PvdA en GroenLinks willen één lijst en één programma voor de Tweede Kamerverkiezingen
GroenLinks en PvdA willen met één gezamelijke lijst en verkiezingsprogramma meedoen aan de komende Tweede Kamerverkiezingen. De komende tijd mogen de leden van beide partijen zich uitspreken over het plan, maakten de partijvoorzitters bekend op een persconferentie.
Wie de lijsttrekker moet worden, is nu nog niet duidelijk.
Leden van de PvdA en GroenLinks kunnen vanaf maandag 10.07.2023 een week lang online kenbaar maken of ze voor het plan zijn. Volgende week maandag is dan duidelijk wat de uitslag is. Bij eerdere ledenraadplegingen de afgelopen jaren bleek overigens altijd dat beide achterbannen (inclusief partijprominenten) in meerderheid voor meer samenwerking zijn.
Linkse premier
Op de bijeenkomst sprak PvdA-leider Attje Kuiken de hoop uit dat de samenwerking leidt tot “een links kabinet en een linkse premier”. Verder noemde ze demissionair premier Mark Rutte “onbetrouwbaar”. Ze wil dan ook niet met hem in een kabinet. Jesse Klaver van GroenLinks sprak de wens uit om “van 2023 een keerpunt te maken”. Over samenwerking met Rutte liet hij zich niet uit.
De vraag of er een fusie tussen de twee linkse partijen komt ligt nu nog niet op tafel. Mocht er een gezamenlijke lijst komen, dan blijven partijen gewoon allebei bestaan.
GroenLinks en PvdA gaan voor gezamenlijke lijst én verkiezingsprogramma voor Tweede Kamerverkiezingen
PvdA en GroenLinks trokken ook al samen op bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart. Niet met één kieslijst, maar wel door aan te kondigen dat er een gezamenlijke fractie in de Eerste Kamer zou komen. Die belofte leverde overigens geen electorale winst op.
De twee partijen zijn al jaren serieus naar elkaar toe aan het groeien. In de Tweede Kamer werken de linkse oppositiepartijen veel samen en soms voeren Kamerleden het woord voor de beide partijen.
Bij de vorige formatie in 2021 wilden PvdA en GroenLinks niet zonder elkaar toetreden tot een nieuw kabinet. Ze kwamen vervolgens samen in de oppositie terecht.
Het is nog niet precies vastgesteld wanneer de volgende Tweede Kamerverkiezingen zijn, maar de Kiesraad heeft al wel laten weten dat het op zijn vroegst november wordt.
“Je kunt wel iemand met veel media-aandacht uit Brussel laten komen, maar toen hij het voor het zeggen had in Nederland was hij, als PvdA-minister samen met de VVD in het tweede kabinet-Rutte, wel verantwoordelijk voor de sluiting van verzorgingshuizen en sociale werkplaatsen, voor het invoeren van het schuldenstelsel voor studenten en de verhoging van de AOW-leeftijd.”, aldus SP-leider Lilian Marijnissen. Frans Timmermans (PvdA) staat daarmee voor de “oude politiek” en niet voor de nodige vernieuwing vindt de SP-leider !!!!
‘Historische dag’ voor samensmeltende PvdA en GroenLinks
GroenLinks en de PvdA zijn na vandaag weer dichter bij een fusie of samensmelting gekomen. “Het is een historisch moment”, zei PvdA-leider Kuiken in Den Bosch. “Dit congres zal de geschiedenisboeken ingaan.”
De partijen organiseerden hun verkiezingscongressen om de campagne af te trappen in hetzelfde gebouw. De leden konden bij elkaar naar binnen en naar buiten lopen. Verder presenteerden de wetenschappelijke bureaus een gezamenlijke partijideologie over ongelijkheid, “klimaatrechtvaardigheid” en het “breken van de macht” van multinationals. En Kuiken en GroenLinks-leider Klaver hielden hun toespraken samen voor alle leden.
“Onze groene en sociale idealen hebben een gemeenschappelijke vijand. Het doorgeslagen kapitalisme”, zei Klaver. “Uitbuiting en vervuiling gaan hand in hand.”
De twee partijleiders zetten de tweestrijd met de VVD in het kader van de verkiezingscampagne voort. VVD-leider Rutte waarschuwde vorige week voor ‘de linkse wolk’, een uitdrukking die vandaag als een soort geuzennaam op verschillende shirts van PvdA’ers en GroenLinksers stond afgedrukt. Winst voor PvdA en GroenLinks zou volgens VVD-leider Rutte ‘slecht nieuws betekenen voor de hardwerkende Nederlander’.
PvdA-leider Attje Kuiken en GroenLinks-leider Jesse Klaver sloegen vandaag in een interview met deze site terug door te zeggen dat de VVD Nederland in tweeën splijt.
Kuiken: “Mark Rutte is bang namens iedereen die elke gelegenheid aangrijpt om zichzelf te verrijken. Hij weet dat wij dat nooit gaan accepteren.”
Klaver noemt de strijd met de VVD een strijd tussen marktwerking en samenwerking. En het klimaatprobleem neemt de VVD niet serieus, zei hij. “Het enige waar de VVD zich echt zorgen over maakt is het klimaat in hun wijnkelder.”
Bij de PvdA was veel steun voor samenwerking met GroenLinks. Maar het “sociaaldemocratische gezicht” moet daarbij volgens sommigen wel behouden blijven. Ook bij GroenLinks ziet het overgrote deel verdergaande samenwerking wel zitten. Maar ook daar is er angst dat het eigen profiel, in dit geval “echte groene politiek”, in het gedrang komt.
Het enthousiasme bij de gezamenlijke afsluiting was groot !!
Leiders PvdA en GroenLinks samen op het podium
Evengoed werd er duidelijk gekozen voor verdergaande stappen, met meerderheden van rond de 80 procent van de stemmen. Vóór de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen, die gepland staan in 2025, houden de partijen een ledenreferendum over het opstellen van een gezamenlijke kandidatenlijst en een verkiezingsprogramma.
En de partijen gaan in ieder geval campagne voeren voor de Europese verkiezingen van 2024 met een gezamenlijkverkiezingsprogramma. Al blijven de Europarlementariërs daarna wel in aparte fracties zitten. Ondertussen mogen de leden vanaf vandaag lid worden van beide partijen.
Op 15 maart 2023 zijn er Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen. Dan kun je voor je eigen provincie stemmen op een Statenlid van een politieke partij. De Statenleden vormen vervolgens per provincie een coalitie. Dat heet de Gedeputeerde Staten, een soort kabinet van de provincie.
In mei stemmen de nieuwe Statenleden voor een nieuwe Eerste Kamer, die uit 75 senatoren bestaat. Omdat dit niet rechtstreeks door de kiezer gebeurt, heten dat getrapte verkiezingen. De Eerste Kamer heeft veel invloed op nieuwe wetgeving, dus hoeveel zetels elke partij haalt is van groot belang.
In de Eerste Kamer moeten de twee partijen straks wel één fractie gaan vormen. Wie daarvan de leider wordt en of die afkomstig is van de partij die straks het grootst wordt, is aan de fractie zelf, zeggen Kuiken en Klaver.
GroenLinks-leider Klaver wil één programma met PvdA bij Tweede Kamerverkiezingen
GroenLinks streeft naar een verdergaande samenwerking met de PvdA. Bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen wil partijleider Klaver ook het verkiezingsprogramma samen opstellen met de sociaaldemocraten. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen, vorig jaar maart, presenteerden de partijen afzonderlijk hun partijprogramma.
Op de jaarlijkse Kerdijklezing in Den Haag pleit Klaver voor één links-progressief blok met een gezamenlijk programma, maar het woord fusie neemt hij niet in de mond.
“Ik denk dat de samenwerking een belangrijke volgende fase in moet”, aldus Klaver. Hij vindt dat een “fundamenteel links-progressief alternatief” moet breken met de neoliberale politiek. Klaver zegt te willen bouwen aan een nieuwe verzorgingsstaat, aan een nieuwe duurzame economie en aan “nieuwe gemeenschapszin en gelijkwaardigheid”.
GroenLinks zit nu in de oppositie met 8 zetels en de PvdA met 9 zetels. Als het huidige kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie niet eerder ten val komt, gaan de kiezers in 2025 voor een nieuwe Tweede Kamer naar de stembus.
De Kerdijklezing is vernoemd naar Arnold Kerdijk, een politicus uit het eind van de 19e eeuw. Het is de bedoeling dat politici in deze jaarlijkse lezing “op inspirerende wijze hun visie op de toekomst uiteenzetten.”De lezing is terug te kijken op NPO Politiek en Nieuws.
In de zomer stemden de leden van de twee partijen al voor een gezamenlijkefractie na de Eerste Kamerverkiezingen in mei 2023. Maar over samenwerking voor de Tweede Kamerverkiezingen had GroenLinks-leider Klaver zich nog niet duidelijk uitgesproken.
In de Tweede Kamer werken de linkse oppositiepartijen geregeld samen; soms voeren Kamerleden het woord voor de beide partijen en partijleider Klaver en fractievoorzitter Kuiken hebben een gezamenlijk plan gemaakt voor een energieplafond. “Het links-progressief blok moet het grootste van Nederland worden.”
De PvdA en GroenLinks wilden in 2021 niet zonder elkaar toetreden tot een nieuw kabinet en kwamen vervolgens samen in de oppositie terecht. De leden van GroenLinks moeten zich nog uitspreken over de toekomstvisie van Klaver.
Versplinterd
PvdA-fractieleider Kuiken laat weten het plan van Klaver te steunen. Ze vindt het een logische volgende stap omdat er nu al zo nauw wordt samengewerkt. “Juist in een versplinterd politiek landschap, met 20 partijen, waarin samenwerking steeds moeilijker is, is steeds meer behoefte om wél de krachten te bundelen.”
De precieze vorm van de samenwerking ligt nog niet vast, zo wordt bij de PvdA wel benadrukt.
Vorige week moest een gemeenteraadslid van de PvdA in Rotterdam vertrekken omdat bleek dat hij een huisjesmelker is !! Uit onderzoek van de Rotterdamse socialistische jongerenorganisatie Revolutionaire Eenheid bleek al eerder deze week dat “minstens 11 procent van de Rotterdamse raadsleden meer dan een miljoen euro aan vastgoed bezit”. Het gaat om 5 van de 45 raadsleden.
PvdA-raadslid Narsingh Balwantsingh ontkende niet dat hij een van die raadsleden was. In een reactie gisteren zei hij: “Ik heb het netjes gemeld bij de griffie (van de gemeente), maar van ons werd niet verlangd dat op te nemen in het overzicht van nevenfuncties.”
Ik heb altijd gestreden Voor een betere woningmarkt
De huisjes die ik melkte Hadden zeldzame schimmels
En ander exotisch gedierte Die anders zouden uitsterven
Doordat ik uit één enkel huis Twintig woningen construeerde
Was er voor iedereen Een plek onder de zon
Alleen in mijn idealen Kan ik wonen.
PvdA’er stapt op als raadslid in Rotterdam na ophef over zijn 23 huizen
Het Rotterdamse gemeenteraadslid Narsingh Balwantsingh stapte op. Aanleiding is de ophef over de 23 panden die de PvdA’er in de stad zelf en in de buurt van de stad bezit, meldt Rijnmond. Balwantsingh zegt meer tijd te willen hebben om de woningen op te knappen.
Investering in pensioen
Het raadslid, ook bekend als media-ondernemer en freelance presentator bij de NTR en Rijnmond, zei de 23 panden (zelf spreekt hij niet van panden maar van “appartementen of adressen”) de laatste jaren gekocht te hebben, als investering voor zijn pensioen.
Het nieuws kreeg snel een opmerkelijke wending toen de lokale omroep OPEN Rotterdamontdekte dat in een van de 23 panden een Litouws gezin onder erbarmelijke omstandigheden woonde. “Aan de muur hangt een oude geiser zonder behuizing die bijna uit elkaar valt van ellende. In de badkamer heeft zich een dikke laag zwarte schimmel op het plafond gevormd die je in de woonkamer al ruikt”, aldus de lokale omroep.
Niet gezien voor aankoop
Ook dat ontkende Balwantsingh niet. Hij zei de panden vóór aankoop niet te hebben gezien. “Dat gaat via via en wordt extern beheerd”, stelde hij. Hij ging ervan uit dat de panden bij aankoop leeg waren en was verrast dat er een gezin woonde. De Litouwers zijn inmiddels vertrokken.
Balwantsingh beperkt zich slechts tot een schriftelijke verklaring over zijn opstappen. Hij is niet beschikbaar voor commentaar omdat hij opnames bijwoont van het tv-programma Flikken Maastricht.
Richard Moti, fractievoorzitter van de PvdA Rotterdam, twijfelt niet aan de integriteit van zijn fractiegenoot. “We kennen hem als een volksvertegenwoordiger met een goed moreel kompas en een groot sociaal hart. Zijn aftreden als raadslid kunnen wij alleen maar respecteren, zodat hij meer tijd heeft om zijn verantwoordelijkheid als goed verhuurder te kunnen invullen.”
Jonge Socialisten PvdA overwegen aangifte vanwege geplunderde kas
Niets lijkt de PvdA bespaard te blijven. Dan wordt nu de Jongerenorganisatie van de partij getroffen door kwalijke praktijken. De Jonge Socialisten dreigt failliet te gaan omdat twee voormalige penningmeesters de kas hebben geplunderd voor niet-verantwoorde uitgaven. Het gaat totaal om meer dan een ton, onthult NRC. Een bedrijfsrecherchebureau heeft de zaak onderzocht en concludeert dat er een sterke verdenking is van zelfverrijking.
‘Jonge Socialisten zo goed als failliet door financieel wanbeheer’
De Jonge Socialisten (JS), de jongerenafdeling van de PvdA, is zo goed als failliet door financieel wanbeheer’, meldt NRC. Meer dan een ton aan uitgaven door twee voormalige penningmeesters is niet verantwoord, zegt het huidige JS-bestuur. De twee penningmeesters worden mogelijk juridisch aangepakt omdat niet duidelijk is waar meer dan een ton aan is uitgegeven, aldus de krant.
PvdA-voorzitter Esther-Mirjam Sent heeft in november de jongerenorganisatie onder curatele gesteld. Iedere uitgave die de JS wil doen moet eerst door de PvdA worden goedgekeurd.
NRC schrijft dat declaraties niet zijn uitbetaald. De jongerenclub met ongeveer 2000 leden kreeg in december zijn derde penningmeester in een half jaar tijd.
50.000 euro negatief
Een bedrijfsrecherchebureau dat op verzoek van de JS en de PvdA de financiële gang van zaken onderzocht, zou meerdere dubieuze betalingen hebben gevonden die door de twee penningmeesters zijn gedaan. Volgens dat bureau lijkt het er sterk op dat zij zichzelf geld van de jongerenorganisatie hebben toegeëigend.
JS wil over meer dan 100.000 euro duidelijkheid krijgen en dat bedrag terugkrijgen van de twee oud-penningmeesters. Bij de penningmeester van september 2020 tot juni 2022 zou het om een bedrag van 67.000 euro gaan. Bij de penningmeester die hem in juli vorig jaar opvolgde, zou het om een betaling gaan van ruim 35.000 euro die hij op zijn allerlaatste dag als penningmeester heeft gedaan.
De werkwijze van de twee oud-penningmeesters wordt nog onderzocht, maar duidelijk is al wel dat sinds het boekjaar 2020 het eigen vermogen van de vereniging van ruim twee ton positief, naar 50.000 euro negatief is gegaan, meldt NRC. Volgens de krant heeft de PvdA alle schulden overgenomen.
Juridische stappen
Het bestuur heeft de twee penningmeesters gevraagd verantwoording af te leggen en duidelijkheid te geven over hun uitgaven. Doen ze dat niet, dan overweegt de JS volgens NRC juridische stappen. Beide oud-penningmeesters zijn inmiddels geen lid meer van de JS.
In een reactie op het NRC-stuk zegt het partijbestuur van de PvdA tegen de NOS geschrokken te zijn van de problemen binnen de Jonge Socialisten. Het bestuur steunt het huidige nieuwe JS-bestuur in zijn aanpak om uit te zoeken wat er is gebeurd en om orde op zaken te stellen.
Verder erkent het partijbestuur dat de controle op de uitgaven en inkomsten van de JS is verstevigd en dat alle betalingen van de JS op dit moment via de PvdA-lopen. Een PvdA-commissie adviseert nu het JS-bestuur.
JS-voorzitter Bob den Ouden bevestigt in grote lijnen de strekking van het NRC-artikel.
De dag na de verpletterende verkiezingsnederlaag likte links de wonden. Maar er wordt ook gefluisterd dat dit hét moment is om nu dan echt samen te gaan werken. De formatie wordt daarbij als lakmoesproef gezien.
Nog nooit haalden de klassieke linkse partijen zo weinig zetels: opgeteld komen ze tot 26. In 2017 waren dat er nog 37, in 201257. Er heerst onbegrip: de campagnes liepen toch goed, niemand maakte ‘gamechangende’ fouten. Wist D66 met Sigrid Kaag dan zó veel kiezers weg te kapen? Daarbij komt de klap extra hard aan, zo klinkt het, omdat PVV, Forum voor Democratie en JA21 samen méér zetels hebben.
Wie naar de voorlopige uitslagen kijkt – PvdA 9, SP 9 en GroenLinks 7 – denkt: hoelang kan gedecimeerd links nog wegduiken voor politieke blokvorming, voor een fusie? Eerdere pogingen tot échte linkse samenwerking liepen mis, vaak omdat er telkens weer een partij met kop en schouders bovenuit stak of voor eigen eer en glorie wilde gaan.
Dit is een dag om de klap te incasseren, aldus GroenLinkser.
Zo lag er volgens toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom in 2014 al een uitgewerkt plan voor ‘verregaande linkse samenwerking’ tussen de sociaaldemocraten en GroenLinks. Toen Jesse Klaver in 2015 aantrad als nieuwe partijleider van GroenLinks, verdween die blauwdruk in de onderste la.
Die wilde het eerst op eigen kracht proberen. Een succes in 2017, een sof in 2021. Toch denkt hij niet aan opstappen. Bij de fractievergadering gisterochtend heeft Klaver zelf de vertrouwensvraag gesteld aan de oude en nieuwe fractie, zeggen ingewijden. Hij kreeg steun.
Mentaal is nog niet iedereen klaar om verder te denken dan de nederlaag, zo valt te horen in de wandelgangen van GroenLinks, PvdA en SP. De partijleiders willen er al helemaal niks over zeggen. ,,Dit is een dag om de klap te incasseren”, zegt een GroenLinkser.
Er klinken relativerende woorden: ‘het is wat het is’ en ‘we zaten altijd al op geleende stoelen’. Wel is duidelijk dat er ‘contacten’ zijn geweest tussen de linkse partijen. Wat daarbij is afgesproken en of er plannen zijn gemaakt om verder te praten, daarover doet men het zwijgen toe.
,,Als er ooit een moment was om samen te werken of te fuseren, is dat nu heel links gevloerd is”, zegt oud-PvdA-minister Jet Bussemaker, die eerder betrokken was bij pogingen tot samenwerking tussen haar partij en GroenLinks. ,,Maar dat gebeurt pas als de leden het willen.”
‘Progressieve posse’
In de groepsapps waar ook PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk in zit is dat ook hét gesprek van de dag. ,,Links moet nu goed gaan nadenken: hoe gaan we ons herpakken?” Aan de muur tegenover zijn bureau hangt een kunstwerk waarop in grote letters ‘Progressieve Posse’ staat, het was een cadeau van onder andere Rutger Groot Wassink, nu GroenLinks-wethouder in Amsterdam. In die stad werd GroenLinks bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2019 het grootst, maar zag nu de steun in de hoofdstad halveren.
Groot Wassink voelt zich ‘in hoge mate verwant’ met Van Dijk. ,,We denken over heel veel hetzelfde.” Samenwerking noemt Groot Wassink ‘op termijn noodzakelijk’. ,,Maar om nu half over kop in een fusie te stappen…” Op zijn beurt noemt Van Dijk GroenLinks ‘onze natuurlijke partner’. ,,We hebben de afgelopen jaren goed samengewerkt met het woon- en pensioenakkoord. Dat was de eerste stap. Nu is het de vraag of we elkaar als links gaan vasthouden bij de formatie.”
Dat wordt gezien als dé lakmoesproef. De vrees is dat partijen uit elkaar worden gespeeld: ‘we willen jullie er wel bij, maar hun niet hoor. Die vinden we maar lastig’.
Nu is het de vraag of we elkaar als links gaan vasthouden bij de formatie, aldus PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk.
GroenLinks en PvdA hebben voor de verkiezingen gezegd dat ze niet zonder een andere linkse partij de formatie in stappen. Die afspraak staat nog, herhaalden zowel PvdA-leider Ploumen als Klaver vandaag. Al zal Klaver even hebben moeten slikken toen Ploumen uit zichzelf óók de Partij voor de Dieren – de linkse partij die wél won – in het rijtje schaarde.
Zo was er ook al argwaan toen Ploumen woensdagavond de deur naar kabinetsdeelname openhield door te zeggen dat haar partij ‘verantwoordelijkheid kan nemen’. Ze noemde GroenLinks en SP toen niet.
Daarbij spookt bij PvdA’ers mogelijk nog door het hoofd dat Klaver er misschien wel aan heeft bijgedragen dat de sociaaldemocraten er na de historische nederlaag van 2017 niet in slaagden op te krabbelen.
Toen de GroenLinks-leider in januari een motie van wantrouwen aankondigde tegen het kabinet vanwege de Toeslagenaffaire, liet hij toenmalig lijsttrekker Lodewijk Asscher – zelf als oud-minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk – geen andere keus dan op te stappen. Onder nieuwe leider Ploumen wist de partij niet te groeien.
En wat doet de SP? VVD-leider Mark Rutte keek tijdens de campagne nadrukkelijk naar Lilian Marijnissen. Liever de SP dan GroenLinks, leek hij ermee te willen zeggen. De partij van Klaver was in 2017 al weggelopen van de formatietafel. SP-Kamerlid Sandra Beckerman vindt dat haar partij ‘zeker contacten moet hebben met de PvdA’.
In 2006 ging toenmalig partijleider Jan Marijnissen, de vader van, op uitnodiging van Femke Halsema (GroenLinks) nog met zichtbare tegenzin een kop koffie drinken met Wouter Bos (PvdA). Het leverde niks op.
Als de formatie wordt gezien als een opmaat naar samenwerking, ligt de sleutel in handen van de partij die er mede voor zorgde dat links flink verloor. D66 is dé winnaar van de verkiezingen en zal een cruciale rol spelen bij de formatie. Wil Kaag de ChristenUnie inruilen voor één of meer linkse partijen?
Zeker is dat de poging tot samenwerking in de campagne nog jammerlijk mis liep. Toen Jesse Klaver een progressieve alliantie voorstelde tussen zijn GroenLinks, PvdA, SP én D66, wezen de laatste drie dat direct resoluut van de hand. De campagneposters met de voornamen van de vier lijsttrekkers – ‘Lilian, Lilianne, Sigrid en Jesse’ – waren toen al gedrukt.
Jet Bussemaker oud-PvdA-politica
De tijd is rijp voor verregaande linkse samenwerking, die uiteindelijk tot een fusie moet leiden tussen in elk geval PvdA en GroenLinks. Dat zegt oud-PvdA-politica Jet Bussemaker. ,,Als er ooit een moment is om het te doen, is dat nu.”
Nog nooit was het traditioneel linkse blok zo klein, PvdA, SP en GroenLinks houden volgens de voorlopige uitslag van 2e kamerverkiezing samen nog maar 26 zetels over.
Eerdere pogingen tot linkse samenwerking liepen stuk, zegt Bussemaker, omdat de partij die er het best voorstaat altijd groter wil worden. ,,De lijsttrekker zegt dan ‘maak mij de grootste’. Maar nu is heel links gevloerd en ligt met de rug op de grond.” Wel zegt Bussemaker dat het pas tot samenwerking of een fusie komt als de leden dat willen. ,,Het moet niet beginnen bij de top.”
Bussemaker, die voor de PvdA staatssecretaris van Volksgezondheid en minister van Onderwijs was, heeft recht van spreken. Ze was zelf lid van GroenLinks voor ze in 1997 overstapte naar de PvdA.
Bij de sociaaldemocraten maakte ze in het verleden meerdere pogingen tot linkse samenwerking van dichtbij mee. In haar politieke memoires Ministerie van Verbeelding, dat vorige maand verscheen, schreef ze bijvoorbeeld over geheime gesprekken tussen PvdA en GroenLinks in 2001 waarbij ook het CDA aanschoof.
Stip op de horizon
,,Ik heb zelf gezien dat PvdA en GroenLinks inhoudelijk het dichtst bij elkaar staan. Samenwerking bij de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar moet de eerste stip op de horizon zijn.” Samen optrekken met GroenLinks ligt binnen de PvdA ingewikkeld, omdat altijd de vrees bestaat dat de SP groter wordt door met GroenLinks op te trekken.
Veel kiezers zijn gisteren van GroenLinks en – in mindere mate – de PvdA overgestapt naar D66. Bussemaker, nu hoogleraar aan de Universiteit Leiden en voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, waarschuwt de partijen om in het geval van samenwerking zich ‘geen D66-profiel’ aan te meten. ,,En begin vanuit de inhoud, niet de organisatie.” Zo kan, zegt ze, de samenwerking stapje voor stapje groeien naar een eventuele fusie.
De drie klassieke linkse partijen lijken gezamenlijk op nog nooit zo weinig zetels in de Tweede Kamer te komen. PvdA (9), GroenLinks (8) en SP (9) stevenen gezamenlijk op 26 zetels af. Vier jaar eerder waren dat er nog twaalf meer.
Het historisch kleine linkse blok komt vooral doordat de SP en GroenLinks flink moesten inleveren. Beide partijen behaalden volgens de exitpoll zes zetels minder dan tijdens de verkiezingen van 2017.
Daarnaast maakte de PvdA het grote verlies dat de partij in 2017 leed, niet goed. De partij verloor toen maar liefst 29 zetels.
Tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen was het linkse blok ook al kleiner dan ooit. Toen behaalden ze samen 37 zetels en won GroenLinks maar liefst tien zetels.
Na de verkiezingen van 2006 waren PvdA, GroenLinks en SP het grootst. Toen kwamen ze gezamenlijk op 65 zetels uit.
Voorafgaand aan de verkiezingen zocht met name GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver de toenadering tot zijn twee andere linkse collega’s. PvdA pakte de toegereikte hand aan door te beloven niet zonder GroenLinks het kabinet in te gaan, maar SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen hield de boot wat af.
De (relatief) nieuwe linkse partijen (Partij voor de Dieren en DENK) behaalden gezamenlijk negen zetels.
Kort samengevat: als zijn partij zo doorgaat, wordt het nooit meer wat !!!
,,Het is te makkelijk om alleen maar sneren uit te delen’’, zegt voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel over Peper. Al vindt zij net als hij wel dat haar partij de binding met de kiezer heeft verloren. ,,Mensen hebben niet meer het gevoel dat wij voor hen door het vuur gaan.’’
In de peilingen schommelt de PvdA nu rond de twaalf zetels. Dat zou het op een na slechtste verkiezingsresultaat ooit zijn voor de partij. Maar niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie. Bij de vorige verkiezingen, toen de PvdA historisch veel verloor, profiteerden GroenLinks en SP daar amper van. En herstel blijft vooralsnog uit. De drie staan samen in de Peilingwijzer nog maar op 34 zetels, minder dan ooit.
En dat is opvallend, want de samenleving lijkt economisch linkser geworden. Zelfs de VVD wil het minimumloon verhogen en werkgeversorganisatie VNO/ NCW pleitte er deze week voor dat het bedrijfsleven zich meer moet inzetten voor de samenleving. Maar toch profiteren linkse partijen niet van die ‘verlinksing’.
“Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben”. Dat is er mede door links gekomen
Volgens Yücel voelen kiezers niet dat ‘links’ er nog voor hen is. ,,Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben. Dat is er mede door links gekomen. Nu wijzen PvdA en GroenLinks in de campagne heel erg op de economische ongelijkheid. Maar ik moet zien of kiezers nog geloven dat zij die problemen voor hen oplossen. Ik hoop dat het lukt om het vertrouwen te herwinnen, want Nederland heeft hardcore klassiek links beleid broodnodig.’’
Je zou zeggen dat de markt open ligt voor PvdA, GroenLinks en SP, want de meeste kiezers zijn economisch links, blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek: zo’n 68 procent. Ze zijn bijvoorbeeld voorstander van kleinere inkomensverschillen. Maar toch stemmen die mensen vaker op rechtse partijen.
Defensief
Links zit al sinds 2002 in het defensief, concludeert politicoloog Simon Otjes van de Universiteit Leiden. Dat komt omdat 36 procent van de kiezers niet alleen economisch links is, maar tegelijk ook cultureel rechts, zoals Otjes dat noemt: ,,Dat zijn kiezers die vinden dat migranten zich moeten aanpassen, die moeite hebben met de islam en die vaak voor hogere straffen zijn. Zij worden bediend door PVV of CDA, die ook voor wat linksere, economische thema’s staan.’’
Volgens de Peilingwijzer blijft herstel uit bij de traditionele partijen op links
Maar ook de 32 procent van de kiezers die wél economisch én cultureel links is, kiest niet massaal voor de drie traditionele linkse partijen. Otjes: ,,Ze krijgen steeds meer concurrentie: van de Partij voor de Dieren, Denk, Bij1 en ook deels van D66. En dan is er nu ook nog de coronacrisis die alle andere verkiezingsthema’s wegdrukt. Veel kiezers willen nu een crisismanager en gaan voor Rutte.’’
Integratie
Yücel was een van de oprichters van de beweging Vrij Links, dat zich onder meer keert tegen ‘politieke correctheid’ bij linkse partijen. ,,Sinds Pim Fortuyn is links echt strenger geworden op integratie, maar links heeft nog steeds het imago dat het misstanden bij minderheden vergoelijkt. En dat heeft het aan zichzelf te danken. Er wordt bijvoorbeeld net iets harder geageerd tegen een antihomoverklaring van orthodoxe christenen dan tegen homohaat in moslimkringen. Kiezers voelen dat.’’
Thuis bromt Bram Peper nog door. Partijgenoten vinden hem een has been en zijn boos over zijn interview. Dat begrijpt hij wel. ,,Maar dat doet niets af van mijn kritiek. Links heeft de neiging gelovig te zijn, dan verlies je nogal eens het zicht op de werkelijkheid. We lopen over van de goede bedoelingen en richten ons op de verheffing van allerlei kleine groepen, maar hebben geen idee meer wat er leeft onder de massa.’’
Als voorbeeld kijkt hij naar zijn eigen stad Rotterdam. Decennialang was de PvdA daar de grootste, nu heeft de partij nog vijf zetels in de gemeenteraad. ,,Met andere kleine partijen wordt een college overeind gehouden om Leefbaar Rotterdam buiten het bestuur te houden. Maar juist Leefbaar is veel volkser en trekt veel oud-PvdA’ers. Dan kun je als PvdA wel denken: wij zijn toch goede mensen? Maar ondertussen worden er lagere inkomens uit hun wijken verdreven door sloop en te weinig betaalbare nieuwbouw.’’
NOS 09.02.2021 Een jubileum zoals je dat zelden ziet in de politiek. Vandaag is het 75 jaar geleden dat de Partij van de Arbeid werd opgericht, op een bijeenkomst in de grote zaal van hotel Krasnapolsky in Amsterdam. Op de SGP na is de PvdA daarmee de oudste politieke partij van Nederland.
De corona-epidemie staat uitbundige festiviteiten in de weg. En ook anderszins is er weinig rede tot grote vreugde, want de jubilaris is er niet heel goed aan toe. De partij is de ongekende verkiezingsnederlaag van 2017 nog niet te boven. Ook het vertrek van partijleider Lodewijk Asscher is nog niet door iedereen goed verteerd.
Maar partijvoorzitter Nelleke Vedelaar is een winterharde optimist en laat zich niet uit het veld slaan. ,,Het is een bijzondere dag voor ons allemaal. Als je je realiseert wat we in die 75 jaar hebben bereikt, de opbouw van de verzorgingsstaat, de invoering van de AOW, vrouwenemancipatie, dan kunnen we daar trots op zijn. Tegelijk realiseren we ons dat we pas net begonnen zijn. Als je nu kijkt naar de samenleving zie ik echt de relevantie van de sociaaldemocratie. De corona-crisis maakt zichtbaar wat we al langer voelen: verdeeldheid, scheefgroei, woningnood, lage beloning in veel sectoren. Voor veel te veel mensen is er grote onzekerheid in hun leven gekomen. Dat moet en kan anders.”
Een toegangskaartje voor het oprichtingscongres van de PvdA in 1946 NOS
De PvdA is, met het CDA, de architect van de verzorgingsstaat. De naam van de eerste PvdA-premier, Drees, is onlosmakelijk verbonden met de AOW, die van Den Uyl met spreiding van kennis, macht en inkomen en het motto van Kok was ‘banen, banen, banen’.
Volgens Vedelaar is aan de essentie van de missie door de jaren heen niets veranderd. “In het oprichtingsprogramma van de SDAP (voorloper van de PvdA) uit 1894 stond al dat er gelijk loon voor gelijk werk van mannen en vrouwen moest komen. Nu zie je dat flexwerkers, mensen met nul-urencontracten en zzp’ers op de arbeidsmarkt als eerste de dupe zijn van de coronacrisis. Daar komt de PvdA anno 2021 voor op.”
Het hoogtepunt in de geschiedenis van de PvdA is volgens Vedelaar de opbouw van de verzorgingsstaat. Het grote dieptepunt de nederlaag van 2017. ,,De economie kromp en de werkloosheid steeg toen we in 2012 met de VVD gingen regeren. Maar in 2017 groeide economie weer en kromp de werkloosheid. We zijn een partij die er altijd staat als het moeilijk is. Maar we hadden dingen anders moeten doen en daar hebben we de afgelopen jaren aan gewerkt. De verhoging van de AOW-leeftijd hebben we afgeremd, we willen de basisbeurs voor studenten terug. We hebben geleerd van gemaakte fouten.”
Linkse thema’s
Het electorale hoogtepunt beleefde de PvdA onder leiding van Joop den Uyl; in 1977 behaalde de partij 53 zetels. Sindsdien is de trend naar beneden, ondanks enkele uitschieters onder leiding van Kok (45 in 1998) en Samsom (38 in 2012). De gestage daling wijt Vedelaar aan het een verandering van het politieke speelveld. ,,De versplintering is groot geworden. Maar dat kan altijd weer omslaan. Twee jaar geleden waren we, bij de Europese verkiezingen, de grootste van Nederland, over vijf weken kunnen we dat weer zijn.”
Uit allerlei kiezersonderzoeken blijkt dat veel mensen minder marktwerking willen en meer aandacht voor zorg, onderwijs, volkshuisvesting en klimaat. Vooral linkse thema’s. Maar in de peilingen zie je al lange tijd dat de PvdA en andere linkse partijen daar totaal niet van profiteren.
Linkse samenwerking
Samenwerking met die andere partijen is daarom volgens Vedelaar noodzakelijk. ,,Ik blij te zien dat ook bij andere partijen het geloof in de markt voorbij is. Tegelijk zeg ik tegen alle kiezers: laat je niet bedriegen. VVD en CDA blijven kiezen voor grote bedrijven en het minimumloon en de zorgsalarissen gaan bij hen niet omhoog. Een links blok is het antwoord voor de beste toekomst van Nederland. Onze tegenstanders zitten niet op links maar op rechts.”
Toch zette onlangs GroenLinks-leider Jesse Klaver PvdA-leider Lodewijk Asscher vol in de schijnwerpers met de eis dat het kabinet moest afreden vanwege de toeslagen-affaire. Prompt legde Asscher zijn lijsttrekkerschap neer. En SP-leider Marijnissen zei vorige vorige week in een interview ook goed met het CDA en de CU te kunnen samenwerken.
Vedelaar: ,,De samenwerking tussen de linkse partijen is er en die blijft er. Een sterk alternatief zijn voor VVD en CDA is ons belangrijkste doel. Daar focus ik op. En mocht de PvdA na 17 maart kunnen meeregeren dan doen we dat niet zonder ten minste één van de andere linkse partijen.”
Den HaagFM 09.02.2021 De Partij van de Arbeid bestaat vandaag 75 jaar en zoals de meeste verjaardagen dit jaar, wordt ook dit jubileum bescheiden gevierd. Desalniettemin kan de partij terugkijken op een turbulente geschiedenis. Fractievoorzitter en nummer 17 op de kieslijst Mikal Tseggai blikt samen met Den Haag FM terug op de vroegere tijden van de PvdA waar ze zich stevig in heeft verdiept.
‘Eigenlijk bestaat de PvdA al veel langer dan 75 jaar,’ vertelt Tseggai. ‘Daarvoor had je nog de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij die al bestond sinds eind 19e eeuw.’ Deze partij lag ten grondslag aan een fusie met de Vrijzinnig Democratische Bond en de Christelijk-Democratische Unie, waaruit de PvdA ontstond.
Joop den Uyl
Tseggai geeft aan dat de PvdA een belangrijke basis heeft gelegd voor het huidige Nederlandse sociale systeem. ‘Door de geschiedenis heen heeft de partij veel belangrijke dingen gedaan voor de verzorgingsstaat zoals we die nu kennen. Daar ben ik wel trots op.’
Als het gaat om vroegere intriges binnen de partij, kan Tseggai die wel waarderen. ‘Ik vind het juist wel mooi dat de PvdA zo’n turbulente geschiedenis heeft met af en toe een ruzie of discussie die zich voor de schermen afspeelde. Daar kan ik wel om lachen; het maakt het menselijk en kenmerkend.’
Al is de periode met Joop den Uyl aan het roer ver voor haar tijd, zijn politieke model dient voor Tseggai nog steeds als voorbeeld. ‘Hij stond voor een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen en dat is ook mijn politieke motto. Zo zou onderwijs toegankelijk moeten zijn voor iedereen en vind ik het belangrijk dat een kieslijst divers is. En dan gaat het er niet alleen om hoeveel mensen een kleurtje hebben, maar ook of een lijst verschillende regio’s en leeftijden vertegenwoordigt.’
Vrouwelijke minister-president
Tseggai is met haar 26 jaar één van de jongsten op de kieslijst en hoopt dan ook dat de stem van de jongere bevolkingsgroep in de toekomst beter gehoord zal worden. ‘Jongeren zijn niet een soort minderheidsgroep waar je niet zo veel aandacht aan hoeft te besteden; soms lijkt dat zo. Maar iedereen boven de 18 is gewoon volwaardig volwassen en mag zich bijvoorbeeld verkiesbaar stellen. Dat moeten we wat serieuzer nemen. Bovendien’
Als het gaat om de nieuwe lijsttrekker van de PvdA, ziet Tseggai dat als een positieve ontwikkeling voor de vrouwenemancipatie. ‘Ik vind het mooi dat er met Lilianne Ploumen voor het eerst een vrouw aan het roer staat. Elke vrouwelijke lijsttrekker is weer een stap dichter bij een vrouwelijke minister-president, dat lijkt me wel een mooi streven.’
De ‘list’ van links: ‘keihard’ campagnevoeren tegen rechts
Met de VVD soeverein aan kop in de peilingen, moet links een list verzinnen. Die lijkt te zijn gevonden door samen een vuist te vormen, vooral tégen Mark Rutte. ,,De peilingen gaan voor 17 maart 2021 nog volledig op z’n kop.”
Op de ochtend dat GroenLinks en de PvdA zich opmaakten voor hun eigen partijcongres, rinkelde de telefoon van GroenLinks-leider Jesse Klaver. Lilianne Ploumen, zaterdag op het schild gehesen als nieuwe PvdA-lijsttrekker, aan de lijn om hem succes te wensen. Klaver, zegt hij, deed hetzelfde. ,,Wij zuiderlingen liggen elkaar wel.”
AD 25.01.2021
Elkaar ‘heel laten’
Tussen de twee linkse partijen geldt al maanden de afspraak dat ze samen een nieuwe regeringscoalitie instappen en elkaar richting de verkiezingen ‘heel laten’. Dan is het niet zo gek dat de partijvoorzitters, Nelleke Vedelaar (PvdA) en Katinka Eikelenboom (GroenLinks), óók op zaterdagochtend contact hadden. En dat Klaver, vanuit Ahoy Rotterdam, de speech van Ploumen zag. ,,Niet vooraf hoor, maar ik heb live meegekeken. En haar geappt dat ze het goed heeft gedaan.”
Tégen Rutte
In 2017 wilde Klaver van zijn partij de grootste maken en claimde hij alvast het Torentje. ,,Die ambitie is er nog steeds. Maar ik hecht nu meer waarde aan het collectief.” Hij wijst erop dat de PvdA in 2012 groeide naar 38 zetels en toch werd ‘gedwongen’ om met de VVD in het kabinet te stappen. Zijn ‘focus’ is om dát nu te voorkomen.
Maar samen met progressieve partijen campagnevoeren, dáár zijn volgens Klaver nog geen plannen voor. En van een fusie – zoals door partijleden al jaren wordt geopperd – is ook geen sprake. Klaver: ,,Ik denk dat het belangrijker is dat we elkaar geen vliegen gaan afvangen: ‘mijn plan is nét iets beter dan jouw plan’. We moeten ons eigen verhaal vertellen.” Een verhaal tegen rechts, tegen Rutte.
Het blok PvdA-Groenlinks-SP-D66
GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat zijn partij niet alleen met de PvdA, maar ook met SP en D66 een ‘progressieve alliantie’ sluit. De vier zouden moeten afspreken elkaar niet aan te vallen in de verkiezingscampagne en samen op te trekken ‘tegen rechts’. ,,En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.”
Dat zei Klaver op 23.01.2021 tijdens het verkiezingscongres van zijn partij dat werd gelivestreamd vanuit Ahoy Rotterdam. Door de samenwerking moet worden voorkomen dat ‘rechts de formatie wint’.
De GroenLinks-leden riepen de PvdA op het congres van vorig jaar juni al op tot samenwerking met de andere twee linkse partijen en D66. Als blok hoopt Klaver de VVD van Mark Rutte op 17 maart 2021 te ‘verslaan’.
Met de PvdA is in november al de afspraak gemaakt om niet zonder elkaar in een regeringscoalitie te stappen. Na het vertrek van PvdA-leider Lodewijk Asscher noemde de nieuwe lijsttrekker van de sociaaldemocraten, Lilianne Ploumen, het ‘ondenkbaar’ om zonder GroenLinks of de SP in een kabinet te stappen.
De PvdA koerst net als GroenLinks aan op samenwerking met andere progressieve en sociale partijen om een vuist te maken tegen de VVD van premier Mark Rutte. Op het digitale congres van de PvdA, vandaag in Meppel, herhaalde Ploumen nog eens dat ze met ‘de linkse partijen wil samenwerken voor een beter Nederland’. ,,Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
“Met de linkse partijen samenwerken voor een beter Nederland. Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje”.
Een nieuwe progressieve lente.
Ploumen zei dat het tijd is voor een nieuwe progressieve lente. Linkse partijen moeten volgens haar nu de handen ineenslaan. “Als we geen progressieve coalitie vormen met linkse partijen is er straks maar één die lacht en dat is Rutte vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
Ook benadrukte ze dat de PvdA niet wil samenwerken met partijen die mensen het land uit willen zetten of die ruimte geven aan racisme . Ze zei dat er onder haar leiding niet met de PVV en Forum voor Democratie zal worden samengewerkt.
Ook GroenLinksleider Jesse Klaver vindt de tijd rijp voor meer linkse samenwerking. Ook hij zette zich af tegen Rutte, “Tien jaar kabinetten Rutte waarin de ongelijkheid is toegenomen en onze publieke dienstverlening is verwaarloosd. Tien jaar rechtse politiek, waarbij economische groei en rendement altijd gaan boven welzijn en gedeelde welvaart.”
Stembusakkoord
Een motie die GroenLinks oproept om samen te werken met PvdA, SP, PvdD en D66, een stembusakkoord met die partijen te sluiten en op bepaalde punten een gezamenlijk programma te schrijven, werd door 95 procent van de leden gesteund. GroenLinks, SP en PvdA hielden begin maart al een eerste gezamenlijke bijeenkomst. Pogingen tot linkse samenwerking strandden in het verleden altijd. Klaver zal, laat zijn woordvoerder weten, de komende tijd ‘in gesprek gaan met andere progressieve partijen’.
Het stembusakkoord PvdA, SP, PvdD en D66 !?!?
GroenLinks wil bij de komende 2e kamerverkiezingen nauw gaan samenwerken met de PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten.
Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel werd op het digitale congres van GroenLinks, zaterdag 13.06.2020, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die riep lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
D66 en PvdA willen geen stembusakkoord met GroenLinks
D66 en de PvdA zien niets in een stembusakkoord met GroenLinks. GroenLinks-leider Klaver heeft de partijen uitgenodigd om over bepaalde onderwerpen afspraken te maken, maar beide partijen laten weten dat ze op eigen kracht campagne willen voeren.
In een interview in de Volkskrant heeft Klaver het over een “progressieve alliantie”, samen met de PvdA, waarin de partijen zich gezamenlijk inzetten voor bepaalde onderwerpen, zoals een green new deal om de klimaatcrisis aan te pakken, een verhoging van het minimumloon en investeren in het onderwijs. Die onderwerpen zouden in een stembusakkoord moeten worden vastgelegd.
Klaver denkt dat hij door het bundelen van de krachten sterker komt te staan bij de formatie. “De afstand tussen GroenLinks, PvdA en D66 is minder groot dan met de VVD.” Hij wijst erop dat D66 en de PvdA al eens eerder met de VVD coalitieafspraken hebben gemaakt. “Dan moet het met ons drieën zeker lukken.”
‘Geen blokken tegenover elkaar’
Naar aanleiding van het interview laat lijsttrekker Kaag weten: “Wij geloven niet dat het goed is voor Nederland als de politiek nu in blokken tegenover elkaar gaat staan. Daar heeft niemand iets aan in deze crisistijd. Wij gaan op eigen kracht naar de kiezer. En daarna willen we samenwerken voor alle Nederlanders in een zo progressief mogelijk kabinet.”
De PvdA voelt sowieso niet voor een alliantie met D66. Een woordvoerder van lijsttrekker Ploumen zegt in de Volkskrant dat de inhoudelijke verschillen met die partij te groot zijn. “Bijvoorbeeld als het gaat om het beteugelen van de stijgende huren, het stevig aanpakken van van huisjesmelkers en eerlijke belastingen voor miljonairs en multinationals. SP en GroenLinks zijn onze bondgenoten. Daarom willen we ook alleen samen met een van deze twee partijen in een nieuw kabinet.”
Klaver wil ook campagne voeren voor andere partijen
GroenLinks wil een stembusakkoord sluiten met D66, SP en PvdA. De partij wil voor én na de verkiezingen een blok vormen. Op een van de verkiezingsposters van GroenLinks staan daarom ook de namen van de lijsttrekkers van die ‘progressieve partners’, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver ze noemt.
Dat zei Klaver vanmiddag bij de aftrap van zijn verkiezingscampagne. GroenLinks hoopt op een herhaling van de verkiezingen van 1972. Toen sloten de linkse partijen PvdA, D66 en PPR (een voorloper van GroenLinks) een stembusakkoord, getiteld Keerpunt 72. Bij de eerstvolgende verkiezingen wonnen PvdA en PPR (D66 verloor) en ontstond het kabinet-Den Uyl.
Daarom voert GroenLinks deze keer niet alleen campagne voor zichzelf, zei Klaver vanmiddag. ,,Met GroenLinks gaan we campagne voeren voor een progressief Nederland, voor meer samenwerking, voor onze gedeelde waarden en ideeën.’’ De verkiezingsposter met de voornamen van de lijsttrekkers van SP, PvdA en D66 erop zal overigens niet de enige poster zijn die GroenLinks deze campagne gaat opplakken.
Opvallende oproep
De oproep om nu nog met een stembusakkoord te komen (Klaver noemt het Keerpunt 21) is opvallend. In de aanloop naar de verkiezingen hebben GroenLinks en PvdA al aangekondigd niet zonder elkaar in een kabinet te willen gaan zitten. Maar D66-leider Sigrid Kaag heeft gezegd geen behoefte te hebben aan ‘blokvorming’. En SP-leider Lilian Marijnissen zei vorige week nog dat ze wel wil optrekken met andere linkse partijen, maar dat ze wil uitgaan van de ‘eigen kracht’. Groot verschil met Keerpunt 72 is ook dat dat manifest toen door alle partijen werd geschreven. Keerpunt 21 is alleen een GroenLinks-product.
De links-progressieve alliantie als medicijn tegen het economisme
GroenLinks stuurt nadrukkelijk aan op een linkse en progressieve alliantie “als medicijn tegen het virus van het al dertig jaar durende economisme“. Lijsttrekker Jesse Klaver heeft daarbij samenwerking met D66, PvdA en SP voor ogen, zegt hij zaterdag op het online verkiezingscongres van zijn partij vanuit Rotterdam. “Niet elkaar aanvallen in de campagne, maar samen optrekken tegen rechts. En bovenal elkaar vasthouden bij de formatie.”
In 2017 is dat niet gelukt met GroenLinks en D66, memoreerde Klaver, zodat “we geen vuist konden maken tegen de rechtse agenda van de VVD.” Toen GroenLinks destijds afhaakte, schoof ChristenUnie aan in een kabinet van VVD, CDA en D66. “Als we durven te leren van het verleden, dan kan 2021 een keerpunt in de politieke geschiedenis worden”.
‘Coalitiedwang verdwenen’
D66 en ChristenUnie kunnen zich wat hem betreft de komende weken nog laten zien van hun sociale kant, door in de Tweede Kamer voor een verbetering van sociale kwesties te stemmen, zoals over sociale advocatuur, bijstandsregels en kinderopvang. Door de val van het kabinet Rutte III is immers de “coalitiedwang verdwenen”, stelt Klaver.
GroenLinks wil ook dat het volgende kabinet net zo veel urgentie toont bij de aanpak van de klimaatcrisis als nu met de coronacrisis. Daarvoor moet Nederland een klimaatnoodtoestand uitroepen, bepleit Klaver, verwijzend naar een oproep hiertoe van de Verenigde Naties. Inmiddels hebben 38 landen dat volgens Klaver gedaan en moet Nederland zo snel mogelijk volgen. “Dat is het eerste wat GroenLinks in een nieuwe regering zal doen”, zegt hij.
Programma
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers haalde hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
GroenLinks + PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen dePvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Telegraaf 06.11.2020
Reactie Jongere GL en PvdA
Ook de jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
Niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie
Politiek verslaggever Hans van Soest bespreekt in de rubriek Onder Politici elke week wat er speelt in Den Haag. Deze week: PvdA, GroenLinks en SP hebben een imagoprobleem.
Op de dag dat de PvdA haar 75ste verjaardag vierde, verpestte voormalige partij-ideoloog Bram Peper het feestje deze week met een vernietigend radio-interview. Kort samengevat: als zijn partij zo doorgaat, wordt het nooit meer wat.
,,Het is te makkelijk om alleen maar sneren uit te delen’’, zegt voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel over Peper. Al vindt zij net als hij wel dat haar partij de binding met de kiezer heeft verloren. ,,Mensen hebben niet meer het gevoel dat wij voor hen door het vuur gaan.’’
In de peilingen schommelt de PvdA nu rond de twaalf zetels. Dat zou het op een na slechtste verkiezingsresultaat ooit zijn voor de partij. Maar niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie. Bij de vorige verkiezingen, toen de PvdA historisch veel verloor, profiteerden GroenLinks en SP daar amper van. En herstel blijft vooralsnog uit. De drie staan samen in de Peilingwijzer nog maar op 34 zetels, minder dan ooit.
En dat is opvallend, want de samenleving lijkt economisch linkser geworden. Zelfs de VVD wil het minimumloon verhogen en werkgeversorganisatie VNO/ NCW pleitte er deze week voor dat het bedrijfsleven zich meer moet inzetten voor de samenleving. Maar toch profiteren linkse partijen niet van die ‘verlinksing’.
“Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben”. Dat is er mede door links gekomen
Volgens Yücel voelen kiezers niet dat ‘links’ er nog voor hen is. ,,Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben. Dat is er mede door links gekomen. Nu wijzen PvdA en GroenLinks in de campagne heel erg op de economische ongelijkheid. Maar ik moet zien of kiezers nog geloven dat zij die problemen voor hen oplossen. Ik hoop dat het lukt om het vertrouwen te herwinnen, want Nederland heeft hardcore klassiek links beleid broodnodig.’’
Je zou zeggen dat de markt open ligt voor PvdA, GroenLinks en SP, want de meeste kiezers zijn economisch links, blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek: zo’n 68 procent. Ze zijn bijvoorbeeld voorstander van kleinere inkomensverschillen. Maar toch stemmen die mensen vaker op rechtse partijen.
Defensief
Links zit al sinds 2002 in het defensief, concludeert politicoloog Simon Otjes van de Universiteit Leiden. Dat komt omdat 36 procent van de kiezers niet alleen economisch links is, maar tegelijk ook cultureel rechts, zoals Otjes dat noemt: ,,Dat zijn kiezers die vinden dat migranten zich moeten aanpassen, die moeite hebben met de islam en die vaak voor hogere straffen zijn. Zij worden bediend door PVV of CDA, die ook voor wat linksere, economische thema’s staan.’’
Volgens de Peilingwijzer blijft herstel uit bij de traditionele partijen op links
Maar ook de 32 procent van de kiezers die wél economisch én cultureel links is, kiest niet massaal voor de drie traditionele linkse partijen. Otjes: ,,Ze krijgen steeds meer concurrentie: van de Partij voor de Dieren, Denk, Bij1 en ook deels van D66. En dan is er nu ook nog de coronacrisis die alle andere verkiezingsthema’s wegdrukt. Veel kiezers willen nu een crisismanager en gaan voor Rutte.’’
Integratie
Yücel was een van de oprichters van de beweging Vrij Links, dat zich onder meer keert tegen ‘politieke correctheid’ bij linkse partijen. ,,Sinds Pim Fortuyn is links echt strenger geworden op integratie, maar links heeft nog steeds het imago dat het misstanden bij minderheden vergoelijkt. En dat heeft het aan zichzelf te danken. Er wordt bijvoorbeeld net iets harder geageerd tegen een antihomoverklaring van orthodoxe christenen dan tegen homohaat in moslimkringen. Kiezers voelen dat.’’
Thuis bromt Bram Peper nog door. Partijgenoten vinden hem een has been en zijn boos over zijn interview. Dat begrijpt hij wel. ,,Maar dat doet niets af van mijn kritiek. Links heeft de neiging gelovig te zijn, dan verlies je nogal eens het zicht op de werkelijkheid. We lopen over van de goede bedoelingen en richten ons op de verheffing van allerlei kleine groepen, maar hebben geen idee meer wat er leeft onder de massa.’’
Als voorbeeld kijkt hij naar zijn eigen stad Rotterdam. Decennialang was de PvdA daar de grootste, nu heeft de partij nog vijf zetels in de gemeenteraad. ,,Met andere kleine partijen wordt een college overeind gehouden om Leefbaar Rotterdam buiten het bestuur te houden. Maar juist Leefbaar is veel volkser en trekt veel oud-PvdA’ers. Dan kun je als PvdA wel denken: wij zijn toch goede mensen? Maar ondertussen worden er lagere inkomens uit hun wijken verdreven door sloop en te weinig betaalbare nieuwbouw.’’
NOS 16.03.2021 GroenLinks-leider Klaver vindt het jammer dat D66 en de PvdA geen stembusakkoord wilden sluiten met zijn partij, met daarin onderlinge afspraken over bepaalde onderwerpen. “Ik had graag linkse en progressieve samenwerking gezien in de campagne”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal en in een Q&A-uitzending op de YouTube– en Facebookpagina van de NOS.
Volgens Klaver is die onderlinge samenwerking belangrijk omdat VVD-leider Rutte hen anders uit elkaar speelt, “wat hij altijd doet”. “Daarom moeten we elkaar vasthouden, dan bereiken we meer.”
De voorkeur van de GroenLinks-leider voor een linkse, progressieve regering is bekend. Op sommige campagneposters van zijn partij prijkt niet alleen zijn eigen naam, maar ook die van Sigrid Kaag (D66), Lilianne Ploumen (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP). “Ik dacht vriendelijk te zijn met die poster met andere namen, maar er werd niet heel enthousiast op gereageerd”, zei Klaver daar vanochtend over.
Het gaat om deze poster:
De poster waarmee Klaver opriep tot progressieve samenwerking GROENLINKS
Zo noemde D66-lijsttrekker Kaag de posters gisteravond “een beetje raar”. Na het EenVandaag-debat zei ze dat ze haar eigen verhaal wil vertellen. “Ik hoef niet op de poster van een ander te staan.” Klaver maakt zich daar overigens niet zo druk om. “Ik heb er vertrouwen in dat D66 en GroenLinks elkaar na de verkiezingen weten te vinden”, zei hij.
Meeregeren
Klaver is “erop gebrand” om in een volgende regering te komen. Zijn partij heeft nog niet eerder meegeregeerd. Bij de formatie van 2017 zat GroenLinks wel aan de onderhandelingstafel, maar de gesprekken met VVD, CDA en D66 liepen stuk op het migratiebeleid. Die drie partijen wezen daarbij vooral naar GroenLinks en gingen later verder met de ChristenUnie.
“De strategische vraag die nu voorligt is: wil je door met de oude coalitie of wil je een nieuwe coalitie?” aldus Klaver. Wat dat betreft ligt zijn zorg naar eigen zeggen niet zozeer bij de premiersvraag, maar bij de vraag of de huidige coalitie doorgaat of niet. “Want ik zie dat de huidige coalitiepartijen best tevreden zijn met elkaar.”
Klaver rekent op een heel goed verkiezingsresultaat voor GroenLinks. “Online zijn we een van de allergrootsten en we doen het goed bij kiezers die voor het eerst mogen stemmen”, zei hij. “Vooral vanwege onze aandacht voor het klimaat.”
Telegraaf 10.03.2021 Na het campagnevoeren voor andere linkse partijen gaat GL nog een stap verder. Kamerlid Corinne Ellemeet, de hoogste kandidaat na lijsttrekker Jesse Klaver, sluit een fusie met de PvdA in de toekomst niet uit.
„Ik sluit het niet uit”, aldus Ellemeet woensdag bij radioprogramma Dit is de dag. „Laten we vooral kijken of het werkt als we elkaar vasthouden als onafhankelijke partijen of dat we in de toekomst zeggen dat het misschien toch nog sterker is als we er één partij van maken.”
Het is nog maar zeer de vraag of de liefde wederzijds is. Een meerderheid van de PvdA-leden heeft zich vorig jaar verzet tegen een gezamenlijke lijst met GL. De fusiediscussie keert regelmatig terug, vooral na een nederlaag van een of meerdere linkse partijen.
Op dit moment staat de groene partij er slecht voor in de peilingen. De Hond telt op dit moment 9 virtuele zetels, een verlies van vijf ten opzichte van 2017. Desondanks stelde Klaver dinsdag bij RTL dat hij nog steeds premier kan worden. Ellemeet presenteerde bij Dit is de dag alvast een eisenpakket voor een nieuw kabinet: de ploeg moet voor minstens 50 procent uit vrouwen bestaan.
AD 21.02.2021 GroenLinks wil een stembusakkoord sluiten met D66, SP en PvdA. De partij wil voor én na de verkiezingen een blok vormen. Op een van de verkiezingsposters van GroenLinks staan daarom ook de namen van de lijsttrekkers van die ‘progressieve partners’, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver ze noemt.
Dat zei Klaver vanmiddag bij de aftrap van zijn verkiezingscampagne. GroenLinks hoopt op een herhaling van de verkiezingen van 1972. Toen sloten de linkse partijen PvdA, D66 en PPR (een voorloper van GroenLinks) een stembusakkoord, getiteld Keerpunt 72. Bij de eerstvolgende verkiezingen wonnen PvdA en PPR (D66 verloor) en ontstond het kabinet-Den Uyl.
Daarom voert GroenLinks deze keer niet alleen campagne voor zichzelf, zei Klaver vanmiddag. ,,Met GroenLinks gaan we campagne voeren voor een progressief Nederland, voor meer samenwerking, voor onze gedeelde waarden en ideeën.’’ De verkiezingsposter met de voornamen van de lijsttrekkers van SP, PvdA en D66 erop zal overigens niet de enige poster zijn die GroenLinks deze campagne gaat opplakken.
Opvallende oproep
De oproep om nu nog met een stembusakkoord te komen (Klaver noemt het Keerpunt 21) is opvallend. In de aanloop naar de verkiezingen hebben GroenLinks en PvdA al aangekondigd niet zonder elkaar in een kabinet te willen gaan zitten. Maar D66-leider Sigrid Kaag heeft gezegd geen behoefte te hebben aan ‘blokvorming’. En SP-leider Lilian Marijnissen zei vorige week nog dat ze wel wil optrekken met andere linkse partijen, maar dat ze wil uitgaan van de ‘eigen kracht’. Groot verschil met Keerpunt 72 is ook dat dat manifest toen door alle partijen werd geschreven. Keerpunt 21 is alleen een GroenLinks-product.
Dat alleen GroenLinks wint op 17 maart, is volgens Klaver niet voldoende om iets te veranderen na de verkiezingen. Om de macht van regeringspartij VVD te breken is het nodig een blok te vormen, vindt de partijleider. Dat GroenLinks bij de vorige kabinetsonderhandelingen afhaakte, komt volgens Klaver omdat zijn partij en D66 elkaar toen ‘onvoldoende vasthielden’. ,,Een belangrijke reden waarom veel verkiezingsbeloftes uiteindelijk niet worden uitgevoerd is het gebrek aan samenwerking, een teveel aan concurrentie tussen partijen en politici.’’
Overigens staat GroenLinks in de peilingen op verlies, net als SP en D66. Alleen PvdA zou volgens de polls enkele zetels winnen als er nu verkiezingen werden gehouden.
Volgens Klaver is de verkiezingsposter ‘geen trucje om de concullega’s wat te kietelen’. In zijn manifest schrijft hij oprecht te geloven dat de partijen elkaar kunnen versterken. ,,Wij hebben de ideeën. Maar talent en engagement is er ook bij andere partijen. Een kabinet met Sigrid Kaag weet meer over de diplomatie, het bedrijfsleven en de wereld dan een kabinet zonder haar. De bestuurservaring van Lilianne Ploumen brengt pragmatiek en nuchterheid aan tafel.’’
NOS 19.02.2021 D66 en de PvdA zien niets in een stembusakkoord met GroenLinks. GroenLinks-leider Klaver heeft de partijen uitgenodigd om over bepaalde onderwerpen afspraken te maken, maar beide partijen laten weten dat ze op eigen kracht campagne willen voeren.
In een interview in de Volkskrant heeft Klaver het over een “progressieve alliantie”, samen met de PvdA, waarin de partijen zich gezamenlijk inzetten voor bepaalde onderwerpen, zoals een green new deal om de klimaatcrisis aan te pakken, een verhoging van het minimumloon en investeren in het onderwijs. Die onderwerpen zouden in een stembusakkoord moeten worden vastgelegd.
Klaver denkt dat hij door het bundelen van de krachten sterker komt te staan bij de formatie. “De afstand tussen GroenLinks, PvdA en D66 is minder groot dan met de VVD.” Hij wijst erop dat D66 en de PvdA al eens eerder met de VVD coalitieafspraken hebben gemaakt. “Dan moet het met ons drieën zeker lukken.”
‘Geen blokken tegenover elkaar’
Naar aanleiding van het interview laat lijsttrekker Kaag weten: “Wij geloven niet dat het goed is voor Nederland als de politiek nu in blokken tegenover elkaar gaat staan. Daar heeft niemand iets aan in deze crisistijd. Wij gaan op eigen kracht naar de kiezer. En daarna willen we samenwerken voor alle Nederlanders in een zo progressief mogelijk kabinet.”
De PvdA voelt sowieso niet voor een alliantie met D66. Een woordvoerder van lijsttrekker Ploumen zegt in de Volkskrant dat de inhoudelijke verschillen met die partij te groot zijn. “Bijvoorbeeld als het gaat om het beteugelen van de stijgende huren, het stevig aanpakken van van huisjesmelkers en eerlijke belastingen voor miljonairs en multinationals. SP en GroenLinks zijn onze bondgenoten. Daarom willen we ook alleen samen met een van deze twee partijen in een nieuw kabinet.”
Desgevraagd benadrukt de woordvoerder van Ploumen nog een keer dat de PvdA alleen in een regering wil met een andere linkse partij. Dat kan GroenLinks of de SP zijn. Maar een stembusakkoord met GroenLinks is een brug te ver.
GroenLinks trekt al veel met de PvdA op. “Die afspraak staat”, zegt Klaver in de krant. Op het GroenLinks-congres in januari had Klaver zijdelings gevraagd of D66 mee wilde doen aan een progressieve alliantie, maar daar was tot nu toe geen antwoord op gekomen.
‘Dat is hun keuze’
De andere linkse partij, de SP, wordt door Klaver niet duidelijk gevraagd om mee te doen aan de alliantie. SP-leider Marijnissen zegt in een interview in het AD dat haar partij heel goed kan samenwerken met verschillende partijen, zeker met de PvdA en GroenLinks. “Daar hoeft niemand zich zorgen over te maken. Maar als wij met het CDA het heropenen van sociale werkplaatsen voor elkaar kunnen krijgen, of met de ChristenUnie het reguleren van arbeidsmigratie, dan doen we dat ook.”
Klaver zegt over die mogelijke samenwerking met de twee christelijke regeringspartijen : “Ik zag het niet aankomen, maar kan alleen voor mezelf spreken. Ik ben er bloedserieus in. De SP heeft… Nou ja, dat is hun keuze, al geef ik Marijnissen nog niet op.”
In maart 2020 spraken GroenLinks, PvdA en SP af om samen te proberen de belastingplannen van het kabinet bij te sturen.
MSN 23.01.2021 De PvdA koerst net als GroenLinks aan op samenwerking met andere progressieve en sociale partijen om een vuist te maken tegen de VVD van premier Mark Rutte. “Met de linkse partijen samenwerken voor een beter Nederland. Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje”, zegt de kersverse PvdA-leider Lilianne Ploumen zaterdag tijdens het verkiezingscongres van haar partij in Meppel. “Het kan echt anders. Politiek doet ertoe.”
De leden bevestigden tijdens het online-congres haar lijsttrekkerschap, als opvolger van Lodewijk Asscher. Hij stapte op in verband met de toeslagenaffaire, waarbij hij als minister in een vorig kabinet ook betrokken was. Ploumen dankte Asscher voor zijn inzet de afgelopen jaren, waarin hij de PvdA “door een moeilijke periode heeft geloodst. Onder zijn leiding zijn we weer opgestaan. Hij gaf de PvdA weer kleur op de wangen. En wist als oppositieleider het rechtse beleid van Rutte III bij te stellen. Hij zorgde voor inhoudelijke vernieuwing”, aldus Ploumen.
Net als haar voorganger geeft Ploumen aan dat de PvdA onder haar leiding niet in een coalitie zal samenwerken met de PVV van Geert Wilders en Forum voor Democratie van Thierry Baudet. “Want ons land is van ons allemaal.” Ze sneerde dat VVD en CDA desnoods wel samenwerken met Forum om de touwtjes in handen te krijgen, zoals in Brabant het geval was.
Ongelijkheid
De eerste vrouwelijke lijsttrekker van de PvdA wees erop dat door de coronacrisis de ongelijkheid groter is geworden. “We moeten de regie weer in handen nemen bij zaken die te belangrijk zijn om aan de markt over te laten.” De PvdA wil dat het minimumloon omhoog gaat. “Anders gaan wij niet in een nieuw kabinet. Het moet anders, eerlijker.” Dat maakt een coalitie met het CDA al moeilijker. “Wat is er van dat gedachtegoed nog over bij het CDA van Wopke Hoekstra? Zijn eerste daad als lijsttrekker? Het schrappen van de verhoging van het minimumloon in het verkiezingsprogramma”, aldus Ploumen.
Wat Ploumen betreft moet Nederland na de coronacrisis niet terug naar het oude normaal. “We moeten naar een béter normaal. Een beter normaal, waarin niemand meer is dan een ander. Maar ook niet minder.” Volgens haar sluit de VVD de ogen voor de verdeeldheid in de samenleving. “Ze zijn het gevoel kwijt voor wat mensen normaal vinden. Ze doen nu vlak voor de verkiezingen of ze bekeerd zijn en naar het midden zijn opgeschoven. Maar hun politieke kompas wijst gewoon naar rechts.”
AD 23.01.2021 GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat zijn partij niet alleen met de PvdA, maar ook met SP en D66 een ‘progressieve alliantie’ sluit. De vier zouden moeten afspreken elkaar niet aan te vallen in de verkiezingscampagne en samen op te trekken ‘tegen rechts’. ,,En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.”
Dat zei Klaver op het verkiezingscongres van zijn partij dat werd gelivestreamd vanuit Ahoy Rotterdam. Door de samenwerking moet worden voorkomen dat ‘rechts de formatie wint’. Met de PvdA is in november al de afspraak gemaakt om niet zonder elkaar in een regeringscoalitie te stappen. Na het vertrek van PvdA-leider Lodewijk Asscher noemde de nieuwe lijsttrekker van de sociaaldemocraten, Lilianne Ploumen, het ‘ondenkbaar’ om zonder GroenLinks of de SP in een kabinet te stappen.
Op het digitale congres van de PvdA, vandaag in Meppel, herhaalde Ploumen nog eens dat ze met ‘de linkse partijen wil samenwerken voor een beter Nederland’. ,,Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
Oordeel vellen
De GroenLinks-leden riepen de partij op het congres van vorig jaar juni al op tot samenwerking met de andere twee linkse partijen en D66. Als blok hoopt Klaver de VVD van Mark Rutte op 17 maart te ‘verslaan’. Hij verwijst naar de toeslagenaffaire, waardoor het hele kabinet vorige week aftrad. Ook Asscher en VVD-minister Eric Wiebes verdwenen vanwege die affaire van het politieke toneel. ,,Mark Rutte heeft dat niet gedaan. Het is aan de kiezers om daarover een oordeel te vellen.”
Het redden van het klimaat staat op het spel bij de verkiezingen op 17 maart, aldus Jesse Klaver, GroenLinks.
Volgens Klaver staat ‘het redden van het klimaat op het spel bij de verkiezingen’. Als GroenLinks na de verkiezingen gaat meeregeren, zo hield Klaver het congres vandaag voor, dan is ‘het uitroepen van de klimaatnoodtoestand het eerste wat GroenLinks doet’. Volgens Klaver is die crisis ‘minstens zo erg’ als de huidige coronacrisis en haalt het kabinet de gestelde doelen niet.
,,Maar voor de klimaatcrisis is er niet iedere twee weken een persconferentie met de minister-president. Worden niet bijna wekelijks nieuwe maatregelen aangekondigd. Worden niet op stel en sprong adviezen van de wetenschap gevraagd én overgenomen.” De ‘urgentie moet omhoog’, vindt Klaver. ,,Het redden van het klimaat staat op het spel bij de verkiezingen op 17 maart.”
Climate Management Team
Klaver vindt dat de klimaatcrisis net zo moet worden aangepakt als de coronacrisis. In navolging van het Outbreak Management Team (OMT), de pandemie-adviseurs van het kabinet, moet er een Climate Management Team komen. Die experts, vindt Klaver, moeten het kabinet ‘dwingende adviezen’ geven over de bestrijding van de klimaatcrisis.
Tijdens het congres, in Rotterdam, werd ook gestemd over aanpassingen in het verkiezingsprogramma. Zo probeerden partijleden het programma op klimaat ambitieuzer te maken, bijvoorbeeld door de doelstellingen voor de uitstoot van CO2 aan te scherpen. GroenLinks wil in 2030 60 procent minder CO2 en broeikasgassen uitstoten, maar dat gaat een aantal partijleden niet ver genoeg.
Open haard
Zo werd er gepleit voor 90 procent minder uitstoot in 2027 of om de uitstoot in 2026 terug te brengen naar nul. Het congres stemde tegen deze amendementen. Ook voorstellen om alle houtkachels en open haarden in de bebouwde kom te verbieden en plantaardig eten op te leggen kregen geen meerderheid.
Een deze week aangekondigde motie van treurnis over de partijdemocratie nadat een motie over het basisinkomen volgens een groep GroenLinksers niet werd uitgevoerd, werd door de congresorganiatie afgewezen. Zij vonden dat de motie niet voldeed aan de eis dat het een nieuwe, actuele ontwikkeling moest zijn. Een voorstel om het basisinkomen binnen acht jaar in te voeren, werd – tegen de zin van het partijbestuur – nipt aangenomen.
Iedereen garantie op werk, werkloosheid naar 0 procent
De PvdA wil een werkgarantie voor iedereen. Volledige werkgelegenheid moet de basis zijn voor een nieuwe verzorgingsstaat, zei partijleider Lodewijk Asscher maandagavond 07.12.2020 in de 27ste Den Uyl-lezing, genoemd naar de oud-premier van sociaaldemocratische huize.
AD 16.02.2021
Volgens Asscher zou niemand langs de kant moeten staan. Mensen die hun baan verliezen moeten actief aan ander werk geholpen worden. Als bedrijven dat niet doen of kunnen, moet de overheid banen creëren zodat niemand thuis hoeft te zitten.
“Ik wil dat werkloosheid gezien wordt als een collectief risico, niet als een individuele verantwoordelijkheid”, zei Asscher. “Ons streven zou moeten zijn om de werkloosheid naar 0 procent te krijgen.” Op dit moment schommelt die rond de 4 procent.
Volgens Asscher is de focus de afgelopen jaren te veel gericht op de zelfredzaamheid van mensen en op de korte termijn. Pas als iemand echt in de problemen is geraakt, biedt de overheid hulp. Dat moet veel eerder gebeuren, vindt de PvdA-leider.
Naast recht op werk en een zeker inkomen, hebben burgers volgens Asscher ook recht op zorg en een veilige, betaalbare woning. “Wonen moet weer een expliciete verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid worden.” Daarom wil hij dat in een volgend kabinet de minister van Volkshuisvesting terugkomt.
Werknemers moeten meer te zeggen krijgen over de koers van het bedrijf waar ze werken en ze moeten eerlijker gaan meedelen in de winsten. Asscher: “Daarom ben ik voorstander van een Wet Eerlijk Delen. Als bedrijven winst maken en dividend uitkeren, moet verplicht ook een deel naar werknemers.”
Dat zo’n wet hard nodig is, blijkt volgens de PvdA-leider in de supermarktbranche. Daar werden de afgelopen tijd miljoenen uitgekeerd aan aandeelhouders. “Maar de werknemers werden afgescheept met een cadeaubon. Erger nog: de cao-onderhandelingen liepen vorige week stuk.”
De Den Uyl-lezing wordt georganiseerd sinds 1988, één jaar na de dood van voormalig premier Joop den Uyl. Voor het uitspreken van de lezing worden “vooraanstaande personen uit het culturele, wetenschappelijke of politieke leven” gevraagd, zegt de organiserende stichting.
Volgens de PvdA is het de bedoeling dat de lezing een impuls is voor het progressieve denken over de samenleving. Vorig jaar was Eurocommissaris Frans Timmermans de spreker.
Asscher verwees in zijn toespraak naar Wim Kok, de PvdA-leider die in 1995 de Den Uyl-lezing hield. Kok noemde toen “het afschudden van ideologische veren” bevrijdend voor de PvdA.
Volgens de huidige leider is dat zinnetje daarna een geheel eigen leven gaan leiden. Het werd ten onrechte gezien als een afscheid van het linkse profiel van de partij. “Daarmee werd Kok tekortgedaan”, vindt Asscher.
Volgens hem heeft de PvdA nog steeds een progressief profiel. “Een PvdA die met trots haar ideologische veren gebruikt om mensen te laten vliegen.”
Niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie
Politiek verslaggever Hans van Soest bespreekt in de rubriek Onder Politici elke week wat er speelt in Den Haag. Deze week: PvdA, GroenLinks en SP hebben een imagoprobleem.
Op de dag dat de PvdA haar 75ste verjaardag vierde, verpestte voormalige partij-ideoloog Bram Peper het feestje deze week met een vernietigend radio-interview. Kort samengevat: als zijn partij zo doorgaat, wordt het nooit meer wat.
,,Het is te makkelijk om alleen maar sneren uit te delen’’, zegt voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel over Peper. Al vindt zij net als hij wel dat haar partij de binding met de kiezer heeft verloren. ,,Mensen hebben niet meer het gevoel dat wij voor hen door het vuur gaan.’’
In de peilingen schommelt de PvdA nu rond de twaalf zetels. Dat zou het op een na slechtste verkiezingsresultaat ooit zijn voor de partij. Maar niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie. Bij de vorige verkiezingen, toen de PvdA historisch veel verloor, profiteerden GroenLinks en SP daar amper van. En herstel blijft vooralsnog uit. De drie staan samen in de Peilingwijzer nog maar op 34 zetels, minder dan ooit.
En dat is opvallend, want de samenleving lijkt economisch linkser geworden. Zelfs de VVD wil het minimumloon verhogen en werkgeversorganisatie VNO/ NCW pleitte er deze week voor dat het bedrijfsleven zich meer moet inzetten voor de samenleving. Maar toch profiteren linkse partijen niet van die ‘verlinksing’.
“Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben”. Dat is er mede door links gekomen
Volgens Yücel voelen kiezers niet dat ‘links’ er nog voor hen is. ,,Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben. Dat is er mede door links gekomen. Nu wijzen PvdA en GroenLinks in de campagne heel erg op de economische ongelijkheid. Maar ik moet zien of kiezers nog geloven dat zij die problemen voor hen oplossen. Ik hoop dat het lukt om het vertrouwen te herwinnen, want Nederland heeft hardcore klassiek links beleid broodnodig.’’
Je zou zeggen dat de markt open ligt voor PvdA, GroenLinks en SP, want de meeste kiezers zijn economisch links, blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek: zo’n 68 procent. Ze zijn bijvoorbeeld voorstander van kleinere inkomensverschillen. Maar toch stemmen die mensen vaker op rechtse partijen.
Defensief
Links zit al sinds 2002 in het defensief, concludeert politicoloog Simon Otjes van de Universiteit Leiden. Dat komt omdat 36 procent van de kiezers niet alleen economisch links is, maar tegelijk ook cultureel rechts, zoals Otjes dat noemt: ,,Dat zijn kiezers die vinden dat migranten zich moeten aanpassen, die moeite hebben met de islam en die vaak voor hogere straffen zijn. Zij worden bediend door PVV of CDA, die ook voor wat linksere, economische thema’s staan.’’
Volgens de Peilingwijzer blijft herstel uit bij de traditionele partijen op links
Maar ook de 32 procent van de kiezers die wél economisch én cultureel links is, kiest niet massaal voor de drie traditionele linkse partijen. Otjes: ,,Ze krijgen steeds meer concurrentie: van de Partij voor de Dieren, Denk, Bij1 en ook deels van D66. En dan is er nu ook nog de coronacrisis die alle andere verkiezingsthema’s wegdrukt. Veel kiezers willen nu een crisismanager en gaan voor Rutte.’’
Integratie
Yücel was een van de oprichters van de beweging Vrij Links, dat zich onder meer keert tegen ‘politieke correctheid’ bij linkse partijen. ,,Sinds Pim Fortuyn is links echt strenger geworden op integratie, maar links heeft nog steeds het imago dat het misstanden bij minderheden vergoelijkt. En dat heeft het aan zichzelf te danken. Er wordt bijvoorbeeld net iets harder geageerd tegen een antihomoverklaring van orthodoxe christenen dan tegen homohaat in moslimkringen. Kiezers voelen dat.’’
Thuis bromt Bram Peper nog door. Partijgenoten vinden hem een has been en zijn boos over zijn interview. Dat begrijpt hij wel. ,,Maar dat doet niets af van mijn kritiek. Links heeft de neiging gelovig te zijn, dan verlies je nogal eens het zicht op de werkelijkheid. We lopen over van de goede bedoelingen en richten ons op de verheffing van allerlei kleine groepen, maar hebben geen idee meer wat er leeft onder de massa.’’
Als voorbeeld kijkt hij naar zijn eigen stad Rotterdam. Decennialang was de PvdA daar de grootste, nu heeft de partij nog vijf zetels in de gemeenteraad. ,,Met andere kleine partijen wordt een college overeind gehouden om Leefbaar Rotterdam buiten het bestuur te houden. Maar juist Leefbaar is veel volkser en trekt veel oud-PvdA’ers. Dan kun je als PvdA wel denken: wij zijn toch goede mensen? Maar ondertussen worden er lagere inkomens uit hun wijken verdreven door sloop en te weinig betaalbare nieuwbouw.’’
De PvdA wil alleen meeregeren in een volgend kabinet als GroenLinks, de SP of allebei die partijen ook in de coalitie zitten. Dat liet ex-lijsttrekker Lodewijk Asscher weten na de presentatie van het concept-verkiezingsprogramma op een mbo in Heerenveen. “Het liefst helemaal niet met de VVD, maar als ik nu naar de peilingen kijk, moeten we dat maar afwachten.”
Asscher zei dat de PvdA zijn lesje heeft geleerd, doelend op de regeerperiode met de VVD in het kabinet-Rutte II die werd gevolgd door een enorme verkiezingsnederlaag. Hij zei dat hij de ideeën van de partij het beste kan realiseren met bondgenoten.
AD/Telegraaf 08.01.2021
Telegraaf 05.01.2021
AD 05.01.2021
Asscher toch niet door als lijsttrekker PvdA vanwege de rol in kinderopvangtoeslagaffaire
Lodewijk Asscher was in eerste instantie niet van plan op te stappen als PvdA-leider, schrijft hij in een brief aan alle leden van de partij. Over zijn lijsttrekkerschap was in sommige PvdA-gelederen discussie ontstaan vanwege zijn rol in de kinderopvangtoeslagaffaire.
Asscher schrijft dat het rapport over de affaire de afgelopen weken “nog stevig nadreunde.” “Deze affaire staat zo haaks op wat voor mij de drijfveer is om in de politiek actief te zijn. Namelijk zorgen voor een samenleving waarin we eerlijk en fatsoenlijk met elkaar omgaan. En waar ieder mens veilig zichzelf kan zijn. Daarom wil ik vooropgaan in de strijd voor een nieuwe verzorgingsstaat.”
Onder plaatselijke afdelingen circuleerde in december een brief van de afdeling Hoeksche Waard, waarin werd gesteld dat Asscher door zijn rol in de toeslagenaffaire bij de komende verkiezingen geen lijsttrekkermeer kon zijn. Dit weekend vroeg het bestuur van de afdeling Deventer om een nadere verklaring van de top van de partij over de discussies binnen de afdelingen.
Onvoldoende doorgevraagd
Asscher bood 21 december 2020 zijn excuses aan voor de fouten die hij als minister van Sociale Zaken en vicepremier in het tweede kabinet-Rutte heeft gemaakt. Hij vindt achteraf dat hij onvoldoende heeft doorgevraagd na signalen dat de fraudejacht van de Belastingdienst uit de hand liep. Hij schaamt zich voor zijn rol in de affaire.
De nummer 10 !! Habtamu de Hoop, raadslid Sudwest-Fryslan ANP
De eerste namen op de kandidatenlijst van de PvdA zijn inmiddels bekend. Hoogste nieuwkomer op plaats zes is Kati Piri, die sinds 2014 in het Europees Parlement zit.
In totaal staan er vier nieuwkomers bij de eerste tien. Barbara Kathmann, nu wethouder Economie in Rotterdam, staat op acht en op tien staat de 22-jarige Habtamu de Hoop. Hij was presentator van jeugdprogramma Het Klokhuis en is tegenwoordig raadslid in Súdwest-Fryslân.
De eerste vijf zijn de zittende Kamerleden Lodewijk Asscher (inmiddels teruggetrokken), Kamervoorzitter(die dat graag wil blijven) Khadija Arib, Lilianne Ploumen, Henk Nijboer en Attje Kuiken. Kamerlid Gijs van Dijk op plaats negen maakt het eerste tiental compleet.
Concept kandidatenlijst
Bij de volgende vijf staan nog meer nieuwkomers. Op elf staat de Songul Mutluer (wethouder Wonen in Zaandam), op twaalf staat Mo Mohandis, die de vorige periode ook al in de Kamer zat. Op dertien staat zittend Kamerlid Kirsten van der Hul. Onder haar staan het Groningse raadslid Julian Bushoff en diplomaat Kavish Bisseswar
Donderdag 26.11.2020 maakte de partij de hele conceptkandidatenlijst bekend. In januari 2021 mogen de leden er nog over stemmen. Op dit moment heeft de PvdA negen zetels in de Tweede Kamer. In de Peilingwijzer, een gemiddelde van belangrijke peilingen, staan de sociaaldemocraten tussen de twaalf en zestien zetels. De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn half maart 2021.
Lijsttrekker PvdA is Lilianne Ploumen
Lilianne Ploumen wordt uiteindelijk de nieuwe lijsttrekker van de Partij van de Arbeid. Zij werd maandag 18.01.2021 gepresenteerd als opvolger van Lodewijk Asscher, die vorige week zijn verantwoordelijkheid nam voor zijn rol in de toeslagenaffaire.
Daarmee krijgt de PvdA voor het eerst in de geschiedenis een vrouw bovenaan het stembiljet. Niet eerder was bij landelijke verkiezingen het aantal vrouwelijke lijsttrekkers zo groot, nu ook D66, de SP, de Partij voor de Dieren en 50Plus door een vrouw worden geleid.
AD 23.01.2021
Telegraaf/AD 19.01.2021
In navolging van Asscher zegt Ploumen dat ze na de verkiezingen alleen in een kabinet zal stappen als dat met minstens één andere linkse partij is. Een andere optie is ‘ondenkbaar’. In de PvdA is veel spijt over het regeeravontuur van 2012 tot 2017 met de VVD.
De compromissen van die jaren werden door de PvdA-kiezers niet begrepen. Liefst wil Ploumen een geheel links kabinet, zo zei ze, zonder VVD en CDA. Dat is in de Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van de belangrijkste peilingen, nog wel ver weg.
Ploumen werd donderdag, na het vertrek van Asscher, door haar fractiegenoten al meteen tot fractievoorzitter gekozen. Er zijn in de huidige lichting niet veel PvdA’ers met meer politieke ervaring of een groter netwerk in de partij. Al in 2007 werd ze partijvoorzitter, daarna vijf jaar minister in Rutte II.
Op Buitenlandse handel zat ze bovendien ver genoeg verwijderd van het sociaal-economische beleid van Diederik Samsom en Lodewijk Asscher dat veel potentiële PvdA-kiezers zo slecht beviel. Veel meer dan Asscher heeft ze de handen vrij om met het geheel vernieuwde verkiezingsprogramma – waarin weinig overeind blijft van het beleid van Rutte II – de campagne in te gaan tegen minister-president Rutte.
Ook partijvoorzitter Nelleke Vedelaar benadrukte dat Ploumens profiel naadloos past bij de emancipatiestrijd die de partij wil voeren: ‘Haar persoonlijke geschiedenis vertelt het verhaal van de PvdA. De dochter van een melkboer uit Maastricht kan uitgroeien tot de leider van een beweging.’
Daarmee referereerde zij ook aan Ploumens zeer succesvolle She Decides-campagne, waarmee zij als minister ten strijde trok tegen het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om te stoppen met de financiering van de wereldwijde voorlichting over abortus, gezinsplanning en anticonceptie. Ploumen verenigde tientallen landen en haalde bijna tweehonderd miljoen dollar op om het Amerikaanse gat te dichten.
Analyse Toeslagenaffaire treft ook PvdA-leider Asscher in het hart
PvdA gaat voor de Klassieke koers
Alsof de liberalisering onder premier Kok nooit heeft plaatsgevonden. Alsof de sociaaldemocraten opzichtig spijt hebben van hun regeringsdeelname aan Rutte-II. Zo zeer ademt het voorlopige verkiezingsprogramma van de PvdA de klassieke sociaaldemocratie van Den Uyl.
De partij pleit voor gratis kinderopvang, betere salarissen in zorg en onderwijs en hogere uitkeringen. Het minimumloon moet naar 14 euro. Het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft, de zorgpremie verlaagd en zorgverzekeraars mogen geen winst meer uitkeren aan aandeelhouders.
Belastingen
Omdat dit alles niet gratis kan, moeten huisjesmelkers en beleggers meer belasting betalen. Er komt, zoals de partij het noemt: een ’prins Bernard-belasting voor pandjesbazen’. Ook bedrijven die het milieu belasten, moeten meer belasting gaan betalen. Voor techbedrijven als Google en Facebook komt er een digi-taks. Vliegmaatschappijen gaan kerosinebelasting betalen, consumenten een verpakkingsbelasting.
De belastingen op vermogens gaat omhoog. Tegelijkertijd mag het begrotingstekort verder oplopen. Het plafond voor de staatsschuld kan wat partijleider Lodewijk Asscher betreft van 60 naar 80 procent van het Bruto Binnenlands Product. Daartoe moet Nederland afwijken van de Europese begrotingsregels.
Verheffingsideaal
De PvdA is weer helemaal terug bij zijn verheffingsideaal, met een ’groot offensief om kinderen meer aan het lezen te krijgen’, het veranderen van crèche in (gratis) voorschool en meer geld om arme kinderen te laten sporten. De basisbeurs voor studenten komt terug. Wetgeving dwingt beursgenoteerde bedrijven werknemers te laten delen in dividend. De verhuurdersheffing, ingevoerd in het kabinet van VVD-PvdA, moet volgens de huidige PvdA worden afgeschaft.
Om de personeelstekorten in de zorg, het onderwijs en bij gemeenten in te vullen te bestrijden, wil de PvdA ’crisisbanen’. Bovendien grijpt de partij weer naar een middel dat in het verleden, onder minister Melkert, zo wisselend succes had: de gesubsidieerde arbeid. Er moeten 100.000 ’basisbanen’ komen om werklozen aan een baan of bezigheid te helpen, als wijkhulp of speeltuinmedewerker.
„Wij doorbreken het oude patroon met een optimistisch en ambitieus plan”, schrijft Asscher in het voorwoord van het verkiezingsprogramma. „Wij kiezen uit overtuiging voor een sterke overheid en een breuk met het dogma van het privatiseren.”
Daarom wil de PvdA ook niet meeregeren in een volgend kabinet als daar niet een andere linkse partij, als GL of SP aan deelneemt, zo zei Asscher bij de presentatie van het concept-partijprogramma. „We hebben onze lessen geleerd, en dat waren dure lessen.”
Het verkiezingsprogramma wordt in januari 2021definitief vastgelegd.
Ons plan voor een eerlijker en fatsoenlijker Nederland
“We leven in een bijzondere tijd. Een moeilijke tijd. De coronacrisis maakt duidelijk wat veel mensen al langer voelen. Er is teveel verdeeldheid in ons land. De ongelijkheid tussen mensen is te groot. Goed werk voor een fatsoenlijk salaris, een fijne woning voor een redelijke huur, een steuntje in de rug als je het nodig hebt; het is voor teveel Nederlanders niet meer vanzelfsprekend. Dat moet anders. Ondanks de problemen die er zijn ben ik optimistisch over hoe we de toekomst kunnen vormgeven. Met ons plan voor Nederland kunnen we daar samen aan werken.
Dit plan vormt ons kompas voor de komende jaren. Het zal niet makkelijk worden. Maar het is ontzettend de moeite waard. Laten we Nederland weer eerlijker maken. Op weg naar échte vooruitgang, op weg naar een fatsoenlijk bestaan voor iedereen. Samen kunnen we dat. Ik nodig u van harte uit om mee te doen.”
Hieronder zijn onze plannen in meerdere vormen te lezen. Alle informatie is terug te vinden op de site, onderaan deze pagina te downloaden, en te lezen als interactief boek, aldus Lodewijk Asscher – partijleider PvdA
Prins Bernard is zeer boos
Prins Bernhard is niet te spreken over een belastingplan in het verkiezingsprogramma van de PvdA. Het programma rept van een ‘Prins Bernhard’-belasting, bedoeld om pandjesbazen aan te pakken, en zo de woningmarkt toegankelijker te maken voor onder meer starters. Dat het plan zijn naam draagt, is tegen het zere been van de prins, meldt De Telegraaf.
Telegraaf 30.11.2020
“Ik vind het vreemd dat een politieke partij mijn naam gebruikt in haar programma”, laat Bernhard weten aan De Telegraaf. Zijn zakenpartner Menno de Jong trok in een e-mail fel van leer tegen de partij, schrijft de krant. Volgens De Jong is er sprake van “populistisch opportunisme” en wordt Bernhards naam slechts gebruikt omdat hij lid is van de koninklijke familie.
Telegraaf 01.12.2020
De PvdA wil dat beleggers die meer dan vijf huizen bezitten meer belasting gaan betalen. Hun huurinkomsten en vermogenswinsten moeten via de inkomstenbelasting worden aangeslagen. Ook wil de partij het mogelijk maken dat gemeentes een woonplicht instellen.
Bernhard, zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven, bezit privé en via verschillende bedrijven zo’n 600 panden in Nederland. Dat zijn behalve woningen ook kantoorgebouwen en winkelcentra. Ook is hij mede-eigenaar van het circuit in Zandvoort.
PvdA-lijsttrekker Ploumen: ‘Geef jongeren premie voor aankoop eerste huis’
De Partij van de Arbeid wil mensen die een eerste woning willen kopen, tegemoetkomen met een overheidspremie. De partij denkt aan een premie van zo’n 5 procent van de aankoopprijs, met een maximum van 15.000 euro, zei lijsttrekker Lilianne Ploumen bij het NOS op 3-verkiezingsprogramma.
Mocht iemand het huis vervolgens met winst verkopen, dan wil de partij dat het bedrag wordt terugbetaald. “Dan kunnen we weer andere mensen helpen.” Terugbetalen hoeft niet als er verlies wordt gemaakt.
MSN 11.03.2021 De Partij van de Arbeid voert op internet het meest campagne op regionale onderwerpen, vergeleken met andere partijen die bij de verkiezingen kans maken op minstens een zetel. De partij adverteert met filmpjes op Facebook en Instagram die zijn gericht op specifieke regio’s, zoals de gemeente Bodegraven. Ook lijsttrekker Lilianne Ploumen is veel in beeld.
Wie in Utrecht woont, loopt kans op Instagram en Facebook een reclame tegen te komen van de PvdA die gericht is op inwoners van die stad. Die vertelt dat de partij gelijke kansen wil voor alle kinderen en bovendien meer salaris en tijd voor leraren en verpleegkundigen. Deze advertentie is getoond aan maximaal 1000 Utrechters en heeft bij Facebook niet meer dan 100 euro gekost.
De PvdA richt zich tot stemmers in specifieke gemeentes en soms zelfs wijken, zoals Feijenoord in Rotterdam, in vele varianten op deze video. Daarbij worden telkens andere standpunten uitgelicht. “Bij PvdA lijkt het of de regio in dit gedeelte van de campagne leidend is”, zegt onderzoeker Tom Dobber van de Universiteit van Amsterdam (UvA) op basis van gegevens van Facebook, tevens moederbedrijf van Instagram. “Bij andere partijen zie ik dat toch echt minder.”
Diverse groep stemmers
In tegenstelling tot partijen als 50PLUS en SGP – die een hele specifieke achterban hebben – richt PvdA zich volgens Dobber op een diverse groep stemmers. Dit soort partijen doen vaak uitgebreid onderzoek naar wat leeft bij verschillende kiezersgroepen die ze aan willen spreken. Zo weten ze ook welke onderwerpen spelen per regio.
Vorige week gaf de PvdA 33.000 euro uit aan advertenties op Facebook, Instagram, Google en YouTube. Dit betreft uitgaven van de landelijke afdeling, maar ook die van kandidaten, regionale vertakkingen en gelieerde organisaties. Daarmee behoort de partij vergeleken met andere partijen die kans maken op een of meer zetel tot de middenmoot. Het CDA gaf met 158.000 euro veruit het meest uit. Partijen voeren ook campagne door berichten te sturen naar hun volgers op sociale media. Daar hoeven ze de techbedrijven niet voor te betalen.
Internetadvertenties van de PvdA brengen naast regionale thema’s voornamelijk Ploumen onder de aandacht. Die trad laat in de campagne aan als lijsttrekker en is nog relatief onbekend bij stemmers. Peilingbureau I&O Research meldde eerder dat 68 procent van de stemmers Ploumen kende in januari. Bij de lijsttrekkers van de andere grotere partijen was dat doorgaans 80 procent of meer. Overigens staat de lijsttrekker ook centraal in internetcampagnes van veel andere partijen – zoals CDA en VVD.
NOS 23.02.2021 De Partij van de Arbeid wil mensen die een eerste woning willen kopen, tegemoetkomen met een overheidspremie. De partij denkt aan een premie van zo’n 5 procent van de aankoopprijs, met een maximum van 15.000 euro, zei lijsttrekker Lilianne Ploumen bij het NOS op 3-verkiezingsprogramma.
Mocht iemand het huis vervolgens met winst verkopen, dan wil de partij dat het bedrag wordt terugbetaald. “Dan kunnen we weer andere mensen helpen.” Terugbetalen hoeft niet als er verlies wordt gemaakt.
Ploumen was samen met CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra te gast bij het verkiezingsprogramma. Ze gingen met jongeren in de studio in gesprek over de centrale thema’s zorg en wonen. Ook was er ruimte voor andere onderwerpen en voor vragen die kijkers via sociale media konden stellen.
Een van de eerste vragen ging over woningnood. Een studiogast vroeg zich af wat de partijen willen doen aan het woningtekort in Nederland. Het CDA en de PvdA willen dat er meer woningen worden bijgebouwd. Het CDA mikt op een miljoen nieuwe huizen. “Een kwart daarvan moet beschikbaar komen voor jonge mensen”, aldus Hoekstra.
Ploumen (PvdA) en Hoekstra (CDA) over woningtekort: ‘Meer huizen bijbouwen’
De PvdA wil verder huisjesmelkers aanpakken. “Je hebt maar één huis nodig om in te wonen. Maar sommigen hebben er 590, zoals prins Bernhard”, zei Ploumen. Ze pleit voor belasting op huurinkomsten en wil dat de overheid boetes kan uitdelen als de regels niet worden nageleefd. “Wonen is een verdienmodel geworden.”
Het CDA is daar milder in, maar wil wel dat het onmogelijk wordt om hele blokken woningen op te kopen. Ondernemers mogen wat lijstrekker Hoekstra betreft nog wel een pand verhuren. “Dat moet kunnen.” De overdrachtsbelasting voor een tweede “of zoveelste huis” moet volgens de partij wel fors omhoog.
Kanker, diabetes en hart- en vaatziekten
Een studiogast wil weten hoe de partijen zich willen inzetten om ziektes als kanker, diabetes en hart- en vaatziekten te voorkomen. Beide partijen willen dat mensen makkelijker gezond kunnen leven. “Het is aan ons om gezond leven makkelijker te maken”, zei Ploumen. Dat zou volgens haar kunnen met een suikertaks en de afschaffing van btw op groente en fruit.
Hoekstra sluit zich daarbij aan. Ook pleit hij voor meer onderzoek naar ziektes als alzheimer, obesitas en kanker:
CDA en PvdA: ‘Schaf BTW af op groente en fruit om gezond leven te vergemakkelijken’
Aan het begin van de uitzending reageerden de lijsttrekkers ook op de coronapersconferentie van demissionair premier Rutte en minister de Jonge, eerder vanavond. Ploumen: “Ik vond het eigenlijk een heel slecht verhaal. De cijfers lopen op, de massagesalons gaan open, maar jongeren mogen maar één dag naar school, de universiteiten en de hogescholen blijven dicht?”
Hoekstra, ook demissionair minister van Financiën, is blij dat er meer mogelijk is binnen het onderwijs. “Het is ook belangrijk dat er meer kan op het gebied van sporten (voor jongeren tot 27 jaar, red.) en voor de contactberoepen. Je zou graag meer willen, we hebben er allemaal genoeg van. Maar ik ben blij dat dit nu weer kan.”
Opleidingen in de zorg
Een kijker vroeg via de online community hoe de partijen een opleiding in de zorg aantrekkelijker willen maken voor aankomend studenten. De PvdA wil dat de salarissen voor de zorgmedewerkers omhoog gaan. Daar heeft de partijen eerder voorstellen voor ingediend in de Kamer. “Ik vind het heel teleurstellend dat daar geen meerderheid voor was.”
CDA-lijsttrekker Hoekstra beaamt dat geld inderdaad essentieel is om jongeren te enthousiasmeren voor het vak. Hij pleit dan ook voor een verhoging van het minimumloon en wil de belastingen verlagen voor mensen met een middeninkomen.
Hoe willen PvdA en CDA een opleiding in de zorg aantrekkelijk maken?
En hoe denken de lijsttrekkers eigenlijk over cultuur? Dat vraagt een van de studiogasten zich af. Ze komt uit Brabant en speelt in een dweilorkest. Er komt steeds minder subsidie vrij voor die activiteiten, vertelt ze. Beide politici benadrukken het belang van de cultuursector en willen dat er meer geld voor vrijkomt. “Cultuur brengt ons samen en vertelt ons iets over wie we zijn”, aldus Hoekstra.
Ploumen (PvdA) en Hoekstra (CDA): ‘Meer geld naar cultuur’
De komende dagen gaan andere lijsttrekkers van grote partijen in gesprek met jongeren, behalve PVV-lijsttrekker Geert Wilders; hij sloeg de uitnodiging af. Morgen is het de beurt aan Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Sigrid Kaag (D66). Dat gesprek begint om 20.00 uur.
Je kunt live meekijken via de site en app, de Facebookpagina’s van de NOS en NOS op 3 en de YouTube-pagina van NOS op 3. Via sociale media kan iedereen vragen stellen aan de politici.
Zo ziet het programma voor de rest van de week eruit:
NOS
Wil je andere gesprekken met lijsttrekkers terugkijken of teruglezen? Dat kan:
AD 17.02.2021 Lilianne Ploumen heeft nog één maand om de PvdA-boodschap aan de man te brengen. Vooralsnog maakt zij zich geen zorgen. ,,Iedereen lijkt alweer vergeten dat wij de grootste werden bij de Europese verkiezingen.’’
Nog geen maand geleden werd Lilianne Ploumen (58) lijsttrekker van de Partij van de Arbeid. Zij moet de partij uit het slop trekken, met nu 9 zetels in de Tweede Kamer en zo’n 12 zetels in de peilingen. ,,We zijn een van de weinige partijen die op winst staan, dat is fijn’’, zegt ze optimistisch. ,,Ik denk dat veel mensen nog niet met de verkiezingen bezig zijn. Mensen vragen zich af wanneer ze gevaccineerd worden, of ze straks nog een baan hebben.’’
Voordat Ploumen in 2007 de landelijke politiek inging, werkte ze voor verschillende hulporganisaties. Een koperen armband om haar pols herinnert aan die tijd. ,,Deze armband gaat nooit af’’, vertelt ze op de redactie van deze krant. ,,Ik kreeg hem van een vrouw uit Zuid-Ethiopië, waar ik als directeur van Cordaid op bezoek was.
In het bijzijn van de mannen in haar stam vertelde zij over de rite waarbij jongens vrouwen tot bloedens toe slaan, om zo volwassen te worden. Verschrikkelijk. Het was heel dapper van haar om dit te vertellen. Zij gaf mij haar armband en vroeg mij haar nooit te vergeten. Telkens als ik naar de armband kijk, vraag ik mijzelf af: heb ik genoeg voor haar gedaan?’’
U zet zich al jaren in voor vrouwenrechten. Is dit ook in Nederland nog nodig?
,,Ja. We zijn in Nederland echt opgeschoten. Maar nog steeds verdienen vrouwen minder dan mannen voor hetzelfde werk. En ik zie ook wat vier jaar Trump in Amerika voor gevolgen heeft in Nederland: vrouwen bij abortusklinieken worden vaker geïntimideerd. Daar maak ik mij zorgen over.’’
U was minister in het kabinet-Rutte II. De kiezer strafte uw partij genadeloos af voor die regeerperiode. Denkt u dat de kiezer u die tijd heeft vergeven?
,,Iedereen lijkt alweer vergeten dat wij de grootste partij werden bij de Europese verkiezingen in 2019. Ja, in 2017 hebben we hard verloren. Maar de afgelopen vier jaar hebben we echt lessen getrokken uit dat verlies.’’
U moet zich toch zorgen maken: uw achterban wil niet dat u weer samenwerkt met de VVD, maar zoals het er nu uitziet zal dat toch moeten als u iets van uw verkiezingsprogramma wilt verwezenlijken.
,,Weet u, het is echt aan de kiezer nu. Maar niet voor niets hebben we gezegd dat we niet meer in ons eentje als linkse partij in een kabinet stappen. Het moet samen met GroenLinks of SP. Je hebt massa nodig om Rutte naar links te drukken. Dat is een les die we hebben geleerd.’’
Ik vind dat we van bedrijven méér mogen verwachten. Zij profiteren van ons land, dan moeten ze er ook aan bijdragen
De VVD is al wel wat in uw richting opgeschoven: Rutte wil het minimumloon verhogen, lagere huren, invoering van een digitaks voor multinationals…
,,Het is een vrij land hoor, jullie mogen zeggen dat Rutte naar links is opgeschoven. Maar lees toch dat programma en laten we het beestje bij de naam noemen: de VVD is gewoon een rechtse partij.’’
Waar zouden deze verkiezingen volgens u over moeten gaan?
,,We zijn nu allemaal bezig met corona, en dat is logisch. Maar er komt een tijd ná corona. Een tijd waarin dingen die de afgelopen jaren – toen het hartstikke goed ging met Nederland – scheef zijn gegroeid.
Daarom moet het minimumloon fors omhoog, omdat te veel mensen niet kunnen rondkomen van hun betaalde baan. Daarom moet het eigen risico weg, omdat te veel mensen in februari al bang zijn hun zorgrekening niet te kunnen betalen. En daarom moeten we wat doen aan de woningnood: als we de verhuurdersheffing schrappen, houden woningcorporaties weer geld over om voldoende betaalbare huizen te bouwen.’’
Het lukt al jaren niet om genoeg huizen te bouwen. Wat wilt u anders doen dan het kabinet?
,,Naast die verhuurdersheffing moet ook het stikstofprobleem worden opgelost. Daar is dit kabinet niet in geslaagd. Nu kun je bij wijze van spreken nog geen fietspad aanleggen. Een deel van het probleem komt door de intensieve landbouw. We moeten boeren echt helpen de overstap te maken naar meer duurzame vormen van landbouw. En we zullen ook landbouwgrond moeten gebruiken voor woningbouw, anders lukt het niet.’’
Er is ruimte voor meer natuur en meer bouw, zei Lilianne Ploumen maandag in onze live-uitzending van De Lijsttrekkers.
Boeren zeggen: zullen we eens beginnen met een eerlijke prijs voor onze producten?
,,Dat moet ook zeker.’’
Maar dan moeten uw kiezers ook meer betalen voor hun lapje vlees of pak melk.
,,Dat gaat soms om een dubbeltje extra. De verschillen zijn helemaal niet zo groot. Ook voor de gezondheid van mensen is het beter als we de intensieve landbouw afschalen.’’
We moeten iets rechttrekken. Maar niet door weer de rekening bij de middeninkomens of het midden- en kleinbedrijf te leggen
In uw verkiezingsprogramma staan veel dure plannen: gratis kinderopvang, hogere salarissen in de zorg en het onderwijs. U wilt honderdduizend banen in de publieke sector erbij. Waar wilt u dat allemaal van betalen?
,,Wij geloven dat de staatsschuld wel wat mag oplopen, tot 80 procent van het bruto binnenlands product. We geloven echt niet dat het nu verstandig is te bezuinigen. En we vragen meer belasting van miljonairs en van multinationals.’’
Is het niet erg gemakkelijk om tegen kiezers te zeggen: we gaan veel meer geld uitgeven, maar we hoeven niet te bezuinigen en alleen de rijken gaan meer betalen?
,,Nee, want er is veel scheefgegroeid in ons land.
Er zijn zo veel mensen die geen betaalbaar huis meer kunnen vinden. Dan moeten we iets rechttrekken. Maar niet door weer de rekening bij de middeninkomens of het midden- en kleinbedrijf te leggen.’’
Tijdens de viering van het 75-jarig bestaan van de PvdA, afgelopen weekend, zei u dat Nederland een vereniging moet worden. Wat bedoelt u daarmee?
,,Daarmee bedoel ik dat je samen een doel hebt.
Bij een sportvereniging zetten mensen zich ervoor in dat er op zaterdag gevoetbald kan worden. En bij de volkstuinvereniging zorgen we ervoor dat de boel netjes wordt bijgehouden en gezellig blijft. Je doet het niet voor jezelf, maar voor elkaar. Daar wordt iedereen beter van.
Zo zou het ook met het land moeten. We zijn ver van dat ideaal afgedreven. Als je ziet dat bedrijven bijvoorbeeld wel dividend uitkeren aan hun aandeelhouders, maar hun personeel geen loonsverhoging gunnen. Iedereen moet bijdragen. Ik vind dat we van bedrijven méér mogen verwachten.
Zij profiteren van ons land, dan moeten ze er ook aan bijdragen. Hetzelfde geldt voor mensen met veel vastgoed die flink verdienen aan hoge huren, terwijl er te weinig betaalbare woningen zijn.’’
We horen u voortdurend over bedrijven en rijken die meer moeten bijdragen. Maar wat verwacht u van de gewone man in die nationale vereniging?
,,Nederland is een land van verenigingen waar heel veel mensen zich voor inzetten. Mensen dragen echt wel hun steentje bij. Kijk naar al die mensen die elke dag naar hun werk gaan, helpen op de school van hun kinderen en voor hun ouders zorgen. Juist daarom moet het niet alleen van hen komen. Bedrijven kunnen hier geld verdienen, juist omdat al die mensen dat elke dag doen.’’
U bent nog maar kort lijsttrekker, net als Wopke Hoekstra bij het CDA… (Lacht) ,,Hoho, hij is vier weken langer lijsttrekker: dat is twee keer zo lang.’’
Hoekstra verlegde nog wat accenten in het CDA-programma na zijn aantreden…
,,En de verkeerde ook: hij sloopte de verhoging van het minimumloon eruit! Nou ja!’’
Waarom heeft u niets veranderd in het PvdA-programma nadat u het stokje overnam van Lodewijk Asscher?
,,Dat is me aangeboden. Maar dat wilde ik niet. Lodewijk en ik hebben samen in de fractie gezeten en we hebben samen aan dit programma gewerkt. Er zat geen licht tussen ons.’’
Er moet toch iets in dat programma zitten waar u het niet mee eens bent?
,,Nee, echt niet.’’
AD 15.02.2021 Voor de PvdA is een flink hoger minimumloon een breekpunt aan de formatietafel. ,,Het is nog geen gelopen race”, zei lijsttrekker Lilianne Ploumen vanmiddag in de eerste aflevering van de verkiezingsserie De Lijsttrekkers op deze nieuwssite.
Dinsdag 16 februari 2021 komt SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen langs op onze redactie. Van 16 tot 17 uur gaat ze live in gesprek over de komende Tweede Kamerverkiezingen. Stel nu je vraag.
Op een vraag van een kijker welke politieke punten niet onderhandelbaar zijn, antwoordde Ploumen dat een forse verhoging in stappen van het minimumloon, dat nu rond de 10 euro ligt, een breekpunt is. ,,Heel veel mensen kunnen nu niet rondkomen dus moet het minimumloon echt omhoog. Want veel van deze mensen hebben ons door de crisis heen geholpen. En dan gaat de AOW ook omhoog, want die is gekoppeld aan het minimumloon.”
De PvdA vindt dat je in Nederland van je werk moet kunnen leven. Alle werkenden verdienen een fatsoenlijk loon, aldus de partij. Toch zijn er steeds meer werkende armen en mensen die een baan hebben, soms zelfs banen combineren, maar niet rondkomen aan het einde van de maand. Ploumen meent daarom dat in een aantal jaar het minimumuurloon naar 14 euro moet.
Nu wil de PvdA ‘een eerste grote stap zetten’ aldus de lijsttrekker, die vanmiddag niet aangaf om hoeveel extra loon het dan gaat. Ze verwees naar de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s, die snel komen. ,,Dan kunnen we ook zien hoe de andere partijen er precies in zitten.”
Heel veel partijen hebben in hun verkiezingsprogramma een hoger minimumloon staan. Toch zegt Ploumen: ,,Zij moeten het ook echt willen en een dubbeltje gaat niet helpen; het moet een forse stap zijn. Het is nog geen gelopen race.”
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat niet als censuur, maar omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen via deze link.
MSN 15.02.2021 De PvdA gaat niet in een coalitie als in het regeerakkoord plannen voor een flink hoger minimumloon ontbreken. Dat zei lijsttrekker Lilianne Ploumen in de serie De Lijsttrekkers op de website van het AD. Voor Ploumen is het verhogen van het minimumuurloon een zogenoemd breekpunt.
Overigens lijkt een hoger minimumloon na de verkiezingen een voldongen feit: vrijwel alle partijen pleiten voor het verhogen van het minimale salaris dat iemand per uur verdient. Maar niet overal staat even duidelijk met hoeveel het minimumloon omhoog moet. Veel linkse partijen en de bonden willen dat het van ongeveer 10 euro nu naar 14 euro per uur gaat.
Ploumen belooft dat ze geen genoegen zal nemen met “een dubbeltje”. Het moet een “forse stap” zijn, zegt de PvdA-voorvrouw.
NOS 14.02.2021 De PvdA trapt de verkiezingscampagne af met plannen tegen “vermogensongelijkheid”. De partij wil hogere belastingen voor multinationals, miljonairs en “pandjesbazen”. Ook wil de partij een “digitaks” voor techbedrijven als Google en Facebook.
De winstbelasting ofwel de vennootschapsbelasting moet omhoog van 25 naar 30 procent voor winsten boven 200.000 euro, vindt de partij. En er moet een “prins Bernhard-belasting” komen voor verhuurders met meerdere woningen. Huurinkomsten zijn nu nog niet belast, de waarde van de panden is wel belast.
Ook de vermogensbelasting voor mensen met meer dan 1 miljoen euro wordt wat de partij betreft verhoogd.
Coronacrisis
Partijleider Ploumen koos dit thema voor haar toespraak aan het begin van de campagne van haar partij voor de Kamerverkiezingen van maart. Ook in het verkiezingsprogramma pleit de partij voor verandering van het belastingstelsel.
Ploumen zegt dat de coronacrisis de vermogensongelijkheid vergroot. “Tussen grote bedrijven die profiteren van de crisis en mensen in de horeca, de retail en de cultuur voor wie het vijf voor twaalf is. Tussen leerlingen die thuis geholpen worden met huiswerk en de kinderen die uit het zicht zijn verdwenen toen de scholen sloten.”
Vereniging
Zij ziet Nederland liever als een vereniging met meer saamhorigheid. “We winnen samen en bij verlies zijn we allemaal even verdrietig.” Grote bedrijven ontduiken de belasting en profiteren ondertussen van subsidies, is haar verwijt.
De PvdA-lijstrekker vindt dat haar concurrenten VVD-lijsttrekker Rutte en CDA-lijsttrekker Hoekstra geen plan hebben voor de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis.
Ploumen vindt dat zij de rekening van de crisis bij de verkeerde mensen neerleggen.
Ploumen: “Zij zien Nederland als een multinational met een winst- en verliesrekening. Dat leidt tot verdeeldheid, terwijl we juist behoefte hebben aan saamhorigheid.”
75 jaar
De Partij van de Arbeid viert dit jaar zijn 75-jarig bestaan. “Bij de oprichting van de PvdA vonden sociaaldemocraten, vooruitstrevende liberalen, rooms-katholieken, en protestants-christelijken elkaar. Zij wilden strijd voeren voor een eerlijke samenleving”, zei Ploumen. “En die missie is nu nog net zo actueel als 75 jaar geleden.”
Ploumen ging vandaag ook de straat op met “Bloemen van Ploumen” zoals haar campagneteam het noemt:
Telegraaf 14.02.2021 vdA-leider Lilianne Ploumen heeft op het digitale verjaardagsfeest van haar partij de aanval geopend op VVD en CDA. De sociaaldemocraat wil een andere weg in slaan door multinationals, miljonairs en ’pandjesbazen’ zwaarder te belasten.
Verder wil de PvdA een digitaks invoeren voor grote techbedrijven als Google en Facebook. Ploumen stelt in een toespraak tussen de weefgetouwen van het Textielmuseum in Tilburg dat het tijd is om het „rechts-liberale denken failliet te verklaren” en van Nederland een „vereniging” te maken.
Kritiek op persconferenties Rutte
Volgens de kersverse lijsttrekker is dat ’heel anders’ dan het kabinet van Rutte en Hoekstra: „Zij zien Nederland als een multinational met een winst en verliesrekening.” Ploumen haalt uit naar de vele corona-optredens van de demissionair minister-president en VVD-lijsttrekker: „Persconferentie na persconferentie, maar geen plan hoe het verder moet met corona. Geen echte oplossingen voor de diepe sociale crisis waar Nederland in zit.”
Ook over CDA-leider Hoekstra is Ploumen venijnig: „Zijn eerste daad als lijsttrekker van het CDA? Het schrappen van de verhoging van het minimumloon. Zijn tweede daad? Een voorstel om de vergoeding van commissarissen van staatsbedrijven te verhogen met 15 tot 20%.”
Verkiezingen
Ondanks de kritische woorden laat Ploumen na haar toespraak weten dat de PvdA beide partijen niet wil uitsluiten. „De PvdA wil wel alleen in het kabinet met een andere linkse partij”, zegt de sociaaldemocraat. Hoort D66 ook in die categorie? „We delen een aantal progressieve waarden, maar ze moeten op sociaaleconomisch terrein dan nog wel wat opschuiven.”
Opvallend is dat SP-leider Lilian Marijnissen deze campagne samenwerking met de VVD niet meer uitsluit. Bij Buitenhof recenseerde ze het succes van rechts in de peilingen als een politieke kentering: „De VVD schuift onze kant op. De politieke winst is dat we het politieke midden naar links trekken.”
VVD
Ploumen deelt die analyse niet: „Ik vind dat de VVD helemaal niet naar links opschuift.” De PvdA vierde in Tilburg het 75-jarig bestaan in het Textielmuseum. Het scheelde bij de vorige verkiezingen niet veel of de partij was zelf een museumstuk geworden door een historisch slechte uitslag. Zondag telt de partij 13 virtuele zetels in de peiling van De Hond. Linkse concurrenten GL en SP moeten het ieder doen met 9 zetels.
AD 14.02.2021 Multinationals, miljonairs, pandjesbazen en grote techbedrijven moeten meer belasting betalen. Het geld dat dit oplevert, wil PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen steken in betere zorg en onderwijs en betaalbare huizen. ,,Zo herverdelen we onze welvaart. En kunnen we investeren in het Nederland na corona”, zei Ploumen tijdens de 75-jarige verjaardag van de PvdA in Tilburg.
Het steekt Ploumen dat de grotere bedrijven ‘steeds meer macht’ krijgen, en ‘profiteren van de crisis en de groeiende ongelijkheid’. ,,Het beste voorbeeld is misschien wel Booking.com. Jarenlang weinig belasting betalen, hand op houden als het moeilijk wordt en vervolgens de medewerkers op straat zetten”, zei de PvdA-leider over het Amsterdamse bedrijf waarbij wereldwijd hotels geboekt kunnen worden.
In een groot deel van Nederland zou deze dagen carnaval worden gevierd. Ploumen, geboren Maastrichtse, is ook liefhebber. Zij prees carnaval als een feest dat mensen samenbrengt. ‘Arm en rijk, jong en oud’ die samen werken aan carnavalswagens en -pakken. ,,Dat is een voorbeeld van het Nederland dat ik voor ogen heb. Nederland als vereniging.”
Armoede
Ploumen pleit voor een ‘koerswijziging’ ten opzichte van het ‘kabinet Rutte-Hoekstra’. Zo zette de PvdA’er zich af tegen de VVD en CDA. ,,Want als we de balans opmaken van de afgelopen kabinetsperiode dan zien we dat vanaf dag één vooral de topinkomens, miljonairs en multinationals moesten worden ontzien.” Ondertussen, zegt ze, nam de armoede toe. ,,Het aantal daklozen is gestegen. Er slapen 8.500 kinderen in de crisisopvang. Elke nacht. De voedselbanken kunnen de toestroom nauwelijks aan.”
Ook haalde Ploumen uit naar de ‘slepende en eindeloze lockdown’ die ‘zonder plan en perspectief’ is. ,,Vinden we dat normaal? Is dat hoe we in Nederland met elkaar omgaan?” vroeg de PvdA-lijsttrekker. Zij gaf echter geen alternatief voor het huidige lockdownbeleid. Wel stelde ze dat Rutte ‘geen echte oplossingen aandraagt voor de diepe sociale crisis waar Nederland in zit’.
Ongelijkheid
,,We weten wie de rekening van de crisis straks gaat betalen als het aan VVD, CDA en de werkgeverslobby ligt”, zei Ploumen. ,,Zij willen de rekening van de crisis neerleggen bij mensen die van de bijstand moeten rondkomen, bij huurders en bij iedereen die zorg nodig heeft.” De ongelijkheid, zei de PvdA’er, wordt dan ‘alleen maar groter’.
Volgens haar is het tijd voor ‘een nieuwe en progressieve lente in ons land’. ,,De sociaaldemocratie heeft de verzorgingsstaat opgebouwd. Dat kunnen we weer doen.” De PvdA staat in de peilingen nu op tussen de elf en dertien zetels. Maar Ploumen verwees naar de Europese verkiezingen van 2019, waar de PvdA de grootste werd. ,,Ook nu kunnen we weer verrassen. Let maar op.”
MSN 07.02.2021 Mocht de PvdA na de verkiezingen gaan meeregeren in een nieuwe coalitie, dan blijft PvdA-leider Lilianne Ploumen liever in de Tweede Kamer dan dat ze als minister of staatssecretaris in het kabinet gaat zitten. Dat zegt ze in WNL op Zondag.
Wel erkent ze dat de vraag haar enigszins overvalt. “Ik ben pas 21 dagen partijleider, dit is niet het eerste waar ik aan dacht.” Ploumen volgde Lodewijk Asscher op, die aftrad vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
De PvdA wil alleen meeregeren als ook GroenLinks deelneemt aan de coalitie en als het minimumloon omhoog gaat. Ze zegt “liever niet” met de VVD van Mark Rutte te regeren. Die partij staat nu op ongeveer 35 zetels in de peilingen, de PvdA scoort ongeveer 13.
Activiste
Ploumen denkt dat ze in de Kamer goed het PvdA-geluid kan laten horen. Ze beschouwt zichzelf eerder als activiste dan als politica, zegt ze zondag. Ze vindt het belangrijk dat “activistische politici” in het parlement “opkomen voor hun zaak”.
Aan invloed hoeft de PvdA volgens Ploumen niet in te boeten, mocht zij als partijleider in de Kamer blijven. “De PvdA heeft dan natuurlijk hartstikke veel invloed door andere PvdA’ers die in het kabinet plaatsnemen.” Ook wijst ze erop dat politiek leiders vaker in de Kamer blijven. Zo bleef Diederik Samsom als PvdA-leider Kamerlid toen de VVD en PvdA de Rutte II-coalitie vormden.
Eerder was Ploumen minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het kabinet Rutte II.
NOS 07.02.2021 PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen wil haar partij na de verkiezingen liever als fractievoorzitter in de Tweede Kamer leiden, dan als vicepremier in een nieuw kabinet-Rutte. Dat heeft ze gezegd in het tv-programma WNL op Zondag.
Ploumen herhaalde dat ze het liefst zelf premier wil worden, maar in de peilingen ligt de VVD onder leiding van premier Rutte nog altijd ruim voor op alle andere partijen. Mocht de PvdA met die partij een nieuw kabinet vormen, dan zal Ploumen ervoor kiezen om Kamerlid te blijven, zei ze desgevraagd.
‘PvdA-geluid laten horen’
“U overvalt me een beetje met die vraag. Maar ik wil er ook niet voor weglopen. En ik zou zeggen dat ik dan liever in de Kamer wil.” Ze denkt dat ze vanuit de Kamer “hartstikke goed het PvdA-geluid kan laten horen en dan heb ik veel invloed in het kabinet door de PvdA-ministers die daarin zitten.”
Onder het VVD-PvdA-kabinet Rutte II leidde toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom de partij ook vanuit de Tweede Kamer. Lodewijk Asscher was in dat kabinet namens de PvdA vicepremier en minister van Sociale Zaken.
Ploumen nam een paar weken geleden het stokje over van Asscher als lijsttrekker. Hij vertrok vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Ze herhaalde nog eens dat haar partij niet in een kabinet gaat zonder GroenLinks of de SP en dat ze alleen meedoet als het minimumloon wordt verhoogd.
AD 23.01.2021 Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar van de PvdA heeft tijdens een digitaal partijcongres uitgehaald naar kritische leden. Zij neemt het de leden kwalijk dat zij de positie van de inmiddels opgestapte partijleider Lodewijk Asscher ter discussie hebben gesteld.
Vorige week stapte Asscher op vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. De druk liep op nadat een groepje kritische PvdA-leden in een partijmotie het vertrek van Asscher had geëist. Deze motie van wantrouwen werd uiteindelijk verworpen, maar kreeg wel steun van 33 procent van de leden.
Tijdens het digitale PvdA-verkiezingscongres, vandaag vanuit Meppel, plaatst partijvoorzitter Nelleke Vedelaar vraagtekens bij de kritiek binnen de eigen achterban. Ze gaat een werkgroep vragen met voorstellen te komen om iets te doen aan de aanvallen op ‘de integriteit en de kwaliteit van politici en gewone vrijwilligers’.
,,Lodewijk heeft zelf geconcludeerd dat de discussie te veel over hem ging’’, zegt Vedelaar. ,,Dat is verdrietig, en ik heb daar ook heel veel respect voor. Maar er moet me ook wat van het hart. Ik heb als voorzitter nu een aantal keer meegemaakt dat we in onze partij, in onze ledenkamer, onze mensen ter discussie stellen. Ik vraag me oprecht af of dat de manier is waarop we dat moeten doen.’’
Eerder tijdens het congres zei Vedelaar dat ‘politiek van grote mensen is’. ,,En we kunnen allemaal tegen een stootje. Maar hou elkaar een beetje heel.’’
Ploumen
Op het verkiezingscongres wordt Kamerlid en oud-minister Lilianne Ploumen op het schild gehesen als nieuwe lijsttrekker. Zij moet ervoor zorgen dat de PvdA electoraal uit het dal klimt. De partij stond vorige week op zo’n tien zetels in de peilingen, terwijl de PvdA tot 2017 nog met 38 zetels in de Kamer zat.
Tijdens het congres stemde ruim 99 procent van de leden in met het PvdA-verkiezingsprogramma voor de verkiezingen op 17 maart. Ook is een amendement aangenomen om 1 mei – Dag van de Arbeid – tot nationale feestdag uit te roepen. Verder willen de leden dat het btw-tarief op biologische producten naar 0 procent gaat.
AD 23.01.2021 Lukt het Lilianne Ploumen om voor de Partij van de Arbeid een goede verkiezingsuitslag te behalen? Zij heeft slechts zeven weken om op de radar te komen bij het grote publiek. ,,Ploumen is geen stemmenkanon.’’
Vandaag viert de PvdA het feestje dat ze eigenlijk een week geleden hadden willen vieren. Lodewijk Asscher zou vorige week zaterdag op het schild worden gehesen als lijsttrekker voor de verkiezingen op 17 maart. Maar twee dagen eerder stapte hij plotseling op vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Met stoom en kokend water schoof de PvdA afgelopen maandag Kamerlid en oud-minister Lilianne Ploumen (58) naar voren als nieuwe partijleider. Bij een digitaal verkiezingscongres, vanuit Meppel, krijgt zij vandaag de zegen van de leden om de lijst aan te voeren. Daarmee heeft de PvdA voor het eerst in haar geschiedenis een vrouwelijke lijsttrekker.
Maar met een vrouw bovenaan de lijst is de PvdA lang niet meer uniek. Ook directe concurrent D66 gaat de verkiezingen in met een vrouwelijke leider: Sigrid Kaag. Bij de concurrent op links, de SP, voert Lilian Marijnissen al ruim drie jaar de lijst aan. En dan is er nog de Partij voor de Dieren, met Esther Ouwehand aan het roer.
,,Dat Ploumen een vrouw is, maakt niet veel uit’’, denkt voormalig PvdA-Kamerlid en campagne-expert Jacques Monasch. ,,Zij is niet de enige. En daarbij heeft ze deze week haar momentum gemist. In de pers kwam het niet veel verder dan: ‘goh, het is een vrouw’. Ze had ook kunnen zeggen: met deze drie punten ga ik voor de PvdA de verkiezingen in.’’
Uit een peiling van EenVandaag van vorig weekend blijkt dat Ploumen voor PvdA-kiezers niet de gedroomde lijsttrekker is, hoewel 73 procent haar ‘acceptabel’ vindt als opvolger van Asscher. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb scoorde beter: 80 procent van de PvdA’ers had hem een acceptabele lijsttrekker gevonden.
De peiling liet ook zien dat Ploumen buiten haar eigen achterban een flinke aantrekkingskracht heeft. Van de GroenLinks-kiezers zegt 32 procent een stem op de PvdA te overwegen als Ploumen aan het roer staat. Bij de SP is dat 31 procent en bij D66 is dat 27 procent. Hoewel D66 en de andere linkse partijen er momenteel niet florissant voor staan in de peilingen, kan Ploumen dus wel kiezers bij hen wegsnoepen.
,,Toch is Ploumen geen stemmenkanon’’, zegt Peter Kanne, politiek onderzoeker bij I&O Research. ,,Toen zij nog minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking was in het kabinet-Rutte II scoorde Ploumen een 5,3. Dat was gemiddeld, niet slecht. Maar wel beduidend slechter dan twee andere PvdA’ers die destijds minister waren: Lodewijk Asscher en Jeroen Dijsselbloem.’’
Maar dat was een andere tijd, waarin Ploumen een andere rol had. Deze week trad zij voor het eerst als PvdA-leider op bij grote debatten in de Tweede Kamer. Zij viel op, onder meer door zich af te zetten tegen de ‘politieke spelletjes’ van D66, GroenLinks en SP. Die partijen wilden dat de avondklok later zou beginnen dan 20.30 uur. ,,Ik ben niet geïnteresseerd in een halfuurtje eerder of een halfuurtje later’’, sprak Ploumen.
Het is de vraag of Ploumen met dit optreden ook opvalt bij het grote publiek. Ze heeft niet lang de tijd om bekendheid te verwerven. ,,Ik verwacht dat de PvdA terug gaat veren naar de positie van vóór de toeslagenaffaire, toen de partij op zo’n vijftien zetels in de peilingen stond’’, zegt Kanne. ,,Maar bijvoorbeeld twintig zetels lijken mij onhaalbaar.’’
Binnen de PvdA is er hoop op meer. ,,Als de toeslagenaffaire doorettert, hebben we als PvdA pech’’, zegt een prominent partijlid. ,,Maar andere partijen staan er ook niet goed voor: de SP stijgt niet, GroenLinks zakt nog steeds en het ‘Kaag-effect’ bij D66 is als sneeuw voor de zon verdwenen. Iemand moet toch de progressieve kiezer aan zich binden.’’
MSN 23.01.2021 De PvdA koerst net als GroenLinks aan op samenwerking met andere progressieve en sociale partijen om een vuist te maken tegen de VVD van premier Mark Rutte. “Met de linkse partijen samenwerken voor een beter Nederland. Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje”, zegt de kersverse PvdA-leider Lilianne Ploumen zaterdag tijdens het verkiezingscongres van haar partij in Meppel. “Het kan echt anders. Politiek doet ertoe.”
De leden bevestigden tijdens het online-congres haar lijsttrekkerschap, als opvolger van Lodewijk Asscher. Hij stapte op in verband met de toeslagenaffaire, waarbij hij als minister in een vorig kabinet ook betrokken was. Ploumen dankte Asscher voor zijn inzet de afgelopen jaren, waarin hij de PvdA “door een moeilijke periode heeft geloodst. Onder zijn leiding zijn we weer opgestaan. Hij gaf de PvdA weer kleur op de wangen. En wist als oppositieleider het rechtse beleid van Rutte III bij te stellen. Hij zorgde voor inhoudelijke vernieuwing”, aldus Ploumen.
Net als haar voorganger geeft Ploumen aan dat de PvdA onder haar leiding niet in een coalitie zal samenwerken met de PVV van Geert Wilders en Forum voor Democratie van Thierry Baudet. “Want ons land is van ons allemaal.” Ze sneerde dat VVD en CDA desnoods wel samenwerken met Forum om de touwtjes in handen te krijgen, zoals in Brabant het geval was.
Ongelijkheid
De eerste vrouwelijke lijsttrekker van de PvdA wees erop dat door de coronacrisis de ongelijkheid groter is geworden. “We moeten de regie weer in handen nemen bij zaken die te belangrijk zijn om aan de markt over te laten.” De PvdA wil dat het minimumloon omhoog gaat. “Anders gaan wij niet in een nieuw kabinet. Het moet anders, eerlijker.” Dat maakt een coalitie met het CDA al moeilijker. “Wat is er van dat gedachtegoed nog over bij het CDA van Wopke Hoekstra? Zijn eerste daad als lijsttrekker? Het schrappen van de verhoging van het minimumloon in het verkiezingsprogramma”, aldus Ploumen.
Wat Ploumen betreft moet Nederland na de coronacrisis niet terug naar het oude normaal. “We moeten naar een béter normaal. Een beter normaal, waarin niemand meer is dan een ander. Maar ook niet minder.” Volgens haar sluit de VVD de ogen voor de verdeeldheid in de samenleving. “Ze zijn het gevoel kwijt voor wat mensen normaal vinden. Ze doen nu vlak voor de verkiezingen of ze bekeerd zijn en naar het midden zijn opgeschoven. Maar hun politieke kompas wijst gewoon naar rechts.”
MSN 23.01.2021 De toeslagaffaire is de schuld van rechts. Met die beschuldiging heeft Lilianne Ploumen als nieuwe lijsttrekker van de PvdA de aanval geopend op VVD en CDA en zich losgemaakt van beleid dat de partij zelf heeft helpen vormgeven.
„Voor veel Nederlanders voelt het alsof ze minder zijn dan een ander”, zei Ploumen, variërend op de les die ze van haar ouders kreeg en die ze nu als campagneslogan gebruikt: ’Je bent niet meer dan een ander, maar ook niet minder dan een ander’. „Omdat ze niet gehoord worden, machteloos in een hoek worden gedrukt, achterna gejaagd door de overheid. Zoals is gebeurd bij de toeslagenaffaire. Als gevolg van een systeem dat door rechts is bedacht. Waarbij het rondpompen van geld en efficiency-denken het grootste goed werd.”
Tijdens het partijcongres in Meppel, eerder uitgesteld nadat Lodewijk Asscher zich terugtrok als lijsttrekker, ging Ploumen zowat voorbij aan de rol van de PvdA in de nietsontziende fraudejacht van de Belastingdienst die duizenden gezinnen in de problemen bracht. Maar bij Asscher, als minister van Sociale Zaken verantwoordelijk voor de toeslagen, was de hand in eigen boezem oprecht geweest, vond Ploumen. Het aftreden van het kabinet was dat niet, zo redeneerde de voormalige minister van het vorige kabinet.
Smoezen
„Echt verantwoordelijkheid nemen is dan een zeldzaamheid in de politiek. Dus toen ik deze week in de Tweede Kamer tegenover de hoofdrolspelers Rutte en Hoekstra stond, kreeg ik met de minuut meer respect voor Lodewijk.” Ze waarschuwde haar achterban niet te geloven ’in de smoezen van Rutte en Hoekstra’. „Want dit kabinet treuzelt al jaren met compensatie. En intussen zitten ouders nog steeds in onzekerheid en in de schulden. Dus kom bij mij niet aan met zogenaamde praktische bezwaren. Hoekstra, regel het! Vandaag nog.”
’Prins Bernhard-belasting’
Ploumen kon als nieuwe partijleider amper nieuwe accenten zetten – het verkiezingsprogramma is immers al klaar. Wel onderstreepte ze waarin de PvdA verschilt van VVD en CDA. De sociaaldemocraten willen immers het minimumloon omhoog en de zorgpremie naar beneden en een belasting voor huisjesmelkers, die de partij de ’Prins Bernhard-belasting’ blijft noemen. „En we hebben gezien dat Mark Rutte bereid is om alles te doen om maar in het Torentje te blijven. Dat is de echte Rutte-doctrine. Alsof het zijn eigendom is. Alsof een VVD-makelaar de erfpacht van het Torentje eeuwigdurend heeft afgekocht.”
Standje
Eerder op de dag had partijvoorzitter Nelleke Vedelaar de achterban nog een standje gegeven om de aanvallen op Lodewijk Asscher die diens val inluidden als lijsttrekker. „Ik heb als voorzitter vaak meegemaakt dat we onze mensen ter discussie stellen. Ik vraag me oprecht af of dat de manier is waarop we dat moeten doen.”
Of Ploumen voor een verkiezingszege kan zorgen? Eurocommissaris Frans Timmermans, die vanaf zijn zolderkamer in Brussel het congres toesprak, denkt van wel. „Lilianne Ploumen zal de PvdA naar de overwinning leiden. Daar ben ik van overtuigd.”
AD 18.01.2021 In nog geen twee maanden tot de Tweede Kamerverkiezingen moet Lilianne Ploumen (58) de harten van PvdA-kiezers heroveren. Haar partij staat op een schamele tien zetels in de peilingen. ,,Ik ga voor dubbele getallen.’’
In een vrijwel lege theaterzaal in Amsterdam-Osdorp – kort bij haar huis – heeft Lilianne Ploumen zich vanmiddag gepresenteerd als nieuwe PvdA-lijsttrekker. Door de coronaregels was er geen ruimte voor enthousiaste partijleden, knuffels of applaus. ,,Gelukkig zijn de theaterstoelen wel rood’’, zegt Ploumen over haar uitzicht vanaf het podium.
U heeft het afgelopen weekend getwijfeld of u lijsttrekker zou worden. Waar zat die twijfel in?
,,Je moet over sommige dingen gewoon een nachtje slapen. Het is een grote en een hele mooie opdracht. Er is heel veel te veranderen in Nederland. Ik wil zeker weten dat ik de persoon ben die dat kan doen. En ik vond dat ik het mijzelf moest gunnen om de voors en tegens af te wegen. Zondagochtend heb ik besloten om het te doen. Khadija Arib en ik keken elkaar toen in de ogen. We hadden gezegd: één van ons twee gaat het doen. En ik sta hier nu voor u.’’
Als minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Kamerlid kwam u op voor vrouwenrechten. Wordt dat het belangrijkste thema in uw campagne?
,,Ik blijf mij zeker inzetten voor vrouwenrechten. Dat is PvdA-eigen. Er is op dat vlak nog veel te bevechten. Mijn motivatie is heel erg gelegen in het bestrijden van ongelijkheid. Ik zie dat de ongelijkheid in Nederland en de wereld alleen maar groter wordt. De twintig rijkste mannen ter wereld hebben evenveel vermogen als alle vrouwen in Afrika. We moeten afscheid nemen van die ongelijkheid, dat kan door het bieden van bestaanszekerheid. Dat klinkt heel ambitieus, maar het kán wel.’’
U zat samen met Asscher in het vorige kabinet, Rutte II. Dat kabinet ligt nu onder vuur vanwege de toeslagenaffaire. Kleeft die affaire niet ook aan u?
,,Ik vind dat we met elkaar moeten onderzoeken: hoe heeft dit kunnen gebeuren? Niet oppervlakkig, maar écht willen begrijpen hoe dit kon gebeuren en hoe we dit kunnen voorkomen. Mensen wachten nu nog steeds op compensatie. Hoe kan dat? Dit is een opdracht voor ons allemaal, ik voel dat zo.’’
Maar u zat zélf in dat kabinet. Neemt u uzelf niets kwalijk?
,,We moeten niet vergeten dat kabinet Rutte I, met gedoogsteun van de PVV, al koos voor de koers ‘harder, harder, harder’. En was het maar zo dat we eerder hadden gezien wat voor ellende dit heeft veroorzaakt. Het is zaak dat we nu met z’n allen bedenken hoe we dit in de toekomst anders kunnen doen.’’
Vind u eigenlijk dat Mark Rutte kan aanblijven als VVD-lijsttrekker?
,,Kijk, elke partij gaat over zijn eigen lijsttrekker. Maar hij is natuurlijk wel zwaar beschadigd hierdoor. Vooral ook door zijn reactie. Ik kijk uit naar het debat met de Tweede Kamer.’’
U heeft nog maar twee maanden de tijd om u te laten zien aan Nederland. Hoe gaat u dat doen in coronatijd?
,,Normaal sta ik hier op het Osdorpplein om rozen uit te delen. Ik heb de stille hoop dat we dat de laatste weken misschien nog mogen doen. Maar misschien is dat te optimistisch. Het zal dus vooral gaan via Zoom-meetings. Daarvan staan er al een heleboel in mijn agenda.’’
Hoeveel zetels denkt u te gaan halen?
,,Ik ga voor dubbele getallen. Zoveel mogelijk.’’
Stel dat u na 17 maart kunt meedoen met de formatie. Uw voorganger Lodewijk Asscher wilde per se met GroenLinks het kabinet in. Hoe denkt u daarover?
,,Voor mij is het ondenkbaar dat we in een kabinet stappen zonder GroenLinks of de SP. Ik ga Jesse Klaver en Lilian Marijnissen heel snel uitnodigen om daarover te praten.’’
Asscher zei dat hij premier wil worden. Is dat ook uw ambitie?
,,Elke lijsttrekker moet premier willen worden. Dus ik ook.’’
NOS 18.01.2021 Als de PvdA-leden ermee instemmen, maakt Lilianne Ploumen haar kwartet compleet van sociaaldemocratische topfuncties. In chronologische volgorde: partijvoorzitter, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, Tweede Kamerlid en dus naar alle waarschijnlijkheid lijsttrekker en partijleider.
Het had op allerlei manieren anders kunnen lopen – politieke loopbanen verlopen vaak onvoorspelbaar – en bij Ploumen had zelfs de partij een andere kunnen zijn. Voordat ze zich in 2003 aansloot bij de PvdA, was ze lid van GroenLinks.
Armoede en sociale ongelijkheid wonnen het van de groene thema’s. Dat is ook terug te zien in haar niet-politieke loopbaan. Ploumen werkte na een studie maatschappijgeschiedenis onder meer voor de hulporganisaties Foster Parents Plan, Mama Cash en Cordaid.
Melkboer
Nu, als kandidaat-lijstrekker, zegt ze dat ze wil opkomen voor mensen die zich minder voelen dan een ander. “Als de overheid zich tegen je keert. Als je niet serieus wordt genomen omdat je een vrouw bent. Als je niet gehoord wordt.”
Want je minder voelen, is onnodig. Dat heeft de dochter van een Maastrichtse melkboer van huis uit meegekregen. “Je meer dan een ander voelen ook, trouwens”, voegde ze daaraan toe tijdens de perspresentatie in een theater bij haar om de hoek in Amsterdam-Osdorp.
Lilianne Ploumen: ja, ik ben klaar voor het lijsttrekkerschap
Al na vier jaar lidmaatschap nam haar PvdA-carrière een vlucht. In zes rondes won Ploumen in 2007 de voorzittersverkiezing van partijprominent Jan Pronk. Partijvoorzitters staan doorgaans weinig in de schijnwerpers, maar wat velen is bijgebleven, is het zetje dat ze als voorzitter gaf aan partijleider Job Cohen.
In het staartje van haar voorzitterschap gaf Ploumen in een interview met de Volkskrant een aanzet voor het vertrek van de toenmalig fractievoorzitter, die geen hoge ogen gooide. “Er zit veel meer in de partij dan hij er nu uithaalt”, zei ze onder meer. Een paar maanden daarna vertrok Cohen, die later de kritiek van zijn voorzitter een dieptepunt noemde.
Superploumen
Ploumens volgende functie was minister voor Ontwikkelingssamenwerking in het kabinet Rutte II. In die rol verwierf ze internationaal faam met de oprichting van She Decides. Daarmee sprong ze op de bres voor seksuele voorlichting en veilige abortus in ontwikkelingslanden.
Het baarde opzien dat Ploumen het initiatief startte omdat de Amerikaanse president Trump de financiering beëindigde van organisaties die vrouwen helpen bij abortus. En dat er uiteindelijk bijna 400 miljoen euro binnengehaald werd.
Het was niet allemaal hosanna, Ploumen kreeg als minister ook kritiek. Onder meer toen er een rapport verscheen waarin stond het effect van het geld dat ze aan ontwikkelingssamenwerking besteedde niet meetbaar was. Als antwoord nam ze twee dozen vol rapportages en evaluaties mee naar een Kamerdebat.
Na haar ministerschap werd Ploumen Kamerlid, al was dat nog kantje boord. Ze kwam de Kamer in met voorkeurstemmen. Nummer 10 staan op de lijst bleek niet genoeg omdat de PvdA-fractie bij de verkiezingen in 2017 werd gekortwiekt, van 38 naar 9 zetels.
Een klap
In de Tweede Kamer had ze de portefeuilles buitenlandse zaken en zorg. De afgelopen jaren maakte Ploumen zich onder meer sterk voor de terugkeer van de pil in het basispakket en voor keuzehulp voor zwangere vrouwen. Ook was ze vicevoorzitter van de PvdA-fractie.
Dat kan je zien als voorsorteren op het fractievoorzitterschap. De titel van haar pas verschenen autobiografie De deur naar de macht suggereert helemaal dat ze het leiderschap ambieerde.
Overigens was het naar eigen zeggen niet haar plan om nu leider van de PvdA te worden. Ze noemde het vertrek van Asscher vorige week een klap waar ze ontdaan van was en sprak vandaag over een “paar hele rare dagen” die ze achter de rug heeft. “Ik moest mij afvragen, ben ik er klaar voor?”
Haar antwoord luidt ‘ja’ en als het partijcongres dat komende weekend ook zegt, wordt de 58-jarige Ploumen de eerste vrouwelijke partijleider van de sociaaldemocraten. En als het even kan, wordt ze ook nog de eerste vrouwelijk premier van Nederland, zei ze vandaag. “Elke lijsttrekker moet het Torentje ambiëren.”
Of het zo ver komt, is wel sterk de vraag. Over twee maanden zijn de verkiezingen en de PvdA staat op dit moment tussen de tien en twaalf zetels in de Peilingwijzer. Mocht het toch zo ver komen, dan moet er wel nog minstens één andere linkse partij meedoen in het kabinet. Voorbeschouwend op de formatie noemde Ploumen het vandaag ondenkbaar dat de PvdA als enige linkse partij in een kabinet zou gaan zitten.
AD 18.01.2021 PvdA-Kamerlid en oud-minister Lilianne Ploumen (58) wordt de nieuwe lijsttrekker van de PvdA. Vanmiddag is ze door de partij voorgedragen in haar woonplaats Amsterdam.
Tijdens een bijeenkomst in de Meervaart te Amsterdam zei Ploumen: ,,Ja, ik ben er klaar voor. Ik besef, corona heeft ons leven op zijn kop gezet, en ook komende maanden worden nog spannend en onzeker. Maar laten we daarna samen voor een beter normaal zorgen. Waarin niemand meer is dan een ander, maar ook niet minder.”
De nieuwe kandidaat-lijsttrekker gaf in haar speech een stem aan mensen ‘die niet gehoord worden’. ,,Samen kunnen we het verschil maken. Samen kunnen we de wereld aan.” Ze noemde onder meer haar rol bij She decides, een wereldwijde actiegroep voor vrouwenrechten. Maar ook de ondernemers en cultuursector.
Ploumen volgt Lodewijk Asscher op, die vorige week opstapte na aanhoudende discussie over zijn rol in de toeslagenaffaire. De PvdA zette Ploumen eerder als nummer drie op de kieslijst, achter Asscher en Khadija Arib. Van Arib was bekend dat zij graag door wil als Kamervoorzitter.
De uit Maastricht afkomstige Ploumen is sinds 2017 Kamerlid voor de PvdA. Daarvoor was zij voor die partij minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het tweede kabinet-Rutte. In een verder verleden was zij landelijk voorzitter van de PvdA.
Het partijbestuur van de PvdA gaf vorige week al aan haast te willen maken met de benoeming van een nieuwe lijsttrekker. De Tweede Kamerverkiezingen zijn op 17 maart. Ploumen wordt de eerste vrouwelijke PvdA-lijsttrekker in de geschiedenis van de partij.
Volgens voorzitter Nelleke Vedelaar heeft Ploumen het verhaal van de PvdA in haar haarvaten zitten. ,,Ze bezit het type leiderschap dat Nederland nodig heeft.”
Ambitieus
Ploumen staat bekend als ambitieus. Ze schreef onlangs haar boek met de veelzeggende titel De deur naar de macht. Het beschrijft de opkomst van de dochter van een melkboer die als minister een wereldwijde succesvolle coalitie smeedde tegen het anticonceptiebeleid van president Trump.
Ploumen ligt goed in de partij, maar ook daarbuiten. Er wordt van haar gezegd dat ze snapt hoe het spel om de macht wordt gespeeld. Zo gaf ze als partijvoorzitter politiek leider Job Cohen een duwtje richting uitgang. En informeerde ze haar premier Mark Rutte pas over SheDecides, toen de internationale actie om vrouwen zelfbeschikking te geven over hun eigen lichaam al op touw was gezet.
Asscher lag al een tijd onder vuur vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Asscher blijft tot de verkiezingen in maart aan als Kamerlid, maar vertrekt daarna. Daardoor moest de PvdA op het allerlaatste moment op zoek naar een nieuwe partijleider.
De druk op Asscher liep de laatste weken enorm op. Een groep kritische PvdA-leden eiste het vertrek van de partijleider. Daarover zegt Asscher in een filmpje op Facebook: ,,Er is de afgelopen tijd ook veel gesproken over mijn rol in die affaire. Ja, ik was minister van Sociale Zaken in die vorige grote crisis die ons land bezighield. Nee, ik wist niet dat de Belastingdienst een onrechtmatige jacht had geopend op duizenden gezinnen.’’
Van dertien naar elf zetels
Hoewel Asscher (46) vindt dat hij als minister veel goeds heeft gedaan, stapte hij toch op. ,,Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere PvdA wordt gekozen, omdat ik denk dat dat essentieel is voor een eerlijke toekomst. Omdat ik vind dat we het moeten hebben over het Nederland na corona. Maar ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment het niet mogelijk maakt om daarvoor te zorgen. Daarom heb ik mijn positie als lijsttrekker ter beschikking gesteld. Ik zal mijn mandaat als gekozen volksvertegenwoordiger uitdienen, maar stel me niet opnieuw verkiesbaar.’’
De toeslagenaffaire wordt Asscher door de kiezer zwaar aangerekend, kwam eerder deze week naar voren uit een peiling van onderzoeksbureau I&O Research. De PvdA zakte daarin van dertien naar elf zetels. De partij is nu met negen mensen vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.
Den HaagFM 18.01.2021 Bij de Haagse fractie van de PvdA wordt enthousiast gereageerd op de voordracht van Lilianne Ploumen als nieuwe lijsttrekker voor de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen. “Blij met onze nieuwe lijsttrekker Lilianne Ploumen. En ook een beetje ontroerd: na bijna 75 jaar staat er nu dan toch echt een vrouw aan het roer van PvdA”, schrijft fractievoorzitter Mikal Tseggai. PvdA-wethouder Martijn Balster zegt verguld te zijn met de voordracht: “Een fantastische lijsttrekker voor onze partij: sociaal, eerlijk, van de menselijke maat. Op naar een mooie verkiezingsuitslag.”
Op het partijcongres wordt zaterdag de kandidatenlijst definitief vastgesteld, wanneer de partijleden akkoord gaan met de lijst zal ze de eerste vrouwelijke partijleider van de PvdA worden. Ploumen stond voor de komende verkiezingen al op een derde plek op de kandidatenlijst. De partij zocht een nieuwe aanvoerder na het vertrek van Lodewijk Asscher, hij trad vorige week terug vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Ploumen zit sinds 2017 dankzij voorkeurstemmen in de Tweede Kamer. Daarvoor was ze minister voor Ontwikkelingssamenwerking in het tweede kabinet Rutte namens de sociaaldemocraten. Van 2007 tot en met 2012 was ze partijvoorzitter bij de PvdA.
NOS 18.01.2021 Lilianne Ploumen wordt als het aan het PvdA-bestuur ligt de nieuwe lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen. Zaterdag houdt de partij een digitaal congres om de lijst, inclusief lijsttrekker, definitief vast te stellen.
Ploumen wordt dan de opvolger van Lodewijk Asscher, die vorige week terugtrad vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. “Ik heb een paar rare dagen achter de rug”, zei ze op de perspresentatie in Amsterdam. “Ik moest mij afvragen, ben ik er klaar voor? Ja, zeg ik vandaag.”
Lilianne Ploumen: ja, ik ben klaar voor het lijsttrekkerschap
De kandidaat-lijstrekker zei dat ze wil opkomen voor mensen die zich minder voelen dan een ander. “Als je niet serieus wordt genomen omdat je een vrouw bent. Als je niet gehoord wordt.”
Alvast voorbeschouwend op de formatie na de verkiezingen noemde Ploumen het “ondenkbaar” dat de PvdA in een kabinet zou gaan zonder andere linkse partij. Asscher had iets dergelijks eerder ook afgesproken met GroenLinks-leider Klaver.
Minister en voorzitter
Ploumen stond als nummer 3 op de lijst en trad de afgelopen dagen al op als waarnemend fractievoorzitter. Daarvoor was ze vice-fractievoorzitter.
De 58-jarige Ploumen heeft ruime ervaring in Den Haag. In kabinet Rutte II was ze minister voor Ontwikkelingssamenwerking. In die rol verwierf ze internationaal enige faam door de oprichting van She Decides. Daarmee zamelde ze geld in voor seksuele voorlichting en veilige abortus in ontwikkelingslanden. Ze startte dat initiatief toen president Trump de financiering beëindigde van organisaties die vrouwen helpen bij abortus.
Ploumen kwam na haar ministerschap in de Kamer met voorkeurstemmen. Ze stond bij de verkiezingen van 2017 op plaats 10 van de PvdA-lijst, terwijl de partij negen zetels haalde. Van 2007 tot en met 2012 was Ploumen voorzitter van de PvdA.
Als het lijsttrekkerschap van Ploumen komend weekend definitief wordt, is ze de eerste vrouwelijke partijleider van de sociaaldemocraten.
Telegraaf 18.01.2021 Lilianne Ploumen is de nieuwe lijsttrekker van de PvdA. Zij wordt vanmiddag voorgedragen in Amsterdam. Zaterdag wordt haar lijsttrekkerschap tijdens het congres van de partij bekrachtigd. Ploumen neemt het stokje over van Lodewijk Asscher, die vorige week opstapte vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Ploumen loopt al een tijdje mee op het Binnenhof. Zo was ze minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het tweede kabinet van Rutte. Daarvoor was ze partijvoorzitter van de PvdA.
In 2017 ging ze aan de slag als Kamerlid. De PvdA behaalde toen tijdens de verkiezingen met negen zetels een dramatisch resultaat. Ploumen stond op nummer 10 op de kieslijst maar kwam door voorkeursstemmen alsnog de Kamer in.
NU 18.01.2021 Lilianne Ploumen is maandag door het bestuur van de PvdA voorgedragen als de nieuwe lijsttrekker van de partij. De leden stemmen zaterdag over de voordracht, maar dat lijkt zo kort voor de Tweede Kamerverkiezingen slechts een formaliteit.
Na het vertrek van Lodewijk Asscher is de PvdA op zoek naar een nieuwe partijleider die de sociaaldemocraten door de Tweede Kamerverkiezingen moet loodsen.
Met Ploumen kiest de PvdA voor een ervaren partijlid met een schat aan politieke ervaring. Ploumen was eerder voorzitter van de PvdA en heeft ervaring als minister. In het vorige kabinet bekleedde zij de post van minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
In die rol maakte zij internationaal naam door met de campagne #SheDecides op te komen voor vrouwenrechten, nadat de Amerikaanse president Donald Trump de financiering voor internationale organisaties die zich inzetten voor veilige abortussen had stopgezet.
Ploumen zit sinds 2017 in de Tweede Kamer, waar zij zich onder meer bezighoudt met de portefeuilles Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid.
Positieve Ploumen stelt zich voor als lijsttrekker van PvdA
Asscher stelt zich toch niet verkiesbaar
Asscher maakte vorige week bekend zich toch niet verkiesbaar te stellen voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Hij verklaarde zijn positie als lijsttrekker op te geven, vanwege de “discussie” in de Kamer rondom zijn rol in de toeslagenaffaire.
Asscher lag sinds de publicatie van het vernietigende onderzoek naar de affaire bij een deel van de PvdA onder vuur. Tussen 2012 en 2017 was hij als minister van Sociale Zaken betrokken bij de toeslagenaffaire.
Asscher legt uit waarom hij zich terugtrekt als lijsttrekker
RTL 18.01.2021 Lilianne Ploumen wordt de nieuwe lijsttrekker van de PvdA. Dat melden bronnen aan RTL Nieuws. De 58-jarige Ploumen volgt hiermee Lodewijk Asscher op, die vorige week opstapte vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Ploumen (58) werd geboren als dochter van een melkboer. Ze was minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het tweede kabinet van Rutte. Daarvoor was ze partijvoorzitter van de PvdA.
Ze richtte She Decides op voor veilige abortussen en kraamzorg in arme landen. Na haar ministerschap werd ze in de Kamer gekozen met voorkeursstemmen.
Voorkeur voor een vrouw
“De PvdA hoopt dat ze zich met een nieuwe lijsttrekker komende verkiezingscampagne niet alleen hoeven te verdedigen voor fouten die in het verleden zijn gemaakt, maar ook de ruimte hebben om te vertellen hoe ze de toekomst zien”, zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers.
Mogelijke kandidaten van buiten Den Haag wilden of konden niet. Daarop is besloten de kandidatenlijst af te lopen. “Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar had de voorkeur voor een vrouwelijke lijsttrekker. Op nummer twee stond de huidige Kamervoorzitter Arib. Maar het is dus de nummer drie geworden, Lilianne Ploumen.”
Ploumen: ‘Ja, ja ik ben er klaar voor’
“Ik heb even getwijfeld. Ik heb er een paar dagen de tijd voor genomen. Maar ik ben er klaar voor”, zei Lilianne Ploumen tijdens de presentatie. “Samen kunnen we het verschil maken.”
Ploumen is de nummer drie op de PvdA-lijst: “Arib, de nummer twee, en ik hebben elkaar aangekeken na het vertrek van Lodewijk Asscher. Eén van ons twee gaat het doen, hebben we tegen elkaar gezegd. En ik werd het.”
De nieuwe lijsttrekker vervolgt: “Ik verheug me er enorm op om samen met de leden van de PvdA campagne te gaan voeren. Het moet echt anders en we hebben mooie plannen. Het moet weer gaan over de toekomst. Een toeslagenaffaire mag nooit meer gebeuren. We moeten allemaal onderzoeken, wat er er anders moet. We willen heel graag vooruitkijken.”
De PvdA doet het matig in de peilingen. Of Ploumen denkt mee te dingen voor een plek in het Torentje? “Dat lijkt mij wel; het tij is te keren. Elke lijsttrekker moet het torentje ambiëren.”
Asscher stapte op
De benoeming van de nieuwe lijsttrekker wordt bekrachtigd op het digitale partijcongres, dat komende zaterdag gehouden wordt.
De PvdA moest op zoek naar een nieuwe leider, omdat Lodewijk Asscher zich vorige week donderdag terugtrok vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Concurrent voor D66
Ook al zit Ploumen al een aantal jaar in Den Haag, voor velen zal ze toch nog een fris gezicht zijn, zegt Schreinemachers. “Met een vrouw als lijsttrekker concurreert de PvdA ook direct met D66, dat de hele campagne heeft gebouwd rond het idee dat je met een stem op D66 voor het eerst een vrouw in het torentje kunt krijgen.”
Er is alleen nog wel heel weinig tijd tot de verkiezingen.”Ploumen heeft maar twee maanden om de kwakkelende peilingen voor de PvdA om te zetten in een klinkende overwinning op 17 maart. Makkelijk zal dat niet zijn.”
Ook Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, werd genoemd voor de belangrijke vacature. Net als Frans Timmermans, de oud-minister en sinds 2019 Eurocommissaris en vicevoorzitter van de Europese Commissie.
Maar Timmermans liet op voorhand weten niet beschikbaar te zijn.
AD 18.01.2021 Lilianne Ploumen (58) is de nieuwe lijsttrekker van de Partij van de Arbeid. De Amsterdamse oud-minister volgt Lodewijk Asscher op, die vorige week opstapte vanwege de toeslagenaffaire. Ploumen heeft één missie: de PvdA uit het slop trekken.
Een grote verrassing was het niet te noemen. Om 12.00 uur vanmiddag heeft het PvdA-bestuur Lilianne Ploumen naar voren geschoven als nieuwe lijsttrekker. Haar naam zong al rond sinds Lodewijk Asscher vorige week terugtrad als partijleider. Ploumen werd gezien als topfavoriet voor de functie, samen met Kamervoorzitter Khadija Arib en de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Toen vanochtend duidelijk werd dat de PvdA haar nieuwe lijsttrekker zou presenteren in theater De Meervaart in Osdorp – en níet op het partijbureau in Den Haag – waren alle ogen al gericht op Ploumen. Zij woont immers in de buurt, in Slotervaart.
Vrouwelijke lijsttrekker
Met de keuze voor Ploumen gaat de PvdA voor het eerst in haar geschiedenis de Tweede Kamerverkiezingen in met een vrouwelijke lijsttrekker. Alleen Jeltje van Nieuwenhoven kwam in 2002 in de buurt van die functie: zij werd toen in een intern referendum verslagen door Wouter Bos. Zaterdag komt het PvdA-congres digitaal bijeen om Ploumens kandidatuur te bekrachtigen.
Ploumen (58) groeide op in Limburg. Haar moeder wilde verpleegkundige worden, schreef ze in november 2020 in een boek over haar weg van dochter van een melkboer naar minister. Maar daar was geen sprake van, meisjes hoefden niet door te leren, vond Ploumens opa. Ploumen deed dat wel. Ze ging maatschappijgeschiedenis studeren in Rotterdam, maakte carrière bij goede-doelenorganisaties en werd in 2007 voorzitter van de PvdA. In 2012 werd ze minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Ze vergaarde in het laatste jaar van kabinet-Rutte II wereldwijd bekendheid toen ze met SheDecides een eigen internationaal abortusfonds lanceerde als reactie op de toen net nieuwe Amerikaanse president Donald Trump, die de geldkraan voor vrouwenprojecten in het buitenland dichtdraaide.
Joggingbroek
Presentator Arjen Lubach beeldde Ploumen af in een Supermanpak en noemde haar ‘Superploumen’. Ploumen lag op dat moment in haar joggingbroek op de bank, zei ze in februari 2017 in een interview met deze krant, ‘zoals je dat op zondagavond doet’. ,,Ik zei tegen mijn man ‘volgens mij gaat dit over mij’. De media-aandacht was anders dan ze was gewend. ‘omdat eigenlijk iedereen het een goed idee vond’. Ze zette een foto van ‘Superploumen’ in haar werkkamer. Later gaf premier Mark Rutte haar nog een T-shirt met die afbeelding.
Ze kreeg als minister ook kritiek. Zo bleek uit een rapport dat het voor de Kamer onmogelijk was om vast te stellen of het geld dat in ontwikkelingssamenwerking wordt gestoken wel effectief wordt besteed. Ze pareerde die kritiek door twee dozen met evaluaties en rapportages mee te torsen naar de Tweede Kamer. ,,De Kamer heeft alle informatie al”, zei ze erbij.
RTL 18.01.2021 Toen afgelopen donderdag bekend werd dat Lodewijk Asscher terugtrad als partijleider en daarmee als kandidaat lijsttrekker, begon het grote speculeren over wie hem zou moeten opvolgen.
Minstens zo belangrijk lijkt mij echter de vraag wie het partijprogramma, waarin veel aandacht voor sociale ongelijkheid en discriminatie, het meest overtuigend en principieel kan uitventen. En daarmee geloofwaardig is om af te rekenen met de derde weg die de partij lange tijd heeft aangehangen. Met als resultaat dat de sociaaldemocraten veel te lang als bijzettafel van een rechts neoliberaal beleid hebben gefungeerd.
Bovendien, het verkiezingsprogramma volgend, zou het iemand moeten zijn die kan uitleggen waarom de strijd tegen discriminatie niets te maken heeft met (linkse) identiteitspolitiek, maar een noodzakelijk onderdeel is van de wens om een eerlijker samenleving te creëren.
En daar heeft het de afgelopen decennia nogal eens aan ontbroken. Bevangen door de angst voor het populisme, dat met Fortuyn voor het eerst ferm de kop op stak, kon menig PvdA-politicus de verleiding om iets flinks over immigranten of allochtonen te roepen niet weerstaan.
De voorbeelden zijn bekend. Van de ‘kutmarokkanen’ van Oudkerk in 2002 tot het alarmistische ‘Code Oranje’-opiniestuk tegen het openen van de Europese binnengrenzen voor Roemenen en Bulgaren door Asscher en de cultureel-conservatieve Britse journalist David Goodhart uit augustus 2013.
En nog in het najaar van 2019 bleek Asscher in een Amsterdams zaaltje vol kritische partijgenoten niet helemaal afkerig van de strenge aanpak van migranten, zoals voorgestaan door zijn Deense evenknie Mette Frederiksen. In Denemarken kwamen ze zelfs met een ‘gettoplan’, dat autoriteiten de mogelijkheid geeft bewoners aldaar (hoofdzakelijk migranten) strenger te straffen en mensen te dwingen te verhuizen om de bevolking meer te mengen.
Voor zover de Deense socialisten hun traditionele kiezers weer terug hebben weten te lokken, was de prijs daarvoor hoog: namelijk het met huid en haar overnemen van de extreme-rechtse anti-immigratiekoers. Bovendien wonnen andere linkse partijen, zoals de Groenen en de Sociaal Liberalen juist stemmen met een principiële campagne tégen vreemdelingenhaat.
Nog afgezien van de kwestie of een etnocentrisch anti-immigratie-programma past binnen het socialistische ideaal, is het zeer de vraag of de strategie om lager opgeleide kiezers, zeg maar de witte arbeidersklasse, weer voor zich te winnen, op de langere termijn wel verstandig is. Hoewel experimenteel onderzoek suggereert dat sociaaldemocraten met een anti-migratie agenda kiezers bij rechts weg kunnen lokken, verliezen ze degenen die zich hier niet in kunnen vinden. Een probleem dat ook bij de SP speelt.
Bovendien, zoals politiek wetenschapper Cas Mudde heeft laten zien, vergeten veel mensen dat de traditionele achterban van partijen als de PvdA al decennialang afbrokkelt, naar verhouding sowieso kleiner wordt, en dus niet kan worden verklaard door de veel recentere successen van rechtse populisten. En rechts-radicale partijen (en dat geldt ook voor Trump) putten maar zeer ten dele uit dezelfde vijver als links.
Het grootste probleem is echter dat meegaan in het anti-migratiedenken uiteindelijk het rechtspopulistische frame legitimeert dat alle sociale problemen te wijten zijn aan nieuwkomers. En dan met name degenen uit het ‘niet-Westen’, een even vage als stigmatiserende term. Zo stralen politici ter linkerzijde die de ‘terugwin-strategie’ aanhangen uit dat rechtse populisten eigenlijk wel gelijk hebben, maar dat hun oplossing veel te radicaal is.
Dat beeld wordt nog versterkt door er (impliciet) vanuit te gaan dat die lager opgeleide arbeidersachterban wit is. Daardoor worden Nederlanders met een migratieachtergrond buitenspel gezet, want zij behoren blijkbaar niet tot de kring van de gedroomde (bezorgde) burger. Terwijl het evenzeer mensen zijn die hun brood verdienen in slachthuizen, verdeelcentra, supermarkten, in kinderopvangcentra, het onderwijs, beveiligingsbedrijven, de politie en de bouw.
Dat betekent niet dat de PvdA, en links meer algemeen, voor open grenzen moeten zijn (daar is vrijwel niemand voor en is sinds 1914 ook nooit aan de orde geweest), maar wel dat degenen die hier wonen en werken erbij horen en gelijk behandeld moeten worden. En laat dit, samen met het terugdringen van sociale ongelijkheid, nu de kern van het nieuwe PvdA-verkiezingsprogramma zijn.
Als de nieuwe partijleider die boodschap overtuigend wil uitdragen, dan moet hij of zij niet alleen breken met het neoliberale programma dat de partij sinds de jaren negentig heeft gesteund, maar ook een bewuste inclusieve koers varen. En dat is geen ‘regressief linkse identiteitspolitiek’, maar ouderwetse solidariteit met burgers in de knel, ongeacht hun herkomst, en de erkenning dat Nederland door zijn ligging en economie een migratiesamenleving is.
Telegraaf 18.01.2021 De PvdA maakt maandag om 12.00 uur bekend wie de nieuwe lijsttrekker wordt, nu Lodewijk Asscher zich naar aanleiding van de toeslagenaffaire heeft teruggetrokken. De benoeming wordt bekrachtigd tijdens een digitaal partijcongres op zaterdag 23 januari.
Asscher stapte op als lijsttrekker om te voorkomen dat de nasleep van de toeslagenaffaire zijn partij zou schaden. Vorige maand verscheen een vernietigend rapport over de zaak, waar hij als minister van Sociale Zaken in het vorige kabinet ook nauw bij betrokken was.
Vele duizenden ouders werden de dupe van een nietsontziende jacht op fraude met de kinderopvangtoeslagen. Zij werden ten onrechte beschuldigd van gesjoemel en moesten enorme bedragen terugbetalen. Dat was mede het gevolg van beleid dat op het ministerie van Sociale Zaken werd bepaald.
Het partijbestuur van de PvdA gaf vorige week al aan haast te willen maken met de benoeming van een nieuwe lijsttrekker. De Tweede Kamerverkiezingen zijn op 17 maart.
Telegraaf 18.01.2021 Lilianne Ploumen is de nieuwe lijsttrekker van de PvdA. Dat melden ingewijden aan De Telegraaf. Zij wordt vanmiddag voorgedragen in Amsterdam.
Zaterdag wordt haar lijsttrekkerschap tijdens het congres van de partij bekrachtigd. Ploumen neemt het stokje over van Lodewijk Asscher, die vorige week opstapte vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire.
Ploumen loopt al een tijdje mee aan het Binnenhof. Zo was ze minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het tweede kabinet van Rutte. Daarvoor was ze partijvoorzitter van de PvdA.
In 2017 ging ze aan de slag als Kamerlid. De PvdA behaalde toen tijdens de verkiezingen met negen zetels een dramatisch resultaat. Ploumen stond op nummer 10 op de kieslijst maar kwam door voorkeursstemmen alsnog de Kamer in.
NOS 14.01.2021 Vorige week zei Lodewijk Asscher nog dat juist hij bij uitstek geschikt is om het vertrouwen van de burgers in de overheid te herstellen. Hij had als oud-minister van Sociale Zaken weliswaar een belangrijke rol gespeeld in de toeslagenaffaire, maar met al zijn ervaring zou hij de komende jaren als geen ander de slachtoffers kunnen vertegenwoordigen.
“Ik ben de enige oppositieleider die weet hoe het is om in een regering te zitten. En ik ben de enige oud-minister die vanuit de Kamer vier jaar volksvertegenwoordiger is geweest”, zei de PvdA-leider, die vanochtend bekendmaakte dat hij zich terugtrekt als lijsttrekker. Het bleek buiten de waard gerekend. Binnen en buiten de partij stelden critici dat Asscher vanwege zijn verantwoordelijkheid in de toeslagenaffaire niet meer geloofwaardig was als lijsttrekker.
‘Broedermoord’
Lodewijk Asscher (46) werd eind 2016 lijsttrekker van de PvdA. De leden verkozen hem boven de zittende leider Diederik Samsom, die daarop direct uit de Tweede Kamer vertrok. De harde strijd tussen de twee partijprominenten deed de partij, vlak voor de verkiezingen, geen goed. Een deel van de achterban sprak van “broedermoord”.
De PvdA leed in maart 2017 een historisch verlies. De partij verloor 29 zetels en hield er nog negen over. Zijn rivalen in de Tweede Kamer mogen Asscher er in debatten nog graag aan herinneren dat hij als vicepremier en minister in het VVD-PvdA-kabinet-Rutte II, aansprakelijk is voor veel beleid waartegen hij nu in het geweer komt.
Toeslagenaffaire
Lodewijk Asscher was in het kabinet-Rutte II vice-premier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In die rol was hij medeverantwoordelijk voor de affaire met de kinderopvangtoeslag. Daarin moesten duizenden ouders ten onrechte grote sommen geld terugbetalen, waardoor velen grote financiële problemen kregen.
Voor de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag bood Asscher zijn excuses aan. Hij zei dat hij weliswaar aan een ander stelsel werkte, waarin ouders niet zo hard zouden worden aangepakt, maar dat dit niet genoeg was. Hij had niet in de gaten gehad hoeveel ouders inmiddels in financiële nood verkeerden. “Ik vel over mijn eigen optreden een hard oordeel”, zei hij.
Voordat Diederik Samsom hem voor een ministerspost vroeg, was Lodewijk Asscher PvdA-wethouder in Amsterdam. Zijn naam zoemde al rond sinds het onverwachte vertrek van PvdA-leider Cohen in 2012. Sommigen zagen hem als de ideale opvolger, maar zelf vond hij de tijd nog niet rijp.
Vanuit de oppositie heeft Asscher de PvdA de afgelopen jaren “weer teruggebracht naar een meer klassiek sociaal-democratische koers, waarin het draaide om het begrip ‘bestaanszekerheid'”, zegt NOS-verslaggever Wilco Boom. “Dat is ook duidelijk zichtbaar in het nieuwe verkiezingsprogramma. De partij had dat verwaarloosd, vond hij. En dat was iedereen binnen de de PvdA van harte met hem eens.”
‘Goede debater’
Boom noemt het verlies van de lijsttrekker, twee maanden voor de verkiezingen, in verschillende opzichten een drama voor de partij. “Asscher is een hele goeie debater en een van de weinigen in de Kamer, met Wilders, die Rutte echt aan kan. Velen in de PvdA hoopten dat dit de partij bonuspunten zou opleveren in de komende verkiezingscampagne.”
Een jaar geleden stonden de sterren nog goed voor Asscher en de PvdA. De partij krabbelde in de peilingen overeind. En in de wandelgangen van een ledencongres sprak hij de ambitie uit om de volgende premier van Nederland te worden. “Ik heb de afgelopen jaren het hele land doorgereisd. Er is veel behoefte aan een fatsoenlijk, eerlijk Nederland en ik wil daar wel leiding aan geven.”
‘Sorry is niet genoeg’
Het onderzoek naar de kinderopvangtoeslagen maakte een einde aan die toekomstplannen. In aanloop naar het verkiezingscongres van komend weekend steunde een flinke groep PvdA-leden een motie om Asscher weg te sturen. Voor hen was Asscher vanwege zijn aandeel in de affaire van zijn voetstuk gevallen. “Daar kom je niet mee weg met een ‘sorry’, hoe goedbedoeld ook”, zei de indiener in Nieuwsuur.
Daartegenover deden vierhonderd leden,, onder wie partijprominenten, een oproep aan Asscher om juist aan te blijven. Het helpt niet om één persoon aan de schandpaal te nagelen, concludeerden zij. Maar het was niet voldoende. In een onderzoekje dat gisteren werd gepubliceerd, kwam naar voren dat er ook buiten de PvdA kritiek was. Op de vraag wie zijn functie zou moeten neerleggen vanwege de toeslagenaffaire, noemden de meeste respondenten de PvdA-lijsttrekker.
Verklaring Asscher: ‘Stel me niet opnieuw verkiesbaar’
AD 14.01.2021 Lodewijk Asscher was het bekendste politieke zondagskind dat het Amsterdamse stadhuis in lange tijd heeft voortgebracht. De PvdA’er zette de stad naar zijn hand. ‘Ik accepteer het als mensen teleurgesteld zijn in wat ik wel en niet heb bereikt.’
Zo gestaag als zijn weg naar het hoogste platform van de Nederlandse politiek verliep, zo abrupt is nu zijn vertrek. De toeslagenaffaire, waarvoor Asscher tussen 2012 en 2017 als minister van Sociale Zaken mede verantwoordelijk was en die zoveel leed heeft veroorzaakt, doet hem nu de das om.
Lodewijk. Een naam die in de Stopera al kort na zijn komst als raadslid in 2002 met iets van respect en verwachting wordt uitgesproken. Na studies psychologie en rechten en een promotieonderzoek werkte hij kort voor de Universiteit van Amsterdam. Zonder veel discussie wordt Asscher in 2004 na het aftreden van Rob Oudkerk fractievoorzitter en partijleider in Amsterdam. Vanaf het begin valt hij in de raad op door zijn intelligentie en soepele debattechniek. Hij is ook nog eens aimabel en bovendien zonder vijanden. Hij heeft gezag.
Oppermachtig
Lodewijk Asscher komt op in de tijd dat PvdA nog oppermachtig is als bestuurspartij in Amsterdam. Hoe de PvdA het heeft bedacht, zo gaat het meestal. Met een klein en hecht groepje medewerkers wil hij snel en vooral veel verschillende dingen bereiken. ‘Resultaat boven relatie’ is daarbij hun informele slogan.
Ook op persoonlijk vlak kan Asscher dwingend zijn. Als VVD-wethouder Frits Huffnagel in 2005 wordt gesnapt met gerommel met bonnetjes, gaat Asscher bij hem thuis op bezoek. Samen drinken ze een fles whisky leeg en aan het einde van de avond treedt Huffnagel vrijwillig af.
Onder Asschers leiding, en met stemmenkanon Ahmed Aboutaleb aan zijn zijde, behaalt de Amsterdamse PvdA in 2006 een monsterzege: van 15 naar 20 zetels. Op zijn 32ste wordt Asscher wethouder Financiën en locoburgemeester, en is na burgemeester Cohen de machtigste politicus van Amsterdam. Bij zijn installatie vraagt een D66-raadslid over welke relevante werkervaring hij beschikt. Asscher grapt zich eruit door te vertellen over de zakgeldonderhandelingen met zijn vader.
Gevecht met Zalm
Al in zijn eerste maanden laat Asscher zich gelden, als hij een barrière opwerpt voor het plan van minister Gerrit Zalm (Financiën) om luchthaven Schiphol te privatiseren. Het gevecht met Zalm, dat uiteindelijk in het voordeel van Amsterdam wordt beslecht, zorgt ervoor dat Asscher landelijk op de kaart komt te staan.
Met een paar topambtenaren verzint hij een list die al snel de Asschernorm gaat heten
In de loop van 2008 stort hij zich op de aanpak van zwakke scholen, nog zo’n dossier waarmee hij zich profileert. Van de ruim 200 basisscholen in de stad staan er 38 te boek als zwak. Dáár wil hij iets aan doen. Er is één probleem: formeel gaat de wethouder alleen over de schoolgebouwen.
Met een paar topambtenaren verzint hij een list die al snel de Asschernorm gaat heten: basisscholen kunnen extra geld krijgen om het onderwijs te verbeteren, in ruil voor medezeggenschap van de gemeente. Dat leidt tot wrevel in de onderwijssector, maar Asscher boekt er resultaat mee. Uiteindelijk resteren er vijf zwakke scholen.
Wallenproject
Internationale bekendheid én de eerste kritiek ontstaat bij het Coalitieproject 2012, dat in de volksmond de ‘opschoning van de Wallen’ zou gaan heten. Al in 2005 zette Asscher zijn zorgen uiteen in het boekje Nieuw Amsterdam: ‘Als we weten dat de raamprostitutie in handen is van een klein aantal criminelen, als we weten dat voor een flink aantal vrouwen een achtergrond van gedwongen prostitutie speelt, als we weten dat Amsterdam voor veel loverboys een gouden afzetmarkt is, hoe trots kunnen we dan precies op onze Wallen zijn?’ schreef Asscher.
Asschers doel is om het gebied, waar de overheid vrij weinig te zeggen heeft, te reguleren, mensenhandel in de prostitutiesector te bestrijden en de Wallen ruimtelijk weer op een woonwijk te laten lijken. Coffeeshops worden gesloten, tientallen raambordelen uitgekocht, onder aanzwellende kritiek. Asscher wordt de ‘vertrutting’ van Amsterdam in de schoenen geschoven. Maar voordat het project wordt bijgestuurd, is Asscher alweer met iets anders bezig.
Als de PvdA in 2012 samen met de VVD in een regering stapt, zijn de verwachtingen over een transfer van ‘wonderboy’ Asscher torenhoog. ‘Er hangt iets nieuws in de lucht, iets ongewoons, en het gezicht dat daarbij past, is dat van Lodewijk Asscher,’ schrijft Volkskrant-columnist Bert Wagendorp. ‘Ik hou van Lodewijk Asscher,’ schreef journalist Frénk van der Linden. Vicepremier en minister van Sociale Zaken, wordt uiteindelijk zijn nieuwe baan.
Beladen geschiedenis
Privé gaat het Asscher voor de wind, niet vanzelfsprekend gezien de beladen geschiedenis van zijn familie, die getekend werd door de Tweede Wereldoorlog. Bram Asscher, de vader van Lodewijk, was lid van de VVD, totdat Mark Rutte zei dat wat hem betreft het verbod op het ontkennen van de Holocaust kon worden opgeheven. “Mijn vader was tegenover ons eerlijk over zijn demonen,” zegt de zoon.
“Hij praatte er met ons over en daardoor konden wij begrijpen waarom hij soms zo verdrietig was of stil. Het uitte zich bij hem in de neiging om vooral niet op te willen vallen. Nooit opvallen. Hij was bezorgd als ik wel opviel. Ga toch niet op die lijst staan, jongen, zei hij dan.”
Bestuurlijk gezien zijn de vijf jaar als minister succesvol te noemen, het kabinet-Rutte-Asscher bezuinigt grondig en herstelt het nationale huishoudboekje na de enorme banken- en financiële crisis. Maar dat gaat ten koste van het geloof in de PvdA in de samenleving. In 2017 verliest lijsttrekker Asscher 29 zetels, het grootste verlies van een politieke partij ooit.
Ook in de oppositiejaren die daarna volgen, lukt het Asscher niet om de partij groot te maken, meer dan 20 zetels lijkt niet meer haalbaar. Een peiling deze week gooide de PvdA terug naar 11 zetels, twijfels over Asschers rol bij de toeslagenaffaire werden als belangrijkste reden genoemd. Zijn rol als lijsttrekker blijkt donderdag onhoudbaar.
In zijn afscheidsinterview als wethouder met Het Parool in 2012, op het toppunt van zijn roem, zei Asscher: “Ik ga ervan uit dat iedereen begrijpt dat de verwachtingen nu zo zijn opgevoerd dat ik die onmogelijk kan waarmaken. Ik bewaar al die knipsels wel voor op de ijskast, voor als het een keer minder gaat. En dat laat vast niet lang op zich wachten.”
NOS 14.01.2021 Binnen de PvdA is met ontzetting gereageerd op het plotselinge vertrek van partijleider Lodewijk Asscher. Kamerlid Lilianne Ploumen zegt dat ze pas vanochtend hoorde van het besluit. “Het is absoluut een klap, ik ben ontdaan.”
Ploumen is nummer 3 op de PvdA-lijst en op dit moment waarnemend fractievoorzitter, maar op de vraag over opvolging wil ze niet ingaan. “We gaan bijkomen van de klap en hoe het allemaal verdergaat is aan de partijvoorzitter.”
Kamervoorzitter Khadija Arib noemt het opstappen “vreselijk, onnodig en onterecht”. “Hij had al duidelijk excuses aangeboden en niet zo’n klein beetje ook.” Net als Ploumen wil Arib (nummer 2 op de lijst) het niet hebben over de opvolging. “Eerst verwerken dat een heel fijne collega gedwongen is om af te treden.”
Partijvoorzitter Nelleke Vedelaar zegt op korte termijn mededelingen te doen over hoe verder moet . Verder heeft ze lovende woorden over voor Asscher. “Lodewijk heeft onze partij de afgelopen jaren een nieuw gezicht gegeven. Met verve heeft hij de onfatsoenlijke keuzes van Rutte III tegenwicht geboden.”
Sociaaldemocratische idealen
Kamerlid Henk Nijboer, nummer 4 op de PvdA-lijst, zegt verdrietig te zijn en respect te hebben voor het besluit. “De PvdA is Lodewijk grote dank verschuldigd voor zijn leiderschap, inspiratie en inzet voor onze sociaaldemocratische idealen.”
PvdA-fractie ontdaan door opstappen Asscher
Asscher trekt zich terug als lijsttrekker vanwege zijn rol in de kinderopvangtoeslagaffaire. Als minister in het vorige kabinet was hij medeverantwoordelijk voor wat er is misgegaan.
“Ik had, heb en houd grote waardering”, zegt minister-president Rutte na het vertrek van Asscher. Mark Rutte roemt Asschers “enorme inzet voor ons land”. Asscher was vicepremier en minister van Sociale Zaken in het tweede kabinet-Rutte. Op Twitter schrijft de premier dat hij zojuist heeft gesproken met de vertrekkende PvdA-voorman. “Ik wens hem persoonlijk het allerbeste.”
Gedupeerde ouders
Advocaat Vasco Groeneveld deed eerder deze week aangifte tegen Asscher en vier andere (oud)-bewindslieden namens twintig gedupeerden. “Een goede, maar wel late stap”, zegt Groeneveld over het besluit van Asscher. Hij is overigens niet van plan de aangifte in te trekken. “Ook mensen die uit de politiek zijn vertrokken kunnen strafrechtelijk aansprakelijk zijn voor hun nalatigheid toen ze nog minister waren.”
GroenLinks-leider Jesse Klaver prijst Asscher. “Moedig en integer besluit. Ik heb genoten van onze samenwerking en ik ga je missen. Het ga je goed, Lodewijk.” De twee hadden een paar maanden geleden afgesproken niet zonder elkaar deel uit te gaan maken van een nieuw kabinet.
D66-leider Sigrid Kaag uit haar “grote waardering voor de toewijding waarmee Lodewijk Asscher ons land en de stad Amsterdam heeft gediend”. Voordat hij naar Den Haag kwam, was Asscher wethouder in de hoofdstad. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie laat weten respect te hebben voor Asschers inzet voor de publieke zaak en zegt “deze begenadigd politicus” te gaan missen.
Den HaagFM 14.01.2021 Geschokt, begrip en verbazing. De reacties van meerdere Haagse kopstukken van de Partij van de Arbeid over het vertrek van Lodewijk Asscher als landelijke lijsttrekker lopen erg uiteen. Lodewijk Asscher stapt op naar aanleiding van de kinderopvangtoeslagaffaire. ‘Het is schrikken en maakt het zeker spannend komende tijd’, aldus gemeentefractievoorzitter Mikal Tseggai.
Asscher was tussen 2012 en 2017 minister van Sociale Zaken, toen duizenden ouders door de Belastingdienst onterecht als fraudeur werden bestempeld. Sommige van hen moesten onterecht tienduizenden euro’s terugbetalen. Na het rapport vroegen veel mensen rondom de partij zich af of Asscher nog wel aan kon blijven als lijsttrekker. Na excuses en een brief aan de partij besluit Asscher donderdag toch om zijn taken neer te leggen.
Asscher maakt zijn termijn in de Tweede Kamer af als Kamerlid. Lilianne Ploumen neemt zijn rol als fractievoorzitter over.
‘Hij trekt het boetekleed aan’
‘Het is erg nieuws voor Lodewijk en voor de PvdA’, aldus Tseggai, die voor de Partij van de Arbeid in de gemeenteraad zit. ‘Maar ik vind het heel knap dat hij open het gesprek is aangegaan met de commissie en de slachtoffers van de toeslagenaffaire.’ Daar wil Tseggai het bij laten. ‘Ik denk dat het niet aan mij is om hier nu een uitspraak over te doen.’
Willem Minderhout, inwoner van Den Haag en statenlid voor de PvdA in Zuid-Holland, noemt het een ‘eervol besluit’. ‘Hij is een van de weinige die het boetekleed heeft aangetrokken en heeft uitgelegd waarom dingen lopen zoals ze zijn’, aldus Minderhout. ‘Een tragisch beroep, de politiek’, zucht hij daarbij. Het statenlid hoopt dat er een goede vervanger voor Asscher komt, die deze schok voor de naderende verkiezing, 17 maart, kan opvangen. ‘We zitten in een moeilijke situatie op dit moment. Ik hoop dat de partijen zich van deze klap weten te herstellen.’
Martijn Balster, wethouder voor de PvdA, noemt het een ‘pijnlijk maar zeer te respecteren besluit’. Ook roemt hij het dat Asscher deze beslissing heeft gemaakt naar aanleiding van de toeslagenaffaire. ‘Diep respect voor de verantwoordelijkheid die hij voelt en neemt. Voor de slachtoffers en de rest van Nederland is het van groot belang dat er nu echt een einde komt aan het diepe wantrouwen richting burgers die in hun dagelijks leven afhankelijk zijn van een betrouwbare en eerlijke overheid.’
‘Mensen maken fouten, ook ministers’
PvdA-coryfee Adri Duivensteijn, oud-wethouder van Den Haag, is minder te spreken over het besluit van Asscher. Hij schrijf in een brief, die in handen is van Den Haag FM: ‘Alsof Asscher zitting heeft in het Kabinet-Rutte III, dat alweer zo’n vier jaar aan het bewind is. (…) Het is ook dat kabinet dat deze Tweede Kamerleden – en daarmee ons parlement – onjuist heeft voorgelicht en stelselmatig signalen negeerde dat er zich een ramp aan het voltrekken is bij de ontvangers van kindertoeslag.’
Met andere woorden: van hem hoeft Asscher niet het boetekleed aan te trekken, omdat Asscher al vier jaar niet in het kabinet zit. Hij beaamt dat Asscher fouten heeft gemaakt in zijn tijd als minister van Sociale Zaken, maar ‘heeft daarvoor publiekelijk zijn excuses aangeboden’, aldus Duivensteijn. ‘Fouten worden gemaakt door mensen, ook als zij minister zijn.’ Tot slot beschrijft de coryfee dat met het vertrek van Asscher volgens hem de koers van de partij vertrekt. ‘Zij die de leider, die van zijn fouten heeft geleerd, wilde wegsturen zijn blind voor het feit dat wij de koers weer allang weer hebben teruggevonden.’
AD 14.01.2021 Na het vertrek van Lodewijk Asscher als lijsttrekker van de PvdA lijkt er geen gedoodverfde opvolger te zijn. Een greep uit de mogelijkheden die de partij heeft.
Khadija Arib (60)
Als voorzitter van de Tweede Kamer kent Khadija Arib een hoge mate van populariteit en als vrouw zou ze wellicht een extraatje brengen in de verkiezingsstrijd. Het is echter maar de vraag of Arib leiderschap ambieert. Een keiharde debater was het nooit, de vraag is of ze een felle campagne zou (moeten) willen. Ze verwierf de laatste jaren toch vooral naam door als Kamervoorzitter ‘boven de partijen te staan’.
In een interview met De Telegraaf liet ze recent vooral merken als voorzitter door te willen. „Oh ja. Als ik geen Kamervoorzitter word, dan zie ik dat dan wel. Maar als je in de Kamer wordt gekozen, moet je ook gewoon in de Kamer gaan zitten. Dat is gewoon zo.” Procedureel is ze wel de logische opvolger. Ze is de nummer twee op de lijst, dus de PvdA zal eerst bij haar langs moeten.
Liliane Ploumen (58)
Oud-minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, oud-partijvoorzitter, nu een Tweede Kamerlid. De in Maastricht geboren Lilianne Ploumen kent in ieder geval alle metiers aan het Binnenhof. Ze is vandaag ook al direct aangewezen als vervanger voor Asscher als PvdA-fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Of de partij met haar de verkiezingen in wil als lijsttrekker is een tweede vraag. En of zij zelf wil. Recent zei ze wel dat het ‘een kwestie van tijd is voordat we een vrouwelijke premier hebben’. ,,Ik vind dat vrouwen, vooral die van mijn generatie, nog wel eens te bescheiden zijn.” Opvallend: Ploumen bracht onlangs een boek uit, met de ambitieuze titel De deur naar de macht.
Frans Timmermans (59)
Hij heeft nu hoog en droog een baan als Eurocommissaris en vicevoorzitter van de Europese commissie, dus de kans is klein dat Frans Timmermans zich tot het Nederlandse podium wil beperken. Niet in de laatste plaats vanwege zijn eigen ego. Toch zullen enkele PvdA’ers hoopvol zijn kant op kijken. Als ex-minister/ex-staatssecretaris/ex-Kamerlid weet hij hoe de hazen lopen en hij wist de meest recente verkiezingsoverwinning binnen te slepen voor de partij, bij de Europese stembusgang in 2019.
Ahmed Aboutaleb (59)
Hij zwoer dat hij niet zou terugkeren naar politiek Den Haag, zo erg had de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb het gehad met de stroperige landelijke politiek. Hij was in 2007 en 2008 staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar vond pas echt zijn plek als burgervader in Rotterdam. Het kostte hem een paar jaar om daar de harten te veroveren, maar leidt de stad nu met veel gezag, lijkt het. Eind 2019 liet hij echter weten dat hij nog eens zes jaar door wil als burgemeester, zijn derde termijn begint deze maand. Hij zei toen de ambitie te hebben om de volle zes jaar te dienen, maar zei ook: ,,Maar mensen met een plan voor het leven wens ik veel succes.”
Attje Kuiken (43)
Minder bekend, maar zeker niet minder geliefd onder PvdA’ers is Tweede Kamerlid Attje Kuiken. Zou zomaar een dark horse kunnen zijn. Ze staat in het parlement bekend om haar soms felle toon, maar VVD’ers weten dat er ook betrouwbare afspraken met haar te maken zijn in een coalitie. Veelzeggend ook: in 2016 viel ze geruisloos in als fractievoorzitter tijdens het kabinet Rutte-II toen Diederik Samsom terugtrad. Daarnaast viel ze als ondervoorzitter van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag op door haar scherpe en doortastende ondervragingen.
NOS 14.01.2021 Het bestuur van de PvdA heeft weinig tijd om een opvolger te zoeken voor Lodewijk Asscher, die zich vanmorgen terugtrok als lijsttrekker. Over ruim twee weken, op 1 februari, moet de kandidatenlijst voor de verkiezingen van 17 maart ingeleverd zijn bij de Kiesraad. Een week daarvoor wil de partij een uitgesteld congres houden om de lijst definitief vast te stellen.
Omdat die lijst nog niet is vastgesteld, kan de partij nog iemand voordragen van buiten Den Haag, en die niet op de voorlopige lijst staat. Direct wordt daarbij gedacht aan Ahmed Aboutaleb. De Rotterdamse burgemeester wordt door veel leden al langer gezien als mogelijke ‘redder’ van de PvdA.
Populair
Aboutaleb is populair in Rotterdam en zou veel kiezers kunnen trekken, zo wordt geredeneerd. Maar hij is ook herstellende van een schildklieraandoening en is in de Maasstad net begonnen aan een nieuwe benoemingsperiode.
Aboutaleb wil vandaag niet reageren op de vraag of hij beschikbaar is. “Ik laat het nu eerst bezinken. Het is aan de partij”, zei hij in het Rotterdamse stadhuis.
Niet beschikbaar
Er werd ook even naar Brussel gekeken, waar Frans Timmermans Eurocommissaris is. Timmermans is de laatste PvdA’er die een echt succesvolle verkiezingscampagne voerde. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019 kwam de PvdA met hem als lijsttrekker tot verrassing van velen als grootste Nederlandse partij uit de bus.
Waarom zou hij dat kunstje in Den Haag niet kunnen herhalen, denken sommige PvdA’ers. Maar Timmermans is niet beschikbaar, zo laat hij vandaag weten.
De PvdA kan het ook dichter bij huis zoeken. Achter Asscher staan Khadija Arib en Lilianne Ploumen op de plaatsen 2 en 3 van de voorlopige kandidatenlijst.
Bekend gezicht
Arib is als alom gewaardeerd Kamervoorzitter een bekend gezicht voor alle Nederlanders en daarmee een mogelijk stemmenkanon. Probleem is wel dat ze als lijsttrekker ineens inhoudelijke, partijpolitieke debatten moet gaan voeren, terwijl ze als voorzitter vooral neutraliteit wil uitstralen.
Ploumen is misschien minder bekend voor de kiezers, maar heeft wel ruime ervaring in Den Haag. Als minister voor Ontwikkelingssamenwerking en de laatste vier jaar als vice-fractievoorzitter van de fractie. Onlangs kwam er een autobiografisch boek van haar uit, met de omineuze titel De deur naar de macht.
NU 14.01.2021 De druk op Lodewijk Asscher om politieke verantwoordelijkheid te nemen in de kinderopvangtoeslagenaffaire leidde er donderdag dan toch toe dat hij het lijsttrekkerschap van de PvdA opgeeft. Met nog twee maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen moeten de sociaaldemocraten op zoek naar een nieuw boegbeeld. Wie zijn de kandidaten?
Een blik op de kandidatenlijst laat direct twee kandidaten met een sterk profiel zien. Op nummer twee staat Kamervoorzitter Khadija Arib en op plek drie Lilianne Ploumen. Van beide vrouwen is zo kort na Asschers besluit nog niet bekend of zij beschikbaar zijn.
Khadija Arib
Arib geniet als Kamervoorzitter grote bekendheid en populariteit vanwege de wijze waarop zij de Tweede Kamervergaderingen leidt en opkomt voor de belangen van de Kamer. Dat betekent wel dat zij in de afgelopen jaren wat minder van haar partijkleur heeft kunnen laten zien.
Lilianne Ploumen
Een andere kanshebber is Ploumen. Zij was eerder partijvoorzitter en maakte internationaal naam door als minister van Buitenlandse Handel met de campagne #SheDecides op te komen voor vrouwenrechten, nadat de Amerikaanse president Donald Trump de financiering voor internationale organisaties die zich inzetten voor veilige abortus had stopgezet.
Ahmed Aboutaleb
Ook Ahmed Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam, komt in beeld. Vier jaar geleden werd hij al genoemd bij de lijsstrekkersstrijd, die uiteindelijk tussen Diederik Samsom en Lodewijk Asscher ging. Hij haakte toen echter af omdat hij niet wilde meedoen aan een lijsttrekkersverkiezing. Of Aboutaleb beschikbaar is, is nog maar de vraag. De burgemeester van de havenstad is deze maand begonnen aan zijn derde termijn.
Jeroen Dijsselbloem
Een andere sterke kandidaat die de partij in huis heeft is Jeroen Dijsselbloem. De kansen van Dijsselbloem lijken echter klein. Hij was in de vorige regeerperiode minister van Financiën en uiteindelijk deels politiek verantwoordelijk voor de problemen bij de Belastingdienst.
Frans Timmermans of Diederik Samsom
Frans Timmermans voerde de afgelopen Europese verkiezingen een succesvolle campagne en maakte van de PvdA de grootste Nederlandse partij in het Europees Parlement. Oud-PvdA-leider Diederik Samsom sloot zich kort daarna aan als rechterhand van de eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie, een machtige positie waarvan nog maar de vraag is of een van hen bereid is deze op te geven.
Asscher legt uit waarom hij zich terugtrekt als lijsttrekker
RTL 14.01.2021 Lodewijk Asscher trad vandaag – toch nog onverwacht – terug als PvdA-leider vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Maar de vraag wie hem binnen de partij moet gaan opvolgen is nog niet zo eenvoudig te beantwoorden. Een aantal namen doet de ronde. PvdA-watcher voor RTL Nieuws, Roel Schreinemachers zet de voors en tegens van een aantal mogelijke kandidaten op een rij.
Lilianne Ploumen
Oud-voorzitter van de PvdA, oud-minister en huidig Kamerlid Lilianne Ploumen is de waarnemend fractievoorzitter na het aftreden van Asscher. De ambitieuze Ploumen werd 58 jaar geleden geboren in Maastricht als de dochter van een melkboer.
Ploumen profileerde zich als minister voor internationale vrouwenrechten en richtte She Decides op voor veilige abortussen en kraamzorg in arme landen. Ploumen werd na haar ministerschap in de Kamer gekozen met voorkeurstemmen. Het zou haar naar verluid niet ontbreken aan ambitie.
Schreinemachers: “Ook al zat Ploumen in het vorige kabinet, ze had geen directe betrokkenheid bij de toeslagenaffaire. Als zij lijsttrekker wordt, doorkruist dat in elk geval de strategie van D66. Die partij dacht door met een vrouwelijk leider te komen, de enige vrouwelijke premierskandidaat te hebben.”
De huidige voorzitter van de Tweede Kamer staat op nummer 2 op de kieslijst van de PvdA. De 60-jarige politica zit sinds 1998 in de Tweede Kamer en is sinds 2016 voorzitter van diezelfde Kamer. Arib is geboren in Marokko en kwam op haar 15de naar Nederland. Ze deed hier de Sociale Academie en studeerde Sociologie. Na een maatschappelijke carriere kwam ze in 1998 in de Kamer. Daar was ze een van de initiatiefnemers voor het instellen van een Kinderombudsman.
Schreinemachers: “Als Kamervoorzitter geniet Arib grote bekendheid en is ze is – zeker binnen de PvdA – ook populair. Of ze ook uit het juiste hout is gesneden voor de rol van lijsttrekker, is maar de vraag. Bovendien heeft ze er geen geheim van gemaakt dat ze graag door wil als Kamervoorzitter, en of ze die ambitie wil inruilen voor de onzekere positie van lijsttrekker…”
Ahmed Aboutaleb
De burgemeester van Rotterdam wordt bij de PvdA altijd genoemd als er een belangrijke vacature te vergeven is. De 59-jarige Aboutaleb is sinds 2009 burgemeester van de havenstad en is daar bijzonder populair. Aboutaleb werd geboren in Marokko en kwam, net als Arib, op zijn 15de naar Nederland. Na de hts begon hij als verslaggever, werd persvoorlichter, ambtenaar en in 2004 wethouder in Amsterdam. Drie jaar later werd hij staatssecretaris van Sociale Zaken.
Schreinemachers: “Aboutaleb werd ook vier jaar geleden genoemd als mogelijke lijsttrekker. Toen deed hij uiteindelijk niet mee aan de lijsttrekkersverkiezing. Nu is hij herstellende van een operatie en valt om die reden waarschijnlijk af. En de vraag is of hij succesvol zou zijn in de rol van lijsttrekker. Aboutaleb zou niet de eerste zijn die meer bestuurder blijkt te zijn dan politicus.”
PvdA-leider Asscher stopt na discussie over zijn rol toeslagenaffaire
Diederik Samsom
De 49-jarige Diederik Samsom was politiek leider van de PvdA van 2012 tot 2016. De kernfysicus was sinds 2003 Kamerlid. In 2016 verloor hij de leiderschapsverkiezing van de partij, uitgerekend van Lodewijk Asscher. Hij trad direct terug als Kamerlid. Inmiddels is hij kabinetschef van Europees Commissaris Timmermans.
Schreinemachers: “Samsom lijkt me geen serieuze optie. De PvdA koos al voor Asscher omdat ze dachten dat ze met Samsom het verlies nooit goed zouden kunnen maken. En je kunt je afvragen of hij nu wel voor de wonderbaarlijke wederopstanding zou kunnen zorgen. Ook voor hem geldt dat ie nu een mooie baan heeft in Brussel, die hij dan zou moeten inruilen voor een ongewis avontuur in Den Haag. Niet ondenkbaar dat dit zou eindigen met een slecht resultaat voor de PvdA, waarbij zijn positie dan weer ter discussie zou staan.”
Frans Timmermans
Ook de naam van Frans Timmermans, de oud-minister en sinds 2019 Eurocommissaris en vicevoorzitter van de Europese Commissie, valt vaak. De in Maastricht geboren Timmermans studeerde Frans en Europees recht en maakt er geen geheim van dat hij maar liefst 5 vreemde talen spreekt. Hij kwam in 1998 in de Tweede Kamer, werd later staatssecretaris Europese Zaken en minister van Buitenlandse Zaken.
Hij zorgde bij de laatste Europese verkiezingen voor een verkiezingsoverwinning voor de PvdA in Nederland. Hoewel sommige PvdA’ers hopen en denken dat Timmermans dat kunstje bij de landelijke verkiezingen zou kunnen herhalen, is het al duidelijk geworden dat de Europees Commissaris geen behoefte heeft om de volgende PvdA-leider te worden.
Vertrek Asscher: ‘Grotere kans dat het kabinet nu ook opstapt’
Dossier Toeslagenaffaire
Het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst in de Toeslagenaffaire, is terug te lezen in de artikelen en video’s die RTL Nieuws hierover heeft gepubliceerd. Bekijk het hele dossier.
RTL 14.01.2021 Nu Lodewijk Asscher vertrekt als lijsttrekker van de PvdA vanwege de toeslagenaffaire, is de kans groter dat het kabinet ook opstapt. Dat zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. “Zijn opstappen zet de discussie in het kabinet verder op scherp.”
RTL 14.01.2021 Lodewijk Asscher stopt als lijsttrekker van de PvdA na de discussie rond zijn rol in de toeslagenaffaire. Dat maakte hij bekend in een video. Asscher hoopt op een sterker PvdA na de verkiezingen. “Maar ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment het niet mogelijk maakt om daar voor te zorgen.”
NU 14.01.2021 PvdA-leider Lodewijk Asscher stelt zich niet verkiesbaar tijdens de komende Tweede Kamerverkiezingen. Asscher zegt zijn positie als lijsttrekker op te geven omdat de “discussie” rondom zijn rol in de Kamer vanwege de toeslagenaffaire momenteel “te groot” is. Dat maakt hij donderdag 14.01.2021 bekend via Facebook.
Asscher lag sinds het verschijnen van het vernietigende onderzoek naar de kinderopvangtoeslagaffaire onder vuur bij een deel van de PvdA. Tussen 2012 en 2017 was Asscher als minister van Sociale Zaken betrokken bij de toeslagenaffaire. Aanstaande zaterdag zou de partij op het congres stemmen over de houdbaarheid van de positie van de partijleider.
Asscher betuigde zelf meermaals spijt over zijn rol in het schandaal waarbij duizenden ouders door de onrechtmatige fraudejacht in diepe ellende werden geduwd. Toch wilde hij door als lijsttrekker, omdat hij vond dat hij met zijn ervaring als minister van Sociale Zaken het systeem kon repareren. Daar ziet hij alsnog van af.
“Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere PvdA wordt gekozen omdat ik denk dat dat essentieel is voor een eerlijke toekomst. Omdat ik vind dat we het moeten gaan hebben over een Nederland na corona.”, aldus Asscher. “Maar ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment, het niet mogelijk maakt om daarvoor te zorgen. Ik zie ernaar uit om op een andere manier, op een andere plek en op een ander moment de samenleving te dienen.”
Het is nog niet bekend wie het partijleiderschap van hem overneemt. Asscher zegt zijn termijn als Kamerlid uit te dienen.
Kabinet komt vrijdag bijeen over politieke gevolgen toeslagenaffaire
Vrijdag vergadert het kabinet over de politieke reactie. Betrokkenen overleggen al weken over het rapport Ongekend onrecht, over de misstanden bij de overheid rondom de kinderopvangtoeslag. Volgens Rutte wil het kabinet de tijd nemen om op alle vraagstukken in het rapport te reageren.
Asscher lijkt in zijn verklaring te verwijzen naar dat proces. “Ik vind dat we de democratie meer dienen met zelfreflectie dan met brute verontwaardiging. Dat we de democratie meer dienen door fouten toe te geven, en dat je daarmee fouten voorkomt, dan door tactisch zwijgen.”
Daar waar Asscher zich terugtrekt, lijkt een val van het kabinet van symbolische, maar wel grote waarde te zijn. Premier Mark Rutte, die door de commissie nadrukkelijk als een van de verantwoordelijken voor het schandaal wordt genoemd, heeft eerder al laten weten na de verkiezingen door te gaan als partijleider. CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra is als minister van Financiën eindverantwoordelijke op het departement, maar zal ook na een val niet terugtreden uit de politiek.
Asscher legt uit waarom hij zich terugtrekt als lijsttrekker
Ouders werden jarenlang onterecht als fraudeur aangemerkt
Duizenden ouders werden jarenlang door de belastingdienst onterecht als fraudeur aangemerkt, waarna velen in zware financiële problemen kwamen. Daardoor liepen relaties stuk en werden mensen hun huis uitgezet.
De fiscus maakte zich tevens schuldig aan etnisch profileren door ouders met een dubbele nationaliteit strenger te controleren. De commissie die de zaak onderzocht, oordeelde dat de grondbeginselen van de rechtstaat waren geschonden.
Dinsdag deed advocaat Vasco Groeneveld namens twintig gedupeerde ouders aangifte gedaan tegen vijf betrokkenen, onder wie Asscher. Ook Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën), Eric Wiebes (Economische Zaken) en Menno Snel, de voormalig staatssecretaris van Financiën, worden op het matje geroepen.
Groeneveld stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Het gaat daarbij om een aantal beginselen van “behoorlijk bestuur”, waaronder het fair play-beginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel.
NOS 14.01.2021 Lodewijk Asscher wordt toch geen lijsttrekker van de PvdA. In een verklaring op Facebook stelt hij dat hij zich terugtrekt als kandidaat-lijsttrekker. Het was de bedoeling dat de leden hem dit weekend op het partijcongres definitief zouden benoemen. Dat congres wordt nu uitgesteld.
Asscher zegt dat de PvdA essentieel is voor een eerlijker toekomst. Maar volgens hem maakt de discussie over zijn persoon het niet mogelijk voor hem om lijsttrekker te zijn. Hij maakt wel zijn termijn als Kamerlid af, maar hij stopt meteen als fractievoorzitter en na de verkiezingen komt hij niet terug als Kamerlid. Lilianne Ploumen neemt nu zijn rol als fractievoorzitter over.
Asscher lag de afgelopen tijd bij een deel van zijn eigen partij onder vuur vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. In het vorige kabinet was hij vicepremier en minister van Sociale Zaken en daardoor draagt hij medeverantwoordelijkheid voor wat er is misgegaan.
Moties over Asscher
Overigens werd vanochtend de uitslag bekend van de stemming over twee moties over de positie van Asscher. De PvdA-leden konden zich daar de afgelopen tijd over uitspreken. Een motie van wantrouwen tegen Asscher door Francisca Drijver werd verworpen, maar kreeg wel steun van 33 procent van de stemmers. 57 procent stemde tegen die motie en 10 procent onthield zich.
De motie over steun aan Asscher door Pieter Paul Slikker (fractievoorzitter in Den Bosch) werd aangenomen met 60 procent voor, 31 procent tegen en 9 procent blanco. Volgens ingewijden hebben deze voor Asscher niet zeer overtuigende cijfers mogelijk een rol gespeeld bij zijn besluit.
Verklaring Asscher: ‘Stel me niet opnieuw verkiesbaar’
Asscher benadrukt dat hij niet wist dat de Belastingdienst een “onrechtmatige jacht heeft geopend op duizenden gezinnen”. Hij heeft eerder zijn excuses aangeboden voor zijn rol. In de verklaring van vandaag zegt hij dat de “democratie meer is gediend met zelfreflectie dan met brute verontwaardiging.” Hij benadrukt dat hij zelf verschillende wetten heeft aangepast, omdat die te ver gingen in de fraudebestrijding en dat hij heeft gewerkt aan een beter systeem voor de kinderopvangtoeslag.
Asscher accepteert het “als mensen kritiek hebben op wat hij heeft gedaan als minister of als ze teleurgesteld zijn in wat hij heeft bereikt.” Maar hij vindt dat niet aan zijn integriteit moet worden getwijfeld en hij benadrukt dat hij altijd de rechtsstaat heeft verdedigd. Volgens Asscher is de toeslagenaffaire een “voortvloeisel van tientallen jaren aan gestapeld wantrouwen”. Hij spreekt van “een mensbeeld dat de overheid vijandig heeft gemaakt tegen de eigen inwoners”.
Democratie
Asscher gaat in zijn verklaring ook wat algemener in op de democratie: “Die moeten we nooit als vanzelfsprekend beschouwen. (…) Onderschat niet wat de schade kan zijn van de complottheorieën, het bashen van onze democratie of het salonpopulisme waarbij aan talkshowtafels wordt afgegeven op de elite en de macht. Dat berokkent veel meer schade dan men doorheeft. Of het nu het Capitool is of het provinciehuis van Groningen dat bestormd wordt, het is niet om te lachen.”
Aan het slot van zijn verklaring zegt Asscher dat hij hij ernaar uitziet om “op een andere manier op een andere plek op een ander moment de samenleving te dienen.”
Bestaanzekerheid
Volgens NOS-verslaggever Wilco Boom is het vertrek van Asscher een drama voor de PvdA. “Hij is de man die de partij de afgelopen jaren heeft teruggebracht naar een meer klassiek sociaal-democratische koers waarin alles draaide om het begrip bestaanszekerheid. Dat is ook duidelijk zichtbaar in het nieuwe verkiezingsprogramma. Iedereen in de partij was het met met die koers eens.”
Boom wijst er verder op dat Asscher een goede debater is en “een van de weinigen in de Kamer die Rutte echt aankan”.
AD 14.01.2021 Nu het kabinet dreigt te vallen over de toeslagenaffaire, kiest Lodewijk Asscher de vlucht naar voren. Hij stapt op als PvdA-leider. Jarenlang probeerde de oud-vicepremier het juk van regeren onder Rutte van zich af te schudden. Tevergeefs.
Geen knuffel, geen bemoedigend schouderklopje, zelfs geen oogcontact op 1,5 meter afstand. Op de dag dat Lodewijk Asscher (46) wereldkundig maakt dat hij opstapt als PvdA-leider zit hij thuis in quarantaine. Zijn zoon heeft corona. En dus kan hij zijn vertrek niet persoonlijk toelichten aan zijn fractiegenoten in Den Haag.
,,Ik accepteer het als mensen kritiek hebben op wat ik gedaan heb als minister’’, zegt hij donderdagochtend in een videoboodschap op Facebook. ,,Maar diegenen die openlijk mijn integriteit in twijfel trekken of mij van kwade intenties beschuldigen, die weten niet wie ik ben en waarom ik dit werk doe.’’
In 4 minuten en 42 seconden vertelt Asscher waarom hij tóch de handdoek in de ring gooit. Niet omdat hij vindt dat hij ongeschikt is om door te gaan, maar omdat hij een einde wil aan de ‘discussie’ over zijn ‘rol’ in de toeslagenaffaire. Door die discussie is het volgens hem ‘niet mogelijk’ om te zorgen voor een goede verkiezingsuitslag op 17 maart.
Draai
In een paar dagen tijd is Asscher volledig gedraaid. Vorige week verdedigde hij aan tafel bij televisieprogramma M nog vurig zijn keuze om aan te blijven als lijsttrekker. ,,Ik ben opgevoed in het feit dat de rechtsstaat en de democratie het meest fragiel zijn, daar wil ik mij voor inzetten, dat is wat ik doe.’’
Ik ben opgevoed in het feit dat de rechtsstaat en de democratie het meest fragiel zijn, daar wil ik mij voor inzetten, aldus Lodewijk Asscher.
Maar deze week werd het Asscher steeds duidelijker dat zijn positie onhoudbaar zou worden. In kabinetskringen klinkt de roep om politieke gevolgen te verbinden aan de toeslagenaffaire. Omdat de politiek op alle fronten gefaald heeft in die affaire, wil het kabinet met een ‘groots gebaar’ komen. Aftreden is een bloedserieus scenario.
Hoewel Asscher nu geen deel uitmaakt van het kabinet, heeft hij wel een hoofdrol in de toeslagenaffaire. Hij was tussen 2012 en 2017 als minister van Sociale Zaken in het kabinet-Rutte II verantwoordelijk voor de regels rond de kinderopvangtoeslag. Bovendien was hij vicepremier. Als Rutte nu gaat aftreden, zal iedereen óók naar Asscher kijken.
Motie
Daar komt bij dat uitgerekend vandaag het PvdA-verkiezingscongres zou beginnen. Dit digitale congres zou tot zaterdag duren. Op die dag zou Asscher op het schild worden gehesen als lijsttrekker. Maar dat kon alleen gebeuren als hij een motie van kritische leden had overleefd waarin om zijn aftreden wordt gevraagd. Nu Asscher zelf opstapt, wordt hem die stemming bespaard. Het congres is tot nader order uitgesteld.
Zijn er mensen die nog nóóit een fout hebben gemaakt?, aldus Lodewijk Asscher.
Sinds de PvdA in 2017 een vernietigende verkiezingsnederlaag leed – de partij zakte van 38 naar 9 zetels in de Kamer – trok Asscher alles uit de kast om zijn imago op te krikken. PvdA-kiezers namen het hem kwalijk dat hij in Rutte II koos voor zware bezuinigingen en afbraak van de sociale werkplaatsen.
,,Ik vroeg mij af: ben ik dan wel degene om de partij opnieuw te leiden’’, zei Asscher in een interview met deze site over de periode na de nederlaag. ,,Ik heb fouten gemaakt, en dat heb ik het afgelopen jaar ook te horen gekregen. Maar mijn wedervraag is dan wel: zijn er mensen die nog nóóit een fout hebben gemaakt? Ik heb geprobeerd om te leren van mijn fouten.’’
Peilingen
Toch lukte het hem nooit meer die erfenis van Rutte II van zich af te schudden. In de Tweede Kamer stond Asscher bekend als begenadigd oppositieleider, die belangrijke debatbijdragen uit het hoofd deed. Maar in de peilingen bleef de PvdA de laatste jaren rond de vijftien zetels schommelen. Dat zou een slecht resultaat zijn, voor de partij die jarenlang de grootste was. De PvdA won in mei 2019 wel de Europese verkiezingen, maar dat was vooral te danken aan het optreden van de populaire eurocommissaris Frans Timmermans.
De nasleep van de toeslagenaffaire doet Asscher definitief de das om. De politicus die doorbrak als wethouder in Amsterdam vertrekt na 17 maart met stille trom uit de Tweede Kamer. Dat is wrang voor de man die begin dit jaar nog dacht dat hij was herrezen uit de as. ,,Het enige wat ik nu tegen mijn partij zeg is: ik ben bereid om het te doen’’, zei hij in maart in een interview over het lijsttrekkerschap. ,,Ik heb de afgelopen jaren met jullie een reis gemaakt, en nu komt het leuke stuk.’’
Telegraaf 14.01.2021 Lodewijk Asscher legt het lijsttrekkerschap voor de PvdA naast zich neer vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Dat heeft hij bekendgemaakt in een videoboodschap.
Asscher was als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het vorige kabinet een van de hoofdrolspelers in het dossier. De PvdA’er maakt zijn termijn als Kamerlid af, maar hij komt na de verkiezingen niet terug.
„Ik wist niet dat de Belastingdienst een onrechtmatige jacht had geopend op duizenden gezinnen”, zegt de PvdA-prominent. In zijn videoboodschap zegt hij juist verschillende wetten te hebben gewijzigd omdat ze te ver gingen en boetes heeft gematigd. „Diegenen die openlijk mijn integriteit in twijfel trekken en mij van kwade intenties beschuldigen, die weten niet wie ik ben en waarom ik dit werk doe.”
Discussie
Desondanks legt Asscher het lijsttrekkerschap naast zich neer. „Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere Partij van de Arbeid wordt gekozen. Ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment het niet mogelijk maakt om daarvoor te zorgen”, zegt de PvdA’er. „Daarom heb ik mijn positie als lijsttrekker ter beschikking gesteld. Ik stel me niet opnieuw verkiesbaar.”
Met zijn besluit legt Asscher extra druk op het kabinet om af te treden. Vrijdag komt het kabinet met een officiële reactie op het vernietigende rapport van de commissie-Van Dam over de affaire. In de ministerraad buigt de hele ploeg van premier Mark Rutte zich over de vraag of en welke politieke consequenties de kwestie moet hebben.
De PvdA zou zich dezer dagen via een online congres buigen over de positie van Asscher. Meerdere sociaaldemocraten hebben de afgelopen dagen gevraagd om zijn aftreden. Het partijbestuur heeft besloten om het congres uit te stellen. Kamerlid Lilianne Ploumen, oud-minister van Buitenlandse Handel, neemt voorlopig het fractievoorzittterschap over.
„Traditiegetrouw steekt de achterban weer messen in de rug van de leider. Dit kan uitermate schadelijk zijn voor de PvdA vlak voor de verkiezingen”, zegt Wouter de Winther in de podcast ‘Afhameren’:
Rutte: ’waardering’
Premier Rutte heeft gereageerd. Op Twitter schrijft hij grote waardering te hebben ’voor zijn enorme inzet vor ons land’. „Ik wens hem persoonlijk het allerbeste.”
RTL 14.0.2021 Lodewijk Asscher trekt zich terug als lijsttrekker voor de Partij van de Arbeid. Hij nam het besluit naar aanleiding van het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire. Dat maakte hij zojuist bekend in een video op Facebook.
Achter de schermen ontstond binnen de PvdA eerder al een felle discussie over de positie van Lodewijk Asscher, vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Na een snoeihard rapport hierover vroegen kritische leden zich af of hij wel lijsttrekker kan blijven. “Trek je conclusie, Lodewijk!”, klonk het in december.
Schaamte
De politicus bood in december op Facebook uitgebreid zijn excuses aan over zijn eigen rol in de toeslagenaffaire. “De constateringen over mijn eigen rol hierin zijn pijnlijk en vervullen me met schaamte.”
Vorige week schreef Asscher nog in een brief aan alle partijleden dat hij niet wilde opstappen als leider van de Partij van de Arbeid, ondanks zijn rol in de kinderopvangtoeslagaffaire.
Maar vandaag, anderhalve week later, blijkt toch dat hij stopt als partijleider. In onderstaande video vertelt Asscher dat hij zich niet verkiesbaar stelt voor de komende verkiezingen.
Toeslagenaffaire
In de toeslagenaffaire werden duizenden ouders onterecht als fraudeur bestempeld door de Belastingdienst. In sommige gevallen moesten ze tienduizenden euro’s terugbetalen, met alle gevolgen van dien. Asscher was destijds, tussen 2012 en 2017, minister van Sociale Zaken.
‘Dit zou hem blijven achtervolgen’
Volgens politiek verslaggever Roel Schreinemachers was Asscher eigenlijk niet van plan op te stappen. “Hij zei dat hij juist wilde bijdragen aan het oplossen van de toeslagenaffaire. Maar door de discussie die ook in de PvdA werd gevoerd over de positie van Asscher zag hij zijn geloofwaardigheid afnemen, en is hij tot de conclusie gekomen dat hij beter kan stoppen.”
Schreinemachers: “Niemand is groter dan de partij, zei een kritisch lid eerder al. Asscher stelt met deze beslissing het partijbelang nu boven zijn eigen belang, want het zag er naar uit dat dit hem in de campagne zou blijven achtervolgen.”
Asschers besluit geeft volgens Schreinemachers wel een andere dynamiek aan de discussie morgen in het kabinet. “Nu hij opstapt vanwege de toeslagenaffaire wordt het moeilijker voor het kabinet om te blijven zitten.”
PvdA-voorzitter Nelleke Vedelaar heeft respect voor het “moedige besluit” van Lodewijk Asscher om zich terug te trekken als politiek leider. Het partijcongres dat vanaf donderdag digitaal zou worden gehouden, wordt tot nader order uitgesteld.
Vedelaar zegt dat Asscher de PvdA de afgelopen jaren “een nieuw gezicht” heeft gegeven. “Lodewijk bracht onze partij waar we willen dat hij staat: tussen de mensen, met lef en een overtuigend sociaaldemocratisch verhaal”
Premier Mark Rutte heeft inmiddels gereageerd op het besluit van Asscher, en wenst hem ‘persoonlijk het allerbeste’ toe.
NOS 09.01.2021 Een groep leden van de PvdA komt in actie om partijleider Asscher te steunen. Ook veel partijprominenten doen daaraan mee. Asscher ligt bij een deel van de partij onder vuur vanwege zijn rol in de affaire met de kinderopvangtoeslagen. Een ander deel van de partij, onder leiding van Pieter Paul Slikker (fractievoorzitter in de gemeenteraad van den Bosch) vindt dat niet terecht.
Slikker heeft daarom een motie voorbereid voor het partijcongres van volgende week. Om in stemming te worden gebracht, moet de motie door minimaal honderd leden worden ondertekend. Dat lijkt een formaliteit, gezien het grote aantal steunbetuigingen dat Slikker nu al heeft.
Eerder diende Francisca Drijver uit Krimpen aan de IJssel een motie in tegen Asscher. Zij vindt dat hij geen lijsttrekker kan zijn, omdat hij zijn politieke geloofwaardigheid heeft verloren. Volgens Drijver staat wat er in de toeslagenaffaire is gebeurd haaks op de principes van de sociaaldemocratie en is Asscher daar als voormalig vicepremier en minister medeverantwoordelijk voor.
Asscher verdient waardering
Ook Slikker en zijn medestanders reageren “met afschuw” op de toeslagenaffaire. Maar ze vinden ook dat Asscher waardering verdient voor de “manier waarop hij omgaat met zijn rol als voormalig bestuurder in het aangedane onrecht”. Volgens de toelichting bij de motie heeft Asscher als een van de weinige betrokkenen de uitkomsten van het parlementair onderzoek helemaal omarmd.
De sympathisanten van de motie benadrukken dat hij er verantwoording voor heeft afgelegd en zijn excuses heeft aangeboden. Ze vinden dat hij daarmee een goed voorbeeld geeft van “lerend leiderschap” en juist steun verdient.
Fractie en oud-ministers
Alle fractiegenoten van Asscher in de Tweede Kamer staan achter de steunbetuiging, net als partijprominenten als de oud-ministers Dijsselbloem en Bussemaker, de oud-fractievoorzitters Meijer en Hamer, de burgemeesters Aboutaleb, Marcouch en Broertjes, en FNV-voorzitter Busker.
De algemene verwachting is dat een meerderheid van de PvdA-leden zich achter Asscher zal scharen en dat hij volgende week officieel tot lijsttrekker wordt uitgeroepen.
NOS 07.01.2021 Een kleine groep PvdA-leden wil partijleider Lodewijk Asscher dwingen zijn lijsttrekkerschap neer te leggen. Aanleiding is de rol van Asscher in de affaire met de kinderopvangtoeslagen. Asscher was daar als minister van sociale zaken medeverantwoordelijk voor in het vorige kabinet.
Initiatiefnemer is Francisca Drijver uit Krimpen aan den IJssel. Zij heeft een motie tegen Asscher ingediend waarover het verkiezingscongres van de PvdA volgende week moet stemmen.
De motie heeft vandaag de vereiste honderd digitale steunbetuigingen van andere leden gekregen om daadwerkelijk in stemming te worden gebracht.
Ellende
Drijver: “Wat er in deze zaak is gebeurd, staat haaks op het principe van de sociaaldemocratie dat de overheid een schild voor burgers moet zijn. Duizenden mensen zijn in de ellende gestort, levens zijn geruïneerd en er zijn zelfs doden gevallen. En hij was daar medeverantwoordelijk voor als vicepremier en minister van sociale zaken”.
Het partijlid vindt dat Asscher zijn politieke geloofwaardigheid heeft verloren. “Hij is dus niet meer geschikt als partijleider en lijstrekker bij de komende verkiezingen”, zegt Drijver.
Al eerder, in december, kwam interne kritiek op Asscher vanwege de toeslagenaffaire naar buiten. Maar dat het partijcongres nu over deze motie moet gaan stemmen, maakt het een stuk concreter.
Wantrouwen
Asscher heeft vorige maand zijn excuses aangeboden voor de gemaakte fouten en gezegd dat hij zich ervoor schaamt. Maar hij vindt dat het niks oplost als hij zich terugtrekt. “De oplossing is niet: meneer Jansen of Pietersen heeft het fout gedaan en die moet weg. Nee, de echte oplossing is: het toeslagensysteem moet op de schop, maar ook het wantrouwen tegen de burgers dat daaraan ten grondslag ligt.”
“En als er nou één partij is die dat moet doen, is het de Partij van Arbeid wel”, zegt Asscher. Want de mensen die slachtoffer waren in de toeslagenaffaire kwamen juist uit “een groep die wij willen vertegenwoordigen: werkende mensen die hun best doen en dan vermalen worden door de overheid. Daarom trekken PvdA’ers zich dit aan.”
Broederstrijd
De verwachting is dat de motie van Drijver volgende week geen meerderheid zal krijgen bij de digitale stemmingen. De vraag is wel hoe groot de steun toch zal zijn. Asscher is niet bijzonder geliefd in de partij, door zijn rol als vicepremier in het kabinet Rutte II en door de broederstrijd om het lijsttrekkerschap met zijn voorganger Diederik Samsom.
Niettemin zien veel leden hem toch als dé man die de kar moet trekken bij de verkiezingen. Illustratief is dat het altijd kritische partijlid Gerard Bosman een motie voor Asscher heeft ingediend. De partijleider heeft ook de steun van de Tweede Kamerfractie en van het partijbestuur. “Wij hebben de goeie plannen om de nieuwe verzorgingsstaat van Nederland vorm te geven, met Lodewijk voorop”, laat partijvoorzitter Nelleke Vedelaar via haar woordvoerder weten.
Vertrek
Wat Asscher verder helpt is dat er tot nu toe geen partijprominenten op zijn vertrek aandringen. De ervaring leert ook dat PvdA-congressen doorgaans de lijn van het partijbestuur volgen. De verwachting is dus dat Asscher volgende week zaterdag officieel tot lijsttrekker wordt uitgeroepen.
Telegraaf 07.01.2021 De kritiek op Lodewijk Asscher vanuit zijn eigen PvdA wil maar niet luwen. Een motie van afkeuring tegen de lijsttrekker heeft inmiddels genoeg steunbetuigingen van partijleden om bij het PvdA-congres volgende week aan bod te komen.
PvdA-lid Francisca Drijver heeft de motie ingediend vanwege de rol van Asscher, minister van Sociale Zaken in het vorige kabinet, in de toeslagenaffaire. Asscher bood er in zijn ondervraging door de Tweede Kamer en later in een verklaring op Facebook zijn excuses voor aan, maar wil ondanks kritiek uit eigen gelederen wel lijsttrekker blijven. Asscher wil zelfs ’vooropgaan in de strijd voor een nieuwe verzorgingsstaat’, zo schrijft hij deze week in zijn nieuwjaarsboodschap aan leden.
Maar in de partij blijft het onrustig. RTL Nieuws berichtte onlangs dat onder de Tweede Kamer-kandidaten van de PvdA ook vraagtekens zijn gezet bij het aanblijven van Asscher. Door de motie van Drijver zullen de PvdA-leden zich nu ook moeten uitspreken over zijn positie als lijsttrekker.
Drijver heeft de motie ingediend omdat ze het excuus van Asscher niet voldoende vindt. Het doet volgens haar geen recht aan het leed dat de duizenden ouders in de toeslagenaffaire is aangedaan en dat zijn rol in de affaire ook de PvdA ’onherstelbare schade’ aandoet.
Het PvdA-lid heeft daarom voor het congres dat de PvdA volgende week organiseert een motie ingediend die het vertrouwen in Asscher opzegt. De motie heeft inmiddels de benodigde honderd steunbetuigingen binnen, waardoor de PvdA-leden tijdens het congres mogen stemmen over de vraag of de lijsttrekker nog te handhaven is.
NU 07.01.2021 Kritische PvdA-leden eisen dat fractieleider Lodewijk Asscher opstapt vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Een motie waarin het vertrouwen in hem wordt opgezegd, heeft volgens het AD honderd steunbetuigingen gekregen.
Vanwege de honderd steunverklaringen moet de motie volgende week in de aanloop naar het verkiezingscongres van de partij in stemming gebracht worden. Alle PvdA-leden kunnen zich dan uitspreken over het lot van Asscher, waarna het partijbestuur bepaalt wat er met de motie gebeurt.
Eerder op donderdag werd bekend dat het Openbaar Ministerie (OM) geen strafrechtelijk onderzoek zal doen naar de Belastingdienst en zijn ambtenaren. Volgens justitie is er geen sprake van juridisch verwijtbaar gedrag.
Asscher noemde zijn rol in de toeslagenaffaire eerder “pijnlijk” en bood zijn verontschuldigingen aan, maar stelde wel verder te willen als fractieleider van de PvdA. Eerder deze week herhaalde hij als lijsttrekker te willen blijven fungeren tijdens de verkiezingscampagne.
Tussen 2012 en 2017 was Asscher als minister van Sociale Zaken betrokken bij de toeslagenaffaire waarin veel ouders onterecht als fraudeur werden aangemerkt. De commissie die de zaak onderzocht, oordeelde in december dat gedupeerden “ongekend onrecht” was aangedaan.
AD 07.01.2021 Kritische PvdA-leden willen dat partijleider Lodewijk Asscher zijn biezen pakt vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. Een motie waarin het vertrouwen in Asscher wordt opgezegd heeft honderd steunbetuigingen gekregen.
Door die honderd steunverklaringen wordt de motie volgende week in stemming gebracht bij het digitale stemlokaal van de PvdA, in aanloop naar het verkiezingscongres. Alle PvdA-leden kunnen zich dan uitspreken over het lot van Asscher. Het partijbestuur bepaalt vervolgens wat er met de motie gebeurt.
PvdA-leider Asscher liet maandag weten dat hij door wil als lijsttrekker, ondanks zijn rol in de toeslagenaffaire. Als minister van Sociale Zaken in het vorige kabinet was hij daarbij betrokken. Asscher liet aan de PvdA-leden weten dat het oordeel van de commissie die de affaire onderzocht ‘nog stevig nadreunde’. Toch wil hij doorgaan ‘in de strijd voor een nieuwe verzorgingsstaat’.
Achtervolgen
Dit gaat Lodewijk en de PvdA hoe dan ook achtervolgen in de campagne, aldus PvdA-lid Marijke Beintema.
Maar partijlid Francisca Drijver uit Krimpen aan den IJssel vindt dat de schade ‘die door Asscher is aangebracht onherstelbaar is’. Op het interne berichtenbord van de PvdA krijgt ze bijval. ‘Dit gaat Lodewijk en de PvdA hoe dan ook achtervolgen in de campagne’, zegt een lid. Anderen vinden de motie juist ‘walgelijk’ en ‘prematuur’.
Ook PvdA-lid Sander Terphuis heeft een motie ingediend waarin de rol van Asscher wordt bekritiseerd. Zijn ‘motie van afkeuring’ lijkt echter niet bedoeld om de partijleider weg te sturen. Wel zegt hij dat ‘de (hoofd-)rol die Asscher in dit geheel heeft gespeeld onmogelijk buiten beschouwing kan blijven’.
Schoonvegen
Ondertussen laat afdelingsvoorzitter Nick Bolte van PvdA Amsterdam Zuidoost weten dat Asscher moet vertrekken. In een ingezonden brief schrijft hij dat Asscher door terug te treden ‘de weg vrijmaakt’ om een andere koers in te slaan. ,,De top van de lijst is er klaar voor’’, vindt Bolte. ,,En dan geeft de PvdA de boodschap af: schoonvegen van de trap dient bovenaan te beginnen.’’
Asscher bood eind december zijn excuses aan voor de fouten die hij als minister had gemaakt in de toeslagenaffaire. Zo vond hij dat hij onvoldoende achter signalen was aangegaan die erop wezen dat onschuldigen werden getroffen door de Belastingdienst.
Geen vervolging
Eerder vandaag werd bekend dat het Openbaar Ministerie (OM) geen strafrechtelijk onderzoek instelt naar ambtenaren van de Belastingdienst. Het kabinet deed vorig jaar zelf aangifte tegen de Belastingdienst. De Rijksrecherche onderzocht de zaak, maar volgens het OM is er geen reden tot vervolging.
,,Het OM realiseert zich dat deze uitkomst voor de getroffen ouders een teleurstelling kan zijn’’, laat justitie weten. ,,Ouders die zelf aangifte hebben gedaan bij het OM zouden via een zogeheten artikel 12-procedure de rechter kunnen vragen om alsnog tot vervolging over te gaan.’’
NOS 06.01.2021 Lodewijk Asscher vindt zichzelf bij uitstek geschikt om het vertrouwen van de burgers in de overheid te herstellen. Dat zegt hij in een toelichting op zijn besluit om door te gaan als leider van de PvdA.
De lijsttrekker bood vorige maand zijn excuses aan voor zijn rol in de affaire met de kinderopvangtoeslag. Een aantal PvdA-leden vroeg zich daarna af of hij niet zou moeten opstappen.
Maar de PvdA-leider heeft er goed over nagedacht en is tot de conclusie gekomen dat het vertrek van hem of een ander ‘poppetje’ geen enkel nut heeft. “De oplossing is niet: meneer Jansen of Pietersen heeft het fout gedaan en die moet weg. Nee, de echte oplossing is: het toeslagensysteem moet op de schop, maar ook het wantrouwen tegen de burgers dat daaraan ten grondslag ligt.”
“En als er nou één partij is die dat moet doen, is het de Partij van Arbeid wel”, zegt Asscher. Want de mensen die slachtoffer waren in de toeslagenaffaire kwamen juist uit “een groep die wij willen vertegenwoordigen: werkende mensen die hun best doen en dan vermalen worden door de overheid. Daarom trekken PvdA’ers zich dit aan.”
En hij is dan de juiste persoon om de kar te trekken, vindt hij. “Want ik heb de ervaring. Ik ben de enige oppositieleider die weet hoe het is om in een regering te zitten. En ik ben de enige oud-minister die vanuit de Kamer vier jaar volksvertegenwoordiger is geweest.”
‘VVD kan dit niet repareren’
Op de vraag of VVD-leider Rutte niet iets soortgelijks zou kunnen zeggen, antwoordt Asscher dat dit niet geloofwaardig zou zijn vanwege de ideologie van de liberalen. “Ik denk dat de ideologie van wantrouwen tegen iedereen die de verzorgingsstaat nodig heeft, ervoor heeft gezorgd dat de regelgeving zo strikt is geworden. Wat mij betreft is de VVD niet de partij om de verzorgingsstaat weer te repareren.”
De PvdA heeft volgende week een verkiezingscongres. Dan worden de kandidatenlijst en het verkiezingsprogramma vastgesteld.
Telegraaf 07.12.2020 – PvdA-leider Lodewijk Asscher wil een nieuwe verzorgingsstaat zonder werkloosheid. Dat bepleit hij maandagavond in de 27 editie van de Den Uyl-lezing in de Rode Hoed in Amsterdam.
In de lezing trapt Asscher de verkiezingscampagne voor de PvdA af. „We moeten niet terug naar het oude normaal, maar naar een beter normaal”, zegt Asscher. „Dat begint met een nieuwe, moderne sociale zekerheid met een garantie op werk als fundament: De Werkgarantie. Ik wil dat werkloosheid als een collectief risico gezien wordt, niet als individuele verantwoordelijkheid. Ons streven zou moeten zijn om de werkloosheid naar 0 procent te krijgen. Volledige werkgelegenheid als hoeksteen voor een moderne verzorgingsstaat.”
Het pleidooi voor een baangarantie is een terugkerend strijdpunt bij de PvdA-leider. Onlangs wilde hij tijdens de onderhandelingen voor het derde coronasteunpakket bijvoorbeeld nog dat bedrijven verplicht zouden worden om werknemers naar een andere baan te begeleiden als ze aanspraak wilden maken op de NOW-regeling, de coronaloonsteun voor bedrijven. Het kabinet kwam uiteindelijk met een boete voor bedrijven die bij het ontslaan van medewerkers geen contact opnemen met het UWV om afspraken te maken over de begeleiding naar ander werk
Opvallend is dat Asscher onder de noemer ’sociale ontheemding’ toenadering zoekt tot de ’gewone man’ en nadrukkelijk kritiek uit op zijn ideologische verwanten. „Als mensen zich niet meer thuisvoelen in hun buurt omdat de nieuwe buren, vluchteling of arbeidsmigrant, de taal niet spreken. Als mensen wel een warm hart hebben voor de opvang van vluchtelingen, maar intussen bezorgd zijn dat te weinig wordt gedaan tegen overlastgevers uit veilige landen”, schetst de PvdA-leider. „Als de politiek dan ook nog deze gevoelens negeert of zelfs ridiculiseert, zoals Hillary Clinton deed toen zij over deplorables sprak, voelen mensen zich verlaten. Het aanpakken van deze problemen is wel degelijk een opdracht van linkse politiek.”
NOS 07.12.2020 De PvdA wil een werkgarantie voor iedereen. Volledige werkgelegenheid moet de basis zijn voor een nieuwe verzorgingsstaat, zei partijleider Lodewijk Asscher vanavond in de 27ste Den Uyl-lezing, genoemd naar de oud-premier van sociaaldemocratische huize.
Volgens Asscher zou niemand langs de kant moeten staan. Mensen die hun baan verliezen moeten actief aan ander werk geholpen worden. Als bedrijven dat niet doen of kunnen, moet de overheid banen creëren zodat niemand thuis hoeft te zitten.
“Ik wil dat werkloosheid gezien wordt als een collectief risico, niet als een individuele verantwoordelijkheid”, zei Asscher. “Ons streven zou moeten zijn om de werkloosheid naar 0 procent te krijgen.” Op dit moment schommelt die rond de 4 procent.
Eerder helpen
Volgens Asscher is de focus de afgelopen jaren te veel gericht op de zelfredzaamheid van mensen en op de korte termijn. Pas als iemand echt in de problemen is geraakt, biedt de overheid hulp. Dat moet veel eerder gebeuren, vindt de PvdA-leider.
Naast recht op werk en een zeker inkomen, hebben burgers volgens Asscher ook recht op zorg en een veilige, betaalbare woning. “Wonen moet weer een expliciete verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid worden.” Daarom wil hij dat in een volgend kabinet de minister van Volkshuisvesting terugkomt.
Werknemers moeten meer te zeggen krijgen over de koers van het bedrijf waar ze werken en ze moeten eerlijker gaan meedelen in de winsten. Asscher: “Daarom ben ik voorstander van een Wet Eerlijk Delen. Als bedrijven winst maken en dividend uitkeren, moet verplicht ook een deel naar werknemers.”
Dat zo’n wet hard nodig is, blijkt volgens de PvdA-leider in de supermarktbranche. Daar werden de afgelopen tijd miljoenen uitgekeerd aan aandeelhouders. “Maar de werknemers werden afgescheept met een cadeaubon. Erger nog: de cao-onderhandelingen liepen vorige week stuk.”
De Den Uyl-lezing wordt georganiseerd sinds 1988, één jaar na de dood van voormalig premier Joop den Uyl. Voor het uitspreken van de lezing worden “vooraanstaande personen uit het culturele, wetenschappelijke of politieke leven” gevraagd, zegt de organiserende stichting.
Volgens de PvdA is het de bedoeling dat de lezing een impuls is voor het progressieve denken over de samenleving. Vorig jaar was Eurocommissaris Frans Timmermans de spreker.
Asscher verwees in zijn toespraak naar Wim Kok, de PvdA-leider die in 1995 de Den Uyl-lezing hield. Kok noemde toen “het afschudden van ideologische veren” bevrijdend voor de PvdA.
Volgens de huidige leider is dat zinnetje daarna een geheel eigen leven gaan leiden. Het werd ten onrechte gezien als een afscheid van het linkse profiel van de partij. “Daarmee werd Kok tekortgedaan”, vindt Asscher.
Volgens hem heeft de PvdA nog steeds een progressief profiel. “Een PvdA die met trots haar ideologische veren gebruikt om mensen te laten vliegen.”
Elsevier 07.12.2020 Lodewijk Asscher (PvdA) houdt maandagavond 7 december 2020 een toespraak waarin hij het ‘technische en morele failliet’ van het huidige kabinetsbeleid aankondigt. Hij wil een terugkeer naar de verzorgingsstaat. Krijgt de rode haan weer ideologische veren? In de toeslagenaffaire zit Asscher met de vingers tussen de deur.
De Joop den Uyl-lezing is het jaarlijkse feestje van de Partij van de Arbeid. Vorig jaar hield Europees Commissaris Frans Timmermans de toespraak en tot verrassing van velen won hij een half jaar later de Europese verkiezingen. Maandagavond spreekt PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher, en zijn partijgenoten hopen natuurlijk dat hij de stunt van vorig jaar kan herhalen en dat de PvdA over drie maanden weer als grootste partij kan eindigen.
Dat lijkt een onmogelijkheid, maar dat leek het vorig jaar ook en helemaal kansloos is de PvdA nu ook weer niet. In de peilingen staat de VVD van Mark Rutte fier bovenaan met ongeveer een kwart van de virtuele stemmen. Daarachter komen PVV (met zo’n 15 procent) en vervolgens vijf à zes kleine partijen (CDA, PvdA, D66, GroenLinks, SP en ChristenUnie) die rond een magere 10 procent schommelen.
Terwijl het land de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog doormaakt, zit er in de peilingen weinig beweging. In Den Haag wordt dit gezien als de opgekropte spanning aan de vooravond van een aardbeving. Komt straks de zaak in beweging, en dan kan er ineens iets heel ingrijpends gebeuren.
Asscher begon op kousenvoeten aan een opmars
Een jaar geleden leek het daar al op. De PvdA zat qua peilingen ineens in de lift en de VVD raakte in de versukkeling. Het leek erop dat de premier – die worstelde met de stikstofcrisis – zijn uiterste houdbaarheidsdatum naderde. Zijn derde kabinet maakte een nogal uitgebluste en moeizame indruk. In de peilingen begon Asschers PvdA destijds op kousenvoeten aan een opmars. Als het kabinet-Rutte III toen was gevallen en er zouden vervroegde verkiezingen zijn gehouden, dan zou een tweestrijd zijn ontstaan tussen Rutte (VVD) en Asscher (PvdA).
De coronapandemie veranderde het speelveld. De crisis bracht Rutte in omstandigheden waarin hij leiderschap moest tonen. Ruttes VVD herstelde in de peilingen en loopt sindsdien ruim voorop. Wie wordt zijn uitdager? Naaste concurrent Geert Wilders (PVV) zit vastgeklonken in de oppositie.
De lijsttrekkers van CDA en D66 – Hugo de Jonge en Sigrid Kaag – zitten vast in de huidige coalitie en staan straks ook in de campagne in de schaduw van premier Rutte. Asscher (PvdA) daarentegen is de virtuele leider op links. De PvdA heeft in de Tweede Kamer minder zetels dan GroenLinks of SP, maar desondanks blijkt Asscher in debatten doorgaans de scherpste uitdager van Rutte.
Daarom is die lezing van maandagavond zo belangrijk voor de PvdA. Wil de partij de ‘moeder aller nederlagen’ van 2017 uitwissen – de PvdA klapte toen in elkaar van 38 naar 9 zetels – dan moet Asscher een geloofwaardig alternatief zijn voor Rutte. Alleen dan kan hij de zwevende kiezers van GroenLinks, SP, D66 en de kleinere partijen aan zijn PvdA binden met het argument dat alleen hij in staat is Rutte uit het Catshuis te verdrijven.
‘Ideologische veren’ zijn niet ‘de ideologische veren’
Kan Asscher zich maandagavond opwerpen als een betere Rutte? Het aardige van de PvdA en van de Den Uyl-lezing in het bijzonder is dat het daar niet over de laatste peilingen moet gaan, maar vooral ook over de lange termijn en de ideologische koers.
De beroemdste Den Uyl-lezing is nog altijd die van toenmalig PvdA-premier Wim Kok in 1995. Kok zei letterlijk: ‘Het afschudden van ideologische veren is voor een politieke partij als de onze niet alleen een probleem, het is in bepaalde opzichten ook een bevrijdende ervaring.’ Let op: Kok zei niet dat de PvdA ‘de ideologische veren’ en al helemaal niet ‘alle ideologische veren’ moest afschudden, maar zo werd hij later wel geciteerd.
De PvdA was min of meer opgehouden een socialistische of sociaal-democratische partij te zijn. Onder leiding van Kok was de PvdA een jaar eerder met de VVD gaan regeren. Dat leek tot dan toe een onmogelijke combinatie van links en rechts, maar de tijdgeest was er rijp voor. Zeker ook in de eigen PvdA. Er waren zelfs prominente sociaal-democraten die zichzelf betitelden als ‘marktsocialist’. De nu vaak verafschuwde ‘marktwerking’ in de publieke sector werd destijds door de PvdA ingezet en eigenlijk was dat maar goed ook, want het overheidsbedrijf was een grote, stroperige bureaucratie.
Asscher verklaart het beleid failliet
De sfeer is nu omgekeerd. Marktwerking is nu een scheldwoord. De VVD rept in het verkiezingsprogramma over de wenselijkheid van een sterke overheid. Asscher aan de vooravond van zijn lezing: ‘We komen uit een tijd waarin de markt het doel was, het individu de oplossing en de overheid het probleem. Dat systeem is failliet. Technisch en moreel. Voor onze toekomst is een ideologische herijking nodig, een herbezinning over de verhouding tussen individu en gemeenschap, tussen markt en overheid. Een nieuwe verzorgingsstaat waar de zekerheid van het bestaan mensen in staat stelt weer te dromen.’ Kortom, de overheid is voor de PvdA niet langer het probleem, maar juist de geluksmachine.
Het lastige van Asscher is dat hij met de vinger behoorlijk tussen de deur zit door de zogenoemde toeslagenaffaire. Als minister van Sociale Zaken (2012-2017) was hij verantwoordelijk voor een streng anti-fraudebeleid. Duizenden mensen die bij het aanvragen van fiscale toeslag voor kinderopvang een administratief foutje maakten, werden hiervoor keihard gestraft.
De PvdA wil mensen met een smalle beurs altijd zekerheid bieden en heeft nu ‘zekerheid’ tot de kern van haar politieke boodschap verheven. Maar op de manier van die fiscale toeslagen stortte de overheid juist onzekerheden over gewone burgers uit. Wie een toeslag kreeg voor zorg, huur, kinderopvang of studie, werd ’s nachts gillend wakker uit een boze droom waarin ergens toch een foutje was binnengeslopen en dat het hele bedrag met fikse boete moest worden terugbetaald. Asscher mag maandagavond precies uitleggen hoe dit ideologisch zit.
Milieubeleid raakt mensen met een smalle beurs hard
Ook is er de kwestie van het klimaat- en milieubeleid dat juist de mensen met een smalle beurs raakt. De groene enthousiastelingen in de PvdA – op de kandidatenlijst staat zelfs de baas van Greenpeace – willen iedereen van het gas af hebben. Maar de mensen die niet in een villa wonen, schrikken van de kosten van een warmtepomp of van de lening die ze daarvoor moeten afsluiten.
Het andere pijnpunt in de PvdA-ideologie is de kwestie van immigratie en integratie. In zijn tijd als vicepremier en minister lanceerde Asscher een plan om de rechten en plichten van nieuwkomers in ‘participatiecontracten’ vast te leggen. Daar is naderhand niet veel meer van vernomen. Een oplossing voor de huidige problemen met ‘veilige landers’ – eufemisme voor pseudo-asielzoekers die zich voortdurend misdragen – is het sowieso niet. Hoe het dan wel moet, mag Asscher maandagavond ook uitleggen.
Links zal Asscher de maat nemen
Zijn linkse concurrenten en de linkse media zullen hem de maat nemen, maar van die voorspelbare kritiek hoeft hij niet wakker te liggen. Alleen een realistisch en pragmatisch verhaal met een mooie ideologische omlijsting maakt Asscher geloofwaardig als uitdager van Rutte.
In linkse kring hoopt menigeen dat de PvdA-lijsttrekker – 25 jaar na Wim Kok – de rode haan weer van ‘de ideologische veren’ voorziet. Maar ‘de ideologische veren’, daarover heeft Kok het nooit gehad en dat moet Asscher ook niet willen. Een enkele ideologische veer is in deze tijden al heel wat.
NOS 30.11.2020 Prins Bernhard is niet te spreken over een plan in het verkiezingsprogramma van de PvdA. Het programma rept van een ‘Prins Bernhard’-belasting, bedoeld om pandjesbazen aan te pakken, en zo de woningmarkt toegankelijker te maken voor onder meer starters. Dat het plan zijn naam draagt, is tegen het zere been van de prins, meldt De Telegraaf.
“Ik vind het vreemd dat een politieke partij mijn naam gebruikt in haar programma”, laat Bernhard weten aan De Telegraaf. Zijn zakenpartner Menno de Jong trok in een e-mail fel van leer tegen de partij, schrijft de krant. Volgens De Jong is er sprake van “populistisch opportunisme” en wordt Bernhards naam slechts gebruikt omdat hij lid is van de koninklijke familie.
De PvdA wil dat beleggers die meer dan vijf huizen bezitten meer belasting gaan betalen. Hun huurinkomsten en vermogenswinsten moeten via de inkomstenbelasting worden aangeslagen. Ook wil de partij het mogelijk maken dat gemeentes een woonplicht instellen.
Bernhard, zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven, bezit privé en via verschillende bedrijven zo’n 600 panden in Nederland. Dat zijn behalve woningen ook kantoorgebouwen en winkelcentra. Ook is hij mede-eigenaar van het circuit in Zandvoort.
Getransformeerde kantoorpanden
De Jong meent dat zijn activiteiten met Bernhard geen goed voorbeeld zijn van waar de partij tegen strijdt. Sinds 2006 zouden ze geen nieuwe panden meer hebben gekocht.
Daarnaast waren alle woningen al verhuurd toen ze werden aangekocht en is van onttrekken aan de woningmarkt dus geen sprake, stelt hij. Hun investeringen zouden er juist voor hebben gezorgd dat er 1000 woningen zijn bijgekomen in Amsterdam, door kantoorruimte naar woningen te transformeren.
Demonisering
Er is sprake van demonisering, schrijft De Jong aan de PvdA. Hij vindt dat dit “bijdraagt aan een negatieve beeldvorming over een individu en dit raakt zijn persoonlijke veiligheid, daar ben ik persoonlijk getuige van geweest”.
De PvdA zegt de naam van het plan niet te veranderen. In de mails van De Jong zou gedreigd worden met juridische stappen. Kamerlid Henk Nijboer zegt via Twitter zich niet op die manier onder druk te laten zetten.
We laten ons niet onder druk zetten door dreigen met rechtszaken. Beleggers maken gebruik van de woningnood, wij strijden daar uit overtuiging tegen. ‘Prins Bernhard-belasting’ van PvdA valt verkeerd: ’Vreemd om mijn naam te gebruiken’ https://t.co/fRUYTM7t9w via @telegraaf
AD 30.11.2020 Prins Bernhard van Oranje is niet te spreken over een fiscaal plan van de PvdA. Die spreekt in haar verkiezingsprogramma van een ‘prins Bernhard-belasting’, bedoeld om huisjesmelkers aan te pakken.
Met zo’n belasting worden “pandjesbazen die vijf panden of meer bezitten, verplicht om netjes inkomstenbelasting te betalen over de huurinkomsten en vermogenswinsten”, zo staat in het PvdA-programma. ,,Ik vind het vreemd dat een politieke partij mijn naam gebruikt in haar programma”, zegt de prins volgens De Telegraaf. ,,Daarnaast vind ik dat ze uit moeten gaan van hun eigen kracht en daarbij niet één persoon moeten betrekken. Los van het feit dat ze mijn naam gebruiken op basis van artikelen in de pers en niet de feiten.’’
Vriend en zakenpartner Menno de Jong steunt Berhard en zou volgens de krant boze mails naar de PvdA hebben gestuurd. De Jong vindt het “populistisch opportunisme om iemand in deze discussie te betrekken omdat hij toevallig familie is van de koning”. Ook vindt hij het taalgebruik van de sociaaldemocraten “demoniserend”.
De zakenpartner voert aan dat huurwoningen die hij en Bernhard begin deze eeuw aankochten al verhuurd waren bij aankoop en dat daarmee niets overblijft van de suggestie dat daarmee woningen zijn onttrokken aan de markt.
PvdA-parlementariër Henk Nijboer benadrukt dat vaststaat dat Bernhard direct dan wel indirect vastgoed verhuurt. ,,Als Tweede Kamerlid ben ik vrij maatschappelijke thema’s aan de kaak te stellen en daar de woorden en benamingen bij te kiezen die ik gepast vind.”
MSN 30.11.2020 De PvdA heeft zich de woede op de hals gehaald van prins Bernhard, door zijn naam te gebruiken voor een belastingplan. Met de zogeheten „prins Bernhard-belasting”, waarbij pandeigenaren met vijf of meer huizen inkomstenbelasting moeten betalen over huurinkomsten en vermogenswinsten, willen de sociaal-democraten huisjesmelkers aanpakken. De prins zegt het maandag in De Telegraaf „vreemd” te vinden dat het plan zijn naam draagt.
Bernhard vindt dat de PvdA „uit moet gaan van eigen kracht”, en „daarbij niet één persoon moet betrekken”. „Los van het feit dat ze mijn naam gebruiken op basis van artikelen in de pers en niet de feiten”, zegt hij.
Volgens de krant heeft Menno de Jong, zakenpartner van prins Bernhard, een reeks boze e-mails naar de partij gestuurd over het voorstel, daarbij zou hij zelfs zinspelen op juridische stappen. „Particuliere beleggers wegzetten als graaiers of halve criminelen is leuk voor de bühne, maar lost het probleem niet op”, schreef hij in één van de mails. De Jong vindt dat de PvdA „demoniserend” te werk gaat. Het Parool schreef in 2017 dat prins Bernhard 590 panden in Nederland bezit, het grootste deel daarvan (349) zou in Amsterdam staan.
De PvdA zegt de term niet uit haar verkiezingsprogramma te schrappen. „Als Tweede Kamerlid ben ik vrij maatschappelijke thema’s aan de kaak te stellen en daar de woorden en benamingen bij te kiezen die ik gepast vind”, reageert Tweede Kamerlid en woordvoerder wonen Henk Nijboer in De Telegraaf. Nijboer vindt de term passend en hoopt dat Bernhard meer belasting gaat betalen. „We laten ons niet onder druk zetten door dreigen en rechtszaken.”
Lees ook: Prins Bernhard jr. haalt met zijn zakelijke activiteiten vaker het nieuws dan het Koninklijk Huis lief is. Wie is hij en waarom vormen zijn activiteiten een risico voor het imago van de Koninklijke Familie? Een profiel.
MSN 30.11.2020 Prins Bernhard is niet blij met de – door de PvdA gekozen – term ‘Prins Bernhard-belasting’. De partij bedoelt daarmee inkomstenbelasting die pandjesbazen betalen over huurinkomsten wanneer ze vijf of meer woningen bezitten. De belasting wordt zo genoemd omdat de prins honderden panden zou hebben. De term is hierdoor meteen herkenbaar.
Prins Bernhard komt met deze naam in een lange rij bekende personen wiens naam aan een woord is gekoppeld. Denk aan de Balkenendenorm, Vogelaarwijk, een Tokkiebuurt of Melkertbaan.
“Dit is een typisch voorbeeld van een eponiem”, legt Ton den Boon hoofdredacteur van de Van Dale uit. Het is een woord of benaming dat is afgeleid van een persoon, een zaak of een plaats. Het wordt gebruikt om een bepaalde term kracht bij te zetten, doordat een eponiem vaak een aansprekend voorbeeld is.”
In het geval van Prins Bernhard is de term waarschijnlijk door de PvdA bedacht om er een soort afgunst mee op te wekken, denkt Den Boon. “Hij bezit honderden panden en is erg rijk. Hij staat dus als het ware model voor de pandjesbazen, het type rijke mensen waar deze belasting voor is bedoeld. Dat wekt toch een soort afgunst, dat is waarschijnlijk ook het doel van de PvdA.”
De betekenis van een eponiem blijft aan de betreffende persoon kleven. Maar het is wel meteen duidelijk waar het over gaat. Zo kent iedereen de term Vogelaarwijk nog. Nienke Bruinsma is bewoner en voormalig lid Buurtonderneming van Vogelaarwijk Woensel-West. Ondanks de negatieve lading zag zij er de voordelen van in.
“In 2007 werd Woensel-West in Eindhoven een Vogelaarwijk. Dat was aan de ene kant natuurlijk niet leuk, want het is nooit leuk om achterstandswijk genoemd te worden. Maar voor de bewoners kwam er daardoor wel extra geld beschikbaar vanuit de overheid.”
Investeren
De stempel die de negatieve naam erop drukte bleek positief uit te pakken voor de bewoners. “Door het geld wat er beschikbaar kwam is er veel veranderd op het gebied van onderwijs. Er werd geïnvesteerd in naschoolse opvang, huiswerkbegeleiding en taallessen. Nu is het zelfs zo dat gezinnen met jonge kinderen in deze wijk willen wonen vanwege de kwaliteit van het onderwijs.”
AD 28.11.2020 Voor politieke begrippen gaat de carrière van Barbara Kathmann (42) als een komeet. Minder dan zeven jaar na haar entree in de Rotterdamse gemeenteraad lonkt een zetel in de Tweede Kamer. De PvdA heeft de achtste plek van de kieslijst voor haar gereserveerd.
Het gezin van Barbara Kathmann, sinds ruim twee jaar wethouder in Rotterdam, moet weer even omschakelen. ,,Mijn kinderen van 8, 10 en 11 zijn net gewend aan wat ik doe. Nu leggen we uit dat mama gaat controleren of de minister-president en zijn hulpjes hun werk goed doen. Dan snappen ze het’’, zegt de Rotterdamse in hart en nieren.
Kathmann kijkt trots om zich heen in een loods bij de Van Nelle Fabriek. Daar staan enorme hoeveelheden speelgoed, netjes gesorteerd op leeftijdscategorie, en lekkers. De Stichting Jarige Job is een aansprekend initiatief dat Kathmann in Rotterdam opzette met haar man Huib Lloyd.
Maandelijks gaan, met hulp van 150 vaste vrijwilligers, zevenduizend cadeauboxen naar jarige kinderen van wie de ouders geen geld hebben om een verjaardagscadeau te kopen. Als bewoonster van de Mathenesserdijk in Spangen ziet ze heel wat gezinnen om zich heen die niet veel te makken hebben. ,,We zijn tien jaar geleden, in crisistijd, begonnen met de stichting. Als je ziet voor hoeveel kinderen dit nog steeds hard nodig is, zakt de moed je haast in de schoenen.’’
Het verschil in kansen begint waar je wieg staat. Dat wil ik helpen veranderen, aldus Barbara Kathmann.
Giovanni van Bronckhorst
Als het even kan, steken Kathmann en haar gezin ook de handen uit de mouwen om in te pakken. Tussen 2012 en 2018 hielp ze al kinderen door onderwijsprojecten op te zetten als directeur van de Giovanni van Bronckhorst Foundation.
Die kant van zichzelf wil ze ook in de politiek laten zien. ,,Het verschil in kansen begint waar je wieg staat. Iedereen moet de beste versie van zichzelf kunnen laten zien. Nu zijn er bakken met talentvolle kinderen die we op hun 4de afschrijven. Dat wil ik helpen veranderen.’’
Jarige jobben
Die missie begon als raadslid en de laatste jaren als wethouder economie, wijken en kleine kernen in Rotterdam. ,,Ik wil het leven beter maken voor alle jarige jobben in de stad. Met elk voorstel kun je zorgen voor verbetering. Ook in de Tweede Kamer kan ik proberen het beleid bij te sturen, om de ongelijkheid in Nederland kleiner te maken.’’
De positieve vibe die we bij de Stichting Jarige Job hebben, zie ik terug in het verkiezingsprogramma van de PvdA, aldus Barbara Kathmann.
Als wethouder heeft ze de handen vol aan de economische gevolgen van de coronacrisis. ,,We hebben een omscholingsfonds opgezet voor mensen die langs de kant staan. Verder hebben we de horecabedrijven geholpen om met minimale regels hun terrassen te kunnen uitbreiden. Door ze omzet te laten draaien, behouden medewerkers hun baan. We kijken naar wat wel in plaats van wat niet kan. Liever achteraf ‘sorry’, dan vooraf ‘nee’.’’
Betrokken
Ze is ervan overtuigd dat die mentaliteit ook een reden is waarom de PvdA in haar een belangrijke kandidaat voor de Tweede Kamer ziet. ,,We staan in Rotterdam naast mensen en zijn betrokken. Ik denk dat Den Haag wel een portie Rotterdam kan gebruiken.’’
Het betekent dat de economie-wethouder een gat achterlaat in Rotterdam, juist nu een crisis is opgedoemd. Zelf vindt ze dat te verdedigen. ,,Als wethouder kun je veel bereiken, zie ik als ik nu door de winkelstraten en de wijken loop. Maar ook landelijk moet er vanwege de crisis veel gebeuren. Daardoor is de ambitie nog groter geworden. In de Tweede Kamer kun je het verschil maken.’’
Haven
Rotterdam blijft volgens Kathmann een rol vervullen in haar werk. ,,In het college zeiden ze meteen dat ze straks een beroep op me doen als ik in de Kamer zit. Ik ken de noden en kansen als er over deze stad en regio wordt gesproken. Na corona is de haven belangrijk als de banenmotor van Nederland, met 380.000 banen en indirecte banen. We moeten niet accepteren dat grote bedrijven mensen zomaar op straat zetten, maar zorgen dat ze een plan hebben om mensen te behouden of van werk naar werk te helpen.’’
Ze kijkt uit naar het campagne voeren. ,,Op de eerste plaats ben ik nog wethouder in Rotterdam, maar campagne voeren vind ik heel leuk. Dat komt ook omdat we een dijk van een programma hebben dat hoop en perspectief biedt. De positieve vibe die we hier bij Jarige Job hebben, zie ik daarin terug.’’
AD 26.11.2020 Directeur Joris Thijssen van Greenpeace stapt over naar de politiek. Hij staat op plek 7 op de kandidatenlijst van de PvdA voor de Tweede Kamerverkiezingen. Er staan vier nieuwkomers in de top 10.
De hoogste nieuwkomer op 6 is Kati Piri. Zij zit nu nog in het Europees Parlement en houdt zich daar onder meer bezig met buitenlandse zaken en mensenrechten. Ook schreef ze rapporten over Turkije en is ze vicevoorzitter van de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement.
Na lijsttrekker Lodewijk Asscher staat op plek 2 opnieuw Khadija Arib, de voorzitter van de Tweede Kamer. Zij wil graag in die functie door, maar of dat gebeurt, is nog lang niet zeker. Daarna volgen drie zittende Kamerleden, te weten Lilianne Ploumen, Henk Nijboer en Attje Kuiken.
Klokhuis-presentator
De derde nieuwkomer staat op 8. Het is Barbara Kathmann, die nu nog wethouder in Rotterdam is. Daarna volgt Gijs van Dijk, die al in de Kamer zit. Op de 10de plek staat de vierde nieuwkomer, het Friese raadslid Habtamu de Hoop. Hij presenteerde eerder het tv-programma Het Klokhuis.
,,Deze kandidatenlijst vertegenwoordigt het Nederland van de 21ste eeuw’’, zegt PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher. ,,Van jong tot oud, stad en platteland, hier geboren of van ver gekomen. Wij staan voor een eerlijke en fatsoenlijke samenleving waarin we allemaal onze bijdrage leveren zodat iedereen vooruit kan komen.’’
De partij telt nu negen Kamerleden. De PvdA verloor bij de vorige verkiezingen in 2017 dramatisch. Ze leverde toen 29 zetels in. In de peilingen staat de PvdA nu op 12 tot 16 zetels.
NOS 25.11.2020 De eerste namen op de kandidatenlijst van de PvdA zijn bekend. Hoogste nieuwkomer op plaats zes is Kati Piri, die sinds 2014 in het Europees Parlement zit. Een plek lager staat Greenpeace-directeur Joris Thijssen.
In totaal staan er vier nieuwkomers bij de eerste tien. Barbara Kathmann, nu wethouder Economie in Rotterdam, staat op acht en op tien staat de 22-jarige Habtamu de Hoop. Hij was presentator van jeugdprogramma Het Klokhuis en is tegenwoordig raadslid in Súdwest-Fryslân.
De eerste vijf zijn de zittende Kamerleden Lodewijk Asscher, Kamervoorzitter (die dat graag wil blijven) Khadija Arib, Lilianne Ploumen, Henk Nijboer en Attje Kuiken. Kamerlid Gijs van Dijk op plaats negen maakt het eerste tiental compleet.
Concept
Bij de volgende vijf staan nog meer nieuwkomers. Op elf staat de Songul Mutluer (wethouder Wonen in Zaandam), op twaalf staat Mo Mohandis, die de vorige periode ook al in de Kamer zat. Op dertien staat zittend Kamerlid Kirsten van der Hul. Onder haar staan het Groningse raadslid Julian Bushoff en diplomaat Kavish Bisseswar
Morgen maakt de partij de hele conceptkandidatenlijst bekend. In januari mogen de leden er nog over stemmen. Op dit moment heeft de PvdA negen zetels in de Tweede Kamer. In de Peilingwijzer, een gemiddelde van belangrijke peilingen, staan de sociaaldemocraten tussen de twaalf en zestien zetels. De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn half maart.
Telegraaf 01.11.2020 Alsof de liberalisering onder premier Kok nooit heeft plaatsgevonden. Alsof de sociaaldemocraten opzichtig spijt hebben van hun regeringsdeelname aan Rutte-II. Zo zeer ademt het voorlopige verkiezingsprogramma van de PvdA de klassieke sociaaldemocratie van Den Uyl.
De partij pleit voor gratis kinderopvang, betere salarissen in zorg en onderwijs en hogere uitkeringen. Het minimumloon moet naar 14 euro. Het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft, de zorgpremie verlaagd en zorgverzekeraars mogen geen winst meer uitkeren aan aandeelhouders.
Belastingen
Omdat dit alles niet gratis kan, moeten huisjesmelkers en beleggers meer belasting betalen. Er komt, zoals de partij het noemt: een ’prins Bernard-belasting voor pandjesbazen’. Ook bedrijven die het milieu belasten, moeten meer belasting gaan betalen. Voor techbedrijven als Google en Facebook komt er een digi-taks. Vliegmaatschappijen gaan kerosinebelasting betalen, consumenten een verpakkingsbelasting.
De belastingen op vermogens gaat omhoog. Tegelijkertijd mag het begrotingstekort verder oplopen. Het plafond voor de staatsschuld kan wat partijleider Lodewijk Asscher betreft van 60 naar 80 procent van het Bruto Binnenlands Product. Daartoe moet Nederland afwijken van de Europese begrotingsregels.
Verheffingsideaal
De PvdA is weer helemaal terug bij zijn verheffingsideaal, met een ’groot offensief om kinderen meer aan het lezen te krijgen’, het veranderen van crèche in (gratis) voorschool en meer geld om arme kinderen te laten sporten. De basisbeurs voor studenten komt terug. Wetgeving dwingt beursgenoteerde bedrijven werknemers te laten delen in dividend. De verhuurdersheffing, ingevoerd in het kabinet van VVD-PvdA, moet volgens de huidige PvdA worden afgeschaft.
Om de personeelstekorten in de zorg, het onderwijs en bij gemeenten in te vullen te bestrijden, wil de PvdA ’crisisbanen’. Bovendien grijpt de partij weer naar een middel dat in het verleden, onder minister Melkert, zo wisselend succes had: de gesubsidieerde arbeid. Er moeten 100.000 ’basisbanen’ komen om werklozen aan een baan of bezigheid te helpen, als wijkhulp of speeltuinmedewerker.
„Wij doorbreken het oude patroon met een optimistisch en ambitieus plan”, schrijft Asscher in het voorwoord van het verkiezingsprogramma. „Wij kiezen uit overtuiging voor een sterke overheid en een breuk met het dogma van het privatiseren.”
Daarom wil de PvdA ook niet meeregeren in een volgend kabinet als daar niet een andere linkse partij, als GL of SP aan deelneemt, zo zei Asscher bij de presentatie van het concept-partijprogramma. „We hebben onze lessen geleerd, en dat waren dure lessen.”
NOS 01.11.2020 De PvdA wil alleen meeregeren in een volgend kabinet als GroenLinks, de SP of allebei die partijen ook in de coalitie zitten. Dat liet lijsttrekker Lodewijk Asscher weten na de presentatie van het concept-verkiezingsprogramma op een mbo in Heerenveen. “Het liefst helemaal niet met de VVD, maar als ik nu naar de peilingen kijk, moeten we dat maar afwachten.”
Asscher zei dat de PvdA zijn lesje heeft geleerd, doelend op de regeerperiode met de VVD in het kabinet-Rutte II die werd gevolgd door een enorme verkiezingsnederlaag. Hij zei dat hij de ideeën van de partij het beste kan realiseren met bondgenoten.
Verkiezingspunten
Enkele punten uit het concept-verkiezingsprogramma zijn: het verlagen van de zorgpremie, een verhoging van het minimumloon, de AOW en de bijstand, gratis kinderopvang en een werkgarantie voor iedereen die zijn baan verliest.
De oppositiepartij komt met een lijst voorstellen om de door hen geconstateerde grote ongelijkheid tussen mensen te verkleinen. PvdA-leider Asscher vindt dat de coronacrisis duidelijk maakt dat er “te veel verdeeldheid” is en dat moet veranderen op terreinen van werkgelegenheid, zorg, onderwijs en de woningmarkt.
Gratis lerarenopleiding
Het salaris van zorgpersoneel en leerkrachten moet omhoog en de werkdruk omlaag, zegt de partij. De opleiding voor basisschoolleraar moet gratis worden voor degenen die er ten minste vijf jaar blijven werken. Ook wordt voorgesteld om de basisbeurs opnieuw in te voeren.
De kinderopvang wordt omgevormd tot een gratis voorschool voor alle kinderen. Er komt een offensief tegen laaggeletterdheid onder jongeren en vanaf 16 jaar mogen zij stemmen. “Zo krijgen jongeren een stem.”
In het concept-programma staat ook dat er jaarlijks 100.000 betaalbare woningen moeten worden gebouwd. Een aparte minister voor Wonen gaat zorgen dat huisjesmelkers boetes krijgen bij het vragen van een te hoge huur. Speculanten krijgen een bouwplicht en moeten hun winsten ook besteden aan het bouwen voor starters en ouderen.
Kilo frikandellen
Het eigen risico in de zorg wordt, als het aan de oppositiepartij ligt, stapsgewijs afgeschaft. De btw op groenten en fruit gaat naar nul om gezond eten goedkoper te maken. “Een kilo appels is nu duurder dan een kilo frikandellen.” Wegwerpplastic wordt verboden, tasjes worden beprijsd om de oceanen plasticvrij te maken en er moeten veel meer bomen worden geplant.
De PvdA zet fors in op werk. “Alle werkenden kunnen rekenen op hulp bij pech en op een fatsoenlijk pensioen”, zegt Asscher. Met een werkgarantie worden mensen die hun baan verliezen naar een andere baan begeleid en er komen crisisbanen. Werklozen worden ingezet in sectoren met een tekort aan personeel, zoals de GGD, zorg en onderwijs. Er worden 100.000 basisbanen gecreëerd voor “mensen die nu aan de kant staan”.
Afrekening met vorige kabinet
“Het nieuwe verkiezingsprogramma is een afrekening met de periode dat de PvdA samen met de VVD regeerde in het kabinet-Rutte II”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “De partij keert zich nu tegen besluiten waar ze toen achter stond, zoals de verhuurdersheffing, het eigen risico in de zorg en het leenstelsel.”
“De PvdA kiest ervoor weer een meer klassiek linkse, sociaaldemocratische partij te zijn. Ook de keuze van Asscher om niet zonder GroenLinks en/of de SP te willen regeren duidt op een koerswending naar links”, zegt Boom.
Nieuw toptarief
De partij erkent dat de plannen geld kosten en daarom moeten bedrijven die het milieu vervuilen hogere belastingen gaan betalen, net als techbedrijven als Google en Facebook. Voor topinkomens komt er een nieuw toptarief van 60 procent en een hogere vermogensbelasting.
Het verkiezingsprogramma wordt in januari definitief vastgelegd.
Ondanks veelbelovende woorden over linkse samenwerking lijkt GroenLinks doelbewust Lodewijk Asscher PvdA voor het blok te zetten. De partijleider van de PvdA wordt vlak voor de verkiezingen neergezet als medeschuldige van het toeslagendrama bij de Belastingdienst.
„Een dergelijke actie van GroenLinks kan niet zijn gebeurd zonder de instemming van Jesse Klaver”, zegt politiek commentator Wouter de Winther in een nieuwe aflevering van Afhameren.
Gekozen Lijsttrekker GL
Klaver, die op het congres13.06.2020 met 92 procent van de stemmen als enige kandidaat werd gekozen als lijsttrekker, herhaalde zijn ambitie dat hij zijn partij na de volgende verkiezingen ‘voor het eerst een regering in wil leiden’.
Bij de kabinetsformatie van 2017 liepen onderhandelingen over kabinetsdeelname nog mis. Dit keer hoopt Klaver door samenwerking met linkse partijen PvdA en SP, PvdD en huidige regeringspartij D66 bij de formatie sterker te staan.
Met die ‘linkse en progressieve’ partijen wil hij zorgen dat de wereld na de coronacrisis niet terug gaat naar hoe het was. ,,Corona heeft ons de wereld op een andere manier laten zien”, stelt Klaver. ,,We kunnen niet terug naar bezuinigen op de zorg, de politie en het onderwijs, cultuur, niet terug naar ongeremd de wereld over vliegen, niet terug naar bedrijven die in goede tijden alle winst houden en in slechte tijden de rekening bij gewone mensen neerleggen.”
Telegraaf 16.06.2020
Stembusakkoord
Een motie die GroenLinks oproept om samen te werken met PvdA, SP, PvdD en D66, een stembusakkoord met die partijen te sluiten en op bepaalde punten een gezamenlijk programma te schrijven, werd door 95 procent van de leden gesteund. GroenLinks, SP en PvdA hielden begin maart al een eerste gezamenlijke bijeenkomst. Pogingen tot linkse samenwerking strandden in het verleden altijd. Klaver zal, laat zijn woordvoerder weten, de komende tijd ‘in gesprek gaan met andere progressieve partijen’.
Het stembusakkoord PvdA, SP, PvdD en D66 !?!?
GroenLinks wil bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten.
Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag 13.06.2020, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
GroenLinks + PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen dePvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Telegraaf 06.11.2020
Reactie Jongere GL en PvdA
Ook de jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
NOS 05.11.2020 De linkse oppositiepartijen GroenLinks en PvdA willen niet zonder elkaar deel uitmaken van een nieuw kabinet, na de komende Tweede Kamerverkiezingen in maart volgend jaar. Ze hebben formeel nog niks afgesproken of vastgelegd. Maar vijf maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen spreken de partijleiders Klaver en Asscher zich ondubbelzinnig voor nauwe samenwerking uit: alleen samen in een coalitie, of samen in de oppositie. En ze willen ook de derde linkse oppositiepartij, de SP, er graag bij.
Asscher kwam er als eerste mee, afgelopen zondag bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij. Hij zei daar niet zonder linkse bondgenoten in een kabinet te willen stappen. En dat betekent volgens hem niet zonder GroenLinks en/of de SP: ,,Zo is het. We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen”. Daarmee verwees hij naar de vorige kabinetsperiode, toen de PvdA alleen met de VVD regeerde. Dat leidde voor de PvdA tot de grootste verkiezingsnederlaag ooit in de Nederlandse politiek.
Links motorblok
GroenLinks-voorman Jesse Klaver reageert desgevraagd instemmend op de uitspraak van Asscher: “Wij willen een links motorblok en de PvdA en GroenLinks zijn dan een hele logische combinatie. De SP laat zien dat ze toch graag in een volgend kabinet wil, dus ik kan me ook voorstellen dat de SP zich daarbij aansluit. En als D66 echt linksaf wil, ben ik ook blij met D66, maar in ieder geval de PvdA en GroenLinks.”
Klaver zegt ook: “Ik heb eigenlijk precies dezelfde mededeling als Lodewijk Asscher heeft gedaan: wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA. Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt doe je samen niet mee.”
Partijleider Lilian Marijnissen van de SP zou het “machtig mooi” vinden als de linkse partijen erin slagen samen zo’n ‘links motorblok’ te vormen dat volgend jaar in de formatie het voortouw kan nemen. “Die partijen staan ideologisch het dichtst bij ons.” Andere partijen kunnen wat haar betreft ook aansluiten.
In tegenstelling tot 2017 sluit de SP deze keer de VVD niet pertinent uit, zei Marijnissen al eerder. Maar de verschillen met die partij zijn zo groot dat ze de kans op regeringssamenwerking zeer klein acht. GroenLinks en de PvdA sluiten de VVD evenmin uit, al willen ze liever zonder die partij regeren.
Grote meningsverschillen
De uitspraken van vooral Klaver en Asscher kunnen van grote invloed zijn bij de kabinetsformatie volgend jaar. Samen staan ze op circa 30 zetels in de peilingen, ze hopen op meer. Als ze elkaar inderdaad niet loslaten, zijn ze in de positie samen meer eisen te stellen dan wanneer ze afzonderlijk meeonderhandelen en zich tegen elkaar laten uitspelen.
De afgelopen decennia is er door de linkse partijen al vele malen gesproken over samenwerking. In de praktijk lukte dat nooit, meestal doordat de PvdA doorgaans groter was en vaak deel uitmaakte van kabinetten, waardoor er grote meningsverschillen met de andere twee ontstonden.
De huidige situatie is anders, doordat zowel GroenLinks en de SP als de PvdA nu deel uitmaken van de oppositie en de fracties in omvang niet veel verschillen. GroenLinks en de SP hebben elk 14 zetels en de PvdA 9. Deze kabinetsperiode trekken de drie partijen ook geregeld samen op tegen het kabinet.
AD 05.11.2020 De Partij van de Arbeid en GroenLinks stappen niet zonder elkaar in een nieuw kabinet. Die belofte doen de leiders van beide partijen, Lodewijk Asscher en Jesse Klaver, ruim vier maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Het is voor het eerst in jaren dat de linkse partijen elkaar zó innig vasthouden in aanloop naar Tweede Kamerverkiezingen. ,,Wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA’’, zo liet GroenLinks-leider Klaver donderdag weten. ,,Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt, doe je samen niet mee.’’
PvdA-leider Asscher zei afgelopen zondag al, bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij, dat hij niet zonder een linkse bondgenoot wil regeren. ,,We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen’’, aldus Asscher over de samenwerking in het vorige kabinet met de VVD. Na die regeerperiode werd de PvdA keihard afgestraft en zakte de partij terug van 38 naar 9 zetels in de Kamer.
Peilingen
Dat nóóit weer, is nu de gedachte bij Asscher. Zijn partij staat op 11 tot 15 zetels in de peilingen. GroenLinks zou 13 tot 15 zetels halen, volgens de laatste Peilingwijzer. Alleen de VVD springt er uit, met ruim 40 zetels. Toch wil Asscher ‘het liefst helemaal niet’ met de VVD regeren. ,,Maar als ik nu naar de peilingen kijk, moeten we dat maar afwachten.’’
Kortom: Asscher houdt er rekening mee dat hij opnieuw met Rutte moet onderhandelen. Als dat zo is, zal Klaver ook aanschuiven. Op die manier kan Asscher ‘middelen’ tussen de ietwat linksere Klaver en de rechtse VVD-plannen. Door Klaver te laten meeregeren, kan Asscher bovendien zijn linkse concurrent ‘neutraliseren’: GroenLinks zit niet meer in de oppositie en kan niet klagen over PvdA-beleid.
De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking, aldus Gerrit Voerman, hoogleraar.
Ruk naar links
Jesse Klaver lijkt er dit keer op gebrand om mee te regeren. Bij de vorige formatie greep zijn partij net naast een plek in het kabinet: Klaver kwam er tijdens de onderhandelingen niet uit met VVD, CDA en D66. Door in een volgend kabinet wél mee te doen, kan hij het huidige klimaat- en stikstofbeleid een ruk naar links geven.
Dat de twee linkse partijen elkaar nu al het ‘ja-woord’ geven, heeft ook te maken met de ‘crisis op links’, zegt hoogleraar politieke partijen Gerrit Voerman van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,PvdA, GroenLinks en SP doen het in de peilingen niet best. Samen staan zij op minder zetels dan de PvdA in z’n eentje had voorafgaand aan de verkiezingen van 2017. De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking.’’
Kritiek
Door nu al te melden dat de partijen samen in het kabinet willen, voorkomen ze volgens Voerman een ‘paniekerige indruk’ in het geval ze het pas kort voor de verkiezingen bekend zouden maken. ,,Nu laten ze zien dat het een weloverwogen keuze is.’’
Maar er is ook kritiek. Zo vreest voormalig PvdA-Kamerlid Jan Vos dat de samenwerking gematigde PvdA-kiezers kan afschrikken. ,,De PvdA was een progressieve doorbraakpartij, niet een (conservatieve) linkse partij’’, meldt Vos op Twitter. Hij zegt dat de PvdA zich ‘zonder noodzaak politiek afhankelijk’ maakt.
Telegraaf 30.06.2020 De jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
Een meerderheid van de leden stemde op het partijcongres van GroenLinks voor een voorstel om in de aanloop naar de verkiezingen tot een programma op hoofdpunten te komen. Ook het bestuur van GroenLinks steunde dit plan. PvdA-leden willen zoveel mogelijk linkse samenwerking. Een voorstel om met GroenLinks samen te gaan (één kandidatenlijst en één verkiezingsprogramma) werd door 60 procent van de PvdA’ers weggestemd.
De Jonge Socialisten van de partij en DWARS, de jongerenafdeling van GroenLinks, willen ook geen fusie, maar wel samenwerking op hoofdpunten. Dan kan ook na de verkiezingen een „links front” blijven bestaan, zo schrijven ze in het Nederlands Dagblad. De partijen moeten zich op linkse, progressieve onderwerpen focussen, vinden de jongeren, om duurzaam uit de coronacrisis te komen: klimaat, economische gelijkheid en volkshuisvesting.
De jongerenclubs pleitten, samen met de jongerenafdeling Rood van de SP, in 2004 al, en in latere jaren ook nog, voor verregaande samenwerking. De SP zit nu niet bij deze oproep. „We hebben de SP niet bewust uitgesloten”, zegt Luna Koops van de Jonge Socialisten. „Maar dit leek ons de meest kansrijke optie. GL en PvdA zijn de laatste jaren naar elkaar toegegroeid. Op de meeste thema’s vinden we hetzelfde.”
Telegraaf 16.06.2020 Ondanks veelbelovende woorden over linkse samenwerking lijkt GroenLinks doelbewust Lodewijk Asscher voor het blok te zetten. De partijleider van de PvdA wordt vlak voor de verkiezingen neergezet als medeschuldige van het toeslagendrama bij de Belastingdienst.
„Een dergelijke actie van GroenLinks kan niet zijn gebeurd zonder de instemming van Jesse Klaver”, zegt politiek commentator Wouter de Winther in een nieuwe aflevering van Afhameren.
Parool 09.06.2020 GroenLinks wil bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten. Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan.
Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag, gestemd. Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
Programma
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen de PvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
AD 09.06.2020 GroenLinks moet bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten. Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen de PvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Tweede Kamerlid Selçuk Öztürkstapt per direct op als voorzitter van de partij DENK. Dat heeft hij vandaag 06.06.2020 bekendgemaakt op een ledenraadpleging van zijn partij. Zijn positie stond al langere tijd onder druk door flinke onenigheid binnen de partij. Ook secretaris Zahir Rana treedt terug uit het bestuur van Denk.
Het opstappen van Öztürk lijkt het voorlopige slotstuk van maandenlang gedoe bij de partij. De drie Kamerleden gingen lange tijd ruziënd over straat. Tot half mei 2020, toen de strijdbijl werd begraven.
Daar was nogal wat aan vooraf gegaan. Het begon in maart 2020 toen Tunahan Kuzu ineens stopte als partijleider. Al snel werd duidelijk dat hij intern onder druk was gezet na een buitenrechtelijke affaire met een vrijwilligster van de partij, die hem betichtte van grensoverschrijdend gedrag.
Kuzu beschuldigde daarop zijn mede-Kamerlid en partijvoorzitter Öztürk van broedermoord om hem uit te partij te werken. Daarop verscheen het derde Kamerlid Farid Azarkan ten tonele die het partijbestuur -met daarin Öztürk – opriep om af te treden.
Het inmiddels nog maar twee koppige bestuur reageerde daarop door Azarkan als lid van de partij te royeren. Dat werd door een beroepscommissie van de partij teruggedraaid.
De afgelopen tijd maakten Kuzu en Öztürk beiden bekend na de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar niet terug te zullen keren in de Tweede Kamer.
In zijn afscheidsspeech zei vertrekkend partijvoorzitter Öztürk: “Mensen komen en gaan, maar het gedachtegoed van Denk zal altijd blijven bestaan.”
“Na 25 jaar maatschappelijke betrokkenheid breekt er een moment aan dat je gezin vraagt om jouw rol te herzien”, verklaart Öztürk. “Ik ben verheugd dat ik mijn voorzitterschap met opgeheven hoofd en een goed gevoel kan overdragen aan de nieuwe lichting.”
Öztürk maakte aan alle leden excuses voor de gebeurtenissen van de afgelopen tijd, waarin de top van de partij aldoor ruziënd in de publiciteit kwam. Öztürk blijft nog wel Kamerlid namens Denk, tot de verkiezingen van maart 2021. Er is nu een tijdelijk bestuur aangesteld.
Öztürk heeft Denk vijf jaar geleden samen met Tuhanan Kuzu opgericht, toen ze samen uit de PvdA stapten “We stonden er vijf jaar geleden alleen voor, Kuzu en ik, toen we uit de Partij van de Arbeid stapten.
Maar ik ben trots op alles wat we hebben bereikt. We hebben nu duizenden leden. We kregen van een kwart miljoen mensen het vertrouwen en dat blijven we waarmaken”. Sommige leden zeiden voorafgaand aan de bijeenkomst te hopen op het vertrek van Öztürk.
AD 08.06.2020
Onderzoek
Er komt alsnog een gedegen onafhankelijkonderzoek’ naar eventuele integriteitsschendingen en een interne machtsstrijd binnen de organisatie van Denk. Dat hebben de leden beslist, blijkt uit een besluitenlijst van moties die zaterdag 06.06.2020 op de ledenvergadering zijn ingediend.
Het inmiddels opgestapte bestuur onder leiding van toenmalig partijvoorzitter en Kamerlid Selçuk Öztürk had eerder adviesbureau Berenschot in de arm genomen om zo’n heikel onderzoek in te stellen, vanwege langlopende ruzies en vermeende schandalen binnen de partij. Een bemiddelaar had dat geadviseerd.
De uitkomsten zouden op de ledenvergadering worden gepresenteerd. Maar vorige week kwam naar buiten dat het onderzoek was afgeblazen. De reden: tijdgebrek.
Nu moet dat omstreden onderzoek er alsnog komen, blijkt na een digitale stemming zaterdagavond 06.06.2020. Een belangrijk onderdeel is ook de beschuldiging van ‘grensoverschrijdend gedrag’ door Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu tegenover een bij Denk betrokken vrouw.
Over die kwestie werd tijdens de ledenvergadering letterlijk geen woord gezegd, al maakte Kuzu wel excuses voor ‘dingen die speelden in zijn persoonlijk leven’.
Integriteitsprotocol
De ledenvergadering van Denk nam, na alle interne sores, vervolgens een motie aan voor het opstellen van een intern integriteitsprotocol. Daarnaast moet er een commissie democratisering en professionalisering komen. De partij zou nu teveel worden gerund door een paar mensen in de top, die de banen uitdelen. Verder is het niet meer de bedoeling dat er mensen zijn met dubbele petten binnen de beweging.
Het is niet het idee dat het interim-bestuur – dat er zit tot oktober 2020 – al een begin gaat maken met de uitvoering van de moties, vertelt interim-voorzitter Metin Çelik.
interim-Voorzitter Metin Çelik: “De secretaris en ik hebben expliciet de opdracht gekregen om ons bezig te houden met een vijftal zaken: de aankomende verkiezingen, de zoektocht naar geschikte kandidaten voor de lijst, het organiseren van de volgende algemene ledenvergadering, het opzetten van bestuursverkiezingen en het voortzetten van de dagelijkse bedrijfsvoering. Daar zit niet het uitvoeren van aangenomen moties bij.”
Ook wordt de zittingsperiode verkort door de vakantietijd. “De komende tijd zal het interim-bestuur met alle entiteiten binnen Denk hierover in gesprek gaan, waarbij we vooral ook de verwachtingen zullen managen.” Uitvoering van de motie over ‘een serieus onderzoek’ is volgens Çelik sowieso aan een nieuw en lang zittend bestuur.
Tijdens de #ALV hebben de leden o.a. onderstaande moties aangenomen om de partij te verbeteren. Tegelijkertijd spreken de leden hun vertrouwen uit in de partijleiders.
Maw,de leden willen verbeteringen én blijven geloven in de kracht van#Denk.
Telegraaf 08.09.2020 Het bestuur van Denk draagt Farid Azarkan voor als lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen van komend voorjaar. Hij is de enige gegadigde. Tijdens een ledenvergadering op 26 september wordt zijn kandidatuur bekrachtigd.
Azarkan is al voorzitter van de Denk-fractie in de Tweede Kamer. Hij heeft die functie overgenomen van Tunahan Kuzu, die bij de vorige verkiezingen nog lijsttrekker was.
Met Azarkan heeft Denk „een fantastische aanvoerder”, vindt partijvoorzitter Metin Çelik. „Hij is een scherp debater, een voorvechter voor gelijke kansen en een ervaren politicus die de waarden van Denk overtuigend uitdraagt.”
Afgelopen voorjaar kwam Azarkan nog hard in aanvaring met toenmalig partijvoorzitter en collega-Kamerlid Selçuk Öztürk, die hem zelfs wilde royeren als partijlid. Öztürk en Kuzu gingen toen eveneens rollend over straat. Inmiddels is de strijdbijl begraven.
NOS 08.09.2020 Farid Azarkan wordt bij de komende Tweede Kamerverkiezingen lijsttrekker van Denk. Zijn benoeming moet eind deze maand nog worden bekrachtigd door de ledenvergadering, maar dat lijkt een formaliteit: Azarkan is de enige kandidaat en het bestuur draagt hem voor.
Azarkan zit sinds de verkiezingen van 2017 in de Tweede Kamer en sinds maart van dit jaar is hij fractievoorzitter. In het voorjaar waren er allerlei ruzies binnen Denk en Azarkan werd zelfs geroyeerd als lid. Dat werd later teruggedraaid en de drie leden van de Kamerfractie legden hun conflict in mei bij.
Partijvoorzitter Çelik noemt Azarkan een fantastische aanvoerder van Denk: “Hij is een scherp debater, een voorvechter van gelijke kansen en een ervaren politicus die de waarden van Denk overtuigend uitdraagt.”
Azarkan zelf zegt zeer gemotiveerd te zijn om samen met de andere leden te bouwen aan “de nieuwe fase van onze beweging”. Hij wil voorkomen “dat de coronacrisis leidt tot nog meer ongelijkheid, discriminatie en armoede”. Hij kondigt ook aan dat hij zal strijden tegen “extreemrechtse polarisatie”.
AD 08.09.2020 dvocaat Ejder Köse (48) wordt voorgedragen als de nieuwe partijvoorzitter van Denk. Köse heeft Turkse wortels, maar voelt zich thuis in Nederland. ,,Ik wil meer diversiteit binnen de top van Denk.”
Köse (1972) is advocaat sinds 2001 en de grondlegger van Köse Advocaten en de Turkse Juristen Vereniging Nederland. Hij is gespecialiseerd in Internationaal en Europees Recht.
Een eerste zoektocht op internet naar Ejder Köse levert gelijk een op het oog saillante zaak op: Köse was de advocaat van de Turkse minister (van de AK Partij van president Erdogan) die in 2017 met veel tumult Nederland werd uitgezet.
,,Het verbaast me niks dat u gelijk daarover begint”, aldus de advocaat. ,,We zijn niet op ons achterhoofd gevallen. Als ik naar voren wordt geschoven, hou ik hier rekening mee. Weet u: ik ben advocaat en verdedig mensen voor mijn beroep. Ook hooggeplaatste mensen als succesvol raadsheer. Maar als je iemand verdedigt, hoef je het niet met diegene eens te zijn. De schoorsteen moet gewoon roken. En ik ben van deze mevrouw allang niet meer de advocaat.”
Dat klinkt als Hollandse nuchterheid…
(Lacht) ,,Dat is ook onze kantoorslogan: Nederlandse nuchterheid, Turkse passie.”
Vindt u zichzelf eigenlijk een Turkse Nederlander?
,,Ik zou willen zeggen dat ik Turkse wortels heb. Maar nu ga ik er alleen nog op vakantie. Ik woon in Nederland en ik zal hier worden begraven.”
Waarom wilt u eigenlijk Denk-voorzitter worden?
,,Na al het geruzie in de partij vond ik dat ik mijn verantwoordelijkheid moest nemen, aangezien ik al jaren lid ben. Ik denk dat ik met mijn levenservaring een relevante bijdrage kan leveren om Denk er weer bovenop te helpen en een brede partij te creëren.”
Met drie heren in het beoogd bestuur die Turkse wortels hebben? Dat klinkt niet erg divers.
,,Daar hebben we intern lang debatten over gehad. En als we eind deze maand gekozen worden door de leden zullen we daarna zeker een oproep doen voor meer diversiteit binnen de top. Dan denk ik aan een betere man-vrouwverhouding en mensen van allerlei soorten afkomst.”
Heeft u als succesvol advocaat wel tijd voor deze klus?
,,Ik heb er zin in en wil er tijd voor maken. Het voorzitterschap zal me één tot twee dagen per week kosten. Maar ik heb al twintig jaar een kantoor met meerdere advocaten, momenteel vier, die ook zaken van me kunnen overnemen.”
Als u daar straks zit, ligt er nog een heikele kwestie: de leden willen alsnog een onafhankelijk onderzoek naar eventuele integriteitsschendingen door huidig Kamerlid Tunahan Kuzu. Komt dat er?
,,Daar moeten we over discussiëren zodra we er zitten. En dan zal er uiteindelijk een besluit volgen, daar kan ik nu nog niet op vooruitlopen. Maar de leden vinden dit een belangrijk onderwerp, gezien de eerder aangenomen moties. Dus zal het zeker als agendapunt worden meegenomen.”
Vreesde u toen wij belden dat we gelijk zouden beginnen over Denk als ‘de lange arm van Ankara’?
,,Ach, er zijn veel vooroordelen over Denk. Die lange arm van Ankara is er één van. En wat mijzelf betreft kan ik me bij die verbinding ook best nog iets voorstellen, gezien enkele zaken die ik in het verleden heb gedaan. Maar ik heb nu uitgelegd hoe ik als advocaat werk en verder laat ik die Turkije-obsessie bij anderen.”
NU 04.07.2020 Farid Azarkan wil lijsttrekker en politiek leider worden van DENK, zo zei hij zaterdagavond in tv-programma OP1. Zijn ambitie volgt op een aantal roerige maanden binnen DENK, waarin hij onder meer kortstondig uit de partij was gezet. Vooralsnog is hij de enige kandidaat-lijsttrekker.
Onder meer Tunahan Kuzu, Kamerlid en oprichter van Denk, steunt hem als potentiële lijsttrekker van DENK, aldus Azarkan in een persbericht. “Ik voel mij enorm gesteund binnen de partij om samen met alle DENK’ers te strijden voor onze idealen.”
In zijn rol als lijsttrekker en politiek leider wil Azarkan focussen op het streven naar gelijkwaardigheid, benadrukt hij. “Juist nu het debat over institutioneel racisme op het scherp van de snede wordt gevoerd, wil ik het momentum benutten om in Nederland werkelijk gelijkwaardigheid te bewerkstelligen. Ik wil het karwei afmaken.”
Of Azarkan de enige kandidaat-lijsttrekker blijft, moet nog blijken. Na de zomer zullen de DENK-leden hun lijsttrekker kiezen. Wie het tegen Azarkan wil opnemen, kan zich tot 15 augustus melden.
Maandenlange onrust binnen de partij
De onrust binnen DENK begon afgelopen april met een machtsstrijd tussen partijoprichters Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, toenmalig partijvoorzitter. Kuzu besloot zich terug te trekken nadat bekend was geworden dat hij een buitenechtelijke relatie heeft gehad met een partijmedewerkster. Kuzu verdacht Öztürk ervan die informatie naar de pers te hebben gelekt en sprak van een “politieke broedermoordaanslag”.
Niet veel later bekritiseerden Kuzu en Azarkan de werkwijze van Öztürk, die volgens het duo steeds meer zijn eigen gang zou gaan en Kuzu’s politiek leiderschap zou ondermijnen. Daarop verweet Özturk Azarkan op zijn beurt lekken naar de pers en het “saboteren” van bemiddelingspogingen tussen hem en Kuzu.
Onterecht geroyeerd
Begin mei moest Azarkan thuis van zijn vrouw vernemen dat hij was geroyeerd. “Collega Öztürk had waarschijnlijk in een vlaag van verstandsverbijstering gehandeld”, zo kijkt Azarkan er nu op terug.
De boodschap was nooit persoonlijk aan hem overgebracht, maar is wel zonder zijn toestemming naar de ongeveer 3.500 leden gestuurd. Zodoende heeft hij zich ook niet kunnen verweren en daarmee was het royement onterecht, oordeelde de beroepscommissie van de partij. Het besluit moest daarom worden teruggedraaid. Sowieso had Azarkan al diezelfde dag laten weten aan te blijven als fractievoorzitter.
Toch weer samen verder
Azarkan, Öztürk en Kuzu meldden half mei in een verklaring dat ze de ruzie achter zich wilden laten en zich zouden gaan richten op de toekomst van DENK. De drie partijkopstukken stelden constructieve gesprekken te hebben gevoerd en goede afspraken te hebben gemaakt over de toekomst van de partij. Desondanks stapte Öztürk begin juni per direct op als partijvoorzitter.
Azarkan lichtte toe bij OP1: “We hebben elkaar in de ogen gekeken en gezegd: het is niet fraai wat zich afspeelt binnen DENK, mensen waren ontevreden, mensen keken ons erop aan, het was slecht voor de politiek, slecht voor DENK. Vanaf dat moment hebben we gezegd: we richten ons op de toekomst, we kijken naar onze verantwoordelijkheden.” De partij wordt momenteel geleid door een interim-bestuur.
NOS 04.07.2020 Farid Azarkan stelt zich kandidaat om lijsttrekker te worden van Denk bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen. Dat maakte hij bekend in talkshow Op1. Na de zomer kiezen de partijleden de nieuwe lijsttrekker.
Volgens Azarkan, nu al partijleider, blijven de strijd tegen racisme en discriminatie speerpunten van zijn partij. “Juist nu het debat over institutioneel racisme op het scherpst van de snede wordt gevoerd, wil ik het momentum benutten om in Nederland werkelijk gelijkwaardigheid te bewerkstelligen. Ik wil het karwei afmaken.”
De afgelopen maanden was er veel gerommel binnen Denk. Partijvoorzitter Selçuk Öztürk raakte in conflict met Azarkan en collega-partijlid Tunahan Kuzu. Öztürk bracht een buitenechtelijke affaire van Kuzu naar buiten en wilde Azarkan royeren als partijlid. Dat laatste besluit werd teruggedraaid door een beroepscommissie.
De drie leden van Denk hebben hun ruzie in mei uitgepraat. Öztürk liet daarna weten te zullen stoppen als Kamerlid en partijvoorzitter. Azarkan zei in Op1 dat hij op de steun van zijn collega’s kan rekenen. “Kuzu steunt me voor 200 procent, Öztürk voor 100 procent.”
Over zijn partij @DENKnl heeft @F_azarkan vanavond bij #Op1 nieuws: hij wil de nieuwe lijsttrekker worden. Na alle opschudding binnen de partij steunen Kuzu en Öztürk hem volledig in zijn keuze. ‘Ze staan 100% achter me, ook omdat ze graag willen dat DENK doorgaat.’ #Op1pic.twitter.com/bz6RxdSvuj
Telegraaf 04.07.2020 Na een politiek jaar vol intern geruzie steekt Farid Azarkan bij Denk zijn vinger op om lijsttrekker te willen worden. Partijgenoot Tunahan Kuzu staat volgens hem „voor 200 procent” achter hem, Selcuk Öztürk – met wie hij eerder stevig botste – „voor 100 procent.”
Bij splinterpartij Denk vochten de drie Kamerleden de afgelopen periode elkaar de tent uit. Het draaide om een machtsstrijd, waarbij Azarkan en Kuzu naar elkaar toe trokken en Öztürk zich buitenspel gezet voelde.
Via de in het nauw gedreven Öztürk lekte vervolgens uit dat Kuzu een affaire zou hebben gehad met een medewerkster van Denk. Daarbij werd geïnsinueerd dat het om een MeToo-affaire zou gaan. Het slachtoffer zelf wil daar niks over zeggen. Wat er precies is gebeurd, is nooit duidelijk geworden.
Kuzu reageerde op Öztürk door diens acties aan zijn adres te betitelen als „politieke zelfmoord.”
De interne ruzie raakt de partij hard. Azarkan – die aangeeft bij Denk de eerste man te willen worden – mengde zich in de kwestie door in een filmpje aan Öztürk te zeggen dat hij vond dat hij moest dimmen. „Een vlaag van verstandsverbijstering”, zo betitelde Azarkan de aantijgingen van Öztürk aan het adres van Kuzu.
Zand erover
In praatprogramma Op1 laat Azarkan weten dat hij over alles zand wil doen. Hij wil Denk gaan leiden en zegt dat hij daarvoor het fiat heeft van zowel Öztürk als Kuzu. De strijdbijl is volgens hem een poosje geleden al begraven. Er is een soort van mediation geweest. „Met drie Bert van Leeuwens (presentator van tv-programma het Diner, red.) zaten we aan tafel”, zo omschrijft hij de sussende praatsessies.
Politieke partij Denk ligt in de Tweede Kamer nogal eens onder vuur. Via filmpjes op sociale media met daarin bedenkelijk knip- en plakwerk zet de partij andere Kamerleden met een allochtone achtergrond geregeld te kakken. Laatst zette Azarkan SP-leider Marijnissen bovendien weg als ’beschonken komkommer’.
Bij Op1 reageert Azarkan daarop. Hij wuift de kritiek weg. Volgens hem is Denk ’erg scherp op de persoon, op de emotie.’ „Dat past bij een partij die het nog moet leren”, vindt hij. Hij trekt de vergelijking met stervoetballer Christiano Ronaldo. Als al diens overtredingen op een rij zouden worden gezet, zou dat ook geen fraai beeld opleveren, stelt hij.
AD 04.07.2020 Farid Azarkan wil de lijst gaan trekken voor de politieke partij Denk bij de landelijke verkiezingen volgend jaar maart. Dat zei Azarkan zaterdagavond bij het televisieprogramma Op1.
,,Het kan verkeren, ik wil de lijst graag trekken”, aldus Azarkan. Formeel is er komende maand een procedure geopend, waardoor ook andere Denk-leden zich onder voorwaarden kunnen kandideren voor het lijsttrekkerschap.
De top van de politieke partij, waaronder Azarkan, moest begin juni tijdens een digitale algemene ledenvergadering nog door het stof over de slechte interne gang van zaken bij Denk. Ruzies en achterklap beheersten lang de partij.
Fractievoorzitter Farid Azarkan en Kamerlid Tunahan Kuzu stonden enkele maanden lijnrecht tegenover Kamerlid en toenmalig partijvoorzitter Selçuk Öztürk. Azarkan werd in die periode zelfs geroyeerd, maar dat besluit werd teruggedraaid.
Azarkan: ,,Het was allemaal niet fraai en niet goed.” Uiteindelijk is de ruzie gesust, met behulp van drie vertrouwelingen en lange wandelingen, aldus de fractieleider. ,,We hebben inmiddels laten zien dat we de boel bij elkaar kunnen houden.”
Öztürk heeft het veld geruimd als voorzitter, maar de vraag bleef vooralsnog op tafel liggen wie Denk door de verkiezingen heen ging helpen. Dat wil Azarkan dus.
Integriteit
Overigens wachten de leden nog steeds op een ‘gedegen onafhankelijk onderzoek’ naar eventuele integriteitsschendingen en een interne machtsstrijd binnen de organisatie van Denk. Daartoe besloot de ledenvergadering.
Daarop reagerend zei de kandidaat-lijsttrekker zaterdagavond dat er al een onderzoek gedaan is naar integriteitsschendingen waar niets uitgekomen is, maar dat was niet onafhankelijk. Toch vindt Azarkan: ,,We hebben dat achter ons gelaten.”
Eind september houdt Denk een ledenvergadering om de lijsttrekker te kiezen. Azarkan geeft aan dat hij steun heeft voor zijn kandidatuur van Kuzu en Öztürk.
MSN 04.07.2020 Farid Azarkan wil lijsttrekker en politiek leider worden van DENK, zo zei hij zaterdagavond in tv-programma OP1. Zijn ambitie volgt op een aantal roerige maanden binnen DENK, waarin hij onder meer kortstondig uit de partij was gezet. Vooralsnog is hij de enige kandidaat-lijsttrekker.
Onder meer Tunahan Kuzu, Kamerlid en oprichter van Denk, steunt hem als potentiële lijsttrekker van DENK, aldus Azarkan in een persbericht. “Ik voel mij enorm gesteund binnen de partij om samen met alle DENK’ers te strijden voor onze idealen.”
In zijn rol als lijsttrekker en politiek leider wil Azarkan focussen op het streven naar gelijkwaardigheid, benadrukt hij. “Juist nu het debat over institutioneel racisme op het scherp van de snede wordt gevoerd, wil ik het momentum benutten om in Nederland werkelijk gelijkwaardigheid te bewerkstelligen. Ik wil het karwei afmaken.”
Of Azarkan de enige kandidaat-lijsttrekker blijft, moet nog blijken. Na de zomer zullen de DENK-leden hun lijsttrekker kiezen. Wie het tegen Azarkan wil opnemen, kan zich tot 15 augustus melden.
Maandenlange onrust binnen de partij
De onrust binnen DENK begon afgelopen april met een machtsstrijd tussen partijoprichters Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, toenmalig partijvoorzitter. Kuzu besloot zich terug te trekken nadat bekend was geworden dat hij een buitenechtelijke relatie heeft gehad met een partijmedewerkster. Kuzu verdacht Öztürk ervan die informatie naar de pers te hebben gelekt en sprak van een “politieke broedermoordaanslag”.
Niet veel later bekritiseerden Kuzu en Azarkan de werkwijze van Öztürk, die volgens het duo steeds meer zijn eigen gang zou gaan en Kuzu’s politiek leiderschap zou ondermijnen. Daarop verweet Özturk Azarkan op zijn beurt lekken naar de pers en het “saboteren” van bemiddelingspogingen tussen hem en Kuzu.
Onterecht geroyeerd
Begin mei moest Azarkan thuis van zijn vrouw vernemen dat hij was geroyeerd. “Collega Öztürk had waarschijnlijk in een vlaag van verstandsverbijstering gehandeld”, zo kijkt Azarkan er nu op terug.
De boodschap was nooit persoonlijk aan hem overgebracht, maar is wel zonder zijn toestemming naar de ongeveer 3.500 leden gestuurd. Zodoende heeft hij zich ook niet kunnen verweren en daarmee was het royement onterecht, oordeelde de beroepscommissie van de partij. Het besluit moest daarom worden teruggedraaid. Sowieso had Azarkan al diezelfde dag laten weten aan te blijven als fractievoorzitter.
Toch weer samen verder
Azarkan, Öztürk en Kuzu meldden half mei in een verklaring dat ze de ruzie achter zich wilden laten en zich zouden gaan richten op de toekomst van DENK. De drie partijkopstukken stelden constructieve gesprekken te hebben gevoerd en goede afspraken te hebben gemaakt over de toekomst van de partij. Desondanks stapte Öztürk begin juni per direct op als partijvoorzitter.
Azarkan lichtte toe bij OP1: “We hebben elkaar in de ogen gekeken en gezegd: het is niet fraai wat zich afspeelt binnen DENK, mensen waren ontevreden, mensen keken ons erop aan, het was slecht voor de politiek, slecht voor DENK. Vanaf dat moment hebben we gezegd: we richten ons op de toekomst, we kijken naar onze verantwoordelijkheden.” De partij wordt momenteel geleid door een interim-bestuur.
Parool 07.06.2020 Er komt alsnog een ‘gedegen onafhankelijk onderzoek’ naar eventuele integriteitsschendingen en een interne machtsstrijd binnen de organisatie van Denk. Dat hebben de leden beslist, blijkt uit een besluitenlijst van moties die zaterdag op de ledenvergadering zijn ingediend.
Het inmiddels opgestapte bestuur onder leiding van toenmalig partijvoorzitter en Kamerlid Selçuk Öztürk had eerder adviesbureau Berenschot in de arm genomen om zo’n heikel onderzoek in te stellen, vanwege langlopende ruzies en vermeende schandalen binnen de partij. Een bemiddelaar had dat geadviseerd.
De uitkomsten zouden op de ledenvergadering worden gepresenteerd. Maar vorige week kwam naar buiten dat het onderzoek was afgeblazen. De reden: tijdgebrek.
Nu moet dat omstreden onderzoek er alsnog komen, blijkt na een digitale stemming zaterdagavond. Een belangrijk onderdeel is ook de beschuldiging van ‘grensoverschrijdend gedrag’ door Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu tegenover een bij Denk betrokken vrouw. Over die kwestie werd tijdens de ledenvergadering letterlijk geen woord gezegd, al maakte Kuzu wel excuses voor ‘dingen die speelden in zijn persoonlijk leven’
De tekst van de motie over het alsnog uit te voeren onderzoek naar de interne perikelen bij Denk.BEELD INDIENER HANS STRAETER
Geteisterd
Denk werd de afgelopen maanden geteisterd door interne conflicten. De beschuldiging van de vrouw richting Kuzu zou door Öztürk als drukmiddel zijn gebruikt om Kuzu af te zetten als partijleider. Die beschuldigde de toenmalige partijvoorzitter daarna van ‘politieke broedermoord’ en ‘chantage’.
De nieuwe politiek leider, Azarkan, werd door Öztürk prompt uit de partij gezet nadat die de partijvoorzitter had gevraagd terug te treden. Dat besluit werd door een beroepscommissie teruggedraaid. Onlangs begroeven de heren de strijdbijl en ze maakten zaterdag volop hun excuses voor al het moddergooien.
Öztürk zei ook tijdens een emotionele speech dat hij per direct wilde opstappen als voorzitter van Denk. Hij noemde als belangrijkste reden voor zijn vertrek dat hij meer tijd aan zijn gezin wil besteden, na 25 jaar maatschappelijk actief te zijn geweest. Ook vindt Öztürk dat het ‘tijd is voor een nieuwe lichting’.
Integriteitsprotocol
De ledenvergadering van Denk nam, na alle interne sores, vervolgens een motie aan voor het opstellen van een intern integriteitsprotocol. Daarnaast moet er een commissie democratisering en professionalisering komen. De partij zou nu teveel worden gerund door een paar mensen in de top, die de banen uitdelen. Verder is het niet meer de bedoeling dat er mensen zijn met dubbele petten binnen de beweging.
Het is niet het idee dat het interim-bestuur – dat er zit tot oktober 2020 – al een begin gaat maken met de uitvoering van de moties, vertelt interim-voorzitter Metin Çelik.
Çelik: “De secretaris en ik hebben expliciet de opdracht gekregen om ons bezig te houden met een vijftal zaken: de aankomende verkiezingen, de zoektocht naar geschikte kandidaten voor de lijst, het organiseren van de volgende algemene ledenvergadering, het opzetten van bestuursverkiezingen en het voortzetten van de dagelijkse bedrijfsvoering. Daar zit niet het uitvoeren van aangenomen moties bij.”
Ook wordt de zittingsperiode verkort door de vakantietijd. “De komende tijd zal het interim-bestuur met alle entiteiten binnen Denk hierover in gesprek gaan, waarbij we vooral ook de verwachtingen zullen managen.” Uitvoering van de motie over ‘een serieus onderzoek’ is volgens Çelik sowieso aan een nieuw en lang zittend bestuur.
DENK 2.0
Tijdens de #ALV hebben de leden o.a. onderstaande moties aangenomen om de partij te verbeteren. Tegelijkertijd spreken de leden hun vertrouwen uit in de partijleiders.
Maw, de leden willen verbeteringen én blijven geloven in de kracht van #Denk.
AD 07.06.2020 Er komt alsnog een ‘gedegen onafhankelijk onderzoek’ naar eventuele integriteitsschendingen en een interne machtsstrijd binnen de organisatie van Denk. Dat hebben de leden beslist, blijkt uit een besluitenlijst van moties die zaterdag op de ledenvergadering zijn ingediend.
Het inmiddels opgestapte bestuur onder leiding van toenmalig partijvoorzitter en Kamerlid Selçuk Öztürk had eerder adviesbureau Berenschot in de arm genomen om zo’n heikel onderzoek in te stellen, vanwege langlopende ruzies en vermeende schandalen binnen de partij. Een bemiddelaar had dat geadviseerd.
De uitkomsten zouden op de ledenvergadering worden gepresenteerd. Maar vorige week kwam naar buiten dat het onderzoek was afgeblazen. De reden: tijdgebrek.
Nu moet dat omstreden onderzoek er alsnog komen, blijkt na een digitale stemming zaterdagavond. Een belangrijk onderdeel is ook de beschuldiging van ‘grensoverschrijdend gedrag’ door Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu tegenover een bij Denk betrokken vrouw. Over die kwestie werd tijdens de ledenvergadering letterlijk geen woord gezegd, al maakte Kuzu wel excuses voor ‘dingen die speelden in zijn persoonlijk leven’.
Denk werd de afgelopen maanden geteisterd door interne conflicten. De beschuldiging van de vrouw richting Kuzu zou door Öztürk als drukmiddel zijn gebruikt om Kuzu af te zetten als partijleider. Die beschuldigde de toenmalige partijvoorzitter daarna van ‘politieke broedermoord’ en ‘chantage’.
De nieuwe politiek leider, Azarkan, werd door Öztürk prompt uit de partij gezet nadat die de partijvoorzitter had gevraagd terug te treden. Dat besluit werd door een beroepscommissie teruggedraaid. Onlangs begroeven de heren de strijdbijl en ze maakten zaterdag volop hun excuses voor al het moddergooien.
Öztürk zei ook tijdens een emotionele speech dat hij per direct wilde opstappen als voorzitter van Denk. Hij noemde als belangrijkste reden voor zijn vertrek dat hij meer tijd aan zijn gezin wil besteden, na 25 jaar maatschappelijk actief te zijn geweest. Ook vindt Öztürk dat het ‘tijd is voor een nieuwe lichting’.
Integriteitsprotocol
De ledenvergadering van Denk nam, na alle interne sores, vervolgens een motie aan voor het opstellen van een intern integriteitsprotocol. Daarnaast moet er een commissie democratisering en professionalisering komen. De partij zou nu teveel worden gerund door een paar mensen in de top, die de banen uitdelen. Verder is het niet meer de bedoeling dat er mensen zijn met dubbele petten binnen de beweging.
Het is niet het idee dat het interim-bestuur – dat er zit tot oktober – al een begin gaat maken met de uitvoering van de moties, vertelt interim-voorzitter Metin Çelik.
Çelik: ,,De secretaris en ik hebben expliciet de opdracht gekregen om ons bezig te houden met een vijftal zaken: de aankomende verkiezingen, de zoektocht naar geschikte kandidaten voor de lijst, het organiseren van de volgende algemene ledenvergadering, het opzetten van bestuursverkiezingen en het voortzetten van de dagelijkse bedrijfsvoering. Daar zit niet het uitvoeren van aangenomen moties bij.”
Ook wordt de zittingsperiode verkort door de vakantietijd. ,,De komende tijd zal het interim-bestuur met alle entiteiten binnen Denk hierover in gesprek gaan, waarbij we vooral ook de verwachtingen zullen managen.” Uitvoering van de motie over ‘een serieus onderzoek’ is volgens Çelik sowieso aan een nieuw en lang zittend bestuur.
Tijdens de #ALV hebben de leden o.a. onderstaande moties aangenomen om de partij te verbeteren. Tegelijkertijd spreken de leden hun vertrouwen uit in de partijleiders.
Maw,de leden willen verbeteringen én blijven geloven in de kracht van #Denk.
NU 06.06.2020 Selçuk Öztürk stopt per direct als voorzitter van DENK, zo heeft hij zaterdag bekendgemaakt tijdens de algemene ledenvergadering. Ook secretaris Zahir Rana treedt per direct af. Een tijdelijk bestuur zal de komende maanden de leiding overnemen, meldt de partij in een verklaring.
“Na 25 jaar maatschappelijke betrokkenheid breekt er een moment aan dat je gezin vraagt om jouw rol te herzien”, verklaart Öztürk. “Ik ben verheugd dat ik mijn voorzitterschap met opgeheven hoofd en een goed gevoel kan overdragen aan de nieuwe lichting.”
Diverse partijkopstukken, onder wie Öztürk en fractieleider Farid Azarkan, vochten de afgelopen maanden een publieke ruzie uit. Die begon met een machtsstrijd tussen partijoprichters Tunahan Kuzu en Öztürk, nadat Kuzu zich terugtrok omdat bekend was geworden dat hij een buitenechtelijke relatie met een partijmedewerkster had gehad.
‘We laten de ruzie achter ons’
Kuzu verweet Öztürk toen “broedermoord” omdat hij de affaire aan het licht zou hebben gebracht. Het partijdispuut eindigde in het royement van Azarkan, maar dit besluit werd later teruggedraaid door een beroepscommissie van de partij zelf.
Azarkan, Öztürk en Kuzu meldden half mei 2020 in een verklaring dat ze de ruzie achter zich wilden laten en zich zouden gaan richten op de toekomst van DENK. De drie partijkopstukken stelden constructieve gesprekken te hebben gevoerd en goede afspraken te hebben gemaakt over de toekomst van de partij.
NOS 06.06.2020 Partijvoorzitter Selçuk Öztürk van Denk legt zijn functie neer. Dat heeft hij gezegd op een ledenvergadering die in verband met de coronaregels door 30 mensen bijgewoond werd en die de leden thuis digitaal konden volgen.
Öztürk gaf als reden de lange werkweken die hij maakt, soms van 80 uur. Hij zei dat zijn gezin erom vroeg. “Dan word je emotioneel”, zei hij, zichtbaar aangedaan. Maar de ruzies in de partij zullen ook een rol hebben gespeeld.
Öztürk maakte aan alle leden excuses voor de gebeurtenissen van de afgelopen tijd, waarin de top van de partij aldoor ruziënd in de publiciteit kwam. Öztürk blijft nog wel Kamerlid namens Denk, tot de verkiezingen van maart 2021. Er is nu een tijdelijk bestuur aangesteld.
Öztürk heeft Denk vijf jaar geleden samen met Tuhanan Kuzu opgericht, toen ze samen uit de PvdA stapten “We stonden er vijf jaar geleden alleen voor, Kuzu en ik, toen we uit de Partij van de Arbeid stapten.
Maar ik ben trots op alles wat we hebben bereikt. We hebben nu duizenden leden. We kregen van een kwart miljoen mensen het vertrouwen en dat blijven we waarmaken”. Sommige leden zeiden voorafgaand aan de bijeenkomst te hopen op het vertrek van Öztürk.
Broedermoord
Op de vergadering van vandaag moet de top verantwoording afleggen over de knallende ruzie binnen Denk, die de afgelopen maanden tot een breuk binnen de partij leek te leiden. Maar na maanden van gerommel legden de drie leden van de Denk-fractie het half mei weer bij, al zitten de leden nog met veel vragen. In het conflict stonden Kamerlid Azarkan en Kuzu tegenover partijvoorzitter Öztürk. Er vielen termen als ‘broedermoord’ en ‘incompetent’.
Eind maart maakte Kuzu bekend dat hij na de verkiezingen niet meer zou terugkeren in de politiek. Eerst verklaarde hij dat het werk in de Tweede Kamer een te grote belasting was geworden, later bleek er een machtsstrijd in de partij te spelen waarbij berichten over een buitenechtelijke affaire van Kuzu opnieuw opdoken.
Kuzu droeg het fractievoorzitterschap over aan Azarkan, maar de machtsstrijd leidde ertoe dat Azarkan op 6 mei 2020 door het partijbestuur uit de partij werd gezet. Dat moest later teruggedraaid worden na een uitspraak van de beroepscommissie van de partij. De drie erkenden half mei dat de gebeurtenissen niet erg positief waren geweest voor Denk en betuigden spijt.
In zijn afscheidsspeech zei vertrekkend partijvoorzitter Öztürk: “Mensen komen en gaan, maar het gedachtegoed van Denk zal altijd blijven bestaan.”
Telegraaf 06.06.2020 Denk-politicus Öztürk stapt per direct op als voorzitter van de partij nadat de partijtop recent met elkaar overhoop lag. Volgens Öztürk legt hij het voorzitterschap neer omdat zijn gezin dat van hem vraagt en omdat hij een nieuwe generatie de kans wil bieden.
De partijvoorzitter kondigde zijn vertrek aan op de ledenvergadering van zijn partij. „Ik maak werkweken van 60, 70, 80 uren per week”, voerde hij op als reden. „Als je gezin dit vraagt word je emotioneel, je wil een bijdrage blijven leveren aan de maatschappij.”
Excuses
Even daarvoor had Öztürk zijn excuses aangeboden aan de leden voor recente conflicten in de partijtop. Het was namelijk een puinhoop bij Denk. Tussen de Denk-Kamerleden was de afgelopen weken een flinke strijd ontstaan.
Kamerlid Kuzu trok zich na een ruzie met Öztürk terug als fractievoorzitter. „,Wij vinden deze gebeurtenissen heel spijtig”, zei Öztürk. „We hebben ervan geleerd en zijn daar niet trots op. Wij zijn ondergeschikt aan de idealen van Denk.”
Kuzu stapte in maart op na verhalen over een buitenechtelijke affaire met een vrijwilligster van de partij. De vrouw in kwestie zou hem, zo meldde HP/De Tijd eind maart, beschuldigen van machtsmisbruik en ander ’ongewenst gedrag’.
Een paar dagen later beschuldigde Kuzu zijn fractiegenoot en partijvoorzitter Öztürk van ’broedermoord’ en ’chantage’. Hij zou de affaire gebruikt hebben om hem ’politiek te lynchen’.
Zijn opvolger Azarkan vroeg vergeefs aan het Denk-partijbestuur om op te stappen. Twee bestuursleden bleven aan, onder wie Öztürk, die daarop Azarkan uit de partij zetten. Een beroepscommissie draaide dat royement weer terug.
De drie Denk-Tweede Kamerleden Azarkan, Kuzu en Öztürk hebben de strijdbijl daarna begraven, beweren ze. De drie hebben samen „constructieve gesprekken gevoerd over de toekomst van Denk”, lieten zij in een persverklaring weten. Ook Kuzu ging tijdens de bijeenkomst door het stof door excuses te maken voor zijn gedrag.
Tijdens de ledenvergadering deed aftredend voorzitter Öztürk toch nog een poging om het geruzie recht te praten. Volgens hem ’hoort het erbij’ en ’gebeurt het ook bij andere partijen’. Öztürk kondigde eerder al aan na de verkiezingen te stoppen als Kamerlid.
Öztürk richtte Denk in 2015 op samen met Kuzu, nadat beide Kamerleden door de PvdA uit de fractie waren gezet. Sindsdien behaalde de partij bij de verkiezingen van 2017 drie Kamerzetels, en deed zij ook haar intrede in de gemeentelijke en provinciale politiek.
De leden van Denk hebben inmiddels een interim-bestuur aangesteld. Daarin zit onder meer voormalig PvdA-Kamerlid Çelik. Dit najaar komt er een nieuw bestuur.
AD 06.06.2020 Selçuk Öztürk stopt per direct als voorzitter van Denk. Dat heeft hij vanmiddag gezegd tijdens een speech op de algemene ledenvergadering.
Na vijf jaar is het ook goed dat er met het nieuwe bestuur een frisse wind komt, aldus Selçuk Öztürk, vertrokken partijvoorzitter Denk.
Öztürk noemde als belangrijkste reden voor zijn vertrek dat hij meer tijd aan zijn gezin wil besteden, na 25 jaar maatschappelijk actief te zijn geweest. ,,Er komt een moment dat je gezin vraagt om je bijdrage die je levert aan de samenleving te herzien.”
Hij vertelde dat de coronatijd, waarin hij veel thuis was met zijn gezin, zijn vertrekplannen hebben versneld. Ook vindt de scheidend voorzitter van Denk dat het tijd is voor een nieuwe lichting. ,,Na vijf jaar is het ook goed dat er met het nieuwe bestuur een frisse wind komt.”
Het was al duidelijk dat Öztürk in maart zou stoppen als Kamerlid, nu vertrekt hij dus ook per onmiddellijk als voorzitter. ,,Het was voor mij een eer om als arbeiderszoon dagelijks naar Rotterdam en Den Haag te komen om in dit land verandering te brengen en onrechtvaardigheid te bestrijden.”
De voorzitter zei ‘met opgeheven hoofd’ te vertrekken. Hij bood vanmiddag wel zijn excuses aan richting teleurgestelde leden voor de interne ruzies van de laatste tijd binnen Denk, ook namens de andere ruziemakers. ,,Wij vinden deze gebeurtenissen heel spijtig. We hebben ervan geleerd en zijn daar niet trots op. Wij zijn ondergeschikt aan de idealen van Denk.”
Interim-bestuur
De leden hebben inmiddels een interim-bestuur aangesteld via een digitale stemming. Daarin zit onder meer Metin Çelik, een oud-Kamerlid van de PvdA. Dit najaar komt er een nieuw bestuur.
De top van de politieke partij moest deze zaterdag tijdens een digitale algemene ledenvergadering verantwoording afleggen over de slechte interne gang van zaken. Met het vertrek van Öztürk lijkt een lopende machtsstrijd beslecht.
De strijdbijl werd medio vorige maand tot veler verrassing al begraven. In het conflict stonden fractievoorzitter Farid Azarkan en Kamerlid Tunahan Kuzu enkele maanden lang tegenover Kamerlid en toenmalig partijvoorzitter Selçuk Öztürk.
Moedig besluit
Farid Azarkan, politiek leider van Denk, sprak vanmiddag van een ‘moedig en geen gemakkelijk besluit’ van Öztürk. Hij roemde de rol van de mede-oprichter.
Volgens Azarkan is Denk de afgelopen maanden door de moeilijkste periode gegaan in de geschiedenis van de beweging. ,,Sorry, dat was niet goed en mag nooit meer gebeuren. Maar alles gaat voorbij.” Volgens de politiek leider gaat Denk nu een nieuwe fase in van volwassenheid, waarbij idealen voorop staan in plaats van conflicten.
Azarkan: ,,We gaan nu werken aan herstel van het vertrouwen, verbinding en het uitbouwen van de beweging.” De politiek leider zei vandaag niets over eventuele persoonlijke ambities om lijsttrekker te worden bij de landelijke verkiezingen. Dat komt later aan de orde, aldus een zegsman.
Vanwege het coronavirus konden maar dertig mensen aanwezig zijn bij de ledenvergadering. Zo’n 500 leden konden het gebeuren digitaal volgen en stemmen. Zij mochten zich bijvoorbeeld uitspreken over een voorstel om alsnog een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de recente gebeurtenissen binnen Denk.
MSN 07.06.2020 Tweede Kamerlid Selçuk Öztürk stapt per direct op als voorzitter van de partij DENK. Dat heeft hij zojuist bekendgemaakt op een ledenraadpleging van zijn partij. Zijn positie stond al langere tijd onder druk door flinke onenigheid binnen de partij.
Het opstappen van Öztürk lijkt het voorlopige slotstuk van maandenlang gedoe bij de partij. De drie Kamerleden gingen lange tijd ruziënd over straat. Tot half mei, toen de strijdbijl werd begraven.
Daar was nogal wat aan vooraf gegaan. Het begon in maart toen Tunahan Kuzu ineens stopte als partijleider. Al snel werd duidelijk dat hij intern onder druk was gezet na een buitenrechtelijke affaire met een vrijwilligster van de partij, die hem betichtte van grensoverschrijdend gedrag.
Kuzu beschuldigde daarop zijn mede-Kamerlid en partijvoorzitter Öztürk van broedermoord om hem uit te partij te werken. Daarop verscheen het derde Kamerlid Farid Azarkan ten tonele die het partijbestuur -met daarin Öztürk – opriep om af te treden.
Het inmiddels nog maar twee koppige bestuur reageerde daarop door Azarkan als lid van de partij te royeren. Dat werd door een beroepscommissie van de partij teruggedraaid.
De afgelopen tijd maakten Kuzu en Öztürk beiden bekend na de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar niet terug te zullen keren in de Tweede Kamer.
Tunahan Kuzu stapt op als fractievoorzitter van DENK. Hij blijft tot de verkiezingen in 2021 wel lid van de Tweede Kamer, meldde hij al eerder op Facebook. DENK meldde in een persverklaring dat ze het fractievoorzitterschap van Tunahan Kuzu hebben ontnomen omdat zijn gedrag ‘niet past bij de kernwaarden van de partij’.
Partijleider Tunahan Kuzu van DENK moest vertrekken uit de politiek vanwege een grensoverschrijdende relatie met een voormalig medewerker van zijn partij, meldde HP/De Tijd op basis van onderzoek. Kuzu maakte vorige week onverwachts bekend uit de politiek te stappen.
Telegraaf 07.04.2020
De politieke partij Denk was al in 2018 op de hoogte van een buitenechtelijke relatie van fractievoorzitter Tunahan Kuzu. Hem is daarop tijdelijk het fractievoorzitterschap ontnomen, staat in een verklaring die het bestuur vanavond naar buiten heeft gebracht.
Die verklaring is een reactie op de berichtgeving van HP De Tijd, dat zondag29.03.2020 meldde dat Kuzu zijn vertrek uit de politiek heeft aangekondigd omdat hij achtervolgd wordt door de affaire. Hij heeft zijn fractievoorzitterschap overgedragen aan Farid Azarkan en zal na de verkiezingen niet meer terugkeren.
Kuzu zei zelf dat hij opstapt omdat de politiek een te grote impact heeft op zijn persoonlijk leven. Ook in de verklaring van het bestuur wordt dat als reden gegeven.
Over de buitenechtelijke relatie schrijft het bestuur dat het niet om een stagiaire of een medewerker van Denk ging, zoals HP De Tijd schreef. “Maar dat doet niets af aan de ontstane situatie.” Volgens de partij ging het om een relatie met wederzijds goedvinden en was die inmiddels beëindigd toen de betrokken vrouw contact zocht met Denk.
“Als gevolg hiervan zijn vanuit de fractie en het bestuur indringende gesprekken gevoerd met Tunahan Kuzu. Uit deze gesprekken bleek dat zijn gedrag niet past bij de kernwaarden van Denk. Dat heeft destijds geleid tot het ontnemen van het fractievoorzitterschap.”
Die laatste zin is opmerkelijk, want destijds werd gezegd dat Kuzu tijdelijk terugtrad om de gemeenteraadsfracties van zijn partij te ondersteunen. Denk was bij de gemeenteraadsverkiezingen in dertien plaatsen voor het eerst in de raad gekomen. Zelf was hij gekozen in Rotterdam. Achteraf blijkt die verklaring dus niet waar.
Interimbestuur
Om de rust in DENK te laten wederkeren moet er volgens fractievoorzitter Farid Azarkan een nieuw interim-bestuur aantreden. Daarom heeft hij het bestuur van de partij gevraagd om op te stappen. Dat zegt hij woensdag in gesprek met NOS.
Lijmpoging
Azarkan zegt dat zijn inspanningen zijn gericht op het herstel van vertrouwen en het brengen van “rust en verbinding”.
“We zitten in een vervelende situatie. Tunahan Kuzu heeft een emotionele post gedaan en verwijt Öztürk een aantal zaken. We moeten om de tafel gaan zitten, maar daarom is het van belang dat er een interimbestuur komt”, aldus Azarkan.
Azarkan wil niet zeggen of hij een kant kiest. “Ik kies het partijbelang.” Hij sluit niet uit dat een lijmpoging nog resultaat kan bieden, en wil met beide collega’s praten om “een situatie te creëren waarin we verder kunnen gaan”.
Oorlog in de tent
Azarkan richt zich naar eigen zeggen op het herstel van vertrouwen en het brengen van “rust en verbinding” in de partij. Als het bestuur zijn verzoek honoreert, dan betekent dat ook dat Selçuk Öztürk uit het bestuur moet terugtreden, aldus Azarkan.
Telegraaf 08.04.2020
Matennaaier
Voormalig DENK-fractievoorzitter Tunahan Kuzu beschuldigt medeoprichter en Tweede Kamerlid Selçuk Özturk ervan meegewerkt te hebben aan de onthulling van vorige week waaruit bleek dat Kuzu een “grensoverschrijdende relatie” met een medewerker gehad zou hebben.
Kuzu spreekt in een maandag verschenen Facebook-post van een “politieke broedermoordaanslag” door zijn voormalige “strijdmakker” met wie hij in 2014 de PvdA verliet en DENK oprichtte.
Kuzu laat het er niet bij zitten en kondigt aan op een algemene ledenvergadering de leden van de partij een oordeel te laten vellen over de politieke toekomst van de partij. “Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van DENK is”, aldus Kuzu.
Terugblik
De vermoorde onschuld spelen, daarin waren de beide PvdA- en later DENK-Kamerleden Tunahan Kuzu en Kuzu-Öztürk altijd goed. In het parlement eerst een relletje trappen en dan ogenschijnlijk verbaasd zijn dat andere partijen zich naar de interruptiemicrofoon spoeden. Eric Vrijsen over de politieke geschiedenis en toekomst van DENK.
Het liefst richtten de parlementariërs hun pijlen op eveneens allochtone collega’s. Zo beschuldigde Öztürk SP-Kamerlid Sadet Karabulut vorig jaar van betrokkenheid bij terrorisme. Zij verdedigde zich door te zeggen dat ze opkwam voor de mensenrechten in Turkije, wat natuurlijk niet wil zeggen dat ze banden heeft met de PKK.
Kamervoorzitter Khadija Arib zei dat Öztürk met bewijzen moest komen of anders moest zwijgen. Vervolgens maakte Öztürk misbaar alsof hem de mond werd gesnoerd. De voorzitter ontnam hem inderdaad het woord, maar hij bleef halsstarrig het spreekgestoelte bezetten.
Kuzu eiste in 2016 dat de Kamer niet zou vergaderen tijdens het Suikerfeest. Toen hij zijn zin niet kreeg en andere Kamerleden zeiden dat de vergaderingen ook gewoon doorgaan tijdens het katholieke carnaval en de protestantse bid- en dankdag, speelde hij het discriminatie-slachtoffer. De islamitische minderheid werd weer eens geschoffeerd, zo gebaarde hij.
Respect, maar altijd in één richting
Zo vulden ze hun tijd met het eisen van respect, maar altijd in één richting.
Toen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu het Binnenhof bezocht en werd ontvangen in de Kamer, was Kuzu present met een pro-Palestina button op zijn revers. Maar netjes een hand geven en argumenten uitwisselen, ho maar. Kuzu had gewoon kunnen wegblijven, maar hij wilde stangen omdat hij daarmee kiezers dacht te winnen.
DENK was ook berucht van de filmpjes op de eigen website waarin andere Kamerleden door het slijk worden gehaald. Met wat knip- en plakwerk werden fragmenten van Kamervergaderingen gemanipuleerd. ‘Dit is een Kamerlid onwaardig,’ oordeelde Kamervoorzitter Arib. Waarop Kuzu natuurlijk weer deed alsof iedereen het op hem had gemunt.
Dat Kuzu en Öztürk politieke straatvechters waren, was bekend. Toen ze in 2014 met veel kabaal uit de PvdA stapten en vasthielden aan hun zetels om een allochtonenpartij te beginnen, was dat pijnlijk voor de PvdA. Via die partij waren ze opgeklommen. Via PvdA-raadsfracties en -statenfracties maakten ze carrière. Eenmaal in het bezit van een Kamerzetel, braken ze uit en zouden ze voortaan hun oude club zoveel mogelijk beschadigen.
MSN 17.04.2020 Een groep actieve leden van Denk wil op eigen initiatief een algemene ledenvergadering afdwingen en eist meer inspraak in de partij. Via een manifest doet de groep, die zich op Facebook Nieuw Democratisch Denk-ers noemt, voorstellen voor democratische hervormingen. „De structuur bij DENK is ‘ons kent ons’ en achterkamertjes op hoog niveau waar leden op de stippellijn mogen tekenen om vóór te stemmen”, schrijven ze.
Het manifest, de nieuwste stap in een al weken durende saga, is een antwoord op de steeds hoger oplopende ruzie tussen de oprichters van de partij, Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, die in het openbaar wordt uitgevochten. Kuzu en Öztürk zitten beiden in de Tweede Kamer, Öztürk is daarnaast ook voorzitter van het landelijk bestuur. Het derde Kamerlid van Denk, Farid Azarkan, riep het bestuur vorige week op om af te treden en kreeg daarbij steun van onder meer tien van de dertien gemeenteraadsfracties. Öztürk legde die oproep naast zich neer. Hij wil dat de leden zich op de geplande algemene ledenvergadering (alv) op 6 juni uitspreken.
Dat vinden de opstellers van het manifest – zes actieve leden, onder wie een stadsdeelcommissielid en een duoraadslid – te laat. Bovendien vrezen ze dat het vanwege corona ook in juni nog niet mogelijk zal zijn om bijeen te komen. „Volgens de statuten kunnen we met steun van 10 procent van de leden een alv afdwingen”, zegt Achraf El Johari, een van de initiatiefnemers. „Het bestuur moet dat honoreren. En als ze dat niet doen, mogen de leden het zelf organiseren.”
Bang dat de partij uiteenvalt
Omdat de coronamaatregelen fysieke bijeenkomsten voorlopig onmogelijk maken, onderzoekt hij de mogelijkheden om een digitale ledenvergadering te organiseren. „We zien dat er nu kampen ontstaan binnen de partij, maar dat willen wij nadrukkelijk niet”, zegt El Johari (23), die tot voor kort werkte als beleidsmedewerker bij de Amsterdamse gemeenteraadsfractie van Denk. Daar stopte hij om te gaan doceren aan de Hogeschool van Amsterdam. „We zijn bang dat de partij uiteenvalt als er niets gebeurt. Wij willen de eenheid juist bewaren.”
Daartoe doet de groep met het manifest een aantal concrete voorstellen. Zo willen ze dat het bestuur opstapt en plaatsmaakt voor een interim-bestuur en dat er partijafdelingen worden opgericht, waarvan de voorzitters dan samen de partijraad vormen. Ook willen ze dat leden inspraak krijgen in het opstellen van de kieslijsten of het aanstellen van de commissie die het verkiezingsprogramma schrijft.
„Het bestuur van Denk is heel invloedrijk”, zegt El Johari. „De partijtop combineert vaak bestuurlijke en politieke functies. Dat is een ongezonde verstrengeling van macht en belangen. Tegelijk zijn die mensen ook onderdeel van het huidige conflict, waardoor ze de situatie niet goed overzien.”
Rollebollend over straat
De top van Denk maakt al weken openlijk ruzie. Eind maart maakte Tunahan Kuzu plotseling bekend zijn fractievoorzitterschap neer te leggen en volgend jaar niet meer verkiesbaar te zijn voor Denk. Die beslissing, bleek later, nam hij onder druk van Öztürk, die hem confronteerde met een buitenechtelijke affaire uit 2018, die volgens een publicatie in HP/de Tijd„grensoverschrijdend” was. Kuzu sprak van een „politieke broedermoord”. Öztürk heeft inhoudelijk niet gereageerd.
Voor de leden, die met „pijn in de buik” zagen dat de politieke en bestuurlijke leiders van hun partij rollebollend met elkaar over straat gaan, was dit het moment om in actie te komen. „Öztürk, Kuzu, Azarkan. Allemaal zeiden ze dat de leden het laatste woord hebben”, zegt El Johari. „Wel, hier zijn we dan.”
Correctie (17 april 2020): In een eerdere versie van dit artikel stond dat de zes opstellers van het manifest geen politieke functie hebben. Onder hen zijn echter een stadsdeelcommissielid en een duoraadslid. Dat is hierboven aangepast.
NOS 14.04.2020 Voorzitter Selçuk Öztürk van Denk blijft gewoon op zijn plek, al wil nu ook de partijraad van de politieke beweging dat het volledige bestuur onmiddellijk opstapt. Öztürk schrijft vandaag in een brief aan de leden dat uit een rapport van de door hem ingehuurde professor Tom Zwart blijkt dat het wegsturen van het bestuur niets zou oplossen.
Binnen Denk woedt al een paar weken een machtsstrijd. De twee mannen die de partij in 2014 oprichtten, Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, gaan rollend over straat. Kuzu beschuldigt Öztürk van een poging tot politieke broedermoord, omdat hij verhalen over een buitenechtelijke affaire van hem actief naar buiten zou hebben gebracht.
Beiden zijn ook Kamerlid namens Denk. Het derde Kamerlid, Farid Azarkan is inmiddels fractievoorzitter en vroeg het bestuur vorige week al om op te stappen om de rust in de partij weer terug te brengen. Öztürk wilde niet verdergaan dan het aanstellen van een onderzoeker/bemiddelaar, de Utrechtse hoogleraar cross-cultureel recht Tom Zwart. Die werd afgelopen vrijdag aangezocht.
Aanblijven is gewettigd
Volgens Öztürk heeft Zwart nu al een eerste rapport uitgebracht, waarin hij stelt dat de wens van het bestuur om voorlopig aan te blijven “gewettigd” wordt door de statuten en een “politiek feit” is. “Daarnaast wordt niet duidelijk gemaakt welk probleem door het aftreden van het bestuur zou worden opgelost”, zou Zwart volgens Öztürk concluderen.
Het bestuur kan tot de algemene ledenvergadering van 6 juni aanblijven, maar de voorbereidingen van de verkiezingen van volgend jaar zouden gedaan moeten worden door een aparte commissie, staat in de conclusies die door Öztürk zijn toegevoegd aan de brief aan de leden.
Gisteren stuurde de partijraad, dat het bestuur adviseert, juist een brief waarin wordt opgeroepen tot aftreden. De brief is in handen van de NOS. De leden van de partijraad, vertegenwoordigers van lokale afdelingen, schrijven: “Wij constateren dat het bestuur onderdeel is geworden van het conflict, waardoor er de schijn van belangenverstrengeling kan ontstaan.” Een onafhankelijke commissie moet samen met een extern onderzoeksbureau onderzoek doen en op de algemene ledenvergadering in juni de resultaten presenteren, vindt de partijraad.
RTL 10.04.2020 Farid Azarkan, de politiek leider van DENK, is met stomheid geslagen dat het partijbestuur niet wil aftreden. Azarkan riep het bestuur op om op te stappen na publicaties over de buitenechtelijke relatie van partijgenoot Kuzu en de rol die mede-fractiegenoot Özturk – tevens partijvoorzitter – gespeeld zou hebben bij Kuzu’s terugtreden als fractievoorzitter.
Farid laat met hoorbaar ingehouden woede aan RTL Nieuws weten: “Dit is allemaal weinig eervol. Zo ga je niet met je politiek leider om. Ik wist niks van deze verklaring en niemand van het bestuur is voor mij nu bereikbaar. Geen idee waar ze zijn en ook nemen ze de telefoon niet op. Hoe kun je je politiek leider zo overvallen.”
Samenwerking fractie onmogelijk
Azarkan zegt juist dat hij deze toestanden voor had willen zijn met zijn pleidooi dat het bestuur moest aftreden. “Hoe kan een bestuur dat zelf zo verweven is met de ontstane ellende, zelf onderzoek doen. De rest had het voorbeeld van de vice-voorzitter moeten volgen, die wel meteen is afgetreden. Ik wil een scheuring juist voorkomen. Maar als je zo doorgaat heb je straks twee politiek leiders. De samenwerking in de fractie wordt nu ook heel moeilijk, zo niet onmogelijk. Nogmaals dit is zo dom en zo weinig respectvol.”
Ook de lokale fractievoorzitters van DENK en de jongerenorganisatie van de partij eisen dat het bestuur opstapt. Zij hebben een open brief geschreven aan het bestuur.
Politiek verslaggever Frits Wester: “Als ik Farid Azarkan zo aanhoor, lijkt een scheuring in de fractie vrijwel onafwendbaar, met ook alle gevolgen voor de partij DENK. Misschien dat de leden nu in actie komen en ingrijpen. Maar mocht Kamerlid Özturk vasthouden aan zijn positie als partijvoorzitter dan is een oplossing onmogelijk.
Die samenwerking is toch al helemaal stuk. Kans is daarom groot dat we straks, in deze crisistijd, nog weer een fractiescheuring krijgen in de Tweede Kamer. En daarmee een ongewisse situatie voor de partij DENK in zijn huidige vorm.”
NOS 10.04.2020 In de politieke partij Denk is een bestuurscrisis ontstaan nu behalve de Tweede Kamerfractievoorzitter Azarkan ook lokale Denk-fracties het onmiddellijke vertrek van het bestuur eisen. “Wij merken dat de interne ontwikkelingen in onze partij de aandacht afleiden van hetgeen waarvoor wij als volksvertegenwoordigers zijn gekozen, namelijk het vertolken van de stem van onze kiezers”, staat in een verklaring van acht lokale fractievoorzitters, twee provinciale afdelingen en de jongerenbeweging.
Het bestuur, onder wie voorzitter Özturk, weigert echter op te stappen, zo heeft het vandaag in een openbaar gemaakte brief aan de leden bekendgemaakt. De bestuursleden willen dat de leden op een bijeenkomst op 6 juni beslissen wie de leiding moet krijgen van de partij. Verder willen ze “onafhankelijke personen” aanstellen om het bestuur de komende tijd te ondersteunen en willen ze een onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren naar de ontstane situatie.
Privéleven
Het rommelt al enige tijd in de politieke partij, die drie zetels in de Tweede Kamer heeft. Het begon eind vorige maand met het plotseling aangekondigde vertrek van fractievoorzitter Kuzu. Hij zei dat het werk een te grote belasting was geworden voor zijn privéleven, maar later kwam naar buiten dat hij moest vertrekken wegens een buitenechtelijke affaire.
Kuzu verwijt mede-oprichter en Kamerlid Öztürk “politieke broedermoord”, omdat die deze affaire via een brief in de openbaarheid had gebracht. Hij vindt dat de leden op een Algemene Ledenvergadering in juni een oordeel moeten vellen over de kwestie. “Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en om de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van Denk is.”
Azarkan, het derde Kamerlid, is nu tijdelijk fractievoorzitter en zegt geen kant te willen kiezen. Wel vindt hij dat het bestuur moet vertrekken om “de rust in de partij te herstellen”.
Statuten
Uit de brief blijkt nu dus dat het bestuur niet van plan is om weg te gaan. “De leden van Denk vormen het hart van onze politieke beweging. Volgens de statuten van onze beweging gaan de leden over het vormen van het bestuur.”
De lokale fractievoorzitters zijn echter bang dat bij een stemming op de ALV in juni “wij als Denk’ers tegenover elkaar komen te staan”. Dat willen ze naar eigen zeggen vermijden.
AD 10.04.2020 De machtsstrijd binnen Denk is compleet. Voorzitter Selçuk Öztürk en de rest van het bestuur van de partij weigeren om op te stappen, ondanks een dringend verzoek van politiek leider Farid Azarkan. Ook de lokale fracties en de jongerenvereniging willen nu van het bestuur af.
In het belang van Denk en alle mensen die zich jarenlang keihard hebben ingezet voor onze idealen, zullen wij als bestuur onze werkzaamheden blijven voortzetten, aldus Bestuur Denk.
In een brandbrief doen lokale fracties en politieke jongerenbeweging Oppositie van Denk een beroep op het partijbestuur om ‘een groots gebaar te maken en per direct terug te treden’. Volgens de schrijvers is er teveel gebeurd de afgelopen tijd.
Ondertussen is al het contact tussen de fractietop en de partijtop verbroken, zo laat Azarkan weten. De strijd zal nu worden uitgevochten op een ledenbijeenkomst, begin juni. Dan moet er ook een nieuwe leider komen, vindt het bestuur.
Eerder deze week vroeg Azarkan, politiek leider van Denk in de Kamer, het bestuur om te vertrekken. Zo moest de patstelling tussen de twee ruziënde oprichters Tunahan Kuzu en Selçük Öztürk, allebei ook Tweede Kamerlid, worden doorbroken.
Het bestuur van Denk schrijft nu echter aan de leden: ,,Alleen tijdens een algemene ledenvergadering is het mogelijk om bestuurstaken over te dragen. In het belang van Denk en alle mensen die zich jarenlang keihard hebben ingezet voor onze idealen, zullen wij als bestuur voorlopig onze werkzaamheden blijven voortzetten.”
Wel zullen ‘onafhankelijke personen’ het bestuur de komende tijd ondersteunen en gaan bemiddelen met de betrokkenen, laten de bestuurders ook weten. Verder moet er een onafhankelijk onderzoek komen naar de ontstane situatie, waarin ook het handelen van de drie Tweede Kamerleden wordt meegenomen.
Op 6 juni, tijdens de ledenbijeenkomst, mogen de leden dan beslissen over de toekomst van Denk, aldus het bestuur. Dan wordt ook een nieuwe politiek leider gekozen. ,,Tot die tijd zullen wij als bestuur ons uiterste best doen om verschillen weer op één lijn te krijgen en te komen tot rust.”
Azarkan laat in een reactie op de mail aan de leden weten: ,,Volgens mij is het uniek dat een oproep van een politiek leider terzijde wordt geschoven. Dat is jammer en niet respectvol. Het draagt ook niet bij aan de oplossing van onze interne problemen en het zorgt voor verdeling binnen onze partij. Terwijl ik juist een waardige oproep heb gedaan, omdat het bestuur niet in staat is om de problemen op te lossen.”
Onaangenaam verrast
Als je niet communiceert met je politiek leider, hecht ik weinig waarde aan zulke beloften, aldus Farid Azarkan, politiek leider Denk.
De fractieleider in de Kamer werd onaangenaam verrast door de email van het bestuur, aldus Azarkan. ,,Ik wist hier niet van en de bestuursleden zijn niet bereikbaar voor een toelichting.” Hij vindt dat het bestuur de eer aan zichzelf had moeten houden. ,,Dat kan nog steeds waardig, daar ben ik van overtuigd.”
Over het geplande onderzoek zegt Azarkan dat hij het ‘niet integer’ vindt van het bestuur om daar opdracht toe te geven, terwijl ze zelf onderdeel zijn van het probleem. ,,Daarnaast ga ik als fractieleider zelf over onderzoeken naar de fractie.”
Azarkan vindt het spijtig dat de partij zo wordt gespleten door dit conflict. Hij wil op 6 juni nog geen nieuwe politiek leider kiezen. ,,Dat is raar, laten we eerst alles eens oplossen.” Zelf weet hij op dit moment nof niet of hij straks zelf weer wil opgaan voor het leiderschap.
Verder gelooft Azarkan niet dat het bestuur inderdaad zijn best zal doen om de komende tijd te proberen de verschillen uit de wereld te helpen. ,,Als je niet communiceert met je politiek leider, hecht ik weinig waarde aan zulke beloften.”
MSN 10.04.2020 Het bestuur van politieke partij Denk geeft geen gehoor aan de oproep van fractievoorzitter Farid Azarkan om op te stappen. In een reactie laat het partijbestuur weten dat het zijn voortbestaan laat afhangen van de leden, die daar op 6 juni over mogen besluiten.
Azarkan vroeg het partijbestuur van Denk „verantwoordelijkheid te nemen” en terug te treden, nu er een oplossing moet komen voor het conflict tussen partijvoorzitter Selçuk Öztürk en Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu. Het bestuur, waartoe ook Öztürk behoort, laat weten voorlopig aan te blijven. Het schrijft met een aantal onderzoeksbureaus in gesprek te zijn en „onafhankelijke personen” te willen aanstellen om hen te ondersteunen. Op een ledenbijeenkomst op 6 juni 2020 kunnen de leden zich uitspreken.
Öztürk beschuldigde Kuzu onlangs in HP/De Tijd van ongewenst gedrag jegens een medewerker. Kuzu kondigde tegelijk met het interview aan na de verkiezingen van 2021 de politiek te verlaten. De twee richtten in 2015 de partij Denk op.
Hoe de ledenvergadering moet gaan plaatsvinden is nog niet duidelijk. Op dit moment zijn bijeenkomsten met drie personen of meer nog verboden, om zo verdere verspreiding van het coronavirus te voorkomen.
Denk-voorzitter Selcuk Öztürk legt het verzoek van Azarkan om af te reden naast zich neer, mailt hij zojuist aan de leden. Alleen de leden kunnen daartoe dwingen – op 6 juni is er een ALV. Wel komt er een “onafhankelijk onderzoek” naar ontstane situatie. pic.twitter.com/cCsN50CVWc
Dat heeft hij woensdag bekendgemaakt. Volgens Azarkan moet het bestuur zijn „verantwoordelijkheid nemen” en moet er een interim-bestuur aangesteld worden „om uit deze crisis te komen”. Öztürk is als partijvoorzitter een van de leden van het bestuur.
De publieke ruzie tussen Öztürk en Kuzu begon half maart toen laatstgenoemde onverwacht bekendmaakte te stoppen als partijleider. In eerste instantie zei hij dit te doen om meer tijd te hebben voor zijn persoonlijke leven, maar enkele dagen later onthulde HP/De Tijd dat een buitenechtelijke affaire van Kuzu ten grondslag lag aan zijn vertrek.
Kort hierna gaf Denk een verklaring uit waarin de partij stelde dat Kuzu inderdaad moest vertrekken vanwege de affaire. Hierop sloeg Kuzu terug door te zeggen dat zijn voormalige „strijdmakker” Öztürk het verhaal over de affaire had opgerakeld om hem „ten val te brengen”. De ruzie zou eigenlijk zijn gegaan over de partijstructuur en Öztürk zou van Kuzu af hebben gewild zodat hij zijn macht binnen de partij verder kon uitbreiden.
Öztürk heeft op die verwijten nog niet inhoudelijk gereageerd. In een verklaring op een Turkse nieuwswebsite zegt hij niet impulsief te willen reageren. „Ik wil alleen dat je weet dat mijn persoonlijke beschuldigingen totaal onrealistisch zijn.”
Telegraaf 10.04.2020 De positie van Denk-voorzitter Selçuk Öztürk en zijn mede-bestuursleden wordt vrijwel onhoudbaar. Vrijdag eisen ook lokale politici en de jongerenbeweging het aftreden van het partijbestuur, zo blijkt uit een brief die in handen is van De Telegraaf.
„Wij merken dat de interne ontwikkelingen in onze partij de aandacht afleiden van hetgeen waarvoor wij als volksvertegenwoordigers gekozen zijn, namelijk het vertolken van de stem van onze kiezers en het opkomen voor de belangen van de mensen in onze gemeenten en provincies. Wij zijn als lokale volksvertegenwoordigers de oren en ogen van onze partij en menen daarom in gezamenlijkheid een oproep te moeten doen”, zo staat in de brief. „Het raakt ons dat wij als Denk’ers op 6 juni mogelijk tegenover elkaar komen te staan tijdens een ledenvergadering. Dat willen wij ten koste van alles vermijden.”
De lokale partijleiders doen een „beroep op het partijbestuur om in het partijbelang een groots gebaar te maken en per direct terug te treden, zodat er een onafhankelijk interim-bestuur aangesteld kan worden.”
De brief is ondertekend door de fractieleiders van Denk in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Enschede, Zaanstad, Amersfoort, Deventer, Schiedam, Zuid-Holland en Flevoland en door de jongerenbeweging.
’Broedermoord’
Eerder deze week sloeg de opgestapte fractieleider Kuzu van zich af omdat hij beschuldigd was van een buitenechtelijke affaire waarbij hij de grenzen van het betamelijke had overschreden. Het was de reden dat hem het fractievoorzitterschap was ontnomen, zo meldde het partijbestuur. Öztürk was daarmee een ’matennaaier’ die ’broedermoord’ en ’sabotage’ had gepleegd, louter om Kuzu pootje te lichten, zo beweerde de laatste.
De nieuwe fractieleider Azarkan haakte daarop in: hij stelde ook dat het partijbestuur van Denk moet opstappen ’in het belang van de partij’. Het bestuur weigert echter.
Denk-voorzitter Selçuk Öztürk Ⓒ DIJKSTRA BV
’Bemiddelen’
Vrijdag stuurde het bestuur een bericht naar de leden. Het wil „onafhankelijke personen aanstellen om het bestuur de komende tijd te ondersteunen en te bemiddelen met de betrokken personen”, staat te lezen in een mail. Selçuk Öztürk was ook in gesprek met een aantal onderzoeksbureaus om onafhankelijk onderzoek te doen.
„Het handelen van onze drie Kamerleden die tot deze situatie heeft geleid, zal in dit onderzoek uitgebreid worden meegenomen.”Maar dat is voor de lokale politici onaanvaardbaar zolang Selçuk Öztürk de scepter zwaait in het bestuur, zo blijkt.
„Wij snappen dat het moeilijk is om dit te vragen van mensen die hart en ziel gegeven hebben om onze beweging op te bouwen. Mensen aan wie wij dank verschuldigd zijn voor hetgeen zij voor onze partij betekend hebben. Wij zijn ervan overtuigd dat dit noodzakelijk is voor de toekomst van onze partij.
Als jonge partij maken we groeispurten door die er uiteindelijk toe zullen leiden dat we groter, sterker en eensgezind onze taak zullen vervullen. Wij verzoeken op de geplande algemene ledenvergadering van 6 juni 2020 officieel een interim-bestuur te benoemen dat in onafhankelijkheid gaat bouwen aan de toekomst van onze beweging”, zo schrijven de lokale politici.
Selçuk Öztürk was vrijdag niet bereikbaar voor commentaar.
NU 08.04.2020 Om de rust in DENK te laten wederkeren moet er volgens fractievoorzitter Farid Azarkan een nieuw interim-bestuur aantreden. Daarom heeft hij het bestuur van de partij gevraagd af te treden. Dat zegt hij woensdag in gesprek met NOS.
Azarkan richt zich naar eigen zeggen op het herstel van vertrouwen en het brengen van “rust en verbinding” in de partij. Als het bestuur zijn verzoek honoreert, dan betekent dat ook dat Selçuk Öztürk uit het bestuur moet terugtreden, aldus Azarkan.
“We zitten in een vervelende situatie. Tunahan Kuzu heeft een emotionele post gedaan en verwijt Öztürk een aantal zaken”, zegt Azarkan. “We moeten om de tafel gaan zitten, maar daarom is het van belang dat er een interim-bestuur komt.”
Voormalig DENK-fractievoorzitter Tunahan Kuzu beschuldigt medeoprichter en Tweede Kamerlid Özturk ervan meegewerkt te hebben aan de onthulling van vorige week waaruit bleek dat Kuzu een “grensoverschrijdende relatie” met een medewerker zou hebben gehad.
Kuzu sprak maandag op Facebook van een “politieke broedermoordaanslag” door zijn voormalige “strijdmakker” met wie hij in 2014 de PvdA verliet en DENK oprichtte.
NOS 08.04.2020 De fractievoorzitter van Denk, Farid Azarkan, heeft het bestuur van de partij gevraagd terug te treden. Volgens Azarkan moet er een nieuw interimbestuur aantreden om de rust in de partij te herstellen. Dat zou betekenen dat ook Selçuk Öztürk uit het bestuur terug moet treden.
Azarkan werd door het bestuur aangewezen als voorlopige fractievoorzitter, nu Tunahan Kuzu die functie niet meer vervult.
Die zei eind vorige maand de politiek te verlaten. Als verklaring gaf hij dat het werk een te grote privébelasting gaf. Daarna schreef HP/De tijd dat een machtsstrijd gaande was binnen de partij. Afgelopen maandag beschuldigde Kuzu zijn partijgenoot Öztürk van “broedermoord”.
Lijmpoging
Azarkan zegt dat zijn inspanningen zijn gericht op het herstel van vertrouwen en het brengen van “rust en verbinding”.
“We zitten in een vervelende situatie. Tunahan Kuzu heeft een emotionele post gedaan en verwijt Öztürk een aantal zaken. We moeten om de tafel gaan zitten, maar daarom is het van belang dat er een interimbestuur komt”, aldus Azarkan.
Azarkan wil niet zeggen of hij een kant kiest. “Ik kies het partijbelang.” Hij sluit niet uit dat een lijmpoging nog resultaat kan bieden, en wil met beide collega’s praten om “een situatie te creëren waarin we verder kunnen gaan”.
Kuzu zei eerder in een toelichting dat hij niet opstapt uit de fractie en zijn Kamerzetel houdt. “Ik laat me niet wegjagen uit de partij die ik zelf heb opgericht.”
Het bestuur van Denk heeft nog niet op de oproep gereageerd.
Eind vorige maand maakte Kuzu bekend dat hij na de komende verkiezingen niet zou terugkeren in de politiek. Als verklaring gaf hij dat het werk in de Tweede Kamer een te grote belasting was geworden voor zijn privéleven. Een week later schreef HP/De Tijd dat er sprake was van een machtsstrijd binnen de partij en dat Kuzu moest vertrekken vanwege een buitenechtelijke affaire.
Het bestuur van Denk bevestigde dat Kuzu was aangesproken op een buitenechtelijke relatie, die niet past bij de kernwaarden van de partij. Maar ook het bestuur, onder leiding van Öztürk, hield vol dat Kuzu om persoonlijke redenen is gestopt.
Telegraaf 08.04.2020 Het partijbestuur van Denk moet opstappen. Dat zegt fractieleider Azarkan. Met die oproep treft hij partijvoorzitter Öztürk, waarmee de oorlog binnen de partij compleet is.
Deze week sloeg gewezen fractieleider Kuzu van zich af nadat hij was beschuldigd van een buitenechtelijke affaire waarbij hij de grenzen van het betamelijke had overschreden. Het was de reden dat hem het fractievoorzitterschap was ontnomen, zo meldde het partijbestuur. Öztürk was daarmee een ’matennaaier’ die ’broedermoord’ en ’sabotage’ had gepleegd, louter om Kuzu pootje te lichten, zo beweerde de laatste.
Vervelende situatie
„We zitten in een vervelende situatie”, zegt Azarkan. Hij wil ’om tafel’ met de ruziemakers. Tot die tijd moet er een interim-bestuur komen. De huidige fractieleider houdt zich op de vlakte over de vraag wie er gelijk heeft. „Ik kies het partijbelang.”
Kuzu wil het oordeel over zijn aanblijven overlaten aan de leden, die op 6 juni bijeenkomen. Zover wil Azarkan het niet laten komen. „Ik wil niet dat de twee oprichters tegenover elkaar komen tijdens een discussie.”
De vice-voorzitter heeft haar functie ter beschikking gesteld, voorzitter Öztürk heeft nog niet gereageerd. Azarkan, die woensdag in de Kamer het debat deed over de coronacrisis, was het tweede deel van het debat opeens verdwenen.
AD 08.04.2020 Farid Azarkan, fractievoorzitter van Denk in de Tweede Kamer, heeft het partijbestuur gevraagd op te stappen. Zo moet de patstelling tussen de twee ruziënde oprichters Tunahan Kuzu en Selçük Öztürk, allebei ook Kamerlid, worden doorbroken.
Vice-voorzitter Gladys Albitrouw heeft als eerste van de vijf bestuurders al gehoor gegeven aan de oproep van Azarkan, zo meldt de woordvoerder van de fractie. Azarkan wil een nieuw interim-bestuur. Partijvoorzitter en Tweede Kamerlid Selcük Öztürk, die probeerde te voorkomen dat Tunahan Kuzu opnieuw lijsttrekker werd, heeft nog niet gereageerd.
Öztürk en Kuzu, die in 2014 gebroederlijk uit de PvdA-Tweede Kamerfractie van Diederik Samsom vertrokken en op eigen kracht in 2017 drie zetels haalden, rollen nu vechtend over straat. Begin deze week gaf Kuzu een schriftelijke verklaring af, waarin hij Öztürk beschuldigde van broedermoord door een buitenechtelijke affaire te lekken aan HP/De Tijd.
Emotionele uiting
Ik heb er alle vertrouwen in dat beide collega’s met mij komen tot een werkbare oplossing. En wat die zal zijn, dat weet ik ook niet, aldus Fractieleider Farid Azarkan (Denk).
Azarkan distantieert zich nu zich van de verklaring van Kuzu: ,,Ik vind het een emotionele uiting, ik had het zelf zo niet gedaan.”
Voorafgaand aan het Kamerdebat over de coronacrisis stond fractieleider Azarkan vanmiddag de parlementaire pers te woord. ,,Ik heb er alle vertrouwen in dat beide collega’s met mij komen tot een werkbare oplossing. En wat die zal zijn, dat weet ik ook niet.”
Azarkan gaat er vanuit dat het zittende partijbestuur gevolg geeft aan zijn oproep. ,,Ik heb nog geen reactie gehad. Het klinkt misschien raar, maar we zijn een democratische partij, we hebben 3500 leden en die staan boven het bestuur.’’
Het conflict moet liefst vóór het partijcongres van 6 juni worden beslecht, vindt Azarkan. Hij vreest anders een bloedbad. ,, Ik wil dat er rust en verbinding komt zodat we weer politiek kunnen bedrijven en onze kiezers weer trots op ons kunnen zijn. Ik had nooit gedacht dat ik in deze situatie zou komen, dus ik heb er ook vertrouwen in dat we hier weer uit komen.”
Elsevier 07.04.2020 De vermoorde onschuld spelen, daarin waren de beide PvdA- en later DENK-Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk altijd goed. In het parlement eerst een relletje trappen en dan ogenschijnlijk verbaasd zijn dat andere partijen zich naar de interruptiemicrofoon spoeden. Eric Vrijsen over de politieke geschiedenis en toekomst van DENK.
Het liefst richtten de parlementariërs hun pijlen op eveneens allochtone collega’s. Zo beschuldigde Öztürk SP-Kamerlid Sadet Karabulut vorig jaar van betrokkenheid bij terrorisme. Zij verdedigde zich door te zeggen dat ze opkwam voor de mensenrechten in Turkije, wat natuurlijk niet wil zeggen dat ze banden heeft met de PKK.
Kamervoorzitter Khadija Arib zei dat Öztürk met bewijzen moest komen of anders moest zwijgen. Vervolgens maakte Öztürk misbaar alsof hem de mond werd gesnoerd. De voorzitter ontnam hem inderdaad het woord, maar hij bleef halsstarrig het spreekgestoelte bezetten.
Kuzu eiste in 2016 dat de Kamer niet zou vergaderen tijdens het Suikerfeest. Toen hij zijn zin niet kreeg en andere Kamerleden zeiden dat de vergaderingen ook gewoon doorgaan tijdens het katholieke carnaval en de protestantse bid- en dankdag, speelde hij het discriminatie-slachtoffer. De islamitische minderheid werd weer eens geschoffeerd, zo gebaarde hij.
Respect, maar altijd in één richting
Zo vulden ze hun tijd met het eisen van respect, maar altijd in één richting.
Toen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu het Binnenhof bezocht en werd ontvangen in de Kamer, was Kuzu present met een pro-Palestina button op zijn revers. Maar netjes een hand geven en argumenten uitwisselen, ho maar. Kuzu had gewoon kunnen wegblijven, maar hij wilde stangen omdat hij daarmee kiezers dacht te winnen.
DENK was ook berucht van de filmpjes op de eigen website waarin andere Kamerleden door het slijk worden gehaald. Met wat knip- en plakwerk werden fragmenten van Kamervergaderingen gemanipuleerd. ‘Dit is een Kamerlid onwaardig,’ oordeelde Kamervoorzitter Arib. Waarop Kuzu natuurlijk weer deed alsof iedereen het op hem had gemunt.
Dat Kuzu en Öztürk politieke straatvechters waren, was bekend. Toen ze in 2014 met veel kabaal uit de PvdA stapten en vasthielden aan hun zetels om een allochtonenpartij te beginnen, was dat pijnlijk voor de PvdA. Via die partij waren ze opgeklommen. Via PvdA-raadsfracties en -statenfracties maakten ze carrière. Eenmaal in het bezit van een Kamerzetel, braken ze uit en zouden ze voortaan hun oude club zoveel mogelijk beschadigen.
NU 06.04.2020 Voormalig DENK-fractievoorzitter Tunahan Kuzu beschuldigt medeoprichter en Tweede Kamerlid Selçuk Özturk ervan meegewerkt te hebben aan de onthulling van vorige week waaruit bleek dat Kuzu een “grensoverschrijdende relatie” met een medewerker gehad zou hebben.
Kuzu spreekt in een maandag verschenen Facebook-post van een “politieke broedermoordaanslag” door zijn voormalige “strijdmakker” met wie hij in 2014 de PvdA verliet en DENK oprichtte.
Kuzu laat het er niet bij zitten en kondigt aan op een algemene ledenvergadering de leden van de partij een oordeel te laten vellen over de politieke toekomst van de partij. “Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van DENK is”, aldus Kuzu.
Kuzu schrijft dat hij door Özturk voor de bus is gegooid, nadat hij kritiek had geleverd op diens functioneren. DENK wist onder aanvoering van Özturk geen zetel in de Eerste Kamer te veroveren en ook de Europese verkiezingen verliepen voor de partij desastreus, terwijl de partij in 2017 (Tweede Kamer) en 2018 (gemeenteraadsverkiezingen) wel goede verkiezingsresultaten wist te boeken.
Ook kwam Özturk regelmatig negatief in het nieuws, onder meer na omstreden uitspraken over ‘moord’ in het Hawija-debat.
Kuzu schrijft dat de irritatie al in de zomer van 2019 begon toe te nemen. “Özturk ging steeds meer zijn eigen gang, ondermijnde mijn politiek leiderschap en plaatste zichzelf steeds meer op een zijspoor in de Kamerfractie”, schrijft Kuzu. “Zo stelde hij zonder medeweten en toestemming van de fractie een verkiezingsprogrammacommissie en een kandidaatstellingscommissie in.”
‘Broedermoord op z’n pijnlijkst’
De buitenechtelijke affaire, waar HP/De Tijd vorige week over schreef, wordt door Kuzu niet ontkend. “Ja, in mijn privéleven heb ik een zware periode achter de rug. Daar wist een beperkt aantal mensen van, onder wie mijn fractiegenoten.”
Volgens Kuzu is de privékwestie later door Özturk gebruikt om hem buitenspel te zetten, onder meer na een conflict tussen Özturk en fractiegenoot Farid Azarkan waar Kuzu het opnam voor Azarkan.
Özturk zou de affaire vervolgens hebben aangegrepen om namens het bestuur aan te kondigen dat Kuzu bij de volgende verkiezingen geen lijsttrekker zou kunnen worden. Hij zou hebben gezegd dat Kamervoorzitter Khadija Arib van de kwestie op de hoogte was en het vlak voor de verkiezingen zou lekken naar de media.
Dat het verhaal vervolgens toch naar buiten is gekomen, komt volgens Kuzu door Özturk. “Broedermoord op zijn pijnlijkst”, schrijft hij.
NOS 06.04.2020 Kamerlid Tunahan Kuzu van Denk haalt in een schriftelijke verklaring hard uit naar zijn collega Selçuk Öztürk, met wie hij samen de partij oprichtte. Volgens Kuzu heeft Öztürk “politieke broedermoord” op hem gepleegd. Daarmee lijkt het conflict in de partij nog verder op te laaien.
Kuzu schrijft dat zijn strijdmakker, die ook partijvoorzitter is, hem vorige week “voor de bus heeft gegooid” in een persverklaring van het bestuur. Daarin stond dat de partij Kuzu in 2018 tijdelijk het fractievoorzitterschap heeft afgenomen, als straf voor een buitenechtelijke affaire.
Hij vindt dat de leden op een Algemene Ledenvergadering in juni een oordeel moeten vellen over de kwestie. “Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van Denk is.”
Eind vorige maand maakte Kuzu bekend dat hij na de komende verkiezingen niet meer zou terugkeren in de politiek. Als verklaring gaf hij toen dat het werk in de Tweede Kamer een te grote belasting was geworden voor zijn privéleven. Een week later schreef HP/De Tijd dat er sprake was van een machtsstrijd binnen de partij en dat Kuzu moest vertrekken vanwege een buitenechtelijke affaire.
Het bestuur van Denk bevestigde dat Kuzu was aangesproken op een buitenechtelijke relatie, die niet past bij de kernwaarden van de partij. Maar ook het bestuur, onder leiding van Öztürk, hield vol dat Kuzu om persoonlijke redenen is gestopt.
Kuzu geeft in de verklaring zijn visie op de gebeurtenissen van de afgelopen maanden, waarin de verhoudingen tussen hem en Öztürk steeds verder verslechterden. Volgens Kuzu knapte er in december iets bij Öztürk. Kuzu was toen samen met fractiegenoot Farid Azarkan naar Istanbul gereisd, en sprak daar onder meer over de toekomst van de partij:
Die reis, en het feit dat er over het lijsttrekkerschap was gesproken, schoten Öztürk in het verkeerde keelgat. Dat blijkt ook uit een briefwisseling die in handen is van de NOS. Öztürk was vantevoren niet op de hoogte van de reis en wilde een onderzoekscommissie instellen, omdat de partij er mogelijk door geschaad was. Zover kwam het uiteindelijk niet.
Kort daarna kwam het tot een gesprek tussen de twee partijoprichters. Volgens Kuzu rakelde Öztürk in dat gesprek opnieuw de kwestie van de buitenechtelijke affaire uit 2018 op. Kamervoorzitter Arib zou op de hoogte zijn en de zaak mogelijk voor de verkiezingen gaan lekken om Denk te saboteren. Mede daarom wilde het bestuur Kuzu niet als lijsttrekker, was de boodschap. “Mijn vertrouwen verdween als sneeuw voor de zon en ik besloot aan te kondigen dat ik ermee zou stoppen”, schrijft Kuzu.
Nog veel steun in de partij
Uiteindelijk kwam de affaire vorige week via HP/De Tijd toch in de publiciteit. Volgens Kuzu heeft Öztürk bewust de zaak opgerakeld om hem ten val te brengen. “Broedermoord op zijn pijnlijkst.”
Öztürk zou heel erg zijn best hebben gedaan om via het kader van Denk en de lokale volksvertegenwoordigers de opinie binnen de partij te beïnvloeden. “Het zal hem niet lukken.” Kuzu denkt nog veel steun te hebben binnen Denk. Hij wijst erop dat Öztürk niet meer dan 10.000 stemmen haalde in 2017, terwijl hijzelf 126.000 kiezers achter zich kreeg.
Kuzu zegt in een toelichting dat hij niet opstapt uit de fractie en zijn Kamerzetel houdt. “Ik laat me niet wegjagen uit de partij die ik zelf opgericht heb.” Farid Azarkan, die door het bestuur voorlopig is aangewezen als fractievoorzitter, zegt dat hij goed samenwerkt met partijvoorzitter en fractiegenoot Öztürk, “om Denk door deze lastige tijd heen te loodsen.”
Telegraaf 06.04.2020 Denk-Kamerlid Selcuk Öztürk heeft zich schuldig gemaakt aan ’broedermoord’, ’matennaaierij’ en ’sabotage’. Dat schrijft oprichter Tunahan Kuzu, van wie vorige week bekend werd dat hem het fractieleiderschap is ontnomen wegens een buitenechtelijke affaire. Nu slaat Kuzu terug.
Maar die affaire was helemaal het probleem niet, beweert Kuzu op zijn Facebook-pagina. „Wat me nog meer raakte, was de manier waarop deze kwestie door mijn ‘strijdmakker’ werd misbruikt om mij politiek te lynchen.”
Onlangs maakte Kuzu bekend dat hij stopte als fractievoorzitter van Denk. Ook zou hij na de verkiezingen van volgend jaar niet meer terugkeren in de Kamer. Vorige week werd de reden geopenbaard: zijn verhouding met een medewerkster van de fractie. Daarbij heeft hij zich volgens de vrouw in kwestie grensoverschrijdend gedragen. De relatie was de reden dat hem in 2018 het fractievoorzitterschap kortstondig was ontnomen, zo verklaarde het partijbestuur.
Achter de bestuursperikelen ettert al jaren een machtsstrijd tussen Öztürk en Kuzu, zo blijkt uit het relaas van de laatste. „Na het zomerreces van 2019 nam de irritatie alsmaar toe. Öztürk ging steeds meer zijn eigen gang, ondermijnde mijn politiek leiderschap en plaatste zichzelf steeds meer op een zijspoor in de Kamerfractie.”
Volgens Kuzu dreigde Öztürk zijn buitenechtelijke affaire te openbaren. „Hij verspreidde niet alleen moedwillig deze kwestie binnen de partij via zijn vertrouwelingen, maar fantaseerde daar nog meer roddels bij, die actief door zijn vertrouwelingen werden verspreid. Dat ging zelfs zo ver dat hij beweerde dat er beeldmateriaal zou zijn, wat een flagrante leugen is.”
Kuzu zegt dat hij een oordeel wil van de partijleden tijdens de vergadering van 6 juni. „Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van Denk is.”
AD 06.04.2020 Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu beschuldigt partijvoorzitter en mede-Kamerlid Selçuk Öztürk van ‘broedermoord op zijn pijnlijkst’.
Acties van Öztürk zouden Kuzu binnen en buiten de partij in een kwaad daglicht hebben gezet, schrijft hij in een verklaring op Facebook. Ook zou de voormalige fractievoorzitter zijn gechanteerd door de partijvoorzitter.
Onlangs maakte Kuzu bekend dat hij per directe stopte met het fractievoorzitterschap van Denk en dat hij na de landelijke verkiezingen, volgend jaar maart, ook niet meer terug zou keren als Kamerlid. Nu blijkt uit een verklaring van Kuzu dat het al lange tijd niet boterde tussen hem en collega Öztürk.
Achtervolgd
HP/De Tijd meldde vorige week dat Kuzu al jaren wordt achtervolgd door een ‘grensoverschrijdende’ relatie met een vrouwelijke medewerker van Denk. Kuzu schrijft nu dat zijn vroegere vriend Öztürk – de twee verlieten jaren geleden samen de PvdA om een eigen partij te starten – dat verhaal wereldkundig heeft gemaakt.
,,Wat me raakte, was de manier waarop deze kwestie door mijn ‘strijdmakker’ werd misbruikt om mij politiek te lynchen. Het heeft ervoor gezorgd dat ik een week lang verdrietig en boos voor me uit heb gestaard. De moeilijkste week van mijn leven.”
Kuzu erkent dat hij in zijn privéleven een zware periode achter de rug heeft. ,,Daarvan wist een beperkt aantal mensen, waaronder mijn fractiegenoten. Ook politiek was het zwaar. Interne conflicten, waarbij het mijn voornaamste rol was om de fractie bij elkaar te houden. Ook al was het moeizaam en heb ik daar offers voor gebracht, het lukte.”
Gechanteerd
De emmer stroomde over toen Kuzu naar eigen zeggen werd gechanteerd door Öztürk. Hij zou moedwillig de kwestie over de affaire hebben verspreid binnen de partij via zijn vertrouwelingen en ‘fantaseerde daar nog meer roddels bij’. Half maart barstte de bom tijdens een gesprek in Apeldoorn. Kuzu: ,,Öztürk zei letterlijk: ‘Het bestuur wil je niet als lijsttrekker’. Mijn vertrouwen verdween als sneeuw voor de zon en ik besloot op 21 maart aan te kondigen dat ik ermee zou stoppen.”
Nu gaat Kuzu toch de strijd aan, op de ledenbijeenkomst die pas zal plaatsvinden op 6 juni vanwege de coronamaatregelen. ,,Dan mogen de leden een oordeel vellen over deze kwestie. Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van Denk is.”
Selçuk Öztürk was vanmiddag niet meteen beschikbaar voor wederhoor.
MSN 06.04.2020 Tunahan Kuzu, de voormalige partijleider van DENK, haalt in een Facebook-post ongekend hard uit naar zijn voormalige kameraad Selçuk Öztürk. Die zou “broedermoord” hebben gepleegd en zich schuldig hebben gemaakt aan “regelrechte” chantage.
Öztürk zou, na maanden van spanningen tussen de oprichters van DENK, de buitenechtelijke affaire van Kuzu in 2018 hebben opgerakeld om hem “ten val te brengen”. Kuzu maakte enkele weken geleden bekend te stoppen als fractievoorzitter. Ook is hij niet beschikbaar als lijsttrekker voor de volgende Kamerverkiezingen in 2021, zei hij toen.
In de post op Facebook schrijft hij dat “de leden een oordeel mogen vellen over deze kwestie” op de ledenvergadering in juni. “Daarbij zal ik aanwezig zijn om mijn kant van het verhaal te vertellen en de leden ervan te overtuigen dat matennaaierij geen kernwaarde van DENK is”, schrijft Kuzu.
AD 31.03.2020 Denk heeft Tunahan Kuzu in 2018 tijdelijk het fractievoorzitterschap in de Tweede Kamer ontnomen vanwege een buitenechtelijke affaire. Zijn gedrag zou niet passen bij de kernwaarden van Denk, aldus de partij vanavond in een verklaring.
HP/De Tijd bericht deze week over de zaak. De betrokken vrouw laat in het artikel weten dat Kuzu zich na het beëindigen van de relatie schuldig zou hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. Kuzu ontkent dat.
De affaire zou deze maand gebruikt zijn door onder anderen Kamerlid Selçuk Öztürk om druk te zetten op Kuzu om op te stappen. Die maakte vorig weekend plotseling bekend het fractievoorzitterschap neer te leggen vanwege de ‘impact’ op zijn persoonlijk leven.
‘Indringende gesprekken’
Een woordvoerder van de partij wil nu niet ingaan op de vraag waarom in 2018 niet naar buiten is gebracht dat Kuzu zijn functie tijdelijk moest neerleggen vanwege zijn gedrag. Toen verklaarde Denk dat Kuzu lokale afdelingen ging helpen.
Ook op andere vragen wil de woordvoerder niet ingaan. Volgens de verklaring is de betrokken vrouw niet werkzaam geweest bij Denk. Ze zou in 2018 wel contact hebben gezocht met de partij, waarna fractie en bestuur ‘indringende gesprekken’ voerden met Kuzu.
Telegraaf 30.03.2020 „Het gedrag van Tunahan Kuzu past niet bij de kernwaarden van Denk”. Met die reactie komt de partij na de publicatie over de grensoverschrijdende relatie die de oud-fractievoorzitter zou hebben gehad met een fractiemedewerker.
Volgens de partij heeft het slachtoffer begin 2018 contact gezocht met Denk over wat er was voorgevallen. „Als gevolg hiervan zijn vanuit de fractie en het bestuur indringende gesprekken gevoerd met Tunahan Kuzu. Uit deze gesprekken bleek dat zijn gedrag niet past bij de kernwaarden van Denk. Dat heeft destijds geleid tot het ontnemen van het fractievoorzitterschap.”
Vertrouwenspersoon
Inmiddels is een vertrouwenspersoon voor personen buiten de organisatie aangesteld, meldt de partij. Ook zijn interne procedures aangescherpt, zodat bij soortgelijke voorvallen sneller en beter gereageerd kan worden.
Verder wil de partij niet inhoudelijk op de kwestie ingaan. „Vorige week heeft Tunahan Kuzu verklaard dat hij vanwege de impact op zijn persoonlijk leven binnen afzienbare tijd zijn rol voor Denk binnen de politiek zal beëindigen.”
Johan Derksen liet zich eerder in Veronica Inside uit over het besluit van Tunahan Kuzu om te stoppen in de Kamer.
Dat Kuzu er na nieuwe verkiezingen als politicus het bijltje bij wilde neergooien kwam vorige week nogal als een verrassing. In een bericht op Facebook vermeldde hij dat hij het werk in de Tweede Kamer als zwaar ervoer. Het kostte hem veel energie en had ’een behoorlijk impact’ op zijn ’persoonlijke leven.’
Inmiddels blijkt – nu ook zijn eigen partij toegeeft dat er volstrekt andere motieven speelden – de reden voor zijn vertrek toch anders te zitten.
MeToo-affaire
De vermeende MeToo-affaire kwam aan het rollen na een publicatie van HP/De Tijd. Dat blad beschikt over een schriftelijke verklaring van de vrouw, waarin ze vermeldt dat na afloop van de verhouding een incident plaatsvond waarbij de gehuwde Kuzu zich ’grensoverschrijdend’ heeft vertoond.
Kuzu zelf is ook door De Telegraaf om een reactie gevraagd. Daar is hij tot dusverre niet op ingegaan.
NOS 30.03.2020 De politieke partij Denk was al in 2018 op de hoogte van een buitenechtelijke relatie van fractievoorzitter Tunahan Kuzu. Hem is daarop tijdelijk het fractievoorzitterschap ontnomen, staat in een verklaring die het bestuur vanavond naar buiten heeft gebracht.
Die verklaring is een reactie op de berichtgeving van HP De Tijd, dat gisteren meldde dat Kuzu zijn vertrek uit de politiek heeft aangekondigd omdat hij achtervolgd wordt door de affaire. Hij heeft zijn fractievoorzitterschap overgedragen aan Farid Azarkan en zal na de verkiezingen niet meer terugkeren.
Kuzu zelf zegt dat hij opstapt omdat de politiek een te grote impact heeft op zijn persoonlijk leven. Ook in de verklaring van het bestuur van vanavond wordt dat als reden gegeven.
Wederzijds goedvinden
Over de buitenechtelijke relatie schrijft het bestuur dat het niet om een stagiaire of een medewerker van Denk ging, zoals HP De Tijd schreef. “Maar dat doet niets af aan de ontstane situatie.” Volgens de partij ging het om een relatie met wederzijds goedvinden en was die inmiddels beëindigd toen de betrokken vrouw contact zocht met Denk.
“Als gevolg hiervan zijn vanuit de fractie en het bestuur indringende gesprekken gevoerd met Tunahan Kuzu. Uit deze gesprekken bleek dat zijn gedrag niet past bij de kernwaarden van Denk. Dat heeft destijds geleid tot het ontnemen van het fractievoorzitterschap.”
Die laatste zin is opmerkelijk, want destijds werd gezegd dat Kuzu tijdelijk terugtrad om de gemeenteraadsfracties van zijn partij te ondersteunen. Denk was bij de gemeenteraadsverkiezingen in dertien plaatsen voor het eerst in de raad gekomen. Zelf was hij gekozen in Rotterdam. Achteraf blijkt die verklaring dus niet waar.
NU 30.03.2020 Partijleider Tunahan Kuzu van DENK moest vertrekken uit de politiek vanwege een grensoverschrijdende relatie met een voormalig medewerker van zijn partij, meldt HP/De Tijd zondag op basis van onderzoek. Kuzu maakte vorige week onverwachts bekend uit de politiek te stappen.
HP/De Tijd heeft een schriftelijke verklaring van de voormalig medewerker in handen. In de verklaring schrijft de vrouw dat Kuzu en zij een verhouding hadden. Nadat deze verhouding was beëindigd, zou er een incident hebben plaatsgevonden waarbij de getrouwde Kuzu “grensoverschrijdend” zou hebben gehandeld. De vrouw beschuldigt hem van “machtsmisbruik en ander ongewenst gedrag”, schrijft het blad.
Na het voorval zou de oud-medewerker hebben aangeklopt bij Farid Azarkan, de huidige partijleider van DENK. Azarkan zou hebben gezegd te willen nadenken over maatregelen, maar liet na afloop van het gesprek niets meer horen.
Daarna heeft de vrouw Kamervoorzitter Khadija Arib ingelicht. Arib zou haar hebben geadviseerd aangifte te doen. Dat heeft ze niet gedaan, omdat ze bang zou zijn dat de onthulling grote gevolgen zou hebben voor haar leven, blijkt uit een e-mail van Arib die HP/De Tijd in handen heeft.
Later zou partijvoorzitter Selçuk Öztürk contact met haar hebben opgenomen omdat hij Kuzu wilde confronteren. Daar wilde de oud-medewerker van DENK echter niet aan meewerken.
Kuzu: ‘De feiten liggen anders’
Kuzu heeft schriftelijk commentaar gegeven in HP/De Tijd. “Het is nogal makkelijk om zulke beschuldigingen te uiten, waarbij de beschuldigende weet dat de beschuldigde het nooit zal winnen van het beeld wat hier wordt opgeroepen. De feiten liggen echter anders”, schrijft hij.
“Laat ik vooropstellen dat ik, in tegenstelling tot het beeld wat deze publicatie oproept, niets heb gedaan wat op welke wijze dan ook geduid kan worden als grensoverschrijdend. Mijn besluit om te stoppen als politiek leider en als Kamerlid is ingegeven vanuit wat ik al eerder heb verklaard, namelijk de impact op mijn persoonlijke leven en het missen van de energie en de inzet om er nog een periode volop voor te gaan”, aldus Kuzu.
VK 30.03.2020 Een onthulling in een maandblad over ongewenst gedrag valt samen met de aankondiging dat hij uit de politiek stapt. Kamerlid Tunahan Kuzu houdt het in 2021 voor gezien, met grote gevolgen voor Denk.
Tunahan Kuzu van Denk zou zich schuldig hebben gemaakt aan ongewenst gedrag jegens een medewerker van de partij. Dat meldde zondagavond maandblad HP/De Tijd. Pas nadat toenmalig fractievoorzitter Kuzu twee weken geleden door partijvoorzitter Selçuk Öztürk met zijn gedrag werd geconfronteerd, zou hij hebben besloten zich volgend jaar terug te trekken uit de politiek. Vorige week gaf Kuzu zelf als reden voor zijn vertrek dat de politiek een ‘behoorlijke impact’ op zijn persoonlijke leven had.
In een persverklaring erkent de partij maandag dat Kuzu zich begin 2018 heeft gedragen op een manier die ‘niet past bij de kernwaarden van Denk’. Na ‘indringende gesprekken’ zouden het partijbestuur en de Tweede Kamerfractie hebben besloten Kuzu definitief zijn fractievoorzitterschap te ontnemen. Eerder had hij dat al tijdelijk moeten inleveren. Denk spreekt tegen dat de vrouw in kwestie een dienstverband had bij de partij en houdt het op een vrouw met wie Kuzu in een eerder stadium ‘met wederzijds goedvinden’ een relatie had, al doet dat ‘niets af aan de situatie’.
De affaire rond Kuzu doorbreekt de rust die de partij ogenschijnlijk genoot. Na het voortijdige vertrek van Sylvana Simons in 2016 leken de drie Kamerleden (Kuzu, Öztürk en Farid Azarkan) de eenheid te bewaren. De gestage groei van het aantal volksvertegenwoordigers na de verkiezingen voor gemeenten en provincies verliep zonder grote problemen, op enkele lokale oprispingen na. Onbesuisde acties zoals de fotocollages om collega-Kamerleden in diskrediet te brengen en het door Jeruzalem lopen met een Palestijnse vlag leken tot het verleden te behoren.
Geheim
Nu blijkt dat de partij al twee jaar een geheim met zich meedroeg. Voor de vrouw die slachtoffer zou zijn geweest van de avances van Kuzu was de zaak reeds afgedaan; zij had volgens HP/De Tijd eerst haar beklag gedaan bij Azarkan en toen dat niets uithaalde later bij Kamervoorzitter Khadija Arib. Die had haar aangeraden een vertrouwenspersoon te zoeken, binnen de partij, in de Tweede Kamer of bij maatschappelijk werk. De vrouw had de kwestie vervolgens laten rusten.
In de afgelopen weken kwam er opeens nieuw leven in de affaire. Öztürk, die zowel Kamerlid als partijvoorzitter is, zocht contact met de vrouw omdat hij Kuzu alsnog met zijn gedrag wilde confronteren. Dat zou hij doen in gezelschap van Ayhan Tonça, een voormalig CDA’er die voor Denk lijsttrekker was bij de Europese verkiezingen maar geen zetel haalde.
Dat gesprek zou plaatsvinden in Apeldoorn op 16 maart. De vrouw probeerde Öztürk van zijn plan te doen afzien, zo blijkt uit een aan hem gericht WhatsApp-bericht dat HP publiceerde. Ze zocht ook opnieuw contact met Arib, die haar andermaal, dit keer per mail, aanraadde een vertrouwenspersoon te zoeken.
Het was vergeefse moeite. Öztürk en Tonça zetten het gesprek door en vijf dagen later maakte Kuzu bekend de politiek te verlaten. Hij droeg met onmiddellijke ingang het fractievoorzitterschap over, maar zou tot de verkiezingen van 2021 aanblijven als gewoon Kamerlid. In de persverklaring schrijft de partij maandag ‘dat Kuzu binnen afzienbare tijd zijn rol voor DENK binnen de politiek zal beëindigen’.
Gevolgen
De ophef rond Kuzu heeft voor Denk grote gevolgen. De kiem voor de partij werd gelegd toen Kuzu en Öztürk het in 2014 oneens waren met het integratiebeleid van minister Asscher en vervolgens uit de PvdA-fractie werden gezet. Eén van de twee oprichters valt nu weg. Extra complicatie is dat ook Öztürk met de gedachte speelde de politiek te verlaten. Nadat Kuzu vorige week aankondigde niet herkiesbaar te zijn, naar nu blijkt dus vlak na het gesprek in Apeldoorn, was het eventuele vertrek van Öztürk van de baan.
Denk zegt een vertrouwenspersoon te hebben aangesteld voor ‘personen buiten de organisatie’ en interne procedures te hebben aangescherpt. De partij was niet bereikbaar voor nader commentaar. In een reactie in HP/De Tijd zei Kuzu ‘dat de beschuldigde het nooit zal winnen van het beeld dat hier wordt opgeroepen’ en dat hij niets heeft gedaan ‘wat kan worden geduid als grensoverschrijdend’.
NOS 29.03.2020 Partijleider Tunahan Kuzu van Denk, die vorige week onverwachts zijn vertrek uit de politiek aankondigde, deed dat omdat hij wordt achtervolgd door een inmiddels beëindigde relatie met een medewerkster van zijn partij, meldt HP/De Tijd.
Dat blad beschikt over een schriftelijke verklaring van de vrouw, waarin ze vermeldt dat na afloop van de verhouding een incident plaatsvond waarbij de gehuwde Kuzu zich ‘grensoverschrijdend’ heeft gedragen.
De vrouw informeerde de huidige partijleider Farid Azarkan over het voorval. Die zou zich geschokt hebben getoond en haar hebben gezegd dat hij over de consequenties wilde nadenken, maar vervolgens niets meer hebben laten horen.
Daarop nam de vrouw Kamervoorzitter Arib in vertrouwen, die haar adviseerde om aangifte te doen. Daartoe was zij niet bereid, blijkt uit een e-mail van Arib die ook in bezit is van HP/De Tijd. Een woordvoerder van Arib bevestigt dat dat gesprek heeft plaatsgevonden, maar wil niet op de zaak ingaan.
WhatsApp-gesprek
Vervolgens besloot de vrouw om de kwestie te laten rusten, omdat ze opzag tegen de gevolgen die openbaarmaking kon hebben voor haar leven. Ze vond elders een baan, maar enkele weken geleden zocht partijvoorzitter Öztürk via via contact met haar. Hij bleek van plan om Kuzu met de affaire te confronteren, samen met de oud-CDA’er Ayhan Tonca, die vorig jaar lijsttrekker was voor Denk bij de Europese Verkiezingen.
De vrouw wilde hier niet aan meewerken en blijkens een WhatsApp-gesprek heeft zij Öztürk dat ook duidelijk gemaakt, maar die reageerde niet op haar berichten en heeft Kuzu toch gesproken, zegt zij. Enkele dagen later maakte Kuzu zijn vertrek bekend.
Denk wil tegenover de NOS geen commentaar geven en verwijst naar de reactie van Kuzu in HP/De Tijd.
Reactie Tunahan Kuzu
“Het is nogal makkelijk om zulke beschuldigingen te uiten, waarbij de beschuldigende weet dat de beschuldigde het nooit zal winnen van het beeld wat hier wordt opgeroepen. De feiten liggen echter anders. Laat ik vooropstellen dat ik, in tegenstelling tot het beeld wat deze publicatie oproept, niets heb gedaan wat op welke wijze dan ook geduid kan worden als grensoverschrijdend.
Mijn besluit om te stoppen als politiek leider en als Kamerlid is ingegeven vanuit wat ik al eerder heb verklaard, namelijk de impact op mijn persoonlijke leven en het missen van de energie en de inzet om er nog een periode volop voor te gaan.”
HP 29.03.2020 Onlangs maakte partijleider Tunahan Kuzu van DENK bekend dat hij de politiek verlaat. Hij legde met onmiddellijke ingang de functie van fractievoorzitter in de Tweede Kamer neer. Omdat de baan ‘te grote impact’ op zijn leven heeft, aldus Kuzu. Uit onderzoek van HP/De Tijd blijkt dat Kuzu al jaren wordt achtervolgd door een ‘grensoverschrijdende’ relatie met een vrouwelijke medewerker van DENK. De vrouw kreeg van Kamervoorzitter Arib zélfs het advies om aangifte te doen. Kuzu ontkent verkeerd te hebben gehandeld. Ton F. van Dijk doet verslag.
Op zaterdag 21 maart – terwijl het nieuws wordt gedomineerd door de groeiende coronacrisis – maakt Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu, zijn aftreden bekend als partijleider van DENK. Een mededeling die velen verrast, omdat in de weken daarvoor niets wijst op een vertrek van Kuzu uit de landelijke politiek.
“De afgelopen periode ben ik bij mezelf te rade gegaan of ik de energie en inzet die ik ten tijde van de oprichting van DENK en sinds de vorige landelijke campagne heb gehad opnieuw kon opbrengen,” schrijft Kuzu op Facebook. “Het antwoord heb ik inmiddels gevonden en mijn besluit staat vast.”
Kuzu wordt opgevolgd door fractiegenoot Farid Azarkan en zal tot de verkiezingen volgend jaar in de Kamer blijven als ‘gewoon’ lid van de fractie. Daarna is zijn politieke carrière definitief voorbij. Kuzu spreekt van ‘te grote impact’ op zijn persoonlijk leven, die zijn rol als fractievoorzitter van DENK in de Tweede Kamer op hem heeft.
Kuzu spreekt van ‘te grote impact’ op zijn persoonlijk leven, die zijn rol als fractievoorzitter van DENK in de Tweede Kamer op hem heeft.
Mede door alle aandacht die uitgaat naar de coronacrisis, leidt het bericht over het onverwachte vertrek van de kleurrijke Kuzu tot relatief weinig ophef in de media. En dat laatste lijkt ook precies de bedoeling. Want het vertrek van Kuzu is niet geheel ‘vrijwillig’, zo meldt een direct betrokkene bij de zaak.
De partijleider van DENK, getrouwd en vader van twee kinderen, wordt – zo blijkt uit informatie waarover HP/De Tijd beschikt – al enige tijd achtervolgd door een ‘grensoverschrijdende’ relatie met een medewerkster van DENK.
De DENK voorman wordt door de vrouw beschuldigd van machtsmisbruik en ander ongewenst gedrag. Deze beschuldiging doet zij onder meer in 2019 in een vertrouwelijk gesprek met Kamervoorzitter Khadija Arib. Die adviseert de vrouw zelfs om ‘aangifte’ tegen Kuzu te doen, zo blijkt uit een email afkomstig van de Kamervoorzitter, die HP/De Tijd bezit. Arib schrijft op 16 maart 2020 aan de betrokken medewerkster van DENK:
“Ik heb in het gesprek met jou geadviseerd aangifte te doen. Daar was je niet toe bereid. Het zou goed zijn om met een vertrouwenspersoon hierover te spreken. Die heeft ook geheimhoudingsplicht en kan jou verder adviseren en helpen.”
Ik heb in het gesprek met jou geadviseerd aangifte te doen. Daar was je niet toe bereid. Het zou goed zijn om met een vertrouwenspersoon hierover te spreken, aldus Khadija Arib.
HP/De Tijd is in het bezit van een uitgebreide schriftelijke verklaring, die de vrouw over haar relatie met Kuzu heeft opgesteld en die zij met derden heeft gedeeld. Daaruit blijkt dat zij zich bij DENK heeft gemeld, omdat zij graag stage wilde lopen bij de politieke partij van Tunahan Kuzu. Zij verklaart schriftelijk over haar eerste contact met Kuzu tijdens een politieke bijeenkomst van DENK:
“Ik gaf hem aan dat ik actief wilde worden als vrijwilliger voor DENK en dat ik ook op zoek was naar een stage of werkervaringsplek. Hij zei dat hij dat ging regelen. Vlak voordat ik wegging vroeg hij mijn nummer om een keer verder te praten over mijn mogelijkheden binnen DENK. Ik zat vol met politieke ambities destijds en keek uit naar het gesprek.”
Kuzu maakt volgens de vrouw al tijdens het eerste sollicitatiegesprek duidelijk dat hij méér wil dan een zakelijke relatie met de vrouw. Daarna ontstaat volgens de verklaring een wederzijdse relatie tussen de vrouw en Kuzu. Wanneer de relatie wordt beëindigd vindt in de periode die daarop volgt volgens de vrouw in de buurt van het partijbureau van DENK een ernstig incident plaats, waarbij sprake zou zijn van ‘grensoverschrijdend’ gedrag van Kuzu.
Enige tijd later later besluit de vrouw om een melding te doen bij DENK van machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag van partijleider Kuzu. Zij komt terecht bij Kuzu’s directe collega, Kamerlid Farid Azarkan, de huidige leider van de partij. De vrouw schrijft daarover:
“Ik besloot uiteindelijk dat ik binnen de omstandigheden eigenlijk maar één optie had: iemand binnen DENK vertellen wat mij was overkomen. Ik had op de website van DENK gezocht naar regels rondom dit soort kwesties of vertrouwenspersonen, maar kon er niks over vinden. Aangezien Farid de enige persoon was binnen DENK die ik enigszins vertrouwde, besloot ik hem alles te vertellen. “
“Farid reageerde geschokt en zei dat er geen enkel excuus was voor wat hij had gedaan en dat hij het zou begrijpen als ik actie zou ondernemen tegen hem. Ook zei hij dat hij zich afvroeg of de Turkse aanhang van DENK het zou accepteren als hij aan het roer zou komen te staan. Bij het afscheid zei hij me dat hij ‘erop ging kauwen.’”
Farid reageerde geschokt en zei dat er geen enkel excuus was voor wat hij had gedaan en dat hij het zou begrijpen als ik actie zou ondernemen tegen hem.
Schriftelijke verklaring
Maar het ‘kauwen’ van Azarkan leidt tot niets, zo tekent de vrouw op:
“Behalve zeggen dat hij het begreep als ik actie zou ondernemen tegen Tunahan, heeft Farid vervolgens niets voor mij betekend. Ook al zou hij deze kwestie niet aan de kaak stellen, had ik erop gehoopt dat hij een manier zou vinden waarop ik veilig mijn werk zou kunnen doen. Dat gebeurde niet en Farid nam afstand van me. Ik heb op een gegeven moment besloten de Kamervoorzitter Arib te informeren.”
In een persoonlijk gesprek adviseert Kamervoorzitter Arib de vrouw dan om aangifte te doen. De vrouw besluit de zaak na rijp beraad te laten rusten omdat zij bang is voor de gevolgen van de publiciteit die aangifte tegen een bekend politicus met zich mee zal brengen. Ze pakt haar leven weer op en vindt een baan buiten DENK. De zaak lijkt vergeten en begraven.
De vrouw besluit de zaak na rijp beraad te laten rusten omdat zij bang is voor de gevolgen van de publiciteit die aangifte tegen een bekend politicus met zich mee zal brengen.
Tot enkele weken geleden. Via een tussenpersoon zoekt voorzitter Selçuk Öztürk van DENK contact met de vrouw die inmiddels haar leven weer heeft opgepakt.
In haar verklaring lezen we:
“Mijn leven was dus goed totdat ik door Selçuk Öztürk via een tussenpersoon werd benaderd. Hij moest aan mij overbrengen, dat Öztürk inmiddels op de hoogte was van mijn kwestie… (…) Ik zei tegen de tussenpersoon dat ik niet wens mee te werken, dat ik helemaal niet van plan was om nu een klacht in te dienen en tegen de tussenpersoon heb ik gezegd dat ik niet gediend ben van zijn bemoeienis en met rust gelaten wil worden “
“Een aantal weken gingen voorbij tot ik vernam dat Öztürk nogmaals met de tussenpersoon had afgesproken. Dit keer werd er een derde persoon bij geroepen, een partijprominent met goede aanzien, namelijk Ayhan Tonca. Deze drie heren hadden besloten, ondanks dat ik niet meewerkte en geen klacht had ingediend of een gesprek had gevoerd met Öztürk of het bestuur van DENK, om Tunahan Kuzu te gaan confronteren met zijn wangedrag en mijn kwestie in te zetten als drukmiddel. Het gesprek zou plaatsvinden op maandag 16 maart 2020 in Apeldoorn.”
“Ik hield er nog wel rekening mee dat het mogelijk allemaal bluf was, misschien zou hij toch besluiten het niet door te zetten. Echter op maandag 16 maart vernam ik via de tussenpersoon dat de bewuste afspraak waarbij Kuzu geconfronteerd zou worden met zijn wangedrag, daadwerkelijk zou plaatsvinden. Öztürk ging doen wat hij had gezegd, en mijn kwestie inzetten. Niet voor of namens mij, niet om mij recht te doen, maar vanwege een intern conflict of omdat de positie van Kuzu inmiddels onhoudbaar was geworden door een optelsom van gedragingen. “
Öztürk ging doen wat hij had gezegd, en mijn kwestie inzetten. Niet voor of namens mij, niet om mij recht te doen, maar vanwege een intern conflict …
Schriftelijke verklaring
“Hoe het ook zat, ik wilde er niks mee te maken hebben en besloot vlak voor de bewuste afspraak Öztürk te appen om hem te vertellen hoe ik over zijn handelen denk en dat ik er absoluut niet van gediend ben. Ook heb ik hem gezegd dat ik het onbegrijpelijk vind dat hij mij niet rechtstreeks benadert, aangezien hij immers weet wie ik ben en ik nota bene in hun ledenlijst sta.”
“Mijn berichten werden gelezen, maar er werd niet op gereageerd. (…) De afspraak tussen de heren ging dus door en mijn kwestie werd gebruikt als drukmiddel om Tunahan Kuzu op te laten stappen en diezelfde week op zaterdag 21 maart 2020 kondigde Tunahan Kuzu aan dat hij ‘vrijwillig’ opstapte als partijleider. “
In een reactie aan HP/De Tijd erkent een direct betrokkene (die niet bekend gemaakt wil worden) dat enkele dagen voor het aftreden van Kuzu in Apeldoorn een gesprek heeft plaatsgevonden op verzoek van partijvoorzitter Selçuk Öztürk, in aanwezigheid van partijprominent Tonca. In dat gesprek is Kuzu geïnformeerd over de ernstige beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag en het advies van Kamervoorzitter Arib aan de vrouw om aangifte te doen. Vijf dagen later maakte Kuzu zijn aftreden bekend.
Reactie Tunahan Kuzu
Tunahan Kuzu zelf gaat niet inhoudelijk in op de bevindingen van HP/De Tijd. Hij zegt in een verklaring:
“Het is nogal makkelijk om zulke beschuldigingen te uiten, waarbij de beschuldigende weet dat de beschuldigde het nooit zal winnen van het beeld wat hier wordt opgeroepen. De feiten liggen echter anders. Laat ik vooropstellen dat ik, in tegenstelling tot het beeld wat deze publicatie oproept, niets heb gedaan wat op welke wijze dan ook geduid kan worden als grensoverschrijdend. Mijn besluit om te stoppen als politiek leider en als Kamerlid is ingegeven vanuit wat ik al eerder heb verklaard, namelijk de impact op mijn persoonlijke leven en het missen van de energie en de inzet om er nog een periode volop voor te gaan.”
Het is nogal makkelijk om zulke beschuldigingen te uiten, waarbij de beschuldigende weet dat de beschuldigde het nooit zal winnen van het beeld wat hier wordt opgeroepen, aldus Tunahan Kuzu.
En hoe zit het met de huidige politiek leider van DENK in de Tweede kamer, Farid Azarkan? Die wist immers al sinds 2018 van de beschuldigingen van de vrouw? Wanneer hij wordt gebeld en hoort waar het over gaat verwijst hij naar de woordvoerder van DENK en verbreekt hij de verbinding.
De woordvoerder van DENK laat het volgende weten: “Het Bestuur van DENK beraadt zich op dit moment over deze berichtgeving en zal later met een reactie komen.”
De vrouw zelf – wier identiteit bij HP/De Tijd bekend is – wil in het kader van deze publicatie niet reageren.
UPDATE 30 MAART 19:50 UUR:
DENK meldt in een persverklaring dat ze het fractievoorzitterschap van Tunahan Kuzu hebben ontnomen omdat zijn gedrag ‘niet past bij de kernwaarden van de partij’:
PERSVERKLARING
Gisteren verscheen een publicatie waarin informatie is gedeeld over een relatie van Tunahan Kuzu.
Anders dan vermeld heeft de betrokkene nooit een dienstverband met DENK gehad. Dat betrokkene geen medewerkster of stagiaire van DENK is geweest doet overigens niets af aan de ontstane situatie.
Op basis van de informatie constateert DENK dat de relatie met wederzijds goedvinden heeft plaatsgevonden en dat de relatie begin 2018 was beëindigd. Dat sluit ook aan bij het verhaal van betrokkene zoals opgetekend in de media.
De betrokkene heeft begin 2018 contact gezocht met DENK. Als gevolg hiervan zijn vanuit de fractie en het bestuur indringende gesprekken gevoerd met Tunahan Kuzu. Uit deze gesprekken bleek dat zijn gedrag niet past bij de kernwaarden van DENK. Dat heeft destijds geleid tot het ontnemen van het fractievoorzitterschap.
Dit heeft geleid tot het aanstellen van een vertrouwenspersoon voor personen buiten de organisatie en het aanscherpen van de interne procedures teneinde sneller en beter te reageren.
Vorige week heeft Tunahan Kuzu verklaard dat hij vanwege de impact op zijn persoonlijk leven binnen afzienbare tijd zijn rol voor DENK binnen de politiek zal beëindigen.”
NU 21.03.2020 Tunahan Kuzu stapt op als fractievoorzitter van DENK. Hij blijft tot de verkiezingen in 2021 wel lid van de Tweede Kamer, meldt hij zaterdag op Facebook.
De politicus heeft zijn partijgenoten zaterdag laten weten dat hij zich niet beschikbaar zal stellen als lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen.
De 38-jarige Kuzu vertelt dat hij de afgelopen jaren heeft ervaren als achtbaanrit. “De keerzijde voor mij als gezicht van DENK, is dat het een behoorlijke impact op mijn persoonlijke leven heeft”, schrijft de Rotterdammer onder meer.
“De afgelopen periode ben ik bij mezelf te rade gegaan of ik de energie en inzet die ik ten tijde van de oprichting van DENK en sinds de vorige landelijke campagne heb gehad opnieuw kon opbrengen.”
De medeoprichter van DENK laat weten dat hij het antwoord inmiddels heeft gevonden en dat zijn besluit vaststaat. “Om mijn partij de ruimte te geven voor de zoektocht naar een nieuwe lijsttrekker, heb ik tevens besloten om het politiek leiderschap en het fractievoorzitterschap neer te leggen.”
Azarkan neemt fractievoorzitterschap over
Farid Azarkan zal het fractievoorzitterschap van Kuzu overnemen. Of hij ook de nieuwe lijsttrekker wordt, is nog niet bekend. “De procedure voor het presenteren van een nieuwe lijsttrekker ligt bij het landelijk bestuur”, benadrukt Kuzu.
DENK werd door Kuzu en Selçuk Öztürk in 2015 opgezet, een jaar nadat de twee politici uit de PvdA werden gezet. Dit gebeurde nadat ze openlijk kritiek hadden geuit op het integratiebeleid van partijgenoot en toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44b31cde-81df-11eb-b359-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/602a1300-6ede-11eb-b591-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/066a2cbe-5972-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/60d13484-596a-11eb-8026-0218eaf05005.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/69fa3676-5971-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e021852-5645-11eb-8773-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd247f1a-5109-11eb-9a4d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7418c4cc-38cb-11eb-8173-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba231138-1c52-11eb-a4d8-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0b24e30-ba8e-11ea-86f4-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/442f224a-afde-11ea-acd7-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/450b9d2c-f1c6-11ea-b482-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d9a71986-be3e-11ea-9edd-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b235d0dc-a7f9-11ea-a049-0255c322e81b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/04/web-0904bindenkazarkan.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57158512-550395.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce22cfda-7b39-11ea-ac47-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce346790-7b39-11ea-ac47-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae0db670-79a8-11ea-ac47-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85ea75b4-7833-11ea-86ff-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/11e924a2-72c1-11ea-84a6-02c309bc01c1.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.