenoegen online en wat daarvan op straat terug is te zien. Maar gerust is de NCTV niet op de anti-lockdown-protesten. “Deze protesten kunnen wel leiden tot (gewelddadige) verstoringen van de openbare orde.”
AD 15.10.2020 Binnen de brede beweging van anti-lockdowndemonstranten bestaat een radicale onderstroom met extremistische gedragingen. Zij belagen politici en journalisten, intimideren agenten en zetten privégegevens van prominenten online. Dat constateert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe dreigingsbeeld, dat ieder kwartaal gepubliceerd wordt.
Verschillende protestgroepen weten elkaar steeds vaker te vinden bij diverse protesten. ,,Dit gebeurt niet zozeer uit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, aldus de NCTV. Onder hen bevinden zich onder meer zowel links- als rechts-extremisten, boeren en voetbalhooligans. ,,Aansluiting van verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door anti-overheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, waarschuwt de NCTV.
Complottheorieën
,,Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen kunnen hun denkbeelden bovendien bevestigd zien in complottheorieën, misinformatie (onbewust, red.) en desinformatie (bewust, red.).” Sinds de uitbraak van het coronavirus verspreiden complottheorieën zich sneller van de marges van het internet naar mainstreamkanalen, merkt de NCTV op. ,,Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
Hoewel de anti-lockdownprotesten in Nederland zowel qua omvang als ongeregeldheden bij lange na niet zo groot zijn als bijvoorbeeld in Duitsland, kunnen deze wel leiden tot gewelddadige verstoringen van de openbare orde, aldus de NCTV. Al stelt de dienst wel dat er een ‘groot verschil is tussen de digitale uitingen van ongenoegen en de omvang van protesten in de fysieke ruimte’. Met andere woorden: maar weinig mensen die zich online boos maken, komen ook daadwerkelijk naar een demonstratie toe.
Dreiging van eenlingen
,,Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden. Wel is het voorstelbaar dat een eenling overgaat tot het plegen van een aanslag. De afgelopen jaren zijn aanslagen in Europa veelal door eenlingen gepleegd, bij wie extremistisch gedachtegoed gepaard kan gaan met psychosociale of psychiatrische problemen’’, schrijft de terrorismebestrijder. Daarmee doelt ze op alle vormen van dreigende terrorisme.
De belangrijkste terroristische dreiging blijft nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. ,,In 2020 zijn geen aanslagvoorbereidingen door jihadisten in Nederland vastgesteld. De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt in 2020 enigszins afgenomen.”
Dreigingsniveau 3 van 5
Het dreigingsniveau blijf op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
RTL 15.10.2020 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de coronacrisis is er meer maatschappelijk ongenoegen, zowel online als offline. “Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid”, zegt NCTV. Er zijn ‘gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media fungeren als een soort blaasbalg”, aldus het dreigingsbeeld.
Radicale onderstroom
Volgens de NCTV gaat het om een ‘relatief brede, activistische bovenlaag’, maar is er ook een ‘een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen’. Op digitale platforms kan een eenling mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden.
Het dreigingsniveau blijft ongewijzigd en wordt vastgesteld op niveau 3. Dat betekent dat een terroristische aanslag in Nederland voorstelbaar is, maar dat er geen aanwijzingen zijn dat nu een concrete aanslag wordt voorbereid.
Viruswaarheid-voorman: ‘Die extremisten zitten niet bij ons’
Willem Engel is een van de gezichten van het verzet tegen coronamaatregelen met zijn actiegroep Viruswaarheid. Zijn organisatie, die demonstreert en actievoert, houdt zich volgens hem verre van elke vorm van geweld. “Viruswaarheid is altijd helder geweest: wij strijden met geduld en liefde, en verwerpen elke vorm van geweld.”
Hoewel Engel zich daar zelf van distantieert, beklagen Tweede Kamerleden zich over bedreigingen en intimidatie door activisten die de laatste weken in Den Haag demonstreren tegen de coronamaatregelen. Onder de demonstranten bevinden zich ook actievoerders van Viruswaarheid.
Engel ziet net als de NCTV dat er sinds de coronacrisis meer maatschappelijk ongenoegen is, zowel online als offline. Of de Viruswaarheid-voorman zelf contact heeft met de groep van extreme critici? “Nee, daar is geen contact mee. Ze zitten niet bij ons.” Wel is Engel in het verleden wel eens door mensen benaderd. “We krijgen ook te maken met druk uit dit soort radicale groepen. Die vinden dat alles harder en militanter moet.”
Engel zelf ligt naar eigen zeggen vooral onder vuur van de ‘overheidsvolgers’, zoals hij ze noemt. “Van die mensen krijg ik de meeste haatmail en bedreigingen. Op straat wordt er naar me geschreeuwd dat ik van de ‘controlled opposition’ ben. Laatst zei iemand tegen me dat de rode schoenen die ik droeg, bewezen dat ik van de illuminatie was. Dat soort mensen is vooral verward. Dat is verontrustend.”
“Ik heb ook nog een aanvaller voor mijn deur gehad”, zegt Engel. Begin deze maand arresteerde de politie een man die Engel aan het opwachten was bij zijn huis en een ruit insloeg.
RO 15.10.2020 Op dit moment zijn er in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging kunnen vormen. Alhoewel er geen aanwijzingen zijn dat mensen in Nederland een aanslag voorbereiden, blijft het voorstelbaar dat dit kan gebeuren. Aanslagen in Europa zijn doorgaans provisorisch, worden gepleegd door eenlingen en kennen weinig slachtoffers. De jihadistische dreiging is geenszins verdwenen. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 53ste Dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Gepolariseerd debat met scherpe randen
Sinds de uitbraak van het coronavirus heeft het maatschappelijk ongenoegen zich zowel online als offline verder gemanifesteerd. Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid. Dit gebeurt niet zozeer vanuit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving. Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media spelen daarbij een faciliterende en mobiliserende rol en fungeren als een soort blaasbalg. Behalve de relatief brede, gemêleerde activistische bovenlaag, bestaat er een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen.
Rechts-extremistische geweldsdreiging is voorstelbaar
De uitbraak van het coronavirus en de genomen maatregelen om het virus onder controle te krijgen, hebben niet geleid tot een verhoogde dreiging van rechts-extremisme in Nederland. Gekende groepen hebben doorgaans geringe invloed, zijn verdeeld en zoeken voornamelijk aansluiting bij actuele thema’s. De ontwikkelingen online staan hier los van: juist op digitale platforms kunnen eenlingen mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden. Een aanslag uit rechts-extremistische hoek blijft vooral vanwege online ontwikkelingen voorstelbaar.
Opleving ISIS in Syrië en Irak
Vergeleken met vorig jaar vertoont ISIS verhoogde activiteit in Syrië en Irak. Sinds de val van ‘het kalifaat’ is de aanslagdreiging verminderd, maar niet verdwenen. ISIS heeft nog steeds de ambitie aanslagen te plegen in Europese landen. Daartoe probeert de groepering structuren en netwerken op te zetten, waarbij sympathisanten en aanhangers binnen Europa een rol kunnen spelen en in contact kunnen komen met ISIS-leden in Syrië. De coronapandemie heeft de mogelijkheid voor uitreizigers om terug te keren naar Europa tijdelijk ingeperkt
Jihadistische beweging in Nederland verdeeld, maar onvoorspelbaar
De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt enigszins afgenomen door sociale en ideologische versplintering, demotivatie en het ontbreken van krachtige leiders en aanjagers. De meeste activiteiten zijn geweldloos, maar de dreiging onvoorspelbaar. Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen. Waakzaamheid voor enkelingen uit de beweging blijft geboden. De komende jaren zijn bepalend voor de jihadistische beweging. Als deze verder desintegreert kan dat leiden tot een krimp en een minder ontvankelijke omgeving voor jihadisten die uit gevangenschap terugkeren in de samenleving. Dat betekent aanhoudende overheidsdruk en onverminderde inzet van repressieve maatregelen.
Politiek-salafistische aanjagers zetten hun activiteiten voort
Aanjagers proberen hun politieke slagkracht te versterken door hun achterban te voeden en te mobiliseren. Zowel voor individuele zaken, zoals solidariteit met de imam van de Haagse as-Soennah moskee, of de ontslagen directeur van het Cornelius Haga Lyceum, als voor politieke vraagstukken, zoals het rapport van de Parlementaire Onderzoekscommissie Ongewenste Beïnvloeding (POCOB).
AD 14.10.2020 De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Volgens minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) kan de wet ‘jaren van procederen’ voorkomen. Een verbod zou met de wet in de hand ‘sneller en effectiever’ moeten kunnen verlopen.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bewijs
De wet zal nog wel een test krijgen in de rechtbank. Het omschrijft namelijk dat een organisatie verboden zou moeten kunnen worden als deze ‘aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid’. Deels staat dat al in andere wetten, maar de wet geeft volgens het kabinet meer houvast aan het Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
Bestuurders
Groot verschil is ook dat de huidige wetten zich richten op organisaties, straks kunnen ook bestuurders worden geraakt. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen ‘in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer’. ,,Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert’’, laat het ministerie weten.
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
RO 14.10.2020 Op het moment dat radicale of extremistische organisaties de samenleving ernstig bedreigen of de rechtsorde omver willen werpen, moeten we snel kunnen ingrijpen door zulke organisaties door de rechter direct te laten verbieden. Nu kost dat soms jaren procederen en dat gaat straks sneller en effectiever. Het wetsvoorstel van minister Dekker (Rechtsbescherming) dat dit mogelijk maakt, is aangenomen door de Tweede Kamer. Dat is belangrijk, want bedreigingen van deze organisaties zijn de afgelopen jaren toegenomen.
Minister Dekker:
“We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Verlichting bewijs
Om effectiever de strijd tegen antidemocratische organisaties aan te gaan, maakt de wet concreter wat in Nederland in strijd is, of kan zijn, met de openbare orde. Officieren van justitie kunnen daardoor eenvoudiger dan nu het geval is, bewijzen dat een organisatie moet worden verboden, bijvoorbeeld omdat deze aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. En de rechter krijgt meer houvast als hij een beslissing moet nemen over zo’n verzoek van het Openbaar Ministerie. Zo maken we het makkelijker om organisaties die onze samenleving dreigen te ontwrichten te verbieden en ontbinden.
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer. Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Nederlandse moskeeën en moskeescholen worden beïnvloed door dubieuze donateurs uit onvrije landen die hun politiek-religieuze invloed in Nederland willen laten gelden. Het gaat dan om fundamentalistische boodschappen die de kernwaarden van onze samenleving afwijzen.
Dat is de belangrijkste conclusie van de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen. De commissie ondervroeg in februari 2020 verschillende getuigen over een verband tussen buitenlandse geldschieters en strengreligieuze stromingen in Nederland.
In het rapport staat dat vanuit landen als Koeweit, Qatar en Saudi-Arabië invloed wordt uitgeoefend door imams op te leiden, te betalen en uit te zenden naar Nederland. Ook worden de moslimgemeenschappen rechtstreeks via sociale media met streng religieuze boodschappen bestookt.
Via de Turkse organisatie Diyanet, waarbij alle Turkse imams in dienst zijn, wordt een politieke greep gehouden op moskeebezoekers en Turkse Nederlanders, concludeert de commissie.
In de Tweede Kamer wordt gesproken van “ondemocratisch gif” en een verbod op fundamentalistisch onderwijs aan kleine kinderen:
Tweede Kamer: ondemocratisch gif in moskeeën en koranscholen moet stoppen
Geldstromen
De omvang van de geldstromen is moeilijk vast te stellen, zegt de commissie. Er worden constructies gebruikt die controle onmogelijk maken. De salafistische moskee alFitrah in Utrecht ontving voor zover is na te gaan 1,4 miljoen euro. De Essalam moskee in Rotterdam ontving 8 miljoen euro aan donaties en de As-Soennahmoskee in Den Haag2,5 miljoen.
Ook welke boodschappen de omstreden predikers precies vertellen in Nederlandse moskeeën en wat er allemaal rondgaat op sociale media heeft de commissie niet kunnen achterhalen.
De commissie verwijst in het rapport regelmatig naar de onderzoeken van Nieuwsuuren NRC, die de aanleiding vormden voor het Kameronderzoek. Verder verwijst de commissie naar wat er in de openbare verhoren is verteld.
Moskeeonderwijs
Een van de opmerkelijkste verhoren was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht. Hij noemde het onderzoek van de Tweede Kamer een poppenkast. De commissie heeft na zijn verhoor aangifte wegens meineed gedaan maar wil daar nu niets over zeggen. AlFitrah protesteerde eerder tevergeefs bij de rechter tegen onderzoek in de boekhouding.
De commissie concludeert dat de stichting alFitrah onder andere via intensief moskeeonderwijs kinderen en hun ouders afhoudt van de samenleving.
Ook de As-Soennahmoskee in Den Haag heeft volgens de commissie regelmatig omstreden predikers op bezoek die fundamentalistische boodschappen verkondigen. De commissie noemt de As-Soennah een van de invloedrijkste instellingen in de regio met wekelijks duizenden moskeebezoekers, koranleerlingen en ouders die opvoedingsadvies krijgen.
AD 29.06.2020
De Haagse As Soennah-moskee speelde een sleutelrol in de verspreiding van het salafisme in Nederland, een zeer orthodoxe stroming binnen de islam. Dat deze intolerante uitleg van de islam het afgelopen decennium zo snel is gegroeid, is mede te danken aan Nederlands sprekende imams die in de Haagse moskee zijn opgeleid.
Dat concludeert de parlementaire onderzoekscommissie ‘Ongewenste Beïnvloeding’ van de Tweede Kamer over buitenlandse steun voor moskeeën. Niet alleen kwam Saoedisch geld naar de Haagse Fruitweg om lesmaterialen te kopen en te ontwikkelen, ook konden Nederlandse jongeren een religieuze opleiding volgen in Medina.
Voorzitter Rog van de commissie zegt dat het nu aan de Tweede Kamer is om stappen te zetten:
Voorzitter Rog van ondervragingscommissie: zorgelijke conclusie
Geen aanbevelingen
De Kamercommissie doet geen aanbevelingen voor wat er nu moet gebeuren. Tijdens de verhoren deden burgemeesters, financieel deskundigen en onderzoekers verschillende suggesties waar de Tweede Kamer nu over moet debatteren, zegt de commissie.
Dit was een van de redenen waarom PVV-Kamerlid Mulder eind mei uit de commissie stapte. Hij vindt het een teken van zwakte dat de commissie zelf geen stelling neemt. Hij had bijvoorbeeld gewild dat er een verbod op Saudi-Arabisch godsdienstonderwijs aan kleine kinderen kwam.
Ook Denk had bedenkingen bij de commissie, omdat die volgens de partij eenzijdig was en alleen naar moskeeën keek. Maar de partij deed toch aan het hele onderzoek mee. Fractievoorzitter Azarkan wil wel ingrijpen bij beïnvloeding maar vindt het niet nodig om wetgeving te maken voor alle moskeeën.
Het gaat volgens hem maar om een kleine groep en ook wat die beïnvloeding precies is, is nog niet duidelijk zegt hij:
Denk: niet ineens maatregelen voor meer dan vierhonderd moskeeën
Het kabinet kondigde in februari, net na de verhoren door de commissie, aan een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen te willen. Dat ligt juridisch ingewikkeld, dus wetgeving zal nog even op zich laten wachten. Na de zomervakantie vindt het Kamerdebat over het rapport plaats.
NOS 23.11.2020 Het kabinet blijft worstelen met buitenlandse geldstromen aan bepaalde moskeeën en moskeescholen. Door de ongewenste invloed uit onvrije landen hierop, komt de democratische rechtsorde en de grondwettelijke vrijheden van burgers in gevaar, concludeert het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer.
Het vindt dat er daarom iets moet gebeuren om die geldstromen tegen te houden. Tegelijkertijd is dat juridisch lastig omdat dan diezelfde grondwettelijke vrijheden in het gedrang komen, schrijft het kabinet. De brief is een reactie op het parlementaire onderzoek van begin dit jaar.
Het verbieden van alle geldstromen van buiten de EU kan niet. Daarom komt er een wet die burgemeesters en het Openbaar Ministerie de mogelijkheid geeft in de boeken te kijken van ‘verdachte organisaties’ om vast te stellen of er giften zijn van buiten de EU.
Ook komt er een wetswijziging die het makkelijker maakt om “antidemocratische organisaties” te verbieden als het doel in strijd is met de openbare orde. Het kabinet onderzoekt ook of bepaalde geldstromen bevroren of stopgezet kunnen worden.
Dat lost het probleem van nu niet op, geeft minister Dekker toe. Maar sinds de aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk wordt er gewerkt aan Europese afspraken:
Minister Dekker: nieuwe wet maar deel van de oplossing
Ongewenste beïnvloeding
“Ongewenste buitenlandse beïnvloeding kan effect hebben op het gedrag van een relatief beperkte groep in Nederland. Deze groep heeft echter een disproportionele en onwenselijke impact op de Nederlandse samenleving, en op islamitische gemeenschappen in het bijzonder. De problematiek straalt negatief af op de hele islamitische gemeenschap in Nederland en leidt in potentie tot stigmatisering. Dat is niet alleen onrechtvaardig, maar ook contraproductief.”
Bron: brief kabinet aan Tweede Kamer
Het kabinet deelt de conclusie van de Kamercommissie dat bepaalde moskeeën en moskeescholen worden beïnvloed door financiers die hun fundamentalistische en politiek-religieuze invloed in Nederland willen laten gelden.
Met het beschrijven van begrippen wil het kabinet duidelijk maken waar het probleem zit. Bij ongewenste buitenlandse beïnvloeding moet er sprake zijn van een direct aanwijsbare “actor”, ofwel persoon, land of organisatie. En het moet gaan om “ideologische of politieke motieven” om in Nederland maatschappelijke effecten teweeg te brengen “die het kabinet onwenselijk acht”.
Het kabinet beschrijft ook wat het verstaat onder “problematisch gedrag” veroorzaakt door buitenlandse beïnvloeding. Dat kan zijn niet-gewelddadig extremisme zoals eigenrichting (eigen rechter spelen), zelf een rechtssysteem opzetten dat het Nederlandse rechtssysteem afwijst, en intimidatie en het verspreiden van angst.
Met wetgeving zegt het kabinet niet veel te kunnen doen. Daarom wordt de oplossing ook gezocht in het “weerbaar maken van gemeenschappen”, vooral moslimgemeenschappen.
Het gaat dan om het professionaliseren van moskeebesturen, het in Nederland opleiden van imams via een hbo-bachelor, het weigeren van visa voor extremistische imams, en door de overheid gefinancierde initiatieven van ouders voor moskeescholen.
Uit de brief van het kabinet aan de Tweede Kamer:
Salafistische aanjagers (personen of groepen binnen de salafistische beweging) hebben een onevenredig groot bereik binnen islamitische gemeenschappen in Nederland door hun actieve en professionele gebruik van sociale media en hun aanbod van informele religieuze scholing.
De Moslimbroederschap streeft naar islamisering van de samenleving door missie-activiteiten, religieuze opvoeding en welzijnswerk. De inschatting op dit moment van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten is dat de kern van de organisatie in ons land slechts uit een beperkt aantal personen bestaat (…). De ontwikkeling van deze organisatie en haar verhouding met de salafistische aanjagers in Nederland hebben echter de aandacht van het kabinet.
Islamofobie, discriminatie, racisme en (islamitische) organisaties met geldproblemen zorgen voor een voedingsbodem voor ongewenste invloeden uit het buitenland en problematisch gedrag, zegt het kabinet. Daarom wil het kabinet deze maatschappelijke problemen bestrijden.
Maar het werkt ook de andere kant op, zegt het kabinet. Gesloten gemeenschappen kunnen juist leiden tot discriminatie. “Als kinderen al op jonge leeftijd wordt voorgehouden dat ze zich dienen af te wenden van onze democratische samenleving, dan schaadt dit hun kansen om op latere leeftijd volwaardig te participeren in die samenleving.”
Internationaal gezien rekent het kabinet op de medewerking van Golfstaten als Saudi-Arabië, Koeweit, de Verenigde Arabische Emiraten en Qatar. Die hebben beloofd informatie te delen over financieringsstromen naar Nederland.
Ook Turkije heeft de aandacht vanwege “de afhankelijkheidsrelatie” van door Turkije gefinancierde moskeeën. Ingrijpen wordt niet uitgesloten omdat het kabinet “beseft dat Turkije bereid is om mensen met een Turkse achtergrond te beïnvloeden en ultimo ook onder druk te zetten voor eigen gewin”.
NU 23.11.2020 In de strijd tegen buitenlandse beïnvloeding van moskeeën wil het kabinet dat burgemeesters en het Openbaar Ministerie (OM) meer inzage krijgen in donaties van buiten de EU. Dat blijkt maandag uit een wetsvoorstel dat minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Als een instantie niet wil meewerken, dan maakt ze zich schuldig aan een economisch delict, staat in het voorstel. Ook kunnen burgemeesters en het OM een dwangsom opleggen.
Er zijn al langer zorgen over buitenlandse steun aan vooral moskeeën. In het regeerakkoord kondigde het kabinet al aan dat geldstromen uit onvrije landen “waarbij misbruik wordt gemaakt van onze vrijheden” zoveel mogelijk zullen worden beperkt.
Onlangs bleek uit onderzoek dat een aantal moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties worden bekostigd en aangestuurd vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor zouden antidemocratische ideeën vat krijgen op Nederlandse moslims.
Het wetsvoorstel geeft burgemeesters, het OM en “eventueel andere specifiek aangewezen overheidsinstanties” de mogelijkheid tot ingrijpen. “Bijvoorbeeld als er sprake is van bedreiging van de openbare orde door problematisch gedrag van een maatschappelijke organisatie”, aldus het ministerie van Dekker.
Ze kunnen dan navraag doen naar buitenlandse giften en bij ‘substantiële’ bedragen mogen ze ook vragen naar de donateur. Bestuurders van organisaties die niet meewerken, kunnen aangepakt worden. Zij lopen kans op een bestuursverbod van maximaal vijf jaar.
“Buitenlands geld dat is bedoeld om organisaties te faciliteren of onder druk te zetten om hier aan te zetten tot haat, discriminatie of antidemocratische gedachten, hoort hier niet thuis. Organisaties die openstaan voor dit soort donaties mogen daar niet zomaar mee wegkomen”, aldus Dekker.
NOS 23.11.2020 Burgemeesters en het Openbaar Ministerie krijgen het recht op inzage in alle donaties van buiten de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte. Het is de bedoeling dat zij zo beter kunnen controleren of er sprake is van onwenselijke beïnvloeding van bijvoorbeeld moskeeën.
Het is het antwoord van het kabinet op de uitkomst van het parlementaire onderzoek naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën en moskeescholen door financiers uit onvrije landen die hun politiek-religieuze invloed in Nederland willen laten gelden.
De onderzoekscommissie concludeerde bijvoorbeeld dat geldschieters uit de Golfstaten fundamentalistische boodschappen proberen te verspreiden die de kernwaarden van onze samenleving afwijzen.
De Raad van State, die de wetgeving van het kabinet juridisch heeft beoordeeld, erkent dit gevaar, zegt minister Dekker voor Rechtsbescherming. De samenleving is gebaseerd op vrijheid en gelijkheid, en daar passen deze krachten niet bij, zegt hij.
Dekker: “Buitenlands geld dat is bedoeld om organisaties te faciliteren of onder druk te zetten om hier aan te zetten tot haat, discriminatie of antidemocratische gedachten, hoort hier niet thuis. Organisaties die open staan voor dit soort donaties mogen daar niet zomaar mee wegkomen.”
Economisch delict
Een organisatie die niet meewerkt maakt zich schuldig aan een economisch delict. Dwarsliggende bestuurders kunnen een bestuursverbod krijgen van maximaal 5 jaar. Ook kunnen de burgemeester en het OM een dwangsom (laten) opleggen.
Eerder is een wetsvoorstel aangenomen door de Tweede Kamer dat het makkelijker maakt om antidemocratische organisaties te verbieden als zij de samenleving ernstig bedreigen of de rechtsorde omver willen werpen.
OmroepWest 23.11.2020 In de strijd tegen buitenlandse beïnvloeding van moskeeën krijgen burgemeesters en het Openbaar Ministerie (OM) meer macht. Het kabinet wil dat zij inzage kunnen krijgen in donaties van buiten de EU. Als een instantie daar niet aan meewerkt, maakt ze zich schuldig aan een economisch delict. Ook kunnen burgemeesters en het OM een dwangsom opleggen.
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) heeft hiervoor een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Er zijn al langer zorgen over buitenlandse steun aan vooral moskeeën. In het regeerakkoord kondigde het kabinet al aan dat geldstromen uit onvrije landen ‘waarbij misbruik wordt gemaakt van onze vrijheden’ zoveel mogelijk zullen worden beperkt.
De Tweede Kamer heeft onderzoek gedaan naar beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties. De parlementaire ondervragingscommissie concludeerde deze zomer dat een aantal moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties wordt bekostigd en aangestuurd vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor krijgen antidemocratische ideeën vat op Nederlandse moslims.
Bedreiging van de openbare orde
De as-Soennahmoskee in Den Haag werd door de parlementaire ondervragingscommissie als voorbeeld genoemd waar omstreden predikers hun boodschappen verkondigen. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Dat de moskee geld kreeg uit het buitenland, werd tijdens de verhoren bevestigd door voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri. Hij stelde dat de financiers geen invloed hebben op het beleid van de moskee.
Het wetsvoorstel van Dekker vloeit voort uit de parlementaire enquête. Het geeft burgemeester en OM en ‘eventueel andere specifiek aangewezen overheidsinstanties’ de mogelijkheid tot ingrijpen. ‘Bijvoorbeeld als er sprake is van bedreiging van de openbare orde door problematisch gedrag van een maatschappelijke organisatie.’
Dubieuze geldstromen
Ze kunnen dan navraag doen naar buitenlandse giften en bij ‘substantiële’ bedragen mogen ze ook vragen naar de donateur. Bestuurders van organisaties die niet meewerken kunnen aangepakt worden. Zij lopen kans op een bestuursverbod van maximaal vijf jaar. Het kabinet werkt al langer aan een verbod op geldstromen uit ‘onvrije landen’, maar dat is lastig omdat het onder meer moeilijk blijkt af te bakenen om welke landen het gaat.
In het wetsvoorstel van Dekker staat nu dat het gaat om donaties van buiten de EU en IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Later komt het kabinet nog met een voorstel om dubieuze geldstromen te stoppen. ‘Buitenlands geld dat is bedoeld om organisaties te faciliteren of onder druk te zetten om hier aan te zetten tot haat, discriminatie of antidemocratische gedachten, hoort hier niet thuis. Organisaties die openstaan voor dit soort donaties mogen daar niet zomaar mee wegkomen’, aldus Dekker.
Nederlandse imamopleiding
Het kabinet zet ook nog in op andere wegen om beïnvloeding tegen te gaan. Zo wil het moskeebesturen versterken en een Nederlandse imamopleiding beginnen. Verder gaan overheden nauw samenwerken om organisaties te helpen die te maken krijgen met ongewenste geldstromen. Buitenlandse financiering kan ertoe leiden dat moskeegangers radicaliseren, bleek uit het onderzoek van de Tweede Kamer. Ook worden ze soms geïntimideerd en bedreigd als ze zich keren tegen de financiering.
Den HaagFM 23.11.2020 In de strijd tegen buitenlandse beïnvloeding van moskeeën krijgen burgemeesters en het Openbaar Ministerie (OM) meer macht. Het kabinet wil dat zij inzage kunnen krijgen in donaties van buiten de EU. Als een instantie daar niet aan meewerkt, maakt ze zich schuldig aan een economisch delict. Ook kunnen burgemeesters en het OM een dwangsom opleggen.
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) heeft hiervoor een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat meldt mediapartner Omroep West. Er zijn al langer zorgen over buitenlandse steun aan vooral moskeeën. In het regeerakkoord kondigde het kabinet al aan dat geldstromen uit onvrije landen ‘waarbij misbruik wordt gemaakt van onze vrijheden’ zoveel mogelijk zullen worden beperkt.
De Tweede Kamer heeft onderzoek gedaan naar beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties. De parlementaire ondervragingscommissie concludeerde deze zomer dat een aantal moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties wordt bekostigd en aangestuurd vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor krijgen antidemocratische ideeën vat op Nederlandse moslims.
Bedreiging van de openbare orde
De as-Soennah moskee in Den Haag werd door de parlementaire ondervragingscommissie als voorbeeld genoemd waar omstreden predikers hun boodschappen verkondigen. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Dat de moskee geld kreeg uit het buitenland, werd tijdens de verhoren bevestigd door voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri. Hij stelde dat de financiers geen invloed hebben op het beleid van de moskee.
Het wetsvoorstel van Dekker vloeit voort uit de parlementaire enquête. Het geeft burgemeester en OM en ‘eventueel andere specifiek aangewezen overheidsinstanties’ de mogelijkheid tot ingrijpen. ‘Bijvoorbeeld als er sprake is van bedreiging van de openbare orde door problematisch gedrag van een maatschappelijke organisatie.’
Dubieuze geldstromen
Ze kunnen dan navraag doen naar buitenlandse giften en bij ‘substantiële’ bedragen mogen ze ook vragen naar de donateur. Bestuurders van organisaties die niet meewerken kunnen aangepakt worden. Zij lopen kans op een bestuursverbod van maximaal vijf jaar. Het kabinet werkt al langer aan een verbod op geldstromen uit ‘onvrije landen’, maar dat is lastig omdat het onder meer moeilijk blijkt af te bakenen om welke landen het gaat.
In het wetsvoorstel van Dekker staat nu dat het gaat om donaties van buiten de EU en IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Later komt het kabinet nog met een voorstel om dubieuze geldstromen te stoppen. ‘Buitenlands geld dat is bedoeld om organisaties te faciliteren of onder druk te zetten om hier aan te zetten tot haat, discriminatie of antidemocratische gedachten, hoort hier niet thuis. Organisaties die openstaan voor dit soort donaties mogen daar niet zomaar mee wegkomen’, aldus Dekker.
Nederlandse imamopleiding
Het kabinet zet ook nog in op andere wegen om beïnvloeding tegen te gaan. Zo wil het moskeebesturen versterken en een Nederlandse imamopleiding beginnen. Verder gaan overheden nauw samenwerken om organisaties te helpen die te maken krijgen met ongewenste geldstromen. Buitenlandse financiering kan ertoe leiden dat moskeegangers radicaliseren, bleek uit het onderzoek van de Tweede Kamer. Ook worden ze soms geïntimideerd en bedreigd als ze zich keren tegen de financiering.
AD 29.06.2020 De Haagse As Soennah-moskee speelde een sleutelrol in de verspreiding van het salafisme in Nederland, een zeer orthodoxe stroming binnen de islam. Dat deze intolerante uitleg van de islam het afgelopen decennium zo snel is gegroeid, is mede te danken aan Nederlands sprekende imams die in de Haagse moskee zijn opgeleid.
Dat concludeert de parlementaire onderzoekscommissie ‘Ongewenste Beïnvloeding’ van de Tweede Kamer over buitenlandse steun voor moskeeën. Niet alleen kwam Saoedisch geld naar de Haagse Fruitweg om lesmaterialen te kopen en te ontwikkelen, ook konden Nederlandse jongeren een religieuze opleiding volgen in Medina.
Ik zie in Nederland heel erg dat je een jongere generatie salafistische predikers hebt die eigenlijk vanaf 2008 allemaal in opleiding zijn gegaan bij de As Soennah-moskee, aldus Ronald Sandee, Terreurdeskundige.
Terreurdeskundige Ronald Sandee zei hierover tijdens de verhoren: ,,Ik zie in Nederland heel erg dat je een jongere generatie salafistische predikers hebt die eigenlijk vanaf 2008 allemaal in opleiding zijn gegaan bij de As Soennah-moskee en hun jongerenorganisatie Al-Yaqeen.”
Door slim in te spelen op de problemen die ze bij leeftijdgenoten zagen, konden ze velen van hen winnen voor het salafisme. Dat ging soms zo ver, dat deze nieuwe volgelingen ten strijde trokken in Syrië en Irak, zagen veiligheidsdiensten jaren geleden al. Tientallen Nederlanders, veel uit Den Haag, Zoetermeer en Delft, reisden uit naar het kalifaat.
De wapenen opnemen in naam van de profeet is de meest extreme van de drie hoofdstromingen van het salafisme, dat streeft naar een islamitische maatschappij. De andere twee zijn politiek salafisme via moskee en politiek debat, en een a-politieke, persoonlijk geörienteerde stroming. In die laatste staat het zo goed mogelijk volgen van de leefregels centraal.
Met het naleven van de Nederlandse regels over financiële transparantie nam As Soennah het minder nauw. Jaarstukken over inkomsten en uitgaven bleven geheim, tegen de wet in.
Door de parlementaire ‘flitsenquête’ komt nu aan het licht dat er allerlei gekke geldstromen waren in de Haagse moskee, volgens het rapport een van de eerste in Nederland die volledig met geld uit Saoedi-Arabië is opgezet. Minstens 2,5 miljoen euro aan giften zou de afgelopen jaren vanuit dit land zijn gedoneerd aan de Haagse moskee.
‘Jihadistische trainingskampen’
Maar er is veel meer geld. Zo ontdekken de Kamerleden ,,een grote algemene reserve van 4 miljoen euro, waarvan onbekend is hoe deze tot stand is gekomen”. Ook verdient As Soennah geld met commerciële activiteiten in één van haar BV’s. Die verhuren onder meer opslagboxen in hun pand achter de moskee, maar ook vakantiehuizen in de Ardennen.
Het wordt niet duidelijk of er een relatie is met vermeende ‘jihadistische trainingskampen’ in deze Belgische streek. De afgelopen jaren kwamen meermaals weekendjes weg van Nederlandse salafisten op deze manier in het nieuws.
In de Waalse heuvels oefenden bijvoorbeeld ook de Arnhemse terreurverdachten, die vorig jaar in een vakantiepark in Weert werden opgepakt. Zij liepen tegen de lamp toen ze bij een informant van de opsporingsdiensten wapens voor een aanslag wilden kopen.
Abdelhamid Taheri van de As Soennah reageerde gisteren niet op meerdere verzoeken om een reactie op de bevindingen van de commissie. Twee dagen geleden zocht hij wel zelf nog het nieuws op, hij kondigde toen aan dat de moskee een hoger beroep gaat ondersteunen tegen de veroordeling van ‘gastdocent’ Mehmet A., die bij de As Soennah vrouwenbesnijdenis zou hebben aangeprezen.
In het parlementaire verhoor nam Taheri daar stevig afstand van. Maar door het vonnis, 120 uur werkstraf, is dat nu ineens toch weer net even anders.
OmroepWest 25.06.2020 Moskeeën en moskeescholen worden beïnvloed door financiers uit onvrije landen die hun politiek-religieuze invloed in Nederland willen laten gelden. Het gaat dan om fundamentalistische boodschappen die de kernwaarden van onze samenleving afwijzen. Dat is de belangrijkste conclusie van de Kamercommissie die onderzoek deed naar de financiering van moskeeën. De as-Soennahmoskee in Den Haag wordt als voorbeeld genoemd waar omstreden predikers hun boodschappen verkondigen.
Een parlementaire onderzoekscommissie deed in februari onderzoek naar de ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen. De commissie ondervroeg in februari verschillende getuigen over een verband tussen buitenlandse geldschieters en streng religieuze stromingen in Nederland. Zo moest Abdelhamid Taheri van de Haagse as-Soennah moskee voor de commissie verschijnen, net als oud-burgemeester Pauline Krikke.
In het rapport staat dat vanuit landen als Koeweit, Qatar en Saudi-Arabië invloed wordt uitgeoefend door imams op te leiden, te betalen en uit te zenden naar Nederland. Ook worden de moslimgemeenschappen rechtstreeks via sociale media met streng religieuze boodschappen bestookt, zo schrijft de NOS. Via de Turkse organisatie Diyanet, waarbij alle Turkse imams in dienst zijn, wordt een politieke greep gehouden op moskeebezoekers en Turkse Nederlanders, concludeert de commissie.
Geldstromen
De omvang van de geldstromen is moeilijk vast te stellen, zegt de commissie. Er worden constructies gebruikt die controle onmogelijk maken. Voor zover de commissie na kon gaan ontving de as-Soennah moskee minimaal 2,5 miljoen euro. Voor de Essalam moskee in Rotterdam was dit zelfs acht miljoen euro.
Ook welke boodschappen de omstreden predikers precies vertellen in Nederlandse moskeeën en wat er allemaal rondgaat op sociale media heeft de commissie niet kunnen achterhalen.
Wel concludeert de commissie dat de as-Soennah moskee regelmatig omstreden predikers op bezoek heeft die fundamentalistische boodschappen verkondigen. De commissie noemt de as-Soennah een van de invloedrijkste instellingen in de regio met wekelijks duizenden moskeebezoekers, Koranleerlingen en ouders die opvoedingsadvies krijgen.
Geen aanbevelingen
De Kamercommissie doet geen aanbevelingen voor wat er nu moet gebeuren. Tijdens de verhoren deden burgemeesters, financieel deskundigen en onderzoekers verschillende suggesties waar de Tweede Kamer nu over moet debatteren, zegt de commissie.
Dit was een van de redenen waarom PVV-Kamerlid Edgar Mulder eind mei uit de commissie stapte. Hij vindt het een teken van zwakte dat de commissie zelf geen stelling neemt. Hij had bijvoorbeeld gewild dat er een verbod op Saudi-Arabisch godsdienstonderwijs aan kleine kinderen kwam. Het kabinet kondigde in februari, net na de verhoren door de commissie, aan een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen te willen. Dat ligt juridisch ingewikkeld, dus wetgeving zal nog even op zich laten wachten.
Den HaagFM 25.06.2020 Een aantal Nederlandse moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties wordt bekostigd en aangestuurd vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor krijgen antidemocratische ideeën vat op Nederlandse moslims, concludeert de commissie van Tweede Kamerleden die dat heeft onderzocht. Moskeegangers radicaliseren of worden, als ze weerstand bieden, geïntimideerd en bedreigd.
Wie betaalt, bepaalt, stelt de commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog vast. Zo heeft een stichting uit de Verenigde Arabische Emiraten het volledig voor het zeggen in de Rotterdamse Essalammoskee, de grootste van het land. Het zijn vooral Golfstaten als Saudi-Arabië, Qatar en Koeweit, en Turkije die invloed kopen bij Nederlandse moskeeën. Hoeveel geld er naar hen vloeit en om hoeveel van de ongeveer vijfhonderd Nederlandse moskeeën het precies gaat, heeft de commissie niet kunnen ontdekken. Van de 148 Turkse Diyanet-moskeeën was wel van meet af aan duidelijk dat zij vanuit Turkije worden gefinancierd.
Geldschieters uit de Golf proberen vooral extremistisch gedachtegoed als het salafisme te verbreiden, constateert de commissie. Dat doen ze vooral op de buitenschoolse moskeelessen met veel succes. “Salafistische aanjagers” spelen daarin een belangrijke rol. Zij doen zich in het openbaar veel gematigder voor dan ze zich binnenskamers opstellen. Zo voorkomen ze dat justitie hen kan aanpakken.
De commissie heeft zowel moskeebestuurders en andere betrokkenen als deskundigen van bijvoorbeeld de AIVD gehoord. Zij legt de Kamer een aantal maatregelen voor die deze experts hebben geopperd, maar doet geen aanbevelingen. Het kabinet werkt al langer aan een verbod op geldstromen uit “onvrije landen” naar onder andere Nederlandse moskeeën. Maar dat vlot niet erg, omdat het bijvoorbeeld moeilijk blijkt af te bakenen om welke landen het gaat.
De geldstromen uit de Golfstaten en Turkije naar buitenlandse geloofsgenoten komen soms voort uit vroomheid, bijvoorbeeld om aan de islamitische aalmoesplicht te voldoen. Of om de eigen conservatieve of radicale versie van de islam te verbreiden. Maar deze landen hebben ook politieke motieven. Zo wil Turkije greep houden op Nederlanders van Turkse komaf, en probeert het land ook hun stem in verkiezingen in hun moederland te sturen.
Elsevier 25.02.2020 Moslimgemeenschappen in Nederland worden vanuit landen als Kuweit, Turkije en Saudi-Arabië actief beïnvloed. Dat gebeurt via financiële steun, opleidingen van imams en sociale media. Vooral de salafistische stroming van de islam wordt zo in Nederland verspreid. Dat concludeert de parlementaire commissie die onderzoek deed naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen.
Het onderzoek inventariseert die beïnvloeding. Concrete oplossingen worden niet aangereikt, dat is aan de Tweede Kamer.
Beïnvloeding staat vast
De vraag of er beïnvloeding in Nederland voorkomt, beantwoordt de commissie met een ‘volmondig ja’. Vooral het salafisme wordt in Nederland verspreid. Die fundamentalistische stroming hangt een zogeheten zuivere variant van de islam aan: ‘Salafistische aanjagers spelen een grote rol bij het verspreiden van het gedachtegoed. Deze minderheid laat hardnekkig en luid van zich horen en heeft een groeiend bereik.’
De aanjagers gaan gehaaid te werk, schrijft de commissie. Daarbij is sprake van ‘façadepolitiek’. Zo blijven de aanhangers publiek binnen de regels van de wet: ‘Salafistische aanjagers kennen heel goed de bandbreedte van de Nederlandse rechtsstaat en zullen niet openlijk dingen zeggen, doen of laten vastleggen waarvan zij weten dat die over de grenzen van de democratische rechtsstaat gaan. Zo vermijden ze strafrechtelijke acties.’
De invloed van salafisten in Nederlandse moskeeën zorgt ervoor dat moskeegangers hun geloof minder vrij kunnen belijden. Moskeegangers worden geïntimideerd of bedreigd als zij zich niet naar de salafistische denkbeelden willen voegen.
Jongeren ontvankelijk voor salafisme
Vooral jongeren zijn ontvankelijk voor de salafistische boodschap. Op sociale media komen zij daarmee in aanraking en ze kunnen daardoor radicaliseren. Dat leidt tot jihadisme onder jongeren, die zelfs uitreizen naar Syrië. In filmpjes op sociale media wordt onder meer vrouwenbesnijdenis gepromoot, terwijl dat strafbaar is in Nederland.
Ook in het informele moskeeonderwijs krijgen jongeren les in denkbeelden die haaks staan op de Nederlandse maatschappij. Zo wordt kinderen geleerd dat afvalligen de doodstraf verdienen en dat je de politie niet inlicht als een moslim een misdrijf pleegt.
De Onderwijsinspectie kan niets ondernemen tegen dit soort lessen. Vorig jaar bleek uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC dat deze lessen op meer dan vijftig locaties in Nederland worden gegeven.
Miljoenen naar moskeeën
De bekostiging van de lessen komt voornamelijk uit het buitenland. Nederlandse moskeeën krijgen grote giften uit ‘onvrije landen’ als Kuweit, Qatar en Saudi-Arabië. De donaties variëren van enkele tienduizenden euro’s tot 2,5 miljoen. De beruchte As-Soennah-moskee in Den Haag kreeg van 2010 tot 2017 2,5 miljoen euro, de Utrechtse AlFitrah-moskee tussen 2011 en 2017 1,4 miljoen euro. Het geld komt voornamelijk uit Kuweit via instanties die daar aan de overheid zijn verbonden en van particuliere donateurs.
Tegen de AlFitrah-moskee deed de Tweede Kamer donderdagochtend aangifte. Vermoedelijk wegens meineed tijdens de verhoren van de Kamercommissie.
Turkse rol
Naast de beïnvloeding vanuit ‘onvrije landen’ speelt ook Turkije een grote rol in het onderzoek. Het Turkse ministerie voor godsdienstzaken, Diyanet, heeft in Nederland zogenoemde Diyanet-moskeeën. Via die moskeeën probeert Turkije Nederlanders met een Turkse achtergrond te beïnvloeden. Zo wordt hen wijsgemaakt dat zij in een land wonen dat een vijand is van Turkije. De imams van alle Diyanet-moskeeën in Nederland zijn in dienst van de Turkse overheid.
‘De invloed van de Turkse overheid leidt tot sociale druk en intimidatie in Nederland,’ schrijft de commissie. ‘Groeperingen als de Koerden, Armeniërs, alevieten en Gülensympathisanten zijn daar het slachtoffer van.’
Volgens de commissie biedt het eigen onderzoek geen volledig zicht op de omvang van de buitenlandse geldstromen en de verworven invloed op de islamitische gemeenschap in Nederland. De commissie roept politieke partijen op om conclusies te trekken en te bepalen of en zo ja, welke maatregelen nodig zijn om de beïnvloeding tegen te gaan.
NU 25.06.2020 Onvrije landen als Saoedi-Arabië, Qatar en Koeweit beïnvloeden de moslimgemeenschappen in Nederland met een gedachtegoed dat de kernwaarden en vrijheden van onze samenleving afwijst.
Dat staat in het het eindrapport (pdf) van de parlementaire ondervragingscommissie die beïnvloeding in Nederland door onvrije landen onderzocht.
Volgens de parlementaire ondervragingscommissie vindt de beïnvloeding plaats op verschillende manieren. Dit gebeurt onder meer door moskeeën op te richten en te besturen of financieel te ondersteunen. Hetzelfde gebeurt bij wat bekend staat als formele moskeescholen. Daarnaast wordt er beïnvloed door imams en predikers die zijn geschoold, uitgezonden en betaald door de onvrije landen.
De boodschap van de financiers wordt volgens de commissie versterkt en geprofessionaliseerd. Dit gebeurt onder meer door het uitgeven en verspreiden van literatuur, lesmethodes en wervingsmateriaal. Via sociale media worden moslimgemeenschappen rechtstreeks beïnvloed.
Geen zicht op de geldstromen
De commissie schrijft dat er geen enkele overheidsinstantie in Nederland is die zicht heeft op alle geldstromen uit het buitenland. De overheid kampt met een gebrek aan transparantie over de afkomst van het geld, het doel van de financiering en de financiële verantwoording.
Volgens de commissie is er sprake van urgentie en neemt als voorbeeld het beleid vanuit Turkije.
“Dat is erop gericht hun visie op de islam in Nederland te bestendigen via de Diyanetmoskeeën. Feit is dat op zichtbare en onzichtbare wijze organisaties en regeringen van onvrije landen in de hoofden en harten van onze moslimgemeenschappen proberen te komen. Hierdoor kunnen parallelle samenlevingen ontstaan.”
8 miljoen euro aan donaties voor Rotterdamse moskee
Donaties om moskeeën te financieren variëren tussen de tienduizenden euro’s en circa 2,5 miljoen euro. Een uitschieter is de Essalam Moskee in Rotterdam, dat een totaal voor 8 miljoen euro aan donaties ontving. Dit soort financiering komt vooral uit Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en Qatar.
Hoeveel geld er vanuit het Turkse Diyanet komt is volgens de commissie niet goed vast te stellen. Wel zijn alle imams die namens Diyanet in Nederland werken in dienst van de Turkse overheid.
‘Vooral de jeugd is ontvankelijk voor salafistische invloeden’
“De invloed uit onvrije landen kan verstrekkende gevolgen hebben voor de islamitische gemeenschappen in Nederland en voor de Nederlandse samenleving als geheel”, schrijft de commissie in het rapport.
“Zo heeft de commissie gezien hoe dominantie van salafistische invloeden in een aantal moskeeën leidt tot minder vrijheid voor moskeegangers om het geloof op hun eigen manier te belijden.”
“Vooral de jeugd vormt een groep die ontvankelijk is voor salafistische invloeden” wordt er benadrukt. “Jongeren lopen het risico te radicaliseren. Steeds meer wordt de salafistische boodschap online, via sociale media, verspreid. Radicalisering en extremisme onder jongeren kunnen onder meer leiden tot uitreizen naar Syrië om mee te doen aan de jihad.”
NOS 25.06.2020 Moskeeën en moskeescholen worden beïnvloed door financiers uit onvrije landen die hun politiek-religieuze invloed in Nederland willen laten gelden. Het gaat dan om fundamentalistische boodschappen die de kernwaarden van onze samenleving afwijzen.
Dat is de belangrijkste conclusie van de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen. De commissie ondervroeg in februari verschillende getuigen over een verband tussen buitenlandse geldschieters en streng religieuze stromingen in Nederland.
In het rapport staat dat vanuit landen als Koeweit, Qatar en Saudi-Arabië invloed wordt uitgeoefend door imams op te leiden, te betalen en uit te zenden naar Nederland. Ook worden de moslimgemeenschappen rechtstreeks via sociale media met streng religieuze boodschappen bestookt.
Via de Turkse organisatie Diyanet, waarbij alle Turkse imams in dienst zijn, wordt een politieke greep gehouden op moskeebezoekers en Turkse Nederlanders, concludeert de commissie.
In de Tweede Kamer wordt gesproken van “ondemocratisch gif” en een verbod op fundamentalistisch onderwijs aan kleine kinderen:
Tweede Kamer: ondemocratisch gif in moskeeën en koranscholen moet stoppen
Geldstromen
De omvang van de geldstromen is moeilijk vast te stellen, zegt de commissie. Er worden constructies gebruikt die controle onmogelijk maken. De salafistische moskee alFitrah in Utrecht ontving voor zover is na te gaan 1,4 miljoen euro. De Essalam moskee in Rotterdam ontving 8 miljoen euro aan donaties en de As-Soennahmoskee in Den Haag 2,5 miljoen.
Ook welke boodschappen de omstreden predikers precies vertellen in Nederlandse moskeeën en wat er allemaal rondgaat op sociale media heeft de commissie niet kunnen achterhalen.
De commissie verwijst in het rapport regelmatig naar de onderzoeken van Nieuwsuur en NRC, die de aanleiding vormden voor het Kameronderzoek. Verder verwijst de commissie naar wat er in de openbare verhoren is verteld.
Moskeeonderwijs
Een van de opmerkelijkste verhoren was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht. Hij noemde het onderzoek van de Tweede Kamer een poppenkast. De commissie heeft na zijn verhoor aangifte gedaan van meineed maar wil daar u niets over zeggen. AlFitrah protesteerde eerder tevergeefs bij de rechter tegen onderzoek in de boekhouding.
De commissie concludeert dat de stichting alFitrah onder andere via intensief moskeeonderwijs kinderen en hun ouders afhoudt van de samenleving.
Ook de As-Soennahmoskee in Den Haag heeft volgens de commissie regelmatig omstreden predikers op bezoek die fundamentalistische boodschappen verkondigen. De commissie noemt de As-Soennah een van de invloedrijkste instellingen in de regio met wekelijks duizenden moskeebezoekers, koranleerlingen en ouders die opvoedingsadvies krijgen.
Voorzitter Rog van de commissie zegt dat het nu aan de Tweede Kamer is om stappen te zetten:
Voorzitter Rog van ondervragingscommissie: zorgelijke conclusie
Geen aanbevelingen
De Kamercommissie doet geen aanbevelingen voor wat er nu moet gebeuren. Tijdens de verhoren deden burgemeesters, financieel deskundigen en onderzoekers verschillende suggesties waar de Tweede Kamer nu over moet debatteren, zegt de commissie.
Dit was een van de redenen waarom PVV-Kamerlid Mulder eind mei uit de commissie stapte. Hij vindt het een teken van zwakte dat de commissie zelf geen stelling neemt. Hij had bijvoorbeeld gewild dat er een verbod op Saudi-Arabisch godsdienstonderwijs aan kleine kinderen kwam.
Ook Denk had bedenkingen bij de commissie, omdat die volgens de partij eenzijdig was en alleen naar moskeeën keek. Maar de partij deed toch aan het hele onderzoek mee. Fractievoorzitter Azarkan wil wel ingrijpen bij beïnvloeding maar vindt het niet nodig om wetgeving te maken voor alle moskeeën.
Het gaat volgens hem maar om een kleine groep en ook wat die beïnvloeding precies is, is nog niet duidelijk zegt hij:
Denk: niet ineens maatregelen voor meer dan vierhonderd moskeeën
Het kabinet kondigde in februari, net na de verhoren door de commissie, aan een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen te willen. Dat ligt juridisch ingewikkeld, dus wetgeving zal nog even op zich laten wachten. Na de zomervakantie vindt het Kamerdebat over het rapport plaats.
Lees hier de artikelen over de verhoordagen in februari:
Telegraaf 25.06.2020 De financiering van Nederlandse moskeeën uit Islamitische landen als Qatar, Koeweit, Saoedi-Arabië en Turkije is zorgelijk. De landen kopen er invloed er via predikers en lesmateriaal die onze kernwaarden zoals geloofsvrijheid en vrijheid van meningsuiting afwijst. Gematigde moslims worden erdoor verdrukt en geïntimideerd.
De financieringsstromen zijn vaak schimmig. Geen enkele overheidsinstelling heeeft voldoende zicht op de geldstromen. Het ontbreekt hen aan capaciteit en bevoegdheden om op te treden.
Dat constateert de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen in haar eindrapport (On)zichtbare invloed. De commissie ondervroeg 19 deskundigen en getuigen onderzocht jaarrekeningen en andere documenten. Daarbij kwamen bepaalde geldstromen uit de Golfregio naar Nederland in beeld, oplopend van enkele tienduizenden naar 8 miljoen.
Toch blijft het zicht beperkt, zo moet de commissie vaststellen. Ook blijft onduidelijk hoeveel van de ongeveer 500 moskeeën in Nederland onder invloed staan van dubieuze donateurs, die islamvarianten propageren waarin afvalligen gedood mogen worden en vrouwenbesnijdenis een aanbeveling is. De ondervraagde deskundigen houden het op ongeveer twintig.
Salafistisch gedachtegoed wordt verspreid via informeel moskeeonderwijs, waarbij kinderen tot wel veertien uur per week koranles krijgen. „Kinderen wordt geleerd met de rug naar de Nederlandse samenleving staan”, zegt commissievoorzitter Michel Rog. „Dat gedachtegoed kan wortel schieten en woekeren dankzij buitenlandse financiering.”
Aangifte
De commissie van Tweede Kamerleden heeft na de verhoren aangifte gedaan tegen de Utrechtse alFitrah-moskee. Met de stichting lag de commissie voor de verhoren al tweemaal bij de rechter in de clinch, omdat de moskee weigerde gevorderde stukken te overhandigen. Mogelijk verdenkt de commissie imam Suhayb Salam van meineed.
Niet alleen financiering vanuit de Golfregio is problematisch, vindt de onderzoekscommissie. Ook de financiering van de 148 Turkse moskeeën vanuit de Turkse overheid is volgens de commissie onwenselijk. „De commissie constateert dat de invloed van de Turkse overheid leidt tot sociale druk en intimidatie in Nederland. Groeperingen als Koerden, Armeniërs, alevieten en Gülensympathisanten zijn daar het slachtoffer van.”
Juist de schimmigheid is het probleem, constateert de commissie. Buitenlandse financiering is niet verboden. Geldstromen lopen via stichtingen, die amper registratieplicht hebben of simpelweg niet voldoen de voorwaarden om als goededoelenorganisatie te worden aangemerkt. Gemeenten en toezichthouders hebben beperkte bevoegdheden en capaciteit om de antidemocratische praktijken in moskeeën en islamscholen aan te pakken.
De ondervragingscommissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Rog, heeft geen antwoord op de vraag wat er tegen de ongewenste beïnvloeding kan worden gedaan. Ja, de islamitische organisaties zelf ’kunnen’ afzien van buitenlandse financiering en hun predikers beter screenen.
Welke maatregelen de overheid moet nemen, bijvoorbeeld het verbieden van buitenlandse financiering, vergt een ’politiek oordeel’. „Dit rapport is de kickstart voor politiek debat”, zei Rog.
Juist het gebrek aan een politiek oordeel was voor PVV-Kamerlid Edgar Mulder de reden om in de eindfase uit de onderzoekscommissie te stappen.
AD 25.06.2020 De Tweede Kamer heeft aangifte gedaan tegen de Utrechtse imam van de salafistische moskee alFitrah. Het vermoeden bestaat dat hij heeft gelogen onder ede.
Tweede Kamerlid Michel Rog (CDA) bevestigde zojuist dat de onderzoekscommissie buitenlandse beïnvloeding moskeeën aangifte heeft gedaan ‘in de casus alFitrah’. Over de aard van de aangifte wilde hij geen mededelingen doen, ook wilde hij niet zeggen of de aangifte persoonlijk gericht zou zijn tegen bestuursvoorzitter en imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee. ,,Ik begrijp dat u meer wilt weten, maar in het belang van het onderzoek en mede op verzoek van het Openbaar Ministerie kan ik er verder niets over zeggen.”
Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie bevestigt dat de aangifte is gericht tegen imam Salam. ,,Het klopt dat er aangifte is gedaan, namelijk van niet meewerken aan een parlementaire enquêtecommissie (dat is een strafbaar feit) en meineed. De Rijksrecherche doet nu onderzoek. Er is nog geen beslissing genomen over vervolging.”
Eerder was al bekend dat de parlementaire commissie een onderzoek was begonnen tegen Salam. De ondervragingscommissie beraadde zich na bestudering van zijn antwoorden op stappen tegen Salam, die hard botste met de commissie tijdens zijn verhoor. Liegen onder ede is strafbaar en hij zou dan in het uiterste geval vervolgd kunnen worden voor meineed. Op het plegen van meineed, het liegen onder ede, staat een maximale gevangenisstraf van zes jaar en/of een geldboete van maximaal 19.000 euro.
Advocaat Anis Boumanjal, die alFitrah bijstond in de procedure tegen de commissie, weet niets van een aangifte. ,,Voor zover ik het kan overzien, is er geen meineed gepleegd. We zullen in de nabije toekomst zien of een aangifte enig fundament heeft of er eentje voor de bühne is geweest.”
Eindrapport
Vandaag presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie het eindrapport naar ongewenste beïnvloeding van islamitische organisaties.
Daaruit blijkt dat een aantal Nederlandse moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties bekostigd en aangestuurd wordt vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor krijgen antidemocratische ideeën vat op Nederlandse moslims. Moskeegangers radicaliseren of worden, als ze weerstand bieden, geïntimideerd en bedreigd.
We zullen in de nabije toekomst zien of een aangifte enig fundament heeft of er eentje voor de bühne is geweest, aldus Anis Boumanjal, Advocaat AlFitrah.
Gemeenten hebben vaak nauwelijks in de gaten wat er speelt. Dat is alleen anders als burgemeesters en/of ambtenaren via informele wegen er de vinger achter krijgen. De schimmigheid komt van twee kanten: van financiers uit met name de Golfstaten en Turkije, en van de ontvangende partijen in Nederland.
Dat zijn doorgaans stichtingen die zich bezighouden met zaken als informeel islamitisch onderwijs, liefdadigheid en religie. Voor de schenkers is het is onnodig voorwaarden aan de giften te verbinden, omdat de donateurs vrijwel uitsluitend geld geven aan organisaties die hun politiek-religieuze visie onderschrijven.
Maatregelen
De commissie somt een reeks mogelijke maatregelen op om meer grip te krijgen op de kwestie, zoals uitbreiden van de bevoegdheden van het Financieel Expertise Centrum en een taskforce waarin verschillende overheidsinstanties samenwerken.
Ook is het een optie de ontvangende partijen te verplichten een jaarrekening te publiceren of een compleet verbod op buitenlandse financiering voor religieuze instellingen af te kondigen, zoals in Oostenrijk. Een keuze hierover gaat de commissie nadrukkelijk uit de weg. ‘Het is nu aan de politieke partijen om conclusies te trekken.’
Mede om die reden stapte PVV-Kamerlid Edgar Mulder eind vorige maand uit de commissie. In zijn beleving weigeren de andere leden vanwege onderlinge onenigheid harde conclusies te verbinden aan het gegeven dat moskeeën aangestuurd worden vanuit islamitische landen.
Buitenlands geld
Volgens het rapport wordt met het buitenlandse geld vaak een fundamentalistische islamitische boodschap verspreid. Het gaat onder andere om salafisme en gedachtegoed van de Moslimbroederschap. Die laatste beweging wordt in verband gebracht met de Blauwe Moskee in Amsterdam.
Het moskeegebouw is van een stichting onder voorzitterschap van een Koeweitse ex-topambtenaar die lid is van de Koeweitse Moslimbroederschap. De commissie schrijft ook dat hoofdimam Yassin Elforkani in 2019 de Moslimbroeders zou hebben geprezen in een gebed vanwege de dood van de Egyptische ex-president Mohamed Morsi.
Elforkani zelf ontkent iedere band met de Moslimbroeders.
Aanjagers
De commissie waarschuwt in het rapport ook voor ‘salafistische aanjagers’ die heel goed weten wat ze publiekelijk wel en niet kunnen zeggen en ‘façadepolitiek’ bedrijven, omdat ze binnenskamers een radicaler verhaal vertellen.
Net als in de verhoren besteedt het rapport veel aandacht aan de salafistische As Soennahmoskee in Den Haag en alFitrah uit Utrecht. As Soennah is ook commercieel actief, bijvoorbeeld met verhuur van vakantiehuizen en garageboxen. De stichting beschikt over een spaarpot van 4 miljoen euro waarvan de herkomst onduidelijk is.
AlFitrah
Over de voorman van alFitrah, Suhayb Salam, brengt de commissie in herinnering dat hij in 2014 op YouTube vertelde dat kinderen op Nederlandse basisscholen worden ‘kapotgemaakt’, omdat ze er te horen krijgen dat ieder mens gelijk is. Salam betoogt het tegendeel, omdat moslims naar het paradijs gaan en ongelovigen naar de hel. Bij islamlessen van alFitrah leren kinderen dat afvalligen de doodstraf verdienen.
Het rapport stelt ook dat invloed van de Turkse overheid in Nederland leidt tot ‘sociale druk en intimidatie’ van onder meer Koerden en Armeniërs. Door de komst van president Erdogan heerst er ‘een toenemende antiwesterse visie’, waarbij Nederlandse Turken te horen krijgen ‘dat het land waarin ze wonen de vijand is’.
AD 25.06.2020 Geen enkele overheidsinstantie in Nederland heeft zicht op alle geldstromen waarmee islamitische landen hier ongewenste invloed uitoefenen. Het ontbreekt organisaties en gemeenten daarvoor aan bevoegdheden.
Dat staat in het vandaag verschenen rapport van de parlementaire ondervragingscommissie die met een zogenoemde flitsenquête ongewenste beïnvloeding via met name moskeeën heeft onderzocht. ‘Het zicht is beperkt en afhankelijk van de goede wil van andere landen om daarover informatie te delen’, aldus de commissie over de financieringsstromen.
Gemeenten hebben vaak nauwelijks in de gaten wat er speelt. Dat is alleen anders als burgemeesters en/of ambtenaren via informele wegen de vinger erachter krijgen. De schimmigheid komt van twee kanten: van financiers uit met name de Golfstaten en Turkije, en van de ontvangende partijen in Nederland.
Dat zijn doorgaans stichtingen die zich bezighouden met zaken als informeel islamitisch onderwijs, liefdadigheid en religie. Voor de schenkers is het is onnodig voorwaarden aan de giften te verbinden, omdat de donateurs vrijwel uitsluitend geld geven aan organisaties die hun politiek-religieuze visie onderschrijven.
De commissie somt een reeks mogelijke maatregelen op om meer grip te krijgen op de kwestie, zoals uitbreiden van de bevoegdheden van het Financieel Expertise Centrum en een taskforce waarin verschillende overheidsinstanties samenwerken.
Ook is het een optie de ontvangende partijen te verplichten een jaarrekening te publiceren of een compleet verbod op buitenlandse financiering voor religieuze instellingen af te kondigen, zoals in Oostenrijk. Een keuze hierover gaat de commissie nadrukkelijk uit de weg. ‘Het is nu aan de politieke partijen om conclusies te trekken.’
Mede om die reden stapte PVV-Kamerlid Edgar Mulder eind vorige maand uit de commissie. In zijn beleving weigeren de andere leden vanwege onderlinge onenigheid harde conclusies te verbinden aan het gegeven dat Nederlandse moskeeën aangestuurd worden vanuit islamitische landen.
Buitenlands geld
Volgens het rapport wordt met het buitenlandse geld vaak een fundamentalistische islamitische boodschap verspreid. Het gaat onder andere om salafisme en gedachtegoed van de Moslimbroederschap. Die laatste beweging wordt in verband gebracht met de Blauwe Moskee in Amsterdam.
Het moskeegebouw is van een stichting onder voorzitterschap van een Koeweitse ex-topambtenaar die lid is van de Koeweitse Moslimbroederschap. De commissie schrijft ook dat hoofdimam Yassin Elforkani in 2019 de Moslimbroeders zou hebben geprezen in een gebed vanwege de dood van de Egyptische ex-president Mohamed Morsi.
Elforkani zelf ontkent iedere band met de Moslimbroeders.
Aanjagers
De commissie waarschuwt in het rapport ook voor ‘salafistische aanjagers’ die heel goed weten wat ze publiekelijk wel en niet kunnen zeggen en ‘façadepolitiek’ bedrijven, omdat ze binnenskamers een radicaler verhaal vertellen.
Net als in de verhoren besteedt het rapport veel aandacht aan de salafistische As Soennahmoskee in Den Haag en alFitrah in Utrecht. As Soennah is ook commercieel actief, bijvoorbeeld met verhuur van vakantiehuizen en garageboxen. De stichting beschikt over een spaarpot van 4 miljoen euro waarvan de herkomst onduidelijk is.
AlFitrah
Over de voorman van alFitrah, Suhayb Salam, brengt de commissie in herinnering dat hij in 2014 op YouTube vertelde dat kinderen op Nederlandse basisscholen worden ‘kapotgemaakt’, omdat ze er te horen krijgen dat ieder mens gelijk is. Salam betoogt het tegendeel, omdat moslims naar het paradijs gaan en ongelovigen naar de hel. Bij islamlessen van alFitrah leren kinderen dat afvalligen de doodstraf verdienen.
Het rapport stelt ook dat invloed van de Turkse overheid in Nederland leidt tot ‘sociale druk en intimidatie’ van onder meer Koerden en Armeniërs. Door de komst van president Erdogan heerst er ‘een toenemende antiwesterse visie’, waarbij Nederlandse Turken te horen krijgen ‘dat het land waarin ze wonen de vijand is’.
Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
AD 10.02.2020
Waar draait het om?
Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt.
Telegraaf 12.02.2020
De vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land?
Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië,Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag 10.02.2020 beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Telegraaf 11.02.2020
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
AD 17.02.2020
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Telegraaf 11.02.2020
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
AD 01.04.2020
AD 01.04.2020
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholenkinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij dan ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
Telegraaf 22.02.2020
Telegraaf 22.02.2020
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
AD 14.02.2020
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
Telegraaf 14.02.2020
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Telegraaf 19.02.2020
Wet
De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Verhoordagen
Maandag 10.02.2020, woensdag 12.02.2020 en donderdag 13.02.2020 waren de eerste verhoordagen.
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag 13.02.2020 duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Telegraaf 30.05.2020
Edgar Mulder PVV trekt zich terug uit de ondervragingscommissie
PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wilde erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Dreigementen
De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof. De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Vanaf maandag 17.02.2020 staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
AD 18.02.2020
Vandaag 17.02.2020 gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis.
Telegraaf 18.02.2020
Oud-burgemeester Krikke van Den Haag werd ook verhoord.
Woensdag 19.02.2020 staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Het is dus de vraag of het deze week vanaf 17.02.2020 beter gaat. Donderdag 20.02.2020 komt de moskeeketen Diyanet van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politiekeinvloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
De commissie, die uit negen Kamerleden bestaat, heeft de ondervraging grofweg opgesplitst in twee onderdelen. De commissie heeft tijdens een persconferentie op donderdag 6 februari 2020 bekend gemaakt wie zij heeft opgeroepen voor verhoor en wanneer. Dit is het verhoorschema. Updates kunt u regelmatig vinden op de commissiepagina van deze site.
De Laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Telegraaf 20.02.2020
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Telegraaf 20.02.2020
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
AD 20.02.2020
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
AD 21.02.2020
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Telegraaf 20.02.2020
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
NOS 29.05.2020 PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wil erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Het is de bedoeling dat de commissie eind volgende maand met haar eindrapport komt, maar volgens Mulder wordt het zo slecht dat hij geen andere optie ziet dan uit de commissie te stappen.
Teken van zwakte
“Terwijl heel Nederland tijdens de verhoren heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks aangestuurd worden uit islamitische landen weigert de commissie hierover een oordeel te geven”, zegt Mulder.
Volgens hem is het een teken van zwakte dat de commissie “geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren, maar uiteindelijk slechts komt met een rapport dat bestaat uit gespreksverslagen”.
“Wat bijvoorbeeld niet in het rapport komt, is dat in Utrecht bij kleine kinderen ieder weekend 14 uur lang de islam erin wordt geramd op basis van schoolmateriaal uit Saudi-Arabië en dat wij daar niet de conclusie aan verbinden dat dat in Nederland moet worden verboden”, zegt het PVV-Kamerlid. Volgens Mulder zijn binnen de commissie veel discussies gevoerd en kan zijn opstappen voor de overige leden geen verrassing zijn.
PVV’er Mulder: rapport van ondervragingscommissie te slecht
Reactie Rog
Voorzitter Rog zegt het in een reactie te betreuren dat de commissie het onderzoek niet gezamenlijk kan afronden. “De commissie heeft de opdracht van de Kamer gekregen onderzoek te doen naar beïnvloeding uit onvrije landen en de bevindingen van dit onderzoek aan te bieden. Aan deze opdracht heeft de voltallige commissie zich gecommitteerd.”
Rog benadrukt dat Mulder zich ruim een jaar lang heeft ingezet voor de commissie en zegt verder dat het politieke debat hierover wordt gevoerd na de overhandiging van het eindverslag aan de Kamer.
Telegraaf 29.05.2020 Uit grote onvrede over het resultaat stapt de PVV uit de ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen in kaart moet brengen.
Volgens PVV-Kamerlid Edgar Mulder dreigt het een flop te worden. „Het rapport dat eind juni gepresenteerd wordt is zo slecht dat ik er geen verantwoordelijkheid voor wil en kan dragen”, zegt hij. „Dit is geen makkelijke stap maar ik zie helaas geen andere optie.”
De verhoren kregen veel aandacht toen het verhoor van bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee uitliep op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
De PVV laat in een persverklaring weten dat heel Nederland heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks worden aangstuurd vanuit islamitische landen. „De commissie weigert hierover een oordeel te geven. Het is een teken van zwakte dat de commissie geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren.”
Den HaagFM 06.04.2020 Het verslag van de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen laat nog even op zich wachten. De commissie zou het eindverslageigenlijk eind april 2020aan de Kamer aanbieden.
Door de coronamaatregelen kunnen er geen vergaderingen plaatsvinden om zo het verslag af te ronden. Ook wacht de commissie nog op documenten van een aantal organisaties en stichtingen.
De Kamercommissie doet onderzoek naar ongewenste geldstromen vanuit het buitenland naar Nederlandse moskeeën. Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
De commissie wil het verslag uiterlijk voor het zomerreces aan de Kamer aanbieden.
NU 24.03.2020 Het gerechtshof in Den Haag heeft dinsdag bepaald dat de alFitrah-moskee en stichtingen daaromheen financiële documenten moeten verstrekken aan de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. Deze doet onderzoek naar de financiering van verschillende moskeeën in Nederland.
De beslissing in hoger beroep is gelijk aan die van de rechtbank in januari van dit jaar, met het verschil dat er alleen documenten verstrekt hoeven te worden over personen of gelden uit zogenoemde onvrije landen.
De parlementaire ondervragingscommissie doet onderzoek naar mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Het bestuur van de alFitrah-moskee in Utrecht weigerde financiële stukken vrij te geven en zei niet aan de vorderingen te kunnen voldoen, omdat zij veel documenten niet meer hebben nadat hun administratie in 2016 in beslag werd genomen.
3,5 jaar geleden viel de FIOD binnen in het pand van de moskee, omdat de belastingdienst vermoedde dat de organisatie geld witwaste en terrorisme financierde.
Het gerechtshof is van oordeel dat dit geen reden is om niet aan het onderzoek mee te werken. “Wanneer de stichtingen bepaalde documenten niet meer hebben, kunnen zij dat concreet aan de commissie laten weten en zo veel mogelijk informatie geven zonder documenten”, aldus het hof Den Haag.
NOS 24.03.2020 De AlFitrah-moskee in Utrecht moet meewerken aan het onderzoek van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse financiering. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. Het hoger beroep was aangespannen door de moskee-stichting.
AlFitrah moet nu alsnog overzichten geven van bankrekeningen, donaties en mensen die kwamen preken of lesgeven uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië. De stichting krijgt hier twee weken de tijd voor. Volgt de stichting de uitspraak niet op, dan bedraagt de dwangsom duizend euro per week, per gelieerde stichting, voor elk informatieonderdeel dat niet wordt gegeven.
De rechter geeft alFitrah op een punt gelijk. De onderzoeksvraag van de parlementaire commissie, “ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen” is te ruim. De stichtingen hoeven geen informatie te verstrekken over personen of financiële transacties die alleen afkomstig zijn uit vrije landen, zoals Nederland.
Poppenkast
Imam Salam van de alFitrah-moskee is tegen het Kameronderzoek maar verscheen wel bij zijn verhoor door de commissie. Dat liep uit op een ruzieachtige situatie die weinig informatie opleverde. Salam noemde het verhoor een schijnvertoning en een poppenkast.
AD 10.03.2020 De mini-enquête in Tweede Kamer over buitenlandse geldstromen naar Nederlandse moskeeën heeft aangetoond dat het tijd is imams hier op te leiden die passen bij onze rechtsstaat, stelt Yasemin Cegerek (PvdA), wethouder in Heerde.
Met de migratiegolf in de jaren 60 en 70 hebben zich in Nederland veel moslims gevestigd. Op kousenvoeten kwam de islam het land binnen. Mensen hielden gebedsdiensten in provisorische ruimten, in achterafzaaltjes of een verlaten kantoor.
Later werden dat imposante gebedshuizen. En in veel gevallen was daar niks mis mee. Maar soms ook wel. Want uiterst orthodoxe stromingen binnen de islam zagen kans om invloed te kopen.
Door dure gebedshuizen in Nederland te financieren met als doel radicale imams uit bijvoorbeeld de Golfstaten te laten prediken. De mini-enquête van de Tweede Kamer over de ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën laat zien hoe dat soms gaat.
Terecht waarschuwt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch voor een nieuwe generatie salafisten
Zo vestigde behalve de gematigde islam ook de radicale islam zich. Via internet, bijeenkomsten in huiskamers en in de omgeving van moskeeën worden jongeren geronseld.
Terecht waarschuwen de Arnhemse burgemeester Marcouch en de AIVD voor een nieuwe generatie salafisten die de regels van de Nederlandse rechtsstaat verwerpt. Er is nog een probleem: de lange arm van Ankara. Hoogleraar Erik-Jan Zürcher constateert dat via Diyanet de Turkse staat controle houdt op wat er gebeurt in Turkse moskeeën.
Hier gaat het niet om salafisme, maar om een buitenlandse mogendheid die migranten en hun nakomelingen – die Turkije ten onrechte nog beschouwt als onderdanen – politiek probeert te sturen en te beïnvloeden. Diyanet is in 1924 door Atatürk opgericht om islam te moderniseren. Nu lijkt er een omgekeerde beweging gaande.
De opkomst van de radicale islam en de lange arm van Ankara zijn twee verschillende problemen. Maar hebben dezelfde oplossing: imams uit het buitenland weren. De Franse president Macron kondigde onlangs aan dat hij deze imams niet meer in zijn land aan het werk wil zien.
Dat verdient navolging. Er moet ons alles aan gelegen zijn om hier voorgangers op te leiden die de leer van de islam nastreven die past bij een democratische rechtsstaat. Geen radicale variant.
Veel mensen denken dat moslims alleen maar radicaliseren, maar de tegengestelde ontwikkeling, liberalisering, is óók gaande en even belangrijk. Moslimfeminisme, ontkerkelijking, gemengde huwelijken, bekering en de positie van de LHBTI-gemeenschap; het speelt er ook allemaal. Als je hiermee te maken hebt, dan lijkt het me een eenzame worsteling. En juist die ontwikkeling moeten we steunen.
Dat kan door duidelijke en transparante regels voor de financiering van moskeeën. Door te komen met een verbod op salafistische organisaties, die regels van de democratische rechtsstaat verwerpen en waar wordt aangezet tot geweld en martelaarschap.
En door de Fransen te volgen: zelf imams opleiden en buitenlandse imams weren. Met die maatregelen steunen we gematigde krachten en bestrijden we radicalisering.
Yasemin Cegerek (PvdA) is wethouder in Heerde.
Vanaf Yahya Bouyafa’s mail- en Facebook-account werd steun betuigd aan terreurorganisatie Hamas.
Telegraaf 03.03.2020 De voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland (RMMN) treedt terug na berichtgeving in De Telegraaf. Zowel vanaf het e-mailadres van voorzitter Yahia Bouyafa als vanaf zijn Facebook-account bleken antisemitische berichten te zijn verstuurd met een steunbetuiging aan terreurgroep Hamas.
Joodse organisaties waren woedend en eisten opheldering van de voorzitter van de RMMN. De vicevoorzitter van die organisatie hield twee weken geleden in de Tweede Kamer juist een gloedvol betoog tégen extremisme bij moslims.
Die week dook ook een e-mailbericht op uit 2014, waarin voorzitter Bouyafa stelt dat Hitler een Jood was en Hamas een legitieme verzetsgroep die steeds sterker wordt. Ook schreef hij dat alle Joden zullen worden verdreven uit Israël. De RMMN stelde aanvankelijk dat de e-mail ’niet authentiek was’, maar toen dook een Facebook-bericht op uit 2015 waarin Bouyafa ook stelde dat Hitler een Jood was.
Antisemitische complottheorie
Joodse organisaties noemden dat een kwaadaardige, antisemitische complottheorie. „Die drukt de gedachte uit dat Joden de Holocaust zelf hebben veroorzaakt om de oprichting van Israël te bewerkstelligen”, stelde Aron Vrieler van het CIDI. „Puur antisemitisme, en bovendien een regelrechte aanval op onze herinnering aan de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog.”
Vicevoorzitter Saïd Bouharrou is twee weken geleden een onderzoek begonnen naar de herkomst van de antisemitische berichten. Dat heeft voor zover bekend nog geen resultaten opgeleverd.
Alle vertrouwen in de uitkomst
Yahia Bouyafa reageerde twee weken lang niet op een verzoek tot toelichting. Maandag liet hij weten dat de berichten niet van hem zijn en dat hij ze verafschuwt. „Maar omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter zodat het onderzoek in alle rust en transparantie kan worden uitgevoerd. Ik heb alle vertrouwen in de uitkomst daarvan.”
“Omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter”
Vicevoorzitter Bouharrou zei dat hij gruwde van de teksten. „Bizar, dit staat mijlenver van alles wat wij doen. De Raad neemt hier afstand van en ik distantieer me van elke komma. De Joodse gemeenschap dragen wij een warm hart toe. Ik wil niets weten van dit soort flauwekul.”
Bouyafa gold jaren als invloedrijk bestuurder in islamitisch Nederland, maar hij treedt zelden in de schijnwerpers. Hij bestuurde allerlei landelijke moslimclubs, waaronder de Federatie Islamitische Organisaties Nederland (FION). Die club geldt als zusterorganisatie van de fundamentalistische Moslim Broederschap. Bouyafa ontkende dat hij betrokken was bij de broederschap.
NU 21.02.2020 Worden Nederlandse moskeeën door buitenlandse financiers onder druk gezet om orthodoxe boodschappen te verspreiden en radicale predikers uit te nodigen? Op die vraag hoopte de parlementaire ondervragingscommissie de afgelopen twee weken antwoord op te krijgen. Is dat gelukt?
Waarom onderzoekt de Kamer mogelijke ongewenste beïnvloeding van moskeeën?
De commissie wil inzicht krijgen in de mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Aanleiding voor de ondervraging zijn berichten van NRC en Nieuwsuur waaruit bleek dat het ministerie van Buitenlandse Zaken over een lijst beschikt van moskeeën die geld hebben aangevraagd bij buitenlandse geldschieters. De lijst is geheim gehouden, terwijl de Kamer al jarenlang om inzicht vraagt.
Parlementaire ondervraging, wat is dat?
De parlementaire ondervraging is een iets lichtere versie van de parlementaire enquête. Het wordt ook wel de flits enquête genoemd. Dat betekent dat de voorbereiding minder intensief is, en het onderzoek van kortere duur. Wel zijn getuigen verplicht te verschijnen en worden zij onder ede verhoord.
Wat zijn we nu te weten gekomen?
De commissie sprak onder meer met AIVD-baas Dick Schoof, de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen en vertegenwoordigers van de Haagse as-Soennah-moskee en de Utrechtse stichting alFitrah.
Inlichtingenchef Schoof waarschuwde voor een nieuwe generatie salafisten, orthodoxe moslims, die hun visie op de islam in moskeeën en islamitische instellingen doordrukken. Vicevoorzitter van Raad van Marokkaanse Moskeeën Said Bouharrou beaamde dat. Volgens hem gaat het om ongeveer twintig moskeeën waar de strenge leer de overhand heeft gekregen. Volgens Bouharrou dringt een kleine groep moslims de orthodoxe interpretatie op bij andere moskeegangers.
Hajer Harzi, oud-penningmeester van de Geleense Al Houda-moskee vertelde de commissie hoe radicale moslims de moskee overnamen. Na het verhoor ontving zij naar eigen zeggen bedreigingen.
Er zijn duidelijk zorgen over de invloed van de salafistische leer op sommige moskeeën. Volgens Schoof mag de invloed van de orthodoxe stroming niet onderschat worden: ze spreken goed Nederlands, kennen hun weg op sociale media en willen een parallelle samenleving optuigen waar de salafistische leer naast de Nederlandse rechtstaat komt te staan. Hoe groot deze nieuwe generatie is, is volgens Schoof niet te zeggen.
Waarom is er zoveel te doen rond salafisme?
Is de commissie erachter gekomen of er sprake is van ongewenste beïnvloeding?
Ondanks alle aanwijzingen dat het salafisme voet aan de grond krijgt in Nederland, is niet bewezen dat Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije invloed zouden inkopen om moskeeën tot een orthodoxe koers te dwingen.
Aanwijzingen zijn er wel, maar die kunnen niet hard gemaakt worden. Moskeeën as-Soennah en alFitrah erkennen geld te hebben ontvangen uit de Golf, maar bestrijden met klem dat de geldschieters zich bemoeien met de koers van de moskee.
Wettelijk gezien is financiering vanuit het buitenland ook niet verboden en de politiek wil zelf ook niet aan een verbod. Een exclusief verbod op buitenlandse financiering van moskeeën kan niet, omdat dit in strijd is met de vrijheid van godsdienst.
Bovendien zou het verbod voor alle religieuze instellingen moeten gelden, en dat willen de christelijke partijen niet. In het regeerakkoord is afgesproken om geldstromen vanuit onvrije landen zoveel mogelijk te beperken. Drie jaar later onderzoekt het kabinet nog steeds of dat juridisch wel haalbaar is.
Tot nieuwe inzichten lijkt de commissie niet gekomen te zijn. De commissie heeft geen stukken bij het ministerie van Buitenlandse Zaken opgevraagd.
Wel zijn er stukken opgevraagd bij de moskeeën, maar ook daar kwam geen hard bewijs uit naar voren. De stukken van alFitrah ontbraken, omdat de stichting die niet wil vrijgeven. De commissie heeft geprobeerd de documenten via de rechter te krijgen, maar het hoger beroep diende pas op vrijdag, een dag na het laatste verhoor.
De commissie komt naar verwachting eind april met een eindverslag.
NOS 21.02.2020 Het kabinet wil geldstromen uit “onvrije landen” naar moskeeën, religieuze en maatschappelijke organisaties verbieden. Ook wil het kabinet dat deze organisaties verplicht worden grote donaties van buiten de Europese Unie openbaar te maken.
In een brief aan de Tweede Kamer omschrijft het kabinet wat wordt bedoeld met onvrije landen: “Het betreft landen waar normen gelden die haaks staan op de kernwaarden van onze democratische rechtsstaat. Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen, en niet, of slechts in beperkte mate, voldoen aan de normen van rechtsstatelijkheid.”
Omdat de twee maatregelen juridisch erg ingewikkeld zijn, wordt eerst advies gevraagd aan de Raad van State. Het verbod op geldstromen mag niet in strijd zijn met “grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden”. Voor de verplichte transparantie van donaties is al een wetsvoorstel in de maak.
Parlementair onderzoek
Gisteren was de laatste verhoordag van het parlementaire onderzoek naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Het ging daarbij vooral over geldstromen van miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië naar Nederlandse salafistische en ultra-orthodoxe moskeeën.
Directeur van de AIVD Schoof zei in zijn verhoor dat financiering vanuit de Golfstaten op zichzelf geen probleem hoeft te zijn, maar wel als daarmee salafistische ‘aanjagers’ worden gesteund. De politieke stroming van het salafisme wil zich volgens de AIVD bemoeien met de politiek in Nederland.
Verschillende organisaties, zoals het Contactorgaan Moslims en Overheid en de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, hebben tegen de commissie gezegd een convenant te willen sluiten over openheid over donaties. Maar volgens die instanties willen nog niet genoeg organisaties meewerken.
Telegraaf 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
Het feit dat Koolmees tweeënhalf jaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
MSN 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
Grote moeite
Het feit dat Koolmees twee-en-een-halfjaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de inspectie Jeugdzorg op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
NOS 20.02.2020 De laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
Telegraaf 20.02.2020 Tegen beïnvloeding van Turkse Nederlanders vanuit Ankara is niet meer te doen. Volgens hoogleraar Erik-Jan Zürcher heeft de Turkse gemeenschap ook behoefte aan bemoeienis uit het moederland.
„Beïnvloeding vanuit Turkije in Europa is er zeker”, zei de hoogleraar Turkse talen en culturen op de laatste dag van de parlementaire verhoren over ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Donderdag stond de beïnvloeding vanuit Turkije centraal. Zürcher schetste een beeld van sterke wisselwerking tussen de Turkse regering en de gemeenschappen binnen Nederland en andere Europese landen.
De hoogleraar stipt aan dat de Turkse bemoeienis in Europa een behoefte vervult. „De Turken in Europa voelen de ’successen’ die Erdogan heeft geboekt ook echt als iets waardoor zij zelf steviger in hun schoenen staan.”
Erik-Jan Zurcher, hoogleraar Turkse talen en culturen aan de universiteit van Leiden, tijdens de de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie over moskeeën en islamitische organisaties. Ⓒ ANP
Aan die Turkse beïnvloeding valt volgens Zürcher weinig te doen. Volgens hem zijn de instrumenten die nodig zijn om in te grijpen er al. „Anders dan goed monitoren wat er gebeurt en bestaande wetgeving handhaven, is er niet veel meer wat je kan doen.”
Diyanet-moskeeën
De commissie wilde in het tweede verhoor van Murat Türkmen, secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland, weten of via de zogeheten Diyanet-moskeeën ook politieke invloed op Turkse Nederlanders wordt uitgeoefend. Die stipte in zijn openingsstatement al aan dat zijn organisatie alleen een religieus doel heeft.
Maar de commissie confronteerde hem met allerlei incidenten die op heel andere doelen wezen. Zo was er een imam die een jihadpreek gaf in Hoorn. Een gratis busreis naar Almelo om te protesteren tegen de onthulling van een monument voor de Armeense genocide, waarvoor geïnteresseerden zich bij Diyanet konden aanmelden. Of de voormalige ISN-voorzitter Yusuf Acar die een lijst van Gülenisten in Nederland doorspeelde aan Ankara.
Ottomaanse marsmuziek
Volgens Türkmen waren het ’incidenten’. Hij zei vaak dat hij niet veel van de zaken af wist, omdat het voor zijn benoeming in het ISN-bestuur gebeurd was. Dat er bij het protest in Almelo Ottomaanse marsmuziek werd gespeeld, dat had volgens Türkmen ’misschien niet mogen gebeuren’. Dat een Gülenist die op de doorgespeelde lijst stond aan de commissie had verklaard dat hij vreesde voor zijn familie in Turkije, vond Türkmen ’wel vervelend’.
De verhoren van Zürcher en Türkmen waren de laatste in een reeks van de afgelopen twee weken. De commissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog gaat nu aan de slag met alle informatie. In de loop van april hoopt hij de bevindingen te kunnen presenteren. Maar het kan zijn dat de commissie besluit extra verhoren af te nemen.
Imam Suhayb Salam
Rog reageerde nog kort op de vraag of zijn commissie onderzoek doet naar meineed door imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee. Hij schoffeerde woensdag de Kamer tijdens een onheilspellend verhoor en weigerde, ook al stond hij onder ede, op sommige vragen antwoord te geven.
„We gaan de schriftelijke informatie naast de verklaringen onder ede leggen”, zei Rog over het mogelijke meineed. „Dat gaan we heel zorgvuldig wegen.”
NOS 20.02.2020 De 148 Turkse moskeeën van Islamitische Stichting Nederland (ISN) bedrijven geen politiek en geven geen politieke boodschappen door namens de regering-Erdogan, zegt secretaris Türkmen. Hij werd verhoord op de laatste verhoordag van de Tweede Kamer-commissie die onderzoek doet naar beïnvloeding van moskeeën.
Aan Türkmen had de commissie geen vragen over salafisme of geldstromen uit Qatar of Koeweit, maar over nationalistische invloed van de Turkse regering via de stichting ISN, ook bekend als Hollanda Diyanet Vakfi.
Alle imams zijn in Turkije opgeleid en worden betaald door de Turkse overheid. Ook moeten zij verantwoording afleggen aan de Turkse attaché in Rotterdam en komen zij regelmatig bij elkaar om over preken te praten. Maar politieke instructies krijgen zij niet, denkt Türkmen. “Het gaat bijvoorbeeld over orgaandonatie, roken en alcohol, trouwstoeten die zich moeten gedragen of andere maatschappelijke ontwikkelingen.”
Na de coup
Türkmen verzekerde de commissie dat de acties van oud-bestuurder Acar fout waren en niet meer voorkomen. Acar verzamelde vlak na de couppoging in Turkije namen van Nederlandse Gülen-aanhangers en gaf die door aan de Turkse regering.
“Dat is spionage”, zei Türkmen. “We leven hier in Nederland, dat had nooit mogen gebeuren.” Acar was zowel diplomaat als bestuurder van de moskee-organisatie. Dat kan nu niet meer, zei Türkmen tegen de Kamercommissie. Volgens hem is ISN een Nederlandse organisatie, die alleen maar gebruikmaakt van de diensten van het Turkse ministerie van godsdienstzaken.
De commissie van de Tweede Kamer zei regelmatig dat er al een uitgebreid vooronderzoek was geweest. Of de commissie ook de conclusie trekt dat er van nationalistische of politieke beïnvloeding geen sprake is moet in het eindrapport blijken.
AD 20.02.2020 De Turkse gemeenschap in Nederland staat dagelijks bloot aan propaganda waarin het Westen de vijand is. Die boodschap had de hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher vanmorgen in zijn verhoor in de mini-enquête naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
De boodschap is: je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is, Erik-Jan Zürcher , Universiteit Leiden.
,,De boodschap is: je leeft in een vijandig land. Je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is,’’ vatte Zürcher het samen. Zo’n 70 procent van de Turkse gemeenschap in Nederland is daar volgens hem vatbaar voor.
Volgens hem gaat de beïnvloeding niet via de Turkse moskeeën in Nederland, hoewel het overgrote deel is aangesloten bij de Turkse overheidsorganisatie Diyanet, dat imams en de vrijdagpreken aanlevert. Daarmee zijn in feite Turkse ambtenaren hier actief, beaamde Zürcher.
Diyanet valt rechtstreeks onder president Erdogan en voegt zich naar de wensen van de Turkse regering. Maar, stelde Zürcher, de organisatie verspreidt niet stelselmatig een anti-Europese of anti-Nederlandse boodschap. Diyanet focust op religieuze boodschappen en die zijn doorgaans gematigd van toon. ,,Radicalisering is geen issue bij Diyanet.’’
Propaganda
De antiwesterse propaganda verspreidt Turkije via sociale media en tv en kranten, die bijna allemaal het standpunt van de regering-Erdogan uitdragen. Sinds 2010 bestaat daarnaast het ‘Presidium voor Turken in het Buitenland en Verwante Gemeenschappen’, dat vooral via uitwisselingsprogramma’s en beurzen de band met de Turkse diaspora van 6,5 miljoen mensen te versterken.
Dat een groot deel van de Turkse Nederlanders open staat voor Ankara’s propaganda, komt omdat zij met Erdogan het gevoel hebben dat moslims niet welkom zijn in het Westen. ‘Dat maakt het probleem niet kleiner maar groter,’ schrijft Zürcher in een notitie ten behoeve van zijn verhoor.
Verbieden
Zürcher staat afwijzend tegen het verbieden van Diyanetin Nederland, waardoor de Turkse imams zouden moeten vertrekken. ,,Het probleem is: waar vervang je de mensen dan door?’’ Hij denkt dat er geen draagvlak is in de Turks-Nederlandse gemeenschap voor Nederlandse imams, nog los van het feit dat een Nederlandse imamopleiding nog steeds niet goed van de grond is gekomen.
Hij acht het effectiever wanneer Nederland in Europees verband de beïnvloeding van eigen onderdanen aan de kaak stelt.
‘Lange arm’
Het doorspelen van namen van Nederlandse sympathisanten van Fethullah Gülen, de grootste tegenstander van de Turkse president, aan Turkije had nooit mogen gebeuren. Dat zei Murat Türkmen, secretaris van de Turkse overheidsinstantie Diyanet, vanmiddag in een ander verhoor. Die organisatie, waar ook veel Nederlandse moskeeën aan zijn verbonden, wordt regelmatig ‘de lange arm van Turkije’ genoemd.
Het Turkse staatspersbureau Anadolu publiceerde in 2016 een lijst met Nederlandse organisaties die de omstreden prediker Gülen zouden steunen. De Turkse regering beschuldigt Gülen ervan achter de mislukte staatsgreep van 2016 te zitten. Sindsdien vervolgt president Erdogan de Gülenisten, aanhangers van de predikant. Türkmen benadrukt dat de schuldige oud-voorzitter deze lijst verspreidde op persoonlijke titel, niet uit naam van de stichting.
Diyanet wordt vaak verweten een verlengstuk van de regering in Ankara te zijn, die invloed uitoefent op Turkse Nederlanders. Türkmen werd hierover gehoord in een onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën.
Of een Turkse imam in Nederland wat hem betreft loyaal zou moet zijn aan Nederland of Turkije, wilde Türkmen niet zeggen. Wel zegt hij dat ‘het gewoon niet kan’ als de Turkse overheid aan een imam vraagt om namen door te geven.
De verhoren van de Tweede Kamer zijn vandaag afgesloten. De onderzoekscommissie verwacht eind april de resultaten aan de Kamervoorzitter aan te bieden.
Telegraaf 20.02.2020 De secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland (Hollanda Diyanet Vakfi), de koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën, wordt donderdag door de Tweede Kamer gehoord. Hiermee worden de twee weken durende verhoren over buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën afgesloten.
Eind 2016 kwam deze stichting in het nieuws omdat de voorzitter ervan werd beschuldigd informatie te hebben doorgespeeld aan Turkije. Hij zou namen van zogenoemde Gülenisten hebben doorgespeeld aan Ankara. De Turkse regering ziet aanhangers van de Turkse geleerde Fethullah Gülen als terroristen.
Ook hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher neemt op de laatste dag plaats bij de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer.
Eerder deze week werden een voormalige bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee uit Den Haag en de bestuursvoorzitter van de Utrechtse alFitrah-moskee al gehoord.
Eind april 2020 publiceert de onderzoekscommissie de uitkomst van het onderzoek.
RTL 20.02.2020 Heeft imam Suhayb Salam gisteren gelogen terwijl hij onder ede stond? De Kamercommissie die hem ondervroeg over ongewenste financiering van moskeeën, onderzoekt of er sprake is geweest van meineed. Als dat zo is, is dat een enorm pittig misdrijf, zegt hoogleraar Henny Sackers.
De verhoren voor de parlementaire onderzoekscommissie gebeuren allemaal onder ede: alle mensen die gehoord worden, moeten voorafgaand aan het verhoor verklaren dat ze de waarheid spreken.
Niet de waarheid
Over één zaak kan alvast vastgesteld worden dat imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee in ieder geval niet de waarheid sprak. Hij zei onder ede tegen de commissie dat hij de financiële stukken van de moskee, die de fiscale opsporingsdienst FIOD eerder in beslag had genomen, niet heeft teruggekregen.
Maar in een eerder stuk van de rechtbank (van 17 januari), zit een bijlage waarin de stichting aangeeft de stukken in januari 2017 terug te hebben gekregen.
Salam zei onder ede dat hij de stukken van de moskee niet heeft teruggekregen.
Voor het onderzoek naar meineed vergelijkt de Kamercommissie informatie uit het vooronderzoek met wat Salam heeft gezegd heeft op het verhoor.
Hoogleraar: ‘Pittig misdrijf’
Als daaruit blijkt dat de imam inderdaad meineed heeft gepleegd, is dat volgens hoogleraar sanctierecht Henny Sackers een ‘schoffering van de rechtsstaat’. Daarom zijn de sancties niet mals. “Als je meineed hebt gepleegd kun je een maximale gevangenisstraf van zes jaar krijgen en een geldboete van maximaal 20.000 euro. Afhankelijk van de ernst van de valse verklaringen.”
Heb je als getuige of deskundige gelogen tijdens een strafzaak en heeft dit gevolgen gehad voor de verdachte? Dan kan volgens de hoogleraar die celstraf zelfs oplopen tot negen jaar en een maximale geldboete van ongeveer 76.000 euro.
Sackers: “Het komt ook voor dat je in bepaalde situaties je beroep niet meer mag uitvoeren en je hebt bovendien een zwaar strafblad.”
NOS 19.02.2020 In de verhoorzaal in de Tweede Kamer is onenigheid ontstaan tussen de parlementaire onderzoekscommissie en bestuurder en imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht. Het verhoor is inmiddels afgerond. “Schijnvertoning. Poppenkast”, waren de laatste woorden van Salam.
De commissie wilde weten hoe Salam de financiën van de moskee en de koranscholen heeft geregeld. In een vragensessie hierover gaf de commissie aan dat een bepaald antwoord van Salam voldoende was. De commissie stelde een volgende vraag, maar Salam bleef doorpraten.
Salam stelde enkele malen dat hij gaat over hoe hij antwoord wil geven, en niet de commissie. Die heeft veel vragen en wil een bepaalde snelheid en volgorde van onderwerpen aanhouden. Commissievoorzitter Rog greep in: “Wij bepalen hier de orde. Als het zo gaat, moet ik dit verhoor afbreken en dat wil ik niet.”
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Regelmatig herhaalde zich de situatie dat de commissie een vraag stelde en Salam daar doorheen bleef praten. Hij zei: “U gaat hier niet de hogere over mij spelen.” Voorzitter Rog schakelde op een gegeven moment de microfoon van Salam uit. Die reageerde boos en zei dat de commissie hem de mond wilde snoeren. Uiteindelijk ging het verhoor toch verder.
Salam wilde geen antwoord geven op de vraag of er in zijn moskee islamitische huwelijken worden gesloten zonder voorafgaand burgerlijk huwelijk. Salam antwoordde dat het aan een vader is om zijn dochter weg te geven. Commissievoorzitter Rog vindt dit geen antwoord op de vraag en beraadt zich op volgende stappen.
De commissie stelde hem ook vragen over het vieren van kinderverjaardagen, of Salam zegt dat gelovigen niet naar ‘ongelovige’ psychologen mogen, en andere vermeende uitspraken en theologische voorschriften. Daar gaf hij ook geen rechtstreeks antwoord op maar zegt dat de stichting zelf zorgt voor gelovigen die in nood zijn.
De bestuursvoorzitter van alFitrah heeft volgens zijn islamitische principes bezwaar tegen de commissie en het onderzoek. De Kamer spande eerder een rechtszaak aan tegen de stichting alFitrah omdat deze geen informatie wilde geven. Het hoger beroep dient op 21 februari.
Imam Suhayb Salam: wie wordt hier nu ongewenst beïnvloed
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
Telegraaf 19.02.2020 Het verhoor van de geestelijke en bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee is woensdagmiddag uitgelopen op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
Het begin van het verhoor had voorspellende waarde, toen commissievoorzitter Rog aankondigde dat Salam ‘ervoor had gekozen niet te gaan staan bij het afleggen van de eed.’
Het wekte de indruk dat de getuige weinig respect had voor zijn aanstaande ondervragers. Dat bleek inderdaad het geval. Het gesprek verliep in grimmige sfeer, omdat Salam de vragen van de gekozen volksvertegenwoordigers niet, onvolledig of onduidelijk beantwoordde.
De commissie doet onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland en mag onder ede getuigen horen om de waarheid boven tafel te krijgen. Maar dat ging lastig bij dit verhoor, omdat Salam antwoorden gaf die niet pasten bij de vragen die gesteld werden. Andere antwoorden wilde hij echter niet geven.
„Of ik geef antwoord, of we gaan naar de rechter”, dreigde Salam. Hij trof de commissie al eerder in de rechtszaal, want zijn moskee weigert interne documenten over mogelijke geldstromen te verstrekken aan de commissie. De rechter gaf de commissie gelijk.
Gesprek ontspoort
Voorzitter Rog probeerde de orde te herstellen, maar ook daarna ontspoorde het gesprek nog regelmatig na onduidelijke of wisselende antwoorden. Op de vraag of hij kinderen aanleert om geen Sinterklaas te vieren, zoals het Verweij Jonker instituut constateerde, kwam bijvoorbeeld het antwoord dat Noord-Nederland geen carnaval viert.
Waarom had hij al vijf jaar geen jaarverslag bij de Kamer van Koophandel ingeleverd? Jaarverslagen kunnen ook mondeling, zei de bestuursvoorzitter.
En hoe zit het met de financiële geldstromen in zijn moskee? „Dat weet de penningmeester.”
Wie bepaalt de inhoud van de Koranlessen die de moskee 14 uur per week aan kinderen geeft? „Dat bepaalt de islam”, zei Salam.
„Alle mensen zijn welkom bij ons” sprak hij vervolgens spottend tegen Kamerlid Stoffer van de streng-christelijke SGP. „Als u geïnteresseerd bent, bent u welkom.”
Op de publieke tribune zat een groepje mannelijke fans van de geestelijke, waarvan eentje net als Salam zelf in een gewaad en met een mutsje op. Zij konden zijn grappen en het gesar wel waarderen.
Des te groter waren hun vernietigende blikken richting een meisje elders op de tribune dat het waagde zachtjes te klappen toen voorzitter Rog de orde probeerde te herstellen. Ook viel op dat Kamerlid Kuzu (Denk), die ook in de commissie zit, af en toe glimlachend de confrontatie tussen zijn collega’s en de moskeebestuurder gadesloeg. Onderzoekster Pels had eerder woensdag verklaard dat bezoekers van de alFitrah moskee aangespoord zijn om op Denk te stemmen.
Nadat Salam ook nog had gezegd dat vicevoorzitter Bouharrou van de Marokkaanse moskeeën eerder deze week bij de commissie had gelogen en tien keer meineed had gepleegd, noemde hij het werk van de commissie ’een beetje schofterig’, ‘een schijnvertoning’ en diens leden zouden ‘meerdere leugens’ hebben verteld.
„Als moslims laten we ons niet demoniseren. Het is een hetze waar u ook aan bijdraagt.”
De commissie zegt zich te beraden over wat ze doet met het feit dat Salam op bepaalde vragen geen antwoorden wilde geven. Ook leek de commissie te suggereren dat ze over informatie beschikt, waaruit zou blijken Salam zelf niet de waarheid heeft verteld.
AD 19.02.2020 Bestuursvoorzitter en Imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee heeft mogelijk gelogen terwijl hij onder ede stond. De ondervragingscommissie beraadt zich na bestudering van zijn antwoorden op stappen tegen Salam, die vandaag hard botste met de commissie tijdens zijn verhoor.
De parlementaire ondervragingscommissie onderwierp Salam vandaag urenlang aan een verhoor en denkt dat hij tijdens antwoorden op verschillende vragen mogelijk niet de waarheid heeft gesproken. ,,We bestuderen zorgvuldig de antwoorden die de heer Salam onder ede heeft gegeven.” Dat laat de commissie weten in een statement.
Een woordvoerder van de Kamercommissie legt uit dat niet alleen uitvoerig gekeken wordt naar antwoorden die Salam vandaag gaf bij de ondervragingscommissie. Ook uitlatingen die hij eerder al bij de rechter onder ede deed liggen onder een vergrootglas. ,,We beoordelen alle antwoorden en beslissen daarna over mogelijke vervolgstappen.”
Invloed
Tijdens het verhoor door de commissie vandaag werd duidelijk dat de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen niet heeft kunnen vaststellen dat buitenlandse financiers invloed uitoefenen op de gang van zaken binnen alFitrah. Dat verklaarde hij persoonlijk voor de commissie, die namens de Tweede Kamer ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen onderzoekt.
Van Zanen vertelde de commissie dat al kort na zijn aantreden in 2014 hem verontrustende berichten bereikten over de moskee. Het contact tussen de gemeente en alFitrah staat op een laag pitje sinds het kritische onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut. Volgens Van Zanen houdt imam Suhayb Salam de boot af. Verder zei Van Zanen dat hij de stellige indruk heeft dat Salam ook buiten Utrecht actief is.
Tumultueus
Het verhoor van Salam ontaardde eerder vanmiddag in een tumultueuze sessie, waarin de beschuldigingen over de tafel vlogen.
Aan het einde leek commissievoorzitter en CDA-Kamerlid Michel Rog te zinspelen op meineed gepleegd door Salam, omdat deze verklaarde geen stukken te bezitten over financiën van zijn moskeeorganisatie. ,,U beschikt wel degelijk over de stukken. U ontkent nu dat u daarover beschikt”, zei Rog. Salam ontkende ook dat zijn stichting een bankrekening heeft, wat volgens Rog wel het geval is.
Meteen na afloop van het verhoor, met de microfoon nog aan, deed Salam het geheel af als ‘een poppenkast’. Eerder sprak hij van een schijnvertoning, waarbij hij niet de kans kreeg leugens te weerleggen.
Flitsenquête
We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn, aldus Suhayb Salam.
Salam was opgeroepen als getuige in de flitsenquête naar buitenlandse geldstromen richting islamitische instellingen. Later vandaag verschijnt de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen.
Salam betichtte D66-Kamerlid Rutger Schonis van ‘schofterig gedrag’ toen hij hem niet liet uitpraten. Rog dreigde het verhoor te schorsen toen Salam erop stond dat hij kon uitpraten: ,,Of u laat mij uitpraten of ik ga naar de rechter.” En: ,,We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn.”
Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet
De stemming werd al voor aanvang gezet, toen Salam weigerde te staan bij het afleggen van de eed. Vervolgens las hij een verklaring voor waarin hij stelde dat grondrechten van moslims ‘stelsel- en planmatig worden ondermijnd.’ Een aantal politici heeft ‘heropvoeding nodig’, zei hij. Later in het verhoor stelde hij dat de overheid ‘onderdrukkend’ bezig is. ,,Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet.”
Salam zei circa 1,5 miljoen euro uit Koeweit te hebben ontvangen, onder andere voor de aankoop van een pand in Utrecht. Volgens hem zijn ‘bemoeials’ van de AIVD de afgelopen jaren tot zes keer toe in Koeweit geweest met vragen over mogelijke donaties aan de Al Fitrahmoskee van Salam in Utrecht.
Alarmerend beeld
Eerder op de dag schetste onderzoeker Trees Pels van het Verweij-Jonker Instituut een alarmerend beeld van de organisatie van Salam, waar kinderen tijdens buitenschoolse lessen aangeleerd zou worden zich van de samenleving af te keren. Volgens Salam is dat ver verwijderd van de waarheid. Zijn organisatie doceert op jaarbasis honderden kinderen. ,,Er is zelfs een jaar geweest dat we de duizend haalden.”
Hij zei ‘100 procent’ transparant te zijn over de financiële gang van zaken bij Al Fitrah. Jaarverslagen worden volgens hem mondeling afgehandeld en niet schriftelijk vastgelegd. Hij beschuldigde een eerdere getuige, Saïd Bouharrou, van meineed. De vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse moskeeën verklaarde maandag dat mensen van Al-Fitrah hebben geprobeerd in Nijmegen voet aan de grond te krijgen.
Islamitisch huwelijk
Salam weigerde ja of nee te zeggen op de vraag of hij islamitische huwelijken heeft afgesloten. ,,We begeleiden de mensen in hoe zij volgens de islam behoren te leven. Als ze ons vragen: doen jullie aan huwelijken, dan is ons antwoord heel simpel: als deze meid een vader heeft, dan kan hij haar zelf huwen.”
Voorzitter Rog wees hem op zijn medewerkingsplicht. ,,U heeft de commissie meerdere keren geen antwoord gegeven op de vraag of het voorgekomen is dat u of anderen binnen Al Fitrah islamitische huwelijken hebben gesloten.” Hij ontkende dat zo’n huwelijk strafbaar is, hoewel commissielid Chris Stoffer hem artikel 449 uit het wetboek van Strafrecht voorhield.
Ook op de vraag of hij moslims doceert niet mee te doen aan Nederlandse feestdagen en hen aanraadt niet-gelovigen niet aan te kijken, kwam geen simpel ja of nee. Zijn omstandige antwoorden klonken wel als een bevestiging, al benadrukte hij dat het de kinderen vrij staat zelf te beslissen.
In de verhoren van de ondervragingscommissie van de Tweede Kamer staat vandaag de Utrechtse alFitrah-moskee centraal. We volgden de verhoren in dit liveblog, dat inmiddels is afgesloten.
MSN 19.02.2020 “Schijnvertoning. Poppenkast.” Deze woorden klonken in de verhoorzaal van de Tweede Kamer uit de mond van de omstreden Utrechtse imam Suhayb Salam. De imam stond voor een speciale commissie die onderzoek doet naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën.
Al voordat het verhoor begon, had imam Salam al ruzie met de parlementaire onderzoekscommissie. “Ik weiger te staan bij het afleggen bij de eed”, sprak de imam van de Utrechtse alFitrah-moskee. Die moskee ligt onder een vergrootglas, onder andere omdat de kinderen bang gemaakt zouden worden voor Nederlandse tradities.
1,5 miljoen uit Koeweit
Vooraf wilde Salam geen inzicht geven in de boekhouding van zijn ultra-orthodoxe moskee. Onder ede gaf de imam toe: zijn moskee kreeg 1,5 miljoen uit Koeweit. “Zonder voorwaarden.”
Over de rest van de financiën van zijn moskee kon hij weinig zeggen. “Ik heb geen inzicht in onze jaarverslagen. Ik ben niet echt een financieel expert. Dat heeft onze penningmeester”. Zijn verweer was dat de Fiod de stukken in beslag heeft genomen. Eerder deze week zei de oud-voorzitter van de As-Soennah moskee in Den Haag dat zij 2,5 miljoen kregen uit Koeweit. Ook zonder voorwaarden.
‘We laten ons door niemand domineren’
De commissie onder leiding van CDA’er Michel Rog had veel vragen aan de imam. Regelmatig kwam het tot een flinke clash. Zo vond de imam dat hij ging over hoe hij antwoord wilde geven, en niet de commissie. “Ik bepaal wanneer u geantwoord hebt en niet u”, zei Salam met ferme toon.
“Ik wil niet dat mijn antwoorden afgehakt worden. We zitten hier niet in een rechtbank.” Bij een van de clashes moest per ongeluk een glas water van de imam het ontgelden. Volgens de imam heeft de moskeestichting een breed scala aan activiteiten. “We hebben een hele brede inzet. Het programma wordt bepaald door de islam.”
Hij vond verder dat de overheid ‘onderdrukkend bezig is.’ “Moslims bepalen mede de normen en waarden. Of u dat nu bevalt of niet.”
Verjaardag vieren?
De ondervragingscommissie wilde ook weten of de imam de kinderen doceerde dat zij geen verjaardagen, kerst, of Sinterklaas mogen vieren. “Wat ik doceer, is dat wij moslims zijn en dat wij vrijheden hebben. En wij laten ons door niemand domineren”, antwoordde de imam.
Op de vraag of de vrouw een man de hand kan schudden zei hij: “Als de vrouw ervoor kiest de man geen hand te schudden dan is dat gewaarborgd in de wet. Dat is vrijheid van godsdienst.”
‘Vader huwt de vrouw’
De ondervragingscommissie wilde verder weten of de imam ook islamitische huwelijken buiten de Nederlandse wet om sluit. “Wij begeleiden mensen. Degene die de vrouw huwt, is haar vader.”
De commissie concludeerde: er kwam geen antwoord op de vraag. Dat gold voor meerdere vragen die aan de imam werden gesteld. Die eindigde het tumultueuze verhoor met de woorden: “Schijnvertoning. Poppenkast.”
Verhoren over ongewenste financiering moskeeën
Een speciale commissie van de Tweede Kamer doet onderzoek naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeorganisaties.
En of dat leidt tot radicale beïnvloeding.
Uit de verhoren wordt vooral duidelijk dat er achter moskeemuren dingen gebeuren die misschien onwenselijk zijn,maar daarmee zijn ze nog niet onwettig.
De commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog ondervraagt daarvoor allerlei betrokkenen onder ede.
Vandaag was dat onder meer de Utrechtse imam Suhayb Salam.
Telegraaf 19.02.2020 De islamitische hogeschool IUASR in Rotterdam neemt vlak voor een door het kabinet gestelde deadline afstand van een deel van de omstreden uitspraken van haar eigen rector, Ahmet Akgündüz. De vraag is nu of minister Van Engelshoven (Onderwijs) hiermee genoegen neemt.
Rector Akgündüz ligt bij de D66-bewindsvrouw onder een vergrootglas sinds hij discriminerende en opruiende uitspraken heeft gedaan. Hij zei op de Turkse televisie dat tegenstanders van de Turkse president Erdogan volgens de Koran afgeslacht mogen worden. Ook sprak hij zijn walging uit over een ’Europese islam’ die ruimte biedt voor homo’s en vrouwelijke imams.
Van het kabinet kreeg de islamitische hogeschool de opdracht om via een advertentie in een landelijke krant afstand te nemen van de uitspraken. Dat lijkt de school woensdag te hebben gedaan in het Nederlands Dagblad, een krant met een relatief kleine oplage en een betaalmuur.
„De IUASR neemt afstand van voornoemde uitlatingen van Prof. Dr. A. Akgündüz voor zover die zijn opgevat als rechtvaardiging voor het oproepen tot geweld”, luidt de verklaring.
’Juristen kijken ernaar’
Het ministerie van Onderwijs laat weten dat juristen de advertentie momenteel bestuderen en wegen. Als het door minister Van Engelshoven te licht wordt bevonden dan dreigt de hogeschool haar accreditatie te verliezen. De studenten hebben dan geen recht meer op studiefinanciering en kunnen geen bachelor meer halen. „Er wordt nu gekeken of ze voldaan hebben aan het verzoek. En hoe dit juridisch zit”, aldus een woordvoerder van de D66-bewindsvrouw.
VVD-Kamerlid Dennis Wiersma zit op het vinkentouw. Hij vraagt zich af waarom de school zo lang wacht met het afstandnemen van de de uitspraken van Akgündüz. „En waarom sturen ze hem niet de laan uit?”
De procedure die nodig is om de school de duimschroeven aan te draaien en de accreditatie te omtnemen vindt hij sowieso te lang. Een Kamermeerderheid is dat met hem eens. Minister Van Engelshoven moet met een plan komen om dat te verkorten.
Trees Pels, emeritus hoogleraar en senior onderzoeken bij het Verweij-Jonker instituut, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 19.02.2020 De Tweede Kamer kreeg woensdagochtend een duister beeld over de invloed op kinderen van orthodoxe Koranlessen in de Utrechtse alFitrah moskee.
Onderzoekster Trees Pels van het Verwey-Jonker Instituut vertelde aan de parlementaire ondervragingscommissie dat er intimidatie plaatsheeft en fundamentalisme hoogtij viert. De lessen zouden ’riskant’ zijn en ’afstand tot de samenleving bevorderen’.
„De boodschap is zeer fundamentalistisch en dogmatisch”, vertelde Pels, die twee onderzoeken deed naar de pedagogische kwaliteiten van wat er aan Koranlessen wordt aangeboden in de moskee.
Kinderen krijgen al op jonge leeftijd les. Dit gebeurt buiten het zicht van de onderwijsinspectie, want die houdt op dit soort ’onderwijs’ geen toezicht.
Streng-islamitische norm
Volgens Pels gaat het om veertien uur per week. Daar leert men niet alleen maar de Koran te lezen, maar doet men aan religieuze en morele vorming naar streng-islamitische norm. Kinderen kunnen er al op zeer jonge leeftijd mee in aanraking komen.
„Kinderen krijgen te horen dat Allah hen zal straffen als ze zich niet aan de norm houden”, aldus Pels. Ze noemde als voorbeeld dat meisjes wordt aangeleerd om niet alleen uit te gaan of op schoolreisje mee te gaan. Daar moest dan een chaperonne mee. „Ze kregen op hun kop en werden geïntimideerd als dat wel was gebeurd.”
Sinterklaas
De moskeelessen ondermijnen wat men op Nederlandse scholen leert, verklaarde Pels. „Kinderen kunnen ontmoedigd raken om mee te doen met regulier basisonderwijs.” De onderzoekster noemde als voorbeeld deelname aan vieringen, zoals Sinterklaas. „Kinderen worden angstig gemaakt om mee te doen.”
Weliswaar zou gezegd worden dat kinderen een eigen keuze moeten maken, maar Pels signaleerde dat druk van de moskee en ouders zwaar kan wegen voor kinderen. Ze waarschuwde dat de Koranlessen het kritisch denkvermogen van kinderen ondermijnen.
De aantrekkingskracht van de moskee komt volgens haar bijvoorbeeld voort uit het feit dat moslims zich in de moskee veilig zouden voelen om zichzelf te zijn. Tot een paar jaar geleden werd stemmen bij verkiezingen ontmoedigd, hoorde de commissie. Tegenwoordig is men daar wat gematigder over, maar wel met een duidelijk stemadvies. „Denk”, zei Pels.
Later woensdag spreekt de commissie die onderzoek doet naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland, met alFitrah-bestuursvoorzitter en geestelijk leider Salam en de Utrechtse burgemeester Van Zanen.
Den HaagFM 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee. Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit. Het zou gaan om miljoenen euro’s.
Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
OmroepWest 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee.
Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
Bemiddelaar
Deze buitenlandse subsidies waren het onderwerp van de parlementaire ondervraging. Taheri vertelde een bemiddelaar in Koeweit te hebben die voor de Haagse moskee in het land op zoek ging naar fondsen en donaties.
Hierbij ging het om bedragen tot 2,5 miljoen euro. Bij vragen moest Taheri toegeven dat hij niet wist waar het geld precies vandaan kwam. Hij kon niet garanderen dat er geen sprake is geweest van inmenging door deze buitenlandse financiers.
De berichten waren voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah-moskee kreeg tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Daar ging een streep doorheen.
Pauline Krikke
Ook voormalig burgemeester Pauline Krikke moest verschijnen voor de commissie. Zij verklaarde dat gemeenten en andere overheden meer mogelijkheden moeten krijgen om de financiering van kerken en moskeeën te controleren. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een ‘giftige boodschap’ vanuit het buitenland geschonken zijn.
Verder wilde de voormalig burgemeester niet veel kwijt. Zo wilde ze geen antwoorden geven op vragen over hoe de informatie over de financiering van de as-Soennah moskee tot haar kwam. ‘Ik weet niet zeker of ik dit mag delen, dus daar wil ik niets over zeggen’, verklaarde ze.
Onder ede
De onderzoekscommissie startte vorige week met de openbare verhoren onder ede. De tweede week begon maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. Verschijnen voor de onderzoekscommissie is verplicht.
Abdelhamid Taheri, voormalig bestuursvoorzitter van de moskee As-Soennah, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 17.02.2020 De omstreden moskee As-Soennah in Den Haag kreeg in 2014 en 2015 in totaal bijna 2,5 miljoen euro uit Koeweit zonder dat er speciale voorwaarden zijn gesteld. Dat zegt Abdelhamid Taheri, tot september vorig jaar bestuursvoorzitter van het gebedshuis.
Het geld was aangevraagd voor speciale projecten, zoals het drukken van de koran, aldus Taheri tegen de Tweede Kamer. Een commissie van de Kamer onderzoekt of moskeeën worden beïnvloed door buitenlands geld. De vrees bestaat dat streng islamitische landen met hun geld hier de radicalisering van jongeren aanjagen.
„We zijn onafhankelijk”, benadrukte Taheri. Volgens hem zijn er geen eisen aan de donaties verbonden. „Daar maak ik me geen zorgen om. Absoluut niet. Op geen enkele manier.” Er zou dan ook geen link zijn met extremistische organisaties.
Volgens hem komen de schenkingen uit islamitische inzamelingen, en gaat het om aalmoezen. De aanvragen zouden zijn geregeld via een contactpersoon in Koeweit, een sjeik die ook in As-Soennah predikte.
Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke, die te maken had met As-Soennah, zei in haar verhoor dat er te weinig bevoegdheden voor gemeenten zijn. Ze vindt dat er een landelijk expertisecentrum moet komen. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een „giftige boodschap” vanuit het buitenland geschonken zijn. „Als dit geregeld is, is dat een hele forse stap.”
AD 17.02.2020 Vragen naar de achtergrond van de partijen die tonnen beschikbaar stelden aan de As-Soennah moskee? Dat deed het bestuur niet, totdat Nieuwsuur over dubieuze donors berichtte, stelde ex-voorzitter Taheri vandaag. Daar is de Tweede Kamer, die hem onder ede hoorde, nog niet klaar mee.
Taheri was tot een half jaar geleden de aanvoerder van de salafistische moskee aan de Haagse Fruitweg, die door leden van de Hofstadgroep bezocht werd in de jaren voordat een lid hiervan Theo van Gogh vermoordde. In de jaren daarna baarde imam Fawaz Jineid opzien met zijn preken vol boodschappen die recht ingingen tegen wat goed gebruik is in Nederland.
De imam werd in 2012 aan de kant gezet, waarna het leek of de moskee liberaler werd. Tot bleek dat in online religieuze lessen meisjesbesnijdenis werd gepromoot.
Opmerkelijk
Toen hierover ophef ontstond, haalde As-Soennah het filmpje offline. Vandaag tijdens de parlementaire mini-enquête naar buitenlandse beïnvloeding vertelde Taheri dat er intern iets was misgegaan, toevallig juist net deze ene keer waar ophef over ontstond. ,,Wij hebben een religieuze commissie die alle docenten van de juiste informatie en stencils voorziet. Maar die was net deze ene keer niet geweest.” Een opmerkelijk relaas, het filmpje stond toen namelijk al twee jaar online.
Dit naar de Nederlandse samenleving toe tolerantie prediken, maar binnen de eigen kring iets heel anders verkondigen werd vorige week door AIVD-baas Dick Schoof ‘façadepolitiek’ gedoopt. Taheri wierp verre van zich dat As-Soennah zich van zulke praktijken zou bedienen. ,,Dat kan je als imam niet maken, daar prikken jongeren doorheen.”
Dubieuze stichtingen
Dat kan zijn, maar na de woorden van Schoof prikt de onderzoekscommissie van de Kamer ook door dubbele boodschappen uit de moskee heen. En die kwamen er, juist toen het verhoor van Taheri richting de kern ging: financiering van dubieuze stichtingen uit golfstaten, die contact zouden hebben met terreurorganisaties.
In 2014 en 2015 werd door zo’n club uit Koeweit een bedrag van 2,5 miljoen overgemaakt naar As-Soennah. Niet ineens, maar in meerdere stortingen, maar in vier. Of Taheri dat niet gek vond? Waar hij eerst zei dat niet hij, maar de penningmeester verstand van financiën had, antwoordde hij nu dat ‘er soms wel eens nabetalingen komen, omdat een collecte langer voortduurt’. Maar, riposteerde Kamerlid Aukje de Vries: ‘Deze stortingen werden allen op dezelfde dag overgemaakt’. Toen bleef Taheri het antwoord schuldig.
De moskee was volgens Taheri aanvankelijk niet geïnteresseerd in de herkomst van dit grote bedrag, bestemd voor de aankoop van een gebouw aan de Radarstraat waar de As -Soennah Holding BV ‘maatschappelijke activiteiten’ zou gaan ontplooien. Pas na berichtgeving hierover in opnieuw Nieuwsuur, werd dit onderzocht.
De naam van de stichting? Taheri zou het niet weten, zegt hij als hem de naam wordt voorgehouden. ‘Ik ken alleen de Arabische naam’. Het geld bestaat uit aalmoezen, iedereen in de islamitische staten is gehouden 2 procent van zijn inkomsten aan deze ‘za’kaat’ te besteden. Speciale commissies selecteren als bestemming doelen in landen die qua islam nog ‘ontwikkelingslanden’ zijn, zoals Nederland.
Aalmoezen
Van dit geld maakte As-Soennah gebruik voor de aanschaf van het pand. Van de herkomst van het geld zei Taheri niets te weten, wel wist hij weer precies dat er een speciale vastgoedtruc werd uitgehaald bij de aanschaf van het pand aan de Radarstraat. Dat verdubbelde hierdoor op slag in waarde.
De verkoper verkocht het pand op papier voor één miljoen aan een tussenpersoon, die het pand dezelfde dag voor 1,9 miljoen aan As-Soennah doorverkocht. Hoe die winst (betaald met de ‘aalmoezen’ uit Koeweit) is verdeeld, wil de parlementaire onderzoekscommissie graag weten.
Stampij
Gek genoeg ontbraken alle notulen en bestuursverslagen van As-Soennah uit de jaren dat deze giften binnenkwamen, althans toen deze door de Kamer met een gerechtelijke vordering werden opgevraagd. Werd er in die jaren dan niets genotuleerd, was de vraag aan Taheri. ‘O zeker wel. Maar niet alles’.
Die stukken zijn ondanks een gerechtelijk bevel niet aan de Tweede Kamer gegeven. Taheri’s advocaat maakte hierover stampij, daarna werden de antwoorden weer vaag. Zo vaag, dat het niet uitgesloten is dat binnenkort ook de penningmeester van de moskee nog onder ede uitleg mag komen geven.
Na Taheri werd ex-burgemeester Krikke gehoord. Zij bleek niets te weten over de geldstromen en de gemeente was ook niet bij machte er iets aan te doen.
AD 17.02.2020 De Haagse As Soennah moskee staat vandaag centraal bij de parlementaire verhoren over de financiering van moskeeën door buitenlandse mogendheden. Behalve de oud-voorzitter zal ook ex-burgemeester Krikke onder ede worden ondervraagd.
Daarbij draait het met name om de bedragen die de moskee volgens inlichtingendienst AIVD ontving van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS). Dat is een liefdadigheidsinstelling uit Koeweit die door de Verenigde Staten in verband wordt gebracht met het financieren van terroristen.
RIHS gaf in Nederland geld voor het verspreiden van de islam en de bouw van moskeeën, maar zou daarnaast ook Jahbat Al Nusra hebben gefinancierd. Dat is een van de strijdende partijen in Syrië en Irak. De militie geldt als de lokale tak van Al Qaeda, het terreurnetwerk dat achter de aanslagen van 11 september 2001 in de VS zat.
De financiering van de As Soennah door RIHS is daarmee brisant want de circa 60 jongeren uit Den Haag die geronseld werden voor de jihad en ten strijde trokken in het Midden-Oosten, sloten zich na hun uitreis bijna allemaal aan bij Al Nusra.
Het parlementaire onderzoek dat nu loopt, een ‘light-versie’ van een parlementaire enquête, richt zich op de vraag of met de buitenlandse oliedollars ook invloed in de Nederlandse moskeeën is gekocht. Sinds een aantal jaren maakt het salafisme, een van de meest orthodoxe stromingen binnen de islam, een grote opmars door in Nederland. De aanhangers zijn zó fanatiek, dat ze liberalere moslims de les lezen dat zij niet gelovig genoeg zouden zijn. Hierdoor raakte deze groep in de verdrukking en kon het salafisme nog verder groeien.
De omstreden imam Fawaz Jneid riep vanaf het spreekgestoelte van het gebedshuis aan de Fruitweg openlijk op om ten strijde te trekken in Syrië. De moskee nam afscheid van hem, waarna Jneid zijn toevlucht zocht tot onder meer een boekwinkel. Hierop nam burgemeester Krikke een onorthodoxe maatregel: ze legde de imam een gebiedsverbod op voor zowel de Schilderswijk als Transvaal. Jneid vocht dit aan bij de rechter, maar die gaf Krikke gelijk.
De in oktober opgestapte burgemeester brak in haar benadering van de As Soennah pontificaal met het beleid van haar voorganger Jozias van Aartsen. Die zocht de samenwerking op met de moskee, onder meer om in de wijk de rust te bewaren tijdens oud en nieuw. Dat was zó succesvol, dat de gemeente ook na de dagenlange rellen vanwege de dood van Mitch Henriquez in 2015 haar toevlucht tot de moskee zocht, om de geest weer in de fles te krijgen.
Hierop verschenen vrijwilligers van de As Soennah getooid in gele hesjes in de straten. Op slag keerde de rust terug. Daar was iedereen blij mee, maar het riep tegelijk de vraag op wie nu echt de baas was in de Schilderswijk: het bevoegd gezag of de moskee. Na de onthullingen over de verdachte geldstromen van Nieuwsuur verbrak de gemeente de samenwerking met de buurtvaders.
Verslaggever Jan-Willem Navis is bij de zitting aanwezig en twittert live mee.
NOS 17.02.2020 Er moet een landelijk expertisecentrum komen dat de buitenlandse financiering onderzoekt van organisaties die “giftige boodschappen” verspreiden. Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke deed die oproep tegenover de Tweede Kamercommissie die zich buigt over de buitenlandse beïnvloeding van moskeeën.
Krikke doelt niet alleen op moskeeën, maar ook op christelijke en niet-religieuze organisaties. Die kunnen ook ongewenste boodschappen verspreiden, benadrukte ze. “Bijvoorbeeld het ontkennen van de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het ontkennen van homoseksualiteit of het belemmeren van de keuzevrijheid bij abortus.”
Het landelijke expertisecentrum moet signalen verzamelen en organisaties onderzoeken. Daarbij moeten er geen verschillen zijn tussen gemeenten, zoals nu wel het geval is. Ze deed de oproep twee jaar geleden ook al, na het nieuws dat de Haagse As-Soennah-moskee een omstreden Koeweitse investeerder had.
Besnijdenis
Krikke was uitgenodigd door de commissie omdat zij als burgemeester van Den Haag te maken had met deze As-Soennah-moskee. Ze heeft uiteindelijk de subsidiekraan van de stichting helemaal dichtgedraaid.
Ook heeft ze de bestuurders aangesproken op een video op de website waarin vrouwenbesnijdenis werd aangeprezen. “Vrouwenbesnijdenis is zo’n ernstige verminking van een vrouwenlichaam, daar kun je niet zo lichtvaardig over zijn”, zei Krikke.
Abdelhamid Taheri, tot voor kort bestuursvoorzitter van As-Soennah, vertelde de commissie dat hij de besnijdenisvideo er vervolgens “direct heeft afgehaald”. Daarop vroeg de commissie hoelang de video dan online heeft gestaan. “Ik denk een of twee jaar”, antwoordde Taheri.
“De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof”, aldus Abdelhamid Taheri, oud-bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee.
De commissie vroeg ook naar een filmpje waarin wordt gezegd dat vrouwen niet zonder begeleiding van een man op straat mogen. Volgens Taheri moet de commissie kijken naar de context. “Er is een onderscheid tussen de theologische uitleg en de maatschappelijke uitleg”, zei hij.
Mensen moeten het niet zo letterlijk nemen, was de boodschap van Taheri. “De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof.” Hij vindt dat mannen de keus moeten hebben vrouwen wel of geen hand te geven.
As-Soennah kreeg miljoenen uit Koeweit, maar veel kon Taheri daar niet over zeggen. Hij verwees regelmatig naar de penningmeester. Taheri ontkent dat de geldschieters invloed op de religieuze koers van de moskee hebben gekocht.
Mogelijk geld terugstorten
Krikke zei dat burgemeesters bij signalen van ultraorthodoxe invloeden geen enkele mogelijkheid hebben om de buitenlandse financiering te onderzoeken. Het expertisecentrum waarvoor zij pleit, zou die mogelijkheden wel moeten hebben. De verantwoordelijke minister kan daarna besluiten dat het geld moet worden teruggestort.
Eerder vandaag zei de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland dat de bevindingen van inlichtingendienst AIVD kloppen, dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims steeds meer invloed krijgt. Vicevoorzitter Saïd Bouharrou vindt ondersteuning van de overheid belangrijk, maar zei dat vooral moslims zelf weerbaarder moeten worden.
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
OmroepWest 17.02.2020 Met grote tegenzin verschijnt de Haagse as-Soennah moskee maandag voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland en heeft voormalig moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri opgeroepen voor een openbaar verhoor onder ede. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt maandag verhoord. De relatie tussen Den Haag en de as-Soennah moskee is al jaren stroef.
Een deel van de Nederlandse politiek heeft het op moslims gemunt. Dat is de stellige overtuiging van het bestuur van de as-Soennah moskee. De parlementaire mini-enquête naar ‘ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen’ zou daar een voorbeeld van zijn. De commissie wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland komen die leiden tot deze ongewenste beïnvloeding.
‘Deze parlementaire ondervraging onderzoekt enkel en alleen de financiële geldstromen van moskeeën. Het is de zoveelste poging om de islam en moslims in de verdachtenbank te duwen’, is de reactie van het moskeebestuur nadat Taheri door de onderzoekscommissie is opgeroepen voor verhoor. Maar iedereen die wordt opgeroepen, is verplicht om te komen en dus zal Taheri er ook aan moeten geloven.
Bekijk hier het verhoor terug van Adelhamid Taheri:
Het Haagse stadsbestuur worstelt al jaren met de moskee. Zo ligt voormalig burgemeester Wim Deetman geregeld in de clinch met de omstreden imam Fawaz Jined, de toenmalige voorganger van de as-Soennah. In 2004 wenst de imam Theo van Gogh een ongeneselijke ziekte toe. Een paar maanden later wordt Van Gogh vermoord. Ook kreeg Fawaz boetes voor het sluiten van sharia-huwelijken en zou hij voorstander zijn van vrouwenbesnijdenis. In 2012 wordt hij na een ruzie uit het moskeebestuur van de as-Soennah gezet.
Na het vertrek van imam Fawaz ontspant de relatie tussen de gemeente en de as-Soennah zich. Volgens burgemeester Jozias van Aartsen, de opvolger van Deetman, bestrijdt het nieuwe moskeebestuur in tegenstelling tot Fawaz, terrorisme wel. Van Aartsen zet vrijwilligers van de as-Soennah zelfs in als troef tegen de overlast tijdens de jaarwisseling. In de Schilderswijk en Transvaal gaan groepen moskeevrijwilligers de straat op om de rust in de wijken te houden.
Salafistische ordetroepen
Partijen als de VVD, het CDA en de PVV in de Haagse gemeenteraad en later ook een meerderheid van de Tweede Kamer veroordelen de inzet van deze vrijwilligers. De PVV spreekt van ‘salafistische ordetroepen’ die de gemeente tijdens de jaarwisseling de straat op stuurt. De partijen en een Kamermeerderheid willen dat de samenwerking verbroken wordt.
Maar dat weigert Van Aartsen keer op keer. Hij blijft vasthouden aan de vrijwilligers omdat ze geen preken houden of mensen bekeren, maar slechts de politie helpen. ‘Dat zouden meer mensen moeten doen’, zegt hij in januari 2016.
Gedachtepolitie
Bovendien verdedigt hij het salafisme. Uit AIVD-rapporten blijkt volgens hem dat salafisme een orthodoxe beleving van het geloof is en ‘nul komma nul te maken heeft met terrorisme’. Ook wil hij geen gedachtepolitie zijn. ‘In de Oudejaarsnacht zijn honderden mensen actief. Ik kan niet aan iedereen vragen wat hij of zij denkt. Dat valt onder de vrijheid van godsdienst en meningsuiting’, reageert hij. De as-Soennah-vrijwilligers blijven daarom met oud en nieuw de straat op gaan.
Pauline Krikke die in 2017 Van Aartsen opvolgt, volgt deze lijn in eerste instantie. Maar in mei 2018 worden de banden tussen de gemeente en de moskee alsnog definitief verbroken.
Dubieuze golfstaten
Aanleiding zijn berichten van NRC Handelsblad en het tv-programma Nieuwsuur waarin wordt gesteld dat onder meer de as-Soennah moskee geld kreeg van dubieuze golfstaten. In 2011 zou de moskee om geld gevraagd hebben in Saoedi-Arabië en in 2017 zou geld zijn ontvangen vanuit Koeweit. Voormalig bestuursvoorzitter Taheri heeft dit altijd ontkend.
Maar de berichten zijn voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah moskee krijgt tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Maar daar gaat voortaan een streep door. Ook stopt de jaarlijkse inzet van vrijwilligers van de as-Soennah moskee tijdens de jaarwisseling.
Parlementaire ondervraging
Bovendien leiden de berichten tot een parlementaire ondervraging die vorige week is gestart met de openbare verhoren. De tweede week begint maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, de vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland en daarna volgen voormalig voorzitter van de as-Soennah moskee Abdelhamid Taheri om 13.00 uur en Pauline Krikke om 15.30 uur.
NOS 17.02.2020 De Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland onderschrijft de bevindingen van inlichtingendienst AIVD dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims voor problemen zorgt in moskeeën. De andere gelovigen worden door hen onder druk gezet om mee te doen met de ‘strenge’ koers.
“Er wordt tegen hen gezegd ‘je bent geen goede moslim'”, zegt vicevoorzitter Saïd Bouharrou. Ook worden de mensen die niet willen meedoen beschuldigd van het zaaien van verdeeldheid onder moslims. Hij ondervond dit zelf na zijn medewerking aan een onderzoek van tv-programma Nieuwsuur.
Bouharrou werd vanmorgen verhoord door de parlementaire onderzoekscommissie die onderzoek doet naar beïnvloeding door onvrije landen van moskeeën en andere islamitische organisaties.
Ongewenst
Hij zei dat de invloeden uit de golfstaten aangepakt moeten worden. De alFitrah-moskee probeert bijvoorbeeld bij andere moskeeën te infiltreren, vertelde Bouharou. “We moeten iets doen om die invloeden kleiner te maken.” Hij vindt het “per definitie” ongewenst als mensen uit het buitenland in Nederlandse moskeebesturen zitten.
Bouharrou is geschrokken van de bedreigingen aan het adres van Hajer Harzi, die voor de Tweede Kamercommissie beschreef hoe dreigend het eraan toeging in de Al Houda-moskee in Geleen. Hij vindt de getuigenis van Harzi dapper: “Zulke helden hebben we meer nodig in het land.”
Bouharrou legde een verklaring af, waarin hij afstand nam van de buitenlandse invloeden:
Marokkaanse moskeeën: een minderheid veroorzaakt problemen
Volgens Bouharrou zijn er vijftien tot twintig moskeeën die ultra-orthodox zijn en waar de problemen spelen. De stille meerderheid laat niet van zich horen, zei hij. Toch denkt hij dat de moslimgemeenschap door sterker op te treden, zelf het probleem kan oplossen.
“De oplossing zit erin dat zij het openbare debat aangaan.” Dat betekent ook op sociale media tegen orthodoxe of extremistische predikers ingaan. De rol van de overheid is beperkt denkt Bouharrou, omdat je al snel op het terrein van de vrijheid van godsdienst komt.
Maar bepaalde verplichtingen tot openbaarheid en transparantie, en het ondersteunen van de “weerbaarheid” van moslims kan helpen, verwacht hij.
Spanning
Vandaag is de vierde dag dat de Tweede Kamercommissie mensen onder ede verhoort. De spanning voor de commissie loopt op. Deze week komen vertegenwoordigers van moskeeën langs die liever niets prijsgeven, zoals de As-Soenah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht.
Achter de schermen heeft de commissie ook veel informatie over bankgegevens en netwerken opgevraagd. In april moet het eindrapport klaar zijn.
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
Telegraaf 17.02.2020 Vrijwel alle naar schatting 500 moskeeën in Nederland krijgen geld uit het buitenland: uit Europa, Marokko of de Golfstaten. Dat is niet per definitie ongewenst, zei Saïd Bouharrou van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland in de Tweede Kamer.
Hij getuigde daar in het grote onderzoek van de Kamer naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën door uiterst orthodoxe landen. Het parlement vreest radicalisering van jongere moslims. Moskeeën als alFitrah in Utrecht en As-Soennah (Den Haag) kwamen al in opspraak.
Volgens Bouharrou kan het bij geldstromen om inzamelingen voor het goede doel gaan. Daar kan een stichting van profiteren die onvoldoende geld heeft om een moskee te bouwen.
Maar buitenlandse financiering is wel ongewenst als er voorwaarden aan een gift worden verbonden. Als bijvoorbeeld een organisatie uit de golfstaat Koeweit een bepaalde ultra-orthodoxe prediker eist, die “verwerpelijk” dingen zegt over vrouwen of joden. Of als een gulle gever invloed wil hebben op lesmateriaal voor islamonderwijs. “Niet altijd wordt goed gekeken naar wat er in staat. De bewustwording moet groter worden”, aldus Bouharrou.
Salafistische aanjagers
De bestuurder van de Marokkaanse moskeekoepel onderschreef de woorden van AIVD-baas Dick Schoof dat er een groeiende groep ’salafistische aanjagers’ is die andere gelovigen onder druk zet en met financiële en ideologische steun uit de Golstaten. Hij benadrukte dat het om een beperkte groep gaat, waarvan de moslimgemeenschap zelf ’het grootste slachtoffer’ is.
Bouharrou nam stellig afstand van de bedreigingen die de Geleense moskeebestuurder Hajer Harzi ten deel vielen na haar getuigenis voor de ondervragingscommissie van de Kamer. Hij prees haar stellingname. „Zulke helden hebben we meer nodig.” Bouarrou pleitte voor meer transparantie bij de financiering van moskeeën. En verbod op geldstromen uit het buitenland ziet hij niet zitten. „Een paardenmiddel.”
NOS 16.02.2020 Vanaf vandaag staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
Vandaag gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis. Oud-burgemeester Krikke van Den Haag wordt ook verhoord.
Woensdag staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Zorgen
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Dreigementen
Terug naar afgelopen week. De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof.
De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Bestuurders Laaouej en Harzi van gebedshuis Al Wasatia werden in Geleen hun moskee uitgewerkt door jongere, orthodoxe geloofsgenoten. Die lieten imams met terroristische contacten preken. Na hun verhoor door de Tweede Kamer werden zij bedreigd.
Harzi vertelde er over in Op1. De commissie vindt de bedreigingen onacceptabel !!
Dat het moeilijk wordt om achter de oorzaak van toenemend salafisme in Nederland te komen bleek donderdag. De Blauwe Moskee en de Al-Fourqaan moskee zijn betaald met miljoenen euro’s uit Qatar en Koeweit. Hebben die landen daardoor invloed, wil de commissie weten.
Nee, zei de tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom van de Blauwe Moskee in Amsterdam. De geldschieters stellen volgens hem geen eisen. Dat er extremistische sprekers in de moskee komen heeft te maken met “open staan” voor alle meningen, zei hij.
Van der Blom vindt het niet verdacht dat de betalingen soms via vier tussenpersonen in Nederland terecht kwamen. “Zo willen zij dat regelen.”
Nasr El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven en van de stichting Al Waqf was betrokken bij diverse omstreden salafistische projecten. Hoe dat zit wilde El Damanhoury niet kwijt. Hij had vooral kritiek op de Tweede Kamer-commissie.
Eerdere verhoordagen
Maandag, woensdag en donderdag waren de eerste twee verhoordagen.
Het is dus de vraag of het deze week beter gaat. Donderdag komt de moskeeketen van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politieke invloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
BB 16.02.2020 ‘Salafistische organisaties infiltreren moskeeën en nemen ze over. Het is vijf voor twaalf’, zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. Donderdag was hij gastheer van een kennisbijeenkomst in zijn stad over het tegengaan van radicalisering en extremisme. Marcouch weet zelf hoe het is om te radicaliseren en waarschuwt voor verminderde aandacht. ‘Rust is schijn en verslapping levensgevaarlijk.’
‘Iedereen doordrongen van ernst’
‘De bijeenkomst was geslaagd’, aldus Marcouch. ‘Gelukkig zijn zowel minister Grapperhaus, de NCTV en burgemeesters als de andere deelnemers doordrongen van de ernst. Er is een duidelijke behoefte aan kennis en daarom krijgt dit een vervolg.’
Marcouch wijst erop dat radicalisering van jongeren een gevaar blijft dat voortdurend op de loer ligt, hoewel het dreigingsniveau is gedaald van 4 naar 3 en er minder uitreizigers zijn. ‘Salafistische organisaties zijn sluw en sterk gedreven voor hun gewelddadige machtsideologie onze jongeren te mobiliseren, met kinderen en al.
Investeren in vitale aanpak
In hun antidemocratische, antiwesterse ideologie, die streeft naar een superieure natie met aanhangers van het salafisme, de sharia en één leider (Khalif), wordt geweld niet geschuwd. ‘We hebben onze handen vol aan jonge mensen, soms hele jonge kinderen, die geïnfecteerd zijn met dit gedachtegoed en worden geronseld als IS-strijder in het Midden-Oosten of voor aanslagen bij ons.’
Marcouch waarschuwt dat zij straks terugkeren of vanuit de gevangenis in onze steden en dorpen komen. ‘Daar moeten we de samenleving voor beschermen, dus moeten wij als bestuurders blijven investeren in de vitaliteit van onze aanpak.
Dat betekent: het salafisme kennen, het gevaar beseffen, overal bovenop zitten, korte lijnen, een goede informatiepositie, opsporen en bestraffen en dit uiteraard voor zijn met heel veel aandacht voor opvoeding en vooruitzicht op een waardevolle plek in onze samenleving.’
Jonge kinderen weerbaar maken
Ook minister Grapperhaus liet tijdens de bijeenkomst weten het belangrijk te vinden dat de aandacht niet verslapt. Marcouch memoreert dat het kabinet Rutte-1 de aanpak van radicalisering in 2010 beëindigde en later alles halsoverkop weer moest worden opgetuigd toen de salafisten door Den Haag marcheerden. ‘Te laat. Honderden jongeren waren al uitgereisd. Veel gemeenten hadden geen idee van het fenomeen. Dat moet ons niet weer overkomen.’
Volgens Marcouch dient de preventieve aanpak onderdeel te zijn van het reguliere jeugdbeleid. ‘Wij dienen jonge kinderen weerbaar te maken tegen de dagelijkse salafistische indoctrinatie via de ouders. We moeten hen corrigeren en ervan doordringen dat zij niet van doen hebben met een edele religieuze islamrichting, maar met een vijandige gewelddadige machtsideologie.’
Lokroep jihadisme
In zijn toespraak van afgelopen donderdag zei Marcouch dat tijdig de helpende hand bieden hem zelf indertijd ‘als worstelende jongeman die zijn identiteit zocht’ ook terug op het juiste pad heeft gebracht. ‘Ik dreef af, radicaliseerde in mijn opvattingen. Wie mij kende, kon de eerste tekenen zien. Wij allen kunnen dit, mits wij ons verdiepen, het gevaar zien en aandacht hebben.
Ik raakte als jongeman zo begaan met verdrukte moslims in oorlogsgebieden, dat ik dacht: ‘ik moet niet alleen weten en voelen, maar ook doén: een daad stellen, actie ondernemen, reisplannen maken’. Ik kwam hieruit dankzij mijn omgeving. Mijn nieuwe studievrienden brachten mij ertoe een kritische geest te ontwikkelen die nadenkt over mijn geloof, mijn omgeving en mijzelf.’
Aan de telefoon noemt Marcouch dat ‘de lokroep van het jihadisme’. ‘Je krijgt dat binnen via predikanten, in mijn tijd nog via cassettebandjes: de dood boven het leven verheerlijken, hunkeren naar een snelle dood in de strijd, martelaarschap, de heilstaat, één leider, superioriteit, andersgelovigen en -denkenden afwijzen en als minderwaardig afschilderen.’
Neem als bestuurder stelling tegen salafisme
Het salafisme een ‘sterk gewelddadig machtsbeluste ideologie’, benadrukt Marcouch. ‘Deze politieke ideologie gebruikt de orthodoxe religie als masker. Mensen schieten te vaak in de ‘scheiding kerk-en-staat reflex’, maar je moet als bestuurder wel degelijk stelling nemen tegen het antidemocratische salafisme, want het ondermijnt de samenleving.’
De ideologie stelt dat joden en christenen jouw vijanden zijn en dat Nederland niet jouw samenleving is. ‘Dat is de islamitische staat. We hebben met ISIS gezien hoe dat is. Dit is geen theorie. Dit is geen boekenkastwijsheid. Jongens en meisjes worden geronseld en de dood ingelokt. Het is ernstig en gevaarlijk. Laat je geen rad voor ogen draaien door salafisten met sussende praatjes over geweldloze terugkeer naar een zuivere religie.’
‘Dat doen wij. Het is heel belangrijk om dogma’s en theologische concepten die salafisten misbruiken theologisch te weerleggen. Dat heeft mij toen als radicaliserende jongeling geholpen. Je hebt dan gereedschap, gaat vragen stellen. Je leert autonoom te denken en verantwoordelijkheid te nemen voor je daden. De islamitische gemeenschap is daarbij cruciaal.’
Redelijke imams opleiden
Maar de Arnhemse burgemeester ziet deze gemeenschap worstelen met de radicale salafistische organisaties. ‘Hun predikanten uit Saoedi-Arabië hebben gemakkelijk toegang tot Nederland, terwijl evenwichtige imams uit Marokko moeilijk een visum krijgen.
Er is een schrijnend tekort aan goede imams. Moskeeën zitten met gaten en salafistische imams springen daarin. Als gemeente werken wij goed samen door de gemeenschap te steunen en hen ervan te weerhouden om salafistische imams aan te stellen en activiteiten te ontplooien die radicalisering aanmoedigen.
De rijksoverheid moet deze gemeenschap ook bijstaan, zodat ze weerbaarder worden. Er is krapte op de arbeidsmarkt. Een goede gezaghebbende imamopleiding is er nog niet in Europa. Redelijke imams opleiden helpt tegen de opkomst van salafisten in moskeeën. Daar moeten we nu mee beginnen, want het is vijf voor twaalf.’
OmroepWest 14.02.2020 Het onderzoek van een Tweede Kamercommissie naar buitenlandse financiering van sommige moskeeën moet het salafisme niet in een hoek drijven. Dat vindt onder anderen Abdel Bouzzit van de Leidse Imam Malik Moskee. Hij vindt dat kwade invloeden van buiten bestreden moeten worden. Maar de manier waarop de Kamercommissie nu te werk gaat vindt hij een gemiste kans.
Samen met een aantal gematigde moslims neemt Bouzzit, ook bestuurder van de regionale moskeekoepel, het op voor hun meer orthodoxe geloofsgenoten. Bouzzit zegt het een kwalijke zaak te vinden dat het onderzoek zich vooral richt op de moslims en de islam.
‘Het onderzoek is wat mij betreft op een verkeerde manier gestart’, zegt Bouzzit. ‘Als er beïnvloeding van buitenaf is, dan is dat kwalijk. Maar het is even kwalijk als dat gebeurt bij andere geloofsstromingen of bij politieke organisaties. Daar zien we ook beïnvloeding.’
Definitie salafisme
Daarmee ontkent hij niet dat er binnen het orthodox salafisme, waar het in het onderzoek veel over gaat, anti-democratisch gedachtegoed leeft. ‘Daar gaat het wat mij betreft mis, maar dat gedachtegoed kun je ook vinden bij andere moslims.’
Bouzzit pleit er dan ook vooral voor te kijken naar het gedrag van mensen en organisaties. En hij vindt dat een term als ‘salafisme’ eerst goed gedefinieerd moet worden. ‘Dan weten we in ieder geval waar we het over hebben als we in gesprek gaan met elkaar.’
Geen buitenlandse invloed in Leidse en Haagse regio
Volgens Bouzzit is er in de Leidse regio en Den Haag geen reden voor bezorgdheid over buitenlandse financiering van moskeeën. ‘Ik heb heel veel contacten, maar ik merk op geen enkele manier dat hier invloed is gekocht door het buitenland.’
Dat komt volgens Bouzzit omdat de koepelorganisatie de laatste jaren stevig heeft ingezet op het professionaliseren en weerbaar maken moskeeën en hun imams. ‘In onze regio hebben we bestuursleden aan het roer die weten wat de gevaren zijn en die weten hoe je die buiten de deur houdt. Dat zien we helaas niet in heel Nederland, maar hier werken we er keihard aan.’
Maandag moet de Haagse As-Soennah moskee voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer komen, om te praten over financiering van moskeeën in Nederland. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt dan verhoord daarover.
NOS 14.02.2020 Een moskeebestuurslid dat in de Tweede Kamer is gehoord, wordt naar eigen zeggen hevig bedreigd. “Dit gun je niemand”, zei Hajer Harzi in talkshow Op1, waar duidelijk werd dat ze ook aangifte heeft gedaan.
Harzi getuigde voor de Kamercommissie over de groeiende invloed van extremistisch gedachtegoed in moskee Al Houda in Geleen. Vlak daarna kreeg haar dochter bedreigende video’s toegestuurd.
“Een kogel is zo besteld”, riepen de jongens in het filmpje, vertelde Harzi in de talkshow:
‘Ze stuurden naar mijn kind: een kogel is zo besteld’
In de toegestuurde video werd het bestuurslid naar eigen zeggen ook uitgemaakt voor ongelovige, jood en allerlei “vreselijke dingen. Mijn dochter is boos en zegt het niet meer aan te kunnen. Ik heb haar ervan moeten overtuigen dat het tegen mij is gericht en niet tegen haar.”
Ook op sociale media is Harzi uitgescholden vanwege haar getuigenis. Ze wordt onder meer uitgemaakt voor leugenaar. Ondanks alle kritiek en beledigingen blijft Harzi achter haar getuigenis staan.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Abdallah Laaouej, voorzitter van gebedshuis Al Wasatia, en penningmeester Hajer Harzi, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 13.02.2020 De bedreiging van getuigen uit Geleen die voor de ondervragingscommissie vertelden over dubieuze financiering van moskeeën is ’onacceptabel’. Dat zegt voorzitter Michel Rog van de commissie.
De bedreigingen waren vooral gericht tegen Hajer Harzi, die een dag eerder tegenover de commissie had verteld hoe een ’gewoon moskeetje’, Al Houda in Geleen, was overgenomen door salafisten. Die werkten de oude imam eruit omdat die niet streng genoeg in de leer was, trokken miljoenen aan uit de Golf en programmeerden predikers die de moskeegangers stimuleerden zich af te keren van de Nederlandse samenleving.
Harzi vertelde hoe ze erover vruchteloos aan de bel had getrokken bij de gemeente en hoe ze later haar vrees zag bevestigd toen twee moskeebestuurders werden gearresteerd voor witwassen, lidmaatschap van een criminele organisatie en ronselen voor de jihad.
En waarvoor integratiedeskundige en voormalig PvdA-Kamerlid Kelik Yücel als getuige na Harzi al had gewaarschuwd, gebeurde nog geen dag later: er kwamen doodsbedreigingen binnen die rechtstreeks verwezen naar de stichting achter de nieuwe, gematigde moskee die Harzi had opgericht. De bedreigingsvideo, waarin de boodschap werd verkondigd door gemaskerde mannen, zou zelfs zijn gericht aan haar dochtertje, zo berichtte De Limburger.
„Als dit klopt, wil ik namens de hele commissie aangeven dat we dit zorgelijk vinden”, reageerde Rog na een dag van verhoren. „En dat het niet acceptabel is dat iemand die onder ede getuigt voor de Tweede Kamer slachtoffer wordt van bedreigingen of intimidatie.”
Harzi toonde zich tijdens het verhoor strijdbaar, en lijkt ook nu niet van haar stuk gebracht. Donderdagavond doet ze haar relaas nog eens in tv-programma Op1.
Ook de voormalig directeur van de omstreden stichting Waqf, Nasr el Damanhoury, moest donderdag komen opdraven. Zijn stichting kwam negatief in het nieuws nadat hij voor een stichting gevestigd in Duitsland 1,7 miljoen euro uit Qatar had geregeld om een Rotterdams ROC-gebouw op te kopen.
Na ophef kwam de voorziene koranschool er niet, maar volgens de beleggingsadviseur was dat nooit de bedoeling. „Het was gewoon een investeringsobject”, zo zei El Damanhoury in een stekelig verhoor.
Onmacht
Het toonde de onmacht bij de opdracht waartoe de Tweede Kamer zich met de parlementaire ondervragingen heeft gesteld: uitzoeken wat er tegen ongewenste buitenlandse beïnvloeding kan worden gedaan. De voorlopige conclusie luidt: bar weinig.
Om te beginnen is buitenlandse financiering van religieuze instellingen niet verboden. Opsporingsdiensten kunnen dus ook niet handhaven, stelde Maarten Rijssenbeek van het Financieel Expertisecentrum (FEC), gehoord als deskundige.
Het samenwerkingsverband van de opsporingsdiensten en financiële toezichthouders doet een proef op dit onderwerp, ziet de miljoenen vanuit de Golfstaten op rekeningen van stichtingen of imams voorbij komen, een spoor dat geregeld doodloopt als bedragen contant worden opgenomen.
Maar informatie doorgeven aan gemeenten mag het FEC niet. „Bovendien hebben we problemen met het in kaart brengen van stichtingen, vooral als ze geen goede-doelenstatus hebben. Ze hebben amper administratieplicht. Toezicht en transparantie ontbreken.”
Is die openheid er wel, dan is er nog amper gereedschap om op te treden. Bekeerling en fondsenwerver Jacob van der Blom maakt er tijdens het verhoor geen geheim van dat hij voor de financiering voor de Blauwe Moskee in Amsterdam 2,6 miljoen euro uit Koeweit regelde en 3 ton uit Qatar.
Dat het geld vanaf het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken via nogal wat tussenstations bij Europe Trust Nederland dat de moskee aankocht, vindt Blom niet gek. Dat een jaar na de financiering vanuit Koeweit een topambtenaar van dat religie-ministerie voorzitter werd van die Europe Trust, vond hij evenmin opmerkelijk. De bank noch de gemeente stelde volgens Blom ooit een vraag over de financiering
NOS 13.02.2020 De parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer die ongewenste beïnvloeding van moskeeën en islamitische organisaties onderzoekt heeft een lastige derde dag achter de rug. De verhoren van vandaag over de geldstromen en wat de geldschieters ervoor terug willen, liepen stroef en leverden weinig nieuwe informatie op.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom bestrijdt dat er sprake is van religieuze bemoeienis door Qatar en Koeweit met Nederlandse moskeeën. “Je hoeft maar één keer te laten zien dat je met het geld hebt gedaan wat is beloofd en daarna ben je helemaal klaar”, zei hij.
Van der Blom haalde in Qatar en Koeweit miljoenen euro’s binnen voor de financiering van drie islamitische instellingen in Nederland: de Blauwe Moskee in Amsterdam, Stichting Sociaal Cultureel Centrum Nederland in Den Haag en de moskee De Middenweg in Rotterdam.
Als er in de Blauwe Moskee omstreden predikers worden uitgenodigd, zoals Umair Bantvawala en Haitham al-Haddad, dan is dat volgens Van der Blom uit vrije keus. “Bantvawala was uitgenodigd door de jongerenorganisatie. Die zijn daar vrij in, anders ben je ook weer zo betuttelend bezig.”
Foutje
Tijdens het verhoor maakte Kamerlid Van den Berge een foutje. In plaats van tesquia, wat aanbevelingsbrief betekent, zei hij taqqiya. Dat betekent in grote lijnen dat een moslim de waarheid mag verhullen als de islam in gevaar komt.
Van der Blom reageerde daar boos op. Na het verhoor zei hij dat de commissie wat hem betreft de scheiding tussen kerk en staat met voeten treedt. “Ik ben bang dat de schade die de commissie op deze manier aanricht een grotere impact zal hebben op radicalisering dan je met miljoenen uit het buitenland kunt doen.”
Een andere getuige van vandaag, de voormalig directeur van Stichting Waqf El Damanhoury, stak zijn ongenoegen ook niet onder stoelen of banken. Hij vindt het onterecht dat alleen islamitische organisaties worden onderzocht.
Damanhoury werd als Egyptenaar door de Saudische oprichters van Waqf naar Nederland gehaald. Hij haalde voor verschillende projecten geld op of adviseerde daar over. Ook over de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven. Dat mede-oprichter imam Bakri dubieuze contacten had met extremisten en terroristen wist hij niet. “Ik heb goede herinneringen aan de samenwerking.”
Getuigen bekritiseerd en bedreigd
Twee getuigen die gisteren aan het woord kwamen, voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen, hebben dreigementen ontvangen na hun verhoor door de Tweede Kamer.
Dagblad De Limburger meldt dat de dochter van Harzi een video kreeg waarin drie vermomde jongens zeggen: ‘Op een dag een molotovcocktail door die kankerkerk van jullie’.” Laaouej en Harzi richtten een eigen gebedshuis op nadat zij en de imam door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gepest.
Dagblad Trouw liet vanmorgen twee bestuurders van moslimorganisaties aan het woord die erg kritisch waren over een andere belangrijke getuige van gisteren. Die sprak over de invloed van jonge, orthodoxe moslims op de gang van zaken in moskeeën en hun contacten met buitenlandse geldschieters.
Volgens hen is vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) niet goed op de hoogte. “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
NOS 13.02.2020 Burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem is bezorgd over de invloed van het salafisme. Dat zei hij op een congres over radicalisering in Arnhem. Het oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA ziet de invloed van de fundamentalistische stroming groeien in Nederland. Hij wil dat de islamitische gemeenschap weerbaar wordt gemaakt om salafisten buiten de deur te houden.
“Mijn oproep is vooral: laten we alert en waakzaam zijn”, lichtte Marcouch toe in het radioprogramma Nieuws en Co. “Radicalisering is gevaarlijk en hardnekkig. En het heeft langjarige investeringen nodig om te voorkomen dat onze samenleving wordt ontwricht en ondermijnd. En ook om te voorkomen dat salafistische organisaties nog meer kinderen en jongeren infecteren met dit gedachtegoed.”
Op de bijeenkomst in Arnhem zei Marcouch dat hij een verdubbeling ziet van het aantal salafistische moskeeën in Nederland. “Dat heeft er vooral mee te maken dat de islamitische gemeenschap kampt met schrijnende tekorten aan goede imams. En wat je ziet is dat salafistische organisaties vaak imams aandragen, waardoor ze via de imam de moskee in hun macht krijgen.”
“Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt”, aldus Burgemeester Marcouch van Arnhem over het salafisme.
Het is niet voor het eerst dat Marcouch zich hard uitspreekt tegen het salafisme. Na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC over salafistisch lesmateriaal op islamitische basisscholen sprak hij van “het voorportaal van de gewelddadige jihad”. Ook als Kamerlid, wat hij tot 2017 was, noemde Marcouch de geloofsstroming een “kweekvijver voor het jihadisme” en “een gewelddadige ideologie”.
De burgemeester staat niet alleen. AIVD-directeur Schoof getuigde begin deze week voor een Tweede Kamercommissie die onderzoek doet naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Hij waarschuwde daar voor de nieuwe generatie “salafistische aanjagers” die op een professionele manier en met steun uit Golfstaten druk uitoefent op moskeeën, scholen en gematigde gelovigen.
“Ze kunnen dus het preekgestoelte betreden en zo ook hun gedachtegoed in moskeeën krijgen”, waarschuwt Marcouch. “Het is heel belangrijk om naast de islamitische gemeenschap te gaan staan, om ze weerbaar te maken. We moeten ze mobiliseren om zich uit te spreken tegen dit salafisme en om te voorkomen dat de moskee wordt overgenomen.”
Scheiding kerk en staat
Daarom pleit de burgemeester voor een nieuwe aanpak. “We zeggen te vaak als overheden: er is hier een scheiding van kerk en staat, dus zoek het zelf maar uit. Maar het gaat hier niet zozeer erover dat je je bemoeit met de inhoud van religie. Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt als middel om een heilstaat en superioriteit vorm te geven.”
“We zien waar het toe leidt. We hebben op dit moment honderden jongeren in beeld die we gevaarlijk vinden. We hebben gezinnen in onze samenleving die een zoon of dochter verloren zijn aan dat gedachtegoed. Sommigen zijn gesneuveld, anderen proberen terug te keren en weer anderen zitten in de gevangenis en komen daarna ook weer onze samenleving in.”
Daarom wil Marcouch dat er meer kennis wordt uitgewisseld over het salafisme en dat er een scherpe definitie wordt opgesteld. “We weten veel meer sinds de moord op Theo van Gogh, maar we zijn er nog lang niet. Er is nog heel veel discussie over de definitie van het salafisme en intussen worden onze wijken geïnfecteerd met dit gedachtegoed.”
AD 13.02.2020 De invloed van salafisme groeit. Zelfs op kinderdagverblijven is deze fundamentalistische stroming binnen de islam al merkbaar. Dat zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch.
Marcouch maakt zich grote zorgen over de groeiende invloed van salafisme, dat zei hij donderdag tijdens een congres over radicalisering in Arnhem ,,Via moskeeën, scholen en zelfs al op kinderdagverblijven is sprake van een groeiende invloed op onze kinderen.’’
De Arnhemse burgervader wees er op dat het aantal salafistische moskeeën in Nederland de afgelopen vier jaar is verdubbeld. Marcouch: ,,Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media. Het gedachtegoed drukt de goedwillende moslims, moskeebesturen en imams weg.’’
Salafisme?
Het salafisme is een ultraorthodoxe-stroming binnen de islam uit Saoedi-Arabië. Salafisten streven naar een tijdperk zoals die bestond tijdens het leven van de profeet Mohammed. Waarin de wetten van de Koran letterlijk worden toegepast.
Marcouch staat bekend om zijn stevige kritiek op het salafisme en staat daarin zeker niet alleen. Zo liet Dick Schoof, directeur van de AIVD, afgelopen week weten signalen te krijgen dat op speciale weekendscholen en kinderdagverblijven kinderen worden geïndoctrineerd met salafistisch gedachtegoed.
Daar zouden ze onder meer te horen krijgen dat homoseksualiteit met de dood bestraft moet worden. Volgens Marcouch is het van levensbelang dat jongerenwerkers, gematigde imams en docenten tijdig de signalen opvangen en aan de bel trekken.
,,Radicalisering ontstaat snel, maar zeker niet in één nacht. Wie zich erin verdiept heeft, kan het zien aankomen. Wie op de hoogte is van de signalen, en met interesse en aandacht kijkt, ziet: andere vrienden, verandering in kleding en taalgebruik, inhuizige sessies in plaats van hangen op straat, en plotseling conservatieve opvattingen over mannen en vrouwen, over andersgelovigen en andersdenkenden.’’
Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media, aldus Ahmed Marcouch, Burgemeester van Arnhem.
Grapperhaus: ,,In Arnhem is door vroegtijdig ingrijpen erger voorkomen. Laat dat een les voor de rest van het land zijn: het feit dat al lang geen aanslag is gepleegd, betekent niet dat geen dreiging meer bestaat. Ondergronds blijft het altijd nog borrelen, de dreiging is niet verdwenen.’’
Volgens Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek van de Universiteit Utrecht, kan salafisme in het onderwijs het best worden bestreden door de dialoog aan te gaan.
,,Het is heel makkelijk om meteen alle luiken dicht te trekken. Maar juist door open te staan voor de ander, bereik je meer. Iemand die zegt dat homoseksualiteit strafbaar is, moet je wijzen op de de Nederlandse normen en waarden en grondwet. Dat kan zorgen voor conflict, maar dat is beter dan iedereen zomaar z’n gang te laten gaan.’’
AD 13.02.2020 De overheid mist slagkracht bij het toezicht op stichtingen die betrokken kunnen zijn bij terreurfinanciering, zo zei een financieel expert in de ‘flitsenquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Financieel expert Maarten Rijssenbeek stelt dat er ‘nu vaak weinig financiële informatie beschikbaar is ten aanzien van maatschappelijke en religieuze organisaties’. Het gaat vaak om stichtingen die niet verplicht zijn een jaarrekening met de inkomsten en uitgaven te openbaren.
Rijssenbeek werkte bij het Financieel Expertise Centrum (FEC), waarin justitie, politie en toezichthouders met elkaar samenwerken, onder meer op het gebied van terreurbestrijding.
Tegenover de parlementaire commissie – die onderzoek doet naar de gevolgen van buitenlandse geldstromen uit met name de Golfregio en Turkije naar islamitische instellingen – zei hij dat het FEC soms bevoegdheden mist om in actie te komen.
Zo gebeurt het dat een buitenlandse financiering als risicovol wordt gezien, en er niet of nauwelijks juridische middelen zijn om deze tegen te houden. ,,Je loopt al snel tegen grondwettelijke vrijheden aan’’, zoals de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting.
Het FEC signaleert dat soms grote bedragen vanuit het Midden-Oosten naar stichtingen in Nederland of predikers gaan. ,,Soms om vastgoed mee te kopen om er een moskee in te vestigen. Maar soms worden er grote bedragen opgenomen en raken we het spoor kwijt.’’
Rijssenbeek was de derde en laatste getuige die donderdag onder ede werd gehoord. Eerder op de dag verschenen Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee, en Nasr el Damanhoury, tot ruim een jaar geleden directeur van de orthodox-islamitische stichting Al Waqf uit Eindhoven. Beiden waren betrokken bij fondsenwerving in Golfstaten.
Grimmig
Hun verhoren verliepen in soms grimmige sfeer. El Damanhoury antwoordde vaak alleen met een afgemeten ‘ja’ of ‘nee’. Hij zei uitstekend te hebben samengewerkt met een andere bestuurder van Al Waqf en niets te weten van diens vermeende connectie met terreurgroepen.
Het gebouw moest per se naar niet-moslims, aldus Nasr el Damanhoury, ex-directeur Al Waqf.
Hij keek teleurgesteld terug op de mislukte vastgoedtransactie met geld uit Qatar in Rotterdam, waar hij in 2016 mee bezig was geweest. De gemeente stak daar destijds een stokje voor, uit angst dat er een fundamentalistisch islamitisch centrum zou komen. Die angst was ongegrond, aldus El Damanhoury, want er zou helemaal geen religieus centrum komen. ,,Dat hebben de media ervan gemaakt.’’
Hij was het slachtoffer geworden van de gemeente Rotterdam en de Nederlandse overheid, die Qatar onder druk zetten om af te zien van de transactie. Zo maakten ze ‘misbruik van mijn transparantie’, aldus El Damanhoury. ,,Het gebouw moest per se naar niet-moslims.’’
Hij kon zich niet meer herinneren of hij in 2016 een aanbevelingsbrief had geschreven waarmee een omstreden moskeebestuurder uit Geleen donaties uit de Golfregio wilde werven.
AD 13.02.2020 In een grimmig verhoor kreeg Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee en oprichter van de Rotterdamse moskee De Middenweg, vanochtend het vuur na aan de schenen gelegd in de flits-enquête naar beïnvloeding van islamitische instellingen door buitenlandse geldstromen.
De parlementaire commissie die het onderzoek uitvoert naar ongewenste beïnvloeding vanuit de Golfregio bevroeg Van der Blom uitvoerig over contacten met controversiële Arabische voormannen en eventuele banden met de Moslimbroederschap.
Kamerlid Niels van den Berge (GroenLinks) vroeg naar contacten met de Britse shariageleerde Haitam al-Haddad, die heeft verkondigd dat afvallige moslims de doodstraf verdienen en overspel met steniging moet bestraft. Al-Haddad is onder meer in de Blauwe Moskee uitgenodigd.
Op de vraag hoe dat te rijmen valt met Van der Bloms wens een ‘tolerante islam’ te verspreiden, zei hij dat hij ruimte wil bieden aan allerlei verschillende meningen. Zolang er geen antidemocratisch gedachtegoed wordt uitgedragen en geestelijken bereid zijn mediavragen te beantwoorden, is iedereen welkom, aldus Van der Blom.
Moslimbroederschap
Op de vraag of hij banden heeft met de Moslimbroederschap – een internationale organisatie die volgens een aantal kenners islamisering van de samenleving nastreeft – zei hij dat dat ‘afhangt van de definitie van Moslimbroederschap’. ,,Ik ken alleen de Moslimbroederschap als Egyptische partij. Daarbuiten heb ik geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn.’’
Afgelopen maandag stelde een andere getuige, terreurdeskundige Ronald Sandee, dat Van der Blom banden heeft met de broederschap. Van der Blom was nauw betrokken bij het werven van gelden in Qatar en Koeweit voor de bouw van de Blauwe Moskee en De Middenweg. Hij is tevens voorzitter van de stichting Ontdek Islam, die in 2013 100.000 korans weggaf. Van der Blom vertelde de commissie dat dat werd gefinancierd dankzij een gift van een stichting uit Egypte.
Hij ontkende ooit te maken te hebben gehad met ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Van der Blom was eerder adjunct-directeur van de Rotterdamse Essalammoskee, de grootste van Nederland, die is neergezet met miljoenen uit de Verenigde Arabische Emiraten.
Ik heb geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn, aldus Jacob van der Blom.
Trouw 12.02.2020 De eerste twee dagen van de verhoren over buitenlandse financiering van moskeeën in de Tweede Kamer zitten erop. In de islamitische gemeenschap klinkt kritiek.
“Ik heb mijn popcorn al bijna op”, grapt Halil Karaaslan, oud-voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). Hij volgde woensdag de tweede verhoordag van de Tweede Kamercommissie die de buitenlandse financiering van moskeeën onderzoekt. Hij bedoelt ermee te zeggen: ik heb met kromme tenen gekeken.
Ook Abdelhamid Bouzzit, bestuurder van de regionale moskeekoepel Stichting Islamitische Organisaties Regio Haaglanden (SIORH), is uiterst kritisch. Zowel de insteek van de commissie als het optreden van woordvoerders namens de islamitische gemeenschap baren hen zorgen.
Transparantie
Maandag en woensdag ondervroeg de commissie een zestal hoge ambtenaren, moskeebestuurders, en ondernemers met terrorisme- en radicaliseringsbureau’s. Inhoudelijk leverde dat weinig nieuwe inzichten op. Er kwamen vooral mensen aan het woord die al eens rapporten hebben geschreven of eerder in de media zijn verschenen. “Zonde”, zegt Bouzzit. “Nu er een commissie is die de onderste steen boven moet halen, hoop je dat ze een goed beeld krijgen van wat de moslimgemeenschap allemaal doet om dat transparant te maken en kwade invloeden buiten te houden. En dan krijg je dit.”
Van enkele personen die zijn uitgenodigd trekken Karaaslan en Bouzzit de deskundigheid in twijfel. “Waar zijn de academici die al jaren onderzoek doen naar de islam in Nederland?”, vraagt Bouzzit zich af. Ze betwijfelen daarnaast de geschiktheid van degenen die namens de gemeenschap spreken. Steen des aanstoots was het optreden van CMO-voorzitter Driss El Boujoufi. Bouzzit: “Zijn verhaal rammelde aan alle kanten.”
Gebrekkig Nederlands
El Boujoufi vertelde over het convenant buitenlandse financiering, dat de overheid en moskeeorganisaties twee jaar geleden wilden opstellen. Hierin moesten bindende afspraken met moskeeën komen te staan. Volgens El Boujoufi stond het CMO daar pal achter, en lag een enkele andere moskeeorganisatie dwars.
Dat is echter onjuist: het CMO stapte zelf uit het overleg, samen met andere moskeeorganisaties, omdat ze vonden dat de afspraken voor alle religieuze gemeenschappen zouden moeten gelden, en niet alleen voor de islamitische gemeenschap. Eén moskeeorganisatie zag wel iets in het convenant. “Het is kwalijk en pijnlijk om te zien dat hij kennelijk niet goed op de hoogte is”, zegt Karaaslan.
“Maar ook helpt het een verkeerd beeld de wereld in, alsof er een meerderheid zou zijn geweest voor zo’n convenant. Dat klopt niet.”
Ook El Boujoufi’s gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal is een probleem, zeggen de twee. Bouzzit: “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
De onprofessionaliteit bij het CMO wijt Bouzzit vooral aan een gebrek aan contact met de achterban. “Daardoor is er niemand die hen terugfluit of terechtwijst.” Voor Karaaslan, die er korte tijd voorzitter was, speelde dit gegeven mee bij zijn besluit om zich binnen een jaar terug te trekken. “Het CMO functioneert gewoon niet. En vandaag was wel weer een bevestiging dat ze in ieder geval niet mijn stem vertegenwoordigen.”
Lees ook:
Afspraak over buitenlandse financiering moet gelden voor moskee én kerk, vinden moslims
Het klopt niet dat afspraken over financiering van gebedshuizen alleen gaan over moskeeën, vinden vier moslimorganisaties. Dus praten ze niet langer over een convenant dat buitenlandse financiering inzichtelijk moet maken.
Is de buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën per se ongewenst?
De overheid worstelt al jaren met buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland. Wat maakt het vraagstuk zo lastig?
NOS 12.02.2020 Gematigde moslims hebben in verschillende moskeeën in Nederland last van overheersing door orthodoxe geloofsgenoten en hun buitenlandse geldschieters. Dat blijkt uit verschillende verhoren door de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vertelt dat een nieuwe generatie gelovigen en Nederlandse bekeerlingen de besturen van een aantal moskeeën heeft overgenomen en vergaande veranderingen doorvoert.
Zij hebben contacten gelegd in Saudi-Arabië, Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten om geld in te zamelen. Soms komen vertegenwoordigers van deze buitenlandse geldschieters in het moskeebestuur. El Boujoufi: “Die hebben helemaal niets met de Nederlandse samenleving, dus dan denk ik: waarom?”
Veel weerstand
El Boujoufi wilde een convenant sluiten met alle moskeeën om buitenlandse financiering te weren of openbaar te maken. Maar hij kwam veel weerstand tegen. Bedreigingen wil hij het niet noemen, hij spreekt van meningsverschillen.
De ouderen willen het houden zoals het is, legt El Boujoufi uit. Die zijn naar Nederland gekomen om te werken en begonnen bijvoorbeeld met eigen spaargeld in een oud schoolgebouw een moskee om te kunnen bidden. De jonge generatie die hier is geboren wil grotere, nieuwe moskeeën en heeft geen bezwaar tegen geld en invloed van salafistische geldschieters.
De vicevoorzitter van het CMO vindt dat er iets moet worden gedaan tegen de inmenging van buitenlandse geldschieters. Door de overheid, maar ook door de moslims zelf. “De oude generatie zegt: ‘Er is rook, we moeten de ramen openzetten, dan weten we waar de rook vandaan komt’,” zegt El Boujoufi. “De jonge generatie zegt: ‘Er is helemaal geen rook.'”
Jongens en meisjes leren op sommige islamscholen om zich tegen de samenleving te keren, zegt hij. “Ik maak me zorgen over de jeugd. Ik ben ook vader en grootvader. Ik wil niet dat er een negatief beeld van moslims ontstaat.”
Weggepest
Voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen hebben deze ervaring ook. Zij richtten het gebedshuis op nadat zij door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gewerkt.
Dit nieuwe bestuur van de Al Houda-moskee ging contacten aan met onduidelijke geldschieters. De imam werd weggepest en vervangen door buitenlandse imams uit onder meer Egypte. Toen er een terroristische imam met banden met al-Qaida kwam preken, trok Harzi aan de bel bij de burgemeester.
“Maar die deed helemaal niets”, zegt ze. Pas na een jaar vond er een gesprek plaats, maar omdat het moskeebestuur helemaal geen openheid gaf, wilde de burgemeester niet verder praten.
‘Blanke meesters’
Harzi werd geregeld bedreigd. “Ik heb me teruggetrokken omdat ik dacht: het wordt gevaarlijk.” Ook voor dit verhoor werd zij aangesproken door een gelovige. “Hij zei: ga je bij je blanke meesters getuigen?”
Laaouej: “Er is echt vijandigheid. Na vandaag krijgen we weer van alles over ons heen. Maar wij hebben de waarheid gesproken en wij zijn daar trots op. Dan zou je eigenlijk steun moeten krijgen.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen twee weken in beslag. In de eerste week worden onder anderen deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
AD 12.02.2020 Een poging van moskeeorganisaties om afspraken te maken over regels voor het aanvaarden van buitenlands geld, is afgeketst op onderlinge onenigheid. Dit vertelde een voorman van de belangrijkste koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën woensdag in de flits-enquête naar buitenlandse beïnvloeding.
In zijn verhoor in het parlementaire onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding uit onvrije landen sprak Driss el Boujoufi over een vergevorderde poging om een convenant te sluiten met de overheid over regels en voorwaarden aan buitenlandse financiering van islamitische instellingen.
El Boujoufi is vicevoorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), de koepelorganisatie waar het overgrote deel van de moskeeën in Nederland bij is aangesloten.
Vanwege de aanhoudende berichten over ongewenste inmenging uit het buitenland, nam het CMO met de Raad van Marokkaanse Moskeeën het initiatief voor een convenant over de condities rond het aanvaarden van buitenlands geld. Hierover is 2,5 jaar lang onderhandeld binnen het CMO, aldus El Boujoufi. Het ministerie van Sociale Zaken haalde een extern bureau erbij om het te begeleiden.
Dwars
Volgens El Boujoufi lagen vorig jaar echter ‘twee of drie’ islamitische bestuurders dwars, met steun van een hoogleraar. Ze menen dat een convenant impliceert dat ze iets te verbergen hebben, aldus El Boujoufi. Ook vinden ze het principieel onjuist dat buitenlandse financiering alleen voor moslims aan voorwaarden zou zijn verbonden. Eventuele beperkingen zouden volgens hen moeten gelden voor álle religies en daarvoor moet de regering dan maar een wet maken.
El Boujoufi wilde niet zeggen welke moskeebesturen het verzet leidden, maar zei wel dat de vorige voorzitter van het CMO tegenstander was. Begin 2019 trad Halil Karaaslan af als voorzitter, na nog geen jaar in functie te zijn geweest. El Boujoufi zei geen voorstander te zijn van een compleet verbod op buitenlandse financiering. ,,Wel van een verbod op financiering die de eenheid in de samenleving belemmert.’’
Volgens hem telt Nederland op een totaal van 500 moskeeën ‘niet meer dan’ 10 tot 12 salafistische gebedshuizen, die een fundamentalistische islam aanhangen. Tot frustratie van de onderzoekscommissie weigerde hij namen te noemen.
Salafistisch
Hij onderschreef wel de waarschuwingen die de topman van de AIVD, Dick Schoof, maandag uitte over een toenemende invloed van ‘salafistische aanjagers’. ,,Als we stil blijven, neemt het alleen maar toe,’’ aldus El Boujoufi.
Daarbij zei hij – naar het voorbeeld van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb – dat iedere belijdende moslim salafist is, hijzelf incluis. Het probleem zit hem met name bij de ‘politieke salafisten’, die het isolement opzoeken.
Hij vertelde drie jaar geleden zelf geld te hebben opgehaald in Marokko, voor een conferentie van het CMO in Nederland met andere religieuze stromingen. Daarbij had hij overlegd met de Nederlandse ambassadeur in Rabat en in Nederland met de ministeries van Sociale Zaken, Justitie en Buitenlandse Zaken. ,,Alleen op voorwaarde van transparantie wilden we het geld aanvaarden. En de andere kant stelde geen voorwaarden. Anders had ik het niet geaccepteerd.’’
Weerspreken
Bestuurders van moskeeorganisaties die betrokken waren bij de gesprekken over een convenant, weerspreken de lezing van Driss el Boujoufi. Halil Karaaslan, tot begin vorig jaar voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), stelt dat de koepelorganisatie helemaal geen voorstander was van het maken van afspraken rondom buitenlandse geldstromen. ,,Tijdens mijn voorzitterschap was de meerderheid van het CMO tegen een convenant. Dat gold ook voor drie andere moskeeorganisaties waarmee we hierover spraken.’’
Volgens Karaaslan was sprake van een generatiekloof. ,,Oudere moskeebestuurders zeiden: laten we nou maar doen wat de overheid wil. Ik vond het principieel onjuist om alleen voor moslims beperkingen af te kondigen. Er lag ook helemaal geen convenant. Het ging steeds om de vraag óf dat er moest komen.’’
Abdel Bouzzit, woordvoerder namens een aantal Haagse moskeeën, valt Karaaslan bij. ,,Alleen de Raad van Marokkaanse Moskeeën was voorstander van een convenant. Alle anderen waren tegen.
AD 12.02.2020 Turks-Nederlandse jongeren worden in hun denken en doen beïnvloed door een uit Turkije geëxporteerde ‘giftige mix’ van nationalisme en religie. Dit stelde integratiedeskundige en oud-PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vanmiddag tijdens de flitsenquête naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen.
In een notitie die ze schreef met het oog op haar verhoor, waarschuwt Yücel dat Turks-Nederlandse jongeren kwetsbaar zijn voor ‘religieus fanatisme’. Dit ‘Turks salafisme’ heeft nauwe banden met het nationalisme van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, aldus Yücel. Ze wijst erop dat één op de tien jihadgangers uit Nederland Turkse roots heeft.
De Turkse invloed in Nederland neemt volgens haar toe. ,,Er is een te grote groep die zich helemaal identificeert met de Turkse identiteit.” Dat komt doordat de Turkse regering via bijvoorbeeld Diyanet (het ministerie van Religieuze Zaken) in Nederland moskeeën bezit, maar ook omdat Turkse Nederlanders zich niet welkom voelen in Nederland. Ze spreekt van discriminatie en uitsluiting. ,,Als Nederland doen we het niet goed.”
Gebrek aan maatregelen
Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u, aldus Leerlingen van Turks-Nederlandse afkomst tegen docenten, aldus Yücel.
Yücel klaagt over het gebrek aan maatregelen in Nederland nadat in 2014 Turkse Nederlanders een brief op hun deurmat vonden die hen maande op de AKP van Erdogan te stemmen. ,,Die mensen voelen zich in de kou staan.”
Ze werd ook bevraagd over de angst in de Nederlands-Turkse gemeenschap om kritisch te zijn op de Turkse regering en refereerde aan de vele bedreigingen die Turks-Nederlandse politici krijgen wanneer ze kritische vragen stellen over ‘de lange arm van Ankara’. Yücel is voorstander van een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen.
Pikant is dat ze in haar notitie schrijft dat de huidige fractievoorzitter van Denk, Tunahun Kuzu, toen hij nog in de PvdA-fractie zat met Yücel – haar voortdurend probeerde te dwarsbomen. Kuzu is lid van de onderzoekscommissie die haar verhoorde, maar was zelf niet betrokken bij haar ondervraging. Daarin werd niet gerept van haar kritiek op Kuzu.
Invloed Koranscholen
Yücel uit zich negatief over de invloed van Koranscholen, die in het weekend leerlingen onderwijzen en hen ‘soms behoorlijk hardhandig’ inprenten dat vragen stellen zeer onbetamelijk is. Ze krijgen ‘ontspoorde opvattingen’ mee. Ter illustratie somt ze citaten van leerlingen op: ,,Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u.” En: ,,De doden van Charlie Hebdo zijn verdiend meester, zij hebben Mohammed besmeurd.”
Terreurdeskundige Ronald Sandee wordt door een speciale commissie van de Tweede Kamer verhoordover de beïnvloeding uit onvrije landen van Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties. Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP
NRC 10.02.2020 Eerste dag parlementaire ondervraging Deskundigen waarschuwden maandag voor een speciale commissie voor buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën.
Onder twaalf fel schijnende lampen en tegenover vier scherp kijkende Kamerleden verklaarden maandag de eerste deskundigen in de parlementaire ondervraging over beïnvloeding uit onvrije landen op – voornamelijk – moskeeën en islamitische organisaties.
De baas van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Dick Schoof, terreurdeskundige Ronald Sandee en ambtenaar Mark Roscam Abbing waarschuwden alle drie dat de invloed van salafisten op Nederlandse moskeeën toeneemt. Zij krijgen steun uit met name de Golfstaten.
De commissie, bestaande uit Tweede Kamerleden, onderzoekt die buitenlandse beïnvloeding na publicaties van Nieuwsuur en NRC. Daaruit bleek dat zeker dertig Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in ‘onvrije landen’ als Saoedi-Arabië en Koeweit. De komende twee weken worden in totaal achttien deskundigen en getuigen, zoals moskeebestuurders, gehoord.
Volgens inlichtingenchef Schoof kunnen salafistische „aanjagers”, mensen binnen de islamitische gemeenschappen die verdere invloed van hun beweging promoten, een steeds dominantere positie verwerven dóór de buitenlandse steun die ze ontvangen.
Het gaat om een kleine groep die een „disproportionele rol” heeft in moskeeën. „Ze duwen concurrerend aanbod weg. Op sociale media beheersen ze de markt, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben door die buitenlandse steun.”
Die dominantere positie verwerven salafisten ook omdat ze steeds „professioneler” zouden opereren. „Het zijn mensen die de Nederlandse samenleving goed kennen, de taal spreken, de wetten kennen, weten hoe ze onlinemassamedia moeten gebruiken”, aldus Schoof.
Facadepolitiek
Jongeren die online zoeken naar informatie over de islam komen daardoor vaak terecht bij salafistische organisaties en aanjagers, zei Mark Roscam Abbing. Hij leidt een ambtelijke taskforce die gemeenten adviseert bij de aanpak van ‘problematisch anti-democratisch gedrag’ en ‘ongewenste beïnvloeding’. Die ‘aanjagers’ zoeken volgens de deskundigen vaak de randen van de wet op, zonder eroverheen te gaan. Schoof: „Ze kennen de bandbreedte van de Nederlandse rechtsstaat.”
Zo lijken die organisaties naar buiten toe vaak modern en vreedzaam, maar prediken ze binnenskamers antidemocratische en soms gewelddadige ideeën, aldus Schoof. Hij noemt dat „facadepolitiek”: „Men zegt het een, maar het doet het ander.
De publieke kant ziet er prima uit, op de statuten van zo’n stichting is niks aan te merken. Maar in de beslotenheid van de eigen kring wordt dan bijvoorbeeld gepredikt dat het oké is om homo’s te vermoorden. Of dat je bij een strafbaar feit geen aangifte bij de politie moet doen, maar het binnen de eigen islamitische kring moet oplossen.”
Die beïnvloeding met „antidemocratisch gedachtegoed” vindt volgens Schoof al plaats bij buitenschoolse schoollessen en de opvang van peuters en kleuters. „Ze krijgen daar gedachtegoed te horen dat intrinsiek strijdig is met waar de democratische rechtsstaat voor staat, bijvoorbeeld over homoseksuelen. Daarin zit vaak een impliciete afwijzing van die rechtsstaat”, aldus Schoof.
Een organisatie die zich sluipenderwijs met antidemocratische ideeën vestigt in Nederlandse moskeeën is bijvoorbeeld het Moslimbroederschap, waarschuwde terreurdeskundige Ronald Sandee, die jarenlang voor de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) werkte.
Volgens hem staan onder meer de Blauwe Moskee in Amsterdam en Centrum de Middenweg in Rotterdam onder invloed van die organisatie, die een shariastaat wil vestigen en waarvan leden geheimzinnigheid beloven. Zo zou de bouw van die moskeeën deels gefinancierd zijn vanuit aan het Moslimbroederschap gelieerde stichtingen. Ook spreken er volgens Sandee regelmatig predikers uit die hoek.
Ondermijning rechtsstaat
Het risico van de toenemende invloed van salafisten, aldus Schoof: het ontstaan van een parallelle samenleving „die de Nederlandse rechtsstaat ondermijnt”. „Ze jagen antidemocratisch gedachtegoed aan, dat de democratische rechtsstaat ondermijnt en bedreigt.
Als zo’n parallelle structuur ontstaat, is het risico dat de democratische rechtsstaat op termijn conform die parallelle samenleving moet worden gestructureerd.” Daarmee komen burgerlijke en democratische vrijheden onder druk te staan, waarschuwde Schoof.
Maar de aanpak van buitenlandse beïnvloeding kan lastig zijn, temperde ambtenaar Roscam Abbing de verwachtingen. „Een verbod op financiering uit onvrije landen kan tot gevolg hebben dat geld vaker via Europese landen naar Nederland komt.”
En omdat ‘problematisch gedrag’ vaak niet strafbaar is – het prediken van antidemocratische ideeën is in een liberale rechtsstaat niet verboden – is informatie over geldstromen vaak moeilijk te delen binnen de overheid.
Roscam Abbing pleitte er daarom voor dat de overheid ook inzet op het versterken van „weerbaarheid” van kwetsbare groepen binnen Nederlandse moskeeën tegen radicalere stromingen. Ook zou het aanbod aan islamitische organisaties „pluriformer” moeten zijn, om bijvoorbeeld te voorkomen dat islamitische ouders hun kind enkel bij een salafistische organisatie geloofsonderwijs kunnen bieden. „Je moet voorkomen dat mensen alleen naar moskeeën kunnen waar zorgelijk gedrag plaatsvindt.”
Woensdag hoort de commissie deskundigen over de „gevolgen voor de gemeenschap” van ongewenste buitenlandse beïnvloeding.
AD 10.02.2020 De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Roscam Abbing werd maandag als derde en laatste gehoord, op de eerste dag van de openbare verhoren in de enquête naar buitenlandse financiering. Hij is voorzitter van een taskforce die zich bezighoudt met ongewenste buitenlandse financiering.
Verschillende ministeries werken samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten. Die taskforce speelde een voorname rol bij de omgang met het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Onderwijsminister Arie Slob wilde de bekostiging van de school staken, maar is door de rechter teruggefloten.
Podium
Achteraf gezien is er misschien te weinig aan de buitenwacht uitgelegd waarom overheidsoptreden in dit geval gerechtvaardigd was, aldus Roscam Abbing. In bedekte termen riep hij de politiek op zich minder te focussen op repressie en het onderdrukken van ongewenste geluiden, en meer op het weerbaar maken van de welwillende meerderheid van de moslimgemeenschap.
Eerder schreef Roscam Abbing dat nogal wat politieke partijen nadenken over een verbod op buitenlandse financiering en trachten te voorkomen dat ‘aanjagers’ van salafistische geluiden een podium krijgen.
Hij waarschuwde dat ‘bovenmatig repressief handelen’ averechts kan uitpakken en ongewenste buitenlandse beïnvloeding juist in de hand werkt. In zijn verhoor bepleitte Roscam Abbing ‘het versterken van de weerbaarheid’. ,,Mensen met rare ideeën houd je altijd. Als je mensen zover kan krijgen dat ze zich niet laten overtuigen, zouden we echt aan de winnende hand zijn.”
Hij bepleitte ook een speciale wet voor de taskforce, om het nemen van maatregelen een betere basis te geven. Dat zou er ook toe kunnen leiden financieel gevoelige informatie die nu niet met de taskforce mag worden gedeeld, daar wel op tafel belandt.
NOS 10.02.2020 De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“Op dit moment zien we een tweede generatie ontstaan”, zegt Schoof. “Ze schrijven en spreken goed Nederlands. Ze kennen het rechtssysteem. Op sociale media domineren ze de markt, om het zo te noemen. Ze streven naar een parallelle samenleving waar de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden.”
Deze jonge Nederlandse salafisten krijgen financiële en andere steun uit Golfstaten. Zij proberen met professionele methoden invloed te krijgen in moskeeën, op scholen en zetten gematigde gelovigen onder druk, blijkt uit AIVD-onderzoek.
Kinderopvang
Ook in het onderwijs en de kinderopvang krijgen salafisten steeds meer voet aan de grond, zegt Schoof. “Heel jonge kinderen tussen 0 en 4 jaar krijgen daar al dat gedachtegoed te horen.”
De organisaties maken gebruik van façadepolitiek, zoals Schoof het noemt. Naar buiten gematigd en extremisme afkeuren, maar vervolgens in eigen kring prediken dat je homo’s mag vermoorden.
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Schoof wilde als AIVD-directeur niet zeggen hoe de wetgeving veranderd zou moeten worden. Wel denkt hij dat het dwingen van organisaties tot openheid over wat zij doen een stuk zou helpen. “Maar wetten verzinnen voor de geldstromen is heel ingewikkeld. Die lopen via tussenpersonen, dus je kunt alles verhullen wat je wilt.”
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Telegraaf 10.02.2020 De baas van de geheime dienst AIVD Dick Schoof ziet een nieuwe generatie ’salafistische aanjagers’ aan invloed winnen die op sociale media ’de markt overheersen’. Zij prenten al bij hele jonge kinderen de boodschap in dat de Nederlandse rechtstaat niet deugt.
Dat zei de AIVD-baas als eerste deskundige die werd gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie over buitenlandse financiering van moskeeën. De Kamer wil weten waar dat tot radicalisering leidt. Het gaat daarbij niet alleen om moskeeën, maar ook om koranscholen.
Vaak lijkt vanaf de buitenkant alles in orde, zei Schoof, die in dit verband spreekt van facadepolitiek. „Ze kennen de grenzen van de Nederlandse rechtstaat goed, dus naar buiten toe zullen ze nooit over die grens heen gaan. In de beslotenheid van een preek wordt expliciet gezegd dat je homo’s mag vermoorden.”
De gevolgen van die invloed zijn zorgelijk, zegt Schoof. Gewone moslims worden onder druk gezet en beperkt in hun vrije geloofsbeleving. Bovendien kan er een ’parallelle samenleving’ ontstaan die de Nederlandse samenleving met al haar vrijheden ondermijnt.
De financiering vanuit de Golfregio loopt via stichtingen en tussenpersonen en is vaak lastig te achterhalen, zei de AIVD-directeur. Bovendien blijkt uit de praktijk dat het lastig is er iets tegen te doen, zeker strafrechtelijk. Het mislukte optreden van onderwijsminister Slob en de gemeente Amsterdam tegen het Cornelius Haga Lyceum onderstreept dat. Toch blijkt de waarschuwing van de AIVD over antidemocratische elementen in de school staan, zei Schoof.
Moslimbroeders
Terreurdeskundige Ronald Sandee sprak over de invloed van de Moslimbroederschap. Landen als Koewet, Qatar en Turkije kopen met miljoenen invloed bij moskeeën als de Blauwe Moskee in Amsterdam en de Essalam Moskee in Rotterdam. „Wie betaalt, bepaalt.” De financiering loopt vaak via trustfondsen als de Europe Trust Nederland (uit Qatar). Soms komt het volgens Sandee ook op ’pallets met bankbiljetten in privévliegtuigen’, waarna het via tussenpersonen met duffelbags naar moskeeën in Nederland en Duitsland wordt gebracht.
Of de bank over dergelijke hoeveelheden contanten geen vragen stelt, zo wilde de ondervragingscommissie weten. Sandee: „De bank wel, maar een notaris misschien niet.”
Waar Saudi-Arabië en de Emiraten zich minder zijn gaan inlaten met de Moslimbroeders, zijn Qatar en Turkije juist actiever geworden, zegt Sandee.
De Kamercommissie gaat de komende weken negentien personen ondervragen. Dick Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is de eerste die wordt gehoord. Daarna volgen onder anderen terreurdeskundigen, integratiedeskundigen en moslimorganisaties. Volgende week staan de omstreden moskeeën As-Soennah (Den Haag) en alFitrah (Utrecht) in de schijnwerpers. De laatste verhoren zijn donderdag 20 februari.
Het onderzoek wordt gedaan door een zogenoemde parlementaire ondervragingscommissie. Het is een kortere variant van een parlementaire enquête. Maar ook bij deze mini-enquête staan ondervraagden onder ede en zijn ze verplicht mee te werken.
AD 10.02.2020 Met een nieuwe generatie ‘salafistische aanjagers’, gefinancierd vanuit de Golfregio, wint deze (zeer) orthodoxe stroming binnen de islam aan invloed. Dit zei AIVD-topman Dick Schoof maandag in het eerste openbare verhoor van de van de parlementaire ‘mini-enquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van vooral islamitische instellingen.
,,We zien een soort tweede generatie ontstaan die goed de Nederlandse wetgeving kent, goed Nederlands spreekt en gemakkelijk de weg vindt, waardoor hun invloed groeiende is,’’ zei Schoof, die om operationele redenen geen namen wilde noemen.
Door de financiële steun uit het buitenland duwen de salafisten concurrerend aanbod weg, aldus Schoof. ,,In markttermen gesproken overheersen ze bijna de markt op internet en social media, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben dankzij de financiering.’’
De groep is relatief klein, maar sterk georganiseerd en daardoor ‘disproportioneel aanwezig’. ,,We maken ons meer zorgen over salafistische aanjagers dan enige tijd geleden.’’
Façadepolitiek
Men zegt het één en doet het ander, aldus Dick Schoof, AIVD.
De problematische gevallen onder de aanjagers stimuleren ‘antidemocratisch gedachtegoed’, via gesprekken, onderwijs en bijvoorbeeld kinderopvang. Zo zijn er moskeeën waar kinderen tussen de 0 en 4 jaar ‘op hele eenvoudige manieren gedachtegoed te horen krijgen dat intrinsiek strijdig is met de rechtsstaat’.
In de openbaarheid is daar dan doorgaans niets van te merken. Schoof sprak over ‘façadepolitiek’. ,,Men zegt het één en doet het ander.’’ Als voorbeeld noemde hij een preek waarin expliciet wordt gezegd dat je homoseksuelen kan vermoorden. ,,Dat zal men aan de buitenkant nooit zeggen, sterker nog men zal er afstand van nemen.’’
Doel is het creëren van een ‘parallelle samenleving’. Op langere termijn is dat een dreiging die een halt moet worden toegeroepen, aldus Schoof.
Haga Lyceum
Schoof kreeg ook vragen over het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum, waarvoor de inlichtingendienst vorig jaar waarschuwde vanwege vermeende salafistische invloeden. Volgens de rechter zijn daar onvoldoende ernstige indicaties voor. Schoof houdt vol dat de AIVD terecht aan de bel trok. Maar vervolgens was het voor de gemeente Amsterdam en andere overheidsinstanties lastig om de juiste maatregelen te kunnen treffen, aldus de AIVD-chef.
Met de mini-enquête wil een meerderheid van de Tweede Kamer deze week en volgende week de gevolgen blootleggen van – met name Arabische – geldstromen naar moskeeën. Hiervoor worden in totaal 19 mensen gehoord.
Later maandag wordt nog terreurdeskundige Ronald Sandee gehoord, naast Mark Roscam Abbing, voorzitter van de Taskforce Problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering. In de Taskforce werken verschillende ministeries samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten.
AD 10.02.2020 De Rotterdamse moskee De Middenweg en de Amsterdamse Blauwe Moskee zijn in de greep van Moslimbroeders. Die boodschap had terreurdeskundige en onderzoeker Ronald Sandee maandag tijdens zijn verhoor in de mini-enquête van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Hoewel beiden dat zelf steevast ontkennen, noemde Sandee bestuursvoorzitter Jacob van der Blom en imam Yassin Elforkani van de Blauwe Moskee als Moslimbroeders. Van der Blom is ook oprichter van De Middenweg.
Hard bewijs heeft Sandee niet, maar: ,,Als het loopt als een eend, kwaakt als een eend, dan kan het een eend zijn.’’ Van der Blom en Elforkani ‘volgen de ideologie’ van de Moslimbroeders.
De moskee in Nieuw-West, neergezet met geld uit Koeweit en Qatar, speelde een grote rol in het verhoor. Sandee, oud-medewerker van de militaire inlichtingendienst, vertelde ook uitvoerig over de internationale Moslimbroederschap. Volgens hem streeft die organisatie een ‘shariastaat’ na, waarin de islam leidend is.
Sluiers
Moslimbroeders zijn in het algemeen hoogopgeleid, welsprekend en ‘anti-integratief’, aldus Sandee. Ze stimuleren volgens hem vrouwen om sluiers te dragen en hameren op ‘islamofobe’ tendensen in de samenleving.
Sandee noemde de Blauwe Moskee als pregnant voorbeeld van beïnvloeding vanuit de Golfregio. Toen Koeweit rond 2006 instapte als financier, trad bij het bedrijf dat het vastgoed in eigendom heeft een hoge Koeweitse functionaris aan die volgens Sandee ook nu nog de koers van de moskee mede bepaalt.
Sandee zei ook verhalen te hebben gehoord over jonge bekeerlingen in de Blauwe Moskee die ‘behoorlijk intimiderend’ hun opvattingen opdringen. ,,Maar dat is alleen hear say.’’
Middenweg
In de Blauwe Moskee, maar ook bij De Middenweg (eveneens vanuit de Golfregio gefinancierd en met dezelfde eigenaar als de Blauwe Moskee) zie je volgens Sandee aan de sprekers en trainingen de invloed van de Moslimbroeders. In dat verband noemde hij ook de Essalammoskee in Rotterdam, de grootste van Nederland.
Ten aanzien van de geldstromen uit de Golf is Nederland ‘een beetje te naïef, misschien goedgelovig’. ,,Ik heb het gevoel dat landen als Turkije en Qatar een hele bewuste strategie volgen om moslimgemeenschappen in het buitenland te beïnvloeden. Maar we zitten vast aan die vrijheid van religie.’’
Hij bepleitte maatregelen om buitenlandse financiering aan banden te leggen. Hij noemde de islamwet uit Oostenrijk als voorbeeld, die een verbod op buitenlandse financiering bevat. Ook opperde hij een Europees verbod. ,,Dat zou een mogelijkheid zijn om in 1 klap van ongewenste beïnvloeding af te komen.’’
Vastgoed
De parlementaire commissie stelde de nodige vragen over Jacob van der Blom, ex-directeur bij de Essalammoskee die volgens Sandee op goede verkeert met Qatar Charity, een voorname donateur van islamitische instellingen in Europa. Van der Blom is al jaren bestuurder van Europe Trust Nederland, de eigenaar van de Middenweg en Blauwe Moskee. Volgens Sandee is dat de Nederlandse vastgoedtak van de Moslimbroeders, die dient als filiaal van het in Birmingham moederbedrijf gevestigde Europe Trust. ,,Ik heb het gevoel dat als Europe Trust in Birmingham het vastgoed opeist, dat ook gebeurt.’’
De laatste tijd signaleert Sandee een kruisbestuiving tussen Moslimbroeders en salafisten. ,,Een soort nedersalafisme of nederbroederschap.’’
Sandee werd ook bevraagd over een uitvoerig artikel dat hij vorig jaar schreef voor een Amerikaanse onderzoekssite, waarin hij de vloer aanveegde met het Amsterdamse deradicaliseringsbeleid, dat volgens hem aan de leiband loopt van dubieuze figuren. Signalen over radicaliserende mensen zijn onder het tapijt geveegd, aldus Sandee.
AD 10.02.2020 Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt. Maar of de commissie veel boven water zal krijgen, valt te bezien. Zes vragen over de kwestie.
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Hoe groot is het probleem?
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholen kinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13 salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
Den HaagFM 07.02.2020 Oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
OmroepWest 06.02.2020 De Haagse oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari 2020. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
NOS 06.02.2020 Maandag begint de parlementaire commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën, islamitische scholen en andere organisaties gaat onderzoeken. “We willen weten hoe we deze beïnvloeding kunnen doorbreken”, zegt voorzitter Michel Rog (CDA).
In zes dagen tijd, tussen 10 en 20 februari, worden vertegenwoordigers van moskee-organisaties, onderzoekers en terreurdeskundigen gehoord. Het eerste verhoor is met directeur Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Moskeeën
In de tweede week worden de besturen van de As-Soennah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht verhoord. As-Soennah heeft vooraf informatie aangeleverd die de commissie had opgevraagd.
AlFitrah maakte daar bezwaar tegen en wil de commissie geen documenten sturen. De Tweede Kamer begon daar een rechtszaak over en kreeg gelijk. Op 21 februari 2020 dient het hoger beroep van de moskee-stichting.
“Maar”, zegt commissievoorzitter Rog, “dit ontslaat het bestuur van alFitrah niet van medewerking aan het verhoor.” Dat staat gepland voor woensdag 19 februari 2020.
Het bestuur van de Utrechtse alFitrah-moskee vindt dat de commissie buiten zijn bevoegdheden treedt met het opvragen van alle stukken. “De zaak ligt bij het gerechtshof en we willen dat eerst voorleggen aan een hogere rechter”, zegt de advocaat van het bestuur in het radioprogramma Nieuws en Co.
Miljoenen euro’s
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen.
Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië. Van dat geld worden onder meer ultraorthodoxe imams ingehuurd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek jarenlang in het geheim lijstjes bij te houden over deze geldstromen, gebaseerd op vrijwillig verstrekte informatie van de ambassades van Koeweit en Saudi-Arabië. De Tweede Kamer kreeg deze informatie niet, en besloot daarom tot dit parlementaire onderzoek.
Brandbrief
Vier islamitische organisaties maakten deze week bezwaar tegen de opzet van het onderzoek. In een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib stelden zij dat de onderzoekscommissie ook moet kijken naar buitenlandse geldstromen voor christelijke politieke partijen, kerken en synagoges.
“De brief is een laatste poging om te wijzen op wat er volgens ons fout is aan het onderzoek”, zei Abdelhamid Bouzzit, moskeebestuurder van het Islamitisch Centrum Imam Malik in Leiden.
Maar de onderzoekscommissie houdt zich aan het oorspronkelijke plan:
Onderzoek Tweede Kamer buitenlandse financiering moskeeën van start
Onder ede
De verhoren vinden onder ede plaats. De eed wordt afgenomen met de zin “Zo waarlijk helpe mij God Almachtig” en de belofte “Dat verklaar en beloof ik”. Moslims die de eed moeten afleggen mogen van de commissie zelf een zin bedenken, bijvoorbeeld: “Zo waarlijk helpe mij Allah Almachtig.”
De commissieleden zijn voorzitter Michel Rog (CDA), ondervoorzitter Ronald van Raak (SP), Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Mark Harbers (VVD), Edgar Mulder (PVV), Rutger Schonis (D66), Niels van den Berge (GroenLinks), Chris Stoffer (SGP) en Tunahan Kuzu (Denk).
Telegraaf 06.02.2020 De Tweede Kamer begint volgende week gemankeerd aan de ondervragingen over ongewenste geldstromen naar moskeeën vanuit onvrije landen als Saoedi-Arabië, Koeweit en Qatar. Moskeeschool AlFitrah weigert namelijk nog altijd om gevorderde documenten aan de Kamer te overhandigen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is niet eens om medewerking gevraagd.
Vanaf volgende week worden onder meer bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht onder ede ondervraagd door de Tweede Kamer, evenals de Islamitische Stichting Nederland, de Nederlandse tak van het Turkse moskeenetwerk Diyanet. Doel van de verhoren is uiteindelijk om maatregelen te kunnen nemen om de ongewenste beïnvloeding vanuit het buitenland te kunnen stoppen.
De Kamer debatteert er al jaren vrijwel vruchteloos over. Wetgeving om geldstromen naar moskeeën uit ’onvrije landen’ aan banden te leggen, laat nog op zich wachten. De openbare verhoren, onder ede, moeten leiden tot ’effectieve maatregelen om deze invloed te doorbreken’.
Moskeeschool zet hakken in zand
AlFitrah weigerde de door de ondervragingscommissie gevorderde documenten te overhandigen. En hoewel de rechter de commissie in het gelijk stelde, komt de moskeeschool nog altijd niet over de brug. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari, een dag na het laatste verhoor van de ondervragingscommissie.
„Ook zonder de stukken heeft de commissie voldoende informatie om de verhoren te kunnen beginnen”, zegt commissievoorzitter Michel Rog (CDA). De ondervragingscommissie vorderde ook documenten van banken en van de ministeries van Financiën, Justitie en Veiligheid, en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Waarom Buitenlandse Zaken niet om informatie is gevraagd, wilde Rog niet zeggen.
Openbare lijst geldstromen
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) heeft de roep van de Kamer om openbaarmaking van de lijsten met moskeeën die financiering krijgen uit Golfstaten altijd willen tegenhouden. Juist door diplomatieke vertrouwelijkheid, gaf een land als Saudi-Arabië informatie over de moskeeën, zo redeneerde de bewindsman.
Behalve moskeebestuurders en burgemeesters verhoort de Kamer ook AIVD-baas Dick Schoof en terreurdeskundige Ronald Sandee.
AD 06.02.2020 Bestuurders en ex-bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd door de Tweede Kamer. Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari.
Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook onder anderen ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt gehoord.
Een speciale commissie van de Tweede Kamer onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Verhoren
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
In 2016 deed de FIOD een inval bij de Al-Fitrah-moskee ANP
NOS 17.01.2020 De alFitrah-moskee uit Utrecht moet een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer inzage geven in de financiën. Dat heeft de voorzieningenrechter in een kort geding besloten. De documenten moeten de parlementaire ondervragingscommissie helpen bij het onderzoek naar financiering van salafistische moskeeën.
De rechtbank beveelt alFitrah en aanverwante stichtingen om de administratie en financiële gegevens aan de commissie over te dragen. Als zij blijven weigeren, kan er een dwangsom volgen.
De alFitrah-moskee is een van de islamitische organisaties die door de commissie worden onderzocht. Het onderzoek werd ingesteld na de onthulling van Nieuwsuur en NRC dat verschillende islamitische organisaties miljoenen euro’s uit de Golfregio hebben ontvangen. Er bestaan vermoedens dat daarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt.
Verdwenen documenten
De stichting alFitrah en de Kamercommissie stonden tegenover elkaar voor de rechter omdat de stichting weigert opening van zaken te geven. Imam Suhayb Salam zei gisteren in de rechtszaal dat hij de stukken niet meer heeft, omdat die in beslag zijn genomen door de FIOD en het Openbaar Ministerie bij een inval in 2016. De advocaat van de Kamercommissie stelde daarop dat de moskee die stukken inmiddels terug heeft.
AlFitrah wordt nu gedwongen medewerking te verlenen in de zoektocht naar de ‘verdwenen’ documenten. De rechtbank vindt dat de stichting een betere onderbouwing van de verdwijning moet geven. Ook moet zowel de Kamercommissie als alFitrah nagaan of er bij de FIOD documenten voorhanden zijn.
Vrijheid van godsdienst
Het moskeebestuur stelde in de zitting dat het onderzoek in strijd is met de vrijheid van godsdienst, maar daar gaat de rechter niet in mee. Het verstrekken van gegevens brengt de belijdenis van een godsdienst niet in het geding, oordeelt de rechtbank.
Volgens CDA-Kamerlid Michel Rog, die de ondervragingscommissie voorzit, zijn de opgevraagde documenten noodzakelijk om het onderzoek voort te zetten. Zodra de gegevens beschikbaar zijn, hoopt de commissie verder te kunnen met de voorbereiding voor de openbare verhoren. Die moeten volgende maand plaatsvinden.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam.
NOS 16.01.2020 De islamitische Stichting alFitrah heeft wel degelijk de documenten in bezit die door de Tweede Kamer worden opgeëist. Dat zei advocaat Van Uden van de parlementaire ondervragingscommissie vanochtend bij een zitting bij de rechtbank in Den Haag.
De Tweede Kamer wil de stukken hebben voor het onderzoek van een Kamercommissie naar de financiering van salafistische moskeeën. Omdat de Utrechtse stichting weigert stukken over te dragen, is de commissie naar de rechter gestapt.
De Utrechtse imam Suhayb Salam zegt de stukken niet meer te hebben, omdat die 3,5 jaar geleden in beslag zijn genomen door de FIOD en het OM. Dat gebeurde bij een inval in zijn islamitisch centrum in de Utrechtse wijk Overvecht. Maar volgens de advocaat van de Kamercommissie heeft hij die stukken inmiddels weer terug. Bovendien wil de commissie ook de stukken van daarna.
De Kamer vermoedt onder meer dat de stichting geld uit het buitenland heeft gekregen, waarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en de integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt. Onder de stichting vallen een moskee en andere organisaties waarvan Salam de leiding heeft.
Verhoren
Op 10 februari beginnen in de Tweede Kamer de verhoren waarmee het parlement meer zicht probeert te krijgen op “ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen”.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam. Toch eist de commissie wel dat hij alle stukken aanlevert over een periode van 10 jaar.
Geen parlementaire enquête
Volgens de advocaat van Salam, Boumanjal. gaat de commissie zijn boekje te buiten. Hij wees er vandaag op dat de ondervragingscommissie niet de status heeft van een parlementaire enquête.
De commissie zou geen nieuw onderzoek mogen doen, maar enkel mogen putten uit al bestaande onderzoeken, zoals die van de FIOD en wetenschappelijke studies. Advocaat van Uden van de Tweede Kamercommissie wierp tegen dat de verzoeken om informatie te krijgen van alFitrah wel degelijk passen bij een parlementaire ondervraging.
Imam Salam zei tijdens de zitting dat er geen stukken van na de inval van 2016 meer zijn. Allereerst omdat er geen notulen meer worden gemaakt. En ook omdat alFitrah en stichtingen die daaraan zijn verbonden nauwelijks nog actief zijn. De advocaat zei wel dat er in het verleden geld is geaccepteerd uit Koeweit. Dat ging volgens hem om “liefdadigheidsgeld”.
Er kwam geen geld uit Turkije en Saudi-Arabië, benadrukte hij.
Onveilige landen
Tijdens de zitting was er veel discussie over een lijst met “onveilige landen” en “deels onveilige landen”. De Kamercommissie wil weten of er geldstromen uit die landen gaan naar islamitische organisaties.
Advocaat Boumanjal vindt het slordig dat er geen duidelijke definitie is van die deels onveilige landen. “Want welke landen vallen daaronder?”, zo vroeg hij zich hardop af. “Is Polen ook een onvrij land omdat rechters daar hun werk niet vrijelijk kunnen doen?”.
Niet duidelijk werd tijdens de zitting of andere islamitische organisaties gevraagde documenten wel hebben gegeven aan de Kamercommissie. In het belang van het onderzoek wilde de advocaat van de commissie niet laten weten wie er verder wordt onderzocht. De rechter doet vrijdag uitspraak.
AD 14.01.2020 De Haagse VVD roept de gemeente op om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de As-Soennah moskee van haar plek te krijgen. Het gebedshuis staat op grond die de gemeente in erfpacht heeft uitgegeven.
Als de gemeente het voor elkaar krijgt om de moskee die erfpacht te ontnemen, kan het gebedshuis de grond niet meer gebruiken en moet het verhuizen.
Aanleiding voor de oproep van de VVD is de kritiek van het moskeebestuur op het parlementaire onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting Nederlandse gebedshuizen. Met oliedollars uit bijvoorbeeld Qatar en Saoedi-Arabië wordt zo het salafisme verspreid, een orthodoxe stroming binnen de islam die wordt aangehangen door veel jihadisten. De As-Soennah werd hier vaak mee in verband gebracht, ze staat bekend als een van de meest omstreden moskeeën van het land.
Verhoren
In februari moeten de verhoren gaan plaatsvinden in de Tweede Kamer. Verschijnen is verplicht voor getuigen die worden opgeroepen. Zij staan ook onder ede. Een uitnodiging voor dit gesprek wekte felle toorn van het As-Soennah-bestuur, blijkt uit een vorige week verspreid persbericht. De islamitische kerkleiders onderzoeken of ze onder het verhoor kunnen uitkomen.
Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning, aldus De Graaf.
,,Deze organisatie laat nu voor de zoveelste keer zien lak te hebben aan onze rechtsstaat”, zegt VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf. ,,Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning.”
Voorbeelden die de VVD opsomt van die houding, zijn het promoten van meisjesbesnijdenis en gastsprekers die de oorlog in Syrië en Irak verheerlijkten. ,,En zo heeft As-Soennah een veel langer trackrecord opgebouwd”, vindt de voorman van de liberalen in de gemeenteraad. Hij noemt de driedelige documentaire De Lokroep, waarin As-Soennah veelvuldig voorkomt, ‘ontluisterend’.
Anbi-status
De moskee genoot tot 2018 een officiële anbi-status van de Belastingdienst. Daarmee kan belastingvrij geschonken worden door donateurs, de fiscus erkent hiermee organisaties van algemeen nut. Maar toen na een wetswijziging verplicht werd gesteld dat anbi’s op hun website moesten publiceren hoeveel inkomsten en uitgaven er jaarlijks zijn, bleef As-Soennah in gebreke. In 2018 is de belastingvrijstelling stopgezet.
Mogelijk kan via de gemeente wel openheid worden afgedwongen over de geldstromen, oppert de VVD in vragen aan het stadsbestuur. Dit omdat de gemeente eigenaar is van de grond, die verhuurt ze, via erfpacht, aan de stichting achter de moskee. Vorig jaar besloot de gemeenteraad dat Den Haag actieve grondpolitiek mag inzetten om ongewenste ontwikkelingen te stoppen.
Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen, aldus De Graaf.
,,Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen”, legt De Graaf uit, ,,daarom vragen we om uit te zoeken welke mogelijkheden er juridisch zijn.”
De grond onder de moskee afpakken door de erfpacht op te zeggen, is voor de overheid een kwestie van lange adem. Erfpacht kent ingewikkelde algemene voorwaarden. Bij het opzeggen van de pacht moet de gemeente altijd de gebouweigenaar uitkopen.
Het bedrijventerrein rond de Fruitweg waar de moskee staat, is volgens Haagse misdaadbestrijders een knooppunt van criminele activiteiten. Dat staat in het Ondermijningsbeeld dat vorige maand verscheen.
AD 09.01.2020 Het bestuur van de extreem orthodoxe as-Soennah moskee overweegt niet te verschijnen bij een parlementaire ondervraging over financiering vanuit oliestaten. Dit omdat ze het onderzoek naar deze dubieuze financieringen vanuit landen als Qatar en Saoedi-Arabië ‘een vuile campagne’ tegen de islamitische gemeenschap vinden.
Uit onderzoek van NRC en Nieuwsuur in 2018 blijkt dat de moskee gefinancierd wordt door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Toen bleek dat ook tientallen andere islamitische organisaties miljoenen subsidie ontvingen uit Saoedi-Arabië en Koeweit, besloot het kabinet over te gaan op een parlementaire ondervraging. Deze verhoren beginnen in februari.
In ruil voor de oliedollars zou in Nederland de salafistische leer gepredikt, die ook wordt aangehangen door de meeste van de honderden polderjihadi’s die voor IS en Al-Qaeda vechten. De as-Soennah moskee ontkende na het verschijnen van het onderzoek direct dat dit bij hen gebeurd was. Er zou wel geld zijn binnengekomen maar geen bemoeienis zijn geduld vanuit het Midden-Oosten.
De moskee twijfelt om gehoor te geven aan de oproep mee te werken aan de ondervraging. ‘De hele opzet is doordrenkt met vooringenomenheid en is een aanfluiting voor de Tweede Kamer. Geert Wilders heeft in het verleden honderdduizenden dollars van neoconservatieve organisaties in Amerika gekregen om zijn anti-moslimboodschap te zaaien.
Wat de politiek nu oogst is een samenleving waar moslimhaat eerder de norm is dan uitzondering.’ schrijft de religieuze instelling in een verklaring op Facebook. Verschijnen voor de parlementaire commissie is echter verplicht. Wie niet kom, riskeert te worden gegijzeld door justitie.
Den HaagFM 09.01.2020 Het bestuur van de as-Soennah moskee is opgeroepen voor verhoor onder ede door de parlementaire commissie die de financiering van moskeeën in Nederland onderzoekt. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee weet nog niet of het op komt dagen.
De parlementaire ondervraging werd ingesteld na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC dat tientallen islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in Saoedi-Arabië of Koeweit en miljoenen euro’s zouden hebben ontvangen uit deze landen. Nieuwsuur en NRC ontdekten dat de as-Soennah moskee gefinancierd werd door een Koeweitse organisatie wiens predikers de jihad goedpraten.
Het moskeebestuur liet toentertijd weten weleens geld te hebben gekregen vanuit het buitenland. “Maar er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend. Sterker nog, er is expliciet met de weldoeners afgesproken dat Stichting as-Soennah op geen enkele wijze bemoeienis duldt.” Het begin van de verhoren staat gepland voor februari.
OmroepWest 18.12.2019 ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan’, aldus een 32-jarige medewerker van de as-Soennah moskee in Den Haag. Hij heeft zich woensdag voor het eerst moeten verantwoorden voor de rechter. Het Openbaar Ministerie verdenkt hem van opruiing en het aanzetten tot geweld. De verdachte zou in een video op de website van de moskee vrouwenbesnijdenis hebben aanbevolen.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar.
Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. In de bewuste video zou de verdachte (een oud-docent van de moskee) hebben gezegd dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’
De zaak komt aan het rollen als Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom naar aanleiding van de video als eerste aangifte doet tegen de moskee. Musa: ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden.
Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’ Velen volgden haar voorbeeld, want volgens de officier van justitie liggen er nu 138 aangiften tegen de verdachte.
‘Vervolging onder druk van de media’
De moskee heeft de bewuste video inmiddels verwijderd. Advocaat Yasar Özdemir staat de verdachte woensdag bij. Tijdens de zitting spreekt hij het vermoeden uit dat het Openbaar Ministerie onder meer onder druk van de media tot vervolging is overgegaan. De verdachte: ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan.’
Eerder zei de oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
De advocaat van verdachte krijgt het woord. Hij heeft het vermoeden dat het OM onder meer door druk in de media heeft besloten tot vervolging #vrouwenbesnijdenis
Daar is advocaat Carene van Vliet het niet mee eens. ‘De moskee heeft nooit expliciet afstand gedaan. Van ontkenning is geen sprake.’ Van Vliet staat de eerste aangeefster Musa bij. ‘Ons doel is dat mensen weten dat je dit niet mag zeggen. We willen voorkomen dat er ook maar een vader is die naar aanleiding van die video tegen zijn dochter zegt: dit moeten we doen. De gezondheid van de burgers is in het geding.’
De Haagse zaak is woensdag nog niet inhoudelijk behandeld. Tijdens de regiezitting konden de partijen hun onderzoekswensen aangeven. Zowel het OM als de verdediging, ‘voor ons is het helder’, had deze niet. Dat betekent dat het onderzoek nu is afgerond en de zaak binnenkort inhoudelijk wordt behandeld.
RTL 14.12.2019 Er zijn de afgelopen maanden tussen de 75 en 125 aangiften gedaan tegen de As-Soennah-moskee in Den Haag, meldt het Openbaar Ministerie. De moskee kwam onder vuur te liggen omdat die in 2015 een video op hun website deelde waarin vrouwenbesnijdenis werd aanbevolen.
De 32-jarige medewerker van de moskee die in de video te zien is, moet woensdag voor de rechter verschijnen. In de video uit 2015 zei de man: “Besnijdenis is verplicht voor de mannen en aanbevolen voor de vrouwen.” De video is inmiddels verwijderd. De prediker wordt vervolgd voor opruiing en het aanzetten van geweld tot vrouwen.
Genitale verminking
De aangifteactie is in gang gezet door vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom. Die deed de eerste aangifte en riep iedereen op om hetzelfde te doen. “We zijn heel blij dat is besloten de man te vervolgen”, zegt oprichter Shirin Musa. “Het liefste zou ik het hele moskeebestuur woensdag zien zitten bij de rechter. Dat is verantwoordelijk voor wat ze online zetten.”
Op vrouwenbesnijdenis staat in Nederland maximaal 12 jaar cel. Musa noemt de aanbevelingen van de prediker geen besnijdenis, maar genitale verminking. “De ingreep beperkt je hele functioneren in de samenleving. Ik merk aan de meisjes aan wie ik les geef hoeveel last ze ervan hebben”, zegt ze.
Niet op grond van geloof
“Het is heel belangrijk dat hiertegen wordt opgetreden. Het is een gevaar voor de Nederlandse samenleving. Dit is niet op grond van geloof, dit is gewoon het aanbevelen van verminking”, zegt Musa. Haar organisatie roept iedereen nog steeds op aangifte te doen.
OmroepWest 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee in Den Haag wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
Musa: ‘Want het is geen snee die je ervan krijgt. Nee je wordt echt verminkt. Je kan dan moeilijk plassen, moeilijk menstrueren, je kunt niet goed zitten. Seks gaat moeizaam. Het is echt een verminking voor het leven, zowel geestelijk als lichamelijk.’
As-Soennah moskee: ‘De docent deelde niet zijn eigen mening’
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’ De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Bedoeling moskee ‘klip en klaar’
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Sticker scare bear Femmes for Freedom
Özdemir ziet de zitting met vertrouwen tegemoet. Hij denkt namelijk dat de rechter tot een andere oordeel komt dan het Openbaar Ministerie. ‘Het is in deze zaak heel belangrijk de uitingen van mijn cliënt te zien in de context waarin ze zijn gedaan.’
Aangeefster Musa is woensdag ook aanwezig. ‘We hebben speciaal stickers van een scare bear laten maken die we gaan uitdelen. Ik hoop dat de man wordt veroordeeld. Zodat het duidelijk is dat je in naam van religie of de vrijheid van meningsuiting of wat dan ook, geweld tegen vrouwen niet mag prediken.’
Den HaagFM 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. “De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.” De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. “Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.” Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. “Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.”
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Het SP-Kamerlid Karabulut heeft vandaag een debat over de kwestie aangevraagd en kreeg daarbij steun van vrijwel de hele Tweede Kamer. “Eerlijke overheidscommunicatie is enorm belangrijk, zeker bij militaire missies”, stelt D66’er Sjoerdsma. “We moeten realistisch zijn over wat op korte termijn bereikt kan worden en de overheid moet daarover transparant rapporteren.”
AD 29.01.2020
AD 28.01.2020
“Het Amerikaanse volk is voortdurend voorgelogen.” Dat was de stevige conclusie van de voorzitter van het instituut dat heeft onderzocht of het Amerikaanse geld voor de strijd in Afghanistan goed wordt besteed. Het onderzoek moest eigenlijk geheim blijven, maar maandag 09.12.2019 publiceerde The Washington Post erover.
AD 31.12.2019
Tot op de dag van vandaag zijn er duizenden buitenlandse militairen in het land. Onder hen ook Nederlanders. In totaal zijn er sinds 2002 zo’n 29.000 Nederlandse militairen uitgezonden geweest, van wie er 25 zijn omgekomen. Op dit moment zitten er nog zo’n 160 Nederlanders in het noorden van het land. De strijd heeft Nederland naar schatting miljarden gekost.
Telegraaf 01.02.2020
Onvolledige informatie aan de 2e Kamer inzake Kunduz periode 2011 tot 2013
De Tweede Kamer is onvolledig en onjuist geïnformeerd over de resultaten van de Nederlandse trainingsmissie in de Afghaanse provincie Kunduz in de periode 2011 tot 2013. Dat blijkt donderdag uit onderzoek van de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB), de onafhankelijke evaluatiedienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
In rapportages over het aantal getrainde agenten werden afgehaakte cursisten meegeteld, werden cursisten die verschillende trainingen ontvingen meerdere malen meegeteld en werden certificaten uitgedeeld aan mensen die daarvoor niet in aanmerking kwamen, staat in het rapport.
SP’er Karabulut wil parlementair onderzoek
SP-Kamerlid Sadet Karabulut vindt het rapport onthutsend. “Om een militaire bijdrage in Afghanistan te verkopen aan de Tweede Kamer en de bevolking, zijn zaken mooier voorgesteld zijn dan ze waren”, aldus de SP’er. “Er is ronduit gelogen over behaalde resultaten.”
Ze verwijst naar de Afghanistan PapersThe Washington Post waaruit blijkt dat de Amerikaanse regering de Amerikaanse bevolking jarenlang heeft voorgelogen over de oorlog in Afghanistan.
Kabinet: Kamer moet kunnen vertrouwen op nauwkeurige missieresultaten
Het kabinet spreekt in een reactie van “een ernstige conclusie”. “De Kamer moet erop kunnen vertrouwen dat rapportages een zo nauwkeurig mogelijke weergave van de missieresultaten bevatten”, staat in de Kamerbrief.
“Ook in de Haagse realiteit moet acceptatie zijn voor onwelgevallige berichten, en die moeten hun weg kunnen vinden in rapportages aan uw Kamer.”
MSN 22.02.2020 Meer dan 10.000 burgers zijn vorig jaar gedood of gewond geraakt bij het conflict in Afghanistan. Het gaat om ruim 3400 doden en bijna 7000 gewonden. Bijna alle burgers in het land zijn op enige wijze persoonlijk geraakt door het aanhoudende geweld, zegt het hoofd van de VN-missie in het land.
Het is het zesde jaar op rij dat melding is gemaakt van meer dan 10.000 slachtoffers, stelt VN-missie UNAMA in een verklaring. De meeste slachtoffers vielen door toedoen van groepen die vechten tegen de autoriteiten.
In het land is zaterdag een gedeeltelijk bestand ingegaan. De Taliban, de Verenigde Staten en de Afghaanse autoriteiten hebben afgesproken het geweld gedurende zeven dagen te verminderen. Als dat lukt, kan vervolgens een echt vredesakkoord worden gesloten. Dat moet op 29 februari gaan gebeuren.
“Het is absoluut noodzakelijk dat alle partijen nu doorpakken en een einde maken aan de strijd”, zegt VN-gezant Tadamichi Yamamoto. Hij stelt dat vrede al te lang op zich laat wachten en dat de levens van burgers beschermd moeten worden.
NU 21.02.2020 De Verenigde Staten en de Taliban hebben vrijdag afspraken gemaakt over ‘verminderd geweld’ in Afghanistan. Deze periode duurt zeven dagen. Het is de bedoeling dat de twee partijen hierna een vredesakkoord gaan ondertekenen.
“Dit is een belangrijke stap in de lange weg naar vrede”, zegt de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo. “Ik roep alle Afghanen op deze kans te grijpen.”
Een leider van de Taliban benadrukt dat het niet om een wapenstilstand gaat: “Elke partij heeft het recht om zichzelf te beschermen, maar er zullen geen aanvallen op elkaar komen.” Voorgaande pogingen om vredesovereenkomsten te sluiten faalden omdat de Taliban internationale troepen aanviel.
De afspraken gaan om middernacht (lokale tijd) in. Een woordvoerder van de gewapende groepering zegt dat de overeenkomst op 29 februari wordt ondertekend in het bijzijn van internationale waarnemers.
Pompeo zegt dat het vredesakkoord er komt als de afspraken voor de komende zeven dagen een succes blijken. Mogelijk worden de afspraken na de ondertekening verlengd. Ook volgen er na 29 februari onderhandelingen tussen de Taliban en een Afghaanse delegatie met onder meer regeringsmedewerkers.
Na ondertekening akkoord meer onderhandelingen
Zowel de Taliban als de Verenigde Staten treffen voorbereidingen voor de vrijlating van gevangenen. Daarnaast praten ze ook over de politieke situatie in Afghanistan en het gedeeltelijk terughalen van de Amerikaanse troepen in het land.
Vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en de Taliban onderhandelen al sinds 2018 in Doha, de hoofdstad van Qatar, over de toekomst van Afghanistan. In deze plaats wordt ook het vredesakkoord ondertekend.
NOS 21.02.2020 Volgende week, op 29 februari, moet er een vredesakkoord worden getekend. Het zou dan voor het eerst zijn dat de Amerikanen een akkoord sluiten met de Taliban, de grootste gewapende groep in Afghanistan. In het land zijn nu nog zo’n 12.000 Amerikaanse militairen actief. Als er een deal komt, worden zij gedeeltelijk teruggehaald.
Minister Pompeo zei eerder dat een vredesakkoord de opmaat is naar een permanent staakt-het-vuren in het land. Afghanistan wordt al twintig jaar geteisterd door oorlog. Tijdens zijn verkiezing in 2016 beloofde president Trump een einde te maken aan de Amerikaanse bemoeienis in het land.
Afghaanse onderhandelingen
Het vredesakkoord moet op termijn de aanzet worden tot vredesonderhandelingen tussen Afghaanse partijen. Wie aan de Afghaanse onderhandelingen gaan meedoen en wanneer die beginnen, is onduidelijk. De Taliban weigeren te onderhandelen met de regering-Ghani en hebben de verkiezingsuitslag verworpen.
Telegraaf 17.02.2020 Zeker vijf Afghaanse militairen zijn om het leven gekomen bij gevechten in het noorden van hun land. Daar bestormden strijders van de Taliban een basis. Dat gebeurde enkele dagen nadat de VS en de opstandelingen hadden gemeld dat een deal was gesloten over het verminderen van het geweld.
De aanval vond plaats in de provincie Kunduz. De politie meldt dat de gevechten uren duurden en dat aan beide kanten slachtoffers vielen. De woordvoerder van de Taliban beweerde dat negentien leden van de veiligheidstroepen zijn gedood.
De VS strijden al jaren tegen de Taliban. Na de aanslagen van 11 september 2001 vielen de Amerikanen Afghanistan binnen omdat het Taliban-bewind terroristen zou helpen. De Taliban-heersers werden afgezet, maar blijven tot op de dag van vandaag verzet bieden.
De Amerikaanse minister Mark Esper (Defensie) bevestigde vorige week dat een overeenkomst is gesloten met de Taliban. Die moet gedurende zeven dagen leiden tot minder geweld. Die deal werd gezien als een belangrijke stap richting een uitgebreider bestand.
Het is nog onduidelijk wanneer de overeenkomst precies ingaat. Een Amerikaanse functionaris zei vrijdag dat dat „heel snel” zou gebeuren.
MSN 17.02.2020 Zeker vijf Afghaanse militairen zijn om het leven gekomen bij gevechten in het noorden van hun land. Daar bestormden strijders van de Taliban een basis. Dat gebeurde enkele dagen nadat de VS en de opstandelingen hadden gemeld dat een deal was gesloten over het verminderen van het geweld.
De aanval vond plaats in de provincie Kunduz. De politie meldt dat de gevechten uren duurden en dat aan beide kanten slachtoffers vielen. De woordvoerder van de Taliban beweerde dat negentien leden van de veiligheidstroepen zijn gedood.
De VS strijden al jaren tegen de Taliban. Na de aanslagen van 11 september 2001 vielen de Amerikanen Afghanistan binnen omdat het Taliban-bewind terroristen zou helpen. De Taliban-heersers werden afgezet, maar blijven tot op de dag van vandaag verzet bieden.
Belangrijke stap
De Amerikaanse minister Mark Esper (Defensie) bevestigde vorige week dat een overeenkomst is gesloten met de Taliban. Die moet gedurende zeven dagen leiden tot minder geweld. Die deal werd gezien als een belangrijke stap richting een uitgebreider bestand.
Het is nog onduidelijk wanneer de overeenkomst precies ingaat. Een Amerikaanse functionaris zei vrijdag dat dat “heel snel” zou gebeuren.
RTL 15.02.2020 Een mijlpaal in de Afghanistan-oorlog: Amerika en de Taliban hebben een tijdelijke wapenstilstand afgesproken. Vanaf het moment dat die ingaat, wordt een week lang in het hele land niet gevochten. Daarna volgen gesprekken over een vredesdeal. Inzet: het terugtrekken van de meeste westerse troepen.
De oorlog in Afghanistan duurt al ruim achttien jaar en heeft tienduizenden mensen het leven gekost. De fase die nu aanbreekt, kan beslissend zijn. Maar weet jij nog wat zich in Afghanistan afspeelt? Hier zijn de vier belangrijkste vragen (én antwoorden).
1. Hoe bijzonder is dit?
Dit is een doorbraak. Na lange, uitzichtloze jaren van vechten is er nu voor het eerst een deal tussen de Amerikanen en de Taliban, de grootste gewapende en machtigste groep in Afghanistan. Het is de afgelopen jaren al vaker geprobeerd tijdens overleg in Qatar, maar nu liggen er dus echte afspraken. Bijvoorbeeld over de terugtrekking van de Amerikaanse troepen.
Vooral voor president Trump is dit een opsteker. Het beëindigen van de dure oorlogen in het buitenland was één van zijn verkiezingsbeloften. En laat het nu weer een verkiezingsjaar zijn in de VS. Trump wil graag laten zien dat hij inderdaad de man is die de soldaten naar huis haalt. Maar zover is het nog niet, en het kan natuurlijk nog fout gaan. Daarover lees je zo. Eerst:
2. Hoe begon de oorlog ook alweer?
De directe aanleiding vormden de aanslagen van 11 september 2001, toen terreurgroep al-Qaeda de VS aanviel. Gekaapte vliegtuigen vlogen de Twin Towers binnen, en het Pentagon. Die dag kwamen bijna 3000 mensen om.
De top van al-Qaeda, met leider Osama bin Laden, hield zich schuil in Afghanistan. De groep had daar ook trainingskampen. De streng-religieuze Taliban, die de macht hadden in Afghanistan, weigerden Bin Laden uit te leveren. Ook een resolutie van de VN-Veiligheidsraad om dat te doen, legden ze naast zich neer.
In oktober 2001 begon de Amerikaanse aanval, operatie Enduring Freedom. In november dat jaar viel de hoofdstad Kabul, en was het Taliban-regime gevlucht. Maar niet verslagen. Wat volgde was een gewapende opstand tegen de westerse troepen in het land. Want veel landen kwamen Amerika te hulp. Ook Nederland.
Geholpen heeft dat niet veel, want inmiddels hebben de Taliban het halve land weer onder controle. En zijn er nog steeds aanslagen. Osama bin Laden wist te vluchten, maar werd uiteindelijk in mei 2011 door de Amerikanen gedood in buurland Pakistan.
Het akkoord wordt waarschijnlijk morgen officieel bekendgemaakt. De details zijn via woordvoerders al wel uitgelekt. Mogelijk vanaf maandag wordt zeven dagen lang niet gevochten. Dus geen aanslagen, geen bermbommen, geen Amerikaanse bombardementen. Als de wapenstilstand houdt, kan nog voor het einde van deze maand een vredesakkoord worden getekend – dat is althans het plan.
De Amerikanen beginnen dan met het terugtrekken van alvast vierduizend van de twaalfduizend militairen in het land. De Taliban beloven plechtig dat Afghanistan geen toevluchtsoord meer zal worden voor terreurgroepen.
Afghanistan in cijfers
Afghanistan is voor de Amerikanen de langstlopende oorlog ooit. Het geweld heeft volgens een inventarisering van het Watson Institute sinds 2001 aan ongeveer 150.000 mensen het leven gekost:
2409 Amerikanen
1141 bondgenoten (onder wie 25 Nederlandse militairen)
42.200 vijandelijke strijders
39.000 Afghaanse burgers
De kosten van de oorlog voor de Amerikanen zijn astronomisch: 1000 miljard dollar. Dat is 1.000.000.000.000 dollar.
Goed om te onthouden: dit is een afspraak tussen Amerika en de Taliban. De Afghaanse regering is er nog niet bij betrokken. Die wordt door de Taliban niet erkend, maar moet zich van de Amerikanen wel aan de afspraak houden. Dat kan dus een probleem worden, want de Afghaanse premier is helemaal niet blij met deze gang van zaken. De vrees bij veel Afghanen is dat ze niet zonder de Amerikaanse bescherming tegen de Taliban op kunnen. Maar de regering-Trump lijkt vastbesloten dit door te zetten.
Het is de bedoeling dat na het ondertekenen van het akkoord de Afghaanse regering apart gaat onderhandelen met de Taliban, over de toekomst van het land. Dit wordt het moeilijkste deel. De Taliban eisen ook dat voor die tijd 5000 gevangengenomen strijders worden vrijgelaten. De onderhandelingen tussen de Afghanen onderling moeten in maart beginnen. Op neutraal terrein. Duitsland en Noorwegen hebben zich aangeboden
De toekomst voorspellen is lastig, maar de voortekenen zijn niet erg gunstig. De hoop is dat de Taliban, als ze de politiek ingaan, zullen stoppen met hun gewapende activiteiten. Maar de vrees is dat het, als ze weer aan de macht komen, een terugkeer betekent naar hun fundamentalistische regime van vóór de westerse inval. Toen hadden vrouwen geen rechten en was muziek (en zelfs vliegeren) verboden. Wat zal overblijven van de vooruitgang die is geboekt op het gebied van bijvoorbeeld vrouwenrechten of democratie?
Afghanistan is vanouds een land van krijgsheren en machtige stamhoofden, die vooral handelen uit eigenbelang. Sommigen zijn nog altijd actief, zelfs in de huidige Afghaanse regering. De kans bestaat dat ze net als vroeger weer onderling gaan vechten, of met de Taliban, en dat het land verder in chaos en geweld wegzakt. Voor westerse troepen lijkt de oorlog voorbij, voor de Afghaanse bevolking is het afwachten.
Telegraaf 14.02.2020 De Verenigde Staten en de Afghaanse Taliban hebben een akkoord bereikt over het verminderen van het geweld gedurende zeven dagen. Het zou gaan om een belangrijke eerste stap richting een wapenstilstand. De Amerikaanse functionaris die dit München bekendmaakte, zei dat die periode nog moet ingaan.
De gemaakte afspraken zijn volgens hem erg specifiek, ze gaan over het hele land en ze betreffen ook de Afghaanse regeringstroepen. Zo zouden er geen (zelfmoord-)aanslagen zijn en zouden overheidsgebouwen, dichtbevolkte plaatsen en hoofdwegen niet meer bestookt worden.
Het akkoord zou vrijwel een wapenstilstand inhouden als een soort oefening voor een echt bestand later. De leiders van de strijdende partijen zouden bijvoorbeeld ook kunnen zien welke eenheden of strijdgroepen hun bevel van geweld af te zien opvolgen.
De strijd in Afghanistan wordt volgens onder meer de The New York Times in toenemende mate bepaald door bendes en milities van etnische stammen die op eigen houtje opereren.
Telegraaf 12.02.2020 De Verenigde Staten en de Taliban naderen een akkoord over het terugtrekken van Amerikaanse militairen en het verminderen van het geweld in Afghanistan. Dat meldt de Afghaanse president Ashraf Ghani, na overleg met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo.
De Taliban en de VS onderhandelen met elkaar in Dubai. „Vandaag heeft Pompeo mij geïnformeerd over de vooruitgang in de gesprekken met de Taliban”, aldus Ghani op Twitter. „De Taliban hebben een voorstel ingediend over het blijvend verminderen van geweld. Dit is een goede ontwikkeling en ik ben blij dat ons standpunt om vrede te bewerkstelligen zijn vruchten begint af te werpen.”
In september bereikten de twee partijen al bijna een akkoord, maar toen trok president Donald Trump zich op het laatste moment terug. Pas nadat de VS en de Taliban een akkoord bereiken, is de terreurorganisatie bereid om met de Afghaanse overheid te onderhandelen.
NU 09.02.2020 Twee Amerikaanse soldaten zijn om het leven gekomen toen een man in Afghaans legeruniform een groep militairen onder vuur nam, aldus Amerikaanse autoriteiten zaterdag.
Zes anderen raakten gewond. De schietpartij vond plaats in de provincie Nangarhar, waar een Amerikaans-Afghaanse groep soldaten terugkeerde van een militaire operatie, aldus een woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten in Afghanistan.
“We zijn nog informatie aan het verzamelen. De oorzaak en het motief van de aanval is nog onbekend”, aldus de woordvoerder.
Er zijn ongeveer 13.000 Amerikaanse soldaten in Afghanistan gestationeerd als onderdeel van een NAVO-missie om Afghaanse troepen op te leiden en voor het uitvoeren van operaties tegen terrorisme in de regio.
Twee weken geleden stortte er een Amerikaans vliegtuig neer in Afghanistan, waarbij ten minste twee mensen om het leven zijn gekomen. De Taliban eiste verantwoordelijkheid op voor de crash van dat vliegtuig, maar Amerikaanse autoriteiten hebben dat altijd ontkend.
De Verenigde Staten onderhandelt al maanden met de Taliban in Afganistan over een vredesakkoord. Eind vorig jaar werd nog een wapenstilstand afgesproken.
NOS 09.02.2020 In het oosten van Afghanistan zijn twee Amerikaanse militairen doodgeschoten door een man in een Afghaans legeruniform. De man opende met een machinegeweer het vuur op de Amerikanen. Zes militaren raakten gewond.
Of de schutter ook echt een militair van het Afghaanse leger was, is onduidelijk. “We zijn nog bezig met het verzamelen van informatie, we weten nog niets over het motief”, zegt een woordvoerder van het Amerikaanse leger in Afghanistan in een persbericht.
Volgens Amerikaanse media kan er sprake zijn geweest was van een infiltrant onder de Afghaanse troepen, mogelijk van een terreurbeweging, die het vuur op Amerikanen opende. Zo’n zogenoemde ‘green-on-blue’-aanval is iets waar Amerikanen in het verleden geregeld mee werden geconfronteerd in Afghanistan.
Onderhandelingen met Taliban
Gisteren meldde de Amerikaanse krant The New York Times op basis van anonieme bronnen dat bij het incident zeker elf militairen om het leven waren gekomen; vijf of zes aan Amerikaanse kant en zes aan Afghaanse kant.
Maar volgens officiële Amerikaanse cijfers ligt het aantal slachtoffers dus beduidend lager. Daarnaast melden de Amerikanen niets over Afghaanse slachtoffers.
Het incident komt op een gevoelig moment. De VS onderhandelt al maanden met de Taliban over vrede. Dat moet uiteindelijk leiden tot terugtrekking van alle Amerikaanse troepen uit Afghanistan. De VS wil dan wel dat de Taliban beloven om het geweld in Afghanistan te verminderen.
NU 06.02.2020 Dat het kabinet de Tweede Kamer onjuist en onvolledig geïnformeerd heeft over de Kunduzmissie vindt de Tweede Kamer onacceptabel, maar wat VVD, CDA, D66, GroenLinks en PvdA betreft is dat voor de minister van Defensie of minister van Buitenlandse Zaken geen reden om daar politieke consequenties aan te verbinden. PVV en SP zijn het vertrouwen in het Afghanistanbeleid van het kabinet kwijt en eisen opheldering.
“Dit is eens, maar nooit meer”, zei D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma donderdag in een debat in de Tweede Kamer. VVD, CDA, GroenLinks en PvdA sloten zich daarbij aan.
Dit tot ongeloof van SP’er Sadet Karabulut. Zij eist een parlementair onderzoek: “Wie neemt hier verantwoordelijkheid over?”
Ook Raymond de Roon (PVV) wil opheldering. Wat de PVV’er betreft moet de Algemene Rekenkamer in kaart brengen hoeveel de oorlog in Afghanistan de Nederlandse schatkist heeft gekost en of het geld op de juiste plekken terecht is gekomen.
Blok erkent fouten en belooft beterschap
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) erkende dat “een aantal zaken” in de informatievoorziening aan de Kamer niet goed zijn gegaan.
Tegelijkertijd vindt hij dat Afghanistan er momenteel beter bij ligt dan in 2001. Blok beloofde aan de slag te gaan met de aanbevelingen in het rapport. Zo staat hij open voor een onafhankelijke evaluatie aan het einde van missies. Tussentijdse checks vindt hij onverstandig, omdat het gedurende een missie lastig is om militair gevoelige informatie met derden te delen, denkt hij.
De Kamer zou aanvankelijk debatteren over de Afghanistan Papers, waaruit blijkt dat de Amerikaanse regering de Amerikaanse bevolking jarenlang heeft voorgelogen over de oorlog in Afghanistan.
Nadat vorige week uit onderzoek van de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB) bleek dat het kabinet de Tweede Kamer onjuist en onvolledig heeft geïnformeerd over de Kunduzmissie, verschoof de focus van het debat naar de Nederlandse inzet.
Uit de rapporten blijkt dat betrokkenen bij de missie druk ervoeren om positief over de missie te berichten, ook al kwam dat niet overeen met de werkelijkheid.
‘De Kamer is voorgelogen’
Hoewel VVD, CDA, en D66 het onjuist informeren afkeuren, wezen zij er ook op dat de Tweede Kamer de Kunduzmissie bemoeilijkte door zelf allerlei toezeggingen te eisen. “Dat is ons als Kamer aan te rekenen”, zei Martijn van Helvert (CDA).
Hij herinnerde de Kamer eraan dat het IOB-rapport op voorspraak van het CDA is opgesteld. “Nu moeten we leren van de fouten die zijn gemaakt”, aldus Van Helvert. Dat vindt ook GroenLinks: “Verkeerd informeren is onacceptabel, maar het is belangrijk om te kijken wat niet goed is gegaan, om fouten in de toekomst te voorkomen.”
De partijen zien dat het ministerie van Defensie heeft uitgesproken meer transparantie rond de missies te betrachten. Zo moeten zaken die fout gaan in alle eerlijkheid gerapporteerd worden.
Karabulut heeft geen goed woord over voor de houding van haar collega-Kamerleden: “We zijn voorgelogen”. Ze vindt dat Nederland koste wat het kost zichzelf een oorlog heeft in gerommeld, omdat het geen ‘nee’ kon zeggen tegen de Amerikanen. Dat nu blijkt dat de Amerikanen jarenlang hebben gelogen over de Afghanistanoorlog, maakt dat voor haar extra wrang.
NOS 06.02.2020 “Het eerste slachtoffer van een oorlog is de waarheid.” Meerdere Tweede Kamerleden namen die uitdrukking vandaag in de mond in het debat over de oorlog in Afghanistan. De vraag die voorlag was: in hoeverre zijn we misleid over de voortgang van de strijd?
SP-Kamerlid Karabulut, die het debat had aangevraagd, sprak van een oorlog gebaseerd op leugens. “Ik pik het niet dat we worden voorgelogen.”
Aanleiding voor het debat was Amerikaans onderzoek uit december waaruit naar voren kwam dat bij betrokkenen al vanaf het begin duidelijk was dat de oorlog voor de VS niet te winnen was. Vorige week kwam daar een analyse bij over de Nederlandse trainingsmissie in Kunduz.
Rooskleuriger
Over de resultaten van die missie werd destijds te rooskleurig gerapporteerd aan de Kamer om het politieke draagvlak voor de missie niet te verliezen, was een van de conclusies. Nederland heeft twee grote missies gedaan in het land: in Uruzgan van 2006-2010 en in Kunduz van 2011-2013.
“Niemand is geholpen bij het rooskleuriger maken”, stelde VVD-Kamerlid Bosman. “De politiek niet, de maatschappij niet, maar ook de militairen niet.” De onderzoekers van het ministerie van Buitenlandse Zaken concludeerden dat betrokkenen bij de missie “druk ervoeren om een positiever beeld neer te zetten dan er was”.
Minister Blok van Buitenlandse Zaken gaat maatregelen nemen om dit soort situaties voortaan te voorkomen. Hij wil bij nieuwe missies meer stilstaan bij het belang van eerlijk rapporteren. “Laat je niet beïnvloeden, rapporteer gewoon, ook als het misschien negatief is.”
“De luiken bij defensie moeten open. Wij moeten transparant zijn”, voegde zijn Defensie-collega Bijleveld daaraan toe. Beiden noemden het “zeer zorgelijk” dat mensen zich onder druk gezet voelden om positief verslag te doen.
Patroon
Van Ojik van GroenLinks zei dat hij een patroon zag. “Een rapport over de missie in Mali blijft maanden in een la liggen. En om erachter te komen dat de gematigde rebellen die we steunen in Syrië minder gematigd zijn, moeten Nieuwsuur en Trouw eraan te pas komen.”
“Wie denkt dat desinformatie iets is van Rusland of China, die heeft het mis”, voegde De Roon (PVV) daaraan toen. “Misleiding en desinformatie van de regering zien we ook bij andere missies.”
Minister Blok wilde er niet aan dat de oorlog in Afghanistan was gebaseerd op leugens, zoals Karabulut tijdens het debat een aantal keer herhaalde. “Ik blijf bij de constatering dat onze mensen een ingewikkelde klus hebben geklaard en nog steeds klaren, dat het minder snel gaat dan we hoopten, maar dat niet de keuze had moeten zijn dat we de Afghanen niet hadden moeten helpen.”
Een aantal Kamerleden sloot zich daarbij aan. “We hebben niet alles bereikt wat we hoopten, maar we hebben ook niet gefaald”, zei Sjoerdsma van D66. “Het startpunt was 2001 en er is sindsdien vooruitgang geboekt”, stelde Van Helvert van het CDA.
NOS 06.02.2020 19 jaar duurt de strijd in Afghanistan: duizenden westerse militairen zijn omgekomen en een veelvoud aan Afghaanse strijders en burgers. Toch is het nog geen veilig, stabiel land. Tot vandaag zijn aanslagen aan de orde van de dag en winnen de Taliban terrein.
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de oorlog in Afghanistan. Aanleiding is Amerikaans onderzoek waaruit naar voren kwam dat bij betrokkenen al vanaf het begin duidelijk was dat de oorlog niet te winnen was. “Het Amerikaanse volk is voortdurend voorgelogen”, was de stevige conclusie van de voorzitter van het onderzoeksinstituut.
Vorige week kwam daar Nederlands onderzoek bij met een soortgelijke uitkomst. Onderzoekers van Buitenlandse Zaken concludeerden dat betrokkenen bij de Nederlandse missie in Kunduz (2011-2013) “druk ervoeren om een positiever beeld neer te zetten dan er was”. De ontwikkelingen werden te rooskleurig voorgesteld om het politieke draagvlak voor de missie niet te verliezen.
Premier Rutte in 2013 op bezoek in Kunduz ANP
Die Kunduz-missie kwam moeizaam tot stand. Omdat gedoogpartij PVV de missie niet steunde, moest het VVD/CDA-kabinet oppositiepartijen over de streep trekken. Dat lukte, maar met strenge voorwaarden van vooral GroenLinks en de ChristenUnie. Zo mocht het alleen een ‘trainingsmissie’ zijn en geen ‘vechtmissie’.
Dwangbuis
“Daar zijn toen zulke scherpe eisen gesteld. Die missie zei meer over de vierkante kilometer die het Binnenhof heet, dan over de situatie in Afghanistan”, stelt militair historicus Rein Bijkerk. “Kunduz was een dwangbuis. En dan worden aan het eind dingen opgeteld bij de succesfactoren die er eigenlijk niet bij horen.”
“Kennelijk is er vaak de neiging om de voortgang van een militaire missie positiever voor te stellen dan het is”, zegt GroenLinks-Kamerlid Van Ojik. “Terwijl we er als parlement op moeten kunnen vertrouwen dat ons niet een te positief beeld wordt voorgespiegeld uit angst dat we anders onze steun intrekken.”
De VVD sluit zich daarbij aan. “Wees nou open en transparant”, adresseert Kamerlid Bosman het kabinet. “Het is mijn verantwoordelijkheid als Kamerlid om troepen naar missiegebied te sturen, dan wil ik wel de informatie hebben.”
19 jaar oorlog
De oorlog in Afghanistan begon in 2001, toen een coalitie onder leiding van de VS het land binnenviel. Directe aanleiding waren de aanslagen van 11 september. Het Afghaanse Taliban-regime bood onderdak aan het brein achter die aanslagen, Osama bin Laden.
Tot op de dag van vandaag zijn er duizenden buitenlandse militairen in het land, ook Nederlanders. In totaal zijn er sinds 2002 zo’n 29.000 Nederlandse militairen uitgezonden geweest, 25 van hen zijn omgekomen. De strijd heeft Nederland naar schatting miljarden gekost.
Voor de trainingsmissie naar het relatief rustige Kunduz was er de missie naar Uruzgan van 2006-2010. Daar werd stevig gevochten, ook door de Nederlanders. In tegenstelling tot de Kunduz-missie was daarvoor ook mandaat.
“Voor deelname in Uruzgan was er een concrete beloning: we mochten destijds aanschuiven bij de G20”, stelt Bijkerk. “Dat werd heel belangrijk gevonden in politiek Den Haag.”
Maar zo werd de Nederlandse deelname destijds niet ‘verkocht’, zegt de historicus. “Wij hebben geen traditie om er al te open voor uit te komen dat we het ook doen voor invloed en aanzien. Wij zeggen liever dat we graag goed willen doen in den vreemde, dat we vooral om ethische redenen ergens naartoe gaan. De machtspolitieke component blijft meer verholen.”
Die missie sloeg nergens op, dat wist Nederland ook, aldus Willem van de Put, ex-directeur hulporganisatie.
Terwijl dat verreweg de belangrijkste reden was, schetst Willem van de Put. “Het was een lange, grote cynische manier om in het gevlij te komen bij de grootmachten.” Van de Put was bijna 20 jaar lang directeur van hulporganisatie HealthNet TPO, die onder meer ziekenhuizen bouwde in Afghanistan. “Die missie sloeg nergens op, dat wist Nederland ook.”
Volgens Van de Put is Afghanistan er slechter uitgekomen. “Met ons geld hebben wij daar de oorlogseconomie op poten gezet. Wij hebben daar warlords beschermingsgeld betaald zodat wij onze gevulde koeken van A naar B konden vervoeren.”
Dat de Afghanen slechter af zijn nu, vindt ook SP-Kamerlid Karabulut. “Als je kijkt wat we wilden bereiken, en wat het uiteindelijk heeft opgeleverd. Dan moet je concluderen dat deze oorlog is mislukt. De veiligheidssituatie is daar nu belabberd.”
Het debat van vandaag wordt gehouden op initiatief van Karabulut, die naar eigen zeggen was geschrokken van The Afghanistan Papers. “Wij zijn onderdeel van die coalitie, dus wij zijn ook voorgelogen.” Ze hoopt dat er een parlementair onderzoek komt. “Om te achterhalen hoe we ons zo hebben laten meeslepen.”
AD 31.01.2020 Het onjuist informeren van de Tweede Kamer is doorgaans een politieke doodzonde. Toch blijft de verontwaardiging goeddeels uit nu blijkt dat de resultaten van de politietrainingsmissie in Kunduz veel te rooskleurig zijn voorgesteld.
In de zomer van 2011 werden 160 Nederlandse militairen en 9 politiefunctionarissen naar de Afghaanse provincie Kunduz gestuurd om daar mensen op te leiden tot politieagent. Tijdens een groot deel van deze missie, die tot 2013 duurde, bleek ter plekke dat er veel te weinig Afghanen waren om te kunnen opleiden. De Nederlanders zaten soms duimen te draaien, maar die onwelkome werkelijkheid werd niet aan de Kamer gemeld
Dat blijkt uit de zogeheten post-missiebeoordeling (PMB), die het kabinet zeven jaar na dato naar het parlement heeft gestuurd. Ambtenaren die destijds rapportages schreven voor de Tweede Kamer voelden zich onder druk gezet een positief beeld te schetsen, ‘ook al klopte die niet met de werkelijkheid’, stellen de onderzoekers.
Tussentijds afgehaakte cursisten werden zodoende meegeteld in het aantal opgeleide agenten. Ook werden cursisten die verschillende trainingen ontvingen meerdere malen meegeteld en kregen mensen een certificaat die hier volgens de richtlijnen niet voor in aanmerking kwamen.
Opvallend mild
De Kamer stond recentelijk meermaals op de achterste benen toen bleek dat zij in het verleden onvolledig en onjuist is geïnformeerd. Deze week nog werd minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus op het matje geroepen nadat deze krant had gemeld dat zeven medewerkers van de inspectie hadden gemeld dat onder druk van topambtenaren onderzoeksresultaten van rapporten waren afgezwakt. Ook zouden rapporten zijn achtergehouden voor de Tweede Kamer, iets wat Grapperhaus overigens stellig ontkent.
In het geval van de onjuiste Kunduz-rapportages is de Kamer juist opvallend mild. Alleen de SP trekt fel van leer. Volgens Kamerlid Sadet Karabulut is er over de missie ‘gelogen’. Zij eist een parlementair onderzoek.
Dat onderzoek lijkt er niet te komen. Veel partijen reageren relatief lauw. CDA-Kamerlid Martijn van Helvert spreekt op Twitter van een ‘stevig rapport’, maar vindt het vooral belangrijk dat de missie nu geëvalueerd is. ,,Niet om elkaar intern nog even af te maken, maar om ervan te leren voor de toekomst!”, stelt hij. GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik wil van het kabinet weten of de Kamer bewust een te rooskleurig beeld kreeg voorgeschoteld.
Beducht
Andere partijen zijn terughoudend of houden zich onbereikbaar. Wat hier vermoedelijk meespeelt is dat de Kunduz-missie destijds pas na veel politiek gekrakeel tot stand kwam. Met name de fracties van GroenLinks en ChristenUnie stelden in 2011 allerlei aanvullende eisen voordat zij als oppositiepartijen akkoord konden gaan.
Het kabinet van VVD en CDA kwam hieraan ondanks bezwaren tegemoet. Daardoor werd de uitvoerbaarheid van de missie bemoeilijkt, terwijl het kabinet er tegelijkertijd voor beducht was om het broze draagvlak niet te verspelen.
De missieleiding in Kunduz en Den Haag was er daarom veel aan gelegen om een zo gunstig mogelijk beeld te schetsen van de missie. Behalve VVD, CDA, GroenLinks en ChristenUnie hadden ook SGP en D66 zich achter de uitzending van militairen geschaard. PVV, PvdA, SP en Partij voor de Dieren waren tegen de missie.
Dit moet natuurlijk niet zo, aldus Mark Rutte.
Het kabinet erkent dat er fouten zijn gemaakt. ,,Dit moet natuurlijk niet zo”, aldus minister-president Mark Rutte, die tegelijkertijd benadrukt dat er ‘gelukkig ook dingen goed zijn gegaan’. Hij vindt dat er lessen getrokken moeten worden uit het feit dat ambtenaren druk hebben gevoeld om vooral positief te informeren. Het moet volgens hem gaan ‘om de feiten en niks anders dan de feiten’.
Gevoeligheid
Tegelijkertijd voelt het kabinet er niets voor om in de toekomst niet zelf te rapporteren over de geboekte resultaten maar deze taak uit te besteden aan een onafhankelijke partij, zoals de onderzoekers voorstellen.
De ministers achten het onwaarschijnlijk dat onderzoek ter plaatse door een derde partij mogelijk is, ‘gezien de politieke gevoeligheid van missies en de belangen van partners en bondgenoten’. Ook dient volgens het kabinet rekening gehouden te worden met ‘praktische beperkingen’ zoals vertrouwelijkheid en veiligheidsvereisten.
MSN 31.01.2020 Zelfs de kok en de schoonmaker werden meegeteld in de statistieken. De tien jaar geleden in politiek Den Haag zo moeizaam tot stand gekomen Kunduz-missie – waarbij Nederlandse militairen lokale politieagenten zouden opleiden in deze noordelijke provincie van Afghanistan – moest en zou een succes worden. Dus wrongen de politiek verantwoordelijken in Nederland en de leidinggevenden in Afghanistan zich in allerlei bochten om het ook echt een succes te laten lijken.
Dit blijkt uit een onderzoek van de IOB, de evaluatiedienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat naar de Tweede Kamer is gestuurd. Dat de ruim 280 miljoen euro kostende missie niet de resultaten had opgeleverd zoals tevoren werd verwacht, was kort na de beëindiging ervan in 2014 al in grote lijnen bekend.
Maar nieuw is wel dat voor het onderzoek ondervraagde betrokkenen zeggen „druk” te hebben ervaren om in rapportages „goede resultaten te laten zien”. Ook werd volgens veel geïnterviewden „voor het eerlijke verhaal te weinig ruimte geboden”.
Oppoetsen resultaten
Het eerlijke verhaal was dat er minder agenten werden opgeleid dan gerapporteerd. Agenten die dezelfde opleiding meerdere keren volgden werden bijvoorbeeld meerdere keren meegeteld. Ook deden mensen aan de zes weken durende opleiding mee die niet tot de doelgroep behoorden. Voorts werden een bij het politie-opleidingscentrum werkzame kok en een schoonmaker in de resultaatcijfers opgenomen.
Het oppoetsen van de behaalde resultaten doet denken aan de onthullingen van vorig jaar november in The Washington Post waaruit bleek dat de Amerikanen niet de waarheid is verteld over de oorlog in Afghanistan die de Verenigde Staten begin deze eeuw begonnen, na de aanslagen van 9/11. Het verloop van de strijd verliep moeizamer en de resultaten waren minder.
Het is dan ook niet toevallig dat het Kunduz- evaluatierapport van de Nederlandse inspectiedienst naar de Tweede Kamer werd gestuurd samen met antwoorden van het Nederlandse kabinet op vragen van het Kamerlid Sadet Karabulut (SP) over de Amerikaanse kwestie.
Daarin erkent minister Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dat het om een „ernstige” zaak gaat. „Transparantie over wat wel en niet goed gaat bij militaire operaties is van belang” schrijft hij. Maar het kabinet moet volgens hem „ook de hand in eigen boezem steken” waarbij hij verwijst naar de bevindingen van de Kunduz-evaluatiecommissie.
Ook premier Rutte (VVD) beaamde vrijdag na afloop van de ministerraad dat er fouten zijn gemaakt. „Dit is niet goed, dit wil je niet”, zei hij. In een brief aan de Kamer naar aanleiding van de evaluatie schrijft het kabinet dat het parlement „er op dient te kunnen vertrouwen dat informatie die over missiebijdragen wordt gerapporteerd een zo correct mogelijke weergave is van de realiteit.”
Evaluatieonderzoek
Het kabinet voelt echter niets voor de suggestie van de IOB om tussentijds en na afloop van militaire missies evaluatieonderzoek te laten verrichten door een onafhankelijke partij.
„Gezien de politieke gevoeligheid van missies en de belangen van partners en bondgenoten is het onwaarschijnlijk dat een derde partij tijdens het verloop van de missie ter plaatse onderzoek kan uitvoeren”, schrijven de meest betrokken ministers.
Er is veel te doen geweest over het nieuwe Afghaanse avontuur van Nederland in Kunduz. Nadat in 2010, ten koste van een kabinetscrisis, Nederland besloten had niet langer grootschalig militair in Afghanistan aanwezig te blijven in de strijd tegen het terrorisme, zocht het eerste kabinet Rutte een mogelijkheid om toch nog iets te kunnen betekenen in het land.
Nederland zou daardoor een rol kunnen blijven spelen in de internationale coalitie. Of, zoals D66-leider Alexander Pechtold het destijds verwoordde: „We moesten ons vlaggetje op de kaart van Afghanistan houden”.
Samen met GroenLinks gaf hij de aanzet tot een motie die het kabinet opriep om Nederland mee te laten helpen aan het trainen van politieagenten. Dat het niet om militairen ging maar om civiele agenten was voor GroenLinks essentieel. Het uiteindelijke kabinetsvoorstel leidde tot een hilarisch debat waarbij premier Rutte talloze toezeggingen deed aan GroenLinks – waaronder een ‘agentvolgsysteem’ – om de partij maar te behouden voor de benodigde meerderheid.
Afghaanse tolken naar Nederland
Afghaanse tolken en hun gezinnen die gevaar lopen omdat ze voor Nederlandse militaire missies in Afghanistan hebben gewerkt, worden naar Nederland gehaald. Dat bevestigden bronnen vrijdag aan persbureau ANP na berichtgeving van radioprogramma Argos.
Meerdere gezinnen zijn al aangekomen in Nederland of hebben zich gemeld bij de Nederlandse ambassade in Kabul. Om veiligheidsredenen noemt de overheid op dit moment geen precieze aantallen.
Vorig jaar bleek dat van de ruim honderd tolken die van 2006 tot 2010 hebben geholpen bij de Nederlandse missie in Uruzgan er later vier zijn vermoord.
Een kwart zou zijn ondergedoken na doodsbedreigingen door de Taliban of de terreurgroep Islamitische Staat (IS).
NU 31.01.2020 De Tweede Kamer is onvolledig en onjuist geïnformeerd over de resultaten van de Nederlandse politietrainingsmissie in de Afghaanse provincie Kunduz in de periode 2011 tot 2013. Dat blijkt donderdag uit onderzoek van de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB), de onafhankelijke evaluatiedienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
In rapportages over het aantal getrainde agenten werden afgehaakte cursisten meegeteld, werden cursisten die verschillende trainingen ontvingen meerdere malen meegeteld en werden certificaten uitgedeeld aan mensen die daarvoor niet in aanmerking kwamen, staat in het rapport.
“Nederlandse betrokkenen binnen alle onderdelen van de missie ervoeren druk om in rapportages een positief beeld te schetsen, ook al klopte dit niet met de werkelijkheid”, schrijven de onderzoekers. “Hierdoor werd aan de Kamer niet altijd transparant gerapporteerd over de voortgang van de missie.”
“Hoewel er tijdens de missie onvoldoende mensen beschikbaar waren om te trainen, wilde de missieleiding in Den Haag en Kunduz een zo gunstig mogelijk beeld van de missie creëren in de media en de Tweede Kamer”, aldus de IOB.
Zo is onjuist gemeld dat bijna tweeduizend agenten alfabetiseringsonderwijs hebben afgerond. Ook de resultaten van andere projecten zijn onvolledig, onder meer omdat rapportages bij sommige projecten “overwegend kritiekloos” waren. “Dit maakt het ook voor IOB moeilijk betrouwbare uitspraken te doen over de kwaliteit van deze projecten.”
SP’er Karabulut wil parlementair onderzoek
SP-Kamerlid Sadet Karabulut vindt het rapport onthutsend. “Om een militaire bijdrage in Afghanistan te verkopen aan de Tweede Kamer en de bevolking, zijn zaken mooier voorgesteld zijn dan ze waren”, aldus de SP’er. “Er is ronduit gelogen over behaalde resultaten.”
Ze verwijst naar de Afghanistan Papers waaruit blijkt dat de Amerikaanse regering de Amerikaanse bevolking jarenlang heeft voorgelogen over de oorlog in Afghanistan.
Karabulut vindt dat een parlementair onderzoek nodig is om inzicht te krijgen in de Nederlandse rol in de oorlog in Afganistan. “Wie gaat hier nu verantwoordelijkheid voor nemen?”
Martijn van Helvert (CDA) vindt het goed dat er onafhankelijk is gekeken naar de Kunduz-missie. “Het is een mooi rapport met positieve punten”, zegt hij. “Maar het onderzoek heeft ook pittige bevindingen. Transparantie moet er altijd zijn in rapportages bij zowel positieve als negatieve zaken.”
Tegelijkertijd wijst hij ook op de rol van de Kamer. “Het toont de lastige manier waarop de missie tot stand is gekomen. De Kamer legde destijds beperkingen op en Kamerleden gingen zich er tot operationeel niveau mee bezighouden.”
Kabinet: Kamer moet kunnen vertrouwen op nauwkeurige missieresultaten
Het kabinet spreekt in een reactie van “een ernstige conclusie”. “De Kamer moet erop kunnen vertrouwen dat rapportages een zo nauwkeurig mogelijke weergave van de missieresultaten bevatten”, staat in de Kamerbrief.
“Ook in de Haagse realiteit moet acceptatie zijn voor onwelgevallige berichten, en die moeten hun weg kunnen vinden in rapportages aan uw Kamer.”
Het kabinet schrijft aan de slag te gaan om in de toekomst opener over missieresultaten te communiceren en ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte is voor kritische geluiden.
De IOB raadt het kabinet aan om de tussentijdse evaluatie en de eindevaluatie te laten uitvoeren door een onafhankelijke partij, in plaats van door de betrokken ministeries zelf.
Dat ziet het kabinet echter niet zitten. “Gezien de politieke gevoeligheid van missies en de belangen van partners en bondgenoten is het onwaarschijnlijk dat een derde partij tijdens het verloop van de missie ter plaatse onderzoek kan uitvoeren.” Het kabinet laat wel de optie open om een onafhankelijke partij te betrekken bij de eindevaluatie.
AD 31.01.2020 De Tweede Kamer is indertijd onvolledig en onjuist geïnformeerd over de politietrainingsmissie in de Afghaanse provincie Kunduz. Reden daarvoor was dat de missieleiding druk uitoefende op ambtenaren om in rapportages aan het parlement een positief beeld te schetsen, ‘ook al klopte dat niet met de werkelijkheid’.
Hoewel er feitelijk te weinig cursisten waren om te trainen, kreeg de Kamer een rooskleurig beeld voorgeschoteld, zo blijkt uit de post-missiebeoordeling (PMB), die het kabinet naar de Kamer heeft gestuurd.
Zo werden in rapportages over het aantal getrainde agenten reeds afgehaakte cursisten meegeteld, werden cursisten die verschillende trainingen ontvingen meerdere malen meegeteld, en kregen mensen een certificaat die hier volgens de richtlijnen niet voor in aanmerking kwamen
Ook werd de Kamer verteld dat bijna 2000 agenten alfabetiseringsonderwijs zouden hebben afgerond, terwijl dat aantal feitelijk sloeg op het aantal agenten dat een vorm van onderwijs had gehad in plaats van een afgeronde opleiding.
Krap
Uit het rapport blijkt dat de missieleiding er veel aan gelegen was om het draagvlak voor de missie te behouden. De parlementaire steun voor de politiemissie, die tussen 2011 en 2013 werd uitgevoerd, was relatief krap en kwam pas tot stand nadat het kabinet eisen van toenmalige oppositiepartijen GroenLinks en ChristenUnie had ingewilligd.
Toezeggingen die aan deze partijen werden gedaan bemoeilijkten de missie en sloten niet aan bij de behoeften van de Afghanen en internationale bondgenoten, zo wordt geconcludeerd in het rapport. Door Nederland getrainde politiemensen mochten bijvoorbeeld alleen binnen Kunduz geplaatst worden en alleen defensief worden ingezet. Ook was de missieduur te kort om institutionele en culturele veranderingen te kunnen bereiken.
‘Ernstige conclusie’
Het kabinet erkent in een reactie dat er fouten zijn gemaakt. Achteraf blijkt dat er ‘op verschillende niveaus en bij verschillende departementen onvoldoende ruimte en aandacht’ was om de ‘negatieve en positieve kanten van de missieresultaten op een evenwichtige manier te rapporteren’, schrijven de ministers Stef Blok (Buitenlandse Zaken), Ank Bijleveld (Defensie), Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid).
,,Dit is een ernstige conclusie”, concluderen zij in de brief. Het parlement moet er volgens het viertal op kunnen vertrouwen dat rapportages een zo nauwkeurig mogelijke weergave van de missieresultaten bevatten.
,,Personeel moet de ruimte voelen om kritische of negatieve inzichten te kunnen rapporteren en leidinggevenden moeten ervoor zorgen deze boodschappen op een evenwichtige en transparante wijze doorklinken in rapportages aan Den Haag. Ook in de Haagse realiteit moet acceptatie zijn voor onwelgevallige berichten, en die moeten hun weg kunnen vinden in rapportages aan uw Kamer”, aldus de kabinetsleden.
NOS 30.01.2020 De Tweede Kamer is destijds verkeerd ingelicht over het verloop van de Kunduz-politietrainingsmissie in Afghanistan. De ontwikkelingen werden te rooskleurig en positief voorgesteld om het politieke draagvlak voor de missie niet te verliezen.
Tot die conclusie komen onderzoekers van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Onder meer de ministers Blok (Buitenlandse Zaken) en Bijleveld (Defensie) noemen in een brief aan de Tweede Kamer de conclusies “ernstig”. Ze vinden het onderzoek een reden voor het kabinet “de hand in eigen boezem te steken”.
De missie vond van 2011 tot 2013 plaats in de Afghaanse provincie Kunduz. Nederlandse militairen trainden daar lokale politieagenten. Het politieke draagvlak was van meet af aan een probleem. De PVV, die het kabinet-Rutte 1 van CDA en VVD gedoogsteun gaf, wees de missie af.
Met moeite kreeg het kabinet steun van oppositiepartijen. Die stelden – met name GroenLinks en de ChristenUnie – strenge voorwaarden. Zo mocht het alleen een ‘trainingsmissie’ heten en geen ‘vechtmissie’.
Onder druk gezet
De onderzoekers concluderen nu dat betrokkenen bij de missie “druk ervoeren om een positiever beeld neer te zetten dan er was”. Er werd een te gunstig beeld van het aantal opgeleide Afghanen geschetst; reeds afgehaakte cursisten telden alsnog mee, anderen werden dubbel geteld. Ook zouden er onterecht certificaten zijn uitgereikt.
Het versterken van de rechtsstaat ter plekke is ook minder goed gelukt dan de Kamer te horen kreeg.
Het vorige kabinet gaf al toe dat de opzet van de Kunduz-missie te wensen overliet. Zo werd erkend dat er te weinig trainers waren.
Het kabinet zegt te werken aan verbeterpunten en bij ontwerpen voor nieuwe missies voortaan uitgebreider in te gaan op de risico’s.
MSN 28.01.2020 Afghaanse troepen zijn slaags geraakt met de Taliban toen ze probeerden het wrak van een Amerikaans vliegtuig in de bergen te bereiken. Volgens de politiechef in de betrokken provincie Ghazni zijn die troepen in een hinderlaag gelopen en werden ze gedwongen zich terug te trekken. De Afghaanse strijdkrachten en hun bondgenoten proberen dinsdag het wrak vanuit de lucht te bereiken.
Maandag stortte een Amerikaans toestel neer in de bergachtige provincie. Het was volgens Washington een militair vliegtuig van het type Bombardier E-11A bestemd voor communicatiedoeleinden. Het is niet bekendgemaakt hoeveel mensen aan boord waren. Volgens de Amerikanen is het niet neergeschoten. De Taliban zeggen dat zij het hebben neergehaald en dat er belangrijke officieren van de CIA aan boord waren.
AD 28.01.2020 Afghaanse troepen zijn slaags geraakt met de taliban toen ze probeerden het wrak van een Amerikaans vliegtuig in de bergen te bereiken. De taliban claimden gisteren het toestel te hebben neergehaald tijdens een verkenningsvlucht boven het oosten van het land.
De Afghaanse strijdkrachten en hun bondgenoten proberen vandaag het wrak vanuit de lucht te bereiken. Volgens de politiechef in de betrokken centraal gelegen provincie Ghazni zijn die troepen in een hinderlaag gelopen en werden ze gedwongen zich terug te trekken.
Gisteren stortte een Amerikaans toestel neer in de bergachtige provincie. Na eerdere berichten over een gecrasht passagierstoestel bleek het om een militair toestel te gaan. Volgens Washington betrof het een Bombardier E-11A bestemd voor communicatiedoeleinden.
De Amerikanen hebben niet bekendgemaakt hoeveel passagiers er aan boord waren. Wel hebben ze laten weten dat het toestel niet is neergeschoten. De taliban betwisten dat. Volgens hen hebben zij het vliegtuig neergehaald en waren er belangrijke officieren van de CIA aan boord. In het gebied waar het vliegtuig neerkwam is het bitterkoud.
NU 28.01.2020 De stoffelijke resten van twee inzittenden van het Amerikaanse vliegtuig dat maandag neerstortte in Afghanistan zijn dinsdag geborgen, meldt het Amerikaanse ministerie van Defensie. De identiteit van de slachtoffers wordt nog onderzocht.
Het vliegtuig stortte maandag neer in de provincie Ghazni in Afghanistan. Vlak daarna eiste de Taliban de verantwoordelijkheid op voor het neerhalen van het vliegtuig. Het Pentagon ontkent dat de Taliban bij de crash betrokken is.
Eerder op de dinsdag braken er in het gebied van de vliegtuigcrash gevechten uit tussen het Afghaanse leger en strijdkrachten van de Taliban, toen het leger namens de Amerikanen het vliegtuigwrak, dat op grondgebied van de Taliban ligt, probeerde te bereiken. Later kreeg een reddingsteam toegang tot het wrak, waarna twee lichamen zijn geborgen.
Hoeveel mensen er precies in het gecrashte vliegtuig zaten, is nog steeds onduidelijk. Een woordvoerder van de Taliban zegt dat er zes lichamen op de plek van de crash zijn aangetroffen. Volgens Amerikaanse bronnen zaten er echter minder dan vijf mensen in het vliegtuig.
Eerste beelden van neergestort vliegtuig in Afghanistan
NOS 28.01.2020 De Verenigde Staten hebben twee lichamen geborgen bij het Amerikaanse vliegtuig dat gisteren crashte in Afghanistan, bevestigt het Pentagon. Ook is de dataopslag van het vliegtuig teruggehaald.
De twee waren de enigen in het vliegtuig, zeggen de Amerikanen. De identiteit van de inzittenden is nog niet bekend gemaakt, omdat de families eerst op de hoogte moeten worden gesteld.
Vandaag braken gevechten uit tussen Afghaanse regeringstroepen en de Taliban rond de rampplek. Het toestel stortte door onduidelijke oorzaak neer in de Oost-Afghaanse provincie Ghazni, die onder controle staat van de islamitische terreurbeweging Taliban.
Veel vragen
Er zijn nog veel vragen over de toedracht van de crash van het vliegtuig, een Bombardier E11A, dat gebruikt werd voor communicatie tussen grondtroepen en spionagevluchten. De Taliban zeggen het toestel te hebben neergehaald, waarbij “veel” Amerikaanse militairen zouden zijn gedood.
Maar het Amerikaanse leger doet die verklaring af als “misleidend”. Zij stellen dat er geen reden is om te denken dat de crash is veroorzaakt door toedoen van vijanden. Het eerste onderzoek zou duiden op een technisch mankement, meldt Reuters.
Telegraaf 28.01.2020 Amerikaanse militairen zijn er in geslaagd in het oosten van Afghanistan de stoffelijke resten te bergen van de inzittenden van Amerikaans militair vliegtuig dat er maandag neerstortte. Een anonieme legerfunctionaris zei dat de slachtoffers worden geïdentificeerd.
Het is niet duidelijk hoe de berging is uitgevoerd. Eerder op dinsdag werd bekend dat Afghaanse troepen zijn slaags geraakt met de Taliban toen ze probeerden het wrak van het vliegtuig te bereiken. Volgens de politiechef in de betrokken bergachtige provincie Ghazni zijn die troepen in een hinderlaag gelopen en werden ze gedwongen zich terug te trekken.
Het is niet duidelijk hoe de berging is uitgevoerd. Eerder op dinsdag werd bekend dat Afghaanse troepen zijn slaags geraakt met de Taliban toen ze probeerden het wrak van het vliegtuig te bereiken. Volgens de politiechef in de betrokken bergachtige provincie Ghazni zijn die troepen in een hinderlaag gelopen en werden ze gedwongen zich terug te trekken.
Het was volgens Washington een militair vliegtuig van het type Bombardier E-11A bestemd voor verbindingsdoeleinden. Het is niet bekendgemaakt hoeveel mensen aan boord waren. Volgens de Amerikanen is het niet neergeschoten. De Taliban zeggen dat zij het hebben neergehaald en dat er belangrijke officieren van de CIA aan boord waren.
Telegraaf 27.01.2020 De Verenigde Staten bevestigen dat er een militair vliegtuig is neergestort in Afghanistan. Er zijn geen aanwijzingen dat het toestel uit de lucht is geschoten, aldus een legerwoordvoerder in een verklaring. Hij sprak niet over mogelijke slachtoffers. Een anonieme Amerikaanse functionaris zei eerder dat vermoedelijk minder dan tien mensen aan boord waren.
Het toestel van het type Bombardier E-11A crashte maandag in de provincie Ghazni, ten zuidwesten van hoofdstad Kabul. Dat gebeurde volgens lokale bronnen in bergachtig gebied waar de Taliban actief zijn. Die opstandelingen beweerden ook dat ze het toestel hadden neergehaald, zonder in detail te treden over hoe ze dat gedaan zouden hebben.
Eerder was bericht dat een passagiersvliegtuig was neergestort van Ariana Afghan Airlines, maar die luchtvaartmaatschappij sprak dat tegen.
NU 27.01.2020 Het Amerikaanse leger heeft maandag bevestigd dat er een Amerikaans militair vliegtuig is neergestort in Afghanistan. Het Pentagon ontkent dat het vliegtuig is neergehaald door de Taliban.
De Taliban eiste maandag kort na de crash de verantwoordelijkheid op voor het neerhalen van het vliegtuig. De VS zei al eerder dat hier nog geen indicaties voor waren. Het Pentagon ontkent nu dat de Taliban bij de crash betrokken is.
Er loopt nog een onderzoek om de daadwerkelijke oorzaak van de crash te achterhalen.
Het vliegtuig stortte maandag neer in de provincie Ghazni in Afghanistan. In het gebied zijn veel rebellen van de Taliban aanwezig.
Eerste beelden van neergestort vliegtuig in Afghanistan
Onduidelijk hoeveel mensen aan boord waren
Het Amerikaanse leger heeft bevestigd dat het om een Amerikaanse Bombardier E-11A gaat, een klein Amerikaans militair vliegtuig dat gebruikt wordt door de Amerikaanse luchtmacht.
Lokale autoriteiten meldden eerst dat het om een Boeing van Ariana Afghan Airlines ging, maar de vliegmaatschappij liet al snel weten dat zij geen toestel uit de vloot misten.
Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen aan boord waren, maar volgens de VS waren er minder dan tien inzittenden. Volgens de Taliban zouden er geen overlevenden zijn. De VS heeft dit nog niet bevestigd.
MSN 27.01.2020 Het Amerikaanse leger heeft maandag bevestigd dat er een Amerikaans militair vliegtuig is neergestort in Afghanistan. Het Pentagon ontkent dat het vliegtuig is neergehaald door de Taliban.
De Taliban eiste maandag kort na de crash de verantwoordelijkheid op voor het neerhalen van het vliegtuig. De VS zei al eerder dat hier nog geen indicaties voor waren. Het Pentagon ontkent nu dat de Taliban bij de crash betrokken is.
Er loopt nog een onderzoek om de daadwerkelijke oorzaak van de crash te achterhalen.
Het vliegtuig stortte maandag neer in de provincie Ghazni in Afghanistan. In het gebied zijn veel rebellen van de Taliban aanwezig.
Onduidelijk hoeveel mensen aan boord waren
Het Amerikaanse leger heeft bevestigd dat het om een Amerikaanse Bombardier E-11A gaat, een klein Amerikaans militair vliegtuig dat gebruikt wordt door de Amerikaanse luchtmacht.
Lokale autoriteiten meldden eerst dat het om een Boeing van Ariana Afghan Airlines ging, maar de vliegmaatschappij liet al snel weten dat zij geen toestel uit de vloot misten.
Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen aan boord waren, maar volgens de VS waren er minder dan tien inzittenden. Volgens de Taliban zouden er geen overlevenden zijn. De VS heeft dit nog niet bevestigd.
MSN 27.01.2020 De Verenigde Staten onderzoeken of het maandag in Afghanistan neergestorte vliegtuig een van hun militaire toestellen was. De Taliban claimt dat zij het toestel hebben neergehaald boven eigen grondgebied.
Op beelden die rondgaan op sociale media is inderdaad een neergestorte Bombardier E-11A te zien, die gebruikt wordt door de Amerikaanse luchtmacht.
Het is echter nog niet bevestigd dat de beelden kloppen. Ook is onbekend hoeveel mensen aan boord waren van het vliegtuig.
Het toestel stortte rond 13.10 uur neer in de provincie Ghazni. In eerste instantie meldden lokale autoriteiten dat het ging om een Boeing van Ariana Afghan Airlines, maar al snel kon de nationale vliegmaatschappij meldden dat zij geen toestel uit de vloot missen.
Afghaanse militairen maken zich gereed om de plek van de crash te bezoeken EPA
NOS 27.01.2020 Het vliegtuig dat vandaag crashte in de Oost-Afghaanse provincie Ghazni, is een klein Amerikaans militair vliegtuig. Dat heeft het Amerikaanse leger bevestigd. Eerder zei de islamitische terreurbeweging Taliban ook al dat om een toestel van de Amerikaanse luchtmacht ging.
Volgens de Amerikanen gaat het om een toestel van het type Bombardier E-11A, dat onder meer door het leger gebruikt wordt voor communicatie tussen grondtroepen en spionagevluchten. Over de oorzaak van de crash is nog niets bekend. Ook is niet duidelijk of er militairen om het leven zijn gekomen.
Het Amerikaanse leger zegt dat er “geen indicaties zijn” dat de crash veroorzaakt is door toedoen van vijanden.
Eerder claimden de Taliban dat het vliegtuig door hen is neergehaald, ook al bestond daar verwarring over. In de ene verklaring werd gemeld dat het vliegtuig was gecrasht, in een andere versie zeiden de Taliban het toestel te hebben neergehaald.
In eerste instantie werd gemeld dat het een vliegtuig zou zijn van maatschappij Ariana Afghan Airlines, met aan boord mogelijk meer dan tachtig inzittenden, maar de directeur van het bedrijf ontkende dat al snel. “Er was een crash, maar niet met een toestel van Ariana. De twee vliegtuigen die vandaag vlogen, zijn veilig aangekomen op hun bestemming.”
De provincie Ghazni ligt ten zuidwesten van de hoofdstad Kabul. De regio is deels in handen van de Taliban. Het toestel crashte in onherbergzaam gebied.
NU 27.01.2020 Het vliegtuig dat maandag in Afghanistan is neergestort, is een militair toestel van de VS. De Taliban claimt dat zij het toestel hebben neergehaald boven eigen grondgebied.
Op beelden die rondgaan op sociale media is de neergestorte Bombardier E-11A te zien, die gebruikt wordt door de Amerikaanse luchtmacht.
Autoriteiten van de VS hebben aan persbureau Reuters bevestigd dat het gaat om een militair vliegtuig. Het Pentagon bevestigt de crash, maar ontkent dat de Taliban het vliegtuig heeft neergehaald. Er zouden nog “geen indicaties zijn” dat het toestel is neergehaald. Het is nog niet gemeld hoeveel mensen precies aan boord waren, maar het zou om minder dan tien inzittenden gaan.
Het toestel stortte rond 13.10 uur neer in de provincie Ghazni. In eerste instantie meldden lokale autoriteiten dat het ging om een Boeing van Ariana Afghan Airlines, maar al snel kon de nationale vliegmaatschappij melden dat zij geen toestel uit de vloot missen.
Eerste beelden van neergestort vliegtuig in Afghanistan
Telegraaf 27.01.2020 De Taliban zeggen dat ze boven de Afghaanse provincie Ghazni een vliegtuig met Amerikaanse militairen hebben neergehaald. Afghaanse media berichtten dat volgens de Taliban alle mensen aan boord, onder wie hoge CIA-officieren, zijn omgekomen. Het is onduidelijk hoeveel mensen in het toestel zaten.
Anonieme militaire functionarissen in Washington hebben bevestigd dat een klein militair vliegtuig in Afghanistan is neergestort. Er zijn volgens de bronnen geen aanwijzingen dat het is neergeschoten. Er zouden minder dan tien mensen aan boord zijn geweest.
Afgaande op opgedoken beelden lijkt het te gaan om een relatief klein spionagevliegtuig, een Bombardier E-11A. Luchtvaartautoriteiten in Kabul hebben bevestigd dat „een vliegtuig dat geen vrachtvliegtuig was en kennelijk was bedoeld voor militaire operaties, in Afghanistan was opgestegen en is neergestort in gebied in het oosten van het land dat door de Taliban wordt beheerst.” Volgens politiebronnen vloog het van Kandahar naar Kabul.
Eerder maandag werd bekend dat er in Afghanistan een vliegtuig was neergestort, maar onduidelijk is wat voor toestel. Een vicepresident van het land beweerde aanvankelijk dat een groot passagiersvliegtuig van de nationale luchtvaartmaatschappij was neergestort.
AD 27.01.2020 De taliban hebben vanmiddag het neerhalen van een Amerikaans militair toestel boven Afghanistan geclaimd. Daarbij zouden alle inzittenden, inclusief hoge officieren, zijn omgekomen. Het toestel voerde waarschijnlijk een verkenningsvlucht uit boven het oosten van het land. Het Pentagon weigert vooralsnog te reageren op de crash.
Anonieme militaire functionarissen in Washington hebben bevestigd dat een klein militair vliegtuig in Afghanistan is neergestort. Er zijn volgens de bronnen geen aanwijzingen dat het is neergeschoten. Er zouden minder dan tien mensen aan boord zijn geweest.
Luchtvaartautoriteiten in Kabul hebben bevestigd dat ‘een vliegtuig dat geen vrachtvliegtuig was en kennelijk was bedoeld voor militaire operaties, in Afghanistan was opgestegen en is neergestort in gebied in het oosten van het land dat door de Taliban wordt beheerst’. Volgens politiebronnen vloog het van Kandahar naar Kabul.
Onduidelijkheid
Aanvankelijk was er een hoop onduidelijkheid over het neergestorte vliegtuig. Lokale media meldden in eerste instantie dat het een passagiersvliegtuig van Ariana Afghan Arilines betrof, maar de luchtvaartmaatschappij ontkende dat.
Het toestel stortte vandaag rond 13.00 uur (lokale tijd) neer in de centraal gelegen provincie Ghazni ten zuidwesten van hoofdstad Kaboel, aldus een woordvoerder van de gouverneur. ,,Het toestel staat in brand en dorpelingen proberen de vlammen te doven,” vervolgt hij.
Afghaanse hulpdiensten zijn onderweg naar de plek van het ongeval. Het zou in het gebied aan de voet van het Hindu Kush-gebergte bitterkoud zijn, meldt persbureau AP. De regio waarin het toestel neerstortte is in handen van de taliban. Volgens de politie in Ghazni is het gebied ‘niet veilig’ door de aanwezigheid van opstandelingen.
MSN 27.01.2020 De Taliban claimt een Amerikaans toestel te hebben neergehaald en zegt dat daarbij alle inzittenden zijn omgekomen. Het Amerikaanse leger doet onderzoek. Volgens Amerikaanse media zijn zeker twee piloten omgekomen.
Het toestel stortte maandag rond 13.10 uur (lokale tijd) neer in de provincie Ghazni ten zuidwesten van hoofdstad Kabul. Mogelijk vloog het tussen Kandahar en de hoofdstad Kabul. Het toestel stortte neer in gebied dat in handen is van de Taliban.
Op beelden die circuleren op sociale media is een Bombardier E-11A met het logo van de Air Force te zien. De Amerikaanse nieuwszender CBS News meldt op basis van Afghaanse bronnen dat de lichamen van twee piloten zijn gevonden. Of er meer doden zijn gevallen, is nog onduidelijk.
Logo Air Force
Op beelden op Twitter is een vliegtuig te zien dat het logo draagt van de Amerikaanse Air Force. Het is onduidelijk wat de oorzaak van de crash is en hoeveel mensen er aan boord waren. Het toestel E-11A wordt door het leger normaal gebruikt voor elektronische toezicht van Afghanistan vanuit de lucht.
Eerder werd gemeld dat het om een toestel van de Afghaanse vliegtuigmaatschappij Ariana Airlines zou gaan, maar dat wordt door de maatschappij zelf ontkent.
Op deze, nog niet geverifieerde beelden, zou het neergestorte toestel te zien zijn:
NOS 27.01.2020 In het oosten van Afghanistan is een vliegtuig neergestort. Dat gebeurde rond 13.00 uur lokale tijd in de provincie Ghazni, ten zuidwesten van de hoofdstad Kabul. Volgens de islamitische terreurbeweging Taliban gaat het om een toestel van de Amerikaanse luchtmacht, maar die informatie is nog niet bevestigd.
Een woordvoerder van de terreurbeweging zegt dat er door crash “veel” Amerikaanse militairen om het leven zijn gekomen, onder wie verschillende hoge officieren. Die informatie is nog niet bevestigd. De terreurgroep staat erom bekend aantallen slachtoffers vaak te overdrijven. Ook is niet duidelijk of de Taliban zelf achter de crash zitten, of dat het toestel door een andere oorzaak is neergekomen.
Een woordvoerder van het Amerikaanse leger wil tegenover het Amerikaanse persbureau AP nog niet reageren en zegt de zaak te onderzoeken. Op sociale media circuleert beeldmateriaal van wat mogelijk de restanten zijn van een militair vliegtuig dat de Amerikanen gebruiken om boven Afghanistan te surveilleren. De woordvoerder benadrukt dat het nog onduidelijk is om wat voor soort vliegtuig het gaat.
Nog veel onduidelijk
In eerste instantie werd over de crash gemeld dat het een vliegtuig zou zijn van Ariana Afghan Airlines, met aan boord mogelijk meer dan tachtig inzittenden. Volgens de directeur van de luchtvaartmaatschappij klopt dat niet. “Er was een crash, maar niet met een toestel van Ariana. De twee vliegtuigen die vandaag vlogen, zijn veilig aangekomen op hun bestemming.”
Het gebied is moeilijk bereikbaar door de vele bergen. De Taliban hebben een deel van de regio onder controle.
NU 27.01.2020 In het oosten van Afghanistan is maandag een militair vliegtuig van de Verenigde Staten neergestort. De Taliban claimt dat zij het toestel hebben neergehaald boven eigen grondgebied. Het is nog niet bekend of er overlevenden zijn.
NU 27.01.2020 Een vliegtuig is maandag neergestort in Afghanistan, melden lokale autoriteiten. Het is echter nog onduidelijk van welke luchtvaartmaatschappij het toestel is. Ook is nog niet bekend of er overlevenden zijn.
Volgens lokale media zouden er 83 inzittenden aan boord van het vliegtuig zijn. Het toestel stortte rond 13.10 uur neer in de provincie Ghazni. Dit gebied is in handen van de Taliban.
In eerste instantie meldden de lokale autoriteiten dat het ging om een Boeing van Ariana Afghan Airlines. De nationale vliegmaatschappij van Afghanistan ontkende dit echter. Het luchtvaartbedrijf liet weten geen toestel uit zijn vloot te missen.
Ook is nog onduidelijk om welke vlucht het gaat. In eerste instantie meldden de autoriteiten dat het gecrashte vliegtuig onderweg was van de westelijk gelegen stad Herat naar de hoofdstad Kaboel in het oosten van het land, maar deze berichten zijn nog niet bevestigd.
Eerste beelden van neergestort vliegtuig in Afghanistan
AD 30.12.2019 Berichten dat de taliban gisteren zou hebben ingestemd met een tijdelijk staakt-het-vuren worden door de Afghaanse guerrillabeweging zelf tegengesproken. Een wapenstilstand zou de aanzet zijn voor een vredesverdrag met de Verenigde Staten. ‘Het feit is dat het Islamitische Emiraat van Afghanistan geen plannen heeft voor een staakt-het-vuren’, leest het vandaag in een verklaring.
Gisteren berichtten diverse media dat de hoogste taliban-raad het eens was geworden over een tijdelijke wapenstilstand. Een staakt-het-vuren was een van de eisen die Washington eerder stelde aan het bereiken van een vredesakkoord in Amerika’s langstlopende conflict (achttien jaar) en ’s werelds dodelijkste van het afgelopen jaar.
In september strandden eerdere besprekingen tussen de VS en de taliban, nadat de beweging een aanslag in Kaboel had opgeëist. Die bomaanslag kostte twaalf mensen het leven, waaronder dat van een Amerikaanse militair. Begin deze maand staken beide partijen in Qatar toch de koppen weer bij elkaar.
Op 12 december kwamen de onderhandelingen weer stil te liggen na een nieuwe aanslag met een autobom op de grootste Amerikaanse basis in Afghanistan, de luchtmachtbasis in Bagram. Daarbij kwamen zeker 73 mensen om het leven. President Trump bezocht de basis in november nog.
De besprekingen over een wapenstilstand werden een week later weer hervat. Washington zou deze week plannen aankondigen om ongeveer 4000 manschappen uit Afghanistan terug te trekken. Ook de taliban heeft in de gesprekken aangegeven dat terugtrekking van de Amerikaanse soldaten een vereiste is voor vrede.
Nog wel instemmen
Persbureau AP meldde gisteren dat nog niet duidelijk was wanneer de aangekondigde wapenstilstand moest ingaan en hoe lang deze zou gaan duren. Het vermoeden was dat het om een periode van tien dagen zou gaan. Ook moest de taliban-leiding nog wel instemmen met het voornemen.
Vier leden van een onderhandelingsdelegatie van de taliban zouden vorige week met de hoogste raad hebben overlegd. De Amerikanen reageerden niet direct op de berichten over een staakt-het-vuren, hoewel zo’n afspraak een einde aan de achttien jaar durende operatie in Afghanistan zou kunnen betekenen.
‘Geen plannen’
De VS heeft op dit moment nog zo’n 12.000 troepen in Afghanistan. De terugtrekking uit het land is een verkiezingsbelofte van president Trump. Andere eisen van de VS zijn dat de taliban terreurorganisatie Al-Qaida verbiedt Afghanistan als basis te gebruiken en dat de raad in gesprek gaat met de zittende regering.
Vandaag laat de taliban in een verklaring weten dat er van een staakt-het-vuren geen sprake is. ,,De afgelopen dagen hebben sommige media valselijk gemeld dat er een wapenstilstand zou zijn’’, aldus de beweging. ,,Het feit is dat het Islamitische Emiraat van Afghanistan geen plannen van die aard heeft.’’
NU 29.12.2019 De Taliban is zondagavond akkoord gegaan met een nieuwe staakt-het-vuren in Afghanistan om de vredesbesprekingen met de Verenigde Staten te voltooien, meldt AP. Alleen het hoofd van de islamitische beweging moet zijn goedkeuring nog geven, maar dat wordt als een formaliteit gezien.
De exacte duur van de wapenstilstand is niet bekendgemaat maar naar verluidt gaat het om een periode van om en nabij de tien dagen.
Eerder deze maand hadden beide partijen de vredesbesprekingen over de toekomst van Afghanistan hervat. In september noemde de Amerikaanse president Donald Trump de gesprekken “dood” nadat de Taliban meerdere aanslagen in de Afghaanse hoofdstad Kaboel had gepleegd, waarbij een Amerikaanse soldaat om het leven kwam.
Trump wil belangrijke verkiezingsbelofte inlossen
Trump wil de strijdbijl met de Taliban zo snel mogelijk begraven met het oog op de presidentsverkiezingen in 2020. Het beëindigen van de langste oorlog uit de historie van de VS gold bij de laatste verkiezingen in 2016 als een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes.
Amerikaanse soldaten zijn al zo’n achttien jaar gestationeerd in het land en de oorlog zou de VS al zo’n 2 duizend miljard dollar hebben gekost. Momenteel zouden er nog zo’n 12.000 Amerikaanse soldaten in Afghanistan actief zijn.
Een van de grote struikelblokken bij de onderhandelingen is de eis van de VS dat de Taliban straks in gesprek moet met de door VS gesteunde Afghaanse regering. Momenteel weigert de islamitische beweging enig contact. Ook moet de Taliban laten zien dat zij de veiligheid in het land kunnen bewaren als alle buitenlandse troepen vertrekken.
Taliban-militanten hadden eerder op de zondag nog een aanslag gepleegd waarbij zeventien mensen om het leven kwamen, aldus AP. In de laatste week werd nog een Amerikaanse soldaat gedood bij gevechten in de provincie Kunduz en werden zeventien Afghaanse soldaten gedood bij vuurgevechten.
NOS 29.12.2019 De hoogste raad van de Taliban is het eens geworden over een staakt-het-vuren in Afghanistan, waarmee toegewerkt kan worden naar een vredesverdrag met de Verenigde Staten.
Het is onduidelijk wanneer de wapenstilstand moet ingaan. Ook hebben de Amerikanen nog niet gereageerd op het nieuws uit Afghanistan.
Het staakt-het-vuren was een van de eisen van Washington voor een vredesverdrag. De Amerikanen onderhandelen al maanden met de Taliban over vrede. Die gesprekken leken in september gestrand na een aanslag in Kabul die werd opgeëist door de Taliban, maar begin deze maand gingen de partijen toch weer met elkaar om de tafel.
De Taliban – wie zijn dat eigenlijk?
De VS wil dat de Taliban beloven om het geweld in Afghanistan te verminderen en stoppen met het toestaan dat terreurorganisaties als Al-Qaida het land gebruiken als uitvalsbasis. Verder eist de VS dat de Taliban directe gesprekken gaan voeren met de Afghaanse regering over de toekomst van het land. De Taliban hebben dat altijd geweigerd.
Andersom willen de Taliban dat de Amerikanen hun 12.000 soldaten na achttien jaar terugtrekken uit het land. Het voorgenomen staakt-het-vuren maakt dat op papier mogelijk, waarmee een einde kan komen aan de langste oorlog in de geschiedenis van het Amerikaanse leger.
NOS 26.12.2019 Een groep gekidnapte vredesactivisten in Afghanistan is vrijgelaten. De 27 leden van de People’s Peace Movement (PPM) werden dinsdag ontvoerd, vermoedelijk door de Taliban.
Volgens een leider van de Afghaanse vredesorganisatie liep hun konvooi in een hinderlaag in de provincie Farah, in het westen van het land. De daders dwongen het konvooi van zes auto’s tot stoppen en reden met de inzittenden naar een onbekende locatie.
De Taliban zeggen dat de PPM wordt gefinancierd door de Afghaanse overheid, maar de activisten ontkennen dat. In oktober werden zes activisten van de PPM ontvoerd door de Taliban. Ook die waren na korte tijd weer vrij.
Onderhandelingen
De PPM zet zich in voor een staakt-het-vuren in het door geweld geteisterde Afghanistan, dat ongeveer voor de helft in handen is van de Taliban.
Begin deze maand werden de onderhandelingen over vrede tussen de Taliban en de Verenigde Staten weer opgestart. In september leek een akkoord ophanden, maar president Trump stopte de gesprekken na een aanslag in Kabul die werd opgeëist door de Taliban.
AD 26.12.2019 In Afghanistan zijn 27 vredesactivisten vrijgelaten nadat zij dinsdag waren gekidnapt, meldt de BBC vandaag. Het gaat om leden van de People’s Peace Movement (PPM), die door de taliban werden ontvoerd toen zij de provincie Farah binnengingen.
De activisten reden in zes auto’s toen zij, in het district Bala Buluk, werden tegengehouden op een hoofdweg. De taliban stapte in de voertuigen en reed het konvooi naar een onbekende locatie. Volgens PPM zelf was het de vierde keer dat leden van de groep werden ontvoerd door de taliban.
De taliban is van mening dat de PPM, die van dorp naar dorp reed om actie te voeren voor de vrede, gefinancierd wordt door de Afghaanse regering. De beweging zelf ontkent dat. De taliban claimde niet de verantwoordelijkheid voor de ontvoering.
Leden van de PPM houden sinds begin vorig jaar protestmarsen in verschillende gebieden in Afghanistan en eisen een staakt-het-vuren. Door de acties krijgen ze nationaal, maar ook internationaal veel steun. Lokale stamhoofden hebben onderhandeld met de taliban voor de vrijlating van de activisten.
Telegraaf 23.12.2019 Een Amerikaanse soldaat is tijdens gevechten in Afghanistan omgekomen. Dat laat het Amerikaanse leger weten. De Taliban claimen een aanval te hebben uitgevoerd waarbij de militair zou zijn gesneuveld. Ook zouden ze diverse Amerikaanse en Afghaanse troepen hebben verwond.
In een WhatsApp-bericht stelt een woordvoerder van de Taliban dat strijders „een Amerikaans voertuig in het Char Dara district in Kunduz hebben opgeblazen.”
Het afgelopen jaar zijn meer dan tien buitenlandse militairen omgekomen in Afghanistan. Ongeveer 20.000 buitenlandse troepen, waarvan de meeste afkomstig zijn uit de VS, zijn in Afghanistan als onderdeel van een NAVO-missie om Afghaanse troepen te trainen, helpen en te adviseren.
Telegraaf 14.12.2019 Bij een aanslag op een militaire basis in de provincie Ghaznizijn 23 Afghaanse soldaten om het leven gekomen, meldden de autoriteiten zaterdag. De provincie ligt in het zuidoosten van Afghanistan.
De Taliban hebben de aanslag opgeëist en claimen 32 soldaten te hebben gedood, maar dat aantal kan niet worden bevestigd. Zij zouden bij de militaire eenheid zijn geïnfiltreerd, omdat het Afghaanse leger een personeelstekort heeft en nauwelijks mogelijkheden om nieuwe rekruten te screenen.
NOS 10.12.2019 “Het Amerikaanse volk is voortdurend voorgelogen.” Dat is de stevige conclusie van de voorzitter van het instituut dat heeft onderzocht of het Amerikaanse geld voor de strijd in Afghanistan goed wordt besteed. Het onderzoek moest eigenlijk geheim blijven, maar gisteren publiceerde The Washington Post erover.
Uit 400 interviews met hoge militairen en ambtenaren, komt het beeld naar voren dat bij betrokkenen al vanaf het begin duidelijk was dat de oorlog niet te winnen was. “Ongelooflijk, schokkend, heftig, heel groot”, zijn woorden die SP-Kamerlid Karabulut in de mond neemt over het onderzoek dat door The Washington Post The Afghanistan Papers wordt genoemd. Dat is een verwijzing naar de Pentagon Papers uit 1971, waaruit bleek dat het Amerikaanse volk en het Congres werden voorgelogen over het verloop van de Vietnamoorlog.
Alle drie de presidenten (Bush jr., Obama, Trump) die de VS de afgelopen achttien jaar heeft gehad, zouden hebben geweten dat een stabiel Afghanistan onmogelijk was. “Het is ongelooflijk dat president na president hiervan wist”, zegt Karabulut. “Het is voor ons de vraag of dat ook geldt voor kabinet na kabinet. Zijn wij ook voorgelogen?”
Het SP-Kamerlid heeft vandaag een debat over de kwestie aangevraagd en kreeg daarbij steun van vrijwel de hele Tweede Kamer. “Eerlijke overheidscommunicatie is enorm belangrijk, zeker bij militaire missies”, stelt D66’er Sjoerdsma. “We moeten realistisch zijn over wat op korte termijn bereikt kan worden en de overheid moet daarover transparant rapporteren.”
Verjaagd, niet verslagen
De oorlog in Afghanistan begon in 2001, toen een coalitie onder leiding van de VS het land binnenviel. Directe aanleiding waren de aanslagen van 11 september. Het Afghaanse Taliban-regime bood onderdak aan het brein achter die aanslagen, Osama bin Laden. Het regime werd al snel verjaagd, maar nooit echt verslagen.
Tot op de dag van vandaag zijn er duizenden buitenlandse militairen in het land. Onder hen ook Nederlanders. In totaal zijn er sinds 2002 zo’n 29.000 Nederlandse militairen uitgezonden geweest, van wie er 25 zijn omgekomen. Op dit moment zitten er nog zo’n 160 Nederlanders in het noorden van het land. De strijd heeft Nederland naar schatting miljarden gekost.
“Opnieuw is gebleken hoe makkelijk het is om je in een oorlog te storten”, zegt PVV-Kamerlid De Roon. “En hoe moeilijk het is om je er weer uit te wurmen met goed fatsoen. Nederland zit ook met zijn vingers tussen de deur.” VVD-Kamerlid Bosman wil inhoudelijk niet reageren op The Afghanistan Papers. Hij wil eerst weten wat het kabinet ervan vindt.
In een reactie op het artikel van The Washington Post zegt minister Bijleveld van Defensie dat “de veiligheidssituatie in Afghanistan altijd ingewikkeld is geweest en nog steeds niet stabiel is”. Dat is volgens haar de reden dat Nederland er nog steeds aanwezig is en de missie heeft verlengd tot eind 2021. “We kijken daarbij niet naar een einddatum, maar naar een eindsituatie, namelijk dat Afghanistan weer in staat is voor haar eigen veiligheid te zorgen.”
The Afghanistan Papers bevestigen wat ik onlangs merkte toen ik de troepen daar bezocht”, zegt SP-Kamerlid Karabulut. “Het is daar nog steeds niet veilig, terwijl de oorlog met zijn achttien jaar inmiddels al volwassen is. Ik vraag al jaren aan het kabinet: wordt het nou veiliger? Maar het werd dus nooit veiliger.”
Terwijl veiligheid na het verjagen van de Taliban wel de insteek leek te zijn. Er werden scholen gebouwd, wegen aangelegd, verkiezingen georganiseerd, en duizenden en duizenden Afghaanse agenten en militairen getraind, onder meer door de Nederlanders. Toch werd het nooit echt een veilig land. Tot op de dag van vandaag zijn aanslagen aan de orde van de dag en winnen de Taliban aan terrein.
Wie zijn de Taliban eigenlijk en wat willen ze?
De Taliban – wie zijn dat eigenlijk?
Volgens Afghanistan-expert Olivier Immig was veiligheid helemaal nooit het hoofddoel. “Het is mij volstrekt duidelijk dat het Westen altijd een ander doel heeft gehad dan het helpen van de Afghanen. Het ging over Osama bin Laden, over partnerschappen tussen landen, over het redden van de NAVO, over vijandschappen zoals met Rusland.”
En dat geldt ook voor ons land, denkt Immig. “Nederlandse deelname ging over onze vriendschap met de VS.”
Toch vindt hij het te ver gaan om te zeggen dat er de afgelopen achttien jaar niets goeds is gebeurd. “Miljoenen kinderen zijn de afgelopen jaren naar school gegaan. Zij hebben iets anders meegekregen dan het traditionele koranonderwijs. Die kinderen weten nu wat meer van de wereld. Dat is positief, in westerse ogen in ieder geval.”
Grotere ambities zijn niet echt waargemaakt, vindt Immig. En dat blijkt ook uit de woorden van een diplomaat die wordt aangehaald in The Afghanistan Papers. “We vallen arme landen niet binnen om ze rijk te maken. We vallen autoritaire landen niet binnen om ze democratisch te maken. We vallen gewelddadige landen binnen om ze vreedzaam te maken. En we hebben duidelijk gefaald in Afghanistan.”
Vredesoverleg
Ondertussen zijn de VS en de Taliban aan het onderhandelen over vrede. President Trump heeft meermaals gezegd dat hij graag weg wil uit het land. Op dit moment zijn er nog zo’n 13.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan. De VS wil dat de Taliban beloven om het geweld te verminderen.
Dat er wordt gesproken over een vredesverdrag noemt Afghanistan-expert Immig onzinnig. “De Taliban worden de baas of ze vechten door totdat ze dat zijn.” Volgens hem hebben ze een prima kans om uiteindelijk aan het langste eind te trekken. “De Taliban hoeven niet zoveel, ze hebben niet zoveel, ze kunnen zich goed verschuilen en ze hebben een ideologie waar ze voor willen sterven.”
AD 10.12.2019 De VS boekte vooruitgang in de oorlog in Afghanistan, hielden generaals, ministers, diplomaten en ambtenaren jarenlang vol. Ze wisten wel beter, bevestigen documenten. De Washington Post wist een serie vertrouwelijke interviews op de kop te tikken die een onthutsend beeld schetsen van de manier waarop de Amerikaanse overheid de bevolking misleidde.
Onder zowel de presidenten Bush, Obama als Trump is de situatie in Afghanistan voortdurend rooskleuriger voorgesteld dan die was. Ambtenaren, politici en hoge militairen wisten ondertussen heel goed dat de Amerikanen hun oorlog tegen de Taliban niet konden winnen, terwijl ze grote sommen geld verspilden en Afghanistan alleen maar onveiliger en corrupter werd.
De documenten zijn opgesteld door onderzoekers die in opdracht van de overheid bestudeerden welke fouten zijn gemaakt in Afghanistan. Hun rapporten werden eerder openbaar, maar harde kritiek die werd geuit in interviews die ze afnamen niet. De Washington Post wist in de rechtbank 2000 pagina’s aan uitgewerkte gesprekken te bemachtigen.
We begrepen Afghanistan niet, we wisten niet wat we deden, aldus Generaal Douglas Lute, Leider Afghanistan-beleid VS .
Meer dan 400 generaals, diplomaten, hulpverleners en Afghaanse ambtenaren vertellen daarin wat misging. ,,We begrepen Afghanistan niet. We wisten niet wat we deden”, zei bijvoorbeeld generaal Douglas Lute, die de leiding had over het Afghanistan-beleid in de regeringen van Bush en Obama.
De VS viel in 2001 Afghanistan binnen om wraak te nemen voor de aanslagen op de Twin Towers in New York. De man daarachter, Osama bin Laden, verschool zich in Afghanistan. De VS wilde voorkomen dat het Taliban-regime meer terroristen de ruimte zou geven. Diverse Navo-bondgenoten, waaronder Nederland, sloten zich bij de inval aan.
Inmiddels is de strijd de langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis. De regering Trump onderhandelt op dit moment met de Taliban, en overweegt de 13.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan deels terug te trekken. Al eerder schetsten onderzoeksjournalisten en getuigen in hoorzittingen in het Congres het falen en manipuleren van feiten in Afghanistan. Nu publiceert de Washington Post de kritiek die direct betrokkenen binnenskamers uitten. ,,Het Amerikaanse volk is voortdurend voorgelogen”, oordeelt de inspecteur-generaal die de interviews leidde, John Sopko.
Statistieken werden gemanipuleerd, stelden diverse geïnterviewden, zodat het leek alsof de VS aan de winnende hand was. En als de cijfers slecht waren, hielden het Witte Huis en het Pentagon vol dat ze eigenlijk een gunstige betekenis hadden – meer Amerikaanse doden door zelfmoordacties betekende dan bijvoorbeeld dat de Taliban te laf waren om te vechten. ,,De waarheid was zelden welkom”, zei een kolonel, Bob Crowley.
We doodden zo veel mensen en het maakte geen enkel verschil,aldus Michael Flynn, Ex-baas militaire inlichtingendienst .
Een belangrijke bron is Michael Flynn, ex-baas van de militaire inlichtingendienst van de internationale troepenmacht in Afghanistan en als adviseur nationale veiligheid van president Trump al snel ontslagen. Het ontbrak overheidsmedewerkers aan de moed om de waarheid te vertellen, zei hij. ,,Een tijdje voelde ik me misschien goed over operationeel succes, maar na 2006 was dat voor mij irrelevant, want we doodden zo veel mensen en het maakte geen enkel verschil.”
In de strijd in Afghanistan kwamen 2300 Amerikanen om, en raakten ruim 20.000 militairen gewond. Meer dan 50.000 Afghaanse veiligheidsmensen zijn omgekomen sinds zij in 2014 officieel de leiding kregen. Sinds 2001 heeft de Amerikaanse overheid volgens een schatting van Brown University bijna een biljoen (een 1 met twaalf nullen) dollar uitgegeven aan Afghanistan, nog zonder de kosten van de CIA en zorg voor veteranen.
,,Ons beleid was om een sterke centrale overheid te creëren, wat idioot was, want Afghanistan kent historisch geen sterke centrale overheid”, zei een medewerker van het ministerie van Buitenlandse Zaken over mislukte pogingen van stammenland Afghanistan een democratie te maken. ,,Het tijdspad om een sterke centrale overheid te creëren is 100 jaar, en die hadden we niet.”
Politici en beleidsmakers bleven maar geld sturen voor scholen, bruggen en wegen, met het idee dat het de stabiliteit ten goede zou komen, schetsen hulpverleners in de interviews. Ze klagen dat ze het geld niet uitgegeven kregen, en dat al die dollars corruptie aanwakkerden waar de VS vervolgens weinig aan deed. ,,Ons grootste project, triest genoeg en onbedoeld, kan wel eens de ontwikkeling van massale corruptie zijn,” zei Ryan Crocker, voormalig ambassadeur in Kabul.
De interviews doen veel analisten denken aan de Vietnamoorlog in de jaren zestig. In 1971 kwamen explosieve documenten over die oorlog boven water die ook toonden dat de overheid het publiek om de tuin geleid had, de beroemde Pentagon Papers. Een woordvoerder van het ministerie van defensie stelt nu dat ‘het niet de bedoeling’ was om het Congres of het publiek te misleiden over Afghanistan. ,,De meeste personen die zijn geïnterviewd hebben het voordeel dat ze achteraf praatten.”
NU 09.12.2019 De Amerikaanse regering heeft jarenlang de Amerikaanse bevolking voorgelogen over hoe het er daadwerkelijk aan toeging tijdens de oorlog in Afghanistan, meldt The Washington Post maandag op basis van opgevraagde overheidsdocumenten.
Functionarissen van de Amerikaanse regering schetsten met valse beweringen een veel rooskleuriger beeld van de oorlog, terwijl zij eigenlijk al wisten dat deze niet te winnen was. Dat blijkt uit 2.000 pagina’s aan aantekeningen van interviews met mensen die een directe rol speelden tijdens de oorlog, van diplomaten tot generaals tot hulpverleners.
The Washington Post kreeg de documenten in bezit na een juridische strijd van drie jaar met de Amerikaanse regering.
De oorlog in Afghanistan begon achttien jaar geleden op 7 oktober 2001 als een reactie op de aanslagen in New York op 11 september 2001. Het oorspronkelijke doel was om terreurgroep Al-Queda aan te vallen, die een thuis werd geboden door de Afghaanse Taliban. Hoewel het Talibanregime vrij snel verslagen was, bleef de VS in Afghanistan gestationeerd om het Afghaanse leger en politie op te leiden.
Nederland was ook onderdeel van de missie in Afghanistan en leverde onder meer personeel en materiaal om de plaatselijke politie te trainen.
‘We hadden geen idee wat we aan het doen waren’
Sinds het begin van de oorlog zijn ruim 775.000 Amerikaanse soldaten ingezet in Afghanistan, waarbij 2.300 Amerikaanse doden en 20.589 gewonden vielen. Ook vielen er 62.000 Afghaanse militaire doden en lopen de cijfers over Afghaanse burgerdoden uiteen van 38.000 tot 170.000 doden.
“We hadden geen idee wat we aan het doen waren”, aldus een generaal die tijdens het presidentschap van Bush en Obama in Afghanistan gestationeerd was. “Als het Amerikaanse volk eens op de hoogte zou zijn van deze disfunctie… 2.300 levens zijn er verloren.”
In de interviews stellen meerdere Amerikaanse overheidsfunctionarissen dat hun oorlogstrategieën fataal tekortschoten en dat er enorm veel geld werd verspild om Afghanistan om te vormen naar een moderne staat. Het Ministerie van Defensie, Buitenlandse Zaken en het Amerikaanse agentschap voor internationale ontwikkeling hebben gezamenlijk sinds 2001 tussen de 934 en 978 miljard dollar uitgegeven aan de oorlog.
Amerikaanse bevolking werd opzettelijk misleid
De geïnterviewden geven verder aan dat de Amerikaanse regering opzettelijk de bevolking misleidde. “Alle data werd aangepast om een zo mooi mogelijk beeld te schetsen”, aldus een legerkolonel.
“Wat hebben we nou gekregen voor deze inspanning van bijna 1 biljoen?”, vraagt een voormalig militair van het Amerikaanse elitekorps zich af. “Na de dood van Osama Bin Laden zei ik dat Osama ons waarschijnlijk vanuit zijn zeemansgraf uitlacht om de bedragen die we in Afghanistan hebben uitgegeven.”
De Rechtbank in Den Haag bepaalde maandag 11.11.2019 dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om 56 kinderen uit kampen in Syrië terug te halen.
Het Kabinet gaat echter in hoger beroep tegen de uitspraak die Nederland verplicht zich maximaal in te spannen om de 56 IS-kinderen van Nederlandse IS-reizigersterug te halen. Dat schrijven minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dinsdag 12.11.2019 in een brief aan de Tweede Kamer.
De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag11.11.2019 dat de Nederlandse staat een inspanningsverplichting heeft binnen veertien dagen de kinderen van vrouwen die naar IS-gebied in Syrië of Irak zijn gereisd, terug te halen. Ook als er beroep zou worden ingesteld. Deze verplichting geldt niet voor de vrouwen zelf. Het kort geding was aangespannen door 23 vrouwen die naar Syrië of Irak waren afgereisd, die samen 56 kinderen hebben.
Terughalen andere IS-vrouwen uit Syrië niet uitgesloten
Het terughalen van Nederlandse IS’ers uit kampen in Noord-Syrië wordt zeker geen gewoonte. Dat was de boodschap van de ministers Grapperhaus (Jusititie en Veiligheid) en Kaag (Buitenlandse Zaken) in de Tweede Kamer. Maar ze sluiten niet uit dat het nog een keer gebeurt. “We bekijken het van geval tot geval”, zei Grapperhaus. Ook moet de veiligheidssituatie in de regio het toestaan.
Nederland haalde vorige maand Ilham B. uit Gouda en drie kinderen naar Nederland. Tot dan toe zei het kabinet steeds dat het ophalen van IS-vrouwen en kinderen uit Syrische kampen te gevaarlijk was. Maar nu bestond de vrees dat B.’s strafzaak zou vervallen als zij niet voor een Nederlandse rechter werd gebracht. En zij mag haar straf niet ontlopen, zei Grapperhaus vanmiddag in een debat over de teruggehaalde IS-vrouw.
De minister wees erop dat het bij de vrouw uit Gouda om een specifiek geval ging. De strafrechter had sinds begin 2019 al een paar keer aangegeven dat zij echt hiernaartoe moest komen om nog berecht te kunnen worden. En vorige maand was het even iets minder gevaarlijk in het gebied waar ze in een door Koerden bewaakt kamp zat. Daar is gebruik van gemaakt, zei Grapperhaus.
Veiligheidssituatie is fragiel
Hij voegde daaraan toe dat het nog eens kan voorkomen dat een Nederlandse strafrechter verzoekt om een Syrië-ganger naar Nederland te halen. Dan zal opnieuw bekeken worden of er geen andere oplossing is, of het gebied veilig genoeg is en of de internationale betrekkingen het toelaten. En dan kan er ook een andere afweging worden gemaakt, benadrukte hij. Want de veiligheidssituatie in Syrië is “fragiel en fluïde”.
Een meerderheid van de Kamer steunt het besluit om B. naar Nederland te halen en heeft er begrip voor dat hierover pas achteraf informatie is gegeven. Onder meer de regeringspartijen VVD en CDA willen dat Syriëgangers bij voorkeur worden berecht in de Syrische regio.
Maar als het echt niet anders kan, dan kunnen ze met deze oplossing leven. Ze willen wel dat de Syriëgangers onder langdurig toezicht komen te staan en dat de Tweede Kamer regelmatig op de hoogte wordt gebracht over de stand van zaken.
Met name de PVV, Forum voor Democratie, de fractie-Van Haga en JA21 vinden het niet kunnen dat Nederland “willens en wetens terroristen naar Nederland haalt”. Zij gaan ervan uit dat hiermee een precedent is geschapen en dat er nu veel meer IS-gangers naar Nederland zullen worden gehaald.
Kamerlid Markuszower zei vanmorgen dat “we allemaal weten dat mevrouw Kaag heel graag terroristen om zich heen heeft”. Dat leidde tot een harde botsing met een groot deel van de Kamer. Ook Kamerlid Eerdmans van JA21 vond de uitspraak te ver gaan.
Met terugkeer IS’er laait debat weer op: ‘Stel je voor dat we zo zouden zijn omgegaan met SS’ers’
Met de verrassende repatriëring van IS-ganger Ilham B. en drie jonge kinderen uit een Koerdisch kamp, laait het politieke debat op. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) krijgt de volle laag, want de Syriëgangers zijn ook een heet hangijzer aan het Binnenhof.
Ze ‘verlangde’ ooit ‘naar het kalifaat’, maar wilde na jaren in een Koerdisch kamp nu vooral terug naar Nederland. Met een zeer geheime operatie van de Nederlandse overheid slaagde dat dit weekend: Ilham B. en haar twee kinderen (2 en 5 jaar) werden samen met een 12-jarig kind van andere ouders overgedragen aan de Nederlandse autoriteiten.
Tot ieders verbazing, erkende haar advocaat Tamara Buruma. ,,Ik had alle hoop zo langzamerhand verloren.’’
Raqqa
Ilham vertoefde in Gouda in fanatieke kringen, jaren terug. Rond 2013 besloot ze naar het IS-kalifaat te gaan, trouwde met een Vlaamse jihadist en streek neer in Aleppo en later in IS-hoofdstad Raqqa. Daar bleef ze – ondanks kritiek en bombardementen -de extremist die ze was: ,,Dat er een raket op je huis valt, is levenservaring.’’
Later kwam ze in handen van Koerdische strijders, toen het IS-gebied werd overlopen. En de laatste jaren sleet ze dus in een kamp, waarbij het verlangen naar terugkeer naar haar geboorteland groeide.
Ophalen
Door haar terugkeer ontvouwt zich ook weer een wat weggeëbde politieke discussie. In politiek Den Haag staan partijen, ook binnen de coalitie, lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om het ‘ophalen’ van voormalig IS-strijders en sympathisanten.
Grapperhaus liep over een dun koord: D66 is juist voor terugkeer en berechting, terwijl VVD en oppositiepartijen als PVV niets willen weten voor welke repatriëring dan ook.
VVD-Tweede Kamerlid Ulysse Ellian spreekt van een ‘onbegrijpelijke actie’. ,, Mijn bloed kookt. De rechtsstaat afwijzen, democratie afwijzen, mensenrechten op grote schaal schenden, en dan wel lekker terug naar Nederland? Stel je voor dat we ooit zo zouden zijn omgegaan met SS’ers. Ongelooflijk.’’
Grapperhaus stelt voorop dat B. bij terugkeer op Nederlands grondgebied wordt aangehouden. Er loopt immers al een strafzaak tegen haar
Ook PVV-leider Geert Wilders stelt het kabinet een pittig debat in het vooruitzicht. ,,Het is onacceptabel en onaanvaardbaar dat we de vijand, islamitische IS’ers, hierheen halen. Die terreurvrouwen hebben hun recht verspeeld ooit nog voet op Nederlandse bodem te zetten.’’
Straffeloosheid voorkomen
Toch is de redenering van Grapperhaus een andere, blijkt uit zijn toelichting. Hij stelt voorop dat B. bij terugkeer op Nederlands grondgebied wordt aangehouden. Er loopt immers al een strafzaak tegen haar. De Raad voor de Kinderbescherming zal zich over de kinderen ontfermen.
Grapperhaus wil juist dat B. haar strafzaak niet ontloopt: ,,Teneinde straffeloosheid te voorkomen.’’ Ofwel: als we haar niet hadden opgehaald, was ze misschien in vrijheid op een dag het kamp uitgewandeld.
Dat is precies wat D66 prijst: ,,Goed voor de veiligheid van Nederland: deze IS-vrouwen hierheen halen, berechten en voorkomen dat ze van de radar verdwijnen.’’
Bovendien werd de overheid de afgelopen jaren meermaals door rechters aangespoord om meer te doen om IS-gangers terug naar Nederland te halen. Allereerst de kinderen die niet voor de reis hadden gekozen.
Zo werd het 12-jarige meisje dat nu terugkeert jaren geleden door haar moeder meegenomen naar Syrië, tegen de wil van de vader in. Die vader spande in Nederland een rechtszaak aan die de repatriëring in gang zette.
Maar door verschillende rechterlijke uitspraken moest de overheid ook meer doen om de vrouwen en mannen tegen wie hier in Nederland rechtszaken lopen ‘op te halen’. Zij moesten, vond het gerechtshof bijvoorbeeld, de kans krijgen om hun proces bij te wonen.
Veilig genoeg
Grapperhaus reageerde in algemene zin steeds afwijzend. De kabinetslijn was: het is te gevaarlijk die gebieden in te gaan om mensen op te halen. Pas als Koerden of Turken hen in rustig gebied overdragen, zou er actie worden ondernomen. Kennelijk was het oordeel nu dat het (veilig genoeg) kon.
Zeldzaam is het wel: in 2019 werden twee weeskinderen gerepatrieerd, vaker ontsnapten Nederlandse vrouwen uit kampen in Syrië; het afgelopen jaar zeker tien. Slechts enkelen melden zich bij een Nederlands consulaat in Turkije en werden gearresteerd. Anderen vluchtten naar een deel van Syrië waar jihadisten de baas zijn.
Ook B. vroeg sinds 2018 omwille van haar rechtszaak om terugkeer. Een rechter honoreerde dat, maar omdat Nederland geen actie ondernam, dreigde haar zaak naar de prullenbak te worden verwezen, zegt haar advocaat Buruma. ,,Ze moest worden teruggehaald, maar actie bleef uit. Dan kan het moment komen waarop wordt gezegd: kennelijk wil Nederland haar niet vervolgen en komt de zaak te vervallen.’’
B. is bovendien niet de laatste. Er zitten, volgens cijfers van inlichtingendienst AIVD, nog zo’n 45 Nederlandse mannen en vrouwen en 75 kinderen in kampen en gevangenissen.
‘Goudse IS-vrouw Ilham B. en drie kinderen opgehaald uit Syrië’
Het is niet ondenkbaar dat er straks meer Nederlandse IS-vrouwen en -kinderen vanuit Syrische detentiekampen terug worden gehaald. Het kabinet deed dat gisteren voor het eerst, om te voorkomen dat het strafproces tegen een vrouwelijke Syriëganger zou vervallen.
“Het wordt voor het kabinet nu een stuk lastiger vol te houden dat terughalen uit Syrië echt niet kan, omdat het daar te onveilig is”, zegt Bibi van Ginkel van denktank The GloCal Connection. De terrorisme- en internationaal recht-specialist acht het waarschijnlijk dat er meer IS-vrouwen zullen volgen. “Ook in andere rechtszaken tegen Nederlandse IS-vrouwen zal de rechter zeggen: dit is een vergelijkbare situatie.”
‘Nederland moet ze ophalen’
In minstens tien van dit soort strafzaken hebben verdachten een beroep gedaan op dezelfde procedure die gisteren geleid heeft tot het ophalen van Ilham B. met haar gezin. André Seebregts vertegenwoordigt met zijn advocatenkantoor tien Nederlandse vrouwen met zeker 25 kinderen in Syrische kampen.
“Als wij gelijk krijgen met die procedures, dan vervallen die strafzaken. Dan kunnen de verdachten gaan en staan waar ze maar willen en dat wil Nederland niet. Dus om dat te voorkomen, moet Nederland ze ophalen”, zegt Seebregts. De kans dat dit ook gebeurt, is volgens de advocaat groter nu het kabinet terreurverdachte B. met haar gezin heeft laten ophalen. Vandaag kwam het gezin aan in Nederland.
Grondwettelijk recht
De procedure waar het hier over gaat, is in feite een beroep op het grondwettelijke recht voor verdachten om bij hun proces aanwezig te mogen zijn. Dat heeft dus ook B. uit Gouda gedaan. Tegen haar loopt sinds 2016 een rechtszaak. Er zou een streep worden gezet door haar vervolging als de Staat geen concrete stappen zou zetten om haar terug te halen, oordeelde de rechtbank van Rotterdam in februari.
De rechter vond het onredelijk de vervolging voort te zetten als Nederland geen moeite zou doen om haar terug te halen. Bij een streep door het strafproces zou terreurverdachte B. nooit meer berecht kunnen worden voor haar daden. “Ik denk dat het OM hier echt zorgen over heeft gehad”, zegt Van Ginkel. Want ook bij de rechtszaken tegen tientallen andere IS-vrouwen zou dit kunnen gebeuren, zoals advocaat Seebregts al aangaf.
Kabinet: uitzonderlijke gelegenheid
Het demissionaire kabinet is altijd tegenstander geweest van het ophalen van vrouwelijke Syriëgangers en hun kinderen. Het hoofdargument: het zou er te onveilig zijn voor Nederlandse ambtenaren. Maar nu deed zich “een uitzonderlijke gelegenheid voor om de verdachte en haar twee kinderen over te brengen naar Nederland”, legt justitieminister Grapperhaus uit in een Kamerbrief. Verdere details geeft het kabinet niet.
Buruma zegt tegen de NOS dat ze nog geen contact met B. heeft gehad. “Maar dit is natuurlijk iets waar we ons al ruim drie jaar heel actief voor in hebben gezet”, zegt ze. “Om haar in Nederland een strafzaak te kunnen laten hebben en laten bijwonen. En dat dat nu eindelijk toch plaatsvindt, terwijl we eigenlijk de hoop al hadden opgegeven, is heel goed nieuws. Het is toch wel een verrassing, omdat Nederland dit natuurlijk eigenlijk al veel eerder had kunnen doen en zich daar telkens zo tegen verzette.”
Syriëgezant De Bont: ‘We zijn hier om de wet uit te voeren’
De discussie over het terughalen van Syriëgangers en hun kinderen is al jaren een heet hangijzer in Nederland. Meer conservatieve partijen als VVD en PVV zijn faliekant tegen. De gezinnen zouden het recht om terug te keren hebben verspeeld en vanwege radicalisering een gevaar vormen voor de samenleving.
Ook de Jezidi-gemeenschap in Nederland spreekt zich uit tegen de komst van IS-vrouwen. “De IS-vrouwen waren erger dan de strijders”, zei een slachtoffer tegen de NOS. Ze hoopte dat de IS aanhangers in Syrië en Irak worden berecht en nooit meer vrijkomen.
Meer progressieve partijen zoals D66 en GroenLinks vinden juist dat berechting in Nederland veiliger is. Ze verwijzen daarbij onder meer naar een uitgelekte memo van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Daarin stond dat het beter is om in Nederland toezicht te houden op IS-kinderen, omdat de kans anders groot is dat ze radicaliseren en vervolgens terugkeren.
Kinderen
En mensenrechtenorganisaties hameren er al jaren op dat de kinderen niets verkeerd hebben gedaan en het recht hebben om naar Nederland te komen. Ook de kinderombudsvrouw roept al jaren op om de kinderen uit het voormalige IS-kalifaat terug te halen.
Momenteel zitten er zo’n 75 kinderen met een of twee Nederlandse ouders vast in gevangeniskampen in Syrië. De AIVD schrijft dat er ook 45 volwassenen vastzitten, maar onduidelijk is hoe veel vrouwen dat zijn. De leefomstandigheden in de kampen zijn volgens mensenrechtenorganisaties erbarmelijk.
De Nederlandse Syriëganger Ilham B, uit Gouda is door Nederland uit het noorden van Syrië opgehaald. Dat meldt de NOS, op basis van haar advocaat. Ook zijn haar twee kinderen meegenomen, samen met een derde kind waarvan nog niet bekend is wie de ouders zijn.
Ze verbleven in een Koerdisch gevangenenkamp. De Nederlandse Syriëgezant Emiel de Bont en ten minste één Nederlandse vertegenwoordiger van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn in Qamishli, bij de Turkse grens. De Nederlanders worden nu overgebracht naar de Iraakse stad Erbil, waar een Nederlands consulaat is.
Op een persconferentie nam De Bont het woord. ‘Wij zijn hier met een duidelijk mandaat, om een kleine groep Nederlanders op te halen’, zei hij. Hij verwees naar uitspraken in rechtszaken die het ophalen van de Nederlanders mogelijk maakt.
‘Onacceptabel en onaanvaardbaar’
De Syrische Koerden hadden de overdracht van ‘IS-burgers aan de Nederlandse autoriteiten’ vrijdag aangekondigd. Dat leidde tot bezorgde reacties in de Tweede Kamer. ‘Als dit waar is hebben Kaag en Grapperhaus een groot politiek probleem’, twitterde PVV-leider Geert Wilders. ‘Het is onacceptabel en onaanvaardbaar dat we de islamitische vijand van ISIS hierheen halen.’ CDA-Kamerlid Anne Kuik wil ‘zo snel mogelijk opheldering’.
Tijdens de Syrische burgeroorlog trokken ook buitenlanders naar Syrië om zich aan te sluiten bij Islamitische Staat. De Koerden hebben veel van die Syriëgangers gevangengenomen toen het ‘kalifaat’ van IS instortte. De Koerdische autoriteiten hebben buitenlandse overheden opgeroepen om hun burgers te repatriëren, maar veel landen voelen daar weinig voor. De ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken willen zaterdag geen commentaar geven op de zaak.
‘Dit had veel eerder gemoeten’
De advocate van Ilham B., Tamara Buruma, zegt tegen de NOS blij te zijn dat Nederland ‘eindelijk verantwoordelijkheid neemt’, nu haar cliënte uit Syrië is gehaald. ‘Het is zeer betreurenswaardig dat iemand die zich al zo vroeg heeft gemeld bij de Nederlandse autoriteiten, hier zo lang op moest wachten. Dit had veel eerder gemoeten, maar ik ben toch blij dat het nu is gebeurd’, zegt Buruma.
Ze zegt al drie jaar bezig te zijn om Ilham B. in Nederland te krijgen. De Goudse B. wordt sinds maart 2016 in Nederland vervolgd omdat ze naar het kalifaat reisde en zich aansloot bij terreurorganisatie IS. Ze kan niet bij verstrek worden veroordeeld, omdat ze bij de zitting aanwezig wil zijn.
Politieke vragen in Gouda
Het CDA in Gouda heeft zaterdag meteen schriftelijke vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders (B&W). De partij wil weten of het gemeentebestuur ook vindt ‘dat er geen automatisme kan zijn om personen, die bewust hebben gekozen voor het kalifaat, terug te laten keren in de Goudse samenleving’. Ook wil het CDA onder meer weten of er veiligheidsrisico’s zijn en hoe het college daar mee om zal gaan.
‘Als CDA Gouda willen we dat we in Gouda veilig kunnen leven met Gouwenaars die zich inzetten voor onze stad’, zegt de fractie. ‘Als je bewust weggaat en aansluit bij een gruwelijk regime dat zich keert tegen alle vrijheden die we kennen in onze samenleving dan past dat niet meer.’
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft contact met de Turkse autoriteiten over een 25-jarige Nederlandse Syriëganger. Zij meldde zich recent met haar zoontje bij het Nederlandse consulaat in Istanbul.
Hoewel het ministerie geen mededelingen over de identiteit van de vrouw doet, gaat het volgens ingewijden om Angela B.
AD 05.01.2021
B. vertrok in 2014 vanuit Soesterberg naar het ‘IS-kalifaat’ in Syrië. Ze trouwde er met een Portugese jihadist en kreeg in het kalifaat twee kinderen; een dochter en zoon. Haar dochter is inmiddels overleden, net als haar eerste man. Daarna zou ze zijn hertrouwd met een andere Portugese jihadist, schrijft het AD. Ze bleef tot de val van IS in 2019 in het kalifaat.
Juist de meest radicale Nederlandse jihadvrouwen wisten te ontsnappen uit gevangenenkamp Al Hol in Syrië. Nu vindt de eerste haar weg naar ons land. Het is de vraag of we hier raad weten met de meest gehaaide bruiden van terreurorganisatie IS, waaronder Angela B., die zich momenteel opmaakt om hierheen te komen.
Zo vrezen experts dat er op de nieuwe, kleine terreurafdeling voor vrouwelijke gevangenen in Zwolle onvoldoende mogelijkheid is om de extremistische vrouwen te scheiden van degenen die wél van hun meest radicale denkbeelden af lijken te zijn. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid is die ruimte er wel. Bronnen melden dat het er op lijkt dat de meest geharde vrouwen onlangs uit gevangenenkamp Al Hol wisten te ontsnappen, om vervolgens neer te strijken in de stad Idlib, vlakbij de Turkse grens. Daar zou een groep van zo’n vijftien Nederlandse vrouwen verblijven.
Ook Angela B. bleef IS trouw, maar meldde zich deze week toch bij een consulaat in Turkije na een verblijf in het Syrische Idlib. Daar zitten ook andere Nederlandse vrouwen die het – veelal met geld uit ons land – lukte om weg te komen uit de kampen. Samir A., in Nederland al jaren geleden veroordeeld voor terrorisme, zamelde het geld in en sluisde het door om smokkelaars van te betalen. Eén van de vrouwen die daar verblijft, plaatste op haar Facebookaccount een filmpje van Syrië, dat zwart kleurt als de vlaggen van IS. ‘Oh God, geef ons de dagen terug’, staat erbij.
De Nederlandse vrouw heeft zich deze week gemeld bij het Nederlandse consulaat in de Turkse stad Istanbul. Het gaat om ‘jihadbruid’ Angela B.
Dat bevestigen ingewijden aan ANP na berichtgeving van diverse media. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil alleen zeggen dat zich een 25-jarige, Nederlandse vrouw met een zoontje bij het consulaat heeft gemeld.
In Turkse detentie
De vrouw zit momenteel in Turkse detentie. Waarschijnlijk zullen de Turkse autoriteiten haar uitzetten, wat zou betekenen dat ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland komt.
Het kabinet zegt al jaren geen Syriëgangers op te halen uit het strijdgebied, omdat het daar te gevaarlijk is. Maar nu B. zich heeft gemeld bij een Nederlandse diplomatieke post, verandert dat de zaak.
Kamp Al-Hol
Een jaar geleden filmde een ploeg van Sky News in het kamp. Uit de reportage valt op te maken dat het radicale gedachtengoed van IS daar nog voortleeft:
Het is niet de eerste keer dat een vrouwelijke Syriëganger terug naar Nederland komt. Vorig jaar december kwam een 28-jarige vrouw uit Gouda terug. Zij werd bij aankomst direct aangehouden, haar kind van 4 werd overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Ontsnapt uit Al Hol
B. kwam na de val van IS terecht in het overvolle gevangenkamp Al Hol. In de zomer ontsnapteze met een groep Nederlandse IS-vrouwen uit dat kamp, mogelijk met hulp van mensensmokkelaars. Journalist Sinan Can sprak haar vorig jaar in Al Hol voor zijn documentairereeks De Lokroep. In dat gesprek zei B. te begrijpen dat mensen in Nederland niet staan te wachten op haar terugkeer. “Maar waarom moet de jeugd van mijn zoon worden afgenomen, terwijl het leven mijn dochter al is afgenomen?”, zei ze.
Als B. door Turkije wordt uitgezet, vliegt ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland. Daarna wordt ze direct opgepakt, vergelijkbaar met de vrouwen die begin deze maand werden aangehouden op Schiphol en de 28-jarige vrouw uit Gouda die bijna een jaar geleden terugkeerde. Haar kind van 4 werd toen overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Het standpunt van het kabinet is nog altijd dat IS-strijders in de regio berecht moeten worden. Vooral VVD en CDA blijven tegen terugkeer. Wat de kinderen betreft moet het kabinet dat beleid aanpassen, vind de rechter in Den Haag. De meeste kinderen zijn nog onder de twaalf jaar oud en hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit.
08.02.2020
Uitspraak rechter in Nederland
Ze leven in een acute noodsituatie, onder erbarmelijke omstandigheden. Nederland moet binnen twee weken er daarom alles aan doen om 56 IS-kinderen terug te halen, zo oordeelde de rechter maandag 11.11.2019 in een kort geding.
Telegraaf 30.12.2019
Hoe nu verder?
Telegraaf 10.07.2020
AD 26.06.2020
Telegraaf 22.06.2020
Oproep VN terugkeer Syriëganger
De Verenigde Naties doen een dringend beroep op landen hun landgenoten op te halen die vastzitten in kampen in het door Koerden gecontroleerde noordoosten van Syrië. Het gaat vooral om kinderen en vrouwen van gesneuvelde of gevangen strijders van de radicaalislamitische IS. Onder hen zijn ook Nederlanders.
De zogenoemde Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens van de VN, Michelle Bachelet, wijst op de benarde situatie in de overvolle kampen. Ook vreest ze voor extra problemen door het coronavirus.
De oproep komt een dag na berichten dat Frankrijk opnieuw een groep IS-kinderen uit Syrië heeft opgehaald. Vorig jaar namen de Fransen ook twee Nederlandse IS-weeskinderen mee.
De Franse regering heeft inmiddels meerdere kinderen van radicaal-islamitische IS-strijders opgehaald uit het noordoosten van Syrië en naar Frankrijk gebracht, laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten in een verklaring. De kinderen zaten in een kamp in Noordoost-Syrië.
Volgens het Franse Centrum voor Analyse van Terrorisme (CAT) zijn niet alle kinderen wees, maar hebben moeders toestemming gegeven om de kinderen naar Frankrijk te brengen.
Het gaat om kinderen van Franse IS-strijders die zijn gedood of in de gevangenis zitten. Dat zegt een Frans analysecentrum voor terrorisme (CAT) te hebben vernomen.
Een deel van de IS-kinderen is wees. Bij de anderen zouden de moeders toestemming hebben gegeven voor de repatriëring, die zondagochtend zou zijn geweest. De kinderen zaten vast in kampen van de Koerden. De regering in Parijs noemde de teruggebrachte kinderen erg jong en kwetsbaar. De moeders zouden niet naar Frankrijk mogen.
Frankrijk repatrieert al langer IS-kinderen uit de kampen in het noordoosten van Syrië. Vorig jaar werden ook Nederlandse kinderen door de Franse overheid teruggehaald.
Het Nederlandse kabinet is niet van plan de kinderen terug te halen. Wel liet minister Grapperhaus van Justitie vorige week weten dat hij kijkt naar het repatriëren van “individuele gevallen”, zoals Syriëganger Ilham B. Naar verluidt zitten er deze keer geen Nederlandse kinderen bij.
AD 19.06.2020
Meer tijd
De rechter heeft het kabinet een half jaar langer de tijd gegeven om een Syriëganger naar Nederland terug te halen en hier te berechten. Volgens de NOS gaat het om de Goudse Ilham B. die zich aansloot bij terreurgroep Islamitische Staat (IS).
De vrouw wordt nu vastgehouden in een kamp in Noord-Syrië. De rechter bepaalde in februari dat de zaak stopgezet werd als de vrouw niet voor 2 juni in Nederland zou zijn.
AD 30.12.2019
AD 15.11.2019
Hoe groot is de kans dat de kinderen over twee weken in Nederland zijn?
Niet heel groot. Met name omdat er nog tal van zaken opgelost moeten worden voordat de kinderen daadwerkelijk teruggehaald kunnen worden. Zo is het kort geding aangespannen door 23 IS-vrouwen. Zij willen ook gerepatrieerd worden. Dat maakt de zaak aanzienlijk complexer. Nederland hoeft de vrouwen namelijk niet terug te halen, zo oordeelde de voorzieningenrechter. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie”.
AD 11.01.2020
AD 06.12.2019
Het vonnis van de rechter:
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Volgens de advocaten van de vrouwen willen de Koerdische milities de kinderen alleen niet scheiden van hun moeders. Als dat klopt, moet Nederland ook pogen de vrouwen terug te halen, aldus de rechter. Dat druist in tegen het kabinetsbeleid. Het kabinet wil dat Nederlandse IS’ers in de regio zelf berecht worden. Daardoor lijkt de zaak enkel in een stroomversnelling te kunnen komen als de Koerdische milities óf het kabinet op korte termijn radicaal wijzigt van standpunt.
Hoe verloopt het terughalen in de praktijk?
De kinderen moeten, eventueel met hun moeders, worden opgehaald uit overvolle detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Volgens de Nederlandse Staat is dat onveilig gebied, waar Nederland geen zeggenschap heeft. Om die reden wil Nederland enkel IS’ers repatriëren als ze zich hebben gemeld bij een Nederlandse ambassade of consulaat.
De Amerikanen hebben aangeboden te helpen met de repatriëring van Nederlanders in de Syrische kampen. Een hulpverzoek neerleggen bij de VS zou onder de “inspanningsverplichting” kunnen vallen die door de rechter aan de Staat is opgelegd. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, benadrukt dat die term juridisch alleen niet heel streng is. “Er is geen resultaatverplichting. Daarom is er bijvoorbeeld ook geen dwangsom opgelegd.”
Telegraaf 26.11.2019
Verder benadrukt de rechter dat Nederland geen “substantiële veiligheidsrisico’s” hoeft te nemen bij het terughalen. De inspanningsverplichting is op die manier breed te interpreteren en het is volgens Schilder moeilijk te controleren of Nederland zich voldoende heeft ingespannen de kinderen terug te halen. “De rechter zal zich daar niet snel aan willen branden, omdat hij niet op de stoel van de politiek wil zitten.”
AD 23.11.2019
AD 23.11.2019
Is de uitspraak definitief?
Nee. De Staat kan net als in soortgelijke zaken in België en Duitsland nog in hoger beroep. De uitspraak verdeelt de politiek. Als het aan de VVD ligt wordt er hoe dan ook doorgeprocedeerd en het CDA noemt de uitspraak “risicovol”, terwijl hun coalitiepartners D66 en ChristenUnie juist tevreden reageren. Premier Rutte liet enkel weten de uitspraak “te bestuderen”.
AD 22.11.2019
‘Volstrekt unieke zaak’
“Volstrekt uniek”, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem zal het verloop van de zaak belangrijk zijn voor soortgelijke zaken in de toekomst. “Mensen vroegen me vooraf ook wat ik verwachtte van de uitspraak. Ik had werkelijk geen idee. Er is geen precedent.”
Nederland haalde eerder al wel twee weeskinderen van IS’ers terug uit het noordoosten van Syrië. Maar dat was met hulp van Frankrijk en daarbij waren verder geen volwassenen IS’ers bij betrokken. In Duitsland en België oordeelden rechters eerder ook al dat IS-kinderen opgehaald moeten worden, inclusief moeders. In beide landen is de Staat in hoger beroep gegaan.
Als er hoger beroep wordt aangetekend, is de kans sowieso klein dat de kinderen op korte termijn worden teruggehaald. “En als ze dan doorgaan tot de Hoge Raad ben je zo jaren verder”, zegt hoogleraar Schilder. Over het terughalen van IS’ers is veel discussie onder experts.
Turkije stuurt de IS-strijders terug
Turkije begon maandag 11.11.2019 met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Zo luidt althans het dreigement van de Turkse minister van Binnenlandse Zaken.
Wat betekent deze aankondiging voor Nederland?
Vijf vragen;
Komen polderjihadisten nu massaal terug?
Nee. Ten eerste is het nog afwachten of Turkije de daad bij het woord voert. Ten tweede leek de minister met name te doelen op IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië, tijdens de militaire operatie daar. Onbekend is of daar Nederlanders bij zitten.
Er zitten wel Nederlandse Syriëgangers in een Turkse cel, maar dat is slechts een handvol. Loes F. uit Geleen en Souad D. uit Franeker zijn twee jihadvrouwen die al langer in de cel zitten en terug willen. Ook Xaviera Rose-Claire S. uit Apeldoorn zit vast in Turkije. Ruim een week geleden meldden zich nog twee Nederlandse vrouwen bij de Nederlandse ambassade in Ankara, in de hoop terug te keren. In totaal gaat het om naar schatting een zevental Nederlandse jihadisten, onder wie ook twee of drie mannen.
Er zijn al eerder nederjihadisten overgevlogen uit Turkije naar Nederland. Reda N. en Oussama A. kwamen met een gewoon lijnvliegtuig, maar onder begeleiding van de marechaussee. Na aankomst op Schiphol werden ze aangehouden en afgevoerd naar de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
En wat als hun paspoort is afgepakt?
Een van de twee dames die zich een week geleden meldden op de Nederlandse ambassade, heeft alleen nog maar de Marokkaanse nationaliteit. Dat betekent echter niet dat ze niet teruggestuurd kan worden naar Nederland. Wel dat ze, als ze is berecht en haar straf heeft uitgezeten, het land uit wordt gezet.
Wat voor straffen krijgen ze hier?
De straffen voor vrouwen komen neer op zo’n anderhalf tot twee jaar cel. Voor mannen, van wie de kans veel groter is dat ze hebben gevochten of zich schuldig hebben gemaakt aan gruwelen, is een jaar of zes de norm. Vorig jaar kreeg de Utrechtse strijder Oussama A. 7,5 jaar omdat hij had gesold met het lijk van een IS-slachtoffer. Zijn vriend Reda N. kwam er vanaf met 4,5 jaar omdat bij hem hard bewijs ontbreekt dat hij gruweldaden heeft begaan.
En hoeveel IS’ers zitten er nog aan te komen?
Voor Nederland is de flinke groep IS- vrouwen in de Koerdische kampen in Noord-Syrië van groter belang dan die nu al in een Turkse cel zitten. Het gaat om zo’n vijftien mannen en veertig vrouwen plus tegen de honderd kinderen met een Nederlandse link. Het kabinet staat onder steeds grotere druk om hen terug te halen naar Nederland. Maandag 18.11.2019 doet de kortgedingrechter daarover uitspraak.
AD 20.03.2021 Het gerechtshof oordeelde dat ons land niet verplicht is Nederlandse kinderen uit Syrië te halen. De Hoge Raad bevestigde dit. Er wordt niet gedacht aan de belangen van de kinderen, stelt Mirjam Blaak.
De Belgische regering besloot begin deze maand dat ze de kinderen van IS-strijders tot 12 jaar gaan terughalen naar België. Dat is goed nieuws.
Tientallen Nederlandse kinderen zitten ook vast in de Syrische kampen. De Nederlandse overheid weigert echter om deze kinderen op te halen. De rechtbank oordeelde dat Nederland zich hiervoor moet inspannen, maar het hof oordeelde vervolgens dat de Nederlandse overheid deze verplichting niet heeft. De uitspraak van het hof werd door de Hoge Raad bevestigd. Defence for Children vindt dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met de rechten en belangen van deze kinderen. Wij vinden dat onze overheid wel degelijk de plicht heeft om deze kinderen te beschermen nu hun ouders dit niet kunnen.
Voor de heel jonge kinderen geldt vaak dat hun ouders hen niet kunnen beschermen
In twee recente zaken stelde het VN-Kinderrechtencomité vast dat landen de verplichting hebben om de mensenrechten van minderjarige onderdanen in de Syrische kampen te beschermen, ondanks het feit dat deze kampen onder controle staan van een niet-statelijke gewapende groep. Wij vinden dat de Nederlandse overheid deze verplichting niet nakomt. In het VN-Kinderrechtenverdrag staat dat de overheid de taak heeft om kinderen te beschermen als hun ouders dat niet kunnen of willen.
Voor de vaak nog heel jonge kinderen in de kampen geldt dat hun ouders hen niet kunnen beschermen. De overheid heeft, naast de juridische verplichting, ook de morele plicht er alles aan te doen om deze kinderen in veiligheid te brengen. Dat geldt óók als kinderen door hun ouders in een onveilige situatie zijn gebracht.
Als ouders op Nederlandse bodem hun kinderen in een onveilige situatie brengen, aarzelen we toch ook niet om in te grijpen en de kinderen te beschermen? Het terughalen van de kinderen is mogelijk. Andere landen gingen ons al voor. Bovendien zijn we voorbereid op de terugkomst van de kinderen.
De Raad voor de Kinderbescherming heeft terugkeerplannen opgesteld waarin staat waar de kinderen gaan wonen en welke zorg en behandeling worden ingezet. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de overheid de afgelopen jaren achterover heeft geleund en niets heeft gedaan. Deze kinderen hebben geen tijd meer om te wachten.
Het leven en de ontwikkeling van de kinderen staan op het spel. We doen dan ook een noodoproep aan de formerende partijen: neem dit onderwerp mee in het formatieakkoord en haal deze kinderen op!
Mirjam Blaak is directeur van Defence for Children.
AD 26.02.2021 Na jaren juridisch getouwtrek hebben de hoogste rechters in Engeland bepaald dat de Londense ‘IS-bruid’ Shamima Begum niet naar het land mag terugkeren om haar zaak te bepleiten. De nu 21-jarige vertrok zes jaar geleden naar het ‘kalifaat’ van Islamitische Staat langs de rivier de Eufraat. In 2019 nam de regering haar de Britse nationaliteit af.
Na de ineenstorting van het schrikbewind van IS in Syrië en Irak verbleef Begum in gevangeniskampen waar ze heeft geprobeerd het afnemen van haar Britse nationaliteit en het verbod terug te keren aan te vechten. De opperrechters lijken daar nu eindelijk een punt achter te hebben gezet. Volgens Britse media zijn ze niet alleen bezorgd over de bedoelingen van Begum, maar vrezen ze ook dat een heleboel jihadisten ook zouden terugkomen, als Begums poging was geslaagd.
Begum trouwde kort na aankomst in de Syrische stad Raqqa met de Arnhemse IS-strijder Yago Riedijk. Ze heeft daarom ook met de gedachte gespeeld naar Nederland te gaan. Begum kreeg drie kinderen die allemaal zijn overleden. Voor zover bekend zitten beiden opgesloten in het noordoosten van Syrië, dat door Koerden wordt beheerst.
De Britse regering ontnam haar het staatsburgerschap in 2019, nadat een journalist haar in een Koerdisch gevangenenkamp vond. De regering zei dat ze wel recht had op de Bengaalse nationaliteit, omdat haar ouders uit Bangladesh komen. Als dat niet het geval was geweest, had de regering haar niet de Britse nationaliteit kunnen ontnemen omdat iemand niet zonder nationaliteit mag komen te zitten, volgens de Britse wet.
Begum en haar advocaten hebben de Bengaalse optie aangevochten. En de voormalige jihadiste wilde toestemming om naar Engeland terug te keren om de nationaliteit terug te krijgen. Haar advocaten zeggen dat ze de zaak niet goed hebben kunnen voorbereiden, omdat ze haar amper hebben kunnen spreken. Zij mag geen telefoons gebruiken zolang ze vastzit in het kamp. De vrouw wordt door de Britse inlichtingendienst MI5 nog steeds gezien als bedreiging voor de Britse samenleving, vanwege haar eerdere toewijding aan IS.
Riedijk
De Nederlandse jihadist Yago Riedijk (26) verklaarde in maart 2019 dat hij Syrië niet verlaat zonder zijn vrouw. Het IS-stel vertrok enkele weken geleden uit de restanten van het kalifaat en gaf zich over aan Koerdische strijders. Begum, die als 15-jarig schoolmeisje uit Groot-Brittannië vertrok, zit nu vast in een speciale afdeling voor IS-vrouwen in een vluchtelingenkamp in Noord-Syrië. Riedijk zit in een Koerdische gevangenis in hetzelfde gebied. Hij is in Nederland al bij verstek tot zes jaar cel veroordeeld, omdat hij zich had aangesloten bij een terroristische organisatie.
,,Ik wil terug naar Nederland. Dat is mijn droom, dat ik gewoon mijn kind kan opvoeden in Nederland. Maar mijn vrouw en kind achterlaten in Syrië, dat wil ik niet’’, zei de Arnhemmer destijds in een interview met deze krant. Dat vond plaats in een kantoor van de Koerdische autoriteiten, waar hij vanuit de gevangenis naartoe was gebracht.
NU 07.01.2021 De Nederlandse Angela B., die in 2014 naar Syrië vertrok, is dinsdag aangehouden op Schiphol. De 25-jarige vrouw uit Soest heeft vermoedelijk deelgenomen aan de gewapende strijd in Syrië, zo meldt het Openbaar Ministerie (OM) donderdag.
Justitie verdenkt B. van deelname aan een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven.
Volgens het OM verbleef B. sinds de zomer van 2014 in het strijdgebied van Islamitische Staat (IS). In Syrië trouwde ze met een Portugese IS-strijder en met hem kreeg ze twee kinderen. Haar man en een van de kinderen zijn omgekomen, aldus het OM.
Na de val van het kalifaat van IS in 2019 kwam B. in het vluchtelingenkamp Al Hol in het noordoosten van Syrië terecht. Haar driejarige dochter overleed in dat kamp. Dat kwam doordat het meisje tijdens de vlucht uit het strijdgebied door een granaatscherf was getroffen.
Samen met haar driejarige zoontje meldde B. zich eind vorig jaar bij de Nederlandse ambassade in Istanboel. Dinsdag vlogen ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland.
B. zit momenteel vast. De kinderbescherming heeft zich ontfermd over haar kind.
Het kabinet zegt al jaren geen Syriëgangers op te halen, omdat het in het strijdgebied te gevaarlijk is. Dat B. zich bij een Nederlandse diplomatieke post meldde, veranderde de zaak.
NOS 07.01.2021 Syriëganger Angela B. is terug in Nederland. Bij aankomst op Schiphol is de 25-jarige B. aangehouden en vandaag is haar hechtenis met twee weken verlengd, meldt het Openbaar Ministerie.
B. vertrok in 2014 vanuit Soesterberg naar het strijdgebied in Syrië om zich aan te sluiten bij de terroristische organisatie Islamitische Staat. Ze trouwde er met een strijder en kreeg een dochter en een zoon. De dochter is inmiddels omgekomen, net als haar man.
Na de val van IS kwam B. terecht in een gevangenenkamp, waaruit ze afgelopen zomer met een groep Nederlandse IS-vrouwen ontsnapte, waarna ze in Turkije terechtkwam. Onlangs meldde ze zich met haar 3-jarige zoon bij het Nederlandse consulaat in Istanbul.
Kinderbescherming
Dinsdag is B. onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland gevlogen, waar ze is aangehouden op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven. Haar zoontje is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
De Soesterbergse is onder meer bekend van de documentairereeks De lokroep, waarin journalist Sinan Can vorig jaar met haar sprak. Ze ontkende daarin deelname aan de IS-strijd. Wel zei ze het te begrijpen als Nederlanders niet zitten te wachten op haar terugkeer.
Telegraaf 07.01.2021 Een 25-jarige vrouw uit Soest is op Schiphol aangehouden op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie en voorbereiden van terroristische misdrijven. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat zij heeft deelgenomen aan de gewapende strijd in Syrië. De rechter-commissaris in Rotterdam heeft de vrouw donderdag voor twee weken in bewaring gesteld.
De vrouw zou vanaf augustus 2014 in het strijdgebied van Islamitische Staat zijn geweest. Na aankomst in Syrië trouwde ze met een IS-strijder en kreeg met hem twee kinderen. Haar man en een van de kinderen zouden zijn omgekomen, aldus het OM.
De vrouw meldde zich eind vorig jaar met haar 3-jarige zoontje bij het Nederlandse consulaat-generaal in Istanbul. Zij is dinsdag onder begeleiding van de Koninklijke Marechaussee naar Nederland gevlogen en vervolgens aangehouden. Haar kind is door de Raad voor de Kinderbescherming ondergebracht op een veilige plek.
AD 05.01.2021 Een grote groep Nederlandse IS-vrouwen ontsnapte de afgelopen maanden uit Syrische detentiekampen. Sommigen keren terug naar Nederland, andere blijven in jihad-gebied. Voor het eerst vertelt een van hen: ,,Waarom zou ik terugkomen? Dan ga ik de gevangenis is.”
Hoe je ontsnapt uit een kamp waar duizenden (ex)leden van een van ‘s werelds meest beruchte terreurgroepen worden vastgehouden? Vrij klassiek: ,,We moesten met drie vrouwen en zes kinderen in een kleine opslagruimte van een auto kruipen. Heel ongemakkelijk, maar we deden alles om het kamp uit te komen.” De Koerdische bewakers merkten haar en de anderen niet op. Of waren betaald om ze niet op te merken.
En zo glipte een Nederlandse bekeerlinge detentiecentrum Al Hol uit. De twintiger vertelt nu haar verhaal, op voorwaarde van anonimiteit, nadat deze krant contact wist te leggen. Haar naam is bij de redactie bekend en staat op de sanctielijst terrorisme.
Ze is een van ongeveer vijftien Nederlandse IS-vrouwen die de afgelopen maanden zijn ontsnapt uit detentiekampen in noordoost-Syrië. Daar worden al jarenlang duizenden Europese ‘jihadbruiden’ en hun kinderen vastgehouden door de Koerden, die de macht hebben in het gebied.
De vrouwen werden naar de kampen gebracht nadat het kalifaat van IS instortte. Europese landen willen de vrouwen niet helpen bij terugkeer, ze maakten immers jarenlang onderdeel uit van een terroristische groepering. Honderden vrouwen nemen daarom het heft in eigen handen en gaan er zelf vandoor.
De Nederlandse is jaren geleden naar Syrië vertrokken ‘omdat ze zich afgewezen voelde door de Nederlandse samenleving’. ,,Toen ik me bekeerde en besloot mijn lichaam te bedekken, kreeg ik vaak rotopmerkingen. Soms werd op me gespuugd. Terwijl ik gewoon een student was die wou afstuderen en gaan werken. Ik denk dat die afkeer mij er toe aanzette te vertrekken.”
In Syrië woont ze eerst in Homs, later in Raqqa, de hoofdstad van het kalifaat. Ze krijgt er in 2017 een dochter, haar man komt om in de strijd. Als Raqqa valt, trekt ze met haar nieuwe man mee naar Baghuz, de stad die als laatste stukje kalifaat overblijft. ,,Daar vlogen de kogels je letterlijk om de oren.” Als IS ook die stad prijs moet geven, wordt ze afgevoerd naar een detentiekamp. Daar laat ze zich scheiden van haar tweede man.
Over haar tijd in het kalifaat zegt ze: ,,Wij vrouwen kregen niet veel mee van het geweld.” Het is het verhaal dat vrijwel alle IS-vrouwen vertellen: wij waren huisvrouwen, zorgen voor de kinderen en het eten, de gruwelijkheden van IS gingen aan ons voorbij.
Over haar tijd in het detentiekamp vertelt ze meer: ,,De omstandigheden waren erbarmelijk. Er was tekort aan water in de zomer en aan gas voor de kachels in de winter. Kinderen waren ondervoed, er was geen medische zorg. We leefden continu in angst, er was geschreeuw, er werd geschoten.”
Na een aantal maanden begint ze aan haar ontsnapping. Daarvoor is dan al een levendige ‘handel’ in het kamp. ,,De nummers van smokkelaars gingen rond.” Vrouwen leggen via (verboden) telefoons contact met IS-sympathisanten of familie. ,,Ik ben online gaan bedelen om geld, via Instagram, Facebook, Telegram en kreeg contact met iemand in Idlib (een plaats in het noordwesten van Syrië, red). Hij kon me helpen. Omdat hij kon onderhandelen met de smokkelaar, werd het goedkoper. Ik heb ongeveer 10.500 dollar (8600 euro) moeten betalen.”
De smokkelaar zegt haar met haar dochter ‘s ochtends vroeg naar de markt in het kamp te komen. In de bergingsruimte van de auto wordt ze uit Al Hol gesmokkeld, naar de plaats Al-Hassaka, een kilometer of 40 verderop. ,,Daar werden we in een verborgen ruimte in een vrachtwagen gestopt.
Na een paar uur moesten we midden in de nacht overstappen op een bootje, en kwamen we aan in Manbij. Vanuit daar zijn we met een motor naar Jarablus gereden waar we van huis naar huis zijn gebracht. Ik denk dat ik wel twintig huizen in vijf dagen heb gezien. Uiteindelijk zijn we een rivier overgestoken en in een auto naar Idlib gereden.”
De regio Idlib is het laatste gebied in Syrië dat nog niet is terugveroverd door het regeringsleger van president Assad. De regio is in handen van een lappendeken van oppositiegroepen, waarvan het jihadistische Hayat Tahrir al-Sham (HTS) de grootste is.
Die groep geldt als het Syrische verlengstuk van al-Qaeda. Maar het gebied is in de loop der jaren ook een toevluchtsoord geworden voor duizenden voormalige IS’ers. De regio is omsingeld door Syrische troepen, die het gebied onder meer vanuit de lucht bestoken. Het is wachten op de grote aanval waarmee Assad het laatste gebied wil terugveroveren.
De Nederlandse vrouw is inmiddels de tweede vrouw van de man die haar heeft geholpen uit Al Hol te komen, hij komt uit het gebied. ,,Ik woonde eerst bij hem en zijn eerste vrouw in, nu in een huurhuis even verderop. Mijn man is om de dag bij mij. Het gebied hier valt onder HTS, maar de bombardementen zijn nog ver weg gelukkig.”
Nederlandse vrouwen
Ze is niet de enige Nederlander daar. Volgens inlichtingendienst AIVD zijn er ‘nog dertig volwassen Nederlanders bij jihadistische groeperingen in noordwest-Syrië’. Onder meer deze krant schreef eerder dit jaar al over een groep van zo’n tien tot vijftien Nederlandse vrouwen die uit Al Hol naar Idlib ontsnapten. ,,De Nederlandse vrouwen hier kennen elkaar allemaal, maar we bemoeien ons niet met elkaar.”
Zeker één van hen reisde verder: de beruchte jihadiste Angela B. uit Soesterberg, naar Turkije. Ze meldde zich vorige maand bij het Nederlandse consulaat in Istanboel. Van daaruit zal ze onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland worden gevlogen en hier worden vastgezet en berecht.
,,Doe een smeekbede voor een geliefde zuster die terugkeert naar Nederland. Laat Allah haar pad makkelijk maken”, schreef de Nederlandse vrouw over Angela B. op social media. Uit haar berichten blijkt ook dat ze nog steeds een radicaal gedachtegoed aanhangt.
Zo vraagt ze Allah om kracht voor de mannen en vrouwen die nog gevangen zitten, citeert ze islamitische theologen die populair zijn onder salafisten en deelt ze een cartoon waarin een persoon op het graf van het magazine Charlie urineert. Ook post ze een filmpje waarin Syrië zwart kleurt als de vlaggen van IS. ,,Oh God, geef ons de dagen terug”, staat erbij.
De vrouw wil niet terug naar Nederland. ,,Dan kom ik in de gevangenis en wordt mijn dochter van me afgepakt. Ik probeer hier mijn eigen leven te leiden en niet betrokken te raken bij andere mensen of groepen. Dat is na al die jaren een van de beste beslissingen die ik heb gemaakt, denk ik.”
‘Sommige vrouwen worden als cash-cow gebruikt’
Het ontsnappingsverhaal van de Nederlandse vrouw klinkt aannemelijk, stelt de Russisch-Amerikaanse onderzoekster Vera Mironova. Zij is verbonden aan de Harvard Universiteit in de VS en deed onderzoek naar de ontsnappingen. Ze heeft veel contact gehad met IS-vrouwen in de kampen en hun smokkelaars.
,,Niemand weet precies hoeveel vrouwen zijn ontsnapt. Het gaat nog steeds door in ieder geval. Mannen in Idlib helpen vaak bij die ontsnappingen omdat ze een vrouw of tweede vrouw zoeken. Dat doen ze soms voor hun genot, maar ook omdat een Westerse vrouw een cash-cow kan zijn.
In Idlib is veel armoede en deze vrouwen betalen veel geld voor hun ontsnapping. Je ziet ook dat mannen van heel andere strijdgroepen toch een IS-vrouw nemen. Het draait allemaal om geld.”
Mironova gelooft weinig van ‘het redelijk normale leven’ dat de Nederlandse vrouw zegt te hebben. ,,Dat is bullshit. De vrouwen en kinderen in Idlib blijven vooral binnen omdat ze niet willen opvallen. Ze hebben een wankel bestaan: vandaag hebben ze nog bescherming, maar niemand weet hoe dat morgen is.”
Telegraaf 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat „ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen.”
De vrouw spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep ernstige brandwonden op toen een gasfles ontplofte en een tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden.
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
AD 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw, de 52-jarige Naima el O., niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat ,,ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen”.
El O. spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep in mei zware brandwonden op toen een gasfles ontplofte en haar tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden. Volgens haar advocate zijn de wonden van de vrouw gaan ontsteken.
Twee kleine kinderen
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
El O. reisde zes jaar geleden naar Syrië en nam haar twee kinderen mee. Haar toen 15-jarige zoon overleed in Syrië. Sinds 2017 zit El O. samen met haar dochter Meryem en twee kleinkinderen in het detentiekamp.
MSN 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat „ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen.”
De vrouw spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep ernstige brandwonden op toen een gasfles ontplofte en een tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden.
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
AD 30.06.2020 Het kabinet erkent dat ‘zeker een tiental’ IS-gangers is ontsnapt uit een Syrisch detentiekamp. Het gaat voor een deel om de 23 Nederlandse Syriëgangers die eisen dat de Nederlandse staat hen helpt bij hun terugkeer.
Minister Grapperhaus liet zich nog niet eerder uit over de ontsnappingen, maar erkent de ontsnappingen nu. ,,Ik kan er geen zeker getal op plakken hoeveel dat er zijn, maar het is zeker een tiental vrouwen.”
Verder stelde hij: ,,Ontsnappen is altijd een risico geweest. Dat heb ik altijd al gezegd. We doen er alles aan om dit te voorkomen en er zijn Europese arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen hen. Ze staan gesignaleerd.”
De Nederlandse vrouwen ontsnapten met hun kinderen uit het detentiekamp Al Hol en vluchtten naar het laatste stukje Syrië dat nog onder controle staat van (jihadistische) oppositiegroepen: de regio Idlib. De vrouwen en kinderen verblijven er nu samen in een huis, in de nabijheid van de Turkse grens.
Zij willen eigenlijk terug naar Nederland, maar het kabinet wil hen alleen repatriëren als ze zich melden bij een Nederlands consulaat. Veel liever ziet Grapperhaus de vrouwen berecht in de regio.
Zaak
De vrouwen spanden daarop eind vorig jaar een kort geding aan tegen de Nederlandse staat. Eerst oordeelde de rechtbank dat Nederland wel een verplichting had zich in te spannen de 56 kinderen van de vrouwen terug te halen en daarmee eventueel ook de moeders zelf. In november zette het gerechtshof in hoger beroep echter een streep door die uitspraak. Volgens het hof is het niet aan de rechter om een beslissing te nemen, maar aan de politiek. De Hoge Raad bevestigde dit vonnis deze week nog eens.
Als ik de minister zou zijn, zou ik buikpijn hebben, aldus Sjoerd Sjoerdsma (D66).
Toch vindt D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma dat Grapperhaus een risico neemt. Door de vrouwen niet hierheen te halen voor berechting, lopen ze nu weg, waardoor ze tot het plegen van aanslagen zouden kunnen overgaan, is zijn redenering.
,,Als ik de minister zou zijn, zou ik buikpijn hebben. Syriëgangers en IS’ers die berecht zouden moeten worden, zijn ontsnapt en ontlopen hun straf. De minister haalt zijn schouders op, terwijl zij vrij rondlopen in Syrië. Terwijl ze onder de radar terug kunnen keren naar Nederland’’, aldus Sjoerdsma.
Grapperhaus houdt echter voet bij stuk. Alle seinen staan op groen voor berechting hier, stelt de minister. De AIVD probeert zicht te houden op de vrouwen en hun kinderen en het Openbaar Ministerie verzamelt bewijzen als het hier ooit tot een rechtszaak zou komen.
,,Wij, maar ook andere landen doen er alles aan om hen in het vizier te houden, maar het is een gevaarlijk, onoverzichtelijk gebied. Het is niet doenlijk te voorkomen dat deze mensen ontsnappen uit die kampen, die immers niet door ons worden geleid.”
Volgens VVD en CDA is de ‘ongerustheid’ van D66 naïef. ,,Als het aan D66 had gelegen hadden we deze gevaarlijke mensen al lang naar hier gehaald. Ik wil juist dat we voorkomen dat ze hierheen komen om ooit weer aanslagen te kunnen plegen”, zei Dilan Yeşilgöz.
NU 26.06.2020 De Nederlandse Staat hoeft zich niet in te spannen om naar Syrië of Irak uitgereisde vrouwen en hun kinderen te repatriëren, zo oordeelt de Hoge Raad vrijdag. Hiermee is de cassatie van de groep vrouwen afgewezen.
De 23 vrouwen zijn enkele jaren geleden uitgereisd naar Syrië en/of Irak. Sommigen van hen hadden op dat moment al kinderen, een ander deel van de in totaal 56 kinderen waar de zaak om draait is daar geboren. Ze verblijven nu onder erbarmelijke omstandigheden in Koerdische opvangkampen.
Het gerechtshof oordeelde eerder dat Nederland niet gedwongen kan worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat het gaat om een politieke kwestie. Dit wordt nu onderstreept door de Hoge Raad.
Het huidige beleid is dat de Nederlandse uitreizigers niet actief worden opgehaald, omdat het nog altijd gaat om onveilig gebied. Het kabinet wil ambtenaren niet in gevaar brengen en zegt ook dat de nationale veiligheid in gevaar zou kunnen komen als de vrouwen terugkeren.
“Gelet op deze belangen van de Staat en op de omstandigheid dat de vrouwen uit eigen beweging zijn uitgereisd naar het jihadistisch strijdgebied, mocht het gerechtshof oordelen dat de Nederlandse Staat – ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen – hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen”, aldus de Hoge Raad.
Advocaten beraden zich op verdere stappen
De advocaten van de vrouwen laten in een reactie weten zich te beraden op verdere stappen. Mogelijk stappen ze naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens of starten ze nieuwe civiele procedures op.
“We zijn altijd helder geweest”, zei minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus eerder. “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie.”
NOS 26.06.2020 De Nederlandse overheid is niet verplicht om Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen terug te halen uit Noord-Syrië. Dat heeft de Hoge Raad bepaald.
Vorig jaar spande een aantal vrouwen een kort geding aan tegen de Nederlandse Staat omdat zij en hun kinderen in erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden in opvangkampen voor IS-vrouwen in Noord-Syrië verblijven. Zij willen dat Nederland hen terug haalt.
Door de rechtbank werden zij in het gelijk gesteld, maar in hoger beroep bepaalde het gerechtshof in Den Haag dat de vrouwen niet teruggehaald hoeven te worden. “De rechter mag niet op de stoel van de politiek gaan zitten”, oordeelde het hof. De Hoge Raad onderschrijft deze uitspraak.
Mensenrechtenverdragen zijn niet rechtstreeks van toepassing op de situatie van de vrouwen omdat zij zich buiten Nederlands grondgebied bevinden, zei de voorzitter van de Hoge Raad bij het voorlezen van de uitspraak.
Daarnaast kan het repatriëren van de vrouwen en hun kinderen de nationale veiligheid in Nederland en andere Schengenlanden in gevaar brengen en zijn er veiligheidsrisico’s voor de Nederlandse ambtenaren die hen moeten ophalen uit Noord-Syrië. Ook weegt mee dat de vrouwen uit eigen beweging naar het jihadistische strijdgebied zijn gereisd.
Teleurgesteld
De advocaten van de vrouwen reageren teleurgesteld op de uitspraak “maar putten voor onze cliënten hoop uit de opening die de Hoge Raad laat om in individuele gevallen toch een bevel tot repatriëring te krijgen”.
“Wij hopen bovendien dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens binnenkort zal beslissen dat de bescherming die het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens verleent tegen detentie en marteling zich uitstrekt tot onze cliënten. Daarover is momenteel een Franse zaak aanhangig.”
Minister Grapperhaus laat in reactie weten niet per se blij te zijn met de uitspraak. “Want dat is niet het juiste woord, het is namelijk een heel lastige en akelige situatie.”
Telegraaf 26.06.2020 Nederland hoeft 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun 56 kinderen niet terug te halen uit opvangkampen in Noord-Syrië en hoeft zich daar evenmin voor in te spannen. Dat heeft de Hoge Raad vrijdagmorgen besloten.
De rechtbank in Den Haag besloot in november dat Nederland alles in het werk moest stellen om in ieder geval de kinderen terug te halen, die met hun moeders onder erbarmelijke omstandigheden in twee opvangkampen zitten.
In hoger beroep vernietigde het hof die uitspraak. Volgens het hof was die beslissing aan de politiek en moet de rechter niet op de stoel van de overheid gaan zitten.
De advocaten van de vrouwen tekenden tegen die beslissing cassatie aan bij de Hoge Raad.
Band met Nederland
De vrouwen hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit, of beroepen zich op een ander soort band, en vinden daarom dat Nederland verplicht is om hen te repatriëren. Door dat niet te doen zou de overheid hun mensenrechten schenden.
Daar is de Hoge Raad het niet mee eens. De vrouwen en kinderen kunnen zich tegen de Nederlandse staat niet beroepen op mensenrechtenverdragen omdat ze zich buiten Nederlands grondgebied bevinden. Er is ook geen sprake van zodanig uitzonderlijke omstandigheden dat daar toch verantwoordelijkheid van Nederland uit voortvloeit. De situatie in de kampen is weliswaar slecht, maar niet uitzonderlijk, oordeelt de hoogste rechter.
Niet onrechtmatig gehandeld
De Hoge Raad vindt evenmin dat Nederland onrechtmatig handelt door de vrouwen en kinderen niet te willen terughalen. De vrouwen vinden dat de staat een zwaardere verantwoordelijkheid heeft tegenover hen als staatsburgers en daarom verplicht is om schending van hun mensenrechten tegen te gaan.
De Staat beroept zich onder meer op de nationale veiligheid en op die van de Schengenlanden. Die zou in gevaar kunnen komen als de vrouwen terugkeren. Ook wees de Staat op de veiligheidsrisico’s voor degenen die de vrouwen zouden moeten ophalen en op de gevolgen voor de internationale betrekkingen.
Terughoudendheid
De HR vindt, net zoals het hof dat eerder stelde, dat de rechter terughoudend moet zijn met het vellen van oordelen over door de staat gemaakte afwegingen. Daarnaast hebben de vrouwen er zelf voor gekozen om naar jihadistisch strijdgebied te gaan. Het besluit van de Staat om de vrouwen en kinderen niet terug te halen en zich daar evenmin voor in te spannen, is daarom niet onrechtmatig, aldus de Hoge Raad.
Reactie advocaat Seebregts
Advocaat André Seebregts reageerde teleurgesteld op de beslissing, maar constateert ook dat de Hoge Raad „de deur op een kier zet voor individuele gevallen.” De Hoge Raad kon alleen een oordeel vellen over de beslissing om niet alle vrouwen en kinderen te repatriëren. In een advies aan de Hoge Raad schreef de advocaat-generaal al eerder dat de Staat eigenlijk per geval zou moeten beoordelen of repatriëring mogelijk en nodig is. Vooral waar het gaat om de kinderen. De vrouwen kozen er nu voor om in de procedure niet de individuele gevallen centraal te stellen.
Seebregts zegt de uitspraak eerst goed te willen bestuderen, maar sluit nieuwe kort gedingen en een gang naar het Europees hof voor de rechten van de mens niet uit
RTL 26.06.2020 De Nederlandse staat hoeft de IS-vrouwen en hun kinderen niet terug te halen naar Nederland. Dat heeft de Hoge Raad vandaag besloten. De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken.
Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden. Een aantal zou al zijn ontsnapt. De vrouwen hebben de Nederlandse nationaliteit.
Beleidsvrijheid
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
Volgens het hof heeft de overheid ‘beleidsvrijheid’ en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie en stapten naar de Hoge Raad.
De advocaat-generaal adviseerde de Hoge Raad toen om de vrouwen en kinderen niet terug te halen. Volgens de advocaat-generaal zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende.
AD 25.06.2020 Vrijdagmorgen doet de Hoge Raad uitspraak in de procedure waarin 23 Nederlandse Syriëgangers eisen dat de Nederlandse staat helpt bij hun terugkeer. Een deel van de vrouwen heeft de uitspraak niet afgewacht en is uit een Syrisch detentiekamp ontsnapt.
Waar een groot deel van de wereld de afgelopen maanden in coronalockdown zat, stonden de ontwikkelingen in het Syrische strijdgebied niet stil. Een groep van zo’n vijftien Nederlandse vrouwen ontsnapte met hun kinderen uit het detentiekamp Al Hol en vluchtte naar het laatste stukje Syrië dat nog onder controle staat van (jihadistische) oppositiegroepen: de regio Idlib, zo bevestigen bronnen aan deze site. De vrouwen en kinderen verblijven er nu samen in een huis, in de nabijheid van de Turkse grens.
Onder meer vanwege de ontsnappingen van verschillende groepen Europese Syriëgangers hebben de Koerdische bewakers van de kampen de afgelopen weken alle vrouwen opnieuw geregistreerd. Volgens achtergebleven Nederlandse vrouwen gebruikten de bewakers tasers om de orde te handhaven.
Kort geding
Er zijn de afgelopen zeven jaar zo’n 300 Nederlanders naar het strijdgebied in Syrië en irak gereisd. De meesten sloten zich aan bij jihadistische, terroristische groeperingen als IS en Jabhat al-Nusra. Sommige vrouwen vluchtten zelf uit het kalifaat, anderen bleven tot aan de val van IS bij de groep en werden daarna gevangen genomen in Al Hol of Al Roj.
Een groep van 23 vrouwen in de kampen spande eind vorig jaar een kort geding aan tegen de Nederlandse staat: zij willen terug naar Nederland en vinden dat de staat daar een rol in moet spelen.
In eerste instantie oordeelde de rechtbank dat Nederland wel een verplichting had zich in te spannen de 56 kinderen van de vrouwen terug te halen en daarmee eventueel ook de moeders zelf. In november zette het gerechtshof in hoger beroep een streep door die uitspraak. Volgens het hof is het niet aan de rechter om een beslissing te nemen, maar aan de politiek.
Die politiek staat op het standpunt dat de vrouwen zich zelf moeten melden bij een Nederlands consulaat in Turkije of Irak. Pas dan kan Nederland hen helpen terug te keren. Direct na terugkeer worden ze dan opgesloten en berecht omdat ze zich hebben aangesloten bij een terroristische groepering
De advocaten van de vrouwen gingen in cassatie tegen de uitspraak, vrijdag oordeelt de Hoge Raad daarin. De raad kan de uitspraak van het gerechtshof overeind laten of terugverwijzen naar een ander gerechtshof.
Smokkelaars
Tot in maart zaten er, volgens inlichtingendienst AIVD, zo’n 35 Nederlandse vrouwen (vaak met hun kinderen) vast in de kampen. Inmiddels is een deel van die vrouwen ontsnapt. Daar zitten ook vrouwen tussen die meedoen aan het kort geding, stelt Andre Seebregts, een van hun advocaten. Verder wil hij niets over die zaak kwijt.
Sommige vrouwen kondigden na de uitspraak in november al aan andere oplossingen te gaan zoeken om naar Nederland te komen. Ook waren sommigen bang dat hun kinderen, naarmate ze ouder worden, van hen gescheiden zouden worden door de Koerdische bewakers.
De vrouwen hebben waarschijnlijk smokkelaars gebruikt om uit het kamp te komen. De kosten daarvan liggen, volgens onderzoekers die toegang hadden tot besloten Telegram-groepen van Europese vrouwen in Al Hol, tussen de 4500 en 7500 dollar per persoon.
Hoe de vrouwen aan dat geld zijn gekomen is nog onduidelijk. Wel hebben er de afgelopen maanden al meerdere familieleden van Syriëgangers voor de rechter moeten komen omdat ze de afgelopen jaren geld hebben overgemaakt naar hun broers of dochters in het strijdgebied. Ook in jihadistische kringen in Amsterdam zou de afgelopen jaren geld zijn ingezameld.
Mogelijk willen de vrouwen nu via Idlib de Turkse grens oversteken en daar een Nederlands consulaat bereiken. Anderen zouden in de regio willen blijven.
NOS 19.06.2020 Een groep van Nederlandse IS-vrouwen die vastzat in een Koerdisch gevangenkamp is naar de Noord-Syrische stad Idlib gevlucht. Dat schrijft De Telegraaf. Advocaat André Seebregts bevestigt de vlucht van de zogenoemde ‘jihadbruiden’ aan de NOS.
Volgens Seebregts zijn de vrouwen gevlucht vanwege een combinatie van factoren. “Ze zijn wanhopig vanwege de slechte humanitaire situatie. Er is angst over het lot van hun kinderen, zo sluiten de Koerden de oudere jongens op. En er is veel onzekerheid over hun toekomst.”
De vrouwen zitten nu in een gemeenschappelijke woning in de Syrische provincie Idlib. Volgens de krant gaat het om een groep van vijftien vrouwen van (overleden) IS-strijders. Er zijn ook kinderen bij. Bij de uittocht zijn mogelijk mensensmokkelaars betrokken geweest. Over de identiteit van de vrouwen wil de advocaat niets kwijt.
Slechte levensomstandigheden
Over de ‘jihadbruiden’ is in Nederland veel discussie. Tientallen vrouwen reisden sinds 2014 af naar het kalifaat in Syrië en Irak. Een aantal van hen keerde via Turkije terug naar Nederland, maar veel anderen belandden in twee Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. De meeste vrouwen zitten vast in kamp al-Hol.
De levensomstandigheden in die kampen zijn slecht. Zo zijn er tekorten aan voedsel en medicijnen. Nederland wil de Syriëgangers niet actief terughalen, maar wil terugkeerders wel vervolgen. Gisteren maakte minister Grapperhaus bekend te onderzoeken of een IS-vrouw, Ilham B., toch kan worden teruggehaald voor vervolging. B. maakt geen deel uit van de vrouwen die zijn gevlucht naar Idlib.
Kinderen
Ook is er veel te doen om de kinderen van IS-strijders, van wie sommigen zijn geboren in voormalig IS-gebied. Met name over oudere kinderen bestaat de vrees dat zij hebben meegevochten met de terreurgroep.
De Hoge Raad moet nog uitspraak doen in een zaak over het terughalen van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen. Eind vorig jaar bepaalde een rechtbank dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om hen te repatriëren, maar ministers Grapperhaus en Blok gingen hiertegen in beroep. Een gerechtshof draaide de uitspraak later terug, waarop de zaak bij de Hoge Raad terechtkwam.
NU 19.06.2020 Een groep Nederlandse IS-vrouwen en een aantal kinderen zijn uit een Koerdisch kamp gevlucht, bevestigt advocaat André Seebregts aan NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf.Zij zitten volgens de krant nu in de Noord-Syrische stad Idlib.
Volgens Seebregts zijn ze vertrokken uit een Koerdisch kamp vanwege de leefomstandigheden daar, die steeds slechter worden. Er is onder meer een gebrek eten, water en medicijnen. Daarnaast is er geweld van bewakers van het kamp en medekampbewoners.
Maar de vrouwen zouden vooral bang zijn om hun kinderen kwijt te raken. Wanneer zij een bepaalde leeftijd bereiken, halen Koerdische bewakers ze uit de kampen en sluiten ze hen op in een gevangenis, zegt Seebregts.
De advocaat wil niets kwijt over de identiteit van de vrouwen, hoeveel het er zijn of uit welk kamp ze gevlucht zijn. Ook is onduidelijk hoeveel kinderen zijn meegereisd. Volgens De Telegraaf gaat het om vijftien IS-vrouwen.
In de Syrische kampen al Hol en al Roj bevinden zich tientallen Nederlandse bruiden van (overleden) IS-strijders en hun kinderen. Bij de val van de Islamtische Staat wisten sommige Syriëgangers te ontsnappen naar Nederland, maar velen kwamen vast te zitten in kampen.
IS-vrouwen zijn politiek omstreden
Seebregts is een van de advocaten die een kort geding tegen de Staat heeft aangespannen over de situatie. Namens 23 Syriëgangers en 56 kinderen pleitte hij dat de Nederlandse Staat een zorgplicht heeft en hen moet repatriëren.
Het kabinet vindt echter dat de Syriëgangers een gevaar voor de nationale veiligheid vormen en wil hen het liefst in de regio zelf laten berechten. Het kabinet heeft altijd ingezet op vervolging in de regio. In een enkel geval is hier een uitzondering op gemaakt, omdat de rechtszaak anders dreigt te mislukken. De Syriëganger die teruggehaald wordt is vermoedelijk Ilham B. Zij zou niet bij de groep gevluchte vrouwen horen volgens De Telegraaf.
Over het lot van de kinderen is nog veel onduidelijk. De rechtbank in Den Haag oordeelde dat Nederland al het mogelijke moet doen om de 56 kinderen terug te halen, maar hiertegen is de Staat in hoger beroep gegaan. De zaak ligt nu bij de Raad van State. Uiterlijk eind volgende maand wordt een oordeel verwacht.
OmroepWest 18.06.2020 De rechter heeft het kabinet een half jaar langer de tijd gegeven om een Syriëganger naar Nederland te halen en hier te berechten. Volgens de NOS gaat het om de Goudse Ilham B. die zich aansloot bij terreurgroep Islamitische Staat (IS).
De vrouw wordt nu vastgehouden in een kamp in Noord-Syrië. De rechter bepaalde in februari dat de zaak stopgezet werd als de vrouw niet voor 2 juni in Nederland zou zijn.
Minister Grapperhaus schrijft donderdag aan de Tweede Kamer dat de rechter heeft besloten de uitspraak van februari te herzien. Hij krijgt nog maximaal zes maanden voor deze zaak, maar hij moet dan volgens de rechtbank wel ‘concrete daden’ laten zien.
Het kabinet wil Syriëgangers die van terroristische misdrijven worden verdacht, toch naar Nederland halen om ze te berechten. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) overlegt met een aantal Europese landen over samenwerking om uitreizigers op te halen.
Berechten in de regio
Het ophalen van Syriëgangers is een gevoelig onderwerp in de Tweede Kamer. Het kabinet zegt dat het te gevaarlijk is om ze op te halen. Een Kamermeerderheid wil niet dat uitreizigers die zich hebben aangesloten bij IS worden teruggehaald. Het kabinet zet in op berechting in de regio.
NU 18.06.2020 Het kabinet krijgt extra tijd voor de repatriatie van een Syriëganger die vastzit in een kamp in Syrië. Aanvankelijk moest dat medio mei al gebeuren van de rechtbank Rotterdam. Mede doordat justitieminister Ferd Grapperhaus heeft laten weten dat “vervolging in Nederland de voorkeur geniet”, krijgt de Nederlandse Staat zes maanden extra voor de operatie.
De zaak die de rechtbank Rotterdam behandelt, draait vermoedelijk om Ilham B. Zij vertrok in maart 2016 om zich aan te sluiten bij de terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) en wordt verdacht van het plegen van een terroristisch misdrijf.
Als zij niet wordt teruggehaald voor het proces, moet de rechtbank Rotterdam de vervolging stopzetten. De Staat kan niet nogmaals een zaak starten voor hetzelfde feit. Als de zaak uiteindelijk wordt stopgezet, kan dat van invloed zijn op de vervolging van tientallen andere IS-sympathisanten.
Het kabinet heeft altijd ingezet op vervolging in de regio. Repatriëring zou vanwege de onveilige situatie in Syrië niet haalbaar zijn. Bovendien zouden de Syriëgangers een gevaar voor de nationale veiligheid vormen.
In een Kamerbrief lijkt het kabinet in deze zaak van standpunt te zijn veranderd. Minister Grapperhaus schrijft dat de voorkeur in dit geval uitgaat naar berechting in Nederland.
‘Gebied waarin Syriëganger zich bevindt, is te onveilig voor repatriëring’
Het blijft nog wel de vraag hoe de Syriëganger naar Nederland komt. De repatriëring van B. blijft moeilijk, schrijft Grapperhaus. “De veiligheidssituatie is sinds september vorig jaar niet wezenlijk verbeterd. IS blijft actief en pleegt geregeld aanslagen.”
Mede daardoor acht het kabinet het onverantwoord om een team naar Syrië te sturen om de IS-sympathisant terug te halen. De optie om haar alsnog in de regio te berechten, wordt daarom nog opengehouden.
Telegraaf 24.04.2020 Nederland moet IS-vrouwen en hun kinderen niet terughalen naar Nederland. Dat adviseert de advocaat-generaal de Hoge Raad. De uitspraak van het hof zou in stand moeten blijven, zo staat in het advies. Het staat de Hoge Raad vrij om dit advies al dan niet te volgen. De uitspraak wordt voor de zomer verwacht.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid „beleidsvrijheid” en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie.
De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken. Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden.
Volgens de AG zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende. “Het hof heeft daarom terecht geoordeeld dat de mensenrechtenverdragen niet rechtstreeks van toepassing zijn.”
De AG tekent bij zijn advies wel aan dat de Staat per geval hoort te beoordelen of repatriëring een mogelijkheid is, vooral in het geval van de kinderen pleit volgens hem veel. “Eiseressen hebben er echter voor gekozen om in dit geding niet de individuele gevallen van hen en hun kinderen centraal te stellen. Ook is de inzet van hun vorderingen uitsluitend dat de vrouwen en de kinderen tezamen worden gerepatrieerd – en niet de kinderen alleen.”
Hierdoor staat in de zaak bij de Hoge Raad alleen de rechtmatigheid van het door de Staat gevoerde repatriëringsbeleid ter beoordeling, en niet het beleid voor individuele gevallen.
AD 24.04.2020 Nederland moet IS-vrouwen en hun kinderen niet terughalen naar Nederland. Dat adviseert de advocaat-generaal de Hoge Raad. De uitspraak van het hof zou in stand moeten blijven, zo staat in het advies. Het staat de Hoge Raad vrij om dit advies al dan niet te volgen. De uitspraak wordt voor de zomer verwacht.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid ‘beleidsvrijheid’ en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie.
De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken. Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden.
Volgens de advocaat-generaal zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende. ,,Het hof heeft daarom terecht geoordeeld dat de mensenrechtenverdragen niet rechtstreeks van toepassing zijn.”
Per geval
De advocaat-generaal tekent bij zijn advies wel aan dat de Staat per geval hoort te beoordelen of repatriëring een mogelijkheid is, vooral in het geval van de kinderen. Ook moeten vrouwen en kinderen uitsluitend samen worden gerepatrieerd – en niet de kinderen alleen.
AD 02.04.2020 Kaoutar S. uit Gouda zat in Syrië jarenlang bij jihadistische groeperingen, trouwde er drie keer met verschillende jihadisten en verspreidde via sociale media propaganda voor het kalifaat. Dat stelde het Openbaar Ministerie donderdagochtend in een eerste pro-formazitting tegen de inmiddels teruggekeerde Syriëgangster.
Volgens Justitie trouwde S. in Syrië eerst met een Nederlandse jihadist. ,,Hij was in eerste instantie aangesloten bij een aan Al-Qaida verwante groepering’’, stelde officier van justitie Bert Haneveld vanmorgen in de rechtbank Rotterdam.
Later sloten de twee zich bij IS aan. S. kreeg in 2015 een kind samen met de Nederlandse man. In die periode zou de Goudse ook via social media ‘kalifaat-propaganda’ hebben verspreid: ze liet onder meer via twitter foto’s zien over hoe geweldig het leven in IS-gebied was, met het doel andere vrouwen erheen te krijgen.
Twee keer hertrouwd en gescheiden
Nadat de Nederlander omkwam bij een verkeersongeluk, hertrouwde S. twee keer. Haar tweede man sneuvelde in de strijd, van haar derde man liet ze zich uiteindelijk via een IS-rechtbank scheiden. ,,Volgens de vrouw ging ze alleen voor het geloof naar Syrië, maar vastgesteld kan worden dat ze geradicaliseerd was’’, aldus het OM.
Ambassade in Ankara
Na de val van het kalifaat belandde S. samen met duizenden andere IS-vrouwen in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. Samen met een andere Nederlandse, Fatima H. uit Tilburg, wist ze te ontsnappen uit kamp Al-Hol, met behulp van smokkelaars bereikten ze Turkije.
Daar meldden ze zich eind vorig jaar met hun kinderen bij de Nederlandse ambassade in Ankara. In december zetten de Turken haar op het vliegtuig naar Nederland, op Schiphol werd ze direct aangehouden en vastgezet op de terrorisme-afdeling van de gevangenis in Vught. Fatima H. werd al eerder op het vliegtuig gezet en kwam in februari al voor het eerst voor de rechter.
De afgelopen drie jaar zijn er zo’n tien Nederlandse vrouwen teruggekeerd uit Syrië, vaak met hun kinderen. Ze krijgen hier gevangenisstraffen van twee tot drie jaar, deels voorwaardelijk. In de Koerdische kampen zitten momenteel nog zo’n 35 Nederlandse vrouwen en hun kinderen vast.
Het onderzoek van het Openbaar Ministerie naar de zes jaar dat S. zich in Syrië bevond is nog niet klaar. Advocate Mirjam Levy wil dat verder onderzocht wordt of het twitteraccount waarvan jihadpropaganda is verspreid wel echt van Kaoutar S. was.
Vanwege de coronaepidemie waren alleen de rechters, de officier van justitie en enkele medewerkers van de rechtbank in de rechtszaal. De verdachte, de advocaat en de pers volgden de zaak via verschillende beeldverbindingen. De volgende zitting staat gepland voor 24 juni 2020.
AD 27.02.2020 Op het eerste oog is ze een meisje zoals zovelen. Maar Fatima H. (24) maakte in haar jonge leven al veel meer mee dan de meeste andere mensen in een heel leven. Vandaag kwam ze voor het eerst voor de rechter. Volgens justitie is ze een onvervalste jihadbruid, Fatima’s advocaat houdt het erop dat het haar allemaal is overkomen.
De handen van Fatima H. liggen gevouwen in de schoot van haar lange, crèmekleurige rok. Daarboven draagt ze een witte blouse en een witte hoofddoek. Vanonder dat gewaad kijkt ze met bescheiden oogopslag de wereld in, haar uitstraling is zachtaardig.
Volgens justitie zit hier een vrouw die een actieve rol vervulde in de strijd van Islamitische Staat in Syrië. Die het martelaarschap verheerlijkte, een foto rondstuurde met een kalasjnikov en andere mensen aanspoorde om ook naar het kalifaat te komen. Haar verhaal – dat ze alleen met kinderen werkte – wordt niet geloofd.
Fatima, nu 24 jaar oud, zegt dat ze in 2013 afreisde omdat een van oorsprong Vlaamse vriendin die al in Syrië zat constant aan haar hoofd zeurde. Fatima was 17, volgens haar raadsvrouw een naïef Tilburgs meisje. Het is het jaar dat ze haar opleiding aan het ROC afrondde. Direct na aankomst in Syrië zou ze min of meer zijn gedwongen te trouwen met een inmiddels overleden Belgische strijder, met wie ze twee kinderen kreeg. Ze kreeg klappen als ze huilde om de familie die ze achterliet in Brabant. Ze raakte gewond door rondvliegende scherven.
Smokkelaars
Fatima kwam na de val van het kalifaat in een Koerdisch kamp terecht, en wist daar met de hulp van smokkelaars uit te ontsnappen. Daarna belandde ze in Turkije. Eind vorig jaar volgde uitzetting naar Nederland. Sindsdien zit de Tilburgse in de gevangenis in Vught. Vandaag verscheen ze voor het eerst in het openbaar.
Fatima beseft dat ze heel wat uit te leggen heeft, zegt haar advocate Tamara Buruma. En dat wil ze ook. Justitie wil graag meer weten over een chatgesprek dat ze voerde met een meisje in Nederland. Daarin vertelt ze over gewelddadigheden in het gebied waar ze is. Een Facebookaccount dat haar toebehoorde stond vol met IS-propaganda. Eerder moesten twee van haar familieleden voor de rechter komen omdat ze Fatima financieel ondersteund hadden. Haar moeder stuurde 910 euro, van haar nicht kreeg ze 2275 euro.
Fatima bepleit haar onschuld. Ze stelt dat ze in de zes jaar dat ze in het strijdgebied verbleef niet altijd controle had over haar telefoon en sociale media. Haar echtgenoot, de eerder genoemde vriendin en een andere Belgische zouden haar soms hebben afgenomen. Haar advocaat diende vandaag het verzoek in de twee vrouwen te laten getuigen. Dat verzoek werd toegewezen.
Trauma
Haar toekomst oogt uiterst troebel. Ze is getraumatiseerd door de periode in het kalifaat, stelt haar advocate. In de gevangenis heeft ze het zwaar. Haar twee kinderen wonen bij haar zus. Complicerende factor is dat de staat haar Nederlandse paspoort heeft afgepakt. Na een eventuele vrijlating dreigt uitzetting naar Marokko, het land waar haar ouders vandaan komen en waarvan ze ook een paspoort heeft.
Het liefste wil ze weer even bij haar ouders in Tilburg wonen. Haar kinderen weer zien, tot rust komen. De rechter begrijpt het, zegt hij, maar kan er niet in meegaan. Daarvoor zijn de feiten waarvan ze wordt verdacht te ernstig. Ze blijft vastzitten, in elk geval tot een volgende pro-formazitting in mei.
Ook Xaviera S. uit Apeldoorn, die in 2014 afreisde en bijna tegelijk met Fatima Turkije werd uitgezet, blijft voorlopig achter slot en grendel, om dezelfde reden. Ook haar zaak werd vandaag behandeld, maar zelf was ze niet aanwezig. Bijzonder in haar geval is dat ze zeven maanden zwanger is. Ze verblijft in het gevangenisziekenhuis in Scheveningen. De rechter vindt dat ze die gevangenis voor de bevalling tijdelijk mag verlaten.
AD 27.02.2020 Twee Nederlandse vrouwen die jarenlang in IS-gebied verbleven, komen voorlopig niet vrij. Dat bepaalde de rechter in Rotterdam vandaag. Fatima H. uit Tilburg en Xaviera S. uit Apeldoorn werden eind vorig jaar opgepakt nadat ze door Turkije werden uitgezet.
In het geval van Xaviera komt er waarschijnlijk wel snel een schorsing van de hechtenis. Zij is zeven maanden zwanger en de rechter acht het niet wenselijk om de bevalling binnen de gevangenismuren te laten plaatsvinden.
Hun advocaten betoogden dat er te weinig grond is om hen vast te houden. Ze zouden niets te maken gehad hebben met de oorlog in Syrië en met de wandaden van IS in de jaren dat ze daar verbleven. Fatima ging in 2013 naar Syrië, Xaviera – die niet bij de zitting aanwezig was – in 2014.
De officier van justitie ziet dat anders. Uit chatberichten en foto’s zou blijken dat de vrouwen weet hadden van de strijd, en ook dat ze die strijd steunden. Van beide vrouwen zijn berichten aangetroffen waarin het martelaarschap verheerlijkt wordt, stelt de officier.
Zowel Fatima als Xaviera zouden volgens hun advocaten met heel andere verwachtingen zijn afgereisd. Xaviera was net getrouwd en wilde met haar man ‘een goed islamitisch leven kunnen leiden’. Fatima, destijds 17 jaar oud, werd bestookt met berichten van een vriendin, en liet zich overhalen, min of meer om maar van het gezeur af te zijn, zo verklaarde haar advocaat.
Kinderen
Fatima (24) heeft twee jonge kinderen die nu bij haar zus wonen. Ze zegt getraumatiseerd te zijn door haar periode in IS-gebied en wil graag weer bij haar ouders in Tilburg wonen. De zeven maanden zwangere Xaviera (26) verblijft nu in het gevangenisziekenhuis in Scheveningen.
De rechter oordeelt dat de verdenkingen tegen de vrouwen te serieus zijn om hen voorlopig vrij te laten. Wel wordt een schorsing in het geval van Xaviera dus in overweging genomen, vanwege haar zwangerschap. Daarover wordt beslist zodra de reclassering hierover een advies heeft uitgebracht. Ook zegt de rechter dat het moment dat zij het proces thuis mag afwachten dichter bij komt, omdat ze voor de feiten waar ze van verdacht wordt ook al anderhalf jaar vastzat in Turkije.
De komende maanden vindt in beide zaken verder onderzoek plaats, in mei vinden nieuwe zittingen plaats. Overigens: beide zaken lopen dan wel gelijk op, maar staan verder los van elkaar.
Telegraaf 19.02.2020 Als de Nederlandse Staat niet snel werk maakt van het terughalen van een Nederlandse uitreizigster, zal de rechtszaak tegen haar worden beëindigd. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam besloten.
Het gaat om één van de tien vrouwen die het Openbaar Ministerie wil vervolgen wegens het uitreizen naar Syrië, en waarvan de rechtbank eerder al oordeelde dat de Staat zich moet inspannen om de vrouwen en hun kinderen hierheen te krijgen en te berechten.
De vrouw, die in een Koerdisch kamp in Noord-Syrië zit, heeft zelf een verzoek ingediend de rechtszaak tegen haar te beëindigen. De rechtbank stelt dat de afgelopen twee jaar nergens uit is gebleken dat de Staat zich heeft ingezet om haar hierheen te krijgen voor haar berechting. Daarmee is het volgens de rechtbank „onredelijk dat de vervolging van de betrokkene nog langer” doorgaat.
Het OM heeft de rechter nog om enige tijd gevraagd, en daarin wordt het tegemoetgekomen. De rechtbank geeft de Staat nog ruim drie maanden de tijd om te laten zien dat stappen zijn gezet. Op 2 juni gaat de zaak verder.
Advocaat Tamara Buruma, die de uitreizigster verdedigt, is tevreden met de beslissing van de rechtbank, zo laat ze weten: „Mijn cliënte wil het liefste terug naar Nederland om hier te worden berecht en haar verhaal te kunnen doen voor de rechter.” Maar als de Staat haar niet wil terughalen, dan wil de uitreizigster „nu liever de zekerheid dat deze rechtszaak eindigt”, aldus de raadsvrouw.
De zaak ligt in politiek Den Haag uiterst gevoelig. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) lichtte de Tweede Kamer woensdag in over de deadline die de rechtbank stelt, maar schrijft alleen dat het kabinet de uitspraak „en de mogelijke gevolgen ervan bestudeert.”
Onder meer VVD en CDA zijn fel tegen het terughalen van de vrouwen. De rechtbank in Den Haag bepaalde eind vorig jaar dat de Staat er alles aan moet doen kinderen van vrouwen die zich bij Islamitische Staat aansloten, terug te halen. Maar ook dát vinden veel partijen problematisch. Ze zijn bang dat daarmee de deur op een kier komt te staan voor de ouders.
OmroepWest 19.02.2020 Als de Nederlandse Staat niet snel werk maakt van het terughalen van een Syriëganger die zich aansloot bij IS, zal de rechtszaak tegen haar worden beëindigd. Dat heeft de rechtbank van Rotterdam besloten. Volgens de NOS gaat het om Ilham B. uit Gouda.
B., die in een Koerdisch kamp in Noord-Syrië zit, wordt sinds maart 2016 in Nederland vervolgd, omdat ze afreisde naar het kalifaat en zich aansloot bij terreurbeweging IS. Ze is een van de tien vrouwen die het Openbaar Ministerie (OM) wil vervolgen vanwege het uitreizen naar Syrië. De rechtbank oordeelde eerder al dat de Staat zich moet inspannen om hen en hun kinderen hierheen te krijgen en te berechten.
De rechtbank stelt dat de afgelopen twee jaar nergens uit is gebleken dat de Staat zich heeft ingezet om haar hierheen te krijgen voor haar berechting. Daarmee is het volgens de rechtbank ‘onredelijk dat de vervolging van de betrokkene nog langer’ doorgaat. De rechter geeft de staat nog ruim drie maanden om te laten zien dat er stappen zijn gezet. B. diende zelf een verzoek in om de rechtszaak tegen haar te beëindigen.
Politiek gevoelig
De zaak ligt in politiek Den Haag uiterst gevoelig. Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid lichtte de Tweede Kamer woensdag in over de deadline die de rechtbank stelt, maar schrijft alleen dat het kabinet de uitspraak ‘en de mogelijke gevolgen ervan bestudeert’.
Onder meer VVD en CDA zijn fel tegen het terughalen van de vrouwen. De rechtbank in Den Haag bepaalde eind vorig jaar dat de Staat er alles aan moet doen kinderen van vrouwen die zich bij IS aansloten, terug te halen. Maar ook dat vinden veel partijen problematisch. Ze zijn bang dat daarmee de deur op een kier komt te staan voor de ouders.
NU 19.02.2020 De vervolging van een Syriëganger wordt stopgezet als de Nederlandse staat de IS-sympathisant niet snel terughaalt naar Nederland, meldt minister van Justitie Ferd Grapperhaus woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens de rechtbank in Rotterdam heeft Nederland de afgelopen twee jaar amper tot geen concrete stappen genomen om de betrokkene naar Nederland te halen. De Staat krijgt drie extra maanden om de Syriëganger alsnog binnen eigen grenzen te krijgen, “anders is het onder huidige omstandigheden onredelijk dat de vervolging in Nederland doorgang vindt”, zo citeert Grapperhaus de rechter.
Het zou gaan om Ilham B., die in maart 2016 vertrok om zich aan te sluiten bij terreurorganisatie Islamitische Staat (IS). Zij wordt officieel verdacht van het plegen van een terroristisch misdrijf.
Als de vrouw niet veroordeeld wordt, kan zij zonder vervolging terugkeren naar Nederland en kan de Staat niet nogmaals een zaak tegen haar starten voor hetzelfde feit.
Repatriëring Syriëgangers ligt zeer gevoelig
Binnen de Nederlandse politiek ligt het terughalen van Syriëgangers zeer gevoelig, omdat het een groot risico zou zijn voor de nationale veiligheid. De rechtbank heeft dat argument waargenomen, maar ziet geen reden de eis aan te passen.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) probeerde vorig jaar landen in de regio over te halen om Syriëgangers daar te berechten, maar kreeg onder meer van zijn Irakese ambtgenoot Mohamed Ali Alhakim nul op het rekest.
Uitspraak kan gevolgen hebben voor tientallen andere Syriëgangers
Mocht de rechtbank definitief oordelen dat het proces tegen B. wordt stopgezet, kan dat gevolgen hebben voor de vervolging van tientallen andere IS-sympathisanten die vanuit Nederland zijn vertrokken naar Syrië. Hun advocaten kunnen dan ook vragen om stopzetten van vervolging. Het Openbaar Ministerie maakte zich daarom in oktober al hard voor de repatriëring van 29 Nederlandse Syriëgangers.
Volgens Grapperhaus bestudeert het kabinet de uitspraak van de rechtbank, en wordt de Tweede Kamer op een later moment geïnformeerd.
NOS 19.02.2020 De rechtbank in Rotterdam geeft de Staat nog drie maanden de tijd om concrete stappen te nemen in het terughalen van een Syriëganger die in vluchtelingenkamp Ain-Issa in Noordoost-Syrië zit. Anders is het proces tegen haar voorbij. De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor tientallen andere vrouwen die ook in Syrië verblijven.
Het gaat om Ilham B. uit Gouda die sinds maart 2016 in Nederland wordt vervolgd omdat ze naar het kalifaat reisde en zich aansloot bij terreurorganisatie IS. Haar advocaat had gevraagd om het stopzetten van de zaak, omdat B. al jaren “onder de bedreiging van strafvervolging leeft” en “inmiddels meer behoefte heeft aan duidelijkheid”. Tegen haar is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd.
Nederland deed te weinig
De rechtbank eist al twee jaar dat het Openbaar Ministerie er alles aan zou doen om ervoor te zorgen dat de vrouw naar Nederland zou worden gehaald, door haar via de Koerdische Autonome Regio naar het Nederlandse consulaat-generaal in Erbil te brengen, zodat ze uiteindelijk het proces tegen haar kan bijwonen.
Maar nu ziet de rechtbank dat de afgelopen twee jaar niet gebleken is dat Nederland moeite gedaan heeft om de vrouw terug naar Nederland te krijgen. Volgens de rechter is het daarom onredelijk dat de vervolging nog langer voortduurt. Het OM vroeg zes maanden tijd, maar de rechter geeft justitie drie maanden. Nederland heeft altijd het standpunt gehad dat het jihadstrijders niet terughaalt uit het buitenland.
Mogelijk grote gevolgen
De uitspraak van de rechter kan grote gevolgen hebben. Als de staat de Syriëganger niet binnen drie maanden ophaalt, zou ze zonder kans op vervolging terug kunnen naar Nederland. Omdat de zaak tegen haar dan stopt, kan ze niet meer vervolgd worden voor hetzelfde feit.
Volgens advocaat André Seebregts, die de zaken van vijf vrouwen in een soortgelijke zaak aanhangig heeft gemaakt, moet de staat nu echt iets gaan doen. “Het springende punt is dat de vrouwen niet worden gehaald, en zonder de vrouwen is er geen rechtszaak. Ook voor hen geldt dat er dossiers zijn en dat er helemaal niets gebeurt. Ze worden hier niet naartoe gehaald.”
Seebregts zegt dat er twee opties zijn. “Of de overheid gaat zich nu echt serieus inspannen om de vrouwen op te halen waardoor de vrouwen een rechtszaak krijgen. Of ze doen het niet, en dan wordt de zaak beëindigd.”
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zegt dat het kabinet de uitspraak bestudeert. “Op een later moment zullen we de Tweede Kamer informeren over de uitkomsten.”
AD 19.02.2020 De vervolging van Syriëgangster Ilham B. uit Gouda moet worden stopgezet als het ministerie van Justitie niet kan aantonen dat het zich inspant om de vrouw terug te halen naar Nederland.
Dat stelt de rechtbank Rotterdam vanmiddag. Daarmee zouden B. en tientallen andere Nederlandse jihadisten mogelijk hun straf ontlopen als ze ooit terugkomen naar Nederland, aangezien ze niet twee keer voor hetzelfde feit kunnen worden vervolgd.
Ilham B. wordt sinds 2016 in Nederland vervolgd omdat ze uitreisde naar Syrië en zich daar aansloot bij terreurorganisatie Islamitische Staat (IS). In dat jaar werd ook een internationaal arrestatiebevel tegen haar uitgevaardigd. Inmiddels zit de Goudse met haar kinderen al ruim twee jaar vast in een Koerdisch detentiekamp in Noord-Syrië.
De rechtbank heeft twee jaar geleden een ‘bevel tot gevangenneming’ uitgevaardigd en om uitlevering gevraagd. Ook B. wil naar Nederland om aanwezig te kunnen zijn bij haar eigen proces.
Het ministerie van Justitie staat al jaren op het standpunt dat het de 35 Nederlandse IS-vrouwen (en hun 90 kinderen) die gevangen zitten in de kampen, niet terug wil halen. Ze kunnen een gevaar voor de Nederlandse veiligheid vormen.
Grote consequenties
De advocaat van Ilham B. vroeg daarom om stopzetten van de vervolging van de vrouw: de zaak sleept al jaren voort en het ziet er niet naar uit dat B. binnenkort naar Nederland kan komen.
Dat verzoek kan grote consequenties hebben: als een zaak gesloten is, kan een verdachte niet nogmaals voor hetzelfde feit worden vervolgd. Daardoor zouden B. en nog zo’n 30 andere IS’ers voor wie de rechtbank om repatriëring heeft gevraagd in Nederland vrijuit kunnen gaan. Als ze ooit alsnog een keer terugkomen.
De rechtbank in Rotterdam oordeelt vandaag dat blijkt ‘dat de minister niet uitdrukkelijk op het standpunt staat dat de vrouw in Nederland voor de rechter komt’. ,,Nu de minister hecht aan enerzijds de nationale veiligheid en aan anderzijds de berechting voor een rechter en dus niet noodzakelijkerwijs de Nederlandse rechter en verder gelet op de lange duur van de vervolging en het ontbreken van concrete stappen om verzoekster naar Nederland over te brengen, is de rechtbank onder de huidige omstandigheden van oordeel dat het onredelijk is dat de vervolging in Nederland thans nog langer doorgang vindt.”
De rechtbank stopt die vervolging echter niet direct. De officier van justitie heeft nog drie maanden de tijd om ‘duidelijkheid te krijgen over de voortgang in de zaak.’
RTL 19.02.2020 Nederland moet concrete stappen nemen om een vrouwelijke jihadstrijder op te halen, anders wordt de rechtszaak beëindigd. Dat oordeelt de rechtbank Rotterdam in een tussenvonnis. Tot op heden heeft het kabinet altijd geweigerd om jihadstrijders op te halen. Ministers Grapperhaus en Blok laten weten de uitspraak nu te gaan bestuderen.
Regeringspartij D66 wil actie van het kabinet. “We moeten alles doen om te voorkomen dat verschrikkelijke misdadigers van IS vrijuit gaan, dat kan het kabinet niet laten gebeuren”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. “Het kabinet moet hier goed naar kijken en de nodige actie ondernemen.”
Al twee jaar verzoek tot ophalen
Al twee jaar vraagt de rechtbank om het ophalen van de vrouw. Zolang de vrouw niet wordt teruggehaald, ziet de rechtbank geen reden om de rechtszaak nog langer door te zetten, zo staat in het tussenvonnis.
De rechtbank heeft geoordeeld dat sinds het begin van de rechtszaak, twee jaar geleden, er geen concrete stappen zijn gezet om de vrouw naar Nederland te brengen. Daarom oordeelt de rechtbank dat het onredelijk is om nog langer verder te gaan met de berechting. Wel geeft de rechtbank het Openbaar Ministerie nog drie maanden de tijd om duidelijkheid te krijgen.
Als de vrouw uiteindelijk niet verder wordt vervolgd, kan het ervoor zorgen dat áls ze zelfstandig naar Nederland terugkeert, op vrije voeten blijft.
Kabinet tegen terughalen
De Nederlandse regering wil jihadstrijders niet terughalen uit het buitenland. Alleen als ze zich zelf melden bij een Nederlandse ambassade of consulaat, worden ze naar Nederland vervoerd en berecht.
“Tot nu toe heeft het kabinet elke keer geweigerd om jihadisten op te halen. Er is overleg geweest met autoriteiten in het gebied, maar tot concrete acties heeft het nooit geleid. Nu de rechtbank zegt de vervolging te stoppen, zit het kabinet met een lastige kwestie”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
“Het feit dat het kabinet het nodig vindt om de Kamer over dit tussenvonnis te informeren, geeft ook wel aan dat het een dilemma is. Heel zwart-wit kun je zeggen: of je laat de uitreizigster daar en accepteert dat de vervolging niet doorgaat, of je gaat toch stappen ondernemen.”
Bij regeringspartijen ligt de kwestie heel gevoelig. “Regeringspartijen verschillen van mening. VVD en CDA zijn keihard: niet halen, terwijl D66 het kabinet al een aantal keren heeft verzocht om vrouwen en kinderen op te halen.”
Beelden uit kamp Al-Hol: ‘Islamitische Staat blijft bestaan’
Het zou een tijdelijk kamp moeten worden, maar nu wonen 74.000 mensen in Al-Hol in het noordoosten van Syrië. In het kamp worden vrouwen en kinderen uit het gevallen kalifaat opgevangen.
NOS 07.02.2020 Minister Blok wil bekijken of het “perspectief biedt” om IS-strijders te berechten door de Koerdische autoriteiten in het noorden van Syrië. Hij zegt dat in reactie op een aankondiging van de Koerden, gisteren. Blok gaat daarover eerst praten met andere landen in West-Europa.
In Koerdische detentiecentra in Noord-Syrië zitten ruim 2000 buitenlanders die worden verdacht van lidmaatschap van IS. Er zijn ook Nederlanders bij. De Koerden zijn teleurgesteld dat westerse landen Syriëgangers niet repatriëren en dat er geen internationaal tribunaal is. Daarom kwamen ze gisteren met het plan om in maart zelf tot berechting over te gaan middels een nieuw speciaal tribunaal.
Eerlijke berechting
Blok benadrukte na de ministerraad dat het de voorkeur van het kabinet blijft om de betrokkenen voor een internationaal tribunaal te brengen. Een tweede mogelijkheid is berechting in Irak, als daar tenminste een eerlijke rechtsgang kan worden gegarandeerd en de doodstraf niet wordt toegepast.
Van beide opties is tot nu toe niets terechtgekomen. Ook bij een door de Koerden georganiseerde procedure in Syrië zijn volgens Blok vraagtekens te zetten: “Wordt dat een eerlijke berechting? Het is een gebied dat niet als land wordt erkend. Ik ken geen wetgeving en geen rechterlijke macht in dat gebied.”
Tweede Kamer
Maar hij wil wel bij de Koerden navragen hoe zo’n tribunaal er dan in de praktijk moet uitzien. En ook daarbij zal hij juridische waarborgen eisen. Ook bij de coalitiepartijen in de Tweede Kamer gaan stemmen op om deze optie serieus te bekijken.
Het kabinet blijft erbij dat het in principe geen IS-verdachten naar Nederland haalt.
Telegraaf 07.02.2020 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is bereid te praten met de Koerden in het noordoosten van Syrië over de berechting van Nederlandse jihadisten die daar vastzitten. Dat zei hij vrijdag na aandringen van de grootste regeringspartijen. Tot dusver hield het kabinet vol dat dat onmogelijk is omdat de Koerden geen autonoom land besturen en Nederland geen officiële betrekkingen met hen onderhoudt.
De Koerden, die een aantal gevangenenkampen in het noordoosten van Syrië beheren, wilden jihadisten uit onder andere Europa oorspronkelijk terugsturen naar hun landen van herkomst. Donderdag verschenen berichten dat ze buitenlandse strijders van Islamitische Staat toch zouden willen berechten.
Als dat klopt, is het „zeer de moeite waard om het gesprek aan te gaan”, zegt Blok. „Dan moeten we dat zeker doen.” Hij ziet nog wel obstakels, omdat de Koerden volgens hem niet beschikken over de noodzakelijke wetgeving en rechterlijke macht. Bovendien wil Blok zeker weten dat IS-gangers daar niet de doodstraf kunnen krijgen, want daar wil Nederland niet aan meewerken. De Koerden hebben volgens Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma al duidelijk gemaakt dat zij die straf niet zullen opleggen.
Nederland zal hoe dan ook weer optrekken met de Europese landen die al langer samen zoeken naar een manier om Syrië-gangers te berechten, aldus Blok. Hij gaat met hen overleggen hoe ze verdergaan. Bij de ommezwaai van de Koerden waren „kennelijk al Finse overheidsvertegenwoordigers betrokken”, begreep de minister.
Of berechting door de Koerden nu de beste kansen biedt op het voor de rechter brengen van Syrië-gangers, durft Blok nog niet te zeggen. Een internationaal tribunaal in Irak of Syrië heeft nog altijd de voorkeur van Nederland, onderstreept hij. En als dat te hoog gegrepen blijkt, komt eerst de Iraakse rechter nog in aanmerking als die zich bijvoorbeeld van de doodstraf onthoudt.
AD 07.02.2020 De koerden in het Noord-Oosten van Syrië willen in maart beginnen met het berechten van buitenlandse IS-strijders, onder wie ook Nederlanders. Ze zijn het getreuzel van Europese landen bij het terughalen van de jihadisten beu. Minister Blok van Buitenlandse Zaken stelde vrijdagmiddag daar met de Koerden over te willen gaan praten.
In Koerdische gevangenissen en detentiekampen zitten duizenden internationale jihadisten van zo’n vijftig verschillende nationaliteiten vast. Zij hebben zich de afgelopen twee jaar overgegeven of zijn gevangen genomen tijdens de ondergang van het IS-kalifaat. Onder hen ook 15 mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen uit Nederland.
,,We hebben besloten om deze mensen vanaf maart te gaan berechten”, meldde Abdulkarim Omar, voorzitter van het comité voor buitenlandse betrekkingen van de Syrische Koerden gisteravond. ,,Geen enkel land wilde hun eigen IS-leden terug om hen thuis te berechten. Daarna bleek dat het ook niet zou lukken om een internationaal tribunaal op te zetten. Maar deze mensen moeten wel berecht worden, dus we gaan een eigen, speciale rechtbank opzetten om hen te berechten en verwachten daarbij de hulp van andere landen.”
Geen doodstraf
De Koerden hebben een zekere vorm van autonomie in Noordoost Syrië, ze hanteren ook hun eigen rechtssysteem. Daarin hebben ze de afgelopen jaren al honderden lokale IS-strijders berecht. De straffen variëren van 1 tot 20 jaar cel. De Koerden hebben geen doodstraf, die straf wordt in buurland Irak wel geregeld opgelegd aan IS’ers.
Volgens Britse media staan er zaken tegen dertig Britten gepland. Omar reageerde gisteren niet op de vraag van deze krant of er in maart ook al Nederlanders voor moeten komen. Onduidelijk is ook nog of de Koerden alleen doelen op berechting van de mannen of dat ook de vrouwen in de rechtbank moeten verschijnen.
Een groot deel van de Nederlandse Syriëgangers heeft aangegeven terug te willen naar Nederland om hier berecht te worden. Ook vrezen de vrouwen voor de gezondheid van hun kinderen omdat de omstandigheden in de overvolle kampen slecht zijn. Tegen de meeste Nederlandse jihadisten in Koerdische detentie lopen hier ook al strafzaken. Enkele van hen, zoals Yago R. uit Arnhem, zijn in Nederland al bij verstek tot zes jaar cel veroordeeld. In een interview met deze krant vorig jaar zei hij niet geweten te hebben van de misdaden die IS pleegde.
Nederland wil de Syriëgangers niet ophalen omdat ze er zelf voor hebben gekozen daarheen te gaan. Afgelopen najaar spanden 23 vrouwen een kort geding aan tegen de Nederlandse staat omdat die te weinig zou doen om hen en hun kinderen terug te halen. Dat verzoek werd in hoger beroep afgewezen. Volgens het Gerechtshof is de beslissing aan de politiek en niet aan de rechter. De zaak loopt inmiddels bij de Hoge Raad.
Zorgen: ‘deze processen duren 15 minuten’
Advocaat André Seebregts, die een groot deel van de vrouwen bijstaat, heeft zorgen over de Koerdische plannen. ,,Ik ben afgelopen zomer zelf bij de rechtbank daar geweest en daar kan nu geen proces worden gevoerd naar onze maatstaven. Er is geen sprake van het horen van getuigen of bijstand van een advocaat. In 15 minuten is een zaak klaar en berecht.”
NOS 06.02.2020 Gevangen IS-strijders worden vanaf volgende maand berecht door de Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië. Dat meldt de spreekbuis van het Koerdische bestuur in het gebied, het Rojava Information Center.
De Koerdische autoriteiten zijn het beu om westerse landen steeds te moeten vragen hun Syriëgangers op te halen. “Geen enkele staat heeft ze gerepatrieerd en er is ook geen internationaal tribunaal opgezet”, staat in de verklaring. “Daarom hebben we besloten om buitenlandse IS’ers vanaf maart zelf te berechten.”
Zo’n 140 Nederlanders
Ruim 2000 buitenlanders die worden verdacht van deelname aan terreurgroep Islamitische Staat zitten vast in Koerdische detentiecentra in Noord-Syrië. Inclusief vijftig volwassen Nederlanders en negentig kinderen met ouders uit Nederland. Duizenden andere buitenlandse vrouwen en kinderen zitten eveneens vast in de kampen.
De Koerden zijn van plan een speciaal tribunaal op te richten. The Telegraph schrijft dat in ieder geval tien Britse verdachten in maart aan de beurt zijn voor hun rechtszaak. Het is onduidelijk of er ook berechtingen van Nederlanders gepland staan.
Het wel of niet terughalen van IS-verdachten, hun partners of kinderen is al jaren een heet hangijzer in de landen van herkomst. Eind november oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland IS-vrouwen en kinderen niet terug hoeft te halen uit kampen in Noord-Syrië. Daarmee werd een eerder oordeel van de rechter teruggedraaid.
NU 06.02.2020 De Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië zijn van plan om Europese IS-strijders vanaf maart te berechten, meldt het Rojava Information Center, de spreekbuis van de Koerdische autoriteiten in de regio donderdag in een verklaring.
De Koerden willen dat de IS’ers ook worden berecht als overheden van de Europese landen waar ze vandaan komen niet meewerken. Ze menen dat de landen zelf te weinig doen om hun Syriëgangers op te halen.
Zo zouden pas tien procent van de kinderen van IS-strijders die in Syrië vastzaten aan hun thuisland zijn uitgeleverd. De Koerden klagen dat geen enkele staat hun Syriëgangers gerepatrieerd heeft en dat er geen internationaal tribunaal is opgezet.
Ze zijn nu van plan om de Syriëgangers vanaf maart via hun eigen rechtssysteem te berechten. De Koerden zeggen een speciaal tribunaal op te richten voor de berechting. Tot nu toe hebben ze alleen Syrische en Iraakse IS’ers berecht.
Op dit moment worden duizenden mensen die worden verdacht van deelname aan terreurgroep Islamitische Staat door de Koerden in detentiekampen vastgehouden. Ook veel vrouwen en kinderen zitten in die kampen. Onder hen zijn vijftig volwassen en negentig kinderen uit Nederland.
In november oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland de Nederlandse IS-vrouwen en kinderen niet hoeft terug te halen uit Noord-Syrië. Eerder oordeelde de rechter dat dit wel moest gebeuren. Die beslissing werd dus teruggedraaid.
NU 10.01.2020 De Hoge Raad heeft vrijdag bekendgemaakt de cassatie in de zaak over het terughalen van Nederlandse vrouwen en hun kinderen uit Syrië versneld te behandelen.
“Dit gebeurt op verzoek van hun advocaat, in verband met de spoedeisendheid van de vordering”, zo laat de Hoge Raad weten.
De rechtbank oordeelde eerder dat de Nederlandse Staat zich moet inspannen om de 56 kinderen en hun negentien moeders terug te halen, maar dat vonnis werd in het hoger beroep vernietigd. De advocaat van de vrouwen is in cassatie gegaan.
Aan de Hoge Raad is vanwege de nijpende situatie van de vrouwen en kinderen verzocht om de zaak voor het einde van januari te behandelen, maar dit gaat niet lukken. “De Hoge Raad is cassatierechter en heeft mede tot taak het bewaken van de rechtseenheid en de ontwikkeling van het recht. Hij heeft daardoor – anders dan een rechtbank of een gerechtshof in kort geding – minder mogelijkheden om met de spoedeisendheid van een zaak rekening te houden.”
Wel heeft de Hoge Raad kans gezien de normale termijnen wat in te korten. Zo wordt de termijn voor de schriftelijke uitwisseling van stukken bijvoorbeeld op zes weken in plaats van drie maanden gesteld.
NOS 10.01.2020 De Hoge Raad verwacht voor de zomer een uitspraak te doen over het terughalen van IS-vrouwen en hun kinderen. Op verzoek van hun advocaten is de procedure enigszins versneld, maar de uitspraak is maanden later dan waar de advocaten op hadden gehoopt.
De zaak draait om 23 IS-vrouwen en 56 kinderen. Begin november bepaalde de rechtbank dat Nederland zich moet inspannen om de kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noorden van Syrië.
De ministers Blok en Grapperhaus gingen hiertegen in beroep, waarna het gerechtshof later in november de uitspraak terugdraaide. Volgens het hof is het aan de politiek en niet aan de rechter om te beslissen of de vrouwen en kinderen worden teruggehaald.
Voor einde winter
Hierop gingen de advocaten van de vrouwen en kinderen in cassatie. Ook verzochten ze de Hoge Raad om de zaak met spoed te behandelen, waarbij ze hoopten op een uitspraak in januari, of in elk geval voor het einde van de winter.
De Hoge Raad maakte vandaag bekend dat de zaak slechts beperkt versneld kan worden. Omdat de Hoge Raad de rechtseenheid en de ontwikkeling van het recht moet bewaken, zijn er minder mogelijkheden voor een versnelde behandeling dan bij een rechtbank of gerechtshof, staat in een verklaring.
Wel worden de termijnen verkort waarbinnen processtukken moeten worden uitgewisseld en de partijen op elkaar moeten reageren. Op basis daarvan verwacht de Hoge Raad een uitspraak voor de zomer.
Teleurgesteld
Advocaat Robert van Galen, die de vrouwen en kinderen bijstaat, reageert teleurgesteld. “Die mensen kunnen doodgaan, gemarteld worden door Assad. Dat zijn onschuldige kinderen. Je zou hopen dat de Hoge Raad het spoedeisende daarvan inziet.”
De raadsman is het er ook niet mee eens dat de staat tien weken de tijd krijgt om te reageren op de bezwaren van de advocaten. “Terwijl wij in het hoger beroep bij het hof binnen vier dagen moesten reageren. Als wij dat in vier dagen kunnen doen, waarom zou het dan bij de staat tien weken moeten duren?”
Telegraaf 10.01.2020 De Hoge Raad gaat haast maken met de cassatie-procedure over de mogelijke terugkeer van Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië. De verwachting is dat er voor de zomer een uitspraak is.
De advocaten van de 23 vrouwen en hun 56 kinderen die de zaak hadden aangespannen, hebben de Hoge Raad tot spoed gemaand. Volgens hen traineert de Nederlandse staat de procedure.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid „beleidsvrijheid” en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen.
Advocaat Elpiniki Kolokatsi bepleitte namens de vrouwen dat er snel duidelijkheid moet komen. „Iedere winter sterven er kinderen door de verschrikkelijke omstandigheden in de kampen.” Daarbovenop is de situatie volgens haar nu heikel omdat de Syrische president Bashar al-Assad heeft aangegeven de vrouwen mogelijk zelf te willen berechten. „Dat zou betekenen dat ze de doodstraf kunnen krijgen.”
AD 10.01.2020 De Hoge Raad zal de de zaak van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen, die nu in Syrische detentiekampen zitten, versneld behandelen, zo meldt ze vanochtend. De Raad verwacht nu voor de zomer uitspraak te doen. De advocaten van de vrouwen vinden dat toch ‘teleurstellend langzaam’. ,,Worden de kinderen nu opgeofferd?’’
De vrouwen eisten eind vorig jaar in een kortgeding dat de Nederlandse overheid hen en hun kinderen terug zou halen uit Syrië, waar ze vast zitten in door Koerden bewaakte detentiekampen. De rechtbank oordeelde in eerste instantie dat de Staat haar best moest doen om de kinderen zo snel mogelijk naar Nederland te repatriëren, ook als dat zou inhouden dat de moeders mee zouden komen.
De Staat ging tegen die beslissing in beroep waarop het Gerechtshof eind november oordeelde dat de beslissing over het wel of niet terughalen van de gedetineerde Syriëgangers en hun kinderen niet aan de rechter maar aan de politiek is. De vrouwen gingen op hun beurt tegen die beslissing in cassatie bij de Hoge Raad. De advocaten van de vrouwen vroegen de Raad die zaak versneld te behandelen omdat de omstandigheden in de kampen slecht zijn en ze vrezen voor de gezondheid van de kinderen.
Spoedeisend
Een procedure bij de Hoge Raad duurt doorgaans lang. In een persbericht stelt de Raad nu het spoedeisende karakter van de zaak in te zien. ,,Maar er kan niet volledig aan het verzoek van de advocaten worden tegemoetgekomen.’’ Voor de uitwisseling van stukken staat normaal een termijn van drie maanden, die word nu verkort tot zes weken. Daarna krijgen alle partijen nog twee weken voor een reactie. Daarna doet de Raad uitspraak. ,,De verwachting is dat die uitspraak nog voor de zomer komt.’’
Teleurstellend
De advocaten van de vrouwen hadden eigenlijk al in januari een uitspraak van de Hoge Raad gewild. ,,De wintermaanden kunnen bedreigend zijn voor de gezondheid van de kinderen. Ook is er een kans dat het Assad-regime de kampen de komende periode over gaat nemen’’, stelt advocaat Robert van Galen die de cassatie-zaak begeleidt.
,,We vinden deze uitspraak teleurstellend. Het staat ook in schril contrast met de snelheid die is gehanteerd bij het kortgeding en het hoger beroep. We hebben de Hoge Raad al op 29 november om spoed gevraagd, het besluit komt nu pas.’’
Van Galen stelt dat het vooral de Staat is die de procedure rekt. ,,Waarom moet het zo lang duren? Alle argumenten zijn al bekend. Premier Rutte heeft al eens gezegd dat wat hem betreft Syriëgangers het beste daar kunnen sneuvelen, maar worden nu ook de kinderen opgeofferd?’’
De Hoge Raad kijkt niet opnieuw inhoudelijk naar de zaak, maar beoordeelt het verloop van de rechtsgang. Ze kan het vonnis van het Gerechtshof in stand laten of de zaak terugverwijzen naar een (ander) Gerechtshof. In dat laatste geval zullen de advocaten ook daar weer om een spoedbehandeling vragen.
Telegraaf 03.01.2020 De Hoge Raad bespreekt volgende week of er haast moet worden gemaakt met de cassatie-procedure over de mogelijke terugkeer van Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië. De advocaten van de 23 vrouwen en hun 56 kinderen die de zaak hadden aangespannen, hebben de Hoge Raad tot spoed gemaand. Volgens hen traineert de Nederlandse staat de procedure.
Het is niet duidelijk hoe snel er een uitspraak van de Hoge Raad komt als er daadwerkelijk spoed achter zit. Als er geen haast is, komt het oordeel waarschijnlijk niet voor de zomer.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
NU 31.12.2019 De Nederlandse Staat wil niet meewerken aan een snelle afwikkeling van de cassatie die gaat over het al dan niet terughalen van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen uit Syrische detentiekampen. Dat laat de advocaat van de vrouwen, Robert van Galen, aan NU.nl weten.
In november besloot het gerechtshof in Den Haag dat de overheid zich niet hoeft in te spannen om de groep vrouwen en kinderen naar Nederland te halen. De rechtbank oordeelde juist dat dit in het geval van de kinderen wel geprobeerd moest worden.
De uitspraak in hoger beroep gebeurde op verzoek van de Staat juist wel na een spoedprocedure. Waarom de overheid hier nu niet aan wil meewerken, wordt volgens Van Galen niet goed onderbouwd. “Ik heb het zelf in ieder geval niet begrepen”, aldus de advocaat die de verdediging voert in de cassatieprocedure.
Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie dat de “Staat de procedure zorgvuldig behandeld” en verder niet inhoudelijk wil reageren zolang de zaak onder de rechter is.
Advocaat verbaasd over reactie Hoge Raad
Wat Van Galen nog meer verbaast, is dat de Hoge Raad liet weten geen spoedprocedure te kunnen toepassen en niet in januari of voor het einde van de winter uitspraak te kunnen doen, omdat de Staat daar niet aan meewerkt. “De Hoge Raad gebruikt hierbij een heel zwakke redenering die een serieuze jurist onwaardig is.”
De wet staat gewoon toe dat de procedure wordt ingekort. “En dat weet de Hoge Raad ook wel, dus dat doet vermoeden dat de Hoge Raad de ware reden om geen spoedprocedure te willen volgen niet wil opgeven”, vervolgt hij.
“Wellicht ontbreekt de moed om snel uitspraak te doen in deze zaak. We hebben maandag nogmaals verzocht om deze procedure versneld af te wikkelen.” Gebeurt dit niet, dan wordt er mogelijk pas in juli vlak voor de zomer uitspraak gedaan.
De Hoge Raad laat weten dat er nog geen formele beslissing is genomen en tot die tijd niet inhoudelijk te willen reageren. Die beslissing wordt in de loop van januari verwacht.
Noodzaak is volgens verdediging groot
De noodzaak voor een snelle procedure is volgens Van Galen groot omdat de toestanden in de detentiekampen “verschrikkelijk” zijn. De situatie voor de vrouwen en kinderen zou daarnaast gevaarlijk worden als de Syrische president Bashar Al Assad de controle krijgt over de kampen. Die ligt nu nog in handen van de Koerden.
Zo heeft Al Assad onlangs laten weten dat de IS-strijders in de kampen door lokale rechtbanken moeten worden berecht “met alle risico’s van dien voor foltering tijdens detentie”, aldus advocaat André Seebregts, die de vrouwen eerder bijstond, in een reactie.
In hoger beroep haalde Seebregts rapporten van de Verenigde Naties (VN) waarin werd beschreven dat Al Assad kinderen heeft laten martelen en zelfs vermoorden.
Kabinet wil uitreizigers niet ophalen vanwege gevaar
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
Minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus zei na de uitspraak van het hof altijd helder te zijn geweest. “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, aldus Grapperhaus. “Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
AD 29.12.2019 Syriëgangster Kaoutar S. (28) uit Gouda en haar zoontje (4) werden gisteravond door Turkije op het vliegtuig naar Nederland gezet. De vrolijke ‘spring in ’t veld’ vertrok al naar Syrië voordat IS er het kalifaat uitriep.
Het tijdschrift Vrij Nederland maakte vier jaar geleden een reconstructie van moslima’s die vielen voor de strijders van IS. De 21-jarige S. beschreven zij als een vrolijke, grappige en lange jongedame die geen onbekende was van de Goudse politie. Ze spraken haar voor het eerst bij een picknick van moslima’s uit de wijk Oosterwei. Daar rende ze rond in een lange jurk. Ondanks haar traditionele kleding deed S. gewoon fanatiek mee met een potje voetbal, tekenden de verslaggevers Jaco Alberts en Harry Lensink op.
NU 29.12.2019 Een vrouwelijke Syriëganger (28) is zaterdag aangehouden op Schiphol nadat ze met haar vierjarige kind was teruggekeerd uit Turkije. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM).
Volgens het Landelijk Parket is de vrouw afkomstig uit Gouda en vertrok ze in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober van dit jaar zou de vrouw zich met haar kind hebben gemeld bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Haar kind is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
28-jarige vrouwelijke Syriëganger vanavond na terugkeer op Schiphol aangehouden. Meegereisd kind (4) overgedragen aan raad voor de kinderbescherming. Vrouw vertrok in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober 2019 meldde zij zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Avatar
Auteur
landelijk parket
Het Turkse persbureau Anadolu meldde zaterdagavond al eerder dat er twee mensen met de Nederlandse nationaliteit het land zouden zijn uitgezet omdat ze banden zouden hebben met een terroristische organisatie. Dit schreef Anadolu op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken.
In november werden ook al twee vrouwelijke Syriëgangers door Turkije teruggestuurd naar Nederland. Bij een van de vrouwen hoorden ook twee jonge kinderen die zijn opgevangen door de Kinderbescherming. De vrouwen zitten voorlopig nog vast.
Behalve de Nederlandse vrouwen heeft Turkije ook Duitsers, een Amerikaan en een Brit teruggestuurd.
OmroepWest 29.12.2019 Een 28-jarige vrouwelijke Syriëganger uit Gouda is zaterdag door Turkije het land uitgezet en op Schiphol aangehouden. Haar meegereisde kind van vier is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming, meldt het Openbaar Ministerie.
De vrouw uit Gouda was in december 2013 naar Syrië vertrokken. Eind oktober meldde ze zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Eerder zaterdag meldden de Turkse autoriteiten dat er twee Nederlandse terroristen het land waren uitgezet. Vorige maand is Turkije begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Volgens president Recep Tayyip Erdogan zitten er 1201 strijders van IS in Turkse gevangenissen.
Telegraaf 29.12.2019 De twee Nederlanders die door de Turkse regering op het vliegtuig zijn gezet zijn een 28-jarige vrouw en een vierjarig kind. Dat heeft het OM bevestigd. De twee zijn inmiddels terug in Nederland, de vrouw is zaterdagavond direct op Schiphol aangehouden.
Het kind is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming. De vrouw, afkomstig uit Gouda, vertrok in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober 2019 meldde zij zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Vorige maand is Turkije begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Volgens president Recep Tayyip Erdogan zitten er 1201 strijders van IS in Turkse gevangenissen. De afgelopen weken zijn onder meer Franse en Duitse strijders het land uitgezet.
Premier Mark Rutte zei vorige maand opheldering te vragen aan Turkije. Het was toen niet duidelijk om hoeveel Nederlandse uitreizigers het daar gaat.
In november stuurde Turkije al twee IS-vrouwen terug naar Nederland. Xaviera en Fatima werden bij aankomst meteen gevangen gezet. Van H., die hoogzwanger is, is haar paspoort afgepakt. Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij zou ook de vader zijn van haar twee kinderen.
S. werd in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen. Xaviera trouwde met Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Dadi bestelde zijn vrouw bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
MSN 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet bekend of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland en het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
NOS 28.12.2019 Turkije heeft twee vermeende Nederlandse terroristen op het vliegtuig gezet naar Nederland. Dat schrijft het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken op Twitter.
Mogelijk gaat het om Syriëgangers, meldt het Turkse persbureau Anadolu. Turkije schrijft enkel dat het twee “terroristen” betreft, zonder te noemen bij welke groepering de twee zich hadden aangesloten.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Openbaar Ministerie komen later vanavond met een reactie.
In november stuurde Turkije ook al twee Syriëgangers terug naar Nederland. Toen ging het om twee IS-vrouwen. Een van de vrouwen had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De ander was in januari 2018 aangehouden in Turkije.
Sinds 11 november heeft Turkije al 110 buitenlandse Syriëgangers naar hun land van herkomst teruggestuurd, meldt Anadolu.
Telegraaf 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet bekend of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland kan het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
Premier Mark Rutte zei vorige maand opheldering te vragen aan Turkije. Het was toen niet duidelijk om hoeveel Nederlandse uitreizigers het daar gaat.
In november stuurde Turkije ook al twee IS-vrouwen terug naar Nederland. Xaviera en Fatima werden bij aankomst meteen gevangen gezet. Van H., die hoogzwanger is, is haar paspoort afgepakt. Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij zou ook de vader zijn van haar twee kinderen.
S. werd in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen. Xaviera trouwde met Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Dadi bestelde zijn vrouw bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
AD 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet duidelijk of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland en het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
NU 27.12.2019 2019 was het jaar waarin Joost Lagendijk, oud-Europarlementariër en voormalig voorzitter van de Turkije delegatie van het Europees Parlement, na een kleine drie jaar ballingschap weer terug mocht naar zijn woonplaats Istanboel. Dit is zijn verhaal.
Als Lagendijk in september 2016 op het vliegveld in Istanboel apart wordt genomen, denkt hij er niet veel van. Mogelijk gaat het net zoals eerder bij zijn vertrek naar Nederland om “een uurtje intimidatie”. Dat blijkt niet het geval. Lagendijk moet de volgende ochtend op het eerste vliegtuig zitten, terug naar Amsterdam.
De Nederlander, die na zijn huwelijk in 2006 met de Turkse journaliste Nevin Sungur liefkozend de nationale schoonzoon wordt genoemd, is na tien jaar niet meer welkom in ‘zijn’ Turkije.
De officiële reden voor zijn verbanning krijgt de 62-jarige Lagendijk nooit de horen. Wel heeft hij zo zijn vermoedens. Lagendijk werkte voor de krant Zaman en de Suleyman Shah Universiteit in Istanbul, die volgens Ankara aan de Gülen-beweging gelieerd zijn. Deze groep wordt door de Turkse regering verantwoordelijk gehouden de mislukte staatsgreep in juli 2016. Zowel de krant als de universiteit gaat datzelfde jaar nog op slot.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans, het Europees Parlement; allemaal zijn ze de afgelopen jaren in de weer geweest om Lagendijk weer terug te krijgen naar Turkije. Makkelijk is dat niet, zeker niet wanneer Nederland en Turkije in maart 2017 in een diplomatie rel verwikkeld raken.
Wie is Joost Lagendijk?
Joost Lagendijk was van 1998 tot 2009 lid van het Europees Parlement
Vanaf 2009 woonde en werkte hij in Turkije als columnist en universitair docent
Op dit moment is hij politiek analist en correspondent voor BNR Nieuwsradio in Turkije
‘Er zijn een hoop mensen in Turkije die het slechter hebben’
De oud-GroenLinks-politicus is afgesneden van zijn leven in Istanboel, van zijn Turkse vrouw en hun woning. “Ik zei als grap vaak dat ik een banneling in eigen land was. Ik heb gelukkig mijn vrouw uiteindelijk nog regelmatig kunnen zien en dankzij vrienden heb ik steeds een vaste plek in Nederland gehad. Maar er was een moment, tussen een verhuizing in, waarop ik erg ontheemd was. Ik was iemand met een paar koffers, wat boeken en verder niets.”
Lagendijk kan zich in Nederland misschien nog wel meer dan vanuit Turkije richten op zijn werk voor de Nederlandse media. Met de ruzie tussen beide landen en het referendum over het presidentiële systeem in Turkije is er genoeg om over te praten.
Ook wordt het, naarmate het politieke klimaat in Turkije verder verhardt, makkelijker om zijn eigen situatie te relativeren.
“Het is heel vervelend wat mij is overkomen, maar als je dan hoort hoe vrienden en bekenden in Turkije in de gevangenis zitten, hoe ze hun baan kwijt zijn geraakt of hoe ze met hun hele hebben en houwen het land hebben moeten verlaten, dan weet je dat er een hoop mensen zijn die het nog slechter hebben”, zegt Lagendijk.
Het politieke klimaat is in Turkije de afgelopen drie jaar verhard. (Foto: Reuters)
Niet altijd voldoende belangstelling voor het andere geluid
De situatie in Turkije onder Erdogan betekent dat de berichtgeving in Nederland, zeker sinds de mislukte staatsgreep in 2016, buitengewoon negatief is, merkt ook Lagendijk. Dat maakt zijn optredens in de media als Turkijekenner er niet makkelijker op.
“Ik heb altijd geprobeerd niet in het Turkije-bashen mee te gaan. Ik ben kritisch geweest waar nodig, maar ik heb tevens geprobeerd uit te leggen waarom de dingen gebeuren en om aandacht vragen voor het feit dat er in Turkije ook een hoop mensen zijn die het niet met Erdogan eens zijn. Dat is lastig, omdat er soms geen belangstelling voor is, maar ook omdat is er niet altijd voldoende kennis over het land is.”
Hij kan de ontwikkelingen in Turkije vanuit Nederland prima volgen, maar mist op den duur wel de korte gesprekken in de winkels, op de markt, tijdens wandelingen en van de straat. “Die flarden die je oppikt en die ervaringen die je opdoet zijn zo belangrijk. Ik kon op het einde de zaken nog becommentariëren, maar het gevoel erbij ontbrak. Dat was enorm jammer”, herinnert Lagendijk zich.
Lagendijk merkt dat er in Nederland niet altijd voldoende kennis over Turkije is. (Foto: Guus Schoonewille)
Erdogan wil Lagendijk niet meer zien
Na het herstel van de betrekkingen en het uitwisselen van ambassadeurs lijkt er schot in zijn zaak te komen. Saban Disli, de nieuwe Turkse ambassadeur in Nederland, is een oude bekende van Lagendijk uit zijn tijd als voorzitter van van de Turkije delegatie in het Europees parlement. Disli drukt hem op het hart de kwestie te zullen oplossen.
In het najaar van 2018 wordt het op het hoogste politieke niveau aangekaart, maar tegen ieders verwachting geeft president Erdogan premier Rutte te kennen dat Lagendijk er niet meer in komt. “Toen hebben mijn vrouw en ik besloten het hoofdstuk van een terugkeer maar te sluiten. We waren toen al twee jaar bezig en op een gegeven moment moet je iets anders gaan doen.”
Lagendijk en zijn vrouw huren een huis op het Griekse eiland Kos in de verwachting dat de situatie nog wel een aantal jaar zal voortduren. Zo kan hij dicht bij Turkije wonen en kan zijn vrouw relatief eenvoudig tussen Kos en het nabij gelegen Bodrum heen en weer pendelen.
President Erdogan wilde hem niet meer in Turkije terugzien, zo weet Lagendijk. (Foto: Getty Images)
Opnieuw aangehouden
Op 23 april van dit jaar, nota bene de verjaardag van zijn vrouw en het Feest van de Nationale Onafhankelijkheid en Dag van het Kind in Turkije, krijgt Lagendijk plots een belletje van Disli dat de zaak opgelost is. In mei keert hij voor het eerst in bijna drie jaar weer terug naar Turkije, een terugkeer die als een even grote verrassing als zijn gedwongen vertrek komt.
Iedereen is ingelicht, Disli heeft zijn vluchtgegevens en bij aankomst staat consul Bart van Bolhuis op hem te wachten. Toch wordt hij bij aankomst opnieuw aangehouden door de politie.
“Ik herkende de agent nog van 2,5 jaar eerder. Ik dacht bij mezelf: ‘het zal toch niet?’ Gelukkig mocht ik na controle door naar de douane. Het was een spannend maar uiteindelijk ook emotioneel moment om weer terug te keren.” De reden dat hij het land weer in mag krijgt hij net zo min te horen als de reden dat hij destijds moest vertrekken.
‘Normale leven van de mensen gaat door’
Er is in zijn afwezigheid een hoop gebeurd in Turkije. Het land is omgeschakeld naar een nieuwe regeringsvorm met nog meer macht voor Erdogan, maakte een economische crisis door en was in de eerste helft van 2019 in de ban van de lokale verkiezingen, waarbij de oppositie voor het eerst in 25 jaar de macht in de hoofdstad Ankara en het economische machtscentrum Istanboel veroverde.
“Wat ik bovenal gemerkt heb, en dat klinkt als een open deur, is dat het voor de meeste mensen hun normale leven gewoon doorgaat. De gesprekken gaan vooral over de alledaagse dingen, zoals de prijzen van producten in de winkels of op de markt.”
Lagendijk ziet tevens dat veel Turken het moeilijk hebben te midden van de economische neergang, niet in de laatste plaats in zijn eigen vriendenkring van journalisten en mediaprofessionals. Velen van hen zijn hun baan kwijtgeraakt.
“Wel is het zo dat de verkiezing van Ekrem Imamoglu als burgemeester van Istanboel heeft een boost gegeven heeft aan iedereen die op licht aan het einde van de tunnel zat te wachten.”
De verkiezing van Imamoglu in Istanboel heeft mensen hoop gegeven, ziet Lagendijk. (Foto: EPA)
‘Te besmet voor werk in Turkije’
Lagendijk weet dat hij in Turkije niet meer aan de bak komt. Daarvoor is hij naar eigen zeggen “te besmet” vanwege zijn werk voor Zaman en de Suleyman Shah Universiteit. “Er is geen instelling die me nog iets gaat aanbieden”, zegt hij.
Hij legt zich daarom allereerst toe op het leven als bijna gepensioneerde, maar ook op activiteiten voor de Nederlandse media, zoals BNR en De Groene. “Zonder concessies te doen maar wel in de verwachting dat dit media zijn die in Turkije redelijk onder de radar blijven, wat anno nu wel zo prettig is.”
Lagendijk voelt zich inmiddels, een half jaar na terugkeer “ondanks alle problemen”, toch weer thuis in Turkije. “Volgens mij loop ik op dit moment geen risico meer, maar het blijft Turkije: je weet het nooit helemaal zeker.”
Istanboel en Turkije voelen voor Lagendijk als thuis. (Foto: NU.nl)
NU 27.12.2019 Meer dan 235.000 inwoners van de Syrische provincie Idlib zijn tussen 12 en 25 december ontheemd geraakt door het oplaaiende geweld in de regio, melden de Verenigde Naties vrijdag. De organisatie zegt dat veel vluchtelingen dringend behoefte hebben aan humanitaire hulp. De vraag naar hulp wordt versterkt door de winter.
De noordwestelijke provincie Idlib is het laatste belangrijke Syrische gebied dat nog in handen van rebellen is. Troepen van de Syrische president Bashar Al Assad zijn op 16 december gestart met nieuwe aanvallen op deze rebellen.
Als gevolg van het geweld in het zuiden van Idlib is een grote vluchtelingenstroom op gang gekomen. Eerder deze week werd al duidelijk dat tienduizenden inwoners waren gevlucht. Nu blijkt dat in de afgelopen twee weken meer dan 235.000 personen ontheemd zijn geraakt.
De stad Ma’arrat al-Nu’man en het aangrenzende platteland zijn zo goed als verlaten, blijkt uit informatie van de VN. Steeds meer inwoners van Saraqab, een stad die bijna 40 kilometer noordelijker ligt, en mensen uit omgeving slaan op de vlucht. Zij zijn bang dat het geweld zich naar uitbreidt naar hun woonplaats.
De meeste mensen vluchten naar de steden Idlib en Ariha. Daar worden ze opgevangen in onder meer moskeeën, evenementenhallen, garages en scholen. Er zijn ook veel Syriërs onderweg naar vluchtelingenkampen in het noordwesten van de provincie.
Syriërs uit Ma’arrat al-Nu’man met hun bezettingen in het noorden van Idlib. (Foto: Reuters)
Ontheemden al eerder op de vlucht geweest
Volgens de VN moeten de groepen direct humanitaire hulp ontvangen in de vorm van voedsel en onderdak. Ook is er dringend behoefte aan psychosociale ondersteuning. De organisatie maakt zich vanwege de wintermaanden extra zorgen over kwetsbare groepen als vrouwen, kinderen, ouderen en personen met beperkingen.
De meeste ontheemden zijn volgen de VN al eerder een keer ontheemd geraakt. Tienduizenden families in het zuidoosten van Idlib die naar het noorden willen reizen, zouden te bang voor de reis zijn. Zo vrezen ze dat ze onderweg worden getroffen door luchtaanvallen.
De situatie in het noordwesten van Syrië is al lange tijd instabiel. Tussen eind april en eind augustus zijn in dit deel van het land naar schatting 400.000 ontheemd geraakt, aldus de VN. De burgeroorlog in Syrië woedt inmiddels al zo’n 8,5 jaar.
NOS 27.12.2019 Door de jongste gevechten in de Syrische provincie Idlib zijn nog eens 235.000 mensen op de vlucht geslagen. Ze hebben dringend voedsel, onderdak en medische hulp nodig, vooral nu het winter wordt, zegt het VN-bureau voor humanitaire hulp OCHA.
Het Syrische leger en zijn bondgenoten hebben de bombardementen vanaf 16 december opgevoerd. Aan het front ten zuiden van Idlib-stad zijn de gevechten op 19 december hervat. Het Syrische leger probeert met Russische en Iraanse hulp de opstandige milities te verdrijven.
Inwoners van Maarat al-Numan op de vlucht op 24 decemberReuters
De burgerbevolking is in het gebied ten zuiden van Idlib-stad nu bijna overal vertrokken. Ook ten oosten van de stad slaan mensen op de vlucht, omdat ze bang zijn dat de strijd naar hun woongebied overslaat. De vluchtelingen trekken naar het noorden en vinden onderdak in moskeeën, bedrijfspanden, scholen en vluchtelingenkampen.
‘We werden in de nacht geraakt door raketten’
Het noordwestelijk gelegen Idlib is het laatste gebied Syrië dat in handen is van rebellen. Het Syrische leger probeert de provincie sinds april met hulp van Rusland te heroveren.
In de eerste maanden sloegen naar schatting al 400.000 mensen op de vlucht. Een deel van de vluchtelingen zoekt een veilig heenkomen in Turkije. Het Turkse staatspersbureau meldde zondag dat in een paar dagen tijd 25.000 vluchtelingen de grens waren overgestoken.
President Trump riep Syrië, Iran en Rusland gisteren op te voorkomen dat de strijd om Idlib een bloedbad wordt.
NOS 26.12.2019 De blokkade van de online encyclopedie Wikipedia in Turkije is in strijd met de vrijheid van meningsuiting. Dat heeft de hoogste Turkse rechtsinstantie bepaald.
Volgens staatspersbureau Anadolu oordeelden de rechters van het Constitutioneel Hof met tien tegen zes in het voordeel van Wikipedia. Het is niet duidelijk of de regering de site nu weer toegankelijk maakt.
De blokkade van Wikipedia begon in april 2017, nadat de encyclopedie had geweigerd om teksten te verwijderen waarin Turkije wordt gelinkt aan terreurorganisaties, waaronder Islamitische Staat. Volgens Turkije was er sprake van een lastercampagne.
De Turkse media-waakhond blokkeerde de website met een beroep op een wet waarmee websites kunnen worden verboden die obsceen zijn of een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Wikipedia weigerde de teksten weg te halen, omdat er dan sprake zou zijn van censuur.
Wat moet je zonder Wiki?
Blokkades van websites zijn niet uniek in Turkije. Onder president Erdogan gingen sinds 2015 tientallen nieuwssites op zwart. Ook hadden de Turken de afgelopen jaren geregeld geen toegang tot socialemediaplatforms zoals YouTube, Facebook en Twitter.
AD 26.12.2019 De blokkade van de online-encyclopedie Wikipedia in Turkije is een schending van de vrijheid van meningsuiting. Dat heeft het Turkse constitutionele hof vandaag bepaald. De uitspraak maakt de weg vrij voor het opheffen van de blokkade.
De blokkade werd in april 2017 ingesteld. Volgens de Turkse autoriteiten waren er bijdragen op de site waarin Turkije werd beschuldigd van banden met terroristische organisaties en weigerden de beheerders die aan te passen.
NOS 26.12.2019 De Amerikaanse president Trump heeft Iran, Rusland en Syrië gewaarschuwd om te stoppen met hun militair ingrijpen in de Syrische provincie Idlib. “Rusland, Syrië en Iran zijn duizenden onschuldige mensen in Idlib aan het vermoorden, of stevenen daarop af”, schrijft hij op Twitter. “Doe het niet!” Volgens hem stelt Turkije alles in het werk om dit “bloedbad” te voorkomen.
In juni adresseerde Trump de drie landen ook al, hij sprak toen van een “slachtpartij”. Enkele maanden later trok hij de Amerikaanse troepen terug uit Noord-Syrië.
Donald J. Trump @realDonaldTrump
Russia, Syria, and Iran are killing, or on their way to killing, thousands of innocent civilians in Idlib Province. Don’t do it! Turkey is working hard to stop this carnage.
Russische hulp
Idlib is als laatste rebellenbolwerk in Syrië niet in handen van president Assad. In de provincie is het al langere tijd onrustig, maar recent laaide het geweld weer hevig op. Met zijn tweet verwijst Trump naar een reeks bombardementen van afgelopen weken. Toen hervatte Assad met hulp van Rusland zijn poging om het bolwerk te veroveren op de rebellen.
‘We werden in de nacht geraakt door raketten’
In Idlib woonden zo’n 3 miljoen mensen. Veel van hen zijn door het aanhoudende geweld gevlucht. Zij proberen de grens naar Turkije over te steken. De afgelopen weken zouden zeker 200.000 burgers zijn vertrokken.
De Verenigde Naties waarschuwde eerder voor een humanitaire ramp langs de grens met buurland Turkije. In Turkije zitten nu zo’n 3,7 miljoen Syrische vluchtelingen. De Turkse president Erdogan waarschuwde vorige week dat het land niet meer vluchtelingen kan opvangen.
Telegraaf 26.12.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft donderdag Rusland, Syrië en Iran opgeroepen te stoppen met het geweld in de Syrische provincie Idlib. Daar zijn tienduizenden mensen hun huis ontvlucht vanwege de intensieve bombardementen door het Syrische regime en zijn bondgenoten.
„Rusland, Syrië en Iran vermoorden zo duizenden burgers”, twitterde Trump donderdag. „Doe het niet!” Idlib is het laatste grote oppositiebolwerk dat niet in handen is van de Syrische president Bashar al-Assad. Sinds het begin van de hevige bombardementen op 16 december zijn zeker tachtig burgers omgekomen in de noordwestelijke provincie. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zijn ook meer dan 40.000 mensen ontheemd geraakt.
Turkije riep dinsdag al op de aanvallen „onmiddellijk te beëindigen.” Trump prees die inspanningen van de regering in Ankara. „Turkije werkt hard om dit bloedbad te stoppen.”
Trump trok in oktober de Amerikaanse troepen terug uit het gebied. Sindsdien is het geweld opgelaaid.
MSN 26.12.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft donderdag Rusland, Syrië en Iran opgeroepen te stoppen met het geweld in de Syrische provincie Idlib. Daar zijn tienduizenden mensen hun huis ontvlucht vanwege de intensieve bombardementen door het Syrische regime en zijn bondgenoten.
“Rusland, Syrië en Iran vermoorden zo duizenden burgers”, twitterde Trump donderdag. “Doe het niet!” Idlib is het laatste grote oppositiebolwerk dat niet in handen is van de Syrische president Bashar al-Assad.
Sinds het begin van de hevige bombardementen op 16 december zijn zeker tachtig burgers omgekomen in de noordwestelijke provincie. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zijn ook meer dan 40.000 mensen ontheemd geraakt.
Turkije riep dinsdag al op de aanvallen “onmiddellijk te beëindigen”. Trump prees die inspanningen van de regering in Ankara. “Turkije werkt hard om dit bloedbad te stoppen”.
Trump trok in oktober de Amerikaanse troepen terug uit het gebied. Sindsdien is het geweld opgelaaid.
NOS 19.12.2019 Turkije vindt het “onacceptabel” dat Nederland verblijfsvergunningen heeft gegeven aan Turkse asielzoekers, omdat hun dossiers mogelijk in handen zijn gevallen van de Turkse autoriteiten.
De asielaanvragen kwamen waarschijnlijk van aanhangers van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup in 2016.
Arrestatie vertrouwenspersoon
Recent werd een Turkse vertrouwenspersoon die voor Nederland werkte aan de asielzaken gearresteerd in Turkije . De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) besloot vervolgens in het “zeer beperkte aantal” zaken de asielverzoeken in te willigen, “om de veiligheid van de aanvragers te waarborgen”.
Hoewel Turkije in een persbericht op de site van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in het midden laat of het de dossiers in handen heeft, zijn de aanvragers volgens het land wel Gülen-aanhangers.
VN-verdrag
Daarmee gaat Nederland in tegen een VN-verdrag uit 1951 over de status van vluchtelingen, aldus Turkije. “Want daarin staat dat individuen die worden verdacht van terreurmisdrijven geen vluchtelingstatus kunnen krijgen.”
Turkije beschouwt de Gülen-beweging als een terreurorganisatie. Verder benadrukt Ankara niet te stoppen met het vervolgen van Gülen-leden die volgens het land betrokken waren bij de mislukte staatsgreep.
AD 17.12.2019 De Turkse politie heeft vandaag 243 mensen opgepakt die betrokken zouden zijn geweest bij de mislukte couppoging in 2016. Dat meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu. De arrestanten zouden aan de kant staan van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep.
De arrestanten zouden onder meer gebruik hebben gemaakt van ByLock, een berichtendienst die volgens de Turkse regering werd gebruikt tijdens de mislukte staatsgreep. Berichten die via de applicatie worden verstuurd zijn gecodeerd.
Sinds de couppoging in 2016 zijn tienduizenden mensen vastgezet. De 78-jarige Gülen zelf woont al jaren in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Turkije heeft de VS om zijn uitlevering gevraagd.
Anadolu bericht geregeld over huiszoekingen en arrestaties. Afgelopen vrijdag werden nog minstens 150 mensen gearresteerd wegens betrokkenheid bij de staatsgreep.
NU 17.12.2019 Zo’n 371.000 Syrische vluchtelingen zijn vanuit Turkije teruggekeerd naar hun thuisland, meldt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dinsdag. De groep keerde huiswaarts na de Turkse inval in het grensgebied met Syrië.
Turkije huisvest nog altijd meer dan drie miljoen vluchtelingen uit het buurland. Erdogan is dinsdag in Zwitserland bij de start van het allereerste Global Refugee Forum.
Erdogan begon in oktober een offensief in het noordoosten van Syrië, met het doel een “bufferzone tegen terrorisme” te creëren zodat een miljoen in Turkije gevestigde vluchtelingen kunnen terugkeren naar Syrië. Het offensief stopte ruim een week later. Op dat moment waren al zo’n vijfhonderd doden gevallen.
De strijd werd gestaakt na een overleg met de Verenigde Staten. Met de Amerikanen was onder meer afgesproken dat Erdogan zijn beoogde “veilige zone” mag creëren en dat de Koerdische militie YPG, die Turkije als een verlengstuk van de PKK beschouwt, het grensgebied verlaat.
Erdogan: Meer vluchtelingen keren snel huiswaarts
Nu de eerste Syriërs zijn teruggekeerd, kunnen volgens Erdogan huizen en scholen worden gebouwd in de zone. Hij zegt dat binnen een “zeer korte tijd” honderdduizenden andere Syrische vluchtelingen zullen volgen. De terugkeer van de groep naar Syrië is op vrijwillige basis, aldus Erdogan.
Hij meldt ook dat de teruggekeerde Syriërs vrijwillig naar huis zijn gegaan. Of dit in alle gevallen klopt, wordt in twijfel getrokken. Mensenrechtenorganisaties Human Rights Watch en Amnesty International meldden eerder dit jaar dat tientallen vluchtelingen gedwongen terugkeerden naar Syrië.
Koerdische demonstranten in Genève. (Foto: Reuters)
Turkije bekritiseert beleid Europese Unie
Volgens Erdogan heeft Turkije in de afgelopen negen jaren 40 miljard dollar (35,8 miljard euro) uitgegeven aan de opvang van vluchtelingen Dat is flink meer dan wat de Europese Unie heeft uitgegeven: 6 miljard dollar (5,4 miljard euro). Turkije vindt dat Europese landen meer moeten doen om de lasten te verdelen.
Koerdische demonstranten hebben zich dinsdag verzameld voor het gebouw van de Verenigde Naties in Genève, waar de driedaagse bijeenkomst wordt gehouden. Zij voeren daar actie tegen Erdogan en zijn beleid jegens Koerden.
NOS 15.11.2019 Vertrouwelijke, persoonlijke informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten, meldt de IND. De dienst heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning gegeven.
Turkije heeft de asieldossiers mogelijk in beslag genomen na de arrestatie van een Turkse vertrouwenspersoon die werkt voor Nederland en andere EU-landen, schrijft de dienst op zijn website. Hoeveel gedupeerden er zijn, zegt de IND niet, behalve dat het om een “zeer beperkt aantal zaken” gaat.
De asielaanvragen komen mogelijk van aanhangers van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup in 2016. Omdat zij daar worden vervolgd, maken zij in de EU kans op asiel.
RTL Nieuws sprak met een Gülenaanhanger die van de IND een brief heeft gehad dat zijn gegevens bij de Turkse overheid zijn beland. De vertrouwenspersoon is volgens de nieuwszender een advocaat die voor de Nederlandse ambassade verhalen van Turkse vluchtelingen checkte.
Telegraaf 15.12.2019 Gevoelige informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten. De IND heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning toegekend.
Turkije zou de dossiers kunnen hebben bemachtigd door de arrestatie van „een Turkse vertrouwenspersoon” die voor Nederland en andere EU-landen werkte, meldt de IND.
Volgens RTL Nieuws gaat het om advocaat Yilmaz S. Hij zou de vreemdelingendienst hebben geholpen om na te gaan of een asielzoeker in Turkije gevaar loopt, bijvoorbeeld als tegenstander van president Recep Tayyip Erdogan, en in aanmerking komt voor asiel.
Duitse en Turkse media melden dat S. al in september is opgepakt in Turkije. Hij zou ervan worden verdacht dat hij PKK’ers en aanhangers van de Gülenbeweging aan asiel hielp in onder meer Duitsland en Nederland.
Zorgen om gezin
Gedupeerden zeggen ongerust te zijn. „Na de coup is een heksenjacht geopend op Gülenaanhangers in Turkije. Mijn naam is waarschijnlijk door mijn zakelijk partner bij de regering terechtgekomen. De situatie verslechterde snel, en toen ben ik zonder mijn gezin gevlucht. Ik leef nu al meer dan drie jaar zonder hen”, verklaart een van hen tegen RTL Nieuws.
„Ik maak me grote zorgen om de veiligheid van mijn gezin en mijn familie die is achtergebleven. En ik vrees voor mijn veiligheid hier. Want Erdogan heeft fanatieke aanhang, ook in Nederland.”
Nieuw hoofdpijndossier Broekers-Knol?
D66 wil dat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol naar de Tweede Kamer komt met tekst en uitleg. Moet de IND informatie die zij in zulke gevallen deelt voortaan niet beveiligen of anonimiseren, vraagt de regeringspartij zich af.
Kamerlid Jan Paternotte wil ook weten hoeveel mensen precies zijn gedupeerd. De IND benadrukt dat het om „een zeer beperkt aantal zaken” gaat.
AD 15.12.2019 Gevoelige informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten. De IND heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning toegekend.
Turkije zou de dossiers kunnen hebben bemachtigd door de arrestatie van ‘een Turkse vertrouwenspersoon’ die voor Nederland en andere EU-landen werkte, meldt de IND. Volgens RTL Nieuws gaat het om advocaat Yilmaz S. Hij zou de vreemdelingendienst hebben geholpen om na te gaan of een asielzoeker in Turkije gevaar loopt, bijvoorbeeld als tegenstander van president Recep Tayyip Erdogan, en in aanmerking komt voor asiel.
Duitse en Turkse media melden dat S. al in september is opgepakt. Hij zou ervan worden verdacht dat hij PKK’ers en aanhangers van de Gülenbeweging aan asiel hielp in onder meer Duitsland en Nederland.
D66 wil dat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol naar de Tweede Kamer komt om tekst en uitleg te geven. De regeringspartij vraagt zich af of de IND informatie die zij in zulke gevallen deelt voortaan niet moet beveiligen of anonimiseren. D66-Kamerlid Jan Paternotte wil ook weten hoeveel mensen precies zijn gedupeerd. De IND benadrukt dat het om ‘een zeer beperkt aantal zaken’ gaat.
MSN 14.12.2019 Onder Turkse vluchtelingen in Nederland heerst grote angst dat hun gegevens bij de Turkse regering in Ankara zijn terechtgekomen. De immigratiedienst IND verzekerde hen dat hun gegevens veilig zouden zijn. Nu een Turkse advocaat is opgepakt die door Nederland werd ingehuurd, liggen tientallen gevoelige dossiers op het bureau van de Turkse overheid.
Eén van de vluchtelingen die zeker weet dat zijn dossier bij de Turkse overheid ligt, is Metin (niet zijn echte naam). Hij vluchtte in 2016 na de mislukte coup het land uit. Want als aanhanger van Fethullah Gülen, die verantwoordelijk werd gehouden voor de coup, was hij zijn leven daarna niet meer zeker: de Turkse regering begon een klopjacht op Gülens aanhangers.
Gezin achtergebleven
Metin: “Na de coup is een heksenjacht geopend op Gülenaanhangers in Turkije. Mijn naam is waarschijnlijk door mijn zakelijk partner bij de regering terechtgekomen. De situatie verslechterde snel, en toen ben ik zonder mijn gezin gevlucht. Ik leef nu al meer dan drie jaar zonder hen.”
Nadat hij was vertrokken, heeft de regering in het bijzijn van zijn gezin een huiszoeking gedaan. Alles werd overhoop gehaald. “Dat was heel intimiderend.” Metin zat ondertussen al in Nederland. Hij is niet de enige. Sinds de mislukte couppoging stijgt het aantal Turkse aanvragen voor asiel enorm.
Fanatieke aanhang
Metin: “Ik maak me grote zorgen om de veiligheid van mijn gezin en mijn familie die is achtergebleven. En ik vrees voor mijn veiligheid hier. Want Erdogan heeft fanatieke aanhang, ook in Nederland. Ik maak me zorgen dat één van hen mij iets zal aandoen.”
Metin ziet met lede ogen aan hoe aanhangers van Gülen worden behandeld in Turkije. “Ze worden in gevangenissen gestopt en gemarteld. Mensen worden zonder beschuldiging vastgehouden. Sommigen zitten al drie jaar zonder aanklacht vast. Totaal onschuldig.”
Waarom worden Gülenaanhangers vervolgd in Turkije?
Fethullah Gülen is een invloedrijke Turkse geestelijke met aanhangers over de hele wereld. Hij predikt via eigen scholen, bedrijven en media een eigen uitleg van de islam. Critici zeggen dat zijn beweging af wil van het secularisme of dat die van Turkije een islamitische staat wil maken.
Sinds 1999 verblijft Gülen in ballingschap in de Verenigde Staten. De Turkse overheid van president Erdogan verdenkt hem ervan het brein te zijn achter de mislukte coup in 2016. Ze zien de Gülenbeweging daarom als een terroristische organisatie. Zelf blijft Gülen herhalen dat hij daar niet bij betrokken was.
Uit verschillende internationale rapporten over de situatie in Turkije blijkt dat veel aanhangers van de Gülenbeweging in Turkije worden opgepakt of ontslagen.
In Nederland vroeg Metin een verblijfsvergunning aan via de IND. Om zijn verhaal te checken, huurde de Nederlandse ambassade een advocaat in, Yilmaz S. Het is een normale procedure dat de ambassades in Turkije hiervoor advocaten inhuren. Maar Yilmaz S werd opgepakt, en met hem werden alle vertrouwelijke dossiers van de Turkse vluchtelingen in beslag genomen.
Gevoelige informatie uit Nederland
Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens: “Yilmaz S. werkte voor onder meer de Duitse en de Nederlandse ambassade. En hij had toegang tot gevoelige dossiers, belastend voor de betrokkenen in Nederland en hun familieleden hier in Turkije.
Maar Yilmaz S. werd door de Turken gevolgd, en uiteindelijk opgepakt op verdenking van spionage. Problematisch, want daarmee hebben de Turkse autoriteiten toegang gekregen tot de gevoelige informatie uit Nederland. Met alle gevolgen van dien.”
Toen Metin hoorde dat in Turkije onderzoek naar hem zou worden gedaan, maakte hij al bezwaar. Maar volgens zijn advocaat zou zijn informatie veilig zijn. Nu blijkt dat zijn angst terecht was. Hij heeft een brief van de IND gekregen waarin staat dat zijn dossier in handen is van de Turkse overheid.
In de brief staat: “U moet er ernstig rekening mee houden dat uw gegevens bekend zijn geraakt bij de Turkse autoriteiten, vanwege de arrestatie van een advocaat die onder andere werkzaamheden verrichtte voor de Nederlandse ambassade in Turkije.”
Turkse asielaanvragen
In 2015 waren er 56 Turkse asielaanvragen. In 2016, het jaar van de mislukte coup, verviervoudigde het naar 235. In 2017 waren het er 481, en in 2018 vroeg een recordaantal van 1382 Turken asiel aan in Nederland. Dat is 5 procent van het totaal aantal aanvragen in Nederland. Daarmee staat Turkije in de top 5 van landen waaruit de meeste asielaanvragen komen. Dit jaar zijn tot nu toe 1159 verzoeken gedaan
Bron: IND
Uitleg van staatssecretaris
D66 wil uitleg over de kwestie van staatssecretaris Broekers-Knol (asiel). De partij wil weten hoeveel dossiers in handen zijn gekomen van de Turkse overheid en hoe de staatssecretaris ervoor gaat zorgen dat vluchtelingen als Metin veilig zijn. D66-Kamerlid Jan Paternotte: “Het zijn mensen die vluchten naar Nederland. Dan moet je heel voorzichtig omgaan met hun persoonsinformatie. En ervoor zorgen dat die zeker niet in handen komt van de regering waarvoor ze juist zijn gevlucht.”
Hij stelt voor anoniem informatie uit Turkije te gaan halen. “Je moet zorgen dat die persoonsgegevens daar niet zo makkelijk beschikbaar zijn voor de Turkse regering.”
Ondanks de angst waarin Metin nu leeft, heeft hij ook weer een beetje hoop. Hij is bezig zijn gezin, dat hij al meer dan drie jaar niet heeft gezien, naar Nederland te halen.
NOS 06.12.2019 Nederlandse IS-vrouwen in Syrië stappen naar de Hoge Raad om terugkeer naar Nederland af te dwingen. Het is nog niet duidelijk wanneer de cassatiezaak dient. Advocaat André Seebregts hoopt op een spoedprocedure; in dat geval zou de zaak al volgende maand kunnen worden behandeld.
De rechtbank bepaalde eerder al dat de Nederlandse overheid zich moet inspannen om IS-kinderen terug te halen, mogelijk met de moeders. Maar het gerechtshof haalde later een streep door dat vonnis; het vindt dat de rechter niet op de stoel van de politiek moet gaan zitten.
Marteling
Advocaat Seebregts vraagt zich af of de politiek dit besluit in redelijkheid heeft genomen. Volgens hem lopen kinderen en hun moeders het risico om gemarteld te worden door het leger van president Assad. “Zijn troepen zitten rond de kampen en kunnen daar zo naar binnen”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. “Troepen van Assad hebben eerder kinderen gemarteld en gedood.”
Een rechter kan in dit geval ingrijpen en de moeders en kinderen terughalen naar Nederland, aldus Seebregts.
Winter
Verder wijst de advocaat erop dat kinderen van IS-moeders dreigen te sterven nu het winter is. Vorige winter zijn volgens hem ook veel kinderen omgekomen door de kou.
Telegraaf 06.12.2019 Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië hopen dat de Hoge Raad snel een besluit neemt over hun terugkeer naar Nederland. Hun advocaat André Seebregts stapt namens de 23 vrouwen en hun 56 kinderen naar de hoogste rechtbank, zo bevestigt de raadsman. De raad neemt normaliter ruim de tijd voor procedures, maar Seebregts denkt dat er al in januari een vonnis kan volgen.
„In uitzonderlijke gevallen kan het heel snel gaan. We spannen een kort geding aan omdat het buitengewoon dringend is.” Seebregts waarschuwt voor de komst van de troepen van de Syrische president Bashar al-Assad. „Kinderen dreigen gefolterd te worden en er is erg veel geweld van de zijde van andere vrouwen in het kamp. En de winter komt eraan; vorige winter zijn er veel kinderen gestorven.”
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. Voor de volwassenen bestaat die verplichting niet. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
AD 06.12.2019 Nederlandse IS vrouwen wenden zich tot de allerhoogste rechter om hun eigen terugkeer en die van hun kinderen naar ons land af te dwingen. In cassatie hopen hun advocaten aan te tonen dat de rechtbank het niet kan maken ze in detentiekampen in Syrië aan hun lot – en mogelijk martelingen – over te laten.
De advocaten denken dat de vrouwen kans maken door in cassatie te gaan en dringen aan op een snelle behandeling. Die vindt alleen bij uitzondering plaats, meestal duren procedures bij de Hoge Raad lang. Advocaat André Seebregts doet het woord: ,,Op zijn vroegst zou er dan in januari een uitspraak komen.”
Kinderen staan op het punt te sterven, de winter komt er weer aan, aldus Advocaat André Seebregts.
Het is de laatste stap in het proces dat namens 23 bruiden van IS en hun 56 kinderen is aangespannen. In eerste instantie oordeelde de rechter twee weken na de zitting in het kort geding dat de kinderen moeten worden teruggehaald, desnoods door ook hun moeders mee te nemen.
Hoewel de vrouwen hun recht op hulp van de staat hebben verspeeld, moeten hun foute beslissingen de rechten van de kinderen niet in de weg staan, aldus de rechter. Nederland moet aangeboden hulp accepteren, maar hoeft geen eigen mensen in gevaar te brengen om de vrouwen hierheen te krijgen.
Hoger beroep
Een tweede rechter zette in hoger beroep vrijwel meteen een streep door die uitspraak. De rechtbank kan niet op de stoel van de politiek gaan zitten, zo oordeelde hij, precies zoals de staat had betoogd.
Maar daar valt volgens Seebregts veel op af te dingen. Hij en de andere advocaten betwisten vooral of Nederland ‘in redelijkheid tot beleid is gekomen’. ,,Kinderen staan op het punt te sterven, de winter komt er weer aan. President Assad komt dichterbij, wat betekent dat de vrouwen en kinderen gemarteld dreigen te worden. Een rechter kan ingrijpen bij een uitzicht op foltering.”
Marteling
Dat kan ook als marteling al heeft plaatsgevonden. In de zaak van de Nederlands-Pakistaanse terreurverdachte Sabir K. vroeg Amerika om uitlevering, nadat K. was teruggekeerd naar Nederland na marteling in een Pakistaans gevangenencomplex. Hardnekkige aanwijzingen dat Amerikaanse autoriteiten een rol hadden gespeeld bij de overdracht aan de Pakistaanse inlichtingendienst, wetende dat hij zou worden gefolterd, zorgde dat de rechter een streep zette door uitlevering.
,,Het is niet zo dat de politiek carte blanche heeft. Maar door deze uitspraak in het hoger beroep komt het daar wel heel dichtbij in de buurt’’, zegt Seebregts. Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet reageren op de ontwikkeling, ‘omdat de zaak dan opnieuw onder de rechter is’, laat een woordvoerder weten.
NU 27.11.2019 IS-strijders die momenteel vastzitten in de Koerdische gevangeniskampen in Syrië worden wat de Syrische president Bashar Al Assad betreft berecht in lokale rechtbanken die gespecialiseerd zijn in terrorismezaken. Dat zegt Al Assad woensdag tegenover het Franse weekblad Paris Match.
“Alle terroristen die zich bevinden in gebieden die onder controle staan van de Syrische staat zullen onderworpen worden aan de Syrische wet”, aldus de dictator.
Het is nog onduidelijk wat dat betekent voor het lot van de Europese IS-gangers in de Syrische kampen, onder wie 55 Nederlanders en 95 Nederlandse kinderen.
Onlangs won de Nederlandse staat het hoger beroep in de zaak die draaide om de verplichting om 19 Nederlandse vrouwen en 56 Nederlandse kinderen uit de Syrische kampen terug te halen.
Het gerechtshof in Den Haag stelde de Staat in het gelijk en vindt dat de Nederlandse staat niet gedwongen kan worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat dat een politieke afweging is.
Kabinet wil banden met Al Assad niet aanhalen
Het huidige kabinetsbeleid houdt in dat Nederlandse uitreizigers niet actief worden opgehaald uit Syrië. Het kabinet vindt het gebied te gevaarlijk om Nederlandse diplomaten en militairen naartoe te sturen en ziet liever dat de Syriëgangers in Irak berecht worden.
Of dat ook zal gebeuren, valt te bezien. De Irakezen hebben in een eerder stadium aangegeven niets te voelen voor het verzoek. Intussen dreigen de Nederlanders die vastzitten in handen te komen van Al Assad.
Wat het CDA betreft is dat een reden om de diplomatieke banden met het regime van Al Assad te herstellen. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zei in een interview met NU.nl echter dat een herstel van de relaties met Al Assad uitgesloten is, ook niet als Nederlandse IS’ers in handen van Al Assad vallen.
‘Koerden moeten controle Noord-Syrië overdragen aan Al Assad
Al Assad wordt in het vraaggesprek met Paris Match gevraagd naar de deal die hij heeft gesloten met de Koerdische strijdkrachten die tot voor kort met steun van de VS het noorden van Syrië controleerden.
De Koerden golden jarenlang als bondgenoten van de westerse coalitie in de strijd tegen IS. De duizenden IS’ers die zijn gevangengenomen, zijn vervolgens vastgezet in kampen die bewaakt worden door de Koerden. Naar schatting worden er meer dan tienduizend Syrische en Iraakse IS’ers en ongeveer tweeduizend buitenlandse IS’ers, onder wie ook Europeanen, vastgehouden in de Koerdische kampen.
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump kort geleden de Amerikaanse troepen uit Syrië terugtrok en Turkije de aanval tegen de Koerden in Syrië inzette, wendden de Koerden zich tot Rusland en Al Assad voor bescherming die zij tot voor kort van de Amerikanen kregen. Wat Al Assad betreft komt de bescherming met een prijs: uiteindelijk zullen de Koerden de controle over het gebied in het noorden van Syrië moeten overdragen aan Al Assad, lichtte hij eerder toe.
In Syrië en Irak verblijven ongeveer 1400 IS-kinderen van wie minstens één ouder EU-burger is, zei EU-commissaris Julian King (Veiligheid) onlangs. Ⓒ ZUMAPRESS.com
Telegraaf 26.11.2019 EU-landen moeten kinderen met hun nationaliteit uit de kampen in Noordoost-Syrië terughalen. Een grote meerderheid van het Europees Parlement (495 tegen 58) riep woensdag de 28 lidstaten daartoe op.
De EU zou daarbij een coördinerende rol moeten spelen. De oproep is onderdeel van een niet-bindende resolutie ter gelegenheid van de dertigste verjaardag van het VN-Verdrag voor de Rechten van het Kind.
Saskia Bricmont van de Europese Groenen hekelde het gebrek aan actie van de EU-landen. Volgens haar zitten enkele honderden Europese ’jihadistenkinderen’, van wie de meesten jonger dan 5 jaar, onder erbarmelijke omstandigheden in kampen in het noordoosten van Syrië. In sommige gevallen worden hulporganisaties die kinderen willen repatriëren door hun overheid tegengewerkt, stelt zij.
In Syrië en Irak verblijven ongeveer 1400 IS-kinderen van wie minstens één ouder EU-burger is, zei EU-commissaris Julian King (Veiligheid) onlangs. Hij verwelkomde het besluit van sommige lidstaten om kinderen terug te halen en wees erop dat de Europese Commissie behulpzaam kan zijn. De Nederlandse regering wil vanwege de risico’s geen kinderen van IS-strijders terughalen. Volgens de AIVD verblijven 90 kinderen met een Nederlandse link in Syrisch-Koerdische kampen of detentie.
NU 26.11.2019 Een rechtbank in Turkije heeft twee Nederlandse Syriëgangers vrijgesproken van lidmaatschap van terreurgroep IS, meldt de NOS. De rechter meent dat er te weinig bewijs is tegen Souad D. en Loes F. De twee vrouwen woonden jarenlang in het door IS zelfverklaarde kalifaat.
De advocaat van D., Yasar Özdemir, bevestigt de vrijspraak aan de NOS. Wel loopt er nog een hoger beroep.
Als de twee vrouwen ook in hoger beroep worden vrijgesproken kan dat eventuele vervolging in Nederland bemoeilijken, omdat verdachten die in het buitenland zijn vrijgesproken niet opnieuw mogen worden vervolgd voor hetzelfde vergrijp.
D. en F. zijn in Syrië getrouwd met een Nederlandse IS-strijder uit Amersfoort. Zelf zeggen ze dat hun man, Baraa Ahmad, niet meer is aangesloten bij IS.
In afwachting van hoger beroep mogen de twee vrouwen Turkije niet verlaten. De uitspraak hiervan wordt volgens hun advocaat binnen een paar maanden verwacht.
Naar verwachting worden D. en F. na het hoger beroep in Turkije teruggestuurd naar Nederland. Twee IS-vrouwen die onlangs door Turkije naar Nederland werden teruggestuurd, werden direct na aankomst op Schiphol aangehouden.
NOS 26.11.2019 Een rechtbank in Turkije heeft twee Nederlandse Syriëgangers, Souad D. en Loes F., vrijgesproken van lidmaatschap van terreurgroep IS. Volgens de rechter is er onvoldoende bewijs tegen de twee vrouwen, die jarenlang in het zelfverklaarde kalifaat van IS woonden. In afwachting van hoger beroep mogen ze Turkije niet uit.
Advocaat Yasar Özdemir, die D. bijstaat, bevestigt dat de vrouwen zijn vrijgesproken in Turkije en dat er nog een hoger beroep loopt. Hij verwacht binnen een paar maanden een uitspraak.
Mochten de twee vrouwen uit Franeker en Geleen ook in hoger beroep in Turkije worden vrijgesproken van lidmaatschap van een terreurbeweging, dan bemoeilijkt dat een eventuele vervolging in Nederland. Wettelijk mogen verdachten die in het buitenland zijn vrijgesproken niet opnieuw worden vervolgd voor hetzelfde vergrijp.
Baghouz
D. en F. zijn in Syrië getrouwd met een Nederlandse IS-strijder uit Amersfoort, Baraa Ahmad. Hoewel ze zeggen dat hun man afstand had genomen van de terreurgroep, leefden ze jarenlang in het hart van het ‘kalifaat’.
De eerste jaren woonden ze in Raqqa, destijds de hoofdstad van de terreurbeweging. Later verbleven ze in de oostelijke stad Baghouz, het laatste bolwerk van IS, waar kort voor de val van het kalifaat vooral de meest geharde strijders zich ophielden. Tijdens het slotoffensief om Baghouz sloegen F. en D. op de vlucht.
Turkije zette onlangs twee IS-vrouwen op het vliegtuig naar Schiphol, waar ze direct na aankomst zijn aangehouden. De verwachting is dat Souad D. en Loes F. na het hoger beroep in Turkije eveneens worden teruggestuurd naar Nederland.
NU 22.11.2019 De Nederlandse Staat hoeft zich toch niet in te spannen om 56 kinderen en hun negentien moeders vanuit Syrië naar Nederland te halen. Hiermee is het door de Staat aangespannen spoedappel door het gerechtshof in Den Haag vrijdag gegrond verklaard.
Nederland kan volgens het hof niet gedwongen worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat het gaat om een politieke kwestie.
“Het kabinet heeft op het vlak van nationale veiligheid en buitenland een ruime mate van beleidsvrijheid”, laat een persrechter weten aan NU.nl. “Daar zitten grenzen aan, maar die zijn volgens het hof in deze zaak niet overschreden.”
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
De uitspraak van het hof is een teleurstelling voor de vrouwen en hun familieleden. Zij spanden het kort geding aan omdat zij onder erbarmelijke omstandigheden in detentiekampen in Syrië verblijven.
De rechtbank onderschreef dit eerder en vond dat de overheid zich moest inspannen om in ieder geval de kinderen terug te halen naar Nederland. Als de Koerden, die de leiding hebben over de kampen, de kinderen alleen samen met hun moeders zouden laten vertrekken, moest ook geprobeerd worden hen op te halen.
Met de uitspraak van het hof is die inspanningsverplichting tenietgedaan. Er is nog wel een mogelijkheid om tegen de uitspraak in cassatie te gaan.
Rutte wil uitspraak eerst bestuderen
Premier Markt Rutte liet in in eerste reactie weten de uitspraak eerst te willen bestuderen voordat hij daar inhoudelijk op ingaat. Wel noemt hij het “mooi als we gelijk krijgen”.
Minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus zegt de uitspraak van het hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid te zien.
“We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, aldus Grapperhaus. “Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
Het kabinet ziet het liefst dat de vrouwen in de regio berecht worden. Irak heeft al laten weten daar voorlopig nog niet aan te willen voldoen.
Overheid kan ook besluiten tot afnemen Nederlanderschap
Personen met de Nederlandse nationaliteit die zich melden bij een Nederlandse ambassade worden wel naar ons land teruggestuurd.
Bij personen met een dubbele nationaliteit kan het Nederlanderschap worden afgepakt. Dat gebeurde onlangs bij een vrouw die zich meldde bij de Nederlandse ambassade in Turkije. Zij beschikt ook over de Marokkaanse nationaliteit, maar werd ondanks een verzoek van Nederland aan Turkije om haar niet naar Nederland te sturen toch op een vliegtuig naar Schiphol gezet. Daar werd ze dinsdag aangehouden.
Vrijdag werd besloten om haar voor zeker veertien dagen langer vast te zetten. Ook voor een vrouw van 25 jaar uit Apeldoorn, die zich eveneens bij de ambassade in Turkije had gemeld, blijft vastzitten.
NOS 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft IS-vrouwen en hun kinderen in kampen in het noordoosten van Syrië niet terug te halen. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald in een spoedappel dat was ingesteld door de ministers Blok en Grapperhaus.
In een kort geding oordeelde de rechter tien dagen geleden dat de Staat zijn best moet doen om in elk geval de kinderen terug te halen. Het zou onrechtmatig zijn om dat niet te doen. Die uitspraak is nu dus teruggedraaid.
De zaak draait om 23 IS-vrouwen en 56 kinderen die verblijven in de kampen Al-Hol en Al-Roj in noordoost-Syrië. De landsadvocaat had bepleit dat de rechter afzijdig moet blijven in de kwestie, omdat het kabinet en het parlement de politieke afwegingen in deze specifieke situatie moeten maken.
Beladen zitting
“De rechter zegt eigenlijk hetzelfde als de landsadvocaat vanochtend zei: dit is politiek, dit is beleid dat door het kabinet wordt gemaakt en een rechter hoort daar niet over te oordelen”, zegt verslaggever Mattijs van de Wiel. De rechter kan volgens het hof alleen in uitzonderlijke gevallen bepalen dat de staat onrechtmatig handelt. Van zo’n uitzondering is hier dus geen sprake.
“Het was een beladen zitting”, vertelt Van de Wiel. “Met een zaal vol familieleden van vrouwen die zijn uitgereisd. Veel van die mensen zeggen: mijn dochter of nicht is helemaal geen terrorist. Deze mensen waren muisstil toen ze het aanhoorden, want zij willen hun kleinkinderen zien en hadden al hun hoop hierop gevestigd. Ze gingen weg zonder commentaar te geven.”
Een vader reageert zeer teleurgesteld en weet niet hoe deze uitspraak zal aankomen bij zijn dochter.
‘De kans bestaat dat ze nu over de hekken gaan klimmen’
Jezidi’s in ons land reageren juist tevreden op de uitspraak. De etnische en religieuze minderheidsgroep werd vooral in Irak hard getroffen door IS. Veel mannen werden vermoord. Vrouwen en meisjes van de jezidi’s werden verkracht en tot slaaf gemaakt door leden van IS.
Jezidi’s in ons land zijn blij met deze uitspraak
Minister Grapperhaus toonde zich in een eerste reactie tevreden. “Ik zie de uitspraak van het hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid. We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om al dan niet met hun minderjarige kinderen naar IS-gebied uit te reizen en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie. Het kabinet haalt hen niet actief terug uit dit gebied.”
Telegraaf 22.11.2019 De Nederlandse Staat hoeft zich niet in te spannen om de 56 kinderen van IS-vrouwen terug te halen. Ook voor de moeders zelf hoeft Nederland niet in actie te komen. Dat oordeelde de voorzieningenrechter in Den Haag vrijdag in hoger beroep. Daarmee gaat een streep door de uitspraak van vorige week. Toen beval de rechter Nederland nog om de kinderen te gaan halen.
Volgens de landsadvocaat moet de rechter zich niet bemoeien met buitenlands beleid – daar gaan het kabinet en de Tweede Kamer over, zeker waar het wespennesten betreft als Noord-Syrië. De rechter gaat in die argumentatie mee. Dat is een meevaller voor het kabinet.
De vrouwen vragen Nederland om hen te komen halen, maar dat ligt op het terrein van de betrokken ministeries, stelt de rechter. „De staat heeft hierin beleidsvrijheid. Dat betekent dat de rechter, zeker in kort geding, zeer terughoudend moet zijn.”
Vorige week oordeelde de rechter nog in kort geding dat Nederland zich wel degelijk moet inspannen om de kinderen terug te halen. De families van de IS-vrouwen staan nu weer met lege handen. Veel van hen waren boos en in tranen. Ze hadden al hun hoop gevestigd op deze uitspraak. Er zijn op korte termijn geen mogelijkheden meer bij een hogere rechter.
De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar, de meesten zelfs onder de zes jaar. De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd.
Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen. Het regeringsbeleid is nog steeds dat Nederland geen Nederlanders terughaalt uit Syrië. Alleen wie erin slaagt om een diplomatieke post te bereiken, kan eventueel hulp krijgen.
„Voor de families is het misschien lastig te begrijpen waarom Nederland niets wil doen voor deze vrouwen en kinderen”, legde de landsadvocaat vrijdagochtend uit. „Maar de Staat moet een afweging maken tussen abstracte belangen als nationale veiligheid en internationale betrekkingen en concludeert dat Nederland op dit moment daar geen actie wil ondernemen.
Nederland zet niet zomaar alle andere belangen opzij als iemand zegt: het valt hier toch tegen, haal me maar terug. Dit is nou eenmaal de harde kant van buitenlands beleid.”
Volgens advocaat Tom de Boer (namens de vrouwen) heeft de Nederlandse staat zich de afgelopen maanden achter steeds weer nieuwe valse argumenten verscholen om maar niets te hoeven doen. Zelfs nadat de rechter vorige week bepaalde dat Nederland zijn best moet doen om de kinderen terug te halen.
Zijn collega André Seebregts benadrukte dat Nederland wel degelijk de belangen van de kinderen en de vrouwen in het oog moet houden. De situatie in de kampen verslechtert steeds verder. De winter staat voor de deur, net als de troepen van Assad die niet terugdeinzen voor moord en verkrachting van kinderen. Dan zijn er nog de ultra-radicale Russische en Tsjetsjeense IS-vrouwen die een islamitisch schrikbewind uitoefenen over het kamp.
Voor Nederland is het echter te gevaarlijk om een ophaalexpeditie te sturen naar het onoverzichtelijke gebied, stelde de landsadvocaat. Seebregts vond dat onzin. „De Denen hebben eergisteren nog een weeskind opgehaald.” Een onvergelijkbare actie, aldus de landsadvocaat. „Bij de Denen ging maar om één weeskind, niet om om 23 vrouwen en 56 kinderen.”
Premier Mark Rutte heeft aan het begin van zijn wekelijkse persconferentie laten weten dat hij de uitspraak nog goed moet bestuderen. „Het is op zich mooi als we gelijk krijgen.”
Reactie minister Grapperhaus
Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) wil de uitspraak bestuderen. „Maar ik kan zeggen dat ik de uitspraak als ondersteuning van het kabinetsbeleid zie. We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, zegt de CDA-bewindsman. „Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
AD 22.11.2019 Nederland hoeft 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen niet op te halen uit detentiekampen in Noord-Syrië. Het Gerechtshof in Den Haag heeft zojuist een eerdere uitspraak van de rechtbank Den Haag vernietigd. Die rechtbank oordeelde twee weken geleden dat de Nederlandse staat de kinderen wel moest terughalen, ook als dat betekende dat hun moeders mee zouden komen.
De beslissing om de IS-gezinnen wel of niet op te halen is aan de politiek en niet aan de de rechter, zo oordeelde het Gerechtshof vanmiddag. ,,Het is duidelijk dat de vrouwen en kinderen onder erbarmelijke omstandigheden leven. Het gaat dus om fundamentele rechten van de kinderen: om het recht van leven en ontwikkeling.”
Het Hof is echter ook van mening dat de staat beleidsvrijheid heeft en de rechter daarom terughoudend moet zijn. ,,Het is aan de politiek, niet aan de rechter om over erbarmelijke omstandigheden te oordelen.” Daarom wees het Gerechtshof alle vorderingen van de vrouwen af.
Dat is een opvallende beslissing, omdat de rechtbank in Den Haag eerder deze maand in een kort geding besloot dat het Nederlandse kabinet een ‘inspanningsverplichting’ heeft om ervoor te zorgen dat 56 kinderen van Nederlandse IS’ers terug worden gehaald uit de detentiekampen in Noord-Syrië waar ze nu verblijven.
Het is niet de schuld van de kinderen dat ze daar beland zijn, aldus de rechter. Voor hun 23 moeders die in dezelfde kampen zitten, gold die verplichting niet. Als de moeders mee zouden moeten komen met hun kinderen, omdat de Koerden de kinderen niet alleen laten vertrekken, dan is dat maar zo, stelde de rechtbank.
Politiek
Door dat oordeel staat met de uitspraak van vandaag dus een dikke streep. Tot grote teleurstelling van de tientallen familieleden in de rechtszaal. Zij beseffen dat het nu weer volslagen onduidelijk is wanneer ze hun kleinkinderen, neefjes en nichtjes weer zullen zien. Als dat ooit al gebeurt.
Het lot van de IS-vrouwen ligt nu deels weer in de handen van de politiek. Het kabinet en Kamermeerderheid zijn daar niet van plan actie te ondernemen om de vrouwen en kinderen op te halen, zo is het standpunt.
Al zegt premier Rutte dat hij de uitspraak eerst nog wil bestuderen. Het huidige beleid is dat Nederland IS’ers pas actief helpt terug te keren naar Nederland als ze zichzelf melden op een ambassade of consulaat in Turkije of Irak.
Van daaruit worden zij teruggevlogen naar Schiphol en daar aangehouden, vastgezet en berecht. De kinderen gaan dan naar familie of een pleeggezin. Eerder deze maand doken er bij de Nederlandse ambassade in Ankara nog twee vrouwen op die waren ontsnapt uit een Syrisch detentiekamp. De kans dat meer vrouwen dat nu gaan proberen is groot.
‘Terughalen ook risico’
Dat het kabinet echt niet wil dat de Nederlandse jihadvrouwen en hun kinderen terugkomen werd vandaag in de Haagse rechtbank wederom duidelijk. ,,Ook terughalen van alleen de kinderen is ook een risico, dat kan tot wrok leiden bij de vrouwen en familie.” Familieleden en advocaten van de vrouwen vinden dat terughalen juist wel moet én kan. ,,Denemarken heeft 48 uur geleden nog kinderen opgehaald in Syrië.”
Maar, zo oordeelde de rechtbank, als de Koerdische bewakers van de kampen de kinderen alleen willen meegeven als de moeders meegaan, dan moet Nederland ook de moeders terugnemen. De rechtbank stelde echter ook dat de situatie ter plekke wel veilig genoeg moet zijn voor Nederlandse militairen of ambtenaren om de vrouwen en kinderen op te halen.
Het kabinet is tegen dat oordeel in beroep gegaan omdat het van oordeel blijft dat Nederland de vrouwen en kinderen alleen verder kan helpen als ze zichzelf melden bij een Nederlandse ambassade of consulaat in Turkije of Irak. De vrouwen kunnen daar uit zichzelf moeilijk komen: de kampen worden bewaakt en alleen met behulp van smokkelaars kunnen ze in Turkije of Irak komen.
‘Ze wisten waar ze heen gingen’
De landsadvocaat betoogde vanochtend dat de rechter eigenlijk helemaal niet over het wel of niet terughalen van de vrouwen en kinderen gaat: het is een politieke beslissing. ,,Het heeft onder meer gevolgen voor het buitenlands beleid van Nederland en daar gaat de politiek over.”
De Nederlandse Staat stelde aan het begin van het hoger beroep in Den Haag dat de vrouwen ‘precies wisten waar ze heen gingen’. ,,Want ook toen er nog geen kalifaat was (voor 2014), was er al een jihadistische strijd aan de gang. Ze hadden in Nederland een keuze hoe hun leven vorm te geven. Ze hebben die keus gemaakt”, aldus de landsadvocaat.
,,De vrouwen hebben zichzelf in gevaarlijke omstandigheden gebracht en vragen pas nu ze in kampen zitten om repatriëring van zichzelf en hun kinderen.” Daar komt bij, meldt de advocaat, dat in Syrië 5,6 miljoen kinderen onder slechte omstandigheden leven, nog meer mensen hebben humanitaire hulp nodig.
De Staat vindt ook dat er van de vrouwen net zoveel dreiging uitgaat als van de mannen. ,,Inlichtingendienst AIVD wijst er op dat deze vrouwen lang in strijdgebied zijn geweest, gemiddeld drie jaar. Ook na terugkomst blijft de vraag of ze afscheid nemen van jihadistisch gedachtegoed.
Ze zijn een bedreiging voor de nationale veiligheid.” Er is dan ook geen enkel West-Europees land dat beleid heeft om de vrouwen actief terug te halen. Er zijn enkele weeskinderen teruggehaald, vanwege humanitaire redenen, stelt de advocaat.
De Staat ziet de kinderen als slachtoffer van de keuzes van hun ouders. Het alleen terughalen van de kinderen is ook een risico, stelt de landsadvocaat. ,,,Dan kan wrok ontstaan bij vrouwen die achterblijven of familieleden hier.” Familieleden zien dat duidelijk anders, zij lachen om de opmerking van de advocaat.
De landsadvocaat: ,,We kunnen begrijpen dat familieleden nu denken: omdat de Staat iets niet doet, gaan mijn kinderen en kleinkinderen straks dood. Dat is moeilijk, zeker omdat daar het abstracte belang van de staat tegenover staat. Maar repatriëring is een politieke beslissing.” De rechter gaat daar dus, volgens de landsadvocaat, niet om.
Vrees voor martelingen
Advocaat Seebregts, die de vrouwen bijstaat, wijst erop dat Denemarken eerder deze week nog twee weeskinderen heeft opgehaald in het gebied. ,,Dus wat Nederland te gevaarlijk vindt, hebben de Denen 48 uur geleden nog gedaan.” Ook vrezen de advocaten dat het Syrische leger de controle over de kampen gaat overnemen.
,,De Syrische inlichtingendiensten zullen zeker met die vrouwen willen praten. En we weten wat dat kan inhouden.” De advocaat doelt daarmee op de slechte reputatie die het Syrische regime heeft wat betreft mensenrechten.
De inlichtingendiensten zijn vaak beschuldigd van (seksuele) mishandeling en marteling. Ook van kinderen. ,,Er zijn hier vandaag veel ouders en andere familieleden, ze hebben ook foto’s doorgestuurd van de kinderen in de kampen. Die hopen ze snel weer te kunnen zien.”
Seebregts vraagt de rechtbank ook nog extra te kijken naar de zaak van de Amsterdamse Chadia B. Zij heeft geen kinderen, maar wel zware psychische klachten als psychoses. Ze is zwaargewond geraakt en mist nu een voet.
Door haar psychische problemen moeten andere vrouwen haar verzorgen. ,,Ze ligt in een tent in haar eigen uitwerpselen, kinderen gooien stenen naar haar. Haar situatie is, zo mogelijk, nog schrijnender dan die van de anderen.”
Rutte over uitspraak IS-vrouwen: ik vind het natuurlijk niet vervelend om gelijk te krijgen, maar ik zeg altijd dat we de uitspraak eerst willen bestuderen. Dat zeg ik ook als we verliezen, dus dat zeg ik nu ook. #isvrouwen
RTL 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft er niet alles aan te doen om IS-vrouwen en hun kinderen terug te halen uit kampen in Syrië. Dat besluit is aan de politiek en niet aan de rechter, heeft het gerechtshof vanmiddag besloten.
Het oordeel van de rechtbank wordt daarmee vernietigd. Die had eerder bepaald dat de overheid zich moet inspannen voor IS-kinderen, maar stelde de overheid niet verplicht om IS-vrouwen terug te halen.
Tijdens zijn wekelijkse persmoment reageerde premier Mark Rutte vanmiddag tevreden op de uitspraak. Hij wilde er verder niet te diep op ingaan. “Wij werken aan de mogelijkheid tot berechting in de regio. Dat is onze stip aan de horizon. Berechting in de regio is buitengewoon complex, maar niet onmogelijk.”
“Het Kabinet zal het gemotiveerd arrest inhoudelijk bestuderen. Maar ik kan in eerste reactie zeggen dat ik de uitspraak van het Hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid zie. We zijn altijd helder geweest.”
Hij vervolgt: “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie. Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië. Ze zitten daar onder schrijnende omstandigheden. Volgens hun advocaat is er hier absoluut geen sprake van een politiek belang, wat door de Staat wel betoogd wordt. “Het gaat om hun individuele belangen, zij lopen schade op door het handelen van de Staat.”
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zegt vrijdag in een reactie dat ze het kabinet meerdere malen heeft opgeroepen om zich tot het uiterste in te spannen om de Nederlandse kinderen in Syrische kampen terug te halen naar Nederland. “De vaak jonge kinderen zitten daar onder erbarmelijke omstandigheden, en de situatie lijkt te verslechteren.”
Vader IS-kinderen hoopt op terugkeer dochter en zoon uit Syrisch kamp
Jeremy kan niet wachten tot zijn dochter en zoon eindelijk weer thuis zijn. Hun moeder en zijn ex nam ze jaren geleden mee naar Syrië.
De rechter oordeelde begin vorige week in een kort geding dat de Staat er alles aan moet doen om op korte termijn de kinderen naar Nederland te halen. Voor de terugkeer van de IS-vrouwen zelf hoeft de Staat zich niet in te zetten, oordeelde de rechter.
Maar als de Koerden die de kampen bewaken de kinderen niet zonder moeders willen laten vertrekken, moet de overheid wel kijken of ze zowel moeders als kinderen kan terughalen. Dat moest ook per direct gebeuren. Als er binnen twee weken niets zou zijn gedaan, zou een dwangsom volgen.
De VS hebben herhaaldelijk aangeboden om Syriëgangers op te halen en terug te brengen naar Nederland. Het beleid van het kabinet tot nu toe was om betrokkenen niet-actief terug te halen, maar de rechter bepaalde dat dit beleid niet kan gelden voor de kinderen.
Buitenlandse Zaken laat weten dat er contact is geweest met de Amerikanen en met Europese landen maar wat er precies is besproken, zegt het ministerie niet. Ook de landsadvocaat zei vandaag dat er ‘stappen zijn gezet’, maar dat er verder niets over gezegd kan worden.
NRC 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft de kinderen van IS-vrouwen die in kampen in Noord-Syrië zitten, niet terug te halen. Deze uitspraak in hoger beroep is een meevaller voor het kabinet.
De staat hoeft zich niet in te spannen om 56 kinderen en 23 vrouwen terug te halen uit twee kampen uit Noord-Syrië. Dat heeft het Haagse gerechtshof vrijdagmiddag bepaald. De uitspraak kwam ongeveer anderhalf uur na de zitting, met een korte motivering. Het hof vindt dat het aan de staat is om te bepalen of de vrouwen en kinderen moeten terugkeren. Over twee weken wordt een uitgebreide toelichting gepubliceerd.
De beslissing kwam na het hoger beroep dat de staat had ingesteld inzake de mogelijke terugkeer van de kinderen en vrouwen uit Noord-Syrië. De staat was in hoger beroep gegaan tegen het vonnis in het kort geding van bijna twee weken geleden.
De voorzieningenrechter had bepaald dat de staat zich moest inspannen om de kinderen van 23 vrouwelijke uitreizigers naar Islamitische Staat terug te halen. Dit onder meer vanwege de „erbarmelijke omstandigheden” in de kampen Al-Hol en Al-Roj.
Eventueel zouden ook de vrouwen moeten terugkomen, als de Koerden niet zouden toestaan dat moeders van de kinderen werden gescheiden. Het hof bepaalde vrijdag dat het aan de staat is om te oordelen over die omstandigheden en de gevolgen daarvan voor de vrouwen en kinderen.
De uitspraak van vrijdagmiddag gaat in tegen de uitspraak van de voorzieningenrechter. Het is een grote meevaller voor het kabinet en regeringspartijen VVD en CDA. Die zijn tegen terugkeer van de moeders en kinderen.
Volgens het kabinet is het gebied te onveilig en onstabiel om tot repatriëring van de vrouwen en kinderen te kunnen overgaan. Zowel het kabinet als de regeringspartijen VVD en CDA zien in de terugkeer van met name de moeders een gevaar voor de nationale veiligheid.
„De kans is groot dat een aantal van hen niet afscheid heeft genomen van het jihadistisch gedachtengoed”, aldus de landsadvocaat vanmorgen voor het Hof. Hij wees erop dat de groep vrouwen om wie het gaat al lang in het strijdgebied zit, gemiddeld drie jaar.
Buitenlands beleid
Ook vond de advocaat namens de staat dat de rechter zich niet met het buitenlands beleid moet bemoeien. „Nederland is niet een van de actoren in het gebied”, aldus de landsadvocaat in zijn pleidooi. „Turkije, Syrië, Rusland, de Koerden en de VS zijn dat wel.”
Een rechterlijk besluit om de vrouwen en kinderen terug te halen, zou de staat dwingen met die landen te gaan onderhandelen, inclusief Syrië, waarmee Den Haag alle diplomatieke banden heeft doorbroken. Een rechter kan zoiets nooit van het kabinet eisen, dat ook nog eens gesteund wordt door een Kamermeerderheid, aldus de landsadvocaat.
De advocaten André Seebregts en Tom de Boer stelden daartegenover dat het de plicht van de staat is zijn onderdanen te beschermen tegen de zeer zware omstandigheden in de kampen, maar ook tegen marteling, verkrachting en moord.
De kans daarop is groot als de Syriërs hun invloed in het noorden van hun land uitbreiden en de kampen overnemen van de Koerden, aldus de advocaten van de moeders. Zij citeerden diverse rapporten van de VN en andere organisaties waarin beschreven staat hoe vrouwen en kinderen behandeld worden en overlijden in Syrische gevangenschap.
„De staat handelt onrechtmatig als ze niet al het mogelijke in het werk stelt om te voorkomen dat haar onderdanen dat lot treft”, betoogde advocaat De Boer.
Daarvoor wijkt ook het primaat van de staat in het buitenlands beleid, zei hij. Dat geldt eens te meer omdat de Koerden, de VS en het Rode Kruis Nederland hebben aangeboden om bij de repatriëring van de vrouwen en de kinderen te helpen. „Het recht dwingt de staat tot actie”, aldus De Boer.
Verder wees Seebregts erop dat nog deze week een vertegenwoordiger van de Deense regering in het gebied is geweest om een weeskind op te halen. „Dat geeft aan dat het gebied veiliger is dan de staat betoogt”, aldus Seebregts.
De argumenten over en weer waren verder grotendeels dezelfde als die van drie weken geleden. Net als de vorige keer was er de nodige belangstelling van de familie van de uitreizigers.
MSN 22.11.2019 De Staat hoeft Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen die in Noord-Syrische kampen zitten, toch niet terug te halen naar Nederland. Het hof in Den Haag haalt met deze uitspraak een streep door de uitspraak van de rechtbank begin vorige week.
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië. Ze zitten daar onder schrijnende omstandigheden. De Nederlandse staat was in beroep gegaan.
Een vrouw met kind in het al-Hol kamp in Noord-Syrië waar IS-families zijn opgesloten. Beeld AFP
Trouw 22.11.2019 De Staat hoeft Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen die in Noord-Syrische kampen zitten, toch niet terug te halen naar Nederland. Het hof in Den Haag haalt met deze uitspraak een streep door de uitspraak van de rechtbank begin vorige week.
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië, vlakbij de grens met Irak. De Nederlandse staat was in beroep gegaan.
De uitspraak is een toch nog onverwachte steun in de rug van de regering en coalitiepartijen VVD en CDA. Die willen nog altijd Nederlandse IS-strijders in de regio laten berechten, ondanks grote praktische problemen om dit te organiseren. Vooral D66 drong juist aan op berechting in Nederland, omdat deze mensen en hun kinderen anders altijd ‘onder de radar’ terug kunnen keren.
Tijdens de zitting betoogde de landsadvocaat namens de Nederlandse staat dat de rechter terughoudend moet zijn als het gaat om politieke afwegingen rond buitenlands beleid en internationale betrekkingen. Zeker bij een kort geding.
“Het beleid hangt in sterke mate af van politieke afwegingen in verband met de specifieke situatie en komt tot stand in samenspraak tussen regering en volksvertegenwoordiging. Het is niet aan de burgerlijke rechter om die afweging te maken”, aldus de landsadvocaat.
Volgens de advocaat van de vrouwen is er hier absoluut geen sprake van een politiek belang, wat door de Staat wel betoogd wordt. “Het gaat om hun individuele belangen, zij lopen schade op door het handelen van de Staat”, aldus André Seebregts.
Niet zonder hun moeders
De rechter oordeelde begin vorige week in een kort geding dat de Staat er alles aan moet doen om op korte termijn de kinderen naar Nederland te halen. Voor de terugkeer van de IS-vrouwen zelf hoeft de Staat zich niet in te zetten, oordeelde de rechter.
Maar als de Koerden die de kampen bewaken de kinderen niet zonder moeders willen laten vertrekken, moet de overheid wel kijken of ze zowel moeders als kinderen kan terughalen. Dat moest ook per direct gebeuren. Als er binnen twee weken niets zou zijn gedaan, zou een dwangsom volgen.
De Koerden gaven daarom de afgelopen week opnieuw aan dat Nederland welkom is om de kinderen en hun moeders terug te halen. Daarvoor is de situatie veilig genoeg, aldus een woordvoerder van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) tegen de NOS.
Ook de VS hebben herhaaldelijk aangeboden om Syriëgangers op te halen en terug te brengen naar Nederland. Het beleid van het kabinet tot nu toe was om betrokkenen niet-actief terug te halen, maar de rechter bepaalde dat dit beleid niet kan gelden voor de kinderen.
Buitenlandse Zaken laat weten dat er contact is geweest met de Amerikanen en met Europese landen, maar wat er precies is besproken, zegt het ministerie niet. Ook de landsadvocaat zei vrijdag dat er “stappen zijn gezet”, maar dat er verder niets over gezegd kan worden.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. De omstandigheden in de kampen zijn erbarmelijk.
Er is veel agressie en geweld, weinig voedsel en water, er heersen ziektes, mensen worden gemarteld en er zijn bombardementen. Ze willen terug naar Nederland, maar tot nu toe weigerde het kabinet ze actief terug te halen.
Lees ook:
Krista zit in een opvangkamp in Syrië: ‘Neem desnoods alleen mijn kinderen mee naar Nederland’
De Nederlandse Krista van T. bleef met haar echtgenoot tot het einde bij terreurbeweging Islamitische Staat. Nu is ze weduwe en zit ze in een overvol opvangkamp in Noord-Syrië, mét haar vier kinderen. ‘Waarom neemt Nederland hen niet terug?’
NOS 22.11.2019 Twee IS-vrouwen die dinsdag door Turkije teruggestuurd zijn naar Nederland blijven nog eens veertien dagen vastzitten. Ze worden verdacht van deelname aan een terroristische organisatie. De twee verbleven in het strijdgebied van Islamitische Staat in Syrië.
De vrouwen kwamen dinsdagavond samen met twee kinderen aan op Schiphol. Het gaat om de 24-jarige Fatimah H. uit Tilburg met haar kinderen van 3 en 4 en de 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn. De kinderen zijn overgedragen aan een voogd van Jeugdbescherming.
De vrouw uit Tilburg meldde zich eind oktober bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Eind oktober werd haar Nederlandse nationaliteit ingetrokken. In januari 2018 werd de vrouw uit Apeldoorn in Turkije aangehouden. Turkije stuurt sinds enkele dagen buitenlandse IS’ers terug naar hun land van herkomst.
Na hun aankomst op Schiphol werden de vrouwen door de Koninklijke Marechaussee aangehouden en overgedragen aan de politie.
Telegraaf 22.11.2019 De twee vrouwen die dinsdag op Schiphol zijn aangehouden na terugkeer uit het strijdgebied van Islamitische Staat in Syrië, zijn voor veertien dagen in bewaring gesteld door de rechter-commissaris in Rotterdam. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt. Het tweetal wordt verdacht van deelname aan een terroristische organisatie.
Het gaat om een vrouw van 24 uit Tilburg en een vrouw van 25 uit Apeldoorn, met twee kinderen van 3 en 4 jaar.
De 24-jarige vrouw heeft zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Op 30 oktober is haar Nederlandse nationaliteit ingetrokken. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije. Turkije heeft beiden het land uitgezet en teruggestuurd naar Nederland.
De kinderen zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Nederland heeft erop aangedrongen de vrouw die haar nationaliteit is ontnomen, niet terug te sturen. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) heeft hierover meerdere keren met de Turkse minister van Binnenlandse Zaken gesproken. Ook werd er een ambtelijke missie naar Turkije gestuurd.
Uitzetting
Na vervolging, berechting en een eventuele celstraf zal Nederland erop inzetten de vrouw uit te zetten naar Marokko, het land waarvan ze nog wél staatsburger is.
Een derde vrouw, die zich eind oktober samen met de 25-jarige vrouw meldde en die nog wel de Nederlandse nationaliteit heeft, krijgt momenteel consulaire bijstand. Verwacht wordt dat zij binnenkort naar Nederland wordt uitgezet, in afstemming met de Turkse autoriteiten.
NOS 21.11.2019 Ondanks de onrustige situatie in het noorden van Syrië is repatriëring van 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen nog steeds mogelijk. Dat zegt een woordvoerder van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) tegen de NOS.
Morgen dient het hoger beroep dat de Nederlandse Staat aanspande, nadat een rechter besliste dat Nederland IS-kinderen zo snel mogelijk terug moet halen uit het gebied. De landsadvocaat noemde het in die zaak “uit oogpunt van internationale betrekkingen en veiligheid ondenkbaar” dat Nederland vrouwen en kinderen op korte termijn zou kunnen terughalen.
Lastiger, maar mogelijk
Sinds Turkije enkele weken geleden een offensief startte tegen de SDF, is de situatie in Noord-Syrië veranderd. In het gebied zijn nu Russische en Syrische regeringstroepen aanwezig, terwijl de Amerikanen zich juist grotendeels terugtrokken. Op sommige plaatsen wordt nog gevochten.
Volgens SDF-woordvoerder Kino Gabriel betekent dat niet dat repatriëring niet meer mogelijk is. “We controleren dit gebied nog steeds. Het is nog steeds mogelijk, al zal het wat lastiger worden. Maar als er overeenstemming is, zorgen wij voor een oplossing.” Repatriëring zou volgens hem of over de weg richting Iraaks Koerdistan plaatsvinden, of met helikopters.
Nog niets van Nederland gehoord
De voorzieningenrechter in Den Haag bepaalde op 11 november dat de Nederlandse overheid er alles aan moet doen om Nederlandse kinderen uit IS-kampen in Noord-Syrië te halen. Abdelkarim Omar, woordvoerder van de door Koerden geleide Autonome Administratie in Noord-Oost Syrië, zegt tegen de NOS dat zij sindsdien nog niets van de Nederlandse overheid hebben gehoord.
‘We hebben besloten kinderen niet van hun moeders te scheiden’
In juni dit jaar werden twee Nederlandse weeskinderen al overgedragen aan de Nederlandse regering. “Als de Nederlandse overheid nog een keer wil onderhandelen, weten ze hoe we ze kunnen overdragen, want dat hebben we eerder gedaan,” zegt Omar. “Maar er is nog niet naar gevraagd, er is geen contact over.”
Moeders mee naar Nederland
Overigens blijven de Syrische Koerden erbij dat de moeders van de IS-kinderen mee moeten naar Nederland. “Wij hebben de vrouwen niet berecht, dus we kunnen de kinderen onmogelijk van hun moeders scheiden”, zegt woordvoerder Omar. “Onder welk internationaal recht kunnen we de kinderen van de moeders scheiden?”
De rechter in Den Haag hield al rekening met die mogelijkheid. Wanneer de Koerden niet bereid zijn om de kinderen alleen te laten gaan, moeten de vrouwen ook worden gerepatrieerd, stond in het vonnis. Volgens de rechter moet de Nederlandse staat nu dus niet alleen de kinderen, maar ook hun moeders terug naar Nederland halen.
AD 21.11.2019 Rond de terugkomst van jihadiste Xaviera S. heeft de politie een inval gedaan bij haar moeder in Apeldoorn, dat bevestigt een naast familielid van Xaviera. De mobiel en computer van Xaviera S. haar moeder is daarbij in beslag genomen voor onderzoek, vertelt de bron, wiens naam bekend is bij de redactie.
Het landelijk parket van het Openbaar Ministerie bevestigt dat de gegevensdragers dinsdagavond in beslag zijn genomen op een adres in Apeldoorn.
Xaviera S., die in 2013 naar Syrië vertrok als vrouw van een IS-soldaat, keerde onlangs vanuit Turkije terug naar Nederland. Omdat de jihadiste daar al een straf uitzat voor haar lidmaatschap van IS – en tweemaal voor hetzelfde feit bestraft worden niet kan – zoekt justitie nu naar nieuw bewijs van andere strafbare feiten die ze begaan heeft in het kalifaat.
Marion van San, criminoloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, volgt het gezin op de voet. ,,Ik wist dat Xaviera terug zou keren. Ik had vorige week nog contact met haar moeder. Maar de laatste dagen reageerde ze nergens op. Dat zou dus kunnen komen doordat die mobiel in beslag is genomen.’’
Zwanger
Van San heeft ook veel vragen. ,,Er gaan berichten uit dat ze zwanger zou zijn. Dat zou voor mij nieuw zijn. Daar heb ik haar moeder niet over gehoord. Ik kan dat niet bevestigen of uitsluiten.’’ Ook het naaste familielid weet niet of Xaviera S. inderdaad zwanger is.
André Seebregts, de nieuwe advocaat van Xaviera, kan er ook geen antwoord op geven. Op dit moment is inhoudelijk reageren voor hem onmogelijk, vertelt hij. Ook de inval bij de familie kan hij niet bevestigen. ,,Mijn cliënt zit in volledige beperkingen dus ik kan daar niets over zeggen’’, luidt zijn korte reactie. Morgen wordt S. voorgeleid aan de rechter-commissaris.
NOS 20.11.2019 Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid noemt het “zeer teleurstellend” dat Turkije gisteren twee IS-vrouwen op het vliegtuig heeft gezet naar Nederland.
“En dan druk ik mij hoffelijk uit, omdat dat een minister betaamt”, zegt Grapperhaus in een reactie in de Tweede Kamer. Hij heeft de afgelopen dagen van alles geprobeerd om zijn Turkse collega op andere gedachten te brengen, maar dat heeft dus niet geholpen.
Marokkaanse
Turkije stuurde gisteren de 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn en de 23-jarige Fatimah H. uit Tilburg met haar twee kinderen naar Nederland. Van Fatimah H. is de Nederlandse nationaliteit ingetrokken. Ze is nu alleen nog Marokkaanse.
Turkije heeft twee redenen genoemd waarom zij desondanks naar Nederland is gestuurd. Het land zegt onvoldoende uitleveringsafspraken te hebben met Marokko. En Turkije zegt dat zij ooit wel Nederlandse was, en dat Nederland er zelf voor heeft gekozen die nationaliteit af te pakken.
“Dit geeft allemaal aan dat het een heftige problematiek is”, zegt Grapperhaus. “De Turken zeggen dat zij te maken hebben met IS’ers uit veel landen met veel verschillende nationaliteiten.”
Vervolgen
Beide vrouwen zitten vast. Fatimah H. als ongewenst vreemdeling. Het Openbaar Ministerie gaat hen vervolgen. Als de Marokkaanse vrouw wordt veroordeeld zit ze in Nederland haar straf uit en wordt dan uitgezet naar Marokko, is het plan. Of die uitzetting naar Marokko ook gaat lukken is onduidelijk. Grapperhaus wil daar niet op vooruitlopen.
Hij is toch optimistisch over de toekomstige samenwerking met Turkije. Er zijn nog een paar IS’ers in Turkije waar Nederland de nationaliteit van heeft ingetrokken, maar de minister heeft geen aanwijzingen dat zij binnenkort ook op het vliegtuig worden gezet. Voor Nederlandse IS’ers geldt dat als Turkije hen niet wil vervolgen, ze dan worden geaccepteerd door Nederland.
NOS 20.11.2019 Dat IS-vrouwen vanuit Turkije terug naar Nederland konden komen, was voor de Nederlandse instanties geen verrassing. Ze treffen al een tijd lang voorbereidingen om zo’n terugkeer zo goed mogelijk te regelen. Gisteren gebeurde het; Turkije zette twee IS-vrouwen en twee kinderen op het vliegtuig naar Schiphol.
Als het telefoontje uit Ankara komt, weten alle betrokkenen wat er moet gebeuren. Terwijl de vrouwen en kinderen in het vliegtuig zitten, bepaalt de kinderrechter dat de kinderen worden toegewezen aan Jeugdbescherming. De ouder wordt op dat moment geschorst van het ouderlijk gezag.
Medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming staan op Schiphol te wachten om alles in goede banen te leiden. De moeder moet na aankomst meteen afscheid nemen van haar kinderen.
Gisteravond gebeurde dit bij de 23-jarige Fatimah H. uit Tilburg. Haar kinderen van 3 en 4 werden overgedragen aan een voogd van Jeugdbescherming, terwijl zij in hechtenis werd genomen. De voogd neemt vanaf dat moment alle beslissingen.
Berecht in Nederland
De afgelopen jaren meldden zich zo’n tien Syriëgangers bij een Nederlandse diplomatieke post in Turkije. In alle gevallen werden ze door Turkije aan Nederland overgedragen, om vervolgens in Nederland te worden berecht.
Met H. is vooraf afgesproken wat haar op Schiphol te wachten staat. Haar wordt geadviseerd om aan de kinderen te laten merken dat ze het goed vindt dat ze met de Kinderbescherming meegaan. Zo is een mogelijk trauma het minst hevig voor het kind, is de gedachte.
Vanaf Schiphol rijdt gespecialiseerd personeel met de kinderen naar een opvanggezin. Dit is de eerste, tijdelijke, opvang. In de eerste drie maanden worden de kinderen vaak onderzocht; onder anderen een radicaliseringsdeskundige en een psychiater gaan met ze in gesprek.
Er wordt van uitgegaan dat de kinderen getraumatiseerd zijn. De voogd van Jeugdbescherming heeft daarom veel contact met de kinderen en het opvanggezin.
Terwijl de kinderen worden opgevangen in het pleeggezin, gaat de moeder de Penitentiaire Inrichting Vught of gevangenis De Schie in Rotterdam. Daar zijn de enige zogenoemde Terroristenafdelingen van Nederland. Ze wordt daar vastgezet en extra beveiligd binnen een speciaal programma, om haar ideologisch te beperken.
Vrijdag wordt ze in Rotterdam voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. Die bepaalt of hij het voorarrest met 14 dagen verlengt.
Fatima H. had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Ook de 25-jarige Xaviera S. zat op de vlucht. Zij is in in 2014 naar Syrië gereisd. Ook S. is vastgezet in een van de penitentiaire inrichtingen en wacht vervolging.
De straf die H. boven het hoofd hangt, is afhankelijk van de verdenking en het bewijsmateriaal. Het Openbaar Ministerie zegt er al zeker van te zijn dat ze na 2015, toen het kalifaat werd uitgeroepen, naar Syrië is gereisd. Ze wordt daarom verdacht van “deelname aan een terroristische organisatie”.
De straf die daar in Nederland op staat is zes jaar cel. Ook als de vrouwen zich erop beroepen dat ze alleen voor hun man en kinderen zorgden, kunnen ze bestraft worden. In eerdere zaken is dat al gebeurd.
Volgens het OM hoeft een verdachte geen oorlogsmisdaden te plegen om berecht te worden. De vrouw heeft het voortbestaan van IS met haar daden verlengd, is de argumentatie. Dat is voldoende om een straf opgelegd te krijgen.
De straf van zes jaar staat los van wat iemand verder gedaan heeft. Mocht iemand bijvoorbeeld iemand hebben vermoord, dan is er een levenslange celstraf mogelijk, maar zoiets is in Nederland nog niet voorgekomen.
Komen er nog meer IS-vrouwen naar Nederland?
Zeker is dat er nog groepen IS-vrouwen en -strijders in het buitenland zitten. Ze bevinden zich met name in Syrië, Turkije en Irak. Volgens de AIVD zijn er uit Nederland de afgelopen jaren in totaal ongeveer 300 mensen met “jihadistische intentie” afgereisd naar Syrië en Irak. Een derde van hen is vrouw.
Op dit moment zitten er 95 kinderen, 35 vrouwen en 15 mannen met de Nederlandse nationaliteit in Syrische kampen. Volgens de AIVD zijn er nog 20 volwassenen en 30 kinderen in Turkije. Slechts een aantal van hen zit vast en zou dus nog kunnen worden uitgezet.
Concrete plannen om deze mensen terug te laten keren zijn er nu niet. Wel bepaalde een rechter vorige week dat Nederland zich moet inspannen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Politiek is over het onderwerp veel discussie; vrijdag dient daarom een door het kabinet aangespannen hoger beroep.
MSN 20.11.2019 Turkije heeft gisteravond twee IS-vrouwen en hun kinderen naar Nederland gestuurd. Eén van de twee, Fatima H. , heeft alleen de Marokkaanse nationaliteit, nadat recent haar Nederlandse nationaliteit werd afgenomen. Nederland zou er alles aan hebben gedaan om te voorkomen dat ze naar Nederland zou komen. Tevergeefs.
30 oktober melden zich twee IS-vrouwen met hun kinderen op de Nederlandse ambassade in Ankara. Ze zijn ontsnapt uit een opvangkamp in Noord-Syrië. Eén van hen is de 23-jarige Fatima H. Minister Grapperhaus van Justitie heeft toevallig die dag ook bekendgemaakt de nationaliteit van Fatima H. in te trekken vanwege haar betrokkenheid bij terroristische activiteiten als IS’er.
Nederland zit met Fatima H. in haar maag. Ze is geen Nederlands staatsburger meer en zal daarom ook niet door Nederland worden teruggenomen. Ze heeft alleen nog de Marokkaanse nationaliteit.
Vanaf eind oktober is er contact met Turkije. Beide landen, Turkije en Nederland, houden contact over eventuele terugkeer. Ondertussen begint Turkije langzaam duidelijk te maken aan andere landen dat het heel veel meer IS’ers zal terugsturen naar de landen waar ze oorspronkelijk vandaag komen.
In Nederland berecht
Het kabinet geeft aan dat een andere IS-vrouw, de 25-jarige Xaviera S., wel naar Nederland kan komen. “Dat is staand Nederlands beleid”, zegt Grapperhaus vandaag. “IS’ers die zich in Turkije melden bij de Nederlandse ambassade of consulaat, worden geholpen om terug naar Nederland te gaan.” In Nederland worden ze dan berecht voor hun terroristische activiteiten.
Maar het probleem voor Nederland zit bij Fatima H., die niet langer de Nederlandse nationaliteit heeft. “Daar heb ik met mijn Turkse collega uitgebreid contact over gehad”, zegt Grapperhaus. Hij belt twee keer met de Turkse minister van Binnenlandse Zaken. Het eerste telefonische gesprek vindt plaats op dinsdag 5 november. “Ik heb de Turken aangegeven dat die dame alleen Marokkaans is en dus naar Marokko moet worden uitgezet.”
NCTV naar Turkije
Om zijn punt kracht bij te zetten, stuurt hij donderdag 7 november een delegatie van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid naar de Turkse hoofdstad Ankara voor overleg met de verantwoordelijke bewindspersoon. Om de druk op Turkije zoveel mogelijk op te voeren om de vrouw niet naar Nederland te sturen, zit bij het overleg volgens bronnen ook een ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De dag erna, op vrijdag 8 november, maakt de Turkse minister van Binnenlandse Zaken bekend dat Turkije alle IS’ers die in Syrië en Irak hebben gezeten en zich nu in Turkije bevinden, terugstuurt naar de Europese landen van herkomst. Dat gaat Turkije doen vanaf maandag 11 november.
Vreemdelingendetentie
Die dag belt Grapperhaus voor de tweede keer met de Turkse minister. Het leidt tot niets. Ingewijden benadrukken dat geen sprake is van een hoogoplopende ruzie of een diplomatieke crisis. Dat is bewust, de verhoudingen tussen beide landen zijn pas net weer een beetje hersteld, na een langdurige verslechtering. Een escalatie is niet in het belang van Nederland.
Al het overleg ten spijt zet Turkije beide vrouwen en hun kinderen dinsdagavond 19 november op het vliegtuig. Kort na 21.00 uur landen ze op Schiphol. De vrouwen worden aangehouden. De kinderen zijn ondergebracht bij de Raad voor de Kinderbescherming. Fatima H. komt in vreemdelingendetentie te zitten. Daarmee is ze officieel niet in Nederland. Ze is er wel, maar ze is er niet, zegt een ingewijde over de uitkomst van de politieke patstelling.
Eerst straf, dan naar Marokko
Fatima H. en Xaviera S. worden door het Openbaar Ministerie vervolgd voor terrorisme. Als ze worden veroordeeld zitten ze hier hun straf uit. De Marokkaanse vrouw wordt na haar eventuele gevangenisstraf uitgezet naar Marokko.
“Ze is hierheen gestuurd. Dat is natuurlijk teleurstellend”, zegt Grapperhaus. “Ze is in vreemdelingenbewaring gesteld en niet tot Nederland toegelaten. Ze zal in Nederland vervolgd worden. Het uitgangspunt is dat ze, als ze wordt berecht, hier haar straf uitzit en daarna aan Marokko wordt uitgeleverd.”
Telegraaf 20.11.2019 IS-vrouwen Fatima en Xaviera zijn in Nederland om te worden berecht voor terrorisme. Wie zijn deze dames uit Tilburg en Apeldoorn?
Fatima H. uit Tilburg is morgen jarig, maar veel reden tot feest is er niet. Ze moet naar de terroristenafdeling van de gevangenis, haar Nederlandse paspoort is afgepakt en zelfs haar moeder en nichtje staan terecht omdat ze haar geld hadden opgestuurd toen ze nog in Syrië zat.
Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij radicaliseerde in de kweekvijver voor fanatisme Sharia4Belgium voor hij naar Syrië vertrok. Bij verstek werd hij veroordeeld tot vijf jaar celstraf. Hij zou ook de vader van haar twee kinderen (circa 2 en 3 jaar oud) zijn, die ook zijn teruggevlogen naar Nederland.
Fatima meldde zich op eind vorige maand bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Diezelfde dag werd haar de Nederlandse nationaliteit afgenomen en werd ze tot ongewenst vreemdeling verklaard. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat het kabinet betreurt dat Turkije haar en de kinderen desondanks toch naar Nederland heeft gestuurd.
Haar Tilburgse moeder en haar nichtje moesten zich eerder deze maand in de Rotterdamse rechtbank verdedigen omdat ze 2900 euro naar Syrië hadden gestuurd via een ‘IS-bankier’. Fatima had hen daarom gevraagd met het bericht: ‘Mama, ik ben zwanger. Stuur alsjeblieft geld.’ Fatima H. zou moeten getuigen in de zaak tegen haar familieleden.
Wanneer ze op enig moment een in Nederland opgelegde straf heeft uitgezeten zal Fatima H. worden uitgezet naar Marokko.
Xaviera
De tweede dame die onder begeleiding van de marechaussee is teruggevlogen naar Nederland en de terroristenafdeling in Vught is Xaviera S. uit Apeldoorn. Deze Antilliaans-Nederlandse heeft haar paspoort nog wel. Ze is in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten.
Omdat ze in Turkije haar straf heeft uitgezeten voor lidmaatschap van een terroristische organisatie, kan het voor justitie in Nederland lastig worden om haar hier nog lang achter de tralies te houden.
Xaviera radicaliseerde een aantal jaar geleden binnen korte tijd. Het ene moment rookte ze nog een blowtje en zat ze aan de alcohol, het andere moment vertrok ze naar het kalifaat van IS.
Zij groeide op als een moeilijk meisje en werd zeer vroeg zwanger. Van haar studie op het Sprengeloo College kwam weinig terecht, van haar vijftiende tot haar achttiende zwierf ze met haar kind van onderkomen naar opvanghuis.
Toen ze zich tot de islam bekeerde, kwam ze even in rustiger vaarwater. Maar toen was ze plots verdwenen. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen.
Ook schreef ze aan schrijfster Brenda Stoter Boscolo dat ze met haar AK-47 naar haar toe wilde komen en dat ze ’maar al te graag haar kop zou laten rollen’. ,,Ja, dit is een dreigement, lelijke nakomeling van apen en zwijnen.’’
De Apeldoornse is in Turkije wreed gescheiden van haar radicale echtgenoot. Die heet Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Ook hij zat korte tijd in de cel voordat de Turken hem op straat zetten. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
Ook hun eerste ontmoeting moet weinig romantisch zijn verlopen. Dadi bestelde haar bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Dat koppelde weduwen of net gearriveerde vrouwen aan een nieuwe echtgenoot. IS-strijders konden opgeven wat voor soort bruid ze verlangden, waarna ze een vrouw naar keuze konden afhalen. Dat werd Xaviera.
Xaviera lijkt in fanatisme weinig onder te doen voor haar man, maar die stond wel al langer op de radar. Al in 2002 was hij in beeld als ronselaar voor de taliban in Afghanistan. Hij reisde naar Iran in een poging dat land te bereiken maar dat mislukte.
MSN 20.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen teruggestuurd naar Nederland. De 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn was een bekeerlinge die razendsnel radicaliseerde en zonder haar kind naar Syrië afreisde. De 23-jarige Fatima H. uit Tilburg kreeg in het kalifaat twee kinderen met een belangrijke IS-strijder uit België.
De Antilliaans-Nederlandse Xaviera S. reisde in 2013 af naar Syrië. Vlak voor haar vertrek schreef ze op Facebook hoe blij ze was dat ze naar het kalifaat ging.
“Ik wou een doel hebben in mijn leven, mij gelukkig voelen. Ik zag zusters lopen met een ghimaar (halflange hoofddoek, red.) en het eerste wat ik zei was: ‘Mashallah, zo hoor ik er ook bij te lopen, dit is hoe ik moet leven.”
Bekeerling
Xaviera had een moeilijke jeugd. Ze kreeg op haar zestiende een kind, volgde een zorgopleiding, maar werd meerdere keren van school gestuurd. In de zomer van 2012 belandde Xaviera met haar kindje op straat. Ze zwierf van opvang naar opvang. Het ging steeds slechter met haar. Op Facebook schrijft ze daarover: “Ik begon te blowen, te drinken en ging veel uit.” Daarna bekeerde ze met hulp van haar tante en vond zingeving in de islam.
Xaviera vertrok zonder haar kindje naar het kalifaat. Van daaruit was ze actief op sociale media. Ze verscheen meerdere keren met kalasjnikovs op straat. Daar zijn ook foto’s van. Volgens de verhalen trouwde ze daar met een Nederlandse IS-strijder die later nog twee of drie vrouwen erbij kreeg.
Fatima H.
Naast Xaviera werd ook Fatima H. maandag door Turkije teruggestuurd naar Nederland. Van haar is bekend dat ze kinderen heeft van 2 en 3 jaar. Die zijn in Syrië geboren en hebben vermoedelijk geen geldige geboortebewijzen. De moslima komt uit Tilburg. Wanneer Fatima naar IS-gebied is gegaan, is niet bekend.
De 23-jarige Fatima zou met een Belgische jihadist zijn getrouwd. Hij is waarschijnlijk ook de vader van haar kinderen. Hij had een hoge functie bij een drone-eenheid bij IS.
Fatima ontsnapte vorige maand uit het Syrische opvangkamp Al-Hol. Op 30 oktober meldde ze zich op de Nederlandse ambassade in Ankara en vroeg om hulp van de ambassade om terug te keren naar Nederland. Turkije zette Fatima H. uit naar Nederland, samen met haar twee kinderen.
Kritisch uitlaten
Journalist Brenda Stoter doet al jarenlang onderzoek naar IS-vrouwen die naar het kalifaat gingen. Ze reisde zelf veel door het Midden-Oosten en bezocht vele vluchtelingenkampen. Ze kent veel verhalen achter de Nederlandse IS-vrouwen.
“Deze vrouwen zijn niet naïef. Ze wisten heel goed waarom ze naar Syrië afreisden”, zegt Stoter. Xaviera bedreigde haar na kritische berichtgeving. Ze stuurde haar een foto van een kalasjnikov en schreef daarbij dat ze ‘haar hoofd maar al te graag (zou) willen laten rollen’.
Zingeving
Volgens Stoter zijn het vaak bekeerlingen, zoals Xaviera, die naar IS-gebied trokken. “Vaak hebben deze meiden een problematisch verleden en zijn ze een zoektocht gestart. Ze zoeken naar zingeving.”
“De meeste vrouwen winnen online informatie in over het kalifaat. Ze zoeken via platforms en Facebookpagina’s naar informatie. Daar wisselen ze ook verhalen uit. Vrouwen in het kalifaat delen op die online platforms ook hun verhalen. Dat het zo geweldig is. Via via worden vrouwen uitgenodigd om naar Syrië te komen”, zegt Stoter die zelf ook infiltreerde in online platforms.
De islam geeft de vrouwen een nieuwe toekomst en houvast, zegt Stoter. “De islam biedt duidelijke kaders en regels. Daar hebben deze vrouwen behoefte aan. En de islam biedt de mogelijkheid om opnieuw geboren te worden: je het oude leven achter je te laten en een nieuw leven te starten.”
Precieze cijfers zijn er niet, maar waarschijnlijk zijn er ruim 100 Nederlandse (jonge) vrouwen naar IS-gebied getrokken. Sommigen gingen alleen, anderen met hun man en kinderen. Ze kwamen vaak in Raqqa terecht; de hoofdstad van IS.
“Eind 2013 zag je dat veel vrouwen er alleen heen gingen om daar een man te zoeken. Ze gingen in Syrië het huishouden runnen of lesgeven aan kinderen. De vrouwen hielpen mee het systeem in stand te houden.”
Gruwelijkheden
Of ze deelnamen aan de gruwelijkheden? “Er zijn zeker vrouwen die zich daaraan schuldig hebben gemaakt, maar bewijs daarvoor is vaak lastig te vinden. Maar de vrouwen zijn niet met een naïeve reden daar naar toe gegaan. Ze wisten van de onthoofdingen, slavernij en verkrachtingen. Overwinningen van IS werden door de vrouwen gedeeld.”
Stoter sprak ook veel jezidi’s. In 2014 en 2015 is deze bevolkingsgroep door IS aangevallen, vermoord of als slaven verkocht. “Ik sprak veel jezidi’s die door IS-vrouwen zijn mishandeld, verkracht of als slaaf misbruikt. De jezidi’s noemden de IS-vrouwen barbaarser dan de IS-mannen.”
Weinig bijstand
De vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. De in Tilburg geboren Fatima H. hoeft in Nederland op weinig bijstand te rekenen. De overheid heeft haar Nederlandse nationaliteit afgenomen omdat ze betrokken was bij een terreurorganisatie.
Ze heeft wel nog wel de Marokkaanse nationaliteit. Na vervolging en berechting wil het kabinet de vrouw uitzetten naar het land van haar tweede nationaliteit: Marokko.
Fatima is nu gedwongen gescheiden van haar twee kinderen. De Raad voor Kinderbescherming heeft zich ontfermd over haar twee kinderen die bij een gezinsvoogd gaan wonen.
In de cel
Xaviera S. heeft nog wel de Nederlandse nationaliteit. Zij wordt in het geval van een veroordeling niet het land uitgezet.
Trouw 20.11.2019 Nederland heeft steeds gezegd dat het te onveilig is om kinderen van IS-vrouwen op te halen uit de kampen in Syrië. Ter plekke lijken toch verschillende scenario’s mogelijk.
De rechter bepaalde onlangs dat Nederland zich in moet spannen om 56 Nederlandse kinderen van IS-vrouwen op te halen uit Noordoost-Syrië. Ook de moeders zal Nederland moeten opnemen als de Syrische Koerden de kinderen anders niet laten gaan. Veel te gevaarlijk, vindt Den Haag, dat tegen het vonnis in beroep is gegaan. Maar hoe groot zijn de risico’s eigenlijk? Een verkenning van mogelijke routes.
Over de weg van de kampen naar Irak
Ook al zijn de Turken in oktober Noordoost-Syrië binnengevallen, de kampen waar de kinderen en vrouwen zitten, zijn over de weg nog bereikbaar. Het strijdgebied is ver van de kampen: zeker anderhalf uur rijden van Al-Hol (het grootste en meest zuidelijk gelegen kamp) en bijna drie uur van Al-Roj (dat noordoostelijker ligt). Journalisten en hulpverleners uit allerlei landen begeven zich op alle routes naar de kampen, zonder militaire begeleiding.
Een bus met vrouwen en kinderen valt natuurlijk wel meer op. Maar vooralsnog zijn de grensovergangen met Irak nog steeds in handen van gewapende Koerden, weliswaar allemaal met verschillende petten op. De door de Turken gehate Koerdische SDF mag zich weliswaar niet meer binnen dertig kilometer van de Turkse grens bevinden, maar kamp Al-Hol ligt daarbuiten. De Koerden zullen geneigd zijn de Nederlanders te helpen bij het transport.
Zij zijn blij als die kampen eindelijk worden leeggehaald. Ze kosten veel geld en bewakers worden er aangevallen. Vervoer vanaf Al-Hol naar Irak zou dan als volgt gaan: het eerste stuk over een weg met checkpoints van de SDF, het laatste stuk langs checkpoints van dienstplichtige Koerden (een militie los van de SDF), samen met Asayish, de Koerdische politie.
Ophalen bij Al-Roj
Als de Nederlanders niet naar Al-Hol willen rijden, omdat er nog wat Arabische dorpen in de buurt zijn waar mogelijk IS-sympathisanten zitten, is er nog een optie: de Koerden vervoeren de vrouwen van Al-Hol naar Al-Roj en Nederland pikt iedereen daar op. Al-Roj ligt in Koerdisch ‘heartland’ en dicht bij een grensovergang naar Irak.
Het is gebied waar weer Amerikaanse patrouilles rijden. Bovendien lijkt het waarschijnlijk dat een ophaalmissie wordt begeleid door Nederlandse militairen. Die zijn sowieso in de buurt: er is nog steeds een Nederlandse trainingsmissie in Irak.
Maar hoe zit het dan met het regeringsleger van Assad dat zich steeds meer laat zien in dit deel van Syrië? Dat leger neemt inderdaad steeds meer plekken in, vooral aan de grens met Turkije en bij het strijdgebied. Maar ze zijn nog ver van deze route.
Op termijn zal de regeringsvlag mogelijk wel weer overal wapperen. En dat zou betekenen dat Nederland niet meer met de Koerden, maar met de Syrische president Assad moet dealen. Assad met wie Nederland alle diplomatieke banden heeft verbroken.
Door de lucht, met Chinook transportvliegtuigen
Al-Hol ligt maar zo’n vijftien kilometer van de Iraakse grens. Met Chinook-transporthelikopters is prima te landen naast het kamp. Het is groot open gebied, wat weinig mogelijkheden biedt voor grondvuur, zoals dat lang een dreiging was bij het vliegveld van Bagdad.
Mocht het door geld en onderdelentekorten geplaagde Nederlandse leger zelf geen Chinooks kunnen regelen, dan zijn er altijd nog de Amerikanen die daarbij hulp hebben aangeboden. Zij hebben al andere landen, zoals Kosovo, geholpen hun eigen mensen terug te halen.
Vraag het de Nederlandse ambtenaren
Dat het niet zo moeilijk is om de kampen te bereiken weet de Nederlandse staat overigens al lang. Zowel Al-Hol als Al-Roj is in het afgelopen jaar met regelmaat bezocht door leden van een Nederlandse inlichtingendienst die de vrouwen uitgebreid hebben verhoord. Interessant zou zijn om van die Nederlandse ambtenaren te horen welke route zij in Syrië hebben afgelegd en door wie ze daarbij zijn begeleid.
Lees ook:
Wie de macht heeft in Noord-Syrië? Niemand die het nog weet
MSN 19.11.2019Twee IS-vrouwen zijn vanuit Turkije teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn vanavond geland. Een van de vrouwen heeft de Nederlandse nationaliteit, van de ander is de nationaliteit afgepakt. Ook de twee kinderen van de tweede vrouw zijn in Nederland aangekomen.
Een van de vrouwen had zich eind oktober bij de ambassade in Ankara gemeld met het verzoek om hulp om naar Nederland terug te keren. Haar Nederlandse paspoort is echter afgenomen en ze is hier ongewenst verklaard.
Toegang geweigerd
Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijft aan de Tweede Kamer dat hij hier meerdere keren met de minister van Binnenlandse Zaken van Turkije over heeft gesproken. Het kabinet betreurt het dat de vrouw toch naar Nederland is gestuurd.
De 25-jarige vrouw is bij aankomst in Nederland de toegang geweigerd. Ze is vastgezet en zal worden vervolgd voor deelneming aan een terroristische organisatie. Daarna wil Nederland haar uitzetten naar Marokko, het land waar ze wel een paspoort van heeft. Haar kinderen van 3 en 4 jaar oud zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
Andere vrouw
Naast deze vrouw is ook een 23-jarige vrouw naar Nederland uitgezet die sinds januari 2018 in Turkije in vreemdelingendetentie zat. Zij heeft wel de Nederlandse nationaliteit. Ook zij is aangehouden op verdenking van deelneming aan een terroristische organisatie en zal hier worden vervolgd en berecht.
NU 19.11.2019 Twee vrouwen die zich in het strijdgebied van IS in Syrië bevonden en later vastzaten in Turkije, zijn het land uitgezet en dinsdagavond na aankomst op Schiphol aangehouden, meldt het Openbaar Ministerie (OM).
De vrouwen worden verdacht van deelname aan een terroristische organisatie. Het gaat om een vrouw van 23 jaar en een van 25 jaar met twee kinderen. De kinderen zijn drie en vier jaar oud.
De vrouwen zijn door Turkije op het vliegtuig naar Nederland gezet. De 25-jarige vrouw had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw zat sinds januari 2018 al vast in Turkije.
Hoewel het Nederlanderschap van een van de vrouwen was ingetrokken, is zij toch door de Turkse autoriteiten naar Nederland gestuurd. In een Kamerbrief zegt het kabinet het te betreuren dat Turkije haar alsnog heeft teruggestuurd. Het kabinet wil dat ze na vervolging, berechting en een eventuele detentieperiode wordt uitgezet naar Marokko.
Beide vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. De kinderen zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Turkije wil meeste IS-strijders voor einde jaar terugsturen
Turkije is vorige week begonnen met het terugsturen van gevangenen IS-strijders naar hun thuisland. Het is nog onduidelijk om hoeveel gevangen het precies gaat.
Toch zegt Ankara dinsdag te denken voor het einde van het jaar de meeste IS-strijders terug te hebben gestuurd naar hun thuisland. Daarbij gaat het ook om gevangenen wiens nationaliteit al is ingetrokken. “Ze hebben niet het recht om burgers hun nationaliteit te ontnemen”, aldus de Turkse minister van Binnenlandse zaken Süleyman Soylu.
Behalve de Nederlandse vrouwen heeft Turkije tot nu toe tien Duitsers, een Amerikaan en een Brit teruggestuurd.
NOS 19.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn na aankomst op Schiphol door de marechaussee aangehouden en overgedragen aan de politie. Ze worden verdacht van het deelnemen aan een terroristische organisatie. Een van de twee vrouwen is haar Nederlandse nationaliteit ontnomen.
Het gaat om een vrouw van 23 en een van 25 jaar met twee kinderen van 3 en 4 jaar. De 25-jarige vrouw had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije.
Het kabinet had aan Turkije laten weten dat de vrouw van wie het Nederlanderschap is ingetrokken tot ongewenste vreemdeling is verklaard en daarom niet naar Nederland zou moeten worden uitgezet, maar Turkije deed dat toch.
Deze vrouw is op Schiphol de toegang tot Nederland geweigerd en vervolgens aangehouden. Na vervolging en berechting wil het kabinet de vrouw uitzetten naar het land van haar tweede nationaliteit: Marokko. De kinderen van de vrouw zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Beide vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam.
Telegraaf 19.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen naar Nederland teruggestuurd. Ze zijn dinsdagavond aangekomen op Schiphol en meteen aangehouden. Een van de vrouwen had ook twee kinderen bij zich.
Van die vrouw, Fatima H. uit Tilburg, is onlangs de Nederlandse nationaliteit afgenomen en ze is tot ongewenst vreemdeling verklaard. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat het kabinet betreurt dat Turkije haar en de kinderen desondanks toch naar Nederland heeft gestuurd.
Bij aankomst op Schiphol is de vrouw meteen opgepakt door de Koninklijke Marechaussee. Ze wordt hier vervolgd, berecht en na een eventuele gevangenisstraf uitgezet naar Marokko, het land van haar andere nationaliteit. De kinderen, 3 en 4 jaar oud, zijn overgedragen aan de kinderbescherming.
Terroristische organisatie
Met dezelfde vlucht is ook nog een andere vrouw teruggekeerd naar Nederland. Zij heeft wel een Nederlands paspoort en is onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland gekomen. Ook deze vrouw is aangehouden en wordt nu in Nederland vervolgd.
Het Openbaar Ministerie meldt in een bericht dat de vrouwen worden verdacht van deelneming aan een terroristische organisatie.
De vrouwelijke Syriëgangers waren met hun kinderen ontsnapt uit een gevangenkamp in Syrië. Nog voor de Turkse inval in Noord-Syrië, wisten de vrouwen met hun kinderen te ontsnappen uit het door Koerdische strijders gerunde gevangenenkamp Al Hol.
Grapperhaus meldde eind oktober al aan de Kamer dat de twee vrouwen zich hadden gemeld bij de Nederlandse ambassade in Turkije. Het was niet voor het eerst dat dat gebeurt. Nederland heeft afspraken met Turkije dat IS-vrouwen en hun kinderen in overleg teruggestuurd kunnen worden.
AD 19.11.2019 Twee door Turkije teruggestuurde vrouwelijke Syriëgangers zijn met hun kinderen in Nederland aangekomen. De vrouwen zijn op Schiphol direct aangehouden. Dat meldt het Openbaar Ministerie.
Het gaat om vrouwen van 23 en 25 jaar oud en twee kinderen van 3 en 4 jaar oud. De vrouwen worden verdacht van deelneming aan een terroristische organisatie. De Koninklijke Marechaussee hield de vrouwen aan en heeft hen overgedragen aan de politie. De kinderen zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
De 25-jarige vrouw heeft zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije. De vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam.
Terugsturen
Turkije is deze week begonnen met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Het gaat om IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
Minister Suleyman Soylu meldde begin deze maand al dat Ankara de strijders wilde terugsturen, maar gaf toen geen termijn. De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
RTL 19.11.2019 Twee IS-vrouwen zijn vanuit Turkije teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn vanavond geland. Een van de vrouwen heeft de Nederlandse nationaliteit, van de ander is de nationaliteit afgepakt. Ook de twee kinderen van de tweede vrouw zijn in Nederland aangekomen.
Een van de vrouwen had zich eind oktober bij de ambassade in Ankara gemeld met het verzoek om hulp om naar Nederland terug te keren. Haar Nederlandse paspoort is echter afgenomen en ze is hier ongewenst verklaard.
Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijft aan de Tweede Kamer dat hij hier meerdere keren met de minister van Binnenlandse Zaken van Turkije over heeft gesproken. Het kabinet betreurt het dat de vrouw toch naar Nederland is gestuurd.
De 25-jarige vrouw is bij aankomst in Nederland de toegang geweigerd. Ze is vastgezet en zal worden vervolgd voor deelneming aan een terroristische organisatie. Daarna wil Nederland haar uitzetten naar Marokko, het land waar ze wel een paspoort van heeft. Haar kinderen van 3 en 4 jaar oud zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
Andere vrouw
Naast deze vrouw is ook een 23-jarige vrouw naar Nederland uitgezet die sinds januari 2018 in Turkije in vreemdelingendetentie zat. Zij heeft wel de Nederlandse nationaliteit. Ook zij is aangehouden op verdenking van deelneming aan een terroristische organisatie en zal hier worden vervolgd en berecht.
NU 14.11.2019 Het CDA-voorstel om de diplomatieke banden met de Syrische dictator Bashar Al Assad aan te halen maakt het Nederlands mensenrechtenbeleid in het buitenland “ongeloofwaardig” en zal als een beloning worden gezien door dictators en autocratische regimes die hun bevolking onderdrukken. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
“Iedere potentaat en iedere mensenrechtenschender wil horen dat als je maar lang genoeg blijft zitten, de banden weer worden aangehaald. Dat signaal mogen we als Nederland nooit uitzenden”, aldus de bewindsman. “Al Assad verdient geen plek aan de onderhandelingstafel, maar een plek in de beklaagdenbank.”
Nederland heeft in 2012 samen met een groot aantal Europese landen de diplomatieke banden met het regime van Al Assad verbroken. Al Assad wordt verantwoordelijk gehouden voor honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen als gevolg van de Syrische burgeroorlog die sinds 2011 gaande is.
Nederlandse IS’ers mogelijk in handen van Al Assad
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump de troepen uit Syrië trok en Turkije overging tot een militaire inval in Noord-Syrië, zit Al Assad, met de steun van Rusland stevig in het zadel. Omdat er momenteel Nederlandse IS-strijders in gevangenenkampen vastzitten in Syrië, is de mogelijkheid aanwezig dat de Nederlandse uitreizigers in handen vallen van Al Assad.
CDA-Kamerlid Martijn van Helvert vindt dat Nederland op het laagste diplomatieke niveau de banden met Al Assad moet herstellen. Onder meer om te zorgen dat de Nederlandse IS’ers hun straf niet ontlopen.
Wat minister Blok betreft is het uitgesloten dat er met Al Assad onderhandeld zal worden. Met onder meer gifgasaanvallen tegen de eigen bevolking is het volgens Blok geen optie om zijn “gruwelijke misdrijven” te negeren.
Blok bestrijdt het beeld dat Al Assad stevig in het zadel zit. “Zijn positie is wankeler dan wordt aangenomen”, aldus de minister. Hij wijst op de internationale sancties tegen de Syrische leider die zijn bondgenoten Rusland en Iran duidelijk moeten maken dat zij “failliete boedel” steunen.
‘Waarom wel diplomatieke banden met China en Saoedi-Arabië?’
Van Helvert hield de minister voor dat Nederland wel tot op het hoogste diplomatieke niveau banden onderhoudt met China, dat zich met onder andere de onderdrukking van de Oeigoeren ook schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen.
Hij kreeg bijval van SP’er Sadet Karabulut die wees op de vriendschappelijke relaties met Saoedi-Arabië dat een bloedige oorlog voert in Jemen waar het aantal dodelijke slachtoffers is opgelopen tot honderdduizend en waar de kroonprins Mohammad Bin Salman verantwoordelijk wordt gehouden voor de moord op de journalist Jamal Kashoggi.
AD 14.11.2019 Het kabinet neemt afstand van het voorstel van het CDA om met de Syrische dictator Bashar al-Assad te gaan praten. ,,Assad verdient geen plaats aan de onderhandelingstafel, maar een plaats in de beklaagdenbank”, stelde minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. ,,Bij voorkeur van het Internationaal Strafhof in Den Haag.”
Blok reageerde in het debat over de begroting van zijn departement op het pleidooi van CDA-Kamerlid Martijn van Helvert om de diplomatieke banden met het regime Assad aan te halen. Dat is volgens Van Helvert nodig omdat pogingen Assad te verdrijven niet zijn gelukt, maar het kabinet wel IS-strijders in de regio wil berechten. Daarvoor is volgens de CDA’er overleg nodig.
Dat wijst Blok af. ,,Als Nederland nu de leiding neemt in het praten Syrië, worden we totaal ongeloofwaardig als pleitbezorger voor mensenrechten.” De VVD-bewindsman wil een door Assad geleid Syrië ook niet accepteren. ,,De onderbouwing van de heer Van Helvert van ‘hij zit er nog dus we moeten ons erbij neerleggen’ is de droom van elke potentaat. Dat signaal mogen we nooit gaan uitzenden als Nederland.”
Daarbij is de positie van Assad volgens Blok ‘wankeler dan wordt gesuggereerd’. ,,Als je zoveel schade hebt aangericht in je eigen land, kun je niet meer op een geloofwaardige manier functioneren.” Hij stelde dat verschillende westerse landen ‘de duimschroeven hebben aangehaald’ door sancties in te stellen. ,,We ook laten aan de bondgenoten van Syrië, zoals Rusland, weten dat ze een failliete boedel steunen.”
Mensenrechten
Van Helvert wierp tegen dat het kabinet wel betrekkingen onderhoudt met China, een land waar ook sprake is van mensenrechtenschendingen. SP-Kamerlid Sadet Karabulut noemde ook Saoedi-Arabië als voorbeeld van een land waar de mensenrechten te wensen overlaten. Met vertegenwoordigers van beide regeringen sprak de Tweede Kamer donderdag nog.
AD 14.11.2019 De rechter heeft bepaald dat Nederland ‘zijn’ IS-kinderen moet ophalen uit gevangenkampen in Noord-Syrië. Maar kan dat eigenlijk nog wel nu het gebied vanwege de Amerikaanse terugtrekking en Turkse invasie een chaotisch en gevaarlijk gebied is geworden?
Want sinds begin oktober dit jaar – toen Turkije Noord-Syrië binnenviel nadat president Trump onverwacht Amerikaanse soldaten had teruggetrokken – is het relatief rustige Koerdische noorden van Syrië veranderd in een gevaarlijke en uiterst chaotische regio.
En dat zei de rechter die maandag in kort geding oordeelde dat Nederland de kinderen moet ophalen, er ook bij: ,,Er kan niet van de Staat worden verwacht dat ze grote veiligheidsrisico’s neemt.’’
In Noord-Syrië vechten namelijk nu de volgende partijen: het Turkse leger, pro-Turkse Syrische milities, SDF-Koerden, Amerikanen, het Syrische leger, pro-Assad-milities, het Russische leger en loslopende IS-slaapcellen die aanslagen plegen.
Het probleem voor een mogelijke Nederlandse ophaalmissie is dat het grootste gevangenkamp waar de IS-vrouwen en kinderen zich bevinden, het al-Hawl-kamp, middenin dit woelige gebied ligt. Van de 23 vrouwen en 56 kinderen die meededen aan het kort geding zitten er 16 vrouwen en 41 kinderen in dat kamp. De anderen (7 vrouwen en 15 kinderen) zitten in kamp Al-Roj, dicht tegen de Turkse grens.
Als er al een ophaalmissie komt, zal die hoogstwaarschijnlijk worden georganiseerd vanuit het rustige Erbil, in het veilige Koerdische deel van Noord-Irak. Vanuit Erbil is er slechts één mogelijkheid voor de Nederlandse ophaalmissie om het gevaarlijke Noord-Syrië te bereiken. En wel via de strategisch Semalka-grensovergang, de enige werkende grens tussen Iraakse Koerden en Syrische Koerden.
Tot nu toe is de Semalka-grensovergang nog in handen van de SDF, van de Syrische Koerden dus. Maar Turkije ligt op slechts drie kilometer afstand. Als de Turken het willen en een beetje doorrijden, kunnen ze Semalka binnen een halfuur innemen en dus de grens afsluiten.
Zelfde geldt voor het Syrische leger en de Russen. Zij zitten al nabij de stad Al Malikyah (in het Koerdisch: Derik). Ook daarvandaan is het slechts 30 minuten naar de Semalka-grensovergang.
Met andere woorden: Als de Nederlandse ophaalmissie via de Semalka-overgang Noord-Syrië in gaat, bestaat de kans dat de Koerden daarna de controle over de grens verliezen. Dan kan je niet meer terug naar het veilige Noord-Irak en zit de Nederlandse ophaalmissie dus vast in Noord-Syrië.
NU 13.11.2019 CDA-Kamerlid Martijn van Helvert stelt voor dat Nederland de diplomatieke banden met de Syrische president Bashar Al Assad aanhaalt. Volgens Van Helvert is dat nodig om een oplossing te vinden voor de berechting van Nederlandse IS-strijders en de terugkeer van Syriërs die het regime van Al Assad ontvluchtten.
De christelijke partij deed het voorstel woensdag in een debat in de Tweede Kamer, maar vond weinig steun bij zowel de oppositie als de coalitiepartijen.
“Praten met Al Assad kan gezien worden als politiek gezichtsverlies”, aldus Van Helvert. Tegelijkertijd ziet hij dat het de Amerikanen, de Europese partners, maar ook Islamitische Staat niet gelukt is om Al Assad ten val te brengen en dat de Syrische dictator weer stevig in het zadel zit.
De CDA’er schat in dat een toekomst van Syrië met Al Assad zorgt voor de stabiliteit die nodig is om onder meer de Syrische vluchtelingen in Nederland terug te sturen. En nu Irak de berechting van Nederlandse IS-strijders die momenteel in Syrië vastzitten niet ziet zitten, moet de optie dat zij in Syrië berecht worden opgehouden worden.
CDA krijgt kritiek van oppositie en coalitie
De VVD snapt niet waarom Nederland “een knieval” in de richting van Al Assad moet maken en op eigen houtje de banden moet aanhalen.
De partij pleitte er in het verleden voor om juist met dictators in gesprek te gaan, maar een herstel van diplomatieke banden met Al Assad gaat VVD-Kamerlid Sven Koopmans te ver. “Hoe kan Al Assad, die honderdduizenden burgerdoden op zijn geweten heeft, bijdragen aan stabiliteit? Welke stabiliteit?”, meent Koopmans.
Ook D66’er Sjoerd Sjoerdsma ziet niets in het voorstel. “Al Assad is Islamitische Staat in een net pak. Hij is pleegvader van IS.” Sjoerdsma wijst erop dat Al Assad heeft bijgedragen aan de opkomst van IS door radicale jihadisten uit de Syrische gevangenissen vrij te laten. Berechting van de Nederlandse IS’ers overlaten aan Al Assad is volgens de D66’er een slecht plan, aangezien de Syrische president IS’ers in het verleden heeft vrijgelaten.
GroenLinks waarschuwt dat het aanhalen van de diplomatieke banden door Al Assad gezien zal worden als een beloning voor “zijn walgelijke gedrag”. De PvdA wijst erop dat de Syrische vluchtelingen het schrikbewind van Al Assad juist ontvluchtten.
Blok wil banden niet aanhalen
Het ziet er dan ook niet naar uit dat het kabinet gehoor zal geven aan de oproep van het CDA. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zei dit weekend in een interview met NU.nl dat er voor Al Assad geen toekomst is in Syrië.
Blok zei niet te kunnen uitsluiten dat de Nederlandse IS’ers die momenteel vastzitten in Syrië in handen vallen van Al Assad, maar dat betekent niet dat Nederland de diplomatieke banden zal herstellen.
“Ik laat me niet door Al Assad chanteren om de diplomatieke banden aan te halen. Voor Al Assad is er geen toekomst in Syrië. De misdrijven tegen de menselijkheid die hij heeft gepleegd, zijn zó verschrikkelijk. Hij kan niet blijven”, aldus Blok.
Van Helvert is het met de Kamer eens dat Al Assad verantwoordelijk is voor gruwelijkheden tegen de eigen bevolking, maar herhaalt dat het de westerse bondgenoten niet gelukt is om hem af te zetten.
Nu Al Assad, na het vertrek van de Amerikanen en de inval van Turkije, met de hulp van Rusland steviger in het zadel zit, vindt Van Helvert dat Nederland in ieder geval de banden op het laagste diplomatieke niveau moet aanhalen.
Hij wijst zijn collega-Kamerleden er ook op dat Nederland op het allerhoogste niveau goede banden onderhoudt met China, terwijl het land op grote schaal mensenrechtenschendingen begaat, zoals de onderdrukking van de Oeigoeren.
AD 13.11.2019 Het CDA pleit voor het aanhalen van diplomatieke banden met het regime van de Syrische dictator Assad. Nu duidelijk is dat de pogingen om hem ten val te brengen niet zijn gelukt en het kabinet vasthoudt aan de wens om IS-strijders in de regio te berechten, is dat volgens de regeringspartij de enige optie.
Dat stelde Kamerlid Martijn van Helvert bij het debat over de begroting Buitenlandse Zaken. Volgens de CDA’er is het nu eenmaal zo dat Assad in het zadel zit én blijft, vooral nu de Amerikanen hun troepen uit Syrië hebben teruggetrokken. ,,Kiezen we voor een blijvende destabilisatie, met mogelijk een nieuwe vluchtelingenstroom? Dan moeten we doorgaan op de ingeslagen weg. Maar het CDA wil kiezen voor stabilisatie.”
Dat nam de rest van de Kamer Van Helvert niet in dank af, getuige de Kamerleden die zich verdrongen bij de interruptiemicrofoon. ,,De stabiliteit van Assad is de stabiliteit van het mortuarium”, vond PVV-Kamerlid Raymond de Roon. ,,Dit is een klap in het gezicht van de miljoenen mensen die slachtoffer zijn geworden van Assad”, stelde GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. En is Van Helvert de gifgasaanvallen tegen zijn eigen mensen vergeten?, vroeg PvdA’er Lilianne Ploumen zich af.
Van Helvert stelde te begrijpen dat zijn collega-Kamerleden hem wilden vertellen ‘hoe verschrikkelijk Assad is’. ,,Dat weet ik. Dat ben ik het absoluut met u eens.” Daarom werd ook geprobeerd Assad ‘weg te sturen’. ,,Maar dat is niet gelukt.”
Ik ben het absoluut met u eens dat Assad verschrikkelijk is, aldus Martijn van Helvert, CDA.
Samenwerken
Met die realiteit moet nu rekening worden gehouden, vindt hij. Hij noemde Koerden en vervolgde christenen als voorbeeld. ,,Die zeggen: spreek met Assad, want de Turken zijn vele malen erger”, aldus Van Helvert, die benadrukte dat hij er niet voor pleit om álle banden te herstellen. ,,Ik vraag om consulaire samenwerking.” Ook dat is onbespreekbaar voor de Kamer. Nederland verbrak in 2012 de banden met Syrië.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken wil pas morgen, als hij aan het woord komt, op de oproep van het CDA reageren. Eerder deze week zei hij nog dat er voor Assad geen toekomst is in Syrië.
In 2015 stelde toenmalig VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dat Nederland moest samenwerken met dictators. Dat kwam hem toen ook op veel kritiek te staan. ,,Ik dacht dat de doctrine ‘knuffelen met dictators’ van het toneel was verdwenen met het vertrek van Zijlstra”, hoonde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
,,Je moet met slechte mensen praten om een einde te maken aan de hele slechte dingen die ze doen”, erkende VVD-Kamerlid Sven Koopmans. Maar hij wil dat dat via internationale organisaties gaat. ,,Ik snap niet waarom Nederland voorop moet lopen.”
Van Helvert vindt oud-Syrië-gezant Koos van Dam aan zijn zijde, die al langer stelt dat EU-landen de betrekkingen met het Syrische regime niet hadden moeten verbreken. Deze week werd bekend dat een aantal EU-landen weer in gesprek zijn met de Syrische autoriteiten. ,,Na meer dan acht jaar oorlog begint bij sommigen het kwartje te vallen.” Wel denkt Van Dam dat de oorlog nog lang niet voorbij is en het lange tijd zal duren voor de betrekkingen echt worden hersteld.
De rechter besloot afgelopen week dat 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald.
Een vrouw duwt een kinderwagen voort in Kamp Al-Hol, waar veel ’IS-bruiden’ opgesloten zitten.Ⓒ Foto AFP
Telegraaf 13.11.2019 Het CDA heeft zijn hoop gevestigd op Bashar al-Assad voor de berechting en opsluiting van IS-terroristen, maar het was de Syrische dictator zelf die instrumenteel was bij de opmars van de extremisten. Hij zette de gevangenissen openen voor honderden, mogelijk zelfs duizenden jihadstrijders, kocht hun olie en verplaatste ze door het hele land, zodat zij tegen de gematigde rebellen konden vechten.
Het doel van Assad was om de oppositie in diskrediet te brengen en de oorlog in zijn land af te schilderen als er een tussen zijn regime en extremisten. Tussen goed en kwaad, waarbij het Westen uiteindelijk voor hem zou kiezen. Die tactiek werpt nu, na jaren oorlog en honderdduizenden doden, zijn vruchten af. Volgens Kamerlid Martijn van Helvert moet Nederland zijn afschuw voor het regime laten varen en een „opening naar Assad” zoeken. Dat is volgens hem de enige manier om IS’ers in de regio te berechten.
De Syrische dictator heeft de jihadisten altijd als middel ingezet. Zijn land diende, na de Amerikaanse bezetting van Irak in 2003, als uitvalsbasis voor terreuraanslagen tegen de Amerikanen in het buurland. Daarbij kwamen duizenden soldaten om het leven. Toen hij de extremisten niet meer nodig had, sloot hij een groot deel van hen op, om ze na de uitbraak van de opstand tegen zijn regime in 2011 weer vrij te laten.
Zij zouden voor een groot deel het leiderschap gaan vormen van de Syrische tak van IS. Een van de gevangenen die uit de beruchte Sednaya-gevangenis werd vrijgelaten was Amr al-Absi. Die stond later in nauw contact met de extremisten die verantwoordelijk waren voor dodelijke aanslagen in Parijs en Brussel. Ook was hij de baas van Jihadi John, de Britse extremist verantwoordelijk voor het onthoofden van tal van westerse gevangenen. Al-Absi kwam drie jaar geleden om bij een Amerikaanse luchtaanval.
De Syrische president Bashar al-Assad vierde eerder deze week de geboorte van de profeet Mohammed in de Al-Murabet Mosque in Damascus. Ⓒ FOTO EPA
Assad liet in 2013 bij een gevangenenruil met een extremistische beweging ook een van de breinen achter de aanslagen van 11 september vrij. Deze Mohammed Haydar Zammer, die een belangrijke rol speelde bij het samenstellen van de Hamburgse cel rond Mohammed Atta, sloot zich direct aan bij Islamitische Staat. Hij wordt nu door de Koerden vastgehouden in het noordoosten van Syrië.
Al-Baghdadi
De hulp van Assad aan Islamitische Staat reikt veel verder. Een oud-inlichtingenofficier van zijn regime verklaarde enkele jaren geleden dat het regime niet alleen de extremisten heeft vrijgelaten, „het hielp hen bij het opzetten van hun militaire brigades”. En in plaats van de strijd met hen aan te gaan, verplaatste hij hen door heel het land zodat zij de rebellen, diens belangrijkste tegenstanders, konden bevechten.
Het laatste – bekende – grote transport vond vorig jaar plaats. Toen hielp het regime, aldus het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, met het overbrengen van zeker 400 IS-strijders van een van hun laatste bolwerken in het oosten van Syrië naar de provincie Idlib. De komst van die groep maakte het later voor IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi mogelijk om daar naartoe te vluchten.
Assads doel is ook hier duidelijk. Hij staat op het punt een grote offensief in Idlib te beginnen, het laatste grote gebied dat in handen is van de rebellen. Dat zijn weliswaar voor het merendeel ook jihadisten, maar net een graadje minder erger dan IS. Door Islamitische Staat daarnaartoe te halen, hoopt hij dat het Westen zijn bezwaren tegen het offensief, in een gebied waar ook miljoenen burgers wonen, zal laten varen.
Eigen gewin
Zo zet Assad, die ook jarenlang olie kocht van de extremisten, Islamitische Staat voortdurend in voor eigen gewin. Mocht hij, zoals het CDA wil, een rol gaan spelen bij de gevangenname van IS-strijders dan zal hij daar ongetwijfeld iets voor terug willen zien. Geld bijvoorbeeld. De lakei van Rusland en Iran heeft honderden miljarden nodig voor de wederopbouw van zijn land.
Maar de man die verantwoordelijk is voor honderdduizenden doden, gigantische gifgasaanvallen en kerkers waar tot op de dag van vandaag gevangenen worden doodgemarteld, zal waarschijnlijk niet aarzelen om de extremisten, als hem dat uitkomt, in de toekomst weer vrij te laten.
Telegraaf 13.11.2019 Nederland moet z’n morele bezwaren laten varen en gaan praten met de Syrische dictator Assad. Dat wil het CDA. De partij roept het kabinet vandaag bij het begrotingsdebat Buitenlandse Zaken op de diplomatieke betrekkingen met Damascus te herstellen.
Volgens Kamerlid Martijn van Helvert is een ’opening naar Assad’ de enige manier waarop Nederland IS-strijders in de regio kan berechten. „We kunnen wel blijven zeggen: wat een enge man, die Assad, maar daarmee schieten we uiteindelijk niets op.”
Het kabinet wil geen IS-aanhangers naar Nederland halen en wil een tribunaal in Irak om jihadisten daar te kunnen berechten. Irak staat niet te springen, en wil alleen landgenoten berechten of jihadisten die hun misdaden in Irak hebben begaan.
Nederland heeft al sinds maart 2012 geen diplomatieke banden meer met het Syrische regime, dat verantwoordelijk is voor honderdduizenden doden. Volgens minister Blok (Buitenlandse Zaken) is er geen toekomst voor Syrië als Assad president blijft.
Toch, of we het nou leuk vinden of niet, is Assad de oorlog aan het winnen, stelt Van Helvert vast. „Dat heeft noch onze afschuw noch de Toyota’s die we hebben geschonken aan de gewapende oppositiegroepen kunnen voorkomen.”
Kinderen
Het CDA sluit met z’n oproep aan bij de discussie over het al dan niet terughalen van kinderen van IS-aanhangers. Afgelopen maandag oordeelde de rechter dat de Staat zich moet inspannen om 56 kinderen van 23 IS-vrouwen die nu vastzitten in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië, terug te halen. Het kabinet gaat tegen deze uitspraak in beroep via een zogeheten turbo-appèl.
Ministers Blok en Grapperhaus (Justitie) vinden dat de rechter te weinig rekening heeft gehouden met internationale betrekkingen. Het kabinet vindt dat het zelf het buitenlandbeleid bepaalt, en niet de rechter.
Intussen moet Nederland wel een begin maken met het uitvoeren van het vonnis. Dat doet het door gesprekken te voeren met de Amerikanen, die Nederland wil helpen met de repatriëring van IS’ers. Het uitvoeren van het vonnis is een dilemma: het kabinet wil geen onomkeerbare stappen zetten en zal toch IS-families moeten terughalen.
Telegraaf 12.11.2019 De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra heeft opnieuw gezegd dat de VS Nederland kan helpen bij het ophalen van IS-vrouwen en hun kinderen. De fractievoorzitters van de coalitiepartijen reageren verdeeld op het aanbod.
NOS 12.11.2019 De VS is nog steeds bereid te helpen bij het terughalen van IS-vrouwen en hun kinderen naar Nederland. Dat zegt de Amerikaanse ambassadeur in Nederland Hoekstra tegen de NOS. “Als Nederland hulp vraagt van Amerika voor het repatriëren van de vrouwen en kinderen, dan doen we alles wat we kunnen om dat mogelijk te maken.”
De mogelijkheid van Amerikaanse hulp is actueel geworden door een uitspraak van de rechter, gisteren. Die oordeelde in een kort geding dat Nederland zijn best moet doen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk terug te halen uit Noord-Syrië. De zaak was aangespannen door een aantal moeders die met hun kinderen vastzitten in de overvolle gevangenkampen Al-Roj en Al-Hol.
Repatriëren
Nederland wil de vrouwen niet ophalen omdat die er zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied te gaan. Ook wordt een terughaalactie als te gevaarlijk beschouwd. De VS pleit al langer voor het terughalen van uitgereisde jihadisten naar het land van herkomst. “We willen deze IS-families gerepatrieerd hebben”, herhaalt Hoekstra. “Landen kunnen dan zelf beslissen of ze de mensen willen vervolgen of re-integreren.”
Hoe de hulp van Amerika eruit zou zien is nog niet te zeggen. “Het ligt eraan om hoeveel mensen het gaat, waar ze zijn. We zullen het alleen doen als we denken dat het veilig kan.” Op de vraag of Nederland al om hulp heeft gevraagd aan Amerika geeft de ambassadeur geen duidelijk antwoord. “Op dit moment is het aan Nederland om als er een verzoek is gedaan, daarover iets bekend te maken.”
NU 12.11.2019 De Nederlandse Staat gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in Den Haag die maandag bepaalde dat het kabinet zich moet inspannen om 56 kinderen van IS-vrouwen vanuit Syrië naar Nederland te halen, schrijft minister van Justitie Ferd Grapperhaus dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens de minister roept de uitspraak vragen op over aspecten die “mogelijk onvoldoende zijn meegewogen”. Als voorbeeld noemt hij de internationale betrekkingen.
In totaal spanden 23 vrouwen een kort geding aan tegen de Staat, omdat zij en hun kinderen in de kampen in acuut gevaar zouden zijn. De rechtbank erkende maandag dit gevaar en sprak van een “schrijnende situatie”.
In het geval van de vrouwen geldt echter dat zij alleen teruggehaald moeten worden als de Koerden, die de regie over de kampen hebben, de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan.
“De vrouwen hebben niet het zelfstandige recht om naar Nederland teruggehaald te worden, omdat zij met hun volle verstand zijn afgereisd naar Syrië en zich hebben aangesloten bij IS, een terroristische organisatie”, aldus de rechtbank maandag.
Het kabinet wil dat de vrouwen in de regio worden berecht en de rechtbank vindt dat Nederland het recht heeft om uit te vinden of dat eventueel mogelijk is.
Nederland kan niet gedwongen worden om kinderen te repatriëren
De rechtbank zei ook dat Nederland niet gedwongen kan worden om de kinderen te repatriëren, omdat het in Syrië wel degelijk gevaarlijk is door de instabiele situatie in het land. Wel moet Nederland zich hiervoor inspannen. “De Staat hoeft geen onnodige veiligheidsrisico’s te nemen, maar moet wel alle mogelijkheden die er zijn – zoals de door de Amerikanen geboden hulp – benutten”, aldus de rechtbank.
Dat komt erop neer dat de Nederlandse regering alles moet doen wat in haar macht ligt. Als de overheid zegt dat het niet mogelijk is, dan moet worden bewezen dat er alles aan gedaan is.
Dat betekent volgens advocaat André Seebregts, die het merendeel van de eisers bijstaat, dat Nederland binnen de gestelde termijn van veertien dagen contact moet opnemen met de Koerden, dan wel de Amerikanen.
Telegraaf 12.11.2019 De Staat gaat in beroep tegen het vonnis van de rechter over het terughalen van IS-kinderen uit Syrië.
Dat laten ministers Grapperhaus (Justitie) en Blok (Buitenlandse Zaken) dinsdag weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Maandag oordeelde de voorzieningenrechter dat de Staat een inspanningsverplichting moet leveren om 56 kinderen van jihadistische uitreizigers terug te halen die vastzitten in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. Volgens het kabinet is dat te gevaarlijk.
De rechter heeft echter bepaald dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd, erkent het kabinet. „Dat betekent dat het kabinet een aanvang zal maken met de nakoming van de inspanningsverplichting.”
Wat dit precies betekent, is nog niet duidelijk. Premier Rutte zegt daarover dat die plannen ’zich niet lenen voor een openbare discussie’. „Maar dat wij naar de volgende rechter gaan, betekent niet dat wij niks moeten doen.”
Daarbij gaat het om gesprekken met andere Europese landen die IS-aanhangers in Syrië hebben en om afstemming met de Verenigde Staten, die Nederland hebben aangeboden mee te helpen met het repatriëren van IS’ers uit het strijdgebied.
Eerder dit jaar lag er ook zo’n inspanningsverplichting. Toen moest het kabinet van de rechtbank Rotterdam moeite doen om IS-vrouwen terug te halen, nadat zij een zaak hadden aangespannen tegen de Staat. Grapperhaus en Blok kwamen toen tot de conclusie dat dat te gevaarlijk was.
Het kabinet legt zich intussen niet zomaar neer bij het vonnis. „De uitspraak roept vragen op over een aantal aspecten dat mogelijk onvoldoende is meegewogen, waaronder internationale betrekkingen”, schrijven de ministers. Dat Nederland in de Schengenzone zit waarin EU-burgers kunnen doorreizen, speelt daarbij ook een rol, zegt Grapperhaus. Bovendien vindt het kabinet dat het zelf het buitenlandbeleid bepaalt, en niet de rechter.
AD 12.11.2019 De Nederlandse Staat gaat in hoger beroep tegen het vonnis over het repatriëren van kinderen van IS-vrouwen. Dat hebben ministers Ferd Grapperhaus (Justitie) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in een brief geschreven aan de Tweede Kamer.
De rechter in Den Haag besloot gisteren dat Nederland al wat mogelijk is moet doen om de 56 kinderen van 23 vrouwen terug te halen naar Nederland die nu nog in Syrische kampen verblijven.
Het kabinet wil dat niet. Toch erkent het dat het een inspanningsverplichting moet doen, zoals de rechter heeft bevolen. De uitspraak roept volgens de ministers echter ‘vragen op’ over ‘aspecten’ als de internationale betrekkingen. Deze zouden onvoldoende zijn ‘meegewogen’.
Het is de vraag wat het kabinet gaat doen tot het hoger beroep is ingediend. De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra zei vanmorgen nog dat de VS wil helpen bij het repatriëren van IS-vrouwen en kinderen.
Het kabinet heeft steeds gezegd dat het geen IS’ers wil ophalen in ‘gevaarlijk gebied’, maar met de hulp van de VS zouden zij een Nederlands consulaat kunnen bereiken. Grapperhaus zegt dat het die hulp van de VS ‘zal aannemen’.
De situatie rond de twee kampen waar de vrouwen en kinderen zitten is echter wel veranderd sinds de VS zijn begonnen met terugtrekking uit het gebied, waardoor onduidelijk is wat er nu mogelijk is.
Advocaten van de IS-vrouwen hielden er al rekening mee dat de Staat in beroep zou gaan tegen het terughalen van kinderen uit twee kampen in Noord-Syrië. De Staat heeft zich namelijk steeds verzet tegen het actief ophalen van 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun 56 kinderen, stelt advocaat André Seebregts vandaag in een eerste reactie. Hij neemt het verder voor kennisgeving aan.
Seebregts wijst erop dat de rechter bepaald heeft dat de Staat binnen veertien dagen al het nodige moet doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren, ook als er beroep zou worden ingesteld. Voor de IS-vrouwen bestaat die verplichting niet. De advocaten denken dat de vrouwen meteen meekomen, omdat de Koerden ook van hen af willen.
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) heeft dinsdagmiddag in de Tweede Kamer gezegd dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat Turkije door hen gevangen genomen IS-strijders op het vliegtuig laat zetten naar Nederland. Turkije zei vrijdag dat het IS’ers wil gaan uitzetten, die momenteel daar in gevangenissen zitten.
Nederland hoopt juist dat IS’ers, ook die van Nederlandse komaf, in de regio zullen worden berecht. Maar Turkije zei dit niet aan te kunnen. Uit contact met de Turken is echter niet gebleken dat er direct IS’ers te verwachten zijn. De aankondiging dat Turkije IS’ers zou gaan uitzetten zou gaan om gevallen waarbij ‘al langer bekende voornemens tot uitzetting’ waren, aldus Grapperhaus.
NOS 12.11.2019 Het kabinet gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de Haagse rechter over het terughalen van IS-kinderen. De ministers Grapperhaus en Blok schrijven dat aan de Tweede Kamer.
De kortgedingrechter bepaalde gisteren dat Nederland zich moet inspannen om 56 kinderen van Nederlandse IS-leden zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in Syrië. Hun moeders hebben geen recht op repatriëring. Maar als de autoriteiten ter plaatse de kinderen louter samen met hun moeders laten gaan, moet Nederland ook de moeders terughalen.
Internationale betrekkingen
Grapperhaus en Blok schrijven dat de uitspraak vragen oproept “over een aantal aspecten, dat mogelijk onvoldoende is meegewogen, waaronder de internationale betrekkingen”. Door in beroep te gaan wil het kabinet hier zo spoedig mogelijk duidelijkheid over.
Overigens kondigen de bewindslieden ook aan dat het kabinet zal beginnen met het nakomen van de inspanningsverplichting die de rechter heeft opgelegd. De rechter bepaalde dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd.
Volgens advocaat Seebregts, die de IS-vrouwen bijstaat, verandert het hoger beroep dus niets aan de uitspraak van de rechter. “We zullen de vinger aan de pols houden”, zegt hij.
Verdeeld
Het kabinet heeft zich tot nu toe steeds op het standpunt gesteld dat uitreizigers in principe geen hulp krijgen bij hun terugkeer als ze niet zelf een ambassade in Turkije of Irak weten te bereiken. De regeringspartijen zijn verdeeld over de kwestie. VVD en CDA benadrukken vooral dat door de rechterlijke uitspraak mogelijk IS’ers naar Nederland komen, met alle risico’s van dien. D66 en ChristenUnie vinden het juist een risico om kinderen van IS’ers in Syrië te laten radicaliseren.
Slachtoffers van IS in de Jezidi-gemeenschap zijn bezorgd over de mogelijke terugkeer van IS-vrouwen naar Nederland. “Zij hielpen strijders bij het verkrachten van onze vrouwen”:
Jezidi’s over de terugkeer van Nederlandse IS-aanhangers
OmroepWest 12.11.2019 Het kabinet gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de Haagse rechter over het terughalen van IS-kinderen. Ministers Grapperhaus en Blok schrijven dat aan de Tweede Kamer. Maandag bepaalde de rechtbank dat de Staat verplicht is om er alles aan te doen om IS-kinderen in Syrië terug naar Nederland te halen.
De ministers schrijven dat de uitspraak vragen oproept, waar ze in hoger beroep antwoord op hopen te krijgen. Zo zouden een aantal aspecten ‘mogelijk onvoldoende zijn meegewogen. Waaronder de internationale betrekkingen.’
Het kabinet gaat wel beginnen met het nakomen van de inspanningsplicht die de voorzieningenrechter heeft opgelegd. De rechter bepaalde dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd.
Voogdij
Volgens de rechter hebben de kinderen in de kampen niet voor het kalifaat gekozen, maar hebben ze nu wel te maken met de noodsituatie in Noord-Syrië. Zo kreeg Jeugdzorg Haaglanden in september de voogdij over twee kinderen in een IS-kamp, nadat de moeder was overleden en de vader niet te vinden was. De kinderen zitten nog altijd in Syrië.
De Raad van de Kinderbescherming vertelde dat de kinderen in het vluchtelingenkamp te weinig voedsel en medische zorg krijgen en dat zij hierdoor ernstige medische klachten hebben.
Slachtoffer van handelen ouders
‘De overheid dient zich het schrijnende lot van de kinderen aan te trekken’, zei de rechter maandag. ‘Zij zijn het slachtoffer van handelen van hun moeder of ouders.’ De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn onder de twaalf jaar.
Voor de vrouwen heeft de Staat geen verplichting om ze terug naar Nederland te halen. Volgens de rechter hebben ze bewust voor een reis naar het strijdgebied gekozen. Alleen als de Koerden kinderen niet willen laten vertrekken zonder hun moeders ontstaat er volgens de rechter een nieuwe situatie, en dan moet de overheid volgens het vonnis kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen.
NRC 12.11.2019 De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om 56 kinderen uit kampen in Syrië terug te halen. Het kabinet gaat echter in hoger beroep tegen de uitspraak die Nederland verplicht zich maximaal in te spannen om de 56 kinderen van Nederlandse uitreizigers terug te halen.
Dat schrijven minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag dat de Nederlandse staat een inspanningsverplichting heeft binnen veertien dagen de kinderen van vrouwen die naar IS-gebied in Syrië of Irak zijn gereisd, terug te halen. Ook als er beroep zou worden ingesteld. Deze verplichting geldt niet voor de vrouwen zelf. Het kort geding was aangespannen door 23 vrouwen die naar Syrië of Irak waren afgereisd, die samen 56 kinderen hebben.
Het standpunt van het kabinet is nog altijd dat IS-strijders in de regio berecht moeten worden. Vooral VVD en CDA blijven tegen terugkeer. Wat de kinderen betreft moet het kabinet dat beleid aanpassen, vind de rechter in Den Haag. De meeste kinderen zijn nog onder de twaalf jaar oud en hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit.
De vrouwen en kinderen verblijven momenteel onder slechte omstandigheden in de vluchtelingenkampen Al-Hol of Al-Roj in het noorden van Syrië. Volgens de rechter verkeren de kinderen in een „acute noodsituatie”. Momenteel is het gebied zeer instabiel door het vertrek van Amerikaanse militairen langs de grens en de inval van Turkije die daarop volgde.
De kinderen leven in de kampen volgens de rechter onder dreiging van „bombardementen, seksueel misbruik, marteling, de afwezigheid van onderwijs, kindersterfte, ijzige kou in de winter, overbevolking, vermijdbare ziektes, indoctrinatie en een gebrek aan water, voedsel en sanitaire voorzieningen en medische zorg”. De vrouwen wisten volgens de rechter echter waar zij aan begonnen toen zij naar het strijdgebied reisden.
Wat de situatie bemoeilijkt is dat de Koerden hebben gezegd dat zij de kinderen alleen uit de kampen willen laten gaan als de moeders mee mogen. De VS die nog steeds aanwezig zijn in Syrië en Europese landen al vaker hebben opgeroepen om uitreizigers terug te halen, hebben toegezegd te willen helpen met het ophalen van uitreizigers.
Volgens de laatste cijfers van de AIVD verblijven er nog ongeveer 55 Nederlandse volwassenen en 90 kinderen in detentiekampen in Syrië. Turkije is maandag begonnen met het terugsturen van buitenlandse IS’ers naar de landen van herkomst. Maandag werd onder meer een Amerikaan teruggestuurd. Het is nog niet bekend of Turkije ook Nederlanders gaat terugsturen.
Volgens Turkije zitten er ongeveer 1.200 IS-strijders vast in het land. Daarnaast zijn er nog eens 287 IS’ers gevangengenomen tijdens de recente militaire operatie van Turkije in het noordoosten van Syrië.
De veelal heel jonge IS-kinderen leven in overbevolkte kampen in Noord-Syrië, waar een continue dreiging is van bombardementen.Ⓒ AFP
Telegraaf 11.11.2019 Nederland moet er ’alles aan doen’ om 56 kinderen van Nederlandse IS-strijders terug te halen uit Koerdische kampen in Noord-Syrië. Dat heeft de Haagse rechter tijdens een kort geding besloten. Betekent dit dat we straks niet alleen de kinderen maar ook de moeders moeten gaan repatriëren? Het kabinet gaat het vonnis bestuderen. Zeven vragen over deze uitspraak.
1 Om wie gaat het ook alweer?
Om 23 vrouwen uit het kalifaat en in totaal 56 kinderen met Nederlandse wortels. Zij hebben de rechtszaak aangespannen. En vinden dat Nederland hen moet ophalen. Van de kinderen is meer dan zeventig procent jonger dan zes jaar; niet één is ouder dan twaalf jaar. Een deel is in het kalifaat geboren.
2 Zijn de IS-kinderen gevaarlijk?
Dat is de grote vraag. In de barbaarse propagandavideo’s van IS speelden kinderen een hoofdrol. Ze zwaaiden met wapens, schoten gevangenen dood en sneden hun de keel door. Het is onduidelijk of Nederlandse kinderen hebben gefigureerd in de horrorvideo’s. Vorige week verscheen op sociale media een interview met een jongen in kamp al-Hol, die zwoer tegenstanders van IS af te zullen slachten.
De AIVD beschouwt alleen kinderen vanaf negen jaar als dreiging. Dat betekent niet dat jongere kinderen ongevoelig zijn voor de omgeving vol haat waarin ze verkeren. De rechter onderstreept dat terreurbestrijder NCTV kinderen nu wil terughalen, voor ze verder kunnen radicaliseren en eventueel later, onder de radar en vol wraakgevoelens, terugkeren naar Nederland.
3 De ouders hebben er zelf voor gekozen om te vertrekken, waarom komt het probleem dan nu op het bordje van Nederland?
De rechter onderkent dat de ouders de hoofddaders zijn. Maar hier komt het kinderrechtenverdrag om de hoek kijken. De kinderen zitten daar vanwege hun ouders. In de kampen heerst een noodsituatie. Het is er koud, overbevolkt en er is een continue dreiging van bombardementen. En daarom moet Nederland er alles aan doen de kinderen terug te halen, vindt de rechter. Voor de ouders gaat die vlieger niet op. Zij moeten hun eigen boontjes doppen.
4 Maar krijgen we straks de moeders er niet alsnog gratis bij?
Die kans bestaat inderdaad. Koerden die de IS-kampen bewaken, hebben al aangegeven dat ze de IS-kinderen niet laten gaan zonder hun moeders. Dat wordt in het vonnis ook expliciet benoemd. Volgens de Nederlandse rechter ontstaat er in dat geval een ’nieuwe situatie’. En zal Nederland zich óók voor hen moeten inspannen.
5 Wat houdt die inspanningsverplichting precies in?
Daarover geeft het vonnis geen duidelijkheid. Sterker: de rechter wil zich er niet te nauw mee bemoeien. Dat de kinderen met dit oordeel in de hand snel kunnen terugkeren ’is niet zeker’. Nederland heeft altijd aangegeven dat er geen actie kan worden ondernomen, omdat het in Syrië te gevaarlijk is. Van de Staat kan niet worden verwacht dat er ’grote veiligheidsrisico’s worden genomen’, vindt de rechter.
6 Maar hoe hard is deze uitspraak dan?
In feite laat de rechter hiermee de nooduitgang voor de Staat wagenwijd openstaan. Die kan ’niet worden gedwongen iets te doen waartoe hij feitelijk niet in staat is’; de situatie in Noord-Syrië is ’onduidelijk en onrustig’.
Hoewel zowel de Koerden als de Amerikanen hulp hebben toegezegd bij het wegsluizen van de IS’ers, ’is het de vraag of die bereidheid er nog steeds voldoende is’. Kortom, een echte stok achter de deur ontbreekt.
7 De advocaat is blij met de uitspraak. Hoe leest hij die?
André Seebregts is optimistisch, hij denkt dat het een kwestie van een paar weken is voor de kinderen – en hun moeders – terugkeren naar Nederland. „Natuurlijk stelt de rechter het heel omzichtig. Maar het staat er wel: Nederland zal nu echt moeten aantonen dat de Koerden de kinderen willen laten gaan zonder de moeders.
En dat doen de Koerden niet, want die zien de bui al hangen. Als de kinderen weg zijn, bekommert niemand zich meer om de vrouwen. De kans is dus groot dat ze samen moeten terugkeren.”
Dan is er nog de druk uit de VS op Europa om zijn eigen jihadisten terug te nemen. „De rechter stelt dat Nederland moet ingaan op Amerikaanse hulp bij het terughalen. De VS hebben wel tien keer gezegd dat ze vinden dat Europese IS’ers in Europa moeten worden berecht. Niemand twijfelt eraan dat dat dus nog steeds geldt.”
NOS 11.11.2019 Ze leven in een acute noodsituatie, onder erbarmelijke omstandigheden. Nederland moet binnen twee weken er daarom alles aan doen om 56 IS-kinderen terug te halen, zo oordeelde de rechter vandaag in een kort geding. Hoe nu verder?
Hoe groot is de kans dat de kinderen over twee weken in Nederland zijn?
Niet heel groot. Met name omdat er nog tal van zaken opgelost moeten worden voordat de kinderen daadwerkelijk teruggehaald kunnen worden. Zo is het kort geding aangespannen door 23 IS-vrouwen. Zij willen ook gerepatrieerd worden. Dat maakt de zaak aanzienlijk complexer. Nederland hoeft de vrouwen namelijk niet terug te halen, zo oordeelde de voorzieningenrechter. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie”.
Het vonnis van de rechter:
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Volgens de advocaten van de vrouwen willen de Koerdische milities de kinderen alleen niet scheiden van hun moeders. Als dat klopt, moet Nederland ook pogen de vrouwen terug te halen, aldus de rechter. Dat druist in tegen het kabinetsbeleid. Het kabinet wil dat Nederlandse IS’ers in de regio zelf berecht worden. Daardoor lijkt de zaak enkel in een stroomversnelling te kunnen komen als de Koerdische milities óf het kabinet op korte termijn radicaal wijzigt van standpunt.
Hoe verloopt het terughalen in de praktijk?
De kinderen moeten, eventueel met hun moeders, worden opgehaald uit overvolle detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Volgens de Nederlandse Staat is dat onveilig gebied, waar Nederland geen zeggenschap heeft. Om die reden wil Nederland enkel IS’ers repatriëren als ze zich hebben gemeld bij een Nederlandse ambassade of consulaat.
De Amerikanen hebben aangeboden te helpen met de repatriëring van Nederlanders in de Syrische kampen. Een hulpverzoek neerleggen bij de VS zou onder de “inspanningsverplichting” kunnen vallen die door de rechter aan de Staat is opgelegd. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, benadrukt dat die term juridisch alleen niet heel streng is. “Er is geen resultaatverplichting. Daarom is er bijvoorbeeld ook geen dwangsom opgelegd.”
Verder benadrukt de rechter dat Nederland geen “substantiële veiligheidsrisico’s” hoeft te nemen bij het terughalen. De inspanningsverplichting is op die manier breed te interpreteren en het is volgens Schilder moeilijk te controleren of Nederland zich voldoende heeft ingespannen de kinderen terug te halen. “De rechter zal zich daar niet snel aan willen branden, omdat hij niet op de stoel van de politiek wil zitten.”
Is de uitspraak definitief?
Nee. De Staat kan net als in soortgelijke zaken in België en Duitsland nog in hoger beroep. De uitspraak verdeelt de politiek. Als het aan de VVD ligt wordt er hoe dan ook doorgeprocedeerd en het CDA noemt de uitspraak “risicovol”, terwijl hun coalitiepartners D66 en ChristenUnie juist tevreden reageren. Premier Rutte liet enkel weten de uitspraak “te bestuderen”.
‘Volstrekt unieke zaak’
“Volstrekt uniek”, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem zal het verloop van de zaak belangrijk zijn voor soortgelijke zaken in de toekomst. “Mensen vroegen me vooraf ook wat ik verwachtte van de uitspraak. Ik had werkelijk geen idee. Er is geen precedent.”
Nederland haalde eerder al wel twee weeskinderen van IS’ers terug uit het noordoosten van Syrië. Maar dat was met hulp van Frankrijk en daarbij waren verder geen volwassenen IS’ers bij betrokken. In Duitsland en België oordeelden rechters eerder ook al dat IS-kinderen opgehaald moeten worden, inclusief moeders. In beide landen is de Staat in hoger beroep gegaan.
Als er hoger beroep wordt aangetekend, is de kans sowieso klein dat de kinderen op korte termijn worden teruggehaald. “En als ze dan doorgaan tot de Hoge Raad ben je zo jaren verder”, zegt hoogleraar Schilder. Over het terughalen van IS’ers is veel discussie onder experts.
Hoe wordt er gereageerd op de uitspraak?
Een van de Nederlandse vrouwen laat aan de NOS vanuit een Syrisch kamp weten dat ze “superblij” is met de uitspraak. Ze ziet het als “een lichtpuntje in deze lange, ellendige periode”.
Familieleden in Nederland reageren gemengd. Ze vrezen dat een eventueel hoger beroep vertraging zal opleveren. De vader van een van de vrouw die met vijf kinderen in het kamp al-Hol zit, zegt op een duidelijkere uitspraak te hebben gewild: “Er zijn hier een hoop open eindjes. De overheid krijgt alle ruimte.”
Een vader van een van de IS-vrouwen zegt de uitspraak “dubbel” te vinden:
Een beetje hoop en veel wantrouwen
Kinderorganisaties zijn verheugd met de uitspraak. Zij willen de kinderen, waarvan driekwart jonger is dan 6 jaar, liever vandaag dan morgen terughalen vanwege de onrust in de regio en de naderende winter. Voor elk kind ligt een deradicaliseringsplan klaar, als dat nodig blijkt.
Kinderombudsman Margrite Kalverboer zegt “met belangstelling” te kijken wat het kabinet met de uitspraak gaat doen. Advocaat Seebregts, die een deel van de vrouwen bijstaat, hoopt dat er “binnen twee weken” duidelijkheid is.
Telegraaf 11.11.2019 Nederland legt zich niet zomaar neer bij de uitspraak van de rechter dat de Staat 56 IS-kinderen moet terughalen uit Syrië. Het kabinet gaat de uitspraak bestuderen, zo hield premier Rutte maandag de boot af.
VVD-Kamerlid Yesilgöz gaat er van uit dat de Staat in beroep gaat tegen de uitspraak. Zij noemt de uitspraak ’frustrerend’. „Het is gevaarlijk om ze op te halen. Bovendien is het gevaarlijk om ze naar Nederland te halen omdat die kinderen zijn geïndoctrineerd met IS-gedachtengoed en sommige van hen trainingen hebben gehad.” En al gaat het alleen om de kinderen, en niet om de 23 moeders, die hebben straks wel het recht om erachteraan te reizen. „De onveiligheid voor Nederland neemt daardoor toe.”
Ook het CDA is ontevreden met de uitspraak en noemt die ’risicovol’. „Met kinderen krijgen ook de ouders recht op terugkeer. Volgens mij moeten we ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.” De partij hamert erop dat IS in Irak en Syrië genocide hebben gepleegd tegen Yezidi’s, christenen, niet-Soennitische moslims en andere religieuze minderheden.
De rechtbank oordeelde dat de Nederlandse staat er alles aan moet doen om kinderen van Syriëgangers in twee Koerdische kampen in Noord-Syrië terug te halen. Die plicht geldt niet voor de vrouwen. Maar, zei de rechter, als de Koerden die kampen bestieren de kinderen niet willen weghalen, moet de overheid kijken of vrouwen en kinderen kunnen worden teruggehaald.
„Blijkbaar mogen rechters de veiligheid van ons land op de tweede plaats zetten”, reageert PVV-Kamerlid Helder. „En oog voor de slachtoffers hebben ze duidelijk ook niet.”
D66 dolblij
Voor regeringspartijen D66 en ChristenUnie bewijst de rechterlijke uitspraak juist dat het kabinet er niet aan ontkomt om IS-aanhangers terug te halen. Het kabinet wil dat niet, met als argument dat het te gevaarlijk is. Alleen wie zich meldt bij een diplomatieke post kan hulp krijgen bij terugkeer, om in Nederland te worden berecht.
„Dit sterkt ons in onze eerdere positie dat kinderen terug moeten worden gehaald”, zegt Kamerlid Sjoerdsma van D66. „De druk op het kabinet wordt nu wel heel groot”, zegt CU-Kamerlid Voordewind. Zijn partijgenoot Van der Graaf vult aan: „De uitspraak laat scherp het dilemma zien tussen de situatie van de kinderen die zijn meegenomen naar dit gebied en de moeders die er zelf voor kozen.”
Uitspraak te negeren
Kamerleden wijzen erop dat in de uitspraak voor het kabinet nog een ontsnapping lijkt te zitten, omdat er het voorbehoud ’indien mogelijk’ in staat. Bovendien hoeft het kabinet niet per se naar de uitspraak te handelen, merkt VVD’er Yesilgöz op. Dat gebeurde ook niet bij een uitspraak van vorig jaar van de Rotterdamse rechter over de uitlevering van een Nederlandse vrouw uit een kamp in Noord-Syrië.
Het OM wilde dat de vrouw, destijds moeder van een kind van anderhalf en zwanger, zou worden uitgeleverd. Zo zou zij kunnen worden vervolgd voor deelname aan een terroristische organisatie.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) gaf bij een EU-vergadering in Brussel aan de uitspraak te zullen bestuderen. „De inkt van het vonnis is nog warm. We kijken er eerst met onze juristen naar.”
Opa opgelucht
Klijn in een eerdere tv-uitzending. Ⓒ Screenshot
Bert Klijn is blij met de uitspraak. „Mijn leven gaat eindelijk weer door”, zei de geëmotioneerde vader van een IS-vrouw. Zijn dochter vertrok in 2015 op 19-jarige leeftijd naar het kalifaat. Ze kreeg daar twee dochters, eentje is drie jaar en de ander is bijna twee.
Volgens Klijn is zijn dochter „uit naïviteit” naar het strijdgebied vertrokken, volgens hem dacht ze dat ze daar in een ziekenhuis zou gaan werken. Ze trouwde met een IS-strijder en samen kregen ze twee kinderen. „Geweldige meiden”, zegt hij over de twee kleintjes. „Ik heb ze nog nooit in het echt gezien, maar wel op foto’s en video’s. Ze weten dat ik hun opa ben.”
AD 11.11.2019 Nederland moet zijn best doen om de kinderen van IS-vrouwen terug te halen naar Nederland, desnoods door ook hun moeders mee te nemen. Alle internationale hulp die wordt geboden, moet daarbij worden aangepakt. Toch zorgt het vonnis van de rechter in Den Haag, vandaag, bij verwanten voor onzekerheid.
Een oma zit wat verslagen op een stoel, buiten de rechtszaal waar zojuist uitspraak is gedaan in een kort geding namens 23 IS-vrouwen, die willen dat Nederland hen terughaalt uit Syrië. Haar dochter is één van die vrouwen, die vastzit in een detentiekamp in Syrië. De oma kocht eerder nog spulletjes voor haar kleinkinderen, denkend aan een vlugge terugkeer. ,,Daar ben ik mee gestopt.”
En na vandaag gaat ze er zeker niet weer mee beginnen. Aan de ene kant bieden de woorden van de rechter hoop, tegelijkertijd doen ze de achterblijvers van IS vrouwen de moed in de schoenen zinken.
Dat zit als volgt.
De rechter is duidelijk over de kinderen: Nederland moet zich inspannen om ze terug te halen. Zij kunnen niets doen aan de vreselijke beslissing die hun moeders namen, om af te reizen naar een gebied waar terreurorganisatie IS gruweldaden beging die de verbeelding tarten.
De Staat handelt volgens de rechter onzorgvuldig door zich niet actief in te zetten voor de terugkeer van de 56 kinderen – een baby werd onlangs nog geboren, anderen zijn oud genoeg om zich hun ‘vorige’ leven hier nog te herinneren. In de detentiekampen waar ze zitten, zijn de omstandigheden erbarmelijk.
Verspeeld
De vrouwen daarentegen hebben hun rechten verspeeld. Ze keerden ons land de rug toe, wetend dat ze vertrokken naar een plek waar IS ‘weerzinwekkende en grove misdaden’ beging. ,,Ze lieten zich niks gelegen aan de inspanningen van Nederland hen tegen te houden’’, zo sprak de rechter. Maar: als de terugkeer van hun kinderen alleen mogelijk is wanneer de moeders meekomen naar Nederland, dan is het niet anders.
Punt is dat de rechter ook vindt dat Nederland geen ‘grote veiligheidsrisico’s’ hoeft te nemen. Tot voor kort zou dat niet zo’n probleem zijn, omdat er ook een verplichting geldt alle mogelijkheden zoals internationale hulp te benutten. Eerder boden de Amerikanen aan jihadisten naar Europa terug te brengen, de Koerden die de detentiekampen bestieren wilden ze graag kwijt.
Maar nu is er de inval van Turkije in Syrië. De regio waar de vrouwen verblijven is instabiel. Dus lijkt het voor de overheid nog gemakkelijker zich achter onveiligheid te verschuilen, zoals al gebeurde toen journalisten, familieleden en een advocaat zich nog openlijk in de kampen begaven.
,,Ik denk dat ik mijn familie uiteindelijk wel zal gaan zien”, zegt de oma. ,,Maar ik denk ook dat het nog jaren gaat duren.” Zo verwacht ook Klaas Spijk, wiens dochter Mandy uit Gouda met kinderen afreisde, dat Nederland zal blijven hameren op onveiligheid. ,,Terwijl de afgelopen tijd wel weer weeskinderen uit diverse landen en een Duitse vrouw zijn opgehaald.”
Hoopvol
Aan de andere kant zijn er hoopvolle woorden. Advocaat André Seebregts, die het merendeel van de vrouwen vertegenwoordigt, ziet een grote kans op een positieve uitkomst. Hij verwacht binnen twee weken duidelijkheid over terugkeer van de kinderen.
,,Nederland moet meteen met dit vonnis aan de slag. Er kan niet worden gewacht op een hoger beroep.” Seebregts benadrukt dat ook na de Turkse inval de Amerikaanse ambassadeur Hoekstra in Nederland duidelijk was: het aanbod jihadisten te repatriëren staat nog steeds.
Zo kan het dat vader Bert Klijn juist heel opgelucht media te woord staat, in de gang van de rechtbank. Zijn dochter vertrok op 19-jarige leeftijd ‘uit naïviteit’ naar het kalifaat, waar ze kinderen kreeg, die hij van foto’s en video’s kent. Klijn gelooft dat terugkeer een stuk dichterbij is gekomen.
Gemengde gevoelens dus. In stilte vertrokken de familieleden, in een enkel geval ultiem teleurgesteld. De toekomst blijft ongewis. Het vonnis houdt de vrouwen verantwoordelijk, ziet de onschuld van de kinderen en maakt voor die laatste groep een andere toekomst mogelijk.
Dat is zeker gewenst, benadrukt de rechter, gezien de mening van experts en veiligheidsdiensten, die vrezen voor meer radicalisering als de kinderen in de kampen blijven. De vraag is wat de Staat én het internationale krachtenspel in Syrië daarop te zeggen hebben.
AD 11.11.2019 De uitspraak van de rechter dat de Nederlandse Staat alles moet doen om de kinderen van IS-vrouwen te repatriëren, houdt de coalitiepartijen verdeeld. D66 is verguld met de uitspraak, CDA juist niet.
Volgens de rechter is de Staat niets verplicht aan de 23 vrouwen, maar wel aan hun 56 kinderen. Het kabinet wil geen van beide groepen terughalen, dat zou bovendien te gevaarlijk zijn.
Volgens CDA-Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg moet de Staat in hoger beroep. ,,Deze uitspraak is een risicovolle, want als je de kinderen hierheen haalt, geeft dat de ouders ook recht op gezinshereniging. En dan krijg je vroeg of laat ook de ouders of moeders die je juist niet hier wil.’’
D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma betwijfelt dat juist. ,,Er zijn ook regels rond gezinshereniging. Dat kan bijvoorbeeld worden geweigerd als dat niet is in het belang van het kind, of als de openbare orde in het geding komt. Dat zou hier kunnen spelen.’’
Coalitiegenoot VVD spreekt van ‘een frustrerende uitspraak’. ,,Het is gevaarlijk om deze kinderen op te halen. Daarnaast zullen de moeders en vaders snel volgen, gezien recht op gezinshereniging. Dat leidt tot gevaar voor onze nationale veiligheid. Ik hoop dat de Nederlandse staat zal doorprocederen. Wij willen deze kinderen niet terug. En hun ouders al helemaal niet.”
Veiligheid
D66 is juist blij met de uitspraak. ,,Het bevestigt dat wat wij vinden, namelijk dat die kinderen niet hebben gekozen voor een leven in een kamp of het kalifaat. De uitspraak kan bovendien in ons belang zijn, want veel van die kinderen zijn nog helemaal niet geradicaliseerd. 85 procent van hen is niet ouder dan zes jaar, het is in het belang van onze veiligheid hier om hen hierheen te halen voordat zij daar alsnog radicaliseren.’’
Het kabinet wilde zojuist nog niet reageren op de rechterlijke uitspraak. Premier Mark Rutte zei deze eerst ‘zorgvuldig’ te willen bestuderen. ,,Ik heb de uitspraak nog niet gezien. Ik was aan het vergaderen”, aldus Rutte na urenlang overleg over de stikstofcrisis.
Het is overigens nog de vraag of het vonnis praktisch uitvoerbaar is. De Koerden stelden tot dusver dat zij geen kinderen zouden laten gaan zónder hun moeder. De Haagse rechter geeft hiervoor geen leidraad. Volgens het vonnis ontstaat er dan weer een nieuwe situatie. Wel zegt de rechter dat het belang van het terughalen van de kinderen dan prevaleert boven de ‘te respecteren wens’ van de Nederlandse Staat om de moeders daar te laten berechten. Het ‘is dan niet anders’ , zegt de rechter, dat dan ook de moeders terugkeren.
NOS 11.11.2019 In de Tweede Kamer wordt verschillend gereageerd op de uitspraak van de rechter in de zaak die 23 IS-moeders hadden aangespannen. Daarmee blijkt opnieuw de politieke verdeeldheid over het ophalen van moeders en kinderen uit IS-gebied.
VVD en CDA vinden dat er risico’s aan de uitspraak vast zitten. Als kinderen van IS’ers naar Nederland komen, dan hebben de ouders recht op gezinshereniging met alle gevaren van dien, zeggen de partijen.
“Ik hoop dat de Nederlandse staat zal doorprocederen”, zegt VVD-Kamerlid Yesilgöz. “Wij willen deze kinderen niet terug. En hun ouders al helemaal niet.”
Het CDA vindt de misdrijven die deze vrouwen mede hebben gepleegd zwaar wegen. De vrouwen hebben hun recht op hulp verspeeld, vindt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. “Volgens mij moeten wij ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.”
‘Medemenselijkheid’
De andere twee regeringspartijen, D66 en ChristenUnie, staan minder afwijzend tegenover de terugkeer van IS-vrouwen en hun kinderen. D66 is voorstander van het actiever terughalen van IS-kinderen. De partij vindt dat nodig vanuit het oogpunt van “medemenselijkheid”, zegt D66-Kamerlid Sjoerdsma. “Die kinderen groeien nu op in detentiekampen, in een mini-kalifaat tussen prikkeldraad.”
Dat probleem ziet ook de ChristenUnie. “Deze uitspraak laat scherp het dilemma zien tussen de situatie van de kinderen die meegenomen zijn naar dit gebied en de moeders die er zelf voor kozen”, zegt Kamerlid Van der Graaf. D66 en ChristenUnie vinden het een risico de kinderen daar te laten radicaliseren, terwijl ze misschien ooit weer naar Nederland komen.
Volgens de uitspraak van de rechter moet Nederland zich inspannen om de kinderen terug te laten komen. Maar de Staat hoeft daarbij geen onredelijke risico’s te nemen, bijvoorbeeld door het leven van militairen op het spel te zetten. Het kabinet bestudeert de uitspraak.
De rechter beschreef in zijn vonnis ook de erbarmelijke omstandigheden waarin de kinderen leven.
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
MSN 11.11.2019 De Tweede Kamer reageert verdeeld op de uitspraak van de rechtbank in Den Haag over het terughalen van de kinderen van IS-vrouwen. Het CDA vindt de uitspraak ‘risicovol’, omdat de uitspraak de ouders van de kinderen de mogelijkheid geeft terug te keren. GroenLinks en D66 dringen erop aan de kinderen nu terug te halen.
De rechtbank oordeelde dat de Nederlandse staat er alles aan moet doen om kinderen van Syriëgangers in twee kampen in Noord-Syrië terug te halen. Die plicht geldt niet voor de vrouwen.
Maar, zei de rechter, als de Koerden die kampen bestieren de kinderen niet willen weghalen, moet de overheid kijken of vrouwen en kinderen kunnen worden teruggehaald.
Sterken in positie
Dat baart CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zorgen. “Risicovolle uitspraak. Met kinderen krijgen ook de ouders recht op terugkeer. Volgens mij moeten we ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.”
“Dit sterkt ons in onze eerdere positie dat kinderen terug moeten worden gehaald”, laat Sjoerd Sjoerdsma (D66) weten.
Het is de vraag hoeveel de Nederlandse Staat zich zal aantrekken van de uitspraak. Premier Rutte wil niet direct reageren. Hij wil eerst de uitspraak bestuderen. Ook minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zegt dat het ministerie de uitspraak eerst wil bestuderen.
Het kabinet gaf eerder aan dat ze kinderen niet ophalen omdat het daar te onveilig is.
Recht op leven
23 vrouwelijke Syriëgangers hadden tien dagen geleden, via hun zes advocaten, een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse Staat. De vrouwen wilden dat zij, samen met hun 56 kinderen, worden opgehaald uit de kampen.
Rechter: “Sprake van ernstige en acute noodsituatie”
“Uit bronnen is op te maken dat de kinderen (onder meer) te maken hebben met bombardementen, seksueel misbruik en martelingen.’
Voor wat betreft de kinderen is er sprake van ernstige schending van mensenrechten, betoogden de advocaten. Het gaat onder andere om het recht op leven van kinderen. De kinderen zijn in levensgevaar en onschuldig, stellen de advocaten. De rechter gaat daarin mee.
‘Kinderen zijn niet verantwoordelijk’
De staat moet zich dus inspannen om die kinderen terug te halen. Volgens de rechter handelt de staat onzorgvuldig als hij zich daarvoor niet actief inzet. Volgens de rechter zijn de kinderen niet verantwoordelijk voor de gedragingen van hun ouders ‘hoe ernstig deze ook zijn’. “De kinderen zijn slachtoffer van het handelen van hun ouders.”
Enorm kamp
De vrouwen zitten met hun kinderen veelal in het gevangenkamp Al-Hol in Noordoost-Syrië: een enorm kamp waar volgens de Verenigde Naties ruim 74.000 mensen zitten, voornamelijk vrouwen en kinderen, en waar de omstandigheden erbarmelijk zijn.
Alle Nederlandse kinderen, waar het vandaag over gaat, zijn jonger dan 12 jaar.
De overheid moet van de rechter wel de ruimte krijgen hoe ze de terugkeer van de kinderen gaat aanpakken. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied.
De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio. Maar het beleid tot nu toe van het kabinet om betrokkenen niet-actief terug te halen, moet – althans bij de kinderen – ten einde komen, aldus de rechter.
De Nederlandse staat heeft tot op heden geen actie ondernomen om de IS-vrouwen met hun kinderen terug te halen.
Al wel plannen gemaakt
Zowel het Openbaar Ministerie als de Raad voor de Kinderbescherming hebben al wel plannen gemaakt. Als de vrouwen aankomen in Nederland, worden ze aangehouden en vastgezet. Het Openbaar Ministerie zal de vrouwen daarna vervolgen voor deelname aan een terroristische organisatie.
De Verenigde Staten hebben al regelmatig aangedrongen dat Europese landen hun IS-strijders moeten terughalen. Ook hebben de Amerikanen aangeboden om te helpen met de terugkeer.
Over de volwassen vrouwen oordeelt de rechter anders. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie. Zij wisten dat die organisatie zich schuldig maakt aan weerzinwekkend en grove misdaden. De vrouwen moet daarvoor berecht worden. De staat wil dat die berechting in de regio plaatsvindt en heeft ook het recht om te proberen die berechting daar plaats te laten vinden.”
Alleen als de Syrisch-Koerdische autoriteiten, of anderen die betrokken zijn bij het terughalen van de kinderen, als voorwaarde stellen dat de moeders mee moeten met de kinderen ‘zal de staat zich ook hiervoor moeten inspannen’. “Zij worden dan in Nederland voor de rechter gebracht.”
IS-kinderen
Volgens de laatste cijfers van de AIVD zitten er ongeveer 140 Nederlanders vast in kampen in Noord-Syrië.
Het gaat om 15 mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen.
Een groep Nederlandse vrouwen heeft nu een kort geding aangespannen omdat ze met hun kinderen willen worden opgehaald.
Het terughalen van IS-strijders zorgt al langer voor een groot meningsverschil in de regering.
VVD en CDA zijn tegen het ophalen van de Nederlandse IS’ers en kinderen.
Het kabinet houdt vol: ze gaan de kinderen en vrouwen niet halen. Het kabinet geeft aan dat ze kinderen niet ophalen omdat het te riskant is.
Elsevier 11.11.2019 Nederland moet alles op alles zetten om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Dat heeft de rechter geoordeeld in een kort geding dat 23 IS-vrouwen hadden aangespannen.
Volgens de rechter leven de kinderen in de kampen in een acute noodsituatie, zonder dat zij daar zelf voor hebben gekozen. Daarom moet het Nederlandse beleid – dat er tot nu toe op was gericht niet actief terug te halen – veranderen.
Hun moeders hebben geen recht op repatriëring, omdat zij er volgens de rechter zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied af te reizen.
Maar als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders, moet de overheid kijken of het mogelijk is beide groepen terug te halen. De vrouwen moeten dan worden berecht in Nederland. Ook het Openbaar Ministerie wil dat. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de staat om dat kind te repatriëren.
Vier van de 23 vrouwen hebben geen kinderen. Zij hoeven dus niet te worden teruggehaald.
Geen onacceptabele veiligheidsrisico’s
De overheid moet de ruimte krijgen hoe ze de terugkeer van de kinderen gaat aanpakken, vindt de rechter. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied. De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio.
Volgens de rechter zijn de kinderen het slachtoffer van het handelen van hun moeder of ouders. Zij hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar. De meesten zelfs onder de zes jaar. De rechter benadrukte dat de kinderen nu nog zo klein zijn dat het meer risico oplevert als ze nu niet zouden worden teruggehaald, omdat ze nu nog niet echt beïnvloed zijn door terroristische denkbeelden.
De vrouwen hebben er de afgelopen jaren volgens de rechter uit vrije wil en bewust voor gekozen om uit te reizen naar het strijdgebied in Syrië of Irak en zich daar aan te sluiten bij Islamitische Staat. Ze zitten nu vast in de kampen Al-Hol en Al-Roj die door de Koerden worden beheerd. De omstandigheden in de kampen zijn erbarmelijk. Er is veel agressie en geweld, weinig voedsel en water, er heersen ziektes, mensen worden gemarteld en er zijn bombardementen.
Nederlanders kunnen zichzelf wel melden
Het kabinet hield het tot nu toe bij het standpunt dat de vrouwen in de regio moeten worden berecht, het liefst via een internationaal tribunaal. Maar of dat er komt is maar zeer de vraag.
Nederlanders kunnen zichzelf wel melden bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Eind oktober maakten twee vrouwen gebruik van die regeling. Een van de vrouwen is het Nederlanderschap afgenomen. De andere vrouw keert waarschijnlijk terug naar Nederland, al moet Turkije eerst nog beslissen of zij daar moet worden vervolgd.
NU 11.11.2019 De Nederlandse Staat moet zich inspannen om 56 kinderen en eventueel hun negentien moeders vanuit Syrië naar Nederland te halen. Dat heeft de rechtbank in Den Haag maandag bepaald in een kort geding.
Uitspraak terughalen IS-kinderen;
Nederland heeft de verplichting om zich in te spannen om IS-kinderen terug te halen.
Hun moeders moeten alleen worden teruggehaald als het niet anders kan.
De overheid moet binnen veertien dagen actie ondernemen.
Het kort geding was aangespannen vanwege het acute gevaar in de kampen in Syrië.
Nederland kan volgens de rechtbank niet gedwongen worden om de kinderen te repatriëren, omdat er wel degelijk gevaar is door de instabiele situatie in Syrië.
“De Staat hoeft geen onnodige veiligheidsrisico’s te nemen, maar moet wel alle mogelijkheden die er zijn, zoals de door de Amerikanen geboden hulp, benutten”, aldus de rechtbank.
Dat komt erop neer dat de Nederlandse regering alles moet doen wat in haar macht ligt. Als de overheid zegt dat het niet mogelijk is, moet het bewijs overhandigen dat er alles aan gedaan is.
Dat betekent volgens advocaat André Seebregts, die het merendeel van de eisers bijstaat, dat Nederland binnen de gestelde termijn van veertien dagen contact op moet nemen met de Koerden, dan wel de Amerikanen.
De Koerden voeren de regie over de kampen waar de vrouwen en kinderen vastzitten. De Amerikanen hebben laten weten hen voor Nederland te willen ophalen.
Vrouwen alleen teruggehaald als het niet anders kan
in totaal 23 vrouwen spanden een kort geding tegen de Staat aan omdat zij en hun kinderen in acuut gevaar zouden zijn. De rechtbank erkent dit gevaar en spreekt van een “schrijnende situatie”.
In het geval van de vrouwen geldt echter dat zij alleen teruggehaald moeten worden als de Koerden de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan.
“De vrouwen hebben niet het zelfstandige recht om naar Nederland teruggehaald te worden omdat zij met hun volle verstand zijn afgereisd naar Syrië en zich hebben aangesloten bij IS, een terroristische organisatie”, aldus de rechtbank.”De kinderen zijn daarentegen het slachtoffer van het handelen van hun ouders.”
Vier van de 23 vrouwen hebben geen kinderen. “Voor hen is dit dan ook een verdrietige uitspraak”, benadrukt Seebregts.
Kabinet wil vrouwen in de regio berecht hebben
Het kabinet wil dat de vrouwen in de regio worden berecht en de rechtbank vindt dat Nederland het recht heeft om uit te vinden of dat eventueel mogelijk is.
Of de regionale berechting in Irak er ook komt, is nog maar zeer de vraag. De Iraakse minister van Buitenlandse Zaken zei onlangs dat het land niet bereid is Nederlandse IS’ers te berechten. Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) gaan de onderhandelingen met Bagdad echter nog door.
Kans dat ook vrouwen komen ‘redelijk groot’
Seebregts zegt dat de kans redelijk groot is dat ook de vrouwen teruggehaald worden, omdat de Koerden altijd duidelijk hebben gemaakt de vrouwen samen met hun kinderen af te willen geven. “Net als de Amerikanen, de Turken en de Russen”, aldus de raadsman.
De vrouwen en kinderen bevinden zich op dit moment in de gevangenkampen Al Hol en Al Roj in Noordoost-Syrië. Het kamp Al Roj ligt in de door Turkije gewenste veiligheidszone.
Kabinet wil uitreizigers niet ophalen vanwege gevaar
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
Dit is anders als Nederlanders zich zelf melden bij de Nederlandse ambassade, zoals onlangs twee vrouwen en hun drie kinderen in de Turkse stad Ankara deden.
Een van de vrouwen is het Nederlanderschap afgenomen. De andere vrouw keert waarschijnlijk terug naar Nederland, al moet Turkije eerst nog beslissen of zij daar vervolgd moet worden.
Vrouwen zullen bij aankomst worden aangehouden
Mocht het de regering lukken om de vrouwen naar Nederland te halen, dan zullen zij direct worden aangehouden en op de terroristenafdeling in Vught worden geplaatst. Tegen alle personen van wie bekend is dat zij vanuit Nederland naar de strijdgebieden in Syrië en Irak zijn afgereisd, loopt een strafrechtelijk onderzoek.
De kinderen zullen op hun beurt worden opgevangen en in de gaten worden gehouden door de Raad voor de Kinderbescherming. Deze raad zal uiteindelijk adviseren waar de kinderen het beste geplaatst kunnen worden.
Er is nog hoger beroep mogelijk, maar Nederland is in de tussentijd wel al verplicht actie te ondernemen.
Telegraaf 11.11.2019 De Nederlandse Staat moet 56 kinderen van IS-vrouwen terughalen. De 23 IS-vrouwen zelf hoeven niet teruggehaald te worden. Dat oordeelde de voorzieningenrechter in Den Haag op maandag.
Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis. Dan moet de overheid kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen. De vrouwen moeten dan worden berecht in Nederland. Ook het Openbaar Ministerie wil dat. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de Staat om dat kind te repatriëren.
De overheid moet wel de ruimte krijgen hoe ze die terugkeer gaat aanpakken. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied. De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio.
De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar. De meesten zelfs onder de zes jaar. De rechter benadrukte dat de kinderen nu nog zo klein zijn dat het meer risico oplevert als ze nu niet zouden worden teruggehaald, omdat ze nu nog niet echt beïnvloed zijn door terroristische denkbeelden.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen.
’Binnen twee weken duidelijkheid’
Advocaat André Seebregts noemt de beslissing een „mooi afgewogen vonnis.” De advocaat verwacht dat er binnen twee weken duidelijkheid is voor de – met name jonge – kinderen die in de Koerdische opvangkampen in Syrië zitten. Wanneer de kinderen, al dan niet met hun moeder, zullen terugkomen naar Nederland, durft hij niet in te schatten.
Seebregts verwacht echter niet dat de kinderen zonder hun moeders terug zullen keren. „De Koerden hebben al meerdere keren duidelijk laten merken dat ze de kinderen niet van hun moeder willen scheiden.”
Naar rechter stappen staat vrij
Het regeringsbeleid is nog steeds dat Nederland geen Nederlanders terughaalt uit Syrië. Alleen wie erin slaagt om een diplomatieke post te bereiken, kan eventueel hulp krijgen. Is het repatriëren van vrouwen die zelf besloten om naar een oorlogsgebied te vertrekken een beslissing die een rechter moet nemen, of is het aan de politiek?
„Je kunt altijd naar de rechter stappen als je vindt dat je wordt geschaad in je rechten”, zegt Jon Schilder, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. „Er rust een algemene verplichting op de overheid om het recht op leven van onderdanen te garanderen. Maar niet ten koste van alles.”
„Er is ook nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid. Als je in een botsauto stapt en je raakt gewond, kun je de exploitant verantwoordelijk stellen, maar grote kans dat de rechter zal zeggen dat je zelf het risico hebt aanvaard door in een botsauto te stappen.”
Volgens hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops is er geen enkel internationaal verdrag waarin letterlijk staat dat de Staat verplicht is om onderdanen terug te halen.
„Dan moet je het hebben van een analoge redenering: er is misschien geen rechtens afdwingbare juridische plicht om iets te doen. Maar wel een inspanningsverplichting.”
Intussen heeft Turkije aangekondigd vandaag te beginnen met het terugsturen van IS’ers naar landen van herkomst. Minister Blok (Buitenlandse Zaken) weet niet of daar ook Nederlanders bij zitten. Maar als het gebeurt, gebeurt dat in overleg, zodat de IS’ers bij aankomst in Nederland kunnen worden aangehouden.
NOS 11.11.2019 Nederland moet zich inspannen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Dat heeft de rechter geoordeeld in een kort geding dat hun 23 moeders hadden aangespannen.
Volgens de rechter leven de kinderen in de overvolle kampen al-Roj en al-Hol in een acute noodsituatie, zonder dat zij daar zelf voor gekozen hebben. Daarom moet het Nederlandse beleid om de kinderen niet actief terug te halen, veranderen.
De rechter beschrijft in zijn vonnis de erbarmelijke omstandigheden waarin de kinderen leven.
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Hun moeders hebben geen recht op repatriëring, omdat zij er volgens de rechter zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied af te reizen. Wel houdt de rechter er rekening mee dat de autoriteiten ter plaatse de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan. In dat geval moet Nederland ook de moeders terughalen, zegt de rechter.
In de uitspraak benadrukt de rechter dat het hier gaat om een inspanningsverplichting voor de staat. Volgens hem kan Nederland namelijk niet worden gedwongen tot iets waar het niet toe in staat is. Wel zegt de rechter dat de overheid gebruik moet maken van Amerikaanse hulp bij de repatriëring en de bereidheid van de Syrische Koerden om de kinderen, en eventueel hun moeders, uit de kampen te laten vertrekken.
Gedeeltelijk hun zin
Volgens verslaggever Mattijs van de Wiel hebben de moeders gedeeltelijk hun zin gekregen. “De rechter is het eens met de advocaten dat de staat verantwoordelijk is voor de kinderen, en de overheid moet zich inspannen voor hun terugkeer. Maar er is geen stok achter de deur, geen dwangsom en de rechter gaat straks ook niet controleren wat de staat met deze uitspraak doet.”
André Seebregts, een van de advocaten van de moeders, is tevreden met de uitspraak. Hij zegt erop te rekenen dat Nederland inderdaad zijn best gaat doen. “Dat betekent dat als de Koerden wordt gevraagd om ze te laten gaan, dat die waarschijnlijk ‘ja’ zeggen, net als de Amerikanen. Dus onder die omstandigheden lijkt het erop dat het wel zal leiden tot het resultaat dat we willen.”
De Nederlandse Staat wil de moeders en kinderen tot nu toe niet ophalen, omdat de vrouwen uit vrije wil zijn afgereisd naar IS-gebied. “Ze hebben zo bijgedragen aan het functioneren van IS en hun kinderen in een zeer gewelddadige omgeving gebracht”, zei landsadvocaat Reimer Veldhuis anderhalve week geleden tegen de rechter. Ook vindt Nederland een terughaalactie te gevaarlijk.
AD 11.11.2019 De rechter in Den Haag heeft vandaag, in een zaak die namens 23 vrouwen die in Syrische kampen verblijven is aangespannen, beslist dat de 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald.
De Staat moet er alles aan doen om de kinderen van IS’ers terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting, maar door de uitspraak neemt de kans dat de moeders met hun kinderen meekomen wel toe.
De rechter is van mening dat de Nederlandse staat terecht heeft aangevoerd dat zij niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de schendingen van mensenrechten in Syrië. Daardoor kan door de vrouwen ook geen beroep op consulaire bijstand vanuit Nederland worden gedaan, zegt de rechter.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had.
De rechter vindt evenwel dat Nederland zich het schrijnende lot van de kinderen van de Syriëgangers moet aantrekken. ,,Die kozen niet voor het kalifaat, maar hebben nu wel te maken met marteling, misbruik en gebrek aan voorzieningen’’, klinkt het. Er is sprake van een ‘ernstige en acute noodsituatie’. Om die situatie het hoofd te bieden is repatriëring noodzakelijk. ,,Het kan niet op een andere manier’’
Ondertussen is de situatie in Noord Syrië steeds chaotischer aan het worden, door de Turkse inval. De Koerden die de kampen bewaken zijn daardoor in de knel gekomen. ,,Als Nederland niets doet, krijgt de Syrische president Al-Assad de kinderen straks in handen”, stelde advocaat Tom de Boer namens de vrouwen. Die president is de afgelopen jaren van talloze mensenrechtenschendingen beschuldigd.
De rechter wijst op het gevaar dat de kinderen, allen onder de twaalf en met alleen de Nederlandse nationaliteit, lopen als er niets wordt gedaan. De rechter benadrukt dat de moeders vrijwillig afreisden naar het kalifaat en spreekt zich niet uit over hun eis om hun eigen proces te mogen bijwonen. Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis.
Inspanningsverplichting
De Staat is er veel aan gelegen de vrouwen ter plaatse te laten berechten en de rechter is van oordeel dat er ruimte moet zijn om de mogelijkheden daartoe te onderzoeken. Maar als de autoriteiten de kinderen alleen met hun moeder laten vertrekken, dan moeten ze meekomen. De vrouwen worden dan in Nederland vastgezet en moeten hier worden berecht. Ook het Openbaar Ministerie wil dat en de voorbereidingen zijn al getroffen.
De rechter verplicht de Staat tot een ‘inspanningsverplichting’, maar legt geen dwangsom op zoals geëist. Het beleid tot nu toe van het kabinet om betrokkenen niet-actief terug te halen, moet – althans bij de kinderen – ten einde komen, aldus de rechter. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de Staat om het kind te repatriëren.
Geen risico’s nemen
Nederland heeft geen zeggenschap in Syrië en hoeft volgens de rechter geen ‘substantiële veiligheidsrisico’s’ te nemen. Bij de repatriëring moet de Staat wel hulp van de Koerden of Amerikanen aannemen, aldus de rechter. De overheid kan daartoe afspraken met de VS of andere partners in de regio maken. Naar verluidt bood de VS al hulp aan bij de repatriëring van IS-vrouwen en hun kroost. De Koerden zouden de vrouwen kwijt willen.
Advocaat André Seebregts, die namens de vrouwen optreedt, ziet in de uitspraak een ‘redelijke kans’ dat de kinderen terugkomen. Hij spreekt over een ‘afgewogen vonnis’. Premier Mark Rutte geeft aan dat het kabinet de uitspraak van de rechter om de IS-kinderen terug te halen ‘zorgvuldig gaat bestuderen’. ,,Ik heb de uitspraak nog niet gezien. Ik was aan het vergaderen”, aldus de premier.
‘Leven gaat eindelijk door’
,,Mijn leven gaat eindelijk door’’, reageert Bert Klijn geëmotioneerd op de uitspraak. De man, wiens dochter in 2015 op 19-jarige leeftijd naar het kalifaat vertrok, zegt ‘heel gelukkig’ te zijn. Klijns dochter kreeg in IS-gebied twee dochters, waarvan de oudste inmiddels drie is en de jongste bijna twee. ‘Geweldige meiden’, zegt hij over de kleintjes, die hij alleen van foto’s en video’s kent.
,,Ik heb ze nog nooit in het echt gezien, maar ze weten dat ik hun opa ben.’’ Volgens Klijn is zijn dochter destijds uit ‘naïviteit’ naar Syrië vertrokken. De jonge vrouw dacht er in een ziekenhuis te gaan werken. Ze trouwde er met een IS-strijder. Klijn realiseert zich dat zijn dochter de cel in moet bij een terugkeer. ,,Ze bereidt de kinderen daar al op voor, ze weten al dat ze bij opa en oma komen wonen, omdat mama een tijdje weg moet.”
‘Nog veel onzekerheid’
Ook Klaas uit Gouda is blij met de uitspraak, zij het slechts ten dele. Zijn dochter Mandy reisde samen met haar kinderen af naar het kalifaat. ,,Er blijft veel onzekerheid’’, zegt hij. ,,Veel open eindjes, ook omdat er geen tijdsbestek is genoemd en omdat de Koerden de vrouwen niet zonder kinderen laten gaan.’’
Volgens de Gouwenaar voelt het alsof ‘we geen klap zijn opgeschoten’ met het oordeel. Hij is bang dat de Nederlandse overheid zal volhouden dat het onveilig in het gebied is. ,,Net zoals ze altijd hebben gedaan’’, zegt hij. Hij wijst erop dat er de afgelopen week wel ‘weeskinderen uit diverse landen en een Duitse vrouw zijn opgehaald’.
‘Gestopt met spullen kopen’
Ook een naar de zitting gekomen grootmoeder, die anoniem wil blijven, zegt te vrezen dat de Staat ‘zich zal verschuilen’. ,,Ik denk dat ik ze de komende jaren niet terug zal zien’’, zegt de vrouw over haar dochter en kleinkind. ,,Ik ben maar gestopt met spullen te kopen, zoals ik dat wel deed voor het geval ze zouden komen.’’
Kinderombudsman Margrite Kalverboer, die het kabinet meerdere malen opriep om de Nederlandse kinderen terug te halen, reageert verheugd op de uitspraak. ,,Met belangstelling volgen we hoe het kabinet vervolg gaat geven aan deze uitspraak”, laat ze in een reactie weten.
OmroepWest 11.11.2019 De rechtbank in Den Haag heeft de Staat verplicht om er alles aan te doen om kinderen van IS-vrouwen in kampen in Syrië terug naar Nederland te halen. Voor de IS-vrouwen zelf is de Staat dat niet verplicht. Dat bleek maandag uit het vonnis van de voorzieningenrechter.
Advocaten hadden namens 23 vrouwen en 56 kinderen een kort geding aangespannen. De vrouwen zijn de afgelopen jaren afgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had.
De vrouwen zitten nu vast in door Koerden beheerste kampen. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert actief om ze terug te halen. Een van de vrouwen zou de Goudse Mandy zijn, die met vijf kinderen in het gebied zit.
Volgens de rechter hebben de kinderen in de kampen niet voor het kalifaat gekozen, maar hebben ze nu wel te maken met de noodsituatie in Noord-Syrië. Zo kreeg Jeugdzorg Haaglanden in september de voogdij over twee kinderen in een IS-kamp, nadat de moeder was overleden en de vader niet te vinden was.
De Raad van de Kinderbescherming vertelde dat de kinderen in het vluchtelingenkamp te weinig voedsel en medische zorg krijgen en dat zij hierdoor ernstige medische klachten hebben.
Slachtoffer van handelen ouders
‘De overheid dient zich het schrijnende lot van de kinderen aan te trekken’, zei de rechter maandag. ‘Zij zijn het slachtoffer van handelen van hun moeder of ouders.’ De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn onder de twaalf jaar.
Voor de vrouwen heeft de Staat geen verplichting om ze terug naar Nederland te halen. Volgens de rechter hebben ze bewust voor een reis naar het strijdgebied gekozen. Alleen als de Koerden kinderen niet willen laten vertrekken zonder hun moeders ontstaat er volgens de rechter een nieuwe situatie, en dan moet de overheid volgens het vonnis kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen.
MSN 11.11.2019 De Staat moet er alles aan doen om de kinderen van IS-vrouwen uit kampen in Noord-Syrië terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting. De voorzieningenrechter in Den Haag heeft dat maandag bepaald in een kort geding dat advocaten namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen hebben aangespannen tegen de Staat.
Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen.
Telegraaf 11.11.2019 Turkije begint vandaag naar eigen zeggen met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Een Duitse IS’er zal als eerste op het vliegtuig worden gezet. Wat betekent deze aankondiging voor Nederland?
Vijf vragen over hoe het terugsturen precies werkt;
Komen polderjihadisten nu massaal terug?
Nee. Ten eerste is het nog afwachten of Turkije de daad bij het woord voegt. Ten tweede leek de minister met name te doelen op IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië, tijdens de militaire operatie daar. Onbekend is of daar Nederlanders bij zitten.
Er zitten wel Nederlandse Syriëgangers in een Turkse cel, maar dat is slechts een handvol. Loes F. uit Geleen en Souad D. uit Franeker zijn twee jihadvrouwen die al langer in de cel zitten en terug willen. Ook Xaviera Rose-Claire S. uit Apeldoorn zit vast in Turkije. Ruim een week geleden meldden zich nog twee Nederlandse vrouwen bij de Nederlandse ambassade in Ankara, in de hoop terug te keren. In totaal gaat het om naar schatting een zevental Nederlandse jihadisten, onder wie ook twee of drie mannen.
Er zijn al eerder nederjihadisten overgevlogen uit Turkije naar Nederland. Reda N. en Oussama A. kwamen met een gewoon lijnvliegtuig, maar onder begeleiding van de marechaussee. Na aankomst op Schiphol werden ze aangehouden en afgevoerd naar de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
En wat als hun paspoort is afgepakt?
Een van de twee dames die zich een week geleden meldden op de Nederlandse ambassade, heeft alleen nog maar de Marokkaanse nationaliteit. Dat betekent echter niet dat ze niet teruggestuurd kan worden naar Nederland. Wel dat ze, als ze is berecht en haar straf heeft uitgezeten, het land uit wordt gezet.
Wat voor straffen krijgen ze hier?
De straffen voor vrouwen komen neer op zo’n anderhalf tot twee jaar cel. Voor mannen, van wie de kans veel groter is dat ze hebben gevochten of zich schuldig hebben gemaakt aan gruwelen, is een jaar of zes de norm. Vorig jaar kreeg de Utrechtse strijder Oussama A. 7,5 jaar omdat hij had gesold met het lijk van een IS-slachtoffer. Zijn vriend Reda N. kwam er vanaf met 4,5 jaar omdat bij hem hard bewijs ontbreekt dat hij gruweldaden heeft begaan.
En hoeveel IS’ers zitten er nog aan te komen?
Voor Nederland is de flinke groep IS- vrouwen in de Koerdische kampen in Noord-Syrië van groter belang dan die nu al in een Turkse cel zitten. Het gaat om zo’n vijftien mannen en veertig vrouwen plus tegen de honderd kinderen met een Nederlandse link. Het kabinet staat onder steeds grotere druk om hen terug te halen naar Nederland.
De Haagse voorzieningenrechter bepaalde vandaag dat Nederland het maximale moet doen om de kinderen uit Nederlandse IS-gezinnen te repatriëren.
NOS 11.11.2019 Turkije heeft vandaag een Amerikaanse IS-strijder teruggestuurd naar de Verenigde Staten. Dat heeft de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Soylu gezegd tegen verschillende staatsmedia. Later deze week volgen er volgens hem nog zeven Duitsers en elf Fransen.
Soylu waarschuwde vorige week dat Turkije vandaag zou beginnen met het terugsturen van gevangengenomen buitenlandse IS-strijders. Volgens Turkije-correspondent Lucas Waagmeester moet dit dreigement vooral als drukmiddel in de onderhandelingen over de IS-strijders worden gezien. “Het is een signaal van: opschieten, we willen vooruitgang zien”, zegt hij.
Niet uitzonderlijk
Het is volgens Waagmeester niet uitzonderlijk dat IS’ers terug worden gestuurd. “Nederland heeft in het verleden ook IS-strijders teruggehaald. Dat is toen in overleg gegaan met Turkije. Deze mensen zijn daarna in Nederland vervolgd”, zegt Waagmeester. In het geval van de Amerikaanse IS’er zouden ook de gebruikelijke procedures zijn gevolgd.
Turkije vindt dat Europa het land opzadelt met het probleem van de IS-strijders. “De dreigementen over uitzetting zijn een uiting van frustratie”, aldus Lucas Waagmeester. “Veel Europese landen vinden dat de strijders in deze regio moeten worden berecht, maar Turkije zit zelf ook niet op de IS’ers te wachten. Ze vinden dat de Europese landen ‘hun eigen rommel’ moeten opruimen.”
Handjevol IS’ers
Ook de Nederlandse regering is van mening dat de IS-strijders in de regio moeten worden berecht. Volgens Waagmeester gaat hierbij wel om een andere groep IS-strijders. “Deze groep van zo’n 50 volwassenen en 95 kinderen zit in gevangenkampen in Noord-Syrië en is handen van de Koerden. In Turkije zelf zit maar een handjevol Nederlandse IS’ers.”
Turkije pakte onlangs tijdens een offensief in Noord-Syrië naar eigen zeggen een grote groep IS-strijders op. Volgens de Turkse president Erdogan zitten er nu zo’n 1200 IS-strijders in Turkse gevangenissen. Het is niet duidelijk of dit aantal ook klopt.
Telegraaf 11.11.2019 De Turkse regering begint naar eigen zeggen vandaag al met het terugsturen van buitenlandse IS’ers die gevangen zitten in Turkse gevangenissen. Vandaag zal een Duitse IS’er de grens over worden gezet, donderdag volgen zeven andere Duitsers.
Het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken kondigde vandaag aan ook nog eens elf Franse IS’ers uit te zetten. „De procedures voor elf buitenlandse terroristische strijders van Franse oorsprong die in Syrië gevangen zijn genomen, is in gang gezet”, aldus woordvoerder Ismail Catakli, zo meldde persbureau Anadolu.
Hij voegde eraan toe dat buitenlandse strijders uit Ierland, Duitsland en Denemarken ook worden voorbereid op repatriëring naar hun thuisland.
Onbekend is of in Turkije ook mannelijke IS’ers vastzitten met de Nederlandse nationaliteit. Wel zitten er twee vrouwen vast waarvan een met de Nederlandse nationaliteit en een waarvan de Nederlandse nationaliteit twee weken geleden is ontnomen. Ankara heeft overigens aangekondigd dat het afnemen van de nationaliteit de Turken er niet van zal weerhouden om de IS-aanhangers terug te sturen.
Turkije is boos dat Westerse landen weigeren buitenlandse IS’ers terug te nemen en in eigen land te berechten. Ankara vindt dat het daardoor tegen haar wil voor jaren opgezadeld wordt met duizenden gevaarlijke IS’ers.
Als een IS’er met de Nederlandse nationaliteit met een Turks toestel aankomt op Schiphol, kan Nederland die niet linea recta met hetzelfde toestel terugsturen richting Ankara. De marechaussee is verplicht de Nederlander te accepteren maar kan die wel onmiddellijk in de boeien slaan op verdenking van lidmaatschap van een terreurorganisatie.
Van vrouwelijke aanhangers, die veelal niet op het strijdtoneel actief waren maar wel ’ondersteunende diensten’ leverden, zal ook een lidmaatschap bewezen moeten worden. Zo kon in Duitsland een vrouwelijke IS’er alleen veroordeeld worden toen bewezen werd dat zij jarenlang in een huis woonde waarvan de oorspronkelijke bewoners door IS waren verdreven.
In Turkije zitten naar schatting enkele honderden IS’ers gevangen. Het merendeel daarvan kwam in handen van de Turken na de inval van Turkse troepen in het noordoosten van Syrië waar hoofdzakelijk Koerden wonen. Het grootste deel van de gevangen IS’ers is echter in handen van de Koerden die over een groot tekort aan middelen beschikken om ze gevangen te houden, laat staan te berechten.
AD 11.11.2019 Turkije heeft een begin gemaakt met het terugsturen van buitenlandse IS-strijders. Minimaal twee gevangenen zijn het land uitgezet. Volgens persbureau Reuters gaat het om een Duitser en een Amerikaan. Het is onbekend waar zij naartoe zijn gestuurd.
Reuters baseert zich op uitspraken van een regeringswoordvoerder. Ook persbureau AP maakt gewag van het terugsturen van IS-strijders, maar volgens de bron van dat bericht gaat het om een Amerikaan en een Deen. Deense media bevestigen dat: vanmiddag werd op de luchthaven van Kopenhagen een teruggestuurde 28-jarige man aangehouden.
Het terugsturen komt niet als een verrassing: vorige week kondigden de Turken al aan dat ze ertoe zouden overgaan, wat tot spanningen met NAVO-partners leidde. Die zitten niet te wachten op de terugkeer van de mannen die in het verleden naar Syrië en Irak trokken om te vechten.
Ook Nederland heeft dat standpunt. Wel oordeelde de rechter in Den Haag vandaag dat 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald. Nederland moet er alles aan doen om de kinderen van IS’ers terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting, en dus ook voor mannelijke IS-strijders niet.
De Turken lijken echter vastbesloten om ook mannen de grens over te zetten. Suleyman Soylu, de minister van binnenlandse zaken, zei vorige week dat 1200 buitenlandse IS-strijders in de Turkse cel zitten en dat er bij het recente Turkse initiatief in Noord-Syrië opnieuw 287 IS-leden, inclusief vrouwen en kinderen, zijn vastgezet.
De Turkse regering meldt volgens Reuters dat nog 23 Europese IS-leden deze week het land moeten verlaten. Onder hen zijn geen Nederlanders. Het zou gaan om elf Fransen, negen Duitsers, twee Ieren en een Deen.
Een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt desgevraagd dat Nederland ‘in contact staat’ met Turkije over dit onderwerp. ,,Op individuele gevallen kunnen we niet ingaan.”
In antwoorden op Kamervragen laat het kabinet vandaag weten dat Nederland voorbereid is op de eventuele terugkeer van strijders. Zij staan internationaal gesignaleerd. Hun paspoorten zijn ongeldig verklaard. Als ze terugkeren naar Nederland worden ‘alle beschikbare middelen’ aangewend om ervoor te zorgen dat zij geen gevaar vormen.
Telegraaf 11.11.2019 Turkije is maandag begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Eén Duitse IS-strijder zal maandag door Turkije worden uitgezet. Donderdag worden nog eens zeven Duitse IS-militanten gerepatrieerd.
Ze zitten gevangen in detentiecentra en worden op 14 november teruggestuurd, zei een woordvoerder van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken maandag. Een Amerikaanse IS-militant is ook al uitgezet, meldde staatspersbureau Anadolu.
Turkije treft daarnaast voorbereidingen om elf in Syrië gevangen genomen Fransen uit te zetten, samen met verschillende andere Europeanen. Ze worden ervan beschuldigd zich te hebben aangesloten bij terreurgroep Islamitische Staat. Dat zei het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken maandag.
„De procedures voor elf buitenlandse terroristische strijders van Franse oorsprong die in Syrië gevangen zijn genomen, is in gang gezet”, aldus woordvoerder Ismail Catakli.
Hij voegde eraan toe dat buitenlandse strijders uit Ierland, Duitsland en Denemarken ook worden voorbereid op repatriëring naar hun thuisland.
De communicatiedirecteur van president Recep Tayyip Erdogan zei eerder tegen de Stuttgarter Zeitung dat Turkije in totaal twintig Duitse IS-militanten wil deporteren.
Diverse Europese landen hebben tot nu toe geweigerd IS-aanhangers terug te halen die onder leiding van de Koerdische militie YPG in het noorden van Syrië zijn opgepakt. De Turkse regering ergerde zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
MSN 11.11.2019 Turkije is maandag begonnen met het terugsturen van gevangengenomen strijders van Islamitische Staat. Dat meldt persbureau AP op basis van de Turkse staatszender TRT Haber.
Een woordvoerder van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde dat één Amerikaan al is teruggekeerd. Later in de week zouden nog zeven Duitsers volgen. Het is onduidelijk hoeveel jihadisten Ankara in totaal wil terugsturen.
President Erdogan zei vrijdag dat er ongeveer 1.200 strijders van IS opgesloten zitten onder het bewind van de Turken. Turkije dringt er bij Europese landen al langer op aan Syriëgangers terug te nemen, ook als hun paspoort is ingenomen. Europese landen zijn daar tot nu toe terughoudend in, tot frustratie van Ankara. Begin deze maand noemde de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu het „onacceptabel” en „onverantwoordelijk” dat het westen weigert strijders terug te nemen.
De Nederlandse inlichtingendienst AIVD schat dat er zo’n 55 Nederlandse volwassenen en 90 kinderen in Syrische detentiekampen verblijven. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) kwam eerder met een plan om Syriëgangers in Irak te laten berechten, maar volgens Irak is daar vooralsnog geen sprake van.
Het Turkse leger bestookte zondag 13.10.2019 voor de vijfde dag achtereen stellingen van Koerdische milities in het noorden van Syrië. Zondag veroverde het Turkse leger de Syrische stad Suluk, niet ver van voormalig IS-bolwerk Raqqa, op de Koerden.
Het aantal mensen dat in Noord-Syrië op de vlucht is geslagen na de inval van Turkije, is opgelopen naar 130.000. Dat melden de Verenigde Naties. De VN vreest dat nog eens 400.000 mensen de komende tijd huis en haard moeten verlaten.
“Wat ging er mis tussen de Koerden en de Turken?”
Koerden zijn een volk, verspreid over verschillende landen, met ruim 35 miljoen mensen. Zij wonen voornamelijk in het Midden-Oosten. De grootste populatie (14,5 miljoen Koerden) woont in Turkije.
Kortom waar is het misgegaan tussen de Koerden en de Turken?
In 1920 werd bij het Verdrag van Sèvres het Ottomaanse Rijk opgedeeld, waarbij ook de autonomie van de Koerden werd besproken. Drie jaar later werden in een ander verdrag, de zogeheten Vrede van Lausanne, de grenzen van Turkije vastgelegd. Maar over de Koerden werd met geen woord gerept.
Een zelfstandig Koerdistan paste niet in de visie van Atatürk, de grondlegger van de Turkse Republiek. Dus de Koerden kregen niet de zelfstandige staat waarnaar ze streefden – daarop vonden, tientallen jaren lang, overal in Turkije Koerdische opstanden plaats. Toen in 1984 de “terreurorganisatie” PKK de eerste aanslagen pleegde tegen de Turkse staat, veranderde het conflict in een oorlog, waarbij aan beide kanten veel doden zijn gevallen.
De beoogde “veilige zone” die Erdogan in gedachten heeft is een strook in het noordoosten van Syrië (rood/geel op de kaart, versimpelde weergave). (Beeld: NU.nl/Fiona van Kessel)
Turkije bombardeert voor “veilige zone”
Turkije begon eerder deze week met het bombarderen en binnenvallen van de Noordoost-Syrische regio. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan wil er zo naar eigen zeggen een “veilige zone” creëren, zodat de miljoenen Syrische vluchtelingen in onder meer Turkije na jaren weer terug kunnen naar Syrisch grondgebied.
AD 19.10.2019
Dit gebied wordt echter geleid door de YPG, een Koerdische tak van de SDF. Erdogan ziet de YPG als een verlengstuk van de PKK, die onder meer door Turkije wordt gezien als terroristische organisatie.
Door hun aanvallen hebben de Turkse troepen zondag 13.10.2019 de Syrische snelweg M4 in handen gekregen, meldt het Turkse ministerie van Defensie op Twitter. Het bezette stuk weg is 30 tot 35 kilometer lang en loopt parallel aan de Turks-Syrische grens, dwars door het gebied dat wat Erdogan betreft de “veilige zone” moet worden.
Gebied van de Koerden
Gebied IS spanningen 2016
Als gevolg van het geweld zijn inmiddels 130.000 mensen op de vlucht geslagen, aldus de VN. De organisatie denkt dat dat aantal bovendien nog kan stijgen.
Telegraaf 17.10.2019
IS
Islamitische Staat (IS) had eerder al zijn laatstebolwerk verloren in Syrië, maar „de dreiging is nog lang niet voorbij”, waarschuwde het kabinet. „We moeten ons nu richten op een duurzame nederlaag” van terreurgroep IS, aldus minister Ank Bijleveld (Defensie).
Telegraaf 12.02.2020
AD 05.11.2019
Telegraaf 05.11.2019
De terreurgroep is zijn laatste stukje grondgebied in het uiterste oosten van Syrië kwijt. De Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) meldden reeds dat IS uit Baghouz is verdreven. De eindstrijd begon al in september 2018. De opmars van IS begon in 2014 in Irak.
De Amerikaanse regering meldde 21.03.2019 dat IS in Syrië voor “100 procent” verslagen is. De door de Koerden geleide SDF wilden dat toen nog niet bevestigen.
Telegraaf 01.11.2019
Een SDF-woordvoerder spreekt van “de totale eliminatie” van het zelfverklaarde kalifaat. “Baghouz is bevrijd. De militaire overwinning op IS is een feit.” De laatste weken gaven veel IS-strijders zich over. Ook werden er honderden gepakt bij vluchtpogingen.
UEFA
De Belgische voetbalbond onderzoekt foto’s van de club Turkse FC uit Beringen waarop jeugdspelers een militaire groet brengen aan de Turkse vlag.
“Het militaire saluut betekent niet dat onze spelers het eens zijn met de operaties in Syrië”, benadrukte bondscoach Senol Günes. “Het betekent dat we onze soldaten steunen. We respecteren ze en hopen dat ze veilig terugkeren. Het is niet kwaadaardig bedoeld.”
Telegraaf 17.10.2019
Sport en politiek moeten gescheiden blijven. Diverse bestuurders veroordelen het gedrag van Turkije en dringen aan op strenge maatregelen van de UEFA, tot het ontnemen van de Champions League-finale aan toe.
De UEFA gaat een onderzoek instellen naar de militaire groet die spelers van het Turkse elftal uitbracht na de winnende goal in het EK-kwalificatieduel met Albanië op vrijdag 11.10.2019. Het gebaar lijkt een steunbetuiging aan het offensief van Turkije tegen de Koerden in Syrië.
In Parijs en omgeving werden maandagavond 15.10.2019 extra veiligheidsmaatregelen genomen vanwege de kwalificatiewedstrijd Frankrijk-Turkije. Er zijn zo’n 600 tot 1000 agenten actief, wat aanzienlijk meer is dan normaal. De politie houdt rekening met ongeregeldheden ‘voor, tijdens en na de wedstrijd’.
Tweede kamer
Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft het kabinet opgeroepen om in actie te komen na de Turkse inval in het noordoosten van Syrië. Zo eist de Kamer donderdag dat het kabinet er op Europees niveau voor pleit om onder meer sancties in te stellen tegen Turkije.
Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok heeft de Turkse ambassadeur in Nederland ontboden. De bewindsman roept de ambassadeur op het matje om zijn afkeuring uit te spreken over de Turkse inval van het noordoosten van Syrië.
Blok stelt dat “niemand is gebaat bij de mogelijk verschrikkelijke humanitaire gevolgen” van de Turkse inval. De minister wijst erop dat de militaire acties nieuwe vluchtelingenstromen op gang kunnen brengen en Islamitische Staat (IS) in de kaart kan spelen.
Ook in Nederland wil het overgrote deel van de Tweede Kamer sancties tegen Turkije. In een Kamerdebat over de Turkse inval in het noordoosten van Syrië hekelde bijna iedereen het optreden van de Turken. Daarbij vielen woorden als “ongehoord”, “illegaal”, “etnische zuivering” en “onacceptabel”.
De Kamer wil dat het kabinet met behulp van de Europese partners Turkije stevig aanspreekt op de militaire operatie tegen de Koerdische strijdkrachten, die tot voor kort als bondgenoten van het Westen streden tegen Islamitische Staat (IS).
Gedacht wordt aan persoonsgerichte financiële maatregelen tegen ministers van de Turkse regering en Turkse militairen die bij de inval betrokken zijn.
Hoewel het kabinet eerst op internationaal niveau met de Turken in gesprek wil, behoren sancties wel degelijk tot de mogelijkheden. Maandag komen ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten bij elkaar, maar de gesprekken blijven tot die tijd lopen.
VVD wil handelsbelangen niet schaden
Wat de VVD betreft moet er hard worden opgetreden, maar moet het kabinet zich niet wagen aan economische maatregelen, vanwege de handelsbelangen met Turkije.
Economische maatregelen zouden Nederlanders kunnen raken, stelt VVD’er Sven Koopmans. “De sancties moeten effectief zijn”, aldus de oud-VN-diplomaat die niet wil dat Nederlandse, maar ook Turkse burgers economisch geraakt worden.
Een deel van de Kamer is verbolgen over de houding van de VVD. “Bij sancties zal er altijd wel iemand geraakt worden”, aldus ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind. Hij ziet economische maatregelen als een middel om de bombardementen te stoppen.
Dat vindt ook SP’er Sadet Karabulut die de opstelling van Koopmans “Trumpiaans” noemt. “Er vinden daar etnische zuiveringen plaats”, aldus de SP’er. Zij vindt dat Nederland er alles aan moet doen om de Turkse inval een halt toe te roepen. “De VVD kan wel zeggen dat sancties niet ten koste mogen gaan van onze banen, maar wat denk je dat het betekent als er een oorlog losbarst, er vluchtelingenstromen op gang komen en er nog meer doden vallen?”
In Den Haag hebben naar schatting duizend Koerdische Nederlanders gedemonstreerd tegen de Turkse aanval in Noordoost-Syrië. De demonstratie ging van het Centraal Station naar het Malieveld. Vanaf daar liepen de demonstranten een ronde door de stad.
De Koerdisch-Nederlandse filmmaakster Beri Shalmashi vreest een volkerenmoord in Noordoost-Syrië. “Ik denk eerlijk gezegd ook niet dat de Koerden de middelen hebben om te vechten”, zegt ze in een artikel over hoe Nederlanders met een Koerdische of Turkse achtergrond kijken naar het conflict in Noordoost-Syrië.
Shalmashi en Çelik denken dat het dreigement van Erdogan van gisteren om de poort naar de EU voor vluchtelingen te openen zijn effect niet zal missen. “Het lijkt erop dat Europa banger is dat vluchtelingen onze kant op komen dan dat er doden vallen”, zegt Shalmashi.
De Turkse Nederlander Cemil Yilmaz, noemt de Europese Unie naïef, omdat de lidstaten zelf de vluchtelingendeal met Erdogan hebben gesloten.
Hij heeft op zijn Facebook-pagina uitgebreid beschreven hoe volgens hem veel Turken het conflict ervaren. “Wat ik bij de Turks-Nederlandse gemeenschap zie, is dat zij zich storen aan het feit dat Turken en Koerden als tegengestelde groepen worden neergezet. En dat er onvoldoende aandacht is voor de link tussen de terroristische organisatie PKK en de YPG.”
Toch zijn veel Europese regeringen fel tegen de actie van Erdogan en wordt er in Nederland nagedacht over sancties. Cemil Yilmaz vindt de veroordeling vanuit de westerse wereld niet fair. “De Turken horen veel spierballentaal vanuit het Westen en Nederland.
President Erdogan van Turkije negeert de waarschuwingen van landen uit de EU en de Verenigde Staten. In een toespraak zei hij “geen stap terug” te zetten uit Noordoost-Syrië, waar hij woensdag een offensief is begonnen over de grond en door de lucht. Erdogan, die “een veilige zone” wil creëren in het gebied, zegt door te vechten totdat de Koerdische milities 32 kilometer verwijderd zijn van de Turkse grens.
Turkije zegt de strategisch gelegen stad Ras al-Ayn te hebben ingenomen van de door Koerden gedomineerde Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF). Turkije voerde de hele dag luchtaanvallen uit op de grensplaats. Het ministerie van Defensie in Ankara twittert dat militairen de stad hebben overgenomen, maar de SDF spreekt dit tegen.
Amerikaanse troepen zijn gisteravond in Noord-Syrië onder Turks vuur komen te liggen. Dat bevestigt het Pentagon in een verklaring. Er vielen geen slachtoffers.
Het gebeurde in de buurt van Kobani, in een gebied waarvan Turkije weet dat er nog Amerikaanse troepen aanwezig zijn, aldus het Amerikaanse ministerie van Defensie. In de verklaring wordt benadrukt dat de elitetroepen zich niet hebben teruggetrokken uit Kobani.
De Verenigde Staten waarschuwen Ankara dat het moet afzien van dergelijke acties, omdat het Amerikaanse leger anders kan reageren.
Duitsland geeft geen nieuwe exportvergunningen meer af voor wapens die Turkije in Noordoost-Syrië zou kunnen gebruiken. Dat heeft minister Maas van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Een volledige stop op wapenexport komt er nog niet.
Maas zegt in Duitse media dat er al sinds 2016 restricties gelden voor wapenexporten naar Turkije. Evengoed is Turkije Duitslands belangrijkste wapenafnemer. Vorig jaar kocht Turkije voor 242,8 miljoen euro wapens van Duitsland, goed voor een derde van de totale Duitse wapenexport.
Opheldering over gebruik van Nederlandse pick-uptrucks
Karabulut pleitte er ook voor om het NAVO-lidmaatschap van Turkije op te schorten, maar dat is niet mogelijk, stelt minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) die minister Stef Blok verving. Bovendien blijft het nuttig om ook in NAVO-verband met de Turken in gesprek te blijven, is de opvatting van het kabinet.
Ook de motie om de wapenleveranties aan Turkije te staken, ziet het kabinet niet zitten. Volgens Kaag zijn de regels voor wapenleveranties al heel streng in Nederland. Bovendien zou een wapenexportverbod pas effect hebben als alle Europese lidstaten dat willen, en daar ziet het kabinet momenteel geen draagvlak voor.
Tot slot eist de Kamer uitleg over de inzet van Nederlandse goederen door milities die aan de zijde van de Turken vechten. Zo zijn er berichten dat strijdgroepen die de omstreden steun van Nederland ontvingen, in de vorm van pick-uptrucks en communicatieapparatuur, actief zijn in het gebied.
Hoewel minister Kaag stelt dat het momenteel niet mogelijk is daar te onderzoeken of er Nederlandse goederen uit het zogenoemde NLA-programma worden gebruikt, moet het kabinet er van de Kamer in een brief uitgebreid op terugkomen.
Telegraaf 15.10.2020
Stand van zaken 13.10.2019
Syrië stuurt militairen naar noordoosten om het Turkse leger terug te dringen. Dat melden Syrische staatsmedia. Een anonieme Koerdische functionaris zegt dat er onderhandelingen gaande zijn tussen de Koerden en de Syrische regering van Bashar al-Assad.
AD 14.10.2019
De Syrische regering wil het gebied in het noordoosten van het land weer onder controle krijgen. Nu zijn de Koerden daar nog de baas.
Het Turkse leger trok de regio woensdag09.10.2019 binnen om de Koerdische militie YPG daar weg te jagen. Sindsdien zijn tientallen mensen omgekomen en zijn gevechten uitgebroken in een aantal grenssteden.
Bijna 800 buitenlandse IS-leden zijn ontsnapt uit een gevangenenkamp. Dat melden de Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië. De Koerden hebben al aangegeven dat het bewaken van de kampen geen prioriteit meer heeft.
Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten laat weten dat het kamp “in een staat van anarchie verkeert”. Vrijdag 11.10.2019 meldde de SDF ook al dat er vijf jihadisten waren ontsnapt uit een kamp dicht bij de stad Qamishli.
Syrische rebellen, die meevechten aan Turkse zijde, zouden het kamp Ain Issa hebben aangevallen.
De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan noemt het ontsnappen van de buitenlandse aanhangers van IS uit een Koerdisch vluchtelingenkamp nepnieuws. Hij ontkent dat honderden aanhangers van de terreurorganisatie zijn ontsnapt doordat de kampbewaarders tegen Turkije zijn gaan vechten na de inval van dat land in het noordoosten van Syrië.
Het Turkse leger trok de regio woensdag 09.10.2019 binnen om de Koerdische militie YPG daar weg te jagen. Sindsdien zijn tientallen mensen omgekomen en zijn gevechten uitgebroken in een aantal grenssteden
Vervolgens stuurt Syrië militairen naar het noordoosten van Syrië om het Turkse leger terug te dringen. Dat melden Syrische staatsmedia.
Rusland
“De Russische luchtmacht heeft herhaaldelijk bewust ziekenhuizen in Syrië gebombardeerd”, stelt New York Times na een onderzoek. Er bestonden al lange tijd verdenkingen dat Rusland systematisch aanvallen uitvoerde op door rebellen geleide ziekenhuizen en klinieken in Syrië om daarmee de Syrische president Bashar al Assad te steunen.
VS
De Verenigde Staten trekken alle resterende militairen terug uit het noorden van Syrië. De Amerikaanse president Trump heeft daar opdracht voor gegeven. Hij wil voorkomen dat ze verwikkeld raken in gevechten tussen het Turkse leger en Koerdische milities.
In Syrië zijn momenteel nog zo’n duizend Amerikaanse troepen aanwezig. Volgens CNN hebben de troepen zelf nog geen officieel bevel ontvangen om zich terug te trekken, maar zouden wel alle voorbereidingen worden getroffen.
Koerdische strijders veroverden Tal Abyad in 2015 op Islamitische Staat, met hulp van de Amerikanen. De stad was ongeveer een jaar in handen van IS.
Een van de geëxecuteerden lag op de grond met zijn handen achter zijn rug gebonden, zo is te zien in een video waar The New York Times melding van maakt. Het Syrische Observatorium voor Mensenrechten meldt negen van zulke executies, waaronder die van een Koerdische politica, Hevrin Khalaf.
AD 14.10.2019
“De situatie verslechtert met het uur”, zegt Defensieminister Esper tegen Amerikaanse tv-zenders. Volgens hem is de situatie voor zijn militairen onhoudbaar.
Minister Bijleveld van Defensie is “teleurgesteld” in president Trump omdat hij Nederland en andere landen vooraf niet heeft geïnformeerd over de aftocht van de Amerikaanse troepen uit het noordoosten van Syrië. “Zo ga je niet met elkaar om. Bondgenoten moeten elkaar altijd netjes informeren. Dat mag je van elkaar verwachten”, zei Bijleveld bij een defensiedebat in Den Haag, georganiseerd door Elsevier Weekblad.
Afgelopen zondag maakte Trump na een telefoongesprek met de Turkse president Erdogan via Twitter bekend dat Amerikaanse militairen zich zouden terugtrekken uit het Syrisch-Turkse grensgebied waar vooral Syrische Koerden wonen. De afgelopen jaren hebben de Koerdische YPG-strijders, met steun van de VS, het gebied heroverd op de terroristische organisatie Islamitische Staat.
Weggelopen
De Amerikaanse ambassadeur in Nederland Hoekstra is niet onder de indruk van de kritiek van de defensieminister. Nederland heeft geen troepen in het gebied en de Nederlandse F-16’s zijn inmiddels ook terug. Deze gevechtsvliegtuigen werden ingezet tegen Islamitische Staat boven Irak en Syrië. “Nederland is weggelopen uit Syrië. De minister kan teleurgesteld zijn. Dat is prima”, reageert Hoekstra.
Drie dagen na het besluit van Trump begon de Turkse president Erdoganeen offensief vanuit de lucht en met grondtroepen tegen de Koerdische YPG-milities.
Wapenembargo
Ook Frankrijk stopt de wapenexport naar Turkije. Dat maakten de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken zojuist bekend. Daarmee volgt Frankrijk het voorbeeld dat Duitsland eerder vandaag stelde. Woensdag 09.10.2019 vielen Turkse strijdkrachten samen met Arabische en Turkmeense milities het noordoosten van Syrië binnen.
Zolang Turkije bezig is met een offensief in het noorden van Syrië krijgt het geen nieuwe wapens die daar tegen de Koerden kunnen worden ingezet.
Finland was de eerste van de Europese landen. Afgelopen woensdag stopte het Scandinavische land wapenleveranties aan Turkije. Donderdag volgde Noorwegen dat voorbeeld en weer een dag later Nederland. Vice-premier Hugo de Jonge zei dat vrijdag na afloop van de ministerraad. ,,Dit is een forse stap. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zal maandag 14.10.2019 in Brussel andere EU-landen oproepen hetzelfde te doen”, aldus De Jonge.
Minister Blok zal in Brussel een Zweedse minister van Buitenlandse Zaken treffen die dezelfde opdracht heeft meegekregen. Het Zweedse parlement besloot vrijdag dat minister Ann Linde op de aankomende top een EU-breed wapenembargo voor Turkije moet bepleiten.
Het Turkse leger trok afgelopen woensdag de grens met Syrië over. Dat werd mogelijk nadat de Amerikaanse president Trump twee dagen daarvoor besloot een deel van zijn troepen uit dat gebied weg te halen. ,,We zijn nu bijna drie jaar in Syrië en het is tijd voor ons om te vertrekken uit deze belachelijke, eindeloze oorlogen, waarvan er veel stammenoorlogen zijn. We zullen vechten waar het in ons belang is en we vechten alleen om te winnen’’, aldus Trump.
De Verenigde Staten trekken alle troepen terug uit Noord-Syrië. President Donald Trump heeft daar opdracht voor gegeven. Hij wil voorkomen dat de militairen geïsoleerd raken en tussen de strijdende partijen in het gebied klem komen te zitten.
De VS hebben al een deel van de manschappen uit het gebied teruggetrokken. Minister van Defensie Mark Esper liet in een gesprek met omroep CBS weten dat nu ook de rest wordt teruggehaald.
In andere delen van Syrië blijven wel Amerikaanse militairen actief. De VS hebben ruwweg nog zo’n duizend militairen in het land.
Stand van zaken 14.10.2019
Een confrontatie tussen de legers van Erdogan en Assad is aanstaande nu het regeringsleger van de Syrische president zich heeft gemeld in Noord-Syrië. Dat moet het Turkse leger een halt toeroepen in het offensief tegen de Koerden. Die moesten op zondag 13.10.2019 honderden IS-aanhangers laten ontsnappen, wat in Europa voor grote onrust zorgt.
Ook het noordelijker gelegen Ain Issa is volgens verschillende bronnen in handen van het Syrische leger. Daar vlakbij bevinden zich ook Turkse militairen, die Ain Issa bereikten na de plaats dagenlang te hebben gebombardeerd. Een nabijgelegen detentiekamp is getroffen door Turkse luchtaanvallen, waarna honderden mensen zouden zijn weggestuurd of ontsnapt, onder wie vrouwen en kinderen van IS-strijders.
President Trump kondigde een vervroegde terugtrekking van de resterende Amerikaanse soldaten in het gebied aan. Zij zijn nog met enkele honderden, en dreigden klem te komen zitten tussen de strijdende partijen.
Gisteren werd bekend dat de Koerden een deal hebben gesloten met het Syrische leger om de Turken te verdrijven. “De Koerden voelden zich in het nauw gedreven, en zoeken nu hun heil bij hun oude vijand: het leger van de Syrische president Assad”, zegt correspondent Olaf Koens. Zonder steun van de Syrische president Assad zouden de Koerden door het Turkse leger onder de voet worden gelopen.
De Turkse president Erdogan zal het “heel vervelend” vinden dat de 28 EU-landen de Turkse militaire operatie in Noord-Syrië veroordelen en hun wapenleveranties aan Ankara opschorten. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zei dat nadat “de hele EU het standpunt heeft ingenomen dat Nederland vorige week al innam. “Een enorme stap vooruit dat de hele EU dit vindt. De Europese Unie heeft nog nooit een NAVO-land veroordeeld. Een heel duidelijk signaal, ik ben blij dat het gelukt is.”
In Washington is er eensgezindheid over economische sancties tegen Turkije naar aanleiding van de Turkse aanvallen op Syrisch-Koerdische milities in het noorden van Syrië. Een van de initiatiefnemers, de Republikeinse senator Lindsey Graham, heeft naar eigen zeggen met de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, gesproken en gezegd dat zij ook sancties wil. President Trump heeft maandag herhaald dat er “grote sancties aan zitten te komen”.
De kans op een Turkse tegenreactie, in de vorm van Europese importsancties, is dan groot. Daar zullen Europese exporterende bedrijven last van krijgen. Dat gebeurde ook na economische sancties van de EU tegen Rusland, vanwege de annexatie van de Krim. Rusland verbood daarop de import van Europese landbouwproducten. Na vijf jaar heeft de Nederlandse fruitsector daar nog steeds last van.
Deze zomer gooide Amerika Turkije namelijk uit het F-35-programma (beter bekend als de Joint Strike Fighter). Omdat Turkije Russische luchtafweersystemen kocht mag het nu geen F-35-gevechtsvliegtuigen meer krijgen.
Toch prees president Trump afgelopen week Turkije toch weer als belangrijke handelspartner bij de bouw van de F-35. Een deel van het toestel wordt namelijk in Turkije gemaakt. Ook noemde hij Turkije een belangrijk lid van de NAVO. Trump lijkt dus weinig zin te hebben in sancties tegen Turkije. Maar de Democraten en ook een deel van de Republikeinen denken daar anders over.
Bij botsingen tussen Koerden en Turken in Rotterdam zijn woensdagavond meerdere agenten gewond geraakt. De politie verrichtte op het Kruisplein tientallen arrestaties nadat een demonstratie van Koerden en een tegendemonstratie van Turken uit de hand waren gelopen.
De Koerden demonstreerden tegen de Turkse inval in Syrië. De demonstratie was aangekondigd. Op het Kruisplein waren twee demonstratieplekken aangewezen voor voor- en tegenstanders. Om 20.00 uur moest de demonstratie, die een uur zou duren, afgelopen zijn.
In het centrum waren tegen 21.00 uur nog veel agenten en ME’ers op de been. Volgens de politie braken op meerdere locaties vechtpartijen uit, maar werd daar meteen tegen opgetreden. De politie heeft een groep demonstranten op het Stationsplein ingesloten in een poging de gemoederen te kalmeren.
Brief van Donald Trump aan Recep Tayyip Erdogan
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de brief die de Amerikaanse president Donald Trump hem heeft gestuurd “afgewezen en in de prullenbak gegooid“, hebben Turkse bronnen uit de staf van de president donderdag aan BBC News laten weten.
Trump stuurde de brief op 9 oktober 2019, nadat het Amerikaanse leger had besloten zich terug te trekken uit Syrië.
In de brief schreef Trump onder meer: “Laten we een goede deal sluiten! Je wil niet verantwoordelijk zijn voor het afslachten van duizenden mensen en ik wil niet verantwoordelijk zijn voor het verwoesten van de Turkse economie.” Hij eindigde de brief met de woorden: “Wees geen idioot.”
De brief kreeg onder meer van het Kremlin kritiek vanwege de toon. Die zou “hoogst ongebruikelijk” zijn. “Je komt niet vaak dit soort taal tegen in correspondentie tussen staatshoofden”, aldus een woordvoerder van het Kremlin. Ook in de Verenigde Staten werd kritiek op de brief geleverd. Zo kon Democratisch Congreslid Mike Quigley “zijn ogen niet geloven” toen hij de brief las.
Stand van zaken 17.10.2019
Amerikanen in Ankara voor overleg met Erdogan
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en Pompeo hebben donderdag 17.10.2019 in Ankara met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan gesproken. Het tweetal heeft bij Erdogan aangedrongen de actie te stoppen.
De Verenigde Staten en Turkije hebben een akkoord bereikt over de Turkse inval in het grensgebied met Syrië, meldt de Amerikaanse vicepresident Mike Pence donderdag. Er is een wapenstilstand afgesproken, zodat de Koerdische YPG het gebied kan verlaten.
Telegraaf 18.10.2019
AD 18.10.2019
Het akkoord in het kort
Turkije stopt 120 uur met aanvallen in grensgebied Syrië
Offensief stopt definitief als YPG het gebied verlaat
Turkije mag beoogde “bufferzone tegen terrorisme” creëren
YPG moet zware wapens inleveren, ook worden YPG-posten ontmanteld
VS trekt sancties tegen Turkije in bij uitvoering akkoord
Pence en de Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo waren woensdag naar Ankara afgereisd voor onderhandelingen met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het overleg begon een dag later.
Turkije vecht in het grensgebied tegen de YPG, de militie die de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) leidt. Deze Koerden worden door Erdogan gezien als een verlengstuk van de PKK, een organisatie die meerdere landen als een terroristische groepering beschouwen.
Het offensief van Turkije stopt pas als de YPG zich heeft teruggetrokken. De Koerden hebben volgens Pence al ingestemd met het vertrek uit het noordoosten van Syrië. De Amerikanen treffen al voorbereidingen voor een veilig vertrek voor de Koerdische militie.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu, die niet van een wapenstilstand spreekt maar een tijdelijke pauze van de operatie, benadrukt dat Ankara een “veilige zone” in het grensgebied mag beheren. Pence meent dat de deze zone op lange termijn in het belang is van beide partijen.
Turkije hoopte middels de inval een strook van zo’n 225 kilometer lang en 32 kilometer breed langs de Turks-Syrische grens veilig te stellen als “bufferzone tegen terrorisme”. Ook willen ze de enkele miljoenen Syrische vluchtelingen die momenteel in Turkije worden opgevangen daarheen sturen.
Eerder op de dag zeiden Turkse bronnen uit de staf van de president tegen BBC Newsdat Erdogan een brief van Trump in de vuilnisbak had gegooid. In de op 9 oktober verzonden brief schreef Trump onder meer dat ze “een goede deal” moesten sluiten. Ook dreigde hij de economie van Turkije te slopen. Hij eindigde de brief met de woorden: “Wees geen dwaas.”
De brief van Trump aan Erdogan.(Foto: Reuters)
Slachtoffers
Sinds de start van het Turkse offensief in Syrië zijn bijna vijfhonderd personen om het leven gekomen, meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten donderdag 17.10.2019. Onder de slachtoffers zijn tientallen burgers.
De inval is vooral dodelijk geweest voor de door Koerdische YPG geleide coalitie Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF). Volgens het in Engeland gevestigde Observatorium zijn 224 SDF-strijders omgekomen.
Het aantal doden onder door Turkije gesteunde rebellen ligt op 184. Als gevolg van de zware gevechten in het noordoosten van Syrië zijn 72 burgers om het leven gekomen. Vanwege het geweld zijn zo’n 200.000 inwoners van de regio op de vlucht geslagen.
Om meer doden te voorkomen, hebben Koerdische strijders zondag afspraken gemaakt de Syrische president Bashar Al Assad. Zijn leger is sinds maandag in het noordoosten van Syrië, een gebied dat tijdenlang in handen was van de SDF, om hulp te bieden tegen het offensief van Turkije.
Russische, Syrische en Turkse troepen proberen de gebieden in te nemen die door de Amerikanen zijn verlaten. Het Turkse offensief begon kort nadat de Amerikaanse president Donald Trump besloot het leger uit het noordoosten van Syrië te halen. Trumps buitenlandminister Mike Pompeo benadrukte kort daarop dat de Verenigde Staten geen groen licht had gegeven voor de inval.
Telegraaf 19.10.2019
Stand van zaken 19.10.2019
Oorlogsmisdaden
Het Turkse leger en zijn Syrische hulptroepen hebben bij de inval in Noord-Syrië oorlogsmisdrijven gepleegd. Zo executeerden zij enkele Koerdische burgers en voerden ze willekeurige aanvallen uit op woonwijken. Dat zegt Amnesty International.
De mensenrechtenorganisatie zegt overtuigend bewijs te hebben voor de misdaden. De afgelopen week, van zaterdag tot woensdag, werden getuigenverklaringen van onder anderen medici, reddingswerkers, journalisten en humanitaire hulpverleners verzameld.
Turkije startte vorige week woensdag een offensief in het noordoosten van Syrië. Daarvoor werkt het samen met Syrische rebellen die zich het Syrische Nationale Leger (SNL) noemen. Eerder vochten die rebellen tegen het Syrische regime, nu worden ze gefinancierd en ondersteund door Turkije.
Turkije breekt Wapenstilstand
De door de VS en Turkije afgesproken wapenstilstand van 120 uur zou er toch weer worden gevochten aan de Turks-Syrische grens, laten ooggetuigen weten aan The Guardian.
Na de staakt-het-vuren werd er vrijdag 18.10.2019 gevochten tussen het Turkse leger en Koerdische milities. Wel waren er minder gevechten dan de afgelopen dagen en was het relatief kalm.
De Turkse president Erdogan wil twaalf observatieposten laten opzetten in Noordoost-Syrië, vanaf de grens met Irak in het oosten tot aan de Eufraat, 300 kilometer westelijker.
Volgens hem moeten de Koerdische YPG-milities binnen vijf dagen vertrekken uit de “veilige zone” van 440 bij 32 kilometer, op basis van het gisteren met Amerika afgesproken staakt-het-vuren. De Amerikaanse gezant voor Syrië James Jeffrey zegt echter dat het gaat over een zone van slechts 120 kilometer breed.
Stand van zaken 21.10.2019
Syriërs bekogelen Amerikaanse voertuigen om vertrek uit regio
Amerikaanse troepen die uit Syrië worden teruggetrokken zijn op weg naar Irak. Daar zullen zij verder strijden tegen IS. Koerden uit het noorden van Syrië zijn niet blij met het vertrek van de Amerikanen. Inwoners koelden hun woedde op Amerikaanse pantservoertuigen die zich terugtrokken uit de stad. Zij bekogelden de vertrekkende troepen maandag 21.10.2019 dan ook met stenen en tomaten.
Het abrupte besluit van president Trump om de Amerikaanse troepen weg te halen uit Syrië wordt door veel Koerden gezien als verraad. En velen zijn niet van plan om de komst van de aan het Turkse leger geallieerde Syrische rebellen af te wachten.
Klein aantal Amerikaanse militairen blijft achter in Syrië
De Amerikaanse president Donald Trump zei maandag dat een klein aantal Amerikaanse militairen in Syrië achterblijft. Sommigen bij de grens met Jordanië en anderen worden ingezet om olievelden te beveiligen.
Trumps opmerkingen volgden op een terugtrekking van de VS uit het noordoosten van Syrië, waardoor de Koerden, Amerika’s sterkste bondgenoten in de strijd tegen Islamitische Staat, het hoofd moesten bieden aan binnenvallende Turkse strijdkrachten.
Trump zei dat het „kleine aantal” Amerikaanse troepen dat achterblijft zich in een heel ander deel van Syrië bevindt, vlakbij de grens met Jordanië en Israël. Een andere groep in Syrië „beveiligt de olie”, een verwijzing naar olievelden waarvan de VS hoopt te voorkomen dat ze in handen van jihadistische strijders vallen.
Stand van zaken 22.10.2019
Amerikaanse troepen blijven niet in Irak
De Amerikaanse troepen die vanuit het noorden van Syrië Irak zijn binnengetrokken, hebben geen toestemming om daar te blijven. Het Iraakse leger heeft dat dinsdag 22.10.2019 meegedeeld. De Amerikanen zijn alleen de grens overgelaten, omdat ze op een later moment het land uit worden getransporteerd.
„Alle Amerikaanse troepen die zich terugtrokken uit Syrië, kregen toestemming om de Koerdistan-regio binnen te komen, zodat ze uit Irak kunnen worden vervoerd. Er is voor deze troepen geen toestemming verleend om in Irak te blijven”, aldus het leger in een verklaring.
Overleg Erdogan en Poetin dinsdag 22.10.2019
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de Russische president Vladimir Poetin kwamen dinsdag 22.10.2019 in de Russische stad Sotsji bijeen en spreken af dat de Koerdische YPG-militie zich moet terugtrekken uit het gebied rond de Turks-Syrische grens. Ook gaan de Turken en de Russen gezamenlijke patrouilles uitvoeren in het grensgebied.
De gezamenlijke missie begint woensdag 23.10.2019 om 12.00 uur (lokale tijd) en zal ongeveer zes dagen duren. Het doel van de Russisch-Turkse samenwerking is om de YPG-strijders naar het zuiden te dringen.
Daarnaast hebben Ankara en Moskou afgesproken zich in te zetten om Syrische vluchtelingen in Turkije veilig terug te laten keren naar hun geboorteland. “Dit is het hoofddoel van de operatie”, aldus Erdogan. Turkije heeft volgens hem geen interesse in Syrisch grondgebied. De Turkse president en Poetin voerden dinsdagmiddag een urenlang gesprek over de situatie in Syrië.
De vijfdaagse wapenstilstand die Turkije en de Verenigde Staten eerder overeenkwamen, was tot dinsdagavond van kracht. In de overeenkomst was vastgelegd dat Koerdische strijders zich uit het noordoosten van Syrië zouden terugtrekken. Volgens de Koerden hebben zij aan deze afspraak voldaan.
Turkije startte vorige week woensdag een offensief in het noordoosten van Syrië, kort nadat de Amerikaanse president Donald Trump had besloten de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen
Stand van zaken 23.10.2019
Sancties ingetrokken
De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangekondigd dat Amerikaanse sancties tegen Turkije worden ingetrokken. Hij had die strafmaatregelen eerder deze maand opgelegd vanwege de Turkse inval in buurland Syrië. Daar wilde Turkije Syrisch-Koerdische milities verdrijven uit het grensgebied.
De Turkse regering heeft volgens Trump laten weten dat het offensief in het grensgebied wordt gestaakt. Turkije had eerder na Amerikaanse tussenkomst al ingestemd met een meerdaagse gevechtspauze. Ook heeft Ankara inmiddels een overeenkomst gesloten met Rusland die moet leiden tot het vertrek van Syrische-Koerdische strijders uit het grensgebied.
De VS wil toch weer extra militaire middelen gaan inzetten in Syrië. Dat zegt een anonieme hoge functionaris van het Pentagon tegen Amerikaanse media. Meer dan twee weken geleden besloot president Trump de Amerikaanse troepen uit Syrië deels terug te trekken.
Eerder deze week zei minister van Defensie Esper al dat nog niet alle Amerikaanse troepen weg zijn uit Noord-Syrië en dat sommigen zijn achtergebleven om de olievelden te bewaken. Volgens de anonieme bron zijn er plannen om de troepen te versterken.
Met welke middelen het Pentagon dat wil doen, heeft de functionaris niet gezegd, maar volgens The Wall Street Journal gaat het onder meer om tientallen tanks.
Uitlevering Mazloum Abdiaan (SDF) aan Turkije
De Turkse president Erdogan heeft de Verenigde Staten opgeroepen om de commandant van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), Mazloum Abdi, aan zijn land uit te leveren. De SDF worden gedomineerd door de Koerdische militie YPG. Die wordt door Ankara beschouwd als een terroristische groepering, maar door het westen gezien als een bondgenoot in de strijd tegen Islamitische Staat (IS).
Een groep Amerikaanse senatoren drong deze week nog bij het ministerie van Buitenlandse Zaken aan op het verlenen van een visum aan Abdi, zodat hij naar de Verenigde Staten zou kunnen reizen om er met andere verantwoordelijken te praten over de situatie in Syrië.
Stand van zaken 27.10.2019
Leider IS Abu Bakr al-Baghdadi gedood bij aanslag in het noordwesten van Syrië, ten noorden van de stad Idlib
Het Russische ministerie van Defensie zegt tegen het Russische staatspersbureau RIA “geen betrouwbare informatie” te hebben dat Baghdadi dood is. Dat bericht kwam na de persconferentie van Trump. Bondgenoten als Groot-Brittannië, Frankrijk en Israël hebben de Amerikaanse president gefeliciteerd.
Schrikbewind
Eerder vandaag zeiden Amerikaanse media al dat Trump de dood van IS-leider Baghdadi zou aankondigen. Baghdadi is al vaker doodverklaard. IS-kenner Michael Weiss noemt het echter opvallend dat nu voor het eerst Amerikaanse militaire bronnen reppen van zijn dood.
Het Turkse ministerie van Defensie claimt informatie te hebben uitgewisseld met de Amerikanen voor de aanval. Ook de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), de militie in Noord-Syrië die door de Koerdische strijdgroep YPG wordt geleid, spreekt in een verklaring op Twitter van een “succesvolle, historische operatie in samenwerking met de Verenigde Staten”.
‘Koerden en Turken hielpen mee’
De Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) claimen dat ook zij bij de missie betrokken waren. Woordvoerder Mustafa Bali: ,,We hebben de slachtoffers van IS gewreekt. De Yezidi-vrouwen, het bloedbad in Kobani, de aanvallen in Kirkuk. We zullen onze mensen blijven verdedigen. Ook SDF-bevelhebber Mazloum Abdi meldde op Twitter dat het opsporen van Baghdadi het resultaat is van gezamenlijk inlichtingenwerk van de milities en de VS.
De Syrisch-Koerdische milities van de SDF streden eerder met steun van de Verenigde Staten tegen Islamitische Staat. Door het vertrek eerder deze maand van Amerikaanse troepen uit de VS voelen de SDF zich verraden door Washington.
Volgens Amerikaanse media vond de aanval door elitetroepen plaats in het noordwesten van Syrië, ten noorden van de stad Idlib. Eliot Higgins van onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat de locatie op zo’n 5 kilometer van de Turkse grens ligt.
Telegraaf 01.11.2019
De locatie in de provincie Idlib, werd al langer in de gaten gehouden, meldt Newsweek. Dat Baghdadi zich in Idlib zou ophouden, is opmerkelijk. Het is het laatste grote rebellengebied in het land, maar wordt voornamelijk gecontroleerd door jihadisten van Hayat Tahrir al-Sham, beter bekend onder de vroegere naam Al-Nusra. De groep is gelinkt aan al-Qaida, een vijand van IS.
Leider IS Abu Bakr al-Baghdadi
De dood van de meestgezochte terroristenleider hing vandaag in de lucht nadat Trump op Twitter ‘groot nieuws’ aankondigde. Verschillende bronnen meldden al dat de IS-leider om het leven werd gebracht, maar dat moest worden gewacht op een DNA-test voor de definitieve bevestiging. Dat is nu gebeurd.
Met die bevestiging komt ook een einde aan de speculatie die geregeld de kop op stak of Baghdadi nog leefde of niet. Meerdere keren eerder werd aangenomen dat hij niet meer leefde, mede doordat hij lange tijd niet meer in het openbaar verscheen.
Afgelopen voorjaar dook hij opeens op in een videoboodschap waarin hij iedereen bedankte voor deelname aan de strijd. De video werd gedeeld door het persagentschap van de IS.
De speciale operatie van de Amerikanen vond plaats in de provincie Idlib waar Baghdadi zich ophield. Dat is opmerkelijk, want dat is het laatste grote rebellengebied in het land dat voornamelijk gecontroleerd wordt door rivaliserende jihadisten. Trump gaf ongeveer een week geleden toestemming voor de operatie.
Zelden in het openbaar
De dood van de 48-jarige Baghdadi wordt beschouwd als een grote tegenslag voor de Islamitische Staat. Hij werd in 2010 leider van Al Qaida in Irak. Maar hij splitste zich daar vanaf en sloot zich aan bij IS. Baghdadi was zelden in het openbaar te zien, maar in 2014 riep hij zichzelf publiekelijk uit als kalief: de religieuze leider van het kalifaat en opvolger van profeet Mohammed.
Al Baghdadi werd geboren als Awad Al Samarrai in 1971 in Tobchi. Dat is een arme regio vlak bij de stad Samarra, ten noorden van de Iraakse hoofdstad Bagdad, waarnaar de voormalige IS-leider zichzelf vernoemde.
Zijn familie bestond uit predikers van de ultraconservatieve Salafi-stroming binnen de soennitische islam. Aanhangers van deze stroming beschouwen andere moslimstromingen als heidens en niet-islamgerelateerde religies vinden zij nóg verwerpelijker.
Baghdadi riep moslims in een audioboodschap op ‘naar het huis van de islam’ te komen. Ook vond hij dat moslimstrijders wraak moesten nemen op de misstanden tegen moslims wereldwijd. Duizenden vrijwilligers gaven daar gehoor aan. Het kalifaat had op zijn hoogtepunt controle over een groot gebied in Irak en Syrië waar enkele miljoenen mensen woonden.
Cruciaal
De IS-leider zat in 2004 in de beruchte Abu Ghraib-gevangenis nadat hij tijdens de bezetting van Irak door de Amerikanen gevangen was genomen. Hij groeide de afgelopen jaren uit tot één van de meestgezochte mannen ter wereld.
Dankzij de inzet van een internationale coalitie verloor IS de laatste jaren snel terrein. Uiteindelijk viel het kalifaat, maar verwacht werd dat dat niet het einde van IS zou betekenen: de organisatie zou meer ondergronds gaan opereren.
Bin Laden
Ondergronds en onzichtbaar: karakteristieken die passen bij de spaarzame kennis die we hebben over IS-leider Baghdadi.
Een half jaar geleden verspreidde IS nog een video waarin hij te zien zou zijn; dat waren de eerste beelden van hem in vijf jaar tijd:
Eerder zei voormalig CIA-directeur John Brennan dat het uitschakelen van Baghdadi cruciaal zou kunnen zijn voor het stoppen van IS. Hij vergeleek het toen met de gevolgen die de dood van Osama Bin Laden had voor terreurbeweging Al-Qaida.
Ook IS-woordvoerder Abu al-Hassan al-Muhajir gedood
De Syrisch Koerdische YPG-militie meldt dat de woordvoerder van terreurorganisatie IS, Abu al-Hassan al-Muhajir, is gedood in een gezamenlijke operatie van de Koerden en Amerikaanse troepen in noord-Syrië.
De door Koerden geleide SDF-milities, waar de YPG onderdeel van zijn, zegt dat Muhajir was gelokaliseerd in het grensstadje Jarablus. Volgens commandant Mazloum Abdi van de SDF was de actie een vervolg van de operatie waarbij IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi was gedood.
Van de IS-woordvoerder was weinig meer vernomen sinds het instorten van het kalifaat van IS in oktober 2017. Afgelopen maart dook er een audiobericht van hem op, waarin Muhajir opriep tot vergelding na de aanslagen op twee moskeeën in Christchurch in Nieuw-Zeeland.
Er is weinig bekend over Al-Muhajir. Algemeen wordt aangenomen dat hij een schuilnaam gebruikt om zijn ware identiteit te verhullen. Zijn nom de guerre duidt daarop, want Al-Muhajir betekent ’de emigrant’. Er gaan geruchten dat hij de Amerikaanse nationaliteit heeft, maar dat is nooit met zekerheid vastgesteld.
Al-Muhajir was sinds 2016 de officiële woordvoerder van Islamitische Staat. Generaal Abdi noemde hem de ’rechterhand’ van Al-Baghdadi.
Stand van zaken 02.11.2019
Demonstratie Koerden Rotterdam
De Rotterdamse politie heeft zaterdag acht personen opgepakt tijdens een demonstratie tegen de Turkse actie in het noordoosten van Syrië. Aan het protest in het centrum van Rotterdam deden zo’n vijfhonderd personen van Koerdische afkomst mee.
Van de acht aanhoudingen waren er vier voor samenscholing, drie voor illegaal vuurwerk en één voor opruiing. Naast deze arrestaties hebben er geen incidenten plaatsgevonden, zegt een woordvoerder van de politie.
De honderden demonstranten verzamelden zich in de middag op Plein 1940 en liepen vervolgens door het centrum. Volgens de woordvoerder was de sfeer tijdens de protestmars rustig.
Stand van zaken 15.02.2020
Telegraaf 15.02.2020
Stand van zaken 19.02.2020
AD 19.02.2020
Telegraaf 22.02.2020
Stand van zaken 22.02.2020
De Syrische burgeroorlog lijkt na bijna een decennium in z’n laatste fase te zijn beland. Het Syrische regeringsleger stoomt op in het laatste grote rebellenbolwerk, de provincie Idlib. Daar zijn Syrië en bondgenoot Rusland niet alleen tegenover deze rebellen komen te staan, maar ook tegen buurland Turkije.
Hoe kwam het Syrische regeringsoffensief in Idlib tot stand?
Idlib is de vierde en laatste van de zogeheten ‘de-escalatiezones’ die in 2017 werden ingesteld door Rusland, Iran en Turkije. Het is het laatste grote bolwerk van de Syrische rebellen.
De andere drie (Oost-Ghouta, in de buurt van de hoofdstad Damascus, de zuidelijke provincies Deraa en Quneitra, en een deel van de provincie Homs) werden binnen een jaar heroverd door het Syrische regeringsleger. Rebellenstrijders en burgers die niet wilden blijven, kregen een vrije doorgang naar Idlib.
NOS 27.02.2020 Bij een bombardement van de Syrische luchtmacht in de provincie Idlib zijn 29 Turkse militairen omgekomen. Dat heeft de gouverneur van de Turkse grensprovincie Hatay gezegd. Volgens hem raakten 36 militairen gewond.
Niet bevestigde berichten spreken van een Russisch bombardement. Doden en gewonden zouden naar een ziekenhuis in de Turkse grensplaats Reyhanli zijn gebracht.
Met 29 doden is sprake van het grootste aantal Turkse doden in Idlib op een dag. De situatie in Idlib was al uiterst gespannen. Dit weekend loopt het ultimatum af dat president Erdogan het Syrische leger heeft gesteld. Dat moet zich terugtrekken achter een bestandslijn die hij in 2017 met Rusland en Iran overeenkwam. Zo niet, dan zal Erdogan de door de Syriërs omsingelde Turkse observatiepunten in het gebied “hoe dan ook bevrijden”.
Turkije heeft de afgelopen weken duizenden militairen naar Idlib gestuurd om de opmars van het Syrische leger te stuiten. Door die opmars zitten honderdduizenden vluchtelingen klem tussen de oprukkende Syriërs en de Turkse grens. Turkije wil hen niet toelaten, omdat het al miljoenen Syrische vluchtelingen op zijn grondgebied heeft.
“Dit lijkt een ongekende escalatie in Idlib”, zegt correspondent Melvyn Ingleby. “Turkse media hebben het al over mogelijke wraakacties van het Turkse leger. Ze willen daarmee uitstralen dat er een hard antwoord komt op deze aanval.”
Een Turkse functionaris zei vanavond tegen persbureau Reuters dat Turkije Syrische vluchtelingen niet langer wil tegenhouden bij de grens. Officiële bevestiging daarvan is er niet. De berichten moeten volgens Ingleby gezien worden als een manier om de druk op Europa op te voeren.
“Als Turkije in Idlib in directe confrontatie komt met het Assad-regime, dan heeft Turkije steun nodig van de NAVO. Die steun is er nog niet concreet gekomen. Ankara wil een signaal afgeven: Turkije kan de situatie niet alleen aan en rekent op steun van Europa en de NAVO.”
Spoedzitting
Rusland en Iran zijn bondgenoten van de Syrische president Assad en vechten mee met het Syrische leger. Rusland beschuldigde Turkije vandaag van het negeren van afspraken over Syrië. Het Russische ministerie van Defensie verwijt Ankara daar “illegale gewapende groepen” te steunen met drones en artilleriebeschietingen.
Het Turkse kabinet is vanavond in spoedzitting bijeengekomen. Ook de Turkse oppositie heeft een spoedvergadering belegd.
Eerder vandaag beschuldigde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Maas Syrië en Rusland van oorlogsmisdaden. Volgens de Duitser doen de landen bij het offensief in Idlib veel te weinig om de burgerbevolking te sparen. “In plaats daarvan bombarderen ze burgerdoelen als ziekenhuizen en scholen”, zei Maas in de VN-Veiligheidsraad. “Maatregelen tegen terrorisme zijn geen vrijbrief voor het schenden van het humanitair recht.”
In Idlib zijn volgens VN-cijfers in de afgelopen maanden een miljoen mensen op de vlucht geslagen voor het geweld.
AD 27.02.2020 Zeker 29 Turkse militairen zijn omgekomen door een luchtaanval in de Syrische provincie Idlib. Dat zegt de gouverneur van de zuidelijke Turkse provincie Hatay, die grenst aan Syrië. Eerder werd gesproken van 22 doden.
De aanval zou volgens Ankara zijn uitgevoerd door het Syrische regeringsleger of Rusland, dat militaire steun geeft aan het Syrische regime van Bashar al-Assad. Turkije reageerde vrijdag met artilleriebombardementen op stellingen van het Syrische regeringsleger, meldden overheidsfunctionarissen aan staatspersbureau Anadolu.
Bronnen zeggen dat de Turkse president Erdogan en zijn staf crisisberaad hebben gehouden vanwege de aanval.
Een diplomatieke bron zegt dat de Turkse minister Cavusoglu (Buitenlandse Zaken) heeft gebeld met NAVO-topman Jens Stoltenberg. Het is onduidelijk wat precies is besproken.
Het in Groot-Brittannië gevestigde Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten, dat zich baseert op lokale bronnen, meldde eerder dat zeker 34 Turkse militairen zijn gedood in Idlib. Daar hebben opstandelingen die tegen Assad vechten na een burgeroorlog van negen jaar hun laatste bolwerk.
Het leger van Assad rukt de laatste weken steeds verder op in Idlib. Dat offensief heeft geleid tot een enorme vluchtelingenstroom richting Turkije, dat al 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen opvangt. Zo’n 950.000 mensen zouden op de vlucht zijn voor het geweld.
De situatie escaleerde de afgelopen tijd steeds verder. Het Turkse leger bemant observatieposten in Idlib en is herhaaldelijk onder vuur genomen. Dat leidde tot vergeldingsacties tegen Syrische regeringstroepen.
President Erdogan maakte eerder op donderdag nog melding van drie gesneuvelde militairen. Hij heeft Syrië eerder gesommeerd troepen voor het eind van de maand terug te trekken en waarschuwde dat zijn land anders zal ingrijpen.
Rusland beschuldigt Turkije juist van het steunen van ,,illegale gewapende groepen’’.
MSN 27.02.2020 Bij een luchtaanval in het Syrische Idlib zijn donderdagavond mogelijk tientallen Turkse militairen om het leven gekomen. Het is nog niet duidelijk of het Syrische regime of bondgenoot Rusland achter de actie zit, maar het kan een serieuze escalatie betekenen van het conflict in het noorden van Syrië.
De Turkse president Erdogan heeft een spoedvergadering ingelast met adviseurs, meldt persbureau Reuters op basis van informatie van anonieme functionarissen. Er is nog geen officiële reactie uit Ankara. Eerder op de dag riep het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken wel opnieuw op tot een staakt-het-vuren in Idlib.
Turkije steunt Syrische rebellen in Idlib met materieel en troepen. Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten schrijft dat zeker 34 Turkse doden zijn gevallen. Daarmee zou het totaal aantal Turkse slachtoffers in Idlib in de afgelopen weken meer dan zijn verdubbeld. Op sociale media gaan beelden rond van ambulances die onderweg zijn naar het ziekenhuis. In het Turkse grensplaatsje Reyhanli geven burgers bloed af.
Het Turkse leger heeft volgens de Russische staatstelevisie donderdag geschoten op vliegtuigen van de Russische luchtmacht boven de Syrische provincie Idlib. Zender Rossija 24 zei dat „rebellen en Turkse specialisten” met mobiel luchtafweergeschut het vuur openden. Sinds het Syrische regime gesteund door Rusland bezig is met een offensief in de regio, bestaat het risico op direct conflict met Turkije. Ongeveer een miljoen burgers zijn inmiddels op de vlucht geslagen.
Troepen van de Syrische president Assad rukten de afgelopen weken gestaag op, maar moesten deze week tegenslagen incasseren. Het lukte de afgelopen dagen de door Turkije gesteunde rebellen om gebied terug te winnen, waaronder het plaatsje Nairab vlak bij de gelijknamige stad Idlib. Daardoor is de belangrijke M4-snelweg, die van het zuiden naar het noorden loopt, niet meer volledig in handen van de regering.
Het Russische ministerie van Defensie betichtte Turkije vervolgens van „illegale steun” aan de rebellen. Het Turkse leger zou onder meer drones en artillerie gebruiken om aanvallen uit te voeren op het regime.
MSN 27.02.2020 Turkije houdt geen Syrische vluchtelingen meer tegen die via land of zee Europa proberen te bereiken. Dat zegt een hoge Turkse functionaris tegen persbureau Reuters. De bron zegt dat de politie, kustwacht en grenswachten al zijn geïnstrueerd.
De maatregel zou te maken hebben met de verwachte komst van meer vluchtelingen uit Idlib. Het Syrische regeringsleger is bezig met een offensief om die provincie aan de grens met Turkije in handen te krijgen. Dat heeft geleid tot een enorme vluchtelingenstroom. In Turkije bevinden zich al zo’n 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen.
Syrische kinderen die gevlucht zijn bij de muur op de grens tussen Turkije en SyriëAFP
NOS 27.02.2020 In geïmproviseerde tenten en hutten bivakkeren tienduizenden gevluchte Syriërs aan de grens met Turkije. Als ze de muur over proberen te klimmen worden ze neerschoten. Maar ze vrezen ook de oprukkende regeringstroepen én de Russische straaljagers, die burgerdoelen niet ontzien.
Sinds vandaag heeft het leger van president Assad het zuiden van de provincie Idlib stevig in handen. Na bijna negen jaar burgeroorlog is deze provincie het laatste oppositiebolwerk.
Volgens de VN zijn hier bijna 950.000 mensen de afgelopen maanden op de vlucht geslagen en honderden omgekomen. Het zijn vooral vrouwen en kinderen, maar de Turkse autoriteiten vrezen dat er ook jihadisten tussen zitten.
“Ik zweer bij god”, zegt een man in het tentenkamp naast de grensmuur, “als het Syrische leger oprukt en ons onder druk zet, dat alle mensen in deze kampen Turkije in zullen vluchten. Ook als ze ons proberen te doden.”
‘De muur staat er om families tegen te houden’
Zo’n acht op tien nieuwe ontheemden zijn volgens de VN vrouw of kind. Ze schuilen in tunnels, tenten, verlaten gebouwen, zelf gebouwde hutten; alles wat maar bescherming biedt tegen het koude winterweer. De temperatuur schommelt ’s nachts tussen de acht graden en het vriespunt.
“Sommigen sterven van de kou, omdat ze geen verwarming hebben”, zegt Ola Ulmo, die vanuit Aleppo leiding geeft aan het Internationale Rode Kruis in de provincie Idlib. “Dit zijn mensen die vaak al voor de derde of vierde keer vluchten. Ze zijn er totaal niet op uitgerust.”
Gevaar van een kachel
De gezinnen die er een hebben, zetten hun kacheltje het liefst in de tent. Dat deed ook Mustafa Hamidi toen het halverwege februari buiten vroor. ’s Ochtends vond hij zijn levenloze vrouw, 12-jarige dochter en 3-jarige kleindochter. Ze waren gestikt aan koolmonoxidevergiftiging, schrijft Al Jazeera. “Mijn broer wist beter dan een gaskachel in een afgesloten ruimte te zetten, maar wat voor keuze hadden we?”
De VN noemt de ontstane situatie een van grootste humanitaire rampen binnen de Syrische burgeroorlog. En de noodhulp stokt vanwege de felle gevechten tussen aan de ene kant de rebellen, gesteund door de Turken, en aan de andere kant het Syrische regeringsleger met Russische luchtsteun.
Waarom laat Turkije de vluchtelingen niet binnen?
Zo simpel is het niet, legt Turkije-correspondent Melvyn Ingleby uit. “President Erdogan ligt hier enorm onder vuur vanwege de 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen die al in het land zijn. In het begin waren de Turken heel gastvrij, maar inmiddels is er grote onvrede over deze vluchtelingen, zeker nu er een economische crisis is. En de oppositie speelt daarop in.”
Daarnaast speelt mee dat er naar schatting nog zo’n 20.000 jihadisten vechten in Idlib. Een deel van hen kan zich schuilhouden als vluchteling in de kampen.
De Turkse regering ziet volgens Ingleby het liefste dat er een speciale, veilige zone komt in Noord-Syrië. Een gebied waarin zowel de nieuwe als de oude groep Syrische vluchtelingen uit Turkije worden opgevangen. “Dit scenario is in de realiteit onwaarschijnlijk. De toekomst hangt vooral af van wat er uit de onderhandelingen komt tussen de Russen en Turken”, zegt de correspondent.
“Als het regeringsleger komt, zal iedere vluchteling worden gescreend”, aldus Turkije-correspondent Melvyn Ingleby
Een andere mogelijkheid is dat Europese landen besluiten een deel van de vluchtelingen zelf op te nemen. Maar daar lijkt binnen EU-lidstaten weinig animo voor. Een politieke oplossing is de enige houdbare oplossing, zo betoogden twaalf Europese minister van Buitenlandse Zaken, onder wie Stef Blok, gisteren in een opinieartikel.
Voor de gezinnen die in Idlib op de vlucht zijn, ziet het er op de korte termijn somber uit. “Er komen steeds meer mensen op een klein grondgebied en ze missen de basisvoorzieningen om te overleven”, zegt de Noor Ulmo van het Rode Kruis. Een adviseur van de VN-gezant voor Syrië schrijft vandaag dat het militaire geweld catastrofale gevolgen heeft. Ziekenhuizen en scholen worden gebombardeerd en er zijn aanwijzingen dat kinderen doodvriezen, schrijft ze:
kristyan benedict @KreaseChan
“There are reports of multiple children freezing to death” UN on Idlib, Syria – in 2020 not 1920.
Over de Turkse grensmuur klauteren is geen optie voor de Syrische vluchtelingen. Maar voor de vele oppositiegezinde vluchtelingen geldt dat ook voor wachten op het regeringsleger. Ingleby: “Als dat komt, zal iedereen worden gescreend en uiteindelijk talloze mensen worden gemarteld of gedood.”
NOS 27.02.2020 Het Syrische leger heeft het zuiden van de provincie Idlib na een offensief van enkele dagen stevig in handen. Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat is gevestigd in het Engelse Coventry, meldt dat de regeringstroepen zo’n zestig steden en dorpen hebben veroverd. Die liggen niet alleen in Idlib, maar ook in de daaraan grenzende provincie Hama.
De rebellen op hun beurt hebben met steun van Turkse troepen de strategisch gelegen stad Saraqeb heroverd op het leger, zegt het Observatorium.
De stad ligt op een knooppunt van twee autowegen. Een daarvan verbindt de twee belangrijkste steden in het land met elkaar: de hoofdstad Damascus en het noordelijk gelegen Aleppo. De andere weg loopt van het oosten van Syrië tot de westkust aan de Middellandse Zee.
Door de hevige gevechten van de laatste weken zijn volgens de VN bijna een miljoen mensen in de regio op de vlucht.
Bij de grens met Turkije is een gigantisch vluchtelingenkamp verrezen:
Miljoen Syrische vluchtelingen samengepakt bij Turkse grens
Rusland, dat het Syrische leger steunt, spreekt overigens tegen dat Saraqeb weer onder controle staat van de rebellen.
Belangrijke overwinning
Drie weken geleden had het Syrische leger Saraqeb juist veroverd op de rebellen, wat gold als een belangrijke overwinning. Idlib is de enige regio in Syrië die nog gedeeltelijk in handen is van de rebellen, die met Turkse steun opereren in wisselende coalities van strijdgroepen.
Turkije heeft geëist dat het leger zich voor het eind van de maand uit Idlib terugtrekt en dreigt anders zijn militaire activiteit in Syrië op te schroeven.
De Turken hebben al duizenden manschappen en vrachtwagens vol materieel ingezet in Noordwest-Syrië. Het Syrische leger krijgt in zijn strijd tegen de rebellen niet alleen hulp van Russische luchtmacht, maar ook van Iraanse milities.
Waar draait de oorlog in Syrië om? En welke partijen doen mee aan de strijd?
MSN 24.02.2020 In de Syrische provincie Idlib zijn maandag tijdens hevige gevechten tussen door Turkije gesteunde strijders en regeringstroepen bijna honderd doden gevallen. Een Turks bombardement maakte nog eens negen dodelijke slachtoffers onder het Syrische leger. Dat meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten.
Ankara heeft duizenden troepen naar het noordwesten van Syrië gestuurd. Turkse strijdkrachten bestoken daar doelen van het Syrische regime, dat bezig is met een offensief in de regio. Idlib wordt gezien als het laatste bolwerk van rebellen die tegen het leger van de Syrische president Bashar al-Assad vechten.
Sinds 2011 woedt in Syrië een burgeroorlog. Het grootste deel van het land is weer in handen van Assad. De oorlog heeft al aan honderdduizenden mensen het leven gekost. Miljoenen zijn op de vlucht geslagen.
NU 23.02.2020 Door het opgelaaide geweld in de regio Idlib zijn sinds 1 december zo’n 900.000 Syriërs op de vlucht geslagen. Ze vluchten massaal naar de grens met Turkije, maar daar is het leven niet veel beter. Er is een tekort aan alles, zeggen hulporganisaties.
Idlib is na bijna tien jaar burgeroorlog het allerlaatste rebellenbolwerk in Syrië. Het regeringsleger rukt op vanuit het zuidoosten. De aanvallen gaan gepaard met vele bombardementen waarbij burgers omkomen en ziekenhuizen, scholen en woningen worden getroffen. Bijna een kwart van de bevolking is gevlucht.
De meeste mensen kiezen voor een veilig heenkomen in het noorden van Idlib, bij de grens met Turkije. Maar Turkije heeft die doorgang gesloten, omdat het land al zo’n 3,6 miljoen Syriërs opvangt. De ontheemden hebben echter geen andere keuze dan die kant op reizen, omdat andere routes te gevaarlijk zijn.
“De Syriërs zijn heel voorzichtig”, legt noodhulpcoördinator Carla Jonkers van het internationale Rode Kruis uit. “Ze zeggen bijvoorbeeld ook niet waar ze eerder zijn geweest, omdat ze niet met bepaalde groepen geassocieerd willen worden.”
Voor veel mensen is vluchten niets nieuws. “Sommigen hebben al vier of vijf keer alles ingepakt om van het ene gebied naar het andere te gaan.”
Het gaat vooral om moeders en kinderen
Het gaat nu vooral om moeders en kinderen, omdat veel mannen tijdens de oorlog zijn omgekomen of gevlucht. Ze hebben vaak alleen kleding bij zich, soms alleen de kledingstukken die ze dragen.
Eenmaal in het noorden komen ze terecht in bomvolle scholen, moskeeën en tentenkampen die als opvanglocaties dienen. Er verblijven zelfs mensen op bouwplaatsen.
Daarnaast is er in het grensgebied, waar volgens de Verenigde Naties bijna drie miljoen mensen vastzitten, ook een gigantisch tekort aan basisvoorzieningen als voedsel, water, warme kleding en sanitaire voorzieningen.
De vluchtelingenstroom is in december op gang gekomen. (Foto: Getty Images)
Tienduizenden mensen slapen buiten
Hulporganisatie Save The Children schat dat zo’n 80.000 ontheemden geen onderdak hebben. “Mannen die een plek in een tent hebben, staan die af aan moeders en kinderen”, vertelt woordvoerder Annemieke Ruggenberg. “Zij slapen zelf vervolgens buiten, in de sneeuw.”
Moeders die met hun gezin in een tent kunnen verblijven, houden hun kinderen binnen. “Ze maken er een veilige plek van, maar tegelijkertijd is dat het niet.” Ook in de tenten, waar soms kachels staan, dalen de temperaturen ’s nachts onder het vriespunt.
“Er is geen hout om te branden, dus wordt er maar plastic gebruikt.”, aldus Annemieke Ruggenberg, woordvoerder Save The Children
Het weer is vooral gevaarlijk voor de kinderen, zeggen de hulporganisaties. Door de vrieskou is een onbekend aantal kinderen, onder wie baby’s, gestorven aan onderkoeling. De Verenigde Naties denken dat zo’n 60 procent van de enorme vluchtelingenstroom minderjarig is.
“Er is geen hout om te branden, dus wordt er maar plastic gebruikt”, vertelt Ruggenberg. “Daar komen gevaarlijke stoffen bij vrij en daarnaast vliegen er ook tenten in de fik.” Kortgeleden stierven twee zusjes van drie en vier nadat de kachel in hun tent in brand vloog. Hun zwangere moeder overleefde het, maar liep ernstige brandwonden op.
Een vluchtelingenkamp in het noorden van Idlib. (Foto: Getty Images)
‘Grootste humanitaire horrorverhaal van 21e eeuw’
De situatie in Idlib wordt door hulpverleners omschreven als troosteloos en een catastrofe. Mark Lowcock, VN-hoofd van humanitaire zaken en noodhulp, noemde de crisis in gesprek met CNN “het grootste humanitaire horrorverhaal van de 21e eeuw”. De Brit vreest dat als de omstandigheden niet veranderen, Idlib verandert “in de grootste puinhoop van de wereld, bezaaid met de lichamen van miljoen kinderen.”
Er zijn in Idlib wel hulpverleners actief, maar lang niet genoeg en hun werk wordt bemoeilijkt door de winterse omstandigheden en de strijd om de regio. “Je doet wat je kan”, zegt Jonkers over de hulpverlening in het land. “De weinige middelen die je hebt, probeer je zoveel mogelijk te benutten.”
Ook hulpverleners komen om het leven
Hulpverleners raken eveneens ontheemd en ook komen ze zelf door de gevechten om het leven. “Het geweld discrimineert niet”, benadrukte Lowcock eerder deze week nog. Er worden volgens hem ook nederzettingen van vluchtelingen getroffen met doden en gewonden tot gevolg.
De ontwikkelingen worden vanuit de rest van Syrië met gruwel gevolgd. Jonkers heeft net een bezoek aan Hama erop zitten. In de stad, ten zuiden van Idlib, is het relatief rustig.
De bewoners beginnen voorzichtig aan de wederopbouw. “Ze geloven alleen niet dat het rustiger wordt”, vertelt ze. “Iedereen is op de hoogte van de situatie in Idlib. Ze zeggen: inshallah, we zullen zien hoe het gaat.”
De meeste vluchtelingen zijn moeders en kinderen. (Foto: Reuters)
MSN 23.02.2020 Door het opgelaaide geweld in de regio Idlib zijn sinds 1 december zo’n 900.000 Syriërs op de vlucht geslagen. Ze vluchten massaal naar de grens met Turkije, maar daar is het leven niet veel beter. Er is een tekort aan alles, zeggen hulporganisaties.
Idlib is na bijna tien jaar burgeroorlog het allerlaatste rebellenbolwerk in Syrië. Het regeringsleger rukt op vanuit het zuidoosten. De aanvallen gaan gepaard met vele bombardementen waarbij burgers omkomen en ziekenhuizen, scholen en woningen worden getroffen. Bijna een kwart van de bevolking is gevlucht.
De meeste mensen kiezen voor een veilig heenkomen in het noorden van Idlib, bij de grens met Turkije. Maar Turkije heeft die doorgang gesloten, omdat het land al zo’n 3,6 miljoen Syriërs opvangt. De ontheemden hebben echter geen andere keuze dan die kant op reizen, omdat andere routes te gevaarlijk zijn.
“De Syriërs zijn heel voorzichtig”, legt noodhulpcoördinator Carla Jonkers van het internationale Rode Kruis uit. “Ze zeggen bijvoorbeeld ook niet waar ze eerder zijn geweest, omdat ze niet met bepaalde groepen geassocieerd willen worden.”
Voor veel mensen is vluchten niets nieuws. “Sommigen hebben al vier of vijf keer alles ingepakt om van het ene gebied naar het andere te gaan.”
Het gaat vooral om moeders en kinderen
Het gaat nu vooral om moeders en kinderen, omdat veel mannen tijdens de oorlog zijn omgekomen of gevlucht. Ze hebben vaak alleen kleding bij zich, soms alleen de kledingstukken die ze dragen.
Eenmaal in het noorden komen ze terecht in bomvolle scholen, moskeeën en tentenkampen die als opvanglocaties dienen. Er verblijven zelfs mensen op bouwplaatsen.
Daarnaast is er in het grensgebied, waar volgens de Verenigde Naties bijna drie miljoen mensen vastzitten, ook een gigantisch tekort aan basisvoorzieningen als voedsel, water, warme kleding en sanitaire voorzieningen.
De vluchtelingenstroom is in december op gang gekomen. (Foto: Getty Images)
Tienduizenden mensen slapen buiten
Hulporganisatie Save The Children schat dat zo’n 80.000 ontheemden geen onderdak hebben. “Mannen die een plek in een tent hebben, staan die af aan moeders en kinderen”, vertelt woordvoerder Annemieke Ruggenberg. “Zij slapen zelf vervolgens buiten, in de sneeuw.”
Moeders die met hun gezin in een tent kunnen verblijven, houden hun kinderen binnen. “Ze maken er een veilige plek van, maar tegelijkertijd is dat het niet.” Ook in de tenten, waar soms kachels staan, dalen de temperaturen ’s nachts onder het vriespunt.
Het weer is vooral gevaarlijk voor de kinderen, zeggen de hulporganisaties. Door de vrieskou is een onbekend aantal kinderen, onder wie baby’s, gestorven aan onderkoeling. De Verenigde Naties denken dat zo’n 60 procent van de enorme vluchtelingenstroom minderjarig is.
“Er is geen hout om te branden, dus wordt er maar plastic gebruikt”, vertelt Ruggenberg. “Daar komen gevaarlijke stoffen bij vrij en daarnaast vliegen er ook tenten in de fik.” Kortgeleden stierven twee zusjes van drie en vier nadat de kachel in hun tent in brand vloog. Hun zwangere moeder overleefde het, maar liep ernstige brandwonden op.
Een vluchtelingenkamp in het noorden van Idlib. (Foto: Getty Images)
‘Grootste humanitaire horrorverhaal van 21e eeuw’
De situatie in Idlib wordt door hulpverleners omschreven als troosteloos en een catastrofe. Mark Lowcock, VN-hoofd van humanitaire zaken en noodhulp, noemde de crisis in gesprek met CNN “het grootste humanitaire horrorverhaal van de 21e eeuw”. De Brit vreest dat als de omstandigheden niet veranderen, Idlib verandert “in de grootste puinhoop van de wereld, bezaaid met de lichamen van miljoen kinderen.”
Er zijn in Idlib wel hulpverleners actief, maar lang niet genoeg en hun werk wordt bemoeilijkt door de winterse omstandigheden en de strijd om de regio. “Je doet wat je kan”, zegt Jonkers over de hulpverlening in het land. “De weinige middelen die je hebt, probeer je zoveel mogelijk te benutten.”
Ook hulpverleners komen om het leven
Hulpverleners raken eveneens ontheemd en ook komen ze zelf door de gevechten om het leven. “Het geweld discrimineert niet”, benadrukte Lowcock eerder deze week nog. Er worden volgens hem ook nederzettingen van vluchtelingen getroffen met doden en gewonden tot gevolg.
De ontwikkelingen worden vanuit de rest van Syrië met gruwel gevolgd. Jonkers heeft net een bezoek aan Hama erop zitten. In de stad, ten zuiden van Idlib, is het relatief rustig.
De bewoners beginnen voorzichtig aan de wederopbouw. “Ze geloven alleen niet dat het rustiger wordt”, vertelt ze. “Iedereen is op de hoogte van de situatie in Idlib. Ze zeggen: inshallah, we zullen zien hoe het gaat.”
De meeste vluchtelingen zijn moeders en kinderen. (Foto: Reuters)
NU 22.02.2020 De Syrische burgeroorlog lijkt na bijna een decennium in z’n laatste fase te zijn beland. Het Syrische regeringsleger stoomt op in het laatste grote rebellenbolwerk, de provincie Idlib. Daar zijn Syrië en bondgenoot Rusland niet alleen tegenover deze rebellen komen te staan, maar ook tegen buurland Turkije.
Drie vragen over de situatie in Idlib:
Hoe kwam het Syrische regeringsoffensief in Idlib tot stand?
Idlib is de vierde en laatste van de zogeheten ‘de-escalatiezones’ die in 2017 werden ingesteld door Rusland, Iran en Turkije. Het is het laatste grote bolwerk van de Syrische rebellen.
De andere drie (Oost-Ghouta, in de buurt van de hoofdstad Damascus, de zuidelijke provincies Deraa en Quneitra, en een deel van de provincie Homs) werden binnen een jaar heroverd door het Syrische regeringsleger. Rebellenstrijders en burgers die niet wilden blijven, kregen een vrije doorgang naar Idlib.
De opmars van het Syrische leger naar die provincie werd tijdelijk gestuit door een akkoord tussen Rusland en Turkije, die Idlib in 2018 uitriepen tot ‘gedemilitariseerde zone’.
Van de deal tussen Ankara en Moskou kwam echter niet veel terecht. De rebellengroepen weigerden zich aan de voorwaarden te houden, ondanks pogingen van Turkije om hen te overtuigen. Ook legden de Russen het Syrische leger geen strobreed in de weg wanneer dat de ‘gedemilitariseerde zone’ aanviel.
Op 19 december 2019 lanceerde de Syrische regering een nieuw offensief ter verovering van Idlib en delen van de aangrenzende provincie Aleppo. Het Syrische regeringsleger wordt daarbij gesteund door Rusland en Iran, terwijl Turkije aan de kant van de rebellen staat.
Wat staat er op het spel voor Turkije?
Als Idlib valt, is de Syrische oppositie kapotgespeeld en zal die waarschijnlijk geen rol meer spelen bij onderhandelingen over de toekomst van Syrië na een decennium van burgeroorlog. Dat zou pijnlijk zijn voor Turkije, dat de rebellen al jaren steunt en met hun nederlaag ook geen stem meer zou hebben in dat proces.
Dan zijn er nog de vluchtelingen. Sinds de start van het regeringsoffensief in Idlib zijn volgens de VN al meer dan 900.000 mensen op de vlucht geslagen. In totaal worden ongeveer drie miljoen burgers bedreigd door het geweld. Er verblijven al zo’n 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije, waar weinig draagvlak is om nog meer van hen op te vangen.
De Turkse strijdkrachten hebben een aantal observatieposten in Idlib en rond die posten wordt ook gevochten. In de afgelopen weken werden vijftien Turkse soldaten gedood door het Syrische leger. De publieke druk op de regering-Erdogan om de offers te vergelden en geen van de posten op te geven, is groot.
Erdogan heeft een ultimatum afgekondigd: het Syrische leger moet zich voor het einde van februari in oostelijke richting terugtrekken uit Idlib. Heeft Damascus daar geen boodschap aan, “dan zal Turkije dat klusje zelf moeten klaren”.
Zal het de Turken lukken de Syrische rebellen in Idlib te redden?
Rusland is het grootste struikelblok voor de harde koers van Erdogan. Militaire deskundigen geven Turkije niet veel kans op een beslissende overwinning in een direct conflict met Syrië, vooral omdat de Russen daar een geavanceerd raketsysteem voor luchtafweer hebben gestationeerd.
Daarnaast zijn de economische belangen groot. Nadat het Turkse leger in 2015 in de buurt van de Turks-Syrische grens een Russische straaljager neerschoot, stelde Moskou een importverbod in op Turkse goederen. Dat was een zware klap voor de Turkse economie, die Erdogan dwong zijn excuses aan te bieden aan het Kremlin.
Sindsdien zijn de banden nauwer geworden; de twee landen bedrijven jaarlijks voor zo’n 23 miljard euro aan handel met elkaar en Rusland stoomt Turkije klaar als knooppunt voor de doorvoer van aardolie en gas naar Zuidoost-Europa. Ankara heeft bovendien – tot ontsteltenis van de NAVO-bondgenoten – een Russisch raketsysteem aangeschaft (hetzelfde dat in Syrië wordt ingezet).
Turkije hoopt Rusland te kunnen losweken van zijn bondgenoot in Damascus, maar Moskou toont zich daar vooralsnog niet ontvankelijk voor.
Ankara hengelt daarom ook naar Amerikaanse steun. De VS en de NAVO vinden dat er moet worden ingegrepen in Idlib, meldde Turkije vorige week. Een woordvoerder van het Pentagon ontkende dat snel: “Er is geen dergelijke overeenkomst gesloten.”
De Amerikaanse president Donald Trump riep Rusland afgelopen week wel op het regime van de Syrische president Assad niet langer te steunen en bombardementen op burgers in Idlib te stoppen.
De bevolking van Idlib is massaal op de vlucht geslagen, maar kan geen kant op. Inwoners vluchten massaal naar de grens met Turkije. Een enorme humanitaire ramp dreigt.
NOS 22.02.2020 In de provincie Idlib in Syrië is vandaag een Turkse militair om het leven gekomen bij een bomaanslag door het Syrische regeringsleger. Volgens lokale Turkse autoriteiten was het slachtoffer een tankmonteur.
Het is de zestiende Turkse militair die deze maand in Idlib omkomt bij een aanval door het Syrische leger, zegt persbureau Reuters. De provincie in het noordwesten van Syrië grenst aan Turkije en is nu nog in handen van Syrische rebellen. Maar het leger van president Assad rukt snel op.
Idlib is het laatste deel van Syrië dat Assad nog niet heeft heroverd:
De provincie Idlib, waar burgers vastzitten tussen de gesloten Turkse grens en de oprukkende Syrische regeringstroepen.NOS
MSN 22.02.2020 De Syrische burgeroorlog lijkt na bijna een decennium in z’n laatste fase te zijn beland. Het Syrische regeringsleger stoomt op in het laatste grote rebellenbolwerk, de provincie Idlib. Daar zijn Syrië en bondgenoot Rusland niet alleen tegenover deze rebellen komen te staan, maar ook tegen buurland Turkije.
Drie vragen over de situatie in Idlib.
Hoe kwam het Syrische regeringsoffensief in Idlib tot stand?
Idlib is de vierde en laatste van de zogeheten ‘de-escalatiezones’ die in 2017 werden ingesteld door Rusland, Iran en Turkije. Het is het laatste grote bolwerk van de Syrische rebellen.
De andere drie (Oost-Ghouta, in de buurt van de hoofdstad Damascus, de zuidelijke provincies Deraa en Quneitra, en een deel van de provincie Homs) werden binnen een jaar heroverd door het Syrische regeringsleger. Rebellenstrijders en burgers die niet wilden blijven, kregen een vrije doorgang naar Idlib.
De opmars van het Syrische leger naar die provincie werd tijdelijk gestuit door een akkoord tussen Rusland en Turkije, die Idlib in 2018 uitriepen tot ‘gedemilitariseerde zone’.
Van de deal tussen Ankara en Moskou kwam echter niet veel terecht. De rebellengroepen weigerden zich aan de voorwaarden te houden, ondanks pogingen van Turkije om hen te overtuigen. Ook legden de Russen het Syrische leger geen strobreed in de weg wanneer dat de ‘gedemilitariseerde zone’ aanviel.
Op 19 december 2019 lanceerde de Syrische regering een nieuw offensief ter verovering van Idlib en delen van de aangrenzende provincie Aleppo. Het Syrische regeringsleger wordt daarbij gesteund door Rusland en Iran, terwijl Turkije aan de kant van de rebellen staat.
Wat staat er op het spel voor Turkije?
Als Idlib valt, is de Syrische oppositie kapotgespeeld en zal die waarschijnlijk geen rol meer spelen bij onderhandelingen over de toekomst van Syrië na een decennium van burgeroorlog. Dat zou pijnlijk zijn voor Turkije, dat de rebellen al jaren steunt en met hun nederlaag ook geen stem meer zou hebben in dat proces.
Dan zijn er nog de vluchtelingen. Sinds de start van het regeringsoffensief in Idlib zijn volgens de VN al meer dan 900.000 mensen op de vlucht geslagen. In totaal worden ongeveer drie miljoen burgers bedreigd door het geweld. Er verblijven al zo’n 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije, waar weinig draagvlak is om nog meer van hen op te vangen.
De Turkse strijdkrachten hebben een aantal observatieposten in Idlib en rond die posten wordt ook gevochten. In de afgelopen weken werden vijftien Turkse soldaten gedood door het Syrische leger. De publieke druk op de regering-Erdogan om de offers te vergelden en geen van de posten op te geven, is groot.
Erdogan heeft een ultimatum afgekondigd: het Syrische leger moet zich voor het einde van februari in oostelijke richting terugtrekken uit Idlib. Heeft Damascus daar geen boodschap aan, “dan zal Turkije dat klusje zelf moeten klaren”.
Zal het de Turken lukken de Syrische rebellen in Idlib te redden?
Rusland is het grootste struikelblok voor de harde koers van Erdogan. Militaire deskundigen geven Turkije niet veel kans op een beslissende overwinning in een direct conflict met Syrië, vooral omdat de Russen daar een geavanceerd raketsysteem voor luchtafweer hebben gestationeerd.
Daarnaast zijn de economische belangen groot. Nadat het Turkse leger in 2015 in de buurt van de Turks-Syrische grens een Russische straaljager neerschoot, stelde Moskou een importverbod in op Turkse goederen. Dat was een zware klap voor de Turkse economie, die Erdogan dwong zijn excuses aan te bieden aan het Kremlin.
Sindsdien zijn de banden nauwer geworden; de twee landen bedrijven jaarlijks voor zo’n 23 miljard euro aan handel met elkaar en Rusland stoomt Turkije klaar als knooppunt voor de doorvoer van aardolie en gas naar Zuidoost-Europa. Ankara heeft bovendien – tot ontsteltenis van de NAVO-bondgenoten – een Russisch raketsysteem aangeschaft (hetzelfde dat in Syrië wordt ingezet).
Turkije hoopt Rusland te kunnen losweken van zijn bondgenoot in Damascus, maar Moskou toont zich daar vooralsnog niet ontvankelijk voor.
Ankara hengelt daarom ook naar Amerikaanse steun. De VS en de NAVO vinden dat er moet worden ingegrepen in Idlib, meldde Turkije vorige week. Een woordvoerder van het Pentagon ontkende dat snel: “Er is geen dergelijke overeenkomst gesloten.”
De Amerikaanse president Donald Trump riep Rusland afgelopen week wel op het regime van de Syrische president Assad niet langer te steunen en bombardementen op burgers in Idlib te stoppen.
De bevolking van Idlib is massaal op de vlucht geslagen, maar kan geen kant op. Inwoners vluchten massaal naar de grens met Turkije. Een enorme humanitaire ramp dreigt.
Telegraaf 19.02.2020 De Turkse president Erdogan dreigt met een militaire operatie in de Syrische regio Idlib. Overleg met Rusland heeft volgens hem niet tot een doorbraak geleid. „We komen met onze laatste waarschuwingen.”
In Idlib, dat grenst aan Turkije, zijn eerder deze maand meerdere Turkse militairen omgekomen. De Turkse strijdkrachten bestookten daarop doelen van het Syrische regime, dat bezig is met een offensief in de regio. Dat heeft geleid tot een vluchtelingenstroom richting de Turkse grens.
Erdogan had het Syrische regime tot het eind van de maand gegeven om zijn troepen terug te trekken. Hij zei tegen parlementariërs van zijn AK-partij dat Turkije vastberaden is een veilige zone te creëren in het grensgebied, „ongeacht de prijs.”
Turkije heeft een beroep gedaan op Rusland om een einde te maken aan het geweld in Idlib. Moskou is een cruciale bondgenoot van het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad. Erdogan zegt dat het overleg met de Russen doorgaat, maar nog niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.
Het Kremlin roept Turkije op geen aanvallen uit te voeren op Syrische regeringstroepen. „Een operatie tegen de legitieme autoriteiten en de strijdkrachten in de Syrische Republiek zou natuurlijk het slechtste scenario zijn”, zei een woordvoerder woensdag.
MSN 19.02.2020 De Turkse president Erdogan dreigt met een militaire operatie in de Syrische regio Idlib. Overleg met Rusland heeft volgens hem niet tot een doorbraak geleid. “We komen met onze laatste waarschuwingen.”
In Idlib, dat grenst aan Turkije, zijn eerder deze maand meerdere Turkse militairen omgekomen. De Turkse strijdkrachten bestookten daarop doelen van het Syrische regime, dat bezig is met een offensief in de regio. Dat heeft geleid tot een vluchtelingenstroom richting de Turkse grens.
Erdogan had het Syrische regime tot het eind van de maand gegeven om zijn troepen terug te trekken. Hij zei tegen parlementariërs van zijn AK-partij dat Turkije vastberaden is een veilige zone te creëren in het grensgebied, “ongeacht de prijs”.
Rusland
Turkije heeft een beroep gedaan op Rusland om een einde te maken aan het geweld in Idlib. Moskou is een cruciale bondgenoot van het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad. Erdogan zegt dat het overleg met de Russen doorgaat, maar nog niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.
Het Kremlin roept Turkije op geen aanvallen uit te voeren op Syrische regeringstroepen. “Een operatie tegen de legitieme autoriteiten en de strijdkrachten in de Syrische Republiek zou natuurlijk het slechtste scenario zijn”, zei een woordvoerder woensdag.
NU 18.02.2020 Bij luchtaanvallen op ziekenhuizen en vluchtelingenkampen in Noordwest-Syrië zijn honderden burgerdoden gevallen, melden de Verenigde Naties dinsdag. Hulporganisaties kunnen de humanitaire crisis amper aan.
Sinds 1 januari zijn ongeveer driehonderd mensen omgekomen door luchtaanvallen van de Syrische regering in de provincie Idlib, het laatste grote rebellenbolwerk van het land. Sinds 2011 wordt het land verscheurd door een bloedige burgeroorlog.
Momenteel rukken de troepen van de Syrische president Bashar Al Assad met rasse schreden op in Idlib, waar ze vechten tegen onder anderen door Turkije gesteunde rebellen en jihadistische milities. De Syrische regering krijgt hierbij hulp van de Russische luchtmacht.
Hulporganisaties zijn overweldigd door de immensiteit van de humanitaire crisis die in het gebied is ontstaan, zeggen VN-medewerkers. Zo’n 900.000 burgers ontvluchtten het geweld in Idlib en trekken nu richting de Turkse grens, waar ze een bitterkoude winter te wachten staat.
Bombardementen gaan door
Aan de Turkse grens is steeds minder plek voor vluchtelingen, er is een gebrek aan veilige havens om te schuilen “en toch worden ze gebombardeerd”, zegt de VN-mensenrechtenchef Michelle Bachelet dinsdag in een statement.
Ondertussen bombarderen Russische en Syrische gevechtsvliegtuigen dinsdag de stad Darat Izza in de provincie Aleppo. Eén dag geleden raakten daar nog twee ziekenhuizen zwaar beschadigd.
VN: Mogelijk sprake van oorlogsmisdaden
Op de vraag of Rusland en Syrië met opzet burgers en beschermde gebouwen bombarderen, reageert een woordvoerder van de VN-mensenrechtenorganisatie: “Alleen al de enorme hoeveelheid aanvallen op ziekenhuizen, medische faciliteiten en scholen lijkt te suggereren dat het niet allemaal per ongeluk gebeurt.”
Mogelijk kunnen de aanvallen als oorlogsmisdaden worden bestempeld, zei hij tijdens een persconferentie in het Zwitserse Genève.
Telegraaf 18.02.2020 Sinds begin dit jaar zijn in het noordwesten van Syrië bijna driehonderd burgers om het leven gekomen door luchtaanvallen. Dat maakten de Verenigde Naties (VN) dinsdag bekend. Ongeveer 93 procent van die aanvallen werd uitgevoerd door het Syrische regeringsleger van president Bashar al-Assad en zijn bondgenoten, waaronder Rusland.
Sinds december zijn ongeveer 900.000 burgers, vooral vrouwen en kinderen, gevlucht voor het geweld. Zij trekken massaal richting de grens met Turkije, dat troepen heeft gestationeerd bij observatieposten in Idlib. Die Syrische provincie wordt gezien als het laatste bolwerk van rebellen die tegen het leger van Assad vechten.
Op de vraag of Syrië en Rusland zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden zei een VN-woordvoerder: „Het grote aantal aanvallen op ziekenhuizen, andere medische voorzieningen en scholen doet vermoeden dat ze niet allemaal toevallig zijn.”
Sinds 2011 woedt in Syrië een burgeroorlog. Het grootste deel van het land is weer in handen van Assad. De oorlog heeft al aan honderdduizenden mensen het leven gekost. Miljoenen zijn op de vlucht geslagen. Eerder werd Assad ook al in verband gebracht met gruwelijke gifgasaanvallen op burgers, onder wie kinderen.
Telegraaf 17.02.2020 De Verenigde Naties melden dat 900.000 mensen, voornamelijk vrouwen en kinderen, sinds begin december ontheemd zijn geraakt door een offensief van regeringstroepen in het noordwesten van Syrië. Dat is 100.000 meer dan de VN eerder hadden gemeld.
„De crisis in het noordwesten van Syrië heeft een gruwelijk niveau bereikt”, zei Mark Lowcock, VN-hoofd voor humanitaire zaken en noodhulp. Hij zei dat de ontheemden overwegend vrouwen en kinderen zijn die „getraumatiseerd zijn en gedwongen worden om buiten in de vrieskou te slapen omdat kampen vol zijn.” Moeders verbranden plastic om kinderen warm te houden. Baby’s en kleine kinderen sterven door de kou, zei hij.
In de regio Idlib, inclusief delen van de aangrenzende provincie Aleppo, wonen ongeveer drie miljoen mensen. De helft van hen zijn ontheemden die vanuit andere delen van het land zijn gevlucht. Het Syrische regeringsleger vecht in de provincie Idlib tegen de overgebleven militanten. Het is de laatste provincie die nog deels wordt gecontroleerd door jihadisten.
De Syrische leider Bashar al-Assad zal het offensief tegen het rebellenbolwerk in elk geval voortzetten. In een toespraak op de Syrische staatstelevisie zei hij maandag dat het leger heel Syrië zou bevrijden van „terreur” en „vijanden.” De recente successen van het leger betekenen nog niet het einde van de oorlog: „We hebben hun neuzen in de grond gedrukt als voorbode op de volledige overwinning”, zei hij.
Turkije benadrukte maandag in gesprekken met Russische functionarissen in Moskou de noodzaak tot de-escalatie van de spanningen. Rusland steunt het Syrische regeringsleger daar in de strijd tegen militanten.
De spanningen tussen Turkije en Syrië zijn de afgelopen weken opgelaaid nadat over en weer beschietingen hadden plaatsgevonden. Al zeker dertien Turkse militairen kwamen om door aanvallen van het Syrische leger en bevriende milities.
Turkse en Russische functionarissen bespraken maatregelen die kunnen worden genomen om de beschietingen in Idlib te stoppen, zei het ministerie van Binnenlandse Zaken. De gesprekken gaan dinsdag verder.
De burgeroorlog heeft het land sinds 2011 in diepe ellende gestort. Honderdduizenden mensen kwamen sindsdien om.
AD 17.02.2020 De Amerikaanse president Donald Trump heeft Rusland opgeroepen om de steun op te zeggen voor wat hij noemt de ,,wreedheden’’ van het Syrische regime in het land.
In een verklaring van het Witte Huis zondag, zei woordvoerder Judd Deere dat Trump in een telefoongesprek met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, ,,de wens van de Verenigde Staten heeft overgebracht dat er een einde zou komen aan de Russische steun voor de wreedheden van het regime-Assad en pleit voor een politieke oplossing voor het Syrische conflict.’’
,,President Trump herhaalde ook dat de voortdurende buitenlandse inmenging in Libië de situatie alleen maar zal verergeren’’, aldus Deere.
Trump, die zaterdag met Erdogan sprak, ,,uitte zijn bezorgdheid over het geweld in Idlib, Syrië, en bedankte president Erdogan voor de inspanningen van Turkije om een humanitaire catastrofe te voorkomen’’.
Een Turkse delegatie gaat maandag naar Moskou voor gesprekken over het Syrische conflict, dat zijn negende jaar ingaat. Turkije waarschuwde zaterdag dat het verdere militaire actie zou ondernemen tegen Syrische regeringstroepen in de noordwestelijke provincie Idlib als de gesprekken met Rusland mislukken. Moskou steunt president Bashar al-Assad.
NU 16.02.2020 Syrische overheidstroepen hebben zondag het merendeel van de Aleppo-provincie veroverd op de rebellen, melden staatsmedia.
“In een dag heeft het leger een gebied overgenomen waar ze acht jaar geleden niet eens één dorp konden innemen”, meldt het Syrische Observatorium voor Mensenrechten.
De veroveringen komen aan de vooravond van besprekingen tussen Turkije en Rusland. Turkije steunt de Syrische rebellen en Rusland steunt het staatsleger van president Bashar Al Assad.
In de afgelopen twee weken kwamen er dertien Turkse militairen om het leven door het geweld in Syrië, waarna Erdogan dreigde een aanval op Syrische troepen uit te voeren als er nog een Turkse militair gewond zou raken.
Russen gooien bommen op Aleppo
Zondag hebben Russische vliegtuigen bommen laten vallen op plaatsen in Aleppo, die later door Syrische troepen en door Iran gesteunde milities zijn ingenomen.
Tegelijkertijd zijn de door Turkije gesteunde rebellen begonnen met een operatie om door de Syrische regering bezette delen van de provincie Idlib terug te nemen. Idlib ligt naast Aleppo. Volgens de Turkse staatszender Anadolu zijn er honderd voertuigen met ondersteunend personeel en materieel onderweg naar Idlib.
Turkije heeft Rusland opgeroepen om een einde te maken aan het geweld en wil dat er een wapenstilstand komt. Hier moet maandag over worden gesproken.
NOS 16.02.2020 Syrische troepen hebben vandaag minstens dertig plaatsen in de regio-Aleppo veroverd, melden Syrische staatsmedia en het in Londen gevestigde Syrische Observatorium voor de Mensenrechten. President Assad is vastbesloten heel Syrië te heroveren, zei hij op een bijeenkomst met Iraanse parlementariërs.
Met de aanvallen drijft Assad de rebellen in het noordwesten van Syrië verder richting Idlib. Die provincie aan de grens met Turkije is het laatste deel van het land dat nog in handen is van rebellen tegen het regime van Assad.
Turkije steunt rebellen in Idlib, wat de laatste tijd tot confrontaties tussen Turkse en Syrische troepen leidde. In Turkije zijn al 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen en het land vreest dat er nog meer komen als het Syrische regeringsleger Idlib herovert.
Assad krijgt hulp van Rusland en Iran. Turkije en Rusland probeerden deze week vergeefs een akkoord te bereiken. Morgen worden die gesprekken hervat.
Noordwest-Syrië gaat gebukt onder een humanitaire crisis. Een vijfde van de 4 miljoen burgers in het gebied is ontheemd. Zij moeten de winter zien door te komen in tijdelijke onderkomens.
NU 15.02.2020 De Amerikaanse president Donald Trump heeft in een rapport aan het Amerikaanse Congres, waarin hij het ombrengen van de Iraanse generaal Qassem Soleimani rechtvaardigt, weggelaten dat een “directe dreiging” de aanleiding voor de aanval zou hebben gevormd, meldt CNNvrijdag. Eerder beweerde Trump dat de aanval nodig was om Amerikaanse burgers te beschermen tegen zo’n dreiging.
De Iraanse generaal Soleimani werd begin januari door de Verenigde Staten gedood bij een droneaanval op een vliegveld in de Iraakse hoofdstad Bagdad.
Het Witte Huis is wettelijk verplicht om een rapport naar het Amerikaanse Congres te sturen na een militaire actie als de aanval op Soleimani. In het rapport moet het Witte Huis uiteenzetten welke gegronde redenen het had voor zo’n aanval.
In het rapport staat dat “eerdere en recente activiteiten van Iran er samen met inlichtingen op wezen dat het Iraanse leger een dreiging vormde voor de Verenigde Staten in Irak, en dat de luchtaanval was bedoeld om Amerikaans personeel te beschermen en toekomstige Iraanse aanvallen te voorkomen”.
Volgens Eliot Engel, de hoogste Democraat in de commissie voor buitenlandse zaken van het Huis van Afgevaardigden, is het officiële rapport in strijd met de “valse” bewering van de president dat hij de generaal liet ombrengen vanwege een “directe dreiging” voor de VS. Zo’n dreiging wordt in het rapport niet genoemd.
Trumps kabinet gaf tegenstrijdige verklaringen
Sinds de aanval op Soleimani hebben leden van Trumps kabinet tegenstrijdige verklaringen gegeven. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo zei dat het ombrengen van Soleimani onderdeel was van een bredere strategie om Amerikaanse tegenstanders af te schrikken.
Ook een mogelijke aanval op vier Amerikaanse ambassades werd als reden gegeven, maar de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper zei dat er geen hard bewijs was dat Iran een aanval plande.
Tijdens een debat vorige maand slaagde Trumps kabinet er niet in om Democraten binnen het Congres te overtuigen van de noodzaak om de Iraanse generaal uit te schakelen.
Donderdag nam de Amerikaanse Senaat een resolutie aan die Trump beperkt in zijn militaire acties in Iran. Trump heeft al aangekondigd deze wetgeving met een veto aan de kant te schuiven. De Senaat kan dat veto weer ongedaan maken met een tweederdemeerderheid, maar dat lijkt vanwege de Republikeinse meerderheid in de Senaat onwaarschijnlijk.
AD 14.02.2020 De burgeroorlog in Syrië bereikt weer een kookpunt. Dit keer staat de provincie Idlib op exploderen door oplaaiende strijd tussen Turkije en het Syrische regeringsleger.
In opdracht van dictator Bashar al-Assad probeert het Syrische regeringsleger sinds eind december met een offensief Idlib te heroveren. De provincie in het noordwesten is de allerlaatste grote verzetshaard. In Idlib hebben zich allerlei verzetsgroepen verzameld.
Daaronder ook geharde extremisten, van leden van Hayat Tahrir al-Sham (voorheen het Al-Nusra Front) tot voortvluchtige strijders van Islamitische Staat. Bij het offensief stuit het regeringsleger niet alleen op extremisten, maar ook op onderdelen van de ten noorden en oosten van Idlib verzamelde Turkse strijdmacht.
Bij die confrontaties zijn doden gevallen. Maandag sneuvelden twaalf Turkse soldaten en een burger bij Syrische artilleriebeschietingen. Uit wraak nam het Turkse leger 115 Syrische doelen onder vuur. Volgens Ankara zouden daarbij 101 Syrische soldaten zijn gesneuveld. Turkije stuurt nu extra versterkingen naar Idlib, waar het al honderden tanks en duizenden soldaten heeft verzameld.
Hoe explosief is de situatie?
De militaire confrontatie gaat gepaard met een verbale oorlog. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan waarschuwt zijn Syrische rivaal Bashar al-Assad ervoor dat hij een ‘heel zware prijs betaalt als hij de Turkse strijdkrachten blijft aanvallen’. Assad zegt op zijn beurt dat Turkije in Idlib ‘zijn agressie jegens Syrië opschroeft met aanvallen die de terroristen helpen’.
Ook hij waarschuwt voor represailles. De dreigementen laten zien dat zij niet voor elkaar willen buigen. De situatie in Idlib is daardoor explosief. De kans bestaat dat het ‘oog om oog, tand om tand-spel’ uitdraait op een veldslag, de zoveelste in de al negen jaren durende burgeroorlog.
Waarom heeft Turkije een strijdmacht naar Syrië gestuurd?
Turkije heeft groot belang bij de ontwikkelingen in Idlib. De provincie, in het noordwesten van Syrië, ligt nabij de Turkse zuidgrens. Ankara wil daarom in Idlib graag een vinger in de pap houden. President Erdogan steunt de oppositie tegen Assad en hij wil extra garanties voor de zuidgrens. Met een bufferzone op Syrisch grondgebied, bewaakt door het Turkse leger, wil Erdogan voorkomen dat Syrische troepen en de rebellen direct toegang krijgen tot de grens.
Bovendien wil hij met de bufferzone voorkomen dat Turkije opnieuw wordt overspoeld door honderdduizenden vluchtelingen. Het verzet onder de bevolking tegen de opvang van al 3,5 miljoen vluchtelingen uit Syrië neemt toe. Het Syrische regeringsoffensief tegen Idlib, waar ook veel burgers een veilig heenkomen hebben gezocht, brengt een nieuwe vluchtelingenstroom op gang. De vluchtelingen trekken vooral noordwaarts om uit handen te blijven van Assad.
Turkije is een formidabele tegenstander. Waarom zoekt Assad toch de confrontatie?
Turkije beschikt over een groot leger, met 600.000 manschappen een van de sterkste ter wereld. In de Navo heeft het na de Amerikaanse strijdkrachten de grootste slagkracht. Toch gaat Assad een uitwisseling van geweld niet uit de weg. Allereerst wordt hij politiek gedreven.
De president wil zijn land ‘bevrijden van alle buitenlandse agressors’ en daar hoort in zijn ogen ook Turkije bij. Militair gezien is het Syrische leger absoluut geen partij voor Turkije. Het is verzwakt, uitgeput door de burgeroorlog. Alleen dankzij buitenlandse steun hebben Assads troepen het grootste deel van Syrië heroverd.
In het offensief tegen Idlib krijgt Assad opnieuw steun van Iran, Hezbollah en zijn grootste beschermheer, Rusland. Dat leidt tot succes. Met de herovering onlangs van het knooppunt Saraqeb heeft Assad voor het eerst sinds 2012 weer greep op de snelweg M5, de directe verbinding tussen Damascus en Aleppo.
De president Assad wil zijn land ‘bevrijden van alle buitenlandse agressors’
Het geweld brengt de Russische president Poetin in een lastig parket. Hoe wil hij zowel Syrië als Turkije te vriend houden?
De Turkse militaire aanwezigheid in Noord-Syrië is Rusland niet opgedrongen, Vladimir Poetin heeft ermee ingestemd. De afspraken daarover zijn vastgelegd in twee akkoorden, die van Astana (2017) en Sotsji (2018). Er staat ook een handtekening van Iran onder.
Het Kremlin roept nu Syrië en Turkije op zich aan deze ‘de-escalatieovereenkomsten’ te houden en directe confrontaties te vermijden. Het waarschuwt wel dat ‘elke terroristische activiteit tegen Syrische troepen en militaire faciliteiten van Rusland onaanvaardbaar zijn’. Turkije wordt daarbij niet genoemd en Turkse en Russische delegaties hebben het afgelopen weekeinde al geprobeerd de oplopende spanningen rond Idlib weg te nemen.
Zonder resultaat, maar de gesprekken worden voortgezet. Noch Poetin, noch Erdogan heeft belang bij een Syrisch-Turkse veldslag. Zij willen wel allebei paaltjes slaan om te laten zien: tot hier en niet verder. Rusland wil Syrië helpen bij de verovering van de laatste grote verzetshaard, Turkije wil met een bufferzone op Syrisch grondgebied zijn zuidgrens controleren.
MSN 14.02.2020 Turkije heeft 63 strijdkrachten van het Syrische regime “geneutraliseerd”. Dat maakte het Turkse ministerie van Defensie vrijdag bekend op Twitter. De militairen die vechten voor het regeringsleger van de Syrische president Assad werden gedood bij Idlib, in het noordwesten van Syrië. Het is niet duidelijk op welke manier de strijdkrachten om het leven zijn gekomen.
De spanningen tussen Turkije en Syrië zijn afgelopen weken opgelaaid nadat over en weer beschietingen hadden plaatsgevonden. Al zeker dertien Turkse militairen kwamen om door aanvallen van het Syrische leger en bevriende milities.
Overleg tussen Turkije en Rusland, dat de Syrische regering steunt, liep maandag op niets uit.
NOS 13.02.2020 Sinds 1 december zijn meer dan 800.000 Syriërs op de vlucht geslagen voor het hevige geweld in het noordwesten van het land. Dat zegt VN-woordvoerder David Swanson, die spreekt van “een exodus”. Hij verwacht dat de massale vlucht de komende dagen zal doorgaan. Duizenden mensen, volgens Swanson hele dorpen en gemeenschappen, zoeken veiligheid bij de grens met Turkije, die dicht wordt gehouden.
Eerder deze week zei de VN al dat er niet eerder in het 9-jarige conflict in Syrië zoveel mensen op de vlucht sloegen in zo’n korte tijd. Toen werd het aantal ontheemde Syriërs op 700.000 geschat. “Tragisch genoeg is het aantal mensen dat vlucht, vooral vrouwen en kinderen, nu voorbij de 800.000”, zei Swanson, die werkt bij de VN-organisatie voor humanitaire hulp (OCHA).
De vluchtelingen zitten in barre omstandigheden in tentenkampen:
‘We hebben geen brandhout, het is erg zwaar’
In het noordwesten van Syrië probeert het Syrische regeringsleger met steun van Rusland de provincie Idlib te heroveren op rebellen. In het gebied zitten naast rebellengroepen ook tal van mensen die de jarenlange strijd in de rest van het land zijn ontvlucht.
Bij elkaar zitten volgens de VN zo’n 3 miljoen mensen vast in Idlib, waar steden en dorpen sinds begin december zwaar worden bestookt met Syrisch artillerievuur en Russische luchtaanvallen. Turkije vreest dat de oplaaiende strijd opnieuw veel vluchtelingen naar Turkije drijft, terwijl al ruim 3,5 miljoen Syriërs naar het land zijn gevlucht.
Intussen verovert het Syrische leger steeds meer gebied op de rebellen en lopen de spanningen met Turkije op nu er ook Turkse militaire slachtoffers vallen. “Inwoners vluchten met duizenden tegelijk in open vrachtwagens of te voet. Dat doen ze vaak ’s avonds laat zodat ze niet opgemerkt worden, ondanks de bittere kou”, zegt Swanson tegen persbureau Reuters.
Vuilnis verbranden tegen kou
Veel vluchtelingen zijn volgens de Verenigde Naties genoodzaakt om buiten te slapen. Het vriest ’s nachts in Idlib en het is er overdag slechts enkele graden boven 0. Om zich te beschermen tegen de barre weersomstandigheden – in grote delen van Idlib ligt sneeuw – verbranden de vluchtelingen vuilnis.
In een kamp in het noorden van de provincie zijn zeker vier mensen omgekomen nadat ze de giftige dampen van de vuilnisverbrandingen hadden ingeademd. Een bron in Idlib zegt tegen Reuters dat het gaat om een gezin. De vader, moeder en twee kinderen zouden zijn gestikt in hun slaap.
NU 12.02.2020 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zegt dat er een aanval op de Syrische regeringstroepen komt als er opnieuw een Turkse militair in het buurland gewond raakt. In de afgelopen tien dagen zijn dertien Turkse militairen omgekomen bij Syrische aanvallen.
De troepen van de Syrische president Bashar Al Assad, gesteund door Rusland, rukken op in Idlib. Dit is het laatste gebied dat na bijna negen jaar oorlog nog in handen is van rebellengroeperingen, waarvan een aantal wordt gesteund door Turkije.
Erdogan heeft sinds vorige week zo’n vijfduizend militairen naar Idlib gestuurd. Turkije heeft in deze regio twaalf observatieposten om de toestand te de-escaleren, in overeenstemming met afspraken met Rusland en Iran uit 2017.
De Turkse president zegt woensdag dat hij de Syrische troepen die de observatieposten hebben gepasseerd, uiterlijk deze maand wil terugdringen. Ook waarschuwt hij voor de gevolgen als er een Turkse militair gewond raakt. “We zullen de regeringstroepen raken”, zegt hij. “We zullen dit zonder twijfel op alle mogelijke manieren doen.”
Honderdduizenden Syriërs ontheemd geraakt
Door het oplaaiende geweld in Idlib zijn volgens de Verenigde Naties in de afgelopen tien weken bijna 700.000 Syriërs ontheemd geraakt. De meesten vluchten richting de grens met Turkije, maar die is dicht omdat het land al 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen huisvest en niet nog meer mensen wil opvangen.
Turkije probeert mede vanwege de vluchtelingenstromen een staakt-het-vuren in Idlib te verwezenlijken. Een eerder gesloten wapenstilstand met Rusland in januari hield geen stand. De twee landen begonnen vervolgens nieuwe onderhandelingen, maar die strandden maandag.
Telegraaf 12.02.2020 Het waren spannende momenten voor een Amerikaanse patrouille in het noordoosten van Syrië. Het konvooi werd tegengehouden bij een controlepost van Assad-getrouwe troepen. Het kwam vervolgens bijna tot een confrontatie.
De Amerikaanse aanwezigheid leidde tot verhitte gemoederen bij de Syriërs. Er zouden ook schoten zijn gelost. Daarbij zou een Syriër zijn geraakt, al is onduidelijk of die alleen gewond is geraakt of ook gedood is.
Volgens bronnen ter plekke zou een Amerikaans jachtvliegtuig enkele malen over de controlepost zijn gevlogen. Aanvankelijk waren er berichten dat de kist het vuur zou hebben geopend, maar die werden later tegengesproken. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten ging het om een nep-aanval. Een Russische patrouille kwam erbij, waarop de Amerikanen besloten om naar hun basis terug te keren.
De militairen van de internationale coalitie melden dat zij reageerden nadat ze zelf onder vuur werden genomen door „onbekende aanvallers.” Zij maakten geen melding van een luchtaanval.
Telegraaf 12.02.2020 Als er nog één Turkse militair gewond raakt in Noord-Syrië, zal Turkije waar dan ook in het gebied Syrische regeringstroepen aanvallen. Dat dreigement kwam woensdag van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het Turkse staatshoofd beschuldigde daarbij Russische troepen van het veroorzaken van een „bloedbad’ in de regio Idlib.
De spanningen tussen Turkije en Syrië zijn afgelopen week opgelaaid nadat over en weer beschietingen hadden plaatsgevonden. Al zeker dertien Turkse militairen zijn omgekomen door aanvallen van het Syrische leger en bevriende milities. Overleg tussen Turkije en Rusland, dat de Syrische regering steunt, liep maandag nergens op uit.
Erdogan liet woensdag in Ankara weten dat zijn land vastbesloten is de Syrische regeringstroepen uit bepaalde delen van de regio Idlib te verjagen. „We doen dit wat er ook voor nodig is, via de lucht of de grond.”
Een Turkse delegatie zal de komende dagen in Moskou overleg voeren over het oplopende conflict in Idlib. Dat liet de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu woensdag weten.
Volgens hem zijn ongeveer een miljoen mensen in het gebied ontheemd door aanvallen van door Rusland gesteunde Syrische strijders. Hij maakte ook bekend dat Duitsland Turkije 40 miljoen euro steun geeft voor de opvang van vluchtelingen.
NOS 11.02.2020 In Ankara zijn gesprekken tussen Turkije en Rusland over de situatie in Noordwest-Syrië voortijdig afgebroken. Er is geen akkoord bereikt over het stoppen van het opgelaaide geweld in de provincie Idlib, waar het Syrische regeringsleger en Turkse troepen tegenover elkaar staan.
Rusland is een bondgenoot van Syrië, terwijl Turkije enkele milities van de Syrische oppositie in Idlib steunt. Een Russische delegatie kwam zaterdag aan in de Turkse hoofdstad en is nu onverrichter zake vertrokken.
In Idlib rukt het Syrische leger snel op. Om die opmars te stoppen heeft Ankara duizenden militairen in het gebied gestationeerd. Turkije vreest dat de oplaaiende strijd opnieuw grote aantallen vluchtelingen naar Turkije drijft, terwijl er al ruim 3,5 miljoen Syriërs zitten. Intussen verovert Syrië steeds meer gebied op de rebellen en vallen er Turkse militaire slachtoffers.
De Turkse president Erdogan zegt dat de Syrische regering een “heel hoge prijs” zal betalen voor aanvallen op Turkse militairen in Idlib. Hij kondigde aan morgen met een gedetailleerd plan te komen voor het gebied. In een week tijd kwamen dertien Turkse militairen om het leven in de regio. Het Kremlin benadrukte vandaag juist dat alle aanvallen op Russische en Syrische troepen in Idlib moeten stoppen en dat het tot een deal met Turkije moet komen.
Helikopter
Door Turkije gesteunde rebellen hebben vandaag in het dorp al-Nayrab een helikopter neergehaald die vermoedelijk toebehoorde aan het Syrische regeringsleger. Volgens het Turkse ministerie van Defensie hebben Syrische troepen de plaats verlaten.
Het Syrische leger heeft vandaag voor het eerst sinds 2012 een strategische snelweg in het noordwesten volledig in handen gekregen. De M5-snelweg loopt van Aleppo via Damascus naar het zuiden. De weg kon worden ingenomen nadat rebellen uit een westelijke buitenwijk van Aleppo waren verdreven.
Honderdduizenden vluchtelingen
De humanitaire situatie in Idlib wordt steeds penibeler. Volgens reddingsteams zijn honderdduizenden burgers hun huis ontvlucht sinds het begin van de opmars van het Syrische leger, zo’n tien weken geleden. Het zou gaan om de grootste uittocht in korte tijd in bijna negen jaar oorlog in Syrië.
Idlib is het laatste gebied in Syrië dat nog grotendeels in handen is van de rebellen. Daar wil de Syrische president Assad, met hulp van Rusland, snel verandering in brengen.
In de video hieronder legt NOS op 3 uit wat de rol is van de regio Idlib in Syrië:
RTL 11.02.2020 Een escalatie in de oorlog in Syrië tussen Turkije en het leger van president Assad. Nadat Syrië 13 Turkse militairen had gedood, stuurde Turkije duizenden manschappen de grens over. Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens over de oplopende spanningen: “Turkije zit in een lastig parket.”
De Syrische oorlog speelt zich nu vooral af in de provincie Idlib, in het noorden van het land. Het is een van de laatste delen in Syrië waar nog zeer hard wordt gevochten. Het regime van Assad wil het koste wat kost weer in handen krijgen.
Het Syrische leger, gesteund door Rusland en Iran, is daarom de laatste weken bezig met een ongenadig offensief. Daarbij komt Syrië ook in botsing met Turkije, dat troepen in Idlib heeft gestationeerd. In een week tijd zijn 13 Turkse militairen gedood.
“We zullen alles doen om onszelf te beschermen”, zei de Turkse president Erdogan daarop. Maandagavond bestookte Turkije 115 Syrische doelen, waaronder tanks en een helikopter.
Een vergeldingsactie, maar Turkije sluit een grotere militaire operatie in Idlib niet uit. “Turkije, Syrië en Rusland zijn nog lang niet klaar met deze oorlog”, vertelt Olaf Koens.
Vluchtelingen
Voor Turkije staat er volgens Koens veel op het spel. “Het land wil voorkomen dat er opnieuw grote groepen vluchtelingen de grens met Turkije overtrekken.” Een realistisch scenario: door het geweld in Idlib zijn sinds half december al zo’n 700-duizend mensen op de vlucht geslagen, richting de Turkse grens.
Ook de continue dreiging van jihadisten, waarvan er nog veel in Idlib zitten, is voor Turkije reden tot zorg.
Er moet dus een oplossing voor Idlib komen, weet Turkije. Toch is de oorlog in Syrië zo complex, dat Erdogan volgens Koens maar een beperkt aantal opties heeft.
Turkije geïsoleerd
“Hoewel Turkije een zeer machtig en geavanceerd leger heeft, kan het de Turkse militairen op de grond niet vanuit de lucht ondersteunen. Dat komt door Rusland, die voorzien het Syrische leger van luchtafweergeschut. En dat maakt de Turken minder slagvaardig.”
Ook zit Turkije politiek gezien in een lastige positie. “Turkije is geïsoleerd geraakt en heeft nog maar weinig bondgenoten. Toch onderhandelt het land nog altijd wel met Rusland, Iran en misschien in de toekomst nog wel met Syrië.
Het gaat Turkije niet zo zeer om Idlib, maar vooral om de Koerden in Noord-Syrië. Die worden gezien als de grootste vijand. Als Turkije nu militair ingrijpt in Idlib, dan gooien ze de deur richting de laatste bondgenoten definitief dicht, en dat is een hoge prijs”, zegt Koens.
Ondertussen probeert Erdogan wanhopig om voor Syrië een politieke oplossing te vinden. Gisteren waren er opnieuw onderhandelingen in de Turkse hoofdstad Ankara. “Maar iedere keer komt hij bedrogen uit.
Telkens wanneer er een staakt-het-vuren wordt bereikt, zoals eerder afgesproken voor Idlib, valt het plan in duigen. En iedere keer is dat ten faveure van Assad.” Ondertussen blijven in Syrië de bommen vallen, en leven er nog altijd miljoenen mensen in angst.
MSN 11.02.2020 Een Russische delegatie heeft de Turkse hoofdstad Ankara verlaten zonder een overeenkomst te bereiken over de gespannen situatie in de Syrische provincie Idlib. Dat zegt een Turkse bron dichtbij de onderhandelingen. In Idlib hebben het Syrische en het Turkse leger elkaar de afgelopen week regelmatig onder vuur genomen, daarbij zijn al meerdere soldaten aan beide zijden gedood.
De onderhandelingen begonnen zaterdag en werden maandag zonder overeenkomst afgerond. Maandag braken ook weer vuurgevechten uit tussen Turkse en Syrische soldaten. Turkije heeft bij de Russische diplomaten aangegeven dat aanvallen van de Syrische militairen tot represailles zullen leiden.
Rusland steunt het Syrische regeringsleger in de strijd tegen militanten in Idlib. Dat is de laatste provincie die nog deels wordt gecontroleerd door jihadisten. Het Syrische leger is bezig aan een opmars, waardoor ongeveer 700.000 mensen zijn gevlucht richting Turkije.
NOS 10.02.2020 Vijf Turkse militairen kwamen vandaag om het leven bij een aanval door het Syrische leger. Dat gebeurde in de provincie Idlib, waar het Syrische leger vorige week in ongekend tempo oprukte en ook tegenover het Turkse leger kwam te staan. De Turken steunen in Idlib rebellengroepen die strijden tegen het leger van president Assad.
Volgens Turkije-correspondent Melvyn Ingleby lijken de Turken alles er aan te willen doen om de Syrische opmars in Idlib te stoppen. “We zagen vanochtend een tegenaanval van de rebellen, die gesteund werden door Turkse artillerievuur. Het is bekend dat de Turken de rebellen steunen, maar het gebeurt niet vaak dat ze op deze manier direct steun verlenen aan de strijd tegen Assad.”
Idlib, dat grenst aan Turkije, is het enige grote rebellengebied dat nog niet is heroverd door het leger van president Assad:
De provincie Idlib, waar burgers vastzitten tussen de gesloten Turkse grens en de oprukkende Syrische regeringstroepen.NOS
De Turkse minister van Defensie had het gisteren in Turkse media zelfs over een nieuwe grootschalige militaire operatie in het noordwesten van Syrië. “De Turken lijken nu af te wachten wat de gesprekken met de Russen gaan opleveren”, zegt Ingleby. “Een Russische delegatie was vandaag in Ankara om te praten over een eventueel staakt het vuren in Idlib. Als die gesprekken niets opleveren, dan kan Turkije zijn militaire acties in het gebied gaan opvoeren.”
Hoge inzet
President Erdogan lijkt voor een dilemma te staan. Volgens Ingleby moet hij hoe dan ook reageren. “Erdogan moet nu hoog inzetten en uitstralen dat het menens is. Dat zagen we afgelopen week ook wel aan de troepenbewegingen aan de grens.”
Een Turkse functionaris die anoniem wilde blijven vertelt aan persbureau Reuters dat er ruim 300 militaire voertuigen de grens zijn overgestoken. Op sociale media zijn beelden te zien van Syrische rebellen die gebruik maken van deze Turkse militaire voertuigen.
Door de opmars van het Syrische leger zijn volgens de Verenigde Naties al zeker 700.000 mensen op de vlucht geslagen in Idlib. De enige vluchtoptie voor de meesten is naar het noorden gaan, richting Turkse grens. Daar zitten inmiddels tienduizenden mensen in provisorische vluchtelingenkampen.
Dat is ook een van de belangrijkste redenen waarom de Turken nu zo fel reageren, zegt Ingleby. “De Turken staan nu voor een dilemma, ze willen absoluut geen nieuwe vluchtelingenstroom naar Turkije. In het land wonen ruim drie miljoen Syrische vluchtelingen. Nu opnieuw honderdduizenden vluchtelingen opvangen, kan president Erdogan absoluut niet verkopen aan de Turkse burger.”
Maar een grootschalige militaire operatie waarbij misschien veel Turkse doden vallen, is voor de meeste Turken ook onverteerbaar. “In Turkije is men al een tijdje helemaal klaar met het conflict in Syrië en wat dat voor effecten heeft op Turkije.”
MSN 11.02.2020 Het conflict tussen Turkije en buurland Syrië is maandag verder geëscaleerd. Het Turkse ministerie van Defensie meldt dat 115 doelen van het Syrische regime zijn bestookt, nadat eerder op de dag vijf Turkse militairen waren gedood bij een artilleriebeschieting in de Syrische grensprovincie Idlib.
De Turkse strijdkrachten bemannen observatieposten in Idlib, dat grenst aan Turkije. De provincie geldt als het laatste grote bolwerk van voornamelijk jihadisten en groepjes rebellen die na negen jaar burgeroorlog tegen het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad strijden.
Het Turkse ministerie zegt dat maandag bij de vergeldingsactie onder meer tanks en mortierposten zijn verwoest. Het kwam vorige week ook al tot een botsing tussen Turkse en Syrische troepen in Idlib. Toen vielen acht Turkse doden door een artilleriebeschieting, waarna Turkije terugsloeg door Syrische doelen te bestoken.
Het ministerie zegt dat Turkije aanvallen op zijn troepen zal blijven vergelden. Ook zouden Turkse functionarissen een Russische delegatie duidelijk hebben gemaakt dat aanvallen op observatieposten in Syrië direct moeten stoppen. Rusland geldt als een cruciale bondgenoot van het Syrische regime.
NOS 10.02.2020 Bij een aanval door het Syrische leger zijn in de Syrische provincie Idlib vijf Turkse militairen gedood en vijf Turken gewond geraakt. De aanval vond bij de plaats Taftanaz, ten noordoosten van Idlib-stad. De Turken hebben daar een controlepost bij een vliegveld. Volgens het Turkse ministerie van Defensie is het Syrische artillerievuur beantwoord en zijn “de doelen” vernietigd.
De provincie Idlib grenst aan Turkije. Er woedt een verbeten strijd tussen het door Rusland gesteunde Syrische leger en milities van de oppositie, die deels door Turkije worden gesteund. Er zijn ook Turkse militairen gestationeerd, omdat Turkije grip wil hebben op wat er gebeurt en onder meer een nieuwe vluchtelingenstroom naar Turkije wil voorkomen.
De afgelopen dagen zijn de spanningen tussen Syrië en Turkije hoog opgelopen, omdat het Syrische leger vorderingen maakt en in de richting van de Turkse grens oprukt. Turkije eist dat de Syriërs zich terugtrekken achter een bestandslijn die in 2018 met Rusland werd afgesproken. Ook stuurde Turkije meer militairen naar Idlib.
Vorige week kwamen bij gevechten bij het zuidelijker gelegen Saraqeb zes Turkse en dertien Syrische militairen om. In augustus werd een Turks konvooi door de Syrische luchtmacht gebombardeerd.
Overleg in Ankara
Een Russische delegatie bespreekt in Ankara hoe een nieuwe confrontatie tussen Syrië en Turkije voorkomen kan worden. In januari kwamen beide landen een staakt-het-vuren overeen, maar dat lag al snel aan duigen. Volgens het Turkse ministerie van Defensie was dat de schuld van het Syrische leger.
In de video hieronder legt NOS op 3 uit wat de rol is van de regio Idlib in Syrië:
NOS 06.02.2020 Oppositiestrijders in de Syrische stad Saraqeb hebben een aanval van het leger van president Assad afgeslagen. Ze kregen daarbij hulp van Turkije, dat twaalf observatieposten heeft in de provincie Idlib, waar Saraqeb ligt. Dat melden activisten en het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat vanuit Engeland de situatie via lokale contacten monitort.
Volgens de berichten dreigde het Syrische leger, geholpen door Rusland, de provinciestad te heroveren toen Turkije met artillerievuur ingreep. Op dat moment waren naar verluidt vier Turkse observatieposten omsingeld.
Turkije, lid van de NAVO, riep Rusland vanochtend op om Assad tot de orde te roepen. Minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken zei dat een Russische delegatie naar Turkije komt om de situatie in Idlib te bespreken. Indien nodig komt er een overleg tussen president Erdogan en zijn ambtgenoot Poetin, zei Cavusoglu.
Het Kremlin zei in een reactie op de oproep dat Turkse beschietingen op Syrische en Russische militaire doelen in Idlib doorgaan. Een woordvoerder sloot een ontmoeting tussen Erdogan en Poetin niet uit.
Turkse en Syrische doden
President Erdogan wil dat het Syrische leger zich terugtrekt achter een grens die in 2018 werd overeengekomen met Rusland. Er werden toen afspraken gemaakt over een gedemilitariseerde zone, maar van een staakt-het-vuren is inmiddels niets meer over.
Begin deze week kwamen Turkse en Syrische troepen al hard in botsing met elkaar bij Saraqeb. Daarbij zouden zeker dertien Syrische en zeven Turkse militairen om het leven zijn gekomen.
President Erdogan sprak daarop dreigende taal:
Turkije waarschuwt voor vergelding in Syrië na aanval
Assad begon in december met zijn offensief om Idlib te heroveren, de noordwestelijke provincie die geldt als laatste bolwerk van het verzet tegen het Syrische regime. Veel strijders die Idlib verdedigen zijn jihadisten, die zijn gevlucht uit andere delen van het land.
Burgers klem
Door de strijd zitten honderdduizenden burgers klem. Volgens schattingen van de Verenigde Naties zijn sinds december bijna 600.000 mensen op de vlucht geslagen. Ze trekken richting de Turkse grens, maar die is afgesloten.
VN-topman Guterres deed gisteren een oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. Hij wees op de vele vluchtelingen in Idlib en benadrukte de noodzaak voor het toelaten van humanitaire hulp.
Op verzoek van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk komt er een spoedoverleg van de VN-Veiligheidsraad over de kwestie. Dat zal waarschijnlijk vandaag nog plaatsvinden.
Syriërs op de vlucht voor het offensief van het Syrische leger, eind januariAP
AD 06.02.2020 Troepen van de Syrische regering zijn in de noordwestelijke provincie Idlib bestookt door Turkse artillerie. Getuigen zeggen dat de beschieting is uitgevoerd vanuit Turkse observatieposten in het gebied.
Het leger van de Syrische leider Bashar al-Assad is met Russische steun bezig aan een opmars in Idlib, het laatste grote rebellenbolwerk in Syrië. In het gebied bij de grens met Turkije kwamen eerder deze week acht Turkse militairen en medewerkers van de Turkse strijdkrachten om het leven. Turkije voerde daarop vergeldingsacties uit.
De troepen van Assad proberen ondertussen de stad Saraqeb in te nemen, zo’n 15 kilometer van provinciehoofdstad Idlib. Regeringstroepen zouden de stad gisteren zijn binnengetrokken.
Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat zich baseert op lokale bronnen, zegt dat opstandelingen tijdens de Turkse artilleriebeschieting een tegenaanval deden. Ze wisten naar verluidt veel terrein te heroveren in Saraqeb.
De Turkse minister Mevlut Cavusoglu (Buitenlandse Zaken) zei donderdag dat Ankara vastberaden is iets te doen aan het ‘humanitaire drama’ in Idlib. Hij stelde dat Ankara verwacht dat Moskou een einde maakt aan de aanvallen van het Syrische regeringsleger.
Telegraaf 05.02.2020 Door Rusland gesteunde Syrische regeringstroepen moeten zich voor het eind van de maand terugtrekken achter een lijn van Turkse militaire observatieposten. Dat zei de Turkse president Erdogan woensdag bij een vergadering van zijn partij. De Turken bemannen in Idlib een twaalftal observatieposten.
De Turkse president waarschuwt dat als de Syrische troepen zijn bevel niet opvolgen Turkije hen zelf zal terugdrijven. „We sluiten onze ogen niet voor elke schending van deze overeenkomst” , aldus de president. Hij doelt op eerder gemaakte afspraken met zijn Russische ambtgenoot Poetin.
Erdogan is kwaad over de recente beschietingen van het Turkse leger in de Syrische regio Idlib waardoor vijf Turkse militairen en drie burgers het leven verloren. Het Turkse leger kwam kort daarna met vergeldingsacties waardoor volgens Ankara tientallen Syrische regeringsmilitairen het leven lieten.
De Syrische troepen zetten hun offensief voort in Idlib ondanks die vergeldingsacties, aldus het in Groot-Brittannië gevestigde Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten. De troepen hebben de afgelopen 24 uur meer dan twintig steden en dorpen van rebellen en jihadisten ingenomen. Idlib geldt als het laatste bolwerk van jihadisten en groepjes rebellen die tegen het Assad-regime strijden.
Met hun laatste opmars hebben de Syrische troepen de strategisch gelegen stad Saraqib, ten zuidoosten van de stad Idlib, bijna omsingeld. De stad zou uitgestorven zijn na weken van bomaanslagen, aldus het Observatorium. Het Syrische leger heeft in het verleden meerdere malen geprobeerd de stad te heroveren, maar zonder succes.
NU 03.02.2020 Bij een vergeldingsactie van Turkije in de Syrische provincie Idlib zijn 76 Syrische regeringssoldaten “geneutraliseerd”, meldt het Turkse ministerie van Defensie maandag. Eerder werd gemeld dat het om zo’n dertig militairen ging.
De represailles volgden nadat Turkse soldaten zondag in Idlib onder artillerievuur van het Syrische regeringsleger kwamen te liggen. Hier kwamen volgens de laatste berichten vijf Turkse militairen bij om.
Vrijwel onmiddellijk voerde Turkije zondag een vergeldingsactie uit, met behulp van onder meer door het land gesteunde milities en F-16-gevechtsvliegtuigen. Volgens het land zijn 54 doelen in Idlib bestookt.
Het Syrian Observatory for Human Rights stelt dat niet 76, maar dertien mensen aan Syrische zijde zijn overleden. Volgens de Syrische staatsomroep gaat het om nul doden.
Turkije beschuldigt Rusland, dat de Syrische regering steunt, ervan de wapenstilstand in het gebied geschonden te hebben. Rusland ontkent deze beschuldiging.
Regeringsleger rukt op in Idlib
Syrische troepen rukken met Russische luchtsteun steeds verder op in Idlib, het laatste grote rebellenbolwerk in het land. Turkije heeft gedreigd met militaire acties als de gevechten niet snel ophouden.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei maandag dat de situatie in Idlib “onhandelbaar” is geworden.
Turkije stuurt militaire versterking naar Syrië
Turkije dreigt terug te slaan bij elke aanval
Turkije is in Idlib als gevolg van de Astana- en Sotsji-overeenkomsten met Rusland en Iran uit 2017 en 2018, die ervoor moeten zorgen dat het geweld in de provincie deëscaleert. Het land heeft twaalf observatieposten in de provincie opgezet.
Als reactie op de oprukkende Syrische troepen in Idlib heeft Turkije gewaarschuwd dat het hard zal terugslaan bij elke aanval op observatieposten van het land.
MSN 03.02.2020 Bij een vergeldingsactie van Turkije in de Syrische provincie Idlib zijn 76 Syrische regeringssoldaten “geneutraliseerd”, meldt het Turkse ministerie van Defensie maandag. Eerder werd gemeld dat het om zo’n dertig militairen ging.
De represailles volgden nadat Turkse soldaten zondag in Idlib onder artillerievuur van het Syrische regeringsleger kwamen te liggen. Hier kwamen volgens de laatste berichten vijf Turkse militairen bij om.
Vrijwel onmiddellijk voerde Turkije zondag een vergeldingsactie uit, met behulp van onder meer door het land gesteunde milities en F-16-gevechtsvliegtuigen. Volgens het land zijn 54 doelen in Idlib bestookt.
Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten stelt dat er geen 76 maar dertien doden zijn gevallen aan de Syrische kant. Volgens de Syrische staatsomroep gaat het om nul doden.
Turkije beschuldigt Rusland, dat de Syrische regering steunt, ervan de wapenstilstand in het gebied geschonden te hebben. Rusland ontkent deze beschuldiging.
Regeringsleger rukt op in Idlib
Syrische troepen rukken met Russische luchtsteun steeds verder op in Idlib, het laatste grote rebellenbolwerk in het land. Turkije heeft gedreigd met militaire acties als de gevechten niet snel ophouden.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei maandag dat de situatie in Idlib “onhandelbaar” is geworden.
Turkije wil bufferzone langs grens handhaven
Turkse troepen zijn in Idlib aanwezig om een zogenoemde ‘veilige zone’ te handhaven. Deze bufferzone langs de Turks-Syrische grens is een langgekoesterde wens van Erdogan, die in vervulling ging dankzij een overeenkomst met Rusland.
Het gebied werd voor de instelling van de zone gecontroleerd door Koerdische groeperingen. Turkije heeft een lange geschiedenis van conflicten met Koerdische milities als de PKK.
NOS 03.02.2020 Bij een offensief van het Syrische leger in de noordwestelijke Syrische regio Idlib zijn zes Turkse militairen gedood en zeven gewond geraakt, zegt het Turkse ministerie van Defensie.
Door Turkse vergeldingsacties zijn volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR) dertien Syrische militairen om het leven gekomen.
De Syrische aanval vond plaats in het dorpje Saraqeb, ten oosten van de stad Idlib, zegt het Observatorium, dat de oorlog vanuit Groot-Brittannië volgt. Daarbij kwam volgens Ankara een Turks konvooi onder vuur te liggen dat gisteren in het gebied was aangekomen.
De coördinaten van het konvooi waren bekend bij de Syrische regering, zegt Turkije. De Syrische regering heeft nog niets over de aanval gezegd. Rusland zegt dat niet bekend was dat de Turken daar aanwezig waren.
Terugslaan
Het Observatorium zegt dat het Turkse konvooi bestond uit vijf colonnes met 320 gepantserde voertuigen, brandstoftrucks en vrachtwagens met tanks. Een daarvan reed gisteren Saraqeb binnen.
De Turkse president Erdogan zegt terug te zullen slaan:
Turkije waarschuwt voor vergelding in Syrië na aanval
Inmiddels zouden 46 Syrische doelwitten zijn geraakt zijn met 30 tot 35 doden tot gevolg, maar Turkije gaf daar geen bewijs voor. De Turken willen een ‘veiligheidszone’ aan de Turks-Syrische grens en zijn al een tijd in het gebied actief. In 2018 sloot Turkije daar een deal over met Rusland, maar die is onder druk komen te staan sinds het offensief van het Syrisch regeringsleger vorig jaar.
Laatste rebellengebied
De Syriërs zijn de afgelopen weken met Russische steun opgerukt in de Idlib-regio. Na negen jaar oorlog in Syrië is de provincie het enige grote rebellengebied dat nog niet is heroverd door het leger van president Assad.
Syrische en Russische bombardementen hebben ook geleid tot burgerdoden in de regio en een grote vluchtelingenstroom. De Amerikaanse overheid zei vorige week dat in enkele weken tijd 700.000 mensen op de vlucht richting Turkije zijn geslagen. De Verenigde Naties waarschuwen voor een nieuwe humanitaire catastrofe in Syrië.
Erdogan dreigde dit weekend met een militaire operatie in de regio als de Syrische aanval niet snel stopt. Er zijn al 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije, en de Turkse president zegt dat het land niet nog een toestroom aankan.
De Syrisch-Amerikaanse arts Zaher Sahloul was pas nog in Idlib. Hij vertelt in de video hieronder over de erbarmelijke leefomstandigheden.
NU 03.02.2020 Turkije zal vergeldingsacties blijven uitvoeren voor de aanval op de Turkse troepen in de Syrische regio Idlib, maakte de Turkse president Recep Tayyip Erdogan maandag bekend. Een dag eerder werden vier Turkse militairen gedood door het Syrische regeringsleger. Bij een aanval zondag raakten nog eens negen Turkse militairen gewond.
NU 03.02.2020 Turkije zal vergeldingsacties blijven uitvoeren vanwege de aanval op zijn troepen in de Syrische regio Idlib, zegt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan maandag. Een dag eerder werden vier Turkse militairen gedood door het Syrische regeringsleger.
Bij de aanval van zondag raakten ook nog eens negen Turkse militairen gewond. Een van hen heeft zware verwondingen opgelopen. De Turkse autoriteiten begonnen daarna direct met vergeldingsacties.
Erdogan zegt nu dat deze acties doorgaan en dat veertig locaties zijn aangewezen als doelwitten. Bij de aanvallen worden meerdere F-16’s gebruikt. Op basis van de beschikbare informatie meldt de president dat 30 à 35 Syrische soldaten zijn geneutraliseerd.
Idlib is het laatste grote gebied dat in handen is van rebellen. Het leger van de Syrische president Bashar Al Assad probeert ze te verjagen en krijgt daarbij hulp van de Russische luchtmacht. Turkije steunt juist diverse rebellengroeperingen in Syrië.
Erdogan: Soldaten moesten nieuwe confrontaties voorkomen
De Turkse soldaten die zondag werden bestookt door artillerievuur van het Syrische leger, moesten volgens Erdogan de al in Idlib aanwezige troepen helpen bij het voorkomen van nieuwe confrontaties. Ook zouden hun locaties vooraf zijn gecoördineerd, maar volgens de Russische autoriteiten zijn zij daar niet door Turkije van op de hoogte gesteld.
De twee landen spraken in 2017 af dat Turkije twaalf militaire observatieposten in de regio Idlib mag hebben. Een woordvoerder van Erdogans partij AKP zegt dat Turkije alle Syrische regeringstroepen rondom deze posten als doelwit zal beschouwen.
Turkije stuurt militaire versterking naar Syrië
Turkije vreest komst vluchtelingen
Turkije en Rusland hadden begin januari een wapenstilstand afgesproken, maar die hield geen stand. De autoriteiten in Turkije hoopten met het staakt-het-vuren nieuwe vluchtelingenstromen te voorkomen.
Turkije huisvest zo’n 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen en vreest dat dit aantal verder zal oplopen. In de afgelopen twee maanden zijn zeker 390.000 personen gevlucht voor het geweld in het zuiden van Idlib. De meesten reizen naar noordelijkere steden in de regio.
De Verenigde Naties verklaarden vorige week dat ongeveer 700.000 personen in het noordwesten van Syrië onderweg zijn naar de Turkse grens. Erdogan verklaarde een dag later dat Turkije mogelijk een militaire operatie start als de gevechten blijven doorgaan.
Honderdduizenden Syriërs zijn gevlucht voor het geweld in Idlib. (Foto: Reuters)
MSN 03.02.2020 Turkije zal vergeldingsacties blijven uitvoeren vanwege de aanval op zijn troepen in de Syrische regio Idlib, zegt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan maandag. Een dag eerder werden 4 Turkse militairen gedood door het Syrische regeringsleger.
Bij de aanval van zondag raakten ook nog eens negen Turkse militairen gewond. Een van hen heeft zware verwondingen opgelopen. De Turkse autoriteiten begonnen daarna direct met vrgeldingsacties.
Erdogan zegt nu dat deze acties doorgaan en dat veertig locaties zijn aangewezen als doelwit. Bij de aanvallen worden meerdere F-16’s gebruikt. Op basis van de eerst beschikbare informatie meldt de president dat 30 à 35 Syrische soldaten zijn geneutraliseerd.
Idlib is het laatste grote gebied dat in handen is van rebellen. Het leger van de Syrische president Bashar Al Assad probeert hen te verjagen en krijgt daarbij hulp van de Russische luchtmacht. Turkije steunt juist diverse rebellengroeperingen in Syrië.
De Turkse soldaten die zondag werden bestookt door artillerievuur van het Syrische leger, moesten volgens Erdogan de al in Idlib aanwezige troepen helpen bij het voorkomen van nieuwe botsingen. Ook zouden hun locaties vooraf zijn gecoördineerd.
Turkije vreest komst vluchtelingen
Turkije en Rusland hadden begin januari een wapenstilstand afgesproken, maar die hield geen stand. De autoriteiten in Turkije hoopten met het staakt-het-vuren nieuwe vluchtelingenstormen te voorkomen.
Turkije huisvest zo’n 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen en vreest dat dit aantal verder oploopt. In de afgelopen twee maanden zijn zeker 390.000 personen gevlucht voor het geweld in zuiden van Idlib. De meesten reizen naar steden die noordelijker in de regio liggen.
De Verenigde Naties verklaarden vorige week dat ongeveer 700.000 personen in het noordwesten van Syrië onderweg zijn naar de Turkse grens. Erdogan verklaarde een dag later dat Turkije mogelijk een militaire operatie start als de gevechten blijven doorgaan.
AD 01.02.2020 Door Turkije gesteunde rebellenmilities hebben vanochtend aanvallen ingezet tegen stellingen van het Syrisch leger nabij de stad Aleppo. Drie dorpen zouden zijn veroverd. Waarnemers spreken van ‘felle aanvallen’ door Syrische strijders die door Turkije worden gesteund en aangestuurd. Turkse troepen zouden niet meedoen aan het offensief.
De Turkse president Erdogan liet gisteren weten een militaire operatie te overwegen als een zwaar Syrisch-Russisch offensief in de Syrische provincie Idlib – vlakbij Aleppo – niet snel zou worden gestopt. Het Syrische leger is onverantwoord bezig en jaagt met Russische luchtsteun honderdduizenden mensen richting de Turkse grens, aldus Turkije.
Erdogan vreest voor een nieuwe internationale vluchtelingencrisis in het nu al acht jaar durende conflict. ,,We zullen geen wreedheid toestaan van het regiem tegen zijn eigen mensen. Turkije wil oprecht stabiliteit en veiligheid in Syrië maar we zullen niet terugdeinzen om te doen wat nodig is om dat te bereiken”, aldus de Turkse president.
Sinds december zijn 390.000 mensen op de vlucht geslagen uit Idlib, tachtig procent van hen zijn vrouwen en kinderen. Onmetelijke colonnes rijden richting Turkse grens, waar zich volgens de VN al zeker 700.000 ontheemden bevinden, andere bronnen spreken over 900.000 vluchtelingen. Turkije heeft sinds het begin van de oorlog al 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen opgevangen.
De humanitaire bevoorrading naar de nieuw opgezette kampen verloopt problematisch. De mensenrechtenorganisatie Save the Children is bezorgd om de meer dan 200.000 kinderen die ook op de vlucht zijn. Onderweg zijn volgens de Verenigde Naties al 34 kinderen omgekomen in het escalerende geweld.
Save the Children vermoedt dat veel meer mensen op de vlucht zijn dan in de statistieken wordt gemeld. Veel families zijn voor de zoveelste keer op de vlucht geslagen voor de bombardementen en hebben onderhand geen enkel bezit meer. ,,We hebben alles achtergelaten, we vertrokken met de kleren die we aanhadden”, bevestigt een vluchteling.
Ongekend
Volgens Sonia Kush, crisismanager van Save the Children in Syrië zijn ongekende aantallen vluchtelingen onderweg. ,,We zien kilometers lange konvooien tot uit het zicht. Mensen hopen op de een op andere manier naar wat veiligheid te reizen. Onze partners zeggen ons dat ze een zo grootschalige vlucht niet eerder zagen.”
Militairen van de Syrische president Al-Assad veroveren de laatste dagen veel terrein. Tientallen dorpen en verdedigingsposities van het laatste grote rebellengebied zouden zijn ingenomen, waarbij Syrische en Russische vliegtuigen non-stop bombardementen hebben uitgevoerd.
De spanning tussen Turkije en Rusland is opgelopen door het offensief. Turkije, dat ook bezig is met een offensief tegen de Koerden langs de Turkse grens, heeft 12 militaire observatieposten rond Idlib volgens een afspraak uit 2017 met Rusland en Iran. Diverse van die posten zijn nu omsingeld door het Syrische leger.
Turkije is behalve vanwege de vluchtelingenstroom ook bezorgd voor pro-Turkse groepen en milities in het gebied die al jaren vechten tegen het regiem van president Al-Assad. Nu dreigen ze te worden verpletterd. In het verleden heeft president Erdogan meermaals het aftreden van president Al-Assad geëist. Volgens een Russische woordvoerder is Idlib een vrijhaven voor terroristen die aanvallen uitvoerden op Syrische en Russische luchtbases in Syrië.
NU 30.01.2020 Bij een nieuwe luchtaanval in het Syrische Idlib zijn zeker twaalf doden gevallen, meldt de reddingsorganisatie Witte Helmen donderdag. Door het aanblijvende geweld in de regio neemt het aantal vluchtelingen in rap tempo toe.
De stad Ariha werd in de nacht van woensdag op donderdag geraakt door bommen van Russische gevechtsvliegtuigen. Onder meer een ziekenhuis en een bakkerij werden geraakt, aldus de Witte Helmen.
De Syrische organisatie meldt dat een groot deel van de slachtoffers bestaat uit burgers en medisch personeel. Er zijn voor zover bekend twaalf doden gevallen. Er wordt nog gezocht naar eventuele slachtoffers en vermisten in het puin.
Idlib is de laatste regio in Syrië die in handen is van rebellen. De Syrische president Bashar Al Assad probeert hen al lange tijd te verjagen en krijgt daarbij hulp van Rusland. Een wapenstilstand die de Russen drie weken geleden had afgesproken met Turkije, een partner van diverse rebellengroeperingen, hield geen stand.
Syriërs massaal op de vlucht voor het geweld in Idlib. (Foto: Reuters)
Circa tweehonderd aanvallen in drie dagen
De bombardementen op doelen in Idlib gaan onverminderd door. Volgens de Verenigde Naties hebben Rusland en Syrië in de afgelopen drie dagen circa tweehonderd luchtaanvallen uitgevoerd.
In de afgelopen week zijn 115.000 Syriërs op de vlucht geslagen, bleek woensdag uit nieuwe cijfers van de VN. Daarmee komt het aantal vluchtelingen in de afgelopen twee maanden uit op bijna 390.000.
De meeste families uit Idlib die recentelijk ontheemd zijn geraakt, zijn al eerder gevlucht voor geweld. Veel van hen vluchten naar steden die noordelijker in de regio liggen en niet in handen van de Syrische regering zijn. Volgens de VN zijn 700.000 personen in het noordwesten van land onderweg naar de Turkse grens.
NOS 28.01.2020 Het Syrische leger is een offensief begonnen om Idlib, de laatste opstandige provincie in het land, te heroveren.Troepen zijn de stad Maarat al-Numan binnengedrongen, enige tientallen kilometers ten zuiden van de provinciehoofdstad Idlib.
De aanval is bevestigd door de pro-regeringskrant al-Watan en het oppositionele Syrische Observatorium voor de Rechten van de Mens, gevestigd in Coventry. Er zouden gevechten aan de gang zijn tussen regeringstroepen en opstandelingen. Er zijn geen berichten over slachtoffers.
Strategisch belangrijk
Maarat al-Numan is een strategisch belangrijke plaats. Die stad ligt langs de hoofdweg M5 van Damascus naar Aleppo en is nu nog in handen van de rebellen.
Eerder was al duidelijk geworden dat de regeringstroepen de stad aan drie kanten hadden omsingeld. Aan de westelijke kant van de stad werd een weg opengehouden, klaarblijkelijk om de bevolking de kans te geven te vertrekken. In de afgelopen dagen hadden regeringstroepen al een aantal dorpen in de omgeving veroverd.
Mochten de troepen van president Assad de stad heroveren, dan is het volgende logische doel de stad Saraqeb, de laatste stad langs de M5 die niet onder controle staat van de regeringstroepen.
Miljoenen vluchtelingen
Verder naar het noorden zijn regeringstroepen een offensief begonnen om de rebellen uit de westelijke voorsteden van Aleppo te verjagen. De afgelopen dagen hebben opstandelingen de stad zwaar bestookt met artillerievuur en mortiergranaten.
In de provincie Idlib verblijven miljoenen vluchtelingen. Rebellen, gelieerd aan Al-Qaida maken de dienst uit in grote delen van het gebied en kleine delen van het aangrenzende gebied bij Aleppo. Onder de mensen die vanuit het hele land naar Idlib zijn gevlucht zijn veel strijders, van wie lang niet altijd zeker is aan welke kant ze staan.
Keihard terugslaan
Turkije heeft in de provincie Idlib een aantal observatieposten gebouwd, naar eigen zeggen uit voorzorg en zelfverdediging. De Turkse minister van Defensie heeft het regime van Assad gewaarschuwd dat het keihard zal terugslaan als een van de Turkse observatieposten wordt aangevallen.
De opmars van de Syrische regeringstroepen heeft een vluchtelingenstroom op gang gebracht. Vele duizenden mensen vluchten naar de Turkse grens. De Verenigde Naties hebben gewaarschuwd voor een menselijke tragedie in het Turks-Syrische grensgebied.
MSN 27.01.2020 De opmars van Syrische regeringstroepen in de provincie Idlib heeft geleid tot een nieuwe vluchtelingenstroom richting de Turkse grens. Vele duizenden mensen zoeken een veilig heenkomen, zeggen hulpverleners en getuigen.
Het in Groot-Brittannië gevestigde Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zegt dat regeringstroepen sinds vrijdag 22 plaatsen hebben veroverd. Ook belegeren ze de strategisch belangrijke stad Maarat al-Numan. Een plaatselijke reddingswerker zegt dat daar de afgelopen dagen tientallen woningen zijn verwoest door beschietingen.
Het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad heeft met Russische steun de afgelopen jaren veel terrein heroverd op opstandelingen. Idlib en aangrenzende gebieden zijn het laatste bolwerk van overwegend jihadistische rebellen die nog vechten tegen de regering.
In het noordwestelijke gebied bevinden zich ook veel vluchtelingen uit andere delen van Syrië. Een getuige zegt dat maandag duizenden mensen zijn gevlucht uit de plaatsen Ariha en Saraqib in Idlib. Dat leidde tot files richting gebieden bij de Turkse grens. In Turkije bevinden zich al meer dan 3 miljoen Syrische vluchtelingen.
NU 26.01.2020 In oktober van afgelopen jaar viel Turkije het grensgebied met Syrië binnen. In dit geweld kwamen zo’n vijfhonderd mensen om het leven. De gewelddadigheden hebben ook gezorgd voor een flinke toename van Syrische vluchtelingen in Iraakse kampen. Annemieke Ruggenberg van Save the Children bezocht een van deze locaties. “De mensen wonen in het kamp en hebben eigenlijk geen uitzicht op een betere toekomst.”
Het Turkse leger viel het noordoosten van Syrië binnen om strijd te leveren tegen de Koerdische milities die dat grensgebied controleerden. Turkije ziet deze Syrisch-Koerdische milities als terroristen en verlengde van de Koerdische PKK. Turkije en de PKK zijn al drie decennia met elkaar in conflict.
Daarnaast wilde de Turkse regering de naar schatting 3,2 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije repatriëren naar Syrisch grondgebied. Bij het geweld dat uiteindelijk volgde zijn zo’n vijfhonderd doden gevallen. Het ging hier voornamelijk om dodelijke slachtoffers van de Syrian Democratic Forces (SDF), een door de Koerdische YPG militie geleide coalitie.
Turkije bestookt Koerdische militie met luchtaanvallen en artillerie
Meer dan 19.000 mensen vluchtten van Syrië naar Irak sinds oktober
Het geweld in Noordoost-Syrië zorgt nog steeds voor een toename van Syrische vluchtelingen in Noord-Irak. Volgens recente cijfers van UNHCR, zijn er sinds 14 oktober 2019 meer dan 19.000 vluchtelingen de Iraaks-Syrische grens overgestoken. Per week komen daar nog ongeveer driehonderd mensen bij.
Ruggenberg, die voor mensenrechtenorganisatie Save The Children onder andere actief is in Irak, vertelt dat er twee vluchtelingenkampen zijn: Bardarasch en Gawilan. Bardarasch is het grootste kamp en huisvest meer dan 17.000 mensen. Beiden kampen zitten volgens Ruggenberg momenteel al vol.
“Gebrek aan toekomstperspectief is grootste zorg van ouders”
Ondanks dat de gevluchte mensen het leven in de kampen zo goed en kwaad als het gaat weer proberen op te pakken, heeft Ruggenberg met eigen ogen gezien hoe nijpend de situatie is. “Vooral het gebrek aan toekomstperspectief is erg schrijnend. De mensen wonen in het kamp en hebben eigenlijk geen uitzicht op een betere toekomst. Het is niet duidelijk waar alle mensen uit de kampen uiteindelijk heen moeten.”
Volgens Ruggenberg is het gebrek aan perspectief ook waar ouders zich het meeste zorgen om maken als het over hun kinderen gaat. “De meeste ouders die in de kampen aankwamen, begonnen direct over de school van hun kinderen. Ze willen niets liever dan dat hun kinderen onderwijs krijgen, net als thuis.”
Ook is een groot probleem in het Midden-Oosten volgens Ruggenberg het gebrek aan gespecialiseerde kinderpsychologen. “Kinderen hebben vaak te kampen met trauma’s van hun vlucht. En doordat er bijvoorbeeld in Irak maar weinig gespecialiseerde kinderpsychologen zijn die ook de culturele context kennen, kunnen zij hun trauma’s moeilijker verwerken.”
Ondanks dat de veiligheidssituatie in Syrië allerminst goed is, valt het Ruggenberg toch op dat Syrische vluchtelingen tegenwoordig ook vaker weer terugkeren naar huis. “Als sommige mensen het gevoel hebben dat het ook maar enigszins veilig is, keren ze terug. Ze verkiezen een onveilige situatie in Syrië boven een leven in het vluchtelingenkamp zonder toekomstperspectief.”
Telegraaf 24.01.2020 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan ziet het aantal vluchtelingen vanuit de Syrische provincie Idlib naar Turkije gestaag groeien. Volgens het staatshoofd zijn nu ongeveer 400.000 Syrische ontheemden onderweg naar de Turkse grens. Begin dit jaar waren het er volgens hem nog 200.000 tot 250.000.
De inwoners van de provincie slaan op de vlucht voor nieuwe aanvallen door het Syrische regeringsleger. Erdogan wil de stroom ontheemden met alle macht buiten de deur houden. Zo zijn Turkse hulporganisaties bezig met het bouwen van huizen in Syrië om de vluchtelingen in onder te brengen.
Idlib is het laatste bolwerk van rebellen en er woonden oorspronkelijk ongeveer 3 miljoen mensen.
Erdogan had vrijdag bezoek van de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Die heeft volgens hem hulp aangeboden.
NOS 17.01.2020 ‘De vliegtuigen hangen de hele dag in de lucht. Niemand kan daar meer wonen’, vertelt Abu Ghazi, 27 jaar oud. Hij is binnen de Syrische regio Idlib vier keer gevlucht voor de bombardementen, en woont sinds kort met zijn ouders, twee broers, en dochter van 2,5 jaar in een tent in kamp Deir Hassan, bij het grensgebied met Turkije.
“De situatie hier is heel erg slecht. De meeste mensen hebben alleen te eten als ze een voedselpakket krijgen”, vertelt Abu Ghazi. “Soms zien we mensen die op straat wonen, in de regen, en dan bieden mensen aan hun tent of kamer te delen. Het is hier stampvol.”
Veel van de vluchtelingen komen uit de stad Maaret-al-Numan, die nu bijna compleet verlaten is. Ook kennissen van Abu Ghazi uit die stad zijn net aangekomen in het kamp. “We proberen ze te helpen met een tent naast ons. De situatie in Maaret-al-Numan is verschrikkelijk. De vliegtuigen hangen de hele dag in de lucht – niemand kan daar meer wonen.”
Vluchtelingen vanuit Idlib, op weg naar het grensgebied met TurkijeNOS
Een ‘humanitaire catastrofe’, zo omschrijft de VN-organisatie voor humanitaire hulp, OCHA, de situatie in de regio. Zondag sloten Rusland en Turkije een akkoord over een wapenstilstand, maar dat is mislukt. De regering, gesteund door Rusland, is bezig met een offensief tegen rebellen.
Bij de zware gevechten in de provincie Idlib zijn gisteren nog 39 mensen om het leven gekomen. De regio is het laatste bolwerk van de rebellen. Nog eens 650.000 mensen, onder wie vooral vrouwen en kinderen, worden gedwongen hun huis te ontvluchten als het geweld de komende tijd aanhoudt.
Door de burgeroorlog zijn in totaal meer dan 380.000 mensen omgekomen en miljoenen mensen gevlucht.
Een kind in het tentenkamp Deir Hassan, bij het grensgebied met Turkije NOS
Net als Abu Ghazi en de andere honderdduizenden vluchtelingen woont ook Ameena, 31 jaar oud, in een tentenkamp in het grensgebied met Turkije. Ze is moeder van twee jonge kinderen en zes maanden zwanger.
“Het is een wonder dat we nog leven”, vertelt ze. Ze vluchtte met haar hele familie nadat hun huis gebombardeerd werd. “Vooral het dagelijks leven hier is heel zwaar. Het is bijna onmogelijk melk te krijgen voor de kinderen en juist in mijn geval is dat zo belangrijk.”
Voor zowel Abu Ghazi als Ameena is het lastig rondkomen “De Syrische pond is zo erg in waarde gedaald, dat alles waanzinnig duur is”, aldus Ameena. “We rennen de hele dag heen en weer om wat water te verzamelen voor onze tent, of iets om ons warm te houden. Niemand heeft geld om genoeg eten te kopen”, vertelt Abu Ghazi.
Grote zorg
Het International Rescue Committee, het IRC, waarschuwt dat verschillende artsen zich grote zorgen maken over alle gevallen van ondervoeding, vooral bij baby’s. Dit als gevolg van ontheemding, slechte voedselzekerheid en de toegenomen armoede.
Daarnaast is er een gebrek aan medische zorg. “Ik ben zes maanden zwanger, maar heb geen toegang tot medische zorg voor mezelf of mijn kinderen”, vertelt Ameena. Medicijnen zijn bijna niet te vinden, of überhaupt te betalen. “Dat is een grote zorg als moeder.”
Het tentenkamp Deir Hassan NOS
Abu Ghazi en Ameena hebben geen idee hoe hun toekomst eruitziet. “We hopen op de onderhandelingen en een internationale dialoog. We kijken per dag hoe de situatie is”, zegt Abu Ghazi. “Ik heb overwogen naar Turkije of Duitsland te vluchten. Maar dit is ons land, hier komen we vandaan. Hier is onze cultuur en onze familie. Dus hier blijven we.”
Ook Ameena blijft de komende tijd in het tentenkamp. “Ondanks de slechte omstandigheden is het leven hier beter, omdat het wat veiliger is”, zegt ze.
NU 16.01.2020 Minstens vijftien mensen zijn woensdag om het leven gekomen door luchtaanvallen in Idlib, in het noordwesten van Syrië. Dat meldt CNN donderdag. Zestig anderen raakten gewond. De aanvallen komen slechts drie dagen nadat in de regio een wapenstilstand tussen Turkije en Rusland van start ging.
De doden vielen tijdens aanvallen op een markt en op een industriegebied. Volgens lokale media zouden er nog mensen onder het puin liggen. Ook andere dorpen in de regio zouden zijn getroffen.
De noordwestelijke provincie Idlib is het laatste belangrijke Syrische gebied dat nog in handen van rebellen is.
Volgens de Witte Helmen, de medische hulpverleners die actief zijn in de belegerde gebieden in Syrië, zijn er sinds de aankondiging van het staakt-het-vuren al tientallen overtredingen vastgelegd.
De hulpverleners beschuldigen Rusland ervan achter de aanvallen te zitten. Het Russische ministerie van Defensie heeft nog niet gereageerd op de aantijgingen.
Honderdduizenden Syriërs ontheemd
De situatie in het noordwesten van Syrië is al lange tijd instabiel. De afgelopen maanden voert het leger van de Syrische president Bashar Al Assad er vaak aanvallen uit. Het leger wordt daarbij gesteund door Rusland. De troepen richten zich op de rebellen in de regio, die veelal gesteund worden door Turkije.
Bijna 350.000 Syriërs, voornamelijk vrouwen en kinderen, zijn sinds 1 december op de vlucht geslagen door het geweld. De meeste ontheemden trekken richting grote steden in het noorden van het land. De burgeroorlog in Syrië woedt inmiddels bijna negen jaar.
NOS 16.01.2020 Bij zware gevechten in de Syrische provincie Idlib zijn zeker 39 mensen om het leven gekomen. Dat meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat vanuit Engeland een netwerk van Syrische bronnen raadpleegt. De strijd tussen jihadistische milities en pro-regeringsstrijders is de afgelopen dagen opgelopen.
Het regeringsleger probeert al lange tijd de regio te heroveren. Afgelopen nacht slaagden troepen van president Assad erin om twee plaatsen te veroveren in de buurt van de strategisch gelegen stad Maaret al-Numan. Daarbij vonden verschillende bombardementen plaats.
De ravage in op de markt in Ariha, een stad in Idlib, is groot: Enorme ravage na luchtaanval in Idlib
Zondag sloten Rusland en Turkije, die beide tegengestelde partijen steunen, een akkoord over een wapenstilstand. Dat staakt-het-vuren lijkt met de nieuwe gevechten definitief mislukt. Volgens de Turkse minister van Defensie Hulusi Akar zette het Syrische regeringsleger de strijd voort.
Bufferzone
De minister zei gisteren dat Turkije met Rusland overlegt over het instellen van een ‘veiligheidszone’ binnen de provincie Idlib. Daar zouden vluchtelingen gedurende de winter onderdak moeten krijgen. Volgens de Verenigde Naties zijn ongeveer 350.000 Syriërs uit de provincie Idlib op de vlucht.
In oktober viel Turkije het noordoosten van Syrië binnen om Koerdische milities uit het gebied te verdrijven. Ook daar wil de Turkse president Erdogan een bufferzone instellen om vluchtelingen te vestigen. Turkije vangt op dit moment zo’n 3,6 miljoen vluchtelingen op.
NU 10.01.2020 Turkije en Rusland hebben een wapenstilstand voor de Syrische regio Idlib afgesproken, meldt het Turkse ministerie van Defensie vrijdag. Het staakt-het-vuren gaat zondag om middernacht in.
De aankondiging komt een dag na de uitspraken van een Russische regeringsmedewerker die zei dat diezelfde dag nog een wapenstilstand van kracht zou worden.
De Syrische president Bashar Al Assad begon halverwege december met nieuwe aanvallen op diverse doelen in Idlib, het laatste gebied dat in handen is van rebellen. Al Assad wordt gesteund door Rusland. Diverse groepen rebellen krijgen juist steun van Turkije.
Door de opleving van het geweld zijn honderdduizenden burgers de regio ontvlucht. Velen van hen zijn naar het noorden getrokken, richting de grens met Turkije. De wapenstilstand moet voorkomen dat er nieuwe vluchtelingenstormen ontstaan, aldus de Turkse autoriteiten.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft meermaals gezegd dat zijn land niet meer vluchtelingen kan opvangen. Sinds het uitbreken van de Syrische burgeroorlog in 2011 zijn bijna 5,6 miljoen Syriërs het land ontvlucht. Het merendeel, zo’n 3,6 miljoen personen, wordt opgevangen door Turkije.
Elsevier 24.12.2019 Een militair offensief van het Syrische regeringsleger tegen jihadisten van terreurgroepen al-Qa’ida en Tahrir al-Sham leidt in de Syrische regio Idlib tot een nieuwe vluchtelingengolf. Ankara waarschuwt Europa dat ‘de negatieve impact ook voelbaar zal zijn in Europese landen’ als de Europese Unie (EU) niet met geld over de brug komt.
Het Syrische regeringsleger is in samenwerking met Rusland een militair offensief begonnen om de laatste rebellenbolwerken definitief te verslaan. De stad Maaret al-Numan – in de noordwestelijke provincie Idlib – moet het daarbij vooral ontgelden.
De stad ligt op een strategisch belangrijke plek, namelijk aan een snelweg die het noordelijk gelegen Aleppo verbindt met de hoofdstad Damascus. Maar sinds het uitbreken van de burgeroorlog is de verbinding tussen noord en zuid verbroken. De Syrische president Bashar al-Assad wil de snelweg weer in gebruik nemen en heeft daarom zijn pijlen gericht op de provinciestad.
Zware Russische bombardementen zorgen voor een ware exodus. Op beelden is te zien hoe de stad leegstroomt en auto’s volledig bepakt zijn met de schaarse bezittingen die de burgers nog hebben.
#Syria#Idlib
Yesterday, an old woman in Maraat al-Nouman cried as she had to left her town with the only thing she could take with herself: a cat. pic.twitter.com/A2RxGXCAAk
Turkije maakt zich zorgen over de recente ontwikkelingen. Volgens president Recep Tayyip Erdogan zal een nieuwe vluchtelingengolf op gang komen als gevolg van de Russische luchtaanvallen en het grondoffensief van het Syrische leger. Zeker 80.000 Syriërs – en volgens de NOS mogelijk meer dan 100.000 – zijn op de vlucht geslagen.
Een groot deel van deze mensen zijn gevlucht naar het ‘veilige’ Turkse grensgebied. Hier bevinden zich al 500.000 landgenoten die in een eerder stadium van 2019 hun woonplaats zijn ontvlucht.
Grootste vluchtelingenpopulatie ter wereld
Turkije zegt dat het een nieuwe vluchtelingencrisis niet aankan. Op dit moment is de grootste vluchtelingenpopulatie ter wereld al in het land gehuisvest (3,6 miljoen Syriërs). In steden als Istanbul zorgt dat voor spanningen, schreef correspondent Linda Otter onlangs in Elsevier Weekblad.
Erdogan werd tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van dit jaar al deels afgerekend door het electoraat op zijn ruimhartige opvangbeleid. De EU en Erdogan discussiëren nog steeds over tegoeden die Turkije zou krijgen van de EU om Syrische vluchtelingen tegen te houden bij de grens naar Europa.
Niet de eerste keer dat Erdogan dreigt ‘de poorten open te zetten’
Het is niet de eerste keer dat Erdogan dreigt vluchtelingen door te laten. De Operatie Vrede Lente begin oktober in Noord-Syrië stuitte op felle kritiek van Europa. Toen voerde het Turkse leger aanvallen uit op Koerdische milities. Met gevechtsvliegtuigen en mortieren werden dorpen en steden bestookt.
Turkije wilde ‘een veilige bufferzone’ creëren waarin één miljoen Syrische vluchtelingen gehuisvest konden worden. Maar de Koerden vreesden andere motieven: zij waren bang slachtoffer te worden van een etnische zuivering. Als reactie op de Europese kritiek zei Erdogan: ‘We zullen de poorten openzetten en 3,6 miljoen vluchtelingen jullie kant op sturen’.
En nu?
Inmiddels zijn Turkse diplomaten naar het Kremlin afgereisd om te pleiten voor een wapenstilstand. Het is maar de vraag of deze boodschap gehoor gaat vinden in Moskou. De belangen staan lijnrecht tegenover elkaar: Rusland steunt samen met Iran het Syrië van Assad en Turkije heeft juist de kant gekozen van de rebellen.
NU 24.12.2019 Tienduizenden mensen in de Syrische regio Idlib zijn op de vlucht geslagen, nadat Syrische regeringstroepen een nieuwe aanval hebben geopend. Ze zijn richting de Turkse grens gevlucht.
Het Syrische leger heeft het gemunt op de stad Maarat al Numan. Sinds vorige week neemt het aantal luchtaanvallen daar toe.
De stad ligt aan de snelweg die de hoofdstad Damascus verbindt met de stad Aleppo in Noord-Syrië. De Syrische regering wil deze weg heroveren op de rebellen.
Zondag waarschuwde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat het land een nieuwe instroom van vluchtelingen niet aankan. De schattingen van het aantal vluchtelingen lopen uiteen.
Erdogan sprak van een stroom van 80.000 vluchtelingen, maar volgens de in Turkije gevestigde Humanitarian Relief Foundation gaat het zelfs om 120.000 mensen. Op dit moment bevinden zich al ongeveer 3,7 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije.
Secretaris-generaal van de VN uit zijn zorgen
Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties uitte zijn bezorgdheid en vroeg de partijen de gevechtshandelingen onmiddellijk te staken. Volgens de VN zijn er vanwege het oplaaiende geweld binnen een week 30.000 mensen op de vlucht geslagen.
In Syrië woedt al 8,5 jaar een burgeroorlog. Idlib is het laatste belangrijke gebied in Syrië dat nog handen is van rebellen. De Syrische president Bashar Al Assad probeert Idlib daarom te heroveren.
De Syrische president wordt ondersteund door Rusland. Turkije ondersteunt juist verschillende rebellengroepen die actief zijn in de regio.
NOS 24.12.2019 Inwoners van de Syrische provincie Idlib komen steeds meer in het nauw door de aanval die het Syrische regeringsleger vorige week inzette. Mogelijk zijn meer dan 100.000 mensen de afgelopen dagen op de vlucht geslagen.
Het Syrische leger koerst richting de stad Maaret al-Numan. Die ligt aan een belangrijke snelweg die de Syrische hoofdstad Damascus verbindt met Aleppo in het noorden. De weg is al sinds 2012 door de rebellen afgesloten. President Assad zou de weg weer in gebruik willen nemen, schrijft het Amerikaanse persbureau AP.
Zware aanvallen op Idlib, vluchtelingenstroom houdt aan
Als gevolg van het geweld, dat vorige week oplaaide, zijn inmiddels 120.000 Syriërs op de vlucht geslagen richting de Turkse grens, zegt de Turkse hulporganisatie Humanitarian Relief Foundation. Dat is aanzienlijk meer dan de 80.000 vluchtelingen waarvan de Turkse president Erdogan eerder nog uitging.
In Turkije zijn nu al zo’n 3,7 miljoen Syrische vluchtelingen. Het land zegt meer vluchtelingen niet aan te kunnen en heeft er daarom bij Rusland op aangedrongen om de aanvallen op Idlib te staken. Rusland steunt samen met Iran de Syrische troepen van president Assad, terwijl Turkije de kant van de Syrische rebellen heeft gekozen.
Beschietingen burgerkonvooien
Ondertussen zitten veel burgers vast in Maaret al-Numan. Zij durven niet te vluchten, zeggen hulpverleningsorganisaties, omdat Russische en Syrische gevechtsvliegtuigen burgerkonvooien beschieten. Moskou en Damascus ontkennen de aanvallen op burgers en zeggen dat ze het gemunt hebben op rebellen.
Volgens de VN zijn in Idlib door het aanhoudende geweld meer dan de helft van de drie miljoen inwoners uit hun huis verjaagd. Regeringstroepen zouden de afgelopen dagen ongeveer 35 dorpen en gehuchten in de buurt van Maaret al-Numan hebben veroverd.
AD 23.12.2019 In het noordoosten van Syrië is een nieuwe vluchtelingenstroom op gang gekomen. De Turkse president Erdogan heeft Europa gewaarschuwd dat zijn land niet nog meer Syrische vluchtelingen op kan vangen.
De afgelopen dagen zijn tienduizenden Syriërs in de provincie Idlib op de vlucht geslagen voor bombardementen van het Syrische leger en zijn bondgenoot Rusland. De aantallen variëren tussen de 80.000 en 120.000 ontheemden. Zij zijn richting dorpen en opvangkampen bij de Turkse grens gevlucht. De omstandigheden in die kampen zijn slecht.
Idlib is de laatste regio die nog in handen is van oppositiegroepen. De belangrijkste daarvan is het aan Al-Qaeda gelieerde Hayat Tahrir al-Sham (HTS). In de regio wonen echter ook nog zo’n drie miljoen burgers, waarvan een deel al binnenlandse vluchteling is. De afgelopen jaren zijn er meerdere keren bestanden gesloten tussen Rusland en Turkije om de rust te laten terugkeren in het gebied. De afgelopen week is het geweld tussen de gewapende groepen en het Syrische leger weer opgelaaid.
Vluchtelingencrisis in Europa
De Turkse president Erdogan vreest dat nog meer Syriërs op de vlucht slaan en stelde dat zijn land niet nog meer vluchtelingen aankan. Er verblijven nu al 3,7 miljoen Syriërs in Turkije. ,,Als die druk nog hoger wordt, zal Europa, en zeker Griekenland, dat ook merken”, aldus Erdogan. Hij refereerde daarbij aan de vluchtelingencrisis van 2015 toen honderdduizenden Syriërs via Griekenland verder Europa in trokken. Een Turkse delegatie vloog vandaag naar Rusland voor gesprekken over de situatie.
De hulp aan de vluchtelingen in Syrië zelf dreigt de komende weken in de knel te komen omdat een VN-resolutie over die hulp vernieuwd moet worden. Rusland blokkeert de resolutie echter in de veiligheidsraad omdat de bondgenoot van Syrië meer grip wil krijgen op de hulp die nu via grensovergangen in Turkije en Irak het land in wordt gebracht.
In de regio Idlib verblijven volgens cijfers van de inlichtingendiensten ook nog zeker 35 Nederlandse mannen en vrouwen. Zij hebben zich aangesloten bij jihadistische groepen in de regio. Volgens een bron zou afgelopen weekend één Nederlander bij gevechten het leven hebben gelaten.
AD 22.12.2019 Turkije kan een nieuwe migratiegolf uit Syrië niet aan. De Turkse president Erdogan waarschuwt dat ook Europa de impact zal voelen van een grote stroom vluchtelingen als het geweld in de regio Idlib niet gestopt wordt. ‘Nieuwe migrantencrisis is aanstaande’.
Meer dan 80.000 vluchtelingen zijn onderweg naar Turkije: ,,Turkije zal de last van deze migratie niet alleen dragen”, zei de president vandaag tijdens een toespraak in Istanbul. Turkije biedt al plek aan 3,7 miljoen Syrische vluchtelingen, maar tienduizenden Syriërs vluchten nu naar de Turkse grens vanwege aanhoudende Russische en Syrische bombardementen in de regio Idlib.
Erdogan stelt dat het onvermijdelijk is dat Europa een nieuwe migrantencrisis tegemoet gaat, tenzij landen helpen om het geweld in de regio te stoppen. ,,Zeker Griekenland zal dit gaan voelen”, aldus de president. ,,We roepen de Europese landen op om te helpen de slachting in Idlib te stoppen.”
Ook zei Erdogan dat Turkije in samenspraak met Rusland al het mogelijke doet om de bombardementen in Idlib te stoppen. Een Turkse delegatie zal maandag naar Moskou gaan om de zorgwekkende ontwikkelingen in Syrië te bespreken. Turkije zal na die gesprekken bepalen welke stappen het nog zal nemen, aldus Erdogan.
Bolwerk
De opstandelingen die vechten tegen het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad hebben hun laatste bolwerk in de provincie Idlib en aangrenzende gebieden. De strijd zou zijn opgelaaid toen strijders van het jihadistische Hayat Tahrir al-Sham de aanval openden op posities van het regime.
Het Syrische leger ging vervolgens met Russische luchtsteun in de tegenaanval. Vrijdag nog zijn er 6 mensen gedood in Maarat Al Numan, en nog eens 11 slachtoffers vielen er in dorpen in de buurt. Volgens een Turks Staatspersbureau zijn ruim 200.000 mensen op de vlucht gegaan sinds de aanvallen op Idlib opgevoerd werden in november.
Telegraaf 22.12.2019 Turkije kan een nieuwe migratiegolf uit Syrië niet aan, zei president Tayyip Erdogan zondag. Hij voegde eraan toe dat Europese landen de impact van een dergelijke instroom zullen voelen als het geweld in de Idlib-regio in Syrië niet wordt gestopt.
Sprekend tijdens een prijsuitreiking in Istanbul zei Erdogan dat meer dan 80.000 mensen momenteel onderweg zijn van Idlib naar Turkije vanwege Russische en Syrische bombardementen in de regio. Hij zei dat het onvermijdelijk is dat Europa een nieuwe migrantencrisis zoals in 2015 tegemoet gaat, tenzij het helpt het geweld in de regio te stoppen.
Erdogan zei ook dat Turkije in samenspraak met Rusland al het mogelijke doet om de bombardementen in Idlib te stoppen. Een Turkse delegatie zal maandag naar Moskou gaan om de ontwikkelingen in Syrië te bespreken. Turkije zal na die gesprekken bepalen welke stappen het zal nemen, aldus Erdogan.
De opstandelingen die vechten tegen het regime van de Syrische leider Bashar al-Assad hebben hun laatste bolwerk in de provincie Idlib en aangrenzende gebieden. De strijd zou zijn opgelaaid toen strijders van het jihadistische Hayat Tahrir al-Sham de aanval openden op posities van het regime. Het Syrische leger ging vervolgens met Russische luchtsteun in de tegenaanval.
MSN 03.12.2019 De Turkse president Tayyip Recep Erdogan eist van de NAVO-bondgenoten volledige steun in het gevecht tegen terroristen. Krijgt Turkije dat niet dan zal Ankara zich keren tegen de plannen voor de verdediging van de Baltische staten, zei de president kort voor aanvang van de NAVO-top in Londen.
Erdogan heeft felle kritiek gekregen van de bondgenoten na de inval in door Koerden beheerste gebieden in Noord-Syrië vlak nadat de Amerikaanse troepen uit dat gebied waren teruggetrokken. De inval vond plaats zonder enig overleg. Onder anderen de Franse president Emmanuel Macron noemde dat een ondermijning van de strijd van de internationale coalitie tegen terreurbeweging IS. Bij die coalitie is ook de NAVO aangesloten.
Ook de Turkse aankoop van het Russische antiraketsysteem S-400 is slecht gevallen bij veel bondgenoten.
Telegraaf 02.12.2019 Bij beschietingen in het noorden van Syrië zijn zeker acht kinderen en een man om het leven gekomen. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten sloegen de projectielen in bij een school in de buurt van Tall Rifat. Daar wordt door het Turkse leger gevochten tegen Koerdische milities.
In totaal raakten 21 mensen gewond bij de beschietingen door het Turkse leger. Een bron binnen de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten bevestigt de aanval.
Tall Rifat ligt ten noorden van Aleppo op zo’n 30 kilometer van de grens met Turkije. In het gebied zijn ook Syrische regeringstroepen aanwezig en Rusland heeft er een militaire basis.
Telegraaf 26.11.2019 Een bomaanslag heeft in Noord-Syrië aan zeker elf mensen het leven gekost. Ook raakten minstens 28 personen gewond, meldt het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten. Het Turkse ministerie van Defensie spreekt over zeventien doden en meer dan twintig gewonden.
De aanslag met een autobom vond plaats in een grensdorp, vlak bij de stad Ras al-Ain. Het gebied wordt gecontroleerd door de Turkse strijdkrachten. Die voerden daar vorige maand een offensief uit tegen de Syrisch-Koerdische YPG-militie. Het Turkse ministerie houdt die groep ook verantwoordelijk voor de bomaanslag van dinsdag.
Het in Groot-Brittannië gevestigde observatorium, dat zich baseert op lokale bronnen, verwacht dat het dodental nog oploopt. Sommige gewonden zouden er slecht aan toe zijn.
Telegraaf 18.11.2019 Turkije zal een nieuwe militaire operatie in Noord-Syrië beginnen als het gebied niet tijdig is vrijgemaakt van Koerdische YPG-strijders. Dit dreigement uitte de Turkse minister van Buitenlandse Zaken maandag, meldde staatspersbureau Anadolou.
Minister Mevlüt Çavuşoğlu zei dat de Verenigde Staten en Rusland niet hadden gedaan wat nodig was volgens overeenkomsten van vorige maand. Een Turks offensief tegen de Koerden in Noordoost-Syrië was daardoor stopgezet. De overeenkomsten bepaalden dat de YPG-milities zich zouden terugtrekken uit een strook land grenzend aan Turkije.
Çavuşoğlu riep Washington en Moskou maandag op te doen wat nodig is onder de deal. „Als we geen resultaat krijgen, zullen we doen wat nodig is”, dreigde hij.
Ankara beschouwt de YPG als een terroristische groep die banden heeft met Koerdische militanten op Turkse bodem. De milities waren de belangrijkste steunpilaar van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) die de Verenigde Staten hielpen om Islamitische Staat te verslaan.
Het laatste offensief van Turkije werd breed veroordeeld door de westerse bondgenoten van Ankara, die zeiden dat dit de strijd tegen militanten van Islamitische Staat in Syrië kan belemmeren.
AD 18.11.2019 Turkije zal een nieuwe militaire operatie in Noord-Syrië uitvoeren als de Koerdische YPG-strijders het gebied niet tijdig verlaten. Dit dreigement uitte de Turkse minister van Buitenlandse Zaken vandaag, meldt staatspersbureau Anadolou.
Tegen overeenkomsten met de Verenigde Staten en Rusland in zijn er nog steeds Koerdische strijders in Noord-Syrië, zegt Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu. De Koerden zouden zich terugtrekken uit het grensgebied met Turkije, zo luidde de afspraak die vorige maand werd gemaakt om een einde te maken aan een Turks offensief in de regio. Maar volgens Çavuşoğlu zijn er nog steeds YPG-strijders in het gebied en hebben de Russen en Amerikanen te weinig gedaan om dat te verhinderen.
De minister riep Washington en Moskou vandaag op om actie te ondernemen: ,,Als we geen resultaat krijgen, zullen we doen wat nodig is’’, dreigde hij. Ankara beschouwt de YPG als een terroristische groep die banden heeft met Koerdische militanten op Turkse bodem. De milities vormden de belangrijkste steunpilaar van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) die de Verenigde Staten hebben geholpen om IS te verslaan. Het laatste offensief van Turkije werd breed veroordeeld door de westerse bondgenoten van Ankara, die zeiden dat dit de strijd tegen militanten van IS in Syrië kan belemmeren.
Bufferzone
Begin vorige maand opende Turkije de aanval op het noorden van Syrië. Het land wil daar een ‘bufferzone’ maken. De EU en de VS veroordeelden de actie. Turkije sloot een overeenkomst met de VS, waarna er een staakt-het-vuren volgde. De YPG kreeg toen de gelegenheid om het gebied te verlaten.
Telegraaf 14.11.2019 Rusland richt een helikopterbasis in bij een luchthaven in Kamishli, een plaats aan de Noord-Syrische grens. De nieuwe basis wordt beschermd door raketsystemen. Inmiddels staan er drie helikopters op de basis gestationeerd, maar er volgen meer. Verder zijn er ook andere voertuigen, is er een weerstation en wordt een kleine artsenpraktijk ingericht.
„Het is de eerste groep Russische helikopters in het noorden van Syrië”, meldt een correspondent van staatszender Zvezda donderdag. „Het is een historisch moment. Vanaf nu kunnen onze luchtvaartuigen permanent opereren vanuit Kamishli.”
Russische troepen patrouilleren samen met het Turkse leger in het noorden van Syrië. In dat gebied viel Ankara binnen om Koerdische milities te verdrijven. Vlak daarvoor had de Amerikaanse president Donald Trump zijn troepen teruggetrokken uit het gebied, waardoor Turkije de vrije hand kreeg.
NU 13.11.2019 De Turkse president Erdogan is in de Verenigde Staten voor een ontmoeting met president Trump. Volgens de Turkse zijde zal het bezoek in het teken staan van de strijd tegen terrorisme. Tevens moet het de kou tussen beide landen uit de lucht nemen.
Voorafgaand aan zijn vertrek zei Erdogan dat zijn belangrijkste agendapunt de uitlevering van de in de Amerikaanse staat Pennsylvania woonachtige Fethullah Gülen is. Gülen en zijn gelijknamige beweging worden door Turkije verantwoordelijk gehouden voor de mislukte staatsgreep van 2016.
Daarnaast moeten er oplossingen voor de onenigheid tussen beiden landen komen, zo sprak Erdogan.
De president is ontevreden over het feit dat de beloofde terugtrekking van de YPG-tak van de Syrische Democratische Strijdkrachten wat hem betreft nog niet voltooid is. De YPG is volgens Turkije een afsplitsing van de terroristische beweging PKK.
Turkije lanceerde op 9 oktober een militaire operatie om de YPG uit Noord-Syrië te verdrijven. Acht dagen later werd een overeenkomst met de Verenigde Staten over de terugtrekking van de YPG bereikt, waarmee een wapenstilstand van kracht werd. Washington op zijn beurt is bezorgd over de radicale elementen van het Vrije Syrische Leger (FSA), dat met de Turkse strijdkrachten optrekt.
De door Turkije gesteunde rebellen van het FSA hebben geen smetteloze reputatie. (Foto: Reuters)
Aanschaf Russisch raketsysteem nog altijd twistpunt
Achter de schermen zal het vooral gaan over de verschillende sancties die Turkije boven het hoofd hangen. Zo heeft Trump nog altijd niet de bij wet verplichte sancties opgelegd voor de aankoop door Turkije van het Russische S-400-raketsysteem.
Volgens Middle East Eye(MEE) zou Trump daarover een nieuwe brief aan Erdogan hebben geschreven, waarin Turkije een uitweg geboden wordt. Indien het land het raketsysteem niet activeert en Amerikaanse inspecties toestaat, zou het niet alleen sancties ontlopen maar ook weer toegelaten worden tot het F-35-programma en de gevechtsvliegtuigen mogen kopen. Turkse bronnen verklaarden tegenover MEE dat Erdogan het aanbod naast zich neer heeft gelegd.
Robert O’Brien, de nationale veiligheidsadviseur van Trump, herhaalde afgelopen zondag dat Turkije sancties kan verwachten als het land aan het raketsysteem zal vasthouden.
Turkije nam deze zomer de eerste S-400 batterij in ontvangst. (Foto: AFP)
Amerikaanse Congres lijkt verenigd in afkeuring van Erdogan
Erdogan en zijn entourage zullen desondanks inzetten op de vermeende persoonlijke band met Trump, temeer nu het Amerikaanse Congres verenigd lijkt in zijn afkeuring van Erdogan. De afgelopen weken zijn voorbereidingen voor tenminste vijf nieuwe sancties getroffen.
Er zijn plannen om de financiële, technische en materiële steun aan het Turkse leger aan banden te leggen. Andere mogelijke sancties hebben betrekking op het schrappen van wapenleveranties aan Turkije als blijkt dat deze in Syrië gebruikt kunnen worden.
Daarnaast loopt er een gerechtelijke procedure tegen de Turkse staatsbank Halkbank. De bank faciliteerde tussen 2012 en 2016 de zogeheten gas-voor-goud-deals tussen Iran en Turkije, ondanks de destijds geldende sancties tegen Iran. Mogelijk is er voor ongeveer 20 miljard dollar verhandeld.
Erdogan’s beveiligers onder vergrootglas
Tot slot zal het gedrag van Erdogan’s beveiligers onder een vergrootglas liggen. In 2017 raakten zij slaags met demonstranten. Tegen vier van de 15 beveiligers lopen nog gerechtelijke procedures in de Verenigde Staten.
De voorzitter van de Republikeinse vertegenwoordigers in het Huis van Afgevaardigden riep aan de vooravond van het bezoek van Erdogan Trumps regering op om degenen die betrokken waren bij de knokpartij direct het land uit te zetten indien ze opnieuw de president vergezellen.
Telegraaf 13.11.2019 De Amerikaanse president heeft zijn Turkse ambtgenoot Erdogan ontvangen op het Witte Huis. Trump prees zijn gast als een zeer gerespecteerde figuur in de regio en zei dat de relatie tussen de VS en Turkije goed is.
Maar er zijn talrijke wrijvingen tussen de twee NAVO-bondgenoten, onder meer over de Amerikaanse steun aan Koerdische strijders in Noord-Syrië, over de Turkse inval in dat gebied, over de Turkse aanschaf van Russische luchtafweer, over handelspolitiek en de rol van Turkije in het project van gevechtsvliegtuig F35. Trump zei dat het bestand tussen Turkse troepen in Noord-Syrië en de Koerdische Syriërs gelukkig standhoudt.
De twee leiders zullen donderdag met hun echtgenoten in het Witte Huis de maaltijd gebruiken en vervolgens gaan de twee in conclaaf. Erdogan heeft gezegd dat hij het ook over de islamitische politicus en filosoof Fethullah Gülen wil hebben. De Turkse president houdt deze al jaren in Pennsylvania wonende rivaal verantwoordelijk voor de bloedige en mislukte couppoging in 2016 in zijn land.
Trump zei ook dat hij niet kijkt naar de hoorzittingen van het Congres met betrekking tot de pogingen van Democraten een afzettingsprocedure tegen Trump te starten. Hij vindt dat een heksenjacht en heeft er naar eigen zeggen geen tijd voor.
AD 13.11.2019 De Amerikaanse president heeft zijn Turkse ambtgenoot Erdogan ontvangen op het Witte Huis. Trump prees zijn gast als een zeer gerespecteerde figuur in de regio en zei dat de relatie tussen de VS en Turkije goed is.
Maar er zijn talrijke wrijvingen tussen de twee NAVO-bondgenoten, onder meer over de Amerikaanse steun aan Koerdische strijders in Noord-Syrië, over de Turkse inval in dat gebied, over de Turkse aanschaf van Russische luchtafweer, over handelspolitiek en de rol van Turkije in het project van gevechtsvliegtuig F35. Trump zei dat het bestand tussen Turkse troepen in Noord-Syrië en de Koerdische Syriërs gelukkig standhoudt.
De twee leiders zullen donderdag met hun echtgenoten in het Witte Huis de maaltijd gebruiken en vervolgens gaan de twee in conclaaf. Erdogan heeft gezegd dat hij het ook over de islamitische politicus en filosoof Fethullah Gülen wil hebben. De Turkse president houdt deze al jaren in Pennsylvania wonende rivaal verantwoordelijk voor de bloedige en mislukte couppoging in 2016 in zijn land.
Trump zei ook dat hij niet kijkt naar de hoorzittingen van het Congres met betrekking tot de pogingen van Democraten een afzettingsprocedure tegen Trump te starten. Hij vindt dat een heksenjacht en heeft er naar eigen zeggen geen tijd voor.
MSN 13.11.2019 De Turkse president Erdogan is in de Verenigde Staten voor een ontmoeting met president Trump. Volgens de Turkse zijde zal het bezoek in het teken staan van de strijd tegen terrorisme. Tevens moet het de kou tussen beide landen uit de lucht nemen.
Voorafgaand aan zijn vertrek zei Erdogan dat zijn belangrijkste agendapunt de uitlevering van de in de Amerikaanse staat Pennsylvania woonachtige Fethullah Gülen is. Gülen en zijn gelijknamige beweging worden door Turkije verantwoordelijk gehouden voor de mislukte staatsgreep van 2016.
Daarnaast moeten er oplossingen voor de onenigheid tussen beiden landen komen, zo sprak Erdogan.
De president is ontevreden over het feit dat de beloofde terugtrekking van de YPG-tak van de Syrische Democratische Strijdkrachten wat hem betreft nog niet voltooid is. De YPG is volgens Turkije een afsplitsing van de terroristische beweging PKK.
Turkije lanceerde op 9 oktober een militaire operatie om de YPG uit Noord-Syrië te verdrijven. Acht dagen later werd een overeenkomst met de Verenigde Staten over de terugtrekking van de YPG bereikt, waarmee een wapenstilstand van kracht werd. Washington op zijn beurt is bezorgd over de radicale elementen van het Vrije Syrische Leger (FSA), dat met de Turkse strijdkrachten optrekt.
Aanschaf Russisch raketsysteem nog altijd twistpunt
Achter de schermen zal het vooral gaan over de verschillende sancties die Turkije boven het hoofd hangen. Zo heeft Trump nog altijd niet de bij wet verplichte sancties opgelegd voor de aankoop door Turkije van het Russische S-400-raketsysteem.
Volgens Middle East Eye(MEE) zou Trump daarover een nieuwe brief aan Erdogan hebben geschreven, waarin Turkije een uitweg geboden wordt. Indien het land het raketsysteem niet activeert en Amerikaanse inspecties toestaat, zou het niet alleen sancties ontlopen maar ook weer toegelaten worden tot het F-35-programma en de gevechtsvliegtuigen mogen kopen. Turkse bronnen verklaarden tegenover MEE dat Erdogan het aanbod naast zich neer heeft gelegd.
Robert O’Brien, de nationale veiligheidsadviseur van Trump, herhaalde afgelopen zondag dat Turkije sancties kan verwachten als het land aan het raketsysteem zal vasthouden.
Amerikaanse Congres lijkt verenigd in afkeuring van Erdogan
Erdogan en zijn entourage zullen desondanks inzetten op de vermeende persoonlijke band met Trump, temeer nu het Amerikaanse Congres verenigd lijkt in zijn afkeuring van Erdogan. De afgelopen weken zijn voorbereidingen voor tenminste vijf nieuwe sancties getroffen.
Er zijn plannen om de financiële, technische en materiële steun aan het Turkse leger aan banden te leggen. Andere mogelijke sancties hebben betrekking op het schrappen van wapenleveranties aan Turkije als blijkt dat deze in Syrië gebruikt kunnen worden.
Daarnaast loopt er een gerechtelijke procedure tegen de Turkse staatsbank Halkbank. De bank faciliteerde tussen 2012 en 2016 de zogeheten gas-voor-goud-deals tussen Iran en Turkije, ondanks de destijds geldende sancties tegen Iran. Mogelijk is er voor ongeveer 20 miljard dollar verhandeld.
Erdogan’s beveiligers onder vergrootglas
Tot slot zal het gedrag van Erdogan’s beveiligers onder een vergrootglas liggen. In 2017 raakten zij slaags met demonstranten. Tegen vier van de 15 beveiligers lopen nog gerechtelijke procedures in de Verenigde Staten.
De voorzitter van de Republikeinse vertegenwoordigers in het Huis van Afgevaardigden riep aan de vooravond van het bezoek van Erdogan Trumps regering op om degene die betrokken waren bij de knokpartij direct het land uit te zetten indien ze opnieuw de president vergezellen.
MSN 12.11.2019 Een Turkse rechtbank heeft de arrestatie bevolen van de journalisten Ahmet Altan en Nazli Ilicak. De twee waren net een week op vrije voeten.
De rechter veroordeelde Altan vorige week maandag tot 10,5 jaar gevangenisstraf en Ilicak tot acht jaar en negen maanden, maar oordeelde vervolgens dat ze konden worden vrijgelaten omdat ze al meer dan drie jaar achter de tralies hadden gezeten.
De openbaar aanklager ging in beroep tegen de vrijlating van de journalisten, waarop dinsdag een arrestatiebevel is uitgevaardigd tegen de twee.
Altan en Ilicak worden beschuldigd van het helpen van het netwerk van de in de VS verblijvende islamitische geestelijke Fethullah Gülen. Die wordt door Ankara beschuldigd van het organiseren van een poging tot staatsgreep in 2016.
Washington zou de Syrisch-Koerdische milities van de YPG weghalen uit een strook langs de Turkse grens. Maar dat is niet gebeurd, volgens de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ⓒ Hollandse Hoogte / Anadolu Agency
Telegraaf 12.12.2019 De Turkse president Erdogan heeft vlak voor zijn reis naar Washington geklaagd dat de Verenigde Staten hun verplichtingen ten aanzien van het door Koerden gedomineerde noorden van Syrië niet nakomen. Erdogan zei dat Washington de afgelopen maand heeft toegezegd de Syrisch-Koerdische milities van de YPG weg te halen uit een strook langs de Turkse grens. Maar dat is niet gebeurd, volgens de Turkse president.
De YPG-milities zijn door de VS getraind en bewapend in de strijd tegen de extremisten van Islamitische Staat (IS). In de ogen van Erdogan gaat het echter om de Syrische tak van de terroristische Turks-Koerdische PKK. Erdogan gaat woensdag bij Trump in het Witte Huis op bezoek. Hij herhaalde voorts dat Turkije gevangen leden van IS blijft terugsturen naar landen van hun herkomst. Turkije blijft dat volgens Erdogan doen ongeacht of die landen dat nou willen of niet.
MSN 12.11.2019 De Turkse president Erdogan heeft vlak voor zijn reis naar Washington geklaagd dat de Verenigde Staten hun verplichtingen ten aanzien van het door Koerden gedomineerde noorden van Syrië niet nakomen. Erdogan zei dat Washington de afgelopen maand heeft toegezegd de Syrisch-Koerdische milities van de YPG weg te halen uit een strook langs de Turkse grens. Maar dat is niet gebeurd, volgens de Turkse president.
De YPG-milities zijn door de VS getraind en bewapend in de strijd tegen de extremisten van Islamitische Staat (IS). In de ogen van Erdogan gaat het echter om de Syrische tak van de terroristische Turks-Koerdische PKK. Erdogan gaat woensdag bij Trump in het Witte Huis op bezoek. Hij herhaalde voorts dat Turkije gevangen leden van IS blijft terugsturen naar landen van hun herkomst. Turkije blijft dat volgens Erdogan doen ongeacht of die landen dat nou willen of niet.
Telegraaf 10.11.2019 In het door Turkse troepen ingenomen grensgebied in het noorden van Syrië zijn zondag bij een bomaanslag acht mensen om het leven gekomen.
Dat hebben lokale hulpverleners en het Turkse ministerie van Defensie in Ankara bevestigd. De Turken hebben de Koerdische YPG-milities verantwoordelijk gesteld voor de aanslag.
De bom zat verstopt in een vrachtwagen, die in de plaats Suluk bij een lokale bakkerij geparkeerd stond. Suluk ligt 10 kilometer zuidelijk van de grens van Syrië met Turkije, maar binnen de veiligheidszone van 20 kilometer die Turkije heeft ingesteld en van waaruit de YPG-milities van Koerdische strijders zijn verdreven.
Telegraaf 08.11.2019 Turkije begint maandag met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Zo luidt tenminste het dreigement van de Turkse minister van Binnenlandse Zaken. Wat betekent deze aankondiging voor Nederland? Vijf vragen.
Komen polderjihadisten nu massaal terug?
Nee. Ten eerste is het nog afwachten of Turkije de daad bij het woord voert. Ten tweede leek de minister met name te doelen op IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië, tijdens de militaire operatie daar. Onbekend is of daar Nederlanders bij zitten.
Er zitten wel Nederlandse Syriëgangers in een Turkse cel, maar dat is slechts een handvol. Loes F. uit Geleen en Souad D. uit Franeker zijn twee jihadvrouwen die al langer in de cel zitten en terug willen. Ook Xaviera Rose-Claire S. uit Apeldoorn zit vast in Turkije. Ruim een week geleden meldden zich nog twee Nederlandse vrouwen bij de Nederlandse ambassade in Ankara, in de hoop terug te keren. In totaal gaat het om naar schatting een zevental Nederlandse jihadisten, onder wie ook twee of drie mannen.
Er zijn al eerder nederjihadisten overgevlogen uit Turkije naar Nederland. Reda N. en Oussama A. kwamen met een gewoon lijnvliegtuig, maar onder begeleiding van de marechaussee. Na aankomst op Schiphol werden ze aangehouden en afgevoerd naar de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
En wat als hun paspoort is afgepakt?
Een van de twee dames die zich een week geleden meldden op de Nederlandse ambassade, heeft alleen nog maar de Marokkaanse nationaliteit. Dat betekent echter niet dat ze niet teruggestuurd kan worden naar Nederland. Wel dat ze, als ze is berecht en haar straf heeft uitgezeten, het land uit wordt gezet.
Wat voor straffen krijgen ze hier?
De straffen voor vrouwen komen neer op zo’n anderhalf tot twee jaar cel. Voor mannen, van wie de kans veel groter is dat ze hebben gevochten of zich schuldig hebben gemaakt aan gruwelen, is een jaar of zes de norm. Vorig jaar kreeg de Utrechtse strijder Oussama A. 7,5 jaar omdat hij had gesold met het lijk van een IS-slachtoffer. Zijn vriend Reda N. kwam er vanaf met 4,5 jaar omdat bij hem hard bewijs ontbreekt dat hij gruweldaden heeft begaan.
En hoeveel IS’ers zitten er nog aan te komen?
Voor Nederland is de flinke groep IS- vrouwen in de Koerdische kampen in Noord-Syrië van groter belang dan die nu al in een Turkse cel zitten. Het gaat om zo’n vijftien mannen en veertig vrouwen plus tegen de honderd kinderen met een Nederlandse link. Het kabinet staat onder steeds grotere druk om hen terug te halen naar Nederland. Maandag doet de kortgedingrechter daarover uitspraak.
Telegraaf 08.11.2019 Nederland wil dat Turkije opheldering verschaft over de aankondiging dat het land IS-strijders maandag gaat terugsturen naar hun land van herkomst. „We zijn bezig om precies te achterhalen, ook in contact met de Turken, hoe dat zit”, zegt premier Mark Rutte. Hij kan nog niet zeggen hoeveel Nederlandse zogenoemde uitreizigers Turkije dreigt uit te zetten.
Nederlanders hoeven niet bang te zijn dat mensen die naar Syrië of Irak zijn gereisd om zich bij een terreurgroep als IS aan te sluiten plotseling „op de Dam staan”, zegt de premier. „Die loopt op Schiphol tegen de marechaussee op.” Hij gelooft ook niet dat Turkije „iemand zou terugsturen naar Nederland zonder enige aankondiging en zonder enig papier.” Dat zou „wel heel extreem” zijn.
Het was steeds al zo dat uitreizigers die zich bij bijvoorbeeld de ambassade in Ankara melden, aanspraak kunnen maken op een terugkeer naar Nederland, benadrukt Rutte. Dat kan gebeuren als Turkije zelf inderdaad van vervolging afziet. „Het is al eerder voorgekomen dat mensen via Turkije zijn teruggereisd. Daar zijn gewoon protocollen voor.”
NU 08.11.2019 Turkije gaat gevangen IS-strijders vanaf maandag naar hun thuisland terugsturen, zegt de Turkse minister Süleyman Soylu van Binnenlandse Zaken vrijdag tegen staatsmedia. Volgens de minister komen alle gevangenen uit Europa. Het is nog niet duidelijk om hoeveel personen het gaat.
Soylu maakte zijn plannen eerder deze maand bekend, maar vertelde toen niet wanneer de repatriëring zou beginnen. Het maakt volgens de minister niet uit of een land de nationaliteit van een Syriëganger heeft ingetrokken: ook zij worden teruggestuurd.
Europese landen doen volgens Soylu niet genoeg om IS-strijders terug te halen. “Landen zeggen dat IS-strijders moeten worden berecht in het land waar zij vastzitten”, zei hij afgelopen weekend. “We kunnen dit niet accepteren.”
Meerdere EU-lidstaten, waaronder Nederland, hebben meermaals verklaard geen Syriëgangers te willen terughalen. Of er onder de gevangenen ook Nederlanders zijn, is op dit moment niet bekend.
“We staan in nauw contact met Turkije”, zegt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in een reactie op de Turkse aankondiging. Hij wijst erop dat in het verleden al IS-strijders zijn teruggekeerd en dat er procedures zijn.
Turkije wil meer steun van Europese Unie
De Turkse autoriteiten vinden dat de EU-landen Turkije onvoldoende steunen. Donderdag leverde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan opnieuw kritiek op de Europese Unie.
Turkije wil in het noordoosten van Syrië een zogeheten “veilige zone” creëren, zodat twee miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije kunnen terugkeren naar hun thuisland. Turkije huisvest op dit moment meer dan 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen.
“Of we de steun ontvangen of niet, we blijven hulp verlenen aan de gasten in ons land. Maar als dit niet werkt, zullen we de deuren naar Europa openen”, zei Erdogan donderdag. Hij dreigde hier vorige maand ook mee, nadat de Turkse troepen het noordoosten van Syrië waren binnengevallen.
Veel landen reageerden kritisch op Erdogans besluit om in Syrië het gevecht aan te gaan met de Koerdische YPG, een militie die door de Turken wordt gezien als onderdeel van de PKK. Bij de gevechten tussen de twee partijen vielen honderden doden.
AD 08.11.2019 Turkije begint maandag met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Dat heeft de Turkse minister van Binnenlandse Zaken vandaag aangekondigd.
Het gaat om IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar. Minister Suleyman Soylu meldde begin deze maand al dat Ankara de strijders wilde terugsturen maar gaf toen geen termijn. De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
Soylu stelt dat het om zo’n 287 IS’ers zou gaan, waaronder vrouwen en kinderen. Onduidelijk is of er ook Nederlanders onder die opgepakte strijders zijn. Er is vooralsnog niets over naar buiten gekomen. Ook is nog niet duidelijk of de minister het heeft over strijders die ze ze hebben aangetroffen in gevangenissen of detentiekampen die in Noord-Syrië onder Koerdisch bewind stonden.
Wel is bekend dat er zich momenteel zo’n twintig Nederlandse jihadisten in Turkije zelf bevinden, zo meldt inlichtingendienst AIVD. Van enkele van hen zijn de namen bekend. Zo is Xaviera S. uit Apeldoorn eerder dit jaar in Turkije tot 6 jaar cel veroordeeld, maar vervroegd vrijgelaten. Van twee andere vrouwen loopt het proces nog.
Vorige week melden zich plots twee Nederlandse vrouwen met hun kinderen bij de Nederlandse ambassade in Istanbul. Zij waren ontsnapt uit een Koerdisch detentiekamp. Nederland wil een van hen, Fatima H. uit Tilburg, niet terughalen omdat haar paspoort is ingetrokken.
Uitleg
Nederland wil dat Turkije opheldering verschaft. ,,We zijn bezig om precies te achterhalen, ook in contact met de Turken, hoe dat zit”, zegt premier Mark Rutte. Hij kan nog niet zeggen hoeveel Nederlandse zogenoemde uitreizigers Turkije dreigt uit te zetten.
,,Nederlanders hoeven niet bang te zijn dat mensen die naar Syrië of Irak zijn gereisd om zich bij een terreurgroep als IS aan te sluiten plotseling op de Dam staan”, zegt de premier. ,,Die loopt op Schiphol tegen de marechaussee op.” Hij gelooft ook niet dat Turkije ,,iemand zou terugsturen naar Nederland zonder enige aankondiging en zonder enig papier”. Dat zou ,,wel heel extreem” zijn.
Het was steeds al zo dat uitreizigers die zich bij bijvoorbeeld de ambassade in Ankara melden, aanspraak kunnen maken op een terugkeer naar Nederland, benadrukt Rutte. Dat kan gebeuren als Turkije zelf inderdaad van vervolging afziet. ,,Het is al eerder voorgekomen dat mensen via Turkije zijn teruggereisd. Daar zijn gewoon protocollen voor.”
,,We staan in nauw contact met de Turkse autoriteiten,’’ zegt minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) in een reactie. ,,Verder kan ik u niet veel kwijt. Ook niet of het ook om Nederlanders gaat, maar we gaan hoe dan ook niet in op individuele gevallen.’’
Passiviteit
De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers. ,,Wij zeggen tegen hen: we repatriëren die mensen naar jullie, en daar beginnen we maandag mee”, aldus Soylu.
In Turkse gevangenissen zitten in totaal 1200 buitenlandse strijders van de terreurbeweging Islamitische Staat (IS) gevangen, zei Soylu eerder deze week.
IS-verdachten in een Koerdische gevangenis in de Syrische stad Al-HasakahAFP
NOS 08.11.2019 De Turkse minister van Binnenlandse Zaken, Soylu, zegt maandag te beginnen met het terugsturen van IS’ers naar hun land van herkomst. Het gaat volgens hem om IS’ers die al in Turkije verblijven en om 287 IS’ers die afgelopen maand zijn opgepakt bij de Turkse operatie in Noord-Syrië.
Eerder zei Soylu al dat de IS’er zullen worden teruggestuurd, ook als hun paspoort is ingenomen. Hij noemde toen geen termijn.
Soylu verweet Europa de Turken op te zadelen met het probleem van de gevangengenomen IS-strijders. Hij wees met name naar landen die IS-verdachten hun nationaliteit hebben afgenomen, zoals Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Nederland weigert tot nog toe IS’ers terug te halen uit het gebied omdat het er te gevaarlijk zou zijn. De Nederlandse regering wil dat IS-verdachten in de regio worden berecht.
Consequenties voor Nederland
Voor Nederland heeft de aankondiging nog weinig consequenties, zegt correspondent Lucas Waagmeester. Het is volgens hem nog even de vraag of Soylu de daad bij het woord voegt, of slechts de druk in onderhandelingen wil opvoeren.
Turkije heeft onlangs geen Nederlandse IS’ers opgepakt in Noord-Syrië, zegt Waagmeester. Wel hebben twee vrouwen zich met hun kinderen gemeld bij de Nederlandse ambassade in Turkije. Het is staand beleid dat IS’ers in zo’n geval worden teruggehaald, zegt Waagmeester.
Wat Nederland met de vrouwen gaat doen, is nog niet duidelijk. De regering heeft gezegd een van de vrouwen niet terug te willen halen voor berechting omdat haar Nederlandse nationaliteit is afgenomen. Dat gebeurde kort voordat zij zich bij de ambassade meldde.
Of Nederland gaat vragen om uitlevering van de andere vrouw, is ook nog niet zeker. Premier Rutte wil eerst kijken of de Turkse autoriteiten haar willen vervolgen en als dat niet het geval is wordt de situatie opnieuw bekeken.
Reactie kabinet
Minister Blok van Buitenlandse Zaken wilde nog niet veel kwijt over de Turkse aankondiging. “Ik moet het eerst van de Turken zelf horen. Nederland houdt nauw contact met Turkije.”
Als IS-strijders hier komen, worden ze vervolgd en berecht, zegt premier Rutte over de kwestie. “En we houden scherp in de gaten of ze geen bedreiging zijn voor de nationale veiligheid.” De premier wil niet ingaan op specifieke gevallen, zoals de twee IS-vrouwen in Ankara.
“Ik kan wel de garantie geven dat wij onze stinkende best doen dat deze mensen geen gevaar opleveren voor de samenleving. In het meest extreme geval, als IS-strijders zonder bericht naar Nederland worden gestuurd, worden ze alsnog tegengehouden door de marechaussee op Schiphol”, aldus Rutte op zijn persconferentie.
Telegraaf 08.11.2019 Turkije begint maandag met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Dat heeft de Turkse minister van Binnenlandse Zaken vrijdag aangekondigd.
Het gaat om IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar. Minister Süleyman Soylu meldde begin deze maand al dat Ankara de strijders wilde terugsturen, maar gaf toen geen termijn. Tijdens het Turkse militaire offensief werden 287 IS-aanhangers gearresteerd, onder wie vrouwen en kinderen, volgens Soylu.
De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers. „Wij zeggen tegen hen: we repatriëren die mensen naar jullie, en daar beginnen we maandag mee”, aldus Soylu.
In Turkse gevangenissen zitten in totaal 1200 buitenlandse strijders van de terreurbeweging Islamitische Staat (IS) gevangen, zei Soylu eerder deze week. Uit welke landen de gevangenen komen, zei hij niet.
Volgens cijfers van de Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) ging het eind juni om twintig volwassenen en dertig kinderen met de Nederlandse nationaliteit.
Telegraaf 05.11.2019 De Koerdische milities van de YPG hebben zich nog steeds niet volledig teruggetrokken uit de zogenoemde veiligheidszone in het noorden van Syrië langs de grens van Turkije en worden daarbij ook nog steeds geflankeerd door het Amerikaanse leger. Dat beweerde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in een toespraak tot parlementariërs.
Rusland en de Verenigde Staten houden vol dat in het gebied geen Koerden meer aanwezig zijn. Turkije beschouwt de YPG, die de VS in Syrië hielp om terreurorganisatie IS te verslaan, als een terroristische organisatie.
Turkije, de VS en Rusland kwamen eind oktober, overeen om na het vertrek van de Koerden in het grensgebied een veiligheidszone in te richten. Dat was kort na het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om de Amerikaanse troepen in het gebied terug te trekken.
Telegraaf 04.11.2019 Een Turkse rechtbank heeft maandag de vrijlating bevolen van de journalisten Ahmet Altan en Nazli Ilicak in een nieuw proces over de Gülen-zaak. De rechtbank had de twee journalisten eerder veroordeeld tot levenslange gevangenisstraffen voor het helpen van het netwerk van de in de VS gevestigde islamitische geestelijke Fethullah Gülen.
Die wordt door Ankara beschuldigd van het organiseren van een poging tot staatsgreep in 2016. Altan en Ilicak hebben de beschuldigingen tegen hen ontkend.
De rechtbank heeft volgens staatspersbureau Anadolu ook Altans broer Mehmet, eveneens journalist en gedaagde in dezelfde zaak, vrijgesproken van vermeende links met het Gülen-netwerk vanwege gebrek aan duidelijk bewijs. Altan was al vrijgelaten uit hechtenis.
In de uitspraak van maandag veroordeelde de rechtbank Ahmet Altan tot 10,5 jaar gevangenisstraf en Ilicak tot acht jaar en negen maanden, maar oordeelde vervolgens dat ze konden worden vrijgelaten omdat ze al meer dan drie jaar achter de tralies hadden gezeten.
Het hooggerechtshof van Turkije had de levenslange straffen tegen de journalisten in juli nietig verklaard en het dossier teruggestuurd voor een nieuw proces.
De zaak kreeg veel kritiek van mensenrechtenorganisaties en westerse bondgenoten van Turkije. De regering van Erdogan heeft in totaal meer dan 77.000 mensen gevangen gezet in afwachting van een proces na de mislukte staatsgreep. Ongeveer 150.000 mensen uit de publieke en private sector en het leger zijn ontslagen of geschorst wegens vermeende banden met het netwerk van Gülen.
NU 02.11.2019 De Rotterdamse politie heeft zaterdag acht personen opgepakt tijdens een demonstratie tegen de Turkse actie in het noordoosten van Syrië. Aan het protest in het centrum van Rotterdam deden zo’n vijfhonderd personen van Koerdische afkomst mee.
Van de acht aanhoudingen waren er vier voor samenscholing, drie voor illegaal vuurwerk en één voor opruiing. Naast deze arrestaties hebben er geen incidenten plaatsgevonden, zegt een woordvoerder van de politie.
De honderden demonstranten verzamelden zich in de middag op Plein 1940 en liepen vervolgens door het centrum. Volgens de woordvoerder was de sfeer tijdens de protestmars rustig.
Bij de demonstratie waren veel agenten en ook leden van de Mobiele Eenheid (ME) aanwezig. De politie liet eerder al weten dat dit niets te maken had met een eerdere Koerdische demonstratie in Rotterdam.
Het protest van 16 oktober liep flink uit de hand nadat tegendemonstranten onaangekondigd kwamen opdagen. Bij de ongeregeldheden raakten enkele agenten gewond. Er werden uiteindelijk 23 mensen aangehouden. Een aantal van hen had een wapen bij zich.
De #demonstratie van Koerden in Rotterdam bij #plein1940 is afgelopen. In totaal zijn 8 mensen aangehouden: 1 voor opruiing, 3 voor illegaal vuurwerk en 4 voor samenscholing.
Avatar
Auteur
Politie_Rdam
Turkije creëert ‘veilige zone’ in Syrië
De Turkse autoriteiten creëren momenteel een zogenoemde ‘veilige zone’ in het noordoosten van Syrië. Om die reden viel het leger van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan begin vorige maand het buurland binnen.
Het doel van het leger was de regio ontdoen van de Koerdische YPG-militanten, die de door de Verenigde Staten gesteunde Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) leiden. Deze Koerden worden door Erdogan gezien als een verlengstuk van de PKK.
Nadat er honderden doden waren gevallen door het Turks offensief, maakten de VS en Turkije afspraken over een tijdelijke wapenstilstand. Erdogan beloofde de aanvallen definitief te stoppen als de YPG het gebied verlaat. De Koerden zijn daar vanwege de vele doden mee akkoord gegaan.
NOS 02.11.2019 In de binnenstad van Rotterdam hebben Koerden opnieuw een demonstratie gehouden tegen de Turkse inval, vorige maand, in het noorden van Syrië. Zo’n vijfhonderd mensen hadden zich rond 14.00 uur verzameld op het Plein 1940 voor een optocht door het centrum.
De demonstratie begon een half uurtje later, omdat de politie vanwege de veiligheid niet wilde dat de actievoerders verzwaarde stokken meenamen om hun geel-groen-rode vlaggen omhoog te houden. De Koerden waren daar boos over en uiteindelijk werd besloten dat ze alleen pvc-buizen als vlaggenstok mochten meenemen. Houten stokken en holle stokken verzwaard met zand werden in beslag genomen.
De politie nam ook protestborden in beslag, onder meer een bord waarop Adolf Hitler en de Turkse president Erdogan stonden. Borden met een beledigende boodschap zijn ook niet toegestaan.
Het in beslag genomen bord met afbeeldingen van Hitler en de Turkse president NOS
Om de demonstratie in goede banen te leiden was er veel politie op de been, ook agenten te paard, arrestatieteams en de Mobiele Eenheid. Half oktober liep een demonstratie van Koerden in Rotterdam uit de hand, toen zij geconfronteerd werden met een groep Turkse tegendemonstranten.
Enkele agenten raakten toen gewond en 23 mensen werden aangehouden, zowel Koerden als Turken. Vanmiddag werd een persoon aangehouden, voor opruiing. Verder verliep het protest rustig.
De Koerden zijn kwaad omdat het gebied dat de Turken zijn binnengevallen, behoorde tot een autonome Koerdische regio. Door de Turkse militaire operatie in Noord-Syrië zijn meer dan tweehonderd burgers omgekomen en 300.000 mensen op de vlucht geslagen.
Telegraaf 02.11.2019 De demonstratie van honderden Koerden tegen de Turkse invasie in het Noorden van Syrië in het centrum van Rotterdam is rustig verlopen. Onder toezicht van veel politie vonden geen grote incidenten plaats. In totaal werden acht mensen opgepakt, onder wie een man vanwege opruiing. Hij stond met een Turkse vlag tussen de Koerdische actievoerders.
De protestactie begon op Plein 1940. Daar was even een fikse discussie tussen de politie en demonstranten omdat agenten stokken in beslag hadden genomen. Daar waren demonstranten het niet mee eens en er werd gescandeerd dat de politie de demonstratie belemmerde. Uiteindelijk werd besloten dat de actievoerders alleen pvc-buizen als vlaggenstok mochten gebruiken, zwaardere stokken werden wel in beslag genomen.
Daarna ging de groep lopen via de Posthoornstraat naar de Boompjes en via de Schiedamse Vest terug naar Plein 1940.
Er was veel politie op de been nadat een eerdere demonstratie halverwege oktober in het centrum van Rotterdam uit de hand liep. Daar gingen Koerden en Turken met elkaar op de vuist bij een demonstratie bij Rotterdam Centraal Station. Er werden toen 23 mensen opgepakt die verdacht werden van openlijk geweld, mishandeling, vernieling en belediging. Ook werden er meerdere wapens in beslag genomen, zoals boksbeugels, een ploertendoder en schroevendraaiers. Door het demonstratiegeweld raakten drie agenten gewond.
AD 02.11.2019 Bij een demonstratie van Koerden in de Rotterdamse binnenstad zijn zaterdag acht mensen aangehouden. Dat liet de politie weten na afloop van de betoging. Een werd aangehouden voor opruiing, drie wegens het bezit van illegaal vuurwerk en vier omdat ze zich buiten het aangewezen vak begaven. Vier van de arrestanten zijn heengezonden, de andere vier komen in de loop van de avond vrij, aldus een woordvoerster van de politie.
De demonstratie was gericht tegen de Turkse inval, vorige maand, in het noorden van Syrië. Dat gebied was een autonome Koerdische regio. Door de militaire operatie zijn meer dan tweehonderd burgers omgekomen en 300.000 mensen op de vlucht geslagen.
Er was zaterdag tegelijkertijd een tegendemonstratie. De twee groepen demonstranten konden elkaar wel zien, maar het terrein was zo ingericht dat een confrontatie niet mogelijk was. Volgens de politie waren er in totaal ongeveer vijfhonderd betogers. Afgezien van de aanhoudingen is de demonstratie rustig verlopen, aldus een woordvoerster van de politie.
Mobiele Eenheid
De demonstranten hadden zich rond 14.00 uur verzamelden op Plein 1940 in Rotterdam en trokken door het centrum. Er was veel politie op de been, met paarden, arrestatieteams en de Mobiele Eenheid (ME).
De betoging begon een halfuurtje later omdat de politie niet wilde dat de actievoerders stokken meenamen waarmee ze hun geel-groen-rode vlaggen omhoog wilden houden. Na bezwaar van de Koerden werd besloten alleen pvc-buizen als vlaggenstok toe te staan; houten stokken werden in beslag genomen, net als een bord met daarop afbeeldingen van Adolf Hitler en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Bij een eerdere demonstratie van Koerden in Rotterdam, medio oktober, werden 23 mensen aangehouden, onder wie ook tegendemonstranten.
MSN 02.11.2019 Acht mensen zijn zaterdag in Rotterdam aangehouden tijdens een demonstratie van vijfhonderd Koerden tegen de Turkse inval in het noordoosten van Syrië.
Van de acht aanhoudingen waren er vier voor samenscholing, drie voor illegaal vuurwerk en één voor opruiing.
Een woordvoerder van de politie laat weten dat er, op de acht aanhoudingen na, geen incidenten hebben plaatsgevonden en dat de sfeer relatief rustig was.
Bij de demonstratie was veel politie en ME aanwezig. De politie liet eerder al weten dat dit niets te maken had met een eerdere demonstratie van Koerden in Rotterdam. Bij die demonstratie op 16 oktober werden toen 23 mensen aangehouden.
NU 02.11.2019 Een autobom op een markt in de Syrische stad Tel Abyad vlak bij de Turkse grens heeft zaterdag het leven geëist aan dertien mensen, melden Turkse staatsmedia en het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten. Er vielen meer dan dertig gewonden.
Tel Abyad is een van de twee grote grenssteden die de afgelopen weken onder vuur lagen tijdens de Turkse inval in het noordoosten van Syrië. Turkse troepen viel op 9 oktober het grensgebied binnen om een ‘veiligheidsregio’ te creëren voor de Syrische vluchtelingen die op dit moment in Turkije verblijven.
De aanslag is nog door niemand opgeëist. De Turkse overheid denkt dat de Koerdische YPG-militairen achter de aanslag zitten, die voor de inval de autoriteit hadden in het noordoosten van Syrië. Turkije beschouwt YPG als een terroristische organisatie.
Vrijdag hielden Turkije en Rusland voor het eerst gezamenlijke grondpatrouilles in de regio, nadat zij een deal hadden gesloten om YPG uit de regio te weren.
AD 02.11.2019 Door een aanslag met een autobom in de Syrische stad Tell Abyad bij de Turkse grens zijn zeker dertien mensen om het leven gekomen. Meer dan dertig mensen raakten gewond, meldden Turkse staatsmedia en een Syrische mensenrechtenorganisatie. De explosie was in het centrum van de stad, die ligt in de zogenoemde veiligheidszone die Turkije in Noord-Syrië heeft ingericht.
Onder de slachtoffers zouden zowel burgers als pro-Turkse strijders zijn. Volgens het Turkse leger zit de Koerdische YPG achter de aanslag.
Turkije trok vorige maand Noord-Syrië binnen om de Koerdische milities terug te dringen. Sinds een week is het ‘invasiegebied’ omgedoopt tot veiligheidszone, waar Turkse en Russische troepen gezamenlijk patrouilles uitvoeren.
De verwoestingen die de autobom aanrichtte in Tal AbyadAFP
NOS 02.11.2019 Bij een aanslag met een autobom in de Syrische plaats Tal Abyad zijn zeker tien doden gevallen en dertig mensen gewond geraakt. Tal Abyad ligt in de door Turkije uitgeroepen veiligheidszone in het gebied langs de Turks-Syrische grens waar Koerdische milities zijn vertrokken. De meeste gewonden zijn naar ziekenhuizen in Turkije gebracht, omdat ze niet in Tal Abyad zelf konden worden behandeld.
Onder doden zijn burgers en Arabische strijders die samen met het Turkse leger optrekken. Volgens het Turkse leger zit de Koerdische YPG achter de aanslag, die niet is opgeëist. De regio werd deze week meerdere keren opgeschrikt door aanslagen met autobommen.
Vlakbij een markt
Een auto gevuld met explosieven explodeerde bij een markt, melden Turkse media en het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten, dat vanuit Engeland bericht over de strijd in Syrië.
Begin oktober trokken Turkse troepen het noorden van Syrië binnen om Koerdische militanten uit het grensgebied te verdrijven. Rond Tal Abyad is fel gevochten, voordat de Turkse troepen en pro-Turkse Arabische milities de plaats binnentrokken.
Sinds een ruime week wordt in het grensgebied in Noordoost-Syrië gepatrouilleerd door het Turkse leger en door Russische militairen.
MSN 02.11.2019 In de Syrische stad Tel Abyad vlakbij de Turkse grens is zaterdag een autobom op een markt ontploft waarbij dertien doden en meer dan 30 gewonden zijn gevallen, melden Turkse staatsmedia en het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten.
Tel Abyad is een van de twee grote grenssteden die de afgelopen weken onder vuur lag tijdens de Turkse inval in het noordoosten van Syrië. Turkse troepen viel op 9 oktober het grensgebied binnen om een ‘veiligheidsregio’ te creëren voor de Syrische vluchtelingen die op dit moment in Turkije verblijven.
De aanslag is nog door niemand opgeëist. De Turkse overheid denkt dat de Koerdische YPG militairen achter de aanslag zitten, die voor de inval de autoriteit hadden in het noordoosten van Syrië. Turkije beschouwt YPG als een terroristische organisatie.
Op vrijdag hielden Turkije en Rusland voor het eerst gezamenlijke grondpatrouilles in de regio, nadat zij een deal hadden gesloten om YPG uit de regio te weren.
NOS 02.11.2019 Turkije gaat gevangengenomen IS’ers terugsturen naar het land van herkomst. Dat heeft minister Soylu van Binnenlandse Zaken gezegd. Hij klaagde ook over de passieve houding van Europese landen.
Volgens Soylu zadelt Europa de Turken op het met het probleem van de gevangengenomen IS-strijders. Hij wees met name naar landen die IS-verdachten hun nationaliteit hebben afgenomen, zoals Nederland en het Verenigd Koninkrijk. ”Dat is onacceptabel en onverantwoordelijk”, zei de minister. “Deze landen maken zich er makkelijk vanaf”.
Turkije heeft de afgelopen maand een onbekend aantal IS’ers opgepakt bij de inval in Noord-Syrië.
Nederland weigert tot nog toe IS’ers terug te halen uit het gebied omdat het er te gevaarlijk zou zijn. De Nederlandse regering wil berechting van de strijders in de regio.
Turkse minister Suleyman Soylu van Binnenlandse Zaken.Ⓒ Hollandse Hoogte
Telegraaf 02.11.2019 Turkije dreigt opgepakte IS’ers terug te sturen naar hun land van herkomst. Dat dreigement uitte minister Suleyman Soylu van Binnenlandse Zaken. De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
„Dat is voor ons niet acceptabel. Het is ook onverantwoordelijk”, zei de minister. Hij verwijt Europa Turkije in de steek te laten en het vuile werk te laten opknappen.
„We zullen gevangengenomen IS-strijders terugsturen naar hun eigen land, zei hij zaterdag.
Turkije heeft de afgelopen weken een onbekend aantal IS-strijders opgepakt bij de inval in Noord-Syrië.
MSN 02.11.2019 Turkije dreigt opgepakte IS’ers terug te sturen naar hun land van herkomst. Dat dreigement uitte minister Suleyman Soylu van Binnenlandse Zaken. De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
“Dat is voor ons niet acceptabel. Het is ook onverantwoordelijk”, zei de minister. Hij verwijt Europa Turkije in de steek te laten en het vuile werk te laten opknappen.
“We zullen gevangengenomen IS-strijders terugsturen naar hun eigen land, zei hij zaterdag.
Turkije heeft de afgelopen weken een onbekend aantal IS-strijders opgepakt bij de inval in Noord-Syrië.
NU 30.10.2019 De nieuwe ‘veilige zone’ blijkt tot nu toe geen garantie voor rust in Noordoost-Syrië. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan betwist de Russische belofte dat Koerdische strijders uit het gebied vertrokken zijn. Hij zegt dat Turkije eventuele achterblijvers op eigen initiatief weg zal ruimen. Ondertussen meldt persbureau Reuters dat er woensdag gevechten plaatsvinden tussen Turkse milities en het Syrische leger van president Bashar Al Assad.
Het akkoord tussen Rusland en Turkije over de 30-kilometer lange ‘veilige zone’ volgde op een vijfdaags wapenstilstand bedongen door de Amerikanen. Vanwege de veilige zone is er tot nu toe een relatieve luwte ontstaan in de gevechten, maar de vraag is of hier binnenkort een einde aan zal komen.
Turkse troepen zouden al in gevecht zijn geraakt met het Syrische leger van Al Assad, meldt de Syrische staatsomroep en bevestigen door Turkije gesteunde milities. Het leger van Assad is na het vertrek van de Amerikanen uit het gebied een verbond aangegaan met de Koerden om een eventuele Turkse opmars te stuiten.
Rusland meldde dinsdag na het verstrijken van de deadline dat er geen Koerdische strijders meer in de veilige zone zijn, maar Erdogan trekt dit in twijfel. Hij zegt informatie te hebben dat er zich nog strijders van de YPG-militie in het gebied bevinden. Erdogan ziet deze groep als een terroristische organisatie en dreiging voor de Turkse staatsveiligheid.
Koerden vrezen voor beide Syrische leger en Turkije
Turkije en Rusland zullen vrijdag gezamenlijke patrouilles in het gebied uitvoeren. Als dan blijkt dat er nog vijandige elementen in het gebied zijn, zal Turkije zich het recht voorbehouden om “onze eigen operaties te ondernemen”, zei Erdogan tegen het Turkse parlement.
Na het vertrek van de Amerikaanse troepen uit het gebied, lijkt de Koerdische bevolking gevangen tussen Turkije en het Syrische leger. Lokale Koerden zeggen tegen The Washington Post te vrezen voor beide partijen, omdat het Syrische leger hen mogelijk zal zien als verraders en seperatisten. Door Turkije gesteunde Arabische en Turkmeense milities zouden daarnaast sterk anti-Koerdisch zijn. Inmiddels zouden ruim 200.000 inwoners in het gebied ontheemd zijn.
Beelden die uit het gebied komen lijken te laten zien dat Koerdische strijders verminkt en standrechtelijk geëxecuteerd worden door deze Turkse milities, schrijft The Guardian. Amerikaanse troepen zouden daarnaast getuige zijn geweest van oorlogsmisdaden aan de hand van Turkse milities, stelde de Amerikaanse speciale gezant voor Syrië James Jeffrey eerder tegen het Congres.
De Koerdische bevolking vreest mogelijk ook voor wraak vanwege de behandeling van Arabische bewoners in het gebied. Mensenrechtenorganisaties Amnesty en Euro-Med schreven onder meer over executies door Koerdische milities en het vernietigen van dorpen van Arabische bewoners in 2015.
Leger VS beschermt olievelden in Oost-Syrië
De Amerikaanse president Donald Trump trok eerder deze maand na een telefoongesprek met Erdogan de Amerikaanse troepen uit Noordoost-Syrië terug. Critici spraken van “verraad” tegenover de Koerden, die lang als stoottroepen fungeerde in de Amerikaanse strijd tegen Islamitische Staat (IS)
Trump beloofde dat hij de Amerikaanse troepen naar huis zou sturen. Maandag meldde de Amerikaanse minister van Defensie Mark T. Esper dat de troepen naar olievelden in het oosten van Syrië gaan, om deze tegen IS te beschermen. Onlangs zouden grote groepen IS-strijders uit Koerdische gevangenissen ontsnapt zijn na de Turkse inval.
NOS 30.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft de massamoord door Turken op Armeniërs erkend als genocide. Bij zowel Democraten als Republikeinen was het overgrote deel voor de resolutie: 405 parlementariërs stemden voor, 11 tegen.
De stemming leidt vrijwel zeker tot nieuwe spanningen met Turkije. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu sprak op Twitter van een “beschamende beslissing van degenen die de geschiedenis in de politiek uitbuiten”. Turkije trekt zich er niets van aan, zei hij verder.
In het Huis van Afgevaardigden is veel onvrede over de koers van Turkije en de inval in Noord-Syrië. De parlementariërs riepen president Trump in nagenoeg dezelfde stemverhouding op tot sancties.
1915
De volkerenmoord op Armeniërs begon in 1915. Soldaten van het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, vermoordden toen zeker honderdduizenden Armeniërs. Turkije zegt dat er destijds een burgeroorlog woedde in het Ottomaanse Rijk en dat alle partijen zich schuldig maakten aan oorlogsmisdaden.
Turkije reageert steeds woedend als landen overgaan tot erkenning van genocide. Dat gebeurde ook toen de Tweede Kamer dat begin vorig jaar deed.
De Armeense genocide ligt ook na meer dan honderd jaar nog extreem gevoelig.
Waarom is de Armeense kwestie nog niet overal een ‘genocide’ ?
AD 29.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft president Donald Trump vandaag opgeroepen sancties en andere strafmaatregelen tegen Turkije te nemen wegens de Turkse inval in het noorden van Syrië. Een resolutie over het oproepen tot sancties kreeg de steun van 403 leden van het Huis. 16 leden stemden tegen. Ook erkende het Huis de massamoord op Armeniërs door het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, als genocide.
Turkije noemde het aannemen van de resolutie door de Amerikaanse volksvertegenwoordigers over de genocide ,,een beschamend besluit van degenen die de geschiedenis exploiteren” uit politieke overwegingen. En ook de aangekondigde sancties wegens de Turkse militaire inval in Syrië zal me dezelfde hoon worden begroet.
Trump had eerder deze maand zelf al strafmaatregelen afgekondigd tegen Turkije wegens de Turkse militaire actie in Syrië. Vorige week meldde Trump dat hij die sancties introk omdat Ankara het offensief in het grensgebied van Turkije en Syrië had gestaakt.
Turkije begon oktober aan een militaire operatie tegen de Koerdische strijders van YPG in het noorden van Syrië na het vertrek van Amerikaanse militairen in die regio. Turkije ziet de Syrisch-Koerdische milities als een verlengstuk van de PKK, die een gewapende strijd voert in Turkije.
Genocide
De resolutie over de genocide op Armeniërs werd in het door de Democraten gecontroleerde Huis aangenomen met 405 stemmen voor de resolutie. Elf leden stemden tegen.
De volkerenmoord in het toenmalige Ottomaanse Rijk had ruim een eeuw geleden plaats. Circa anderhalf miljoen Armeniërs werden om het leven gebracht. De aanzet werd gegeven tijdens de Eerste Wereldoorlog toen de Ottomaanse autoriteiten op 24 april 1915 zeker 250 Armeense intellectuelen en leiders arresteerden in Istanboel. Turkije geeft toe dat er veel Armeniërs die in het Ottomaanse Rijk woonden zijn omgekomen in de oorlog, maar bestrijdt de opgegeven cijfers en ontkent dat er sprake was van systematisch georganiseerde uitroeiing van een bevolkingsgroep.
NU 30.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft dinsdagavond de massamoord op Armeniërs door het Ottomaanse Rijk als een genocide erkend. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu noemt het een “beschamende beslissing van degenen die de geschiedenis van andere landen uitbuiten voor hun eigen politieke gewin”.
Bij de stemming in het Huis van Afgevaardigden was er weinig verdeeldheid over de kwestie: liefst 405 parlementariërs stemden voor, 11 politici stemden tegen.
Ruim een eeuw geleden kwamen bij een volkerenmoord in het toenmalige Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, honderdduizenden Armeniërs om het leven.
Turkije ontkent de genocide en spreekt van een burgeroorlog waarbij meerdere partijen betrokken waren. Het land reageert woedend als landen overgaan tot erkenning van genocide. De Tweede Kamer kreeg ook de wind van voren toen zij dat begin vorig jaar deed.
Besluit laat spanningen tussen VS en Turkije verder oplopen
Er heerst al enige tijd een gespannen sfeer tussen de VS en Turkije. Amerikaanse parlementariërs hebben meerdere malen hun onvrede over de koers van president Donald Trump in Syrië kenbaar gemaakt.
Trump trok de Amerikaanse strijdkrachten terug, wat de Koerdische bondgenoten in Noord-Syrië kwetsbaar maakte voor een aanval vanuit Turkije. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan startte de Turkse inval uiteindelijk twee dagen later, om een “veilige zone tegen terrorisme” te bewerkstelligen.
Dat was tegen het zere been van zijn Amerikaanse ambtgenoot, die al had gedreigd met sancties als Turkije zou overgaan tot het binnenvallen van Syrië. Uiteindelijk blies Trump de economische maatregelen tegen Turkije op het laatste moment af, omdat de Turken en Koerden tot een permanente wapenstilstand kwamen.
AD 29.10.2019 Vanavond om 18.00 uur gaat in Noord-Syrië weer een nieuwe fase in. Koerdische strijders van de YPG-militie moeten weg zijn uit het grensgebied en Russische en Turkse troepen zullen er samen gaan patrouilleren. Wat zijn de gevolgen voor de Koerden en de gevangen IS-strijders?
Als één gebied op de wereld momenteel een geopolitiek wespennest is, dan is het Noord-Syrië wel. Grootmachten als Rusland, Turkije en de VS proberen er hun belangen veilig te stellen door te schaken met Koerdische milities, jihadistische gevangen en oorlogsvluchtelingen.
Even kort terug in de tijd. Nadat de Amerikaanse president Trump begin deze maand bekendmaakte dat hij zijn troepen weg zou halen uit Noord-Syrië, viel het Turkse leger vrijwel direct het gebied binnen. Dat leidde tot zware gevechten tussen de Turken en de Koerdische YPG-militie in het gebied.
Turkije wil het gebied zuiveren van de YPG, die het ziet als een verlengstuk van de in Turkije actieve terreurorganisatie PKK. Nu geldt er alweer (officieel dan ) een tijdje een staakt-het-vuren in het gebied, mede omdat de Koerden de Syrische president Assad en diens bondgenoot Rusland te hulp riepen.
Uiteindelijk sloten Turkije en Rusland een deal. Turkije blijft de baas in het door hen veroverde gebied van 100 kilometer breed en 30 kilometer diep tussen de Turks/Syrische grens en de steden Tel Abyad en Ras al Ayn.
Buiten dat gebied is Russische en Syrische militaire politie aanwezig om erop toe te zien dat alle YPG-milities en –wapens tot minstens 30 kilometer van de Turkse grens worden teruggetrokken. Dat moet voor dinsdagavond 18.00 uur gebeurd zijn. Vanaf dat moment gaan Turken en Russen sámen door het gebied patrouilleren.
De Turkse president Erdogan heeft alvast gewaarschuwd dat als de YPG zich niet heeft teruggetrokken ‘hij hun hoofden zal verbrijzelen’. Gisteren meldde de Turkse minister van Buitenlandse Zaken ‘dat er nog steeds YPG-strijders in het gebied waren’. Rusland meldde afgelopen vrijdag driehonderd extra manschappen naar het gebied te hebben gestuurd.
Wat houdt de deal in voor de (Nederlandse) IS-gevangenen in de regio?
Ruim 11.000 IS-strijders (waarvan 2000 uit Europa) zitten vast in Koerdische gevangenissen. Tienduizenden (Europese) IS-vrouwen en hun kinderen zitten in grote detentiekampen in het gebied. Onder hen zijn ongeveer 15 Nederlandse mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen.
Over en weer wordt nu propaganda bedreven: de Koerden zeggen dat de Turken gevangenissen bombarderen waardoor IS’ers hebben kunnen ontsnappen. De Turken zeggen dat de Koerden zelf IS’ers hebben vrijgelaten. Verslaggevers van de The New York Times bezochten afgelopen week twee van die (overvolle) gevangenissen en meldden dat de Koerden zoveel mogelijk IS-gevangenen verplaatst hebben uit het gebied waar de Turken zijn binnengevallen.
Wel is de bewaking van de gevangenissen minder geworden. waardoor de kans op ontsnapping toeneemt. Koerdische bewakers melden dat ze, na de dood van IS-leider Al Baghdadi, vrezen voor rellen. Mannelijke IS-strijders in de gevangenissen vrezen dat ze straks worden opgehaald door Syrische veiligheidsdiensten. ,,Dan wordt het een massa-executie”, aldus een IS-gevangene tegen de The New York Times.
Uit de vrouwenkampen komen verschillende geluiden.
Uit het kamp Ain Issa, dat vlak tegen de nieuwe Turkse zone aanligt, zouden IS’ers zijn ontsnapt of weggestuurd. Een deel van hen zou nu worden vastgehouden door Syrische milities, die worden gesteund door Turkije. De Turkse ambassadeur in Nederland zei vorige week tegen deze krant dat Turkije ‘de IS’ers zal vasthouden’. ,,Maar we vragen onze vrienden (Europa, red.) ook met een oplossing te komen.” In Ain Issa verbleven, voor zover bekend, geen Nederlanders.
Het grootste detentiekamp Al Hol (met 11.000 buitenlandse vrouwen en kinderen, waaronder enkele tientallen Nederlanders) valt straks in het gebied waar geen Turkse invloed is, maar waar wel Russische troepen en het Syrische regeringsleger aanwezig zullen zijn. De Koerden zeggen al twee jaar dat Europa haar ‘eigen’ jihadisten moet terugnemen. Een bron stelt dat ‘de vrouwen er de afgelopen dagen weg hadden gekund’.
,,Maar ze wisten niet goed waarheen, dus ze zijn maar gebleven.” Daar komt bij dat er volgende week in Nederland een kort geding dient van 23 vrouwen (en hun 55 kinderen) die van de Nederlandse staat eisen dat ze worden teruggehaald. ,,Dat wachten ze waarschijnlijk af.”
Het kleinere Al Roj-kamp (1700 buitenlanders, enkele Nederlanders) ligt in een zone waar straks geen YPG-milities mogen zijn, maar het valt ook niet in de door de Turken veroverde zone. Wat dat voor het kamp inhoudt, is nog onduidelijk. De SDF, waar de YPG onder valt, heeft ook nog andere milities die de bewaking kunnen overnemen. In het gebied zullen straks Russen en Turken samen gaan patrouilleren. Een Nederlandse vrouw zei in een interview te hopen op de Turken, zodat ze via Turkije terug naar Europa kunnen.
Waar moeten de Koerden heen?
De Koerden waren woest dat de VS plots haar troepen terugtrok uit het gebied. Het dwong hen de wens van een eigen, autonoom gebied op te geven en de hulp van Syrië en Rusland in te roepen tegen de oprukkende Turken. De gevechten zorgden voor duizenden Koerdische vluchtelingen uit het grensgebied.
De Koerden zullen wel een grote rol in het gebied blijven spelen. Een nieuwe wending is dat president Trump meldde toch weer Amerikaanse troepen naar Syrië te sturen om enkele olievelden in het oosten te beschermen tegen een eventuele wederopstanding van IS. Hij twitterde ook ‘dat het misschien tijd is voor de Koerden om naar de Olie Regio te trekken’. Opvallend: in die regio wonen veel Arabieren, die afgelopen zomer juist nog demonstreerden tegen de Koerdische milities die er nu de baas spelen.
NOS 29.10.2019 De terugtrekking van de Koerdische YPG-militie uit de veiligheidszone in het noordoosten van Syrië is voltooid, meldt de Russische minister van Defensie Sergei Shoigu.
Vorige week spraken de Turkse president Erdogan en zijn Russische ambtgenoot Poetin in de Russische badplaats Sotsji af dat de milities zich binnen zes dagen uit het gebied moesten terugtrekken tot 30 kilometer van de Turkse grens. Ze hadden daarvoor tot 16.00 uur vandaag de tijd.
Patrouilles
Het gebied is volgens Shoigu nu onder controle van het Syrische leger en de Russische militaire politie. Het Turkse leger blijft aanwezig in het gebied dat het de afgelopen tijd heeft ingenomen, pakweg tussen Tel Abyad en Ras al-Ain, een strook van zo’n 120 kilometer breed. In een klein deel van de grensstreek zullen de Turken en de Russen samen gaan patrouilleren.
Het belangrijkste doel dat Erdogan had met de militaire operatie in Noord-Syrië is daarmee dus verwezenlijkt: de Koerdische YPG is vertrokken uit het grensgebied met Turkije.
Telegraaf 29.10.2019 De “eerste plaatsvervanger” van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi is gedood door Amerikaanse troepen. Dat meldt de Amerikaanse president Donald Trump op Twitter. “Hij zou waarschijnlijk de toppositie hebben gekregen. Nu is hij ook dood.”
Trump trad niet direct in detail over wie is gedood en onder welke omstandigheden dat gebeurde. De president maakte zondag melding van de dood van terroristenleider Baghdadi. Die zou zichzelf hebben opgeblazen toen Amerikaanse speciale eenheden een inval deden in zijn schuilplaats in Syrië.
Later zou ook de hooggeplaatste IS-woordvoerder Abu al-Hassan al-Muhajir zijn gedood. Dat gebeurde naar verluidt in een afzonderlijke operatie. Het is onduidelijk of Trump nu zijn dood bevestigt.
NOS 29.10.2019 President Trump heeft bekendgemaakt dat de waarschijnlijke plaatsvervanger van IS-leider al-Baghdadi ook door Amerikaanse troepen is uitgeschakeld. “Nu is hij ook dood”, twittert Trump.
Baghdadi kwam zaterdag om bij een aanval van Amerikaanse elitetroepen op zijn geheime verblijfplaats in de provincie Idlib in Noordwest-Syrië.
Verdere bijzonderheden over de dood van zijn plaatsvervanger ontbreken nog. Wel bevestigde de VS vandaag dat Abu al-Hassan al-Muhajir in de Syrische stad Jarablus gedood is bij een Amerikaanse luchtaanval. De Syrische Democratische Strijdkrachten hadden dat zondag al getwitterd.
Mazloum Abdî مظلوم عبدي @MazloumAbdi
Following the previous ops, a senior assistent for al- Bagdadi is called Abu Hesen al Mouhjir was targeted in a village named Ein al Baat near Jaraboul city, the mission was conducted via direct coordination of SDF Intel & US military apart the ongiong ops to hunt ISIS leaders.
Over Muhajir is niet veel bekend. Hij zou de officiële woordvoerder zijn voor IS en een belangrijke positie innemen binnen de terreurorganisatie. Mogelijk is hij de man waar Trump op doelt.
AD 29.10.2019 President Trump heeft vandaag laten weten dat de ‘eerste plaatsvervanger’ van de dode IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi door Amerikaanse troepen is omgebracht. ‘Hij zou waarschijnlijk de toppositie hebben gekregen. Nu is hij ook dood’, twittert Trump.
Abu Bakr al-Baghdadi blies zich afgelopen weekend op, nadat Amerikaanse legerhonden hem een doodlopende tunnel onder zijn verblijfplaats injoegen. Trump trad niet direct in detail over wie er nu is gedood en onder welke omstandigheden dat gebeurde.
De Verenigde Staten bevestigden gisteren wel dat Abu al-Hassan al-Muhajir, een hooggeplaatste figuur binnen Islamitsche Staat en woordvoerder voor de terreurorganisatie, gesneuveld is. De Verenigde Staten wil, ondanks een gereduceerde troepenmacht in Syrië, onverbiddelijk doorzetten met de aanpak van IS. ,,Onze missie in Syrië is vandaag dezelfde als aan het begin van onze operaties in 2014: de permanente nederlaag van IS mogelijk maken”, zei minister van Defensie Mark Esper op een persconferentie in het Pentagon.
Just confirmed that Abu Bakr al-Baghdadi’s number one replacement has been terminated by American troops. Most likely would have taken the top spot – Now he is also Dead! 2:29 PM – Oct 29, 2019
Volgens Esper betekent de dood van al-Baghdadi een ‘vernietigende klap’ voor IS, maar hij benadrukte dat het de wereld niet zal bevrijden van terrorisme of dat het een einde maakt aan het conflict in Syrië. Het is vooral een waarschuwing voor terroristen die denken zich te kunnen verschuilen, aldus Esper.
Daarnaast zal een deel van de Amerikaanse troepen in Syrië blijven, maar een ander deel wordt naar huis gestuurd. ,,Degenen die blijven, zullen doorgaan met het uitvoeren van antiterroristische operaties terwijl ze in nauw contact staan met de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), die samen met ons hebben gevochten”, aldus Esper.
MSN 29.10.2019 De “eerste plaatsvervanger” van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi is gedood door Amerikaanse troepen. Dat meldt de Amerikaanse president Donald Trump op Twitter. “Hij zou waarschijnlijk de toppositie hebben gekregen. Nu is hij ook dood.”
Trump trad niet direct in detail over wie is gedood en onder welke omstandigheden dat gebeurde. De president maakte zondag melding van de dood van terroristenleider Baghdadi. Die zou zichzelf hebben opgeblazen toen Amerikaanse speciale eenheden een inval deden in zijn schuilplaats in Syrië.
Later zou ook de hooggeplaatste IS-woordvoerder Abu al-Hassan al-Muhajir zijn gedood. Dat gebeurde naar verluidt in een afzonderlijke operatie. Het is onduidelijk of Trump nu zijn dood bevestigt.
Telegraaf 28.10.2019 Hij heeft het gezicht van een bokser en verwierf door zijn brute optredens de bijnaam ’De Verwoester.’ Abdullah Qardash, een voormalige officier van het leger van Saddam Hussein, heeft hoogstwaarschijnlijk het leiderschap van Islamitische Staat overgenomen van Abu Bakr al-Baghdadi, die afgelopen weekeinde omkwam bij een Amerikaans operatie in Syrië.
Al-Baghdadi zou hem afgelopen zomer al als diens opvolger hebben aangewezen. Toen loofden de Amerikanen ook direct een beloning van 5 miljoen dollar uit voor informatie over zijn verblijfplaats. Het was Qardash die de afgelopen maanden IS al feitelijk leidde, terwijl zijn baas voortdurend op de vlucht was. Tot het moment dat hij, op de hielen gezeten door Amerikaanse special forces, zichzelf in een doodlopende tunnel opblies.
Diens dood betekent vooral een symbolische klap voor IS: de extremisten hebben hun voormalige kalief verloren. Het is onwaarschijnlijk dat Qardash die status ooit zal bereiken.
Met hem komt er meer een radicale straatvechter aan het hoofd van de organisatie te staan. Een type zoals Abu Musab al-Zarwaqi, de nietsontziende Jordaanse leider van de voorloper van IS.
Het is aan Qardash om de organisatie weer opnieuw op te bouwen. Hij heeft in Syrië en Irak in ieder geval nog altijd de beschikking over een kleine 20.000 strijders. Bovendien is het nog altijd een chaos in die landen, wat hem goed uitkomt. Mogelijk beschikt hij ook nog over oude contacten binnen Al-Qaeda, waar hij in het verleden onder meer als sharia-rechter optrad, die kunnen helpen om de twee jihadistische bewegingen nader tot elkaar kunnen brengen.
Bij de Amerikaanse operatie bij Barisha kwam, onder anderen, IS-leider Al-Baghdadi om het leven. Ⓒ EPA
Qardash ontmoette Al-Baghdadi in 2003 in het Amerikaanse gevangenkamp Bucca in de Iraakse stad Basra. Daar legde Al-Baghdadi de basis voor Islamitische Staat door een monsterverbond te sluiten tussen radicale jihadisten en officieren van het verslagen regime van Saddam Hussein. Qardash was jaren later, in 2014, nauw betrokken bij de inname door IS van Mosul, dat de aanzet vormde voor de oprichting van het kalifaat.
Hij komt zelf uit Tel Afar, niet ver van Mosul, waar hij islamitische wetenschappen studeerde. Zijn andere bijnaam luidt daarom ook: ’De Professor’.
Hij zou net als Al-Baghdadi afstammen van de profeet Mohammed, wat hem ongetwijfeld aanzien zal geven onder de aanhangers van IS. Over zijn leeftijd is niets bekend. Hij stond op goede voet met Al-Baghdadi, maar was vooral bevriend met diens rechterhand Abu Alaa al-Afri, die in 2016 bij een Amerikaanse luchtaanval om het leven kwam.
Zelfs binnen IS wordt de voormalige officier beschouwd als een bruut man, die veel tegenstanders van Al-Baghdadi uit de weg ruimde. Hij geniet populariteit, maar zal toch zijn zijn status als nieuwe leider binnen de organisatie moeten bevestigen. IS-aanhangers zagen Al-Baghdadi als de leider van alle moslims, maar door de val van het kalifaat is het onwaarschijnlijk dat Qardash moeilijk die rol ooit zal vervullen.
De dood van Al-Baghdadi, en de opvolging door Qardash, heeft weinig effect op de operationele capaciteiten van IS. De organisatie was er altijd op berekend dat haar leider niet het eeuwige leven zou hebben, waardoor de beweging al in een vroeg stadium werd gedecentraliseerd.
Niet voor niets werd Al-Baghdadi de ’onzichtbare sjeik’ genoemd: zijn eigen kameraden zagen hem niet of nauwelijks en hij delegeerde veel taken. Toch zal Qardash zich in de komende periode juist moeten laten zien, mogelijk met een aanslag in het Westen of een grote aanval in Irak of Syrië, zodat zijn leiderschapskwaliteiten binnen IS worden bevestigd.
De nieuwe man, die zich ook van de naam Hajji Abdullah al-Afari bedient, zou al in augustus door Baghdadi naar voren zijn geschoven als opvolger.Ⓒ Twitter
Telegraaf 28.10.2019 Abdullah Qardash is benoemd tot de nieuwe leider van Islamitische Staat. Dat schrijft Newsweek zondag, niet lang na de bekendmaking van de dood van Abu Bakr al-Baghdadi.
Het Amerikaanse blad, dat zich beroept op informatie van een regionale inlichtingenfunctionaris, betwijfelt overigens of Baghdadi nog wel echt aan het hoofd stond van de terreurorganisatie.
De nieuwe man, die zich ook van de naam Hajji Abdullah al-Afari bedient, zou al in augustus door Baghdadi naar voren zijn geschoven voor het operationele werk en als gewenste opvolger. Over Qardash is weinig meer bekend dan dat hij een voormalig Irakees legerofficier is die ooit diende onder dictator Saddam Hussein.
AD 28.10.2019 Als een hond, een lafaard, stierf IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi, bevestigt een apetrotse Amerikaanse president Trump. Hij kan zo’n overwinning goed gebruiken.
In the Situation Room van het Witte Huis was het precies te volgen voor Trump en zijn team, ‘als een film’, pronkte Trump in een persconferentie die live op alle Amerikaanse nieuwszenders werd uitgezonden. Al-Baghdadi die met drie kinderen een doodlopende tunnel in loopt, achtervolgd door Amerikaanse legerhonden, en vervolgens een bomvest laat ontploffen die ook de kinderen doodt, schetste de president.
,,Het tuig dat zo hard probeerde anderen te intimideren, bracht zijn laatste momenten door in complete angst, totale paniek en vrees, doodsbang van Amerikaanse troepen die hem overmanden”, beschreef hij. ,,Als die jongeren die willen vertrekken en zich bij IS willen aansluiten… Ze zouden moeten zien hoe hij stierf, geen held, maar een lafaard, huilend, jammerend, schreeuwend en drie kinderen met zich meenemend.”
Laboranten deden ter plaatse een dna-test om er zeker van te zijn dat het om Al-Baghdadi ging. Amerikanen hebben ook lichaamsdelen van de IS-leider meegenomen. Elf kinderen werden in veiligheid gebracht, volgens Trump. In het complex waar Al-Baghdadi zich schuilhield, kwamen ook twee vrouwen met bomvesten om zonder dat ze die lieten ontploffen.
Vanuit de compound werd gevuurd op de Amerikanen – dat vuur zou snel onschadelijk gemaakt zijn vanuit de lucht. De Amerikanen bliezen gaten in de muren om de boobytrap achter de deur te omzeilen. Een ‘kleine groep’ strijders werd gevangengenomen in de operatie, die volgens de Amerikaanse president zo’n twee uur duurde.
Acht helikopters werden ingezet, volgens het Syrische Observatorium voor Mensenrechten zou ook een gevechtsvliegtuig betrokken zijn geweest. Een Amerikaanse hond raakte gewond, maar aan Amerikaanse zijde sneuvelde niemand. De Amerikanen maakten volgens Trump documenten buit, waarin onder meer nieuwe plannen van IS beschreven stonden.
De persconferentie van Trump was een slag in de informatieoorlog met jihadisten, een poging hun imago te schaden. Trump zette hen neer als ‘bange puppy’s’ en ‘losers’ en herhaalde meermaals hoe laf hun leider was geweest toen hij stierf ‘als een hond’. ,,Al-Baghdadi’s ondergang toont hoe Amerika terroristenleiders meedogenloos achtervolgt.”
Er waren complimenten voor onder meer Rusland, dat gebieden controleert waar de Amerikaanse troepen overheen moesten vliegen om na een vlucht van ruim een uur bij Al-Baghdadi’s schuilplaats ten noorden van het Syrische Idlib te komen, dicht bij de grens met Turkije.
Trump sprak ook dank uit aan Turkije, Irak en Syrië. Syrische Koerden hielpen met inlichtingen ‘die nuttig bleken’. Europese bondgenoten daarentegen, zei Trump, waren een ‘enorme teleurstelling’. Hij beklaagde zich opnieuw over hun besluit hun burgers die zich bij IS aansloten, niet terug te halen.
De dna-test was nog niet afgerond, maar Trump kon amper wachten om het nieuws naar buiten te brengen, nadat de commando’s op een veilige basis in het gebied waren geland. Op zaterdagavond plaatste hij al een cryptische tweet. ‘Zojuist is iets heel groots gebeurd!’
Het goede nieuws komt op een perfect moment voor Donald Trump, die als opperbevelhebber van het Amerikaanse leger groen licht gaf voor de operatie. Zijn buitenlandbeleid kreeg de laatste weken juist zware kritiek. In Oekraïne leidde het tot een afzettingsonderzoek, omdat zijn persoonlijke belangen leidend leken.
In Syrië veroorzaakte zijn besluit Amerikaanse troepen terug te trekken uit het grensgebied met Turkije chaos en nieuwe strijd – hij wordt ervan beschuldigd Koerdische bondgenoten te hebben verraden. Het risico dat IS hergroepeert, is volgens experts groot.
Nu is de groep dankzij de VS beroofd van haar leider en prijzen de Koerden de samenwerking met de Amerikanen. De Koerdische commandant Mazloum Abdi sprak op Twitter van een ‘succesvolle en historische operatie door gezamenlijk inlichtingenwerk met de VS’.
Eindeloze oorlogen
Als de overwinningsroes in Washington is uitgewerkt, zal het debat over Amerikaanse aanwezigheid in het Midden-Oosten weer losbarsten. In zijn persconferentie verdedigde Trump zijn besluit om Amerikaanse troepen abrupt terug te trekken uit Noord-Syrië. ,,We willen geen soldaten tussen Turkije en Syrië houden voor de komende tweehonderd jaar.” Trump heeft altijd beloofd dat hij Amerika’s ‘eindeloze oorlogen’ in die regio zou beëindigen, iets waar veel Amerikanen naar snakken.
Maar critici van Trump vinden dat het succes van de operatie tegen Al-Baghdadi bewijs is dat de VS in het Midden-Oosten aanwezig moet zijn, en bondgenoten als de Koerden hard nodig heeft. ,,We moeten niet vergeten dat we in staat waren Al-Baghdadi aan te vallen, omdat we troepen in de regio hadden,” reageerde een Republikeins congreslid uit Florida, oud-militair Michael Waltz.
‘Als Baghdadi dood is, is dat een grote stap’
Rusland noemt het doden van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi door de Verenigde Staten een belangrijke bijdrage aan de strijd tegen internationaal terrorisme, als Baghdadi echt dood is.
Rusland trok de verklaring van Trump gisteren al in twijfel. Het Kremlin bevestigt wel dat er kort voor de aanval Amerikaanse vliegtuigen en drones zijn gezien. Ook Turkije meldt dat. ,,Door het groeiende aantal deelnemende landen aan de actie en de totaal verschillende verhalen die naar buiten komen, kun je je afvragen of het wel echt gebeurd is en hoe succesvol de aanval is”, meldde Rusland gisteren.
Turkije voerde constant overleg met het Amerikaanse leger rond de aanval op de schuilplaats van Baghdadi. ,,Onze inlichtingendiensten onderhielden constant contact met hun Amerikaanse collega’s. Vooral de avond van de aanval was er intensief overleg”, aldus een woordvoerder van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. ,,Een terroristische organisatie dichtbij onze grens kunnen wij niet accepteren.”
Saudi-Arabië feliciteert Trump en de VS met het doden van Baghdadi. ,,Wij waarderen de Amerikaanse inzet bij het vervolgen van leden van een terroristische organisatie die een verkeerd beeld van de islam voorstaan.”
MSN 28.10.2019 Met de dood van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi deelt Amerika een harde klap uit aan de gevreesde terreurorganisatie. Wat zijn daar de gevolgen van? Twee terreurexperts vertellen. “IS is niet lamgeslagen.”
Van terreurorganisatie IS lijkt nog maar weinig over: de oprichter is dood, duizenden IS-strijders zitten in Koerdische gevangenissen en het uitgeroepen kalifaat in Syrië en Irak is verloren.
Toch betekent de dood van oprichter Abu Bakr al-Baghdadi niet dat de terreurorganisatie ook volledig is verslagen, zegt hoogleraar en terreurexpert Beatrice de Graaf. De groep blijft ondergronds en ook buiten het Midden-Oosten actief.
‘Goed nieuws’
Wel noemt ze de dood van de IS-leider ‘zeker goed nieuws’. “Hij was van grote symbolische waarde voor IS. Zeker in het begin gold hij als uithangbord van de organisatie. Hij presenteerde zich als de afstammeling van de profeet Mohammed.”
Ook Renske van der Veer, directeur van het Internationaal Centrum voor Terrorismebestrijding, denkt daar zo over. “Maar tegelijkertijd zeggen jihadisten online: ‘Wij hebben maar één leider'”, zo vertelt de terreurexpert.
“En dat is Allah. Ze zeggen dat al-Baghdadi weliswaar hun leider op aarde was, maar dat die ook vervangbaar is. Ze bestempelen het als een verlies dat ze kunnen lijden.”
Mysterieuze leider
Wat al-Baghadi zijn precieze rol binnen IS was, is nog altijd vrij onduidelijk voor experts. “Daar weten we heel weinig over”, vertelt De Graaf. “We weten niet of hij ook bij de alledaagse gang van zaken betrokken was.”
“Hij heeft zich al die tijd op de achtergrond gehouden”, vertelt Van der Veer. “We wisten niet waar hij verbleef en hij heeft zich slechts twee keer gepresenteerd aan het publiek.”
De laatste keer was in april dit jaar. “Daar presenteerde al-Baghadi zich veel militanter als de eerste keer, in 2014. Toen riep hij als een prediker het kalifaat uit. Nu leek hij qua uiterlijk veel meer op een guerrillaleider.”
“Dat hebben ze heel bewust gedaan omdat het verhaal van IS veranderde”, vertelt Van der Veer. “De groep profileert zich minder als religieus paradijs en meer als militaire groepering die zich moet verdedigen.”
Nog geen reactie IS
Officieel heeft IS nog altijd niet gereageerd op de dood van al-Baghadi. Dat is opvallend, vindt Van der Veer, want die reactie is belangrijk. Ook veel volgelingen wachten nog altijd op bevestiging van IS.
“Gaat IS nu zijn propaganda focussen op een strijd tegen het westen, nu Amerika de leider heeft gedood? Of zullen ze zich richten op hun strijd in Syrië en Irak, nu ze daar grote verliezen hebben geleden?”
Binnen IS zijn er meerdere mensen die al-Baghdadi kunnen opvolgen, vermoedt Van der Veer. “Het is wat dat betreft een professionele organisatie met meerdere bestuurslagen. Er zitten mensen op verschillende posities die ook zeker wat te zeggen hebben. Ik ga er vanuit dat al-Baghdadi’s opvolger een militaire achtergrond zal hebben, gezien de huidige situatie in Syrië en Irak”, zegt Van der Veer.
Het Amerikaanse tijdschrift Newsweek meldt dat Abu Bakr al-Baghdadi in augustus al zijn opvolger naar voren heeft geschoven. Het zou gaan om Abdullah Qardash, een Iraakse oud-militair, die nu de leiding zou hebben over de dagelijkse gang van zaken. Maar of dat klopt, is onduidelijk. Newsweek baseert zich op een anonieme veiligheidsbron.
Wraak
De kans is reëel dat volgelingen van al-Baghdadi uit zijn op wraak nu hun leider is gedood. De afgelopen weken zijn tientallen IS’ers ontsnapt uit Koerdische gevangenissen. “De kans op aanslagen is nog altijd aanwezig, al worden die waarschijnlijk door lone actor-jihadisten uitgevoerd: acties op eigen houtje”, vertelt Beatrice de Graaf.
De hoogleraar onderstreept dat IS niet meer over een groot commandocentrum beschikt, zoals eerder wel het geval was tijdens de grote aanslagen in Europa.
“Maar je moet niet vergeten dat IS in Syrië nog wel altijd aanslagen pleegt”, zegt Van der Veer. Daarnaast zijn er wereldwijd ook verschillende splinterorganisaties actief. Zo zwoer het Afrikaanse Boko Haram in 2014 trouw aan IS en pleegden groeperingen ook in Azië bloedige aanslagen in naam van Islamitische Staat.
Dit voorjaar vielen er op paaszondag 253 doden tijdens acht aanslagen in Sri Lanka, die volgens IS door hun organisatie werden gepleegd. “Die groeperingen zullen zich meer gaan roeren”, verwacht De Graaf.
‘Kalifaat van de wereld’
Die groeperingen wereldwijd worden voor IS steeds belangrijker, ziet ook Renske van der Veer. “Volgens IS vormen al die organisaties, met name in Afrika en Azië, nu een wereldwijd kalifaat. Dat is de opvolger van het kalifaat dat we in Syrië en Irak hebben gezien. Dat is hun antwoord op de verliezen die ze in het Midden-Oosten hebben geleden.”
De boodschap is: we zitten nu overal.
Toch blijft Syrië ook na de dood van al-Baghdadi volgens Van der Veer het hart van de organisatie. Ongeacht wie er aan het hoofd komt te staan, duidelijk is: ook na de dood van al-Baghadi blijft de terreur van IS bestaan.
AD 27.10.2019Abdullah Qardash is benoemd tot de nieuwe leider van Islamitische Staat. Dat schrijft Newsweek zondag, niet lang na de bekendmaking van de dood van Abu Bakr al-Baghdadi.
Het Amerikaanse blad, dat zich beroept op informatie van een regionale inlichtingenfunctionaris, betwijfelt overigens of Baghdadi nog wel echt aan het hoofd stond van de terreurorganisatie.
De nieuwe sterke man, die zich ook van de naam Hajji Abdullah al-Afari bedient, zou al in augustus door Baghdadi naar voren zijn geschoven voor het operationele werk en als gewenste opvolger. Over Qardash is weinig meer bekend dan dat hij een voormalig Irakees legerofficier is die ooit diende onder dictator Saddam Hussein.
Kinderen spelen bij een busje dat kapot werd geschoten tijdens de militaire operatie waarbij IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi werd gedood. Ⓒ Foto AFP
Telegraaf 27.10.2019 IS-kopstuk Abul-Hassan al-Muhajir is zondag bij een Amerikaanse luchtaanval gedood. Generaal Mazloum Abdi, de bevelhebber van de Koerdische strijders verenigd in de SDF, maakte de dood van Al-Muhajir op Twitter bekend.
Al-Muhajir zou zijn gedood in een dorpje even buiten de stad Jarabulus, in het noorden van Syrië. Volgens generaal Abdi maakte de operatie deel uit van de jacht op IS-kopstukken door de Amerikanen en Koerden.
Er is weinig bekend over Al-Muhajir. Algemeen wordt aangenomen dat hij een schuilnaam gebruikt om zijn ware identiteit te verhullen. Zijn nom de guerre duidt daarop, want Al-Muhajir betekent ’de emigrant’. Er gaan geruchten dat hij de Amerikaanse nationaliteit heeft, maar dat is nooit met zekerheid vastgesteld.
Al-Muhajir was sinds 2016 de officiële woordvoerder van Islamitische Staat. Generaal Abdi noemde hem de ’rechterhand’ van Al-Baghdadi.
AD 27.10.2019 Betekent de dood van Aboe Bakr Al-Baghdadi het einde van IS of de islamitische terreur? Nee, zegt terreurdeskundige Jelle van Buuren. ,,Laten we niet te vroeg juichen.’’
Natuurlijk is dit een moment met een grote symbolische impact. Maar met het uitschakelen van de leider van Islamitische Staat is niet gezegd dat we niets meer te vrezen hebben van de terreurorganisatie, meent Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden. ,,Toen de Amerikanen een dikke acht jaar geleden Osama Bin Laden doodschoten, betekende dat ook niet het einde van Al-Qaeda.’’
Ook is IS niet zo hiërarchisch georganiseerd dat alles meteen stilvalt als de leider verdwijnt, zegt Van Buuren. ,,Laten we dus niet te vroeg juichen. IS is een typische netwerkorganisatie, die bestaat uit lokale en regionale clubjes die zich laten inspireren door de ideologie van Al-Baghdadi. Zij vechten vooral hun eigen oorlogjes uit. Daar gaan ze echt niet mee stoppen nu.’’
IS 3.0?
Het is wat hem betreft moeilijk om te voorspellen wat er gaat gebeuren. Aan de ene kant is het kalifaat zo goed als ingestort, maar de ideologie is dat niet, aldus Van Buuren. ,,De dood van Al-Baghdadi hindert natuurlijk wel de hergroepering van IS. Het nieuwe doel zal zijn de organisatie opnieuw op poten te krijgen. Maar of dat een IS 3.0 wordt of iets heel anders, dat durf ik niet te zeggen. Op de korte termijn ligt er voor hen wel een grote druk om iets te doen, om te laten zien dat ze er nog steeds zijn.’’
Buiten Syrië en Irak wordt nog volop strijd geleverd, zoals in Afghanistan. Soms door organisaties die elkaar beconcurreren. ,,Dat zal niet minder worden nu. AL-Qaeda is zelfs weer terrein aan het winnen.’’
Propaganda
Van Buuren durft ook niet te zeggen welk effect de persconferentie van Donald Trump zal hebben. Die zei onder meer dat Al-Baghdadi ‘stierf als een hond’ en dat hij een lafaard was. ,,Dat is natuurlijk bedoeld voor een Westers publiek, om te laten zien hoe verschrikkelijk de man was. En het woordgebruik past ook wel bij het presidentschap van Trump.
President Obama weigerde consequent om na de dood van Bin Laden diens naam uit te spreken, dat is ook een manier. Maar goed, later werd dan weer bekend dat er porno en boeken over complottheorieën waren gevonden in het huis van Bin Laden. Dat is ook propaganda. Het zal hoe dan ook grote woede opwekken bij de aanhang van IS.’’
MSN 27.10.2019 De Syrisch Koerdische YPG-militie meldt dat de woordvoerder van terreurorganisatie IS, Abu al-Hassan al-Muhajir, is gedood in een gezamenlijke operatie van de Koerden en Amerikaanse troepen in noord-Syrië.
De door Koerden geleide SDF-milities, waar de YPG onderdeel van zijn, zegt dat Muhajir was gelokaliseerd in het grensstadje Jarablus. Volgens commandant Mazloum Abdi van de SDF was de actie een vervolg van de operatie waarbij IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi was gedood.
Van de IS-woordvoerder was weinig meer vernomen sinds het instorten van het kalifaat van IS in oktober 2017. Afgelopen maart dook er een audiobericht van hem op, waarin Muhajir opriep tot vergelding na de aanslagen op twee moskeeën in Christchurch in Nieuw-Zeeland.
Satellietbeeld van de schuilplaats van Baghdadi Reuters
NOS 27.10.2019 Bij een militaire operatie hebben Amerikaanse troepen IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. Lees hier hoe de militaire operatie werd voorbereid en verliep.
De informanten
Ongeveer een maand geleden wordt duidelijk waar IS-leider Baghdadi zich schuilhoudt. Hij heeft zich volgens Iraakse militaire bronnen verschanst in de Syrische provincie Idlib.
Dat komt aan het licht als de Irakezen een van de vrouwen van Baghdadi, of een vrouw van een naaste medewerker (bronnen verschillen hierover van mening), arresteren. Deze vrouw blijkt een belangrijke informant. Via haar kunnen ze de Amerikanen coördinaten doorgeven van de schuilplaats van Baghdadi.
Dit artikel is gebaseerd op de verklaring van president Trump over de inval van Amerikaanse militairen in de schuilplaats van Baghdadi.Ook de zwager van Baghdadi wordt opgepakt. Ook hij geeft, volgens een andere bron in het Iraakse leger, informatie over de verblijfplaats van Baghdadi. President Trump vertelt vandaag in een persconferentie dat de VS ook “nuttige informatie” krijgt van de Syrische Democratische Strijdkrachten.
De schuilplaats in Idlib
Volgens Trump wordt Baghdadi al een paar weken in de gaten gehouden en moesten twee of drie eerdere geplande missies worden afgeblazen omdat Baghdadi op het laatste moment zijn plannen verandert.
Donderdag hoort Trump dat Baghdadi in zijn schuilplaats in Idlib aanwezig is. Hij geeft zijn bevelhebbers de opdracht om uiterlijk vrijdagmorgen met een aanvalsplan te komen. Zaterdagochtend wordt duidelijk dat de operatie echt kan doorgaan.
Het doel van de militaire operatie is Baghdadi levend in handen te krijgen of, als dat niet lukt, hem te doden.
De militaire operatie
De operatie begint op een militaire luchtmachtbasis in West-Irak. Amerikaanse militairen en honden vertrekken in acht helikopters naar de schuilplaats van Baghdadi in de Noord-Syrische provincie Idlib. De militairen worden ondersteund door militaire vliegtuigen en schepen. Aan boord van een van de helikopters is ook een militaire robot, die uiteindelijk niet gebruikt is.
Wanneer de helikopters de schuilplaats naderen, worden ze beschoten. De Amerikaanse militairen slagen erin de schutters uit te schakelen en kunnen veilig landen. Omdat ze boobytraps verwachten bij de enige toegangsdeur, besluiten ze een muur op te blazen. Een paar seconden later staan ze volgens Trump binnen.
Iedereen die aanwezig is geeft zich over of wordt gedood. Trump zegt dat er, na de inval, meer mensen dood dan levend zijn. Onder de doden zijn ook drie kinderen en twee vrouwen met bomvesten. Elf andere kinderen worden ongedeerd uit het huis gehaald en verschillende IS-strijders worden gevangengenomen.
De doodlopende tunnel
Baghdadi vlucht, volgens Trump, naar een ondergronds gedeelte van het complex en rent met drie van zijn kinderen een doodlopende tunnel in. Volgens minister van Defensie Esper, die de operatie samen met Trump en vicepresident Pence volgt in het Witte huis, roepen Amerikaanse militairen dat hij zich moet overgeven, maar Baghdadi weigert en rent, volgens Trump, “jammerend en huilend”, verder de tunnel in.
De Amerikaanse troepen sturen honden achter hen aan. En wanneer hij het eind van de tunnel bereikt, op de hielen gezeten door de honden, blaast Baghdadi zich op met zijn bomvest en doodt daarmee zichzelf en zijn kinderen. Door de explosie stort de tunnel in.
Binnen 15 minuten na zijn dood wordt volgens de Amerikaanse president een dna-test afgenomen die aantoont dat het inderdaad om het lichaam van Baghdadi gaat.
De gewonden
In Baghdadi’s schuilplaats nemen de militairen “zeer gevoelig materiaal” in beslag dat informatie biedt over de oorsprong van IS en toekomstige operaties. De hele operatie duurt volgens Trump ongeveer twee uur.
Bij de inval raken twee Amerikaanse militairen lichtgewond. Volgens de president zijn ze inmiddels weer aan het werk. Een militaire hond raakt zwaargewond.
MSN 27.10.2019 Met de dood van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi is “de kop van de slang eraf”. Dat stelt minister van Defensie Ank Bijleveld, in reactie op de dood van de leider van Islamitische Staat.
De Amerikaanse president Donald Trump maakte de dood van Al-Baghdadi zondag bekend, nadat Amerikaanse media het nieuws eerder op de dag al hadden gemeld.
Al-Baghdadi’s dood is “weer een mijlpaal in de strijd” tegen IS, aldus Bijleveld, “waar onze mannen en vrouwen jarenlang een belangrijke bijdrage aan leverden”. De strijd tegen IS gaat door, “om terugkeer te voorkomen”.
MSN 27.10.2019 Verschillende regeringsleiders hebben de Verenigde Staten gefeliciteerd met het uitschakelen van IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi. Amerikaanse ‘special forces’ voerden de operatie uit in het noordwesten van Syrië, waarbij de IS-leider zichzelf met het laten ontploffen van een bomvest om het leven bracht.
“De dood van Baghdadi is een belangrijk moment in onze strijd tegen terrorisme, maar de strijd tegen het kwaad van IS is nog niet voorbij”, zei de Britse premier Boris Johnson op Twitter. “We zullen blijven samenwerken met onze partners om voor eens en voor altijd een eind te maken aan de moorddadige, barbaarse activiteiten van IS.”
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu feliciteerde president Trump met de indrukwekkende actie die heeft geleid tot de dood van de IS-leider. “Dit toont onze gedeelde motivatie, van de Verenigde Staten en alle vrije landen, in de strijd tegen terreurorganisaties en terreurstaten. Deze prestatie is een belangrijke mijlpaal, maar de rest van de campagne ligt nog voor ons.”
Het Russische ministerie van Defensie zegt tegen het Russische staatspersbureau RIA “geen betrouwbare informatie” te hebben dat Baghdadi dood is. Dat bericht kwam na de persconferentie van Trump. Bondgenoten als Groot-Brittannië, Frankrijk en Israël hebben de Amerikaanse president gefeliciteerd.
Baghdadi is al vaker doodverklaard. IS-kenner Michael Weiss noemt het echter opvallend dat nu voor het eerst Amerikaanse militaire bronnen reppen van zijn dood.
Het Turkse ministerie van Defensie claimt informatie te hebben uitgewisseld met de Amerikanen voor de aanval. Ook de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), de militie in Noord-Syrië die door de Koerdische strijdgroep YPG wordt geleid, spreekt in een verklaring op Twitter van een “succesvolle, historische operatie in samenwerking met de Verenigde Staten”.
‘Koerden en Turken hielpen mee’
De Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) claimen dat ook zij bij de missie betrokken waren. Woordvoerder Mustafa Bali: ,,We hebben de slachtoffers van IS gewreekt. De Yezidi-vrouwen, het bloedbad in Kobani, de aanvallen in Kirkuk. We zullen onze mensen blijven verdedigen. Ook SDF-bevelhebber Mazloum Abdi meldde op Twitter dat het opsporen van Baghdadi het resultaat is van gezamenlijk inlichtingenwerk van de milities en de VS.
De Syrisch-Koerdische milities van de SDF streden eerder met steun van de Verenigde Staten tegen Islamitische Staat. Door het vertrek eerder deze maand van Amerikaanse troepen uit de VS voelen de SDF zich verraden door Washington.
Volgens Amerikaanse media vond de aanval door elitetroepen plaats in het noordwesten van Syrië, ten noorden van de stad Idlib. Eliot Higgins van onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat de locatie op zo’n 5 kilometer van de Turkse grens ligt.
De locatie in de provincie Idlib, werd al langer in de gaten gehouden, meldt Newsweek. Dat Baghdadi zich in Idlib zou ophouden, is opmerkelijk. Het is het laatste grote rebellengebied in het land, maar wordt voornamelijk gecontroleerd door jihadisten van Hayat Tahrir al-Sham, beter bekend onder de vroegere naam Al-Nusra. De groep is gelinkt aan al-Qaida, een vijand van IS.
De dood van de meestgezochte terroristenleider hing vandaag in de lucht nadat Trump op Twitter ‘groot nieuws’ aankondigde. Verschillende bronnen meldden al dat de IS-leider om het leven werd gebracht, maar dat moest worden gewacht op een DNA-test voor de definitieve bevestiging. Dat is nu gebeurd.
Met die bevestiging komt ook een einde aan de speculatie die geregeld de kop op stak of Baghdadi nog leefde of niet. Meerdere keren eerder werd aangenomen dat hij niet meer leefde, mede doordat hij lange tijd niet meer in het openbaar verscheen.
Afgelopen voorjaar dook hij opeens op in een videoboodschap waarin hij iedereen bedankte voor deelname aan de strijd. De video werd gedeeld door het persagentschap van de IS.
De speciale operatie van de Amerikanen vond plaats in de provincie Idlib waar Baghdadi zich ophield. Dat is opmerkelijk, want dat is het laatste grote rebellengebied in het land dat voornamelijk gecontroleerd wordt door rivaliserende jihadisten. Trump gaf ongeveer een week geleden toestemming voor de operatie.
Zelden in het openbaar
De dood van de 48-jarige Baghdadi wordt beschouwd als een grote tegenslag voor de Islamitische Staat. Hij werd in 2010 leider van Al Qaida in Irak. Maar hij splitste zich daar vanaf en sloot zich aan bij IS. Baghdadi was zelden in het openbaar te zien, maar in 2014 riep hij zichzelf publiekelijk uit als kalief: de religieuze leider van het kalifaat en opvolger van profeet Mohammed.
Al Baghdadi werd geboren als Awad Al Samarrai in 1971 in Tobchi. Dat is een arme regio vlak bij de stad Samarra, ten noorden van de Iraakse hoofdstad Bagdad, waarnaar de voormalige IS-leider zichzelf vernoemde.
Zijn familie bestond uit predikers van de ultraconservatieve Salafi-stroming binnen de soennitische islam. Aanhangers van deze stroming beschouwen andere moslimstromingen als heidens en niet-islamgerelateerde religies vinden zij nóg verwerpelijker.
Baghdadi riep moslims in een audioboodschap op ‘naar het huis van de islam’ te komen. Ook vond hij dat moslimstrijders wraak moesten nemen op de misstanden tegen moslims wereldwijd. Duizenden vrijwilligers gaven daar gehoor aan. Het kalifaat had op zijn hoogtepunt controle over een groot gebied in Irak en Syrië waar enkele miljoenen mensen woonden.
Cruciaal
De IS-leider zat in 2004 in de beruchte Abu Ghraib-gevangenis nadat hij tijdens de bezetting van Irak door de Amerikanen gevangen was genomen. Hij groeide de afgelopen jaren uit tot één van de meestgezochte mannen ter wereld.
Dankzij de inzet van een internationale coalitie verloor IS de laatste jaren snel terrein. Uiteindelijk viel het kalifaat, maar verwacht werd dat dat niet het einde van IS zou betekenen: de organisatie zou meer ondergronds gaan opereren.
Bin Laden
Ondergronds en onzichtbaar: karakteristieken die passen bij de spaarzame kennis die we hebben over IS-leider Baghdadi.
Een half jaar geleden verspreidde IS nog een video waarin hij te zien zou zijn; dat waren de eerste beelden van hem in vijf jaar tijd:
Eerder zei voormalig CIA-directeur John Brennan dat het uitschakelen van Baghdadi cruciaal zou kunnen zijn voor het stoppen van IS. Hij vergeleek het toen met de gevolgen die de dood van Osama Bin Laden had voor terreurbeweging Al-Qaida.
MSN 27.10.2019 Het Syrische staatspersbureau SANA meldde zondag dat Syrische militairen slaags zijn geraakt met Turkse troepen in het noorden van Syrië. De gevechten zouden zijn uitgebroken in het gebied rond de grensstad Ras al-Ain. Volgens SANA heeft het Syrische leger bij de actie vier dorpen in handen gekregen. Syrische troepen zouden op 3 kilometer van de grens met Turkije staan.
Bij Ras al-Ain, dat aan de grens met Turkije ligt, zitten Turkse troepen en pro-Turkse strijders. Die trokken Syrië eerder deze maand binnen met het doel Syrisch-Koerdische strijders van de SDF-milities te verjagen uit het grensgebied. Vorige week meldden de SDF dat ze zich hebben teruggetrokken uit Ras al-Ain.
Telegraaf 27.10.2019 Het Syrische staatspersbureau SANA meldde zondag dat Syrische militairen slaags zijn geraakt met Turkse troepen in het noorden van Syrië. De gevechten zouden zijn uitgebroken in het gebied rond de grensstad Ras al-Ain. Volgens SANA heeft het Syrische leger bij de actie vier dorpen in handen gekregen. Syrische troepen zouden op 3 kilometer van de grens met Turkije staan.
Bij Ras al-Ain, dat aan de grens met Turkije ligt, zitten Turkse troepen en pro-Turkse strijders. Die trokken Syrië eerder deze maand binnen met het doel Syrisch-Koerdische strijders van de SDF-milities te verjagen uit het grensgebied. Vorige week meldden de SDF dat ze zich hebben teruggetrokken uit Ras al-Ain.
Telegraaf 26.10.2019 De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu heeft een voorstel van Duitsland voor een door de VN beschermde veiligheidszone in Noord-Syrië beschreven als niet realistisch.
Tijdens een persconferentie met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas (SPD) in Ankara zei hij zaterdag dat men het eerst in Duitsland onderling eens moet worden. Maas en de SPD hadden zich aanvankelijk niet achter het voorstel geschaard dat de Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer eerder deze week had geopperd zonder voorafgaand fiat in het kabinet.
Tijdens een persconferentie met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas (SPD) in Ankara zei hij zaterdag dat men het eerst in Duitsland onderling eens moet worden. Maas en de SPD hadden zich aanvankelijk niet achter het voorstel geschaard dat de Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer eerder deze week had geopperd zonder voorafgaand fiat in het kabinet.
Çavusoglu zei ook dat president Recep Tayyip Erdogan onder anderen bondskanselier Angela Merkel het idee van een door de VN beschermde zone jaren geleden al had voorgesteld. Maar inmiddels heeft Turkije zaken gedaan met de VS en Rusland. De acteurs ter plaatse zijn ondertussen veranderd, zei Çavusoglu. Maas was zaterdag in Ankara en wilde bij Turkije aandringen op een permanent staakt-het-vuren in het noorden van Syrië.
Inval
Turkije viel ruim twee weken geleden het noorden van Syrië binnen om de Koerdische YPG-militie, die het als een terroristische organisatie beschouwt, te verdrijven. Turkije en Rusland hebben nu afgesproken gezamenlijk de noordelijke Syrische grensgebieden met Turkije te controleren. Een gevechtspauze die is overeengekomen met Rusland voor de terugtrekking van de YPG-strijders loopt dinsdagavond lokale tijd af.
Erdogan herhaalde zaterdag nog eens een eerdere dreiging. Hij zal „de poorten openen” voor vluchtelingen om naar Europa te gaan, als de Europese landen de plannen van Ankara voor een „veilige zone” in het noordoosten van Syrië niet ondersteunen. Hij wil daar de vluchtelingen vestigen die momenteel in Turkije verblijven.
MSN 25.10.2019 Turkije stuurt Syrische vluchtelingen onder dwang naar de zogenoemde veilige zone in Syrië langs de grens met Turkije terwijl het conflict daar nog niet achter de rug is. Dat stelt Amnesty International in een rapport dat vrijdag is verschenen.
Turkije is een opmars begonnen om het gebied langs zijn grens in Syrië vrij te maken van Koerdische strijders. Nadat eerst een overeenkomst voor een pauze met de VS werd gesloten, is nu met Rusland afgesproken dat er een veilige zone komt. Ankara wil daar een deel van de 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen naartoe brengen die nu in Turkije bivakkeren.
Amnesty zegt met vluchtelingen te hebben gesproken die klaagden dat ze bedreigd werden of fysiek zijn gedwongen om een document te ondertekenen dat ze vrijwillig naar Syrië terugkeren. Volgens Amnesty loopt het aantal gevallen in de honderd maar kan de organisatie er twintig bevestigen.
NU 25.10.2019 De Verenigde Staten gaan de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Syrië versterken om de olievelden te beschermen. Zo wil de VS voorkomen dat de velden worden overgenomen door de restanten van Islamtische Staat (IS) “of andere kwaadwillenden”.
De maatregel, die donderdag door een anonieme defensieambtenaar werd geuit in gesprek met persbureau Reuters, komt ruim een week nadat president Donald Trump een complete terugtrekking van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Syrië aankondigde.
“Een van de meest betekenisvolle winsten die de VS en onze partners hebben behaald in de strijd tegen IS, is dat we de controle hebben gekregen over de olievelden in het oosten van Syrië”, aldus de ambtenaar. “Die velden waren een cruciale bron van inkomsten voor IS.”
Trump kreeg na zijn aankondiging direct kritiek vanuit alle hoeken, inclusief zijn eigen Republikeinse Partij. Hij gaf de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zo vrij baan om Syrië in te trekken en daarmee zette hij de Koerdische bondgenoten in de strijd tegen IS in de kou. Bovendien is het militaire vacuüm dat is ontstaan door de terugtrekking gevuld door Russische troepen.
Later verzachtte Trump zijn belofte van een totale terugtrekking door te zeggen dat een kleine hoeveelheid Amerikaanse soldaten op Syrisch grondgebied zal blijven.
‘VS wil grip op olievelden versterken met hulp SDF’
De Republikeinse senator Lindsey Graham, een van de felste criticasters nadat Trump de terugtrekking bekendmaakte, heeft donderdag gezegd dat de gezamenlijke strijdkrachten met een plan komen waar hij vertrouwen in heeft. “Daarmee kunnen we voorkomen dat IS terugkomt en de olie pakt, of dat Iran de olie pakt.”
Volgens de anonieme defensieambtenaar is de VS van plan om de grip op de olievelden te versterken in nauwe samenwerking met de Syrian Democratic Forces (SDF), de groepering met veel Koerdische militairen in de gelederen.
NOS 25.10.2019 De VS wil toch weer extra militaire middelen gaan inzetten in Syrië. Dat zegt een anonieme hoge functionaris van het Pentagon tegen Amerikaanse media. Meer dan twee weken geleden besloot president Trump de Amerikaanse troepen uit Syrië deels terug te trekken.
Eerder deze week zei minister van Defensie Esper al dat nog niet alle Amerikaanse troepen weg zijn uit Noord-Syrië en dat sommigen zijn achtergebleven om de olievelden te bewaken. Volgens de anonieme bron zijn er plannen om de troepen te versterken.
Met welke middelen het Pentagon dat wil doen, heeft de functionaris niet gezegd, maar volgens The Wall Street Journal gaat het onder meer om tientallen tanks.
Staakt-het-vuren
Turkije viel twee weken geleden Noord-Syrië binnen, kort nadat Amerikaanse troepen waren vertrokken. De Turken willen Syrisch-Koerdische milities verdrijven uit het grensgebied en een bufferzone instellen.
Vorige week ging er een staakt-het-vuren in om Koerdische YPG-milities de kans te geven zich terug te trekken. Sinds deze week is de gevechtspauze permanent. De VS heeft in een reactie op die belofte van Turkije aangekondigde sancties tegen het land ingetrokken.
Telegraaf 25.10.2019 Amper twee weken nadat president Donald Trump besloot de Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, meldt een hoge functionaris van het Pentagon dat de VS de militaire positie in Syrië weer willen versterken.
Reden om de Amerikaanse aanwezigheid in Syrië „met extra militaire middelen” uit te breiden, is volgens de anonieme bron om te voorkomen dat olievelden worden heroverd door restanten van IS of andere terroristische groeperingen.
De ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Defensie kon in Amerikaanse media niet zeggen wat onder die extra middelen wordt verstaan, maar duidelijk is dat de Verenigde Staten niet alleen de plannen voor een volledige terugtrekking uit Syrië hebben beëindigd, maar dat het juist de Amerikaanse troepen die in het land zijn achtergebleven, gaat versterken.
President Trump kreeg veel kritiek op de terugtrekking van de groepen. Turkije kreeg zo een soort vrijgeleide om de regio binnen te vallen om een ’veilige zone’ te creeëren, waarbij het Koerden verjaagde en vele burgerslachtoffers maakte.
AD 25.10.2019 Amper twee weken nadat president Donald Trump besloot de Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, gaan de VS juist weer extra troepen en materieel sturen naar de oostelijke regio van het land. Doel hiervan is om de controle over de daar aanwezige olievelden ,,te versterken’’ en te voorkomen dat ze ,,weer in handen vallen van IS of ander destabiliserende groepen’’, aldus een verklaring van het Pentagon.
Het ministerie van Defensie gaf geen verdere details over hoeveel of wat voor soort extra troepen er worden gestuurd, maar Amerikaanse media melden dat het in elk geval zou gaan om tanks en bijbehorende manschappen.
Woensdag had Trump al gezegd dat ,,we de olie hebben veiliggesteld en daarom houden we een klein aantal Amerikaanse troepen in het gebied waar ze olie hebben.’’
Een dag later voegde hij daar op Twitter aan toe dat hij een goed gesprek had gehad met Mazloum Abdi, de commandant van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), en dat ,,het tijd is voor de Koerden om naar de olieregio te gaan’’.
Amerikaanse media berichten dat het Trump vooral te doen is om de olievelden in de Syrische provincie Deir el-Zour. De militaire top van de VS zien dat gebied als cruciaal om een terugkeer van IS in de regio te voorkomen.
AD 25.10.2019 De Turkse president Erdogan heeft de Verenigde Staten opgeroepen om de commandant van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), Mazloum Abdi, aan zijn land uit te leveren. De SDF worden gedomineerd door de Koerdische militie YPG. Die wordt door Ankara beschouwd als een terroristische groepering, maar door het westen gezien als een bondgenoot in de strijd tegen Islamitische Staat (IS).
Een groep Amerikaanse senatoren drong deze week nog bij het ministerie van Buitenlandse Zaken aan op het verlenen van een visum aan Abdi, zodat hij naar de Verenigde Staten zou kunnen reizen om er met andere verantwoordelijken te praten over de situatie in Syrië.
Tijdens de jarenlange strijd tegen IS kregen de SDF, een alliantie van verscheidene Koerdische en Arabische milities, ondersteuning van de door Washington geleide coalitie. Recent kondigden de VS echter aan dat hun troepen terug te trekken uit het Syrische grensgebied met Turkije, waarna Ankara een offensief startte in de regio.
De Turkse operatie was specifiek gericht tegen de Koerdische militie YPG. Trump werd er daarop van beschuldigd de YPG in de steek te laten, wat hij zelf altijd heeft ontkend
MSN 25.10.2019 De Verenigde Staten zijn van plan hun militaire positie in Syrië te versterken met extra middelen, waaronder tanks, om olievelden te beschermen. Dat melden Amerikaanse media op basis van bronnen bij het ministerie van Defensie.
De voorgenomen militaire versterking druist in tegen het onverwachte besluit van president Donald Trump, eerder deze maand, om Amerikaanse troepen terug te trekken uit noordelijk Syrië. Die terugtrekking is afgezwakt na felle kritiek van onder meer Republikeinse partijgenoten van de president in het Congres.
Doel van de militaire versterking is volgens een anonieme bron bij het Pentagon om te voorkomen dat olievelden in oostelijk Syrië worden heroverd door restanten van Islamitische Staat of andere groepen, meldt Reuters.
„Een van de belangrijkste aanwinsten voor de VS en onze partners in de strijd tegen IS is dat we olievelden in oostelijk Syrië in handen hebben gekregen – een cruciale bron van inkomsten voor IS”, aldus een anonieme functionaris van het ministerie. „We moeten IS die bron van inkomsten ontnemen, om te voorkomen dat ze weer terugkomen.”
Een tweede bron, die ook anoniem wilde blijven, zei dat de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper en legergeneraal Mark Milley, voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, „doorgaan met het opstellen van opties om voor te leggen aan de president.”
Trump heeft zijn plannen voor terugtrekking uit Syrië bijgesteld na kritiek dat de stap ruim baan voor het Turkse offensief tegen Koerdische troepen, bondgenoten van de VS in de strijd tegen IS. Trump zei woensdag dat een klein aantal Amerikaanse troepen in Syrië zou blijven, in het deel van het land „waar ze olie hebben” – een verwijzing naar olievelden in de door Koerden beheerste regio.
AD 24.10.2019 Het Europees Parlement roept de lidstaten op tot sancties en visaverboden voor Turkse functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de schending van mensenrechten in Noord-Syrië. De Verenigde Staten trokken gisteren juist hun sancties in, omdat een tijdelijke wapenstilstand door Turkije permanent wordt gemaakt.
In een resolutie vragen de parlementariërs ook economische sancties te overwegen tegen Turkije en handelsvoordelen voor Turkse landbouwproducten op te schorten. Het parlement veroordeelt de Turkse militaire interventie ten sterkste, en pleit voor de instelling van een veiligheidszone in het noorden van Syrië onder toezicht van de Verenigde Naties.
Het parlement verwerpt de Turkse plannen om ‘een zogenaamde veiligheidszone’ aan de noordoostelijke grens in te stellen en vreest dat het tijdelijke staakt-het-vuren van Turkije en de Verenigde Staten kan leiden tot een ‘gelegaliseerde Turkse bezetting’ van deze zone. Ook wijst het parlement op het gevaar van een heropleving van IS gezien de berichten over honderden ontsnapte Syriëstrijders.
De resolutie waarschuwt dat de Turkse actie een ernstige schending is van het internationaal recht, die de stabiliteit en de veiligheid van de regio ondermijnt. Het parlement verklaart zich solidair met het Koerdische volk. De Verenigde Staten trokken gisteren hun sancties tegen Turkije juist in, omdat Turkije toe heeft gezegd een wapenstilstand in Noord-Syrië ‘permanent’ te zullen maken.
Trump, die Turkije ruim een week geleden economische sancties oplegde na inval in Noord-Syrië, heeft vertrouwen in de toezegging van de Turkse president Erdogan. Zijn regering was met de Verenigde Staten een pauze overeengekomen in het Turkse offensief. De Koerden kunnen zich daarin terugtrekken. Die pauze eindigde gisteren, maar is door Turkije en Rusland met zes dagen verlengd.
Turkije wil de Syrisch-Koerdische milities, die nauw met de VS samenwerken in de strijd tegen terreurgroep IS, uit het grensgebied verdrijven. De Turken zijn nu met de Russen overeengekomen samen een ‘terreurvrije zone’ in het noorden van Syrië, nabij de Turkse grens, te zullen instellen en samen te bewaken. Beide landen zullen patrouilles uitvoeren in de 10 kilometer brede landstrook.
AD 24.10.2019 Het Duitse voorstel om een internationale troepenmacht een veiligheidszone in het grensgebied van Turkije en Syrië te laten bewaken, is door de NAVO-bondgenoten terughoudend ontvangen.
Het voorstel wordt niet op voorhand afgewezen, maar geen land wil zich nu al bereid verklaren om troepen beschikbaar te stellen. De Amerikanen zullen dat in elk geval niet doen.
Dat bleek donderdag tijdens de bijeenkomst van de NAVO-defensieministers in Brussel. De Duitse minister Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) noemde de gesprekken ‘bemoedigend’, maar zei dat nog een lange, moeilijke weg te gaan is.
De Turken kregen van diverse bondgenoten stevige kritiek op hun inval in Noord-Syrië. ,,Het was een stevig gesprek”, zei minister Ank Bijleveld ( CDA). ,,We ontkennen niet dat er dreiging is, maar dit is niet het juiste antwoord”. Volgens Bijleveld heeft haar Turkse collega die boodschap goed begrepen.
Positief
Bijleveld vindt het positief dat met het Duitse plan nu een Europees initiatief op tafel ligt. Maar over de details zal nog veel gepraat moeten worden. Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg was er blij mee, maar erkende dat er nog veel verschillen te overbruggen zijn. Ook in Duitsland zelf ligt het plan gevoelig; coalitiepartner SPD is het er niet mee eens.
Volgens Kramp-Karrenbauer kan de situatie langs de Turks-Syrische grens echter niet aan Turkije en Rusland worden overgelaten. ,,Dat biedt geen oplossing voor de lange termijn”. De Amerikaanse minister Mike Esper zei dat de VS niet zullen meedoen, maar was blij met een Europees initiatief. ,,Daar hebben wij lang op aangedrongen.”
Telegraaf 23.10.2019 De Amerikaanse gezant voor Syrië zegt dat Amerikaanse troepen bewijzen hebben gezien dat er sprake is geweest van oorlogsmisdaden bij het Turkse offensief in het noorden van Syrië. James Jeffrey zei dat tijdens een hoorzitting van het Huis van Afgevaardigden donderdag.
Het zou gaan om daden van door Turkije gesteunde Syrische strijders. Hij heeft naar eigen zeggen de Turkse regering om uitleg gevraagd. Jeffrey vertelde tijdens de zitting ook dat er „geen wijdverspreid bewijs van etnische zuiveringen” was gezien.
„Veel mensen vluchtten omdat ze bezorgd waren over deze door Turkije gesteunde Syrische strijders van de oppositie, net als wij. We hebben diverse incidenten gezien die wij als oorlogsmisdaden beschouwen.”
Amerikaanse functionarissen bestuderen de rapporten over oorlogsmisdaden.
Tijdens het offensief waren er onder andere berichten over de moord op een vooraanstaande Syrisch-Koerdische politica in het noordoosten van Syrië. Dat ging om Hervin Khalaf, een van de leiders van de Syrische Toekomst Partij. Ze zou samen met enkele Koerden zijn vermoord door Syrische milities.
Telegraaf 23.10.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangekondigd dat Amerikaanse sancties tegen Turkije worden ingetrokken. Hij had die strafmaatregelen eerder deze maand opgelegd vanwege de Turkse inval in buurland Syrië. Daar wilde Turkije Syrisch-Koerdische milities verdrijven uit het grensgebied.
De Turkse regering heeft volgens Trump laten weten dat het offensief in het grensgebied wordt gestaakt. Turkije had eerder na Amerikaanse tussenkomst al ingestemd met een meerdaagse gevechtspauze. Ook heeft Ankara inmiddels een overeenkomst gesloten met Rusland die moet leiden tot het vertrek van Syrische-Koerdische strijders uit het grensgebied.
Trump heeft nu van Turkije te horen gekregen dat de wapenstilstand een permanent karakter krijgt. „Daarom heb ik het ministerie van Financiën opdracht gegeven alle sancties op te heffen die op 14 oktober zijn opgelegd vanwege de oorspronkelijke Turkse aanvallen op de Koerden in het noordoosten van Syrië.”
NU 23.10.2019 De Amerikaanse president Donald Trump ziet af van sancties tegen Turkije vanwege de Turkse inval in het noordoosten van Syrië. Vanwege het offensief verhoogde de VS eerder deze maand onder meer het importtarief voor Turks staal naar 50 procent.
In een persconferentie stelde Trump dat de wapenstilstand in de regio nu permanent is. De twee landen kwamen eerder een staakt-het-vuren van enkele dagen voor de Turken en Koerden overeen.
“Eerder deze ochtend heeft de Turkse regering mijn regering laten weten te zullen stoppen met het offensief in Syrië, waarmee de wapenstilstand permanent wordt”, zei Trump woensdag.
Eerder op woensdag maakte een Amerikaanse diplomaat bekend dat er sinds de inval van Turkije afgelopen woensdag al zeker honderd IS-strijders uit Syrische gevangenissen zouden zijn ontsnapt. Volgens president Trump zou het merendeel van die gevangenen inmiddels al gevonden zijn en weer vastzitten.
Een kleine groep Amerikaanse soldaten blijft nog in de regio om de Amerikaanse olievelden in de regio te bewaken. Verder wil Trump geen troepen meer laten vechten in het Midden-Oosten. “Laat anderen maar vechten over dit met bloed besmeurde zand”, aldus de Amerikaanse president.
Russische troepen inmiddels in Syrië
Woensdagmiddag zijn Russische troepen de Noord-Syrische stad Kobani binnengetrokken voor een gezamenlijke missie met Turkije. De partijen willen de Koerdische YPG-militiairen uit het noordoosten van Syrië verdringen. De missie duurt nog zes dagen.
Turkije en Rusland doen dit om een ‘veilige zone’ te creëren in het gebied, zodat Syrische vluchtelingen in Turkije weer naar het land kunnen terugkeren. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de Russische president Vladimir Poetin voerden dinsdagmiddag een urenlang gesprek over de situatie in Syrië.
NOS 23.10.2019 Het staakt-het-vuren in het noordoosten van Syrië wordt permanent. Dat heeft Turkije aan de Amerikaanse president Trump gemeld. De gevechtspauze ging vorige week in, en werd ingesteld om de Koerdische YPG-milities de kans te geven zich terug te trekken uit het gebied. Turkije was het gebied binnengevallen om Syrisch-Koerdische milities te verdrijven uit het grensgebied.
In reactie op het permanente staakt-het-vuren trekt Trump de sancties die zijn aangekondigd tegen Turkije in. Het gaat onder meer om sancties tegen het Turkse ministerie van Defensie en het ministerie van Energie. Ook strafmaatregelen tegen de Turkse minister van Binnenlandse Zaken zijn van tafel. De sancties kunnen wel worden ingesteld als de Turken dingen doen waar “we niet blij mee zijn”, zei Trump.
“Dit is een uitkomst die door ons is bereikt”, zei Trump. “We hebben de levens van vele, vele Koerden gespaard.” De meeste Amerikaanse manschappen vertrekken uit Syrië, zegt Trump. Enkele troepen blijven in het land om olievelden te bewaken. Volgens de commandant van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten heeft Trump “steun voor een lange periode” aan hen beloofd.
‘We hebben het goed gedaan, maar nu gaan we weg’, aldus Trump.
Trump: ‘Ons leger is niet de politieman van de wereld’
“Anderen laten vechten”
Trump gebruikte de toespraak ook om aan te kondigen dat de Verenigde Staten een ander Midden-Oosten-beleid gaan voeren. Volgens de president zijn er te veel Amerikaanse militairen in het gebied om het leven gekomen.
“Hoeveel Amerikanen moeten omkomen in het Midden-Oosten als gevolg van deze oude sektarische en tribale conflicten?”, vroeg de president zich af. “Ik wil een andere koers varen, een die leidt tot een overwinning voor Amerika.”
Oorlogsmisdaden
Vandaag zei de Amerikaanse afgezant voor Syrië, James Jeffrey, dat de Amerikanen bewijs hebben gevonden voor oorlogsmisdaden die zijn gepleegd tijdens het Turkse offensief. Die zouden gepleegd zijn door Syrische oppositiegroeperingen, die gesteund werden door de Turken.
“We hebben geen wijdverbreid bewijs gezien voor etnische zuivering”, zei Jeffrey, maar volgens hem zijn er wel verschillende “incidenten die we oorlogsmisdaden noemen”.
Turkse functionarissen spreken tegenover persbureau Reuters tegen dat er sprake is geweest van oorlogsmisdaden.
AD 23.10.2019 De Verenigde Staten trekken de sancties tegen Turkije in. Volgens president Donald Trump heeft Turkije toegezegd dat wapenstilstand in Noord-Syrië ‘permanent’ zal zijn. Dat zei hij vanmiddag in het Witte Huis.
Trump legde economische sancties ruim een week geleden op, na de Turkse inval in Noord-Syrië. Turkije wil de Syrisch-Koerdische milities, die nauw met de VS samenwerken in de strijd tegen terreurgroep IS, uit het grensgebied verdrijven.
De Turkse regering heeft Trump nu laten weten dat het offensief in het grensgebied wordt gestaakt. Turkije had eerder na Amerikaanse tussenkomst al ingestemd met een meerdaagse gevechtspauze. Ook heeft Ankara inmiddels een overeenkomst gesloten met Rusland die moet leiden tot het vertrek van Syrische-Koerdische strijders uit het grensgebied.
,,Daarom heb ik het ministerie van Financiën opdracht gegeven alle sancties op te heffen die op 14 oktober zijn opgelegd vanwege de oorspronkelijke Turkse aanvallen op de Koerden in het noordoosten van Syrië’’, zegt Trump. De president maakte wel een kanttekening: hij kan terugkomen op zijn besluit ,,als er iets gebeurt waar ik niet blij mee ben.’’
Vernietigen
In het kader van de sancties verhoogden de Amerikanen de tarieven op staalimporten uit Turkije opnieuw tot 50 procent en staakte de gesprekken over een handelsovereenkomst ter waarde van 100 miljard dollar. Trump beloofde de Turkse economie snel te vernietigen als het land ‘dit gevaarlijke en destructieve pad’ bleef volgen.
De Turkse regering was met de Verenigde Staten een pauze overeengekomen in het twee weken geleden begonnen Turkse offensief, zodat de Koerden zich konden terugtrekken. Die pauze eindigde gisteren, maar is door Turkije en Rusland met zes dagen verlengd, hebben ze in Sotsji verklaard.
Het afnemende geweld in Noord-Syrië en de gevechtspauze de afgelopen dagen noemde NAVO-topman Jens Stoltenberg eerder vandaag al ‘bemoedigend’. De secretaris-generaal vond het nog wel te vroeg voor een oordeel over de deal tussen Turkije en Rusland om de wapenstilstand in het gebied met zes dagen te verlengen en er een ‘terreurvrije zone’ in te stellen. Stoltenberg zei in Brussel dat ‘dringend een onderhandelde, politieke oplossing nodig is’ .
De defensieministers van de NAVO, waar ook Turkije lid van is, bespreken de situatie in Noord-Syrië morgen in Brussel. ,,We hebben nu gezien dat het mogelijk is tot een politieke oplossing te komen. Ik verwacht dat alle grondtroepen het internationaal recht respecteren’’, aldus Stoltenberg.
Naar verwachting komt een Duits voorstel op tafel om een internationale veiligheidszone in het grensgebied van Syrië en Turkije in te stellen, met een VN-troepenmacht. Hoe groot de blauwhelmenmissie zou moeten worden, wilde de Duitse defensieminister Annegret Kramp-Karrenbauer niet zeggen.
De zone zou in sectoren kunnen worden ingedeeld, onder leiding van verschillende landen zoals in Afghanistan. Stoltenberg zei in Brussel met Kramp-Karrenbauer over het voorstel te hebben gesproken, maar ging daar verder niet op in.
Voortouw
De Amerikaanse NAVO-ambassadeur Kay Hutchison zei een veiligheidszone te verwelkomen maar noemde Amerikaanse deelname ‘onwaarschijnlijk’. ,,Het is aan de Europeanen het voortouw te nemen.’’ Ook riep ze de Europese landen op hun Syriëgangers terug te nemen.
De Russische militaire politie is inmiddels gearriveerd in de Syrische stad Kobani, vlakbij de grens met Turkije. Russische eenheden moeten samen met Syrische grenswachten het vertrek gaan ‘faciliteren’ van Syrisch-Koerdische strijders uit het grensgebied.
Die hebben 150 uur de tijd gekregen om zich terug te trekken tot 30 kilometer van de grens. Als ze niet tijdig vertrekken, kunnen de Syrische en Russische troepen volgens een woordvoerder van het Kremlin weer worden teruggetrokken.
Telegraaf 23.10.2019 De Verenigde Staten hebben de Syrische Koerden verraden en verlaten. Dat zei het Kremlin woensdag. De VS lieten de Koerden de keus zich terug te trekken van de Syrische grens met Turkije of door het Turkse leger te worden vermorzeld, verklaarde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.
De opmerkingen van Peskov tegen Russische persbureaus volgden na een deal die dinsdag tussen Rusland en Turkije is overeengekomen. Syrische en Russische troepen zullen daarbij in Noord-Syrië worden ingezet om de Koerdische YPG-strijders met hun wapens uit het grensgebied met Turkije te verplaatsen.
Peskov, die naar verluidt reageerde op opmerkingen van de speciale gezant van de Amerikaanse president Donald Trump voor Syrië, James Jeffrey, klaagde dat het erop leek dat de Verenigde Staten de Koerden aanmoedigden om dicht bij de Syrische grens te blijven en het Turkse leger te bestrijden.
„De Verenigde Staten zijn de afgelopen jaren de naaste bondgenoot van de Koerden geweest. Maar uiteindelijk hebben ze de Koerden verlaten en hen in wezen verraden”, zei Peskov.
Telegraaf 23.10.2019 Turkije zegt dat het geen reden ziet om het offensief in het noorden van Syrië te hervatten. De VS hebben de Turken gemeld dat de terugtrekking van de Koerdische strijders in het gebied is afgerond, laat het Turkse ministerie van Defensie weten. Het Turkse leger zegt dat er geen aanleiding is om een operatie buiten het huidige gebied te starten.
De Turkse regering was met de VS een pauze in het offensief overeengekomen, zodat de Koerden zich konden terugtrekken. Die pauze eindigde dinsdag, maar is door Turkije en Rusland met zes dagen verlengd.
Turkije en Rusland hebben afgesproken een „terreurvrije zone” in te stellen in het noorden van Syrië bij de grens met Turkije. De landen kwamen verder overeen dat de opmars van het Turkse leger tot ongeveer 32 kilometer op Syrisch gebied kan doorgaan en dat de Koerden zich uit dat gebied zullen terugtrekken.
NOS 23.10.2019 Turkije en Rusland hebben Koerdische strijders in Noord-Syrië gewaarschuwd dat ze zich moeten gaan terugtrekken uit het Turks-Syrische grensgebied. De waarschuwing volgt een dag na een akkoord tussen Ankara en Moskou over wie het voor het zeggen krijgt in Noordoost-Syrië.
Van Koerdische zijde is nog geen reactie gekomen. Turkije zegt echter van de Verenigde Staten gehoord te hebben dat Koerdische strijders zich ten minste hebben teruggetrokken uit gebied waar het Turkse leger actief is.
De Turken zeggen voorlopig geen reden te zien om hun offensief te hervatten, na de ‘pauze’ die ze vorige week waren overeengekomen met de VS. Minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken waarschuwde tegelijkertijd dat Koerdische strijders die ze tegenkomen in gebied dat ze nu in handen hebben zullen worden “geneutraliseerd”.
Kremlinwoordvoerder Peskov richtte zich vanochtend eveneens tot de Koerdische strijders. Als die niet de aftocht blazen uit het hele grensgebied zullen Syrische grenswachten en de Russische militaire politie zich terugtrekken. “De achtergebleven Koerdische milities zullen dan door het Turkse leger worden verpletterd.”
Turkije, de YPG, het Syrische regeringsleger… In Noord-Syrië zijn meerdere landen en bewegingen actief. Wie mengen zich allemaal in de strijd?
Wie zijn de strijdende partijen?
Volgens het akkoord dat president Poetin en zijn Turkse ambtgenoot Erdogan gisteren sloten in de Russische badplaats Sotsji moet de Koerdische YPG-militie zich vanaf 12.00 uur lokale tijd binnen 150 uur volledig terugtrekken uit het grensgebied, tot een afstand van 30 kilometer van de Turkse grens. Het Turkse leger blijft aanwezig in het gebied dat het de afgelopen tijd heeft ingenomen, pakweg tussen Tel Abyad en Ras al-Ain, een strook van zo’n 120 kilometer breed.
Turkije krijgt daarmee lang niet overal de invloed die het in het grensgebied wilde. Een groot deel van het grensgebied komt onder controle van het Syrische leger, samen met Rusland. Als de YPG-militie zich inderdaad heeft teruggetrokken, komt er in het gebied ten oosten van Ras al-Ain en ten westen van Tel Abyad een grensstrook van tien kilometer diep waar de Turken en Russen samen zullen gaan patrouilleren. De Koerdische stad Qamishli valt daar overigens buiten, vanwege zorgen over een confrontatie tussen Turkse troepen en het Syrische leger.
NOS
Het belangrijkste doel dat Erdogan had met de militaire operatie in Noord-Syrië is daarmee dus verwezenlijkt: de Koerdische YPG vertrekt uit het grensgebied met Turkije. “In ruil daarvoor moet Turkije accepteren en erkennen dat president Assad de baas is over het volledige grondgebied van Syrië,” zegt Turkije-correspondent Lucas Waagmeester.
“Bijna een derde van Syrië komt weer onder controle van Assad te staan, zonder dat hij daar een kogel voor heeft hoeven afvuren. Twee belangrijke obstakels voor hem, de Koerdische milities en Turkije, zijn uit de weg. Die grote overwinning voor Assad ligt onder dit akkoord tussen Turkije en Rusland.”
De Syrische president Assad in Idlib op een foto die gisteren werd vrijgegeven Reuters
Het Sotsji-akkoord is ook voor Rusland een groot succes, zegt correspondent David Jan Godfroid. Hij wijst op het “enorme geopolitieke belang van het Midden-Oosten”, waar Poetin de afgelopen tijd handen schudde met vrijwel alle regionale leiders. Ook spelen de grote economische banden tussen Turkije en Rusland een rol, zegt Godfroid.
De VS ondertussen lijkt zo goed als uitgespeeld in Noord-Syrië, na de terugtrekking van zijn troepen. Begin deze week zei minister van Defensie Esper wel dat sommige militairen nog zijn achtergebleven om met de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), waar de YPG-militie deel van uitmaakt, olievelden te bewaken. Rusland liet daarop vanochtend weten dat Syrië de controle terug moet krijgen over alle olievelden in het noordoosten.
Van Syrië naar Irak
De Amerikaanse troepen die zich terugtrekken gaan volgens Esper naar het westen van Irak. Vanuit daar moeten ze terreurgroep IS blijven bestrijden. Maar het Iraakse ministerie van Defensie liet gisteren weten dat de Amerikanen geen toestemming hebben om daar te blijven. Het leidde tot een bezoek van Esper aan Bagdad. Na gesprekken zei de Iraakse minister van Defensie dat de Amerikanen die uit Syrië komen binnen vier weken Irak verlaten.
De VS heeft momenteel meer dan 5000 militairen in Irak. In 2011 trok de VS zijn troepen terug uit Irak, maar een beperkt aantal militairen keerde terug om de strijd aan te gaan met IS, dat in 2014 grote delen van het land bezette. Vanwege de gevoeligheid van de Amerikaanse aanwezigheid in Irak is het aantal Amerikaanse militairen beperkt gebleven.
NAVO-missie?
De Duitse minister van Defensie, Kramp-Karrenbauer, sprak op de dag van het akkoord in Sotsji de wens uit een internationaal gecontroleerde veiligheidszone in te stellen, “waarbij we rekening houden met Turkije en Rusland”.
NAVO-chef Stoltenberg zei vandaag dat hij er met Kramp-Karrenbauer over heeft gesproken. Morgen ligt het voorstel op tafel bij een bijeenkomst van NAVO-leden morgen.
Rusland-correspondent David Jan Godfroid ziet een dergelijke internationale missie niet snel gebeuren. “Ten eerste komt het veel te laat. Bovendien heeft Poetin nou net een wig in de NAVO gedreven door zijn samenwerking met (NAVO-lid) Turkije. Die zal hij zich niet uit handen laten nemen.”
Telegraaf 22.10.2019 De door Koerden geleidde SDF-milities in Syrië hebben zich teruggetrokken uit de grensstreek zoals afgesproken in de overeenkomst die Turkije en de VS sloten. Dat heeft de commandant van de strijders laten weten aan de VS.
Washington en Ankara kwamen vorige week na urenlange onderhandelingen een pauze van vijf dagen overeen in de opmars van het Turkse leger in het noorden van Syrië. In die tijd konden de Koerden zich terugtrekken.
NU 22.10.2019 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de Russische president Vladimir Poetin kwamen dinsdag in de Russische stad Sotsji overeen dat de Koerdische YPG-militie zich moet terugtrekken uit het gebied rond de Turks-Syrische grens. Ook gaan de Turken en de Russen gezamenlijke patrouilles uitvoeren in het grensgebied.
De gezamenlijke missie begint woensdag om 12.00 uur (lokale tijd) en zal ongeveer zes dagen duren. Het doel van de Russisch-Turkse samenwerking is om de YPG-strijders naar het zuiden te dringen.
Daarnaast hebben Ankara en Moskou afgesproken zich in te zetten om Syrische vluchtelingen in Turkije veilig terug te laten keren naar hun geboorteland. “Dit is het hoofddoel van de operatie”, aldus Erdogan. Turkije heeft volgens hem geen interesse in Syrisch grondgebied. De Turkse president en Poetin voerden dinsdagmiddag een urenlang gesprek over de situatie in Syrië.
De vijfdaagse wapenstilstand die Turkije en de Verenigde Staten eerder overeenkwamen, was tot dinsdagavond van kracht. In de overeenkomst was vastgelegd dat Koerdische strijders zich uit het noordoosten van Syrië zouden terugtrekken. Volgens de Koerden hebben zij aan deze afspraak voldaan.
Turkije startte vorige week woensdag een offensief in het noordoosten van Syrië, kort nadat de Amerikaanse president Donald Trump had besloten de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen.
Erdogan wil een ‘veilige zone’ zonder Koerdische strijdkrachten langs de grens van Turkije creëren. Hij beschouwt deze strijdkrachten in hun geheel als een onderdeel van de PKK. De Koerdische afscheidingsbeweging voert al bijna 35 jaar een gewapende strijd tegen de Turkse staat.
Al Assad noemt Erdogan ‘een dief’
De Syrische president Bashar Al Assad haalde dinsdag uit naar de Turkse president. “Erdogan is een dief en hij steelt ons land”, zei hij.
Al Assad bracht dinsdag een bezoek aan de Syrische stad Hobeit, die het Syrische leger in augustus innam tijdens een door Rusland geleid offensief. Ook nam de president een zeldzaam kijkje bij de frontlinie in de provincie Idlib.
Het risico op botsingen tussen Syrië en Turkije is toegenomen sinds de Koerden de regering-Al Assad om hulp hebben gevraagd na de Turkse inval in het gebied.
Rusland, de belangrijkste bondgenoot van Al Assad, zei echter vorige week niet toe te zullen staan dat Turkse en Syrische strijdkrachten met elkaar in gevecht raken. Sinds 2015 zijn Russische troepen gelegerd in Syrië.
Vanwege het opgelaaide geweld in Noordoost-Syrië zijn in totaal al ruim 200.000 inwoners van de regio op de vlucht geslagen. Ruim 7.100 vluchtelingen zijn de afgelopen week de grens met Irak overgestoken, meldt de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR dinsdag. De meesten van hen hebben zich volgens de hulporganisatie gemeld bij het Iraakse vluchtelingenkamp Bardarash, ongeveer 140 kilometer ten oosten van de Iraaks-Syrische grens.
“Drie kwart is vrouw of kind. Ook zijn er alleenstaande kinderen bij. Sommige vluchtelingen, vooral kinderen, hebben psychosociale hulp nodig”, aldus de UNHCR.
Het kamp in Bardarash was oorspronkelijk bedoeld voor mensen die Mosoel in 2014 ontvluchtten vanwege IS. Vorig jaar werd het kamp gesloten, omdat het voor Irakezen relatief veilig was om terug te keren naar Mosoel. Bardarash is sinds kort weer open voor de nieuwe vluchtelingenstroom uit Noordoost-Syrië.
Syrische vluchtelingen komen aan bij het Iraakse vluchtelingenkamp. (Foto: Artsen zonder Grenzen/Hassan Kamal Al Deen)
‘Meeste vluchtelingen zijn depressief en angstig’
Naast de VN-vluchtelingenorganisatie is ook onder meer Artsen zonder Grenzen deze week begonnen met het verlenen van medische hulp in het grensgebied in Irak.
“De mensen die tot nu zijn aangekomen, zijn relatief gezond. We hebben nog geen oorlogsgewonden gezien en over het algemeen zijn de kinderen en volwassenen niet ondervoed. We constateren vooral kleine gezondheidsproblemen ten gevolge van de lange reis die mensen te voet hebben moeten afleggen, zoals huidproblemen, infecties van de luchtwegen, diarree en pijn in het lichaam”, zegt Marius Martinelli, projectmanager van Artsen zonder Grenzen.
Wel vertonen de meeste Syrische vluchtelingen volgens hem tekenen van depressie en angst.
Vorige week besloot Artsen zonder Grenzen de hulp in Noordoost-Syrië te stoppen, omdat de hulporganisatie de veiligheid van haar personeel niet kon waarborgen. Internationale medewerkers werden daarop geëvacueerd.
Het vluchtelingenkamp in Bardarash is opnieuw gereedgemaakt. (Foto: Artsen zonder Grenzen/Hassan Kamal Al Deen)
NOS 22.10.2019 Turkije en Rusland gaan gezamenlijke patrouilles uitvoeren in het noordoosten van Syrië, in een zone die tot tien kilometer Syrië in gaat. De Koerdische YPG-militie moet zich de komende zes dagen uit het gebied terugtrekken tot 30 kilometer van de Turkse grens. Dat hebben de Turkse president Erdogan en zijn Russische ambtgenoot afgesproken bij een ontmoeting in de Russische badplaats Sotsji, die is uitgemond in een tienpuntenplan voor Noord-Syrië.
Afgesproken is dat Turkije voorlopig controle houdt over het stukje Noord-Syrië waar in de afgelopen twee weken het Turkse leger binnentrok. Een einddatum hiervoor wordt niet gegeven. Het grensgebied buiten het door Turkije gecontroleerde gebied zal worden bemand door Syrische grenspolitie en Russische militaire politie.
Poetin na ontmoeting met Erdogan: ‘Syrië moet bevrijd worden van buitenlandse militairen’
Verder werd duidelijk dat beide landen vinden dat de situatie in Noordoost-Syrië moet blijven zoals die is, met andere woorden dat Turkije er militair aanwezig blijft. Er moet een ‘terrorismevrije’ zone komen in het grensgebied tussen Syrië en Turkije. Turkije is het gebied binnengevallen om de YPG-strijders te verdrijven, die het als terroristen beschouwt en Rusland lijkt nu dus de veiligheid van Turkije, dat lid is van de NAVO, te willen garanderen.
In de verklaring wordt ook de tweede doelstelling van president Erdogan genoemd: het verplaatsen van Syrische vluchtelingen naar het grensgebied. Rusland en Turkije zullen samen gaan werken aan de “terugkeer van vluchtelingen op een veilige en vrijwillige manier”, zoals het wordt omschreven.
De Koerden moeten zich de komende dagen ook terugtrekken uit de steden Manbij en Tal Rifat. Syrië en de Koerden waren overigens niet vertegenwoordigd op het overleg in Sotsji.
De bijeenkomst van de twee leiders aan de Zwarte Zee was enkele uren voor het einde van de vijfdaagse wapenstilstand in Noord-Syrië.
Telegraaf 22.10.2019 Turkije en Rusland gaan een „terreurvrije zone” instellen in het noorden van Syrië bij de grens met Turkije. Beide landen zijn dat in Sochi overeengekomen.
De Turkse president Recep Erdogan kondigde daarbij aan dat Russische en Turkse militairen gezamenlijke patrouilles in de 10 kilometer brede strook zullen uitvoeren.
Het gaat om het gebied waar Turkije bijna twee weken geleden een opmars begon om Koerden te verjagen. Met de VS kwam Ankara later een pauze overeen zodat de Koerden zich konden terugtrekken. Die pauze eindigt dinsdag maar Turkije en Rusland maakten bekend dat die periode met zes dagen wordt verlengd.
Turkije en Rusland kwamen verder overeen dat de opmars van het Turkse leger tot ongeveer 32 kilometer op Syrisch gebied kan doorgaan en dat de Koerden zich uit dat gebied zullen terugtrekken.
AD 22.10.2019 Turkije en Rusland gaan een “terreurvrije zone” instellen in het noorden van Syrië bij de grens met Turkije. Beide landen zijn dat in de Russische stad Sotsji overeengekomen.
De Turkse president Recep Erdogan kondigde daarbij aan dat Russische en Turkse militairen gezamenlijke patrouilles in de 10 kilometer brede strook zullen uitvoeren.
Het gaat om het gebied waar Turkije bijna twee weken geleden een opmars begon om Koerden te verjagen. Met de VS kwam Ankara later een pauze overeen zodat de Koerden zich konden terugtrekken. Die pauze eindigt dinsdag maar Turkije en Rusland maakten bekend dat die periode met zes dagen wordt verlengd.
Turkije en Rusland kwamen verder overeen dat de opmars van het Turkse leger tot ongeveer 32 kilometer op Syrisch gebied kan doorgaan en dat de Koerden zich uit dat gebied zullen terugtrekken.
Telegraaf 22.10.2019 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan bespreekt dinsdag met de Russische leider Vladimir Poetin het verloop van de terugtrekking van Koerden uit het noorden van Syrië. Erdogan heeft dat dinsdag meegedeeld voordat hij op de luchthaven van Ankara op het vliegtuig stapte om naar het Russische Sotsji te reizen.
Volgens Erdogan trekken Koerdische YPG-strijders zich nog altijd terug uit het grensgebied met Turkije. Erdogan kwam vorige week met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence een pauze van vijf dagen overeen in de Turkse operatie in Noord-Syrië. Dat zou Koerdische strijders de gelegenheid geven het gebied te verlaten. Die deadline verloopt dinsdagavond om 21.00 uur (Nederlandse tijd).
Volgens Erdogan trekken Koerdische YPG-strijders zich nog altijd terug uit het grensgebied met Turkije. Erdogan kwam vorige week met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence een pauze van vijf dagen overeen in de Turkse operatie in Noord-Syrië. Dat zou Koerdische strijders de gelegenheid geven het gebied te verlaten. Die deadline verloopt dinsdagavond om 21.00 uur (Nederlandse tijd).
Erdogan dreigde nog harder toe te slaan in Syrië als de afspraken van de deal met Pence niet worden nagekomen. „We zullen de operatie met meer vastberadenheid voortzetten vanwaar we gebleven zijn”, waarschuwde de Turkse president. Hij wilde niks weten van een voorstel van de Franse president Emmanuel Macron om het staakt-het-vuren te verlengen.
Het Kremlin zei voorafgaande aan het gesprek meer informatie van Turkije te willen over de plannen in Noord-Syrië. Een Duits idee om een internationaal gecontroleerde veiligheidszone in te stellen, noemde een woordvoerder van het Kremlin een goed idee.
De Turkse president wil in het noorden van Syrië een „veilige zone” instellen, waar zich geen Koerdische strijders meer bevinden. Daar moeten volgens Ankara op termijn Syrische vluchtelingen worden gevestigd. Turkije ziet de Syrisch-Koerdische milities als een verlengstuk van de PKK, die een gewapende strijd voert in Turkije.
Nadat de Amerikanen uit Noord-Syrië trokken, hebben de Koerden voor steun aangeklopt bij de Syrische president Bashar al-Assad en zijn bondgenoot Rusland. Syrische regeringstroepen zijn daarop naar de grens met Turkije getrokken.
Telegraaf 22.10.2019 De Amerikaanse troepen die vanuit het noorden van Syrië Irak zijn binnengetrokken, hebben geen toestemming om daar te blijven. Het Iraakse leger heeft dat dinsdag meegedeeld. De Amerikanen zijn alleen de grens overgelaten, omdat ze op een later moment het land uit worden getransporteerd.
„Alle Amerikaanse troepen die zich terugtrokken uit Syrië, kregen toestemming om de Koerdistan-regio binnen te komen, zodat ze uit Irak kunnen worden vervoerd. Er is voor deze troepen geen toestemming verleend om in Irak te blijven”, aldus het leger in een verklaring.
Turkije begon zijn inval tegen de Koerdische strijders in Syrië na het besluit van Trump twee weken geleden om de Amerikaanse troepen uit het gebied terug te trekken. Een groot deel is naar Irak verplaatst. Volgens de Amerikaanse minister van Defensie zouden ze daar helpen met de campagne tegen Islamitische Staat.
Telegraaf 22.10.2019 Het is D-Day voor het noorden van Syrië. Turkije dreigt vandaag zijn offensief tegen de Koerdische milities weer in volle hevigheid te hervatten, terwijl president Erdogan in Sotsji een ontmoeting heeft met Vladimir Poetin. Daar zal de toekomst van het gebied ter tafel komen.
Ankara schaalde zijn militaire operaties de afgelopen dagen terug, om de Koerdische milities de gelegenheid te geven de grensstreek te verlaten. Dat was het resultaat van een akkoord met de VS, waar de Koerden zelf niet bij betrokken waren. Zij hebben zich op sommige plaatsten teruggetrokken, maar niet uit de hele ’safe zone’. Ook heeft het Syrische regime zich daar inmiddels op een aantal plaatsen genesteld. Vandaag moet blijken of Erdogan daarmee kan leven.
De Turkse president heeft er waarschijnlijk geen probleem mee als het Syrische regeringsleger zal dienen als buffer tegen de Koerden, maar het betekent wel dat zijn plannen gevaar lopen om miljoenen Syrische vluchtelingen daar onder te brengen.
Nog een complicatie: de Arabische milities die Turkije nu als stoottroepen inzet, zijn fel gekant tegen het regime. De kritiek op deze groepen neemt met de dag toe. Turkije beweert ’terroristen’ te bevechten in het noordoosten van Syrië, maar deze Arabische strijders hebben zelf allesbehalve schone handen. Zij worden alleen al de afgelopen twee weken van tal van oorlogsmisdaden beschuldigd.
Zo leest het autopsierapport van de Koerdische politica Hevrin Khalaf als een horrorverhaal. Door Turkije gesteunde rebellen sloegen de vrouw in elkaar met een zwaar voorwerp, sleepten haar aan haar haren over de grond, waardoor de huid van haar hoofd losliet, en joegen daarna een kogel door haar hoofd. Toen ze op de grond lag, volgden nog vier schoten.
Turkije kondigde kort voor zijn offensief de oprichting van het Syrische Nationale Leger (SNA) aan, een coalitie van ruim veertig verschillende groepen. Een soort nieuwe doorstart van het Syrische Bevrijdingsleger, inclusief groepen die consequent beschuldigd worden van de gruwelijkste misdaden.
Er zitten strijders tussen die eerder voor Al-Qaeda en Islamitische Staat vochten, maar het gaat vooral om nietsontziende huurlingen die zich aan de hoogste bieder verkopen, om vervolgens de bevolking af te persen en hard op te treden tegen etnische minderheden, zoals de ’ongelovige’ Koerden.
Het SNA zou bestaan uit zo’n 70.000 tot 90.000 strijders, maar slechts een deel daarvan wordt nu tegen de Koerden ingezet. Het zijn groepen die na acht jaar oorlog niets anders meer kennen dan vechten. Gangsters die vooral uit zijn op persoonlijk gewin.
Pijnlijk is dat een aantal groepen in het verleden door de Verenigde Staten getraind en bewapend werden, voordat het land hen als onbetrouwbaar bestempelde en het zijn volle steun aan de Koerden gaf. Nu vechten deze milities tegen diezelfde Koerden. Een deel kreeg bovendien in het verleden hulp uit Nederland, zoals Toyota-jeeps.
Telegraaf 21.10.2019 De Amerikaanse president Donald Trump zei maandag dat een klein aantal Amerikaanse militairen in Syrië achterblijft. Sommigen bij de grens met Jordanië en anderen worden ingezet om olievelden te beveiligen.
Trumps opmerkingen volgden op een terugtrekking van de VS uit het noordoosten van Syrië, waardoor de Koerden, Amerika’s sterkste bondgenoten in de strijd tegen Islamitische Staat, het hoofd moesten bieden aan binnenvallende Turkse strijdkrachten.
Trump zei dat het „kleine aantal” Amerikaanse troepen dat achterblijft zich in een heel ander deel van Syrië bevindt, vlakbij de grens met Jordanië en Israël. Een andere groep in Syrië „beveiligt de olie”, een verwijzing naar olievelden waarvan de VS hoopt te voorkomen dat ze in handen van jihadistische strijders vallen.
Tijdens een bijeenkomst van zijn kabinet in het Witte Huis zei Trump ook dat de gevechtspauze van vijf dagen die vorige week is overeengekomen in Noord-Syrië ondanks enkele schermutselingen het lijkt te houden. Het is mogelijk dat dit staakt-het-vuren na dinsdag nog wordt verlengd, voegde hij eraan toe.
Turkije begon zijn inval tegen de Koerdische strijders in Syrië na het besluit van Trump twee weken geleden om de Amerikaanse troepen uit het gebied terug te trekken. Amerikaanse functionarissen zeiden toen dat die troepen naar verwachting in de regio zouden worden verplaatst. Sommigen van hen zouden naar Irak kunnen gaan.
De Amerikaanse terugtrekking is bekritiseerd door Amerikaanse parlementariërs, waaronder enkele mede-republikeinen van Trump, als een verraad aan Koerdische bondgenoten die jarenlang de Verenigde Staten hebben geholpen Islamitische Staat te bestrijden.
Trump verdedigde het intrekkingsbesluit en zei: „We zijn nooit overeengekomen de Koerden de rest van hun leven te beschermen.” Hij vervult naar eigen zeggen een campagnebelofte om zich los te maken van internationale conflicten als onderdeel van zijn ’America first’-agenda.
MSN 21.10.2019 De Amerikaanse president Donald Trump zei maandag dat een klein aantal Amerikaanse militairen in Syrië achterblijft. Sommigen bij de grens met Jordanië en anderen worden ingezet om olievelden te beveiligen.
Trumps opmerkingen volgden op een terugtrekking van de VS uit het noordoosten van Syrië, waardoor de Koerden, Amerika’s sterkste bondgenoten in de strijd tegen Islamitische Staat, het hoofd moesten bieden aan binnenvallende Turkse strijdkrachten.
Trump zei dat het „kleine aantal” Amerikaanse troepen dat achterblijft zich in een heel ander deel van Syrië bevindt, vlakbij de grens met Jordanië en Israël. Een andere groep in Syrië „beveiligt de olie”, een verwijzing naar olievelden waarvan de VS hoopt te voorkomen dat ze in handen van jihadistische strijders vallen.
Tijdens een bijeenkomst van zijn kabinet in het Witte Huis zei Trump ook dat de gevechtspauze van vijf dagen die vorige week is overeengekomen in Noord-Syrië ondanks enkele schermutselingen het lijkt te houden. Het is mogelijk dat dit staakt-het-vuren na dinsdag nog wordt verlengd, voegde hij eraan toe.
Turkije begon zijn inval tegen de Koerdische strijders in Syrië na het besluit van Trump twee weken geleden om de Amerikaanse troepen uit het gebied terug te trekken. Amerikaanse functionarissen zeiden toen dat die troepen naar verwachting in de regio zouden worden verplaatst. Sommigen van hen zouden naar Irak kunnen gaan.
De Amerikaanse terugtrekking is bekritiseerd door Amerikaanse parlementariërs, waaronder enkele mede-republikeinen van Trump, als een verraad aan Koerdische bondgenoten die jarenlang de Verenigde Staten hebben geholpen Islamitische Staat te bestrijden.
Trump verdedigde het intrekkingsbesluit en zei: „We zijn nooit overeengekomen de Koerden de rest van hun leven te beschermen.” Hij vervult naar eigen zeggen een campagnebelofte om zich los te maken van internationale conflicten als onderdeel van zijn ’America first’-agenda.
MSN 21.10.2019 Amerikaanse militairen zijn maandag bekogeld met aardappelen in de Koerdische stad Qamishli in Noordoost-Syrië. Inwoners koelden hun woedde op Amerikaanse pantservoertuigen die zich terugtrokken uit de stad.
Het abrupte besluit van president Trump om de Amerikaanse troepen weg te halen uit Syrië wordt door veel Koerden gezien als verraad. En velen zijn niet van plan om de komst van de aan het Turkse leger geallieerde Syrische rebellen af te wachten.
Het Turkse offensief heeft voor een chaotische exodus gezorgd uit het strijdgebied. Inwoners vluchtten de afgelopen dagen in auto’s en vrachtwagens, per motorfietsen of zelfs te voet. Velen hadden nauwelijks tijd om spullen mee te nemen. Naar schatting 190.000 tot 300.000 mensen – de aantallen variëren sterk – zijn vertrokken. De meesten zijn neergestreken in de steden Raqqa en Hasaka, waar niet genoeg opvang is. Ontheemden worden ondergebracht in huizen en scholen.
„Erdogan heeft jaren over deze regio gepraat, we verwachtten niet dat hij zo snel tot acties zou overgaan”, zei Suwar al-Issa telefonisch tegen Al Jazeera vanuit Hasaka. Hij is met zijn vrouw en zoon halsoverkop uit de strategische grensplaats Ras al-Ain gevlucht.
„Duizenden families zijn vertrokken, in het gebied dreigt een humanitaire ramp. Als deze situatie voortduurt, zullen hier nog duizenden binnenkomen, maar Hasaka kan zo veel mensen niet aan.” Omdat er in de stad geen plek meer is, reizen veel ontheemden inmiddels verder.
Daarbij dreigt Hasaka zonder water te raken omdat Turkse troepen vorige week het belangrijkste waterpompstation van de provincie, vlak bij Ras al-Ain, hebben beschoten. De autoriteiten waarschuwen dat de noodvoorraad water snel opraakt. De Verenigde Naties onderhandelen met Ankara om herstelwerkzaamheden toe te staan.
Er is toenemende internationale zorg over mogelijke oorlogsmisdaden door het Turkse leger en geallieerde rebellen. Volgens mensenrechtenorganisaties hebben zij zich schuldig gemaakt aan willekeurige aanvallen op burgers.
Volgens de autoriteiten in Noordoost-Syrië zijn er sinds het begin van het offensief 218 burgers omgekomen, onder wie 18 kinderen. Amnesty International zegt dat het „belastend bewijs” heeft verzameld van oorlogsmisdaden. De VN hebben de Turkse regering opgeroepen om de beschuldigingen te onderzoeken.
Er zijn ook onbevestigde berichten dat de rebellen witte fosfor hebben gebruikt, een chemisch wapen dat zware brandwonden veroorzaakt. Op sociale media circuleren foto’s van ernstig verminkte kinderen, maar de authenticiteit daarvan kon nog niet worden vastgesteld. Er is over en weer veel propaganda en desinformatie. De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) is op de hoogte van de beschuldigingen en verzamelt bewijsmateriaal.
Executie
De Amerikaanse regering heeft Turkije opheldering gevraagd over mogelijke oorlogsmisdaden, zoals de moord op de prominente Koerdische politica Hevrin Khalaf vorige week op een snelweg. De executie werd gefilmd door de militie Ahrar al-Sharqiya, die deel uitmaakt van het ‘Syrische Nationale Leger’, zoals de bonte verzameling van Syrische rebellen heet die Turkije heeft verzameld.
In reactie op de vragen zei Turkije geen volledige controle te hebben over de Syrische rebellen, aldus een Amerikaanse functionaris tegen de nieuwssite Al-Monitor.
De wankele vijfdaagse wapenstilstand tussen Turkije en de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), die donderdag inging, lijkt stand te houden. Negentig voertuigen met Koerdische strijders en burgers verlieten zondag Ras al-Ain, waar sinds het bestand inging het zwaarst werd gevochten.
Beide partijen beschuldigen elkaar ervan de wapenstilstand te schenden. Koerdische media melden dat vijf burgers en dertien strijders zijn omgekomen sinds het bestand inging, maar dat is niet te verifiëren. Het Turkse leger zegt dat zondag een soldaat omkwam bij een aanval met een antitankraket in grensstad Tal Abyad. Desondanks twitterde president Trump dat „de wapenstilstand netjes standhoudt. Er waren kleine schermutselingen die snel zijn geëindigd.”
Geld en macht
De terugtrekking van de SDF uit Ras al-Ain maakt de weg vrij voor de overname door Turkse troepen. Volgens de SDF zal de evacuatie gevolgd worden door terugtrekking uit een groter deel van het grensgebied, een belangrijk onderdeel van de afspraken. Maar er is onenigheid over de omvang van het gebied. De volledige terugtrekking moet dinsdagavond zijn voltooid, wanneer het bestand eindigt.
Volgens het bestand moeten alleen SDF-strijders, die Turkije beschouwt als terroristen, zich terugtrekken. Maar veel burgers zijn ook gevlucht, uit angst voor de door Turkije gesteunde rebellen, die worden beschuldigd van oorlogsmisdaden.
Deze rebellen, die worden getraind en gefinancierd door Turkije, worden meer gedreven door geld en macht dan door ideologie. Ze vochten in het verleden voor diverse andere groepen, al dan niet in de jihadistische hoek, zolang ze maar soldij kregen. Sommigen worden beschuldigd van geweld tegen burgers, plundering en buitengerechtelijke executies.
Topoverleg Erdogan en Poetin
President Erdogan voert deze dinsdag overleg in het Russische Sotsji met president Poetin, bondgenoot van het Syrische regime. Erdogan eist dat het regime zich terugtrekt uit de door Turkije geplande ‘veilige zone’, zodat Syrische vluchtelingen in Turkije daarnaartoe durven verhuizen. Maar de standpunten lijken ver uiteen te liggen.
Erdogan wil een ‘veilige zone’ van 32 kilometer breed , onder Turkse controle. Rusland wil tot nu toe slechts beperkte Turkse antiterreuroperaties toestaan, maximaal vijf kilometer van de Turkse grens. Analisten speculeren over een uitruil: Turkije krijgt zijn veilige zone, Rusland en het regime krijgen vrij spel in het westelijke oppositiebolwerk Idlib.
NU 20.10.2019 De Koerdische strijders hebben naar eigen zeggen alle troepen uit de grensstad Ras al-Ain teruggetrokken. Dat heeft een woordvoerder van de door de Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) zondag bekendgemaakt.
Kino Gabriel, een woordvoerder van de SDF zei in een verklaring: “We hebben geen vechters meer in de stad.”
Eerder zeiden door Turkije gesteunde rebellen dat de Syrische Koerdische YPG-militie zich nog steeds in bijna 30% van de stad had verschanst. Ze hadden vorige week het grootste deel van de stad overgenomen.
Het terugtrekken van de Koerdische troepen maakt volgens de SDF deel uit van de overeenkomst die afgelopen donderdag werd gesloten tussen de Verenigde Staten en Turkije.
Het Turkse ministerie van Defensie bevestigde zondag dat er in ieder geval al 68 voertuigen met daarin Koerdische strijders zouden zijn vertrokken uit Ras al-Ain. Het vertrek van de troepen uit de strategisch gelegen stad maakt het voor Turkije eenvoudiger om een zogenoemde veilige zone te realiseren aan de Syrische grens.
Het Turkse offensief in het noordoosten van Syrië begon vorige week woensdag, kort nadat de Amerikaanse president Donald Trump besloot de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen.
NOS 20.10.2019 Koerdische strijders hebben zich in het noorden van Syrië teruggetrokken uit Ras al-Ain. De stad ligt op een kruispunt van wegen in de 30 kilometer diepe grensstrook waaruit Turkije alle Koerdische strijders wil verdrijven. Door het vertrek wordt het voor het Turkse leger en bevriende Syrische milities makkelijker om van de rest van de grensstrook een ‘veilige zone’ te maken.
Volgens een woordvoerder van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) is de terugtrekking onderdeel van de afspraken over de gevechtspauze, die donderdag door Turkije en de VS werd afgekondigd. De overeenkomst houdt in dat Turkije het offensief tegen de Syrisch-Koerdische milities tijdelijk staakt, als zij zich uit de grensstrook terugtrekken. Beide partijen beschuldigen elkaar van het schenden van het bestand.
Het Turkse ministerie van Defensie bevestigt dat een Koerdisch konvooi van 86 voertuigen uit Ras al-Ain is vertrokken en de plaats Tal Tamer heeft bereikt, die buiten de grensstrook ligt.
Niet verdreven
Turkije probeert de stad al sinds het begin van de aanval in het noorden van Syrië in handen te krijgen. Vorige week claimde Turkije dat het was gelukt. Dat bleek niet te kloppen. Een deel van de Koerdische milities wist stand te houden in het zuiden van de stad.
Ras al-Aid had een gemengde etnisch-religieuze samenstelling en werd sinds 2013 door Syrische Koerden bestuurd. Veel van de bewoners zijn vorige week gevlucht. Ze zijn vooral bang voor door Turkije gesteunde Syrische milities die aan Turkse kant meevechten. Die zouden in de afgelopen weken Koerdische burgers en gevangen genomen Koerdische strijders hebben vermoord.
Lange termijn
Een woordvoerder van de SDF zei tegen persbureau AP dat de Koerdische strijders zich ook uit de rest van de grensstrook tussen Ras al-Aid en het westelijker gelegen Tal Abyad zal terugtrekken.
De vraag is of Turkije zich daarbij neerlegt. Bij het begin van het offensief wilde Turkije de Koerdische milities uit een veel groter gebied verdrijven, van de rivier de Eufraat tot aan de grens met Irak.
In dat gebied wil de Turkse president Erdogan meer dan 3 miljoen Syrische vluchtelingen huisvesten, die nu in Turkije verblijven. In dat gebied ligt ook de stad Kobani, die door het Syrische regeringsleger van de SDF is overgenomen.
Europees-Turkse top
De Britse regering zegt dat premier Johnson en de Turkse president Erdogan de situatie in het noorden van Syrië op een top willen bespreken. Daarvoor worden ook de Franse president Macron en de Duitse bondskanselier Merkel uitgenodigd.
Andere thema’s die aan de orde komen zijn migratie en de bestrijding van terrorisme. Over een datum of plaats is niets bekendgemaakt.
NOS 20.10.2019 Turkije, Syrië, Koerdische strijders en de YPG. De afgelopen tijd las en hoorde je veel over al deze verschillende landen en groepen.
Heel kort samengevat: president Erdogan van Turkije viel twee weken geleden Noordoost-Syrië binnen om daar onder andere de Koerdische strijders van de YPG te verdrijven. Daarnaast wil hij in het gebied bij de grens een zogenoemde bufferzone maken om daar vluchtelingen te vestigen. Turkije vangt op dit moment namelijk 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen op.
Erdogan greep zijn kans toen de Amerikaanse president Trump begin oktober zijn laatste soldaten terugtrok uit Syrië. Dit deed hij omdat IS grotendeels verslagen is, en hij het tijd vond om zich terug te trekken uit het gebied.
Daardoor ontstonden er dus kansen voor Erdogan om de strijd aan te gaan met Koerdische strijders die in datzelfde gebied zitten. Maar wat ligt er eigenlijk aan deze strijd ten grondslag? En wat hebben de strijdende groepen met elkaar te maken?
AD 20.10.2019 Ondanks de haastige aftocht uit Syrië blijven Amerikaanse soldaten in dat land actief om Islamitische Staat (IS) te bevechten om zo voorkomen dat die organisatie zich herstelt, aldus de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper.
Hij zei dat op dit moment alle Amerikaanse troepen (duizend man) Syrië verlaten en posities betrekken in het westen van Irak. Van daaruit zullen operaties in Syrie worden uitgevoerd, tégen IS. Esper is in Afghanistan waar hij onder meer Amerikaanse troepen bezoekt.
Volgens de Amerikaanse krant New York Times, is de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, onverwacht met een delegatie naar Jordanië gereisd voor gesprekken over de Turkse inval in Noord-Syrië. Jordanië geldt als een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de regio.
Pelosi en president Trump hadden de afgelopen week een knetterende ruzie over het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Noord-Syrië waardoor de Koerden – die zij aan zij met de Amerikanen tegen Islamitische Staat hadden gevochten feitelijk aan het Turkse leger werden overgeleverd. Veel Amerikanen hebben daardoor sympathie voor de Koerden.
Amerikaanse troepen lijken een belangrijke basis te hebben verlaten in het noorden van Syrië. Een journalist in het gebied zag vanochtend meer dan zeventig gepantserde voertuigen langs de plaats Tell Tamer rijden. Helikopters escorteerden de wagens, waar in sommige gevallen Amerikaanse vlaggen op waren bevestigd.
Het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten, dat zich baseert op lokale bronnen, meldt dat de basis bij Sarrin wordt ontruimd. Dat zou de grootste Amerikaanse basis in het noorden van het land zijn. Het konvooi vervoerde militair materieel en reed over de snelweg door Tell Tamer richting het oosten.
Het Pentagon meldde een week geleden dat ongeveer duizend manschappen worden teruggetrokken uit Noord-Syrië. Daar ondersteunden de Amerikanen hun Syrisch-Koerdische bondgenoten, die een hoofdrol speelden in de strijd tegen Islamitische Staat.
Turkije viel vorige week het noordoosten van Syrië binnen om Koerdische milities te verdrijven en een gebied te creëren voor Syrische vluchtelingen die nu nog worden opgevangen in Turkije. Deze operatie begon nadat de Amerikaanse president Trump zijn troepen uit het gebied had teruggetrokken.
Erdogan
De Turkse president Erdogan staat klaar om het militaire offensief tegen Koerdische strijdkrachten in Noord-Syrië in volle hevigheid te hervatten. Als de Koerden dinsdag niet weg zijn uit de veiligheidszone die Turkije opeist langs zijn grens zullen ze dat bezuren, aldus Erdogan.
Donderdag kwamen Turkije en de VS een wapenstilstand van vijf dagen overeen. Dat zou Koerdische strijders van de YPG de gelegenheid geven het gebied te verlaten. ,,De gevechtspauze van 120 uur eindigt dinsdagnacht.
We zullen doorgaan hoofden van terroristen te verpletteren als ze zich dan niet hebben teruggetrokken”, zei de Turkse president gisteren ten overstaan van juichende partijgenoten in de stad Kayseri. Hij kondigde ook aan volgende week met president Poetin te zullen overleggen over Noord-Syrië. Dat gebeurt in Sochi.
Nu de Amerikanen zijn afgehaakt, zijn de Russen de belangrijkste machtsfactor in Syrië geworden. Centrale vraag: welke rol gaan de Russen spelen in de Turkse veiligheidszone? Zullen ze de Koerdische milities beschermen?
Russische militairen zijn opgetrokken met het Syrische leger van president al-Assad dat vorige week een verrassende overeenkomst sloot met de door de Turken bedreigde Koerden. Sindsdien herneemt het Syrische leger grote delen van het noorden van het land. ,,We zullen daarvoor een oplossing vinden”, aldus Erdogan.
Sinds het staakt het vuren hebben Koerdische en Turkse militairen elkaar ervan beschuldigd dat de tegenpartij de afspraken niet nakomt. Een Turkse soldaat kwam om bij een aanval met anti-tank- en lichte wapens in een vuurgevecht met strijders van de overwegend Koerdische YPG. Probleem is dat beide partijen een eigen gebied hebben aangewezen waarvoor de tijdelijke wapenstilstand zou gelden.
De Turken hebben het over een 32 kilometer diepe zone langs de gehele grens (444 kilometer), terwijl de Koerdische strijdkrachten denken aan een gebied van ongeveer 120 kilometer langs de grens, tussen de steden Tal Abyad en Ras al-Ayn. Het Turkse ministerie van Defensie heeft vanochtend gemeld dat Turkije een humanitair konvooi van 39 voertuigen heeft doorgelaten naar de stad Ras al-Ayn. Dit om gewonden en anderen te kunnen evacueren.
De commandant van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), Mazlum Abdi, zei vandaag op zijn beurt dat Turkije de Koerdische strijders verhindert om zich terug te trekken uit Ras al-Aïn, een stad in het noorden van Syrië. ,,De Turken verhinderen ons om ons terug te trekken. Nochtans is dat een belangrijk onderdeel van het akkoord”, aldus Abdi. Hij voegde er nog aan toe dat zijn strijders in het oosten van Syrië opnieuw militaire operaties uitvoeren tegen Islamitische Staat (IS).
NU 20.10.2019 De bijna duizend Amerikaanse troepen die zich nog uit Noord-Syrië moeten terugtrekken, worden in West-Irak gestationeerd om daar te helpen bij de strijd tegen IS, zegt de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper zondagochtend.
Het terugtrekken uit Syrië duurt geen dagen maar weken, aldus Esper. “Het huidige plan is om die troepen te herpositioneren in Irak.” Deze troepen moeten helpen met het verdedigen van Irak en een missie tegen IS uitvoeren.
Het plan kan in de tussentijd nog gewijzigd worden, voegt Esper eraan toe. Als het huidige plan doorgaat, dan voegen deze militairen zich bij de vijfduizend Amerikaanse troepen die al in Irak zijn gestationeerd. Daar trainen zij de Iraakse krijgsmacht en helpen ze IS-strijders terug te dringen.
De aankondiging komt enkele dagen na een deal die de VS met Turkije had gesloten. De landen kwamen onder meer een wapenstilstand in Noordoost-Syrië overeen. Turkije begon een offensief in het grensgebied nadat de Amerikaanse president Donald Trump had besloten de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen.
Turkije vecht daar tegen de Koerdische YPG, de militie die de Syrian Democratic Forces (SDF) leidt. Erdogan ziet deze Koerden als een verlengstuk van de PKK, een organisatie die door meerdere landen als een terroristische groepering wordt beschouwd.
De Turken willen dit offensief pas stoppen als de YPG zich heeft teruggetrokken. Volgens Amerikaanse vicepresident Mike Pence hebben de Koerden al ingestemd met een vertrek uit Noordoost-Syrië. De afgesproken wapenstilstand moet de Koerden de ruimte bieden om zich daadwerkelijk uit het gebied terug te trekken.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu spreekt niet van een wapenstilstand, maar van een pauze. Hij benadrukt dat Ankara een “veilige zone” in het grensgebied mag beheren. Pence meent dat de deze zone op de lange termijn in het belang van beide partijen is.
Turkije wil een strook van 225 kilometer lang en 32 kilometer breed langs de Turks-Syrische grens creëren. Deze strook moet als een “bufferzone tegen terrorisme” fungeren. Enkele miljoenen Syrische vluchtelingen die momenteel in Turkije verblijven, moeten volgens Ankara uiteindelijk naar deze bufferzone verplaatst worden.
Verder hebben de Verenigde Staten en Turkije afgesproken dat de YPG alle zware wapens moet inleveren en dat al hun posten worden ontmanteld. Esper liet zondag weten dat de VS nog altijd contact met de YPG onderhoudt.
AD 19.10.2019 De Turkse operatie in Noord-Syrië zorgt voor oorlogsgeweld daar én voor internationale onrust tot in Nederland. De Turkse ambassadeur in Nederland, Saban Disli, stelt meer onrust voorkomen te hebben en vraagt om meer begrip voor Turkije. ,,Jullie hebben nooit geprobeerd ons te begrijpen.’’
Zonder inspanning van de Turkse ambassade in Nederland hadden de confrontaties tussen Koerdische – en Turkse Nederlanders, afgelopen week in Rotterdam, veel erger kunnen uitpakken. De Rotterdamse politie nam vooraf contact op met de Turkse consul in de stad. ,,Ze hoorden dat Turkse jongeren via internet bezig waren elkaar naar dat gebied te krijgen. Wij hebben zoveel mogelijk van die jongeren gebeld voor zover we hun nummers konden achterhalen’’, zegt Saban Disli, de Turkse ambassadeur in Nederland. ,,We hebben hun families gevraagd hun zonen en dochters thuis te houden. Dat heeft geholpen.’’.
Saban Disli is opmerkelijk openhartig. Hij is dan ook geen carrièrediplomaat maar een ervaren Turkse politicus en een van de oprichters van de AK-partij van president Erdogan. Disli ging in op een interviewverzoek van deze krant en beantwoordt de vragen over de Turkse operatie in Noord-Syrië in zijn kantoor in de Turkse ambassade in Den Haag. Wat de ambassadeur zelf vraagt? Wat meer begrip voor de Turkse kant van een zaak die volgens hem te vaak wordt belicht vanuit Koerdisch perspectief.
Het Turkse leger is vorige week Noord-Syrië ingetrokken. De situatie verandert bijna dagelijks, momenteel is er een pauze in de gevechten. Wat wil Turkije nu met Noord-Syrië?
,,Ons doel is duidelijk. Sinds het begin van deze crisis hebben we gezegd dat een veiligheidszone langs de grens noodzakelijk is. 3,7 miljoen Syriërs zijn tijdens acht jaar oorlog de Turkse grens over gevlucht. We hebben al 35 miljard euro aan de opvang uitgegeven. Er zijn Turkse grenssteden waar inmiddels twee keer zoveel Syriërs wonen dan Turken. Dus moeten wij een oplossing zoeken.’’
Moest dat op deze manier, was er geen internationaal overleg mogelijk?
,,Wij hebben gevraagd om samen met de internationale gemeenschap een veiligheidszone in te stellen. Wat was het antwoord?’’ Hij maakt een gebaar dat leegte aangeeft. ,,We vroegen financiële hulp? Wat zeiden ze: hier heb je 3,3 drie miljard euro, waarvan overigens 2,6 miljard euro echt is betaald. Maar dat geld hebben wij niet gekregen.
Het wordt verdeeld door mensenrechtenorganisaties van de VN. Turkije heeft 40 miljard dollar uit eigen zak betaald voor de opvang van die vluchtelingen. Alle medische kosten voor de vluchtelingen zijn door onze belastingbetalers opgebracht. Hoe lang moet dit nog duren?’’
Turkije forceert nu zelf een oplossing, zegt president Erdogan. Maar hoe ziet de uitwerking eruit?
,,Nu er een overeenkomst is met de Verenigde Staten zal de veilige zone worden geschapen en zal het Turkse leger voor de veiligheid zorgen. Wij zullen ook hier scholen bouwen, nieuwe ziekenhuizen, de huizen herbouwen indien nodig en dan de vragen we de Syriërs terug te gaan op vrijwillige basis. Dit zal natuurlijk stap voor stap moeten gebeuren en het zal tijd kosten.
Er is een miljoen Syriërs uit Noord-Syrië die de grens over zijn gegaan naar Turkije. Die mensen zullen teruggaan naar hun huizen. Die huizen staan er nog. Wat onze bondgenoten niet begrijpen is dat er ook 300.000 Koerden onder die vluchtelingen zijn. Die gaan ook terug naar hun huizen en die mensen zullen wij ook beschermen.’’
De realiteit is dat veel Syriërs niet terug willen omdat ze bang zijn voor represailles van het Syrische regiem.
,,We hebben met de Amerikanen afgesproken dat ze veilig kunnen terugkeren. We gaan dit ook met de Russen bespreken. President Erdogan reist daarvoor naar Sotchi voor een gesprek met president Poetin. Ook is er overleg met de Syrische oppositie en NGO’s. Wij zijn deze oorlog niet begonnen. Europeanen en Amerikanen hebben dit probleem geschapen. Ze hebben het huis van onze buren in brand gezet. Vroeg of laat zouden ze zich terugtrekken en dan is het aan ons om te voorkomen dat het vuur overslaat naar ons eigen huis.’’
U zegt dat dit een humanitaire actie is maar internationaal regent het veroordelingen. U valt ook de Koerden aan van Syrische YPG-militie (hoofdonderdeel van de Syrische Democratische Strijdkrachten die in de Syrische burgeroorlog samen met het Westen tegen IS strijden), dezelfden die het Westen zo hebben geholpen in de strijd tegen Islamitische Staat (IS).
,,Wij hebben altijd gezegd dat je terroristen niet moet bevechten met terroristen. Er zijn genoeg documenten die aangeven dat de PKK (de Koerdische Arbeiderspartij die door de Europese Unie op de zwarte lijst van terroristische organisaties is geplaatst, red.) wordt geholpen door de YPG. De YPG had negentig kilometer ondergrondse tunnels. Door die tunnels zijn Amerikaanse wapens van de YPG naar de PKK in Turkije gesmokkeld. Met die wapens worden onze burgers gedood.
Denkt u niet dat de Nederlandse media erg partijdig zijn in deze kwestie? Heeft u ooit empathie aan de dag gelegd voor Turkije?
We vechten tegen de PKK, tegen andere marxistisch-leninistische terreurgroepen, we vechten tegen IS, we proberen die verschrikkelijke poging tot staatsgreep te boven te komen.
Jullie hebben nooit geprobeerd ons te begrijpen. Stel je voor dat een fractie van dat alles in Nederland zou spelen. Wij hebben bijna vier miljoen Syrische vluchtelingen opgevangen. Laten we eens aannemen dat slechts 10 procent daarvan naar Nederland kwam. 400.000 Syriërs in Nederland? Wat zou er overblijven van al die vreedzame harmonie hier, van al die politieke harmonie? Wat zou de impact zijn?’’
Maar waarom gooit president Erdogan dan olie op het vuur door te dreigen dat hij de grenzen open zet voor een vloedgolf aan vluchtelingen die dan doorgaat naar Europa. Dat helpt toch niet?
,,Waarom denkt u dat hij dat zegt? Niemand helpt ons. We proberen dit op te lossen en niemand helpt. Jullie snappen niet dat wij al duizend jaar samen wonen met de Koerden. We vechten alleen tegen terroristen.’’
In Europa zegt men ook: Turkije heeft in het begin van de Syrische oorlog zelf duizenden Europese jihadisten door laten reizen naar Syrië, waarom zouden ze daar dan nu tegen vechten?
,,Hebben jullie ons gewaarschuwd dat ze eraan kwamen? IS is onze gemeenschappelijke vijand. We hebben ook mensen tegengehouden en teruggestuurd. We hebben informatie gedeeld met Europa en Amerika. Wij zullen in Noord-Syrië de verantwoordelijkheid nemen voor de IS-gevangenen. We zullen ze vasthouden, maar we vragen onze vrienden ook met een oplossing te komen.’’
Is Turkije van plan hen te veroordelen, zoals al is gebeurd met tientallen Europese jihadisten in Turkije?
,,Het zijn jullie burgers. Als jullie denken dat ze schuldig zijn, moet je ze in de gevangenis stoppen. Anders kunnen jullie YPG-vrienden ze misschien vrijlaten?’’
Wat vindt u van de gruwelen en moordpartijen door Syrische milities die optrekken met het Turkse leger?
,,We hebben daarover gehoord. De commandant van die groep heeft gezegd dat ze het onderzoeken. Schuldigen zullen worden gestraft. Dit zijn Syrische milities die ook door Nederland zijn bewapend. Wij werken met ze samen omdat ze veel kennis hebben van het gebied.’’
CV Saban Disli
Saban Disli (61) is sinds 31 oktober 2018 de Turkse ambassadeur in Nederland. Disli is een van de oprichters van de Turkse AK-partij, de politiek partij van president Erdogan. Ook zat hij voor die partij in het Turkse parlement. Tussen 1996 en 2002 woonde hij ook al in Nederland, toen als directeur van de Demir Halk Bank.
NOS 19.10.2019 Het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat 41 aanhangers van Islamitische Staat opnieuw zijn vastgezet na hun vlucht uit een kamp in Noord-Syrië.
Eerder waren al 195 vermoedelijke IS’ers opnieuw gevangengenomen, zegt minister Soylu. Volgens een tv-station dat wordt geleid door de Turkse staat, worden de buitenlandse IS’ers naar een gebied in de buurt van Aleppo gebracht dat in handen is van Turkije.
De Turkse president Erdogan beschuldigt de Syrisch-Koerdische strijdkrachten ervan dat ze tijdens de Turkse aanval honderden IS’ers en hun familie hebben vrijgelaten.
Repatriëren of niet?
In verschillende westerse landen woedt een discussie over het terughalen van de vrijgekomen IS-sympathisanten. Het Nederlandse kabinet blijft bij het standpunt om ze daar te laten. Gisteren meldde de Britse krant The Guardian dat België, Duitsland en Frankrijk de mogelijkheden onderzoeken om vrouwen en kinderen te repatriëren. Dat bericht werd door bronnen in het Belgische kabinet ontkend.
Afgelopen donderdag werd er tussen de VS en Turkije een vijfdaags staakt-het-vuren afgesproken, zodat de Koerdische YPG-milities de kans hebben om zich terug te trekken. Turkije en de Koerdische strijders in Syrië betichten elkaar ervan zich niet aan de afspraken te houden.
Via internationale persbureaus werden gisteren foto’s gepubliceerd van rook boven de Syrische grensstad Ras al-Ain. Het is niet duidelijk wat die rook veroorzaakt heeft.
Rookwolken boven de Syrische stad Ras al-Ain gezien vanaf de Turkse grens, gisteren
MSN 19.10.2019 Turkije heeft 41 vermoedelijke aanhangers van Islamitische Staat opgepakt, nadat zij eerder deze week uit een Syrisch kamp waren gevlucht. Dat heeft de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu zaterdag gezegd in een televisieprogramma van de Turkse staat, meldt persbureau AP.
Volgens minister Soylu heeft Turkije eerder al 195 andere vermoedelijke IS-strijders opgepakt. De buitenlandse strijders, onder wie ook Europese IS’ers, zijn naar een door Turkije gecontroleerd gebied in het noorden van Aleppo gebracht. De Turkse IS’ers zijn in busjes overgebracht naar Turkije en worden daar vastgezet en berecht. President Recep Tayyip Erdogan beschuldigt de Syrisch-Koerdische strijdkrachten ervan 750 IS’ers en hun familie te hebben vrijgelaten tijdens de Turkse aanval.
Verder beschuldigen de Turken en de Koerden elkaar ervan zich niet aan de afgesproken wapenstilstand te houden. Donderdag spraken de Verenigde Staten en Turkije af om vijf dagen de wapens neer te leggen. Zo zouden de Koerdische YPG-militanten de kans krijgen zich terug te trekken.
MSN 19.10.2019 Turkije beschuldigt de Koerdische strijdkrachten ervan het donderdag overeengekomen bestand te schenden. Volgens het Turkse ministerie van Defensie hebben de Koerden verschillende aanvallen uitgevoerd in het noordoosten van Syrië.
“De Turkse strijdkrachten houden zich volledig aan de overeenkomst die donderdag met de Verenigde Staten is gesloten. “Desondanks hebben terroristen…. in totaal veertien aanvallen uitgevoerd in de afgelopen 36 uur.”
De Turkse president Recep Erdogan kwam donderdag met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence een pauze van vijf dagen overeen in de Turkse operatie in Noord-Syrië. Dat zou Koerdische strijders van de YPG de gelegenheid geven het gebied te verlaten.
Vrijdag beschuldigden de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), die door de YPG worden gedomineerd, Turkije van het schenden van het bestand. Volgens de door Koerden gedomineerde milities beschoot het Turkse leger onder andere burgerdoelen in de stad Ras al-Ain.
MSN 19.10.2019 Tientallen Koerden hebben zich zaterdag verzameld in het Amsterdamse Vondelpark. Ze demonstreren tegen de Turkse militaire operatie in Noord-Syrië. Vanaf het park lopen de betogers naar het Museumplein.
Eerder deze week waren er ook al protesten van Koerdische organisaties in ons land. Tijdens de demonstratie in Rotterdam woensdag kwamen Koerden in conflict met Turkse tegendemonstranten. Daarbij werden tientallen mensen aangehouden en raakten agenten gewond.
In Amsterdam is voor zover bekend geen tegendemonstratie gepland. De organisator van de demonstratie, de Raad van Gemeenschappen uit Koerdistan (Demned), had vooraf gerekend op een paar duizend mensen in de hoofdstad.
NOS 18.10.2019 Het Turkse leger en zijn Syrische hulptroepen hebben bij de inval in Noord-Syrië oorlogsmisdaden gepleegd. Zo executeerden zij enkele Koerdische burgers en voerden ze willekeurige aanvallen uit op woonwijken. Dat zegt Amnesty International.
De mensenrechtenorganisatie zegt overtuigend bewijs te hebben voor de misdaden. De afgelopen week, van zaterdag tot woensdag, werden getuigenverklaringen van onder anderen medici, reddingswerkers, journalisten en humanitaire hulpverleners verzameld.
Turkije startte vorige week woensdag een offensief in het noordoosten van Syrië. Daarvoor werkt het samen met Syrische rebellen die zich het Syrische Nationale Leger (SNL) noemen. Eerder vochten die rebellen tegen het Syrische regime, nu worden ze gefinancierd en ondersteund door Turkije.
Er gingen al langer geruchten dat deze pro-Turkse groeperingen zich schuldig maken aan wreedheden: op sociale media werden bijvoorbeeld filmpjes verspreid van ongewapende mannen die zij executeerden.
“Turkse strijdkrachten en hun bondgenoten tonen hun minachting voor het leven van burgers. Ze voeren onwettig dodelijke aanvallen uit op woonwijken waarbij burgers worden gedood en gewond raken”, zegt Kumi Naidoo, secretaris-generaal van Amnesty International.
Houtskool
Een huis, bakkerij en school zouden zijn gebombardeerd. “Burgers hadden bij de school beschutting gezocht. Alles gebeurde daarna zo snel”, zei een reddingswerker tegen Amnesty. “In totaal waren er zes gewonden en vier doden, onder wie twee kinderen. Ik kon niet zeggen of het jongens of meisjes waren, omdat hun lijken helemaal zwart waren. Ze zagen eruit als houtskool.”
Ook onthult Amnesty details over de moord op Hevrin Khalaf, een Koerdische politica. De vrouwenrechtenactiviste werd in een hinderlaag gelokt op een snelweg en vervolgens uit haar auto gesleept. Ze werd daarna in koelen bloede doodgeschoten door strijders van Ahrar al-Sharqiya, stelt de mensenrechtenorganisatie. Op dezelfde dag zou de rebellengroep, die onderdeel is van het Syrische Nationale Leger en bewapend en gesteund wordt door Turkije, ook twee Koerdische strijders gevangen hebben genomen en gedood.
Verantwoordelijkheid
Een flagrante oorlogsmisdaad, zegt secretaris-generaal Naidoo daarover. “Zolang Turkije zijn strijdkrachten hun gang laat gaan en de straffeloosheid laat voortduren, zal het verdere wreedheden aanmoedigen. We roepen Turkije opnieuw op een einde te maken aan de schendingen. Het land kan zijn verantwoordelijkheid niet ontlopen door oorlogsmisdaden uit te besteden aan gewapende groepen.”
Turkije en de Verenigde Staten kondigden gisteren aan dat ze het eens zijn over een vijfdaagse gevechtspauze in het noordoosten van Syrië. Over dat staakt-het-vuren bestaat scepsis. Vandaag nog zei president Erdogan dat hij het offensief in Turkije “sneller dan voor de gevechtspauze” zal doorzetten wanneer de overeenkomst niet volledig wordt geïmplementeerd.
NU 18.10.2019 De Nederlandse autoriteiten zijn medeverantwoordelijk voor de huidige situatie in het noordoosten van Syrië, meent Pete Hoekstra. De Amerikaanse ambassadeur in Nederland zegt in de uitzending van Nieuwsuur vrijdagavond dat Nederland een domino-effect veroorzaakte door de regio te verlaten.
Hoekstra verwijt Europese landen, waaronder Nederland, “te hebben besloten dat het werk gedaan was, dat hun deelname voorbij was”. Hij verklaart dat zowel de Verenigde Staten als Europese landen verantwoordelijk zijn voor de chaotische situatie.
Turkse militairen zijn sinds vorige week woensdag bezig met een offensief in het noordoosten van Syrië. Als gevolg daarvan zijn in het grensgebied honderden doden gevallen en tot 200.000 personen op de vlucht geslagen. De Amerikanen kondigden donderdagavond aan een tijdelijke wapenstilstand te hebben afgesproken met Turkije.
Nederlandse F-16-gevechtsvliegtuigen vlogen van begin tot eind 2018 meer dan drieduizend missies boven Irak en Oost-Syrië. Ongeveer 2.100 keer werden wapens tegen Islamitische Staat (IS) gebruikt. De missie stopte omdat Defensie eenheden beschikbaar moest hebben voor diverse snel inzetbare troepen en de NAVO.
Hoekstra neemt aan dat de Nederlanders vertrokken omdat ze niet langer een dreiging zagen, zegt hij in Nieuwsuur. “Maar zodra de Verenigde Staten iets doen wat onze Europese bondgenoten al hebben gedaan wordt het ineens Amerika’s schuld dat er dingen gebeuren in het Midden-Oosten.”
MSN 18.10.2019 Nederland is medeverantwoordelijk voor de huidige chaos in het noorden van Syrië. Dat zei de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra in Nieuwsuur. Amerika wilde volgens hem dat Nederland actief bleef meedoen in Syrië.
„Het was Nederland dat een paar maanden geleden besloot uit Syrië te vertrekken en toen begon het domino-effect van mensen die de regio verlieten”, aldus de ambassadeur. „Ik neem aan dat ze vertrokken omdat ze geen dreiging meer zagen.”
Nederlandse F-16’s waren in 2016 en 2018 actief boven het oosten van Syrië. Daar bombardeerden ze doelen van terreurgroep IS. De missie moest stoppen omdat de luchtmacht zich moet voorbereiden op de overgang van de F-16 naar de F-35.
Het vertrek was afgesproken met de door de Amerikanen geleide internationale coalitie die vecht tegen IS. Nederland heeft nooit militairen op de grond gehad in Syrië, al hebben de Amerikanen daar deze zomer wel om gevraagd. Daar is geen mandaat voor, aldus het kabinet.
Hoekstra reageerde op kritiek uit Nederland en Europa op de Amerikanen omdat zij zich zonder overleg hebben teruggetrokken uit Noord-Syrië. Dat gaf Turkije het groene licht om het buurland binnen te vallen. Turkije wil de Koerdische militie YPG daar verdrijven en een bufferzone inrichten.
NOS 18.10.2019 Nederland is medeschuldig aan de huidige situatie in het noorden van Syrië. Dat zegt de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra, in een interview met Nieuwsuur. “Het waren de Nederlanders die zich een paar maanden geleden besloten terug te trekken uit Syrië en daardoor een domino-effect veroorzaakten van mensen die de regio verlaten.”
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump onlangs besloot alle Amerikaanse troepen uit het overwegend Koerdische noorden van Syrië te halen, viel Turkije het land binnen om Koerdische milities te verdrijven en een bufferzone langs de grens te creëren. De Koerdische YPG, die jarenlang samen met de VS tegen IS streed, sloot vervolgens een deal met de Syrische president Assad. Syrische troepen trokken naar het noorden om de Koerdische strijders bij te staan.
Er zouden in de strijd al honderden doden zijn gevallen en 200.000 inwoners van de regio zijn op de vlucht geslagen. Ook dreigen IS’ers te ontsnappen uit door Koerden bewaakte gevangenissen.
‘Nederland speelde belangrijke rol in Syrië’
Hoeksta vindt dat de Verenigde Staten en Europese landen een gedeelde verantwoordelijkheid hebben voor deze situatie. Europese landen trokken zich eerder al terug uit Syrië en waren bovendien niet bereid te helpen toen de Verenigde Staten vorig jaar december aankondigden troepen uit Syrië te halen, zegt hij.
“De Nederlanders noemden het terugtrekken van de VS een grote fout”, zegt Hoekstra. “De president veranderde toen zijn positie en hield onze troepen in Syrië. Mij werd gevraagd of ik dacht dat Nederland zou blijven. Ik zei ‘ze willen zó graag dat de VS in Syrië blijft, dat ik denk dat ze zelf in Syrië blijven’. We wilden dat de Nederlanders mee bleven doen en deel van de coalitie bleven. Ze speelden een belangrijke rol in Syrië.”
Zoals binnen de anti-IS-coalitie was afgesproken eindigde de Nederlandse inzet van F-16’s boven Syrië eind 2018. Hoekstra verwijt Nederland en andere landen “te hebben besloten dat het werk gedaan was, dat hun deelname voorbij was”.
“Ik neem aan dat de Nederlanders vertrokken omdat ze niet langer een dreiging zagen. Maar zodra de Verenigde Staten iets doen wat onze Europese bondgenoten al hebben gedaan wordt het ineens Amerika’s schuld dat er dingen gebeuren in het Midden-Oosten.”
Geen vrees voor IS
Hoekstra erkent dat de situatie in het noorden van Syrië escaleerde nadat de VS besloten zich terug te trekken. “De laatste paar dagen waren moeilijk. We zijn heel, heel erg tegen wat Turkije doet en de stappen die het neemt in Syrië. De VS heeft gereageerd met sancties tegen Turkije. En we hebben diplomatie bedreven met Turkije om de situatie aan te pakken.”
Ondanks de verontwaardiging over Turkije’s acties verraste de inval hem totaal niet, zegt hij. “Het is niet een kwestie van de laatste paar maanden. Deze grensregio is al jarenlang een ingewikkeld gebied, ver voor we het gevecht met IS aangingen.”
Ook was al lang bekend dat gevangengenomen IS’ers bij een Turkse inval mogelijk zouden ontsnappen, zegt hij. “De VS hebben verschillende landen gevraagd met een oplossing te komen voor deze strijders, maar zij zeiden ‘nee we willen ze niet in deze kampen maar we hebben geen alternatief dus we moeten ze daar maar laten’. Europa was niet bereid te helpen.”
Toch zegt hij niet te vrezen dat IS’ers opnieuw voor een grote dreiging gaan zorgen. “Als IS weer herstelt houden we Amerikaanse troepen in Syrië om druk op IS en al-Qaida te houden.”
Het interview met ambassadeur Hoekstra is vanavond te zien in Nieuwsuur om 22.00 uur op NPO2.
Telegraaf 18.10.2019 Terwijl bijna heel Turkije de invasie in Syrië steunt, laat de Koerdische partij HDP een ander geluid horen.
In het kantoor van de partij in Istanbul vertelt een gesluierde vrouw dat familieleden van haar voor de Koerdische YPG-militie vechten. Haar eigen zoon is onlangs opgepakt op verdenking van PKK-lidmaatschap. „Ik weet niet waar hij nu zit”, zegt ze verslagen. „En mijn advocaat lukt het niet om in contact met hem te komen.”
Turkije beschouwt de HDP als de politieke tak van de PKK. Partijleider Selahattin Demirtas zit al drie jaar vast. In zuidoost Turkije, de machtsbasis van de HDP vanwege het grote aantal Koerden dat er woont, worden regelmatig burgemeesters gearresteerd wegens banden met de PKK. Toch zou een verbod op de partij weinig uithalen. Dan komt er meteen een nieuwe partij.
Maar niet elke Koerd is pro-HDP. Zoals ondernemer Mehmet het verwoordt: „De wereld moet niet denken dat Koerden en de PKK hetzelfde zijn.”
Telegraaf 18.10.2019 Premier Mark Rutte had graag gezien dat de EU zich steviger zou uitspreken over de Turkse inval in Noord-Syrië, maar dat is op de EU-top niet gelukt. „Maar daar was ik ook al bang voor eerlijk gezegd”, zei de premier na afloop van de eerste dag van de top in Brussel.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken gaven maandag in Luxemburg een verklaring af waarin zij de aanval veroordelen en Ankara oproepen direct met de militaire acties in het gebied te stoppen. Ook beloofden ze de wapenexport nationaal te stoppen, maar tot een Europees wapenembargo kwam het niet. „Met die verklaring ben ik wel gelukkig maar ik denk toch dat we meer moeten doen”, had Rutte vooraf gezegd. De leiders kwamen niet verder dan een bevestiging ervan.
De premier is „niet ontevreden over de mate van eensgezindheid” onder de regeringsleiders „over het ernstige feit dat Turkije de stabiliteit in de regio in gevaar heeft gebracht.” Hij zei niets te kunnen zeggen over de afspraak die de Turkse president Recep Erdogan en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence hebben gemaakt over een rustperiode in Noord-Syrië.
NOS 18.10.2019 Turkije en de Verenigde Staten kondigden gisteren aan dat ze het eens zijn geworden over een vijfdaagse gevechtspauze in het noordoosten van Syrië. Volgens het akkoord trekt de Koerdische YPG-militie zich in ruil voor het staakt-het-vuren terug van de Syrische grens, zodat het Turkse leger een bufferzone kan creëren die zo’n 30 kilometer Syrië inloopt. Wat betekent de afspraak voor de situatie in Noordoost-Syrië?
Volgens Turkije-correspondent Lucas Waagmeester is vooral duidelijk wat de deal níet inhoudt. “De Koerdische YPG die zich zou moeten terugtrekken is geen partij in deze deal. Ze zijn ook niet meer gebonden aan de wensen van de VS, want de Amerikaanse militairen hebben de YPG ruim een week geleden in de steek gelaten en het gebied verlaten”, zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Hij ziet de aankondiging van gisteren dan ook vooral als een publiciteitsstunt van beide landen. “Door Turkije en de VS wordt dit verkocht als dé oplossing voor de strijd in Noord-Syrië. Maar daarin heb je ook andere partijen, Syrië en Rusland bijvoorbeeld. Of zij zich eraan gaan houden weten we helemaal niet.”
Ook Amerika-correspondent Arjen van der Horst is sceptisch. “Trump verkoopt de deal als een grote overwinning van Amerika, waardoor miljoenen levens worden gespaard. Maar hij vergeet dat hij zelf de lont in het kruitvat heeft gestoken door het groene licht te geven aan Erdogan. Alsof een pyromaan een huis in de fik zet en later de eer wil opstrijken voor het blussen van het vuur.”
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken zei ook: “We hebben precies gekregen wat we wilden”.
‘We stoppen niet, we pauzeren’
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu sprak in tegenstelling tot de Amerikaanse vicepresident niet over een staakt-het-vuren, maar over een pauze. “We pauzeren de operatie zodat de YPG de veiligheidszone kan verlaten. We stoppen niet, we pauzeren.”
‘Overwinning’
Volgens Waagmeester zien de Turken het akkoord als een overwinning. “Dit is exact waar Turkije jaren voor heeft geknokt. President Erdogan kreeg eerst groen licht van Amerika om de militaire operatie in Noord-Syrië te beginnen. Nu krijgt hij als oplossing precies wat hij wil: een bufferzone in Syrië en de Koerden gaan daar verdwijnen. Het wordt ook nog eens verkocht als het ultieme compromis.”
Omdat sancties tegen Turkije door het akkoord voorlopig van de baan zijn, ziet ook Van der Horst Turkije als duidelijke winnaar. “Overigens denkt de Amerikaanse Senaat er anders over: ze willen harde sancties instellen als Turkije zich niet terugtrekt uit Noord-Syrië.”
“Het is de vraag of de Amerikanen in Noord-Syrië nog wel de beslissende rol spelen op dit moment”, aldus Lucas Waagmeester.
De belangrijkste Koerdische militieleider liet weten dat hij een staakt-het-vuren accepteert in het gebied waar nu een strijd gaande is, maar dat hij niet akkoord gaat met volledige terugtrekking uit het gebied. Pence zei gisteren nog dat hij van de Koerdische milities de garantie heeft gekregen dat zij zich “ordelijk” terugtrekken tot buiten de safe zone van Turkije.
Waagmeester betwijfelt of de wapenstilstand kans van slagen heeft. “Het is alleen een akkoord met de VS en het is de vraag of de Amerikanen daar nog wel de beslissende rol spelen op dit moment.”
Rookpluimen in grensgebied
Vandaag melden journalisten van persbureau AP dat gevechten tussen het Turkse leger en Koerdische milities om het grensdorp Ras al-Ayn ondanks het staakt-het-vuren gewoon doorgaan. In het gebied zijn grote rookpluimen te zien.
Waagmeester houdt rekening met een andere uitleg van de aankondiging van gisteren. “Het zou kunnen dat Syrië en Rusland wél betrokken zijn bij de afspraak en dat het Syrische leger de bufferzone gaat controleren. De Koerdische militie krijgt dan een rol onder Syrische vlag. Dat is een mogelijk scenario en eigenlijk de enige manier waarop al deze pr van Amerika en Turkije uit te leggen is.”
Komende dinsdag komen Erdogan en de Russische president Poetin bij elkaar. “Poetin is, veel meer dan de Amerikanen, op dit moment degene die bepaalt wat in Noord-Syrië op de grond gebeurt. Van Moskou moeten we gaan horen of dit akkoord ook echt wordt bekrachtigd.”
NU 18.10.2019 België, Frankrijk en Duitsland gaan proberen IS-gevangenen, die vanuit het eigen land zijn afgereisd naar Syrië, terug te halen tijdens de vijf dagen durende wapenstilstand, schrijft The Guardian vrijdagavond. Het is nog niet duidelijk of Nederland hetzelfde gaat doen.
Eerder op de dag meldde de Amerikaanse president Donald Trump dat sommige EU-lidstaten een poging gaan wagen om uitreizigers terug te halen, zonder te benoemen om welke landen het gaat.
De Britse krant schrijft dat Belgische autoriteiten familieleden van Syriëgangers al hebben geïnformeerd over een poging uitreizigers terug te halen, tijdens de vijf dagen durende wapenstilstand. Ook Frankrijk en Duitsland onderzoeken methodes om tijdens de “rustige” periode ‘hun’ IS-gevangenen terug te halen.
Volgens Trump hadden deze plannen van de EU-landen veel eerder moeten komen, “nadat wij (de VS, red.) voor al deze IS-gevangenen hadden gezorgd”.
Nederlands beleid niet gericht op terughalen Syriëgangers
Het Nederlandse kabinet weigert tot nu toe Nederlandse uitreizigers op te halen. Premier Mark Rutte zei bij de start van de crisis in 2015 dat hij Nederlandse jihadisten liever ziet “sneuvelen in Irak en Syrië dan dat ze terugkeren”.
De premier zei in de nacht van woensdag op donderdag tijdens een Kamerdebat dat hij niet van plan is het kabinetsbeleid te wijzigen. Hij stelde dat de verantwoordelijkheid over de gevangenenkampen nu in handen van Turkije ligt. Daarnaast benadrukte hij dat Nederland “voorbereid is op terugkeerders”.
Europese ministers van Buitenlandse Zaken zijn ook tegen het ophalen van Syriëgangers. De Duitse minister Heiko Maas zei al eerder dat het “uiterst moeilijk” kan zijn om hen te vervolgen in eigen land, omdat het “moeilijk is om te bewijzen dat zij bij acties betrokken waren”.
Turkse inval zorgt voor grote onrust
De Turkse inval in het noordoosten van Syrië veroorzaakt echter grote onrust over de beveiliging van de gevangenenkampen in het land. De Koerdische strijdkrachten die verantwoordelijk zijn voor de kampen, staan onder druk door de militaire acties van Turkije.
Dit weekend ontsnapten ruim zevenhonderd IS’ers uit een kamp in Ain Issa. Daar zaten geen Nederlanders tussen volgens het kabinet. Voor zover bekend zouden er 55 Nederlandse volwassenen en negentig Nederlandse kinderen in gevangenissen in het Midden-Oosten zitten.
Volgens Trump zou de donderdagavond overeengekomen wapenstilstand vrijdagavond weer ingegaan, nadat eerder op vrijdag berichten naar buiten kwamen dat er alsnog werd gevochten.
Telegraaf 18.10.2019 „Enkele Europese landen” hebben zich volgens de Amerikaanse president Donald Trump bereid verklaard landgenoten terug te nemen die zich als strijder bij IS hadden aangesloten en gevangen zitten. Hij verklaarde dat vrijdag via Twitter, maar meldde er niet bij om welke landen het ging.
„Dit is goed nieuws maar het zou moeten zijn gebeurd nadat wij ze hadden gepakt”, aldus Trump. „Hoe dan ook, een enorme vooruitgang.”
Vrijdag verklaarde de Turkse president Recep Erdogan dat Koerdische milities van YPG in Noord-Syrië 750 IS-strijders had vrijgelaten. Het Turkse leger zou 195 strijders weer hebben opgepakt.
…..this thinking years ago. Instead, it was always held together with very weak bandaids, & in an artificial manner. There is good will on both sides & a really good chance for success. The U.S. has secured the Oil, & the ISIS Fighters are double secured by Kurds & Turkey….
….I have just been notified that some European Nations are now willing, for the first time, to take the ISIS Fighters that came from their nations. This is good news, but should have been done after WE captured them. Anyway, big progress being made!!!!
Trump zet al langer Europese landen, vooral Duitsland en Frankrijk, onder druk om IS-strijders terug te laten keren die nu veelal vast zitten in kampen in Syrië. Tot nu toe was dat tevergeefs. Ook Nederland ziet het niet zitten IS’ers terug te laten keren.
AD 18.10.2019 Enkele Europese landen hebben zich volgens de Amerikaanse president Donald Trump bereid verklaard landgenoten terug te nemen die zich als strijder bij IS hadden aangesloten en gevangen zitten. Hij verklaarde dat vrijdag via Twitter, maar meldde er niet bij om welke landen het ging.
,,Dit is goed nieuws maar het zou moeten zijn gebeurd nadat wij ze hadden gepakt”, aldus Trump. ,,Hoe dan ook, een enorme vooruitgang.”
Vandaag verklaarde de Turkse president Recep Erdogan dat Koerdische milities van YPG in Noord-Syrië 750 IS-strijders had vrijgelaten. Het Turkse leger zou 195 strijders weer hebben opgepakt.
Trump zet al langer Europese landen, vooral Duitsland en Frankrijk, onder druk om IS-strijders terug te laten keren die nu veelal vast zitten in kampen in Syrië. Tot nu toe was dat tevergeefs. Ook Nederland ziet het niet zitten IS’ers terug te laten keren.
MSN 18.10.2019 “Enkele Europese landen” hebben zich volgens de Amerikaanse president Donald Trump bereid verklaard landgenoten terug te nemen die zich als strijder bij IS hadden aangesloten en gevangen zitten. Hij verklaarde dat vrijdag via Twitter, maar meldde er niet bij om welke landen het ging.
“Dit is goed nieuws maar het zou moeten zijn gebeurd nadat wij ze hadden gepakt”, aldus Trump. “Hoe dan ook, een enorme vooruitgang.”
Vrijdag verklaarde de Turkse president Recep Erdogan dat Koerdische milities van YPG in Noord-Syrië 750 IS-strijders had vrijgelaten. Het Turkse leger zou 195 strijders weer hebben opgepakt.
Trump zet al langer Europese landen, vooral Duitsland en Frankrijk, onder druk om IS-strijders terug te laten keren die nu veelal vast zitten in kampen in Syrië. Tot nu toe was dat tevergeefs. Ook Nederland ziet het niet zitten IS’ers terug te laten keren.
Telegraaf 18.10.2019 De Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) beschuldigen Turkije van het schenden van het bestand in Noord-Syrië dat donderdag was overeengekomen. Volgens de door Koerden gedomineerde milities beschoot het Turkse leger onder andere burgerdoelen in de stad Ras al-Ain.
De Turkse president Recep Erdogan kwam donderdag na urenlange gesprekken met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence een pauze van vijf dagen overeen in de Turkse operatie in Noord-Syrië. Dat zou Koerdische strijders van de YPG de gelegenheid geven het gebied te verlaten.
Volgens de SDF die door de YPG worden gedomineerd, zwijgen de Turkse kanonnen echter niet en vallen de Turkse luchtmacht en artillerie posities van strijders en burgerdoelen aan.
Erdogan verklaarde echter dat er van „voortdurende confrontaties” in het gebied geen sprake was. Hij vertelde na het ochtendgebed dat de veilige zone die hij met Pence was overeengekomen over een lengte van 440 kilometer in Syrië langs de grens met Turkije zal lopen en ongeveer 32 kilometer breed zal zijn. Turkse en Amerikaanse functionarissen staan in doorlopend contact om de overeenkomst uit te voeren.
NOS 18.10.2019 De Turkse president Erdogan wil twaalf observatieposten laten opzetten in Noordoost-Syrië, vanaf de grens met Irak in het oosten tot aan de Eufraat, 300 kilometer westelijker.
Volgens hem moeten de Koerdische YPG-milities binnen vijf dagen vertrekken uit de “veilige zone” van 440 bij 32 kilometer, op basis van het gisteren met Amerika afgesproken staakt-het-vuren. De Amerikaanse gezant voor Syrië James Jeffrey zegt echter dat het gaat over een zone van slechts 120 kilometer breed.
Ondanks het staakt-het-vuren werd er vandaag 18.10.2019 gevochten tussen het Turkse leger en Koerdische milities. Wel waren er minder gevechten dan de afgelopen dagen en was het relatief kalm.
Ras al-Ain
Boven grensstad Ras al-Ain waren rookpluimen te zien. Volgens de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), waarbinnen de Koerdische YPG de belangrijkste organisatie is, heeft Turkije het bestand geschonden en beschoot het leger onder meer burgerdoelen.
President Trump twitterde dat zijn Turkse ambtgenoot Erdogan hem had verteld dat er kleine gevechten waren geweest die snel waren gestopt.
Donald J. Trump @realDonaldTrump
Just spoke to President @RTErdogan of Turkey. He told me there was minor sniper and mortar fire that was quickly eliminated. He very much wants the ceasefire, or pause, to work. Likewise, the Kurds want it, and the ultimate solution, to happen. Too bad there wasn’t…..
NU 18.10.2019 Ondanks een door de VS en Turkije afgesproken wapenstilstand van 120 uur zou er toch weer worden gevochten aan de Turks-Syrische grens, laten ooggetuigen weten aan The Guardian.
De VS en Turkije sloten donderdag een akkoord over de Turkse inval van het grensgebied met Syrië. Daarin was het staakt-het-vuren opgenomen.
Een woordvoerder van de Koerdische strijdkrachten bevestigt dat er weer wordt gevochten in het gebied en zegt dat er bombardementen hebben plaatsgevonden. De Turkse president Tayyip Recep Erdogan ontkent echter dat er sprake was van “aanhoudende confrontaties”.
Volgens de Koerdische woordvoerder en ooggetuigen vonden er grondgevechten plaats in de Syrische plaats Ras al Ayn, één van de hoofddoelen van het Turkse militaire offensief.
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en de Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo waren donderdag urenlang in Ankara om met president Erdogan te spreken. Hierna werd aangekondigd dat er een akkoord was gesloten. Turkije zou onder meer 120 uur lang geen aanvallen uitvoeren in het grensgebied.
Het Witte Huis reageerde vrijdag ook op de meldingen over de gevechten. Een woordvoerder zei dat het naleven van een wapenstilstand “tijd zal kosten”.
‘VN onderzoekt mogelijk gebruik van wit fosfor’
Inspecteurs van de VN kondigden vrijdag aan te zullen onderzoeken of Turkse troepen wit fosfor hebben gebruikt in een aanval op kinderen in Syrië, meldt The Guardian.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zei vrijdagochtend van de situatie op de hoogte te zijn en informatie te verzamelen over het mogelijke gebruik van de chemische wapens. Het Koerdische Rode Kruis meldde dat minstens zes in ziekenhuizen opgenomen kinderen brandwonden hebben die passen bij verwondingen die chemische wapens kunnen veroorzaken.
‘Bijna vijfhonderd doden sinds start van offensief’
Het Turkse offensief in het noordoosten van Syrië begon vorige week woensdag, kort nadat Trump had besloten de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen. Volgens Pompeo gaf de VS daarmee geen groen licht voor de inval.
Sinds woensdag zijn al bijna vijfhonderd personen om het leven gekomen, meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten donderdag. Het gaat om 224 SDF-strijders, 184 door Turkije gesteunde rebellen en 72 burgers. Vanwege het geweld zijn zo’n 200.000 inwoners van de regio op de vlucht geslagen.
MSN 18.10.2019 De Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) beschuldigen Turkije van het schenden van het bestand in Noord-Syrië dat donderdag was overeengekomen. Volgens de door Koerden gedomineerde milities beschoot het Turkse leger onder andere burgerdoelen in de stad Ras al-Ain.
De Turkse president Recep Erdogan kwam donderdag na urenlange gesprekken met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence een pauze van vijf dagen overeen in de Turkse operatie in Noord-Syrië. Dat zou Koerdische strijders van de YPG de gelegenheid geven het gebied te verlaten.
Volgens de SDF die door de YPG worden gedomineerd, zwijgen de Turkse kanonnen echter niet en vallen de Turkse luchtmacht en artillerie posities van strijders en burgerdoelen aan.
NU 17.10.2017 Sinds de start van het Turkse offensief in Syrië zijn zeker 479 personen om het leven gekomen, meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten donderdag. Onder de slachtoffers zijn tientallen burgers.
De inval is vooral dodelijk geweest voor de door Koerdische YPG geleide coalitie Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF). Volgens het in Engeland gevestigde Observatorium zijn 224 SDF-strijders omgekomen.
Het aantal doden onder door Turkije gesteunde rebellen ligt op 184. Als gevolg van de zware gevechten in het noordoosten van Syrië zijn 72 burgers om het leven gekomen. Vanwege het geweld zijn zo’n 200.000 inwoners van de regio op de vlucht geslagen.
Om meer doden te voorkomen, hebben Koerdische strijders zondag afspraken gemaakt de Syrische president Bashar Al Assad. Zijn leger is sinds maandag in het noordoosten van Syrië, een gebied dat tijdenlang in handen was van de SDF, om hulp te bieden tegen het offensief van Turkije.
Russische, Syrische en Turkse troepen proberen de gebieden in te nemen die door de Amerikanen zijn verlaten. Het Turkse offensief begon kort nadat de Amerikaanse president Donald Trump besloot het leger uit het noordoosten van Syrië te halen. Trumps buitenlandminister Mike Pompeo benadrukte kort daarop dat de Verenigde Staten geen groen licht had gegeven voor de inval.
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en Pompeo hebben donderdag 17.10.2019 in Ankara met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan gesproken. Het tweetal heeft bij Erdogan aangedrongen de actie te stoppen, maar volgens Turkse autoriteiten was deze poging tevergeefs.
Eerder op de dag zeiden Turkse bronnen uit de staf van de president tegen BBC Newsdat Erdogan een brief van Trump in de vuilnisbak had gegooid. In de op 9 oktober verzonden brief schreef Trump onder meer dat ze “een goede deal” moesten sluiten. Ook dreigde hij de economie van Turkije te slopen. Hij eindigde de brief met de woorden: “Wees geen dwaas.”
Telegraaf 17.10.2019Premier Mark Rutte wil dat de EU zich steviger uitspreekt over de Turkse inval in Noord-Syrië. „Ik ga daar voor pleiten bij mijn Europese collega’s maar ik ben niet optimistisch dat het lukt”, zei hij in Brussel vlak voor het diner waar de kwestie wordt besproken.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken gaven maandag in Luxemburg een verklaring af waarin zij de aanval veroordelen en Ankara oproepen direct met de militaire acties in het gebied te stoppen. Ook beloofden ze de wapenexport nationaal te stoppen, maar tot een Europees wapenembargo kwam het niet. „Met die verklaring ben ik wel gelukkig maar ik denk toch dat we meer moeten doen”, aldus Rutte.
De meeste lidstaten hebben hun wapenhandel opgeschort zolang het offensief voortduurt, waaronder ook Nederland, Duitsland en Frankrijk.
Telegraaf 17.09.2019Als Turkije wordt aangevallen in Noord-Syrië kan het niet rekenen op de hulp van NAVO-bondgenoten. Dat vindt de Tweede Kamer. Die schaarde zich achter een voorstel van de ChristenUnie en SP om het beroemde artikel 5 van het NAVO-handvest – een aanval op één is een aanval op allen – voor Turkije buiten werking te stellen. Dat wil zeggen: zolang de Turken hun aanval op de Koerden in Noord-Syrië niet hebben gestaakt.
Alleen de VVD en Denk stemden tegen. Premier Rutte wees er woensdagnacht in een debat over de Turkse inval nog op dat het buiten werking stellen van artikel 5 voor één lidstaat niet kan. Een lid uit het bondgenootschap zetten kan evenmin. Volgens Rutte is Turkije weliswaar een moeilijke bondgenoot, maar wel een sterke en onmisbare. Volgens Denk-Kamerlid Kuzu voert Turkije in Noord-Syrië helemaal geen aanvallen op Koerden uit.
Komende week moet minister Bijleveld (Defensie) de opdracht uit de Kamer voorleggen in de NAVO-vergadering met collega-ministers, wetende dat ze bot zal vangen.
Toch vindt CU-Kamerlid Voordewind het signaal uit de Kamer cruciaal. „Turkije heeft het er zelf naar gemaakt. Het voert een illegale militaire operatie uit op een bondgenoot, waarbij burgers omkomen en een Koerdische politica is vermoord. Dan verspeel je het recht op militaire bijstand.” De SP ziet niet in waarom artikel 5 niet zou kunnen worden uitgeschakeld voor Turkije. „Ze regelen het maar”, zegt Kamerlid Karabulut. Bovendien: niets zo makkelijk als geen militairen sturen.
Juist Turkije heeft een beroep gedaan op de NAVO-bondgenoten toen het zich door de Syrische oorlog bedreigd voelde door afzwaaiende raketten uit het buurland. Met een beroep op een ander NAVO-artikel, nummer 4, heeft Nederland twee jaar lang Patriot-luchtafweerraketten gestationeerd nabij de stad Adana.
AD 17.10.2019 De Turkse inval in Noord-Syrië is geen aanval op Koerden, maar op terroristische groepen en daarom niet illegaal. Met dat standpunt wekte Denk-voorman Tunahan Kuzu de woede van een groot deel van de Tweede Kamer. ,,Ik word hier gewoon etnisch geprofileerd”, oordeelde Kuzu.
Terwijl in Rotterdam een protest tussen Koerdische en Turkse demonstranten uit de hand liep, debatteerde de Tweede Kamer over de militaire operatie van Turkije in het noorden van Syrië. Kuzu stelde dat er in Turkije al jaren ‘legitieme veiligheidszorgen’ zijn over aanslagen die in dat gebied worden gepleegd door de Koerdische terreurorganisatie PKK. ,,Die is gelieerd aan de YPG”, stelde Kuzu, verwijzend naar één van de groepen die in Syrië streed tegen de islamitische terreurorganisatie IS.
SP-leider Lilian Marijnissen ontstak vervolgens in woede. ,,IS was terreur. Deze mensen waren zo dapper om de strijd tegen de barbarij van IS aan te gaan. Hoe durft u zulke grote woorden in de mond te nemen? Hoe durft u hen terroristen te noemen? Hoe durft u zo over hen te spreken?” Toen Kuzu herhaalde dat de PKK een terroristische organisatie is en ‘terreur terreur is’, reageerde Marijnissen met: ,,Erdogan kan trots op u zijn.”
Kuzu was zijn betoog juist begonnen door te zeggen dat van Nederlanders met Turkse wortels altijd wordt gevraagd of verwacht zij bepaalde acties van Turkije afwijzen of veroordelen; ook aan hem. Maar in het Kamerdebat weigerde Denk, als enige partij in de Kamer, de Turkse inval te veroordelen.
Dat zorgde voor verbazing van ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind. ,,Het is toch een illegale invasie?” Kuzu stelde dat de invasie ‘misschien illegaal is in de ogen van de ChristenUnie’, maar dat hij ‘geen VN-resolutie heeft gezien’ die dat stelt. Kuzu benadrukte geweld tegen burgers af te wijzen. ,,Stop met het maken van burgerslachtoffers en stoppen met mensenrechtenschendingen – over en weer.”
GroenLinks-leider Jesse Klaver vond Kuzu’s houding de wereld op z’n kop: ,,De heer Kuzu wekt de indruk dat het vreemd is dat de Kamer zo kritisch is over Turkije.”
Partijkartel
Alleen Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet zei ‘sympathie te ervaren’ voor Kuzu en noemde de aanval van ‘het partijkartel’ verwerpelijk. Baudet pleitte er in het debat voor om het gezag van de Syrische president Bashar al Assad in Syrië weer te herstellen. Assad zette volgens internationale waarnemers meermaals chemische wapens in tegen de eigen burgers. Baudet stelde op vragen van VVD-Kamerlid Sven Koopmans daar nooit waterdicht bewijs voor te hebben gezien.
Kabinet trekt knip voor humanitaire hulp Noord-Syrië
De Tweede Kamer wil dat Nederland meer bijdraagt aan de humanitaire hulp in Noord-Syrië, waar door de Turkse invasie een grote vluchtelingenstroom op gang is gekomen. Minister Ank Bijleveld van Defensie, die buitenlandminister Stef Blok verving, wil daar ‘constructief’ naar kijken. Een bedrag kon ze nog niet noemen.
In het debat over de Turkse inval in Syrië herhaalde minister-president Mark Rutte weinig hoop te hebben dat de EU-landen tot strengere maatregelen tegen Turkije kunnen komen. In een ander debat dinsdagavond had hij de verwachtingen bij de Kamer al getemperd. Wel belooft hij de Kamer om tijdens de Europese top van donderdag en vrijdag actief te kijken of hij er wel steun voor kan krijgen.
De Kamer wil bijvoorbeeld dat de toetredingssubsidie die Brussel aan Turkije geeft kan worden stopgezet of sancties kunnen worden ingesteld in EU-verband. SP-leider Lilian Marijnissen stelde voor dat desnoods eenzijdig te doen. ,,We kunnen meer doen, veel meer doen, om deze vuile oorlog van Erdogan te stoppen.” De coalitiepartijen zien eenzijdig optreden van Nederland niet zitten.
NU 17.10.2019 De Verenigde Staten en Turkije hebben een akkoord bereikt over de Turkse inval in het grensgebied met Syrië, meldt de Amerikaanse vicepresident Mike Pence donderdag. Er is een wapenstilstand afgesproken, zodat de Koerdische YPG het gebied kan verlaten.
Het akkoord in het kort
Turkije stopt 120 uur met aanvallen in grensgebied Syrië
Offensief stopt definitief als YPG het gebied verlaat
Turkije mag beoogde “bufferzone tegen terrorisme” creëren
YPG moet zware wapens inleveren, ook worden YPG-posten ontmanteld
VS trekt sancties tegen Turkije in bij uitvoering akkoord
Pence en de Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo waren woensdag naar Ankara afgereisd voor onderhandelingen met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het overleg begon een dag later.
Turkije vecht in het grensgebied tegen de YPG, de militie die de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) leidt. Deze Koerden worden door Erdogan gezien als een verlengstuk van de PKK, een organisatie die meerdere landen als een terroristische groepering beschouwen.
Het offensief van Turkije stopt pas als de YPG zich heeft teruggetrokken. De Koerden hebben volgens Pence al ingestemd met het vertrek uit het noordoosten van Syrië. De Amerikanen treffen al voorbereidingen voor een veilig vertrek voor de Koerdische militie.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu, die niet van een wapenstilstand spreekt maar een tijdelijke pauze van de operatie, benadrukt dat Ankara een “veilige zone” in het grensgebied mag beheren. Pence meent dat de deze zone op lange termijn in het belang is van beide partijen.
Turkije hoopte middels de inval een strook van zo’n 225 kilometer lang en 32 kilometer breed langs de Turks-Syrische grens veilig te stellen als “bufferzone tegen terrorisme”. Ook willen ze de enkele miljoenen Syrische vluchtelingen die momenteel in Turkije worden opgevangen daarheen sturen.
Verder hebben de Verenigde Staten en Turkije afgesproken dat de YPG alle zware wapens moet inleveren en dat al hun posten worden ontmanteld.
Avatar
Auteur
realDonaldTrump
This is a great day for civilization. I am proud of the United States for sticking by me in following a necessary, but somewhat unconventional, path. People have been trying to make this “Deal” for many years. Millions of lives will be saved. Congratulations to ALL!
Amerikanen zullen economische sancties intrekken
De Verenigde Staten zullen vanwege de deal Turkije geen verdere sancties opleggen. De economische sancties die eerder werden opgelegd, worden volgens Pence ingetrokken zodra de afspraken zijn nagekomen.
Volgens Pence is de Amerikaanse president Trump erg dankbaar voor het staakt-het-vuren. Trump heeft Erdogan inmiddels op Twitter publiekelijk bedankt. In een andere tweet schrijft hij onder meer dat “miljoenen levens zullen worden gered”.
Het Turkse offensief in het noordoosten van Syrië begon vorige week woensdag, kort nadat Trump besloot de Amerikaanse troepen uit dat gebied te halen. Volgens Pompeo gaven de Verenigde Staten daarmee geen groen licht voor de inval.
Sinds woensdag zijn al bijna vijfhonderd personen om het leven gekomen, meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten donderdag. Het gaat om 224 SDF-strijders, 184 door Turkije gesteunde rebellen en 72 burgers. Vanwege het geweld zijn zo’n 200.000 inwoners van de regio op de vlucht geslagen.
Telegraaf 17.10.2019 De Turkse president Recep Erdogan en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence zijn donderdag een deal overeengekomen over een rustperiode rond de Turkse inval in Noord-Syrië.
De afspraak houdt in dat de Turken hun activiteiten in Syrië voor 120 uur opschorten zodat de Koerdische YPG-troepen zich kunnen terugtrekken. Alle militaire operaties worden stilgelegd, zo maakte Pence bekend.
President Donald Trump sprak van geweldig nieuws uit Turkije. „Miljoenen levens gespaard”, twitterde Trump. Hij voegde eraan toe dat hij de aangekondigde sancties tegen Turkije zal afblazen zodra de deal is geïmplementeerd. Er zijn ook afspraken gemaakt over een veilige zone in het gebied.
Turkije weigerde de overeenkomst met de VS om de strijd met de Koerdische YPG-milities op te schorten en een wapenstilstand noemen. Het offensief zal niet worden gestopt, maar „onderbroken”, zei de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Mevlüt Cavusoglu, donderdag in Ankara. Als de YPG binnen de afgesproken vijf dagen is vertrokken, hun zware wapens hebben neergelegd en hun posities hebben vernietigd, zal het offensief eindigen, voegde hij eraan toe.
Slechts twee legitieme partijen kunnen een staakt-het-vuren overeenkomen, verduidelijkte hij. Turkije beschouwt de YPG als een terroristische organisatie.
Pence zei dat hij de verzekering had gekregen van de Syrisch-Koerdische YPG dat ze zich ordelijk zullen terugtrekken. Deze uitkomst is van groot belang voor de Koerden in Syrië, waar voor de lange termijn een bufferzone komt, aldus Pence.
Trump had Pence en zijn minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo naar Turkije gestuurd om er bij Erdogan op aan te dringen zijn inval in Syrië te staken, tot een onmiddellijk staakt-het-vuren te komen en toe te werken naar een regeling. De aanvallen op volgens Ankara terroristische Koerdische milities in het noordoosten van Syrië, volgden op het vertrek van Amerikaanse militairen in die regio.
De Koerdische milities hebben om hulp van Damascus gevraagd. Syrische en Russische militairen zijn het noordoosten van Syrië verder ingetrokken en staan op verscheidene plaatsen aan de Turkse grens. Moskou heeft donderdag beklemtoond dat het Syrische leger de grens moet beheersen.
NOS 17.10.2019 De Verenigde Staten is het met Turkije eens geworden over een vijfdaagse gevechtspauze in het noordoosten van Syrië. In die 120 uur krijgen Koerdische YPG-milities de kans zich terug te trekken uit het gebied.
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence kondigde het “staakt-het-vuren” als eerste aan in een persconferentie op de Amerikaanse ambassade in Ankara, nadat hij eerder vandaag vier uur lang had overlegd met de Turkse president Erdogan.
Pence zei dat Turkije nu eventuele nieuwe sancties vanuit de VS ontloopt. De al geldende sancties gaan van tafel als Turkije zich aan de afspraken heeft gehouden.
Pence kondigt het staakt-het-vuren in Syrië aan.
VS: staakt-het-vuren voor noorden van Syrië afgesproken
Verder zou Pence van de Koerdische milities de garantie hebben gekregen dat zij zich “ordelijk” terugtrekken tot buiten de ‘safe zone’ van Turkije. Oftewel het gebied nabij de Turkse grens dat tot zo’n 30 kilometer in Syrië loopt en ruim 400 kilometer breed is.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu zei met de VS ook overeen te zijn gekomen dat de milities hun zware wapens inleveren. In tegenstelling tot Pence sprak hij niet over een staakt-het-vuren, maar over een “pauze”. “En als de YPG zich heeft teruggetrokken, is de operatie voltooid”, aldus Cavusoglu.
Opperbevelhebber Mazloum Abdi van de Koerdische milities zei tegenover een Koerdische tv-zender het staakt-het-vuren te respecteren. Abdi noemde de deal alleen wel “voorlopig” en sprak over een kleinere bufferzone: 100 kilometer in plaats van ruim 400 kilometer.
‘Capitulatie van Amerika’
Volgens correspondent Lucas Waagmeester is het akkoord tussen de VS en Turkije vooral een bevestiging van wat de twee landen al wilden: de VS wil niet opnieuw troepen naar Syrië sturen en Turkije wil een bufferzone bij de grens instellen, waarin de YPG-milities zijn verdreven.
Lucas Waagmeester @NOSWaagmeester
VS en Turkije presenteren dit als ‘de deal’. Maar in werkelijkheid is het vooral een verklaren wat deze twee landen willen. Realiteit is dat de VS een week geleden vertrok uit Noord-Syrië en er inmiddels andere landen zijn die bepalen wat daar gebeurt: Syrië/Rusland. https://t.co/Bjh6k8S7kV
Amerika-correspondent Arjen van der Horst zei dat de deal met Turkije zelfs een “capitulatie” is voor de Amerikanen: “Want Turkije wil die bufferzone al jaren. Nu krijgen ze die dus, met toestemming van de Amerikanen.”
Syrië, dat de afgelopen dagen troepen stuurde naar het gebied als reactie op de Turkse inval, noemt het akkoord “vaag”. Een topadviseur van de Syrische president Assad zei op de Syrische staatstelevisie dat er de afgelopen dagen goede gesprekken zijn geweest met de YPG-milities. “En niet alles hoeft in een keer te worden opgelost.”
Secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties verwelkomde de poging van de VS en Turkije om de situatie in Syrië te de-escaleren, maar benadrukte dat er nog “een lange weg te gaan” is voor een definitieve oplossing.
AD 17.10.2019 Turkije stopt de komende vijf dagen met de opmars in Syrië. De Turkse president Recep Erdogan en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence zijn vandaag een deal overeengekomen over een voorlopig staakt-het-vuren rond de Turkse inval in Noord-Syrië.
De afspraak houdt in dat de Turken hun activiteiten in Syrië voor 120 uur opschorten, zodat de Syrisch-Koerdische YPG-troepen zich kunnen terugtrekken. De Turken begonnen vorige week met de inval in Noord-Syrië om de YPG te verdrijven. President Erdogan noemde hen terroristen en wilde in Noord-Syrië een veilige bufferzone creëren om Syrische vluchtelingen op te vangen.
Alle militaire operaties worden nu stilgelegd, zo maakte Pence bekend. De Verenigde Staten zullen een ‘geordende terugtrekking’ van de YPG-strijders uit de zogeheten ‘veilige zone’ faciliteren. Pence zei dat hij de verzekering had gekregen van de Syrisch-Koerdische YPG dat ze zich ordelijk zullen terugtrekken. ,,Wij hebben herhaaldelijke toezeggingen dat zij zullen vertrekken”, zei hij daarover.
Deze uitkomst is van groot belang voor de Koerden in Syrië, waar voor de lange termijn een bufferzone komt, aldus Pence. Ook president Donald Trump sprak van geweldig nieuws uit Turkije. ‘Miljoenen levens gespaard’, twitterde hij.
Amerika stopt met economische sancties tegen Turkije zodra er een permanente wapenstilstand is. Eerder legde Amerika namelijk sancties op om de Turkse economie te schaden, als reactie op de activiteiten in Syrië.
Turkije heeft het opschorten van de inval geaccepteerd, maar de minister van Buitenlandse Zaken noemde het geen wapenstilstand, want ‘dit kan alleen tussen twee legitieme partijen’, zo meldt persbureau Reuters.
Bufferzone
Vorige week vielen Turkse troepen Noord-Syrië binnen om de, volgens Erdogan, ‘YPG-terroristen’ te verdrijven. De Turkse leider wilde een bufferzone creëren om Syrische vluchtelingen op te vangen. De inval gebeurde nadat president Donald Trump zijn troepen uit dat gebied had teruggetrokken, ondanks eerdere samenwerking met de YPG tegen IS-strijders.
Veel landen veroordeelden de actie van Turkije en verzochten het land om de inval te stoppen. Nederland schortte de wapenexport naar Turkije al op.
De Turkse inval in Syrië heeft een humanitaire crisis veroorzaakt. Meer dan honderdduizend mensen zijn op de vlucht, volgens de Verenigde Naties. Ook zouden er al honderden mensen zijn omgekomen door de gevechten in Noord-Syrië, hoewel betrouwbare berichtgeving daarover vaak ontbreekt. Verder zijn er ook berichten dat IS-strijders die in kampen werden gehouden zijn ontsnapt.
MSN 17.10.2019 De Turkse president Recep Erdogan en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence zijn een deal overeengekomen over een rustperiode rond de Turkse inval in Noord-Syrië.
De afspraak houdt in dat de Turken hun activiteiten in Syrië voor 120 uur opschorten zodat de Koerdische YPG-troepen zich kunnen terugtrekken. Alle militaire operaties worden stilgelegd, zo maakte Pence bekend.
President Donald Trump sprak van geweldig nieuws uit Turkije. “Miljoenen levens gespaard”, twitterde Trump.
NU 17.10.2019 Een week na de Turkse inval in het noordoosten van Syrië worstelt de Tweede Kamer met de vraag hoe om te gaan met de aanval van NAVO-bondgenoot Turkije op de Koerdische strijdkrachten, maar premier Mark Rutte en de Kamer zijn bovenal verdeeld over het lot van de Nederlandse Syriëgangers in de Koerdische kampen, zo bleek in de nacht van woensdag op donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
“Het lijkt erop dat het Nederlands buitenlandbeleid, als het gaat om de terugkeer van Nederlandse Syriëstrijders, bepaald wordt door die ene rode knop tijdens dat verkiezingsdebat”, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Hij verwees naar het verkiezingsdebat in 2015 waarin premier Rutte de stelling innam dat Nederlandse jihadisten die naar Irak en Syrië afreizen beter daar kunnen sneuvelen dan terugkeren.
Het kabinet weigert Nederlandse uitreizigers op te halen, maar vier jaar na het verkiezingsdebat staat de geopolitieke situatie in de regio volledig op zijn kop: de Amerikanen zijn vertrokken, de Turken zijn het noordoosten van Syrië binnengevallen en de Koerden hebben zich gewend tot het Syrische leger van Bashar Al Assad dat met de steun van de Russen bezig is aan een opmars.
Naast de zorgen die de Kamer heeft over de humanitaire gevolgen van het conflict, vrezen partijen als D66, GroenLinks, PvdA en SP dat de beveiliging van de Koerdische gevangenkampen in Syrië nu onder druk komt te staan.
Volgens de laatste cijfers van de AIVD zitten er momenteel 55 volwassene Nederlandse uitreizigers en negentig Nederlandse kinderen (onder de leeftijd van achttien jaar) in de gevangenissen.
Ruim zevenhonderd IS’ers ontsnapt uit kamp
Afgelopen zondag ontsnapten ruim zevenhonderd IS’ers uit een kamp in Ain Issa. Daar zaten geen Nederlanders tussen, verzekerde het kabinet, maar de vraag wat Nederland met de Syriëgangers die nog wel vastzitten moet doen, klinkt steeds luider. “Het is niet ondenkbaar dat Nederlandse uitreizigers terugkeren”, waarschuwde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
Volgens Sjoerdsma staat het kabinet voor de ongemakkelijke keuze om de Syriëgangers uit het oog te verliezen, met als risico dat zij ongezien terugkeren en mogelijk een aanslag plegen, of om ze begeleid naar Nederland te krijgen om ze te berechten.
De D66’er ziet ook dat het momenteel niet mogelijk is om de Nederlandse uitreizigers in Syrië op te halen, maar vraagt met Klaver of het kabinet voorbereiding wil treffen voor het moment dat er wel tot actie kan worden overgegaan. Klaver: “Het is naïef om te denken dat we die mensen daar kunnen houden.”
Verdeeldheid over ophalen van Syriëgangers
Het al dan niet ophalen en in Nederland berechten, verdeelt de coalitie al geruime tijd. VVD en CDA zien daar niets in en pleitten voor berechting in de regio waar de misdaden zijn gepleegd. Maar door de veranderde geopolitieke situatie in Syrië is berechting ver weg, stelt D66.
Ook de ChristenUnie wil dat het kabinet onderzoekt hoe Nederlandse IS’ers kunnen worden teruggehaald. Joel Voordewind: “Ik zie geen plan B. Wat doen we als ze vrijkomen?”
Premier Rutte is echter niet van plan het kabinetsbeleid te wijzigen. Hij stelde dat de verantwoordelijkheid over de gevangenenkampen nu in handen van Turkije ligt. Daarnaast is Nederland “voorbereid op terugkeerders”, aldus Rutte. Zo is er voldoende detentiecapaciteit en liggen er ook plannen voor kinderen klaar.
Premier naar Brussel voor EU-top
De premier vertrekt donderdag naar Brussel voor een tweedaagse EU-top. De Kamer riep de premier op om een nieuwe poging te doen om tot scherpere sancties voor Turkije te komen.
Vorige week riep een meerderheid van de Kamer al op tot gerichte financiële sancties en een wapenembargo, maar maandag kwamen de EU-lidstaten niet verder dan een veroordeling van de inval en een aanscherping van het wapenexportbeleid ten opzichte van Turkije.
Rutte toonde zich ontvankelijk voor de oproep om een nieuwe poging te wagen. “Ik zou een scherper wapenembargo willen. Ik zal me daarvoor inspannen”, aldus de premier, die direct de verwachtingen temperde.
Hij benadrukte dat alle lidstaten het met elkaar eens moeten worden en dat het al een hele klus was om alle landen achter een veroordeling van de inval te krijgen. “Ik ben niet positief, maar ik ga mijn best doen.”
MSN 17.10.2019 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de brief die de Amerikaanse president Donald Trump hem heeft gestuurd “afgewezen en in de prullenbak gegooid“, hebben Turkse bronnen uit de staf van de president donderdag aan BBC News laten weten.
Trump stuurde de brief op 9 oktober 2019, nadat het Amerikaanse leger had besloten zich terug te trekken uit Syrië.
In de brief schreef Trump onder meer: “Laten we een goede deal sluiten! Je wil niet verantwoordelijk zijn voor het afslachten van duizenden mensen en ik wil niet verantwoordelijk zijn voor het verwoesten van de Turkse economie.” Hij eindigde de brief met de woorden: “Wees geen idioot.”
De brief kreeg onder meer van het Kremlin kritiek vanwege de toon. Die zou “hoogst ongebruikelijk” zijn. “Je komt niet vaak dit soort taal tegen in correspondentie tussen staatshoofden”, aldus een woordvoerder van het Kremlin. Ook in de Verenigde Staten werd kritiek op de brief geleverd. Zo kon Democratisch Congreslid Mike Quigley “zijn ogen niet geloven” toen hij de brief las.
Trump besloot vorige week de Amerikaanse troepen weg te halen uit het noordoosten van Syrië. Turkije viel deze regio een paar dagen later binnen om een ‘veiligheidszone’ te creëren. In dit gebied zitten Koerdische strijders, die Erdogan als een verlengstuk van de Koerdische PKK ziet.
De PKK wordt door verschillende landen, waaronder de VS en de EU-lidstaten, betiteld als een terroristische organisatie. Volgens de Amerikanen wordt de YPG niet aangestuurd door de PKK, maar zijn er wel banden tussen beide organisaties.
‘Geen wapenstilstand in Noordoost-Syrië’
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo vertrokken afgelopen week naar Turkije voor een noodoverleg met Erdogan. Ze willen aandringen op een staakt-het-vuren en starten met onderhandelingen tussen strijdende partijen.
Erdogan zei eerder dat hij de Amerikaanse delegatie niet wil ontmoeten en dat “Turkije nooit een wapenstilstand zal afkondigen in Noordoost-Syrië”. Hij zou alleen bereid zijn om direct met Trump over de kwestie te spreken.
MSN 17.10.2019 Een week na de Turkse inval in het noordoosten van Syrië worstelt de Tweede Kamer met de vraag hoe om te gaan met de aanval van NAVO-bondgenoot Turkije op de Koerdische strijdkrachten, maar bovenal zijn premier Mark Rutte en de Kamer verdeeld over het lot van de Nederlandse Syriëgangers in de Koerdische kampen, zo bleek in de nacht van woensdag op donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
“Het lijkt erop dat het Nederlands buitenlandbeleid, als het gaat om de terugkeer van Nederlandse Syriëstrijders, bepaald wordt door die ene rode knop tijdens dat verkiezingsdebat”, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Hij verwees naar het verkiezingsdebat in 2015 waar premier Rutte de stelling innam dat Nederlandse jihadisten die naar Irak en Syrië afreizen liever daar kunnen sneuvelen dan terugkeren.
Het kabinet weigert Nederlandse uitreizigers op te halen, maar vier jaar na het verkiezingsdebat staat de geopolitieke situatie in de regio volledig op zijn kop. De Amerikanen zijn vertrokken, de Turken zijn het noordoosten van Syrië binnengevallen en de Koerden hebben zich gewend tot het Syrische leger van Bashar Al Assad die met de steun van de Russen bezig is aan een opmars.
Naast de zorgen die de Kamer heeft over de humanitaire gevolgen van het conflict, vrezen partijen als D66, GroenLinks, PvdA en SP, dat de beveiliging van de Koerdische gevangenkampen in Syrië nu onder druk komen te staan.
Volgens de laatste cijfers van de AIVD zitten er momenteel 55 volwassene Nederlandse uitreizigers en negentig Nederlandse kinderen (onder de leeftijd van achttien jaar) in de gevangenissen.
Ruim 700 IS’ers ontsnapt uit kamp
Afgelopen zondag ontsnapten ruim 700 IS’ers uit het kamp in Ain Issa. Daar zaten geen Nederlanders tussen, verzekerde het kabinet, maar de vraag wat Nederland met de Syriëgangers die nog wel vastzitten moet doen, klinkt steeds luider. “Het is niet ondenkbaar dat Nederlandse uitreizigers terugkeren”, waarschuwde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
Volgens Sjoerdsma staat het kabinet voor de ongemakkelijke keuze om de Syriëgangers uit het oog te verliezen met als risico dat zij ongezien terugkeren en mogelijk een aanslag plegen, of om ze begeleid naar Nederland te krijgen om ze te berechten.
De D66’er ziet ook dat het momenteel niet mogelijk is om de Nederlandse uitreizigers in Syrië op te halen, maar vraagt met Klaver of het kabinet voorbereiding wil treffen voor het moment dat er wel tot actie kan worden overgegaan. Klaver: “Het is naïef om te denken dat we die mensen daar kunnen houden.”
Verdeeldheid over ophalen van Syriëgangers
Het al dan niet ophalen en in Nederland berechten verdeelt de coalitie al geruime tijd. VVD en CDA zien daar niets in en pleitten voor berechting in de regio waar de misdaden zijn gepleegd. Maar door de veranderde geopolitieke situatie in Syrië is berechting ver weg, stelt D66.
Ook de ChristenUnie wil dat het kabinet onderzoekt hoe Nederlandse IS’ers kunnen worden teruggehaald. Joel Voordewind (CU): “Ik zie geen plan B. Wat doen we als ze vrijkomen?”
Premier Rutte is echter niet van plan het kabinetsbeleid te wijzigen. Hij stelde dat de verantwoordelijkheid over de gevangenenkampen nu in handen van Turkije ligt. Daarnaast is Nederland “voorbereid op terugkeerders”, aldus Rutte. Zo is er voldoende detentiecapaciteit en liggen er ook plannen voor kinderen klaar.
Premier naar Brussel voor EU-top
De premier vertrekt donderdag naar Brussel voor een tweedaagse EU-top. De Kamer riep de premier op om een nieuwe poging te doen om tot scherpere sancties te komen voor Turkije.
Vorige week riep een meerderheid van de Kamer al op tot gerichte financiële sancties en een wapenembargo, maar maandag kwamen de EU-lidstaten niet verder dan een veroordeling van de inval en een aanscherping van het wapenexportbeleid ten opzichte van Turkije.
Rutte toonde zich ontvankelijk voor de oproep om een nieuwe poging te wagen. “Ik zou een scherper wapenembargo willen. Ik zal me daarvoor inspannen”, aldus de premier die direct de verwachtingen temperde.
Hij benadrukte dat alle lidstaten het met elkaar eens moeten worden en dat het al een hele klus was om alle landen achter een veroordeling van de inval te krijgen. “Ik ben niet positief, maar ik ga mijn best doen.”
MSN 17.10.2019 De Amerikaanse president Trump heeft kort voor de Turkse inval in Syrië zijn Turkse ambtsgenoot Recep Tayyip Erdogan vorige week in een opmerkelijke brief gewaarschuwd terughoudend op te treden. „Wees geen stoere jongen. Wees geen dwaas!”, schrijft Trump aan de Turkse president.
„Ik heb hard gewerkt om een aantal van jouw problemen op te lossen, laat de wereld niet zitten, maak een deal. De geschiedenis zal dan positief over je oordelen. Als je dat niet doet, zul je gezien worden als de duivel”, schrijft Trump verder.
De brief, die woensdagavond is geopenbaard, zou door het Witte Huis naar buiten zijn gebracht om aan te tonen dat Trump Turkije geen vrijbrief heeft gegeven om Syrië binnen te vallen.
In het Amerikaanse Congres is grote weerstand tegen de Turkse inval in Syrië en tegen het beleid van Trump dat tot het Turkse optreden heeft geleid. Hij gaf eerder deze maand plotseling zijn militairen opdracht om naar huis terug te keren, omdat volgens hem de Verenigde Staten er niets meer te zoeken hebben.
MSN 16.10.2019 Bij botsingen tussen Koerden en Turken in Rotterdam zijn woensdagavond meerdere agenten gewond geraakt. De politie verrichtte op het Kruisplein tientallen arrestaties nadat een demonstratie van Koerden en een tegendemonstratie van Turken uit de hand waren gelopen.
De Koerden demonstreerden tegen de Turkse inval in Syrië. De demonstratie was aangekondigd. Op het Kruisplein waren twee demonstratieplekken aangewezen voor voor- en tegenstanders. Om 20.00 uur moest de demonstratie, die een uur zou duren, afgelopen zijn.
In het centrum waren tegen 21.00 uur nog veel agenten en ME’ers op de been. Volgens de politie braken op meerdere locaties vechtpartijen uit, maar werd daar meteen tegen opgetreden. De politie heeft een groep demonstranten op het Stationsplein ingesloten in een poging de gemoederen te kalmeren.
De gemeente hield al rekening met een mogelijke escalatie tussen de groepen. “Politie heeft vol ingezet op het gescheiden houden van beide groepen, maar heeft ter plekke na overleg met de burgemeester besloten de demonstratie te ontbinden”, laat de gemeente weten in een persbericht. “Focus ligt bij demonstraties bij het beschermen van alle groepen, maar tijdens de demonstratie heeft de Koerdische groep, in tegenstelling tot alle afspraken, als eerste de confrontatie gezocht met tegendemonstranten.”
NOS 16.10.2019 De politie heeft tientallen mensen gearresteerd bij een uit de hand gelopen demonstratie van Koerden in Rotterdam tegen de Turkse inval in Noord-Syrië. De mobiele eenheid greep in tegen protesterende Koerdische en Turkse demonstranten die voor een grimmige sfeer zorgden. Een aantal agenten raakte daarbij gewond, meldt de politie. Eén agent brak zijn pols.
Grimmige sfeer bij protest Koerden in Rotterdam
Tientallen Koerden protesteerden vanaf 19.00 uur met spandoeken aan het Kruisplein en riepen leuzen als “Erdogan, terrorist!”. Zij stonden in een vak dat hun door de gemeente was toegewezen voor het protest. Ze willen onder meer een no-flyzone en economische sancties tegen Turkije. Hun protest verliep in eerste instantie rustig, tot de komst van een groep Turkse tegendemonstranten.
RTV Rijnmond meldt dat de Koerdische groep als eerste de confrontatie met de Turken zou hebben gezocht. Daarna ontstonden in het centrum van de stad meerdere vechtpartijen. De politie heeft geweld gebruikt om de betogers van beide kampen tegen te houden. Rond 21.30 was het weer rustig. De demonstranten zijn door de politie naar hun voertuigen begeleid.
De Turken die een tegengeluid lieten horen, staken vuurwerk af en bleven niet in het vak voor tegendemonstranten, meldt RTV Rijnmond. Zij hadden zich vooraf niet aangemeld. Wel hield de politie rekening met hun komst. De demonstratie is beëindigd na overleg met burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Het Openbaar Ministerie stelt een strafrechtelijk onderzoek in. Meerdere verdachten zitten nog vast.
Media TV Joey Bremer
Ook in andere steden zijn deze week Koerdische protesten, onder meer in Arnhem en Den Haag. Zaterdag is een grote landelijke demonstratie in Amsterdam.
De Koerden vinden dat Nederland en de Europese Unie zich laten gijzelen door Turkije. Dat land dreigt alle vluchtelingen uit Syrië door te laten naar Europa als de EU sancties oplegt aan Turkije vanwege de inval in Noord-Syrië.
NU 16.10.2019 Syrische strijdkrachten en hun Russische bondgenoten zouden de door Koerdische groeperingen gecontroleerde grensstad Kobani zijn binnengetrokken, meldt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten woensdag. Turkije zegt deze stad te willen omsingelen.
De intocht in de strategische grensstad volgt op een deal die werd gesloten tussen de Koerdische SDF en het Syrische regime van president Bashar Al Assad.
Het akkoord houdt in dat Al Assad de grenzen van Noordoost-Syrië zal verdedigen tegen de inval van buurland Turkije, die sinds vorige week aan de gang is. Rusland zou borg staan voor het akkoord, stelt een SDF-woordvoerder.
Turkse troepen en gelieerde Syrische milities trekken ook richting Kobani. Hier werden de Koerden tussen 2014 en 2015 ruim zes maanden lang omsingeld door terreurgroep Islamitische Staat (IS). Honderden inwoners kwamen om.
Turkije wil Kobani omsingelen
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zegt dat Turkije, zoals beloofd aan zijn Amerikaanse ambtsgenoot Donald Trump, de stad niet zal aanvallen.
“Trump zei over Kobani: ‘Val hier niet aan.’ Wij reageerden dat we op het moment alleen nog bezig zijn de stad te omsingelen”, zei Erdogan dinsdag tegen verslaggevers. De Turkse president zegt zijn plan door te zetten om een ‘veilige zone’ te creëren langs de grens van Turkije zonder Koerdische strijdkrachten, die hij in hun geheel als onderdeel ziet van de PKK. De Koerdische afscheidingsbeweging voert al bijna 35 jaar een gewapende strijd tegen de Turkse staat.
Russische, Syrische en Turkse troepen maken ondertussen haast om zo snel mogelijk de gebieden in te nemen die door de Amerikanen zijn verlaten. Door Turkije gesteunde Syrische milities zouden zich al bij Raqqa verzameld hebben; de voormalige hoofdstad van IS die nu in handen is van Koerdische strijdkrachten.
Trump noemde woensdag de PKK “erger dan IS”. Ook zei hij dat zijn verrassende besluit om vorige week Amerikaanse troepen uit het gebied terug te trekken tijdens een telefoongesprek met Erdogan “strategisch briljant” was. De Koerden zijn volgens hem nu “veel veiliger” en daarnaast ook “geen engelen”. De inval van Turkije is volgens hem “niet ons probleem”.
Trumps uitspraken weerspreken de officiële Amerikaanse verklaringen over de Turkse inval. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie omschrijven de inval als een ramp voor de regionale stabiliteit en de strijd tegen IS, schrijft The Guardian. Koerdische groeperingen in Noordoost-Syrië waren cruciale bondgenoten van de Verenigde Staten in de strijd tegen IS.
Vicepresident VS wil wapenstilstand
De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo vertrokken woensdag naar Turkije voor een noodoverleg met Erdogan, waar ze zullen aandringen op een onmiddellijk staakt-het-vuren en het starten van onderhandelingen tussen de strijdende partijen.
Erdogan zei in een reactie dat hij niet van plan is om deze Amerikaanse delegatie te ontmoeten en dat Turkije “nooit” een wapenstilstand zal afkondigen in Noordoost-Syrië.
Later deze maand reist Erdogan naar Rusland voor een gesprek over de situatie in Noordoost-Syrië met president Vladimir Poetin.
NOS 16.10.2019 Syrische troepen hebben de stad Kobani bereikt. Volgens het in Groot-Brittannië gevestigde Syrische Observatorium voor de Mensenrechten reden de Syrische troepen na zonsondergang de stad in. Op verzoek van de Koerdische YPG komen de Syrische troepen de stad beschermen tegen de Turkse strijdkrachten die vorige week Noordoost-Syrië binnenvielen.
Op de Syrische tv werden beelden uitgezonden van de komst van de soldaten !!
Syrische troepen bereiken Kobani
Kobani, aan de grens met Turkije, was in 2014 een van de eerste Syrische steden die in handen vielen van IS. Na een vier maanden durende strijd werd IS met steun van de VS in januari 2015 uit Kobani verdreven. Het was het eerste grote verlies voor IS.
De Amerikanen trokken zich na de inval van Turkije van vorige week terug uit de stad. Daarop vroegen de Koerden bescherming aan de Syrische overheid.
De Amerikaanse troepen trokken zich vandaag ook terug uit het voormalige IS-bolwerk Raqqa, melden bronnen uit het Amerikaanse leger.
Daarmee maken ze de weg vrij voor de Syrische strijdkrachten om de stad in te nemen. Het is jaren geleden sinds Syrische militairen in de stad waren, die in 2014 werd uitgeroepen tot de hoofdstad van het zelfverklaarde kalifaat van IS. De stad werd in 2017 bevrijd door de Syrische Democratische Strijdkrachten, een groepering die tegen het leger van president Assad vocht.
Streep door de rekening
Ook Russische troepen zijn aanwezig in Noordoost-Syrië. Ze houden bij de strategisch gelegen stad Manbij, inmiddels in handen van het Syrische leger, toezicht op de frontlinie.
Rusland, een bondgenoot van de Syrische president Assad, zegt een confrontatie tussen de strijdende partijen niet te zullen toestaan. Volgens de Russische gezant voor Syrië is dat “in niemands belang”.
De inname van Kobani en Manbij wordt gezien als een streep door de rekening van de Turkse president Erdogan, die de Koerdische strijders uit een brede zone langs de Syrisch-Turkse grens tot aan Irak wil verdrijven. Hij wil daar een veiligheidszone instellen. De Koerdische YPG beschouwt hij als een terreurorganisatie, gezien de banden met de PKK. Erdogan wil dat zo’n 2 miljoen Syrische vluchtelingen die nu nog in Turkije zitten, zich in deze zone vestigen.
Veiligheidsraad bezorgd
De VN-Veiligheidsraad heeft zijn bezorgdheid uitgesproken over de humanitaire situatie in Noordoost-Syrië en de ontsnapping van IS-gevangenen. De raad kwam in de verklaring niet tot een veroordeling van de Turkse inval omdat Rusland die tegenhield. De Russische ambassadeur zei eerder al dat de raad “rekening moest houden met andere aspecten van de Syrische crisis, niet alleen met de Turkse operatie”.
De vijf raadsleden die lid zijn van de Europese Unie lazen daarna een verklaring voor waarin ze zeggen dat ze het betreuren dat Turkije niet heeft gereageerd op herhaalde oproepen van zijn bondgenoten om zijn militaire actie in Syrië te stoppen.
MSN 16.10.2019 Het inmiddels beruchte telefoontje waarin Donald Trump de Turkse president Recep Tayyip Erdogan er niet van weerhield Syrië binnen te vallen, creëerde een kans voor Rusland die het onmiddellijk greep. Rusland, dat al een spil in het Syrië-conflict was, bleek andermaal een gewilde gesprekspartner en een nuttige bondgenoot te zijn voor Assad.
In grote delen van Syrië maakte president Bashar-al Assad, dankzij jarenlange steun van Rusland, inmiddels weer de dienst uit. Behalve in het noordoosten, daar heersten de Koerden met steun van de Verenigde Staten. Na het befaamde presidentiële onderonsje, de Turkse inval en het ‘verraad’ door de VS hebben de Koerden hun toevlucht gezocht tot Damascus.
Zondagavond sloten de Koerden een overeenkomst met het Syrische regime – op een Russische luchtmachtbasis. Op internet circuleert een gedetailleerd plan waaruit blijkt dat het Syrische leger langs drie routes naar het noorden zou kunnen oprukken.
Syrische en Russische troepen namen begin deze week op de grond posities in die Amerikaanse militairen kort daarvoor en ogenschijnlijk in grote haast hadden verlaten. Voor Assad is het kortom eenvoudiger geworden om ook het noordoosten weer in te palmen. En iedereen ziet weer eens: Rusland is in de regio een macht om rekening mee te houden.
„De invloed van Rusland is weer op de proef gesteld en blijkt groot te zijn”, schreef analist Dmitri Trenin van denktank Carnegie Moskou op Twitter na de deal tussen de Koerden en Damascus.
Het was een winstgevende gok van Poetin om vanaf 2015 het regime in Damascus met militairen, luchtaanvallen en diplomatieke steun te stutten. Met hulp van Rusland en Iran bleef Assad in het zadel. De westerse coalitie onder leiding van de VS, die uit was op de val van het regime, werd naar de achtergrond gedrongen.
Poetin en Assad riepen zich uit tot overwinnaars en samen met Iran en Turkije probeert Poetin de toekomst van het land vorm te geven. Eind vorige maand kwamen de presidenten van Rusland, Iran en Turkije voor de vijfde keer bijeen in het kader van het zogeheten Astana-proces, het door Rusland geëntameerde overleg over de toekomst van Syrië.
Poetin heeft zich sinds 2015 ontwikkeld tot de belangrijkste buitenlandse speler in Syrië, maar hij legt ook contacten in de rest van de regio. Deze week was hij in Abu Dhabi en met honderden ondernemers en bijna al zijn ministers ook op staatsbezoek in Saoedie-Arabië. Bij de Amerikaanse bondgenoot werd hij met alle egards werd ontvangen: de presidentiële limousine werd begeleid door zestien paarden.
Met een paar topontmoetingen (de tweede sinds 2017) is Riad uiteraard nog niet losgeweekt van president Trump, maar Poetin is wel een belangrijke gesprekspartner voor het koningshuis.
De nieuwe machtspositie in het Midden-Oosten betekent niet dat Poetin Erdogan aan een lijntje heeft. Ook Moskou keurde de inval af en zei niet te willen dat het tot een confrontatie tussen Ankara en Damascus komt. Rusland zei te bemiddelen tussen de twee hoofdsteden – en onderstreepte daarmee wederom de Russische rol.
Intussen probeert ook president Trump weer greep op de situatie én op Erdogan te krijgen. Hij heeft vicepresident Mike Pence naar Turkije gestuurd. Pence zal deze donderdag opnieuw proberen Turkije tot een staakt-het-vuren te bewegen, nadat Trump met economische strafmaatregelen heeft gedreigd.
Erdogan was nog niet van zijn stuk gebracht. Hij herhaalde woensdag dat hij zal doorvechten totdat alle Koerden uit het Turks-Syrische grensgebied zijn verdreven. Vice-president Pence wilde hij niet ontvangen – hij zei alleen te willen praten op zijn niveau, met Trump dus. Intussen heeft Erdogan uitnodigingen op zak om langs te komen in Washington én Moskou.
NOS 16.10.2019 Turkije zet zijn offensief tegen de Koerden in het noorden van Syrië door, ondanks de groeiende druk van NAVO-bondgenoten om een staakt-het-vuren af te kondigen.
President Erdogan zegt dat hij niet met “terroristen” onderhandelt. Volgens hem stopt het offensief pas als het doel is bereikt en dat is de inname van een 30 kilometer brede bufferzone tussen Syrisch-Koerdisch gebied en de grens met Turkije.
De snelste oplossing is dat alle “militanten” de wapens neerleggen en zich uit de bufferzone terugtrekken, zei hij. Hij doelt daarmee met name op de Syrisch-Koerdische YPG-strijders.
President Erdogan Reuters
De relatie tussen Turkije en zijn NAVO-bondgenoten komt verder onder druk door een uitnodiging aan Erdogan van de Russische president Poetin. Rusland wordt door de NAVO van oudsher als aartsvijand beschouwd. Poetin nodigt Erdogan uit om nog deze maand naar Moskou te komen.
Poetin zegt te willen verhinderen dat het Syrische en Turkse leger met elkaar slaags raken. Russische militairen in Syrië hebben al posities tussen beide legers ingenomen om te voorkomen dat het tot een confrontatie komt.
Het Kremlin keurt de Turkse inval goed. “Turkije heeft het recht maatregelen te nemen om zijn veiligheid te garanderen”, zei een woordvoerder. Hij voegde eraan toe dat die maatregelen “proportioneel” moeten zijn. Wat Rusland daaronder precies verstaat, is niet bekend.
Gisteravond was er telefonisch contact tussen Poetin en Erdogan. Het Kremlin zegt dat onder meer over de situatie rond de gevangenenkampen met IS-strijders is gesproken. Poetin wil onder alle omstandigheden verhinderen dat er gevangenen vrijkomen en naar andere landen ontsnappen. Onder de gevangen genomen IS’ers zitten ook Russen.
Turkse pantserwagens aan de Syrisch-Turkse grensReuters
De Amerikaanse vicepresident Pence en minister van Buitenlandse Zaken Pompeo reizen vandaag naar Turkije om Erdogan tot een staakt-het-vuren te bewegen.
Pence heeft Turkije gewaarschuwd dat de VS niet zal aarzelen om de sancties tegen Turkije op te schroeven als zijn missie op niets uitdraait. Erdogan zei daarvan niet onder de indruk te zijn, ook niet van de sancties die al zijn opgelegd.
Inval
Turkije viel het noorden van Syrië vorige week binnen, nadat president Trump Erdogan had gezegd dat de Amerikanen zich uit het gebied zouden terugtrekken. Erdogan zegt dat hij Koerdische strijders die hij als terroristen beschouwt, wil verjagen en in de strook langs de grens met Turkije Syrische vluchtelingen wil huisvesten die nu in Turkije verblijven.
De Koerdische YPG riep enkele dagen na de Turkse inval de hulp van het Syrische regeringsleger in. Dat rukte op naar het noorden en heeft inmiddels een basis ingenomen die voorheen door de Amerikanen werd gebruikt.
NOS 16.10.2019 De Turkse inval in Noord-Syrië wordt ook op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel nauwlettend gevolgd. Turkije, een NAVO-lid, trok Syrië binnen om te vechten tegen Koerdische milities, die op hun beurt jarenlang werden gesteund door de belangrijkste NAVO-bondgenoot: Amerika.
“NAVO-wapens tegen NAVO-wapens”, zo vatte oud-NAVO-baas Jaap de Hoop Scheffer het samen. Inmiddels hebben de Verenigde Staten sancties afgekondigd tegen Turkije.
Nu ook het leger van de Syrische president Assad zich met de strijd bemoeit, ontstaat voor de NAVO opnieuw een complexe situatie. Want wat als Assads troepen straks Turkije aanvallen? Zijn de andere NAVO-partners dan niet verplicht om de Turken bij te staan, terwijl ze eigenlijk tegen de strijd zijn?
De Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Jean Asselborn, een ervaren rot, waarschuwde al voor de casus foederis: de oude NAVO-regel waarbij de aanval op een lidstaat wordt gezien als een aanval op alle NAVO-leden. In hoeverre zet de Turkse inval in Noord-Syrië de NAVO onder druk?
‘Living apart together’
Militair deskundigen gaan er niet van uit dat snel andere NAVO-landen bij de strijd betrokken raken. Maar voor het bondgenootschap is de situatie wel slecht, zegt generaal-majoor buiten dienst Frank van Kappen. “Een lidstaat als Turkije die allemaal dingen doet zonder enig overleg met de rest van de NAVO, zoiets kun je niet hebben. De solidariteit staat echt onder druk.”
Defensiespecialist Dick Zandee van instituut Clingendael omschrijft de relatie tussen Turkije en de rest van de NAVO als living apart together. “Turkije is een merkwaardige bondgenoot geworden”, zegt hij. “De Turken doen nog wel mee aan missies, bijvoorbeeld in Kosovo. Dus praktisch is er nog wel samenwerking. Maar politiek gezien is de verhouding heel vreemd.”
De gewapende strijd in Noord-Syrië is daar het laatste voorbeeld van, maar de interne spanning loopt al langer op. Zo kocht Turkije onlangs een Russisch raketsysteem – hoogst ongebruikelijk voor een lid van de NAVO.
Als reactie stopte de VS met het leveren van F-35-straaljagers. Terwijl Ankara nauw betrokken was bij het JSF-project en van plan was honderd van deze gevechtsvliegtuigen te kopen. Ook doet Turkije zaken met Iran, iets dat vooral de Amerikanen een doorn in het oog is.
“Het is een trendmatige ontwikkeling, waarbij president Erdogan de panelen heeft verschoven”, zegt Zandee. “Door zijn oriëntatie op Rusland en de enorme verdeeldheid tussen Turkije en de VS, is automatisch ook de relatie tussen Turkije en de rest van de NAVO verstoord.”
Juli 2019: delen van het S-400-raketsysteem komen aan op een vliegbasis bij AnkaraEPA
Rijst de vraag: wat doet Turkije nog in het bondgenootschap? Her en der wordt geopperd om het land uit de NAVO te zetten – iets wat overigens niet kan. Maar zelfs als het mogelijk was, zou het in niemands belang zijn volgens Van Kappen.
“Als we te maken krijgen met een grootschalig conflict, dan hebben we Turkije heel hard nodig. Het ligt geopolitiek gezien op een belangrijke plek. En Turkije heeft op de VS na het grootste leger van de NAVO.” Value based politiek lijdt onder interest based politiek, is zijn conclusie.
Maar ook voor Turkije blijft de NAVO belangrijk. “Erdogan heeft toch in de gaten dat je in deze tijd niet alleen moet staan op het wereldtoneel. Turkije speelt gevaarlijk spel, maar kijkt uit dat ze niet buiten de lijntjes kleuren. Het is al moeilijk om mét bondgenoten een conflict te beheersen. Maar het is een grotere nachtmerrie om het zonder bondgenoten te moeten doen.”
‘Erosie van binnenuit’
De NAVO als instituut lijdt daar wel onder, zegt Zandee. “Dat erodeert van binnenuit. Turkije is naar de letter dan wel een volwaardig bondgenoot, de facto is dat niet meer zo. Bijvoorbeeld door zaken te doen met Moskou. Dat tast de solidariteit aan.”
Dat maakt het ook voor NAVO-baas Jens Stoltenberg lastig om een standpunt in te nemen. “Hij kan alleen maar heel voorzichtig zijn. Je kunt niet zomaar een bondgenoot afvallen.” Van Kappen: “Dat is inderdaad zijn probleem. Voordat Stoltenberg iets zegt dat politiek relevant is, moet hij dat afstemmen.” En de leiders met wie hij dat moet doen, zijn verre van eensgezind.
Zandee wil nog wel iets nuanceren: de NAVO is ervoor opgericht om de leden te beschermen. De organisatie gaat niet direct over militaire betrokkenheid bij oorlogen van bondgenoten buiten het verdragsgebied, zegt hij. “Hoe vaak is de VS niet ergens een operatie begonnen?”
De zogenoemde Artikel 5-procedure, waar Jean Asselborn voor heeft gewaarschuwd, is voorlopig niet aan de orde. “Dat is te voorbarig”, zegt Zandee. “Want als de Turken al worden aangevallen, is dat buiten Turks grondgebied.”
Maar een prominente rol is er voor de NAVO of het Westen evenmin, zo zijn de deskundigen het eens. Van Kappen: “Alleen de Russen, die de Syrische troepen van president Assad steunen en ook bondgenoot zijn van Turkije, kunnen de balans doen doorslaan.”
AD 16.10.2019 De Turkse president Erodogan zet zijn militaire offensief in Syrië voort ondanks Amerikaanse economische sancties. Ondertussen rukt het Syrische regeringsleger met steun van Rusland verder op en verloopt de terugtrekking van de Amerikaanse Special Forces nogal chaotisch. Russische soldaten hebben inmiddels een legerbasis overgenomen die door de Amerikanen in allerijl werd verlaten.
De oproep van president Trump om de wapens neer te leggen, maakt duidelijk weinig indruk. In Noord-Syrië gaat de strijd tussen het Turkse leger en de Koerden onverminderd verder. En ook de Russische militairen en het Syrische regeringsleger zitten niet stil. Troepen van Assad hebben inmiddels posities ingenomen in het gebied dat jarenlang in handen was van Syrische Koerden.
Zij hebben de strategisch belangrijke stad Manbij ingenomen en zo het Turkse leger de loef afgestoken. Er zijn regeringstroepen naar plaatsen gestuurd als Ain Issa en Tabqa. De Russische staatstelevisie bericht dat het Syrische leger ook basissen heeft overgenomen die voorheen werden gebruikt door Amerikaanse troepen. Die werkten met de Koerden samen in de strijd tegen terreurgroep IS.
De haastige terugtrekking van de Special Forces verloopt volgens Amerikaanse bronnen in die moeilijke omstandigheden chaotisch. Ze kregen al te maken met Turkse artillerie-aanvallen. Bovendien verandert de situatie op het terrein van uur tot uur. Steden en snelwegen komen telkens onder controle te staan van andere milities, waardoor een veilige aftocht uit het gebied wordt bemoeilijkt.
De Turkse president Erdogan riep de Syrisch-Koerdische strijders vandaag op het grensgebied te verlaten. Dat is volgens hem de ‘snelste manier om het probleem in Syrië op te lossen’. Gisteren zat een kleinere Amerikaanse eenheid – bestaande uit 50 tot 100 soldaten – aan twee zijden ingesloten: door Turkse troepen aan de ene kant en door Syrische eenheden, die door Rusland worden gesteund, aan de andere.
Amerikanen afgesneden
,,Twee Amerikaanse observatieposten bevonden zich in de buurt van Kobani en deze Amerikaanse eenheden werden afgesneden van de rest van het Koerdische gebied door de Turkse opmars aan de ene kant en de komst van Syrische regeringssoldaten uit het westen vanuit Manbij”, verklaarde een westerse militaire functionaris die tot voor kort nauw samengewerkte met de Koerden.
,,Ze zullen een veilige uitweg moeten vinden terwijl er door milities strijd wordt geleverd om deze steden onder hun controle te brengen’’, aldus de westerse functionaris. ,,De VS en het VK moeten onder moeilijke omstandigheden de militaire operatie tegen IS abrupt stopzetten. Het is echt een demoraliserende aftocht”, aldus de westerse functionaris.
‘Russen nemen alles over’
Een functionaris van de Koerdische YPG bevestigt het bericht dat de Amerikanen de basis in de stad Manbij hebben verlaten. Soldaten van de paramilitaire ‘Wagner Group’ – een huurlingenleger in dienst van de Syrische troepen – hebben de controle overgenomen. Een Russische huurling en journalist plaatste op Twitter een video van de basis die door de Amerikanen werd achtergelaten en nu onder Russische controle staat.
,,Ik denk dat de Russen uiteindelijk elke Amerikaanse basis en observatiepost zullen overnemen”, zei de Koerdische functionaris. Hoeveel tijd de terugtrekking van de Amerikanen in beslag zal nemen, is voorlopig koffiedik kijken. Volgens CNN kan het enkele dagen tot zelfs enkele weken duren. Maar een heikele opdracht wordt het zeker.
Doorn in het oog
De Amerikanen hielpen en trainden Koerdische milities die met succes zijn ingezet in de strijd tegen Islamitische Staat. De macht van de milities maakte het noordoosten feitelijk los van de rest van Syrië. Deze Koerdische ‘staat’ is een doorn in het oog van Erdogan.
De Turkse president roept al jaren dat hij ‘Koerdische terroristen’ langs de grens in Syrië wil aanvallen, maar de aanwezigheid van Amerikaanse militairen weerhield hem daarvan. Trump heeft eerder deze maand plotseling zijn militairen opdracht gegeven naar huis terug te keren, omdat volgens hem de Verenigde Staten er niets meer te zoeken hebben.
AD 16.10.2019 De Canadese regering heeft aangekondigd dat het tijdelijk ‘nieuwe exportvergunningen naar Turkije’ opschort, voornamelijk voor militair materiaal in verband met de inval in het noordoosten van Syrië.
,,Deze unilaterale actie dreigt de stabiliteit in deze kwetsbare regio te ondermijnen, de humanitaire situatie te verergeren”, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook wordt volgens Canada de vooruitgang die is geboekt in de strijd tegen Islamitische Staat (IS) teniet gedaan.
,,In het licht van deze recente ontwikkelingen, schort Canada tijdelijk nieuwe exportvergunningen naar Turkije”, die betrekking hebben op ‘gecontroleerde goederen’. Het gaat voornamelijk om militair materiaal, blijkt uit een lijst van het ministerie.
Canada volgt daarmee verschillende Europese landen die gelijksoortige maatregelen namen. In 2018 bedroeg de wapenverkoop van Canada naar Turkije volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken in totaal bijna 116 miljoen Canadese dollar (80 miljoen euro).
Telegraaf 15.10.2019 De gezant van het Kremlin voor Syrië noemt het militaire offensief van Turkije in het noordoosten van Syrië „onaanvaardbaar” en ontkende dat de operatie van Ankara vooraf door Moskou was goedgekeurd, meldden Russische persbureaus dinsdag.
Alexander Lavrentiev, gezant van de Russische president Vladimir Poetin voor Syrië, sprak met verslaggevers in Abu Dhabi tijdens een officieel bezoek daar door Poetin. Hij voegde eraan toe dat de Turkse militairen volgens eerdere afspraken niet verder mogen dan 5 tot 10 kilometer op Syrisch grondgebied en dat Turkije niet permanent in Syrië mag blijven. Hij maakte zijn opmerkingen nadat Turkije nieuwe sancties van de Verenigde Staten had genegeerd en zijn inval in Noord-Syrië voortzette.
Op de vraag of er vooraf een overeenkomst tussen Rusland en Turkije was gesloten over de operatie van Ankara, zei Lavrentiev: „Nee. We hebben Turkije aangespoord terughoudend te zijn en hebben een militaire operatie op Syrisch grondgebied altijd als onaanvaardbaar beschouwd.”
De opmerkingen van Lavrentiev, die wijzen op toenemende spanningen tussen Turkije en Rusland, kwamen een dag nadat het Kremlin klaagde dat de inval in Turkije „niet precies” verenigbaar was met de territoriale integriteit van Syrië.
Lavrentiev zei dat de acties van Turkije het risico geven op verstoring van „delicate religieuze gevoeligheden in het noorden van Syrië.” Het gebied waar Koerden, Arabieren en soennieten wonen, zien volgens hem niet graag dat hun land wordt bevolkt door mensen die daar nooit hebben gewoond; een verwijzing naar het plan van Turkije om er vluchtelingen uit andere delen van Syrië te huisvesten.
NOS 15.10.2019 Op wat nietszeggende verklaringen na, zwijgt het Kremlin in alle talen over de Turkse invasie in Noordoost-Syrië en de trek van de Syrische strijdkrachten naar het noorden, terwijl die tot een oorlog tussen de twee landen zou kunnen leiden. Twee bondgenoten van Rusland. Wat kan daar achter zitten?
Je zou verwachten dat er boze reacties uit het Kremlin zouden komen op de Turkse invasie, waarschuwingen aan beide partijen om de boel niet te laten escaleren, dreigementen. Tot nu toe gebeurt er niets. En dat terwijl president Poetin momenteel in de regio is. Gisteren bezocht hij Saudi-Arabië vandaag is hij in de Verenigde Arabische Emiraten.
Niemand kan om Russen heen
De Russische belangen zijn groot. Met de militaire hulp aan zijn Syrische collega Assad heeft Poetin vaste grond onder de voeten gekregen in het Midden-Oosten. Niemand kan nog om de Russen heen.
En ook Turkije is belangrijk. Rusland legt er een gaspijpleiding aan, de Turkish Stream, die Europese afnemers via Turkije van Russisch gas moet voorzien. Rusland bouwt een kerncentrale in Akkuyu, aan de Turkse zuidkust. Rusland levert Turkije een geavanceerd luchtafweersysteem (de S-400) en er volgt waarschijnlijk nog wel meer.
En Rusland heeft met zijn nauwe contacten met NAVO-lid Turkije een wig in het bondgenootschap gedreven. Dat is voor Rusland van groot strategisch belang. En toch blijft het stil. Daar moet haast wel iets achter zitten.
Het is onmogelijk om met zekerheid te zeggen wat er achter die zwijgzaamheid schuil gaat: het Kremlin blinkt niet uit in openheid, maar dat wil niet zeggen dat er geen gedachten bestaan over het waarom.
Doelbewust opgezet?
Een van die gedachten is dat het allemaal doelbewust is opgezet. Erdogan krijgt de gelegenheid om zijn spierballen te laten zien en aanvallen uit te voeren op Koerdische groeperingen, die Turkije als terroristen ziet. De bufferzone die de Turken langs de grens wil instellen komt er echter niet, omdat Assad heeft beloofd de Koerden in bedwang te houden en de grens goed in de gaten te houden, met Russische garantie.
Als Erdogan vindt dat hij voor binnenlands gebruik afdoende heeft aangetoond dat hij bestrijding van Koerdische ‘terroristen’ serieus heeft genomen, kan hij zich met opgeheven hoofd weer terugtrekken.
Het is niet meer dan een theorie, maar geen onaannemelijke. En niet alleen de stilte in het Kremlin ondersteunt deze gedachtegang.
Met iedereen in gesprek
Tot nu toe zijn confrontaties tussen de Turkse en de Syrische strijdkrachten uitgebleven. Erdogan beseft heel goed dat Rusland Assad steunt als die er wel komen. En hij herinnert zich maar al te goed hoe Poetin reageerde toen Turkse luchtafweer in november 2015 een Russisch gevechtsvliegtuig uit de lucht schoot: met sancties die de Turkse economie heel veel pijn deden.
Zekerheid bestaat dus niet over bovenstaande gedachtegang, maar die past wel in Poetins streven om met iedereen in gesprek te blijven, of het nu Syrië, Turkije, Israël, Iran, Saudi Arabië of nog een ander land is. Die tactiek maakt van hem een onmisbare factor op het politieke wereldtoneel; een rol die hem uitermate goed bevalt.
Een andere mogelijkheid is dat Erdogan op eigen houtje heeft gehandeld, hoewel het moeilijk voorstelbaar is dat hij Rusland niet op z’n minst op de hoogte heeft gesteld.
Geo-politiek zwaargewicht
In dat scenario wordt ervan uitgegaan dat Syrië en Turkije zich wel realiseren dat een onderlinge militaire confrontatie voor alle partijen slecht zal uitpakken (om de Koerden lijkt niemand zich zorgen te maken) en dat ze zich dus wel twee keer zullen bedenken voordat ze tegen elkaar ten strijde trekken. Poetins afgevaardigde voor Syrië hintte daar vandaag in bedekte termen op.
Rusland zal niet toestaan dat Syrische en Turkse troepen met elkaar in gevecht raken, zei hij. Het zou enorm gezichtsverlies voor Rusland betekenen, nu de Amerikanen het gebied hebben verlaten en de verantwoordelijkheid voor de afwikkeling van de situatie heel nadrukkelijk op het bordje van Rusland ligt. En gezichtsverlies kan Poetin zich, na net op het schild te zijn gehesen als geo-politiek zwaargewicht, nu absoluut niet veroorloven.
Telegraaf 15.10.2019 De Amerikaanse vice-president Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo reizen woensdag naar Ankara reizen om Turkije onder druk te zetten zijn offensief tegen Syrisch-Koerdische strijders te stoppen. Dat liet president Donald Trump dinsdag weten.
„Ze vertrekken morgen”, vertelde Trump tegen verslaggevers in het Witte Huis, een dag nadat Pence de reis had aangekondigd zonder een tijdschema te geven. Trump: „We vragen om een staakt-het-vuren. We leggen de krachtigste sancties op die je je kunt voorstellen.”
Pence zal donderdag in Ankara een ontmoeting hebben met de Turkse president Erdogan. Hij zal daarbij Turkije aansporen om tot een onmiddellijk staakt-het-vuren te komen en toe te werken naar een regeling.
„Vice-president Pence zal de belofte van president Trump herhalen Turkije te treffen met keiharde economische sancties totdat een oplossing is bereikt”, zei het Witte Huis in een verklaring.
NOS 15.10.2019 De Amerikaanse vicepresident Pence reist morgen met een zware delegatie naar Turkije om bij president Erdogan aan te dringen op een bestand in Syrië. President Trump kondigde de diplomatieke missie aan en zei dat hij “veel in petto had voor Turkije” als Erdogan niet bereid blijkt tot een wapenstilstand.
Pence wordt vergezeld door onder anderen minister Pompeo van Buitenlandse Zaken en veiligheidsadviseur O’Brien. Pence heeft Turkije al gewaarschuwd dat de VS niet zal aarzelen om de sancties tegen Turkije op te schroeven als zijn missie op niets uitdraait.
Niet onder de indruk
President Erdogan liet vanavond weten niet onder de indruk te zijn van sancties. Hij verklaarde dat hij een duidelijk doel heeft met zijn inval in het noordoosten van Syrië en dat strafmaatregelen hem niet van gedachten zullen doen veranderen. Een wapenstilstand in Syrië is wat hem betreft niet aan de orde.
Gisteren trof Trump de eerste strafmaatregelen, gericht tegen de Turkse ministers van Defensie, Energie en Binnenlandse Veiligheid en hun departementen. Hun bezittingen in de VS worden bevroren. Ook worden hoge invoerheffingen op Turks staal geheven. Eerder dreigde Trump de Turkse economie te gronde te richten als de Turken de aanval op de Syrisch-Koerdische strijders zouden openen.
Het Turkse leger en Syrische huurlingen trokken Syrië een week geleden binnen nadat Trump de Amerikaanse troepen in het grensgebied had teruggetrokken. Erdogan wil de Koerdische YPG-strijders – in zijn ogen terroristen die de Turkse veiligheid bedreigen – uit het grensgebied verjagen.
NU 15.10.2019 De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo reizen woensdag af naar Turkije. Daar zullen ze bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aandringen op een onmiddellijk staakt-het-vuren in Syrië en een akkoord tussen de in het gebied strijdende partijen.
De situatie in Noordoost-Syrië is in rap tempo geëscaleerd sinds Turkse strijdkrachten het gebied vorige week woensdag binnenvielen.
Het Witte Huis stelt in een verklaring dat Pence het voornemen van de Amerikaanse president Donald Trump om “straffende economische sancties tegen Turkije door te voeren, tot een akkoord is bereikt” zal benadrukken.
Erdogan zegt dat hij zich geen zorgen maakt om Amerikaanse sancties. Volgens Turkse media heeft Erdogan tegen Trump gezegd dat het land nooit een wapenstilstand zal afkondigen in Noordoost-Syrië. “Turkije zal nooit onderhandelingen aangaan met een terroristische organisatie”, voegde Erdogan hier later aan toe, doelend op de Koerdische groeperingen die het gebied voor een deel in handen hebben.
Gebied werd gecontroleerd door Koerden
Turkije viel Noordoost-Syrië binnen nadat Trump had beloofd de Amerikaanse troepen in het gebied terug te trekken in een telefoongesprek met Erdogan.
De regio werd tot voor kort helemaal gecontroleerd door Koerdische groeperingen, die meevochten met de Amerikanen tegen de terreurbeweging Islamitische Staat (IS). Erdogan ziet de Koerdische groeperingen als een veiligheidsrisico voor Turkije: een deel van hen is gelieerd aan de Koerdische afscheidingsbeweging PKK.
RTL 15.10.2019 De Amerikaanse vice-president Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo reizen vandaag naar Turkije om president Erdogan onder druk te zetten zijn offensief tegen Syrisch-Koerdische strijders te stoppen.
“We leggen de krachtigste sancties op die je je kunt voorstellen”, zei Trump tegen verslaggevers in het Witte Huis.
Pence zal de Turkse president morgen in Ankara ontmoeten. “Vice-president Pence zal de belofte van president Trump herhalen Turkije te treffen met keiharde economische sancties totdat een oplossing is bereikt,” zei het Witte Huis in een verklaring.
Erdogan heeft de Amerikaanse president al laten weten dat Turkije nooit een staakt-het-vuren zal uitroepen in Noord-Syrië.
Hij voegde eraan toe dat hij zich geen zorgen maakte over de Amerikaanse sancties in reactie op het Turkse offensief, meldde Turkse televisiezender NTV.
Geen onderhandelingen
Erdogan zei ook dat hij Trump heeft verteld dat Turkije ‘niet zou onderhandelen met een terroristische organisatie’. Hij doelde hiermee op de Syrische Koerden in het gebied.
Het was ‘niet negatief’, zei de Turkse president, dat het Syrische leger de belangrijke stad Manbij was binnengetrokken, zolang militanten in het gebied zijn verdreven.
MSN 15.10.2019 De Amerikaanse vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo reizen woensdag af naar Turkije. Daar zullen ze bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aandringen op een onmiddelijke staakt-het-vuren in Noordoost-Syrië en een akkoord tussen de in het gebied strijdende partijen.
De situatie in Noordoost-Syrië is met rasse schreden geëscaleerd sinds Turkse strijdkrachten het gebied vorige week woensdag binnenvielen.
Het Witte Huis stelt in een statement dat Pence het voornemen van de Amerikaanse president Donald Trump zal benadrukken om “straffende economische sancties tegen Turkije door te voeren, tot een akkoord is bereikt”.
Turkije viel Noordoost-Syrië binnen nadat Trump in een telefoongesprek met Erdogan akkoord ging met het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit het gebied. De regio werd tot voor kort gecontroleerd door Koerdische groeperingen die met de Amerikanen mee hadden gevochten tegen de terreurbeweging Islamitische Staat (IS). Erdogan ziet hen als een veiligheidsrisico voor Turkije. Een deel van hen zijn gelieerd aan de Koerdische afscheidingsbeweging PKK.
Telegraaf 15.10.2019 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou in gesprek met zijn Amerikaanse ambtsgenoot Donald Trump hebben beloofd de stad Kobani in het noordoosten van Syrië niet aan te vallen. Dat heeft de Amerikaanse vicepresident Mike Pence maandag bekendgemaakt.
Trump en Erdogan hebben telefonisch overleg gevoerd over de Turkse inval in Syrië. De Amerikaanse president zou in het gesprek hebben geëist dat Turkije zich terugtrekt uit Syrië. Eerder kondigden de Verenigde Staten sancties aan tegen Turkije vanwege de inval.
Trump en Erdogan hebben telefonisch overleg gevoerd over de Turkse inval in Syrië. De Amerikaanse president zou in het gesprek hebben geëist dat Turkije zich terugtrekt uit Syrië. Eerder kondigden de Verenigde Staten sancties aan tegen Turkije vanwege de inval.
De sancties zijn onder meer opgelegd aan twee Turkse ministeries en drie ministers. Het gaat om de minister van Defensie Hulusi Akar, de minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu en de minister van Energie Fatih Donmez.
Volgens Pence heeft Trump ook gebeld met een Koerdische generaal in het gebied.
Telegraaf 15.10.2019 De Turkse autoriteiten hebben vier burgemeesters opgepakt van de pro-Koerdische partij HDP. Dat gebeurde volgens staatsmedia in het kader van een onderzoek naar vermeende banden met de verboden PKK-beweging.
Het gaat om de burgemeesters uit de districten Hakkari, Yuksekova, Ercis en Nusaybin. Die bevinden zich in het zuidoosten van het land, waar relatief veel Koerden wonen. De HDP zegt dat sinds het begin van de Turkse inval in Syrië vorige week ruim 150 leden zijn opgepakt.
De militaire operatie in het buurland wordt gesteund door de meeste Turkse politieke partijen, maar niet door de HDP. De autoriteiten hebben die partij al eerder verweten banden te hebben met de PKK en veel leden zijn om die reden ook vervolgd. De partij ontkent dat sprake is van dergelijke banden.
Een van de leiders van de HDP klaagde dat de Turkse regering de rechten schendt van Koerden. „Als Koerden een bloem planten in een pot, zouden ze dat een ’terroristische pot’ noemen en die met tanks en kanonnen beschieten”, zei Pervin Buldan tegen partijgenoten. Ze stelde dat ook de Turkse militaire operatie in Noord-Syrië tegen de Koerden is gericht.
Ankara heeft ontkend dat de operatie in Syrië is gericht tegen Koerden in het algemeen. Wel wil Turkije de Syrisch-Koerdische YPG-milities aanpakken. Turkije ziet die zogeheten Volksbeschermingseenheden, die een hoofdrol speelden in de strijd tegen Islamitische Staat, als een terreurorganisatie en een verlengstuk van de PKK.
MSN 15.10.2019 De Turkse autoriteiten hebben vier burgemeesters opgepakt van de pro-Koerdische partij HDP. Dat gebeurde volgens staatsmedia in het kader van een onderzoek naar vermeende banden met de verboden PKK-beweging.
Het gaat om de burgemeesters uit de districten Hakkari, Yuksekova, Ercis en Nusaybin. Die bevinden zich in het zuidoosten van het land, waar relatief veel Koerden wonen. De HDP zegt dat sinds het begin van de Turkse inval in Syrië vorige week ruim 150 leden zijn opgepakt.
De militaire operatie in het buurland wordt gesteund door de meeste Turkse politieke partijen, maar niet door de HDP. De autoriteiten hebben die partij al eerder verweten banden te hebben met de PKK en veel leden zijn om die reden ook vervolgd. De partij ontkent dat sprake is van dergelijke banden.
NU 15.10.2019 De regering van Rusland heeft dinsdag gezegd dat ze “niet zal toestaan” dat Turkse en Syrische strijdkrachten met elkaar in gevecht raken.
“Dat zou simpelweg onacceptabel zijn”, zei de Russische speciale gezant voor Syrië, Alexander Lavrentyev, tijdens een bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten. “En daarom zullen we het natuurlijk niet toestaan.”
Het risico op botsingen tussen de twee landen is toegenomen sinds de Koerden in Noordoost-Syrië de regering van de Syrische president Bashar Al Assad om hulp vroegen na de Turkse inval in het gebied.
Lavrentyev omschreef de Turkse inval in Syrië, die vorige week begon, ook als “onacceptabel”. Die inval vond plaats nadat de VS zijn militairen uit het gebied terugtrok. Turkije wil een ‘veilige zone’ in het grensgebied creëren om terrorisme te bestrijden, de Koerden terug te dringen en Syrische vluchtelingen te repatriëren.
Koerden vroegen Syrië om hulp
De Syrian Democratic Forces (SDF), een coalitie van overwegend Koerdische milities, verzocht de regering-Al Assad om assistentie, in ruil voor controle over de plaatsen Manbij en Kobani. Het Syrische regeringsleger stoomde vervolgens op naar het noordoosten.
Volgens het Russische ministerie van Defensie hebben de regeringstroepen een gebied van 1.000 vierkante kilometer rond Manbij veiliggesteld.
Russische militairen patrouilleren tussen Turkije en Syrië
Rusland is de belangrijkste bondgenoot van Al Assad, die het overwicht in de strijd tegen verschillende rebellengroepen alleen wist te bereiken dankzij de militaire steun van het Kremlin. Russische troepen zijn sinds 2015 in Syrië gelegerd.
Het Russische ministerie van Defensie heeft dinsdag laten weten dat Russische militairen patrouilles uitvoeren in het ‘niemandsland’ tussen de Turkse en Syrische troepen.
Artsen zonder Grenzen schort hulp op
Hulporganisatie Artsen zonder Grenzen meldt dat het de hulp in Noordoost-Syrië noodgedwongen opschort. De veiligheid van het personeel kan volgens de organisatie niet meer gewaarborgd worden. Internationale medewerkers worden geëvacueerd.
Eerder meldde de organisatie dat er een watertekort dreigt voor vluchtelingen in het gebied. Bijna 200.000 mensen in Noordoost-Syrië zijn op de vlucht geslagen, meldde de VN. Artsen zonder Grenzen zegt dat het blijft zoeken naar mogelijkheden om hulp te verlenen in het gebied. De organisatie maakt zich grote zorgen over de toegang tot zorg voor de lokale bewoners. Stichting Vluchteling zegt dat de opvangkampen in de regio overvol zitten.
Telegraaf 15.10.2019 De gezant van het Kremlin voor Syrië noemt het militaire offensief van Turkije in het noordoosten van Syrië „onaanvaardbaar” en ontkende dat de operatie van Ankara vooraf door Moskou was goedgekeurd, meldden Russische persbureaus dinsdag.
Alexander Lavrentiev, gezant van de Russische president Vladimir Poetin voor Syrië, sprak met verslaggevers in Abu Dhabi tijdens een officieel bezoek daar door Poetin. Hij voegde eraan toe dat de Turkse militairen volgens eerdere afspraken niet verder mogen dan 5 tot 10 kilometer op Syrisch grondgebied en dat Turkije niet permanent in Syrië mag blijven. Hij maakte zijn opmerkingen nadat Turkije nieuwe sancties van de Verenigde Staten had genegeerd en zijn inval in Noord-Syrië voortzette.
Op de vraag of er vooraf een overeenkomst tussen Rusland en Turkije was gesloten over de operatie van Ankara, zei Lavrentiev: „Nee. We hebben Turkije aangespoord terughoudend te zijn en hebben een militaire operatie op Syrisch grondgebied altijd als onaanvaardbaar beschouwd.”
De opmerkingen van Lavrentiev, die wijzen op toenemende spanningen tussen Turkije en Rusland, kwamen een dag nadat het Kremlin klaagde dat de inval in Turkije „niet precies” verenigbaar was met de territoriale integriteit van Syrië.
Lavrentiev zei dat de acties van Turkije het risico geven op verstoring van „delicate religieuze gevoeligheden in het noorden van Syrië.” Het gebied waar Koerden, Arabieren en soennieten wonen, zien volgens hem niet graag dat hun land wordt bevolkt door mensen die daar nooit hebben gewoond; een verwijzing naar het plan van Turkije om er vluchtelingen uit andere delen van Syrië te huisvesten.
MSN 15.10.2019 De gezant van het Kremlin voor Syrië noemt het militaire offensief van Turkije in het noordoosten van Syrië “onaanvaardbaar” en ontkende dat de operatie van Ankara vooraf door Moskou was goedgekeurd, meldden Russische persbureaus dinsdag.
Alexander Lavrentiev, gezant van de Russische president Vladimir Poetin voor Syrië, sprak met verslaggevers in Abu Dhabi tijdens een officieel bezoek daar door Poetin. Hij voegde eraan toe dat de Turkse militairen volgens eerdere afspraken niet verder mogen dan 5 tot 10 kilometer op Syrisch grondgebied en dat Turkije niet permanent in Syrië mag blijven. Hij maakte zijn opmerkingen nadat Turkije nieuwe sancties van de Verenigde Staten had genegeerd en zijn inval in Noord-Syrië voortzette.
Op de vraag of er vooraf een overeenkomst tussen Rusland en Turkije was gesloten over de operatie van Ankara, zei Lavrentiev: “Nee. We hebben Turkije aangespoord terughoudend te zijn en hebben een militaire operatie op Syrisch grondgebied altijd als onaanvaardbaar beschouwd.”
Niet verenigbaar
De opmerkingen van Lavrentiev, die wijzen op toenemende spanningen tussen Turkije en Rusland, kwamen een dag nadat het Kremlin klaagde dat de inval in Turkije “niet precies” verenigbaar was met de territoriale integriteit van Syrië.
Lavrentiev zei dat de acties van Turkije het risico geven op verstoring van “delicate religieuze gevoeligheden in het noorden van Syrië”. Het gebied waar Koerden, Arabieren en soennieten wonen, zien volgens hem niet graag dat hun land wordt bevolkt door mensen die daar nooit hebben gewoond; een verwijzing naar het plan van Turkije om er vluchtelingen uit andere delen van Syrië te huisvesten.
Telegraaf 15.10.2019 Hongarije staat achter het Turkse militaire ingrijpen in het noorden van Syrië. „Het is in het nationale belang van Hongarije dat Turkije de problemen met migratie oplost in de richting van Syrië en niet in de richting van Europa.” Dit zei de minister van Buitenlandse Zaken van het Midden-Europese land, Peter Szijjarto op bezoek in Bakoe.
De Turkse president Erdogan heeft afgelopen week een inval in Syrië gedaan omdat hij wil dat Koerdische milities niet vlak langs zijn grens heersen. Hij wil Syrisch grondgebied onder controle krijgen om een deel van de 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije onder te brengen. Ankara speelt een belangrijke rol bij het voorkomen dat Syriërs richting Europa vluchten. Europese landen hebben verontwaardigd gereageerd op de aanvallen, maar volgens Erdogan is dat hypocriet. Hongarije is vooralsnog het enige EU-land dat zich voor het Turkse ingrijpen uitspreekt.
Verder zal Trump bevelen uitvaardigen waarin sancties tegen huidige en voormalige Turkse functionarissen worden goedgekeurd en onderhandelingen met Turkije over een handelsovereenkomst ter waarde van 100 miljard dollar worden stopgezet.
In de verklaring belooft hij de Turkse economie snel te vernietigen als het land ‘dit gevaarlijke en destructieve pad’ blijft volgen. Trump zegt ook dat Amerikaanse troepen die uit Syrië worden weggehaald, in dat geval opnieuw zullen worden ingezet en in de regio blijven om de situatie te volgen.
Volgens de Amerikaanse vicepresident Mike Pence heeft Erdogan beloofd om de stad Kobani in het noordoosten van Syrië niet aan te vallen. Dat zou Erdogan in een telefonisch onderhoud met Donald Trump hebben gezegd. Trump zou bovendien hebben geëist dat Turkije zich terugtrekt uit Syrië.
De Verenigde Staten legden Turkije vorig jaar al een staaltarief van 50 procent op vanwege een conflict over een Amerikaanse pastoor, Andrew Brunson. Die werd in Turkije vastgehouden en beschuldigd van spionage. Het tarief werd later weer verlaagd tot 25 procent.
Turkije is vorige week woensdag begonnen met het al lang geplande militaire offensief in het noorden van Syrië. Het is gericht tegen Koerdische milities die de controle hebben over een groot gebied in het Syrische grensgebied. In dat gebied zitten ook strijders van terreurbeweging Islamitische Staat in kampen gevangen.
Minister Stef Blok heeft vanavond een Kamerbrief gestuurd waarin staat dat hij met de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu heeft gebeld en dat hij ‘bijzondere aandacht heeft gevraagd voor de noodzaak tot het bewaken van de kampen met IS-strijders alsmede het direct adresseren van de humanitaire noden in het door Turkije binnengevallen gebied’.
Eerder vandaag besloten alle 28 lidstaten van de Europese Unie voorlopig geen wapens meer te leveren aan Turkije die in Syrië kunnen worden ingezet. Ook veroordeelt de EU de Turkse ‘unilaterale militaire actie’ in het noorden van Syrië.
Eengezindheid
In Washington is er eensgezindheid over economische sancties tegen Turkije. Een van de initiatiefnemers, de Republikeinse senator Lindsey Graham, heeft naar eigen zeggen met de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, gesproken en gezegd dat zij ook sancties wil.
Veel parlementariërs, zowel Democraten als Republikeinen, vinden dat Trump er beter aan had gedaan de Turkse aanvallen te belemmeren door zijn militairen niet uit de regio te halen. Maar Trump heeft dat gedaan, omdat de VS volgens hem geen enkel belang meer hebben bij de inzet van militairen daar. ,,Er komen grote sancties,… je denkt toch niet dat wij oorlog gaan voeren tegen NAVO-bondgenoot Turkije?”, twitterde Trump. Volgens zegslieden van het Pentagon zou Turkije hoe dan ook de inval hebben uitgevoerd.
Graham is een aanhanger van Trump, maar keerde zich fel tegen diens besluit de Koerden in de steek te laten. De Syrisch-Koerdische milities hebben met Amerikaanse steun grote delen van het noordoosten van Syrië bevrijd van Islamitische Staat.
Nederlandse politiek
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft vandaag zijn Turkse ambtgenoot Mevlüt Çavuşoğlu gebeld om duidelijk te maken dat het kabinet de inval in het noordoosten van Syrië veroordeelt en dat Turkije de operatie moet stoppen.
In het gesprek heeft Blok verder ‘bijzondere aandacht gevraagd voor de noodzaak tot het bewaken van kampen met IS-strijders’, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Ook heeft hij Çavuşoğlu gevraagd de humanitaire nood in het gebied aan te pakken.
Telegraaf 15.10.2019 Koerdische strijders zijn in het noorden van Syrië een tegenoffensief begonnen tegen de Turkse strijdkrachten. De door Koerden gedomineerde SDF-militie heeft volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten de strategisch belangrijke grensstad Ras al-Ain volledig heroverd. Ook het nabijgelegen Tell Halaf is naar verluidt weer in Koerdische handen.
Het Observatorium meldt dat SDF-strijders stand weten te houden in Ras al-Ain, onder meer dankzij hun gebruik van tunnels en doordat steeds nieuwe manschappen worden aangevoerd. Een journalist in het gebied bevestigt dat er nog steeds gevechten gaande zijn.
Het Observatorium meldt dat SDF-strijders stand weten te houden in Ras al-Ain, onder meer dankzij hun gebruik van tunnels en doordat steeds nieuwe manschappen worden aangevoerd. Een journalist in het gebied bevestigt dat er nog steeds gevechten gaande zijn.
Turkije viel het gebied vorige week binnen. Het Observatorium meldt dat sindsdien zo’n 70 burgers, 135 SDF-strijders en 120 pro-Turkse Syrische rebellen zijn omgekomen. Er zou afgelopen nacht ook zijn gevochten bij de stad Manbij, waar volgens Syrische staatsmedia inmiddels ook het Syrische regeringsleger is gearriveerd.
De Turkse regering wil een bufferzone instellen aan de grens. Het probeert Syrisch-Koerdische milities uit het gebied te verdrijven die het ziet als een verlengstuk van de PKK. President Erdogan zei dinsdag dat de operatie doorgaat tot “onze doelen zijn bereikt”.
Erdogan sprak de hoop uit dat het gebied tussen het Syrische Manbij en de Turkse grens met Irak snel kan worden veiliggesteld. Hij hoopt dat daarna miljoenen Syrische vluchtelingen kunnen terugkeren naar hun eigen land. Inmiddels is volgens hem al 1000 vierkante kilometer Syrisch grondgebied “bevrijd van de separatistische terreurorganisatie”.
De Syrisch-Koerdische milities die nu vechten tegen Turkije, streden eerder met steun van de Verenigde Staten tegen terreurorganisatie IS. Ze voelen zich nu in de steek gelaten door de Amerikanen en zoeken steun bij het regime van de Syrische president Bashar al-Assad. Dat heeft troepen naar het grensgebied gestuurd.
Telegraaf 15.10.2019 Het leger van de Syrische president Bashar al-Assad heeft de stad Manbij en omliggende plaatsen helemaal in handen.
Dat meldt het Russische ministerie van Defensie, dat volgens persbureau Tass laat weten dat de Russische militaire politie in het gebied patrouilleert aan de frontlinie tussen de Turkse en Syrische troepen.
Dat meldt het Russische ministerie van Defensie, dat volgens persbureau Tass laat weten dat de Russische militaire politie in het gebied patrouilleert aan de frontlinie tussen de Turkse en Syrische troepen.
De strategisch belangrijke stad Manbij ging tijdens de Syrische burgeroorlog meerdere keren in andere handen over. De door Koerden gedomineerde SDF-militie verdreef Islamitische Staat er in 2016. De SDF zoekt nu steun bij het regime van Assad vanwege de Turkse inval in het noordoosten. De Koerden voelen zich in de steek gelaten door de Verenigde Staten, waar ze nauw mee samenwerkten in de strijd tegen IS.
Moskou geeft militaire steun aan het regime van Assad, maar heeft ook een goede relatie met Turkije. Rusland zal een militaire confrontatie tussen Syrië en Turkije niet toestaan, zei de Russische Syrië-gezant Aleksandr Lavrentjev volgens media in zijn land.
NOS 15.10.2019 In het noordoosten van Syrië patrouilleren Russische troepen tussen het Turkse leger en pro-Turkse strijders enerzijds en Syrische militairen anderzijds. Rusland, een bondgenoot van de Syrische president Assad, zegt een confrontatie tussen de strijdende partijen niet te zullen toestaan. Volgens de Russische gezant voor Syrië is dat “in niemands belang”.
Buiten de strategisch gelegen stad Manbij, waar tot vorige week nog Amerikaanse militairen een controlepost bemanden, houden Russische troepen nu toezicht op de frontlinie. Syrische troepen trokken eerder vandaag Manbij binnen, een stad waarop de Turkse president Erdogan zijn zinnen had gezet. Volgens Rusland heeft het Syrische leger inmiddels een groot gebied rond Manbij onder controle, maar ook de Turken claimen gebiedswinst in de regio.
Het vertrek van de Amerikaanse militairen uit het gebied bood Turkije een week geleden de ruimte om binnen te trekken en de Koerdische YPG-strijders uit het grensgebied te verjagen. De Koerden hebben op hun beurt steun gevraagd én gekregen van het Syrische regeringsleger.
Poging tot herovering
Ook woeden felle gevechten rond de plaats Ras al-Ain, die enkele dagen geleden werd ingenomen door Turkse militairen en pro-Turkse Arabische milities. De YPG-strijders proberen de plaats te heroveren, maar worden daarbij zwaar bestookt door Turkse luchtaanvallen.
Hulporganisatie Artsen zonder Grenzen schort de werkzaamheden in Noordoost-Syrië op, omdat het te onveilig is voor de medewerkers. “De situatie verandert te snel en is daardoor erg onvoorspelbaar”, laat AzG weten. De internationale medewerkers worden uit Syrië weggehaald; over de veiligheid van de Syrische medewerkers die achterblijven zegt de organisatie zich grote zorgen te maken.
De VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR heeft hulpteams in de regio om de tienduizenden ontheemden bij te staan.
Telegraaf 15.10.2019 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan belooft dat geen enkele strijder van Islamitische Staat (IS) het noorden van Syrië zal verlaten. Dat zei hij dinsdag in een opiniestuk in de Wall Street Journal. Veel landen zijn bang dat terreurorganisatie IS zich kan herpakken nu Turkije het gebied is binnengevallen.
Erdogan noemt dat hypocriet. „Dezelfde landen die Turkije de les lezen over hoe IS moet worden aangepakt, zijn er in 2014 en 2015 zelf niet in geslaagd om de toestroom van deze terroristen te stoppen.” Inmiddels zouden zo’n achthonderd IS-leden zijn ontsnapt uit gevangenissen in Noord-Syrië. Turkije begon daar woensdag een offensief om de Koerden te verdrijven en een leefgebied te creëren voor Syrische vluchtelingen die nu nog in Turkije zitten.
De inval van Turkije wordt afgekeurd door het Westen. Inmiddels zijn alle EU-landen gestopt met het leveren van wapens aan Turkije. Ook de Verenigde Staten stellen sancties in.
NOS 15.10.2019 “Wij zullen ervoor zorgen dat IS-strijders Noordoost-Syrië niet zullen verlaten”, schrijft de Turkse president Erdogan in een open brief in de Amerikaanse krant The Wall Street Journal. In de brief verdedigt hij de Turkse militaire operatie in Noordoost-Syrië.
“Sinds het begin van de Syrische oorlog in 2011 heeft geen enkel land zoveel geleden onder de daaruit voortvloeiende humanitaire crisis als Turkije”, begint hij zijn betoog. “We hebben 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen opgenomen, meer dan welk land dan ook, en hebben 40 miljard dollar uitgegeven aan het bieden van onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting”, vervolgt hij. “Maar op een zeker moment heeft Turkije zijn limiet bereikt.”
De Turkse operatie wordt gezien als een poging de Koerdische milities te verdrijven onder het voorwendsel van het verdedigen van de eigen grenzen, en daarom internationaal veroordeeld. Maar volgens Erdogan hebben de westerse regeringen zelf hun verantwoordelijkheid niet genomen. “Mijn regering heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat we de vluchtelingenstroom naar het Westen niet kunnen tegenhouden zonder internationale financiële ondersteuning.”
Daarop besloot de Turkse regering zelf een plan te bedenken voor Noord-Syrië, stelt Erdogan. “Ik heb dat plan gedeeld met wereldleiders bij de Algemene Vergadering van de VN vorige maand. In lijn met dan plan, is Turkije vorige week de Operatie Vredeslente gestart om een einde te maken aan de humanitaire crisis en om het geweld en de instabiliteit aan te pakken die ten grondslag liggen aan de onwettige migratie in onze regio.”
‘Terroristische elementen’
Het uitschakelen van “terroristische elementen” in Noordoost-Syrië maakt daarom deel uit van het plan. Dat zijn volgens hem “de PKK samen met zijn Syrische bondgenoten en Islamitische Staat”. “Turkije heeft geen ruzie met welke etnische of religieuze groep dan ook”, stelt hij.
“De landen die ons nu de les lezen over het bestrijden van IS, hebben in 2014 en 2015 nagelaten de instroom van buitenlandse terroristen een halt toe te roepen”, sneert hij. “Waarom heeft Frankrijk, dat nu geen wapens meer levert aan Turkije, onze waarschuwingen over dreigende terroristische aanslagen genegeerd?”
‘Steun Turkije of neem migranten op’
In 2016 sloten de Europese Unie en Turkije een akkoord over het vluchtelingenvraagstuk. Turkije kreeg onder meer 3 miljard euro, boven op 3 miljard die eerder al was toegezegd, in ruil voor het opvangen van meer migranten en het beter bewaken van de grenzen. Hoewel er veel discussie was over de uitvoering van het akkoord, werd de deal vorig jaar verlengd tot 2020.
Vorige week dreigde Erdogan op een partijbijeenkomst “de deuren naar Europa open te zetten” voor vluchtelingen uit Syrië als Europa de invasie in Syrië blijft veroordelen als bezettingsoperatie. In de open brief roept hij de internationale gemeenschap op de Turkse militaire operatie te steunen of migranten toe te laten.
Gisteren besloten de 28 EU-lidstaten de wapenleveranties aan Turkije op te schorten. Ook kondigde de Amerikaanse president Trump sancties aan tegen Turkije. De Turkse inval volgde op het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit de regio.
AD 15.10.2019 In een open brief aan de Amerikaanse krant Wall Street Journal geeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan vandaag uitleg over de Turkse aanval op Noord-Syrië. Volgens Erdogan heeft de wereld nooit erkend welke lasten Turkije heeft gedragen bij de opvang van miljoenen Syrische vluchtelingen. ‘Toch heeft Turkije op een bepaald moment zijn limiet bereikt.’
De Turkse president belooft in zijn brief dat geen enkele strijder van Islamitische Staat (IS) het noorden van Syrië zal verlaten. Veel landen zijn bang dat terreurorganisatie IS zich kan herpakken nu Turkije het gebied is binnengevallen. Erdogan noemt dat hypocriet.
,,Dezelfde landen die Turkije de les lezen over hoe IS moet worden aangepakt, zijn er in 2014 en 2015 zelf niet in geslaagd om de toestroom van deze terroristen te stoppen.” Inmiddels zouden zo’n achthonderd IS-leden zijn ontsnapt uit gevangenissen in Noord-Syrië. Turkije begon daar woensdag een offensief om de Koerden te verdrijven en een leefgebied te creëren voor Syrische vluchtelingen die nu nog in Turkije zitten.
Sinds de Syrische burgeroorlog in 2011 is begonnen, heeft geen enkel land de pijn van de daaruit voortvloeiende humanitaire crisis zwaarder gevoeld dan Turkije, schrijft Erdogan. ,,We namen 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen op – meer dan enig ander land – en gaven 40 miljard dollar uit om hen onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting aan te bieden.
Onze cultuur van gastvrijheid verplichtte ons de last van de opvang van miljoenen oorlogsslachtoffers te dragen, met weinig hulp van de internationale gemeenschap. Toch heeft Turkije op een bepaald moment zijn limiet bereikt.‘’
De Turkse president stelt dat hij de internationale gemeenschap meer dan eens heeft gewaarschuwd wat er in de lucht hing, maar dat zijn waarschuwingen aan dovemansoren waren gericht. ,,Regeringen wilden hun verantwoordelijkheid vermijden en schilderden mijn waarschuwingen af als bedreigingen terwijl ze bedoeld waren als een louter feitelijke verklaring.‘’
Plan gedeeld
De inval in Noord-Syrië was min of meer aangekondigd tijdens de laatste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Erdogan zou daar aan andere wereldleiders hebben uitgelegd dat operatie Vredesbron een manier was ‘om de humanitaire crisis te beëindigen en het geweld en de instabiliteit aan te pakken die de oorzaak zijn van ongeregelde migratie in onze regio.
Als er geen alternatief plan is om de vluchtelingencrisis aan te pakken, moet de internationale gemeenschap zich aansluiten bij onze inspanningen of zelf vluchtelingen gaan toelaten.’
Inspelend op de laatste, verrassende, ommezwaai van de Koerden die nu het Syrische leger toelaten in hun gebieden in Noord-Syrië, schrijft Erdogan dat ‘als onderdeel van Operatie Vredesbron het Turkse leger samen met het Syrische nationale leger alle terroristische elementen zal verwijderen uit het noordoosten van Syrië’.
Deze militanten verhinderen dat Syrische vluchtelingen, waaronder ongeveer 300.000 Koerden, terug naar huis kunnen, aldus de Turkse president, die daaraan toevoegt: ,,Onze missie is tegelijkertijd om de Koerdische Arbeiderspartij, de terroristische organisatie die bekend staat als de PKK, samen met haar Syrische filialen en Islamitische Staat te bestrijden. Turkije heeft geen enkel geschil met een etnische of religieuze groepering.‘’
Repatriëring
Erdogan wil samenwerken met landen voor de repatriëring van echtgenoten en kinderen van buitenlandse terroristische strijders.
Kritiek uit de Arabische wereld wordt door de Turkse president van de hand gewezen, net als kritiek uit Europa. ,,Ook de leden van de Arabische Liga, die de operatie van Turkije in Noord-Syrië als een invasie hebben beschreven, moeten enkele vragen beantwoorden. Aangezien ze zo ongelukkig zijn met de inspanningen van Turkije om Syrische vluchtelingen te herenigen met hun voorouderlijke land: hoeveel oorlogsslachtoffers hebben ze zelf toegelaten?
Hoeveel hebben zij gedaan om de humanitaire crisis in Syrië te beëindigen? Welke politieke initiatieven hebben zij gesteund om de burgeroorlog tegen te houden? De Arabische Liga, waarvan de uitspraken niet de werkelijke opvattingen en gevoelens van het Arabische volk weerspiegelen, heeft geen legitimiteit.‘’
,,Operatie Vredesbron is een tweede kans om Turkije te helpen in Syrië de oorlogen bij volmacht te beëindigen en de vrede en stabiliteit in de regio te herstellen. De Europese Unie – en de wereld – zou moeten steunen wat Turkije probeert te doen‘’, besluit Erdogan.
De inval van Turkije wordt afgekeurd door het Westen. Inmiddels zijn alle EU-landen gestopt met het leveren van wapens aan Turkije. Ook de Verenigde Staten stellen sancties in.
AD 15.10.2019 Verslaggever Harald Doornbos is in Noord-Syrië, waar de angst regeert sinds Turkije het gebied is binnengevallen.
Gisteren zei Ibrahim, een Koerdische inwoner van de Noord-Syrische stad Derik, dat de koffers waren gepakt. ‘Met zijn familie stond hij klaar te vluchten voordat het Turkse leger en de door Turkije gesteunde jihadistische rebellen de stad zouden bereiken.
NOS 15.10.2019 Voor de VVD is het bespreekbaar om kinderen van IS-strijders terug te halen uit Syrië als hun ouders niet meekomen. Dat zei VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz in Pauw. De partij verandert daarmee van standpunt.
“Als het over kinderen gaat, ook dat raakt mij natuurlijk. Zeker als het kleine kinderen zijn”, zei Yesilgöz. “Die hebben hier zelf ook niet voor gekozen.”
Strenge voorwaarden
Terugkeer is bespreekbaar, maar wel onder strenge voorwaarden. Zo moeten de ouders in Syrië berecht worden. Pas als ze dan een levenslange gevangenisstraf hebben gekregen of dood zijn, kan het terughalen van de kinderen in beeld komen, zei Yesilgöz.
Volgens het Kamerlid hebben ouders van IS-kinderen op dit moment nog het recht om met hun kinderen naar Nederland te komen. Maar als die ouders geen recht hebben om terug te keren, is het repatriëren van jonge kinderen bespreekbaar, zei ze. De VVD was eerder tegen de terugkeer van IS-kinderen.
De coalitie is verdeeld over het terughalen van uit Nederland afkomstige IS-strijders die in Syrië gevangen zitten. D66 en ChristenUnie willen praten over hun terugkeer, VVD en CDA niet.
Coalitiepartner D66 reageerde tevreden op het betoog van Yesilgöz. “Heel goed nieuws dat VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz nu ook zegt dat het terughalen van jonge kinderen uit Syrië bespreekbaar is”, twitterde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. “Laten we samen het kabinet hiertoe aanjagen!”,
Telegraaf 15.10.2019 Voor de VVD is het bespreekbaar om kinderen van IS-strijders terug te halen uit Syrië als hun ouders niet meekomen. Dat zei het VVD-Tweede Kamerlid Dilan Yesilgöz in het tv-programma Pauw.
„Als het heel kleine kinderen zijn dan kunnen we het daar over hebben omdat zij er ook niks aan kunnen doen”, zei Yesilgöz. Het gaat dan volgens haar om kinderen tot een „jaar of vijf zes.”
Volgens het Kamerlid hebben ouders van IS-kinderen op dit moment nog het recht om met hun kinderen terug te keren. Maar „als die ouders geen recht hebben om terug te keren” is het bespreekbaar, zei ze.
De vraag over de gedetineerde IS-strijders en hun familie is urgent geworden door de inval van Turkije in het noordoosten van Syrië. De coalitie is tot dusver sterk verdeeld. D66 en ChristenUnie willen praten over hun terugkeer, VVD en CDA niet.
Coalitiepartner D66 reageerde tevreden op de woorden van de coalitiepartner. „Heel goed nieuws dat VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz nu ook zegt dat het terughalen van jonge kinderen uit Syrië bespreekbaar is. Laten we samen het kabinet hiertoe aanjagen!”, twitterde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
Het kabinet stelt zich op het standpunt dat het te gevaarlijk is om IS-strijders en hun aanhang terug te halen naar Nederland. De kinderen zouden ook een gevaar kunnen vormen voor de Nederlandse samenleving. Nederlandse IS-strijders zouden in de regio moeten worden berecht.
Volgens de inlichtingendienst AIVD verblijven nog vijftien Nederlandse mannen, 35 Nederlandse vrouwen en negentig kinderen met een Nederlandse link in Syrisch-Koerdische kampen of detentie.
De Kinderombudsvrouw pleit al langer voor het terughalen van alle Nederlandse kinderen uit Syrische kampen. De Raad voor de Kinderbescherming is zich al lang aan het voorbereiden op de terugkeer van IS-kinderen.
AD 15.10.2019 Voor de VVD is het bespreekbaar om kinderen van IS-strijders terug te halen uit Syrië als hun ouders niet meekomen. Dat zei het VVD-Tweede Kamerlid Dilan Yesilgöz maandagavond in het tv-programma Pauw.
,,Als het heel kleine kinderen zijn, dan kunnen we het daar over hebben omdat zij er ook niks aan kunnen doen’’, zei Yesilgöz. Het gaat dan volgens haar om kinderen ‘tot een jaar of vijf, zes’.
Volgens het Kamerlid hebben ouders van IS-kinderen op dit moment nog het recht om met hun kinderen naar Nederland te komen. Maar ‘als die ouders geen recht hebben om terug te keren’ is het repatriëren van jonge kinderen bespreekbaar, zei ze.
De vraag over de terugkeer van gedetineerde IS-strijders en hun familie is urgent geworden door de inval van Turkije in het noordoosten van Syrië. De coalitie is sterk verdeeld. D66 en ChristenUnie willen praten over hun terugkeer, VVD en CDA niet.
Coalitiepartner D66 reageerde tevreden op de woorden van de coalitiepartner. ,,Heel goed nieuws dat VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz nu ook zegt dat het terughalen van jonge kinderen uit Syrië bespreekbaar is. Laten we samen het kabinet hiertoe aanjagen!’’, twitterde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
Gevaar voor samenleving
Het kabinet stelt zich op het standpunt dat het te gevaarlijk is om IS-strijders en hun aanhang terug te halen naar Nederland. De kinderen zouden een gevaar kunnen vormen voor de Nederlandse samenleving. Nederlandse IS-strijders zouden in de regio moeten worden berecht.
Volgens de inlichtingendienst AIVD verblijven nog vijftien Nederlandse mannen, 35 Nederlandse vrouwen en negentig kinderen met een Nederlandse link in Syrisch-Koerdische kampen of detentie.
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer pleit al langer voor het terughalen van alle Nederlandse kinderen uit Syrische kampen. Ook de Raad voor de Kinderbescherming is zich aan het voorbereiden op de terugkeer van IS-kinderen.
Telegraaf 15.10.2019 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft maandag zijn Turkse ambtgenoot Mevlüt Çavuşoğlu gebeld om duidelijk te maken dat het kabinet de inval in het noordoosten van Syrië veroordeeld en de operatie moet stoppen.
In het gesprek heeft Blok verder „bijzondere aandacht gevraagd voor de noodzaak tot het bewaken van kampen met IS-strijders”, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Ook heeft hij Çavuşoğlu gevraagd de humanitaire nood in het gebied aan te pakken.
Het Turkse leger viel het buurland vorige week binnen om Koerdische milities te verdrijven en een bufferzone te creëren. Westerse mogendheden vrezen dat IS opnieuw voet aan de grond krijgt tijdens het Turks-Koerdische strijdgewoel. Zondag ontsnapten bijna achthonderd IS-aanhangers uit een kamp in de buurt van de stad Raqqa. Het kabinet heeft in reactie op de inval besloten geen wapenexport meer naar Turkije toe te staan.
NOS 15.10.2019 De Turkse operatie in het noordoosten van Syrië moet stoppen. Dat heeft minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken maandagavond tegen zijn Turkse ambtgenoot gezegd. Blok belde met minister Mevlüt Çavusoglu om duidelijk te maken dat het kabinet de inval veroordeelt.
Ook vroeg Blok aandacht voor “de noodzaak tot het bewaken van kampen met IS-strijders”, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Minister Blok vroeg Çavusoglu verder om de humanitaire nood in het gebied aan te pakken.
Sancties
In reactie op de Turkse inval, besloot de Nederlandse regering vrijdag al tot om geen wapens meer te leveren. Daarmee geeft Nederland zolang de Turkse inval voortduurt, geen toestemming voor wapenexport naar het land. Maandag kondigde de Europese Unie aan hetzelfde te doen.
In de Raad van de Europese Unie stelde Nederland maandag voor om bewijsmateriaal te verzamelen over eventuele mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. De internationale bewijzenbank voor Syrië (IIIM) zou dat kunnen doen, die werd in 2016 opgericht door de Verenigde Naties.
De Amerikaanse president Trump kondigde gisteren sancties aan en het Amerikaanse Congres zint ook op een pakket aan sancties.
AD 15.10.2019 Premier Mark Rutte denkt niet dat de 28 lidstaten van de Europese Unie stevigere stappen zullen zetten richting Turkije vanwege de inval in Noord-Syrië. Een Kamermeerderheid vindt het opschorten van de wapenleveranties niet genoeg en pleit voor sancties.
Op vragen van de Kamer over een debat over de Europese top van donderdag en vrijdag zei Rutte ook ‘niet tevreden’ te zijn. ,,Ik had ook meer gewild.” Volgens Rutte was het tijdens een bijeenkomst met buitenlandministers in Luxemburg de Nederlandse inzet om de pre-onderhandelingssteun aan Turkije in te trekken. Als kandidaat-lidstaat krijgt Turkije al geld van Brussel.
Toch denkt Rutte niet dat de regeringsleiders in Brussel tot andere conclusies gaan komen. ,,Ik heb niet de verwachting dat donderdag en vrijdag zomaar het politieke speelveld verandert – tenzij de situatie nog verder verslechtert. Al is het lastig voor te stellen dat het nóg verder verslechtert.”
Volgens Rutte was het nog een prestatie om alle 28 lidstaten te laten komen tot een veroordeling en een ‘de facto opschorting van de wapenleveranties’. ,,Gelukkig maar.”
Kamer kritisch
Kamerleden van regeringspartijen waren daar gisteren juist kritisch over. Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind spreekt er te weinig daadkracht van de EU uit. ,,Too little”, sneert hij. ,,Dit gaat de Turkse opmars in Syrië niet stoppen vrees ik.”
Ook volgens D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma zijn ‘echte sancties’ nodig. Volgens VVD-Kamerlid Sven Koopmans, die het akkoord ook een onvoldoende geeft, had de EU moeten besluiten de toetredingssubsidies aan Turkije stop te zetten. ,,Dat zou de Turkse president Erdogan wel raken waar het pijn doet.”
Volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zou Erdogan de veroordeling ‘heel vervelend vinden’. ,,Er leven bij Turkije ook aspiraties om bij de EU aangesloten te raken. En de Europese Unie heeft eigenlijk nooit een NAVO-land veroordeeld.” Woensdagavond houdt de Kamer nog een apart debat over de Turkse inval in Noord-Syrië.
NOS 15.10.2019 De discussie aan tafel bij de ministers van Buitenlandse Zaken in Luxemburg was fel. Hoe moet de EU reageren op de inval van Turkije in Noordoost-Syrië? De uitkomst: grote tegenstellingen en dus geen keiharde maatregelen. “Het is hét probleem van de EU als het gaat over buitenlands beleid: er is altijd verdeeldheid”, verzucht een diplomaat.
Waarom is het voor de Europese Unie moeilijk om met één mond te spreken?
“Ministers van Buitenlandse Zaken willen zelf graag het standpunt van hun land over het voetlicht brengen.” Oud-minister Hans van den Broek (CDA) ergerde zich in de jaren 90 van de vorige eeuw al aan het onvermogen van de EU om met één mond te spreken.
Hij was betrokken bij het verdrag van Maastricht waarin werd geprobeerd om meer eenheid op gebied van buitenlands beleid te krijgen. Vanaf dat moment waren er drie stemmen: de minister die voorzitter van de EU was, de minister die voorzitter was geweest en de minister die voorzitter zou worden: de zogenoemde trojka.
Niet altijd het morele gelijk
Maar ook dat systeem werkte niet, want in de trojka waren de ministers het ook niet altijd eens. “Het is groot tegen klein”, verklaarde oud-minister Van Mierlo eens. “De grote landen hebben andere belangen dan de kleine landen.”
De huidige premier Rutte nam die analyse recentelijk over. “We moeten slimmer worden. Niet altijd het morele gelijk, dan word je gehoord maar wordt er zelden naar je geluisterd”, zo zei hij dit voorjaar in Zürich. “Eenheid is cruciaal”, zo stelde Rutte. “We zijn niet tandeloos, toegang tot de Europese markt is gewild en dus moeten we machtsmiddelen inzetten.” Om dat te bereiken wil hij het vetorecht bij het buitenlandse beleid afschaffen.
De taal van de macht
De nieuwe EU-buitenlandchef, de Spanjaard Josep Borrell, zei vorige week tijdens een hoorzitting in het Europees Parlement: “Europa moet leren de taal van de macht te gebruiken. De Europese invloed op het wereldtoneel neemt af en de enige manier om dat te stoppen is door met één mond te spreken.”
Maar dat is nog een lange weg, want lang niet alle EU-landen zijn bereid om hun veto op te geven. En ook in het Nederlandse parlement is het nog geen gelopen race. “Het zal met kleine stapjes gaan, veel praten, overtuigen om de tendens in de EU, waarbij iedereen een veto wil gebruiken, te stoppen”, zei Borrell.
En dus zal er voorlopig nog veel gediscussieerd moeten worden door de EU-ministers van Buitenlandse Zaken. Over de actie van Turkije wordt nogal verschillend gedacht. ‘Oude’ EU-landen als Nederland, Duitsland en Frankrijk veroordelen de inval, en ook bijvoorbeeld Griekenland is traditioneel kritisch.
Maar de Balkanlanden hebben meer sympathie voor Turkije, en bijvoorbeeld de Britten zijn traditionele bondgenoten van de Turken. Ook de Hongaren staan op de rem omdat ze een nieuwe vluchtelingenstroom vrezen.
Tijdens de discussie over de Turkse inval werd een scherpe veroordeling, inclusief alle bijbehorende maatregelen, door in ieder geval één land (Groot-Brittannië) tegengehouden. Uiteindelijk werd het compromis dat de EU landen die een wapenembargo hebben ingesteld worden gesteund, maar dat zorgvuldig wordt vermeden om tot een collectief (bindend) embargo te komen. Bovendien werd op verzoek van de Britten een zin toegevoegd. “Turkije is een belangrijke handelspartner van de EU.”
Voor minister Blok tellen de moeizame discussies uiteindelijk niet. Hij noemt de uitkomst “een enorme stap vooruit en een duidelijk signaal.”
Waarom heeft de Turkse president Erdogan juist nu de aanval geopend? We leggen het uit in deze video.
De PVV zet door met een wet om bepaalde islamitische uitingen te verbieden, ondanks felle kritiek van de Raad van State. Deze instantie geeft advies over wetsvoorstellen en heeft ernstige bezwaren tegen het initiatief van de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer.
Volgens de raad is het plan in strijd met wezenlijke kenmerken van een democratische rechtsstaat. De islam zou immers niet meer als religie tellen, maar als gewelddadige ideologie. Onder meer de vrijheid van godsdienst zou worden aangetast.
De PVV zal het advies om het plan in te trekken „met overtuiging negeren.” De initiatiefnemers, onder wie PVV-leider Geert Wilders, zien in de islam juist een bedreiging voor de democratie. Zij vinden dat de Raad hier een blinde vlek heeft.
Het initiatiefwetsvoorstel wil bepaalde islamitische uitingen in Nederland verbieden zoals het dragen van een niqab, de verkoop van de koran, moskeeën en islamitische scholen. Ook wordt de islam niet langer als een godsdienst bestempeld, maar als een gewelddadige, totalitaire ideologie.
En zie ook:
Opstappen na Europees verkiezingsdebacle geen optie voor Wilders: ‘U zult me nooit zien gaan’
De PVV ging bij de Europese verkiezingenvan vier naar nul zetels, hoewel de partij na de brexit waarschijnlijk wel een zetel krijgt.
De zware nederlaag van de PVV bij de Europese verkiezingen is te wijten aan de onzichtbaarheid van de partij. Dat zei voorman Geert Wilders vanmiddag bij aanvang van het vragenuurtje in de Tweede Kamer. Aftreden is voor de ervaren politicus geen optie; ,,U zult me nooit zien gaan.’’
Ook reageerde PVV-leider Geert Wilders vandaag op de forse kritiek die PVV-statenlid René Dercksen gisteren openlijk uitte aan zijn adres. ,,Ik vind het niet chic, ik vind het niet netjes, maar wat kan ik eraan doen’’, zegt Wilders desgevraagd.
Statenleden René Dercksen en Elly Broere vielen gisteren openlijk hun eigen partijleider Wilders af, door bij het kiezen van de leden van de nieuwe Eerste Kamer op Forum voor Democratie (FvD) te stemmen. Volgens Dercksen heeft Wilders vele kansen laten liggen, waardoor concurrent Forum voor Democratie in de kaart werd gespeeld. ,,Mensen die zich willen inspannen binnen de PVV, worden weggeduwd.’’
De PVV moet meer ‘het land in’, haar achterban opzoeken en haar opvattingen uitleggen. Maar de PVV zal nooit een vereniging worden waar de leden het voor het zeggen hebben, zegt Wilders.
De PVV verdwijnt helemaal uit het Europees Parlement, terwijl de partij de afgelopen jaren nog vier Europarlementariërs leverde. Wel bemachtigt de partij alsnog een zetel zodra het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat.
,,We hadden meer naar de kiezer moeten gaan en bijvoorbeeld uitleggen waarom een nexit een goed idee is’’, meent Wilders. ,,Dat gaan we dus ook doen. En vooral constant, niet alleen in verkiezingstijd.’’
Daar moet de PVV des te meer werk van maken ‘omdat we geen ledenstructuur hebben’, zegt Wilders, het enige lid van de partij. En dat blijft zo. ,,We zijn geen eenmansbedrijf, maar we zullen nooit een ledenvereniging worden.’’
Aan vertrekken denkt Wilders niet. ,,Ik zal nooit aftreden. Wat andere partijen doen moeten ze zelf weten, maar ik zit hier nog wel 10, 15 jaar. U zult me nooit zien gaan, ik zal altijd opnieuw die kar blijven trekken. Daar heb ik ook heel veel zin in. En het zal weer een heel groot succes gaan worden.’’
Elsevier 06.05.2019 De Raad van State uit kritiek op een initiatiefwetsvoorstel van de PVV om bepaalde islamitische uitingen in Nederland te verbieden en de islam niet meer als godsdienst te bestempelen. Vier vragen en antwoorden over de islam-wet.
Wat staat er in de islam-wet?
Het initiatiefwetsvoorstel wil bepaalde islamitische uitingen in Nederland verbieden zoals het dragen van een niqab, de verkoop van de koran, moskeeën en islamitische scholen. Ook wordt de islam niet langer als een godsdienst bestempeld, maar als een gewelddadige, totalitaire ideologie.
Met dit wetsvoorstel wil de PVV naar eigen zeggen de democratische rechtstaat, daarbij horende vrijheden en de veiligheid in het land beschermen.
De Raad adviseert Wilders om van het wetsvoorstel af te zien.
‘De islam wordt ‘weggedefinieerd’ als godsdienst, zodat de vrijheid van godsdienst deze religie en sommige van haar uitingsvormen niet meer beschermt. Daarmee ontneemt het wetsvoorstel een hele bevolkingsgroep op discriminatoire wijze de aanspraak op fundamentele vrijheidsrechten. Dat is in strijd met de Grondwet en met internationale verdragen,’ staat in een verklaring op de site.
‘Het is niet verenigbaar met de kernelementen van de democratische rechtstaat; elementen die de initiatiefnemers juist beogen te beschermen,’ oordeelt de Raad.
De Raad wijst erop dat tegen terreur en extremistische opvattingen kan worden opgetreden op grond van bestaande wetten. ‘Niet is gebleken of aangetoond dat de geldende wetgeving op dit punt ontoereikend is.’ Ook vindt de Raad het geen goed idee om internationale verdragen ten behoeve van dit wetsvoorstel op te zeggen (Nederland zal niet langer deel kunnen nemen aan een aantal internationale verdragen red.).
‘Het opzeggen van internationale verdragen ten behoeve van dit wetsvoorstel zal tot gevolg hebben dat niemand in Nederland daaraan nog rechten kan ontlenen. Dit geldt voor zowel moslims als niet-moslims.’
Hoe reageert Wilders?
PVV-leider Geert Wilders is allerminst te spreken over de reactie van de Raad van State. Hij vreest dat niet zijn wet, maar juist de islam in strijd is met de democratische rechtsstaat. Samen met mede-indiener Machiel de Graaf kondigt hij aan dat de PVV het advies om het plan in te trekken ‘met overtuiging’ gaat negeren.
Volgens Wilders en De Graaf zijn ‘politiek correcte reflexen van bange mensen zoals helaas bij de Raad van State in overvloede aanwezig’ schadelijk voor de Nederlandse rechtsstaat. Op Twitter schrijft de fractievoorzitter dat het advies van de Raad van State ‘de prullenbak’ in gaat. ‘Het is de hoogste tijd onze rechtsstaat en vrijheid te beschermen door uitingen van de gewelddadige totalitaire ideologie islam – die onze rechtsstaat juist ondermijnt en onze vrijheden wil afpakken – eindelijk aan te pakken.’
Het is de hoogste tijd onze rechtsstaat en vrijheid te beschermen door uitingen vd gewelddadige totalitaire ideologie islam – die onze rechtsstaat juist ondermijnt en onze vrijheden wil afpakken – eindelijk aan te pakken.#StopIslam
Raad van State@RaadvanState
Adviseert Wilders om van wetsvoorstel over verbod op islamitische uitingen af te zien. Doel van voorstel is om democratische rechtstaat te beschermen, maar wetsvoorstel is juist in strijd met kernelementen daarvan, zoals vrijheid van godsdienst. http://bit.ly/2ZVSydn661
Op Bevrijdingsdag reageerde Wilders ook al op het nieuws dat gedetineerden van de terreurverdachten uit de Penitentiaire Inrichting in Vught, die de twee minuten stilte voor de dodenherdenking (4 mei) verstoorden door ‘Allahu Akbar’ te roepen. ‘Een totalitaire ideologie als de islam staat haaks op vrijheid en respect. Denk daar maar eens over na op bevrijdingsdag.’
Oostenrijk heeft al een islam-wet: hoe werkt die?
Het parlement in Oostenrijk stemde vier jaar geleden al in met een herziening van een oude islamwet uit 1912. Dat gebeurde op initiatief van de huidige bondskanselier Sebastian Kurz, die destijds nog minister van Buitenlandse Zaken was. ‘We willen geen imams die werknemer zijn van andere regeringen en hier in Oostenrijk komen prediken,’ aldus Kurz, die ook Integratie in zijn portefeuille had.
De wet verbiedt de financiering van religieuze organisaties vanuit het buitenland, en verplicht religieuze groeperingen tot ‘een positieve grondhouding ten opzichte van Oostenrijk’ en het naleven van de seculiere rechtsorde. Dat wil zeggen dat ook religieuze vertegenwoordigers zich moeten conformeren aan het principe dat Oostenrijkse wetten boven godsdienstige wetten staan. In de islamwet is ook vastgelegd dat imams Duits moeten kunnen spreken.
Sinds in oktober 2017 de huidige regering, bestaande uit christen-democratische ÖVP en de rechts-nationalistische FPÖ, aantrad, is de wet diverse keren in de praktijk gebracht. Zo sloot de regering zeven radicale moskeeën, en kondigde Kurz aan dat hij 60 imams het land uitzet omdat ze worden gefinancierd door het Turkse ministerie van Godsdienstzaken Diyanet. ‘Parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering hebben geen plaats in ons land.’ Na het christendom is de islam de grootste religie in het land: ongeveer 600.000 van de 8,5 miljoen Oostenrijkers zijn moslim.
De PVV zet door met een wet om bepaalde islamitische uitingen te verbieden, ondanks felle kritiek van de Raad van State.
Telegraaf 06.05.2019 De PVV zet door met een wet om bepaalde islamitische uitingen te verbieden, ondanks felle kritiek van de Raad van State. Deze instantie geeft advies over wetsvoorstellen en heeft ernstige bezwaren tegen het initiatief van de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer.
Volgens de raad is het plan in strijd met wezenlijke kenmerken van een democratische rechtsstaat. De islam zou immers niet meer als religie tellen, maar als gewelddadige ideologie. Onder meer de vrijheid van godsdienst zou worden aangetast.
De PVV zal het advies om het plan in te trekken „met overtuiging negeren.” De initiatiefnemers, onder wie PVV-leider Geert Wilders, zien in de islam juist een bedreiging voor de democratie. Zij vinden dat de Raad hier een blinde vlek heeft. Volgens hen helpen „politiek correcte reflexen van bange mensen zoals helaas bij de Raad van State in overvloede aanwezig” de rechtsstaat juist om zeep.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Wat houdt het boerkaverbod in?
Wie gaat het handhaven?
Gaan burgers het zelf handhaven?
Hoe is het boerkaverbod een wet geworden?
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/505a934e-1d2c-11ec-b00e-02d1dbdc35d1.jpg)
NIDA
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5b91c54e-2588-11eb-8133-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/87122c0e-1967-11eb-979c-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86849068-29db-11eb-8030-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2c4bd40-24ef-11eb-9aaa-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a675fef6-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea269d8c-1a04-11eb-9373-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/04af879c-12ba-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5ee6b8f6-13d8-11eb-91da-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ead774d6-0fe1-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77138a80-0ef6-11eb-babb-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34c244e6-19f5-11eb-998c-0218eaf05005.jpg)
Jean Castex
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a6554a8a-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27fc5e8c-b6c1-11ea-8484-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23bbfdae-a1aa-11ea-b003-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3803a68c-5d34-11ea-b0dc-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4f985a46-54d2-11ea-bea3-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2904330c-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2958ffa4-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29acf0bc-53c4-11ea-8e8f-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b07152e-5342-11ea-a1a4-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/465366a8-5354-11ea-9ccb-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2caa50c-531f-11ea-b321-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/353741ba-51a0-11ea-8424-02d2fb1aa1d7.jpg)
JW Navis @jwnavis
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3be07682-5180-11ea-b0f6-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3950e5e-4e89-11ea-a593-02d1dbdc35d1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data55113250-fa500b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697586-44d681.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697542-a15afd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bf61a68c-4c19-11ea-b3c4-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30b43e2c-4908-11ea-870c-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6471e2f4-516a-11ea-9545-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/94d7859a-4f51-11ea-8424-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d35d94f6-4d6e-11ea-8f48-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aa5e1708-41e1-11ea-89fa-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/60d20b56-413e-11ea-bdc0-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/45e58014-4122-11ea-b023-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3610dea-2556-11ea-836a-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55392c32-1e4f-11ea-b2b0-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/38b796ea-50e7-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/021dbbac-bc52-11ea-93e5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/746ef0ae-b793-11ea-a026-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/71612814-860b-11ea-808e-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f1101df6-5364-11ea-b530-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3b22a4b4-49b9-11ea-a30c-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a737fe4c-338e-11ea-98c5-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bef05946-2e2d-11ea-9aa0-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd8ee3cc-2a3c-11ea-afaa-02c309bc01c1.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/418a0b40-2a0f-11ea-88c1-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/affc9f28-29ad-11ea-bb99-02d2fb1aa1d7.jpg)
Donald J. Trump @realDonaldTrump:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f029a950-27f6-11ea-a505-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8521bac0-1ec9-11ea-9275-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/20630e5c-180e-11ea-acb8-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/70233c0c-1055-11ea-a248-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/102428fe-0d65-11ea-a03d-0217670beecd.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/11/web-2211biniskinderenjpg.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58123588-0d34-11ea-a7c7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0176a40-0b99-11ea-be08-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b494b2f0-0b12-11ea-a7c7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0957da44-0616-11ea-bb84-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/09771bac-0616-11ea-bb84-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/37cacc96-05db-11ea-bff7-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d8f3f4ba-0538-11ea-942e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db1a5de8-0569-11ea-8c5c-02c309bc01c1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/11/web-1211buial-hol-1jpg.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e296c794-04c6-11ea-8bd4-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/796b8f68-049c-11ea-bf4d-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79f04be0-049c-11ea-bf4d-0217670beecd.jpg)
Afshin Ellian schreef eerder deze column: :quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5e814922-0497-11ea-9e6d-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8d68da02-04b0-11ea-8b74-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5372972-046c-11ea-98bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c248230e-049c-11ea-b0de-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2f0d0066-ef4b-11e9-bb94-0255c322e81b.jpg)
Mohammad Bassiki بسيكي @MohammadBassiki
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2eb3e6f0-5307-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29d5c30a-526d-11ea-8424-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/852b6488-51b1-11ea-9545-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ead6014a-4da0-11ea-ac2e-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e643c956-4d86-11ea-b893-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19c57eb0-4804-11ea-93b0-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/02de0298-3ebe-11ea-b63d-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f5853b80-24f9-11ea-a9d3-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/325a46b6-1525-11ea-ab0d-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fc433058-1086-11ea-a802-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/12a3289e-0a3d-11ea-8cc8-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f781bb2a-06c7-11ea-9dbc-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34434ef0-063e-11ea-be08-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2c4bf474-0533-11ea-b043-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/754e56ce-03cd-11ea-8668-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/daabafea-022d-11ea-971a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/82128584-0237-11ea-905c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9b0bac4c-0227-11ea-98bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/585ab326-ffba-11e9-868f-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/95ed4064-ff38-11e9-8a49-02d2fb1aa1d7.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85e36208-fd9d-11e9-bbc4-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4fb35dd2-fd66-11e9-ba3b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a90be2ea-fa56-11e9-8534-0255c322e81b.jpg)
Mazloum Abdî مظلوم عبدي @MazloumAbdi
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f588270c-f97d-11e9-8534-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f5cc3622-f97d-11e9-8534-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/022937cc-f90f-11e9-a901-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1c1b1efc-f8ec-11e9-8534-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e04a68e-f8a9-11e9-af6d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23f1b8d4-f7f7-11e9-868f-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3bc9f5fa-f6fa-11e9-9694-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/990b8048-f5ca-11e9-8a49-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae0f117c-f5b0-11e9-86a9-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fd5a598e-f575-11e9-81be-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e1ed4718-f54f-11e9-9e36-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9147828-f4ed-11e9-81be-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba0161e4-f4f5-11e9-806b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/327948aa-f4b3-11e9-bb27-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3aca248a-f4ad-11e9-806b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/90731292-f43b-11e9-be8b-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c9a9f0f2-f44b-11e9-9fd1-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5768cf64-f11b-11e9-8909-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cf9dd414-f163-11e9-881f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/45ef76fe-f1c3-11e9-8777-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d33b5938-f19b-11e9-95ca-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cef29d62-f10c-11e9-ac22-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e5fd53e-f0ea-11e9-81be-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/acdb6f0a-f117-11e9-a6cc-0255c322e81b.jpg)
Lucas Waagmeester @NOSWaagmeester
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46fad34c-ef78-11e9-bb94-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4eda4692-ef91-11e9-a205-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58185318-eed6-11e9-af3c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3619e8c6-ef44-11e9-82aa-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f041303c-ef63-11e9-81be-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/578cf5c4-ef36-11e9-bda4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9deaa1c8-ef46-11e9-8a4d-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/68f063e6-ef27-11e9-88c1-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/381eff4c-eed3-11e9-8777-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1467004e-eecf-11e9-9f7a-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2fa6f0a-6fe3-11e9-b689-0217670beecd.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.