Camiel Eurlings: “Ik betreur de hele gang van zaken zeer. De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.”
AD 06.01.2018
Camiel Eurlings trad terug als lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Dit doet hij “in het belang van de sport en de sporters”, staat in een verklaring.
“Ik betreur de hele gang van zaken zeer. De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan: de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.”
AD 08.01.2018
Eurlings kwam in opspraak toen bleek dat hij in 2015 zijn toenmalige vriendin had mishandeld. Zaterdag maakte de oud-minister van Verkeer en Waterstaat in een gesprek met NRC Handelsblad zijn excuses, maar volgens critici waren die halfslachtig en kwamen ze te laat.
Met zijn aftreden als IOC-lid stopt Eurlings ook als bestuurslid van de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF.
Hoe mishandeling leidde tot terugtreden Eurlings als IOC-lid
Eurlings sprak in zijn verklaring van zaterdag over een “wederzijds handgemeen” en zei dat hij niet had overwogen terug te treden als bestuurslid, omdat hij hecht aan zijn verantwoordelijkheid als lid van het IOC. Na de “voortdurende discussie over zijn positie” neemt hij het besluit dus alsnog. Gisteren heeft hij het IOC laten weten dat hij terugtreedt.
Eind december kwam de advocaat van Eurlings met een verklaring, waarin stond dat media ten onrechte beweren dat de oud-minister en NOC*NSF-bestuurder zijn ex-vriendin zwaar heeft mishandeld. Daarop drongen meerdere Kamerleden al aan op het vertrek van Eurlings. “Een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft”, noemde Antje Diertens van D66 het.
Bestuursleden van NOC*NSF vroegen hem in het voorjaar van 2017 al om af te treden.
‘Persoonlijke beslissing’
Het IOC betreurt het vertrek van Eurlings. “Zijn beslissing om terug te treden is een persoonlijke”, zegt het comité tegen de NOS. “Dat betreuren wij, maar wij respecteren het vanwege de belangen voor het IOC en alle betrokkenen.”
De verklaring van Eurlings in vijf citaten – en de feiten
IOC-lid Camiel Eurlings doorbrak na tweeënhalf jaar het stilzwijgen over de mishandeling van zijn ex-vriendin. Hij kwam met een verklaring en een interview in NRC Handelsblad. Wat klopt daarvan?
Profiel: Hoe kon Eurlings zo diep vallen?
Eurlings maakte een bliksemcarrière in de CDA, werd op jonge leeftijd minister en daarna voorzitter van de raad van bestuur van KLM. Nu staat hij na de mishandeling van zijn ex-geliefde voor de rest van zijn leven te boek als ‘die plucheplakker met de losse handjes’. Hoe kon het zo lopen?
Commentaar: Hij heeft het er zelf naar gemaakt De val van Camiel Eurlings is diep en hard. Zo hard dat het zelfs voor de toeschouwers pijnlijk wordt om te zien. Maar helaas, schrijft Raoul du Pré in een commentaar, heeft hij het er zelf naar gemaakt.
De val van Eurlings in 17 stappen;
2013
2 juli: NOCNSF draagt voormalig verkeersminister en KLM-topman Camiel Eurlings voor als IOC-lid
10 september Als elfde Nederlander wordt Eurlings benoemd als IOC-lid. Hij maakt automatisch deel uit van het bestuur van de Nederlandse sportkoepel NOCNSF
2015
20/21 juli: Eurlings en ex-vriendin krijgen ruzie in tuin van zijn ouderlijk huis in Valkenburg. Hij mishandelt haar
december: Ex-vriendin doet aangifte tegen Eurlings vanwege mishandeling
2016
Juli: Eurlings doet aangifte tegen ex-vriendin vanwege smaad en laster.
et OM maakt later bekend dat er onvoldoende bewijs is om de vrouw hiervan te verdenken
Augustus: Eurlings ontkent tijdens de Zomerspelen van Rio schuld: ‘Mensen die mij kennen, weten dat ik zo niet in elkaar zit’, zegt hij tegen het AD
Voorjaar: De Top van NOCNSF doet Eurlings het verzoek om op te stappen; hij weigert
Juli: NOCNSF vraagt alle bestuursleden voortaan een verklaring van goed gedrag te overleggen
September: NOCNSF maakt bekend dat Eurlings zijn VOG heeft en kan aanblijven
14 december: Tijdens een vergadering doen NOCNSF-bestuursleden Eurlings het dringende verzoek om publiekelijk tekst en uitleg te geven over de mishandeling van zijn ex-vriendin
21 december: Advocaat Geert-Jan Knoops publiceert een verklaring waarin hij uithaalt naar de media. Hij benadrukt dat Eurlings ‘formeel’ geen strafblad heeft, er sprake was van lichte mishandeling en dat er nooit ‘vaststelling of erkenning van schuld’ is geweest
23 december: Ook de atletencommissie van NOCNSF, die de Nederlandse sporters vertegenwoordigt, wil opheldering van Eurlings en stuurt hem een lijst met vragen
30 december: Na aanhoudende kritiek besluit Eurlings zijn verhaal te doen. Zijn interview met NRC Handelsblad en zijn eigen verklaring komen hem op zware kritiek te staan, onder meer omdat hij spreekt over een ‘wederzijds handgemeen’ en zijn IOC-functie een vrijwilligersbaan noemt
2018
3 januari: Prominenten uit de sport als voormalig IOC-lid Els van Breda Vriesman en olympisch kampioene Ellen van Langen roepen Eurlings op te vertrekken. Eurlings zegt een gesprek af met de atletencommissie van NOCNSF
5 januari: Camiel Eurlings stapt op als IOC-lid en bestuurslid van NOCNSF
Het IOC telt 115 leden. Die zijn onder te verdelen in vier groepen. Vijftien leden zijn voorzitters van internationale federaties, zoals in het verleden Nederland werd vertegenwoordigd door Hein Verbruggen en Els van Breda Vriesman. Vijftien plaatsen worden ingenomen door voorzitters van nationale sportcomités en vijftien plekken door atleten (via de atletencommissie). De overige plekken zijn voor ‘gewone’ leden, door mensen die worden voorgedragen. Tot die groep behoorde ook Eurlings (en in het verleden koning Willem-Alexander en oud-judoka Anton Geesink).
Nederland droeg Eurlings in juli 2013 voor. De voormalig politicus werd twee maanden later tijdens een congres van het IOC benoemd, nadat eerder zijn kandidatuur was goedgekeurd.
De 115 plaatsen zijn niet gekoppeld aan landen. Elk land kan mensen naar voren schuiven. Een commissie van het IOC draagt mensen voor aan het bestuur, en het bestuur draagt die mensen weer voor aan het congres. Daar wordt dan uiteindelijk bepaald wie een plek krijgt.
Voorgangers
Eurlings was de elfde Nederlander die deel uitmaakte van het IOC. In de olympische beweging zijn vanaf 1898 vrijwel zonder tussenpozen Nederlanders als IOC-lid aanwezig geweest. De voorgangers van Eurlings waren Baron FWCH van Tuijll van Serooskerken (1898-1924), Baron Alphert Schimmelpenninck van der Oye (1925-1943), Pieter Wilhelmus Scharroo (1924-1957), Charles Ferdinand Pahud de Mortanges (1946-1964), Jonkheer Herman Adriaan van Karnebeek (1964-1977), Kees Kerdel (1977-1986), Els van Breda Vriesman (2001-2008), Hein Verbruggen (1996-2008), Anton Geesink (1987-2010), Willem-Alexander (1998-2013).
Opstappen
Meerdere Kamerleden wilde al langer dat Camiel Eurlings vertrekt als bestuurslid bij sportkoepel NOC*NSF. De uitspraken die hij deed over de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink stuiten op verbijstering en afgrijzen.
Ik ga het goed maken met je !! Met dat leuke vakantiereisje, schatje !!
De oud-minister Camiel Eurlingsverklaarde donderdag 22.12.2017 via zijn advocaat Geert-Jan Knoops dat er in de media ten onrechte het beeld bestaat dat hij zijn vriendin ‘zwaar’ heeft mishandeld. NOC*NSF-bestuurslid Eurlings stelde de verklaring knarsetandend op met zijn advocaat Geert-Jan Knoops, nadat de sportkoepel hier onlangs volgens de Volkskrant om vroeg. Hij zou de afgelopen maanden eveneens zijn gevraagd om te vertrekken, omdat de mishandelingszaak het imago van de sportkoepel aantast.
Verklaring
persverklaring van Camiel
‘Eenvoudige mishandeling’, geen ‘zware mishandeling’
Volgens de ex-minister ging het om een ‘eenvoudige mishandeling’, ook omdat er geen blijvend letsel is. Ook wordt hem ten onrechte een strafblad toegeschreven, aldus Knoops. Zaterdag reageren Kamerleden van D66, SP en GroenLinks in het AD verontwaardigd op de verklaring van de sportbestuurder. Premier Mark Rutte zegt bovendien in een reactie te ‘begrijpen dat NOC*NSF met hem in gesprek gaat’. Eurlings heeft nooit zijn excuses aangeboden.
AD 03.01.2018
Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd.
‘Een beetje mishandeling? Mag dat?’, zegt bijvoorbeeld D66-Kamerlid Antje Diertens. ‘Dat is niet de uitstraling die je in de sport wilt hebben. Als ik Eurlings was, zou ik de eer aan mezelf houden en opstappen.’
04.01.2018
Terugblik
Zakenblad Quote meldde eerder al dat Eurlings zou zijn aangeklaagd door een ex-fotomodel wegens mishandeling en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Zij melden dat hij zijn ex-partner, een model, te lijf zou zijn gegaan met als gevolg een blauw oog, uitgescheurde oren en een gebroken elleboog. Volgens Quote is zij nog steeds niet helemaal hersteld van wat Eurlings haar zou hebben aangedaan. De politie wil daar allemaal niets over zeggen, behalve dat ‘een 33-jarige vrouw aangifte deed tegen een 42-jarige man, wegens een mishandeling uit juli’.
Ex-fotomodel Tessa Rolink, de voormalige vriendin van Eurlings, deed in 2015 aangifte tegen hem, nadat een onderlinge ruzie was geëscaleerd. Bij de ruzie zou ze, naar eigen zeggen, oogletsel, gebroken oogkas gescheurde oorlellen, een gebroken elleboog, en een hersenschudding hebben opgelopen. Eurlings wilde volgens zijn advocaat Geert-Jan Knoops niet reageren. ,,De heer Eurlings wil niet inhoudelijk ingaan op deze affaire, en heeft daar zijn redenen voor.” Ook Tessa Rolink wilde toen niet reageren.
Schikking
Eurlings kreeg ondanks een schikking met het OM een Verklaring Omtrent het Gedrag, waardoor hij kon aanblijven als bestuurslid. NOC*NSF had hem volgens de Volkskrant eerder gevraagd zich terug te trekken, maar Eurlings weigerde. De sportkoepel wilde hem niet in het bestuur zolang zijn vriendin niet akkoord was met zijn straf. Eurlings was het hier niet mee eens, omdat hij zichzelf onschuldig achtte.
Niettemin trof hij afgelopen maart een vrijwillige schikking met het Openbaar Ministerie, waarmee hij geen schuld bekende. Hij werd ervan verdacht in 2015 in Valkenburg zijn ex-partner te hebben geslagen. Hij betaalde justitie een onbekend bedrag, verrichtte een werkstraf en hoefde niet voor de rechter te verschijnen.
Fyra-drama
En toen was het stil. En slechts luttele jaren nadat het Torentje lonkte, bestond z’n terugkeer in Den Haag uit een stoel voor de waarheidscommissie van de enquêtegroep. Over zijn periode als minister van Verkeer en Waterstaat (2007-2010) moest hij zijn aandeel in het Fyra-drama toelichten. Mede door zijn optreden werden de aankoop en start van de Fyra en de aanleg van de HSL-Zuid een fiasco, oordeelde de commissie.
Overstap KLM
De mediastilte roept herinneringen op aan een eerder dieptepunt uit de carrière van het voormalige wonderkind: zijn vertrek als bestuursvoorzitter van luchtvaartbedrijf KLM. Nadat de Raad van Commissarissen hem in oktober 2014 op de keien zette, verdween hij twee maanden van de aardbodem.
Ooit was ‘us Camiel’dé belofte van het CDA. Aantrekkelijk, welbespraakt, fijn lokaal accent. Maar met de toekomstig premier ging het hard bergafwaarts. Hij liet politiek Den Haag een blauwtje lopen door te beweren dat hij een gezin wilde stichten, maar vertrok naar de KLM. Het bestuursvoorzitterschap draaide daar in oktober vorig jaar definitief uit op een drama.
Volgens Quote werd Eurlings gedurende zijn tijd bij de KLM ‘veelvuldig in verband gebracht met fotomodellen’, waarmee hij in, onder meer Brazilië en Zuid-Frankrijk werd gespot.
Nadat hij zijn congé kreeg bij de KLM was het, zachtjes uitgedrukt, een zware tijd. Hij zat 2 maanden ‘ondergedoken’, onvindbaar, onbereikbaar in het buitenland, ‘zijn wonden likkend’. Terwijl er vanuit de buik van KLM veel onvrede werd geuit, moest de buitenwereld gissen naar zijn kant van het verhaal.
Na zijn vertrek bij de KLM werd Eurlings bestuurder bij American Express. Ook is de oud-politicus nog IOC-lid. Of hij kan aanblijven in deze functie, is de vraag nu hij deze aanklacht aan zijn broek heeft hangen. Het NOC/NSF zou eerder aan Quote hebben gemeld dat Nederland geen aanspraak kan maken op de zetel als Eurlings zijn functie op enig moment neerlegt.
MSN 13.06.2019 Camiel Eurlings (45) was de jonge god en de toekomstige premier, tot het bergafwaarts ging met zijn carrière. Auteur Sonny Motké maakte een biografie van de tragikomische ex-minister.
Opmerkelijkste feit uit het boek: niemand weet waar Camiel gebleven is. Hij lijkt van de aardbodem verdwenen. Het spoor dat Motké volgde loopt dood in Malta, maar ook daar lijkt hij niet te zijn.
Voornaamste feiten: hij was minister, kon premier worden, maar koos voor een gezinsleven met een Hongaarse. De Hongaarse verliet hem enige weken later voor een ander.
De biograaf is opmerkelijk mild voor zijn hoofdpersoon, die hij niet al te veel bewegingsruimte toedicht om zijn eigen leven te leiden. „Tot hij van het toneel verdween, leefde hij niet, maar werd hij geleefd”, schrijft Motké die weinig vleiende woorden over heeft voor Camiels moeder.
In de biografie speelt zij een onsympathieke rol als ‘politieke manager’ van het gezin en regisseur van het leven van haar zoon. Waar haar telg nu uithangt en wat hij doet, heeft de biograaf overigens niet weten te achterhalen. Fiscaal lijkt hij geëmigreerd naar Malta. Waar hij echt is en wat hij voor de kost doet, is onbekend.
AD 13.06.2019 Vandaag verschijnt Camiel Eurlings, Opkomst en ondergang van een zondagskind,een biografie over het leven van de door onverkwikkelijke privé-besognes volkomen uit beeld geraakte politicus uit Limburg. Auteur Sonny Motké zocht uit hoe het zover kon komen.
Zo langzamerhand is hij een schim uit het verleden. Camiel Eurlings (45) was ooit minister, gedroomd toekomstig CDA-premier, topman van Nederlands kroonjuweel KLM en bobo in de belangrijkste sportkoepel ter wereld. Nu houdt hij zich schuil voor de buitenwereld, die hem heeft afgerekend op het handgemeen dat hij had met zijn ex-vriendin Tessa Rolink.
Telegraaf 07.02.2018 Koning Willem-Alexander kijkt als erelid mee over de schouder van het IOC, zo vertelde hij aan Wouter de Winther, chef parlementaire redactie van De Telegraaf.
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima tijdens het persgesprek in China NOS
NOS 07.02.2018 Als erelid van het Internationaal Olympisch Comité blijft koning Willem-Alexander over de schouder van de organisatie meekijken. Dat zei hij op een gesprek met de Nederlandse pers in China, waaraan het koningspaar een flitsbezoek bracht.
Na het aftreden van Camiel Eurlings heeft Nederland geen IOC-lid meer. Op de vraag of de koning als erelid zich hard gaat maken om weer een Nederlander in het IOC te krijgen, zegt hij: “Ik heb geen stemrecht en spreekrecht meer, maar ik heb heel goede contacten binnen het IOC. U kan ervan uitgaan dat ik de Nederlandse belangen altijd hoog houd.”
Wel benadrukte de koning dat het besluit over een opvolger van Eurlings volledig bij het IOC ligt.
Mensenrechten
Tijdens het bezoek aan China werden ook gevoelige kwesties besproken, zoals mensenrechten. De koning gaf aan dat er in alle relaties zo breed mogelijk is gesproken, zowel met de Chinese minister van Buitenlandse Zaken, de premier en de president. “Goede vrienden kunnen het ook tegen elkaar zeggen als ze het soms niet eens zijn. Op alle fronten is een hele goede discussie gevoerd.”
Volgens Koninklijk Huis-verslaggever Kysia Hekster is het bijzonder dat de koning zo kort na zijn staatsbezoek in 2015 opnieuw is uitgenodigd door de Chinese president. “Ook toen heeft hij de slechte mensenrechtensituatie meerdere malen publiekelijk aan de orde gesteld. Blijkbaar heeft hij daar een goede toon voor gevonden en is dat geen reden voor de Chinese autoriteiten om hem niet meer uit te nodigen.”
Minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken, die ook mee was naar China, zegt dat in alle gesprekken de mensenrechten aan de orde zijn gekomen. “Zoals over Tibet, de situatie van de Oeigoeren, godsdienstvrijheid. En natuurlijk ook de behandeling van mensen die hier niet altijd positief tegenover het bewind staan.”
Zijlstra zegt dat de Chinezen zich dan niet op de vingers getikt voelen door Nederland. “Ze reageren niet op een verstoorde manier, maar gaan inhoudelijk het gesprek aan. Ze vertellen hoe er van Chinese zijde tegenaan wordt gekeken. Dan ben je het soms niet met elkaar eens, maar raak je wel die onderwerpen aan.”
Sven Kramer
Verder zei de koning dat hij hoopt op Nederlands goud bij de 10 kilometer schaatsen. Op de vraag of hij hoopt dat Sven Kramer eindelijk goud wint op de 10 kilometer zegt de koning dat hij voor iedere Nederlander is die deelneemt. “Maar aan de andere kant moet je ook wel erkennen dat wat Sven Kramer heeft betekend voor de schaatssport heel bijzonder is”, voegde hij toe.
Koning hoopt op Nederlands schaatsgoud 10 kilometer
“Hij heeft zoveel jaar op hoog niveau meegedaan op de afstandskampioenschappen, tijdens de Olympische Spelen en de WK’s. Hij heeft zo’n mooie rol voor de schaatssport en voor Nederland gespeeld dat ik hoop dat hij een goede prestatie neerzet.”
Het bezoek aan China is een tussenstop in de reis naar de Olympische Winterspelen in Pyeongchang. De koning reist morgen door naar Zuid-Korea. Koningin Máxima is morgen nog in China. Ook zij zal vrijdag de opening van de Winterspelen bijwonen.
AD 07.02.2018 Koning Willem-Alexander zal als erelid van het Internationaal Olympisch Comité zijn best doen om er voor te zorgen dat het comité weer een Nederlands lid krijgt, na het terugtreden van de in opspraak geraakte Camiel Eurlings.
,,Maar het IOC bepaalt dat zelf”, verduidelijkte de koning tijdens een gesprek met Nederlandse media in Peking. Zelf heeft hij na zijn vertrek bij het IOC in 2013 geen spreek-en stemrecht meer.
De koning hoopt bij de vrijdag beginnende Winterspelen in Pyeongchang op Nederlands goud op bijvoorbeeld de tien kilometer. Maar die medaille hoeft niet per se te worden behaald door Sven Kramer. ,,Ik ben natuurlijk voor elke Nederlander die deelneemt aan de tien kilometer”, aldus Willem-Alexander. Hij vertrekt donderdag naar Zuid-Korea, waar hij een deel van de Spelen zal bijwonen.
Eurlings stapte vorige maand op, onder grote druk van buiten, omdat hij pas laat en in veel ogen halfslachtig excuses aanbood voor de mishandeling van zijn ex-vriendin.
AD 08.01.2018 Camiel Eurlings, oud-minister Jeanine Hennis, regisseur Job Gosschalk en Formule 1-coureur Max Verstappen zijn de meest prominente sorry-zeggers van 2017. Ze voeren de jaarlijkse Sorrylijst aan van communicatiebureau De Reputatiegroep.
In de top tien staan zowel excuses die negatief als excuses die positief uitpakten. Voorwaarde voor opname in de lijst was dat ze buitenproportioneel veel aandacht krijgen in kranten, nieuwssites, tv of op sociale media. Met de lijst wil de Reputatiegroepaantonen dat spijt betuigen net zo vaak goed als fout gaat.
1) Camiel Eurlings
Oud-bestuurder Camiel Eurlings voert de lijst aan met zijn excuses voor het geweldadige incident met zijn ex-vriendin Tessa Rolink. Volgens de Reputatiegroep zijn Eurlings’ excuses zowel de meest prominente als de minst geloofwaardige excuses van 2017.
,,Zijn excuses voelden als een wanhoopsdaad”, zegt Paul Stamsnijder, directeur van de Reputatiegroep. ,,Het was eerder een poging om zijn eigen straatje schoon te vegen. Het publiek pikt het niet als je over de schreef gaat en de werkelijkheid naar je hand wilt zetten.”
Hoe het wel moet, laat oud-Defensieminister Jeanine Hennis zien, zegt Stamsnijder. Vrijwel direct na het verschijnen van een vernietigend rapport over het omkomen van twee militairen in Mali, bood de VVD-politica haar excuses aan. Twee dagen later trad ze af. ,,Hennis reageerde snel, haar excuses leken oprecht en ze nam een besluit in het publieke belang.”
Filmproducent en -regisseur Job Gosschalk completeert de top drie. Hij gaf toe bij de casting van acteurs voor zijn bedrijf Kemna over seksuele grenzen te zijn gegaan. Zijn sorry viel samen met de internationale #MeToo-schandalen. Niet oprecht, concludeert De Reputatiegroep.
Max Verstappen is de nummer vier op de Sorrylijst. Het supertalent moest in 2017 drie keer zijn excuses aanbieden. Aan heel Brazilië, nadat hij afgelopen april bij een conflict met collega-coureur Felipe Massa zei dat met Brazilianen niet te praten viel. Aan teamgenoot Daniel Ricciardo, nadat hij de Australiër eind juli in de GP van Hongarije uit de wedstrijd had gereden.
En dit najaar toen hij in de VS de steward die hem een tijdstraf bezorgde mongool noemde. Daarmee riep hij de woede van de Stichting Downsyndroom over zich af.
De eerste niet-prominente Nederlander is Marcel K., op de vijfde plaats, die met een lynchfilmpje met Sylvana Simons in de hoofdrol het nieuws haalde. Hij bood zijn excuses aan, aangevuld met: ,,Ik heb er niet goed over nagedacht.”
Radio 538 DJ Frank Dane staat nummer zes. Hij en zijn sidekicks lieten een streaker verschijnen toen zangeres Maan een nummer live aan het zingen was. Toen ze de naakte man plots zag, barstte ze in huilen uit en stopte met zingen. Dane zei sorry! 7) Rode Kruis
Uit een compleet andere hoek kwam het sorry van de voorzitter van het Rode Kruis Inge Brakman, die spijt betuigde voor de behandeling van joden en politieke gevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat deed de organisatie na een onderzoek van oorlogsinstituut NIOD.
Nog een prominent die de Sorrylijst haalde, is Jeroen Dijsselbloem (plek 8). De oud-minister van Financiën haalde als Eurogroep-baas weer eens de woede van zuidelijk Europa op zijn hals toen hij zei dat die niet hun geld aan ‘drank en vrouwen’ kunnen uitgeven en dan bij Noord-Europa om financiële hulp kunnen vragen.
Powned haalt de top tien met een smakeloze berichtgeving over de verdrinking van een Syrische vluchteling, waarna oprichter en voorzitter Dominique Weesie zijn excuses voor het ,,misselijkmakende artikel” aanbood.
PowNed schreef onder meer dat de vluchteling door te verdrinken bezoekers een ,,een vervelende dag” had bezorgd door eerder te sluiten. Ook werd de beroemde foto van de verdronken Ayan bij het stuk geplaatst.
Een opmerkelijk excuus is dat van een 16-jarige brommerrijder uit Leidschendam-Voorburg. Begin december werd hij dronken en zonder rijbewijs door de politie gearresteerd. Een dag later kwam de tiener berouwvol een banketletter bij het politiebureau brengen. Het was de letter S van ,,Stom, spijt en sorry.
Reputatiegroep: excuses steeds vaker door publieke druk
Volgens De Reputatiegroepis het opvallend dat veel van de excuses van 2017 onder grote druk van het publiek zijn gemaakt. ,,Als publiek figuur dien je tegenwoordig aan de gehele samenleving verantwoording af te leggen. Op Facebook en Twitter speelt iedereen voor eigen rechter.,” stelt Paul Stamsnijder.
Een goede spijtbetuiging moet volgens de communicatiestrateeg aan drie voorwaarden voldoen. ,,Ten eerste moet de timing goed zijn, waarbij geldt: hoe sneller hoe beter. Ten tweede moet het publieke belang altijd boven het persoonlijke belang worden geplaatst. En ten derde moet het excuus oprecht zijn.”
Telegraaf 06.01.2018 NOC*NSF gaat zo snel mogelijk met het IOC om de tafel zitten om het vertrek van Camiel Eurlings te bespreken. Voorzitter André Bolhuis: ,,Tijdens de Winterspelen in Pyeongchang hebben wij alle tijd om met IOC-voorzitter Thomas Bach te kijken hoe wij nu verder moeten.”
Bolhuis was verrast over de timing van Eurlings. ,,Voor de kerst hebben wij met hem gesproken. Wij zaten midden in het proces om zijn positie te verbeteren. Onder druk van de publieke opinie heeft hij deze beslissing genomen. Dat vind ik heel jammer.”
Kroonprins
Met zijn vertrek bij het IOC is de publieke rol van Eurlings uitgespeeld. De man die ooit bij het CDA gold als kroonprins, reeg de laatste jaren de professionele en persoonlijke misstappen aaneen. De mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink bracht de val van Eurlings in een stroomversnelling.
AD 06.01.2018 Zelfs zijn ooit trotse thuishaven Valkenburg is niet langer fier op Camiel Eurlings, wiens val compleet is met zijn aftreden bij het Internationaal Olympisch Comité. Slechts een eilandje van medestanders is over, in een zee van Eurlings-haters.
Kind aan huis is Eurlings bij hotel Tummers in Valkenburg, op een steenworp afstand van zijn ouderlijk huis. Zit hij verlegen om een ontbijtje, dan loopt hij hier even langs het buffet. Bij eigenaresse Inez Tummers is Eurlings onder vrienden, familie haast. Nu is het een van de laatste plekken waar de oud-minister niet met de nek wordt aangekeken.
Pijnlijk genoeg is het ook de plaats waar Eurlings was op die beruchte zomeravond in juli 2015, waarop de ruzie met zijn toenmalige vriendin Tessa Rolink begon. Tummers barst haast om erover te vertellen. Maar eerst doen anderen in Valkenburg dat.
Ooit waren ze hier zo trots als een pauw op ‘us Camilke’, de wonderboy uit Limburg die minister werd. Goed, soms was er een beetje jaloezie, maar vooral trots en enthousiasme. Bij zijn oud-lerares bijvoorbeeld. ,,Het was leuk hem in de klas te hebben, het was leuk hem naar de Tweede Kamer te zien gaan. En in Limburg zijn we allemaal wel zo chauvinistisch om het mooi te vinden als een van ons naar Den Haag gaat.’’
Baantjesjager
Ik heb gezegd: je moet er tegen ingaan, vertellen wat er is gebeurd, aldus Inez Tummers, hotel Tummers.
Hij moet het wel waarmaken, dacht ze nog. Nu is er de pijnlijke val. Eindelijk doet Eurlings waar Nederland al dagen om vraagt, tot opluchting van grote namen in de sport, zoals schaatser Erben Wennemars. Net zoals hij vinden velen dat Eurlings zijn functie veel eerder had moeten neerleggen. Hoe kon een man die zijn vriendin mishandelde, er zolang over zweeg en uiteindelijk zo schoorvoetend excuses aanbood, het boegbeeld van een agressieloze sport zijn?
Daarover breekt ook de oud-schoolgenoot die een klas hoger zat dan wonderkind Camiel, het hoofd. Terwijl Eurlings razendsnel carrière maakte, raakte hij aan de drugs. Voor het vrijwilligerswerk dat de voormalig schoolgenoot in de kringloopwinkel doet, krijgt hij een dagvergoeding van vijf euro. Hij kan alleen maar dromen van de riante vergoedingen die Eurlings voor zíjn vrijwilligerswerk voor het IOC kreeg. Laatst legde de oud-schoolgenoot hun levens eens naast elkaar. ,,Mijn ouders waren echt trots toen Camiel naar de Tweede Kamer ging. Maar pas zei mijn moeder toch ook dat hij zou moeten stoppen.’’
Hier – op straten die leiden naar een sprookjesbos, grotten en een schilderachtig kasteel – is Eurlings ook het voorbeeld geworden van een baantjesjager, een graaier, die vasthield aan een goedbetaalde baan die hij eigenlijk niet meer verdiende.
De harde woorden heeft Eurlings aan zichzelf te wijten, snapt ook Inez. ,,Ik heb nog tegen hem gezegd: je moet er tegen ingaan, vertellen wat er is gebeurd. Die avond waren Camiel en Tessa hier in het hotel. Mijn inmiddels overleden zoon Phillippe wist toen al dat hij een hersentumor had; hij gaf een verjaardagsfeest. Camiel en Phillippe waren vrienden, haast een tweeling. Hetzelfde karakter, dezelfde lach ook.’’ Maar Tessa maakte die avond ruzie, aldus Tummers. ,,In mijn appartement boven het hotel hoorde ik haar zeggen: ‘Ik maak je kapot’.’’
Stilzwijgen
Wat daarna precies gebeurde, weten alleen de twee geliefden. Tessa Rolink hult zich nog altijd in stilzwijgen. En het wordt ook niet duidelijk uit de eerste verklaring van advocaat Knoops, die de mishandeling omschreef als een eenvoudige en benadrukte dat Rolink géén gebroken elleboog opliep, terwijl over haar in de media gemelde gescheurde oorlel en oogletsel niets werd gezegd.
Dat maakte van Camiel een man die geen verantwoordelijkheid nam. Eurlings bleef het toen hij zelf met een verklaring kwam, waarin hij zijn taakstraf versleet voor maatschappelijk werk en sprak over een handgemeen in plaats van mishandeling.
Tummers: ,,Camiel spreekt zo veel talen, is zo intelligent, maar voor zichzelf opkomen lukt hem niet.’’ Het neerleggen van zijn functie was het laatste bedrijf van een langslepend drama. In Tummers blijft Eurlings welkom. Net zoals in villa Beukenhof, de statige woning met het balkon vlak achter het hotel. Daar staat Camiel weer ingeschreven bij zijn ouders. Het eiland Eurlings is klein geworden.
‘Elke vergadering dachten we: nu krijgen we eindelijk duidelijkheid’
VK 06.01.2018 Tot drie keer toe zet sportkoepel NOCNSF Camiel Eurlings achter de schermen onder druk om op te stappen. Hij piekert er niet over. Dan rest nog één optie.
‘Zullen we zo een halfuurtje bij elkaar gaan zitten’? Op initiatief van Camiel Eurlings komt in april 2017 een select gezelschap van sportkoepel NOCNSF bij elkaar. De plek is vertrouwd: Papendal is het kloppende hart van de Nederlandse topsport. In de marge van de bestuursvergadering schuiven behalve Eurlings ook NOCNSF-voorzitter André Bolhuis, directeur Gerard Dielessen en bestuurslid Marcella Mesker aan. IOC-lid Eurlings heeft voor deze gelegenheid een jurist meegenomen.
De voormalige CDA-verkeersminister heeft reden om op zijn hoede te zijn. Er broeit iets in de top van de Nederlandse sportkoepel – en Eurlings is de hoofdpersoon.
Al maanden gaat het over de positie van het enige bestuurslid waarover NOCNSF niets te zeggen heeft. Als lid van het Internationaal Olympisch Comité maakt Camiel Eurlings (44) automatisch deel uit van NOCNSF. Wegsturen kan de sportkoepel hem daarom niet, de druk op hem opvoeren wel.
In juli 2015 heeft Eurlings ’s nachts slaande ruzie met zijn toenmalige vriendin gekregen in de tuin van zijn ouderlijk huis in Valkenburg. Ze loopt onder meer een gebroken elleboog, een hersenschudding en kneuzingen op, en doet aangifte. In september 2016 concludeert het Openbaar Ministerie dat er voldoende bewijs is om Eurlings te vervolgen voor mishandeling. Het levert hem een werkstraf op, een kras op zijn blazoen, en een aantekening in zijn justitiële documentatie – strafblad, in de volksmond.
Eurlings heeft nog een probleem. Bestuursleden van NOCNSF moeten zich houden aan de gedragsregels die gelden voor iedereen in de sport. NOCNSF heeft die de laatste jaren flink aangescherpt na schandalen over seksueel misbruik, matchfixing en het geweld rond het veld. Maar hoe kan de sportkoepel zulke strenge eisen blijven stellen met in zijn midden een bestuurslid dat werd gestraft doordat hij zijn handen niet thuis kon houden?
Dat weet ook André Bolhuis. De oud-hockeyer is gepokt en gemazeld in het sportbestuur. Hij waagde in 2013 nog een poging om zelf in het IOC te komen, maar legde het af tegen Eurlings en de lobby die onder meer toenmalig kroonprins Willem-Alexander voor hem voerde. Bolhuis weet dat de Nederlandse sport er niet bij is gediend als de mishandeling boven de markt blijft hangen en legt zijn gedachte aan Eurlings voor: zou die zich niet beter kunnen terugtrekken uit NOCNSF, zolang zijn ex-vriendin nog in beroep kan tegen de werkstraf?
Elke vergadering dachten we: nu krijgen we eindelijk duidelijkheid. Dat pik je een keer, maar niet meerdere keren, aldus Een betrokkene.
De weigering
Maar Eurlings peinst er niet over, vertellen betrokkenen. Hij legt uit dat hij als lid van het IOC automatisch zitting heeft in het bestuur van NOCNSF, de moederbond van de Nederlandse sport. In Lausanne hebben ze dus wat over hem te zeggen, niet in Nederland. Bovendien blijft hij erbij dat hij niets verkeerds heeft gedaan. De door Bolhuis voorgestelde ‘time-out’ levert dus niets op, al weigert NOCNSF op zijn handen te blijven zitten.
In de top van de sportkoepel ergeren mensen zich al langer aan de halsstarrige houding van Eurlings. In elke vergadering belooft hij ‘ooit’ duidelijkheid te geven over wat er die ene julinacht is gebeurd. Bestuursleden stelt hij voor om samen toch eens een kop koffie te gaan drinken. Maar die zijn het uitstelgedrag zat: het is tijd voor actie. ‘Elke vergadering dachten we: nu krijgen we eindelijk duidelijkheid. Dat pik je een keer, maar niet meerdere keren’, vertelt een betrokkene.
Bij het IOC snappen ze helemaal niets van de discussie die in Nederland speelt, aldus Jan Driessen, woordvoerder Eurlings.
Als voorzitter van de communicatiecommissie van het IOC zou Eurlings moeten weten dat zijn verhaal zichzelf slecht verkoopt. ‘Hij was doodsbenauwd dat er een modderstroom op gang zou komen’, zegt een bestuurslid.
Het scheelt dat het IOC hem blijft steunen. In Lausanne doet een zogeheten compliance officer nog wel wat onderzoek, maar hij komt tot de conclusie dat de mishandeling als een privékwestie moet worden beschouwd. Het IOC laat het erbij zitten, ook al kan de ethische code niet duidelijker zijn: zo dienen IOC-leden zich verre te houden van intimidatie en zullen ze anderen geen fysiek of geestelijk letsel toebrengen.
Hebben ze in Zwitserland niet door dat de problemen voor Eurlings zich in eigen land opstapelen? Of willen ze het niet weten? ‘Bij het IOC snappen ze helemaal niets van de discussie die in Nederland speelt’, zal Eurlings’ woordvoerder Jan Driessen nog vaak zeggen. ‘Ze vinden daar dat hij fantastisch werk doet.’
Eurlings maakt indruk in de twee commissies waarin hij zitting heeft, communicatie en financiën. Hij spreekt zijn talen, is joviaal en weet de weg te vinden naar IOC-voorzitter Thomas Bach. Bij een congres in Brussel vraagt de oud-schermer vorig najaar of Eurlings hem kan vervangen. Die laat er een bijeenkomst van NOCNSF graag voor schieten. Hij moet ook wel: nadat hij in oktober 2014 door KLM is weggestuurd, is zijn plek in het IOC alles wat voor Eurlings nog resteert. En zolang het IOC niet aan hem twijfelt, hoeft hij ook niet te vrezen voor zijn plek bij NOCNSF. Denkt hij.
Duimschroeven
Voormalige Nederlandse IOC-leden;
Koning Willem-Alexander (1998-2013)
Hein Verbruggen (1998-2008)
Anton Geesink (1987-2010)
Els van Breda Vriesman (2001-2008)
Kees Kerdel (1977-1986)
Jonkheer Herman Adriaan van Karnebeek (1964-1977)
Charles Ferdinand Pahud de Mortanges (1946-1964)
Pieter Wilhelmus Scharroo (1924-1957)
Baron Alphert Schimmelpenninck van der Oye (1925-1943)
Baron FWCH van Tuyll van Serooskerken (1898-1924)
Want binnen de nationale sportkoepel draaien de bestuurders langzaam maar zeker de duimschroeven aan. Ze nemen geen genoegen meer met zijn gedraal en eisen duidelijkheid. Steeds meer bestuursleden worden het met elkaar eens dat de positie van Eurlings schadelijk kan zijn voor de sportkoepel. Ook al voert hij zijn werkstraf ‘geheel en naar behoren’ uit, zoals in juni 2017 duidelijk wordt.
Omdat verzoeken om openheid niets uithalen, gooien de bestuursleden een tweede troefkaart op tafel. Ze spreken onderling af dat ze voortaan over een Verklaring Omtrent het Gedrag moeten beschikken, net als de coaches en de bestuurders die bij de duizenden sportverenigingen in het land actief zijn. Want met een werkstraf achter zijn naam is het allerminst zeker of Eurlings zo’n VOG kan krijgen. En daarmee zou hij bij de sportkoepel buitenspel staan.
Maar omdat het ministerie van Justitie geen bezwaar ziet, mag Eurlings door. Tot opluchting van NOCNSF-directeur Gerard Dielessen, die concludeert dat de kwestie van tafel is. ‘Het gevoel van ongemak rond Eurlings is door zijn VOG voor mij persoonlijk verdwenen’, zegt hij. Een slippertje van de oud-NOS-man: de andere bestuursleden willen nog altijd duidelijkheid van Eurlings. ‘Dit gaat niet vanzelf weg’, vertelt een bestuurslid aan de Volkskrant.
Achter en voor de schermen probeert Driessen de beeldvorming te herstellen. Maar het is te laat, weet de ervaren woordvoerder. De onvrede bij de bestuursleden blijft niet langer binnenskamers, de eerste oud-sporters en sporters laten van zich horen. Het bestuur van NOCNSF is dan al benaderd door een vader wiens dochter het slachtoffer is geworden van seksueel misbruik in de sport.
De man vindt het onacceptabel dat de bestuursleden Eurlings in hun midden tolereren. Hoe kunnen ze dat voor zichzelf ‘moreel verantwoorden’, wil hij weten. Een bestuurslid geeft hem groot gelijk en erkent dat NOCNSF worstelt met de situatie. ‘Ik verzeker u dat wij hier persoonlijk ontzettend mee in onze maag zitten en dat dit onderwerp voortdurend aan de orde komt, ook buiten onze bestuursvergaderingen.’
In een reeks persoonlijke gesprekken met collega-bestuurders probeert Eurlings de ergste vlammen te blussen. Hij stuit vooral op argwaan: waarom moet het toch zo lang duren voordat hij vertelt wat er in de tuin van zijn ouderlijk huis is gebeurd? Op 14 december, tijdens een bestuursvergadering op Papendal, gooien zijn collega’s hem een dringend verzoek voor de voeten: kom naar buiten met je verhaal, voor de Winterspelen in februari. Zodat de sporters er geen last van hebben.
Eurlings staat met zijn rug tegen de muur. Zijn team maakt een kapitale inschattingsfout en brengt als reactie een verklaring van advocaat Geert-Jan Knoops uit die al op de plank lag bij de sportkoepel. Knoops haalt uit naar de media, die hij ‘onjuiste en suggestieve beeldvorming’ verwijt en bagatelliseert de klappen die de ex-vriendin heeft gekregen: volgens hem was er slechts sprake van lichte mishandeling.
De verklaring waarmee Eurlings zichzelf had willen redden, keert recht in zijn gezicht terug. In plaats van te antwoorden op prangende vragen, verschuilt hij zich achter de juridische terminologie van een strafpleiter. Ook de atletencommissie van NOCNSF, die steeds meer zijn stem verheft, mengt zich in het debat. De sportersvertegenwoordiging eist van Eurlings antwoord op een lijst met prangende vragen.
Het slotakkoord
Zijn ‘vrijwilligersbaan’ bij het IOC levert in werkelijkheid tienduizenden euro’s per jaar op..
Eurlings raakt door zijn opties heen. Op 23 december wil hij volgens Driessen de eer aan zichzelf houden. ‘Maar het IOC hield hem tegen. Ze zeiden: ben je gek geworden? Realiseert Nederland niet dat jij hier geweldig functioneert?’ Volgens Driessen gooide Thomas Bach persoonlijk zijn gewicht in de schaal om het enige Nederlandse lid van een vertrek te weerhouden.
Een week later, op 30 december, doet Eurlings zijn verhaal in NRC Handelsblad. Hij moet ‘va-banque’ in de spiegel kijken, zegt hij, en biedt zijn excuses aan zijn ex-vriendin, het IOC, NOCNSF, de sporters en het Nederlandse publiek aan. Maar opnieuw valt de confrontatie met de waarheid hem zwaar. Zo ontkent hij dat hij ‘formeel’ een strafblad heeft en wil hij ook van de term taakstraf niets weten: hij heeft slechts met de officier van justitie afgesproken om ‘een paar dagen maatschappelijk werk te verrichten’. En zijn ‘vrijwilligersbaan’ bij het IOC levert in werkelijkheid tienduizenden euro’s per jaar op.
Op het bospad dat Eurlings is ingeslagen, raakt hij steeds verder verdwaald. Sport en publiek keren zich massaal tegen hem, olympisch kampioenen als Ellen van Langen en Jochem Uytdehaage roepen hem op te vertrekken. Dat doet ook voormalig IOC-lid Els van Breda Vriesman. Met nog een maand te gaan tot de Spelen, dringt zich bovendien de vraag op: kan koning Willem-Alexander volgende maand wel met Eurlings worden gezien, rond de olympische ijsbaan in Pyeongchang?
De val van Nederlands hoogste sportvertegenwoordiger is een kwestie van dagen geworden. Op de vraag of Eurlings van plan is op te stappen, draait Driessen donderdag tot drie keer toe om de vraag heen. ‘Een woordvoerder mag niet liegen’, erkent hij nu. Nog diezelfde avond meldt Eurlings het IOC dat zijn besluit vaststaat. Kort ervoor heeft hij het gesprek met de atletencommissie afgezegd.
Twee jaar zwijgen over zoiets ernstigs, dat kan niet. Dan heb je geen gevoel voor wat er speelt, voor wat er leeft, aldus NOCNSF-bestuurslid.
Een dag later maakt hij rond het middaguur in een verklaring zijn afscheid bekend: ‘De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.’
Zonder zijn vooruitgeschoven pion in het IOC gaat NOCNSF verder. Chiel Warners, bestuurslid van NOCNSF en voorzitter van de atletencommissie, spreekt van een onvermijdelijke stap: ‘Wat er is gebeurd, leidde af van waar het echt om moet gaan: de sport en de sporters.’
‘Dit heeft gewoon te lang geduurd’, vindt een ander NOCNSF-bestuurslid. Twee jaar zwijgen over zoiets ernstigs, dat kan niet. Dan heb je geen gevoel voor wat er speelt, voor wat er leeft.’
Ook Driessen ziet in dat hij fouten heeft gemaakt. ‘We hebben te laat klare wijn geschonken. Er is een beeld van hem ontstaan dat we niet meer weg kregen. Ik had aan mijn theewater moeten aanvoelen dat we eerder naar buiten hadden gemoeten met het verhaal.’
De verklaring van Eurlings in vijf citaten – en de feiten
IOC-lid Camiel Eurlings doorbrak na tweeënhalf jaar het stilzwijgen over de mishandeling van zijn ex-vriendin. Hij kwam met een verklaring en een interview in NRC Handelsblad. Wat klopt daarvan?
Profiel: Hoe kon Eurlings zo diep vallen?
Eurlings maakte een bliksemcarrière in de CDA, werd op jonge leeftijd minister en daarna voorzitter van de raad van bestuur van KLM. Nu staat hij na de mishandeling van zijn ex-geliefde voor de rest van zijn leven te boek als ‘die plucheplakker met de losse handjes’. Hoe kon het zo lopen?
Commentaar: Hij heeft het er zelf naar gemaakt De val van Camiel Eurlings is diep en hard. Zo hard dat het zelfs voor de toeschouwers pijnlijk wordt om te zien. Maar helaas, schrijft Raoul du Pré in een commentaar, heeft hij het er zelf naar gemaakt.
De val van Eurlings in 17 stappen;
2013
2 juli: NOCNSF draagt voormalig verkeersminister en KLM-topman Camiel Eurlings voor als IOC-lid
10 september Als elfde Nederlander wordt Eurlings benoemd als IOC-lid. Hij maakt automatisch deel uit van het bestuur van de Nederlandse sportkoepel NOCNSF
2015
20/21 juli: Eurlings en ex-vriendin krijgen ruzie in tuin van zijn ouderlijk huis in Valkenburg. Hij mishandelt haar
december: Ex-vriendin doet aangifte tegen Eurlings vanwege mishandeling
2016
Juli: Eurlings doet aangifte tegen ex-vriendin vanwege smaad en laster.
et OM maakt later bekend dat er onvoldoende bewijs is om de vrouw hiervan te verdenken
Augustus: Eurlings ontkent tijdens de Zomerspelen van Rio schuld: ‘Mensen die mij kennen, weten dat ik zo niet in elkaar zit’, zegt hij tegen het AD
Voorjaar: De Top van NOCNSF doet Eurlings het verzoek om op te stappen; hij weigert
Juli: NOCNSF vraagt alle bestuursleden voortaan een verklaring van goed gedrag te overleggen
September: NOCNSF maakt bekend dat Eurlings zijn VOG heeft en kan aanblijven
14 december: Tijdens een vergadering doen NOCNSF-bestuursleden Eurlings het dringende verzoek om publiekelijk tekst en uitleg te geven over de mishandeling van zijn ex-vriendin
21 december: Advocaat Geert-Jan Knoops publiceert een verklaring waarin hij uithaalt naar de media. Hij benadrukt dat Eurlings ‘formeel’ geen strafblad heeft, er sprake was van lichte mishandeling en dat er nooit ‘vaststelling of erkenning van schuld’ is geweest
23 december: Ook de atletencommissie van NOCNSF, die de Nederlandse sporters vertegenwoordigt, wil opheldering van Eurlings en stuurt hem een lijst met vragen
30 december: Na aanhoudende kritiek besluit Eurlings zijn verhaal te doen. Zijn interview met NRC Handelsblad en zijn eigen verklaring komen hem op zware kritiek te staan, onder meer omdat hij spreekt over een ‘wederzijds handgemeen’ en zijn IOC-functie een vrijwilligersbaan noemt
2018
3 januari: Prominenten uit de sport als voormalig IOC-lid Els van Breda Vriesman en olympisch kampioene Ellen van Langen roepen Eurlings op te vertrekken. Eurlings zegt een gesprek af met de atletencommissie van NOCNSF
5 januari: Camiel Eurlings stapt op als IOC-lid en bestuurslid van NOCNSF
Den HaagFM 05.01.2018 Na het vertrek van Camiel Eurlings zijn er nu geen Nederlandse leden meer in het Internationaal Olympisch Comité. Onder zijn voorgangers waren meerdere Hagenaars te vinden zoals Erica Terpstra en Koning Willem-Alexander, toen hij nog kroonprins was. Op verzoek van Den Haag FM ging Ronald Mooiman van Haagse Topsport op zoek naar een nieuwe stadsgenoot voor in het comité. “Het was nog best moeilijk om een top 3 te maken,” vertelde Ronald in het radioprogramma Hou je Haags op Den Haag FM.
Zowel ex-judoka Anicka van Emden als oud-hockeyster Naomi van As zouden volgens Ronald geschikt zijn voor de functie. “Ze hebben ervaring in de sport en het is een frisse, jonge uitstraling die je dan meegeeft. Eigenlijk waren het vroeger allemaal oude knakkers, behalve Camiel dan eigenlijk.” De grootste kanshebber vindt Ronald oud-tennisser en bekend sportman Richard Krajicek. “Hij heeft veel ervaring in de sportwereld door Wimbledon en hij heeft bestuurlijke ervaring door zijn bijdrage aan het tennistoernooi in Rotterdam.”
Of het gaat lukken om Krajicek of een van de dames daadwerkelijk in de IOC te krijgen lijkt moeilijk. “Er moet nog stevig gelobby’d worden als we een Nederlander erbij willen volgens mij, maar het lijkt waarschijnlijk: Nederland is toch een behoorlijk groot sportland.” Vooralsnog is onbekend wanneer de vrijgekomen plek daadwerkelijk zal worden opgevuld. …lees meer
VK 05.01.2018 Camiel Eurlings maakte een bliksemcarrière in de CDA, werd op jonge leeftijd minister en daarna voorzitter van de raad van bestuur van KLM. Nu staat hij na de mishandeling van zijn ex-geliefde voor de rest van zijn leven te boek als ‘die plucheplakker met de losse handjes’. Hoe kon het zo lopen?
Met trillende stem: ‘Ik sta hier als een trots CDA-lid uit Valkenburg.’ Met overslaande stem: ‘Ik ben CDA’er, ik blijf CDA’er, en ik word nóóit van mijn leven van de PVV.’ Rustig: ‘Beste partijvrienden, onze partij heeft het heel erg moeilijk…’ Fortissimo nu, met repeterend vingertje: ‘En tegelijkertijd hebben wij het grootste congres uit de Nederlandse geschiedenis! Onze volkspartij die staat en die leeft! (..) en ik vertrouw het onze leiding toe om de lijn te bewaken als we op deze tocht gaan!’
Hij salueert met de hakken tegen elkaar richting leider Maxime Verhagen: at your service. In Verhagens ogen zwellen tranen op, hij laat ze stromen ook, de ogen van de spreker dragen het heilige vuur in zich. De zaal, met op de eerste rij een zichtbaar opgeluchte Ruud Lubbers, komt tot ontlading en brengt hem, Camiel Eurlings, jong en vastberaden, een staande ovatie.
Het is 2010 en de op dat moment demissionaire minister van Verkeer en Waterstaat schrijft een stukje politieke geschiedenis. Zijn toespraak maakt deze zaterdag het verschil. De partijleden stemmen in Arnhem bij meerderheid voor regeren met gedoogsteun van Geert Wilders. Ernst Hirsch Ballin, jarenlang het geweten van de partij, wordt genegeerd, en gewetensbezwaarden als Kathleen Ferrier en Ad Koppejan worden achteloos terzijde geschoven.
De maandag erop wordt Eurlings speech in DWDD geëvalueerd. Jan Mulder roept: ‘Gatverdarrie zeg, mogen we even kotsen? Die slijmballerigheid! Die onverdraaglijke foute uitstraling!’ Henk Bleker, de CDA-partijvoorzitter, wordt kwaad, maar erkent wel dat Eurlings hier demagogisch bezig was. ‘Hier staat de nieuwe leider van het CDA’, poneert daarna Felix Rottenberg beslist.
Hoe snel kan het gaan? Camiel Eurlings heeft na zijn vertrek als IOC-lid helemaal niets meer. Hij maakte een bliksemcarrière in de partij, was lang drager van het predicaat kroonprins, werd op jonge leeftijd minister, daarna voorzitter van de raad van bestuur van KLM. Nu staat hij na de mishandeling van zijn ex-geliefde voor de rest van zijn leven te boek als ‘die plucheplakker met de losse handjes’. Het ‘trotse CDA-lid uit Valkenburg’ wacht een kille leegte, met eeuwige verdoemenis erbij.
Nederland, in ieder geval de sportwereld, wenste zich niet langer te laten vertegenwoordigen door ‘Camieleke’, zoals hij ooit liefkozend werd genoemd in Limburgse partijkringen. Eén interview in NRC Handelsblad vorige week zaterdag, waarin hij via rare gedachtekronkels en verhullende woordkeuzen zijn verontschuldigingen aanbod, was genoeg om zijn lot te bezegelen. De columnisten in Nederland likten er de pen bij af, en talkshows hadden geen Jan Mulder meer nodig om blinde woede op te tekenen over deze ‘foute man’ – die van #MeToo vast het bestaan nog niet kende en de mishandeling van zijn ex bagatelliseerde door te verklaren dat het een ‘wederzijds handgemeen’ betrof.
Zestien maanden
Eurlings zegt zijn verlies te dragen als een sportman en vergelijkt zichzelf met kampioen Sven Kramer die een verkeerde bocht heeft gepakt
‘Soms zit het mee en soms zit het tegen’, zegt Camiel Eurlings tijdens een ‘persmoment’ in het zonovergoten Monaco waar hij is voor een congres van het Internationaal Olympisch Comité. Het is 2014 en Eurlings is zojuist door de raad van commissarissen ontslagen als topman van de KLM. Hij heeft het als eerste man precies zestien maanden volgehouden. Eurlings zegt zijn verlies te dragen als een sportman en vergelijkt zichzelf met kampioen Sven Kramer die een verkeerde bocht heeft gepakt. Niet zonder bravoure: ‘Ik kan dit sneller rechtzetten dan Sven.’
Over het waarom van zijn vertrek bij KLM zijn officieel nooit mededelingen gedaan. Maar genoegzaam is bekend dat hij te licht werd bevonden. Hij was onzichtbaar en onvoldoende in staat om binnen moedermaatschappij Air France-KLM de Nederlandse belangen te bewaken in tijden van grote turbulentie. Leuke vent als boegbeeld van je bedrijf, als lintenknipper, maar niet iemand waarmee je de oorlog kunt winnen. Eurlings bewijst dat een overstap vanuit de politiek naar de top van het bedrijfsleven niet vanzelfsprekend tot successen leidt.
Fleurig pochetje in de borstzak en blijven lachen, dat is de présence van Eurlings. Zoals hij in het verleden in het Haagse perscentrum Nieuwspoort verscheen, met een ‘blonde rakker’ in zijn knuist, om zich als politicus te onderhouden met ‘de dames en heren van de pers’. Aan de dijk gezet vanwege falend leiderschap? Hij ziet het als een misgelopen medaille. Terwijl achter hem de wonden worden gelikt, ziet hij weer nieuwe kansen: hij heeft ineens alle tijd voor het IOC.
Leuk, jong, slim
Goed beschouwd heeft Camiel Eurlings zijn beste jaren beleefd in de politiek. Hij was altijd de leukste, de jongste, de slimste. Op zijn 20ste: het jongste gemeenteraadslid ooit, in Valkenburg. Op zijn 24ste: het jongste Kamerlid ooit (dankzij 24 duizend voornamelijk Limburgse voorkeurstemmen). Op zijn 33ste: piepjong minister van Verkeer en Waterstaat in Balkenende IV.
Na de val van dat kabinet, in 2010, vroeg Jan-Peter Bakenende aan Eurlings hem op te volgen als partijleider. Hij leek de ideale kandidaat om het op te nemen tegen Mark Rutte. Het CDA stond er in de peilingen beroerd voor. In Eurlings zag ook hij een toekomstig premier.
Voor het eerst zette hij echter een rem op zijn carrière. Tot afgrijzen van zijn politieke vrienden, maar tot bewondering van veel vrouwen, zei hij te kiezen voor zijn privéleven – wéér is hij voorloper. Hij wilde terug naar Limburg, had een Hongaarse vriendin, zou een gezin stichten. Een jaar later is de relatie voorbij en lonkt Eurlings weer naar de Randstad.
De aangifte van zijn ex-vriendin Tessa Rolink in december 2015 brengt ook aan deze laatste openbare functie een vroegtijdig einde
Zijn benoeming tot lid van het IOC in 2013 had Eurlings niet in de laatste plaats te danken aan zijn voorganger, koning Willem-Alexander. Toen die vanwege de troonswisseling terugtrad, schoof hij Eurlings naar voren. De opluchting was enorm toen hij in Buenos Aires werd verkozen.
Na het deficit bij KLM zagen velen het IOC-lidmaatschap als een laatste strohalm voor het zondagskind uit Limburg. De aangifte van zijn ex-vriendin Tessa Rolink in december 2015 brengt ook aan deze laatste openbare functie een vroegtijdig einde.
Regie
In anderhalf jaar tijd is Eurlings de regie in eigen zaak volledig kwijtgeraakt. Eerst kondigde hij juridische stappen aan tegen zijn ex vanwege smaad en laster. Later sprak zijn advocaat over een ‘eenvoudige mishandeling’. Hoewel zij een gebroken elleboog, kneuzingen en een hersenschudding opliep, gooide Eurlings het in het interview met NRC op ‘een wederzijds handgemeen’.
De hoop dat de kwestie zou overwaaien, was daarmee voorgoed verkeken. Steeds verder zakte hij weg in het moeras. Camiel Eurlings’ hoogmoed leidde vrijdag tot zijn hele diepe val.
Eurlings heeft wél een strafblad
IOC-lid Camiel Eurlings doorbrak na tweeënhalf jaar het stilzwijgen over de mishandeling van zijn ex-vriendin. Hij kwam met een verklaring en een interview in NRC Handelsblad. Wat klopt daarvan?
Telegraaf 05.01.2018 Niemand lijkt verbaasd over het vertrek van Camiel Eurlings als lid van het Internationaal Olympisch Comité. Volgens Jaap de Groot, chef Telesport, is dit voor iedereen het beste.
Telegraaf 05.01.2018 De druk op Camiel Eurlings om zijn werk voor het Internationaal Olympisch Comité neer te leggen, neemt toe. Bijna niemand lijkt meer een stuiver te geven voor de kansen van de voormalige CDA-minister na de mishandeling van zijn ex-vriendin.
„Ik zeg dat hij voor de Spelen al opstapt”, voorspelt Jacques Brinkman, oud-hockeyinternational. „Het lijkt nu alsof iedereen zijn pijlen op hem heeft gericht. Sporters, oud-sporters, politici, van iedereen moet hij weg.”
Ook een meerderheid van de Tweede Kamer ziet Eurlings liever vandaag dan morgen de eer aan zichzelf houden. „We hebben onlangs gedebatteerd over geweld op het veld. Dan kun je niet doen alsof dat niet voor jou geldt”, vindt Kamerlid Diertens van regeringspartij D66.
Telegraaf 05.01.2018 Als Camiel Eurlings onder de druk bezwijkt en besluit op te stappen bij het IOC, is het allerminst zeker dat Nederland op korte termijn nog een zetel krijgt in de commissie. Hoe belangrijk is dat IOC-lidmaatschap voor ons land? Er zijn wel Vier vragen !!!
AD 05.01.2018 De discussie rond zijn aanblijven is voor Camiel Eurlings de reden geweest om af te treden als IOC-lid. Dat overschaduwt volgens Oud-CDA’er Eurlings waarover het feitelijk zou moeten gaan: de sporters. ,,De discussie is te dominant geworden’’, zegt hij in een interview met RTL Nieuws.
Inzicht in wat er twee jaar geleden voorviel tussen hem en zijn ex-vriendin geeft Eurlings opnieuw niet. Ook komt er geen openlijke spijtbetuiging. ,,Zo’n situatie hoort nooit te ontstaan, natuurlijk”, erkent hij wel. Inzicht bieden in wat zich tussen hem en zijn ex voordeed, doet hij niet. ,,Ik heb op de allereerste dag excuses gemaakt, maar dan aan de persoon om wie het ging.’’ Over de rest wil Eurlings niets zeggen. ‘Dat is privé’’.
Eerder vandaag maakte Eurlings bekend zijn functie als IOC-lid neer te leggen. ,,Het gaat om de sport en de sporters. Ik heb zelf besloten dat ik niet meer kan accepteren dat de discussie rond mijn aanblijven hun moment domineert.” Eurlings was klaarblijkelijk al op 23 december van plan zijn lidmaatschap op te geven. ,,Ik had het persbericht al klaarliggen en een cameraploeg on hold.’’
‘Ga zo door’
Het Internationaal Olympisch Comité liet volgens Eurlings weten dat er formeel geen beletsel voor hem was om aan te blijven. Eurlings functioneren werd gewaardeerd. ,,Ga zo door’’, zou er gezegd zijn. Als Eurlings zou aftreden zou Nederland bovendien geen vertegenwoordiging in het IOC meer hebben, werd hem met klem medegedeeld.
Eurlings wilde echter niet dat de Olympische sporters over hem werden ondervraagd, in plaats van over hun sportieve prestaties. ,,Ik kan best een stootje hebben, maar deze discussie is helemaal dominant geworden’’, zegt Eurlings in het interview. ,,Het domineert daarmee waar het nu eigenlijk voor ons allemaal zou moeten gaan.’’
Eurlings zegt verder dat hij het lidmaatschap van het IOC niet als recht, maar als voorrecht heeft beschouwd. ,,Het was mijn keus om aan te blijven en nu om te stoppen.’’ Wat hij in de toekomst gaat doen, weet hij nog niet. ,,Het gaat niet om de grote functies, het geluk zit in kleine dingen.’’ Ondanks de tegenslagen zegt hij te barsten van de energie. ,,Wie gezond is, kan makkelijker over tegenslagen heenstappen’.
Elsevier 05.01.2018 Voormalig lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) Camiel Eurlings spreekt zich vrijdag alsnog uit over zijn terugtreden en – in mindere mate – over de mishandeling van zijn ex-vriendin. ‘Zo’n situatie hoort nooit te ontstaan,’ aldus Eurlings.
‘Ik kan best een stootje hebben, maar deze discussie is helemaal dominant geworden. En het domineert daarmee waar het nu eigenlijk voor ons allemaal zou moeten gaan. Het gaat om de sport en de sporters. Ik heb zelf besloten dat ik het niet meer kan accepteren dat de discussie rond mijn aanblijven hun moment zo domineert,’ aldus Eurlings in een interview met RTL Nieuws.
IOC zei ‘ga zo door’
Eurlings maakte eerder op vrijdag bekend zijn functie neer te leggen. Naar eigen zeggen was hij dat al eerder van plan, maar drong het IOC aan op zijn aanblijven. ‘Het IOC liet weten dat er geen formeel beletsel was en zij mijn functioneren waardeerden. Ze zeiden: ga zo door,’ aldus Eurlings. Ook zou het IOC hem erop hebben gewezen, dat het Olympisch comité geen Nederlandse vertegenwoordiging meer zou hebben.
Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd.
Over de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink twee jaar geleden, blijft hij kort. ‘Ik heb gezegd wat ik kan zeggen. De rest is privé. Ik heb al op de allereerste dag excuses gemaakt. Maar dan aan de persoon wie het aanging. Wat je er ook allemaal van kunt zeggen en schrijven. Zo’n situatie hoort natuurlijk nooit te ontstaan.’
Eurlings vindt beeld van de media niet kloppen
In december 2015 deed Rolink, model en de ex van Eurlings, aangifte tegen de voormalige minister omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het Openbaar Ministerie besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. Hij maakte onbekende afspraken met het OM, en hoefde niet voor de rechter te verschijnen. Nu zegt Eurlings dat hij geen boete heeft betaald, maar slechts een aantal dagen maatschappelijk werk heeft verricht. Eurlings houdt nog altijd vol dat het beeld in de media over de mishandeling niet klopt. Hij spreekt zelf van een ‘wederzijds handgemeen’, maar wil geen details geven.
Vorige week bood hij in een kritiekloos interview met NRC voor het eerst zijn publiekelijke excuses aan voor de mishandeling. Hij zei dat hij nooit had gedacht dat hij een vrouw zou slaan. ‘Ik had het nog nooit in mijn leven meegemaakt, dat er een handtastelijkheid ontstond. En ik zal het zeker niet meer meemaken, never again.’ Meerder Kamerleden drongen aan op zijn opstappen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 05.01.2018 Met zijn afscheid als lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) haalt Camiel Eurlings opnieuw het nieuws met een voortijdig vertrek. De Limburger werd in 2010 nog gezien als de kroonprins van het CDA. Hij was voor die partij minister van Verkeer en werd later directeur bij KLM. Gisteren trad hij af als IOC-lid, nadat hij in opspraak was geraakt vanwege de mishandeling van zijn ex-vriendin.
De afgelopen dagen zwol de roep om zijn vertrek aan. “Een boegbeeld voor de sport moet van onbesproken gedrag zijn”, vonden oud-sporters. Bestuursleden van sportkoepel NOC*NSF drongen aan op zijn vertrek en Kamerleden vonden dat het IOC-lid de eer aan zichzelf moest houden. Ook premier Rutte zei “te begrijpen dat sportkoepel NOC*NSF met Eurlings in gesprek ging” over zijn functie.
Bekijk hier hoe de mishandeling van zijn ex-vriendin leidde tot het vertrek van Eurlings:
Hoe mishandeling leidde tot terugtreden Eurlings als IOC-lid
Dat hij het onderwerp zou worden van een landelijke discussie, kon in 2004 nog niemand voorzien. In dat jaar wordt Eurlings als 30-jarige de jongste lijsttrekker bij verkiezingen voor het Europees Parlement. Drie jaar later zou het politieke talent de jongste minister worden in het kabinet-Balkenende IV. Media omschrijven hem in die periode als een “flamboyant zondagskind”.
‘Us Camielke’, zoals de bijnaam van de Limburger luidt, wordt gezien als potentiële opvolger van premier en partijleider Jan Peter Balkenende. In 2010, nadat diens vierde kabinet is gevallen, is het de vraag of Balkenende nog een keer CDA-lijsttrekker moet worden, of dat Eurlings hem moet opvolgen.
“Leden van het partijbestuur uit Limburg en Brabant waren voor Eurlings; zij waren bang dat het CDA in het zuiden veel aanhang zou verliezen als de gereformeerde Balkenende aan het roer zou blijven staan”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom, die over die periode het boek De val van Balkenende schreef.
Tegen mij zei Eurlings later dat hij nooit is gevraagd voor het CDA-lijsttrekkerschap, aldus Wilco Boom, politiek verslaggever.
Balkenende en de toenmalig partijvoorzitter verklaren dat Eurlings het aanbod afwijst. “Maar tegen mij zei hij later dat hij nooit is gevraagd”, zegt Boom. In maart van dat jaar beëindigt Eurlings, kort voor de Tweede Kamerverkiezingen, totaal onverwacht zijn politieke loopbaan. Hij kondigt aan dat hij meer tijd aan zijn privéleven wil besteden en een gezin wil stichten met zijn vriendin.
Een jaar later is die relatie voorbij. Na zijn vertrek polsen de christen-democraten Eurlings als partijleider, maar hij weigert. Tegen de NOS zegt hij dat hij zeer tevreden is met zijn baan bij de KLM, waar hij op dat moment in de directie zit. In 2013 wordt hij daar president-directeur.
‘Geen goede manager’
Maar na vier jaar legt hij zijn functie bij de vliegmaatschappij voortijdig neer. Volgens het AD wordt Eurlings zelfs “aan de kant gezet”. Zijn termijn zou nog enkele maanden doorlopen, maar de raad van commissarissen ziet niets in een een langer dienstverband. Bronnen binnen het bedrijf melden dat de raad Eurlings geen goede manager vindt.
Naar verluidt verdedigde het directielid de Nederlandse belangen niet goed genoeg binnen Air France-KLM. “Hij was aangesteld om de relatie richting Den Haag, Brussel en Schiphol te managen. Daar hebben we eigenlijk weinig van gezien”, zegt voorzitter Annette Groeneveld van VNC, de vakbond voor cabinepersoneel.
Eurlings duikt in 2015 op als bestuurder bij creditcardmaatschappij American Express. Zijn nieuwe baan maakt hij pas enkele maanden later bekend via de netwerksite LinkedIn. Twee jaar later vertrekt hij er ook met stille trom. Dat wordt pas maanden later bekend.
KLM-directeur Eurlings bij het 95-jarig bestaan van de vliegmaatschappij in 2014 ANP
Maar ondanks zijn ontslag bij KLM en vertrek bij American Express zit Eurlings niet stil, zegt zijn woordvoerder tegen Quote. “Hij heeft de afgelopen maanden verschillende activiteiten gedaan als IOC-lid”, is de reactie. Eurlings is in 2013 aangetreden bij IOC als opvolger van koning Willem-Alexander, die op zijn komst zou hebben aangedrongen. De baan is in principe vrijwillig, maar onkosten worden ruimschoots vergoed.
In februari 2016 raakt het IOC-lid in opspraak, als blijkt dat zijn ex-vriendin aangifte tegen hem heeft gedaan vanwege mishandeling. Zij zou een hersenschudding, een gebroken elleboog en kneuzingen hebben opgelopen. Eurlings wil niet ingaan op de beschuldigingen en doet aangifte van smaad tegen zijn ex-vriendin.
Halfslachtig en te laat
Bijna een jaar later treft hij een schikking met het Openbaar Ministerie. Hij doet enkele dagen maatschappelijk werk en krijgt een aantekening op zijn strafblad. In december 2017 biedt hij voor de eerste openlijk excuses aan, voor wat hij zelf een eenvoudige mishandeling noemt. Critici noemen de verontschuldigingen halfslachtig en te laat.
Na zijn verklaring laait het debat over zijn rol als IOC-lid alleen maar verder op. Zijn uitspraken in een interview met NRC Handelsblad helpen niet. Eurlings spreekt van een “wederzijds handgemeen” en “handtastelijkheid”, maar wil geen details kwijt. Na dagen vol nieuwsberichten over zijn aanblijven, besluit de voormalige ‘kroonprins’ alsnog op te stappen.
AD 05.01.2018 Nu Camiel Eurlings zijn plaats heeft opgegeven, is Nederland niet meer vertegenwoordigd in het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Het is niet zo dat zijn plaats automatisch door een Nederlander wordt ingenomen. Alle landen kunnen leden voordragen, waarna het congres een besluit neemt. Hoe werkt het precies?
Het IOC telt 115 leden. Die zijn onder te verdelen in vier groepen. Vijftien leden zijn voorzitters van internationale federaties, zoals in het verleden Nederland werd vertegenwoordigd door Hein Verbruggen en Els van Breda Vriesman. Vijftien plaatsen worden ingenomen door voorzitters van nationale sportcomités en vijftien plekken door atleten (via de atletencommissie). De overige plekken zijn voor ‘gewone’ leden, door mensen die worden voorgedragen. Tot die groep behoorde ook Eurlings (en in het verleden koning Willem-Alexander en oud-judoka Anton Geesink).
Nederland droeg Eurlings in juli 2013 voor. De voormalig politicus werd twee maanden later tijdens een congres van het IOC benoemd, nadat eerder zijn kandidatuur was goedgekeurd.
De 115 plaatsen zijn niet gekoppeld aan landen. Elk land kan mensen naar voren schuiven. Een commissie van het IOC draagt mensen voor aan het bestuur, en het bestuur draagt die mensen weer voor aan het congres. Daar wordt dan uiteindelijk bepaald wie een plek krijgt.
Voorgangers
Eurlings was de elfde Nederlander die deel uitmaakte van het IOC. In de olympische beweging zijn vanaf 1898 vrijwel zonder tussenpozen Nederlanders als IOC-lid aanwezig geweest. De voorgangers van Eurlings waren Baron FWCH van Tuijll van Serooskerken (1898-1924), Baron Alphert Schimmelpenninck van der Oye (1925-1943), Pieter Wilhelmus Scharroo (1924-1957), Charles Ferdinand Pahud de Mortanges (1946-1964), Jonkheer Herman Adriaan van Karnebeek (1964-1977), Kees Kerdel (1977-1986), Els van Breda Vriesman (2001-2008), Hein Verbruggen (1996-2008), Anton Geesink (1987-2010), Willem-Alexander (1998-2013).
NOS 05.01.2018 Rintje Ritsma en Mark Tuitert schoven vanmiddag aan om hun analyse te geven op de EK afstanden, maar uiteraard kon ook het gesprek van de dag niet onbesproken blijven. Beide NOS-analytici noemen de beslissing van Camiel Eurlings om af te treden als IOC-lid “de enige juiste”.
Tuitert: “Het kon niet anders dan dat deze beslissing zou worden genomen, hier hebben we op gewacht. Dit had veel eerder gemoeten, maar het besef is pas veel later gekomen. Door druk van buitenaf.”
Ritsma: “Op het moment dat zoiets naar buiten komt, moet hij meteen op non-actief worden gezet. Een sporter wordt naar huis gestuurd als hij ’s avonds een biertje drinkt, maar Eurlings kan nog twee jaar in de wachtkamer zitten.”
Nederlandse opvolger
Nu Eurlings is teruggetreden, rijst de vraag of Nederland een nieuw IOC-lid kan aandragen om de vrijgekomen positie in te vullen. De schaatsanalytici erkennen het belang van een Nederlands lid bij het internationale sportorgaan.
Ritsma: “Het is belangrijk om voor Nederlandse sporters op te komen en dicht bij het vuur te zitten.” Tuitert: “Het is goed om een stem te hebben. Wij zijn een grote wintersportnatie, dus daar hoort een vertegenwoordiging bij.”
Ritsma of Tuitert?
Ritsma: “Of ik daarin geïnteresseerd ben? Ik vind mijzelf niet echt geschikt voor politieke functies.” Tuitert: “Nee, ik voel mij absoluut niet geroepen. Dit is veel politiek en bestuurlijk werk. Wie weet over een aantal jaren…”
Ritsma: “Ik denk dat andere kandidaten daar geschikter voor zijn. Wie? Jochem Uytdehaage, Carl Verheijen. Die kunnen daar iets meer geduld voor opbrengen, denk ik.”
Tuitert: “Minke Booy. Mensen met een sportachtergrond die zich ook op bestuurlijk vlak hebben bewezen. Die ergens voor staan en dat durven te uiten.”
NOS 05.01.2018 Camiel Eurlings wilde al twee weken geleden opstappen uit het IOC, om de sport niet in de weg te zitten. Maar de top van het IOC vroeg hem toen om aan te blijven. Jan Driessen, de communicatie-adviseur van Eurlings, zegt dat tegen de NOS op de dag dat Eurlings alsnog is opgestapt.
Eurlings wilde de eer volgens Driessen aan zichzelf houden, twee dagen nadat zijn advocaat Knoops was gekomen met een openlijke verklaring, waarin Eurlings zei dat het beeld in de media over de mishandeling van zijn toenmalige vriendin niet klopte. In die verklaring trok hij niet het boetekleed aan, maar verdedigde hij zichzelf. Dat kwam hem op nog meer kritiek te staan.
Strookt niet met interview
Op 23 december had hij willen opstappen, maar het IOC wilde daar volgens Driessen niets van weten. “Zij vonden en vinden dat het een privékwestie betreft en zien in Camiel een zeer goed functionerend lid, een ‘topper’ die op veel gelegenheden optrad als vervanger van IOC-voorzitter Thomas Bach. Het IOC trok dus heel hard aan de rem. Daarmee zat Camiel in een spagaat”, zegt Driessen tegen Quote.
De uitlatingen van Driessen stroken overigens niet met wat Eurlings zaterdag zei in een interview met NRC Handelsblad. Daarin zegt hij op de vraag of hij ooit heeft overwogen zelf op te stappen: ” Nee. Alleen op aandringen van het IOC had ik dat gedaan. Ik had vertrouwen in een goede afloop. Wat niet wegneemt dat ik me schaam voor wat er in mijn privéleven is gebeurd.”
AD 05.01.2018 Na weken van discussie treedt Camiel Eurlings dan toch af als bestuurslid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Hoe kon de wonderboy van het CDA zo vallen? De ondergang van Eurlings in vijf bedrijven.
De mishandeling op de zomernacht van 20 juli 2015. Die zou de ondergang van Eurlings inluiden. Definitief. Maar hij wist het nog niet. Het ging eerder al niet goed met de wonderboy van het CDA, die ooit genoemd werd als toekomstige premier. Hij is slim, hij spreekt zijn talen, deed het goed als minister van Verkeer en Waterstaat. Hij was op zijn dertigste de jongste lijsttrekker voor de Europese verkiezingen.
Maar sinds zijn politieke carrière was er eerst al de baan als topman bij KLM die hem ontglipte, omdat hij zijn werk niet zou doen. Zo was Eurlings als president-directeur nergens te bekennen toen piloten van zusterbedrijf Air France hun werk neerlegden. Zijn contract werd ‘eenzijdig stopgezet’, ook al gaf Eurlings vlak voor die tijd nog een jubelinterview. En ook in de liefde had het Eurlings niet meegezeten. Hoewel Eurlings voor zijn privéleven terugtrad uit de politiek, liep zijn relatie stuk. Maar er waren wel de modellen, met wie hij daarna op stap ging.
Tessa Rolink heeft eindeloze benen, lange blonde haren, ziet er prachtig uit. En ze is de vriendin van Camiel Eurlings. Hij neemt haar op 20 juli 2015 mee naar zijn stamhotel Tummers, vlak achter zijn ouderlijk huis. Daar huist Eurlings tweede familie, zijn beste vriend Phillippe Tummers ook, die Eurlings sinds zijn pubertijd kent. De twee zijn onafscheidelijk en vanavond geeft Phillippe een feest vanwege zijn verjaardag. Het zal zijn laatste verjaardag worden, want de beste vriend van Eurlings heeft een hersentumor.
Uitgerekend op deze avond krijgen Eurlings en Rolink ruzie. De eigenaresse van het hotel, de moeder van Phillippe, hoort ze buiten nog bekvechten, als Eurlings en Rolink vertrekken. Over wat daarna gebeurt, onthullen de twee die precies weten wat er is gebeurd geen details. Eurlings spreekt van een ‘handgemeen’. Het lijkt een eufemisme voor een mishandeling waarbij de oorlel van Rolink zou zijn gescheurd, ze oogletsel oploopt, net zoals blauwe plekken. Nederland weet nog van niks, tot zakenblad Quote de details in februari 2016 onthult.
Eurlings zwijgt. Zo doet hij het vaker, in tijden van crisis. Wachten tot de storm overwaait. Hij zwijgt ook als zijn functie bij American Express wordt stopgezet. Zijn LinkedIn-pagina past Eurlings niet aan, nog altijd staat de creditcardmaatschappij er als huidige baan op vermeld. Maar terwijl Eurlings zwijgt, gaan journalisten op zoek, praat Nederland over hem. Iedereen wil weten wat er precies is gebeurd tussen hem en Rolink, maar ook zij zwijgt in alle toonaarden. Zo verstrijkt de tijd, terwijl het tot een schikking komt. Eurlings moet een taakstraf doen, maar hoeft niet voor de rechter te verschijnen. Een zaak in de rechtbank, waarbij iedereen toe kan kijken, vindt niet plaats.
Wat er is gebeurd, wordt wel voorgelegd aan de ethische commissie van het IOC, waar Eurlings bestuurslid is en waardoor hij ook automatisch deel uitmaakt van de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF. Maar zonder schuldbekentenis of rechterlijke uitspraak ziet de commissie geen reden de positie van Eurlings ter discussie te stellen.
De Olympische Spelen in Pyeongchang vinden in februari plaats. Nog even, dan zal Eurlings weer in beeld verschijnen, als boegbeeld van de Nederlandse sportwereld. December 2017 wordt dan ook de maand waarin Eurlings zich uit zal spreken. Of liever gezegd, hij laat Geert-Jan Knoops, de advocaat die vecht voor ten onrecht veroordeelden en maar zelden op een emotie is te betrappen, een verklaring uitbrengen. Er is geen sorry, er spreekt geen spijt uit. Wel wordt benadrukt dat Rolink anders dan in de media gemeld géén gebroken elleboog had.
En de mishandeling van Tessa was slechts een ‘eenvoudige’ mishandeling, geen zware, zoals in het verleden werd gesteld. Zelfs premier Rutte vindt het tijd voor een goed gesprek: ,,Ik begrijp dat NOC*NSF met hem in gesprek gaat. Zo’n gesprek kan ik mij heel goed voorstellen.” Zo vallen ook andere leden van het politieke instituut dat Eurlings zo goed kent, de Tweede Kamer, over hem heen. Net zoals prominenten in de sport en de instanties die vechten tegen huiselijk geweld.
Op 30 december stuurt Eurlings een e-mail rond. ‘Beste,’ heft hij aan, naar alle journalisten die hem tot nu toe wilden spreken. Één van hen staat hij persoonlijk te woord, voor de krant NRC. Opgetekend wordt hoe zijn lip trilt, hoe hij zegt zich te schamen. Maar waarvoor? Opnieuw bagatelliseert hij, lijkt hij niet vanuit zijn hart te spreken. En opnieuw bagatelliseert hij zijn rol, krijgt hij nog steeds het woord mishandeling niet over zijn lippen. Weer gaat het over een handgemeen. Een wederzijds handgemeen, zo laat hij later nog in de tekst aanpassen.
Maar wat de ‘biecht’ had moeten worden die zijn imago zuivert, blijkt de laatste ronde voor Eurlings. Voor het eerst is Twitter het eens, wordt op sociale media geconcludeerd: Hij kan niet aanblijven als vertegenwoordiger van Nederland, van de sport, van fair play, van agressieloze competitie.
Er is ook verbazing: hoe kan Eurlings deze koers varen, wie adviseren hem? Dan, na weer meer dagen waarin Eurlings onbereikbaar blijft, is er weer een persverklaring, vandaag. ‘Beste’, begint hij weer. ,,Ik betreur de hele gang van zaken zeer. De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.’’ Eurlings wenst onze olympische sporters succes en neemt dan toch afstand van één van de best betaalde vrijwilligersfuncties die er zijn. Beschadigd zal hij op zoek moeten naar een nieuwe baan.
NOS 05.01.2018 Het Internationaal Olympisch Comité betreurt het terugtreden van Camiel Eurlings als lid van de overkoepelende sportorganisatie. Daarnaast bedankt het hem voor zijn diensten.
“Wij betreuren de beslissing van Eurlings”, laat het IOC in een schriftelijke reactie weten aan de NOS. “Wij bedanken hem voor zijn diensten, onder meer als voorzitter van de Communicatiecommissie van het IOC.”
“Hij was een krachtige pleitbezorger van hervormingen binnen het IOC, waardoor het voor kleinere landen gemakkelijker wordt om de Olympische Spelen te organiseren.”
“Zijn beslissing om terug te treden is een persoonlijke. Dat betreuren wij, maar wij respecteren het vanwege de belangen voor het IOC en alle betrokkenen.”
AD 05.01.2018 Iedereen verdient een tweede kans, maar in het geval van Camiel Eurlings heeft hij zijn vertrek toch echt aan zichzelf te danken, betoogt chef parlement Hans van Soest. De constante verdraaiingen van de waarheid maakte zijn positie onhoudbaar.
Wie alleen geïnteresseerd is in zijn eigen pr en zichzelf mooier voordoet dan hij is, is het niet waard Olympiërs een medaille om te hangen
Het vertrek van Camiel Eurlings bij het Internationaal Olympisch Comité is bemoedigend. Het geeft aan dat zelfs al verkeer je in Nederland in de hoogste kringen, heb je de bekendste advocaat en de duurste communicatieadviseur in dienst, je er niet mee wegkomt als je onzin verkoopt.
Dat Eurlings een aantal jaar geleden de fout in ging door zijn toenmalige vriendin te slaan, is al erg genoeg.Maar je zou kunnen redeneren dat het Openbaar Ministerie de aangifte heeft onderzocht en dat iedereen in Nederland een tweede kans verdient. Zelfs al heb je een voorbeeldfunctie in de sportwereld. Het gemak waarmee publieke figuren soms de morele maat wordt genomen, is af en toe van dik hout zaagt men planken. Maar in het geval van Camiel Eurlings heeft hij dat toch echt aan zichzelf te danken.
Eurlings speelde jarenlang een glibberig woordenspel. Hij zei eerst slachtoffer te zijn geworden van smaad toen zijn toenmalige vriendin aangifte tegen hem had gedaan, maar gaf later toe dat er toch een handgemeen was geweest. Daarbij verbloemde hij wat er nou precies aan de hand was. Zo ontkende hij dat hij een strafblad had, daarmee suggererend dat hij nooit was veroordeeld. Maar de juridische term strafblad bestaat al jaren niet meer. Tegenwoordig krijgen mensen een aantekening in het juridisch systeem waarnaar wordt gekeken wanneer iemand een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvraagt.
Hij ontkende dat hij een taakstraf kreeg, maar zei met de officier van justitie te hebben afgesproken om ‘enkele dagen maatschappelijk werk te verrichten’. Het zijn die verdraaiingen van de waarheid waardoor zijn positie terecht onhoudbaar was geworden. Wie een fout begaat, moet daar direct voor uitkomen. Wie echter alleen geïnteresseerd is in zijn eigen pr en zichzelf mooier voordoet dan hij is, is het niet waard Olympiërs een medaille om te hangen.
NOS 05.01.2018 Chiel Warners, voorzitter van de Atletencommissie van NOC*NSF, is blij met het vertrek van Camiel Eurlings als lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC).
“Dit was onvermijdelijk, zeker gezien de verklaring die hij zelf geeft”, aldus Warners. “De hele gang van zaken leidde behoorlijk af van waar het om moet gaan: de sport en de sporters. Ik ben blij met deze stap.”
Onder vuur
Eurlings lag de afgelopen dagen onder vuur na zijn late excuses over de mishandeling van zijn ex-vriendin. De voortdurende discussie over zijn positie heeft hem het besluit doen nemen terug te treden als IOC-lid, liet Eurlings in een verklaring weten.
Schreuder: gezien beeldvorming enige juiste besluit van Eurlings
NOC*NSF-voorzitter André Bolhuis werd vandaag verrast door het nieuws van het vertrek van Eurlings.
“Ik vind het heel erg jammer voor meneer Eurlings. Ik heb begrip voor zijn besluit gezien de opinie in Nederland over zijn IOC-lidmaatschap”, aldus de voorzitter van sportkoepel NOC*NSF vanuit Zwitserland, waar hij vakantie viert.
“Ik betreur zijn vertrek. De samenwerking was altijd goed.”
André Bolhuis, voorzitter NOC*NSFANP
Oud-atleet Ellen van Langen vindt dat Eurlings er goed aan doet terug te treden als lid van het IOC.
“Het is een verstandig besluit. Dit is in het belang van de sport in Nederland”, aldus het erelid van de Atletiekunie en olympisch kampioen op de 800 meter van 1992.
NOS 05.01.2018 Camiel Eurlings treedt terug als lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Dit doet hij “in het belang van de sport en de sporters”, staat in een verklaring.
“Ik betreur de hele gang van zaken zeer. De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan: de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.”
Eurlings kwam in opspraak toen bleek dat hij in 2015 zijn toenmalige vriendin had mishandeld. Zaterdag maakte de oud-minister van Verkeer en Waterstaat in een gesprek met NRC Handelsblad zijn excuses, maar volgens critici waren die halfslachtig en kwamen ze te laat.
Met zijn aftreden als IOC-lid stopt Eurlings ook als bestuurslid van de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF.
Hoe mishandeling leidde tot terugtreden Eurlings als IOC-lid
Eurlings sprak in zijn verklaring van zaterdag over een “wederzijds handgemeen” en zei dat hij niet had overwogen terug te treden als bestuurslid, omdat hij hecht aan zijn verantwoordelijkheid als lid van het IOC. Na de “voortdurende discussie over zijn positie” neemt hij het besluit dus alsnog. Gisteren heeft hij het IOC laten weten dat hij terugtreedt.
Eind december kwam de advocaat van Eurlings met een verklaring, waarin stond dat media ten onrechte beweren dat de oud-minister en NOC*NSF-bestuurder zijn ex-vriendin zwaar heeft mishandeld. Daarop drongen meerdere Kamerleden al aan op het vertrek van Eurlings. “Een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft”, noemde Antje Diertens van D66 het.
Bestuursleden van NOC*NSF vroegen hem in het voorjaar van 2017 al om af te treden.
‘Persoonlijke beslissing’
Het IOC betreurt het vertrek van Eurlings. “Zijn beslissing om terug te treden is een persoonlijke”, zegt het comité tegen de NOS. “Dat betreuren wij, maar wij respecteren het vanwege de belangen voor het IOC en alle betrokkenen.”
NOS 05.01.2018 Camiel Eurlings heeft zijn vertrek als lid van het IOC toegelicht voor de camera’s van RTL Nieuws. Aanleiding voor zijn besluit was het feit dat de discussie rond zijn persoon de aandacht afleidt van de sporters, zei hij.
Eurlings: ik kon dominerende discussie niet meer accepteren
“Ik kan best een stootje hebben, maar deze discussie is helemaal dominant geworden”, aldus Eurlings. “En het domineert daarmee waar het voor ons allemaal om zou moeten gaan. Het gaat om de sport en de olympische sporters. Ik heb zelf besloten dat ik het niet meer kan accepteren dat de discussie rond mijn aanblijven hun moment zo domineert.”
De voormalige CDA-politicus kwam in opspraak vanwege een mishandeling, in 2015, van zijn toenmalige vriendin. De afgelopen weken laaide een discussie op over de vraag of Eurlings wel kon aanblijven als boegbeeld van de Nederlandse sport.
Eurlings bevestigde tegen RTL de uitspraak van zijn woordvoerder van vanmiddag, dat hij al eerder zijn functie had willen neerleggen, namelijk op 23 december. “Het persbericht lag klaar en een cameraploeg stond on hold. Maar het IOC liet weten dat er geen formeel beletsel was en dat zij mijn functioneren waardeerden. Ze zeiden: ga zo door.”
Ik heb al op de allereerste dag excuses gemaakt. Maar dan aan de persoon wie het aanging.
Camiel Eurlings
Uiteindelijk gaf volgens Eurlings de doorslag dat hij niet wilde dat “al die sporthelden” worden bevraagd over hem en niet over hun prestaties. Hij zei ook dat dit soort discussies hem erg raakt, en ook zijn familie. “Dat is ook een reden waarom je op een gegeven moment zegt: er is ergens een grens.”
Het opgestapte IOC-lid wilde opnieuw niet ingaan over wat er twee jaar geleden was voorgevallen tussen hem en zijn toenmalige vriendin. “Ik heb al op de allereerste dag excuses gemaakt. Maar dan aan de persoon wie het aanging.”
Toekomst
De 44-jarige Eurlings, die drie jaar geleden het veld ruimde als topman bij KLM, zei dat hij nog niet weet wat zijn volgende baan zal zijn. “Ik weet niet hoe mijn toekomst eruitziet, dat is mijn eerlijke antwoord. Ik weet wel dat je met een positieve instelling en veel werklust mooie dingen kunt doen. Ik barst van de energie.”
Elsevier 05.01.2018 Oud-minister Camiel Eurlings ruimt alsnog het veld als lid van het Internationaal Olympisch Comité. Dat maakte hij rond het middaguur bekend. Eurlings zegt terug te treden in het belang van de sport en de sporters.
In een verklaring zegt hij: ‘De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.’
Druk nam toe
De druk op Eurlings nam de afgelopen week steeds verder toe. Maar tot vandaag weigerde hij hieraan consequenties te verbinden. ‘Ik dank het IOC voor het grote vertrouwen dat het in mij heeft gehad,’ zegt Eurlings. (…) Het IOC heeft mij altijd gesteund, ook in de afgelopen moeilijke periode.’
Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd.
Vorige week bood Eurlings voor het eerst openlijk zijn excuses aan, in NRC Handelsblad. ‘Ik heb er lang over gezwegen en de publieke impact daarvan onderschat,’ zegt Eurlings. Even later lichtte Eurlings zijn excuses toe in een persverklaring: ‘Tot nu toe heb ik zelf bewust gezwegen over het voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval. Juist uit respect voor mijn ex-vriendin en ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden. Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen.’
Eurlings trof schikking met OM
In december 2015 deed Tessa Rolink, model en de ex van Eurlings, aangifte tegen hem omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het OM besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. De ex-minister maakte onbekende afspraken met het OM, en hoefde niet voor de rechter de verschijnen. Nu zegt Eurlings dat hij geen boete heeft betaald, maar slechts een aantal dagen maatschappelijk werk heeft verricht.
‘Wederzijds handgemeen’
Eurlings houdt nog altijd vol dat het beeld in de media over de mishandeling niet klopt. Hij spreekt zelf van een ‘wederzijds handgemeen’, maar wil geen details geven.
Wel zegt hij dat hij nooit had gedacht dat hij een vrouw zou slaan. ‘Ik had het nog nooit in mijn leven meegemaakt dat er een handtastelijkheid ontstond. En ik zal het zeker niet meer meemaken, never again.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 05.01.2018 Camiel Eurlings treedt terug als bestuurslid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). In een verklaring laat hij weten die stap te nemen in het belang van de sport en de sporters. Zijn positie werd onhoudbaar na de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink en de ophef die er op volgde.
Camiel Eurlings: “Ik betreur de hele gang van zaken zeer. De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.”
Het is ook één van de best betaalde vrijwilligersbanen van de wereld én de laatste functie die Eurlings nog had. Sinds de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink, nu 2,5 jaar geleden, werd zijn bestuursfunctie bij American Express al stopgezet. De mishandeling vond plaats in zijn woonplaats Valkenburg, waar Eurlings en Rolink ruzie kregen tijdens en na een feest van één van Eurlings beste vrienden. Het IOC zag geen reden om vanwege de mishandeling die toen plaatsvond en buiten de rechtszaal werd geschikt Eurlings positie ter discussie te stellen. Daardoor bleef hij ook automatisch aan als bestuurslid van de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF.
IOC lid
,,De afgelopen jaren heb ik als IOC-lid mogen bijdragen aan het moderniseren van het IOC. Zijn de banden tussen het IOC en Nederland verstevigd en hebben we kansen gecreëerd voor kleinere landen om de Spelen in de toekomst ook te kunnen organiseren. Het was een ongelooflijke eer om hier een bijdrage aan te mogen leveren”, zegt Eurlings. Hij dankt het IOC en de Nederlandse sportraad en wenst de spelers het beste op de Spelen die er aan komen. ,,Ik wens alle olympische sporters de beste Spelen ooit en hoop dat hun jaren van toewijding en training beloond gaan worden. Alle succes in Pyeongchang.”
André Bolhuis werd vrijdag verrast door het nieuws van het vertrek van Camiel Eurlings als lid van het Internationaal Olympisch Comité. ,,Ik vind het heel erg jammer voor meneer Eurlings. Ik heb begrip voor zijn besluit gezien de opinie in Nederland over zijn IOC-lidmaatschap”, aldus de voorzitter van sportkoepel NOC*NSF vanuit Zwitserland, waar hij vakantie viert. ,,Ik betreur zijn vertrek. De samenwerking was altijd goed.”
Leeshierverdere reactiesop het vertrek van Eurlings
Elsevier 05.01.2018 Oud-minister Camiel Eurlings ruimt alsnog het veld als lid van het Internationaal Olympisch Comité. Dat maakte hij rond het middaguur bekend. Eurlings zegt terug te treden in het belang van de sport en de sporters.
In een verklaring zegt hij: ‘De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.’
Druk nam toe
De druk op Eurlings nam de afgelopen week steeds verder toe. Maar tot vandaag weigerde hij hieraan consequenties te verbinden. ‘Ik dank het IOC voor het grote vertrouwen dat het in mij heeft gehad,’ zegt Eurlings. (…) Het IOC heeft mij altijd gesteund, ook in de afgelopen moeilijke periode.’
Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd. !!!!
Vorige week bood Eurlings voor het eerst openlijk zijn excuses aan, in NRC Handelsblad. ‘Ik heb er lang over gezwegen en de publieke impact daarvan onderschat,’ zegt Eurlings. Even later lichtte Eurlings zijn excuses toe in een persverklaring: ‘Tot nu toe heb ik zelf bewust gezwegen over het voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval. Juist uit respect voor mijn ex-vriendin en ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden. Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen.’
Eurlings trof schikking met OM
In december 2015 deed Tessa Rolink, model en de ex van Eurlings, aangifte tegen hem omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het OM besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. De ex-minister maakte onbekende afspraken met het OM, en hoefde niet voor de rechter de verschijnen. Nu zegt Eurlings dat hij geen boete heeft betaald, maar slechts een aantal dagen maatschappelijk werk heeft verricht.
‘Wederzijds handgemeen’
Eurlings houdt nog altijd vol dat het beeld in de media over de mishandeling niet klopt. Hij spreekt zelf van een ‘wederzijds handgemeen’, maar wil geen details geven.
Wel zegt hij dat hij nooit had gedacht dat hij een vrouw zou slaan. ‘Ik had het nog nooit in mijn leven meegemaakt dat er een handtastelijkheid ontstond. En ik zal het zeker niet meer meemaken, never again.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Trouw 05.01.2018 De grond werd Camiel Eurlings toch te heet onder de voeten. Hij stapt op als IOC-lid. Er moest een hoop gebeuren om de voormalig minister en KLM-topman, die onder vuur kwam te liggen omdat hij zijn vriendin in 2015 mishandelde, weg te krijgen.
Bestuurders van NOC-NSF wilden dat hij weg ging. Eurlings bleef. Kamerleden riepen op tot zijn aftreden. Eurlings bleef. Zijn positie werd pas echt onhoudbaar toen de kritiek de afgelopen dagen maar bleef aanzwellen en de publieke opinie zich faliekant tegen hem keerde.
De voormalig CDA-minister en oud-topman van KLM maakte zaterdag voor het eerst publiekelijk excuses voor de mishandeling van zijn ex-vriendin van ruim tweeënhalf jaar geleden. Hij werd daartoe gedwongen door sportkoepel NOC-NSF. Daar bestond al langer de wens dat Eurlings, die op basis van zijn bestuursfunctie bij NOC-NSF lid is geworden van het IOC, openheid van zaken zou geven.
Zaterdag maakte hij voor het eerst publiekelijke excuses nadat hij een week eerder zijn advocaat een statement had laten versturen. Dat werd niet geaccepteerd, waarna hij toch het boetekleed aan trok.
Negatieve reacties
De manier waarop hij dat deed schoot menigeen in het verkeerde keelgat. Op de dag dat hij een verklaring met excuses rondstuurde publiceerde NRC Handelsblad een interview met Eurlings waar een stortvloed aan negatieve reacties op volgde.
In dat interview deed Eurlings zijn taakstraf af als ‘maatschappelijk werk’. Hij noemde de mishandeling een ‘wederzijds handgemeen’ en verschuilde zich in juridische terminologie om te verhullen dat hij een strafblad heeft, terwijl hij in zijn justitiële documenten wel een aantekening heeft staan vanwege de uit de hand gelopen ruzie en de daaropvolgende schikking met het OM.
Kamerleden, ex-sporters en prominenten uit de sportwereld waren het er daarna unaniem over eens: Eurlings moest weg. Hoogleraar sport en recht Marjan Olfers zei donderdag in deze krant dat zijn gedrag niet strookt met de olympische gedachte van verbroedering omdat hij van besproken gedrag is. “Je moet met je handen van vrouwen afblijven. Als je in aanraking komt met huiselijk geweld, hoor je als bestuurder je verantwoordelijkheid te nemen.”
Eurlings, die nu ook bestuurslid af is bij NOC-NSF, zei gisteren in een statement dat hij de gang van zaken zeer betreurt. “De discussie over mijn al dan niet aanblijven leidt af van waar het, juist nu, om moet gaan; de sport en de sporters. Vandaar dat ik met pijn in het hart aftreed als IOC-lid, de mooiste vrijwilligersbaan van de wereld.” Hij zal over een maand niet in Pyeongchang op de Winterspelen met een oranje sjaal de medailles vieren van Nederlandse sporters.
Bestuursleden van NOC-NSF hadden vorig jaar al aangedrongen op het vertrek van Eurlings, maar de enige die daarover kon beslissen was Eurlings zelf. Omdat hij IOC-lid is kan zijn eigen sportkoepel hem niet de deur wijzen.
Privézaak
Het IOC kan dat wel, maar vond de zaak niet alarmerend genoeg. De ethische commissie deed de kwestie af als een privézaak. Doordat Eurlings nu is afgetreden heeft Nederland geen vertegenwoordiger meer over in het IOC.
Nederland had tussen 1998 en 2013 enige tijd vier IOC-leden tegelijk met prins Willem-Alexander, Hein Verbruggen, Anton Geesink en Els van Breda Vriesman. Geesink en Verbruggen zijn overleden, Van Breda Vriesman stopte en Willem-Alexander kon geen lid blijven omdat hij koning werd.
Eurlings had amper ervaring in de sportwereld maar werd toch door Verbruggen en Willem-Alexander naar voren geschoven als opvolger van de kroonprins in 2013. Eurlings was binnen het IOC voorzitter van de communicatiecommissie. Het IOC heeft nog niet bekend gemaakt of er een plaats vrij komt voor een andere Nederlander.
Als Nederland straks niet meer vertegenwoordigd wordt in het IOC wordt het een moeilijke taak om een groot evenement als de Olympische Spelen naar Nederland te halen. Wie internationaal iets voor elkaar wil krijgen, heeft een vinger in de pap nodig bij de hoge bazen in de olympische sport.
Trouw 03.01.2018 Hoogleraar sport en recht Marjan Olfers vindt dat IOC-lid Eurlings moet aftreden, ook al heeft de Nederlandse sport daarna geen enkele vertegenwoordiger meer bij de hoogste sportkoepel.
Eurlings’ gedrag in de nasleep van de mishandeling in 2005 van zijn toenmalige vriendin strookt volgens de hoogleraar niet met de olympische waarde van verbroedering. “Zijn geloofwaardigheid als sportbestuurder is weg omdat hij zijn vriendin heeft mishandeld en daarom van besproken gedrag is. Zijn positie is onhoudbaar.”
De zaak is juridisch al afgedaan. Waarom moet hij alsnog aftreden?
“Allereerst omdat hij zijn vriendin heeft geslagen. Laten we wel wezen: dat is een zeer ernstig vergrijp. Zeker in de context waarin we nu leven. De positie van vrouwen wordt door de hele MeToo-discussie veel besproken. Je moet met je handen van vrouwen af blijven. Als je in aanraking komt met huiselijk geweld hoor je als bestuurder je verantwoordelijkheid te nemen.
“Hij had uit hoffelijkheid meteen zijn excuses moeten aanbieden en terug moeten treden. Als je dat snel doet zijn mensen over het algemeen ook wel vergevingsgezind. Nu keert de publieke opinie zich tegen hem. Dat heeft hij aan zichzelf te wijten, omdat hij niet eerder openheid van zaken heeft gegeven en nu pas excuses heeft gemaakt, die niet als oprecht worden ervaren.”
NOC-NSF vergadert volgende week over de zaak Eurlings. Wat kan de sportkoepel doen?
“Formeel heel weinig. In de statuten van NOC-NSF staat dat iemand alleen door het IOC zelf geschorst kan worden. Dat is geen wenselijke situatie, daarom moeten de statuten van de sportkoepel ook worden aangepast. Als je een lid hebt dat niet gewenst is, hoor je die uit je gelederen te kunnen zetten. NOC-NSF heeft al eerder aan hem gevraagd of hij terug zou willen treden vanwege de kwestie, maar dat deed hij niet.
“Ik hoop dat er een duidelijk statement komt om hem toch die richting op te bewegen. Maar hij zal zelf die stap moeten nemen. Het lijkt me zeer onwenselijk dat hij straks vrolijk naast de koning gaat zitten om de medailles die in Pyeongchang worden gewonnen door Nederlandse sporters te vieren. De samenleving krijgt hierdoor het gevoel dat mensen op hoge posities een andere behandeling krijgen dan gewone mensen.”
Heeft het IOC wel de macht om leden te schorsen?
“In het verleden is het wel gebeurd dat corrupte bestuurders die stemmen hebben geronseld of landen hebben omgekocht zijn weggestuurd. Maar dat zijn de extreme gevallen. In het IOC heb je te maken met landen die bijzondere wetten hebben. Er zitten landen bij met wetten waarin staat dat je een vrouw mag slaan en dat homoseksualiteit verboden is. Andere landen staan kindhuwelijken toe. Noord-Korea en Iran zitten ook gewoon in het IOC. Die kunnen heel anders tegen de zaak Eurlings aankijken dan wij doen met onze normen en waarden.
“Je kunt alle landen die er anders over denken wel uitsluiten, maar dat gaat vanwege de olympische verbroederingsgedachte niet. Om te verbinden moet je bij elkaar blijven. Het is nog nooit gebeurd dat het IOC iemand naar huis heeft gestuurd vanwege misdragingen in de privésfeer. De ethische commissie van het IOC heeft zich al over de kwestie Eurlings gebogen, en ze vonden het geen zaak. Het zou goed zijn als er iets verandert waardoor het wel mogelijk is om iemand weg te sturen als een bestuurder in eigen land onder vuur komt te liggen.”
Kan Eurlings een vervanger aandragen, mocht hij vertrekken?
“Zo makkelijk is dat niet. Voor de Nederlandse sport zou het niet goed zijn als hij aftreedt, maar dat betekent nog niet dat hij daarom maar aan moet blijven. Ik vind het nog veel erger dat iemand nog steeds in zo’n positie zit na een geweldincident met een voormalige partner. Als hij meteen was afgetreden toen er twee jaar geleden aangifte tegen hem was gedaan, had hij misschien nog een vervanger aan kunnen dragen. Dat wordt nu veel moeilijker. De kans is groot dat ze zijn zetel aan een ander land geven. Dat zou jammer zijn, want dan houden we helemaal geen Nederlandse IOC-leden meer over terwijl we er ooit vier tegelijk hadden.
“Als Eurlings niet meer in NOC-NSF zit, kan hij namelijk ook niet meer in het IOC zitten. Als je bijvoorbeeld ooit de Olympische Spelen naar Nederland zou willen halen is het wel heel fijn als je daar iemand rond hebt lopen, want niet elk land heeft dat. Nederland heeft al vrij weinig vertegenwoordigers in buitenlandse besturen. Wij beheersen het diplomatieke spel niet zo goed. We zijn agressief en brutaal en denken dat we de wijsheid in pacht hebben. Zonde, want we willen wel graag blijven uitdragen dat mannen en vrouwen bijvoorbeeld gelijk zijn, en dat homoseksualiteit hier geaccepteerd is. Wat dat betreft kunnen we iets leren van de Belgen. Die zijn veel meer bescheiden en brengen dingen op een Bourgondische manier met meer tact. Jacques Rogge (IOC voorzitter van 2001 tot 2013, red.) is daar een uitstekend voorbeeld van geweest.”
Wat is er precies gebeurd?
Zomer 2015 Camiel Eurlings ruziet met zijn vriendin, die inmiddels zijn ex is. Zij houdt daar onder meer een gebroken elleboog en een hersenschudding aan over.
December 2015 De intussen ex-vriendin doet aangifte vanwege mishandeling. Het OM start een onderzoek.
Juli 2016 Eurlings doet aangifte tegen zijn ex vanwege smaad en poging tot afpersing of chantage. Het OM wijst dat terzijde.
Begin 2017 Bestuurders van sportkoepel NOC-NSF wensen Eurlings aftreden als bestuurslid bij het IOC. Hij gaat daar niet op in.
Maart 2017 Eurlings accepteert een schikkingsvoorstel van het OM. Hij krijgt een taakstraf opgelegd.
Zomer 2017 De ethische commissie van het IOC bestempelt de kwestie als een privézaak en doet er verder niets mee.
September 2017 Eurlings krijgt een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) die hij nodig heeft als bestuurder van sportkoepel NOC-NSF. Die vereist een VOG, juist naar aanleiding van de zaak-Eurlings. De justitiële dienst die zijn aanvraag in behandeling neemt, vindt de kwestie niet hinderlijk voor zijn werk.
December 2017 NOC-NSF wil dat Eurlings openheid geeft. Na een verklaring zonder excuses, komt Eurlings na een stortvloed aan kritiek op 30 december alsnog met publieke excuses. NOC-NSF vergadert volgende week over wat ze met Eurlings aan moeten.
VK 03.01.2018 Camiel Eurlings doet er goed aan om de eer aan zichzelf te houden als lid van het Internationaal Olympisch Comité en als bestuurslid van NOCNSF. Dat zegt Els van Breda Vriesman, die acht jaar deel uitmaakte van het IOC, tegen de Volkskrant.
‘Als IOC-lid wil je zonder problemen de sport kunnen dienen. Nederland moet trots op jou kunnen zijn. Dat lijkt me in zijn geval lastig geworden. Ik zou in zijn positie niet meer kunnen functioneren.’ Van Breda Vriesman maakte als voorzitter van de internationale hockeybond van 2001 tot en met 2008 deel uit van het Internationaal Olympisch Comité. Een aantal jaar vormde ze daarin een Nederlands kwartet, met toenmalig prins Willem-Alexander, oud-judoka Anton Geesink en toenmalig wielervoorzitter Hein Verbruggen. Ook was ze jarenlang, maar niet gelijktijdig, bestuurslid van NOCNSF.
Eurlings maakt als IOC-lid automatisch deel uit van het NOCNSF-bestuur. Volgens Van Breda Vriesman kan NOCNSF daarom statutair gezien niet van hem af. ‘Maar hij kan wel zelf zijn lidmaatschap van NOCNSF opzeggen, om persoonlijke redenen.’ En als NOCNSF echt af wil van het in opspraak geraakte bestuurslid, kan de sportkoepel er volgens haar voor kiezen om het IOC van die gedachte op de hoogte te brengen.
Toenemende druk
Van Breda Vriesman: ‘Het IOC zal niet blij zijn dat een van hun leden zo veel onrust veroorzaakt in eigen land. Maar dat moet hun wel eerst verteld worden, want ze lezen daar echt geen Nederlandse kranten. Misschien dat koning Willem-Alexander (IOC-voorzitter) Bach al heeft ingelicht, anders moet NOCNSF maar eens naar Lausanne toe om de situatie uit te leggen: dat Nederland er niet bij geholpen is als dit maar door blijft gaan.’
De druk op Eurlings om op te stappen als IOC-lid neemt met de dag toe. Hoewel chef de mission Jeroen Bijl eraan vasthoudt dat het bestuur van NOCNSF hierover een standpunt moet innemen, is het voor zijn voorganger Joop Alberda geen vraag meer of Camiel Eurlings nog kan aanblijven. ‘Het is bizar dat Bijl als chef de mission dinsdag meer vragen over Eurlings moest beantwoorden dan over de ploeg die volgende maand naar de Winterspelen gaat. Alleen al daaruit moet Eurlings de conclusie trekken dat hij in de weg ligt.’
Dat Nederland nooit meer een IOC-lid krijgt als hij vertrekt of weg moet, is onzin
Volgens Alberda, voormalig technisch directeur van NOCNSF en als coach olympisch kampioen met de volleyballers in 1996, hoeft het voor NOCNSF weinig moeite te kosten om de twijfels over Eurlings bij IOC-voorzitter Bach kenbaar te maken. ‘Het moet toch niet zo ingewikkeld zijn om tegen Bach te zeggen: in Nederland hanteren wij onze eigen normen en waarden, en wij zitten nu met een bestuurslid dat niet aan onze ethische standaard kan voldoen. Doe ermee wat jullie willen, maar bij ons is hij niet meer welkom.’
NOCNSF hoeft volgens Van Breda Vriesman niet te vrezen dat de plek van Eurlings aan een ander land wordt toebedeeld als hij opstapt uit het IOC. ‘Dat Nederland nooit meer een IOC-lid krijgt als hij vertrekt of weg moet, is onzin. Nederland kan dan een aantal kandidaten voordragen voor die ene plek, ook al kiest het IOC liever zelf iemand. Ik vind het wenselijk dat we als land een IOC-lid hebben. We zijn een klein land, maar horen wel bij de toptwintig van het olympische medailleklassement. En we hebben een goed sportbeleid en geen corruptie.’
Druk op Camiel Eurlings neemt toe;
De druk op IOC-lid Camiel Eurlings wordt met de dag groter. Chef de mission Jeroen Bijl wil komende week van sportkoepel NOCNSF duidelijkheid over de positie van de in opspraak geraakte ex-minister. Kan Eurlings nog aanblijven?
Chef de mission Bijl wil voor start Winterspelen duidelijkheid over positie Eurlings
Chef de mission Jeroen Bijl van de Nederlandse ploeg voor de Winterspelen heeft de druk op Camiel Eurlings verder opgevoerd. Bijl wil dat er voor de start van de Winterspelen op 9 februari duidelijkheid is over de positie van het in opspraak geraakte IOC-lid. Volgende week gaat het bestuur van sportkoepel NOCNSF in gesprek met Eurlings; Bijl verwacht dan een verklaring.
‘Natuurlijk, vergeving is mogelijk, dat weten wij katholieken als de besten. Maar vergeten is iets anders, en dat is hier het megaprobleem. Nooit meer zullen insiders in de sport Eurlings serieus nemen, zeker niet in Nederland’, schrijft Willem Vissers in zijn column.
NOS 03.01.2018 De belangrijkste sponsors van NOC*NSF wachten op helderheid over de positie van Camiel Eurlings, maar willen verder niet veel kwijt over het omstreden IOC-lid. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS.
De positie van Eurlings als IOC-lid is onderwerp van discussie geworden vanwege de mishandeling van zijn ex-vriendin, in 2015. In maart van dit jaar werd duidelijk dat Eurlings een schikking trof met het OM, waardoor hij niet voor de rechter hoefde te verschijnen. Wel deed hij een taakstraf. Recent kwam Eurlings met een spijtbetuiging.
Volgende week vergadert het bestuur van NOC*NSF over de kwestie. Gisteren zei chef de mission van het NOC*NSF Jeroen Bijl dat er nog voor de Winterspelen in Zuid-Korea, die in februari beginnen, duidelijkheid moet komen.
Duidelijkheid
De Nederlandse Loterij wil weinig kwijt over de ophef rond Eurlings, maar hoopt wel dat er een oplossing komt. “Nederlandse Loterij is er voor de sport en de sporters. Het is voor alle partijen belangrijk dat er duidelijkheid komt. Wij hebben er als sponsor alle vertrouwen in dat de juiste besluiten genomen worden.”
Geen partij in
Bierbrouwer Heineken is voorzichtiger: “Het betreft hier een zaak tussen NOC*NSF, het IOC en de heer Eurlings. Heineken is hier als sponsor van TeamNL en organisator van het Holland Heineken House geen partij in. Wij hebben vernomen dat het onderwerp komende week geagendeerd is door het NOC*NSF bestuur en wachten de uitkomsten hiervan af.”
KPN wil graag uit de discussie blijven. “Met onze sportsponsorstrategie focussen we puur op de sport, die we ondersteunen van de top naar de breedte. Alle technische, financiële of bijvoorbeeld bestuurlijke aspecten van de sporten die we ondersteunen, laten we over aan de verschillende bonden.” KPN zegt dan ook de lijn van de NOC*NSF te volgen.
Toyota vindt het “een zaak tussen NOC*NSF, het IOC en de heer Eurlings”. “Toyoto is hierin geen partij.”
Ook de Rabobank voelt zich niet geroepen om inhoudelijk te reageren. “Wij zien bij de samenstelling van het bestuur geen rol voor onszelf.”
VK 03.01.2018 Chef de mission Jeroen Bijl van de Nederlandse ploeg voor de Winterspelen heeft de druk op Camiel Eurlings verder opgevoerd. Bijl wil dat er voor de start van de Winterspelen op 9 februari duidelijkheid is over de positie van het in opspraak geraakte IOC-lid. Volgende week gaat het bestuur van sportkoepel NOCNSF in gesprek met Eurlings; Bijl verwacht dat dan een verklaring.
Dat heeft Bijl dinsdagavond gezegd in het radioprogramma Langs de Lijn En Omstreken. Eerder op de dag had hij op Papendal de Nederlandse olympische ploeg gepresenteerd. Toen wilde Bijl nog niets zeggen over de zaak-Eurlings. ‘Ik wil dat verhaal bij de ploeg weghouden. Wij moeten nu met andere dingen bezig zijn.’
Op de radio liet Bijl vier uur na de teampresentatie weten het ‘spijtig’ te vinden dat de ophef rond Eurlings de ploegpresentatie overschaduwde en zei te hopen op snelle duidelijkheid. ‘Ik vind dat het standpunt van NOCNSF, wat dat dan ook is, heel duidelijk moet zijn voor de Spelen’, aldus de chef de mission.
Ik vind dat het standpunt van NOCNSF, wat dat dan ook is, heel duidelijk moet zijn voor de Spelen
Met zijn uitspraak verhoogt Bijl ook de druk op zijn eigen werkgever NOCNSF. Bestuurslid Eurlings ligt al een tijd onder vuur wegens de mishandeling van zijn ex-vriendin in 2015. De voormalig politicus en KLM-topman zweeg daar tweeënhalf jaar over en handelde de zaak buiten de rechter af, waarna het ongenoegen rond zijn persoon groeide.
Kort voor Kerst doorbrak hij zijn stilzwijgen door middel van een verklaring van zijn advocaat Geert-Jan Knoops, waarin Eurlings allesbehalve door het stof ging. Kamerleden reageerden furieus en eisten zijn vertrek. De Atletencommissie van NOCNSF stuurde hem een brief met vragen die hij volgens de sporters moest ophelderen.
Zaterdag volgde een open brief van Eurlings naar media en een interview in NRC Handelsblad, waarin hij zijn ‘welgemeende excuses’ aanbiedt aan zijn ex-vriendin, het NOCNSF, het IOC en ‘alle olympische sporters’ voor het ‘pijnlijke voorval’. De excuses van Eurlings leidden tot verontwaardiging binnen en buiten de sportwereld, omdat ze zo laat kwamen en vanwege het gebruik van termen als ‘wederzijds handgemeen’ en ‘eenvoudige mishandeling’.
Deze zomer al vroegen enkele bestuursleden van NOCNSF Eurlings op te stappen. Chef de mission Bijl wilde dinsdag niet zeggen of hij ook vindt dat de positie van Eurlings onhoudbaar is geworden. ‘Ik begrijp de vragen. Het is niet iets kleins. Maar ik vind het wel belangrijk dat de juiste procedure wordt gevolgd’, zei Bijl. ‘Nu is eerst het bestuur bij ons aan zet. Zij gaan met hem in gesprek.’
Na de excuses van Eurlings neemt de druk alleen maar toe;
IOC-lid Camiel Eurlings doorbreekt na tweeënhalf jaar het stilzwijgen over de mishandeling van zijn ex-vriendin en maakt zijn excuses. Komt hij daarmee weg? De verklaring van Eurlings in vijf citaten – en de feiten.
‘Natuurlijk, vergeving is mogelijk, dat weten wij katholieken als de besten. Maar vergeten is iets anders, en dat is hier het megaprobleem. Nooit meer zullen insiders in de sport Eurlings serieus nemen, zeker niet in Nederland’, schrijft Willem Vissers in zijn column.
AD 03.01.2018 Camiel Eurlings houdt verbeten vast aan zijn laatst overgebleven functie, hoewel bijna niemand in Nederland hem die nog gunt vanwege de mishandeling van zijn ex-vriendin. Hoe ongelukkig dat sportorganisatie NOC*NSF ook maakt, bestuurslid Eurlings is niet zo maar te lozen.
Op juridische gronden kun je niets doen, in zo’n geval moet je met elkaar om tafel gaan, aldus Anoniem voormalig IOC-lid.
,,Het zegt wat over hem’’, verzucht een oud IOC-lid over opvolger Camiel Eurlings. ,,Dat je niet de normen en waarden hebt die je in de sport hoort te hebben. Zeker als volwassen man en bestuurslid moet je een voorbeeld zijn.’’
Harde woorden in een lange serie over Eurlings, die vasthoudt aan een baan die bijna niemand in Nederland hem nog gunt: lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) en dus automatisch ook bestuurslid van de Nederlandse sportorganisatie NOC*NSF. Het is de enige functie die de voormalig topbestuurder en ex-supertalent van het CDA nog heeft, ook al vermeldt zijn Linkedinprofiel nog een na de mishandeling stopgezette baan bij American Express.
De eerste verklaring van zijn advocaat zorgde al voor een storm van protest, omdat een spijtbetuiging van Eurlings over de mishandeling van Tessa Rolink, nu 2,5 jaar geleden, nog altijd uitbleef. Velen, tot Kamerleden aan toe, riepen daarna om zijn aftreden. Sinds een tweede, eigen verklaring, afgelopen zaterdag komt het nu tot een kookpunt.
Eurlings betuigde schoorvoetend spijt, onder meer vanwege het onderschatten van de ‘publieke impact’ van de mishandeling, die hij overigens omschrijft als een handgemeen. Zijn taakstraf noemt hij ‘maatschappelijk werk’. Vrijwel iedereen is het erover eens: dat is extreem pijnlijk, in een sportwereld waar het draait om fair play en agressie juist wordt bestreden en serieus genomen moet worden.
Juridische gronden
Toch heeft de ethische commissie van het IOC de kwestie Eurlings al bestempeld als een zaak die zijn lidmaatschap niet in gevaar brengt – er was geen rechterlijke uitspraak en geen schuldbekentenis. En dat maakt het vrijwel onmogelijk om Eurlings op juridische gronden weg te sturen, zegt ook Geert Corstens, die deel uitmaakt van die IOC -commissie. Zelf beoordeelde hij Eurlings niet, omdat de twee uit hetzelfde land komen. ,,Op dit moment is het aan Eurlings om te bepalen of hij door wil gaan.’’
Als hij als een paria behandeld wordt, is het niet zinvol om aan te blijven, aldus Sportjurist Remco Wortel.
NOC*NSF kan alleen in een ‘goed gesprek’ vragen of Eurlings in vredesnaam wil vertrekken, als dat de eindconclusie is. Het oud-IOC-lid, dat niet met naam genoemd wil worden: ,,Op juridische gronden kun je niets doen, in zo’n geval moet je met elkaar om tafel gaan.’’
Uiterlijk eind volgende week vindt een gesprek met andere bestuursleden van NOC*NSF plaats. Daarop wil de sportorganisatie niet vooruitlopen. Ook Chiel Warners, voorzitter van de atletencommissie, wil wachten op een andere toelichting van Eurlings. ,,Het gaat dan niet om de publieke opinie, maar of de sporters zich nog goed vertegenwoordigd voelen.’’ Hij benadrukt dat de kwestie opgeklaard moet zijn voor de Olympische Spelen in Korea, in februari.
Jeroen Bijl, chef de mission van het NOC*NSF, heeft inmiddels laten weten dat hij voor de start van de Olympische Spelen in Pyeongchang duidelijkheid wil over de positie van Camiel Eurlings binnen het IOC.
Als Eurlings weet aan te blijven door aan alle kritiek geen consequenties te verbinden, kan het zijn dat hij daar de vertegenwoordiger van Nederland is. Sportjurist Remco Wortel gelooft dat Eurlings bij zichzelf te rade moet gaan of dat hem nog goed zal lukken. ,,Wat is mijn positie en kan ik mijn werk nog goed doen? Als hij als een paria behandeld wordt, is het niet zinvol om aan te blijven.’’
Er is kans dat de smet op Eurlings’ blazoen niet opvalt in een internationaal gezelschap van IOC-leden dat te maken had met onder meer smeergeldaffaires. Maar daar heeft Nederland geen boodschap aan. Of, zoals op sociale media werd opgemerkt: ‘Ik heb het Twitter nog nooit ergens zó eens over zien zijn.’ Eurlings heeft zichzelf onmogelijk gemaakt. En zo kan ook zijn laatste functie hem toch ontglippen.
VK 02.01.2018 Hoe klassejustitie werkt, weten we nu wel. Ringenturner Van Gelder, nota bene geplaatst voor de finale, verdween voor straf uit olympisch Rio na een nachtje stappen. Verliezende sporters vlogen halverwege de Spelen met de losersvlucht naar huis, tot hun bijna onuitputtelijke verdriet. Maar Camiel Eurlings, IOC-lid uit Nederland, telg uit een Limburgs CDA-nest van ons-kent-ons, blijft plakken aan het pluche, terwijl hij in 2015 zijn toenmalige vriendin in elkaar sloeg.
In een kruiperig stuk in de NRC, voor de gelegenheid omgedoopt tot Nationale Rehabilitatie Camiel, bood hij zaterdag excuses aan na 2,5 jaar, vooral omdat hij de impact van het voorval had onderschat. Tja, het gaat tegenwoordig bijna elke dag over seksuele intimidatie, maar na het molesteren van je vriendin verwacht je als IOC-lid blijkbaar dat het wel zal meevallen met de publiciteit. In principe snapt hij het mechanisme trouwens wel. Waarom zou hij voor een privézaak anders zijn excuses aanbieden aan alle olympische sporters?
Lang niet alle verwijten aan mannen, vooral mannen, in politiek getinte functies zijn terecht, maar heel veel zijn dat wel
Zijn spijtbetuiging verscheen op de laatste dag van het schaatsen, van die bloedstollende kwalificaties voor de Spelen waar Eurlings straks op de tribunes zit te klappen. Ook dat is veelzeggend. Het gaat meneer meer om zichzelf dan om de sport. Met een huilverhaal prominent in de zaterdagkrant, een mooi podium om straatjes schoon te vegen. Sterker: zaterdag kreeg ook ik persoonlijk post van Camiel, want er vielen meer journalisten te bewerken. Met een slaperige kop dacht ik eerst aan een grap. ‘Beste Willem’, schreef de man die ik nooit heb ontmoet in zijn aanhef.
Dan van die zinnetjes die elk voorstellingsvermogen te boven gaan. Over het handgemeen: ‘De versies over de volgordelijkheid verschillen.’ We zien ze al staan in vechthouding, Camiel en Tessa, in de nacht van 20 op 21 juli 2015. En dan is hij vergeten wie het eerst sloeg. Kom op, die hele verklaring rammelt, tot aan de schikking met justitie toe. Het is draaikonterij van de hoogste orde, om een baantje te behouden. En juist van draaikonterij hebben veel mensen schoon genoeg. Lang niet alle verwijten aan mannen, vooral mannen, in politiek getinte functies zijn terecht, maar heel veel zijn dat wel.
Zoek een baantje in de grotten, Camiel
Natuurlijk, vergeving is mogelijk, dat weten wij katholieken als de besten. Maar vergeten is iets anders, en dat is hier het megaprobleem. Nooit meer zullen insiders in de sport Eurlings serieus nemen, zeker niet in Nederland. Hoe kan iemand met een aantekening voor huiselijk geweld meepraten over bijvoorbeeld grensoverschrijdend seksueel gedrag van trainers jegens pupillen, een thema dat vermoedelijk nog veel prominenter op de agenda komt te staan dan het al staat?
Het is sneu voor Eurlings dat een driftbui hem opbreekt, maar het is niet anders. Hem past nederigheid. Deze baan in de publieke sfeer past hem niet langer. De brief van Eurlings aan tal van sportjournalisten is geschreven in zijn woonplaats Valkenburg. Daar ligt tevens de oplossing. Zoek een baantje in de grotten, Camiel.
NOS 02.01.2018 Chef de mission van het NOC*NSF Jeroen Bijl wil voor de start van de Olympische Spelen duidelijkheid over de positie van Camiel Eurlings binnen het IOC. Dat zei hij vanavond in Langs de Lijn En Omstreken. Tijdens de teamoverdracht op Papendal kreeg hij veel vragen over Eurlings.
In december 2015 deed de ex-vriendin van Eurlings aangifte tegen hem, omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het Openbaar Ministerie besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. De oud-minister heeft onbekende afspraken gemaakt met het OM, waardoor hij niet voor de rechter hoeft te verschijnen. De schikking is geen erkenning van schuld. In een verklaring betuigt de oud-minister en het IOC-lid spijt.
Bestuursvergadering volgende week
Bijl kon er op dit moment weinig over zeggen. “Ik heb er een mening over, maar voor mij is het te vroeg om daarop te reageren. Ik heb het er niet over en de sporters hebben het er niet over.” Bijl vindt het jammer dat de geplande bestuursvergadering volgende week pas is.
‘Er moet voor de spelen duidelijkheid zijn’
Chef de Mission Jeroen Bijl wil dat er voor de spelen duidelijkheid is over de positie van Camiel Eurlings.
Tijdens de teampresentatie werden de bestuursleden van NOC*NSF vakkundig van de media weggehouden. Het gevolg was dat Bijl alle vragen over Eurlings moest beantwoorden.
“Het lijkt mij logisch dat ze na de vergadering met een verklaring komen. Ik wist dat de vragen vandaag aan mij werden gesteld. Ik kan daarvoor weglopen en niet bij verschillende media aan de tafel gaan zitten, maar dan doe ik de ploeg tekort.”
“Ik vind het belangrijk dat de juiste procedure gevolgd wordt”, aldus Bijl. “Ik zou het goed vinden als er binnenkort meer duidelijkheid is over de positie van Eurlings. Het standpunt van NOC*NSF, wat het ook is, moet voor de Spelen duidelijk zijn. ”
Na tweeënhalf jaar zwijgen komen de excuses: komt hij ermee weg?
VK 02.01.2018 IOC-lid Camiel Eurlings doorbreekt na tweeënhalf jaar het stilzwijgen over de mishandeling van zijn ex-vriendin en maakt zijn excuses. Komt hij daarmee weg? De verklaring van Eurlings in vijf citaten – en de feiten.
Ruim tweeënhalf jaar zweeg Camiel Eurlings over de ontspoorde zomernacht in 2015 die hem al die tijd is blijven achtervolgen. Maar in de hoek gedreven door collega-bestuursleden van NOCNSF, de atletencommissie van de sportkoepel en vooral door de aanhoudende kritiek van het publiek, besloot hij toch maar te spreken over de mishandeling van zijn ex-vriendin. Hij wilde daarbij ‘va-banque in de spiegel kijken’, zei hij zaterdag in een interview met NRC Handelsblad, gevolgd door een eigen verklaring.
Of hij daarmee wegkomt? Dat is nog lang niet zeker. De atletencommissie van NOCNSF spreekt van een ‘goede stap in de juiste richting’, hoewel Eurlings ook nog steeds antwoord moet geven op de vragen die de (oud-)sporters hem hebben gesteld. Ook bij de volgende bestuursvergadering van NOCNSF zullen zijn excuses ter sprake komen, liet de sportkoepel weten.
Citaat 1: ‘Er heeft zich een wederzijds handgemeen voorgedaan’
Tijdens de Zomerspelen van 2016 was Camiel Eurlings nog stellig over de aangifte van zijn ex-vriendin, na een uit de hand gelopen ruzie in de tuin van zijn ouderlijk huis in Valkenburg. ‘Mensen die mij kennen, weten dat ik zo niet in elkaar zit’, zei hij vanuit Rio de Janeiro tegen het AD. Ook kondigde hij juridische stappen tegen zijn ex aan, wegens smaad en laster. In Nederland ben je onschuldig tot het tegendeel is bewezen, aldus Eurlings. ‘Dat geldt voor iedereen en dus ook voor mij.’
Lang hebben de voormalige wonderboy van het CDA en zijn team volgehouden dat hij niets verkeerds heeft gedaan. Vorige week nog liet hij advocaat Geert-Jan Knoops betogen dat er geen sprake was van ‘erkenning of vaststelling van schuld’. De strafpleiter trad naar voren nadat in de Volkskrant bekend was geworden dat bestuursleden van NOCNSF de druk op Eurlings hadden opgevoerd. Ze wilden dat hij tekst en uitleg over zijn verleden zou geven.
Nu erkent Eurlings dan toch dat hij ‘zijn aandeel’ heeft gehad in de mishandeling. Hij had er lang over gezwegen, zei hij, uit respect voor zijn ex-vriendin. Diezelfde ex-vriendin beschuldigt hij er nu van dat ook zij haar rol had in wat hij een ‘wederzijds handgemeen’ noemt. Of hij daarbij net zulke verwondingen heeft opgelopen als zij – onder meer een gebroken elleboog, kneuzingen en een hersenschudding – licht hij verder niet toe.
Woordenboek Van Dale is er duidelijk over: een handgemeen, dat is niets anders dan een gevecht. Dat trouwens altijd wederzijds is, anders zou je moeten knokken met jezelf. En in het Wetboek van Strafrecht komt de term handgemeen niet voor. Mishandeling wel.
Vorige week had Knoops het in zijn verklaring nog over een ‘eenvoudige mishandeling’, alsof er niets noemenswaardig is gebeurd in de tuin van Eurlings’ ouderlijke woning. Advocaten weten: de grens tussen lichte of zware mishandeling wordt bepaald door het letsel dat het slachtoffer oploopt. ‘Je kunt iemand bont en blauw slaan, terwijl het nog steeds lichte mishandeling is’, zegt strafrechtadvocaat Bart Swier. ‘Want de grens van wat zwaar lichamelijk letsel is, ligt best hoog.’
Wie iemand een kopstoot geeft, een lichte hersenschudding slaat of een gebroken elleboog bezorgt, kan zich dus nog altijd schuldig maken aan lichte mishandeling. Het uitdelen van een droge klap of schop levert doorgaans 500 euro boete op, mishandeling met ‘enig letsel’ is goed voor 750 euro en mishandeling met behulp van een slagwapen of door een kopstoot, ‘enig lichamelijk letsel ten gevolge hebbend’, kan leiden tot 120 uur taakstraf.
Uit het feit dat Eurlings een werkstraf kreeg, concludeert Swier: ‘Er moet sprake zijn van best stevig letsel, wil je als first offender zo’n straf krijgen. Een droge klap, dat is echt boetewerk.’ Dat vond ook het OM, dat naar eigen zeggen alleen een transactie aanbiedt als het voldoende bewijs aanwezig acht voor het gepleegde strafbare feit.
Citaat 3: ‘Juristen noemen de schikking formeel geen strafblad’
Toen NRC hem vroeg of hij echt geen strafblad had, ontkende Eurlings stellig. Nee, zei hij, juristen noemen de schikking ‘formeel’ geen strafblad. Hetzelfde stokpaardje had Knoops vorige week ook al bereden.
De keuze voor het woord formeel is daarbij cruciaal, zegt voorzitter Jeroen Soeteman van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten. ‘Formeel klopt het: de term strafblad is juridisch gezien niet de officiële term.’ Toch valt het woord strafblad geregeld in zittingen, bijvoorbeeld als een rechter in gewonemensentaal aan een verdachte duidelijk wil maken dat hem vanwege zijn strafblad een VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag) kan worden geweigerd. Swier: ‘Ook ik gebruik hem in mijn werk, absoluut. Want hoe je het wendt of keert, strafblad en aantekening komen uiteindelijk op hetzelfde neer.’
Wie ingeschreven wordt als verdachte van bijvoorbeeld een mishandeling, krijgt al vanzelf een aantekening in zijn justitiële documentatie. Eurlings schikte daarnaast met justitie om verdere strafvervolging te ontlopen. ‘Het accepteren van een transactievoorstel is zichtbaar op de justitiële documentatie van de bestrafte’, liet het OM al eerder aan de Volkskrant weten. Eurlings heeft dus wel degelijk een strafblad.
Citaat 4: ‘Maatschappelijk werk’, maar géén taakstraf
Eurlings heeft naar eigen zeggen nooit een taakstraf gehad, maar sprak met de officier van justitie af om ‘enkele dagen maatschappelijk werk te verrichten’. Hoe lang dat was, wil hij niet zeggen.
Was er sprake van klassenjustitie? Kon Eurlings vanwege zijn positie en verleden onderhandelen met justitie over zijn boetedoening? Of speelt hij een woordspelletje om het beladen woord taakstraf niet te hoeven gebruiken?
Een overeenkomst met de officier van justitie komt hoe dan ook op hetzelfde neer als een taakstraf, zegt Soeteman. ‘Een geldboete, taakstraf, gevangenisstraf of ontzegging van bijvoorbeeld de rijbevoegdheid, dat zijn de straffen die we in Nederland hebben. Een officier kan moeilijk zeggen: u moet voor straf vier dagen zingen in een bar, die smaak bestaat niet.’
De Volkskrant had al eerder te horen gekregen dat Eurlings zijn 40 uur taakstraf naar behoren had uitgevoerd. Die straf liep dan ook via de reclassering, zoals bij elke taakstraf in Nederland.
Citaat 5: IOC-lidmaatschap als ‘vrijwilligersbaan’
Na jaren aan de top – minister in het kabinet-Balkenende IV, topman bij KLM – kan Eurlings alleen nog terugvallen op zijn plek in het internationale sportbestuur. Als enige Nederlandse lid van het IOC is voor hem de tijd van de ‘grote inkomens’ voorbij, al krijgt hij er energie van. ‘IOC-lid zijn is voor mij veel meer dan de mooiste vrijwilligersbaan; het is een bijzonder voorrecht’, staat in zijn verklaring. Eurlings zegt dat hij meer dan de helft van zijn tijd kwijt is aan werkzaamheden voor het internationaal olympisch comité.
Dat doet hij niet voor niets. Hoewel het IOC zijn (bestuurs-)leden inderdaad als vrijwilliger beschouwt, beloont de organisatie hen rijkelijk. Zo heeft Eurlings als voorzitter van de communicatiecommissie recht op een dagvergoeding van duizend dollar, 833 euro. Zijn lidmaatschap van de financiële commissie levert 375 euro per dag op, waarbij ook de dagen voor en na een vergadering worden betaald. Daarnaast heeft hij recht op jaarlijks 5.800 euro voor gemaakte onkosten in eigen land en betaalt het IOC al zijn reis- en hotelkosten. Waarom hij dan de term vrijwilligersbaan gebruikt? Omdat het IOC zelf ook spreekt van vrijwilligers, aldus de woordvoerder van Eurlings.
Lees ook de column van Willem Vissers over Camiel Eurlings;
‘Natuurlijk, vergeving is mogelijk, dat weten wij katholieken als de besten. Maar vergeten is iets anders, en dat is hier het megaprobleem. Nooit meer zullen insiders in de sport Eurlings serieus nemen, zeker niet in Nederland’, schrijft hij in zijn column. (+)
Lees hier de publieke excuses van Camiel Eurlings terug;
‘Tot nu toe heb ik zelf bewust gezwegen over het voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval. Juist uit respect voor mijn ex-vriendin en ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden. Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen. Ik heb daarbij de publieke impact onderschat. Dat spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het NOC, het IOC en alle olympische sporters. En daarvoor bied ik mijn welgemeende excuses aan.
Er heeft zich in de nacht van 20 op 21 juli 2015 een handgemeen voorgedaan tussen mij en mijn ex-vriendin. De versies over de volgordelijkheid verschillen. Voor mijn aandeel ben ik echter van meet af aan schuldbewust geweest en heb ik direct en bij herhaling mijn spijt betuigd en mijn oprechte excuses aangeboden aan mijn ex-partner. Ook heb ik volledige openheid betracht naar justitie en hierbij vol mijn verantwoordelijkheid genomen.
Ik heb steeds geprobeerd om deze zaak met mijn vriendin – van wie ik erg veel heb gehouden – samen op te lossen. Eerst onderling. Toen via mediation waar ik mij voor openstelde. Uiteindelijk is het gelukt via een andere ook door haar geaccepteerde oplossing: een minnelijke OM-schikking zonder vaststelling dan wel erkenning van schuld. In verband met deze vertrouwelijke afspraak heb ik in april van dit jaar enkele dagen maatschappelijk werk verricht.
Het IOC heeft op basis van inzage in het dossier deze zaak tot privézaak bestempeld. De Ethische Commissie heeft dit oordeel afgelopen zomer herbevestigd. Deze minnelijke schikking stond een zogenaamde “brede” Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) ook niet in de weg. Vandaar dat ik precies dezelfde VOG heb gekregen als andere NOC-bestuurders. Waardoor deze zaak ook voor het NOC tot een privézaak is geworden.
Maar het klopt dat er iets in mijn privéleven is gebeurd waar ik me voor schaam en waar ik ook al verschillende keren excuses voor heb aangeboden aan diegene die dit primair aangaat; mijn ex-vriendin. Ik herhaal die spijt en maak die excuses aan haar nu ook publiekelijk. Als IOC-vertegenwoordiger ben ik mij er zeer van bewust dat mijn gedrag een voorbeeldfunctie heeft. Deze hele publieke discussie laat mij dan ook niet onberoerd. Zeker omdat ik hier zelf de betreurenswaardige aanleiding toe heb gegeven. En dat spijt me dus meer dan ik kan zeggen.
Ik ben nooit eerder en zal ook nooit meer in zo’n situatie terechtkomen. Daarom hoop ik dat ook voor mij de regels én afspraken van onze rechtsstaat gelden. De voorbije jaren heb ik als IOC-lid mogen bijdragen aan het moderniseren van het IOC, zijn de banden tussen het IOC en Nederland verstevigd en hebben we kansen gecreëerd voor kleinere landen zoals Nederland om de Spelen in de toekomst ook te kunnen organiseren.
Er is mij veel aan gelegen om dit te blijven doen. Er spelen majeure uitdagingen, waarbij het belangrijk is dat een Nederlander daaraan een bijdrage kan leveren. IOC-lid zijn is voor mij veel meer dan de mooiste vrijwilligersbaan; het is een bijzonder voorrecht. En daar wil ik mij graag weer ten volle op richten en volledig voor inzetten.’
Camiel Eurlings, Lid Internationaal Olympisch Comité;
NOS 30.12.2017 ‘Doorzichtig’, ‘te gemakkelijk’ en ‘schijnheilig’. Er zijn veel negatieve reacties op de openbare excuses van Camiel Eurlings. Het IOC-lid en bestuurder van sportkoepel NOC*NSF bood vanochtend publiekelijk zijn excuses aan voor de mishandeling van zijn inmiddels ex-vriendin. NOC*NSF laat weten dit “goed” te vinden en de atletencommissie noemt het ‘een eerste goede stap‘.
Maar reputatiedeskundige Paul Stamsnijder snapt de reacties op Twitter wel. Voor hem voelen de excuses als een wanhoopsdaad. “Een oprechte verklaring van wat er nou is gebeurd, was beter geweest. Eurlings had ook de eer aan zichzelf kunnen houden, uit respect voor het ambt dat hij bekleedt. Tot ergernis van veel mensen stelt hij zijn eigen belang boven het publieke belang.”
Van iemand die een rol vervult zoals Eurlings verwacht Stamsnijder dat die zich bewust is van zijn voorbeeldfunctie, en “verantwoordelijkheid” neemt. “Als je zo’n soort functie wilt bekleden, moet je nadenken over wat je doet, ook privé. Tussen privé en publiek is dan geen onderscheid meer. De geloofwaardigheid om vanuit NOC*NSF zijn functie te vervullen, is tot het nulpunt gedaald.”
Commotie
Organisatiestrateeg Mildred Hofkes verwacht niet dat Eurlings met zijn excuus-verklaring zijn geloofwaardigheid kan herstellen. “Je ziet vaker dat mensen pas reageren als er al heel veel commotie is. Dat moet je bij dit soort zaken echt voor zijn.”
NOC*NSF vroeg de bestuurder onlangs om zelf naar buiten te treden en daarmee de rust te herstellen. Daarop kwam zijn advocaat Geert-Jan Knoops met een verklaring. Volgens Hofkes een “extreem slecht idee”. “Iedereen maakt fouten. Maar als hij de regie zelf had gehouden en direct naar buiten was getreden, had hij zich weliswaar kwetsbaarder opgesteld maar was hij ook krachtiger geweest.”
Hofkes vindt dat Eurlings signalen uit de maatschappij had moeten aanvoelen. “Bekwame bestuurders hebben zelfreflectie, het vermogen om verbinding te maken en open te staan voor signalen. Ze zijn authentiek, integer en transparant. Eurlings dook weg en liet andere mensen het woord doen. Een bestuurder moet van onbesproken gedrag zijn, dat is gewoon de deal tegenwoordig.”
NOS 30.12.2017 De atletencommissie van NOC*NSF vindt de publieke excuses van Camiel Eurlings ‘een eerste goede stap’. Volgens Chiel Warners, voorzitter van de commissie, volgt er nog een persoonlijk gesprek met het Nederlandse IOC-lid. Daarin heeft Eurlings volgens de oud-atleet nog wel het een en ander uit te leggen.
“Kijk, er is natuurlijk een stuk vertrouwen weg en het heeft de sport geen goed gedaan. Dat zal hersteld moeten worden”, vertelde Warners op NPO Radio 1.
“Hoe we dat gaan doen is niet alleen aan ons. Dat gaat ook over NOC*NSF, maar ook over de rest van Nederland. Daar zal aan gewerkt moeten worden, maar de goede wil is in ieder geval getoond.”
NOC*NSF laat weten het “goed” te vinden dat Eurlings “deze stap nu heeft gezet en zal daar in een volgende bestuursvergadering aandacht aan besteden”.
Camiel EurlingsANP
Eurlings raakte twee jaar geleden in opspraak nadat hij in een handgemeen zijn toenmalige vriendin mishandelde. Sindsdien hield hij zijn kaken op elkaar.
Vorige week liet de oud-minister via zijn advocaat een verklaring uitgaan waarin hij ontkende dat het om een zware mishandeling zou gaan.
Die verklaring schoot bij velen in het verkeerde keelgat. Kamerleden vonden dat Eurlings moet opstappen als bestuurslid van sportkoepel NOC*NSF en de atletencommissie vroeg Eurlings middels een brief om tekst en uitleg.
Het vertrouwen is nog niet direct terug
Volgens de atletencommissie heeft Camiel Eurlings nog steeds wat uit te leggen
Vandaag liet Eurlings voor het eerst persoonlijk van zich horen. Eerst via een interview met NRC Handelsblad, daarna via een publieke verklaring.
“Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen. Ik heb daarbij de publieke impact onderschat”, schrijft Eurlings. “Dat spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het NOC, het IOC en alle Olympische sporters. En daarvoor bied ik mijn welgemeende excuses aan.”
Elsevier 30.12.2017 Voor het eerst biedt Camiel Eurlings openlijk zijn excuses aan voor de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink. ‘Ik heb er lang over gezwegen en de publieke impact daarvan onderschat,’ zegt Eurlings. Hij trekt het boetekleed aan in NRC Handelsblad.
Even later licht Eurlings zijn excuses ook nog toe via een persverklaring: ‘Tot nu toe heb ik zelf bewust gezwegen over het voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval. Juist uit respect voor mijn ex-vriendin en ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden. Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen,’ schrijft het NOC*NSF-bestuurslid.
Niet van plan terug te treden als NOC*NSF-bestuurslid
De afgelopen tijd ontstond zware kritiek op Eurlings omdat hij zich verzette tegen ‘het beeld in de media’ dat hij zijn vriendin zwaar had mishandeld, en hij nog nooit zijn excuses had aangeboden. Volgens het NOC*NSF-bestuurslid ging het om een ‘eenvoudige mishandeling’, ook omdat er geen blijvend letsel is. Publieke verontwaardiging was het gevolg, en verschillende Kamerleden eisten dat hij opstapt als bestuurslid van sportkoepel NOC*NSF.
Eurlings lijkt nu te bezwijken voor de druk. ‘Ik ben inmiddels tot de conclusie gekomen dat ik mij moet excuseren tegenover mij ex-vriendin, het Internationaal Olympisch Comité (IOC), sportkoepel NOC*NSF, alle olympische sporters en nog breder: het Nederlandse publiek.’
Eurlings trof schikking met OM
In december 2015 deed Rolink, model en de ex van Eurlings, aangifte tegen hem omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het OM besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. De ex-minister maakte onbekende afspraken met het OM, en hoefde niet voor de rechter de verschijnen. Nu zegt Eurlings dat hij geen boete heeft betaald, maar slechts een aantal dagen maatschappelijk werk heeft verricht.
Eurlings houdt nog altijd vol dat het beeld in de media over de mishandeling niet klopt. Hij spreekt zelf van een ‘wederzijds handgemeen’, maar wil verder geen details geven.
Wel zegt hij dat hij nooit had gedacht dat hij een vrouw zou slaan. ‘Ik had het nog nooit in mijn leven meegemaakt, dat er een handtastelijkheid ontstond. En ik zal het zeker niet meer meemaken, never again.’
In reactie op de ontstane ophef onder Kamerleden, zegt Eurlings dat hij niet heeft overwogen om terug te treden als bestuurslid bij NOC*NSF, omdat hij ‘hecht’ aan zijn verantwoordelijkheid als lid van het IOC. ‘Ik vind het belangrijk om vanuit die functie dicht bij NOC*NSF te staan,’ aldus Eurlings. Hij is ook niet van plan om die functie op te geven. Dat doet hij alleen op aandringen van het IOC, aldus de ex-minister.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Telegraaf 30.12.2017 Camiel Eurlings biedt na tweeënhalf jaar zwijgen excuses aan voor het mishandelen van zijn toenmalige vriendin Tessa Rolink in 2015. Het Nederlandse IOC-lid bekent zaterdag dat hij de publieke impact van het incident en zijn gebrek aan openheid daarover heeft onderschat. „Het spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het NOC, het IOC en alle Olympische sporters. En daarvoor bied ik mijn welgemeende excuses aan.”
In een verklaring in handen van De Telegraaf schrijft Eurlings: „ Het klopt dat er iets in mijn privéleven is gebeurd waar ik me voor schaam en waar ik ook al verschillende keren excuses voor heb aangeboden aan diegene die dit primair aangaat; mijn ex-vriendin.”
Gebroken oogkas
De ex-vriendin van Eurlings, voormalig fotomodel Tessa Rolink, deed in 2015 aangifte tegen hem wegens mishandeling. Ze zou door zijn toedoen onder meer een gebroken elleboog, gescheurde oorlellen en een gebroken oogkas hebben opgelopen.
Justitie behandelde de zaak achter gesloten deuren en bood Eurlings een ’transactie’ aan: hij kreeg een werkstraf van 40 uur en hoefde niet meer naar de rechter.
De afgelopen maanden nam de druk op Eurlings steeds verder toe. Naar verluidt na kritiek vanuit het NOC*NSF, kwam Eurlings vorige week met een verklaring via zijn advocaat Geert-Jan Knoops. De sportkoepel zou hebben aangedrongen op een publieke biecht, in de hoop zo de rust te herstellen. In de verklaring via zijn advocaat legde de oud-minister de schuld echter bij de media, die volgens hem ten onrechte beweren dat hij zijn ex-vriendin zwaar heeft mishandeld. De tekst schoot verschillende Kamerleden in het verkeerde keelgat. Zij drongen daarna aan op een vertrek van Eurlings als bestuurslid bij sportkoepel NOC*NSF.
Ruim een maand voor het begin van de winterspelen in Pyeongchang, komt Eurlings nu vanuit zijn funtie als IOC-lid met de verontschuldigingen.
Bewust gezwegen
Eurlings zegt tot nu toe bewust te hebben gezwegen over het ’voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval’. Dat deed hij ’uit respect’ voor zijn ex-vriendin. „En ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden.”
„Ik herhaal die spijt en maak die excuses aan haar nu ook publiekelijk. Als IOC-vertegenwoordiger ben ik mij er zeer van bewust dat mijn gedrag een voorbeeldfunctie heeft. Deze hele publieke discussie laat mij dan ook niet onberoerd. Zeker omdat ik hier zelf de betreurenswaardige aanleiding toe heb gegeven. En dat spijt me dus meer dan ik kan zeggen”, aldus het Nederlandse IOC-lid.
’Eenmalig incident’
Volgens de oud-minister en voormalig KLM-bestuurder was het een eenmalig incident. Hij trof na afloop met zijn ex-vriendin een schikking bij het Openbaar Ministerie. „Ik heb steeds geprobeerd om deze zaak met mijn vriendin – van wie ik erg veel heb gehouden- samen op te lossen. Eerst onderling. Toen via mediation waar ik mij voor openstelde. Uiteindelijk is het gelukt via een andere ook door haar geaccepteerde oplossing: een minnelijke OM-schikking zonder vaststelling dan wel erkenning van schuld. In verband met deze vertrouwelijke afspraak heb ik in april van dit jaar enkele dagen maatschappelijk werk verricht.”
Eurlings zegt nooit te hebben overwogen op te stappen bij het IOC, ook niet toen er een onderzoek tegen hem liep. „Ik hecht zeer aan mijn verantwoordelijkheid als IOC-lid.”
’Goede wil is getoond’
De Atletencommissie van NOC*NSF vindt de excuses van Eurlings een stap in de goede richting, maar hij heeft nog wel wat uit te leggen, zegt commissievoorzitter Chiel Warners tegen de NOS. „Er is een stuk vertrouwen weg en dat heeft de sport geen goed gedaan, dus dat zal hersteld moeten worden. Maar de goede wil is getoond”, aldus Warners.
NOS 30.12.2017 Camiel Eurlings heeft voor het eerst openlijk zijn excuses aangeboden voor de mishandeling van zijn ex-vriendin. In een verklaring betuigt de oud-minister en het IOC-lid spijt.
“Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen. Ik heb daarbij de publieke impact onderschat”, schrijft Eurlings in de verklaring met het logo van het Internationaal Olympisch Comité erboven. “Dat spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het NOC, het IOC en alle Olympische sporters. En daarvoor bied ik mijn welgemeende excuses aan.”
In december 2015 deed de ex-vriendin van Eurlings aangifte tegen hem, omdat hij haar een half jaar eerder zou hebben geslagen. Het Openbaar Ministerie besloot Eurlings te vervolgen.
In maart trof Eurlings een schikking met het OM. De oud-minister heeft onbekende afspraken gemaakt met het OM, waardoor hij niet voor de rechter hoeft te verschijnen. De schikking is geen erkenning van schuld.
Onjuist beeld
Eurlings zegt dat het beeld in de media over de mishandeling niet klopt. Hij spreekt zelf van een “wederzijds handgemeen”, maar wil verder geen details geven.
Hij had niet gedacht dat hij ooit een vrouw zou slaan, vertelt hij in een interview met de NRC. “Ik had het nooit in mijn leven meegemaakt, dat er een handtastelijkheid ontstond. En ik zal het zeker niet meer meemaken, never again.”
Over de schikking zegt Eurlings dat hij geen boete heeft betaald. Hij zou alleen enkele dagen maatschappelijk werk hebben verricht.
Roep om terugtreden
Vorige week gaf Eurlings al via zijn advocaat een verklaring uit waarin hij het beeld in de media tegensprak dat hij zijn ex zwaar heeft mishandeld. Die verklaring schoot bij enkele Kamerleden in het verkeerde keelgat. Zij vinden dat Eurlings moet opstappen als bestuurslid van sportkoepel NOC*NSF.
“Het was een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft”, zei D66-Kamerlid Diertens. Ze ziet de nieuwe verklaring als het afleggen van maatschappelijke verantwoording. Dat vindt zij belangrijk, gezien Eurlings’ voorbeeldfunctie. Eurlings moet volgens haar nog wel “heel erg zijn best doen” om het vertrouwen te herstellen.
SP-Kamerlid Van Nispen zei dat hij de verklaring van Eurlings erg laat vindt en nog steeds “vrij mager”. Van Nispen blijft bij zijn eerdere opmerking dat hij het niet erg zou vinden als Eurlings zou opstappen, omdat dit geen goede invulling is van een voorbeeldfunctie in de sport.
IOC
Eurlings zegt dat hij niet heeft overwogen om terug te treden als bestuurslid bij NOC*NSF, omdat hij hecht aan zijn verantwoordelijkheid als lid bij het Internationaal Olympisch Comité. Hij vindt het belangrijk om vanuit die functie dicht bij NOC*NSF te staan.
Eurlings is niet van plan geweest de functie bij het IOC op te geven. “Alleen op aandringen van het IOC had ik dat gedaan.”
Het IOC heeft afgelopen zomer gezegd dat de mishandeling een privézaak is en dat Eurlings volledig in functie blijft. Het IOC laat nu alleen weten kennis te hebben genomen van de nieuwe ontwikkelingen en geen commentaar te geven.
Een deel van de persverklaring van Camiel EurlingsIOC
VK 30.12.2017 Na 2,5 jaar zwijgen biedt Camiel Eurlings zaterdag zijn excuses aan voor de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink. In een op papier van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) uitgebrachte verklaring zegt de oud-minister de publieke impact van zijn zwijgzaamheid te hebben onderschat. ‘Dat spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het Nederlands Olympisch Comité, het IOC, en alle Olympische sporters.’
Over wat er zich precies heeft afgespeeld tussen hem en zijn ex in de nacht van 20 op 21 juli 2015 geeft het Nederlandse IOC-lid geen details. Hij spreekt over ‘een handgemeen’. Eurlings: ‘De versies over de volgordelijkheid verschillen. Voor mijn aandeel ben ik echter van meet af aan schuldbewust geweest en heb ik direct en bij herhaling mijn spijt betuigd aan mijn ex-partner’.
Rolink deed 4,5 maand na ‘het handgemeen’, in december 2015, aangifte tegen Eurlings. Volgens mediaberichten zou zij daarbij een hersenschudding en enkele kneuzingen, of erger nog een gebroken elleboog en gebroken oogkas, hebben opgelopen.
Daarop deed Eurlings op zijn beurt aangifte tegen zijn ex-vriendin wegens poging tot afpersing en smaad. Na onderzoek heeft het Openbaar Ministerie (OM) daar niet genoeg bewijs voor gevonden.
Verklaring Omtrent Gedrag
Het OM was wel van plan Eurlings te vervolgen. Tot een strafzaak is het niet gekomen, omdat Eurlings de zaak tussentijds heeft geschikt. Hij heeft een onbekend bedrag betaald.
In de verklaring schrijft Eurlings dat hij van begin af aan de zaak samen met zijn ex, ‘van wie ik erg veel heb gehouden’, heeft willen oplossen. Eerst onderling, vervolgens via mediation. Die pogingen mondden uit in een ‘minnelijke OM-schikking zonder vaststelling dan wel erkenning van schuld’. Onderdeel van die schikking was de afspraak dat Eurlings enkele dagen maatschappelijk werk moest verrichten. Dat heeft hij in april gedaan.
Volgens Eurlings heeft het IOC inzage gehad in het dossier en de kwestie vervolgens als privézaak bestempeld. De minnelijke OM-schikking stond een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) niet in de weg. ‘Vandaar dat ik precies dezelfde VOG heb gekregen als andere Nederlands Olympisch Comité-bestuurders. Waardoor deze zaak ook voor het NOC tot een privézaak is geworden.’
Vlak voor Kerst kwam Eurlings onder vuur te liggen, toen Kamerleden van D66, SP en Groenlinks aandrongen op zijn vertrek als bestuurslid bij de sportkoepel NOCNSF. Dat was naar aanleiding van een verklaring die zijn advocaat Gert-Jan Knoops op 21 december had doen uitgaan. Daarin stelde hij dat in de media ten onrechte het beeld bestaat dat de oud-minister zijn vriendin zwaar heeft mishandeld en dat hem onterecht een strafblad was toegeschreven. Volgens Knoops ging het om een eenvoudige mishandeling, omdat er geen blijvend letsel was.
‘Een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft’, zei D66-Kamerlid Diertens in het NOS Radio 1 Journaal. De oud-minister moest volgens haar de eer aan zichzelf houden.
Stap in de goede richting
Eurlings schrijft nu dat hij zich als IOC-vertegenwoordiger er zeer van bewust is dat zijn gedrag een voorbeeldfunctie heeft. Hij wil zich blijven inzetten voor het IOC en voor Nederland. ‘Er spelen majeure uitdagingen, waarbij het belangrijk is dat een Nederlander daar een bijdrage aan kan leveren.’
De Atletencommissie van NOC*NSF vindt de excuses van Eurlings een stap in de goede richting, maar hij heeft nog wel wat uit te leggen, zegt commissievoorzitter Chiel Warners tegen de NOS. ‘Er is een stuk vertrouwen weg en dat heeft de sport geen goed gedaan, dus dat zal hersteld moeten worden. Maar de goede wil is getoond’, aldus Warners.
Lees meer over NOCNSF en de Eurlings-affaire;
De kopstukken van sportkoepel NOCNSF lijken de tijdgeest slecht aan te voelen
Bestuurslid Camiel Eurlings, voorzitter André Bolhuis en topsportbaas Maurits Hendriks hebben de sport dit jaar in opspraak gebracht door persoonlijke ambities zwaarder te laten wegen dan het belang van de sport of sporters. (+)
Eerder bracht Eurlings een verklaring uit via zijn advocaat
De publieke schuldbekentenis van NOCNSF-bestuurslid Camiel Eurlings waar binnen en buiten de sportkoepel op was gehoopt, komt er niet. Met een verklaring door zijn advocaat Geert-Jan Knoops denkt Eurlings in het zadel te kunnen blijven bij NOCNSF, dat hem dit jaar nog vroeg op te stappen vanwege de aanhoudende commotie over de mishandeling van zijn ex-vriendin.
NU 30.12.2017 Camiel Eurlings biedt na 2,5 jaar zwijgen excuses aan voor een handgemeen dat hij in 2015 had met zijn toenmalige vriendin.
Het Nederlandse IOC-lid bekent zaterdag in een interview met NRC Handelsblad dat hij de publieke impact van het incident en zijn gebrek aan openheid daarover heeft onderschat.
”Ja, er heeft zich in de nacht van 20 op 21 juli een wederzijds handgemeen voorgedaan tussen mij en mijn ex-vriendin”, zegt Eurlings tegen de krant. Hij betuigt vervolgens spijt tegenover zijn ex-vriendin, het Internationaal Olympisch Comité (IOC), sportkoepel NOC*NSF, de olympische sporters en het Nederlandse publiek.
Eurlings wil niets zeggen over het letsel dat zijn ex-vriendin heeft opgelopen. “Er is afgesproken niet op details in te gaan”, zegt hij tegen het NRC. Hij wil alleen kwijt dat de beelden in de media niet kloppen. Volgens eerdere berichten zou de vrouw een gebroken elleboog, een hersenschudding en meerdere kneuzingen hebben opgelopen.
Eenmalig
Volgens de oud-minister en voormalig KLM-bestuurder was het handgemeen een eenmalig incident. Over de aanleiding wil hij in het interview geen mededelingen doen.
De CDA-coryfee trof na afloop met zijn ex-vriendin een schikking bij het Openbaar Ministerie. Het IOC-lid ontkent dat hij een boete en een taakstraf opgelegd kreeg, zoals media eerder berichtten. Hij zegt een werkstraf van ‘enkele dagen’ te hebben uitgevoerd.
Het IOC bestempelde de kwestie daarna als privézaak en Eurlings kon aanblijven. Zelf zegt hij nooit te hebben overwogen op te stappen als bestuurslid, ook niet toen er een onderzoek tegen hem liep. ”Ik hecht zeer aan mijn verantwoordelijkheid als IOC-lid.”
Uitleg
De Atletencommissie van NOC*NSF vindt de excuses van Eurlings een stap in de goede richting, maar hij heeft nog wel wat uit te leggen, zegt commissievoorzitter Chiel Warners tegen de NOS.
Trouw 30.12.2017 Camiel Eurlings biedt na tweeënhalf jaar zwijgen excuses aan voor een handgemeen dat hij in 2015 had met zijn toenmalige vriendin Tessa Rolink. Het Nederlandse IOC-lid stelt zaterdag in een interview met NRC Handelsblad dat hij de publieke impact van het incident en zijn gebrek aan openheid daarover heeft onderschat.
“Ja, er heeft zich in de nacht van 20 op 21 juli een wederzijds handgemeen voorgedaan tussen mij en mijn ex-vriendin”, zegt Eurlings tegen de krant. Hij betuigt vervolgens spijt tegenover zijn ex-vriendin, het Internationaal Olympisch Comité (IOC), sportkoepel NOC*NSF, de olympische sporters en het Nederlandse publiek. Vanuit het IOC werd al langer druk uitgeoefend op Eurlings om met een publieke verklaring te komen over het voorval.
Volgens de oud-minister van Verkeer en Waterstaat en KLM-topman was het een eenmalig incident. De ex-vriendin van Eurlings deed aangifte tegen hem. Hij zou haar zwaar mishandeld hebben, maar zelf ontkent hij dat. Onlangs verklaarde Eurlings nog via zijn advocaat, Gert-Jan Knoops, dat het om een ‘eenvoudige mishandeling’ zou zijn gegaan. Tegen NRC zegt Eurlings niet in te willen gaan op de aard van het letsel.
In de verklaring zei Eurlings dat hij en zijn ex-vriendin schikten met het Openbaar Ministerie, waardoor hij niet vervolgd werd.
‘Maatschappelijk werk’
Tegenover NRC ontkent Eurlings dat hij een boete opgelegd kreeg, zoals eerder werd gemeld. Eurlings stelt dat hij als deel van de schikking een aantal dagen ‘maatschappelijk werk’ heeft vervuld. Van een taakstraf zou geen sprake zijn.
“Ik heb steeds geprobeerd om deze zaak met mijn vriendin – van wie ik erg veel heb gehouden – samen op te lossen. Eerst onderling. Toen via mediation waar ik mij voor openstelde. Uiteindelijk is het gelukt via een andere, ook door haar geaccepteerde oplossing: een minnelijke OM-schikking zonder vaststelling dan wel erkenning van schuld. In verband met deze vertrouwelijke afspraak heb ik in april van dit jaar enkele dagen maatschappelijk werk verricht”, aldus Eurlings.
IOC
Het IOC bestempelde de kwestie daarna als privézaak en Eurlings kon aanblijven. Eurlings zegt nooit te hebben overwogen op te stappen, ook niet toen er een onderzoek tegen hem liep, zegt hij in het interview. “Ik hecht zeer aan mijn verantwoordelijkheid als IOC-lid.”
Eurlings stelt in het gesprek zich nu volledig verder te willen focussen op zijn werk als bestuurslid voor het Internationaal Olympisch Comité. “Het is aan mij om stap voor stap het vertrouwen te herwinnen, om te laten zien wat voor vent ik ben en als IOC-lid de meerwaarde voor Nederland te laten zien, dat besef ik maar al te goed.”
AD 30.12.2017 Camiel Eurlings biedt na tweeënhalf jaar zwijgen excuses aan voor een handgemeen dat hij in 2015 had met zijn toenmalige vriendin Tessa Rolink.
,,Tot nu toe heb ik zelf bewust gezwegen over het voor mijn ex-vriendin en mij pijnlijke voorval. Juist uit respect voor mijn ex-vriendin en ook om het onafhankelijk onderzoek van het OM niet te beïnvloeden. Er zijn grenzen aan wat je over je privéleven op straat kunt en wilt leggen. Ik heb daarbij de publieke impact onderschat. Dat spijt me oprecht, vooral voor mijn ex-vriendin, het NOC, het IOC en alle Olympische sporters. En daarvoor bied ik mijn welgemeende excuses aan”, aldus Eurlings in een schriftelijke verklaring.
,,Er heeft zich in de nacht van 20 op 21 juli 2015 een handgemeen voorgedaan tussen mij en mijn ex-vriendin. De versies over de volgordelijkheid verschillen. Voor mijn aandeel ben ik echter van meet af aan schuldbewust geweest en heb ik direct en bij herhaling mijn spijt betuigd en mijn oprechte excuses aangeboden aan mijn ex-partner. Ook heb ik volledige openheid betracht naar Justitie en hierbij vol mijn verantwoordelijkheid genomen.”
Eurlings stelt zich te schamen voor zijn gedrag. ,,Het klopt dat er iets in mijn privéleven is gebeurd waar ik me voor schaam en waar ik ook al verschillende keren excuses voor heb aangeboden aan diegene die dit primair aangaat; mijn ex-vriendin.”
Eurlings betuigt spijt tegenover zijn ex-vriendin, het Internationaal Olympisch Comité (IOC), sportkoepel NOC*NSF, de olympische sporters en het Nederlandse publiek. Het Nederlandse IOC-lid bekent dat hij de publieke impact van het incident en zijn gebrek aan openheid daarover heeft onderschat.
Volgens de oud-minister en voormalig KLM-bestuurder was het een eenmalig incident. Hij trof na afloop met zijn ex-vriendin een schikking bij het Openbaar Ministerie. Het IOC-lid ontkent dat hij een boete en een taakstraf opgelegd kreeg, zoals media eerder berichtten.
Eurlings zegt nooit te hebben overwogen op te stappen bij het IOC, ook niet toen er een onderzoek tegen hem liep. ,,Ik hecht zeer aan mijn verantwoordelijkheid als IOC-lid.”
Ik ga het goed maken met je met dat leuke vakantiereisje schatje !!
Telegraaf 23.12.2017 Verschillende Kamerleden dringen aan op een vertrek van Camiel Eurlings als bestuurslid bij sportkoepel NOC*NSF. Ze zijn verbijsterd door zijn uitspraken over de mishandeling van zijn ex-vriendin. De oud-minister verklaarde donderdag via zijn advocaat Geert-Jan Knoops dat de media ten onrechte beweren dat hij haar zwaar heeft mishandeld.
Kamerleden van D66, SP en GroenLinks reageren zaterdagochtend verbolgen op de verklaring van de sportbestuurder. Volgens D66-Kamerlid Diertens moet Eurlings de eer aan zichzelf houden. „Het was een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft”, zegt ze op Radio 1.
CU-leider Segers vindt dat Eurlings zelf gaat over een eventueel vertrek. „Maar ik heb gemengde gevoelen bij zijn verklaring”, zegt hij bij Tros Kamerbreed.
De ex-vriendin van Eurlings, voormalig fotomodel Tessa Rolink, deed in 2015 aangifte tegen hem wegens mishandeling. Ze zou door zijn toedoen onder meer een gebroken elleboog, gescheurde oorlellen en een gebroken oogkas hebben opgelopen.
Schikkingsvoorstel
Justitie behandelde de zaak achter gesloten deuren en bood Eurlings een ’transactie’ aan: hij kreeg een werkstraf van 40 uur en hoefde niet meer naar de rechter. Volgens Knoops was het OM nooit tot een schikkingsvoorstel gekomen als er echt sprake was geweest van zware mishandeling.
NOS 23.12.2017 Meerdere Kamerleden dringen aan op een vertrek van Camiel Eurlings als bestuurslid bij sportkoepel NOC*NSF. De Kamerleden zijn verbijsterd door zijn uitspraken over de mishandeling van zijn ex-vriendin.
De oud-minister verklaarde donderdag via zijn advocaat Knoops dat er in de media ten onrechte het beeld bestaat dat hij zijn vriendin zwaar heeft mishandeld. Het ging volgens de oud-minister echter om een eenvoudige mishandeling, ook omdat er geen blijvend letsel was. Ook wordt hem ten onrechte een strafblad toegeschreven, zegt Knoops.
In het AD reageren Kamerleden van D66, SP en GroenLinks verbolgen op de verklaring van de sportbestuurder. D66-Kamerlid Diertens licht haar mening toe in het NOS Radio 1 Journaal. Volgens haar moet Eurlings de eer aan zichzelf houden. “Het was een ongelukkige verklaring van iemand die een voorbeeldfunctie heeft.”
Gemengde gevoelens
ChristenUnie-leider Segers zei vandaag in Kamerbreed op NPO Radio 1 dat hij gemengde gevoelens heeft bij de verklaring van Eurlings. Volgens hem had de verklaring die door de advocaat van Eurlings naar buiten werd gebracht de strekking dat het wel meeviel.
Segers wil niet meedoen aan ‘trial by media’ en hij kent ook niet alle details. “Maar ik heb liever iemand die zegt dat hij een ongelooflijk stomme fout heeft gemaakt. Dan is er er ook ruimte voor vergeving en een nieuw begin en dat kan ook bij NOC*NSF zijn”, zei de voorman van de regeringspartij.
Atletencommissie
De atletencommissie van NOC*NSF heeft Eurlings naar aanleiding van de kwestie een brief gestuurd. Wat daarin staat, wil de commissie niet zeggen. In een tweet zegt de commissie te staan voor “transparantie en een veilig sportklimaat”.
Premier Rutte liet gisteren op zijn wekelijkse persconferentie weten “te begrijpen dat NOC*NSF met Eurlings in gesprek gaat”.
Premier Rutte over Camiel Eurlings tijdens de wekelijkse persconferentie
Eurlings is als IOC-lid toegetreden tot het bestuur van NOC*NSF en kan daardoor niet door de nationale sportkoepel of Den Haag worden gedwongen op te stappen.
Mishandeling
Eurlings kreeg ondanks een schikking met het OM een Verklaring Omtrent het Gedrag, waardoor hij kon aanblijven als bestuurslid. NOC*NSF had hem volgens de Volkskrant eerder gevraagd zich terug te trekken, maar Eurlings weigerde. De sportkoepel wilde hem niet in het bestuur zolang zijn vriendin niet akkoord was met zijn straf. Eurlings was het hier niet mee eens, omdat hij zichzelf onschuldig achtte.
Niettemin trof hij afgelopen maart een vrijwillige schikking met het Openbaar Ministerie, waarmee hij geen schuld bekende. Hij werd ervan verdacht in 2015 in Valkenburg zijn ex-partner te hebben geslagen. Hij betaalde justitie een onbekend bedrag, verrichtte een werkstraf en hoefde niet voor de rechter te verschijnen.
Elsevier 23.12.2017 Meerdere Kamerleden willen dat Camiel Eurlings vertrekt als bestuurslid bij sportkoepel NOC*NSF. De uitspraken die hij deed over de mishandeling van zijn ex-vriendin Tessa Rolink stuiten op verbijstering en afgrijzen.
Eurlings verklaarde donderdag via zijn advocaat Geert-Jan Knoops dat er in de media ten onrechte het beeld bestaat dat hij zijn vriendin ‘zwaar’ heeft mishandeld.
‘Eenvoudige mishandeling’, geen ‘zware mishandeling’
Volgens de ex-minister ging het om een ‘eenvoudige mishandeling’, ook omdat er geen blijvend letsel is. Ook wordt hem ten onrechte een strafblad toegeschreven, aldus Knoops. Zaterdag reageren Kamerleden van D66, SP en GroenLinks in het AD verontwaardigd op de verklaring van de sportbestuurder. Premier Mark Rutte zegt bovendien in een reactie te ‘begrijpen dat NOC*NSF met hem in gesprek gaat’. Eurlings heeft nooit zijn excuses aangeboden.
Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd.
‘Een beetje mishandeling? Mag dat?’, zegt bijvoorbeeld D66-Kamerlid Antje Diertens. ‘Dat is niet de uitstraling die je in de sport wilt hebben. Als ik Eurlings was, zou ik de eer aan mezelf houden en opstappen.’
Eurlings is als IOC-lid toegetreden tot het bestuur van NOC*NSF en kan daardoor niet door de nationale sportkoepel of Den Haag worden gedwongen op te stappen. Eurlings is sinds 2013 bestuurslid van NOC*NSF.
Eurlings trof schikking met OM
Model Tessa Rolink, de voormalige vriendin van Eurlings deed in 2015 aangifte tegen hem, nadat een onderlinge ruzie was geëscaleerd. Bij de ruzie zou ze, naar eigen zeggen, haar elleboog hebben gebroken en een hersenschudding hebben opgelopen.
Ondanks een schikking met het Openbaar Ministerie (OM) kreeg Eurlings een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Hierdoor kon hij aanblijven als bestuurslid. NOC*NSF zou Eurlings eerder hebben gevraagd zich terug te trekken, maar dat weigerde hij. Zolang zijn ex Rolink niet akkoord was met zijn straf zou de sportkoepel hem niet in het bestuur hebben willen hebben. Eurlings zelf was het daar niet mee eens, omdat hij zichzelf als onschuldig zag.
De rechtszaak werd achter gesloten deuren afgehandeld, mogelijk om het imago van Eurlings – oud-minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Balkenende IV en voormalig topman bij KLM – niet te schaden.
Tussen Eurlings en de rechtbank werd een ‘transactie’ afgesproken: Eurlings kreeg een aantekening op zijn strafblad en een werkstraf opgelegd, die hij volgens het Openbaar Ministerie naar behoren heeft afgerond.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 23.12.2017 Met verbijstering en boosheid wordt gereageerd op de verklaring van Camiel Eurlings over de mishandeling van zijn ex-vriendin. Politici en experts zetten nu zijn positie ter discussie. ‘Als ik Eurlings was, zou ik de eer aan mezelf houden’.
Zelfs Mark Rutte spreekt zich inmiddels uit, nu Camiel Eurlings laat weten dat de mishandeling waarvoor hij een taakstraf uitvoerde slechts een ‘eenvoudige’ was, geen zware, zoals in het verleden werd gesteld. Er is geen sorry, geen berouw. En daarover zegt de minister president: ,,Ik begrijp dat NOC*NSF met hem in gesprek gaat. Zo’n gesprek kan ik mij heel goed voorstellen.’’
Eurlings komt in het nauw, maar NOC*NSF laat alleen weten dat er ‘voortdurend’ met Eurlings wordt gesproken, ‘alleen al vanuit zijn rol als bestuurder’. Het instituut hult zich al vele maanden vooral in stilzwijgen over de kwestie, die als privé wordt bestempeld. Toch zou er achter de schermen wel onrust zijn over het gemankeerde boegbeeld van de sport. Maar daarover zwijgt ook Eurlings zelf, net zoals Tessa Rolink, het model dat werd mishandeld toen ze een relatie met Camiel had.
Onbeantwoord
Joop Alberda, de volleybalcoach die in het bezit is van een gouden Olympische medaille en technisch directeur was bij NOC*NSF durft vanuit de sportwereld de vinger op de zere plek te leggen – Eurlings die aanblijft zonder zich te verantwoorden, dat kan eigenlijk niet.
,,Hij is niet alleen een boegbeeld van de sport, hij is ook een rolmodel. Dat heeft extreme consequenties. Het is uiterst vreemd om na zo veel tijd te komen met een verklaring die een essentiële vraag onbeantwoord laat: Vind je zelf dat je Nederland internationaal kan vertegenwoordigen, terwijl het in de sport én de samenleving moet draaien om fairheid en respect? We leven in een land waar het ook een optie is om toe te geven dat je het niet goed hebt gedaan, zonder dat er korte metten mee wordt gemaakt.’’
Toch blijft het ook na de felle kritiek stil in het oog van de storm die is ontketend door de verklaring die advocaat Geert Jan Knoops naar buiten bracht. Daarin staat de lezen dat bij de mishandeling uit 2016 geen botten werden gebroken, anders dan in de media werd gemeld. De gescheurde oorlellen en het blauwe oog dat hij het model Tessa óók bezorgd zou hebben, worden niet genoemd.
Verbazing
Naar dat alles wordt ook door kamerleden met grote verbazing gekeken. Kamerleden zwengelen zelfs de discussie aan over de positie van Eurlings, de voormalig wonderboy die ooit als potentiële premier van ons land werd genoemd. ,,Een beetje mishandeling? Mag dat?’’, zegt Antje Diertens van regeringspartij D66. ,,Dat is niet de uitstraling die je in de sport wilt hebben. Als ik Eurlings was, zou ik de eer aan mezelf houden en opstappen.’’
Ook SP-Kamerlid Michiel van Nispen vindt de actie van Eurlings ‘teleurstellend’. Volgens de sportwoordvoerder is het ‘ongeloofwaardig een bestuurder op deze positie te hebben. Ik zal het niet betreuren als Eurlings opstapt.’ Groenlinks Kamerlid Lisa Westerveld laakt de boodschap van Eurlings advocaat dat er ‘een beetje is mishandeld.’ Westerveld : ,,Het is heel onhandig dat NOC*NSF iemand op die post heeft zitten. Het klimaat op sportclubs moet veilig zijn. Dit is geen goed voorbeeld.’’
De verliezers zijn de slachtoffers van huiselijk geweld, constateert bestuurder Barbara Berkelaar van Perspektief. Het is ‘haar’ organisatie die overwegend vrouwen opvangt, die worden mishandeld door hun partner, die als geen ander weet hoe ook kinderen zo vaak het slachtoffer worden van geweld achter de voordeur.
Juist mishandeling binnen relaties verdient een taboedoorbrekend debat, om te zorgen dat er juist wel over gesproken wordt, op een manier die het probleem bespreekbaar maakt. De verklaring van Eurlings helpt daar niet bij. ,, Dat hier de indruk ontstaat dat mishandeling wordt gebagatelliseerd, daar verzet ik me tegen. Een eenvoudige mishandeling blijft een mishandeling, de impact daarvan wordt niet bepaald door de dader of zijn advocaat.’’
Elsevier 22.12.2017 Het had Camiel Eurlings gesierd als hij een keer ‘sorry’ had gezegd. ‘Sorry dat ik mijn ex-vriendin in de zomer van 2015 heb geslagen. Ik schaam me diep, heb hier hulp voor gezocht en beloof dat ik het nóóit weer zal doen.’ Maar niets van dit alles, in zijn verklaring legt hij de schuld bij ‘de media’.
NOCNSF-bestuurslid Eurlings stelde de verklaring knarsetandend op met zijn advocaat Geert-Jan Knoops, nadat de sportkoepel hier onlangs volgens de Volkskrant om vroeg. Hij zou de afgelopen maanden eveneens zijn gevraagd om te vertrekken, omdat de mishandelingszaak het imago van de sportkoepel aantast.
Maar Eurlings is als lid van het Internationaal Olympisch Comité automatisch verzekerd van een plek in het bestuur en kan alleen zelf besluiten om op te stappen. Om de rust te herstellen, kwam hij gisteren met een verklaring. Een zeer teleurstellende verklaring.
“Sorry” was al een betere verklaring van Camiel Eurlings geweest. Met als toevoeging: “Ik schaam me diep, heb er hulp voor gezocht en beloof dat ik het nooit, maar dan ook nóóit, weer zal doen.” 7:58 PM – Dec 21, 2017
Voldoende bewijs aanwezig
Het slaan van zijn ex-vriendin was volgens de verklaring géén zware mishandeling geweest, maar ‘eenvoudige mishandeling’. Er was geen blijvend letsel. Om die reden bood het OM Eurlings een ‘transactie’ aan: in ruil voor een werkstraf hoefde hij niet meer naar de rechter. Daarmee kreeg hij ook geen strafblad, alleen een ‘aantekening’.
‘Het gaat dus om een aantekening dat deze zaak is afgedaan zonder veroordeling alsmede zonder erkenning en vaststelling van schuld,’ benadrukken zijn advocaten in de verklaring. Wat de raadsheren er niet bij vermelden, is dat zo’n ‘transactie’ alleen wordt aangeboden als justitie voldoende bewijs aanwezig acht voor het gepleegde strafbare feit.
Geen spijt, noch zelfinzicht
Doet het ertoe hoe hard ex-vriendin Tessa Rolink precies geslagen is? Of er blijvend lichamelijk letsel is of niet? Of het zware of eenvoudige mishandeling is? Wie bij een relationele ruzie geen andere uitweg ziet dan gewelddadig te worden tegenover zijn partner, dient zich kapot te schamen, diep door het stof te gaan en hulp te zoeken. Dat geldt al helemaal voor bestuursleden die vanuit hun functie voor een veilige sportomgeving horen te staan.
In plaats van te jeremiëren over de juridische details van zijn zaak, had Eurlings beter kunnen komen met een verklaring van spijt, zelfinzicht en schaamte. Met deze verklaring doet hij NOCNSF geen goed. Als hij de sportkoepel werkelijk wil helpen het vertrouwen van de leden te herstellen, doet hij er beter aan om op te stappen.
Net binnen: de langverwachte verklaring van @camieleurlings. Is dus een verklaring van zijn advocaat Geert-Jan Knoops geworden. Benieuwd of bestuur NOCNSF genoegen neemt met deze opsomming van wat Eurlings vooral niet fout heeft gedaan. Geen gevoel, zelfkritiek of spijt te zien. 4:30 PM – Dec 21, 2017
Nikki Sterkenburg (1984) is sinds september 2013 redacteur op de redactie Nederland van Elsevier Weekblad.
AD 23.12.2017 De atletencommissie van NOC*NSF heeft een brief gestuurd aan Camiel Eurlings. De commissie onder leiding van oud-atleet Chiel Warners, meldt dat op Twitter. Over de inhoud van de brief doen zij geen uitlatingen.
De twaalf verzamelde sporters die de belangen van atleten in Nederland vertegenwoordigen zeggen wel dat hun brief een reactie is op een persverklaring van Eurlings van afgelopen donderdag.
Mishandeling
Eurlings trof eerder dit jaar een schikking met zijn ex-vriendin, die eind 2015 aangifte had gedaan tegen Eurlings van mishandeling. De zaak werd buiten de rechter om afgehandeld. Enkele bestuursleden van NOC*NSF zouden destijds Eurlings hebben gevraagd zijn functie neer te leggen. De voormalig minister, die als IOC-lid automatisch ook tot het bestuur van de Nederlandse sportkoepel behoort, wees dat af.
De Volkskrant meldde deze week dat Eurlings opnieuw is benaderd door bestuursleden van NOC*NSF om duidelijkheid te scheppen. Dat deed hij niet. Wel volgde er een persverklaring via zijn advocaat Gert-Jan Knoops dat media ten onrechte melden dat er sprake is geweest van zware mishandeling. Enkele politici verklaarden eerder vandaag tegenover deze krant Eurlings door zijn gedrag ongeschikt te vinden als vertegenwoordiger van de Nederlandse sport.
Warners laat weten het antwoord van Eurlings af te wachten alvorens eventueel naar buiten te treden. ,,Wij staan voor transparantie en een veilig sportklimaat”, lichtte de commissie het sturen van de brief op Twitter toe.
VK 22.12.2017 De publieke schuldbekentenis van NOCNSF-bestuurslid Camiel Eurlings waar binnen en buiten de sportkoepel op was gehoopt, komt er niet. Met een verklaring door zijn advocaat Geert-Jan Knoops denkt Eurlings in het zadel te kunnen blijven bij NOCNSF, dat hem dit jaar nog vroeg op te stappen vanwege de aanhoudende commotie over de mishandeling van zijn ex-vriendin.
Het bestuur van NOCNSF had Eurlings dringend verzocht tekst en uitleg te geven over de mishandeling die zich afspeelde in de zomer van 2015 en waarvoor hij een werkstraf accepteerde. In de Volkskrant zeiden anonieme bestuurders donderdag dat de voormalige verkeersminister de sport schade toebrengt door te blijven zwijgen. Zij willen dat de rust rond de sportkoepel terugkeert. ‘Dit gaat niet vanzelf weg’, zei een van hen.
In plaats van zelf naar voren te treden in een interview of excuses aan te bieden, schoof Eurlings donderdag zijn raadsman naar voren. Die beschuldigt de media van ‘onjuiste en suggestieve beeldvorming’ in de berichtgeving over zijn cliënt. ‘Iedereen heeft recht op zijn mening’, aldus Knoops, maar dan wel ‘op basis van de juiste feiten’.
De strafpleiter benadrukt dat Eurlings nooit schuld heeft bekend en dat hij niet is vervolgd of veroordeeld voor de mishandeling. Verder was er volgens Knoops geen sprake van een zware maar een lichte mishandeling, al kan daar nog altijd een gevangenisstraf van drie jaar voor worden opgelegd.
In plaats van zelf naar voren te treden in een interview of door excuses aan te bieden, schoof Eurlings donderdag zijn raadsman naar voren
De advocaat suggereert dat de door de media genoemde ‘kwetsuren’ van het slachtoffer niet kloppen. Als daar werkelijk sprake van was geweest, had het OM volgens hem nooit een transactievoorstel aan Eurlings gedaan. Een transactie wordt alleen aangeboden als justitie voldoende bewijs acht voor het strafbaar gepleegde feit. Over de kwetsuren of de mishandeling wil Knoops inhoudelijk niets zeggen.
NOCNSF wil niet inhoudelijk op de verklaring ingaan en zegt bij zijn eerdere reactie te blijven. De sportkoepel beschouwt de zaak als een privékwestie en vindt, net als Eurlings, ‘dat het beeld in een aantal media niet altijd in overeenstemming is met de werkelijkheid’. ‘Het is verder aan Camiel Eurlings zelf om, waar en wanneer hij dat nodig acht, beeld en feitelijke werkelijkheid met elkaar in overeenstemming te brengen.’
Toch is de afgelopen maanden achter de schermen geprobeerd om Eurlings tot een vertrek te bewegen. Dit werd hem bijvoorbeeld op de man af gevraagd in een overleg waarbij onder meer voorzitter Bolhuis en directeur Dielessen van NOCNSF aanwezig waren. Eurlings denkt er echter niet over op te stappen, omdat hij vindt dat hij niets verkeerds heeft gedaan. Hem tot een vertrek dwingen kan ook niet, omdat hij als lid van het Internationaal Olympisch Comité automatisch deel uitmaakt van NOCNSF.
Afgelopen maanden is achter de schermen geprobeerd om Eurlings tot een vertrek te bewegen
Volgens hoogleraar sport en recht Marjan Olfers kan Eurlings niets anders doen dan de eer aan zichzelf houden. Hij is in eigen land ‘aangeschoten wild’, constateert ze. ‘Het gaat allang niet meer om wat hij wel of niet heeft gedaan. Een bestuurder die wordt gezien als iemand die internationaal de Nederlandse sport vertegenwoordigt, moet 100 procent van onbesproken gedrag zijn. Op deze manier kan hij zijn functie niet uitvoeren, ook al begrijp ik dat hij het best goed doet bij het IOC.’
Omdat Eurlings weigert op te stappen, hoopten de bestuursleden van NOCNSF dat hij op z’n minst uitgebreid tekst en uitleg zou geven over zijn verleden. De afgelopen weken sprak hij op hun verzoek al met een aantal bestuursleden over de kwestie. ‘Het is hem nu pas duidelijk geworden wat dit voor NOCNSF en de Nederlandse sport betekent’, concludeerde een bestuurslid nog hoopvol na de
AD 21.12.2017 Camiel Eurlings heeft zijn toenmalige vriendin niet zwaar mishandeld. Dat stelt hij in een persverklaring van zijn advocaat Geert-Jan Knoops, die op nadrukkelijk verzoek van sportkoepel NOCNSF naar buiten is gebracht.
Volgens Knoops schrijven de media bij voortduring verkeerd over de zaak. Zo is gesteld dat Eurlings zijn vriendin een gebroken oogkas of een gebroken elleboog heeft bezorgd. Dat is niet waar, schrijft de advocaat. Als daar sprake van was geweest, had het Openbaar Ministerie de zaak in maart 2017 nooit afgedaan met een afdoening.
De afdoening houdt in dat Eurlings slechts een aantekening krijgt in zijn justitiële documentatie. Dit is iets anders dan een strafblad, benadrukt Knoops. De zaak is afgedaan ,,zonder veroordeling alsmede erkenning en vaststelling van schuld.” Eurlings gaat in de door zijn collega’s gevraagde verklaring alleen in op de juridische aspecten van het incident, van een spijtbetuiging is geen sprake.
Toegetakeld
Oud-minister Camiel Eurlings kwam vorig jaar in opspraak na een ruzie met zijn vriendin Tessa Rolink, die aangifte deed van mishandeling. Eurlings zou haar na een feestje zwaar hebben toegetakeld, zo ging het verhaal. Eurlings ontkende aanvankelijk en deed zelfs aangifte wegens smaad, maar dat wees het OM terzijde.
Het OM besloot Eurlings dit jaar niet voor de rechter te brengen, omdat slechts sprake zou zijn geweest van ‘eenvoudige mishandeling’. In een zitting achter gesloten deuren, zonder rechter, accepteerde Eurlings een schikkingsvoorstel.
Het NOCNSF, waar Eurlings bestuurslid van is, heeft kennis genomen van de inhoud van de zaak. Enkele NOC*NSF-bestuursleden vroegen Eurlings eerder om te vertrekken, maar dat verzoek wees hij af. Van een formeel verzoek zou geen sprake zijn geweest.
VK 21.12.2017 NOCNSF-bestuurslid Camiel Eurlings werkt aan een verklaring over de mishandeling van zijn ex-vriendin in 2015. Hij geeft daarmee gehoor aan het dringende verzoek dat andere bestuursleden van de sportkoepel hem vorige week tijdens een vergadering hebben gedaan. Zij willen dat Eurlings met een publieke biecht de rust rond het NOCNSF herstelt.
De bestuursleden nemen het hem kwalijk dat hij nooit inhoudelijk op de kwestie heeft willen ingaan, juist nu de sportkoepel van sporters, trainers en verenigingen openheid vraagt over gevoelige onderwerpen zoals seksueel misbruik en matchfixing. ‘Hij berokkent de sport nog steeds schade’, vertelt een bestuurslid, op voorwaarde van anonimiteit. ‘Dit gaat niet vanzelf weg’, zegt een ander. ‘Er is rust nodig. En wij zijn toch het gezicht van de Nederlandse sport. Het is daarom aan hem om iets te doen.’
Zijn woorvoerder Jan Driessen erkent dat Eurlings zich beraadt op het geven van een toelichting, al kan hij nog niet zeggen hoe die eruit komt te zien. ‘Het kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld dat zijn advocaat Geert-Jan Knoops uitlegt wat er precies aan de hand is geweest. Het is aan Camiel om dit te bedenken en een passend moment te kiezen.’
Betrouwbaarheid en integriteit
In oktober kreeg een bestuurslid een mail van een vader wiens dochter slachtoffer is geweest van seksueel misbruik in de sport. ‘Hoe kunt u voor uzelf moreel verantwoorden om samen in een bestuur te zitten met iemand die gewelddadig is t.o.v. van zijn (ex-)vrouw?’, schrijft de man in zijn mail, die hij heeft voorgelegd aan de Volkskrant.
In het antwoord erkent een bestuurslid van NOCNSF volmondig dat het bestuur van de sportkoepel worstelt met de situatie: ‘Ik verzeker u dat wij hier persoonlijk ontzettend mee in onze maag zitten en dat dit onderwerp voortdurend aan de orde komt, ook buiten onze bestuursvergaderingen.’ Volgens het bestuurslid staan de integriteit, de betrouwbaarheid en het imago van de sportkoepel ‘op het spel’ vanwege de onrust rond Eurlings.
Het is hem nu pas echt duidelijk geworden wat dit voor NOCNSF en de Nederlandse sport betekent, aldus Bestuurslid NOCNSF.
In de zomer van 2015 deed zijn ex-vriendin aangifte tegen hem wegens mishandeling na een uit de hand gelopen ruzie. Zij liep naar eigen zeggen een gebroken elleboog, een hersenschudding en kneuzingen op. Justitie behandelde de zaak achter gesloten deuren en bood Eurlings een ‘transactie’ aan: hij kreeg een werkstraf van 40 uur en hoefde niet meer naar de rechter. Een transactie wordt alleen aangeboden als justitie voldoende bewijs aanwezig acht voor het gepleegde strafbare feit.
De afgelopen maanden is hij binnen NOCNSF op de man af gevraagd te vertrekken. Dat gebeurde in een overleg met onder meer voorzitter Bolhuis en directeur Dielessen. Voor Eurlings is opstappen nooit een optie geweest: hij acht zichzelf onschuldig, ook al voerde hij zijn werkstraf uit. Eurlings is als lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) automatisch verzekerd van een plek in het NOCNSF-bestuur. Anders dan bij zijn collega-bestuursleden zijn het niet de leden van de sportkoepel die over zijn positie beslissen, maar Eurlings zelf.
Daartoe aangejaagd door bestuursleden van NOCNSF ging Eurlings de afgelopen weken in gesprek met zijn collega’s. Bij de bestuursvergadering op Papendal vorige week leek hij volgens sommige aanwezigen eindelijk doordrongen van de ernst van de situatie. ‘Het is hem nu pas echt duidelijk geworden wat dit voor NOCNSF en de Nederlandse sport betekent’, zegt een bestuurslid.
Lees onze eerdere stukken over deze zaak;
Eurlings krijgt VOG en mag in bestuur NOCNSF blijven, ondanks mishandelen ex
NU 21.12.2017 Camiel Eurling komt op verzoek van het NOC*NSF alsnog met een verklaring over de mishandeling van zijn ex-vriendin in 2015. Het NOC*NSF, waarvan hij bestuurslid is, wil van Eurlings een “publieke biecht”.
De organisatie hoopt volgens De Volkskrant op die manier dat de rust herstelt. “Hij berokkent de sport nog steeds schade”, vertelt een anoniem bestuurslid. Een ander bestuurslid zegt dat de rust niet zonder inzet zal terugkeren. “En wij zijn toch het gezicht van de Nederlandse sport. Het is daarom aan hem om iets te doen.”
Voormalig minister en CDA-coryfee Eurlings werd verdacht van het mishandelen van zijn ex-vriendin in 2015. Zij stelde hierbij een gebroken elleboog, een hersenschudding en kneuzingen te hebben opgelopen.
Sportkoepel NOC*NSF had Eurlings eerder gevraagd zich terug te trekken als bestuurslid vanwege de kwestie. Maar Eurlings weigerde dit, omdat hij vindt dat hij onschuldig is.
De zaak werd uiteindelijk achter gesloten deuren afgehandeld. Met deze schikking werd een rechtszaak voorkomen. Eurlings voerde een werkstraf uit en kreeg wel een aantekening op zijn strafblad.
De sportkoepel veranderde na de situatie rondom Eurlings de statuten en voegde daaraan toe dat bestuursleden een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) moeten hebben, om te garanderen dat ze van onbesproken gedrag zijn. Eurlings kreeg een VOG en mocht daarom zijn werk blijven doen.
Elsevier 21.12.2017 Camiel Eurlings moet publiekelijk door het stof voor de mishandeling van zijn ex-vriendin. Dat wil het bestuur van NOC*NSF. Eurlings bleef na zijn veroordeling aan als lid van de sportkoepel, maar heeft zich nooit uitgelaten over de mishandeling. Binnenkort komt hij alsnog met een verklaring.
Dat meldt de Volkskrant. De beschadigde Eurlings zorgt voor onrust binnen de gelederen van NOC*NSF. Dit komt vooral omdat de sportkoepel anderen wel om openheid van zaken vraagt. Zo wordt aan sporters en trainers en sportverenigingen gevraagd om transparantie op het gebied van matchfixing en seksueel misbruik in de sportwereld.
Eerder heeft de sportkoepel Eurlings gevraagd om de eer aan zichzelf te houden, maar dat weigerde de oud-minister. Dat zorgt voor groot ongemak onder het bestuur van NOC*NSF. ‘Hij berokkent de sport nog steeds schade,’ zegt een anoniem bestuurslid tegen de Volkskrant. Met Eurlings is afgesproken dat hij een toelichting moet geven op zijn veroordeling. Het is aan hemzelf om de wijze waarop dit gebeurt vorm te geven.
De voormalige vriendin van Eurlings deed in 2015 aangifte tegen hem, nadat een onderlinge ruzie was geëscaleerd. Bij de ruzie zou ze, naar eigen zeggen, haar elleboog hebben gebroken en een hersenschudding hebben opgelopen.
Achter gesloten deuren
De rechtszaak werd achter gesloten deuren afgehandeld, mogelijk om het imago van Eurlings – oud-minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Balkenende IV en voormalig topman bij KLM – niet te schaden.
Tussen Eurlings en de rechtbank werd een ‘transactie’ afgesproken: Eurlings kreeg een aantekening op zijn strafblad en een werkstraf opgelegd, die hij volgens het Openbaar Ministerie naar behoren heeft afgerond.
‘Ongemak verdwenen’
Algemeen directeur van NOC*NSF Gerard Dielessen stelde eerder nog een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) in voor bestuurders van NOC*NSF, mede vanwege de strafzaak van Eurlings. ‘Het gevoel van ongemak rond Eurlings is door zijn VOG voor mij persoonlijk verdwenen,’ zei Dielessen in september tegen het AD.
NOS 21.12.2017 De advocaat van Camiel Eurlings heeft namens zijn cliënt een verklaring uitgegeven, waarin staat dat media ten onrechte beweren dat de oud-minister en NOC*NSF-bestuurder zijn ex-vriendin zwaar heeft mishandeld. Advocaat Knoops zegt dat die ontkenning nodig is vanwege volgens hem aanhoudende onjuiste berichten hierover in de media.
“Mede naar aanleiding van de berichtgeving van vandaag, achten wij het als raadslieden van de heer Eurlings thans raadzaam om na lang stilzwijgen deze onjuiste en suggestieve beeldvorming omtrent de kwestie te corrigeren.”
Volgens Knoops was het OM ook nooit tot een schikkingsvoorstel gekomen als er echt sprake was geweest van zware mishandeling met met onder meer een gebroken elleboog en een gebroken oogkas, zoals in de media is gemeld.
Het OM liet destijds weten weliswaar met een schikkingsvoorstel te komen, maar zei erbij dat sprake was van ‘eenvoudige mishandeling’, ook omdat er geen blijvend letsel was. Wat er zich precies heeft afgespeeld tussen Eurlings en zijn ex-partner, is nooit duidelijk geworden. Het OM beschouwt de zaak als huiselijk geweld.
Geen strafblad
De sportkoepel NOC*NSF had zijn bestuurslid en IOC-lid Eurlings gevraagd om met een verklaring te komen om de rust te herstellen. Vorig jaar trof Eurlings een schikking in de mishandelingszaak, waarmee de zaak zonder erkenning of schuldbekentenis is afgesloten. Wel kreeg hij een aantekening. Dat is formeel geen strafblad, schrijft Knoops.
Knoops wijst er in de verklaring ook op dat de ethische commissie van het IOC de zaak inhoudelijk heeft bekeken en tot de conclusie is gekomen dat de kwestie definitief is afgedaan en dat Eurlings volledig in functie blijft.
De kwestie is lelijk omdat het bedrijf Alescon, waarvan PvdA-Kamerlid William Moorlag toen directeur was, anticipeerde op een bezuiniging die door het vorige kabinet van de VVD/PvdA werd opgelegd op sociale werkplaatsen: 2,2 miljard euro. Door de gekozen constructie konden met minder geld evenveel mensen aan het werk worden gehouden. Wel liepen de werknemers daardoor vergoedingen mis. Er moesten van het kabinet echter 70.000 werkplekken verdwijnen bij de sociale werkplaatsen: veelal mensen die lastig elders aan de slag kunnen.
AD 02.01.2017
De kwestie is lelijk omdat de PvdA toen zelf in het kabinet zat. Dat PvdA’ers nu met het vingertje wijzen, is hypocriet. Het toenmalige partijbestuur en de ledenraad hebben zich destijds ook achter die bezuinigingen geschaard waarvan iedereen aanvoelde dat die schuurden.
AD 02.01.2017
Pijnlijk
De kwestie is lelijk omdat de PvdA zich altijd heeft hardgemaakt tegen schijnconstructies. Dat het bedrijf zich daar onder Moorlags leiding volgens de kantonrechter ook schuldig aan maakte, is pijnlijk. Maar dat nu uit angst voor gezichtsverlies ineens om zijn vertrek wordt geroepen, is wat laat. Iedereen wist dit al toen hij op de kieslijst kwam te staan.
Het wordt helemaal pijnlijk als voormalig partijleider Job Cohen (tegenwoordig baas van de koepel van sociale werkplaatsen) aankondigt dat er mogelijk vaker dergelijke constructies zijn toegepast. Dit kan nog veel meer PvdA-bestuurders raken.
Lodewijk Asscher en Jetta Klijnsma waren in december 2012 nog maar net minister en staatssecretaris van Sociale Zaken toen zij in een brief aan de Tweede Kamer de loftrompet staken over Alescon, de sociale werkplaats in Assen. De werkplaats blonk uit in het vinden van begeleid werk voor arbeidsgehandicapten – mensen die doorgaans lastig te plaatsen zijn. De PvdA-bewindslieden zetten de ‘succesfactoren’ op een rijtje: goede relaties met werkgevers, adequate begeleiding van de werkzoekenden en uitstekend ‘ondernemerschap’.
Eén aspect ontbrak in die opsomming: in het voorjaar van 2011 had Alescon de werkwijze drastisch omgegooid. Kandidaten die in aanmerking kwamen voor begeleid werk, kwamen voortaan niet meer in dienst van de sociale werkplaats, maar van het zelf opgerichte uitzendbureau AwerC-Flex.
Het is dat uitzendbureau dat nu het PvdA-Kamerlid William Moorlag, directeur van Alescon van 2015 tot oktober 2017, aan het wankelen brengt. In een door de vakbond FNV aangespannen rechtszaak oordeelde de rechter in december dat de ‘schijnconstructie’ onrechtmatig is. AwerC-Flex biedt medewerkers die hetzelfde werk doen slechtere arbeidsvoorwaarden dan hun collega’s die nog wel rechtstreeks in dienst zijn bij de sociale werkplaats. Dat mag niet.
Temeer opvallend is dat de kwestie-Moorlag de PvdA al bijna een jaar bezighoudt, en dat de roep om aftreden nu pas klinkt. Toen Moorlag nog op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer stond, was ook al duidelijk dat Alescon werknemers in dienst had via schijnconstructies. Moorlag zegt destijds een gesprek te hebben gehad met Jetta Klijnsma, toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken. Klijnsma raadde hem aan om voet bij stuk te houden: van zelfverrijking was immers geen sprake. Moorlag is vervolgens niet van de kandidatenlijst gehaald.
De partij zit intussen al weken in de maag met de omstreden sociaaldemocraat en wil eigenlijk van hem af. Maar een Kamerlid kan niet gedwongen worden zijn zetel op te geven. Hij kan hooguit uit de PvdA-fractie gezet worden, waarop Moorlag ervoor kan kiezen verder te gaan als eenmansfractie en de PvdA achter te laten met nog maar acht zetels in de Tweede Kamer.
Achter de schermen heeft zich inmiddels een weinig professioneel proces voltrokken. Het begon met de onervaren partijvoorzitter Nelleke Vedelaar, die op de avond van 21 december 2017 geen overleg pleegde, maar tegen de fractie in eiste dat Moorlag zijn zetel opgaf. Eerder die dag verdedigde Asscher William Moorlag nog in het NOS-journaal. Hij had immers goede bedoelingen met de schijnconstructie en er was geen sprake van zelfverrijking.
AD 03.01.2018
Dat statement werkt kennelijk als olie op het vuur bij het partijbestuur. Dat heeft vijf jaar de mond moeten houden voor de vorige fractievoorzitter Samsom en toenmalig minister Asscher, die hun regeeravontuur in het kabinet-Rutte wilden vervolmaken. Nu zal de fractie eindelijk moeten luisteren, zo is het heersende sentiment bij deze sociaaldemocraten.
NRC 03.01.2018
Opstappen
PvdA-Kamerlid William Moorlagweigert uit de fractie te stappen. In een verklaring zegt Moorlag dat hij eerst verantwoording wil afleggen voor een onafhankelijke commissie van de partij en de ledenraad.
Het partijbestuur van de PvdA eist zijn vertrek omdat hij als directeur van sociale werkplaats Alescon de wet heeft overtreden door honderden arbeidsgehandicapten in te huren via een zelf opgericht uitzendbureau. Daarover zegt Moorlag dat hij als directeur van Alescon altijd naar eer en geweten heeft gehandeld en weigert te vertrekken.
“Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur en deze positie in de fractie innemen”, zegt Moorlag.
Het AD meldde vanochtend dat het partijbestuur gisteren een zwaarwegend advies aan de fractie heeft voorgelegd over het vertrek van Moorlag. De fractie komt volgende week bijeen om over de kwestie te spreken.
Verklaring
‘Agreement to disagree’
Op Twitter laat Moorlag weten dat hij een gesprek heeft gehad met fractieleider Asscher. “Zo-even fractievoorzitter en politiek leider PvdA telefonisch gesproken, op waardige toon. We hebben een agreement to disagree moeten sluiten.”
Het lijkt erop dat Asscher nu ook vindt dat Moorlag moet opstappen, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “De vlek wordt groter en groter. Dit raakt direct de geloofwaardigheid van de PvdA en hun strijd juist tegen dit soort schijnconstructies.”
AD 30.12.2017
Steun
Tot nu toe had Moorlag de steun van fractieleider Asscher. Die zei na de rechterlijke uitspraak dat Moorlag goede bedoelingen had; hij zou met de constructie mensen aan het werk hebben willen helpen. Ook heeft hij zichzelf niet verrijkt, zei Asscher.
De kwestie komt op een moment dat de gemeenteraadsverkiezingen in zicht zijn. “Er kan eigenlijk maar één uitkomst zijn; het vertrek van Moorlag”, zegt Fresen. “Maar die moet het daar dan wel mee eens zijn, want op een afsplitsing zit de partij met maar negen zetels natuurlijk ook niet te wachten.”
AD 30.12.2017
Weer gedonder bij de PvdA
Het werd nu pas bekend dat William Moorlag als directeur van een sociale werkplaats jarenlang honderden arbeidsbeperkten inhuurde via een verboden schijnconstructie. William Moorlag zit pas twee maanden in de Kamer, maar heeft ruime politieke ervaring. Hij was twaalf jaar gedeputeerde voor de PvdA in Groningen. In 2015 werd hij directeur van de sociale werkvoorziening Alescon.
De sociale werkplaats Alescon overtrad de wet door honderden arbeidsbeperkten te laten werken via een uitzendbureau. Het kersverse PvdA-Kamerlid William Moorlag was tot voor kort directeur van Alescon. Hij verdedigde de constructie waarvan de rechter dinsdag zei dat die niet mag volgens de Wet Sociale Werkvoorziening.
AD 27.12.2017
Het PvdA-bestuur wil ‘nog niet vooruitlopen’op de vraag of Moorlag kan aanblijven nu er zoveel commotie is ontstaan in de partij over zijn verleden. Het bestuur gaat er ondertussen wel van uit dat de medewerkers van Alescon alsnog ‘snel en volledig krijgen waar ze recht op hebben’. Alescon moet de werknemers alsnog in dienst nemen en moet binnen acht weken het correcte CAO-loon met terugwerkende kracht uitbetalen, heeft de rechter bepaald. Volgens de vakbond FNV hebben de medewerkers nog 2,1 miljoen euro aan loon tegoed; dat is gemiddeld ruim 5.000 euro per persoon.
Het PvdA-Kamerlid William Moorlag mag van de partijtop blijven zitten, maar de PvdA zit wel met de kwestie in zijn maag, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “De PvdA is in verlegenheid gebracht door een eigen Kamerlid.” Moorlag kwam onlangs in de Tweede Kamer na het vertrek van Jeroen Dijsselbloem.
Echter flink wat PvdA’ers in het hele land reageren verontwaardigd op het besluit van de PvdA-top dat Tweede Kamerlid William Moorlag gewoon kan aanblijven.
AD 29.12.2017
Hoger beroep
Kamerlid Moorlag wijst er op dat hij als directeur altijd heeft gezegd dat als de FNV gelijk zou krijgen, het vonnis gevolgd moest worden. “Maar die beslissing is nu aan het huidige management van Alescon.”
Dat management heeft al gezegd in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak. Het bedrijf denkt nog steeds binnen de regels van de wet te hebben gehandeld. “Als we ons aan de cao hadden gehouden, hadden veel minder mensen hier kunnen werken.”
De zaak krijgt voor Moorlag geen gevolgen. De PvdA is niet van plan hem te straffen. Volgens de partij had Moorlag goede bedoelingen en legt hij zich neer bij de uitspraak van de rechter.
AD 22.12.2017
William Moorlag zegt in een schriftelijke verklaring;
“In mijn jaren als directeur van Alescon heb ik altijd naar eer en geweten gehandeld. Dat neemt niet weg dat de constructie zoals die door mijn voorganger in 2011 is ingevoerd fout was. De rechter heeft daar een heldere uitspraak over gedaan. De belangen van de werknemers van Alescon moeten voorop staan. Dat betekent dat het verschil in inkomen zo snel mogelijk volledig gecompenseerd moet worden.”
Moorlag is niet langer geloofwaardig als hij zegt te strijden tegen schijnconstructies
Zijn partij verzet zich al jaren tegen schijnconstructies, waardoor werknemers loon en allerlei regelingen mislopen. In Trouw erkent Moorlag dat de constructie met het uitzendbureau was bedacht om goedkoper uit te zijn, maar hij ging ervan uit dat dat mocht. “Ik had geen reden te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn.”
Prominente PvdA’ers John Kerstens en Astrid Oosenbrug uiten forse kritiek op het besluit van de PvdA-leiding. ,,Hier had vandaag iets kunnen staan over hypocrisie en practice what you preach, maar ach”, schrijft Kerstens – nummer 11 op de PvdA-lijst – op Facebook. Ook oud-Kamerlid en voormalig kandidaat-voorzitter Astrid Oosenbrug is ‘zeer teleurgesteld’.
,,Het is onbegrijpelijk dat de PvdA-leiding nu geen maatregelen neemt”, zegt Oosenbrug tegen deze krant. ,,In de PvdA-fractie mag geen ruimte zijn voor mensen die langs de randjes van de wet lopen en later kijken of het wel of niet kan. Dat is een compleet foute instelling voor een sociaaldemocraat. Moorlag is niet langer geloofwaardig als hij zegt te strijden tegen schijnconstructies.”
Onvoldoende
Wilco Bos, PvdA-lijsttrekker in Harderwijk, sluit zich aan bij de kritiek. ,,Ik vind de uitleg van Moorlag nu onvoldoende. Je kunt niet zeggen: ‘Ik was onder de indruk dat de juridische constructie in orde is’. Dat kan wel zo zijn, maar als PvdA’er moet je dit soort constructies simpelweg niet willen. Als je directeur bent, kun je er iets aan doen. En dat heeft hij nagelaten. Ik vind dat hij nu meer uitleg moet geven.”
Lieke Kuiper – Voorzitter Jonge Socialisten
JS wil ledenraad
De jongerenorganisatie de Jonge Socialisten van de PvdA wil dat de ledenraad Kamerlid William Moorlag tot het opgeven van zijn Kamerzetel dwingt. JS-voorzitter Lieke Kuiper: ,,Wij vechten elke dag tegen schijnconstructies.’’ Ze verwijst naar Deliveroo en zijn riders en naar stages na je studie. ,,Dus ook tegen het opzetten van een uitzendbureau om werknemers tegen een slechtere CAO in dienst te nemen. Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvinden, past dit een PvdA’er niet.’’ Kuiper riep 750 leden van de PvdA op te tekenen om een ledenraad mogelijk te maken.
AD 04.01.2018
Onderzoek
William Moorlag wilde dus een ‘onafhankelijk onderzoek’ en dat krijgt hij dan !!
Er volgt dus uiteindelijk een onderzoek naar de geloofwaardigheid van William Moorlag. Dit gebeurt door een onafhankelijke commissie. Voormalig Tweede Kamerlid Saskia Noorman-Den Uyl, voorzitter van Jeugdzorg Nederland Hans Spigt en de Menterwoldse wethouder Thea van der Veen zijn dinsdag door Vedelaar verzocht binnen een week te oordelen of Moorlag ‘nog geloofwaardig kan opereren’ als Kamerlid voor de PvdA.
Complicatie
Inmiddels heeft Moorlag de partij laten weten dat hij het niet eens is met de opzet en de aanpak van het onderzoek. Het is onzeker of hij meewerkt en of hij de uitkomst volgende week zal accepteren.
Nabeschouwing
Voor de PvdA gaat het jaar 2017 de boeken in als annus horribilis. Op een verrassende verkiezingsoverwinning in Leeuwarden na, viel er weinig te vieren. Zelfs na de Kerstdagen blijft de partij intern verscheurd, en hangt de toekomst van het negende Kamerlid William Moorlag aan een zijden draadje. Maar het belangrijkste was natuurlijk de nederlaag op 15 maart. Daarover schreef NOS-verslaggever Wilco Boom een boek met interviews.
Op 15 maart leed de PvdA het grootste zetelverlies in de naoorlogse parlementaire geschiedenis. Ideale gelegenheid om prominente sociaal-democraten aan een grondig zelfonderzoek te onderwerpen. Gewezen ministers, backbenchers en partij-ideologen blikken terug op de zeperd, die binnen de gelederen van de sociaal-democraten kennelijk ‘Zwarte Woensdag’ wordt genoemd.
Waaraan die nederlaag te wijten is? Met die vraag gaat Boom langs een groot aantal prominenten, die stuk voor stuk een rol speelden bij de PvdA in de afgelopen jaren. Verklaringen voor het verlies zijn er te over, blijkt uit de rondgang: De Derde Weg, de opkomst van het populisme, verregaande bezuinigingen passeren de revue. Opvallend veel vingers wijzen in de richting van Wouter Bos, als architect van Rutte-II. Volgens Adri Duivesteijn, voormalig Eerste Kamerlid, een ‘strategische fout’ bij de formatie. Samsom had juist iemand moeten meenemen die linkser was, ‘als contragewicht’.
Ook gewezen partijvoorzitter Hans Spekman oogst weinig lof met zijn ongemakkelijke lijsttrekkersverkiezingen. Oud-partijvoorzitter Ruud Koole, ooit architect van de leiderschapsverkiezingen van de PvdA zegt tegen Boom: ‘Het verwijt dat ik Samsom en Spekman maak, is dat zij de ledenraadpleging te veel hebben gezien als instrument om de partij weer een gezicht te geven bij de kiezers en om de positie van Samsom te versterken, in plaats van invloed aan de leden te geven.’ Dat Spekman niet direct na de desastreuze nederlaag is opgestapt vindt Koole ‘heel onverstandig’.
Het boek geeft een heldere inzage in de interne politieke strijd binnen de PvdA. Met een veelheid aan analyses wordt nog eens teruggeblikt op de afgelopen kabinetsperiode. Dat levert boeiende en openhartige interviews op. Toch blijft door de grote hoeveelheid Haagse politici de internationale trend een beetje onderbelicht, terwijl die nu juist interessant is voor een langere prognose. Daar staat dan wel weer een mooi interview met René Cuperus tegenover met het memorabele citaat: ‘Heb jij weleens een bankier zien demonstreren op het Malieveld?’
Door vast te houden aan dezelfde vraagstructuur, worden de interviews in een wat beknellend korsetje geperst. En Felix Rottenberg ontbrak, terwijl juist hij de afgelopen jaren een van de vaste criticasters was!
AD 13.01.2018 Binnen de PvdA probeert men zonder verdere brokken een einde te maken aan de affaire rond William Moorlag, het Tweede Kamerlid dat in opspraak is. Maar dat wordt lastig: de partij heeft zichzelf in de nesten gewerkt.
,,Zo, hebben jullie genoeg uitleg zo?”, vraagt Lodewijk Asscher aan twee verslaggevers. Het is donderdagavond 21 december 2017. Nog een paar uur en het kerstreces begint, maar de PvdA-leider heeft nog even tijd genomen om uit te leggen dat zijn Kamerlid William Moorlag kan aanblijven.
Die is onder vuur komen te liggen. Het oogt inderdaad niet fris dat de Groninger in zijn vorige functie als directeur van sociale werkplaats Alescon in Assen iets heeft gedaan wat volgens de kantonrechter niet mocht. Werknemers kwamen in dienst van een door Alescon opgericht uitzendbureau dat hen op papier verhuurde aan hun vorige werkgever. Daardoor bleven ze hetzelfde werk doen, maar tegen lager loon en met minder verlof. Fout, oordeelde de rechter. En dat van een PvdA’er nota bene. De partij strijdt juist tegen schijnconstructies.
Maar, zegt Asscher, William wilde zoveel mogelijk mensen aan het werk houden. Hij deed het niet om er zelf beter van te worden. Met zijn argumentatie denkt Asscher de kwestie te hebben gesust, maar hij onderschat de verdeeldheid binnen eigen partij. En het talent van PvdA’ers om het zichzelf nog moeilijker te maken dan nodig. Inmiddels, drie weken verder, is de zaak uitgemond in een affaire die de partij aan alle kanten beschadigt.
Ongeloofwaardig
Want al snel na Asscher laat het partijbestuur uitlekken dat het wél van Moorlag af wil. Zij vinden Moorlag ‘ongeloofwaardig’ geworden. En zijn het pragmatisme van Asscher beu. Moorlag voelt zich ‘voor de bus gegooid’ omwille van die linksere koers en eist onderzoek. Asscher gaat om en probeert Moorlag vanaf zijn vakantieadres in Tasmanië te bewegen zijn zetel op te geven. Maar dat haalt niets uit.
Asscher baalt. Volgens zijn omgeving is de kans groot dat Moorlag zijn Kamerzetel niet inlevert als hij zou worden weggestuurd. Lekker, nu het net weer iets beter lijkt te gaan in de peilingen.
Ook het partijbestuur krabt zich inmiddels achter de oren. Heeft het niet te snel geoordeeld? De omstreden constructie bestond al toen Moorlag bij Alescon aantrad. En die was ingegeven door een bezuiniging die het vorige kabinet (met de PvdA aan het roer) had doorgevoerd: 70.000 werkplekken moesten er verdwijnen bij de sociale werkplaatsen, veelal mensen die lastig elders aan de slag kunnen. Had Alescon de uitzendconstructie niet bedacht, dan waren ze misschien wel werkloos op de bank beland.
Het wordt helemaal pijnlijk als voormalig partijleider Job Cohen (tegenwoordig baas van de koepel van sociale werkplaatsen) aankondigt dat er mogelijk vaker dergelijke constructies zijn toegepast. Dit kan nog veel meer PvdA-bestuurders raken.
Als daarna toch onderzoek naar de zaak wordt aangekondigd, trekt Moorlag via Twitter vervolgens ook nog de handen daarvan af. Dat vooral gekeken kan worden naar of hij ‘nog geloofwaardig kan opereren’, staat hem niet aan. Het beeld dat uiteindelijk beklijft: dat van een bende.
Dit weekeinde wordt de uitkomst van het onderzoek verwacht, maar hoe dan ook wordt dat een clusterbom. Op het partijkantoor dacht men gisteren hard na over hoe de resultaten het best kunnen worden gepresenteerd. Een persconferentie? Gewoon op de website zetten? Ofwel: hoe zetten we de partij het minst voor joker?
In de knel
Schade levert het sowieso op. En vooral PvdA-leider Lodewijk Asscher zit knel. Als minister van Sociale Zaken haalde hij in een brief aan de Tweede Kamer in 2012 juist Alescon aan als voorbeeld waar ‘ondernemerschap’ leidde tot goede resultaten in hun sociale werkplaats. En hij verdedigde Moorlag daarna nog eens. Dat hij daarbij totaal niet op één lijn bleek te zitten met de nieuwe PvdA-partijvoorzitter Nelleke Vedelaar is pijnlijk.
Welke uitkomst het onderzoek ook krijgt: het vertrouwen tussen Asscher, de Kamerfractie en Moorlag is aan diggelen. In marathonvergaderingen drongen de andere fractieleden immers aan op zijn vertrek.
Een elegante uitweg uit de ontstane misère voor de PvdA-top is er hoe dan ook niet meer.
NU 12.01.2018 Over het lot van het in opspraak geraakte PvdA-Kamerlid William Moorlag komt mogelijk dit weekend meer duidelijkheid.
Ingewijden houden er rekening mee dat de onderzoekscommissie zaterdag of zondag het rapport uitbrengt over haar bevindingen. De commissie onderzoekt of Moorlag ”nog geloofwaardig” Kamerlid kan blijven.
Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats Alescon arbeidsgehandicapten in dienst heeft genomen via een uitzendbureau.
Dat is voor de werkgever goedkoper waardoor er meer mensen in dienst konden worden genomen. Moorlag zette daarmee in op maximale werkgelegenheid.
Maar daardoor verdienden de uitzendkrachten minder dan hun collega’s in vaste dienst. De PvdA strijdt juist tegen deze vorm van schijnconstructies.
In december besloot een rechter in een door de FNV aangespannen zaak dat de uitzendkrachten feitelijk in dienst waren bij Alescon. Daarom moet de sociale werkplaats al deze werknemers met terugwerkende kracht in de periode van 2011 tot 2015 hetzelfde loon en toeslagen betalen als de mensen die vallen onder de cao.
Onrust
De kwestie zorgt voor grote onrust in de PvdA. Onder meer jongerenafdeling de Jonge Socialisten dringen aan op het vertrek van Moorlag. Ook het partijbestuur wil dat het Kamerlid zijn zetel opgeeft.
Aanvankelijk stelde fractieleider Lodewijk Asscher dat Moorlag kon blijven, maar in een telefoongesprek zou hij daar weer op zijn teruggekomen. Er werd volgens Moorlag besloten tot een “agreement to disagree”.
Moorlag heeft er al die tijd nooit een geheim van gemaakt dat hij in de Kamerfractie wil blijven en drong vanaf het moment dat de ophef ontstond aan op een onafhankelijk onderzoek.
In de fractie wordt gehoopt dat de affaire snel uit de wereld is. Het zou ”niet handig” zijn als die nog doorettert als volgende week de Tweede Kamer weer begint, zegt een bron.
Telegraaf 12.01.2018 Over het lot van het in opspraak geraakte PvdA-Kamerlid William Moorlag komt mogelijk dit weekend meer duidelijkheid. Ingewijden houden er rekening mee dat de onderzoekscommissie zaterdag of zondag rapport uitbrengt over haar bevindingen. De commissie onderzoekt of Moorlag ,,nog geloofwaardig” Kamerlid kan blijven.
Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van een sociale werkplaats arbeidsgehandicapten in dienst heeft genomen via een schijnconstructie. De rechter stelde hem in een door de FNV aangespannen zaak in het ongelijk. De kwestie ligt extra gevoelig omdat de PvdA van de strijd tegen schijnconstructies een speerpunt heeft gemaakt.
De kwestie zorgt voor grote onrust in de PvdA. Onder meer de Jonge Socialisten dringen aan op het vertrek van Moorlag. Een bron in de fractie wijst er echter op dat de laatste dagen ,,op een andere manier” in de media bericht wordt over de gang van zaken. Er zou meer begrip zijn voor de motieven van het Kamerlid om zich van de schijnconstructie te bedienen. Moorlag zou alleen de belangen van arbeidsgehandicapten voor ogen hebben gehad.
Moorlag lijkt vooralsnog niet van plan om uit zichzelf op te stappen als Kamerlid. Als hij uit de fractie gezet wordt, zou hij zijn zetel kunnen meenemen. De PvdA-fractie zou dan nog maar uit acht leden bestaan.
In de fractie wordt gehoopt dat de affaire snel uit de wereld is. Het zou ,,niet handig” zijn als die nog doorettert als volgende week de Tweede Kamer weer begint, zegt een bron.Zaak-Moorlag nog open
Telegraaf 12.01.2018 Rond de omstreden PvdA-parlementariër William Moorlag valt optimisme te horen over zijn toekomst in de Tweede Kamer. Zijn partij beslist naar verluidt dit weekend over zijn lot. De sociaaldemocraat was op voet van oorlog met de partijtop, die hem de wacht heeft aangezegd.
AD 08.01.2018 De PvdA heeft in de affaire rond Kamerlid William Moorlag geen contact opgenomen met diens opvolger bij de Sociale Werkplaats Alescon. Plaatsvervangend directeur Anneke Waanders begrijpt daar niets van. ,,Als mijn kinderen ruzie hebben, wil ik altijd beide kanten van het verhaal horen.’’
Wanders zegt in gesprek met Dagblad van het Noorden dat ze wel een telefoontje van de PvdA-top verwachtte. ,,Maar niets van dat alles. En daar verbaas ik me toch wel een beetje over.” Ook van de onderzoekscommissie heeft ze nog niets gehoord.
Moorlag kwam in opspraak, nadat bekend werd dat hij als directeur van de sociale werkplaats in Assen via een schijnconstructie werknemers met een arbeidsbeperking had ingehuurd. De werknemers waren daardoor niet in vaste dienst en kregen een lager salaris dan is vastgelegd in de cao, blijkt uit een gerechtelijke uitspraak. Bovendien zou bij zijn aanstelling als Kamerlid zijn handelen niet zijn getoetst aan de hand van de erecode en integriteitsnorm van de PvdA.
In de rechtszaak zijn wat ons betreft niet alle feiten goed op tafel gekomen. Niet voor niets gaan we in beroep, aldus Anneke Waanders.
De tijdelijke vervanger van Moorlag werkt zelf al jaren bij de sociale werkplaats, en had de criticasters tekst en uitleg kunnen geven over de totstandkoming van de regelingen. ,,Ze baseren zich hopelijk niet alleen maar op het verhaal van de vakbondsbestuurder en de uitspraak van die ene rechter”, aldus Waanders. ,,Want in die rechtszaak zijn wat ons betreft niet alle feiten goed op tafel gekomen. Niet voor niets gaan we in beroep tegen de uitspraak dat de betaling van medewerkers volgens de uitzend-cao niet correct zou zijn.’’
Commissie
Ik heb kinderen en als die ruzie hebben, wil ik altijd beide kanten van het verhaal horen
Het nieuws leidde tot de nodige onrust binnen de PvdA, waarop de partijtop besloot een onderzoekcommissie naar de kwestie te laten kijken. Wanders is van mening dat ook dat niet goed kan zonder alle partijen te hebben gehoord. ,,Nogmaals, wij zijn nog steeds van mening dat die constructie zoals het wordt genoemd rechtmatig is. Maar de eigen partij serveert Moorlag keihard af. Dan denk ik, o, o, o, jongens, jongens, jongens. Ik heb kinderen en als die ruzie hebben, wil ik altijd beide kanten van het verhaal horen.”
De commissie-Noorman-Den Uylmoet nog deze week een rapport uitbrengen, ongeacht de vraag of Moorlag meewerkt aan het onderzoek. Hij is namelijk van mening dat de fractie zelf moet oordelen over zijn geloofwaardigheid als Kamerlid en niet een ‘willekeurige commissie’.
Trouw 06.01.2018 Hoe de kwestie-Moorlag zo uit de hand liep? Vooral door de verzwakte positie van de PvdA na de enorme verkiezingsnederlaag.
De top van de PvdA heeft het afgelopen jaar zeker vier keer de alarmbellen horen afgaan: het nieuwe Kamerlid William Moorlag was verwikkeld in een rechtszaak over schijnconstructies, een kwestie die de partij zuur zou kunnen opbreken. Maar hoe hard de bellen ook rinkelden, de PvdA-top ondernam weinig. Ook Moorlag zelf zag geen probleem.
Het belangrijkste moment kwam in oktober. De PvdA presenteerde het nieuwe Kamerlid uit Groningen als welkome versterking voor de fractie. Met zijn twaalf dienstjaren als gedeputeerde en zijn Groningse komaf was Moorlag een droomkandidaat.
Maar binnen de partij was al een half jaar bekend dat Moorlag een potentiële politieke tijdbom in zijn geloofsbrieven meedroeg. De PvdA-top wist dat Moorlag als directeur van de sociale werkplaats Alescon verwikkeld was in een rechtszaak met vakbond FNV, over de vraag of Alescon arbeidsgehandicapten liet werken in een ‘schijnconstructie’. Alle details van de rechtszaak waren bekend.
De afloop van de rechtszaak heeft de PvdA alsnog volledig overvallen, zo lijkt het. Komende week moeten politiek leider Lodewijk Asscher en voorzitter Nelleke Vedelaar de kwestie tot een goed einde zien te brengen, voordat de Kamer op 16 januari terugkeert van kerstreces. De kwestie is pijnlijk ontspoord. Moorlag en de partijtop staan tegenover elkaar.
Het juridische pijnpunt is dat volgens de rechtbank uitzendcontracten wel zijn toegestaan, maar alleen om arbeidsgehandicapten te detacheren bij ‘gewone’ bedrijven, niet om ze op de sociale werkplaats zelf te laten werken. Alescon deed beide. Het politieke pijnpunt is: Alescon zag het als noodgreep na bezuinigingen van het kabinet waarin de PvdA meeregeerde, en die de PvdA-bewindslieden Asscher en Klijnsma uitvoerden.
Verzwakte positie
Dat de kwestie uitgroeide tot interne crisis, heeft alles te maken met de verzwakte positie van de PvdA. Lodewijk Asscher had in oktober, toen er een zetel vrijkwam in de fractie, andere dingen aan zijn hoofd. Hij was vicepremier én oppositieleider tegelijk, en moest de PvdA weer op de kaart zetten. De fractie had nauwelijks personeel over, na de dramatische verkiezingsuitslag. Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar was net aangetreden.
De details van de zaak konden sinds juni geen geheim meer zijn voor kenners. Ze staan uitgebreid beschreven in een brief aan de Tweede Kamer van PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma uit juni, op vragen van de SP. Intern was de PvdA-top al tot in detail op de hoogte sinds maart, toen de FNV de rechtszaak aankondigde. De persoonlijk medewerker van Asscher drong er toen op aan dat de partij ‘snel zou uitzoeken hoe het in elkaar zit’ en ‘hoe negatieve aandacht voorkomen kan worden’. Dat blijkt uit een interne e-mail, in bezit, van het Dagblad van het Noorden.
Het waren opgeteld drie momenten om een afweging te maken: wat vond de PvdA eigenlijk zélf van de uitzendconstructie waarmee Alescon werkt? Het vierde moment was bij de kandidaatstelling, vorig jaar december. Moorlag was toen al met de FNV in een bijtend conflict verwikkeld. Wat hij de kandidatencommmissie daarover vertelde, is niet bekend. Maar als Alescon-directeur was hij destijds vurig voorstander van de uitzendconstructie die door de rechter nu is verboden, en waarvan het partijbestuur nu zegt dat die niet past bij de boodschap van de PvdA.
“Deze werkwijze leidt tot lagere loonkosten en daardoor tot meer ruimte om werknemers te werk te stellen”, schreef Moorlag op 1 november in een brief aan de FNV die door de rechtbank wordt aangehaald in het vonnis. Ook Lodewijk Asscher zei aanvankelijk dat Moorlag ‘zo veel mogelijk mensen een plek wilde bieden’. Precies zoals het Groningse Kamerlid zelf de werkwijze bij zijn sociale werkplaats verdedigde. Inmiddels vindt ook Asscher dat Moorlags positie onhoudbaar is geworden.
BB 05.01.2018 Job Cohen, voorzitter van landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid en re-integratie Cedris, stelt door middel van een rondgang bij Cedris-leden onderzoek in naar het gebruik van verboden uitzendconstructies bij sociale werkplaatsen.
Affaire Moorlag
Alescon, de sociale werkplaats van Assen en omliggende gemeenten, liet arbeidsgehandicapten tegen minimumloon in dienst nemen via het door Alescon opgerichte uitzendbureau AwerC-Flex. Omdat voor de groep werknemers die voor 2014 instroomde in de Wsw (Wet sociale werkvoorziening) de cao voor de Wsw (tot maximaal 130 procent van het minimumloon) geldt, maar de uitzend-cao (minimumloon en minder pensioenopbouw) werd toegepast, geldt dat als een illegale constructie.
Dat oordeelde de rechter in december nadat vakbond FNV een rechtszaak had aangespannen. De desbetreffende constructie werd al sinds 2011, dus voor het aantreden van het in opspraak geraakte PvdA-Kamerlid William Moorlag als directeur, toegepast. Op Moorlag wordt door zijn partij desondanks veel druk uitgeoefend om op te stappen als Kamerlid.
Intra-concernconstructie
Cedris wil met het onderzoek onder meer in kaart brengen hoe wijdverbreid de Alescon-constructie is toegepast. Volgens FNV en William Moorlag komt die constructie vaker voor. Cedris-directeur Jan-Jaap de Haan: ‘Het klopt dat voor mensen die sinds 2015 via de Participatiewet in garantiebanen of het beschut werk terecht komen vaak uitzendconstructies worden gebruikt.
De Participatiewet heeft namelijk helaas nog geen cao die de arbeidsvoorwaarden borgt. De uitzend-cao is dan een sociale keuze. Dat geldt echter niet voor de meeste mensen die (voor 2014) in de Wsw zijn ingestroomd en onder de cao voor de Wsw vallen. Ik denk dat wij het gebruik van deze zogenoemde intra-concernconstructie al in beeld zouden hebben als het een veel toegepaste praktijk zou zijn.’
Cao-partij
‘In principe zijn wij tegen die constructie, hoewel wij de doelstelling begrijpen’, aldus De Haan. ‘Enerzijds werd die toegepast om mensen makkelijker te laten uitstromen naar een reguliere cao. Dat vinden we dan ook heel verdedigbaar. Anderzijds is deze constructie gebruikt om lagere kosten per cliënt te maken dan onder de cao voor de Wsw. Sinds 2009 is er namelijk fors bezuinigd op de Wsw, met als gevolg dat de subsidiebedragen lager werden dan de loonkosten.
Ook die intentie is begrijpelijk. Omdat wij echter als adviseur partij zijn in de totstandkoming van de cao voor de Wsw, kunnen wij niet anders dan van onze leden verlangen dat de cao voor de Wsw correct wordt toegepast. Daar zijn wij volgens het vonnis van de rechter dan ook toe verplicht.’
Komende weken concreter beeld
Cedris heeft donderdag per brief contact opgenomen met haar leden om hen te vragen of zij de Alescon-constructie toepassen. Hoewel er aan de leden geen deadline is gesteld om te reageren, verwacht De Haan in de loop van de komende weken een concreter beeld te krijgen van de omvang waarin de Alescon-constructie wordt toegepast op werknemers die voor 2014 de Wsw instroomden.
AD 04.01.2018 De landelijke koepel van sociale werkplaatsen Cedris – waarvan PvdA-prominent Job Cohen voorzitter is – gaat onderzoeken of meer gemeenten arbeidsbeperkten inhuren via een schijnconstructie. Vakbond FNV én bekritiseerd PvdA-Kamerlid William Moorlag stellen dat het veel vaker gebeurt.
De rechter veegde kort voor Kerst de vloer aan met de constructie van sociale werkplaats Alescon in Assen, waarbij honderden arbeidsbeperkten via een eigen uitzendbureau werden ingehuurd. Moorlag was tot november directeur van Alescon. Binnen de PvdA wordt grote druk op hem uitgeoefend om op te stappen als Kamerlid, omdat de partij fel tegen schijnconstructies is.
,,De situatie zoals die is ontstaan bij Alescon vinden wij niet wenselijk”, zegt Jan-Jaap de Haan, directeur van Cedris, tegen deze krant. ,,Omdat wij hechten aan correcte uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening, waar deze uitspraak over gaat, willen wij verkennen of dit vaker voorkomt en zo ja, op welke manier en op welke schaal.”
Alle 90 sociale werkplaatsen in Nederland zijn aangesloten bij Cedris. Voormalig PvdA-leider Job Cohen is voorzitter van de vereniging, maar hij wil zelf geen commentaar geven.
Niet uniek
Vorige week bleek dat Moorlag bij het PvdA-bestuur had verklaard dat de omstreden constructie niet uniek is. Volgens hem ‘dwingt de Participatiewet tot payroll-contracten’. De ondernemingsraad van Alescon en vakbond FNV wisten jarenlang van de constructie, zonder bezwaar te maken. ,,Als dit de nieuwe morele standaard is, dan komt de positie van honderden PvdA-bestuurders in het geding”, zei Moorlag. ,,Dan kun je de hele middenberm van de A12 van de Duitse grens tot aan Den Haag volhangen met bestuurders die net zo opereren.”
Cedris bevestigt dat het gebruik van uitzendcontracten bij de Participatiewet vaker voorkomt, maar stelt dat het binnen de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) waarschijnlijk een uitzondering was. Die wet werd in 2015 afgeschaft.
We hebben het sterke vermoeden dat dit elders ook speelt, aldus FNV-bestuurder Gea Lotterman.
Vakbond FNV – die de schijnconstructie bij Alescon aankaartte – verwacht wél dat het vaker voorkomt. ,,We hebben het sterke vermoeden dat dit elders ook speelt”, aldus FNV-bestuurder Gea Lotterman.
Of dat klopt, zegt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet te weten. ,,Wij houden geen overzicht bij van hoe gemeenten de uitvoering vormgeven”, meldt een woordvoerder van het ministerie. ,,Het is aan de gemeenteraad om er op toe te zien dat gemeenten zich houden aan alle wettelijke kaders.”
AD 04.01.2018 De commissie-Noorman-Den Uyl gaat gewoon aan de slag, ondanks het feit dat het omstreden geraakte PvdA-Kamerlid William Moorlag het niet eens is met de onderzoeksopdracht. Volgens ingewijden beraadt hij zich op de vraag of hij de commissie te woord staat.
Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist 1:18 PM – Jan 2, 2018
Binnen een week zal de commissie-Noorman-Den Uyl rapport uitbrengen, ongeacht de vraag of Moorlag meewerkt aan het onderzoek. Voor het einde van het Tweede Kamerreces moet de kwestie de wereld uit zijn.
Volgens partijbronnen is het partijbestuur geïrriteerd dat Moorlag nu moeilijk doet over het onderzoek dat hij wilde. Een vertrouweling van Moorlag zegt dat het niet bijdraagt tot een oplossing als beide partijen het niet eens zijn over de opzet van het onderzoek. Moorlag vindt niet dat een willekeurige commissie kan bepalen dat of hij nog geloofwaardig is als Kamerlid. Dat moet de fractie bepalen, zo zou hij vinden.
Schijnconstructie
Moorlag is vorige maand in opspraak gekomen door een gerechtelijke uitspraak , waarin het werken met een schijnconstructie door de Sociale Werkplaats Alescon onwettig werd verklaard. Moorlag was tot zijn Kamerlidmaatschap directeur van Alescon. Daarop ontstond ontrust in de partij.
Een tweede bezwaar van Moorlag zou zijn dat zijn handelen niet naar de erecode van de PvdA wordt getoetst en ook niet naar de integriteitsnorm van goed bestuur.
PvdA-top
Uit het persbericht dat partijvoorzitter Nelleke Vedelaar na twaalf dagen radiostilte uitbracht valt af te leiden dat de onderzoeksopdracht breder is dan alleen het handelen van Moorlag als Kamerlid en directeur van Sociale Werkplaats Alescon. Ook het chaotische proces dat zich rond de feestdagen achter de schermen afspeelde, zal tegen het licht worden gehouden. Dat betekent dat ook naar de werkwijze van het partijbestuur, politiek leider Lodewijk Asscher en vice-fractievoorzitter Sharon Dijksma wordt gekeken.
Het partijbestuur maakt een geharnaste indruk. De bestuursleden vinden dat er een andere wind moet waaien. Compromissen en alles door de ogen zien heeft de PvdA van 38 naar 9 zetels gebracht, zo redeneren zij. Nu moet er een harde lijn worden getrokken. Dit kan volgens een ingewijde ook betekenen dat PvdA-wethouders in het land die meewerken aan dergelijke constructies, aan de vooravond van gemeenteraadsverkiezingen van maart, hun positie moeten opgeven.
NOS 04.01.2018 Het sociale werkbedrijf Alescon gaat in beroep tegen het verbod van de uitzendconstructie waarmee het bedrijf arbeidsgehandicapten laat werken. Het bestuur is ervan overtuigd dat het ter goeder trouw mensen aan werk heeft geholpen en legt zich niet neer bij het verbod van de constructie door de kantonrechter.
PvdA-Kamerlid Moorlag ligt onder vuur omdat hij als directeur van Alescon via een speciaal daarvoor opgezet uitzendbureau arbeidsgehandicapten aan werk hielp, waardoor ze minder verdienen. Alescon helpt voor zes Drentse gemeenten arbeidsgehandicapten aan werk. Die gemeenten vormen ook het bestuur van Alescon.
Alescon richtte in 2011 – ver voor Moorlag daar ging werken – een eigen uitzendbureau op om mensen met de goedkope uitzend-cao aan werk te helpen. Dat lukte nauwelijks met de duurdere cao voor sociaal werkplaatsen, omdat er nog maar heel weinig plekken in sociale werkplaatsen waren en omdat de rijkssubsidie per werkplek voor de gemeenten verlaagd werd tot het wettelijk minimumloon.
Huidig PvdA-leider Asscher en PvdA-staatssecretaris Klijnsma waren jarenlang voor het beleid verantwoordelijk om arbeidsgehandicapten niet meer via de sociale werkplaatsen aan werk te helpen.
Creatieve oplossing
De aanpak van Alescon werd destijds alom geprezen als een creatieve oplossing, ook door de vakbonden. Maar in 2016 veranderde de FNV van mening en vroeg de rechter de “illegale schijnconstructie” te verbieden. De kantonrechter stelde eind vorig jaar de FNV gedeeltelijk in het gelijk. Volgens de rechter is het niet de bedoeling van de wet dat arbeidsgehandicapten via een uitzendbedrijf werken en niet bij gemeenten in dienst zijn. De rechter verwierp de schadeclaim van de FNV omdat de bond de constructie jarenlang zelf had gesteund.
Volgens Alescon krijgen de arbeidsgehandicapten onder de uitzend-cao slechts 150 euro per jaar minder dan onder de cao voor sociale werkplaatsen. Bovendien zouden ze onder die cao mogelijk toeslagen verliezen, omdat ze net te veel zouden verdienen. Alescon zegt verder dat veel mensen na een aantal tijdelijke uitzendcontracten een vaste baan krijgen, onder een ruimere cao.
De koepel van sociale werkplaatsen Cedris vindt de constructie van Alescon niet wenselijk. Cedris gaat onderzoeken of de constructie vaker voorkomt. Directeur Jan-Jaap de Haan van Cedris noemt het gebruikelijk dat mensen via een andere cao dan die van de sociale werkplaatsen aan het werk gaan, maar dat moet dan wel via de cao van de sector waarin zij werken. “Omdat in veel gevallen Alescon zelf de uiteindelijke werkgever was, ontstond een verschil in beloning tussen werknemers met dezelfde indicatie, met hetzelfde werk”, zegt Jan Jaap de Haan.
Onderzoek
Toen de FNV in 2016 ineens bezwaar had tegen de uitzendconstructie gaf het bestuur van Alescon Trip Advocaten opdracht om te onderzoeken of er sprake is van een illegale constructie. De juristen van dat kantoor kwamen tot de conclusie dat dat niet zo is. Vanwege de conclusie van Trip Advocaten zag Moorlag de rechtszaak met vertrouwen tegemoet.
In 2012 stak men de loftrompet over Alescon, nu voelt PvdA zich in verlegenheid gebracht
VK 04.01.2018 Volgens betrokkenen heeft PvdA’er William Moorlag in zijn sociale werkplaats niets fout gedaan. ‘Dit lijkt op een afrekening.’ De FNV waarschuwt dat hij niet de laatste zal zijn.
Lodewijk Asscher en Jetta Klijnsma waren in december 2012 nog maar net minister en staatssecretaris van Sociale Zaken toen zij in een brief aan de Tweede Kamer de loftrompet staken over Alescon, de sociale werkplaats in Assen. De werkplaats blonk uit in het vinden van begeleid werk voor arbeidsgehandicapten – mensen die doorgaans lastig te plaatsen zijn. De PvdA-bewindslieden zetten de ‘succesfactoren’ op een rijtje: goede relaties met werkgevers, adequate begeleiding van de werkzoekenden en uitstekend ‘ondernemerschap’.
Eén aspect ontbrak in die opsomming: in het voorjaar van 2011 had Alescon de werkwijze drastisch omgegooid. Kandidaten die in aanmerking kwamen voor begeleid werk, kwamen voortaan niet meer in dienst van de sociale werkplaats, maar van het zelf opgerichte uitzendbureau AwerC-Flex.
Het is dat uitzendbureau dat nu het PvdA-Kamerlid William Moorlag, directeur van Alescon van 2015 tot oktober 2017, aan het wankelen brengt. In een door de vakbond FNV aangespannen rechtszaak oordeelde de rechter in december dat de ‘schijnconstructie’ onrechtmatig is. AwerC-Flex biedt medewerkers die hetzelfde werk doen slechtere arbeidsvoorwaarden dan hun collega’s die nog wel rechtstreeks in dienst zijn bij de sociale werkplaats. Dat mag niet. Alescon zat fout en moet de gedupeerden alsnog hun misgelopen loon en extra’s terugbetalen. In reactie op dat vonnis wil het PvdA-bestuur nu dat Moorlag vertrekt uit de Tweede Kamer. Ook Asscher heeft daar inmiddels op aangedrongen. De PvdA is immers officieel tegen schijnconstructies en voelt zich door Moorlag in verlegenheid gebracht.
Er was steeds maar één doel: terwijl het rijk bezuinigde op de sociale werkvoorziening, probeerden wij lokaal toch zo veel mogelijk mensen aan werk te helpen
De kwestie-Moorlag dreigt uit te groeien tot een principiële strijd binnen de PvdA. Lees hier hoe de zoektocht naar nieuw elan de kwestie-Moorlag de PvdA ten deel valt en hoe de beroepspolitici op het Binnenhof zich geconfronteerd zien met een nieuw, geharnast partijbestuur.
In Drenthe is de afgelopen dagen binnen en buiten de PvdA met verbazing kennis genomen van dat standpunt. Co Lambert, GroenLinks-wethouder in Aa en Hunze en bestuurslid van Alesco: ‘De vakbond, de ondernemingsraad, alle betrokken gemeenten; iedereen was op de hoogte van deze constructie. Er was steeds maar één doel: terwijl het rijk bezuinigde op de sociale werkvoorziening, probeerden wij lokaal toch zo veel mogelijk mensen aan werk te helpen. Ja, die mensen hebben iets mindere arbeidsvoorwaarden gehad, maar het alternatief was dat ze werkloos thuis zaten. Ik snap niet dat hier over uitbuiting en schijnconstructies wordt gesproken.’
Frank Weijermans, voormalig manager bij de sociale dienst in Assen, stoort zich aan het beeld dat er zich duistere zaken hebben afgespeeld. ‘Dit lijkt op een afrekening. Barbertje moet hangen. Het wordt tijd dat de PvdA en de FNV de hand in eigen boezem steken.’ Het was destijds Weijermans’ idee om een niet-commercieel uitzendbureau in te zetten om langdurig werkzoekenden en arbeidsgehandicapten aan een baan te helpen. ‘Moorlag was toen nog niet in beeld, die is in 2015 op een rijdende trein gesprongen.’
Welke werkgever is bereid 130 procent van het minimumloon te betalen voor iemand die maar voor 50 procent presteert?
Weijermans wijst met nadruk op de CAO voor de sociale werkplaatsen, die voorschrijft dat de werknemers daar 130 procent van het minimumloon verdienen. ‘Door toedoen van de FNV zijn de lonen voor begeleid werk tot enorme hoogte gegroeid. Daarmee is het feitelijk onbetaalbaar geworden. Welke werkgever is bereid 130 procent van het minimumloon te betalen voor iemand die maar voor 50 procent presteert? Intussen bezuinigt de overheid, met de PvdA aan het roer, op de subsidie. Gevolg: arbeidsgehandicapten blijven werkloos thuis en er ontstaan ellenlange wachtlijsten. Die mensen zijn kansloos.
‘En dan verzint Alescon een list: een uitzendbureau om arbeidsgehandicapten toch aan een baan te helpen. Natuurlijk niet tegen het torenhoge loon van 130 procent, maar het gewone wettelijk minimumloon. Dus is er minder geld nodig. En het werkt. Arbeidsgehandicapte mensen werken weer tegen marktconforme lonen. Alescon en Moorlag verdienen een compliment voor hoe zij de fouten van de PvdA en de FNV proberen op te lossen.’
Geen geheim
Geheim was de constructie zeker niet. Dat kan niet in een sociale werkplaats die bestuurd wordt door de wethouders van zes deelnemende gemeenten en die verantwoording afleggen aan zes gemeenteraden. De ondernemingsraad was op de hoogte en in de rechtszaal bevestigde de FNV dat ook zij sinds 2011 wist hoe het werkte. Pas eind 2016 maakte de bond bezwaar.
Zou het kunnen dat de zaak voor de FNV pas interessant werd toen directeur Moorlag kandidaat-Kamerlid werd voor de PvdA? FNV-bestuurder Gea Lotterman werpt die suggestie verre van zich. ‘Wij wisten dat een uitzendbureau werd ingezet, maar we wisten niet dat de arbeidsvoorwaarden zoveel slechter waren. Verder is het simpel: ik begon in november 2016 in deze functie, snel daarna kwamen de klachten van mensen die zeiden: ik krijg geen eindejaarsuitkering en mijn collega wel. Dat heb ik uitgezocht. Natuurlijk vind ik ook dat mensen niet thuis moeten blijven zitten. Maar als je ze op weg helpt, moet je het goed doen. Dan kost het maar iets meer geld.’
Geheim was de constructie zeker niet. Dat kan niet in een sociale werkplaats die bestuurd wordt door de wethouders
Met het lot van Moorlag bemoeit zij zich niet, maar voor de PvdA-top heeft zij wel een onheilspellende mededeling: als Moorlag hierover struikelt, zal hij waarschijnlijk de laatste bestuurder niet zijn. ‘Sinds het vonnis ontploft mijn telefoon door klachten van mensen uit het hele land die de situatie herkennen. Laat ik het zo zeggen: we zoeken het nog uit, maar we vermoeden dat dit ook elders speelt.’
Dat is ook wat Moorlag zelf vorige week aan partijleider Asscher schreef, in correspondentie die circuleert binnen de partij: ‘De kans op uitwaaieren is reëel (…) Als de voor mij gehanteerde maatstaf met betrekking tot deze constructie de maatstaf wordt voor het aan de schandpaal en het kruis nagelen van PvdA-bestuurders en volksvertegenwoordigers, dan komt de positie van velen in het geding.’
Alescon is inmiddels in beroep gegaan tegen het vonnis.
Telegraaf 03.01.2018 De PvdA-top heeft begin vorig jaar cruciale informatie over het nu in opspraak geraakte Kamerlid Moorlag naast zich neergelegd. Partijbronnen bevestigen dat interne waarschuwingen werden genegeerd over de schijnconstructie die de toenmalig sociale werkplaatsdirecteur en tevens kandidaat-Kamerlid in stand hield.
Geen van de betrokkenen wil met naam en toenaam geciteerd worden nu de kwestie zich nog altijd voortsleept. Uit achtergrondgesprekken blijkt echter dat in de eerste maanden van 2017 tenminste één PvdA’er voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen aan de bel heeft getrokken over de mogelijk ’negatieve uitkomst’ van de juridische procedure die toen tegen de sociale werkplaats werd aangespannen door vakbond FNV. Ook Moorlag zelf zou dit halverwege februari bij een campagnemedewerker hebben aangekaart.
Rumoer
Maar de sociaaldemocraat stond toen al op de kandidatenlijst van de PvdA. Hem daar plots vanaf halen, zou voor rumoer zorgen, zo was een van de overwegingen. Juist dat kon de partij die er toch al belabberd voor stond in de peilingen missen als kiespijn. Bovendien zou er intern begrip zijn geweest voor Moorlags uitleg dat de constructie was opgetuigd om de kosten te drukken en op die manier zoveel mogelijk mensen aan het werk te kunnen helpen.
Met die opstelling lijkt de partij zich nu alsnog in de nesten te hebben gewerkt. Twee weken geleden oordeelde de rechter dat er inderdaad sprake is van een illegale schijnconstructie bij de sociale werkplaats.
Taai conflict
Sindsdien zijn de PvdA’er en zijn partij in een taai conflict beland. De partijtop wil van hem af, maar kan hem niet dwingen zijn Kamerzetel op te geven. Hij kan hooguit uit de fractie worden gezet. Naar verluidt heeft Moorlag de optie om dan als eenmansfractie verder te gaan al tussen neus en lippen door benoemd. Daarmee zou de fractie met nog slechts acht zetels achterblijven.
De poging van het partijbestuur gisteren om hem daarom tegemoet te komen in zijn eis dat er een ’zorgvuldig onderzoek’ moet plaatsvinden, werd bovendien onmiddellijk door hem neergesabeld. Op sociale media reageerde hij dat „de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek niet juist is.”
NOS 03.01.2018 Het PvdA-bestuur in het gewest Groningen roept op korte termijn de leden bij elkaar. Ze moeten zich kunnen uitspreken over de zaak-Moorlag, zegt gewestelijk voorzitter Bert Dieters in het Dagblad van het Noorden.
Groningse PvdA-leden zijn ontevreden over de manier waarop het hoofdbestuur het conflict met het Kamerlid William Moorlag uit Winsum afhandelt. Voorzitter Gert Engelkens van de PvdA-Statenfractie zegt tegen de NOS: “Het suddert maar steeds door. Vanwege alle berichtgeving en alle beeldvorming heb ik het gevoel dat de heer Moorlag met 3-0 achterstaat voordat hij aan de wedstrijd is begonnen.”
De Bedumse wethouder Jan-Willem van de Kolk nam het voor de jaarwisseling al voor Moorlag op. In een interview met RTV Noord zei hij dat Moorlag naar eer en geweten heeft gehandeld en dat zijn vertrek uit de Tweede Kamer een verlies voor Groningen en de PvdA zou zijn.
Sociale werkplaats
Het PvdA-bestuur wil dat Moorlag opstapt omdat hij als directeur van een sociale werkplaats arbeidsgehandicapten inhuurde via een uitzendconstructie omdat dat goedkoper was dan een normaal dienstverband. Moorlag weigert op te stappen. Hij wil zich eerst verdedigen tegenover een onafhankelijke partijcommissie.
Het partijbestuur schreef gisteren aan de leden dat een driekoppige commissie onderzoek zal doen naar de vraag of Moorlag nog geloofwaardig kan functioneren. Moorlag liet via Twitter weten dat hij het niet eens is met dit besluit.
Partijleider Asscher zei in december nog dat Moorlag een fout heeft gemaakt, maar dat hij heeft gehandeld in het belang van de arbeidsgehandicapten. Van Asscher mocht Moorlag daarom blijven, maar zaterdag vroeg de fractie hem toch te vertrekken.
Elsevier 03.01.2018 De kwestie rond William Moorlag ontpopt zich tot een hoofdpijndossier voor de Partij van de Arbeid. Het bestuur en de Tweede Kamerfractie zijn het negende Kamerlid liever kwijt dan rijk. Maar bij de handelwijze van de partij kunnen vraagtekens worden geplaatst.
Moorlag ontpopt zich als een tegenstander van de afrekencultuur binnen de Partij van de Arbeid. Dat schrijft de Volkskrant. De krant kreeg inzage in mails van Moorlag aan fractievoorzitter Lodewijk Asscher, waarmee de zaak verder op de spits wordt gedreven. ‘Ik ben geen dooie vis die met de stroom meedrijft,’ schrijft Moorlag, die nog steeds probeert zich te handhaven binnen de PvdA. Of dat hem zal lukken, is zeer de vraag.
Moorlag kwam in opspraak doordat hij als directeur van sociale werkplaats Alescon werknemers aannam via een schijnconstructie. Het bedrijf hoefde werknemers op die manier niet in dienst te nemen, waardoor ze niet in aanmerking kwamen voor diverse sociale voorzieningen. De rechter oordeelde in december dat Moorlag en Alescon schuldig zijn aan het in stand houden van een schijnconstructie die de kosten voor Alescon laag hield. Bestrijding van constructies als deze is een speerpunt van de PvdA.
Asscher nam het aanvankelijk, op 21 december 2017, op voor Moorlag, en stelde dat hij gewoon zo veel mogelijk werknemers een baan gunde. Van zelfverrijking was geen sprake. Een dag later kondigde partijvoorzitter Nelleke Vedelaar aan dat het Kamerlid zijn biezen moest pakken: de schijnconstructies zouden raken aan de partijprincipes.
Wegsturen Moorlag raakt positie Asscher
Volgens Moorlag is de discussie over zijn aanblijven niet alleen voor hemzelf van belang, maar ook voor de partij. Als hij het veld moet ruimen, zal er discussie ontstaan over ‘het primaat op het leiderschap in de partij’. Hiermee doelt Moorlag op het partijbestuur in het algemeen, en op de positie van voorzitter Nelleke Vedelaar in het bijzonder, die direct haar oordeel paraat had: Moorlag moet weg. Als dat gebeurt, staat ook Asscher voor schut.
Moorlag heeft geen goed woord over voor de onervaren partijvoorzitter. Hij verwijt haar ‘zonder basale kennis van basale feiten’ te hebben geoordeeld over de situatie. Nu volgt er een onderzoek naar de geloofwaardigheid van William Moorlag. Dit gebeurt door een onafhankelijke commissie. Problematisch is wel dat hij bij voorbaat al zijn twijfels heeft over de opzet van dit onderzoek.
Partij wist al jaar van schijnconstructie
Opvallend is dat de kwestie-Moorlag de PvdA al bijna een jaar bezighoudt, en dat de roep om aftreden nu pas klinkt. Toen Moorlag nog op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer stond, was ook al duidelijk dat Alescon werknemers in dienst had via schijnconstructies. Moorlag zegt destijds een gesprek te hebben gehad met Jetta Klijnsma, toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken. Klijnsma raadde hem aan om voet bij stuk te houden: van zelfverrijking was immers geen sprake. Moorlag is vervolgens niet van de lijst gehaald.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
VK 03.01.2017 In de zoektocht naar nieuw elan splijt de kwestie-Moorlag de PvdA: de beroepspolitici op het Binnenhof zien zich geconfronteerd met een nieuw, geharnast partijbestuur.
‘Beste Lodewijk’, schrijft William Moorlag op Tweede Kerstdag aan zijn fractievoorzitter, Lodewijk Asscher, ‘ik ben geen dooie vis die met de stroom meedrijft (…) Ik hoop oprecht dat we kunnen voorkomen dat ik uit de fractie word gezet.’
Asscher zal de impliciete boodschap hebben verstaan, in de brief die de Volkskrant heeft ingezien: Moorlag is niet van plan zijn zetel in de Tweede Kamer op te geven. Hij wil standhouden ‘tegen de onderbuikgevoelens en de afrekencultuur in de partij’ en waarschuwt zijn fractievoorzitter alvast: als Asscher dit verliest, is een discussie over het ‘primaat op het leiderschap in de partij’ niet te voorkomen. Want dan zal onvermijdelijk de vraag worden gesteld wie de baas is in de PvdA: Asscher of het partijbestuur onder leiding van de nieuwe partijvoorzitter Nelleke Vedelaar?
Principiële strijd
Zo dreigt de kwestie-Moorlag uit te groeien tot een principiële strijd in de PvdA. Aan de ene kant staan de pragmatici die op het Binnenhof sinds jaar en dag de koers bepalen, aan de andere kant het partijbestuur onder leiding van Vedelaar – oud-wethouder in Zwolle. Zij won in het najaar de strijd om het voorzitterschap met de belofte dat de PvdA terugkeert naar haar wortels, dat de leden de macht krijgen en dat samenwerking met de SP en GroenLinks moet worden gezocht. De radicaal-linkse Britse Labourleider Jeremy Corbyn is een van haar politieke idolen.
In haar bestuur treft zij gelijkgestemden als Gerard Bosman, die zich met de groep Linksom de afgelopen jaren afzette tegen de zakelijke koers van de partij in het tweede kabinet-Rutte.
Maar het zijn de beroepspolitici in Den Haag die zich ontfermen over de kwestie-Moorlag zodra die de partij in februari 2017 begint te kwellen. Moorlag is dan nog kandidaat-Kamerlid en directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen. Die combinatie brengt hem in problemen als vakbond Abvakabo FNV in het geweer komt tegen de manier waarop Alescon een groot deel van het personeel sinds 2011 inhuurt: via een zelf opgezet uitzendbureau. De FNV strijdt tegen dergelijke schijnconstructies omdat werknemers daardoor slechtere arbeidsvoorwaarden hebben. Vlak voor de verkiezingen kondigt de bond een rechtszaak aan tegen Alescon. En daarmee feitelijk tegen Moorlag.
Daarop gaan alle alarmbellen af binnen de PvdA, die zelf ook tegen schijnconstructies pleit. Asscher en de Kamerfractie worden ingelicht. Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken wordt op Moorlag afgestuurd om hem te adviseren en te onderzoeken wat er aan de hand is.
Moorlag legt uit dat hij niets kwaads in de zin had. Alescon wilde in tijden van bezuinigingen slechts zo veel mogelijk mensen aan beschut werk blijven helpen: hoe goedkoper, hoe meer arbeidsplekken. Van zelfverrijking door de organisatie is zeker geen sprake, verklaart hij, en hij heeft zich juist ingespannen om zijn medewerkers zo goed mogelijk te behandelen.
Volgens Moorlag krijgt hij daarop van Klijnsma het advies om voor zijn zaak te gaan staan en niet af te treden als directeur. Klijnsma wilde dinsdag niet reageren op vragen van de Volkskrant. Feit is dat Moorlag gewoon op de PvdA-lijst is blijven staan.
Verzoek om op te stappen
In december volgt de rechterlijke uitspraak: Alescon zat fout en moet de gedupeerde werknemers alsnog hun misgelopen loon en extra’s uitbetalen. Asscher besluit daarop vast te houden aan de pragmatische koers en blijft achter Moorlag staan, in de hoop dat het overwaait.
Dat plan lijkt vlak voor het Kerstreces wonderwel te slagen. Asscher neemt het voor de tv-camera’s voor Moorlag op en het lijkt bij wat berichten in de media te blijven. ‘De hele fractie was opgelucht en we hebben elkaar allemaal een goed reces gewenst’, blikt Moorlag terug in zijn brief aan Asscher.
Maar dan gebeurt iets onverwachts. Laat op die avond belt partijvoorzitter Vedelaar tot verbazing van Asscher met Moorlag: ze verzoekt hem op te stappen wegens de ontstane ‘onrust in de partij’. De vele bezorgde leden die het partijkantoor bellen en mailen zien Moorlag als ongewenste ballast voor een partij die net druk is met het oppoetsen van het sociaal-democratische blazoen.
Moorlag toont zich verbijsterd en weigert. Hij verwijt Vedelaar dat ze oordeelt ‘zonder basale kennis van basale feiten’ en herhaalt dat de hele zaak tot in detail bij de partijtop bekend was toen hij Kamerlid werd. ‘De situatie en het risico zijn gezien, gewogen en aanvaard.’ Hij vindt dat hij plots ‘voor de bus wordt gegooid’.
Sindsdien zijn Vedelaar en Moorlag verwikkeld in een verhit potje touwtrekken. Daarin lijkt Vedelaar rond de jaarwisseling aan de winnende hand. Een deel van de fractie, onder wie de Kamerleden Sharon Dijksma en Attje Kuiken, vindt inmiddels ook dat Moorlag moet vertrekken ‘in het belang van de partij’. Ook Asscher heeft dat verzoek zaterdag aan Moorlag overgebracht.
Maar Moorlag wil eerst een ‘onafhankelijk onderzoek’ en dat krijgt hij: voormalig Tweede Kamerlid Saskia Noorman-Den Uyl, voorzitter van Jeugdzorg Nederland Hans Spigt en de Menterwoldse wethouder Thea van der Veen zijn dinsdag door Vedelaar verzocht binnen een week te oordelen of Moorlag ‘nog geloofwaardig kan opereren’ als Kamerlid voor de PvdA.
Complicatie: inmiddels heeft Moorlag de partij laten weten dat hij het niet eens is met de opzet en de aanpak van het onderzoek. Het is onzeker of hij meewerkt en of hij de uitkomst volgende week zal accepteren.
VK 02.01.2018 Een interne commissie van drie PvdA’ers doet komende week onderzoek naar de positie van het in opspraak geraakte Tweede Kamerlid William Moorlag. De drie moeten de vraag beantwoorden of Moorlag ‘nog geloofwaardig kan opereren’ als Kamerlid voor de PvdA. De komende dagen voeren zij gesprekken met alle betrokkenen.
Dit heeft partijvoorzitter Nelleke Vedelaar dinsdag per brief laten weten aan alle PvdA-leden. De drie commissieleden zijn het voormalig Tweede Kamerlid Saskia Noorman-Den Uyl, voorzitter van Jeugdzorg Nederland Hans Spigt en de Menterwoldse wethouder Thea van der Veen. Hun advies over de kwestie-Moorlag wordt volgens Vedelaar binnen een week verwacht.
Moorlag is Tweede Kamerlid sinds oktober als opvolger van Jeroen Dijsselbloem. Hij kwam in opspraak toen de rechter eerder deze maand oordeelde dat hij als directeur van Alescon, de sociale werkplaats in Assen, enkele honderden werknemers met een arbeidsbeperking via een schijnconstructie inhuurde. Zij deden hetzelfde werk als hun collega’s, maar dan via een uitzendbureau dat door Alescon was opgezet.
De PvdA strijdt juist tegen dergelijke constructies omdat werknemers daardoor een lager salaris krijgen en niet onder een cao vallen, waardoor zij slechtere arbeidsvoorwaarden hebben. Alescon moet van de rechter meer dan vierhonderd werknemers alsnog hun misgelopen loon, seniorenverlof, eindejaarsuitkeringen en ziekteverloven betalen.
Aansturen op vertrek
We hebben een agreement to disagree moeten sluiten, aldus William Moorlag.
De Kamerfractie onder leiding van Lodewijk Asscher gaf Moorlag eerder het voordeel van de twijfel, nadat hij uitleg had gegeven over zijn motieven: hij handelde niet om er zelf beter van te worden maar om banen te redden in een tijd van bezuinigingen op de sociale werkplaatsen. Sinds zijn aantreden bij Alescon in 2015 had hij bovendien juist geprobeerd schijnconstructies aan te pakken. Het uitzendbureau dat daarvoor werd gebruikt, was door zijn voorganger opgezet.
Buiten de fractie groeide in de afgelopen weken niettemin het verzet tegen Moorlags aanblijven. Een schijnconstructie onder de hoede van een PvdA’er blijft onaanvaardbaar, vinden veel PvdA’ers, zeker nu de partij zich in de oppositie weer nadrukkelijk profileert op de sociaal-economische linkerflank. Die overtuiging leeft ook in het partijbestuur, dat partijleider Asscher vorige week vroeg om aan te sturen op Moorlags vertrek. Maar een gesprek tussen Asscher en Moorlag leverde zaterdag niets op. ‘We hebben een agreement to disagree moeten sluiten’, aldus Moorlag.
Zetel op het spel
Ik ben geen dooie vis die met de stroom meedrijft, aldus Moorlag in een brief aan Asscher.
Het instellen van een onafhankelijke commissie is Moorlags idee. Hij vindt dat met name het partijbestuur te snel en te lichtvaardig over hem heeft geoordeeld. ‘Ik ben geen dooie vis die met de stroom meedrijft’, schrijft hij in een vertrouwelijke brief aan fractievoorzitter Asscher. Via Twitter ontkende hij vandaag dat hij het met Vedelaar eens is over de commissie en het onderzoek. Hij noemt haar bericht aan de leden ‘niet juist’.
De affaire plaatst de partijtop voor een ingewikkelde keuze. Als het erop aankomt, heeft de partij geen enkel machtsmiddel om Moorlag tot vertrek te dwingen. Hij kan wel uit de fractie worden gezet maar niet uit de Kamer. Voor de PvdA dreigt dan verdere afkalving van negen naar acht zetels.
NU 02.01.2017 Een driekoppige commissie van de PvdA gaat onderzoeken of het in opspraak geraakte Tweede Kamerlid William Moorlag moet opstappen.
Het partijbestuur en veel prominente PvdA’ers zouden willen dat Moorlag aftreedt, maar hij wil zelf niet het veld ruimen voor hij rekenschap heeft kunnen afleggen aan zo’n commissie.
De commissie bestaat uit Hans Spigt, Saskia den Uyl-Noorman en Thea van der Veen. Zij gaan onderzoeken of Moorlag ”nog geloofwaardig kan opereren als Kamerlid voor de PvdA”, schrijft het partijbestuur aan de leden. De commissie moet binnen een week verslag uitbrengen.
Geen overeenstemming
Op Twitter spreekt Moorlag echter tegen dat er overeenstemming was tussen hem en het partijbestuur over de commissie en het onderzoek.
Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar schrijft in een brief aan de leden dat de commissie er komt op verzoek van Moorlag.
“William Moorlag wil graag dat er naast de vele gesprekken met een blik van buiten naar de situatie gekeken wordt”, schrijft zij.
“Op zijn voorstel heeft het partijbestuur dat verzoek ingewilligd en drie partijgenoten gevraagd die […] onafhankelijk en scherp het handelen van William Moorlag, de fractie en het partijbestuur kunnen onderzoeken, evenals de vraag of William Moorlag nog geloofwaardig kan opereren als kamerlid voor de PvdA.”
Moorlag is het dus met deze lezing niet eens, al geeft hij niet aan over welk element geen overeenstemming was.
Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist
Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats mensen in dienst heeft genomen met een voor hen nadelige schijnconstructie. De kwestie ligt gevoelig omdat juist de PvdA van de strijd tegen schijnconstructies een speerpunt heeft gemaakt.
Afgelopen zaterdag liet Moorlag weten voorlopig niet van plan te zijn om op te stappen. ”Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur en deze positie in de fractie innemen”, aldus het Kamerlid in een verklaring.
Asscher
PvdA-leider Lodewijk Asscher liet eerder nog weten dat Moorlag kan aanblijven. Hij zou als directeur geen kwade intenties hebben gehad en alleen zoveel mogelijk mensen aan het werk hebben willen houden.
Het AD berichtte zaterdag echter dat het partijbestuur een ‘zwaarwegend advies’ heeft gegeven aan de fractie dat Moorlag niet meer kan aanblijven.
Moorlag liet zaterdag verder weten dat hij Asscher telefonisch heeft gesproken. ”We hebben een agreement to disagree moeten sluiten”, aldus Moorlag over de uitkomst van dit gesprek, waarmee hij aangeeft dat ze het niet eens zijn geworden.
Telegraaf 02.01.2017 Het PvdA-bestuur is in botsing gekomen met het in opspraak geraakte PvdA-Kamerlid Moorlag over een onderzoek naar zijn functioneren. De rechter oordeelde afgelopen maand dat de sociale werkplaats waar hij destijds directeur was, ten onrechte een schijnconstructie in stand hield.
Dinsdag maakte het partijbestuur bekend dat er een onderzoek zou komen op Moorlags verzoek. Drie PvdA’ers zouden dan binnen een week gesprekken voeren en een advies opstellen over de vraag of „Moorlag nog geloofwaardig kan opereren als Kamerlid voor de PvdA.”
Moorlag reageerde echter direct op twitter dat hij hiermee niet tevreden is: „Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist.” Verder houdt hij zich onbereikbaar voor commentaar.
Het partijbestuur zet het onderzoek desalniettemin voort, zo laat een woordvoerder weten. Bronnen binnen de PvdA melden wel dat er tussen Moorlag en het partijbestuur gesteggeld is over de vorm die het onderzoek zou moeten krijgen. Naar het idee van de partij werd hij daarin een heel eind tegemoet gekomen, maar was er over de samenstelling van de commissie en de formulering van de onderzoeksvraag onenigheid.
Eenmansfractie
De partij zit intussen al weken in de maag met de omstreden sociaaldemocraat en wil eigenlijk van hem af. Maar een Kamerlid kan niet gedwongen worden zijn zetel op te geven. Hij kan hooguit uit de PvdA-fractie gezet worden, waarop Moorlag ervoor kan kiezen verder te gaan als eenmansfractie en de PvdA achter te laten met nog maar acht zetels in de Tweede Kamer.
Vanuit de partij klinkt het dat het Kamerlid die optie in de gesprekken de afgelopen dagen met betrokkenen ook inderdaad heeft genoemd, wat de kwestie voor de PvdA extra penibel maakt.
Elsevier 02.01.2018 Binnen een week wil de PvdA uitsluitsel over de kwestie met William Moorlag. Een onafhankelijke commissie moet oordelen of het in opspraak geraakte Kamerlid nog wel geloofwaardig is. De komende dagen worden gebruikt voor gesprekken.
Dat meldt partijvoorzitter Nelleke Vedelaar. Moorlag vervangt sinds oktober Jeroen Dijsselbloem, en raakte nog voor hij was warmgedraaid in opspraak. Als directeur van sociale werkplaats Alescon nam Moorlag werknemers in dienst via een schijnconstructie. Het bedrijf hoefde werknemers op die manier niet in dienst te nemen, waardoor ze een aantal sociale voorzieningen misliepen. De rechter vond dat Moorlag daar medeverantwoordelijk voor was. Bestrijding van dergelijke schijnconstructies is een speerpunt van de PvdA.
Gestuntel partijbestuur
Op 21 december verdedigde fractieleider Lodewijk Asscher Moorlag nog. Hij gaf aan dat Moorlag geen verkeerde bedoelingen had met het gebruik van de schijnconstructie: zo konden er meer mensen aan de slag op de sociale werkplaats.
Maar nog diezelfde dag eiste Nelleke Vedelaar, de onervaren voorzitter van de PvdA, het hoofd van Moorlag bij de fractie. Zij deed dit, volgens het AD, zonder overleg met de rest van het partijbestuur. De volgende dag herhaalde Vedelaar die eis, maar toen publiekelijk. Dat leidde tot wrevel in de Tweede Kamer. Sharon Dijksma merkte op dat de fractie over haar eigen personeelsbeleid gaat. Overigens had Dijksma, als vicefractievoorzitter, wel aan Moorlag gevraagd om zijn zetel op te geven.
Geeft ledenraad PvdA doorslag?
Ook de jongerenorganisatie van de PvdA, de Jonge Socialisten, ging er hard in tegen Moorlag. Zij vroegen een ledenraad aan, om de kwestie aan te kaarten en het vertrek van Moorlag af te dwingen. Moorlag liet zaterdag weten dat hij verantwoording wil afleggen aan de ledenraad, maar geenszins van plan is op te stappen. Eerst moet er zorgvuldig onderzoek worden gedaan, zei hij in een verklaring. Eerder sprak hij van een ‘partijzuivering’.
Overigens hoeft Moorlag zich niets van het partijbestuur aan te trekken. Hij kan ervoor kiezen zijn zetel te behouden en de sociaal-democraten de rug toe te keren. In dat geval bestaat de fractie van Lodewijk Asscher nog slechts uit acht zetels.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NOS 02.01.2018 Het PvdA-partijbestuur stelt een onderzoek in naar het optreden van het Tweede Kamerlid Moorlag. In het onderzoek wordt bekeken of Moorlag nog geloofwaardig kan functioneren als Kamerlid. Dit heeft partijvoorzitter Vedelaar in een brief aan de PvdA-leden bekendgemaakt.
William Moorlag ligt onder vuur, omdat hij in zijn voormalige functie als directeur van de Drentse sociale werkplaats Alescon de wet heeft overtreden. Hij heeft honderden arbeidsgehandicapten ingehuurd via een zelf opgericht uitzendbureau.
Morele overwegingen
Het PvdA-bestuur wil dat hij opstapt vanwege deze schijnconstructie, maar hij weigert dat. Hij vindt dat hij altijd naar eer en geweten heeft gehandeld. De afgelopen tijd hebben het partijbestuur en de Tweede Kamerfractie verschillende gesprekken met hem gevoerd over de “juridische, praktische en morele overwegingen die gemaakt worden in de strijd tegen schijnconstructies”, zo staat in de brief.
Het partijbestuur heeft het voormalige Kamerlid Noorman-den Uyl, de voorzitter van Jeugdzorg Nederland Hans Spigt, Thea van der Veen (PvdA-lijsttrekker in Midden-Groningen), gevraagd om de kwestie te onderzoeken. Binnen een week moeten ze een advies opstellen.
Moorlag vraagt al enkele dagen om een onderzoek, maar deze oplossing kan niet op zijn goedkeuring rekenen, schrijft hij op Twitter.
Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist 13:18 – 2 jan. 2018
AD 02.01.2018 De PvdA laat onderzoeken of Kamerlid William Moorlag nog geloofwaardig kan aanblijven. Hij kwam vlak voor Kerst in opspraak toen de kantonrechter oordeelde dat de sociale werkplaats Alescon waar hij tot eind oktober directeur was, de wet overtrad.
Het bedrijf had zijn werknemers in dienst genomen via een uitzendbureau dat het zelf had opgericht. Dit om met het oog op een bezuiniging tegen minder geld zo veel mogelijk werknemers in dienst te houden. Volgens de kantonrechter mag die constructie niet. De werknemers liepen er allerlei toeslagen door mis. De kwestie is pijnlijk, omdat de PvdA zich juist hardmaakt tegen schijnconstructies als deze.
Eerder oefende zowel het partijbestuur als de Tweede Kamerfractie druk uit op Moorlag om op te stappen. Zijn aanblijven zou de partij ongeloofwaardig maken. Ook partijleider Lodewijk Asscher praatte op hem in. Moorlag weigert echter plaats te maken. Hij eiste eerst een fatsoenlijk onderzoek waarin hij zijn handelen kon verdedigen. Volgens hem is er nooit met kwade intenties iets gedaan. De constructie bestond al toen hij directeur werd bij Alescon en was volgens hem alleen bedoeld om zo veel mogelijk werkgelegenheid te behouden. De huidige directie van het bedrijf gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter.
Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar geeft Moorlag nu zijn zin. Er komt een commissie bestaande uit oud-Kamerlid Saskia Noorman-Den Uyl, voorzitter van Jeugdzorg Nederland Hans Spigt en wethouder in Menterwolde Thea van der Veen. Zij zullen binnen een week gesprekken voeren en een advies opstellen.
‘Niet juist’
Toch is Moorlag nog niet tevreden. ,,Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist,’’ reageert hij via Twitter. Moorlag was niet bereikbaar voor nadere toelichting, maar volgens bronnen binnen de PvdA gelooft hij niet dat de commissie uit is op waarheidsvinding. De conclusie van het onderzoek zou al vaststaan.
Het bericht waarin de partijvoorzitter met daarin de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek is niet juist 1:18 PM – Jan 2, 2018
Moorlag kwam eind oktober in de Tweede kamer als opvolger van Jeroen Dijsselbloem die tussentijds vertrok. Hij kan niet gedwongen worden zijn zetel op te geven als hij dat niet wil. Mocht hij dat blijven weigeren, dan kan hij zich mogelijk afsplitsen van de negenkoppige fractie.
Trouw 02.01.2018 Het bestuur van de PvdA laat onderzoek doen naar de rol van Kamerlid William Moorlag bij het optuigen van een constructie voor het goedkoop inhuren van arbeidsgehandicapten. Ook de politieke geloofwaardigheid van het Kamerlid komt aan de orde. Moorlag drong aan op een onderzoek omdat hij onder grote druk staat om zijn Kamerlidmaatschap neer te leggen.
De commissie bestaat uit drie PvdA’ers: Saskia Noorman-Den Uyl (ex-Kamerlid), Hans Spigt (ex-wethouder en voorzitter van Jeugdzorg Nederland) en Thea van der Veen (tot deze week wethouder in het Groningse Menterwolde). De commissie kijkt naar de ‘schijnconstructie’ die Moorlag gebruikte toen hij directeur was van de sociale werkplaats Alescon in Drenthe en adviseert ook of hij Kamerlid kan blijven. Binnen een week moet het rapport af zijn, meldt partijvoorzitter Nelleke Vedelaar in een mail aan de leden.
Aftreden
Vedelaar bericht dat de laatste weken veel is gesproken met Moorlag en de fractie in de Tweede Kamer. “De gesprekken gingen over de juridische, praktische en morele overwegingen die worden gemaakt in de strijd tegen schijnconstructies. En de manier waarop we die strijd geloofwaardig kunnen voeren.” Het partijbestuur drong vorige week aan op het aftreden van Moorlag als Kamerlid.
PvdA-leider Lodewijk Asscher diende als minister van sociale zaken de wet tegen schijnconstructies in bij de Tweede Kamer. Het is daarom pijnlijk voor de PvdA dat uitgerekend een eigen Kamerlid in zijn vorige functie de regels overtrad. Moorlag zegt dat hij er vanuit ging dat de constructie door de beugel kon, tot de rechter eind vorig jaar anders besloot.
Asscher was van mening dat Moorlag kan aanblijven als Kamerlid omdat hij er persoonlijk geen profijt van had en te goeder trouw zou hebben gehandeld. Nadat het partijbestuur aandrong op het vertrek van Moorlag voerde partijleider en fractievoorzitter Asscher zaterdag een gesprek met het omstreden Kamerlid. Dat bracht geen oplossing. Moorlag twitterde daarover dat zij van mening blijven verschillen: ‘We hebben een agreement to disagree.’
Telegraaf 02.01.2017 De PvdA zit flink in de maag met het in opspraak geraakte Kamerlid Moorlag. De partij wil van hem af, maar vooralsnog weigert de sociaaldemocraat zijn zetel in te leveren.
De hoop dat de storm vanzelf zou overwaaien is vervlogen. PvdA-leider Asscher had eerst nog gedacht de boel te sussen door er mee te schermen dat Moorlags intenties altijd goed zijn geweest. Maar afgelopen anderhalve week bleek dat het kader niet zo makkelijk de ogen kan sluiten voor de schijnconstructie die het Kamerlid als voormalig directeur van een sociale werkplaats in stand heeft gehouden. De verdediging dat hierdoor zoveel mogelijk mensen aan het werk konden worden gezet, wordt niet geslikt.
Hoewel de partijtop zich officieel nog altijd in stilzwijgen hult, is inmiddels uitgelekt dat het bestuur als reactie op alle commotie als ’zwaarwegend advies’ heeft uitgebracht dat Moorlag zijn biezen moet pakken. Het rumoer is te groot, zijn excuses te dunnetjes, fluisteren verschillende bronnen.
Het Kamerlid zelf denkt daar echter heel anders over, zo bleek uit de verklaring die hij afgelopen weekend publiceerde. Hij vindt dat er eerst ’zorgvuldig onderzoek’ moet plaatsvinden naar zijn handelen, zodat hij daarover ’verantwoording’ kan afleggen. Desgevraagd onthoudt hij zich van verder commentaar.
Daarmee zit de fractie in een lastig parket. Deze kwestie door laten sudderen, met nog slechts enkele maanden te gaan tot de gemeenteraadsverkiezingen, zal de toch al zwaar gehavende partij weinig goeds doen. Zeker nu Asscher juist in de Kamer én in de peilingen weer wat wind in de zeilen leek te krijgen.
Tegelijkertijd kan een Kamerlid niet gedwongen worden zijn zetel op te geven. Hij kan hooguit uit de PvdA-fractie gezet worden, waarop Moorlag ervoor kan kiezen verder te gaan als eenmansfractie en de PvdA achter te laten met nog maar acht zetels in de Tweede Kamer.
Achter de schermen zijn daarom de afgelopen dagen verwoede pogingen gedaan een uitkomst te vinden waar iedereen mee akkoord kan gaan. Vooralsnog zonder resultaat. Zo plaatste Moorlag dit weekend een bericht op sociale media dat hij met Asscher op diens vakantieadres heeft gebeld, maar dat ze het niet eens konden worden.
Intussen is het nog steeds een raadsel hoe Moorlag überhaupt Kamerlid kon worden, terwijl bij vakbond FNV, die vanwege de schijnconstructie naar de rechter stapte, blijkbaar al jaren kennis was over de constructie die zijn bedrijf had opgetuigd. Bovendien zijn er aanwijzingen dat ook binnen de PvdA niet iedereen in onwetendheid verkeerde.
Achter de schermen klinkt het echter dat deze kwestie niet aan de orde is gekomen tijdens de sollicitatieprocedure van Moorlag. De partijtop heeft daarom hoe dan ook veel uit te leggen, als eindelijk het stilzwijgen wordt doorbroken.
AD 02.01.2018 De kwestie rond PvdA-Kamerlid William Moorlag raakt aan alles wat politiek soms zo lelijk maakt, betoogt chef parlement Hans van Soest.
Dat PvdA’ers nu met het vingertje wijzen, is hypocriet
Moorlag was, totdat hij eind oktober Kamerlid werd, directeur van een sociale werkplaats in Drenthe waar 400 mensen in dienst waren via een uitzendbureau dat het bedrijf zelf had opgericht. Vlak voor Kerst besliste de kantonrechter dat die constructie niet mag en de werknemers gewoon in dienst moeten worden genomen.
De kwestie is lelijk omdat het bedrijf anticipeerde op een bezuiniging.
Die notabene door het vorige kabinet werd opgelegd op sociale werkplaatsen: 2,2 miljard euro. Door de gekozen constructie konden met minder geld evenveel mensen aan het werk worden gehouden. Wel liepen de werknemers daardoor vergoedingen mis. Er moesten van het kabinet echter 70.000 werkplekken verdwijnen bij de sociale werkplaatsen: veelal mensen die lastig elders aan de slag kunnen.
De kwestie is lelijk omdat de PvdA toen zelf in het kabinet zat.
Dat PvdA’ers nu met het vingertje wijzen, is hypocriet. Het toenmalige partijbestuur en de ledenraad hebben zich destijds ook achter die bezuinigingen geschaard waarvan iedereen aanvoelde dat die schuurden.
De kwestie is lelijk omdat de PvdA zich altijd heeft hardgemaakt tegen schijnconstructies.
Dat het bedrijf zich daar onder Moorlags leiding volgens de kantonrechter ook schuldig aan maakte, is pijnlijk. Maar dat nu uit angst voor gezichtsverlies ineens om zijn vertrek wordt geroepen, is wat laat. Iedereen wist dit al toen hij op de kieslijst kwam te staan.
En de kwestie is lelijk omdat Moorlag vooralsnog weigert op te stappen.
Ook al dringen zowel het partijbestuur als zijn politieke leider Lodewijk Asscher daar op aan. Moorlag kan zich terecht slecht behandeld voelen, maar hij heeft niet op eigen kracht voldoende stemmen gehaald voor een zetel. Het zou bespottelijk zijn als hij straks een zetel bezet houdt, zoals zo velen voor hem.
AD 02.01.2018 Niet alleen het voltallige PvdA-partijbestuur vindt dat het in opspraak geraakte Kamerlid Moorlag weg moet, ook minstens de halve fractie wil dat hij gaat. Dat melden ingewijden. Het lijkt niet de vraag óf Moorlag vertrekt, maar hoe hij gaat.
Volgens goed ingevoerde bronnen heeft Moorlag in minstens vier gesprekken met fractiegenoten het advies gehad te gaan. Ook politiek leider Asscher heeft Moorlag telefonisch gevraagd de eer aan zichzelf te houden. De PvdA-fractie onderbreekt een dezer dagen het kerstreces voor een crisisvergadering over de positie van Moorlag. Het wordt een duivels dilemma waarin ieder besluit verkeerd oogt.
Het partijbestuur hamert al een week op het vertrek van Moorlag, sinds de rechter de constructie veroordeelde waarvoor hij medeverantwoordelijk was. De sociale werkplaats waar Moorlag de baas was, Alescon, richtte een eigen uitzendbureau op en bracht daar zijn werknemers onder. Zo hoefde Alescon hen niet in vaste dienst te nemen, met alle rechten van dien.
Goede bedoelingen
Achter de schermen heeft zich inmiddels een weinig professioneel proces voltrokken. Het begon met de onervaren partijvoorzitter Nelleke Vedelaar, die op de avond van 21 december geen overleg pleegde, maar tegen de fractie in eiste dat Moorlag zijn zetel opgaf. Eerder die dag verdedigde Asscher Moorlag nog in het NOS-journaal. Hij had immers goede bedoelingen met de schijnconstructie en er was geen sprake van zelfverrijking.
Dat statement werkt kennelijk als olie op het vuur bij het partijbestuur. Dat heeft vijf jaar de mond moeten houden voor de vorige fractievoorzitter Samsom en toenmalig minister Asscher, die hun regeeravontuur in het kabinet-Rutte wilden vervolmaken. Nu zal de fractie eindelijk moeten luisteren, zo is het heersende sentiment bij deze sociaaldemocraten.
Onveilig
Dat herhaalt voorzitter Vedelaar vrijdag 22 december in Zwolle bij haar thuis: Moorlag moet opstappen. Sharon Dijksma stelt dat de fractie over het eigen personeelsbeleid gaat: het wordt anders wel heel onveilig voor Kamerleden als het partijbestuur dat gaat bepalen.
Pas een week later bindt Vedelaar in. Het lesje staatsrechtelijke verhoudingen is doorgedrongen in het partijbestuur. Daarom zal het niet eisen dat Moorlag gaat, maar een aantal open vragen voorleggen aan de fractie, die tot maar één conclusie kunnen leiden.
Onderzoek
Op het moment dat Moorlag merkt dat het partijbestuur lekt dat hij weg moet, geeft hij een verklaring. Hij wil op verzoek van de ledenraad verschijnen om over zijn positie te praten én er moet een onafhankelijke onderzoekscommissie komen.
De PvdA-fractie moet zich nu een paar vragen stellen. Heeft Moorlag recht op een deugdelijk onderzoek? Of moet hij vertrekken? Terwijl Asscher al tien maanden op de hoogte is van de payrollconstucties. Komt zo’n ingreep zijn geloofwaardigheid ten goede?
Als Moorlag na de vergadering weg moet, nemen de sociaaldemocraten een groot risico. De kans dat de eerste afsplitsing na de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 een feit is, is dan levensgroot.
Elsevier 02.01.2018 Het negende PvdA-Kamerlid William Moorlag moet opstappen. Dat vindt zeker de helft van zijn eigen fractie in de Tweede Kamer. Eerder liet het bestuur van de partij al weten dat Moorlag zijn zetel moet inleveren. Maar het dissidente Kamerlid denkt er niet over. Hoe loopt dit af?
Volgens het ADheeft de in opspraak geraakte William Moorlag al vier gesprekken met fractiegenoten gehad. Allemaal hebben ze hem aangeraden de eer aan zichzelf te houden en zijn zetel in te leveren. Zelf is hij niet bereid zich zonder slag of stoot over te geven.
Moorlag kwam in opspraak omdat hij als directeur van sociale werkplaats Alescon werknemers in dienst had via een schijnconstructie. Het bedrijf hoefde werknemers op die manier niet in dienst te nemen, waardoor ze een aantal sociale voorzieningen misliepen. De rechter vond dat Moorlag daar medeverantwoordelijk voor was. Bestrijding van dergelijke schijnconstructies is een speerpunt van de PvdA.
Gestuntel partijbestuur
Op 21 december verdedigde fractieleider Lodewijk Asscher Moorlag nog. Hij gaf aan dat Moorlag geen verkeerde bedoelingen had met het gebruik van de schijnconstructie: zo konden er meer mensen aan de slag op de sociale werkplaats.
Maar nog diezelfde dag eiste Nelleke Vedelaar, de onervaren voorzitter van de PvdA, het hoofd van Moorlag bij de fractie. Zij deed dit, volgens het AD, zonder overleg met de rest van het partijbestuur. De volgende dag herhaalde Vedelaar die eis, maar toen publiekelijk. Dat leidde tot wrevel in de Tweede Kamer. Sharon Dijksma merkte op dat de fractie over haar eigen personeelsbeleid gaat. Overigens had Dijksma, als vicefractievoorzitter, wel aan Moorlag gevraagd om zijn zetel op te geven.
Geeft ledenraad PvdA doorslag?
Ook de jongerenorganisatie van de PvdA, de Jonge Socialisten, ging er hard in tegen Moorlag. Zij vroegen een ledenraad aan, om de kwestie aan te kaarten en het vertrek van Moorlag af te dwingen. Moorlag liet zaterdag weten dat hij verantwoording wil afleggen aan de ledenraad, maar geenszins van plan is op te stappen. Eerst moet er zorgvuldig onderzoek worden gedaan, zei hij in een verklaring. Eerder sprak hij van een ‘partijzuivering’.
Overigens hoeft Moorlag zich niets van het partijbestuur aan te trekken. Hij kan ervoor kiezen zijn zetel te behouden en de sociaal-democraten de rug toe te keren. In dat geval bestaat de fractie van Lodewijk Asscher nog slechts uit acht zetels.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
VK 01.01.2018 De PvdA sluit de rijen in een poging om het in opspraak geraakte Tweede Kamerlid William Moorlag te bewegen zijn zetel op te geven. In opdracht van het partijbestuur voerde partijleider Lodewijk Asscher de druk de afgelopen dagen op. Vooralsnog tevergeefs: Moorlag is niet van plan te wijken voordat een ‘zorgvuldig en onafhankelijk’ onderzoek heeft plaatsgevonden naar zijn handelen.
Dat plaatst de partijtop voor een ingewikkelde keuze: het partijbestuur is inmiddels principieel overtuigd dat Moorlags verleden bij de sociale werkplaats Alescon in Assen niet valt te verenigen met zijn positie als Kamerlid. Hem is sinds 21 december verzocht te vertrekken. Maar als het erop aankomt, heeft de partij geen enkel machtsmiddel om Moorlag te dwingen. Hij kan wel uit de fractie worden gezet, maar niet uit de Kamer. Voor de PvdA dreigt dan verdere afkalving van negen naar acht zetels. De situatie leidde rond de jaarwisseling tot koortsachtig overleg tussen alle betrokkenen.
Moorlag, Tweede Kamerlid sinds oktober als opvolger van Jeroen Dijsselbloem, kwam in opspraak toen de rechter eerder deze maand oordeelde dat hij als directeur van Alescon, de sociale werkplaats in Assen, enkele honderden werknemers met een arbeidsbeperking via een schijnconstructie inhuurde.
De PvdA strijdt juist tegen dergelijke constructies omdat werknemers daardoor een lager salaris krijgen en niet onder een cao vallen, waardoor zij slechtere arbeidsvoorwaarden hebben. ‘Er onstaat een klasse van werkende armen’, meende ook Moorlag zelf toen hij jaren geleden nog vakbondsbestuurder was bij Abvakabo FNV.
Alescon moet van de rechter meer dan vierhonderd werknemers alsnog hun misgelopen loon, seniorenverlof, eindejaarsuitkeringen en ziekteverloven betalen.
Zo-even Fractievoorzitter en politiek leider PvdA telefonisch gesproken, op waardige toon. We hebben een agreement to disagree moeten sluiten. 1:15 PM – Dec 30, 2017
De Kamerfractie, onder leiding van Lodewijk Asscher, gaf Moorlag eerder het voordeel van de twijfel, nadat hij uitleg had gegeven over zijn motieven: hij handelde niet om er zelf beter van te worden maar om banen te redden in een tijd van bezuinigingen op de sociale werkplaatsen. Vanaf zijn aantreden bij Alecson in 2015 had hij bovendien juist geprobeerd schijnconstructies aan te pakken. Het uitzendbureau dat daarvoor werd gebruikt, was door zijn voorganger opgezet.
Buiten de fractie groeide in de afgelopen weken niettemin het verzet tegen Moorlags aanblijven. Een schijnconstructie onder de hoede van een PvdA’er blijft onaanvaardbaar, vinden veel PvdA’ers, zeker nu de partij zich in de oppositie weer nadrukkelijk profileert op de sociaal-economische linkerflank. Die overtuiging leeft ook in het partijbestuur, dat partijleider Asscher vorige week vroeg om aan te sturen op Moorlags vertrek. Maar een gesprek tussen Asscher en Moorlag leverde zaterdag niets op. ‘We hebben een agreement to disagree moeten sluiten’, aldus Moorlag.
Onafhankelijk onderzoek
De Jonge Socialisten, de jongerenorganisatie van de PvdA, haalden in december de vereiste 750 handtekeningen op die nodig zijn om een speciale ledenraad bijeen te roepen. Die moet zich gaan uitspreken over Moorlags aanblijven. Een datum voor die ledenraad is nog niet vastgesteld.
Moorlag wil die bijeenkomst gebruiken om zich te verdedigen. Hij vindt dat er te snel en te lichtvaardig over hem wordt geoordeeld. Hij heeft het partijbestuur een tegenvoorstel gedaan: een onafhankelijk onderzoek naar zijn tijd bij de sociale werkplaats. ‘Dat vind ik een plicht en een recht’, aldus Moorlag in een verklaring die hij zaterdag publiceerde.
Hij wil een oordeel over de vraag of hij bij Alescon tegen de regels van goed bestuur heeft gehandeld en of hij de interne erecode voor PvdA-bestuurders heeft geschonden. ‘De onderzoekscommissie moet zo zijn samengesteld dat deze het vertrouwen kan hebben van het partijbestuur, de politiek leider en Moorlag.’
Het partijbestuur neemt dat voorstel in overweging, maar kon op nieuwjaarsdag niet zeggen of het ook wordt geaccepteerd.
VK 30.12.2017 De druk groeit op het PvdA-Tweede Kamerlid William Moorlag om zijn zetel op te geven. Het partijbestuur heeft de fractie inmiddels geadviseerd om afscheid te nemen van het in opspraak geraakte Kamerlid, zo bevestigen bronnen in de partij. Moorlag verzet zich daartegen en zegt niet te zullen aftreden zolang er geen ‘zorgvuldig en onafhankelijk onderzoek’ is gedaan naar zijn handelen. De fractie komt naar verwachting dinsdag bijeen om zich te beraden.
Moorlag, Kamerlid sinds oktober als opvolger van Jeroen Dijsselbloem, kwam in opspraak toen de rechter eerder deze maand oordeelde dat hij als directeur van de sociale werkplaats Alecson in Assen enkele honderden werknemers met een arbeidsbeperking via een schijnconstructie inhuurde. De PvdA strijdt juist tegen dergelijke constructies omdat werknemers dan een lager salaris krijgen en niet onder een cao vallen waardoor zij slechtere arbeidsvoorwaarden hebben.
De Kamerfractie onder leiding van Lodewijk Asscher gaf Moorlag eerder het voordeel van de twijfel, nadat hij uitleg had gegeven over zijn motieven: hij handelde niet om er zelf beter van te worden maar om banen te redden in een tijd dat het kabinet fors op de sociale werkplaatsen bezuinigde. Vanaf zijn aantreden bij Alecson in 2015 had hij bovendien juist geprobeerd schijnconstructies aan te pakken. Het uitzendbureau dat daarvoor werd gebruikt, was door zijn voorganger opgezet.
Verantwoording
Het risico voor de partij is dat Moorlag voet bij stuk houdt en zijn zetel weigert op te geven
Buiten de fractie groeide in de afgelopen weken niettemin het verzet tegen Moorlags aanblijven. Een schijnconstructie onder de hoede van een PvdA’er blijft onaanvaardbaar, vinden veel PvdA’ers, zeker nu de partij zich in de oppositie weer nadrukkelijk profileert op de sociaal-economische linkerflank en de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur staan. Die overtuiging leeft ook in het partijbestuur, dat vrijdag telefonisch vergaderde over de kwestie.
De Jonge Socialisten, de jongerenorganisatie van de PvdA, haalden al de vereiste 750 handtekeningen op die nodig zijn om een speciale ledenraad bijeen te roepen. Die moet zich gaan uitspreken over Moorlags aanblijven.
Het risico voor de partij is dat Moorlag voet bij stuk houdt en zijn zetel weigert op te geven. Dan gaat de PvdA terug van negen naar acht Kamerzetels. In een verklaring schrijft Moorlag zaterdag dat hij in elk geval de kans wil krijgen om verantwoording af te leggen in de ledenraad. Maar ook wil hij dat er een onafhankelijk onderzoek wordt gedaan naar zijn functioneren. Een commissie moet in zijn ogen beoordelen of hij over de schreef is gegaan, maar ook of de partij de eigen erecode goed heeft toegepast. Het partijbestuur wilde zaterdag
NU 30.12.2017 Het in opspraak geraakte PvdA-Kamerlid William Moorlag geeft geen gehoor aan de oproep van het partijbestuur om op te stappen zolang er geen ”zorgvuldig onderzoek” is gedaan naar zijn handelen. Dat heeft Moorlag zaterdag laten weten in een verklaring. Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats met schijnconstructies heeft gewerkt.
Moorlag schrijft dat hij verantwoording wil afleggen ”onder meer in de ledenraad van de PvdA”. Maar ”daaraan onlosmakelijk gekoppeld” wil hij dat er een onafhankelijk onderzoek wordt gedaan naar zijn functioneren als directeur van de sociale werkplaats Alescon en als (kandidaat)-Tweede Kamerlid.
Een commissie moet beoordelen of Moorlag over de schreef is gegaan.
”Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur en deze positie in de fractie innemen”, aldus het Kamerlid.
Intenties
PvdA-leider Lodewijk Asscher liet eerder nog weten dat Moorlag kan aanblijven. Hij zou als directeur geen kwade intenties hebben gehad en alleen zoveel mogelijk mensen aan het werk hebben willen houden. Maar het ADberichtte zaterdag dat het partijbestuur een ‘zwaarwegend advies’ heeft gegeven aan de fractie dat Moorlag niet meer kan aanblijven.
Volgens de krant hebben ook fractieleden aan Moorlag gevraagd om op te stappen. Partijbestuur en fractie wilden zaterdag niet verder op deze berichtgeving ingaan.
De Tweede Kamerfractie van de PvdA gaat wel opnieuw over het lot van Moorlag praten. Dat zal niet meer plaatsvinden op zaterdag, aldus een woordvoerder. De kwestie ligt gevoelig omdat juist de PvdA zich steevast uitspreekt tegen schijnconstructies.
Moorlag zelf laat nog weten dat hij Asscher zaterdag telefonisch heeft gesproken. ”We hebben een agreement to disagree moeten sluiten”, aldus Moorlag over de uitkomst van dit gesprek, waarmee hij aangeeft dat ze het niet eens zijn geworden.
Telegraaf 30.12.2017 De PvdA’er heeft in zijn vorige functie als directeur van een sociale werkplaats honderden mensen via een schijnconstructie aan het werk gesteld, zo heeft de rechter geoordeeld. Dat is tegen het zere been van de partij, die zich juist fel uitspreekt tegen schijnconstructies.
In een verklaring die hij op twitter heeft gedeeld, zegt Moorlag zaterdag: „Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur en deze positie in de fractie innemen.”
Fractie
PvdA-leider Asscher had eerder nog laten weten dat Moorlag kan aanblijven omdat die als directeur geen kwade intenties had gehad, maar had geprobeerd de kosten te drukken om zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden.
Wanneer de fractie zich zal buigen over het lot van Moorlag is nog onbekend. Volgens een woordvoerder in ieder geval niet deze zaterdag.
Als Moorlag tegen zijn zin uit de fractie zou worden gezet, zou hij in de Tweede Kamer kunnen blijven als zelfstandig Kamerlid. De PvdA-fractie zou dan nog maar acht koppen tellen.
NOS 30.12.2017 PvdA-Kamerlid William Moorlag weigert uit de fractie te stappen. In een verklaring zegt Moorlag dat hij eerst verantwoording wil afleggen voor een onafhankelijke commissie van de partij en de ledenraad.
Het partijbestuur van de PvdA eist zijn vertrek omdat hij als directeur van sociale werkplaats Alescon de wet heeft overtreden door honderden arbeidsgehandicapten in te huren via een zelf opgericht uitzendbureau. Daarover zegt Moorlag dat hij als directeur van Alescon altijd naar eer en geweten heeft gehandeld en weigert te vertrekken.
“Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur en deze positie in de fractie innemen”, zegt Moorlag.
Het AD meldde vanochtend dat het partijbestuur gisteren een zwaarwegend advies aan de fractie heeft voorgelegd over het vertrek van Moorlag. De fractie komt volgende week bijeen om over de kwestie te spreken.
‘Agreement to disagree’
Op Twitter laat Moorlag weten dat hij een gesprek heeft gehad met fractieleider Asscher. “Zo-even fractievoorzitter en politiek leider PvdA telefonisch gesproken, op waardige toon. We hebben een agreement to disagree moeten sluiten.”
Het lijkt erop dat Asscher nu ook vindt dat Moorlag moet opstappen, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “De vlek wordt groter en groter. Dit raakt direct de geloofwaardigheid van de PvdA en hun strijd juist tegen dit soort schijnconstructies.”
Steun
Tot nu toe had Moorlag de steun van fractieleider Asscher. Die zei na de rechterlijke uitspraak dat Moorlag goede bedoelingen had; hij zou met de constructie mensen aan het werk hebben willen helpen. Ook heeft hij zichzelf niet verrijkt, zei Asscher.
De kwestie komt op een moment dat de gemeenteraadsverkiezingen in zicht zijn. “Er kan eigenlijk maar één uitkomst zijn; het vertrek van Moorlag”, zegt Fresen. “Maar die moet het daar dan wel mee eens zijn, want op een afsplitsing zit de partij met maar negen zetels natuurlijk ook niet te wachten.”
Zo-even Fractievoorzitter en politiek leider PvdA telefonisch gesproken, op waardige toon. We hebben een agreement to disagree moeten sluiten. 13:15 – 30 dec. 2017
Telegraaf 30.12.2017 De Tweede Kamerfractie van de PvdA gaat over het lot van het in opspraak geraakte Kamerlid William Moorlag praten. Dat zal niet meer zaterdag zijn, maar later, aldus een woordvoerster.
Het AD berichtte zaterdag dat het partijbestuur een ’zwaarwegend advies’ heeft gegeven aan de fractie dat Moorlag niet meer kan aanblijven. Volgens de krant hebben fractieleden aan Moorlag gevraagd om op te stappen. Moorlag zelf zou zich willen verantwoorden voor een onderzoekscommissie. Die moet beoordelen of hij over de schreef is gegaan. Partijbestuur en fractie wilden zaterdag niet verder op de berichtgeving ingaan.
Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen met schijnconstructies heeft gewerkt.
PvdA-leider Lodewijk Asscher had eerder nog laten weten dat Moorlag kan aanblijven omdat die als directeur geen kwade intenties had gehad, maar had geprobeerd zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden.
AD 30.12.2017 De PvdA is in paniek: in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart woedt achter de schermen een keiharde strijd om de macht in de partij. In het vizier: William Moorlag.
De Jonge Socialisten (JS) hebben meer dan 750 handtekeningen opgehaald voor een ledenraad over de positie van het PvdA-Kamerlid William Moorlag. Daardoor neemt de druk toe op PvdA-leider Lodewijk Asscher en het Kamerlid William Moorlag.
Moorlag heeft in zijn vorig leven als directeur van de sociale werkplaats Alecson in Assen via een schijnconstructie werknemers met een arbeidsbeperking ingehuurd. Zij kwamen daardoor niet in vaste dienst en kregen een lager salaris dan de CAO voorschreef. De rechter bepaalde vorige week dat deze constructie niet had gemogen.
Kuiper gaat volgende week checken of de ruim 750 handtekeningen werkelijk van PvdA-leden zijn. Daarna is het aan het partijbestuur om een datum te prikken voor een ledenraad, waar Moorlag zich moet verdedigen.
Pijnlijk
JS-voorzitter Kuiper: ,,Ik kan leukere dingen bedenken voor een zaterdagmiddag. Ik ben blij dat er genoeg mensen zijn in de PvdA die willen strijden voor deze zaak. Het is wel heel pijnlijk, omdat het over een persoon gaat. Ik hoop dat dit nieuws als drukmiddel fungeert en Moorlag zijn knopen telt en opstapt.’’
Asscher vond vorige week niet dat Moorlag zijn biezen moest pakken, omdat het niet om zelfverrijking ging. Volgens PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk heeft Moorlag er vanaf zijn aantreden als directeur alles aan gedaan om de schijnconstructie bij Alecson aan te pakken.
Inmiddels is de onrust in de PvdA over de kwestie-Moorlag verder opgelopen. Het partijbestuur was voornemens hierover met Moorlag te spreken tussen Kerst en jaarwisseling. Dit lijkt logistiek moeilijk te zijn, waardoor de kwestie wordt doorgeschoven naar begin 2018.
Reactie Moorlag
Het Kamerlid reageerde vandaag voor het eerst op de zaak. Moorlag twitterde in reactie op de actie van de Jonge Socialisten: ,,Ik wil me graag verantwoorden. @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij.”
Ik wil me graag verantwoorden @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij. 5:14 PM – Dec 28, 2017
Trouw 30.12.2017 De Tweede Kamerfractie van de PvdA gaat over het lot van het in opspraak geraakte Kamerlid William Moorlag praten. Dat zal niet meer vandaag zijn, maar later, aldus een woordvoerster van de partij tegenover het ANP.
Het Algemeen Dagblad meldt zaterdag dat het partijbestuur een ‘zwaarwegend advies’ heeft gegeven aan de fractie dat Moorlag niet meer kan aanblijven. Volgens de krant hebben fractieleden aan Moorlag gevraagd om op te stappen. Moorlag zelf zou zich willen verantwoorden voor een onderzoekscommissie. Die moet beoordelen of hij over de schreef is gegaan. Partijbestuur en fractie willen niet verder op de berichtgeving ingaan.
Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen met schijnconstructies heeft gewerkt. Enkele jaren voordat de politicus in functie trad bij het bedrijf, richtte Alescon een eigen uitzendbureau op en bracht daar de werknemers onder. Zo hoefden de mensen niet in vaste dienst te worden genomen en kwam de sociale werkplaats onder cao-afspraken uit.
Intenties
Een rechter heeft deze constructie afgekeurd. “Ik had geen reden om te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn”, zei Moorlag in een reactie tegenover Trouw toen het nieuws naar buiten kwam. Binnen de Partij van de Arbeid worden dergelijke schijnconstructies al jaren aangekaart.
PvdA-leider Lodewijk Asscher had eerder nog laten weten dat Moorlag kan aanblijven omdat die als directeur geen kwade intenties had gehad, maar had geprobeerd zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden.
AD 29.12.2017 De FNV heeft in de week voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart dit jaar de PvdA en toekomstig Kamerlid William Moorlag zwaar onder druk gezet.
De PvdA-politicus moest tot een schikking komen over de schijnconstructie met arbeidsbeperkten. Zou er geen schikking komen, dan dreigde de vakbond de publiciteit te zoeken met negatief nieuws voor de PvdA.
Dit blijkt uit mailverkeer waarover deze krant beschikt. De PvdA-top was op de hoogte van het rumoer rond Moorlag. Op 7 maart schrijft Thijs Kerckhoffs, de politiek assistent van PvdA-minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher, een spoedmail aan zijn staatssecretaris Jetta Klijnsma. Moorlag is niet alleen nummer 9 op de PvdA-lijst, hij is dan ook nog algemeen directeur van de Sociale Werkplaats (SW) Alescon uit Assen.
De rechterhand van Asscher schrijft dat hij is gebeld door Gea Lotterman van de FNV: ,,Morgen heeft de FNV een gesprek met Alescon/Moorlag en bij een negatieve uitkomst wil de FNV mogelijk dan ook morgen naar buiten met een dagvaarding en het nieuws dat de nr. 9 van de PvdA verdringing mogelijk maakt voor SW’ers.” De FNV maakt in dat geval bekend dat de PvdA meewerkt aan schijnconstructies, waarbij werknemers niet in vaste dienst zijn.
Bizar en ongepast
Kerckhoffs heeft dan al aan de bel getrokken bij Mariëtte Patijn, dagelijks bestuurslid van de FNV. Hij schrijft dat hij de FNV heeft gezegd dat hij ‘een dergelijke koppeling’ van negatieve publiciteit ‘bizar en ongepast’ vindt. Later die dag schrijft een ambtenaar aan Klijnsma een mail, waarin de Sociale Werkplaats Alescon op het eerste gezicht wordt vrijgepleit.
FNV liet gisteren weten: ,,Het was niet de bedoeling de PvdA onder druk te zetten, het ging ons om de werknemers.” Een woordvoerster van de PvdA-fractie zegt: ,,Deze informatie was bij ons bekend.”
VK 28.12.2017 De ledenraad van de PvdA gaat zich uitspreken over het aanblijven van Kamerlid William Moorlag. De Jonge Socialisten (JS), de jongerenorganisatie van de PvdA, hebben de vereiste 750 handtekeningen opgehaald die nodig zijn om zo’n bijeenkomst af te de dwingen.
Moorlag, Kamerlid sinds oktober als opvolger van Jeroen Dijsselbloem, kwam in opspraak toen de rechter vorige week oordeelde dat hij als directeur van de sociale werkplaats Alecson in Assen enkele honderden werknemers met een arbeidsbeperking via een schijnconstructie inhuurde. De PvdA strijdt juist tegen dergelijke constructies omdat werknemers dan een lager salaris krijgen en niet onder een cao vallen.
Eigen besluit
Kamerlid Gijs van Dijk zei eerder dat Moorlag niet handelde om er zelf beter van te worden, en vanaf zijn aantreden bij Alecson in 2015 juist had geprobeerd schijnconstructies aan te pakken. Het uitzendbureau dat daarvoor werd gebruikt, was door zijn voorganger opgezet.
Volgende week moeten de JS eigenhandig controleren of de 750 handtekeningen aan leden toebehoren. Daarna is het aan het partijbestuur een datum vast te stellen voor de ledenraad. Lieke Kuiper, voorzitter van de JS, zegt te hopen dat Moorlag zelf zal besluiten op te stappen.
Het kerstdilemma van de PvdA: zullen we partijgenoot Moorlag wel of niet wegsturen?
Telegraaf 28.12.2017 De jongerenbeweging binnen de PvdA heeft voldoende steunbetuigingen binnen om de zaak rond het Tweede Kamerlid William Moorlag op een ledenraad te bespreken. De Jonge Socialisten (JS) vinden dat Moorlag moet opstappen omdat hij in een vorige functie heeft gewerkt met een schijnconstructie.
Definitieve zekerheid of er een ledenraad komt, is er pas volgende week. Dan kan de jongerenbeweging namelijk pas controleren of alle ruim 750 steunbetuigingen ook van PvdA-leden afkomstig zijn. Daarna moet het partijbestuur een datum voor de ledenraad prikken.
Moorlag was eerder directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen. Die richtte enkele jaren voor zijn komst een eigen uitzendbureau op en bracht daar de werknemers onder. Zo hoefden de mensen niet in vaste dienst te worden genomen en kwam de werkplaats onder cao-afspraken uit. Een rechter heeft deze constructie afgekeurd.
Het Kamerlid reageerde donderdag voor het eerst op de zaak. Moorlag twitterde in reactie op de actie van de Jonge Socialisten: „Ik wil me graag verantwoorden. @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij.”
Het partijbestuur spreekt binnenkort opnieuw met Moorlag. „De uitspraak (van de rechter) roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden. Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij”, liet het partijbestuur in het weekeinde weten.
Partijleider Lodewijk Asscher en de fractie besloten vorige week dat Moorlag in de Kamer kan blijven omdat hij zich niet wilde verrijken, maar mensen aan het werk wilde houden.
NOS 28.12.2017 De handelwijze van PvdA-Kamerlid Moorlag bij sociale werkplaats Alescon in Assen komt op de agenda van de eerstvolgende ledenraad van de PvdA. De Jonge Socialisten hebben meer dan 750 handtekeningen verzameld om zo een ledenraad aan te vragen.
“De handtekeningen druppelen nog steeds binnen”, zegt Lieke Kuiper van het landelijke bestuur van de Jonge Socialisten.
De Groninger is in opspraak geraakt omdat Alescon, waarvan hij directeur was, de wet heeft overtreden door honderden arbeidsgehandicapten in te huren via een zelf opgericht uitzendbureau. De rechter tikte Alescon op de vingers in een zaak die was aangespannen door vakbond FNV. Door de constructie waren de medewerkers niet in vaste dienst en kregen ze een lager salaris dan de cao voorschreef.
Partijbestuur
Kuiper noemt het opvallend hoe snel de handtekeningen binnenstroomden. “Binnen een uur nadat we de actie op touw hadden gezet, waren er al 150 binnen. Ook tijdens de Kerstdagen liep het gewoon door,” zegt ze tegen RTV Noord.
Het partijbestuur wil ook een gesprek met Moorlag omdat de PvdA fel tegen schijnconstructies is. De kwestie “roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden”, schreef de PvdA in een verklaring. “Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij.”
Het gesprek zou deze week plaatsvinden, maar staat nu voor begin volgend jaar. Daarna volgt dus een ledenraad.
Elsevier 28.12.2017 De jongerenbeweging binnen de PvdA heeft genoeg steunbetuigingen binnen om de zaak rond Tweede Kamerlid William Moorlag op een ledenraad te bespreken. Ze vinden dat hij moet opstappen omdat hij als directeur van sociale werkplaats Alescon gehandicapten in dienst nam met een schijnconstructie.
Definitieve zekerheid of er ook echt een ledenraad komt, is er pas volgende week. Dan kunnen de Jonge Socialisten (JS) controleren of alle ruim 750 steunbetuigingen ook van PvdA-leden afkomstig zijn. vervolgens moet het partijbestuur een datum voor de ledenraad prikken.
Moorlag werkte met schijnconstructie, oordeelde rechter
Moorlag was eerder directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen. De rechter oordeelde vorige week dat Alescon gehandicapten in dienst nam via een schijnconstructie. Alescon overtrad de wet door honderden gehandicapten, via een zelf opgericht uitzendbureau in dienst te nemen met behulp van een schijnconstructie.
Zo kon Alescon regelingen voor werknemers ontlopen, en spaarde de sociale werkplaats loonkosten uit. De constructie was weliswaar bedacht door de voorganger van Moorlag, maar het PvdA-Kamerlid zag geen reden om hier verandering in te brengen.
Asscher vocht juist tegen schijnconstructies
De kwestie is tegen het zere been van de PvdA. De gewezen minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher, nu PvdA-leider vanuit de oppositiebanken, zette zich jarenlang in tegen diezelfde schijnconstructies. Eind vorige week liet de PvdA nog weten dat Moorlag gewoon kon aanblijven als Tweede Kamerlid, maar nu lijkt dat toch voorbarig. De leden van de PvdA zitten erg met de schijnconstructies in de maag.
Moorlag zelf reageerde donderdag pas voor het eerst op de kwestie, via Twitter. Hij laat weten dat hij zich ‘graag wil verantwoorden’.
Ik wil me graag verantwoorden @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij. 5:14 PM – Dec 28, 2017
Asscher en de PvdA-fractie besloten vorige week dat Moorlag gewoon kan aanblijven in de Kamer, omdat hij zich niet zou hebben willen verrijken maar mensen aan het werk wilde houden.
‘Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvindt, past dit een PvdA’er niet,’ schrijven de Jonge Socialisten op hun website. ‘Ook als William Moorlag met de beste bedoelingen foute beslissingen heeft gemaakt, zou het hem sieren als hij zijn Kamerzetel opgeeft.’
Moorlag nam in oktober de plaats in van Jeroen Dijsselbloem, die de Tweede Kamer verliet omdat bij hem ‘het vuur ontbrak’.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 28.12.2017 De Jonge Socialisten (JS) hebben meer dan 750 handtekeningen opgehaald voor een ledenraad over de positie van het PvdA-Kamerlid William Moorlag. Daardoor neemt de druk toe op PvdA-leider Lodewijk Asscher en het Kamerlid William Moorlag.
Moorlag heeft in zijn vorig leven als directeur van de sociale werkplaats Alecson in Assen via een schijnconstructie werknemers met een arbeidsbeperking ingehuurd. Zij kwamen daardoor niet in vaste dienst en kregen een lager salaris dan de CAO voorschreef. De rechter bepaalde vorige week dat deze constructie niet had gemogen.
Kuiper gaat volgende week checken of de ruim 750 handtekeningen werkelijk van PvdA-leden zijn. Daarna is het aan het partijbestuur om een datum te prikken voor een ledenraad, waar Moorlag zich moet verdedigen.
Pijnlijk
JS-voorzitter Kuiper: ,,Ik kan leukere dingen bedenken voor een zaterdagmiddag. Ik ben blij dat er genoeg mensen zijn in de PvdA die willen strijden voor deze zaak. Het is wel heel pijnlijk, omdat het over een persoon gaat. Ik hoop dat dit nieuws als drukmiddel fungeert en Moorlag zijn knopen telt en opstapt.’’
Asscher vond vorige week niet dat Moorlag zijn biezen moest pakken, omdat het niet om zelfverrijking ging. Volgens PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk heeft Moorlag er vanaf zijn aantreden als directeur alles aan gedaan om de schijnconstructie bij Alecson aan te pakken.
Inmiddels is de onrust in de PvdA over de kwestie-Moorlag verder opgelopen. Het partijbestuur was voornemens hierover met Moorlag te spreken tussen Kerst en jaarwisseling. Dit lijkt logistiek moeilijk te zijn, waardoor de kwestie wordt doorgeschoven naar begin 2018.
Reactie Moorlag
Het Kamerlid reageerde vandaag voor het eerst op de zaak. Moorlag twitterde in reactie op de actie van de Jonge Socialisten: ,,Ik wil me graag verantwoorden. @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij.”
Ik wil me graag verantwoorden @jspvda. Dat is een plicht voor, en het recht van een politiek ambtsdrager. Het kon/kan nog niet omdat ik me houd aan communicatie-afspraken binnen de partij. 5:14 PM – Dec 28, 2017
Elsevier 25.12.2017 Voor PvdA-Kamerlid William Moorlag zijn het onzekere kerstdagen. Vorige week oordeelde de rechter dat de sociale werkplaats Alescon, waar Moorlag met de scepter zwaaide, gehandicapten in dienst nam via een schijnconstructie. Uiterst pijnlijk voor de sociaal-democraten, die zich nu beraden op zijn positie.
Alescon overtrad de wet door honderden gehandicapten, via een zelf opgericht uitzendbureau in dienst te nemen met behulp van een schijnconstructie. Zo kon Alescon regelingen voor werknemers ontlopen, en spaarde de sociale werkplaats loonkosten uit. De constructie was weliswaar bedacht door de voorganger van Moorlag, maar het PvdA-Kamerlid zag geen reden om hier verandering in te brengen.
De kwestie is tegen het zere been van de PvdA. De gewezen minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher, nu PvdA-leider vanuit de oppositiebanken, zette zich jarenlang in tegen diezelfde schijnconstructies. Eind vorige week liet de PvdA nog weten dat Moorlag gewoon kon aanblijven als Tweede Kamerlid, maar nu lijkt dat toch voorbarig. De leden van de PvdA zitten erg met de schijnconstructies in de maag.
‘Moorlag had geen foute bedoelingen’
Volgens Asscher had Moorlag geen ‘foute bedoelingen’ bij het gebruiken van schijnconstructies. Alescon probeerde juist zoveel mogelijk mensen in dienst te nemen. Toch is de kous daarmee nog niet af, het bestuur van de PvdA wil tussen kerst en de jaarwisseling in gesprek met Moorlag. Ook PvdA-leider Asscher zal bij dit gesprek aanwezig zijn .
Voor de Jonge Socialisten, de jongerenafdeling van de PvdA, is het een uitgemaakte zaak: Moorlag moet weg. De Jonge Socialisten willen een ledenraad organiseren om de positie van Moorlag te bespreken. Daarvoor is instemming van 750 leden nodig, die worden nu in rap tempo opgetrommeld.
‘Dit past een PvdA’er niet’
‘Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvindt, past dit een PvdA’er niet,’ schrijven de Jonge Socialisten op hun website. ‘Ook als William Moorlag met de beste bedoelingen foute beslissingen heeft gemaakt, zou het hem sieren als hij zijn Kamerzetel opgeeft.’
Moorlag nam in oktober de plaats in van Jeroen Dijsselbloem, die de Tweede Kamer verliet omdat bij hem ‘het vuur ontbrak’.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
VK 24.12.2017 Bij de PvdA begint het op een traditie te lijken dat partijgenoten elkaar onderuit halen als ze het moeilijk hebben, en ook deze feestdagen is het weer zover. De partijtop gaat nog tussen kerst en oud-en-nieuw in gesprek met alle betrokkenen over het functioneren van het Tweede Kamerlid William Moorlag. De jongerenbeweging van de partij wil sowieso dat hij opstapt.
Moorlag raakte afgelopen week in opspraak omdat hij bij zijn vorige baan als directeur van een sociale werkplaats met een schijnconstructie werknemers heeft ingehuurd. De sociale werkplaats Alescon in Assen richtte in 2011 een eigen uitzendbureau op en bracht daar 400 werknemers onder. Zo hoefden deze mensen niet in vaste dienst te worden genomen en kwam Alescon onder cao-afspraken uit. Werknemers kregen zodoende een lager loon. Een rechter oordeelde woensdag dat deze constructie niet had gemogen.
‘De uitspraak roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden’, zegt de woordvoerder van het PvdA-partijbestuur zondag per telefoon. ‘Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij en de sociaaldemocratie. De afgelopen week is veelvuldig gesproken onder leden, partijbestuur en fractie. Die gesprekken zijn nog niet klaar. De komende weken, ook tussen kerst en oud-en-nieuw, zullen we verder met elkaar het gesprek aan gaan.’
Moorlag wilde zondag zelf niet reageren op vragen van de Volkskrant over zijn aanblijven.
De kwestie is pijnlijk voor de PvdA, omdat juist de sociaaldemocraten al jaren fel strijden tegen schijnconstructies die ervoor zorgen dat mensen geen vast dienstverband krijgen maar onterecht worden weggezet als zzp’er of uitzendkracht. PvdA-leider Lodewijk Asscher maakte er een groot punt van in zijn vorige functie als vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Toch hebben Asscher en de PvdA-fractie in de Tweede Kamer afgelopen week besloten dat Moorlag kan aanblijven omdat hij ‘geen foute bedoelingen’ had. Hij deed volgens Asscher niet aan zelfverrijking, maar wilde juist ‘zo veel mogelijk mensen aan werk helpen’ in de crisistijd. Doordat uitzendkrachten goedkoper zijn, kon Alescon meer mensen aannemen.
Kamerzetel opgeven
Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvindt, past dit een PvdA’er niet, aldus voorzitter Lieke Kuiper van de Jonge Socialisten.
De PvdA-jongeren gaan niet mee in die redenering en vinden dat Moorlag per direct moet opstappen. ‘Wij vechten elke dag tegen schijnconstructies, dus ook tegen het opzetten van een uitzendbureau om werknemers onder een slechtere cao in dienst te nemen. Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvindt, past dit een PvdA’er niet’, zegt voorzitter Lieke Kuiper van de Jonge Socialisten. ‘Ook als William Moorlag met de beste bedoelingen foute beslissingen heeft genomen, zou het hem sieren als hij zijn Kamerzetel opgeeft.’
De PvdA-jongeren zijn een handtekeningenactie begonnen om steun te krijgen voor een ledenraad van de partij waar de kwestie aan de orde moet komen. Voor een ledenraad zijn 750 PvdA-leden nodig die hiertoe oproepen. Via http://www.js.nl/ledenraad kunnen PvdA-leden deze oproep steunen.
Het PvdA-bestuur wil ‘nog niet vooruitlopen’ op de vraag of Moorlag kan aanblijven nu er zoveel commotie is ontstaan in de partij over zijn verleden. Het bestuur gaat er ondertussen wel van uit dat de medewerkers van Alescon alsnog ‘snel en volledig krijgen waar ze recht op hebben’. Alescon moet de werknemers alsnog in dienst nemen en moet binnen acht weken het correcte CAO-loon met terugwerkende kracht uitbetalen, heeft de rechter bepaald. Volgens de vakbond FNV hebben de medewerkers nog 2,1 miljoen euro aan loon tegoed; dat is gemiddeld ruim 5.000 euro per persoon.
Dubieuze rol
De werkwijze van sociale werkplaatsen is ‘in feite uitgelokt door de overheid’, aldus Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen.
Een discussiepunt de komende dagen zal zijn of Moorlag al tijdens zijn directeurschap wist of de constructie via het uitzendbureau niet mocht. Dat lijkt voor de hand te liggen, want Moorlag werkte in het verleden veertien jaar bij vakbond FNV en heeft zodoende veel kennis van het arbeidsrecht.
Maar volgens collega-Kamerlid Gijs van Dijk, die namens de partij in de Tweede Kamer het woord over het onderwerp voert, heeft Moorlag er ‘alles aan gedaan’ om de reeds bestaande uitzendconstructie om zeep te helpen vanaf het moment dat hij in 2015 aantrad als directeur. ‘William Moorlag zit ook in deze strijd tegen schijnconstructies’, zei van Dijk tegen BNR Nieuwsradio.
Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen (Tilburg University) benadrukt dat niet alleen Moorlag en het bedrijf mogelijk een dubieuze rol hebben gespeeld in deze kwestie, maar dat ‘ook de rijksoverheid in de spiegel mag kijken’. De werkwijze van sociale werkplaatsen is ‘in feite uitgelokt door de overheid’, vindt Wilthagen. ‘De overheid is onduidelijk waar mensen die minder productief zijn moeten gaan werken en tegen welke arbeidsomstandigheden ze dat moeten doen.’
Het vorige kabinet heeft de participatiewet ingevoerd, die bepaalt dat iedereen voortaan bij een normaal bedrijf moet werken, dus ook mensen met een beperking. De sociale werkplaatsen mochten daarom geen nieuwe instroom hebben. De redenering hierachter is dat de sociale werkplaatsen veel te duur zijn. Volgens de CAO moeten de mensen die daar werken 130 procent van het minimumloon verdienen.
Wilthagen: ‘Dat is een heel hoog salaris voor iemand met een lagere productiviteit. Zelfs bij Blokker verdien je het niet.’ Nu er steeds minder sociale werkplaatsen zijn, is onduidelijk door wie de mensen met een beperking moeten worden ingehuurd en tegen welke prijs.
NU 24.12.2017 Het bestuur van de PvdA gaat deze week opnieuw praten met het Tweede Kamerlid William Moorlag. Die ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen met schijnconstructies heeft gewerkt.
De rechter oordeelde deze week dat Alescon fout zat. “De uitspraak roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden. Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij”, aldus een verklaring van het partijbestuur waarmee berichtgeving van de NOS wordt bevestigd.
Partijleider Lodewijk Asscher en de fractie in de Tweede Kamer besloten deze week dat Moorlag kan aanblijven omdat hij geen foute bedoelingen had. “Het telt wel mee dat hier niet een werkgever bezig was zichzelf te verrijken, maar dat zij probeerden – op een verkeerde manier – zo veel mogelijk mensen een plek te bieden”, zei Asscher donderdag.
Binnen de partij klinkt kritiek op het aanblijven van Moorlag, die sinds eind oktober in de Kamer zit. Als minister van Sociale Zaken voerde Asscher fel strijd tegen schijnconstructies.
Ledenraad
De jongerenbeweging binnen de PvdA wil dat Moorlag opstapt. De Jonge Socialisten willen een ledenraad over de kwestie. Zij hebben daarvoor 750 steunbetuigingen nodig. In twee dagen hebben zij hiervan al meer dan twee derde binnen.
De rechtszaak tegen Alescon was aangespannen door de FNV. De sociale werkplaats huurde via een eigen uitzendbureau werknemers in. Daardoor wist ze onder cao-afspraken uit te komen. Deze constructie was er al toen Moorlag aantrad als directeur.
Telegraaf 24.12.2017 Het bestuur van de PvdA gaat deze week opnieuw praten met het Tweede Kamerlid William Moorlag. Die ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen met schijnconstructies heeft gewerkt.
De rechter oordeelde eerder deze week dat Alescon fout zat. „De uitspraak roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden. Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij”, aldus een verklaring van het partijbestuur waarmee berichtgeving van de NOS wordt bevestigd.
Partijleider Lodewijk Asscher en de fractie in de Tweede Kamer besloten deze week dat Moorlag kan aanblijven omdat hij geen foute bedoelingen had. „Het telt wel mee dat hier niet een werkgever bezig was zichzelf te verrijken, maar dat zij probeerden – op een verkeerde manier – zo veel mogelijk mensen een plek te bieden”, zei Asscher donderdag.
Binnen de partij klinkt kritiek op het aanblijven van Moorlag, die sinds eind oktober in de Kamer zit. Als minister van Sociale Zaken voerde Asscher fel strijd tegen schijnconstructies.
De jongerenbeweging binnen de PvdA wil dat Moorlag opstapt. De Jonge Socialisten willen een ledenraad over de kwestie. Zij hebben daarvoor 750 steunbetuigingen nodig. In twee dagen hebben zij hiervan al meer dan twee derde binnen.
De rechtszaak tegen Alescon was aangespannen door de FNV. De sociale werkplaats huurde via een eigen uitzendbureau werknemers in. Daardoor wist ze onder cao-afspraken uit te komen. Deze constructie was er al toen Moorlag aantrad als directeur.
NOS 24.12.2017 Het partijbestuur van de PvdA wil nog tussen Kerst en Oud en Nieuw in gesprek met het nieuwe Kamerlid William Moorlag en met Lodewijk Asscher. Moorlag raakte afgelopen week in opspraak omdat hij bij zijn vorige baan als directeur van een sociale werkplaats personeel inhuurde via een schijnconstructie – uitgerekend het soort bedrijfsvoering waar de PvdA fel tegen gekant is.
De kwestie “roept veel emotie op bij het partijbestuur en de leden”, schrijft de PvdA in een verklaring. “Dat is ook niet gek: dit raakt aan de kern van onze partij.”
Wetsovertreding
Moorlag raakte in opspraak na een uitspraak van de rechter, vorige week donderdag. Daaruit bleek dat de Drentse sociale werkplaats Alescon, waar Moorlag tot zijn intrede in de Kamer directeur was, de wet heeft overtreden door honderden arbeidsgehandicapten in te huren via een zelf opgericht uitzendbureau. Die constructie, waarmee het bedrijf regelingen ontliep en loonkosten bespaarde, was opgetuigd door zijn voorganger en werd onder Moorlags bewind ook gebruikt.
“De partijleiding zit met de zaak in zijn maag”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “Weinig mensen binnen de PvdA durven te zeggen dat Moorlag over een paar maanden nog Kamerlid is.”
De jongerenbeweging van de PvdA is een handtekeningenactie gestart voor een ledenraadpleging. “Wij vechten elke dag tegen schijnconstructies”, schrijven de Jonge Socialisten op hun website. “Ook als William Moorlag met de beste bedoelingen foute beslissingen heeft gemaakt, zou het hem sieren als hij zijn Kamerzetel opgeeft.”
Telegraaf 23.12.2017 De jongerenbeweging binnen de PvdA vindt dat Tweede Kamerlid William Moorlag moet opstappen. Moorlag heeft in zijn vorige functie als directeur van een sociale werkplaats met een schijnconstructie werknemers ingehuurd.
„Ook als William Moorlag met de beste bedoelingen foute beslissingen heeft genomen, zou het hem sieren als hij zijn Kamerzetel opgeeft”, aldus de Jonge Socialisten. Ze probeert steun te krijgen voor een ledenraad van de partij waar de kwestie aan de orde moet komen.
PvdA-leider Lodewijk Asscher en de fractie in de Tweede Kamer besloten deze week dat Moorlag kan aanblijven omdat hij geen foute bedoelingen had. Hij deed volgens Asscher niet aan zelfverrijking, maar probeerde zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden.
De sociale werkplaats Alescon in Assen richtte een eigen uitzendbureau op en bracht daar zijn werknemers onder. Zo hoefden de mensen niet in vaste dienst te worden genomen en kwam Alescon onder cao-afspraken uit. Een rechter oordeelde woensdag dat deze constructie niet in de haak was.
AD 23.12.2017 Waar PvdA-leider Lodewijk Asscher pal staat voor zijn omstreden Kamerlid Moorlag, is het partijbestuur nog niet klaar met de kwestie. Zij willen tussen Kerst en Oud en Nieuw verder praten met Moorlag en fractievoorzitter Asscher.
Vorige week deed de rechter uitspraak dat de schijnconstructie van de sociale werkplaats waar Moorlag directeur van was, niet mocht. Honderden arbeidsbeperkten werden onderbetaald. Asscher erkent dat de constructie fout was, maar ziet geen probleem voor het Kamerlidmaatschap van Moorlag,
,,De uitspraak van de rechter roept veel emoties op, omdat het ook de kern raakt van waar de PvdA voor staat,’’ zegt een woordvoerder van het partijbestuur.
JS wil ledenraad
De jongerenorganisatie Jonge Socialisten van de PvdA wil dat de ledenraad Kamerlid William Moorlag tot het opgeven van zijn Kamerzetel dwingt. JS-voorzitter Lieke Kuiper: ,,Wij vechten elke dag tegen schijnconstructies.’’ Ze verwijst naar Deliveroo en zijn riders en naar stages na je studie. ,,Dus ook tegen het opzetten van een uitzendbureau om werknemers tegen een slechtere CAO in dienst te nemen. Zelfs als er geen zelfverrijking plaatsvinden, past dit een PvdA’er niet.’’
Eerder deze week werd duidelijk dat onder PvdA-leden onrust ontstond over de houding van de partijtop. Mocht Moorlag opstappen, dan komt oud-vakbondsbestuurder John Kerstens op zijn plaats. Kerstens vocht wel tegen schijnconstructies.
NOS 21.12.2017 Het PvdA-Kamerlid Moorlag mag van de partijtop blijven zitten, maar de PvdA zit wel met de kwestie in zijn maag, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “De PvdA is in verlegenheid gebracht door een eigen Kamerlid.” Moorlag kwam onlangs in de Tweede Kamer na het vertrek van Jeroen Dijsselbloem.
In de tijd dat Moorlag directeur was van sociale werkplaats Alescon heeft het bedrijf de wet overtreden. Personeel werd via een uitzendconstructie ingehuurd, in plaats van via een normaal dienstverband. Daardoor waren ze goedkoper. Door de FNV kwam de zaak voor de rechter.
Die oordeelde dat de ongeveer vierhonderd werknemers alsnog in vaste dienst moeten worden genomen en dat zij recht hebben op achterstallig loon. Volgens de FNV gaat het om ruim twee miljoen euro.
‘Bedoelingen waren goed’
“Ze vinden het bij de PvdA ook een lelijk verhaal”, zegt Fresen. “Moorlag zat gewoon fout.” Volgens Fresen heeft partijleider Asscher Moorlag niet de laan uitgestuurd omdat de bedoelingen van Moorlag goed waren. Die zegt dat door de constructie meer mensen aan het werk konden.
“Maar de werknemers voelden het wel in hun portemonnee, en ook in hun rechten”, zegt Fresen. “Dat erkent de PvdA ook.”
Asscher wilde in eerste instantie niet voor camera reageren, maar deed dat later toch. Hij benadrukt dat de PvdA tegen schijnconstructies is en dat Moorlag de constructie nooit heeft goedgekeurd om er zelf beter van te worden.
Fresen: “Maar hij zal zich realiseren dat waar hij altijd ten strijde trekt tegen schijnconstructies, dit een flinke deuk is in de geloofwaardigheid.”
Moorlag reageerde zelf ook op het nieuws. Hij kwam met een schriftelijke verklaring waarin hij zegt dat het verschil in inkomen alsnog “volledig gecompenseerd moet worden”.
De hele verklaring van William Moorlag
“In mijn jaren als directeur van Alescon heb ik altijd naar eer en geweten gehandeld. Dat neemt niet weg dat de constructie zoals die door mijn voorganger in 2011 is ingevoerd fout was. De rechter heeft daar een heldere uitspraak over gedaan. De belangen van de werknemers van Alescon moeten voorop staan. Dat betekent dat het verschil in inkomen zo snel mogelijk volledig gecompenseerd moet worden.”
Telegraaf 21.12.2017PvdA-leider Lodewijk Asscher noemt het „niet goed” dat Tweede Kamerlid William Moorlag als directeur van een sociale werkplaats met een schijnconstructie arbeidsbeperkten inhuurde. Die mensen werden daardoor benadeeld.
Volgens Asscher ziet Moorlag, die in de PvdA-fractie mag blijven, zelf ook dat dit niet goed was.
De sociale werkplaats waar Moorlag de baas was, Alescon in Assen, richtte een eigen uitzendbureau op en bracht daar zijn werknemers onder. Zo hoefde Alescon hen niet in vaste dienst te nemen, met alle bijbehorende rechten. Zo’n schijnconstructie is niet in de haak, oordeelde de rechter woensdag.
„Het telt wel mee dat hier niet een werkgever bezig was zichzelf te verrijken, maar dat zij probeerden – op een verkeerde manier – zoveel mogelijk mensen een plek te bieden. Dat telt mee voor de beoordeling van de vraag of hij kan blijven”, aldus Asscher.
Pijnlijk
De kwestie is pijnlijk voor de PvdA, omdat de sociaaldemocraten juist een groot punt maken van de strijd tegen schijnconstructies en te veel flexwerk, waardoor mensen geen vaste baan krijgen.
Moorlag erkent dat werknemers bij nader inzien zijn benadeeld, maar laat weten dat hij zo veel mogelijk mensen zo aan werk wilde helpen. Doordat uitzendkrachten goedkoper zijn kon Alescon meer mensen aannemen. De wachtlijst voor de sociale werkplaats was indertijd erg lang.
Telegraaf 21.12.2017 De PvdA zal geen maatregelen nemen tegen Tweede Kamerlid William Moorlag die tot voor kort als directeur van sociale werkplaats Alescon honderden arbeidsgehandicapten inhuurde via een schijnconstructie.
FNV had hiervan een zaak gemaakt en de rechter heeft de vakbond in het gelijk gesteld. In dagblad Trouw erkent de sociaaldemocraat dat de constructie met een uitzendbureau was opgetuigd om goedkoper uit te zijn, maar hij leefde in de veronderstelling dat het juridisch in de haak was.
Voor de PvdA is dit een gevoelig onderwerp, omdat de partij onder aanvoering van Lodewijk Asscher zich juist fel uitspreekt tegen schijnconstructies. Toch zullen er geen maatregelen volgen voor Moorlag, zegt een woordvoerder, „aangezien hij net als de PvdA schijnconstructies niet gewenst vindt”.
Ze benadrukt dat de constructie al bestond toen Moorlag aantrad bij het bedrijf. „En net als de partij vindt Moorlag dat deze mensen nu die nabetaling moeten krijgen.” De woordvoerder vindt het desgevraagd geen zwaktebod dat er een rechter voor nodig was om dit af te dwingen. „Nu is het volkomen helder.”
Het huidige management van de werkplaats gaat in hoger beroep tegen de uitspraak. Het bedrijf stelt dat als de cao was gevolgd, er veel minder mensen aan de slag hadden kunnen gaan.
Trouw 21.12.2017 Voor PvdA-leider Lodewijk Asscher eindigt het jaar met een pijnlijke kwestie: een van zijn fractieleden is door de rechter op de vingers getikt over een onderwerp waar de PvdA zelf altijd zeer scherp op is: schijnconstructies.
Kamerlid William Moorlag werkte in zijn vorige baan als directeur van een sociale werkplaats mee aan een ongeoorloofde constructie om loonkosten te drukken. Daardoor kregen honderden mensen in de sociale werkplaats minder betaald en hadden ze slechtere arbeidsvoorwaarden dan hun volgens de rechter toekwam.
Moorlag kan aanblijven als Kamerlid, heeft Asscher besloten. Dat het bedrijf waar hij tot voor kort werkte is veroordeeld door de rechter, hoeft zijn functioneren als Kamerlid niet te hinderen. “De constructie was niet goed, maar wat voor de fractie de doorslag geeft is dat Moorlag die constructie gebruikte om zo veel mogelijk arbeidsgehandicapten een werkplek te geven. Hij heeft naar eer en geweten gehandeld. Het is wel wat anders dan wanneer een werkgever een constructie gebruikt om zichzelf te verrijken”.
Moorlag zit nog maar twee maanden in de Kamer, maar heeft ruime politieke ervaring. Hij was twaalf jaar gedeputeerde voor de PvdA in Groningen. In 2015 werd hij directeur van de sociale werkvoorziening Alescon.
Toen de PvdA Moorlag op de kandidatenlijst voor de Kamer zette, was de kwestie nog pril. Hij was net in conflict geraakt met de vakbond FNV. De bond vindt dat de sociale werkplaats niet mag werken met uitzendcontracten, maar mensen in vaste dienst moet nemen. Gisteren zei het PvdA-Kamerlid in deze krant dat uitzendcontracten in de geest waren van de politieke opdracht van de Kamer ‘méér arbeidsgehandicapten aan het werk te helpen onder mindere arbeidsvoorwaarden’. De FNV stapte in maart naar de rechter om de zaak uit te vechten. Dinsdag viel het vonnis.
Voor de PvdA is de zaak daarmee juridisch afgedaan. Maar de uitspraak van de rechter zal de fractie nog lang achtervolgen, omdat juist de PvdA zich opwerpt als voorvechter van eerlijk loon. Wat de zaak compliceert, is dat voormalig PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma deze zomer al liet doorschemeren twijfels te hebben over de gang van zaken bij Alescon. Op Kamervragen zei ze dat het doel om meer arbeidsgehandicapten aan werk te helpen bereikt moet worden ‘zonder onderlinge concurrentie op loonkosten’.
NOS 21.12.2017 Het PvdA-Kamerlid Moorlag mag van de partijtop blijven zitten, maar de PvdA zit wel met de kwestie in zijn maag, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “De PvdA is in verlegenheid gebracht door een eigen Kamerlid.” Moorlag kwam onlangs in de Tweede Kamer na het vertrek van Jeroen Dijsselbloem.
In de tijd dat Moorlag directeur was van sociale werkplaats Alescon heeft het bedrijf de wet overtreden. Personeel werd via een uitzendconstructie ingehuurd, in plaats van via een normaal dienstverband. Daardoor waren ze goedkoper. Door de FNV kwam de zaak voor de rechter.
Die oordeelde dat de ongeveer vierhonderd werknemers alsnog in vaste dienst moeten worden genomen en dat zij recht hebben op achterstallig loon. Volgens de FNV gaat het om ruim twee miljoen euro.
‘Bedoelingen waren goed’
“Ze vinden het bij de PvdA ook een lelijk verhaal”, zegt Fresen. “Moorlag zat gewoon fout.” Volgens Fresen heeft Asscher Moorlag niet de laan uitgestuurd omdat de bedoelingen van Moorlag goed waren. Die zegt dat door de constructie meer mensen aan het werk konden.
“Maar de werknemers voelden het wel in hun portemonnee, en ook in hun rechten”, zegt Fresen. “Dat erkent de PvdA ook.”
Asscher wilde in eerste instantie niet voor camera reageren, maar deed dat later toch. Hij benadrukt dat de PvdA tegen schijnconstructies is en dat Moorlag de constructie nooit heeft goedgekeurd om er zelf beter van te worden.
Fresen: “Maar hij zal zich realiseren dat waar hij altijd ten strijde trekt tegen schijnconstructies, dit een flinke deuk is in de geloofwaardigheid.”
Moorlag zegt in een schriftelijke verklaring:
“In mijn jaren als directeur van Alescon heb ik altijd naar eer en geweten gehandeld. Dat neemt niet weg dat de constructie zoals die door mijn voorganger in 2011 is ingevoerd fout was. De rechter heeft daar een heldere uitspraak over gedaan. De belangen van de werknemers van Alescon moeten voorop staan. Dat betekent dat het verschil in inkomen zo snel mogelijk volledig gecompenseerd moet worden.”
Trouw 21.12.2017 Sociale werkplaats Alescon overtrad de wet door honderden arbeidsbeperkten te laten werken via een uitzendbureau. Het kersverse PvdA-Kamerlid William Moorlag was tot voor kort directeur van Alescon. Hij verdedigde de constructie waarvan de rechter dinsdag zei dat die niet mag volgens de Wet Sociale Werkvoorziening.
Ruim vierhonderd medewerkers waren in dienst van een uitzendbureau dat het Drentse sw-bedrijf Alescon zelf had opgericht en waarvan het eigenaar was. Hierdoor liepen de arbeidsbeperkten loon mis, en hadden ze ook geen recht op het seniorenverlof, eindejaarsuitkeringen en volledige doorbetaling bij ziekte.
Alescon moet nu alsnog deze honderden werknemers in vaste dienst nemen en misgelopen aanvullingen en vergoedingen terugbetalen. Volgens vakbond FNV die de rechtszaak aanspande gaat het om ruim 2 miljoen euro. FNV-bestuurder Gea Lotterman is dolblij met de uitspraak. “Een SW-bedrijf dat kwetsbare mensen laat werken in schijnconstructies bedondert de boel.”
PvdA-Kamerlid William Moorlag was tot eind oktober directeur van Alescon, en verdedigde in die hoedanigheid deze nu verboden constructie. “Ik had geen reden om te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn”, laat hij weten. Moorlag benadrukt dat het beleid is geworden in 2011. “Toen was ik niet bij Alescon in dienst. Toen ik in 2015 directeur werd, stond het ook niet ter discussie. Pas in 2016 trok de FNV aan de bel. Ik heb het toen laten onderzoeken waaruit bleek dat het juridisch gezien correct was.”De rechter vindt dus van niet.
Asscher
Binnen de Partij voor de Arbeid worden schijnconstructies al jaren aangekaart. PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher streed als minister van sociale zaken tegen werkgevers die mensen jarenlang op dezelfde plek lieten werken maar niet in dienst namen. De SP stelde eerder al Kamervragen over Alescon. Daar kon de toenmalig PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma geen antwoord op geven omdat de zaak onder de rechter was.
De SP sprak in haar Kamervragen over een ‘race to the bottom’ door steeds minder te betalen voor arbeid. Moorlag: “Mijn voorganger heeft geanticipeerd op de Participatiewet die eraan zat te komen. Daarmee moeten meer arbeidsgehandicapten aan het werk worden geholpen onder mindere arbeidsvoorwaarden.”
Loonkosten
Want Moorlag erkent dat deze constructie is bedacht om goedkoper uit te zijn. “We wilden naar een lager loonkostenniveau. Ik vind wel dat er gehandeld moet worden naar wet- en regelgeving. Ik heb altijd gezegd dat als de rechter de FNV gelijk geeft, we ons daar naar moeten voegen. Maar die beslissing is nu aan het huidige management van Alescon.”
Het Drentse sociaal werkbedrijf gaat in hoger beroep. “We zijn teleurgesteld in het vonnis. Wij denken dat we wel binnen de regels van de wet hebben gehandeld”, laat bestuursvoorzitter Mirjam Pauwels weten. “Als we ons aan de cao van de WSW hadden gehouden, hadden veel minder mensen kunnen werken.”
Alescon moet nu dus alsnog 2 miljoen euro betalen. Wellicht schieten de werknemers daar niets mee op, doordat ze dan reeds ontvangen huur- en zorgtoeslagen moeten inleveren. “We willen het zorgvuldig afwikkelen, maar kunnen dat niet voorkomen. Dat is niet aan ons als werkgever”, zegt Pauwels. FNV-bestuurder Lotterman vindt het wel de verantwoordelijkheid van Alescon dat de betaling netjes gebeurt. “De werkgever moet de fout herstellen en is daarbij ook aansprakelijk voor de vervolgschade. Door deze schijnconstructie hebben honderden mensen niet gewerkt onder de cao die geldt voor de sociale werkplaats. Terwijl deze mensen hetzelfde werk deden op dezelfde locatie met dezelfde jas aan.”
NOS 21.12.2017 De Drentse sociale werkplaats Alescon heeft de wet overtreden door honderden arbeidsgehandicapten in te huren via een zelf opgericht uitzendbureau. Dat heeft de rechter bepaald in een zaak die was aangespannen door vakbond FNV. William Moorlag, nu Kamerlid voor de PvdA, was tot voor kort directeur van Alescon.
Zijn partij verzet zich al jaren tegen schijnconstructies, waardoor werknemers loon en allerlei regelingen mislopen. In Trouw erkent Moorlag dat de constructie met het uitzendbureau was bedacht om goedkoper uit te zijn, maar hij ging ervan uit dat dat mocht. “Ik had geen reden te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn.”
Kwetsbare werknemers
De kantonrechter ziet dat volstrekt anders. De uitzendconstructie is volgens de rechter in strijd met het doel en de strekking van de wet: het bieden van rechtszekerheid aan een groep kwetsbare werknemers.
De ongeveer vierhonderd mensen die via het uitzendbureau in de sociale werkplaats van Alescon werken, moeten alsnog in vaste dienst worden genomen. Het geld dat ze zijn misgelopen, moeten ze alsnog krijgen. Volgens de FNV gaat het om ruim twee miljoen euro.
Hoger beroep
Kamerlid Moorlag wijst er op dat hij als directeur altijd heeft gezegd dat als de FNV gelijk zou krijgen, het vonnis gevolgd moest worden. “Maar die beslissing is nu aan het huidige management van Alescon.”
Dat management heeft al gezegd in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak. Het bedrijf denkt nog steeds binnen de regels van de wet te hebben gehandeld. “Als we ons aan de cao hadden gehouden, hadden veel minder mensen hier kunnen werken.”
De zaak krijgt voor Moorlag geen gevolgen. De PvdA is niet van plan hem te straffen. Volgens de partij had Moorlag goede bedoelingen en legt hij zich neer bij de uitspraak van de rechter.
AD 21.12.2017 PvdA’ers in het hele land reageren verontwaardigd op het besluit van de PvdA-top dat Tweede Kamerlid William Moorlag gewoon kan aanblijven. Vandaag werd bekend dat Moorlag als directeur van een sociale werkplaats jarenlang honderden arbeidsbeperkten inhuurde via een verboden schijnconstructie.
Moorlag is niet langer geloofwaardig als hij zegt te strijden tegen schijnconstructies
Prominente PvdA’ers John Kerstens en Astrid Oosenbrug uiten forse kritiek op het besluit van de PvdA-leiding. ,,Hier had vandaag iets kunnen staan over hypocrisie en practice what you preach, maar ach”, schrijft Kerstens – nummer 11 op de PvdA-lijst – op Facebook. Ook oud-Kamerlid en voormalig kandidaat-voorzitter Astrid Oosenbrug is ‘zeer teleurgesteld’.
,,Het is onbegrijpelijk dat de PvdA-leiding nu geen maatregelen neemt”, zegt Oosenbrug tegen deze krant. ,,In de PvdA-fractie mag geen ruimte zijn voor mensen die langs de randjes van de wet lopen en later kijken of het wel of niet kan. Dat is een compleet foute instelling voor een sociaaldemocraat. Moorlag is niet langer geloofwaardig als hij zegt te strijden tegen schijnconstructies.”
Onvoldoende
Wilco Bos, PvdA-lijsttrekker in Harderwijk, sluit zich aan bij de kritiek. ,,Ik vind de uitleg van Moorlag nu onvoldoende. Je kunt niet zeggen: ‘Ik was onder de indruk dat de juridische constructie in orde is’. Dat kan wel zo zijn, maar als PvdA’er moet je dit soort constructies simpelweg niet willen. Als je directeur bent, kun je er iets aan doen. En dat heeft hij nagelaten. Ik vind dat hij nu meer uitleg moet geven.”
Moorlag was tussen 2015 en november 2017 directeur bij sociale werkplaats Alescon in Assen. Deze week oordeelde de rechter dat die werkplaats ten onrechte honderden mensen met een arbeidsbeperking inhuurde via een zelf opgericht uitzendbureau. Alescon moet nu meer dan 400 werknemers alsnog hun misgelopen loon, seniorenverlof, eindejaarsuitkeringen en ziekteverloven betalen.
Hier had vandaag iets kunnen staan over hypocrisie en ‘practice what you preach’.
Maar ach.
Fel tegenstander
Opvallend is dat uitgerekend de PvdA fel tegenstander is van dit soort schijnconstructies. PvdA-leider Lodewijk Asscher verzette zich als minister van Sociale Zaken tegen werkgevers die mensen jarenlang op dezelfde plek lieten werken, maar niet in dienst namen.
Een woordvoerder van de PvdA-leiding laat nu weten dat het handelen van Moorlag geen consequenties heeft voor zijn Kamerlidmaatschap. ,,William Moorlag is net als de PvdA tegenstander van schijnconstructies”, aldus de woordvoerder. ,,Daarover zijn we het volledig met elkaar eens.” Ook laat de partij weten dat de integriteitscommissie van de PvdA geen onderzoek zal doen naar Moorlag. ,,Die commissie treedt op bij fraude en dat soort zaken. Daar is nu geen sprake van.”
Niet in de haak
Hij had dit kunnen oplossen en heeft ervoor gekozen om dat niet te doen, puur om de loonkosten laag te houden
In dagblad Trouw zegt Moorlag dat hij ‘geen reden had te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn’. Hij benadrukt dat de constructie werd bedacht in 2011, ver voor zijn aantreden als directeur. ,,Toen ik in 2015 directeur werd, stond het ook niet ter discussie. Pas in 2016 trok de FNV aan de bel. Ik heb het toen laten onderzoeken, waaruit bleek dat het juridisch gezien correct was.”
Gea Lotterman, vakbondsbestuurder bij FNV, laat weten dat Moorlag destijds niet wilde ingrijpen. ,, We zijn toen door de rechter de gang op gestuurd”, zegt Lotterman. ,,We hebben gezegd dat hij dit moest regelen: nabetaling vanaf 2011 en een direct dienstverband voor de betrokkenen. Hij veegt nu zijn straatje schoon als politicus. Hij had dit kunnen oplossen en heeft ervoor gekozen om dat niet te doen, puur om de loonkosten laag te houden.”
PvdA-wethouder Stef Bijl uit Zevenaar vindt de opstelling van Moorlag ‘hypocriet’. ,,Het is absoluut noodzakelijk dat hij meer uitleg geeft”, zegt Bijl tegen deze krant.
Max van den Berg, voorzitter van de PvdA-kandidaatstellingscommissie bij de afgelopen verkiezingen, zegt dat de kwestie geen rol speelde bij de keuze om Moorlag op de kandidatenlijst voor de PvdA te zetten. ,,Dat speelde toen überhaupt niet. Wij vonden het belangrijk dat hij veel ervaring had op het terrein van de sociale werkplaatsen. De vraag of ik Moorlag met de kennis van nu opnieuw zou kandideren, kan ik niet beantwoorden.”
Moorlag was vandaag niet bereikbaar voor commentaar.
AD 21.12.2017 PvdA-Kamerlid William Moorlag hoeft van zijn partij niet uit de Tweede Kamer nu de rechter heeft geoordeeld dat het bedrijf waar hij tot november directeur was, in de fout is gegaan. De sociale werkplaats blunderde met het inhuren van arbeidsbeperkten. ,,Dit heeft geen consequenties voor zijn functioneren als Kamerlid.”
Pas in 2016 trok de FNV aan de bel. Ik heb het toen laten onderzoeken, waaruit bleek dat het juridisch gezien correct was, aldus William Moorlag.
Moorlag was tussen 2015 en november 2017 directeur bij sociale werkplaats Alescon in Assen. Deze week oordeelde de rechter dat die werkplaats ten onrechte honderden mensen met een arbeidsbeperking inhuurde via een zelf opgericht uitzendbureau. Alescon moet nu meer dan 400 werknemers alsnog hun misgelopen loon, seniorenverlof, eindejaarsuitkeringen en ziekteverloven betalen.
Opvallend is dat uitgerekend de PvdA fel tegenstander is van dit soort schijnconstructies. PvdA-leider Lodewijk Asscher verzette zich als minister van Sociale Zaken tegen werkgevers die mensen jarenlang op dezelfde plek lieten werken, maar niet in dienst namen.
Constructie
In dagblad Trouw zegt Moorlag dat hij ‘geen reden had te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn’. Hij benadrukt dat de constructie werd bedacht in 2011, ver voor zijn aantreden als directeur. ,,Toen ik in 2015 directeur werd, stond het ook niet ter discussie. Pas in 2016 trok de FNV aan de bel. Ik heb het toen laten onderzoeken, waaruit bleek dat het juridisch gezien correct was.” Toch oordeelt de rechter nu anders.
Volgens een woordvoerder van de PvdA heeft het nieuws ‘geen consequenties voor zijn functioneren als Kamerlid’. ,,William Moorlag is net als de Partij van de Arbeid tegenstander van schijnconstructies. Daarover zijn we het volledig met elkaar eens.”
Het cadeautje voor Alexander Pechtold D66 ligt erg gevoelig !!!
Hebt u de laatste tijd nog een huis gekregen? Nee, ik ook niet. Maar D66-fractieleider Alexander Pechtold mocht begin dit jaar een huisje in Scheveningen op zijn naam schrijven dat hem werd geschonken….!!!
Precair: Pechtold heeft de schenking niet vermeld in het schenkingenregister, websites buitelen over elkaar heen om hem te veroordelen – maar waarom lazen we er niets eerder over in de krant?
Dat is onverteerbaar. Jazeker, een privécadeau valt natuurlijk niet onder schenkingen die je moet opgeven – al maakt het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (pdf, hoofdstuk XIIC) géén onderscheid tussen cadeaus die ‘in functie’ worden ontvangen of daarbuiten.
Boeken, etentjes en concertkaartjes
Wie het Geschenkenregister erop naslaat, ziet dat boeken, etentjes en kaarten voor evenementen de lijst overheersen. Maar er worden ook veel onbenulligere cadeaus in opgenomen.
Zo ontving Kamervoorzitter Khadija Arib– die een indrukwekkende lijst van geschenken onder haar naam heeft staan – dit jaar het boekje Ik verf tot ik sterf (waarde 10 euro) op het Drongo talenfestival, kreeg ze van het blad Opzij een bloemenbon ter waarde van 50 euro, en gaf de ambassadeur van Pakistan haar een doos mango’s (‘waarde onbekend’).
Andere voorbeelden van cadeaus aan Kamerleden:
Kaarten voor de Toppers, inclusief afterparty, voor VVD-Kamerlid Malik Azmani van zanger René Froger.
Vera Bergkamp (D66) kreeg een koptelefoon van het Amsterdam Dance Event (ADE) van onbekende waarde.
Shoptegoed ter waarde van 1.000 euro bij de Bijenkorf voor VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff naar aanleiding van zijn verkiezing tot Best Geklede Man van het Jaar door het blad Esquire.
Twee tickets voor U2 (71,50 euro per stuk) voor ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind.
SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf kreeg een stofzuiger ter waarde van 205 euro van Klop Innovations, maar vermeldde er expliciet bij dat deze wordt geveild voor het ‘goede doel’.
Een modeltrein van Arriva (waarde onbekend) voor CDA-leider Sybrand Buma.
GroenLinks-leider Jesse Klaver kreeg twee kaarten voor de première van de musical Jesus Christ Superstar.
50Plus-voorman Henk Krol: een Turks bonbonschaaltje en diverse flessen wijn van diverse NPO-omroepen.
De lijst van Pechtold zelf is ook zeer lang, en bevat vooral boeken en toegangskaarten voor evenementen, maar ook een serviesset van BLOND Amsterdam, een rolkoffer van de BankGiro Loterij (beide waarden onbekend), en een Tsjaikovski-cd ter waarde van 20 euro van de Canadese ambassadeur.
Schenking Pechtold was ‘privékwestie’
De D66-leider koos ervoor het appartement van oud-diplomaat Marcoux niet in het register op te nemen. Naar eigen zeggen leerde hij Marcoux dertig jaar geleden kennen toen hij als ‘student-chauffeur’ voor hem werkzaam was. Daaruit zou een hechte vriendschap zijn ontstaan. Reden voor Pechtold om de zaak als privékwestie te bestempelen.
‘Ik kwam tot de slotsom dat dit register niet is bedoeld voor erfenissen van familie, naasten, cadeaus van kinderen of geschenken van vrienden. Omdat ze niet raken aan mijn functioneren als Kamerlid,’ aldus Pechtold eerder deze week. ‘D66 is een partij van transparantie, maar ook van privacy.’
AD 19.12.2017
Pechtold gaf wel concertkaartjes op in schenkingenregister
Een anonieme tip aan website 925.nl claimde dat Alexander Pechtold van de Canadese diplomaat Serge Marcoux een appartement heeft gekregen ter waarde van € 135.000. Na enig speurwerk, samen met GeenStijl, toonde 925 de schenking aan: die staat gewoon in het kadaster.
Daarna werd het schenkingsregister van de Tweede Kamer geraadpleegd. En wat blijkt? Pechtold heeft wel allerlei concertkaartjes en boeken netjes als schenkingen opgegeven – zoals elk Kamerlid verplicht is te doen – maar het appartement van Marcoux, in Scheveningen, ontbreekt op de lijst. Dat noemen we dus een verzwegen schenking. En dat voor een niet mals bedrag!
Stel, je krijgt als politicus van een vriend een appartement ter waarde van 135.000 euro, is dat dan iets wat je moet melden in het geschenkenregister van de Tweede Kamer? Nee, zegt D66-leider Alexander Pechtold, het is een privékwestie. Hij kreeg de woning in Scheveningen van de Canadese oud-ambassadeur Serge Marcoux, een man met wie hij al 25 jaar bevriend is maar als politicus geen werkrelatie heeft.
Marcoux ging in 2004 met pensioen en was nooit ambassadeur in Nederland. Pechtold maakte in 2005 zijn debuut op het Binnenhof. ‘Is er meer wat we moeten weten?’, vroegen journalisten vanmiddag aan Pechtold. ‘Nee, er is niet meer. Net zoals dit er niet is.’
Uitleg
PVV-leider Geert Wilders denkt er anders over. Hij wil ‘van de hoed en de rand’ weten. Hij heeft het presidium (het dagelijks bestuur van de Kamer) per brief om opheldering gevraagd. Een geschenk van een oud-ambassadeur is iets anders dan een verjaardagscadeau van een familielid. Deze gift zou wel degelijk politieke implicaties kunnen hebben, meent Wilders. ‘Ik zeg niet dat hij corrupt is.
CETA
In het specifieke geval van de mysterieuze schenking aan Pechtold zou dan kunnen blijken dat de genereuze Canadees de D66-leider wilde bedanken voor zijn steun aan het handelsakkoord met Canada (CETA), waar D66 zich hard voor maakt.
Zo’n corrupte vorm van beïnvloeding is in het geval van Pechtold niet bewezen, maar wel laadt hij hiermee verdenkingen op zich. Niet verstandig voor een parlementariër en partijleider, zeker niet na die eerdere kwestie: het tripje van Pechtold naar Oekraïne, in een privévliegtuig van een zakenman.
Ik zeg alleen dat de schijn van belangenverstrengeling is gewekt.’ Bijvoorbeeld voor de stemming in de Kamer over CETA, het Europese handelsverdrag met Canada.
Geschenkenregister
De regels van de Tweede Kamer schrijven enkel voor dat Kamerleden zelf moeten afwegen of giften ‘relevant voor hun functioneren’ zijn. Op het niet vermelden van een gift in het register staat geen sanctie.
PVV-leider Wilders wil daarom dat het bestuur van de Tweede Kamer de doelstelling en functioneren van het geschenkenregister onderzoekt, om eventuele belangenverstrengelingof de schijn daarvan te voorkomen. Gisteren liet Kamervoorzitter Arib weten dat het aan Kamerleden zelf is om verantwoording af te leggen.
GeenStijlpubliceerde als eerste over het appartement van Pechtold. Het stukje was van een redacteur met het pseudoniem ‘Seven’. Wellicht is het ironie, maar ook Seven houdt van cadeaus. Wie hem wil bedanken voor zijn onthulling, kan een digitale cadeaubon van Bol.com sturen naar zijn mailadres, schrijft hij op Twitter.
Het weblog GeenStijl berichtte over de schenking. Op sociale media kwamen hier veel reacties op. Het appartement heeft volgens de akte van schenking een waarde van 135.000 euro. De gift staat niet vermeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
Waarmee niet gezegd dat de gegevens van “bekende buren” juist zijn dat Alexander Pechtold daadwerkelijk is omgekocht, Wel is het verdacht dat de gift niet in het geschenkenregister staat. Zo’n duur cadeau is toch aanzienlijk boeiender dan een fles van een of ander mal dispuut na afloop van een debatje.
We kunnen toch wel wat regelen toch ??!!
Geen onderzoek
Het presidium van de Tweede Kamer heeft inmiddels besloten om om geen verder nader onderzoek te doen naar de forse schenking aan D66-leider Alexander Pechtold.
Uit de Integriteitsregels voor Kamerleden;
Pechtold liet dit jaar onder meer in het register optekenen dat hij kaarten voor de Mattheüs-Passion en Jochem Myjer had gekregen.
En in 2015 meldde Pechtold wél een kleine gift uit Canada. Hij kreeg toen van de huidige Canadese ambassadeur een cd cadeau van het Rotterdam Philharmonisch Orkest ter waarde van 20 euro.
Giften Pechtold 2017
• Ontvangen van het Kabinet van Leiden 2 kaarten voor de Matthäus-Passion. De waarde is onbekend.
• Ontvangen voor het verrichten van de opening van de expositie van het werk uit de verzameling van de heer Bernard van Noordwijk uit Bruinisse bij het Stadsmuseum te Zierikzee 6 flessen witte wijn en enkele boekjes. De waarde is onbekend.
• Ontvangen van Jochem Myjer 3 kaarten voor de voorstelling van Jochem Myjer. De waarde is onbekend.
• Vervaardigen door het RTL 4-programma Eigen Huis en Tuin een opslagplaats voor gekapt hout. Voor eigen rekening.
• Ontvangen van het tv-programma “De Tafel van Tijs” geschenkenbonnen ter waarde van 50,-.
Kamerleden mogen geen cadeaus aannemen in ruil om iets te doen of laten in de politiek, zo staat in de integriteitsregels. Weblog GeenStijl besteedde al eerder aandacht aan de zaak en vroeg zich af wat Pechtold voor het appartement heeft teruggegeven aan zijn Canadese vriend. Het blog suggereert dat de schenking iets te maken heeft met het handelsverdrag CETA tussen Canada en de EU, waar D66 voor is.
Verslaggever Vullings gelooft dat niet. “Deze diplomaat is allang uit dienst en had in 2004 zijn carrière afgerond. En ik denk dat D66, met of zonder appartement, toch wel voor CETA was geweest.”
Pechtold zei tegen verslaggevers op het Binnenhof dat hij de oud-ambassadeur bij zijn verjaardag een goed boek geeft, en meer niet. “Hij leest ook Nederlands.” Daarmee vindt de D66-leider dat hij voldoende opening van zaken heeft gegeven, “meer gaat u ook niet aan”.
Staartje?
PVV-leider Wilders wil dat het bestuur van de Tweede Kamer de doelstelling en functioneren van het geschenkenregister onderzoekt, om eventuele belangenverstrengeling of de schijn daarvan te voorkomen. Gisteren liet Kamervoorzitter Arib weten dat het aan Kamerleden zelf is om verantwoording af te leggen.
Baudet en Omtzigt worden om het minste al veroordeeld
Het is nog maar de vraag of de scoop van de twee websites ook doordringt tot andere media. NRC Handelsblad laat doorgaans geen gelegenheid onbenut om politici als Pieter Omtzigt en Thierry Baudet pootje te lichten, zelfs als dat moet met onbevestigde geruchten, halve waarheden en stevige overdrijving. Je zou verwachten dat de zelfbenoemde kwaliteitskrant ook gretig een nageltje wil meespijkeren aan de doodskist van Alexander Pechtold.
Dat valt nog maar te bezien. Bronnen binnen de krant meldden mij dat hij jarenlang de enige politicus was die zijn opwachting maakte op de NRC-nieuwjaarsborrel, wat zelfs op de redactie tot opgetrokken wenkbrauwen leidde. Er zal dus nog wat water door het gedempte Rokin moeten vloeien voordat de krant dit geval van (vermeende) fraude en ogenschijnlijke corruptie in de kolommen opneemt.
Gelukkig hoeft dat ook niet: Twitter explodeert al over het onderwerp en ook in de Tweede Kamer is opschudding ontstaan. Er is genoeg reden om een gedegen onderzoek te verlangen naar Pechtolds handelen en motieven – en bij het uitblijven van een goede verklaring mag dat zelfs een strafrechtelijk onderzoek worden. Dit verhaal krijgt vast nog een staartje.
Geert Wilders
Politiek commentator Wouter de Winther reageert bij WNL op het nieuws dat Pechtold van een voormalig diplomaat een appartement heeft gekregen. Hij benadrukt dat er niks is gebeurd dat niet mag en vraagt zich af of er op dezelfde manier zou zijn gereageerd als het om Geert Wilders was gegaan !!???
Telegraaf 14.03.2018 Het OM Oost-Nederland heeft verscheidene aangiften tegen Alexander Pechtold in behandeling vanwege een appartement dat hij cadeau kreeg. Dat zegt het het OM op vragen van ThePostOnline.
De D66-leider kwam eind vorig jaar in opspraak toen bleek dat hij in het Geschenkenregister van de Tweede Kamer geen melding had gemaakt van een appartement in Scheveningen dat hij had gekregen van een Canadese oud-diplomaat. Pechtold vond het een privékwestie.
Eind februari verscheen op internet een oproep om aangifte te doen tegen Pechtold, zijn notaris en taxateur wegens ambtelijke corruptie, valsheid in geschrift en opzettelijk onjuist aangifte van overdrachtsbelasting. Het OM krijgt nog steeds aangiften, maar zegt ,,in dit stadium” niks over de aantallen.
TPO 14.03.2018 Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland heeft meerdere aangiften tegen D66-leider Alexander Pechtold in behandeling vanwege een appartement dat hij cadeau kreeg. Dat laat het OM woensdag weten na vragen van ThePostOnline. Pechtold kwam in december vorig jaar in opspraak toen bleek dat hij in het Geschenkenregister van de Tweede Kamer geen melding had gemaakt van een appartement in Scheveningen dat hij had gekregen van een Canadese oud-diplomaat.
Later rezen vragen over de fiscale aspecten van de deal. Het OM ontvangt nog steeds aangiften over de kwestie maar wil ‘in dit stadium’ geen uitspraak doen over de aantallen. Eind februari verscheen op internet een oproep om aangifte tegen Pechtold, zijn notaris en taxateur te doen van ambtelijke corruptie, valsheid in geschrift en meerdere keren het opzettelijk onjuist aangifte van overdrachtsbelasting.
OM-woordvoerder Hans-Robert Scheperkeuter tegen TPO:
“We hebben aangiften binnengekregen en ze komen nog steeds binnen. Over aantallen doen we in dit stadium geen uitspraken. Het OM onderzoekt de aangiften.”
Pechtold kreeg het appartement van de Canadese oud-diplomaat Serge Marcoux, die sinds vele jaren met Pechtold bevriend is. Pechtold kent Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus, toen student, als chauffeur werkte voor de diplomaat. Pechtold woont in Wageningen, vandaar dat de aangiften bij het Openbaar Ministerie Oost-Nederland terechtkomen.
Telegraaf 24.12.2017 Ongeveer zeven op de tien kiezers van Forum voor Democratie, PVV en in mindere mate 50PLUS vinden dat D66-leider Alexander Pechtold moet aftreden vanwege het appartement dat hij cadeau kreeg van een oude vriend. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.
Ten opzichte van vorige week moet D66 twee zetels inleveren. Of dat komt door de ophef rond de cadeaukwestie is niet duidelijk. Van de ondervraagden vindt 68 procent wel dat de D66-leider het geschenk had moeten aanmelden in het register van de Tweede Kamer. Pechtold zei eerder deze week dat hij de gift beschouwt als een privékwestie.
Als er nu verkiezingen zouden zijn, zouden maar liefst zeven partijen uitkomen op 14 of 15 zetels. D66 en Forum voor Democratie zouden er 15 krijgen, PvdA, PVV, CDA, GroenLinks en SP zouden kunnen rekenen op 14 zetels. De VVD zou de grootste blijven met 27 zetels.
De Hond denkt dat dit versplinterde beeld een indicatie geeft voor de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in maart. De coalitie (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) zou de meerderheid kwijtraken en 61 zetels overhouden.
AD 24.12.2017 Een groot deel van de rechtse kiezers vindt dat D66-leider Alexander Pechtold af moet treden vanwege het zwijgen over een appartement dat hij cadeau kreeg, zo blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
De politicus ligt onder vuur omdat hij het appartement niet heeft laten opnemen in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Zelf noemt hij het ‘een privékwestie’ omdat hij geen werkrelatie zou hebben met de Canadese oud-ambassadeur Serge Marcoux, van wie hij de woning in Scheveningen kreeg.
Maar niet iedereen is het met die redenering eens: volgens De Hond vindt ongeveer zeven op de tien kiezers van Forum voor Democratie en de PVV dat Pechtold af moet treden. In mindere mate stelt ook een deel van de 50PLUS-kiezers dat de D66-leider zijn werkzaamheden moet neerleggen.
Twee zetels minder
Ten opzichte van vorige week moet D66 twee zetels inleveren. Of dat komt door de ophef rond de cadeaukwestie is niet duidelijk. Van de ondervraagden vindt 68 procent wel dat de D66-leider het geschenk had moeten melden.
Als er nu verkiezingen zouden zijn, zouden maar liefst zeven partijen uitkomen op 14 of 15 zetels. D66 en Forum voor Democratie zouden er 15 krijgen, PvdA, PVV, CDA, GroenLinks en SP zouden kunnen rekenen op 14 zetels. De VVD zou de grootste blijven met 27 zetels.
De Hond denkt dat dit versplinterde beeld een indicatie geeft voor de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in maart. De coalitie (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) zou de meerderheid kwijtraken en 61 zetels overhouden.
VK 20.12.2017 Had Alexander Pechtold moeten melden dat hij een appartement ter waarde van 135.000 euro kreeg van een bevriende Canadese oud-ambassadeur? ‘Ja, hij had het moeten laten registreren’, zegt Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans. ‘Niet omdat het nou wel of niet in de regeltjes staat. De regeltjes zijn niet zo duidelijk. Maar hij had het als ervaren politicus moeten aanvoelen.’
Pechtold zegt dat privégiften buiten het officiële geschenkregister vallen.
‘Ja, dat zegt hij. Maar de reglementen zeggen daar niets over. Er staat niet eens een verschil tussen privé en niet-privé in de regels van de Tweede Kamer.’
Als politicus moet je continu duidelijk maken dat je geen banden hebt met wie dan ook
Heeft een politicus dan geen recht op een privéleven?
‘Dat is een schijntegenstelling. Als een politicus een auto koopt van 700 duizend euro is dat een privé-zaak. Maar zou dat niet gek zijn voor een SP-politicus? Dat is toch privé? Proef je? Daar gaat het om. Als politicus doe je in de openbare ruimte veel zaken, ook achter gesloten deuren. Dat is kwetsbaar. Je moet dus continu duidelijk maken dat je geen banden hebt met wie dan ook. Een ervaren politicus als Pechtold had moeten weten dat je hier gefronste wenkbrauwen van kunt krijgen en dat dit afstraalt op de hele politiek.
‘Waarom dat noemen van die privékwestie me zo tegenstaat, is omdat ik me ook bezig houd met de transparancy-discussie wereldwijd. Elke minister in zwakke democratieën of bestuurders van een voetbalbond die van belangenverstrengeling of zelfs corruptie worden verdacht, doen meestal twee dingen: degene die het aankaart wordt belachelijk gemaakt en vervolgens wordt het schild van de privékwestie ingezet – met al dan niet een rechtszaak vanwege smaad erachteraan. Corruptie stuit altijd op de muur van ‘privé’. Dat dit nu ook hier de eerste reflex is, valt me tegen in Nederland. Dat verwacht je eerder in een bananenrepubliek.’
Moet het geschenkenregister worden aangepast?
Een ervaren politicus als Pechtold had moeten weten dat je hier gefronste wenkbrauwen van kunt krijgen
‘Ja, Nederlandse politici maken er een flauwekulregister van. Het staat vol met gerommel en geneuzel dat er niet toe doet. De grote dingen zie je niet. Maar bij twee van de 1.350 meldingen gaat het om bedragen van 1.000 euro of meer. Klaas Dijkhoff die een cheque heeft gewonnen als best geklede man van Nederland die hij mag besteden bij de Bijenkorf, een burgemeester die een cheque met opgehaald geld doorgeeft aan een dierenasiel. Transparantie wordt niet serieus genomen.
Het registratiesysteem is brak, het werkt niet, het staat nagenoeg vol met non-informatie over dingen die je juist niet hoeft te registreren. De Kamer doet er kennelijk niet serieus zijn best voor. Juist wat er in zou moeten staan, staat er niet in, zo laat het incident rond Pechtold zien. Zo creëer je dus een schimmige sfeer waar u en ik vragen bij gaan krijgen.’
Hoe kunnen we dat register verbeteren?
‘Strengere regels. Het is nu vrijblijvend. Iedereen doet maar wat. 52 Kamerleden hebben nog nooit iets gekregen kennelijk. En verder gaat het om goedkope flesjes wijn, boeken, houtjes en touwtjes. Kamerleden maken er onderling, zo lijkt het, een dolletje van. De echte dingen lijken er tussen door te glippen. Dat deugt niet.’
Elsevier 20.12.2017 Er worden vraagtekens gezet bij het Geschenkenregister van de Tweede Kamer, nadat deze week bleek dat D66-leider Alexander Pechtold de schenking van een Schevenings appartement ter waarde van 135.000 euro door de voormalige Canadese diplomaat Serge Marcoux, er niet in had geregistreerd. Wat wordt wél in het register vermeld?
Volgens het reglement van de Tweede Kamer moeten geschenken van boven de 50 euro uiterlijk een week na ontvangst in het register worden gemeld. Dit om transparantie te garanderen. Maar er bestaan geen sancties voor wie het niet doet.
Boeken, etentjes en concertkaartjes
Wie het Geschenkenregister erop naslaat, ziet dat boeken, etentjes en kaarten voor evenementen de lijst overheersen. Maar er worden ook veel onbenulligere cadeaus in opgenomen.
Zo ontving Kamervoorzitter Khadija Arib– die een indrukwekkende lijst van geschenken onder haar naam heeft staan – dit jaar het boekje Ik verf tot ik sterf (waarde 10 euro) op het Drongo talenfestival, kreeg ze van het blad Opzij een bloemenbon ter waarde van 50 euro, en gaf de ambassadeur van Pakistan haar een doos mango’s (‘waarde onbekend’).
Andere voorbeelden van cadeaus aan Kamerleden:
Kaarten voor de Toppers, inclusief afterparty, voor VVD-Kamerlid Malik Azmani van zanger René Froger.
Vera Bergkamp (D66) kreeg een koptelefoon van het Amsterdam Dance Event (ADE) van onbekende waarde.
Shoptegoed ter waarde van 1.000 euro bij de Bijenkorf voor VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff naar aanleiding van zijn verkiezing tot Best Geklede Man van het Jaar door het blad Esquire.
Twee tickets voor U2 (71,50 euro per stuk) voor ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind.
SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf kreeg een stofzuiger ter waarde van 205 euro van Klop Innovations, maar vermeldde er expliciet bij dat deze wordt geveild voor het ‘goede doel’.
Een modeltrein van Arriva (waarde onbekend) voor CDA-leider Sybrand Buma.
GroenLinks-leider Jesse Klaver kreeg twee kaarten voor de première van de musical Jesus Christ Superstar.
50Plus-voorman Henk Krol: een Turks bonbonschaaltje en diverse flessen wijn van diverse NPO-omroepen.
De lijst van Pechtold zelf is ook zeer lang, en bevat vooral boeken en toegangskaarten voor evenementen, maar ook een serviesset van BLOND Amsterdam, een rolkoffer van de BankGiro Loterij (beide waarden onbekend), en een Tsjaikovski-cd ter waarde van 20 euro van de Canadese ambassadeur.
Schenking Pechtold was ‘privékwestie’
De D66-leider koos ervoor het appartement van oud-diplomaat Marcoux niet in het register op te nemen. Naar eigen zeggen leerde hij Marcoux dertig jaar geleden kennen toen hij als ‘student-chauffeur’ voor hem werkzaam was. Daaruit zou een hechte vriendschap zijn ontstaan. Reden voor Pechtold om de zaak als privékwestie te bestempelen.
‘Ik kwam tot de slotsom dat dit register niet is bedoeld voor erfenissen van familie, naasten, cadeaus van kinderen of geschenken van vrienden. Omdat ze niet raken aan mijn functioneren als Kamerlid,’ aldus Pechtold eerder deze week. ‘D66 is een partij van transparantie, maar ook van privacy.’
Het Geschenkenregister maakt echter geen onderscheid tussen giften die Kamerleden als privépersoon of in functie krijgen. Gezien het gebrek aan sancties, is het aan Kamerleden zelf om te bepalen wat ze er wel en niet in opnemen.
De zaak rond het appartement in Scheveningen van Pechtold lijkt inmiddels afgedaan: dinsdag werd bekend dat er geen integriteitsonderzoek komt naar de kwestie.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 19.12.2017 De meningen van de collega-fractievoorzitters van D66-leider Pechtold over het appartement dat hij geschonken kreeg, lopen sterk uiteen.
Segers van de ChristenUnie bijvoorbeeld, zou juist in geval van twijfel een geschenk laten opnemen in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. “In ons leven is er heel weinig privé en heel veel publiek”, zegt hij. “Je kunt dat beter strikt interpreteren en veel opschrijven.”
Denk-leider Kuzu is nog stelliger: “Ik had het laten registreren.”
Baudet van Forum voor Democratie, gisteren door EenVandaag uitgeroepen tot politicus van jaar, suggereert op Twitter dat Pechtold zich heeft laten omkopen. Maar voor een toelichting op deze beschuldiging is Baudet niet beschikbaar. Hij loopt langs de NOS-camera met de mededeling “geen tijd”.
De heer Pechtold had mij ongeveer publiek gekruisigd, aldus PVV-leider Wilders.
PVV-leider Wilders heeft wel tijd. “Stel dat de Amerikaanse, Israëlische of de Russische ambassadeur aan mij een tuinhuisje van tien euro had geschonken”, zegt hij. “De heer Pechtold had honderd spoeddebatten aangevraagd en mij ongeveer publiek gekruisigd.”
Ook hij suggereert dat Pechtold zich misschien heeft laten omkopen. Wilders wil dat dat onderzocht wordt en dat ook de waarde van de woning, volgens de schenkingsakte 135.000 euro, wordt vastgesteld.
Maar het Presidium van de Tweede Kamer heeft hem inmiddels laten weten dat het geen taak is van het bestuur van de Tweede Kamer om Kamerleden te bevragen over het register. Het is aan Pechtold zelf om vragen te beantwoorden.
Ik heb geen vrienden die zo rijk zijn, aldus VVD-fractievoorzitter Dijkhoff.
De partijleiders Buma, Asscher en Dijkhoff vinden het echt een afweging van Pechtold zelf. Dijkhoff: “Ik heb geen vrienden die zo rijk zijn dat ze me überhaupt iets kunnen schenken van zo’n waarde. Ik weet niet wat ik gedaan zou hebben.”
Pechtold zegt dat hij zich door alle kritiek eerder gesterkt voelt in zijn besluit om de schenking niet te registreren bij de Tweede Kamer. “Ik weet hoe dit soort dingen kunnen werken. Maar dat betekent niet dat ik meega in de dwang of drang om daarmee mijn privéleven verder openbaar te maken.”
De vriendschap tussen hem en de Canadese diplomaat Serge Marcoux ontstond tijdens Pechtolds studententijd. Marcoux werkte op de Canadese ambassade in Den Haag van 1988 tot 1993. Pechtold kwam in 2006 in de Tweede Kamer. Marcoux is al meer dan tien jaar met pensioen.
In januari 2017 schonk Marcoux Pechtold een appartement, waarvan hij eerder had gezegd dat Pechtold het zou erven. De schenking is notarieel vastgelegd in een openbare akte. De site bekendeburen.nl maakte hier in februari melding van. De publicatie van GeenStijl gisteren trok ineens wel aandacht.
Enige zakelijke relatie tussen mij als politicus en de heer Marcoux als diplomaat is er nooit geweest, aldus D66-leider Pechtold.
Pechtold vindt de suggestie van Wilders en Baudet dat hij zich misschien heeft laten omkopen door Canada om voor het handelsverdrag CETA te stemmen, en een referendum erover tegen te houden, een beetje lachwekkend. “Enige zakelijke relatie tussen mij als politicus en de heer Marcoux als diplomaat is er nooit geweest.”
Op het moment dat Pechtold het appartement kreeg nam D66 als politieke partij al meer dan een jaar het standpunt in voor het CETA-verdrag te zijn. Het CETA-verdrag is sinds september 2017 al grotendeels in werking, maar moet nog worden behandeld door de Tweede en Eerste Kamer.
Is op dat moment de referendumwet nog van kracht, dan kan er een raadgevend referendum worden georganiseerd. Maar D66-minister Ollongren heeft de afschaffing van de wet al in gang gezet, zoals in het regeerakkoord is afgesproken.
Ik heb een verantwoordelijkheid om het privé van mijn vrienden te verdedigen, aldus D66-leider Pechtold.
De PVV probeerde vorige week met een motie het CETA-verdrag referendabel te houden maar de regeringspartijen, ook D66, stemden tegen die motie. Waarschijnlijk is de referendumwet afgeschaft tegen de tijd dat het CETA-verdrag is behandeld. Er zijn tot nu toe 200.000 van de benodigde 300.000 handtekeningen opgehaald.
Voor Pechtold speelt dit allemaal geen rol. “Ik heb ook een verantwoordelijkheid om het privé van mijn vrienden te verdedigen”, zegt hij. Hij vindt het vreemd dat hij zich moet verantwoorden over zijn vriendschap met Marcoux en waarom die hem een appartement wilde nalaten, maar nu al heeft geschonken.
Dit soort schenkingen in het register opnemen vindt hij geen goed idee. “Dan ben ik bang dat we in het detail van het privéleven van mensen gaan. Waar ik nu een voorbeeld van ben.”
Den HaagFM 20.12.2017 De Tweede Kamer doet geen verder onderzoek naar een forse schenking aan D66-leider Alexander Pechtold (grote foto). Dat antwoord heeft PVV-leider Geert Wilders gekregen op zijn vraag een onderzoek in te stellen.
Maandag werd bekend dat Pechtold van een goede vriend, een Canadese oud-diplomaat, een appartement in Scheveningen heeft gekregen. De D66-politicus beschouwt dit als een privékwestie en liet de gift daarom niet noteren in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Het appartement heeft een waarde van 135.000 euro. Pechtold kent oud-diplomaat Serge Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus in zijn studententijd als chauffeur werkte voor de diplomaat. Toen Marcoux uit Nederland vertrok en zijn Scheveningse appartement behield, zorgde Pechtold onder meer voor de post. De D66-leider vindt dat giften van familie en nauwe vrienden niet opgegeven hoeven te worden in het geschenkenregister. Dit omdat ze losstaan van het Kamerlidmaatschap.
Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (kleine foto) schrijft aan Wilders dat in de regels niets staat over toezicht op de “volledigheid en de juistheid” van de vermeldingen in het geschenkenregister. Ook kunnen geen sancties worden opgelegd. …lees meer
Elsevier 19.12.2017 Er komt geen onderzoek van de Tweede Kamer naar de schenking die D66-leider Alexander Pechtold kreeg. Van een Canadees oud-diplomaat kreeg Pechtold een appartement in Scheveningen cadeau, met een waarde van 135.000 euro. Een privékwestie, zei Pechtold zelf over de schenking.
PVV-leider Geert Wilders had gevraagd om een onderzoek door het presidium, omdat Pechtold de schenking niet had laten noteren in het giftenregister van de Tweede Kamer. Daar kunnen Kamerleden geschenken van boven de vijftig euro laten opnemen, omdat de transparantie ten goede komt. Omdat Pechtold dit naliet, rezen er vragen over zijn integriteit.
Register zegt niets over ‘volledigheid en juistheid’
Khadija Arib, die voorzitter is van de Tweede Kamer, zegt in haar antwoord tegen Wilders dat het register niets zegt over ‘volledigheid en juistheid’. Dat betekent dat er geen sancties kunnen worden opgelegd als Kamerleden giften niet registreren.
Pechtold kreeg blijkens informatie uit het Kadaster in januari 2017 een appartement in Scheveningen van Serge Marcoux, voormalig diplomaat in Nederland (1988-1993). De D66-leider bevestigde dat hij het appartement cadeau had gekregen, maar vermeldde dat niet omdat het een privéaangelegenheid betrof.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
OmroepWest 19.12.2017 De Tweede Kamer doet geen verder onderzoek naar een forse schenking aan D66-leider Alexander Pechtold. Dat antwoord heeft PVV-leider Geert Wilders gekregen op zijn vraag een onderzoek in te stellen.
Maandag werd bekend dat Pechtold van een goede vriend, een Canadese oud-diplomaat, een appartement in Scheveningen heeft gekregen. De D66-politicus beschouwt dit als een privékwestie en liet de gift daarom niet noteren in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Het appartement heeft een waarde van 135.000 euro.
Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib schrijft aan Wilders dat in de regels niets staat over toezicht op de ‘volledigheid en de juistheid’ van de vermeldingen in het geschenkenregister. Ook kunnen geen sancties worden opgelegd. Arib laat Wilders verder weten dat het presidium, de dagelijkse leiding, een Kamerlid niet kan bevragen ‘naar aanleiding van een persbericht’.
D66-leider leegde de brievenbus
Pechtold kent oud-diplomaat Serge Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus in zijn studententijd als chauffeur werkte voor de diplomaat. Toen Marcoux uit Nederland vertrok en zijn Scheveningse appartement behield, zorgde Pechtold onder meer voor de post.
De D66-leider vindt dat giften van familie en nauwe vrienden niet opgegeven hoeven te worden in het geschenkenregister. Dit omdat ze losstaan van het Kamerlidmaatschap.
Telegraaf 19.12.2017 Het presidium van de Tweede Kamer doet geen verder onderzoek naar een forse schenking aan D66-leider Alexander Pechtold. Dat antwoord heeft PVV-leider Geert Wilders gekregen op zijn vraag een onderzoek in te stellen.
Pechtold kreeg van een oude vriend, een Canadese oud-diplomaat, een appartement in Scheveningen. De D66-politicus beschouwt dit als een privékwestie. Hij liet de gift daarom niet noteren in het geschenkenregister van de Tweede Kamer, dat is bedoeld om openheid te bieden over geschenken en voordeeltjes. Het appartement heeft volgens de akte van schenking een waarde van 135.000 euro.
Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib schrijft aan Wilders dat in de regels niets staat over toezicht op de „volledigheid en de juistheid” van de vermeldingen in het geschenkenregister. Ook kunnen geen sancties worden opgelegd. Arib laat Wilders verder weten dat het presidium een Kamerlid niet kan bevragen „naar aanleiding van een persbericht.” Het presidium is de dagelijkse leiding van de Kamer, dat de werkwijze en procedures bespreekt.
Studententijd
Pechtold kent oud-diplomaat Serge Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus in zijn studententijd als chauffeur werkte voor de diplomaat. Toen Marcoux uit Nederland vertrok en zijn Scheveningse appartement behield, zorgde Pechtold onder meer voor de post.
De D66-leider vindt dat giften van familie en nauwe vrienden niet opgegeven hoeven te worden in het geschenkenregister. Dit omdat ze losstaan van het Kamerlidmaatschap.
NOS 19.12.2017 Waarom gaf D66-leider Pechtold wel op dat hij twee kaartjes had gekregen voor de Matthäus-Passion, maar niet de schenking van een appartement van de Canadese oud-ambassadeur? Die vraag houdt de gemoederen in Den Haag bezig.
Politiek verslaggever Joost Vullings zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat Pechtold en de oud-ambassadeur Marcoux elkaar uit Pechtolds studententijd kennen en daarna bevriend raakten. “Het was een schenking van een vriend. Hij vond niet dat het gemeld hoefde te worden.” Pechtold deed het af als een privékwestie, die niets met de politiek te maken had.
Ruimte voor interpretatie
Er is discussie over of die conclusie terecht is. De integriteitsregels schrijven voor dat schenkingen boven de 50 euro gemeld moeten worden, maar er staat geen straf op als je dit niet doet. “Het zijn regels die ze zelf hebben afgesproken. Die zijn ook niet bindend. Er staan geen sancties op, tenzij je de wet overtreedt”, zegt Vullings.
De regels laten ook ruimte voor interpretatie. Zo staat er dat het raadzaam is om een privéschenking te melden, als het van invloed kan zijn op politieke stellingname. “In die zin had hij de schenking beter wel kunnen melden, want je ziet nu wat ervan komt. Zeker voor een partij die pleit voor maximale transparantie, maar het hoeft dus niet”, zegt Vullings.
Als een willekeurige toeschouwer zonder veel omwegen zou kunnen denken dat een bepaalde private omstandigheid van een lid van invloed is op diens stellingname in een publiek vraagstuk, kan het raadzaam zijn omstandigheid in het register te doen opnemen.
Uit de Integriteitsregels voor Kamerleden;
Pechtold liet dit jaar onder meer in het register optekenen dat hij kaarten voor de Mattheüs-Passion en Jochem Myjer had gekregen.
En in 2015 meldde Pechtold wél een kleine gift uit Canada. Hij kreeg toen van de huidige Canadese ambassadeur een cd cadeau van het Rotterdam Philharmonisch Orkest ter waarde van 20 euro.
Giften Pechtold 2017
• Ontvangen van het Kabinet van Leiden 2 kaarten voor de Matthäus-Passion. De waarde is onbekend.
• Ontvangen voor het verrichten van de opening van de expositie van het werk uit de verzameling van de heer Bernard van Noordwijk uit Bruinisse bij het Stadsmuseum te Zierikzee 6 flessen witte wijn en enkele boekjes. De waarde is onbekend.
• Ontvangen van Jochem Myjer 3 kaarten voor de voorstelling van Jochem Myjer. De waarde is onbekend.
• Vervaardigen door het RTL 4-programma Eigen Huis en Tuin een opslagplaats voor gekapt hout. Voor eigen rekening.
• Ontvangen van het tv-programma “De Tafel van Tijs” geschenkenbonnen ter waarde van 50,-.
Kamerleden mogen geen cadeaus aannemen in ruil om iets te doen of laten in de politiek, zo staat in de integriteitsregels. Weblog GeenStijl besteedde al eerder aandacht aan de zaak en vroeg zich af wat Pechtold voor het appartement heeft teruggegeven aan zijn Canadese vriend. Het blog suggereert dat de schenking iets te maken heeft met het handelsverdrag CETA tussen Canada en de EU, waar D66 voor is.
Verslaggever Vullings gelooft dat niet. “Deze diplomaat is allang uit dienst en had in 2004 zijn carrière afgerond. En ik denk dat D66, met of zonder appartement, toch wel voor CETA was geweest.”
Pechtold zei tegen verslaggevers op het Binnenhof dat hij de oud-ambassadeur bij zijn verjaardag een goed boek geeft, en meer niet. “Hij leest ook Nederlands.” Daarmee vindt de D66-leider dat hij voldoende opening van zaken heeft gegeven, “meer gaat u ook niet aan”.
Staartje?
PVV-leider Wilders wil dat het bestuur van de Tweede Kamer de doelstelling en functioneren van het geschenkenregister onderzoekt, om eventuele belangenverstrengeling of de schijn daarvan te voorkomen. Gisteren liet Kamervoorzitter Arib weten dat het aan Kamerleden zelf is om verantwoording af te leggen.
Verslaggever Vullings verwacht niet dat de kwestie nog een staartje krijgt. “Dit soort muisjes krijgen staartjes als mensen in je eigen partij gaan steigeren. Dat zie ik niet gebeuren. Aangezien hij niet de wet heeft overtreden, hoeft hij ook niet te vrezen voor juridische procedures.”
Privé? Dat is niet helemaal de vraag. Register is er voor transparantie over alles wat je functioneren zou kunnen beïnvloeden – giften, voordelen. Door te weten, kunnen we vertrouwen. En heeft dit niets met de politicus te maken? 22:34 – 18 dec. 2017
Pechtold: geschonken appartement is privékwestie
In Den Haag is eindelijk discussie ontstaan over de vraag of de D66-leider een gekregen flat had moeten melden in het geschenkenregister van de Kamer.
Telegraaf 19.12.2017 PVV-leider Wilders wil dat wordt onderzocht of D66-leider Pechtold de regels heeft overtreden. Pechtold kreeg een appartement kado van een vriend, maar meldde dat niet.
OmroepWest 18.12.2017 D66-leider Alexander Pechtold vindt de forse schenking die hij heeft gehad van een Canadese oud-diplomaat een privékwestie. Het gaat om een appartement in Scheveningen van ruim een ton. De Leidenaar kreeg het appartement van Serge Marcoux, die sinds vele jaren met hem bevriend is.
GeenStijl berichtte over de schenking. Op sociale media kwamen hier veel reacties op. Het appartement heeft volgens de akte van schenking een waarde van 135.000 euro. De gift staat niet vermeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
Pechtold kent Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus, toen student, als chauffeur werkte voor de diplomaat. Toen Marcoux uit Nederland vertrok en zijn Scheveningse appartement behield, zorgde Pechtold voor de post. De D66-leider vindt dat giften van familie en nauwe vrienden niet opgegeven hoeven te worden in het openbare geschenkenregister van de Kamer. Dit omdat het losstaat van zijn Kamerlidmaatschap.
VK 18.12.2017 D66-leider Alexander Pechtold vindt niet dat hij het gratis verkrijgen van een appartement in Scheveningen had moeten melden in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. De man van wie hij de woning kreeg, is een oude vriend met wie hij als politicus geen enkele werkrelatie heeft. Daarom beschouwt Pechtold de gift puur als een privékwestie.
Eerder dit jaar schreef de website Bekendeburen.nl dat Pechtold het appartement ter waarde van 135.000 euro kreeg van Serge Marcoux, de Canadese oud-ambassadeur in Bosnië, Guyana en Suriname. Ook was hij ambassaderaad in Den Haag.
Pechtold mag de woning gebruiken totdat Marcoux (1944) overlijdt. Daarna wordt Pechtold eigenaar, tot die tijd mag hij de woning niet verhuren of verkopen.
Pechtold had de kwestie liefst privé gehouden, maar na publicaties op onder meer de website Geenstijl zag hij zich maandag gedwongen om uit te leggen waarom hij de gift niet heeft gemeld in het officiële geschenkenregister. Tweede Kamerleden worden geacht daarin alle giften van boven de 50 euro te melden, teneinde elke schijn van belangenverstrengeling te mijden.
Pechtold benadrukt dat privégiften daarbuiten vallen. Hij kent Marcoux van meer dan 25 jaar geleden, toen hij als student-chauffeur voor de ambassadeur werkte. Sindsdien is een lange en innige vriendschap ontstaan. Die leidde er begin dit jaar toe dat Marcoux zijn Scheveningse appartement, dat Pechtold al regelmatig gebruikte als pied-à-terre, aan hem overdeed. Marcoux woont zelf weer in Canada.
De D66-leider benadrukt dat hij als politicus nooit enige werkrelatie met Marcoux heeft gehad. Marcoux is sinds 2004 geen ambassadeur meer. In Pechtolds ogen is het dan ook meer een erfenis dan een gift. Ook andere Kamerleden vermelden privégiften, verjaardagscadeaus van familieleden of erfenissen doorgaans niet in het geschenkenregister als die hun functioneren als politicus niet raken.
Verbetering: in een eerdere versie van dit artikel stond dat Serge Marcoux de Canadese oud-ambassadeur in onder meer Den Haag en Paramaribo was. Dat klopt niet, Marcoux was de Canadese oud-ambassadeur in Bosnië, Gyana en Suriname. Ook was hij ambassaderaad in Den Haag.
NU 18.12.2017 D66-leider Alexander Pechtold vindt het feit dat hij een appartement in Scheveningen heeft gekregen van een Canadese oud-diplomaat een privékwestie.
Pechtold kreeg het appartement van Serge Marcoux, die sinds vele jaren met Pechtold bevriend is. GeenStijl berichtte over de schenking.
Op sociale media kwamen hier veel reacties op. Het appartement heeft volgens de akte van schenking een waarde van 135.000 euro. De gift staat niet vermeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
Pechtold kent Marcoux al tientallen jaren, uit de tijd dat de D66-politicus, toen student, als chauffeur werkte voor de diplomaat. Toen Marcoux uit Nederland vertrok en zijn Scheveningse appartement behield, zorgde Pechtold voor de post.
De D66-leider vindt dat giften van familie en nauwe vrienden niet opgegeven hoeven te worden in het openbare geschenkenregister van de Kamer. Dit omdat het wat hem betreft losstaat van zijn Kamerlidmaatschap.
Telegraaf 18.12.2017 De schenking van een appartement in Scheveningen door een voormalig Canadees diplomaat aan Alexander Pechtold is een privézaak. Dat zegt de leider van D66 nu de schenking door een publicatie op Geenstijl ophef heeft veroorzaakt.
Pechtold kreeg het appartement afgelopen jaar in bezit. De schenker is Serge Marcoux, eind jaren tachtig en begin jaren negentig diplomaat voor de Canadese ambassade in Den Haag. Het appartement was 135.000 euro waard. Pechtold gaf de gift niet op in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
Volgens Pechtold hoefde dat ook niet omdat het een privékwestie betreft. Hij kent de man al dertig jaar. De D66-leider werkte als student-chauffeur voor hem. Uit de arbeidsrelatie is een vriendschap ontstaan. Toen de diplomaat uit Den Haag vertrok, hield hij zijn Scheveningse appartement aan en vroeg hij Pechtold voor de planten en de post te zorgen. De vriendschap zou zo sterk zijn dat Marcoux Pechtold in zijn testament wilde opnemen en hem het appartement bij leven schonk.
Regels geschenken
Het reglement van orde van de Tweede Kamer schrijft voor dat Kamerleden geschenken van boven de 50 euro opgeven in een register, „uiterlijk één week na ontvangst van het geschenk of het voordeel.” Daarin staan wel cadeaubonnen en toegangskaartjes voor concert of tentoonstelling, maar geen appartement.
Volgens Pechtold staat het iedere Kamerlid vrij om van familie en nauwe vrienden giften te krijgen zolang die maar geen verband houden met de positie als Kamerlid. Wie bijvoorbeeld door z’n moeder is geholpen met z’n hypotheek, hoeft dat ook niet als geschenk bij de Tweede Kamer op te geven. „Het is allemaal legaal en keurig door een notaris vastgelegd. Het is een vriend, die ik al dertig jaar ken. Het is een privézaak. Het is al erg genoeg dat mijn gegevens op straat liggen.”
NOS 18.12.2017 D66-leider Pechtold beschouwt het appartement dat hij van een vriend heeft gekregen als een privékwestie. In Den Haag ontstond vandaag enige discussie over een bericht van GeenStijl over een appartement van Pechtold in Scheveningen.
Het appartement was een schenking van een Canadese oud-diplomaat aan de D66-voorman. Sommigen vonden dat Pechtold de schenking had moeten melden in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. In dat register geven Kamerleden geschenken op van meer dan 50 euro. Hij heeft dat niet gedaan.
Oude vriend
Pechtold wilde er vandaag weinig over kwijt, omdat het volgens hem niets met zijn functioneren als politicus te maken heeft. Maar na alle publiciteit geeft D66 toch wat details. Volgens Pechtold is de oud-diplomaat een vriend die hij al tientallen jaren kent, al voordat hij de politiek inging.
De man had een flat als ‘pied-à-terre’ in Scheveningen. Pechtold mocht die gebruiken als het zo uitkwam. In ruil daarvoor gaf de D66-voorman bijvoorbeeld de planten water. De diplomaat is inmiddels al jaren met pensioen en woont ergens anders.
Volgens D66 heeft de Canadees Pechtold eerst verteld dat die het appartement zou erven, maar wilde de diplomaat de flat begin dit jaar bij leven aan de D66-voorman schenken. Dat is inderdaad gebeurd en volgens de schenkingsakte was de waarde van de flat 135.000 euro.
Onbegrijpelijk
Kamervoorzitter Arib heeft geen behoefte om er veel over te zeggen. Volgens haar woordvoerder moeten ‘relevante’ giften worden gemeld, maar staan er geen sancties op als dat niet gebeurt.
Hoogleraar staatsrecht Voermans vindt het onbegrijpelijk dat Pechtold het appartement niet heeft gemeld. Volgens hem is het Kamer-register hier juist voor bedoeld en niet voor een paar flessen wijn. Voermans vindt dat de D66-leider in het register had kunnen uitleggen dat het een privézaak is, die zijn politieke functioneren helemaal niet heeft beïnvloed.
Elsevier 18.12.2017 De schenking van een appartement aan D66-leider Alexander Pechtold door een voormalig Canadees diplomaat is een privékwestie. Dat laat een woordvoerster van Pechtold weten op vragen van Elsevier Weekblad.
Pechtold heeft blijkens informatie uit het Kadaster in januari 2017 een appartement in Scheveningen gekregen van Serge Marcoux, de voormalige ambassaderaad in Den Haag (1988-1993).
Daarover is ophef op onder meer websites GeenStijl en 925.nl omdat hij het appartement met een waarde van 135.000 euro niet heeft gemeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
Geen reactie op inhoud
D66 bevestigt de schenking, maar stelt dat de schenking is gedaan aan de privépersoon Pechtold, en niet aan Pechtold als Kamerlid. Verder wil de partij niet inhoudelijk op de ophef reageren. Ook vragen over de relatie tussen Pechtold en de Canadese diplomaat wil D66 niet beantwoorden.
De diplomaat Marcoux eindigde zijn loopbaan in Suriname in 2004 waar hij ambassadeur was. Hij vertaalde onder meer het werk van Godfried Bomans en J.M.A. Biesheuvel van het Nederlands naar het Frans.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
Elsevier 18.12.2017 Hebt u de laatste tijd nog een huis gekregen? Van een buitenlandse ambassadeur bijvoorbeeld? Nee, ik ook niet. Maar D66-fractieleider Alexander Pechtold mocht begin dit jaar een huisje in Scheveningen op zijn naam schrijven dat hem werd geschonken door een Canadese ex-diplomaat.
Precair: Pechtold heeft de schenking niet vermeld in het schenkingenregister, websites buitelen over elkaar heen om hem te veroordelen – maar waarom lezen we er niets over in de krant?
Pechtold gaf wel concertkaartjes op in schenkingenregister
Een anonieme tip aan website 925.nl claimde dat Alexander Pechtold van de Canadese diplomaat Serge Marcoux een appartement heeft gekregen ter waarde van € 135.000. Na enig speurwerk, samen met GeenStijl, toonde 925 de schenking aan: die staat gewoon in het kadaster.
Daarna werd het schenkingsregister van de Tweede Kamer geraadpleegd. En wat blijkt? Pechtold heeft wel allerlei concertkaartjes en boeken netjes als schenkingen opgegeven – zoals elk Kamerlid verplicht is te doen – maar het appartement van Marcoux, in Scheveningen, ontbreekt op de lijst. Dat noemen we dus een verzwegen schenking. En dat voor een niet mals bedrag!
Kamerleden moeten niet de schijn wekken omkoopbaar te zijn
Allereerst moeten Kamerleden schenkingen openbaar maken omdat ze anders de schijn wekken omgekocht te worden. Dat gaat in tegen de Grondwet: Kamerleden stemmen ‘zonder last’. Ze mogen dus ook hun stem niet verkopen voor goederen of diensten in het verleden, heden of toekomst. Logisch, want waar macht is liggen fraude en corruptie op de loer.
In het specifieke geval van de mysterieuze schenking aan Pechtold zou dan kunnen blijken dat de genereuze Canadees de D66-leider wilde bedanken voor zijn steun aan het handelsakkoord met Canada (CETA), waar D66 zich hard voor maakt.
Zo’n corrupte vorm van beïnvloeding is in het geval van Pechtold niet bewezen, maar wel laadt hij hiermee verdenkingen op zich. Niet verstandig voor een parlementariër en partijleider, zeker niet na die eerdere kwestie: het tripje van Pechtold naar Oekraïne, in een privévliegtuig van een zakenman.
Privécadeau valt niet onder schenkingen die je moet opgeven
Reden voor Carla Joosten van Elsevier Weekblad om navraag te doen bij de partij. Wat zegt D66? De schenking is ‘een privé-kwestie’. Verder weigert Pechtold of zijn partij in te gaan op de aard van de schenking en de relatie die hij heeft met de gulle gever.
Dat is onverteerbaar. Jazeker, een privécadeau valt natuurlijk niet onder schenkingen die je moet opgeven – al maakt het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (pdf, hoofdstuk XIIC) géén onderscheid tussen cadeaus die ‘in functie’ worden ontvangen of daarbuiten.
We hoeven natuurlijk niet alle verjaardagscadeautjes van parlementariërs in het register terug te lezen. Maar een appartement van meer dan een ton? Daarover mag een politicus stevig aan de tand worden gevoeld – en daarover is Pechtold een goede uitleg verschuldigd. Het siert hem niet dat hij dat niet eerder heeft beseft en het is schandalig dat hij nu nog steeds weigert tekst en uitleg te geven.
Baudet en Omtzigt worden om het minste al veroordeeld
Het is nog maar de vraag of de scoop van de twee websites ook doordringt tot andere media. NRC Handelsblad laat doorgaans geen gelegenheid onbenut om politici als Pieter Omtzigt en Thierry Baudet pootje te lichten, zelfs als dat moet met onbevestigde geruchten, halve waarheden en stevige overdrijving. Je zou verwachten dat de zelfbenoemde kwaliteitskrant ook gretig een nageltje wil meespijkeren aan de doodskist van Alexander Pechtold.
Dat valt nog maar te bezien. Bronnen binnen de krant meldden mij dat hij jarenlang de enige politicus was die zijn opwachting maakte op de NRC-nieuwjaarsborrel, wat zelfs op de redactie tot opgetrokken wenkbrauwen leidde. Er zal dus nog wat water door het gedempte Rokin moeten vloeien voordat de krant dit geval van (vermeende) fraude en ogenschijnlijke corruptie in de kolommen opneemt.
Gelukkig hoeft dat ook niet: Twitter explodeert al over het onderwerp en ook in de Tweede Kamer is opschudding ontstaan. Er is genoeg reden om een gedegen onderzoek te verlangen naar Pechtolds handelen en motieven – en bij het uitblijven van een goede verklaring mag dat zelfs een strafrechtelijk onderzoek worden. Dit verhaal krijgt vast nog een staartje.
Geerten Waling is historicus en schrijver van o.a. de boeken Zetelroof (2017) en 1848 – Clubkoorts en revolutie (2016).
Kamerlid Wybren van Haga heeft een vastgoedbedrijf met meer dan honderd woningen in voornamelijk Amsterdam en Haarlem.Sinds dit jaar gelden in Amsterdam strengere regels voor het verhuren van woningen aan meer dan twee inwoners. In circa acht gevallen zou Van Haga niet aan die regels voldoen. Gedurende het interne VVD-onderzoek mag hij Kamerlid blijven.
Na vele integriteitsschandalen in de afgelopen jaren staat de VVD-antenne voor affaires in de eigen gelederen een stuk scherper afgesteld. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff hoefde niet lang na te denken nadat Kamerlid Wybren van Haga dit weekend onderwerp was van een Parool-artikel over het schenden van Amsterdamse huurregels. Dijkhoff heeft meteen de integriteitscommissie van de partij gevraagd om de zaak uit te zoeken.
De Amsterdamse krant Het Paroolonthulde dit weekeinde dat Van Haga in overtreding is. De aangescherpte regel ging in januari in, maar de VVD’er hoopte op een coulante houding van de gemeente. ‘Ik had gerekend op een overgangssituatie’, zei hij tegen de krant. SP-wethouder Laurens Ivens bleek de regel echter streng te handhaven. In mei inventariseerde Van Haga daarom in hoeveel van zijn panden meer dan twee huurders zaten.
Bevindingen integriteitscommissie Wybren van Haga
De integriteitscommissie van de VVD heeft niet geconstateerd dat VVD-Kamerlid Wybren van Haga ernstig verwijtbaar heeft gehandeld of regels heeft overtreden. De commissie deed op verzoek van Klaas Dijkhoff onderzoek naar het handelen van Van Haga met betrekking tot zijn vastgoedportefeuille en het al dan niet (moeten) voldoen aan nieuwe verhuurregels in Amsterdam.
Wel concludeert de commissie dat de combinatie van Kamerlid en ogenschijnlijk full time ondernemer niet werkbaar is en niet wenselijk is. Daarom zal Wybren van Haga bemoeienis met zijn bedrijven en de verhuur van zijn panden staken.
Klaas Dijkhoff: ‘Ik dank de commissie voor haar werkzaamheden en onderschrijf de conclusies. Ik heb de aanbevelingen onverkort overgenomen en dat geldt ook voor Wybren.’
Voorzitter Christianne van der Wal: ‘Wij danken de commissie voor het rapport. Op basis hiervan gaan wij nadenken hoe we een dergelijke situatie in de toekomst kunnen voorkomen.’
Lijst van integriteitsschandalen bij VVD wordt steeds langer
Het is inmiddels alweer de zoveelste in een reeks aan integriteitskwesties binnen de VVD de afgelopen jaren, waarna leden moesten opstappen. Eerder dit jaar moest partijvoorzitter Henry Keizer het veld ruimen nadat ophef was ontstaan over een controversiële overname van uitvaartbedrijf De Facultatieve. In de voorgaande kabinetsperiode moest Kamerlid Mark Verheijen zijn Kamerlidmaatschap neerleggen omdat hij te ruim gedeclareerd had in een eerdere politieke functie. Het oordeel werd later afgezwakt door de integriteitscommissie van de VVD, maar Verheijen keerde niet terug in de Kamer.
Daarnaast werd de Limburgse VVD’er Jos van Rey vorig jaar veroordeeld voor corruptie. De voormalig wethouder gaf in 2015 zijn VVD-lidmaatschap op. In datzelfde jaar moest René Leegte weg als Kamerlid vanwege een niet gemelde, betaalde functie, en vertrok Loek Hermans uit de Senaat vanwege zijn rol als toezichthouder bij Meavita, een zorgconcern.
AD 07.06.2018 BNNVara-presentator Tim Hofman is een petitie gestart tegen Tweede Kamerlid Wybren van Haga omdat Hofman de integriteit van de VVD’er in twijfel trekt.
Hofman besteedt in de meest recente aflevering van zijn Youtube-programma #BOOS aandacht aan Van Haga’s vastgoedactiviteiten in Amsterdam. De VVD’er verhuurde als pandjeseigenaar woningen waarin te veel huurders zaten zonder vergunning, zo onthulde Het Parool vorig jaar.
Van Haga erkende toentertijd dat in zeven of acht panden teveel huurders zaten zonder dat hij daarvoor een vergunning had. Zo’n vergunning is verplicht volgens de regels van de gemeente Amsterdam.
Integriteit
“Ik probeer het zo goed mogelijk op te lossen,” zei hij destijds. Zijn verweer: de regels voor verhuurders veranderden zo snel dat hij die niet kon bijbenen. Waarbij hij erkende dat ‘in zeven of acht’ van zijn tientallen woningen te veel huurders zaten.
Een integriteitscommissie van de VVD onderzocht vervolgens of Van Haga iets te verwijten viel, maar concludeerde uiteindelijk dat er van geen enkele fout sprake was. Opvallend is dat de commissie drie maanden nodig had voor het onderzoek, dat bestond uit welgeteld één gesprek, met Van Haga zelf.
Petitie
Voor Hofman is met dat onderzoek de kous nog niet af. In de aflevering voert de presentator een voormalig huurster van Van Haga op en gaat hij bij het vastgoedbedrijf – waar Van Haga min of meer afstand van heeft genomen – langs. Ook spreekt Hofman de VVD’er in Den Haag.
Met de petitie hoopt Hofman dat Van Haga zijn Tweede Kamerlidmaatschap heroverweegt. ‘Wij verzoeken Wybren van Haga om zijn zetel op te geven om onze democratie integer te houden,’ zo staat in de petitie geschreven. Inmiddels hebben ruim 4.000 mensen hun handtekening onder de oproep gezet.
Elsevier 12.04.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga mag zijn functie houden. Hij kwam eerder in opspraak omdat hij als verhuurder van panden in Amsterdam niet voldeed aan huurregels. Van Haga was de laatste in een lange reeks van VVD’ers die door de integriteitscommissie heen moesten.
De integriteitscommissie van de VVD oordeelde donderdag dat hij niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld als verhuurder van panden in Amsterdam.
Situatie is ‘onwenselijk’: Van Haga niet inzetbaar op alle dossiers
Het onderzoek naar Van Haga gebeurde op verzoek van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Van Haga bezit zo’n honderd huizen in Amsterdam en Haarlem, en heeft in meerdere panden een nieuwe verhuurregel van de gemeente overtreden.
Sinds dit jaar gelden namelijk striktere eisen voor het verhuren van een huis aan meer dan twee personen. Volgens Van Haga zaten in ‘zeven of acht’ van zijn panden te veel huurders zonder vergunning. Om de verhuur te legaliseren, zegde Van Haga huurcontracten op. ‘Ik probeer het zo goed mogelijk op te lossen,’ zei hij eerder.
Het Kamerlid bestreed het nieuws niet, maar gaf aan alles te willen doen om zo snel mogelijk aan de regels te voldoen. ‘De heer Van Haga heeft (uiteindelijk) veel in het werk gesteld om te voldoen aan de geldende verordeningen’, schrijft de commissie in het donderdag verschenen rapport.
Wel schrijft de integriteitscommissie dat ‘thans een onwerkbare en onwenselijke situatie is ontstaan voor de uitoefening van de politieke functie van Tweede Kamerlid. Kamerleden moeten immers in beginsel inzetbaar zijn op alle dossiers,’ verwijzend naar het dossier van de woningmarkt.
Nadat de VVD een onderzoek had ingesteld, bleef Van Haga zich bovendien persoonlijk bemoeien met de kwestie. Daarbij plaatst de integriteitscommissie ook vraagtekens. ‘De heer Van Haga is echter niet vrij om op meerdere dossiers het woord te voeren nu hij in deze dossiers zelf bedrijfsmatige activiteiten ontplooit en blijft ontplooien wanneer naar zijn eigen oordeel de omstandigheden daartoe aanleiding geven.’
Van Haga is opgelucht, en staakt betrokkenheid bij bedrijven
Van Haga zelf is blij met de conclusies. Hij zal naar eigen zeggen alle betrokkenheid bij zijn bedrijven staken. ‘Vanaf heden zal ik afzien van bemoeienis bij de bedrijfsvoering van mijn bedrijven en de verhuur van de panden die ik privé bezit.’
De commissie liet aan fractievoorzitter Klaas Dijkhoff de beslissing over of de partij, de Kamer en de politiek niet zouden lijden onder het aanblijven van Van Haga. Dijkhoff nam genoegen met Van Haga’s belofte zich niet meer met zijn bedrijven te bemoeien en laat hem aanblijven. Van Haga zit sinds oktober in de Tweede Kamer. Hij stond op plek 41 op de kandidatenlijst en stroomde na de formatie door naar de fractie nadat meerdere fractieleden een plek in het kabinet bemachtigden. Daarvoor was hij gemeenteraadslid in Haarlem.
De regeringscoalitie keek met spanning uit naar de afloop van de affaire, omdat zij zich niet kan permitteren ook maar één Kamerlid te verliezen. De coalitie heeft namelijk een krappe meerderheid van 76 zetels. Als Van Haga en zijn partij er niet uit zouden komen en het Kamerlid zou vasthouden aan zijn zetel, dan zou het kabinet de meerderheid in de Tweede Kamer kwijt zijn.
Zoveelste integriteitsschandaal bij de VVD
Het is de zoveelste in een reeks aan integriteitskwesties binnen de VVD de afgelopen jaren, waarna leden moesten opstappen. Eerder dit jaar moest partijvoorzitter Henry Keizer het veld ruimen nadat ophef was ontstaan over een controversiële overname van uitvaartbedrijf De Facultatieve. In de voorgaande kabinetsperiode moest Kamerlid Mark Verheijen zijn Kamerlidmaatschap neerleggen omdat hij te ruim gedeclareerd had in een eerdere politieke functie. Het oordeel werd later afgezwakt door de integriteitscommissie van de VVD, maar Verheijen keerde niet terug in de Kamer.
Daarnaast werd de Limburgse VVD’er Jos van Rey vorig jaar veroordeeld voor corruptie. De voormalig wethouder gaf in 2015 zijn VVD-lidmaatschap op. In datzelfde jaar moest René Leegte weg als Kamerlid vanwege een niet gemelde, betaalde functie.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 12.04.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga heeft niet ernstig verwijtbaar gehandeld bij de verhuur van zijn panden in Amsterdam. Dat stelt de integriteitscommissie van de VVD na onderzoek. Het Kamerlid mag van de VVD aanblijven waardoor de minimale meerderheid van de coalitie niet in gevaar komt.
Van Haga heeft volgens de commissie geen regels overtreden, zo meldt de VVD donderdag. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vroeg de commissie onderzoek te doen nadat Van Haga in opspraak raakte na berichtgeving van Het Parool.
Die krant meldde in december dat in een aantal verhuurde huizen van Van Haga meer mensen wonen dan is toegestaan. Van Haga bezit meer dan honderd adressen, vooral in Amsterdam en Haarlem.
De nieuwe regels waar Van Haga niet aan voldeed noemde hij eerder “onrealistisch” en hij beschuldigde de Amsterdamse woonwethouder Laurens Ivens ervan “een razzia” te houden.
Staken
De commissie concludeert in het eigen onderzoek dat “van overtredingen of ernstig verwijtbaar handelen niet is gebleken”. Wel stelt de commissie dat de combinatie van Kamerlid en “ogenschijnlijk full time ondernemer niet werkbaar is en niet wenselijk is”. Om die reden zal van Haga zijn bemoeienis met zijn bedrijven en de verhuur van zijn panden staken.
Ondanks dat Van Haga, die sinds oktober Kamerlid is, zei dat hij afstand had genomen van zijn vastgoedactiviteiten heeft hij zich toch met de verhuur van zijn panden bemoeid. Een “schijnconstructie” noemt de commissie dat.
“Door het rechtstreeks benaderen van huurders en het rechtstreekse contact onderhouden met ambtenaren treedt de heer Van Haga nadrukkelijk naar buiten als vastgoedondernemer en daarmee buiten zijn bevoegdheden van ‘slechts’ eigenaar/aandeelhouder.”
Coalitie
Nu de vastgoedbaas formeel afstand doet van de bedrijfsvoering rond zijn panden en hij volgens de commissie “veel in het werk heeft gesteld” aan de regels te voldoen, mag hij van de VVD blijven. Voor de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zal het als een opluchting komen. De coalitie rust op een minimale meerderheid van 76 zetels.
In een schriftelijke reactie zegt Van Haga blij te zijn de periode achter zich te kunnen laten en zal verder niet reageren op vragen. Dijkhoff, die om het rapport heeft gevraagd, zegt in een schriftelijke reactie de conclusies van de integriteitscommissie van de VVD over te nemen.
De integriteitscommissie van de VVD is opgericht nadat de partij van premier Mark Rutte meerdere malen te maken kreeg met VVD’ers die in opspraak raakten. Zo is de VVD voor de zesde maal op rij de partij met de meeste integriteitsschandalen achter haar naam.
NOS 12.04.2018 Wybren van Haga blijft Kamerlid voor de VVD. De integriteitscommissie van de partij die onderzoek naar hem heeft gedaan, heeft hem voor de keuze gesteld: stoppen als ondernemer of zijn Kamerlidmaatschap neerleggen. Hij heeft besloten het eerste te doen.
Als Van Haga had moeten vertrekken en had geweigerd zijn Kamerzetel op te geven, was dat lastig geweest voor de coalitie. Die heeft maar één zetel meerderheid in de Tweede Kamer.
De Amsterdamse krant Het Parool meldde in december dat Van Haga zeven of acht panden verhuurt aan meer dan twee huurders. Hij had daarvoor geen vergunning, terwijl dat sinds januari vorig jaar wel moest. Van Haga bekende dat hij op de hoogte was van de nieuwe regels, maar zei dat hij tijd nodig had om eraan te voldoen.
Fulltime ondernemer
De integriteitscommissie, onder leiding van de Utrechtse commissaris van de koning Van Beek, vindt dat Van Haga “niet ernstig verwijtbaar” heeft gehandeld, maar dat hij “niet tegelijkertijd actief ondernemer op deze schaal en Kamerlid kan zijn”, want dan zou er “een risico zijn op een toekomstige schending van de integriteit”. De commissie vindt dat het erop leek dat hij als fulltime ondernemer werkzaam was en noemde dat niet werkbaar en niet wenselijk.
Van Haga zegt blij te zijn met de conclusies die de VVD-commissie heeft getrokken. Hij zegt dat hij, zeker met zijn voorbeeldfunctie als Kamerlid, “eerder had moeten beginnen met het – anticiperend – voldoen” aan de nieuwe verhuurregels in Amsterdam. Van Haga zegt dat hij zich vanaf nu niet meer met de bedrijfsvoering van zijn bedrijven en de verhuur van zijn panden zal bemoeien.
VVD-fractieleider Dijkhoff laat weten dat hij de aanbevelingen van de commissie-Van Beek onverkort heeft overgenomen.
VK 12.04.2018 De in opspraak geraakte VVD’er Wybren van Haga kan aanblijven als Kamerlid. De intergriteitscommissie van de VVD heeft na maandenlang onderzoek ‘geen overtredingen of ernstig verwijtbaar handelen’ geconstateerd bij het beheer van Van Haga’s vastgoedonderneming.
De coalitie kan daarmee opgelucht ademhalen. De vrees bestond dat de welvarende zakenman uit de VVD op zou stappen als het oordeel van de integriteitscommissie negatief zou uitvallen. Het kabinet Rutte III zou in dat geval zijn meerderheid van slechts één zetel verliezen.
Van Haga kwam in opspraak na publicaties in Het Parool. De krant onthulde dat in meerdere panden van de VVD’er tegen de regels in groepsbewoning plaatsvond. Van Haga had daarvoor niet de benodigde vergunningen. Volgens de VVD’er kwam dat omdat de nieuwe regels ‘abrupt’ waren ingevoerd. De integriteitscommissie accepteert die verklaring.
Het Kamerlid toont in een schriftelijke verklaring wel enig berouw. ‘Ik zeg wel dat ik – gegeven mijn voorbeeldfunctie als (kandidaat-)kamerlid – eerder had moeten beginnen met het anticiperend voldoen aan die nieuwe regels.’
‘Probleemgevallen’
Vanaf heden zal ik afzien van bemoeienis bij de bedrijfsvoering van mijn bedrijven en de verhuur van de panden die ik privé bezit, aldus Wybren van Haga in een verklaring.
Volgens Van Haga zijn alle ‘probleemgevallen’ nu opgelost. De ondernemer heeft zich daar als Kamerlid nog intensief mee bemoeid, onder meer door te onderhandelen met huurders die noodgedwongen uit zijn panden moesten vertrekken. Volgens bronnen binnen de VVD had hij daarvoor toestemming van de fractietop onder leiding van Klaas Dijkhoff.
De integriteitscommissie is daar wel kritisch over. ‘Het actief ontplooien van bedrijfsmatige activiteiten op deze schaal als ondernemer is niet te combineren met het Tweede Kamerlidmaatschap. Naar de mening van de Commissie moet een Kamerlid vrij zijn van directe zeggenschap in bedrijfsmatige activiteiten.’
‘Ondubbelzinnige keuze’
Van Haga moet van de commissie ‘een ondubbelzinnige keuze’ maken voor het Kamerlidmaatschap. De ondernemer, die behalve een vastgoedbedrijf ook nog een thuiszorgorganisatie en een bv in zonnepanelen heeft, zegt te gaan voldoen aan die voorwaarde. ‘Vanaf heden zal ik afzien van bemoeienis bij de bedrijfsvoering van mijn bedrijven en de verhuur van de panden die ik privé bezit,’ schrijft hij in zijn verklaring. ‘Ook zal ik mijn adviseurschap voor mijn bedrijven neerleggen.’
Van Haga stond op plek 41 van de VVD-lijst. Hij voert namens de liberalen het woord over zaken als oorlogsgetroffenen en groen onderwijs. Belangrijker voor de VVD is dat hij de coalitie bij stemmingen aan een meerderheid helpt.
Profiel Wybren van Haga, zakenman en tweede kamerlid
Telegraaf 04.04.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga is optimistisch over de uitspraak van de integriteitscommissie die zijn optreden als pandjesbaas in Amsterdam en Haarlem onderzoekt. Het oordeel wordt binnen twee weken verwacht. Van Haga zegt zich er niet druk om te maken. „Ik weet wat ik gedaan heb. Ik vraag me alleen wel af waarom zo’n onderzoek zo lang moet duren.”
De integriteitscommissie onder leiding van oud-Kamerlid Willibrord van Beek begon eind vorig jaar een onderzoek naar Van Haga’s vastgoedactiviteiten. Volgens Het Parool exploiteert hij 90 woningen en 46 winkels, vooral in in Amsterdam en Haarlem. Hij zou daarbij lokale regels aan zijn laars lappen.
De VVD-top gelastte daarop een onderzoek. Een Kamerlid heeft immers een voorbeeldfunctie, ook als het om privébezit gaat.
Naar het oordeel van de commissie wordt reikhalzend uitgekeken, niet alleen omdat de VVD nogal wat integriteitskwesties bij de hand heeft gehad, maar ook omdat het kabinet Rutte-III leunt op de kleinst mogelijke Kamermeerderheid van slechts 76 van de 150 zetels.
Mocht de commissie oordelen dat van Haga fout zit met zijn vastgoed, dan zit de VVD en de coalitie mogelijk met een probleem. De partij kan hem royeren, maar hem niet verplichten zijn Kamerzetel af te staan. Met Van Haga als eenmansfractie wordt de steun voor de coalitie wankel.
NOS 16.02.2018 Het integriteitsonderzoek door de VVD naar het Tweede Kamerlid Wybren van Haga vormt een risico voor de coalitie. De krappe meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer laat de VVD heel weinig ruimte te manoeuvreren. “Als je Van Haga vraagt op te stappen, dan is het maar de vraag of hij het doet”, zegt Joost Vullings in de nieuwe aflevering van De stemming van Vullings en Van Weezel, de politieke podcast van NOS Met het Oog op Morgen.
“Van Haga is het 76ste Kamerlid en heeft dus een sterke positie: je kunt hem vragen op te stappen, maar als hij dat dan niet doet is het kabinet zijn meerderheid kwijt. En als je hem zijn zetel laat behouden, dan blijft dat integriteitsverhaal aan de VVD plakken.”
Vullings denkt dat de VVD de afronding van het onderzoek daarom liever over de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart heen tilt. Al in december kondigde de VVD het integriteitsonderzoek naar Van Haga aan.
Telegraaf 09.02.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga krijgt mogelijk te maken met een negatief oordeel van de integriteitscommissie die zijn reilen en zeilen als eigenaar van ruim honderd panden in Amsterdam en Haarlem onderzoekt. Dat meldt Het Parool.
Hij verhuurt meerdere woningen aan twee of meer huurders, hoewel dat sinds 1 januari vorig jaar is verboden, aldus de krant, die het gedrag van Van Haga in december aanzwengelde.
De VVD-top gaf opdracht voor een onderzoek, omdat „een Kamerlid het goede voorbeeld moet geven.” Volgens de onderzoekscommissie heeft Van Haga „de schijn tegen” en is hij „uitermate kwetsbaar.”
Parool 09.02.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga hangt een negatieve uitspraak boven het hoofd van de integriteitscommissie die zijn vastgoedactiviteiten onderzoekt in Amsterdam en Haarlem. Het Kamerlid heeft ‘de schijn tegen’ en is ‘kwetsbaar’.
Een integriteitscommissie onder leiding van oud-Kamerlid Willibrord van Beek begon eind vorig jaar een onderzoek naar Van Haga’s vastgoedactiviteiten, nadat Het Parool had bericht dat hij meer dan honderd panden bezit in vooral Amsterdam en zijn woonplaats Haarlem.
Hij verhuurt meerdere woningen aan twee of meer huurders, hoewel dat sinds 1 januari vorig jaar is verboden. De VVD-top gelastte daarop een onderzoek naar de vraag of het Kamerlid zijn voorbeeldfunctie niet heeft belast. “Een Kamerlid moet het goede voorbeeld geven, ook als het gaat om privébezit,” zei een woordvoerder toen.
Eind januari heeft de VVD-commissie op het provinciehuis in Utrecht met Van Haga en diens advocaat gesproken over de zaak. Bronnen rond de commissie houden aan het verloop van die bijeenkomst de indruk over dat er een negatief oordeel over Van Haga zit aan te komen.
Hij kreeg onder meer het verwijt bij een eerder gesprek met de commissie, eind september, niet te hebben gewezen op zijn vastgoedactiviteiten in Amsterdam die voor problemen zouden kunnen zorgen. Dat eerste gesprek was het gevolg van berichten in Haarlem over vastgoedactiviteiten van Van Haga, die op dat moment zonder repercussies bleven.
Schijn tegen
Volgens de commissie is Van Haga ‘uitermate kwetsbaar’ en heeft hij ‘de schijn tegen’. Ook als er juridisch niets mis is, is dat in de ogen van de commissie een probleem, zeggen ingewijden.
Van Haga’s repliek dat een partij als de VVD toch openstaat voor ondernemers, maakte weinig indruk. Het gaat in de ogen van de commissie om mensen die ondernemers wáren, en niet zijn. Het kan niet beide tegelijk, aldus de commissie.
Op het moment van het gesprek zou Van Haga nog bij 13 van zijn woningen in overtreding zijn. Hem zou te verstaan zijn gegeven dat hij alles binnen twee maanden moet oplossen.
Meerderheid in de Kamer
De zaak is mede zo explosief omdat het kabinet een Tweede Kamermeerderheid heeft die berust op slechts 76 van de 150 zetels. Als Van Haga zich niet neerlegt bij een hard oordeel van de commissie-Van Beek, kan hij besluiten zich af te splitsen en als eenmansfractie verder te gaan. Daarmee zou het kabinet-Rutte IV zijn meerderheid kwijt zijn.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wil niet reageren op de zaak. “Zolang de commissie haar onderzoek niet heeft afgerond, kunnen we niet reageren,” zegt een woordvoerder. Ook Van Haga wil niet ingaan op de kwestie.
Grote spelers
VVD-Kamerlid Wybren van Haga is volgens ingewijden druk bezig om in Amsterdam de situatie van huurders in zijn woningen te legaliseren. Op dit moment is hij door een wetswijziging nog in een aantal woningen in overtreding, omdat die op naam van meerdere huurders staan.
Vanwege diezelfde kwestie loopt een onderzoek van de gemeente naar het woningbezit van prins Bernhard van Oranje-Nassau, die privé en via bedrijven 590 woningen, kantoren en winkels in bezit, waarvan 349 in Amsterdam.
Telegraaf 19.12.2017 Het in opspraak geraakte VVD-Tweede Kamerlid Wybren van Haga mag van zijn partij voorlopig zijn werk blijven doen. De VVD neemt de vragen die zijn gerezen over Van Haga’s handel en wandel op de Amsterdamse huizenmarkt wel „heel serieus”, zegt fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Datzelfde geldt voor het onderzoek van de integriteitscommissie van de partij naar die beschuldigingen.
Van Haga houdt zich bij de verhuur van woningen die hij in Amsterdam bezit niet aan de regels, onthulde Het Parool afgelopen weekend. Van Haga zegt dat hij dat zo goed mogelijk doet, maar daartoe niet altijd in staat was. Dijkhoff zette daarop de integriteitscommissie van de VVD aan het werk. Hij wil niet zeggen wat er gebeurt als de commissie vaststelt dat de Haarlemse VVD’er, die in oktober in de Kamer kwam, inderdaad een scheve schaats heeft gereden.
„Ik vind het verstandig om de feiten op een rij te krijgen, en de heer Van Haga trouwens zelf ook”, aldus Dijkhoff. Hoe lang het onderzoek duurt, weet de VVD-fractievoorzitter nog niet. Hij neemt de uitkomst „heel serieus”, want hij kan zich voorstellen dat mensen denken: alweer een VVD’er die in opspraak raakt.
Woordvoering gaat door
Van Haga mag in afwachting van de uitkomst het woord voor zijn partij blijven voeren. Geen van de onderwerpen die hij onder zijn hoede heeft, heeft volgens Dijkhoff iets te maken met de kwestie die hem nu in verlegenheid heeft gebracht.
Het Parool meldde zaterdag dat in een aantal verhuurde huizen van Van Haga te veel mensen wonen. Het Kamerlid bezit meer dan honderd adressen, vooral in Amsterdam en Haarlem.
VK 19.12.2017 De integriteitscommissie van de VVD stelt een onderzoek in naar Kamerlid Wybren van Haga. Het Kamerlid bezit zo’n honderd woningen in Amsterdam en Haarlem en heeft in meerdere panden een nieuwe verhuurregel van de gemeente overtreden. Sinds 2017 gelden striktere eisen voor het verhuren van een woning aan meer dan twee personen. Van Haga schat dat in ‘zeven of acht’ van zijn woningen te veel huurders zitten.
De Amsterdamse krant Het Parool onthulde dit weekeinde dat Van Haga in overtreding is. De aangescherpte regel ging in januari in, maar de VVD’er hoopte op een coulante houding van de gemeente. ‘Ik had gerekend op een overgangssituatie’, zei hij tegen de krant. SP-wethouder Laurens Ivens bleek de regel echter streng te handhaven. In mei inventariseerde Van Haga daarom in hoeveel van zijn panden meer dan twee huurders zaten.
Woningdelen is nog steeds mogelijk in Amsterdam, maar de gemeente verstrekt hiervoor pas een vergunning als een huis over een gemeenschappelijke ruimte beschikt en de aparte kamers voldoen aan eisen voor geluidsisolatie. Van Haga heeft pas één vergunning binnen. Andere huurders heeft hij de wacht aangezegd al liepen huurcontracten nog tot eind volgend jaar. Eén huurder heeft een advocaat in de arm genomen, meldt het Parool. Van Haga in die krant: ‘Ik moet laten zien dat ik alles doe om de situatie te legaliseren, daarom heb ik opzeggingsbrieven verstuurd. Van mij hoeft niemand weg, maar dit probleem is door Ivens opgeworpen.’
‘Iedereen moet de regels naleven’
De VVD’er zit sinds oktober in de Tweede Kamer. Hij stond op plek 41 op de kandidatenlijst en stroomde na de formatie door naar de fractie nadat meerdere fractieleden een plek in het kabinet kregen. Fractieleider Klaas Dijkhoff heeft de integriteitscommissie van de VVD gevraagd onderzoek te doen naar Van Haga. ‘Iedereen moet de regels naleven. Zeker een Kamerlid dat een voorbeeldfunctie heeft’, zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP. Van Haga kan gedurende het onderzoek aanblijven als Kamerlid.
De VVD kwam de afgelopen jaren meermaals in het nieuws vanwege integriteitskwesties. Eerder dit jaar vertrok toenmalig partijvoorzitter Henry Keizernadat ophef was ontstaan over een controversiële overname van uitvaartbedrijf De Facultatieve. In de vorige kabinetsperiode moest Kamerlid Mark Verheijen zijn Kamerlidmaatschap neerleggen vanwege vrijpostig declaratiegedrag in een eerdere politieke functie. Later zwakte de integriteitscommissie van de VVD het oordeel af, maar Verheijen keerde niet terug in de Kamer.
Vorig jaar werd de Roermondse politicus Jos van Rey veroordeeld voor corruptie. De voormalig wethouder zegde in 2015 zijn VVD-
NU 19.12.2017 De integriteitscommissie van de VVD gaat onderzoek doen naar het Tweede Kamerlid Wybren van Haga, die zich niet houdt aan de nieuwe regels voor woningverhuur in Amsterdam. Een woordvoerder van de partij bevestigt berichtgeving van NRC Handelsblad hierover.
De VVD’er is in opspraak geraakt na berichtgeving van Het Parool. Die krant meldde zaterdag dat in een aantal verhuurde huizen van Van Haga te veel mensen wonen.
Van Haga heeft gezegd dat hij deze regelgeving, die per januari van dit jaar is ingegaan, zo goed mogelijk naleeft. De integriteitscommissie zal onderzoeken of hij dit ook heeft gedaan, aldus de woordvoerder.
”Iedereen moet de regels naleven. Zeker een Kamerlid die een voorbeeldfunctie heeft.” Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft om het onderzoek gevraagd.
Negatief
Van Haga mag van zijn partij voorlopig wel zijn werk blijven doen. Dijkhoff wil niet zeggen wat er gebeurt als de commissie vaststelt dat de conclusie negatief uitvalt voor de politicus.
”Ik vind het verstandig om de feiten op een rij te krijgen, en de heer Van Haga trouwens zelf ook”, aldus Dijkhoff. Hoe lang het onderzoek duurt, weet de VVD-fractievoorzitter nog niet. Hij neemt de uitkomst ”heel serieus”, want hij kan zich voorstellen dat mensen denken: alweer een VVD’er die in opspraak raakt.
Regels
Van Haga bezit meer dan honderd adressen, vooral in Amsterdam en Haarlem. Hij zit sinds oktober in de Tweede Kamer voor de liberalen. Volgens Het Paroolovertreedt Van Haga in zeven of acht panden de regels door meer huurders te huisvesten dan is toegestaan.
Amsterdammers konden tot 1 januari 2017 als woongroep op één contract een huis huren. Deze regelgeving is echter gewijzigd. Deze oude “woongroepen” worden nu beschouwd als kamerverhuur.
De eigenaar van zo’n pand moet hier een nieuwe vergunning voor aanvragen. Ook moeten de panden deels worden verbouwd; zo moet er betere geluidsisolatie worden aangelegd.
‘Razzia’
Dat heeft Van Haga allemaal niet gedaan. Om het probleem uit de weg te gaan, heeft hij volgens Het Parool contracten met huurders opgezegd. Het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag heeft hier diverse boze huurders over gesproken.
Van Haga stelt in een reactie aan Het Parool dat hij had gerekend op een overgangssituatie. Hij noemt de eisen van de gemeente “onrealistisch” en stelde dat wethouder Laurens Ivens “een razzia heeft gehouden”. Voor deze vergelijking bood de VVD-parlementariër via Twitter zijn excuses aan.
Telegraaf 19.12.2017 De integriteitscommissie van de VVD gaat onderzoek doen naar het Tweede Kamerlid Wybren van Haga. Een woordvoerder van de partij bevestigt dat. Van Haga houdt zich niet volledig aan de nieuwe regels voor woningverhuur in Amsterdam.
Van Haga heeft gezegd dat hij deze regelgeving zo goed mogelijk naleeft. De integriteitscommissie zal onderzoeken of hij dit ook heeft gedaan, aldus de woordvoerder. „Iedereen moet de regels naleven. Zeker een Kamerlid die een voorbeeldfunctie heeft.” Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft om het onderzoek gevraagd.
Het Parool meldde eerder dat in een aantal verhuurde huizen van Van Haga te veel mensen wonen. Het Kamerlid bezit meer dan honderd adressen, vooral in Amsterdam en Haarlem. Hij zit sinds oktober in de Tweede Kamer voor de liberalen.
NOS 19.12.2017 De integriteitscommissie van de VVD gaat onderzoek doen naar Tweede Kamerlid Wybren van Haga. Hij zou in Amsterdam panden verhuren en zich niet houden aan de nieuwe regels die daarvoor gelden.
Het Parool meldde zaterdag dat Van Haga zeven of acht panden verhuurt aan meer dan twee huurders. Hij heeft daarvoor geen vergunning, terwijl dat in Amsterdam sinds januari wel nodig is. De stad ziet een pand niet meer als één zelfstandige woning, maar als een pand met meerdere onzelfstandige woningen.
Van Haga gaf zaterdag al toe dat de Amsterdamse krant de problemen goed had weergegeven. Hij zei dat hij tijd nodig had om aan de nieuwe regels te kunnen voldoen.
“Ik geloof niet dat mij iets te verwijten valt. De VVD is een onderzoek aan het doen en dat wacht ik met vertrouwen af”, zegt het Tweede Kamerlid vandaag.
Honderd panden
Volgens het Meldpunt Ongewenst Verhuurverdrag in Amsterdam legt Van Haga de problemen neer bij huurders. “Hij zegt huurcontracten op, terwijl hij gewoon vergunningen voor kamerverhuur moet aanvragen.”
Van Haga is door het aantreden van het nieuwe kabinet in oktober in de Tweede Kamer gekomen. Hij bezit volgens Het Parool meer dan honderd panden, vooral in Amsterdam en Haarlem.
VVD-fractieleider Dijkhoff heeft om het onderzoek gevraagd. Hij zegt dat hij zich kan voorstellen dat mensen denken: alweer een VVD’er in opspraak. “Daarom is het voor hem zelf belangrijk dat we het serieus nemen”, aldus Dijkhoff.
Elsevier 19.12.2017 Opnieuw komt een VVD-Kamerlid in opspraak vanwege integriteitskwesties. De integriteitscommissie van de partij stelt een onderzoek in naar Kamerlid Wybren van Haga. Wie waren eerdere slachtoffers van de integriteitscommissie?
Het onderzoek naar Van Haga gebeurt op verzoek van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Van Haga bezit zo’n honderd huizen in Amsterdam en Haarlem, en heeft in meerdere panden een nieuwe verhuurregel van de gemeente overtreden, meldde Het Parool eerder.
Klacht tegen Van Haga
Sinds dit jaar gelden namelijk striktere eisen voor het verhuren van een huis aan meer dan twee personen. Volgens Van Haga zitten in ‘zeven of acht’ van zijn panden te veel huurders zonder vergunning. Om de verhuur te legaliseren, zegt Van Haga huurcontracten op. ‘Ik probeer het zo goed mogelijk op te lossen,’ zei hij eerder. Volgens Van Haga is het probleem dat ingrijpende verbouwingen nodig zijn om aan de voorwaarden te voldoen, zoals goede geluidsisolatie. Dat kan niet als daar nog mensen wonen, aldus Van Haga.
Tenminste een van de huurders heeft een klacht ingediend bij Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag, en heeft een advocaat in de arm genomen. het contract van de huurder is per 31 december 2017 opgezegd, terwijl de overeenkomst nog loopt tot januari 2019.
Van Haga zit sinds oktober in de Tweede Kamer. Hij stond op plek 41 op de kandidatenlijst en stroomde na de formatie door naar de fractie nadat meerdere fractieleden een plek in het kabinet bemachtigden. Daarvoor was hij gemeenteraadslid in Haarlem. Terwijl het integriteitsonderzoek loopt, kan hij wel gewoon aanblijven in de Kamer.
Lijst van integriteitsschandalen bij VVD wordt steeds langer
Het is de zoveelste in een reeks aan integriteitskwesties binnen de VVD de afgelopen jaren, waarna leden moesten opstappen. Eerder dit jaar moest partijvoorzitter Henry Keizer het veld ruimen nadat ophef was ontstaan over een controversiële overname van uitvaartbedrijf De Facultatieve. In de voorgaande kabinetsperiode moest Kamerlid Mark Verheijen zijn Kamerlidmaatschap neerleggen omdat hij te ruim gedeclareerd had in een eerdere politieke functie. Het oordeel werd later afgezwakt door de integriteitscommissie van de VVD, maar Verheijen keerde niet terug in de Kamer.
Daarnaast werd de Limburgse VVD’er Jos van Rey vorig jaar veroordeeld voor corruptie. De voormalig wethouder gaf in 2015 zijn VVD-lidmaatschap op. In datzelfde jaar moest René Leegte weg als Kamerlid vanwege een niet gemelde, betaalde functie, en vertrok Loek Hermans uit de Senaat vanwege zijn rol als toezichthouder bij Meavita, een zorgconcern.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 19.12.2017 De VVD begint een integriteitsonderzoek naar Tweede Kamerlid Wybren van Haga. Hij verhuurt huizen in Amsterdam zonder vergunning, zo meldde Het Parool afgelopen zaterdag. De VVD-top wil weten of Van Haga zijn ‘voorbeeldrol’ heeft verkwanseld.
Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff van de VVD heeft de integriteitscommissie van zijn partij gevraagd een onderzoek in te stellen naar Van Haga. ,,Een Kamerlid moet het goede voorbeeld geven, ook als het gaat om privébezit”, laat een woordvoerder van de VVD weten. De partij laat uitzoeken of Van Haga in de kwestie ‘naar beste vermogen heeft gehandeld’.
Van Haga (50) bezit via zijn bv’s meer dan honderd panden, vooral in Amsterdam en Haarlem. Hij zit sinds eind oktober in de Tweede Kamer. Als nummer 41 op de VVD-kandidatenlijst kreeg hij na de formatie van kabinet Rutte III recht op een plek in de fractie. Sinds 2010 was hij gemeenteraadslid in Haarlem, na een internationale carrière bij onder meer Shell.
Zaterdag bleek dat Van Haga meerdere woningen verhuurt aan meer dan twee bewoners. Sinds 1 januari is dat verboden. Het Kamerlid zegt zelf dat in zeven of acht van zijn panden te veel huurders zitten, zonder dat hij daarvoor de benodigde vergunning heeft.
Overgangssituatie
De VVD’er is pas ‘ergens in mei’ gaan inventariseren hoeveel mensen hij in zijn huizen heeft, ook al golden de nieuwe regels toen al enkele maanden. ,,Ik had gerekend op een overgangssituatie”, reageerde Van Haga. Bovendien had hij de verwachting dat de gemeente niet direct zou gaan controleren.
Een van zijn huurders heeft een advocaat in de arm genomen, omdat Van Haga het contract per 31 december 2017 opzegt, terwijl die overeenkomst nog loopt tot 31 januari 2019. De huurder is inmiddels vertrokken uit de woning in Amsterdam en heeft een klacht ingediend bij Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag.
Onderzoek
Een VVD-woordvoerder zegt dat het nog onbekend is hoe lang het integriteitsonderzoek naar Van Haga zal duren. Zolang het onderzoek loopt, mag hij aanblijven als Tweede Kamerlid. Van Haga werkt mee aan het onderzoek, zo zegt de woordvoerder.
Sinds 2013 kent de VVD een vaste commissie die integriteitsonderzoeken naar bestuurders en vertegenwoordigers doet. De commissie kwam er na de affaire rond de Roermondse oud-wethouder Jos van Rey. In 2015 greep de commissie in toen bleek dat Kamerlid Mark Verheijen als gedeputeerde onterechte declaraties had gedaan. Ook had een Limburgse ondernemer aangifte van corruptie tegen de VVD’er gedaan. Na het rapport van de integriteitscommissie stapte Verheijen op.
NU 16.12.2017 VVD-Kamerlid Wybren van Haga heeft een aantal panden onder zijn beheer waar meer huurders wonen dan is toegestaan.
Het zou gaan om zeven of acht panden in Amsterdam, zo meldt Het Parool. Van Haga heeft geen vergunning om zo veel huurders te accepteren. Deze regels zijn per 1 januari 2017 aangepast.
Het VVD-lid zit sinds een maand in de Tweede Kamer. Hij bezit met zijn bv’s meer dan honderd panden in Amsterdam en Haarlem.
Amsterdammers konden tot 1 januari 2017 als woongroep op één contract een huis huren. Deze regelgeving is echter gewijzigd. Deze oude “woongroepen” worden nu beschouwd als kamerverhuur.
De eigenaar van zo’n pand moet hier een nieuwe vergunning voor aanvragen. Ook moeten de panden deels worden verbouwd; zo moet er betere geluidsisolatie worden aangelegd.
Razzia
Dat heeft Van Haga allemaal niet gedaan. Om het probleem uit de weg te gaan, heeft hij volgens Het Parool contracten met huurders opgezegd. Het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag heeft hier diverse boze huurders over gesproken.
Van Haga stelt in een reactie aan Het Parool dat hij had gerekend op een overgangssituatie. Hij noemt de eisen van de gemeente “onrealistisch” en stelde dat wethouder Laurens Ivens “een razzia heeft gehouden”. Voor deze vergelijking bood de VVD-parlementariër via Twitter zijn excuses aan.
Vanochtend in Het Parool maakte ik een ongepaste vergelijking richting wethouder Ivens. Dat had ik niet moeten doen. Excuses daarvoor.
Rotterdam wordt het epicentrum van de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Nu de PVV én tegenpool Denk aankondigden in die stad mee te doen, ontstaat een strijdtoneel waarop alle landelijke partijen meevechten om de gunst van de kiezer.
AD 05.04.2017
De stad Rotterdam kreeg donderdag 14.12.2017 een voorproefje van hoe verbeten de strijd wordt. Geert Wilders hield de presentatie van zijn Rotterdamse lijsttrekker bij een moskee, maar moest toezien hoe Denk-leider Tunahan Kuzu alleaandacht wegkaapte.
Die kondigde uitgerekend daar aan dat óók zijn partij gaat meedoen met de Gemeenteraadsverkiezing maart 2018.
AD 27.12.2017
Denk NL de vijfde colonne ??
Een felle woordenwisseling tussen DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu en Joost Eerdmansvan Leefbaar Rotterdam. Eerdmans noemt Kuzu een ‘aanvoerder van de vijfde colonne’ van de lange arm van Erdogan in Nederland, en Kuzu noemt Eerdmans op zijn beurt een ‘pathologische leugenaar’.
De twee politici troffen elkaar zondag in het tv-programma Buitenhof.
DENK en Leefbaar clashen
Eerder deze week werd bekend dat DENK gaat meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam, waar Leefbaar Rotterdam nog de grootste partij is. De partijen staan op een aantal punten lijnrecht tegenover elkaar, vooral in het integratiedebat.
Veel mensen in Rotterdam voelen zich bedreigd door het afnemen van vrijheden, stelt Eerdmans. ‘Wij zien problemen met de man-vrouwverhouding. Je ziet dat dat wordt aangejaagd, ook vanuit het buitenland. Daarom hebben we al heel lang als Leefbaar gezegd: buitenlandse invloeden moet je afdekken.’ Hij ziet het liefst dat de grote Turkse gemeenschap in Rotterdam wordt losgeweekt van politieke invloed uit Turkije, en zich in plaats daarvan richt op Nederland.
AD 29.12.2017
Kabinet wil de-escalatie
‘Ze hebben me benadeeld,’ zegt Erdogan over de kwestie. ‘Verder had ik voorheen altijd goede ontmoetingen met Rutte.’
Het kabinet heeft al aangegeven in te zetten op de-escalatie. Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) voerde onlangs tijdens een NAVO-bijeenkomst in Brussel achter de schermen gesprekken met zijn Turkse collega Mevlüt Cavusoglu. Het is voor het eerst sinds de diplomatieke rel dat Nederland en Turkije gesprekken hebben gevoerd.
Erdogan beschuldigde Nederland van nazisme en fascisme
Het kabinet weigerde destijds een aantal Turkse ministers toegang tot Nederland, omdat ze hier campagne wilden voeren voor het omstreden Turkse referendum. Hierin sprak de bevolking uiteindelijk met een nipte meerderheid haar goedkeuring uit voor drastische stappen waarmee Erdogan meer macht naar zich zal toetrekken.
De Nederlandse weigering om de ministers te verwelkomen, stuitte op grote furie van Erdogan, die Nederland onder meer betichtte van ‘fascisme’ en Nederlanders ‘nazi-overblijfselen’ noemde. De Turkse regering eiste excuses van Nederland en de Nederlandse ambassadeur mag tot op de dag van vandaag niet terugkeren naar zijn post Ankara.
Nou moet je effe goed luisteren jochie !!
Vorige week zei Rutte inderdaad dat hij het graag goed wil maken met Erdogan. Sinds de diplomatieke rel in maart afgelopen jaar, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, zouden de twee leiders geen contact meer hebben gehad.
De Turkse regering eiste excuses van Nederland en de Nederlandse ambassadeur mag sindsdien niet terugkeren naar zijn post in Ankara. Erdogan beschuldigde Nederland onder meer van nazisme en fascisme. Sinds deze diplomatieke rel heeft Rutte geen contact meer gehad met Erdogan.
Op een top van de G20 in het Duitse Hamburg in juli zaten beide leiders al eerder aan de tafel, maar was er geen contact. ,,Ze hebben me benadeeld”, zei Erdogan volgens de Engelstalige versie van Hürriyet nu over de kwestie. ,,Verder had ik voorheen goede ontmoetingen met Rutte.”
Erdogan wil naar eigen zeggen de banden met Europa verbeteren, meldt de Turkse krant Hurriyet.
Meer vrienden, minder vijanden
‘Ik zeg altijd maar: we hebben de verplichting om het aantal vijanden te verlagen, en het aantal vrienden te verhogen,’ aldus Erdogan. Hij sluit een bezoek aan Nederland of Duitsland in 2018 niet uit. ‘We hebben problemen gehad,’ erkent hij. ‘Maar onze laatste bijeenkomsten gingen heel goed. Ik heb ze om steun gevraagd wat betreft Jeruzalem [het erkennen van Jeruzalem als hoofdstad van Israël door de Amerikaanse president Donald Trump, red.] en we hebben allemaal dezelfde mening.’
AD 27.12.2017
Ze praten weer
Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) is achter de schermen begonnen met gesprekken met zijn Turkse collega Mevlüt Cavusoglu. Sinds maart van dit jaar staan Nederland en Turkije op gespannen voet met elkaar.
AD 09.01.2018
Het eerste gesprek zou zich hebben afgespeeld op de NAVO-top in Brussel drie weken geleden. Dat bevestigt het ministerie van Buitenlandse Zaken aan het AD. Het is voor het eerst dat de landen met elkaar overleggen sinds de diplomatieke rel.
AD 27.12.2017
AD 27.12.2017
Die ontstond in maart door een gepland bezoek van Cavusoglu aan Rotterdam. Hij wilde daar een campagnebijeenkomst houden voor het Turkse referendum over grondwetswijzigingen, maar op het laatste moment trok Nederland zijn landingsrechten in. Turkije stuurde daarop een andere minister, Fatma Betül Sayan Kaya van Familiezaken, naar Rotterdam. Zij verbleef op dat moment in Duitsland. De Nederlandse politie stuurde haar rechtsomkeert.
AD 30.12.2017
Vervolging
Het Openbaar Ministerie vervolgt zes mensen die betrokken waren bij de ongeregeldheden bij het Turkse consulaat in Rotterdam in maart van dit jaar. De politie zette waterkanonnen in en hield een aantal mensen aan. De verdachten werden na onderzoek aangehouden, zo publiceerde de politie foto’s van relschoppers.
Relatie verbeteren
Het incident volgde op steeds hoger oplopende diplomatieke spanningen tussen de Nederlandse en de Turkse regering. Na het wegsturen van minister Kaya noemde de Turkse president Erdogan Nederland fascistisch en nazistisch.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan was witheet. Hij beschuldigde Nederland van fascisme en nazisme, dreigde met sancties en weigerde de Nederlandse ambassadeur in Turkije de toegang tot het land. Die werkt sindsdien vanuit Den Haag. Premier Mark Rutte wilde niets weten van excuses. ‘Dit is een man die ons uitmaakt voor fascisten. Ik ga de-escaleren, maar niet door excuses aan te bieden. Ben je nou gek.’
Volgens de krant verliep het gesprek tussen Zijlstra en zijn collega op de NAVO-top in goede sfeer, maar is vooralsnog geen oplossing gevonden voor het conflict tussen beide landen. De Turken willen alsnog excuses, maar voor Nederland is dat geen optie. Volgens het ADmoet er daarom een verklaring worden opgesteld in bewoordingen die beide landen aan hun bevolking kunnen uitleggen.
Aanpak Turkije-rel was gebaseerd op ‘misverstand’: minister Kaya was niet ongewenst verklaard
De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb was er tijdens de diplomatieke crisis met Turkije eerder dit jaar van overtuigd dat de Turkse minister van Familiezaken Fatma Betül Sayan Kaya ongewenst vreemdeling was verklaard. In werkelijkheid blijkt dat nooit te zijn gebeurd. Dit blijkt uit een reconstructie van de Volkskrant, die donderdag verschijnt.
Volgens bronnen in Den Haag was er waarschijnlijk sprake van een misverstand. Er zijn wel ‘voorbereidingen’ getroffen om de ongewenst-verklaring rond te krijgen, maar dat bleek uiteindelijk niet nodig, omdat Kaya na een urenlange impasse vrijwillig uit haar auto tevoorschijn kwam.
De Rotterdamse driehoek onder leiding van Aboutaleb speelde een belangrijke rol bij het doorbreken van de impasse door te dreigen Kaya met auto en al weg te slepen uit de stad. Ook is even overwogen om haar gepantserde auto met een zaag open te snijden. Dat ging niet door omdat de Turkse minister daarbij gewond zou kunnen raken.
Aboutaleb weigerde na afloop van de crisis om Kaya naar een hotel te brengen. Ook wilde hij haar niet afzetten bij het vliegveld in Rotterdam of Brussel. De burgemeester vond dat de Turkse terug naar Duitsland moest, waar ze vandaan was gekomen. Hij gaf destijds als uitleg: ‘Ze is door de Nederlandse regering ongewenst vreemdeling verklaard en de regels schrijven dan ook voor dat ze wordt uitgezet naar het land waar ze vandaan komt.’
Premier Mark Rutte had per telefoon doorgegeven dat de aanwezigheid van Kaya ‘ongewenst’ was en dat ze terug naar Duitsland begeleid moest worden. Later zijn die orders ook nog op schrift gesteld. Voor de Rotterdamse autoriteiten is dat nog steeds genoeg, ook als er formeel geen ongewenst-verklaring is geweest.
Het ontbreken daarvan kwam pas maanden later aan het licht toen minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk in antwoord op Kamervragen stelde dat Kaya toch niet officieel ongewenst was verklaard. In oktober bevestigde de rechtbank in Den Haag dat. Kaya wilde via de rechter schadevergoeding afdwingen omdat ze ten onrechte ongewenst vreemdeling zou zijn verklaard.
Omdat die beslissing er formeel nooit is geweest, oordeelde de rechter dat haar klacht niet ontvankelijk was. Het officiële standpunt van het kabinet is nu dat Kaya vrijwillig is vertrokken. ‘Er was drang, geen dwang.’
De gebeurtenissen in Rotterdam maakte onderdeel uit van een grote diplomatieke rel vlak voor de verkiezingen. Op 11 maart besloot Nederland ook de landingrechten van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu in te trekken. Het kabinet nam die vergaande beslissing omdat de openbare orde en nationale veiligheid in het geding zou zijn.
Uit stukken die eerder via een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) openbaar zijn geworden, blijkt dat de Nationaal Coördinator voor Terrorismebestrijding en Veiligheid een dag eerder oordeelde dat er ‘nog geen aanwijzingen bekend zijn voor een concrete dreiging voor de openbare orde en veiligheid’. De Rotterdamse politie noemde de situatie binnen de Turks-Rotterdamse gemeenschap ‘vooralsnog rustig, maar sterk gepolariseerd’.
Tom Zwart, hoogleraar Europees en internationaal recht, meent dat er mogelijk onvoldoende juridische basis was om Çavusoglu de toegang tot Nederland te weigeren. Hij vindt dat Nederland moet nadenken over excuses. Premier Mark Rutte heeft al laten weten dat hij dat nooit zal doen. Hij is nog altijd boos op wat Turkije ‘hier heeft aangericht’.
De diplomatieke relaties tussen Nederland en Turkije zijn sinds maart niet hersteld. De Nederlandse ambassadeur is niet meer welkom in Ankara. Rutte hoopt dat de banden met de belangrijke Navo-bondgenoot op den duur wel weer verbeteren.
Zo ontstond de diplomatieke rel tussen Turkije en Nederland;
Op 11 maart wachten Erdogan-aanhangers aan de voorkant van het Turkse consulaat in Rotterdam op een toespraak van minister Kaya. Als blijkt dat ze geweigerd is, is het onbegrip groot en slaat de stemming om. Onze verslaggeefster was erbij. (+)
De ruzie met Turkije is de grootste diplomatieke rel uit de recente Nederlandse geschiedenis. Hoe kon het zo uit de hand lopen? Een reconstructie. (+)
Hoe denken Turkse Nederlanders over de diplomatieke rel tussen het land waar ze wonen en dat waar zij, of hun ouders, vandaan komen? De Volkskrant liet het peilen. (+)
Kuzu Denk NL vindt juist dat de samenleving wordt geteisterd door vooroordelen, waardoor migrantengroepen zich hier niet thuis zouden voelen. ‘Nederland heeft wat mij betreft geen integratieprobleem, Nederland heeft een acceptatieprobleem.’ Veelgehoorde woorden van Kuzu. Volgens hem komt dat ‘vaak door ophitsing en vijanddenken door onder andere de politiek’.
Eerdmans zegt juist dat veel Turkse Nederlanders zich voelen aangetrokken door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, daarbij ‘aangemoedigd door de heer Kuzu’. Hij wakkert anti-Nederlandse sentimenten aan, aldus Eerdmans.
Afgelopen donderdag maakte Kuzu bekend dat DENK in Rotterdam meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen. Hij deed dat bij de Essalammoskee in Rotterdam. De partij ving bij de Tweede Kamerverkiezingen zo’n 8 procent van de stemmen in Rotterdam. Wie daar de lijsttrekker wordt, is nog niet bekend.
Overigens wekte Buitenhof-presentator Paul Witteman in het programma de suggestie dat columniste Ebru Umar op de lijst voor Leefbaar Rotterdam zou staan. Dat is niet het geval, laat Umar zondagmiddag weten aan ThePostOnline.
AD 06.01.2018
Aanslag Erdogan
Twee Turkse/NederlandseJongens zitten vast in Athene, omdat ze een aanslag op president Erdogan zouden hebben willen plegen. Wie zijn ze? En wat is er gebeurd? ,,Het zijn gewoon socialistische jongens.” De AIVD hield de twee al jaren in de gaten, blijkt uit onderzoek van het AD.
21.01.2018 -Legenda: geel – Koerden. Blauw – rebellen gesteund door Turkije. Grijs – IS. Oranje – jihadistische rebellen. De rest van het land is in handen van het Syrische regime LOAL FOCUS
Geen andere koers, wel een andere leider. Bij de SP heeft Lilian Marijnissen (32) het roer overgenomen van Emile Roemer. De overdracht verliep soepel; zonder politiek bloedvergieten. Dat moet SP’ers bemoedigen: hun partij zat de laatste jaren op dood spoor. Nu is er in elk geval weer even perspectief op een groter aantal zetels.
Roemer stapt nú, drie maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018, op om „het stokje over te dragen aan een nieuwe lichtingdie een nieuwe impuls gaat geven”. Roemer: „Ik wil niet de politicus zijn die te laat gaat.”
Na 11 jaar Kamervoorzitterschap is het de hoogste tijd dat een ander het stokje gaat overnemen”, aldus een geëmotioneerde Roemer. ,,Ik wil de weg vrijmaken voor een nieuwe lichting SP’ers.” Roemer verlaat in januari ook de Tweede Kamer.
AD 16.12.2017
Roemer is er trots op dat hij aan het roer van de partij heeft mogen staan. ,,Ik mocht leiding geven aan een stabiele en grote partij die steeds meer actief is in verschillende plekken. We maken op veel plekken het verschil.”
Volgens hem is het nu het juiste moment om te vertrekken. ,,Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging. Mijn deel van de missie zit erop.” Mijn slogan is : ‘Het is niet de vraag of de SP gaat regeren, maar wanneer’ !!!!
AD 14.12.2017
Lilian Marijnissen
Sadet Karabulut en Lilian Marijnissen hebben zich gemeld als mogelijke opvolger. Uiteindelijk koos de fractie voor Lilian Marijnissen (32), die vanmorgen onder groot applaus van de SP-fractie het leiderschap overnam. ,,Ik ben vereerd dat ik het partijleiderschap over mag nemen.
Wij treffen aan de deur mensen die PVV of Baudet stemmen. Maar wie staat er op voor de gewone mensen? De SP”, begon ze haar speech stevig. ,,We knokken binnen en buiten het parlement voor 90 procent van de gewone Nederlanders.” Lilian Marijnissen (haar vader was jarenlang het gezicht van de SP), die pas sinds maart in de Kamer zit, bedankte Roemer uitvoerig voor de afgelopen jaren. ,,De meeste betrouwbare politicus van het Binnenhof”, noemde ze hem.
Roemer verkeerde al langere tijd in een lastige positie. Hij wist al drie verkiezingen op rij niet boven de 15 zetels uit te komen en staat er in de peilingen niet rooskleurig voor. Al voor de verkiezingen probeerde Roemer de schuld voor de slechte peilingen in de schoenen van de sociaaldemocraten te schuiven: ‘De PvdA heeft links aardig verkwanseld’, sprak de geplaagde lijsttrekker in het FD. ‘Daar heb ik ook last van.’ Terwijl half Den Haag wist dat er maar één reden was waarom de SP zo matig presteerde, ondanks het harde werken van duizenden SP’ers in het hele land: de partijleider zelf.
AD 14.12.2017
Half Den Haag wist dat er maar één reden was waarom de SP zo matig presteerde, ondanks het harde werken van duizenden SP’ers in het hele land: de partijleider zelf.
Dat werd al pijnlijk duidelijk bij de verkiezingen van 2012. Tijdens de campagne steeg de SP naar recordhoogte in de peilingen, geholpen door het feit dat de PvdA na de roemloze aftocht van Job Cohen in de kreukels lag, zodat Roemer zich al bijna in het Torentje waande. Maar na een wankel optreden in het eerste televisiedebat werd de SP-leider in de media steeds harder aangepakt en zakte de partij terug naar vijftien zetels.
Filmmaker Coen Verbraak, die Roemer tijdens de hele campagne op de voet volgde, bracht in Tussen pieken en peilenprachtig in beeld hoe de lijsttrekker langzaam ten onder ging in het mediageweld, met als treurig dieptepunt een aflevering van De Wereld Draait Door, waarin een aangeslagen Roemer werd vernederd door Peter R. de Vries.
Bijna op de dag af een jaar geleden moest hij anonieme kritiek vanuit zijn fractie incasseren. Want ook in zijn eigen fractie geloofden ze er zo langzamerhand niet meer in. In december 2016 klaagde een aantal SP- Kamerleden anoniem in het AD over Roemers leiderschap – een unicum voor een partij waarin loyaliteit boven alles gaat. Een lang spoedberaad volgde, maar Roemer hield het vertrouwen van de fractie. De campagne naar de Tweede Kamerverkiezingen kwam eraan. Emile Roemers derde als partijleider.
Afgelopen zomer zei hij in gesprek met deze krant nog dat hij zijn klus wil afmaken en dat hij zich geen zorgen maakte over zijn houdbaarheidsdatum.
De politicus werd in 1980 lid van de SP, waarna hij tot 2007 aan de slag ging als voorzitter van de afdeling Boxmeer. Daarna ging hij de Kamer in als woordvoerder Verkeer en Waterstaat. Hij werd in 2010 fractievoorzitter nadat Agnes Kant opstapte. Tijdens de verkiezingen in juni van dat jaar behaalde de SP 15 zetels, een verlies van 10 ten opzichte van vier jaar eerder.
Met harde hand
In de partij werd zijn komst gezien als verademing. Onder Kant en Marijnissen werd fractie met harde hand geleid en was er zelden plaats voor afwijkende meningen. Van Roemer kregen Kamerleden veel meer ruimte en vertrouwen. „Je moet niet autoritair zijn, je moet een autoriteit zijn”, zei hij zelf in een interview met Vrij Nederland. Collega’s, ook van andere partijen, waren dol op hem. Het kritische oud-SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen schrijft in haar onlangs gepubliceerde memoires lovend over Roemers stijl van leiding geven.
OmroepWest 30.01.2018 Een vroegere penningmeester van de Leidse afdeling van de SP heeft volgens het Openbaar Ministerie (OM) ruim 20.000 euro uit de lokale partijkas gestolen. Hij deed dat tussen 2011 en 2014, zo heeft het OM bekendgemaakt.
De man heeft een werkstraf van 180 uur gekregen en moet daarnaast ruim 24.000 euro terugbetalen, dat is het verduisterde bedrag vermeerderd met de rente. Hij heeft de boete geaccepteerd. De zaak is daarmee afgedaan en komt nu niet meer voor de rechter.
Telegraaf 30.01.2018 Een vroegere penningmeester van de Leidse afdeling van de SP heeft volgens het Openbaar Ministerie (OM) ruim 20.000 euro uit de lokale partijkas gestolen. Hij deed dat tussen 2011 en 2014, zo heeft het OM bekendgemaakt.
De man heeft een werkstraf van 180 uur gekregen en moet daarnaast ruim 24.000 euro terugbetalen, dat is het verduisterde bedrag vermeerderd met de rente. Hij heeft deze strafbeschikking van het OM geaccepteerd. De zaak is daarmee afgedaan en komt nu niet meer voor de rechter.
NOS 30.01.2018 Een voormalige penningmeester van de Leidse afdeling van de SP krijgt een taakstraf van 180 uur opgelegd en moet ruim 24.000 euro terugbetalen.
Volgens het Openbaar Ministerie heeft hij tussen 2011 en 2014 ruim 20.000 euro uit de lokale partijkas verduisterd. Dat bedrag plus de wettelijke rente moet hij terugbetalen.
De man heeft de straf van het OM geaccepteerd. Daardoor hoeft de zaak niet voor de rechter te komen.
De SP in Leiden deed in 2015 aangifte tegen de oud-penningmeester. De lokale voorzitter zei toen dat gesprekken tussen bestuursleden en de oud-penningmeester niets hadden opgeleverd. Daarom stapte het bestuur naar de politie.
VK 22.01.2018 Harry van Bommel was jarenlang een boegbeeld van de SP. Nu heeft het ex-Kamerlid zijn lidmaatschap opgezegd. Over zijn motieven zwijgt Van Bommel, maar zijn verwijdering van de SP was al langer zichtbaar.
In zijn 18 jaar durende loopbaan als Kamerlid stond van Bommel bekend om zijn eigenzinnigheid. Een partijcollega omschreef hem eerder liefdevol als ‘een satelliet’ die zijn eigen baan volgde rond het SP-moederschip. Heel veel grip leek de partijtop nooit op hem te hebben.
Nu blijkt de satelliet bijna volledig losgekoppeld. Het ex-Kamerlid heeft eind vorig jaar zijn lidmaatschap opgezegd, zo bevestigde partijvoorzitter Ron Meyer maandag in het AD. De partijtop wil wel nog een poging wagen om hem op andere gedachten te brengen, maar het is de vraag of dat lukt.
Cameraschuw
Van Bommel is tegenwoordig strategische adviseur bij de gemeente Zwolle, de stad waar hij zijn lerarenopleiding volgde. Hij wil zich om die reden nu niet uitlaten over zijn motieven om de SP te verlaten, laat hij per sms weten. ‘Mijn nieuwe functie staat perscontacten niet toe.’
Het is even wennen, want Van Bommel was tot voor kort alles behalve cameraschuw. Een klein jaar voor de verkiezingen liet hij aan iedereen die het wilde horen, weten dat hij nog vier jaar verder zou gaan als Kamerlid. Hij genoot veel te veel van de politiek om te stoppen. Kort voordat de SP-lijst naar buiten zou komen, kwam hij plotseling terug op zijn besluit. Van Bommel (55) wilde naar eigen zeggen toch graag nog een keer een carrièresprong maken.
Die uitleg stuitte meteen op scepsis. Had hij van de partijtop te horen gekregen dat er geen plekje meer voor hem was op de lijst? Van Bommel, die in de strijd om het partijvoorzitterschap de kant koos van de verliezende kandidaat Sharon Gesthuizen, ontkende in alle toonaarden. Hij zou tijdens een vakantie tot inkeer zijn gekomen.
Wij en zij
Van Bommel hield zich na zijn vertrek uit de Kamer op de vlakte, al gaf hij wel nog een kritisch interview in de Volkskrant. De SP-verkiezingscampagne was in zijn ogen te eenzijdig gericht geweest op de zorg.
Het afgelopen jaar wekte hij bij zijn omgeving wel vaker de indruk dat de relatie met de partij was bekoeld. Als hij nog sprak over de SP dan had hij het over ‘zij’. De SP, waar hij sinds de jaren tachtig voor werkte, was voor Van Bommel blijkbaar niet meer ‘wij’.
Onder leiding van de nieuwe partijvoorzitter Ron Meyer wordt de SP snel verjongd. Van Bommel en andere oudgedienden menen dat er ‘vriendjes van Meyer’ op cruciale posities komen. De manier waarop Lilian Marijnissen als opvolger van Emile Roemer is aangewezen, heeft eveneens wrevel gewekt.
Van Bommel heeft laten doorschemeren dat het opvolgingsproces ‘niet eerlijk’ is verlopen
Ook Van Bommel heeft achter de schermen laten doorschemeren dat het opvolgingsproces in zijn ogen ‘niet eerlijk’ is verlopen. Marijnissen wist twee maanden eerder dan haar rivaal Sadet Karabulut dat Roemer zou vertrekken. Ook had ze toen al de steun van het fractiebestuur binnen. Het hele proces zou volgens de critici zijn georkestreerd.
Na het bericht dat Van Bommel zijn SP-lidmaatschap heeft opgezegd, kwamen er meteen speculaties over een mogelijke overstap naar de PvdA, ook omdat hij dinsdag in zijn woonplaats Diemen het verkiezingsprogramma van de lokale PvdA in ontvangst zou nemen. Inmiddels heeft Van Bommel zijn optreden afgezegd.
Volgens Lex Scholten, PvdA-lijsttrekker in Diemen, was Van Bommel alleen ‘als bekende Diemenaar’ uitgenodigd. ‘Dat leek ons wel leuk. Hij komt niet bij ons op de lijst en Harry is ook geen lid.’
Lees hier het interview met Harry van Bommel terug;
De straat is de plek waar de SP altijd haar mandaat vandaan haalde. De partijtop wil dat graag zo houden. Maar onder leden klinkt steeds meer kritiek op het verplichte actievoeren. Zij vinden besturen zeker zo belangrijk. (+)
Telegraaf 22.01.2018 Harry van Bommel heeft zijn lidmaatschap van de SP opgezegd omdat de partij volgens hem niet kritisch heeft gekeken naar de verkiezingsuitslag. Bij de verkiezingen verloor de partij een zetel en werd er niet geprofiteerd van het megaverlies van concurrent PvdA.
Hij is opgestapt vanwege de kritiek die hij in maart al had geuit.
Van Bommel (1962) zat van 1998 tot vorig jaar voor de SP in de Tweede Kamer. Hij was buitenlandwoordvoerder en een van de prominente politici van de partij.
Na zijn vertrek als Kamerlid in maart vorig jaar gaf hij een interview in de Volkskrant waarin hij kritisch was over partijvoorzitter Meyer en hij zijn teleurstelling uitte over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen voor de SP.
NOS 22.01.2018 Oud-SP-Kamerlid Harry van Bommel stapt uit de SP omdat hij vindt dat de partij te weinig zelfkritiek aan de dag legt. Gisteravond meldde het AD dat hij van plan is de partij te verlaten. Van Bommel wilde zelf vandaag weinig kwijt over zijn motieven. Hij verwees alleen naar een gesprek dat hij maart vorig jaar had met de Volkskrant.
Daarin pleitte hij onder meer voor zelfreflectie. Van Bommel zei dat de SP zich moet afvragen waarom de partij bij de Kamerverkiezingen van maart geen zetels heeft gewonnen, terwijl de PvdA er 29 heeft verloren. Hij wilde ook weten waarom de SP geen nieuwe kiezers heeft bereikt en hoe het komt dat jongeren niet voor de partij hebben gekozen.
Te veel nadruk op zorg
Van Bommel zei in de Volkskrant verder dat de SP in de verkiezingscampagne zo veel nadruk heeft gelegd op de zorg, dat bijvoorbeeld het huurbeleid, de flexibilisering van de arbeidsmarkt en de inkomenspolitiek te weinig aandacht hebben gekregen. Hij pleitte in maart ook voor een ‘herbronning’ van links.
Van Bommel zat bijna 19 jaar onafgebroken in de Kamer voor de SP. Hij voerde vooral het woord over het buitenlands beleid.
Partijvoorzitter Meyer wil nog met Van Bommel om de tafel om hem voor de SP te behouden.
NOS 21.01.2018 Oud-SP-Kamerlid Harry van Bommel wil zijn partij verlaten, schrijft het AD. In de krant bevestigt partijvoorzitter Meyer het verhaal; hij nodigt Van Bommel uit voor een gesprek.
Van Bommel (55) maakte in augustus 2016 bekend dat hij na de verkiezingen van maart niet zou terugkeren in de Kamer. “Als ik in mijn werkzame leven nog iets anders wil doen dan fulltime politicus zijn, dan heb ik nu nog de kans om van koers te wijzigen”, zei hij toen. Van een conflict was geen sprake, zei de politicus.
Eind vorig jaar werd bekend dat Van Bommel een nieuwe baan had gevonden als strategisch bestuursadviseur voor de gemeente Zwolle.
Om tafel
Waarom Van Bommel nu zijn lidmaatschap heeft opgezegd, is niet duidelijk. Hij is niet bereikbaar voor commentaar. Tegen het AD zegt hij niet met de pers te mogen praten omdat hij ambtenaar is.
Ook Meyer weet niet wat er speelt, maar hij zegt dat hij Van Bommel nog niet heeft uitgeschreven bij de partij. “Als Harry uiteindelijk wil gaan, kunnen we hem natuurlijk niet tegenhouden. Alleen, laten we eerst eens om tafel gaan met hem. Er is volop ruimte voor interne kritiek bij ons.”
Partijleider Lilian Marijnissen heeft volgens het AD meerdere keren contact gehad om hem een gesprek aan te bieden. Dat is er nog niet van gekomen vanwege Van Bommels drukke baan.
AD 21.01.2018 Harry van Bommel (55), die tot afgelopen maart ruim 18 jaar lang een prominent Kamerlid was voor de Socialistische Partij, heeft zijn SP-lidmaatschap plotsklaps opgezegd. Dat bevestigt partijvoorzitter Ron Meyer vanavond tegen deze krant. Maar de top laat hem niet zomaar vertrekken.
We laten een man van zijn statuur niet zomaar gaan, aldus SP-voorzitter Ron Meyer over Harry van Bommel.
Zaterdag gonsde het op het congres van de socialisten al van de geruchten dat Van Bommel, een van de bekendste SP-gezichten, zou zijn vertrokken. ,,Het klopt inderdaad dat Harry een verzoek tot opzegging heeft ingediend”, bevestigt Meyer nu. ,,Maar we laten een man van zijn statuur niet zomaar gaan.”
De SP heeft Van Bommel vooralsnog niet uitgeschreven. Partijleider Lilian Marijnissen heeft sinds de opzegging binnenkwam meermaals contact gehad met Van Bommel en hem verzocht om een gesprek. Dat is er nog niet van gekomen, omdat hij inmiddels een drukke baan heeft als bestuursadviseur in Zwolle.
Meyer: ,,Ik weet niet wat er precies speelt, maar als Harry uiteindelijk wil gaan, kunnen we hem natuurlijk niet tegenhouden. Alleen, laten we eerst eens om tafel gaan met hem. Er is volop ruimte voor interne kritiek bij ons.”
Van Bommel zelf liet vanmiddag aan deze krant weten niet meer met de pers te mogen praten, omdat hij sinds november ambtenaar is. Verder reageerde hij niet op verzoeken om een toelichting op zijn verzoek tot uitschrijving als SP-lid.
Uiteindelijk was Van Bommel namens de SP van 19 mei 1998 tot en met 22 maart 2017 lid van de Tweede Kamer. Hij deed de portefeuille Buitenlandse Zaken en nam bijna twee decennia lang deel aan duizenden debatten, onder meer over de NAVO-bombardementen op Joegoslavië, de toekomst van de EU en de Irak-oorlog.
Eind maart 2017, net na de landelijke verkiezingen, uitte Van Bommel in een interview met de Volkskrant nog forse kritiek op de top van de SP. Die zou een fout hebben gemaakt in de verkiezingscampagne door de focus te leggen op het Nationaal Zorgfonds en daarmee geen nieuwe kiezers hebben bereikt.
Opmerkelijk is nog dat Van Bommel volgens de website van de PvdA Diemen komende dinsdag het plaatselijke verkiezingsprogramma van deze partij in ontvangst zal nemen. De SP doet bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart niet mee in Diemen. Ingewijden ontkennen echter de suggestie dat Van Bommel wellicht is overgestapt naar de PvdA.
NU 21.01.2018 Partijprominent Harry van Bommel wil weg bij de SP. Hij heeft bij het bestuur een verzoek ingediend om zijn partijlidmaatschap op te zeggen.
Het bestuur wil met Van Bommel in gesprek over zijn verzoek. “We gaan met Harry in gesprek. Iemand met zijn verdienste in de partij laten wij niet zomaar gaan, laat partijvoorzitter Ron Meyer weten.
Het AD bracht zondagavond het nieuws van het dreigende vertrek van de SP-coryfee.
Van Bommel (1962) zat van 1998 tot vorig jaar voor de SP in de Tweede Kamer. Hij was buitenlandwoordvoerder en een van de prominente politici van de partij. Het is niet bekend waarom Van Bommel de partij wil verlaten.
Na zijn vertrek als Kamerlid in maart vorig jaar gaf hij een interview in de Volkskrant waarin hij kritisch was over partijvoorzitter Meyer en hij zijn teleurstelling uitte over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen voor de SP.
Telegraaf 20.01.2018 Gerommel binnen de partij moet binnenskamers blijven. Daar hamerde SP-voorzitter Ron Meyer zaterdag op ten overstaan van zijn leden.
De afgelopen jaren lekte er verscheidene malen kritiek uit op de koers van de partij en het leiderschap. Zo klapten SP-Kamerleden uit de school over hun frustraties over het functioneren van de onlangs afgetreden partijleider Emile Roemer. Ook stonden SP’ers tegenover elkaar in de strijd om het voorzitterschap tussen Sharon Gesthuizen en Ron Meyer.
„Te vaak waren er interne discussies die een podium kregen. Ik baalde ervan, omdat er binnen de partij juist alle ruimte is voor discussie”, zei Meyer daar zaterdag over op het SP-congres in Hilversum. Hij wil dat de gelederen naar buiten toe voortaan gesloten blijven. „Ik zal daar mensen op blijven aanspreken. Dat is nodig voor eenheid. Discussies voeren we binnen, strijd voeren we buiten.”
Op het congres wordt onder meer het nieuwe partijbestuur gekozen en wordt er afscheid genomen van Roemer.
VK 13.01.2018 De nieuwe SP-leider Lilian Marijnissen heeft geen principiële bezwaren tegen vluchtelingendeals met Afrikaanse landen. Eerder noemde de SP een vergelijkbare deal met Turkije ‘smerig’, maar volgens Marijnissen is het ‘idioot’ om op voorhand uit te sluiten dat ook asielaanvragen van Afrikanen voortaan alleen buiten de EU worden afgehandeld.
Onder haar voorganger Roemer was er weinig helderheid over het standpunt van de SP. Nadat de formatiegesprekken met GroenLinks waren stukgelopen op mogelijke vluchtelingenakkoorden met Afrikaanse landen, weigerde Roemer te vertellen of zijn partij wel te porren was voor zulke deals.
Duidelijkheid
Of wij instemmen met een vluchtelingendeal hangt af van de context. Met welke regering sluit je zo’n deal? Dat maakt nogal uit, aldus Lilian Marijnissen.
Marijnissen geeft nu meer duidelijkheid. Volgens haar is het geen principieel bezwaar dat asielaanvragen alleen buiten de EU plaatsvinden, maar hangt alles af van de omstandigheden. ‘Het zou toch idioot zijn als je daar niet voor bent? Ik bedoel, in principe wil je natuurlijk dat mensen in de regio worden opgevangen… Of wij instemmen met een vluchtelingendeal hangt af van de context. Met welke regering sluit je zo’n deal? Dat maakt nogal uit.’
Het kabinet-Rutte III gaat ervan uit dat er op termijn akkoorden worden gesloten met ‘veilige landen’ in Afrika. Als voorbeeld dient ‘de Turkijedeal’ uit 2016, waardoor Syrische vluchtelingen nu alleen nog in het ‘veilige land’ Turkije een asielaanvraag kunnen doen. De instroom van vluchtelingen is sindsdien sterk teruggelopen in de EU.
De SP stemde destijds tegen die ‘smerige deal’, die volgens Roemer ‘niet voor mensen in nood, maar voor politici in nood’ was gemaakt. ‘
Gevoelige thema’s
We moeten ervoor zorgen dat zo’n continent gelijke kansen krijgt. Dat is nu niet het geval, aldus Lilian Marijnissen.
Immigratie en integratie zijn gevoelige thema’s in de SP. In de jaren tachtig was de SP sceptisch over immigratie, maar onder leiding van ex-Kamerlid Gesthuizen pleitte de partij de afgelopen jaren voor een ruimhartig asielbeleid. Tegelijk waren er ook twijfels over het draagvlak onder het eigen electoraat. Om de twee kampen tevreden te houden, hield de SP zich vaak afzijdig in het publieke debat.
Om de migratie uit Afrika te stoppen, meent Marijnissen dat er op de lange termijn welvaartsverdeling nodig is. ‘Uiteindelijk is het toch ook een verdelingsvraagstuk. Die mensen komen het hier halen als er niks verandert…Dat wij daar de grondstoffen weghalen. Dat wij daar in de lagelonenlanden de fabrieken neerzetten. De race naar beneden die je globaal organiseert. We moeten ervoor zorgen dat zo’n continent gelijke kansen krijgt. Dat is nu niet het geval.’
Lilian Marijnissen, vanzelfsprekende leider van de SP
In de kamer van de nieuwe fractievoorzitter van de SP hangen nog de posters van haar voorgangers. Hoe wil Lilian Marijnissen haar leiderschap gestalte geven? Welke koers gaat ze varen? Lees hier het interview met de nieuwe SP-leider.
VK 23.12.2017 ‘Een groot talent’, noemt oud-SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen (41) de nieuwe partijleider van de SP Lilian Marijnissen. Maar, zegt ze ook: ‘Was er nou werkelijk niemand anders binnen de SP die de nieuwe politiek leider had kunnen worden? Natuurlijk speelt het een rol dat ze de dochter is van Jan Marijnissen. Er zijn welgeteld twee jaar geweest dat Jan Marijnissen geen formele rol had. Emile Roemer wordt nu al een tussenpaus genoemd.’
Sharon Gesthuizen verliet in 2017 de politiek. Enkele maanden later verscheen haar boek Schoonheid, macht, liefde, in het leven en in de politiek, waarin ze een kritisch geluid liet horen over de partij waarvoor ze 11 jaar lang in de Kamer had gezeten. ‘Een schrikbewind’, noemt ze het leiderschap van Jan Marijnissen in een interview met Volkskrant magazine. In discussie gaan was niet mogelijk, in vergaderingen werd je afgebrand, zegt ze. ‘Iedereen met macht heeft tegengeluid nodig. Maar dat werd niet gepruimd.’
Gesthuizen reageert in het interview ook op de reacties die ze kreeg na publicatie van het boek. Die waren niet mals: voormalig SP-collega’s verweten haar natrappen – zij wisten niet dat wat zij destijds deden of zeiden in een boek terecht kon komen. All in the game, zegt Gesthuizen, die haar boek vergelijkt met de #Me Too-onthullingen. ‘Er zijn heel veel mensen die in een bepaalde situatie hebben gezeten en daarmee later naar buiten komen. Vrouwen die mishandeld werden, de zus van Holleeder. Als je vindt dat het geen pas geeft dingen terug te lezen in een boek, waarom heb je ze dan gedaan?’
Hier leest u het hele interview met Gesthuizen;
Oud-Kamerlid Sharon Gesthuizen deed dit een jaar een boekje open over de SP. Dat werd haar niet in dank afgenomen. ‘Hoezo natrappen? Waarom mag ik niet opschrijven wat ik heb meegemaakt?’ U leest het hele interview hier. (+)
Telegraaf 20.12.2017 Het naar voren schuiven van Lilian Marijnissen als politiek leider van de SP lijkt een goede zet. In een peiling van deze week haalt de SP twaalf zetels. Vorige maand waren dat er in de peiling nog negen. Dat blijkt uit de woensdag verschenen Politieke Barometer van Ipsos.
In de Tweede Kamer heeft de partij veertien zetels.
Marijnissen volgde eerder deze maand Emile Roemer op. In de week van haar aantreden kennen zeven op de tien kiezers haar al. Haar rapportcijfer is met 5,6 al hoger dan dat van Roemer.
Verder blijkt uit de peiling dat drie van de vier regeringspartijen al twee tot vijf zetels verlies moeten incasseren. Alleen de ChristenUnie heeft daar geen last van. De regeringscoalitie zou hierdoor geen meerderheid meer hebben en kan aan het einde van dit verkiezingsjaar nog rekenen op 67 zetels.
Mahir Alkaya (SP) is nu nog ambtenaar internationale zaken op het ministerie van Economische Zaken.
Telegraaf 15.12.2017 Mahir Alkaya komt in januari voor de SP in de Tweede Kamer. Hij neemt dan de plaats in van Emile Roemer. Eric Smaling, die als eerste recht had op de zetel, heeft sinds een paar maanden een baan op de universiteit in Wageningen en vindt het ,,niet correct” om daar nu al weer te vertrekken. De Amsterdammer Alkaya (1988) is momenteel ambtenaar internationale zaken op het ministerie van Economische Zaken. Hij is aan de technische Universiteit van Delft opgeleid tot industrieel ontwerper.
Roemer kondigde deze week zijn vertrek aan als fractieleider en als Kamerlid. Hij zit sinds 2006 in de Tweede Kamer en heeft ruim zeven jaar leiding gegeven aan partij en fractie. Lilian Marijnissen is hem opgevolgd als SP-leider.
Elsevier 14.12.2017 Geen andere koers, wel een andere leider. Bij de SP heeft Lilian Marijnissen (32) het roer overgenomen van Emile Roemer. De overdracht verliep soepel; zonder politiek bloedvergieten. Dat moet SP’ers bemoedigen: hun partij zat de laatste jaren op dood spoor. Nu is er in elk geval weer even perspectief op een groter aantal zetels.
Onder Roemer beleefde de SP in 2011 een enorme opleving, althans in de peilingen. Het leek er sterk op dat de protestpartij bij de verkiezingen van 2012 de grootste partij zou worden. De campagne zou een tweestrijd Roemer versus VVD-lijsttrekker Mark Rutte worden. Maar in de televisiedebatten opereerde Roemer onhandig en de socialistische kiezers stroomden toch weer weg naar de PvdA.
Roemer kwam debacle niet te boven
Roemer verspeelde hierdoor de unieke kans om de SP regeringsmacht te bezorgen. Hij kwam dat debacle nooit meer te boven. Op het Binnenhof bleef hij de man die faalde, ook al had hij de uitstraling van een politieke teddybeer.
Roemer had het tij kunnen keren door strenge meningen over het migratiebeleid te gaan verkondigen. Tussen SP en de PVV van Geert Wilders zit nogal wat electorale overloop. Maar Roemer weigerde die kiezers te gaan bedienen. Hij voelde zich ook helemaal niet thuis bij een ‘grenzen dicht’-verhaal. De consequentie was wel dat de PVV bij de verkiezingen van maart dit jaar als tweede en dat de SP als zesde partij eindigde.
Nieuwe koers SP onwaarschijnlijk
Eens ventileerde de maoïstische SP standpunten die neerkwamen op ‘eigen volk eerst’. Maar dat is al lang niet meer aan de orde. De academisch gevormde professionals in de partij vertolken min of meer dezelfde standpunten als GroenLinks. Onder Lilian Marijnissen zal dat niet anders worden. Er is althans geen enkel teken dat zij het roer omgooit. Marijnissen blijft met PvdA en GroenLinks concurreren; niet met de PVV.
Daar komt nog bij dat de SP nu met PvdA en GroenLinks wil samenwerken als linkse oppositie. Dat maakt het al helemaal onmogelijk om linkse sociaal-economische standpunten te combineren met anti-immigratievoorstellen. De SP zal niet veranderen in een linkse tegenhanger van de PVV.
Als politicologe specialiseerde Marijnissen zich in nieuwe actievormen voor de vakbeweging. In de Tweede Kamer heb je weinig aan ‘organizing’ en andere actiemodellen, behalve als de fractieleider zich vooral in de Rotterdamse haven of bij stakende vuilnismannen wil manifesteren. Maar in het welvarende Nederland van nu zijn de barricaden met een lampje te zoeken.
Hooguit kan de SP inspelen op de brede sympathie die schoonmakers, verpleegkundigen, onderwijzers, buschauffeurs en treinmachinisten nu eenmaal genieten. Maar electoraal is dat ook dun ijs. Je kunt met de retoriek uit het industriële tijdperk nu eenmaal niet de zorg, het onderwijs en het openbaar vervoer op orde krijgen. En dat is toch eigenlijk waar een linkse partij voor staat.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 14.12.2017 Lilian Marijnissen (32), de dochter van SP-coryfee Jan Marijnissen, maakt razendsnel carrière binnen haar partij. Ze zit amper negen maanden in de Tweede Kamer of de fractie heeft haar al gebombardeerd tot partijleider. Deze benoeming roept bij critici de vraag op of Lilian haar topfunctie niet vooral te danken heeft aan haar beroemde achternaam.
Dacht u niet: ‘Deze kans komt wel erg snel!’?
,,Ja, ik moet toegeven dat ik dit niet had verwacht toen ik op de lijst ging staan voor de Tweede Kamer. Maar Emile heeft zijn beslissing genomen. Voor ons rest niets anders dan er een goede opvolger neer te zetten. Ik heb best wel even nagedacht of ik dat moest worden. Je moet nooit over één nacht ijs gaan. Ben ik de beste vrouw op deze plek? Is het moment juist? Gaat het allemaal goed komen? Hoe wordt mijn achtergrond ontvangen? Al die overwegingen hebben meegespeeld.”
,,Ja, u bent niet de eerste die over mijn achternaam begint. Ik heb een vader en een moeder. Daar kan ik ook niets aan doen. Nooit heb ik met mijn vader samengewerkt, al ben ik wel supertrots op wat hij heeft bereikt. Hij steunt mij, maar vooral omdat het mijn vader is.”
Nooit heb ik met mijn vader samengewerkt, al ben ik wel supertrots op wat hij heeft bereikt
U had een tegenstander voor het leiderschap, Sadet Karabulut. Was zij geen mooie keus geweest?
,,Wij hebben vanmorgen in de Kamerfractie gestemd. Daar kwam een duidelijke uitslag naar voren, en daar ben ik door vereerd. Maar ik ben Sadet ook heel erg dankbaar voor haar kandidatuur. Ik denk dat het goed is, ook voor een partij als de SP, dat er iets te kiezen valt. Er wordt wel eens gezegd dat wij een gesloten bolwerk zouden zijn, maar vandaag blijkt eens te meer dat dit niet zo is.”
Gaat u een andere koers varen met de SP? Want onder Roemer boekte de partij landelijk geen zetelwinst.
,,Zoals ik geen Jan Marijnissen ben, ben ik ook geen Emile Roemer. Dus ik zal het vast anders gaan doen. Op uw vraag over een nieuwe koers kan ik zeggen dat in januari ons congres bijeen komt. Daar beslissen de leden welke kant het opgaat. Dat hangt bij de SP niet af van één gezicht.”
Komt u dan zelf niet met concrete voorstellen?
,,Daar komen we continu mee. Afgelopen vrijdag heb ik nog een initiatief gelanceerd voor een zorgbuurthuis; een radicaal andere visie op de ouderenzorg. Dat gaat door.”
Hoe zit het eigenlijk met de beloofde vernieuwing binnen de SP?
,,We hebben twee jaar geleden een nieuwe voorzitter gekozen, in januari komt er een nieuw partijbestuur. En ook binnen de fractie in de Tweede Kamer is er vers bloed bijgekomen. Wij vertrouwen nu op de mix van ervaren mensen en nieuwe gezichten.”
U wordt in de Tweede Kamer nu de tweede vrouwelijke fractievoorzitter, naast Marianne Thieme. Is dat belangrijk?
,,Deels. Natuurlijk is het goed dat er een betere balans komt tussen mannelijke en vrouwelijke fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Maar ik ben hopelijk gekozen omdat ik wat kan bereiken voor de SP. Niet omdat ik Marijnissen heet en niet omdat ik een vrouw ben.”
AD 13.12.2017 Prominente SP’ers uit Brabant zijn apetrots op ‘hun’ Lilian Marijnissen, die binnenkort Emile Roemer opvolgt als partijleider en zo in de voetsporen treedt van vader Jan. Maar er is ook kritiek: ,,Dit helpt niet om van de SP een moderne, linkse partij te maken.”
Jules Iding, voormalig wethouder in Oss en later ook gedeputeerde, vroeg Lilian Marijnissen als tiener om zich aan te sluiten bij de Osse SP-fractie. ,,Een groot talent, toen al. Ze is vasthoudend, komt inhoudelijk altijd goed beslagen ten ijs en praat tegelijkertijd vanuit haar hart. Daarom heb ik er ook heel veel vertrouwen in dat ze het gaat redden. Dat de SP nu weer een partijleider uit Oss heeft, maakt me stiekem wel een beetje trots.”
CDA-Kamerlid René Peters kreeg jarenlang met Marijnissen te maken in zijn rol als wethouder van Oss. De twee vertrokken in maart dit jaar gelijktijdig naar de Haagse politiek. Peters: ,,Ze is de perfecte vrouw om de SP te leiden. Met haar achtergrond in de politiek en de vakbond heeft ze van jongs af een prima cv opgebouwd voor deze lastige baan.” Dat ze nu in de diepe voetsporen van haar vader treedt wil Peters niet horen. ,,Ze heeft het helemaal op eigen kracht gedaan. Daar kan ik alleen maar bewondering voor hebben.”
Moeder Mari-Anne Marijnissen
Pfff, geen commentaar. Maar natuurlijk vind ik het als moeder spannend voor haar, aldus Mari-Anne Marijnissen.
Moeder Mari-Anne Marijnissen voelt zich een beetje overvallen als een verslaggever voor de deur staat. Wat vindt zij ervan? ,,Pfff, geen commentaar. Daarvoor moet je bij Lilian zijn”, houdt ze de boot af. ,,Maar natuurlijk vind ik het als moeder spannend voor haar. Ik ben ook reuze trots. Ik heb net naar de uitzending gekeken. Ze houdt zich goed staande in de politiek. Het gaat snel met haar politieke loopbaan, maar te snel? We zullen zien. Daar wou ik het maar bij laten.”
Veerle Slegers, die namens de SP in de Tilburgse gemeenteraad en Provinciale Staten zat, liet de afgelopen jaren geregeld kritisch uit over oud-partijleider Jan Marijnissen, de vader van Lilian. Afgelopen maart zegde Slegers haar partijlidmaatschap op uit onvrede met de koers van de partij.
Ze wil zich niet nog een keer laten verleiden tot SP-bashen – ,,Dat kan de partij zelf veel beter dan ik ooit zou kunnen.” Slegers noemt de keuze voor Lilian Marijnissen als nieuwe partijleider strategisch een slechte zet. ,,Het heeft veel weg van geregelde erfopvolging. Dit bevestigt alleen maar het beeld van een centralistische geleide partij, die alleen maar op de eigen mensen vertrouwt. Het helpt niet om van de SP een moderne, linkse partij te maken, iets dat nu juist zo hard nodig is.”
Nico Heijmans
Nico Heijmans, SP-fractievoorzitter in de Brabantse Provinciale Staten en al jaren actief op het partijkantoor in Amersfoort, bestrijdt het beeld dat de benoeming van Marijnissen een door vader Jan voorgekookt plan is. ,,Ik kan je met de hand op het hart bezweren dat zijn directe invloed hier zeer beperkt is. Als hij één keer per halfjaar op het hoofdkantoor komt, is het veel. En daarbij: als SP zijn wij toch veel meer voor de familiebedrijven dan de beursgenoteerde ondernemingen, haha.”
Nico Heijmans, namens de SP Nico Heijmans in de Provinciale Staten van Brabant.
,,Het is een vakvrouw die ontzettend gefocust is”, beschrijft de Osse burgemeester Wobine Buijs voormalig raadslid Lilian Marijnissen. ,,Ze heeft een heel goed gevoel wanneer ze zich in een discussie mengt en is sterk in het debat. Soms als een kat die met een muis speelt. Haar inbreng steunt altijd op een groot strategisch doel en als ze ergens voor gaat laat ze niet los.”
Speld 13.12.2017 Direct na haar aantreden als fractievoorzitter van de SP heeft Lilian Marijnissen haar speerpunten voor de komende tijd bekend gemaakt. De kersverse SP-leidster pleit voor een Nederland waar je achternaam niet je kansen bepaalt.
“Nog te vaak worden belangrijke functies in Nederland verdeeld onder mensen die toevallig in de juiste familie zijn geboren. Als het aan de SP ligt wordt Nederland een land met kansen voor iedereen.”
Marijnissen hoopt met haar eigen verhaal kansarme Nederlanders te inspireren: “Mijn vader werkte nog als simpele arbeider in een worstenfabriek, maar dat heeft me er nooit van weerhouden hogerop te klimmen en nu sta ik hier als fractievoorzitter van een politieke partij.” Lees Verder
Lilian Marijnissen zal de SP een volgend kabinet in loodsen
VK 13.12.2017 De potentie van Emile Roemer is vijftien Kamerzetels. Dat is ook hem duidelijk na drie landelijke verkiezingen. Het was niet genoeg om zijn droom te verwezenlijken: regeren. Dat is de volgende stap, benadrukt hij woensdag bij de aankondiging van zijn afscheid. ‘Het is niet de vraag of de SP gaat regeren, maar wanneer.’ Lilian Marijnissen moet de meest linkse partij van Nederland een volgend kabinet in loodsen.
Hoezeer Roemer ook zijn best doet de positieve ontwikkeling van zijn partij te onderstrepen – significante groei in gemeenten, provincies en Europees Parlement, collegedeelname in vier van de zes grote steden – woensdag moet hij toch keer op keer die ene vraag beantwoorden: heeft hij gefaald? Onder zijn leiding is de SP op landelijk niveau gestagneerd. Twee keer vijftien, een keer veertien zetels, drie kabinetsperiodes veroordeeld tot de oppositie.
De tragiek van Roemer is de tragiek van zijn partij: altijd in de oppositie
De tragiek van Roemer is de tragiek van zijn partij: altijd in de oppositie. Het tijdperk-Jan Marijnissen kenmerkte zich door stormachtige groei. Van twee zetels in 1994 naar vijf, naar negen, naar 25 in 2006. Na die recorduitslag deed Marijnissen een eerste stroeve poging tot coalitiedeelname.
Toen kwam Roemer, in 2010, en ook hij wilde regeren. Echt waar, zei hij, de SP was een constructieve partij. ‘Wij zijn er klaar voor’, verkondigde het programma. ‘Lokaal hebben we laten zien dat we goed kunnen besturen.’ De lijsttrekker, voormalig wethouder in Boxmeer, was het levende bewijs.
De kiezer vond Roemer sympathiek, leek in 2012 even te geloven in zijn leiderschap, maar beloonde hem nooit met meer dan vijftien zetels. Sinds de onstuimige opmars en ruwe duikelpartij in de peilingen vijf jaar geleden hing een vraagteken boven zijn hoofd. Ook dit voorjaar bleef een comeback uit van ‘Rocky Roemer’, zoals partijvoorzitter Ron Meyer hem noemde.
Een strategische keuze in campagnetijd om de VVD uit te sluiten, kwam als een boemerang terug tijdens de formatie. Was de SP gaan regeren, dan was Roemer nu niet vertrokken, zegt hij woensdag. Nu staat er een man die bij een volgende ronde van zichzelf geen beter resultaat verwacht. Hem rest een troostprijs: de titel van meest betrouwbare politicus, volgens opinieonderzoeken. Wel een man die kiezers de sleutel van hun huis toevertrouwen, niet de sleutel van het Torentje.
In Lilian Marijnissen, pas tien maanden Kamerlid, ziet hij de potentie om het tij te keren. Woensdagochtend koos de fractie haar als nieuwe leider. Zij wist in oktober al van Roemers aanstaande vertrek. Hij nam toen het fractiebestuur, waar zij deel van uitmaakte, in vertrouwen. De rest van de fractie hoorde het nieuws dinsdag en had slechts 24 uur om na te denken over de functie. Alleen Sadet Karabulut stak ook haar vinger op. Bij de stemming, waar ook de vertrekkend voorzitter aan meedeed, legde zij het af tegen Marijnissen.
Tussen twee Marijnissens in
Door het stokje aan haar door te geven, wordt Roemer de SP-leider tussen twee Marijnissens in. Maar zo zien SP’ers dat niet. Ze is 32 en heeft er een half leven in de politiek opzitten.
Dat ze Marijnissen heet is bovenal een voordeel, denkt Peter Kanne, onderzoeker van peilingbureau I&O Research. ‘Haar naam spreekt tot de verbeelding. Jan Marijnissen past in het rijtje Joop den Uyl en Hans van Mierlo.’ Dochter Marijnissen gaat de SP een boost geven in de peilingen, verwacht hij. ‘Kiezers houden van jong, nieuw en fris. Dat zagen we ook bij Klaver.’
Haar geslacht zal haar daarentegen weinig helpen, denkt Kanne. ‘Het effect van vrouwen die uit sympathie op een vrouw stemmen is zeer beperkt.’
Marijnissen zal zich moeten onderscheiden. Dat kan ze op sociaal-culturele thema’s
Familie in de politiek, het komt vaker voor;
Twee aanvoerders van dezelfde partij uit één gezin is een primeur voor Nederland. Wel zijn er meer familielijntjes in de politiek. Enkele voorbeelden:
Joop den Uyl (PvdA-leider 1966-1986) – dochter Saskia Den Uyl (PvdA-Kamerlid 1994-2006)
Jan van Aartsen (enkele keren minister voor de ARP in de jaren ‘50) – zoon Jozias van Aartsen (fractieleider en minister voor de VVD tussen 1994 en 2006)
Henk Korthals (vice-premier voor de VVD 1959-1963) – zoon Benk Korthals (minister voor de VVD 1998-2003)
Charles van Rooy (minister voor de KVP 1959-1961) – dochter Yvonne van Rooy (twee keer staatssecretaris voor het CDA tussen 1986 en 1994)
Theo Bot (staatssecretaris en minister voor de KVP in diverse kabinetten in de jaren ‘60) – zoon Ben Bot (minister voor het CDA, 2003-2007)
Willem Drees (premier voor de PvdA 1948-1958) – zoon Willem Drees jr (partijleider en minister voor DS’70 in de jaren ‘70)
Gerrit Bolkestein (minister voor de VDB 1939-1945) – kleinzoon Frits Bolkestein (partijleider VVD in de jaren ‘90)
Jan Donner (minister voor de ARP 1926-1933) – kleinzoon Piet Hein Donner (minister voor het CDA 2002-2010)
De SP heeft niettemin de papieren om de grootste partij van Nederland te worden, stelt Kanne. ‘De partij combineert een sociaal-economisch linkse agenda met conservatieve opvattingen over sociaal-culturele thema’s als Europa en migranten. Op dat snijvlak zitten de meeste kiezers.’ Marijnissen zal dat scherpe sociaal-culturele profiel dan wel moeten oppoetsen. De SP leek onder Roemer vaak afwezig in het migratiedebat.
Als dit kabinet de rit uitzit, heeft Marijnissen drieënhalf jaar om ervaring op te doen tussen haar linkse concurrenten Asscher (PvdA) en Klaver (GroenLinks). Ook zij zijn pas kort leiders van hun partijen. Niet alleen de SP, heel links verkeert in electoraal zwaar weer. Opgeteld hebben de drie partijen slechts 37 zetels. Nu zoeken ze elkaar in de oppositie op, maar rivaliteit is onvermijdelijk. Klaver richt zich met zijn ‘kantinetour’ op de kiezers van de SP. Asscher zoekt in de linkse PvdA-beginselen naar een recept voor wederopstanding. Marijnissen zal zich moeten onderscheiden. Dat kan ze op sociaal-culturele thema’s, suggereert Kanne.
Partijvoorzitter Meyer maakte onlangs al de weg vrij voor toekomstige formatiebesprekingen. Het uitsluiten van de VVD was geen principiële keuze voor de eeuwigheid, zei hij in een interview. Als Marijnissen Roemers ‘volgende stap’ wil zetten, zal ze bij volgende verkiezingen de optie van samenwerken met alle partijen openhouden.
Dit is de nieuwe leider van de SP;
‘Ik hoop dat ik authentiek kan blijven, dat mensen denken: verrek, die zegt waar het op staat’
Haar ouders waren altijd aan het werk en nu doet Lilian Marijnissen hetzelfde. Het ‘SP-lid van geboorte’ ziet het niet als een offer. ‘Ik ben blij dat ik dit mág doen.’
NU 13.12.2017 Emile Roemer wilde per se wachten totdat het nieuwe kabinet er was en ieder fractielid zijn plek in de Tweede Kamer had gevonden voordat hij het parlement zou verlaten, maar nu zit zijn werk erop. “Hier is het stokje, maak het maar waar”, aldus Roemer in een interview met NU.nl.
“De sfeer in de partij was zoals ik het graag wil”, zei Roemer woensdag in een Haags café nadat hij zijn aftreden publiekelijk had gemaakt.
Alles moest in stelling worden gebracht om een nieuwe periode als oppositiepartij aan de slag te gaan. Nieuwe fractieleden hebben het Kamerwerk onder de knie en de medewerkers hebben hun juiste plek gevonden.
Roemer: “Ik word bijna aan alle kanten voorbij gerend in enthousiasme. Toen dacht ik: aan het eind van het jaar is een heel mooi moment”.
Dat was voor de socialist belangrijk: rust in de tent. Want voor Roemer, inmiddels een van de meest ervaren Kamerleden, was het afgelopen jaar misschien wel zijn meest tumultueuze.
Bijna op de dag af een jaar geleden moest hij anonieme kritiek vanuit zijn fractie incasseren. Een lang spoedberaad volgde, maar Roemer hield het vertrouwen van de fractie. De campagne naar de Tweede Kamerverkiezingen kwam eraan. Roemers derde als partijleider.
Driemaal is scheepsrecht, zei hij tijdens het verkiezingsdebat in Carré, maar nadat de goedlachse Brabander al inmiddels twee verkiezingen had verloren kwamen er ook in maart geen zetels bij.
Roemer speelde afgelopen zomer al met het idee het fractievoorzitterschap neer te leggen. Maar, zoals dat gaat in Den Haag, zodra je bekendmaakt dat je met die gedachte speelt, is het besluit voor de buitenwereld al genomen.
Stond uw leiderschap onder druk?
“Nee. Dan was het uitgelekt en hadden jullie er wel iedere dag een artikel over geschreven.”
Dat was vorig jaar ook het geval.
“Dat gebeurt altijd als er in een partij wat gebeurt.”
U hebt geen druk gevoeld vanuit de partij?
“Nee, absoluut niet. Dat merkte ik ook aan de warme reacties binnen de partij.”
Afgelopen zomer vroeg ik u nog: wat is de houdbaarheid van een lijsttrekker. Toen zei u: politiek moet niet te vluchtig worden.
“Ik moet u nu heel eerlijk bekennen dat ik toen, ondanks dat ik de meest betrouwbare politicus ben, toch tegen u een klein beetje heb gejokt.”
U wist toen al dat u wilde vertrekken?
“Nee, maar ik was er wel over aan het nadenken. Heel soms mag een leugentje om bestwil. Als je dan zegt dat je daar over nadenkt, dan ben je ook weg.”
Doet het pijn?
“Rationeel niet. Ik ben trots en neem met een goed gevoel afscheid.”
“Maar emotioneel doet het wel wat. Ik ben 38 jaar zeer actief geweest voor de partij op alle mogelijke niveaus. Ik kan me haast geen leven zonder prominent SP’er te zijn voorstellen. Ik ben heel erg benieuwd wat de komende tijd gaat brengen.”
U benadrukt steeds dat u als meest betrouwbare politicus wordt gezien.
“Ik vind het veel waard en ik heb er heel veel aan gehad. Mijn moeder zei altijd: jongen, wie veel liegt, moet veel onthouden.”
Maar in de wandelgangen wordt ook wel gezegd: misschien is Emile Roemer te aardig geweest om een fractievoorzitter te zijn.
“Met dat soort duidingen kan ik helemaal niets. Ik ben het er ook niet mee eens. Sterker nog: waren er maar wat meer aardige mensen in de politiek.”
VN 13.12.2017 Na Agnes Kant vertrekt nu ook Emile Roemer, na jaren van vruchteloos geploeter, als opvolger van de monumentale Jan Marijnissen. Nu is de beurt aan dochter Lilian. Wordt de SP gerund als een ‘Noord-Koreaans familiebedrijf’ of gloort eindelijk dan toch de socialistische dageraad?
Eindelijk is de kogel door de kerk: Emile Roemer treedt af als leider van de SP. Daarmee komt een einde aan jaren van dapper maar vruchteloos geploeter. Sinds het begin van de crisis in 2008 hadden de socialisten in veel opzichten het maatschappelijk tij mee, maar ondanks de grote maatschappelijke woede over de bezuinigingen van de afgelopen kabinetten en de groeiende populariteit van ouderwets links gedachtengoed (zoals dat van de Franse econoom Piketty en de Britse Labourleider Jeremy Corbyn) wist de SP er electoraal niet van te profiteren.
Zelfs toen de PvdA bij de laatste verkiezingen 29 zetels verloor, raakte de SP er óók een kwijt. Al voor de verkiezingen probeerde Roemer de schuld voor de slechte peilingen in de schoenen van de sociaaldemocraten te schuiven: ‘De PvdA heeft links aardig verkwanseld’, sprak de geplaagde lijsttrekker in het FD. ‘Daar heb ik ook last van.’ Terwijl half Den Haag wist dat er maar één reden was waarom de SP zo matig presteerde, ondanks het harde werken van duizenden SP’ers in het hele land: de partijleider zelf.
Half Den Haag wist dat er maar één reden was waarom de SP zo matig presteerde, ondanks het harde werken van duizenden SP’ers in het hele land: de partijleider zelf.
Dat werd al pijnlijk duidelijk bij de verkiezingen van 2012. Tijdens de campagne steeg de SP naar recordhoogte in de peilingen, geholpen door het feit dat de PvdA na de roemloze aftocht van Job Cohen in de kreukels lag, zodat Roemer zich al bijna in het Torentje waande. Maar na een wankel optreden in het eerste televisiedebat werd de SP-leider in de media steeds harder aangepakt en zakte de partij terug naar vijftien zetels.
Filmmaker Coen Verbraak, die Roemer tijdens de hele campagne op de voet volgde, bracht in Tussen pieken en peilenprachtig in beeld hoe de lijsttrekker langzaam ten onder ging in het mediageweld, met als treurig dieptepunt een aflevering van De Wereld Draait Door, waarin een aangeslagen Roemer werd vernederd door Peter R. de Vries.
Na de verkiezingen probeerden ze de neergang bij de SP te verklaren door de ‘karaktermoord’ die ‘de media’ op Roemer zouden hebben gepleegd, maar de werkelijkheid was anders: de goeiige oud-leraar uit Boxmeer was simpelweg niet tegen de beproevingen van het lijsttrekkerschap opgewassen. De onvermijdelijke vraag was of de SP hem bij de volgende verkiezingen wéér voor de leeuwen zou gooien.
Maar Roemer mocht aanblijven als partijleider, waarna de trouwe partijsoldaat dapper voortploeterde. Bij ieder Kamerdebat was het voelbaar. Terwijl onder Jan Marijnissen nog lichte opwinding door de Kamerzaal ging als de gehaaide fractievoorzitter van de SP zich naar de interruptiemicrofoon begaf, zakte de aandacht bij de brave Roemer juist weg. Bij de verkiezingsdebatten ging het niet veel beter. En zo kon het gebeuren dat de SP bij de laatste verkiezingen weer een zetel moest inleveren.
Daar wreekte zich het monumentale voorbeeld van Jan Marijnissen, de man die de SP groot maakte: in de schaduw van een eik wil weinig groeien. Diens opvolger Agnes Kant bleek niet bestand tegen de harde realiteit van het fractievoorzitterschap en het bijbehorende mediacircus, en Emile Roemer uiteindelijk evenmin.
Nu is de beurt aan Lilian Marijnissen, zoals de Telegraaf al in september vorig jaar voorspelde, toen bekend werd dat ‘de dochter van’ plek drie op de SP-lijst had gekregen. Volgens het hoofdredactioneel commentaar van de ochtendkrant was dat een schande, want: ‘In een democratie dient een politieke partij niet te worden gerund als een Noord-Koreaans familiebedrijf. Zelfs niet als de wortels liggen in het Maoïsme.’
Het onzinnige verwijt van coöptatie daargelaten (Jan Marijnissen was al lang vertrokken als partijvoorzitter, en bovendien: waarom zou je als ‘kind van’ níet de politiek in mogen gaan, zoals VVD’er Sophie Hermans en PvdA’er Schelto Patijn ook deden?): het aantreden van Lilian Marijnissen zou best eens een zegen voor de partij kunnen blijken. In tegenstelling tot de andere fractievoorzitters – op Marianne Thieme na – is ze jong en vrouw. Dat is niet slecht voor het beeld. En ze heeft haar strepen verdiend als actievoerder tegen de marktwerking en de verschraling in de zorg, voor de Nederlanders één van de belangrijkste politieke thema’s.
In de media zal Lilian Marijnissen de komende tijd ongetwijfeld lastige vragen krijgen over de invloed van haar vader, maar voor veel SP’ers en SP-kiezers geeft de familierelatie haar juist de glans die Emile Roemer miste. En waar Roemer in de media door het hardnekkige verwijt werd achtervolgd dat hij nog altijd aan het touwtje van zijn grote voorganger zou lopen, staat Lilian juist bekend als vrijgevochten type, ook ten opzichte van haar vader. Misschien gloort voor de SP na al het geploeter eindelijk dan toch de socialistische dageraad.
NRC 13.12.2017 Hij wilde „geen politicus zijn waarvan de mensen zeggen: die is te laat gegaan,” zei Emile Roemer toen hij woensdag bekend maakte op te stappen als SP-leider. „Je moet op tijd het stokje overdragen.”
Niet te laat? Al ruim voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart was het een publiek geheim aan het Binnenhof: Roemer gáát. Zijn gezag in de Tweede Kamer was hij al jaren kwijt, verkiezingsuitslagen vielen keer op keer tegen. En ook in de top van de SP maakten ze er allang geen geheim meer van dat aan Roemer werd getwijfeld. De vraag was alleen: wanneer gaat-ie?
Bij zijn aantreden was het heel anders. Emile Roemer (Boxmeer, 1962) beleefde een vliegende start als SP-leider. In maart 2010 volgde hij de afgetreden Agnes Kant op, die er niet in was geslaagd uit de schaduw te treden van haar bejubelde voorganger Jan Marijnissen. De partij stond op zwaar verlies in de peilingen.
Maar met strijdbaarheid en ontwapenende humor („u kunt mij veel verwijten, maar niet dat ik te vroeg gepiekt heb”) wist Roemer de nederlaag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 beperkt te houden. Het voelde, zo zei op verkiezingsavond, als „een verlies met een gouden randje”.
In de partij werd zijn komst gezien als verademing. Onder Kant en Marijnissen werd fractie met harde hand geleid en was er zelden plaats voor afwijkende meningen. Van Roemer kregen Kamerleden veel meer ruimte en vertrouwen. „Je moet niet autoritair zijn, je moet een autoriteit zijn”, zei hij zelf in een interview met Vrij Nederland. Collega’s, ook van andere partijen, waren dol op hem. Het kritische oud-SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen schrijft in haar onlangs gepubliceerde memoires lovend over Roemers stijl van leiding geven.
In de twee jaar na 2010 steeg de SP in de peilingen tot boven de dertig zetels. Roemer werd een serieuze premierskandidaat. De vervroegde verkiezingen van september 2012 leken zelfs lange tijd uit te draaien op een tweestrijd tussen hem en Mark Rutte (VVD).
Totdat Roemer zich in tv-debatten liet afbluffen door Rutte, en de PvdA van Diederik Samsom er met de linkse kiezers vandoor ging. Een documentaire van journalist Coen Verbraak liet op pijnlijke wijze zien hoe onprofessioneel en onvoorbereid de SP met Roemer de verkiezingen was ingegaan.
Eigenlijk herstelde hij nooit meer van die desastreuze campagne. Er was een Roemer van vóór augustus 2012, en er was een Roemer van erna. De eerste was goedlachs, strijdbaar en vol zelfvertrouwen. De tweede was onzeker, verongelijkt en verbeten.
In de crisis- en bezuinigingsjaren onder Rutte I en II hadden de denkbeelden van de SP het tij mee. Compassie met de ‘gewone man’, kleinschaligheid in de zorg, kritiek op ‘superstaat Brussel’ en de euro, verzet tegen het marktdenken in de publieke sector – de partij had het zo’n beetje uitgevonden.
Maar het lukte Roemer niet die thema’s naar zich toe te trekken. Terwijl de krediet-, euro- en vluchtelingencrises elkaar in rap tempo opvolgden, slaagde hij er telkens maar niet in te profiteren van het kantelende maatschappelijke klimaat.
In debatten werd hij afgetroefd door gehaaide collega-politici als Mark Rutte en Alexander Pechtold. Vaak had hij zijn cijfers en feiten niet paraat. Onder fractievoorzitters in de Tweede Kamer werd het een soort running gag: even een lullig vraagje aan Roemer stellen over de cijfers, hij gaat gegarandeerd onderuit. Dieptepunt waren de Algemene Beschouwingen van 2014, toen Roemer door het voltallige parlement werd uitgelachen.
Ook in zijn eigen fractie geloofden ze er zo langzamerhand niet meer in. In december 2016 klaagde een aantal SP- Kamerleden anoniem in het AD over Roemers leiderschap – een unicum voor een partij waarin loyaliteit boven alles gaat.
Niet meedoen in een kabinet
Buiten de Tweede Kamer wist Roemer wél doorbraken bewerkstelligen. De afgelopen jaren ging de SP in een groot aantal steden en provincies meebesturen. In Amsterdam intervenieerde Roemer persoonlijk, samen met Pechtold, om te zorgen dat zijn partij de PvdA verving in het stadsbestuur.
Maar de belangrijkste stap, meedoen in een kabinet, bleef uit. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart wist Roemer op geen enkele wijze te profiteren van de ineenstorting van de PvdA: de SP verloor een zetel, als enige oppositiepartij. Meeregeren was tijdens de formatie nooit een serieuze optie, omdat de SP op voorhand samenwerking met verkiezingswinnaar VVD had uitgesloten. Roemer lobbyde nog wel voor een centrum-linkse zespartijencoalitie zonder de VVD. Maar de beoogde premier van dat kabinet, CDA’er Sybrand Buma, deed zijn voorstel grappend af als ‘Buma en de zeven dwergen’.
Deze zomer nam Roemer een besluit: hij zou niet nog een keer lijsttrekker worden. Afgelopen vrijdag lichtte hij het partijbestuur in dat hij er per januari mee ophoudt. De fractie hoorde dat dinsdag.
Tijdens de persconferentie maakte Roemer een ontspannen, bevrijde indruk. Hij maakte grapjes en lachte weer. Hier stond de SP-leider die we na augustus 2012 zelden meer hadden gezien.
Telegraaf 13.12.2017 Politiek Den Haag reageert op het vertrek van Emile Roemer als partijleider van de SP. De reacties op een rij.
Premier Mark Rutte noemt het jammer dat SP-leider Emile Roemer vertrekt. Hij spreekt over een verrassing. ,,Emile Roemer geeft het stokje door, zoals hij zelf zegt. Ik respecteer natuurlijk zijn afweging, maar vind het ook jammer dat hij afscheid neemt.”
Zijn fractievoorzitterschap valt bijna samen met de periode waarin Rutte premier is. ,,Hoewel we het op de inhoud vaak hartgrondig oneens waren, zijn de persoonlijke verhoudingen altijd heel goed geweest. We zijn zelfs wel eens samen op werkbezoek geweest.”
Rutte noemt Roemer een man met overtuigingen, een knokker en hij heeft humor ,,en dat is een mooie combinatie.” Hij wenst hem alle goeds toe voor de toekomst en zijn opvolger, Lilian Marijnissen, heel veel succes.
Humor
Sybrand Buma, fractievoorzitter van het CDA (via Twitter): ,,In de Tweede Kamer en daarbuiten was Emile Roemer de afgelopen jaren een gewaardeerde en collegiale politicus met passie voor het algemeen belang. Het ga je goed @emileroemer, veel succes @marijnissenL.”
Alexander Pechtold, fractievoorzitter van D66 (via Twitter): ,,Dank voor @emileroemer voor je jarenlange inzet voor @SPnl en Nederland. Altijd collegiaal, met humor en op de inhoud voerden we mooie debatten!”
Klaas Dijkhoff, fractievoorzitter van de VVD (via Twitter): ,,Emile Roemer vertrekt. Een van de aardigste mensen waar ik het zelden mee eens was. Het is nu aan Lilian Marijnissen. Dan blijft het in elk geval Brabants.”
Jesse Klaver, fractievoorzitter van GroenLinks (via Twitter): ,,Bijzonder moment. Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor. Emile bedankt voor de mooie samenwerking! Gefeliciteerd @MarijnissenL. Ik kijk er naar uit om samen verder te strijden voor een eerlijke, empathische en rechtvaardige samenleving!”
Kees van der Staaij, fractievoorzitter van de SGP (via Twitter): ,,Emile, bedankt voor je altijd vriendelijke collegialiteit! Hartelijk welkom aan @MarijnissenL in nieuwe rol. Veel succes, Lilian!”
NOS 13.12.2017 De fractievoorzitters in de Tweede Kamer feliciteren de opgestapte SP-leiderRoemer op Twitter en bedanken hem.
PvdA-leider Asscher: “Dank voor de prettige samenwerking en gezamenlijke strijd voor een socialer Nederland. Ook bedankt voor je vriendelijkheid en humor in dit vak”.
Ook D66-leider Pechtold is lovend over Roemer en zegt over hem: “Altijd collegiaal, met humor en op de inhoud voerden we mooie debatten!” ChristenUnie-leider Segers twittert: “Dank voor je inzet voor ons land Emile Roemer, en dank voor je collegialiteit. Het ga je goed!”
Een van de aardigste tegenstanders
Volgens VVD-leider Dijkhoff is Roemer “een van de aardigste mensen waar ik het zelden mee eens was”. Hij twittert: “Het is nu aan Lilian Marijnissen. Dan blijft het in elk geval Brabants.”
“Emile, bedankt voor je altijd vriendelijke collegialiteit! Hartelijk welkom aan Lilian Marijnissen in haar nieuwe rol. Veel succes, Lilian!”, aldus SGP-leider Van der Staaij.
GroenLinks-leider Klaver noemt het afscheid een bijzonder moment. “Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.” Hij bedankt hem voor de samenwerking en wens Lilian Marijnissen succes.
Rutte
Premier Rutte schrijft op Facebook dat het voor hem een verrassing is dat Roemer het stokje doorgeeft en dat hij het jammer vindt dat hij afscheid neemt.
“Zijn fractievoorzitterschap valt bijna samen met de periode waarin ik premier ben en hoewel we het op de inhoud vaak hartgrondig oneens waren, zijn de persoonlijke verhoudingen altijd heel goed geweest”, aldus de minister-president.
“Emile Roemer is een man met overtuigingen, een knokker en hij heeft humor en dat is een mooie combinatie. Ik wens hem alle goeds toe voor de toekomst en zijn opvolger, Lilian Marijnissen, heel veel succes!”
Telegraaf 13.12.2017 Lilian Marijnissen, dochter van Jan Marijnissen, volgt Emile Roemer op als leider van de SP. Roemer kondigde vanmorgen aan ermee te stoppen.
Telegraaf 13.12.2017 Wat vriend en vijand al vijf jaar dachten, is nu officieel: Emile Roemer heeft zichzelf ongeschikt bevonden voor het verdere leiderschap van de Socialistische Partij. Hij wil plaats maken voor een nieuwe generatie.
NU 13.12.2017 Voor Lilian Marijnissen is het snel gegaan. Na krap tien maanden in de Kamer mag ze leiding geven aan de veertienkoppige SP-fractie nadat Emile Roemer opstapte. “Ik had dit niet zo verwacht toen ik dit jaar voor het eerst op de kandidatenlijst stond.”
Marijnissen krijgt woensdag in Café Dudok waar Roemer zijn aftreden bekendmaakte vooral vragen over haar vader. Jan Marijnissen is een begrip bij de socialisten.
Hij was in 1994 het eerste SP-Kamerlid en wordt fractieleider. Daar zette hij pas in 2008 na vijftien jaar een punt achter. Hij bleef vervolgens nog wel tot 2015 aan als partijvoorzitter.
Een last voor zijn dochter die nu in zijn voetsporen treedt? Ze vindt zelf van niet. “Ik ben supertrots op wat hij heeft bereikt”, legt Lilian uit. “Ik kan niets aan mijn achternaam doen.”
Bovendien, benadrukt Marijnissen, is vader Jan al een tijd geleden uit Den Haag vertrokken. Ze heeft nooit met hem op het Binnenhof samengewerkt. “Hij heeft zijn steun uitgesproken, dat vind ik belangrijk. Maar vooral omdat het mijn vader is.”
Pretentieus
De wisseling van de wacht werd in alle stilte en vliegensvlug voorbereid. Roemer informeerde deze week zijn fractie, dinsdagochtend wezen zij Marijnissen aan. Sadet Karabulut was de enige andere kandidaat, maar de uitslag was volgens Marijnissen duidelijk. “Daar voel ik me erg vereerd over.”
Als oud vakbondsbestuurder in de zorg en als prille zorgwoordvoerder in de Kamer, is ze nauw verbonden met dat thema. “De zorg zit in mijn hart”, zegt ze. Als fractievoorzitter komen vanaf nu ook alle andere belangrijke politieke onderwerpen op haar bordje.
Ze vindt het nog te vroeg om haar leiderschapsstijl te definiëren. “Dat is moeilijk als je net een uur in functie bent.” Bovendien vindt Marijnissen dat in dit stadium ook “een beetje pretentieus.”
“Ik ben geen Emile Roemer, ik ben geen Jan Marijnissen en ik ben ook geen Agnes Kant. Allemaal voormalige partijleiders, op die erfenissen bouwen wij voort.”
Natuurlijk waren er ook de twijfels, zegt ze. “Ben ik de juiste vrouw voor deze functie? Is dit het juiste moment? Hoe ontvangen mensen mijn achtergrond?” Het spookte even door haar hoofd de afgelopen twee dagen.
Het is ook opvallend dat Marijnissen na Marianne Thieme pas de tweede vrouwelijke partijleider is tussen de overige elf mannen. “Ik heb enorm veel zin om tussen die stropdassen het debat aan te gaan.”
Emile Roemer wijst vaak op onderzoeken dat hij de meest betrouwbare politicus is. Op welke kwalificatie hoop jij?
“Poeh. Nou, als ik ooit de betrouwbaarste politicus zou zijn, zou dat natuurlijk fantastisch zijn. Vertrouwen in politici is in deze tijd heel belangrijk.”
“Dit kabinet is er voor de mensen die het toch al goed hebben. Het eerste wat Rutte deed is een streep zetten door de strijd tegen topsalarissen, om maar eens wat te noemen. Het tweede is een cadeautje van 1,4 miljard aan buitenlandse beleggers.”
“Dus als je het vertrouwen wilt winnen van de gewone man, is dat heel belangrijk.”
Wilt u het niet anders gaan doen? U bent niet voor niets de nieuwe leider van de SP.
“Ik ben niet zozeer de nieuwe fractievoorzitter geworden omdat ik het anders wil gaan doen, dat is omdat ik voor een voldongen feit wordt gesteld: namelijk dat Emile Roemer zijn vertrek heeft aangekondigd.”
“Ik vind het belangrijk om krachtige oppositie te combineren met alternatieven waarbij niet het grote geld het voor het zeggen heeft, maar de mensen.”
Roemer zei tijdens de formatie dat hij de VVD uitsluit vanwege de grondbeginselen van de partij. Denkt u daar ook zo over?
“Ik denk dat het verstandig was om de VVD uit te sluiten bij de verkiezingen. Dit kabinet is daar het meest schrikbarende resultaat van. Ik sta vierkant achter die uitspraak van Emile Roemer.”
“De VVD onder Rutte is pakken wat je pakken kan-mentaliteit. Dat is niet een partij waar wij bij willen aanschuiven.”
VK 13.12.2017 Emile Roemer stopt als politiek leider van de Socialistische Partij, zo maakte hij vanochtend bekend. Roemer was sinds 2010 lijsttrekker en fractieleider van de SP. Kamerlid Lilian Marijnissen neemt het leiderschap over. Wat betekent dit voor de SP? Onze chef in Den Haag legt het uit in uw politieke nieuwsbrief.
Goedemiddag. Op haar 18e werd Lilian Marijnissen al gezien als een politiek talent, veertien jaar later leidt zij de SP. Loodst zij die partij het kabinet binnen?
Bijzonder moment. Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.
Nog niet vaak nam een politiek leider zo stralend afscheid van het Binnenhof als Emile Roemer woensdag: ‘Ik kijk terug op fantastische jaren’, glunderde hij, nadat hij iedereen had verrast met zijn aankondiging. Ook waren er nog niet veel politici die bij hun afscheid werden bedolven onder zoveel waardering van de andere partijen in de Tweede Kamer. ‘Een van de aardigste mensen waar ik het zelden mee eens was’, in de woorden van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff.
Roemer zal er met gemengde gevoelens kennis van hebben genomen. Wie al te gul lof krijgt van concurrenten, was kennelijk geen grote bedreiging. In zijn acht jaar als partijleider wist hij niet weg te komen van de zijlijn. Het blijft voor eeuwig Roemers tragiek dat hij niet kon profiteren van het enorme verval van de PvdA, de grootste electorale concurrent. Toen het erop aankwam, bleken D66 en GroenLinks voor veel teleurgestelde kiezers een aantrekkelijker vluchtheuvel.
Toch gaat Roemer ook de politieke geschiedenisboeken in als de man die de SP na jaren van geharnaste oppositie voorsorteerde als bestuurspartij. Dat gebeurde even zelfs landelijk – totdat één moeizaam televisiedebat in 2012 pardoes een einde maakte aan zijn premiersaspiraties – maar veel overtuigender nog op lokaal en provinciaal niveau. Daar stootte de SP dit decennium door tot in het centrum van de macht.
Niet voor niets liet Roemer zich er woensdag op voorstaan dat zijn partij inmiddels bestuurt in de helft van de provincies en in vier van de zes grootste steden. In veel verschillende combinaties bovendien. Maar juist daarom oogstte hij eerder dit jaar zoveel onbegrip met zijn halsstarrige weigering om zelfs maar te praten over regeringsdeelname zolang de VVD aan de formatietafel zat. Een grotere kans om landelijk de macht te grijpen kwam er in de hele partijgeschiedenis immers niet voorbij.
Zoals Lilian Marijnissen negen maanden geleden al poseerde met de SP-fractie. Als de nieuwe leider. Zoek Emile #Roemer. 1:50 PM – Dec 13, 2017
EN DE VROUW DIE KOMT……..Lilian Marijnissen
Dat lijkt de partij inmiddels ook zelf te beseffen, want de regeeraspiraties zijn weer helemaal terug. ‘Het is tijd voor de volgende stap’, aldus Roemer woensdag. Maar die zal hij zelf niet meer gaan zetten: ‘Het is tijd voor een volgende lichting.’
Lilian Marijnissen wordt van die lichting het gezicht. Daarmee verdubbelt het aantal vrouwelijke fractievoorzitters in de Tweede Kamer en krijgt Nederland de primeur van twee partijleiders uit hetzelfde gezin binnen één partij.
Marijnissen won woensdagochtend de interne verkiezing van collega-Kamerlid Sadet Karabulut. Daarmee neemt de fractie een gok, want Marijnissen heeft veel minder ervaring op het Binnenhof. Maar haar naam, haar veelgeprezen werk in de vakbond en haar eerste goede optredens in de Kamer wegen kennelijk zwaar genoeg.
En Roemer? Die kon woensdag nog niet zeggen wat hij nu van plan is te gaan doen. ‘Meer thuis zijn’, daar houdt hij het voorlopig even op.
NOS 13.12.2017 Lilian Marijnissen is alleen al vanwege haar achternaam vaak genoemd als nieuwe partijleider van de SP. Zij is de dochter van Jan Marijnissen, de man die jarenlang de partij aanvoerde en die verantwoordelijk was voor de groei van de SP. Vandaag werd bekend dat ze inderdaad de nieuwe fractievoorzitter wordt, als opvolger van Roemer. SP-voorzitter Meyer typeerde haar eerder als een geboren leider.
Lilian Marijnissen, die 32 jaar is, zit sinds maart in de Tweede Kamer. Ze haalde bij de verkiezingen ruim genoeg stemmen om op eigen kracht een zetel te veroveren: 124.626. In de Kamer heeft ze zich de afgelopen tijd vooral beziggehouden met zorg.
Met 16 jaar in gemeenteraad gekozen
Op haar vijftiende werd Marijnissen al lid van de jongerenorganisatie van de SP en ze werd in de gemeenteraad van Oss gekozen toen ze zestien was. Ze moest wachten tot na haar achttiende verjaardag totdat ze de zetel kon innemen. Marijnissen, die politicologie studeerde, bleef dertien jaar in de raad van Oss.
Verder was ze jarenlang bestuurslid van Abvakabo FNV. Ze voerde daar onder meer actie tegen de bezuinigingen in de zorg. Lilian Marijnissen staat bekend als een harde werker en een gedreven politicus. In een gesprek met de Volkskrant zei ze begin dit jaar dat het absoluut niet haar persoonlijke ambitie is om partijleider te worden. “Als het gebeurt, zou dat moeten zijn omdat de partij denkt dat dat het juiste is.”
VK 13.12.2017 Emile Roemer stopt als politiek leider van de Socialistische Partij. Dat heeft hij vanmorgen bekendgemaakt. Roemer was sinds 2010 lijsttrekker en fractieleider van de SP. Kamerlid Lilian Marijnissen neemt het leiderschap over. Zij werd vanmorgen door de fractie gekozen en treedt zo in de voetsporen van haar vader Jan.
Emile Roemer was het gezicht van de partij tijdens drie Tweede Kamerverkiezingen, opeenvolgend haalde de partij onder zijn leiding twee keer 15 zetels (2010 en 2012) en de laatste keer (2017) 14 zetels.
Roemer stopt na zeven bewogen jaren. Begin januari vertrekt hij ook uit de Tweede Kamer. Uit eigen beweging, benadrukt hij: ‘Ik neem afscheid van de mooiste hondenbaan die je je kunt wensen en kijk terug op fantastische jaren. De politiek ingaan is niet zo moeilijk. Eruitgaan is veel moeilijker. Ik vertrek niet omdat ik uitgekeken ben. Maar omdat ik vind dat het tijd is om het stokje over te dragen aan een nieuwe lichting. We gaan een nieuwe fase in, met een nieuw kabinet. We willen blijven vernieuwen. Een nieuwe lichting kan een nieuwe impuls geven. Ik wil niet de politicus zijn die te laat is gegaan.’
Agnes Kant
In 2010 werd Roemer fractieleider in een voor de SP tumultueuze tijd. Zijn voorganger Agnes Kant was pas een kleine twee jaar eerder aangetreden. Zij slaagde er niet in om uit de schaduw van founding father Jan Marijnissen te komen, die onder haar leiding nog lid was van de fractie. In maart 2010 vertrok Kant en stapte Roemer naar voren. De voormalig leraar uit Boxmeer zat sinds 2006 in de Kamer. Drie maanden later was hij lijsttrekker bij de verkiezingen. Tegelijkertijd kondigde Marijnissen zijn vertrek uit de Kamer aan, hij zou nog wel partijvoorzitter blijven tot 2015.
Het tumult in de eigen gelederen deed de partij geen goed. De SP slonk van 25 naar 15 zetels. In de fractie werd Roemer gewaardeerd om zijn betrokken en tegelijkertijd losse stijl van leidinggeven. Het contrast met de strenge stijl van Marijnissen was groot. De SP’er verwierf ook buiten zijn partij het imago van een betrouwbare en vriendelijke man, iemand die wars was van de politieke spelletjes waar het Binnenhof om bekendstaat.
Twee jaar later stuwde hij met die vriendelijke uitstraling zijn partij in de peilingen naar grote hoogten. In de aanloop naar de verkiezingen van september 2012 groeide hij plots uit tot premierskandidaat. De SP steeg naar bijna 40 virtuele zetels. Aan die opmars kwam een ruw einde toen linkse concurrent Diederik Samsom van de PvdA langszij kwam en Roemer in televisiedebatten enkele moeilijke momenten beleefde. Uiteindelijk haalde Samsom met de PvdA 38 zetels en bleef de SP steken op de 15 zetels die de partij al had.
Bij de aankondiging van zijn afscheid zei Roemer vanmorgen vooral trots te zijn op de metamorfose die de SP onder zijn leiding heeft doorgemaakt. De partij had de nadruk lang liggen op de oppositie in de Tweede Kamer, maar timmerde onder Roemer vooral lokaal en provinciaal nadrukkelijk aan de weg als bestuurspartij. Inmiddels bestuurt de partij in de helft van de provincies en in vier van de zes grootste steden. ‘Daar ben ik heel erg trots op’, aldus Roemer.
In de Tweede Kamer en daarbuiten was Emile Roemer de afgelopen jaren een gewaardeerde en collegiale politicus met passie voor het algemeen belang. Het ga je goed @emileroemer, veel succes @marijnissenL11:55 AM – Dec 13, 2017
Marijnissen
Lilian Marijnissen (32) – de dochter van oud- partijleider Jan Marijnissen – kwam pas bij de verkiezingen in maart in de Tweede Kamer maar geldt al jaren als een grote belofte in de partij. Ze maakte als 18-jarige naam als raadslid voor de SP in Oss en als bestuurder van Abvakabo FNV, de vakbond voor onder meer de zorgsector. ‘Ik lijk op mijn vader. Wij delen een gevoel voor rechtvaardigheid, houden allebei van duidelijkheid en hebben een bloedhekel aan vriendjespolitiek, mooie woorden en loze beloften’, zei ze tegen het blad Binnenlands Bestuur.
Nadat Roemer dinsdag intern bekendmaakte dat hij zou vertrekken, stond er één tegenkandidaat op, het Kamerlid Sadet Karabulut. ‘Twee vrouwen zijn opgestaan’, aldus het Kamerlid Renske Leijten. ‘Vanochtend zij we bij mekaar gaan zitten. We hebben gesproken met beide vrouwen en daarna in harmonie een besluit genomen.’
Dit schreven wij eerder over Roemer, Marijnissen en de SP;
Lilian Marijnissen: ‘Ik hoop dat ik authentiek kan blijven, dat mensen denken: verrek, die zegt waar het op staat’ Haar ouders waren altijd aan het werk en nu doet Lilian Marijnissen hetzelfde. Het ‘SP-lid van geboorte’ ziet het niet als een offer. ‘Ik ben blij dat ik dit mág doen.’ (+)
AD 13.12.2017 Lilian Marijnissen (32) is de opvolger van Emile Roemer, als leider van de SP. Als dochter-van werd ze zo’n beetje gemaakt voor die plek.
NOS 13.12.2017 Emile Roemer gaat zoals hij kwam. Hij volgde in 2010 Agnes Kant op, die vertrok na kritiek op haar optreden in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ze zou een te schelle toon hebben en te verbeten overkomen.
Nu vertrekt Roemer zelf na kritiek op zijn rol als partijleider. Maar de klachten waren ditmaal van heel andere aard. De Noord-Brabander zou juist te goedmoedig en te weinig fel zijn.
Een paar maanden voor de Tweede Kamer-verkiezingen op 15 maart klaagden enkele SP-Kamerleden anoniem over de partijleider. Ze waren bang voor een slecht resultaat. Eén van hen zei: “Hij kan geen fractie leiden, laat staan Nederland”. Hij noemde Roemer een “aardige vent”, maar dat iedereen om hem heen wist dat hij het niet zou gaan redden. “Na de verkiezingen wordt hij gewoon geslachtofferd.”
Zetelverlies
Roemer zei steeds dat hij het niet eens was met de kritiek op zijn leiderschap. “Dan had ik hier niet al zes jaar gezeten, dan hadden zich wel tegenkandidaten voor het lijsttrekkerschap gemeld, dan had niet 95 procent van de leden zich achter mij geschaard.”
Maar de SP verloor inderdaad bij de Kamerverkiezingen. Voor de derde keer op rij en drie keer onder lijsttrekker Roemer. Van de 25 zetels die de fractie onder oud-partijleider Marijnissen had, zijn er nu nog 14 over.
Terwijl de hoop juist was dat hij het elan weer terug zou brengen in de partij, die na het vertrek van Jan Marijnissen, ‘mister SP’, in een vacuüm was beland. Roemer koppelt zijn vertrek zelf trouwens niet met zoveel woorden aan het zetelverlies. Hij vindt het genoeg geweest en wil niet bekend komen te staan als “politicus die te laat vertrok”.
SP buitenspel
Lijsttrekker Roemer kreeg rond de verkiezingen felle kritiek op zijn houding tegenover de VVD. Hij zei dat het uitgesloten was dat de SP met de VVD in een regering zou gaan. Daarmee zette hij zijn partij volgens critici buitenspel. Omdat de VVD opnieuw de grootste partij werd en de uitslag van de verkiezingen versnipperd was, was het aantal opties om te mee gaan regeren vrijwel nihil door zijn opstelling.
Terwijl Roemer steeds heeft gezegd dat hij de ambitie had om van de SP de grootste partij te maken en dan zelf premier te worden. Dat had hij prachtig gevonden, de derde naoorlogse premier worden die uit Noord-Brabant kwam (na Jan de Quay en Dries van Agt).
Zachtaardige bourgondiër
Emile Roemer werd in 2006 Kamerlid voor de SP. Hij was eerder onderwijzer en wethouder van Boxmeer. Verder was hij voorzitter van de SP in Noord-Brabant. Zijn verdienste was dat hij de kleine SP in zijn Brabantse gemeente liet uitgroeien tot de grootste partij. Hij smeedde er een succesvolle coalitie, ook met zijn latere aartsvijand de VVD.
Roemer was een heel ander type dan de charismatische Jan Marijnissen. Hij staat bekend als zachtaardige bourgondiër, iemand bij wie je zo een tweedehands auto zou kopen. Maar hij had te weinig uitstraling en was niet de gewiekste politicus, die zijn tegenstrevers kon overtroeven.
NOS 13.12.2017 Emile Roemer stopt als fractievoorzitter en partijleider van de SP. Dat heeft hij bekendgemaakt in Den Haag. Hij verlaat begin januari ook de Tweede Kamer. Lilian Marijnissen volgt hem op als fractievoorzitter.
“Ik vind het de juiste tijd om het stokje over te dragen aan de nieuwe lichting. Mijn deel van de missie zit erop. Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging”, zei Roemer.
Hij deelde zijn voornemen gisteren al met de fractie. Twee fractieleden hebben zich toen gemeld als opvolger: Sadet Karabulut en Lilian Marijnissen. Uiteindelijk koos de fractie voor de 32-jarige dochter van partijboegbeeld Jan Marijnissen. Zij zit pas sinds maart in de Tweede Kamer.
Joviaal
Roemer was onderwijzer in Boxmeer en Beuningen voordat hij in 2006 in de Tweede Kamer kwam. Vier jaar later volgde hij Agnes Kant op als fractievoorzitter en partijleider.
De hoop was dat met Roemer aan het roer de SP weer het elan zou krijgen dat de partij had onder Jan Marijnissen. Aanvankelijk deed de joviale Roemer het goed in de peilingen, maar bij verkiezingen viel de uitslag toch steeds tegen.
Onder Jan Marijnissen telde de fractie nog 25 zetels, sinds de verkiezingen van maart 2017 zijn dat er nog maar 14. Roemer leed drie keer op rij een verkiezingsnederlaag.
Emile Gerardus Maria Roemer
* Boxmeer, 24 augustus 1962
* Onderwijzer
* Lid gemeenteraad Boxmeer
* Wethouder Boxmeer
* Tweede Kamerlid, woordvoerder verkeer
* Fractievoorzitter SP sinds 2010
Niet uitgekeken
Roemer maakte een opgeluchte indruk tijdens de persconferentie over zijn aftreden. Eerst grapte hij nog tegen de aanwezige pers dat hij een initiatief-voorstel kwam toelichten, maar daarna kwam het hoge woord eruit.
“Ik ben niet uitgekeken op deze prachtige, eervolle baan, maar het is tijd om het laatste stokje over te geven aan de nieuwe generatie. We gaan een nieuwe fase in, met een nieuw kabinet.” Volgens Roemer wil de SP grote stappen voorwaarts blijven zetten.
Roemer is er trots op dat de SP onder zijn leiding heeft kunnen laten zien dat ze kan besturen. Op lokaal en provinciaal niveau zit de partij in colleges. Landelijk is dat niet gelukt, al had Roemer dat graag gewild. “Maar onze tijd komt nog.”
Lilian Marijnissen ANP
De nieuwe fractievoorzitter, Lilian Marijnissen, heeft het SP-gedachtegoed met de paplepel ingegoten gekregen. Ze stond als kind al op een verkiezingsposter voor de partij, samen met haar vader.
Als 18-jarige was ze al lid van de gemeenteraad van Oss. Voordat ze in maart in de Tweede Kamer kwam, werkte ze bij de Rabobank en bij ambtenarenvakbond AbvaKabo FNV.
Als kind stond Lilian Marijnissen al op een verkiezingsposter voor de partij SP
Elsevier 13.12.2017 SP-leider Emile Roemer stapt op. Hij stopt er begin januari mee, en verlaat dan ook de Tweede Kamer. Dat meldt hij tijdens een onverwachte persconferentie in restaurant Dudok in Den Haag. Hij draagt het stokje over aan Lilian Marijnissen. Ook Kamerlid Sadet Karabulut had zich beschikbaar gesteld als kandidaat fractievoorzitter.
Het zou geen unanieme keuze zijn geweest voor Marijnissen, maar ze behaalde toch wel een ‘overduidelijke meerderheid’ van de stemmen, liet Karabulut naderhand weten.
Twijfels over Roemers kwaliteiten
Roemer (1962) zat sinds 2006 voor de SP in de Tweede Kamer. Sinds 2010 was hij fractievoorzitter en politiek leider. Bij de laatste verkiezingen, toen Roemer opnieuw lijsttrekker was, verloor zijn partij één zetel. Kort voor de stembusronde uitten sommige SP-collega’s in de media ernstige twijfels over zijn kwaliteiten.
Roemer noemde de afgelopen jaren een behoorlijke uitdaging, waarbij zijn partij ‘tegen de stroom in’ moest zwemmen. Het is de mooiste hondenbaan die je kunt wensen, met pieken en dalen, zei de vertrekkende SP-leider.
Onder Jan Marijnissen telde de fractie nog 25 zetels, sinds de verkiezingen van maart 2017 zijn dat er nog maar 14. Roemer moest drie keer achter elkaar een verkiezingsnederlaag ondergaan.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Telegraaf 13.12.2017De 32-jarige Lilian Marijnissen volgt Emile Roemer op als leider van de SP. Zij zit sinds maart in de Tweede Kamer en is de dochter van Jan Marijnissen, onder wiens leiding de partij groot werd.
Roemer maakte bekend begin januari op te stappen. Hij zei dat het de juiste tijd was om het leiderschap over te dragen aan een nieuwe lichting binnen de partij. Hij zit sinds 2006 in de Tweede Kamer en was sinds 2010 fractievoorzitter en politiek leider.
Ze zei „supertrots” te zijn dat de fractie haar heeft gekozen. Marijnissen is jarenlang raadslid geweest in haar woonplaats Oss en werkte lang voor de vakbond FNV.
Gefeliciteerd @MarijnissenL – zie uit naar de samenwerking. Laten we samen links weer groter maken en mensen een progressief alternatief bieden
In haar speech haalde Marijnissen uit naar het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. „Dit nieuwe kabinet is er voor de mensen die het toch al goed hebben. Wij weten als SP wat wij te doen hebben.” Ze wil werken aan een „menselijkere en socialere samenleving waar niet het grote geld, maar de gewone mensen het voor het zeggen hebben.”
Ze dankte ook Emile Roemer. „De meeste betrouwbare politicus van het Binnenhof”, noemde ze hem.
Sadet Karabulut was de enige tegenkandidaat voor het leiderschap, maar ze verloor met duidelijke cijfers. Karabulut blijft lid van de fractie van de Tweede Kamer.
Meyer op vraag of dit niet te veel een dynastie begint te worden: “Bij onze partij maakt het juist niet uit waar je vandaan komt, uit welk nest je komt.” Die vraag doet volgens hem Lilian tekort. 12:00 PM – Dec 13, 2017
AD 13.12.2017 Emile Roemer (55) stapt in januari op als leider van de SP. Dat heeft hij vanmorgen bekendgemaakt tijdens een ingelaste persconferentie in Den Haag. Lilian Marijnissen neemt het partijleiderschap over. Verslaggever Jan Hoedeman is aanwezig en twittert live mee.
Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging. Mijn deel van de missie zit erop, aldus Emile Roemer.
,,Beste mensen, ik wil meedelen wat u al zag aankomen. Na 11 jaar Kamervoorzitterschap is het de hoogste tijd dat een ander het stokje gaat overnemen”, aldus een geëmotioneerde Roemer. ,,Ik wil de weg vrijmaken voor een nieuwe lichting SP’ers.” Roemer verlaat in januari ook de Tweede Kamer.
Roemer is er trots op dat hij aan het roer van de partij heeft mogen staan. ,,Ik mocht leiding geven aan een stabiele en grote partij die steeds meer actief is in verschillende plekken. We maken op veel plekken het verschil.” Volgens hem is het nu het juiste moment om te vertrekken. ,,Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging. Mijn deel van de missie zit erop.”
Sadet Karabulut en Lilian Marijnissen hebben zich gemeld als mogelijke opvolger. Uiteindelijk koos de fractie voor Marijnissen (32), die vanmorgen onder groot applaus van de SP-fractie het leiderschap overnam. ,,Ik ben vereerd dat ik het partijleiderschap over mag nemen. Wij treffen aan de deur mensen die PVV of Baudet stemmen. Maar wie staat er op voor de gewone mensen? De SP”, begon ze haar speech stevig. ,,We knokken binnen en buiten het parlement voor 90 procent van de gewone Nederlanders.” Marijnissen, die pas sinds maart in de Kamer zit, bedankte Roemer uitvoerig voor de afgelopen jaren. ,,De meeste betrouwbare politicus van het Binnenhof”, noemde ze hem.
Bijzonder moment. Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.
Ook andere partijen spreken hun waardering uit voor de goedlachse Brabander. ,,Een gewaardeerde en collegiale politicus met passie voor het algemeen belang. Het ga je goed”, zegt CDA-leider Sybrand Buma. Hij krijgt bijval van de andere coalitiepartijen. ,,Dank voor je inzet voor ons land. En dank voor je collegialiteit. Het ga je goed!”, aldus Gert-Jan Segers (CU). VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff: ,,Een van de aardigste mensen waar ik het zelden mee eens was. Het is nu aan Lilian Marijnissen. Dan blijft het in elk geval Brabants.” Alexander Pechtold (D66) prijst Roemers houding en inzet. ,,Altijd collegiaal, met humor en op de inhoud voerden we mooie debatten!”
Jesse Klaver (GroenLinks) spreekt van een bijzonder moment. ,,Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.” Hij feliciteert Marijnissen met haar benoeming. ,,Ik kijk er naar uit om samen verder te strijden voor een eerlijke, empathische en rechtvaardige samenleving!”
Moeilijk
Roemer verkeerde al langere tijd in een lastige positie. Hij wist al drie verkiezingen op rij niet boven de 15 zetels uit te komen en staat er in de peilingen niet rooskleurig voor. Ook intern is er veel kritiek op de SP-top. Afgelopen zomer zei hij in gesprek met deze krant nog dat hij zijn klus wil afmaken en dat hij zich geen zorgen maakte over zijn houdbaarheidsdatum.
De politicus werd in 1980 lid van de SP, waarna hij tot 2007 aan de slag ging als voorzitter van de afdeling Boxmeer. Daarna ging hij de Kamer in als woordvoerder Verkeer en Waterstaat. Hij werd in 2010 fractievoorzitter nadat Agnes Kant opstapte. Tijdens de verkiezingen in juni van dat jaar behaalde de SP 15 zetels, een verlies van 10 ten opzichte van vier jaar eerder.
Telegraaf 13.12.2017 Emile Roemer treedt af als fractievoorzitter en leider van de SP. Dat heeft hij woensdag tijdens een persconferentie bekend gemaakt. Tweede Kamerlid Lilian Marijnissen volgt hem op.
„Het is de hoogste tijd dat iemand anders het stokje overneemt”, zei Roemer tijdens zijn toespraak. Hij betreurt het dat zijn partij nog niet aan een kabinet heeft deelgenomen. Roemer: „Dat is nu niet gelukt. Nu niet, want onze tijd, die komt.”
Tegenover een bomvolle zaal waar journalisten, SP’ers en ook zijn vrouw aanwezig waren, memoreerde de SP’er zijn tijd als partijleider. „Fractievoorzitter zijn, partijleider zijn, is misschien wel de mooiste hondenbaan die je je kan wensen.” Tegenover de fractie heeft hij zijn besluit dinsdag al bekend gemaakt, vertelde hij.
Marijnissen
Over het moment van zijn aftreden, per januari, zei Roemer: „Ik wil niet de politicus zijn, die te laat is gegaan. Maar die een weg heeft gebaand, voor zijn opvolging. Ik denk dat ik daar aardig in geslaagd ben.” Hij besloot met: „Mijn deel zit erop”. Waarop een luid applaus klonk.
Woensdagochtend heeft de fractie besloten om Lilian Marijnissen (32) aan te stellen als nieuwe fractievoorzitter. Ook Tweede Kamerlid Sadet Karabulut had zich daarvoor opgeworpen, maar de fractie koos voor de dochter van voormalig SP-leider Jan Marijnissen. „Wij weten als SP wat ons te doen staat. We knokken voor een socialer Nederland”, sprak Marijnissen de zaal toe.
Haar naam gonsde al een tijdje als potentiële opvolger van Roemer, zeker sinds ze bij de laatste verkiezingen in de Tweede Kamer kwam. Ze is populair bij de achterban en draait al lange tijd mee in de partij. In een toelichting ontkennen Roemer en Marijnissen dat het moment van leiderschapswisseling iets te maken heeft met de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.
Ingewijden melden dat de verkiezing van Marijnissen als nieuwe leider overigens niet anoniem was.
Positie
Roemer (55) zat al een tijdje in een lastige positie. Zijn partij blijft kwakkelen in de peilingen en er is veel kritiek op zijn publieke optredens. Ook binnen de SP rommelde het.
Toch werd tot nu toe door SP-voorzitter Ron Meyer stug volgehouden dat Roemer de juiste man voor de positie was. Meyer zegt dat hij niet verwacht dat met de wisseling van leider ook de koers van de partij verandert, „we zijn immers een ledenpartij”.
Over de vraag of met opnieuw een Marijnissen aan het roer, het bij de SP niet op een dynastie begint te lijken, reageerde hij geërgerd. Die vraag doet volgens hem Lilian te kort. „Bij onze partij maakt het juist niet uit waar je vandaan komt, uit welk nest je komt.”
De voormalig onderwijzer Roemer zat sinds 2006 in de Tweede Kamer, waar hij in 2010 zijn voorganger Agnes Kant als leider opvolgde.
NU 13.12.2017 SP-leider en fractievoorzitter Emile Roemer treedt af als partijleider en vertrekt uit de politiek. Dat heeft hij woensdagochtend bekendgemaakt in café Dudok in Den Haag.
Roemer draagt het stokje begin januari over aan Lilian Marijnissen, de dochter van oud-partijleider Jan Marijnissen. Zij zit pas sinds de Kamerverkiezingen van afgelopen maart voor de SP in de Tweede Kamer.
Roemer zei met zijn opstappen de weg vrij te willen maken voor een nieuwe generatie SP’ers. “Ik vertrek niet omdat ik ben uitgekeken, maar omdat dit de juiste tijd is om het stokje over te dragen aan een nieuwe lichting”, zei hij. “Ik wil niet een politicus zijn die te laat is gegaan. Mijn deel van de missie zit erop.”
Met het aantreden van een nieuw kabinet en de gemeenteraadsverkiezingen in zicht is het de taak aan Marijnissen om de partij een nieuwe impuls te geven.
Uitdaging
Roemer noemde de afgelopen jaren een behoorlijke uitdaging, waarbij zijn partij “tegen de stroom in” moest zwemmen. Het is de mooiste hondenbaan die je kunt wensen, met pieken en dalen, zei de vertrekkende SP-leider.
Premier Mark Rutte laat in een reactie weten het jammer te vinden dat Roemer afscheid neemt. “Emile Roemer is een man met overtuigingen, een knokker en hij heeft humor en dat is een mooie combinatie”, aldus de premier. En Lodewijk Asscher (PvdA) op Twitter: “Ongelooflijk jammer dat @emileroemer stopt. Aardige, eerlijke en vrolijke collega.”
Marijnissen
Na de bekendmaking aan de fractie dat hij zou vertrekken dinsdag bleek dat twee fractieleden bereid waren Roemer op te volgen. Naast Marijnissen was dit Sadet Karabulut. Volgens Marijnissen was er sprake van een “duidelijke uitslag” toen woensdagochtend in de fractie gesproken werd over wie de SP-leiding op zich zou nemen.
Marijnissen zei “supertrots” te zijn dat de fractie haar heeft gekozen. Marijnissen is jarenlang raadslid geweest in haar woonplaats Oss en werkte lang voor de vakbond FNV. In de Tweede Kamer had ze zorg als haar portefeuille. Zorg was bij de laatste Kamerverkiezingen het hoofdthema voor de SP.
Ze zal het anders doen dan Roemer, maar over de koers gaan de leden, zei ze. Ze verwacht trouwens geen fundamentele wijziging van de koers. De partij komt in januari weer bijeen voor een congres.
In haar speech haalde Marijnissen uit naar het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. “Dit nieuwe kabinet is er voor de mensen die het toch al goed hebben. Wij weten als SP wat wij te doen hebben.” Ze wil werken aan een “menselijkere en socialere samenleving waar niet het grote geld, maar de gewone mensen het voor het zeggen hebben”.
Pieken
Roemer nam na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010 het stokje over van Agnes Kant. Daarvoor was hij als Kamerlid, wethouder in Boxmeer en lid van het partijbestuur geweest.
Nauwelijks twee maanden na zijn aantreden als partijleider viel Roemer bij de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen op door de onbevangen en ontspannen manier waarop hij de strijd aanging met de concurrenten op links en op rechts.
In aanloop naar de verkiezingen van 2012 groeide de SP verder in de peilingen. De socialisten leken een tweestrijd aan te gaan met de VVD van Mark Rutte en bij de SP droomden ze hardop van een premierschap van Roemer.
Maar Roemer “piekte te vroeg”, zou hij later zeggen. De strijd ging uiteindelijk tussen de PvdA en de VVD die later met elkaar een kabinet zouden vormen.
Niet profiteren
In de jaren die volgden wist Roemer zich niet te ontpoppen tot de oppositieleider van links en tijdens de laatste verkiezingen wist hij met zijn SP niet te profiteren van de regeringsdeelname van de PvdA.
De laatste tijd nam de kritiek op het leiderschap van Roemer toe. Vorig jaar december zochten SP-Kamerleden anoniem contact met het AD om hun beklag te doen over het leiderschap van Roemer. Zij vroegen zich af of Roemer nog wel kon aanblijven.
Het was voor de SP een hoogst ongebruikelijke gang van zaken. De partij staat erom bekend dat er weinig naar de media gelekt wordt.
Roemer zei destijds dat de kritiek hem niet “in de koude kleren” is gaan zitten.
AD 13.12.2017 Emile Roemer (55) stapt in januari op als leider van de SP. Dat heeft hij vanmorgen bekendgemaakt tijdens een ingelaste persconferentie in Den Haag. Lilian Marijnissen neemt het partijleiderschap over. Verslaggever Jan Hoedeman is aanwezig en twittert live mee.
Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging. Mijn deel van de missie zit erop, Aldus Emile Roemer.
,,Beste mensen, ik wil meedelen wat u al zag aankomen. Na 11 jaar Kamervoorzitterschap is het de hoogste tijd dat een ander het stokje gaat overnemen”, aldus een geëmotioneerde Roemer. ,,Ik wil de weg vrijmaken voor een nieuwe lichting SP’ers.” Roemer verlaat in januari ook de Tweede Kamer.
Roemer is er trots op dat hij aan het roer van de partij heeft mogen staan. ,,Ik mocht leiding geven aan een stabiele en grote partij die steeds meer actief is in verschillende plekken. We maken op veel plekken het verschil.” Volgens hem is het nu het juiste moment om te vertrekken. ,,Ik wil niet bekend staan als de politicus die te laat wegging. Mijn deel van de missie zit erop.”
Sadet Karabulut en Lilian Marijnissen hebben zich gemeld als mogelijke opvolger. Uiteindelijk koos de fractie voor Marijnissen (32), die vanmorgen onder groot applaus van de SP-fractie het leiderschap overnam. ,,Ik ben vereerd dat ik het partijleiderschap over mag nemen. Wij treffen aan de deur mensen die PVV of Baudet stemmen. Maar wie staat er op voor de gewone mensen? De SP”, begon ze haar speech stevig. ,,We knokken binnen en buiten het parlement voor 90 procent van de gewone Nederlanders.” Marijnissen, die pas sinds maart in de Kamer zit, bedankte Roemer uitvoerig voor de afgelopen jaren. ,,De meeste betrouwbare politicus van het Binnenhof”, noemde ze hem.
Bijzonder moment. Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.
Ook andere partijen spreken hun waardering uit voor de goedlachse Brabander. ,,Een gewaardeerde en collegiale politicus met passie voor het algemeen belang. Het ga je goed”, zegt CDA-leider Sybrand Buma. Hij krijgt bijval van de andere coalitiepartijen. ,,Dank voor je inzet voor ons land. En dank voor je collegialiteit. Het ga je goed!”, aldus Gert-Jan Segers (CU). VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff: ,,Een van de aardigste mensen waar ik het zelden mee eens was. Het is nu aan Lilian Marijnissen. Dan blijft het in elk geval Brabants.” Alexander Pechtold (D66) prijst Roemers houding en inzet. ,,Altijd collegiaal, met humor en op de inhoud voerden we mooie debatten!”
Jesse Klaver (GroenLinks) spreekt van een bijzonder moment. ,,Roemer neemt afscheid zoals hij politiek bedreef: strijdbaar voor zijn idealen, met een groot rechtvaardigheidsgevoel en altijd met humor.” Hij feliciteert Marijnissen met haar benoeming. ,,Ik kijk er naar uit om samen verder te strijden voor een eerlijke, empathische en rechtvaardige samenleving!”
Moeilijk
Roemer verkeerde al langere tijd in een lastige positie. Hij wist al drie verkiezingen op rij niet boven de 15 zetels uit te komen en staat er in de peilingen niet rooskleurig voor. Ook intern is er veel kritiek op de SP-top. Afgelopen zomer zei hij in gesprek met deze krant nog dat hij zijn klus wil afmaken en dat hij zich geen zorgen maakte over zijn houdbaarheidsdatum.
De politicus werd in 1980 lid van de SP, waarna hij tot 2007 aan de slag ging als voorzitter van de afdeling Boxmeer. Daarna ging hij de Kamer in als woordvoerder Verkeer en Waterstaat. Hij werd in 2010 fractievoorzitter nadat Agnes Kant opstapte. Tijdens de verkiezingen in juni van dat jaar behaalde de SP 15 zetels, een verlies van 10 ten opzichte van vier jaar eerder.
Telegraaf 13.12.2017 Emile Roemer kondigt op humoristische wijze zijn afscheid aan als leider van de SP. Tweede Kamerlid Lilian Marijnissen volgt hem op.
NOS 13.12.2017 SP-leider Emile Roemer komt vanochtend met een mededeling. In Den Haag wordt er rekening mee gehouden dat hij opstapt als fractievoorzitter en partijleider.
Voor 11.30 uur is een persconferentie aangekondigd. Die is live te zien op NOS.nl en op de NOS-Facebookpagina.
Ex-informateur Wouter Bos is ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-partijleider Diederik Samsom is de PvdA als een onzelfzuchtige arts: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij. Maar de chirurg is dood. Hij heeft zichzelf door de pols gesneden.’
Interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’
Deze en vele andere PvdA-kopstukken komen aan het woord in de recent verschenen interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’ van NOS-journalist Wilco Boom. En dat levert een verrassend inkijkje op in de psyche van de partij. Verslaggever Frank Hendrickx: ‘Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen.’ De moeder aller nederlagen krijgt zo soms zelfs heroïsche trekjes.
In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de bestekabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Neergang PvdA
De ontwikkeling van de Partij van de Arbeid is tekenend voor de politieke ontwikkeling van Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Vanuit een historisch perspectief blijkt dat de neergang van de Partij van de Arbeid al begon rondom 1966.
De eerste tien jaar na de Tweede Wereldoorlog was het land sterk gericht op herstel. Het land was inwaarts gericht en er was vooralsnog weinig aanleiding tot globalisering van het bedrijfsleven. Door de geleide loonpolitiek hadden veel Nederlandse gezinnen in de jaren veertig en vijftig weinig geld te besteden.
De nadruk lag op zuinig doen met het gezinsloon. In de jaren zestig veranderde dit beeld. Door het loslaten van loonmatiging stegen de inkomens fors en ging men meer consumeren.
Tussen 1955 en 1965 stegen de consumptieve uitgaven van de Nederlandse huishoudens met 42 procent. Een minder groot deel van de uitgaven werd besteed aan de eerste levensbehoeften, zoals voedsel en huisvesting en steeds meer aan kleding, comfort en inrichting van het huis. In de jaren vijftig ging 43 procent van de Nederlanders niet op vakantie, daarna werd vakantie naar het buitenland vrij algemeen.
Verzorgingsstaat
De economie groeide zo hard dat capaciteitstekort optrad. Begin jaren zestig werden de eerste laaggeschoolde en goedkope ‘gastarbeiders’ uitgenodigd om de economie verder uit te bouwen. Aanvankelijk kwamen ze uit Europese landen als Italie, Portugal, Griekenland en Spanje.
Later uit niet-Europese landen als Marokko en Turkije. Nederland werd steeds meer ‘outward looking’: minder nationalistisch, meer kosmopolitisch, meer globalisering.
Deze trend kreeg logischerwijze ook een politieke vertaling. Indicatief hiervoor is hoe het de PvdA is vergaan. De tweede helft van de jaren zestig was in politiek opzicht een roerige tijd. Nieuwe politieke partijen werden opgericht, in de gevestigde partijen heerste onrust.
D66, opgericht en geleid door Hans van Mierlo, kwam voor het eerst in de Kamer met zeven zetels. Progressieve KVP-ers en ARP-ers richtten een eigen partij op: de Politieke Partij Radikalen (PPR).
Door de verzorgingsstaat konden sociale problemen en dreigende armoede worden opgevangen. Iedereen in Nederland kreeg recht op financiële bijstand in geval van nood. In de jaren zestig van de vorige eeuw raakte de verzorgingsstaat goeddeels gereed. De gedachte was dat het werk vrijwel af was. Het imago van de arbeidersklasse als zielige underdog was verdwenen.
De arbeiders hadden zich verheven, vooral ook in de dienstensector. Er ontstond een bloeiende middenklasse van ondernemers. En met hen had ook het partijkader van de Partij van de Arbeid zich verheven, gestudeerd en mogelijk zelfs een leerstoel aan de universiteit verworven. De PvdA ontwikkelde zich tot een elite, een regentenklasse, maar wilde dit zelf niet weten.
Marxistische filosofie
Eén voorbeeld is algemeen bekend: PvdA-coryfee Arie van der Zwan, wiens vader visboer was. Arie was opgeklommen tot hoogleraar commerciële economie en bedrijfsstatistiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De PvdA ontwikkelde een zeker dedain in het partijkader en afkeer van de patatetende en sportkleding dragende voormalige arbeidersklasse, ook wel ‘klootjesvolk’ genoemd.
De lotsverbetering van het proletariaat was voltooid.
Die verbetering vond mede plaats dankzij de economische groei. Het Kapitalismeen de Globaliseringfloreerde vooral in de tweede helft jaren tachtig en jaren negentig. De socialisten gingen op zoek naar een andere achtergestelde doelgroep danwel onderdrukte klasse. PvdA-leden vonden nieuwe onderdrukten in ontwikkelingslanden, landen die volgens hen onderontwikkeld waren gebleven door het kolonialisme. De marxistische filosofie gaf de nodige theoretische onderbouwing aan dergelijk gedachtegoed.
Nieuw Links
De CPN was binnen het Nederlandse politieke bestel een vaste waarde. Zoals PvdA-prominent en oud-communist dr. Paul Scheffer. Onder de naam Nieuw Links smeedde een groepje PvdA’ers binnen de partij een vernieuwingsbeweging die van 1966 tot 1971 opgeld deed. Initiatiefnemers waren de journalist Han Lammers en de econoom Hans van den Doel. In september 1966 werd het manifest10 over Rood(meer en meer en nog veel meer) gepubliceerd. De tekst werd geschreven door Hans van den Doel, Arie van der Hek, Reinier Krooshof, Han Lammers, André van der Louw, Tom Pauka, Rob de Rooi en Arie van der Zwan.
Een belangrijk programmapunt was de ‘onvoorwaardelijke erkenning van de DDR’. Toen dat ideaal in duigen viel kwam de onvoorwaardelijke steun aan Europese integratie daarvoor in de plaats. De nationale grenzen konden volgens Nieuw Links worden opgeheven, Europese grenzen zouden daarvoor in de plaats komen.
Een ander programmapunt was: ‘De PvdA neemt niet deel aan een regering, tenzij vaststaat dat de ontwikkelingshulp twee procent van het nationale inkomen bedraagt.’ Er moest geld naar de arme mensen daar, vooral ook omdat wij medeschuldig zijn aan hun achterstelling vanwege ons koloniale verleden. De hongerende kindertjes in Biafra verschenen dan ook veelvuldig op de beeldbuis.
Globalisering
Globalisering werd stevig omarmd. De PvdA kwam steeds verder af te staan van de eigen achterban en keerde zich hier in feite tegen, ook wel ‘het verraad van de arbeidersklasse’ genoemd. In feite werd in 1966 met Nieuw Links de kiem gelegd voor de afstraffing die de partij in 2017 zou ondergaan.
Nieuw Links sloeg aan: de optiek van de PvdA verschoof van ‘benauwde en kortzichtige’ binnenlandse belangen naar belangen van onze medemens in het buitenland: “Wij hebben het immers hier zo goed en zij zo slecht”, was het motto. Voortaan was de rode kleur van de PvdA gekoppeld aan de ontwikkelingsproblematiek, de onvoorwaardelijke steun aan de armen aldaar en steun voor de Europese integratie.
Ontwikkelingslanden
Opvallend is dat veel prominente (ex)-PvdA’ers zich tegen de nieuwe ideologie keerden. Willem Drees, premier van vier kabinetten, was de eerste. Hij zag tot zijn afgrijzen dat de PvdA een volgens hem volslagen verkeerde richting insloeg. Hij brak met de partij en stierf miskend.
Er volgde een lange rij politici die eveneens miskend werden, zoals de verguisde en ‘door de kogel die van links kwam’ vermoordde Pim Fortuyn en Jan Nagel. PvdA-icoon Joop den Uyl was een uitgesproken nationalist en kon in feite niets met Nieuw Links. Hij werd gedoogd op basis van zijn statuur.
De nieuwe lijn van links was gericht op ontwikkelingslanden en Europa. De signatuur was kosmopolitisch, weg van nationalisme (hetgeen soms zelfs op één lijn werd gesteld met fascisme). Deze internationale oriëntatie viel samen met de (neo)liberale lijn van rechts om ruim baan te verlenen aan multinationals.
Bedrijven als bijvoorbeeld Shell, Unilever, Philips, Akzo, Ahold, DSM, Heineken en diverse grootbanken profiteerden volop hiervan. Het in dit opzicht samenvallen van liberalen en socialisten leidde tot het faciliteren van internationale bedrijfsleven door fiscalisten (belastingontwijking via taxhavens), accountants, advocaten, consultants, wetenschap en de ondersteunende bureaucratie in den brede.
Rechts met de veren van links
Wat ooit elite was en rechts, ging zich met de veren van links tooien. Dit ging, en gaat, met de nodige arrogantie gepaard. De term ‘onderbuikgevoelens’ is een geliefkoosde uitdrukking, dit afgewisseld met ‘racist’ of zelfs ‘fascist’ voor de wat steviger gevallen. De vroeger gangbare politieke termen ‘rechts’ en ‘links’ hadden hun inhoud verloren, in feite waren de termen van plaats gewisseld.
Degenen die achterbleven waren de laagopgeleiden en middenklassers, wier inkomens relatief steeds verder achterbleven. De stagnatie van lagere inkomensgroepen deed zich voor terwijl de reële inkomens van de top 1 procent hoogste inkomens in de wereld met 60 procent zijn gestegen sinds het midden van de jaren ’70.
In die tijd kwam ook de kreet ‘links lullen, rechts vullen’ in zwang, naar aanleiding van de lange rij mensen die zich ‘links’ noemden maar zichzelf ‘rechts’ wisten te verrijken. Voor de extremere inkomens had oud-premier Wim Kok het over “exhibitionistische zelfverrijking”, terwijl deze oud vakbondsman, PvdAer en socialistisch spreker later zelf maar al te graag lid werd van Raad van Commissarisen bij multinationals.
Meedoen in onzekerheid
De kabinetten Kok I (1994-1998) en Kok II (1998-2002), beiden gevormd door PvdA, VVD en D66 werden ‘paars’ genoemd, een bijzonderheid omdat voor het eerst sinds 1918 geen confessionele partijen zitting in een kabinet hadden. De omhelzing van de sociaal democraten met de liberalen was als die van een wurgslang. Dit met welgemeende deelneming van de liberalen.
De globalisering van bedrijven heeft veel meer geholpen hun winsten te verbeteren dan het de lonen deed toenemen. Geen wonder dat Nederlanders niet meer geloven dat de ‘gewone man’ een eerlijk aandeel in de welvaart krijgt.
Dat de reële lonen voor de werkende en middenklasse gedurende vele decennia stagneren wordt ondermeer bevestigd in de inaugurele rede getiteld Meedoen in onzekerheid (juni 2016) van het hoofd van de onderzoekssector Arbeid en Participatie van het Sociaal Cultureel Planbureau, prof. dr. J.C. Vrooman.
De publieke ontevredenheid hing, en hangt, vooral samen met het stagneren van lonen. Een schrale troost voor de PvdA is dat een vergelijkbaar patroon zich voordoet in andere westerse landen, uiteraard ieder met een eigen accent. Zo beschouwde de Franse econoom Thomas Piketty het thema economische ongelijkheid vanuit een historisch en statistisch oogpunt. Hij kreeg internationale bekendheid na de publicatie van Le Capital au XXIe siècle in 2013 .
Populistische revolte
Zolang de levensstandaard verbetert, zoals tot aan 2008, kunnen werknemers leven met een toename van de inkomensongelijkheid. Dit impliceert dat als de stagnatie van de lonen voortduurt de populistische revolte zal aanhouden. De problematiek betreft met name een verdelingsvraagstuk. Trump is gekozen om dat probleem op te lossen: “The forgotten people will be forgotten no longer“.
Interessant in dit verband is de stellingname van ex-communist Paul Scheffer. Hij verwijt Nederlanders in zijn boek De vrijheid van de grens (2016) dat ze ‘nationalistisch, behoudzuchtig, hoogmoedig, populistisch en geborneerd’ zijn. Hij adviseert zijn medeburgers een “waarachtig kosmopolitische levenshouding aan te nemen” en dat we “enthousiast dienen te zijn over open grenzen”.
Gelet op het mondiaal opkomend populisme lijken steeds minder burgers te voelen voor kosmopolitisme. Ze bewegen zich juist in tegenovergestelde richting. Daar waar de nationale staat wordt uitgehold neemt vertrouwen in solidariteit af en neemt de hunkering naar lokale verbondenheid toe. De overheid wil een participatiemaatschappij, maar wordt door de ontwikkelingen ingehaald. De overheid mag blij zijn als zij mág participeren in burgerinitiatieven en burgercoöperaties.
Nationalisme
Steden en lokale politieke partijen worden belangrijker binnen het politieke spectrum. Het is de trend dat mensen nauwer betrokken willen zijn bij wat er gebeurt in hun leefomgeving. De macht, de inspraak en het denken gaat terug naar de basis, als reactie op het afstandelijker geraken van het bestuur. Nederland is een koploper qua internationale oriëntatie, terwijl de burger betrokken en geïnspireerd is, nu meer zijn eigen wereld creërend om heer en meester te zijn over het dagelijkse leven, na een periode van sterke globalisering: kosmopolitisch qua wereldoriëntatie en een sterkere nadruk op nationale en locale belangen bestaan thans naast elkaar.
De stellingname van Scheffer is indicatief hoe ver de PvdA verwijderd is van wat er in de maatschappij leeft. Maar niet alleen dat, men zit contrair aan de richting waarin deze beweegt en de partij schijnt het zich niet te realiseren. Geen wonder dat PvdA’er Rob Oudkerk adviseert de PvdA dan maar op te heffen.
Toekomst van Nederland en Europa
Hoe gaan we de toekomst tegemoet voor Nederland en Europa? Er lijkt helaas weinig reden voor overmatige vrolijkheid. Aan de economie zal het niet liggen. We werken hard en het consumentenvertrouwen is goed.
Met het vertrouwen in de sociaal-culturele ontwikkeling is het veel minder goed gesteld. Globalisering is dé drijvende kracht achter economie en maatschappelijke ontwikkelingen.
Merkwaardigerwijs blijft het onbenoemd tijdens iedere verkiezingscampagne. We hebben gezien dat de ontwikkeling van globalisering een sterke invloed heeft gehad op het financieel-economische profiel van landen. Dat heeft z’n politieke vertaling gekregen, maar veel minder zichtbaar.
We gaan een periode van deglobalisering tegemoet en de verwachting is dat dit wederom diepe sporen zal nalaten. Dat betekent dat we weer richting nationalisme gaan. CDA’er Sybrant Buma wenst het volkslied staande te laten zingen in klaslokalen. Premier en opperzwabberaar Mark Rutte roept op ‘normaal te doen’ en allen die dat niet doen kunnen ‘oppleuren’.
Te voorzien is dat niet alleen muren gebouwd zullen worden tussen de VS en Mexico en muren om huizen in de gegoede buurten in de grote steden van Zuid-Amerika, maar ook in Europa. Dat schrikbeeld moet helaas niet uitgesloten worden. Met alle varianten, erger en minder erg, van dien.
Herman Tjeenk Willink vraagt zich af hoe de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij weer een politieke partij kan worden die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt: > lees verder
Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij waarvan de vertegenwoordigers hun positie aan het bestaande politieke bestel ontlenen, weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?
Meer dan 40 jaar ben ik lid van de PvdA; nooit stemde ik iets anders, al scheelde dat soms buitengewoon weinig en steeds minder.1 Dat heeft niets te maken met de wijze waarop het laatste kabinet van VVD en PvdA heeft geopereerd. Het kabinet heeft in moeilijke omstandigheden heel behoorlijk en fatsoenlijk bestuurd en stabiliteit gebracht. Mijn onvrede betreft de volstrekt onhelder geworden eigen visie van de PvdA op de maatschappij waarin we leven en de rol van de overheid daarin.
Bij mijn aarzeling spelen verschillende soorten vragen. Wat houdt een eigen visie nog in als in de praktijk de Partij van de Arbeid het verschaffen van werk overlaat aan de markt, die markt uiterst onzeker is en groepen uitsluit? Bevordering van voldoende werkgelegenheid was toch, ingevolge de Grondwet, ‘een voorwerp van zorg der overheid’ (artikel 19-1 Grondwet). Maar wat moet in de toekomst onder arbeid worden verstaan, gelet ook op de fundamentele veranderingen als gevolg van digitalisering en automatisering? Wat betekenen die veranderingen voor dat andere element dat de sociaal-democratie traditioneel dierbaar was: persoonlijke ontplooiing en verheffing?
En wat is het antwoord op de behoefte aan basiszekerheid (meer dan geld) in een wereld waarin de grenzen voor kapitaal en arbeid vervagen? Zou door die grensvervaging geen extra nadruk moeten liggen op de internationale oriëntatie die ook een kenmerk van het socialisme was? Maar waarom is dan de PvdA-visie op Europa zo bleek, juist nu de traditionele ‘trans-Atlantische route’ nauwelijks meer perspectief biedt, de rest van de wereld niet meer op de VS zit te wachten en bondgenoot Groot-Brittannië een eigen koers probeert te varen?
Of weet ook de PvdA niet wat ze met Europa aan moet omdat ze niet weet wat ze met Nederland aan moet? En wat heeft, ten slotte, de partij de afgelopen decennia gedaan aan het onderhoud en de versterking van de democratische rechtsorde en de instituties die die orde schra- gen? Toch is de democratische rechtsorde ook, en misschien wel in de eerste plaats bedoeld voor diegenen die geen financiële of andere machtsmiddelen hebben. Waarom voelen juist zij zich vaak niet meer vertegenwoordigd? Waarom krijgen juist zij vaak moeilijk toegang tot ‘het recht’? Allemaal vragen die de Partij van de Arbeid zich als eerste zou moeten stellen.
Zoals bekend is de grens vaag tussen het ‘zondig ras der reformisten’ (den Uyl) dat met kleine stapjes, zonder revolutie, fundamentele wijzigingen in de bestaande maatschappelijke verhoudingen wil aanbrengen en diegenen die de scherpste kantjes van de bestaande verhoudingen willen afvijlen zonder uit te zijn op een drastische wijziging van het bestel. Maar is de PvdA die vage grens al niet lang gepasseerd?
De structurele neergang van de partij begon immers al in de jaren tachtig, de periode van depolitisering waarin de overheid in financiële problemen verkeerde, politiek vooral meebesturen werd en het bestuur in de ban van het new public management raakte. De neergang – met zo nu en dan een incidentele opleving – zette door toen de sociaal-democratische Derde Weg bleek dood te lopen. Bedoeling van die derde weg was, in de woorden van Anthony Giddens, om ‘(neo-)liberale ideeën te gebruiken om socialistische doelstellingen te bereiken’. Het resultaat was het tegenovergestelde. De PvdA veinsde het ook na 2002 niet te zien en bleek niet bij machte de koers te verleggen.
Maar hoe houdbaar is een maatschappelij- ke bestel als zich volgens het SCP bij 28% van de Nederlandse bevolking problemen opstapelen op het terrein van arbeid, inkomen, opleiding en dergelijke en dat aantal groeiende is? En als het aantal mensen met psychische stoornissen en het aantal jongeren in de problemen stijgt? Zijn dat tijdelijke verschijnselen? Is het individueel onvermogen, eigen schuld? Of heeft Paul Verhaeghe gelijk wanneer hij, in zijn in 2012 verschenen boek Identiteit schrijft: ‘de dwang tot (economisch) succes en (individueel) geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies van zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling’? Ik denk het wel.
De rol van de overheid
De vraag naar de eigen politieke visie van de PvdA is een dubbele: een visie op waar het met de maatschappij heen moet en een visie op de rol van de overheid. Voor het eerste bevat het Van Waarde-project van de WBS de nodige aanzetten. Ik beperk me hier tot het tweede, al was het maar omdat de democratische rechtsstaat zo centraal stond in mijn werk als regeringscommissaris als voorzitter van de Eerste Kamer en als vicepresident van de Raad van State.
Om hun doeleinden te verwezenlijken heb- ben sociaal-democraten altijd veel belang gehecht aan de overheid. In een notitie uit 1978 voor de WBS-werkgroep Partij Politieke Processen staat het zo: ‘In een discussie over ‘het Staatsbeeld van de Sociaal Democratie’ moeten tenminste drie aspecten worden onderscheiden:
de staat als instrument in het streven naar een socialistische samenleving (hetgeen een visie op die samenleving impliceert);
de staat als deel van de bestaande machts- verhoudingen (hetgeen inzicht in de poli- tieke, bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen vereist);
de staat als kader voor democratische machtsuitoefening (hetgeen kennis van de waarden – ruimte en grenzen – van een democratische rechtsorde veronderstelt).’
Het derde aspect is een brug tussen de eerste twee aspecten. Socialisten raakten als sociaal-democraten overtuigd van de smalle marges van de democratische politiek, maar ook van de noodzaak én de mogelijkheid die smalle marges te benutten. Waar de overheid zo be- langrijk is voor het stap voor stap realiseren van de sociaal-democratische doelstellingen, burgers in een zwakke positie ook zo van die overheid afhankelijk zijn, zou het dus voor de hand liggen dat de PvdA:
zorgvuldig omspringt met de democratische rechtsstaat en zijn instituties;
behalve van de kracht ook doordrongen is van de kwetsbaarheid van democratie en rechtsorde;
weet hoe de overheid functioneert en de ‘eigen rationaliteit’ van politiek, bestuur en bureaucratie onderkent;
de structurele problemen doorziet waarmee de overheid worstelt (denk bijvoorbeeld aan de vele bestuurlijke ontsporingen) en waarvan in de praktijk burgers in een zwakke positie en de professionele uitvoerders van het beleid de eerste slachtof- fers zijn;
beseft dat de overheid mede door eigen toedoen van positie is veranderd en dat dit ook direct het burgerschap als publiek ambt raakt.
De belangstelling voor deze vijf punten is binnen de PvdA echter bepaald gering. Maar als de eigen visie vaag is, de betekenis van de democratische rechtsorde wordt ondergewaardeerd, de structurele problemen in het functi- oneren van overheid (en markt) niet worden doorzien en burgers toch vooral als cliënten, klanten of kiezers worden benaderd, kom je als sociaal-democratische partij die fundamentele veranderingen zegt na te streven niet ver. Tegen die achtergrond noem ik in dit verband een paar punten die van belang zijn voor de positiebepaling van de PvdA in de oppositie.
Wat is politiek?
Als politiek wezenlijk iets anders is en in ieder geval méér dan meebesturen, is het zeker voor een oppositiepartij essentieel te definiëren wat de eigen politieke functie inhoudt: het steeds opnieuw bepalen wat het algemeen belang ver- eist. Daarvoor is allereerst nodig een visie op de rol van de overheid. Met bijvoorbeeld een antwoord op de vraag hoe de PvdA invulling wil geven aan de sociale grondrechten. Kennen ook volksvertegenwoordigers nog hun betekenis? De sociale grondrechten bevatten, met de klassieke grondrechten, de kernverantwoordelijkheden van de overheid.
Daarnaast is open parlementair debat nodig, met inhoudelijke argumenten en tegenargumenten, over grote maatschappelijke vraagstukken. Dat legitimeert beslissingen meer en beter dan incidenteel een referendum. Tenslotte is de politieke functie alleen goed uit te oefenen met kennis van de eisen die een democratie stelt, van de grenzen die het recht trekt, van het functioneren van de overheid in de praktijk en van de wijze waarop economische en maatschappelijke krachten op dat functioneren inwerken.
Wanneer in elk parlementair onderzoek naar bestuurlijke ontsporingen de Tweede Kamer zichzelf tegen komt, aan die ontsporing steeds zelf blijkt te hebben bijgedragen, dan is het van belang, zeker als oppositiepartij, opnieuw te definiëren wat de functies van de volksvertegenwoordiging zijn. Het is merkwaardig te constateren dat de Kamer zo nu en dan wel over het eigen functioneren praat (commis- sies Dolman, Deetman, Verbeet), maar nooit een discussie over de eigen functies voert. Wat heeft de PvdA-fractie geleerd van bijvoorbeeld de uitkomsten van het parlementaire onderzoek onderwijsvernieuwingen uit 2008 (commissie-Dijsselbloem)?
Waarom heeft de PvdA nooit gepleit voor een secundaire analyse op de uitkomsten van de verschillende parlementaire enquêtes en onderzoeken? In de gesignaleerde problemen zit immers een gemeenschappelijk patroon.
Bij de functies en het functioneren van het parlement wordt de controle op de uitvoering en de effecten van het beleid voor de burgers stelselmatig verwaarloosd; ondergeschikt gemaakt aan de vorming van nieuw beleid, nieuwe regels, nieuwe controlemechanismen. Maar waar tevoren niet alles te voorzien en te plannen valt, waar de samenleving veelkleurig is en niet in protocollen of modellen te vangen, hangt de geloofwaardigheid van de overheid vooral af van de kwaliteit van de uitvoering.
Vanaf 1985, toen ik regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst was, tot op de dag van vandaag (zie mijn bijlage bij het eindverslag van de informateur), heb ik ‘Den Haag’ proberen te overtuigen van de noodzaak structureel meer aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid van het beleid, de ruimte voor de professionele uitvoerders en de effecten van het beleid voor individuele burgers. De respons was en is mager, zo niet afwezig , ook nu nog; ook van de zijde van de PvdA-fractie.
Dat is het gevolg van de ontwikkelingen in de politiek-bestuurlijke praktijk sinds de jaren tachtig. De uitvoering van het beleid werd op afstand van de departementen gezet, verzelfstandigd of geprivatiseerd. Op de departementen werd via de kaasschaaf bezuinigd. Door beide ontwikkelingen liep de inhoudelijke- en uitvoeringsdeskundigheid op die departementen dramatisch terug, ook op departementen onder leiding van PvdA-ministers.2 Het aantal managers nam toe. Ministers omringden zich met adviseurs en voorlichters met de taak hen zoveel mogelijk uit de wind te houden.
Alle – vaak ambtelijk geïnitieerde – veranderingen in organisatie en functioneren van de centrale overheid waren vooral intern gericht. Kostenbeheersing en bedrijfsmatig werken waren de voornaamste drijfveren. Vele consultants verleenden daaraan hun hartelijke medewerking, met Hay Consultants voor de marktconforme beloning. De politiek oefende op die reorganisaties nauwelijks controle uit.
De resultaten waren ronduit pover. De mantra in de afgelopen dertig jaar – een periode waarin de PvdA twintig jaar regeringsverantwoordelijkheid droeg – van een kleinere overheid die goedkoper en kwalitatief beter zou zijn, meer ‘klantgericht’ zou werken en ‘maatwerk’ zou leveren, resulteerde per saldo in een aanzienlijke groei van het aantal regels, formulieren en controleurs waarmee professionele uit- voerders te maken krijgen en waarvan juist burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden. Dat wordt – terecht – vooral ook de PvdA zwaar aangerekend.
Tegen deze achtergrond zou de PvdA strijd moeten leveren. Het gaat immers om het door- breken van bestaande machtsverhoudingen binnen de publieke dienst.
Die strijd gaat ten minste over de volgende punten;
Vergroting van de ruimte voor de professionals op de werkvloer. Alleen zo kan daadwerke- lijk maatwerk worden geleverd en is een ketenaanpak van complexe problemen mogelijk. Voor die ruimte moet zowel de regelzucht, ook van semipublieke en private instellingen, worden teruggedrongen als de professionaliteit op de werkvloer worden vergroot. Tot die professionaliteit behoren: vakdeskundigheid, beroepsethiek, gerichtheid op de individuele burger (patiënt, leerling) en publieke verantwoording. De PvdA als oppositiepartij zou ten behoeve van haar inbreng in de Tweede Kamer daadwerkelijke belangstelling moeten hebben voor de kennis en praktijkervaring van de professionals op de werkvloer, moeten nagaan waardoor hun ruimte steeds meer is beperkt en voorstellen moeten doen om de oorzaken van die beperkingen weg te nemen.
Deze vergroting van de ruimte voor professionals vergt drastische inperking van de tussenlaag tussen de professionals op de werkvloer en de minister die voor het beleid uiteindelijk politiek verantwoordelijk is. Een tussenlaag die nog altijd groeit. Daarvoor is allereerst inzicht nodig in de kosten van die tussenlaag. Het is wonderlijk dat niemand deze schijnt te kennen noch ernaar vraagt, ook de PvdA niet. Daardoor blijft verborgen dat de verhouding tussen de werkvloer en de indirecte tussenlaag volstrekt scheef is, evenals de beloningen respectievelijk op de werkvloer en in die tussenlaag.
De inperking van die tussenlaag vergt vergroting van de eigen deskundigheid binnen de publieke dienst, te beginnen op de departementen. Waarom wel de schoonmakers weer in overheidsdienst en niet de vakjurist, de ingenieur, de onderwijsdeskundige en anderen? Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal. Die deskundigheid is teruggelopen. Het zou goed zijn als, bij wijze van voorbeeld, bij enkele departementale directies eens een onderzoekje zou worden gedaan naar de achtergrond (opleiding / ervaring) van medewerkers dertig jaar geleden en nu. Kritische tegenspraak wordt al gauw als partijpolitieke tegenstand gezien. Loyaliteit wordt soms verengd tot: ‘de minister uit de wind’ houden. Ook de PvdA heeft deze sluipende aantasting van de bureaucratie laten gebeuren. Die sloop moet worden gestopt.
Deskundigheid in de publieke dienst houdt ook in: helder zicht op het begrip burgerschap als publiek ambt. Voorwaarde voor het individueel staatsburgerschap is erkenning door de overheid, want ‘geen staat zonder burgers, geen burgers zonder staat’. Die erkenning is onmogelijk als de overheid en dus de politieke partijen burgers vooral als patiënten, klanten of kiezers beschouwt of beschouwen. Zicht op het burgerschap betekent: politieke erkenning van de maatschappelijke pluriformiteit en kansen bieden aan burgerinitiatieven. Het houdt in het besef dat elk protocol, elk model, elk formulier een versimpeling van de pluriforme werkelijkheid betekent. Altijd dreigt het gevaar dat het uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden, verkeert in zijn spiegelbeeld: gelijke behandeling vereist gelijke gevallen. In de praktijk is de publieke ruimte, de ruimte voor burgerinitiatieven, dan ook niet groter maar kleiner geworden. Bovendien vraagt dit zicht op burgerschap als publiek ambt het verwijderen van belemmeringen die aan die burgerinitiatieven in de weg staan, en het actief steun verlenen aan initiatieven voor de oplossing van gemeenschappelijke problemen, empowerment.
Bescherming door en van de rechter
Ten slotte moet het de PvdA gaan om de verdediging van de rechtsstaat waarvoor niet alleen de rechter maar juist ook wetgever en bestuur verantwoordelijkheid dragen. Een burger-samenleving kan immers alleen tot ontwikkeling komen als de rechtsstaat is gegarandeerd. Burgers moeten worden beschermd tegenover de staat, tegenover de markt en tegenover andere burgers.
Anders geldt het recht van de sterkste. Die bescherming moet uiteindelijk de rechter bieden zeker als politiek en bestuur het laten afweten. Als politici hun eigen functie ondergeschikt maken aan de eisen van het bestuur en in het bestuur de nadruk ligt op financieel beheer en daadkracht, neemt de betekenis van het tegenwicht van de rechter – de onafhankelijke derde macht – toe. Vandaar dat de druk op de rechter groeit.
Door reorganisaties en bestuurlijke maatregelen is de laatste decennia geprobeerd die druk te beperken. Geen van die reorganisaties was echter gebaseerd op een visie op de in- houd van rechterlijke functie noch op de ver- anderde rol van het recht in de samenleving. Toch hebben beide Kamers steeds aan die reorganisaties meegewerkt.
De verbestuurlijking nam toe. De Raad voor de rechtspraak speelde daarin een belangrijke rol. De door de Raad geïnitieerde – en door de Kamers goed- gekeurde – schaalvergroting droeg aan die verbestuurlijking belangrijk bij. De toegang tot de rechter werd daardoor beperkt. Eenvoud en nabijheid zijn – vaak meer nog dan financiële draagkracht – essentiële voorwaar- den voor toegang tot de rechter.
Is het niet vreemd dat, met de nodige moeite en veel energie, hier en daar met ‘vrederechters’ wordt geëxperimenteerd en dat in het regeerakkoord ‘buurtrechters’ worden aangekondigd, terwijl Nederland, nog in een nabij verleden, beschikte over een goed werkend en fijnmazig systeem van kantonrechters?
Het zou de PvdA-fractie daarom sieren als zij zich weer wat meer zou verdiepen in de betekenis van het recht en de eigen functie van de rechter. Misschien zou dan ook duidelijk worden dat door het gebrek aan juridische en constitutionele kennis bij politici, bestuurders, ambtenaren en journalisten en door het nog steeds ontbreken van een Constitutioneel Hof – in tegenstelling tot de meeste landen in continentaal Europa – niet alleen de democratie maar ook de Nederlandse rechtsstaat kwetsbaarder is dan nodig.
Dit is een bewerking van een inleiding voor de Tweede Kamerfractie van de PvdA, eind augustus 2017.
Illustratief in dit verband is de verklaring die Dijksma onlangs na haar aftreden als staatssecretaris gaf, dat gebrek aan deskundigheid op haar vroegere ministerie voor fouten zorgde in het Lelystad Airport-dossier.
De steun van de middenklasse is voor de PvdA noodzakelijk om weer een betekenisvolle factor te worden in het parlement, meent Wimar Bolhuis.
‘De afgelopen decennia was de middenklasse altijd prominent aanwezig in de electorale achterban. Dat was zeer belangrijk omdat het aantal traditionele arbeidersbanen steeds verder afnam. In maart 2017 bleek dat de steun voor de PvdA echter onder alle bevolkingsgroepen afgebrokkeld was behalve onder ouderen.
Erkenning dat de electorale steun van de middenklasse essentieel is om in het politieke landschap weer een verschil te kunnen maken, is de enige kansrijke basis voor politieke wederopbouw van de PvdA.’ > Lees verder
Elsevier 31.12.2017 Voor de PvdA gaat het jaar 2017 de boeken in als annus horribilis. Op een verrassende verkiezingsoverwinning in Leeuwarden na, viel er weinig te vieren. Zelfs na de Kerstdagen blijft de partij intern verscheurd, en hangt de toekomst van het negende Kamerlid William Moorlag aan een zijden draadje. Maar het belangrijkste was natuurlijk de nederlaag op 15 maart. Daarover schreef NOS-verslaggever Wilco Boom een boek met interviews.
Op 15 maart leed de PvdA het grootste zetelverlies in de naoorlogse parlementaire geschiedenis. Ideale gelegenheid om prominente sociaal-democraten aan een grondig zelfonderzoek te onderwerpen. Gewezen ministers, backbenchers en partij-ideologen blikken terug op de zeperd, die binnen de gelederen van de sociaal-democraten kennelijk ‘Zwarte Woensdag’ wordt genoemd.
Waaraan die nederlaag te wijten is? Met die vraag gaat Boom langs een groot aantal prominenten, die stuk voor stuk een rol speelden bij de PvdA in de afgelopen jaren. Verklaringen voor het verlies zijn er te over, blijkt uit de rondgang: De Derde Weg, de opkomst van het populisme, verregaande bezuinigingen passeren de revue. Opvallend veel vingers wijzen in de richting van Wouter Bos, als architect van Rutte-II. Volgens Adri Duivesteijn, voormalig Eerste Kamerlid, een ‘strategische fout’ bij de formatie. Samsom had juist iemand moeten meenemen die linkser was, ‘als contragewicht’.
Ook gewezen partijvoorzitter Hans Spekman oogst weinig lof met zijn ongemakkelijke lijsttrekkersverkiezingen. Oud-partijvoorzitter Ruud Koole, ooit architect van de leiderschapsverkiezingen van de PvdA zegt tegen Boom: ‘Het verwijt dat ik Samsom en Spekman maak, is dat zij de ledenraadpleging te veel hebben gezien als instrument om de partij weer een gezicht te geven bij de kiezers en om de positie van Samsom te versterken, in plaats van invloed aan de leden te geven.’ Dat Spekman niet direct na de desastreuze nederlaag is opgestapt vindt Koole ‘heel onverstandig’.
Het boek geeft een heldere inzage in de interne politieke strijd binnen de PvdA. Met een veelheid aan analyses wordt nog eens teruggeblikt op de afgelopen kabinetsperiode. Dat levert boeiende en openhartige interviews op. Toch blijft door de grote hoeveelheid Haagse politici de internationale trend een beetje onderbelicht, terwijl die nu juist interessant is voor een langere prognose. Daar staat dan wel weer een mooi interview met René Cuperus tegenover met het memorabele citaat: ‘Heb jij weleens een bankier zien demonstreren op het Malieveld?’
Door vast te houden aan dezelfde vraagstructuur, worden de interviews in een wat beknellend korsetje geperst. En Felix Rottenberg ontbrak, terwijl juist hij de afgelopen jaren een van de vaste criticasters was!
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Herman Tjeenk Willink vraagt zich af hoe de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij weer een politieke partij kan worden die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt: > lees verder
Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij waarvan de vertegenwoordigers hun positie aan het bestaande politieke bestel ontlenen, weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?
Meer dan 40 jaar ben ik lid van de PvdA; nooit stemde ik iets anders, al scheelde dat soms buitengewoon weinig en steeds minder.1 Dat heeft niets te maken met de wijze waarop het laatste kabinet van VVD en PvdA heeft geopereerd. Het kabinet heeft in moeilijke omstandigheden heel behoorlijk en fatsoenlijk bestuurd en stabiliteit gebracht. Mijn onvrede betreft de volstrekt onhelder geworden eigen visie van de PvdA op de maatschappij waarin we leven en de rol van de overheid daarin.
Bij mijn aarzeling spelen verschillende soorten vragen. Wat houdt een eigen visie nog in als in de praktijk de Partij van de Arbeid het verschaffen van werk overlaat aan de markt, die markt uiterst onzeker is en groepen uitsluit? Bevordering van voldoende werkgelegenheid was toch, ingevolge de Grondwet, ‘een voorwerp van zorg der overheid’ (artikel 19-1 Grondwet). Maar wat moet in de toekomst onder arbeid worden verstaan, gelet ook op de fundamentele veranderingen als gevolg van digitalisering en automatisering? Wat betekenen die veranderingen voor dat andere element dat de sociaal-democratie traditioneel dierbaar was: persoonlijke ontplooiing en verheffing?
En wat is het antwoord op de behoefte aan basiszekerheid (meer dan geld) in een wereld waarin de grenzen voor kapitaal en arbeid vervagen? Zou door die grensvervaging geen extra nadruk moeten liggen op de internationale oriëntatie die ook een kenmerk van het socialisme was? Maar waarom is dan de PvdA-visie op Europa zo bleek, juist nu de traditionele ‘trans-Atlantische route’ nauwelijks meer perspectief biedt, de rest van de wereld niet meer op de VS zit te wachten en bondgenoot Groot-Brittannië een eigen koers probeert te varen?
Of weet ook de PvdA niet wat ze met Europa aan moet omdat ze niet weet wat ze met Nederland aan moet? En wat heeft, ten slotte, de partij de afgelopen decennia gedaan aan het onderhoud en de versterking van de democratische rechtsorde en de instituties die die orde schra- gen? Toch is de democratische rechtsorde ook, en misschien wel in de eerste plaats bedoeld voor diegenen die geen financiële of andere machtsmiddelen hebben. Waarom voelen juist zij zich vaak niet meer vertegenwoordigd? Waarom krijgen juist zij vaak moeilijk toegang tot ‘het recht’? Allemaal vragen die de Partij van de Arbeid zich als eerste zou moeten stellen.
Zoals bekend is de grens vaag tussen het ‘zondig ras der reformisten’ (den Uyl) dat met kleine stapjes, zonder revolutie, fundamentele wijzigingen in de bestaande maatschappelijke verhoudingen wil aanbrengen en diegenen die de scherpste kantjes van de bestaande verhoudingen willen afvijlen zonder uit te zijn op een drastische wijziging van het bestel. Maar is de PvdA die vage grens al niet lang gepasseerd?
De structurele neergang van de partij begon immers al in de jaren tachtig, de periode van depolitisering waarin de overheid in financiële problemen verkeerde, politiek vooral meebesturen werd en het bestuur in de ban van het new public management raakte. De neergang – met zo nu en dan een incidentele opleving – zette door toen de sociaal-democratische Derde Weg bleek dood te lopen. Bedoeling van die derde weg was, in de woorden van Anthony Giddens, om ‘(neo-)liberale ideeën te gebruiken om socialistische doelstellingen te bereiken’. Het resultaat was het tegenovergestelde. De PvdA veinsde het ook na 2002 niet te zien en bleek niet bij machte de koers te verleggen.
Maar hoe houdbaar is een maatschappelij- ke bestel als zich volgens het SCP bij 28% van de Nederlandse bevolking problemen opstapelen op het terrein van arbeid, inkomen, opleiding en dergelijke en dat aantal groeiende is? En als het aantal mensen met psychische stoornissen en het aantal jongeren in de problemen stijgt? Zijn dat tijdelijke verschijnselen? Is het individueel onvermogen, eigen schuld? Of heeft Paul Verhaeghe gelijk wanneer hij, in zijn in 2012 verschenen boek Identiteit schrijft: ‘de dwang tot (economisch) succes en (individueel) geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies van zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling’? Ik denk het wel.
De rol van de overheid
De vraag naar de eigen politieke visie van de PvdA is een dubbele: een visie op waar het met de maatschappij heen moet en een visie op de rol van de overheid. Voor het eerste bevat het Van Waarde-project van de WBS de nodige aanzetten. Ik beperk me hier tot het tweede, al was het maar omdat de democratische rechtsstaat zo centraal stond in mijn werk als regeringscommissaris als voorzitter van de Eerste Kamer en als vicepresident van de Raad van State.
Om hun doeleinden te verwezenlijken heb- ben sociaal-democraten altijd veel belang gehecht aan de overheid. In een notitie uit 1978 voor de WBS-werkgroep Partij Politieke Processen staat het zo: ‘In een discussie over ‘het Staatsbeeld van de Sociaal Democratie’ moeten tenminste drie aspecten worden onderscheiden:
de staat als instrument in het streven naar een socialistische samenleving (hetgeen een visie op die samenleving impliceert);
de staat als deel van de bestaande machts- verhoudingen (hetgeen inzicht in de poli- tieke, bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen vereist);
de staat als kader voor democratische machtsuitoefening (hetgeen kennis van de waarden – ruimte en grenzen – van een democratische rechtsorde veronderstelt).’
Het derde aspect is een brug tussen de eerste twee aspecten. Socialisten raakten als sociaal-democraten overtuigd van de smalle marges van de democratische politiek, maar ook van de noodzaak én de mogelijkheid die smalle marges te benutten. Waar de overheid zo be- langrijk is voor het stap voor stap realiseren van de sociaal-democratische doelstellingen, burgers in een zwakke positie ook zo van die overheid afhankelijk zijn, zou het dus voor de hand liggen dat de PvdA:
zorgvuldig omspringt met de democratische rechtsstaat en zijn instituties;
behalve van de kracht ook doordrongen is van de kwetsbaarheid van democratie en rechtsorde;
weet hoe de overheid functioneert en de ‘eigen rationaliteit’ van politiek, bestuur en bureaucratie onderkent;
de structurele problemen doorziet waarmee de overheid worstelt (denk bijvoorbeeld aan de vele bestuurlijke ontsporingen) en waarvan in de praktijk burgers in een zwakke positie en de professionele uitvoerders van het beleid de eerste slachtof- fers zijn;
beseft dat de overheid mede door eigen toedoen van positie is veranderd en dat dit ook direct het burgerschap als publiek ambt raakt.
De belangstelling voor deze vijf punten is binnen de PvdA echter bepaald gering. Maar als de eigen visie vaag is, de betekenis van de democratische rechtsorde wordt ondergewaardeerd, de structurele problemen in het functi- oneren van overheid (en markt) niet worden doorzien en burgers toch vooral als cliënten, klanten of kiezers worden benaderd, kom je als sociaal-democratische partij die fundamentele veranderingen zegt na te streven niet ver. Tegen die achtergrond noem ik in dit verband een paar punten die van belang zijn voor de positiebepaling van de PvdA in de oppositie.
Wat is politiek?
Als politiek wezenlijk iets anders is en in ieder geval méér dan meebesturen, is het zeker voor een oppositiepartij essentieel te definiëren wat de eigen politieke functie inhoudt: het steeds opnieuw bepalen wat het algemeen belang ver- eist. Daarvoor is allereerst nodig een visie op de rol van de overheid. Met bijvoorbeeld een antwoord op de vraag hoe de PvdA invulling wil geven aan de sociale grondrechten. Kennen ook volksvertegenwoordigers nog hun betekenis? De sociale grondrechten bevatten, met de klassieke grondrechten, de kernverantwoordelijkheden van de overheid.
Daarnaast is open parlementair debat nodig, met inhoudelijke argumenten en tegenargumenten, over grote maatschappelijke vraagstukken. Dat legitimeert beslissingen meer en beter dan incidenteel een referendum. Tenslotte is de politieke functie alleen goed uit te oefenen met kennis van de eisen die een democratie stelt, van de grenzen die het recht trekt, van het functioneren van de overheid in de praktijk en van de wijze waarop economische en maatschappelijke krachten op dat functioneren inwerken.
Wanneer in elk parlementair onderzoek naar bestuurlijke ontsporingen de Tweede Kamer zichzelf tegen komt, aan die ontsporing steeds zelf blijkt te hebben bijgedragen, dan is het van belang, zeker als oppositiepartij, opnieuw te definiëren wat de functies van de volksvertegenwoordiging zijn. Het is merkwaardig te constateren dat de Kamer zo nu en dan wel over het eigen functioneren praat (commis- sies Dolman, Deetman, Verbeet), maar nooit een discussie over de eigen functies voert. Wat heeft de PvdA-fractie geleerd van bijvoorbeeld de uitkomsten van het parlementaire onderzoek onderwijsvernieuwingen uit 2008 (commissie-Dijsselbloem)?
Waarom heeft de PvdA nooit gepleit voor een secundaire analyse op de uitkomsten van de verschillende parlementaire enquêtes en onderzoeken? In de gesignaleerde problemen zit immers een gemeenschappelijk patroon.
Bij de functies en het functioneren van het parlement wordt de controle op de uitvoering en de effecten van het beleid voor de burgers stelselmatig verwaarloosd; ondergeschikt gemaakt aan de vorming van nieuw beleid, nieuwe regels, nieuwe controlemechanismen. Maar waar tevoren niet alles te voorzien en te plannen valt, waar de samenleving veelkleurig is en niet in protocollen of modellen te vangen, hangt de geloofwaardigheid van de overheid vooral af van de kwaliteit van de uitvoering.
Vanaf 1985, toen ik regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst was, tot op de dag van vandaag (zie mijn bijlage bij het eindverslag van de informateur), heb ik ‘Den Haag’ proberen te overtuigen van de noodzaak structureel meer aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid van het beleid, de ruimte voor de professionele uitvoerders en de effecten van het beleid voor individuele burgers. De respons was en is mager, zo niet afwezig , ook nu nog; ook van de zijde van de PvdA-fractie.
Dat is het gevolg van de ontwikkelingen in de politiek-bestuurlijke praktijk sinds de jaren tachtig. De uitvoering van het beleid werd op afstand van de departementen gezet, verzelfstandigd of geprivatiseerd. Op de departementen werd via de kaasschaaf bezuinigd. Door beide ontwikkelingen liep de inhoudelijke- en uitvoeringsdeskundigheid op die departementen dramatisch terug, ook op departementen onder leiding van PvdA-ministers.2 Het aantal managers nam toe. Ministers omringden zich met adviseurs en voorlichters met de taak hen zoveel mogelijk uit de wind te houden.
Alle – vaak ambtelijk geïnitieerde – veranderingen in organisatie en functioneren van de centrale overheid waren vooral intern gericht. Kostenbeheersing en bedrijfsmatig werken waren de voornaamste drijfveren. Vele consultants verleenden daaraan hun hartelijke medewerking, met Hay Consultants voor de marktconforme beloning. De politiek oefende op die reorganisaties nauwelijks controle uit.
De resultaten waren ronduit pover. De mantra in de afgelopen dertig jaar – een periode waarin de PvdA twintig jaar regeringsverantwoordelijkheid droeg – van een kleinere overheid die goedkoper en kwalitatief beter zou zijn, meer ‘klantgericht’ zou werken en ‘maatwerk’ zou leveren, resulteerde per saldo in een aanzienlijke groei van het aantal regels, formulieren en controleurs waarmee professionele uit- voerders te maken krijgen en waarvan juist burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden. Dat wordt – terecht – vooral ook de PvdA zwaar aangerekend.
Tegen deze achtergrond zou de PvdA strijd moeten leveren. Het gaat immers om het door- breken van bestaande machtsverhoudingen binnen de publieke dienst.
Die strijd gaat ten minste over de volgende punten;
Vergroting van de ruimte voor de professionals op de werkvloer. Alleen zo kan daadwerke- lijk maatwerk worden geleverd en is een ketenaanpak van complexe problemen mogelijk. Voor die ruimte moet zowel de regelzucht, ook van semipublieke en private instellingen, worden teruggedrongen als de professionaliteit op de werkvloer worden vergroot. Tot die professionaliteit behoren: vakdeskundigheid, beroepsethiek, gerichtheid op de individuele burger (patiënt, leerling) en publieke verantwoording. De PvdA als oppositiepartij zou ten behoeve van haar inbreng in de Tweede Kamer daadwerkelijke belangstelling moeten hebben voor de kennis en praktijkervaring van de professionals op de werkvloer, moeten nagaan waardoor hun ruimte steeds meer is beperkt en voorstellen moeten doen om de oorzaken van die beperkingen weg te nemen.
Deze vergroting van de ruimte voor professionals vergt drastische inperking van de tussenlaag tussen de professionals op de werkvloer en de minister die voor het beleid uiteindelijk politiek verantwoordelijk is. Een tussenlaag die nog altijd groeit. Daarvoor is allereerst inzicht nodig in de kosten van die tussenlaag. Het is wonderlijk dat niemand deze schijnt te kennen noch ernaar vraagt, ook de PvdA niet. Daardoor blijft verborgen dat de verhouding tussen de werkvloer en de indirecte tussenlaag volstrekt scheef is, evenals de beloningen respectievelijk op de werkvloer en in die tussenlaag.
De inperking van die tussenlaag vergt vergroting van de eigen deskundigheid binnen de publieke dienst, te beginnen op de departementen. Waarom wel de schoonmakers weer in overheidsdienst en niet de vakjurist, de ingenieur, de onderwijsdeskundige en anderen? Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal. Die deskundigheid is teruggelopen. Het zou goed zijn als, bij wijze van voorbeeld, bij enkele departementale directies eens een onderzoekje zou worden gedaan naar de achtergrond (opleiding / ervaring) van medewerkers dertig jaar geleden en nu. Kritische tegenspraak wordt al gauw als partijpolitieke tegenstand gezien. Loyaliteit wordt soms verengd tot: ‘de minister uit de wind’ houden. Ook de PvdA heeft deze sluipende aantasting van de bureaucratie laten gebeuren. Die sloop moet worden gestopt.
Deskundigheid in de publieke dienst houdt ook in: helder zicht op het begrip burgerschap als publiek ambt. Voorwaarde voor het individueel staatsburgerschap is erkenning door de overheid, want ‘geen staat zonder burgers, geen burgers zonder staat’. Die erkenning is onmogelijk als de overheid en dus de politieke partijen burgers vooral als patiënten, klanten of kiezers beschouwt of beschouwen. Zicht op het burgerschap betekent: politieke erkenning van de maatschappelijke pluriformiteit en kansen bieden aan burgerinitiatieven. Het houdt in het besef dat elk protocol, elk model, elk formulier een versimpeling van de pluriforme werkelijkheid betekent. Altijd dreigt het gevaar dat het uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden, verkeert in zijn spiegelbeeld: gelijke behandeling vereist gelijke gevallen. In de praktijk is de publieke ruimte, de ruimte voor burgerinitiatieven, dan ook niet groter maar kleiner geworden. Bovendien vraagt dit zicht op burgerschap als publiek ambt het verwijderen van belemmeringen die aan die burgerinitiatieven in de weg staan, en het actief steun verlenen aan initiatieven voor de oplossing van gemeenschappelijke problemen, empowerment.
Bescherming door en van de rechter
Ten slotte moet het de PvdA gaan om de verdediging van de rechtsstaat waarvoor niet alleen de rechter maar juist ook wetgever en bestuur verantwoordelijkheid dragen. Een burger-samenleving kan immers alleen tot ontwikkeling komen als de rechtsstaat is gegarandeerd. Burgers moeten worden beschermd tegenover de staat, tegenover de markt en tegenover andere burgers.
Anders geldt het recht van de sterkste. Die bescherming moet uiteindelijk de rechter bieden zeker als politiek en bestuur het laten afweten. Als politici hun eigen functie ondergeschikt maken aan de eisen van het bestuur en in het bestuur de nadruk ligt op financieel beheer en daadkracht, neemt de betekenis van het tegenwicht van de rechter – de onafhankelijke derde macht – toe. Vandaar dat de druk op de rechter groeit.
Door reorganisaties en bestuurlijke maatregelen is de laatste decennia geprobeerd die druk te beperken. Geen van die reorganisaties was echter gebaseerd op een visie op de in- houd van rechterlijke functie noch op de ver- anderde rol van het recht in de samenleving. Toch hebben beide Kamers steeds aan die reorganisaties meegewerkt.
De verbestuurlijking nam toe. De Raad voor de rechtspraak speelde daarin een belangrijke rol. De door de Raad geïnitieerde – en door de Kamers goed- gekeurde – schaalvergroting droeg aan die verbestuurlijking belangrijk bij. De toegang tot de rechter werd daardoor beperkt. Eenvoud en nabijheid zijn – vaak meer nog dan financiële draagkracht – essentiële voorwaar- den voor toegang tot de rechter.
Is het niet vreemd dat, met de nodige moeite en veel energie, hier en daar met ‘vrederechters’ wordt geëxperimenteerd en dat in het regeerakkoord ‘buurtrechters’ worden aangekondigd, terwijl Nederland, nog in een nabij verleden, beschikte over een goed werkend en fijnmazig systeem van kantonrechters?
Het zou de PvdA-fractie daarom sieren als zij zich weer wat meer zou verdiepen in de betekenis van het recht en de eigen functie van de rechter. Misschien zou dan ook duidelijk worden dat door het gebrek aan juridische en constitutionele kennis bij politici, bestuurders, ambtenaren en journalisten en door het nog steeds ontbreken van een Constitutioneel Hof – in tegenstelling tot de meeste landen in continentaal Europa – niet alleen de democratie maar ook de Nederlandse rechtsstaat kwetsbaarder is dan nodig.
Dit is een bewerking van een inleiding voor de Tweede Kamerfractie van de PvdA, eind augustus 2017.
Illustratief in dit verband is de verklaring die Dijksma onlangs na haar aftreden als staatssecretaris gaf, dat gebrek aan deskundigheid op haar vroegere ministerie voor fouten zorgde in het Lelystad Airport-dossier.
De steun van de middenklasse is voor de PvdA noodzakelijk om weer een betekenisvolle factor te worden in het parlement, meent Wimar Bolhuis.
‘De afgelopen decennia was de middenklasse altijd prominent aanwezig in de electorale achterban. Dat was zeer belangrijk omdat het aantal traditionele arbeidersbanen steeds verder afnam. In maart 2017 bleek dat de steun voor de PvdA echter onder alle bevolkingsgroepen afgebrokkeld was behalve onder ouderen.
Erkenning dat de electorale steun van de middenklasse essentieel is om in het politieke landschap weer een verschil te kunnen maken, is de enige kansrijke basis voor politieke wederopbouw van de PvdA.’ > Lees verder
VK 20.12.2017 ‘Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij (…) weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?’ Het is niet een oprisping van een nieuwe beweging in de PvdA, geen Nieuw Nieuw Links die deze vraag opwerpt. Het is Herman Tjeenk Willink, zowat de meest bestuurlijke van alle PvdA-zwaargewichten.
Op de site van de Wiardi Beckman Stichting haalt Tjeenk Willink ongebruikelijk fel uit naar de partij waarvan hij al meer dan 40 jaar vooraanstaand lid is. Hij was voorzitter van de Eerste Kamer, vice-voorzitter van de Raad van State, oftewel ‘onderkoning van Nederland’, hij was regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdiensten, en hij trad driemaal op als informateur bij kabinetsformaties, de laatste keer in de aanloop naar het huidige kabinet Rutte III. Hij was een vertrouweling van Beatrix toen zij koningin was, maar hij bleef altijd zijn partij trouw.
Hij wijst zijn partij op de tradities van ‘persoonlijke ontplooiing en verheffing’: wat is daarvan overgebleven?
Dat, schrijft hij nu, is helemaal niet meer vanzelfsprekend. En dat komt doordat de visie van de PvdA op de maatschappij en op de rol van de overheid daarin ‘volstrekt onhelder’ is geworden. In zijn betoog onder de titel ‘Makkers, ten laatsten male?’, een citaat uit het in de PvdA al bijna vergeten socialistenlied
De Internationale, vraagt hij zich af wat aan te vangen met een PvdA die ‘het verschaffen van werk overlaat aan de markt’. Hij wijst zijn partij op de tradities van ‘persoonlijke ontplooiing en verheffing’: wat is daarvan overgebleven? En waarom is de visie van de PvdA op Europa zo bleek, net nu die zo hard nodig is?
Tjeenk verwijt zijn partij al sinds de jaren tachtig te zijn gedepolitiseerd. De partij ‘gebruikte neoliberale ideeën om socialistische doelen te bereiken’, een omschrijving van de zogenaamde Derde Weg die hij ontleent aan Tony Blairs adviseur Anthony Giddens.
De partij heeft de afgelopen 30 jaar, waarvan 20 jaar in de regering, bezuinigd en overheidsdiensten gerationaliseerd, bedrijfsmatig werken bevorderd en dus ook het aantal managers en adviseurs. De overheid moest vooral ‘klantgericht’ worden, en ‘maatwerk’ leveren. Hetgeen resulteerde in een vloed van regels ‘waarvan juist de burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden’.
Tjeenk Willink vindt dat overheidsdiensten de deskundigen niet meer moeten inhuren maar in dienst nemen. ‘Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal.’ En als rechtgeaard jurist pleit hij voor een versterking van de rechterlijke macht, volgens hem essentieel om te voorkomen dat ‘het recht van de sterkste’ zal prevaleren. Daarom, schrijft hij, moet er een Constitutioneel Hof komen, zoals in bijna alle Europese landen.
Partijleider Asscher: terugkeer naar oude glorie zit er niet snel in
VK 07.12.2017 In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Partijleider Asscher: terugkeer naar oude glorie zit er niet snel in
VK 07.12.2017 In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
VVD-premier Mark Rutte dempt de onrust in de Eerste Kamer over het eventueel opheffen van dit instituut. Hij komt met een feitelijke wijziging van het Regeerakkoord.
Rutte reageerde dinsdag 05.12.2017 op vragen van Annemarie Jorritsma (VVD) en andere fractieleiders in de Senaat over de precieze opdracht van de Staatscommissie die de toekomst van het parlementair stelsel onderzoekt. Het Regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevat een zinnetje waaruit de fractieleiders concluderen dat de Eerste Kamer met opheffing wordt bedreigd.
AD 24.06.2019
Grondwettelijke toetsing
De Staatscommissie onder leiding van Johan Remkes (VVD) bekijkt onder andere de zogenoemde Grondwettelijke toetsing: rechters krijgen dan de mogelijkheid om wetten buiten de orde te plaatsen omdat ze die in strijd achten met de Grondwet.
Als die mogelijkheid er komt – er ligt reeds een initiatief-wetsvoorstel – dan staat het nut van de Eerste Kamer ter discussie. Want als rechters nieuwe wetten gaan toetsen op grondwettelijkheid en juridische kwaliteit, gaan ze op de stoel van de senatoren gaan zitten en hebben die laatsten eigenlijk geen functie meer.
Remkes zei eerder in Elsevier Weekblad dat de Eerste Kamer intact blijft.
AD 28.05.2019
Regeerakkoord maakt ongerust
Maar het Regeerakkoord maakt de Eerste Kamer ongerust. In de passage over de grondwettelijke toetsing staat dat de staatscommissie-Remkes hierop zal studeren: ‘Mede in relatie tot de positie van de Eerste Kamer.’
Op vragen van VVD, D66 en SP zei Rutte dat het kabinet ‘niet van plan is de Eerste Kamer via een omweg af te schaffen’.
Jorritsma (VVD): ‘Waarom staat er dan dat zinnetje?’
Rutte herhaalde zijn woorden, maar intussen trok D66-minister Kasja Ollengren een zuinig mondje waaruit toch een zeker voornemen sprak om de senaat op te heffen, zoals D66 altijd al wilde.
Jorritsma was niet helemaal gerustgesteld: ‘De premier beschrijft het als een loze zin, maar plaatst er toch weer een vraagteken bij.’
Tiny Kox (SP) riep Rutte op duidelijk te zijn: ‘Eerlijk duurt het langst.’
Thom de Graaf (D66)sprak van ‘Een valse noot in Ruttes partituur’.
De premier zei dat hij het Regeerakkoord niet meer kon veranderen, maar hij redde zich eruit door te zeggen dat in het omstreden zinnetje voortaan ‘het stelsel van Eerste en Tweede Kamer’ moet worden gelezen in plaats van ‘Eerste Kamer’.
Met veel gevoel voor ironie: ‘Het zorgvuldige behoud van eenheid in de grootste regeringspartij is niet helemaal gelukt.’
Sinterklaassfeer
Opvallend was de milde sfeer in de Eerste Kamer tijdens het eerste grote debat met Rutte III. Er heerste een Sinterklaasfeest-stemming, waarbij SP-fractieleider Tiny Kox zei ‘te hopen dat iedereen alles in zijn schoentje vindt dat hij wenst’. En mochten er geschenken overblijven, dan konden die naar ‘alle goede lokale initiatieven voor hulp aan kinderen die in armoede opgroeien’.
Net als in de Tweede Kamer, stonden de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer in het teken van ‘de uitgestoken hand’. Want ook in de Senaat heeft het kabinet maar een meerderheid van één zetel.
Zelfs senatoren vinden Sinterklaas belangrijker dan hun belangrijkste debat van het jaar. Normaal gesproken komt de Eerste Kamer alleen op dinsdagen bijeen. Maar deze week begonnen de Algemene Politieke Beschouwingen er al op maandagavond. ,,Wij willen dinsdagavond ook met onze familie doorbrengen’’, zei Elco Brinkman, fractievoorzitter van het CDA in de Senaat.
Het debat ging over de plannen van het nieuwe kabinet voor de komende vier jaar. Frases als ‘de deur van de Trêveszaal staat op een kier’ en ‘uitgestoken hand’ vielen vaak. Als de Peilingen over anderhalf jaar bewaarheid worden, is de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie immers haar minimale meerderheid kwijt na de Provinciale Statenverkiezingen. Dan is de hulp van de oppositie nodig om iets voor elkaar te krijgen.
Kritisch
,,Ik zal een beroep doen op de oppositie om niet alles te verwerpen’’, zei Brinkman. ,,Toen het CDA in de oppositie zat hebben we ook niet overal tegengestemd. Omgekeerd mogen de oppositiepartijen ook van ons verwachten dat we het kabinet kritisch zullen volgen. Ik hoop dat we de komende jaren goed kunnen samenwerken.’’
AD 05.12.2017
En hoe nu verder !!!!
Formeel zijn de vier regeringspartijen niet gebonden aan het regeerakkoord. Geen senator heeft er zijn handtekening onder gezet. ,,Maar het is niet mijn eerste taak om het kabinet te laten vallen’’, glimlacht Brinkman. ,,Dat is mooi geformuleerd, toch?’’
Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken
Daar denkt de grootste oppositiepartij PVV heel anders over. ,,Wij hebben maar één doel: dit kabinet moet zo snel mogelijk weg”, zegt Marjolein Faber, voorzitter van de PVV-fractie in de Senaat. ,,Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken.’’
Premier Rutte moest het in zijn vorige kabinet ook stellen zonder meerderheid in de Eerste Kamer. Toen sneuvelden er acht wetsvoorstellen, zoals beperking van de vrije artsenkeuze in de zorgverzekeringswet. Het maakte het regeren soms lastig. Bij het opstellen van hun plannen moesten Rutte en zijn ministers rekening houden met de wensen van de Senaatsfracties. Zo werd er over de afschaffing van de basisbeurs bijvoorbeeld een deal gesloten met GroenLinks om te voorkomen dat het wetsvoorstel zou worden weggestemd in de Eerste Kamer.
Politiek instrument
,,Als we straks onze meerderheid kwijt zijn, gaan we gewoon op de zelfde voet door als de afgelopen jaren’’, zegt VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma. Wel baalt ze ervan dat de Eerste Kamer soms te veel een politiek instrument is geworden naar haar zin. ,,We zijn er om wetten de controleren op kwaliteit en uitvoerbaarheid. Maar de afgelopen periode werd bijvoorbeeld de nieuwe energiewet louter om politieke redenen door de oppositie weggestemd.’’
Oppositiepartij PvdA heeft wel vast een wensenlijstje voor het geval het kabinet op zoek moet naar nieuwe meerderheden. Fractievoorzitter Marleen Barth: ,,Neem de btw-verhoging. Die heeft ingrijpende gevolgen voor kleine winkeliers die moeten opboksen tegen de Amazon’s van deze wereld. Zij kunnen hier de nekslag door krijgen. En de koopkracht van lagere inkomens gaat er door omlaag. Ik hoop op de uitgestoken hand van dit kabinet. Die btw-verhoging moet van tafel.’’
AD 24.06.2019 Regeringspartij CDA wil de Grondwet wijzigen om Eerste Kamerleden een zittingstermijn te geven van zes jaar, waarbij de helft van de senatoren om de drie jaar wordt gekozen door de Provinciale Staten. Daardoor moet de politiek stabieler worden, omdat het kabinet dan niet telkens de meerderheid kan kwijtraken.
De partij wil daarmee voorkomen dat de Provinciale Statenverkiezingen wordt gezien als een ‘herkansing’ van de Tweede Kamerverkiezingen, omdat de leden van de Provinciale Staten de Eerste Kamer kiezen. De uitslag van de provinciale verkiezingen wordt daardoor te veel beïnvloed door de landelijke ontwikkelingen, vindt CDA-Kamerlid Harry van der Molen. ,,Het moeten weer gaan over de provincie.”.
Hij komt met zijn plan, dat hij recent ook in een intern CDA-blad ontvouwde, omdat hij bij de campagne van maart veel mensen hoorde klagen. ,,Waarom zijn al die landelijke politici zo in touw voor de Statenverkiezingen, zeiden ze dan.
Die gaan toch over mijn provincie?’’ Van der Molen leunt voor zijn oplossing op het plan dat hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga al eerder ontvouwde in het blad Binnenlands Bestuur. Hij stelde voor de grondwetswijziging van 1983 terug te draaien. Vóór dat jaar kende de Senaat al een zittingduur van zes jaar en werd de helft van de Eerste Kamerleden om de drie jaar gekozen.
Volgens Elzinga is er in 1983 een vergissing gemaakt. ,,Er was toen een discussie over de rechtstreekse verkiezing van de Eerste Kamer en toen is dit compromis er min of meer per ongeluk ingekomen, als slip of the tongue. Maar de effecten daarvan zijn nooit voorzien.’’
De Groningse hoogleraar is blij dat Van der Molen zijn voorstel overneemt om ‘de ernstige weeffout in ons stelsel te corrigeren’. ,,De effectiviteit van het landsbestuur komt in het geding, omdat de senaat steeds politieker wordt en het kabinet na de Eerste Kamerverkiezingen moet gaan wheelen en dealen voor meerderheden.’’
Volgens Van der Molen heeft het terugdraaien van de grondwetswijziging uit 1983 alleen maar voordelen. ,,De uitslag van de Provinciale Staten bepaalt nog steeds hoe de Eerste Kamer eruitziet, maar wel in een trager tempo dan nu het geval is.’’
Een grote winst van een partij, zoals bij Forum voor Democratie in maart, vertaalt zich dan pas later door naar de Eerste Kamer. Maar dat geldt ook omgekeerd, benadrukt Van der Molen. ,,Als je als partij heftig verliest bij Provinciale Staten, dan merk je dat ook pas later.’’
Van der Molen heeft zijn plan ‘her en der genoemd’ en ook gedeeld met minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66). De commissie onder leiding van oud-minister Johan Remkes, die onderzoek deed naar het parlementair stelsel, adviseerde de door het CDA voorgestelde wijziging eind vorig jaar niet.
Elsevier 05.12.2017 VVD-premier Mark Rutte dempt de onrust in de Eerste Kamer over het eventueel opheffen van dit instituut. Hij komt met een feitelijke wijziging van het Regeerakkoord.
Rutte reageerde dinsdag op vragen van Annemarie Jorritsma (VVD) en andere fractieleiders in de Senaat over de precieze opdracht van de Staatscommissie die de toekomst van het parlementair stelsel onderzoekt. Het Regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevat een zinnetje waaruit de fractieleiders concluderen dat de Eerste Kamer met opheffing wordt bedreigd.
Grondwettelijke toetsing
De Staatscommissie onder leiding van Johan Remkes (VVD) bekijkt onder andere de zogenoemde Grondwettelijke toetsing: rechters krijgen dan de mogelijkheid om wetten buiten de orde te plaatsen omdat ze die in strijd achten met de Grondwet.
Als die mogelijkheid er komt – er ligt reeds een initiatief-wetsvoorstel – dan staat het nut van de Eerste Kamer ter discussie. Want als rechters nieuwe wetten gaan toetsen op grondwettelijkheid en juridische kwaliteit, gaan ze op de stoel van de senatoren gaan zitten en hebben die laatsten eigenlijk geen functie meer.
Remkes zei eerder in Elsevier Weekblad dat de Eerste Kamer intact blijft.
Regeerakkoord maakt ongerust
Maar het Regeerakkoord maakt de Eerste Kamer ongerust. In de passage over de grondwettelijke toetsing staat dat de staatscommissie-Remkes hierop zal studeren: ‘Mede in relatie tot de positie van de Eerste Kamer.’
Op vragen van VVD, D66 en SP zei Rutte dat het kabinet ‘niet van plan is de Eerste Kamer via een omweg af te schaffen’.
Jorritsma (VVD): ‘Waarom staat er dan dat zinnetje?’
Rutte herhaalde zijn woorden, maar intussen trok D66-minister Kasja Ollengren een zuinig mondje waaruit toch een zeker voornemen sprak om de senaat op te heffen, zoals D66 altijd al wilde.
Jorritsma was niet helemaal gerustgesteld: ‘De premier beschrijft het als een loze zin, maar plaatst er toch weer een vraagteken bij.’
Tiny Kox (SP) riep Rutte op duidelijk te zijn: ‘Eerlijk duurt het langst.’
Thom de Graaf (D66)sprak van ‘Een valse noot in Ruttes partituur’.
De premier zei dat hij het Regeerakkoord niet meer kon veranderen, maar hij redde zich eruit door te zeggen dat in het omstreden zinnetje voortaan ‘het stelsel van Eerste en Tweede Kamer’ moet worden gelezen in plaats van ‘Eerste Kamer’.
Met veel gevoel voor ironie: ‘Het zorgvuldige behoud van eenheid in de grootste regeringspartij is niet helemaal gelukt.’
Sinterklaassfeer
Opvallend was de milde sfeer in de Eerste Kamer tijdens het eerste grote debat met Rutte III. Er heerste een Sinterklaasfeest-stemming, waarbij SP-fractieleider Tiny Kox zei ‘te hopen dat iedereen alles in zijn schoentje vindt dat hij wenst’. En mochten er geschenken overblijven, dan konden die naar ‘alle goede lokale initiatieven voor hulp aan kinderen die in armoede opgroeien’. Alle medewerkers van de Eerste Kamer vonden ‘s ochtends twee chocoladeletters op hun werkplek. ‘Met een S van Sinterklaas en een S van Senaat. Melk en puur,’ aldus een woordvoerder.
De premier nodigde alle andere fractie uit tot samenwerking. Alleen tegenover ‘de virulente anti-islam partij’ nam hij de aanvalshouding aan. Toen Marjolein Faber (PVV) zei dat haar woorden niet correct werden weergegeven, gaf Rutte haar een sneer: ‘Ik was even de buitengewoon genuanceerde stijl van de PVV vergeten.’
Faber hield maandag een scherp anti-islam betoog en kwam nu met moties voor een verbod op alle ‘islamitische uitingen en gedragingen van de politie’ en een onderzoek naar de financiering van terrorisme via de opbrengst van het certificeren van halalproducten.
Rutte zei blij te zijn dat de politie ‘in de haarvaten van de samenleving zit. De ene keer een iftarmaaltijd, de andere keer een voetbalwedstrijd of een postzegelclub. Als de PVV leden en ledenvergaderingen zou hebben, dan zou de politie daar ook verschijnen.’
De PVV-moties werden weggestemd.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 05.12.2017 Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houden in de Eerste Kamer de linies gesloten, ook al zijn de senatoren in de ‘chambre de reflexion’ niet gebonden aan het regeerakkoord. Minister-president Mark Rutte had tijdens de algemene politieke beschouwingen een makkie.
In een constellatie waarin de coalitie maar een meerderheid van één zeteltje heeft, loopt een premier automatisch op eieren. Maar in de afgelopen twee dagen was van voorzichtigheid bar weinig te merken. Routineus draaide Rutte zijn verhaal af: uiteraard met een aardig woord voor iedere fractievoorzitter, maar zonder een duimbreed toe te geven. En met een open doekje als slotakkoord. ,,Kijk eens aan, er wordt geklopt op de bankjes”, stelde voorzitter Ankie Broekers na afloop met enige verbazing vast.
Toeschietelijkheid bleek ook nergens voor nodig. Wie dacht dat het kabinet het moeilijk zou krijgen in de Eerste Kamer, kwam bedrogen uit. Fractievoorzitter Roel Kuiper van de ChristenUnie vervulde bijvoorbeeld keurig de rol die van hem wordt verwacht: ja, hij vindt het jammer dat er geen kinderpardon is gekomen, maar er staat genoeg in het regeerakkoord dat hem dermate bekoort dat hij dit kabinet zal steunen.
Dwars liggen
Nog plezieriger voor Rutte werd het toen fractieleider Peter Schalk namens de tweekoppige SGP-fractie zijn waardering uitsprak voor grote delen uit het regeerakkoord. Daarmee weet Rutte twee reservezetels in zijn achterzak, voor het geval een senator uit regeringskringen het in het hoofd haalt dwars te gaan liggen en met één zetel het kabinet in gijzeling te nemen.
Nota bene een partijgenoot zorgde ervoor dat de premier toch nog even vol aan de bak moest. VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma wilde per se horen dat de positie van de Eerste Kamer niet in het geding is nu de Staatscommissie Parlementair Stelsel adviseert over de toekomst van de volksvertegenwoordiging.
,,Onaanvaardbaar”, zo beoordeelde Jorritsma een passage in het regeerakkoord waarin staat dat de positie van de Eerste Kamer betrokken moet worden bij de vraag of wetten in de toekomst aan de Grondwet getoetst kunnen worden. ,,Die zin moet eruit”, eiste de oud-minister op hoge toon. Maar ook dat vertikte Rutte. Dit kabinet is niet van plan de Eerste Kamer op te heffen. Punt uit.
Fiasco
Daarmee bleef het idee hangen van een Eerste Kamer die erg bezig is met zichzelf. Dat beeld werd nog eens versterkt toen SP-fractieleider Tiny Kox voorstelde het handelen van Kamer en kabinet bij de totstandkoming van de Nationale Politie eens onder de loep te nemen. Die wordt alom als een fiasco beschouwd, terwijl de politiek er heilig van overtuigd was de juiste richting te zijn ingeslagen. Hoe kan dat, wilde Kox weten. Maar met name VVD en CDA vinden het ‘te vroeg’ voor een parlementair onderzoek.
Vooralsnog heeft Rutte weinig te duchten van deze senaat. Ook de omstreden afschaffing van de Wet-Hillen lijkt bijvoorbeeld gewoon door te kunnen gaan, nu de coalitie in de Tweede Kamer al op de steun mocht rekenen van GroenLinks.
De grote test is dan ook pas in 2019, als de Provinciale Statenverkiezingen worden gehouden en er tegelijkertijd een nieuwe Eerste Kamer gekozen wordt, die in mei wordt geïnstalleerd. In de peilingen zijn de vier regeringspartijen hun meerderheid nu al kwijt. Het overwicht dat de coalitie nu nog heeft in beide Kamers, kan dan zomaar verdwenen zijn. In dat opzicht zal Rutte nog anderhalf jaar zijn zegeningen tellen.
AD 04.12.2017 Net als in de Tweede Kamer, zullen de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer in het teken staan van ‘de uitgestoken hand’. Want ook in de Senaat heeft het kabinet maar een meerderheid van één zetel.
Zelfs senatoren vinden Sinterklaas belangrijker dan hun belangrijkste debat van het jaar. Normaal gesproken komt de Eerste Kamer alleen op dinsdagen bijeen. Maar deze week beginnen de Algemene Politieke Beschouwingen er al op maandagavond. ,,Wij willen dinsdagavond ook met onze familie doorbrengen’’, zegt Elco Brinkman, fractievoorzitter van het CDA in de Senaat.
Het debat gaat over de plannen van het nieuwe kabinet voor de komende vier jaar. Frases als ‘de deur van de Trêveszaal staat op een kier’ en ‘uitgestoken hand’ zullen vaak vallen. Als de peilingen over anderhalf jaar bewaarheid worden, is de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie immers haar minimale meerderheid kwijt na de Provinciale Statenverkiezingen. Dan is de hulp van de oppositie nodig om iets voor elkaar te krijgen.
Kritisch
,,Ik zal een beroep doen op de oppositie om niet alles te verwerpen’’, zegt Brinkman. ,,Toen het CDA in de oppositie zat hebben we ook niet overal tegengestemd. Omgekeerd mogen de oppositiepartijen ook van ons verwachten dat we het kabinet kritisch zullen volgen. Ik hoop dat we de komende jaren goed kunnen samenwerken.’’
Formeel zijn de vier regeringspartijen niet gebonden aan het regeerakkoord. Geen senator heeft er zijn handtekening onder gezet. ,,Maar het is niet mijn eerste taak om het kabinet te laten vallen’’, glimlacht Brinkman. ,,Dat is mooi geformuleerd, toch?’’
Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken
Daar denkt de grootste oppositiepartij PVV heel anders over. ,,Wij hebben maar één doel: dit kabinet moet zo snel mogelijk weg”, zegt Marjolein Faber, voorzitter van de PVV-fractie in de Senaat. ,,Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken.’’
Premier Rutte moest het in zijn vorige kabinet ook stellen zonder meerderheid in de Eerste Kamer. Toen sneuvelden er acht wetsvoorstellen, zoals beperking van de vrije artsenkeuze in de zorgverzekeringswet. Het maakte het regeren soms lastig. Bij het opstellen van hun plannen moesten Rutte en zijn ministers rekening houden met de wensen van de Senaatsfracties. Zo werd er over de afschaffing van de basisbeurs bijvoorbeeld een deal gesloten met GroenLinks om te voorkomen dat het wetsvoorstel zou worden weggestemd in de Eerste Kamer.
Politiek instrument
,,Als we straks onze meerderheid kwijt zijn, gaan we gewoon op de zelfde voet door als de afgelopen jaren’’, zegt VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma. Wel baalt ze ervan dat de Eerste Kamer soms te veel een politiek instrument is geworden naar haar zin. ,,We zijn er om wetten de controleren op kwaliteit en uitvoerbaarheid. Maar de afgelopen periode werd bijvoorbeeld de nieuwe energiewet louter om politieke redenen door de oppositie weggestemd.’’
Oppositiepartij PvdA heeft wel vast een wensenlijstje voor het geval het kabinet op zoek moet naar nieuwe meerderheden. Fractievoorzitter Marleen Barth: ,,Neem de btw-verhoging. Die heeft ingrijpende gevolgen voor kleine winkeliers die moeten opboksen tegen de Amazon’s van deze wereld. Zij kunnen hier de nekslag door krijgen. En de koopkracht van lagere inkomens gaat er door omlaag. Ik hoop op de uitgestoken hand van dit kabinet. Die btw-verhoging moet van tafel.’’
Hallo daar !! Ik ben echt een fijne gozer toch ???
Gedonder in Brunssum
Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil dat de omstreden Brunssumse wethouder Brunssum vertrekt. De bewindsvrouw hoopt dat wethouderJo Palmen zelf opstapt, maar als dat niet gebeurt sluit ze niet uit dat zij zelf gaat ingrijpen.
AD 06.12.2017
Gronddeal en de rest
Burgemeester Luc Wijnants stapte op omdat hij niet meer met Palmen door één deur kan. Oud-minister Gerd Leers (CDA) begint 1 januari 2018 als waarnemend burgemeester van Brunssum en moet proberen de rust te laten terugkeren. Begin oktober 2017 benoemde de gemeenteraad van Brunssum Palmen tot wethouder zonder een integriteitsonderzoek af te wachten.
AD 14.09.2018
Toen dat vlak daarna alsnog kwam, schetste dat een negatief beeld van Palmen. Desondanks bleef hij zitten, gesteund door een kleine meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal.
AD 15.12.2017
Namelijk
Jo Palmen heeft als burger al jaren een juridisch conflict over een lap grond, met een schadeclaim tegen de gemeente Brunssum van rond de 1,5 miljoen euro. Hij gebruikte in het verleden zijn positie als raadslid om die privékwestie uit te vechten.
Met zijn benoeming tot wethouder is er daarom volgens onderzoeksbureau Governance & Integrity een hoog risico op belangenverstrengeling.
Gebrek aan respect
Daarnaast zijn Palmens omgangsvormen omstreden: hij maakte collega-politici uit voor terrorist, verkrachter en ‘vèrkeskop’.
Volgens de opgestapte Winants nam de gemeenteraad besluiten ‘waaruit een fundamenteel gebrek van respect voor integer bestuur spreekt’. Hij zei daar machteloos tegenover te staan. Zijn vertrek was ook nadrukkelijk een oproep aan Ollongren om zich met de kwestie te bemoeien. De minister noemt de stap van Winants dapper. ‘Hij zegt glashelder: dit kan niet en ik wil er geen verantwoordelijkheid voor nemen’.
AD 22.02.2018
Stap voor stap
Ollongren vindt dat er in Brunssum geen wethouders moeten zitten die problemen hebben met hun integriteit. ‘We bezien stap voor stap en dag voor dag hoe we met deze kwestie moeten omgaan’, aldus Ollongren na een verzoek van PvdA, VVD, SP en CDA uit Brunssum om in te grijpen. Deze vier Oppositie partijen hebben haar gevraagd de procedure te beginnen die een streep zet door de benoeming van Palmen als wethouder.
Telegraaf 10.12.2019 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen trekt zich per 25 december 2019 terug. Dat heeft Palmen dinsdag laten weten in een brief aan de gemeenteraad.
De 73-jarige Palmen was al enige tijd ziek, en werd sinds twee maanden tijdelijk vervangen door Jo Mertens. Deze neemt Palmens functie nu op voordracht van zijn fractie BBB Lijst Palmen definitief over.
Palmen werd vorig jaar benoemd tot wethouder, hoewel zijn functioneren omstreden was. Een integriteitsrapport liet zich negatief over hem uit, maar een meerderheid van de raad steunde zijn wethouderschap. Voor toenmalig burgemeester Luc Winants was dat reden om op te stappen.
Ruzies om stuk grond
De ruzies in de raad draaiden om een stuk grond van Palmen. Een deel van de raad nam hem kwalijk dat hij daarover jarenlang procedeerde met de gemeente. De ruzies liep zo hoog op dat Winants vertrok. Hij kreeg bijval van minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken, die zelfs dreigde met ingrijpen. Daar is het echter niet van gekomen.
Interim-burgemeester Gert Leers wist de verhitte gemoederen uiteindelijk tot bedaren te brengen en vrede te stichten in de verdeelde raad.
De gemeenteraad van Brunssum droeg een week geleden Wilma van der Rijt (CDA) voor als nieuwe burgemeester van het Limburgse stadje. De 59-jarige Van der Rijt is momenteel wethouder in Best, na eerder wethouder te zijn geweest in Heeze-Leende. Begin volgend jaar volgt zij Leers op.
BB 13.09.2018 Het ministerie van Binnenlandse Zaken stelt 1,1 miljoen euro aan subsidie beschikbaar ter stimulering van de weerbaarheid, integriteit en professionaliteit van het lokaal openbaar bestuur. Veertien gemeenten maken gebruik van de eerste tranche.
Verschillende accenten
‘Gemeenten konden zich voor de eerste tranche aanmelden met projecten in het kader van bestuurlijke weerbaarheid, bestrijding van ondermijning en de bestrijding van ondemocratische invloeden’, laat een woordvoerder van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) weten. ‘Bij de verstrekking aan de eerste veertien gemeenten die gebruik maken van de subsidie hebben we onder meer gekeken naar hoe innovatief de voorstellen zijn en dat er een fatsoenlijke geografische spreiding is. Je ziet dat verschillende gemeenten verschillende accenten leggen in hun voorstellen.’ Veel meer, bijvoorbeeld welke veertien gemeenten de eerste subsidies krijgen, wil de woordvoerder nog niet kwijt. Op Prinsjesdag wordt meer bekendgemaakt.
Cursus professionalisering in Brunssum
Van de eerste veertien gemeenten die de subsidie krijgen, is er één inmiddels bekend: Brunssum, eerder dit jaar het toneel van de integriteitssoap rond wethouder Jo Palmen, kreeg 80.000 euro subsidie toegekend. De vijf wethouders en eenentwintig raadsleden van die gemeente volgen komende drie maanden een cursus professionalisering. Die cursus draait om het thema integriteit en moet de wethouders en raadsleden in staat stellen om een streep onder het bewogen verleden te zetten, legt een woordvoerder van de gemeente Brunssum uit. De bedoeling van het professionaliseringstraject is dat de raadsleden en wethouders met elkaar en individueel reflecteren op de manier waarop zij met elkaar omgaan en hoe zij hun rol professioneel kunnen invullen. De sessies worden onder meer ondersteund door organisatiebureaus, psychologen, filosofen en acteurs.
Tussen de oren
Over het centrale thema – integriteit – legt de Brunssumse woordvoerder uit dat het in het verleden vooral werd gezien als een middel om elkaar de maat te nemen. ‘Wij vinden het belangrijk om integriteit en professionaliteit bespreekbaar te maken zonder dat het persoonlijk wordt. Het mag best wel eens knallen in de politiek maar kritiek moet gaan over de inhoud en niet over de persoon. Ook moet kritiek professioneel en niet persoonlijk worden opgevat.’ De cursus is onderdeel van een bredere aanpak om integriteit en professionalisering beter te verankeren in de politieke cultuur in Brunssum. ‘Met procedures en papier ben je er nog niet’, aldus de woordvoerder. ‘Het moet ook tussen de oren zitten.’ Volgens hem hebben raad en wethouders positief gereageerd op de eerste bijeenkomst ondanks dat er aanvankelijk enige scepsis bestond. ‘Er staan voor de komende drie vier plenaire bijeenkomsten gepland. Op basis van de ervaringen wordt daarna gekeken of er deelonderwerpen zijn die meer aandacht behoeven.’
BB 30.05.2018 De omstreden Jo Palmen wordt opnieuw wethouder in de Limburgse gemeente Brunssum. Dat zei hij woensdagavond voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad. Zijn wethouderschap is omstreden. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken riep Palmen eind vorig jaar nog op om af te treden als wethouder.
Integriteitsrapport
Het wethouderschap van Palmen leidde tijdens de vorige raadsperiode tot een crisis na een voor hem negatief integriteitsrapport. Een meerderheid in de raad hield hem de hand boven het hoofd, waarop toenmalig burgemeester Luc Winants aftrad. Hij kon naar eigen zeggen de integriteit van het Brunssumse bestuur niet langer garanderen. Winants kreeg bijval van Ollongren, die zelfs dreigde met ingrijpen. Daar is het echter niet van gekomen.De nieuwe coalitie schuift Palmen nu opnieuw naar voren als wethouder.
Niemand wil het
Palmen liet woensdag weten gezocht te hebben naar mensen die in plaats van hem wethouder wilden worden. Die waren er wel, maar niet op de portefeuille Ruimtelijke Ordening, die Palmen daarom weer op zich neemt. ‘Niemand anders wil het’, zei hij. Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten ‘nu eerst de lokale politiek aan het woord te laten en komt later met een reactie.
Lokale partijen
Het nieuwe college bestaat uit vijf wethouders van lokale partijen, die alle vijf door een integriteitstoets heen zijn gekomen, zei beoogd wethouder Servie L’Espoir van het Progressief Akkoord (PAK). Palmen vertegenwoordigt Burger Belangen Brunssum Lijst Palmen.
Door de molen
Palmen zei inmiddels al vier keer ‘door de molen’ van een integriteitstoets te zijn gehaald. Hij en L’Espoir verweten de pers stemmingmakerij. Volgens de nieuwe wethouders heeft Ollongren eind vorig jaar ‘een verkeerde inschatting gemaakt’ met haar kritiek op Palmen. ‘Wij hebben ons altijd constructief opgesteld’, zei Palmen. (ANP)
NU 30.05.2018 Jo Palmen wordt opnieuw wethouder in de Limburgse gemeente Brunssum. Dat zei hij woensdagavond voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad.
Zijn wethouderschap is omstreden. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken riep Palmen eind vorig jaar nog op om af te treden als wethouder en wilde desnoods zelf een streep zetten door de aanstelling van Palmen.
Het wethouderschap van Palmen leidde tijdens de vorige raadsperiode tot een crisis na een voor hem negatief integriteitsrapport. Een meerderheid in de raad hield hem de hand boven het hoofd, waarop toenmalig burgemeester Luc Winants aftrad.
Hij kon naar eigen zeggen de integriteit van het Brunssumse bestuur niet langer garanderen. Winants kreeg bijval van Ollongren.
Betrokken onderzoekers oordeelden dat Ollongren te vroeg had gesproken toen ze stelde dat Palmen op zou moeten stappen. Uit het onderzoek bleek dat Palmen zich niet schuldig heeft gemaakt aan belangenverstrengelingen.
De nieuwe coalitie heeft Palmen nu opnieuw naar voren als geschoven wethouder.
Niemand anders
Palmen liet woensdag weten gezocht te hebben naar mensen die in plaats van hem wethouder wilden worden. Die waren er wel, maar niet op de portefeuille Ruimtelijke Ordening, die Palmen daarom weer op zich neemt. “Niemand anders wil het”, zei hij.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten “nu eerst de lokale politiek aan het woord te laten” en komt later met een reactie.
Het nieuwe college bestaat uit vijf wethouders van lokale partijen, die alle vijf door een integriteitstoets heen zijn gekomen, zei beoogd wethouder Servie L’Espoir van het Progressief Akkoord (PAK). Palmen vertegenwoordigt Burger Belangen Brunssum Lijst Palmen.
AD 30.05.2018 De omstreden Jo Palmen (71) wordt toch weer wethouder in de Limburgse gemeente Brunssum. Dat zei hij vanavond voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken riep Palmen eind vorig jaar nog op om af te treden als wethouder.
Het wethouderschap van Palmen leidde tijdens de vorige raadsperiode tot een crisis na een voor hem negatief integriteitsrapport. Een meerderheid in de raad hield hem de hand boven het hoofd, waarop toenmalig burgemeester Luc Winants aftrad. Hij kon naar eigen zeggen de integriteit van het Brunssumse bestuur niet langer garanderen. Winants kreeg bijval van Ollongren, die zelfs dreigde met ingrijpen.
Daar is het echter niet van gekomen. De nieuwe coalitie schuift Palmen nu opnieuw naar voren als wethouder. De leden van het nieuwe college kregen naar eigen zeggen de strengste integriteitstoets van Nederland. Die ‘stresstest’ doorstond ook Palmen.
Vlak na de verkiezingen zei hij overigens nog dat hij helemaal niet opnieuw wethouder wilde worden. Hij heeft dan ook gezocht naar mensen die dat wel wilden, zei hij vandaag. Die waren er wel, maar niet op de portefeuille Ruimtelijke Ordening, die Palmen daarom weer op zich neemt. ,,Niemand anders wil het”, zei hij. Palmen sluit niet uit dat hij tussentijds aftreedt als hij alsnog een goede vervanger vindt.
Palmen vertelde inmiddels al vier keer ‘door de molen’ van een integriteitstoets te zijn gehaald. Hij verweet de pers stemmingmakerij. Volgens de nieuwe wethouders heeft Ollongren eind vorig jaar ‘een verkeerde inschatting gemaakt’ met haar kritiek op Palmen. ,,Wij hebben ons altijd constructief opgesteld”, aldus Palmen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten ‘nu eerst de lokale politiek aan het woord te late’ en komt later met een reactie.
Telegraaf 30.05.2018 De omstreden Jo Palmen wordt opnieuw wethouder in de Limburgse gemeente Brunssum. Dat zei hij woensdagavond voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad. Zijn wethouderschap is omstreden. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken riep Palmen eind vorig jaar nog op om af te treden als wethouder.
Het wethouderschap van Palmen leidde tijdens de vorige raadsperiode tot een crisis na een voor hem negatief integriteitsrapport. Een meerderheid in de raad hield hem de hand boven het hoofd, waarop toenmalig burgemeester Luc Winants aftrad. Hij kon naar eigen zeggen de integriteit van het Brunssumse bestuur niet langer garanderen. Winants kreeg bijval van Ollongren, die zelfs dreigde met ingrijpen. Daar is het echter niet van gekomen. De nieuwe coalitie schuift Palmen nu opnieuw naar voren als wethouder.
’Niemand anders wil het’
Palmen liet woensdag weten gezocht te hebben naar mensen die in plaats van hem wethouder wilden worden. Die waren er wel, maar niet op de portefeuille Ruimtelijke Ordening, die Palmen daarom weer op zich neemt. ,,Niemand anders wil het”, zei hij. Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten ,,nu eerst de lokale politiek aan het woord te laten” en komt later met een reactie.
Het nieuwe college bestaat uit vijf wethouders van lokale partijen, die alle vijf door een integriteitstoets heen zijn gekomen, zei beoogd wethouder Servie L’Espoir van het Progressief Akkoord (PAK). Palmen vertegenwoordigt Burger Belangen Brunssum Lijst Palmen.
BB 30.05.2018 De omstreden Jo Palmen is opnieuw ‘beoogd wethouder’ van de gemeente Brunssum. Dat maakte de gemeente dinsdag althans bekend. Palmen zelf reageerde afhoudend en noemde de berichtgeving ‘voorbarig’. Er moeten eerst nog wat zaken besproken worden, zei hij, verwijzend naar een persgesprek woensdagavond, voor aanvang van de raadsvergadering.
Lokale partijen vromen coalitie
Woensdag maakt hij bekend of hij wethouder wil worden, liet hij desgevraagd weten. Palmen was lijsttrekker van de grootste partij in de raad, Burgerbelangen Lijst Palmen. Zijn partij smeedde een coalitie met drie andere lokale partijen, waardoor de landelijke partijen opnieuw in de oppositie komen.
Integriteit
Palmen raakte in opspraak omdat hij aanbleef als wethouder ondanks een voor hem negatief integriteitsrapport. Zelfs minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wilde dat hij aftrad. Maar hij weigerde. Dat leidde tot het vertrek van voormalig burgemeester Luc Winands. Sindsdien is Gerd Leers waarnemend burgemeester. (ANP)
LI1 29.05.2018 De omstreden politicus Jo Palmen wordt toch wethouder in Brunssum. Dat heeft de gemeente Brunssum dinsdagmiddag laten weten, bij de publicatie van het coalitieprogramma.
Coalitie
Palmens partij BBB/Lijst Palmen vormt samen met PAK, BCD en Lijst Borger de coalitie in de Brunssumse gemeenteraad. Dat is dezelfde coalitie die sinds afgelopen najaar het gemeentebestuur vormt. De oppositie bestaat dus ook de komende vier jaar weer uit de landelijke partijen VVD, SP, PvdA en CDA.
Geen alternatieven
De 71-jarige politicus liet eerder weten geen plaats te willen nemen op het wethouderspluche, maar er waren ‘moeilijk andere kandidaten te vinden.’ De andere wethoudersposten in Brunssum worden opgevuld door Math Houben (PAK), Serviel’Espoir (PAK), Carolus de Rijck (BCD) en Hugo Janssen (Lijst Borger).
Omstreden
Palmen is omstreden, omdat hij jarenlang een juridisch gevecht voerde met de gemeente Brunssum over een stuk grond. Ook wordt hij gehekeld om zijn uitgesproken en confronterende stijl van politiek bedrijven.
Onderzoek
Vanwege de grondaffaire was de integriteit van Palmen onderwerp van onderzoek. Een eerste onderzoek in opdracht van de toenmalig burgemeester Luc Winants concludeerde dat er twijfels waren over de geschiktheid van Palmen als wethouder.
Burgemeester stapt op
Een tweede onderzoek, in opdracht van de partijen die Palmens wethouderschap steunden, pleitte hem grotendeels vrij. De affaire was eind vorig jaar reden voor burgemeerster Luc Winants om op te stappen.
Grote winnaar
Afgelopen april was de partij van Palmen de grote winnaar bij de gemeenteraadsverkiezingen in Brunssum. Palmen zelf kreeg 2058 voorkeurstemmen, zijn partij won een vijfde zetel. Destijds liet hij nog niet los of hij opnieuw zou aantreden als wethouder.
Telegraaf 29.05.2018 De omstreden Jo Palmen is opnieuw ,,beoogd wethouder” van de gemeente Brunssum. Dat maakte de gemeente dinsdag althans bekend. Palmen zelf reageerde afhoudend en noemde de berichtgeving ,,voorbarig”. Er moeten eerst nog wat zaken besproken worden, zei hij, verwijzend naar een persgesprek woensdagavond, voor aanvang van de raadsvergadering.
Woensdag maakt hij bekend of hij wethouder wil worden, liet hij desgevraagd weten. Palmen was lijsttrekker van de grootste partij in de raad, Burgerbelangen Lijst Palmen. Zijn partij smeedde een coalitie met drie andere lokale partijen, waardoor de landelijke partijen opnieuw in de oppositie komen.
Palmen raakte in opspraak omdat hij aanbleef als wethouder ondanks een voor hem negatief integriteitsrapport. Zelfs minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wilde dat hij aftrad. Maar hij weigerde. Dat leidde tot het vertrek van voormalig burgemeester Luc Winands. Sindsdien is Gerd Leers waarnemend burgemeester.
BB 03.05.2018 De partij van de omstreden wethouder Jo Palmen blijft deel uitmaken van de coalitie in de Limburgse gemeente Brunssum. De oude coalitie gaat ook de komende vier jaar samen verder, liet Burgerbelangen Brunssum (BBB) Lijst Palmen donderdag weten.
Negatief integriteitsrapport
De gemeenteraad beslist later of Jo Palmen zelf ook wethouder wordt. De raad benoemde Palmen in oktober tot wethouder. Vlak daarna kwam een voor Palmen negatief integriteitsrapport op tafel, maar de raad hield de wethouder de hand boven het hoofd. Daarop stapte toenmalig burgemeester Luc Winants op. De zaak leidde tot veel commotie, zelfs minister Kajsa Ollongren vond dat Palmen moest opstappen. Maar Palmen weigerde.
Geen overeenstemming over ‘brede coalitie’
De winnaars van de verkiezingen, BBB Lijst Palmen en Progressief Akkoord (PAK) streefden naar eigen zeggen naar een brede coalitie, maar bereikten geen overeenstemming met de voormalige oppositiepartijen VVD, SP, PvdA en CDA. Zo blijft de raad in Brunssum ook de komende vier jaar verdeeld tussen een coalitie van lokale partijen en een oppositie van landelijke partijen. (ANP)
Telegraaf 03.05.2018 De partij van de omstreden wethouder Jo Palmen blijft deel uitmaken van de coalitie in de Limburgse gemeente Brunssum. De oude coalitie gaat ook de komende vier jaar samen verder, liet Burgerbelangen Brunssum (BBB) Lijst Palmen donderdag weten.
De gemeenteraad beslist later of Jo Palmen zelf ook wethouder wordt. De raad benoemde Palmen in oktober tot wethouder. Vlak daarna kwam een voor Palmen negatief integriteitsrapport op tafel, maar de raad hield de wethouder de hand boven het hoofd. Daarop stapte toenmalig burgemeester Luc Winants op. De zaak leidde tot veel commotie, zelfs minister Kajsa Ollongren vond dat Palmen moest opstappen. Maar Palmen weigerde.
De winnaars van de verkiezingen, BBB Lijst Palmen en Progressief Akkoord (PAK) streefden naar eigen zeggen naar een brede coalitie, maar bereikten geen overeenstemming met de voormalige oppositiepartijen VVD, SP, PvdA en CDA. Zo blijft de raad in Brunssum ook de komende vier jaar verdeeld tussen een coalitie van lokale partijen en een oppositie van landelijke partijen.
Telegraaf 05.04.2018 De omstreden Brunssumse politicus Jo Palmen wil geen wethouder meer worden. Op dit moment zoekt de 71-jarige politicus naar geschikte kandidaten die zijn partij willen vertegenwoordigen in een nieuw college, zegt hij tegen L1.
BBB/Lijst Palmen werd bij de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maand de grote winnaar. De coalitiebesprekingen onder leiding van Palmen zitten nog in de beginfase. Op de achtergrond voert hij ook alvast gesprekken met potentiële wethouderskandidaten. „Naar aanleiding van alle negatieve publiciteit van de afgelopen maanden hebben diverse gegadigden aangegeven dat ze geen zin hebben in al die onzin”, licht Palmen toe.
Daarom houdt hij de deur op een kier. „Ik ambieer eigenlijk geen nieuwe periode. Maar als niemand beschikbaar blijkt, zal toch iemand het moeten doen. Dan moet de meerderheid van de raad maar beslissen of ze mij accepteert.”
AD 05.04.2018 De omstreden Brunssumse politicus Jo Palmen wil geen wethouder meer worden. Op dit moment zoekt de 71-jarige politicus naar geschikte kandidaten die zijn partij willen vertegenwoordigen in een nieuw college, zegt hij tegen L1.
Daarom houdt hij de deur op een kier. ,,Ik ambieer eigenlijk geen nieuwe periode. Maar als niemand beschikbaar blijkt, zal toch iemand het moeten doen. Dan moet de meerderheid van de raad maar beslissen of ze mij accepteert.”
Integriteitsrapport
Over de positie van Palmen is afgelopen jaar veel te doen geweest. Hij werd op 10 oktober 2017 tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Hij weigerde echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad.
Palmen was wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij had al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal. De kwestie liep zo hoog op dat minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken uiteindelijk Palmen opriep de eer aan zichzelf te houden en op te stappen.
Volgens onderzoekers Arno Korsten en Douwe Jan Elzinga waren de risico’s voor de benoeming van Palmen tot wethouder van Brunssum echter veel minder groot dan oud-burgemeester Luc Winants en commissaris van de koning Theo Bovens deden voorkomen.
1Lim 05.04.2018 De omstreden Brunssumse politicus Jo Palmen wil geen wethouder meer worden.
Op dit moment zoekt de 71-jarige politicus naar geschikte kandidaten die zijn partij willen vertegenwoordigen in een nieuw college, zo vertelt hij tegen L1.
Omstreden
Palmen is sinds afgelopen najaar wethouder in Brunssum. Hij werd met de kleinst mogelijke meerderheid van de gemeenteraad benoemd, omdat er twijfels waren over zijn integriteit. Die twijfel werd gezaaid door een jarenlang geschil tussen Palmen en de gemeente over een stuk grond. De affaire zorgde voor hevige verdeeldheid en conflicten in de gemeenteraad. Uiteindelijk bleef Palmen zitten, maar stapte burgemeester Winants op
Winnaar
BBB/Lijst Palmen werd bij de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maand de grote winnaar. Palmen zelf kreeg 2058 voorkeurstemmen, zijn partij won een vijfde zetel. De coalitiebesprekingen onder leiding van Palmen zitten nog in de beginfase.
Conformeren
Hij heeft naar eigen zeggen met alle partijen gesproken. Op dit moment werkt hij aan een coalitieprogramma. “De andere partijen moeten aangeven of ze zich hieraan willen conformeren. Dan pas wordt duidelijk welke fracties de coalitie willen vormen.”
Kandidaten
Op de achtergrond voert hij ook alvast gesprekken met potentiële wethouderskandidaten. Maar dat verloopt niet heel voorspoedig. “Naar aanleiding van alle negatieve publiciteit van de afgelopen maanden hebben diverse gegadigden aangegeven dat ze geen zin hebben in al die onzin”, licht Palmen toe.
Misschien toch
Daarom houdt hij de deur op een kier om zelf toch plaats te nemen op het wethouderspluche. “Ik ambieer eigenlijk geen nieuwe periode. Maar als niemand beschikbaar blijkt, zal toch iemand het moeten doen. Dan moet de meerderheid van de raad maar beslissen of ze mij accepteert.” In een eerder stadium hebben de meeste partijen al aangegeven dat een college met Palmen onbespreekbaar is.
Ruzie
Palmen zit al ruim veertig jaar in de politiek, waarin hij geregeld met collega’s in de clinch lag. Verder zorgde ook de slepende privéruzie met de gemeente over een stuk grond voor veel onenigheid. Van 2002 tot 2006 was Palmen al een keer wethouder. Toen een coalitie van landelijke partijen in de Brunssumse gemeenteraad vorig jaar zomer klapte, trad hij opnieuw toe tot het college. Dat deed Palmen naar eigen zeggen tegen wil en dank omdat er geen andere mensen beschikbaar waren voor de resterende paar maanden tot aan de verkiezingen.
Strijdbaar
De negatieve publiciteit rond zijn persoon heeft Palmen niet afgeschrikt, eerder strijdbaarder gemaakt. De afgelopen maanden deed hij vaag over zijn eigen toekomst. Hij liet hij doorschemeren dat hij een nieuwe termijn nog niet helemaal uit zijn hoofd had gezet. Tegenover politieke insiders heeft hij de afgelopen tijd echter verklaard niet terug te willen keren.
BB 07.03.2018 De gemeenteraad van Brunssum zet een streep onder het verleden. De raad besloot dinsdagavond in te stemmen met een drietal voorstellen van burgemeester Gerd Leers, die een eind moeten maken aan de loopgravenoorlog die de raad maandenlang teisterde.
Omstreden wethouder
De raad slaagde er volgens Leers in over de eigen schaduw heen te springen en de affaire rond de omstreden wethouder Jo Palmen achter zich te laten. Unaniem zette de raad een streep onder de discussie over de benoeming van Palmen. Daarmee lijkt een eind gekomen aan de vaak hevige ruzies na de benoeming van Palmen tot wethouder in oktober 2017. Een eerste integriteitsonderzoek viel negatief voor Palmen uit, maar ook een second opinion zette kanttekeningen bij de integriteit van Palmen.
Grondkwestie
Na de verkiezingen gaat de raad nieuw beleid formuleren rond de benoeming van wethouders. Daarnaast gaat Leers zoeken naar een oplossing voor de grondkwestie, waarover Palmen en de gemeente elkaar al jaren in de haren vliegen. Die kwestie speelt al 42 jaar en heeft de gemeente tonnen geld aan procedures gekost. Daarbij ging het om slechts 131 vierkante meter grond. Leers zei dinsdag dat zo’n zaak niet in de raadzaal moet worden uitgevochten, maar in de rechtszaal. Hij gaat naar een oplossing zoeken om uit de impasse te komen.
Vredesoproep
Voordat Leers met zijn vredesoproep kwam, vlogen oppositie en coalitie elkaar nogmaals in verbeten debatten naar de keel. De oppositie eiste het aftreden van Palmen, de coalitie ging achter de wethouder staan. Na een eerste debatronde nam Leers het woord en hield een gloedvol betoog: ‘Deze gemeente worstelt met een loodzware erfenis’.
Hij sloot af met de oproep: ‘Kom op mensen, laten we er een punt achter zetten’. In plaats van een stemming liet Leers alle raadsleden naar het midden van de zaal komen om fysiek te laten zien wie voor of tegen was. Unaniem schaarden de raadsleden zich rond Leers, waarop gejuich losbarstte op de volle publieke tribune. (ANP)
Telegraaf 06.03.2018 „Laat het achter u. Stap over uw eigen schaduw heen.” Met die smeekbede heeft waarnemend burgemeester Gerd Leers de gemeenteraad van Brunssum na tientallen jaren vechten eindelijk zover gekregen de vredespijp te roken.
De raad sprak dinsdag over de twee rapporten die geschreven zijn over het al dan niet integer handelen van wethouder Jo Palmen. Daar zijn de gemeenteraadsleden als verwacht het totaal niet over eens. De oppositie vindt dat Palmen nooit wethouder had mogen worden vanwege diens rol in een persoonlijk conflict met de gemeente over een gronddeal. Coalitie en oppositie zaten al meteen met geslepen messen tegenover elkaar. Maar Leers praatte de blaren op zijn tong. „Ik weet het. Het zit diep, heel diep. Maar we worden gegijzeld door een verkeerde bestuurscultuur. Dat kan pas veranderen als we zaken uit het verleden laten voor wat ze zijn.”
Die woorden leken in de eerste spreektermijn aan dovemansoren gericht. Termen als ’persoonlijke vendetta’ vielen al weer direct en de verwijten gingen over en weer. In de pauze zag Leers nog maar een oplossing. Hij gaat het al veertig jaar slepende gronddossier afhandelen en vroeg de gemeenteraad om zich uit te spreken of ze alle geschillen rondom Palmen achter zich kunnenlaten.
Toch dreigde er daarna weer een discussie uit te breken. Maar Leers wilde van geen wijken weten. „Ik vraag u niet weer te beginnen. We kunne nog twintig rapporten laten schrijven en twintig keer er over vergaderen. U wordt het niet eens. Ik vraag u wel om nou allemaal in het midden van de raadszaal te komen staan als u met me eens bent dat we hiermee moeten stoppen en naar de toekomst moeten gaan kijken.” Tot verbazing van een deel van de publieke tribune deed de voltallige gemeenteraad dat. Zonder verdere ruzies werd de vergadering daarop afgesloten.
En zo lukte het Gerd Leers om de raad eindelijk te bewegen om Brunssum te gaan besturen. Voorlopig althans, want het zit om met de woorden van Leers te spreken ’heel diep’. Het onderwerp van alle conflicten, wethouder Jo Palmen, was er die hele avond bij maar zei geen woord.
NU 23.02.2018 Het kabinet wil niet terugkomen op de uitspraak van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) dat de Brunssumse wethouder Jo Palmen beter kon vertrekken.
Vicepremier Hugo de Jonge wil niet zeggen of Ollongren in december te vroeg heeft geoordeeld over Palmen, van wie de integriteit in twijfel was getrokken.
Twee hoogleraren concludeerden deze week dat geen sprake is van een groot integriteitsrisico. Volgens hoogleraar Arno Kosten heeft Ollongren ”erg vlug uit de heup geschoten”.
De minister sloot in december niet uit dat zij zou ingrijpen als de omstreden Palmen niet zelf zou vertrekken. Burgemeester Luc Winants stapte zelfs op vanwege de kwestie, omdat hij niet kon instaan voor de integriteit. Maar volgens de hoogleraren dikte de burgemeester de conclusie van een eerder integriteitsonderzoek aan. Ontlastende informatie werd eruit weggehouden.
Niet recenseren
Vicepremier De Jonge wil de uitingen van Ollongren ”niet recenseren”. Hij noemt het een ”uitzonderlijke uitspraak” in een ”uitzonderlijke context”. Met de aanstelling van interim-burgemeester Gerd Leers heeft Ollongren volgens hem de ”stappen gezet die nodig waren”.
Ollongren zelf denkt dat ze niet te vroeg heeft gesproken. ”Op dat moment was de situatie zoals die was, met de burgemeester die opstapte en met de motivatie die hij daarbij gaf en daar heb ik mij over uitgesproken”. Volgens de minister zelf liggen er verschillende rapporten en moet nu eerst de gemeenteraad zich uitspreken.
Telegraaf 23.02.2018 Het kabinet wil niet terugkomen op de uitspraak van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) dat de Brunssumse wethouder Jo Palmen beter kon vertrekken. Vicepremier Hugo de Jonge wil niet zeggen of Ollongren in december te vroeg heeft geoordeeld over Palmen, van wie de integriteit in twijfel was getrokken.
Twee hoogleraren concludeerden deze week dat geen sprake is van een groot integriteitsrisico. Volgens hoogleraar Arno Kosten heeft Ollongren „erg vlug uit de heup geschoten”.
De minister sloot in december niet uit dat zij zou ingrijpen als de omstreden Palmen niet zelf zou vertrekken. Burgemeester Luc Winants stapte zelfs op vanwege de kwestie, omdat hij niet kon instaan voor de integriteit. Maar volgens de hoogleraren dikte de burgemeester de conclusie van een eerder integriteitsonderzoek aan. Ontlastende informatie werd eruit weggehouden.
’Niet recenseren’
Vicepremier De Jonge wil de uitingen van Ollongren „,niet recenseren”. Hij noemt het een „uitzonderlijke uitspraak” in een „uitzonderlijke context”. Met de aanstelling van interim-burgemeester Gerd Leers heeft Ollongren volgens hem de „stappen gezet die nodig waren”.
Ollongren zelf denkt dat ze niet te vroeg heeft gesproken. „Op dat moment was de situatie zoals die was, met de burgemeester die opstapte en met de motivatie die hij daarbij gaf en daar heb ik mij over uitgesproken.” Volgens de minister zelf liggen er verschillende rapporten en moet nu eerst de gemeenteraad zich uitspreken.
Elsevier 23.02.2018 Had minister Kajsa Ollongron maar beter niet uit de heup kunnen schieten op wethouder Jo Palmen van Brunssum? Vice-premier Hugo de Jonge (CDA) waagde zich op de persconferentie na de ministerraad niet aan een uitspraak daarover.
Juist op dit thema werd De Jonge, die premier Mark Rutte (VVD) alweer voor de derde keer mocht vervangen, gegrild door de pers. Zeker tien minuten duelleerden journalisten en De Jonge over de kwestie.
Twee hoogleraren concludeerden dat Palmen niet een dermate hoog integriteitsrisico was voor de gemeente Brunssum dat hij weg zou moeten, terwijl minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) hem eind vorig jaar nog opriep te vertrekken.
Hij weigerde te zeggen dat zijn collega vice-premier moest terugkomen op haar woorden. Na doorvragen van de NOS die vond dat De Jonge ‘er omheen draaide’ zei hij: ‘U gaat over uw vragen, ik over mijn antwoorden.’
Rode kaart
De Jonge wees op de context waarin Ollongren zich had uitgelaten. ‘De burgemeester van Brunssum zei destijds dat hij ‘de integriteit van het openbaar bestuur hier niet kan waarborgen’ en trad af. En de gouverneur in Limburg had een ‘rode kaart’ getrokken. Daarop was oud-minister Leers als waarnemend burgemeester aangesteld. Het rapport van de hoogleraren was een zaak voor de gemeenteraad, zei De Jonge.
‘Met verve verdedigd’
Ook over de tweede Ollongrenkwestie van de week, de afschaffing van het raadgevend referendum, werd De Jonge gegrild. ‘Dit is de afspraak die gemaakt is in het regeerakkoord. En dat wetsvoorstel is met verve verdedigd door collega Ollongren en nu is het aan de Eerste Kamer.’
Volgens hem zijn er tal van andere mogelijkheden om burgers te betrekken bij besluitvorming en wees op zijn eigen ervaringen. ‘Ik kom uit de gemeentelijke politiek en we hebben in Rotterdam op zoveel manieren burgers erbij betrokken.’ En zo werkt het kabinet ook. ‘Kijk hoe we bezig zijn met het klimaatakkoord. Dat doe je niet met je knieën onder het bureau en je handen op het toetsenbord maar in gesprek met tal van partijen in de samenleving.’
Opvolger Halbe Zijlstra
Intussen zoekt het kabinet nog steeds naar een opvolger voor Halbe Zijlstra (VVD) als minister van Buitenlandse Zaken. De CDA-vice-premier is daar klaarblijkelijk niet mee bezig. ‘Het is een zaak van het VVD-smaldeel binnen het kabinet om te zorgen voor een goede opvolging en tot die tijd neemt collega Kaag waar,’ zei hij doelend op minister Sigrid Kaag (D66).
Er is volgens De Jonge geen overleg met de coalitiepartners. Het is een zaak van de VVD ‘in eerste instantie en in tweede en derde instantie ook.’
Seksuele intimidaties
Het onderzoek dat de Tweede Kamer wil naar eventuele seksuele intimidatie bij departementen juichte de vice-premier toe. ‘Er zijn al vertrouwenspersonen, maar het is best wel goed om er nog eens naar te kijken. Je ziet in tal van organisaties op dit moment dat dit thema actueel is.’
Op de vraag of hij zich zorgen maakte over CDA’ers die mogelijk in het verleden in de fout zijn gegaan, zei hij: ‘Daar heb ik nog geen tel over nagedacht.’
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
Elsevier 22.02.2018 Over integriteit oordelen is lastig, leert de wethoudersaffaire in de Limburgse gemeente Brunssum. Een lesje voor de toekomst voor hen die niet kunnen wachten met oordelen.
‘Heel Nederland wil dat hij weggaat,’ wist het NOS Journaal eind vorig jaar te melden. Het ging over de Brunssumse wethouder Jo Palmen die onder vuur lag wegens een integriteitsprobleem.
De burgemeester, de gouverneur en nota bene de minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) hadden hun oordeel geveld en vonden dat de wethouder moest opstappen. Zo ontstond de bekende hetze-achtige sfeer die Nederland wel vaker in zijn greep krijgt.
En zie: drie maanden later oordelen twee hoogleraren dat het met die alom betwijfelde integriteit van Palmen meevalt. Dit in tegenstelling tot het oordeel van een eerder onderzoek waarop alle notabelen zich hadden gebaseerd.
De hoogleraren Douwe Jan Elzinga en Arno Korsten constaterenweliswaar dat Palmen door de jaren heen ‘een sfeer van belangenverstrengeling’ rond zijn persoon had gecreëerd, maar vinden ook dat hij is ‘gescalpeerd’ en op de ‘moderne guillotine’ is gelegd.
Te vlug uit de heup geschoten
Het eerdere onderzoek noemen ze ronduit ‘ondeugdelijk’. Minister Ollongren heeft volgens Korsten te vlug ‘uit de heup geschoten’.
Dat zijn harde woorden. Voormalig burgemeester Luc Winants (CDA), die als gevolg van de affaire vertrok, krijgt nu zelf onder uit de zak.
Winants en gouverneur Theo Bovens (CDA) hebben het hooggeleerde onderzoek intussen alweer gekritiseerd en vinden dat er te juridisch en te weinig moreel is gekeken.
Hoe dan ook. De affaire leert dat het lastig oordelen is over een begrip als integriteit.
Politiek is smerig werk
De wethouder zelf leek nergens van op te kijken. Hij was niet verrast door de uitkomst, want hij had niets fout gedaan. Hoewel Palmen al veertig jaar in de politiek zit, heeft hij er blijkbaar geen hoge pet van op. ‘Politiek is smerig werk. Bestuur is prettig werk,’ zei hij tegen Nieuwsuur.
En dus wil hij graag wethouder blijven. En daar gaat er maar een over: de gemeenteraad.
Er moet wel erg veel aan de hand zijn, wil een minister met een Kroonbesluit ingrijpen, zoals ze eerder suggereerde.
Ingrijpen moet Ollongren maar niet doen. Ze kan beter het advies van de hoogleraren opvolgen om aan een wettelijke integriteitstoets voor wethouders te gaan werken.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
BB 21.02.2018 Bepaald professioneel is het niet zoals Jo Palmen opereert, maar van de wethouder van Brunssum kan niet worden gezegd dat hij een hoog en ernstig integriteitsrisico vormt voor zijn gemeente. De hoogleraren Elzinga en Korsten hebben geen bewijs kunnen vinden voor belangenverstrengeling, waarvan Palmen op basis van eerder integriteitsonderzoek werd beticht.
Geheime analyse
Palmen trad na dat eerste onderzoek niet af. De gemeenteraad liet hem zitten, maar gaf de opdracht van een second opinion aan Douwe Jan Elzinga (Rijksuniversiteit Groningen) en Arno Korsten (Universiteit Maastricht). In dat vandaag gepresenteerde onderzoek maken de hoogleraren gehakt van de eerder uitgevoerde integriteitstoets in opdracht van de toenmalige burgemeester van Brunssum, Luc Winants. Bij die eerdere toets ging het om een geheime analyse, waar volgens Elzinga en Korsten ‘niemand het fijne van af wist’.
Zo werd gezegd dat Palmen een lopende vordering in rechte van omtrent 1,5 miljoen euro (schadeloosstelling) tegen de gemeente zou hebben. Alleen al om die reden zouden de persoonlijke en publieke belangen door elkaar lopen. De onderzoekers Elzinga en Korsten bewijzen dat er geen sprake is van een lopende juridische vordering en dat Palmen al sinds 2016 bovendien geen eigenaar meer is van de grond waarover het conflict ging.
Onbehoorlijk gedrag
Wel vinden Elzinga en Korsten dat Palmen zich onvoorzichtig gedroeg door over het geschil geen klare wijn te schenken. Zo liet hij lang onduidelijk dat de grond al was verkocht. Ook zou Jo Palmen zich door uitlatingen onbehoorlijk en dus niet integer hebben gedragen, maar die beschuldigingen kunnen niet tot de conclusie hoog integriteitsrisico leiden, ‘hoogstens tot een risico op het vlak van professionaliteit en communicatief vermogen’, aldus de hoogleraren.
Ook constateren zij dat Palmen met regelmaat ‘uitzonderlijk’ opereerde, waardoor snel een sfeer of een schijn van belangenverstrengeling kon ontstaan. De gemeente Brunssum krijgt in de second opinion het verwijt dat zij het geschil met Palmen over het gronddossier veel te lang heeft laten bestaan en onvoldoende heeft gestreefd naar een adequate oplossing.
Politiek strijdmiddel
De onderzoekers vellen een hard oordeel over het eerste onderzoek dat Palmen de kwalificatie opleverde van benoembaar, maar met een meer dan gemiddeld integriteitsrisico. Die kwalificatie werd vervolgens in de raad opgehoogd naar een ‘hoog, ernstig integriteitsrisico’. Die risicotoetsing in de vorm van een geheim persoonlijk advies aan de burgemeester – op basis van schriftelijke bronnen en mails, zonder dat de betrokkene hoor en wederhoor krijgt – betitelen Elzinga en Korsten als ondeugdelijk.
‘Vooral nu de verhouding tussen toenmalig burgemeester Winants en het raadslid – later wethouder Palmen – ernstig was verstoord, is dit een uiterst riskante manier van opereren, waarbij gemakkelijk allerlei andere motieven en overwegingen een rol kunnen gaan spelen’, stellen ze. In een gemeente met verstoorde politiek-bestuurlijke verhoudingen integriteit namelijk al heel snel als ‘politiek strijdmiddel’ wordt gebruikt. Om die reden is het in hun ogen zeer onwenselijk als burgemeesters alleen zouden kunnen beslissen over de vraag of een wethouder wel of niet kan worden benoemd.
Ingrijpen minister
Elzinga en Korsten stellen een andere procedure voor, waarbij burgemeester en raad gezamenlijk op een zorgvuldige manier de integriteitstoets uitvoeren. Die procedure zou in de wet vastgelegd moeten worden. Alleen in uiterste gevallen zou de burgemeester de minister van Binnenlandse Zaken kunnen verzoeken om een benoeming te blokkeren.
De minister zou dan een specifieke, in de Gemeentewet neergelegde bevoegdheid moeten krijgen ‘zich te bezinnen en eventueel knopen door te hakken.’ In ernstige gevallen zou dat een finale wettelijke bevoegdheid moeten zijn om de benoeming van de betreffende wethouder te verhinderen. Voordat de minister daartoe overgaat, zou volgens Elzinga en Korsten advies moeten worden ingewonnen van een landelijk college van drie personen.
VK 21.02.2018 Vormt Jo Palmen, de omstreden wethouder van Brunssum, nu wel of geen risico voor de integriteit van het gemeentelijk bestuur? De affaire-Palmen, die de Zuid-Limburgse gemeente al maanden in haar greep houdt en zelfs in Den Haag tot commotie heeft geleid, kreeg woensdag een nieuwe wending.
Eind 2017 kwam het bureau Governance & Integrity nog tot de conclusie: benoembaar, maar die benoeming brengt wel een meer dan gemiddeld integriteitsrisico met zich mee. Waarna oud-burgemeester Luc Winants die kwalificatie ook nog eens opklopte tot ‘een hoog, ernstig integriteitsrisico’.
Woensdag kwamen de hoogleraren Douwe Jan Elzinga en Arno Korsten met hun second opinion: ‘Wij zien geen meer dan gemiddeld integriteitsrisico. Er zijn geen dwingende redenen van integriteit om de huidige benoeming van de wethouder nog te corrigeren. De gemeenteraad heeft gelijk gehad door hem niet weg te sturen.’
Het onderzoeksrapport van beide bestuurskundigen wijst op tal van fouten rond het integriteitsonderzoek naar de wethouder. Palmen is ‘gescalpeerd’ en ‘op de moderne guillotine gelegd’, zegt Korsten woensdagmiddag op het gemeentehuis in Brunssum. Hij spreekt ook van ‘een inhumaan proces’.
‘Een rode kaart’
In het second opinion-onderzoek wordt bewezen dat er helemaal geen sprake is van een lopende juridische vordering
Vooral oud-burgemeester Luc Winants krijgt ervan langs. Hij kon slecht overweg met de eigenzinnige wethouder, voedde het eerste integriteitsonderzoek met vooral belastende informatie en hield ontlastende informatie achter . Bovendien kreeg de wethouder geen kans om zich te verweren. Elzinga: ‘Palmen werd aan een loden bal gelegd. Hij kreeg de mogelijkheid niet om dit te corrigeren.’
Ook de Limburgse commissaris van de koning Theo Bovens en minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren gingen volgens de onderzoekers in de fout. Op basis van de ‘opgepluste’ informatie die zij van Winants kregen (‘ernstig integriteitsrisico’) drongen beiden aan op het vertrek van de lokale bestuurder. Bovens had het over ‘een rode kaart’: aftreden. En Ollongren dreigde zelfs met een Haagse ingreep.
‘De minister heeft wel erg vlug uit de heup geschoten’, zegt Korsten. ‘Ze had beter de kiezen op elkaar kunnen houden.’
Oppassen
Wat het onderzoek van beide professoren vooral duidelijk maakt, dat is dat het enorm oppassen geblazen is met het begrip integriteit en onderzoeken naar integriteitsrisico’s. ‘Want integriteit wordt ook vaak ingezet als politiek strijdmiddel’, waarschuwen ze. Dat gevaar ligt vooral op de loer in zwak bestuurde gemeenten, waaronder ook Brunssum geschaard kan worden.
Gouverneur Bovens pochte begin november in een interview met de Volkskrant dat Limburg ‘het strengste integriteitsbeleid van heel Nederland’ heeft en dat ‘alle 33 gemeenten in Limburg hun wethouders screenen’. Dat gebeurt in veel andere provincies niet eens. Maar nu blijkt dat het met die screening ook flink mis kan gaan.
Grof en onbehoorlijk
Het is nu allereerst aan de raad van Brunssum. Zij hebben om dit tweede rapport gevraagd en op 6 maart 2018 gaat de raad hierover in debat, aldus Minister Kajsa Ollongren.
De integriteitstoets in opdracht van oud-burgemeester Winants ging om ‘een geheime analyse waar niemand het fijne van af wist’, aldus Elzinga en Korsten. De onderzoekers ontzenuwen in hun second opinion ook allerlei geruchten en berichten over mogelijke belangenverstrengeling.
Toch is de wethouder zeker niet vrij van smetten. Hij laat zich vaak grof en onbehoorlijk uit, communiceert slecht, opereert onprofessioneel en loopt als bestuurder vaak ‘langs het ravijn’. Maar die kwalificaties hebben niets met integriteit te maken, aldus de onderzoekers.
Het is ‘zeer onwenselijk’ indien burgemeesters alleen zouden kunnen beslissen over de vraag of een wethouder wel of niet kan worden benoemd. De onderzoekers pleiten voor een andere, wettelijk vastgelegde procedure, waarbij burgemeester en raad gezamenlijk de integriteitstoets uitvoeren.
‘Een terrorist van de democratie’
Alleen in uiterste gevallen zou een burgemeester de minister van Binnenlandse Zaken kunnen verzoeken om hun benoeming te blokkeren. Volgens de bestuurskundigen zou de minister daartoe pas mogen overgaan na advies te hebben ingewonnen van deskundigen.
Oud-burgemeester Winants, die opstapte omdat hij met het aanblijven van Palmen ‘niet langer kon instaan voor een integer bestuur’, zegt in een reactie dat de onderzoekers wel erg met een juridische bril naar de integriteitsrisico’s hebben gekeken. Hij ontkent dat hij ontlastende informatie heeft achtergehouden en blijft erbij dat aan Palmen een hoog integriteitsrisico kleeft.
Ook gouverneur Bovens vindt dat de onderzoekers de risico’s teveel relativeren. ‘Dat is niet wenselijk, niet opportuun en niet verstandig’, aldus Bovens. Minister Ollongren wil niet reageren op het verwijt dat ze te snel uit de heup heeft geschoten. ‘Het is nu allereerst aan de raad van Brunssum’, laat ze weten. ‘Zij hebben om dit tweede rapport gevraagd en op 6 maart gaat de raad hierover in debat.’
Wethouder Palmen zegt na afloop dat het rapport hem niks verbaast: ‘Want ik heb niks fout gedaan.’ In zijn wethouderskamer haalt hij wel fel uit naar oud-burgemeester Winants, die hij beschuldigt van een wetsovertreding door destijds geen extra raadsvergadering te willen uitschrijven. ‘Hij is een terrorist van de democratie’, aldus Palmen. ‘Dat is een beladen woord, maar het schudt de mensen wakker. Ik vind het ondermijning van de democratie.’
Wat was er aan de hand in Brunssum?
Het is ongekend in de bestuurlijke geschiedenis van Nederland: een wethouder die door de minister wegens belangenverstrengeling wordt weggestuurd. Toch hangt dat lot boven het hoofd van Jo Palmen. Wie is deze even omstreden als geliefde bestuurder?
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners.
NU 21.02.2018 Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken had beter “haar kiezen op elkaar kunnen houden” bij het uitspreken van een opvatting over de gang van zaken rond de omstreden wethouder Jo Palmen in Brunssum.
Dat stelt hoogleraar Arno Korsten woensdag in een toelichting op een integriteitsonderzoek naar de kwestie rond Palmen. “Ze heeft erg vlug uit de heup geschoten.”
Uit het onderzoek, dat op verzoek van de gemeenteraad is uitgevoerd, is gebleken dat Palmen zich niet schuldig heeft gemaakt aan belangenverstrengeling. Ook is er geen sprake van een groot “integriteitsrisico” voor de gemeenten.
De harde kritiek is pijnlijk voor de D66-minister. Ollongren toonde zich steeds bezorgd over het functioneren van Palmen. Ze vond eerder dat de wethouder zou moeten opstappen. Ook wilde ze desnoods een streep zetten door het besluit van de gemeenteraad om Palmen aan te stellen.
Burgemeester Winants
Volgens Korsten en medeonderzoekers Douwe Jan Elzinga baseerde de minister zich op uitlatingen van voormalig burgemeester Luc Winants van Brunssum en de Limburgse gouverneur Theo Bovens. De burgemeester dikte volgens Elzinga de conclusie van een eerder integriteitsonderzoek aan. Ontlastende informatie is uit het eerdere onderzoek weggehouden, aldus de onderzoekers die het eerdere negatieve integriteitsadvies “ondeugdelijk” noemen.
Zij wijzen erop dat er geen hoor en wederhoor gepleegd met Palmen. Bovendien was de verhouding tussen Palmen en Winants al ernstig verstoord. Daardoor kunnen makkelijk andere overwegingen een rol spelen.
Winants wilde dat Palmen opstapte. Toen deze met steun van de raad weigerde, vertrok Winants, omdat hij naar eigen zeggen de integriteit van het bestuur niet kon garanderen. Korsten en Elzinga vinden het echter ‘”ongewenst'” als burgemeesters kunnen beslissen over de benoeming van wethouders.
Winants ontkent dat hij de zaak heeft overdreven, zoals de onderzoekers beweren. ”Er was sprake van een meer dan gemiddeld risico, en dan ben ik als burgemeester verplicht actie te ondernemen”, zei Winants woensdag. Hij blijft erbij dat sprake is van belangenverstrengeling en dat Palmen daarom geen wethouder kan zijn.
Procedure
Elzinga en Korsten adviseren een andere procedure, waarbij burgemeester en raad gezamenlijk een integriteitstoets uitvoeren. ”Alleen in uiterste gevallen zou de burgemeester de minister kunnen verzoeken om een benoeming te blokkeren.”
Met hun onderzoek zeggen beide hoogleraren allerlei geruchten en berichten over belangenverstrengeling te ontzenuwen. Palmen zou zich in zijn uitlatingen wel onbehoorlijk en dus niet integer hebben gedragen. Maar volgens de onderzoekers is er desondanks geen hoog integriteitsrisico.
Tegelijkertijd heeft de gemeente een conflict over een lap grond met Palmen te lang laten bestaan en onvoldoende gestreefd naar een oplossing. De onderzoekers oordelen ‘”dat in een gemeente met verstoorde politiek-bestuurlijke verhoudingen integriteit al heel snel als ‘politiek strijdmiddel’ wordt gebruikt”.
Les
Onderzoeker Elzinga ziet de kwestie als een ‘blessing in disguise’: een goede les voor heel Nederland hoe hiermee om te gaan. Als je zoals in Limburg de burgemeester de bevoegdheid geeft de integriteit van een wethouder te toetsen, ontstaat er een spanning met de gemeenteraad. Alleen die beslist immers over de benoeming van een wethouder, zegt Elzinga.
“Maar zo’n situatie hadden we nodig. Geen land in Europa waar zoveel wethouders en burgemeesters aftreden om integriteitsproblemen. We zijn er heel scherp op. Soms te scherp, zoals in Brunssum. Maar dat is een leerproces.”
Palmen wil pas 6 maart tijdens de eertvolgende raadsvergadering op de uitkomsten van het onderzoek. “Wat ik vind is niet belangrijk. Belangrijk is wat de raad vindt”, zei hij woensdag na afloop van de presentatie.
Kritiek
De Limburgse gouverneur Theo Bovens plaatst kritische kanttekeningen bij het onderzoek. Volgens Bovens bekeken beide hoogleraren de integriteit van Palmen louter juridisch, en niet vanuit bestuurlijk en moreel standpunt. Dat vindt hij te beperkt.
Op juridische gronden relativeren beide onderzoekers volgens Bovens een eerdere integriteitstoets over wethouder Palmen. Volgens Bovens ”is een dergelijke relativering bij de door de onderzoekers beschreven risico’s rond integriteit niet wenselijk, niet opportuun en niet verstandig.”
Telegraaf 21.02.2018 De Limburgse gouverneur Theo Bovens en voormalig burgemeester Luc Winants van Brunssum plaatsen kritische kanttekeningen bij het onderzoek van de hoogleraren Arno Korsten en Douwe Jan Elzinga over de Brunssumse wethouder Jo Palmen. Volgens Bovens bekeken beide hoogleraren de integriteit van Palmen louter juridisch, en niet vanuit bestuurlijk en moreel standpunt. Dat vindt Bovens te beperkt.
Op juridische gronden relativeren beide onderzoekers volgens Bovens een eerdere integriteitstoets over wethouder Palmen. Volgens Bovens „is een dergelijke relativering bij de door de onderzoekers beschreven risico’s rond integriteit niet wenselijk, niet opportuun en niet verstandig”.
Winants ontkent dat hij de zaak heeft overdreven, zoals de onderzoekers beweren. „Er was sprake van een meer dan gemiddeld risico, en dan ben ik als burgemeester verplicht actie te ondernemen”, zei Winants woensdag. Hij blijft erbij dat sprake is van belangenverstrengeling en dat Palmen daarom geen wethouder kan zijn.
Telegraaf 21.02.2018 Als je zoals in Limburg de burgemeester de bevoegdheid geeft de integriteit van een wethouder te toetsen, ontstaat er een spanning met de gemeenteraad. Alleen die beslist immers over de benoeming van een wethouder.
In Brunssum leidde dat tot grote problemen, het aftreden van de burgemeester en ruzie binnen de raad. Wat er gebeurde is echter ’blessing in disguise’: een goede les voor heel Nederland hoe hiermee om te gaan.
Dat zei hoogleraar Douwe Jan Elzinga woensdagmiddag in zijn toelichting op een second opinion naar de integriteit van de omstreden wethouder Jo Palmen. „In Brunssum is het een en ander misgegaan”, zei Elzinga. „Maar zo’n situatie hadden we nodig. Geen land in Europa waar zoveel wethouders en burgemeesters aftreden om integriteitsproblemen. We zijn er heel scherp op. Soms te scherp, zoals in Brunssum. Maar dat is een leerproces.”
Elzinga pleitte voor „harde normen” bij het vaststellen wat integriteit is.
NOS 21.02.2018 Het begint met een een stuk grond. Jo Palmen koopt het perceel in 1976 van de gemeente Brunssum. Maar er ontstaat discussie over de grenzen van het perceel. Er volgt jarenlang juridisch getouwtrek, en als Palmen in 2006 voor het eerst wethouder is, wijst de gemeenteraad de grond aan hem toe.
Kort daarna komt er een ander college van burgemeester en wethouders, en dat college komt terug op het besluit. Na enig geharrewar zou Palmen (inmiddels raadslid voor BBB/Lijst Palmen) een schadeclaim hebben ingediend bij de gemeente van naar verluidt 1,5 miljoen euro.
Voor jurist hoef je niets te kunnen, aldus Jo Palmen, jurist
Voordat Palmen de politiek in gaat, is hij metselaar en aannemer. Hij schoolt zich later om tot jurist. “Voor jurist hoef je niets te kunnen”, zegt hij daar zelf over in een interview met een lokale zender. “Je moet je gezonde verstand gebruiken, wat iedereen heeft.”
Dat gezonde verstand gebruikt hij ook om zijn populariteit te vergroten in Brunssum, een plaats in Zuid-Limburg met zo’n 30.000 inwoners. Op maandag kunnen alle Brunssummers bij hem terecht voor gratis advies over allerhande kwesties.
Mensen lopen met hem weg of haten hem. Dat komt mede door zijn uitgesproken gedrag: hij neemt geen blad voor de mond. Zo maakte hij een mede-raadslid uit voor ‘varkenskop’ en burgemeester Winants noemde hij ‘achterlijke Heinie’.
Voormalig burgemeester Fons Jacobs liet hem zelfs een keer door de politie uit de raadszaal verwijderen vanwege opruiend taalgebruik en veelvuldig interrumperen. Hij had Jacobs ‘een circusdirecteur’ genoemd.
Zelf vindt Palmen dat hij gewoon duidelijk is. “Zo kunnen er geen misverstanden ontstaan. Vele wegen leiden naar Rome en ik neem altijd de kortste.” Dat hij mensen uitscheldt, ontkent hij. “Ik laat mensen altijd in hun waarde en respecteer hen, maar ik heb ook weleens een slechte dag.”
Palmen kan op voor zijn tweede termijn als wethouder als de de Brunssumse coalitie afgelopen september uiteenvalt. Maar er is een horde: een half jaar ervoor heeft de raad een reglement van orde aangenomen waarin staat dat kandidaat-wethouders een integriteitsonderzoek moeten ondergaan voordat ze worden geïnstalleerd.
Die horde wordt genomen zonder hem echt te nemen. De lokale partijen in Brunssum, die een krappe meerderheid hebben, wachten het integriteitsonderzoek niet af. Tegen de zin van burgemeester Winants en de oppositiepartijen, wordt Palmen gewoon geïnstalleerd.
Het integriteitsonderzoek wordt alsnog uitgevoerd en Palmen wordt daarin “een hoog risico” voor de lokale politiek genoemd.
Uit het rapport: “De wethouder is als burger verwikkeld in een langjarige juridische procedure. Daarin kan hij informatie gebruiken die hij eerst als raadslid- en nu als wethouder krijgt. Ook heeft zijn fractie tijdens een besloten raadsvergadering geprobeerd het conflict met de gemeente op de politieke agenda te krijgen. Dat is belangenverstrengeling.”
‘Bullshit, smaad en laster’
Palmen noemt de aantijgingen “bullshit, smaad en laster” en een aantasting van zijn privacy en integriteit. De oppositie en de burgemeester willen dat hij vertrekt, maar Palmen weigert. En de kwestie trekt hogerop ook de aandacht: minister van Binnenlandse Zaken Ollongren “onderzoekt de opties”.
“Het is lastig”, zegt ze begin december. “Want het gaat om een wethouder die gesteund wordt door de gemeenteraad en tegelijkertijd lijkt er een integriteitsrisico te spelen.”
Zeker, dat is mijn doel, aldus Minister Ollongren over aftreden van Palmen.
Begin december kondigt CDA-burgemeester Luc Winants aan dat hij opstapt, vanwege de “aanhoudende bestuurlijke crises in Brunssum”. Hij zegt geen deel uit te willen maken van een gemeentebestuur dat “zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”.
Ollongren zegt naar aanleiding van het vertrek van Winants dat Palmen moet opstappen. “Zeker, dat is mijn doel.” Maar zover komt het niet.
Een paar weken later stellen de coalitiepartijen in de gemeenteraad voor dat er een tweede integriteitsonderzoek komt naar Palmen, om zijn naam te zuiveren. Het voorstel wordt aangenomen, met alleen de stemmen van de coalitiepartijen voor.
‘Geen klare wijn’
Voor de stemming loopt de oppositie boos de zaal uit. Ze zijn verrast door de motie. En omdat ze zich er niet op hebben kunnen voorbereiden, verlaten CDA, PvdA, SP en VVD de zaal.
Het onderzoek kwam er dus toch en vandaag werd de uitkomst bekend. Twee hoogleraren die het onderzoek hebben gedaan, pleiten Palmen grotendeels vrij. Ze vinden dat de wethouder kan aanblijven. Maar ze vinden ook dat Palmen zich “onvoorzichtig gedroeg door over het geschil geen klare wijn te schenken”.
Zo blijkt de grond waar het allemaal om begon niet meer in het bezit te zijn van Palmen. En van een schadeclaim van 1,5 miljoen euro is geen sprake. “Palmen liet dit achterwege en bewees daarmee zichzelf en de gemeente Brunssum geen goede dienst.”
Telegraaf 21.02.2018 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen vormt geen risico voor de integriteit. Dat concluderen onderzoekers die zijn handel en wandel ten opzichte van de gemeente hebben doorgenomen. Een eerder onderzoek dat wel tot die conclusie kwam, deugde niet. Onze verslaggever Nico Fasotte is vanaf 14.00 uur bij een persconferentie over de zaak en doet live verslag via Twitter. Zijn updates lees je onderaan dit artikel.
De hoogleraren Douwe Jan Elzinga en Arno Korsten ontzenuwen in hun ’second opinion’ allerlei geruchten en berichten over belangenverstrengeling. Wel vinden ze dat Palmen zich onvoorzichtig gedroeg door geen klare wijn te schenken over conflicten.
Ruzie over grond
Palmen heeft tientallen jaren ruzie met de gemeente gehad over een stuk grond. Uiteindelijk heeft hij daar grotendeels gelijk over gekregen. Er zou nu een claim in de lucht hangen van anderhalf miljoen euro. De grond is al in 2016 verkocht, maar Palmen was daar lang onduidelijk over. Daardoor leek het of hij in het kader van die claim als wethouder grondzaken bij gemeentelijke informatie te kunnen die hij privé zou kunnen gebruiken. Maar er blijkt helemaal geen sprake te zijn van een juridische vordering.
Ook zou Palmen zich als een bullebak gedragen naar mede-politici en bestuurders. Zo schold hij hen in de gemeenteraad uit. Mede daardoor en het feit dat hij zich eigenzinnig opstelde, ontstond een sfeer en schijn van belangenverstrengeling. Maar volgens de onderzoekers is Palmen hierdoor hooguit ’een risico op het vlak van professionaliteit en communicatief vermogen’.
Tenslotte stellen de onderzoekers dat het vorige geheime onderzoek naar Palmen ondeugdelijk is, mede doordat de relatie tussen hem en toenmalig burgemeester Winants heel slecht was.
Ophef
Afgelopen december ontstond grote ophef toen minister Ollongren van Binnenlandse Zaken op het punt stond in te grijpen in Brunssum, een zelden ingezet paardenmiddel. Op basis van dit nieuwe rapport zou dat ten onrechte zijn geweest. Inmiddels is burgemeester Winants, mede door zijn conflicten met Palmen, opgestapt. Hij is opgevolgd door de ervaren Gerd Leers, die de rust in het Brunssumse gemeentehuis terug moet brengen en Palmen moet beteugelen.
AD 21.02.2018 De risico’s voor de benoeming van Jo Palmen tot wethouder van Brunssum zijn veel minder groot dan oud-burgemeester Luc Winants en commissaris van de koning Theo Bovens doen voorkomen. Dat stellen onderzoekers Arno Korsten en Douwe Jan Elzinga in een second opinion op de integriteitsanalyse van Palmen.
De veelbesproken wethouder kan in de ogen van de twee onderzoekers gewoon wethouder blijven tot de verkiezingen. Daarna roepen ze wel op tot bezinning. Het rapport van Korsten en Elzinga is vooral hard in de richting van oud-burgemeester Winants, maar spaart ook Palmen niet.
Winants heeft de conclusies in de risico-analyse over de benoeming van Jo Palmen tot wethouder ten onrechte verhard. Onderzoeksbureau Governance & Integrity (G&I) signaleerde weliswaar een meer dan gemiddeld risico bij de aanstelling van Palmen, maar achtte hem benoembaar. De inmiddels opgestapte Winants sprak in de media van een ‘hoog, ernstig risico’. Hij en in zijn kielzog gouverneur Bovens drongen eind vorig jaar aan op het aftreden van de toen al tot wethouder benoemde Palmen.
Daar is geen reden voor, concluderen Korsten en Elzinga de door de gemeenteraad gevraagde second opinion. Daarmee is niet gezegd dat Palmen geen enkele blaam treft stellen zij in het woensdag gepresenteerde rapport. De omstreden wethouder heeft er door zijn manier van opereren zelf aan bijgedragen dat de ‘sfeer van belangenverstrengeling’ rond zijn persoon is komen te hangen.
Bij Palmen zijn ‘diverse kwetsbaarheden ontstaan met zekere integriteitsrisico’s als gevolg’. Die zullen hem blijven achtervolgen, vrezen de twee onderzoekers. Dat zou voor hem reden tot bezinning moeten zijn in het geval hij na de raadsverkiezingen in maart terug wil keren als wethouder. Interventies van hogerhand moeten in Brunssum worden voorkomen. De twee spreken van een ‘semi-probleemgemeente’.
Van een ‘hoog, ernstig risico’ bij Palmens benoeming is volgens Korsten en Elzinga echter op geen enkel van de door G&I gesignaleerde risicogebieden sprake. De hoogleraren redeneren daarbij veelal strikt juridisch, zoals in het langjarige conflict tussen Palmen met de gemeente over een lap grond die hij van Brunssum kocht.
Waar G&I nog van belangenverstrengeling sprak omdat Palmens fractie in 2016 een raadsdebat over die kwestie aanvroeg, is er volgens Korsten en Elzinga geen sprake van een groot risico omdat Palmen de grond heeft verkocht aan zijn zoon en dus geen eigenaar meer is.
Ongepolijst
Door Palmens ongepolijste manier van opereren botste hij met achtereenvolgende burgemeesters die hun nood klaagden bij de gouverneur. Door de jarenlange, opeengestapelde kwesties rond zijn persoon zijn werkelijkheid en fictie nauwelijks meer te scheiden, signaleren Korsten en Elzinga. Dat zou een mogelijke verklaring ervoor zijn dat er op een ‘zeer geharnaste manier’ met Palmen wordt omgegaan, ‘terwijl tegelijkertijd de concreet aangevoerde argumenten in de risicotoets een minder grote overtuigingskracht hebben dan zich liet aanzien’.
En verder: ‘In sommige gevallen zijn de integriteitsverwijten terecht, in andere gevallen worden ze aangedikt en als politiek instrument gebruikt.’
Beide hoogleraren zijn bij dat alles kritisch over het optreden van Winants in dit dossier. Nadat de raad weigerde wethouder ondanks het kritische G&I-rapport weg te sturen, stapte de burgemeester zelf op. Daarmee crashte in Brunssum ook het integriteitsbeleid dat gouverneur Bovens in heel Limburg heeft uitgezet. Op zijn initiatief laat iedere burgemeester een risicoanalyse voor te benoemen wethouders uitvoeren.
In Brunssum bestond die analyse uit drie delen. Het derde – een persoonlijk advies aan de burgemeester – over de benoembaarheid van Jo Palmen deugt niet. Er is geen hoor- en wederhoor gepleegd, ook had Palmen inzage moeten krijgen. Oud-burgemeester Winants heeft ‘bedoeld dan wel onbedoeld’ niet alle relevante informatie overlegd.
Gemeenteraad aan zet
Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) laat weten dat de bal nu eerst bij de gemeenteraad van Brunssum ligt. Daar moet nu het debat gevoerd worden over de uitkomsten van het rapport.
Ollongren toonde zich steeds bezorgd over het functioneren van Palmen. Ze vond eerder dat de wethouder zou moeten opstappen. Ook wilde ze desnoods een streep zetten door het besluit van de gemeenteraad om Palmen aan te stellen.
Korsten/Elzinga over de risico’s:
Het grondconflict
Wel enig risico, maar niet zo hoog en ernstig als Winants het heeft voorgesteld. Als ervaren politicus had Palmen moeten weten dat hij persoonlijke dossiers weg moet houden van openbare besluitvorming. De gemeente, die zich jarenlang een oplossing min of meer heeft geblokkeerd, heeft de kwestie echter zelf ook tot een politiek item gemaakt. Geen belangenverstrengeling, omdat Palmen het betwiste stuk grond al in april 2016 aan zijn zoon heeft verkocht.
Grof taalgebruik
Palmen voldoet met zijn ‘rauwe communicatie’ niet altijd aan de gangbare eisen van professionaliteit qua taalgebruik en omgangsvormen. Dat komt de geloofwaardigheid van de Brunssumse politiek niet ten goede, maar daarmee is het nog geen integriteitskwestie.
Schijn belangenverstrengeling door procedures
Geen verhoogd risico omdat Palmen als wethouder verwikkeld is of zou kunnen raken in rechtszaken tegen gemeentebestuur.
Advocatenpraktijk Palmen junior
Wettelijk staat nergens dat een wethouder moet afzien van die functie omdat een zoon of dochter via zijn of haar werk met de gemeente van doen heeft. Palmen heeft als raadslid meer dan andere collega’s informatie opgevraagd die mogelijk te maken had met juridische procedures van zoonlief, maar hij was niet de enige. Dat hij deze info heeft verzameld om door te spelen naar zijn zoon is op geen enkele manier te bewijzen. Alleen het opvragen van informatie kan niet leiden tot de conclusie van hoog integriteitsrisico.
NOS 21.02.2018 Wethouder Jo Palmen van Brunssum had geen andere conclusie verwacht dan dat hij geen groot integriteitsrisico vormt voor de gemeente. “Het rapport is positief zoals ik gehoopt had, en ook niet anders had gekund”, zegt hij in een interview met de NOS.
Eerder vandaag werd bekendgemaakt dat Palmen volgens twee hoogleraren, die in opdracht van de gemeenteraad zijn integriteit opnieuw onderzochten, aan kan blijven. Inhoudelijk wil de wethouder nog niet reageren op het rapport. “Ik zal het eerst moeten bestuderen.” Het is volgens Palmen aan de raad of hij uiteindelijk mag blijven.
Excuses
De wethouder werd vorig jaar door onder andere de burgemeester en de minister van Binnenlandse Zaken onder druk gezet om op te stappen. Tegen Nieuwsuur zegt Palmen dat hij geen excuses van hen eist. “Dat laat ik aan hen over.”
De benoeming van Palmen in oktober vorig jaar zorgde voor een groot politiek schandaal in de Limburgse gemeente. In een geheim rapport in opdracht van burgemeester Winants was de conclusie dat er ernstige zorgen waren over de integriteit van de wethouder. Onder meer vanwege een vermeende juridische strijd met de gemeente om een stuk grond.
In het nieuwe rapport staat dat Palmen al jaren niet meer de eigenaar is van het betreffende stuk grond. Ook van een vermeende schadeclaim is volgens de onderzoekers geen sprake.
NOS 21.02.2018 Wethouder Jo Palmen vormt geen hoog en ernstig integriteitsrisico voor de gemeente Brunssum. Dat concluderen twee hoogleraren die in opdracht van de gemeenteraad de integriteit van de omstreden wethouder opnieuw onderzochten. Palmen kan wat hen betreft aanblijven.
De benoeming van Palmen in oktober vorig jaar zorgde voor een groot politiek schandaal in de Limburgse gemeente. In een geheim rapport dat burgemeester Winants had laten opstellen, werd de integriteit van de nieuwe wethouder een hoog en ernstig risico genoemd.
De gemeenteraad hield vast aan de benoeming, wat uiteindelijk leidde tot het vertrek van Winants. Daarop zei minister Ollongren van Binnenlandse Zaken dat Palmen wat haar betreft moest vertrekken.
Ollongren zegt nu dat het allereerst aan de gemeenteraad is om in debat te gaan met waarnemend burgemeester Gerd Leers. Ze benadrukt dat de raad om het tweede rapport had gevraagd.
Het grootste bezwaar tegen de benoeming van Palmen was dat hij in een juridische strijd met de gemeente zou zijn verwikkeld over een stuk grond. Hij zou als wethouder de uitkomst van dat conflict kunnen beïnvloeden.
De onderzoekers Arno Korsten (Maastricht) en Jan Elzinga (Groningen) hebben achterhaald dat Palmen al enkele jaren geen eigenaar meer is van het betwiste perceel. Hij verkocht het aan zijn zoon. Ook van een vermeende schadeclaim van 1,5 miljoen euro tegen de gemeente is geen sprake.
De hoogleraren pleiten de Limburgse politicus niet geheel vrij. Ze verwijten Palmen dat door zijn manier van opereren in de plaatselijke politiek “snel een sfeer of schijn van belangenverstrengelingen kon ontstaan”. In combinatie met andere kwetsbaarheden leidt dat wel tot zekere integriteitsrisico’s.
Korsten en Elzinga vinden dat Palmen zich “onvoorzichtig gedroeg door over het geschil geen klare wijn te schenken”. Hij droeg niet actief uit dat hij geen eigenaar meer was van de grond en dat hij ook geen juridische vordering tegen de gemeente had lopen. “Palmen liet dit achterwege en bewees daarmee zichzelf en de gemeente Brunssum geen goede dienst.”
Kritiek op gemeente en burgemeester
Ook de gemeente krijgt kritiek van de onderzoekers. Ze vinden dat door Brunssum “uiterst onhandig en onjuist in het integriteitsdossier is geopereerd”. De gemeente liet het conflict over de lap grond veel te lang bestaan en heeft niet voldoende gestreefd naar een passende oplossing.
Het eerste onderzoek naar de integriteit van Palmen was ondeugdelijk, zeggen de twee. Het was een geheim persoonlijk advies aan burgemeester Winants zonder hoor en wederhoor van de politicus.
Bovendien boterde het slecht tussen de burgemeester en Palmen. Winants gaf het bureau dat de risicotoets deed niet alle informatie die noodzakelijk was en gaf bovendien een mondelinge toelichting die niet traceerbaar bleek. Karsten en Elzinga noemen dit een zeer riskante manier van opereren.
‘Semi-probleemgemeente’
Het conflict is tekenend voor de slechte bestuurscultuur in Brunssum, die de hoogleraren typeren als semi-probleemgemeente. De verhoudingen in de raad en tussen de raad en het college zijn zo verstoord, dat integriteitskwesties worden gebruikt als politiek strijdmiddel.
Wel constateren de twee dat de interne verhoudingen in het college momenteel goed zijn en dat met het aantreden van tijdelijk burgemeester Gerd Leers ook stappen zijn gezet om de betrekkingen in de raad te verbeteren.
NU 19.02.2018 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen vormt dinsdag en woensdag onderwerp van debat tijdens twee extra commissievergaderingen van die gemeente.
Dinsdagavond staat een onderzoek door een rekenkamercommissie op de agenda. Dat beschrijft de elf procedures rond een stuk grond van 30 vierkante meter, waarover gemeente en Palmen elkaar al tientallen jaren in de haren vliegen. Woensdag staat de integriteit van Palmen op de agenda.
Beide vergaderingen worden voorgezeten door waarnemend burgemeester Gerd Leers. Die trad aan na het opstappen eind vorig jaar van burgemeester Luc Winants.
Vlak na de benoeming tot wethouder van Palmen in oktober 2017 verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Palmen weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad.
Grondzaken
Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al decennia lang een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal. Voor Winants was de gang van zaken onverteerbaar. Hij kon niet langer instaan voor de integriteit van het bestuur en vertrok.
Een raadsmeerderheid besloot in december tot woede van de oppositie dat er een second opinion moest komen naar de integriteit van Palmen. De coalitie trok daartoe de hoogleraren Arno Korsten uit Maastricht en Douwe Jan Elzinga uit Groningen aan. Die presenteren woensdag hun bevindingen aan een raadscommissie.
Risico
Inmiddels dreigt Palmen volgens regionale media met een claim van 1,5 miljoen euro om geleden schade rond het gronddossier. Om dit risico te verkleinen besloot de raad een deel van het onderzoeksrapport naar de gronddeal rond Palmen buiten de openbaarheid te houden.
Waar Winants als voorzitter vaak niet serieus genomen werd door enkele raadsfracties en Palmen grof geschut en beledigend taalgebruik niet uit de weg ging, wil Leers respect voor elkaar. Bij zijn aantreden begin januari liet Leers weten dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur. “Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort”, zei hij toen.
BB 19.02.2018 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen vormt dinsdag en woensdag onderwerp van debat tijdens twee extra commissievergaderingen van die gemeente. Dinsdagavond staat een onderzoek door een rekenkamercommissie op de agenda. Dat beschrijft de elf procedures rond een stuk grond van 30 vierkante meter, waarover gemeente en Palmen elkaar al tientallen jaren in de haren vliegen. Woensdag staat de integriteit van Palmen op de agenda.
Integriteitsrapport
Beide vergaderingen worden voorgezeten door waarnemend burgemeester Gerd Leers. Die trad aan na het opstappen eind vorig jaar van burgemeester Luc Winants. Vlak na de benoeming tot wethouder van Palmen in oktober 2017 verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Palmen weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al decennia lang een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal. Voor Winants was de gang van zaken onverteerbaar. Hij kon niet langer instaan voor de integriteit van het bestuur en vertrok.
Second opinion
Een raadsmeerderheid besloot in december tot woede van de oppositie dat er een second opinion moest komen naar de integriteit van Palmen. De coalitie trok daartoe de hoogleraren Arno Korsten uit Maastricht en Douwe Jan Elzinga uit Groningen aan. Die presenteren woensdag hun bevindingen aan een raadscommissie.
Gronddeal
Inmiddels dreigt Palmen volgens regionale media met een claim van 1,5 miljoen euro om geleden schade rond het gronddossier. Om dit risico te verkleinen besloot de raad een deel van het onderzoeksrapport naar de gronddeal rond Palmen buiten de openbaarheid te houden.
Respect
Waar Winants als voorzitter vaak niet serieus genomen werd door enkele raadsfracties en Palmen grof geschut en beledigend taalgebruik niet uit de weg ging, wil Leers respect voor elkaar. Bij zijn aantreden begin januari liet Leers weten dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur. ‘Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort’, zei hij toen. (ANP)
Telegraaf 17.01.2018 Waarnemend burgemeester van de gemeente Brunssum Gerd Leers heeft met de politie gesproken over passende maatregelen nadat dinsdag bij het distributiecentrum van PostNL in Heerlen een verdachte brief was opgedoken. Dat meldt een woordvoerder van de gemeente, die verder geen details over deze maatregelen wil geven.
De brief, volgens de gemeentewoordvoerder een poederbrief, bleek uiteindelijk niets gevaarlijks te bevatten, liet de politie weten. 1Limburg meldt op basis van bronnen dat de brief gericht was aan de in opspraak geraakte Brunssumse wethouder Jo Palmen. De politiewoordvoerder kan hier uit privacyoverwegingen niets over zeggen en ook de gemeentewoordvoerder wil hier niets over kwijt.
De zegsvrouw van de politie zei wel dat er geen sprake was van een gewone brief en dat er nog een onderzoek loopt naar de herkomst. „Zowel de burgemeester als de politie neemt dit zeer serieus”, aldus de gemeentewoordvoerder.
Meerderheid
Over de positie van Palmen is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Hij werd in oktober wethouder. Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Hij weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal.
Voormalig burgemeester Luc Winants trad in december af toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen. Er loopt een nieuw integriteitsonderzoek naar Palmen.
AD 17.01.2018 Bij het distributiecentrum van PostNL in Heerlen is gisteren een poederbrief onderschept. Regionale omroep 1Limburg meldt op basis van bronnen dat de brief was gericht aan de in opspraak geraakte Brunssumse wethouder Jo Palmen.
Onderzoek wees volgens een politiewoordvoerder uit dat er niets aan de hand was met de brief.
Uit een integriteitsonderzoek bleek dat Palmen als wethouder een gevaar vormt voor Brunssum. Hij werd benoemd voordat het onderzoek was afgerond. Burgemeester Luc Winants stapte vanwege de affaire op. Of er een verband is tussen de poederbrief en de kwestie in Brunssum, is nog onduidelijk.
BB 13.01.2018 Luc Winants kon het als hoeder van de integriteit in Brunssum niet langer aanzien en stapte op. De verloedering van de lokale politiek in Brunssum én daarbuiten is volgens de oud-burgemeester hemeltergend. ‘Die werkt ondermijning in de hand’, zegt hij in een interview met Binnenlands Bestuur.
Winants heeft goede hoop dat het signaal dat hij met zijn ontslag heeft willen afgeven aan de politiek, ook doordringt in de Brunssumse huiskamers. Maar of het helpt? ‘De twee CDA-raadsleden zijn moegestreden en doen niet mee aan de verkiezingen. De drie PvdA-raadsleden komen ook niet terug. Het jonge en veelbelovende VVD-raadslid Jaimy van Dijk stopt er ook mee. Die zegt: ik wil niet geassocieerd worden met deze politiek in Brunssum. Dat zie je overal in Nederland: verstandige mensen haken steeds vaker af in de lokale politiek. Ik begrijp dat op zich wel, maar tegelijk zeg ik: verdedig de democratie, want anders worden we gegijzeld door de schreeuwlelijkerds en de bozen. Mensen die denken: als er plaats is, pak mij maar! Je ziet dat nu al: verongelijkte mensen bij wie in Brunssum een hennepplantage is geruimd, zoeken de lokale politiek op.’
Fatsoen
Dat ruimen van plantages deed burgemeester Winants gemiddeld één keer in de week. Maar die aanpak leidde, zoals meer zaken, wel tot tweespalt in de gemeenteraad. ‘Met het in Brunssum onvermijdelijke gescheld’, weet Winants. ‘Raadslid Palmen die het college in een debat eerst uitmaakt voor terroristen en later voor verkrachters. Die een mede-raadslid uitmaakt voor ‘vèrkeskop’, waarvoor hij in 2015 is veroordeeld door de politierechter, en de burgemeester uitscheldt voor ‘achterlijke heinie’. Juist omdat er zoveel voorbeelden zijn weggevallen, moet politiek en bestuurlijk Nederland een toonbeeld zijn van fatsoen.’ Toch wordt Jo Palmen vervolgens wethouder, ondanks een alarmerend integriteitsrapport over hem.
Sneaky
‘Met mijn ontslag heb ik aandacht gevraagd voor het Palmen-verhaal, maar ik heb óók aandacht willen vragen voor de verloedering van de lokale democratie. Die verloedering werkt de ondermijning in de hand.’ Het alarmerende integriteitsonderzoek was klaar, Winants was ermee naar de raad gestapt en een meerderheid in de raad vond het wel goed zo. ‘Ik heb toen het ultieme gebaar gemaakt’, zegt hij. ‘Ik had geen keuze. Het afgelopen half jaar heb ik op alle mogelijke manieren, dan weer vriendelijk en dan weer hard en strijdbaar, met coaching door externen en met individuele gesprekken en met fracties, geprobeerd om de raad op de rails te krijgen. Dat is niet gelukt. Als de raad dan ook zonder integriteitstoets sneaky een raadslid wethouder maakt, terwijl de voltallige gemeenteraad nota bene in juni in een reglement van orde heeft bepaald dat níemand in Brunssum wethouder wordt zonder zo’n toets, dan zijn we uitgepraat.’
Voor gek
Na zijn vertrek heeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aangekondigd te bekijken of uitbreiding van de gereedschapskist voor burgemeesters opportuun is. Hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga vindt dat te voorbarig. De burgemeester is volgens hem immers pas sinds kort verantwoordelijk voor de bestuurlijke integriteit. ‘Hier moet je eerst een tijdje mee experimenteren’, schreef hij in Binnenlands Bestuur.
Volgens Winants valt er niets te experimenteren, omdat ‘je uiteindelijk altijd met lege handen staat’. Hij geeft een voorbeeld: ‘Palmen eiste dat ik een raadsvergadering zou beleggen over zijn grondconflict met de gemeente. Dat weigerde ik als hoeder van de integriteit. Hij maakte misbruik van zijn positie en plaatste zijn eigenbelang boven het algemeen belang. “En toch schrijf je die vergadering uit, want ik heb vier handtekeningen van raadsleden en daarmee sta ik in mijn recht.” Ik bellen met de provincie en het ministerie. Antwoord: poot stijf houden. Palmen zette door en dreigde met een procedure omdat ik mij niet aan de Gemeentewet hield. De provincie en het ministerie waren niet meer zo zeker van hun zaak. Ik moest die vergadering toch maar uitschrijven. De ene schending van de integriteit na de andere en wie staat er voor gek?’
Criminelen in raad
Elzinga zegt volgens Winants feitelijk: de gemeenteraad is de baas, niet de burgemeester. Accepteer het maar. ‘Dan moeten we óók accepteren dat straks in allerlei gemeenteraden en colleges mensen kunnen zitten met een criminele achtergrond die ongehinderd hun eigenbelang kunnen najagen’, reageert Winants. De luxe om ‘een tijdje te experimenteren’ is er volgens hem niet. Wat te doen? ‘Als alle alarmbellen gaan rinkelen, dan zou de burgemeester samen met de commissaris van de koning een dwingend advies aan de raad moeten kunnen geven om deze mijnheer of mevrouw niet te benoemen. Dat gaat ver, maar zonder dit instrument kun je de ondermijning van het bestuur niet bestrijden.’
BB 03.01.2018 De hoogleraren Arno Korsten uit Maastricht en Douwe Jan Elzinga uit Groningen gaan definitief de integriteit van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen opnieuw tegen het licht houden.
Opdracht
De hoogleraren hebben besloten de opdracht daartoe van de gemeenteraad te accepteren, liet de gemeente woensdag weten. Waarnemend burgemeester Gerd Leers ondersteunt het nadere onderzoek. De hoogleraren zullen uiterlijk medio februari 2018 gezamenlijk een rapport opstellen, dat bestemd is voor de gemeenteraad.
Conflict
Over de positie van Palmen is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Hij werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Hij weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal. Voormalig burgemeester Luc Winants trad in december af toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen.
Rust
Waarnemend burgemeester Gerd Leers ondersteunt het nadere onderzoek. Hij wil dat de rust in Brunssum weerkeert. ‘Het devies moet zijn: geen nieuws is goed nieuws’, hield Leers woensdagavond zijn gasten tijdens een nieuwjaarsreceptie van de gemeente voor. Leers volgde op 1 januari voormalig burgemeester Luc Winants op,
Beledigingen
Palmen staat bekend om zijn soms grove taalgebruik en beledigingen jegens raadsleden. Leers en Palmen spraken tijdens de receptie woensdag even informeel met elkaar. Leers liet woensdag bij zijn aantreden weten niet meteen te willen (ver)oordelen. Wel zei hij in zijn toespraak dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur. ‘Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort’, zei hij. En hij voegde daaraan toe: ‘Er gaat in Brunssum heel veel goed. Dat gaan we de rest van Nederland laten zien.’ (ANP)
NU 03.01.2018 De hoogleraren Arno Korten uit Maastricht en Jan Elzinga uit Groningen gaan definitief de integriteit van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen opnieuw tegen het licht houden. De hoogleraren hebben besloten de opdracht daartoe van de gemeenteraad te accepteren, liet de gemeente woensdag weten.
Waarnemend burgemeester Gerd Leers ondersteunt het nadere onderzoek. De hoogleraren zullen uiterlijk medio februari 2018 gezamenlijk een rapport opstellen, dat bestemd is voor de gemeenteraad.
Integriteit
Over de positie van Palmen is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Hij werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport.
Hij weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal.
Palmen staat bekend om zijn soms grove taalgebruik en beledigingen jegens raadsleden. Leers en Palmen spraken tijdens de receptie woensdag even informeel met elkaar.
Rust
Leers wil dat de rust in Brunssum weerkeert. ”Het devies moet zijn: geen nieuws is goed nieuws”, hield Leers woensdagavond zijn gasten tijdens een nieuwjaarsreceptie van de gemeente voor.
Leers volgde op 1 januari voormalig burgemeester Luc Winants op, die aftrad toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen. Hij liet woensdag bij zijn aantreden weten niet meteen te willen (ver)oordelen. Wel zei hij in zijn toespraak dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur.
”Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort”, zei hij. En hij voegde daaraan toe: ”Er gaat in Brunssum heel veel goed. Dat gaan we de rest van Nederland laten zien.”
Telegraaf 03.01.2018 Waarnemend burgemeester Gerd Leers wil dat de rust in Brunssum weerkeert. „Het devies moet zijn: geen nieuws is goed nieuws”, hield Leers woensdagavond zijn gasten tijdens een nieuwjaarsreceptie van de gemeente voor.
Leers volgde op 1 januari voormalig burgemeester Luc Winants op, die aftrad toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Jo Palmen weg te sturen. Over de positie van Palmen is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Hij werd op 10 oktober tot wethouder benoemd.
Weigering aftreden
Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Hij weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal.
Palmen staat bekend om zijn soms grove taalgebruik en beledigingen jegens raadsleden. Leers en Palmen spraken tijdens de receptie woensdag even informeel met elkaar.
’Er gaat in Brunssum heel veel goed’
Leers liet woensdag bij zijn aantreden weten niet meteen te willen (ver)oordelen. Wel zei hij in zijn toespraak dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur. „Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort”, zei hij. En hij voegde daaraan toe: „Er gaat in Brunssum heel veel goed. Dat gaan we de rest van Nederland laten zien.”
De gemeente Brunssum maakte woensdag bekend, dat de hoogleraren Arno Korsten uit Maastricht en Douwe Jan Elzinga uit Groningen definitief de integriteit van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen opnieuw tegen het licht gaan houden. De hoogleraren hebben besloten de opdracht daartoe van de gemeenteraad te accepteren.
Steun onderzoek
Leers ondersteunt het nadere onderzoek. De hoogleraren zullen uiterlijk medio februari 2018 gezamenlijk een rapport opstellen, dat bestemd is voor de gemeenteraad.
AD 03.01.2018 De hoogleraren Arno Korsten uit Maastricht en Douwe Jan Elzinga uit Groningen gaan definitief de integriteit van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen opnieuw tegen het licht houden. De hoogleraren hebben besloten de opdracht daartoe van de gemeenteraad te accepteren, liet de gemeente vandaag weten.
De hoogleraren zullen uiterlijk medio februari 2018 gezamenlijk een rapport opstellen, dat bestemd is voor de gemeenteraad.
Waarnemend burgemeester Gerd Leers wil dat de rust in Brunssum weerkeert. ,,Het devies moet zijn: geen nieuws is goed nieuws”, hield Leers vanavond zijn gasten tijdens een nieuwjaarsreceptie van de gemeente voor.
Leers liet vandaag bij zijn aantreden weten niet meteen te willen (ver)oordelen. Wel zei hij in zijn toespraak dat beledigingen, grof taalgebruik en intimidaties niet thuishoren in het openbaar bestuur. ,,Laten we afspreken dat iedereen zich gaat gedragen zoals het hoort'” zei hij. En hij voegde daaraan toe: ,,Er gaat in Brunssum heel veel goed. Dat gaan we de rest van Nederland laten zien.”
Aftreden
Over de positie van Palmen is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Hij werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Hij weigert echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad.
Ik kan geen deel uitmaken van een bestuur dat zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt, aldus Oud-burgemeester Luc Winants.
Voormalig burgemeester Luc Winants trad in december af toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen. ,,Ik kan en wil geen deel uitmaken van een gemeentebestuur dat zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”, liet Winants destijds in een verklaring weten.
Palmen is wethouder Grondzaken in Brunssum, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal. De kwestie liep zo hoog op dat minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken uiteindelijk Palmen opriep de eer aan zichzelf te houden en op te stappen. Zij sprak haar waardering uit voor oud-burgemeester Winants. ,,Hij zegt glashelder: dit kan niet en ik wil er geen verantwoordelijkheid voor nemen.” Jo Palmen gaf geen gehoor aan de oproep van de minister en liet weten gewoon aan te blijven als wethouder.
Wethouder Math Houben zei namens het college: ,,Wij gaan niet opstappen. De minister gaat overleggen met de gouverneur. Dat wachten we af.”
Telegraaf 22.12.2017 Vele honderden inwoners van Brunssum hebben vrijdagmiddag afscheid genomen van burgemeester Luc Winants. Grote afwezige was de omstreden wethouder Jo Palmen. Winants trad begin deze maand af toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen na een voor Palmen negatief integriteitsrapport. Volgens de burgemeester werd daarmee een grens overschreden.
Vrijdag namen onder anderen de burgemeesters van Sittard-Geleen, Meerssen en Landgraaf, oud-burgemeester Fons Jacobs van Brunssum en Helmond, de gedeputeerden Ger Koopmans en Eric Geurts, maar ook generaal Salvatore Farina van het in Brunssum gelegen hoofdkwartier van het NAVO Joint Force Command JFC afscheid van Winants.
Winants begon vijf jaar geleden als eerste burger van het 30.000 zielen tellende stadje. Een van de hoogtepunten tijdens zijn burgemeesterschap was de viering in mei van vijftig jaar NAVO in Brunssum, waar ook koning Willem-Alexander bij was.
In een korte afscheidsrede bedankte Winants met name de talloze vrijwilligers van het rijke verenigingsleven. Over zijn aftreden zei hij: „Ik heb een signaal willen afgeven. Integriteit moet aan de top van de agenda staan.”
De burgemeesters Sjraar Cox van Sittard-Geleen en Mirjam Clermonts van Meerssen zeiden achter hem te staan. „Hij kon niet anders”, zei Clermonts. Ook Cox zei dat Winants „geen andere keus had.” Jacobs noemde het „een drama, de reden waarom Winants moest gaan.”
Telegraaf 21.12.2017 Scheidend burgemeester Luc Winants van Brunssum heeft veel warme bijval gekregen van collega’s uit het hele land. Meer dan honderd burgemeesters namen contact met Winants op om hem een hart onder de riem te steken, nadat hij begin december besloot op te stappen in de affaire rond de in opspraak geraakte wethouder Jo Palmen.
Dat zei Winants in een gesprek met het ANP, vooruitlopend op zijn afscheidsreceptie vrijdagmiddag in Brunssum. „De burgemeesters staan achter mij, ik voel me door hen gesteund”, aldus Winants. „Veel van hen laten weten: het is heel goed wat je deed, hier moeten we mee aan de slag.”
Winants trad af toen een meerderheid van de raad weigerde wethouder Palmen weg te sturen na een voor Palmen vernietigend integriteitsrapport. Winants stond machteloos en trad af. „Hier werd een grens overschreden”, zegt hij.
’Meer bevoegdheden’
Burgemeesters moeten meer bevoegdheden krijgen, vindt hij. „In 95 procent van de gemeenten gaat het goed. Maar in die andere vijf procent zou je een dwingend advies moeten kunnen geven. Liefst samen met de commissaris der Koning (CdK). Nu al kan een provincie corrigerend optreden naar een gemeente, met name op financieel gebied. Ik zou graag zien dat dit ook kan wanneer de integriteit van het gemeentebestuur in het geding is. Zodat de CdK samen met de burgemeester kan ingrijpen.”
„Ik maak me er zorgen over dat er steeds minder verstandige mensen zin hebben om actief te worden in de lokale politiek. In plaats daarvan komen er steeds meer boze mensen, rond een geïsoleerd thema. Boze mensen vormen geen eenheid. Boosheid is geen goede drijfveer, leidt tot polarisatie. Een democratie vraagt om compromissen. We moeten hard werken om verstandige mensen terug in de politieke arena te krijgen. Anders krijg je in toenemende mate het risico dat boven- en onderwereld zich vermengen in de gemeenteraad. Dit vraagt extra aandacht.”
Winants hoopt snel weer als burgemeester elders aan de slag te kunnen.
AD 15.12.2017 Minister Kajsa Ollongren moet nu ingrijpen in de kwestie rond de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen, vindt Hans van Zon. Als het conflict te lang door blijft etteren, gaan de komende gemeenteraadsverkiezingen maar over één thema: de positie van Jo Palmen. Daarmee wordt heel Brunssum te kort gedaan.
Kajsa Ollongren houdt haar kruit nog even droog. Zij grijpt niet naar het zware wapen om de benoeming van de omstreden wethouder Jo Palmen in Brunssum nietig te verklaren. Kennelijk heeft het spoedberaad van de minister van Binnenlandse Zaken met onder meer de nieuwe waarnemend burgemeester Gerd Leers haar op andere gedachten gebracht.
Maar is er nog wel ruimte voor een ‘vreedzame’ oplossing van dit conflict dat de Limburgse gemeente al zo lang in zijn greep houdt? Alle partijen hebben zich zo ingegraven dat alleen zwaar artillerievuur – de nietigverklaring – het enige wapen lijkt om de impasse te doorbreken.
Bovendien ligt er een voor Jo Palmen overduidelijk ongunstig integriteitsrapport op tafel. Zijn reactie daarop – hij weigert af te treden, is een bestuurder onwaardig. Dat geldt ook voor de opstelling van de lokale partijen die hem in Brunssum door dik en dun blijven steunen. Partijen die een ‘second opinion’ willen, in de hoop dat er rapporteurs zijn te vinden die tot voor Palmen gunstige conclusies komen.
Natuurlijk, Gerd Leers, heeft een schat aan politieke en bestuurlijke ervaring. Hij was Kamerlid, minister en burgemeester (van Maastricht), werd geboren in Kerkrade. Maar als Leers nu al concludeert dat de kans klein is dat het geschil vóór de komende gemeenteraadsverkiezingen in maart wordt opgelost, dan blijft deze bestuurlijke wond te lang zweren.
Dan worden de lokale verkiezingen in gijzeling genomen, gaat het maar over één thema: de positie van Jo Palmen. Daarmee wordt heel Brunssum erg te kort gedaan. Als het gebrek aan integriteit en het gebrek aan politiek fatsoen, van zowel Palmen als de lokale partijen, blijft bestaan is dat ook een slecht voorbeeld voor de rest van het land. Minister Kajsa Ollongren moet daarom nu knopen doorhakken.
Telegraaf 14.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) krijgt een veeg uit de pan vanuit de oppositie over hoe ze met een omstreden wethouder uit Brunssum is omgesprongen. Enkele Kamerleden vinden haar eerdere oorlogstaal niet passen bij haar huidige gebrek aan actie.
De minister zei eerder dat de bewuste wethouder, Jo Palmen, weg moet. Hij vormt volgens een geheim onderzoek, waarvan de conclusies met de minister zijn gedeeld, een integriteitsgevaar voor de gemeente. Ollongren reageerde ontstemd. Als Palmen niet zelf zou gaan of als de gemeenteraad hem daar niet toe zou dwingen, sloot de minister niet uit dat er vanuit Den Haag ingegrepen zou worden om een vertrek af te dwingen.
Nu, na een gesprek met lokale bestuurders, blijkt dat Ollongren nog lang niet gaat ingrijpen. Ze wil eerst waarnemend burgemeester Gerd Leers laten kijken ’wat er precies aan de hand is’. Leers zelf zegt dat hij niet uitsluit dat Palmen kan blijven, maar waarschuwt wel dat er geen integriteitsschendingen onder zijn bewind mogen zijn.
Theo Bovens, de Commissaris van de Koning in Limburg, legt uit dat nationaal ingrijpen nu slechts nog een ’theoretische mogelijkheid’ is. Eerst moet echt vastgesteld worden dat de gemeente onbestuurbaar is, voordat dit uiterste middel toegepast mag worden.
’Dan moet ze ook echt ingrijpen’
Het resultaat van dit overleg zorgt voor teleurstelling bij Kamerleden van uit de oppositie. „De minister trekt eerst hele grote broek aan en doet dan niets. Als er echt zo’n groot probleem is als zij zegt, moet ze ook echt ingrijpen”, vindt PVV-Kamerlid Martin Bosma. GroenLinks-Kamerlid Nevin Özütok vult aan: „Haar spierballentaal was begrijpelijk, maar blijkt nu onverstandig omdat ze niet door kan pakken. Ze had beter eerst kunnen uitzoeken hoe ver ze wilde en kon gaan, voordat ze haar ferme uitspraken deed.”
Coalitiegenoot Harry van der Molen, CDA-Kamerlid, blijft de minister steunen en geeft haar wat tijd. „Ik ondersteun de grote woorden van deze minister dat deze man op moet stappen. Hoe dat moet, moeten we nu met elkaar bezien.” Ook de SP wil de minister nog tijd geven. „Corrupte bestuurders moeten weg, maar je hebt een probleem als de gemeenteraad die corrupte mensen niet wegstuurt. Dan zit je met een dilemma. Het is goed om nog even te bestuderen wat de volgende stap nu kan zijn”, zegt Kamerlid Van Raak.
BB 14.12.2017 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen wordt niet op last van de minister van Binnenlandse Zaken (BZK) naar huis gestuurd. Waarnemend burgemeester Gerd Leers moet de ontstane situatie eerst goed analyseren. Op basis daarvan kunnen vervolgstappen worden genomen. Er wordt de komende tijd bekeken of er landelijke richtlijnen moeten komen voor integriteitstoetsen voor lokale bestuurders.
Stap voor stap
Dat is de uitkomst van het gesprek dat de minister donderdagmiddag had met de scheidende Brunssumse burgemeester Luc Winants, waarnemend burgemeester Leers en de Limburgse gouverneur Theo Bovens. Volgens de woordvoerder van de minister lag het ook niet in de rede dat er vandaag een vergaand besluit zou worden genomen. ‘Het overleg was vooral informerend bedoeld. De minister wil stap voor stap te werk gaan.’
Analyse
De eerste stap was een beslissing van de gemeenteraad van Brunssum om de benoeming van Palmen te herroepen. Dat heeft de raad deze week niet gedaan. De tweede stap is dat ‘bestuurlijk zwaargewicht Leers’ de komende tijd gesprekken gaat voeren met raadsleden, wethouders en de per 1 januari vertrekkende Winants. De resultaten van Leers’ bevindingen zullen worden besproken met Ollongren en Bovens. Er is geen termijn afgesproken waarbinnen die analyse gereed moet zijn. De minister vindt het wel onwenselijk dat Palmen nog steeds als wethouder actief is, benadrukt de woordvoerder.
Bestuurlijke crisis
Op landelijk niveau wordt de komende tijd bekeken of burgemeesters voldoende instrumenten hebben om hun taak als hoeder van de bestuurlijke integriteit te kunnen waarmaken. Scheidend burgemeester Winants vindt dat hij, behalve gezag, niets in handen heeft. Zo zal worden gekeken naar de integriteitstoetsen, aldus de woordvoerder van de minister. ‘Niet alle gemeenten voeren die uit.’ In Brunssum is dat wel gedaan, maar daar werd de wethouder benoemd voordat de resultaten van het integriteitsonderzoek bekend werden.
Uit het onderzoek bleek dat Palmen een ‘hoog risico’ voor de gemeente vormt. ‘Er zal gekeken worden of er landelijke richtlijnen voor integriteitstoetsen moeten komen’, aldus de woordvoerder. Daarnaast zal ook worden bekeken of er bij bestuurlijke crises extra instrumenten voor burgemeesters of Commissarissen van de Koning moeten komen.
VK 14.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) grijpt ondanks een eerder dreigement niet in in Brunssum. Dat is de uitkomst van overleg tussen Ollongren, interim-burgemeester Gerd Leers, de opgestapte burgemeester Luc Winants en commissaris van de koning Theo Bovens.
In Brunssum is Jo Palmen (Burger Belangen Brunssum) in oktober wethouder geworden, ondanks de conclusie van een niet-openbaar gemaakt integriteitsrapport dat hij een risico is voor het gemeentebestuur van Brunssum. Hij heeft onder meer een conflict met de gemeente over een stuk grond. Winants stapte daarop op, omdat de raad ‘regels van integer bestuur aan de laars lapt’.
Ollongren dreigde vrijdag na de ministerraad met ingrijpen, als Palmen niet uit zichzelf zou vertrekken. De gemeenteraad besloot dinsdagavond echter dat hij gewoon kon aanblijven. Ollongren had met een beroep op artikel 132 van de Grondwet de benoeming van Palmen kunnen voordragen voor vernietiging, maar dan zou zij de democratische meerderheid van de raad hebben overruled. Juristen raadden haar een dergelijke ingreep af.
Zorgen
‘Wat wij hebben besproken, stelt mij nog steeds niet gerust’, zei Ollongren donderdag na afloop van het crisisberaad. ‘Een burgemeester die opstapt vanwege de benoeming van een wethouder is een signaal dat mij zorgen baart. Integriteit van het openbaar bestuur moet wat mij betreft altijd voorop staan.’
Gerd Leers krijgt nu van Ollongren ‘de ruimte om te bekijken welke vervolgstappen genomen moeten worden’. Hij gaat vanaf 1 januari aan de slag. Ollongren noemde Leers ‘een bestuurlijk zwaargewicht’. Volgens commissaris van de koning Bovens was artikel 132 wel besproken, maar gaat het vooralsnog te ver om te zeggen dat Brunssum ‘onbestuurbaar’ is geworden. Bovens: ‘Het is juridisch ingewikkeld om dat artikel in te zetten, maar het is zeker niet uigesloten.’
Lastige klus
Leers kent Brunssum goed, omdat hij er zelf jarenlang woonde
Zijn opdracht noemde Leers ‘een enorm lastige klus, omdat de huidige burgemeester heeft moeten constateren dat hij zo niet verder kon’. Hij kent Brunssum goed, omdat hij er zelf jarenlang woonde. ‘Mijn moeder woont er nog.’ Hij zei ‘stap voor stap’ alle opties langs te zullen lopen. ‘Ik ga mijn eigen weg: inventariseren, ieder raadslid individueel spreken, concluderen, en intussen een appèl doen op alle mensen om fatsoenlijk te communiceren.’
Leers zei geen deadline van de minister te hebben meegekregen. ‘Van mij komt voorlopig even geen nieuws.’
Dit schreven we eerder over de politieke crisis in Brunssum.
Wie is toch die omstreden én geliefde wethouder Jo Palmen, die van geen wijken weet?
Boven zijn hoofd hangt het lot weggestuurd te worden door de minister wegens belangenverstrengeling en hij wordt een ‘risico voor de lokale politiek’ genoemd. Toch lopen Brunssummers met hem weg. Wie is deze even omstreden als geliefde bestuurder?
Moord, drugs, uzi’s en een omstreden wethouder in een klein Limburgs stadje
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners. (+)
Aftredend burgemeester Brunssum vreest vermenging onder- en bovenwereld Aftredend burgemeester Luc Winants van Brunssum vreestop grond van zijn ervaringen in die Zuid-Limburgse gemeente dat de onder- en bovenwereld zich in de toekomst verder vermengen.
NOS 14.12.2017 Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken grijpt niet direct in om het vertrek van de Brunssumse wethouder Jo Palmen af te dwingen. Plaatsvervangend burgemeester Gerd Leers krijgt de tijd om orde op zaken te stellen. Dat heeft de minister gezegd na een gesprek met de Limburgse commissaris van de koning Theo Bovens en Leers.
Ollongren zegt dat Brunssum met Leers op 1 januari een gezaghebbende waarnemend burgemeester krijgt. “Als zijn bevindingen zijn dat het toch niet op deze manier verder kan, dan ga ik ervan uit dat het in Brunssum heel serieus wordt genomen.”
Begin deze maand zei Ollongren nog dat ze het liefst heeft dat de lokale politicus Palmen vertrekt. De oppositie in de gemeenteraad wilde dat hij zijn functie neerlegde na een geheim integriteitsonderzoek. Daarin wordt Palmen een “hoog risico” genoemd. Ook leeft een deel van de gemeenteraadsleden in onmin met Palmen na ruzies en scheldpartijen.
Vannacht stemde een meerderheid de raad in met een nieuw onderzoek. Palmen had zelf om het onderzoek gevraagd, om zijn naam te zuiveren. De oppositie liep boos weg toen de motie voor het nieuwe onderzoek aan de orde kwam.
Overleg
Burgemeester Winants stapt per 1 januari op vanwege de bestuurscrisis. Oud-burgemeester van Maastricht Gerd Leers (CDA) heeft van Ollongren de opdracht gekregen om orde op zaken te stellen en ervoor te zorgen dat partijen weer met elkaar gaan praten. “Daar waar niet integer bestuur aan de orde is, zal ik zeggen: tot hier en niet verder”, zei Leers.
De CDA’er krijgt ruim de tijd om te werken aan herstel in de Limburgse gemeente. “Langer dan weken en maanden.” Overigens ontstaat er na de gemeenteraadsverkiezingen in maart mogelijk weer een nieuwe situatie.
Ollongren zei verder dat ze gaat nadenken over een nieuwe wet. Die zou burgemeesters en de commissaris van de koning meer macht moeten geven om in te grijpen bij niet-integer bestuur.
NU 14.12.2017 Het kabinet grijpt nog niet in om het vertrek van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen af te dwingen.
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wil waarnemend burgemeester Gerd Leers eerst laten onderzoeken wat er in de Limburgse gemeente moet gebeuren.
Ollongren zei eerder dat Palmen moet opstappen, maar sprak na overleg met de scheidende burgemeester, de nieuwe waarnemend burgemeester en de commissaris van de Koning een stuk behoedzamer.
De benoeming van ”bestuurlijk zwaargewicht” Leers is al een krachtig signaal, denkt de minister. Die moet nu ”eerst de ruimte krijgen om echt te kijken wat er precies aan de hand is en op basis daarvan te zien wat er voor vervolgstappen moeten worden genomen”.
Het overleg met de drie betrokken bestuurders heeft Ollongren niet gerustgesteld, zei ze na afloop.
Telegraaf 14.12.2017 Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) grijpt nog niet in om het aftreden van de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen af te dwingen. Eerder dreigde ze daar wel mee, maar die uitspraken worden nog geen kracht bijgezet.
Palmen heeft volgens een geheim onderzoek een integriteitsprobleem. Als hij aan zou blijven zou dat een gevaar voor het bestuur betekenen en in de hele gemeente zijn dubieuze links met de onderwereld, weten bronnen.
Minister Ollongren zei daarom eerder dat Palmen weg moet. Hij moest zelf opstappen of de raad moest hem wegsturen. Zo niet, dan sloot ze niet uit dat er nationaal ingegrepen zou worden om Palmens vertrek af te dwingen.
Dat dreigement lijkt voorlopig loos. „Het is nu eerst aan Gerd Leers, een politiek zwaargewicht, om te kijken wat er precies aan de hand is”, zei ze over de nieuwe, waarnemende burgemeester nadat ze een gesprek met lokale bestuurders had over de situatie. De vervolgstappen zijn nu aan Leers. De vorige burgemeester stapte op uit onvrede met het aanblijven van wethouder Palmen.
Leers, bekend als oud-minister, zal ook niet direct afdwingen dat Palmen vertrekt, blijkt uit zijn woorden. De waarnemend burgemeester sluit zelfs niet uit dat Palmen aan kan blijven. Hij wil vooral dat de rust terugkeert in de Limburgse gemeente. Leers benadrukt wel dat hij schendingen van integriteit niet zal toestaan.
Onbestuurbaar verklaard
De Limburgse gouverneur Theo Bovens legt uit dat het instrument van nationaal ingrijpen nu ook niet eens ingezet kan worden. „Daarvoor moet eerst de gemeente onbestuurbaar verklaard worden.” Hij sluit niet uit dat dat uiteindelijk kan gebeuren als Leers er niet uitkomt, maar het is volgens hem nu nog slechts een ’theoretische mogelijkheid’.
Minister Ollongren is nog steeds bezorgd over de situatie in Brunssum, zegt ze.
AD 14.12.2017 Minister Kajsa Ollongren stuurt de Brunssumse wethouder Jo Palmen vooralsnog niet naar huis. Ze last een pauze in in de hoop dat de gemoederen in de Limburgse gemeente tot bedaren komen.
Leers moet nu eerst de kans krijgen alles in goede banen te leiden, aldus Kajsa Ollongren.
Palmens integriteit staat ter discussie. Er is een integriteitsrapport over hem opgemaakt, maar dat is geheim. Omdat burgemeester Luc Winants van Brunssum het niet eens was met zijn benoeming door de gemeenteraad, stapte die vorige week op. Ollongren dreigde eerder gebruik te maken van haar bevoegdheid om dat besluit van de gemeenteraad te vernietigen, maar wacht daar nu mee. Ze wil eerst dat Gerd Leers – die als waarnemend burgemeester aan de slag gaat in Brunssum – eerst nog eens met alle partijen gaat praten.
De minister van Binnenlandse Zaken heeft de bevoegdheid om raadsbesluiten te vernietigen. Op zich gebeurt dat vaker, alleen is het nog nooit voorgekomen dat ook een benoeming door een gemeenteraad werd vernietigd. ,,Ik heb de heer Leers geen deadline gesteld,’’ zei Ollongren vanmiddag na een gesprek dat ze had met zowel Winants als Leers over de ontstane situatie. ,,Ik ben nog steeds niet gerust op wat er in Brunssum gebeurt, maar Leers moet nu eerst de kans krijgen alles in goede banen te leiden.’’
De bewoners van Brunssum hebben recht op integer bestuur, aldus Kajsa Ollongren.
Leers heeft zelf niet de macht om een wethouder weg te sturen, benadrukte hij. Hij zal de tijd nemen om met alle partijen te praten in de gemeente en dan verslag uitbrengen aan Ollongen. ,,De bewoners van Brunssum hebben recht op integer bestuur. Dat een burgemeester opstapt om de benoeming van een wethouder is een verkeerd signaal. Dat zou omgekeerd moeten zijn’’, vindt de minister. ,,Ik wil dat er zo snel mogelijk weer integer bestuur komt in Brunssum. Maar dat moet wel zorgvuldig gebeuren. Daarom moet Leers nu vaststellen wat er voor nodig is om dat weer voor elkaar te krijgen.’’
Telegraaf 14.12.2017 De oppositiepartijen in de gemeenteraad van Brunssum zijn in de nacht van woensdag op donderdag boos weggelopen. Dat gebeurde tijdens een debat over een voorstel van de lokale fractie Lijst Palmen. Die diende een motie in om een second opinion naar de integriteit van wethouder Jo Palmen te laten instellen. De oppositie voelde zich door deze motie overvallen en vertrok.
De coalitie steunt de motie, waarin de raad aan de hoogleraren Arno Korten uit Maastricht en Jan Elzinga uit Groningen vraagt de integriteit van de omstreden wethouder Jo Palmen opnieuw te toetsen. Dit nadat een eerder integriteitsonderzoek negatief voor Palmen uitpakte. Desondanks weigert Palmen op te stappen. Het nieuwe onderzoek moet ,,alle bestuurders zuiveren van alle aantijgingen”, aldus raadslid Rob Claessen van de Lijst Palmen.
VK 13.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken heeft donderdagmiddag in Den Haag overleg met de commissaris van de koning in Limburg, Theo Bovens (CDA), over de ontstane situatie in Brunssum. Ook de opgestapte burgemeester Luc Winants (CDA) is daar bij. Dat heeft de woordvoerder van Ollongren bevestigd.
Dinsdagavond besloot de gemeenteraad dat de omstreden wethouder Jo Palmen kan aanblijven. Ollongren wilde dat hij zou opstappen. Vrijdag na de ministerraad zei Ollongren dat zij de raadsvergadering zou afwachten, alvorens eventueel in te grijpen.
Palmen (Burger Belangen Brunssum) werd in oktober tot wethouder benoemd, nog voordat een integriteitsonderzoek was afgerond. De uitkomst daarvan bleek negatief, vanwege een geschil tussen de gemeente en Palmen over een stuk grond. Het onderzoek is overigens niet openbaar gemaakt. Palmen wil een nieuw onderzoek.
Precedentloze vernietiging
Ollongren kan het kabinet voorstellen het raadsbesluit te vernietigen op grond van artikel 132 van de Grondwet. Daarin staat (lid 4) dat de Kroon een besluit van een decentraal bestuur kan vernietigen ‘wegens strijd met het recht of het algemeen belang’. Ollongren wil met Bovens en Winants bespreken of zo’n precedentloze vernietiging, waar de oppositie in Brunssum haar om heeft gevraagd, de enige optie is.
‘Ik zou daar heel terughoudend mee zijn’, zegt Paul Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit. ‘Palmen heeft de steun van een meerderheid van de raad. Het integriteitsrapport is geheim en opgesteld door een particulier bureau. Met welke argumenten kan de minister dan straks in de Tweede Kamer een eventueel wetsvoorstel ter vernietiging verantwoorden?’
In de vorige eeuw is door het Rijk drie keer ingegrepen in gemeenten wegens ‘taakverwaarlozing’ (artikel 132, lid 5). Het bekendste voorbeeld is de gemeente Finsterwolde, waar een regeringscommissaris de taken van het (communistische) gemeentebestuur overnam. In deze eeuw is een ingreep in Delfzijl overwogen, maar uiteindelijk niet uitgevoerd.
Van grove verwaarlozing door de raad is in dit geval echter geen sprake. Bovend’Eert: ‘Als belangenverstrengeling het probleem is, zou de oplossing beter gezocht kunnen worden in het ontkoppelen van die belangen. Bijvoorbeeld door af te spreken dat juridische procedures tussen gemeente en Palmen gedurende zijn wethouderschap worden stilgelegd.’
Ook emeritus hoogleraar staatsrecht Joop van den Berg is huiverig voor een ingreep. ‘Als je aan de bewegingsvrijheid van de gemeenteraad komt, moet je je wel goed afvragen waar je mee bezig bent. Want onrechtmatig kun je dit besluit niet noemen. Het zou een kanonschot zijn, omdat door allerlei terechte waarborgen in ons bestel een vliegenmepper ontbreekt.’
Wat is er toch aan de hand met Brunssum?
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners.
AD 13.12.2017 De omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen is morgen onderwerp van topoverleg op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Minister Kajsa Ollongren spreekt met de scheidende en aantredende burgemeester van Brunssum over de situatie. Ook commissaris van de Koning Theo Bovens is uitgenodigd.
Vlak na de aanstelling van de wethouder op 10 oktober verscheen een voor hem ongunstig integriteitsrapport. Palmen weigerde echter op te stappen, ondanks een oproep van minister Ollongren dat wel te doen. Hij werd daarin gesteund door een krappe meerderheid in de gemeenteraad.
Ollongren kan in het uiterste geval het besluit van de raad om Palmen aan te stellen, vernietigen. Zij heeft al gezegd dat ze niets uitsluit, maar deze manier van ingrijpen zou wel ongekend zijn. De minister van Binnenlandse Zaken hoopte eerder nog dat Palmen zelf zou opstappen of dat de gemeenteraad hem alsnog dwong.
De raad besloot vandaag wel tot een onderzoek door de rekenkamer naar een gronddeal waarbij de gemeente en de omstreden wethouder Palmen met elkaar overhoop liggen. De oppositie van CDA, PvdA, VVD en SP gaf tijdens de vergadering aan dat Palmen moet opstappen. Pas dan kunnen de verhoudingen in de raad verbeteren. Palmen weigerde dat echter opnieuw, bij monde van collega-wethouder Math Houben.
Burgemeester Luc Winants van Brunssum maakte vorige week bekend af te treden vanwege de kwestie. ,,Ik kan en wil geen deel uitmaken van een gemeentebestuur dat zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”, liet hij weten. Oud-minister Gerd Leers volgt Winants per 1 januari op. Gerd Leers zal nu tot zomer van komend jaar waarnemer in Brunssum blijven.
BB 13.12.2017 Een burgemeester moet samen met de Commissaris van de Koning (CdK) een benoeming kunnen blokkeren als uit een integriteitstoets blijkt dat een kandidaat-wethouder een hoog risicoprofiel heeft. Met dit instrument kunnen burgemeesters hun taak als hoeder van de bestuurlijke integriteit iets beter waarmaken dan nu. Maar er moet meer gebeuren.
Gesprek Ollongren
Dat stelt de Brunssumse burgemeester Luc Winants, die vorige week zijn vertrek aankondigde omdat hij als burgemeester niet meer garant kan staan voor een integer bestuur in zijn gemeente. Winants stelt dat een burgemeester nu geen instrumenten heeft om op te treden. Met zijn vertrek wil hij een discussie op gang brengen over de positie van een burgemeester in soortgelijke bestuurlijke vraagstukken.
‘Mijn vertrek is dan ook nadrukkelijk bedoeld als een oproep aan de minister om met oplossingen te komen’, zo stelde hij vorige week in een verklaring waarin hij zijn vertrek aankondigde. Winants heeft donderdagmiddag een gesprek met minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Directe aanleiding voor Winants vertrek is de benoeming van wethouder Jo Palmen, voordat de resultaten van een integriteitsonderzoek naar hem bekend werden. Dat onderzoek had een voor Palmen vernietigende uitkomst.
Worstelen
In het gesprek donderdag met minister Ollongren zal Winants onder meer pleiten voor een werkgroep die ‘op heel korte termijn aan de slag moet gaan om een goede analyse te maken van de situatie in Brunssum en het ontstaan daarvan’. Er moet ook Nederland-breed worden gekeken, vindt hij, want ‘burgemeesters zijn op allerlei locaties aan het worstelen met het bewaken van de bestuurlijke integriteit’.
In veel minder extreme gevallen dan in Brunssum, maar de burgemeesters hebben behalve hun gezag niets in handen om in te grijpen. ‘Ik wil meewerken aan een goede analyse en ook kijken naar oplossingsmogelijkheden’, zo zal hij aan de minister laten weten.
Licht op rood
Die oplossingsmogelijkheden ziet Winants op een aantal vlakken. Ten eerste rondom een wethoudersbenoeming. ‘Als uit een integriteitstoets van een kandidaat-wethouder een hoog risicoprofiel blijkt, dan zou je als burgemeester samen met de Commissaris van de Koning het licht op rood voor de benoeming van deze wethouder moeten kunnen zetten. Dat deel je van mijn part in vertrouwen met het presidium en daarmee is de kous af.’
Integriteitstoets
Ook de integriteitsonderzoeken moeten meer worden gestroomlijnd, vindt Winants. De integriteitstoets bij Palmen is uitgevoerd door Governance & Integrity. Winants: ‘Die doen dergelijke onderzoeken in 150 gemeenten. Het is een gerenommeerd bedrijf. Toch wordt die toets nu ineens ter discussie gesteld.’ (Palmen wil een nieuw onderzoek, red.).
‘Ook daar zit een enorm hiaat: hoe diepgaand moet die toets eigenlijk zijn. Daar moeten we toch geen verschil van mening over hebben. Je moet eenduidig gaan afspreken wat een integriteitstoets inhoudt’, vindt Winants. Daarbij moet worden afgesproken wat een hoog en laag risicoprofiel inhoudt en welke gevolgen een bepaald risicoprofiel voor een wethoudersbenoeming moet hebben.
Entree kwetsbare plek
‘Een andere kwetsbare plek waar je wat aan moet doen is de entree in de gemeentepolitiek. Die is kwetsbaar’, zo benadrukt Winants. Dat geldt zowel voor raadsleden als voor wethouders. ‘Die entree is toch een schakelpunt waar we als overheid op heel veel plaatsen heel strikte regels hebben. Alle ambtenaren hier in de organisatie hebben een VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag, red.) moeten aanvragen en overleggen. Die zit in hun dossier. In ons reglement van orde staat ook dat die VOG er moet komen, ook voor wethouders.’
De omstreden wethouder Palmen heeft er een aangevraagd, en daar wekenlang op moet wachten, vertelt Winants. ‘Er ontstaat dan twijfel, want normaal heeft iedere ambtenaar binnen 1,5 dag de uitslag. Als dat niet zo is, dan is er echt wat aan de hand.’ De VOG voor Palmen wordt uiteindelijk afgegeven en naar diens huisadres gestuurd, maar de wethouder weigert die te laten zien en wil er ook geen kopie van aan de burgemeester geven. ‘Als ik niet eens kan controleren, als ik niet in de raad een A-viertje kan optillen van ‘kijk eens dames en heren, daar is een VOG’, ja, wat heb ik dan?’
Nauwelijks toetsing
Ook rondom de entree van raadsleden in de gemeentepolitiek is er nu ‘nauwelijks enige toetsing op het gebied van integriteit’, aldus Winants. ‘Ik was een tijd geleden op een cursusavond met mensen die van plan zijn zich verkiesbaar te stellen voor de gemeenteraad. Daar sta ik op een goed moment oog in oog met een man waar ik een paar weken daarvoor een hennepplantage bij gesloten heb.
Die kijkt naar me en zegt ‘we komen er aan’. Dan denk ik toch, en dan, en dan? Die man staat straks op een kandidatenlijst en die wordt gekozen. Die heeft zwart geld genoeg om een mooie campagne op te zetten en voor je het weet heb ik hem hier zitten.’ Burgemeesters hebben volgens Winants niets in handen om tegen de dreigende verweving van de bovenwereld met de onderwereld op te treden. ‘Als burgemeester heb ik geen tools om bij twijfel te kunnen doorpakken.’
Erosie
Winants spreekt over erosie van het openbaar bestuur. ‘We hebben, en daar ben ik heel erg trots op, hier een ontzettend mooie democratie georganiseerd. Maar ik zie wel dat we die niet goed onderhouden en dat deze op veel plekken ook heel kwetsbaar is.’ Er moet dus iets gebeuren, en Winants zoekt het liever niet in een wetswijziging. Dat is een veel te lang traject. ‘Ik zou zo ontzettend graag, binnen de marges van de huidige wetten, kijken naar mogelijkheden om zaken aan te pakken.
Er moet een aantal praktische afspraken worden gemaakt. Als dat gaat om maatregelen die op het randje van de wet zitten of er tegenaan schuren, maak dan een aantal pilotgemeenten waar je kunt oefenen met maatregelen en kunt bekijken wat wel en wat niet werkt.’ Het gaat volgens hem om bestuurlijke vernieuwing. ‘We moeten er weer trots op zijn om met zijn allen te gaan werken aan de kwaliteit van het openbaar bestuur.’
Brunssummers lopen weg met dit ‘risico voor de lokale politiek’
VK 13.12.2017 Het is ongekend in de bestuurlijke geschiedenis van Nederland: een wethouder die door de minister de wegens belangenverstrengeling wordt weggestuurd. Toch hangt dat lot boven het hoofd van Jo Palmen. Wie is deze even omstreden als geliefde bestuurder?
‘Nu staat er geen mak schaap, nu ga ik ook in de aanval’, zei wethouder Jo Palmen (71) uit Brunssum onlangs in de gemeenteraad. Daar werd gedebatteerd over het geheime integriteitsonderzoek waarin staat dat Palmen een ‘hoog risico’ vormt voor de lokale politiek. Wie had gedacht dat die conclusie de wethouder de das om zou doen, komt bedrogen uit. Een nipte meerderheid van lokale partijen blijft wethouder Palmen steunen. Ook nadat minister Ollongren van Binnenlandse Zaken een dringend beroep deed op gemeenteraad en wethouder om gevolgen te verbinden aan het vernietigende rapport.
Wie is deze lokaal bestuurder, omstreden én geliefd, die van geen wijken weet? ‘Ik kom uit een nest van negen, en dan is het altijd al een struggle for life’, zei Palmen in 1993 in het Limburgsch Dagblad over zijn strijdlust. Toen was hij aan het bekomen van een rechtszaak waarin hij werd verdacht van betrokkenheid bij een bouwfraude, een zaak waarvoor hij zestien dagen in voorarrest zat en die ertoe leidde dat het lokale CDA hem aan de kant schoof. Van de bouwfraude werd hij vrijgesproken, maar er volgde wel een veroordeling voor het niet opgeven van zijn inkomsten als raadslid bij de aanvraag van een ww-uitkering.
Geen blad voor de mond
Volgens sommigen maakte Palmen zich tussen 2002 en 2006 al schuldig aan belangenverstrengeling
Palmen werkte zich op van metselaar tot aannemer en liet zich in de jaren tachtig in de avonduren bijscholen tot jurist. Een vak waarvoor je ‘niks hoeft te kunnen’, aldus Palmen tegen de lokale omroep. ‘Je normale gezonde verstand gebruiken, wat ieder mens heeft meegekregen van onze lieve heer.’
Sinds zijn royement door het CDA is Palmen met zijn eigen partij actief in de lokale politiek. Als raadslid neemt hij geen blad voor de mond. ‘Dat is heel duidelijk, dan kan er geen misverstand ontstaan’, zegt hij daar zelf over. Tussen 2002 en 2006 was hij al eens wethouder. Volgens sommigen maakte hij zich toen al schuldig aan belangenverstrengeling. Maar in 2014 wordt BBB/Lijst Palmen met 4 van de 21 zetels de grootste in Brunssum.
Zijn electorale succes is mede te danken aan het spreekuur aan zijn kantoor in de Dorpstraat, waar iedere Brunssummer op maandagavond terechtkan voor gratis advies. Ruzie met de buren, verwikkeld in een vechtscheiding of vragen over een bouwvergunning? Palmen hoort het allemaal rustig aan en voorziet de mensen van raad. ‘Vanuit de gedachte: als ik zelf in de stront zit, wil ik ook graag geholpen worden’, aldus Palmen.
Twan Tak, emeritus hoogleraar bestuursrecht die nu optreedt als Palmens raadsman: ‘Iedereen die wat heeft, kan aankloppen en wordt persoonlijk geholpen, zonder schuiven en formulieren. Dat brengt succes.’ ‘Dan heb je bijvoorbeeld een oudere dame die niet weet hoe ze een scootmobiel moet aanvragen, en dat doet hij dan’, zegt eigenaar Bas van café De Ruif in Brunssum. ‘Vervolgens vertelt zij aan iedereen in het bejaardenhuis: “Dat heeft Jo Palmen voor mij geregeld.” Zo maak je je populair bij het volk.’
Hij maakt collega-politici uit voor nazi’s en terroristen, noemt de burgemeester een ‘achterlijke Heinie’
‘Nazi’s en terroristen’
Zo vriendelijk als Palmen burgers op zijn spreekuur ontvangt, zo onbesuisd kan hij tekeer gaan in de gemeenteraad. Hij maakt collega-politici uit voor nazi’s en terroristen, noemt de burgemeester een ‘achterlijke Heinie’, een raadslid een verkrachter. In 2016 krijgt hij bij de politierechter een boete omdat hij raadslid Rob Dautzenberg heeft uitgemaakt voor ‘vèrkeskop’.
In het blaadje Consumentenwijzer -een paar A4’tjes met een nietje erdoor – publiceert Palmen een column die barst van de spelfouten. Ook in dit wekelijks huis-aan-huis verspreide schrijven slaat hij wild om zich heen. De column is een van de risico’s die onderzoeksbureau Governance & Integrity signaleert in het onlangs uitgebrachte integriteitsrapport. Voor Palmen reden om de rubriek over te dragen aan zijn fractievoorzitter Lefty Snackers, al menen Brunssummers in de schrijfstijl nog altijd de hand van de wethouder te herkennen.
Integriteitsrisico
Of het gewenst en überhaupt staatsrechtelijk mogelijk is dat de minister ingrijpt, is maar zeer de vraag
Een ander dossier dat als integriteitsrisico wordt gezien: de schadeclaim van naar verluidt 1,5 miljoen euro die burger Palmen heeft lopen tegen de gemeente in een twist om een lap grond – een dossier waarvoor hij nu als wethouder Palmen verantwoordelijk is. Daarnaast zou Palmen ook over andere kwesties nog procederen tegen de gemeente. Dat zijn zoon als ‘de beste advocaat van Brunssum’ soms betrokken is bij zaken waarin de gemeente ook partij is, wordt door de onderzoekers ook gezien als een risico op belangenverstrengeling.
Al met al is de conclusie van het rapport vernietigend voor de wethouder. De gemeenteraad verbindt er echter geen gevolgen aan. Of het gewenst en überhaupt staatsrechtelijk mogelijk is dat de minister ingrijpt, is maar zeer de vraag. Zelf wil Palmen niets kwijt over ‘die randverschijnselen’, zegt hij aan de telefoon. ‘Ik heb daar allemaal geen tijd voor, omdat ik alleen maar keihard aan het werk ben voor de belangen van Brunssum.’
Dit schreven we eerder over de politieke crisis in Brunssum;
Moord, drugs, uzi’s en een omstreden wethouder in een klein Limburgs stadje
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners. (+)
Aftredend burgemeester Brunssum vreest vermenging onder- en bovenwereld Aftredend burgemeester Luc Winants van Brunssum vreest op grond van zijn ervaringen in die Zuid-Limburgse gemeente dat de onder- en bovenwereld zich in de toekomst verder vermengen.
Minister Ollongren wil Brunssumse wethouder nog niet wegsturen; maar houdt ‘alle opties open’
Minister Kajsa Ollongren schrikt er voorlopig voor terug om een omstreden wethouder uit Brunssum weg te sturen. Ze wil wel dat de man vertrekt, maar vindt dat hij zelf zijn conclusie moet trekken. Anders moet de gemeenteraad hem wegsturen.
VK 13.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken heeft donderdagmiddag in Den Haag overleg met de commissaris van de koning in Limburg, Theo Bovens (CDA), over de ontstane situatie in Brunssum. Ook de opgestapte burgemeester Luc Winants (CDA) is daar bij. Dat heeft de woordvoerder van Ollongren bevestigd.
Dinsdagavond besloot de gemeenteraad dat de omstreden wethouder Jo Palmen kan aanblijven. Ollongren wilde dat hij zou opstappen. Vrijdag na de ministerraad zei Ollongren dat zij de raadsvergadering zou afwachten, alvorens eventueel in te grijpen.
Palmen (Burger Belangen Brunssum) werd in oktober tot wethouder benoemd, nog voordat een integriteitsonderzoek was afgerond. De uitkomst daarvan bleek negatief, vanwege een geschil tussen de gemeente en Palmen over een stuk grond. Het onderzoek is overigens niet openbaar gemaakt. Palmen wil een nieuw onderzoek.
Precedentloze vernietiging
Ollongren kan het kabinet voorstellen het raadsbesluit te vernietigen op grond van artikel 132 van de Grondwet. Daarin staat (lid 4) dat de Kroon een besluit van een decentraal bestuur kan vernietigen ‘wegens strijd met het recht of het algemeen belang’. Ollongren wil met Bovens en Winants bespreken of zo’n precedentloze vernietiging, waar de oppositie in Brunssum haar om heeft gevraagd, de enige optie is.
‘Ik zou daar heel terughoudend mee zijn’, zegt Paul Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit. ‘Palmen heeft de steun van een meerderheid van de raad. Het integriteitsrapport is geheim en opgesteld door een particulier bureau. Met welke argumenten kan de minister dan straks in de Tweede Kamer een eventueel wetsvoorstel ter vernietiging verantwoorden?’
In de vorige eeuw is door het Rijk drie keer ingegrepen in gemeenten wegens ‘taakverwaarlozing’ (artikel 132, lid 5). Het bekendste voorbeeld is de gemeente Finsterwolde, waar een regeringscommissaris de taken van het (communistische) gemeentebestuur overnam. In deze eeuw is een ingreep in Delfzijl overwogen, maar uiteindelijk niet uitgevoerd.
Van grove verwaarlozing door de raad is in dit geval echter geen sprake. Bovend’Eert: ‘Als belangenverstrengeling het probleem is, zou de oplossing beter gezocht kunnen worden in het ontkoppelen van die belangen. Bijvoorbeeld door af te spreken dat juridische procedures tussen gemeente en Palmen gedurende zijn wethouderschap worden stilgelegd.’
Ook emeritus hoogleraar staatsrecht Joop van den Berg is huiverig voor een ingreep. ‘Als je aan de bewegingsvrijheid van de gemeenteraad komt, moet je je wel goed afvragen waar je mee bezig bent. Want onrechtmatig kun je dit besluit niet noemen. Het zou een kanonschot zijn, omdat door allerlei terechte waarborgen in ons bestel een vliegenmepper ontbreekt.’
Wat is er toch aan de hand met Brunssum?
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners.
AD 13.12.2017 De omstreden wethouder Jo Palmen in Brunssum is niet van plan om op te stappen. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken vroeg hem dat wel te doen. Palmen maakte zijn beslissing vanavond duidelijk aan het begin van een gemeenteraadsvergadering in de Zuid-Limburgse plaats.
De gemeenteraad besloot dinsdagavond wel tot een onderzoek door de rekenkamer naar een gronddeal waarbij de gemeente en de omstreden wethouder Palmen met elkaar overhoop liggen. Volgens de coalitie is een conflict om een stuk grond reden voor een negatief advies van een integriteitscommissie over Palmen. De coalitie wil dat uitgezocht hebben.
De oppositie verzette zich hevig tegen het nieuwe onderzoek, dat volgens haar de wethouder juist in de kaart kan spelen. Palmen kan aan de hand van de resultaten van het onderzoek een eventuele claim van mogelijk anderhalf miljoen euro tegen de gemeente verder onderbouwen, vreest de oppositie. Bovendien hoort Palmen zijn vermeende recht te halen in de rechtbank, en niet via de gemeenteraad, aldus de oppositie.
Hevige aanvaring
Dat standpunt leidde tot hevige aanvaringen met de coalitie van lokale partijen. Die hoopt dat het onderzoek de kou uit de lucht haalt zodat de nieuwe gemeenteraad na de verkiezingen in maart 2018 met een schone lei kan beginnen.
De oppositie van CDA, PvdA, VVD en SP vindt dat Palmen moet opstappen. Pas dan kunnen de verhoudingen in de raad verbeteren. Palmen weigerde dat dinsdag opnieuw, bij monde van collega-wethouder Math Houben. Die verwierp een oproep van minister Kajsa Ollogren van Binnenlandse Zaken aan Palmen om zijn wethouderschap neer te leggen wegens ernstige twijfels aan zijn integriteit.
Vernietigend
De gemeenteraad benoemde Palmen begin oktober tot wethouder zonder een integriteitsonderzoek af te wachten. Toen er uiteindelijk een voor hem vernietigend integriteitsrapport kwam, weigerde hij af te treden, gesteund door een kleine meerderheid in de raad.
Vorige week maakte Palmen kenbaar een nieuw onderzoek te willen naar zijn integriteit. Hij verwerpt de aantijgingen in het oorspronkelijke onderzoek en wil een ‘onpartijdige en onafhankelijke contra-expertise van het integriteitsrapport’.
Op de vraag van VVD-fractievoorzitter Jack van Oppen of het hele college na de oproep van Ollongren opstapt, antwoordde wethouder Math Houben namens het college: ,,Wij gaan niet opstappen. De minister gaat overleggen met de gouverneur. Dat wachten we af.”
Slecht geïnformeerd
Van horen zeggen liegt men het hardst, Aldus Lefty Snackers – Fractievoorzitter van de Lijst Palmen
De grootste fractie in de raad, de Lijst Palmen, nodigde de minister uit om met de raad te komen praten. Volgens fractievoorzitter Lefty Snackers van de Lijst Palmen heeft de minister te veel van horen zeggen. ,,Van horen zeggen liegt men het hardst”, aldus Snackers.
Ook coalitiepartij PAK vindt dat de minister slecht geïnformeerd is. ,,Het zou fijn zijn als de minister zich baseert op de stukken, en niet zoals gouverneur Bovens op krantenartikelen”, sneerde PAK-fractievoorzitter Servie Lespoir.
VK 13.12.2017 De gemeenteraad van Brunssum heeft dinsdagavond besloten tot een onderzoek door de rekenkamer naar een gronddeal waarbij de gemeente en de omstreden wethouder Jo Palmen met elkaar overhoop liggen. Palmen liet in een raadsvergadering in de Zuid-Limburgse gemeente weten niet op stappen, ondanks de oproep van minister Kajsa Ollogren van Binnenlandse Zaken dat wel te doen.
Palmen werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem vernietigend integriteitsrapport. Hij weigert sindsdien af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Volgens de coalitie is een conflict om een stuk grond reden voor een negatief advies van een integriteitscommissie over Palmen. De coalitie van lokale partijen, waaronder Palmens eigen partij, wil dat uitgezocht hebben.
De grootste fractie in de raad, de Lijst Palmen, nodigde minister Ollogren uit om met de gemeenteraad te komen praten. Volgens fractievoorzitter Lefty Snackers van de Lijst Palmen heeft de minister te veel van horen zeggen. ‘Van horen zeggen liegt men het hardst’, aldus Snackers. Ook coalitiepartij PAK vindt dat de minister slecht geïnformeerd is. ‘Het zou fijn zijn als de minister zich baseert op de stukken, en niet zoals gouverneur Bovens op krantenartikelen’, sneerde PAK-fractievoorzitter Servie Lespoir.
Hevige aanvaringen
De oppositie verzette zich hevig dinsdag tegen het nieuwe onderzoek, dat volgens haar de wethouder juist in de kaart kan spelen. Palmen kan aan de hand van de resultaten van het onderzoek een eventuele claim van mogelijk anderhalf miljoen euro tegen de gemeente verder onderbouwen, vreest de oppositie. Bovendien hoort Palmen zijn vermeende recht te halen in de rechtbank, en niet via de gemeenteraad, aldus de oppositie.
Dat standpunt leidde tot hevige aanvaringen met de coalitie van lokale partijen. Die hoopt dat het onderzoek de kou uit de lucht haalt zodat de nieuwe gemeenteraad na de verkiezingen in maart 2018 met een schone lei kan beginnen. De oppositie van CDA, PvdA, VVD en SP vindt dat Palmen moet opstappen. Pas dan kunnen de verhoudingen in de raad verbeteren.
VK 13.12.2017 De gemeenteraad van Brunssum heeft dinsdagavond besloten tot een onderzoek door de rekenkamer naar een gronddeal waarbij de gemeente en de omstreden wethouder Jo Palmen met elkaar overhoop liggen. Palmen liet in een raadsvergadering in de Zuid-Limburgse gemeente weten niet op stappen, ondanks de oproep van minister Kajsa Ollogren van Binnenlandse Zaken dat wel te doen.
Palmen werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem vernietigend integriteitsrapport. Hij weigert sindsdien af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. Volgens de coalitie is een conflict om een stuk grond reden voor een negatief advies van een integriteitscommissie over Palmen. De coalitie van lokale partijen, waaronder Palmens eigen partij, wil dat uitgezocht hebben.
De grootste fractie in de raad, de Lijst Palmen, nodigde minister Ollogren uit om met de gemeenteraad te komen praten. Volgens fractievoorzitter Lefty Snackers van de Lijst Palmen heeft de minister te veel van horen zeggen. ‘Van horen zeggen liegt men het hardst’, aldus Snackers. Ook coalitiepartij PAK vindt dat de minister slecht geïnformeerd is. ‘Het zou fijn zijn als de minister zich baseert op de stukken, en niet zoals gouverneur Bovens op krantenartikelen’, sneerde PAK-fractievoorzitter Servie Lespoir.
Hevige aanvaringen
De oppositie verzette zich hevig dinsdag tegen het nieuwe onderzoek, dat volgens haar de wethouder juist in de kaart kan spelen. Palmen kan aan de hand van de resultaten van het onderzoek een eventuele claim van mogelijk anderhalf miljoen euro tegen de gemeente verder onderbouwen, vreest de oppositie. Bovendien hoort Palmen zijn vermeende recht te halen in de rechtbank, en niet via de gemeenteraad, aldus de oppositie.
Dat standpunt leidde tot hevige aanvaringen met de coalitie van lokale partijen. Die hoopt dat het onderzoek de kou uit de lucht haalt zodat de nieuwe gemeenteraad na de verkiezingen in maart 2018 met een schone lei kan beginnen. De oppositie van CDA, PvdA, VVD en SP vindt dat Palmen moet opstappen. Pas dan kunnen de verhoudingen in de raad verbeteren.
BB 12.12.2017 De omstreden wethouder Jo Palmen van Brunssum is niet van plan om op te stappen, ook niet na de oproep van minister Kajsa Ollogren van Binnenlandse Zaken dat wel te doen. Dat werd dinsdagavond duidelijk aan het begin van een gemeenteraadsvergadering in de Zuid-Limburgse plaats.
Integriteit
Palmen werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Vlak daarna verscheen een voor hem vernietigend integriteitsrapport. Hij weigerde echter af te treden, daarin gesteund door een meerderheid in de raad. De raad bespreekt dinsdagavond een voorstel voor een nieuw onderzoek naar Palmen.
Afwachten
Op de vraag van VVD-fractievoorzitter Jack van Oppen of het hele college na de oproep van Ollongren opstapt, antwoordde wethouder Math Houben namens het college: ‘Wij gaan niet opstappen. De minister gaat overleggen met de gouverneur. Dat wachten we af.’
Horen zeggen
De grootste fractie in de raad, de Lijst Palmen, nodigde de minister uit om met de raad te komen praten. Volgens fractievoorzitter Lefty Snackers van de Lijst Palmen heeft de minister te veel van horen zeggen. ‘Van horen zeggen liegt men het hardst’, aldus Snackers.
Krantenartikelen
Ook coalitiepartij PAK vindt dat de minister slecht geïnformeerd is. ‘Het zou fijn zijn als de minister zich baseert op de stukken, en niet zoals gouverneur Bovens op krantenartikelen’, sneerde PAK-fractievoorzitter Servie Lespoir. (ANP)
NOS 12.12.2017 Het gemeentebestuur van Brunssum blijft voorlopig achter wethouder Palmen staan. “We wachten overleg af tussen de minister en de gouverneur. We gaan niet opstappen!”, zei een van de wethouders namens het college.
Dat gesprek tussen minister Ollongren en gouverneur (commissaris van de koning in Limburg) Theo Bovens (CDA) is vermoedelijk donderdag. Beiden willen net als de oppositie in de Brunssumse gemeenteraad dat Palmen van Burger Belangen Brunssum (BBB) opstapt, omdat uit een integriteitsonderzoek naar voren is gekomen dat zijn wethouderschap een groot risico inhoudt.
Volgens Palmen deugt dat onderzoek niet. Hij wil dat er opnieuw onderzoeknaar hem gedaan wordt. De raad zal daar vermoedelijk later op de avond mee instemmen.
Fractievoorzitter Snackers van de BBB nodigt minister Ollongren uit naar de Brunssumse raad te komen om te horen hoe partijen in de raad tegen het eerdere onderzoek aankijken. Het rapport is niet openbaar gemaakt. “Van horen zeggen, liegt men het hardst”, zei Snackers.
Enorme risico’s
Palmen werd in oktober met een kleine meerderheid tot wethouder benoemd, nog voordat een integriteitsonderzoek naar hem was afgerond. Volgens de oppositie concluderen de onderzoekers dat de gemeente “enorme risico’s” loopt als Palmen aanblijft. Vermoedelijk doelen zij daarmee op een juridisch geschil over een stuk grond dat Palmen met de gemeente heeft.
De oppositie eiste daarom dat Palmen zou opstappen, maar een motie tegen hem haalde het niet. Dat was voor burgemeester Winants reden om zijn vertrek aan te kondigen. Hij zei geen deel uit te willen maken van een gemeentebestuur dat “zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”.
Ook minister Ollongren wil dat Palmen opstapt. “Zeker, dat is mijn doel”, zei ze in een reactie op het vertrek van Winants.
NOS 12.12.2017 “Een slimme man, geen stommerik en volgens mij wel eerlijk”, zo omschrijft Twan Senden de omstreden wethouder Jo Palmen van Brunssum. Senden is directeur en hoofdredacteur van streekomroep Loo-tv en volgt de politieke carrière van Palmen al jaren.
Ook Geertjan Claessens, verslaggever voor De Limburger en Limburgs Dagblad noemt Palmen “een heel slimme man”. Maar wel een met een gebruiksaanwijzing. “Hij heeft een sociale inborst, komt op voor mensen en kan slecht tegen onrecht. Maar hij komt op voor die mensen op een manier waarmee hij anderen tegen zich in het harnas jaagt en dat is niet zo handig.”
Vanavond eerste vergadering
Jo Palmen werd in oktober door de gemeenteraad van Brunssum benoemd tot wethouder, zonder een integriteitstoets af te wachten. Toen die er alsnog kwam, viel dat negatief voor hem uit. Palmen werd in dat rapport een groot risico voor Brunssum genoemd. Hij is als burger al jaren verwikkeld in een juridisch gevecht met de gemeente over een stuk grond.
Toch wilde de gemeenteraad hem niet wegsturen en dat was voor burgemeester Luc Winants reden om op te stappen. Ook minister Ollongren heeft zich met de zaak bemoeid. Ze wil dat Palmen zijn conclusies trekt en opstapt, maar dat weigert hij.
Vanavond was de eerste reguliere raadsvergadering van de gemeenteraad van Brunssum sinds de affaire. Daarin werd duidelijk dat het gemeentebestuur achter Palmen blijft staan. Mogelijk komt er ook een nieuw integriteitsonderzoek naar Palmen en een onderzoekscommissie die zich moet gaan buigen over het gronddispuut tussen Palmen en de gemeente.
Vele wegen leiden naar Rome en ik neem altijd de kortste, aldus Jo Palmen.
Voordat Palmen in de politiek ging was hij metselaar en aannemer. Hij schoolde zich om tot jurist. “Voor jurist hoef je niets te kunnen”, zegt hij daar zelf over in een interview op Loo-tv. “Je moet je gezonde verstand gebruiken, wat iedereen heeft.”
Mensen lopen met hem weg of haten hem. Dat komt mede door zijn uitgesproken gedrag; hij neemt geen blad voor de mond. Zo maakte hij een mede-raadslid uit voor ‘varkenskop’ en de burgemeester noemde hij ‘achterlijke Heinie’.
Zelf vindt hij dat hij gewoon duidelijk is. “Zo kunnen er geen misverstanden ontstaan. Vele wegen leiden naar Rome en ik neem altijd de kortste.” Dat hij mensen uitscheldt ontkent hij. “Ik laat mensen altijd in hun waarde en respecteer hen, maar ik heb ook weleens een slechte dag.”
Op de fiets in gesprek met Jo Palmen
Volgens Geertjan Claessens heeft Palmen twee gezichten. “Veel mensen kunnen het goed met hem vinden, hij is bijvoorbeeld heel goed met het bestuur van allerlei verenigingen. Maar als je tegen hem bent, laat hij zijn andere gezicht zien en kan dan enorm uitpakken en schelden. Dat doet hij ook in de gemeenteraad en dat gedrag vormt een risico voor de gemeente.”
In een column die Palmen schreef in een lokaal weekblad maakte hij volgens Claessens bestuurders uit voor dictators en nazi’s. “Communicatief niet zo sterk.”
Toen hij wethouder werd, stopte Palmen met de column, maar het vermoeden bestaat dat hij die, hoewel er een andere naam boven staat, nog steeds zelf schrijft. “Aan de tekst en de schrijfwijze zie je dat het toch van hem komt”, zegt Senden.
Hij roept dan dingen die hij misschien beter niet had kunnen zeggen, aldus Twan Senden.
Volgens Senden zit er behoorlijk wat oud zeer in de politiek in Brunssum. “Bij de afgelopen verkiezingen kreeg Palmen steeds de meeste stemmen van de bevolking. Maar door coalitiepartners werd hij altijd buitengesloten en dat zette bij hem veel kwaad bloed.”
Toch is het volgens Senden geen verkeerde man. “Hij was jaren geleden ook al eens wethouder en toen heeft hij goed gefunctioneerd. Hij is kundig, weet waar het om gaat en je houdt hem niet voor de gek. Hij zit daar gewoon op zijn plek.”
‘Ook niet helemaal koosjer’
Maar de manier waarop hij soms in de gemeenteraad optreedt helpt hem niet, denkt Senden. “Hij laat van zich horen als hij het ergens niet mee eens is en roept dan dingen die hij misschien beter niet had kunnen zeggen.”
Winants wordt 1 januari 2018 opgevolgd door waarnemend burgemeester Gerd Leers. “Ook niet helemaal koosjer met zijn vakantievilla in Bulgarije”, constateert Senden.
VK 08.12.2017 Aftredend burgemeester Luc Winants van Brunssum vreest op grond van zijn ervaringen in die Zuid-Limburgse gemeente dat de onder- en bovenwereld zich in de toekomst verder vermengen.
‘Wij rollen hier in Brunssum gemiddeld eens per week een hennepkwekerij op’, zegt Winants. ‘Ik schrik dan toch wel heel erg als ik in een klasje voor aankomend raadsleden iemand tegenkom bij wie we nog niet zolang geleden hennep hebben aangetroffen. In datzelfde groepje zat nog een persoon met een twijfelachtige achtergrond.’
Een meerderheid van de Brunssumse gemeenteraad negeerde onlangs een rapport waaruit blijkt dat wethouder Jo Palmen een ‘hoog risico’ is voor het lokaal bestuur, onder meer vanwege de kans op belangenverstrengeling omdat hij als burger een schadeclaim tegen de gemeente heeft lopen. Winants (CDA) maakte daarop afgelopen maandag zijn aftreden bekend, omdat hij niet kan instaan voor de integriteit van het college.
De scheidend burgemeester denkt dat deze gang van zaken een klimaat schept waarin andere onzuivere figuren hun kans grijpen. In de raadsvergadering in Brunssum over de positie van Palmen bleek vorige week dat een verleden met wat smetten door sommige raadsleden juist positief werd uitgelegd, omdat dat ‘de volkse gemeenschap’ zou vertegenwoordigen.
Het voormalige mijnwerkersstadje Brunssum (28 duizend inwoners) heeft behoorlijke problemen op het gebied van onder meer drugscriminaliteit. Ondermijning is hier eerder een probleem gebleken. Binnenkort komen twee gemeenteambtenaren voor de rechter die worden verdacht van het witwassen van crimineel geld.
In de politieregio Parkstad, waar Brunssum onder valt, doken de afgelopen jaren bovendien twee mollen op die criminelen voorzagen van informatie. Een agent uit Kerkrade werd onlangs tot 2,5 jaar cel veroordeeld, een Heerlense agent moet nog voor de rechter verschijnen op verdenking van het tegen betaling doorspelen van vertrouwelijke politiegegevens.
Criminele infiltratie
De cultuur van ‘ons kent ons’ leidt in kleinere plaatsen tot ongewenste beïnvloeding met criminele oogmerken
In een kwart van de gemeentes zijn er sterke vermoedens van criminele infiltratie in het lokaal bestuur, bleek in oktober uit een onderzoek van Pro Facto. Daarbij gaat het vooral om infiltrerende raadsleden. Het is echter meestal lastig te bewijzen dat iemand zich verkiesbaar stelt om daarmee criminele doelen na te streven.
Emile Kolthoff, lector ondermijning bij Avans en hoogleraar criminologie aan de Open Universiteit, noemde het in september in deze krant een ‘realistisch scenario’ dat criminelen proberen via democratische weg hun invloed te vergroten. ‘Partijen hebben moeite om kandidaten te vinden, dus ze zijn vaak allang blij met enthousiaste aanmeldingen.’
Uit het onderzoek van Pro Facto onder bijna vierduizend raadsleden, lokaal bestuurders en ambtenaren, bleek dat vermoedens van infiltratie vaker voorkomen in grote gemeenten dan in kleine. In kleinere plaatsen is het volgens Pro Facto meer een probleem dat de cultuur van ‘ons kent ons’ leidt tot ongewenste beïnvloeding met criminele oogmerken. De criminelen hebben dan volgens Pro Facto helemaal geen functie in het lokaal bestuur nodig om hun invloed te laten gelden, maar gebruiken hun connecties om te krijgen wat ze willen.
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners. Lees vandaag in de Volkskrant een uitgebreide reconstructie.
De politieke crisis in Brunssum
Moord op een drugsdealer, uzi’s, hennepkwekerijen, bussen die met stenen worden bekogeld. En een burgemeester die zijn ambt neerlegt omdat een omstreden wethouder niet wil opstappen. Het lijken grotestadsproblemen, maar het is Brunssum, een Limburgs stadje met 28 duizend inwoners.
Oud-minister Gerd Leers (CDA) waarnemend burgemeester Brunssum
Gerd Leers wordt waarnemend burgemeester van Brunssum. Huidig burgemeester Luc Winants treedt af vanwege de crisis rond de omstreden wethouder Jo Palmen. Die vormt volgens een onafhankelijk integriteitsrapport een ‘hoog risico’ voor het lokaal bestuur van de Zuid-Limburgse gemeente.
Minister Ollongren wil Brunssumse wethouder nog niet wegsturen; maar houdt ‘alle opties open’
Minister Kajsa Ollongren schrikt er voorlopig voor terug om een omstreden wethouder uit Brunssum weg te sturen. Ze wil wel dat de man vertrekt, maar vindt dat hij zelf zijn conclusie moet trekken. Anders moet de gemeenteraad hem wegsturen.
Wéér een bus bekogeld in Brunssum: is het vernielzucht of verveling?
De politie gaat ’s avonds extra surveilleren in Brunssum in een poging een einde te maken aan het bekogelen van lijnbussen van vervoerder Arriva.
Telegraaf 08.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) spreekt volgende week met de scheidende en aantredende burgemeester van Brunssum over de omstreden wethouder Jo Palmen in de gemeente. Ollongren liet vrijdag weten dat ze ook commissaris van de Koning Theo Bovens heeft uitgenodigd.
Burgemeester Luc Winants maakte deze week bekend af te treden. „Ik kan en wil geen deel uitmaken van een gemeentebestuur dat zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”, liet hij maandag in een verklaring weten. Een integriteitsonderzoek pakte slecht uit voor Palmen. Desondanks benoemde de gemeenteraad hem tot wethouder. Oud-minister Gerd Leers volgt Winants per 1 januari op.
Ollongren wil dat de wethouder vertrekt. Ze zei eerder deze week dat ze niets uitsluit en desnoods ingrijpt. Ze wil echter eerst de situatie goed in kaart brengen en bekijken welke opties er nog meer zijn. Ze wil daarom spreken met degenen die het beste zicht hebben op de situatie.
BB 06.12.2017 De in opspraak geraakte Brunssumse wethouder Jo Palmen wil een nieuw onderzoek naar zijn integriteit. Hij verwerpt de uitkomsten van een voor hem negatief uitgevallen integriteitsonderzoek en wil zich tegen de aantijgingen verweren. Palmen laat woensdag weten twee advocaten in de arm te hebben genomen.
Contra-expertise
‘Ik verlang een onpartijdige en onafhankelijke contra-expertise van het integriteitsrapport dat buiten mij om is opgesteld en mij te laste is gelegd’, laat Palmen weten. ‘Ik heb het volste vertrouwen in het resultaat van zo’n second opinion en op rectificatie van alle aantijgingen.’ De gemeenteraad van Brunssum benoemde Palmen tot wethouder zonder een integriteitstoets af te wachten. Toen die er alsnog kwam, viel dat negatief voor Palmen uit.
Integer bestuur
Een motie van de oppositie om Palmen uit zijn ambt te zetten, haalde het vorige week niet. Daarop kondigde burgemeester Luc Winants (CDA) van Brunssum aan per 1 januari op te stappen. Volgens Winants vertrekt hij omdat de gemeenteraad besluiten nam ‘waaruit een fundamenteel gebrek van respect voor integer bestuur spreekt’. De Limburgse gouverneur Theo Bovens wees vervolgens Gerd Leers aan als waarnemer in Brunssum.
Onderzoekscommissie
Minister Kajsa Ollongren wil ook dat Palmen opstapt, liet zij dinsdag weten. Volgens Palmen is tegen hem ‘een ongekend negatieve en ongefundeerde publiciteitscampagne gestart’. Hij wil verder geen toelichting geven. Palmens raadsman Twan Tak liet weten dat de gemeenteraad aan zet is om een nieuw onderzoek uit te laten voeren. De eerstkomende raadsvergadering is komende dinsdagavond. Een raadslid van de coalitie liet woensdag weten dat dinsdag een onderzoekscommissie zal worden samengesteld. (ANP)
AD 06.12.2017 De in opspraak geraakte Brunssumse wethouder Jo Palmen wil een nieuw onderzoek naar zijn integriteit. Hij verwerpt de uitkomsten van het eerdere onderzoek, dat negatief voor hem uitpakte.
Ik heb het volste vertrouwen in het resultaat van zo’n second opinion en op rectificatie van alle aantijgingen, aldus Jo Palmen.
Palmen wil zich verweren tegen alle aantijgingen en heeft inmiddels twee advocaten in de arm genomen, laat hij vanmiddag weten. ,,Ik verlang een onpartijdige en onafhankelijke contra-expertise van het integriteitsrapport dat buiten mij om is opgesteld en mij ten laste is gelegd”, aldus Palmen. ,,Ik heb het volste vertrouwen in het resultaat van zo’n second opinion en op rectificatie van alle aantijgingen.”
De gemeenteraad van Brunssum benoemde Palmen begin oktober tot wethouder, zonder eerst de uitkomst van het integriteitsonderzoek af te wachten. Toen die negatief uitviel, weigerde Palmen zijn zetel op te geven.
‘Gebrek aan respect’
De rel leidde uiteindelijk tot het opstappen van burgemeester Luc Winants. ,,Ik kan en wil geen deel uitmaken van een gemeentebestuur dat zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt”, liet hij weten in een verklaring. Winants sprak van een ‘fundamenteel gebrek aan respect voor integer bestuur’. In het verleden liet Palmen zich bij herhaling schofferend en beledigend uit over burgemeester Winants (‘achterlijke Heinie’) en raadsleden (‘varkenskop’). Gerd Leers zal nu tot zomer van komend jaar waarnemend burgemeester in Brunssum blijven.
De oppositiepartijen van de raad hebben minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken verzocht in te grijpen. Die is ook van mening dat Palmen moet opstappen, maar hoopte dat de wethouder de eer aan zichzelf zou houden. Als dat niet gebeurt, zullen ‘anderen moeten handelen‘, aldus de minister gisteren.
Palmens advocaat Twan Tak laat weten dat nu de raad aan zet is om een nieuw integriteitsonderzoek te laten uitvoeren. Komende dinsdag is er weer een raadsvergadering, dan zal er een onderzoekscommissie worden samengesteld.
BB 05.12.2017 Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil dat de omstreden Brunssumse wethouder Jo Palmen weggaat. De bewindsvrouw hoopt dat Palmen zelf opstapt, maar als dat niet gebeurt sluit ze niet uit dat zij zelf gaat ingrijpen. Palmen wilde dinsdag niet reageren.
Gronddeal
Burgemeester Luc Winants stapte maandag op omdat hij niet meer met Palmen door één deur kan. Oud-minister Gerd Leers begint 1 januari als waarnemend burgemeester van Brunssum en moet proberen de rust te laten terugkeren. Begin oktober benoemde de gemeenteraad van Brunssum Palmen tot wethouder zonder een integriteitsonderzoek af te wachten. Toen dat vlak daarna alsnog kwam, schetste dat een negatief beeld van Palmen. Desondanks bleef hij zitten, gesteund door een kleine meerderheid in de raad. Palmen is wethouder Grondzaken, maar hij heeft al langer een conflict met diezelfde gemeente over een gronddeal.
Gebrek aan respect
Volgens de opgestapte Winants nam de gemeenteraad besluiten ‘waaruit een fundamenteel gebrek van respect voor integer bestuur spreekt’. Hij zei daar machteloos tegenover te staan. Zijn vertrek was ook nadrukkelijk een oproep aan Ollongren om zich met de kwestie te bemoeien. De minister noemt de stap van Winants dapper. ‘Hij zegt glashelder: dit kan niet en ik wil er geen verantwoordelijkheid voor nemen’.
Stap voor stap
Ollongren vindt dat er in Brunssum geen wethouders moeten zitten die problemen hebben met hun integriteit. ‘We bezien stap voor stap en dag voor dag hoe we met deze kwestie moeten omgaan’, aldus Ollongren na een verzoek van PvdA, VVD, SP en CDA uit Brunssum om in te grijpen. Deze vier oppositiepartijen hebben haar gevraagd de procedure te beginnen die een streep zet door de benoeming van Palmen als wethouder. (ANP)
VK 05.12.2017 Oud-minister Gerd Leers (CDA) wordt waarnemend burgemeester van Brunssum. Huidig burgemeester Luc Winants (eveneens CDA) treedt af vanwege de crisis rond de omstreden wethouder Jo Palmen. Die vormt volgens een onafhankelijk integriteitsrapport een ‘hoog risico’ voor het lokaal bestuur van de Zuid-Limburgse gemeente.
Palmen heeft als burger al jaren een juridisch conflict over een lap grond, met een schadeclaim tegen de gemeente Brunssum van rond de 1,5 miljoen euro. Hij gebruikte in het verleden zijn positie als raadslid om die privékwestie uit te vechten.
Met zijn benoeming tot wethouder is er daarom volgens onderzoeksbureau Governance & Integrity een hoog risico op belangenverstrengeling. Daarnaast zijn Palmens omgangsvormen omstreden: hij maakte collega-politici uit voor terrorist, verkrachter en ‘vèrkeskop’. Niettemin is zijn partij BBB-Lijst Palmen de grootste in Brunssum, een grensgemeente die kampt met grote problemen rond jeugdcriminaliteit en drugs. Elke week wordt er in het voormalige mijnwerkersstadje van 28 duizend inwoners wel een hennepkwekerij opgerold.
Sommigen zagen er een samenzwering in van de landelijke politieke partijen om Brunssum een ‘herindeling in te frommelen’
De integriteitstoets van nieuwe wethouders gebeurt normaliter voorafgaand aan een benoeming. Maar achter de rug van burgemeester Luc Winants, die met griep in bed lag, benoemde de gemeenteraad Palmen op 10 oktober in allerijl tot wethouder. Afgesproken werd de integriteitstoets van Palmen achteraf uit te voeren.
Afgelopen woensdag bleek tijdens een chaotische gemeenteraadsvergadering dat een meerderheid van lokale partijen weigerde consequenties te verbinden aan het slechte rapport van Palmen. Lefty Snackers, raadslid voor BBB-Lijst Palmen, noemde het onderzoek ‘overdreven politieke correctheid’ en ‘een zwartboek’. Andere lokale partijen deden het document min of meer af als ‘ook maar een mening’. Sommigen zagen er een samenzwering in van de landelijke politieke partijen om Brunssum een ‘herindeling in te frommelen’ met de omliggende gemeenten Landgraaf en Heerlen.
Gedegen rapportage
Burgemeester Winants zegt dat onbestuurbaarheid dreigt als de gemeenteraad geen gevolg geeft aan een ‘gedegen rapportage’ waar de raad zelf om heeft gevraagd. ‘Het gaat niet om flauwekul, dit zijn serieuze zorgen over integriteit.’ Ook gouverneur van Limburg Theo Bovens en minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken spraken hun bezorgdheid uit. Zij kunnen echter niets doen: alleen de gemeenteraad kan een wethouder wegsturen.
Vlak voor zijn aftreden maandagavond bekend werd, kreeg Winants nog een aanklacht binnen van Palmens advocaat, tevens diens zoon. Namens zijn vader kondigde de advocaat aan Winants aan te klagen wegens smaad, omdat de burgemeester opdracht gaf tot het integriteitsonderzoek. In de raadsvergadering woensdag had Palmen nog bezworen dat hij geen zaken zou voeren tegen de gemeente tijdens zijn wethouderschap.
Ik breng dit offer omdat ik een signaal wil afgeven naar de raad, maar ook naar de minister, aldus Luc Winants.
Winants had eerder op maandag al besloten tot de ultieme consequentie: opstappen. ‘Ik breng dit offer omdat ik een signaal wil afgeven naar de raad, maar ook naar de minister. Ik heb de verantwoordelijkheid voor de integriteit van het lokaal bestuur, maar ik kan in deze situatie niks.’ Winants vindt dat er meer mogelijkheden moeten komen voor corrigerend optreden van de burgemeester of de Commissaris van de Koning in situaties als deze.
Gerd Leers, die zelf uit het nabijgelegen Kerkrade komt, treedt op 1 januari aan als waarnemend burgemeester van Brunssum. Eerder was hij burgemeester van Maastricht en minister van Immigratie en Asiel.
NOS 05.12.2017 “Ik heb heel veel respect voor de stappen van de burgemeester”, zegt minister Kajsa Ollongren over het vertrek van oud-burgemeester Luc Winants van Brunssum. “Het is een grote stap, een belangrijk signaal, ook aan de gemeenteraad en de betrokken wethouder.”
Winants maakte gisteren bekend dat hij opstapt, vanwege de aanhoudende bestuurlijke problemen in Brunssum rondom de omstreden wethouder Jo Palmen. De oud-burgemeester zegt niet langer garant te willen staan voor de integriteit van het bestuur van Brunssum.
Dat de burgemeester zelf zijn conclusies trekt en opstapt, vindt Ollongren dapper. “Hij zegt glashelder: dit kan niet en ik wil er geen verantwoordelijkheid voor. Helderder kan je denk ik niet zijn. Hij verdient volle steun.”
Hij zegt glashelder: dit kan niet en ik wil er geen verantwoordelijkheid voor, aldus Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De burgemeester schreef gisteren een brief over zijn vertrek. Daarin zegt hij onder meer dat hij in een onmogelijke positie is gebracht.
“Als burgemeester dien ik toe te zien op de integriteit van het lokale openbaar bestuur. Als iets mij de afgelopen weken duidelijk is geworden, is dat wanneer een burgemeester geïsoleerd raakt binnen zijn eigen bestuur, hem feitelijk en effectief de instrumenten ontbreken om op te kunnen treden in die noodzakelijke rol van hoeder van bestuurlijke integriteit.”
Enorme risico’s
Jo Palmen werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. De meerderheid van de gemeenteraad staat achter hem. Maar inmiddels is er een rapport uitgebracht waarin zijn integriteit in twijfel wordt getrokken. Daarin staat zelfs dat als Palmen blijft, dat “enorme risico’s” met zich meebrengt.
Palmen staat al jaren bekend als een omstreden figuur in de politiek. Hij voert juridische gevechten met de gemeente over een stuk grond, en staat erom bekend regelmatig te schelden tijdens raadsvergaderingen. In het verleden beledigde hij de raadsleden en de burgemeester, bijvoorbeeld door een collega ‘varkenskop’ te noemen.
VK 05.12.2017 Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken schrikt er voorlopig voor terug om een omstreden wethouder uit Brunssum weg te sturen. De D66-bewindspersoon wil wel dat de man vertrekt, maar vindt dat hij zelf zijn conclusie moet trekken. Anders moet de gemeenteraad hem wegsturen.
De oppositie uit de gemeenteraad van Brunssum deed eerder deze week juist een beroep op Ollongren om de benoeming van wethouder Jo Palmen te vernietigen. De minister houdt naar eigen zeggen ‘alle opties open’, maar vindt dat eerst de wethouder en de gemeenteraad aan zet zijn. Ze voert daarmee de druk op Palmen verder op.
Uit een vertrouwelijk integriteitsonderzoek zou blijken dat Palmen een groot risico voor de gemeente vormt, maar de wethouder zelf is desondanks van plan aan te blijven. Een kleine meerderheid in de gemeenteraad blijft ook trouw aan de lokale bestuurder van Burger Belangen Brunssum (BBB). Het integriteitsonderzoek zou volgens supporters van de wethouder zijn gemanipuleerd door de burgemeester.
De burgemeester van Brunssum, Luc Winants, stapte deze week uit protest op. Hij kan niet verkroppen dat Palmen gewoon aanblijft.
Het is de vraag of Ollongren in staat is om de wethouder weg te sturen, zoals de oppositie in Brunssum wil. De wet biedt de mogelijkheid om via een kroonbesluit een besluit van een gemeenteraad ongedaan te maken, maar dat gebeurt bijna nooit. Zo’n verregaande maatregel zou bovendien alleen standhouden als er belangen in het spel zijn die de gemeentepolitiek overstijgen. Voor de minister is dat nu moeilijk in te schatten omdat ze zelf geen inzage in het integriteitsonderzoek heeft gehad.
Ex-minister Gerd Leers is inmiddels benoemd tot waarnemend burgemeester in Brunssum.
De politieke crisis in Brunssum;
Oud-minister Gerd Leers (CDA) wordt waarnemend burgemeester van Brunssum. Huidig burgemeester Luc Winants (eveneens CDA) treedt af vanwege de crisis rond de omstreden wethouder Jo Palmen. Die vormt volgens een onafhankelijk integriteitsrapport een ‘hoog risico’ voor het lokaal bestuur van de Zuid-Limburgse gemeente.
NOS 05.12.2017 Minister Ollongren vindt dat de omstreden wethouder Palmen van Brunssum moet vertrekken. “Zeker, dat is mijn doel.” Ze sluit niet uit dat de regering zal ingrijpen.
“Ik sluit op dit moment helemaal niets uit”, zegt ze. Volgens haar ligt er een rapport waaruit blijkt dat er een “groot integriteitsprobleem” speelt rond de wethouder. Met het vertrek van burgemeester Winants is een helder signaal afgegeven dat Palmen niet kan aanblijven, zegt ze.
Winants heeft verklaard dat hij niet langer garant kan staan voor de integriteit van het bestuur van Brunssum. Hij is inmiddels opgevolgd door oud-minister Leers. De minister van Binnenlandse Zaken vindt dat een goede eerste stap.
‘Glashelder’
Ollongren geeft de gemeenteraad van Brunssum en de wethouder nog een laatste kans om zelf conclusies te trekken dat de situatie onhoudbaar is, maar anders zal de regering desnoods ingrijpen. “Ik vind dat de wethouder maar één conclusie kan trekken: ik moet weg. En als hij het niet doet, moet de gemeenteraad het doen. En als ook dat niet gebeurt – maar de signalen zijn glashelder – dan zullen anderen moeten handelen.”
Interbestuurlijk toezicht
De Kroon (de koning en ministers) kan ingrijpen als een gemeente of provincie een besluit heeft genomen – de benoeming van Palmen tot wethouder in dit geval – dat in strijd is met het recht of algemeen belang. Het schorsen of vernietigen van zo’n besluit gebeurt bij Koninklijk Besluit. Dit staat in de Wet Revitalisering Generiek Toezicht. Die gaat over interbestuurlijk toezicht, oftewel het toezicht tussen de verschillende bestuurslagen bij de overheid.
Jo Palmen werd op 10 oktober tot wethouder benoemd. Hij geniet steun van een meerderheid van de gemeenteraad, maar er ligt inmiddels een rapport in Brunssum waarin zijn integriteit in twijfel wordt getrokken. Het aanblijven van de wethouder zou “enorme risico’s” met zich meebrengen.
De wethouder is verwikkeld in een juridische procedure over een stuk grond en staat bekend om zijn rauwe taalgebruik in raadsvergaderingen.
NOS 05.12.2017 Een laatste redmiddel voor gemeente Brunssum. Zo ziet de oppositie in de gemeenteraad van de Limburgse stad haar oproep aan minister Kajsa Ollongren om wethouder Jo Palmen af te zetten, meldt 1Limburg. De PvdA, VVD, CDA en SP staan niet alleen: de Brunssumse burgemeester Luc Winants stapte gisteren zelfs op vanwege de politieke impasse.
Palmen, van de partij Burger Belangen Brunssum (BBB), creëert al maanden gepolariseerde verhoudingen in de Brunssumse politiek. Uit een integriteitsonderzoek kwam naar voren dat hij een groot risico voor de gemeente is. Maar hij hoeft van de raad niet te vertrekken.
Manipulatie
Een kleine meerderheid is het niet met de conclusies van het onderzoek eens. “Die raadsleden trekken de conclusie dat het onderzoek is gemanipuleerd door de burgemeester”, legt Jean van Hoof, politiek redacteur van de regionale omroep L1, uit in het NOS Radio 1 Journaal.
Palmen zit sinds oktober in het college van burgemeester en wethouders van de stad, maar werkt al ongeveer veertig jaar in de Brunssumse politiek. “Het is een aparte man: aan de ene kant is hij populair bij de bevolking, en aan de andere kant gedraagt hij zich raar in de gemeenteraad. Hij heeft al meerdere mensen beledigd en Winants Erdogan genoemd”, vertelt Van Hoof.
Luc Winants werkte sinds januari 2013 als burgemeester van Brunssum. Daarvoor vervulde hij meerdere functies bij de gemeente Maastricht. Winants is lid van het CDA.
Maar een burgemeester kan Palmen als wethouder niet afzetten. En een commissaris van de koning ook niet. Alleen de gemeenteraad en Ollongren. De situatie werd Winants te veel. Hij besloot gisteren op te stappen. “Hij wil zo duidelijk een streep trekken. Het is een oproep aan Ollongren om de wet te wijzigen zodat in de toekomst de burgemeester of commissaris toch kan ingrijpen in zo’n situatie”, zegt Van Hoof.
De oppositiepartijen in de raad staan achter de oproep van Winants. Zij hebben in een brief aan Ollongren gevraagd om het raadsbesluit van 10 oktober, waarin Palmen is benoemd tot wethouder, te vernietigen. Het is de eerste keer dat zo’n verzoek wordt gebruikt om een wethouder af te laten treden, laat Servie Broers van de PvdA in Brunssum weten aan de regionale omroep. Ollongren gaf eerder al aan naar de situatie te kijken.
Voormalig burgemeester van Maastricht Gerd Leers neemt vanaf 1 januari 2018 de plek van Winants in. “Leers moet de rust terugbrengen”, zegt Van Hoof. Iedereen lijkt positief over zijn aanstelling. “De bevolking wil gewoon af van het geruzie.”
1Limburg 26.11.2017 Het integriteitsrapport over de Brunssumse wethouder Jo Palmen en de daaropvolgende raadsvergadering zijn, volgens de politicus zelf, een hetze van landelijke partijen tegen de plaatselijke politiek.
Volgens Palmen hopen landelijke partijen een hoop chaos te creëren in bestuurlijk Brunssum, zodat een herindeling met Heerlen en Landgraaf onafwendbaar wordt.
In de aanval
Tijdens de genoemde vergadering kwamen alle partijen aan het woord, dus ook Palmen zelf. “Ik ben aangevallen, hier heeft ook mijn familie last van. Nu ga ik ook in de aanval. Ik laat niet als een mak schaap over mij heen lopen”, begon hij zijn relaas.
Stevige boys
Palmen kwam veelvuldig terug op de herindeling, die van ‘bovenaf’ zou worden opgedrongen. “Wij zaten hier in een bestuurlijke impasse. Toen hebben de stevige boys gezegd dat ze het zouden overnemen tot aan de verkiezingen”, wijst hij op zichzelf en Math Houben, die ook de tijdelijke rol van wethouder op zich nam toen twee zittende wethouders plots opstapten.
Herindeling
Dat plaatselijke politici als Palmen en Houben het stokje hebben overgenomen, zou de landelijke politiek pijn hebben gedaan. Althans, dat stelt Palmen. “Daarop hebben ze gezegd: verzin een list om alsnog iets te bereiken. In dat licht zie ik deze vergadering ook”, verklaart de omstreden politicus.
Onzinverhaal
Alle negativiteit rondom zijn persoon zou zijn opgeblazen, zo zegt hij zelf. “Het bekende gronddossier is een onzinverhaal. Ook van belangenverstrengeling is geen sprake geweest. De eerdere civiele procedure die tegen mij liep was een treiterij van voormalig wethouders. Dit is ook gebleken uit de risico-analyse.”
Bullshit
Volgens Palmen moet die risico-analyse leidend zijn en niet het ‘leugenachtige’ integriteitsrapport. “De onderzoeker kon niet eens instaan voor de juistheid van het rapport. Ik zeg: Bullshit in, bullshit out. Iedereen heeft er een mening over, zelfs de gouverneur. Daarmee veroorzaakt hij een hoop trammelant. Dat neem ik hem kwalijk en daar is het laatste woord nog niet over gezegd.”
Thierry Baudet FvD de grote concurrent van Geert Wilders PVV !!!???!!!
Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou Forum voor Democratie flink opstoten en de PVV zware concurrentie aandoen. De partij van Thierry Baudet zou uitkomen op 14 zetels (+12), terwijl Geert Wilders vijf zetels zou moeten inleveren om uit te komen op 15.
Dat blijkt volgens de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Het onderzoek onderzoek laat verder zien dat de PvdA weer zou opkrabbelen (+6 zetels naar 15) en dat de VVD en het CDA zetels zouden verliezen (-7 en -5).
De VVD zou met 26 zetels nog wel de grootste partij blijven !!
De Hond peilde ook de meningen over de sleepwet of aftapwet, waarover op 21 maart een referendum wordt gehouden – tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen. De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), zoals hij officieel heet, geeft inlichtingendiensten ruimere bevoegdheden om via de kabel internet- en telefoongegevens van burgers af te tappen.
60 procent zegt tegen die wet te zullen stemmen. De VVD– en CDA-achterban vindt in meerderheid dat de wet de veiligheid van Nederland vergroot, terwijl GroenLinks en Forum voor Democratie juist vinden dat door de wet de privacy onacceptabel wordt aangetast.
Afschaffen referendum
Ook heeft De Hond de vraag voorgelegd wat kiezers vinden van de afschaffing van het raadgevend referendum, zoals het kabinet van plan is. Stemmers op de regeringspartijen VVD, CDA en D66 en oppositiepartij PvdA zijn er voor. SP, FvD, PVV en 50PLUS zijn tegen.
Zij vinden dat de afschaffing van de referendumwet in een referendum aan het volk moet worden voorgelegd !!!
NOS 20.12.2017 In de laatste Peilingwijzer van het jaar zetten enkele trends door die al sinds de zomer te zien zijn: Forum voor Democratie (FvD) blijft stijgen en de drie grootste regeringspartijen zitten in de min.
De partij van Thierry Baudet begint met 12 tot 16 Kamerzetels de PVV te naderen, die terugzakt van de huidige 20 naar 15 tot 19. Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, wijst op het contrast met de situatie exact een jaar geleden. Rond Kerst 2016, in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, scoorde de PVV nog 31 tot 37 zetels.
Uitwijken
Volgens onderzoek van Maurice de Hond zou inmiddels minder dan 60 procent van de PVV- en CDA-kiezers van afgelopen maart nu opnieuw op die partijen stemmen. Gemiddeld blijft 65 procent van het electoraat een partij trouw.
Mensen die uitwijken, kiezen op rechts in de eerste plaats voor Forum voor Democratie en op links voor de PvdA. Die laatste partij komt in de nieuwste Peilingwijzer op 12 tot 15 zetels, een plus van 4 ten opzichte van het historische verlies van afgelopen maart.
Coalitie
De grootste blijft de VVD, zij het dat de partij van premier Rutte wel terugzakt naar 24 tot 28 zetels. Op dit moment heeft de VVD er 33 in de Tweede Kamer.
De enige partij uit de nieuwe coalitie die niet verliest, is de ChristenUnie met 5 tot 7 zetels. De schade is groter bij het CDA, dat met 13 tot 15 zetels er 4 verliest ten opzichte van het huidige aantal Kamerzetels. D66 weet met 16 tot 18 zetels het verlies te beperken tot 2.
Peilingwijzer
Daarachter handhaaft GroenLinks zich op 13 tot 15 zetels, stijgt de PvdA dus en komt de SP op 12 tot 14.
Er is volgens Louwerse nog niet genoeg onderzoek om uitspraken te kunnen doen over de effecten van de recenteleiderschapswisseling bij de socialisten, van Emile Roemer naar Lilian Marijnissen.
Bij de kleinere partijen wint ook de Partij voor de Dieren, die uitkomt op 5 tot 7 zetels. 50Plus (4 tot 6), de SGP (2 tot 4) en Denk (1 tot 3) wijken niet sterk af van het huidige zetelaantal in de Kamer.
AD 17.12.2017 In de laatste peiling van Maurice de Hond komt Forum voor Democratie iets hoger uit dan de PVV. Daarmee zijn nu ongeveer evenveel mensen bereid PVV te stemmen als FvD.
De partij van Thierry Baudet zou uitkomen op ongeveer vijftien zetels, dertien meer dan bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer, terwijl Geert Wilders zes zetels zou moeten inleveren en rond de veertien zetels uitkomt.
FvD nu voorbij PVV (15-14). Laagste score PVV sinds eind http://2008.Plus een eerste commentaar op rapport van SCP. Illustratie van de gescheiden werelden. http://bit.ly/2ziOmsO
Ook de PvdA staat in de peiling op vijftien zetels. Dat zijn er zes meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar, waar de partij van Lodewijk Asscher nog een enorm verlies moest incasseren.
Naast de peiling van Maurice de Hond zijn er nog vier grote peilingen: I&O Research, Ipsos, Kantar Public en EenVandaag. Die peilingen kunnen onderling verschillen tonen. De Peilingwijzer, waarvan de laatste update op 8 november verscheen, combineert de verschillende peilingen om tot een betrouwbaarder beeld van de verhoudingen in de Tweede Kamer te komen.
Telegraaf 17.12.2017 Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou het Forum voor Democratie groter zijn dan de PVV. De partij van Thierry Baudet zou uitkomen op vijftien zetels (+dertien), terwijl Geert Wilders zes zetels zou moeten inleveren om uit te komen op veertien.
Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Ook de PvdA staat in de peiling op vijftien zetels. Dat zijn er zes meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar.
De wisseling van de wacht bij de SP, waar Lilian Marijnissen Emile Roemer opvolgde als de nieuwe fractievoorzitter, heeft een klein positief effect voor de partij. In de peiling staat de SP nu op veertien zetels. Dat zijn er net zoveel als bij de verkiezingen van vorig jaar, maar het is er een meer dan bij de peiling van De Hond van vorige week.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8f08ec0c-0c3d-11e8-a7d9-b9c17fd42c26.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cc642040-f2ce-11e7-ba60-a9329fb7d08b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c7b0c190-f21d-11e7-a690-e7d346f1917d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/177f2d72-f1df-11e7-88d2-276b61ec598b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7b2185b0-f1de-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/efa107a6-ed5d-11e7-a690-e7d346f1917d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4a087f98-e7dd-11e7-834b-052829f0154b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5df28c0-f78a-11e7-a3dc-fb7c8c5cade6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9baa2558-f71a-11e7-83f2-1f39c27e84db.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/18cb0baa-f00f-11e7-af99-8f7246b77210.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0c2c8890-efd0-11e7-ba52-bda62254da3b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1c102a9c-ef4d-11e7-9281-93697c840d4a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3956fe0c-ed70-11e7-b31d-ddcaff3db038.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7dbe2fe-ed4b-11e7-a690-e7d346f1917d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4a8350a4-ebf4-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7b68c760-e8cc-11e7-a555-b13f358e6b2a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/16390bf8-e7f9-11e7-96ae-03c1cf9d3128.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3d065dc4-e693-11e7-926c-e3253cf65afd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d64a32ce-e645-11e7-a317-03ecbad88a96.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/01e78696-27b6-11e8-91be-cd57e9112a81.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24667532-e888-11e7-a564-c3db621fa7a3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/26945f8c-e4f9-11e7-aa76-85b943fdcc07.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8ff0acf6-e431-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e6d70a1a-3846-11e8-83c4-bfd7c948d89e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/831c7948-0d8e-11e8-a2ca-090306d47599.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7f95c788-e4c7-11e7-af99-8f7246b77210.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2fde2d8-e4aa-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83b835c4-130e-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c2d9746-1237-11e8-a85f-fdbda6adf1fd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e95fbf78-0cd3-11e8-8575-23b6f2d388ef.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1f3d6d3e-0bf8-11e8-baa8-352e6fc02594.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c4d3f308-05d1-11e8-914d-b917d4bbd0d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/60f5d236-0377-11e8-be1b-1f4330cd380d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/15e9bf70-0299-11e8-95c5-2d5e55ec9e61.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46c05ce0-01d5-11e8-b2b7-9d1b65c11118.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/577b277e-f936-11e7-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58464aa0-f123-11e7-a690-e7d346f1917d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5c5647dc-f086-11e7-b959-45428adccb87.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a183802-ef1a-11e7-8a95-bd8c127012d5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a122c9aa-ea62-11e7-900b-4fbe1f23ada3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/57a8a334-e446-11e7-9b59-6f2208415d25.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86a3a288-05cf-11e8-b4de-87b3bd95c813.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/da0d9b4e-ff9f-11e7-8935-156c04c3bfa4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4bcef5f2-fdcf-11e7-95c5-2d5e55ec9e61.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/93ce654e-e5b1-11e7-8e0e-99474e7a086a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/93ce2af6-e189-11e7-bbbe-b1dc1b4d92b2.jpg)
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9404ac22-e033-11e7-bf64-6394fa531040.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/872a8f8c-e022-11e7-9a05-05c2a807ceb1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/14df3c3e-dffa-11e7-8d03-ef240fa6fe62.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9404ac22-e033-11e7-bf64-6394fa531040.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a3c6d66-dffd-11e7-8a0b-3f1511c347da.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dc5109da-e00b-11e7-9a05-05c2a807ceb1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b899d774-e00b-11e7-a6ad-77797ccfc69b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83896080-1b8d-11ea-ab0d-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9fd51d94-6430-11e8-aeea-f107f34a4493.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e618856-6367-11e8-9928-fd2aff75f70f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d74e5186-4ebf-11e8-99df-55c69c985b8c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a6e8a4ae-38e6-11e8-baaa-e72168551c25.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a223c8f0-2189-11e8-9d60-df654698ecd8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c62d940-18ad-11e8-8e4e-33ab743c0e13.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/66a7aa56-173b-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8debfc6c-1717-11e8-b49b-a51f0df45dec.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e66ba8de-16f8-11e8-b339-87e80590ddcf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/76fe925e-fb91-11e7-97b1-9d8e28248342.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/493fd288-f0bf-11e7-b31d-ddcaff3db038.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9dbd73d2-e73d-11e7-a989-25084b9e4223.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30a3ff70-e650-11e7-900b-4fbe1f23ada3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/47f36626-e11d-11e7-a832-35250af5b66f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2f7ea448-e0dc-11e7-9f54-7181aaf69fff.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d3a2caaa-e063-11e7-82ed-a73db830562f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/40f348aa-dc27-11e7-aae9-ab92239e3f21.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/68156152-e307-11e7-9f54-7181aaf69fff.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.