Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 12

Dreiging nieuwe aanslagen 

De Islamitische Staat gaat ondergronds en probeert van daaruit nieuwe aanslagen te plegen. Daarvoor waarschuwt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag. Meer dan ooit spoort de terreurorganisatie zijn strijders aan om aanslagen te plegen in Europa.

AD 07.03.2018

Wraak en de wens ‘ongelovigen te straffen’ zijn de twee belangrijkste motieven. Elke aanslag kan weer potentiële terroristen inspireren, schrijft de AIVD. De inlichtingendienst waarschuwt ook voor Al-Qaeda.

Salafisten dwingen moslims loyaal te zijn

De AIVD wijst er verder op dat verschillende salafistische stromingen hun meningsverschillen over de islam opzij zetten om gezamenlijk op te trekken. Zo proberen ze islamitisch onderwijs en het salafisme te promoten. De AIVD waarschuwt voor de dwingende manier waarop ze een beroep doen op moslims om loyaal te zijn aan de islam.

De lastigste veiligheidskwesties voor toekomst van de NAVO 

Dit gaat gepaard met intimidatie. De AIVD neemt ook de financiering van salafistische organisaties onder de loep. Opvallend is dat die organisaties zich verschuilen achter de vrijheid van godsdienst, en tegelijkertijd andermans vrijheden inperken.

175 IS-kinderen in het Midden-Oosten

Volgens de AIVD zijn er 175 Nederlandse kinderen in het gebied waar Islamitische Staat was gevestigd. Een groter aantal dan verwacht. Tweederde is geboren in Syrië of Irak. Slechts 10 procent van deze IS-kinderen is ouder dan negen jaar, en is mogelijk door de terroristische organisatie getraind.

In 2017 keerden er weinig mensen terug uit IS-gebied. De AIVD verwacht wel dat dit er meer worden, nu IS bijna al zijn grondgebied kwijt is. Islamitische Staat is nog altijd actief op het internet en spoort aanhangers aan om aanslagen te plegen. Volgens de AIVD zal de terugkeer van Syriëgangers geleidelijk gaan.

Documenten en publicaties;

Kamerbrief BZK  jaarverslag 2017 AIVD

Jaarbeeld 2017 AIVD

Jaarverslag 2017 AIVD

Factsheet NCTV Terugkeerders

Jihadistische vrouwen een niet te onderschatten dreiging

leven bij isis

Minderjarigen bij ISIS

Terugkeerders in beeld NL

Uitreizigers, terugkeerders en thuisblijvers | Terrorisme | AIVD

Twee terugkeerders aangehouden uit strijdgebied Syrië en Irak – NRC

Twee terugkeerders aangehouden uit strijdgebied Syrië en Irak – NRC

Twee terugkeerders uit Syrië en Irak aangehouden op Schiphol …

40 van de 50 terugkeerders uit Syrië en Irak lopen vrij rond – Brandpunt

Geen weg meer terug voor Nederlandse Syriëgangers – Metronieuws

Hoe om te gaan gaan met ‘terugkeerders’ uit het kalifaat | ThePostOnline

Gros terugkeerders al voor 2015 uit Syrië | Binnenland | Telegraaf.nl

Jihadisme/Syriëgangers – Openbaar Ministerie

‘Wat doen we met de terugkeerders?’ – De Groene Amsterdammer

terugkeerders in beeld

aivd terugkeerders in beeld

terugkeerders aivd

nota terugkeerders

factsheet terugkeerders

aanpak terugkeerders

nctv terugkeerders

aantal syriegangers nederland

Vorige

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Volgende

BEKIJK OOK:

AIVD over IS-hackers: ’Ze kunnen het (nog) niet’

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 11

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 10

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 9

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 8

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 7

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 6

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 5

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 4

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 3

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 2

zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 1

NCTV waarschuwt voor laksheid nu kalifaat valt

Telegraaf 08.03.2018 Nu het kalifaat van IS bijna omvalt, is het niet de tijd om op onze lauweren te rusten. Terrorisme wordt alleen maar complexer en daardoor moeilijker te bestrijden.

Dat is de boodschap van Dick Schoof, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Schoof komt vandaag terug van een reis aan de Iraakse hoofdstad Bagdad en Abu Dhabi, waar hij voorzitter was van een internationale conferentie van terrorismebestrijders uit twintig landen.

De belangrijkste zorg van al die terrorismebestrijders is volgens Schoof het gevaar van laksheid. „Gaan mensen niet te veel denken dat het wel meevalt met IS nu het kalifaat kapot is?”

Schoof snapt dat mensen denken dat nu deze ’evidente publiekstrekker’ op omvallen staat, het terrorisme minder aantrekkingskracht zal hebben. Maar hij ziet bijvoorbeeld dat andere terreurorganisaties momenteel weer opstaan en jongeren trekken. Bovendien wordt er door terreurorganisaties meer ingezet op nieuwe technologieën, zodat ze via geheime netwerken toch kunnen samenwerken vanuit verschillende landen. „Zo krijg je veel meer individuen, maar die wel in een netwerk opereren”, zegt de NCTV vanuit Bagdad.

Nu Europa?

De angst bij velen is dat moslimextremisten die niet meer kunnen uitreizen naar het kalifaat, zich in Europa willen gaan bewijzen. „Ik wil niet zeggen dat de situatie gevaarlijker wordt, maar hij wordt wel steeds complexer”, zegt Schoof. Hij wijst op het gevaar van terugkeerders die deze nieuwe generatie jihadi’s weer kunnen inspireren.

Nu IS minder krachtig is en andere organisaties nog lang niet zo ver zijn als het kalifaat was, ziet Schoof meer kansen om de aandacht van radicaliserende jongeren te pakken en ze op andere ideeën te brengen. „Door het wegvallen van die magneet van het kalifaat is er een momentum om veel zwaarder in te zetten op preventieve programma’s.” Schoof noemt het ’programma’s om jongeren goed geïntegreerd te houden in de Nederlandse samenleving’.

Er is afgesproken om terugkerende kinderen zo goed mogelijk te begeleiden. „Het klinkt soft, maar je moet ze warm opvangen. Zo gaan ze zich niet afkeren van onze samenleving.”

Hoe gevaarlijk zijn de ‘kalifaatkinderen’?

Trouw 07.03.2018 In Nederland vreest de regering de terugkeer van IS-strijders, en hun kinderen. Maar zijn de ‘kalifaatkinderen’ gevaarlijk? In Irak hebben ze er ervaring mee.

“Ik wil naar Amerika”, zegt Ayhem (7) in het Engels. Het Iraakse jonge­tje, een yezidi, wil niet bij zijn oom in het Koerdische Sharia blijven. Na zijn ontvoering door IS een aantal jaar geleden, spreekt hij alleen nog Engels en Arabisch. Nu hij terug is bij zijn familie, mist hij zijn voormalige ‘stiefmoeder’: een Amerikaanse IS-aanhangster.

De vrouw, Oumm Yousef, die vóór haar vertrek naar Syrië met haar Marokkaanse echtgenoot door het leven ging als Sam, voedde Ayhem op alsof hij haar eigen kind was. Haar oudste zoontje werd Ayhems beste vriend.

De man van Oumm Yousef is gesneuveld. Nu zit ze met haar andere kinderen in een gevangenenkamp van Syrische Koerden, net als veel andere buitenlandse IS-vrouwen, onder wie ook een aantal Nederlanders. Dat Ayhem terug is bij zijn echte familie dankt hij aan Oumm Yousef. Zij zorgde ervoor dat hij de naam van zijn echte moeder niet vergat, en gaf Ayhem aan bij de Koerden zodat hij met zijn biologische familie herenigd zou worden. Ayhems zusje, broertjes en moeder zitten nog gevangen bij IS.

Ayhems speelde tijdens zijn verdwijning een rol in de video’s die IS maakte van zijn ‘leeuwenwelpen’, de term die IS gaf aan zijn kindsoldaten. Hij is te zien in gevechtstenue, met wapens en bij karatetraining. Bij zijn ontvoerders hoorde hij weinig anders dan propaganda voor het kalifaat, al hoefde hij nog niet te bidden.

Een vuist door de ramen

Vormen kinderen die terugkeren een gevaar voor de samenleving? Medewerkers van de Koerdische hulporganisatie Seed die kinderen helpt die in terreurkampen hebben gezeten, glimlachen. In Nederland leidt die vraag regelmatig tot discussie op politiek niveau. Deze week werd bovendien duidelijk dat twee keer zoveel kinderen met een Nederlandse connectie zich bevinden in IS-gebied dan tot op heden gedacht. “Tot nu toe is het gewelddadigste geval dat ik heb meegemaakt een kind dat met zijn vuist door de ramen sloeg”, zegt teammanager Zaid Abdulla. Hij kent geen voorbeelden van kinderen die anderen aanvallen of voor ongelovigen uitmaken.

De therapeuten zien weinig aanwijzingen dat kinderen de IS-ideologie meebrengen. “Degenen die wij kenden, waren de ideeën die IS hen opdrong al kwijt (vóór de behandeling, red.)”, zegt Abdulla. Kinderen zijn als sponzen, beaamt hij: “Ze pakken nieuwe ideeën op, en passen zich aan in nieuwe situaties.”

In het geval van Ayhem vertelde IS hem dat hij alle ongelovigen, en dus ook alle yezidi’s, moest doden. Of hij dat ook wilde? “Nee, natuurlijk niet”, zegt hij met een lach op zijn gezicht. Maar hij wil geen Koerdisch leren, heeft moeite om met andere kinderen te spelen en slaapt slecht omdat hij nachtmerries heeft van de bombardementen op Raqqa.

Stigma wegnemen

Ayhems problemen komen vaak voor bij jonge yezidi’s die ontsnapten aan IS, weet Seed. Klinisch psycholoog Yusra al-Kailani zegt dat zij vaak flashbacks en woedeaanvallen hebben, opstandig gedrag vertonen en last hebben van bedplassen. “Ieder kind is anders.” Sommige kinderen zijn overgevoelig voor harde geluiden, de kleur zwart of voor baarden; anderen durven hun familie of vroegere vriendjes niet meer te vertrouwen. Sommige kinderen zijn agressief, anderen zijn juist heel passief, zegt ze. “Die hebben geen interactie op school of met de familie. Vaak wordt dit niet herkend, want niemand heeft last van ze.” Ze kunnen ook hyperactief zijn, en daarin afleiding vinden voor hun problemen.

De Seed Foundation heeft vanwege het grote tekort aan therapeuten de opleiding van specialisten zelf ter hand genomen. Bij de behandeling van de kinderen is het essentieel hun familie – vaak grootouders, of ooms en tantes – te betrekken, stelt Abdulla. “Die moeten gereed zijn om zo’n kind te ontvangen, en weten hoe te reageren. We helpen ze ook hen te begrijpen.”

Opvang is noodzakelijk, zeggen beide hulpverleners, net als het wegnemen van het stigma, dat ze bij IS waren en dus eng en gevaarlijk zijn. Anders is de kans groot dat ze geïsoleerd raken en terugkeren naar wat IS hen ooit leerde, meent Al-Kailani.

En voor Ayhem? Abdulla weet wel hoe hij hem zou helpen. “Zeker, hij wil naar Amerika, maar dat gebeurt niet zo snel. Dus zou ik hem helpen een relatie op te bouwen met zijn omgeving. En de taal te leren, zodat hij kan communiceren en vriendjes maken. Zodat hij weer kan groeien.”

Lees ook: Defence for Children is van mening dat de Nederlandse overheid kinderen van Nederlandse IS-strijders actief moet terughalen naar Nederland. ‘Het is onverantwoord hoe kinderen met een Nederlandse vader of moeder in het strijdgebied in Syrië en Irak aan hun lot worden overgelaten’.

AIVD: 30 jihadisten komen onze kant op

AD 07.03.2018 Zo’n 30 Nederlandse jihadisten zijn vanuit het strijdgebied in Syrië en Irak ‘onderweg terug naar Nederland’. Zij zitten ergens in de regio in een vluchtelingenkamp, in een gevangenis of zijn letterlijk onderweg.

Dat stelt AIVD-baas Rob Bertholee, die gisteren het jaarverslag van de inlichtingendienst presenteerde. De dienst waarschuwt al enige tijd voor het ‘druppelsgewijs’ terugkeren van Nederlandse Syriëgangers. Nu plakt Bertholee er voor het eerst een cijfer op. ,,Van terugkeerders gaat een serieuze dreiging uit, omdat zij vaak lang in het gebied zijn geweest en waarschijnlijk zelf hebben deelgenomen aan ernstige gewelddadigheden of er getuige van zijn geweest”, aldus de dienst. Daarbij doelt de AIVD op zowel vrouwen als mannen.

Er zijn al zo’n 50 Nederlanders teruggekeerd uit Syrië of Irak, maar de meesten van hen zijn al enkele jaren terug en behoorden tot de eerste golf ‘spijtoptanten’. Het grootste deel van de 30 die nu onderweg zijn, zijn hun terugreis pas begonnen toen IS en andere jihadistische groepen zware verliezen begonnen te lijden. Bekend was al dat zeker vier Nederlandse IS-vrouwen met hun jonge kinderen in vluchtelingenkampen in Koerdisch Syrië verblijven. Ook zitten zeker drie Nederlanders vast in Turkse gevangenissen.

Lees ook;

AIVD: Confrontaties tussen links- en rechtsextremisten steeds grimmiger

Lees meer

Vier andere Nederlanders werden eerder dit jaar in Turkije niet vastgezet, maar op het vliegtuig naar Nederland gezet. Eenmaal in ons land werden ze alsnog direct opgesloten, in afwachting van een rechtszaak. Los van de 30 jihadisten die op de terugweg zijn, zijn er momenteel nog zo’n 160 Nederlanders (van negen jaar en ouder) in het strijdgebied.

,,IS leeft nog steeds”, zei Bertholee gisteren. ,,Geografisch mogen ze dan flink wat terrein verloren hebben, ideologisch zijn ze nog springlevend. Dat zien we elke dag opnieuw.” De inlichtingenbaas doelt daarbij onder meer op jihadistische propaganda op internet. Het verlies van terrein maakt de kans op aanslagen in Europa misschien nog wel groter. ,,IS wil in zijn propaganda laten zien dat het wraak kan nemen op de internationale coalitie, waartoe Nederland behoort. Aanhangers in Europa die een aanslag overwegen, voelen meer dan ooit de druk vanuit Syrië en Irak, om in eigen land tot actie over te gaan.”

Kinderen

Rob Bertholee, directeur-generaal van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) © ANP

De AIVD stelde gisteren ook het aantal Nederlandse kinderen dat nog in Syrië en Irak is, flink naar boven bij: van 100 naar 175 minderjarigen ‘met een Nederlandse link’. Het gaat voornamelijk om kinderen die daar geboren zijn, met een of twee Nederlandse ouders, vaak niet ouder dan vier jaar. ,,Het is lastig om precies zicht op het aantal kinderen te krijgen. We krijgen geen geboortekaartjes”, aldus Bertholee. Ook familieleden in Nederland weten vaak niet of hun uitgereisde zoon een kind heeft verwerkt bij een Syrische vrouw.

Wel bekend is dat er Nederlandse vrouwen met hun kinderen vastzitten in door de Koerden beheerde vluchtelingenkampen in Noord-Syrië. De Koerden willen hen graag overdragen aan Nederland, maar Nederland vindt dat zij zich op eigen kracht bij een Nederlandse ambassade in Turkije of Irak moeten melden. De vrouwen beseffen dat ze zelf in Nederland de cel ingaan, maar willen terug voor de toekomst van hun kinderen.  Bertholee: ,,De AIVD heeft geen mening over wat er met die kinderen moet gebeuren. We constateren wel dat je er rekening mee moet houden in welke omgeving ze, ook ideologisch gezien, hebben gezeten. Je kunt ze hier niet zomaar weer, hup, naar de basisschool sturen.”

Grote druk IS op aanslagplegers

Telegraaf 06.03.2018  De druk van terreurnetwerk Islamitische Staat (IS) op eenlingen om aanslagen te plegen in Europa groeit. Nederlandse salafisten worden opdringeriger. En in het kalifaat blijken veel meer Nederlandse kinderen te zitten dan gedacht. Dat is een greep uit de conclusies die de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) trekt in het jaarverslag, dan vandaag wordt gepresenteerd.

Het risico van aanslagen door organisaties als IS is nog steeds aanzienlijk, ondanks dat de islamitische staat in puin ligt. Het kalifaat overleeft ondergronds en de druk om aanslagen te plegen in Europa is toegenomen. De voormalige islamitische staat wil zijn internationale bestaansrecht bewijzen ten opzichte van concurrerende groepen als al-Qaeda. IS zint ook op wraak op de landen die IS hebben vernietigd, waaronder Nederland. ,,Aanhangers in Europa die een aanslag overwegen, voelen meer dan ooit de druk vanuit Syrië en Irak om in eigen land tot actie over te gaan. IS speelt hier in de propaganda bewust op in.’’

Salafisten brutaler

Het salafisme in Nederland is springlevend. Salafisten zetten hun verschillen opzij en gaan meer samenwerken. Ze krijgen zo alleenheerschappij in het aanbod van bijvoorbeeld islamitisch onderwijs. ,,Tegenspraak wordt daarbij niet geduld’’, noteert de dienst. ,,Op dwingende en vaak intimiderende toon wordt een beroep gedaan op de loyaliteit van moslims aan de islam in het algemeen.’’

BEKIJK OOK:

AIVD over IS-hackers: ’Ze kunnen het (nog) niet’

De Amsterdamse burgemeester Van Aartsen bagatelliseerde twee weken geleden nog de invloed van deze stroming. De AIVD schrijft dat het bestuurders juist bewust probeert te maken van de activiteiten van salafisten. Het gaat dan om vooral om praktijken waarmee salafisten, ‘met een beroep op vrijheid van religie en meningsuiting, diezelfde vrijheden van anderen proberen in te perken’.

Veel meer IS-kinderen

Er leven veel meer Nederlandse kinderen in en rond het Syrische strijdgebied dan gedacht. Uit nieuw onderzoek van de AIVD blijkt dat er zeker 175 kinderen met een Nederlandse link verblijven in Syrië en Irak op de restanten van het kalifaat. De meesten zijn jonger dan vier. De dienst heeft op basis van nieuwe inlichtingen beter gekeken naar kinderen van Nederlandse IS-strijders bij Syrische vrouwen.

Nu het kalifaat in puin ligt, zijn er meer terugkerende IS’ers te verwachten, vooral vrouwen en kinderen. Van terugkeerders hen gaat een serieuze dreiging uit, benadrukt de dienst opnieuw. Dat komt omdat zij lang in het gebied zijn geweest. De kans is groot dat ze zelf ernstig geweld hebben gebruikt of ze zijn er getuige van geweest.

Roep IS om nieuwe aanslagen groter dan ooit

Elsevier 06.03.2018 Islamitische Staat gaat ondergronds en probeert van daaruit nieuwe aanslagen te plegen. Daarvoor waarschuwt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag. Meer dan ooit spoort de terreurorganisatie zijn strijders aan om aanslagen te plegen in Europa.

Wraak en de wens ‘ongelovigen te straffen’ zijn de twee belangrijkste motieven. Elke aanslag kan weer potentiële terroristen inspireren, schrijft de AIVD. De inlichtingendienst waarschuwt ook voor Al-Qa’ida.

Salafisten dwingen moslims loyaal te zijn

De AIVD wijst er verder op dat verschillende salafistische stromingen hun meningsverschillen over de islam opzij zetten om gezamenlijk op te trekken. Zo proberen ze islamitisch onderwijs en het salafisme te promoten. De AIVD waarschuwt voor de dwingende manier waarop ze een beroep doen op moslims om loyaal te zijn aan de islam.

De lastigste veiligheidskwesties voor toekomst van de NAVO 

Dit gaat gepaard met intimidatie. De AIVD neemt ook de financiering van salafistische organisaties onder de loep. Opvallend is dat die organisaties zich verschuilen achter de vrijheid van godsdienst, en tegelijkertijd andermans vrijheden inperken.

175 IS-kinderen in het Midden-Oosten

Volgens de AIVD zijn er 175 Nederlandse kinderen in het gebied waar Islamitische Staat was gevestigd. Een groter aantal dan verwacht. Tweederde is geboren in Syrië of Irak. Slechts 10 procent van deze IS-kinderen is ouder dan negen jaar, en is mogelijk door de terroristische organisatie getraind.

In 2017 keerden er weinig mensen terug uit IS-gebied. De AIVD verwacht wel dat dit er meer worden, nu IS bijna al zijn grondgebied kwijt is. Islamitische Staat is nog altijd actief op het internet en spoort aanhangers aan om aanslagen te plegen. Volgens de AIVD zal de terugkeer van Syriëgangers geleidelijk gaan.

  Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.