Mark Harbers (VVD) trad af als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. De bewindsman die verantwoordelijk is voor asielzaken vertrekt nadat bekend is geworden dat zijn ministerie cijfers over criminaliteit onder asielzoekers bewust onvolledig heeft weergegeven in een rapportage.
“Dat de cijfers op deze wijze gerapporteerd zijn, valt onder mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid“, zei Harbers dinsdag 21.05.2019 tijdens een debat in de Kamer. “Niet alleen ben ik daarvoor in staatsrechtelijke zin verantwoordelijk, ik voel me daar verantwoordelijk voor.”
Eerder deze week gaf staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) politiecijfers vrij van de criminaliteit die asielzoekers plegen, maar deze vormen van criminaliteit bleven daarin onbenoemd.
Probleem was echter dat Harbers zeer ernstige incidenten zoals (pogingen) moord en doodslag, mishandelingen en zedendelicten bleek te hebben ondergebracht onder het kopje ‘overige’. Hierdoor was het niet lezen in het overzicht dat het om deze vormen van criminaliteit ging. Het gaat in ieder geval om 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag.
Harbers liet al snel weten dat de fouten niet bewust waren gemaakt, maar in de Tweede Kamer werd wel degelijk gezegd dat het er alle schijn van had dat zaken waren ‘verdoezeld’.
Harbers rekent zichzelf aan dat hij niet heeft gevraagd wat er onder de verhullende noemer ‘overig’ was geschaard vóór de misdaadcijfers naar de Kamer werden gestuurd. ,,Ik was al erg geschrokken van de andere categorieën.’’ Toen aan het licht kwam dat daaronder ernstige misdrijven vielen, had hij moeten doorvragen of dat bekend was en daar bewust voor was gekozen.
De staatssecretaris tilt des te zwaarder aan de gemaakte fouten omdat wangedrag door asielzoekers ‘het belangrijkste en grootste probleem in mijn portefeuille’ is. Dan ‘moeten de feiten op z’n minst inzichtelijk zijn’, zei hij, en juist daar schortte het aan.
AD 25.05.2019
Nawoord
In de criminaliteitscijfers over asielzoekers zit geen verdenking in verband met moord. Het enige misdrijf met fatale afloop werd gepleegd uit zelfverdediging. Dat blijkt uit onderzoek van het AD dat door de politie is bevestigd aan de NOS.
Staatssecretaris Harbers stapte deze week op omdat hij in een rapport misdrijven gepleegd door asielzoekers had ‘weggemoffeld’ onder het kopje ‘overig’. Daarbij ging het om verdenkingen wegens moord, doodslag en zedenzaken.
Zelfverdediging
Omdat er op de lijst 31 registraties van moord en doodslag stonden, leek het te gaan om 31 moorden die onder het tapijt waren geveegd, maar dat klopt niet. In één geval was sprake van doodslag, maar de verdachte werd ontslagen van rechtsvervolging. De rechter oordeelde dat de man had gehandeld uit zelfverdediging toen hij werd mishandeld.
In de andere gevallen ging het om meldingen waarin sprake was van poging tot moord of doodslag, een sepot, een dna-afname en een mishandeling.
Het geval van doodslag vond plaats in juli vorig jaar in een slagerij in de Haagse Schilderswijk. Twee werknemers kregen daar ruzie met elkaar. Een van hen, de Afghaanse verdachte, stak daarbij vijf keer met een fileermes in de zij van het slachtoffer.
Leesnog eens rustig alles terug over de aanstelling en politieke carrière van Harbers in zijn profiel.
Harbers is de vierde VVD-bewindsman op het ministerie van Justitie die tussentijds opstapt. Zijn partijgenoten Opstelten, Teeven en Van der Steur gingen hem voor. Kamerleden pleitten naar aanleiding van de eerdere affaires voor een grondig onderzoek en het maken van schoon schip.
Eerder geblunder bij ministerie van Justitie en Veiligheid:
Het aftreden van Harbers stemt overeen met de theorie van de zweepslag: door de eer aan zichzelf te houden, stelt de vertrekkend bewindsman zijn opvolger in staat om krachtig de leiding te nemen en de zaak eens flink uit te mesten. Maar helaas sneuvelt op dit departement gemiddeld elk jaar wel een VVD’er – Ivo Opstelten, Fred Teeven, Ard van der Steur, en nu dus Harbers – zodat het personeel heus niet meer opschrikt van een nieuwe portretfoto in de galerij van oud-ministers en ex-staatssecretarissen.
De VVD-kandidaten 2, 3, 8 en 9 sneuvelden
Wie de VVD nu naar voren schuift voor deze hoofdpijn-vacature is meteen weer enorm boeiend. Van de tien hoogste VVD’ers op de kandidatenlijst voor de laatste Kamerverkiezingen, moesten inmiddels de nummers 2, 3, 8 en 9 het veld ruimen, en dat ging niet zachtzinnig: Halbe Zijlstra, Jeanine Hennis, Han ten Broeke en Harbers.
Markus Gerardus Jozef (Mark) Harbers (Ede, 19 april 1969) is een Nederlands politicus van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD). Hij was van 26 …
NOS 01.07.2019 Staatssecretaris Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid heeft meer informatie naar buiten gebracht over zedendelicten en pogingen tot doodslag en moord door asielzoekers. Daaruit blijkt dat er vorig jaar sprake was van twaalf aanrandingen. Eén asielzoeker werd veroordeeld wegens ontucht met kinderen en één keer was sprake van doodslag, in een steekpartij. Verder zijn er twee asielzoekers veroordeeld voor een poging tot doodslag.
Onder de voorganger van Broekers-Knol, Harbers, waren meldingen van deze misdrijven terechtgekomen onder de noemer ‘overig’. Dat kostte Harbers de kop omdat de indruk werd gewekt dat ernstige misdrijven werden weggemoffeld.
Staatssecretaris Broekers-Knol biedt in haar brief openheid van zaken over veroordelingen voor zedendelicten en pogingen tot doodslag en moord. Een aantal rechtszaken loopt nog, dus mogelijk neemt het aantal veroordelingen nog toe.
Arbeidsintensief
Onder de categorie ‘overig’ vielen in totaal duizend geregistreerde delicten, ook misdrijven als huisvredebreuk en diefstal. Hoeveel veroordelingen er voor dit soort andere ‘overige’ delicten zijn geweest, is niet bekend. Volgens Broekers-Knol is nadere duiding van de cijfers erg arbeidsintensief, omdat dat handmatig moet gebeuren.
Meer strafbare feiten dan eerder gemeld
Naar aanleiding van de ophef die eerder dit jaar ontstond over de criminaliteitscijfers heeft het Openbaar Ministerie opnieuw onderzocht hoeveel asielzoekers vorig jaar van een misdrijf werden verdacht. Eerder dit jaar ging het OM uit van 2.610 strafbare feiten door 1.712 asielzoekers, op basis van een geautomatiseerde zoekopdracht. Dat aantal is nu bijgesteld naar 3.702 feiten door 1.813 asielzoekers, een toename dus van meer dan duizend strafbare feiten.
Volgens het OM komt dat doordat nu handmatig is gezocht in de OM-systemen, waardoor bijvoorbeeld aan het licht kwam dat identificatienummers soms op verschillende wijze waren overgenomen of voor- en achternamen anders geschreven werden. Volgens het OM is dat niet van invloed geweest op de strafrechtelijke afdoening van de feiten: “Er zijn nooit zaken uit beeld van het OM geweest.”
Daarom is ervoor gekozen om alleen de cijfers over “een tweetal grote en/of ernstige categorieën delicten” verder uit te diepen, namelijk doodslag en moord en zedendelicten, schrijft de staatssecretaris aan de Tweede Kamer. Broekers-Knol wijst erop dat daar ook de meeste vragen over zijn gesteld in het Kamerdebat en door de media.
Informatievoorziening
Broekers-Knol zegt het “zeer” te betreuren dat door de gekozen weergave van de cijfers “een negatief beeld is ontstaan over de informatievoorziening van het ministerie van Justitie en Veiligheid op dit punt”. Ze wil de informatievoorziening aan de Tweede Kamer daarom verbeteren.
‘Asielbus’
Om overlast met asielzoekers in het openbaar vervoer tegen te gaan, is in mei een speciale pendelbus voor asielzoekers gaan rijden tussen het azc in Ter Apel en station Emmen. Chauffeurs en passagiers van de reguliere buslijn 73 klaagden namelijk regelmatig over problemen. De ‘asielbus’ is onderdeel van een proef die nog tot en met augustus duurt. Staatssecretaris Broekers-Kol schrijft vandaag aan de Tweede Kamer dat de eerste ervaringen met de proef positief zijn, “in die zin dat er zich geen incidenten hebben voorgedaan”. Na afloop van de pilot wordt die geëvalueerd.
AD 01.07.2019 Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid heeft meer duidelijkheid gegeven over de incidenten met asielzoekers, die in een overzicht voor de Tweede Kamer onder de rubriek ‘overige’ stonden. De onduidelijkheid hierover kostte haar voorganger Mark Harbers de kop.
Volgens critici leek het erop alsof de overheid mogelijke misdrijven door vreemdelingen wilde verdoezelen door ‘overige’ te gebruiken, terwijl het hier om de ernstigste gevallen ging. Van de 4600 gerapporteerde asielincidenten, waren duizend incidenten in de rubriek ‘overig’ gezet.
Harbers benadrukte dat er niet opzettelijk fouten in de rapportage waren gemaakt, maar erkende wel dat de Kamer niet goed was geïnformeerd. Bij de 31 registraties van (poging tot) doodslag bleek in één geval een verdachte ontslagen van rechtsvervolging, maar het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep.
Bij tien andere gevallen betrof het poging tot doodslag, poging tot zware mishandeling, mishandeling of bedreiging. In zeven zaken moet de rechter nog uitspraak doen. Wat de zestig zedendelicten betreft, gaat het vooral om aanrandingen. Een persoon is veroordeeld wegens ontucht met kinderen.
Harbers stapte na de rel over de ‘verdoezelde cijfers’ op als staatssecretaris. ,,Ik voel me daarvoor verantwoordelijk. Aangezien dit alles het vertrouwen raakt tussen de Kamer en mij, zal ik mijn ontslag aanbieden aan zijne majesteit de koning.’’ Broekers-Knol volgde hem begin juni op.
Staatssecretaris Mark Harbers stapt op vanwege de rel rond verdoezelde cijfers over criminele asielzoekers. De VVD-bewindsman legde vanmiddag in de Tweede Kamer verantwoording af over de grote misser op zijn ministerie. Aan het einde van het debat maakte hij zijn vertrek bekend.
Elsevier 22.05.2019 Mark Harbers (50) verliet met opgeheven hoofd het strijdperk, zag Eric Vrijsen. De VVD-staatssecretaris van Vreemdelingenzaken trad dinsdag af, nadat hij zich in de Kamer verantwoordde voor zijn ambtenaren die… ja, die wat eigenlijk?
In elk geval hadden ze tientallen zware misdrijven door asielzoekers ‘niet opzettelijk verdoezeld’, zei Harbers. Ze lieten hem in de Kamer wel een lijstje presenteren met de Top-10 Misdrijven onder ‘veiligelanders’ en andere kansloze vreemdelingen. Die verblijven hier ten onrechte, rekken hun procedures, weten dat ze door hun thuisland worden geweerd en hebben dus overal lak aan. Ze vullen hun tijd met zakkenrollerij, winkeldiefstalletjes en nog zo wat.
Opgeteld ging het bij de justitiële verdenkingen tegen asielzoekers om 4.600 zaken in 10 categorieën. Op zich is dat al een onthutsend cijfer. Maar nou komt het: Harbers’ ambtenaren stopten de zwaarste misdrijven – 31 verdenkingen van moord, doodslag en poging tot moord, plus 41 verdenkingen van verkrachting en aanranding – in de categorie ‘overig’.
Sommige ambtenaren bestreden het wegmoffelen
Daarmee werd de Kamer op het verkeerde been gezet. De zware criminaliteit werd ‘weggemoffeld’. Harbers en zijn politiek leider, VVD-premier Mark Rutte, zeiden afgelopen weekend nog dat het geen bewuste poging was om het wangedrag onder asielzoekers te verdoezelen. Harbers bleef dat ook dinsdag volhouden. Maar hij had een feitenrelaas laten maken over hoe zijn ambtenaren de crimi-top-10 hadden bekokstoofd en toen was hem helder geworden dat sommige ambtenaren achter de schermen toch bezwaar opperden tegen dat wegmoffelen.
Op een vage manier waren die bezwaren echter ook weer weggenuanceerd, zodat het er toch op begon te lijken dat de volksvertegenwoordiging doelbewust was misleid. Een politieke doodzonde. Harbers wist dat hij dit niet zou overleven.
Een voetnoot met ‘Let op, onder de categorie overig vallen ook de levensdelicten’ had volstaan. Een kort staatje met een uitsplitsing van ‘overige delicten’ en er was niks aan de hand geweest. Maar nu was het te laat.
Harbers leek opgelucht dat hij kon aftreden
Harbers nam de schuld grootmoedig op zich. Hij zei dat hij zijn personeel scherpere vragen had moeten stellen. Hij leek bijna opgelucht dat hij kon aftreden. Alsof hij eindelijk verlost was van het wegkijkdepartement dat heel veel geld spendeert aan nieuwe visitekaartjes en e-mailadressen met ‘Justitie & Veiligheid’ in plaats van ‘Veiligheid en Justitie’, maar dat het niet zo nauw neemt met de harde cijfers over moord, doodslag en verkrachting.
Een andere mogelijkheid is natuurlijk dat de ijverige ambtenaren de bewindsman overvloedige informatie aanreikten, maar merkten dat hij niet alles wilde weten. Want ja, naarmate je meer details kent van die netelige asielproblematiek, wordt het eigenlijk steeds lastiger en kun je in het parlement struikelen over je eigen eerlijkheid. Eenmaal daarop ingespeeld, voegen de ambtenaren zich in hun rol. Ze bedienen een politicus die zich maar al te graag met een kluitje in het riet laat sturen: ‘Hoofdlijnen graag, mijn tijd is beperkt!’
Het aftreden van Harbers stemt overeen met de theorie van de zweepslag: door de eer aan zichzelf te houden, stelt de vertrekkend bewindsman zijn opvolger in staat om krachtig de leiding te nemen en de zaak eens flink uit te mesten. Maar helaas sneuvelt op dit departement gemiddeld elk jaar wel een VVD’er – Ivo Opstelten, Fred Teeven, Ard van der Steur, en nu dus Harbers – zodat het personeel heus niet meer opschrikt van een nieuwe portretfoto in de galerij van oud-ministers en ex-staatssecretarissen.
De VVD-kandidaten 2, 3, 8 en 9 sneuvelden
Wie de VVD nu naar voren schuift voor deze hoofdpijn-vacature is meteen weer enorm boeiend. Van de tien hoogste VVD’ers op de kandidatenlijst voor de laatste Kamerverkiezingen, moesten inmiddels de nummers 2, 3, 8 en 9 het veld ruimen, en dat ging niet zachtzinnig: Halbe Zijlstra, Jeanine Hennis, Han ten Broeke en Harbers.
Zo langzamerhand doet de krapte op de arbeidsmarkt zich ook in de hoogste regionen van ’s lands grootste partij voelen. De nieuwe staatssecretaris komt van buiten de top-10.
NOS 22.05.2019 De top van het ministerie van Justitie en Veiligheid roept al zijn medewerkers op kritisch te blijven op elkaar. “Fouten maken mag, maar we moeten ook kritisch blijven en vragen stellen aan elkaar.”
Dat staat in een intern memo dat de op één na hoogste ambtenaar, een dag na het opstappen van staatssecretaris Harbers, aan alle medewerkers van zijn departement heeft gestuurd.
Maar het was wel gebeurd en Harbers zei gisteren verantwoordelijk te zijn en zich ook zo te voelen. Al voor het Kamerdebat gisteren verbond hij er zijn conclusies aan: dit zou zijn laatste dag in deze functie zijn. Rond half zeven trad hij af.
“Een moedig besluit, dat we moeten respecteren”, aldus de top van het departement in het interne memo dat vandaag werd verstuurd.
Harbers is de vierde VVD-bewindsman op het ministerie van Justitie die tussentijds opstapt. Zijn partijgenoten Opstelten, Teeven en Van der Steur gingen hem voor. Kamerleden pleitten naar aanleiding van de eerdere affaires voor een grondig onderzoek en het maken van schoon schip.
CDA-leider Buma sprak in 2015 van “een sfeer op het ministerie waardoor ambtenaren denken dat zij een minister niet hoeven te informeren”. Er werd een veranderprogramma op touw gezet. Over de inzet van ambtenaren daarbij was Harbers in het debat vol lof.
Maar ook gisteren hekelden Kamerleden de cultuur op het ministerie en spraken van een “structureel probleem”.
Volhard als je twijfelt aan de keuzes die we maken en zorg dat we het aan de juiste tafel bespreken, aldus ministerie van Justitie en Veiligheid.
In het interne memo worden ook de lovende woorden van Harbers in het Kamerdebat over de werkwijze bij Justitie aangehaald. “Harbers prees de stappen die wij de afgelopen jaren hebben gezet evenals de inspanning om te komen tot een organisatie met maximale openheid en transparantie”.
De top schrijft verder dat “manier waarop wij criminaliteitscijfers gepresenteerd hebben” met de “beste bedoelingen is doordacht” maar niet tot “de gewenste openheid heeft geleid”.
“We willen als J en V een organisatie zijn waarin het veilig werken is en waarin fouten maken mag. Maar we moeten ook kritisch blijven. Volhard als je twijfelt aan keuzes die we maken en zorg dat we het aan de juiste tafel bespreken.”
Telegraaf 22.05.2019Het ministerie van Justitie en Veiligheid moet „heel erg oppassen” niet weer terug te schieten in de reflex om „de luiken dan maar dicht te houden”, vindt minister Ferd Grapperhaus. Dat zou volgens hem kunnen dreigen door het aftreden van staatssecretaris Mark Harbers, die dinsdag zijn conclusies trok omdat zijn departement informatie voor de Tweede Kamer onzichtbaar had gemaakt.
Het enorme Haagse ministerie kwam de afgelopen jaren meermaals in opspraak doordat onwelgevallige zaken voor de Kamer werden verzwegen. Dat kostte de liberale partij in vijf jaar tijd al twee ministers en, Harbers inbegrepen, twee staatssecretarissen de kop. Oppositie- én coalitiepartijen vragen zich af of het departement zijn leven wel heeft gebeterd.
Er wordt al jaren gewerkt aan een verandering van de cultuur en de mentaliteit op het ministerie, zei Grapperhaus in talkshow M. Die verandering is volgens hem „echt op gang” en ambtenaren doen „hun stinkende best.”
Het ministerie gaat volgens Grapperhaus nog na wat er nu precies is misgegaan bij het opstellen van de misdaadcijfers voor asielzoekers, waarover Harbers dinsdag struikelde. De CDA-minister houdt vol dat van boze opzet en „doofpotten” geen sprake was.
MSN 22.05.2019 Het ministerie van Justitie en Veiligheid moet „heel erg oppassen” niet weer terug te schieten in de reflex om „de luiken dan maar dicht te houden”, vindt minister Ferd Grapperhaus. Dat zou volgens hem kunnen dreigen door het aftreden van staatssecretaris Mark Harbers, die dinsdag zijn conclusies trok omdat zijn departement informatie voor de Tweede Kamer onzichtbaar had gemaakt.
Het enorme Haagse ministerie kwam de afgelopen jaren meermaals in opspraak doordat onwelgevallige zaken voor de Kamer werden verzwegen. Dat kostte de liberale partij in vijf jaar tijd al twee ministers en, Harbers inbegrepen, twee staatssecretarissen de kop. Oppositie- én coalitiepartijen vragen zich af of het departement zijn leven wel heeft gebeterd.
Er wordt al jaren gewerkt aan een verandering van de cultuur en de mentaliteit op het ministerie, zei Grapperhaus in talkshow M. Die verandering is volgens hem „echt op gang” en ambtenaren doen „hun stinkende best.”
Het ministerie gaat volgens Grapperhaus nog na wat er nu precies is misgegaan bij het opstellen van de misdaadcijfers voor asielzoekers, waarover Harbers dinsdag struikelde. De CDA-minister houdt vol dat van boze opzet en „doofpotten” geen sprake was.
AD 21.05.2019 Staatssecretaris Mark Harbers stapt op vanwege de rel rond verdoezelde cijfers over criminele asielzoekers. De VVD-bewindsman legde vanmiddag in de Tweede Kamer verantwoording af over de grote misser op zijn ministerie. Aan het einde van het debat maakte hij zijn vertrek bekend.
Geblunder bij ministerie van Justitie en Veiligheid:
2015: minister Opstelten (VVD)
2015: staatssecr. Teeven (VVD)
2017: minister v.d. Steur (VVD)
2019: staatssecr. Harbers (VVD)
De rel draait allemaal om vorig week vrijgegeven cijfers over incidenten waarbij asielzoekers betrokken waren. Daarbij waren de zware delicten – zoals (pogingen) moord en doodslag, mishandelingen en zedendelicten – ondergebracht onder het kopje ‘overig’. Het gaat in ieder geval om 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag.
Hoewel Harbers direct benadrukte dat er niet opzettelijk fouten waren gemaakt, erkende hij vanavond wel dat de Kamer niet goed is geïnformeerd. ,,Ik voel me daarvoor verantwoordelijk. Aangezien dit alles het vertrouwen raakt tussen de Kamer en mij, zal ik mijn ontslag aanbieden aan zijne majesteit de koning.’’
Omdat de fout onder zijn verantwoordelijkheid is gemaakt, pakt Harbers het zwaar op. ‘De verkeerde afweging weegt politiek zwaar, zeker ook in het licht van het belang dat uw Kamer terecht aan dit onderwerp hecht’, aldus Harbers vanmiddag al in een brief aan de Kamer. Dat geldt ook voor de oppositie, die voorafgaand aan het debat al liet weten dat Harbers moest vertrekken.
Harbers rekent zichzelf aan dat hij niet heeft gevraagd wat er onder de verhullende noemer ‘overig’ was geschaard vóór de misdaadcijfers naar de Kamer werden gestuurd. ,,Ik was al erg geschrokken van de andere categorieën.’’ Toen aan het licht kwam dat daaronder ernstige misdrijven vielen, had hij moeten doorvragen of dat bekend was en daar bewust voor was gekozen.
De staatssecretaris tilt des te zwaarder aan de gemaakte fouten omdat wangedrag door asielzoekers ‘het belangrijkste en grootste probleem in mijn portefeuille’ is. Dan ‘moeten de feiten op z’n minst inzichtelijk zijn’, zei hij, en juist daar schortte het aan.
Lees nog eens rustig alles terug over de aanstelling en politieke carrière van Harbers in ons profiel.
NU 21.05.2019 Mark Harbers (VVD) treedt af als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. De bewindsman die verantwoordelijk is voor asielzaken vertrekt nadat bekend is geworden dat zijn ministerie cijfers over criminaliteit onder asielzoekers bewust onvolledig heeft weergegeven in een rapportage.
“Dat de cijfers op deze wijze gerapporteerd zijn, valt onder mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid“, zei Harbers dinsdag tijdens een debat in de Kamer. “Niet alleen ben ik daarvoor in staatsrechtelijke zin verantwoordelijk, ik voel me daar verantwoordelijk voor.”
In het rapport werden verdenkingen van zedendelicten, moord en pogingen tot doodslag onder de noemer ‘overige’ opgeschreven. Zaken als winkeldiefstal en fietsendiefstal werden wel met precieze cijfers weergegeven.
Uit een reconstructie die Harbers liet uitvoeren, is gebleken dat ambtenaren op zijn ministerie meerdere keren aan de bel trokken. De ambtenaren waarschuwden ervoor dat de categorisering van verdenkingen van ernstige misdrijven onder de noemer ‘overig’ tot vragen zou leiden, maar met die kritiek is niets gedaan.
Harbers zei na afloop van het debat dat hij hier maandagavond van op de hoogte is gesteld. “De zorgen zijn besproken, maar uiteindelijk niet aan mij voorgelegd”, aldus de bewindsman.
‘Niet doelbewust verhuld’
De commotie die daarna is ontstaan, noemt de VVD’er “terechte kritiek”. Harbers gaf aan dat hij er met openheid over de cijfers juist voor wilde zorgen dat er meer transparantie in het vreemdelingenbeleid zou ontstaan.
Dat is volgens de bewindsman noodzakelijk om het draagvlak voor het asielbeleid te behouden. “Dat streven is verkeerd uitgepakt, waarbij de Kamer verkeerd is geïnformeerd”, aldus Harbers, die benadrukte dat er geen “sprake is geweest van opzettelijk verdoezelen van de cijfers”.
Hij wees erop dat de cijfers namelijk “een wereld van vragen oproepen”. Zo zijn er 31 meldingen van moord en doodslag geweest, maar gaat het om verdenkingen en meldingen van incidenten waarbij nog geen sprake is van een onherroepelijke rechterlijke uitspraak.
Harbers stak ook de hand in eigen boezem. “Ik heb de rapportage goedgekeurd. Ik had zeker op dit punt moeten doorvragen.”
Vierde VVD’er die voortijdig vertrekt
Met het vertrek komt er een einde aan de lange politieke carrière van Harbers, die in 1992 als deelraadslid bij de VVD in Rotterdam begon. Wie zijn plek zal innemen, is nog niet bekend.
Harbers’ exit betekent dat de VVD opnieuw een bewindsman op het ministerie van Justitie en Veiligheid verliest. Ivo Opstelten, Fred Teeven en later ook Ard van der Steur traden allen af in de politieke nasleep van de Teevendeal.
Minister Ard van der Steur is op donderdag 26 januari 2017 afgetreden vanwege de Teevendeal.
Waar ging de Teevendeal precies over en waarom is het inmiddels zo’n slepend politiek dossier?
De Teevendeal was een afspraak tussen officier van justitie Teeven en crimineel Cees H.
Het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst besloten in 1994 drugscrimineel Cees H. 500 miljoen gulden afhandig te maken. Zijn advocaat stelde echter dat het OM niet kon bewijzen dat zijn inkomsten met drugshandel waren verdiend.
Uiteindelijk werd er een deal gesloten: H. betaalde 750.000 gulden en kreeg 4,7 miljoen van zijn in beslag genomen geld terug. Hierover zou de Belastingdienst niet worden geïnformeerd. Bovendien kreeg H. strafvermindering. In 2000 verliet de drugscrimineel de gevangenis.
De hoogte van het bedrag is lang onduidelijk.
In 2002 schreef toenmalig justitieminister Benk Korthals in antwoord op Kamervragen dat met de deal een bedrag van 2 miljoen gulden gemoeid was.
In maart 2014 onthulde het programma Nieuwsuur dat het om een schikking van ongeveer 5 miljoen euro ging. Dit werd ontkend door justitieminister Ivo Opstelten; hij blijft bij de 2 miljoen gulden die Korthals eerder meldde, minus de 750.000 gulden die de staat kreeg van H. Topjurist Van Brummen begint een onderzoek, maar krijgt het antwoord niet boven tafel. De betrokkenen hebben “onvoldoende herinneringen” aan de deal.
Opstelten trekt zijn eerdere uitspraken over de 2 miljoen gulden in. In maart 2015 komt Nieuwsuurmet het exacte bedrag van de deal: 4,7 miljoen gulden.
Opstelten en Teeven moeten aftreden.
De Tweede Kamer is woest na de nieuwste onthullingen. Het bewuste ‘bonnetje’, dat eerder niet gevonden kon worden, komt toch boven tafel na onderzoek in oude computerbestanden van het ministerie. Opstelten en Teeven treden af.
Dit betekent dat premier Mark Rutte het debat moet doen over de kwestie. De oppositie blijft met veel vragen zitten en eist een onderzoek. De commissie komt onder leiding te staan van oud-ombudsman Marten Oosting. In december 2015 worden de eerste bevindingen gepubliceerd.
De commissie-Oosting legt een aantal fouten van prominente VVD’ers bloot.
Onder meer het handelen van Kamervoorzitter Anoucka van Miltenburg staat ter discussie. Zij heeft in november 2014 een brief van een klokkenluider die veel details over de Teevendeal openbaarde. Van Miltenburg deed niets met deze brief. Zij trekt haar eigen conclusies en treedt af.
In januari 2016 onthult opnieuw Nieuwsuur dat ICT-medewerkers van het ministerie gedwongen werden om de zoektocht naar het bewuste bonnetje te frustreren. De commissie Oosting krijgt de opdracht om nogmaals in de affaire te duiken.
Oosting constateert dat er fouten zijn gemaakt, maar dat er geen sprake was van een doofpot.
Er werden geen bewijzen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teevendeal in de doofpot te stoppen.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie”.
Gezien deze situatie, komt Oosting met de pijnlijke conclusie dat het ministerie helemaal niet in staat was om een doofpot op te tuigen.
In januari 2017 onthult Nieuwsuur een nieuwe mail, waaruit zou blijken dat Van der Steur doelbewust de Kamer informatie heeft onthouden.
Een boek van Nieuwsuur-journalist Bas Haan onthult een tot nu toe niet gepubliceerde e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
“Zeer kwetsbaar”, schrijft Van der Steur bijvoorbeeld in de kantlijn over de passage waarin toenmalig staatssecretaris Teeven zich een bedrag herinnert over de deal. De Kamer was op dat moment op zoek naar die informatie.
In totaal doet Van der Steur 23 tekstsuggesties aan toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had.
Sterker nog: Van der Steur claimt dat hij als Kamerlid tijdens een overleg op het ministerie is weggelopen vanwege integriteitsoverwegingen. “Het past mij niet als woordvoerder en Kamerlid om kennis te nemen van die informatie, omdat die informatie niet bekend is bij de Kamer”, zei Van der Steur in het debat. Op dat moment had hij, zoals nu blijkt, de informatie al onder ogen gezien.
Van der Steur en Rutte stellen dat de e-mail in kwestie al lang in het bezit was van de commissie-Oosting.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. Dit werd vrijwel tegelijkertijd onderschreven door premier Mark Rutte.
Oosting maakt er in zijn tweede rapport inderdaad kort melding van, maar de e-mail van Van der Steur wordt niet in het rapport opgenomen.
De voltallige oppositie, met uitzondering van de afsplitsingen, wil een debat met Van der Steur en premier Rutte. De oppositie vindt het “teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal.”
Van der Steur treedt af na aanhoudende kritiek vanuit de oppositie.
In het debat van 26 januari bleef de oppositie kritisch op de gang van zaken rond de Teevendeal en de positie van Van der Steur, zowel als minister als in zijn functie als Kamerlid.
“Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Ik heb me met hart en ziel ingezet en gevochten om Nederland veiliger te maken”, zei een emotionele Van der Steur voor een onderbreking van het debat. Van der Steur zei vervolgens dat hij onvoldoende steun voelde om aan te blijven en maakte daaorp bekend zijn ontslag in te zullen dienen.
De Rekening voor Rutte
Ard van der Steur zou belangrijke informatie over de Teevendeal hebben achtergehouden voor de Tweede Kamer. Dit deed hij eerst toen hij Kamerlid was en vervolgens toen hij was aangetreden als minister van Veiligheid en Justitie. Tegelijkertijd had de VVD-fractie die informatie wel in handen.
Dat stelt Nieuwsuur-journalist Bas Haan volgens de Volkskrant in het boek De Rekening voor Rutte waarin hij de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire’ en de rol van het kabinet-Rutte daarin reconstrueert.
Ook in het NOS-artikel verwijst Haan naar zijn boek waarin hij onthult dat Van der Steur (Justitie, VVD) aantekeningen bij Kamervragen aan de voormalige minister van Justitie Ivo Opstelten had gezet, en zo verhinderde dat bepaalde informatie bij de Kamer terechtkwam.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Bas Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was.
Rutte blijft dat in het boek ontkennen, maar maandag bevestigde de RVD wel dat de oorspronkelijke concept-antwoorden van Opstelten – inclusief de juiste bedragen – ook langs Algemene Zaken zijn gegaan. Nieuwsuur, die maandag een reportage aan het boek wijdt, heeft de brief online (pdf) gezet.
Gedonder
Het is opmerkelijk dat regeringspartij PvdA al onmiddellijk na de onthulling met de vertrouwenskwestie kwam. Tot nu steunde de PvdA de VVD in dit politiek gevoelige dossier. Van der Steur zegt in een eerste, schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef.
Toen nog Kamerlid Van der Steur had opmerkingen toegevoegd als “dit levert gedonder op, aanpassen!” en “weghalen, nodigt uit tot discussie”. Ook zou Van der Steur alle passages waarin bedragen werden genoemd hebben geschrapt. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. In het rapport wordt de e-mail echter niet omschreven, meldt de Volkskrant.
De commissie-Oosting reageerde maandagavond tegenover Nieuwsuur. “Onze focus was bij Oosting I en Oosting II gericht op de rol van de verantwoordelijk minister van Veiligheid en Justitie en ambtenaren onder zijn verantwoordelijkheid, niet op de rol van Kamerleden.”
“De opdracht van Oosting II was niet meer gericht op het geheugen van FredTeeven, maar op het al dan niet voorkomen van het vinden van het bonnetje.” Dit was de conclusie van de commissie-Oosting:de chaos op het ministerie was veel te groot voor een doofpot. Aldus de commissie-Oosting, die voor de tweede keer onderzoek deed naar de deal. Er is pas sprake van een doofpot als op hoog niveau wordt besloten om een onderwerp te verzwijgen, maar daar was geen sprake van, zeggen de onderzoekers.
NU 21.02.2017 Premier Mark Rutte betreurt het dat hij zelf niet meer heeft gedaan om belangrijke zaken in de nasleep van de Teevendeal boven tafel te krijgen.
“Ik betreur tot op de dag van vandaag dat ik hier destijds geen andere keuze in heb gemaakt”, schrijft hij dinsdag in antwoord op Kamervragen. “Maar om dat feit kan ik niet heen. En ja, de rekening daarvoor ís hoog. Ook dat is een feit.”
Eerder spraken oppositiepartijen al hun twijfels uit over de regierol van Rutte in de hele affaire die eerder Ivo Opstelten, Anouchka van Miltenburg en Ard van der Steur de kop kostte.
Rutte herhaalt dat het “op geen enkel moment” beleid is geweest om de waarheid niet boven tafel te krijgen. “Dat laat onverlet dat in dit dossier heel veel is misgegaan”, aldus Rutte. “Het heeft ontbroken aan een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, een goede coördinatie en een goede informatie-uitwisseling.”
SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks stelden vorige week opnieuw vragen na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur.
Geen herinneringen
Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van de herinneringen die toenmalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven had over de hoogte van de schikking die hij in zijn vorige leven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
Vorige week antwoordde de minister-president dat zijn ambtenaren zich niet met de betreffende mail met de informatie hebben bezig gehouden. “Geen van hen herinnert zich de bijlage gelezen te hebben”, schreef hij vorige week.
Rutte heeft altijd volgehouden dat hij niet op de hoogte was van de details van de schikking tot het moment dat het bonnetje daadwerkelijk gevonden was. De oppositie wil hier het fijne van weten en inzicht krijgen in de mailcorrespondentie om te controleren of de premier echt niet op de hoogte was van de details, maar dat kan de premier niet openbaar maken, schrijft hij dinsdag. Volgens Rutte is het “essentieel dat medewerkers in een beschermde en veilige werkomgeving opvattingen kunnen delen”.
Telegraaf 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar kregen dinsdag nul op het rekest.
In een bericht met bijlage van het ministerie van Veiligheid en Justitie van 8 maart 2015 werden de bedragen genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de geheime deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Enkele medewerkers van Rutte hadden de mail doorgestuurd gekregen, maar zelf zegt hij dat hij nooit op de hoogte is gesteld. Volgens Rutte hebben de ambtenaren zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage. Dat verklaart volgens hem waarom de informatie niet met hem is gedeeld.
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail, waar nu weer naar wordt gevraagd.
De kwestie werd weer opgerakeld doordat Nieuwsuur-journalist Bas Haan vorige week meldde dat onder anderen de plaatsvervangend secretaris-generaal, Ruttes politiek assistent en de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst de mail doorgestuurd hadden gekregen.
De oppositiepartijen willen inzage om te achterhalen hoe het mogelijk was dat Rutte niets wist, terwijl zijn medewerkers de informatie wel hadden. Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
Telegraaf 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar kregen dinsdag nul op het rekest.
De drie partijen willen weten hoe een bericht van het ministerie van Veiligheid en Justitie met een herinnering van staatssecretaris Fred Teeven die het kabinet in verlegenheid kon brengen, is ontvangen door ambtenaren op het ministerie van Algemene Zaken. Rutte houdt vol dat deze ambtenaren, onder wie een viertal dat nauw met de minister-president samenwerkt, de belastende e-mail ongelezen hebben gedeeld. SP, D66 en GroenLinks willen onder meer zien of dat inderdaad blijkt uit de tekst waarmee de ambtenaar het doorgestuurde bericht begeleidde.
Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
AD 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar Rutte wil niet op hun eis ingaan.
In een bericht met bijlage van het ministerie van Veiligheid en Justitie van 8 maart 2015 werden de bedragen genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de geheime deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H.. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Rutte houdt vol dat deze ambtenaren, onder wie een viertal dat nauw samenwerkt met de minister-president, de belastende e-mail ongelezen hebben gedeeld. Zelf zegt de premier dat hij nooit op de hoogte is gesteld. Volgens Rutte hebben de ambtenaren zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage. Dat verklaart volgens hem waarom de informatie niet met hem is gedeeld.
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail, waar nu weer naar wordt gevraagd.
‘Vrijelijk overleggen’
Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
De Teevendeal verwijst naar de afspraak die in 2000 werd gemaakt tussen crimineel Cees H. en toenmalig officier van justitie Fred Teeven. De politieke nasleep hiervan heeft drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Telegraaf 17.02.2017 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen van premier Mark Rutte meer weten over de gang van zaken in de nasleep van de zogenoemde Teevendeal. Zij stelden vrijdag een reeks vragen aan de regeringsleider. Opnieuw, want de kwestie sleept zich voort.
SP, D66 en GroenLinks eisen inzage in mails van het ministerie van Rutte over de Teevendeal, waarbij het gaat om een omstreden schikking met een drugscrimineel. Zij willen dat Rutte alsnog de precieze inhoud en de begeleidende tekst van de mails vrijgeeft.
Het betreft onder meer de herinneringen van huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven over het bedrag van de schikking. Teeven sloot die deal destijds als officier van justitie.
De oppositie vraagt zich af of Rutte nog steeds achter zijn woorden kan staan dat het kabinet nooit bewust informatie heeft achtergehouden.
BB 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Zorgelijk
Een woordvoerster van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD. Ze noemt het zorgelijk. Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politiek onrust rond het ministerie.
Onrust
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven. (ANP)
NU 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politieke onrust rond het ministerie. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1.300 ambtenaren van het ministerie.
Een woordvoerder van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD. Ze noemt het zorgelijk.
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
Van der Steur lag naast de bonnetjesaffaire ook al onder vuur vanwege de in scène gezette foto van Volkert van der Graaf en vanwege de MH17-anatoom George Maat, die tijdens een openbare lezing onder andere geanonimiseerde beelden van MH17-slachtoffer toonde.
Voor beide kwesties moest Van der Steur diep door het stof.
AD 16.02.2017 Een gebrek aan visie, slechte communicatie en een torenhoge werkdruk. Ambtenaren van Veiligheid en Justitie zijn zo ontevreden over hun ministerie dat bijna één op de vier van plan is op te stappen. Dat blijkt uit vertrouwelijk onderzoek.
Maar liefst 23 procent van de medewerkers is het werken bij het ministerie van Veiligheid en Justitie zo zat, dat ze van plan zijn op korte termijn ander werk te zoeken. Dat blijkt uit het meest recente tevredenheidsonderzoek onder ruim 1.300 medewerkers van het departement in Den Haag. Dat is twee keer zoveel als bij andere overheidsorganisaties.
Het ministerie zegt met alle afdelingen in gesprek te gaan om de boel te verbeteren. ,,Natuurlijk zijn deze cijfers zorgelijk”, zegt woordvoerster Yvonne Wiggers. ,,Tegelijkertijd is het niet verrassend voor een organisatie die in de wind staat en in een veranderingsproces zit.”
Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt, aldus Ambtenaar van Veiligheid en Justitie.
Werkdruk
Justitieambtenaren blijken nog steeds tevreden over de inhoud van hun werk. Ze geven dat een rapportcijfer van maar liefst 7,7. Maar over de organisatie van het ministerie oordelen ze stukken negatiever. Op het ‘halen van doelstellingen’ scoort het ministerie een 4,9. De ‘toekomstvisie’ op het ministerie krijgt een 4,4. En op ‘snel en slagvaardig handelen’ geven de ambtenaren zelfs een 4,0.
Veel medewerkers klagen over een hoge werkdruk. ,,Werk blijft komen, weigeren wordt niet geaccepteerd en extra formatieplaatsen zijn onbespreekbaar.” Een ander geeft aan: ,,Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt.”
Die werkstress wordt geweten aan alle politieke onrust rond het ministerie. Ze klagen over een voortdurende druk, bijvoorbeeld door Kamervragen. ,,Er is vooral veel aandacht voor politieke onderwerpen, dit leidt tot kortetermijndenken, stress en uitval.”
Dominostenen
Sinds het vorige tevredenheidsonderzoek in 2014 vielen de politieke incidenten dan ook als dominostenen over elkaar. Zowel minister Ivo Opstelten als staatssecretaris Fred Teeven stapten in 2015 op als gevolg van de ‘bonnetjesaffaire’ rond de deal met crimineel Cees H. Opvolger Ard van der Steur schutterde tijdens affaires rond Volkert van der Graaf en MH17-anatoom George Maat. Afgelopen maand sneuvelde ook Van der Steur, in de nasleep van de bonnetjesaffaire.
Misschien is het daarom dat Justitieambtenaren steeds minder trots zijn op hun organisatie. Ze geven daarvoor het rapportcijfer 5,6. Dat is een punt lager vergeleken met andere overheidsorganisaties.
Een voormalige vertrouwenspersoon van het departement deed in NRC een boekje open over ‘strafexpedities’ die werden gehouden tegen ambtenaren die hun mond opendoen over misstanden.
Telegraaf 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politieke onrust rond het ministerie.
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
De FNV is niet verrast door de onvrede bij de medewerkers van het ministerie. ,,Dit is een herkenbaar beeld. Deze ontevredenheid geldt niet alleen voor medewerkers op het ministerie zelf, maar ook voor de uitvoerende diensten, zoals de Dienst Justitiële Inrichtingen. Er wordt al jaren bezuinigd, wat zorgt voor steeds grotere werkdruk en onzekerheid. Politieke beslissingen en daaruit volgend zwak management hebben ervoor gezorgd dat het ministerie en haar uitvoerende diensten uitgewoond zijn op personeel- en organisatiegebied”, aldus Frans Carbo, bestuurder FNV Overheid.
Volgens Carbo spreekt de FNV politiek en management er voortdurend op aan en de vakbond roept hen op om met verbeteringen te komen. ,,We houden de ontwikkelingen bij het ministerie scherp in de gaten.”
OmroepWest 16.02.2017 DEN HAAG – Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Een woordvoerster van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD.Ze noemt het zorgelijk. Veel medewerkers klagen in de krant over de hoge werkdruk ‘Werk blijft komen, weigeren wordt niet geaccepteerd en extra formatieplaatsen zijn onbespreekbaar.’
Een ander geeft aan: ‘Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt.’ Dit zou te maken hebben met de politiek onrust rond het ministerie.
Al jaren onder vuur
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
Elsevier 16.02.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie jaagt ambtenaren weg door een gebrek aan visie, slechte communicatie, torenhoge werkdruk en chaos. Eén op de vier ambtenaren is van plan op te stappen, zo blijkt uit vertrouwelijk onderzoek.
Vergeleken met andere ministeries overwegen op Justitie ruim twee keer zoveel werknemers om ontslag te nemen, bericht het AD. Hoewel de ambtenaren tevreden zijn over hun werk, gaat er inhoudelijk veel mis. De ambtenaren geven Justitie een dikke onvoldoende voor zowel de toekomstvisie als voor ‘snel en slagvaardig handelen’.
Zorgelijk is ook dat het ministerie van zijn eigen ambtenaren een 4,9 krijgt voor het halen van doelstellingen. De afgelopen jaren brak diverse malen chaos uit op het ministerie. In mei 2016 kwam de onderzoekscommissie-Oosting met een rapport over de slepende Teevendeal-affaire. Oosting concludeerde daarin zelfs dat de chaos te groot was voor een doofpot.
Onder minister Ivo Opstelten (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (VVD) – beiden stapten in maart 2015 op – was er een ‘evident gebrek aan regie’, en sindsdien lijkt er weinig te zijn verbeterd. Er heerste een ‘cultuur van ieder voor zich’, wat onder meer ernstige gevolgen had voor de communicatie met de Tweede Kamer.
Vicieuze cirkel?
Er lijkt sprake van een vicieuze cirkel: enerzijds zorgen de hectiek en het gebrek aan duidelijke communicatie op het ministerie voor politieke onrust, anderzijds zorgt de politieke chaos voor een interne puinhoop bij Justitie.
Eind januari stapte Ard van der Steur (VVD) op als minister van Veiligheid en Justitie, toen nieuwe belastende informatie over de Teevendeal aan het licht kwam. In de kabinetsperiode van Rutte II moesten twee ministers en een staatssecretaris op het ministerie het veld ruimen vanwege de affaire.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
NU 15.02.2017 Een benoeming van VVD-Kamerlid Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) heeft niemand voorgedragen en is dat op korte termijn ook niet van plan.
Plasterk heeft dat woensdag laten weten, nadat eerder in media was gemeld dat oud-staatssecretaris Teeven lid zou worden van de afdeling van de Raad van State die de regering adviseert. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek.
NRC Handelsblad meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde dinsdag al dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
Telegraaf 15.02.2017 Een benoeming van VVD-Kamerlid Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) heeft niemand voorgedragen en is dat op korte termijn ook niet van plan.
Plasterk heeft dat woensdag laten weten, nadat eerder in media was gemeld dat oud-staatssecretaris Teeven lid zou worden van de afdeling van de Raad van State die de regering adviseert. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek.
’Asscher wist van niets’
NRC Handelsblad meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde dinsdag al dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
NU 15.02.2017 De naaste adviseurs van premier Mark Rutte herinneren zich niet een mail gelezen te hebben waarin belangrijke feiten over de Teevendeal met het ministerie van de premier gedeeld zijn.
“Geen van hen herinnert zich de bijlage gelezen te hebben”, schrijft de minister-president woensdag in antwoorden op Kamervragen van de SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks.
De oppositie stelde dinsdag opnieuw vragen aan het kabinet na nieuwe onthullingen vanNieuwsuur. Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van de herinneringen die toenmalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven had over de hoogte van de schikking die hij in zijn vorige leven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.. Volgens Teeven zou het gaan om 4,8 miljoen gulden.
Bonnetje
Lang werd door het ministerie van Justitie volgehouden dat de schikking uit 2001 een bedrag betrof van ongeveer 2 miljoen gulden. Na onthullingen van Nieuwsuur in maart 2015 bleek dat de schikking dichter in de buurt van de herinnering van Teeven te zitten: 4,7 miljoen gulden.
De politiek assistent, de plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken en de directeur-generaal van de RVD zouden van de herinneringen van Teeven op de hoogte zijn gebracht voordat ‘het bonnetje’ met het exacte bedrag werd gevonden.
Mail
Rutte schrijft woensdag in zijn beantwoording dat zijn ambtenaren van Algemene Zaken “zich simpelweg niet bezig hebben gehouden met de mail en de bijlage.” “Ook maandagochtend of daarna is dat niet gebeurd”, aldus de premier.
Rutte heeft altijd volgehouden niet op de hoogte te zijn geweest van de details van de schikking tot het moment waarop het bonnetje ook is gevonden en die lijn blijft hij vasthouden. De email met de herinneringen van Teeven is niet met hem gedeeld of besproken, aldus de premier. Rutte schrijft verder dat hij het verzoek van de oppositie om inzage te krijgen in de mailwisseling naast zich neerlegt.
De affaire leidde eerder al tot het aftreden van justitieminister Opstelten, staatsecretaris Teeven, Kamervoorzitter Van Miltenburg en onlangs de opvolger van Opstelten minister Ard van der Steur.
AD 15.02.2017 Naaste medewerkers van premier Mark Rutte hebben niets gedaan met een e-mail met daarin belangrijke informatie over de zogeheten Teevendeal. Ze herinneren zich zelfs niet of ze de bijlage hebben gelezen. Dat antwoordt Rutte vandaag op vragen van de oppositie.
De ambtenaren hebben zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage, aldus Mark Rutte.
De oppositie wilde van Rutte weten hoe het kan dat zijn ambtenaren de mail met bijlage hadden, terwijl hij zelf in het ongewisse zou zijn gebleven. ,,De ambtenaren hebben zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage”, aldus Rutte. Dat verklaart volgens Rutte waarom de informatie niet met hem is gedeeld of besproken.
De mail was op 8 maart 2015 verstuurd door het ministerie van Veiligheid en Justitie. In de bijlage zouden de bedragen zijn genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Ophef
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail waar nu weer ophef over is.
Dat ambtenaren op Ruttes departement de informatie hadden is al een tijd bekend. Nieuwsuur-journalist Bas Haan meldde deze week dat onder anderen de plaatsvervangend secretaris-generaal, Ruttes politiek assistent en de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst de mail doorgestuurd hadden gekregen.
Onthullingen van Haan over de Teevendeal hebben inmiddels drie VVD-bewindslieden de kop gekost. Behalve staatssecretaris Teeven zelf, waren dat de justitieministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur.
AD 15.02.2017 Een benoeming van Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft niemand voorgedragen is dat op korte termijn ook niet van plan.
Dat liet Plasterk vandaag weten, nadat eerder in media was gemeld dat Kamerlid en oud-staatssecretaris Teeven (VVD) naar de Raad van State zou gaan. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek. Een heuse internetpetitie was gestart om voormalig staatssecretaris uit de Raad van State te houden.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
NRC meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde gisteren ook dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
Telegraaf 14.02.2017 DEN HAAG – De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte. De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie „wat onsmakelijk”, ook al „snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn.” Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde schamper of zelfs verontwaardigd op deveronderstelde voordracht.
VK 14.02.2017 Voordat het bonnetje in de Teevendeal in 2015 boven water kwam, kregen zeker vier ambtenaren in de nabije omgeving van premier Rutte de e-mail waaruit bleek dat staatssecretaris Teeven nog wel degelijk herinneringen had aan het bedrag van de schikking met drugsbaron Cees H. De premier zelf ontkent al jaren stellig dat hij kennis had van het bedrag voordat het bonnetje opdook.
Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan, de drijvende kracht achter de onthullingen over de bonnetjesaffaire, onthult vandaag de namen van wie hij zeker zegt te weten dat zij de exacte herinneringen van Teeven in hun mailbox hadden op het moment dat de Tweede Kamer om die informatie vroeg en het bonnetje nog niet was gevonden. Het gaat om Ruttes raadsadviseur op het ministerie van Algemene Zaken, om plaatsvervangend secretaris-generaal Bart van Poelgeest, om Ruttes politiek assistent Sophie Hermans en om Stephan Schrover, de baas van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Zij allen ontvingen op 8 maart 2015 de conceptantwoorden op Kamervragen, waarin toenmalig minister Opstelten van plan was de herinneringen van staatssecretaris Teeven – die als officier van Justitie de deal sloot – met de Kamer te delen. Uit die antwoorden bleek voor het eerst dat de Kamer het juiste bedrag van de deal al veel eerder had kunnen krijgen als iemand gewoon de herinneringen van Teeven had willen delen.
Nu blijkt dat zelfs zijn naaste vertrouwelingen op de hoogte waren, zal Rutte opnieuw aan de Kamer moeten uitleggen hoe het komt dat hij er zelf niet van wist. En op z’n minst of hij niet van had móéten weten. Haan: ‘De stelling van Rutte dat hij er nooit van heeft gehoord, is op z’n minst opmerkelijk.’ Hermans heeft als politiek assistent bij uitstek de taak om Rutte te begeleiden in politiek gevoelige zaken.
Ruttes repliek
De mail of de inhoud daarvan (de conceptantwoorden, red.) is nooit gedeeld met de minister-president, aldus Rijksvoorlichtingsdienst.
Lees ook;
Interactieve tijdlijn
Bekijke onze interactieve tijdlijn met alle gebeurtenissen rond de Teevendeal: handig en overzichtelijk.
Profielen van kopstukken uit de Teevendeal
Minister Ard van der Steur: Haagse brekebeen miste politieke sluwheid. (+)
Minister Ivo Opstelten: hoe de bonnetjesaffaire Opstelten fataal werd. (+)
Staatssecretaris Fred Teeven: van belastingcontroleur tot crimefighter. (+)
Bij monde van de Rijksvoorlichtingsdienst benadrukt de premier vandaag in een reactie nogmaals dat hij niet op de hoogte was. ‘Het klopt dat op 8 maart een afschrift van de concept-Kamerantwoorden door Veiligheid en Justitie is verstuurd aan een Raadadviseur van Algemene Zaken. Hij heeft deze doorgestuurd aan vier collega’s. Deze mail, of de inhoud ervan, is niet behandeld door de medewerkers van Algemene Zaken, noch is hij onderling besproken of is er een reactie naar Veiligheid en Justitie gegaan. Niet op zondag 8 maart of daarna.’
Rutte wijst er ook nogmaals op dat de Kamerantwoorden al snel niet meer belangrijk werden geacht omdat de volgende dag het bonnetje werd gevonden op het ministerie van Veiligheid. ‘Toen de melding op maandagochtend kwam dat het bonnetje gevonden was, is niemand nog verder gegaan met inmiddels verouderde concepten. Pas nadat Bas Haan op 23 januari van dit jaar vroeg of de mail bij AZ was binnengekomen, hebben we in het mailarchief teruggevonden dat dit inderdaad het geval was. De mail of de inhoud daarvan is ook nooit gedeeld met de minister-president.’
Geloofwaardigheid
De vraag naar de geloofwaardigheid van de premier in deze affaire speelde vorige maand ook al een prominente rol in het debat over minister Van der Steur, na de onthulling dat hij zich als Kamerlid actief had bemoeid met de verdedigingslinie van minister Opstelten. Nadat Van der Steur op zijn beurt halverwege dat debat was afgetreden, staakte de Kamer echter het debat.
Eerder kostte de affaire al de VVD-bewindslieden Teeven en Opstelten de kop, en Tweede Kamervoorzitter Van Miltenburg (VVD). Pikant detail: Ruttes politiek assistent Sophie Hermans is inmiddels kandidaat-Kamerlid voor de VVD.
NU 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van premier Mark Rutte na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur dinsdag over de Teevendeal.
Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van bepaalde feiten rond de deal, terwijl Rutte steeds heeft volgehouden niet van deze feiten op de hoogte te zijn geweest.
SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks twijfelen aan de geloofwaardigheid van de verdediging van de premier.
Bonnetjesaffaire
De feiten hebben betrekking op de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met crimineel Cees H.. Lang werd door het ministerie van Justitie volgehouden dat de schikking een bedrag betrof van ongeveer 2 miljoen. Later bleek de schikking veel hoger.
Het foutief informeren van de Kamer kostte Ivo Opstelten de kop, maar uit de onthullingen vanNieuwsuur blijkt nu dat de entourage van Rutte al langer op de hoogte was van het feit dat het bedrag dat Opstelten de Kamer meldde niet klopte.
In een gesprek dat Teeven met een ambtenaar voerde zou hij hebben gezegd dat het bedrag hoger was dan aan de Kamer werd gemeld. Dit werd door het ministerie echter onder de pet gehouden.
Naaste adviseurs
De politiek assistent, de plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken en de directeur-generaal van de RVD zouden van de herinneringen van Teeven op de hoogte zijn gebracht voordat ‘het bonnetje’ met het exacte bedrag werd gevonden.
Rutte stelde tijdens de diverse debatten over de Teevendeal dat dergelijke informatie hem nooit heeft bereikt.
Onlangs stapte ook Ard van der Steur op naar aanleiding van de kwestie. Hij zou volgens een groot deel van de oppositie feiten bij de Kamer weg hebben gehouden.
In dat debat erkende de premier overigens dat medewerkers van zijn ministerie op de hoogte waren van het bedrag. Dat het zou gaan om zijn naaste adviseurs, was niet bekend.
NU 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte.
De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie “wat onsmakelijk”, ook al “snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn”. Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde verontwaardigd op de veronderstelde voordracht.
Telegraaf 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte. De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie „wat onsmakelijk”, ook al „snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn.” Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde schamper of zelfs verontwaardigd op de veronderstelde voordracht.
Trouw 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok, die de opgestapte minister Van der Steur vervangt. Dat is vandaag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Stef Blok, voor de tweede keer vervanger op het ministerie van justitie.
Stef Blok is vanaf vandaag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt Ard van der Steur op die gisteravond tijdens het debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf hield en zijn aftreden bekendmaakte.
De aanstelling van Blok als justitieminister lekte gisteravond na het debat al uit. Blok was minister voor Wonen en Rijksdienst, een portefeuille die de 59-jarige Ronald Plasterk (PvdA) nu overneemt.
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook negen dagen minister van justitie nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven toen op als staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Overigens heeft ook Dijkhoff zijn ontslag aangeboden aan de koning, een gebruikelijke stap nadat de minister op hetzelfde departement is opgestapt. Maar het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
De 52-jarige Blok was eerder onder meer bankdirecteur, Tweede Kamerlid (sociale zaken, pensioenen en rijksuitgaven), fractieleider en campagneleider van de VVD, voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie naar het integratiebeleid. Hij geldt als een vertrouweling van premier en VVD-leider Rutte.
Geen debat meer met Rutte
Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Van der Steur voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten.
Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde en met premier Rutte verder wilden discussiëren over de kwestie, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van veiligheid en justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
Telegraaf 27.01.2017 De nieuwe minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie vindt het ,,een ongelooflijk mooie taak” om zowel de veiligheid als de rechtsstaat onder zijn hoede te krijgen. Dat heeft hij vrijdag gezegd in een eerste reactie na het aftreden van zijn voorganger Ard van der Steur.
Blok noemt het wel jammer dat Van der Steur is opgestapt. ,,Ik had liever gehad dat het anders gelopen was”, aldus Blok, die tot vrijdag minister was voor Wonen en Rijksdienst. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) neemt die portefeuille van Blok over.
Blok is vrijdagochtend door de koning benoemd en gaat vrijdagmiddag naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar gaat hij zich naar eigen zeggen eerst een beeld vormen van wat de meest dringende zaken zijn.
RO 27.01.2017 De minister van Veiligheid en Justitie, mr. G.A. van der Steur, heeft donderdag 26 januari 2017, Zijne Majesteit de Koning verzocht hem ontslag te verlenen als minister van Veiligheid en Justitie. De Koning heeft dit ontslag, op de voordracht van de minister-president, op de meest eervolle wijze verleend, onder dankbetuiging voor de vele gewichtige diensten door de minister aan hem en het Koninkrijk bewezen.
Drs. S.A. Blok zal op zijn verzoek worden ontheven van de belasting met de aangelegenheden betreffende Wonen en Rijksdienst. Hij zal met ingang van vrijdag 27 januari 2017 worden belast met de leiding van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, mr.dr. K.H.D.M. Dijkhoff, heeft, overeenkomstig hetgeen staatsrechtelijk gebruikelijk is, in aansluiting op de ontslagaanvraag van de minister van Veiligheid en Justitie, zijn functie ter beschikking gesteld aan Zijne Majesteit de Koning. De Koning heeft de terbeschikkingstelling niet aanvaard. Lees meer
Telegraaf 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok. Dat is vrijdag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Blok is vanaf vrijdag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt daarmee VVD-partijgenoot Ard van der Steur op die donderdag zijn aftreden bekendmaakte. De aanstelling van Blok als justitieminister was donderdag al officieus duidelijk. Blok was sinds november 2012 minister voor Wonen en Rijksdienst.
In 2015 had hij al een keer kort de leiding bij Veiligheid en Justitie, nadat minister Ivo Opstelten was afgetreden. Dat gebeurde net als bij Van der Steur vanwege de politieke nasleep van de Teevendeal. De affaire heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Ook staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie heeft overigens zijn ontslag aangeboden aan de koning. Dat is gebruikelijk nadat de minister is opgestapt. Het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
NU 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok. Dat is vrijdag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Blok is vanaf vrijdag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt daarmee VVD-partijgenoot Ard van der Steur op die donderdag zijn aftreden bekendmaakte. De aanstelling van Blok als justitieminister was donderdag al officieus duidelijk. Blok was sinds november 2012 minister voor Wonen en Rijksdienst.
In 2015 had hij al een keer kort de leiding bij Veiligheid en Justitie, nadat minister Ivo Opstelten was afgetreden. Dat gebeurde net als bij Van der Steur vanwege de politieke nasleep van de Teevendeal. De affaire heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Ook staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie heeft overigens zijn ontslag aangeboden aan de koning. Dat is gebruikelijk nadat de minister is opgestapt. Het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
VK 27.01.2017 Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd.
Alle politieke levens eindigen in tranen. Anglofiel Ard van der Steur zal wellicht gedacht hebben aan die uitspraak van de Britste politicus Enoch Powell toen hij gisteren begon aan zijn laatste debat als minister van Veiligheid en Justitie. Alleen Van der Steur en een paar partijgenoten wisten wat er zou gebeuren. Aan het einde van het zes uur durende debat stond hij plotseling op om zijn ontslag aan te kondigen. Zijn tranen kon hij amper bedwingen toen hij zei: ‘Ik heb gemerkt dat mijn antwoorden er niet meer toe doen.’
Mark Rutte omhelsde zijn minister twee keer en klopte hem bemoedigend op de schouders. Daarna baande de jurist zich nog een keer een weg door de camera’s en roepende journalisten en dat was het dan: het korte, niet erg gelukkige ministerschap van Ard van der Steur was voorbij.
De beslissing was eerder deze week gevallen, in het bijzijn van Mark Rutte en Halbe Zijlstra, maar Van der Steur voelde het einde van zijn politieke loopbaan daarvoor al naderen. Niet voor niets belde zijn woordvoerder vorige week persoonlijk met Bas Haan, de Nieuwsuur-journalist die op het punt stond zijn boek De rekening voor Rutte te publiceren.
Wat de minister te wachten stond?, wilde deze weten. Haan hield de boot af. De journalist zou het zondag laten weten. Dat gebeurde en het was een fataal telefoontje voor Ard van der Steur.
De conclusies van Haans boek waren meedogenloos: ‘De minister van Veiligheid en Justitie hield als Kamerlid informatie achter voor zijn collega’s en loog daarover als minister.’ Volgens bronnen binnen de VVD wist de jurist ‘dondersgoed’ dat hij zo’n verhaal niet meer te boven zou komen. Iemand als Edith Schippers of Henk Kamp zou de storm misschien hebben kunnen uitzitten, maar niet Van der Steur.
Achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Daarvoor was er al te veel misgegaan in de 22 maanden die vooraf gingen.
Zijn ministerschap leek vanaf het begin gedoemd. Een maand na zijn aantreden dreigde het kabinet al te vallen in de bed-bad-brood-crisis. Van der Steur reageerde bijna opgewekt: ‘Misschien schrijf ik wel geschiedenis als de kortst zittende minister van Veiligheid en Justitie.’
Het was een typische bon mot van Van der Steur, maar achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Toch gunden zijn collega’s hem aanvankelijk nog het beste. De meeste Kamerleden vonden ‘Ard’ een leuke vent. Toen hij net minister was, ontving hij de leden van de commissie justitie nog allemaal op het kasteel in Warmond, waar hij een appartement bewoont. Kinderen waren ook welkom. Van der Steur dolde met ze op het gras. Een enige middag.
Lang heeft Van der Steur niet kunnen genieten van zijn goede relaties met zijn ex-collega’s. Hij kleunde al meteen mis door de Kamer verkeerd voor te lichten over een geënsceneerde foto van Volkert van der Graaf in De Telegraaf. De minister moest zijn excuses aanbieden en erkende dat hij ‘met een beperkte focus’ de Kamer had geïnformeerd.
Het rapport van de commissie-Oosting was een nieuwe kras op zijn blazoen. Van der Steur bleek als Kamerlid hand- en spandiensten te hebben verleend voor Ivo Opstelten toen die de Kamer verkeerd informeerde over de Teevendeal.
De hardste conclusie uit het boek van Bas Haan, die ik deel, gaat over een hardleerse bestuurscultuur. 10:42 PM – 23 Jan 2017
Er lag bloed in het water en Van der Steur heeft nooit meer een rustige dag gehad. De man die zich geen fouten kon permitteren, bleef ondertussen fouten maken. Hij serveerde de forensisch expert George Maat af, omdat die een universitaire lezing over MH17 gaf. Al snel bleek dat Maat weinig had misdaan, maar Van der Steur deed er ongekend lang over om zijn misser uiteindelijk slechts halfslachtig te erkennen.
‘Oprecht’ bedoeld
Vertrouwde reflex in VVD-top bij onwelgevallige informatie: jokken
Na de aanslagen in Brussel bleek dat één van de zelfmoordterroristen ongestoord op Schiphol was geland, hoewel bekend was dat hij uit het Turkse grensgebied met Syrië kwam. De communicatie met de Turken was slecht verlopen en tijdens het debat haalde Van der Steur de FBI en de NYPD door elkaar. Ook dat moest hij weer rechtzetten. Het beeld van een onverbeterlijk blunderende minister was definitief gevestigd.
Van der Steur was sindsdien door zijn reserves heen, ook binnen zijn eigen partij. Anonieme VVD’ers speculeerden al eerder over zijn vertrek, al leek Van der Steur zelf nog wel ambities te hebben. Voor de zomer zei de minister nog dat hij graag doorwilde op de lijst. Na de zomer kwam opeens het bericht dat hij toch niet terug zou keren.
Zelfs de verkiezingen heeft hij nu niet meer gehaald. Volgens de VVD’er nam hij zelf de beslissing om op te stappen, ook al vond hij de nieuwe beschuldigingen onterecht en onbewezen. Ja, hij had in de nu opgedoken mail allerlei adviezen gegeven aan Opstelten om Kamerantwoorden te veranderen, maar dat was ‘oprecht’ bedoeld om de informatie aan de Kamer zo correct en volledig mogelijk te maken.
Interview Bas Haan: ‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
En, nee, Van der Steur snapte ook niet waarom na zijn adviezen opeens de herinneringen van Teeven over de schikking toch weer uit de brief waren verdwenen. Hij had ‘zeer kwetsbaar’ in de kantlijn geschreven, maar het is onmogelijk om daaruit te concluderen dat hij die informatie wilde schrappen. ‘Ik kan dat echt niet volgen’, zei hij gisteren verongelijkt in de Kamer.
De antwoorden deden er inderdaad niet toe. CDA-leider Sybrand Buma vond het bespottelijk dat Van der Steur zichzelf presenteerde als ‘een koene ridder’ die er op toezag dat de Kamer juist geïnformeerd werd. In werkelijkheid was hij vooral bezig om de schade voor zijn partijgenoot Opstelten te beperken, aldus Buma.
Een motie van wantrouwen lag al klaar, maar Van der Steur hield de eer aan zichzelf. Voor één keer was hij zijn opponenten toch te snel af.
Trouw 27.01.2017 Het voelt onafgemaakt, zeggen de oppositiepartijen. Met het aftreden van Ard van der Steur gisteravond kwam een einde aan een debat dat de fractievoorzitters óók met premier Rutte voerden – maar die blijft verder buiten schot. Toch: om Rutte nu opnieuw naar de Kamer te roepen gaat ze wat te ver.
En ware het gegeven dat het steeds VVD-ers waren die die cultuur lieten voortbestaan misschien bij het publiek iets weggezakt, nu is dat in volle omvang weer in beeld.
Bovendien: de vragen die nog leven kunnen de komende tijd nog wel in debat aan de orde komen, maar niet in Kamerdebatten. Pechtold, Buma, Segers Roemer en Klaver denken dan eerder aan verkiezingsdebatten, waarin ze Rutte nog tot 15 maart naar hartelust kunnen confronteren met de kwestie. Daar kan Alexander Pechtold van D66 tot in den treure zeggen dat het ‘moeilijk te geloven’ is dat de premier cruciale informatie is ontgaan en Wilders dat hij een ‘premier zonder regie’ is.
Zo is de wond die de Teevendeal is, na steeds weer openkrabben veranderd in een flinke open zweer die de VVD in de aankomende campagne alleen maar kwaad kan doen. Zo blijft de publieke aandacht gevestigd op het ministerie van veiligheid en Justitie, waarvan de cultuur in de afgelopen twee jaar verre van ideaal bleek. En ware het gegeven dat het steeds VVD-ers waren die die cultuur lieten voortbestaan misschien bij het publiek iets weggezakt, nu is dat in volle omvang weer in beeld.
Het gedrag van Rutte
Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen, aldus Mark Rutte, minister-president.
Of de oppositie gisteravond het gelijk aan zijn kant had doet eigenlijk minder ter zake. Zowel van der Steur als Rutte bleven van mening dat ze onterecht onder vuur lagen. Zo reconstrueerde Rutte minutieus hoe het wel mogelijk is geweest dat hij op zijn departement Algemene Zaken de concept-antwoorden op vragen van de Kamer, waarin Kamerlid Van der Steur tientallen wijzigingen aanbracht, nooit zag. Het was de dag waarop een in dezelfde kwestie cruciaal bonnetje plots opdook. Rutte: “Algemene Zaken is die dag geen enkel moment daarmee bezig geweest, alleen maar met de afwikkeling van het ontdekken van het bonnetje. Dat was de dynamiek van die dag. Daar was iedereen mee bezig.”
“We zullen Rutte daarin op zijn woord moeten geloven”, zei gisteren ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Maar ook Segers blijft de komende weken zitten met een ‘onbevredigd gevoel’ over de rol van Rutte.
Rutte zelf schreef donderdagochtend een tweede brief aan alle Nederlanders, op de opiniepagina Van de Volkskrant. “Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen”, zei hij daar. Nu juist zijn eigen gedrag, dat de schijn wekte van toedekken, nog weken onderwerp van gesprek zal zijn, zal voor hem geen feest zijn.
Als de ambtenaren op het ministerie van veiligheid en justitie in 2015 heel goed hebben opgelet, dan kennen ze hun nieuwe minister al. Na het vertrek van de vorige minister, Ivo Opstelten, nam Stef Blok maar liefst tien dagen lang de taken waar. Daarna werden de nu vertrokken minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff benoemd.
De 52-jarige Stef Blok is al vier jaar minister van Wonen en Rijksdienst, dat meer een taakomschrijving is dan een ministerie. In de afgelopen jaren is Blok steeds meer gaan gelden als een duizenddingendoekje: heeft de VVD snel een degelijke doener nodig, een onkreukbare dossiervreter, dan drijft de naam Blok vaak snel naar boven.
Zo heeft Blok in de afgelopen vijftien jaar ruime ervaring opgedaan op allerlei terreinen. Zijn ster rees in 2002, toen hij als VVD-Kamerlid een commissie voorzat die het integratiebeleid onderzocht. Maar Blok heeft duidelijk meer in zijn mars: hij was ook twee keer penningmeester van het VVD-fractiebestuur, campagneleider van zowel de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 als de landelijke verkiezingen van dat jaar. Blok was tijdens het eerste kabinet Rutte ook VVD-fractievoorzitter. Als minister in het huidige kabinet nam hij al eens, naast zijn eigen, de taken van zijn door ziekte gevelde collega Ronald Plasterk waar. Dit keer is het Plasterk die deze dubbelfunctie zal uitvoeren.
NU 27.01.2017 Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) stapte donderdag op tijdens het debat.
Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal bij nader inzien niet voortzetten. “We moeten er nu een punt achter zetten”, zegt fractievoorzitter Gert-Jan Segers tegen NU.nl.
Ook D66 acht een vervolg niet wenselijk. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold “absoluut” nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”. De SGP zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
Daarmee lijkt het erop dat premier Rutte een vertrouwensstemming in de Kamer bespaard blijft, want over zijn rol in de Teevendeal en wat hij precies wist en wanneer zal niet verder worden gedebatteerd.
In het maandag verschenen boek van onderzoeksjournalist Bas Haan (Nieuwsuur) staan nieuwe onthullingen, die uiteindelijk geleid hebben tot het vertrek van Van der Steur. Van der Steur zou als Kamerlid de toenmalig minister Opstelten hebben geadviseerd om Teevens herinneringen van de hoogte van de omstreden deal niet met de Kamer te delen.
Maar Haan concludeert ook dat Rutte in een veel eerder stadium op de hoogte was van details van de ontnemingsschikking die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met drugscrimineel Cees H..
Anonieme bronnen
Zelf heeft de premier volgehouden pas op het laatste moment op de hoogte te zijn gesteld van het precieze bedrag van de Teevendeal, maar Haan stelt anonieme bronnen te hebben die anders beweren. Volgens Segers zal een voortzetting van het debat met de premier weinig uitmaken. “Het is zijn woord tegenover anonieme bronnen.”
In zijn wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad verwierp de premier de verwijten dat hij zou hebben gelogen. “Nee, dat heb ik niet”, zei Rutte.
De premier blijft erbij dat er geen nieuwe feiten staan in het boek van Haan, maar snapt dat media met het verhaal aan de haal zijn gegaan. “Als iemand nieuwe feiten lijkt te brengen dan ben je als journalist verplicht te melden in welke context je dat moet plaatsen”, zei de premier. En die context is de langslepende Teevendeal en dat is, volgens Rutte, “geen fraai beeld”.
Nieuw debat
Desalniettemin wil Segers wel een debat over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie en hij wil van de premier weten welke lessen hij geleerd heeft van de bonnetjesaffaire die eerder het voormalig justitieduo Ivo Opstelten (VVD) en Fred Teeven (VVD), en ex-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) de kop kostten.
Ook het CDA zegt behoefte te hebben om hierover verder te praten met de premier. De PvdA laat weten hier pas een oordeel over te vellen als het voorstel voor een nieuw debat op tafel ligt.
Blok
Donderdagavond werd overigens al bekend dat minister van Wonen en Rijksdienst, Stef Blok (VVD), de portefeuille van Van der Steur overneemt. Minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plasterk (PvdA), neemt het vorige departement van Blok onder zijn hoede.
NU 27.01.2017 Opnieuw is een VVD’er gesneuveld door de Teevendeal. Hoewel Ard van der Steur vond dat hem niets te verwijten viel na nieuwe onthullingen, voelde hij onvoldoende vertrouwen in de Kamer om door te gaan als minister van Veiligheid en Justitie. Zijn de VVD en premier Rutte nu eindelijk van de bonnetjesaffaire af?
De VVD-bewindslieden konden hun ergernis over het vertrek van partijgenoot en minister Van der Steur vrijdag voor aanvang van de ministerraad moeilijk verkroppen.
Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert: “Er zijn om deze zaak inmiddels drie bewindslieden afgetreden. Er moet er één heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie.”
Al drie jaar knaagt de bonnetjesaffaire aan het imago van de VVD als partij van ‘law en order’. Met Ivo Opstelten als minister en Fred Teeven als staatssecretaris op het ‘superministerie’ zou de VVD haar verkiezingsbeloften om keihard op te treden waar kunnen maken. Maar van het crimefighters-imago lijkt weinig meer over.
Onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan legden bloot hoe het verleden van Teeven als magistraat hem achtervolgde, inhaalde en uiteindelijk de das om deed.
Als officier van justitie sloot Teeven een deal met drugscrimineel Cees H. die achteraf nooit gesloten had mogen worden. Over de hoogte van het bedrag waarmee de deal gemoeid was, lichtte het departement de Tweede Kamer meermaals verkeerd in.
De kwestie leidde tot de val van Opstelten, Teeven, maar ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Toevalligerwijs allemaal in campagnetijd, zo is te lezen in het maandag verschenen boek van Haan; De rekening voor Rutte.
Spel
Ook de meest recente onthullingen komen de VVD zeer ongelegen. De VVD wordt opnieuw herinnerd aan de rol die zij heeft gespeeld in een politiek spel dat zich afspeelde op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
In het boek van Haan wordt beschreven hoe de liberalen er alles aan deden om de politieke schade van hun bewindspersonen zo klein mogelijk te houden. Kamerleden, die het kabinet horen te controleren, werden op het departement ontboden om mee te werken aan persberichten, Kamerbrieven, en zelfs de beantwoording van Kamervragen.
Gifbeker
Donderdagavond na het opstappen van Van der Steur zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra: “Ik had de hoop dat die gifbeker voor ons een keer leeg was, maar er zaten nog een paar druppels in. Ik mag hopen dat hij nu echt leeg is, want met dit dossier ben ik echt helemaal klaar.”
Dat zal hoogstwaarschijnlijk niet het geval zijn. Het valt niet te voorspellen of er nog meer lijken uit de kast zullen komen, maar wat zeker is, is dat de oppositiepartijen deze affaire maximaal zullen gebruiken om de geloofwaardigheid en het leiderschap van premier Rutte, een terugkerend punt, in twijfel te trekken en daar begonnen ze donderdag in het debat al mee.
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, aldus Geert Wilders (PVV).
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, zegt PVV-leider Geert Wilders. CDA-leider Buma: “Alles wat er gebeurde, gebeurde onder de neus van de premier.”
Alexander Pechtold (D66): “Mensen gaan uit van integere, onkreukbare politici die het publieke belang dienen en niet hun eigen politieke belang.” Maar ook coalitiepartner PvdA was kritisch op de rol van Rutte in de politieke afhandeling van de bonnetjesaffaire.
Doordat Van der Steur zichzelf in debat nog opofferde, werd de aandacht afgeleid van Rutte. Aanvankelijk wilde de aanvrager van het debat, Gert-Jan Segers (ChristenUnie), nog dat de beraadslaging op een ander moment zou worden hervat, omdat het debat “nog niet af was”, maar hij kwam daar vrijdag op terug.
Verkiezingen
“We moeten er nu een punt achter zetten”, aldus Segers, die het CDA aan zijn zijde vindt. Ook voor Pechtold is het voor nu wel even genoeg. De D66’er heeft zeker nog vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
Het punt is dat de partijen de plenaire zaal van de Tweede Kamer niet meer nodig hebben om de aanval op de VVD in te zetten. “Er komen nog genoeg “Verkiezingsdebatten aan”, zegt een bron bij de oppositie.
Elsevier 27.01.2017 Met de emotionele aankondiging van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie, VVD) dat hij aftreedt, kwam donderdagavond om klokslag 20.00 uur toch nog vrij abrupt een einde aan het debat over de Teevendeal. Premier Mark Rutte ging (voorlopig) vrijuit.
Er zijn nog veel vragen onbeantwoord gebleven, lieten oppositiepartijen weten nadat de parlementaire sessie was afgelopen.
Vraagtekens bij Rutte’s geloofwaardigheid
Het is immers verkiezingstijd, en dat betekent dat de kwestie rond Van der Steur, de Teevendeal en kritiek die er is op het ministerie van Veiligheid en Justitie flink kan worden uitgebuit. Het is de zwakke plek van Rutte, die als VVD-lijsttrekker opgaat voor de verkiezingen op 15 maart. Hij wil een derde termijn, maar er worden openlijk vraagtekens gezet bij zijn geloofwaardigheid. Veel partijen liepen dan ook met een onbevredigend gevoel naar buiten. Maar doorpakken en Rutte aan de tand voelen, dat zit er voorlopig niet in. De CDA-Tweede Kamerfractie laat het even rusten.
De VVD-campagne wilde lijsttrekker Rutte duidelijk laten zijn over Wilders, maar bereikte tegenovergestelde. Reconstructie van een flater >
Tegenover Elsevier.nl laat een woordvoerder weten dat er op dit moment geen behoefte is bij de partij om het debat voort te zetten. Meer willen de christendemocraten er niet over kwijt. De SGP is tegenover Elsevier.nl duidelijker. Woordvoerder Menno de Bruyne: ‘Excuses zijn aangeboden, ministers en een staatssecretaris zijn afgetreden. De problemen zijn onderkend, en er wordt gewerkt aan verbetering. De SGP voelt op dit moment geen enkele behoefte om wéér te gaan debatteren over deze kwestie, nu met de premier.’
Met frisse tegenzin
Hij wijst op de verkiezingen die voor de deur staan, en dan kunnen wel eens ‘heel wat minder verheven motieven’ een rol spelen. Met andere woorden: alles om zich tijdens de campagnes in de kijker te spelen. SGP-leider Kees van der Staaij stond er gisteren tijdens het debat al met enige frisse tegenzin.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar ‘mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer’. De SP vindt nog altijd dat er sprake is van een doofpot maar laat weten geen heil te zien in een verder debat. Volgens fractieleider Emile Roemer ‘is het duidelijk geworden dat voor de VVD, onder leiding van Rutte, de waarheid slechts een optie is’. ‘Met deze premier is het na zes keer zinloos om dat debat nog een keer over te doen’, aldus Roemer tegen persbureau ANP.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 27.01.2017 Dat Ard van der Steur donderdag is opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie, gebeurde volgens het AD na aandringen van de top van zijn partij VVD. Volgens de krant werd de minister duidelijk gemaakt dat een vertrek niet te vermijden was.
De krant heeft gesproken met ingewijden, die zeggen dat maandag voor het eerst werd gesproken over een vertrek van Van der Steur. Zes VVD-Kamerleden constateerden dat het moeilijk zou worden. Daarna besloot de partijtop dat „het gedonder definitief afgelopen moet zijn.”
Van der Steur zou Rutte tijdens het debat uit de wind houden en na de eerste termijn zijn vertrek aankondigen, zoals is gebeurd. Tijdens de schorsing van het debat werd hij volgens het AD naar een zaaltje geroepen. Daar kreeg hij nog een keer te horen dat aftreden onvermijdelijk was.
AD 27.01.2017 In de dagen voorafgaand aan z’n vertrek werd de druk op justitieminister Ard van der Steur om te vertrekken al flink opgevoerd. Een deel van de VVD-fractie gaf dinsdag al aan er geen vertrouwen meer in te hebben. Een reconstructie.
De druk op Van der Steur vanuit de VVD speelt een doorslaggevende rol en ze besluiten het toch zijn eigen ‘beslissing’ te noemen. Zo kan hij later zeggen dat hij in het gesprek met Rutte en Zijlstra ‘zijn besluit’ aan hen ‘meldt’.
Als premier Mark Rutte even na acht uur ’s avonds de emotionele Ard van der Steur knuffelt, ratelen de camera’s van persfotografen. Als er daarna meer camera’s komen, doen de heren nog een hug.
Het beeld is ijzersterk en stut het verhaal van de premier van zo even. ,,Ik zou hem zo weer aanstellen als minister.”
Toch weten bronnen rond het Binnenhof dat dit slechts een deel van het verhaal is. De keuze van Van der Steur om op te stappen was ‘nauwelijks nog een eigen keuze’, klinkt het. Dat Van der Steur in z’n afscheidswoord zei dat hij ‘voor het debat aan de premier heeft laten weten’ dat hij zou opstappen, is een deel van de waarheid. Insiders benadrukken: het was vooral andersom. Het werd de minister vertéld dat een vertrek onvermijdelijk was.
Al vanaf maandag ligt de optie van een vertrek op tafel, zeggen ingewijden. De laatste uitzending van Nieuwsuur is nog niet eens klaar, of de reacties vanuit de Tweede Kamer zijn ongemeen fel. Dinsdagochtend schrikt de VVD-top er van dat vanuit de SP, PVV, D66 én GroenLinks woorden als ‘liegen’ in de mond worden genomen. Het oordeel lijkt geveld, klagen en beseffen de VVD’ers. Het weerwoord of de feiten zijn niet langer leidend, het politieke krediet van Ard is gewoon op.
Ook in eigen gelederen. In de VVD-fractievergadering die ochtend zijn er zes Kamerleden die constateren dat dit ‘een heel moeilijk verhaal’ gaat worden. Ze begrijpen dat het vertrouwen in de Tweede Kamer zo broos is, dat opstappen overwogen moet worden. Fractieleider Halbe Zijlstra is echter duidelijk: laat Ard eerst zijn verhaal doen.
Dinsdagochtend wandelt Van der Steur daarom naar het ministerie van Algemene Zaken voor overleg met Rutte. De verdedigingslijn wordt gekozen: Nieuwsuur heeft niets onthuld dat niet al bekend was bij de commissie die de Teevendeal onderzocht.
Een dag later kruipen de minister en premier opnieuw bij elkaar om het debat voor te bereiden. Ieder zijn deel, want er liggen ook aantijgingen aan het adres van Rutte. Aan een tafel -een Indische schotel tussenin- schaven de twee aan de verdedigingslinie.
Toch wordt de volgende ochtend – dus nog vóór het debat- zijn lot al bezegeld. De VVD-top, bij elkaar in het kernteam, vindt dat ‘het gedonder definitief afgelopen moet zijn’.
Het baart hen ook zorgen dat de PvdA niet duidelijk is of het de coalitiegenoot zal steunen. Afspraak is dat binnen de regering de eigen partijen over het lot van eigen ministers gaan, maar de PvdA heeft al grote woorden gebruikt in de eerste reactie op de affaire. Dit besluit, concludeert de VVD, moet de partij dus zelf nemen.
De druk op Van der Steur vanuit de VVD speelt een doorslaggevende rol en ze besluiten het toch zijn eigen ‘beslissing’ te noemen. Zo kan hij later zeggen dat hij in het gesprek met Rutte en Zijlstra ‘zijn besluit’ aan hen ‘meldt’.
Ard zal het na de eerste termijn aankondigen, zijn eigen naam kunnen verdedigen en en passant daarmee voorkomen dat Rutte ‘de volle laag’ krijgt. Ard z’n eer, de premier een bliksemafleider.
Daarom vertrekt Van der Steur naar het debat met in z’n binnenzak zijn afscheidsspeech, die ochtend uitgeprint.
Toch klaart het gemoed van de minister nog enigszins op als de Tweede Kamer het woord voert. Oppositiepartijen schieten op hem, maar de PvdA is plots milder dan afgelopen dagen.
Insiders zeggen dat de minister daardoor plots minder somber gestemd is. Toch is het einde nabij.
Als het debat wordt gepauzeerd, wordt Van der Steur in een ministerskamertje buiten de vergaderzaal geroepen. Daar is de top van het ministerie van Algemene Zaken van Rutte verzameld.
Over wat er dan gebeurt, lopen de lezingen uiteen. Van der Steur zou er nog eens ‘een signaal’ hebben gekregen dat aftreden echt onvermijdelijk is, zeggen enkelen. Anderen menen dat het niet meer nodig was, en Rutte zich niet heeft gemengd in het gesprek dáár.
Een naaste medewerker van de justitieminister zegt wel: ,,Het krediet was los van deze affaire al op. Ard miste ook de laatste dagen het politieke gevoel om dat te zien, maar de premier wist genoeg.”
Premier Rutte claimt geen druk bij Van der Steur te hebben gelegd. ,,Nul komma nul van mijn kant.”
Toch krijgen naaste medewerkers van Van der Steur pas na het overlegje ‘een seintje’. Het is gedaan. Nog voordat hij het woord heeft genomen om zich te verdedigen.
Zijn ambtelijke vertrouwelingen treuren, maar vinden ook dat hij ‘uit zijn lijden is verlost’. Van der Steur werkte volgens hen de laatste maanden harder dan hij eigenlijk verdragen kon. En nooit, zeggen ze veelbetekenend, nooit kwam er eens een compliment vanuit het kamp van de premier. Van der Steur is de laatste maanden niet zelden ‘afgeblaft’ over kleinere en grotere incidenten. De knuffel die zal volgen ten spijt.
Als de premier aan het woord is, schrijft hij nog een vriendelijk briefje aan zijn vrouw Ninette, die op de tribune toekijkt. Het is z’n laatste handeling vanuit vak-K, voordat Van der Steur voor het laatst het woord neemt.
Telegraaf 27.01.2017 Ard van der Steur heeft zelf besloten om af te treden. Premier Mark Rutte heeft hem niet aangespoord om op te stappen. ,,0,0 kwam van mij”, zei Rutte vrijdag, een dag na het tumultueuze debat.
,,Van der Steur wilde zich verdedigen, maar hij ging ook weg. Dat wist hij al voor het debat. Ik respecteer dat. Maar op dit onderwerp was dit niet nodig”, zei Rutte. De premier blijft erbij dat er afgelopen week geen nieuwe zaken in deze affaire rond de Teevendeal naar boven zijn gekomen.
Rutte vindt dat Van der Steur zich goed heeft verdedigd. Niettemin begrijpt hij ook dat zijn partijgenoot meende dat er ,,onvoldoende basis voor vertrouwen” was in de Tweede Kamer. Dat was volgens Rutte een optelsom van moeilijke debatten die de justitieminister al achter de rug had.
Sowieso is de hele affaire rond de deal van Justitie met een crimineel niet fraai, zei Rutte. Er zijn hierin volgens hem fouten gemaakt en verkeerde inschattingen. Daarvoor ging het kabinet al door het stof in een debat eind 2015, dat Rutte ervaarde als het zwaarste ooit in zijn carrière.
AD 27.01.2017 Ard van der Steur heeft zelf besloten om af te treden. Premier Mark Rutte heeft hem niet aangespoord om op te stappen. ,,0,0 kwam van mij”, zei Rutte vandaag, een dag na het tumultueuze debat.
Ik had liever gehad dat het anders gelopen was, aldus Stef Blok, de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie.
,,Van der Steur wilde zich verdedigen, maar hij ging ook weg. Dat wist hij al voor het debat. Ik respecteer dat. Maar op dit onderwerp was dit niet nodig”, zei Rutte. De premier blijft erbij dat er afgelopen week geen nieuwe zaken in deze affaire rond de Teevendeal naar boven zijn gekomen.
Rutte vindt dat Van der Steur zich goed heeft verdedigd. Niettemin begrijpt hij ook dat zijn partijgenoot meende dat er ‘onvoldoende basis voor vertrouwen’ was in de Tweede Kamer. Dat was volgens Rutte een optelsom van moeilijke debatten die de justitieminister al achter de rug had.
Sowieso is de hele affaire rond de deal van Justitie met een crimineel niet fraai, zei Rutte. Er zijn hierin volgens hem fouten gemaakt en verkeerde inschattingen. Daarvoor ging het kabinet al door het stof in een debat eind 2015, dat Rutte ervoer als het zwaarste ooit in zijn carrière.
Taak
De nieuwe minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie vindt het ‘een ongelooflijk mooie taak’ om zowel de veiligheid als de rechtsstaat onder zijn hoede te krijgen.
Blok noemt het wel jammer dat Van der Steur is opgestapt. ,,Ik had liever gehad dat het anders gelopen was”, aldus Blok, die tot vandaag minister was voor Wonen en Rijksdienst. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) neemt die portefeuille van Blok over.
Blok is vanochtend door de koning benoemd en gaat vanmiddag naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar gaat hij zich naar eigen zeggen eerst een beeld vormen van wat de meest dringende zaken zijn.
Trouw 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok, die de opgestapte minister Van der Steur vervangt. Dat is vandaag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Stef Blok, voor de tweede keer vervanger op het ministerie van justitie.
Stef Blok is vanaf vandaag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt Ard van der Steur op die gisteravond tijdens het debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf hield en zijn aftreden bekendmaakte.
De aanstelling van Blok als justitieminister lekte gisteravond na het debat al uit. Blok was minister voor Wonen en Rijksdienst, een portefeuille die de 59-jarige Ronald Plasterk (PvdA) nu overneemt.
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook negen dagen minister van justitie nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven toen op als staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Overigens heeft ook Dijkhoff zijn ontslag aangeboden aan de koning, een gebruikelijke stap nadat de minister op hetzelfde departement is opgestapt. Maar het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
De 52-jarige Blok was eerder onder meer bankdirecteur, Tweede Kamerlid (sociale zaken, pensioenen en rijksuitgaven), fractieleider en campagneleider van de VVD, voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie naar het integratiebeleid. Hij geldt als een vertrouweling van premier en VVD-leider Rutte.
Geen debat meer met Rutte
Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Van der Steur voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde en met premier Rutte verder wilden discussiëren over de kwestie, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van veiligheid en justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
VK 27.01.2017 De meeste oppositiepartijen in de Tweede Kamer hebben geen behoefte aan voortzetting van het gisteravond afgebroken Kamerdebat over de Teevendeal. Na de eerste termijn maakte VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie zijn opstappen bekend, vlak nadat minister-president Mark Rutte (VVD) hem nog had verdedigd. Na een emotionele verklaring van Van der Steur, waarvan Rutte voor het debat al kennis had, besloot Kamervoorzitter Khadija Arib de vergadering te sluiten.
Bij de oppositie leefden nog veel vragen voor premier Rutte, die zich in de eerste termijn flink had moeten verdedigen. Maar de oppositie geeft er nu de voorkeur die vragen op een ander moment te stellen.
Haagse brekebeen miste politieke sluwheid
Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd. (+)
Het was in het debat duidelijk dat een onvermijdelijke motie van wantrouwen tegen Van der Steur brede steun van de oppositie zou krijgen, en mogelijk van regeringspartij PvdA. Maar een motie van wantrouwen tegen Rutte en het voltallige kabinet, waar SP-leider Emile Roemer en PVV-leider Geert Wilders op zinspeelden, zou het niet hebben gehaald.
Bij de meeste oppositiepartijen leeft de verwachting dat de vraag in hoeverre Rutte te vertrouwen is de komende weken in de verkiezingscampagne en in tv-debatten nog vaak zal terugkeren.
Koning Willem-Alexander heeft minister Stef Blok (VVD) belast met de leiding van Veiligheid en Justitie
D66-leider Alexander Pechtold zegt dat er ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier lagen, maar ‘mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer’. Bij ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers leven nog veel vragen over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie. De SGP, die zich donderdag afwachtend opstelde in het debat met Rutte, voelt ook niet voor een voortzetting.
Koning Willem-Alexander heeft minister Stef Blok (VVD) belast met de leiding van Veiligheid en Justitie. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) zal Bloks taken op Wonen en Rijksdienst overnemen.
Telegraaf 27.01.2017 Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ,,absoluut” nog wat vragen voor de premier, maar ,,mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
VK 27.01.2017 Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd.
Alle politieke levens eindigen in tranen. Anglofiel Ard van der Steur zal wellicht gedacht hebben aan die uitspraak van de Britste politicus Enoch Powell toen hij gisteren begon aan zijn laatste debat als minister van Veiligheid en Justitie. Alleen Van der Steur en een paar partijgenoten wisten wat er zou gebeuren. Aan het einde van het zes uur durende debat stond hij plotseling op om zijn ontslag aan te kondigen. Zijn tranen kon hij amper bedwingen toen hij zei: ‘Ik heb gemerkt dat mijn antwoorden er niet meer toe doen.’
Mark Rutte omhelsde zijn minister twee keer en klopte hem bemoedigend op de schouders. Daarna baande de jurist zich nog een keer een weg door de camera’s en roepende journalisten en dat was het dan: het korte, niet erg gelukkige ministerschap van Ard van der Steur was voorbij.
De beslissing was eerder deze week gevallen, in het bijzijn van Mark Rutte en Halbe Zijlstra, maar Van der Steur voelde het einde van zijn politieke loopbaan daarvoor al naderen. Niet voor niets belde zijn woordvoerder vorige week persoonlijk met Bas Haan, de Nieuwsuur-journalist die op het punt stond zijn boek De rekening voor Rutte te publiceren.
Wat de minister te wachten stond?, wilde deze weten. Haan hield de boot af. De journalist zou het zondag laten weten. Dat gebeurde en het was een fataal telefoontje voor Ard van der Steur.
De conclusies van Haans boek waren meedogenloos: ‘De minister van Veiligheid en Justitie hield als Kamerlid informatie achter voor zijn collega’s en loog daarover als minister.’ Volgens bronnen binnen de VVD wist de jurist ‘dondersgoed’ dat hij zo’n verhaal niet meer te boven zou komen. Iemand als Edith Schippers of Henk Kamp zou de storm misschien hebben kunnen uitzitten, maar niet Van der Steur.
Achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Daarvoor was er al te veel misgegaan in de 22 maanden die vooraf gingen.
Zijn ministerschap leek vanaf het begin gedoemd. Een maand na zijn aantreden dreigde het kabinet al te vallen in de bed-bad-brood-crisis. Van der Steur reageerde bijna opgewekt: ‘Misschien schrijf ik wel geschiedenis als de kortst zittende minister van Veiligheid en Justitie.’
Het was een typische bon mot van Van der Steur, maar achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Toch gunden zijn collega’s hem aanvankelijk nog het beste. De meeste Kamerleden vonden ‘Ard’ een leuke vent. Toen hij net minister was, ontving hij de leden van de commissie justitie nog allemaal op het kasteel in Warmond, waar hij een appartement bewoont. Kinderen waren ook welkom. Van der Steur dolde met ze op het gras. Een enige middag.
Lang heeft Van der Steur niet kunnen genieten van zijn goede relaties met zijn ex-collega’s. Hij kleunde al meteen mis door de Kamer verkeerd voor te lichten over een geënsceneerde foto van Volkert van der Graaf in De Telegraaf. De minister moest zijn excuses aanbieden en erkende dat hij ‘met een beperkte focus’ de Kamer had geïnformeerd.
Het rapport van de commissie-Oosting was een nieuwe kras op zijn blazoen. Van der Steur bleek als Kamerlid hand- en spandiensten te hebben verleend voor Ivo Opstelten toen die de Kamer verkeerd informeerde over de Teevendeal.
Er lag bloed in het water en Van der Steur heeft nooit meer een rustige dag gehad. De man die zich geen fouten kon permitteren, bleef ondertussen fouten maken. Hij serveerde de forensisch expert George Maat af, omdat die een universitaire lezing over MH17 gaf. Al snel bleek dat Maat weinig had misdaan, maar Van der Steur deed er ongekend lang over om zijn misser uiteindelijk slechts halfslachtig te erkennen.
‘Oprecht’ bedoeld
Lees ook: Vertrouwde reflex in VVD-top bij onwelgevallige informatie: jokken
Na de aanslagen in Brussel bleek dat één van de zelfmoordterroristen ongestoord op Schiphol was geland, hoewel bekend was dat hij uit het Turkse grensgebied met Syrië kwam. De communicatie met de Turken was slecht verlopen en tijdens het debat haalde Van der Steur de FBI en de NYPD door elkaar. Ook dat moest hij weer rechtzetten. Het beeld van een onverbeterlijk blunderende minister was definitief gevestigd.
Van der Steur was sindsdien door zijn reserves heen, ook binnen zijn eigen partij. Anonieme VVD’ers speculeerden al eerder over zijn vertrek, al leek Van der Steur zelf nog wel ambities te hebben. Voor de zomer zei de minister nog dat hij graag doorwilde op de lijst. Na de zomer kwam opeens het bericht dat hij toch niet terug zou keren.
Zelfs de verkiezingen heeft hij nu niet meer gehaald. Volgens de VVD’er nam hij zelf de beslissing om op te stappen, ook al vond hij de nieuwe beschuldigingen onterecht en onbewezen. Ja, hij had in de nu opgedoken mail allerlei adviezen gegeven aan Opstelten om Kamerantwoorden te veranderen, maar dat was ‘oprecht’ bedoeld om de informatie aan de Kamer zo correct en volledig mogelijk te maken.
Interview Bas Haan: ‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
En, nee, Van der Steur snapte ook niet waarom na zijn adviezen opeens de herinneringen van Teeven over de schikking toch weer uit de brief waren verdwenen. Hij had ‘zeer kwetsbaar’ in de kantlijn geschreven, maar het is onmogelijk om daaruit te concluderen dat hij die informatie wilde schrappen. ‘Ik kan dat echt niet volgen’, zei hij gisteren verongelijkt in de Kamer.
De antwoorden deden er inderdaad niet toe. CDA-leider Sybrand Buma vond het bespottelijk dat Van der Steur zichzelf presenteerde als ‘een koene ridder’ die er op toezag dat de Kamer juist geïnformeerd werd. In werkelijkheid was hij vooral bezig om de schade voor zijn partijgenoot Opstelten te beperken, aldus Buma.
Een motie van wantrouwen lag al klaar, maar Van der Steur hield de eer aan zichzelf. Voor één keer was hij zijn opponenten toch te snel af.
Elsevier 27.01.2017 Een schouderklopje van premier Mark Rutte en dat was het dan. De geplaagde VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie stapt op. Na een urenlange eerste termijn van het Kamerdebat over de nasleep van een 17 jaar oude deal van toenmalig Officier van Justitie, Fred Teeven, met drugscrimineel Cees Helman.
De zaak groeide uit tot een politieke affaire die twee jaar geleden VVD-minister Ivo Opstelten en VVD-staatssecretaris Fred Teeven de kop kostte. Niet zozeer vanwege die deal, maar vanwege de manier waarop zij de details en de prijs van deze overeenkomst voor de Tweede Kamer verhulden.
Van der Steur controleerde Opstelten niet als Kamerlid
Ard van der Steur, toen nog VVD-Kamerlid, stond Opstelten destijds achter de schermen bij en pleegde – zo oordeelde vandaag bij voorbeeld oppositieleider Emile Roemer (SP) ‘verraad aan het parlement’. Hij had de minister moeten controleren, maar in plaats daarvan fluisterde hij hem in hoe hij zich op de vlakte moest houden en welke gegevens hij beter niet kon vertellen. Eenmaal minister en opvolger van Opstelten, sprak hij daarover niet de volle waarheid. De aanwijzingen hiervoor staan in een boek van een journalist van Nieuwsuur die zich al jarenlang in deze kwestie vastbijt.
Premier Mark Rutte bleef donderdagavond achter zijn partijgenoot Van der Steur staan. Hij noemde hem ‘een topjurist’, die hij zo weer zou benoemen als minister van Justitie.
Van der Steur had urenlang de klappen opgevangen van de oppositie en van regeringspartij PvdA. Toen hij aan het slot van de eerste termijn van het debat nog even het woord vroeg en toch nog onverwacht en geëmotioneerd zijn aftreden bekend maakte, vertelde hij dat hij al aan het begin van de middag besloten had zijn ontslag aan te bieden aan de Koning. ‘Ik voel dat er geen steun is,’ zei hij. Premier Rutte kan hem dankbaar zijn, want als Van der Steur al voor het debat was opgestapt, was Rutte zelf door de parlementaire mangel gehaald.
Minister werd nooit gezien als crime-fighter
Van der Steur oogstte in zijn korte periode op het ministerie veel kritiek. Hij functioneerde in de Kamer niet altijd even handig. Het imago van crime-fighter – waarmee de VVD graag naar de kiezer gaat – heeft hij nooit bereikt.
Van der Steur was in de ogen van buitenstaanders eerder het bewijs dat VVD’ers geen vat krijgen op de materie en vooral met zichzelf bezig zijn. In zijn afscheidstoespraak klonken verwijten door aan de oppositie, die niet naar zijn tegenargumenten had willen luisteren.
Misschien had Van der Steur daarin gelijk – zo vlak voor de verkiezingen is het vooral alle andere partijen heerlijk om een VVD-bewindsman te zien struikelen – maar feit is dat Van der Steur reeds als Kamerlid bezig was de informatie aan het parlement te beteugelen. In plaats van fouten toegeven, probeerde hij steeds zaken toe te dekken. Van het een kwam het ander. De positie van Van der Steur was niet meer te redden.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 27.01.2017 ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vroeg het debat aan over de Teevendeal waarin Ard van der Steur aankondigde af te treden. Hij wil het debat nu voortzetten met premier Mark Rutte.
Het is nog niet af, zei Segers donderdagavond in het radioprogramma Langs de Lijn En Omstreken op NPO Radio1.
Ook Rutte werd donderdag tijdens het debat over de Teevendeal hard aangevallen door de oppositiepartijen. Zij zeiden dat het Rutte vooral te doen zou zijn geweest om het beschermen van de VVD-top en minder met het boven water krijgen van de waarheid.
“U gaat gewoon door met het gesloten houden van de doofpot”, zei SP-leider Emile Roemer.
Respect
Rutte liet na afloop van het debat weten respect te hebben voor de beslissing van Van der Steur. “Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde, maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij eerder vandaag al besloten om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden. Ik respecteer dat. Zijn waardige afscheid zal ik nooit vergeten.”
Telegraaf 27.01.2017 VVD-bewindslieden vinden het droevig en onterecht dat Ard van der Steur is opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie. Dat hebben ze vrijdag laten weten, kort voor het begin van de wekelijkse ministerraad.
Foto: ANP
Defensieminister Jeanine Hennis: „Er zijn om deze zaak inmiddels drie bewindslieden afgetreden. Er moet er een heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie.”
Ze verwees daarmee naar Cees H. met wie Fred Teeven als officier van justitie in 2000 een deal sloot. De politieke nasleep van die ’Teevendeal’ heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
„Ik vind het vooral heel droevig”, liet Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) weten. „Ik vind het eigenlijk onterecht dat hij hiervoor moet opstappen. Dit is politiek. Het is verkiezingstijd en dit soort dingen gebeuren.”
Edith Schippers (Volksgezondheid) spreekt van een persoonlijk drama voor Van der Steur en „in de tweede plaats ook echt een verlies.” Op de vraag of ze een complot ziet in de ontwikkelingen vlak voor de verkiezingen gaat ze niet in. „Alle politieke commentaren laat ik aan u.”
Schippers was er in 2015 nog van overtuigd dat het geen toeval kon zijn dat de kwestie van het ’bonnetje’ uit de Teevendeal tijdens twee verkiezingscampagnes was opgedoken.
Telegraaf 27.01.2017 De VVD-top wist al voor het zoveelste debat over de Teevendeal begonnen was dat ze aan het einde van de dag een ministerswissel moest doen. Ard van der Steur had premier Mark Rutte en fractieleider Halbe Zijlstra verteld dat hij de eer aan zichzelf zou houden. De schade voor de liberalen is er niet minder om.
Het is kwart voor acht in de avond als premier Mark Rutte een stapje naar achteren zet en tegen het houtwerk achter zijn spreekgestoelte leunt. De armen gaan over elkaar, de blik berustend. Tegenover hem foetert D66-voorman Alexander Pechtold: „Er is er maar één verantwoordelijk en dat bent u!”
Het is het zoveelste verwijt aan de VVD-leider. De hele middag is er al gedebatteerd over vermeende leugens die hij en zijn minister zouden hebben verteld toen de nasleep van de Teevendeal de afgelopen jaren boven kwam drijven. Eerder op de dag was het urenlang prijsschieten geblazen op de toch al wankele minister Van der Steur.
NU 27.01.2017 De VVD-bewindslieden vinden het jammer dat Ard van der Steur is afgetreden als minister van Veiligheid en Justitie.
“Natuurlijk vind ik het jammer dat hij weggaat. Het is een zeer gewaardeerde collega”, zei minister Edith Schippers (Volksgezondheid) vrijdag voor aanvang van de ministerraad.
“In de eerste plaats vind ik het een persoonlijk drama en in de tweede plaats vind ik het ook echt een verlies”, aldus Schippers.
“Uiteindelijk zijn er in de politiek twee dingen: de Kamer kan je wegsturen en je kan zelf ook besluiten om op te stappen. Daar heb ik verder dan ook alleen maar respect voor en geen commentaar van de zijlijn over.”
Van der Steur hield na een zes uur lang durend debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf en kondigde zijn ontslag aan. Hij voelde geen vertrouwen meer vanuit de Kamer. “Velen hebben hun politieke oordeel al lang geveld”, zei een geëmotioneerde Van der Steur.
De Kamer verweet hem dat hij als Kamerlid had meegeschreven aan een conceptbrief van toenmalig minister Ivo Opstelten. Na zijn in totaal 23 tekstsuggesties verdwenen er passages uit de brief waardoor de Kamer van belangrijke informatie werd onthouden.
Van der Steur beweerde donderdag bij hoog en bij laag dat hij nadrukkelijk niet had gesuggereerd teksten te schrappen.
Minister Melanie Schultz (Milieu en Infrastructuur) viel hem op dit punt bij. “In dit geval is Van der Steur altijd open geweest wat hij had gedaan als Kamerlid.”
Schultz benadrukte dat Van der Steur zelf alle e-mails heeft overhandigd aan de onderzoekscommissie Oosting die er ook een aantekening van maakte in zijn rapport, maar de e-mail met aantekeningen zelf niet publiceerde.
“Van der Steur heeft niet de intentie gehad om iets uit die brief te krijgen. Dat heeft hij ook aangegeven. De minister-president heeft ook aangegeven dat hij dat ondersteunt. Hij is opgestapt omdat hij zei: men gelooft mij niet. Dat is wat anders dan dat hij zegt: ik heb het niet goed gedaan”, aldus Schultz.
Janine Hennis (Defensie) sprak van een “treurige afloop”. “Eén ding weet ik zeker: Er zijn inmiddels drie bewindspersonen op deze zaak afgetreden en er moet er één heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie”, zei Hennis, doelend op drugcrimineel Cees H. waar de Tevendeal om draait.
Duistere krachten
Schippers sprak na eerdere onthullingen over de Teevendeal van “duistere krachten” omdat er tot twee maal toe voor de VVD ongunstige informatie naar buiten kwam vlak voor de verkiezingen.
Dat is ook nu het geval met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht, maar Schippers onthoudt zich dit keer van commentaar. “Het is treurig genoeg dat een collega gemeend heeft te moeten opstappen.”
Telegraaf 27.01.2017 De nasleep van het debat over de Teevendeal heeft minister Ard van der Steur donderdag de kop gekost. ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vroeg dit debat aan en hij wil dat voorzetten met premier Mark Rutte.
Het is nog niet af, zei Segers donderdagavond in het radioprogramma Lang de Lijn En Omstreken op NPO Radio1. Ook Rutte werd donderdag tijdens het debat over de Teevendeal hard aangevallen door de oppositiepartijen.
Zij gaven aan dat het Rutte vooral te doen zou zijn geweest met het beschermen van de VVD-top en minder met het boven water krijgen van de waarheid. „U gaat gewoon door met het gesloten houden van de doofpot”, vond SP-leider Emile Roemer.
Elsevier 26.01.2017 VVD-minister Ard van der Steur stapt op. De Teevendeal heeft de VVD twee ministers en een staatssecretaris gekost. Na een debat over nieuwe onthullingen die maandag werden gedaan door een Nieuwsuur-journalist, kondigde Van der Steur aan af te treden.
Premier Mark Rutte bleef zijn minister steunen tijdens een fel debat, waarin de oppositie en coalitiepartner PvdA Van der Steur behoorlijk onder vuur namen. In een reactie achteraf zei Rutte dat hij het ‘waardige afscheid’ van de minister nooit zal vergeten.
‘Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde. Maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij besloten, eerder vandaag al, om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden aan de Koning. En ik respecteer dat.’
Ook Attje Kuiken, plaatsvervangend fractieleider van de PvdA in de Tweede Kamer, reageert met respect: ‘Het was een moeilijk debat. Hij heeft zich waardig gedragen. Wij hadden heel kritische vragen en de wijze waarop de minister zijn conclusie trekt kan ik alleen maar respecteren.’
Na zijn ontslag was de Kamer met stomheid geslagen. Ook Kuiken geeft aan: ‘Wij hadden geen signaal gekregen dat hij dit zou doen.’ Alleen VVD-leider Halbe Zijlstra en Rutte zouden op de hoogte zijn geweest van de Plannen van Van der Steur.
Van der Steur stapte op na ‘zesde functioneringsgesprek’
SP-leider Emile Roemer zegt tegen persbureau ANP juist dat het ontslag niet als verrassing kwam, omdat het debat ‘al het zesde functioneringsgesprek’ van de minister was. ‘Maar ik moet wel zeggen, diep respect voor een minister die wel naar de Kamer komt om verantwoordelijkheid af te leggen alvorens hij zijn besluit kenbaar maakt.’
Volgens de PVV-leider Geert Wilders is het aftreden van Van der Steur ‘vervelend voor hem als persoon’, maar politiek gezien wel ‘het enige juiste besluit wat hij kon nemen’. Volgens het Kamerlid moet een minister van Justitie juist nu het volle vertrouwen hebben.
Intussen is Stef Blok, minister van Wonen en Rijksdienst, aangewezen als de opvolger van Van der Steur, die het stokje in 2015 overnam van Ivo Opstelten. Blok wordt zowel de minister van Justitie als de minister van Wonen en Rijksdienst. Blok was in de tien dagen tussen het ontslag van Opstelten en de benoeming van Vander Steur in 2015 ook al minister van Justitie.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
VK 27.01.2017 ‘Ik zie, ik merk en ik voel dat mijn antwoorden er niet toe doen. Want velen hebben het politieke oordeel al lang geveld. Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Dat was voor mij minder moeilijk dan u misschien denkt.’
CDA, D66, ChristenUnie, SP en PVV gingen voorop in de verbale marteling van Van der Steur
Aldus minister Van der Steur donderdagvanavond om 20.00 uur. Het was de apotheose van een debat dat zes uur eerder was begonnen. Toen wist Van der Steur al dat hij deze conclusie zou trekken, bevestigen bronnen in de VVD: hij had deze week in de pers al genoeg gehoord en gelezen om te weten dat een groot deel van de Kamer hoe dan ook het vertrouwen in hem zou opzeggen.
Het debat kan die indruk alleen maar hebben versterkt. CDA, D66, ChristenUnie, SP en PVV gingen vanmiddag voorop in de verbale marteling van de bewindsman, die voor de zoveelste keer op het matje moest komen omdat er ernstige twijfels waren aan zijn geloofwaardigheid.
Overtuigender dan vanavond had hij er nog niet gestaan in de vele voorgaande crisisdebatten
De paradox is deze: eerder bood Van der Steur diverse keren deemoedig verontschuldigen aan voor de dingen die fout gingen onder zijn verantwoordelijkheid. De geënsceneerde krantenfoto van Volkert van der G. waarover hij de Kamer verkeerd inlichtte? Het overhaaste ontslag van MH17-anatoom George Maat, die daarna weer gerehabiliteerd werd? Zijn onterechte beschuldiging aan de ICT’ers die het veelbesproken bonnetje niet zouden hebben gezocht? Van der Steur bekende steevast schuld en beterschap. Hij zei in twee jaar ministerschap zo vaak sorry dat het een cliché dreigde te worden.
Maar net nu het echt fout dreigde te gaan, beet hij gisteren fel van zich af. Dit keer voelde hij zich onterecht aangevallen door de beschuldiging in het boek van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan. Haan stelt daarin dat Van der Steur als Kamerlid zou hebben meegewerkt aan het achterhouden van essentiële informatie.
‘Zeer kwetsbaar’, schreef het Kamerlid Van der Steur destijds onder meer in een brief van minister Opstelten met informatie over het bonnetje. En : ‘Waarom is dit niet eerder aan de Kamer gemeld?’ Waarna zijn partijgenoot Opstelten de passages schrapte.
Maar dat was zeker niet zijn bedoeling, hield Van der Steur in alle toonaarden vol, onder een spervuur van kritiek uit de Kamer. Ja, hij souffleerde destijds minister Opstelten. ‘En dat had ik niet moeten doen. Ik vind dat ik me niet die rol had moeten aanmeten, zoals ik al eerder heb gezegd.’
Maar nee, uit zijn adviezen aan Opstelten kan niemand volgens hem opmaken dat hij informatie weg wilde houden bij zijn collega-Kamerleden. ‘Uit niets blijkt dat klopt wat Nieuwsuur daaruit concludeert: dat ik heb gevraagd om dat te schrappen. Het staat er niet en het was niet mijn intentie.’
Dat wilde hij gezegd hebben. Geen excuses dit keer. En overtuigender dan donderdagvanavond had hij er nog niet gestaan in de vele voorgaande crisisdebatten.
Maar hij gaat toch, ongetwijfeld in de wetenschap dat hij zijn partij daarmee zo snel mogelijk verlost van een pijnlijk probleem. De jongste oprisping in de bonnetjesaffaire was deze week een onwelkome onderbreking in de VVD-campagne die juist goed op stoom had moeten komen. Nu is heel het land weer even gewezen op het spoor van vernieling dat onder opeenvolgende VVD-ministers is aangericht op het ministerie van Veiligheid en Justitie. En op de geloofwaardigheid van VVD-lijsttrekker Rutte, onder wiens verantwoordelijkheid het allemaal gebeurde.
Nu de minister gevallen is, zal het in de campagne snel weer over andere dingen kunnen gaan, althans als het aan de VVD ligt. Van der Steur offert zichzelf om de schade voor Rutte te beperken.
Telegraaf 26.01.2017 DEN HAAG – Stef Blok is de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij is daarmee de opvolger van de opgestapte Ard van der Steur. Blok blijft daarnaast minister van Wonen en Rijksdienst.
Donderdagavond maakte Van der Steur zijn aftreden bekend. Hij stapt op vanwege de Teevendeal.
Eerder al 9 dagen minister
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook 9 dagen minister nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Ard van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven op.
NU 26.01.2017 ”Waar gehakt wordt, vallen spaanders en zoals mijn moeder zei: wie geen fouten maakt, maakt meestal niks.” Zo relativeerde Ard van der Steur vorig jaar dat hij al een paar keer excuses had aangeboden omdat er dingen op zijn terrein verkeerd waren gegaan. Ontspannen en met zwier.
Maar sinds hij aantrad als justitieminister vlogen er wel heel erg veel spaanders in de rondte. Het zal hem pijn doen.
De VVD’er Van der Steur droomde als kind al van het ministerschap (verklapte zijn zus aan een weekblad) en in maart 2015 was het daar. Ivo Opstelten was niet meer te handhaven in het kabinet-Rutte II en Van der Steur volgde hem maar al te graag op.
Hij leek een verademing, die eerste periode. Begrepen Kamerleden en journalisten vaak weinig meer van de verhandelingen van Opstelten dan dat ze vooral heel erg lang waren, Van der Steur sloeg louter heldere taal uit.
Maar hij was al snel te duidelijk. ”Onsmakelijk en ongepast”, zei hij voortijdig en onterecht tegen het ANP over een lezing van patholoog-anatoom George Maat over slachtoffers van rampvlucht MH17. Het zou uitmonden in een van de grote rellen uit de ministersloopbaan van Van der Steur.
Bovendien bleef de affaire die Opstelten de kop had gekost ook hemzelf achtervolgen. Van der Steur bleek als Tweede Kamerlid te hebben meegeschreven aan concept-Kamerbrieven van minister Opstelten over de Teevendeal. Een politieke zonde die hem uiteindelijk de kop kostte.
Vrolijk en attent
Gerard Adriaan van der Steur, vrolijk en attent, werd op 7 oktober 1969 geboren in Haarlem en het is aan hem te zien dat dat in een een familie van maatkleermakers gebeurde. Hij ontpopte zich al vroeg als een typische VVD’er. Naar eigen zeggen staat hij ”voor een klassiek-liberale manier van leven” en is hij ”wars van elke betuttelende ideologie”. Hij begon zijn politieke leven in de gemeenteraad van Warmond en later Teylingen.
Als Kamerlid kon Van der Steur gemakkelijk van zich afbijten en uit zijn mond klonk dat altijd beheerst, beschaafd en vaak ook geestig. Ook inhoudelijk liet hij zich niet van de wijs brengen.
Hij wist dan ook waar hij het over had. Na zijn rechtenstudie in Leiden was hij advocaat, docent op de universiteit, werd hij ondernemer en zette hij een netwerk van advocaten op. Maar de nieuwe Cornelis Felix van Maanen, die het als minister in de negentiende eeuw liefst 27 jaar uithield op justitie, is hij ondanks de kwinkslagen die Van der Steur daarover maakte niet geworden.
“Ik geloof hem en ik vertrouw hem”, zei Rutte donderdag in het debat naar aanleiding van nieuwe onthullingen met betrekking tot de Teevendeal.
De premier vond de antwoorden van Van der Steur op vragen van de oppositie “adequaat en doeltreffend”.
SP, PVV en CDA willen weten of de minister en de premier vinden dat Van der Steur kan aanblijven. CDA-leider Sybrand Buma merkt op dat er in het parlement “een basis van vertrouwen moet zijn in de minister. Bij deze minister is die flinterdun.”
Rutte: “Ik heb geen gebrekkige antwoorden gehoord”. Het lot van Van der Steur lijkt nu in handen van coalitiepartner PvdA, wetende dat de premier zich zo nadrukkelijk achter Van der Steur heeft geschaard en nagenoeg de hele oppositie zich opnieuw zeer kritisch heeft uitgelaten over de minister.
Eerder in het debat liet de PvdA zich nog kritisch uit over Van der Steur, maar ook over de regierol van de premier.
Bas Haan
Van der Steur moet zich donderdag verantwoorden voor de rol die hij als Kamerlid heeft gespeeld bij de beantwoording van Kamervragen over de omstreden deal die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van Justitie sloot met Cees H..
In het maandag verschenen boek van Nieuwsuur-journalist Bas Haan wordt beschreven hoe Van der Steur zich als Kamerlid heeft bemoeid met de beantwoording vragen van de Kamer.
Het was al bekend dat Van der Steur zich nadrukkelijk bemoeide met het opstellen van een persbericht en een Kamerbrief, maar dat hij suggesties toevoegde aan de beantwoordingen van de Kamervragen, is nieuw.
Opstelten wilde het bedrag van de ontnemingsschikking dat Teeven zich herinnerde (4,8 miljoen gulden in plaats van 2 miljoen gulden) aanvankelijk melden aan de Kamer. Dat was precies de informatie waar de Kamer naar op zoek was. Van der Steur noemde deze passage “zeer kwetsbaar” en vroeg waarom deze informatie niet eerder met de Kamer is gedeeld.
Op voorspraak van Kamerlid Van der Steur werd het bedrag geschrapt uit de beantwoording van de Kamervragen, schrijft Haan in zijn boek. Dat resulteerde in het feit dat de Kamerfractie van de VVD wél op de hoogte was van het hogere bedrag van de schikking en de rest van de Kamer niet.
Meeschrijven
Maar Van der Steur verwerpt de aantijgingen dat zijn commentaar ertoe geleid heeft dat er passages geschrapt zijn. “Ik heb nergens geadviseerd: schrappen of weghalen”, aldus de minister. Hij stelt dat zijn doel was op de Kamer zo volledig mogelijk te informeren. Sterker nog, hij ging ervan uit dat het bedrag wél zou worden gemeld.
Hij herhaalde dat hij niet had moeten meeschrijven aan het persbericht, de Kamerbrief en de beantwoording van de Kamervragen.
De oppositie gelooft het verweer niet. Bovendien wordt het de minister kwalijk genomen dat hij als Kamerlid niet heeft ingegrepen toen de hoogte van de schikking uit de beantwoording verdwenen. Dat resulteerde er namelijk in dat het VVD-Kamerlid Van der Steur informatie had, waar de rest van de Kamer naar op zoek was.
De Kamerleden nemen het hem kwalijk dat hij het kabinet niet onder druk heeft gezet om de bedragen alsnog te delen met de Kamer.
NU 26.01.2017 In het debat donderdag over de rol van minister Ard van der Steur in de nasleep van de Teevendeal, richtten de oppositiepartijen, maar ook de PvdA, hun pijlen op de rol van premier Mark Rutte. Liveblog
Volgens de PvdA had de premier in een eerder stadium de regie moeten pakken in de politieke afwikkeling van de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H..
Fractievoorzitter Attje Kuiken vindt dat de beantwoording van Kamervragen, die later niet bleek te kloppen, ook de verantwoordelijkheid van de premier is.
“Waarom heeft Rutte Teeven niet eerder gevraagd naar zijn herinneringen? Het eerdere antwoord was nogal formalistisch. Als de waarheid eerder boven tafel had kunnen komen had hij over formele lijnen moeten springen aangezien het om zulke cruciale vragen gaat”, aldus Kuiken.
Betrouwbaarheid
De oppositiepartijen waren ook kritisch op het leiderschap van de premier, maar ook op zijn betrouwbaarheid.
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, zegt PVV-leider Geert Wilders. “U bent met stip de onbetrouwbaarste premier die Nederland in lange tijd heeft gekend.”
Ook Sybrand Buma (CDA) hekelt het gebrek aan regie van de premier in de kwestie: “Alles wat er gebeurde, gebeurde onder de neus van de premier.”
Vertrouwen
Volgens D66-leider Alexander Pechtold gaat het debat over hoe het centrum van de macht omgaat met de waarheid. “Mensen gaan uit van integere, onkreukbare politici die het publieke belang dienen en niet hun eigen politieke belang.”
Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Jesse Klaver (GroenLinks) vinden dat de afhandeling van de affaire het aanzien van de politiek heeft beschadigd. “Dit raakt het vertrouwen tussen Kamer en kabinet. En dus het vertrouwen tussen de politiek en de kiezer”, zegt Segers. Klaver: “Daarom staat het vertrouwen van de burger in ons allemaal op het spel.”
Maandag deed Nieuwsuur-journalist Bas Haan in zijn boek De rekening voor Rutte opnieuw onthullingen in de zaak die eerder heeft geleid tot het opstappen van het VVD-justitieduo Ivo Opstelten en Fred Teeven.
In het boek beschrijft Haan dat Van der Steur zich als Kamerlid heeft bemoeid met de beantwoording van Kamervragen over de deal met drugscrimineel Cees H.. Ook blijkt uit de gedetailleerde reconstructie dat Rutte zich intensief bemoeide met de zaak, terwijl de premier altijd ontkende van de feiten op de hoogte te zijn.
De PvdA wil weten wat de premier wist. “Van der Steur heeft een rol gehad in het toedekken en verdraaien. De vraag is nu of hem dat is aan te rekenen.”
Tijdens het debat zal duidelijk worden of Van der Steur nog voldoende vertrouwen geniet van de Kamer.
Het was al bekend dat Van der Steur zich nadrukkelijk bemoeide met het opstellen van een persbericht en een Kamerbrief, maar de suggesties die hij bij de beantwoordingen deed zijn nieuw.
Opstelten wilde het bedrag van de ontnemingsschikking dat Teeven zich herinnerde (4,8 miljoen gulden in plaats van 2 miljoen gulden) aanvankelijk melden aan de Kamer. Dat was precies de informatie waar de Kamer naar op zoek was.
Op voorspraak van Kamerlid Van der Steur werd het bedrag geschrapt uit het persbericht, schrijft Haan in zijn boek. Dat resulteerde in het feit dat de Kamerfractie van de VVD wel op de hoogte was van het hogere bedrag van de schikking en de rest van de Kamer niet.
Debat over rol Van der Steur in Teevendeal
Grens
Nadat Opstelten en Teeven opstapten en Van der Steur minister werd, stelde Van der Steur in de Kamer dat hij als Kamerlid zijn grens trok toen op het ministerie het document met de hoogte van de schikking op tafel kwam.
“Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover”, luidt het oordeel van Haan. Die observatie wordt breed gedeeld door de oppositie, al wordt er wel eerst op de beantwoording van de minister gewacht alvorens er een oordeel wordt geveld.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ging er vanuit dat toenmalig minister Ivo Opstelten de bedragen die gemoeid waren met de zogeheten Teevendeal aan de Kamer bekend zou maken.
Dat blijkt uit een reactie van de minister op recente onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan in deze langslepende kwestie.
Eerder deze week lekte via Nieuwsuur een mail uit van Van der Steur aan Opstelten uit 2015 waarbij hij vragen stelt over de bedragen die Teeven zich herinnert van de deal die hij in 2001 sloot met crimineel Cees H.
Opstelten was op basis van nieuw onderzoek van plan om de bedragen in een Kamerbrief te noemen, maar Van der Steur roept hem in de mail op te checken of “in de brieven een afwijkend standpunt is ingenomen op de herinnering” van de staatssecretaris.
In de Kamerbrief die uiteindelijk naar de Tweede Kamer ging bleek de passage waar de bedragen werden genoemd geschrapt en vervangen door een passage dat de staatssecretaris “onvoldoende herinneringen” zou hebben aan de bedragen.
Als Kamerlid had Van der Steur dus in tegenstelling tot de rest van de Kamer kennis van de bedragen en vroeg na het verschijnen van de brief ook niet waarom de bedragen niet terugkwamen.
Van der Steur schrijft nu dat hij verwachtte dat Opstelten de bedragen wel met de Kamer zou delen. “Ik ging er van uit dat deze bedragen openbaar zouden worden gemaakt”, aldus Van der Steur.
De minister benadrukt donderdag dat minister-president Mark Rutte niet op de hoogte was van de bedragen al waren die wel langs zijn ministerie gegaan.
“Het ministerie van Veiligheid en Justitie zond een versie van de concept-antwoorden […] aan het ministerie van Algemene Zaken […]. De minister-president is hierover niet geïnformeerd”, aldus Van der Steur.
Na diverse eerdere kwesties in de zaak traden bewindspersonen Opstelten en Fred Teeven al af en ook Van der Steur ligt al lang onder vuur, omdat hij informatie voor de Kamer zou hebben achtergehouden.
Donderdagmiddag wacht Van der Steur een nieuw zwaar debat over de kwestie. In Den Haag wordt serieus rekening gehouden met het scenario dat de minister moet vertrekken.
VK 26.01.2017 VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie verdedigde zich donderdag urenlang strijdvaardig tegen nieuwe beschuldigingen in alweer een Kamerdebat over de slepende ‘bonnetjesaffaire’. Maar na de eerste termijn maakte hij met een geëmotioneerd voorgelezen verklaring bekend dat hij tevoren al had besloten de koning zijn ontslag aan te bieden.
Daarmee kwam een abrupt einde aan een fel debat waarin de oppositiepartijen verklaarden weinig vertrouwen meer te hebben in de bewindsman. Vlak voor het opstappen van Van der Steur had premier Mark Rutte (VVD), terwijl hij op de hoogte was van de voorbereide verklaring, de geplaagde minister nog ferm verdedigd. Rutte zei nog altijd achter zijn beslissing te staan om in maart 2015 het toenmalige VVD-Kamerlid tot opvolger van de afgetreden Ivo Opstelten te benoemen.
Met zijn vertrek bespaarde Van der Steur zichzelf en zijn premier een moeilijke tweede termijn van het debat. Daarin zou niet alleen tegen Van der Steur een motie van wantrouwen zijn ingediend, maar zou ook de rol van Rutte in de politieke afwikkeling van de Teevendeal nog nauwer zijn betrokken. Bovendien werd op deze manier coalitiepartner PvdA niet gedwongen tot de lastige beslissing of zij moties, en zo ja welke, zou steunen.
Het nieuwe debat over de oude ‘ontnemingsschikking’ tussen Fred Teeven, voormalig officier van justitie en later staatssecretaris, en hasjhandelaar Cees H. was noodzakelijk na de publicatie van het boek De rekening voor Rutte door Nieuwsuur-journalist Bas Haan. Uit een niet eerder geopenbaard document bleek dat de soufflerende rol die Kamerlid Van der Steur vervulde voor minister Opstelten nog veel verder ging dan al bekend was. Hij bemoeide zich vergaand met de vraag hoe Opstelten de Kamer zou informeren over het bedrag dat indertijd met de schikking was gemoeid.
In de Kamer kreeg Van der Steur daarover een lading kritiek te verduren. ‘Dit raakt aan het vertrouwen tussen Kamer en kabinet’, zei CU-leider Gert-Jan Segers. Ook D66-leider Alexander Pechtold sprak van ‘een kwestie van vertrouwen’. ‘Aan liegende politici heeft de bevolking geen behoefte. Trek uw conclusie’, beet SP-voorman Emile Roemer de bewindsman toe. Sybrand Buma (CDA) zei ‘heel erg te twijfelen’ aan zowel Rutte als Van der Steur en waarschuwde: ‘Hoogmoed komt voor de val.’
Ook regeringspartij PvdA stelde bij monde van fractieleider Attje Kuiken vast dat door Van der Steur aan de vereiste ‘doelstelling van het juist en volledig informeren van de Kamer’ niet was voldaan. PVV-leider Geert Wilders: ‘Bent u een plucheplakker of zegt u: ik doe Nederland een plezier en stap op?’
Ik vind dat hij zich waardig heeft verdedigd, aldus Attje Kuiken, fractievoorzitter PvdA.
Nadat Van der Steur inderdaad naar huis ging, kon er bij zijn opponenten wél een compliment af voor het voeren van het debat. Kuiken: ‘Dit is zijn eigen conclusie geweest, die kwam voor ons als een verrassing. We waren niet gewaarschuwd. Ik vind dat hij zich waardig heeft verdedigd.’ Wilders: ‘Het siert hem dat hij zich voluit heeft verdedigd.’ Segers: ‘Klasse om eerst naar de Kamer te komen voordat hij opstapt.’
Net als na het vertrek van Opstelten is minister Stef Blok voorlopig waarnemer op Veiligheid en Justitie.
Geëmotioneerd en niet zonder bitterheid kondigde minister Van der Steur vanavond zijn vertrek aan in de Tweede Kamer:
‘Ik zie, ik merk en ik voel dat mijn antwoorden er niet toe doen. Want velen hebben het politieke oordeel al lang geveld. Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Dat was voor mij minder moeilijk dan u misschien denkt.
‘Ik heb elke dag gevochten om Nederland veiliger te maken. Samen met alle politieagenten, officieren van justitie, de mensen van de reclassering, gevangenisbewaarders en alle mensen van de IND en het COA. Wat een geweldige mensen zijn dat. En dat geldt net zo goed voor mijn integere, loyale, toegewijde en betrokken mensen op het ministerie. Daar kun je alleen maar trots op zijn. En dat ben ik. En dat geldt ook voor mijn vriend staatssecretaris Dijkhoff. Onze samenwerking was perfect. Maar daarom verdienen zij een minister die het volle vertrouwen van de Kamer geniet. Ik voel dat vertrouwen niet. Ik wilde dit debat voeren omdat ik mij wilde verdedigen tegen onterechte beschuldigingen die ongefundeerd zijn en niet op feiten gebaseerd. Ik zal nu mijn ontslag aanbieden aan Zijne Majesteit de Koning.’
Trouw 26.01.2017 “Ik voel het vertrouwen niet”, zei justitieminister Van der Steur vanavond. Daarna viel de VVD’er geëmotioneerd minister-president Mark Rutte in de armen. Het is een blamage voor de VVD, maar premier Rutte hoefde zich nu niet te verdedigen.
Rutte wist toen al even dat hij voor het laatst naast Van der Steur in vak K zat. “Deze strijd was niet meer te winnen”, verklaarde Rutte na afloop van het zoveelste debat over de Teevendeal. Volgens de premier had de minister al eerder vandaag besloten zijn portefeuille ter beschikking te stellen. Toch kwam het aftreden voor de leden van de Tweede Kamer als een verrassing. “Wij hebben geen signaal gekregen dat Van der Steur dit zou doen”, zei fractievoorzitter Attje Kuiken van de PvdA na afloop.
De positie van coalitiegenoot PvdA leek lang cruciaal in het al dan niet aanblijven van de minister. Dat de oppositie, met uitzondering van de SGP, hem liever zag vertrekken, werd al snel duidelijk. “Dit is het zesde functioneringsgesprek van deze minister”, zei SP-leider Emile Roemer, die duidelijk tabak had van steeds nieuwe onthullingen over de minister van justitie. Deze week bleek uit een boek over de zaak dat Van der Steur als Kamerlid toenmalig minister Opstelten adviseerde belangrijke informatie over de deal niet met de Kamer te delen.
Maar of een eventuele motie van wantrouwen door een Kamermeerderheid zou worden gesteund, was allerminst zeker. Toch kondigde Van der Steur na zes uur debat zijn vertrek aan. Dat hij voor dat moment toch nog verdedigde, deed hij naar eigen zeggen ‘omdat de beschuldigingen ongefundeerd zijn en niet op feiten zijn gebaseerd’.
Met zijn aftreden, gisteravond, kwam er voor justitieminister Ard van der Steur een einde aan een niet bijster lange, noch bijzonder succesvolle loopbaan als bewindspersoon. Sinds zijn aantreden in 2015 raakte hij al meermaals in aanvaring met de Kamer. Vanavond kwam hij met de Kamer in botsing over nota bene hetzelfde onderwerp als waarover zijn voorganger Ivo Opstelten al gestruikeld was: de schikking die het Openbaar Ministerie in 2000 met crimineel Cees H. trof -de Teevendeal, zoals die in Den Haag was gaan heten.
Minister Ard van der Steur nadat hij heeft gezegd dat hij aftreedt.
Het vertrek van Van der Steur leidt de aandacht af van minister-president Rutte, over wiens optreden ook de nodige vragen waren. Journalist Bas Haan van Nieuwsuur, van wie eerder deze week het boek verscheen over de Teevendeal, schreef op basis van anonieme bronnen dat Rutte meer wist over de deal dan hij in de Kamer had toegegeven. Rutte ontkent dat, maar na het onverwachte aftreden van Van der Steur hoefde hij zich niet verder te verdedigen.
Politiek gezien is het aftreden van deze minister een blamage voor de VVD. De lijst met gestruikelde VVD-bewindslieden deze kabinetsperiode is flink. Op het ministerie van veiligheid en justitie traden al eerder Opstelten en Teeven af. Met de verkiezingen in zicht is dit nieuwe offer wellicht te verkiezen boven een scenario waarin de minister zou aanblijven, maar waar tegelijk rond zowel PvdA als VVD een sterker aroma van onbetrouwbaarheid zou hangen.
Nu de minister is afgetreden, moet volgens protocol ook de populaire staatssecretaris Klaas Dijkhoff het veld ruimen, maar hij kan vervolgens wel weer opnieuw worden benoemd. Volgens Haagse bronnen wordt morgen bekend dat Stef Blok, op dit moment minister van wonen en Rijksdienst, Van der Steur opvolgt.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) treedt alsnog af vanwege de Teevendeal. Hij deed dat na afloop van het debat over de kwestie. Zijn waarschijnlijke opvolger is Stef Blok.
In het kort:
Minister van der Steur treedt af na lang debat.
Van der Steur voelde onvoeldoende vertrouwen bij Kamerleden.
Teevendeal draait om financiële deal tussen Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
Oordeel
Van der Steur had het gevoel dat zijn antwoorden in het debat er niet toe deden, “want velen hebben hun politieke oordeel al lang geveld”.
Urenlang moesten Van der Steur en premier Mark Rutte zich verdedigen na nieuwe onthullingen in de zaak rond de schikkingsovereenkomst die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2001 sloot met crimineel Cees H..
Minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst) wordt naar alle waarschijnlijkheid de opvolger van Ard van der Steur als minister van Veiligheid en Justitie, bevestigen Haagse bronnen donderdag nadat Van der Steur zijn aftreden bekend had gemaakt.
Blok was in 2015 ook negen dagen minister nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Ard van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven op.
Doofpot
Van der Steur heeft volgens de oppositie meegewerkt aan een doofpot rond de zaak en hij hield informatie voor de Kamer achter. De minister bleef de verwijten weerspreken, maar concludeerde na het debat alsnog te weinig vertrouwen te voelen in de Kamer.
“De samenwerking was perfect”, zegt Van der Steur over zijn collega’s. “Maar daarom verdienen zij een minister die het volle vertrouwen van de Kamer geniet en ik voel dat vertrouwen niet. Ik heb daarom voor dit debat aan de minister-president laten weten dat ik aan het einde van de eerste termijn mijn beslissing kenbaar maak.”
Van der Steur zegt in het debat de vragen vanuit de Kamer naar eer en geweten te hebben beantwoord. “Ik heb me met hart en ziel ingezet en gevochten om Nederland veiliger te maken”, aldus een emotionele Van der Steur.
“Ik wilde dit debat voeren omdat de beschuldigingen ongefundeerd zijn en niet op feiten zijn gebaseerd. Ik zal mijn ontslag aanbieden aan zijne majesteit de koning.”
Niet meer te winnen
Rutte liet na afloop van het debat weten respect te hebben voor de beslissing van Van der Steur. “Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde, maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij eerder vandaag al besloten om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden. Ik respecteer dat. Zijn waardige afscheid zal ik nooit vergeten.”
Naast Rutte was ook VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra voorafgaand aan het debat op de hoogte gebracht van zijn aftreden.
Zijlstra: “Gezien de wijze van de aanloop naar het debat, het verleden, heeft hij gezegd: op een gegeven moment is het dan klaar. Ik heb daar respect voor. En ook dat hij eerst het debat met de Kamer is aangegaan om aan te geven dat de aantijgingen onjuist zijn.”
Boos is Zijlstra niet. “Dit is hoe de dingen soms lopen. Ik had de hoop zeven maanden geleden dat die gifbeker nu een keer leeg was. En ik hoop dat die beker nu echt leeg is. Want met dit dossier ben ik nu helemaal klaar.”
Coalitiegenoot PvdA heeft respect voor de keuze van Van der Steur. “We hebben geen conclusie kunnen trekken. De minister heeft zich waardig verdedigd en heeft zijn conclusie zelf getrokken. Daar heb ik respect voor”, aldus PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken.
Vanuit de oppositiepartijen klinkt ondanks de harde kritiek ook respect voor het feit dat Van der Steur toch het debat met de Kamer is aangegaan, terwijl zijn besluit om af te treden al vast stond.
“Het was ook al zijn zesde functioneringsgesprek en je zag gewoon dat een heel groot gedeelte van de Kamer hem niet meer geloofde”, aldus SP-leider Emile Roemer. “Maar ik moet wel zeggen: diep respect voor een minister die wel naar de Kamer komt om verantwoordelijkheid af te leggen alvorens hij zijn besluit kenbaar maakt.”
PVV-leider Geert Wilders: “In deze tijd, een minister van justitie, moet het vertrouwen hebben. Vervelend voor hem als persoon maar politiek gezien het enige juiste besluit wat hij kon nemen.”
AD 26.01.2017 Ard van der Steur (VVD) is vanavond opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie. Die beslissing viel al eerder op de dag, zei een aangeslagen minister-president Mark Rutte na het aftreden van zijn partijgenoot. ,,Hij kon de strijd niet winnen.” Toch wilde Van der Steur het debat voeren. ,,Om mij te verdedigen tegen beschuldigingen die niet op feiten zijn gebaseerd.”
Ik merk dat mijn antwoorden er niet toe doen. Velen hebben hun politiek oordeel al geveld, aldus Ard van der Steur.
Toch besloot hij tijdens het debat te vertrekken, na zijn verweer. ,,Ik merk dat mijn antwoorden er niet toe doen. Velen hebben hun politiek oordeel al geveld.” Coalitiepartner PvdA was vooraf niet ingelicht over Van der Steurs beslissing, stelde fractievoorzitter Attje Kuiken.
De VVD-bewindsman wachtte daarmee een motie van wantrouwen die de oppositie in voorbereiding had niet af. Van der Steur moest zich vandaag in de Tweede Kamer verweren vanwege zijn bemoeienis met een brief van zijn ambtsvoorganger Ivo Opstelten. Van der Steur had als Kamerlid in een conceptversie van een Kamerbrief wijzingen voorgesteld, die er de schijn van hadden dat hij de minister opriep informatie achter te houden over de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
Motie van wantrouwen
De oppositiepartijen hadden al afgesproken om in een schorsing een motie van wantrouwen te bespreken. Zij reageerden verrast op de beslissing van Van der Steur. ,,Ik heb er respect voor dat hij zich toch heeft willen verdedigen”, zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, die namens de oppositie het initiatief tot de motie zou hebben genomen. ,,Zijn antwoorden waren niet voldoende. De minister is echt over de schreef gegaan toen hij nog Kamerlid was. De vertrouwenskwestie woog heel zwaar.”
Ook de SGP, die een eventuele motie van wantrouwen aan een Kamermeerderheid had kunnen helpen, zag het somber in. ,,Ons oordeel stond nog niet vast, maar we merkten dat de dynamiek van het debat niet ging leiden tot meer steun”, aldus partijleider Kees van der Staaij.
Van der Steur was twintig maanden minister. Hij nam op 20 maart 2015 het stokje over van Ivo Opstelten, die over dezelfde affaire struikelde. Ook VVD’ers Fred Teeven (staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) en Anouchka van Miltenburg (Kamervoorzitter) stapten op vanwege de deal met Cees H. Daar was in 2000 4,7 miljoen gulden gemoeid.
Telegraaf 26.01.2017 Ard van der Steur neemt ontslag als minister van Veiligheid en Justitie. Dat maakte hij donderdag zichtbaar emotioneel bekend in de Tweede Kamer tijdens een debat over de Teevendeal. Met een omhelzing nam Van der Steur afscheid van premier Rutte en beende de Kamer uit.
Van der Steur wordt opgevolgd door minister Blok (Wonen). Die gaat de portefeuille Veiligheid en Justitie naast zijn oude functie doen. Hij heeft dat eerder gedaan na het aftreden van Ivo Opstelten.
Ard van der Steur is de derde bewindspersoon van VVD-huize die over de kwestie struikelt. Na afloop wilde de bewindsman niets zeggen. Tijdens het debat verklaarde hij dat velen hun oordeel al klaar hadden over de in zijn ogen ‘onterechte beschuldigingen’. Volgens premier Mark Rutte was de strijd ‘niet meer te winnen’.
PVV-leider Geert Wilders noemt de beslissing van de VVD’er ‘de enige juiste’. “Je zag in het land ook dat mensen er geen vertrouwen meer in hadden. Dit was de enige juiste beslissing die hij kon nemen.”
Foto: ANP
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra heeft veel respect voor de beslissing van de bewindsman. “Ik had de hoop dat de gifbeker nu een keer leeg was, maar er zaten nog een paar druppels in. Dit dossier ben ik echt helemaal klaar mee.”
Attje Kuiken, fractieleider van de Pvda, vindt dat Van der Steur zich ‘waardig’ heeft gedragen. “Het was een moeilijk debat. Wij hadden heel kritische vragen en de wijze waarop de minister zijn conclusie trekt kan ik alleen maar respecteren. Wij hadden geen signaal gekregen dat hij dit zou doen.”
De zaak kwam begin deze week weer in het nieuws door een boek van verslaggever Bas Haan van Nieuwsuur. Daarin stelt hij dat Van der Steur als Kamerlid en minister informatie over de deal had achtergehouden. De oppositie reageerde verbolgen.
Foto: Jorn Jonker
De kwestie kostte minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie in het voorjaar van 2015 al de kop.
Rutte bleef zijn minister van Veiligheid en Justitie donderdag steunen. “Ik vertrouw hem”, zei de premier in de Tweede Kamer nadat Van der Steur zich opnieuw had verdedigd in de zaak rond de Teevendeal.
De antwoorden van Van der Steur waren “adequaat en doeltreffend”, oordeelde Rutte. Bijna de hele oppositie vond de verdediging van de VVD-minister onvoldoende. Volgens CDA-voorman Sybrand Buma gaf Van der Steur “zeer gebrekkige antwoorden”.
Trouw 26.01.2017 De Teevendeal is al jaren een etterende wond voor met name de VVD. Een staatssecretaris en een minister moesten eerder het veld ruimen en nog altijd blijven nieuwe details opduiken, althans zo lijkt het. Naar aanleiding daarvan moet minister van justitie Ard van der Steur zich vanmiddag verantwoorden in de Tweede Kamer. Het debat is inmiddels begonnen. Wie zijn de hoofdrolspelers in deze zaak?
Het debat wordt fel en de positie van minister Van der Steur staat opnieuw ter discussie. Aanleiding is een boek over de affaire van journalist Bas Haan van Nieuwsuur. Dat kwam afgelopen maandag uit. Daaruit zou blijken dat Van der Steur als Tweede Kamerlid en als minister van Veiligheid en Justitie informatie over de Teevendeal heeft achtergehouden.
In het boek wordt een geheime e-mail aangehaald. Van Der Steur drong er in die mail bij Ivo Opstelten op aan belangrijke informatie uit concept-antwoorden van Kamervragen over de Teevendeal te schrappen. Onder meer bedragen die Fred Teeven – toen staatssecretaris op Veiligheid en Justitie – zich herinnerde over de deal werden eruit gehaald. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
Volgens de minister is er geen nieuws. Hij stelt dat de commissie-Oosting, die de gang van zaken heeft onderzocht, de beschikking had over de mail. De gang van zaken zou al zijn besproken tijdens een Kamerdebat eind 2015. Ook zijn partijgenoot premier Rutte zei afgelopen maandag dat de informatie al bekend was bij de commissie-Oosting.
Van der Steur stuurde vanochtend een brief met tekst en uitleg naar de Kamer, waar hij vanmiddag voor zijn politieke leven vecht in de slepende zaak.
Een overzicht van de belangrijkste spelers in de affaire:
Minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie.
Van der Steur is weer in opspraak omdat hij in maart 2015, toen hij nog Kamerlid was, zijn voorganger op Justitie, VVD-partijgenoot Ivo Opstelten, hielp bij de beantwoording van een reeks vragen uit de Kamer over de omstreden Teevendeal.
Van der Steur greep destijds in bij de antwoorden die de minister wilde geven over de deal. Hij plaatste in een e-mail 23 kanttekeningen bij de concepttekst. Een van de kanttekeningen luidde: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie’. Van der Steur stelt nu dat hij met de opmerking om een zin te schrappen, wilde aangeven dat een vraag eerder al voldoende was beantwoord.
Oppositiepartijen, maar ook de PvdA in de Tweede Kamer reageerden uiterst kritisch. Sommige verweten Van der Steur te hebben gelogen. Ook zou hij met de kritiek op de tekst hebben geprobeerd de affaire te verdoezelen.
Oud-staatssecretaris van justitie en Kamerlid voor de VVD, Fred Teeven.
De geheime overeenkomst met drughandelaar Cees H. die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 is diens naam gaan dragen: de Teevendeal. In de deal werd afgesproken dat H. de Nederlandse staat een boete zou betalen van 750.000 gulden en in ruil daarvoor zou de overheid hem zo’n 4,7 miljoen gulden (2,14 miljoen euro) overmaken die eerder van H. in beslag waren genomen. Het ‘bonnetje’ van de deal was lang zoek en werd pas na een uiterste inspanning gevonden.
Oud-minister van justitie Ivo Opstelten. Hij struikelde over de Teevendeal in maart 2015.
In maart 2014 onthulde Nieuwsuur dat het bedrag van de schikking zo’n 5 miljoen gulden zou zijn. Minister van justitie Opstelten ontkende dat. Hij bleef bij het antwoord dat in 2002 al werd gegeven: het zou gaan om 2 miljoen gulden, waarop het bedrag van 750.000 gulden in mindering werd gebracht. Opstelten rekende het de Kamer voor: Cees H. kreeg 1,25 miljoen gulden van Justitie.
Het bonnetje van de deal was ‘zoek’ en volgens Opstelten niet meer te vinden. De betrokkenen, onder wie Teeven, hadden volgens Opstelten ‘onvoldoende herinneringen’ aan de deal, zo melde de minister enkele maanden later aan de Kamer. Nieuwsuur slaagde er in maart 2015 wel in het exacte bedrag te achterhalen, waarna Opstelten het bonnetje uiteindelijk ook wist te vinden in oude computerbestanden. De Tweede kamer was boos en de minister, en in zijn kielzog ook staatssecretaris Teeven, traden af.
Drugscrimineel Cees H. liet eerder weten nooit een verklaring te hebben afgelegd.
De drugscrimineel om wie de affaire begon. H. importeerde hasj en cocaïne en had goede connecties met belangrijke figuren in het Amsterdamse criminele circuit. In 1984 werd hij na zijn arrestatie veroordeeld tot negen jaar cel.
In 2000 sloot H. de inmiddels beruchte schikkingsdeal met toenmalige Amsterdamse offcier van justitie Teeven en plaatsvervangend hoofdofficier Ben Swagerman, waarbij H. ca 4,7 miljoen gulden ontving. Onderdeel van de deal was dat de overmaking buiten het zicht van de belastingdienst werd gehouden. De conclusie van de commissie-Oosting die de affaire onderzocht was dat de overeenkomst die Teeven sloot met Cees H., niet deugt.
Klaas Dijkhoff, staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Opvolger van Fred Teeven als staatssecretaris op Justitie. Dijkhoff zou als VVD-Kamerlid op de avond voor Opsteltens aftreden op het ministerie van justitie zijn geweest, samen met collega-Kamerlid Van der Steur. Hier zouden zij Opstelten hebben geadviseerd over de beantwoording van de vragen die Opstelten uit de Kamer had gekregen. Ook op de dag van het aftreden van Opstelten en Teeven waren Dijkhoff en Van der Steur op het ministerie.
Staatssecretaris Dijkhoff laat vandaag een EU-vergadering op Malta schieten in verband met het debat met Van der Steur, wiens politieke lot aan een zijden draad hangt. “Het is een belangrijk debat voor de minister en het ministerie. Daarom heeft de staatssecretaris besloten in Den Haag te blijven en niet naar de informele bijeenkomst op Malta te gaan”, liet Dijkhoffs woordvoerder weten.
Van premier Rutte willen veel partijen horen wat hij wist van wat Van der Steur wordt verweten, en waarom hij als minister-president niet heeft ingegrepen. Journalist Bas Haan stelt in zijn boek dat ook Rutte al eerder op de hoogte was van de werkelijke bedragen.
Rutte zei maandag na de publicatie van het boek dat hij wil dat het kabinet de tijd krijgt de ‘feiten op een rijtje te zetten’. Hij vroeg de Tweede Kamer niet te ‘hijgerig’ te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman ‘bij het grofvuil te zetten’.
Volgens Rutte was de commissie-Oosting al op de hoogte van de gang van zaken. De betreffende e-mail was bij haar bekend, zei de premier. Rutte zei maandag ook de zaak niet te willen ‘bagatelliseren’. “Ik baal er ook van.”
Telegraaf 26.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) vecht als een leeuw, maar weet de oppositie vooralsnog niet te overtuigen in het debat over de Teevendeal. Met zijn verweer stuit hij op een muur van ongeloof.
De oppositie legt de VVD-bewindsman op de grill. Zijn verweer valt in slechte aarde in een buitengewoon spannend debat. „De Kamer is onjuist en onvolledig geïnformeerd omdat het bedrag eruit is gehaald”, oordeelt CU-leider Segers. PVV-voorman Wilders zegt al hardop dat hij het vertrouwen in de minister kwijt is. Een motie van wantrouwen is in de maak en die wordt naar verwachting breed gesteund.
Liegen
In een boek over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal wordt de VVD-minister beschuldigd van liegen. Als Kamerlid zou hij geadviseerd hebben om de informatie over het vermoedelijke bedrag dat met de deal gemoeid was, uit een Kamerbrief te halen. Dat deed toenmalig minister Opstelten ook daadwerkelijk. Als minister deed Van der Steur daarna net of hij die informatie nooit tot zich had genomen.
Niet fraai
Van der Steur zegt dat de hele kwestie „niet fraai” was, als Kamerlid moest hij het kabinet immers controleren en niet adviseren. Hij beweert echter dat hij met zijn gemailde opmerkingen aan Opstelten echt niet bedoelde dat de informatie over de Teevendeal geschrapt moest worden. De oppositie hecht daar weinig geloof aan. Toen in de uiteindelijke Kamerbrief de informatie ook echt ontbrak, deed hij namelijk niets aantoonbaars om die gegevens alsnog openbaar te maken.
Een nieuwe versie van de Kamerbrief zegt Van der Steur niet gelezen te hebben in de hectiek, bovendien liet zijn geheugen hem hier in de steek. „Aan liegende politici heeft de bevolking geen behoefte, trek uw conclusie”, concludeert SP-voorman Roemer richting Van der Steur.
Motie
Achter de schermen valt ook te horen dat de oppositie nog weinig geeft voor het politieke leven van Van der Steur. Een motie van wantrouwen is in de maak. Het is de vraag wat de coalitie doet als bijna de hele oppositie een motie van wantrouwen steunt. Er wordt achter de schermen rekening gehouden met een scenario waarin de PvdA, nog voordat er gestemd wordt over diens lot, aan de VVD vraagt haar bewindspersoon terug te trekken.
In het debat sloeg de PvdA in elk geval een scherpere toon aan dan coalitiegenoot VVD. Fractievoorzitter Kuiken concludeerde dat Van der Steur als Kamerlid niet actief heeft bijgedragen aan het openbaren van cruciale informatie.
Premier Rutte kreeg na Van der Steur het woord en beoordeelde dat zijn minister het „zeer adequaat” had gedaan, ondanks alle scepsis uit de Kamer. „Ik vond het geen gebrekkige antwoorden en ik vertrouw hem.” Maar het is dus nog de vraag of de Kamer daarin meegaat.
Rutte
In het boek wordt ook premier Rutte beschuldigd van liegen. Daar is echter geen hard bewijs voor. De oppositie vindt in het nieuwe boek echter voldoende munitie waarmee de VVD-leider aangepakt kan worden. Op die manier moet de schade voor de liberalen, uitgerekend in verkiezingstijd, gemaximaliseerd worden. De oppositie vindt dat hij ook te weinig heeft gedaan om de waarheid over de Teevendeal boven water te krijgen. D66-leider Pechtold oordeelt: „Het totaalbeeld is er een van absoluut niet willen weten wat er gebeurd is.”
Vooral PVV-leider Wilders richtte zijn pijlen op de premier die volgens hem verantwoordelijk is voor het „belangrijkste falen” in dit langslepende verhaal van de Teevendeal en het vermiste bonnetje. Door de veelvuldige betrokkenheid van liberalen bij het verhaal, noemt Wilders de VVD „maffiapartij van bedrog en intimidatie”.
VN 26.01.2017 Als student in Leiden stond Ard van der Steur bekend als getalenteerd debater, maar in het parlement heeft hij het zwaar. VN ging op pad met de geplaagde minister van Veiligheid en Justitie. Hoe blijft hij overeind? ‘Ik heb wel eens gedacht: waar ben ik aan begonnen? Maar ik vind nog steeds: dit is mooi om mee te maken.’
Op de boulevard aan het Weerwater in Almere staan tientallen politiewagens, brandweerauto’s en ambulances opgesteld. Commando’s in volle wapenrusting geven demonstraties bij een klimmuur, duikers van de marine dalen af in een bassin van gepantserd glas, vrijwilligers van het Rode Kruis en de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij staan bij hun tenten klaar met foldertjes. Vlaggen wapperen in de zon, de kapel van de Koninklijke Marechaussee speelt vrolijke marsen. Op deze vroege zaterdagmorgen in april drommen duizenden mensen over het festivalterrein om de Nationale Veiligheidsdag mee te maken. In het theater aan de waterkant staan enkele tientallen bobo’s te wachten op de minister van Veiligheid en Justitie, die het evenement feestelijk zal openen.
Daar is Ard van der Steur al, een half uur te vroeg, als altijd gehuld in donkerblauw pak met feloranje das. ‘Goedemorgen!’ Hij schudt handen met politiecommandanten, landmachtgeneraals en de burgemeester. ‘Loop even mee, dan kan je zien waarom ik dit zo leuk vind!’ En daar beent Van der Steur alweer naar buiten. Zijn ambtenaren moeten hollen om hem bij te houden. Op het festivalterrein stormt de minister van de ene tent naar de andere. Hij slaat politiemensen op de schouder (‘Geweldig dat jullie er zijn!’), gaat op de foto met kleine jongetjes (‘Hoe heet jij? Wat wil je later worden?’) en maakt grapjes met de mannen van de ME (‘Kom, we gaan dit waterkanon even aanzetten. Wat een indrukwekkend ding zeg!’).
In het gedrang struikelt een klein kindje, maar voor de minister te hulp kan schieten, wordt het alweer overeind geholpen. ‘Mooi, de eerste calamiteit hebben we vandaag alweer onder controle!’ In de ontsmettingscontainer van het forensisch politieteam dat drugslaboratoria ontmantelt, zegt hij: ‘Potverdorie, dit ziet er goed uit. Dit wordt een mooie dag om de mensen te laten zien wat we allemaal kunnen. Heel hartelijk dank, veel succes allemaal. Ik ruk uit!’ En vertrokken is hij alweer, met ferme pas op weg naar de tent van de brandweer.
‘Kijk,’ zegt een vader tegen zijn dochtertje. ‘Daar loopt minister Steurs, van de politiek in Den Haag zeg maar. Die heeft een zware tijd.’
Negen dagen eerder hing Van der Steurs politieke lot nog aan een zijden draadje. Ternauwernood overleefde hij een motie van wantrouwen in de Tweede Kamer: zijn tweede sinds hij in maart 2015 aantrad als opvolger van Ivo Opstelten. Deze keer ging het over de zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui, een van de daders van de aanslagen in Brussel, die in juli vorig jaar ongestoord in Nederland had kunnen rondwandelen. Van der Steur betoogde tevergeefs dat de opsporingsdiensten geen fouten hadden gemaakt, in de Kamer en in de pers werd hij weggezet als brokkenpiloot en brekebeen, de zwakste schakel van het kabinet.
Maar tijdens zijn optreden aan het Weerwater is geen spoor van onzekerheid op zijn gezicht te zien. Zelf zegt Van der Steur: ‘Op dit soort dagen realiseer ik me weer waar ik het allemaal voor doe. Dat het een voorrecht is om leiding te geven aan honderdduizend mensen die dag en nacht klaarstaan voor onze veiligheid!’
Bovendien – en dat zegt hij er niet bij – is hij eindelijk even een ochtendje weg uit de Haagse arena, waar de pers en de oppositie hem continu op de huid zitten.
> Foto: Jasper Zwartjes
Nadelen waren er ook
In april 2015, kort na zijn aantreden als minister, ziet de wereld er nog heel anders uit voor Ard van der Steur. Opgewekt staat hij een colaatje te drinken in de Members Bar van het Europarlement in Straatsburg, waar hij een eerste werkbezoek aflegt. ‘Aha, Vrij Nederland!’, roept hij. ‘Ik ben al járen abonnee, sinds mijn studententijd in Leiden. Ik heb nog een keer een boze brief aan Joop van Tijn geschreven omdat VN over sport ging schrijven.’ Met deftige Leidse tongval spreekt hij het vermaledijde woord uit als spurt. ‘Belachelijk!’ Hij moet er zelf om grinniken.
We spreken af dat Vrij Nederland hem een tijd op de voet zal volgen. Hij erft een zware portefeuille van zijn voorganger: het ministerie wordt al jaren geteisterd door bezuinigingen, reorganisaties en moeizame verhoudingen in de top. De belangrijkste vraag: weet hij als bewindsman overeind te blijven?
Voor veel mensen kwam de benoeming van Ard van der Steur tot minister van Veiligheid en Justitie een maand eerder totaal onverwacht, en voor hemzelf – naar eigen zeggen –eigenlijk ook. Begin maart zag Ivo Opstelten zich gedwongen af te treden omdat hij de Tweede Kamer onjuist had geïnformeerd over de afwikkeling van de ‘Teevendeal’, de geheime financiële afspraak die zijn staatssecretaris Fred Teeven in zijn vorige leven als officier van justitie had gemaakt met drugscrimineel Cees H. Opstelten had ten onrechte aan de Kamer gemeld dat het beruchte ‘bonnetje’ niet te vinden was. Daarop gooide ook Fred Teeven morrend de handdoek in de ring. Crisisberaad bij de VVD: wie moest Opstelten opvolgen?
Volgens bronnen in de VVD-top ‘keek iedereen al snel naar Ard’. Als Kamerlid met de portefeuille Veiligheid en Justitie was hij goed op de hoogte van de dossiers die Opstelten hem zou nalaten. Als oud-advocaat was hij geschoold in het juridische handwerk: een mooie bijkomstigheid. Bovendien kon Mark Rutte het uitstekend met hem vinden: in de jaren negentig hadden ze elkaar al leren kennen in de JOVD, de liberale jongerenvereniging.
Nadelen waren er ook. Van der Steur bracht wel heel weinig bestuurlijke ervaring mee om zo’n gecompliceerd ministerie te leiden. En de kranten hadden al geschreven dat juist Van der Steur kort voor het aftreden van Opstelten de VVD-top had gewaarschuwd dat Ivo het niet meer zou redden in de Kamer: als juist hij tot minister zou worden benoemd, kon de machtswisseling achteraf als vadermoord worden uitgelegd. Maar van beide bezwaren trokken Rutte en zijn naaste adviseurs zich weinig aan. Ook de keuze voor de staatssecretaris was snel gemaakt: aanstormend talent Klaas Dijkhoff, die zich als Kamerlid onder andere met terrorisme en Europese Zaken had beziggehouden.
Zo kon het gebeuren dat Van der Steur kort na het aftreden van Opstelten op zijn mobiele telefoon werd gebeld door de premier zelf, die hem dringend wilde spreken. De volgende dag, tijdens een ontmoeting in de Tweede Kamer, kwam de aap uit de mouw: of Ard ervoor zou voelen de opvolger van Ivo te worden. Lang hoefde Van der Steur er niet over na te denken, zegt hij in de Members Bar in Straatsburg: ‘Het is een moeilijk ministerie, ik wist dat de kans op een goede afloop niet honderd procent zou zijn. Maar als er zoiets op je pad komt, zeg je geen nee.’
Er zoemen anekdotes rond over zijn Bourgondische levensstijl, de vlegeljaren bij het corps.
In de eerste weken van zijn ministerschap wordt Van der Steur alom geprezen. Na de oeverloze, onsamenhangende verhalen van de oude Ivo Opstelten vinden Kamerleden, ambtenaren en journalisten zijn heldere stijl van debatteren een verademing. Rond het Binnenhof zoemen anekdotes rond over de pittoreske nieuwe bewindsman: over zijn Bourgondische levensstijl, over de eeuwenoude kledingzaak van wijlen zijn vader, over het met antiek volgestouwde appartement in een kasteeltje bij Warmond waar hij woont, over de vlegeljaren van Ard bij Minerva, het Leids studentencorps, waar hij leerde debatteren.
Reputatie
Een rokerig cafézaaltje in Tilburg, eind november 1993. Ard van der Steur, vierentwintig jaar oud en gekleed in driedelig grijs, neemt plaats achter het spreekgestoelte voor een debatwedstrijd voor studenten. Tegenover zijn opponent verdedigt hij de stelling: ‘De gelijkheid tussen man en vrouw zal pas dan worden bereikt als de stang van de herenfiets is verwijderd.’ De eerste ronde, over de these ‘Met gelukkig worden wordt het leven verknoeid, met gelukkig zijn wordt het moment benut’, heeft hij glansrijk doorstaan door een verhaal op te dissen over Harry Mens, de vastgoedmakelaar uit de bollenstreek die zijn leven lang tevergeefs het geluk had nagejaagd. Nu, in de tweede ronde, begint Van der Steur pas echt op stoom te komen.
Hij steekt een vurig pleidooi af voor de emancipatie, voor het blad Opzij, voor het voorkeursbeleid, en tégen de stang op de herenfiets, die alleen maar het mannelijk superioriteitsgevoel versterkt. Via een onnavolgbare beeldspraak over het bereiden van Cup-a-Soup, waarbij men ook niet eerst het poeder laat aanbranden om er vervolgens koud water bij te gieten, bereikt hij zijn slotakkoord: ‘We beginnen met de stang en eindigen gelijkwaardig!’ In het zaaltje klinkt luid applaus. Zijn reputatie als geducht debater is weer bevestigd.
Zegevierend in boxershort
Gijs Weenink, organisator van het Tilburgse debattoernooi in 1993 en tegenwoordig directeur van de DebatAcademie, is nog steeds met Ard van der Steur bevriend. Hij vroeg hem als ceremoniemeester voor zijn huwelijk, ze spreken elkaar regelmatig. ‘Ik heb in die tijd wel tien of twaalf keer tegen Ard gedebatteerd,’ zegt Weenink, ‘en íédere keer heb ik van hem verloren. Ik was altijd stikjaloers. Hij is een natuurtalent.’
Daar stond Ard, zegevierend in zijn boxershort. Vorm en inhoud vielen prachtig samen.
Dat bleek al in 1991, toen Van der Steur Nederlands Kampioen debatteren werd en meedeed aan het Europees kampioenschap. Met zijn onafscheidelijke kompaan Philippe Brood, het latere VVD-Kamerlid, blies hij in dezelfde jaren de Leidse Debating Society nieuw leven in. Legendarisch in debating-kringen is ook zijn optreden in de voorrondes van het KPMG Freestyle Juniorkamer Parliamentary Tournament in 1994, waar Van der Steur samen met Philippe Brood de stelling ‘Etiquette is overbodig’ moest verdedigen. In de slotronde lieten de beide heren spontaan hun broek zakken om hun pleidooi te illustreren, tot hilariteit van de toeschouwers én hun opponent Gijs Weenink. ‘Daar stond Ard, zegevierend in zijn boxershort,’ grijnst hij. ‘Vorm en inhoud vielen prachtig samen.’
Het retorisch talent van Van der Steur kwam verder tot wasdom toen hij zich na zijn studententijd in de advocatuur stortte. Binnen enkele jaren wist hij coördinator werving en selectie en later partner te worden bij het prestigieuze Rotterdamse kantoor Nauta Dutilh, waarna hij doceerde aan de Universiteit Leiden en met anderen een advocatenkantoor oprichtte. Ook in de gemeenteraad van Warmond en Teylingen kon hij zijn redenaarskunsten botvieren, als fractievoorzitter en lijsttrekker voor de VVD. Berucht uit die jaren is het verhaal over wethouder Henk Vergeer van de lokale partij Warmond Anders, die binnen drie maanden onder de scherpe aanvallen van de Leidse jurist bezweek en geknakt de politiek verliet.
In 2010 belandde Van der Steur tot zijn eigen verbazing in de Tweede Kamer. ‘Ik dacht dat ik op een volstrekt onverkiesbare plek stond,’ zei hij later. ‘Maar Mark Rutte haalde een monsteroverwinning.’ Op zijn eerste dag in het Kamergebouw bleek dat het fractiebestuur hem gedachteloos de oude werkkamer van Philippe Brood had toegewezen: uitgerekend de plek waar zijn vroegere strijdmakker in 2000 als Kamerlid aan een hartaanval was overleden. Als Van der Steur over het voorval vertelt, trekt er nog altijd een schaduw over zijn gezicht. ‘Ik heb toch maar een andere kamer gevraagd,’ zegt hij. ‘Dat konden ze best begrijpen.’
Bij officiële gelegenheden, zoals de inhuldiging van de koning, adviseerde hij zijn collega’s op subtiele wijze over etiquette en gepaste kledij.
Onsmakelijk en ongepast
Na het pijnlijke begin maakte Van der Steur zich snel geliefd binnen de VVD-fractie. Bij officiële gelegenheden, zoals de inhuldiging van de koning, adviseerde hij zijn collega’s op subtiele wijze over etiquette en gepaste kledij. In de Kamer dwong hij als portefeuillehouder Veiligheid en Justitie respect af met zijn kennis van zaken. In lastige politieke situaties dacht hij steeds vaker even mee met de partijleiding en minister Opstelten. En toen mocht hij nog minister worden ook.
Geen wonder dat hij in Straatsburg zo opgewekt een colaatje staat te drinken.
Maar niet lang daarna springen de eerste barsten in het glazuur. Eind april wordt de kersverse minister door zijn voorlichters geattendeerd op een uitzending van RTL Nieuws: oplettende redacteuren hebben stiekem een hoorcollege opgenomen van George Maat, lid van het forensisch team dat de vliegramp met de MH17 onderzoekt. In de uitzending is te zien hoe de patholoog-anatoom een aantal foto’s van menselijke overblijfselen uit het onderzoek aan zijn studenten laat zien. Van der Steur reageert furieus.
Hij noemt het tonen van het beeldmateriaal ‘buitengewoon onsmakelijk en ongepast’, waarna de korpschef van de Nationale Politie Maat per direct uit het onderzoeksteam laat zetten, tot diens grote verontwaardiging. Zelf vindt Van der Steur zijn uitspraak hard maar terecht: in het vliegtuig zaten twee goede bekenden van hem, hij weet hoe moeilijk het voor de nabestaanden is als er gevoelige informatie over de slachtoffers wordt geopenbaard. Maar in de media krijgt de minister er wekenlang hard van langs: hij zou de wetenschapper moedwillig hebben geofferd om als beginnend bewindsman een ferme daad te stellen.
> Foto: Jasper Zwartjes
Protestacties
Intussen heeft de minister zijn handen vol aan zijn eerste grote klus. Letterlijk op de dag van het aftreden van Ivo Opstelten hebben de politiebonden na jarenlange bezuinigingen acties in gang gezet voor een betere cao. Van der Steur besluit dat hij maar eens moet beginnen met een hartelijk gebaar om het ijs te breken. Hij nodigt de vakbondsbazen uit voor een etentje bij hem thuis, in het kasteeltje te Warmond. Als de gasten net zijn gearriveerd, komt de dienstauto voorrijden met een goedgemutste minister én een stapel warme pizza’s.
Het is een tamelijk ontspannen samenzijn, maar in de weken daarna blijft het overleg muurvast zitten. De protestacties worden steeds grimmiger. Pijnlijk wordt het in september, als de politie tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen de toegang tot vier ministeries blokkeert, waaronder dat van Ard van der Steur zelf. Terwijl de geprangde minister urenlang met zijn collega’s in de plenaire zaal zit, klinken de sirenes rond het Kamergebouw.
‘Dat etentje bij Van der Steur thuis was een sympathiek gebaar,’ zegt Gerrit van de Kamp, voorzitter van politiebond ACP, die ook in het kasteeltje aanschoof. ‘Maar in de weken daarna leek van der Steur te denken dat die cao snel te sluiten was. Zo werkt het niet bij zulke processen. Uiteindelijk duurde het tot december voor er een akkoord was. Ik begrijp best dat hij klem zat: de minister van Financiën wilde niet meer geld ter beschikking stellen. Maar wat meer bestuurlijke ervaring had wellicht geholpen.’
Op zijn werkkamer staat zijn “eigen leger” van leger tinnen soldaatjes, in blauw, wit en oranje.
Niemand die het weet
Behalve de onberaden uitspraak over George Maat maakt Van der Steur in zijn eerste maanden nog een uitglijder. Half juni publiceert De Telegraaf een foto van Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn, die voorwaardelijk is vrijgelaten en op last van de rechter geen contact met de pers mag hebben. Van der Steur laat de Kamer weten dat op het ministerie van Justitie niet bekend was dat de foto zou worden genomen. Maar later onthult Brandpunt Reporter dat de foto door het Openbaar Ministerie in scène is gezet en dat het departement wel degelijk op de hoogte was.
In het Kamerdebat over de kwestie in oktober loopt de oppositie tegen hem te hoop: hoe is het mogelijk dat de ambtenaren op Justitie zo langs elkaar heen werken? Heeft de minister wel greep op zijn ministerie? Van de oppositie krijgt hij een gele kaart. Na een paar uur spitsroeden lopen geeft Van der Steur toe dat er fouten zijn gemaakt. ‘Ik heb goed geluisterd naar uw Kamer,’ verklaart hij, ‘en stel vast dat er een zware taak op mij en al mijn medewerkers ligt om het vertrouwen in mijn departement te herstellen.’
Op de werkkamer van Van der Steur op de achtste verdieping van het ministerie staat een leger tinnen soldaatjes, in blauw, wit en oranje. ‘Gekregen van mijn vroegere leermeester in de advocatuur toen ik hier aantrad,’ zegt de bewindsman. ‘Met de boodschap: als minister kun je wel een eigen leger gebruiken. Zo is het!’
Van der Steur heeft een half uurtje laten vrijmaken in zijn propvolle agenda om even bij te praten. De eerste tien minuten gaan op aan het tonen van alle parafernalia die hij inmiddels als minister heeft gekregen: een helm van de Brandweer Amsterdam-Amstelland, een dolk van de Marokkaanse minister van Justitie, een zilveren dadelboom van de minister-president van Tunesië. In de hoek van de kamer staat de zware, eikenhouten pers waarmee al eeuwen lakzegels voor oorkondes worden gemaakt. ‘Als minister ben ik namelijk ook Grootzegelbewaarder,’ zegt hij. ‘Helaas is er niemand die het weet.’
Als minister ben ik namelijk ook Grootzegelbewaarder. Helaas is er niemand die het weet.
De erfenis van Opstelten
Wat óók bijna niemand weet, is hoeveel andere taken de minister van Veiligheid en Justitie op zijn schouders heeft: hij is niet alleen verantwoordelijk voor de rechterlijke macht, het Openbaar Ministerie en de nationale politie, maar ook voor terrorismebestrijding, crisisbeheersing, rampenbestrijding, internationale justitiële samenwerking, slachtofferhulp, rechtsbijstand, mensenhandel, kinderbescherming, het Europees overleg in de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken en nog tientallen andere domeinen.
Zijn secretaresse plant de agenda van ’s ochtends half negen tot laat in de avond helemaal vol, per kwartier. Dan gaan er nog twee loodgieterstassen met stukken mee naar huis. Naast de talloze ambtelijke vergaderingen, reguliere Kamerdebatten en werkbezoeken wordt de minister vrijwel elke week onverwacht naar de Kamer geroepen en gaat de hele agenda weer overhoop. Ook zonder uitglijders en incidenten vergt het al een bijna bovenmenselijke inspanning.
‘Daarom ben ik toch maar gaan sporten,’ grinnikt hij. ‘Elke dinsdag- en vrijdagmorgen in de fitnessruimte van het ministerie van Economische Zaken, met een groot deel van het kabinet. Dan ga ik drie kilometer roeien op zo’n toestel.’
Het werk van de minister staat extra onder spanning omdat de verhoudingen in de ambtelijke top al jaren zijn verstoord: de erfenis van Ivo Opstelten, de crimefighter die weinig oog had voor rechtstatelijke zorgvuldigheid. Onder Opstelten is bovendien de verantwoordelijkheid voor de politie aan het ministerie toegevoegd. Sindsdien kraakt het departement in zijn voegen. Rond het Binnenhof klinkt steeds luider de roep om de nieuw gevormde Nationale Politie weer onder te brengen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken: dat zou de verhoudingen danig kunnen herstellen.
Zelfs de VVD vindt binnenskamers dat dat bij de volgende formatie geregeld moet worden. Maar tot die tijd moet de nieuwe minister het zien uit te zingen. Om aan de top van het departement ‘de neuzen dezelfde kant op te krijgen’ stelt van der Steur in zijn eerste weken een dagelijkse ochtendvergadering in met zijn secretaris-generaal, hoofd voorlichting en directeuren-generaal. Samen bespreken ze dan actuele kwesties. En hij zet met Siebe Riedstra, zijn nieuwe secretaris-generaal, een ‘veranderprogramma’ in gang om de cultuur op het departement te verbeteren.
Soms weet de ambtenaar in kwestie niet eens wie hij is: een minister die pardoes binnen komt stappen, dat hebben ze op Justitie nog nooit meegemaakt.
Weer een feest
Af en toe is de minister kwijt. Dan dwaalt hij ergens door het ministerie, klopt hij op een willekeurige deur en vraagt hij: ‘Wat ben jij zoal aan het doen?’ Soms weet de ambtenaar in kwestie niet eens wie hij is: een minister die pardoes binnen komt stappen, dat hebben ze op Justitie nog nooit meegemaakt. Van der Steur zelf vind het prachtig. ‘Zo leer ik het departement kennen. En bovendien: het draait uiteindelijk om mensen.’ Dat besef heeft hij meegekregen van zijn ouders, die beiden hun leven lang met vrijwilligerswerk in de weer waren. ‘Je moet met iedereen kunnen praten. Daar wordt je werk ook veel leuker van.’ Als de bode binnenkomt met een kopje koffie voor de verslaggever en een colaatje voor de minister voegt hij meteen de daad bij het woord: ‘Dank je Willy, dit is weer een feest!’ Met een glimlach verlaat de bode de kamer.
Maar in de buitenwereld leveren alle persoonlijke investeringen in het departement vooralsnog weinig zichtbaar resultaat op. In de maanden die volgen, tuimelt het ene na het andere lijk uit de kast. Begin december presenteert de door Van der Steur zelf ingestelde Commissie-Oosting haar rapport over de Teevendeal en de nasleep daarvan. Het is een hard oordeel: de deal zelf deugde niet, de Kamer is steeds op het verkeerde been gezet doordat informatie op het ministerie onjuist en onvolledig werd overgedragen.
Bovendien blijkt dat Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff als Kamerleden suggesties hebben geleverd voor een persbericht dat Opstelten naar de Kamer stuurde met informatie die later niet bleek te kloppen. Van der Steur zegt dat hij er ‘ontzettend veel spijt van heeft dat die discussie hier plaatsvindt’, en dat hij zelf ‘eerder de grens had moeten trekken’. Met Rutte en Dijkhoff overleeft hij een door bijna alle oppositiepartijen gesteunde motie van afkeuring.
In januari 2016 gaat de volgende tijdbom af, als Van der Steur alsnog gedwongen wordt excuses aan te bieden aan George Maat. In een politierapport is al maanden eerder vastgesteld dat er met Maat geen formele afspraken over presentaties en het tonen van beeldmateriaal zijn gemaakt, maar in de versie die in oktober naar de Kamer is gestuurd, zijn belangrijke passages zwart gelakt. Pas als George Maat zelf het rapport heeft overgeschreven en geopenbaard, is Van der Steur tot excuses bereid. De oppositie in de Tweede Kamer spreekt er schande van. Na een moeizaam debat krijgt Van der Steur van de SP zijn eerste motie van wantrouwen, gesteund door de PVV en de Partij voor de Dieren. Weer gaat de bewindsman door het stof.
Kantje boord
Maar voor de minister van tijdbommen moet het dieptepunt nog komen: het debat over de aanslagplegers in Brussel, begin april. De Tweede Kamer wil van de minister weten waarom de opsporingsdiensten geen actie hebben ondernomen toen een van de daders van de aanslagen, Ibrahim El Bakraoui, in juli vorig jaar door Turkije naar Nederland werd uitgezet en ongehinderd kon doorlopen op Schiphol. In de beantwoording van Kamervragen heeft Van der Steur gemeld dat de FBI een week voor de aanslagen al waarschuwde voor El Bakraoui en zijn terroristische connecties. Een dag erna bleek dat niet de FBI maar de New Yorkse politie te zijn.
De oppositie ruikt bloed: hoe is het mogelijk dat de VVD-minister op zulke cruciale momenten zo slecht wordt geïnformeerd? Waar is zijn gezag op het ministerie? Maar in de Kamerzaal houdt Van der Steur urenlang vol dat er geen fouten zijn gemaakt – tot groeiende frustratie van de oppositieleiders. Alexander Pechtold van D66 vraagt zich luidkeels af of de minister wel doordrongen is van de ernst van de situatie, Jesse Klaver van GroenLinks verwijt hem dat hij zich ‘verschuilt achter protocollen’, volgens Emile Roemer van de SP is Van der Steur deel van het probleem, niet van de oplossing. En Geert Wilders van de PVV noemt het ‘stuitend’ dat de minister ‘geen greintje zelfreflectie’ laat zien.
Er hangt een motie van wantrouwen in de lucht. De coalitiepartijen zullen Van der Steur niet snel laten vallen, na het sneuvelen van de twee vorige bewindslieden op Veiligheid en Justitie. Maar als de hele oppositie de motie van wantrouwen steunt, inclusief de ChristenUnie en de gezagsgetrouwe SGP, is de ongeschreven regel dat Van der Steur de eer aan zichzelf moet houden. Zo ging het ook met zijn partijgenoot Frans Weekers, de onfortuinlijke staatssecretaris van Financiën die in 2014 het veld moest ruimen.
Maar Van der Steur wil van geen wijken weten. Een dag eerder, bij de voorbereiding in zijn werkkamer op het ministerie, hebben zijn adviseurs hem ingeprent dat alle betrokken diensten zich aan de wettelijke regels hebben gehouden: formeel zijn er geen fouten gemaakt. Probleem is alleen dat Van der Steur moet vechten met de handen op de rug, want over de contacten tussen de veiligheidsdiensten mag hij in het openbaar niks zeggen. En daar staat hij nu achter het spreekgestoelte, nerveus en verkrampt, zichzelf keer op keer te herhalen. Van Van der Steurs redenaarstalent is deze donderdagmiddag weinig te bespeuren. Naast hem in ‘Vak K’ zit Mark Rutte zich te verbijten.
Ook Stephan Schrover, baas van de RVD, woordvoerder van de premier en ervaren spindoctor, voelt achter in de zaal aan dat het mis kan gaan. Van der Steur móét een gebaar maken. Dat gebeurt pas als Schrover een briefje laat brengen aan Rutte, die zijn collega-minister meteen op gedempte toon toespreekt. Kort daarna verklaart Van der Steur afgemeten: ‘Ik ben zelf bereid om te leren van deze casus en zal laten zien dat mijn aanpak zichtbaar zal veranderen.’
Tijdens de schorsing gaan de oppositieleiders in conclaaf op de kamer van CDA-leider Sybrand Buma. Intussen drinkt Van der Steur een colaatje met zijn verloofde Ninette ten Bosch, restaurateur van antieke meubelen, bij de koffiecorner in de hal van de Tweede Kamer. Het ziet eruit als een demonstratief vertoon van nonchalance: deze minister maakt zich geen zorgen. Maar zo is het allerminst bedoeld, zegt hij achteraf. ‘Ik kan je verzekeren dat ik het debat niet als ontspannen heb ervaren. Maar als iemand helemaal naar de Kamer komt om je te steunen, is een drankje aanbieden het minste wat je kan doen.’
Even later komt het bevrijdende nieuws: CDA, SGP en CU geven hem vooralsnog het voordeel van de twijfel, de motie van wantrouwen van de PVV wordt alleen gesteund door de SP, GroenLinks en een handjevol kleine partijen. De minister verlaat opgelucht de Kamerzaal. ‘Het was kantje boord,’ zeggen zijn medewerkers. Die avond duurt het even voor Van der Steur, thuis in zijn appartement in kasteel Huys te Warmont, de slaap kan vatten.
Als iemand helemaal naar de Kamer komt om je te steunen, is een drankje aanbieden het minste wat je kan doen.
Studentikoos bluffen
Inmiddels wordt ook in de VVD-top getwijfeld aan Van der Steurs geschiktheid. ‘Dat het bij dat debat bijna mis ging, lag aan zijn eigen gemakzucht,’ zegt een invloedrijke VVD’er. ‘Hij had zich slecht voorbereid, hij dacht dat hij zich er wel studentikoos doorheen kon bluffen. Maar zo werkt het niet in de Kamer, zeker niet als je als minister de fractievoorzitters tegenover je krijgt.’
Zorgelijk is ook dat de Teevendeal nog steeds als het zwaard van Damocles boven Van der Steurs hoofd hangt. In januari 2016 onthulde Nieuwsuur dat er onder Ivo Opstelten een ambtelijke opdracht zou zijn gegeven om het bonnetje niet te vinden, waarna Van der Steur zich gedwongen zag het onderzoek van de Commissie-Oosting te heropenen. Eind mei komt de voormalige Ombudsman met zijn rapport: van een doofpot is geen sprake, stelt de commissie, maar wel van een ‘evident gebrek aan regie’, ‘verkokering’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’ in de top van het ministerie.
Voorafgaande aan het Kamerdebat over ‘Oosting II’ besluit Van der Steur tot schrik van zijn eigen medewerkers het concept van de omstreden Kamerbrief van Opstelten waaraan hijzelf als Kamerlid heeft bijgedragen naar het parlement te sturen. Er blijken niet minder dan achttien kanttekeningen in te staan. Koren op de molen van de oppositie, die het in december al een schande vond dat Van der Steur zo bereidwillig zijn bewindsman had bijgestaan.
Maar in het debat op 8 juni weet de minister eindelijk de goede toon te vinden: deemoedig en vastbesloten tegelijk. Uitvoerig betoogt hij dat hij dagelijks bezig is met zijn ‘veranderprogramma’ dat de gewenste cultuurverandering op het ministerie tot stand moet brengen. De Kamer neemt er genoegen mee.
Na afloop rent Van der Steur meteen de deur uit: op Schiphol staat het regeringstoestel te wachten om hem naar Luxemburg te brengen voor de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken, die hij zelf moet voorzitten. Opgelucht drinkt hij die avond nog een glaasje op de residentie van de Nederlandse ambassadeur in de Rue des Muguets, waar hij logeert.
Conversatielessen
De volgende dag slaagt Van der Steur erin zijn Europese collega-ministers op één lijn te krijgen over aanscherping van de Wapenrichtlijn, onderdeel van de gezamenlijke poging het terrorisme te bestrijden. Aan het eind van de vergadering geeft hij het woord aan de ministers van Malta en Slowakije, die na Nederland het voorzitterschap vervullen. Zo moeten ze zich wel publiekelijk committeren. Juist Slowakije heeft een grote wapenindustrie, en heeft zich lang tegen aanscherping van de richtlijn verzet. Pikant detail: een deel van de wapens van de terroristen in Parijs waren van Slowaakse herkomst. Maar nu, aan de vergadertafel in Luxemburg, gaat ook Slowakije door de bocht.
Van der Steur heeft er lang aan gewerkt om van zijn Europese taken een succes te maken. Afgelopen jaar nam hij speciaal Franse en Duitse conversatielessen, in de zomervakantie ging hij in Parijs lunchen bij zijn Franse evenknie Bernard Cazeneuve. En hij nodigde de Slowaakse en Maltese minister uit om bij hem thuis in Warmond te komen eten. ‘Dat zijn kleine dingen,’ zegt topambtenaar Wijnand Stevens, programmacoördinator voor het Europees Voorzitterschap op het ministerie van Veiligheid en Justitie. ‘Maar persoonlijke verhoudingen zijn in Europa nog belangrijker dan in Nederland. Van der Steur voelt dat goed aan.’
Eindelijk, een jaar na het begin van zijn ministerschap, begint het Ard van der Steur een beetje mee te zitten, al valt het in Nederland weinig mensen op.
Willem van Oranje
Tijdens zijn laatste grote debat voor het zomerreces op 15 juni, over de investeringen in de ‘veiligheidsketen’, weet hij waarachtig iets van zijn oude bravoure terug te vinden. Van der Steur moet een lastige positie verdedigen, want de gehele oppositie wil 200 miljoen extra in veiligheid investeren, terwijl minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft gezegd dat hij ‘een beetje klaar is’ met het gebedel om meer geld. Zelfs de bedachtzame Cees van der Staaij van de SGP zet Van der Steur onder druk: is hij het eens met de woorden van Dijsselbloem? Het kabinet spreekt toch met één mond?
Als de SGP-leider laat op de avond het pleidooi van de oppositie vergelijkt met het smeekschrift van de edelen aan de Hertogin van Parma in 1566, de opmaat tot de Nederlandse onafhankelijkheid, veert Van der Steur meteen op en zegt: ‘Gelukkig was er toen één man in staat om financiële ruimte te bieden om de strijd tegen de overheerser aan te gaan. Dat was Willem van Oranje.’ En wie kan die rol nu spelen? ‘De minister van Financiën!’ Gelach in de zaal. Deze keer komt er geen motie van wantrouwen, en van afkeuring evenmin. Na afloop, laat op de avond, maakt de minister nog even een praatje met journalisten. ‘Dames en heren, ik ga maar eens naar huis,’ zegt hij. ‘Mag ik u danken voor uw warme belangstelling!’
Een paar dagen later op zijn werkkamer vertelt Van der Steur dat hij laatst bij een voordracht over de geschiedenis van het ministerie van Justitie in het Paleis aan de Kneuterdijk door een oudere dame werd aangesproken: dat ze hem zo’n aardige man vond en dat hij zo’n mooi verhaal had gehouden. ‘Dat maak ik niet vaak mee,’ zegt hij grinnikend. ‘Als ik als minister vier jaar de tijd had gehad, had ik erop kunnen hopen dat er aan het einde meer mensen zouden zeggen: zo slecht heeft hij het niet gedaan.’ Even is het stil. ‘Het afgelopen jaar heb ik wel eens gedacht: waar ben ik aan begonnen? Maar ik vind nog steeds: dit is mooi om mee te maken.’
Trouw 26.01.2017 Ard van der Steur heeft het als minister van veiligheid en justitie geen moment gemakkelijk gehad. Sinds zijn aantreden in maart 2015 struikelde hij van incident naar incident. Vandaag viel hij, al hield hij de eer aan zichzelf.
In oktober 2015komt Van der Steur in problemen als blijkt dat een foto van Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn, dankzij het Openbaar Ministerie in de Telegraaf is beland. De minister meldt de Kamer aanvankelijk het OM pas op het allerlaatste moment op de hoogte is gebracht van de foto. Pas later hoort Van der Steur hoe het werkelijk zit. “Ik betreur dit”, sprak hij. Van D66 krijgt de minister ‘een gele kaart’.• Begin 2016komt Van der Steur hard in aanvaring met de Tweede Kamer over de kwestie-George Maat. Deze patholoog-anatoom gaf een jaar eeder een lezing aan studenten over de identificatie van MH17-slachtoffers. De minister noemde dit ‘buitengewoon ongepast en onsmakelijk’. Daar moet hij later op terugkomen. Van der Steur stribbelt ook tegen bij het openbaar maken van belangrijke documenten. Van der Steur biedt Maat maanden later zijn excuses aan. Ook in de Kamer moet hij door het stof. Enkele oppositiepartijen zeggen het vertrouwen in de minister op.• In april 2016 komt Van der Steur in het nauw als blijkt dat de terrorist Ibrahim el-Bakraoui, die in maart dat jaar aanslag in Brussel pleegde, in 2015 door Turkije op een vliegtuig was gezet. De Nederlandse autoriteiten lieten de man ongehinderd verder reizen. Een week voor de aanslag in België waarschuwt de politie in New York Nederland voor El-Bakraoui. Van der Steur kan niet verklaren waarom.In een Kamerdebat toont de minister zich – opnieuw – deemoedig: “Ik had er meer bovenop moeten zitten.” Er volgt een nieuwe motie van wantrouwen, dit keer gesteund door PVV, SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en een reeks afsplitsingen.• De afwikkeling van de Teevendeal loopt als een rode draad door de ambtsperiode van Van der Steur. Herhaaldelijk brengen nieuwe onthullingen van ‘Nieuwsuur’ de minister in zwaar weer. In december 2015 krijgen premier Rutte, Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff een motie van afkeuring van de bijna voltallige oppositie aan de broek.Van der Steur wordt kwalijk genomen dat hij zich als Kamerlid zeer actief met de inhoud van een persbericht van de voormalige minister Ivo Opstelten had bemoeid, een persbericht nota bene dat achteraf onjuiste informatie blijkt te bevatten. Van der Steur erkent ‘een morele grens’ gepasseerd te hebben en rept over ‘ontzettend veel spijt’.• Januari 2017, weer brengt Nieuwsuur-redacteur Bas Haan de minister in verlegenheid. Van der Steur blijkt zich begin maart 2015 nadrukkelijk met een Kamerbrief van Opstelten te hebben bemoeid. In die brief wilde minister Opstelten het bedrag van ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen, Kamerlid Van der Steur vond dit ‘zeer riskant’. En zo verdween het bedrag uit de brief, informatie waar de Tweede Kamer om zat te springen. Van der Steur, begin deze week: “Het dossier geeft geen fraai beeld, er is veel fout gegaan.”
De Teevendeal – hoe zat het precies?
2000: Het Openbaar Ministerie sluit een deal met drugscrimineel Cees H. De man komt vrij. Justitie vordert 750.000 gulden, H. krijgt de rest van zijn vermogen teruggestort. Namens het OM tekent officier van justitie Fred Teeven. De Belastingdienst weet van niks.
2002: Minister Korthals van justitie meldt de Kamer dat H. ongeveer 1,25 miljoen gulden heeft gekregen.
Maart 2014: ‘Nieuwsuur’ meldt dat er veel meer geld is overgemaakt naar crimineel, ongeveer 5 miljoen gulden, en dat de fiscus tegen de regels buitenspel is gezet. Minister Opstelten houdt in een Kamerdebat vast aan het verhaal van zijn voorganger Korthals.
April: In ‘de Volkskrant’ vertelt advocaat Doedens dat met de schikking met Cees H. inderdaad bijna vijf miljoen gulden is gemoeid. Opstelten schrijft de Kamer dat er geen bonnetje van de Teevendeal is.
Maart 2015: nieuwe uitzending van ‘Nieuwsuur’. Journalist Bas Haan komt met de details van de deal, inclusief het exacte bedrag: 4.710.627,18 gulden. Het ministerie van veiligheid en justitie blijft bij het oorspronkelijke verhaal. De Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff helpen bij het opstellen van een persbericht hierover.
Minister Opstelten wil in een Kamerbrief het bedrag van ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen. Van der Steur raadt dit af: ‘zeer riskant’.De volgende dag maakt ministerie bekend dat bonnetje toch is gevonden. Opstelten en staatssecretaris Teeven treden af.
December: Anouchka van Miltenburg treedt af als Tweede Kamervoorzitter nadat uit een uitzending van Nieuwsuur is gebleken dat ze brief van een klokkenluider heeft vernietigd. Commissie-Oosting presenteert eerste onderzoeksrapport. In het debat hierover gaan premier Rutte, Van der Steur en Dijkhoff diep door het stof.
Januari 2016: Oosting krijgt opdracht tot nieuw onderzoek, nadat Nieuwsuur meldt dat het bonnetje niet gevonden mócht worden.
Mei: Oosting rapporteert: geen sprake van een doofpot op het ministerie. Maar, erger nog, de chaos op het ministerie was zo groot, dat het niet eens in staat was tot een doofpot.
Januari 2017: Bas Haan publiceert zijn boek ‘De rekening voor Rutte’. Hij onthult dat Kamerlid Van der Steur in maart 2015 aandrong op weghalen van schikkingsbedrag uit Kamerbrief. Haan beticht Van der Steur ook van liegen en schrijft dat Rutte veel meer weet over de kwestie dan dat premier tot op heden heeft verklaard.
Van der Steur voert nog een debat over de kwestie, maar trekt na een eerste vragenronde zijn conclusies. Hij voelt het vertrouwen niet meer, en treedt af.
Trouw 26.01.2017 Minister van veiligheid en justitie Van der Steur heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin hij meer uitleg geeft over zijn rol bij de zogeheten Teevendeal. Van der Steur moet zich vanmiddag in de Kamer verantwoorden.
Het draait om de vraag of VVD’er Van der Steur in 2015 toen hij nog Kamerlid was de hand heeft gehad in het achterhouden van informatie voor de Tweede Kamer. Daarbij ging het om de bedragen die gemoeid waren met de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
In maart 2015 hielp Van der Steur VVD-partijgenoot en toenmalig minister van justitie Ivo Opstelten bij de beantwoording van een reeks vragen uit de Kamer over de omstreden deal. Van der Steur plaatste 23 kanttekeningen bij de conceptantwoorden die de minister wilde geven.
Zo luidde een kanttekening: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie’. Van der Steur stelt nu dat hij met die opmerking wilde aangeven dat een vraag eerder al voldoende was beantwoord.
Uiterst kritisch
Die kanttekeningen leidden begin deze week tot ophef en Van der Steur moet zich daar vanmiddag in de Kamer voor verantwoorden. Dat belooft een strijd om zijn politieke leven te worden. Ook premier Mark Rutte moet uitleg geven. Partijen zijn uiterst kritisch en verwijten Van der Steur te hebben gelogen. Ook zou hij met sommige opmerkingen hebben geprobeerd de affaire te verdoezelen.
Volgens Van der Steur is er geen nieuws. Hij stelt dat de commissie-Oosting die de gang van zaken heeft onderzocht de beschikking had over alle informatie en dat de feiten al zijn besproken tijdens een Kamerdebat in december 2015. Ook stelt hij dat hij helemaal niet heeft voorgesteld de bedragen te schrappen uit een Kamerbrief.
De kwestie achtervolgt niet alleen Van der Steur. In december 2015 steunde bijna de hele oppositie een motie van afkeuring over de manier waarop het kabinet van premier Rutte met de slepende affaire is omgegaan. De VVD-bewindslieden Ivo Opstelten en Fred Teeven van veiligheid en justitie waren toen al opgestapt, net als Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ging er vanuit dat toenmalig minister Ivo Opstelten de bedragen die gemoeid waren met de zogeheten Teevendeal aan de Kamer bekend zou maken.
Dat blijkt uit een reactie van de minister op recente onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan in deze langslepende kwestie.
Eerder deze week lekte via Nieuwsuur een mail uit van Van der Steur aan Opstelten uit 2015 waarbij hij vragen stelt over de bedragen die Teeven zich herinnert van de deal die hij in 2001 sloot met crimineel Cees H.
Opstelten was op basis van nieuw onderzoek van plan om de bedragen in een Kamerbrief te noemen, maar Van der Steur roept hem in de mail op te checken of “in de brieven een afwijkend standpunt is ingenomen op de herinnering” van de staatssecretaris.
In de Kamerbrief die uiteindelijk naar de Tweede Kamer ging bleek de passage waar de bedragen werden genoemd geschrapt en vervangen door een passage dat de staatssecretaris “onvoldoende herinneringen” zou hebben aan de bedragen.
Als Kamerlid had Van der Steur dus in tegenstelling tot de rest van de Kamer kennis van de bedragen en vroeg na het verschijnen van de brief ook niet waarom de bedragen niet terugkwamen.
Openbaar
Van der Steur schrijft nu dat hij verwachtte dat Opstelten de bedragen wel met de Kamer zou delen. “Ik ging er van uit dat deze bedragen openbaar zouden worden gemaakt”, aldus Van der Steur.
De minister benadrukt donderdag dat minister-president Mark Rutte niet op de hoogte was van de bedragen al waren die wel langs zijn ministerie gegaan.
“Het ministerie van Veiligheid en Justitie zond een versie van de concept-antwoorden […] aan het ministerie van Algemene Zaken […]. De minister-president is hierover niet geïnformeerd”, aldus Van der Steur.
Na diverse eerdere kwesties in de zaak traden bewindspersonen Opstelten en Fred Teeven al af en ook Van der Steur ligt al lang onder vuur, omdat hij informatie voor de Kamer zou hebben achtergehouden.
Donderdagmiddag wacht Van der Steur een nieuw zwaar debat over de kwestie. In Den Haag wordt serieus rekening gehouden met het scenario dat de minister moet vertrekken.
Telegraaf 26.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) bungelt en zal donderdagmiddag in debat alles op alles moeten zetten om uit die benarde situatie te komen. Een groot deel van de oppositie vindt zijn positie sowieso onhoudbaar, wat de bewindsman nu ook nog wil beweren.
In de coalitie wacht men het debat af. Nog voor er over het lot van Van der Steur wordt gestemd, zal worden bekeken of zijn verweer tegen de beschuldigingen sterk genoeg is geweest. Zo niet, dan verwacht de PvdA dat de VVD haar man terugtrekt. Ook de VVD ziet in dat het verweer perfect moet zijn en dat het anders, zeker gezien het schamele krediet dat Van der Steur in de Kamer heeft, einde oefening is.
Van der Steur wordt in een nieuw boek over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal beschuldigd van liegen. Als Kamerlid onthield hij de Kamer informatie en als minister loog hij daarover, beweert de auteur. De minister ontkent dat.
De oppositie zal het debat vooral gebruiken om premier Rutte aan te pakken. Op die manier kan de VVD-campagne maximale schade worden berokkend. De oppositie heeft er genoeg munitie voor, want in het boek wordt ook de minister-president beschuldigd van liegen. Hard bewijs is daar echter niet van. Het is tevens de vraag in hoeverre minister Van der Steur en zijn eventuele aftreden in het debat als bliksemafleider kan dienen voor Rutte.
De PvdA heeft vanochtend vergaderd over de te volgen strategie in de kwestie. „Hij moet z’n best doen. We zullen zien of dat genoeg is”, aldus een aanwezig Kamerlid. Een ander Kamerlid vond de Kamerbrief waarin Van der Steur zich verdedigde tegen de beschuldigingen „slechts een aanzet tot het debat, daar hangt echt alles van af”. „Het uitgangspunt is dat dit de rommel van de VVD is.”
Het debat begint om 14:15 uur. De Telegraaf verslaat het debat live op Twitter en plaatst continue updates op de site.
Telegraaf 26.01.2017 Het is donderdag erop of eronder voor minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Als hij in de Tweede Kamer geen goed verhaal heeft over zijn bemoeienis met de nasleep van de Teevendeal, is het afgelopen. Een mogelijke aftocht van de VVD-bewindsman kent echter vele vaders.
’Dit eindigt natuurlijk in een bloedbad.” Een voormalige vertrouweling kan zich nog goed herinneren hoe de net aangetreden Ard van der Steur in 2015 zijn politieke toekomst schetste. Hij herhaalde het donkere scenario zelfs een paar keer.
En de joviale liberaal had nog wel net zijn jongensdroom vervuld zien worden! Het ministerschap was de hoofdprijs waar de jurist al jaren op hoopte. Maar Van der Steur zag ook dat het departement waar hij net was aangetreden in zwaar weer zat en sowieso altijd problemen oplevert. Twee bewindspersonen, jarenlang het symbool van de law&order-koers van de VVD, hadden net het veld geruimd. Muitende ambtenaren waren aan de orde van de dag, de schijn van een doofpotcultuur hing over het departement en talrijke justitie-koninkrijkjes namen noch elkaar, noch de politieke top heel serieus.
AD 26.01.2017 Hij wilde van kinds af aan zo graag minister worden, maar voor Ard van der Steur (47) lijkt de droombaan verworden tot een nachtmerrie. In het zoveelste debat over de Teevendeal telt meer mee dan enkel de feiten.
Opheldering over bonnetjesaffaire
Het televisieprogramma Nieuwsuur onthulde maandag dat Van der Steur zich in maart 2015 als VVD-Kamerlid nóg eens zeer vergaand heeft bemoeid met beantwoording van Kamervragen door zijn voorganger minister Ivo Opstelten. Die kwam in het nauw door vragen over Cees H., die een veelbesproken deal sloot met de vroegere officier van justitie Fred Teeven.
Van der Steur heeft al eens erkend dat hij zich met de beantwoording bemoeit had en dat hij ‘daar spijt van had’. Nu blijkt dat hij als Kamerlid zelfs een suggestie lijkt te hebben gedaan om informatie achter te houden voor de Tweede Kamer.
Uit de opgedoken e-mail van Van der Steur – toen nog Kamerlid- aan de assistent van toenmalig minister Opstelten, blijkt dat hij suggereerde om de Tweede Kamer niet te informeren dat staatssecretaris Fred Teeven nog ongeveer wist te herinneren hoe hoog het bedrag was dat crimineel H. had gekregen.
In de conceptantwoorden van het ministerie stond aanvankelijk dat Teeven zich bedragen kon herinneren en welke dit waren. ,,Zeer kwetsbaar,’’ schreef Van der Steur in de kantlijn. En: ,,Als dit de herinnering van de stas (staatssecretaris, red.) is, waarom is dat dan niet eerder gemeld.’’
In de definitieve versie van de brief werden de door Teeven genoemde bedragen inderdaad weggehaald. Er stond dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om bedragen te noemen. Nadat het bonnetje van de deal alsnog werd gevonden, traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven af.
Het veranderen van zijn imago zegt misschien wel het meest. Begon Ard van der Steur als die grappige en flamboyante bewindsman, nu wordt hij voor pedant versleten. Zijn bravoure heet inmiddels een gebrek aan deemoed en politiek gevoel.
Oorzaak zijn – natuurlijk – zijn grote (verbale) misstappen. Die rond professor George Maat, Volkert van der Graaf, en al eerder over de Teevendeal. Maar sluipenderwijs kan de VVD’er niets meer goed doen.
Malle Ard die kisten wijn meeneemt in het regeringstoestel na een werkbezoek in het buitenland. Naïeve Ard die ineens onbedoeld in een reclame van KPN (‘misverstand’) opduikt. Arrogante Ard die een debat in de Eerste Kamer laat verzetten, ten faveure van zijn bruiloft met meubelmaakster Ninette. Slordige Ard die rond terrorist Ibrahim el-Bakraoui per ongeluk zegt dat informatie van de FBI kwam, maar moet erkennen dat het de politie in New York was. Kortzichtige Ard die een ‘concertje’ organiseert in een ambassade en geen huur betaalt.
Zo tellen oppositiepartijen inmiddels ook kleinere incidenten op bij de echte ‘blunders’.
Noem het gezever, maar ondanks de kritiek die het hem oplevert, komt de minister criticasters nooit eens deemoedig tegemoet. Van der Steur mag graag zijn moeder citeren. ,,Die zei: wie geen fouten maakt, maakt meestal niks.”
Z’n opponenten horen het hoofdschuddend aan. En zo werd de VVD’er in zijn ministerschap – tot dusver twintig maanden – de vlek waar de oppositie steeds ongebreideld in kon wrijven.
De VVD wilde na de val van minister Ivo Opstelten en secondant Fred Teeven met een schone lei te beginnen, maar de nasleep van de deal met crimineel Cees H. is juist almaar groter geworden.
Dat Van der Steur een slepend en serieus conflict met de stakende (!) politie wist te lijmen, is al geen prestatie meer, maar ‘een gelukje’. ,,Hij heeft simpelweg geen enkel krediet meer”, weet een bron binnen de oppositie.
Het is ongelofelijk. Hoezeer ze ook op hem inbeuken, hij blijft de blik vooruit houden.
Wie bent u?
Toch is Van der Steur een innemend persoon. Wie met hem praat, vindt een luisterend oor. Soms neemt hij de lift op zijn departement, stapt op een willekeurige verdieping uit en zegt: ,,Hallo, ik ben Ard, wie bent u en wat doet u precies?”
Deel je zijn voorliefde voor geschiedenis, dan kan hij op de Haagse boekenmarkt zomaar een eerste druk van het een of ander voor je meenemen. Of hij toont je z’n Winston Churchill-memorabilia, dineert met je in zijn atypische woonhuis: een kasteeltje in Warmond.
Zou je niet beter weten, dan zou je hem voor de succesvolste minister van het kabinet aanzien. Geen bewindspersoon die zo zorgeloos naar buiten stapt op de vrijdagmiddag na de ministerraad als hij.
Als z’n moeizame ministerschap al zijn tol eist, dan niet op zijn gemoed. Een gulle lach, een grapje, een praatje met voorbijgangers. ,,Het is ongelofelijk”, zegt een naaste medewerker. ,,Hoezeer ze ook op hem inbeuken, hij blijft de blik vooruit houden.” Het is de VVD’er ten voeten uit: eigenwijs als wat en immer optimistisch.
Speelbal
Diep in z’n hart zal zelfs Van der Steur moeten erkennen dat het niet is geworden wat hij hoopte. De kans dat hij na vandaag nog minister is, lijkt klein. Hooguit blijft hij beschimpt en beschadigd achter, een speelbal voor de oppositie in de verkiezingscampagne.
Nu was hij ook geen eerste keus. VVD-collega Henk Kamp had geen trek in de baan, net als Jan-Kees Wiebenga, lid van de Raad van State. Dan moet Ard het doen, die is verbaal sterk, wensdroomde de VVD-top.
Als voormalig Nederlands kampioen debatteren (1991) én ex-advocaat, gold Gerard Adriaan van der Steur als ideale stand-in voor de hakkelende en mompelende Opstelten. Of zoals Van der Steur ooit zelf zei: ,,Ik was nooit zo’n fysiek ingestelde figuur. Al vanaf de lagere school moest ik van me af praten om me staande te kunnen houden.”
Pijnlijk dat juist zijn verbale gestuntel z’n achilleshiel zou blijken. De opeenvolgende affaires noopten hem al tot drie keer toe zijn excuses te maken aan het parlement.
In het parlement ziet men steeds hetzelfde patroon. Een onthulling. Bakken kritiek. Van der Steur die er geen kwaad in ziet. En pas na aandringen over de brug komt met inkeer. Met de volgelopen emmer is het maar de vraag of het weerleggen van de laatste onthulling van Nieuwsuur genoeg is. Een groot deel van het parlement heeft het – populair gezegd – wel een beetje gehad met Ard ‘die ministertje speelt’.
Elsevier 26.01.2017 In een poging zijn politieke carrière te redden komt minister Ard van der Steur (Justitie, VVD) met uitleg over zijn rol in de Teevendeal. Zonder slag of stoot opstappen is hij niet van plan.
Volgens journalist Bas Haan blijkt uit onderzoek dat Van der Steur in 2014 correcties voorstelde aan voormalig minister Ivo Opstelten, toen die antwoorden moest geven aan de Kamer over de Teevendeal. Van der Steur zou ervoor hebben gezorgd dat cruciale informatie werd geschrapt uit de brief, wat zou betekenen dat hij de Kamer heeft voorgelogen.
‘Dit levert gedonder op’
In een brief aan de Kamer legt Van der Steur punt voor punt uit waarom hij bepaalde aanpassingen voorstelde aan Opstelten. Ook maakte hij decontroversiële documenten donderdag openbaar, met daarin zijn opmerkingen. Waar Opstelten bepaalde bedragen noemt, adviseert Van der Steur om die te schrappen: ‘Waarom zo antwoorden? Dit levert gedonder op. Aanpassen’.
Het ging om informatie de Kamer graag wilde weten. Van der Steur schrijft nu dat de brief van Opstelten ‘niet volledig’ en op sommige vlakken ‘onduidelijk’ was. Volgens hem is er geen nieuws: de Commissie-Oosting zou allang de gang van zaken hebben onderzocht.
De minister geeft wel toe dat het dossier ‘geen fraai beeld’ geeft. ‘Ik heb er lessen uit getrokken, niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.’
Van der Steur voegt toe dat premier Rutte geen blaam treft. Hij is ‘niet geïnformeerd’ over de gewraakte bemoeienis van het voormalige Kamerlid. Desondanks moet Rutte donderdag wel een reeks lastige vragen beantwoorden over zijn rol, als de Kamer debatteert over de kwestie.
Lot in handen van PvdA
Of de poging van transparantie Van der Steur gaat redden, is de vraag. De oppositie is zeer kritisch over de rol van Van der Steur, en als regeringspartij PvdA zich daarbij aansluit, zou het einde verhaal kunnen zijn voor de justitieminister.
Ook binnen de VVD gaan – na de zoveelste kwestie rond Van der Steur – voorzichtig stemmen op om de politicus te lozen. Frits Huffnagel, voormalig VVD-raadslid in Amsterdam, zei woensdag op BNR dat Van der Steur het best ‘de eer aan zichzelf kan houden’. ‘Ik denk dat het gewoon te veel is nu dit er wéér bovenop komt.’
Den HaagFM 25.01.2017 Schrijver Bas Haan is zaterdag te gast in boekhandel Paagman om te praten over zijn veelbesproken boek ‘De rekening voor Rutte’ over de Teevendeal-affaire.
De ‘Nieuwsuur’-journalist bracht in het maandag verschenen boek naar buiten dat minister Ard van der Steur opzettelijk informatie heeft achtergehouden voor de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal. Die zaak ging over een deal die Teeven in 2000 als Officier van Justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Ze kwamen tot een schikking van bijna 4,8 miljoen gulden. Het stelselmatig toedekken van de waarheid daarover door het kabinet leidde tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest haar functie neerleggen.
Volgens Haan blijkt uit een nieuwe email die is opgedoken, dat Kamerlid Van der Steur ervoor heeft gezorgd dat uit antwoorden van minister Opstelten aan de Tweede Kamer bedragen werden geschrapt. Het ging om cruciale informatie, die de Kamer had moeten krijgen. Haan concludeert dat Van der Steur de Kamer heeft voorgelogen. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de affaire. De bijeenkomst in Paagman aan de Lange Poten start zaterdag om 14.00 uur. …lees meer
VK 25.01.2017 De bonnetjesaffaire raakt ook premier Rutte daar waar hij kwetsbaar is: op zijn geloofwaardigheid.
‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot. Een interview met Bas Haan.
Van der Steur dekte als Kamerlid Teevendeal toe, zei als minister iets heel anders
De bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. brengt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie opnieuw in politieke problemen.
Politicologen, campagnestrategen en parlementair historici kunnen nog jarenlang plezier hebben van de bonnetjesaffaire op het ministerie van Justitie. Twee opeenvolgende ministers die door dezelfde zaak aan het wankelen raken – de politieke schade is zonder weerga en het begrip ‘wrijven in een vlek’ krijgt nieuwe dimensies.
Want wie herinnert zich nog de onbenulligheid waarmee het allemaal begon? Zouden Ivo Opstelten en Mark Rutte zich nog wel eens afvragen wat hen bewoog toen ze in 2014 besloten om de details over de oude deal van officier van justitie Fred Teeven met hasjbaron Cees H. maar weg te houden bij de Kamer? Het voorkomen van gezichtsverlies voor VVD-crimefighter Teeven ging kennelijk boven alles. Het moment van inkeer kwam nooit. Zonder de vasthoudendheid van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan zouden de meeste details nu nog steeds verborgen zijn.
Wie vertrouwt je dan nog als er grotere belangen op het spel staan?
De VVD betaalt nu de prijs van de schaamte en staat op het punt om na Kamervoorzitter Van Miltenburg en de bewindslieden Opstelten en Teeven een vierde kopstuk kwijt te raken. Er zit waarschijnlijk niets anders op, tenzij Van der Steur deze week alsnog met een zeer overtuigende verdediging komt. Juist de minister van Justitie moet zich als hoeder van de rechtsstaat laten voorstaan op zijn onbesproken omgang met de waarheid.
De VVD kan het de oppositiepartijen of coalitiepartner PvdA dan ook niet kwalijk nemen dat zij deze kans voor open doel genadeloos inkoppen. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. En als je al niet eerlijk durft te zijn over zo’n oude, kleine kwestie, wie vertrouwt je dan nog als er grotere belangen op het spel staan?
Die vraag raakt ook premier Rutte, daar waar hij toch al het kwetsbaarst is: op zijn geloofwaardigheid. Wie in de Kamer gelooft nog dat hij zich al die tijd in het geheel niet met de details bemoeide? Of dat hij geen enkele regie voerde in de moeizame omgang met de feiten?
De VVD heeft in deze affaire een groot dedain aan de dag gelegd voor het belang van de geloofwaardigheid van bestuurders in een volwassen parlementaire democratie. Er is veel vertrouwen verspeeld.
NU 25.01.2017 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft een werkbezoek aan de gemeente Vught woensdag afgezegd om zich voor te bereiden op het debat over zijn optreden in de nasleep van de Teevendeal.
Van der Steur raakte deze week opnieuw in opspraak omdat hij er als VVD-Kamerlid op zou hebben aangedrongen dat Ivo Opstelten, de toenmalige minister, details over de Teevendeal verzweeg voor de Tweede Kamer. De kwestie kostte al drie VVD’ers de kop en ook donderdag ligt de vertrouwensvraag weer op tafel.
De minister zou in Vught overleggen over de aanpak van personen met verward gedrag. Hij zou er burgemeester Roderick van de Mortel en Onno Hoes, de voorzitter van het Schakelteam Personen met Verward Gedrag, spreken.
Volgens de gemeente gaat het werkbezoek wel door. Van der Steur wordt mogelijk vervangen door zijn staatssecretaris, Klaas Dijkhoff.
Teevendeal
Als officier van justitie sloot Fred Teeven in 2001 een deal met drugscrimineel Cees H. op basis waarvan H. miljoenen van het ministerie kreeg. Om hoeveel geld dat ging is lange tijd onduidelijk gebleven.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte schreef Bas Haan, journalist voor de Volkskrant dat Van der Steur in 2015 actief bezig was om de details van de Teevendeal niet te openbaren aan de Tweede Kamer.
Telegraaf 25.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft een werkbezoek aan de gemeente Vught woensdag afgezegd. Hij bereidt zich voor op het beladen debat over zijn optreden in de nasleep van de Teevendeal, meldt het ministerie.
Van der Steur raakte deze week opnieuw in opspraak omdat hij er als VVD-Kamerlid op zou hebben aangedrongen dat de toenmalige minister details over de Teevendeal verzweeg voor de Tweede Kamer. De kwestie kostte al drie VVD’ers de kop en ook donderdag ligt de vertrouwensvraag weer op tafel.
De minister zou in Vught overleggen over de aanpak van personen met verward gedrag. Hij zou er burgemeester Roderick van de Mortel en Onno Hoes, de voorzitter van het Schakelteam Personen met Verward Gedrag, spreken.
Volgens de gemeente gaat het werkbezoek wel door. Van der Steur wordt mogelijk vervangen door zijn staatssecretaris, Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 25.01.2017 Minister van der Steur (Veiligheid en Justitie) balanceert op een dun koord.
De VVD-bewindsman moet van de coalitiepartijen een perfect verhaal houden om de beschuldigingen over de beruchte Teevendeal te weerleggen. Als dat mislukt, wordt hij geacht de eer aan zichzelf te houden. Dat melden coalitiebronnen aan deze krant.
In de VVD-top gelooft men in Van der Steurs verweer, maar als hij zich morgen niet uitstekend door het debat weet te slaan, is het alsnog afgelopen.
PvdA’ers verwachten dat de VVD haar geplaagde bewindsman terugtrekt als het debat tegenvalt. „Dat hebben wij met Mansveld ook gedaan”, verwijst een ingewijde naar de val van hun staatssecretaris.
VK 24.01.2017 De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
Bas Haan (43) is journalist bij Nieuwsuur en de man achter de geruchtmakende uitzendingen over de Teevendeal. Deze ‘bonnetjesaffaire’ leidde in maart 2015 tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie, beiden VVD. Haan werd uitgeroepen tot Journalist van het Jaar 2015. Een commissie onder leiding van Marten Oosting stelde twee onderzoeken naar de zaak in, gepubliceerd in december 2015 en mei 2016. Na het laatste Kamerdebat hierover, in juni 2016, begon Haan aan het nu verschenen boek De rekening voor Rutte.
Wat was uw drijfveer om na al het nieuws over deze zaak nog een boek te schrijven?
Ard van der Steur koos voor de leugen
Na twee vuistdikke onderzoeksrapporten leek alles bekend over de roemruchte Teevendeal. Nu komt Bas Haan, de onderzoeksjournalist die al twee bewindspersonen en een Kamervoorzitter liet struikelen, met nieuwe details, inclusief een ontmoeting van de premier met een voormalige wiethandelaar en een intimidatiepoging van Fred Teeven. ‘Jij krijgt spijt van de dag dat je geboren bent.’
‘Ik had twee irritaties. Ten eerste de uispraak van premier Rutte: ‘Er is op geen enkele manier een beleid geweest om dingen toe te dekken.’ Met dit boek toon ik aan dat dat evident wel het geval is geweest. Systematisch. Ten tweede de aanhoudende suggestie dat ik mij zou laten gebruiken door criminelen om Teeven een hak te zetten. Ook pertinent onjuist. Het eerste verhaal ging over een staatssecretaris die zich voordeed als crimefighter maar zelf de regels aan zijn laars lapte, criminelen rijk maakte en de belastingdienst onwetend hield. Daarna kwam de cover-up, en dat werd de affaire die hier nu in boekvorm op tafel ligt.’
De commissie-Oosting noemde de affaire ‘geen doofpot’. U wel. Was de door het kabinet ingestelde commissie misschien deel van de doofpot?
Het boek
Bas Haan: De rekening voor Rutte. De Teevendeal, het bonnetje en de politieke prijs voor leugens.Prometheus, 254 pagina’s, € 18,99.
‘Nee, dat is onzin. Als je ziet wat die eerste commissie allemaal boven water heeft gehaald aan documenten, dan kun je dat geen doofpot noemen. De tweede commissie oordeelt vooral over ambtenaren en zegt dat die zo langs elkaar heen werkten dat ze niet eens in staat waren een doofpot te creëren. Ik richt mij op de politici, allemaal uit de top van de VVD, en dan moet ik constateren dat die bewust bezig zijn geweest met de waarheid achter te houden. Met liegen dus. Dat noem ik wél een doofpot. Het was misschien logisch dat de goed ingewerkte Oosting ook het tweede onderzoek deed, maar achteraf bezien niet verstandig. Het vereiste herziene oordelen en dat had iemand anders moeten doen.’
Als ik de verkiezingsuitslag had willen beïnvloeden, zou ik nog minstens een maand hebben gewacht met publiceren, aldus Bas Haan.
Uw scoops kwamen steeds vlak voor verkiezingen: in maart 2014 voor de gemeenteraadsverkiezingen en in maart 2015 voor die van Provinciale Staten. En nu weer. VVD-minister Edith Schippers sprak zelfs van ‘een complot’.
‘Ja, daarmee heeft ze zich behoorlijk belachelijk gemaakt. Ik heb steeds wekenlang ruimte gegeven voor wederhoor en daarmee uitzenddata altijd open gelaten. Dit boek heb ik in een half jaar geschreven. Het moest natuurlijk wel verschijnen nu dit kabinet er nog zit. Als ik de verkiezingsuitslag had willen beïnvloeden, zou ik nog minstens een maand hebben gewacht met publiceren. Dat doe ik niet, want daar gaat het mij niet om.’
Waar gaat het wel om?
Misstappen worden voortdurend ontkend, gebagatelliseerd, verhuld, goedgepraat, aldus Bas Haan.
‘Dit is politiek op z’n lelijkst. Politiek die feiten ontkent, ondergeschikt maakt aan beeldvorming. Misstappen worden voortdurend ontkend, gebagatelliseerd, verhuld, goedgepraat. Dan zet je de deur wagenwijd open voor emoties en de onderbuik. Het is niet voor niets dat aan de woorden van Rutte steeds wordt getwijfeld. Hij biedt een podium aan al diegenen die sowieso niet veel ophebben met de waarheid en hun positie ververwerven op basis van angst, boosheid en andere emoties. Dat is de politieke prijs voor leugens, de rekening die Rutte zichzelf presenteert.’
En de prijs die het ministerie betaalt?
‘Ook die is hoog. Het is mij niet te doen om VVD-bashen, maar het ligt voor de hand dat het ministerie na de formatie van politieke kleur zal veranderen. En ik denk niet dat er ooit nog twee bewindslieden van dezelfde politieke partij op dat departement komen te zitten.’
DenHaag TeKijk 24.01.2017 ‘Paerlen voor de zwijnen’, zo verwoordt een woordvoerder van de VVD de situatie.
‘Na het Oekraïne debacle, en nu uit onderzoek na onderzoek blijkt dat de bevolking niet achter besluiten van het kabinet staat, begint bij de regering duidelijk te worden dat onze kiezers niet in staat zijn een correcte mening te vormen.
Eerlijk gezegd valt met een dergelijke bevolking niet te werken en wij hopen dat de bevolking op korte termijn in staat is haar mening te herzien’.
Diverse prominente leden hebben al aangegeven zich aan de zijde van de regering te scharen.
‘Volksvertegenwoordiging werkt alleen als vertegenwoordiger en vertegenwoordigde binnen een breed scala aan standpunten overeenstemming hebben, en dat is bij deze bevolking duidelijk niet het geval’.
Het volk heeft geen flauw benul van wat er onder politici leeft, aldus een verbolgen Rutte, die dreigt de handdoek in de ring te gooien.
De gehele regering, bestaande uit de fracties van PvdA en VVD, hebben vanmiddag een motie van wantrouwen tegen de bevolking ingediend.
Als deze motie een meerderheid haalt en de bevolking haar mening niet herziet zullen ‘drastische maatregelen’ genomen worden, zo voorspellen bronnen rond het Binnenhof. Nog even volhouden
VK 24.01.2017 ‘Het was fijn geweest als de mail van Van der Steur in het tweede rapport van de commissie-Oosting had gezeten’, zegt PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt. ‘Maar ik voel er niets voor de bal nu neer te leggen bij deze commissie, die zoveel goed werk heeft verricht.’
Het is na de zoveelste onthulling van Nieuwsuur-journalist Bas Haan een van de vele vragen op het Binnenhof: hoe kan het dat alweer nieuwe informatie opduikt in het slepende dossier van de Teevendeal?
Oud-ombudsman Marten Oosting wil daar best op reageren, maar alleen op de procedure. En schriftelijk. ‘De commissie is ontbonden; ik vind het niet op mijn weg liggen om nu als persoon commentaar te geven op het boek van Haan.’
Graven
Je moet als volksvertegenwoordiger onderhand forensisch accountant zijn om aan informatie te komen, aldus Alexander Pechtold.
In het maandag verschenen ‘De rekening voor Rutte’ drukt Haan een niet eerder gepubliceerde mail af van huidig minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie), die als Kamerlid toenmalig minister Ivo Opstelten adviseerde Kamervragen ontwijkend te beantwoorden. In een later debat, toen hij inmiddels Opsteltens opvolger was, zweeg Van der Steur daarover. Verbijstering in de Kamer: hadden we niet een punt achter deze affaire gezet?
Toch wordt het sentiment van Recourt breed gedeeld: de fout ligt niet bij Oosting. ‘Ik heb altijd gevraagd: is dit alles?’, zegt SP-Kamerlid Michiel van Nispen. ‘Niet dus. Maar ik twijfel niet aan de beste bedoelingen van de commissie.’
D66-leider Alexander Pechtold: ‘Het kabinet heeft een actieve informatieplicht. Daar zit het scheef, want je moet als volksvertegenwoordiger onderhand forensisch accountant zijn om aan informatie te komen.’
De commissie vond het niet zinvol om Van der Steurs inbreng op te nemen
Rapporten Oosting
Lees ook:
Ard van der Steur koos voor de leugen. De meedogenloze reconstructie van onderzoeksjournalist Bas Haan. (+)
Vertrouwen Kamer in Van der Steur wankelt na nieuwe onthullingen Teevendeal.
Oosting publiceerde in december 2015 een dik rapport over de ‘ontnemingsschikking’ uit 2000 tussen toenmalig officier van Justitie Fred Teeven en hasjhandelaar Cees H., waarover Nieuwsuur had bericht. Dat onderzoek ging over de aard van de deal en de ministeriële verantwoordelijkheid.
Na nieuwe onthullingen volgde in mei 2016 een ‘nader onderzoek’, over de vraag of ambtenaren moedwillig de rekening van de omstreden deal achterhielden. Op pagina 149 van dat tweede rapport staat dat Van der Steur bij concept-antwoorden op Kamervragen door Opstelten ‘een aantal vragen en tekstuele suggesties’ toevoegde. Meer niet. Had Oosting deze opmerkingen (‘zeer kwetsbaar’) bij nader inzien niet integraal moeten publiceren?
Bonnetje
‘De commissie heeft zich in beide onderzoeken gericht op gedragingen van de verantwoordelijke minister en van de ambtenaren onder diens verantwoordelijkheid’, antwoordt Oosting. ‘Aldus zijn daarbij gedragingen van de leden van de Tweede Kamer die destijds bij dit onderwerp betrokken zijn geweest alleen zijdelings en met name processueel aan de orde gekomen.’
Op het moment dat Kamerlid Van der Steur zat te schaven aan de concept-antwoorden aan de Kamer, werd elders – zonder dat hij dat wist – het beroemde bonnetje gevonden.
Daarom, aldus Oosting, ‘vond de commissie het niet zinvol om ook diens inbreng op te nemen op conceptteksten waarvan de kern inmiddels was achterhaald door de vondst van ‘het bonnetje’. Overigens hebben leden van de Tweede Kamer in de informatie op blz. 149 van ons rapport destijds kennelijk geen aanleiding gezien om minister Van der Steur op dit punt nader te bevragen.’
VK 24.01.2017 Door de nieuwe onthullingen over de politieke afwikkeling van de Teevendeal, lijkt de positie van minister Ard van der Steur serieus in gevaar. We wisten al dat hij optrad als souffleur voor de toenmalige minister Opstelten, maar nu blijkt dat hij ook wist om welke bedragen het ging en achter de schermen suggereerde om dit niet met de Kamer te delen. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat. Hoe gaat de VVD zich hieruit redden? En wat gaat coalitiepartner, de PvdA doen? Vijf vragen aan politiek redacteur Frank Hendrickx.
Van der Steur is wéér in opspraak. Gaat het hem dit keer opbreken?
‘Dat is natuurlijk nooit te voorspellen, maar de weerstand tegen de minister is nu wel erg groot en de oppositie zal er zeker op aansturen. Het is ook mogelijk dat Van der Steur de eer aan zichzelf houdt. Dat hij concludeert dat hij te weinig steun heeft in de Kamer en daarom opstapt. Aan de andere kant heeft Mark Rutte al gezegd dat ministers geen ‘wegwerpartikelen’ zijn.
Rutte, die is met deze onthullingen ook in een benarde positie terechtgekomen?
‘Het is alsof er een hittezoekende raket is afgevuurd op de betrouwbaarheid van Rutte en dat is toch zijn zwakke plek. In het boek van Haan staat dat ook Rutte al eerder wist om welk bedrag het ging. Nu kan Rutte volhouden dat deze informatie niet klopt, maar het probleem is dat het kabinet al meerdere keren heeft beweerd dat Nieuwsuur en Haan er naast zitten en dat later bleek dat ze het wel degelijk bij het rechte eind hadden. Dit zou dus, om met Van der Steur te spreken, ‘heel kwetsbaar’ zijn als strategie.’
Hoe gaan ze proberen dit recht te praten?
‘Rutte zegt nu: ‘Laten we eerst rustig naar de informatie kijken, het lijkt oud nieuws te zijn.’ De redenatie luidt dat de Commissie Oosting de bewuste e-mail van Van der Steur ook in bezit heeft, en als het relevant is, dan had Oosting het wel gemeld.’
Ze verschuilen zich dus achter Oosting?
‘Daar lijkt het op. Maar Oosting heeft gisteren zelf bij Nieuwsuur gezegd dat het helemaal niet zijn opdracht was om Kamerleden te controleren – wat Van der Steur op dat moment was. Hun opdracht, aldus Oosting, was om te onderzoeken waarom dat bonnetje nooit was gevonden. Dus ook deze lijn van verdediging is kwetsbaar.’
Niet alleen de VVD heeft een dilemma: het is ook een lastige kwestie voor de PvdA.
‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot. Een interview met Bas Haan.
‘Tot dusver heeft de PvdA de hele affaire als een probleem van de VVD gezien en hebben zij Van der Steur als coalitiepartner wel gesteund. Bij de debatten hierover deden zij nauwelijks hun mond open, zij stelden amper kritische vragen. Als ze dat wéér doen, bevestigen ze het beeld dat ze toch echt te dicht tegen de VVD aan schurken – een beeld dat ze tijdens de verkiezingscampagne juist proberen te weerleggen. Maar als ze kritisch zijn, krijgen ze weer het verwijt dat ze opportunistisch zijn. Het is voor de PvdA dus een verlies/verlies-situatie.’
Elsevier 24.01.2017 De Tweede Kamer gaat donderdag in debat met minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie en premier Mark Rutte over de Teevendeal. De volledige oppositie dringt aan op een debat, dat VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdagavond al had willen houden.
Zijlstra wilde het dinsdagavond nog afhandelen, omdat er volgens hem meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt: ‘dan heb je kennelijk je oordeel al geveld,’ aldus Zijlstra, die vindt dat partijen Van der Steur dan niet moeten ‘laten bungelen’.
Bedragen achtergehouden
Coalitiepartner PvdA steunde echter de oppositie, die tot donderdag de tijd wil om de nieuwe onthullingen en de reactie van Van der Steur te kunnen doornemen. Van der Steur kwam maandag voor de zoveelste keer in opspraak, ditmaal omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de Teevendeal.
Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan schreef een boek, waarin een e-mail wordt aangehaald. Daaruit blijkt dat Van der Steur, die toen nog Kamerlid was voor de VVD, erop aandrong om bedragen uit concept-antwoorden van de toenmalige Minister van Justitie Ivo Opstelten op Kamervragen te schrappen. Het ging om bedragen die de Kamer graag wilde weten. Volgens Van der Steur zelf werpt de onthulling van maandag geen nieuw licht op zijn optreden. De mail in kwestie was namelijk al beschikbaar voor de Commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal.
De minister reageerde dinsdagmiddag per brief op de ontstane ophef. De bewindsman beweert dat hij er niet op heeft aangedrongen bedragen te schrappen. ‘Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar’.
Oppositiepartijen willen donderdag ook weten welke rol Rutte precies heeft gespeeld, hoeveel hij ervan wist, en waarom hij niet heeft ingegrepen. Volgens het boek van Haan wist Rutte namelijk ook al eerder wat de werkelijke bedragen waren.
Deal met drugscrimineel
Voormalig staatssecretaris Fred Teeven (VVD) sloot in 2000 als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. Veel informatie was lang ‘ zoek’, maar het bonnetje waar het allemaal om ging werd uiteindelijk toch gevonden. De bonnetjesaffaire leidde in 2015 tot het aftreden van Teeven en Opstelten als bewindsmannen van Veiligheid en Justitie.
Van der Steur zal donderdag een goed antwoord moeten geven op de vragen uit de Kamer, benadrukt Zijlstra dinsdagmiddag over zijn partijgenoot. ‘Van der Steur heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven’. Heeft hij geen goed antwoord, dan heeft hij een probleem, aldus de VVD-fractievoorzitter. Volgens Zijlstra is het ‘logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt’.
Wel vindt hij dat men eerst moet afwachten, alvorens te oordelen of hij gelogen heeft. ‘Een minister is geen wegwerpartikel’. Rutte zei maandag al dat het kabinet de tijd moet krijgen om de feiten (weer) op een rijtje te zetten. Hij vroeg de Kamer niet ‘te hijgerig’ te reageren en Van der Steur niet direct ‘bij het grofvuil te zetten’.
Van der Steur ziet het debat naar eigen zeggen met vertrouwen tegemoet. In zijn brief trekt hij gedeeltelijk het boetekleed aan: Volgens Van der Steur geeft ‘het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd’. Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken ‘niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.’ Hij zegt zelf niet aan aftreden te hebben gedacht, maar laat het aan de Kamer om een beslissing te maken over of hij mag aanblijven.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 24.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat het debat met de Tweede Kamer over zijn rol bij de Teevendeal met vertrouwen tegemoet. Hij zei dat dinsdag nadat hij maandag opnieuw in opspraak was gekomen omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de zogeheten Teevendeal.
Van der Steur trekt in twijfel of de feiten een nieuw licht werpen op zijn rol. Hij herhaalde dat de commissie Oosting die de zaak heeft onderzocht, de beschikking heeft gehad over alle e-mails en dat de zaak al is besproken tijdens een Kamerdebat in december 2015.
Van der Steur antwoordde niet op de vraag of hij aan aftreden heeft gedacht, maar liet weten dat het aan de Kamer is om te beoordelen of hij aan kan blijven
In een boek van Nieuwsuurverslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald waaruit zou blijken dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur informatie uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie over de Teevendeal werden geschrapt. Onder meer bedragen die Fred Teeven – toen staatssecretaris op Veiligheid en Justitie – zich herinnerde over de deal werden eruit gehaald. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Van der Steur dinsdag dat hij als Kamerlid níet heeft voorgesteld de passage over de bedragen te schrappen. „Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar.”
Volgens Van der Steur geeft „het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd.” Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken „niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.”
Telegraaf 24.01.2017 De Tweede Kamer wil donderdag minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie en premier Mark Rutte aan de tand voelen over het inlichten van de Kamer over de zogeheten Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra wilde het nog dinsdagavond afhandelen „omdat er meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt.”
Maar coalitiepartner PvdA steunde de oppositie, die tot donderdag de tijd wil om de nieuwe onthullingen en de reactie van de minister te kunnen doornemen.
Van der Steur kwam maandag opnieuw in opspraak omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de Teevendeal. In een boek van Nieuwsuurverslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald. Daaruit blijkt dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur bedragen uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten werden geschrapt. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten. De minister meent dat de informatie van maandag geen nieuw licht werpt op zijn optreden.
Van premier Rutte willen veel partijen horen wat hij wist van wat Van der Steur wordt verweten, en waarom hij als minister-president niet heeft ingegrepen. Haan stelt in zijn boek dat ook Rutte al eerder op de hoogte was van de werkelijke bedragen.
Fred Teeven sloot in 2000 als officier van justitie een deal met drugsbaron Cees H. Veel informatie bleek lang zoek, maar werd uiteindelijk toch gevonden. De kwestie leidde in 2015 tot het aftreden van Ivo Opstelten en Fred Teeven, de bewindslieden van Veiligheid en Justitie.
Trouw 24.01.2017 Donderdag vindt het zoveelste debat plaats over de omstreden Teevendeal. De kwestie draait al lang niet meer om het zoekgeraakte bonnetje, maar om het vertrouwen in minister Van der Steur en premier Rutte.
Nederig en aangeslagen verlieten VVD’ers Mark Rutte en Ard van der Steur op de avond van 16 december 2015 de Tweede Kamer. De premier had zojuist ‘veruit het zwaarste debat’ uit zijn politieke loopbaan’ achter de rug. Onderwerp: de klungelige afwikkeling van de Teevendeal, de omstreden schikking tussen het Openbaar Ministerie en drugscrimineel Cees H.. De schade: een motie van afkeuring, gesteund door bijna de voltallige oppositie.
Gehavend begonnen de premier en de minister van veiligheid en justitie aan het Kerstreces, maar ook hoopvol dat er eindelijk een streep gezet kon worden onder de pijnlijke kwestie. Nu, ruim een jaar later, moet vooral Van der Steur vrezen dat het zwaarste debat uit zijn politieke loopbaan nog komt. Donderdag dient hij zich in de Kamer te verantwoorden voor nieuwe onthullingen rond zijn betrokkenheid bij de politieke nasleep van de Teevendeal.
‘De doofpot van Van der Steur’
Van der Steur bemoeide zich dus actief met informatie die moest worden weggehouden bij de Kamer, terwijl híj die op dat moment wel had.
De affaire krijgt verse zuurstof door het dinsdag verschenen boek ‘De rekening voor Rutte’ van Nieuwsuur-redacteur Bas Haan. Hoofdstuk 12 is getiteld ‘De doofpot van Van der Steur’ en heeft mogelijk een explosieve inhoud. Haan beschrijft hoe Van der Steur in maart 2015, toen nog Tweede Kamerlid, zijn minister Ivo Opstelten in een e-mail aanraadt bepaalde gevoelige informatie weg te houden bij de Kamer. Belangrijkste punt is het exacte bedrag van de deal tussen Cees H. en toenmalig officier van justitie Fred Teeven.
Opstelten wilde de ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen in zijn Kamerbrief. De reactie van Van der Steur: ‘zeer kwetsbaar’. In de uiteindelijke brief stond het bedrag niet, terwijl de Kamer haast smekend om die informatie had gevraagd. Andere zinsneden van Opstelten werden door Van der Steur becommentarieerd met ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘zeer riskant’, ‘aanpassen’ en ‘maakt extra kwetsbaar’.
Van der Steur bemoeide zich dus actief met informatie die moest worden weggehouden bij de Kamer, terwijl híj die op dat moment wel had. En in zijn latere rol als minister van veiligheid en justitie deed Van der Steur voorkomen alsof hij als Kamerlid zuiver gehandeld had in deze kwestie. Haan betitelt dit als ‘liegen’.
Weinig krediet
De nieuwe onthullingen verschaffen de andere partijen in het zicht van verkiezingen dankbare munitie.
Van der Steur moet vrezen voor zijn plek in het kabinet. Zijn verdediging in het debat is duidelijk: al zijn e-mails zijn ter beschikking gesteld aan de commissie-Oosting, die de bonnetjes-affaire tot tweemaal toe heeft onderzocht. Oftewel, van informatie achterhouden is geen sprake.
In het tweede rapport-Oosting wordt op pagina 147 inderdaad – overigens zeer summier – gerefereerd aan de vertrouwelijke e-mail uit maart 2015. Het is volgens Van der Steur dan ook ‘de vraag of het boek nieuw licht op de zaak werpt’.
Hiermee is de angel niet uit het debat. Aan VVD’er Van der Steur kleven inmiddels meerdere moties van wantrouwen en afkeuring. Zijn krediet in de Kamer was al nagenoeg op, de nieuwe onthullingen verschaffen de andere partijen in het zicht van verkiezingen dankbare munitie. Vanuit de oppositie wordt hardop gezinspeeld op het vertrek van Van der Steur, tot irritatie van de VVD.
“Een minister is geen wegwerpartikel”, zei fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdag. De sleutel ligt bij de PvdA. Fractievoorzitter Attje Kuiken zegt alleen dat Haan ‘stevige conclusies’ trekt in zijn boek. De coalitiegenoot heeft Van der Steur tot op heden in alle vervelende kwesties gesteund, maar dat was buiten campagnetijd.
Een briefje aan de Kamer
In een briefje aan de Kamer, vanmiddag verstuurd, toont Van der Steur zich alvast deemoedig.
Het debat belooft ook vervelend te worden voor de premier zelf. Volgens Bas Haan was het exacte schikkingsbedrag van de Teevendeal in een eerder stadium eveneens bekend bij Rutte. De premier bestrijdt dit. Rutte liegt, zegt Haan.
De Rijksvoorlichtingsdienst laat weten dat een document met dat geldbedrag het ministerie van Algemene Zaken inderdaad heeft bereikt, maar niet de premier zelf. D66-leider Alexander Pechtold noemt dit ‘bijzonder’. “Rutte zegt steeds dat hij bovenop dit dossier zit en Algemene Zaken is een overzichtelijk ministerie.”
In een briefje aan de Kamer, vanmiddag verstuurd, toont Van der Steur zich alvast deemoedig: “Het dossier geeft geen fraai beeld, er is veel fout gegaan.”
Die fouten kostten tot op heden een VVD-minister zijn baan, een VVD-staatssecretaris en een VVD-Tweede Kamervoorzitter. In de wandelgangen verzuchtte VVD-fractievoorzitter Zijlstra dinsdag: “Ik dacht dat de gifbeker nu eindelijk leeg was, maar helaas.”
Telegraaf 24.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) zal een goed antwoord moeten geven op de vragen uit de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal. Dat benadrukte VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra over zijn partijgenoot, die politiek weer in het nauw is gekomen door de omstreden deal met een drugscrimineel.
„Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven”, aldus Zijlstra. Als hij geen goed antwoord heeft, dan heeft hij een probleem, vindt de VVD-fractievoorzitter. Hij vindt het logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt.
Maar eerst het antwoord afwachten, dan pas oordelen of hij gelogen heeft, vindt Zijlstra. „Een minister is geen wegwerpartikel.”
De VVD-fractievoorzitter had gehoopt dat „de gifbeker” van deze kwestie „nu eindelijk leeg was, maar helaas.”
Premier Mark Rutte zei maandag al dat het kabinet de tijd moeten krijgen de „feiten op een rijtje te zetten.” Hij vroeg de Tweede Kamer niet te „hijgerig” te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman „bij het grofvuil te zetten.”
AD 24.01.2017 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie en premier Rutte moeten donderdag om 14.15 uur naar de Tweede Kamer komen, om te debatteren over het inlichten van de Kamer over de zogeheten Teevendeal. Van der Steur laten weten het debat met vertrouwen tegemoet te gaan.
De minister kwam gisteren opnieuw in opspraak, omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de zogeheten Teevendeal. De VVD wilde het morgenavond nog afhandelen, ,,omdat er meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt”, zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. Maar coalitiepartner PvdA steunde de oppositie, die voor donderdag koos.
Van der Steur trekt in twijfel of de feiten een nieuw licht werpen op zijn rol. De Commissie Oosting, die de zaak heeft onderzocht, had beschikking over alle e-mails, herhaalde de minister. Ook is de zaak besproken tijdens een Kamerdebat in 2015.
Boek
Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar, aldus Ard van der Steur.
In een boek van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald waaruit blijkt dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur bedragen uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie over de Teevendeal werden geschrapt. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
Van der Steur schrijft in een brief dat hij als Kamerlid niet heeft voorgesteld om de passage over de bedragen te schrappen. ,,Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar”. Volgens de minister geeft ,,het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd”. Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken ,,niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie”.
Volgens premier Rutte was al die informatie al bekend bij de Commissie Oosting. Hij wil dat het kabinet de tijd krijgt om de ‘feiten op een rijtje te zetten’ en vroeg de Tweede Kamer niet te ‘hijgerig’ te reageren op de zaak.
Zijlstra
Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven, aldus Halbe Zijlstra, VVD-fractievoorzitter.
Van der Steur zal volgens VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra een goed antwoord moeten geven op de vragen van de Tweede Kamer. ,,Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven”, aldus Zijlstra, partijgenoot van Van der Steur. Als hij geen goed antwoord heeft, dan heeft hij een probleem, vindt de VVD-fractievoorzitter. Hij vindt het logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt.
Zijlstra wil pas na het antwoord oordelen of Van der Steur gelogen heeft. ,,Een minister is geen wegwerpartikel.”
Zijlstra had gehoopt dat ‘de gifbeker’ van deze kwestie ‘nu eindelijk leeg was, maar helaas’.
Telegraaf 24.01.2017 De VVD krijgt het in campagnetijd opnieuw zwaar voor de kiezen vanwege de beruchte Teevendeal. Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zou de Kamer hebben voorgelogen over de langslepende kwestie.
De liberalen zitten hierdoor met een dilemma vlak voor de campagne: de minister offeren of nog meer afbreukrisico lopen door hem te laten zitten. „Laten we niet te hijgerig een minister bij het grofvuil zetten”, zegt premier Rutte op die vraag.
Onderzoeksjournalist Bas Haan stelt in zijn boek De rekening voor Rutte dat Van der Steur als Kamerlid zijn collega’s informatie onthield en als minister daar de Kamer verkeerd over informeerde. De oppositie is laaiend. „Rutte zal met een heel goed verhaal moeten komen om uit te leggen waarom zijn minister en zijn kabinet het vertrouwen verdienen van de Tweede Kamer”, zegt D66-leider Pechtold. Minister Van der Steur zegt zelf dat de berichten al eerder gedeeld zijn.
Telegraaf 23.01.2017 De informatie die maandag naar buiten kwam over minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) was al bekend bij de commissie-Oosting, die de Teevendeal heeft onderzocht. Premier Mark Rutte zei dat in het tv-programma RTL Late Night. Rutte wil dat het kabinet de tijd krijgt de „feiten op een rijtje te zetten.” Hij vroeg de Tweede Kamer niet te „hijgerig” te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman „bij het grofvuil te zetten.”
Volgens Nieuwsuurverslaggever Bas Haan heeft VVD’er Van der Steur informatie achtergehouden over de Teevendeal. Die kwestie, die gaat over een deal met een drugscrimineel, leidde in 2015 tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie). Hun partijgenoot Van der Steur volgde Opstelten op.
Haan schreef een boek over de affaire. Daarin wordt een geheime e-mail aangehaald waaruit blijkt dat op aandringen van Van der Steur, toen nog Kamerlid, belangrijke gegevens uit concept-antwoorden op Kamervragen van Opstelten werden geschrapt. De oppositiepartijen, maar ook regeringsfractie PvdA, reageren ontzet op deze onthulling.
’Ik baal er ook van’
Maar volgens Rutte was de commissie-Oosting al op de hoogte van de gang van zaken. De betreffende e-mail was bij haar bekend, zei de premier. Hij voegde er aan toe dat het kabinet nog geen kennis heeft kunnen nemen van het hele boek van Haan. Het zal dat zo snel mogelijk bestuderen en dan de Kamer inlichten.
De premier zei de zaak niet te willen „bagatelliseren.” „Ik baal er ook van.”
’Deze week nog debat’
De Kamer wil nog deze week een debat. PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt zei in Nieuwsuur het nieuws „heel zorgelijk” te vinden. Volgens CDA’er Madeleine van Toorenburg ziet het ernaar uit dat Van der Steur „een toneelstukje heeft opgevoerd voor de Tweede Kamer. Dat is stuitend.”
NU 23.01.2017 De onderste steen lijkt nog steeds niet boven over de deal die Fred Teeven zeventien jaar geleden maakte met een crimineel. Waar ging de Teeven-deal precies over en waarom is het inmiddels zo’n slepend politiek dossier?
De Teeven-deal was een afspraak tussen officier van justitie Teeven en crimineel Cees H.
Het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst besloten in 1994 drugscrimineel Cees H. 500 miljoen gulden afhandig te maken. Zijn advocaat stelde echter dat het OM niet kon bewijzen dat zijn inkomsten met drugshandel waren verdiend.
Uiteindelijk werd er een deal gesloten: H. betaalde 750.000 gulden en kreeg 4,7 miljoen van zijn in beslag genomen geld terug. Hierover zou de Belastingdienst niet worden geïnformeerd. Bovendien kreeg H. strafvermindering. In 2000 verliet de drugscrimineel de gevangenis.
De hoogte van het bedrag is lang onduidelijk.
In 2002 schreef toenmalig justitieminister Benk Korthals in antwoord op Kamervragen dat met de deal een bedrag van 2 miljoen gulden gemoeid was.
In maart 2014 onthulde het programma Nieuwsuur dat het om een schikking van ongeveer 5 miljoen euro ging. Dit werd ontkend door justitieminister Ivo Opstelten; hij blijft bij de 2 miljoen gulden die Korthals eerder meldde, minus de 750.000 gulden die de staat kreeg van H. Topjurist Van Brummen begint een onderzoek, maar krijgt het antwoord niet boven tafel. De betrokkenen hebben “onvoldoende herinneringen” aan de deal.
Opstelten trekt zijn eerdere uitspraken over de 2 miljoen gulden in. In maart 2015 komt Nieuwsuurmet het exacte bedrag van de deal: 4,7 miljoen gulden.
Opstelten en Teeven moeten aftreden.
De Tweede Kamer is woest na de nieuwste onthullingen. Het bewuste ‘bonnetje’, dat eerder niet gevonden kon worden, komt toch boven tafel na onderzoek in oude computerbestanden van het ministerie. Opstelten en Teeven treden af.
Dit betekent dat premier Mark Rutte het debat moet doen over de kwestie. De oppositie blijft met veel vragen zitten en eist een onderzoek. De commissie komt onder leiding te staan van oud-ombudsman Marten Oosting. In december 2015 worden de eerste bevindingen gepubliceerd.
De commissie-Oosting legt een aantal fouten van prominente VVD’ers bloot.
Onder meer het handelen van Kamervoorzitter Anoucka van Miltenburg staat ter discussie. Zij heeft in november 2014 een brief van een klokkenluider die veel details over de Teeven-deal openbaarde. Van Miltenburg deed niets met deze brief. Zij trekt haar eigen conclusies en treedt af.
In januari 2016 onthult Nieuwsuur dat ICT-medewerkers van het ministerie gedwongen werden om de zoektocht naar het bewuste bonnetje te frustreren. De commissie Oosting krijgt de opdracht om nogmaals in de affaire te duiken.
Oosting constateert dat er fouten zijn gemaakt, maar dat er geen sprake was van een doofpot.
Er werden geen bewijzen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal in de doofpot te stoppen.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie”.
In januari 2017 onthultNieuwsuureen nieuwe mail, waaruit zou blijken dat Van der Steur doelbewust de Kamer informatie heeft onthouden.
Het boek onthult een tot nu toe geheime e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
Van der Steur zou de passages hebben geschrapt voor Ivo Opstelten, de toenmalig minister van Veiligheid en Justitie. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had.
Van der Steur en Rutte stellen dat de e-mail in kwestie al lang in het bezit was van de commissie-Oosting.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. Dit werd vrijwel tegelijkertijd onderschreven door premier Mark Rutte.
Toch eist de voltallige oppositie, met uitzondering van alle afsplitsingen, een debat met Van der Steur en premier Rutte. De oppositie vindt het “teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal.”
Telegraaf 23.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft de Kamer verkeerd geïnformeerd. Hij zorgde er als Kamerlid voor dat het parlement niet alle gegevens over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal kreeg omdat dat gedonder zou opleveren. Als minister zei hij later echter dat hij deze informatie destijds helemaal niet kende.
Dat stelt Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan in zijn boek ’De rekening voor Rutte’. De journalist bracht de kwestie van de Teevendeal in 2014 aan het licht en opent nu opnieuw een hoofdstuk in het pijnlijke verhaal voor de VVD.
’Gedonder’
Eerder bleek al dat Van der Steur (destijds Kamerlid) aan toenmalig minister Opstelten adviseerde om de informatievoorziening aan de Kamer beperkt te houden over dit onderwerp. Uit het nieuwe onderzoek van journalist Haan blijkt dat Van der Steur zelfs een mail aan Opstelten stuurde waarin hij aandringt om zaken niet met het parlement te delen. Dat zou namelijk ’gedonder’ opleveren.
In die mail gaat het over welk bedrag er volgens Teevens herinnering aan een drugscrimineel is overgemaakt als onderdeel van een deal met justitie. Teeven deelde zijn herinneringen met een topambtenaar.
Toen deze kwestie eerder in het parlement besproken werd, zei Van der Steur dat hij niet op de hoogte was van wat Teeven aan die topambtenaar had verteld. Sterker nog: met het oog op de integriteit zou hij het zaaltje uit zijn gelopen toen dat op het ministerie werd besproken. Nu blijkt echter dat Van der Steur de inhoud van Teevens gesprek al kende doordat hij de concept-antwoorden van Opstelten las en becommentarieerde. Totaal iets anders dan wat aan de Kamer werd verteld dus.
Teevendeal plaagt VVD in campagne
Het is al de derde keer dat de kwestie van de Teevendeal de VVD plaagt in de campagne. Eerst toen de zaak in 2014 aan het licht kwam vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen en in 2015 werd een genadeklap uitgedeeld met nog meer nieuws over de zaak. Destijds bleek dat het ministerie van Veiligheid en Justitie tóch het bonnetje van de Teevendeal bezat. Het resulteerde in het opstappen van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven.
Opnieuw dreigt het verhaal een thema te worden in de campagne. Verschillende oppositiepartijen willen zo snel mogelijk een debat en hinten er op dat Van der Steur beter kan opstappen.
VVD-leider Rutte communiceerde eerder op de dag dat wie niet normaal wil doen, beter uit Nederland kan vertrekken. „Hey Mark, liegende ministers, waar sturen we die naartoe”, verwijst SP-leider Roemer daar naar in een Twitterbericht. „Liegen is niet normaal. Dat hoort niet bij Nederland”, zegt GL-leider Klaver die benieuwd is wat voor conclusies de VVD hieraan verbindt.
TEEVENDEAL Als VVD-Kamerlid adviseerde Van der Steur informatie voor de Tweede Kamer achter te houden.
Trouw 23.01.2017 De positie van minister Ard van der Steur van justitie wankelt opnieuw. Weer vanwege de nasleep van de inmiddels beruchte Teeven-deal. Door Nieuwsuur-journalist Bas Haan vanavond geopenbaarde e-mails van Van der Steur suggereren dat hij daadwerkelijk als Kamerlid zijn voorganger Ivo Opstelten aanraadde de Tweede Kamer informatie te onthouden.
De oppositie vroeg naar aanleiding van de uitzending van het televisieprogramma Nieuwsuur vanavond – en het boek van Haan – onmiddellijk om een debat met Van der Steur. Dat komt er hoogstwaarschijnlijk nog deze week.
Ook de PvdA, coalitiepartner van Van der Steurs VVD, sprak al van ‘staatsrechtelijk zwaar weer’.
Haan toonde eerder al aan dat er wel degelijk nog bewijzen waren voor de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met de drugshandelaar Cees H. Die mocht in ruil voor informatie ruim vier miljoen euro van zijn met criminele activiteiten verdiende geld houden, belastingvrij.
De toenmalige minister van justitie Ivo Opstelten ontkende steeds dat er bewijzen van die deal waren en stelde dat ook onbekend was hoeveel er betaald was. Toen dat wel bekend bleek te zijn, moest Opstelten opstappen en sleepte hij in zijn val ook Teeven mee, die inmiddels staatssecretaris van justitie was. Ook Van der Steur kwam direct nadat hij Opstelten was opgevolgd door de zaak in problemen. Hij had zich als Kamerlid bemoeid met de brief van Opstelten aan de Kamer.
Haan kwam gisteren met de e-mail, die Kamerlid Van der Steur aan ambtenaren van Justitie schreef met opmerkingen over de brief die later naar de Kamer zou gaan. Uit die opmerkingen blijkt dat hij in het debat eind 2015 de Kamer niet naar waarheid antwoordde. Toen zei minister Van der Steur dat hij zich terugtrok toen informatie dreigde te worden gegeven die niet bij de Kamer bekend was. Het nu gepubliceerde materiaal geeft een ander beeld: Kamerlid Van der Steur bemoeide zich er wel mee en zorgde er ook voor dat de Kamer informatie werd onthouden.
Hij raadt de ambtenaren op enig moment aan informatie weg te halen, omdat het ‘tot onnodige discussie’ zal leiden. Bij een ander voorgesteld antwoord op Kamervragen stelt Van der Steur dat dit ‘zeer riskant’ is of ‘dit levert gedonder op, aanpassen’. Andere opmerkingen suggereren vergaande bemoeienis en pogingen de Kamer te misleiden: ‘dit is zeer riskant’ of ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
In het laatste debat in 2015 steunde de voltallige oppositie, inclusief partijen als SGP, CDA en ChristenUnie, al een motie van afkeuring tegen Van der Steur en premier Rutte, van wie Haan in zijn boek ‘De rekening voor Rutte’ stelt dat ook hij liegt. Met de nu onthulde extra informatie is een herhaling van dat debat onvermijdelijk.
Van der Steur’s ministerie stelde vandaag dat er niets nieuws is. Alles wat Nieuwsuur vanavond onthulde was bekend bij de commissie-Oosting, die tot twee keer onderzoek deed naar de gang van zaken. De oppositie gaat daar echter niet mee akkoord en ook de PvdA niet.
NU 23.01.2017 Ard van der Steur zou belangrijke informatie over de Teevendeal hebben achtergehouden voor de Tweede Kamer. Dit deed hij eerst toen hij Kamerlid was en vervolgens toen hij was aangetreden als minister van Veiligheid en Justitie. Tegelijkertijd had de VVD-fractie die informatie wel in handen.
Dat stelt journalist Bas Haan volgens de Volkskrant in het boek De Rekening voor Rutte waarin hij de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire’ en de rol van het kabinet-Rutte daarin reconstrueert.
Het boek onthult een tot nu toe geheime e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit volgens Haan na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
Gedonder
Van der Steur zou de passages hebben geschrapt voor Ivo Opstelten, de toenmalig minister van Veiligheid en Justitie. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Toen nog Kamerlid Van der Steur had opmerkingen toegevoegd als “dit levert gedonder op, aanpassen!” en “weghalen, nodigt uit tot discussie”. Ook zou Van der Steur alle passages waarin bedragen werden genoemd hebben geschrapt. Nieuwsuur, die maandag een reportage aan het boek wijdt, heeft de brief online (pdf) gezet.
Debatten
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had. Van der Steur volgde in maart 2015 Opstelten op als minister, toen deze moest aftreden vanwege deze affaire.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. In het rapport wordt de e-mail echter niet omschreven, meldt de Volkskrant.
De commissie-Oosting reageerde maandagavond tegenover Nieuwsuur. “Onze focus was bij Oosting I en Oosting II gericht op de rol van de verantwoordelijk minister van Veiligheid en Justitie en ambtenaren onder zijn verantwoordelijkheid, niet op de rol van Kamerleden.”
“De opdracht van Oosting II was niet meer gericht op het geheugen van Teeven, maar op het al dan niet voorkomen van het vinden van het bonnetje.”
Vervelende zaak
Premier Mark Rutte reageerde maandagavond tijdens een chatsessie op Facebook op de nieuwe onthullingen in het boek van Haan. Hij herhaalde wat Van der Steur in zijn reactie zei. “De brief waar de journalist naar verwijst, was bekend bij Oosting, en er is in de Kamerdebatten al over gesproken”, stelt Rutte. “Volgens mij zijn er geen nieuwe dingen naar boven gekomen.”
Rutte noemde de bonnetjesaffaire verder “een heel vervelende kwestie. Ik heb zelf ook fouten gemaakt tijdens de debatten in december 2015 en heb daar ook lessen uit getrokken.”
Oppositiepartijen
De voltallige oppositie, met uitzondering van alle afsplitsingen, heeft maandagavond om een debat gevraagd met Van der Steur en premier Mark Rutte naar aanleiding van de onthullingen in het boek van Haan. “Ik vind het teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal”, stelt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers namens de oppositiepartijen.
In de onthulling van Nieuwsuur lijkt het er volgens de oppositie op dat door de interventie van toenmalig kamerlid Van der Steur belangrijke informatie de Kamer niet heeft bereikt. “Dat is ernstig omdat het kabinet de verantwoordelijkheid heeft om de Kamer naar waarheid en in volledigheid te informeren”, aldus Segers.
Controleplicht
De oppositie beklemtoont dat Kamerleden de plicht hebben het kabinet daarop te controleren. “Dat er nu opnieuw twijfels zijn over of dat goed gebeurd is, raakt het vertrouwen van burgers in politici. Zeker in een tijd van ‘alternatieve feiten’ moet boven alle twijfel verheven zijn dat politici de waarheid dienen.”
Fred Teeven, die later aantrad als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, sloot in 2001 als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. waarna justitie miljoenen naar H. overmaakte. Over deze afspraak en het bedrag bestond lange tijd onduidelijkheid.
AD 23.01.2017 Ard van der Steur (VVD) heeft als Kamerlid toenmalig minister Opstelten geadviseerd om informatie achter te houden over de beruchte bonnetjesaffaire rond crimineel Cees H. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur, dat vanavond wordt uitgezonden. Verschillende oppositiepartijen eisen opheldering van Van der Steur, die inmiddels justitieminister is. De PvdA sluit niet uit dat zijn positie nu op het spel staat.
Het televisieprogramma onthult dat huidig justitieminister Van der Steur zich in maart 2015 als VVD-Kamerlid nóg eens zeer vergaand heeft bemoeid met beantwoording van Kamervragen door zijn voorganger minister Ivo Opstelten. Die kwam in het nauw door vragen over Cees H., die een veelbesproken deal sloot met de vroegere officier van justitie Fred Teeven. Van der Steur heeft al eens erkend dat hij zich met de beantwoording bemoeit had en dat hij ‘daar spijt van had’. Nu blijkt dat hij als Kamerlid zelfs een suggestie lijkt te hebben gedaan om informatie achter te houden voor de Tweede Kamer.
Het is teleurstellend dat de onderste steen in deze affaire nog niet boven lijkt, aldus Gert-Jan Segers, ChristenUnie
Bonnetje
Uit de opgedoken e-mail van Van der Steur – toen nog Kamerlid- aan de assistent van toenmalig minister Opstelten, blijkt dat hij suggereerde om de Tweede Kamer niet te informeren dat staatssecretaris Fred Teeven nog ongeveer wist te herinneren hoe hoog het bedrag was dat crimineel H. had gekregen. Op dat moment waren documenten hierover – of een ‘bonnetje’- nog niet gevonden.
In de conceptantwoorden van het ministerie stond aanvankelijk dat Teeven zich bedragen kon herinneren en welke dit waren. ,,Zeer kwetsbaar,’’ schreef Van der Steur in de kantlijn. En: ,,Als dit de herinnering van de stas (staatssecretaris, red.) is, waarom is dat dan niet eerder gemeld.’’
In de definitieve versie van de brief werden de door Teeven genoemde bedragen inderdaad weggehaald. Er stond dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om bedragen te noemen. Nadat het bonnetje van de deal alsnog werd gevonden, traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven af.
Affaire
Toen Van der Steur als opvolgend minister aan de tand werd gevoeld over de nasleep van de affaire, zei hij in december 2015 als minister juist tegen de Tweede Kamer dat de informatie van Teeven wél gedeeld had moeten worden. ,,Ik vond en vind dat dat anders had gemoeten. Dat zou ik als minister ook anders doen.’’
Het was al wel bekend dat Van der Steur al eens vergaande suggesties aan Opstelten had gedaan om niet te veel informatie prijs te geven over de zoektocht naar het bonnetje. Hij deed toen achttien tekstsuggesties in de conceptbrief van het ministerie. Hij schreef onder meer ‘daar komt gedonder van’, of hij vond sommige informatie ‘te veel van het goede’. Later bood Van der Steur daarover dus excuses aan, maar de nu opgedoken e-mail was toen nog niet bekend.
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg is verbolgen.,,Het lijkt dat hij een toneelstukje heeft opgevoerd voor de Tweede Kamer. Stuitend.’’ ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers: ,,Het is teleurstellend dat de onderste steen in deze affaire nog niet boven lijkt.’’
Het was al wel bekend dat Van der Steur al eens vergaande suggesties aan Opstelten had gedaan om niet te veel informatie prijs te geven over de zoektocht naar het bonnetje. Hij deed toen achttien tekstsuggesties in de conceptbrief van het ministerie. Hij schreef onder meer ‘daar komt gedonder van’, of hij vond sommige informatie ‘te veel van het goede’. Later bood Van der Steur daarover dus excuses aan, maar de nu opgedoken e-mail was toen nog niet bekend.
VK 23.01.2017 Nagenoeg de voltallige Tweede Kamer, inclusief de regeringspartijen VVD en PvdA, wil nog deze week een debat met VVD-minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie, na nieuwe onthullingen over de politieke afwikkeling van de Teevendeal. Als Van der Steur die belastende informatie niet bevredigend kan weerleggen, staat volgens coalitiepartner PvdA het vertrouwen in de minister op het spel. Wat D66-leider Pechtold en andere oppositiepartijen betreft, gaat het zelfs om het vertouwen in het voltallige kabinet-Rutte.
Het is opnieuw de bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. die Van der Steur in politieke problemen brengt. Toen hij nog Tweede Kamerlid was, suggereerde Van der Steur achter de schermen dat minister Opstelten ontwijkende antwoorden moest geven op Kamervragen over het precieze bedrag van de deal met de veroordeelde drugscrimineel. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte onthult Nieuwsuur-journalist Bas Haan de tekstsuggesties die Van der Steur in maart 2015 deed bij concept-antwoorden van Opstelten op Kamervragen. Opstelten wilde voor het eerst een hoger bedrag van de deal noemen dan altijd aan de Kamer was gemeld, maar Van der Steur wees op de risico’s. Hij kwalificeerde Opsteltens voornemen in de kantlijn als ‘zeer kwetsbaar’. Voorts voorzag hij de tekst van een reeks andere kwalificaties: ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘dit is zeer riskant’, ‘dit levert gedonder op, aanpassen’, ‘deze passage roept veel vragen op’, ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
Meedogenloze reconstructie
Na twee vuistdikke onderzoeksrapporten leek alles bekend over de roemruchte Teevendeal. Nu komt Bas Haan met nieuwe details, inclusief een ontmoeting van de premier met een voormalige wiethandelaar en een intimidatiepoging van Fred Teeven. ‘Jij krijgt spijt van de dag dat je geboren bent.’ (+)
Haan laat zien dat Opstelten vervolgens inderdaad heel andere antwoorden naar de Kamer stuurde dan het concept bevatte. Zo werd de Tweede Kamer informatie onthouden die de VVD-fractie wel had. Dat Van der Steur optrad als souffleur van Opstelten was al eerder bekend, onder meer door openbaar gemaakte kanttekeningen bij een persbericht en een Kamerbrief. Dat zijn bemoeienis zo verstrekkend was, is nieuw.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was. Rutte blijft dat in het boek ontkennen, maar maandag bevestigde de RVD wel dat de oorspronkelijke concept-antwoorden van Opstelten – inclusief de juiste bedragen – ook langs Algemene Zaken zijn gegaan.
Het is opmerkelijk dat regeringspartij PvdA al onmiddellijk na de onthulling met de vertrouwenskwestie kwam. Tot nu steunde de PvdA de VVD in dit politiek gevoelige dossier. Van der Steur zegt in een eerste, schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef.
In onthulde e-mail aan Opstelten: ‘zeer riskant’, ‘levert gedonder op’, ‘ aanpassen’
VK 23.01.2017 De bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. brengt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie opnieuw in politieke problemen.
Toen hij nog Tweede Kamerlid was, suggereerde Van der Steur achter de schermen dat minister Opstelten ontwijkende antwoorden moest geven op Kamervragen over het precieze bedrag van de zogenoemde Teevendeal met de veroordeelde drugscrimineel. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte onthult Nieuwsuur-journalist Bas Haan de tekstsuggesties die Van der Steur in maart 2015 deed bij concept-antwoorden van Opstelten op Kamervragen. Opstelten wilde voor het eerst een hoger bedrag van de deal noemen dan altijd aan de Kamer was gemeld, maar Van der Steur wees op de risico’s. Hij kwalificeerde Opsteltens voornemen in de kantlijn als ‘zeer kwetsbaar’. Voorts voorzag hij de tekst van een reeks andere kwalificaties: ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘dit is zeer riskant’, ‘dit levert gedonder op, aanpassen’, ‘deze passage roept veel vragen op’, ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
Haan laat zien dat Opstelten vervolgens inderdaad heel andere antwoorden naar de Kamer stuurde dan het concept bevatte. Zo werd de Tweede Kamer informatie onthouden die de VVD-fractie wel had. Dat Van der Steur optrad als souffleur van Opstelten was al eerder bekend, onder meer door openbaar gemaakte kanttekeningen bij een persbericht en een Kamerbrief. Dat zijn bemoeienis zo verstrekkend was, is nieuw.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was. Rutte blijft dat in het boek ontkennen.
De oppositie in de Tweede Kamer, die Van der Steur al een paar keer op scherp heeft gezet, reageert onthutst. Van der Steur zegt in een schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef. In het tweede rapport-Oosting wordt het nu onthulde document inderdaad genoemd, maar verder niet beschreven.
Elsevier 23.01.2017 Als Kamerlid hield minister Ad van der Steur belangrijke informatie achter voor de Tweede Kamer over de bonnetjesaffaire over de Teevendeal. Als minister verzweeg hij bovendien dat hij zich had bemoeid met de informatie die door de toenmalige minister Opstelten aan de Kamer werd gepresenteerd.
Dat schrijft althans Nieuwsuur-journalist Bas Haan. In een NOS-artikel verwijst Haan naar zijn eigen boek, De Rekening voor Rutte, waarin hij onthult dat Van der Steur (Justitie, VVD) aantekeningen bij Kamervragen aan de voormalige minister van Justitie Ivo Opstelten had gezet, en zo verhinderde dat bepaalde informatie bij de Kamer terechtkwam.
In een e-mail, op 9 maart 2015 verstuurd aan een medewerker van de VVD, gaf het toenmalige Kamerlid Van der Steur aan dat bepaalde stukken uit de antwoorden op Kamervragen aan Opstelten gewijzigd of verwijderd moesten worden.
De vragen gingen over de deal die voormalige Officier van Justitie Fred Teeven sloot met drugscrimineel Cees H.. Volgens een onderzoekscommissie ‘deugde’ de deal niet: in eerste instantie werden honderden miljoenen geëist, terwijl uiteindelijk maar een klein bedrag werd teruggevorderd door Teeven. Bovendien zou de toenmalige Officier van Justitie te veel op eigen houtje hebben gehandeld, en werd de Kamer onvoldoende geïnformeerd over de deal.
‘Dit levert gedonder op. Aanpassen,’ staat bij één van de antwoorden op Kamervragen van het CDA. Bij een andere passage schrijft Van der Steur: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie.’ De e-mail van de minister is online gepubliceerd.
Daarmee zorgde Van der Steur onder meer dat een passage met de bedragen van de Teevendeal uit de Kamervragen werden gehaald. Minister Opstelten hield steevast vol dat de informatie over de bedragen niet meer beschikbaar was: het ministerie van Justitie hield vol dat het afschrift van de deal (‘het bonnetje’) met alle gegevens verdwenen was. Op 4 maart 2015 kwam naar buiten dat de betalingsgegevens wel beschikbaar waren. Op 8 maart kwam het betaalbewijs toch naar boven.
Teevendeal-affaire nog steeds beëindigd
Van der Steur volgde Opstelten op na diens aftreden vanwege de affaire, en is sinds 20 maart 2015 minister van Justitie. Ook als Minister zou hij de informatie hebben verzwegen.
In een woedende reactie schrijft ChristenUnie-lijsttrekker Gert-Jan Segers het ‘teleurstellend’ te vinden ‘dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal’. De ruime meerderheid van de oppositiepartijen in de Kamer heeft een debat aangevraagd met premier Mark Rutte en Van der Steur.
Volgens Van der Steur heeft de minister alle e-mails doorgestuurd aan de commissie-Oosting, de commissie die de Teevendeal onderzocht. De commissie, onder leiding van Marten Oosting, heeft nooit naar de mail verwezen in de rapporten die werden uitgebracht over de affaire.
Bonnetje erbij?
Teeven blijkt toch vuistdiep in de Teevendeal te zitten. Niet alleen in het maken van de deal, Nee vooral in het jaren later nog steeds verduisteren van het bonnetje. Artikel 68 van onze grondwet eist dat het Kabinet de Kamer actief informeert. We hebben nu een VVD-delegatie die de proceshouding laat zien van een ervaren crimineel. In de Kamer & rechtszaal zwijgt hij.
“Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar …, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen.” Nerds bevolen niet te kijken op de juiste tapes. Kijk, die vier miljoen euro die een crimineel meekreeg, zijn peanuts op onze honderdduizend keer zo grote staatsschuld. Maar als deze regenten hierover al de behoefte hebben glashard te liegen, wat gaan ze dan zeggen als het echt ergens over gaat?
Deze week kwam de Commissie Oosting met een tweede rapport over de affaire, waarin de hele VVD-top, het halve ministerie van Justitie en de huidige corpulente minister van V&J schimmige en corrupte rollen spelen.
Het 2e Rapport kwam woensdag 25 mei 2016, maar inmiddels stond op de voorpagina van de Telegraafmachine reeds te lezen dat het zogenaamd onvindbare bonnetje al die tijd voor het grijpen lag. De zogenaamde Teevendeal, met het witwasbonnetje van Cees “Puk” Helman, kostte begin vorig jaar zowel Ivo Opstelten als zijn staatssecretaris Fred T. hun baantjes.
De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was. Ard van der Steur, samen met Klaas Dijkhoff al (veel te) nauw betrokken bij de kwestie vóórdat hij minister werd, had nadien beweerd dat het de schuld van de ICT’ers op het MinV&J was. Dat was toen al een leugen (er was expliciet opdracht gegeven om te stoppen met zoeken) en nu blijkt het dus wederom kwade opzet van de VVD-top te zijn – iets wat altijd al werd gedacht, maar nu dus door Oosting wordt aangetoond in een nieuw rapport.
Iedereen doet of z’n neus bloedt, maar als de hitte van het Oosting-rapport toch te hoog wordt, douwen ze Fred T. uit de keuken en wandelt de rest van de malafide VVD-top (inclusief de chronisch incompetente gele kaartenverzamelaar Steur) gewoon weer weg van de scene of the crime alsof er niks gebeurd is. Andere betrokkenen zoals Cloo en justitietopman Gerard Roes zijn overgeplaatst, zelfs naar de Raad van State. Want zo rolt de regentenmaffia. Bah.
Dat opduiken van het bonnetje had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt”, zei hij. Nou. Dat was dus weer eens een dikke vette corpulente zwaarlijvige politieke LEUGEN van Steurmans, die kennelijk mensen kent die overleden zijn aan gezonde Hollandse eerlijkheid.
Nu moest hij dus knarsetandend het onderzoek heropenen (Kamerbrief), want onderzoeker Marten Oosting heeft mails naar buiten gebracht.
“Als de Onderzoekscommissie ook had beschikt over de e-mailwisseling die nu naar voren is gekomen, zou zij haar onderzoek ongetwijfeld mede hebben gericht op het krijgen van een sluitend antwoord op de voorgaande vragen, om op basis daarvan te kunnen beoordelen of hier daadwerkelijk en op goede gronden kan worden gesproken van een situatie van een doofpot.”
Aan deze quote zou Van der Steur wel eens kunnen overlijden – en niet alleen hij, want ook Dijkhoff én Rutte kregen een motie van afkeuring aan hun broek in het laatste Teevendealdebat.
Kortom: ineens is Het Bonnetje van Cees H. een levensbedreigende situatie voor het kabinet !!!
Conclusie
De conclusies in het 2e Rapport van de commissie Oosting werden woensdag 25.05.2016 bekendgemaakt.
Goedemiddag.
Gaan we ooit nog horen wie de zoektocht blokkeerde naar het beroemdste bonnetje uit de parlementaire geschiedenis? De kans is er vandaag niet groter op geworden.
De Onderzoekscommissie-Oosting I
Op 9 december 2015 heeft de Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking (hierna: Onderzoekscommissie-Oosting I) het rapport van haar onderzoek naar de ontnemingsschikking gepresenteerd. Dat rapport bevat een uitgebreide reconstructie en beoordeling van de ontnemingsschikking uit 2000 zelf, zoals die door een uitzending van Nieuwsuur van 11 maart 2014 weer in het nieuws kwam. In dat rapport werd verder geconcludeerd dat het in 2014 en 2015 bij het zoeken naar de betaalgegevens heeft ontbroken aan een goede regie.
Als voor de reconstructie van de betaalgegevens al direct een grondig onderzoek zou zijn ingesteld, zou niet tot het laatst zijn vastgehouden aan naderhand onjuist gebleken informatie over de hoogte van de betaling aan Cees H. Nu werd pas op 8 juli 2015 in het archief in Amsterdam het bankafschrift gevonden waarnaar in 2014 vergeefs was gezocht. Eerder, op 8 maart 2015, was het gelukt om langs digitale weg een schermafdruk te krijgen met de gezochte betaalgegevens. De vondst van die schermafdruk leidde de volgende dag, 9 maart 2015, tot het aftreden van minister mr. I.W. (Ivo) Opstelten en, met hem, staats – secretaris mr. F. (Fred) Teeven.
De Onderzoekscommissie-Oosting II
De Onderzoekscommissie-Oosting II kreeg de opdracht nader onderzoek te doen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 met betrekking tot de afwikkeling in 2001 van de ontnemingsschikking van het Openbaar Ministerie in Amsterdam met Cees H. in 2000. Het nader onderzoek diende te gebeuren in het verlengde van de werkzaamheden van de Onderzoekscommissie-Oosting I. De door Nieuwsuur openbaar gemaakte e-mailwisseling van medewerkers van het SSC-ICT had ontbroken in de informatie die vanuit VenJ ter kennis was gebracht van de Onderzoekscommissie-Oosting I.
En toen liep het spoor dood. Het tweede rapport van de commissie-Oosting over de vermeende doofpotcultuur op het Ministerie van Veiligheid en Justitie onthult van alles, maar niet het antwoord op de vraag waarom alles draaide: waarom liep de zoektocht naar het veelbesproken ‘bonnetje’ zo abrupt dood?
Het onderzoek kwam er immers omdat Oosting er in zijn eerste rapport achteraf bezien niet in was geslaagd afdoende bloot te leggen waarom minister Opstelten er meer dan een jaar lang niet in slaagde om de Tweede Kamer goed te informeren over de omstreden Teevendeal.
Slechts één min of meer geruststellende boodschap had de commissie destijds: het was allemaal heel stom, ongelukkig en naïef geweest, maar ze had geen aanwijzingen dat er sprake was van een vooropgezette doofpot.
Totdat bleek dat het bonnetje dat gezocht werd er wel degelijk al die tijd was geweest. Vandaar de hoop in de Tweede Kamer dat Oosting het dit keer echt tot op de bodem zou uitzoeken.
Dat is weer niet gelukt. Wel diept hij het al eerder geschetste beeld van de bedorven sfeer in de ambtelijke top nog wat verder uit. Te weinig gevoel voor urgentie om de waarheid te achterhalen. Te weinig ‘politieke sensiviteit’ in de top. Ambtenaren die volgens een strikt hiërarchische lijn rapporteren en verder met niemand praten, ook niet als belangrijke informatie verloren dreigt te gaan.
Maar de hoofdvragen blijven onbeantwoord: waarom deed secretaris-generaal Pieter Cloo niets toen hem door ondergeschikten verteld werd dat het bonnetje nog wel bestond? En deelde hij die informatie wel of niet met Opstelten? Waarom legden andere geïnformeerde ambtenaren zich kennelijk zo makkelijk bij de patstelling in de top neer? Waar kwam die desinteresse vandaan?
Cloo zegt zich niet te kunnen herinneren dat hij ooit op de hoogte is gesteld. Oosting heeft moeite dat te geloven, maar zegt er verder ook niets aan te kunnen doen. Opstelten – die ook zegt dat hij van niets wist – gelooft hij op zijn woord. Om vervolgens werderom de conclusie te trekken dat van een doofpot geen sprake is: er wisten te veel mensen van de waarheid en het departement heeft volgens Oosting niet eens het ‘organisatorische vermogen’ om een goede doofpot te organiseren.
Op de mogelijkheid dat het simpelweg een mislukte doofpot is gaat Oosting niet in. Hij raadt de Kamer ook niet aan om dat nog verder te onderzoeken, bijvoorbeeld in een korte parlementaire enquête. ‘Wie niet wil praten, kun je niet dwingen.’
CONSENSUS VAN DE DAG
Weg met het superministerie
In hun eerste reacties lijken de meeste Kamerleden zich neer te leggen bij de kennelijke onmogelijkheid om de onderste steen boven te krijgen. De Kamer kijkt nu liever vooruit, om te beginnen naar de nabije toekomst van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Sinds 2010 zit de politie niet langer bij Binnenlandse Zaken maar bij Justitie. Met ook nog Asielzaken erbij is het eilandenrijk van het departement nu groter dan ooit, volgens velen een belangrijke oorzaak van de miscommunicatie in de ambtelijke top. De roep om de boel weer te splitsen wordt met de dag luider.
NU 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”,dit waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het donderdag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: “Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Telegraaf 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het donderdag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: ,,Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
AD 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het vandaag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: ,,Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Grens overschreden
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
NU 15.06.2016 Het mailaccount dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als VVD-Tweede Kamerlid gebruikte, is wel degelijk te activeren, zo concludeert Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib woensdag.
Vorige week tijdens het debat over het tweede onderzoeksrapport van de commissie-Oosting naar de omstreden Teeven-deal, zei Arib dat het mailaccount van Van der Steur niet meer te heropenen was.
Van der Steur beloofde tijdens het debat hierover op verzoek van D66 nog eens na te gaan of er een back-up van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden. Normaliter wordt er van Tweede Kameraccounts drie maanden na het opheffen geen back-up gemaakt, maar Arib kreeg “signalen uit de Kamer” dat er voorbeelden zijn waaruit blijkt dat dit niet altijd het geval is.
“Vandaag heb ik vernomen dat het mailarchief van het voormalig Kamerlid Van der Steur alsnog is aangetroffen, en dat het mogelijk is om zijn account te activeren”, laat Arib in een verklaring weten. Ze heeft Van der Steur hiervan op de hoogte gesteld.
De bewindsman liet tijdens het debat al weten dat hij het geen enkel probleem vindt als zijn Tweede Kameraccount weer zou worden geactiveerd als dat mogelijk zou zijn.
De kwestie kwam ter sprake omdat Van der Steur als Kamerlid had meegeschreven aan een conceptbrief die vanuit toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten naar de Kamer is verstuurd.
Van der Steur gaf de bewuste conceptbrief over de Teeven-deal vrij. Hieruit blijkt dat hij als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot Opstelten. “Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, schreef Van der Steur onder andere in de kantlijn. De Kamer vroeg daarop om alle conceptbrieven van Van der Steur over de Teeven-deal.
Kamerleden hebben als taak de regering te controleren, al is het niet ongebruikelijk dat regeringspartijen contact hebben en samenwerken met het ministerie waar zij het woord over voeren.
De Kamer vond in dit geval dat Van der Steur te ver ging tijdens het adviseren van Opstelten. De bewindsman erkende dit zelf overigens ook.
AD 15.06.2016 Het oude mailaccount dat de huidige minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid gebruikte is toch te heropenen. Dat heeft Kamervoorzitter Khadija Arib vandaag laten weten. Eerder liet zij weten dat er geen back-up meer was van de oude e-mails van Van der Steur.8 reacties
Vanaf het mailaccount is een door hem bewerkte concept-Kamerbrief over de Teevendeal verstuurd. De Tweede Kamer wil die brief zien, maar kreeg nul op rekest van de Kamervoorzitter omdat de mails niet meer terug te halen zouden zijn.
Een andere versie van de brief is al wel gepubliceerd. Dat leidde tot ophef omdat Van der Steur als Kamerlid behoorlijk bleek te hebben meegeschreven met de brief van de toenmalige minister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers controleren. Van der Steur erkende dat hij een grens had overschreden.
Alles vrijgeven
Op aandringen van de SP maakte Van der Steur de brieven vorige week openbaar. Tijdens een debat in de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal werd voor de tweede keer geëist dat hij nu alles vrijgeeft van de correspondentie met het ministerie van destijds. Het gaat daarbij om de dertig conceptversies die er van de brief zouden zijn.
Arib had vorige week gezegd dat er ,,drie maanden na het opheffen van een account geen back-ups meer beschikbaar zijn”. Ze kreeg echter signalen uit de Tweede Kamer dat er soms van dit beleid wordt afgeweken. Tijdens het onderzoek is het mailarchief gevonden en bleek het mogelijk het opnieuw te activeren.
Geen bezwaar
Arib heeft Van der Steur gevraagd wat hij wil dat er gebeurt. Vorige week zei Van der Steur dat hij er geen bezwaar tegen heeft als er in zijn oude e-mails wordt gezocht.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was.
Telegraaf 15.06.2016 Aan het nieuws over ’het bonnetje’ en de Teevendeal lijkt maar geen eind te komen. Terwijl de VVD hoopte de pijnlijke episode te hebben afgesloten, komt er vandaag weer een nieuw bericht over de kwestie: er is meer bewijs te vinden van Ard van der Steurs bemoeienis met het dossier.
De minister van Veiligheid en Justitie schreef als Kamerlid tot in detail mee aan kabinetsbrieven over de Teevendeal. De liberaal schrapte tijdens dat proces ook in de informatievoorziening aan zijn collega-Kamerleden, in een conceptbrief werd door hem driftig gestreept.
De Kamer en de minister zelf concludeerden later dat dit over de grens was. De oppositie benadrukte dat Van der Steur als Kamerlid moest controleren, niet ambtenaar spelen. Bovendien was oud-minister Opstelten afgetreden vanwege slechte informatievoorziening aan de Kamer, nu bleek de nieuwe bewindspersoon onderdeel van dat apparaat.
Van der Steurs bemoeienis met één brief werd, inclusief 18 aantekeningen en meerdere wijzigingen, met het publiek gedeeld. Een andere mail met aantekeningen van Van der Steur werd niet geopenbaard omdat dat bericht zoek was. Bovendien zou het mailaccount van destijds voorgoed op slot zitten.
Brief Arib
Tweede Kamervoorzitter Arib heeft vandaag echter een brief gestuurd dat het oude mailaccount van Kamerlid Van der Steur toch te openen is, ondanks dat de ICT-dienst van de Kamer eerst beweerde dat er geen back-up was. De minister moet nog wel toestemming verlenen voor het openmaken van de account, eerder gaf hij aan dat te zullen doen.
Het nieuws komt voor Van der Steur op een ongemakkelijk tijdstip. Vandaag moet hij ook al met de oppositie het debat aangaan over de financiering van zijn ministerie. De oppositie eist daar miljoenen extra voor.
Trouw 15.06.2016 Het oude mailaccount dat de huidige minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Tweede Kamerlid gebruikte is toch te heropenen. Dat maakte Kamervoorzitter Khadija Arib woensdag bekend. Eerder liet zij weten dat er geen back-up meer was van de oude e-mails van Van der Steur.
Vanaf het mailaccount is een door hem bewerkte concept-Kamerbrief over de Teeven-deal verstuurd. De Tweede Kamer wil die brief zien, maar volgens de Kamervoorzitter zouden de mails niet meer terug te halen zijn.
Een andere versie van de brief is al wel openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat Van der Steur als Kamerlid behoorlijk bleek te hebben meegeschreven aan de brief van de toenmalige minister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers controleren. Van der Steur erkende dat hij een grens had overschreden.
Geen bezwaar
Arib had vorige week gezegd dat er ‘drie maanden na het opheffen van een account geen back-ups meer beschikbaar zijn’. Ze kreeg echter signalen uit de Tweede Kamer dat er soms van dit beleid wordt afgeweken. Tijdens het onderzoek is het mailarchief gevonden en bleek het mogelijk het opnieuw te activeren.
Arib heeft Van der Steur gevraagd wat hij wil dat er gebeurt. Vorige week zei Van der Steur dat hij er geen bezwaar tegen heeft als er in zijn oude e-mails wordt gezocht.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was.
VK 08.06.2016 Minister-president Mark Rutte en minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur zijn tijdens een debat over het tweede onderzoek naar de Teevendeal geen moment in de problemen gekomen. De conclusie van de commissie-Oosting dat er geen sprake was van een doofpot haalde de politieke angel uit het debat.
Amper werd gesproken over de rol van topambtenaren bij de gemankeerde zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. De oppositie bleef het ‘uitermate vreemd’ vinden dat het ministerie er een jaar lang niet in slaagde om gegevens te vinden over de schikking met drugscrimineel Cees H., maar Van der Steur weigerde op specifieke vragen in te gaan. ‘Ik ga hier geen publieke functioneringsgesprekken over ambtenaren voeren. Dat raakt te zeer aan de relatie tussen werkgever en werknemer.’
Lees terug
De Volkskrant deed live verslag van het vierde debat over de Teevendeal.
Het debat ging daardoor vooral over de positie van Rutte en Van der Steur, hoewel die in het rapport slechts een kleine rol speelden. Rutte ontkende betrokkenheid bij de keuze voor voormalig procureur-generaal Henk van Brummen voor het eerste, onbeholpen onderzoek naar ‘het bonnetje’.
Een passage in het rapport-Oosting wijst daar op, omdat blijkens mails de optie om zo’n onderzoek door de onafhankelijke Algemene Rekenkamer te laten doen ‘na goed overleg met AZ/MP’ was geschrapt. De MP, Rutte dus, zei in het debat de mails niet te kennen en ‘geen herinnering’ te hebben aan het eerste moment waarop de later afgetreden minister Opstelen hem deze naam noemde. De Kamer wist niet door zijn ‘geheugenverlies op dit punt’ heen te prikken.
Van der Steur moest zich vooral verantwoorden over zijn adviezen als Kamerlid aan Opstelten en zijn gewraakte opmerking in een eerder debat over falende ict’ers. Die heeft hij inmiddels persoonlijk te woord gestaan, reden waarom hij de expliciete excuses waar CDA, CU en SP om vroegen niet meer nodig acht.
Trouw 08.06.2016 Kamer is er zestien jaar na de ontnemingschikking met drugscrimineel Cees H. nog steeds niet op gerust dat de onderste steen boven is.
Noem het de wet van de Teevendeal: met elk debat komen er nieuwe vragen bij. Was de hoop dat na het tweede rapport van de commissie-Oosting het boek gesloten kon worden, na uren debatteren bleef de Tweede Kamer vanavond door oude en nieuwe rafelrandjes wederom achter met een onbevredigend gevoel.
Als chirurgen gingen de Kamerleden, inmiddels specialist in het detailrijke dossier, te werk in een uiterste poging om onduidelijkheden opgehelderd te krijgen bij premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie. Gebrek aan herinneringen, opmerkelijke nieuwe details én gegroeide scepsis maken dat de Kamer er niet gerust op is dat de onderste steen nu boven is.
Geen bemoeienis of herinnering
Hoe kan het bijvoorbeeld dat Rutte beweert zich niet te hebben bemoeid met wie in 2014 de Teevendeal zou onderzoeken? Dat terwijl uit Oostings onderzoek blijkt dat destijds is gerapporteerd dat 2014 ‘na goed overleg met AZ/MP’ (Algemene Zaken, minister-president) niet Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer maar oud-procureur-generaal Henk van Brummen hiervoor is gevraagd.
“Dan kan toch de enige uitleg zijn dat de premier er invloed op heeft uitgeoefend?”, stelde D66-Kamerlid Kees Verhoeven. “Ik interpreteer dat zo dat wij geen bezwaar hebben gemaakt”, zei Rutte, die zich niet kon herinneren dat meerdere namen de ronde deden. “Het lijkt alsof de premier achteraf een verklaring bij de passages heeft verzonnen”, hoonde SP’er Michiel van Nispen.
Onduidelijkheid bleef er ook over de betrokkenheid van de toenmalige Kamerleden Van der Steur en Klaas Dijkhoff, nu bewindspersonen op veiligheid en justitie. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg wilde weten of het klopt dat Rutte Dijkhoff op de dag van het aftreden van Opstelten en Teeven voor crisisberaad naar het ministerie heeft gestuurd. Rutte zei ‘aan dat telefoongesprek geen concrete herinnering’ te hebben.
Inzage in informatie
Daarnaast bleek dat Van der Steur als Kamerlid niet alleen conceptbrieven van minister Opstelten kon becommentariëren, hij kreeg ook inzage in informatie die nog niet naar de Tweede Kamer was gestuurd. Zoals in 2014 het rapport van Van Brummen. Op basis daarvan suggereerde Van der Steur – met succes – om in de brief te zetten dat betrokkenen ‘onvoldoende herinneringen’ hebben aan de afwikkeling van de schikking.
Het zorgde voor verbazing: als je zo actief meewerkt met de minister, maak je je als Kamerlid toch monddood? “Dan kun je hier toch niet onbevangen kritische vragen stellen?”, vroeg ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers. “Dat is toch niet bijdragen aan de informatiepositie van de Tweede Kamer?” Van der Steur erkende grenzen te hebben ‘overschreden’, maar voelde zich nooit in zijn parlementaire vrijheid beknot. “Ik kon doen en laten wat ik wilde.”
Met zulke losse eindjes is het voor de Kamer moeilijk om een punt achter het slepende dossier te zetten. “Het blijft voor mij onbevredigend dat hoofdrolspelers op cruciale punten geen herinneringen hebben”, besloot Van Nispen. “De vraag blijft: is dit het nou? Kan het boek dicht?” “Ik mag het hopen”, verzuchtte Van Toorenburg. “Dit geeft geen prettige afdronk”, aldus D66’er Verhoeven.
Het debat eindigde in stijl. Verhoeven had gevraagd of Van der Steurs emailaccount uit zijn tijd als Kamerlid heropend kon worden om aanvullende opmerkingen op Opsteltens conceptbrief op te duiken. Dat wordt moeilijk, meldde Kamervoorzitter Khadija Arib na navraag bij de Dienst Automatisering van de Kamer. “Drie maanden na het opzeggen van het account is er geen back-up meer mogelijk.”
VK 08.06.2016 Het debat over het tweede rapport van de commissie-Oosting heeft geen nieuwe inzichten of maatregelen opgeleverd. Groot was de verontwaardiging in de Kamer toen Oosting vorige maand zijn tweede reconstructie van het organisatorische geklungel op het ministerie van Veiligheid en Justitie publiceerde. Zo mogelijk nog groter was de verbazing toen deze week minister Van der Steur een concept-Kamerbrief uit 2014 deelde met daarin flink wat wijzigingen van toenmalig Kamerlid Van der Steur.
Oosting had niet kunnen achterhalen waarom ‘het bonnetje’ van de Teevendeal niet kon worden gevonden omdat sommige hoofdrolspelers aan geheugenverlies leden. Toch was volgens hem geen sprake van een doofpot. Verschillende oppositiepartijen vonden het woord ‘doofpot’ wel op z’n plek voor dit dossier. Maar in het debat vanmiddag kwam de discussie over de doofpot nauwelijks terug.
Ook werd nauwelijks een poging gedaan nog eens met Van der Steur en Rutte te reconstrueren waar de zoektocht naar het bonnetje in 2014 was gestrand. Minister Van der Steur weigerde tegelijkertijd over zijn ambtenaren te spreken omdat hij, zo beweerde hij, geen publiekelijk functioneringsgesprek met zijn medewerkers te voeren.
Des te meer ging het debat over de concept-Kamerbrief uit mei 2014 en de rol van toenmalig Kamerlid Van der Steur. Op dit punt stelde Van der Steur zich enigszins deemoedig op. Moeilijk was dat niet, hij had in december, na publicatie van het eerste rapport-Oosting, ook al geconcludeerd dat hij als Kamerlid meer afstand had moeten houden van het ministerie van VenJ. Ook met het meeschrijven aan de Kamerbrief van Opstelten had hij ‘een grens overschreden’, zei hij nu. In de brief werd geconcludeerd dat het bonnetje niet was te vinden, later bleek het wel te achterhalen.
De voltallige oppositie sprak schande van het souffleerwerk van Kamerlid Van der Steur, maar geen enkele partij verbond er politieke conclusies aan. Twee keer eerder kreeg Van der Steur van enkele oppositiepartijen een motie van wantrouwen. Vanavond zegde niemand het vertrouwen op.
De oppositie richtte ook nog even de pijlen op premier Rutte: hoe was hij betrokken geweest bij de zoektocht naar het afschrift? Had hij invloed uitgeoefend op de aanstelling van intern onderzoeker Van Brummen (een man met een justitie-verleden) in plaats van de onafhankelijke Vendrik van de Rekenkamer? Nee, beweerde Rutte, dat had hij niet. Destijds had hij slechts gehoord van Opstelten dat de keuze op Van Brummen was gevallen. Hij had geen reden om over die keuze te twijfelen, benadrukte de premier.
Stuk voor stuk waren het discussies die op niets uitliepen. De toekomst moet uitwijzen of de minister zijn beloofde cultuuromslag binnen VenJ kan waarmaken, zeiden oppositie- en coalitie-Kamerleden. Bij de oppositie klonk twijfel door, bij de oppositie hoop. Die toekomst duurt nog maximaal negen maanden: in maart volgend jaar zijn verkiezingen.
NU 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) erkent wederom dat hij als parlementariër een grens over is gegaan met het adviseren van zijn voorganger Ivo Opstelten in de zaak rond de Teeven-deal. Dat zegt hij woensdag tijdens het debat over het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de Teeven-deal.
Van der Steur kwam in het debat zwaar onder vuur over zijn betrokkenheid als Kamerlid. Eerder deze week werden zijn aantekeningen bij concept-Kamerbrieven van Opstelten openbaar gemaakt en werd duidelijk hoe groot zijn bemoeienis was.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Eerder erkende hij al dat hij zich terughoudender had moeten opstellen tegenover zijn voorganger.
Tot verbijstering van de oppositie bleek woensdag bovendien dat Van der Steur als Kamerlid al voorinzage had in een onderzoek naar de gang van zaken rond de Teeven-deal op het ministerie. Mede op basis van die kennis adviseerde hij vervolgens Opstelten.
Vrijheid
Van der Steur stelde tijdens het debat overigens dat het niet zo is dat hij heeft ‘meegeschreven’ aan de brieven van Opstelten, hij zou slechts hebben geadviseerd. Ook zei hij altijd de vrijheid te hebben gevoeld om zijn controlerende taak als Kamerlid te kunnen blijven uitvoeren.
“Maar ook de minister heeft zijn rol scherp genomen door niet alle suggesties over te nemen. Het blijft de verantwoordelijkheid van de minister om te bepalen wat hij met suggesties doet.” Volgens hem blijkt dit uit het feit dat veel van zijn aantekeningen niet door Opstelten zijn overgenomen.
Onder vuur
Van der Steur werd desondanks door de oppositie stevig onder vuur genomen over zijn bemoeienis. “Van der Steur werd als Kamerlid betaald om het kabinet te controleren, niet om mee te schrijven”, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie).
Ook de VVD en PvdA vinden dat Van der Steur te ver is gegaan. Maar, zegt VVD’er Foort van Oosten, alle Kamerfracties overleggen met het kabinet. “Niemand in dit huis is een heilig boontje.”
Van der Steur zei inmiddels lessen te hebben getrokken uit de kwestie. Hij zal voortaan zorgvuldiger omgaan met het afstemmen van Kamerbrieven met betrokken Kamerleden.
Conceptbrieven
De minister stelde verder dat hij geen andere conceptbrieven kan terugvinden over de Teeven-deal waar hij als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent van Opstelten worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar heeft niets opgeleverd, schreef de VVD-bewindsman woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Wel gaat hij op verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven nog eens na of er een backup van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden.
Kamer debatteert over onderzoek naar Teeven-deal
Rol van Rutte
Ook minister-president Mark Rutte had woensdag nog een hoop uit te leggen. De oppositiepartijen eisten meer duidelijkheid over de rol van de premier in de zoektocht naar het bonnetje.
Rutte beweerde in het eerste onderzoek nog dat hij niet betrokken was bij het afwijzen van een onafhankelijke zoektocht naar het afschrift bij het justitiedepartement, maar uit het tweede onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat er overleg is geweest met zijn ministerie.
Rutte zei woensdag in het debat dat hij “geen herinnering” heeft dat hij “daar iets van afweet”. De premier wees de Kamer erop dat hij op een dag meerdere mededelingen van bewindspersonen krijgt en schatte de mededeling van Opstelten dat er niet gekozen werd voor een onafhankelijke onderzoeker niet als een politiek gevoelige zaak in.
VK 08.06.2016 De oppositie vraagt ‘zelfreflectie’ van de premier op de kleine zes jaar dat de VVD leiding geeft aan het ministerie van Veiligheid en Justitie. Verschillende partijen vinden dat het ministerie te groot is geworden doordat de politie is overgeheveld van Binnenlandse Zaken naar het megadepartement van V&J. Rutte stelt dat hij voorstander is van die samenvoeging. Volgens hem hangt de gebrekkige interne organisatie niet samen met de omvang van het ministerie. ‘Er zitten dingen echt niet goed op het departement zelf, maar tegelijkertijd wordt het op straat steeds veiliger, dat gaat wel goed.’
VK 08.06.2016 Van der Steur spreekt over de conceptbrief die hij als Kamerlid van vele kanttekeningen voorzag. ‘Het waren adviezen aan de minister hoe ik vond dat de Kamer zorgvuldig en juist kon worden geïnformeed.’ Het was aan de minister om daar een keuze in te maken, zegt hij nu. Wel geeft hij toe: ‘Ik heb een grens overschreden.’
D66-Kamerlid Kees Verhoeven vraagt de minister naar zijn oordeel over de opmerking ‘onvoldoende herinneringen’ die hij toevoegde aan de concept-Kamerbrief. Volgens Van der Steur heeft hij die woorden overgenomen uit het rapport van Van Brummen, de man die de zoektocht naar het bonnetje leidde.
De minister heeft ook nog een veeg uit de pan voor zijn voorganger Opstelten: hij stelt dat hij niet als minister op zo’n manier advies zou vragen van een Kamerlid. ‘Als minister moet ik Kamerleden niet in die positie brengen dat zij in het conflict terecht komen.’
Tijdens het debat blijkt nu dat Van der Steur tijdens het becommentariën van de conceptbrief destijds beschikte over het vertrouwelijke rapport van onderzoeker Van Brummen terwijl de rest van de Kamer dat nog niet had. De minister beaamt dat. ‘Voor mij was op dat moment volstrekt duidelijk dat het rapport ook met de Kamer zou worden gedeeld. Dat was essentieel.’
Liesbeth van Tongeren van GroenLinks vraagt: ‘Is er sinds het aantreden van de minister door Kamerleden aan brieven meegeschreven?’ Nee, zegt Van der Steur, hij zou namelijk Kamerleden niet in dezelfde positie brengen waarin hij als Kamerlid terecht was gekomen.
De door Van der Steur geredigeerde brief was al tijdens het eerste onderzoek van Oosting aan de commissie gegeven, zegt de minister. Hoe kan het dan dat de Kamer deze brief nu pas kent, vraagt SP-Kamerlid Van Nispen. ‘Dan vraagt u naar de werkwijze van de commissie’, reageert de minister.
Van der Steur zegt toe dat hij zijn ambtenaren nog tijdens het debat zal laten kijken of de inbox van zijn mailadres als Kamerlid nog beschikbaar is. De oppositiepartijen willen inzage in mails die hij over de concept-Kamerbrief zou hebben gestuurd.
VK 08.06.2016 Goedemiddag. Als u er moe van wordt alweer Ard van der Steur aan te treffen in Dagkoersen, dan snappen wij dat. Maar we kunnen niet om de man heen, want vandaag zit de nog altijd kersverse minister van VenJ alweer op het strafbankje in de Tweede Kamer. Komt hij wederom weg met excuses?
Er zou vandaag een debat in de Tweede Kamer zijn over het tweede rapport van oud-Ombudsman Marten Oosting. Dat zou gaan over het bonnetje van de Teevendeal en over het onvermogen dat bonnetje te vissen uit het apparaat dat ministerie van Veiligheid en Justitie heet. En het debat zou ook gaan over de vraag die Oosting niet kon beantwoorden: is dat bonnetje niet gevonden omdat de ambtelijke top niet wilde dat het gevonden werd? Was er een doofpot? Razend interessant allemaal. Toch?
Nou nee, zo bleek de Kamer bij nader inzien te vinden. Laten we het eens hebben over de rol die de huidige minister van VenJ, Ard van der Steur, heeft gespeeld toen hij nog VVD-Kamerlid was. Toen schreef Van der Steur mee aan een brief van zijn voorganger Ivo Opstelten. Die brief was gericht aan de Tweede Kamer, aan Ard van der Steur zelf dus. Het Kamerlid redigeerde de brief dat het een aard had en plaatste de ene na de andere waarschuwing in de kantlijn. Een tijdje later was de afzender van de brief, Opstelten, opgestapt en nestelde Van der Steur zich in diens nog warme ministeriële stoel. Hij wil daar minstens 27 jaar op blijven zitten, zei hij, langer nog dan zijn verre voorganger Felix van Maanen in de negentiende eeuw.
Die brief die Van der Steur mee had geschreven, moest hij deze week naar de Kamer sturen, inclusief al zijn (vele) tekstbijdragen, opmerkingen en doorhalingen. En ziet: prompt ging het debat dáárover. Van het bonnetje werd niets meer vernomen, laat staan van een doofpot. De opvolger van Van der Steur in de Kamer, VVD’er Foort van Oosten, kreeg van de oppositie de vragen op zich afgevuurd die ze eigenlijk aan Kamerlid Van der Steur had willen stellen. Maar die stond nu in vak K minister te wezen.
Van Oosten wist de voltallige oppositie murw te beuken door drie teksten tot circa twintig keer toe te herhalen. 1: ‘Ja, het ministerie heeft geklungeld.’ 2: ‘Maar laten we daaruit lessen trekken zodat we boeven kunnen vangen.’ 3: ‘We moeten hier niet met zijn allen in een kramp schieten.’
De oppositie doet geschokt over het meeschrijven van Van der Steur. Maar is iemand ook echt verbaasd, vragen verslaggevers Frank Hendrickx en Remco Meijer zich af. Achter de schermen zoeken Kamerleden – ook die van de oppositie – voortdurend contact met de ministers die ze moeten controleren. Uit interne mailtjes blijkt dat vragen en antwoorden al vóór het debat worden doorgenomen en toezeggingen zijn vooraf uitonderhandeld. Lees morgen in de Volkskrant wat de kleine, lelijke geheimpjes van het Binnenhof zijn. En: de kunst van het ‘politieke sonderen’.
Elsevier 08.06.2016 Zoals verwacht, is het zoveelste debat in de Tweede Kamer over de Teeven-deal met een sisser afgelopen. Met gevaarlijke moties werd niet meer gezwaaid.
Vooral de oppositiepartijen leverden echter wel stevige kritiek op minister Ard van der Steur (VVD) van Justitie.
Controleren
Van der Steur schreef als Kamerlid mee aan een brief van het kabinet over de Teeven-deal, iets dat haaks staat op de democratie. Kamerleden horen ministers immers juist te controleren en niet uit de wind te houden.
Maandag bleek uit de enige vrijgegeven conceptbrief dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan het parlement.
De Teeven-deal is de afspraak die voormalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie maakte met een drugscrimineel, Cees Helman. De onderzoekscommissie-Oosting vond recent geen bewijzen van een doofpotaffaire rond de deal op het departement.
Van die brief zou er nog een versie een moeten zijn. Volgens Van der Steur zou die zich in een oude e-mailinbox van hem moeten bevinden. Daar werd vervolgens naar gezocht, maar er bleek geen back-up meer te zijn van dat e-mailaccount, dat Van der Steur in zijn tijd als Kamerlid gebruikte.
‘Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.’ Lees dit commentaar van Eric Vrijsen nog eens terug >
Blij
Van der Steur herhaalde tijdens het debat woensdagavond een aantal keer dat hij vindt dat hij destijds te ver is gegaan. Ook zei hij dat hij nu zelf als minister een Kamerlid nooit in die positie zou brengen.
Premier Mark Rutte zegt nog steeds blij te zijn met de keuze voor de VVD’ers Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff als bewindslieden voor justitie. Van der Steur zegt bezig te zijn de cultuur – eerder werd gesproken van een ‘complete chaos’ -op zijn ministerie te verbeteren. ‘Ik vind de motivatie om het goede te doen,’ aldus Van der Steur. Hij blijft voorlopig dus nog aan als minister.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 08.06.2016 In het langslepende dossier van de Teevendeal is er opnieuw iets kwijt. Het gaat om een mail die nog meer opheldering kan geven over hoe minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich als Kamerlid met de zaak bemoeide.
De bewindsman gaf deze week een brief vrij waaruit blijkt dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een kabinetsbrief over de kwestie. Dat is tegen alle politieke mores: een Kamerlid hoort te controleren, niet ambtenaar te spelen. Nu blijkt dat Van der Steur nog uitgebreider aan die brief heeft gesleuteld, maar het bewijs daarvan is zoek. Ondanks een ‘restore’ van het mailsysteem heeft het departement de bewuste mail niet kunnen vinden.
De oppositie reageert verbijsterd op dit nieuws. Het is, na de langslepende zoektocht naar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal, niet voor het eerst dat er dingen zoek raken in het archief van het ministerie. „Je kunt een geheim het best in het archief van Veiligheid en Justitie steken en niemand die er meer iets van hoort”, zegt CU-Kamerlid Segers.
Van der Steur en premier Rutte staan vandaag tegenover een kritische Kamer. Het parlement debatteert over het laatste rapport van de commissie Oosting die constateert dat er geen aanwijzingen zijn voor een doofpot bij de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Oosting constateerde wel allerlei gekluns op het departement. De oppositie is het zat dat het maar mis blijft gaan op het ministerie van Veiligheid en Justitie en ziet, in de door Oosting gevonden feiten, wel degelijk aanwijzingen voor een doofpot. „Er is daar een collectieve vergeetachtigheid. Alsof er iets in de thee zit”, zegt D66-Kamerlid Verhoeven over het departement.
De coalitiepartijen stellen dat Kamerleden mee mogen helpen aan kabinetsbrieven. De mate waarin Van der Steur het deed, zou echter te ver zijn gegaan. Volgens premier Rutte is niet precies aan te geven wanneer de bemoeienis te groot is. „Je kunt daar geen harde knip maken.”
In de oppositie zijn de koppen bij elkaar gestoken om een aanvalsplan te maken voor dit debat. Door samenwerking in de discussie hopen de partijen een zo pijnlijk mogelijk resultaat voor het kabinet te bereiken.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Het kabinet lijkt in elk geval wel gespannen voor het debat. Rutte zag zich al enkele keren genoodzaakt om Van der Steur te souffleren.
NU 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) erkent wederom dat hij als parlementariër een grens over is gegaan met het adviseren van zijn voorganger Ivo Opstelten in de zaak rond de Teeven-deal. Dat zegt hij woensdag tijdens het debat over het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de Teeven-deal.
Van der Steur kwam in het debat zwaar onder vuur over zijn betrokkenheid als Kamerlid. Eerder deze week werden zijn aantekeningen bij concept-Kamerbrieven van Opstelten openbaar gemaakt en werd duidelijk hoe groot zijn bemoeienis was.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Eerder erkende hij al dat hij zich terughoudender had moeten opstellen tegenover zijn voorganger.
Tot verbijstering van de oppositie bleek woensdag bovendien dat Van der Steur als Kamerlid al voorinzage had in een onderzoek naar de gang van zaken rond de Teeven-deal op het ministerie. Mede op basis van die kennis adviseerde hij vervolgens Opstelten.
Vrijheid
Van der Steur stelde tijdens het debat overigens dat het niet zo is dat hij heeft ‘meegeschreven’ aan de brieven van Opstelten, hij zou slechts hebben geadviseerd. Ook zei hij altijd de vrijheid te hebben gevoeld om zijn controlerende taak als Kamerlid te kunnen blijven uitvoeren.
“Maar ook de minister heeft zijn rol scherp genomen door niet alle suggesties over te nemen. Het blijft de verantwoordelijkheid van de minister om te bepalen wat hij met suggesties doet.” Volgens hem blijkt dit uit het feit dat veel van zijn aantekeningen niet door Opstelten zijn overgenomen.
Onder vuur
Van der Steur werd desondanks door de oppositie stevig onder vuur genomen over zijn bemoeienis. “Van der Steur werd als Kamerlid betaald om het kabinet te controleren, niet om mee te schrijven”, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie).
Ook de VVD en PvdA vinden dat Van der Steur te ver is gegaan. Maar, zegt VVD’er Foort van Oosten, alle Kamerfracties overleggen met het kabinet. “Niemand in dit huis is een heilig boontje.”
Van der Steur zei inmiddels lessen te hebben getrokken uit de kwestie. Hij zal voortaan zorgvuldiger omgaan met het afstemmen van Kamerbrieven met betrokken Kamerleden.
Conceptbrieven
De minister stelde verder dat hij geen andere conceptbrieven kan terugvinden over de Teeven-deal waar hij als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent van Opstelten worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar heeft niets opgeleverd, schreef de VVD-bewindsman woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Wel gaat hij op verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven nog eens na of er een backup van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden.
Kamer debatteert over onderzoek naar Teeven-deal
Rol van Rutte
Ook minister-president Mark Rutte had woensdag nog een hoop uit te leggen. De oppositiepartijen eisten meer duidelijkheid over de rol van de premier in de zoektocht naar het bonnetje.
Rutte beweerde in het eerste onderzoek nog dat hij niet betrokken was bij het afwijzen van een onafhankelijke zoektocht naar het afschrift bij het justitiedepartement, maar uit het tweede onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat er overleg is geweest met zijn ministerie.
Rutte zei woensdag in het debat dat hij “geen herinnering” heeft dat hij “daar iets van afweet”. De premier wees de Kamer erop dat hij op een dag meerdere mededelingen van bewindspersonen krijgt en schatte de mededeling van Opstelten dat er niet gekozen werd voor een onafhankelijke onderzoeker niet als een politiek gevoelige zaak in.
Telegraaf 08.06.2016 In het langslepende dossier van de Teevendeal is er opnieuw iets kwijt. Het gaat om een mail die nog meer opheldering kan geven over hoe minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich als Kamerlid met de zaak bemoeide.
De bewindsman gaf deze week een brief vrij waaruit blijkt dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een kabinetsbrief over de kwestie. Dat is tegen alle politieke mores: een Kamerlid hoort te controleren, niet ambtenaar te spelen. Nu blijkt dat Van der Steur nog uitgebreider aan die brief heeft gesleuteld, maar het bewijs daarvan is zoek. Ondanks een ‘restore’ van het mailsysteem heeft het departement de bewuste mail niet kunnen vinden.
De oppositie reageert verbijsterd op dit nieuws. Het is, na de langslepende zoektocht naar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal, niet voor het eerst dat er dingen zoek raken in het archief van het ministerie. „Je kunt een geheim het best in het archief van Veiligheid en Justitie steken en niemand die er meer iets van hoort”, zegt CU-Kamerlid Segers.
Van der Steur en premier Rutte staan vandaag tegenover een kritische Kamer. Het parlement debatteert over het laatste rapport van de commissie Oosting die constateert dat er geen aanwijzingen zijn voor een doofpot bij de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Oosting constateerde wel allerlei gekluns op het departement. De oppositie is het zat dat het maar mis blijft gaan op het ministerie van Veiligheid en Justitie en ziet, in de door Oosting gevonden feiten, wel degelijk aanwijzingen voor een doofpot. „Er is daar een collectieve vergeetachtigheid. Alsof er iets in de thee zit”, zegt D66-Kamerlid Verhoeven over het departement.
De coalitiepartijen stellen dat Kamerleden mee mogen helpen aan kabinetsbrieven. De mate waarin Van der Steur het deed, zou echter te ver zijn gegaan. Volgens premier Rutte is niet precies aan te geven wanneer de bemoeienis te groot is. „Je kunt daar geen harde knip maken.”
In de oppositie zijn de koppen bij elkaar gestoken om een aanvalsplan te maken voor dit debat. Door samenwerking in de discussie hopen de partijen een zo pijnlijk mogelijk resultaat voor het kabinet te bereiken.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Het kabinet lijkt in elk geval wel gespannen voor het debat. Rutte zag zich al enkele keren genoodzaakt om Van der Steur te souffleren.
Telegraaf 08.06.2016 De oppositie heeft een aanvalsplan tegen minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) voorbereid. Het debat over de nasleep van de Teevendeal moet daarmee woensdag extra pijnlijk voor hem worden. Volg het debat hieronder via de tweets van onze verslaggever Jorn Jonker (vanaf 14.00 uur).
SP, CDA, D66 en CU hebben de koppen bij elkaar gestoken ter voorbereiding van het debat over de nasleep van de Teevendeal. Die kwestie onderzocht de commissie Oosting opnieuw. De partijen hopen dat samenwerking in het debat Van der Steur tot meer openheid zal dwingen.
Vooral het feit dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een Kamerbrief over het onderwerp, is voor de partijen reden om hem aan de tand te voelen. Een parlementariër behoort te controleren, niet ambtenaar te spelen, klinkt het bij de oppositie.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Elsevier 08.06.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) moet weer eens tekst en uitleg geven in de Tweede Kamer, over de Teevendeal. De VVD is er helemaal klaar mee, blijkt uit woorden van fractievoorzitter Halbe Zijlstra en woordvoerder Foort van Oosten.
Maandag bleek uit één vrijgegeven conceptbrief dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan het parlement.
‘Daar komt hoe dan ook gedonder van’ en ‘waarom dit niet verwijderen?’, schreef Van der Steur onder meer in de kantlijn. De Kamer vroeg om andere versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar Van der Steur (thans minister van Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De Teeven-deal is de afspraak die voormalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitiemaakte met een drugscrimineel, Cees Helman. De onderzoekscommissie-Oosting vond recent geen bewijzen van een doofpotaffaire rond de deal op het departement.
Topambtenaar
Daarvan zou er nog zeker één moeten zijn. Maar Van der Steur schrijft woensdag dat deze nooit de betrokken topambtenaar heeft bereikt. Onvindbaar dus. De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar het leverde niets op.
In het zoveelste debat over de Teevendeal – een boek dat zelfs na het rapport-Oosting maar niet lijkt te worden gesloten – wordt duidelijk hoe de regeringspartij erover denkt. Laten we ons richten op het pakken van boeven, zegt woordvoerder Foort van Oosten.
Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.Lees dit commentaar van Eric Vrijsen nog eens terug > Heilig boontje
Hij wil ‘lessen uit het verleden’ trekken, en vooruitkijken. Het komt erop neer dat het dossier van de maar voortslepende Teevendeal nu eindelijk eens moet worden afgesloten. Van Oosten wil ‘naar het grotere verhaal’, praten over de veiligheid van het land, en niet blijven hangen. Het moet beter op het ministerie van Veiligheid en Justitie, erkent de VVD-woordvoerder, maar we moeten verder.
Van Oosten zegt telkens dat hij graag weer naar onderwerp ‘boeven vangen’ wil. VVD laat#teevendeal idd graag zsm achter zich…#oosting15:13 – 8 juni 2016
‘Niemand in dit huis is een heilig boontje.’ Er zijn gewoon contacten tussen parlement en ministeries, al mogen die nooit zo ‘expliciet’ zijn als destijds dat van Kamerlid Van der Steur. Maar ‘met elkaar zijn we het landsbestuur en met elkaar moeten we het zien te rooien’, is de verdediging van de VVD.
Eerder sprak Zijlstra soortgelijke woorden. ‘Op een gegeven moment is het ook: door en boeven vangen.’ Oppositiepartijen nemen er geen genoegen mee. Ze zijn kritisch over de houding van de liberalen. Het ministerie mag niet worden geleid als een VVD-partijkantoor, zegt bijvoorbeeld CDA’er Madeleine van Toorenburg.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 08.06.2016LIVE De schijnwerpers stonden woensdag weer op minister Ard van der Steur, die als Kamerlid driftig meeschreef aan een regeringsbrief van partijgenoot Opstelten over de ‘bonnetjes-affaire’. Volgens Alexander Pechtold (D66) is hij ‘ver, ver buiten zijn boekje gegaan’. Geen enkele partij diende echter een motie van wantrouwen in.
Ik heb een grens overschreden, aldus Ard van der Steur.
Tijdens het debat bleek dat toenmalig kamerlid Van der Steur het rapport van onafhankelijk onderzoeker Van Brummen eerder had dan de rest van de Kamer. Op basis van dat rapport redigeerde hij de Kamerbrief. Volgens Van der Steur is dat niet zo heel gek. Hij stelt vast dat het rapport daarna immers met de Kamer zou worden gedeeld.
Geheugen
De oppositiepartijen zijn inmiddels klaar met het geheugenverlies van de hoofdpersonen in de nasleep van de Teeven-deal. Justitieminister Ard van der Steur en ook premier Mark Rutte zijn hier fel op aangesproken in het zoveelste debat over de gewraakte deal.
Rutte lijkt volgens de SP niet te hebben bijgedragen aan het vinden van de waarheid. Ook andere oppositiepartijen willen meer over de rol van de minister-president weten. Rutte ‘herinnert’ zich naar eigen zeggen niet enige bemoeienis te hebben gehad met de zoektocht naar het bonnetje en het onderzoek daarnaar door oud-officier van justitie Van Brummen. Rutte geeft wel toe dat hij beter op had moeten letten. ,,Ik heb al eerder gezegd, ik had meer op de bal moeten zitten.”
Van der Steur
Minister Ard van der Steur geeft toe dat hij over een grens is gegaan bij het herschrijven van de regeringsbrief. Hij zei zelf als minister geen kamerleden mee te laten schrijven aan brieven. Wel blijft hij er bij dat het slechts om adviezen ging. ,,Het waren adviezen aan de minister hoe ik vond dat de Kamer zorgvuldig en juist kon worden geïnformeed. Het was aan de minister om daar een keuze in te maken.” In algemene zin geeft hij toe dat er op zijn departement het nodige moet veranderen en dat er nu nog sprake is van een ‘verkokerde’ structuur. Hij stelt dat die broodnodige ‘cultuurverandering’ er zal komen, om zo in de toekomst beter de regie te kunnen voeren.
De minister betreurt zijn eerdere opmerking over de ict-afdeling. Hij suggereerde in december dat het bonnetje eerder was gevonden als er andere mensen waren ingehuurd. Achteraf ‘betreurt’ hij zijn opmerking.
Stuitend
Kees Verhoeven (D66) vat de reeds twee jaar durende discussie in enkele steekwoorden samen: ,,Puinhoop, ontluisterend, stuitend, passief, onthutsend, kardinale fouten.” De SP denkt dat de samenleving is bedonderd. De ChristenUnie maakt zich ook zorgen over de digitale vergeetachtigheid van de overheid en zegt het gevoel dat de zaak niet klopt nooit is overgegaan.
De VVD, de partij van Van der Steur, probeerde de scherpe kantjes van het debat af te halen. ,,Niemand in dit huis is een heilig boontje. Er zijn gewoon contacten tussen parlement en ministeries, al mogen die nooit zo expliciet zijn als destijds dat van Kamerlid Van der Steur. Maar met elkaar zijn we het landsbestuur en met elkaar moeten we het zien te rooien.”
‘Beste bedoelingen’
Met ‘de beste bedoelingen’ kroop Van der Steur eind mei 2014 achter z’n pc om toenmalig minister Ivo Opstelten te helpen met een brief aan de Tweede Kamer over de veelbesproken Teevendeal. Met de brief moest een streep gezet worden onder de affaire. Van der Steur was ijverig met 18 (!) tekstsuggesties in de conceptbrief die hij van het ministerie kreeg. Met toevoegingen als ‘daar komt gedonder van’. Schrappen dus.
Op aandringen van de SP maakte de bewindsman z’n schrijfsels maandag openbaar en werd vandaag tijdens een debat in de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal voor de tweede keer geëist dat hij nu alles vrijgeeft van de correspondentie met het ministerie van destijds. Het gaat daarbij om de dertig conceptversies die er van de brief zouden zijn.
Zoektocht
Er bestaat geen back-up meer van het e-mailaccount waarvan Ard van der Steur in 2014 een door hem bewerkte concept-Kamerbrief zou hebben verstuurd. Het gaat om de tweede versie van de gewraakte brief die de huidige justitieminister als parlementariër bewerkte. De Tweede Kamer wil die brief zien.
Voorzitter Khadija Arib van de Tweede Kamer maakte bekend dat er geen kopie meer bestaat. Een zoektocht bij de vermeende ontvanger van de conceptbrief had eerder ook niets opgeleverd. Daarom zou worden gekeken in het oude e-mailaccount van Van der Steur.
Buiten boekje
Het helpt ook niet dat Van der Steur na zijn vier pagina’s tellende brief en kanttekeningen nog eens met z’n adviezen naar het ministerie ging, kort voor het aftreden van Opstelten en Teeven. ,,Hij is ver, ver buiten z’n boekje gegaan”, stelt D66-leider Alexander Pechtold, die uitleg eist in het debat over de Teevendeal vandaag. Zo klinkt ook het oordeel van de SP (‘Hij is onbetrouwbaar’) en de ChristenUnie (‘Ongepast’).
Land van polderen
In het onderzoek ‘Hoe vertellen we het de Kamer?’ van 2011 erkenden Kamerleden van zowel CDA als PvdA ruiterlijk dat coalitiepartijen meer informatie krijgen toebedeeld dan oppositiepartijen. ,,Indien nodig bel je even met de minister”, aldus CDA’er Wim van de Camp.
Saillant genoeg vond ook huidig CDA-leider Sybrand Buma, nu kritisch op Van der Steur, ‘afstemming’ met ministers ‘buitengewoon effectief’. Dat dat ook allemaal buiten het zicht van publiek en collega’s gebeurt, stoort geen van allen. ,,Dit is nu eenmaal een land van polderen”, verklaart Van der Ham.
Van der Steur zelf erkende al ruiterlijk dat hij ‘te ver’ was gegaan. Bij de VVD belooft men al sinds dit akkefietje niet meer aan brieven van ministers te rommelen. Met eerdere moties van wantrouwen (SP, PVV, PvdD, VNL en 50Plus) en van afkeuring (hele oppositie), wandelt hij op een steeds dunner koord.
Schikking met drugscrimineel Cees H.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar dat kwam ook doordat een belangrijke topambtenaar zich niets meer kon herinneren. De commissie stelde wel dat het een chaos is op het ministerie.
Telegraaf 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) wacht woensdag opnieuw een pittig debat in de Tweede Kamer over de nasleep van de Teevendeal.
Oppositiepartijen ChristenUnie, D66, SP, CDA en GroenLinks hebben vragen over de grote invloed die Van der Steur als Tweede Kamerlid heeft gehad op een brief aan de Kamer van toenmalig minister Ivo Opstelten over de Teevendeal. „Daar komt hoe dan ook gedonder van” en „Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur in 2014 aan in een concept.
Niet onafhankelijk
Volgens D66-voorman Alexander Pechtold krijgen mensen daardoor het beeld dat Kamerleden de minister niet onafhankelijk controleren. Volgens ChristenUnie-fractieleider Gert-Jan Segers schaadt de handelwijze het vertrouwen in de overheid.
Het debat woensdag vindt plaats naar aanleiding van het laatste onderzoek door de commissie-Oosting. Die concludeerde dat er geen doofpot was op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar doken pas na veel touwtrekken bewijsstukken op dat met een deal met drugscrimineel Cees H. meer geld was gemoeid dan was gezegd.
Volgens Kamerlid Segers heeft het er echter alle schijn van dat meer mensen meer wisten en dat niet meteen hebben verteld.
Goedemiddag! VVD’er Ard van der Steur beheerst, voor de zoveelste keer, het gesprek op het Binnenhof. Mogelijk had hij gehoopt dat het gebulder van de JSF de discussie even zou doen verstommen.
In de Haagse wandelgangen ging het vandaag vooral over één man: Ard van der Steur. De minister van Veiligheid en Justitie had gisteren een ongekende openheid betracht door een concept-Kamerbrief te openbaren waaraan hij als Kamerlid in 2014 ijverig had meegesleuteld. Zeer nauwgezet voorzag hij zijn voorganger Opstelten van commentaar, advies, correcties en aanvullingen voordat de brief naar de Kamer ging. Hij waarschuwde de minister ook voor politieke risico’s van bepaalde passages (‘hier komt gedonder van’).
Het ging allemaal veel te ver, vinden de fractieleiders van de oppositiepartijen. Dat je als partij weleens meedenkt met een minister is tot daaraan toe. Ook oppositiepartijen willen bij een akkoord met het kabinet hun bijdragen terugzien in de communicatie naar buiten en naar de Kamer. Maar dat een Kamerlid een brief rigoureus herschrijft, dat gaat alle perken te buiten, stellen partijen als D66, SP, ChristenUnie en CDA.
Morgen heeft Van der Steur in het debat over Oosting II zijn lot in eigen handen, dreigen de oppositiefracties. D66-leider Pechtold heeft nog geen motie van wantrouwen op zak en ook GroenLinks-voorman Klaver, die na het debat over de aanslagen in Brussel het vertrouwen in Van der Steur opzegde, wil niet bij voorbaat zeggen of hij zo’n motie zou steunen.
Van der Steur zal zijn spijtbetuiging die hij na Oosting I uitte nog eens flink moeten oppoetsen om de Kamer tevreden te stellen. Het debat is morgen vanaf 13.30 uur.
TOEVAL (?) VAN DE DAG Vriend van Teeven verlaat senaat
Eerste Kamerlid Senator Ben Swagerman verruilt de senaat voor een baan bij Qatar Airways. Zijn vertrek valt in de week dat ‘aan de overkant’, in de Tweede Kamer, opnieuw wordt gedebatteerd over de Teevendeal. De VVD-senator werkte zestien jaar geleden als (plaatsvervangend) hoofdofficier van justitie samen met toenmalig officier van justitie Fred Teeven, die destijds tot een schikking kwam met drugscrimineel Cees H. Teeven en Senator Swagermaninformeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal, oordeelde de commissie-Oosting vorig jaar.
Swagermans opvolger is Tanja Klip-Martin, dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe (en voor zover bekend geen voormalig collega van Teeven).
Trouw 07.06.2016 Het liberale Eerste Kamerlid Ben Swagerman stapt op. Dat meldt de VVD. Hij gaat een functie bekleden bij Qatar Airways. Vorige week werd al bekend dat hij ook zijn baan bij de Nederlandse luchtvaartmaatschappij KLM opgeeft.
In de Eerste Kamer was Swagerman woordvoerder justitie. Hij kwam de laatste tijd in het nieuws omdat hij als baas van officier van justitie Fred Teeven een deal sloot met drugscrimineel Cees H.. Dat was de deal waar Teeven later over viel, toen hij het bonnetje niet kon vinden.
Swagerman zei daar in december in Trouw over dat ‘de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop gestaan’. “Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
De onderzoekscommissie Oosting stelde dat Teeven en Swagerman het college van procureurs-generaal niet goed over de deal hadden geinformeerd.
Swagerman werkt naast Kamerlid ook bij de KLM als hoofd van de veiligheidsdienst. Hij was advocaat en (hoofd)officier van justitie en advocaat-generaal op Curaçao. VVD- partijvoorzitter Henry Keizer prees Swagerman dinsdag om zijn enthousiasme, deskundigheid en inzet.
Swagerman wordt opgevolgd door Tanja Klip-Martin. De als kunsthistorica opgeleide kandidate is dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe.
Telegraaf 07.06.2016 Het liberale Eerste Kamerlid Ben Swagerman stapt op, aldus de VVD. Hij gaat een functie bekleden bij Qatar Airways. Swagerman wordt opgevolgd door Tanja Klip-Martin. De als kunsthistorica opgeleide kandidate is dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe.
Swagerman werkte eerder bij de KLM. Hij was ook advocaat en (hoofd)officier van justitie en advocaat-generaal op Curaçao. Als baas van officier van justitie Fred Teeven kreeg hij nog te maken met de ‘Teeven-deal’ met een drugscrimineel. Teeven en Swagerman informeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal, zo stelde onderzoekscommissie Oosting vast.
In de Eerste Kamer hield Swagerman zich bezig met justitie en vooral asiel. VVD- partijvoorzitter Henry Keizer prees Swagerman dinsdag om zijn enthousiasme, deskundigheid en inzet.
AD 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teevendeal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven. Partijen steunden vandaag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Daar komt hoe dan ook gedonder van, aldus Van der Steur in brief Teevendeal.
Van der Steur gaf gisteren de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Hij plaatste als Kamerlid achttien kanttekeningen in de kantlijn van de brief over de Teevendeal. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van”, schreef hij naast een van de alinea’s. ,,Waarom dit niet verwijderen”, was een andere opmerking.
Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden. Van der Steur heeft één versie vrijgegeven, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief. De Kamer wil die zo snel mogelijk zien.
Het was bekend dat Van der Steur betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren.
De geplaagde minister zei gisteren opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens voor zichzelf heeft getrokken bij zijn hulp aan het departement, maar meldt tegelijk dat het ,,al vele jaren gebruikelijk is” dat er bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement. Hij heeft het concept maandag naar de Kamer gestuurd omdat hij ,,wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden”.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Morgen wordt er opnieuw over gedebatteerd.
NU 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
Partijen steunden dinsdag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Van der Steur gaf maandag de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Dat is één versie, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief.
Uit de vrijgegeven conceptbrief bleek dat Van der Steur als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden.
Telegraaf 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven. Partijen steunden dinsdag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Van der Steur gaf maandag de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Het bleek dat hij als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden.
Van der Steur heeft één versie vrijgegeven, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief.
Trouw 06.06.2016 ‘Daar komt hoe dan ook gedonder van’ en ‘Waarom dit niet verwijderen?’ Het waren in mei 2014 twee van de opmerkingen die VVD-Kamerlid Ard van der Steur schreef in de kantlijn van een conceptbrief van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, zijn partijgenoot Ivo Opstelten. Het onderwerp was de Teevendeal, waarover Opstelten zou struikelen.
Van der Steur, inmiddels zelf minister van Veiligheid en Justitie, heeft datconcept van toen maandag vrijgegeven. Hij deed achttien suggesties in de zijlijn en stelde doorhalingen voor. Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren.
Van der Steur zegt maandag opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens voor zichzelf heeft getrokken bij zijn hulp aan het departement, maar meldt tegelijk dat het ‘al vele jaren gebruikelijk is’ dat er bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement.
Bonnetjes
Hij heeft het concept maandag naar de Kamer gestuurd omdat hij ‘wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden’. Anders had hij de informatie niet gestuurd, want de Kamer hoort geïnformeerd te worden met een officieel en definitief standpunt namens de minister, toen dus Opstelten, en niet met allerlei suggesties die ooit zijn gedaan.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Woensdag wordt er andermaal over gedebatteerd.
NU 06.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft maandag de conceptbrief – met opmerkingen die hij als VVD-Kamerlid plaatste – over de Teevendeal vrijgegeven.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?” Dat waren twee van de opmerkingen die VVD-Kamerlid Ard van der Steur in mei 2014 schreef in de kantlijn van een conceptbrief van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, zijn partijgenoot Ivo Opstelten.
Het onderwerp was de Teeven-deal, waarover Opstelten zou struikelen. Uit zijn achttien suggesties in de zijlijn plus enkele doorhalingen blijkt dat Van der Steur nogal wat invloed op de brief gehad.
Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren. Maar in plaats daarvan werkte hij eraan mee dat een en ander niet te veel vragen zou oproepen.
Controlerende taak
In de beantwoording op 137 Kamervragen die na de presentatie van het tweede onderzoek van de commissie-Oosting zijn gesteld, schrijft Van der Steur dat hij zich als Kamerlid bewuster had moeten zijn van de controlerende taak van parlementariër.
Tegelijkertijd wijst hij erop dat het gebruikelijk is “dat bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement”.
Minister Van der Steur: “Deze contacten vinden plaats met leden van zowel coalitie- als oppositiefracties van beide Kamers der Staten-Generaal en hun ambtelijke ondersteuning. Tot deze contacten behoort ook het ‘sonderen’ van brieven aan de Kamer. De desbetreffende bewindspersoon is verantwoordelijk voor de contacten en de wijze waarop verantwoording wordt afgelegd aan de Kamer.”
De Tweede Kamer debatteert woensdag over het tweede rapport van de onderzoekscommissie Oosting die onderzoek deed naar de politieke nasleep van de omstreden Teevendeal. In het tweede onderzoek concludeert de commissie dat er geen sprake is van een doofpot, maar een deel van de oppositie is daar nog niet van overtuigd.
Telegraaf 06.06.2016 Ard van der Steur heeft zich als Kamerlid niet aan de politieke mores gehouden. De huidige minister van Veiligheid en Justitie schreef tot in detail mee aan een kabinetsbrief over de Teevendeal, terwijl het destijds juist zijn rol was om bewindslieden te controleren.
Eerder gaf Van der Steur al aan dat hij een grens over was gegaan met zijn bemoeienis. Vandaag wordt duidelijk hoe ver hij die grens heeft overschreden. Na vragen van de Kamer maakt Van der Steur nu zijn aantekeningen bij een concept-Kamerbrief openbaar. Daaruit blijkt dat hij tot in detail zich met de brief heeft bemoeid en grote delen heeft geschreven. Tevens is er door hem veel weggestreept uit een eerdere versie, onder meer details over een bedrag dat op de rekening van drugsbaron Cees H. stond.
In de aantekeningen bij de brief uit mei 2014 valt te lezen dat Kamerlid Van der Steur „gedonder” verwacht over de kwestie. In een eerdere conceptversie wordt namens toenmalig minister Opstelten geschreven dat „alles in het werk wordt gesteld” om de waarheid over ’het bonnetje’ naar boven te halen. Dat schrapt Van der Steur met de toevoeging „misschien teveel van het goede”.
Hij deed achttien suggesties in de zijlijn en stelde doorhalingen voor. Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren. Maar in plaats daarvan werkte hij eraan mee dat een en ander niet te veel vragen zou oproepen.
Maandag stuurde Van der Steur het concept naar de Kamer omdat hij ,,wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden”. Anders had hij de informatie niet gestuurd, want de Kamer hoort geïnformeerd te worden met een officieel en definitief standpunt namens de toenmalig minister Veiligheid en Justitie Opstelten, en niet met allerlei suggesties die ooit zijn gedaan.
Minister Van der Steur geeft nogmaals toe dat het niet juist was wat hij als Kamerlid deed. „Zoals ik in het debat met uw Kamer op 16 december 2015 al heb opgemerkt verwijt ik mijzelf dat ik niet eerder een grens heb getrokken”, schrijft hij. „Ik had mijzelf eerder de vraag moeten stellen of ik in die periode nog goed genoeg het verschil in de gaten had tussen de medewetgevende rol en de controlerende rol in de contacten met de minister over dit specifieke onderwerp.”
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Woensdag wordt er andermaal over gedebatteerd.
AD 06.06.2016 Minister Ard van der Steur plaatste achttien kanttekeningen in de kantlijn van de brief over de Teevendeal. Hij las in 2014 als Kamerlid de tekst die de toenmalige minister Opstelten naar de Kamer wilde sturen. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van”, schreef hij naast een van de alinea’s.
Waarom dit niet verwijderen?, aldus Ard van der Steur.
Het concept van de brief over de Teevendeal is vandaag vrijgegeven door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het was al bekend dat Van der Steur als Kamerlid betrokken was bij het opstellen van de tekst over de Teevendeal. Dat leidde tot kritiek, omdat van Kamerleden juist wordt verwacht dat zij zich juist kritisch opstellen tegenover ministers.
Van der Steur hielp minister Opstelten uitvoerig met de brief. Zo stelde hij voor een stuk tekst over herinneringen van mensen die betrokken waren bij de deal tussen justitie en drugscrimineel Cees H. te wijzigen.
Naast een andere alinea schrijft Van der Steur: ,,Waarom dit niet verwijderen?” Zijn adviezen hebben Opstelten uiteindelijk niet geholpen: de minister trad af na de commotie rondom de Teevendeal en het verdwenen bonnetje.
Grens
In een reactie zegt de huidige minister van Veiligheid en Justitie opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens heeft getrokken bij zijn hulp aan Opstelten.
Hij benadrukt wel dat het ,,al vele jaren gebruikelijk” is dat ministers en Kamerleden dit soort contacten hebben. Van der Steur zegt dat hij de conceptbrief vandaag heeft vrijgegeven, omdat hij wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat er informatie wordt achtergehouden.
Oosting
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het tweede rapport dat de commissie Oosting heeft geschreven over de Teevendeal. Daarin concludeerde het onderzoeksteam dat het op het ministerie van Veiligheid en Justitie een bestuurlijke chaos was. Er zou echter geen sprake zijn geweest van een doofpot.
VK 06.06.2016 Het is heel ongebruikelijk: een minister (Van der Steur) maakt een vertrouwelijke concepttekst van zijn voorganger openbaar, met vergaande correcties van hemzelf toen hij nog in de Kamer zat. VVD-Kamerlid Ard van der Steur plaatste in mei 2014 achttien kanttekeningen in een concept-Kamerbrief van minister Ivo Opstelten van Justitie over de Teevendeal.
Op verzoek van de Tweede Kamer laat minister Van der Steur nu een zeldzaam licht schijnen op de rol van het voormalig Kamerlid Van der Steur.
De contacten tussen ministers en de coalitiefracties zijn nauw, dat zal niemand op het Binnenhof ontkennen. Het kabinet is aangesteld door de coalitiepartijen en voert de plannen (het regeerakkoord) van die partijen uit. Op papier is sprake van dualisme kabinet regeert, Kamer controleert in de praktijk regeren kabinet en coalitiefracties samen. Dankzij de onderzoeken van de commissie-Oosting naar de affaire-Teeven moet Van der Steur, nogmaals, een inkijkje geven in die praktijk.
Hij doet dat met grote tegenzin, blijkt uit de begeleidende brief. ‘Er bestaan (zwaarwegende) belangen om de suggesties die het Kamerlid Van der Steur deed niet te delen met de Kamer.’ De minister is de eindverantwoordelijke, allerlei adviezen die aan een brief vooraf gaan zijn in principe vertrouwelijk, stelt hij. Maar ‘juist in deze kwestie’ wil Van der Steur voorkomen dat de Kamer ‘het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden’.
Gestuntel
‘Deze kwestie’ is het gestuntel rond de Teevendeal op het ministerie van Justitie onder zijn voorganger Opstelten. Toen Van der Steur nog Kamerlid was, trad hij samen met fractiegenoot Klaas Dijkhoff op als souffleur van de minister.
Opstelten zakte in 2014 door Kamerdebatten en -brieven steeds verder weg in het drijfzand van de in 2000 gesloten miljoenenschikking met drugs-crimineel Cees H. De VVD-Kamerleden dachten op het ministerie mee over de te voeren communicatiestrategie en, zo blijkt uit de conceptbrief, schreven mee aan Kamerbrieven.
De brief van 3 juni 2014 moest een punt zetten achter de kwestie: Opstelten concludeerde dat ‘het bonnetje’ van de schikking onvindbaar was. Kamerlid Van der Steur was een week daarvoor met track changes door het concept gegaan om de minister te behoeden voor eventuele nieuwe Kamervragen. Hij zette strepen door bedragen en zinnen, voegde alinea’s toe en plaatste achttien kanttekeningen bij de ambtelijke tekst. Opmerkingen signeerde hij met ‘AS’.
Zo vond hij het bijvoorbeeld ‘misschien te veel van het goede’ om aan de Kamer te schrijven dat ‘alles in het werk wordt gesteld’ om het afschrift te achterhalen. Hij zette er een streep door.
Aanvankelijk had Opstelten aan de Kamer willen melden dat het niet kunnen achterhalen van het bonnetje ook voor hem ‘geen bevredigende uitkomst’ was. ‘AS’ was niet blij met de opmerking. ‘Waarom dit niet verwijderen?’, merkte hij op in de kantlijn.
Elders waarschuwde hij de minister voor gedoe in de Kamer (‘Opmerking [AS8]’). ‘Ik ben heel ongelukkig over het feit dat de OvJ (toenmalig officier van justitie Fred Teeven, red.) niet is geraadpleegd. Daar komt hoe dan ook gedonder van.’
En het was Kamerlid Van der Steur dat de gevleugelde woorden ‘onvoldoende herinneringen’ introduceerde in de brief. In het concept stonden de woorden ‘geen zodanige herinneringen’. Het Kamerlid hakte de knoop door en besloot dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om met zekerheid een schikkingsbedrag te kunnen noemen.
Verantwoorden
Woensdag moet Van der Steur opnieuw in debat met de Kamer over de nasleep van de Teevendeal en moet hij zich wederom verantwoorden voor zijn rol als Kamerlid. Oppositiepartijen slijpen reeds de messen. ‘Staatsrechtelijk nogal ongepast, concludeert ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. ‘Hij heeft een brief aan zichzelf geschreven. Zijn betrokkenheid ging veel verder dan ‘hier en daar wat suggesties’, zoals hij eerder beweerde.’
SP-Kamerlid Michiel van Nispen ziet zijn ‘vrees’ bevestigd dat de VVD ‘vergaande controle had over het ministerie van Veiligheid en Justitie’. Van Nispen: ‘De belangen van de coalitie gingen boven de waarheid. Dat was ook Van der Steurs rol bij het meeschrijven aan de brief.’
VK 31.05.2016 De Tweede Kamer wil meer duidelijkheid over de rol die premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie speelden bij de gemankeerde zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Tijdens een parlementaire hoorzitting dinsdagavond kon de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de kwestie, lang niet alle twijfels wegnemen.
De oppositie wil onder andere documenten openbaar krijgen die duidelijk maken hoe groot de rol is geweest van Van der Steur bij het opstellen van een Kamerbrief uit juni 2014. Daarin werd ten onrechte beweerd dat het bonnetje onvindbaar was.
Tijdens de hoorzitting bleek dat de commissie-Oosting over een document beschikt waarin alle bemoeienissen van Van der Steur staan. Dat stuk is niet opgenomen in het rapport. ‘Voor onze onderzoeksvraag was dat niet relevant’, aldus Oosting. SP en ChristenUnie nemen daarmee geen genoegen en deden meteen een officieel verzoek het document alsnog in te zien.
Van der Steur was destijds Kamerlid, maar bemoeide zich intensief met het optreden van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, Ivo Opstelten. Die zat in zwaar weer, omdat hij had beweerd dat de drugscrimineel Cees H. slechts 1,25 miljoen gulden had meegekregen bij een schikking met Fred Teeven. Uit onthullingen van Nieuwsuur was gebleken dat er veel meer was overgeboekt, maar Opstelten bleef hardnekkig volhouden dat het bonnetje zoek was.
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg noemde het gisteren ‘wonderlijk’ dat het kabinet al druk aan het schrijven was aan een brief waarin stond dat het bonnetje onvindbaar was, terwijl op dat moment nog een ‘onafhankelijk’ onderzoek liep. Niet alleen Opstelten en Van der Steur bemoeiden zich met die cruciale en, naar later bleek, onjuiste brief, maar ook ambtenaren van Rutte.
Zo eiste een medewerker van de premier destijds van Van der Steur en PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt dat zij tijdens een debat niet zouden praten over de rol van Teeven. ‘Voor, tijdens en na het debat moet Fred buiten de orde blijven’, aldus de medewerker van Rutte.
Nog meer vragen
Er was ‘geen doelbewust samenspannen’ om de waarheid te verdoezelen, aldus Marten Oosting.
De Kamer heeft tijdens het voor volgende week geplande debat nog meer vragen voor de premier. In het eerste rapport van de commissie-Oosting beweerde Rutte ook dat hij niet betrokken was bij het tegenhouden van een onafhankelijk onderzoek door de Rekenkamer. In het tweede rapport staat dat er wel degelijk overleg is geweest met zijn ministerie.
Commissievoorzitter Marten Oosting kon dat gisteren niet verklaren. ‘Dat moet u aan de premier vragen.’
Een andere heikele kwestie blijft de vraag waarom er nooit iets is gedaan met de informatie dat de vindplaats van het bonnetje al in juni 2014 bekend was. Vier topambtenaren wisten ervan, maar spraken er nooit over tijdens het eerste onderzoek van de commissie-Oosting. ‘Hoe is dat nou in vredesnaam mogelijk?’, vroeg ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zich af. ‘Er blijven zo wel veel rafelrandjes.’
Een mengeling van ongeloof en onvrede
Het plotselinge geheugenverlies van toenmalig secretaris-generaal Pieter Cloo blijft het vreemdst, aldus Marten Oosting.
Oosting reageerde tijdens de hoorzitting ook op de kritiek die er de afgelopen dagen was op zijn onderzoek. ‘Uit sommige reacties sprak een mengeling van ongeloof en onvrede’, aldus de voormalige Ombudsman. ‘Ik hoop niet dat we een welles-nietesdiscussie krijgen over het woord doofpot.’
Volgens Oosting is de belangrijkste conclusie dat er ‘geen doelbewust samenspannen’ was om de waarheid te verdoezelen. Dat het bonnetje niet boven water kwam, lag volgens hem aan ‘een keten van toevalligheden’.
Het hardst oordeelt Oosting nog steeds over toenmalig secretaris-generaal Pieter Cloo, die al in 2014 zou zijn ingelicht over de latere vindplaats van het bonnetje. ‘Zijn plotselinge geheugenverlies blijft het vreemdst. Is hij dan een doofpot? Dat label zou ik toch niet op hem willen plakken.’
Telegraaf 31.05.2016 ,,Is er werkelijk geen doofpot? ”. Die vraag bleef volgens commissievoorzitter Marten Oosting ,,prominent” opduiken na het verschijnen van zijn tweede onderzoek naar de Teeven-deal. ,,Maar er is geen enkele aanwijzing voor een samenspanning”, benadrukte hij dinsdag in een gesprek met de Tweede Kamer.
Hij zou het dan ook jammer vinden als het aanstaande debat in de Kamer alleen maar zou gaan over de vraag of er wel of niet een doofpot was. Er was sprake van ,,geklungel” op het ministerie van Veiligheid van Justitie. De volksvertegenwoordigers praten volgende week over het tweede rapport van de commissie-Oosting.
Oosting ziet bij het ministerie de wil om te veranderen. Het is volgens hem belangrijk dat de ambtelijke top tegenspraak toelaat en organiseert. ,,Ik heb het idee dat daaraan wordt gewerkt.” Maar de secretaris-generaal en de bewindslieden hebben nog een ,,lange weg heeft te gaan”, aldus Oosting.
Er wordt steeds vaker gesproken over splitsing van het ‘superministerie’ van Veiligheid en Justitie. De omvang van het ministerie heeft niks met deze zaak te maken, denkt de oud-ombudsman. ,,Ik heb niet de neiging toe te schrijven wat mis is gegaan aan de omvang van het departement.”
NU 31.05.2016 Marten Oosting, de voorzitter van de gelijknamige commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, hoopt niet dat de discussie in politiek Den Haag zich beperkt tot de vraag of er wel of geen doofpot binnen Veiligheid en Justitie is.
Dat zei Oosting dinsdag in de Tweede Kamer, waar de leden van de onderzoekscommissie vragen van de politiek beantwoordden.
“Het zou jammer zijn als het debat in de Kamer een welles-nietesdiscussie wordt. Dat leidt af van de kern van de conclusies”, aldus Oosting.
SP-Kamerlid Michiel van Nispen heeft de betekenis ‘doofpot’ in de Van Dale erbij gehaald. ‘Zorgen dat er geen ruchtbaarheid aan gegeven wordt’, staat er bij de uitleg van het woord. De commissie hanteert een andere definitie, zei Van Nispen afgelopen zaterdag in de Volkskrant.
“Ik heb geen zin in een semantische discussie”, aldus Oosting in de Kamer over die uitspraak.
Onderzoek
Vorige week publiceerde de commissie-Oosting zijn tweede rapport over de zogenoemde Teeven-deal. Daarin wordt geconcludeerd dat er geen sprake is van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie. De onderzoekers concluderen echter wél dat het een puinhoop is binnen het departement en vragen zich af of de situatie per saldo niet erger is.
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Ivo Opstelten en de inmiddels tot staatssecretaris benoemde Teeven van Veiligheid en Justitie.
Volgende week debatteert de Kamer met premier Mark Rutte over het onderzoek.
Telegraaf 25.05.2016 Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar van Veiligheid en Justitie ten tijde van de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal, voelt zich in zijn integriteit aangetast.
Dat is de reactie per sms van de topambtenaar op het rapport van de commissie Oosting waarin er vernietigend over hem wordt geoordeeld. De commissie oordeelt dat het aannemelijk is dat een andere topambtenaar de waarheid sprak toen die verklaarde dat hij Cloo op de latere vindplaats van het bonnetje heeft gewezen.
Cloo zegt zich niet te kunnen herinneren dat hem iets over deze back-up is verteld, maar de commissie vindt het verhaal van zijn collega Coen Hogendoorn aannemelijker. Ook omdat dat verhaal met andere zaken gestaafd kan worden. „Door de verklaring van Coen Hogendoorn aannemelijker te verklaren voel ik mij in mijn integriteit aangetast”, schrijft Cloo.
Cloo vond het persbericht van Oosting „erg op de man”. „Ik ben toen ik het persbericht las maar gaan uitwaaien op het strand.”
Volgens de voormalig secretaris-generaal is er te weinig aandacht in het rapport van Oosting voor het eerste onderzoek dat het departement uitvoerde, onder leiding van topambtenaar Gerard Roes, dat faliekant mislukte. Daar begon het allemaal volgens Cloo. Hij wijst erop dat dat toen hij zich zelf met de zoektocht ging bemoeien, het bonnetje zo gevonden was. Maar de commissie vindt nou juist dat hij zich eerder met deze zaak had moeten bemoeien.
Momenteel is Cloo nog in dienst als adviseur bij het Rijk en vervult een soort consultantsrol. „Ik ben gewoon met opdrachten bezig en dat blijf ik doen”, sms’t de topambtenaar daar over.
VK 25.05.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie beschouwt het kritische rapport van de commissie-Oosting als een aanmoediging. ‘De cultuuromslag op het ministerie is al ingezet’, zei hij vanmiddag. Hij hoopt met dit tweede rapport een punt achter de lange nasleep van ‘de Teevendeal’ te zetten. ‘Wat mij betreft heb ik nu voldoende handvatten om de communicatie op het ministerie te verbeteren.’
Oud-ombudsman Marten Oosting presenteerde vandaag nieuwe bevindingen over de zoektocht binnen het ministerie naar het afschrift van de Teevendeal. Het bonnetje werd pas gevonden nadat Nieuwsuur het exacte bedrag publiceerde in maart vorig jaar. Eerdere zoektochten in 2014 liepen op niets uit omdat de regie ontbrak, oordeelde Oostings onderzoekscommissie. Afdelingen binnen het ministerie communiceerden niet met elkaar, concludeerde hij, maar van een doofpot was volgens hem geen sprake.
De conclusie is door Van der Steur in dank aanvaard. De VVD’er wordt, sinds hij in maart 2015 Opstelten opvolgde, geplaagd door incidenten. Hij moest als minister verantwoording afleggen over de gebrekkige communicatie van V&J rond de Teevedeal, waarin hij als Kamerlid een rol had gespeeld. Verder ging hij door het stof vanwege de Volkertfoto, de onterecht geschoffeerde MH17-onderzoeker Maat en het door elkaar halen van FBI en de New Yorkse politie.
‘Oosting II’ had een volgend incident kunnen worden, maar lijkt vooralsnog met een sisser af te lopen. Als Oosting een doofpot had aangetroffen waarin ‘het bonnetje’ bewust was weggestopt, was Van der Steur daarvoor politiek verantwoordelijk geweest. Maar Oosting stuitte vooral op de miscommunicatie binnen de top van het ministerie en tussen de afdelingen die hij vorig jaar ook al had geconstateerd.
Alsnog complimenten voor ict-afdeling
De minister hoefde tijdens een ingelaste persconferentie de voorzet slechts in te koppen. Hij sprak over het ‘verbeterprogramma’, het ‘verandertraject’ en de ‘cultuuromslag’ die hij reeds na Oosting I had gelanceerd. ‘V&J dient er alles aan te doen om regievoering zo optimaal mogelijk op orde te hebben.’
Eén ding had hij zelf fout gedaan: hij had vorig jaar ten onrechte in de Kamer gezegd dat het bonnetje met andere mensen op de ict-afdeling eerder gevonden had kunnen worden. Hij was in de veronderstelling dat externe mensen waren ingehuurd om het afschrift uit het oude computersysteem te vissen.
Dat klopte niet, de ict’ers die in maart 2015, nadat Nieuwsuur het bedrag publiceerde, het bonnetje opdoken, waren dezelfde ambtenaren die al in juni 2014 een back-up hadden gevonden waarin het bonnetje verscholen zat. Maar toen had Opstelten al aan de Kamer laten weten dat het bedrag niet te achterhalen was en werd de zoektocht gestaakt.
Een misverstand, zegt Van der Steur nu. Hij en staatssecretaris Dijkhoff hadden niet de ict’ers willen beledigen, ze dachten een feit te constateren: externe mensen was wel gelukt wat ambtelijke ict’ers niet konden. ‘Achteraf doen die uitspraken geen recht aan de inspanningen van de betrokken ambtenaren’, zei hij. Maar excuses waren niet nodig, want de lucht met de ict-afdeling is inmiddels geklaard, stelde hij. ‘Ik heb het misverstand in goed gesprek met de medewerkers rechtgezet en heb ze gecomplimenteerd voor hun werk.’
Minister hoeft niet te vrezen voor Kamerdebat
De persconferentie geeft een eerste indruk van de strategie die de minister volgende week in het debat met de Kamer zal hanteren. Uit de eerste reacties van de partijen blijkt dat hij niet hoeft te vrezen voor zijn positie. Coalitiepartijen VVD en PvdA onderschrijven het belang van een cultuurverandering op het ministerie en benadrukken dat Van der Steur al stappen in die richting heeft ingezet.
Oppositiepartijen kraken nogmaals harde noten over het gestuntel op het ministerie, maar Van der Steur blijft vooralsnog buitenschot. De conclusie van Oosting dat geen sprake was van een doofpot lijkt te worden geaccepteerd. ‘Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig’, zei SGP-leider Van der Staaij. ‘Je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon FC Knudde’, reageerde D66-leider Pechtold. ‘Een grote puinhoop op V&J, geen regie, geen gezag. What else is new?’, twitterde PVV’er Wilders.
De reacties van de SP en de ChristenUnie komen nog het meest in de buurt van het verwijt van een doofpot. SP-Kamerlid Van Nispen: ‘In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen.’ Het ministerie heeft vooral geprobeerd het crimefightersimago van de VVD hoog te houden, meent hij. ChristenUnie-leider Segers: ‘Er was sprake van een schrijnend gebrek aan wil om de waarheid op tafel te krijgen.’
Het zijn stevige woorden over het opereren van het ministerie onder minister Opstelten en staatssecretaris Teeven. Die hebben reeds hun verantwoordelijkheid genomen (Van der Steur wees er in de persconferentie ook nog eens op). Het zorgwekkende plaatje dat Oosting vorig jaar al schetste is nog wat completer geworden. Maar nieuwe harde feiten waarover Van der Steur kan struikelen, zijn niet te vinden in het rapport. Als hij zichzelf in het debat volgende week niet in de problemen brengt, hoeft de minister niet te vrezen voor de toorn van de Kamer.
NU 25.05.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard Van der Steur erkent het falen van de ambtelijke top binnen zijn ministerie.
Dat zegt Van der Steur in een reactie op het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de omstreden de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal.
Hij neemt de conclusie van de commissie over dat het in de ambtelijke top van het ministerie ontbrak aan “duidelijke, eenduidige en krachtige regie”.
Van der Steur schrijft in brief aan de Tweede Kamer dat het achteraf bezien beter was geweest om eerder aandacht te besteden aan de disfunctionerende ambtelijke top. De VVD-bewindsman herhaalde dat een reeds ingezette verbetertraject de verhoudingen op het ministerie moet verbeteren.
Er is weliswaar geen sprake van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar de puinhoop op het departement is zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Ambtelijke top
De kritiek die Oosting heeft op de ambtelijke top is fors. Er was geen regie, geen daadkracht, geen communicatie en geen coördinatie.
Met name de hoogste ambtenaar, secretaris-generaal Pieter Cloo (een VVD’er die in 2012 door Ivo Opstelten (VVD) werd aangesteld), krijgt een veeg uit de pan. Het wordt Cloo aangerekend dat hij zich afzijdig hield bij de behandeling van het dossier.
De kritiek op Cloo houdt daar niet op. Een andere topambtenaar, Coen Hoogendorn, zou naar eigen zeggen Cloo op de hoogte hebben gesteld van de aanwezigheid van de afschriften. Cloo zou hier vervolgens niets mee hebben gedaan. De secretaris-generaal verklaart tegen de commissie hier “geen herinnering” van te hebben. Volgens Oosting houdt het spoor naar de doofpot daar op, maar hij zegt de verklaring van Hoogendoorn aannemelijker te vinden dan die van Cloo.
Hoewel Cloo zich niet langer secretaris-generaal mag noemen, is hij nog wel werkzaam bij de rijksoverheid. Minister Van der Steur wilde niet reageren op de vraag of dat wenselijk is.
Ook Van der Steur komt er opnieuw niet zonder kleerscheuren vanaf. Eerder werden er al vraagtekens gezet bij zijn betrokkenheid als Kamerlid bij het opstellen van de Kamerbrief met foutieve informatie, nu krijgt hij een tik op de vingers omdat hij in een debat als minister de ICT-afdeling, die het bonnetje vond, onterecht de schuld gaf dat de zoektocht naar het afschrift zo lang duurde. Dat verwijt was volgens Oosting niet op zijn plaats.
Van der Steur zei woensdag dat het niet zijn intentie was om de afdeling ook maar ergens van te beschuldigen. Excuses richting de ICT’ers vindt hij niet noodzakelijk.
Heropening onderzoek
Aanleiding voor het heropenen van het onderzoek was de onthulling van het programma Nieuwsuur van januari 2016. Daarin werd gesteld dat de zoektocht naar het rekeningafschrift waaruit zou blijken dat justitie in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., van hogerhand was stopgezet. Teeven was destijds officier van justitie.
Uit documenten blijkt dat ICT-medewerkers is opgedragen niet langer naar het afschrift, het zogenoemde ‘bonnetje’ te zoeken. Dat zou betekenen dat vanuit de ambtelijk top van het justitiedepartement geprobeerd is om de affaire in de doofpot te doen verdwijnen.
Commissievoorzitter Marten Oosting vroeg zich in januari nog af of er geen sprake was van een doofpot, maar heeft daar in zijn onderzoek geen aanwijzingen voor gevonden. Toch is de puinhoop op het ministerie zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Aftreden
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H..
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Opstelten, staatssecretaris Teeven en Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
Veel oppositiepartijen schrokken van de situatie op het departement. “De VVD’ers aan de top van dit ministerie krijgen de begroting niet op orde, hun ministerie niet op orde en geven ambtenaren de schuld van hun eigen falen. Zes jaar VVD-bewind heeft een bestuurlijke chaos van dit ministerie gemaakt”, liet SP-Kamerlid Michiel van Nispen eerder op de dag weten.
Trouw 25.05.2016 Minister Ard van de Steur (Veiligheid en Justitie) geeft ruiterlijk toe dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd ten tijde van de ophef rond de Teevendeal. De conclusies van de commissie-Oosting tonen dat ‘ondubbelzinnig aan’, aldus de zegsman.
Volgens Van der Steur wordt er inmiddels fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top. Zo is er volgens hem nu structureel meer contact met en tussen de ambtelijke top.
Vandaag kwam de commissie-Oosting met een rapport waaruit bleek dat het bonnetje van Fred Teeven niet werd gevonden door een ‘evident gebrek aan regie’ binnen de top van het ministerie. Er was geen sprake van een doofpot, omdat in zo’n geval tenminste het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken moest bestaan binnen het ministerie. En dat was er niet.
De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan, wordt herzien en waar nodig verstevigd, benadrukt Van der Steur nu. “Het is overduidelijk dat er af en toe fouten worden gemaakt, maar waar het om gaat is dat we de risico’s dat dat gebeurt zo klein mogelijk maken.”
Van der Steur zegt niets over zijn eigen positie. De minister werd zelf ook bekritiseerd door de commissie-Oosting. Hij zou uitlatingen hebben gedaan die ‘geen recht doen’ aan de zoektocht van de ict’ers die ‘het bonnetje’ op het spoor waren.
Reacties: FC Knudde
Ondertussen zijn ook de reacties van de partijen in de Tweede Kamer niet mals. D66-leider Pechtold: “De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan.”
De SP is geschrokken, de PvdA zegt bij monde van Kamerlid Recourt dat hoewel er geen sprake is van een doofpot ‘dat nauwelijks een opluchting is’.
De VVD spreekt van een nuttig rapport, maar is desalniettemin zeer kritisch op de top van het ministerie. “De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet’.”
Geert Wilders van de PVV reageerde op Twitter. “Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag. So what’s new? Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”
Telegraaf 25.05.2016 Minister Ard van de Steur (Veiligheid en Justitie) erkent dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd. Hij reageert hiermee op de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire in de zogenoemde Teeven-deal. De bewindsman bevestigt dat er in deze kwestie ,,veel is misgegaan”.
De commissie maakt zich grote zorgen over de cultuur op het ministerie. Aan de top was er een ,,evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak”.
Er wordt nu fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top, reageerde Van der Steur woensdag. Hij zegt in een schriftelijke verklaring niets over zijn eigen functioneren of positie.
Volgens de minister zullen de geconstateerde problemen in de toekomst zo veel mogelijk worden voorkomen, omdat er nu ,,structureel meer contact is met en tussen de ambtelijke top”. De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan, wordt herzien en waar nodig verstevigd, benadrukt hij. Ook wordt er meer ruimte voor professionele tegenspraak georganiseerd. ,,Het is overduidelijk dat er af en toe fouten worden gemaakt, maar waar het om gaat is dat we de risico’s dat dat gebeurt zo klein mogelijk maken.”
De minister kwam tijdens een persconferentie ook terug op de suggestie die staatssecretaris Klaas Dijkhoff en hij hadden gewekt, dat hun eigen ICT-mensen niet goed genoeg waren om het bonnetje te vinden. ,,Dat bleek niet te kloppen. Het misverstand is in een goed gesprek rechtgezet”, aldus Van der Steur. Hij is deze week bij de ICT’ers op bezoek geweest en ,,onder de indruk van kennis en inzet” geraakt. Hij heeft ze zijn ,,dank en complimenten” overgebracht.
Commissie: Geen doofpot bonnendeal, wel chaos op Justitie…
Minister Ard van der Steur van het ministerie van Veiligheid en Justitie erkent het falen van de ambtelijke top in de zaak rond de Teeven-deal. De commissie-Oosting kwam woensdag met de mededeling dat er geen sprake was van een doofpot, maar dat de chaos bij het ministerie wel zo groot was dat het departement niet eens in staat is om een gevoelige zaak in een doofpot te stoppen.
Van de Steur erkent dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd. Er wordt nu fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top, reageerde de minister woensdag op de conclusies van de onderzoekscommissie. Hij zegt in een schriftelijke verklaring niets over zijn eigen functioneren of positie.
De commissie-Oosting deed onderzoek naar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar het beruchte bonnetje waar het bedrag op stond dat Cees H. ontving. Lees hier onder terug wat er is gezegd tijdens de presentatie en hoe de politiek reageert.
RO 25.05.2016 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) onderschrijft het onderzoeksrapport van de Commissie Oosting-II, dat bevestigt dat in deze kwestie veel is misgegaan. Tevens maakt het rapport duidelijk dat bij de zoektocht naar het bonnetje in de Teeven-deal geen aanwijzingen zijn gevonden over het doelbewust tegengaan van het achterhalen van de gezochte informatie over de betaalgegevens. Dat staat in een brief die Van der Steur vandaag aan de Kamer heeft gestuurd.
De minister verzocht de Commissie Oosting in januari jl. een nader onderzoek in te stellen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 omtrent de ontnemingsbeschikking in 2001 inzake Cees H. “Ik ben de Commissie erkentelijk voor het vele werk dat zij heeft verricht en voor het gedetailleerde rapport dat daarvan het resultaat is”, aldus de minister in reactie op het onderzoek.
Het heeft ontbroken aan duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en informatie-uitwisseling Betere regie en uitwisseling van informatie hadden ertoe kunnen leiden dat de gezochte informatie al in 2014 zou zijn gevonden. Door de gedetailleerde reconstructie die de Commissie heeft gemaakt van de gebeurtenissen in 2014 en 2015, kan een nadere duiding worden gegeven van de – structurele, culturele en organisatorische – aspecten die een belangrijke rol hebben gespeeld bij wat is misgegaan. “Deze aspecten overstijgen de gebeurtenissen die aanleiding gaven voor de instelling van beide Commissies Oosting”, schrijft de minister aan de Kamer.
Van der Steur schrijft aan de Kamer dat de geconstateerde problemen in de toekomst zo veel mogelijk worden voorkomen nu er structureel meer contact is met en tussen de ambtelijke top. Zo worden actualiteiten en belangrijke onderwerpen breed en tijdig gedeeld. Ook is er een geïntegreerde aanpak van strategische dossiers, evenals een gemeenschappelijke visie op de koers van het ministerie. De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan wordt herzien en waar nodig verstevigd. Daarbij investeert de huidige secretaris-generaal al sinds zijn aantreden in juni 2015 in samenwerking binnen en teamvorming van de ambtelijke top, die qua personele samenstelling inmiddels gewijzigd is. Om de integrale afweging en besluitvorming op het niveau van de Bestuursraad beter te faciliteren en de informatie-uitwisseling met de organisaties te verbeteren, is bovendien het sturingsmodel van het departement aangepast.
De ICT-dienstverlener van het ministerie, het Shared Service Center-ICT (SSC-ICT), heeft in deze kwestie professioneel en naar behoren gehandeld, gezien zijn status als dienstverlenende instantie die alleen werkt in opdracht, zo oordeelt de commissie. Uit de reconstructie blijkt dat de jaar back-up, waarop later de benodigde gegevens bleken te staan, op 4 juni 2014 is gevonden op 26 tapes in een kluis in de kelder van SSC-ICT. De SSC-ICT heeft de tapes veilig gesteld en herkenbaar opgeborgen. Zij kon pas een herstelopdracht uitvoeren toen het ministerie daadwerkelijk die opdracht gaf.
Dit gebeurde in 2015 en leidde tot de vondst van de schermafdruk van de betaling. Minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff erkennen dat hun veronderstelling dat de laatste zoektocht succesvol was door tussenkomst van externe specialisten, achteraf gezien geen recht doet aan de inspanningen van de SSC-ICT medewerkers.
De minister is het met de Commissie eens dat het creëren van een veilige werkomgeving belangrijk is, zodat informatie vrijelijk en zonder schroom gedeeld kan worden. De wijze waarop de vertrouwensfunctie is ingericht, is hierbij relevant. “Ik draag zelf ook actief uit dat alle signalen welkom zijn”, aldus de minister. “Ik verwacht van mijn medewerkers dat zij kritische kanttekeningen plaatsen en waardeer tegenspraak omdat het uiteindelijk de kwaliteit van ons werk beter maakt.”
Volgens Van der Steur onderstrepen de bevindingen en conclusies van de Commissie het belang van regievoering, eenheid van optreden, coördinatie, informatiedeling en politieke sensitiviteit. Deze aspecten vormen de kern van het programma ‘VenJ Verandert’ dat hij mede in gang heeft gezet naar aanleiding van de conclusies van het eerste rapport van de Commissie. “De realisatie van dit veranderprogramma zal meerdere jaren in beslag nemen. Over verscheidene jaren ontstane patronen en werkwijzen kunnen niet in korte tijd duurzaam verbeterd worden. Daarbij moet worden benadrukt dat hoe goed er ook wordt samengewerkt er altijd iets mis kan gaan”, aldus de minister. “Het werk kent immers weinig makkelijke oplossingen. Professionals van mijn ministerie gaan daar dagelijks naar beste kunnen mee om. Kortom, waar het mij om gaat is dat we het risico dat er iets mis gaat zo klein mogelijk maken door een optimale regievoering, coördinatie en communicatie in goede en open onderlinge verhoudingen allereerst aan de top van het ministerie. En, als fouten zich onverhoopt toch voordoen, we daarop adequaat reageren en ervan leren.”
VN 25.05.2016 Vanmorgen presenteerde de Commissie-Oosting haar tweede rapport over de bonnetjesaffaire. Oud-secretaris-generaal Pieter Cloo lijdt aan opmerkelijk geheugenverlies.
Vanmorgen presenteerde de Commissie-Oosting haar tweede rapport over de bonnetjesaffaire. Belangrijkste conclusie: bewijzen voor een doofpot zijn niet te vinden. Maar oud-secretaris-generaal Pieter Cloo lijdt wel aan opmerkelijk geheugenverlies.
Was er in de bonnetjesaffaire wel of geen doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie? Dat was de hoofdvraag waar de Commissie-Oosting in haar vandaag geopenbaarde tweede rapport antwoord op moest geven. Naar Oostings overtuiging was die doofpot er niet, betoogde hij tijdens de presentatie in Nieuwspoort. Weliswaar waren de verhoudingen in de top van het ministerie verstoord, was er gebrek aan regie en werkten topambtenaren langs elkaar heen, maar er zijn geen bewijzen gevonden voor het moedwillig onder de pet houden van informatie bij de bonnetjesaffaire: de zoektocht naar de omstreden financiële afspraken van Fred Teeven, de latere staatssecretaris, met crimineel Cees H..
Maar secretaris-generaal Pieter Cloo, die zich volgens Oosting op het ministerie ‘niet een positie van onbetwist gezag had weten te verwerven’ en begin 2015 net als Ivo Opstelten en Fred Teeven het veld moest ruimen, blijkt wel aan opmerkelijk geheugenverlies te lijden.
De Commissie zet het voorval in detail uiteen. In juni 2014 meldde directeur financieel-economische zaken Coen Hogendoorn naar eigen zeggen aan de secretaris-generaal dat er backup-bestanden waren gevonden, waarop het bonnetje wellicht te vinden was. ‘Goed om te weten’, zou Cloo hebben geantwoord, waarna Hogendoorn meende dat hij zijn werk had gedaan. Maar van dat cruciale gesprek zegt Cloo zich achteraf niks te herinneren.
‘Als het geheugen tekort schiet, eindigt het spoor’, verklaarde Oosting tijdens de presentatie.
Maar is daarmee ook de conclusie gerechtvaardigd dat er dus geen doofpot is? Wat als Cloo de vondst van de tapes moedwillig heeft verzwegen om zijn minister en de ambtelijke top uit de wind te houden? Pas na enig aandringen van kritische journalisten liet Oosting heel voorzichtig doorschemeren zelf óók te twijfelen aan het onverwachte geheugenverlies van de secretaris-generaal. ‘Je kunt een paard niet dwingen te drinken, zoals je mensen ook niet kunt dwingen te spreken. Of dat niet spreken te maken heeft met geheugenverlies of met andere dingen laat ik in het midden.’
Of Pieter Cloo het gesprek wel of niet moedwillig is vergeten, grote kundigheid heeft hij in ieder geval niet aan de dag gelegd. Of, zoals een hoge ambtenaar op Justitie het me laatst vertelde: ‘Zijn voorganger Joris Demmink zou ervoor gezorgd hebben dat het bonnetje óf heel snel, of nooit gevonden was.’
Trouw 25.05.2016 De top van het ministerie van veiligheid en justitie heeft de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal niet moedwillig geblokkeerd. Van een doofpot is ‘geen sprake’ geweest, zo concludeert de commissie-Oosting vandaag. Wel constateert ze een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingschikking’.
De commissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting boog zich de afgelopen maanden over de vraag waarom ict’ers hun zoektocht naar ‘het bonnetje’ in 2014 moesten staken. Dat bankafschrift zou duidelijkheid geven over het bedrag dat was gemoeid met de schikking die oud-staatssecetaris Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. De ict’ers waren het bonnetje juist op het spoor.
Aanleiding voor het vervolgonderzoek was de uitzending van ‘Nieuwsuur’ van begin dit jaar. Daarin toonde het tv-programma geanonimiseerde emails van de betrokken ict-dienst, het Shared Service Center ICT. Die suggereerden dat de ict’ers hun zoektocht door inmenging van hogerhand voortijdig hadden moeten staken. Reden voor minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) om Oosting opnieuw aan het werk te zetten.
Er was op het ministerie sprake van een gebrek aan eenheid van optreden en het ontbreken van politieke sensitiviteit, aldus Commissie Oosting.
Geen aanwijzingen voor doofpot
Voor een doofpotaffaire zijn geen aanwijzingen, concludeert Oosting nu. ‘Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om (…) de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.’ Bij de Teevendeal was er op het ministerie van veiligheid en justitie juist sprake van ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’.
Zo kon het gebeuren dat de betrokken ict-dienst al in 2014 – kort na de eerste uitzending van ‘Nieuwsuur’ – meldde dat er back-ups waren van het systeem waarin het bonnetje gevonden zou kunnen worden, maar de urgentie van die mededeling niet doordrong bij de top van het ministerie. De Tweede Kamer werd daarop onterecht verteld dat back-ups uit die tijd ontbraken. Dat verwijt Oosting meerdere topambtenaren, waaronder oud-secretaris generaal Pieter Cloo.
Van der Steur en Dijkhoff
Kritiek heeft de commissie ook op de opstelling van de huidige bewindspersonen Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff. Zij stelden in het debat over de Teevendeal van eind vorig jaar dat het bewuste betaalbewijs veel eerder gevonden had kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad’, zo zei Van der Steur. “Zo ingewikkeld was het niet als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad”, aldus Dijkhoff.
Ook Van der Steur en Dijkhoff worden bekritiseerd.
Die uitspraken doen volgens Oosting ‘geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’ van de betrokken ict-dienst. Pas toen ‘Nieuwsuur’ op 5 maart 2015 het overgemaakte bedrag tot achter de komma wist te melden, werd de ict-dienst aan het werk gezet. Die vond na vier dagen een ‘schermafdruk’ van het bonnetje. Dat vergde nog tien complexe stappen, aldus Oosting. De conclusie van ‘Nieuwsuur’ begin dit jaar dat het bonnetje in 2014 ‘zo goed als gevonden was’, strookt dan ook niet met de complexe werkelijkheid, concludeert de voormalig ombudsman.
Oosting licht zijn rapport vandaag om elf uur nader toe in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Minister Van der Steur komt vanmiddag om twee uur mijn zijn reactie. Naar verwachting debatteert de Tweede Kamer volgende week over het nieuwe rapport over de Teevendeal. De ChristenUnie vroeg dat debat afgelopen week alvast aan.
VK 25.05.2016 Het beroemdste bonnetje uit de vaderlandse geschiedenis is niet gevonden vanwege ‘organisatorisch onvermogen’ – niet vanwege een doofpot. Dit oordeelde de commissie-Oosting vanmorgen na nieuw onderzoek naar ‘het bonnetje’ van de Teevendeal. En dat is misschien nog wel erger, wierp Oosting op. Inmiddels stromen de eerste reacties op het rapport binnen. Een overzicht.
Alexander Pechtold, leider D66
‘De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan. Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD. Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.’
Michiel van Nispen, Kamerlid SP
In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen…
‘De SP is geschrokken van de nieuwe conclusies in het vervolgonderzoek van de commissie-Oosting. De onderzoekscommissie spreekt niet van een doofpot omdat dat ‘organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken’ vereist. Maar dat vermogen is bij VVD-bewindslieden volstrekt afwezig. Dit bewijst dat het monsterministerie dat Veiligheid en Justitie is geworden zo snel mogelijk opgeknipt moet worden. De VVD heeft sinds 2010 willen scoren op ‘veiligheid’ en heeft een heel ministerie ingezet als campagnemachine. In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen. Dat is een blamage voor de VVD maar vooral een gevaarlijke handelwijze op een ministerie waar juist openheid en waarheid zo belangrijk zijn.’
‘De commissie-Oosting concludeert dat er geen sprake is van een doofpot, maar dat is gezien de situatie nauwelijks een opluchting. Dit rapport bevestigt het beeld dat de ambtelijke top op het ministerie van Veiligheid en Justitie de afgelopen jaren bijzonder slecht functioneerde. Dat de uitvoerende ambtenaren hun werk toch goed deden ondanks het falen van de top, verdient een compliment. Er is inmiddels veel in gang gezet om de zaken op het ministerie op orde te krijgen. Tijdens het debat met de minister zullen we bespreken of dit voldoende is.’
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter ChristenUnie
Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje…
Regie voor doofpot ontbrak
Niet een doofpot, maar organisatorisch onvermogen op het ministerie van Veiligheid en Justitie is de reden dat ‘het bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 niet werd gevonden.
‘De commissie-Oosting schetst een ontluisterend beeld van de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen. Naar buiten toe is de schuld voor het niet vinden van het bonnetje bij de ICT-afdeling gelegd. Dat blijkt onterecht en daarmee is de schuld in de verkeerde schoenen geschoven. Het departement lijdt aan een verontrustend gebrek aan samenhang en onderlinge samenwerking.
Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje. Het zegt veel over de cultuur bij Veiligheid en Justitie. Die cultuur is alleen te veranderen met ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit mammoetministerie. Veiligheid moet weer naar Binnenlandse Zaken, zodat dit ministerie weer het ministerie van Justitie wordt waarin recht en eerlijkheid voorop staan.’
Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen…
‘Dit tweede rapport van de commissie-Oosting is een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht. Het rapport bevestigt wat we al wisten: Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen. De SGP vindt dat het tijd is om een einde te maken aan interne koninkrijkjes die professionaliteit in de weg staan. Dit rapport is een extra aansporing voor de bewindslieden en de ambtelijke top om snel werk te maken van de beloofde verbeteringen. De SGP is blij dat, ook na het nieuwe zorgvuldige onderzoek, niet gebleken is dat het verloren bonnetje is verdonkeremaand.’
Foort van Oosten, Kamerlid VVD
‘De commissie-Oosting heeft opnieuw een gedegen rapport met zeer nuttige informatie opgeleverd. De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet.’
Liesbeth van Tongeren, Kamerlid GroenLinks.
We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.
‘En nog kunnen we het boek niet sluiten. Het lijkt wel een absurdistische film. Door de knulligheid van het machoministerie Veiligheid en Justitie kwam de waarheid niet volledig en niet op tijd aan het licht. Daar waren twee onderzoekscommissies en meerdere uitzendingen van Nieuwsuur voor nodig. De rol van de premier roept vragen op.
Waarom ging hij er bijvoorbeeld mee akkoord dat er geen onafhankelijk onderzoek kwam en dat het verslag van het gesprek met Fred Teeven niet naar de Kamer ging? Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.’
NU 25.05.2016 Oppositiepartijen in de Kamer zijn eensgezind in hun afkeuring op het tweede onderzoeksrapport van de commissie-Oosting.
Er is weliswaar geen sprake van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar de puinhoop op het departement is zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Ivo Opstelten en de inmiddels tot staatssecretaris benoemde Teeven van Veiligheid en Justitie.
VVD
De VVD, die het departement sinds 2010 onder zijn hoede heeft, noemt de conclusies helder: de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel, zegt Tweede Kamerlid Foort van Oosten.
“Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn”, zegt Van Oosten. De bevindingen onderstrepen volgens hem het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door Van der Steur en Teeven zijn ingezet’.
SP
De SP is geschrokken van de nieuwste conclusies. “De VVD’ers aan de top van dit ministerie krijgen de begroting niet op orde, hun ministerie niet op orde en geven ambtenaren de schuld van hun eigen falen. Zes jaar VVD-bewind heeft een bestuurlijke chaos van dit ministerie gemaakt”, zegt Tweede Kamerlid Michiel van Nispen.
De partij spreekt van een monsterministerie dat zo snel mogelijk moet worden opgeknipt. De VVD heeft in de ogen van de SP sinds 2010 enkel willen scoren op veiligheid en heeft een heel ministerie ingezet als “campagnemachine”.
PVV
PVV-leider Geert Wilders reageert via Twitter kort op de bevindingen. “Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag”, somt hij op.
Geen nieuws, vindt Wilders. “Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”…
D66
“De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan”, zegt D66-leider Alexander Pechtold in een reactie…
Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD, zegt Pechtold. “Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.”
ChristenUnie
ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers noemt het beeld dat de commissie schetst van de ambtelijke top van het ministerie ontluisterend.
“Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen”, zegt Segers.
Er moeten ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit “mammoetministerie” komen, vindt de partij. Te beginnen met veiligheid weer onder te brengen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken.
GroenLinks
GroenLinks omschrijft de situatie als een “absurdistische film”. Kamerlid Liesbeth van Tongeren noemt het “knullig” dat er twee onderzoekscommissies en meerdere Nieuwsuur-uitzendingen voor nodig waren om de waarheid boven tafel te krijgen.
“Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt”, aldus Van Tongeren.
SGP
SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij noemt het rapport “een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht.”
Het rapport bevestigt in zijn ogen wat hij eigenlijk al wist. “Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig.”
Van der Staaij noemt het ministerie een “eilandenrijk” waaraan een einde moet komen. Wel is de partij blij dat er geen sprake is van een doofpot.
Telegraaf 25.05.2016 In Den Haag wordt fel gereageerd op de nieuwe conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire in de zogenoemde Teeven-deal.
Foort van Oosten, Kamerlid VVD: ,,De commissie heeft opnieuw een gedegen rapport met zeer nuttige informatie opgeleverd. De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet’.”
PVV
Geert Wilders, leider PVV, reageert op Twitter: ,,Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag. So what’s new? Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”
SGP
Kees van der Staaij, fractievoorzitter SGP: ,,Dit tweede rapport van de commissie-Oosting is een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht. Het rapport bevestigt wat we al wisten: Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen. De SGP vindt dat het tijd is om een einde te maken aan interne koninkrijkjes die professionaliteit in de weg staan. Dit rapport is een extra aansporing voor de bewindslieden en de ambtelijke top om snel werk te maken van de beloofde verbeteringen. De SGP is blij dat, ook na het nieuwe zorgvuldige onderzoek, niet gebleken is dat het verloren bonnetje is verdonkeremaand.”
ChristenUnie
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter ChristenUnie: ,,De commissie-Oosting schetst een ontluisterend beeld van de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen. Naar buiten toe is de schuld voor het niet vinden van het bonnetje bij de ICT-afdeling gelegd. Dat blijkt onterecht en daarmee is de schuld in de verkeerde schoenen geschoven.
Het departement lijdt aan een verontrustend gebrek aan samenhang en onderlinge samenwerking. Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje. Het zegt veel over de cultuur bij Veiligheid en Justitie. Die cultuur is alleen te veranderen met ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit mammoetministerie. Veiligheid moet weer naar Binnenlandse Zaken, zodat dit ministerie weer het ministerie van Justitie wordt waarin recht en eerlijkheid voorop staan.”
PvdA
Jeroen Recourt. Kamerlid PvdA: ,,De commissie-Oosting concludeert dat er geen sprake is van een doofpot, maar dat is gezien de situatie nauwelijks een opluchting. Dit rapport bevestigt het beeld dat de ambtelijke top op het ministerie van Veiligheid en Justitie de afgelopen jaren bijzonder slecht functioneerde. Dat de uitvoerende ambtenaren hun werk toch goed deden ondanks het falen van de top, verdient een compliment. Er is inmiddels veel in gang gezet om de zaken op het ministerie op orde te krijgen. Tijdens het debat met de minister zullen we bespreken of dit voldoende is.”
D66
Alexander Pechtold, leider D66: ,,De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan. Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD. Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.”
SP
Michiel van Nispen, Kamerlid SP: ,,De SP is geschrokken van de nieuwe conclusies in het vervolgonderzoek van de commissie-Oosting. De onderzoekscommissie spreekt niet van een doofpot omdat dat ‘organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken’ vereist. Maar dat vermogen is bij VVD-bewindslieden volstrekt afwezig. Dit bewijst dat het monsterministerie dat Veiligheid en Justitie is geworden zo snel mogelijk opgeknipt moet worden. De VVD heeft sinds 2010 willen scoren op ‘veiligheid’ en heeft een heel ministerie ingezet als campagnemachine. In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen. Dat is een blamage voor de VVD maar vooral een gevaarlijke handelwijze op een ministerie waar juist openheid en waarheid zo belangrijk zijn.”
GroenLinks
Liesbeth van Tongeren, Kamerlid GroenLinks: ,,En nog kunnen we het boek niet sluiten. Het lijkt wel een absurdistische film. Door de knulligheid van het machoministerie Veiligheid en Justitie kwam de waarheid niet volledig en niet op tijd aan het licht. Daar waren twee onderzoekscommissies en meerdere uitzendingen van Nieuwsuur voor nodig. De rol van de premier roept vragen op. Waarom ging hij er bijvoorbeeld mee akkoord dat er geen onafhankelijk onderzoek kwam en dat het verslag van het gesprek met Fred Teeven niet naar de Kamer ging? Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.”
Telegraaf 25.05.2016 Er zijn geen aanwijzingen voor het bestaan van een doofpot rond de kwestie van ’het bonnetje’ van de Teevendeal. Dat concludeert onderzoekscommissie Oosting II vandaag. Dat de waarheid niet boven tafel kwam, lag vooral aan bestuurlijke onkunde en de commissie vraagt zich af of dat niet ernstiger is.
Marten Oosting Foto: ANP
Bij de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie was er sprake van een ’evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak’, oordeelt de commissie. Oosting is in zijn oordeel snoeihard over de ambtenaren die destijds het departement bestierden.
De Telegraaf berichtte eerder al dat een topambtenaar, Coen Hogendoorn, een saillante verklaring deed bij Oosting. In een vroeg stadium heeft hij aan de hoogste ambtenaar gemeld dat er back-ups waren van een oud systeem waarop het bonnetje gevonden kon worden. „Goed om te weten”, zou deze Pieter Cloo toen geantwoord hebben. Cloo zelf zegt hier geen herinnering aan te hebben, maar de commissie acht de lezing van Hogendoorn „meer aannemelijk”. Er zijn bijvoorbeeld andere feiten om zijn lezing te staven, Hogendoorn heeft ook aan een andere collega gemeld dat hij aan de bel heeft getrokken.
Bonnetje voor het grijpen
Het bonnetje lag dus voor het grijpen, maar er gebeurde niets. Dit terwijl ict’ers de opdracht hadden kunnen krijgen om de back-ups te openen en voor iedereen duidelijk te maken hoeveel geld er nou naar drugsbaron Cees H. was gegaan na de omstreden Teevendeal. „Er is niet een opdracht gegeven aan het SSC-ICT (ICT-afdeling, red.) om iets niet (verder) te doen; daarentegen is in juni 2014 een opdracht aan het SSC-ICT uitgebleven om iets wél te gaan doen.”
De commisise is vernietigend over de ambtelijke top van destijds. Er werd compleet langs elkaar heen gewerkt. „Vergeleken met zijn voorganger wist secretaris-generaal Cloo, aangetreden in 2012, zich niet een positie te verwerven van onbetwist gezag, veeleer integendeel”, schrijft Oosting over de voormalige hoogste baas op het departement.
Tik op vingers
In het rapport krijgen de huidige bewindslieden op het departement ook nog een tik op de vingers. Zij deden in een debat de suggestie dat als er goede ICT’ers op de zaak waren gezet, er al snel duidelijkheid had kunnen komen over de Teevendeal. Het probleem zat echter in wat ambtenaren met signalen vanuit de ICT-afdeling deden. “De uitspraken van minister Van der Steur en van staatssecretaris Dijkhoff (…) doen geen recht aan de inspanningen van de medewerkers van het SSC-ICT in 2014”, schrijft Oosting.
Elsevier 25.05.2016 Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft veel fouten gemaakt bij de afhandeling van de beruchte Teevendeal. Toch is er geen bewijs dat werd getracht de kwestie in de doofpot te stoppen. Daarvoor zou de chaos op het ministerie te groot zijn.
Dat concludeert de commissie-Oosting, die voor de tweede keer onderzoek deed naar de deal. Er is pas sprake van een doofpot als op hoog niveau wordt besloten om een onderwerp te verzwijgen, maar daar was geen sprake van, zeggen de onderzoekers.
Grote chaos
Belangrijkste reden daarvoor is dat er volgens de commissie chaos heerste binnen de top van het ministerie. Toenmalig minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven hadden een ‘evident gebrek aan regie’ en communiceerden slecht met verantwoordelijke ambtenaren. Veel informatie werd slechts gedeeltelijk binnen het ministerie gedeeld, het gevolg van een ‘cultuur van ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak’. Dit was ook funest voor de communicatie met de Tweede Kamer.
Door die bestuurlijke chaos konden de bewindslieden niet eens iets effectief toedekken, zelfs als ze dat hadden gewild, aldus de onderzoekers. De saillante vraag die de commissie stelt is of ‘die situatie per saldo niet ernstiger is’.
Toch wel vindbaar
Bij de afhandeling van de Teevendeal hield minister Opstelten lange tijd vol dat het bonnetje onvindbaar was, maar later kwam de transactie door toedoen van actualiteitenprogramma Nieuwsuur toch naar boven. Dit leidde tot de val van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven.
Reacties vanuit de Tweede Kamer Alexander Pechtold (D66): ‘De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan’
Liesbeth van Tongeren (GroenLinks): ‘Het lijkt wel een absurdistische film’
Foort van Oosten (VVD): ‘De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel.’
In januari zette minister Ard van der Steur (VVD) Oosting opnieuw aan het werk, nadat e-mails opdoken waarin minister Opstelten in 2014 ICT’ers zou hebben opgeroepen niet verder te zoeken naar het bonnetje van de schikking met drugscrimineel Cees Helman. Destijds zouden de ambtenaren het bonnetje al bijna gevonden hebben. De commissie concludeert nu dus dat er geen orders van bovenaf zijn gegeven om de zoektocht te staken.
De commissie uit ook nog kritiek op Van der Steur. De minister zei eerder dat het bonnetje veel sneller gevonden had kunnen worden als er betere ICT’ers zouden zijn ingehuurd. Volgens Oosting is dat onzin, en ‘doen ze geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’. Lees meer
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
VK 25.05.2016 Niet een doofpot, maar organisatorisch onvermogen op het ministerie van Veiligheid en Justitie is de reden dat ‘het bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 niet werd gevonden. Dit oordeelt de commissie-Oosting na nieuw onderzoek naar die mislukte zoektocht. De commissie ziet in de chaos op het departement het bewijs dat zaken niet zijn toegedekt, daar zou immers een strakke regie voor nodig zijn.
Oosting werpt de saillante vraag op ‘of het gebrek aan regie niet ernstiger is’ dan een doofpot. Hij schetst in zijn rapport een ‘cultuur van ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak’. De organisatorische chaos en de starre verhoudingen op het ministerie waren de reden dat het bonnetje niet werd gevonden. Oosting: ‘Ondanks de inzet en ongetwijfeld goede bedoelingen van vele betrokkenen bij de achtereenvolgende zoektochten, komt het beeld op van gebrek aan daadkracht en eenheid’.
Vooral Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar onder minister Opstelten, moet het ontgelden in de conclusies van de commissie. Cloo werd in 2012 door Opstelten aangesteld. Hij was een buitenstaander die ‘geen positie wist te verwerven van onbetwist gezag, veeleer integendeel’. Onder zijn leiding tierde ‘de verkokering’ in het eilandenrijk van Veiligheid en Justitie welig.
Een andere hoge ambtenaar die een prominente rol speelt in het rapport is Coen Hoogendoorn, de toenmalige baas over de financiële informatiesystemen. Hij stelde naar eigen zeggen zijn baas Cloo op de hoogte over de vorderingen in de zoektocht naar het bonnetje. Zo meldde hij in juni 2014 dat de ict-afdeling ‘back-up tapes’ had gevonden die ‘vermoedelijk te activeren waren’. Cloo kan zich die mededeling niet herinneren.
Geen contact tussen hoogste ambtenaren
Oosting verwijt Hoogendoorn dat hij alleen Cloo heeft geïnformeerd en niet ook topambtenaar Gerard Roes (de man die de zoektocht leidde) op de hoogte had gesteld. Hoogendoor zei hierover zelf tegen de commissie: ‘Terugkijkend is de zoektocht een ingewikkelde zaak geworden omdat er binnen het ministerie geen cultuur was om informatie met elkaar actief te delen. Ik heb signalen afgegeven dat er een back-up was. Deze zijn niet opgepakt.’
Typerend voor het gebrek aan communicatie op het ministerie is het feit dat Cloo en Hoogendoorn nooit met Roes spraken over de zaak, terwijl die juist het meest belang had bij de informatie. Omgekeerd deed Roes geen enkele poging om met zijn ambtelijke baas Cloo in contact te komen. Cloo werd volgens Oosting ‘geheel terzijde gehouden, zodat hij feitelijk buitenspel heeft gestaan’.
Van der Steur betreurt uitspraak over ict’ers
Minister Van der Steur speelt een kleine rol in het tweede rapport van Oosting. Hij blikte in gesprek met de commissie terug op zijn uitspraak over de ict’ers van Justitie. In de Kamer had hij gezegd dat met betere mensen op de ict-afdeling de zoektocht wel zou zijn geslaagd. Hij was in de veronderstelling dat het bonnetje pas werd gevonden nadat externe experts werden ingehuurd. Oftewel, dat het eigen ict-team niet bij machte was het afschrift te vinden.
Die aanname klopte niet, hetzelfde ict-team uit 2014 had een jaar later het oude systeem gekraakt. De minister gaat daarom nog maar eens door de knieën: ‘Hij betreurt het zeer dat met zijn opmerking de conclusie werd getrokken dat hij het verwijt legt bij de mensen zelf.’ Van der Steur geeft vanmiddag een persconferentie over het onderzoeksrapport.
In de veertien maanden dat Van der Steur minister is heeft hij meermaals zijn excuses moeten maken voor te boude uitspraken. Zo had hij als Kamerlid zijn voorganger Opstelten niet moeten souffleren rond de Teevendeal. Als kersverse minister had hij beweerd dat zijn ministerie niet afwist van de Volkertfoto in De Telegraaf, later bleek dat Justitie de fotoshoot had georganiseerd. Ook schoffeerde hij ten onrechte MH17-onderzoeker George Maat. En na de aanslagen in Brussel beweerde hij dat Nederland informatie van de FBI had gekregen over een van de daders, de informatie bleek afkomstig van de New Yorkse politie.
Nieuwsuur heropende de zaak-Teevendeal
Tussen maart en juni 2014 zochten ambtenaren van het ministerie van Veiligheid en Justitie naar het afschrift van ‘de Teevendeal’, de schikking die officier van justitie Fred Teeven in 2000 had gesloten met drugscrimineel Cees H. Aanleiding voor de zoektocht was een uitzending van Nieuwsuur waarin werd geopperd dat de Belastingdienst buiten de schikking was gehouden en H. miljoenen guldens had teruggekregen van Justitie.
Op de Nieuwsuur-onthulling volgden moeizame Kamerdebatten met toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten. Hardop rekenend zaaide hij in de Kamer verwarring over de hoeveelheid geld die destijds met de deal gemoeid zou zijn geweest. De Kamer wilde het naadje van de kous weten. Op het ministerie werd een zoektocht gestart naar het precieze bedrag, dat ergens in de archieven van het megadepartement (van politie, justitie, rechterlijke macht en vreemdelingenketen) te vinden zou moeten zijn.
Volgens Opstelten was bonnetje niet te vinden
Verschillende pogingen leverden niets op. Minister Opstelten concludeerde halverwege 2014 dat het bonnetje onvindbaar was. In maart 2015 bewees Nieuwsuur zijn ongelijk. Het programma openbaarde het (tot op de cent) precieze bedrag van de schikking. H. had 4,7 miljoen gulden teruggekregen van zijn door de staat geconfisqueerde vermogen. Na die uitzending werd het bonnetje wel snel gevonden. Binnen enkele dagen hadden de ict’ers van het departement het bonnetje uit de oude systemen gevist. Minister Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven traden af.
De commissie-Oosting, onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting, werd in het leven geroepen om de zaak te onderzoeken. In december vorig jaar debatteerde de Kamer met de nieuwe minister, Ard van der Steur, over de bevindingen van Oosting. De commissie oordeelde hard over de vijftien jaar oude deal en over hoe het ministerie met de nieuwe nasleep van de zaak was omgegaan. Van der Steur betuigde spijt over het feit dat hij als VVD-Kamerlid zijn voorganger had gesouffleerd bij het opstellen van persberichten over de Teevendeal.
ICT’ers kregen opdracht zoektocht te staken
Van der Steur maakte tijdens het debat een ogenschijnlijk onschuldige opmerking die explosieve gevolgen kreeg. Het bonnetje had al in 2014 gevonden kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad. Daar zat natuurlijk ook de fout die gemaakt is’. Hij leek de schuld bij de ict’ers te leggen.
De zaak leek na het debat gesloten, totdat Nieuwsuur in januari 2016 weer toesloeg. Het programma onthulde een interne mailwisseling waaruit zou blijken dat de ict’ers niets valt te verwijten, maar dat de zoektocht naar het bonnetje ‘van hogerhand is stopgezet’. Was hier sprake van een doofpot? Van der Steur vroeg Oosting om zijn onderzoek te heropenen, dit keer om op die vraag een antwoord te geven.
AD 25.05.2016 De commissie-Oosting ziet geen enkele aanwijzing voor het bestaan van een doofpot rond de Teeven-deal. De chaos bij het ministerie van Veiligheid van Justitie is volgens de commissie wel zo groot dat het departement niet eens in staat is om een gevoelige zaak in een doofpot te stoppen. De Teeven-deal gaat over de afspraak met topcrimineel Cees H. over het terugstorten van in beslagen genomen geld.
De zogenoemde Teeven-deal leidde tot de val van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. De commissie deed onderzoek naar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar het beruchte bonnetje waar het bedrag op stond dat Cees H. ontving. Lees hier onder terug wat er is gezegd tijdens de presentatie en hoe de politiek reageert. View as slideshowStorify.com
Trouw 25.05.2016 De top van het ministerie van veiligheid en justitie heeft de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal niet moedwillig geblokkeerd. Van een doofpot is ‘geen sprake’ geweest, zo concludeert de commissie-Oosting vandaag. Wel constateert ze een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingschikking’.
De commissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting boog zich de afgelopen maanden over de vraag waarom ict’ers hun zoektocht naar ‘het bonnetje’ in 2014 moesten staken. Dat bankafschrift zou duidelijkheid geven over het bedrag dat was gemoeid met de schikking die oud-staatssecetaris Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. De ict’ers waren het bonnetje juist op het spoor.
Aanleiding voor het vervolgonderzoek was de uitzending van ‘Nieuwsuur’ van begin dit jaar. Daarin toonde het tv-programma geanonimiseerde emails van de betrokken ict-dienst, het Shared Service Center ICT. Die suggereerden dat de ict’ers hun zoektocht door inmenging van hogerhand voortijdig hadden moeten staken. Reden voor minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) om Oosting opnieuw aan het werk te zetten.
Er was op het ministerie sprake van een gebrek aan eenheid van optreden en het ontbreken van politieke sensitiviteit, aldus Commissie Oosting.
Geen aanwijzingen voor doofpot
Voor een doofpotaffaire zijn geen aanwijzingen, concludeert Oosting nu. ‘Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om (…) de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.’ Bij de Teevendeal was er op het ministerie van veiligheid en justitie juist sprake van ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’.
Zo kon het gebeuren dat de betrokken ict-dienst al in 2014 – kort na de eerste uitzending van ‘Nieuwsuur’ – meldde dat er back-ups waren van het systeem waarin het bonnetje gevonden zou kunnen worden, maar de urgentie van die mededeling niet doordrong bij de top van het ministerie. De Tweede Kamer werd daarop onterecht verteld dat back-ups uit die tijd ontbraken. Dat verwijt Oosting meerdere topambtenaren, waaronder oud-secretaris generaal Pieter Cloo.
Ook Van der Steur en Dijkhoff worden bekritiseerd.
Van der Steur en Dijkhoff
Kritiek heeft de commissie ook op de opstelling van de huidige bewindspersonen Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff. Zij stelden in het debat over de Teevendeal van eind vorig jaar dat het bewuste betaalbewijs veel eerder gevonden had kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad’, zo zei Van der Steur. “Zo ingewikkeld was het niet als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad”, aldus Dijkhoff.
Die uitspraken doen volgens Oosting ‘geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’ van de betrokken ict-dienst. Pas toen ‘Nieuwsuur’ op 5 maart 2015 het overgemaakte bedrag tot achter de komma wist te melden, werd de ict-dienst aan het werk gezet. Die vond na vier dagen een ‘schermafdruk’ van het bonnetje. Dat vergde nog tien complexe stappen, aldus Oosting. De conclusie van ‘Nieuwsuur’ begin dit jaar dat het bonnetje in 2014 ‘zo goed als gevonden was’, strookt dan ook niet met de complexe werkelijkheid, concludeert de voormalig ombudsman.
Oosting licht zijn rapport vandaag om elf uur nader toe in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Minister Van der Steur komt vanmiddag om twee uur mijn zijn reactie. Naar verwachting debatteert de Tweede Kamer volgende week over het nieuwe rapport over de Teevendeal. De ChristenUnie vroeg dat debat afgelopen week alvast aan.
NU 25.05.2016 De onderzoekscommissie-Oosting II heeft geen aanwijzingen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal in de doofpot te stoppen. Dat concludeert de commissie-Oosting in haar tweede onderzoek naar de Teeven-deal.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie” die uiteindelijk leidde tot het opstappen van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven.
De onderzoekers, die de topambtenaren ook het ontbreken van politieke sensitiviteit verwijten, vragen zich af of deze zaken per saldo niet ernstiger zijn dan een doofpot.
ICT
Aanleiding voor het heropenen van het onderzoek was de onthulling van het programma Nieuwsuur van januari 2016, waarin werd gesteld dat de zoektocht naar het rekeningafschrift van hogerhand was stopgezet. Uit documenten blijkt dat ICT-medewerkers is opgedragen niet langer naarhet afschrift te zoeken. Dat zou betekenen dat vanuit de ambtelijk top van het justitiedepartement geprobeerd is om de affaire in de doofpot te doen verdwijnen.
Commissievoorzitter Marten Oosting vroeg zich in januari nog af of er niet sprake was van een doofpot, maar heeft daar in zijn onderzoek geen aanwijzingen voor gevonden.
De onderzoekscommissie: “Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken en dat zo te houden. En ook om – met het oog daarop, en anders dan in deze zaak is gebeurd – de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.” Daar is in de zoektocht naar het bonnetje geen sprake van geweest.
Commissie Oosting komt met tweede rapport Teeven-deal
Ambtelijke top
Op de ambtelijk top van het ministerie heeft de commissie forse kritiek. Die heeft het laten gebeuren dat de nasleep van de Teeven-deal de VVD-bewindspersonen de politieke kop heeft gekost. De hoogste ambtenaar op het ministerie, secretaris-generaal Pieter Cloo (een VVD’er die in 2012 door VVD’er Ivo Opstelten werd aangesteld), genoot binnen het departement niet het gezag om als belangrijke schakel tussen de ambtelijke top en de minister te fungeren.
Volgens de commissie heeft Cloo het laten gebeuren dat hij “in deze politiek gevoelige zaak – van meet af aan en tot het laatst – geheel buiten alles werd gehouden”.
Het wordt Cloo aangerekend dat hij zich afzijdig hield bij de behandeling van het dossier. De secretaris-generaal van een departement heeft juist de taak om voor eenheid binnen een ministerie te zorgen en daar is Cloo in tekortgeschoten, concludeert de commissie.
De kritiek op Cloo houdt daar niet op. Een andere topambtenaar, Coen Hoogendorn, zou naar eigen zeggen Cloo op de hoogte hebben gesteld van de aanwezigheid van de afschriften. Cloo zou hier vervolgens niets mee hebben gedaan. De secretaris-generaal verklaart tegen de commissie hier “geen herinnering” van de hebben. Volgens Oosting houdt het spoor naar de doofpot daar op, maar zegt de verklaring van Hoogendoorn aannemelijker te vinden dan die van Cloo.
Na het vertrek van Opstelten en Teeven stapte Cloo in maart van dit jaar op, maar hij is nog steeds in dienst bij de rijksoverheid.
‘Professioneel gehandeld’
Ook topambtenaar Gerard Roes krijgt er stevig van langs. Hem wordt de slechte informatieverstrekking naar de Kamer en de onvolledige zoektocht naar het bonnetje verweten. Zo hadden de ICT-experts veel eerder moeten worden ingeschakeld.
De commissie spaart ook de huidige Justitie-minister Ard van der Steur niet. Volgens Oosting legde hij vorig jaar tijdens een Kamerdebat onterecht de schuld bij de ICT-afdeling. Deze afdeling heeft volgens de commissie juist “professioneel gehandeld” en “de taken goed uitgevoerd”. De uitspraken van Van der Steur deden dan ook “geen recht aan de inspanningen van de medewerkers”. In het woensdag gepubliceerde gespreksverslag zegt Van der Steur het zeer te betreuren dan met zijn opmerkingen geconcludeerd is dat hij de ICT’ers verwijten heeft gemaakt.
Oosting stelt tevens dat als de commissie eerder op de hoogte was gesteld van de inspanningen van de ICT-afdeling, dat een heropening van het onderzoek wellicht niet nodig zou zijn geweest.
De commissie is ook kritisch op zichzelf en trekt het zich aan dat zij zelf niet eerder op het spoor van de inspanningen van de ICT-afdeling is gekomen.
Telegraaf 25.05.2016 De commissie Oosting komt woensdag met de resultaten van het onderzoek naar wie de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de zogenoemde Teevendeal in 2014 bewust heeft stopgezet. Dat gebeurde op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Eerder concludeerde de commissie van Marten Oosting al dat de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. niet deugde. De commissie werd ingesteld nadat toenmalig minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven (beiden Veiligheid en Justitie) vorig jaar maart moesten opstappen.
Dat gebeurde toen bonnetjes opdoken die bewezen dat voor H. bij de deal 4,7 miljoen gulden vrijkwam. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Het nieuwe onderzoek richt zich op de zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal. Ambtenaren van het ministerie waren dat op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moest uitzoeken wie dat besloot en waarom.
RO 25.05.2016 In de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie is bij de zoektocht, van maart 2014 tot maart 2015, naar het betaal – bewijs (‘het bonnetje’) van de schikkingsovereenkomst met Cees H. sprake geweest van een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingsschikking’.
Dat stelt de Onderzoekscommissie-Oosting II vast. In haar onderzoek vond de Onderzoekscommissie echter geen aanwijzingen van doelbewust tegengaan van het achterhalen van ‘het bonnetje’. De Onderzoekscommissie concludeert daarom dat er geen sprake is geweest van een doofpot. Zij werpt de vraag op of de door haar geconstateerde situatie van ‘verkokering’, ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’ ‘per saldo niet ernstiger’ is. De Onderzoekscommissie-Oosting II werkt dit uit in haar Rapport van het nader onderzoek naar de reconstructie van de ontnemingsschikking, dat zij vandaag presenteert.
Minister Van der Steur ontvangt het onderzoeksrapport uit handen van commissievoorzitter Oosting.
Aanleiding
Aanleiding voor het nader onderzoek vormde de uitzending van het actualiteitsprogramma Nieuwsuur op 25 januari 2016. In deze uitzending zijn – geanonimiseerde – e-mailberichten getoond van medewerkers van het SSC-ICT1. De e-mailwisseling – in de periode van 4 tot 6 juni 2014 – wekt de suggestie dat van hogerhand zou zijn besloten om het zoeken naar ‘het bonnetje’2 te staken. In dat verband kwam in de uitzending de vraag naar voren of toen bij het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ) sprake is geweest van een doofpot.
Minister mr. G.A. (Ard) van der Steur stelde naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur de Onderzoekscommissie-Oosting II (hierna ook: de Onderzoekscommissie) in, onder voorzitterschap van mr. dr. M. (Marten) Oosting. Van de commissie maken tevens mr. F.G. (Frans) Bauduin en mr. J.W. (Jaap) van den Berge deel uit.
1 Het SSC-ICT Haaglanden verzorgt – als shared service center – de ICT-dienstverlening voor een aantal ministeries, waaronder het ministerie van Veiligheid en Justitie. De ICT-dienstverlening van dat ministerie werd tot 1 januari 2014 verzorgd door een interne dienstverlener, het Gemeenschappelijk Dienstencentrum ICT (gdi). Het SSC-ICT ressorteert onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en heeft vestigingen in Zoetermeer en Den Haag.
2 Bij ‘het bonnetje’ gaat het om het betaalbewijs van de afwikkeling van de ontnemingsschikking uit 2000 tussen het Openbaar Ministerie en de voor hasjhandel veroordeelde Cees H. Ingevolge de schikkingsovereenkomst dienden de bij H. in 1993 in beslag genomen vermogensbestanddelen aan hem te worden teruggegeven, na aftrek van het bedrag van de ontneming (750.000 gulden). Op 7 september 2001 heeft het arrondissement Amsterdam het desbetreffende bedrag (4.710.627,18 gulden) overgemaakt naar de derdenrekening van de raadsman van Cees H.
Geen doofpot
De Onderzoekscommissie heeft, gelet op de genoemde e-mailwisseling binnen het SSCICT, het aan haar opgedragen nader onderzoek met name gericht op de inspanningen van maart 2014 tot maart 2015 tot reconstructie van de betaalgegevens. Zij komt tot de conclusie dat geen sprake is geweest van een welbewust besluit op enig hoger niveau om niet (verder) te (laten) zoeken naar de gezochte informatie over de betaalgegevens en om opdracht te (laten) geven om stappen in die zoektocht te staken. Met andere woorden: er is geen enkele aanwijzing gevonden voor een doofpot.
De Onderzoekscommissie: ‘Daargelaten het – beslist af te keuren – oogmerk van een doofpot: zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om – met het oog daarop, en anders dan in deze zaak is gebeurd – de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden. Van dat alles is naar het oordeel van de Onderzoekscommissie bij de zoektocht naar de betaalgegevens geen sprake geweest’.
Gebrek aan regie; ieder voor zich
De onderzoeksbevindingen roepen bij de Onderzoekscommissie echter wel het beeld op van een cultuur in de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie van ‘ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak/functie en met het ontbreken van voldoende wederzijdse betrokkenheid en tegenspraak’. Bij de behandeling van het dossier heeft het van 2014 tot het aftreden, op 9 maart 2015, van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven ‘ontbroken aan duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie’.
Er was een ‘gebrek aan daadkracht en eenheid’. Het rapport van het nader onderzoek bevestigt de conclusies van de op 1 mei 2015 ingestelde Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking en het oordeel van die commissie dat deze omstandigheden uiteindelijk ook afbreuk hebben gedaan aan een adequate informatievoorziening aan de Tweede Kamer.
De Onderzoekscommissie-Oosting I
Op 9 december 2015 heeft de Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking (hierna: Onderzoekscommissie-Oosting I) het rapport van haar onderzoek naar de ontnemingsschikking gepresenteerd. Dat rapport bevat een uitgebreide reconstructie en beoordeling van de ontnemingsschikking uit 2000 zelf, zoals die door een uitzending van Nieuwsuur van 11 maart 2014 weer in het nieuws kwam. In dat rapport werd verder geconcludeerd dat het in 2014 en 2015 bij het zoeken naar de betaalgegevens heeft ontbroken aan een goede regie.
Als voor de reconstructie van de betaalgegevens al direct een grondig onderzoek zou zijn ingesteld, zou niet tot het laatst zijn vastgehouden aan naderhand onjuist gebleken informatie over de hoogte van de betaling aan Cees H. Nu werd pas op 8 juli 2015 in het archief in Amsterdam het bankafschrift gevonden waarnaar in 2014 vergeefs was gezocht. Eerder, op 8 maart 2015, was het gelukt om langs digitale weg een schermafdruk te krijgen met de gezochte betaalgegevens. De vondst van die schermafdruk leidde de volgende dag, 9 maart 2015, tot het aftreden van minister mr. I.W. (Ivo) Opstelten en, met hem, staats – secretaris mr. F. (Fred) Teeven.
De Onderzoekscommissie-Oosting II
De Onderzoekscommissie-Oosting II kreeg de opdracht nader onderzoek te doen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 met betrekking tot de afwikkeling in 2001 van de ontnemingsschikking van het Openbaar Ministerie in Amsterdam met Cees H. in 2000. Het nader onderzoek diende te gebeuren in het verlengde van de werkzaamheden van de Onderzoekscommissie-Oosting I. De door Nieuwsuur openbaar gemaakte e-mailwisseling van medewerkers van het SSC-ICT had ontbroken in de informatie die vanuit VenJ ter kennis was gebracht van de Onderzoekscommissie-Oosting I.
Onderzoekaanpak
De secretarissen-generaal van de ministeries van VenJ en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie (BZK) hebben oproepen gedaan aan medewerkers van VenJ en het SSC-ICT om vertrouwelijk met de Onderzoekscommissie-Oosting II informatie te delen die voor het onderzoek van belang zou kunnen zijn. Dit leverde in totaal 13 meldingen op; geen ervan bevatte echter relevante nieuwe informatie. De Onderzoekscommissie heeft met 37 personen een of meer formele gesprekken gevoerd, en daarnaast enkele tientallen achtergrondgesprekken.
De bevindingen berusten verder mede op omvangrijke informatie die is verkregen uit toegang van de Onderzoekscommissie tot de e-mailboxen van betrokken medewerkers. Alles bijeen heeft de Onderzoekscommissie het vertrouwen dat alle informatie die van belang is te achten voor haar onderzoek haar ook daadwerkelijk heeft bereikt.
Bijlage 5 bij het rapport bevat een verantwoording van de onderzoekaanpak.
Dit persbericht zelf beperkt zich hierna tot een korte opsomming van de beoordeling door de Onderzoekscommissie van de gedragingen van een aantal verantwoordelijke ambtenaren/diensten, gevolgd door een weergave van de zelfevaluatie door de Onderzoekscommissie. Zie voor een beknopt overzicht van de zoektocht naar ‘het bonnetje’ de bijlage van dit persbericht.
NU 25.05.2016 Het bonnetje dat centraal staat in de deal die Fred Teeven als officier van justitie in 2003 sloot met drugscrimineel Cees H. staat woensdag opnieuw centraal op het Binnenhof.
De onderzoekscommissie Oosting presenteert om 11.00 uur de bevindingen na het tweede onderzoek naar de omstreden deal. Het onderzoek moest worden heropend na nieuwe onthullingen van het programma Nieuwsuur.
Hoe zit het ook alweer met de Teeven-deal?
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie en een boete van 750.000 gulden kreeg H. strafkorting en zou een bedrag van 4,7 miljoen gulden van zijn vermogen worden vrijgegeven.
De details van de schikking bleven jarenlang geheim, tot het programmaNieuwsuur in maart 2014 de hand wist te leggen op de overeenkomst.Nieuwsuur onthulde dat H. een boete van 750.0000 gulden moest betalen waarna justitie een bedrag tussen de 5 en 6 miljoen gulden, buiten de fiscus om, zou overmaken naar H.
Toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten weersprak de berichtgeving en hield de Kamer voor dat er geen 5 miljoen, maar 1,25 miljoen gulden was overgemaakt. Later trok hij die woorden terug en stelde dat het bonnetje niet meer te vinden was.
Nadat Nieuwsuur in maart 2015 het exacte bedrag van 4.710.627,18 gulden onthulde, wist het ministerie het bonnetje alsnog te vinden. De conclusie die volgde was dat Opstelten de Kamer verkeerd had geïnformeerd. Opstelten en Teeven stapten vervolgens op.
De Tweede Kamer besloot daarna dat er een onafhankelijke commissie onderzoek moest doen naar wie precies wat wist over de Teeven-deal.
Wat kwam er uit het eerste onderzoek van de Commissie-Oosting?
De belangrijkste conclusie van de commissie was dat Teeven de deal met Cees H. nooit had mogen sluiten en dat het ministerie van Veiligheid en Justitie steken had laten vallen die leidden tot het opstappen van Opstelten en Teeven.
Zo had het ministerie een onafhankelijk onderzoek moeten instellen en was bij zowel Opstelten als bij het ministerie het politieke risico en gevoeligheid onvoldoende onderkend.
Waarom is het onderzoek heropend?
In januari 2016 maakt Nieuwsuur bekend dat de zoektocht naar het bonnetje in 2014 van hoger hand is stopgezet. Uit documenten blijkt dat ict-medewerkers is gesommeerd niet langer naar de rekeningafschrift te zoeken.
Dat was voor de nieuwe minister, Ard van der Steur, reden om de commissie-Oosting te vragen de zaak opnieuw te onderzoeken.
Oosting II zal uitsluitsel moeten geven of inderdaad opdracht is gegeven om de zoektocht te staken, maar vooral wie die opdracht heeft gegeven.
Oosting reageerde na de laatste onthulling van Nieuwsuur verbijsterd. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden.”
Of er ook daadwerkelijk sprake is geweest van een doofpot, zal Oosting 11.00 uur bekend maken.
Telegraaf 24.05.2016 Alle ogen zijn woensdag weer gericht op Marten Oosting die met zijn commissie opnieuw een rapport over de Teevendeal presenteert. Hij onderzocht deze keer waarom het zo lang duurde voor de waarheid over de kwestie boven tafel kwam. Was er sprake van een doofpot of gaat het om geklungel?
VVD’er Fred Teeven sloot als officier van justitie een deal met drugsbaron Cees H. waarin een van de voorwaarden was dat de crimineel 750.000 gulden boete zou gaan betalen. In ruil zou hij de rest van zijn tegoeden terugkrijgen. Hoe hoog het bedrag was dat H. terugkreeg bij de schikking uit het jaar 2000, werd jaren later de inzet van een politiek drama.
Voormalig minister Opstelten beweerde eerst dat het om 1,25 miljoen gulden ging. Later stelde de oud-bewindsman plots dat hij de hoogte van het bedrag eigenlijk niet wist en het bonnetje niet kon vinden. Pas nadat Nieuwsuur meldde dat het om meer dan 4,7 miljoen gulden ging, vond het ministerie van Veiligheid en Justitie het ’bonnetje’ van de overboeking in de back-up van een oud systeem.
Oosting ging opnieuw op onderzoek uit nadat uit gelekte mails bleek dat ambtenaren al lang weet hadden van die back-up maar stopten met zoeken. Ogenschijnlijk vanwege een opdracht van hogerhand.
Dat er sprake is geweest van een doofpot, is volgens betrokkenen niet aan te tonen. Geklungel in de ambtenarij zou er vooral voor hebben gezorgd dat er niet goed gezocht is. Ingewijden vragen zich af wat erger is: zo’n grote onkunde of opzet.
De latere vindplaats van het bonnetje was in elk geval al tijden bekend tot op het hoogstelijke ambtelijke niveau, heeft een topambtenaar volgens meerdere betrokkenen verklaard. Coen Hogendoorn, directeur Financieel-Economische Zaken op het departement tijdens de politieke afhandelingen van de Teevendeal, heeft tegen de commissie gezegd dat hij het bestaan van de back-up aan voormalig secretaris-generaal Pieter Cloo heeft gemeld, weten ingewijden. Het bonnetje lag dus voor het grijpen.
Het is nog spannend wat de commisise vandaag met die saillante verklaring gaat doen. Als Cloo ontkent dat dit gebeurd is of het zich niet meer herinnert, is het de vraag in hoeverre er bewijs nodig is voor Hogendoorns verklaring. In de oppositie wordt al gesuggereerd dat Cloo en Hogendoorn onder ede moeten worden gehoord als de voormalig secretaris-generaal het gesprek ontkent.
Politici die betrokken zijn bij dit politieke drama, enkel VVD’ers, zijn opgelucht dat Oosting zijn pijlen vooral op de ambtenarij lijkt te gaan richten. Maar zoals vanuit de vierde macht valt te horen: de liberalen waren wel verantwoordelijk voor het ministerie en hebben de ambtenarij zo ingericht dat dit kon gebeuren.
De hoogste ambtenaar, Cloo, was namelijk een vertrouweling van Opstelten en werd door de minister tot hoogste ambtenaar bevorderd. Cloo kreeg tijdens zijn ambtsperiode volgens betrokkenen geen greep op zijn ondergeschikte Gerard Roes. Deze topambtenaar was aanvankelijk verantwoordelijk voor de zoektocht naar het bonnetje.
Het rapport van Oosting wordt om 11 uur woensdagochtend openbaar gemaakt.
Ambtelijk geklungel verantwoordelijk voor bonnetjesaffaire !!!
AD 24.05.2016 Er zijn geen bewijzen voor een doofpot rond de veelbesproken Teeven-deal, concludeert de commissie Oosting die woensdag haar tweede rapport presenteert. Er werd vooral ambtelijk geklungeld, zo zeggen ingewijden tegen het AD.
De zogenoemde Teeven-deal leidde uiteindelijk tot de val van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. De commissie deed onderzoeknaar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar informatie waar het parlement om had gevraagd. Het ging daarbij om een bonnetje met het precieze bedrag dat topcrimineel Cees H. overeenkwam met Teeven, toen deze nog bij justitie werkte. Opstelten zei lang dat het bonnetje onvindbaar was, maar het dook later toch op. Daarop stapten de bewindslieden op bij het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Onderzoek
De commissie-Oosting deed onderzoek naar de affaire, maar nadat dit afgerond was, onthulde Nieuwsuur dat ambtenaren zouden zijngesommeerd te stoppen met zoeken. Uit het rapport rijst vooral een beeld op van ambtelijk geklungel, stellen ingewijden. Cruciale informatie bereikte Teeven en Opstelten ook niet en er zijn geen aanwijzigen dat zij gegevens toedekten. Er werden vooral veel fouten gemaakt, informatie werd niet of slechts ten delen gedeeld en betrokkenen van destijds spreken elkaar nog steeds faliekant tegen.
Herinnering
Opmerkelijk is dat een hoge ambtenaar van het ministerie zegt dat hij secretaris-generaal Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar, al in juni 2014 heeft gemeld waar het bonnetje te vinden was. Cloo zegt zich dat niet te kunnen herinneren.
Uit een mailwisseling, eerder onthuld door Nieuwsuur, bleek dat ambtenaren die zochten naar het bonnetje op 5 juni 2014 te horen kregen dat ze niet verder hoefden te zoeken, terwijl ze dichtbij waren !!!
Betrokkenen leggen daarover de schuld bij Cloo. Hoewel ambtenaren het bonnetje binnen handbereik hadden, was verder zoeken kostbaar. Ze staakten daarom hun werk, in afwachting van een officiële opdracht. Maar die heeft Cloo nooit verstrekt.
Schuld
Tegelijk zeggen ambtenaren van het ministerie dat Cloo weliswaar disfunctioneerde, maar dat de VVD haar straatje schoonveegt door alle schuld bij hem te leggen. Zij wijzen erop dat het juist de VVD is geweest die ‘met alle geweld’ de benoeming van Cloo deed. ,,Er moest een VVD’er komen en Opstelten heeft dat doorgedrukt.” De positie van de huidige minister Ard van der Steur lijkt niet echt in gevaar te komen door het nieuwe rapport.
Weliswaar is hij ministerieel verantwoordelijk, maar voor het meeste falen traden Teeven en Opstelten al af. Bovendien moest een aantal topambtenaren van destijds, waaronder Cloo, al het veld ruimen.
Woensdag 25.11.2016 om 11.00 uur presenteert de commissie haar gehele rapport.
NU 20.05.2016 Topambtenaren van het ministerie van Justitie wisten wel degelijk waar het bonnetje van de deal (Teeven-deal) tussen toenmalig officier van Justitie Fred Teeven en topcrimineel Cees H. gevonden kon worden.
Dat valt te lezen in het eindrapport van de commissie-Oosting die onderzoek deed naar de zaak, zo schrijft De Telegraaf vrijdag.
Het ministerie beweerde lange tijd dat het bonnetje, waarop staat welk bedrag er naar de topcrimineel is overgemaakt na de schikkingsdeal, onvindbaar was.
Toen het bonnetje uiteindelijk toch opdook traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven begin vorig jaar af, omdat duidelijk werd dat de minister de Kamer verkeerd had geïnformeerd over de hoogte van het bedrag.
Nu blijkt echter dat de hoogste ambtenaar op het ministerie wel degelijk eerder is geattendeerd op de vindplaats van het bonnetje.
Toch communiceerde hij lange tijd dat het bonnetje onvindbaar was, zo zou blijken uit het eindrapport van de commissie.
Doofpot
De commissie-Oosting deed eerder al onderzoek naar de kwestie, maar vond geen bewijs voor een doofpot.
Nieuwsuur onthulde daarna echter dat ict’ers op het ministerie de opdracht hadden gekregen om de zoektocht naar het bonnetje te staken, waardoor de zaak door de commissie toch weer verder werd uitgezocht.
De commissie-Oosting zou geen aanwijzingen hebben gevonden dat de bewindspersonen op de hoogte waren van de vindplaats van het bonnetje.
De conclusies van de commissie worden woensdag bekendgemaakt.
GS 20.05.2016 De Teevendeal rolt doorrr. Volgende week komt de Commissie Oosting met een tweede rapport over de affaire, waarin de hele VVD-top, het halve ministerie van Justitie en de huidige corpulente minister van V&J schimmige en corrupte rollen spelen. Rapport komt woensdag 25 mei, maar vandaag staat op de voorpagina van de Telegraafmachine al te lezen dat het zogenaamd onvindbare bonnetje al die tijd voor het grijpen lag.
De zogenaamde Teevendeal, met het witwasbonnetje van Cees “Puk” Helman, kostte begin vorig jaar zowel Ivo Opstelten als zijn staatssecretaris Fred T. hun baantjes. De ouwe gangster Ivo “Opa” Opstelten vertrok naar Huize Avondrood, maar zijn handlanger Fred “Crimefighter” T. ging doodleuk weer in de Kamer zitten voor hun maffiaclan, de VVD. De Commissie Oosting deed verslag, glas, plas, was.
Tot er wéér nieuwe informatie in de doofpotaffaire opdook, en de Commissie Oosting opnieuw bij elkaar moest komen voor verder onderzoek. Dat rapport komt dus volgende week en alle betrokken VVD’ers hebben weer eens het inktzwarte bloed van de ambtelijke corruptie aan hun handen. Telegraaf: “Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar van het departement, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen. De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.”
Ard van der Steur, samen met Klaas Dijkhoff al (veel te) nauw betrokken bij de kwestie vóórdat hij minister werd, had nadien beweerd dat het de schuld van de ICT’ers op het MinV&J was. Dat was toen al een leugen (er was expliciet opdracht gegeven om te stoppen met zoeken) en nu blijkt het dus wederom kwade opzet van de VVD-top te zijn – iets wat altijd al werd gedacht, maar nu dus door Oosting wordt aangetoond in een nieuw rapport. Opstelten. Teeven. Van der Steur. Dijkhoff. Pieter Cloo. En zelfs Mark Rutte: allemaal liegen ze, hebben ze gelogen en/of zijn ze actief betrokken bij de bonnetjesdoofpot van de Teevendeal.
Voorspelling: iedereen doet of z’n neus bloedt, maar als de hitte van het Oosting-rapport toch te hoog wordt, douwen ze Fred T. uit de keuken en wandelt de rest van de malafide VVD-top (inclusief de chronisch incompetente gelekaartenverzamelaar Steur) gewoon weer weg van de scene of the crime alsof er niks gebeurd is. Andere betrokkenen zoals Cloo en justitietopman Gerard Roes zijn overgeplaatst, zelfs naar de Raad van State. Want zo rolt de regentenmaffia. Bah.
Telegraaf 20.05.2016 De ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie wist waar het ’bonnetje’ van de Teevendeal gevonden kon worden, maar deed tijdenlang niets met die kennis.
Onderwijl bleef het departement beweren dat niet meer te achterhalen was hoeveel miljoenen er nou echt naar drugsbaron Cees H. werden overgemaakt.
Dat blijkt uit de bevindingen van de tweede commissie-Oosting die volgende week haar rapport publiceert, zo weten ingewijden.
Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar van het departement, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen. De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.
Oosting deed nogmaals onderzoek naar de kwestie, omdat er sprake leek van een doofpot. Het was daarbij de vraag of ambtenaren op lagere posities zelf hun zoektocht naar het bonnetje stopten in het zicht van de eindstreep of dat zij daartoe opdracht kregen. Nu blijkt dat men tot op het allerhoogste niveau in het departement in elk geval de latere vindplaats kende.
Er is naar verluidt geen bewijs gevonden dat de toenmalige bewindspersonen de vindplaats kenden.
AD 19.05.2016 De ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie wist waar het ‘bonnetje’ te vinden was van de deal die VVD’er Fred Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. De ambtenaren deden daar lange tijd echter niets mee, meldt De Telegraaf op basis van bevindingen van de tweede commissie-Oosting.
De commissie publiceert volgende week haar rapport, maar ingewijden zeggen volgens De Telegraaf dat de allerhoogste ambtenaar van het departement Pieter Cloo bij herhaling op de vindplaats werd gewezen. De voormalig secretaris-generaal liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.
Volgens de krant is er ,,naar verluidt” geen bewijs gevonden dat de toenmalige bewindspersonen de vindplaats kenden. Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden vanwege de kwestie op.
Justitieminister Ard van der Steur heeft nog tot donderdag de tijd om zich voor te bereiden op de rest van het debat met de Tweede Kamer over de aanslagen in Brussel. Dat blijkt uit de agenda van de Kamer.
Het debat werd geschorst, omdat Van der Steur lang niet op alle vragen uit de Kamer een afdoend antwoord had. Inmiddels zijn er nog meer vragen gerezen.
De minister krijgt waarschijnlijk een stevige dobber aan de voortzetting van de vergadering. Die was afgelopen week nog maar amper onderbroken, of Van der Steur moest alweer melden dat niet de FBI Nederland informatie stuurde over de aanslagplegers Ibrahim en Khalid El Bakraoui, zoals hij eerder had beweerd, maar een andere Amerikaanse opsporingsinstantie, de Intelligence Division van de New York Police Department (NYPD).
Die vergissing, die overigens aan de inhoud van het bericht niets veranderde, boezemt met name de oppositie weinig vertrouwen in. Zelf houdt de bewindsman volop de moed erin, zo deed hij vrijdagmiddag voorkomen.
Kritiek uit oppositie
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer eisen opheldering. Van der Steur ligt al onder vuur in de nasleep van de radicaalislamitische aanslagen in Brussel. Een van de aanslagplegers kon vorig jaar ongemoeid Nederland binnenkomen, hoewel hij Turkije was uitgezet. Ook was er onduidelijkheid over Amerikaanse informatie over deze man.
“Het lijkt erop dat minister Van der Steur de zaken voor de zoveelste keer niet op orde heeft, afspraken met de Kamer niet nakomt en de Kamer niet juist informeert”, reageerde SP-leider Emile Roemer. PVV-leider Geert Wilders twitterde dat de minister beter de eer aan zichzelf kan houden. Lees:opstappen.
D66-kopstuk Alexander Pechtold sprak bij RTL over toenemende verwarring: “Een werkgroep die nooit bijeenkomt noem ik geen werkgroep. Hoe langer deze kwestie voortsleept, hoe meer vragen er rijzen in plaats van dat er antwoorden komen.”
CDA-leider Sybrand Buma wil onmiddellijk duidelijkheid van de minister: “Syriëgangers komen bijna allemaal terug via Turkije dus zijn harde afspraken met Turkije essentieel.”
In een brief geeft Van der Steur antwoord op de vragen vanuit de Tweede Kamer over de zaak-El Bakraoui. Nederland is kort voor de aanslagen in Brussel tweemaal op de hoogte gebracht van de komst van de jihadist: eerst door de New Yorkse politie en daarna door de Belgische autoriteiten.
Toen werd ook duidelijk dat Ibrahim El Bakraoui en zijn broer Khalid El Bakraoui in contact stonden met Salah Abdeslam – op dat moment de enige voortvluchtige terrorist van de aanslagen in Parijs. Abdeslam werd vier dagen voor de aanslagen in de Belgische hoofdstad opgepakt in de Brusselse wijk Molenbeek.
Ibrahim El Bakraoui landde vorig jaar in de zomer op Schiphol, nadat hij door Turkse autoriteiten werd opgepakt bij de Syrische grens. Turkije zond een waarschuwing naar de Nederlandse ambassade in Ankara, maar dit werd nooit gelezen. Van der Steur schrijft dat de jihadist waarschijnlijk niet lang in Nederland verbleef na zijn uitzetting, ook al is dat niet onderzocht.
Kritiek
De druk op de minister is flink toegenomen nadat de informatie over El Bakraoui aan het licht is gekomen. Vorige week werd het debat over Brussel gestaakt, omdat de VVD’er onvoldoende antwoorden paraat had op het spervuur aan vragen vanuit de oppositie over de terreurbestrijding.
Van der Steur buigt niet voor de kritiek en blijft bij zijn standpunt, volgens hem zijn ‘de acties uitgevoerd die uitgevoerd moesten worden’. De bewindsman geeft toe dat de internationale samenwerking verbeterd moet worden en dat er alerter moet worden gehandeld. Donderdag moet Van der Steur zich opnieuw verantwoorden tegenover de Kamer.
Werkgroep
Vijf maanden geleden beloofde de minister bij een werkbezoek aan Turkije om samen op te trekken bij onder meer de bestrijding van jihadisme. Van de afspraken blijkt nog niks terechtgekomen.
Zo blijkt uit berichtgeving van RTL Nieuws dat een in november beloofde werkgroep nooit is samengekomen. De werkgroep zou moeten bestaan uit Turkse en Nederlandse ambtenaren, met als doel beter samen te werken op het gebied van ‘drugscriminaliteit, contraterrorisme en jihadreizigers’. De Tweede Kamer heeft zelfs nog nooit van de werkgroep gehoord.
Gevoelig
Het is saillant dat Van der Steur beoogde om beter samen te werken met zijn Turkse ambtgenoot, omdat hij momenteel juist onder vuur ligt als gevolg van een zeer gebrekkige samenwerking met Turkije.
De Turkse autoriteiten waarschuwden Nederland voor de komst van zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui, maar met die informatie werd niets gedaan. El Bakraoui kon Schiphol zonder problemen verlaten en blies zichzelf twee weken geleden op in Brussel.
Opheldering
De Tweede Kamer reageert andermaal met grote verbazing. ‘Hoe langer deze kwestie voortsleept, hoe meer vragen er rijzen in plaats van dat er antwoorden komen,’ zei Alexander Pechtold (D66) tegen RTL Nieuws.
‘Het lijkt erop dat minister Van der Steur de zaken voor de zoveelste keer niet op orde heeft, afspraken met de Kamer niet nakomt en de Kamer niet juist informeert,’ aldus SP-leider Emile Roemer. Het ministerie van Justitie belooft in reactie op de berichtgeving dat de werkgroep ‘op korte termijn’ voor het eerst bijeen zal komen.
Tijdens het Kamerdebat over de aanslagen in Brussel raakte Van der Steur al in opspraak nadat hij de Kamer verkeerd inlichtte over terreurinformatie van de Amerikaanse autoriteiten. Omdat er veel vragen waren waarop Van der Steur niet kon antwoorden, werd besloten het debat komende donderdag voort te zetten.
AD 18.06.2016 Nederland moet meer geld steken in het verzamelen en analyseren van informatie over potentiële terroristen. Dat zeggen diverse terreurbestrijders op anonieme basis tegen de NOS. Volgens de terreurbestrijders ligt de focus te veel op politie-eenheden die snel reageren op dreigingen en te weing op preventie.0 reacties
Volgens bronnen bij de politie zijn er door de reorganisatie veel mensen die worden overgeplaatst naar nieuwe functies en die het vak dus nog moeten leren. Ook is de kwaliteit van de analisten onder de maat. Daardoor kunnen deze politiemensen niet optimaal doen wat ze moeten doen. Er is te weinig geld voor opleidingen.
De politie laat weten dat ook tijdens de reorganisatie terreurbestrijding prioriteit heeft en dat ze er alles aan doet om vacatures door herplaatsingen zo snel mogelijk op te vullen.
Telegraaf 18.06.2016 Nederland moet meer geld steken in het verzamelen en analyseren van informatie over potentiële terroristen. Dat zeggen diverse terreurbestrijders op anonieme basis tegen de NOS. Volgens de terreurbestrijders ligt de focus te veel op politie-eenheden die snel reageren op dreigingen en te weinig op preventie.
Volgens bronnen bij de politie zijn er door de reorganisatie veel mensen die worden overgeplaatst naar nieuwe functies en die het vak dus nog moeten leren. Ook is de kwaliteit van de analisten onder de maat. Daardoor kunnen deze politiemensen niet optimaal doen wat ze moeten doen. Er is te weinig geld voor opleidingen.
De politie laat weten dat ook tijdens de reorganisatie terreurbestrijding prioriteit heeft en dat ze er alles aan doet om vacatures door herplaatsingen zo snel mogelijk op te vullen.
Elsevier 31.05.2016 Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft dinsdag een waarschuwing uitgedaan aan Amerikanen die deze zomer naar Europese landen reizen. De kans op terroristische aanslagen zou aanzienlijk zijn.
‘De enorme aantallen toeristen die naar Europa komen, zullen een groot doelwit vormen voor terroristen die aanslagen willen plegen op publieke plekken, specifiek rondom grote evenementen,’ schrijft het ministerie in het nieuwe reisadvies dat dinsdag verscheen.
In het algemeen zouden restaurants, winkelcentra en het openbaar vervoer een vergroot risico op aanslagen lopen. Eerder werd een soortgelijke reiswaarschuwing uitgegeven voor toeristen in Turkije.
Wereldjongerendag
Twee evenementen worden met naam en toenaam genoemd. Naar de Wereldjongerendag van de Katholieke kerk in het Poolse Krakau (eind juli) komen naar verwachting 2,5 miljoen mensen. De lokale infrastructuur is daar niet op gebouwd, waarschuwt het ministerie, dat toeristen adviseert om grote mensenmassa’s te ontlopen.
Daarnaast schat het Amerikaanse ministerie in dat de kans op aanslagen groot is rondom het Europees Kampioenschap voetbal in Frankrijk, dat tussen 10 juni en 10 juli wordt gehouden in meerdere Franse steden. De Franse autoriteiten geven toe dat jihadisten waarschijnlijk bezig zijn met het plannen van aanslagen rond de wedstrijden, maar ook dat de diensten de terreurdreiging aan kunnen.
Noodtoestand
Sinds de aanslagen in Parijs van afgelopen jaar is de noodtoestand uitgeroepen in het land, waardoor de politie in grotere aantallen kan worden ingezet en bovendien meer macht heeft. Die noodtoestand is onlangs verlengd tot het einde van de zomer, na het EK en de Tour de France.
In totaal zullen 90.000 agenten worden ingezet tijdens het EK, zei de minister van Binnenlandse Zaken Bernard Cazeneuve afgelopen week. De Franse diensten moeten overigens niet alleen rekening houden met jihadisten van Islamitische Staat, de grote groepen rellende Fransen zorgen ook voor problemen. Vakbonden hebben voor het EK nieuwe stakingen aangekondigd, die nu al het land deels platleggen.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
BB 20.05.2016 De grillige betrokkenheid van overheden bij de aanpak van terreur en radicalisering heeft consequenties gehad voor het gezamenlijke interventievermogen van de overheid. Dat stellen Utrechtse wetenschappers in de Evaluatie nationale contraterrorisme-strategie 2011-2015 die zij in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Veiligheid en Justitie opstelden. Onderzoekers Mirko Noordegraaf en Scott Douglas leggen uit.
Hoe moeilijk was deze evaluatie?
Noordegraaf: ‘Heel moeilijk. De aard van het fenomeen terrorisme is complex en het ontstaan van radicalisering is onder experts een omstreden onderwerp. In Nederland behelst contraterrorisme een brede aanpak met repressieve en preventieve maatregelen en zowel veiligheidsgerichte als sociaalgerichte interventies. Het gaat om de combinatie ervan. Je voorkomt geen terrorisme door alleen een paspoort in te nemen. Wij keken in de evaluatie naar doelgerichtheid, legitimiteit en robuustheid van het gezamenlijk interventievermogen en hebben daarin patronen ontdekt.’
Douglas: ‘Het interventievermogen betekent of je met z’n allen in staat bent te reageren op wat er gebeurt. Dat hebben we vanuit verschillende hoeken benaderd. Dan zie je dat veel patronen zich herhalen op landelijk en lokaal niveau.’
Wat vonden jullie zelf de belangrijkste uitkomst?
Douglas: ‘De kracht van de Nederlandse aanpak: veiligheids- en sociaalgerichte maatregelen combineren. Dat vereist wel dat partijen met elkaar verbonden zijn. Uit veiligheidsperspectief wil de politie een verdacht persoon verhoren, maar uit sociaal perspectief is het belangrijk dat hij zijn baan behoudt. Uitkomst is dan dat deze persoon in het weekend wordt verhoord. Dat is goede samenwerking en combineert veiligheid voor de samenleving met een perspectief voor de persoon.’
Maar zo gaat het niet altijd.
Douglas: ‘Als de dreiging niet zichtbaar is, zie je die verbinding afbrokkelen. De partners drijven uit elkaar. Dat gebeurde in de periode 2011-2013. Pas als het weer zichtbaar wordt, zoeken ze elkaar weer op. Casusoverleggen met de gemeente in de regierol kunnen heel krachtig gaan. De kracht zit hem in coördinatie en afstemming.
Het kan fout gaan als er bijvoorbeeld een landelijke “bevriezingsmaatregel” komt en partijen niet goed verbonden zijn. Alle bankrekeningen worden geblokkeerd. Dat kan om goede redenen zijn, maar de sociale dienst wordt vanuit een supermarkt gebeld dat iemand niet kan pinnen. Dan loopt het allemaal spaak. Die noodzakelijke coördinatie zie je eind 2015 weer verbeteren.’
Toch lijkt het ook op jojobeleid. Of is dat inherent aan contraterrorismebeleid?
Noordegraaf: ‘Wij gebruiken die term niet. Na een aanslag is alles heel tastbaar. Dan weet iedereen: hier gaat het over. Gevaarlijk is dan dat de aandacht voor andere vormen van terrorisme afneemt, terwijl dit niet de enige dreiging is. Er is wel weer politieke aandacht: organisaties worden opgebouwd, geld vrijgemaakt, bezuinigingen teruggedraaid.
We zagen dat de capaciteit vanaf 2011 werd afgebouwd en in 2013 na een tastbare dreiging weer werd opgebouwd. Als die tastbaarheid en bestuurlijke urgentie wegebben, zou je kunnen veronderstellen dat het de komende tijd weer de andere kant opgaat. Dat hebben we niet onderzocht.’
Douglas: ‘Het is moeilijk koers te houden als het stormt, maar als het windstil is, dan dobber je juist uit elkaar. Dat is het gevaar.’
Ook lokaal.
Douglas: ‘Ja, we noemen bijvoorbeeld een grote stad waar tot 2013 slechts 0,2 fte voor radicalisering was vrijgemaakt. Die persoon stond er alleen voor en had ook nog andere taken.’
Hoe borg je dat dan wel?
Noordegraaf: ‘De brede benadering moet je overeind houden en ook bepaalde kernwaarden, zoals de open samenleving. Probeer er verder flexibel op in te spelen: zorg dat je signaleringscapaciteit hebt, houd contacten in de maatschappelijke haarvaten in wijken en buurten.
Douglas: ‘Het gaat niet zozeer om het borgen van de gereedschappen, maar om de verbindingen. Je hoort van ambtenaren niet dat ze instrumenten missen. Maar gemeenten die voor 2013 niet met een moskee spraken, moeten die verbinding nu in alle haast leggen.’
De strategische plannen kunnen onbedoeld gebruikt worden als beleidscatalogus waar partijen selectief uit kunnen kiezen, schrijven jullie. Gebeurt dat vaak en wat is het gevaar daarvan?
Noordegraaf: ‘Het gaat niet alleen om het maken van een plan, maar ook om de constante planning en herijking. Als de dreiging van terrorisme groeit, wordt de strategie geactiveerd, zoals door het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme uit 2014. De kunst is om het in het licht van de actuele dreigingen steeds bij de tijd te brengen. Lokaal besturen vereist dan behendigheid en stuurmanskunst. Een kunst om “imagination” te plegen, het ondenkbare te bedenken. Uit de gebaande paden en routines treden. Dat vraagt heel wat van lokaal bestuur.’
Sommige gemeenten zetten de stap naar een regionale structuur voor hun radicaliseringsbeleid. Is dat beter?
Douglas: ‘Die gemeenten houden goed vast aan de brede benadering, maar qua niveau bewegen ze mee met de mate van dreiging. Als terroristische netwerken zich regionaal gaan organiseren, moeten gemeenten dat ook doen. Als er maar aandacht voor is, dan is er ook flexibiliteit om mee te bewegen.’
In hoeverre was het nou verantwoord dat die capaciteit, kennis en contacten weg waren? Was het daardoor minder veilig in Nederland? ‘De grilligheid van de betrokkenheid heeft echter al consequenties gehad voor de doelgerichtheid, legitimiteit en robuustheid van het interventievermogen’, staat in de evaluatie.
Douglas: ‘Daarmee rekken we onze beoordeling zover mogelijk op als we kunnen en dan houdt het ook op. Aan burgemeesters en politiechefs geef je de vraag mee: hoe staat het met je interventievermogen? Kunnen we omgaan met moeilijke cases en zaken die op ons afkomen? Dat is je focus in deze woelige zee. Op lokaal niveau wordt die beweging naar een krachtiger interventievermogen nu gemaakt, maar ze moeten het vasthouden als het straks weer rustig lijkt.’
Noordegraaf: ‘Het is moeilijk te voorspellen wat er gaat gebeuren de komende jaren. Je kunt wel een plan maken, maar het gaat ook om het voorstellingsvermogen dat een totaal nieuwe dreiging zich aandient.’
Douglas: ‘Het is een complex onderwerp. Ik ken niemand die de opmars van ISIS precies heeft voorspeld. Je kunt beter worden in voorspellen, maar moet vooral beter worden in het reageren op wat de toekomst kan brengen.’
BB 19.05.2016 De aandacht voor radicalisering en terrorisme nam vanaf 2011 zowel landelijk als lokaal af bij verminderde dreiging of politieke aandacht. Dat blijkt uit de Evaluatie nationale contraterrorisme-strategie 2011-2015 die vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd. De tijd om verloren capaciteit, contacten en kennis na de hernieuwde dreiging vanaf 2013 weer op te tuigen had consequenties voor het gezamenlijke interventievermogen.
Last van weggelekte kennis
De integrale lokale aanpak van terrorisme en radicalisering is uiteindelijk krachtig, maar ondervindt hinder van eerder weggelekte kennis, contacten en capaciteit. Belangrijkste struikelblok is beperkte kennis en capaciteit op het thema radicalisering. Professionals op straat blijken niet altijd over de vaardigheden te beschikken om radicaliserende personen aan te spreken. Respondenten in de drie onderzochte gemeenten (een grote, een middelgrote en een kleine) signaleren herhaaldelijk dat er in 2013/2014 veel inspanning nodig is om de capaciteit van essentiële deelnemers te organiseren, met name bij politie en OM. De lokale aanpak leunt sterk op contacten en betrokkenheid van enkele lokale medewerkers. Dat maakt de lokale aanpak kwetsbaar, ook omdat deze enkele personen overbelast dreigen te raken.
Bestuurlijke retoriek
Soms worden lokale trajecten doorkruist door landelijke interventies en bestuurlijke retoriek waarbij men geen rekening met de lokale aanpak. Termen als “jihadisme” en “contraterrorisme” kunnen maatschappelijke samenwerkingspartners uit de islamitische gemeenschap afstoten. Belemmerende factoren zijn daarnaast het ontbreken van een duidingskader voor radicalisering, beperkte mogelijkheden voor informatiedeling door privacywetgeving en afnemende bereidheid van potentiële uitreizigers vrijwillig mee te werken.
Toerusten professionals blijft zorg
Wel zeggen respondenten dat ze voldoende instrumenten hebben om op casusniveau een maatwerkaanpak vorm te geven. Ook concluderen de onderzoekers dat eind 2015 meer menskracht beschikbaar is, onderlinge afstemming is verbeterd en de samenwerking verder is ingebed in bestaande lokale overlegorganen, zoals het Veiligheidshuis. Toch blijft het toerusten van professionals een zorg. Het is volgens de onderzoekers ook maar de vraag of de herwonnen capaciteit niet weer afneemt als de politieke aandacht verslapt.
Gezamenlijke interventievermogen
Doel van de evaluatie was inzichtelijk te maken welke bijdrage de strategie 2011-2015 had op het verminderen van het risico op en de vrees voor aanslagen en het beperken van mogelijke schade na aanslagen. Om vast te stellen of de overheid krachtig heeft opgetreden bekeken de onderzoekers in hoeverre het gezamenlijk interventievermogen gericht, gedragen en geborgd is geweest op het niveau van strategische planning, landelijke samenwerking en de integrale lokale aanpak.
Lokale aanpak cruciaal
De integrale lokale aanpak is cruciaal in de reactie op de toegenomen dreiging na 2012 en wordt met name ingezet in gemeenten met veel uitreizigers. Gemeentelijke diensten, politie, Openbaar Ministerie en hulpverleningsorganisaties werken samen in een multidisciplinair casusoverleg. Daarin stellen ze een maatwerkpakket op van interventies gericht op individuen met daarin zowel repressieve als preventieve en veiligheids- en sociaalgerichte maatregelen.
Selectieve aandacht
De onderzoekers concluderen dat naast het feit dat de capaciteit dus sterk fluctueert de strategie zo breed georiënteerd is dat onbedoeld ruimte ontstaat voor selectieve aandacht. Als gevolg daarvan krijgen veiligheidsgerichte maatregelen onbedoeld prioriteit. De strategie wordt in plaats van een kompas voor alle partners onbedoeld een beleidscatalogus waaruit je vrij kunt kiezen. Verder zien sociaalgerichte partners in tijden van verminderde aandacht voor terrorisme geen expliciete rol meer voor zichzelf, terwijl veiligheidsgerichte spelers wel actief zijn. Voor de brede benadering zijn beide bijdragen nodig. Bij zichtbare dreiging groeit de rol van de sociaalgerichte partners weer.
Verandering en onzekerheid
De onderzoekers adviseren het herstelde interventievermogen voor de strategie 2016-2020 beter te borgen. De vraag is hoe, zeker als de dreiging wegebt of van aard verandert. Dit vergt volgens de onderzoekers flexibel plannen, sturen en leren en dat moet gepaard gaan met meer gefixeerde perspectieven, rollen, posities, en borging van tijd, aandacht en capaciteit. De strategie 2011-2015 heeft niet alles kunnen voorspellen en ook de toekomstige strategie zal trends missen. De onderzoekers noemen het belangrijk dat de strategie zich instelt op verandering en onzekerheid.
AD 26.04.2016 De aanslagen in Brussel hebben ook gevolgen voor de Haagse Koningsnach. Rootz, een van de grootste uitgaansgelegenheden, gaat alle bezoekers preventief fouilleren en hun tassen controleren.
Het fouilleren bij Rootz – met 700 bezoekers – is een controle op zogenoemd extreem geweld. Dat betekent dat vooral gekeken wordt naar de aanwezigheid van wapens. Omdat dit nooit om minuscule voorwerpen gaat, moet een controle snel gedaan zijn en verwacht eigenaar Patrick van Aller dinsdagavond en woensdag geen lange wachtrijen voor Rootz aan de Grote Markt in Den Haag.
Bizar
Van Aller doet de extra controle na de aanslagen in Brussel. Bizar, vindt hij, dat hij daar tegenwoordig rekening mee moet houden. ,,Vroeger zeiden ze dat je als horecaman maar een vak had moeten leren. Maar dit is nu dus de wereld in 2015. Dat ik over dit soort zaken moet nadenken.”
Wie zijn zaak binnenkomt had sowieso al te maken met controles. Die zijn voornamelijk gericht op het vinden van drugs. ,,Die pakjes zijn veel kleiner. Als we die kunnen ontdekken dan vinden we die draden en die wekker van de bomgordel ook wel. Voor de zekerheid doen we nu echter een tassencontrole en fouilleren we iedereen.”
Alert
Of de Haagse politie na de aanslagen in Brussel extra controleert tijdens de Koningsnach en Koningsdach wil een woordvoerder niet zeggen. Ook de organisatie van Life I Live wil vrijwel niets kwijt. ,,We zijn alert en met veel man op de been.”
Terreurbestrijder Dick Schoof (NCTV) meldde zondag wel dat er tijdens de Koningsdagfeesten in het hele land extra veiligheidsmaatregelen genomen worden. Er zijn meer agenten op straat en ook worden er ‘onzichtbare maatregelen’ genomen, stelde Schoof.
Fors
De beveiliging van de oranjefeesten is altijd al flink, stelt Maarten Hinloopen, eigenaar van bijna alle horecazaken op de Grote Markt. Dat is na de aanslagen in Parijs en Brussel eigenlijk niet anders. ,,Bij Life I live is al jaren een behoorlijke hoeveelheid beveiligers en diensten op de been. Dat is nog een erfenis van de Koninginnenach,” zegt Hinloopen, ook voorzitter van Koninklijke Horeca Den Haag. ,,Elk jaar verwonder ik me weer over de hoeveelheid, voor een evenement dat al jaren bewijst dat het een leuke avond is.”
NU 24.04.2016 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Dick Schoof, zegt zondag dat voor Koningsdag alle maatregelen zullen worden genomen die nodig zijn om alles veilig te laten verlopen.
“Natuurlijk worden extra maatregelen genomen en zullen de politie en wij extra mensen inzetten”, aldus Schoof in het programma WNL op Zondag.
Schoof sprak van zichtbare en onzichtbare maatregelen om ervoor te zorgen dat het feest normaal gevierd kan worden. “Mensen die iets zouden kunnen doen, houden we extra in de gaten”, aldus Schoof.
De Zwolse burgemeester Henk-Jan Meijer zei zaterdag in een televisie-interview al dat hij zich geen zorgen maakt over de veiligheid van het bezoek van de koning aan de stad. Na de terreuraanslagen in Brussel vorige maand is nog eens goed gekeken naar alle maatregelen, maar ook daarvoor al was Koningsdag “een van de meest beveiligde evenementen van ons land”.
De NCTV werd in 2012 ingesteld om Nederland te beschermen tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen ontwrichten.
Weersverwachting
De gemeente Zwolle hoopt dat het weer woensdag geen spelbreker wordt bij de viering van Koningsdag. De weersvoorspellingen zijn somber, met regen en temperaturen onder de tien graden.
Koning Willem-Alexander zei vorige week bij het Koningsdagconcert dat als opwarmertje in de Overijsselse hoofdstad werd gehouden, dat hij uitkijkt naar het feest.
Naar verwachting zal de koninklijke familie compleet aanwezig zijn op Koningsdag, inclusief prinses Alexia die eind februari tijdens de wintersportvakantie in Lech haar rechterbovenbeen brak. “We gaan proberen haar zoveel mogelijk mee te laten doen. Ze wil zelf heel graag”, aldus de koning.
Ankerpunten
Voor het programma in Zwolle is lering getrokken uit de eerste Koningsdag ‘nieuwe stijl’ vorig jaar in Dordrecht, waar het bezoek ruim een uur uitliep. Zo is de route die de Oranjes afleggen korter, zijn er geen binnenactiviteiten omdat die de vaart eruit halen en wordt er strenger gelet op de klok.
Er zijn vier ankerpunten met elk een eigen thema, inclusief cultuur, een grote parade en sport, en tussen die verschillende onderdelen wandelt het gezelschap langs het publiek.
AD 24.04.2016 Zwolle hoopt dat het weer woensdag geen spelbreker wordt bij de viering van Koningsdag. De weersvoorspellingen zijn somber, met regen en temperaturen onder de tien graden. Koning Willem-Alexander kijkt niettemin uit naar het feest.
Dat zei hij vorige week bij het Koningsdagconcert dat als opwarmertje in de Overijsselse hoofdstad werd gehouden. Het ziet er ook naar uit de koninklijke familie compleet zal zijn, inclusief prinses Alexia die eind februari tijdens de wintersportvakantie in Lech haar rechterbovenbeen brak.
,,We gaan proberen haar zoveel mogelijk mee te laten doen. Ze wil zelf heel graag”, aldus de koning.
Veiligheid
Burgemeester Henk-Jan Meijer zei zaterdag in een televisie-interview zich geen zorgen te maken over de veiligheid. Na de terreuraanslagen in Brussel vorige maand is nog eens goed gekeken naar alle maatregelen, maar ook daarvoor al was Koningsdag “een van de meest beveiligde evenementen van ons land.”
Voor de programmering is lering getrokken uit de eerste Koningsdag ‘nieuwe stijl’ vorig jaar in Dordrecht, waar het bezoek een uur uitliep. Zo is de route die de Oranjes afleggen korter, zijn er geen binnenactiviteiten omdat die de vaart eruit halen en wordt er strenger gelet op de klok. Er zijn vier ankerpunten met elk een eigen thema, inclusief cultuur, een grote parade en sport, en tussen die verschillende onderdelen wandelt het gezelschap langs het publiek.
Telegraaf 24.04.2016 Voor Koningsdag zullen extra veiligheidsmaatregelen genomen worden om alles veilig in goede banen te leiden. Dat verklaarde Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Dick Schoof zondag.
Natuurlijk worden extra maatregelen genomen en zullen de politie en wij extra mensen inzetten, aldus Schoof. Hij had het over zichtbare en onzichtbare maatregelen om ervoor te zorgen dat we het feest met zijn allen kunnen vieren. ,,Mensen die iets zouden kunnen doen, houden we extra in de gaten”, zei hij in WNL op Zondag.
Trouw 21.04.2016 De terreurdreiging van jihadisten komt van steeds meer kanten en wordt diffuser. We moeten er serieus rekening mee houden dat Islamitische Staat vanuit Syrië een aanslag in Nederland voorbereidt. Maar zo’n aanslag kan ook beraamd worden door een solist op een zolderkamer, ergens in het land. Of door Al-Qaida of een andere islamitische terreurgroep.
Dat schrijft de AIVD in haar jaarverslag over 2015. De inlichtingendienst zag vorig jaar twee grote dreigingen: jihad-terreur en cyberspionage vanuit Rusland, China en Iran. Dat laatste moeten we wat de AIVD betreft niet onderschatten: vorig jaar noteerde ze een recordaantal digitale spionage-aanvallen op Nederlandse overheidsinstellingen die ‘een dreiging voor de nationale veiligheid vormen’. Een overzicht van de bevindingen.
Moslimextremisten minder grijpbaar
Het wordt volgens de inlichtingendienst lastiger om grip te krijgen op de dreiging van die groepen: ze opereren via grote netwerken, maar ook via ‘lone wolves’. “Het kan gaan om professionele, lang van tevoren geplande, grootschalige aanslagen of juist relatief eenvoudige, kleinschalige geweldsdaden”, schrijft de AIVD.
IS en Al-Qaida strijden om de titel van gevaarlijkste terreurgroep, en een aanslag in Nederland kan een manier zijn om hun superioriteit te tonen. Verder concurreren ze beiden met groepen als Jabhat al-Nusra en Khorasan. Die zijn vooral in Syrië actief, maar zouden ook in staat zijn in het Westen dood en verderf te zaaien.
Nog een gevaarlijke ontwikkeling: dat jihadisten in Jemen en Libië zich hebben aangesloten bij IS en Al-Qaida. Die landen kunnen uitgroeien tot een vrijhaven van waaruit de groepen ‘aanslagen tegen het Westen kunnen plegen’. Het gaat IS trouwens niet alleen voor de wind. Tegenover die winsten elders in het Midden-Oosten staat de onvrede onder jihadisten over IS’ slecht bestuurde kalifaat en de voortdurende luchtaanvallen door onder meer het Westen.
Jihadisten zoeken in Nederland naar wapens
Eind 2015 stond de teller van personen met jihad-aspiraties die uit Nederland vertrokken naar Syrië en Irak op 230. Een deel was teruggekeerd, zo’n 150 waren nog steeds ter plekke. De AIVD houdt de terugkeerders uiteraard in de gaten. “De aanslagen in Parijs hebben onder meer laten zien dat terugkeerders een dreiging kunnen vormen.”
En inderdaad, er zijn in Nederland jihadisten op zoek naar wapens. Dat hoeft niet direct te betekenen dat zij aanslagen beramen, meent de AIVD. Sommigen staan met één been in het jihadisme en met het andere in de georganiseerde misdaad. Maar gezien de aanslagen van de afgelopen tijd is de kans dat zij ook terreurplannen hebben natuurlijk wel realistisch. Om hoeveel personen dat gaat, meldt de dienst niet.
De spanningen in het Midden-Oosten zorgen voor een klimaat waarin de salafistische boodschap meer gehoor vindt..
Jihadisten reizen soms mee met vluchtelingen
Net als in voorgaande jaren gebruikten sommige jihadisten in 2015 migrantenroutes om Europa binnen te komen. Het is lastig om hen eruit te pikken. De AIVD heeft in 2015 enkele meldingen onderzocht, maar zag naar eigen zeggen ‘geen aanwijzingen van structureel misbruik van migrantenstromen en asielprocedures door terroristische organisaties’.
IS doet meer aan offensief cyberjihadisme
Opvallend is de groeiende dreiging die uitgaat van IS’ ‘cyberjihadisme’. De online techneuten van de organisatie zijn sinds de zomer van 2014 sterk geprofessionaliseerd. Ze lijken nu centraal te worden aangestuurd, en houden zich naast propaganda onder meer bezig met het publiceren van persoonsgegevens van ‘veelal Westers militair- en overheidspersoneel’. Zo zaaien ze angst en maken ‘benoemen ze potentieel doelwitten’.
Salafisten roeren zich nadrukkelijker
Moslims die het salafisme, een ultra-orthodoxe stroming binnen de islam, uitdragen, worden mondiger. Het ‘aanbod van salafistische boodschappen’ groeit, zowel online als offline, constateert de AIVD. “Bovendien zorgen de spanningen in het Midden-Oosten voor een klimaat waarin de salafistische boodschap meer gehoor vindt. Dit draagt bij aan de groei van potentiële aanhang.”
Eerder constateerde de dienst al dat hoewel de gemiddelde salafist zelf geen directe terreurdreiging vormt, de stroming wel een ‘emanciperende werking’ kan hebben voor het jihadisme. Ofwel: wie vertrouwd is met de ideeën van het salafisme, maakt sneller de overstap naar extremisme.
Over de toenemende invloed van salafisten is de dienst vaag maar omineus. “Sommige salafisten proberen hun gedachtegoed aan hun omgeving op te leggen”, schrijft ze. “Met name gematigde moslimgemeenschappen staan onder druk van dergelijke ideologen. Daarnaast richten zij zich met hun boodschap bewust op kwetsbare groepen, zoals vluchtelingen.”
We zijn digitaal nog te naïef…
Overheid wordt digitaal volop bespioneerd…
Dan de cyberspionage. Nederlandse overheidsdiensten zijn volgens de AIVD ‘structureel doelwit van omvangrijke en geavanceerde digitale spionage-aanvallen’. Die zijn vaak afkomstig van ‘statelijke actoren’, met name Rusland, China en Iran.
De landen zijn hoogstwaarschijnlijk uit op informatie over politieke besluitvorming, politieke en economische plannen en onderhandelingstactieken. Waarschijnlijk worden de meeste van die aanvallen niet opgemerkt, merkt de AIVD op, en zien we alleen het topje van de ijsberg.
… net als Nederlandse bedrijven
Bedrijven in sectoren waarin Nederland uitblinkt, zoals energie, high tech en watervoorziening, zijn ook volop doelwit van cyberaanvallen. De aanvallers zijn volgens de dienst ‘op zoek naar zeer specialistische en soms zelfs experimentele technologie die zijn marktwaarde nog moet bewijzen’.
“Deze technologieën zijn essentieel voor het huidige en toekomstige verdien- model van de getroffen bedrijven”, meent de AIVD. “Maar ook en vooral van grote waarde voor een stabiele en groeiende economie die de basis vormt van onze welvaart.” Ofwel: buitenlandse hackers proberen concurrentievoorsprong te krijgen door bij Nederlandse bedrijven kennis af te kijken. Daarmee ‘ondermijnen ze de Nederlandse kenniseconomie’.
De aanvallers gebruiken bekende hackmethoden, maar ze gaan wel steeds geraffineerder te werk. Zo volgen ze soms ICT-medewerkers van het bedrijf dat ze hacken, om erachter te komen welke maatregelen die willen nemen. De hackers kunnen dan zorgen dat ze die medewerkers voor zijn.
Veel bedrijven zijn niet opgewassen tegen aanvallen
“We zijn digitaal nog te naïef”, vindt de AIVD. Individuen, bedrijven en de overheid zijn zich ‘nog onvoldoende bewust van die digitale kwetsbaarheid, waardoor maatregelen daartegen achterblijven’.
Een treffend voorbeeld is het bedrijf dat volop in de gaten houdt of er iemand in zijn systemen binnen wil dringen, maar geen rekening houdt met de hackers die al binnen zijn. Daardoor kunnen buitenlandse spionnen volgens soms jarenlang ongezien meelezen en -luisteren. Op dat gebied valt er volgens de dienst nog een hoop te winnen.
Elsevier 21.04.2016 Er lopen in Nederland radicale moslims rond die op zoek zijn naar wapens en worden aangespoord door terreurgroepen Islamitische Staat (IS) en Al-Qa’ida om aanslagen in ons land te plegen.
Die verontrustende waarschuwing staat in het jaarverslag van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
‘Het is niet altijd duidelijk met welk primair doel wapens worden gezocht,’ schrijft de AIVD. ‘Wapens in handen van jihadisten hoeven niet per se voor terroristische aanslagen te worden gebruikt, maar gezien voorbeelden in onder andere Canada, de Verenigde Staten en Frankrijk, is de kans hierop wel reëel.’ Er lopen verschillende onderzoeken naar acute dreigingen in en tegen Nederland.
Concurrentiestrijd
Nederlandse moslims worden sterk beïnvloed door de professionele propagandamachine van IS, die terrorisme gelijkstelt aan heroïsme en moslims naar Syrië en Irak lokt. Ook Al-Qa’ida probeert mensen te ronselen. De ‘concurrentie’ tussen de twee terreurgroepen vergroot de kans op een grootschalige aanslag in Europa of Amerika, constateert de AIVD.
Al-Qa’ida lijkt invloed te hebben ingeleverd, wat ook een gevaar met zich meebrengt. ‘Voor Al-Qa’ida is het belangrijk om op afzienbare termijn een “spectaculaire” aanslag te plegen om het verloren gegane prestige te herwinnen,’ aldus de AIVD.
Voedingsbodem
Volgens de veiligheidsdienst zijn er in Nederland drie verschillende groepen jihadisten. Er zijn zo’n veertig teruggekeerde Syriëgrangers, die gevechtservaring hebben opgedaan en daarom een vergroot risico met zich meebrengen. De tweede groep bestaat uit jihadisten die willen uitreizen, maar bij wie dat niet lukt. De derde groep jihadisten wil alleen strijd in Nederland leveren. Dat kan zijn door aanslagen te plegen, maar ook door met criminele daden de jihadstrijd te financieren.
Veel jihadisten zijn hier geboren en opgegroeid, maar beschouwen desondanks het Westen als zondig en als vijand van de islam en zijn bereid om hier een gewelddadige jihad te voeren.
Een andere verontrustende ontwikkeling in Nederland is de opkomst van het salafisme. ‘De onverdraagzame en polariserende boodschap’ die salafisten verspreiden, zijn een ‘voedingsbodem voor radicalisering naar het jihadisme’, aldus de veiligheidsdienst.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
RO 21.04.2016 De dreigingen tegen Nederland komen van alle kanten en zijn complex en veelzijdig. Dat schrijft de AIVD in zijn jaarverslag over 2015. Zo heeft de jihadistische dreiging zich in 2015 nadrukkelijker gemanifesteerd door diverse aanslagen in Europa. De AIVD heeft een recordaantal cyberspionage-aanvallen op Nederlandse overheidsinstellingen onderkend.
De internationale politieke verhoudingen veranderden snel door de moeilijk voorspelbare koers van Rusland. In eigen land heeft de toenemende stroom aan migranten geleid tot grotere tegenstellingen in de samenleving. Al deze ontwikkelingen bepaalden in 2015 het dreigingsbeeld en zullen dat voorlopig blijven doen.
De AIVD heeft zich het afgelopen jaar samen met zijn partners ingezet om dreiging voor de nationale veiligheid tegen te gaan. Aan afnemers als de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, het Openbaar Ministerie, de Immigratie- en Naturalisatiedienst en diverse diensten en ministeries zijn in totaal meer dan 800 analyses, rapporten en ambtsberichten verstrekt en presentaties gegeven over de dreiging die de AIVD ziet. De inlichtingen van de AIVD hebben ook in 2015 anderen de mogelijkheid geboden om hun taak beter uit te voeren.
ISIS-propaganda lokt strijders en voedt radicalisering
Vanuit jihadistische hoek lijkt de dreiging complexer en diffuser dan ooit tevoren. In 2015 bleek dat strijders van de Islamitische Staat in Irak en al-Sham (ISIS) terugkeerden naar Europa voor het plegen van aanslagen. Daarnaast onderhouden strijders vanuit het strijdgebied vooral via sociale media contacten met jihadisten die zich nog in Europa bevinden.
Het gaat daarbij veelal om mensen die hier zijn geboren en opgegroeid, maar die desondanks het Westen als zondig en als vijand van de islam beschouwen en bereid zijn om hier een gewelddadige jihad te voeren. Ook gaat dreiging uit van Nederlandse ingezetenen die hun strijd in ISIS-gebied wilden voeren, maar van wie een poging tot uitreizen mislukt is.
De professionele propagandamachine van ISIS lokt strijders naar het oorlogsgebied in het Midden-Oosten en heeft grote invloed op de radicalisering van, vooral jonge, moslims in Nederland. In de boodschap verheerlijkt ISIS terrorisme als heroïsme.
Zorgen over groeiende invloed van salafisme
Naast de ontwikkelingen binnen het jihadisme ziet de AIVD een groeiende invloed van het salafisme in Nederland. De AIVD is bezorgd over de onverdraagzame en polariserende boodschap die door een aantal van hen wordt verspreid. Ook kan het salafistisch gedachtegoed een voedingsbodem vormen voor radicalisering naar het jihadisme.
Complexe digitale aanvallen dreiging voor nationale veiligheid
Andere staten zijn meer dan ooit geïnteresseerd in de politieke besluitvorming van ons land om zichzelf een betere informatiepositie te verschaffen. Veelal gebeurt dit door cyberspionage. Ook richten landen zich meer op specialistische kennis en innovatieve ontwikkelingen, die van belang zijn voor een sterke en stabiele Nederlandse economie. De complexiteit en de professionaliteit van die aanvallen neemt almaar toe.
Rusland belangrijk aandachtsgebied
De relatie tussen de Russische Federatie en het Westen is sinds de volksopstand in de Oekraïne eind 2013 ernstig verslechterd. De Russische geopolitieke grootmachtsaspiraties zorgen voor instabiliteit in en aan de grenzen van Europa. De ideologische en politieke tegenstellingen tussen Rusland, de NAVO en de EU uiten zich onder meer in wederzijdse economische sancties en een informatieoorlog. Dit maakt Rusland tot een belangrijk aandachtsgebied.
Zorgen over migrantenstromen
De migrantenstroom vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika, die in 2015 sterk toenam, heeft de druk op Europa en haar solidariteit vergroot. Ook in eigen land leidde besluitvorming over de opvang van migranten tot verhitte discussies, waarbij ondemocratische middelen niet werden geschuwd. Extremisten grepen deze gelegenheid aan om hun eigen ideologie kracht bij te zetten en gewelddadig op te treden.
NU 21.04.2016 Er zijn jihadisten in Nederland die in eigen land strijd willen voeren. Dat kan betekenen dat ze hier ook een aanslag willen plegen. Geheime dienst AIVD concludeert dit in zijn jaarverslag over 2015.
”De oproepen van zowel Islamitische Staat (IS) als Al-Qaeda om in eigen land aanslagen te plegen, werken daarbij stimulerend.”
Er lopen onderzoeken naar acute dreigingen tegen en in Nederland. De dienst heeft geconstateerd dat er jihadisten in Nederland zijn die zoeken naar wapens.
”Het is niet altijd duidelijk met welk primair doel die wapens worden gezocht’’, schrijft de AIVD. ”Wapens in handen van jihadisten hoeven niet per se voor terroristische aanslagen worden gebruikt, maar gezien voorbeelden in onder andere Canada, de Verenigde Staten en Frankrijk, is de kans hierop wel reëel.”
Drie vormen
Volgens de AIVD zijn er drie vormen van dreiging. Syriëgangers die met gevechtservaring naar Nederland terugkeren, gefrustreerde jihadisten die worden tegengehouden als ze willen uitreizen naar strijdgebieden en extremisten die in Nederland zelf strijd willen voeren.
De grote instroom van asielzoekers krijgt bij het terrorisme-onderzoek van de inlichtingendienst extra aandacht. Dit om te kijken of die gevolgen heeft voor de Nederlandse veiligheid. De AIVD nam vorig jaar enkele meldingen onder de loep, maar zag geen aanwijzingen dat terroristische organisaties hier structureel misbruik van maakten.
Gestegen
In 2015 is het aantal omgekomen Nederlandse jihadisten fors gestegen. ”Waren het er tot eind 2014 ongeveer twintig, in het afgelopen jaar is dat aantal verdubbeld”, stelt de AIVD in zijn jaarverslag.
Tot eind vorig jaar vertrokken ongeveer 230 personen uit jihadistische motieven uit Nederland naar Syrië of Irak. Van hen waren er eind 2015 nog ongeveer 150 in die landen. Onder hen zijn bijna zeventig vrouwen.
Het merendeel heeft zich aangesloten bij Islamitische Staat (IS), een klein deel bij de terroristische organisatie Jabhat al-Nusra. Het aantal Nederlandse jihadisten in andere strijdgebieden ligt naar schatting niet boven de twintig, aldus de AIVD.
Kinderen
Minstens zeventig kinderen van Nederlandse ouders zijn er in Syrië en Irak. Een derde van hen is daar geboren.
”Deze kinderen groeien op te midden van oorlogsgeweld en worden van jongs af aan geïndoctrineerd in de jihadistische ideologie van haat tegen alles wat westers of anderszins ‘onislamitisch’ is”, stelt de inlichtingendienst vast. ”De aanslagen in Parijs hebben onder meer laten zien dat terugkeerders een bedreiging kunnen vormen. In Nederland bevonden zich eind 2015 een kleine veertig terugkeerders.”
Die waren doorgaans kort in Syrië. De AIVD: ”In vergelijking met deze teruggekeerden, kan van toekomstige terugkeerders een hogere dreiging uitgaan. Dat komt omdat zij beter getraind zijn en meer gevechtservaring hebben opgedaan.”
Cyberjihadisme
De AIVD waarschuwt dat jihadisten gerichter en effectiever zijn geworden op het gebied van cyberaanvallen. “Er lijkt sprake te zijn van een centraal orgaan dat hackersgroeperingen aanstuurt, die voorheen onafhankelijk opereerden.”
De Nederlandse overheid heeft te maken met steeds meer digitale spionagepogingen. Ook bedrijven in onder meer de technologie-, energie- en gezondheidssector hebben hier steeds vaker last van. De AIVD zegt regelmatig bedrijven te informeren over digitale aanvallen of voorbereidingen daartoe.
Plasterk maakt zich ‘serieus zorgen’ over de kwetsbaarheid van de Nederlandse samenleving voor terrorisme. Bij de presentatie van het jaarverslag verwees hij naar de recente aanslagen in Brussel, ”op nog geen 200 kilometer hier vandaan”.
Hij pleit daarom voor een snelle modernisering van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, die in aantocht is.
Directeur-Generaal Rob Bertholee van de AIVD erkent dat de veiligheidsdiensten verrast werden door de recente aanslagen in Parijs en Brussel, met een link naar Nederland. ”Ze verrassen ons doordat ze waarmaken wat wij denken dat zou kunnen gebeuren”, aldus Bertholee. Zijn dienst probeert daarom ”vooruit te rechercheren en te waarschuwen.”
Telegraaf 21.04.2016 De onderling wedijverende terreurorganisaties Islamitische Staat en Al-Qaeda willen allebei binnen kort tijd een grootschalige, spectaculaire aanslag uitvoeren in Europa en Amerika, om daarmee te bewijzen dat zij het leiderschap hebben over de wereldwijde jihadistische beweging.
,,Voor Al-Qaeda is het belangrijk om op afzienbare termijn zo’n ‘spectaculaire’ aanslag te plegen om het verloren gegane prestige te herwinnen”, aldus de AIVD. Volgens de geheime dienst ,,draagt de wedijver tussen beide groepen zeker bij aan een hogere terrorismedreiging”.
Vanuit Al-Qaeda komt de grootste dreiging via de lokale Syrische aftakkingen Khorasan-groep en Jabhat al-Nusra, aldus de AIVD. Een aanzienlijke groep Nederlandse jihadisten, met name uit Arnhem en omgeving, vecht bij Jabhat al-Nusra. Die groepering is geen haar beter dan de weerzinwekkende jihadgroep IS, aldus de AIVD: ,,Het ‘gematigde’ beeld dat de groep probeert te schetsen, klopt niet. Jabhat al-Nusra heeft onder andere tot doel het Westen met aanslagen te treffen.”
Het leeuwendeel van de Nederlandse jihadisten heeft zich aangesloten bij IS. Afgelopen jaar is slechts een handjevol Syriëgangers, alleen vrouwen, teruggekeerd naar Nederland. ,,IS beschouwt weggaan als desertie en daarop staat de doodstraf. Hardopuitspreken weg te willen is dus geen optie. Terugkeer naar Nederland moet in het geheim worden georganiseerd.”
Ronduit verontrustend is de constatering dat in Nederland radicale moslims rondlopen die zoeken naar wapens. ,,Niet altijd is duidelijk met welk primair doel die wapens gezocht worden”, aldus de AIVD. Die wapens zouden ook gebruikt kunnen worden voor ‘gewone’ criminele activiteiten. De groep jihadisten in Nederland vertoont overlap met criminele kringen. ,,Wapens in handen van jihadisten hoeven niet per se voor terroristische aanslagen te worden gebruikt, maar gezien voorbeelden in onder andere Canada, de Verenigde Staten en Frankrijk is de kans hierop wel reëel.”
De AIVD wijst nadrukkelijk naar Al-Qaeda in Jemen ,,dat in staat is gebleken gebieden te veroveren en te beheersen. Dit geeft vervolgens de mogelijkheid om een vrijhaven te creëren van waaruit het onder andere aanslagen tegen het Westen kan plegen”. Eerder al luidde oud-MIVD-analist Ronald Sandee de noodklok dat kern-Al-Qaeda zich hergroepeerde in Jemen. Topman Ayman al-Zawahiri zou zich daar inmiddels ook verschuilen.
Het cyberjihadisme is sinds het uitroepen van het IS-kalifaat in rap tempo professioneler en gevaarlijker geworden, aldus de AIVD. ,,Er lijkt sprake van een centraal orgaan dat hackersgroepeneringen aanstuurt, die voorheen onafhankelijk opereerden.” Zo worden met hacks de persoonsgegevens achterhaald van westers militair- en overheidspersoneel. Hun namen en adressen worden gepubliceerd als doelwit voor aanslagen.
De ultraorthodoxe islam in Nederland ziet de AIVD als een groot gevaar. Binnen het zogeheten salafisme –een fundamentalistische stroming binnen de soennitische islam die streeft naar wat zij de ‘zuivere islam’ noemen– gaan predikers schuil die een antidemocratische, polariserende en onverdraagzame boodschap verspreiden. Die stroming is volgens de AIVD een voedingsbodem voor jongeren die zo radicaal zijn dat zij als jihadist uitreizen. De AIVD maakt zich zorgen over het groeiende aanbod van salafistische boodschappen op internet en tijdens lezingen.”
Een deel van de salafistische stroming is volgens de AIVD uit op een confrontatie met de Nederlandse samenleving. ,,Bepaalde salafisten proberen met provocerende acties een reactie van hun omgeving of de overheid uit te lokken. Daarmee trachten ze steeds opnieuw het beeld te schetsen dat zij slachtoffer zijn van de westerse samenleving. Dit slachtofferbeeld gebruiken gebruiken zij als legitimatie voor hun antiwesterse en antidemocratische boodschap.”
NU 21.04.2016 Er zijn jihadisten in Nederland die in eigen land strijd willen voeren. Dat kan betekenen dat ze hier ook een aanslag willen plegen. Geheime dienst AIVD concludeert dit in zijn jaarverslag over 2015.
”De oproepen van zowel Islamitische Staat (IS) als Al-Qaeda om in eigen land aanslagen te plegen, werken daarbij stimulerend.”
Er lopen onderzoeken naar acute dreigingen tegen en in Nederland. De dienst heeft geconstateerd dat er jihadisten in Nederland zijn die zoeken naar wapens.
”Het is niet altijd duidelijk met welk primair doel die wapens worden gezocht’’, schrijft de AIVD. ”Wapens in handen van jihadisten hoeven niet per se voor terroristische aanslagen worden gebruikt, maar gezien voorbeelden in onder andere Canada, de Verenigde Staten en Frankrijk, is de kans hierop wel reëel.”
Drie vormen
Volgens de AIVD zijn er drie vormen van dreiging. Syriëgangers die met gevechtservaring naar Nederland terugkeren, gefrustreerde jihadisten die worden tegengehouden als ze willen uitreizen naar strijdgebieden en extremisten die in Nederland zelf strijd willen voeren.
De grote instroom van asielzoekers krijgt bij het terrorisme-onderzoek van de inlichtingendienst extra aandacht. Dit om te kijken of die gevolgen heeft voor de Nederlandse veiligheid. De AIVD nam vorig jaar enkele meldingen onder de loep, maar zag geen aanwijzingen dat terroristische organisaties hier structureel misbruik van maakten.
Gestegen
In 2015 is het aantal omgekomen Nederlandse jihadisten fors gestegen. ”Waren het er tot eind 2014 ongeveer twintig, in het afgelopen jaar is dat aantal verdubbeld”, stelt de AIVD in zijn jaarverslag.
Tot eind vorig jaar vertrokken ongeveer 230 personen uit jihadistische motieven uit Nederland naar Syrië of Irak. Van hen waren er eind 2015 nog ongeveer 150 in die landen. Onder hen zijn bijna zeventig vrouwen.
Het merendeel heeft zich aangesloten bij Islamitische Staat (IS), een klein deel bij de terroristische organisatie Jabhat al-Nusra. Het aantal Nederlandse jihadisten in andere strijdgebieden ligt naar schatting niet boven de twintig, aldus de AIVD.
Kinderen
Minstens zeventig kinderen van Nederlandse ouders zijn er in Syrië en Irak. Een derde van hen is daar geboren.
”Deze kinderen groeien op te midden van oorlogsgeweld en worden van jongs af aan geïndoctrineerd in de jihadistische ideologie van haat tegen alles wat westers of anderszins ‘onislamitisch’ is”, stelt de inlichtingendienst vast. ”De aanslagen in Parijs hebben onder meer laten zien dat terugkeerders een bedreiging kunnen vormen. In Nederland bevonden zich eind 2015 een kleine veertig terugkeerders.”
Die waren doorgaans kort in Syrië. De AIVD: ”In vergelijking met deze teruggekeerden, kan van toekomstige terugkeerders een hogere dreiging uitgaan. Dat komt omdat zij beter getraind zijn en meer gevechtservaring hebben opgedaan.”
Cyberjihadisme
De AIVD waarschuwt dat jihadisten gerichter en effectiever zijn geworden op het gebied van cyberaanvallen. “Er lijkt sprake te zijn van een centraal orgaan dat hackersgroeperingen aanstuurt, die voorheen onafhankelijk opereerden.”
De Nederlandse overheid heeft te maken met steeds meer digitale spionagepogingen. Ook bedrijven in onder meer de technologie-, energie- en gezondheidssector hebben hier steeds vaker last van. De AIVD zegt regelmatig bedrijven te informeren over digitale aanvallen of voorbereidingen daartoe.
Zorgen
Plasterk maakt zich ‘serieus zorgen’ over de kwetsbaarheid van de Nederlandse samenleving voor terrorisme. Bij de presentatie van het jaarverslag verwees hij naar de recente aanslagen in Brussel, ”op nog geen 200 kilometer hier vandaan”.
Hij pleit daarom voor een snelle modernisering van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, die in aantocht is.
Directeur-Generaal Rob Bertholee van de AIVD erkent dat de veiligheidsdiensten verrast werden door de recente aanslagen in Parijs en Brussel, met een link naar Nederland. ”Ze verrassen ons doordat ze waarmaken wat wij denken dat zou kunnen gebeuren”, aldus Bertholee. Zijn dienst probeert daarom ”vooruit te rechercheren en te waarschuwen.”
RTVWEST 20.04.2016 De Haagse aanpak van Syriëgangers lijkt vruchten af te werpen. Door geharde jihadisten op te sluiten en ‘meelopers’ te helpen, is een netwerk van tientallen moslimradicalen uit elkaar gespeeld. Dat zegt de gemeente Den Haag tegen de NRC.
Uit cijfers die dinsdagavond werden verstrekt, blijkt dat de afgelopen 8 maanden 7 Syriëgangers uit Den Haag zijn vertrokken. Dit is een afname ten opzichte van het jaar ervoor.
Het voormalige jihadnetwerk rond Azzedine C. – die propaganda maakte voor terreurbeweging IS – is volgens de gemeente grofweg in 3 delen uiteengevallen. Een deel doet weer mee in de maatschappij en gaat naar school of werk, een deel zit nog in hulpverleningstrajecten of is vervallen in de criminaliteit en een aantal overblijvers sympathiseert nog steeds met het jihadisme.
‘Afschrikwekkende werking’
De gemeente ziet volgens de krant een verband tussen het uiteenvallen van het netwerk en haar antiradicaliseringsaanpak. Ook het opsluiten van de kopstukken – een aantal van hen werd in december veroordeeld tot celstraffen – zou ‘een afschrikwekkende werking’ hebben gehad op de rest van het netwerk.
Uit de gepubliceerde cijfers blijkt verder dat er 32 mensen in Den Haag wonen met een ‘gewelddadige jihadistische intentie’ die graag naar Syrië willen reizen. Van 42 mensen is het paspoort afgepakt of staan gesignaleerd om te voorkomen dat zij ‘uitreizen’. In september vorig jaar ging het nog om 7 afgepakte paspoorten. Volgens de gemeente is de grote toename het gevolg van ‘een intensivering van de aanpak’.
Den HaagFM 20.04.2016 De Haagse aanpak van Syriëgangers lijkt vruchten af te werpen. Door geharde jihadisten op te sluiten en ‘meelopers’ te helpen, is een netwerk van tientallen moslimradicalen uit elkaar gespeeld. Dat zegt de gemeente Den Haag tegen de krant NRC. Uit cijfers die dinsdagavond werden verstrekt, blijkt dat de afgelopen acht maanden zeven jihadisten uit Den Haag zijn vertrokken. Dit is een afname ten opzichte van het jaar ervoor.
Het voormalige jihadnetwerk rond Azzedine C. is volgens de gemeente grofweg in drie delen uiteengevallen. Een deel doet weer mee in de maatschappij en gaat naar school of werk, een deel zit nog in hulpverleningstrajecten of is vervallen in de criminaliteit en een aantal overblijvers sympathiseert nog steeds met het jihadisme. De gemeente ziet volgens een verband tussen het uiteenvallen van het netwerk en haar antiradicaliseringsaanpak. Ook het opsluiten van de kopstukken doro Justitie zou een afschrikwekkende werking hebben gehad op de rest van het netwerk.
Uit de gepubliceerde cijfers blijkt verder dat er 32 mensen in Den Haag wonen met een “gewelddadige jihadistische intentie” die graag willen uitreizen naar Syrië. Van 42 mensen is het paspoort afgepakt of gesignaleerd om te voorkomen dat zij uitreizen. In september vorig jaar ging het nog om zeven afgepakte paspoorten. Volgens Den Haag is de grote toename het gevolg van “een intensivering van de aanpak”. …lees meer
Trouw 20.04.2016 Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) bindt de strijd aan met de radicalisering van vooral jonge moslims in Nederland. De organisatie wil jongeren, die radicale denkbeelden via bijvoorbeeld internet opdoen, nadrukkelijk in contact brengen met algemene moskeeën om ze een ander beeld van hun geloof te geven.
“Jongeren zijn doorgeschoten in hun religieuze denkbeelden op een manier die wij vanuit de in Nederland gevestigde moslimtraditie niet kunnen plaatsen”, zegt CMO-woordvoerder Rasit Bal. “Onze ervaring is dat de nieuwe generatie moslims onvoldoende in aanraking komt met de normale koers van de reguliere moskeeën. Ze raken vervreemd van de werkelijkheid door radicale beelden die ze bijvoorbeeld op internet opdoen.”
Onder de noemer ‘Tegengeluid en Perspectief’ houdt het CMO de komende jaren onder meer jongerendebatten en geeft de organisatie voorlichting aan jongeren, ouders en moskeebestuurders. Bal: “De eerste generatie moslims die indertijd in Nederland kwam wonen, heeft hier een stevige religieuze stroming gevestigd. Deze mensen verkondigen een goed verhaal. Maar we constateren dat er onder jongeren een vorm van minachting tegenover die stroming is ontstaan omdat de boodschap niet zuiver genoeg zou zijn. Dat willen we op deze manier bestrijden.”
Telegraaf 20.04.2016 Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) bindt de strijd aan met de radicalisering van vooral jonge moslims in Nederland. De organisatie wil jongeren, die radicale denkbeelden via bijvoorbeeld internet opdoen, nadrukkelijk in contact brengen met algemene moskeeën om ze een ander beeld van hun geloof te geven.
,,Jongeren zijn doorgeschoten in hun religieuze denkbeelden op een manier die wij vanuit de in Nederland gevestigde moslimtraditie niet kunnen plaatsen”, zegt CMO-woordvoerder Rasit Bal. ,,Onze ervaring is dat de nieuwe generatie moslims onvoldoende in aanraking komt met de normale koers van de reguliere moskeeën. Ze raken vervreemd van de werkelijkheid door radicale beelden die ze bijvoorbeeld op internet opdoen.”
Onder de noemer ‘Tegengeluid en Perspectief’ houdt het CMO de komende jaren onder meer jongerendebatten en geeft de organisatie voorlichting aan jongeren, ouders en moskeebestuurders. Bal: ,,De eerste generatie moslims die indertijd in Nederland kwam wonen, heeft hier een stevige religieuze stroming gevestigd. Deze mensen verkondigen een goed verhaal. Maar we constateren dat er onder jongeren een vorm van minachting tegenover die stroming is ontstaan omdat de boodschap niet zuiver genoeg zou zijn. Dat willen we op deze manier bestrijden.”
Telegraaf 14.04.2016 De terroristische dreiging van IS in Europa is ongekend en overweldigend. Europese veiligheidsdiensten zijn nauwelijks in staat om die dreiging het hoofd te bieden.
Dat constateert het toezichtsorgaan van het Amerikaanse Homeland Security, het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid, waar de Volkskrant donderdag over schrijft.
Vorig jaar werden door IS elke maand in Europa bijna twee pogingen tot aanslagen gedaan, aldus het ministerie. Sinds 2014 gaat het om 35 pogingen, waarvan 22 in het afgelopen jaar.
De Amerikanen brengen de terroristische dreiging expliciet in verband met de vluchtelingenstroom uit onder meer Syrië. IS zou deze toestroom misbruiken om terroristen naar Europa te brengen.
AD 14.04.2016 De terroristische dreiging van IS in Europa is ongekend en overweldigend. Europese veiligheidsdiensten zijn nauwelijks in staat om die dreiging het hoofd te bieden. Dat constateert het toezichtsorgaan van het Amerikaanse Homeland Security, het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid, waar de Volkskrant donderdag over schrijft.
Vorig jaar werden door IS elke maand in Europa bijna twee pogingen tot aanslagen gedaan, aldus het ministerie. Sinds 2014 gaat het om 35 pogingen, waarvan 22 in het afgelopen jaar.
De Amerikanen brengen de terroristische dreiging expliciet in verband met de vluchtelingenstroom uit onder meer Syrië. IS zou deze toestroom misbruiken om terroristen naar Europa te brengen.
AD 14.04.2016 Europa moet hard werken aan het verbeteren van haar grenscontroles en het uitwisselen van informatie tussen inlichtingendiensten. ,,We moeten naar een andere manier van terreurbestrijding, dat kan niet meer lokaal, dat moet samen”, vindt Justin Siberell, de hoogste anti-terreur adviseur van John Kerry, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken.
Het is erg belangrijk dat Europa haar buitengrenzen beschermt: als je personen kunt controleren, moet je ze controleren, aldus Justin Siberell, anti-terreuradviseur Kerry.
Siberell toerde de afgelopen dagen door Europa en sprak met onder meer terreurbestrijders in Brussel en Den Haag. In Nederland woonde hij deze week een bijeenkomst bij van het Global Counterterrorism Forum bij, het internationale terreurbestrijdingsoverleg waarvan Nederland mede-voorzitter is.
Siberell heeft bij zijn Europese collega’s aangedrongen op samenwerking: onderling én met Amerika. ,,Het is erg belangrijk dat Europa haar buitengrenzen beschermt: als je personen kunt controleren, moet je ze controleren. Maar dat is een gemeenschappelijke discussie, geen disagreement.”
VS zit niet op Syriëgangers te wachten
De VS vindt die controle onder meer van belang omdat veel inwoners van Europa zonder veel beperkingen door kunnen reizen naar de VS. De Amerikanen willen niet dat teruggekeerde Europese Syriëgangers op die manier naar de VS kunnen komen.
Een commissie van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid stelde onlangs nog de terreurdreiging in Europa ‘ongekend en overweldigend‘ is. Europese veiligheidsdiensten zouden die dreiging nauwelijks het hoofd kunnen beiden.
Watchlist van namen
Siberell laat zich daar niet specifiek over uit, maar stelt wel dat uitwisseling van gegevens door inlichtingendiensten van groot belang is. ,,Het is ingewikkeld, maar je kunt denken aan een gemeenschappelijke ‘watchlist’ met namen, geboortedata en adresgegevens. Als er dan bij een controle zo’n naam opduikt, kunnen de meest betrokken diensten contact met elkaar opnemen. Maar in de VS heeft het na de aanslagen van 9/11 ook nog een tijd geduurd voordat de muren tussen alle veiligheidsdiensten verdwenen waren.”
Op die manier zouden mogelijk personen als de door Turkije naar Nederland uitgezette Ibrahim El Bakraoui, een van de aanslagplegers in Brussel, beter gesignaleerd kunnen worden. ,,Dergelijke personen moeten gestopt worden.”
Er zijn zo veel potentiële jihadisten in Europa en ze kunnen zo makkelijk door de Europese Unie reizen, dat Europese veiligheidsdiensten grote moeite hebben de terreurdreiging onder controle te houden. Dat schrijft de Amerikaanse parlementscommissie van Binnenlandse Veiligheid, Homeland Security, in een rapport.
Het aantal potentiële jihadisten dat wordt gevolgd door Europese diensten groeit hard, staat in het European Terror Threat Snapshot. Frankrijk kent meer dan 2.000 personen die banden met terroristische netwerken zouden hebben.
In Duitsland worden meer dan duizend ‘geradicaliseerden’ gevolgd, terwijl er ook nog eens 300 radicale islamisten in het land bekend zijn die nieuwe leden ronselen. Afgevaardigde Michael McPaul zegt dat ‘de dreiging op het continent zo groot is, dat we nu waarschijnlijk alleen het topje van jihadistische ijsberg in Europa zien.’
België gaf daags voor de aanslagen in Brussel aan dat ze de terreursituatie niet meer onder controle hadden. ‘We hebben niet de infrastructuur om honderden verdachte individuelen fatsoenlijk te volgen, of om de honderden open zaken te onderzoeken. Het is een onmogelijke en gevaarlijke situatie,’ zei een Belgische terrorismebestrijder.
Jihadisten van IS planden sinds 2014 35 aanslagen in Europa, schrijft het rapport. Vorig nam het aantal vergevorderde plannen toe tot 22. De laatste maanden sloegen IS-terroristen toe in Parijs en Brussel.
Open grenzen
Volgens de Amerikanen kon IS de afgelopen tijd eenvoudig gebruik maken van de open grenzen en konden ze opgaan in de migratiestroom naar West-Europa. ‘De daders van de aanslagen in Parijs en Brussels hebben zeker negen verschillende EU-landen bezocht: Frankrijk, België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Oostenrijk, Italië, Hongarije en Nederland,’ staat in het rapport.
De Duitse inlichtingendienst gaf eerder al toe dat IS-terroristen zich vermomden als Syrische asielzoekers. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) schreef in maart dat ‘reisbewegingen van extremisten kunnen niet altijd “worden gedetecteerd”.
VK 07.04.2016 Ard van der Steur kan verder. De minister van Veiligheid en Justitie leunde tijdens een lastig Kamerdebat op premier Mark Rutte, en de genade van D66 en CDA.
Ard van der Steur wilde eigenlijk al weer gaan zitten toen hij nog een kleine vingerwijzing kreeg van de premier.
‘O ja,’ zei de minister van Veiligheid en Justitie zachtjes en ging weer achter het spreekgestoelte staan. De VVD-bewindspersoon was vergeten dat hij nog wilde ‘reflecteren’ op zijn eigen rol. Hij deed het alsnog vroom, met dank aan de waarschuwing van Rutte.’Ik ben bereid om van deze casus te leren. Ik zal mijn aanpak zichtbaar veranderen.’
Zo ging het vaker tijdens het Kamerdebat waarin Van der Steur vocht voor zijn bestaan als minister. Een hoofdknik, een briefje, een omhoog gehouden telefoonscherm, telkens was de sturende rol van premier Rutte zichtbaar.
Een stap extra doen
Van der Steur kan zich geen fout meer permitteren…
‘Een olifant die zijn eigen porseleinkast meeneemt.’ Ard van der Steur, fervent verzamelaar van Churchillsigarenbandjes, -munten, -post-zegels en -boeken, weet vast dat zijn idool Winston Churchill dat ooit zei over de onbeholpen Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Foster Dulles. Pijnlijk genoeg komt die sneer inmiddels dicht in de buurt van het beeld dat op het Binnenhof is ontstaan van Van der Steur zelf: een onhandige bestuurder die onnodig veel scherven veroorzaakt. (+)
Bijvoorbeeld toen GroenLinks-leider Jesse Klaver meer zelfkastijding eiste van Van der Steur. ‘Ik wil gewoon van u horen dat u fouten heeft gemaakt,’ zei Klaver op hoge toon. Van der Steur keek naar de premier rechts naast hem. Die schudde gedecideerd het hoofd. De minister wist genoeg: ‘Ik ga niet erkennen dat er fouten zijn gemaakt. Wel moeten we een stap extra doen.’
Klaver was niet tevreden met die in zijn ogen gebrekkige zelfkritiek. De GroenLinks-leider steunde uiteindelijk de motie van wantrouwen tegen de bewindspersoon van Veiligheid en Justitie, net als de PVV, SP, Partij voor de Dieren, 50Plus, VNL en Denk.
Het was een verlies dat Van der Steur zich kon permitteren. De rest van de Kamer bleef achter hem staan, ondanks zijn weigering om dieper door het stof te gaan.
Een nieuw mea culpa had Van der Steurs aanzien alleen nog maar verder aangetast. Eindeloos is de afgelopen weken herhaald dat de VVD’er tijdens zijn korte ministerschap al drie keer ‘sorry’ moest zeggen. ‘Ik heb excuses aangeboden en nu wordt mij verweten dat ik dat heb gedaan,’ merkte de VVD’er enigszins verbolgen op.
‘Alerter, proactiever en assertiever’ optreden
De oppositiepartijen CDA, D66, ChristenUnie en SGP namen genoegen met Van der Steurs belofte voortaan nóg ‘alerter, proactiever en assertiever’ op te treden. In de woorden van SGP-leider Kees Van der Staaij: ‘Er zijn geen ernstige fouten gemaakt die een motie van wantrouwen rechtvaardigen.’
Als compensatie voor die mildheid eist de ‘loyale oppositie’ snel extra geld voor de politie.
Van der Steur blijft in het zadel, maar ongehavend is hij allerminst. In het debat vorige week dreef de VVD’er zijn eigen partijgenoten tot wanhoop omdat hij de feiten over de uitzetting van de zelfmoordterrorist Ibraham el Bakraoui naar Nederland niet op een rij had. Het heeft zijn standing binnen de partij verder aangetast.
En ook gisteren beleefde de minister hachelijke momenten toen hij zich liet verleiden tot een discussie over het verblijf van El Bakraoui in Nederland. Van der Steur hield star vol dat hij alleen verdere naspeuringen kan doen naar de Nederlandse connectie van de zelfmoordterrorist als België daar expliciet om vraagt. ‘Dat zijn nu eenmaal de regels. Zij leiden het onderzoek.’
De oppositie begreep weinig van die ‘passieve houding’. ‘Er is toch ook een belang van Nederland om te weten wat hij hier gedaan heeft,’ aldus D66-leider Alexander Pechtold. ‘Bel gewoon de Belgen om te vragen of we het kunnen uitzoeken.’ Pas na aanhoudende kritiek – PVV-leider Geert Wilders sprak van een ‘onbevredigend onzinverhaal’ – beloofde Van der Steur alsnog naar te regels te kijken.
De spanning ebde verder weg toen Rutte eenmaal het woord nam. De premier zei dat Van der Steur zijn werk ‘in algemene zin’ goed doet en nam zelf een deel van de verantwoordelijkheid op zich. ‘Als er zaken beter kunnen, raakt dat ook mij,’ zei Rutte, die tevens suggereerde dat hij zich nog intensiever gaat bemoeien met zijn bekritiseerde minister. ‘Ik ga er voor zorgen dat ik er nog nauwer bij aangesloten ben.’
De VVD hoopt zo de verkiezingen te halen zonder nieuwe ongelukken op het ministerie Veiligheid en Justitie. Makkelijk gaat dat niet woorden. Voor de zomer komt er nog een rapport van de commissie Oosting over de van bovenaf gestaakte zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal.
Ook dat rapport kan weer tot pijnlijke vragen leiden voor Van der Steur, een minister die zich geen excuses meer kan veroorloven.
Trouw 07.04.2016 De oppositie in de Tweede Kamer is zeer bezorgd over ‘een schrijnend gebrek’ aan urgentie bij de aanpak van terreurbestrijding. Ze vinden dat justitieminister Ard van der Steur niet actief genoeg optreedt, bleek vandaag bij het vervolg van het debat over de aanslagen in Brussel. Een motie van wantrouwen, ingediend door de PVV, krijgt echter niet vanalle partijen steun.
Alle oppositiepartijen drongen vandaag aan op meer zelfreflectie bij de minister in het debat over de aanslagen in Brussel, waarbij El Bakraoui en diens broer betrokken waren. Die boodschap lijkt vooralsnog niet aan te komen bij de minister, klaagt de oppositie.
De PVV diende zoals verwacht een motie van wantrouwen in tegen Van der Steur. Deze krijgt echter niet de steun van alle oppositiepartijen binnen de kamer. De SP en GroenLinks steunen de motie wel, net als de Partij voor de Dieren, de Groep Bontes/Van Klaveren en 50PLUS. Maar het CDA en D66 niet.
De oppositiepartijen eisen voor 1 mei harde toezeggingen van het kabinet om de terreurbestrijding te verbeteren.
Van der Steur kreeg eerder op de dag stevige kritiek op de ‘assertieve’ houding die de minister van zijn ministerie wenst. Maar als je zegt assertief te zijn, waarom zijn dan de gangen van El Bakraoui in Nederland inmiddels nog niet nagegaan, wilde GroenLinks weten. Van der Steur antwoordde dat Nederland daar Belgische toestemming voor nodig had. Dat antwoord schoot een groot deel van de Kamer in het verkeerde keelgat. ‘Bel de Belgen dan’, was een veelgehoord argument.
CDA-leider Sybrand Buma vindt het een fout dat Van der Steur ‘geen harde afspraken had gemaakt met Turkije’. Bekend was volgens Buma immers dat de meeste jihadstrijders via dat land naar Syrië gaan. Niettemin werd een van de latere aanslagplegers naar Nederland uitgezet, maar dat leidde in ons land niet tot enige actie.
Ook SP-leider Emile Roemer hekelde het feit dat Van der Steur pas afgelopen maandag afspraken maakte met Turkije. Hij begrijpt evenmin dat er niet actief is gehandeld toen in januari bekend werd dat de twee aanslagplegers, de broers El Bakraoui, gelinkt waren aan terrorisme. Alexander Pechtold van D66 benadrukte dat mensen in deze tijd van terreurdreiging een minister willen ‘die weet hoe het zit’.
De PVV vindt dat het tijd voor de minister om op te stappen. Geert Wilders, die het openingswoord had, laakte het ‘gekluns en geklungel’ van Van der Steur.
Van der Steur: ‘meer bovenop zitten’
De minister blijft erbij dat er geen fouten zijn gemaakt, maar dat het op onderdelen wel beter en actiever had gemoeten. Zo had hij ‘er meer bovenop moeten zitten’ om afspraken te maken met Turkije over uitzettingen van jihadstrijders. Het was beter geweest om met de Turken te bellen, zei hij op het eind van zijn termijn. “Om dat extra stapje te zetten. Proactief.”
Premier Rutte zei dat Van der Steur het ‘in algemene zin goed doet’. “Het is een hele zware baan. Wel is er ruimte voor verbeteringen, zoals de minister zelf ook heeft aangegeven. Zoals de samenwerkingen met Turkije en de samenwerking intern.”
VK 07.04.2016 Minister Van der Steur krijgt het voordeel van de twijfel van een meerderheid van de Kamer. Zijn positie stond ter discussie sinds twee weken geleden, twee dagen na de aanslagen in Brussel, bleek dat Nederland vorig jaar een van de terroristen heeft laten lopen. Slechts een deel van de oppositie heeft vandaag in het Kamerdebat het vertrouwen in hem opgezegd. De Volkskrant deed live verslag. Lees het hieronder terug
Kamer geeft minister nog een kans
Deel twee van het Brusseldebat kent een positief einde voor minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie. Hij krijgt een motie van wantrouwen voor de kiezen, maar slechts enkele oppositiepartijen steunen de motie van PVV-leider Wilders. Een ruime Kamermeerderheid van VVD, PvdA, CDA, D66, ChristenUnie en SGP gunnen Van der Steur nog een kans. Hij zal de komende tijd moeten bewijzen dat hij ‘pro-actief, alert en assertief’ leiding zal geven aan de veiligheidsdiensten en de uitvoering van het anti-terreur-beleid.
Enkele oppositiepartijen vragen om meer geld voor de politie en de veiligheidsdiensten. Ook vraagt de Kamer om uitbreiding van de mogelijkheid om Syriëgangers te kunnen vastzetten bij terugkomst.
De Kamer debatteerde vandaag een tweede keer over de aanslagen in Brussel. Een van de daders was vorig jaar in Nederland, maar werd niet aangehouden door de Nederlandse politie. Dit riep veel vragen op in de Kamer. De Nederlandse diensten hebben alle procedures gevolgd, stelde de minister. Hij beloofde dat in het vervolg een extra stap zal worden gezet en ook ‘controlevragen’ zullen worden gesteld aan bevriende buurlanden.
Elsevier 07.04.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) kan voorlopig aanblijven, ondanks een opeenstapeling van fouten bij de bestrijding van terreur. Hij overleefde een motie van wantrouwen.
Onder meer oppositiepartijen SP, GroenLinks en PVV reageerden tijdens het debat donderdag geërgerd op de houding van Van der Steur en dienden een motie van wantrouwen in. Een meerderheid van de Kamer gaf aan de minister toch nog één kans te geven. In ruil daarvoor belooft het kabinet onder meer om de informatie-uitwisseling met buitenlandse inlichtingendiensten te verbeteren.
Van der Steur moest verantwoording afleggen voor de manier waarop Nederland omging met informatie over terreurverdachte Ibrahim El Bakraoui. Deze Belg kon – ondanks waarschuwingen van Turkije en later de politie van New York – ongestoord naar Schiphol komen en naar België reizen. Op vliegveld Zaventem blies hij zichzelf uiteindelijk op.
Terrorist werd niet gevolgd
Tijdens het debat gaf Van der Steur toe dat de terrorist niet door Nederland werd gevolgd. Hij was niet internationaal gesignaleerd en was dan ook niet bekend bij de opsporingsdiensten. Ook werd later geen actie genomen na informatie dat Ibrahim en zijn broer Khalid terreur voorbereidden. Daarvoor had Nederland geen ‘wettelijke bevoegdheden’, volgens de minister.
Donderdag hield Van der Steur lange tijd vol dat er ‘geen enorme fouten’ zijn gemaakt, maar uiteindelijk gaf hij toch toe dat zijn ministerie beter had functioneren. Hij beloofde de Tweede Kamer te tonen dat zijn aanpak van het terrorisme ‘zichtbaar verandert’. Van der Steur zei overal beter op te gaan zitten en pro-actiever te worden. De Tweede Kamer nam uiteindelijk genoegen met beloftes.
Lees hier het liveblog terug:
16.54 uur Volgens VVD-voorman Halbe Zijlstra zijn er door de minister ‘stappen gezet’ in het terreurbeleid en heeft Nederland over het algemeen de zaakjes goed op orde. ‘Er kunnen dingen beter, maar we moeten ons ook realiseren dat er zaken mis kunnen gaan. Ook in de toekomst.’
16.51 uur Van der Steur behoudt de steun van de PvdA, blijkt uit de woorden van Diederik Samsom. Hij dient een motie in om de informatie-uitwisseling tussen Europese veiligheidsdiensten te verbeteren. Daarmee lijkt de kou uit de lucht, en ziet het ernaar uit dat de minister van Justitie kan aanblijven.
16.48 uur GroenLinks-leider Jesse Klaver zegt het vertrouwen in minister Van der Steur te zijn verloren. Emile Roemer van de SP zegt dat de fouten van de minister onuitwisbaar zijn. Ook de Partij van de Dieren en 50Plus steunen de motie van wantrouwen.
16.45 uur Het CDA en D66 eisen voor 1 mei harde toezeggingen van het kabinet om de terreurbestrijding te verbeteren. Het lijkt erop dat de partijen bereid zijn om Van der Steur te laten zitten, als hij belooft beter zijn best te gaan doen.
16.35 uur Na de schorsing van het debat maakt de PVV bekend een motie van wantrouwen tegen de minister in te dienen.
16.25 uur Alle ogen zijn weer gericht op Van der Steur. Vorige week kwam hij in moeilijkheden tijdens het debat over de nasleep van de aanslagen in Brussel, en de daarbij betrokken terrorist Ibrahim El Bakraoui, die ongezien Nederland wist binnen te komen. Redt Van der Steur zich eruit?
16.00 uur GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat de minister vooral ook naar zichzelf kijkt, en toegeeft dat hij fouten heeft gemaakt. Van der Steur zegt daarop dat hij er onvoldoende bovenop heeft gezeten. ‘ik had zelf moeten controleren of afspraken met de Turken werden uitgevoerd.’
14.30 uur Van innige samenwerking met Turkije, waarover Van der Steur sprak, is nooit echt sprake geweest. Vijf maanden geleden beloofde de minister bij een werkbezoek aan Turkije om samen op te trekken bij onder meer de bestrijding van jihadisme. Van de afspraken blijkt nog niks terechtgekomen. Een in vorig jaar beloofde werkgroep – met daarin ambtenaren uit beide landen – is nooit bijeengekomen. De Kamer had nog nooit van deze werkgroep gehoord. En dus ontstonden er al snel weer nieuwe problemen voor de VVD-minister.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
AD 07.04.2016 Het was erop of eronder voor minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. De geplaagde VVD-minister werd donderdag opnieuw op het matje geroepen over de rol die de Nederlandse veiligheidsdiensten speelden bij het doorlaten van Ibrahim el Bakraoui, de terrorist die zich opblies tijdens de recente aanslagen in Brussel. Van der Steur overleefde een motie van wantrouwen, maar hij kan zich geen misstap meer veroorloven. ,,Het is vijf over twaalf”, aldus CDA-leider Buma.
Lees alle ontwikkelingen hier terug in ons liveblog. Het kan even duren voordat het blog volledig is geladen.
Telegraaf 07.04.2016 Justitieminister Ard van der Steur kreeg bakken kritiek over zich heen tijdens het debat over de aanslagen in Brussel, maar hij vond de vergadering ‘fair’. Dat zei hij na afloop.
Hij heeft alle vertrouwen in de terreurbestrijding in de nabije toekomst: ,,Iedereen heeft de volledige wens het goed te doen en beter dan we al deden.” Hij wees erop dat het wel ,,heel ingewikkeld” is om het goed te doen. Maar iedereen probeert zich elke dag weer aan te passen aan nieuwe omstandigheden, bezwoer de minister die ontsnapte aan een motie van wantrouwen. Daarvoor is geen meerderheid.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie is volgens Van der Steur ,,een uitdagend departement”. Ook in de toekomst bestaat de kans op fouten, maar dan moet je de problemen oplossen en er niet voor weglopen, aldus de bewindsman.
Rutte
Het debat was volgens premier Mark Rutte ,,goed en fair”. Rutte zei dat iedere minister ,,te maken krijgt met moties van wantrouwen en afkeuring. Zelf heb ik er ook een paar overleefd. Dat hoort op zich bij het parlementaire werk.”
Waar het volgens Rutte om gaat, is de inhoud van het debat. ,,Ik denk dat in deze zaak de diensten hebben gedaan wat ze moesten doen maar dat we wel moeten vaststellen dat we lessen kunnen trekken.” Dat betekent onder meer dat de afspraken met de Turken goed moeten worden vastgelegd en dat heeft Van der Steur ook allemaal benoemd, aldus Rutte.
Telegraaf 07.04.2016 De Tweede Kamer wil dat de Europese lidstaten hun informatie over terreurdreiging beter gaan uitwisselen, zo bleek donderdag tijdens het debat met veiligheidsminister Ard van der Steur over de aanslagen in Brussel. In de uitwisseling van informatie over toekomstige daders ging voorafgaand aan dat drama nogal wat mis.
PvdA-leider Diederik Samsom zei dat samenwerking in Europa tegen terreur ,,dwingender” moet worden opgelegd. Hij vindt dat gegevens verplicht moeten worden gedeeld met de terrorisme-afdeling van Europol. GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat de Europese lidstaten hun opsporingslijsten koppelen. Dat moet verplicht worden, benadrukte hij. Ook de ChristenUnie en D66 drongen op betere samenwerking aan.
Van der Steur schreef deze week al dat hij ,,de les trekt dat een ruimere communicatie tussen diensten in internationaal verband, binnen de wettelijke bevoegdheden, een bijdrage kan leveren aan de bestrijding van het terrorisme.” En hij verwacht van de diensten dat zij zich ,,proactief, alert en assertief” opstellen.
Volg het terreurdebat in de Tweede Kamer hier live.
Elsevier 07.04.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) kan voorlopig aanblijven, ondanks een opeenstapeling van fouten bij de bestrijding van terreur. Hij overleefde een motie van wantrouwen.
Onder meer oppositiepartijen SP, GroenLinks en PVV reageerden tijdens het debat donderdag geërgerd op de houding van Van der Steur en dienden een motie van wantrouwen in. Een meerderheid van de Kamer gaf aan de minister toch nog één kans te geven. In ruil daarvoor belooft het kabinet onder meer om de informatie-uitwisseling met buitenlandse inlichtingendiensten te verbeteren.
Van der Steur moest verantwoording afleggen voor de manier waarop Nederland omging met informatie over terreurverdachte Ibrahim El Bakraoui. Deze Belg kon – ondanks waarschuwingen van Turkije en later de politie van New York – ongestoord naar Schiphol komen en naar België reizen. Op vliegveld Zaventem blies hij zichzelf uiteindelijk op.
Terrorist werd niet gevolgd
Tijdens het debat gaf Van der Steur toe dat de terrorist niet door Nederland werd gevolgd. Hij was niet internationaal gesignaleerd en was dan ook niet bekend bij de opsporingsdiensten. Ook werd later geen actie genomen na informatie dat Ibrahim en zijn broer Khalid terreur voorbereidden. Daarvoor had Nederland geen ‘wettelijke bevoegdheden’, volgens de minister.
Donderdag hield Van der Steur lange tijd vol dat er ‘geen enorme fouten’ zijn gemaakt, maar uiteindelijk gaf hij toch toe dat zijn ministerie beter had functioneren. Hij beloofde de Tweede Kamer te tonen dat zijn aanpak van het terrorisme ‘zichtbaar verandert’. Van der Steur zei overal beter op te gaan zitten en pro-actiever te worden. De Tweede Kamer nam uiteindelijk genoegen met beloftes.
Lees hier het liveblog terug:
16.54 uur Volgens VVD-voorman Halbe Zijlstra zijn er door de minister ‘stappen gezet’ in het terreurbeleid en heeft Nederland over het algemeen de zaakjes goed op orde. ‘Er kunnen dingen beter, maar we moeten ons ook realiseren dat er zaken mis kunnen gaan. Ook in de toekomst.’
16.51 uur Van der Steur behoudt de steun van de PvdA, blijkt uit de woorden van Diederik Samsom. Hij dient een motie in om de informatie-uitwisseling tussen Europese veiligheidsdiensten te verbeteren. Daarmee lijkt de kou uit de lucht, en ziet het ernaar uit dat de minister van Justitie kan aanblijven.
16.48 uur GroenLinks-leider Jesse Klaver zegt het vertrouwen in minister Van der Steur te zijn verloren. Emile Roemer van de SP zegt dat de fouten van de minister onuitwisbaar zijn. Ook de Partij van de Dieren en 50Plus steunen de motie van wantrouwen.
16.45 uur Het CDA en D66 eisen voor 1 mei harde toezeggingen van het kabinet om de terreurbestrijding te verbeteren. Het lijkt erop dat de partijen bereid zijn om Van der Steur te laten zitten, als hij belooft beter zijn best te gaan doen.
16.35 uur Na de schorsing van het debat maakt de PVV bekend een motie van wantrouwen tegen de minister in te dienen.
16.25 uur Alle ogen zijn weer gericht op Van der Steur. Vorige week kwam hij in moeilijkheden tijdens het debat over de nasleep van de aanslagen in Brussel, en de daarbij betrokken terrorist Ibrahim El Bakraoui, die ongezien Nederland wist binnen te komen. Redt Van der Steur zich eruit?
16.00 uur GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat de minister vooral ook naar zichzelf kijkt, en toegeeft dat hij fouten heeft gemaakt. Van der Steur zegt daarop dat hij er onvoldoende bovenop heeft gezeten. ‘ik had zelf moeten controleren of afspraken met de Turken werden uitgevoerd.’
14.30 uur Van innige samenwerking met Turkije, waarover Van der Steur sprak, is nooit echt sprake geweest. Vijf maanden geleden beloofde de minister bij een werkbezoek aan Turkije om samen op te trekken bij onder meer de bestrijding van jihadisme. Van de afspraken blijkt nog niks terechtgekomen. Een in vorig jaar beloofde werkgroep – met daarin ambtenaren uit beide landen – is nooit bijeengekomen. De Kamer had nog nooit van deze werkgroep gehoord. En dus ontstonden er al snel weer nieuwe problemen voor de VVD-minister.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
AD 07.04.2016 Minister Van der Steur overleeft dus wederom een zwaar debat. Maar hij ligt meer dan ooit onder een vergrootglas. Nog een misstap en het zijden draadje waaraan hij hangt zal knappen. Geen fijn vooruitzicht met verkiezingen op komst. View as slideshow
VK 07.04.2016 We zouden het bijna vergeten, maar ook premier Rutte neemt deel aan het debat. Hij beantwoordt enkele gestelde vragen over lopende anti-terreurwetgeving en de zorgen over de capaciteit van de Koninklijke Marechaussee. ‘Zelfs al zou je geld toevoegen, dan is dat niet de oplossing voor deze zomer. Eventuele extra middelen raken niet aan de capaciteitsproblemen die nu voorliggen.’
Enkele oppositieleiders hebben alsnog vragen aan de premier over het functioneren van Van der Steur. ‘Ik denk dat hij in algemene zin zijn werk goed doet. Hij bekleedt een van de zwaarste ministersposten van het kabinet’, zegt Rutte. ‘Je ontdekt wel waar nog verbetering kan worden aangebracht. Ik meen dat de minister van Veiligheid en Justitie op een goede manier daarop heeft gereflecteerd. Dat spreekt mij aan.’ Hij stelt dat hij als premier eindverantwoordelijke is voor alles wat eventueel niet goed gaat.
Uit deze zaak valt ‘hoe paradoxaal dat ook klinkt’ ook vertrouwen te putten, zegt Rutte. ‘Onze mensen doen echt alles om een aanslag te voorkomen. En als we ontdekten dat iets beters of anders kan, dan doen we dat onmiddellijk.’ Wanneer een aanslag plaatsvindt hoeven niet per definitie fouten te zijn gemaakt. ‘Je kunt alles goed doen en toch kan er een aanslag plaatsvinden. Je hebt er wel altijd naar te kijken: zitten hier fouten achter, hadden we dingen beter kunnen doen?’
NU 07.04.2016 De SP, PVV, GroenLinks, PvdD, VNL, 50Plus en Denk hebben er geen vertrouwen in dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) de juiste man is om het justitiedepartement in tijden van een ‘substantiële’ terreurdreiging te leiden.
De partijen dienden donderdag tijdens het debat over de aanslagen in Brussel een motie van wantrouwen in, maar de minister voelt voldoende vertrouwen om door te gaan. De motie werd door een meerderheid van de Kamer afgewezen.
Hoewel ook het CDA, D66, ChristenUnie en de SGP kritisch zijn op het optreden van de VVD-bewindsman, denken zij dat het wegsturen van Van der Steur de problemen niet oplost. Buma (CDA): “Er kan niet worden vastgesteld of het optreden van de Nederlandse diensten de oorzaak van de aanslagen is.”
De partijen eisen dat Van der Steur en premier Mark Rutte duidelijk gaan laten zien hoe zij terreur gaan bestrijden. Ze willen dat het kabinet de tekorten bij de politie en elite-eenheden aanpakt en willen voor de Voorjaarsnota in mei zien hoe zij de gaten in de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie gaan dichten.
Van der Steur verdedigde donderdag opnieuw zijn ministerschap. Eerder moest hij al diep door het stof vanwege zijn optreden in de kwestie rond de MH17-anatoom George Maat, de geënsceneerde foto van Volkert van der Graaf en zijn rol in de politieke nasleep van de Teevendeal. Na het Brussel-debat is hij weer een beschadiging rijker.
‘Gigantische puinhoop’
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer trokken tijdens het debat fel van leer tegen het optreden van Van der Steur in de kwestie rond de uitzetting van Inbrahim El Bakraoui.
De Belg werd als potentiële jihadist in het grensgebied tussen Turkije en Syrië opgepakt en uitgezet naar Nederland, waarna hij uit het oog van alle diensten verdween. Hij was betrokken bij de aanslagen in Brussel op 22 maart.
Hoewel Van der Steur de Kamer beloofde dat de Nederlandse veiligheidsdiensten na de aanslagen in Brussel “proactiever” en “assertiever” te werk zouden gaan, stelde hij geen onderzoek in om de gangen van de aanslagpleger na te trekken.
D66-leider Alexander Pechtold en Geert Wilders (PVV) wilden in het debat weten waarom er tot op de dag van vandaag niet is nagegaan waar El Bakraoui in Nederland is geweest en met wie hij contact heeft gehad. “Deze minister heeft er een gigantische puinhoop van gemaakt”, stelde Wilders.
Van der Steur overleeft motie van wantrouwen
Geen verzoek
Volgens Van der Steur heeft de politie geen onderzoek ingesteld, omdat dat niet binnen de wettelijke bevoegdheden valt en er geen verzoek van de Belgen ligt om de gangen van El Bakraoui na te gaan. “Als de Belgen ons wat vragen, doen we dat.”
De beantwoording leidde tot verbazing en onbegrip in de Kamer. De Kamer hekelt dat de minister zich “verschuilt” achter protocollen. Jesse Klaver (GroenLinks): “Is dit nu de nieuwe assertieve proactieve houding?”
Volgens de oppositiepartijen had Van der Steur zelf de telefoon moeten pakken en de Belgen moeten vragen om onderzoek te doen naar El Bakraoui. Dat zou wel binnen de wettelijke kaders vallen.
Van der Steur onder vuur tijdens Brussel-debat
Geen antwoord
Vorige week in het eerste deel van het debat werd de minister door de oppositie met 68 aanvullende vragen terug naar het ministerie gestuurd, omdat hij de feiten niet paraat had en geen antwoord kon geven op een aantal basale vragen.
Uit de beantwoording van Van der Steur blijkt dat hij blijft volhouden dat uit niets blijkt dat Nederland meer had kunnen doen om de Brusselse aanslagpleger in de kraag te vatten. Tegelijkertijd erkent hij dat de diensten zich moeten ontwikkelen om proactief en assertief op te kunnen treden. “We moeten blijven leren”, zei hij tijdens het debat.
‘Alles op alles’
Van der Steur vindt zichzelf de juiste man om het ministerie van Veiligheid en Justitie te blijven leiden. Hij zei “alles op alles” te zetten om de veiligheid van Nederland te garanderen. Hij beloofde te laten zien dat zijn aanpak zichtbaar zou veranderen.
Daar nemen de oppositiepartijen geen genoegen mee. Emile Roemer (SP) vraagt zich af hoeveel de minister nog moet leren. Hij heeft het gevoel dat het ministerie na de aanslagen op Charlie Hebdo in januari 2015 niets is opgeschoten.
“Ik krijg het gevoel dat er geen urgentie is en er geen fundamentele structurele verbeteringen zijn”, aldus Roemer. Buma (CDA): “De minister moet vanaf het begin assertief en proactief zijn.”
Elsevier 07.04.2016 Donderdag zijn alle ogen weer gericht op minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD). Vorige week kwam hij in moeilijkheden tijdens het debat over de nasleep van de aanslagen in Brussel, en de daarbij betrokken terrorist Ibrahim El Bakraoui, die ongezien Nederland wist binnen te komen.
Omdat de minister niet het antwoord had op alle vragen die de Tweede Kamer hem in overvloed stelde, mag hij het vandaag nog eens proberen.
Lakse aanpak
Hij moet overeind zien te blijven in de storm van kritiek vanwege de in hun ogen lakse aanpak van het terrorisme. Want El Bakraoui kon niet alleen ongehinderd via Turkije naar Nederland komen – ondanks een melding van de Turkse autoriteiten, maar Nederland deed ook niets met de informatie over El Bakraoui en zijn broer.
De politie van New York gaf de gegevens hierover, en niet de FBI zoals eerder nog werd gemeld. Van der Steur zelf is optimistisch gestemd: ‘Ik denk dat het een heel mooi en goed debat zal worden.’ Maar als het hem niet lukt het vertrouwen te winnen van de Kamer, dan is de kans groot dat een deel het vertrouwen in hem opzegt.
Minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie moet de Tweede Kamer donderdag opnieuw tekst en uitleg geven over de Brusselse terrorist Ibrahim El Bakraoui. De New Yorkse politie had Nederland gewaarschuwd voor de komst van de terrorist, maar er werd geen actie ondernomen tegen El Bakraoui. Lees meer
Klungel
Geert Wilders opent net als vorige week het debat. Opnieuw noemt de PVV-leider hem een klungel, iemand die terroristen niet opspoort, maar laat lopen. ‘Nederland kan uw geklungel niet veroorloven. Ik heb eigenlijk maar een vraag aan de minister: wordt het geen tijd om op te stappen?’ aldus Wilders.
Volgens Sybrand van Haersma Buma (CDA) gaat het hier om een heel urgente zaak. ‘Ik wil weten wat het kabinet gaat doen.’ Buma vindt het een fout dat Van der Steur ‘geen harde afspraken had gemaakt met Turkije’. Mensen willen zeker weten of de minister in control is. Had Nederland werkelijk niets meer kunnen doen om deze El Bakraoui tegen te houden, vraagt D66-leider Alexander Pechtold zich retorisch af. ‘De Kamer moest twee weken lang informatie lospeuteren. De minister had zijn antwoord de hele tijd al klaar. Nederland heeft daar niks aan kunnen doen.’
Zelfkritiek
Pechtold hoopt op zelfkritiek bij Van der Steur. Ook bij regeringspartij PvdA zijn er nog vragen, bijvoorbeeld over de bestrijding van de radicalisering in de grote steden en over de samenwerking hieromtrent binnen de Europese Unie. Groep Bontes/Van Klaveren wijst op de vele blunders die Van der Steur hiervoor al maakte: van de affaire rond de patholoog-anatoom George Maat tot en met de zaak rond Cees Helman.
De meerderheid van de Nederland heeft het vertrouwen in het functioneren van de minister al verloren. Het is duidelijk: de oppositie vindt dat Van der Steur onvoldoende doet, en dat er bij hem ‘een schrijnend gebrek’ is aan urgentie bij de aanpak van terreurbestrijding. Maar VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra is, samen met zijn fractiegenoten, gerustgesteld over een groot deel van de antwoorden die van Van der Steur vorige week gaf.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Trouw 07.04.2016 Ard van der Steur gaat vandaag met de Tweede Kamer in debat over de aanpak van terrorisme en in het bijzonder Ibrahim El Bakraoui, een van de aanslagplegers in Brussel. De minister van veiligheid en justitie moet de Kamer opnieuw overtuigen van zijn eigen kwaliteit en die van zijn diensten.
Niemand zit een jaar voor de verkiezingen te wachten op zijn val en alweer een nieuwe minister.
“Het was geen goed idee om Ard van der Steur mijn tekst te laten schrijven”, zegt premier Mark Rutte op 10 februari tijdens zijn conference op het Correspondents’ Dinner in de Amsterdamse Beurs van Berlage. Hij steekt een zwartgelakt A4’tje omhoog, als knipoog naar Van der Steurs Kamerbrief over MH17-anatoom George Maat. De minister van veiligheid en justitie kan er die avond helaas niet bij zijn, vervolgt Rutte. “Hij biedt daarvoor zijn welgemeende excuses aan.”
Veel beter kon de premier zijn gehavende minister niet op de hak nemen. In het jaar dat Van der Steur nu aan het roer staat van het superdepartement, heeft hij vooral bekendheid verworven als praatgrage brokkenpiloot die zijn fouten schoorvoetend toegeeft, om daarna excuses te maken. De onhandigheden in de zaak van de naar Nederland uitgezette Ibrahim El Bakraoui, die zich vorige maand opblies in Brussel, vormen het nieuwste hoofdstuk.
“Zijn imago speelt hem parten”, zegt SP-Kamerlid Michiel van Nispen, “maar er is ook wel steeds iets aan de hand”. Van de door justitie geënsceneerde foto’s van Volkert van der G. wist Van der Steur niet af, zijn snelle verwijten aan het adres van patholoog-anatoom Maat bleken onterecht en toen hij als Kamerlid toenmalig minister Ivo Opstelten hielp bij het persbericht over de Teevendeal, had hij zelf anders kunnen besluiten. Van Nispen: “Als hij in die eerste gevallen had gezegd: ‘We gaan het onderzoeken’, in plaats van er meteen wat uit te flappen, waren die zaken niet zo geëscaleerd.”
Toch is dat niet wat hem dit keer het meest verweten wordt. In het debat over de aanslagen in Brussel, vorige week, zei hij niet te veel, maar juist te weinig, vond de Kamer. Die was erop gebrand te weten waarom de politie in New York (en niet de FBI, zoals Van der Steur aanvankelijk meldde) Nederland een week voor de aanslagen waarschuwde voor El Bakraoui en diens broer. “Ik heb geen idee”, zei Van der Steur. “Daarover zou ik moeten gaan speculeren.” Ontevreden brak de Kamer rond middernacht het debat af, om het vandaag na nieuwe schriftelijke antwoorden voort te zetten.
Tijdens het debat ging ik me steeds meer afvragen of de minister en zijn diensten wel weten hoe het precies zit, aldus SP-kamerlid Michiel van Nispen.
Ongemakkelijk
Het debat gaf Van Nispen een ‘ongemakkelijk’ gevoel. “Vóór het debat maakte ik mij zorgen over de samenwerking tussen de veiligheidsdiensten. Daar wilde ik zakelijk naar kijken, zonder als oppositie opportunistisch voor de camera’s te springen. Maar tijdens het debat ging ik me steeds meer afvragen of de minister en zijn diensten wel weten hoe het precies zit. Een week na de aanslagen moet je onze vragen toch kunnen beantwoorden? Zaten die antwoorden niet in zijn map of heeft hij die map niet goed gelezen?”
Ook ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers had zich voorgenomen ‘een oorlog op leven en dood niet te laten ontaarden in Haags politiek gedoe’, maar zag het debat vorige week met stijgende verbazing aan. Dat Van der Steur niet kon vertellen waarom de Amerikanen Nederland daags voor de aanslagen hadden gewaarschuwd en wat daar vervolgens mee is gedaan, vindt Segers ‘heel moeilijk om te begrijpen’. “Dan vraag je als minister in de voorbereiding toch door? Dan wil je toch het naadje van de kous weten?”
Het ongemak over de ontstane situatie blijkt ook uit een rondgang langs Kamerleden. Van Nispen en Segers willen wel meewerken, Jeroen Recourt (PvdA), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Sjoerd Sjoerdsma (D66) niet – die laatste twee zitten zelden verlegen om commentaar op justitie.
Ook de VVD houdt zich stil. Het zegt iets over hoe precair partijen de situatie achten.
Daarbij speelt mee dat eigenlijk niemand een jaar voor de verkiezingen zit te wachten op Van der Steurs val en weer een nieuwe minister, ook Van Nispen niet. “Ik hoop niet dat het nodig is en ik ben er niet op uit. Dat betekent niet dat hij al veilig is. Ik stel die lastige vragen omdat ik me zorgen maak, juist omdat het om zulke belangrijke zaken gaat. Ik wil een minister die dan gretig op zoek gaat naar de waarheid.”
Hij moet laten zien dat hij in control is en op de toppen van zijn kunnen presteert, aldus ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers.
Terreurbestrijding
Segers noemt het ‘twijfelachtig’ of de terreurbestrijding geholpen is met het vertrek van Van der Steur. “Maar als er een minister zit die er geen prioriteit van maakt, wordt het lastig. Waar het nu op aankomt, is dat Van der Steur heel vertrouwenwekkend leiding geeft aan de strijd tegen dit kwaad. Hij moet laten zien dat hij in control is en op de toppen van zijn kunnen presteert.”
Een eerste stap in die richting heeft minister Van der Steur dinsdagavond willen zetten met een hele serie Kamerstukken waarin hij beterschap belooft.
Zoals: betere afspraken met Turkije en ‘ruimere communicatie’ tussen internationale diensten. Om eraan toe te voegen dat de Nederlandse diensten in het geval van El Bakraoui ‘strafvorderlijk’ hebben gedaan ‘wat van ze kon worden verwacht’, óók na de waarschuwing uit de VS waaruit bleek dat de broers werden gelinkt aan de bij de Parijse aanslagen betrokken Salah Abdeslam.
Aan Van der Steur om de Kamer daar vandaag van te overtuigen.
AD 07.04.2016 Het was erop of eronder voor minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. De geplaagde VVD-minister werd donderdag opnieuw op het matje geroepen over de rol die de Nederlandse veiligheidsdiensten speelden bij het doorlaten van Ibrahim el Bakraoui, de terrorist die zich opblies tijdens de recente aanslagen in Brussel. Van der Steur overleefde een motie van wantrouwen, maar hij kan zich geen misstap meer veroorloven. ,,Het is vijf over twaalf”, aldus CDA-leider Buma.
Telegraaf 07.04.2016 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) kan aanblijven, maar is nog verder beschadigd. In een groot Kamerdebat over terreurbestrijding kreeg hij het zwaar te verduren. Een deel van de oppositie zegt het vertrouwen in hem op, maar een Kamermeerderheid geeft hem nog een kans.
Oppositieleden zijn zwaar geërgerd over Van der Steur die fouten niet toegeeft en de terreurbestrijding, volgens hen, niet onder controle heeft. „Stuitend”, vindt PVV-voorman Wilders dat.
De PVV dient een motie van wantrouwen in tegen de fel bekritiseerde bewindsman. Ook SP, GL, PvdD, 50Plus, Bontes/Van Klaveren en Kuzu/Öztürk vinden dat Van der Steur weg moet en steunen de motie. „Dit kan zo niet langer”, meent SP-leider Roemer.
Onder meer CDA en D66 geven de minister nog een kans om verbeteringen aan te brengen. Ook CU-voorman Segers doet dat: „Hij heeft beloften gemaakt om zichzelf te verbeteren. Die kans wil ik hem geven.” Maar Segers heeft wel getwijfeld over een motie van wantrouwen: „Het vertrouwen in Van der Steur heeft wel een deuk gekregen.”
Er stond vooraf veel druk op de minister. Die werd al bekritiseerd om zijn vermeende laksheid in dit dossier. In plaats van dat hij met geruststellende antwoorden kwam, werkte Van der Steur zich in het debat echter alleen maar verder in de nesten.
De oppositie kan nog steeds niet begrijpen dat Nederland niets leek te doen toen er uit het buitenland waarschuwingen kwamen over de broers El Bakraoui. Zij bliezen zich later op in Brussel. Nederland wist van tevoren al dat zij terroristische banden hadden, wist dat een van hen hier mogelijk in het land was omdat die via Schiphol was gereisd, maar deed ogenschijnlijk toch niks. Van der Steur maakte eerder al andere missers in dit belangrijke dossier.
Extra stapje
Van der Steur moest van de oppositie in het debat zijn fouten toegeven en zich deemoedig opstellen. De bewindsman leek dat echter niet te kunnen opbrengen. „Ik ga niet erkennen dat er fouten zijn gemaakt”, zei de minister na een vragenvuur van de Kamerleden. Wel zegt hij dat er dingen beter kunnen. „De les die ik zal trekken is om altijd een stapje extra te zetten.”
Foto: Serge Ligtenberg
Tot verbazing van Kamerleden ontdekten zij tijdens het debat dat Nederland nog altijd dat extra stapje niet lijkt te zetten. Justitie heeft nog steeds niet onderzocht wat Ibrahim El Bakraoui in Nederland heeft gedaan na zijn landing op Schiphol. Volgens Van der Steur mag dat juridisch pas als België daartoe een verzoek doet. De oppositie kan er niet bij dat de minister niet van de zuiderburen eist dat zij zo’n verzoek doen. Er is immers ook een groot Nederlands belang om te weten wat de latere zelfmoordterrorist hier deed. Wellicht had hij contact met medestanders die hier een aanslag willen plegen.
Tijdens premier Ruttes beurt om de Kamer toe te spreken zag hij zich genoodzaakt om Van der Steur te verdedigen. „In algemene zin doet de minister van Veiligheid en Justitie zijn werk goed”, zei hij. „Het is een van de zwaarste ministersposten in het kabinet.” Een deel van de oppositie kon hij echter niet overtuigen.
Gekluns
Volgens PVV-voorman Wilders kan Nederland zich al dit „gekluns” niet veroorloven. Ook CDA-leider Buma was hard: „De premier zei dat we in oorlog zijn. Zo gaan we die oorlog niet winnen.”
De oppositie is extra geërgerd omdat het kabinet telkens met de vinger naar andere landen wijst terwijl Nederland ook steken heeft laten vallen. De fouten rondom de aanslagen in Brussel zouden vooral in het buitenland gemaakt zijn, suggereert Van der Steur keer op keer. GL-leider Klaver: „De fout is altijd van de ander. De Belgen, de Turken..”
AD 07.04.2016 Het aftreden van minister Ard van der Steur (Veiligheid, VVD) lijkt aanstaande, tenzij de coalitiepartijen hem nog één keer de hand boven het hoofd houden. Ook de reputatie van de VVD als partij van law & order staat op het spel.
In woorden doet men veel, maar of dat in daden ook zo is, dat moet nu echt maar eens duidelijk gaan worden, Aldus Sybrand Buma.
De pijn zit diep bij de liberalen. Het in 2010 speciaal opgetuigde ‘superministerie’ van Veiligheid en Justitie zou het uithangbordje van de VVD worden. Strengere straffen, sobere gevangenissen, rechten voor slachtoffers. Verlekkerd ging persbericht na persbericht uit over hoe de VVD schoon schip zou maken met crimineel Nederland.
Nu na Ivo Opstelten en Fred Teeven met Van der Steur al een derde bewindspersoon door een affaire dreigt te sneuvelen, is alle glans weg. Er zal besmuikt worden gelachen als de VVD het durft om zich in de volgende campagne weer te presenteren als de partij van law & order.
Tegenover dalende criminaliteitscijfers, staat een reeks aan incidenten. De bonnetjesaffaire van Teeven en Opstelten. Het gedraal met informatie. De verziekte sfeer op het ministerie. De missers van Van der Steur. Zo wordt een ministerscrisis ook een partijprobleem van premier Mark Rutte als VVD-voorman. Verkiezingen zijn immers nog maar 11 maanden weg.
Politieke dood
De vooruitzichten voor donderdag zijn niet best. Alle ingrediënten voor een politieke dood zijn daar. Een verstoorde vertrouwensband met zijn ambtenaren, gebutste geloofwaardigheid en een hausse aan kritiek in de media. Dus balanceert Van der Steur in het debat over de Brusselse aanslagpleger Ibrahim el Bakraoui op het randje.
,,In woorden doet men veel, maar of dat in daden ook zo is, dat moet nu echt maar eens duidelijk gaan worden,” zegt CDA-leider Sybrand Buma. ,,De indruk is steevast gewekt dat we de zaakjes op orde hebben, maar als er vragen worden gesteld, is het antwoord niet eens in orde. Of het beleid dat wel is, zal in het debat moeten blijken.”
Zeker nu Van der Steur dinsdagavond in een Kamerbrief beaamde dat de diensten ‘scherper’ hadden moeten zijn toen de latere Brusselse aanslagpleger El Bakraoui door Turkije werd uitgezet naar ons land. Zonder dat de Turken meldden wie hij exact was en waarom hij werd uitgewezen. Uit die brief blijkt bovendien dat Nederland enkele weken voor de aanslag hoorde dat El Bakraoui was gelinkt aan de aanslagen in Parijs. Het blijft onduidelijk waarom onze politie toen niet naar hem op zoek is gegaan.
Excuses In het verdedigingsarsenaal van Van der Steur ontbreekt donderdag in ieder geval het wapen van de excuses. Daar kan hij na drie eerdere affaires en evenzovele knievallen niet meer mee aankomen.
Er waren de affaires rond professor George Maat en Volkert van der G. – toen hij onjuiste informatie gaf en onterechte kritiek uitte – en zijn eigen vreemde rol in de Teevendeal waarbij hij als controlerend Kamerlid meeschreef aan een kwalijk persbericht van het ministerie dat hij daarna zou erven. Van der Steur moet vooral tonen dat hij ‘controle’ heeft over de terreurbestrijding. Waar andere ministers snel zouden worden vergeven, kan een verbaal foutje hem fataal worden. ChristenUnie, CDA, D66: niemand zegt per se uit te zijn op zijn scalp. Want: wordt de terreurbestrijding beter van wéér een nieuwe minister?
Maar de maat is vol: het moet vlekkeloos. Overleeft hij wel, dan zal de oppositie hem de volgende 11 maanden onder curatele houden en voortdurend herinneren aan eerdere missers. Niet zo prettig, met de verkiezingscampagne op komst.
NU 06.04.2016 De Nederlandse veiligheidsdiensten hebben rond de uitzetting van de Brusselse aanslagpleger Ibrahim El Bakraoui naar Nederland “strafvorderlijk gedaan wat van ze kon worden verwacht”, maar moeten in het vervolg “proactiever” te werk gaan.
Dat schrijft minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) dinsdagavond in een antwoord op de 66 aanvullende vragen van de Tweede Kamer.
Het is volgens Van der Steur noodzakelijk dat de diensten in internationaal verband beter met elkaar communiceren. “Ook al komen de handelingen niet voort uit voorschriften, er wordt van de diensten verwacht dat zij zich proactief, alert en assertief opstellen”, schrijft de VVD-bewindsman.
Daarbij zal de bewapening en uitrusting van de Dienst Speciale Interventies (DSI) en andere specialistische politieteams beter worden geregeld.
De politie zorgt er al voor dat er geen onnodige vertraging meer optreedt bij de bestelling van bewapening, uitrusting en middelen voor bijzondere en speciale eenheden. “Ik heb de korpschef, Erik Akerboom, verzocht waar mogelijk een verdere versnelling aan te brengen”, aldus Van der Steur.
Verkeerde informatie
Van der Steur kwam vorige week opnieuw onder vuur te liggen toen hij tijdens het debat over de aanslagen in Brussel de kamer verkeerd informeerde over informatie die van de Amerikaanse FBI zou komen. Dit bleek om een afdeling van de politie van New York te gaan.
Centraal in dat debat stond de uitzetting van Ibrahim El Bakraoui, die door Turkije was opgepakt aan de Turks-Syrische grens en vervolgens op een vliegtuig naar Schiphol werd gezet. Hij liep vervolgens ongestoord langs de Nederlandse douane.
Uitzetting
Oppositiepartijen wilden weten waarom de Nederlandse diensten geen actie hebben ondernomen. De Turkse autoriteiten hadden niet gemeld waarom El Bakraoui naar Nederland werd uitgezet. De Belg van Marokkaanse afkomst, met een flink strafblad achter zijn naam, had de Turkse autoriteiten verzocht naar Nederland te worden uitgezet.
Van der Steur zei vorige week dat de Turken daarmee afweken van de gebruikelijke werkwijze. Volgens oppositiepartijen zou dat juist een aanleiding moeten zijn om tot op de bodem uit te zoeken waarom de Belg El Bakraoui naar Nederland werd uitgezet.
De minister schrijft donderdagavond dat hoewel Nederland op basis van alle beschikbare informatie heeft gedaan wat moest er achteraf “wel [kan] worden geconstateerd dat er kansen zijn geweest om meer proactief in internationaal verband te werken.”
Schorsing
Het debat over de aanslagen werd vorige week geschorst, omdat de bewindsman de feiten niet op een rijtje had. Zo was onduidelijk wat Nederland had gedaan met de waarschuwing van de Amerikanen dat van de gebroeders El Bakraoui een terroristische dreiging uitging. De politie van New York, die de informatie deelde, waarschuwde ook voor de met de aanslagen in Parijs en de connectie met Salah Abdeslam, die verdacht wordt van betrokkenheid bij de aanslagen in Parijs.
Die informatie is echter met meerdere landen gedeeld, schrijft Van der Steur. Maar ook al wisten de Nederlandse veiligheidsdiensten niet waar Barkaoui zich na de landing op Schiphol bevond, en zich dus in Nederland kon ophouden, is er geen opsporingbevel uitgevaardigd. Dat kon volgens Van der Steur niet, omdat El Bakraoui niet internationaal “gesignaleerd” stond.
Het debat over de aanslagen wordt donderdag hervat.
Telegraaf 06.04.2016 Minister Van der Steur heeft opdracht gegeven aan politiebaas Erik Akerboom om snel maatregelen te nemen binnen de Dienst Speciale Interventies (DSI). Zo moet de bedrijfsvoering rond de bewapening van bijvoorbeeld antiterreureenheden sneller op orde zijn.
Dat staat in een brief van Van der Steur aan de Tweede Kamer. De minister wil dat Akerboom hem om de drie maanden informeert over de voortgang van de uitbreiding van de uitrusting van de leden van de speciale dienst. Die bestaat uit onder meer arrestatieteams en antiterreur-groepen.
Vorige week schreef deze krant over onvrede binnen de DSI over de werkdruk, leidinggevenden, de uitrusting van eenheden en een langslepende procedure over urencompensatie.
De korpsleiding zei vrijdag ’zich niet te herkennen in de onvrede’. Dit naar aanleiding van wat gesprekken met DSI’ers die door leidinggevenden waren opgetrommeld. De verklaring zette weer kwaad bloed bij ontevreden leden van de dienst.
In de brief van Van der Steur erkent de minister nu dat de DSI’ers zich zorgen maken over de werkdruk. Een gepland onderzoek naar de werkbeleving binnen de DSI wordt naar voren gehaald. Ook wil de minister dat het werk van de dienst ’zo veel mogelijk binnen de grenzen van de Arbeidstijdenwet wordt georganiseerd’.
Twintig leden van de belangrijkste politiedienst namen een advocaat in de arm, vanwege een conflict over arbeidsomstandigheden. Akerboom moet er van de minister voor zorgen dat de kwestie op korte termijn wordt afgerond.
Abert Springer van Nederlandse Politiebond (NPB) is blij dat er maatregelen zijn getroffen. „De korpschef Akerboom heeft na een eerste reactie toch ontdekt dat er wat aan de hand is. Ik ben erg blij dat er nu wat gebeurt. Het is ook fijn voor de mensen van de DSI die hun nek durfden uit te steken.”
Van der Steur en Akerboom zeggen signalen uit de DSI zeer serieus te nemen.
Telegraaf 06.04.2016 Nederland wist voor de aanslagen in Brussel al dat Ibrahim El Bakraoui, die eerder via Schiphol ons land binnenkwam, in verband werd gebracht met de aanslagen in Parijs.
Dat blijkt uit een serie antwoorden die minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) naar de Kamer heeft gestuurd. Hij moet donderdag in een debat uitleg geven over de aanslagen in Brussel en de Nederlandse rol daarin. Het belooft, na een reeks eerdere fouten, een erg lastig debat voor hem te worden.
Uit de beantwoording van de minister blijkt dat een kleine week voor de aanslagen met België is overlegd over de broers El Bakraoui, de latere Brusselse zelfmoordterroristen. Dit overleg vond plaats naar aanleiding van informatie van de New Yorkse politie. Toen werd aangegeven dat de broers waren geradicaliseerd en in verband werden gebracht met Saleh Abdeslam, de man die wordt verdacht van betrokkenheid bij de Parijse aanslagen.
Wat Nederland met die alarmerende informatie heeft gedaan, is onduidelijk. Dit terwijl Den Haag op dat moment wist dat Ibrahim El Bakraoui via Schiphol was gereisd, daarna onvindbaar bleek en dus misschien nog in Nederland was. Een kleine week later bliezen de broers zich op in Brussel. Den Haag heeft in elk geval geen opsporingsbevel uitgedaan, en volgens de minister kon dat ook niet.
Van der Steur blijft er bij dat Nederland aanvankelijk geen aanleiding had om El Bakraoui op Schiphol aan te houden. Destijds stond hij nog niet zichtbaar gesignaleerd.
De minister erkent wel dat er „ruimere communicatie” nodig is bij de bestrijding van terrorisme. In de uitwisseling van informatie had er alerter, assertiever en meer proactief gewerkt kunnen worden, volgens de bewindsman. Nederland wil zich er als EU-voorzitter voor inzetten dat dit ook echt gebeurt.
Trouw 06.04.2016 Nederland wist vóór de aanslagen in Brussel dat de broers El-Bakraoui in verband werden gebracht met de aanslagplegers in Parijs. Daags na het emailbericht van de New Yorkse politie van 16 maart 2016 bespraken de Nederlandse en Belgische politie ‘dat de broers zijn geradicaliseerd en in verband werden gebracht met Salah Abdeslam’. Een maand later bliezen de twee zich op in Brussel.
Minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) schrijft dat in stukken die hij vanavond naar de Tweede Kamer heeft verstuurd. Hij meent dat ‘rekening houdend met de beschikbare informatie en binnen de juridische mogelijkheden, de Nederlandse diensten strafvorderlijk hebben gedaan wat van ze kon worden verwacht’.
‘De les die ik hieruit trek’, schrijft Van der Steur, ‘is dat een ruimere communicatie tussen diensten in internationaal verband (…) een bijdrage kan leveren aan de bestrijding van het terrorisme.’ De Kamer debatteert morgenochtend verder over de aanslagen in Brussel. Dat debat werd vorige week gestaakt omdat de Kamer vond dat Van der Steur over te weinig informatie beschikte.
VK 05.04.2016 Een tip van de New Yorkse politie over Ibrahim el Bakraoui hield geen verband met een acute dreiging voor Nederland. Volgens minister Ard van Steur was de Amerikaanse melding onderdeel van de ‘reguliere informatieverstrekking’. Daarom is er ook geen opsporingsactie ondernomen tegen El Bakraoui, die in 2015 nog was uitgezet naar Nederland.
Dat blijkt uit antwoorden die de bewindspersoon gisteravond laat naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Een kleine week voor de aanslagen in Brussel werd Nederland eerst door de New Yorkse politie NYPD en daarna door de Belgische autoriteiten ingeseind over de broers El Bakraoui. Toen hoorde Nederland ook dat de twee latere zelfmoordterroristen in contact stonden met Salah Abdeslam, die toen gezocht werd wegens betrokkenheid bij de aanslagen in Parijs.
De oudste broer, Ibrahim el Bakraoui, was in de zomer van 2015 op Schiphol geland, nadat hij door Turkije was gearresteerd in het grensgebied met Syrië. Volgens Van der Steur zijn er geen aanwijzingen dat El Bakraoui na die uitzetting langer in Nederland is gebleven, hoewel daar verder ook geen onderzoek naar lijkt te zijn gedaan.
De antwoorden maken evenmin duidelijk of de Nederlandse autoriteiten ooit een link hebben gelegd tussen de waarschuwingen over El Bakraoui in 2016 en zijn landing op Schiphol in 2015. Van der Steur blijft volhouden dat ‘strafvorderlijk’ alles is gedaan wat nodig is. Tegelijkertijd erkent hij dat de communicatie met andere landen beter moet. Daar werkt hij nu aan.
Donderdag debat
Lees ook
Kamerleden hebben nog veel vragen na het eerste debat met minister Van der Steur (Veiligheid, VVD). Volgende week moet hij wederom uitleg geven in het parlement. Ondertussen blijken er een paar hardnekkige misverstanden te bestaan. Vier vragen over de informatieuitwisseling tussen inlichtingendiensten. (+)
De VVD’er ligt onder vuur, omdat de zaak El Bakraoui volgens de oppositie ernstige lacunes in de terreurbestrijding aan het licht heeft gebracht. Zo is een Turks bericht over de uitzetting van de El Bakraoui destijds nooit gelezen door de Nederlandse ambassade in Ankara. Inmiddels is ook duidelijk dat de Belgen al sinds januari 2016 de broers El Bakraoui in het vizier hadden. Nederland werd daar pas in maart over ingeseind, hoewel de Belgen ook wisten dat de oudste broer eerder op Schiphol was geland.
Donderdag debatteert de Kamer verder over de zaak.
Elsevier 06.04.2016 Minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie moet de Tweede Kamer donderdagavond opnieuw tekst en uitleg geven over de Brusselse terrorist Ibrahim El Bakraoui. De New Yorkse politie had Nederland gewaarschuwd voor de komst van de terrorist, maar er werd geen actie ondernomen tegen El Bakroaui.
Van der Steur zegt dat de informatie vanuit Amerika onderdeel van een ‘reguliere informatieverstrekking’. De tip werd verspreid onder politieliaisons van verschillende ambassades, waaronder de Nederlandse. Volgens de bewindsman was de waarschuwing niet specifiek aan Nederland gericht, waardoor er geen opsporingsactie werd ondernomen.
In een brief geeft Van der Steur antwoord op de vragen vanuit de Tweede Kamer over de zaak-El Bakraoui. Nederland is kort voor de aanslagen in Brussel tweemaal op de hoogte gebracht van de komst van de jihadist: eerst door de New Yorkse politie en daarna door de Belgische autoriteiten.
Toen werd ook duidelijk dat Ibrahim El Bakraoui en zijn broer Khalid El Bakraoui in contact stonden met Salah Abdeslam – op dat moment de enige voortvluchtige terrorist van de aanslagen in Parijs. Abdeslam werd vier dagen voor de aanslagen in de Belgische hoofdstad opgepakt in de Brusselse wijk Molenbeek.
Ibrahim El Bakraoui landde vorig jaar in de zomer op Schiphol, nadat hij door Turkse autoriteiten werd opgepakt bij de Syrische grens. Turkije zond een waarschuwing naar de Nederlandse ambassade in Ankara, maar dit werd nooit gelezen. Van der Steur schrijft dat de jihadist waarschijnlijk niet lang in Nederland verbleef na zijn uitzetting, ook al is dat niet onderzocht.
Kritiek
De druk op de minister is flink toegenomen nadat de informatie over El Bakraoui aan het licht is gekomen. Vorige week werd het debat over Brussel gestaakt, omdat de VVD’er onvoldoende antwoorden paraat had op het spervuur aan vragen vanuit de oppositie over de terreurbestrijding.
Van der Steur buigt niet voor de kritiek en blijft bij zijn standpunt, volgens hem zijn ‘de acties uitgevoerd die uitgevoerd moesten worden’. De bewindsman geeft toe dat de internationale samenwerking verbeterd moet worden en dat er alerter moet worden gehandeld. Donderdag moet Van der Steur zich opnieuw verantwoorden tegenover de Kamer.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 04.04.2016 Een werkgroep met Turkije over onder meer terreurbestrijding komt op ‘korte termijn’ bijeen. Dat zegt het ministerie van Veiligheid en Justitie maandagavond in een reactie op berichtgeving van RTL Nieuws.
Volgens RTL laat minister Ard van der Steur zijn afspraken met de Turken over de werkgroep versloffen. De groep over brede samenwerking op justitiegebied was medio november aangekondigd.
“We hebben niet stilgezeten”, aldus een woordvoerder van het ministerie. Er is gekeken ‘op welke wijze deze brede samenwerking nog verder kan worden verdiept’.
De Nederlandse en Turkse ambtenaren buigen zich in de groep ook over de aanpak van onder meer drugscriminaliteit en mensensmokkel. Het moet tot concrete afspraken leiden.
Kritiek uit oppositie
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer eisen opheldering. Van der Steur ligt al onder vuur in de nasleep van de radicaalislamitische aanslagen in Brussel. Een van de aanslagplegers kon vorig jaar ongemoeid Nederland binnenkomen, hoewel hij Turkije was uitgezet. Ook was er onduidelijkheid over Amerikaanse informatie over deze man.
“Het lijkt erop dat minister Van der Steur de zaken voor de zoveelste keer niet op orde heeft, afspraken met de Kamer niet nakomt en de Kamer niet juist informeert”, reageerde SP-leider Emile Roemer. PVV-leider Geert Wilders twitterde dat de minister beter de eer aan zichzelf kan houden. Lees: opstappen.
D66-kopstuk Alexander Pechtold sprak bij RTL over toenemende verwarring: “Een werkgroep die nooit bijeenkomt noem ik geen werkgroep. Hoe langer deze kwestie voortsleept, hoe meer vragen er rijzen in plaats van dat er antwoorden komen.”
CDA-leider Sybrand Buma wil onmiddellijk duidelijkheid van de minister: “Syriëgangers komen bijna allemaal terug via Turkije dus zijn harde afspraken met Turkije essentieel.”
Elsevier 04.04.2016 De problemen voor minister van Justitie Ard van der Steur (VVD) blijven zich opstapelen. Vijf maanden geleden beloofde de minister bij een werkbezoek aan Turkije om samen op te trekken bij onder meer de bestrijding van jihadisme. Van de afspraken blijkt nog niks terechtgekomen.
Zo blijkt uit berichtgeving van RTL Nieuws dat een in november beloofde werkgroep nooit is samengekomen. De werkgroep zou moeten bestaan uit Turkse en Nederlandse ambtenaren, met als doel beter samen te werken op het gebied van ‘drugscriminaliteit, contraterrorisme en jihadreizigers’. De Tweede Kamer heeft zelfs nog nooit van de werkgroep gehoord.
Gevoelig
Het is saillant dat Van der Steur beoogde om beter samen te werken met zijn Turkse ambtgenoot, omdat hij momenteel juist onder vuur ligt als gevolg van een zeer gebrekkige samenwerking met Turkije.
De Turkse autoriteiten waarschuwden Nederland voor de komst van zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui, maar met die informatie werd niets gedaan. El Bakraoui kon Schiphol zonder problemen verlaten en blies zichzelf twee weken geleden op in Brussel.
Opheldering
De Tweede Kamer reageert andermaal met grote verbazing. ‘Hoe langer deze kwestie voortsleept, hoe meer vragen er rijzen in plaats van dat er antwoorden komen,’ zei Alexander Pechtold (D66) tegen RTL Nieuws.
‘Het lijkt erop dat minister Van der Steur de zaken voor de zoveelste keer niet op orde heeft, afspraken met de Kamer niet nakomt en de Kamer niet juist informeert,’ aldus SP-leider Emile Roemer. Het ministerie van Justitie belooft in reactie op de berichtgeving dat de werkgroep ‘op korte termijn’ voor het eerst bijeen zal komen.
Tijdens het Kamerdebat over de aanslagen in Brussel raakte Van der Steur al in opspraak nadat hij de Kamer verkeerd inlichtte over terreurinformatie van de Amerikaanse autoriteiten. Omdat er veel vragen waren waarop Van der Steur niet kon antwoorden, werd besloten het debat komende donderdag voort te zetten.
Elsevier 04.04.2016 In de Rotterdamse flat waar de Franse terreurverdachte Anis B. zich schuilhield heeft de politie 45 kilo aan munitie gevonden voor kalasjnikovs. Het lijkt een nieuwe aanwijzing dat B. en zijn kompanen verregaande plannen hadden om een aanslag te plegen.
Anis B. werd vorige week zondag in Rotterdam-West gearresteerd. In zijn flat werden enorme hoeveelheden kogels van het kaliber 7.62 gevonden, bevestigt een woordvoerder van het landelijk parket maandag. Die kogels kunnen onder meer worden gebruikt in kalasjnikovs. Er werden ook telefoons, sim-kaarten, geld en drugs gevonden.
De 32-jarige B. – die al twee keer in Frankrijk werd veroordeeld voor gewapende overvallen – werd sinds december door de Franse politie gezocht. Via zijn vriend Reda Kriket kwam hij in het vizier van de Nederlandse politie. Kriket reed in een auto die op naam stond van B. en belde naar Nederlandse telefoonnummers die naar B. leidden.
Op handen zijnde aanslag
Twee weken geleden werd Kriket al in een voorstad van Parijs opgepakt. In zijn huis – waar B. ook heeft geslapen – werd een waar arsenaal aan wapens gevonden, met onder meer kalasjnikovs en explosieven. De Franse autoriteiten concludeerden dat Kriket onderdeel was van een terreurnetwerk dat dichtbij ‘een daad van extreem geweld was’.
Kriket en B. zouden volgens de Franse aanklager de afgelopen tijd heen- en weer hebben gereisd tussen Nederland, Frankrijk en België. Volgens het Nederlandse OM zouden de plannen van B. en Kriket in elk geval niet zijn gericht op Nederland.
Uitleveren
Het OM doet verder onderzoek naar wat B. precies in Nederland heeft gedaan. Frankrijk wil dat hij zo snel mogelijk wordt uitgeleverd, maar B. wil niet meewerken.
Bij de arrestatie van B. werden ook drie Algerijnen gearresteerd: twee van hen zitten nog vast op verdenking van lidmaatschap van een terroristische organisatie.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Trouw 04.04.2016 De Amsterdamse politie heeft geen concrete informatie dat hoofdstedelijke moslimjongeren dusdanig zijn geradicaliseerd dat ze op termijn een aanslag zouden kunnen plegen. Dat liet de politie vandaag weten na een gesprek met jongerenimam Yassin Elforkani.
De imam zei in een zaterdag gepubliceerd interview in Het Parool dat tientallen moslimjongeren in Amsterdam zo geradicaliseerd zijn dat niets hen meer lijkt tegen te houden. “De terroristische netwerken staan klaar (..) Veel mensen in de wijken weten ervan, maar kiezen ervoor hun mond te houden.” Hij voorspelt dat binnen anderhalf jaar een aanslag zal worden gepleegd, als die netwerken niet worden opgerold.
“We nemen alle signalen bijzonder serieus en hebben naar aanleiding van het interview maandag een gesprek met Elforkani gevoerd”, aldus een politiewoordvoerder. “Dit heeft echter totaal geen concrete informatie opgeleverd. Er is niets nieuws naar voren gekomen.”
Telegraaf 04.04.2016 De Amsterdamse politie heeft geen concrete informatie dat hoofdstedelijke moslimjongeren dusdanig zijn geradicaliseerd dat ze op termijn een aanslag zouden kunnen plegen. Dat liet de politie maandag weten na een gesprek met jongerenimam Yassin Elforkani.
De imam zei in een zaterdag gepubliceerd interview in Het Parool dat tientallen moslimjongeren in Amsterdam zo geradicaliseerd zijn dat niets hen meer lijkt tegen te houden. ,,De terroristische netwerken staan klaar (..) Veel mensen in de wijken weten ervan, maar kiezen ervoor hun mond te houden.” Hij voorspelt dat binnen anderhalf jaar een aanslag zal worden gepleegd, als die netwerken niet worden opgerold.
,,We nemen alle signalen bijzonder serieus en hebben naar aanleiding van het interview maandag een gesprek met Elforkani gevoerd”, aldus een politiewoordvoerder. ,,Dit heeft echter totaal geen concrete informatie opgeleverd. Er is niets nieuws naar voren gekomen.”
De Amsterdamse politie heeft geen concrete informatie dat hoofdstedelijke moslimjongeren dusdanig zijn geradicaliseerd dat ze op termijn een aanslag zouden kunnen plegen. Dat liet de politie maandag weten na een gesprek met jongerenimam Yassin Elforkani.
De imam zei in een zaterdag gepubliceerd interview in Het Parool dat tientallen moslimjongeren in Amsterdam zo geradicaliseerd zijn dat niets hen meer lijkt tegen te houden. ,,De terroristische netwerken staan klaar (..) Veel mensen in de wijken weten ervan, maar kiezen ervoor hun mond te houden.” Hij voorspelt dat binnen anderhalf jaar een aanslag zal worden gepleegd, als die netwerken niet worden opgerold.
,,We nemen alle signalen bijzonder serieus en hebben naar aanleiding van het interview maandag een gesprek met Elforkani gevoerd”, aldus een politiewoordvoerder. ,,Dit heeft echter totaal geen concrete informatie opgeleverd. Er is niets nieuws naar voren gekomen.”
AD 04.04.2016 De politie in Amsterdam heeft gesproken met de jongerenimam die waarschuwde voor een aanslag in Nederland. Volgens een woordvoerder wilde de politie achterhalen of de imam, Yassin Elforkani, meer weet dan de autoriteiten.
Elforkani (33) zei afgelopen weekend in een interview met Het Parool dat hij binnen anderhalf jaar een aanslag verwacht in Amsterdam, als er niets gebeurt. De politie zegt dat het gesprek met de imam geen ,,concrete, actuele of nieuwe informatie heeft opgeleverd”.
,,We nemen dit soort signalen altijd serieus”, zei een woordvoerder. ,,Daarom zijn we vandaag ook meteen met Elforkani in gesprek gegaan”.
Geradicaliseerd
De jongerenimam zei in het interview dat er terroristische netwerken klaarstaan. Die bestaan volgens hem uit tientallen moslimjongeren in Amsterdam. Zij zouden zo geradicaliseerd zijn, dat niets hen weerhoudt om aanslagen te plegen.
Volgens de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland had Elforkani die informatie meteen moeten delen met de autoriteiten en niet eerst met de krant.
Telegraaf 03.04.2016 De Duitse regering voelt niets voor een Europese terreurbestrijdingsdienst. Wel wil Berlijn de uitwisseling van gegevens tussen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten van de lidstaten van de Europese Unie verbeteren, zegt minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière in een vraaggesprek met de Tagesspiegel am Sonntag.
Alleen al in het Duitse Gezamenlijke Terreurbestrijdingscentrum (GTAZ) werken veertig diensten samen, zei de Maizière, en dat is al moeilijk genoeg. ,,Een Europees terreurbestrijdingscentrum zou ontelbare diensten uit 28 landen moeten verenigen.” Bovendien vergt dat de overdracht van bevoegdheden door de lidstaten, en dat heeft nogal wat voeten in de aarde.
Sinds de terreuraanslagen in Parijs en Brussel gaan meer en meer stemmen op om binnen de Europese Unie beter samen te werken tegen terrorisme.
NU 03.04.2016 Een kleine meerderheid van de Nederlanders (52 procent) vindt volgens een peiliing van Maurice de Hond dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) moet aftreden.
Van der Steur kan vooral geen genade vinden in de ogen van mensen die stemmen op SP, PVV en CDA.
De politicus kwam afgelopen week in opspraak nadat was gebleken dat hij de Tweede Kamer verkeerd heeft ingelicht over Amerikaanse terreurinformatie.
Ook moest hij tijdens een debat over de aanslagen in Brussel op verschillende vragen het antwoord schuldig blijven.
Overigens denken de meeste kiezers dat de fout niet direct bij Van der Steur ligt, maar eerder bij zijn ministerie. Dat heeft grote fouten gemaakt, vindt 65 procent van de kiezers. En zulke fouten zijn geen incident maar komen wel vaker voor, meent 57 procent.
AD 03.04.2016 Een kleine meerderheid van de Nederlanders (52 procent) vindt dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) moet aftreden. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond. Van der Steur kan vooral geen genade vinden in de ogen van mensen die stemmen op SP, PVV en CDA.
Van der Steur kwam afgelopen week in opspraak nadat was gebleken dat hij de Tweede Kamer verkeerd heeft ingelicht over Amerikaanse terreurinformatie. Ook moest hij tijdens een debat over de aanslagen in Brussel op verschillende vragen het antwoord schuldig blijven.
Overigens denken de meeste kiezers dat de fout niet direct bij Van der Steur ligt, maar eerder bij zijn ministerie. Dat heeft grote fouten gemaakt, vindt 65 procent van de kiezers. En zulke fouten zijn geen incident maar komen wel vaker voor, meent 57 procent.
Telegraaf 02.04.2016 De waarschuwende woorden van jongerenimam Elforkani over terroristische netwerken van jonge moslims in Amsterdam, moeten serieus genomen worden.
Dat vinden politici die reageren op de geruchtmakende uitspraken van Yassin Elforkani. Die zei zaterdag in een interview met Het Parool dat er terroristische netwerken klaarstaan, bestaande uit tientallen moslimjongeren, die binnen anderhalf jaar een aanslag kunnen plegen. Volgens Elforkani moet er snel ingegrepen worden door de veiligheidsdiensten.
Kritiek
Kritiek kwam er al snel, onder meer van de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland, die vindt dat Elforkani angst zaait en zijn informatie zou moeten delen met de politie, en niet met de media. De politie meldt desgevraagd dat Elforkani binnenkort wordt uitgenodigd voor een gesprek. ,,Hij lijkt vooralsnog niet over andere informatie te beschikken dan wij’’, aldus een zegsman van de politie. Maar in Amsterdam is de waarschuwing van de islamitische geestelijke wel degelijk aangekomen.
„Elforkani zegt dit heus niet zomaar, dus dit moet serieus genomen worden. Maar de suggestie dat er niets gebeurt nu, klopt niet”, aldus VVD-raadslid Dilan Yesilgöz die samen met de rest van de gemeenteraad regelmatig in het geheim op de hoogte wordt gebracht van de inspanningen tegen radicalisering. „We zitten erbovenop en we doen het beter dan welke stad dan ook, daarvan ben ik overtuigd. En van mij mogen we nog harder optreden tegen ronselaars, met enkelbanden en gebiedsverboden. Maar we moeten niet doen alsof het hier is zoals in Molenbeek.”
Van Gogh
De precieze aanpak van terroristen wordt in zeer kleine kring gedeeld. Als er acties van de veiligheidsdiensten plaatsvinden in de hoofdstad, zoals het verzamelen van inlichtingen, krijgt burgemeester Eberhard van der Laan een ambtsbericht. Die deelt hij met een zeer kleine groep professionals, zoals de hoofdcommissaris van politie. Maar de gemeente heeft zelf ook een aanpak ontwikkeld na de moord op Theo van Gogh in 2004 door een geradicaliseerde moslim, om extreme types in de gaten te houden.
Elforkani zou volgens ingewijden momenteel geen sleutelpersoon zijn. Dit is een groep van om en nabij de 150 mensen in alle lagen van de islamitische gemeenschap in de hoofdstad, die korte lijnen houden met het stadhuis. Hoewel niet precies duidelijk is waar Elforkani zijn waarschuwingen op baseert, kan een gesprek met de imam geen kwaad. „Onze vervolgvraag moet zijn: hoe ga je ons helpen?” vindt PvdA-raadslid Sofyan Mbarki. „Als hij concrete aanwijzingen heeft, ga met hem in gesprek en geef hem een rol in de aanpak van radicalisering”, aldus het raadslid.
Zwijgen
De bewering van Elforkani dat er in de Marokkaanse gemeenschap angstvallig wordt gezwegen over extremisme en radicalisering, verwerpt Mbarki. Het belang van openheid wordt er juist steeds meer erkend, denkt hij. „Moslims in Nederland weten dat ze bij een eventuele aanslag dubbel getroffen worden. Een aanslagpleger maakt namelijk geen onderscheid tussen wie er omkomen, en bovendien wijzen beschuldigende vingers na een aanslag direct naar de islamitische gemeenschap. Dus als ik iets in mijn omgeving opmerk, meld ik dat, en de mensen om mij heen doen precies hetzelfde.”
Imam Elforkani was niet beschikbaar om zijn woorden toe te lichten.
Telegraaf 02.04.2016 Jongerenimam Yassin Elforkani moet geen suggestieve verhalen vertellen over terreurnetwerken in Nederland. Dat zegt voorzitter Yahia Bouyafa van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) zaterdag in een reactie op uitspraken van Elforkani in Het Parool
Yassin Elforkani.
De jongerenimam zegt in de krant dat tientallen moslimjongeren in Amsterdam zo geradicaliseerd zijn dat niets hen meer lijkt tegen te houden. “De terroristische netwerken staan klaar (..) Veel mensen in de wijken weten ervan, maar kiezen ervoor hun mond te houden”, zegt Elforkani. Hij voorspelt dat binnen anderhalf jaar een aanslag zal worden gepleegd, als die netwerken niet worden opgerold.
Bouyafa vindt “dergelijke angstzaaierij gevaarlijk. Elforkani moet de informatie waarover hij concreet lijkt te beschikken zo snel mogelijk melden aan de autoriteiten en niet aan de krant.”
Verder voegt de RMMN eraan toe dat hij alles in het werk stelt om radicalisering tegen te gaan: “Mensen die zich bezighouden met terreur kunnen en mogen zich op geen enkele manier veilig wanen in de islamitische gemeenschap.”
Elsevier 02.04.2016 Binnen anderhalf jaar zal Amsterdam worden getroffen door een terroristische aanslag, voorspelt jongerenimam Yassin Elforkani. ‘De terroristische netwerken staan al klaar. Het is gewoon hard ingrijpen nu,’ onderstreept de voormalig woordvoerder van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO).
Als de terroristische netwerken niet snel worden opgerold in Amsterdam, is de hoofdstad de volgende na Brussel en Parijs, zo denkt Elforkani. In een interview met Het Paroolroept hij de Tweede Kamer op hervormingen door te voeren, voor het te laat is.
‘Veel mensen in de wijken weten van de terroristische netwerken, maar kiezen ervoor hun mond te houden en deze jongeren te beschermen,’ zegt de jongerenimam. De groeperingen van radicale moslims die vier jaar geleden zijn gesticht, moeten worden opgerold.
Theologie
‘Er is een Koranvers dat zegt: chaos creëren is soms erger dan doden. Deze jongeren zien dat als aansporing. Als je de ideologie accepteert, handel je ernaar.’ Elforkani vindt dat teruggekeerde Syriëgangers preventief moeten worden vastgezet. Ookbepleit hij een humane polderislam, waarin gelovigen niet ophouden met zelf nadenken.
Sinds 2012 zijn er circa vierduizend jihadisten vanuit de Europese Unie naar Syrië en Irak vertrokken om te vechten voor Islamitische Staat. Van hen is 30 procent teruggekeerd naar Europa. Dat staat in een rapport van het Internationale Centrum voor Contra-Terrorisme dat vrijdag werd gepresenteerd.
Syriëgangers
In Nederland spelen wijkagenten een sleutelrol in het voorkomen, in elk geval tijdig signaleren van radicalisering. Lees verder >
De jhadisten worden steeds jonger: de meerderheid van de huidige generatie Syriëgangers is tussen de achttien en twintig jaar. Ook radicaliseren ze sneller – sommigen hadden slechts aan maand nodig om zich over te geven aan de jihad.
Het radicaliseringsproces heeft bij 90 procent van de gevallen plaats in verstedelijkte gebieden in Europa. De radicale moslims komen vaak uit dezelfde buurten, dat duidt er op dat zij in Europa al opereerden in extremistische netwerken, zoals Elforkani waarschuwt.
Als voorbeeld wordt Amsterdam niet genoemd in het rapport, maar Den Haag, Delft, Zoetermeer en Arnhem zijn volgens de onderzoekers wel voorbeelden van Nederlandse steden met gevaarlijke buitenwijken. In België worden Antwerpen en Brussel genoemd.
De Brusselse deelgemeente Molenbeekis de laatste jaren uitgegroeid tot een kweekvijver voor jihadisten. Een groot deel van het terreurnetwerk dat in Brussel en Parijs aanslagen pleegde, groeide op in Molenbeek.
Salah Abdeslam, de enige terrorist die de aanslag in de Franse hoofdstad overleefde, zat wekenlang ondergedoken in de wijk. De schuilplaats van de terrorist was bekendbij een aantal omwonenden, maar zij waarschuwden de inlichtingendiensten niet.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 02.04.2016 In de top van de grootste regeringspartij VVD zijn grote twijfels gerezen of de liberale minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur eind volgende week nog wel op zijn stoel zit.
‘Kopzorgen’, ‘gestuntel’ en ‘geklungel’ zijn kwalificaties uit de mond van verschillende VVD-prominenten. Dat schrijft het AD zaterdag.
Van der Steur vecht aanstaande donderdag voor zijn politieke leven in het Kamerdebat over de aanslagen in Brussel. Zijn gebrekkige optreden tot nu toe gaat het voorstellingsvermogen van VVD’ers te boven. De opvolger van Ivo Opstelten heeft al driemaal sorry tegen de Kamer moeten zeggen. Het optreden van de minister afgelopen dinsdag in het Kamerdebat over de zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui tastte zijn geloofwaardigheid verder aan.
Telegraaf 02.04.2016 Terwijl Haagse politici de afgelopen tijd motie na motie aannamen om ervoor te zorgen dat het salafisme wordt gestopt, geeft het Internationaal Centrum voor Contraterorisme (ICCT) in Den Haag zaterdag een heel ander signaal: de huidige generatie Syriëgangers is amper door religie geïnspireerd, schrijft Trouw.
De jihadganger van nu is een hele of halve crimineel voor wie een reis naar Syrië gewoon het volgende spannende ding in zijn leven is, of iemand die ontgoocheld is geraakt.
Zaterdag presenteert het ICCT een internationaal onderzoek naar de aard en aanpak van Syriëgangers in alle Europese landen. Het onderzoek werd in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding uitgevoerd en brengt voor het eerst in kaart hoe groot het aantal uitreizigers en terugkeerders precies is.
Trouw 01.04.2016 De Belgische Bilal Hafdi was 20 jaar toen hij zichzelf opblies buiten het Stade de France in Parijs. Hij was de jongste aanslagpleger. Tussen het moment dat hij rookte en blowde, radicaliseerde, naar Syrië vertrok, terugkeerde en een aanslag pleegde zat een maand. Zo gaat het tegenwoordig. Het nieuwe type terroristen, de zogenaamde tweede generatie, verdiept zich niet eerst jaren in de islam.
De jihadganger van nu is of een hele of halve crimineel voor wie een reis naar Syrië gewoon het volgende spannende ding in zijn leven is.
Terwijl Haagse politici de afgelopen tijd motie na motie aannamen om ervoor te zorgen dat het salafisme wordt gestopt, geeft het internationaal centrum voor contra-terorisme (ICCT) in Den Haag vandaag een heel ander signaal: de huidige generatie Syriëgangers is amper door religie geïnspireerd.
De jihadganger van nu is een hele of halve crimineel voor wie een reis naar Syrië gewoon het volgende spannende ding in zijn leven is, of iemand die ontgoocheld is geraakt – die is buitengesloten of gediscrimineerd. Men zoekt eerder een doel om zijn frustratie op te richten, dan dat de jihad geldt als religieuze verplichting.
Hedendaagse jihadgangers
Vandaag presenteert dat ICCT een internationaal onderzoek naar de aard en aanpak van Syriëgangers in alle Europese landen. Het onderzoek werd in opdracht van de Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding uitgevoerd in het kader van het Europees voorzitterschap, waarin terreurbestrijding één van de aandachtspunten is.
Het rapport brengt voor het eerst in kaart hoe groot het aantal uitreizigers en terugkeerders precies is. Vooral de laatste groep baart overheden grote zorgen – de kans dat IS strijders opzettelijk naar Europa terugstuurt om aanslagen te plegen is groot.
Een aanzienlijk deel heeft een crimineel verleden en er zijn aanwijzingen dat een deel van de uitreizigers al eerder geestelijke problemen had
Behalve het aantal onderzocht het ICCT ook het profiel van de hedendaagse Syriëganger. Meest is het een jonge man, afkomstig uit een grote stad. Opvallend, schrijft het ICCT, is de steeds jongere leeftijd van de uitreizigers en de groeiende groep vrouwen die zich mengt in de strijd. Van de Franse jihadgangers is 22 procent vrouw, in Duitsland 20 procent en van de Belgische uitreizigers is één op de tien vrouw.
Een aanzienlijk deel heeft een crimineel verleden en er zijn aanwijzingen dat een deel van de uitreizigers al eerder geestelijke problemen had. Ook valt de groeiende groep bekeerlingen op. In sommige landen, zoals in Frankrijk, is bijna een kwart van de uitreizigers niet van islamitische origine. Bij een verijdelde aanslag in Barcelona bijvoorbeeld, in het voorjaar van 2015, waren onder de 11 arrestanten vijf bekeerlingen.
Propaganda
Gemiddeld is een derde van de ongeveer 4000 uitreizigers weer terug in het land van herkomst. Hoewel er onmogelijk te voorspellen is welk deel daarvan een eventuele aanslagpleger is, doet de ICCT er toch een gooi naar: eerder onderzoek wees op een percentage van 6 procent.
Zo rekenend lopen er in België, Nederland, Oostenrijk, Zweden, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk samen ongeveer 80 terroristen rond. Daar komen dan nog de mensen bij die nooit naar Syrië vertrokken, maar door gewoon in eigen land radicaliseerden, mede onder invloed van de 46.000 accounts op Twitter waarop effectieve IS-propaganda wordt verspreid. IS wordt daarin voortdurend afgebeeld als een winnaar, het kalifaat als een veilig en fijn land.
Het ICCT benadrukte gisteren het belang van reïntegratieprojecten voor terugkerende Syriëgangers.
Telegraaf 01.04.2016 Justitieminister Ard van der Steur heeft nog tot donderdagmorgen de tijd om zich voor te bereiden op de rest van het debat met de Tweede Kamer over de aanslagen in Brussel. Dat blijkt uit de agenda van de Kamer.
Het debat werd dinsdagavond geschorst, omdat Van der Steur lang niet op alle vragen uit de Kamer een afdoend antwoord had. Inmiddels zijn er nog meer vragen gerezen.
De minister krijgt waarschijnlijk een stevige dobber aan de voortzetting van de vergadering. Die was afgelopen week nog maar amper onderbroken, of Van der Steur moest alweer melden dat niet de FBI Nederland informatie stuurde over de aanslagplegers Ibrahim en Khalid El Bakraoui, zoals hij eerder had beweerd, maar een andere Amerikaanse opsporingsinstantie, de Intelligence Division van de New York Police Department (NYPD).
Die vergissing, die overigens aan de inhoud van het bericht niets veranderde, boezemt met name de oppositie weinig vertrouwen in. Zelf houdt de bewindsman volop de moed erin, zo deed hij vrijdagmiddag voorkomen.
,,Ik denk dat het een heel mooi en goed debat zal worden. We gaan netjes antwoord geven op de 66 vragen die er zijn gesteld bovenop de 166 vragen die de Kamer al had. Problemen zijn er om op te lossen en niet om voor weg te lopen.” Stoppen is dan ook nog niet in hem opgekomen, aldus de minister die denkt donderdag overtuigend te kunnen zijn.
Hij wil graag minister blijven. ,,Ik vind het een ongelofelijk mooie baan.” Vice-premier Lodewijk Asscher zei vrijdag dat het ,,natuurlijk niet wenselijk” is als de minister van Veiligheid en Justitie het veld ruimt. ,,We moeten aan de záák werken”.
Telegraaf 01.04.2016 Naast de grote ontevredenheid die bij de oppositie leeft, begint nu ook in de coalitie de steun voor minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) af te brokkelen. De VVD-bewindsman zal in het komende debat over terreurbestrijding alles op alles moeten zetten om te overleven, valt achter de schermen bij de regeringspartijen te horen.
Een nauw betrokken PvdA-Kamerlid zegt dat het alle kanten op kan gaan, maar dat het er niet goed uit ziet voor de minister die er pas een jaar zit. „Bij dit onderwerp moet je het vertrouwen van de bevolking hebben. Je moet kunnen zeggen dat ze rustig kunnen gaan slapen omdat er over ze gewaakt wordt. Mensen hebben dat vertrouwen niet meer in hem”, aldus de sociaaldemocraat.
Een ander vooraanstaand PvdA-parlementariër zegt dat het komende terreurdebat, dat voor donderdag gepland staat „slecht kan aflopen voor hem.” De sociaaldemocraten zullen in principe steun verlenen, zegt dit Kamerlid. „Maar als die dynamiek van het vorige debat zich herhaalt, is er een probleem.” De PvdA’er verwacht dat het dan aan de VVD is om de stekker eruit te trekken.
Bij de liberalen valt te horen dat ze hun bewindsman nooit zullen wegstemmen, maar dat ze ook niet meer gaan ’interveniëren’ om hun minister te redden. Hij zal het zelf moeten opknappen. Ook kan zich een situatie voordoen dat Van der Steur zelf zijn knopen telt, als het debat dramatisch verloopt en er in de Kamer breed wantrouwen begint te leven jegens hem. SP en PVV lijken al tabak te hebben van hem en ook in het CDA valt te horen dat een motie van afkeuring of wantrouwen serieus in beeld komt.
Meerdere parlementariërs vragen zich wel af wat een ministerswissel op zou leveren. Binnen de kortste keren zal er waarschijnlijk weer een probleem zijn op het moeilijke ministerie van Veiligheid en Justitie. „Achteraf denkend had Opstelten er aanvankelijk nog redelijk de wind onder”, blikt een PvdA-Kamerlid terug.
Van der Steur lijkt te beseffen dat het erop of eronder is. Hij zou dit weekend eigenlijk naar de VS voor een werkbezoek, maar die trip heeft hij geannuleerd.
Elsevier 01.04.2016 De politiedienst die zich in Nederland specialiseert in het bestrijden van terrorisme is zwaar onderbezet en heeft een conflict met de politietop.
Anti-terreureenheden van de Dienst Speciale Interventies (DSI) draaien geregeld diensten van achttien uur per dag, er is een tekort van vijftig agenten en te weinig specialistisch materiaal, melden politiebronnen aan De Telegraaf.
‘De problemen zijn zodanig geëscaleerd en het gevaar voor de samenleving kan zo groot worden, dat dit naar buiten moet,’ zegt een van hen.
Dringende gesprekken
Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP bevestigt dat ze ‘weten van dit soort conflicten.’ ‘We voeren dringende gesprekken met de leiding,’ aldus Van de Kamp. ‘Het conflict moet zo snel mogelijk uit de wereld.’ De nieuwe politiechef Erik Akerboom gaat vrijdag naar aanleiding van de berichten op bezoek bij de antiterreureenheid.
Het ministerie van Justitie had eerder beloofd om zeker 20 tot 30 miljoen euro te investeren in de anti-terreurdienst, maar dat geld zou nooit bij de DSI terecht zijn gekomen. Volgens een woordvoerder van de politie is het geld zeker niet ‘verdwenen’.
Meer problemen
Premier Mark Rutte (VVD) sprak donderdag in Washington DC over veiligheid in Nederland. Volgens de premier moet er meer geld worden vrijgemaakt in de strijd tegen terreur en moet de wetgeving worden aangescherpt. Dat kan wel ten koste gaan van de privacy van Nederlanders, waarschuwde de premier.
De berichten over problemen bij de anti-terreurpolitie komen nadat deze week bleek dat de Nederlandse veiligheidsdienst in de fout is gegaan in het dossier Ibrahim El Bakraoui. Nederland werd gewaarschuwd voor de Belgische terrorist, maar toch kon de man na aankomst op Schiphol vrij doorreizen. Daarnaast zou informatie van Amerikaanse diensten door Nederland zijn doorgegeven aan de Belgische politie, maar dat wordt van Belgische zijde betwist.
Elsevier 31.03.2016 Het is overduidelijk dat we meer moeten doen aan de veiligheid, dat we hier meer geld aan moeten besteden. Ook de wetgeving moet worden aangescherpt, vindt premier Mark Rutte (VVD).
‘Er moet meer aan veiligheid worden gespendeerd,’ zei hij donderdag in Washington tijdens een gesprek met studenten van de American University.
Top
Rutte is in de Amerikaanse hoofdstad voor de nucleaire top. Op de Nuclear Security Summit, in 2014 nog in Den Haag, worden afspraken gemaakt om onder meer nucleair terrorisme te voorkomen.
Wat gaat er allemaal nog meer mis met de aanpak van terroristen? Als er in het geval van Ibrahim El Bakraoui, die zich vorige week op de Brusselse luchthaven Zaventem opblies, ook aan Nederlandse zijde zo veel mis ging, wat gaat er dan eigenlijk wel goed met het indammen van het jihad-terrorisme? Lees dit commentaar van Syp Wynia >
Als de wetgeving wordt aangescherpt, kan dat betekenen dat de privacy hierdoor in sommige gevallen in het geding komt, waarschuwde de premier. ‘We moeten constant kijken naar de balans.’
Extra geld
Verder moeten de Europese inlichtingendiensten beter en sneller samenwerken. Hij hoopt dat op dit vlak nog een aantal stappen gezet kunnen worden tijdens het halfjaarlijkse Nederlandse voorzitterschap van de EU.
Het kabinet heeft een deel van de bezuinigingen op de ministeries van Veiligheid en Justitie en Defensie teruggedraaid. In de Kamer wordt, zeker na de aanslagen in Brussel vorige week, aangedrongen op extra geld voor Justitie. Alle oppositiepartijen eisen dat de financiële tekorten bij de politie nu echt ongedaan worden gemaakt.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 31.03.2016 Het Openbaar Ministerie onderzoekt of Nederland dienst doet als schuilplaats voor Belgische en Franse terreurverdachten. Dat schrijftNRC. Officier van justitie Bart den Hartigh houdt er rekening mee dat de klopjacht op terreurverdachten in België en Frankrijk tot gevolg heeft dat de verdachten uitwijken naar Nederland.
Terroristen maken op precies dezelfde manier gebruik van de maatschappij zoals wij dat doen, aldus Jelle van Buuren.
Den Hartigh is verantwoordelijk voor de terrorisme-aanpak binnen het OM. Na de aanslagen in Parijs, op 13 november 2015, is het aantal huiszoekingen in onder meer de voorsteden van Parijs en de Brusselse deelgemeente Molenbeek sterk gestegen. ,,Ik kan mij voorstellen dat men denkt: ik kan beter ergens anders gaan zitten. Dat onderzoeken we nu”, zegt hij tegen NRC.
Volgens Jelle van Buuren, terrorismeonderzoeker aan de Universiteit Leiden, is het niet zeker dat Nederland wordt gebruikt als schuilhaven. ,,Terroristen maken op precies dezelfde manier gebruik van de maatschappij zoals wij dat doen. Je gaat ergens heen waar je iemand kent, of waar een milieu is waar je gemakkelijk in op kunt gaan. In een diverse stad als Rotterdam zullen zij bijvoorbeeld minder gauw opvallen”, zegt hij tegen NRC.
Huiszoekingen
Afgelopen week vonden in de havenstad meerdere huiszoekingen plaats. De eerste was in Rotterdam-West. Hierbij werd onder meer de 32-jarige Fransman Anis B. aangehouden. Hij reisde eerder samen met Reda Kriket naar Syrië. Kriket zou betrokken zijn geweest bij de aanslagen in Parijs. Beide mannen maken naar verluidt deel uit van het zogeheten Zerkani-netwerk, dat een sleutelrol speelde bij de aanslagen in Brussel en Parijs.
Bij de huiszoeking in Rotterdam-West werden ook drie Algarijnen gearrestereerd, waarvan er al een is vrijgelaten. Hij was volgens het OM op de verkeerde tijd op de verkeerde plek.
Kralingen
In de nacht van dinsdag op woensdag deed een speciale politie-eenheid wederom een inval in een woning in Rotterdam, toen in de wijk Kralingen. Bij de inval werden geen wapens of explosieven gevonden en niemand werd gearresteerd.
NU 01.04.2016 De bewering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat België en Nederland weinig snappen van jihadisme, wordt “helemaal niet herkend” door veiligheidsminister Ard van der Steur. Dat zei de bewindsman vrijdagochtend over de uitlatingen van de president op CNN.
“We weten heel veel van terrorisme en jihadisme. We hebben het behoorlijk in de gaten en voor zover dat gaat, goed onder controle”, aldus Van der Steur. “We weten wat we zouden moeten willen weten en we zijn elke dag bezig onze kennis nog verder te vergroten.”
Hij wees erop dat een veiligheid van 100 procent niet te geven is, maar dat er alles aan gedaan wordt om de kans op een aanslag zo klein mogelijk te houden. ”100.000 mensen werken er onder mijn verantwoordelijkheid dag in, dag uit aan om Nederland veilig te houden.”
Minister Ronald Plasterk (Veiligheidsdiensten) zei dat Nederland doet “wat het redelijkerwijs kan en moet doen”.
Neigingen
Erdogan haalde in het interview uit naar Nederland en België. De president reageerde op de verwijten van Nederland dat Turkije niet duidelijk zou hebben aangegeven dat de geradicaliseerde Ibrahim El Bakraoui, die in juli werd uitgezet, jihadistische neigingen zou hebben.
“Om iemand die jihadistische intenties heeft te begrijpen, moet je wel eerst snappen wat het betekent”, aldus Erdogan. “Nederland en België begrijpen niet waar jihadisme voor staat.”
Onduidelijkheid
Begin deze week debatteerde de Tweede Kamer over de aanslagen in Brussel en de onduidelijkheid rond de uitzetting van El Bakraoui. Omdat minister Van der Steur niet alle informatie over de gang van zaken rond de uitzetting voorhanden had, wordt het debat volgende week hervat.
Hij zal zich dan moeten verantwoorden voor het feit dat hij de Kamer verkeerd heeft ingelicht over de herkomst van de informatie. Tegen de Kamer zei hij dat de informatie van de FBI afkomstig was, maar later bleek dat die door de New Yorkse politie met Nederland is gedeeld.
Elsevier 31.03.2016 Wat gaat er allemaal nog meer mis met de aanpak van terroristen? Als er in het geval van Ibrahim El Bakraoui, die zich vorige week op de Brusselse luchthaven Zaventem opblies, ook aan Nederlandse zijde zo veel mis ging, wat gaat er dan eigenlijk wel goed met het indammen van het jihad-terrorisme?
Dat zijn de vragen die zich opdringen bij het geblunder bij de Nederlandse overheid rond de Belgische zelfmoordterrorist en het klungelige optreden van Ard van der Steur, VVD-minister van Veiligheid en Justitie, in de Tweede Kamer.
Gearresteerd
Op 14 juli 2015 werd Ibrahim El Bakraoui door Turkije naar Nederland uitgezet, nadat hij een maand eerder bij de Turks-Syrische grens was gearresteerd, kennelijk onderweg naar Syrië.
Van der Steur weer de mist in: ‘Pijnlijk en verontrustend’ Lees verder >
Turkije meldde het uitzetten netjes aan de Nederlandse ambassade, zij het in een bericht in een elektronische mailbox. Dat bericht – in het Turks – werd door het Turkse personeel op de Nederlandse ambassade niet geopend en bleef bij de Nederlandse autoriteiten onbekend, tot de Turkse president Recep Tayyip Erdogan het op 23 maart, na de aanslagen in Brussel, wereldkundig maakte.
Van der Steur schuift een deel van de verantwoordelijkheid terug naar Turkije, omdat de Turken er bij soortgelijke uitwijzingen normaliter ook nog een begeleidend telefoontje aan zouden hebben gewijd.
FBI
Op 16 maart van dit jaar zou volgens Van der Steur de Amerikaanse federale politie FBI de Nederlandse politie hebben geïnformeerd over de criminele en jihadistische achtergronden van Ibrahim El Bakraoui en zijn broer Khalid, de latere zelfmoordterrorist in de Brusselse metro.
Volgens Van der Steur was die informatie een dag later doorgegeven aan de Belgische politie, wat van Belgische zijde wordt betwist. Gisteren bleek dat de informatie trouwens helemaal niet van de FBI kwam, maar van de New Yorkse politie. En Van der Steur wist ook gisteren nog niet waarom uitgerekend Nederland over de terreurbroers werd ingelicht (en België kennelijk niet).
Voorkomen
Het verbijsterende aan de affaire-El Bakraoui is, dat het niet ontbrak aan het doorgeven van informatie door buitenlandse mogendheden aan Nederland, maar dat er met die informatie niets gebeurde dat – met de kennis van nu – de terreuraanslagen in Brussel had kunnen voorkomen. Daarenboven is de informatieverstrekking door minister Van der Steur aan het parlement onjuist, dan wel onvolledig en op het amateuristische af.
Is Nederland verworden tot schuilplek voor terroristen? Lees verder >
Hoewel de roep om aftreden van Van der Steur weer opdoemt, is het tegelijkertijd de vraag of het iets oplevert en of zo’n aftreden zelfs maar kans maakt. Ard van der Steur is geen overtuigende opvolger van zijn een jaar geleden afgetreden partijgenoot Ivo Opstelten, en kwam al een paar keer eerder in ernstige problemen. Maar wat schiet het land ermee op als Van der Steur nu ook weer vertrekt? Dat lijkt ook de opvatting van een deel van de oppositie, die de VVD-minister liever als aangeschoten wild laat bungelen.
De klungelige blunders in de zaak-El Bakraoui illustreren dat de Nederlandse overheid qua jihad-terreur kennelijk onvoldoende op scherp staat, en dat er bij gelegenheid maar wat wordt aangerommeld. Dat gegeven is heel wat alarmerender dan dat er bij Justitie wederom een zwakke minister aan het roer staat.
Syp Wynia (1953) is sinds 1997 redacteur van Elsevier. Hij schrijft columns, commentaren en analyses in weekblad Elsevier en essays in maandblad Elsevier Juist over politiek, economie en samenleving, dikwijls met een grensoverschrijdende blik.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d97a275a-7cc2-11e9-b60b-0217670beecd.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.