Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
AD 10.02.2020
Waar draait het om?
Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt.
Telegraaf 12.02.2020
De vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land?
Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië,Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag 10.02.2020 beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Telegraaf 11.02.2020
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
AD 17.02.2020
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Telegraaf 11.02.2020
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
AD 01.04.2020
AD 01.04.2020
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholenkinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij dan ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
Telegraaf 22.02.2020
Telegraaf 22.02.2020
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
AD 14.02.2020
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
Telegraaf 14.02.2020
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Telegraaf 19.02.2020
Wet
De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Verhoordagen
Maandag 10.02.2020, woensdag 12.02.2020 en donderdag 13.02.2020 waren de eerste verhoordagen.
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag 13.02.2020 duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Telegraaf 30.05.2020
Edgar Mulder PVV trekt zich terug uit de ondervragingscommissie
PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wilde erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Dreigementen
De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof. De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Vanaf maandag 17.02.2020 staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
AD 18.02.2020
Vandaag 17.02.2020 gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis.
Telegraaf 18.02.2020
Oud-burgemeester Krikke van Den Haag werd ook verhoord.
Woensdag 19.02.2020 staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Het is dus de vraag of het deze week vanaf 17.02.2020 beter gaat. Donderdag 20.02.2020 komt de moskeeketen Diyanet van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politiekeinvloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
De commissie, die uit negen Kamerleden bestaat, heeft de ondervraging grofweg opgesplitst in twee onderdelen. De commissie heeft tijdens een persconferentie op donderdag 6 februari 2020 bekend gemaakt wie zij heeft opgeroepen voor verhoor en wanneer. Dit is het verhoorschema. Updates kunt u regelmatig vinden op de commissiepagina van deze site.
De Laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Telegraaf 20.02.2020
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Telegraaf 20.02.2020
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
AD 20.02.2020
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
AD 21.02.2020
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Telegraaf 20.02.2020
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
NOS 29.05.2020 PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wil erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Het is de bedoeling dat de commissie eind volgende maand met haar eindrapport komt, maar volgens Mulder wordt het zo slecht dat hij geen andere optie ziet dan uit de commissie te stappen.
Teken van zwakte
“Terwijl heel Nederland tijdens de verhoren heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks aangestuurd worden uit islamitische landen weigert de commissie hierover een oordeel te geven”, zegt Mulder.
Volgens hem is het een teken van zwakte dat de commissie “geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren, maar uiteindelijk slechts komt met een rapport dat bestaat uit gespreksverslagen”.
“Wat bijvoorbeeld niet in het rapport komt, is dat in Utrecht bij kleine kinderen ieder weekend 14 uur lang de islam erin wordt geramd op basis van schoolmateriaal uit Saudi-Arabië en dat wij daar niet de conclusie aan verbinden dat dat in Nederland moet worden verboden”, zegt het PVV-Kamerlid. Volgens Mulder zijn binnen de commissie veel discussies gevoerd en kan zijn opstappen voor de overige leden geen verrassing zijn.
PVV’er Mulder: rapport van ondervragingscommissie te slecht
Reactie Rog
Voorzitter Rog zegt het in een reactie te betreuren dat de commissie het onderzoek niet gezamenlijk kan afronden. “De commissie heeft de opdracht van de Kamer gekregen onderzoek te doen naar beïnvloeding uit onvrije landen en de bevindingen van dit onderzoek aan te bieden. Aan deze opdracht heeft de voltallige commissie zich gecommitteerd.”
Rog benadrukt dat Mulder zich ruim een jaar lang heeft ingezet voor de commissie en zegt verder dat het politieke debat hierover wordt gevoerd na de overhandiging van het eindverslag aan de Kamer.
Telegraaf 29.05.2020 Uit grote onvrede over het resultaat stapt de PVV uit de ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen in kaart moet brengen.
Volgens PVV-Kamerlid Edgar Mulder dreigt het een flop te worden. „Het rapport dat eind juni gepresenteerd wordt is zo slecht dat ik er geen verantwoordelijkheid voor wil en kan dragen”, zegt hij. „Dit is geen makkelijke stap maar ik zie helaas geen andere optie.”
De verhoren kregen veel aandacht toen het verhoor van bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee uitliep op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
De PVV laat in een persverklaring weten dat heel Nederland heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks worden aangstuurd vanuit islamitische landen. „De commissie weigert hierover een oordeel te geven. Het is een teken van zwakte dat de commissie geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren.”
Den HaagFM 06.04.2020 Het verslag van de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen laat nog even op zich wachten. De commissie zou het eindverslageigenlijk eind april 2020aan de Kamer aanbieden.
Door de coronamaatregelen kunnen er geen vergaderingen plaatsvinden om zo het verslag af te ronden. Ook wacht de commissie nog op documenten van een aantal organisaties en stichtingen.
De Kamercommissie doet onderzoek naar ongewenste geldstromen vanuit het buitenland naar Nederlandse moskeeën. Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
De commissie wil het verslag uiterlijk voor het zomerreces aan de Kamer aanbieden.
NU 24.03.2020 Het gerechtshof in Den Haag heeft dinsdag bepaald dat de alFitrah-moskee en stichtingen daaromheen financiële documenten moeten verstrekken aan de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. Deze doet onderzoek naar de financiering van verschillende moskeeën in Nederland.
De beslissing in hoger beroep is gelijk aan die van de rechtbank in januari van dit jaar, met het verschil dat er alleen documenten verstrekt hoeven te worden over personen of gelden uit zogenoemde onvrije landen.
De parlementaire ondervragingscommissie doet onderzoek naar mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Het bestuur van de alFitrah-moskee in Utrecht weigerde financiële stukken vrij te geven en zei niet aan de vorderingen te kunnen voldoen, omdat zij veel documenten niet meer hebben nadat hun administratie in 2016 in beslag werd genomen.
3,5 jaar geleden viel de FIOD binnen in het pand van de moskee, omdat de belastingdienst vermoedde dat de organisatie geld witwaste en terrorisme financierde.
Het gerechtshof is van oordeel dat dit geen reden is om niet aan het onderzoek mee te werken. “Wanneer de stichtingen bepaalde documenten niet meer hebben, kunnen zij dat concreet aan de commissie laten weten en zo veel mogelijk informatie geven zonder documenten”, aldus het hof Den Haag.
NOS 24.03.2020 De AlFitrah-moskee in Utrecht moet meewerken aan het onderzoek van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse financiering. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. Het hoger beroep was aangespannen door de moskee-stichting.
AlFitrah moet nu alsnog overzichten geven van bankrekeningen, donaties en mensen die kwamen preken of lesgeven uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië. De stichting krijgt hier twee weken de tijd voor. Volgt de stichting de uitspraak niet op, dan bedraagt de dwangsom duizend euro per week, per gelieerde stichting, voor elk informatieonderdeel dat niet wordt gegeven.
De rechter geeft alFitrah op een punt gelijk. De onderzoeksvraag van de parlementaire commissie, “ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen” is te ruim. De stichtingen hoeven geen informatie te verstrekken over personen of financiële transacties die alleen afkomstig zijn uit vrije landen, zoals Nederland.
Poppenkast
Imam Salam van de alFitrah-moskee is tegen het Kameronderzoek maar verscheen wel bij zijn verhoor door de commissie. Dat liep uit op een ruzieachtige situatie die weinig informatie opleverde. Salam noemde het verhoor een schijnvertoning en een poppenkast.
AD 10.03.2020 De mini-enquête in Tweede Kamer over buitenlandse geldstromen naar Nederlandse moskeeën heeft aangetoond dat het tijd is imams hier op te leiden die passen bij onze rechtsstaat, stelt Yasemin Cegerek (PvdA), wethouder in Heerde.
Met de migratiegolf in de jaren 60 en 70 hebben zich in Nederland veel moslims gevestigd. Op kousenvoeten kwam de islam het land binnen. Mensen hielden gebedsdiensten in provisorische ruimten, in achterafzaaltjes of een verlaten kantoor.
Later werden dat imposante gebedshuizen. En in veel gevallen was daar niks mis mee. Maar soms ook wel. Want uiterst orthodoxe stromingen binnen de islam zagen kans om invloed te kopen.
Door dure gebedshuizen in Nederland te financieren met als doel radicale imams uit bijvoorbeeld de Golfstaten te laten prediken. De mini-enquête van de Tweede Kamer over de ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën laat zien hoe dat soms gaat.
Terecht waarschuwt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch voor een nieuwe generatie salafisten
Zo vestigde behalve de gematigde islam ook de radicale islam zich. Via internet, bijeenkomsten in huiskamers en in de omgeving van moskeeën worden jongeren geronseld.
Terecht waarschuwen de Arnhemse burgemeester Marcouch en de AIVD voor een nieuwe generatie salafisten die de regels van de Nederlandse rechtsstaat verwerpt. Er is nog een probleem: de lange arm van Ankara. Hoogleraar Erik-Jan Zürcher constateert dat via Diyanet de Turkse staat controle houdt op wat er gebeurt in Turkse moskeeën.
Hier gaat het niet om salafisme, maar om een buitenlandse mogendheid die migranten en hun nakomelingen – die Turkije ten onrechte nog beschouwt als onderdanen – politiek probeert te sturen en te beïnvloeden. Diyanet is in 1924 door Atatürk opgericht om islam te moderniseren. Nu lijkt er een omgekeerde beweging gaande.
De opkomst van de radicale islam en de lange arm van Ankara zijn twee verschillende problemen. Maar hebben dezelfde oplossing: imams uit het buitenland weren. De Franse president Macron kondigde onlangs aan dat hij deze imams niet meer in zijn land aan het werk wil zien.
Dat verdient navolging. Er moet ons alles aan gelegen zijn om hier voorgangers op te leiden die de leer van de islam nastreven die past bij een democratische rechtsstaat. Geen radicale variant.
Veel mensen denken dat moslims alleen maar radicaliseren, maar de tegengestelde ontwikkeling, liberalisering, is óók gaande en even belangrijk. Moslimfeminisme, ontkerkelijking, gemengde huwelijken, bekering en de positie van de LHBTI-gemeenschap; het speelt er ook allemaal. Als je hiermee te maken hebt, dan lijkt het me een eenzame worsteling. En juist die ontwikkeling moeten we steunen.
Dat kan door duidelijke en transparante regels voor de financiering van moskeeën. Door te komen met een verbod op salafistische organisaties, die regels van de democratische rechtsstaat verwerpen en waar wordt aangezet tot geweld en martelaarschap.
En door de Fransen te volgen: zelf imams opleiden en buitenlandse imams weren. Met die maatregelen steunen we gematigde krachten en bestrijden we radicalisering.
Yasemin Cegerek (PvdA) is wethouder in Heerde.
Vanaf Yahya Bouyafa’s mail- en Facebook-account werd steun betuigd aan terreurorganisatie Hamas.
Telegraaf 03.03.2020 De voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland (RMMN) treedt terug na berichtgeving in De Telegraaf. Zowel vanaf het e-mailadres van voorzitter Yahia Bouyafa als vanaf zijn Facebook-account bleken antisemitische berichten te zijn verstuurd met een steunbetuiging aan terreurgroep Hamas.
Joodse organisaties waren woedend en eisten opheldering van de voorzitter van de RMMN. De vicevoorzitter van die organisatie hield twee weken geleden in de Tweede Kamer juist een gloedvol betoog tégen extremisme bij moslims.
Die week dook ook een e-mailbericht op uit 2014, waarin voorzitter Bouyafa stelt dat Hitler een Jood was en Hamas een legitieme verzetsgroep die steeds sterker wordt. Ook schreef hij dat alle Joden zullen worden verdreven uit Israël. De RMMN stelde aanvankelijk dat de e-mail ’niet authentiek was’, maar toen dook een Facebook-bericht op uit 2015 waarin Bouyafa ook stelde dat Hitler een Jood was.
Antisemitische complottheorie
Joodse organisaties noemden dat een kwaadaardige, antisemitische complottheorie. „Die drukt de gedachte uit dat Joden de Holocaust zelf hebben veroorzaakt om de oprichting van Israël te bewerkstelligen”, stelde Aron Vrieler van het CIDI. „Puur antisemitisme, en bovendien een regelrechte aanval op onze herinnering aan de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog.”
Vicevoorzitter Saïd Bouharrou is twee weken geleden een onderzoek begonnen naar de herkomst van de antisemitische berichten. Dat heeft voor zover bekend nog geen resultaten opgeleverd.
Alle vertrouwen in de uitkomst
Yahia Bouyafa reageerde twee weken lang niet op een verzoek tot toelichting. Maandag liet hij weten dat de berichten niet van hem zijn en dat hij ze verafschuwt. „Maar omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter zodat het onderzoek in alle rust en transparantie kan worden uitgevoerd. Ik heb alle vertrouwen in de uitkomst daarvan.”
“Omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter”
Vicevoorzitter Bouharrou zei dat hij gruwde van de teksten. „Bizar, dit staat mijlenver van alles wat wij doen. De Raad neemt hier afstand van en ik distantieer me van elke komma. De Joodse gemeenschap dragen wij een warm hart toe. Ik wil niets weten van dit soort flauwekul.”
Bouyafa gold jaren als invloedrijk bestuurder in islamitisch Nederland, maar hij treedt zelden in de schijnwerpers. Hij bestuurde allerlei landelijke moslimclubs, waaronder de Federatie Islamitische Organisaties Nederland (FION). Die club geldt als zusterorganisatie van de fundamentalistische Moslim Broederschap. Bouyafa ontkende dat hij betrokken was bij de broederschap.
NU 21.02.2020 Worden Nederlandse moskeeën door buitenlandse financiers onder druk gezet om orthodoxe boodschappen te verspreiden en radicale predikers uit te nodigen? Op die vraag hoopte de parlementaire ondervragingscommissie de afgelopen twee weken antwoord op te krijgen. Is dat gelukt?
Waarom onderzoekt de Kamer mogelijke ongewenste beïnvloeding van moskeeën?
De commissie wil inzicht krijgen in de mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Aanleiding voor de ondervraging zijn berichten van NRC en Nieuwsuur waaruit bleek dat het ministerie van Buitenlandse Zaken over een lijst beschikt van moskeeën die geld hebben aangevraagd bij buitenlandse geldschieters. De lijst is geheim gehouden, terwijl de Kamer al jarenlang om inzicht vraagt.
Parlementaire ondervraging, wat is dat?
De parlementaire ondervraging is een iets lichtere versie van de parlementaire enquête. Het wordt ook wel de flits enquête genoemd. Dat betekent dat de voorbereiding minder intensief is, en het onderzoek van kortere duur. Wel zijn getuigen verplicht te verschijnen en worden zij onder ede verhoord.
Wat zijn we nu te weten gekomen?
De commissie sprak onder meer met AIVD-baas Dick Schoof, de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen en vertegenwoordigers van de Haagse as-Soennah-moskee en de Utrechtse stichting alFitrah.
Inlichtingenchef Schoof waarschuwde voor een nieuwe generatie salafisten, orthodoxe moslims, die hun visie op de islam in moskeeën en islamitische instellingen doordrukken. Vicevoorzitter van Raad van Marokkaanse Moskeeën Said Bouharrou beaamde dat. Volgens hem gaat het om ongeveer twintig moskeeën waar de strenge leer de overhand heeft gekregen. Volgens Bouharrou dringt een kleine groep moslims de orthodoxe interpretatie op bij andere moskeegangers.
Hajer Harzi, oud-penningmeester van de Geleense Al Houda-moskee vertelde de commissie hoe radicale moslims de moskee overnamen. Na het verhoor ontving zij naar eigen zeggen bedreigingen.
Er zijn duidelijk zorgen over de invloed van de salafistische leer op sommige moskeeën. Volgens Schoof mag de invloed van de orthodoxe stroming niet onderschat worden: ze spreken goed Nederlands, kennen hun weg op sociale media en willen een parallelle samenleving optuigen waar de salafistische leer naast de Nederlandse rechtstaat komt te staan. Hoe groot deze nieuwe generatie is, is volgens Schoof niet te zeggen.
Waarom is er zoveel te doen rond salafisme?
Is de commissie erachter gekomen of er sprake is van ongewenste beïnvloeding?
Ondanks alle aanwijzingen dat het salafisme voet aan de grond krijgt in Nederland, is niet bewezen dat Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije invloed zouden inkopen om moskeeën tot een orthodoxe koers te dwingen.
Aanwijzingen zijn er wel, maar die kunnen niet hard gemaakt worden. Moskeeën as-Soennah en alFitrah erkennen geld te hebben ontvangen uit de Golf, maar bestrijden met klem dat de geldschieters zich bemoeien met de koers van de moskee.
Wettelijk gezien is financiering vanuit het buitenland ook niet verboden en de politiek wil zelf ook niet aan een verbod. Een exclusief verbod op buitenlandse financiering van moskeeën kan niet, omdat dit in strijd is met de vrijheid van godsdienst.
Bovendien zou het verbod voor alle religieuze instellingen moeten gelden, en dat willen de christelijke partijen niet. In het regeerakkoord is afgesproken om geldstromen vanuit onvrije landen zoveel mogelijk te beperken. Drie jaar later onderzoekt het kabinet nog steeds of dat juridisch wel haalbaar is.
Tot nieuwe inzichten lijkt de commissie niet gekomen te zijn. De commissie heeft geen stukken bij het ministerie van Buitenlandse Zaken opgevraagd.
Wel zijn er stukken opgevraagd bij de moskeeën, maar ook daar kwam geen hard bewijs uit naar voren. De stukken van alFitrah ontbraken, omdat de stichting die niet wil vrijgeven. De commissie heeft geprobeerd de documenten via de rechter te krijgen, maar het hoger beroep diende pas op vrijdag, een dag na het laatste verhoor.
De commissie komt naar verwachting eind april met een eindverslag.
NOS 21.02.2020 Het kabinet wil geldstromen uit “onvrije landen” naar moskeeën, religieuze en maatschappelijke organisaties verbieden. Ook wil het kabinet dat deze organisaties verplicht worden grote donaties van buiten de Europese Unie openbaar te maken.
In een brief aan de Tweede Kamer omschrijft het kabinet wat wordt bedoeld met onvrije landen: “Het betreft landen waar normen gelden die haaks staan op de kernwaarden van onze democratische rechtsstaat. Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen, en niet, of slechts in beperkte mate, voldoen aan de normen van rechtsstatelijkheid.”
Omdat de twee maatregelen juridisch erg ingewikkeld zijn, wordt eerst advies gevraagd aan de Raad van State. Het verbod op geldstromen mag niet in strijd zijn met “grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden”. Voor de verplichte transparantie van donaties is al een wetsvoorstel in de maak.
Parlementair onderzoek
Gisteren was de laatste verhoordag van het parlementaire onderzoek naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Het ging daarbij vooral over geldstromen van miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië naar Nederlandse salafistische en ultra-orthodoxe moskeeën.
Directeur van de AIVD Schoof zei in zijn verhoor dat financiering vanuit de Golfstaten op zichzelf geen probleem hoeft te zijn, maar wel als daarmee salafistische ‘aanjagers’ worden gesteund. De politieke stroming van het salafisme wil zich volgens de AIVD bemoeien met de politiek in Nederland.
Verschillende organisaties, zoals het Contactorgaan Moslims en Overheid en de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, hebben tegen de commissie gezegd een convenant te willen sluiten over openheid over donaties. Maar volgens die instanties willen nog niet genoeg organisaties meewerken.
Telegraaf 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
Het feit dat Koolmees tweeënhalf jaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
MSN 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
Grote moeite
Het feit dat Koolmees twee-en-een-halfjaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de inspectie Jeugdzorg op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
NOS 20.02.2020 De laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
Telegraaf 20.02.2020 Tegen beïnvloeding van Turkse Nederlanders vanuit Ankara is niet meer te doen. Volgens hoogleraar Erik-Jan Zürcher heeft de Turkse gemeenschap ook behoefte aan bemoeienis uit het moederland.
„Beïnvloeding vanuit Turkije in Europa is er zeker”, zei de hoogleraar Turkse talen en culturen op de laatste dag van de parlementaire verhoren over ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Donderdag stond de beïnvloeding vanuit Turkije centraal. Zürcher schetste een beeld van sterke wisselwerking tussen de Turkse regering en de gemeenschappen binnen Nederland en andere Europese landen.
De hoogleraar stipt aan dat de Turkse bemoeienis in Europa een behoefte vervult. „De Turken in Europa voelen de ’successen’ die Erdogan heeft geboekt ook echt als iets waardoor zij zelf steviger in hun schoenen staan.”
Erik-Jan Zurcher, hoogleraar Turkse talen en culturen aan de universiteit van Leiden, tijdens de de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie over moskeeën en islamitische organisaties. Ⓒ ANP
Aan die Turkse beïnvloeding valt volgens Zürcher weinig te doen. Volgens hem zijn de instrumenten die nodig zijn om in te grijpen er al. „Anders dan goed monitoren wat er gebeurt en bestaande wetgeving handhaven, is er niet veel meer wat je kan doen.”
Diyanet-moskeeën
De commissie wilde in het tweede verhoor van Murat Türkmen, secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland, weten of via de zogeheten Diyanet-moskeeën ook politieke invloed op Turkse Nederlanders wordt uitgeoefend. Die stipte in zijn openingsstatement al aan dat zijn organisatie alleen een religieus doel heeft.
Maar de commissie confronteerde hem met allerlei incidenten die op heel andere doelen wezen. Zo was er een imam die een jihadpreek gaf in Hoorn. Een gratis busreis naar Almelo om te protesteren tegen de onthulling van een monument voor de Armeense genocide, waarvoor geïnteresseerden zich bij Diyanet konden aanmelden. Of de voormalige ISN-voorzitter Yusuf Acar die een lijst van Gülenisten in Nederland doorspeelde aan Ankara.
Ottomaanse marsmuziek
Volgens Türkmen waren het ’incidenten’. Hij zei vaak dat hij niet veel van de zaken af wist, omdat het voor zijn benoeming in het ISN-bestuur gebeurd was. Dat er bij het protest in Almelo Ottomaanse marsmuziek werd gespeeld, dat had volgens Türkmen ’misschien niet mogen gebeuren’. Dat een Gülenist die op de doorgespeelde lijst stond aan de commissie had verklaard dat hij vreesde voor zijn familie in Turkije, vond Türkmen ’wel vervelend’.
De verhoren van Zürcher en Türkmen waren de laatste in een reeks van de afgelopen twee weken. De commissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog gaat nu aan de slag met alle informatie. In de loop van april hoopt hij de bevindingen te kunnen presenteren. Maar het kan zijn dat de commissie besluit extra verhoren af te nemen.
Imam Suhayb Salam
Rog reageerde nog kort op de vraag of zijn commissie onderzoek doet naar meineed door imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee. Hij schoffeerde woensdag de Kamer tijdens een onheilspellend verhoor en weigerde, ook al stond hij onder ede, op sommige vragen antwoord te geven.
„We gaan de schriftelijke informatie naast de verklaringen onder ede leggen”, zei Rog over het mogelijke meineed. „Dat gaan we heel zorgvuldig wegen.”
NOS 20.02.2020 De 148 Turkse moskeeën van Islamitische Stichting Nederland (ISN) bedrijven geen politiek en geven geen politieke boodschappen door namens de regering-Erdogan, zegt secretaris Türkmen. Hij werd verhoord op de laatste verhoordag van de Tweede Kamer-commissie die onderzoek doet naar beïnvloeding van moskeeën.
Aan Türkmen had de commissie geen vragen over salafisme of geldstromen uit Qatar of Koeweit, maar over nationalistische invloed van de Turkse regering via de stichting ISN, ook bekend als Hollanda Diyanet Vakfi.
Alle imams zijn in Turkije opgeleid en worden betaald door de Turkse overheid. Ook moeten zij verantwoording afleggen aan de Turkse attaché in Rotterdam en komen zij regelmatig bij elkaar om over preken te praten. Maar politieke instructies krijgen zij niet, denkt Türkmen. “Het gaat bijvoorbeeld over orgaandonatie, roken en alcohol, trouwstoeten die zich moeten gedragen of andere maatschappelijke ontwikkelingen.”
Na de coup
Türkmen verzekerde de commissie dat de acties van oud-bestuurder Acar fout waren en niet meer voorkomen. Acar verzamelde vlak na de couppoging in Turkije namen van Nederlandse Gülen-aanhangers en gaf die door aan de Turkse regering.
“Dat is spionage”, zei Türkmen. “We leven hier in Nederland, dat had nooit mogen gebeuren.” Acar was zowel diplomaat als bestuurder van de moskee-organisatie. Dat kan nu niet meer, zei Türkmen tegen de Kamercommissie. Volgens hem is ISN een Nederlandse organisatie, die alleen maar gebruikmaakt van de diensten van het Turkse ministerie van godsdienstzaken.
De commissie van de Tweede Kamer zei regelmatig dat er al een uitgebreid vooronderzoek was geweest. Of de commissie ook de conclusie trekt dat er van nationalistische of politieke beïnvloeding geen sprake is moet in het eindrapport blijken.
AD 20.02.2020 De Turkse gemeenschap in Nederland staat dagelijks bloot aan propaganda waarin het Westen de vijand is. Die boodschap had de hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher vanmorgen in zijn verhoor in de mini-enquête naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
De boodschap is: je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is, Erik-Jan Zürcher , Universiteit Leiden.
,,De boodschap is: je leeft in een vijandig land. Je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is,’’ vatte Zürcher het samen. Zo’n 70 procent van de Turkse gemeenschap in Nederland is daar volgens hem vatbaar voor.
Volgens hem gaat de beïnvloeding niet via de Turkse moskeeën in Nederland, hoewel het overgrote deel is aangesloten bij de Turkse overheidsorganisatie Diyanet, dat imams en de vrijdagpreken aanlevert. Daarmee zijn in feite Turkse ambtenaren hier actief, beaamde Zürcher.
Diyanet valt rechtstreeks onder president Erdogan en voegt zich naar de wensen van de Turkse regering. Maar, stelde Zürcher, de organisatie verspreidt niet stelselmatig een anti-Europese of anti-Nederlandse boodschap. Diyanet focust op religieuze boodschappen en die zijn doorgaans gematigd van toon. ,,Radicalisering is geen issue bij Diyanet.’’
Propaganda
De antiwesterse propaganda verspreidt Turkije via sociale media en tv en kranten, die bijna allemaal het standpunt van de regering-Erdogan uitdragen. Sinds 2010 bestaat daarnaast het ‘Presidium voor Turken in het Buitenland en Verwante Gemeenschappen’, dat vooral via uitwisselingsprogramma’s en beurzen de band met de Turkse diaspora van 6,5 miljoen mensen te versterken.
Dat een groot deel van de Turkse Nederlanders open staat voor Ankara’s propaganda, komt omdat zij met Erdogan het gevoel hebben dat moslims niet welkom zijn in het Westen. ‘Dat maakt het probleem niet kleiner maar groter,’ schrijft Zürcher in een notitie ten behoeve van zijn verhoor.
Verbieden
Zürcher staat afwijzend tegen het verbieden van Diyanetin Nederland, waardoor de Turkse imams zouden moeten vertrekken. ,,Het probleem is: waar vervang je de mensen dan door?’’ Hij denkt dat er geen draagvlak is in de Turks-Nederlandse gemeenschap voor Nederlandse imams, nog los van het feit dat een Nederlandse imamopleiding nog steeds niet goed van de grond is gekomen.
Hij acht het effectiever wanneer Nederland in Europees verband de beïnvloeding van eigen onderdanen aan de kaak stelt.
‘Lange arm’
Het doorspelen van namen van Nederlandse sympathisanten van Fethullah Gülen, de grootste tegenstander van de Turkse president, aan Turkije had nooit mogen gebeuren. Dat zei Murat Türkmen, secretaris van de Turkse overheidsinstantie Diyanet, vanmiddag in een ander verhoor. Die organisatie, waar ook veel Nederlandse moskeeën aan zijn verbonden, wordt regelmatig ‘de lange arm van Turkije’ genoemd.
Het Turkse staatspersbureau Anadolu publiceerde in 2016 een lijst met Nederlandse organisaties die de omstreden prediker Gülen zouden steunen. De Turkse regering beschuldigt Gülen ervan achter de mislukte staatsgreep van 2016 te zitten. Sindsdien vervolgt president Erdogan de Gülenisten, aanhangers van de predikant. Türkmen benadrukt dat de schuldige oud-voorzitter deze lijst verspreidde op persoonlijke titel, niet uit naam van de stichting.
Diyanet wordt vaak verweten een verlengstuk van de regering in Ankara te zijn, die invloed uitoefent op Turkse Nederlanders. Türkmen werd hierover gehoord in een onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën.
Of een Turkse imam in Nederland wat hem betreft loyaal zou moet zijn aan Nederland of Turkije, wilde Türkmen niet zeggen. Wel zegt hij dat ‘het gewoon niet kan’ als de Turkse overheid aan een imam vraagt om namen door te geven.
De verhoren van de Tweede Kamer zijn vandaag afgesloten. De onderzoekscommissie verwacht eind april de resultaten aan de Kamervoorzitter aan te bieden.
Telegraaf 20.02.2020 De secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland (Hollanda Diyanet Vakfi), de koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën, wordt donderdag door de Tweede Kamer gehoord. Hiermee worden de twee weken durende verhoren over buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën afgesloten.
Eind 2016 kwam deze stichting in het nieuws omdat de voorzitter ervan werd beschuldigd informatie te hebben doorgespeeld aan Turkije. Hij zou namen van zogenoemde Gülenisten hebben doorgespeeld aan Ankara. De Turkse regering ziet aanhangers van de Turkse geleerde Fethullah Gülen als terroristen.
Ook hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher neemt op de laatste dag plaats bij de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer.
Eerder deze week werden een voormalige bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee uit Den Haag en de bestuursvoorzitter van de Utrechtse alFitrah-moskee al gehoord.
Eind april 2020 publiceert de onderzoekscommissie de uitkomst van het onderzoek.
RTL 20.02.2020 Heeft imam Suhayb Salam gisteren gelogen terwijl hij onder ede stond? De Kamercommissie die hem ondervroeg over ongewenste financiering van moskeeën, onderzoekt of er sprake is geweest van meineed. Als dat zo is, is dat een enorm pittig misdrijf, zegt hoogleraar Henny Sackers.
De verhoren voor de parlementaire onderzoekscommissie gebeuren allemaal onder ede: alle mensen die gehoord worden, moeten voorafgaand aan het verhoor verklaren dat ze de waarheid spreken.
Niet de waarheid
Over één zaak kan alvast vastgesteld worden dat imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee in ieder geval niet de waarheid sprak. Hij zei onder ede tegen de commissie dat hij de financiële stukken van de moskee, die de fiscale opsporingsdienst FIOD eerder in beslag had genomen, niet heeft teruggekregen.
Maar in een eerder stuk van de rechtbank (van 17 januari), zit een bijlage waarin de stichting aangeeft de stukken in januari 2017 terug te hebben gekregen.
Salam zei onder ede dat hij de stukken van de moskee niet heeft teruggekregen.
Voor het onderzoek naar meineed vergelijkt de Kamercommissie informatie uit het vooronderzoek met wat Salam heeft gezegd heeft op het verhoor.
Hoogleraar: ‘Pittig misdrijf’
Als daaruit blijkt dat de imam inderdaad meineed heeft gepleegd, is dat volgens hoogleraar sanctierecht Henny Sackers een ‘schoffering van de rechtsstaat’. Daarom zijn de sancties niet mals. “Als je meineed hebt gepleegd kun je een maximale gevangenisstraf van zes jaar krijgen en een geldboete van maximaal 20.000 euro. Afhankelijk van de ernst van de valse verklaringen.”
Heb je als getuige of deskundige gelogen tijdens een strafzaak en heeft dit gevolgen gehad voor de verdachte? Dan kan volgens de hoogleraar die celstraf zelfs oplopen tot negen jaar en een maximale geldboete van ongeveer 76.000 euro.
Sackers: “Het komt ook voor dat je in bepaalde situaties je beroep niet meer mag uitvoeren en je hebt bovendien een zwaar strafblad.”
NOS 19.02.2020 In de verhoorzaal in de Tweede Kamer is onenigheid ontstaan tussen de parlementaire onderzoekscommissie en bestuurder en imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht. Het verhoor is inmiddels afgerond. “Schijnvertoning. Poppenkast”, waren de laatste woorden van Salam.
De commissie wilde weten hoe Salam de financiën van de moskee en de koranscholen heeft geregeld. In een vragensessie hierover gaf de commissie aan dat een bepaald antwoord van Salam voldoende was. De commissie stelde een volgende vraag, maar Salam bleef doorpraten.
Salam stelde enkele malen dat hij gaat over hoe hij antwoord wil geven, en niet de commissie. Die heeft veel vragen en wil een bepaalde snelheid en volgorde van onderwerpen aanhouden. Commissievoorzitter Rog greep in: “Wij bepalen hier de orde. Als het zo gaat, moet ik dit verhoor afbreken en dat wil ik niet.”
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Regelmatig herhaalde zich de situatie dat de commissie een vraag stelde en Salam daar doorheen bleef praten. Hij zei: “U gaat hier niet de hogere over mij spelen.” Voorzitter Rog schakelde op een gegeven moment de microfoon van Salam uit. Die reageerde boos en zei dat de commissie hem de mond wilde snoeren. Uiteindelijk ging het verhoor toch verder.
Salam wilde geen antwoord geven op de vraag of er in zijn moskee islamitische huwelijken worden gesloten zonder voorafgaand burgerlijk huwelijk. Salam antwoordde dat het aan een vader is om zijn dochter weg te geven. Commissievoorzitter Rog vindt dit geen antwoord op de vraag en beraadt zich op volgende stappen.
De commissie stelde hem ook vragen over het vieren van kinderverjaardagen, of Salam zegt dat gelovigen niet naar ‘ongelovige’ psychologen mogen, en andere vermeende uitspraken en theologische voorschriften. Daar gaf hij ook geen rechtstreeks antwoord op maar zegt dat de stichting zelf zorgt voor gelovigen die in nood zijn.
De bestuursvoorzitter van alFitrah heeft volgens zijn islamitische principes bezwaar tegen de commissie en het onderzoek. De Kamer spande eerder een rechtszaak aan tegen de stichting alFitrah omdat deze geen informatie wilde geven. Het hoger beroep dient op 21 februari.
Imam Suhayb Salam: wie wordt hier nu ongewenst beïnvloed
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
Telegraaf 19.02.2020 Het verhoor van de geestelijke en bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee is woensdagmiddag uitgelopen op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
Het begin van het verhoor had voorspellende waarde, toen commissievoorzitter Rog aankondigde dat Salam ‘ervoor had gekozen niet te gaan staan bij het afleggen van de eed.’
Het wekte de indruk dat de getuige weinig respect had voor zijn aanstaande ondervragers. Dat bleek inderdaad het geval. Het gesprek verliep in grimmige sfeer, omdat Salam de vragen van de gekozen volksvertegenwoordigers niet, onvolledig of onduidelijk beantwoordde.
De commissie doet onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland en mag onder ede getuigen horen om de waarheid boven tafel te krijgen. Maar dat ging lastig bij dit verhoor, omdat Salam antwoorden gaf die niet pasten bij de vragen die gesteld werden. Andere antwoorden wilde hij echter niet geven.
„Of ik geef antwoord, of we gaan naar de rechter”, dreigde Salam. Hij trof de commissie al eerder in de rechtszaal, want zijn moskee weigert interne documenten over mogelijke geldstromen te verstrekken aan de commissie. De rechter gaf de commissie gelijk.
Gesprek ontspoort
Voorzitter Rog probeerde de orde te herstellen, maar ook daarna ontspoorde het gesprek nog regelmatig na onduidelijke of wisselende antwoorden. Op de vraag of hij kinderen aanleert om geen Sinterklaas te vieren, zoals het Verweij Jonker instituut constateerde, kwam bijvoorbeeld het antwoord dat Noord-Nederland geen carnaval viert.
Waarom had hij al vijf jaar geen jaarverslag bij de Kamer van Koophandel ingeleverd? Jaarverslagen kunnen ook mondeling, zei de bestuursvoorzitter.
En hoe zit het met de financiële geldstromen in zijn moskee? „Dat weet de penningmeester.”
Wie bepaalt de inhoud van de Koranlessen die de moskee 14 uur per week aan kinderen geeft? „Dat bepaalt de islam”, zei Salam.
„Alle mensen zijn welkom bij ons” sprak hij vervolgens spottend tegen Kamerlid Stoffer van de streng-christelijke SGP. „Als u geïnteresseerd bent, bent u welkom.”
Op de publieke tribune zat een groepje mannelijke fans van de geestelijke, waarvan eentje net als Salam zelf in een gewaad en met een mutsje op. Zij konden zijn grappen en het gesar wel waarderen.
Des te groter waren hun vernietigende blikken richting een meisje elders op de tribune dat het waagde zachtjes te klappen toen voorzitter Rog de orde probeerde te herstellen. Ook viel op dat Kamerlid Kuzu (Denk), die ook in de commissie zit, af en toe glimlachend de confrontatie tussen zijn collega’s en de moskeebestuurder gadesloeg. Onderzoekster Pels had eerder woensdag verklaard dat bezoekers van de alFitrah moskee aangespoord zijn om op Denk te stemmen.
Nadat Salam ook nog had gezegd dat vicevoorzitter Bouharrou van de Marokkaanse moskeeën eerder deze week bij de commissie had gelogen en tien keer meineed had gepleegd, noemde hij het werk van de commissie ’een beetje schofterig’, ‘een schijnvertoning’ en diens leden zouden ‘meerdere leugens’ hebben verteld.
„Als moslims laten we ons niet demoniseren. Het is een hetze waar u ook aan bijdraagt.”
De commissie zegt zich te beraden over wat ze doet met het feit dat Salam op bepaalde vragen geen antwoorden wilde geven. Ook leek de commissie te suggereren dat ze over informatie beschikt, waaruit zou blijken Salam zelf niet de waarheid heeft verteld.
AD 19.02.2020 Bestuursvoorzitter en Imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee heeft mogelijk gelogen terwijl hij onder ede stond. De ondervragingscommissie beraadt zich na bestudering van zijn antwoorden op stappen tegen Salam, die vandaag hard botste met de commissie tijdens zijn verhoor.
De parlementaire ondervragingscommissie onderwierp Salam vandaag urenlang aan een verhoor en denkt dat hij tijdens antwoorden op verschillende vragen mogelijk niet de waarheid heeft gesproken. ,,We bestuderen zorgvuldig de antwoorden die de heer Salam onder ede heeft gegeven.” Dat laat de commissie weten in een statement.
Een woordvoerder van de Kamercommissie legt uit dat niet alleen uitvoerig gekeken wordt naar antwoorden die Salam vandaag gaf bij de ondervragingscommissie. Ook uitlatingen die hij eerder al bij de rechter onder ede deed liggen onder een vergrootglas. ,,We beoordelen alle antwoorden en beslissen daarna over mogelijke vervolgstappen.”
Invloed
Tijdens het verhoor door de commissie vandaag werd duidelijk dat de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen niet heeft kunnen vaststellen dat buitenlandse financiers invloed uitoefenen op de gang van zaken binnen alFitrah. Dat verklaarde hij persoonlijk voor de commissie, die namens de Tweede Kamer ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen onderzoekt.
Van Zanen vertelde de commissie dat al kort na zijn aantreden in 2014 hem verontrustende berichten bereikten over de moskee. Het contact tussen de gemeente en alFitrah staat op een laag pitje sinds het kritische onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut. Volgens Van Zanen houdt imam Suhayb Salam de boot af. Verder zei Van Zanen dat hij de stellige indruk heeft dat Salam ook buiten Utrecht actief is.
Tumultueus
Het verhoor van Salam ontaardde eerder vanmiddag in een tumultueuze sessie, waarin de beschuldigingen over de tafel vlogen.
Aan het einde leek commissievoorzitter en CDA-Kamerlid Michel Rog te zinspelen op meineed gepleegd door Salam, omdat deze verklaarde geen stukken te bezitten over financiën van zijn moskeeorganisatie. ,,U beschikt wel degelijk over de stukken. U ontkent nu dat u daarover beschikt”, zei Rog. Salam ontkende ook dat zijn stichting een bankrekening heeft, wat volgens Rog wel het geval is.
Meteen na afloop van het verhoor, met de microfoon nog aan, deed Salam het geheel af als ‘een poppenkast’. Eerder sprak hij van een schijnvertoning, waarbij hij niet de kans kreeg leugens te weerleggen.
Flitsenquête
We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn, aldus Suhayb Salam.
Salam was opgeroepen als getuige in de flitsenquête naar buitenlandse geldstromen richting islamitische instellingen. Later vandaag verschijnt de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen.
Salam betichtte D66-Kamerlid Rutger Schonis van ‘schofterig gedrag’ toen hij hem niet liet uitpraten. Rog dreigde het verhoor te schorsen toen Salam erop stond dat hij kon uitpraten: ,,Of u laat mij uitpraten of ik ga naar de rechter.” En: ,,We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn.”
Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet
De stemming werd al voor aanvang gezet, toen Salam weigerde te staan bij het afleggen van de eed. Vervolgens las hij een verklaring voor waarin hij stelde dat grondrechten van moslims ‘stelsel- en planmatig worden ondermijnd.’ Een aantal politici heeft ‘heropvoeding nodig’, zei hij. Later in het verhoor stelde hij dat de overheid ‘onderdrukkend’ bezig is. ,,Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet.”
Salam zei circa 1,5 miljoen euro uit Koeweit te hebben ontvangen, onder andere voor de aankoop van een pand in Utrecht. Volgens hem zijn ‘bemoeials’ van de AIVD de afgelopen jaren tot zes keer toe in Koeweit geweest met vragen over mogelijke donaties aan de Al Fitrahmoskee van Salam in Utrecht.
Alarmerend beeld
Eerder op de dag schetste onderzoeker Trees Pels van het Verweij-Jonker Instituut een alarmerend beeld van de organisatie van Salam, waar kinderen tijdens buitenschoolse lessen aangeleerd zou worden zich van de samenleving af te keren. Volgens Salam is dat ver verwijderd van de waarheid. Zijn organisatie doceert op jaarbasis honderden kinderen. ,,Er is zelfs een jaar geweest dat we de duizend haalden.”
Hij zei ‘100 procent’ transparant te zijn over de financiële gang van zaken bij Al Fitrah. Jaarverslagen worden volgens hem mondeling afgehandeld en niet schriftelijk vastgelegd. Hij beschuldigde een eerdere getuige, Saïd Bouharrou, van meineed. De vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse moskeeën verklaarde maandag dat mensen van Al-Fitrah hebben geprobeerd in Nijmegen voet aan de grond te krijgen.
Islamitisch huwelijk
Salam weigerde ja of nee te zeggen op de vraag of hij islamitische huwelijken heeft afgesloten. ,,We begeleiden de mensen in hoe zij volgens de islam behoren te leven. Als ze ons vragen: doen jullie aan huwelijken, dan is ons antwoord heel simpel: als deze meid een vader heeft, dan kan hij haar zelf huwen.”
Voorzitter Rog wees hem op zijn medewerkingsplicht. ,,U heeft de commissie meerdere keren geen antwoord gegeven op de vraag of het voorgekomen is dat u of anderen binnen Al Fitrah islamitische huwelijken hebben gesloten.” Hij ontkende dat zo’n huwelijk strafbaar is, hoewel commissielid Chris Stoffer hem artikel 449 uit het wetboek van Strafrecht voorhield.
Ook op de vraag of hij moslims doceert niet mee te doen aan Nederlandse feestdagen en hen aanraadt niet-gelovigen niet aan te kijken, kwam geen simpel ja of nee. Zijn omstandige antwoorden klonken wel als een bevestiging, al benadrukte hij dat het de kinderen vrij staat zelf te beslissen.
In de verhoren van de ondervragingscommissie van de Tweede Kamer staat vandaag de Utrechtse alFitrah-moskee centraal. We volgden de verhoren in dit liveblog, dat inmiddels is afgesloten.
MSN 19.02.2020 “Schijnvertoning. Poppenkast.” Deze woorden klonken in de verhoorzaal van de Tweede Kamer uit de mond van de omstreden Utrechtse imam Suhayb Salam. De imam stond voor een speciale commissie die onderzoek doet naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën.
Al voordat het verhoor begon, had imam Salam al ruzie met de parlementaire onderzoekscommissie. “Ik weiger te staan bij het afleggen bij de eed”, sprak de imam van de Utrechtse alFitrah-moskee. Die moskee ligt onder een vergrootglas, onder andere omdat de kinderen bang gemaakt zouden worden voor Nederlandse tradities.
1,5 miljoen uit Koeweit
Vooraf wilde Salam geen inzicht geven in de boekhouding van zijn ultra-orthodoxe moskee. Onder ede gaf de imam toe: zijn moskee kreeg 1,5 miljoen uit Koeweit. “Zonder voorwaarden.”
Over de rest van de financiën van zijn moskee kon hij weinig zeggen. “Ik heb geen inzicht in onze jaarverslagen. Ik ben niet echt een financieel expert. Dat heeft onze penningmeester”. Zijn verweer was dat de Fiod de stukken in beslag heeft genomen. Eerder deze week zei de oud-voorzitter van de As-Soennah moskee in Den Haag dat zij 2,5 miljoen kregen uit Koeweit. Ook zonder voorwaarden.
‘We laten ons door niemand domineren’
De commissie onder leiding van CDA’er Michel Rog had veel vragen aan de imam. Regelmatig kwam het tot een flinke clash. Zo vond de imam dat hij ging over hoe hij antwoord wilde geven, en niet de commissie. “Ik bepaal wanneer u geantwoord hebt en niet u”, zei Salam met ferme toon.
“Ik wil niet dat mijn antwoorden afgehakt worden. We zitten hier niet in een rechtbank.” Bij een van de clashes moest per ongeluk een glas water van de imam het ontgelden. Volgens de imam heeft de moskeestichting een breed scala aan activiteiten. “We hebben een hele brede inzet. Het programma wordt bepaald door de islam.”
Hij vond verder dat de overheid ‘onderdrukkend bezig is.’ “Moslims bepalen mede de normen en waarden. Of u dat nu bevalt of niet.”
Verjaardag vieren?
De ondervragingscommissie wilde ook weten of de imam de kinderen doceerde dat zij geen verjaardagen, kerst, of Sinterklaas mogen vieren. “Wat ik doceer, is dat wij moslims zijn en dat wij vrijheden hebben. En wij laten ons door niemand domineren”, antwoordde de imam.
Op de vraag of de vrouw een man de hand kan schudden zei hij: “Als de vrouw ervoor kiest de man geen hand te schudden dan is dat gewaarborgd in de wet. Dat is vrijheid van godsdienst.”
‘Vader huwt de vrouw’
De ondervragingscommissie wilde verder weten of de imam ook islamitische huwelijken buiten de Nederlandse wet om sluit. “Wij begeleiden mensen. Degene die de vrouw huwt, is haar vader.”
De commissie concludeerde: er kwam geen antwoord op de vraag. Dat gold voor meerdere vragen die aan de imam werden gesteld. Die eindigde het tumultueuze verhoor met de woorden: “Schijnvertoning. Poppenkast.”
Verhoren over ongewenste financiering moskeeën
Een speciale commissie van de Tweede Kamer doet onderzoek naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeorganisaties.
En of dat leidt tot radicale beïnvloeding.
Uit de verhoren wordt vooral duidelijk dat er achter moskeemuren dingen gebeuren die misschien onwenselijk zijn,maar daarmee zijn ze nog niet onwettig.
De commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog ondervraagt daarvoor allerlei betrokkenen onder ede.
Vandaag was dat onder meer de Utrechtse imam Suhayb Salam.
Telegraaf 19.02.2020 De islamitische hogeschool IUASR in Rotterdam neemt vlak voor een door het kabinet gestelde deadline afstand van een deel van de omstreden uitspraken van haar eigen rector, Ahmet Akgündüz. De vraag is nu of minister Van Engelshoven (Onderwijs) hiermee genoegen neemt.
Rector Akgündüz ligt bij de D66-bewindsvrouw onder een vergrootglas sinds hij discriminerende en opruiende uitspraken heeft gedaan. Hij zei op de Turkse televisie dat tegenstanders van de Turkse president Erdogan volgens de Koran afgeslacht mogen worden. Ook sprak hij zijn walging uit over een ’Europese islam’ die ruimte biedt voor homo’s en vrouwelijke imams.
Van het kabinet kreeg de islamitische hogeschool de opdracht om via een advertentie in een landelijke krant afstand te nemen van de uitspraken. Dat lijkt de school woensdag te hebben gedaan in het Nederlands Dagblad, een krant met een relatief kleine oplage en een betaalmuur.
„De IUASR neemt afstand van voornoemde uitlatingen van Prof. Dr. A. Akgündüz voor zover die zijn opgevat als rechtvaardiging voor het oproepen tot geweld”, luidt de verklaring.
’Juristen kijken ernaar’
Het ministerie van Onderwijs laat weten dat juristen de advertentie momenteel bestuderen en wegen. Als het door minister Van Engelshoven te licht wordt bevonden dan dreigt de hogeschool haar accreditatie te verliezen. De studenten hebben dan geen recht meer op studiefinanciering en kunnen geen bachelor meer halen. „Er wordt nu gekeken of ze voldaan hebben aan het verzoek. En hoe dit juridisch zit”, aldus een woordvoerder van de D66-bewindsvrouw.
VVD-Kamerlid Dennis Wiersma zit op het vinkentouw. Hij vraagt zich af waarom de school zo lang wacht met het afstandnemen van de de uitspraken van Akgündüz. „En waarom sturen ze hem niet de laan uit?”
De procedure die nodig is om de school de duimschroeven aan te draaien en de accreditatie te omtnemen vindt hij sowieso te lang. Een Kamermeerderheid is dat met hem eens. Minister Van Engelshoven moet met een plan komen om dat te verkorten.
Trees Pels, emeritus hoogleraar en senior onderzoeken bij het Verweij-Jonker instituut, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 19.02.2020 De Tweede Kamer kreeg woensdagochtend een duister beeld over de invloed op kinderen van orthodoxe Koranlessen in de Utrechtse alFitrah moskee.
Onderzoekster Trees Pels van het Verwey-Jonker Instituut vertelde aan de parlementaire ondervragingscommissie dat er intimidatie plaatsheeft en fundamentalisme hoogtij viert. De lessen zouden ’riskant’ zijn en ’afstand tot de samenleving bevorderen’.
„De boodschap is zeer fundamentalistisch en dogmatisch”, vertelde Pels, die twee onderzoeken deed naar de pedagogische kwaliteiten van wat er aan Koranlessen wordt aangeboden in de moskee.
Kinderen krijgen al op jonge leeftijd les. Dit gebeurt buiten het zicht van de onderwijsinspectie, want die houdt op dit soort ’onderwijs’ geen toezicht.
Streng-islamitische norm
Volgens Pels gaat het om veertien uur per week. Daar leert men niet alleen maar de Koran te lezen, maar doet men aan religieuze en morele vorming naar streng-islamitische norm. Kinderen kunnen er al op zeer jonge leeftijd mee in aanraking komen.
„Kinderen krijgen te horen dat Allah hen zal straffen als ze zich niet aan de norm houden”, aldus Pels. Ze noemde als voorbeeld dat meisjes wordt aangeleerd om niet alleen uit te gaan of op schoolreisje mee te gaan. Daar moest dan een chaperonne mee. „Ze kregen op hun kop en werden geïntimideerd als dat wel was gebeurd.”
Sinterklaas
De moskeelessen ondermijnen wat men op Nederlandse scholen leert, verklaarde Pels. „Kinderen kunnen ontmoedigd raken om mee te doen met regulier basisonderwijs.” De onderzoekster noemde als voorbeeld deelname aan vieringen, zoals Sinterklaas. „Kinderen worden angstig gemaakt om mee te doen.”
Weliswaar zou gezegd worden dat kinderen een eigen keuze moeten maken, maar Pels signaleerde dat druk van de moskee en ouders zwaar kan wegen voor kinderen. Ze waarschuwde dat de Koranlessen het kritisch denkvermogen van kinderen ondermijnen.
De aantrekkingskracht van de moskee komt volgens haar bijvoorbeeld voort uit het feit dat moslims zich in de moskee veilig zouden voelen om zichzelf te zijn. Tot een paar jaar geleden werd stemmen bij verkiezingen ontmoedigd, hoorde de commissie. Tegenwoordig is men daar wat gematigder over, maar wel met een duidelijk stemadvies. „Denk”, zei Pels.
Later woensdag spreekt de commissie die onderzoek doet naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland, met alFitrah-bestuursvoorzitter en geestelijk leider Salam en de Utrechtse burgemeester Van Zanen.
Den HaagFM 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee. Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit. Het zou gaan om miljoenen euro’s.
Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
OmroepWest 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee.
Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
Bemiddelaar
Deze buitenlandse subsidies waren het onderwerp van de parlementaire ondervraging. Taheri vertelde een bemiddelaar in Koeweit te hebben die voor de Haagse moskee in het land op zoek ging naar fondsen en donaties.
Hierbij ging het om bedragen tot 2,5 miljoen euro. Bij vragen moest Taheri toegeven dat hij niet wist waar het geld precies vandaan kwam. Hij kon niet garanderen dat er geen sprake is geweest van inmenging door deze buitenlandse financiers.
De berichten waren voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah-moskee kreeg tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Daar ging een streep doorheen.
Pauline Krikke
Ook voormalig burgemeester Pauline Krikke moest verschijnen voor de commissie. Zij verklaarde dat gemeenten en andere overheden meer mogelijkheden moeten krijgen om de financiering van kerken en moskeeën te controleren. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een ‘giftige boodschap’ vanuit het buitenland geschonken zijn.
Verder wilde de voormalig burgemeester niet veel kwijt. Zo wilde ze geen antwoorden geven op vragen over hoe de informatie over de financiering van de as-Soennah moskee tot haar kwam. ‘Ik weet niet zeker of ik dit mag delen, dus daar wil ik niets over zeggen’, verklaarde ze.
Onder ede
De onderzoekscommissie startte vorige week met de openbare verhoren onder ede. De tweede week begon maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. Verschijnen voor de onderzoekscommissie is verplicht.
Abdelhamid Taheri, voormalig bestuursvoorzitter van de moskee As-Soennah, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 17.02.2020 De omstreden moskee As-Soennah in Den Haag kreeg in 2014 en 2015 in totaal bijna 2,5 miljoen euro uit Koeweit zonder dat er speciale voorwaarden zijn gesteld. Dat zegt Abdelhamid Taheri, tot september vorig jaar bestuursvoorzitter van het gebedshuis.
Het geld was aangevraagd voor speciale projecten, zoals het drukken van de koran, aldus Taheri tegen de Tweede Kamer. Een commissie van de Kamer onderzoekt of moskeeën worden beïnvloed door buitenlands geld. De vrees bestaat dat streng islamitische landen met hun geld hier de radicalisering van jongeren aanjagen.
„We zijn onafhankelijk”, benadrukte Taheri. Volgens hem zijn er geen eisen aan de donaties verbonden. „Daar maak ik me geen zorgen om. Absoluut niet. Op geen enkele manier.” Er zou dan ook geen link zijn met extremistische organisaties.
Volgens hem komen de schenkingen uit islamitische inzamelingen, en gaat het om aalmoezen. De aanvragen zouden zijn geregeld via een contactpersoon in Koeweit, een sjeik die ook in As-Soennah predikte.
Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke, die te maken had met As-Soennah, zei in haar verhoor dat er te weinig bevoegdheden voor gemeenten zijn. Ze vindt dat er een landelijk expertisecentrum moet komen. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een „giftige boodschap” vanuit het buitenland geschonken zijn. „Als dit geregeld is, is dat een hele forse stap.”
AD 17.02.2020 Vragen naar de achtergrond van de partijen die tonnen beschikbaar stelden aan de As-Soennah moskee? Dat deed het bestuur niet, totdat Nieuwsuur over dubieuze donors berichtte, stelde ex-voorzitter Taheri vandaag. Daar is de Tweede Kamer, die hem onder ede hoorde, nog niet klaar mee.
Taheri was tot een half jaar geleden de aanvoerder van de salafistische moskee aan de Haagse Fruitweg, die door leden van de Hofstadgroep bezocht werd in de jaren voordat een lid hiervan Theo van Gogh vermoordde. In de jaren daarna baarde imam Fawaz Jineid opzien met zijn preken vol boodschappen die recht ingingen tegen wat goed gebruik is in Nederland.
De imam werd in 2012 aan de kant gezet, waarna het leek of de moskee liberaler werd. Tot bleek dat in online religieuze lessen meisjesbesnijdenis werd gepromoot.
Opmerkelijk
Toen hierover ophef ontstond, haalde As-Soennah het filmpje offline. Vandaag tijdens de parlementaire mini-enquête naar buitenlandse beïnvloeding vertelde Taheri dat er intern iets was misgegaan, toevallig juist net deze ene keer waar ophef over ontstond. ,,Wij hebben een religieuze commissie die alle docenten van de juiste informatie en stencils voorziet. Maar die was net deze ene keer niet geweest.” Een opmerkelijk relaas, het filmpje stond toen namelijk al twee jaar online.
Dit naar de Nederlandse samenleving toe tolerantie prediken, maar binnen de eigen kring iets heel anders verkondigen werd vorige week door AIVD-baas Dick Schoof ‘façadepolitiek’ gedoopt. Taheri wierp verre van zich dat As-Soennah zich van zulke praktijken zou bedienen. ,,Dat kan je als imam niet maken, daar prikken jongeren doorheen.”
Dubieuze stichtingen
Dat kan zijn, maar na de woorden van Schoof prikt de onderzoekscommissie van de Kamer ook door dubbele boodschappen uit de moskee heen. En die kwamen er, juist toen het verhoor van Taheri richting de kern ging: financiering van dubieuze stichtingen uit golfstaten, die contact zouden hebben met terreurorganisaties.
In 2014 en 2015 werd door zo’n club uit Koeweit een bedrag van 2,5 miljoen overgemaakt naar As-Soennah. Niet ineens, maar in meerdere stortingen, maar in vier. Of Taheri dat niet gek vond? Waar hij eerst zei dat niet hij, maar de penningmeester verstand van financiën had, antwoordde hij nu dat ‘er soms wel eens nabetalingen komen, omdat een collecte langer voortduurt’. Maar, riposteerde Kamerlid Aukje de Vries: ‘Deze stortingen werden allen op dezelfde dag overgemaakt’. Toen bleef Taheri het antwoord schuldig.
De moskee was volgens Taheri aanvankelijk niet geïnteresseerd in de herkomst van dit grote bedrag, bestemd voor de aankoop van een gebouw aan de Radarstraat waar de As -Soennah Holding BV ‘maatschappelijke activiteiten’ zou gaan ontplooien. Pas na berichtgeving hierover in opnieuw Nieuwsuur, werd dit onderzocht.
De naam van de stichting? Taheri zou het niet weten, zegt hij als hem de naam wordt voorgehouden. ‘Ik ken alleen de Arabische naam’. Het geld bestaat uit aalmoezen, iedereen in de islamitische staten is gehouden 2 procent van zijn inkomsten aan deze ‘za’kaat’ te besteden. Speciale commissies selecteren als bestemming doelen in landen die qua islam nog ‘ontwikkelingslanden’ zijn, zoals Nederland.
Aalmoezen
Van dit geld maakte As-Soennah gebruik voor de aanschaf van het pand. Van de herkomst van het geld zei Taheri niets te weten, wel wist hij weer precies dat er een speciale vastgoedtruc werd uitgehaald bij de aanschaf van het pand aan de Radarstraat. Dat verdubbelde hierdoor op slag in waarde.
De verkoper verkocht het pand op papier voor één miljoen aan een tussenpersoon, die het pand dezelfde dag voor 1,9 miljoen aan As-Soennah doorverkocht. Hoe die winst (betaald met de ‘aalmoezen’ uit Koeweit) is verdeeld, wil de parlementaire onderzoekscommissie graag weten.
Stampij
Gek genoeg ontbraken alle notulen en bestuursverslagen van As-Soennah uit de jaren dat deze giften binnenkwamen, althans toen deze door de Kamer met een gerechtelijke vordering werden opgevraagd. Werd er in die jaren dan niets genotuleerd, was de vraag aan Taheri. ‘O zeker wel. Maar niet alles’.
Die stukken zijn ondanks een gerechtelijk bevel niet aan de Tweede Kamer gegeven. Taheri’s advocaat maakte hierover stampij, daarna werden de antwoorden weer vaag. Zo vaag, dat het niet uitgesloten is dat binnenkort ook de penningmeester van de moskee nog onder ede uitleg mag komen geven.
Na Taheri werd ex-burgemeester Krikke gehoord. Zij bleek niets te weten over de geldstromen en de gemeente was ook niet bij machte er iets aan te doen.
AD 17.02.2020 De Haagse As Soennah moskee staat vandaag centraal bij de parlementaire verhoren over de financiering van moskeeën door buitenlandse mogendheden. Behalve de oud-voorzitter zal ook ex-burgemeester Krikke onder ede worden ondervraagd.
Daarbij draait het met name om de bedragen die de moskee volgens inlichtingendienst AIVD ontving van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS). Dat is een liefdadigheidsinstelling uit Koeweit die door de Verenigde Staten in verband wordt gebracht met het financieren van terroristen.
RIHS gaf in Nederland geld voor het verspreiden van de islam en de bouw van moskeeën, maar zou daarnaast ook Jahbat Al Nusra hebben gefinancierd. Dat is een van de strijdende partijen in Syrië en Irak. De militie geldt als de lokale tak van Al Qaeda, het terreurnetwerk dat achter de aanslagen van 11 september 2001 in de VS zat.
De financiering van de As Soennah door RIHS is daarmee brisant want de circa 60 jongeren uit Den Haag die geronseld werden voor de jihad en ten strijde trokken in het Midden-Oosten, sloten zich na hun uitreis bijna allemaal aan bij Al Nusra.
Het parlementaire onderzoek dat nu loopt, een ‘light-versie’ van een parlementaire enquête, richt zich op de vraag of met de buitenlandse oliedollars ook invloed in de Nederlandse moskeeën is gekocht. Sinds een aantal jaren maakt het salafisme, een van de meest orthodoxe stromingen binnen de islam, een grote opmars door in Nederland. De aanhangers zijn zó fanatiek, dat ze liberalere moslims de les lezen dat zij niet gelovig genoeg zouden zijn. Hierdoor raakte deze groep in de verdrukking en kon het salafisme nog verder groeien.
De omstreden imam Fawaz Jneid riep vanaf het spreekgestoelte van het gebedshuis aan de Fruitweg openlijk op om ten strijde te trekken in Syrië. De moskee nam afscheid van hem, waarna Jneid zijn toevlucht zocht tot onder meer een boekwinkel. Hierop nam burgemeester Krikke een onorthodoxe maatregel: ze legde de imam een gebiedsverbod op voor zowel de Schilderswijk als Transvaal. Jneid vocht dit aan bij de rechter, maar die gaf Krikke gelijk.
De in oktober opgestapte burgemeester brak in haar benadering van de As Soennah pontificaal met het beleid van haar voorganger Jozias van Aartsen. Die zocht de samenwerking op met de moskee, onder meer om in de wijk de rust te bewaren tijdens oud en nieuw. Dat was zó succesvol, dat de gemeente ook na de dagenlange rellen vanwege de dood van Mitch Henriquez in 2015 haar toevlucht tot de moskee zocht, om de geest weer in de fles te krijgen.
Hierop verschenen vrijwilligers van de As Soennah getooid in gele hesjes in de straten. Op slag keerde de rust terug. Daar was iedereen blij mee, maar het riep tegelijk de vraag op wie nu echt de baas was in de Schilderswijk: het bevoegd gezag of de moskee. Na de onthullingen over de verdachte geldstromen van Nieuwsuur verbrak de gemeente de samenwerking met de buurtvaders.
Verslaggever Jan-Willem Navis is bij de zitting aanwezig en twittert live mee.
NOS 17.02.2020 Er moet een landelijk expertisecentrum komen dat de buitenlandse financiering onderzoekt van organisaties die “giftige boodschappen” verspreiden. Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke deed die oproep tegenover de Tweede Kamercommissie die zich buigt over de buitenlandse beïnvloeding van moskeeën.
Krikke doelt niet alleen op moskeeën, maar ook op christelijke en niet-religieuze organisaties. Die kunnen ook ongewenste boodschappen verspreiden, benadrukte ze. “Bijvoorbeeld het ontkennen van de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het ontkennen van homoseksualiteit of het belemmeren van de keuzevrijheid bij abortus.”
Het landelijke expertisecentrum moet signalen verzamelen en organisaties onderzoeken. Daarbij moeten er geen verschillen zijn tussen gemeenten, zoals nu wel het geval is. Ze deed de oproep twee jaar geleden ook al, na het nieuws dat de Haagse As-Soennah-moskee een omstreden Koeweitse investeerder had.
Besnijdenis
Krikke was uitgenodigd door de commissie omdat zij als burgemeester van Den Haag te maken had met deze As-Soennah-moskee. Ze heeft uiteindelijk de subsidiekraan van de stichting helemaal dichtgedraaid.
Ook heeft ze de bestuurders aangesproken op een video op de website waarin vrouwenbesnijdenis werd aangeprezen. “Vrouwenbesnijdenis is zo’n ernstige verminking van een vrouwenlichaam, daar kun je niet zo lichtvaardig over zijn”, zei Krikke.
Abdelhamid Taheri, tot voor kort bestuursvoorzitter van As-Soennah, vertelde de commissie dat hij de besnijdenisvideo er vervolgens “direct heeft afgehaald”. Daarop vroeg de commissie hoelang de video dan online heeft gestaan. “Ik denk een of twee jaar”, antwoordde Taheri.
“De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof”, aldus Abdelhamid Taheri, oud-bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee.
De commissie vroeg ook naar een filmpje waarin wordt gezegd dat vrouwen niet zonder begeleiding van een man op straat mogen. Volgens Taheri moet de commissie kijken naar de context. “Er is een onderscheid tussen de theologische uitleg en de maatschappelijke uitleg”, zei hij.
Mensen moeten het niet zo letterlijk nemen, was de boodschap van Taheri. “De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof.” Hij vindt dat mannen de keus moeten hebben vrouwen wel of geen hand te geven.
As-Soennah kreeg miljoenen uit Koeweit, maar veel kon Taheri daar niet over zeggen. Hij verwees regelmatig naar de penningmeester. Taheri ontkent dat de geldschieters invloed op de religieuze koers van de moskee hebben gekocht.
Mogelijk geld terugstorten
Krikke zei dat burgemeesters bij signalen van ultraorthodoxe invloeden geen enkele mogelijkheid hebben om de buitenlandse financiering te onderzoeken. Het expertisecentrum waarvoor zij pleit, zou die mogelijkheden wel moeten hebben. De verantwoordelijke minister kan daarna besluiten dat het geld moet worden teruggestort.
Eerder vandaag zei de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland dat de bevindingen van inlichtingendienst AIVD kloppen, dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims steeds meer invloed krijgt. Vicevoorzitter Saïd Bouharrou vindt ondersteuning van de overheid belangrijk, maar zei dat vooral moslims zelf weerbaarder moeten worden.
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
OmroepWest 17.02.2020 Met grote tegenzin verschijnt de Haagse as-Soennah moskee maandag voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland en heeft voormalig moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri opgeroepen voor een openbaar verhoor onder ede. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt maandag verhoord. De relatie tussen Den Haag en de as-Soennah moskee is al jaren stroef.
Een deel van de Nederlandse politiek heeft het op moslims gemunt. Dat is de stellige overtuiging van het bestuur van de as-Soennah moskee. De parlementaire mini-enquête naar ‘ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen’ zou daar een voorbeeld van zijn. De commissie wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland komen die leiden tot deze ongewenste beïnvloeding.
‘Deze parlementaire ondervraging onderzoekt enkel en alleen de financiële geldstromen van moskeeën. Het is de zoveelste poging om de islam en moslims in de verdachtenbank te duwen’, is de reactie van het moskeebestuur nadat Taheri door de onderzoekscommissie is opgeroepen voor verhoor. Maar iedereen die wordt opgeroepen, is verplicht om te komen en dus zal Taheri er ook aan moeten geloven.
Bekijk hier het verhoor terug van Adelhamid Taheri:
Het Haagse stadsbestuur worstelt al jaren met de moskee. Zo ligt voormalig burgemeester Wim Deetman geregeld in de clinch met de omstreden imam Fawaz Jined, de toenmalige voorganger van de as-Soennah. In 2004 wenst de imam Theo van Gogh een ongeneselijke ziekte toe. Een paar maanden later wordt Van Gogh vermoord. Ook kreeg Fawaz boetes voor het sluiten van sharia-huwelijken en zou hij voorstander zijn van vrouwenbesnijdenis. In 2012 wordt hij na een ruzie uit het moskeebestuur van de as-Soennah gezet.
Na het vertrek van imam Fawaz ontspant de relatie tussen de gemeente en de as-Soennah zich. Volgens burgemeester Jozias van Aartsen, de opvolger van Deetman, bestrijdt het nieuwe moskeebestuur in tegenstelling tot Fawaz, terrorisme wel. Van Aartsen zet vrijwilligers van de as-Soennah zelfs in als troef tegen de overlast tijdens de jaarwisseling. In de Schilderswijk en Transvaal gaan groepen moskeevrijwilligers de straat op om de rust in de wijken te houden.
Salafistische ordetroepen
Partijen als de VVD, het CDA en de PVV in de Haagse gemeenteraad en later ook een meerderheid van de Tweede Kamer veroordelen de inzet van deze vrijwilligers. De PVV spreekt van ‘salafistische ordetroepen’ die de gemeente tijdens de jaarwisseling de straat op stuurt. De partijen en een Kamermeerderheid willen dat de samenwerking verbroken wordt.
Maar dat weigert Van Aartsen keer op keer. Hij blijft vasthouden aan de vrijwilligers omdat ze geen preken houden of mensen bekeren, maar slechts de politie helpen. ‘Dat zouden meer mensen moeten doen’, zegt hij in januari 2016.
Gedachtepolitie
Bovendien verdedigt hij het salafisme. Uit AIVD-rapporten blijkt volgens hem dat salafisme een orthodoxe beleving van het geloof is en ‘nul komma nul te maken heeft met terrorisme’. Ook wil hij geen gedachtepolitie zijn. ‘In de Oudejaarsnacht zijn honderden mensen actief. Ik kan niet aan iedereen vragen wat hij of zij denkt. Dat valt onder de vrijheid van godsdienst en meningsuiting’, reageert hij. De as-Soennah-vrijwilligers blijven daarom met oud en nieuw de straat op gaan.
Pauline Krikke die in 2017 Van Aartsen opvolgt, volgt deze lijn in eerste instantie. Maar in mei 2018 worden de banden tussen de gemeente en de moskee alsnog definitief verbroken.
Dubieuze golfstaten
Aanleiding zijn berichten van NRC Handelsblad en het tv-programma Nieuwsuur waarin wordt gesteld dat onder meer de as-Soennah moskee geld kreeg van dubieuze golfstaten. In 2011 zou de moskee om geld gevraagd hebben in Saoedi-Arabië en in 2017 zou geld zijn ontvangen vanuit Koeweit. Voormalig bestuursvoorzitter Taheri heeft dit altijd ontkend.
Maar de berichten zijn voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah moskee krijgt tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Maar daar gaat voortaan een streep door. Ook stopt de jaarlijkse inzet van vrijwilligers van de as-Soennah moskee tijdens de jaarwisseling.
Parlementaire ondervraging
Bovendien leiden de berichten tot een parlementaire ondervraging die vorige week is gestart met de openbare verhoren. De tweede week begint maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, de vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland en daarna volgen voormalig voorzitter van de as-Soennah moskee Abdelhamid Taheri om 13.00 uur en Pauline Krikke om 15.30 uur.
NOS 17.02.2020 De Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland onderschrijft de bevindingen van inlichtingendienst AIVD dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims voor problemen zorgt in moskeeën. De andere gelovigen worden door hen onder druk gezet om mee te doen met de ‘strenge’ koers.
“Er wordt tegen hen gezegd ‘je bent geen goede moslim'”, zegt vicevoorzitter Saïd Bouharrou. Ook worden de mensen die niet willen meedoen beschuldigd van het zaaien van verdeeldheid onder moslims. Hij ondervond dit zelf na zijn medewerking aan een onderzoek van tv-programma Nieuwsuur.
Bouharrou werd vanmorgen verhoord door de parlementaire onderzoekscommissie die onderzoek doet naar beïnvloeding door onvrije landen van moskeeën en andere islamitische organisaties.
Ongewenst
Hij zei dat de invloeden uit de golfstaten aangepakt moeten worden. De alFitrah-moskee probeert bijvoorbeeld bij andere moskeeën te infiltreren, vertelde Bouharou. “We moeten iets doen om die invloeden kleiner te maken.” Hij vindt het “per definitie” ongewenst als mensen uit het buitenland in Nederlandse moskeebesturen zitten.
Bouharrou is geschrokken van de bedreigingen aan het adres van Hajer Harzi, die voor de Tweede Kamercommissie beschreef hoe dreigend het eraan toeging in de Al Houda-moskee in Geleen. Hij vindt de getuigenis van Harzi dapper: “Zulke helden hebben we meer nodig in het land.”
Bouharrou legde een verklaring af, waarin hij afstand nam van de buitenlandse invloeden:
Marokkaanse moskeeën: een minderheid veroorzaakt problemen
Volgens Bouharrou zijn er vijftien tot twintig moskeeën die ultra-orthodox zijn en waar de problemen spelen. De stille meerderheid laat niet van zich horen, zei hij. Toch denkt hij dat de moslimgemeenschap door sterker op te treden, zelf het probleem kan oplossen.
“De oplossing zit erin dat zij het openbare debat aangaan.” Dat betekent ook op sociale media tegen orthodoxe of extremistische predikers ingaan. De rol van de overheid is beperkt denkt Bouharrou, omdat je al snel op het terrein van de vrijheid van godsdienst komt.
Maar bepaalde verplichtingen tot openbaarheid en transparantie, en het ondersteunen van de “weerbaarheid” van moslims kan helpen, verwacht hij.
Spanning
Vandaag is de vierde dag dat de Tweede Kamercommissie mensen onder ede verhoort. De spanning voor de commissie loopt op. Deze week komen vertegenwoordigers van moskeeën langs die liever niets prijsgeven, zoals de As-Soenah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht.
Achter de schermen heeft de commissie ook veel informatie over bankgegevens en netwerken opgevraagd. In april moet het eindrapport klaar zijn.
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
Telegraaf 17.02.2020 Vrijwel alle naar schatting 500 moskeeën in Nederland krijgen geld uit het buitenland: uit Europa, Marokko of de Golfstaten. Dat is niet per definitie ongewenst, zei Saïd Bouharrou van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland in de Tweede Kamer.
Hij getuigde daar in het grote onderzoek van de Kamer naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën door uiterst orthodoxe landen. Het parlement vreest radicalisering van jongere moslims. Moskeeën als alFitrah in Utrecht en As-Soennah (Den Haag) kwamen al in opspraak.
Volgens Bouharrou kan het bij geldstromen om inzamelingen voor het goede doel gaan. Daar kan een stichting van profiteren die onvoldoende geld heeft om een moskee te bouwen.
Maar buitenlandse financiering is wel ongewenst als er voorwaarden aan een gift worden verbonden. Als bijvoorbeeld een organisatie uit de golfstaat Koeweit een bepaalde ultra-orthodoxe prediker eist, die “verwerpelijk” dingen zegt over vrouwen of joden. Of als een gulle gever invloed wil hebben op lesmateriaal voor islamonderwijs. “Niet altijd wordt goed gekeken naar wat er in staat. De bewustwording moet groter worden”, aldus Bouharrou.
Salafistische aanjagers
De bestuurder van de Marokkaanse moskeekoepel onderschreef de woorden van AIVD-baas Dick Schoof dat er een groeiende groep ’salafistische aanjagers’ is die andere gelovigen onder druk zet en met financiële en ideologische steun uit de Golstaten. Hij benadrukte dat het om een beperkte groep gaat, waarvan de moslimgemeenschap zelf ’het grootste slachtoffer’ is.
Bouharrou nam stellig afstand van de bedreigingen die de Geleense moskeebestuurder Hajer Harzi ten deel vielen na haar getuigenis voor de ondervragingscommissie van de Kamer. Hij prees haar stellingname. „Zulke helden hebben we meer nodig.” Bouarrou pleitte voor meer transparantie bij de financiering van moskeeën. En verbod op geldstromen uit het buitenland ziet hij niet zitten. „Een paardenmiddel.”
NOS 16.02.2020 Vanaf vandaag staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
Vandaag gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis. Oud-burgemeester Krikke van Den Haag wordt ook verhoord.
Woensdag staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Zorgen
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Dreigementen
Terug naar afgelopen week. De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof.
De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Bestuurders Laaouej en Harzi van gebedshuis Al Wasatia werden in Geleen hun moskee uitgewerkt door jongere, orthodoxe geloofsgenoten. Die lieten imams met terroristische contacten preken. Na hun verhoor door de Tweede Kamer werden zij bedreigd.
Harzi vertelde er over in Op1. De commissie vindt de bedreigingen onacceptabel !!
Dat het moeilijk wordt om achter de oorzaak van toenemend salafisme in Nederland te komen bleek donderdag. De Blauwe Moskee en de Al-Fourqaan moskee zijn betaald met miljoenen euro’s uit Qatar en Koeweit. Hebben die landen daardoor invloed, wil de commissie weten.
Nee, zei de tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom van de Blauwe Moskee in Amsterdam. De geldschieters stellen volgens hem geen eisen. Dat er extremistische sprekers in de moskee komen heeft te maken met “open staan” voor alle meningen, zei hij.
Van der Blom vindt het niet verdacht dat de betalingen soms via vier tussenpersonen in Nederland terecht kwamen. “Zo willen zij dat regelen.”
Nasr El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven en van de stichting Al Waqf was betrokken bij diverse omstreden salafistische projecten. Hoe dat zit wilde El Damanhoury niet kwijt. Hij had vooral kritiek op de Tweede Kamer-commissie.
Eerdere verhoordagen
Maandag, woensdag en donderdag waren de eerste twee verhoordagen.
Het is dus de vraag of het deze week beter gaat. Donderdag komt de moskeeketen van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politieke invloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
BB 16.02.2020 ‘Salafistische organisaties infiltreren moskeeën en nemen ze over. Het is vijf voor twaalf’, zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. Donderdag was hij gastheer van een kennisbijeenkomst in zijn stad over het tegengaan van radicalisering en extremisme. Marcouch weet zelf hoe het is om te radicaliseren en waarschuwt voor verminderde aandacht. ‘Rust is schijn en verslapping levensgevaarlijk.’
‘Iedereen doordrongen van ernst’
‘De bijeenkomst was geslaagd’, aldus Marcouch. ‘Gelukkig zijn zowel minister Grapperhaus, de NCTV en burgemeesters als de andere deelnemers doordrongen van de ernst. Er is een duidelijke behoefte aan kennis en daarom krijgt dit een vervolg.’
Marcouch wijst erop dat radicalisering van jongeren een gevaar blijft dat voortdurend op de loer ligt, hoewel het dreigingsniveau is gedaald van 4 naar 3 en er minder uitreizigers zijn. ‘Salafistische organisaties zijn sluw en sterk gedreven voor hun gewelddadige machtsideologie onze jongeren te mobiliseren, met kinderen en al.
Investeren in vitale aanpak
In hun antidemocratische, antiwesterse ideologie, die streeft naar een superieure natie met aanhangers van het salafisme, de sharia en één leider (Khalif), wordt geweld niet geschuwd. ‘We hebben onze handen vol aan jonge mensen, soms hele jonge kinderen, die geïnfecteerd zijn met dit gedachtegoed en worden geronseld als IS-strijder in het Midden-Oosten of voor aanslagen bij ons.’
Marcouch waarschuwt dat zij straks terugkeren of vanuit de gevangenis in onze steden en dorpen komen. ‘Daar moeten we de samenleving voor beschermen, dus moeten wij als bestuurders blijven investeren in de vitaliteit van onze aanpak.
Dat betekent: het salafisme kennen, het gevaar beseffen, overal bovenop zitten, korte lijnen, een goede informatiepositie, opsporen en bestraffen en dit uiteraard voor zijn met heel veel aandacht voor opvoeding en vooruitzicht op een waardevolle plek in onze samenleving.’
Jonge kinderen weerbaar maken
Ook minister Grapperhaus liet tijdens de bijeenkomst weten het belangrijk te vinden dat de aandacht niet verslapt. Marcouch memoreert dat het kabinet Rutte-1 de aanpak van radicalisering in 2010 beëindigde en later alles halsoverkop weer moest worden opgetuigd toen de salafisten door Den Haag marcheerden. ‘Te laat. Honderden jongeren waren al uitgereisd. Veel gemeenten hadden geen idee van het fenomeen. Dat moet ons niet weer overkomen.’
Volgens Marcouch dient de preventieve aanpak onderdeel te zijn van het reguliere jeugdbeleid. ‘Wij dienen jonge kinderen weerbaar te maken tegen de dagelijkse salafistische indoctrinatie via de ouders. We moeten hen corrigeren en ervan doordringen dat zij niet van doen hebben met een edele religieuze islamrichting, maar met een vijandige gewelddadige machtsideologie.’
Lokroep jihadisme
In zijn toespraak van afgelopen donderdag zei Marcouch dat tijdig de helpende hand bieden hem zelf indertijd ‘als worstelende jongeman die zijn identiteit zocht’ ook terug op het juiste pad heeft gebracht. ‘Ik dreef af, radicaliseerde in mijn opvattingen. Wie mij kende, kon de eerste tekenen zien. Wij allen kunnen dit, mits wij ons verdiepen, het gevaar zien en aandacht hebben.
Ik raakte als jongeman zo begaan met verdrukte moslims in oorlogsgebieden, dat ik dacht: ‘ik moet niet alleen weten en voelen, maar ook doén: een daad stellen, actie ondernemen, reisplannen maken’. Ik kwam hieruit dankzij mijn omgeving. Mijn nieuwe studievrienden brachten mij ertoe een kritische geest te ontwikkelen die nadenkt over mijn geloof, mijn omgeving en mijzelf.’
Aan de telefoon noemt Marcouch dat ‘de lokroep van het jihadisme’. ‘Je krijgt dat binnen via predikanten, in mijn tijd nog via cassettebandjes: de dood boven het leven verheerlijken, hunkeren naar een snelle dood in de strijd, martelaarschap, de heilstaat, één leider, superioriteit, andersgelovigen en -denkenden afwijzen en als minderwaardig afschilderen.’
Neem als bestuurder stelling tegen salafisme
Het salafisme een ‘sterk gewelddadig machtsbeluste ideologie’, benadrukt Marcouch. ‘Deze politieke ideologie gebruikt de orthodoxe religie als masker. Mensen schieten te vaak in de ‘scheiding kerk-en-staat reflex’, maar je moet als bestuurder wel degelijk stelling nemen tegen het antidemocratische salafisme, want het ondermijnt de samenleving.’
De ideologie stelt dat joden en christenen jouw vijanden zijn en dat Nederland niet jouw samenleving is. ‘Dat is de islamitische staat. We hebben met ISIS gezien hoe dat is. Dit is geen theorie. Dit is geen boekenkastwijsheid. Jongens en meisjes worden geronseld en de dood ingelokt. Het is ernstig en gevaarlijk. Laat je geen rad voor ogen draaien door salafisten met sussende praatjes over geweldloze terugkeer naar een zuivere religie.’
‘Dat doen wij. Het is heel belangrijk om dogma’s en theologische concepten die salafisten misbruiken theologisch te weerleggen. Dat heeft mij toen als radicaliserende jongeling geholpen. Je hebt dan gereedschap, gaat vragen stellen. Je leert autonoom te denken en verantwoordelijkheid te nemen voor je daden. De islamitische gemeenschap is daarbij cruciaal.’
Redelijke imams opleiden
Maar de Arnhemse burgemeester ziet deze gemeenschap worstelen met de radicale salafistische organisaties. ‘Hun predikanten uit Saoedi-Arabië hebben gemakkelijk toegang tot Nederland, terwijl evenwichtige imams uit Marokko moeilijk een visum krijgen.
Er is een schrijnend tekort aan goede imams. Moskeeën zitten met gaten en salafistische imams springen daarin. Als gemeente werken wij goed samen door de gemeenschap te steunen en hen ervan te weerhouden om salafistische imams aan te stellen en activiteiten te ontplooien die radicalisering aanmoedigen.
De rijksoverheid moet deze gemeenschap ook bijstaan, zodat ze weerbaarder worden. Er is krapte op de arbeidsmarkt. Een goede gezaghebbende imamopleiding is er nog niet in Europa. Redelijke imams opleiden helpt tegen de opkomst van salafisten in moskeeën. Daar moeten we nu mee beginnen, want het is vijf voor twaalf.’
OmroepWest 14.02.2020 Het onderzoek van een Tweede Kamercommissie naar buitenlandse financiering van sommige moskeeën moet het salafisme niet in een hoek drijven. Dat vindt onder anderen Abdel Bouzzit van de Leidse Imam Malik Moskee. Hij vindt dat kwade invloeden van buiten bestreden moeten worden. Maar de manier waarop de Kamercommissie nu te werk gaat vindt hij een gemiste kans.
Samen met een aantal gematigde moslims neemt Bouzzit, ook bestuurder van de regionale moskeekoepel, het op voor hun meer orthodoxe geloofsgenoten. Bouzzit zegt het een kwalijke zaak te vinden dat het onderzoek zich vooral richt op de moslims en de islam.
‘Het onderzoek is wat mij betreft op een verkeerde manier gestart’, zegt Bouzzit. ‘Als er beïnvloeding van buitenaf is, dan is dat kwalijk. Maar het is even kwalijk als dat gebeurt bij andere geloofsstromingen of bij politieke organisaties. Daar zien we ook beïnvloeding.’
Definitie salafisme
Daarmee ontkent hij niet dat er binnen het orthodox salafisme, waar het in het onderzoek veel over gaat, anti-democratisch gedachtegoed leeft. ‘Daar gaat het wat mij betreft mis, maar dat gedachtegoed kun je ook vinden bij andere moslims.’
Bouzzit pleit er dan ook vooral voor te kijken naar het gedrag van mensen en organisaties. En hij vindt dat een term als ‘salafisme’ eerst goed gedefinieerd moet worden. ‘Dan weten we in ieder geval waar we het over hebben als we in gesprek gaan met elkaar.’
Geen buitenlandse invloed in Leidse en Haagse regio
Volgens Bouzzit is er in de Leidse regio en Den Haag geen reden voor bezorgdheid over buitenlandse financiering van moskeeën. ‘Ik heb heel veel contacten, maar ik merk op geen enkele manier dat hier invloed is gekocht door het buitenland.’
Dat komt volgens Bouzzit omdat de koepelorganisatie de laatste jaren stevig heeft ingezet op het professionaliseren en weerbaar maken moskeeën en hun imams. ‘In onze regio hebben we bestuursleden aan het roer die weten wat de gevaren zijn en die weten hoe je die buiten de deur houdt. Dat zien we helaas niet in heel Nederland, maar hier werken we er keihard aan.’
Maandag moet de Haagse As-Soennah moskee voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer komen, om te praten over financiering van moskeeën in Nederland. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt dan verhoord daarover.
NOS 14.02.2020 Een moskeebestuurslid dat in de Tweede Kamer is gehoord, wordt naar eigen zeggen hevig bedreigd. “Dit gun je niemand”, zei Hajer Harzi in talkshow Op1, waar duidelijk werd dat ze ook aangifte heeft gedaan.
Harzi getuigde voor de Kamercommissie over de groeiende invloed van extremistisch gedachtegoed in moskee Al Houda in Geleen. Vlak daarna kreeg haar dochter bedreigende video’s toegestuurd.
“Een kogel is zo besteld”, riepen de jongens in het filmpje, vertelde Harzi in de talkshow:
‘Ze stuurden naar mijn kind: een kogel is zo besteld’
In de toegestuurde video werd het bestuurslid naar eigen zeggen ook uitgemaakt voor ongelovige, jood en allerlei “vreselijke dingen. Mijn dochter is boos en zegt het niet meer aan te kunnen. Ik heb haar ervan moeten overtuigen dat het tegen mij is gericht en niet tegen haar.”
Ook op sociale media is Harzi uitgescholden vanwege haar getuigenis. Ze wordt onder meer uitgemaakt voor leugenaar. Ondanks alle kritiek en beledigingen blijft Harzi achter haar getuigenis staan.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Abdallah Laaouej, voorzitter van gebedshuis Al Wasatia, en penningmeester Hajer Harzi, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 13.02.2020 De bedreiging van getuigen uit Geleen die voor de ondervragingscommissie vertelden over dubieuze financiering van moskeeën is ’onacceptabel’. Dat zegt voorzitter Michel Rog van de commissie.
De bedreigingen waren vooral gericht tegen Hajer Harzi, die een dag eerder tegenover de commissie had verteld hoe een ’gewoon moskeetje’, Al Houda in Geleen, was overgenomen door salafisten. Die werkten de oude imam eruit omdat die niet streng genoeg in de leer was, trokken miljoenen aan uit de Golf en programmeerden predikers die de moskeegangers stimuleerden zich af te keren van de Nederlandse samenleving.
Harzi vertelde hoe ze erover vruchteloos aan de bel had getrokken bij de gemeente en hoe ze later haar vrees zag bevestigd toen twee moskeebestuurders werden gearresteerd voor witwassen, lidmaatschap van een criminele organisatie en ronselen voor de jihad.
En waarvoor integratiedeskundige en voormalig PvdA-Kamerlid Kelik Yücel als getuige na Harzi al had gewaarschuwd, gebeurde nog geen dag later: er kwamen doodsbedreigingen binnen die rechtstreeks verwezen naar de stichting achter de nieuwe, gematigde moskee die Harzi had opgericht. De bedreigingsvideo, waarin de boodschap werd verkondigd door gemaskerde mannen, zou zelfs zijn gericht aan haar dochtertje, zo berichtte De Limburger.
„Als dit klopt, wil ik namens de hele commissie aangeven dat we dit zorgelijk vinden”, reageerde Rog na een dag van verhoren. „En dat het niet acceptabel is dat iemand die onder ede getuigt voor de Tweede Kamer slachtoffer wordt van bedreigingen of intimidatie.”
Harzi toonde zich tijdens het verhoor strijdbaar, en lijkt ook nu niet van haar stuk gebracht. Donderdagavond doet ze haar relaas nog eens in tv-programma Op1.
Ook de voormalig directeur van de omstreden stichting Waqf, Nasr el Damanhoury, moest donderdag komen opdraven. Zijn stichting kwam negatief in het nieuws nadat hij voor een stichting gevestigd in Duitsland 1,7 miljoen euro uit Qatar had geregeld om een Rotterdams ROC-gebouw op te kopen.
Na ophef kwam de voorziene koranschool er niet, maar volgens de beleggingsadviseur was dat nooit de bedoeling. „Het was gewoon een investeringsobject”, zo zei El Damanhoury in een stekelig verhoor.
Onmacht
Het toonde de onmacht bij de opdracht waartoe de Tweede Kamer zich met de parlementaire ondervragingen heeft gesteld: uitzoeken wat er tegen ongewenste buitenlandse beïnvloeding kan worden gedaan. De voorlopige conclusie luidt: bar weinig.
Om te beginnen is buitenlandse financiering van religieuze instellingen niet verboden. Opsporingsdiensten kunnen dus ook niet handhaven, stelde Maarten Rijssenbeek van het Financieel Expertisecentrum (FEC), gehoord als deskundige.
Het samenwerkingsverband van de opsporingsdiensten en financiële toezichthouders doet een proef op dit onderwerp, ziet de miljoenen vanuit de Golfstaten op rekeningen van stichtingen of imams voorbij komen, een spoor dat geregeld doodloopt als bedragen contant worden opgenomen.
Maar informatie doorgeven aan gemeenten mag het FEC niet. „Bovendien hebben we problemen met het in kaart brengen van stichtingen, vooral als ze geen goede-doelenstatus hebben. Ze hebben amper administratieplicht. Toezicht en transparantie ontbreken.”
Is die openheid er wel, dan is er nog amper gereedschap om op te treden. Bekeerling en fondsenwerver Jacob van der Blom maakt er tijdens het verhoor geen geheim van dat hij voor de financiering voor de Blauwe Moskee in Amsterdam 2,6 miljoen euro uit Koeweit regelde en 3 ton uit Qatar.
Dat het geld vanaf het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken via nogal wat tussenstations bij Europe Trust Nederland dat de moskee aankocht, vindt Blom niet gek. Dat een jaar na de financiering vanuit Koeweit een topambtenaar van dat religie-ministerie voorzitter werd van die Europe Trust, vond hij evenmin opmerkelijk. De bank noch de gemeente stelde volgens Blom ooit een vraag over de financiering
NOS 13.02.2020 De parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer die ongewenste beïnvloeding van moskeeën en islamitische organisaties onderzoekt heeft een lastige derde dag achter de rug. De verhoren van vandaag over de geldstromen en wat de geldschieters ervoor terug willen, liepen stroef en leverden weinig nieuwe informatie op.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom bestrijdt dat er sprake is van religieuze bemoeienis door Qatar en Koeweit met Nederlandse moskeeën. “Je hoeft maar één keer te laten zien dat je met het geld hebt gedaan wat is beloofd en daarna ben je helemaal klaar”, zei hij.
Van der Blom haalde in Qatar en Koeweit miljoenen euro’s binnen voor de financiering van drie islamitische instellingen in Nederland: de Blauwe Moskee in Amsterdam, Stichting Sociaal Cultureel Centrum Nederland in Den Haag en de moskee De Middenweg in Rotterdam.
Als er in de Blauwe Moskee omstreden predikers worden uitgenodigd, zoals Umair Bantvawala en Haitham al-Haddad, dan is dat volgens Van der Blom uit vrije keus. “Bantvawala was uitgenodigd door de jongerenorganisatie. Die zijn daar vrij in, anders ben je ook weer zo betuttelend bezig.”
Foutje
Tijdens het verhoor maakte Kamerlid Van den Berge een foutje. In plaats van tesquia, wat aanbevelingsbrief betekent, zei hij taqqiya. Dat betekent in grote lijnen dat een moslim de waarheid mag verhullen als de islam in gevaar komt.
Van der Blom reageerde daar boos op. Na het verhoor zei hij dat de commissie wat hem betreft de scheiding tussen kerk en staat met voeten treedt. “Ik ben bang dat de schade die de commissie op deze manier aanricht een grotere impact zal hebben op radicalisering dan je met miljoenen uit het buitenland kunt doen.”
Een andere getuige van vandaag, de voormalig directeur van Stichting Waqf El Damanhoury, stak zijn ongenoegen ook niet onder stoelen of banken. Hij vindt het onterecht dat alleen islamitische organisaties worden onderzocht.
Damanhoury werd als Egyptenaar door de Saudische oprichters van Waqf naar Nederland gehaald. Hij haalde voor verschillende projecten geld op of adviseerde daar over. Ook over de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven. Dat mede-oprichter imam Bakri dubieuze contacten had met extremisten en terroristen wist hij niet. “Ik heb goede herinneringen aan de samenwerking.”
Getuigen bekritiseerd en bedreigd
Twee getuigen die gisteren aan het woord kwamen, voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen, hebben dreigementen ontvangen na hun verhoor door de Tweede Kamer.
Dagblad De Limburger meldt dat de dochter van Harzi een video kreeg waarin drie vermomde jongens zeggen: ‘Op een dag een molotovcocktail door die kankerkerk van jullie’.” Laaouej en Harzi richtten een eigen gebedshuis op nadat zij en de imam door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gepest.
Dagblad Trouw liet vanmorgen twee bestuurders van moslimorganisaties aan het woord die erg kritisch waren over een andere belangrijke getuige van gisteren. Die sprak over de invloed van jonge, orthodoxe moslims op de gang van zaken in moskeeën en hun contacten met buitenlandse geldschieters.
Volgens hen is vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) niet goed op de hoogte. “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
NOS 13.02.2020 Burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem is bezorgd over de invloed van het salafisme. Dat zei hij op een congres over radicalisering in Arnhem. Het oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA ziet de invloed van de fundamentalistische stroming groeien in Nederland. Hij wil dat de islamitische gemeenschap weerbaar wordt gemaakt om salafisten buiten de deur te houden.
“Mijn oproep is vooral: laten we alert en waakzaam zijn”, lichtte Marcouch toe in het radioprogramma Nieuws en Co. “Radicalisering is gevaarlijk en hardnekkig. En het heeft langjarige investeringen nodig om te voorkomen dat onze samenleving wordt ontwricht en ondermijnd. En ook om te voorkomen dat salafistische organisaties nog meer kinderen en jongeren infecteren met dit gedachtegoed.”
Op de bijeenkomst in Arnhem zei Marcouch dat hij een verdubbeling ziet van het aantal salafistische moskeeën in Nederland. “Dat heeft er vooral mee te maken dat de islamitische gemeenschap kampt met schrijnende tekorten aan goede imams. En wat je ziet is dat salafistische organisaties vaak imams aandragen, waardoor ze via de imam de moskee in hun macht krijgen.”
“Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt”, aldus Burgemeester Marcouch van Arnhem over het salafisme.
Het is niet voor het eerst dat Marcouch zich hard uitspreekt tegen het salafisme. Na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC over salafistisch lesmateriaal op islamitische basisscholen sprak hij van “het voorportaal van de gewelddadige jihad”. Ook als Kamerlid, wat hij tot 2017 was, noemde Marcouch de geloofsstroming een “kweekvijver voor het jihadisme” en “een gewelddadige ideologie”.
De burgemeester staat niet alleen. AIVD-directeur Schoof getuigde begin deze week voor een Tweede Kamercommissie die onderzoek doet naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Hij waarschuwde daar voor de nieuwe generatie “salafistische aanjagers” die op een professionele manier en met steun uit Golfstaten druk uitoefent op moskeeën, scholen en gematigde gelovigen.
“Ze kunnen dus het preekgestoelte betreden en zo ook hun gedachtegoed in moskeeën krijgen”, waarschuwt Marcouch. “Het is heel belangrijk om naast de islamitische gemeenschap te gaan staan, om ze weerbaar te maken. We moeten ze mobiliseren om zich uit te spreken tegen dit salafisme en om te voorkomen dat de moskee wordt overgenomen.”
Scheiding kerk en staat
Daarom pleit de burgemeester voor een nieuwe aanpak. “We zeggen te vaak als overheden: er is hier een scheiding van kerk en staat, dus zoek het zelf maar uit. Maar het gaat hier niet zozeer erover dat je je bemoeit met de inhoud van religie. Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt als middel om een heilstaat en superioriteit vorm te geven.”
“We zien waar het toe leidt. We hebben op dit moment honderden jongeren in beeld die we gevaarlijk vinden. We hebben gezinnen in onze samenleving die een zoon of dochter verloren zijn aan dat gedachtegoed. Sommigen zijn gesneuveld, anderen proberen terug te keren en weer anderen zitten in de gevangenis en komen daarna ook weer onze samenleving in.”
Daarom wil Marcouch dat er meer kennis wordt uitgewisseld over het salafisme en dat er een scherpe definitie wordt opgesteld. “We weten veel meer sinds de moord op Theo van Gogh, maar we zijn er nog lang niet. Er is nog heel veel discussie over de definitie van het salafisme en intussen worden onze wijken geïnfecteerd met dit gedachtegoed.”
AD 13.02.2020 De invloed van salafisme groeit. Zelfs op kinderdagverblijven is deze fundamentalistische stroming binnen de islam al merkbaar. Dat zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch.
Marcouch maakt zich grote zorgen over de groeiende invloed van salafisme, dat zei hij donderdag tijdens een congres over radicalisering in Arnhem ,,Via moskeeën, scholen en zelfs al op kinderdagverblijven is sprake van een groeiende invloed op onze kinderen.’’
De Arnhemse burgervader wees er op dat het aantal salafistische moskeeën in Nederland de afgelopen vier jaar is verdubbeld. Marcouch: ,,Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media. Het gedachtegoed drukt de goedwillende moslims, moskeebesturen en imams weg.’’
Salafisme?
Het salafisme is een ultraorthodoxe-stroming binnen de islam uit Saoedi-Arabië. Salafisten streven naar een tijdperk zoals die bestond tijdens het leven van de profeet Mohammed. Waarin de wetten van de Koran letterlijk worden toegepast.
Marcouch staat bekend om zijn stevige kritiek op het salafisme en staat daarin zeker niet alleen. Zo liet Dick Schoof, directeur van de AIVD, afgelopen week weten signalen te krijgen dat op speciale weekendscholen en kinderdagverblijven kinderen worden geïndoctrineerd met salafistisch gedachtegoed.
Daar zouden ze onder meer te horen krijgen dat homoseksualiteit met de dood bestraft moet worden. Volgens Marcouch is het van levensbelang dat jongerenwerkers, gematigde imams en docenten tijdig de signalen opvangen en aan de bel trekken.
,,Radicalisering ontstaat snel, maar zeker niet in één nacht. Wie zich erin verdiept heeft, kan het zien aankomen. Wie op de hoogte is van de signalen, en met interesse en aandacht kijkt, ziet: andere vrienden, verandering in kleding en taalgebruik, inhuizige sessies in plaats van hangen op straat, en plotseling conservatieve opvattingen over mannen en vrouwen, over andersgelovigen en andersdenkenden.’’
Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media, aldus Ahmed Marcouch, Burgemeester van Arnhem.
Grapperhaus: ,,In Arnhem is door vroegtijdig ingrijpen erger voorkomen. Laat dat een les voor de rest van het land zijn: het feit dat al lang geen aanslag is gepleegd, betekent niet dat geen dreiging meer bestaat. Ondergronds blijft het altijd nog borrelen, de dreiging is niet verdwenen.’’
Volgens Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek van de Universiteit Utrecht, kan salafisme in het onderwijs het best worden bestreden door de dialoog aan te gaan.
,,Het is heel makkelijk om meteen alle luiken dicht te trekken. Maar juist door open te staan voor de ander, bereik je meer. Iemand die zegt dat homoseksualiteit strafbaar is, moet je wijzen op de de Nederlandse normen en waarden en grondwet. Dat kan zorgen voor conflict, maar dat is beter dan iedereen zomaar z’n gang te laten gaan.’’
AD 13.02.2020 De overheid mist slagkracht bij het toezicht op stichtingen die betrokken kunnen zijn bij terreurfinanciering, zo zei een financieel expert in de ‘flitsenquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Financieel expert Maarten Rijssenbeek stelt dat er ‘nu vaak weinig financiële informatie beschikbaar is ten aanzien van maatschappelijke en religieuze organisaties’. Het gaat vaak om stichtingen die niet verplicht zijn een jaarrekening met de inkomsten en uitgaven te openbaren.
Rijssenbeek werkte bij het Financieel Expertise Centrum (FEC), waarin justitie, politie en toezichthouders met elkaar samenwerken, onder meer op het gebied van terreurbestrijding.
Tegenover de parlementaire commissie – die onderzoek doet naar de gevolgen van buitenlandse geldstromen uit met name de Golfregio en Turkije naar islamitische instellingen – zei hij dat het FEC soms bevoegdheden mist om in actie te komen.
Zo gebeurt het dat een buitenlandse financiering als risicovol wordt gezien, en er niet of nauwelijks juridische middelen zijn om deze tegen te houden. ,,Je loopt al snel tegen grondwettelijke vrijheden aan’’, zoals de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting.
Het FEC signaleert dat soms grote bedragen vanuit het Midden-Oosten naar stichtingen in Nederland of predikers gaan. ,,Soms om vastgoed mee te kopen om er een moskee in te vestigen. Maar soms worden er grote bedragen opgenomen en raken we het spoor kwijt.’’
Rijssenbeek was de derde en laatste getuige die donderdag onder ede werd gehoord. Eerder op de dag verschenen Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee, en Nasr el Damanhoury, tot ruim een jaar geleden directeur van de orthodox-islamitische stichting Al Waqf uit Eindhoven. Beiden waren betrokken bij fondsenwerving in Golfstaten.
Grimmig
Hun verhoren verliepen in soms grimmige sfeer. El Damanhoury antwoordde vaak alleen met een afgemeten ‘ja’ of ‘nee’. Hij zei uitstekend te hebben samengewerkt met een andere bestuurder van Al Waqf en niets te weten van diens vermeende connectie met terreurgroepen.
Het gebouw moest per se naar niet-moslims, aldus Nasr el Damanhoury, ex-directeur Al Waqf.
Hij keek teleurgesteld terug op de mislukte vastgoedtransactie met geld uit Qatar in Rotterdam, waar hij in 2016 mee bezig was geweest. De gemeente stak daar destijds een stokje voor, uit angst dat er een fundamentalistisch islamitisch centrum zou komen. Die angst was ongegrond, aldus El Damanhoury, want er zou helemaal geen religieus centrum komen. ,,Dat hebben de media ervan gemaakt.’’
Hij was het slachtoffer geworden van de gemeente Rotterdam en de Nederlandse overheid, die Qatar onder druk zetten om af te zien van de transactie. Zo maakten ze ‘misbruik van mijn transparantie’, aldus El Damanhoury. ,,Het gebouw moest per se naar niet-moslims.’’
Hij kon zich niet meer herinneren of hij in 2016 een aanbevelingsbrief had geschreven waarmee een omstreden moskeebestuurder uit Geleen donaties uit de Golfregio wilde werven.
AD 13.02.2020 In een grimmig verhoor kreeg Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee en oprichter van de Rotterdamse moskee De Middenweg, vanochtend het vuur na aan de schenen gelegd in de flits-enquête naar beïnvloeding van islamitische instellingen door buitenlandse geldstromen.
De parlementaire commissie die het onderzoek uitvoert naar ongewenste beïnvloeding vanuit de Golfregio bevroeg Van der Blom uitvoerig over contacten met controversiële Arabische voormannen en eventuele banden met de Moslimbroederschap.
Kamerlid Niels van den Berge (GroenLinks) vroeg naar contacten met de Britse shariageleerde Haitam al-Haddad, die heeft verkondigd dat afvallige moslims de doodstraf verdienen en overspel met steniging moet bestraft. Al-Haddad is onder meer in de Blauwe Moskee uitgenodigd.
Op de vraag hoe dat te rijmen valt met Van der Bloms wens een ‘tolerante islam’ te verspreiden, zei hij dat hij ruimte wil bieden aan allerlei verschillende meningen. Zolang er geen antidemocratisch gedachtegoed wordt uitgedragen en geestelijken bereid zijn mediavragen te beantwoorden, is iedereen welkom, aldus Van der Blom.
Moslimbroederschap
Op de vraag of hij banden heeft met de Moslimbroederschap – een internationale organisatie die volgens een aantal kenners islamisering van de samenleving nastreeft – zei hij dat dat ‘afhangt van de definitie van Moslimbroederschap’. ,,Ik ken alleen de Moslimbroederschap als Egyptische partij. Daarbuiten heb ik geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn.’’
Afgelopen maandag stelde een andere getuige, terreurdeskundige Ronald Sandee, dat Van der Blom banden heeft met de broederschap. Van der Blom was nauw betrokken bij het werven van gelden in Qatar en Koeweit voor de bouw van de Blauwe Moskee en De Middenweg. Hij is tevens voorzitter van de stichting Ontdek Islam, die in 2013 100.000 korans weggaf. Van der Blom vertelde de commissie dat dat werd gefinancierd dankzij een gift van een stichting uit Egypte.
Hij ontkende ooit te maken te hebben gehad met ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Van der Blom was eerder adjunct-directeur van de Rotterdamse Essalammoskee, de grootste van Nederland, die is neergezet met miljoenen uit de Verenigde Arabische Emiraten.
Ik heb geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn, aldus Jacob van der Blom.
Trouw 12.02.2020 De eerste twee dagen van de verhoren over buitenlandse financiering van moskeeën in de Tweede Kamer zitten erop. In de islamitische gemeenschap klinkt kritiek.
“Ik heb mijn popcorn al bijna op”, grapt Halil Karaaslan, oud-voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). Hij volgde woensdag de tweede verhoordag van de Tweede Kamercommissie die de buitenlandse financiering van moskeeën onderzoekt. Hij bedoelt ermee te zeggen: ik heb met kromme tenen gekeken.
Ook Abdelhamid Bouzzit, bestuurder van de regionale moskeekoepel Stichting Islamitische Organisaties Regio Haaglanden (SIORH), is uiterst kritisch. Zowel de insteek van de commissie als het optreden van woordvoerders namens de islamitische gemeenschap baren hen zorgen.
Transparantie
Maandag en woensdag ondervroeg de commissie een zestal hoge ambtenaren, moskeebestuurders, en ondernemers met terrorisme- en radicaliseringsbureau’s. Inhoudelijk leverde dat weinig nieuwe inzichten op. Er kwamen vooral mensen aan het woord die al eens rapporten hebben geschreven of eerder in de media zijn verschenen. “Zonde”, zegt Bouzzit. “Nu er een commissie is die de onderste steen boven moet halen, hoop je dat ze een goed beeld krijgen van wat de moslimgemeenschap allemaal doet om dat transparant te maken en kwade invloeden buiten te houden. En dan krijg je dit.”
Van enkele personen die zijn uitgenodigd trekken Karaaslan en Bouzzit de deskundigheid in twijfel. “Waar zijn de academici die al jaren onderzoek doen naar de islam in Nederland?”, vraagt Bouzzit zich af. Ze betwijfelen daarnaast de geschiktheid van degenen die namens de gemeenschap spreken. Steen des aanstoots was het optreden van CMO-voorzitter Driss El Boujoufi. Bouzzit: “Zijn verhaal rammelde aan alle kanten.”
Gebrekkig Nederlands
El Boujoufi vertelde over het convenant buitenlandse financiering, dat de overheid en moskeeorganisaties twee jaar geleden wilden opstellen. Hierin moesten bindende afspraken met moskeeën komen te staan. Volgens El Boujoufi stond het CMO daar pal achter, en lag een enkele andere moskeeorganisatie dwars.
Dat is echter onjuist: het CMO stapte zelf uit het overleg, samen met andere moskeeorganisaties, omdat ze vonden dat de afspraken voor alle religieuze gemeenschappen zouden moeten gelden, en niet alleen voor de islamitische gemeenschap. Eén moskeeorganisatie zag wel iets in het convenant. “Het is kwalijk en pijnlijk om te zien dat hij kennelijk niet goed op de hoogte is”, zegt Karaaslan.
“Maar ook helpt het een verkeerd beeld de wereld in, alsof er een meerderheid zou zijn geweest voor zo’n convenant. Dat klopt niet.”
Ook El Boujoufi’s gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal is een probleem, zeggen de twee. Bouzzit: “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
De onprofessionaliteit bij het CMO wijt Bouzzit vooral aan een gebrek aan contact met de achterban. “Daardoor is er niemand die hen terugfluit of terechtwijst.” Voor Karaaslan, die er korte tijd voorzitter was, speelde dit gegeven mee bij zijn besluit om zich binnen een jaar terug te trekken. “Het CMO functioneert gewoon niet. En vandaag was wel weer een bevestiging dat ze in ieder geval niet mijn stem vertegenwoordigen.”
Lees ook:
Afspraak over buitenlandse financiering moet gelden voor moskee én kerk, vinden moslims
Het klopt niet dat afspraken over financiering van gebedshuizen alleen gaan over moskeeën, vinden vier moslimorganisaties. Dus praten ze niet langer over een convenant dat buitenlandse financiering inzichtelijk moet maken.
Is de buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën per se ongewenst?
De overheid worstelt al jaren met buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland. Wat maakt het vraagstuk zo lastig?
NOS 12.02.2020 Gematigde moslims hebben in verschillende moskeeën in Nederland last van overheersing door orthodoxe geloofsgenoten en hun buitenlandse geldschieters. Dat blijkt uit verschillende verhoren door de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vertelt dat een nieuwe generatie gelovigen en Nederlandse bekeerlingen de besturen van een aantal moskeeën heeft overgenomen en vergaande veranderingen doorvoert.
Zij hebben contacten gelegd in Saudi-Arabië, Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten om geld in te zamelen. Soms komen vertegenwoordigers van deze buitenlandse geldschieters in het moskeebestuur. El Boujoufi: “Die hebben helemaal niets met de Nederlandse samenleving, dus dan denk ik: waarom?”
Veel weerstand
El Boujoufi wilde een convenant sluiten met alle moskeeën om buitenlandse financiering te weren of openbaar te maken. Maar hij kwam veel weerstand tegen. Bedreigingen wil hij het niet noemen, hij spreekt van meningsverschillen.
De ouderen willen het houden zoals het is, legt El Boujoufi uit. Die zijn naar Nederland gekomen om te werken en begonnen bijvoorbeeld met eigen spaargeld in een oud schoolgebouw een moskee om te kunnen bidden. De jonge generatie die hier is geboren wil grotere, nieuwe moskeeën en heeft geen bezwaar tegen geld en invloed van salafistische geldschieters.
De vicevoorzitter van het CMO vindt dat er iets moet worden gedaan tegen de inmenging van buitenlandse geldschieters. Door de overheid, maar ook door de moslims zelf. “De oude generatie zegt: ‘Er is rook, we moeten de ramen openzetten, dan weten we waar de rook vandaan komt’,” zegt El Boujoufi. “De jonge generatie zegt: ‘Er is helemaal geen rook.'”
Jongens en meisjes leren op sommige islamscholen om zich tegen de samenleving te keren, zegt hij. “Ik maak me zorgen over de jeugd. Ik ben ook vader en grootvader. Ik wil niet dat er een negatief beeld van moslims ontstaat.”
Weggepest
Voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen hebben deze ervaring ook. Zij richtten het gebedshuis op nadat zij door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gewerkt.
Dit nieuwe bestuur van de Al Houda-moskee ging contacten aan met onduidelijke geldschieters. De imam werd weggepest en vervangen door buitenlandse imams uit onder meer Egypte. Toen er een terroristische imam met banden met al-Qaida kwam preken, trok Harzi aan de bel bij de burgemeester.
“Maar die deed helemaal niets”, zegt ze. Pas na een jaar vond er een gesprek plaats, maar omdat het moskeebestuur helemaal geen openheid gaf, wilde de burgemeester niet verder praten.
‘Blanke meesters’
Harzi werd geregeld bedreigd. “Ik heb me teruggetrokken omdat ik dacht: het wordt gevaarlijk.” Ook voor dit verhoor werd zij aangesproken door een gelovige. “Hij zei: ga je bij je blanke meesters getuigen?”
Laaouej: “Er is echt vijandigheid. Na vandaag krijgen we weer van alles over ons heen. Maar wij hebben de waarheid gesproken en wij zijn daar trots op. Dan zou je eigenlijk steun moeten krijgen.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen twee weken in beslag. In de eerste week worden onder anderen deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
AD 12.02.2020 Een poging van moskeeorganisaties om afspraken te maken over regels voor het aanvaarden van buitenlands geld, is afgeketst op onderlinge onenigheid. Dit vertelde een voorman van de belangrijkste koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën woensdag in de flits-enquête naar buitenlandse beïnvloeding.
In zijn verhoor in het parlementaire onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding uit onvrije landen sprak Driss el Boujoufi over een vergevorderde poging om een convenant te sluiten met de overheid over regels en voorwaarden aan buitenlandse financiering van islamitische instellingen.
El Boujoufi is vicevoorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), de koepelorganisatie waar het overgrote deel van de moskeeën in Nederland bij is aangesloten.
Vanwege de aanhoudende berichten over ongewenste inmenging uit het buitenland, nam het CMO met de Raad van Marokkaanse Moskeeën het initiatief voor een convenant over de condities rond het aanvaarden van buitenlands geld. Hierover is 2,5 jaar lang onderhandeld binnen het CMO, aldus El Boujoufi. Het ministerie van Sociale Zaken haalde een extern bureau erbij om het te begeleiden.
Dwars
Volgens El Boujoufi lagen vorig jaar echter ‘twee of drie’ islamitische bestuurders dwars, met steun van een hoogleraar. Ze menen dat een convenant impliceert dat ze iets te verbergen hebben, aldus El Boujoufi. Ook vinden ze het principieel onjuist dat buitenlandse financiering alleen voor moslims aan voorwaarden zou zijn verbonden. Eventuele beperkingen zouden volgens hen moeten gelden voor álle religies en daarvoor moet de regering dan maar een wet maken.
El Boujoufi wilde niet zeggen welke moskeebesturen het verzet leidden, maar zei wel dat de vorige voorzitter van het CMO tegenstander was. Begin 2019 trad Halil Karaaslan af als voorzitter, na nog geen jaar in functie te zijn geweest. El Boujoufi zei geen voorstander te zijn van een compleet verbod op buitenlandse financiering. ,,Wel van een verbod op financiering die de eenheid in de samenleving belemmert.’’
Volgens hem telt Nederland op een totaal van 500 moskeeën ‘niet meer dan’ 10 tot 12 salafistische gebedshuizen, die een fundamentalistische islam aanhangen. Tot frustratie van de onderzoekscommissie weigerde hij namen te noemen.
Salafistisch
Hij onderschreef wel de waarschuwingen die de topman van de AIVD, Dick Schoof, maandag uitte over een toenemende invloed van ‘salafistische aanjagers’. ,,Als we stil blijven, neemt het alleen maar toe,’’ aldus El Boujoufi.
Daarbij zei hij – naar het voorbeeld van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb – dat iedere belijdende moslim salafist is, hijzelf incluis. Het probleem zit hem met name bij de ‘politieke salafisten’, die het isolement opzoeken.
Hij vertelde drie jaar geleden zelf geld te hebben opgehaald in Marokko, voor een conferentie van het CMO in Nederland met andere religieuze stromingen. Daarbij had hij overlegd met de Nederlandse ambassadeur in Rabat en in Nederland met de ministeries van Sociale Zaken, Justitie en Buitenlandse Zaken. ,,Alleen op voorwaarde van transparantie wilden we het geld aanvaarden. En de andere kant stelde geen voorwaarden. Anders had ik het niet geaccepteerd.’’
Weerspreken
Bestuurders van moskeeorganisaties die betrokken waren bij de gesprekken over een convenant, weerspreken de lezing van Driss el Boujoufi. Halil Karaaslan, tot begin vorig jaar voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), stelt dat de koepelorganisatie helemaal geen voorstander was van het maken van afspraken rondom buitenlandse geldstromen. ,,Tijdens mijn voorzitterschap was de meerderheid van het CMO tegen een convenant. Dat gold ook voor drie andere moskeeorganisaties waarmee we hierover spraken.’’
Volgens Karaaslan was sprake van een generatiekloof. ,,Oudere moskeebestuurders zeiden: laten we nou maar doen wat de overheid wil. Ik vond het principieel onjuist om alleen voor moslims beperkingen af te kondigen. Er lag ook helemaal geen convenant. Het ging steeds om de vraag óf dat er moest komen.’’
Abdel Bouzzit, woordvoerder namens een aantal Haagse moskeeën, valt Karaaslan bij. ,,Alleen de Raad van Marokkaanse Moskeeën was voorstander van een convenant. Alle anderen waren tegen.
AD 12.02.2020 Turks-Nederlandse jongeren worden in hun denken en doen beïnvloed door een uit Turkije geëxporteerde ‘giftige mix’ van nationalisme en religie. Dit stelde integratiedeskundige en oud-PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vanmiddag tijdens de flitsenquête naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen.
In een notitie die ze schreef met het oog op haar verhoor, waarschuwt Yücel dat Turks-Nederlandse jongeren kwetsbaar zijn voor ‘religieus fanatisme’. Dit ‘Turks salafisme’ heeft nauwe banden met het nationalisme van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, aldus Yücel. Ze wijst erop dat één op de tien jihadgangers uit Nederland Turkse roots heeft.
De Turkse invloed in Nederland neemt volgens haar toe. ,,Er is een te grote groep die zich helemaal identificeert met de Turkse identiteit.” Dat komt doordat de Turkse regering via bijvoorbeeld Diyanet (het ministerie van Religieuze Zaken) in Nederland moskeeën bezit, maar ook omdat Turkse Nederlanders zich niet welkom voelen in Nederland. Ze spreekt van discriminatie en uitsluiting. ,,Als Nederland doen we het niet goed.”
Gebrek aan maatregelen
Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u, aldus Leerlingen van Turks-Nederlandse afkomst tegen docenten, aldus Yücel.
Yücel klaagt over het gebrek aan maatregelen in Nederland nadat in 2014 Turkse Nederlanders een brief op hun deurmat vonden die hen maande op de AKP van Erdogan te stemmen. ,,Die mensen voelen zich in de kou staan.”
Ze werd ook bevraagd over de angst in de Nederlands-Turkse gemeenschap om kritisch te zijn op de Turkse regering en refereerde aan de vele bedreigingen die Turks-Nederlandse politici krijgen wanneer ze kritische vragen stellen over ‘de lange arm van Ankara’. Yücel is voorstander van een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen.
Pikant is dat ze in haar notitie schrijft dat de huidige fractievoorzitter van Denk, Tunahun Kuzu, toen hij nog in de PvdA-fractie zat met Yücel – haar voortdurend probeerde te dwarsbomen. Kuzu is lid van de onderzoekscommissie die haar verhoorde, maar was zelf niet betrokken bij haar ondervraging. Daarin werd niet gerept van haar kritiek op Kuzu.
Invloed Koranscholen
Yücel uit zich negatief over de invloed van Koranscholen, die in het weekend leerlingen onderwijzen en hen ‘soms behoorlijk hardhandig’ inprenten dat vragen stellen zeer onbetamelijk is. Ze krijgen ‘ontspoorde opvattingen’ mee. Ter illustratie somt ze citaten van leerlingen op: ,,Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u.” En: ,,De doden van Charlie Hebdo zijn verdiend meester, zij hebben Mohammed besmeurd.”
Terreurdeskundige Ronald Sandee wordt door een speciale commissie van de Tweede Kamer verhoordover de beïnvloeding uit onvrije landen van Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties. Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP
NRC 10.02.2020 Eerste dag parlementaire ondervraging Deskundigen waarschuwden maandag voor een speciale commissie voor buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën.
Onder twaalf fel schijnende lampen en tegenover vier scherp kijkende Kamerleden verklaarden maandag de eerste deskundigen in de parlementaire ondervraging over beïnvloeding uit onvrije landen op – voornamelijk – moskeeën en islamitische organisaties.
De baas van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Dick Schoof, terreurdeskundige Ronald Sandee en ambtenaar Mark Roscam Abbing waarschuwden alle drie dat de invloed van salafisten op Nederlandse moskeeën toeneemt. Zij krijgen steun uit met name de Golfstaten.
De commissie, bestaande uit Tweede Kamerleden, onderzoekt die buitenlandse beïnvloeding na publicaties van Nieuwsuur en NRC. Daaruit bleek dat zeker dertig Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in ‘onvrije landen’ als Saoedi-Arabië en Koeweit. De komende twee weken worden in totaal achttien deskundigen en getuigen, zoals moskeebestuurders, gehoord.
Volgens inlichtingenchef Schoof kunnen salafistische „aanjagers”, mensen binnen de islamitische gemeenschappen die verdere invloed van hun beweging promoten, een steeds dominantere positie verwerven dóór de buitenlandse steun die ze ontvangen.
Het gaat om een kleine groep die een „disproportionele rol” heeft in moskeeën. „Ze duwen concurrerend aanbod weg. Op sociale media beheersen ze de markt, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben door die buitenlandse steun.”
Die dominantere positie verwerven salafisten ook omdat ze steeds „professioneler” zouden opereren. „Het zijn mensen die de Nederlandse samenleving goed kennen, de taal spreken, de wetten kennen, weten hoe ze onlinemassamedia moeten gebruiken”, aldus Schoof.
Facadepolitiek
Jongeren die online zoeken naar informatie over de islam komen daardoor vaak terecht bij salafistische organisaties en aanjagers, zei Mark Roscam Abbing. Hij leidt een ambtelijke taskforce die gemeenten adviseert bij de aanpak van ‘problematisch anti-democratisch gedrag’ en ‘ongewenste beïnvloeding’. Die ‘aanjagers’ zoeken volgens de deskundigen vaak de randen van de wet op, zonder eroverheen te gaan. Schoof: „Ze kennen de bandbreedte van de Nederlandse rechtsstaat.”
Zo lijken die organisaties naar buiten toe vaak modern en vreedzaam, maar prediken ze binnenskamers antidemocratische en soms gewelddadige ideeën, aldus Schoof. Hij noemt dat „facadepolitiek”: „Men zegt het een, maar het doet het ander.
De publieke kant ziet er prima uit, op de statuten van zo’n stichting is niks aan te merken. Maar in de beslotenheid van de eigen kring wordt dan bijvoorbeeld gepredikt dat het oké is om homo’s te vermoorden. Of dat je bij een strafbaar feit geen aangifte bij de politie moet doen, maar het binnen de eigen islamitische kring moet oplossen.”
Die beïnvloeding met „antidemocratisch gedachtegoed” vindt volgens Schoof al plaats bij buitenschoolse schoollessen en de opvang van peuters en kleuters. „Ze krijgen daar gedachtegoed te horen dat intrinsiek strijdig is met waar de democratische rechtsstaat voor staat, bijvoorbeeld over homoseksuelen. Daarin zit vaak een impliciete afwijzing van die rechtsstaat”, aldus Schoof.
Een organisatie die zich sluipenderwijs met antidemocratische ideeën vestigt in Nederlandse moskeeën is bijvoorbeeld het Moslimbroederschap, waarschuwde terreurdeskundige Ronald Sandee, die jarenlang voor de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) werkte.
Volgens hem staan onder meer de Blauwe Moskee in Amsterdam en Centrum de Middenweg in Rotterdam onder invloed van die organisatie, die een shariastaat wil vestigen en waarvan leden geheimzinnigheid beloven. Zo zou de bouw van die moskeeën deels gefinancierd zijn vanuit aan het Moslimbroederschap gelieerde stichtingen. Ook spreken er volgens Sandee regelmatig predikers uit die hoek.
Ondermijning rechtsstaat
Het risico van de toenemende invloed van salafisten, aldus Schoof: het ontstaan van een parallelle samenleving „die de Nederlandse rechtsstaat ondermijnt”. „Ze jagen antidemocratisch gedachtegoed aan, dat de democratische rechtsstaat ondermijnt en bedreigt.
Als zo’n parallelle structuur ontstaat, is het risico dat de democratische rechtsstaat op termijn conform die parallelle samenleving moet worden gestructureerd.” Daarmee komen burgerlijke en democratische vrijheden onder druk te staan, waarschuwde Schoof.
Maar de aanpak van buitenlandse beïnvloeding kan lastig zijn, temperde ambtenaar Roscam Abbing de verwachtingen. „Een verbod op financiering uit onvrije landen kan tot gevolg hebben dat geld vaker via Europese landen naar Nederland komt.”
En omdat ‘problematisch gedrag’ vaak niet strafbaar is – het prediken van antidemocratische ideeën is in een liberale rechtsstaat niet verboden – is informatie over geldstromen vaak moeilijk te delen binnen de overheid.
Roscam Abbing pleitte er daarom voor dat de overheid ook inzet op het versterken van „weerbaarheid” van kwetsbare groepen binnen Nederlandse moskeeën tegen radicalere stromingen. Ook zou het aanbod aan islamitische organisaties „pluriformer” moeten zijn, om bijvoorbeeld te voorkomen dat islamitische ouders hun kind enkel bij een salafistische organisatie geloofsonderwijs kunnen bieden. „Je moet voorkomen dat mensen alleen naar moskeeën kunnen waar zorgelijk gedrag plaatsvindt.”
Woensdag hoort de commissie deskundigen over de „gevolgen voor de gemeenschap” van ongewenste buitenlandse beïnvloeding.
AD 10.02.2020 De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Roscam Abbing werd maandag als derde en laatste gehoord, op de eerste dag van de openbare verhoren in de enquête naar buitenlandse financiering. Hij is voorzitter van een taskforce die zich bezighoudt met ongewenste buitenlandse financiering.
Verschillende ministeries werken samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten. Die taskforce speelde een voorname rol bij de omgang met het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Onderwijsminister Arie Slob wilde de bekostiging van de school staken, maar is door de rechter teruggefloten.
Podium
Achteraf gezien is er misschien te weinig aan de buitenwacht uitgelegd waarom overheidsoptreden in dit geval gerechtvaardigd was, aldus Roscam Abbing. In bedekte termen riep hij de politiek op zich minder te focussen op repressie en het onderdrukken van ongewenste geluiden, en meer op het weerbaar maken van de welwillende meerderheid van de moslimgemeenschap.
Eerder schreef Roscam Abbing dat nogal wat politieke partijen nadenken over een verbod op buitenlandse financiering en trachten te voorkomen dat ‘aanjagers’ van salafistische geluiden een podium krijgen.
Hij waarschuwde dat ‘bovenmatig repressief handelen’ averechts kan uitpakken en ongewenste buitenlandse beïnvloeding juist in de hand werkt. In zijn verhoor bepleitte Roscam Abbing ‘het versterken van de weerbaarheid’. ,,Mensen met rare ideeën houd je altijd. Als je mensen zover kan krijgen dat ze zich niet laten overtuigen, zouden we echt aan de winnende hand zijn.”
Hij bepleitte ook een speciale wet voor de taskforce, om het nemen van maatregelen een betere basis te geven. Dat zou er ook toe kunnen leiden financieel gevoelige informatie die nu niet met de taskforce mag worden gedeeld, daar wel op tafel belandt.
NOS 10.02.2020 De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“Op dit moment zien we een tweede generatie ontstaan”, zegt Schoof. “Ze schrijven en spreken goed Nederlands. Ze kennen het rechtssysteem. Op sociale media domineren ze de markt, om het zo te noemen. Ze streven naar een parallelle samenleving waar de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden.”
Deze jonge Nederlandse salafisten krijgen financiële en andere steun uit Golfstaten. Zij proberen met professionele methoden invloed te krijgen in moskeeën, op scholen en zetten gematigde gelovigen onder druk, blijkt uit AIVD-onderzoek.
Kinderopvang
Ook in het onderwijs en de kinderopvang krijgen salafisten steeds meer voet aan de grond, zegt Schoof. “Heel jonge kinderen tussen 0 en 4 jaar krijgen daar al dat gedachtegoed te horen.”
De organisaties maken gebruik van façadepolitiek, zoals Schoof het noemt. Naar buiten gematigd en extremisme afkeuren, maar vervolgens in eigen kring prediken dat je homo’s mag vermoorden.
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Schoof wilde als AIVD-directeur niet zeggen hoe de wetgeving veranderd zou moeten worden. Wel denkt hij dat het dwingen van organisaties tot openheid over wat zij doen een stuk zou helpen. “Maar wetten verzinnen voor de geldstromen is heel ingewikkeld. Die lopen via tussenpersonen, dus je kunt alles verhullen wat je wilt.”
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Telegraaf 10.02.2020 De baas van de geheime dienst AIVD Dick Schoof ziet een nieuwe generatie ’salafistische aanjagers’ aan invloed winnen die op sociale media ’de markt overheersen’. Zij prenten al bij hele jonge kinderen de boodschap in dat de Nederlandse rechtstaat niet deugt.
Dat zei de AIVD-baas als eerste deskundige die werd gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie over buitenlandse financiering van moskeeën. De Kamer wil weten waar dat tot radicalisering leidt. Het gaat daarbij niet alleen om moskeeën, maar ook om koranscholen.
Vaak lijkt vanaf de buitenkant alles in orde, zei Schoof, die in dit verband spreekt van facadepolitiek. „Ze kennen de grenzen van de Nederlandse rechtstaat goed, dus naar buiten toe zullen ze nooit over die grens heen gaan. In de beslotenheid van een preek wordt expliciet gezegd dat je homo’s mag vermoorden.”
De gevolgen van die invloed zijn zorgelijk, zegt Schoof. Gewone moslims worden onder druk gezet en beperkt in hun vrije geloofsbeleving. Bovendien kan er een ’parallelle samenleving’ ontstaan die de Nederlandse samenleving met al haar vrijheden ondermijnt.
De financiering vanuit de Golfregio loopt via stichtingen en tussenpersonen en is vaak lastig te achterhalen, zei de AIVD-directeur. Bovendien blijkt uit de praktijk dat het lastig is er iets tegen te doen, zeker strafrechtelijk. Het mislukte optreden van onderwijsminister Slob en de gemeente Amsterdam tegen het Cornelius Haga Lyceum onderstreept dat. Toch blijkt de waarschuwing van de AIVD over antidemocratische elementen in de school staan, zei Schoof.
Moslimbroeders
Terreurdeskundige Ronald Sandee sprak over de invloed van de Moslimbroederschap. Landen als Koewet, Qatar en Turkije kopen met miljoenen invloed bij moskeeën als de Blauwe Moskee in Amsterdam en de Essalam Moskee in Rotterdam. „Wie betaalt, bepaalt.” De financiering loopt vaak via trustfondsen als de Europe Trust Nederland (uit Qatar). Soms komt het volgens Sandee ook op ’pallets met bankbiljetten in privévliegtuigen’, waarna het via tussenpersonen met duffelbags naar moskeeën in Nederland en Duitsland wordt gebracht.
Of de bank over dergelijke hoeveelheden contanten geen vragen stelt, zo wilde de ondervragingscommissie weten. Sandee: „De bank wel, maar een notaris misschien niet.”
Waar Saudi-Arabië en de Emiraten zich minder zijn gaan inlaten met de Moslimbroeders, zijn Qatar en Turkije juist actiever geworden, zegt Sandee.
De Kamercommissie gaat de komende weken negentien personen ondervragen. Dick Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is de eerste die wordt gehoord. Daarna volgen onder anderen terreurdeskundigen, integratiedeskundigen en moslimorganisaties. Volgende week staan de omstreden moskeeën As-Soennah (Den Haag) en alFitrah (Utrecht) in de schijnwerpers. De laatste verhoren zijn donderdag 20 februari.
Het onderzoek wordt gedaan door een zogenoemde parlementaire ondervragingscommissie. Het is een kortere variant van een parlementaire enquête. Maar ook bij deze mini-enquête staan ondervraagden onder ede en zijn ze verplicht mee te werken.
AD 10.02.2020 Met een nieuwe generatie ‘salafistische aanjagers’, gefinancierd vanuit de Golfregio, wint deze (zeer) orthodoxe stroming binnen de islam aan invloed. Dit zei AIVD-topman Dick Schoof maandag in het eerste openbare verhoor van de van de parlementaire ‘mini-enquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van vooral islamitische instellingen.
,,We zien een soort tweede generatie ontstaan die goed de Nederlandse wetgeving kent, goed Nederlands spreekt en gemakkelijk de weg vindt, waardoor hun invloed groeiende is,’’ zei Schoof, die om operationele redenen geen namen wilde noemen.
Door de financiële steun uit het buitenland duwen de salafisten concurrerend aanbod weg, aldus Schoof. ,,In markttermen gesproken overheersen ze bijna de markt op internet en social media, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben dankzij de financiering.’’
De groep is relatief klein, maar sterk georganiseerd en daardoor ‘disproportioneel aanwezig’. ,,We maken ons meer zorgen over salafistische aanjagers dan enige tijd geleden.’’
Façadepolitiek
Men zegt het één en doet het ander, aldus Dick Schoof, AIVD.
De problematische gevallen onder de aanjagers stimuleren ‘antidemocratisch gedachtegoed’, via gesprekken, onderwijs en bijvoorbeeld kinderopvang. Zo zijn er moskeeën waar kinderen tussen de 0 en 4 jaar ‘op hele eenvoudige manieren gedachtegoed te horen krijgen dat intrinsiek strijdig is met de rechtsstaat’.
In de openbaarheid is daar dan doorgaans niets van te merken. Schoof sprak over ‘façadepolitiek’. ,,Men zegt het één en doet het ander.’’ Als voorbeeld noemde hij een preek waarin expliciet wordt gezegd dat je homoseksuelen kan vermoorden. ,,Dat zal men aan de buitenkant nooit zeggen, sterker nog men zal er afstand van nemen.’’
Doel is het creëren van een ‘parallelle samenleving’. Op langere termijn is dat een dreiging die een halt moet worden toegeroepen, aldus Schoof.
Haga Lyceum
Schoof kreeg ook vragen over het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum, waarvoor de inlichtingendienst vorig jaar waarschuwde vanwege vermeende salafistische invloeden. Volgens de rechter zijn daar onvoldoende ernstige indicaties voor. Schoof houdt vol dat de AIVD terecht aan de bel trok. Maar vervolgens was het voor de gemeente Amsterdam en andere overheidsinstanties lastig om de juiste maatregelen te kunnen treffen, aldus de AIVD-chef.
Met de mini-enquête wil een meerderheid van de Tweede Kamer deze week en volgende week de gevolgen blootleggen van – met name Arabische – geldstromen naar moskeeën. Hiervoor worden in totaal 19 mensen gehoord.
Later maandag wordt nog terreurdeskundige Ronald Sandee gehoord, naast Mark Roscam Abbing, voorzitter van de Taskforce Problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering. In de Taskforce werken verschillende ministeries samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten.
AD 10.02.2020 De Rotterdamse moskee De Middenweg en de Amsterdamse Blauwe Moskee zijn in de greep van Moslimbroeders. Die boodschap had terreurdeskundige en onderzoeker Ronald Sandee maandag tijdens zijn verhoor in de mini-enquête van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Hoewel beiden dat zelf steevast ontkennen, noemde Sandee bestuursvoorzitter Jacob van der Blom en imam Yassin Elforkani van de Blauwe Moskee als Moslimbroeders. Van der Blom is ook oprichter van De Middenweg.
Hard bewijs heeft Sandee niet, maar: ,,Als het loopt als een eend, kwaakt als een eend, dan kan het een eend zijn.’’ Van der Blom en Elforkani ‘volgen de ideologie’ van de Moslimbroeders.
De moskee in Nieuw-West, neergezet met geld uit Koeweit en Qatar, speelde een grote rol in het verhoor. Sandee, oud-medewerker van de militaire inlichtingendienst, vertelde ook uitvoerig over de internationale Moslimbroederschap. Volgens hem streeft die organisatie een ‘shariastaat’ na, waarin de islam leidend is.
Sluiers
Moslimbroeders zijn in het algemeen hoogopgeleid, welsprekend en ‘anti-integratief’, aldus Sandee. Ze stimuleren volgens hem vrouwen om sluiers te dragen en hameren op ‘islamofobe’ tendensen in de samenleving.
Sandee noemde de Blauwe Moskee als pregnant voorbeeld van beïnvloeding vanuit de Golfregio. Toen Koeweit rond 2006 instapte als financier, trad bij het bedrijf dat het vastgoed in eigendom heeft een hoge Koeweitse functionaris aan die volgens Sandee ook nu nog de koers van de moskee mede bepaalt.
Sandee zei ook verhalen te hebben gehoord over jonge bekeerlingen in de Blauwe Moskee die ‘behoorlijk intimiderend’ hun opvattingen opdringen. ,,Maar dat is alleen hear say.’’
Middenweg
In de Blauwe Moskee, maar ook bij De Middenweg (eveneens vanuit de Golfregio gefinancierd en met dezelfde eigenaar als de Blauwe Moskee) zie je volgens Sandee aan de sprekers en trainingen de invloed van de Moslimbroeders. In dat verband noemde hij ook de Essalammoskee in Rotterdam, de grootste van Nederland.
Ten aanzien van de geldstromen uit de Golf is Nederland ‘een beetje te naïef, misschien goedgelovig’. ,,Ik heb het gevoel dat landen als Turkije en Qatar een hele bewuste strategie volgen om moslimgemeenschappen in het buitenland te beïnvloeden. Maar we zitten vast aan die vrijheid van religie.’’
Hij bepleitte maatregelen om buitenlandse financiering aan banden te leggen. Hij noemde de islamwet uit Oostenrijk als voorbeeld, die een verbod op buitenlandse financiering bevat. Ook opperde hij een Europees verbod. ,,Dat zou een mogelijkheid zijn om in 1 klap van ongewenste beïnvloeding af te komen.’’
Vastgoed
De parlementaire commissie stelde de nodige vragen over Jacob van der Blom, ex-directeur bij de Essalammoskee die volgens Sandee op goede verkeert met Qatar Charity, een voorname donateur van islamitische instellingen in Europa. Van der Blom is al jaren bestuurder van Europe Trust Nederland, de eigenaar van de Middenweg en Blauwe Moskee. Volgens Sandee is dat de Nederlandse vastgoedtak van de Moslimbroeders, die dient als filiaal van het in Birmingham moederbedrijf gevestigde Europe Trust. ,,Ik heb het gevoel dat als Europe Trust in Birmingham het vastgoed opeist, dat ook gebeurt.’’
De laatste tijd signaleert Sandee een kruisbestuiving tussen Moslimbroeders en salafisten. ,,Een soort nedersalafisme of nederbroederschap.’’
Sandee werd ook bevraagd over een uitvoerig artikel dat hij vorig jaar schreef voor een Amerikaanse onderzoekssite, waarin hij de vloer aanveegde met het Amsterdamse deradicaliseringsbeleid, dat volgens hem aan de leiband loopt van dubieuze figuren. Signalen over radicaliserende mensen zijn onder het tapijt geveegd, aldus Sandee.
AD 10.02.2020 Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt. Maar of de commissie veel boven water zal krijgen, valt te bezien. Zes vragen over de kwestie.
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Hoe groot is het probleem?
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholen kinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13 salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
Den HaagFM 07.02.2020 Oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
OmroepWest 06.02.2020 De Haagse oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari 2020. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
NOS 06.02.2020 Maandag begint de parlementaire commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën, islamitische scholen en andere organisaties gaat onderzoeken. “We willen weten hoe we deze beïnvloeding kunnen doorbreken”, zegt voorzitter Michel Rog (CDA).
In zes dagen tijd, tussen 10 en 20 februari, worden vertegenwoordigers van moskee-organisaties, onderzoekers en terreurdeskundigen gehoord. Het eerste verhoor is met directeur Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Moskeeën
In de tweede week worden de besturen van de As-Soennah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht verhoord. As-Soennah heeft vooraf informatie aangeleverd die de commissie had opgevraagd.
AlFitrah maakte daar bezwaar tegen en wil de commissie geen documenten sturen. De Tweede Kamer begon daar een rechtszaak over en kreeg gelijk. Op 21 februari 2020 dient het hoger beroep van de moskee-stichting.
“Maar”, zegt commissievoorzitter Rog, “dit ontslaat het bestuur van alFitrah niet van medewerking aan het verhoor.” Dat staat gepland voor woensdag 19 februari 2020.
Het bestuur van de Utrechtse alFitrah-moskee vindt dat de commissie buiten zijn bevoegdheden treedt met het opvragen van alle stukken. “De zaak ligt bij het gerechtshof en we willen dat eerst voorleggen aan een hogere rechter”, zegt de advocaat van het bestuur in het radioprogramma Nieuws en Co.
Miljoenen euro’s
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen.
Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië. Van dat geld worden onder meer ultraorthodoxe imams ingehuurd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek jarenlang in het geheim lijstjes bij te houden over deze geldstromen, gebaseerd op vrijwillig verstrekte informatie van de ambassades van Koeweit en Saudi-Arabië. De Tweede Kamer kreeg deze informatie niet, en besloot daarom tot dit parlementaire onderzoek.
Brandbrief
Vier islamitische organisaties maakten deze week bezwaar tegen de opzet van het onderzoek. In een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib stelden zij dat de onderzoekscommissie ook moet kijken naar buitenlandse geldstromen voor christelijke politieke partijen, kerken en synagoges.
“De brief is een laatste poging om te wijzen op wat er volgens ons fout is aan het onderzoek”, zei Abdelhamid Bouzzit, moskeebestuurder van het Islamitisch Centrum Imam Malik in Leiden.
Maar de onderzoekscommissie houdt zich aan het oorspronkelijke plan:
Onderzoek Tweede Kamer buitenlandse financiering moskeeën van start
Onder ede
De verhoren vinden onder ede plaats. De eed wordt afgenomen met de zin “Zo waarlijk helpe mij God Almachtig” en de belofte “Dat verklaar en beloof ik”. Moslims die de eed moeten afleggen mogen van de commissie zelf een zin bedenken, bijvoorbeeld: “Zo waarlijk helpe mij Allah Almachtig.”
De commissieleden zijn voorzitter Michel Rog (CDA), ondervoorzitter Ronald van Raak (SP), Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Mark Harbers (VVD), Edgar Mulder (PVV), Rutger Schonis (D66), Niels van den Berge (GroenLinks), Chris Stoffer (SGP) en Tunahan Kuzu (Denk).
Telegraaf 06.02.2020 De Tweede Kamer begint volgende week gemankeerd aan de ondervragingen over ongewenste geldstromen naar moskeeën vanuit onvrije landen als Saoedi-Arabië, Koeweit en Qatar. Moskeeschool AlFitrah weigert namelijk nog altijd om gevorderde documenten aan de Kamer te overhandigen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is niet eens om medewerking gevraagd.
Vanaf volgende week worden onder meer bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht onder ede ondervraagd door de Tweede Kamer, evenals de Islamitische Stichting Nederland, de Nederlandse tak van het Turkse moskeenetwerk Diyanet. Doel van de verhoren is uiteindelijk om maatregelen te kunnen nemen om de ongewenste beïnvloeding vanuit het buitenland te kunnen stoppen.
De Kamer debatteert er al jaren vrijwel vruchteloos over. Wetgeving om geldstromen naar moskeeën uit ’onvrije landen’ aan banden te leggen, laat nog op zich wachten. De openbare verhoren, onder ede, moeten leiden tot ’effectieve maatregelen om deze invloed te doorbreken’.
Moskeeschool zet hakken in zand
AlFitrah weigerde de door de ondervragingscommissie gevorderde documenten te overhandigen. En hoewel de rechter de commissie in het gelijk stelde, komt de moskeeschool nog altijd niet over de brug. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari, een dag na het laatste verhoor van de ondervragingscommissie.
„Ook zonder de stukken heeft de commissie voldoende informatie om de verhoren te kunnen beginnen”, zegt commissievoorzitter Michel Rog (CDA). De ondervragingscommissie vorderde ook documenten van banken en van de ministeries van Financiën, Justitie en Veiligheid, en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Waarom Buitenlandse Zaken niet om informatie is gevraagd, wilde Rog niet zeggen.
Openbare lijst geldstromen
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) heeft de roep van de Kamer om openbaarmaking van de lijsten met moskeeën die financiering krijgen uit Golfstaten altijd willen tegenhouden. Juist door diplomatieke vertrouwelijkheid, gaf een land als Saudi-Arabië informatie over de moskeeën, zo redeneerde de bewindsman.
Behalve moskeebestuurders en burgemeesters verhoort de Kamer ook AIVD-baas Dick Schoof en terreurdeskundige Ronald Sandee.
AD 06.02.2020 Bestuurders en ex-bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd door de Tweede Kamer. Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari.
Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook onder anderen ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt gehoord.
Een speciale commissie van de Tweede Kamer onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Verhoren
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
In 2016 deed de FIOD een inval bij de Al-Fitrah-moskee ANP
NOS 17.01.2020 De alFitrah-moskee uit Utrecht moet een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer inzage geven in de financiën. Dat heeft de voorzieningenrechter in een kort geding besloten. De documenten moeten de parlementaire ondervragingscommissie helpen bij het onderzoek naar financiering van salafistische moskeeën.
De rechtbank beveelt alFitrah en aanverwante stichtingen om de administratie en financiële gegevens aan de commissie over te dragen. Als zij blijven weigeren, kan er een dwangsom volgen.
De alFitrah-moskee is een van de islamitische organisaties die door de commissie worden onderzocht. Het onderzoek werd ingesteld na de onthulling van Nieuwsuur en NRC dat verschillende islamitische organisaties miljoenen euro’s uit de Golfregio hebben ontvangen. Er bestaan vermoedens dat daarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt.
Verdwenen documenten
De stichting alFitrah en de Kamercommissie stonden tegenover elkaar voor de rechter omdat de stichting weigert opening van zaken te geven. Imam Suhayb Salam zei gisteren in de rechtszaal dat hij de stukken niet meer heeft, omdat die in beslag zijn genomen door de FIOD en het Openbaar Ministerie bij een inval in 2016. De advocaat van de Kamercommissie stelde daarop dat de moskee die stukken inmiddels terug heeft.
AlFitrah wordt nu gedwongen medewerking te verlenen in de zoektocht naar de ‘verdwenen’ documenten. De rechtbank vindt dat de stichting een betere onderbouwing van de verdwijning moet geven. Ook moet zowel de Kamercommissie als alFitrah nagaan of er bij de FIOD documenten voorhanden zijn.
Vrijheid van godsdienst
Het moskeebestuur stelde in de zitting dat het onderzoek in strijd is met de vrijheid van godsdienst, maar daar gaat de rechter niet in mee. Het verstrekken van gegevens brengt de belijdenis van een godsdienst niet in het geding, oordeelt de rechtbank.
Volgens CDA-Kamerlid Michel Rog, die de ondervragingscommissie voorzit, zijn de opgevraagde documenten noodzakelijk om het onderzoek voort te zetten. Zodra de gegevens beschikbaar zijn, hoopt de commissie verder te kunnen met de voorbereiding voor de openbare verhoren. Die moeten volgende maand plaatsvinden.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam.
NOS 16.01.2020 De islamitische Stichting alFitrah heeft wel degelijk de documenten in bezit die door de Tweede Kamer worden opgeëist. Dat zei advocaat Van Uden van de parlementaire ondervragingscommissie vanochtend bij een zitting bij de rechtbank in Den Haag.
De Tweede Kamer wil de stukken hebben voor het onderzoek van een Kamercommissie naar de financiering van salafistische moskeeën. Omdat de Utrechtse stichting weigert stukken over te dragen, is de commissie naar de rechter gestapt.
De Utrechtse imam Suhayb Salam zegt de stukken niet meer te hebben, omdat die 3,5 jaar geleden in beslag zijn genomen door de FIOD en het OM. Dat gebeurde bij een inval in zijn islamitisch centrum in de Utrechtse wijk Overvecht. Maar volgens de advocaat van de Kamercommissie heeft hij die stukken inmiddels weer terug. Bovendien wil de commissie ook de stukken van daarna.
De Kamer vermoedt onder meer dat de stichting geld uit het buitenland heeft gekregen, waarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en de integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt. Onder de stichting vallen een moskee en andere organisaties waarvan Salam de leiding heeft.
Verhoren
Op 10 februari beginnen in de Tweede Kamer de verhoren waarmee het parlement meer zicht probeert te krijgen op “ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen”.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam. Toch eist de commissie wel dat hij alle stukken aanlevert over een periode van 10 jaar.
Geen parlementaire enquête
Volgens de advocaat van Salam, Boumanjal. gaat de commissie zijn boekje te buiten. Hij wees er vandaag op dat de ondervragingscommissie niet de status heeft van een parlementaire enquête.
De commissie zou geen nieuw onderzoek mogen doen, maar enkel mogen putten uit al bestaande onderzoeken, zoals die van de FIOD en wetenschappelijke studies. Advocaat van Uden van de Tweede Kamercommissie wierp tegen dat de verzoeken om informatie te krijgen van alFitrah wel degelijk passen bij een parlementaire ondervraging.
Imam Salam zei tijdens de zitting dat er geen stukken van na de inval van 2016 meer zijn. Allereerst omdat er geen notulen meer worden gemaakt. En ook omdat alFitrah en stichtingen die daaraan zijn verbonden nauwelijks nog actief zijn. De advocaat zei wel dat er in het verleden geld is geaccepteerd uit Koeweit. Dat ging volgens hem om “liefdadigheidsgeld”.
Er kwam geen geld uit Turkije en Saudi-Arabië, benadrukte hij.
Onveilige landen
Tijdens de zitting was er veel discussie over een lijst met “onveilige landen” en “deels onveilige landen”. De Kamercommissie wil weten of er geldstromen uit die landen gaan naar islamitische organisaties.
Advocaat Boumanjal vindt het slordig dat er geen duidelijke definitie is van die deels onveilige landen. “Want welke landen vallen daaronder?”, zo vroeg hij zich hardop af. “Is Polen ook een onvrij land omdat rechters daar hun werk niet vrijelijk kunnen doen?”.
Niet duidelijk werd tijdens de zitting of andere islamitische organisaties gevraagde documenten wel hebben gegeven aan de Kamercommissie. In het belang van het onderzoek wilde de advocaat van de commissie niet laten weten wie er verder wordt onderzocht. De rechter doet vrijdag uitspraak.
AD 14.01.2020 De Haagse VVD roept de gemeente op om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de As-Soennah moskee van haar plek te krijgen. Het gebedshuis staat op grond die de gemeente in erfpacht heeft uitgegeven.
Als de gemeente het voor elkaar krijgt om de moskee die erfpacht te ontnemen, kan het gebedshuis de grond niet meer gebruiken en moet het verhuizen.
Aanleiding voor de oproep van de VVD is de kritiek van het moskeebestuur op het parlementaire onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting Nederlandse gebedshuizen. Met oliedollars uit bijvoorbeeld Qatar en Saoedi-Arabië wordt zo het salafisme verspreid, een orthodoxe stroming binnen de islam die wordt aangehangen door veel jihadisten. De As-Soennah werd hier vaak mee in verband gebracht, ze staat bekend als een van de meest omstreden moskeeën van het land.
Verhoren
In februari moeten de verhoren gaan plaatsvinden in de Tweede Kamer. Verschijnen is verplicht voor getuigen die worden opgeroepen. Zij staan ook onder ede. Een uitnodiging voor dit gesprek wekte felle toorn van het As-Soennah-bestuur, blijkt uit een vorige week verspreid persbericht. De islamitische kerkleiders onderzoeken of ze onder het verhoor kunnen uitkomen.
Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning, aldus De Graaf.
,,Deze organisatie laat nu voor de zoveelste keer zien lak te hebben aan onze rechtsstaat”, zegt VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf. ,,Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning.”
Voorbeelden die de VVD opsomt van die houding, zijn het promoten van meisjesbesnijdenis en gastsprekers die de oorlog in Syrië en Irak verheerlijkten. ,,En zo heeft As-Soennah een veel langer trackrecord opgebouwd”, vindt de voorman van de liberalen in de gemeenteraad. Hij noemt de driedelige documentaire De Lokroep, waarin As-Soennah veelvuldig voorkomt, ‘ontluisterend’.
Anbi-status
De moskee genoot tot 2018 een officiële anbi-status van de Belastingdienst. Daarmee kan belastingvrij geschonken worden door donateurs, de fiscus erkent hiermee organisaties van algemeen nut. Maar toen na een wetswijziging verplicht werd gesteld dat anbi’s op hun website moesten publiceren hoeveel inkomsten en uitgaven er jaarlijks zijn, bleef As-Soennah in gebreke. In 2018 is de belastingvrijstelling stopgezet.
Mogelijk kan via de gemeente wel openheid worden afgedwongen over de geldstromen, oppert de VVD in vragen aan het stadsbestuur. Dit omdat de gemeente eigenaar is van de grond, die verhuurt ze, via erfpacht, aan de stichting achter de moskee. Vorig jaar besloot de gemeenteraad dat Den Haag actieve grondpolitiek mag inzetten om ongewenste ontwikkelingen te stoppen.
Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen, aldus De Graaf.
,,Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen”, legt De Graaf uit, ,,daarom vragen we om uit te zoeken welke mogelijkheden er juridisch zijn.”
De grond onder de moskee afpakken door de erfpacht op te zeggen, is voor de overheid een kwestie van lange adem. Erfpacht kent ingewikkelde algemene voorwaarden. Bij het opzeggen van de pacht moet de gemeente altijd de gebouweigenaar uitkopen.
Het bedrijventerrein rond de Fruitweg waar de moskee staat, is volgens Haagse misdaadbestrijders een knooppunt van criminele activiteiten. Dat staat in het Ondermijningsbeeld dat vorige maand verscheen.
AD 09.01.2020 Het bestuur van de extreem orthodoxe as-Soennah moskee overweegt niet te verschijnen bij een parlementaire ondervraging over financiering vanuit oliestaten. Dit omdat ze het onderzoek naar deze dubieuze financieringen vanuit landen als Qatar en Saoedi-Arabië ‘een vuile campagne’ tegen de islamitische gemeenschap vinden.
Uit onderzoek van NRC en Nieuwsuur in 2018 blijkt dat de moskee gefinancierd wordt door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Toen bleek dat ook tientallen andere islamitische organisaties miljoenen subsidie ontvingen uit Saoedi-Arabië en Koeweit, besloot het kabinet over te gaan op een parlementaire ondervraging. Deze verhoren beginnen in februari.
In ruil voor de oliedollars zou in Nederland de salafistische leer gepredikt, die ook wordt aangehangen door de meeste van de honderden polderjihadi’s die voor IS en Al-Qaeda vechten. De as-Soennah moskee ontkende na het verschijnen van het onderzoek direct dat dit bij hen gebeurd was. Er zou wel geld zijn binnengekomen maar geen bemoeienis zijn geduld vanuit het Midden-Oosten.
De moskee twijfelt om gehoor te geven aan de oproep mee te werken aan de ondervraging. ‘De hele opzet is doordrenkt met vooringenomenheid en is een aanfluiting voor de Tweede Kamer. Geert Wilders heeft in het verleden honderdduizenden dollars van neoconservatieve organisaties in Amerika gekregen om zijn anti-moslimboodschap te zaaien.
Wat de politiek nu oogst is een samenleving waar moslimhaat eerder de norm is dan uitzondering.’ schrijft de religieuze instelling in een verklaring op Facebook. Verschijnen voor de parlementaire commissie is echter verplicht. Wie niet kom, riskeert te worden gegijzeld door justitie.
Den HaagFM 09.01.2020 Het bestuur van de as-Soennah moskee is opgeroepen voor verhoor onder ede door de parlementaire commissie die de financiering van moskeeën in Nederland onderzoekt. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee weet nog niet of het op komt dagen.
De parlementaire ondervraging werd ingesteld na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC dat tientallen islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in Saoedi-Arabië of Koeweit en miljoenen euro’s zouden hebben ontvangen uit deze landen. Nieuwsuur en NRC ontdekten dat de as-Soennah moskee gefinancierd werd door een Koeweitse organisatie wiens predikers de jihad goedpraten.
Het moskeebestuur liet toentertijd weten weleens geld te hebben gekregen vanuit het buitenland. “Maar er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend. Sterker nog, er is expliciet met de weldoeners afgesproken dat Stichting as-Soennah op geen enkele wijze bemoeienis duldt.” Het begin van de verhoren staat gepland voor februari.
OmroepWest 18.12.2019 ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan’, aldus een 32-jarige medewerker van de as-Soennah moskee in Den Haag. Hij heeft zich woensdag voor het eerst moeten verantwoorden voor de rechter. Het Openbaar Ministerie verdenkt hem van opruiing en het aanzetten tot geweld. De verdachte zou in een video op de website van de moskee vrouwenbesnijdenis hebben aanbevolen.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar.
Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. In de bewuste video zou de verdachte (een oud-docent van de moskee) hebben gezegd dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’
De zaak komt aan het rollen als Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom naar aanleiding van de video als eerste aangifte doet tegen de moskee. Musa: ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden.
Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’ Velen volgden haar voorbeeld, want volgens de officier van justitie liggen er nu 138 aangiften tegen de verdachte.
‘Vervolging onder druk van de media’
De moskee heeft de bewuste video inmiddels verwijderd. Advocaat Yasar Özdemir staat de verdachte woensdag bij. Tijdens de zitting spreekt hij het vermoeden uit dat het Openbaar Ministerie onder meer onder druk van de media tot vervolging is overgegaan. De verdachte: ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan.’
Eerder zei de oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
De advocaat van verdachte krijgt het woord. Hij heeft het vermoeden dat het OM onder meer door druk in de media heeft besloten tot vervolging #vrouwenbesnijdenis
Daar is advocaat Carene van Vliet het niet mee eens. ‘De moskee heeft nooit expliciet afstand gedaan. Van ontkenning is geen sprake.’ Van Vliet staat de eerste aangeefster Musa bij. ‘Ons doel is dat mensen weten dat je dit niet mag zeggen. We willen voorkomen dat er ook maar een vader is die naar aanleiding van die video tegen zijn dochter zegt: dit moeten we doen. De gezondheid van de burgers is in het geding.’
De Haagse zaak is woensdag nog niet inhoudelijk behandeld. Tijdens de regiezitting konden de partijen hun onderzoekswensen aangeven. Zowel het OM als de verdediging, ‘voor ons is het helder’, had deze niet. Dat betekent dat het onderzoek nu is afgerond en de zaak binnenkort inhoudelijk wordt behandeld.
RTL 14.12.2019 Er zijn de afgelopen maanden tussen de 75 en 125 aangiften gedaan tegen de As-Soennah-moskee in Den Haag, meldt het Openbaar Ministerie. De moskee kwam onder vuur te liggen omdat die in 2015 een video op hun website deelde waarin vrouwenbesnijdenis werd aanbevolen.
De 32-jarige medewerker van de moskee die in de video te zien is, moet woensdag voor de rechter verschijnen. In de video uit 2015 zei de man: “Besnijdenis is verplicht voor de mannen en aanbevolen voor de vrouwen.” De video is inmiddels verwijderd. De prediker wordt vervolgd voor opruiing en het aanzetten van geweld tot vrouwen.
Genitale verminking
De aangifteactie is in gang gezet door vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom. Die deed de eerste aangifte en riep iedereen op om hetzelfde te doen. “We zijn heel blij dat is besloten de man te vervolgen”, zegt oprichter Shirin Musa. “Het liefste zou ik het hele moskeebestuur woensdag zien zitten bij de rechter. Dat is verantwoordelijk voor wat ze online zetten.”
Op vrouwenbesnijdenis staat in Nederland maximaal 12 jaar cel. Musa noemt de aanbevelingen van de prediker geen besnijdenis, maar genitale verminking. “De ingreep beperkt je hele functioneren in de samenleving. Ik merk aan de meisjes aan wie ik les geef hoeveel last ze ervan hebben”, zegt ze.
Niet op grond van geloof
“Het is heel belangrijk dat hiertegen wordt opgetreden. Het is een gevaar voor de Nederlandse samenleving. Dit is niet op grond van geloof, dit is gewoon het aanbevelen van verminking”, zegt Musa. Haar organisatie roept iedereen nog steeds op aangifte te doen.
OmroepWest 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee in Den Haag wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
Musa: ‘Want het is geen snee die je ervan krijgt. Nee je wordt echt verminkt. Je kan dan moeilijk plassen, moeilijk menstrueren, je kunt niet goed zitten. Seks gaat moeizaam. Het is echt een verminking voor het leven, zowel geestelijk als lichamelijk.’
As-Soennah moskee: ‘De docent deelde niet zijn eigen mening’
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’ De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Bedoeling moskee ‘klip en klaar’
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Sticker scare bear Femmes for Freedom
Özdemir ziet de zitting met vertrouwen tegemoet. Hij denkt namelijk dat de rechter tot een andere oordeel komt dan het Openbaar Ministerie. ‘Het is in deze zaak heel belangrijk de uitingen van mijn cliënt te zien in de context waarin ze zijn gedaan.’
Aangeefster Musa is woensdag ook aanwezig. ‘We hebben speciaal stickers van een scare bear laten maken die we gaan uitdelen. Ik hoop dat de man wordt veroordeeld. Zodat het duidelijk is dat je in naam van religie of de vrijheid van meningsuiting of wat dan ook, geweld tegen vrouwen niet mag prediken.’
Den HaagFM 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. “De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.” De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. “Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.” Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. “Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.”
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Ongeveer honderd mensen hebben vrijdagmiddag 09.08.2019 op de Koekamp bij het Malieveld in Den Haag gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof. “Ik hoef niet bevrijd te worden, ik ben al vogelvrij”, zei een van de spreeksters.
Vrijheid
“We willen gewoon ons geloof uiten zoals wij dat willen.” De demonstranten hielden bordjes en spandoeken vast met teksten als “hoe kan ik vrij zijn als jullie me niet vrij laten zijn”.
De organisatie heeft de betogers opgeroepen niet met de media te praten. Hier en daar werd er geduwd en getrokken als een journalist toch in contact probeerde te komen met een demonstrant.
Een vrouw die toch voor de camera wilde, zegt dat ze nu regelmatig wordt aangesproken op straat over haar nikab:
Demonstranten spreken zich uit tegen boerkaverbod: ‘Je voelt de spanning’
De As-Soennah-moskee heeft aangegeven het protest te steunen, maar niet met een oproep te komen na het vrijdagmiddaggebed. De Federatie Islamitische Organisaties, de Haagse koepelorganisatie van 27 moskeeën, heeft wel een oproep gedaan. De moskeebesturen hebben een e-mail gekregen met de oproep om aandacht aan de betoging te besteden en om mee te doen aan de demonstratie.
1/3 Bij de bijeenkomst waren zo’n 100 mensenANP
2/3 Onder hen was ook Sylvana Simons, van de Amsterdamse partij Bij1ANP
3/3 De vrouwen vinden dat hun vrijheid is aangetast ANP
Tijdens de demonstratie werden niqabs uitgedeeld aan sympathisanten die uit solidariteit met de draagsters ook zo’n kledingstuk aan willen trekken, werd gemeld op de Facebookpagina van de organisatie. Met sponsorgeld zouden vijftig niqabs zijn aangeschaft, waarvan de helft al door sympathisanten zou zijn gereserveerd.
Ook waren enkele politici ter plaatse: zo is Sylvana Simons (Bij1, lokale partij in Amsterdam) gespot en staat Arnoud Van Doorn(Partij van de Eenheid, moslimpartij in Den Haag) op de Koekamp.
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. ‘Ze zetten niqab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid’ zei René Peters, Tweede Kamerlid van de CDA. ‘Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Iemand die een niqab draagt, omdat zij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
AD 14.07.2019
Telegraaf 10.08.2019
Omstreden
Het boerkaverbod, zoals het verbod op gezichtsbedekkende kleding in de volksmond heet, is op 1 augustus ingegaan. Vanaf dat moment is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken.
De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod geldt niet op straat en ook niet bij haltes, op perrons, in stationshallen en in taxi’s.
Het boerkaverbod is omstreden. Meerdere gemeenten en openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd dat ze de wet niet willen handhaven.
AD 15.08.2019 Rene Noordzij werd afgelopen vrijdag met een bivakmuts op ingerekend in de stationshal van Den Haag Centraal. Hij deed het erom.
Het was niet voor niets dat er vrijdag een haag van fotografen en cameralui om Noordzij heenliep, toen hij na de demonstratie tegen het boerkaverbod op de Koekamp naar het station ging, zijn bivakmuts opzette en geld op zijn ov-chipkaart zette. Op weg naar de trein werd hij vervolgens staande gehouden door een agent. En nadat hij, net als eerder bij de demonstratie, zijn identiteitsbewijs liet zien, werd de boomlange Hagenees aangehouden.
Twee uur lang zat Noordzij daarna vast op het politiebureau. ,,Deze keer kreeg ik er wel een kopje thee bij”, blikt hij terug. Wat wel hetzelfde was als de vorige keer: hij kreeg geen proces-verbaal mee naar huis. De politie meldde vervolgens dinsdag dat de aanhouding onterecht was geweest.
,,Toen ik op het bureau zat, was de toon heel anders. Toen zei de hulpofficier van justitie nog dat ze aangifte tegen me wilde doen omdat ik door het dragen van de bivakmuts voor chaos had gezorgd op het station, waardoor een gevaarlijke situatie kon ontstaan. Dat is geen overtreding, zoals het dragen van gezichtsbedekkende kleding in de trein, maar een misdrijf.’’
Ik wilde laten zien dat er in Nederland met twee maten wordt gemeten, aldus Rene Noordzij.
Noordzij liet het allemaal over zich heen komen. Hij had zijn punt al gemaakt. ,,Ik wilde laten zien dat er in Nederland met twee maten wordt gemeten. Het islamitische raadslid Arnoud van Doorn was immers al een week met zijn in boerka geklede vrouw aan het rondsjouwen door de stad. Puur provoceren natuurlijk. De politie liet hen met rust, maar mij niet.’’
Zijn aanhouding vrijdag was de derde keer binnen driekwart jaar dat hij hardhandig met de lange arm der wet te maken kreeg. Afgelopen december gebeurde dat tweemaal in één week. Op 4 december werd hij door de agenten in de Tweede Kamer van de publieke tribune in de plenaire zaal verwijderd, tijdens het debat over het pact van Marrakech, een VN-verdrag dat gereguleerde migratie moet bevorderen.
,,De mensen die me wegtrokken zeiden dat dit in opdracht gebeurde van Kamervoorzitter Arib. Die zou zelfs het debat hebben stilgelegd. Maar een dag later zei ze al dat ze helemaal geen opdracht had gegeven.”
Later schreef ze in een brief dat de ordebewakers hem op eigen gezag van de tribune hadden gehaald, staat in de brief die Noordzij tevoorschijn haalt. Op grond van het reglement van orde van het parlement is het verboden om je mening of ongenoegen te uiten. Het aantrekken van een geel hesje was zo’n uiting, is Arib het eens met de actie van de agenten.
Noodverordening
De zaterdag voor dit debat, bij het allereerste gelehesjesprotest, zat Noordzij zes uur vast in een politiecel. ,,Ik zou een noodverordening hebben overtreden toen ik in m’n eentje in een geel hesje op het Binnenhof stond, geleund tegen de fontein.
Via Twitter zou burgemeester Krikke een noodbevel hebben gegeven om het Binnenhof te ontruimen. Nou, ik heb geen Twitter. Toen mijn advocaat later opheldering vroeg, bleek er helemaal geen noodbevel te zijn.’’
Nadat hij vrijdag werd aangehouden en de hulpofficier van justitie hem verweet dat hij chaos had kunnen veroorzaken en dat dat ‘in deze tijd een misdrijf’ is, had Noordzij de agenten tuk, vertelt hij over de afloop van zijn jongste onvrijwillige verblijf bij de politie. ,,In geval van een misdrijf heb je recht op een advocaat.
Dus liet ik het kaartje van strafpleiter Richard Korver zien en vertelde ik dat ze hem mochten bellen. Toen droop die agent af. Tien minuten later mocht ik gaan.’’
Niet gek
De opdracht om Noordzij aan te houden bleek geen goede, zegt een politiewoordvoerder nu. ,,Zelfs het vragen om het id op het station had niet gehoeven, omdat meneer zich bij de demonstratie op de Koekamp al had geïdentificeerd.
We wisten dus al wie hij was. Maar mensen met bivakmutsen zien er dreigend uit, dus iedereen zal begrijpen dat een agent je staande zal houden als je zo rondloopt. Dat is niet gek. De bank doet de deur ook niet open als je aanbelt met een bivakmuts op je hoofd.’’
Noordzij vindt dat niet gek, maar vraagt zich wel af waarom mensen met een boerka of nikab dan níet om hun id werd gevraagd. ,,Dat is onbehoorlijk bestuur, vind ik.’’
AD 14.08.2019 De Haagse politie weet zich geen raad met het boerkaverbod. Dat blijkt uit de vele tegenstrijdige berichten over de arrestatie van een tegenbetoger bij het boerkaprotest afgelopen vrijdag.
Deze René werd na de demonstratie aangehouden op het Centraal Station, omdat hij een bivakmuts droeg. Dat gebeurde ‘in opdracht’ volgens de agent die de aanhouding verrichtte. De man droeg een T-shirt van de Britse anti-islam activist Tommy Robinson
Toen deze krant hier vrijdag contact over opnam met de politie, ontkende deze de aanhouding. Zondag werd het wel erkend, en gaf een woordvoerder aan dat de man niet verder zal worden vervolgd. Maandag tweette de politie dat de aanhouding onterecht was, en gisteren volgde uiteindelijk nog een persbericht. ,,Zowel het vragen naar het identiteitsbewijs als de aanhouding waren onterecht, omdat er geen bedreigende situatie was.”
Binnen
Daar komt nog bij dat het boerkaverbod niet op stations en perrons geldt, maar alleen in een voertuig. Dat is opmerkelijk, want bij overheidsgebouwen geldt het verbod zowel binnen als buiten.
Ondanks herhaalde pogingen weigert de politie antwoord te geven op de vraag wie de opdracht gaf voor de arrestatie. Ook mogen burgers niet weten waarom op het station vrouwen in boerka en nikaab niet staande werden gehouden.
Telegraaf 13.08.2019 Een man die vrijdag was opgepakt op station Den Haag CS omdat hij een bivakmuts droeg, had niet moeten worden gearresteerd. Het was „een verkeerde inschatting”, gaf de politie dinsdag toe.
Kort voor zijn arrestatie was de man bij een protest tegen het boerkaverbod in de buurt van het station. Hij droeg de bivakmuts uit protest tegen moslimvrouwen die hun gezicht bedekken. Na afloop van de betoging liep hij, met de bivakmuts nog op zijn hoofd, naar Den Haag Centraal. Agenten hielden hem daar tegen en vroegen om zijn legitimatie. De man weigerde zijn bivakmuts af te doen. Omdat zijn identiteit niet kon worden vastgesteld, werd hij opgepakt.
„Achteraf bleek zowel het vragen om zijn ID als de aanhouding onterecht. Er was geen grond voor, omdat de situatie niet bedreigend was”, aldus de politie. De man is inmiddels weer op vrije voeten.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken, maar het verbod geldt niet bij haltes, op perrons en in stationshallen. Niet alleen islamitische kleding als de boerka en de nikab zijn gedeeltelijk verboden, maar ook integraalhelmen en bivakmutsen. De boete bedraagt minimaal 150 euro.
Den HaagFM 13.08.2019 De man die met een bivakmuts een kaartje op Den Haag Centraal ging kopen tijdens de demonstratie tegen het boerkaverbod is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie. ‘De aanhouding van een man met bivakmuts bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht.’ Hierop is de man weer vrijgelaten.
De man trok de aandacht door tijdens de demonstratie op het Malieveld tegen het boerkaverbod met een bivakmuts op te lopen. Gezichtsbedekkende kleding is sinds kort verboden in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Er wordt ook wel gesproken over een boerkaverbod. Maar ook bivakmutsen en integraalhelmen zijn op die plekken verboden.
Dat de man werd aangesproken door agenten toen hij met een bivakmuts op het centraal station in liep is niet zo gek. Toen hij de muts niet af wilde zetten is hij aangehouden. Onterecht zo blijkt nu.
De man met bivakmuts werd op het station van Den Haag onder toeziend oog van de pers gearresteerd. Ⓒ Pownews
Telegraaf 12.08.2019 De man die vrijdag op het station van Den Haag werd aangehouden omdat hij een bivakmuts droeg, is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie op Twitter.
Het gaat om een demonstrant die een tegengeluid wilde geven bij de pro-boerkademonstratie bij het Malieveld. Dat deed hij door een bivakmuts op te doen. Vervolgens liep hij met de muts op naar het station. Eenmaal binnen werd hij onder toeziend oog van verslaggevers al snel aangesproken en meegenomen door agenten.
De aanhouding ’bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht’, aldus de politie maandag. „De man is direct heengezonden. Echter, als je met een bivakmuts op het CS loopt, is het niet vreemd als je door agenten wordt aangesproken.”
Het verbod op gezichtsbedekkende kleding geldt niet op het station, maar wel in het openbaar vervoer zodra er ingecheckt is.
AD 12.08.2019 De politie heeft op vrijdag 9 augustus een man aangehouden die op het centraal station in Den Haag met een bivakmuts op rondliep. Die aanhouding was echter onterecht, meldt de politie vandaag. De man werd weer vrijgelaten.
De man werd opgepakt vanwege het verbod op gezichtsbedekkende kleding, maar dit verbod geldt niet in het station. Dat maakt dat de aanhouding niet terecht was. ,,De man is na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie dan ook direct weer heengezonden”, laat een politiewoordvoerster weten. ,,Maar als je met een bivakmuts op in het het station loopt, kun je wel verwachten dat je wordt aangesproken door agenten.”
Den HaagFM 09.08.2019 De demonstratie tegen het boerkaverbod dat sinds 1 augustus geldt, is vrijdagmiddag verlopen zoals de organisatoren het bedoeld hadden; rustig en zonder ophef. Voor de demonstratie hadden ongeveer honderd deelnemers zich verzameld op het Koekamp. Zij kregen gezelschap van toeschouwers, pers en de politie.
Organisator Esther zegt dat de demonstratie volgens haar nodig was omdat de situatie sinds 1 augustus is verslechterd voor vrouwen die een niqab dragen. “We krijgen bijna dagelijks meldingen van incidenten”, zegt ze tegen Den Haag FM. “Dat kunnen verschillende dingen zijn zoals scheldpartijen, bespuugd worden, gefilmd worden, fysiek aangevallen worden.. Van alles.
We zijn hier vandaag om gezamenlijk een tegengeluid te laten horen.” Ze wordt aangevuld door Tamara, spreker op de demonstratie: “De burger voelt zich gelegitimeerd om zich als politie te gaan gedragen, op internet hebben we veel berichten gezien over dat er een klopjacht is geopend op niqab-dragers. Dan denk ik; Waar gaan we nou naartoe?”
Uiteindelijk is Tamara tevreden met het verloop van de demonstratie. “Het was een mooie opkomst met gemengd publiek, en het heeft voor verbinding gezorgd. Ik denk dat dat één van de hoofddoelen was.” Esther denkt dat dit niet de laatste keer is dat ze van zich laat horen. “Wij zijn zeker van plan om ons vaker uit te spreken, tot deze wet is teruggedraaid. We hopen de komende tijd om ons samengebundeld sterk te kunnen maken tegen deze wet.”
NOS 09.08.2019 In Den Haag zijn zo’n honderd mensen bijeen geweest voor een demonstratie tegen het boerkaverbod. Onder de betogers waren politici als Sylvana Simons en Arnoud van Doorn. Tussen de demonstranten stonden ook Pegida-voorman Edwin Wagensveld en een paar van zijn aanhangers, maar de betoging verliep rustig.
De demonstratie was in de buurt van station Den Haag Centraal. Een dertigtal mensen was gesluierd en er waren ook niet-moslims aanwezig om onder grote mediabelangstelling hun steun te betuigen aan de betogers. Er waren veel agenten ter plekke die alles filmden.
De actievoerders vinden dat het verbod op gezichtsbedekkende kleding vrouwen juist onderdrukt. Volgens een van de sprekers worden boerkadragende vrouwen weggezet als vrouwen die niet meedoen in de maatschappij, terwijl ze zelf zeggen dat dat wel zo is.
Vrijheid
“We willen gewoon ons geloof uiten zoals wij dat willen.” De demonstranten hielden bordjes en spandoeken vast met teksten als “hoe kan ik vrij zijn als jullie me niet vrij laten zijn”.
De organisatie heeft de betogers opgeroepen niet met de media te praten. Hier en daar werd er geduwd en getrokken als een journalist toch in contact probeerde te komen met een demonstrant.
Een vrouw die toch voor de camera wilde, zegt dat ze nu regelmatig wordt aangesproken op straat over haar nikab:
Demonstranten spreken zich uit tegen boerkaverbod: ‘Je voelt de spanning’
De As-Soennah-moskee heeft aangegeven het protest te steunen, maar niet met een oproep te komen na het vrijdagmiddaggebed. De Federatie Islamitische Organisaties, de Haagse koepelorganisatie van 27 moskeeën, heeft wel een oproep gedaan. De moskeebesturen hebben een e-mail gekregen met de oproep om aandacht aan de betoging te besteden en om mee te doen aan de demonstratie.
Het boerkaverbod is op 1 augustus ingegaan. Het is niet meer toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in overheidsgebouwen, scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer.
1/3 Bij de bijeenkomst waren zo’n 100 mensenANP
2/3 Onder hen was ook Sylvana Simons, van de Amsterdamse partij Bij1ANP
3/3 De vrouwen vinden dat hun vrijheid is aangetast ANP
AD 09.08.2019 Ongeveer honderd mensen hebben vanmiddag op de Koekamp bij het Malieveld in Den Haag gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof. “Ik hoef niet bevrijd te worden, ik ben al vogelvrij”, zei een van de spreeksters.
Bij de demonstratie werden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal geen dragen. Enkele politici waren ter plaatse: zo is Sylvana Simons (Bij1, lokale partij in Amsterdam) gespot en staat Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid, moslimpartij in Den Haag) op de Koekamp.
Maar ook voorstanders van het boerkaverbod verzamelen zich op het Malieveld, onder anderenvoorman Edwin Wagensveld van de anti-islamitische beweging Pegida. Wagensveld staat op een paar meter afstand van enkele vrouwen in nikab. De sfeer is vooralsnog rustig.
De demonstratie was een stil protest . Deelnemers kregen het verzoek niet te schreeuwen of roepen en zelf geen posters, spandoeken of flyers mee te nemen. Er waren enkele sprekers aanwezig .
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod geldt niet op straat en ook niet bij haltes, op perrons, in stationshallen en in taxi’s.
Het boerkaverbod is omstreden. Meerdere gemeenten en openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd dat ze de wet niet willen handhaven.
MSN 09.08.2019 Enkele tientallen mensen zijn vrijdag samengekomen in de buurt van station Den Haag Centraal voor een protest tegen het ‘boerkaverbod’. De betoging is gericht tegen de nieuwe regel, maar onder de aanwezigen is voorman Edwin Wagensveld van de anti-islamitische beweging Pegida.
Wagensveld staat op een paar meter afstand van enkele vrouwen in nikab. De sfeer is vooralsnog rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen.
Telegraaf 09.08.2019 In Den Haag werd gedemonstreerd tegen het nikabverbod. Normaal gesproken mag je bij demonstraties geen gezichtsbedekkende kleding dragen, maar dat verbod werd speciaal voor dit protest opgeheven.
OmroepWest 09.08.2019 Op de Koekamp in Den Haag waren vrijdagmiddag ongeveer honderd mensen bijeen om te demonstreren tegen het boerkaverbod. Een aantal vrouwen droegen een niqab en er waren een aantal politici aanwezig, waaronder Sylvana Simons en Arnoud van Doorn. ‘Onze grondrechten zijn geschonden’, zegt initiatiefneemster Esther. ‘En daarom willen wij ons ongenoegen vrijdag laten merken.’ De demonstratie is rustig verlopen.
Het boerkaverbod, zoals het verbod op gezichtsbedekkende kleding in de volksmond heet, is op 1 augustus ingegaan. Sindsdien is het niet toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in overheidsgebouwen, scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer.
Esther, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, zegt dat zij haar gedrag niet heeft veranderd. ‘Er is geen algeheel verbod, dus het is niet zo dat je je niqab niet meer aan mag, maar je moet hem af doen op de plaatsen waar dit eigenlijk zou moeten.’
Niet handhaven
Veel instellingen en gemeenten hebben aangegeven dat ze het boerkaverbod niet gaan handhaven, tot tevredenheid van Esther. ‘Het is een goed teken dat organisaties de wet niet willen handhaven, maar eigenlijk zijn die organisaties niet onze grootste zorg. We zijn vooral bang voor andere burgers die het heft in eigen handen willen nemen.’
De demonstranten willen dat de wet ongedaan gemaakt wordt. Volgens Esther lost het boerkaverbod ook niets op. ‘Er zijn ons helemaal geen problemen bekend met vrouwen die een boerka dragen, dus deze wet gaat ook niets oplossen. Ik merk niet dat er iets is veranderd sinds 1 augustus. Het enige verschil is dat de vrijheid van vrouwen wordt beperkt.’
Intolerantie
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. ‘Ze zetten niqab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid’ zei René Peters, Tweede Kamerlid van de CDA. ‘Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Iemand die een niqab draagt, omdat zij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
Esther kan zich totaal niet vinden in die typering van Peters. ‘Wij zijn heldinnen van de vrijheid en we participeren allemaal in de maatschappij. We zijn allemaal studenten of werknemers en doen echt wel mee. Ik denk dat de heer Peters nog nooit een vrouw in een niqab heeft gezien of gesproken. We nodigen hem dan ook van harte uit met ons in gesprek te gaan.’
Telegraaf 09.08.2019 Ongeveer honderd mensen hebben vrijdag bij het Malieveld in de buurt van station Den Haag Centraal gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
Ongeveer honderd mensen hebben vrijdag bij het Malieveld in de buurt van station Den Haag Centraal gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
Den HaagFM 09.08.2019 Met leuzen als ‘Geertje blijf van mijn kleertje’, ‘ik word beroofd van mijn vrijheid’ en ‘mijn niqab, mijn keuze, mijn vrijheid’ werd vrijdagmiddag op de Koekamp gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. De organisatie vindt dat met de nieuwe wetgeving tegen gezichtsbedekkende kleding grondrechten worden geschonden. Een aantal vrouwen was vrijdagmiddag gekleed in een niqab aanwezig op de Koekamp. Ook was een aantal politici aanwezig, waaronder het Amsterdamse raadslid Sylvana Simons en Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid.
Op Facebook hadden vooraf honderden mensen aangegeven aanwezig te zullen zijn. Een van de deelneemsters zegt tegen Den Haag FM bij het protest te zijn geweest om haar steun uit te spreken. “Iedereen moet kunnen dragen wat ie wil. Het feit dat iemand een niqab of boerka draagt zegt niets over iemand als persoon.”
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. Het CDA sprak van zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. Ook PVV-leider Geert Wilders zei het protest “helemaal niets” te vinden.
Verbod op gezichtsbedekkende kleding
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. Het verbod geldt niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. De boete bedraagt minimaal 150 euro.
Den HaagFM 09.08.2019 Op de Koekamp gaan actievoerders vanmiddag nikabs uitdelen als protest tegen het boerkaverbod. De demonstratie begint om 15.30 uur. Een nikab is vergelijkbaar met een boerka.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst.
Volgens de organisatie van de betoging gaat het om een stille bijeenkomst, waarbij de boodschap zal worden overgebracht middels posters, spandoeken en flyers. Ook roept de organisatie op een positieve houding in te nemen. “Er is respect voor elkaar. Uitdagend gedrag, een agressieve houding, bespottelijk of beledigend taalgebruik zijn allemaal onacceptabel.”
Telegraaf 09.08.2019 Het protest in Den Haag tegen het nikabverbod overtreedt de Haagse regels voor demonstraties. Hoewel het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verboden is, legt de gemeente nikabdraagsters vrijdagmiddag wat dat betreft geen strobreed in de weg.
,,Als uitgangspunt geldt dat gezichtsbedekkende kleding niet wordt toegestaan’’, laat een woordvoerder van de gemeente Den Haag weten. „Omdat dit het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden bemoeilijkt. Mensen zijn dan minder goed aanspreekbaar en wanen zich anoniem, waardoor zij eerder kunnen overgaan tot ordeverstoringen.’’
Verstoringen zijn in dit geval echter niet te verwachten, aldus de woordvoerder. ,,Daarbij komt dat het onderwerp van nou juist déze demonstratie over het dragen van gezichtsbedekkende kleding gaat en dus onlosmakelijk samenhangt met de inhoud van de meningsuiting. De beperking opleggen om geen gezichtsbedekkende kleding te mogen dragen, zou in dit geval een veel ingrijpender beperking van het grondrecht op betoging inhouden.’’
Geen precedent
De gemeente verwacht niet dat er een precedent wordt geschapen door gezichtsbedekking in dit geval toe te staan. ,,Elke demonstratie wordt afzonderlijk beoordeeld.’’
De organisatoren van de demonstratie, vanmiddag op de Koekamp in het centrum, hebben strenge regels opgesteld voor deelneem(st)ers. Die mogen niet met de pers praten, leuzen roepen of zelfgemaakte spandoeken meenemen.
Tijdens de demonstratie worden ook nikabs uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders is daar op tegen laat hij op Twitter weten. „Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter.’’ Ook het CDA vindt het een slechte zaak dat nikabdraagsters als heldinnen worden afgeschilderd.
Het protest vrijdag begint om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
MSN 09.08.2019 Het protest in Den Haag tegen het nikabverbod overtreedt de Haagse regels voor demonstraties. Hoewel het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verboden is, legt de gemeente nikabdraagsters vrijdagmiddag geen strobreed in de weg.
,,Als uitgangspunt geldt dat gezichtsbedekkende kleding niet wordt toegestaan’’, laat een woordvoerder van de gemeente Den Haag weten. „Omdat dit het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden bemoeilijkt. Mensen zijn dan minder goed aanspreekbaar en wanen zich anoniem, waardoor zij eerder kunnen overgaan tot ordeverstoringen.’’
Verstoringen zijn in dit geval echter niet te verwachten, aldus de woordvoerder. ,,Daarbij komt dat het onderwerp van nou juist déze demonstratie over het dragen van gezichtsbedekkende kleding gaat en dus onlosmakelijk samenhangt met de inhoud van de meningsuiting. De beperking opleggen om geen gezichtsbedekkende kleding te mogen dragen, zou in dit geval een veel ingrijpender beperking van het grondrecht op betoging inhouden.’’
De gemeente verwacht niet dat er een precedent wordt geschapen door gezichtsbedekking in dit geval toe te staan. ,,Elke demonstratie wordt afzonderlijk beoordeeld.’’
De organisatoren van de demonstratie, vanmiddag op de Koekamp in het centrum, hebben strenge regels opgesteld voor deelneem(st)ers. Die mogen niet met de pers praten, leuzen roepen of zelfgemaakte spandoeken meenemen.
Tijdens de demonstratie worden ook nikabs uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders is daar op tegen laat hij op Twitter weten. „Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter.’’ Ook het CDA vindt het een slechte zaak dat nikabdraagsters als heldinnen worden afgeschilderd.
Het protest vrijdag 09.08.2019begint om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Den HaagFM 08.08.2019 Er is kritiek op de geplande protestactie tegen het boerkaverbod. Op de Koekamp worden vrijdag nikabs, vergelijkbaar met de boerka, uitgedeeld. Vooral de Tweede Kamerfracties van PVV en CDA hebben zorgen.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen.
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, Twittert hij.
Ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
AD 07.08.2019 Tegenstanders van het boerkaverbod houden vrijdagmiddag een demonstratie bij het Malieveld in Den Haag. Daarbij zullen niqabs worden uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal geen dragen.
De demonstratie tegen het boerkaverbod wordt mede georganiseerd door de Haagse As-Soennahmoskee. Hoeveel demonstranten worden verwacht, is niet bekend. ,,Daar willen we ons niet over uitlaten. In elk geval zullen er vier of vijf niqabdraagsters aanwezig zijn’’, zegt niqabdraagster Esther, een van de initiatiefneemsters.
Tijdens de demonstratie zullen niqabs worden uitgedeeld aan mensen die uit solidariteit met de draagsters ook zo’n kledingstuk aan willen trekken, wordt gemeld op de facebookpagina van de organisatie. Met sponsorgeld zouden vijftig niqabs zijn aangeschaft, waarvan de helft al door sympathisanten zou zijn gereserveerd.
Het verbod om een boerka of niqab te dragen in het openbaar vervoer, overheidsgebouwen, ziekenhuizen en scholen is een week geleden van kracht gegaan. De Tweede Kamer stemde al in het najaar van 2016 in met het wetsvoorstel. De Eerste Kamer ging in juni vorig jaar akkoord met wat officieel de Wet Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding heet.
Of het nu inmiddels niet wat laat is om er nog tegen de protesteren? Volgens de organisatie niet. ,,We waren het al eerder van plan, maar toen kwam een demonstratie niet van de grond. We zien nu dat mensen wakker zijn geschud’’, zegt Esther, die haar achternaam niet wil geven. ,,We willen zorgen dat dit onderwerp meer aandacht krijgt en eisen dat het verbod wordt opgeheven. Want de nieuwe wet tast onze individuele vrijheid aan.’’
De demonstratie moet een stil protest worden. Deelnemers krijgen het verzoek niet te schreeuwen of roepen en zelf geen posters, spandoeken of flyers mee te nemen. Tijdens het protest zullen verschillende uitgesproken tegenstanders van het boerkaverbod het woord krijgen, onder wie antropoloog Martijn de Koning, hoogleraar moslimsamenlevingen Annelies Moors, hoogleraar crosscultureel recht Tom Zwart en Ibtissam Abaaziz van meldpunt Meld Islamofobie.
OmroepWest 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande protestactie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. De demonstratie tegen het boerkaverbod begint vrijdag om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de Haagse betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen. ‘Er zijn bijvoorbeeld ook feministen die zich bij de actie aansluiten.’
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. ‘Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!’, twittert het kopstuk van de oppositiepartij.
‘Nikab-draagster neergezet als heldin voor vrijheid’
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. ‘Ze zetten nikab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij.’ Volgens Peters is het verbod een goede zaak. ‘Iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
Stille bijeenkomst
Volgens de organisatie van de betoging gaat het om een stille bijeenkomst, waarbij de boodschap zal worden overgebracht middels posters, spandoeken en flyers. Ook roept de organisatie op een positieve houding in te nemen. ‘Er is respect voor elkaar. Uitdagend gedrag, een agressieve houding, bespottelijk of beledigend taalgebruik zijn allemaal onacceptabel.’
MSN 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande demonstratie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, twittert het kopstuk van de grootste oppositiepartij.
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. “Ze zetten nikab dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Gek genoeg zijn er genoeg mensen die dat geloven ook. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken.
En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Tot op zekere hoogte moeten ze dat zelf weten. Maar de norm mag dat niet worden. Dat verbod is een goede zaak. En iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.”
Sinds 1 augustus 2019is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen.
AD 06.08.2019 Mensen die vrijdagmiddag willen meedoen aan een demonstratie tegen het boerkaverbod op de Koekamp bij het Malieveld mogen niet met de media praten.
Ook is het niet de bedoeling dat ze leuzen gaan roepen of eigen protestborden meenemen. Die worden door de organisatie ‘voorzien’, schrijft de organisatie. Die is in handen van Romy van der Deijl, een Nederlandse bekeerlinge die halal speelgoed verkoopt.
Verbod gezichtbedekkende kleding gaat in per 01.08.2019
In onder meer het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen is het vanaf donderdag 01.08.2019 niet meer toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen.
Het verbod geldt overigens niet bij haltes, op perrons of in stationshallen van het openbaar vervoer.
22.10.2020
Telegraaf 18.06.2020
Een Alternatief dat de politie zou willen bieden aan mensen die een boerka of nikab dragen om toch aangifte op het politiebureau te kunnen doen, is in strijd met de wet. Dat meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken na vragen van NRC.
AD 08.08.2019
Het is toegestaan dat de politie of andere instanties samen met boerkadragers naar een oplossing zoeken. “Zolang daarbij aan de wet wordt voldaan”, aldus het ministerie.
Dat de politie mensen die een boerka of nikab dragen toch een alternatief wilde bieden om aangifte te kunnen doen in een politiebureau, blijkt uit een interne richtlijn.
AD 26.08.2019
Telegraaf 14.08.2019
AD 01.08.2019
Handhaving
Maar de vraag is of er snel een boete (minimaal 150 euro) voor uitgedeeld zal worden. Want het (beperkter) Boerkaverbod is voor de inwerkingtreding van de nieuwe wet al omstreden.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema liet eerder al weten niet te zullen handhaven omdat ze politiemensen liever inzet voor bijvoorbeeld de aanpak van georganiseerde misdaad. Steden als Rotterdam en Utrecht lijken er ook geen halszaak van te willen maken. Dat leidde tot ophef in het kabinet en premier Mark Rutte waarschuwde dat het verbod gewoon in alle steden geldt.
Ook dus de openbaar vervoerbedrijven trekken zich niets aan van het boerkaverbod.
Maar het zijn niet alleen de grote steden die vraagtekens zetten bij de uitvoerbaarheid van de wet. Meerdere ziekenhuizen hebben al gezegd het boerkaverbod niet te kunnen en willen handhaven. Ook openbaarvervoerbedrijven NS, HTM, RET, Arriva, Connexxion, EBS en GVB kondigden aan geen moslima’s te weigeren als die hun gezicht hebben bedekt.
Telegraaf 21.08.2019
Ze wijzen daarbij op hun vervoersplicht. Ze laten hun personeel wel vrij om dragers van gezichtsbedekkende kleding aan te spreken. Vervoersbedrijven zien ook niet hoe ze passagiers moeten weigeren of eruit zetten, omdat dat zal leiden tot vertragingen.
Het verbod geldt overigens niet bij haltes, op perrons of in stationshallen van het openbaar vervoer.
Telegraaf 03.01.2020
Boerkaverbod
De ‘Wet ‘Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding’ heet in de volksmond het boerkaverbod, maar het gaat ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod is ‘gedeeltelijk’, omdat het bijvoorbeeld niet geldt op straat.
In 2006 was er ophef toen toenmalig minister Rita Verdonk (Vreemdelingenbeleid en Integratie) aankondigde een algemeen verbod op gezichtsbedekkende kleding te willen. Tien jaar later loodste minister Ronald Plasterk de afgeslankte versie door de Kamer.
AD 06.08.2019
AD 05.08.2019
De Raad van State was eerder kritisch over het plan. Volgens het hoogste adviesorgaan is het nut en de noodzaak van de maatregel niet aangetoond. De wet voorziet daarmee niet ‘in een zodanig dringende behoefte dat dit een beperking op het recht op de vrijheid van godsdienst kan rechtvaardigen’, zo redeneerde de Raad in 2015.
Een boerka bedekt het hele gezicht en laat vrouwen slechts kijken door een gaasje voor de ogen, een nikab laat de ogen vrij. Vrouwen die er een dragen (naar schatting enkele honderden in Nederland), vrezen dat ze niet meer hun kind van school kunnen halen of met de bus naar een ziekenhuis kunnen. Amnesty International vindt het verbod strijdig met internationale mensenrechten.
Nasleep
Het boerkaverbod zorgt voor veel consternatie in Nederland. Sinds donderdag 1 augustus 2019 is het verboden om op bepaalde plaatsen een boerka, of andere gezichtsbedekkende kleding te dragen van kracht. Maar of het ook strikt wordt nageleefd is nog maar de vraag.
‘Vrouwen hebben de vrijheid om te kiezen wat ze dragen. Het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding, dat donderdag in Nederland ingaat, lost geen problemen op en schendt mensenrechten. Wij zijn tegen de wet die in Nederland van kracht is,’ twitterde Amnesty International Nederland dinsdag.
Op Facebook klonk zelfs de oproep het verbod als burger te handhaven. Een burger mag namelijk een andere burger arresteren als de laatste op heterdaad wordt betrapt. Ook bij het boerkaverbod is dat toegestaan, schrijft de politie. Al waarschuwt de politie op de website burgers wel om voorzichtig te zijn.
Telegraaf 04.09.2019
Telegraaf 26.08.2019
Invoering verbod mislukt
Coalitiepartij CDA vindt de invoering van het boerkaverbod mislukt. Minister Ollongren heeft de wet onvoldoende voorbereid, zei CDA-Kamerlid Harry van der Molen in WNL op Zaterdag op NPO Radio 1.
Van der Molen “neemt het de minister kwalijk” dat openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd de wet niet te willen handhaven. Hij reageert daarmee op een kwestie met een buschauffeur van Arriva. Die weigerde op maandag een vrouw met een nikab, maar werd vervolgens zelf door zijn werkgever op de vingers getikt.
Drie incidenten
In drie weken tijd kwamen er drie incidenten in de pers. In het Limburgse Stein werd Angela Kempeners (36) uit Geleen door een buschauffeur aangesproken op haar nikab. De chauffeur zette de bus stil en liet de centrale de politie bellen. Een politieagent haalde de vrouw daarna uit de bus. Dat de chauffeur de vrouw aansprak en de politie liet bellen door de centrale, was volgens de interne richtlijnen, meldde vervoersbedrijf Arriva later.
Maar hij had volgens diezelfde richtlijnen zijn bus niet mogen stilzetten. ,,Wij hebben een vervoersplicht”, meldt Pedro Peters van OVNL, die de woordvoering voor de ov-bedrijven doet. ,,De politie is van het handhaven en wij kunnen een trein, tram, metro of bus niet een half uur stilzetten tot de politie komt.
Dat is niet veilig en kun je niet maken naar andere reizigers.” Die politie liet overigens al voor de invoering van het verbod weten dat handhaven geen prioriteit heeft. Volgens vakbond CNV weten buschauffeurs nu niet meer waar ze aan toe zijn.
Bij het tweede incident diende een vrouw een klacht in tegen het Diakonessenziekenhuis in Utrecht. Een receptiemedewerkster zou haar hebben gevraagd haar gezichtsbedekkende kleding af te doen, toen ze een afspraak wilde verzetten. De vrouw weigerde. Het ziekenhuis wil niet op individuele klachten ingaan, maar zegt dat niemand zorg wordt geweigerd. Mogelijk had het incident te maken met de identificatieplicht van de patiënt.
Een derde vrouw werd tegengehouden door personeel toen ze een gemeentelijke speeltuin in Nijmegen in wilde. Ze kreeg later excuses van de gemeente én een vrijkaartje voor de speeltuin. Het boerkaverbod geldt wel voor gemeentelijke gebouwen, maar niet voor gemeentelijke speeltuinen, zo bleek.
Handhaven is de rol van de politie. Wij kunnen reizigers alleen aanspreken, aldus Pedro Peters, OVNL.
NOS 12.12.2020 Het Constitutioneel Hof van Oostenrijk heeft het verbod op hoofddoeken voor kinderen op basisscholen teruggedraaid. De wet is volgens het Hof specifiek gericht op de islamitische hoofddoek en is daarom in strijd met religieuze vrijheid.
De wet werd ruim een jaar geleden ingevoerd door de vorige regering, een coalitie van de rechts-populistische FPÖ en conservatieve ÖVP. Die regering maakte toen ook bekend dat het joodse keppeltje en de sikh-tulband niet onder de wetgeving zouden vallen.
Het Oostenrijkse kabinet noemde de wet vorig jaar een maatregel tegen de onderdrukking van moslimmeisjes, maar volgens de rechter worden met een verbod de verkeerde mensen gestraft. Ook bestaat er een risico dat het voor moslimmeisjes moeilijk wordt om toegang te krijgen tot onderwijs door het verbod.
Minister Fassman van Onderwijs reageert teleurgesteld op het vonnis. “Ik betreur het dat meisjes niet de kans krijgen om op een vrije manier lessen te volgen.” De grootste moslimorganisatie van het land is opgelucht en stelt dat gelijke kansen voor meisjes en vrouwen niet kunnen worden bereikt met een verbod.
NU 11.12.2020 Het hoogste Oostenrijkse gerechtshof heeft een wet die het dragen van een hoofddoek op scholen verbiedt vrijdag verworpen. Volgens de rechters is de wet ongrondwettig en discriminerend.
De wet werd succesvol aangevochten door twee kinderen en hun ouders. Ze vonden het discriminerend dat wel de hoofddoeken werden verboden en bijvoorbeeld niet de religieuze hoofddeksels die Joodse gelovigen dragen of de tulbanden die Sikhs dragen. Het hof ging mee in dit bezwaar.
De wet werd vorig jaar aangenomen in het Oostenrijkse parlement nadat een meerderheid van conservatieve en extreemrechtse partijen het erover eens was geworden dat het verbod meisjes op scholen zou “beschermen tegen seksistische onderdrukking en van gepolitiseerde islamistische ideologieën”.
“De wet is in strijd met de beginselen van non-discriminatie, godsdienstvrijheid en vrijheid van denken. Het risico bestaat dat de wet het voor moslimmeisjes moeilijker maakt om toegang te krijgen tot onderwijs, en het kan leiden tot hun sociale uitsluiting”, zei de voorzitter van het hof in de toelichting op het besluit.
Het hof wees er ook op dat hoofddoeken niet alleen om religieuze, maar ook om culturele of traditionele redenen worden gedragen.
Telegraaf 21.10.2020 Moslimvrouwen die een boerka of nikab dragen houden zich aan het zogenoemde boerkaverbod, aldus de voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), Muhsin Köktas. Dat is volgens hem de reden dat er nog geen boetes zijn uitgedeeld voor het overtreden van het verbod.
Eerder woensdag werd bekend dat er het afgelopen jaar nog geen enkele boete voor schending van het verbod is gegeven.
Er zijn volgens Köktas zo’n twee- tot driehonderd vrouwen die een boerka of nikab dragen in Nederland. Die vrouwen durven minder goed naar buiten te gaan, merkt hij uit signalen uit zijn achterban. „Niet alleen vanwege de mogelijkheid een boete te krijgen, maar ook omdat er sinds het verbod meer aandacht gevestigd is op vrouwen die boerka’s dragen. Dat geeft hen een onveilig gevoel.”
Het CMO is een samenwerkingsverband van ruim 380 moskeeën en 10 moskeekoepels in Nederland en behartigt de belangen van moslims bij de Nederlandse overheid. Sinds 1 augustus vorig jaar is het niet meer toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in het onderwijs, openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen.
De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding heet in de volksmond het boerkaverbod, maar het gaat ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen.
De handhaving van het verbod was op voorhand al omstreden. Zo liet de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema weten niet te zullen handhaven omdat ze politiemensen liever inzet voor bijvoorbeeld de aanpak van georganiseerde misdaad.
Dat er tot nu toe geen boetes zijn uitgedeeld, wil volgens een woordvoerder van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) echter niet per se iets zeggen over de handhaving van de wet. Ook volgens haar kan het betekenen dat mensen zich simpelweg aan het verbod houden. Een uitgebreide evaluatie van de wet staat voor volgend jaar augustus op de agenda.
Telegraaf 21.10.2020 Meer dan een jaar na de invoering van het veelbesproken ’boerkaverbod’ is er nog geen enkele boete uitgedeeld voor verboden gezichtsbedekking. Wel hebben agenten en ambtenaren eind 2019 vier waarschuwingsgesprekken gevoerd.
De vier waarschuwingsgesprekken vonden plaats in een bus, een trein, een gemeentehuis en het ziekenhuis, meldt de Volkskrant op basis van politiegegevens via een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob). Het boerkaverbod werd augustus 2019 gelanceerd en verbiedt gezichtsbedekking in het openbaar vervoer, onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen.
Hoeveel vrouwen in Nederland precies een boerka of nikab dragen, waarbij enkel de ogen zichtbaar zijn, is niet bekend. Het zou gaan om enkele honderden gelovigen.
NU 21.10.2020 Er zijn nog geen boetes uitgedeeld voor het overtreden van het verbod op gezichtsbedekkende kleding, bevestigt een woordvoerder van de politie woensdag na berichtgeving van de Volkskrant. Ruim een jaar na de invoering van het zogenoemde ‘boerkaverbod’ zijn vier waarschuwingen gegeven.
Dat blijkt uit cijfers die de krant ontving door een beroep te doen op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Vier personen zouden eenmalig zijn aangesproken – in de bus, de trein, het ziekenhuis en het gemeentehuis.
De laatste waarschuwing is ruim één jaar geleden gegeven, schrijft de Volkskrant. Dat gebeurde vlak na de invoering van het boerkaverbod op 1 augustus: sindsdien is het niet meer toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in het onderwijs, het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen.
Onder gezichtsbedekkende kleding vallen ook intergraalhelmen, bivakmutsen en nikabs. Bij een nikab – net als de boerka een gezichtssluier – zijn de ogen van de vrouw nog wél zichtbaar; bij een boerka is dat niet het geval doordat er een gaasje voor de ogen zit.
Medewerkers van zorg- of onderwijsinstellingen kunnen mensen verzoeken om gezichtsbedekking te verwijderen of de ruimte te verlaten. Personen die dit weigeren, riskeren een boete van minimaal 150 euro. Op straat is er geen sprake van een verbod.
Discussie over handhaafbaarheid was er vanaf het begin
Nog voor deze werd ingevoerd, waren er al discussies over de handhaafbaarheid van de wet. Zo liet burgemeester Femke Halsema van Amsterdam weten dat zij de politie liever voor andere doeleinden zou inzetten, terwijl openbaarvervoerbedrijven meldden dat zij geen moslima’s zouden weigeren vanwege hun kleding.
Daarnaast was er ook kritiek van buiten Nederland. Zo was Amnesty International geen voorstander van het boerkaverbod. De mensenrechtenorganisatie vindt dat dit verbod in strijd is met het internationale recht. “Eenieder heeft het recht om zijn of haar geloof, persoonlijke overtuiging of identiteit uit te drukken door te kiezen hoe hij of zij zich kleedt.”
Er zijn geen exacte cijfers over het aantal vrouwen dat in Nederland een boerka of nikab draagt. Schattingen variëren van 150 tot enkele honderden.
AD 21.10.2020 Ruim een jaar na de invoering van het boerkaverbod is er nog geen enkele boete uitgedeeld. Regeringspartijen VVD en CDA houden vast aan de noodzaak van de wet, ook nu veel Nederlanders in publieke binnenruimten een mondkapje dragen waarmee ze een deel van hun gelaat bedekken.
Nul boetes en vier waarschuwingen noteerde de Nationale Politie tot dusver. Tegenstanders menen dat de gegevens, opgevraagd door de Volkskrant, hun gelijk bevestigen: het boerkaverbod is ‘symboolwetgeving’. Volgens oppositiepartij DENK heeft de ban ‘geen impact’ en is die vooral bedoeld om ‘een kleine groep moslims te pesten’, aldus fractieleider Farid Azarkan.
Toch blijven regeringspartijen VVD en CDA overtuigd van de wet. ,,Dat er geen boetes zijn uitgedeeld wil niet zeggen dat er niet wordt gehandhaafd”, stelt VVD-Kamerlid Bente Becker. ,,Het gaat er vooral om dat voor je het gemeentehuis binnengaat of op de bus stapt de regels duidelijk zijn en dat mensen aangesproken worden. Een boete moet het sluitstuk zijn”, meent zij.
Halsema
Ook CDA-Kamerlid Harry van der Molen vindt dat uit de cijfers niet valt af te leiden dat het verbod een mislukking is. Door corona is het sowieso minder druk in bussen, treinen en trams. ,,We weten niet of dames die een boerka dragen nu veel minder het OV gebruiken. En als ze niet op die plekken zijn, valt er niks te handhaven.”
Het boerkaverbod is sinds de invoering omstreden. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zei aanvankelijk dat de politie in haar stad er ‘geen gevolg’ aan zou geven. Later kwam ze daarop terug en zei ze dat de wet ‘ook in Amsterdam’ geldt. Ook bij vervoersbedrijven en gemeenten bleek veel verwarring te bestaan over hoe het verbod gehandhaafd moet worden.
Mondkapjes
Nadat de Kamer hierop aandrong, zijn er door de regering nadere afspraken gemaakt met sectoren. Becker en Van der Molen willen van minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren weten hoe die in de praktijk uitpakken.
Het VVD-Kamerlid toont tegelijkertijd begrip voor boa’s voor wie handhaving momenteel lastiger is nu mondkapjes in het ov al verplicht zijn. ,,We zullen reëel moeten kijken hoe we de wet kunnen handhaven”, stelt zij. Volgens CDA’er Van der Molen is de vergelijking met mondkapjes vergezocht. ,,Het is duidelijk te zien of iemand een mondkapje draagt of een boerka.”
NOS 21.10.2020 Ruim een jaar na de invoering van het boerkaverbod zijn er nul boetes uitgedeeld. Wel hebben politieagenten en gemeenteambtenaren in totaal vier waarschuwingen gegeven. Dat schrijft de Volkskrant op basis van gegevens van de Nationale Politie die de krant op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) heeft opgevraagd.
De waarschuwingsgesprekken werden eind 2019 gevoerd in een bus, een trein, een gemeentehuis en het ziekenhuis. Dat was kort na de invoering van de wet in augustus vorig jaar. De laatste registratie dateert volgens de krant van 15 oktober 2019. Critici zeiden eerder dat de wet vooral symbolisch is en in de praktijk niet zal worden gehandhaafd.
Onder anderen Annelies Moors, hoogleraar moslimsamenlevingen van de UvA, noemde het verbod “een oplossing voor een probleem dat er niet is”. “Niemand in de sectoren waar het om gaat, zoals het onderwijs en de gezondheidszorg, zegt dat er sprake is van een probleem. Zo’n maatregel is dus helemaal niet nodig”, zei ze vorig jaar tegen Nieuwsuur.
Enkele honderden dragers
De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding, in de volksmond boerkaverbod, verbiedt gezichtsbedekking in overheidsgebouwen, openbaar vervoer, onderwijs en de zorg. Dat geldt niet alleen voor boerka’s en nikabs, maar ook voor integraalhelmen en bivakmutsen.
Mensen moeten elkaar op die plekken aan kunnen kijken, stelt de overheid. Voor critici was de wet vooral bedoeld om de godsdienstvrijheid van moslims in te perken. Over de wet is 15 jaar gesteggeld voordat die werd ingevoerd.
In Nederland dragen naar schatting tussen de 150 en 400 vrouwen een boerka of een nikab. Exacte cijfers zijn niet bekend.
RTL 21.10.2020 Het boerkaverbod bestaat nu ruim een jaar, maar het heeft nog niet tot veel boetes geleid. Sterker nog, er is in die tijd geen enkele bekeuring uitgedeeld. En ook het aantal waarschuwingen door agenten of gemeenteambtenaren is bijzonder klein.
Het zijn er welgeteld vier, blijkt uit cijfers van de Nationale Politie die de Volkskrant via een Wob-procedure in handen heeft gekregen.
Laatste waarschuwing: 15 oktober 2019
De vier waarschuwingen voor verboden gezichtsbedekking werden al vroeg na de inwerkingtreding van de wet in augustus vorig jaar gegeven in een trein, een bus, een gemeentehuis en een ziekenhuis. De laatste geregistreerde waarschuwing dateert van 15 oktober 2019.
Identificatie moeilijk
Het boerkaverbod houdt in dat in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen geen kleding gedragen mag worden die het gezicht bedekt. Het gaat dan bijvoorbeeld om een boerka of nikab, maar ook om een integraalhelm of een bivakmuts.
De overheid vindt dat juist op die plekken mensen elkaar echt moeten kunnen aankijken en herkennen. Op andere plekken en op straat mogen ze nog wel gedragen worden, maar de politie kan je vragen de kleding even af of uit te doen als dat nodig is voor identificatie.
De grote vraag is waarom er het afgelopen jaar zo weinig is gehandhaafd op het verbod. Rond de inwerkingtreding kwam er al van alle kanten kritiek op de wet. Zo kondigde Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, in november 2018 al aan het boerkaverbod niet te zullen handhaven: “Het past niet bij Amsterdam dat we vrouwen uit de tram halen omdat ze een nikab dragen.
Dat is toch onbespreekbaar?” De uitspraak werd later afgezwakt door haar woordvoerder, maar feit is dat handhaving van het verbod geen prioriteit heeft in de hoofdstad. Een meerderheid van de gemeenteraad steunt de burgemeester hierin.
In het openbaar vervoer wordt ook nauwelijks gehandhaafd omdat men bang is voor vertragingen en de sector een vervoersplicht heeft. Ziekenhuizen zijn bang dat boerkadraagsters de zorg zullen mijden, meldt de Volkskrant.
Dat er tot nu toe geen boetes zijn uitgedeeld, wil volgens een woordvoerder van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) niet zoveel zeggen over de handhaving van de wet. “Het kan ook zijn dat mensen zich er goed aan houden.” Het nieuws over het uitblijven van boetes is voor het ministerie dan ook geen reden de wet nu al onder een vergrootglas te leggen.
Evaluatie van de wet staat voor volgend jaar augustus op de agenda. Dat is al een jaar eerder dan gepland, omdat de Tweede Kamer er vorig jaar op aandrong meer te doen aan handhaving van het verbod. Nu al evalueren is volgens de woordvoerder van de minister echter te vroeg. “Normaal wordt een wet na drie tot vijf jaar geëvalueerd. Na een jaar heb je simpelweg nog niet voldoende informatie om een goed oordeel te kunnen geven.”
14 jaar gesteggel
Over het boerkaverbod is zeker 14 jaar lang gesteggeld. Al in 2006 stelde Rita Verdonk, toenmalig minister van Vreemdelingenbeleid en Integratie, voor om gezichtsbedekkende kleding te verbieden. Er werd onderzocht of het überhaupt mogelijk was, maar daarop volgde een negatief advies, onder meer vanwege het discriminerende karakter van zo’n soort wet.
Ook andere pogingen strandden, tot in 2015 opnieuw een poging werd gedaan om de boerka bij wet te verbieden, maar dan alleen op bepaalde plekken. Een jaar later stemde een meerderheid van de Tweede Kamer daarmee in, daarna volgde in 2018 de Eerste Kamer. Omdat lang moest worden overlegd hoe de wet nou precies moest worden uitgevoerd, ging de wet pas in augustus vorig jaar in.
AD 21.10.2020 Ruim een jaar na de invoering van het jarenlang politiek bevochten ‘boerkaverbod’ zijn er welgeteld nul boetes uitgedeeld voor verboden gezichtsbedekking. Wel hebben politiemensen en gemeenteambtenaren eind 2019 vier waarschuwingsgesprekken gevoerd.
De vier waarschuwingen – in een bus, een trein, een gemeentehuis en het ziekenhuis – werden uitgedeeld kort na de invoering van de wet in 2019. De laatste registratie dateert van 15 oktober, meldt De Volkskrant op basis van gegevens van de Nationale Politie na een Wob-aanvraag. Een woordvoerder van de politie bevestigt de cijfers.
De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding, bekend als het ‘boerkaverbod’, verbiedt gezichtsbedekking in het ov, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Het geldt ook voor maskers, bivakmutsen en integraalhelmen is nodig, volgens de overheid, omdat aankijken en herkennen nodig zijn.
Sinds 1 augustus vorig jaar mogen zorg- of onderwijsinstellingen en vervoerders iemand vragen de gezichtsbedekking af te doen of de ruimte te verlaten. Gebeurt dat niet, dan kan de politie worden ingeschakeld. De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het verbod is ‘gedeeltelijk’, omdat het bijvoorbeeld niet op straat geldt.
Exacte cijfers over het aantal vrouwen in Nederland dat een nikab of boerka draagt, zijn niet bekend. Experts schatten dat 50 tot 400 vrouwen een nikab – waarbij de ogen nog te zien zijn – dragen. Critici lijken door de cijfers gelijk te krijgen in hun kritiek. Zij stelden dat de wet louter symbolisch was en niet zou worden gehandhaafd.
Volgens de voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), Muhsin Köktas, zijn er nog geen boetes uitgedeeld omdat moslimvrouwen die een boerka of nikab dragen zich houden aan het verbod. Er zijn volgens Köktas zo’n twee- tot driehonderd vrouwen die een boerka of nikab dragen in Nederland.
Die vrouwen durven minder goed naar buiten te gaan, merkt hij uit signalen uit zijn achterban. ,,Niet alleen vanwege de mogelijkheid een boete te krijgen, maar ook omdat er sinds het verbod meer aandacht gevestigd is op vrouwen die boerka’s dragen. Dat geeft hen een onveilig gevoel.”
‘Heel bijzonder’
Het idee er geen boetes zijn uitgedeeld omdat gesluierde dames op voornoemde plaatsen hun gezichtsbedekking afdoen, is ‘niet aannemelijk’. Evenals het mijden van deze plekken. Dat zegt advocaat Famile Arslan, die in het verleden sluierdraagsters juridisch bijstond. ‘Die zijn hardcore en doen niet snel concessies.’
Het verbaast de jurist dat er geen aanhoudingen zijn verricht. ‘Heel bijzonder’, noemt Arslan dat. Zij schaart zich onder de critici van het boerkaverbod, die de invoering ervan zien als een manier om de godsdienstvrijheid van moslims in te perken. Al bij de invoering lieten diverse organisaties weten niet te zullen handhaven.
Drie van de vier waarschuwingen werden geregistreerd in Rotterdam. Een vrouw wilde in een trein niet meewerken aan een identiteitscontrole, een ander weigerde op het gemeentehuis haar gezicht niet te tonen. Ook kreeg een gesluierde vrouw in een ziekenhuis een waarschuwing.
Telegraaf 21.09.2020 De regering zou de wet die het boerkaverbod regelt eerder moeten evalueren en afschaffen. Dat stelt de Stichting Meld Islamofobie in een rapport over de gevolgen van het verbod, dat nu een jaar van kracht is.
„In de praktijk wordt het vooral als legitimering gebruikt om vrouwen die een gezichtssluier dragen en andere moslimvrouwen uit te sluiten, onheus te bejegenen, te discrimineren en verbaal en fysiek aan te vallen”, stelt de organisatie in een verklaring over het verbod, dat het kabinet in 2022 wil evalueren.
Volgens de stichting krijgen moslimvrouwen sinds de invoering van de wet vaker te maken met islamofobie. Dat zou vooral het geval zijn op plaatsen waar het boerkaverbod niet van kracht is, zoals op straat en in winkels. Ook is de politie volgens de opstellers van het rapport niet altijd goed op de hoogte van de inhoud van het verbod.
Rond de invoering van het boerkaverbod ontstond vorig jaar ophef, stelt de de Stichting Meld Islamofobie vast. Zo zou op sociale media zijn opgeroepen tot ’klopjachten’. Ook de handhaving van de wet, die inhoudt dat gezichtsbedekkende kleding in ziekenhuizen, scholen, overheidsgebouwen en openbaar vervoer niet meer is toegestaan, leverde in de praktijk problemen op.
NOS 21.09.2020 Het verbod op het dragen van een nikab en boerka leidt tot een toename van islamofobie, concludeert Stichting Meld Islamofobie. De stichting pleit voor het afschaffen van het verbod en roept de Tweede Kamer via een petitie op de wet vervroegd te evalueren. Dat gebeurt normaal gesproken pas over twee jaar.
De wet Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding werd augustus vorig jaar van kracht. Sindsdien is het verboden in het openbaar vervoer, onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen gezichtsbedekkende kleding te dragen.
Zwartboek
Stichting Meld Islamofobie publiceert vandaag, op de Europese actiedag tegen islamofobie, in een zogenoemd zwartboek de drie belangrijkste conclusies over het boerkaverbod dat nu een jaar bestaat. In het jaarlijkse rapport zijn de meldingen gebundeld die het afgelopen jaar bij de stichting zijn binnengekomen.
Volgens de stichting heeft de invoering van de wet geleid tot een “golf aan verbale en fysieke islamofobe aanvallen” op moslimvrouwen. “De drie belangrijkste conclusies: moslima’s met en zonder gezichtssluier zeggen vaker doelwit te zijn van islamofobie sinds de invoering van de wet, moslima’s zijn vooral vaak doelwit op plekken waar de wet niet geldt, zoals in winkels en speeltuinen, en de politie is niet altijd goed op de hoogte van wat de wet inhoudt en is daardoor voor moslima’s geen partij waarop zij vertrouwen.”
“Het zijn trieste verhalen die we binnenkrijgen”, zegt Ibtissam Abaaziz van Stichting Meld Islamofobie in het NOS Radio 1 Journaal. “Hoe doel van de wet is het bevorderen van de veiligheid en communicatie, maar we zien dat het tegendeel gebeurt.
Er worden mensen op straat uitgescholden en fysiek aangevallen. De wet wordt aangegrepen om islamofobie te uiten. We zien ook dat vrouwen die geen gezichtssluier dragen, maar een hoofddoek, het slachtoffer worden. ”
Volgens de stichting dragen in Nederland naar schatting 200 tot 400 vrouwen een gezichtssluier. In het rapport zijn 57 meldingen verzameld. “Maar er zijn ook veel vrouwen die geen melding durven doen of er zoveel mee te maken krijgen dat ze het niet meer melden.”
Symboolpolitiek
Volgens de stichting zijn bij ongeveer de helft van de gevallen minderjarige kinderen aanwezig. “Zij hebben moeten toezien hoe hun moeder, die een gezichtssluier draagt, doelwit werd van verbale agressie, opmerkingen en geweld.”
De stichting stelt dat de wet problemen heeft gecreëerd die er voorheen niet waren en spreekt van “symboolpolitiek met verstrekkende gevolgen voor moslima’s die een gezichtssluier dragen”.
AD 21.09.2020 De regering zou de wet die het boerkaverbod regelt eerder moeten evalueren en afschaffen. Dat stelt de Stichting Meld Islamofobie in een rapport over de gevolgen van het verbod, dat nu een jaar van kracht is.
,,In de praktijk wordt het vooral als legitimering gebruikt om vrouwen die een gezichtssluier dragen en andere moslimvrouwen uit te sluiten, onheus te bejegenen, te discrimineren en verbaal en fysiek aan te vallen’’, stelt de organisatie in een verklaring over het verbod, dat het kabinet in 2022 wil evalueren.
Volgens de stichting krijgen moslimvrouwen sinds de invoering van de wet vaker te maken met islamofobie. Dat zou vooral het geval zijn op plaatsen waar het boerkaverbod niet van kracht is, zoals op straat en in winkels. Ook is de politie volgens de opstellers van het rapport niet altijd goed op de hoogte van de inhoud van het verbod.
Rond de invoering van het boerkaverbod ontstond vorig jaar ophef, stelt de de Stichting Meld Islamofobie vast. Zo zou op sociale media zijn opgeroepen tot ‘klopjachten’. Ook de handhaving van de wet, die inhoudt dat gezichtsbedekkende kleding in ziekenhuizen, scholen, overheidsgebouwen en openbaar vervoer niet meer is toegestaan, leverde in de praktijk problemen op.
AD 07.02.2020 Een half jaar na de omstreden invoering van het boerkaverbod komen er vanuit het openbaar vervoer nauwelijks meldingen van vrouwen in boerka’s. Maakt dat de wet een succes of overbodig? Boerkadraagsters gaan er in ieder geval weer tegen demonstreren.
Medewerkers van alle Nederlandse ov-bedrijven samen deden in december vorig jaar negen keer melding dat ze een vrouw in boerka in een trein, tram, bus of metro zagen. ,,Negen keer. Wij trekken daar geen conclusies uit, maar het is natuurlijk heel erg weinig”, zegt Pedro Peters, voorzitter van branchevereniging OV-NL. De cijfers uit het ov na een half jaar boerkaverbod in Nederland: 45 meldingen in augustus, 34 in september, 26 in oktober, 9 in november en 9 in december. In totaal 123 meldingen. De cijfers over januari zijn er nog niet.
Voor de goede orde: een melding houdt in dat een conducteur of bestuurder een vrouw in boerka heeft zien instappen of dat hij of zij haar heeft aangesproken om het gezicht te controleren met de afbeelding op het vervoersbewijs. Het boerkaverbod heeft drie keer tot een incident geleid. Peters: ,,Die waren alle drie in de eerste anderhalve maand na de invoering in augustus en zijn alle drie in de media geweest.”
Het bekendste incident: in Stein (Limburg) zette een chauffeur zijn bus twintig minuten stil omdat hij wilde dat een boerkadraagster zou uitstappen. Uiteindelijk deed ze dat nadat de politie erbij kwam. Het ironische aan dat incident: de vrouw was een Nederlandse bekeerlinge die uit de bus werd gehaald door een agent met Marokkaanse roots.
Over het boerkaverbod werd in de politiek een decennium fel gedebatteerd. Uiteindelijk werd de wet op 1 augustus vorig jaar van kracht als ‘gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding’. Sinds die dag is het verboden een boerka, nikab, bivakmuts of integraalhelm te dragen in het openbaar vervoer, een ziekenhuis, een gemeentehuis of een onderwijsinstelling. Bij een bushalte en op een treinperron geldt het verbod weer niet.
Op overtreding staat een boete van 150 euro. De politie liet al voor invoering van de wet weten dat handhaving van het verbod geen prioriteit heeft. Het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) laat weten nog geen boetes voor het boerkaverbod verstuurd te hebben. Een actiegroep van boerkadraagsters zegt ook nog niet te weten van recent uitgedeelde boetes. Er zijn in Nederland naar schatting tussen de 300 en 400 vrouwen die een boerka of nikab dragen.
Wat de cijfers uit het ov zeggen? ,,Het is een registratie. Het kan zijn dat er meer vrouwen in boerka zijn, maar dat onze medewerkers ze niet gezien hebben. Het kan zijn dat onze mensen ze wel gezien hebben, maar het niet genoteerd hebben. En het kan zijn dat vrouwen in boerka het ov niet meer nemen”, reageert Peters. De ov-bedrijven stelden al voor de instelling van het verbod dat dat voor hen niet nodig is, omdat er geen probleem was met boerkadragers in het vervoer.
Dit verbod leidt niet tot integratie, maar juist tot isolatie. Want wij doen onze niqabs niet af, aldus Esther, Woordvoerder Hand in hand tegen het Niqab-verbod.
Ook in de Nederlandse ziekenhuizen speelt het onderwerp niet. ,,Bij ons is geen enkel incident gemeld. We hebben er ook geen vragen van gekregen vanuit ziekenhuizen”, stelt een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). ,,Bij ons staat de hulpverlening voorop. Ziekenhuispersoneel vindt altijd wel een oplossing.”
De boerkadraagsters zelf melden wel incidenten. Zo zou een vrouw in eerste instantie door een beveiliger van een huisartenpost in een ziekenhuis zijn geweigerd. Pas na tussenkomst van een verpleegkundige mocht ze naar binnen, zo schrijft de actiegroep Hand in Hand tegen het Nikab-verbod op hun Facebookpagina. Uiteindelijk bleek de boerkadraagster een blindedarmontsteking te hebben. Een woordvoerster wil om privacyredenen niet zeggen in welk ziekenhuis dit speelde.
Isolatie
Wel zegt woordvoerster Esther, zelf een nikab-draagster, dat vrouwen nu het ov en andere ‘verboden’ plekken vermijden. ,,Er zijn veel conflicten en situaties waarin we worden aangesproken op onze boerka’s en nikabs, ook op andere plekken. Dit verbod leidt niet tot integratie, maar juist tot isolatie. Want wij doen onze nikabs niet af, worden juist versterkt in onze opvattingen.”
Om dat te onderstrepen demonstreren ze op zaterdag 15 februari naast het Centraal Station in Den Haag tegen het verbod. ,,Een stil protest. We nemen wel spandoeken en posters mee.”
NOS 07.12.2019 De laatste jaren komt Indonesië vaak in het nieuws omdat het steeds conservatiever wordt. Maar in het land met de meeste moslims ter wereld (225 miljoen) is een tegenbeweging gaande. President Joko Widodo wil met zijn nieuwe regering meer doen tegen radicalisme en extremisme. Een van die plannen, het verbieden van de nikab in overheidsgebouwen, doet veel stof opwaaien.
Nikab-discussie in Indonesië: wel of geen verband tussen kleding en terrorisme?
Twee weken geleden blies een terrorist zichzelf op bij een politiebureau op Sumatra. Daarbij raakten onder andere vijf agenten gewond. En in oktober werd de minister van Veiligheid neergestoken door een man die volgens de politie banden had met Islamitische Staat. Er zouden meer dan 1000 Indonesiërs zijn die zich in Syrië bij IS hebben aangesloten.
Er zijn voor het nieuwe kabinet dus genoeg redenen om radicalisering en extremisme tegen te gaan. En dat is Widodo ook van plan. “Volgens de regering hebben radicale groepen de afgelopen jaren te veel macht gehad in Indonesië”, vertelt correspondent Annemarie Kas.
‘Arabische gewoonte’
Het verbod op de nikab in overheidsgebouwen is volgens de nieuwe minister van Religie ook uit veiligheidsredenen bedacht, zodat het mogelijk is om iemands gezicht te zien. Hij vindt bovendien dat het dragen van de nikab een Arabische gewoonte is en dus niet per se hoort bij de Indonesische cultuur.
Maar daar zijn tegenstanders het dus niet mee eens. Volgens Annemarie Kas vinden zij dit plan discriminerend. “Die groep vindt dat kledingstijl niets te maken heeft met extremisme en dat juist het gedachtegoed van geradicaliseerde moslims aangepakt zou moeten worden, niet de kledingstijl.”
Hoewel de overgrote meerderheid van de inwoners moslim is, draagt maar een klein percentage van de moslima’s een nikab. “Het dragen van een nikab krijgt veel tegenstand”, zegt Kas. “Een van de vrouwen die ik sprak vertelde dat vrouwen die een nikab dragen vaak te maken krijgen met pesterijen. Ze worden uitgescholden voor Satan of Batman en soms krijgen ze zelfs stenen naar hun hoofd.”
NOS 07.10.2019 De Nederlandse regering moet meer het voortouw nemen bij het bestrijden van racisme. Dat is de boodschap van de VN-rapporteur voor racisme en xenofobie, Tendayi Achiume. Ze bezocht Nederland de afgelopen week en lichtte haar bevindingen toe op een persconferentie in Den Haag.
De Zambiaanse is als VN-rapporteur de opvolger van Verene Shepherd, die in een rapport in 2015 felle kritiek had op de figuur van Zwarte Piet. Volgens de nieuwe rapporteur heeft Nederland op dit gebied sindsdien belangrijke stappen gezet.
Zo prijst ze de beslissing om bij de landelijke Sinterklaas-intocht dit jaar geen zwarte pieten, maar alleen roetveegpieten in te zetten. “Het is het belangrijkste dat er nu een dialoog is”, zei de VN-rapporteur.
Tegelijk vindt Tendayi Achiume dat de nationale overheid meer verantwoordelijkheid moet nemen in de pieten-kwestie, vooral omdat het gaat om evenementen die worden gesubsidieerd. Daarmee doelde ze op het standpunt van premier Rutte, die herhaaldelijk heeft gezegd dat hij de verandering van Zwarte Piet overlaat aan de maatschappij.
Onderwijs
Een andere belangrijke rol voor de overheid ligt volgens Tendayi Achiume in het onderwijs. Volgens haar moeten de geschiedenislessen veel meer aandacht besteden aan de Nederlandse betrokkenheid bij slavernij en kolonialisme en aan de komst van gastarbeiders naar Nederland. Uiteindelijk helpt dit om discriminatie en intolerantie tegen te gaan, denkt de VN-rapporteur.
Hoofddoekverbod
Kritiek had de Zambiaanse op het onlangs ingevoerde boerkaverbod. Ze wees erop dat het is gericht tegen moslimvrouwen, die in Nederland toch al een kwetsbare groep zijn.
De vandaag gepresenteerde bevindingen van Tendayi Achiume zijn nog voorlopig. In juli volgend jaar verschijnt een rapport met haar definitieve oordeel over racisme en xenofobie in Nederland.
Telegraaf 07.10.2019 Het Nederlandse boerkaverbod doet meer kwaad dan goed, oordeelt speciaal rapporteur Tendayi Achiume van de Verenigde Naties (VN). „Deze wet hoort niet thuis in een maatschappij die zichzelf laat voorstaan op het promoten van de gelijkheid van man en vrouw”, vindt Achiume.
Hoewel de wettekst neutraal is geformuleerd tegen gezichtsbedekking op bepaalde openbare plaatsen, zoals het openbaar vervoer en het onderwijs, vindt de rapporteur dat uit ’het politieke discours eromheen’ duidelijk blijkt dat ’moslimvrouwen het bedoelde doelwit zijn’ van het verbod.
Achiume vindt dat de wet meer problemen creëert dan oplost. „De wet voedt het beeld dat moslimvrouwen met gezichtsbedekking gevaarlijk zouden zijn en lijkt polarisatie te bevorderen.”
Den Haag
Achiume is mensenrechtendeskundige en in het dagelijks leven professor in de rechten aan de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA). Ze bezocht Nederland afgelopen week om onderzoek te doen naar discriminatie en de manier waarop de overheid daarmee omgaat. Haar eerste bevindingen maakte ze maandag bekend in Den Haag.
Volgens Achiume moet in het onderwijs meer aandacht komen voor ’kolonialisme en slavernij’ en de Nederlandse rol daarin. Ook moet wat haar betreft duidelijker naar voren komen wat etnische minderheden en migrantengroepen hebben bijgedragen aan de Nederlandse welvaart.
RTL 07.10.2019 Het boerkaverbod, dat in augustus is ingegaan, doet meer kwaad dan goed. Dat stelt de speciaal VN-rapporteur voor racisme en xenofobie Tendayi Achiume. “Deze wet hoort niet thuis in een maatschappij die ervan overtuigd is dat mannen en vrouwen gelijk zijn”, vindt Achiume.
Achiume bezocht Nederland de afgelopen dagen en vandaag gaf ze een persconferentie in Den Haag over haar bevindingen. Daarin stelde ze onder meer dat het verbod op gezichtsbedekkende kleding op bepaalde openbare plaatsen in ons land meer problemen creëert dan oplost.
‘Moslimvrouwen zijn het doelwit’
Achiume zegt dat ‘moslimvrouwen het bedoelde doelwit zijn’ van dit verbod. “De wet voedt het beeld dat moslimvrouwen met gezichtsbedekking gevaarlijk zouden zijn en lijkt polarisatie te bevorderen.”
Volgens Achiume moet in het onderwijs meer aandacht komen voor kolonialisme en slavernij en de Nederlandse rol daarin. Ook moet wat haar betreft duidelijker naar voren komen wat etnische minderheden en migrantengroepen hebben bijgedragen aan de Nederlandse welvaart. Ze ziet daarin een rol voor scholen, maar ook voor musea, media en andere culturele platformen.
De mensenrechtendeskundige had ook een positieve klank in haar persconferentie. Ze stelde dat Nederland met betrekking tot het onderwerp ‘Zwarte Piet’ belangrijke stappen heeft gezet.
Zwarte piet
Ze vindt het goed dat tijdens de landelijke intocht van Sinterklaas dit jaar geen volledig zwart geschminkte pieten meer rondlopen. “Het lijdt geen twijfel dat de figuur Zwarte Piet denigrerende en ontmenselijkende raciale stereotypes over zwarte mensen belichaamt”, vindt ze. De intocht van Sinterklaas vindt dit jaar op zaterdag 16 november plaats in Apeldoorn.
NOS 16.09.2019 Op station Rotterdam Centraal is vanmiddag een trein stilgezet vanwege een vrouw in een nikab. Controleurs van de NS vroegen hulp van agenten, die de vrouw geen boete hebben gegeven voor overtreding van het boerkaverbod dat op 1 augustus is ingevoerd.
De politie meldt in een verklaring dat de vrouw weigerde om haar gezicht te laten zien aan de controleurs van de NS, waardoor die niet konden vaststellen of ze een geldig vervoerbewijs had. Volgens de politie stelden agenten de vrouw daarna voor de keuze: of ze moest haar gezicht laten zien, of ze moest meelopen naar een wachtruimte om te wachten op een vrouwelijke agent.
De vrouw wilde in de trein op de agente wachten, meldt de politie, maar vanwege de vertraging voor andere passagiers vonden de agenten dat niet goed. De agenten dreigden haar daarna te arresteren voor schending van de Wet ID (identificatieplicht). Na overleg met twee anderen, besloot de vrouw volgens de politie uiteindelijk toch haar gezicht te tonen aan de agenten in de trein.
De trein is met ongeveer twintig minuten vertraging vertrokken.
Geen boete
Volgens de politie hebben de agenten na het gesprek besloten om de vrouw geen boete te geven voor overtreding van het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding. Waarom hiervoor gekozen is, kan de politie niet zeggen. Een woordvoerder zegt dat agenten bij een overtreding zelf kunnen afwegen of ze wel of geen boete geven.
De NS kan niet zeggen of de controleurs de politie erbij haalden vanwege overtreding van het boerkaverbod of omdat ze niet konden controleren of ze een geldig vervoerbewijs had. Volgens een woordvoerder zijn de voorschriften voor medewerkers in beide situaties hetzelfde. Of er een boete wordt opgelegd, is volgens de NS een zaak van de politie.
Buschauffeur Stein
Het is voor zover bekend het tweede incident in het openbaar vervoer sinds de invoering van het boerkaverbod, anderhalve maand geleden. Vorige maand weigerde een buschauffeur van Arriva in de Limburgse plaats Stein om verder te rijden nadat een vrouw had geweigerd om haar nikab af te doen. Hij belde de politie.
Agenten gingen met de vrouw in gesprek, waarna ze de bus volgens de politie vrijwillig verliet. Ook toen kreeg de nikabdraagster geen boete voor overtreding van het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding.
Richtlijnen
Volgens Arriva handelde de chauffeur in Stein niet volgens de richtlijnen van ov-bedrijven. Een chauffeur mag een vrouw in een nikab vragen de bus te verlaten, maar mag niet weigeren verder te rijden als een vrouw dat niet doet.
Volgens de woordvoerder van de NS hebben de controleurs op Rotterdam Centraal zich vandaag gehouden aan de richtlijnen.
Wat zegt de richtlijn?
De ov-bedrijven hebben instructies opgesteld voor de medewerkers over het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding. Daarin staat onder meer vermeld: “Ondanks het verbod kan een reiziger met een geldig vervoerbewijs niet worden gedwongen het voertuig te verlaten (vervoerplicht).” Ook staat er duidelijk in dat alleen de politie het verbod kan handhaven. Bijzonder Opsporingsambtenaren in het ov zijn daartoe niet bevoegd.
In de aanloop naar de invoering van het verbod op gezichtsbedekkende kleding was er veel discussie over. Gaat het verbod vrouwen beperken of juist bevrijden? En hoe pakt het boerkaverbod uit in Denemarken waar het een jaar geleden al werd ingevoerd? Dat zie je in de Nieuwsuur-special hieronder.
Telegraaf 16.09.2019 – Een trein op Rotterdam Centraal heeft vertraging opgelopen door een nikabdraagster (19). De Roosendaalse was aan boord gegaan, terwijl een nikab verboden is in het openbaar vervoer. Ook weigerde ze de trein te verlaten, aldus de politie.
Volgens een woordvoerder van de NS zat de vrouw rond de begin van de middag aan boord van de trein van Dordrecht naar Lelystad, toen een conducteur haar vervoersbewijs wilde controleren. Hij kon vanwege haar gewaad haar identiteit niet vaststellen en dus ook niet controleren of ze wel met een geldig vervoersbewijs reisde. Dat was voor hem de reden om de politie in te schakelen, die op Rotterdam Centraal klaar stond.
Op een foto op social media is te zien hoe twee agenten praten met de zwart gesluierde vrouw, die op het balkon van een dubbeldekker staat. De agenten gaven volgens de Rotterdamse politie de vrouw twee keuzes: ,,Wij stellen hier de identiteit vast of loop mee naar een ruimte en wacht op een vrouwelijke collega van ons. De vrouw wilde dat een vrouwelijke agent ter plaatse zou komen. Dat was met het oog op de wachtende passagiers geen optie voor de agenten.’’
Uiteindelijk koos de nikabdraagster eieren voor haar geld en konden agenten haar identiteit toch vaststellen. De trein had al met al een oponthoud van ongeveer 20 minuten, aldus de NS-woordvoerder.
Tweede incident
Het incident in Rotterdam is voor zover bekend het tweede nikabconflict in het Nederlands openbaar vervoer sinds de invoering van het verbod op gezichtsbedekkende kleding op 1 augustus. Dat zegt Pedro Peters, voorzitter van branchevereniging OV-NL. Drie weken geleden zette een buschauffeur in het Limburgse Stein een vrouw met een nikab uit de bus.
De chauffeur werd door Arriva op de vingers getikt omdat hij de interne richtlijnen niet volledig had nageleefd. De chauffeur mocht haar vragen de bus te verlaten maar ging zijn boekje te buiten door te weigeren verder te rijden.
De-escalatie
Een conducteur die een gesluierde passagier aan boord aantreft, kan haar vragen de nikab af te doen of de trein te verlaten. ,,Hij kan de professionele afweging maken om de politie in te schakelen’’, zegt Peters. ,,Maar dat is niet verplicht. Uitgangspunt is wel de-escalatie en een zo klein mogelijke verstoring van de dienstregeling. De andere treinpassagiers willen graag op tijd aankomen.’’
De woordvoerder van de NS laat weten dat het vaker voorkomt dat de politie wordt ingeschakeld, omdat van een reiziger de identiteit niet vastgesteld kan worden. Dat gebeurt bijvoorbeeld ook als iemand zonder kaartje reist en geen ID-bewijs bij zich heeft. Of er al vaker incidenten met nikabdraagsters hebben plaatsgevonden, kan hij niet zeggen.
NOS 03.09.2019 Minister Ollongren vindt dat het boerkaverbod er niet toe moet leiden dat werknemers in het openbaar vervoer, de zorg en het onderwijs in de problemen komen. In de Tweede Kamer waren de regeringspartijen VVD en CDA en de oppositiepartijen PVV en SGP er kritisch over dat er nog weinig lijkt te zijn opgetreden tegen mensen die het verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding in het openbaar vervoer, de zorg, het onderwijs of overheidsgebouwen overtreden. De wet, waarin het verbod is geregeld, is sinds 1 augustus van kracht.
Ollongren benadrukte dat de handhaving van de wet een taak is van de politie en niet van werknemers in bijvoorbeeld de zorg of het OV. Volgens haar zijn de instructies daarover helder en zijn er goede afspraken over gemaakt, die alleen in de praktijk nog beter moeten worden toegepast. De minister zei verder dat we in een fase van gewenning zitten en dat daarbij hoort dat er wel eens iets niet goed gaat.
Buschauffeur
Kamerleden waren onder meer verbaasd over een vervoersbedrijf dat een buschauffeur in Limburg terugfloot die niet verder wilde rijden toen een vrouw met een nikab de bus weigerde te verlaten. Ollongren zei dat van een chauffeur wordt verwacht dat hij de overtreder aanspreekt, maar dat hij moet proberen andere passagiers niet de dupe te laten worden. “Dat kan ook heel goed in overleg met de politie”, voegde ze eraan toe.
VVD, CDA, PVV en SGP zetten vraagtekens bij de manier waarop de wet de eerste maand is uitgevoerd. VVD-woordvoerder Wiersma zei dat het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbaar vervoer, zorg, onderwijs en overheidsgebouwen wat hem betreft een eerste stap is naar een algemeen verbod op het dragen van zulke kleding in de hele openbare ruimte. Hij is “stomverbaasd” dat de instructies kennelijk niet helder zijn. Wiersma sprak van een gedoogbeleid.
Telegraaf 03.09.2019 Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) is niet van plan om nieuwe afspraken te maken over handhaven van het boerkaverbod, nu blijkt dat de wet lang niet overal serieus wordt genomen.
Volgens de D66-bewindsvrouw ‘moeten we accepteren dat er soms iets niet helemaal goed gaat. ,,Dat hoort bij fase van gewenning. We zitten er heel dicht op.’’
Het boerkaverbod geldt sinds 1 augustus. In de afgelopen maand werd duidelijk dat de nieuwe wet verzet en onduidelijkheid oplevert. In Limburg werd een buschauffeur door zijn werkgever zelfs op de vingers getikt, omdat hij weigerde een boerkadraagster mee te nemen. ,,We moeten constateren dat mensen moeten wennen aan de wet, het vraagt nogal wat van mensen in het onderwijs, openbaar vervoer en de zorg’’, vertelt Ollongren.
VVD, PVV en CDA zijn dat niet met haar eens en vinden dat het aan de minister is om duidelijker te zijn richting sectoren waar het verbod van kracht is. Ze zou nieuwe en volstrekt heldere afspraken moeten maken met overheidsinstanties, openbaar vervoer, onderwijs en de zorg.
Dat is niet nodig, vindt Ollongren. ,,Ik heb er wel vertrouwen in dat deze mensen naar eer en geweten handelen. Ze moeten hulp krijgen om hun werk goed te kunnen doen. Ze zijn er voor hun hoofdtaak en hoofddoel. Dit moeten ze erbij kunnen doen.’’
De bewindsvrouw ontkent dat er sprake is van een misverstand, ook al blijkt nu dat de wet op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd. Dat is volgens haar een kwestie van tijd. ,,Er is geen misverstand. Handhaving ligt bij de politie. Instructies die zien daar ook op.
Inschatting van professional verdient onze steun.’’ Ollongren wilde niet reageren op een bericht van de politie, waaruit blijkt dat handhaven van het verbod geen prioriteit heeft. Dat gooide ze over de schutting bij collega Grapperhaus van Justitie en Veiligheid.
VVD, PVV en CDA zijn het niet eens met de uitleg van Ollongren. Die partijen pleiten voor een verduidelijking van het protocol. ,,En mogelijk kan de minister zelfs kijken of handhaven is af te dwingen bij de rechter’’, aldus VVD-Kamerlid Wiersma.
AD 03.09.2019 Incidenten deze zomer rond de invoering van het boerkaverbod, zoals de vrouw in Limburg die door een buschauffeur werd geweigerd omdat ze een nikab droeg, zijn vooral vooral te wijten aan gewenning, en niet aan verwarring om de wet. Dat zei minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) vanmiddag in de Tweede Kamer.
“Volgens de wet is het verboden een boerka (of een bivakmuts of een integraalhelm) te dragen in het openbaar vervoer (ov), een ziekenhuis, een gemeentehuis of een onderwijsinstelling. Maar bij een bushalte, op een treinperron of op een veerpont geldt het verbod niet.”
Ollongren reageerde vanmiddag op vragen van VVD-Kamerlid Dennis Wiersma over de handhaving van de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding, beter bekend als het boerkaverbod. De wet ging op 1 augustus in, maar wordt vooral gekenmerkt door veel onduidelijkheid. Zo bleek onduidelijk waar het nou wel of niet verboden is om gezichtsbedekkende kleding te dragen, zoals een niqaab of een integraalhelm.
Dat leidde tot meerdere incidenten, waaronder in Limburg, waar een buschauffeur een vrouw met nikab de toegang tot een bus ontzegde en de politie liet bellen door de centrale. Hoewel dat volgens de richtlijnen van de vervoersmaatschappij was, had hij tegelijkertijd de bus niet mogen stilzetten: de chauffeur heeft een vervoersplicht ten opzichte van de andere passagiers. En hoewel de handhaving bij de politie ligt, heeft die al laten weten daar geen prioriteit aan te geven.
Onduidelijk, vindt de VVD. ,,Als het zo lijkt te werken, zijn we terug bij af’’, stelt Wiersma, maar volgens Ollongren is het nog te vroeg voor zulke conclusies. ,,We moeten constateren dat mensen moeten wennen aan de wet. Er liggen duidelijke instructies, maar die moeten nu nog goed worden ingezet in de praktijk.’’
De minister gaat er vanuit dat de ‘professionals in het veld’ de beste afweging kunnen maken. ,,Dat is naar eer en geweten. Dat er soms iets niet goed gaat, moeten we dan ook accepteren. Dat hoort bij de fase van gewenning.’’ Ze benadrukt dat de professional in kwestie, zoals de buschauffeur in Stein, steunt verdient.
Incidenten
Sinds de invoering van de wet kwamen er drie incidenten in de pers. In het Limburgse Stein werd Angela Kempeners (36) uit Geleen door een buschauffeur aangesproken op haar nikab. De chauffeur zette de bus stil en liet de centrale de politie bellen. Een politieagent haalde de vrouw daarna uit de bus.
Dat de chauffeur de vrouw aansprak en de politie liet bellen door de centrale, was volgens de interne richtlijnen, meldde vervoersbedrijf Arriva later. Maar hij had volgens diezelfde richtlijnen zijn bus niet mogen stilzetten. ,,Wij hebben een vervoersplicht”, meldt Pedro Peters van OVNL, die de woordvoering voor de ov-bedrijven doet. ,,De politie is van het handhaven en wij kunnen een trein, tram, metro of bus niet een half uur stilzetten tot de politie komt.
Dat is niet veilig en kun je niet maken naar andere reizigers.” Die politie liet overigens al voor de invoering van het verbod weten dat handhaven geen prioriteit heeft. Volgens vakbond CNV weten buschauffeurs nu niet meer waar ze aan toe zijn.
Bij het tweede incident diende een vrouw een klacht in tegen het Diakonessenziekenhuis in Utrecht. Een receptiemedewerkster zou haar hebben gevraagd haar gezichtsbedekkende kleding af te doen, toen ze een afspraak wilde verzetten. De vrouw weigerde. Het ziekenhuis wil niet op individuele klachten ingaan, maar zegt dat niemand zorg wordt geweigerd. Mogelijk had het incident te maken met de identificatieplicht van de patiënt.
Een derde vrouw werd tegengehouden door personeel toen ze een gemeentelijke speeltuin in Nijmegen in wilde. Ze kreeg later excuses van de gemeente én een vrijkaartje voor de speeltuin. Het boerkaverbod geldt wel voor gemeentelijke gebouwen, maar niet voor gemeentelijke speeltuinen, zo bleek. D
Nikabdraagster Esther concludeert dat na het boerkaverbod reacties een stuk heftiger zijn. nos
NOS 01.09.2019 Sinds de invoering van het verbod op gezichtsbedekkende kleding zijn er nog geen boetes gegeven aan vrouwen die met een sluier hun hele gezicht bedekken. Dat zeggen de oprichters van het zogenoemde nikabfonds en de initiatiefnemers van de actiegroep ‘Hand in hand tegen het niqab verbod’.
Het nikabfonds is opgericht door de Rotterdamse islamitische partij Nida. Vrouwen die een boete krijgen kunnen een beroep doen op dit fonds. Cemil Yilmaz van de partij laat weten dat zich tot op heden nog niemand heeft gemeld, wat volgens hem betekent dat er nog niet wordt gehandhaafd.
Ook boerkadrager Esther uit Den Haag heeft die indruk, maar ze schrok wel van de aankondiging deze week van burgemeester Krikke dat de gemeente de wet gaat handhaven. “Ik ga regelmatig naar het ziekenhuis omdat ik een ernstig ziek kindje heb. Ik hoop dat dat geen problemen gaat opleveren”, aldus Esther, die haar achternaam niet wil bekendmaken.
Esther heeft gemerkt dat er de afgelopen weken op straat iets is veranderd. “Je krijgt voortdurend te horen dat je iets doet wat verboden is”:
Boerkaverbod één maand oud: ‘Iedere nikabdragende vrouw heeft er wat van gemerkt’
Het is een maand geleden dat het verbod van kracht werd. Formeel gaat het om het onherkenbaar maken van je gezicht door het te bedekken met een bivakmuts, integraalhelm of een sluier, zoals de boerka (die het lichaam bedekt inclusief het hele gezicht) of de nikab (een sluier die het hele gezicht bedekt). Maar de initiatiefnemer van de wet, PVV-leider Geert Wilders, was het alleen om het laatste te doen.
Onduidelijk is hoeveel vrouwen in Nederland een boerka dragen. Er is ooit geschat dat het er zo’n 200 zijn. Maar of dat klopt en of er een toename is van vrouwen die een boerka dragen, weet niemand.
Vervoersbedrijven registreren het als vrouwen met een sluier mee willen met de bus of tram. Zij geven die cijfers door aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en de politie. Maar die zijn niet van plan om die cijfers te publiceren.
Onterecht toegang geweigerd
In de eerste maand van het verbod ontstond er hier en daar spanning. Het bekendste incident was dat met een buschauffeur in Limburg, die weigerde een nikabdraagster mee te nemen.
Maar volgens zijn werkgever had hij dat niet mogen doen, omdat vervoersbedrijven verplicht zijn iedere klant te accepteren. Dat botst met het wettelijke boerkaverbod. Vervoersbedrijf Arriva adviseert daarom zijn personeel vrouwen met een sluier wel mee te nemen, tot ergernis van de PVV, die er Kamervragen over heeft gesteld. De partij wil bedrijven en organisaties bestraffen die het verbod niet handhaven. Ook CDA en SGP willen opheldering van de minister.
Nog twee andere incidenten hebben het nieuws gehaald. Een vrouw zou in de gipskamer van het Diakonessenhuis in Utrecht zijn geweigerd, maar het ziekenhuis ontkent dat. En in een speeltuin in Nijmegen is een vrouw ten onrechte de toegang geweigerd: in een speeltuin geldt het verbod immers niet.
Dat is een lastig element aan de wet: hij geldt alleen in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Bezoekers van de Facebookpagina ‘Tegen het boerkaverbod’ geven aan dat sommige mensen denken dat ook een hoofddoek nu verboden is en dat ze daarop worden aangesproken. Ook zijn ze bang dat het boerkaverbod een opmaat is naar een verbod van de hoofddoek.
De huid vol gescholden
De Facebookpagina roept boerkadragers op incidenten bij hen te melden. Tot nu toe heeft dat tot vier meldingen geleid. Er verschijnen foto’s en filmpjes van mensen die in actie komen tegen dragers van een sluier.
Zo moet ene Kim het ontgelden, omdat zij de vrouw van het Limburgse busincident wil aanhouden. ‘Kim’ wordt op Facebook de huid vol gescholden door tegenstanders van het boerkaverbod.
Ook een filmpje van een man die op agressieve wijze een boerkadrager in haar auto benadert wordt gedeeld, voorzien van commentaar en bedreigingen.
Den HaagFM 01.09.2019 Voormalig Tweede Kamerlid Han ten Broeke (VVD) denkt dat een volledig boerkaverbod wellicht de oplossing biedt om de onduidelijkheid over de wet weg te nemen. Dat stelt hij in het radioprogramma Spuigasten van Debatmeester op Den Haag FM.
Ten Broeke reageert op het nieuws dat Den Haag het verbod gaat handhaven, terwijl de drie andere grote steden – Amsterdam, Rotterdam en Utrecht – hebben aangegeven dit niet te zullen doen.
“Ik kan me er ongelofelijk aan ergeren”, zegt de VVD’er. “Dit is Nederland op z’n zwakst. Hier is heel lang over gesproken. Er is bijna twaalf jaar over gesproken – in welke vorm dan ook. Dan is die wet er, de wet is uit-en-ter-na besproken, dan dient die wet ook gehandhaafd te worden. Handhaven in Nederland blijkt altijd weer lastig, ik snap dat het lokaal ook pragmatisch opgepakt moet worden, maar dit niet. Dit kan je gewoon handhaven.”
Om aan de discussie over de uitvoering van de wet een einde te maken, denkt Ten Broeke dat een algeheel verbod een oplossing kan bieden. “Als dit niet kan, dan moet er misschien maar een volledig boerkaverbod komen.”
NOS 30.08.2019 Iran straft de vrouwenrechtenactiviste Saba Kord Afshari met een celstraf van 24 jaar. Daarvan is 15 jaar voor het protesteren tegen het verplicht dragen van een hoofddoek. Waar de rest van de straf voor is, is onduidelijk. Volgens Amnesty International is de straf bijzonder hoog en verslechtert de mensenrechtensituatie in Iran.
“Straffen als deze zijn sinds een aantal maanden helaas geen uitzondering meer”, zegt Amnesty-woordvoerder Emile Affolter. Zo werd de Iraanse mensenrechtenadvocaat Nasrin Sotoudeh dit jaar tot 38 jaar cel veroordeeld. Drie andere vrouwen kregen straffen van 16 en 23 jaar cel.
Op dit moment zitten acht vrouwen in Iran vast vanwege deelname aan de protesten tegen de verplichte hoofddoek, volgens Amnesty International. Van zes vrouwen is de identiteit bekend, onder wie dus Kord Afshari. Van twee is niet bekend wie ze zijn.
Kord Afshari wordt beschuldigd van “corruptie en prostitutie verspreiden door haar hijab af te doen” en “propaganda verspreiden tegen de staat”. Haar moeder is ook gearresteerd.
De activiste is opgesloten in de beruchtste gevangenis van Iran: de Evingevangenis. “Dat is de allerlaatste plek van Iran waar je wil zijn”, zegt Affolter. “We hebben gedocumenteerd dat de gevangenen daar worden gemarteld.”
Witte woensdag
“De protesten tegen de verplichte hoofddoek zijn steeds prominenter geworden de afgelopen anderhalf jaar”, zegt Affolter. “Op sociale media als Instagram zie je beelden van vrouwen die hun hoofddoek afdoen of een witte hoofddoek aan een stok hangen.”
Vrouwen in Iran dragen witte hoofddoeken als protest tegen de verplichting van de hijab, een actie die “Witte Woensdag-protesten” is gaan heten. Maar sommigen gaan verder dan dat en doen hun hoofddoek helemaal af.
In deze video leggen activisten uit waarom ze protesteren tegen de hoofddoek:
‘Je kan jezelf niet vrij noemen, als je niet zelf mag beslissen over je lichaam’
Dat toenemende protest leidt tot steviger straffen van het streng islamitische regime. “Iran wil voorkomen dat meer vrouwen protesteren”, zegt Affolter. “Daarom treedt het land steeds harder op.”
De opgepakte vrouwen worden in de gevangenis gemarteld en gedwongen om op video hun misdaden te ‘bekennen’, legt Affolter uit. Vervolgens wordt dat op televisie uitgezonden. “Het protest gaat door”, zegt de Amnesty-woordvoerder. “Maar dit soort hoge straffen en de ‘bekentenissen’ op televisie, zorgen wel dat veel vrouwen drie keer nadenken voor ze in opstand komen. Het heeft een enorme impact.”
RTL 30.08.2019 De Iraanse activiste Saba Kord Afshari moet 24 jaar de cel in voor het protesteren tegen het verplicht dragen van een hoofddoek. Vijftien jaar van de straf is het gevolg van het afdoen van haar hoofddoek.
De 20-jarige Kord Afshari stond op 19 augustus terecht voor ‘het verspreiden van prostitutie en corruptie door het in het openbaar afdoen van haar hijab’ en het ‘verspreiden van propaganda tegen de staat’. Op dinsdag werd ze schuldig bevonden door de revolutionaire rechtbank in Teheran. Haar straf werd verhoogd omdat ze eerder gearresteerd was.
Druk opgevoerd
Volgens de Iran Human Rights Monitor werd de vrouw gedwongen voor een camera te bekennen, maar dat weigerde ze. Daarop zou zelfs haar moeder gearresteerd zijn om de druk verder op te voeren.
Beyaz Çarşamba eylemlerine katılan Saba Kordafshari’ye 15 yıl hapis cezası verildi. Eylemi başlatan gazeteci Alinejad, uluslararası kamuoyunu dayanışmaya çağırdı.#WhiteWednesdays
Kord Afshari werd vorig jaar voor het eerst opgepakt omdat ze meedeed aan een demonstratie in het kader van Witte Woensdag, waarbij geprotesteerd wordt tegen het verplicht dragen van de hijab en vrouwen de hoofddoek afdoen. Ze kreeg toen een jaar gevangenisstraf. In februari van 2019 werd ze, twee maanden voor het einde van haar straf, vrijgelaten.
Samen met haar moeder bleef ze protesteren tegen het verplichte dragen van de hijab en plaatste ze filmpjes daarvan online. Op 1 juni van dit jaar werd de activiste opnieuw opgepakt.
Azam deed uit protest haar hoofddoek af: ‘Voor mijn dochter’
MSN 30.08.2019 De Iraanse activiste Saba Kord Afshari moet 24 jaar de cel in voor het protesteren tegen het verplicht dragen van een hoofddoek. Vijftien jaar van de straf is het gevolg van het afdoen van haar hoofddoek.
De 20-jarige Kord Afshari stond op 19 augustus terecht voor ‘het verspreiden van prostitutie en corruptie door het in het openbaar afdoen van haar hijab’ en het ‘verspreiden van propaganda tegen de staat’. Op dinsdag werd ze schuldig bevonden door de revolutionaire rechtbank in Teheran. Haar straf werd verhoogd omdat ze eerder gearresteerd was.
Druk opgevoerd
Volgens de Iran Human Rights Monitor werd de vrouw gedwongen voor een camera te bekennen, maar dat weigerde ze. Daarop zou zelfs haar moeder gearresteerd zijn om de druk verder op te voeren.
Witte Woensdag
Kord Afshari werd vorig jaar voor het eerst opgepakt omdat ze meedeed aan een demonstratie in het kader van Witte Woensdag, waarbij geprotesteerd wordt tegen het verplicht dragen van de hijab en vrouwen de hoofddoek afdoen. Ze kreeg toen een jaar gevangenisstraf. In februari van 2019 werd ze, twee maanden voor het einde van haar straf, vrijgelaten.
Samen met haar moeder bleef ze protesteren tegen het verplichte dragen van de hijab en plaatste ze filmpjes daarvan online. Op 1 juni van dit jaar werd de activiste opnieuw opgepakt.
AD 27.08.2019 Een filmpje waarin een onbekende man uit Ede (Gelderland) een moslima uitscheldt heeft voor flinke verontwaardiging geleid op sociale media. Op internet wordt de jacht geopend op de man. Óók het bedrijf waarvan hij een trui droeg ligt zwaar onder vuur. Terwijl de Edenaar daar niet werkt.
‘Dit bedrijf heeft racisten in dienst’, en ‘een racistisch bedrijf, vieze honden’. Op sociale media-kanalen, via mail en via de telefoon kregen de mensen van Faam Werkt in Barneveld allerlei verwensingen over zich heen. In een paar dagen tijd kreeg het bedrijf meer dan vijftig negatieve recensies op onder meer Google.
Voor Frank van Veldhuizen van Faam Werkt was het even gissen waar het vandaan kwam, maar dat werd op sociale media snel duidelijk: een filmpje van een ruzie op straat in Ede tussen een man en een vrouw, die vermoedelijk een hoofddoek, dan wel een nikaab draagt. De man draagt een vest van ‘Faam Werkt’.
In de video is duidelijk te zien hoe de man zich op een gegeven moment flink laat gaan. Zo spreekt hij over ‘klote-Turken’ die ‘het land over willen nemen’. Volgens berichten op onder meer een Facebookpagina met de naam ‘Racisme Ontmaskerd’ zou de man verder gedreigd hebben de ‘stomme boerka met geweld te verwijderen’ en zou hij verwijzen naar de mogelijkheid van een burgerarrestatie bij een vrouw die een boerka draagt.
Wat er zich verder precies voorafgaand aan het filmpje heeft afgespeeld blijft onduidelijk. In de video lijkt de vrouw die uitgescholden wordt, duidelijk niet onder de indruk. De vrouw zou, zo suggereren sommigen op sociale media, zelf de confrontatie met de man hebben gezocht.
De man zou gedreigd hebben de ‘stomme boerka met geweld te verwijderen’ !!!
Bericht volop gedeeld op sociale media
In hoeverre ben je verantwoordelijk als iemand de kleren van jouw bedrijf draagt?, aldus Frank van Veldhuizen, Faam Werkt.
Toch plaatst ze de beelden even later op Facebook. Al snel zijn er diverse personen die het bericht overnemen. De bekende moslimprediker Abdul-Jabbar Van de Ven deelt het bericht ook met daarbij een oproep een burgerarrest uit te voeren bij de man. Het gevolg: talloze leden op Facebook, vooral moslims, delen het bericht.
In veel reacties uiten ze hun woede. Ze vragen naar een adres van de man en roepen op ‘een bezoekje te gaan brengen’. In verschillende reacties wordt verwezen naar het boerka-verbod. ‘Dat boerka gedoe brengt geweld’, zo reageert iemand. Van der Ven is niet bereikbaar voor commentaar op de vraag waarom hij het oproepje deelde.
Geen van de twee betrokkenen deed aangifte
Tot geweld kwam het niet. De man heeft zich uiteindelijk zelf op het politiebureau gemeld. Inmiddels heeft de politie met zowel hem als met de uitgescholden vrouw gesproken. Het conflict wordt door de politie vooral gezien als een onderling conflict.
Volgens een woordvoerder van de politie is de kwestie inmiddels afgedaan voor zowel de man als de vrouw. De angel zou uit het conflict zijn. Geen van beiden heeft aangifte gedaan en de politie onderzoekt de kwestie niet verder. De vrouw zelf heeft het filmpje inmiddels verwijderd. Bij andere pagina’s is het filmpje echter nog te zien.
Maar het bedrijf zit met de gebakken peren
Voor Frank van Veldhuizen was de kwestie echter nog niet klaar. Tot na het weekend kreeg het bedrijf allerlei boze berichten en verwensingen over zich heen. ,,Ik was de hele vrijdag bezig met het geven van persoonlijke reacties aan al deze mensen.’’
Van Veldhuizen benadrukt nog eens dat de man niet bij het bedrijf werkt. Hoe hij toch aan een jas van Faam Werkt komt, durft hij niet te zeggen.
,,We zijn een uitzendbureau, we plaatsen heel veel mensen voor een vast contract, wat we veel doen, dan geven we een vest mee als iemand een vaste baan krijgt. En die man is helemaal niet werkzaam bij ons. In hoeverre ben je verantwoordelijk als iemand de kleren van jouw bedrijf draagt?’’
Het bedrijf zegt het gedrag van de man in het filmpje niet te accepteren. ‘We distantiëren ons hier dan ook van’, zo schrijft het bedrijf op Facebook. Het zorgt er nog niet voor dat de stroom van verwensingen ophoudt, niet iedereen leest even goed.
,,Ik ben nog steeds de verwensingen aan het beantwoorden, maar gelukkig komen er ook heel veel steunbetuigingen‘’, zegt van Veldhuizen.
AD 26.08.2019 Drie weken ‘boerkaverbod’ leverden drie incidenten en veel verwarring op. Echte cijfers ontbreken nog. ,,Dit is in de praktijk leren hoe het gaat.”
De eerste volledig gesluierde vrouw die na de invoering van het boerkaverbod uit een bus werd gezet, was een Nederlandse moslimbekeerlinge die zelf voor de nikab had gekozen. Ze werd uit de bus gehaald door, naar haar eigen zeggen, ‘een agent met een Marokkaanse achtergrond’ van wie ze meer begrip had verwacht. Het boerkaverbod is in ieder geval smullen voor liefhebbers van ironie.
Het boerkaverbod, officieel het ‘gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding’, ging op 1 augustus in. Sinds die dag, drie weken geleden, is het verboden een boerka (of een bivakmuts of een integraalhelm) te dragen in het openbaar vervoer (ov), een ziekenhuis, een gemeentehuis of een onderwijsinstelling. Maar bij een bushalte, op een treinperron of op een veerpont geldt het verbod niet.
In drie weken tijd kwamen er drie incidenten in de pers. In het Limburgse Stein werd Angela Kempeners (36) uit Geleen door een buschauffeur aangesproken op haar nikab. De chauffeur zette de bus stil en liet de centrale de politie bellen. Een politieagent haalde de vrouw daarna uit de bus. Dat de chauffeur de vrouw aansprak en de politie liet bellen door de centrale, was volgens de interne richtlijnen, meldde vervoersbedrijf Arriva later.
Maar hij had volgens diezelfde richtlijnen zijn bus niet mogen stilzetten. ,,Wij hebben een vervoersplicht”, meldt Pedro Peters van OVNL, die de woordvoering voor de ov-bedrijven doet. ,,De politie is van het handhaven en wij kunnen een trein, tram, metro of bus niet een half uur stilzetten tot de politie komt.
Dat is niet veilig en kun je niet maken naar andere reizigers.” Die politie liet overigens al voor de invoering van het verbod weten dat handhaven geen prioriteit heeft. Volgens vakbond CNV weten buschauffeurs nu niet meer waar ze aan toe zijn.
Bij het tweede incident diende een vrouw een klacht in tegen het Diakonessenziekenhuis in Utrecht. Een receptiemedewerkster zou haar hebben gevraagd haar gezichtsbedekkende kleding af te doen, toen ze een afspraak wilde verzetten. De vrouw weigerde. Het ziekenhuis wil niet op individuele klachten ingaan, maar zegt dat niemand zorg wordt geweigerd. Mogelijk had het incident te maken met de identificatieplicht van de patiënt.
Een derde vrouw werd tegengehouden door personeel toen ze een gemeentelijke speeltuin in Nijmegen in wilde. Ze kreeg later excuses van de gemeente én een vrijkaartje voor de speeltuin. Het boerkaverbod geldt wel voor gemeentelijke gebouwen, maar niet voor gemeentelijke speeltuinen, zo bleek.
Handhaven is de rol van de politie. Wij kunnen reizigers alleen aanspreken, aldus Pedro Peters, OVNL.
Een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen zegt niet van meer incidenten in ziekenhuizen te hebben gehoord. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten krijgt ‘geen inhoudelijke vragen over het onderwerp’.
De vervoersbedrijven hebben hun chauffeurs wel gevraagd vanaf 1 augustus bij te houden hoe vaak een persoon met gezichtsbedekkende kleding in bus, tram of trein gesignaleerd wordt. ,,Die cijfers geven we door aan de politie en het ministerie”, melden de gemeentelijke vervoerders in de vier grote steden van Nederland. De politie kan aan de hand van die cijfers dan gerichte controles uitvoeren. De bedrijven willen de cijfers over de eerste drie weken niet aan deze krant geven.
Los van die registratie, was de vrouw die uit de bus werd gehaald in Stein het enige echte ‘incident’ in het ov in de afgelopen drie weken, meldt Peters van OVNL. Hij benadrukt nogmaals dat de buschauffeurs er niet zijn voor handhaving van de wet. ,,Dat is de rol van de politie. Wij kunnen reizigers alleen aanspreken.” Wel maakt de nieuwe wet de rol van de bestuurder ‘complex’. ,,Daarom hebben we richtlijnen opgesteld, wij denken dat het werkbaar is nu, maar dat zullen we in de praktijk moeten leren.”
1. Waar geldt het boerka-verbod?
Hoewel Geert Wilders in 2005 wilde dat er een verbod op boerka’s op alle openbare plekken zou komen, gebeurt dat niet. Sinds zijn motie met een meerderheid in de Tweede Kamer werd aangenomen, is er jarenlang gesteggeld over de precieze wettekst.
Uiteindelijk geldt het verbod op een handjevol plekken: in het openbaar vervoer (maar alleen in voertuigen zelf, dus niet op stations en ook niet in taxi’s), in gebouwen van de overheid (zoals gemeentehuizen en politiebureaus), in gebouwen van de zorg (ziekenhuizen en verpleeghuizen) en in scholen.
Op deze plekken is het volgens het kabinet noodzakelijk dat mensen elkaar kunnen herkennen en aankijken. Niet alleen de boerka (waarbij de ogen achter een netje verborgen zijn) en de nikab (waarbij de ogen wel te zien zijn, maar de rest van het gezicht niet) worden verboden. Ook bivakmutsen, integraalhelmen en maskers mogen niet meer.
Een hoofddoek, waarbij alleen het haar wordt verstopt, blijft gewoon toegestaan. Ook mag een lasser een kap dragen, als dit vanwege zijn werk nodig is. En wie carnaval viert, hoeft zijn masker ook niet af te zetten.
2. Wat gebeurt er als iemand met een boerka de trein instapt?
Net als in tram, metro en bus is het vanaf morgen verboden om met een boerka in de trein te stappen. Maar als iemand het toch doet, zal er niet direct een alarm afgaan. In sommige gevallen gebeurt er helemaal niets. Of er actie wordt ondernomen, ligt aan de medewerkers en het publiek ter plaatse.
Een treinmedewerker kan vragen om de gezichtsbedekkende kleding af te doen of om uit te stappen. Wie dat niet doet, loopt het risico dat de politie erbij wordt gehaald. De politie is de enige partij in Nederland die een boete – vastgelegd op 150 euro – mag opleggen.
De vraag is of de politie altijd komt opdagen en een boete uitschrijft. In verschillende gemeenten hebben burgemeesters al gezegd dat dit geen prioriteit heeft. Ook geven politie en Openbaar Ministerie aan dat agenten alleen een waarschuwing kunnen geven, in plaats van een boete.
Medewerkers in het openbaar vervoer zullen boerka-dragers niet uit het voertuig zetten, zo meldde de brancheorganisatie. De ov-bedrijven hebben een vervoerplicht en zij zitten niet te wachten op oplopende ruzies met klanten.
3. Wat gebeurt er in andere landen?
In België, Frankrijk en Denemarken geldt een boerka-verbod op alle openbare plekken, dus ook op straat. Hoeveel bekeuringen daar precies worden uitgedeeld, is niet helemaal bekend. Een woordvoerder van de gemeente Antwerpen denkt dat het verbod preventief heeft gewerkt, omdat er minder boerka’s op straat te zien zijn. Denemarken kent sinds een jaar een verbod, daar zijn het eerste halfjaar dertien boetes uitgedeeld.
Duidelijkheid
Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt de registratiecijfers van de ov-bedrijven nog niet te hebben ontvangen en verwijst terug naar de vervoerders. Van ziekenhuizen en gemeenten krijgt het ministerie sowieso geen cijfers. Ook de politie heeft de cijfers nog niet. Een woordvoerder kan niet zeggen hoe vaak de politie is gebeld over een melding.
De registratiecijfers zijn wel van belang. Ze kunnen meer duidelijkheid geven over hoe groot de groep boerka-dragers in Nederland eigenlijk is. Die schattingen lopen nu uiteen van honderdvijftig tot enkele honderden.
Een van de organisatoren van een protest tegen het boerkaverbod begin deze maand, zegt alleen de al eerder genoemde incidenten te kennen. Wel heeft ze van mede-niqabdraagsters gehoord dat die op straat vaker worden aangesproken, ‘soms zelfs bespuugd’.
Ook gaat een video rond op Facebook waarin een man een vrouw (die geen nikab draagt, maar een gewone hoofddoek) in een auto uitscheldt en zegt dat hij haar boerka wel van haar hoofd zal trekken. Ook dreigt hij met een burgerarrest. ,,Mensen weten vaak niet eens wat een boerka is. Verbaal geweld op straat is nu dagelijkse kost”, vertelt de nikabdraagster.
Het ministerie zegt dat ‘er op een gegeven moment wel een evaluatie van de wet zal komen’. ,,We blijven in ieder geval in gesprek met alle sectoren om te kijken waar ze tegenaan lopen.”
Een verslaggever van Rumag ging de straat op en ontdekte dat de meningen over het boerkaverbod zijn verdeeld…
AD 25.08.2019 PvdA-leider Lodewijk Asscher staat achter het boerkaverbod en noemt het verzet tegen het verbod binnen de Amsterdamse PvdA-fractie ‘misplaatst’. Dat zegt hij in een interview met deze site, dat maandag wordt gepubliceerd.
Tijdens Pride Amsterdam, begin deze maand, was het Amsterdamse PvdA-raadslid Hendrik Jan Biemond gekleed in een gele boerka. Vier medestanders waren gekleed in boerka’s van een andere kleur. PvdA’er Biemond protesteerde tegen de wet die sinds 1 augustus gezichtsbedekkende kleding verbiedt in overheidsgebouwen, op scholen, in ziekenhuizen en in het openbaar vervoer.
Het is prima dat mensen elkaar in het openbaar vervoer en het onderwijs kunnen herkennen, aldus Lodewijk Asscher, PvdA.
Volgens Asscher is de actie van zijn partijgenoot ‘misplaatst’. ,,Ik vind de wet goed verdedigbaar’’, zegt de PvdA-leider. ,,Het debat is extreem gepolariseerd en ik geloof niet dat we er een groot probleem mee oplossen, maar het is prima dat mensen elkaar in het openbaar vervoer en het onderwijs kunnen herkennen.’’
Andere PvdA’ers namen ook al afstand van de actie van Biemond. Zo liet de Amsterdamse PvdA-wethouder Marjolein Moorman weten dat de boerka ‘niets met vrijheid te maken heeft’. Volgens haar symboliseert een boerka de ongelijkheid van vrouwen en mannen.
Regeringspartij CDA noemt de invoering van het boerkaverbod ‘mislukt’. CDA-Kamerlid Harry van der Molen neemt het minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken kwalijk dat de invoering niet goed is voorbereid. Hij reageert daarmee op de Arriva-buschauffeur in Limburg die weigerde een vrouw met nikab mee te nemen. Daarvoor werd hij door zijn werkgever op de vingers getikt.
,,Vervoersbedrijven hebben publiek gemaakt dat ze niets zouden doen met deze wet’’, aldus Van der Molen. ,,Dat vind ik niet kunnen.’’ Het CDA wil dat minister Ollongren betere afspraken maakt over de handhaving van het boerkaverbod.
NOS 24.08.2019 Coalitiepartij CDA vindt de invoering van het boerkaverbod mislukt. Minister Ollongren heeft de wet onvoldoende voorbereid, zei CDA-Kamerlid Harry van der Molen in WNL op Zaterdag op NPO Radio 1.
Van der Molen “neemt het de minister kwalijk” dat openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd de wet niet te willen handhaven. Hij reageert daarmee op een kwestie met een buschauffeur van Arriva. Die weigerde op maandag een vrouw met een nikab, maar werd vervolgens zelf door zijn werkgever op de vingers getikt.
“Vervoersbedrijven hebben publiek gemaakt dat ze niets zouden doen met deze wet. Dat vind ik niet kunnen”, zegt Van der Molen. Ook sommige politieregio’s hebben gezegd dat het verbod in de praktijk waarschijnlijk minder prioriteit heeft dan andere zaken, tot onvrede van Van der Molen.
Het Kamerlid vindt dat de uitvoering van het boerkaverbod “niet goed loopt”. Hij wil in debat met Ollongren “over hoe dit zo fout heeft kunnen lopen”. Ze moet volgens hem “beter haar best doen, ervoor te zorgen dat er betere afspraken worden gemaakt”.
Al voor de invoering van het boerkaverbod uitte Van der Molen de vrees dat het niet gehandhaafd zou worden. Op de dag van de invoering zelf, 1 augustus, noemde hij het kwalijk als er niet zou worden opgetreden.
Telegraaf 24.08.2019 De invoering van het boerkaverbod is mislukt en dat valt verantwoordelijk minister Kajsa Ollongren te verwijten, vindt coalitiepartner CDA. De D66-vicepremier heeft de maatregel volgens Tweede Kamerlid Harry van der Molen niet goed voorbereid.
Van der Molen neemt het „de minister kwalijk” dat vervoersbedrijven niet meewerken aan het verbod om het gezicht te bedekken in het openbaar vervoer. Zo tikte Arriva maandag een buschauffeur op de vingers die weigerde een Limburgse moslima met een gezichtssluier mee te nemen. „De omgekeerde wereld”, reageert Van der Molen zaterdag op NPO Radio 1. „In Nederland moet je elkaar in openbare ruimten in de ogen kunnen kijken.”
Er zijn kennelijk geen goede afspraken gemaakt, concludeert het CDA-Kamerlid in radioprogramma WNL op Zaterdag. „De voorbereiding is niet goed geweest.” Hij vindt dat de coalitie daarom terug moet naar de tekentafel. Een voorstel van de PVV om bedrijven en organisaties te bestraffen die het verbod niet handhaven, vindt het CDA-Kamerlid te ver gaan.
„Ollongren moet naar de Kamer komen om uit te leggen hoe dit zo fout heeft kunnen lopen”, aldus Van der Molen. Ook moet ze „beter haar best doen” om de handhaving van het verbod alsnog goed te regelen.
De minister ’speelt inderdaad een kwalijke rol’, reageert Geert Wilders (PVV) tegen De Telegraaf. „Ze gedraagt zich als een Amsterdamse kraakster in de ministerraad. De wet moet worden nageleefd door iedereen: vervoersbedrijven, ziekenhuizen, et cetera. Wie zich er niet aan houden, dienen keihard te worden gestraft!”
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken was zaterdag niet bereikbaar voor een reactie.
MSN 24.08.2019 De invoering van het boerkaverbod is mislukt en dat valt verantwoordelijk minister Kajsa Ollongren te verwijten, vindt coalitiepartner CDA. De D66-vicepremier heeft de maatregel volgens Tweede Kamerlid Harry van der Molen niet goed voorbereid.
Van der Molen neemt “de minister kwalijk” dat vervoersbedrijven niet meewerken aan het verbod om het gezicht te bedekken in het openbaar vervoer. Zo tikte Arriva maandag een buschauffeur op de vingers die weigerde een Limburgse moslima met een gezichtssluier mee te nemen. Er zijn kennelijk geen goede afspraken gemaakt, concludeert het CDA-Kamerlid in radioprogramma WNL op Zaterdag.
Ollongren moet naar de Kamer komen om uit te leggen hoe dit zou fout heeft kunnen lopen”. En “beter haar best doen” om de handhaving van het verbod alsnog goed te regelen, zegt Van der Molen.
Telegraaf 21.08.2019 Een nikab-draagster heeft een klacht ingediend bij het Diakonessenhuis, een ziekenhuis in Utrecht, omdat er hulp zou zijn geweigerd. Ook zou haar door de beveiliging herhaaldelijk zijn gevraagd haar sluier af te doen.Het ziekenhuis bevestigt kennis te hebben genomen van de klacht op Facebook, maar stelt dat niemand zorg wordt onthouden vanwege het dragen van gezichtsbedekkende kleding. „Het beleid van het ziekenhuis is: iedereen is hier welkom”, aldus woordvoerster Trudy van den Oosten. „De zorgplicht staat op 1. Niemand wordt geweigerd.”Onder meer in en rondom gebouwen van het onderwijs, de zorg en de overheid geldt sinds 1 augustus 2019 het boerkaverbod. De nikab valt daar nadrukkelijk ook onder.De draagster van de nikab, een gewaad dat alleen een spleet voor de ogen vrijlaat, stelt dat de receptioniste van de gipskamer haar weigerde te helpen. „Ook was er een chirurg die een opmerking maakte, hij zei: ’Kijk maar uit dat je niet wordt opgepakt’.”ZorgVan den Oosten wil op dit deel van de klacht niet expliciet ingaan. Wel stelt ze dat voor het verlenen van goede zorg non-verbale communicatie belangrijk is, en dat de identiteit van de patiënt moet worden vastgesteld. „Het is aan de arts om te bepalen of je goede en veilige zorg kunt verlenen zonder dat de nikab af gaat.”De klaagster bezocht het streekziekenhuis met haar dochter, die een gebroken been heeft.Wanneer iemand met een nikab om een patiënt komt opzoeken of iets wil nuttigen in het restaurantgedeelte, zal de beveiliging die persoon niet aanspreken. Behalve als een andere bezoeker daar om vraagt. Van den Oosten: „Dan zal hij vragen de nikab omhoog te doen.” Maar daar blijft het dan ook bij. „Iedereen is welkom, niemand wordt eruit gezet.”Bekijk meer van;ziekenhuizenutrechtPVV: Pak vergunningen af van vervoersbedrijven die boerkaverbod negerenAD 21.08.2019 Het kabinet moet vervoersbedrijven aanpakken die willens en wetens het boerkaverbod aan hun laars lappen, vindt de PVV. Desnoods dienen hun vergunningen om als enige mensen te mogen vervoeren in bepaalde regio‘s, de zogeheten concessies, te worden afgepakt.Dat stellen drie Kamerleden van de grootste oppositiepartij – Geert Wilders, Machiel de Graaf en Roy van Aalst – vanmiddag in een set Kamervragen aan de staatssecretarissen van Infrastructuur en Waterstaat en van Justitie en Veiligheid.Lees ook;
De PVV vindt het schandalig dat de buschauffeur die het boerkaverbod handhaafde, terecht is gewezen door vervoerder Arriva en publiekelijk is afgevallen. De partij van Wilders meent dat de chauffeur in kwestie juist ‘een dik compliment’ verdient.
Een vrouw met een nikab, niet de vrouw in kwestie ANP
NOS 21.08.2019 De nikabdraagster die maandag is geweigerd in een bus in Stein wordt bedreigd, zegt haar advocaat. Volgens hem wil een groep mensen haar bij de bushalte in Stein staande houden middels een burgerarrest. De politie is niets bekend over een bedreiging en kent ook het verhaal over het plan om een burgerarrest te verrichten niet.
De 36-jarige vrouw uit Geleen wilde maandag in Stein met de bus, maar de chauffeur wilde haar niet meenemen in verband met haar gezichtsbedekkende kleding. Toen ze weigerde de bus te verlaten, belde de chauffeur de politie. Na een gesprek is ze daarop volgens de politie vrijwillig uitgestapt.
De vrouw heeft zelf haar verhaal gedaan bij dagblad De Limburger. Ze kwam dezelfde chauffeur gisteren opnieuw tegen, vertelt ze onder meer.Sinds deze maand geldt in het openbaar vervoer, de zorg, het onderwijs en overheidsgebouwen een verbod op gezichtsbedekkende kleding. Volgens die wet kan een chauffeur een vrouw met een nikab vragen de bus te verlaten, al mag de bestuurder volgens busmaatschappij Arriva niet weigeren verder te rijden als ze dat niet doet.
De advocaat zegt verder dat een wijkagent haar heeft ontraden om nog met de bus te gaan, maar daar is volgens de politie geen sprake van. De wijkagent heeft een gesprek gehad met de vrouw en samen met haar vader zou ze hebben besloten de bus voorlopig te mijden. De wijkagent zou hebben gezegd dat dat aan haar is.
‘Weigering in ziekenhuis’
De Telegraaf schrijft dat vandaag ook in Utrecht een vrouw met een nikab is geweigerd, ditmaal in een ziekenhuis. Volgens de krant heeft ze een klacht ingediend bij het Diakonessenhuis, nadat haar zorg werd geweigerd en er opmerkingen werden gemaakt over haar gezichtsbedekkende kleding.
Gevraagd om een reactie laat een woordvoerder van het Diakonessenhuis weten dat haar niets bekend is over een klacht. “Wel weet ik 100 procent zeker dat we nooit iemand hulp zouden weigeren, ongeacht wat iemand draagt. De zorgplicht staat op één. Daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken”, zegt de woordvoerder.
AD 21.08.2019 De nikabdraagster die maandag in het Limburgse dorpje Stein uit de bus moest, wordt bedreigd. Dat vertelt haar advocaat tegen Hart van Nederland. ,,Over de aard van de bedreigingen kan ik niks zeggen, maar we gaan wel aangifte doen’’, aldus de advocaat van de vrouw.
De 36-jarige Angela Kempeners uit Geleen kwam maandag in het nieuws omdat zij door een buschauffeur van Arriva werd geweigerd vanwege haar nikab. Zij wilde in het Zuid-Limburgse Stein met de bus, maar mocht van de chauffeur niet mee.
Ze weigerde in eerste instantie de bus te verlaten. Later stapte ze wel uit. In een reactie gaf vervoerder Arriva al aan dat het handelen van de chauffeur ‘niet conform de richtlijnen zoals die door de ov-bedrijven zijn gecommuniceerd met alle medewerkers’ is.
Gezichtsbedekkende kleding
Sinds 1 augustus geldt in Nederland een verbod op gezichtsbedekkende kleding in onder meer het openbaar vervoer, ziekenhuizen en scholen. Ook de nikab en boerka vallen onder dit verbod.
De PVV, de grootste oppositiepartij, wil dat het kabinet hard gaat optreden tegen vervoersbedrijven die weigeren de wet te volgen. Desnoods moet hun vergunning zelfs worden ingetrokken, stellen Kamerleden Geert Wilders, Machiel de Graaf en Roy van Aalst vanmiddag.
AD 21.08.2019 Nikabdraagster Angela Kempeners (36) uit Geleen werd maandag geweigerd in de bus en door de politie eruit gezet. Gisteren trof ze dezelfde chauffeur, vertelt ze aan De Limburger.
De hele dag is ze gisteren landelijk nieuws geweest. Sinds 1 augustus geldt in Nederland een boerkaverbod. Angela Kempeners wist dat er toch niet gehandhaafd zou worden en stapte maandag, gehuld in nikab, in een lijnbus. De buschauffeur weigerde nog verder te rijden en belde de politie. „De agent, een Marokkaan, waar ik toch wat meer begrip van verwachtte, kwam met zwaailichten aanrijden en zette me de bus uit”, vertelt Angela Kempeners die net weer aan het werk wil gaan in Stein.
Ik ben zelfs bereid me te identificeren, door mijn nikab even af te doen als het moet, maar dat hoefde niet van de buschauffeur, aldus Angela Kempeners.
Verklaring
Arriva reageerde dat de buschauffeur de vrouw niet had mogen weigeren omdat alle Nederlandse vervoerders hebben afgesproken het verbod niet te handhaven. De chauffeur had haar dus gewoon mee moeten nemen. Met die verklaring in de hand stapte Kempeners gisteren opnieuw in de bus. Daar trof ze dezelfde chauffeur die wederom de politie belde maar die wilde deze keer niet komen. En dus reisde ze naar haar werk. Ook kwam ze met de bus terug naar huis.
„Ik zit helemaal niet op die aandacht te wachten. Ik ben ook geen crimineel”, zegt ze. „Maar ik vertel mijn verhaal omdat ik gewoon met de bus wil kunnen reizen, net als naar een bank gaan of naar het ziekenhuis. Ik ben zelfs bereid me te identificeren, door mijn nikab even af te doen als het moet, maar dat hoefde niet van de buschauffeur. Er zaten mensen in de bus die het voor me opnamen. Dat was heel fijn.”
Het dragen van de nikab is voor Kempeners een uiting van haar religie. ,,Ik kies hier zelf voor.” Tien jaar geleden is ze moslim geworden. Ze is aanhanger van het salafisme, de meest conservatieve stroming binnen de islam. ,,Maar ik ben tegen IS hoor. Ik bid vijf keer per dag, daarom heen plannen we ons leven. Ik ga weleens naar de moskee in Geleen maar niet elke week. Natuurlijk wil ik graag eens naar Mekka.”
Kempeners, die met haar vier kinderen in Geleen woont, zegt met niemand problemen te hebben. „Niet met de buren, niet met mijn familie. Van mijn bazin mag ik alleen werken, ik doe schoonmaakwerk, zodat ik mijn nikab af kan doen.”
NU 20.08.2019 Een buschauffeur van de vervoersmaatschappij Arriva heeft maandag een vrouw met een nikab uit een bus in het Limburgse Stein laten zetten. De chauffeur in kwestie belde de politie toen de vrouw weigerde uit te stappen, zo bevestigt Arriva dinsdag in gesprek met NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf. Het is voor zover bekend de eerste keer dat zo’n incident heeft plaatsgevonden.
De politie is ter plaatse gekomen en heeft de vrouw uit de bus begeleid. De chauffeur weigerde verder te rijden met de vrouw en zette het voertuig stil.
Arriva bevestigt dat het incident heeft plaatsgevonden. Dit is “niet conform de richtlijnen”, aldus een woordvoerder. Zo legt voorzitter Pedro Peters van de branchevereniging OV-NL uit dat chauffeurs wél iemand mogen aanspreken op het dragen van een nikab, “maar de draagsters niet formeel de toegang mogen weigeren”.
Ook het ov mag niet stilgelegd worden, wat dus in dit geval wel is gebeurd. Peters legt aan NU.nl uit dat chauffeurs volgens de richtlijnen zelf een professionele inschatting moeten maken en altijd de-escalerend te werk moeten gaan. Als er een discussie in de lucht hangt, dan wordt een confrontatie afgeraden. “Dit kunnen ze zelf erg goed aanvoelen.”
‘Ik voelde me net een zwarte in de VS’
De vrouw, de Limburgse Angela (36), zegt tegen dagblad Trouw dat ze besloot niet uit de bus te stappen omdat ze wist dat Arriva het boerkaverbod niet handhaaft. Terwijl de chauffeur de politie belde, probeerde ze contact te zoeken met de klantenservice van de busmaatschappij. “Ik dacht: de politie komt toch niet.”
Toen een politieagent haar toch verzocht om uit te stappen, besloot ze dat te doen zonder zich te verzetten. Angela gaat volgens Trouw een klacht indienen bij Arriva. “Ik voelde me net een zwarte in de Verenigde Staten. Dit heeft me echt overvallen.”
Angela heeft de afgelopen week vaker met de bus gereisd, en zal dat blijven doen. “Ik moet iedere dag met de bus naar mijn werk en heb geen alternatief.”
Ze wilde liever met alleen haar voornaam in de krant omdat anders iedereen in haar woonplaats weet over wie het gaat en ze zich daar niet veilig bij voelt.
Het is voor zover bekend de eerste keer sinds het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding dat iemand de toegang tot het openbaar vervoer is geweigerd. De wet is deze maand ingegaan en omvat onder meer het verbod op het dragen van een nikab of bijvoorbeeld een integraalhelm in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en overheidsgebouwen.
Overigens is niemand verplicht om in te grijpen als hij of zij een vrouw ziet die een nikab draagt. In dit specifieke geval kúnnen chauffeurs de politie inschakelen, maar is dat niet verplicht.
Het is niet precies duidelijk hoeveel vrouwen in Nederland een boerka of nikab dragen. Schattingen variëren van 150 tot enkele honderden.
AD 20.08.2019 Een buschauffeur heeft gisteravond een nikabdraagster uit de bus gezet in het Limburgse Stein. Dat bevestigt vervoersbedrijf Arriva. De actie is niet in overeenstemming met het eigen beleid van de vervoerder. De nikabdraagster zelf legt zich er niet bij neer en blijft met de bus reizen.
,,Het klopt dat er gisteravond een buschauffeur in Stein een passagier die een nikab droeg heeft verzocht de bus te verlaten. Dit is niet conform de richtlijnen zoals die door de ov-bedrijven zijn gecommuniceerd met alle medewerkers. We zullen dit intern nogmaals onder de aandacht brengen bij onze medewerkers’’, aldus een woordvoerder.
De nikabdraagster, die zichzelf Angela noemt, heeft tegen Trouwgezegd dat ze zich gisteren ‘net een zwarte in de Verenigde Staten voelde’. Aan de telefoon vertelt ze tegen de krant dat ze regelmatig met de bus reist, ook sinds in Nederland het boerkaverbod geldt. ,,Dit heeft me echt overvallen.”
,,De eerste keer na het boerkaverbod was met offerfeest op 11 augustus. Sindsdien heb ik zeker drie keer in de bus gezeten. De eerste chauffeur zei dat ze geen last had van mijn nikab, de tweede zei helemaal niets. De derde keer werd ik wel aangesproken door een chauffeur die bang was voor gedoe in de bus. Ik zei: dat zien we dan wel.”
De nikabdraagster zal vanavond gewoon weer met de bus naar haar werk reizen, omdat ze geen alternatief heeft. Ze zegt niet van plan te zijn zich bij het verbod neer te leggen.
Ruzies
De woordvoerder laat verder weten dat alle openbaarvervoerbedrijven hebben afgesproken het verbod niet te handhaven. Arriva heeft zich daar bij aangesloten. Medewerkers in het openbaar vervoer zullen boerkadragers niet uit het voertuig zetten, zo meldde de brancheorganisatie eerder. De ov-bedrijven hebben een vervoerplicht en zij zitten naar eigen zeggen niet te wachten op oplopende ruzies met klanten
Het is sinds kort verboden om gezichtsbedekkende kleding te dragen, onder meer in het openbaar vervoer. Diverse bedrijven en lokale overheden hebben echter aangegeven het verbod niet te zullen handhaven. Het incident in Stein is voor zover bekend het eerste geval waarbij een vrouw in een nikab uit de bus is gezet.
Eerder deze maand sprak een medewerker van een speeltuin in Nijmegen een nikabdraagster ten onrechte aan. Er ontstond discussie over het al dan niet toestaan van de vrouw met het verhullende kledingstuk. Uit overleg met de politie bleek uiteindelijk dat het boerkaverbod niet geldt voor een speeltuin.
NOS 20.09.2019 Een buschauffeur van Arriva heeft gisteren in Stein (L) een vrouw met een nikab twee keer verzocht haar gezicht vrij te maken of de bus te verlaten. Toen ze dat niet deed en ook niet vertrok, besloot de chauffeur de politie te bellen en niet verder te rijden.
De politie is ter plaatse gekomen en is met de vrouw in gesprek gegaan, zegt een politiewoordvoerder. “Uiteindelijk heeft de vrouw de bus vrijwillig verlaten.”
Volgens Arriva heeft de chauffeur niet volgens de richtlijnen van ov-bedrijven gehandeld. Een chauffeur mag een vrouw in een nikab vragen de bus te verlaten, maar mag niet weigeren verder te rijden als een vrouw dat niet doet. We zullen dit intern nogmaals onder de aandacht brengen bij onze medewerkers, zegt Arriva.
Ik voelde me net een zwarte in de Verenigde Staten, aldus De nikabdraagster.
Sinds 1 augustus is het dragen van gezichtsbedekkende kleding in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen niet meer toegestaan. Voor zover bekend is het de eerste keer dat iemand op grond van dit verbod de toegang tot het ov wordt geweigerd.
Op overtreding van het verbod staat een boete van 150 euro. De politie heeft er in dit geval voor gekozen geen boete op te leggen, omdat het belang van de-escalatie voorop stond, zegt de woordvoerder. Ze wijst erop dat bijvoorbeeld ook appen op de fiets strafbaar is, maar dat de politie ook in zo’n geval de zaak vaak met een gesprek probeert op te lossen.
Geen alternatief
In Trouw zegt de nikabdraagster, de “Limburgse Angela (36)”, dat ze in eerste instantie niet wilde uitstappen, omdat ze weet dat Arriva het boerkaverbod niet handhaaft. Angela, die haar achternaam niet wil noemen, zegt in de krant dat ze toch besloot uit te stappen toen de politie arriveerde. Ze dient een klacht in bij Arriva. “Ik voelde me net een zwarte in de Verenigde Staten. Dit heeft me echt overvallen.”
De Limburgse zegt dat ze sinds het verbod is ingegaan al drie keer in de bus heeft gezeten, maar dat er gisteren pas een probleem werd gemaakt van haar nikab. Ze legt zich niet neer bij het boerkaverbod, zegt ze in Trouw, want ze moet met de bus naar haar werk en er is voor haar op dit moment geen alternatief.
Wat zegt de richtlijn?
De ov-bedrijven hebben instructies opgesteld voor de medewerkers over het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding. Daarin staat onder meer vermeld: “Ondanks het verbod kan een reiziger met een geldig vervoerbewijs niet worden gedwongen het voertuig te verlaten (vervoerplicht).” Ook staat er duidelijk in dat alleen de politie het verbod kan handhaven. Bijzonder Opsporingsambtenaren in het ov zijn daartoe niet bevoegd.
Al ruim voor het ingaan van het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding was er veel discussie over. Gaat het verbod vrouwen beperken of juist bevrijden? En hoe pakt het boerkaverbod uit in Denemarken waar het een jaar geleden al werd ingevoerd? Dat zie je in de Nieuwsuur-special hieronder.
MSN 20.08.2019 In het Limburgse Stein is gisteravond een vrouw met een nikab uit de bus gezet. De chauffeur van vervoersmaatschappij Arriva vroeg de vrouw tot tweemaal toe of zij de bus wilde verlaten, maar beide keren weigerde ze.
Daarop nam de chauffeur contact op met de politie. Die heeft de vrouw uit de bus gehaald. Zij heeft geen boete gekregen.
Vanaf 1 augustus is het verbod op gezichtsbedekkende kleding ingegaan. Boerka’s, nikabs, maar ook helmen en bivakmutsen worden verboden in alle overheidsgebouwen, in de zorg, onderwijs en openbaar vervoer.
Wie zich er niet aan houdt, kan een boete van 150 euro krijgen van de politie.
Boerkaverbod
Per 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding als een boerka, nikab of integraalhelm in het openbaar vervoer, ziekenhuizen en onderwijs- en overheidsgebouwen verboden.
Houd je je niet aan de regels, dan kun je een boete van 150 euro krijgen.
Volgens het OM is het vervangen van de boete door een taakstraf niet mogelijk, omdat het om een boete van de laagste categorie gaat.
Wat moet een ambtenaar doen?
Zodra vertegenwoordigers van de overheid, ziekenhuizen en vervoerders een overtreder aantreffen, moeten ze die eerst op het verbod wijzen en vragen de gezichtsbedekkende kleding te verwijderen of het pand of vervoermiddel te verlaten.
In een instructiedocument staat: ‘Vooropgesteld is het belangrijk om (…) te voorkomen dat de situatie escaleert’.
Dan kan worden gevraagd de gezichtsbedekkende kleding te verwijderen of de ruimte te verlaten.
Weigert iemand, dan kan het inschakelen van de politie aan de orde zijn.
Telegraaf 13.08.2019 Een man die vrijdag was opgepakt op station Den Haag CS omdat hij een bivakmuts droeg, had niet moeten worden gearresteerd. Het was „een verkeerde inschatting”, gaf de politie dinsdag toe.
Kort voor zijn arrestatie was de man bij een protest tegen het boerkaverbod in de buurt van het station. Hij droeg de bivakmuts uit protest tegen moslimvrouwen die hun gezicht bedekken. Na afloop van de betoging liep hij, met de bivakmuts nog op zijn hoofd, naar Den Haag Centraal. Agenten hielden hem daar tegen en vroegen om zijn legitimatie. De man weigerde zijn bivakmuts af te doen. Omdat zijn identiteit niet kon worden vastgesteld, werd hij opgepakt.
„Achteraf bleek zowel het vragen om zijn ID als de aanhouding onterecht. Er was geen grond voor, omdat de situatie niet bedreigend was”, aldus de politie. De man is inmiddels weer op vrije voeten.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken, maar het verbod geldt niet bij haltes, op perrons en in stationshallen. Niet alleen islamitische kleding als de boerka en de nikab zijn gedeeltelijk verboden, maar ook integraalhelmen en bivakmutsen. De boete bedraagt minimaal 150 euro.
Den HaagFM 13.08.2019 De man die met een bivakmuts een kaartje op Den Haag Centraal ging kopen tijdens de demonstratie tegen het boerkaverbod is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie. ‘De aanhouding van een man met bivakmuts bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht.’ Hierop is de man weer vrijgelaten.
De man trok de aandacht door tijdens de demonstratie op het Malieveld tegen het boerkaverbod met een bivakmuts op te lopen. Gezichtsbedekkende kleding is sinds kort verboden in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Er wordt ook wel gesproken over een boerkaverbod. Maar ook bivakmutsen en integraalhelmen zijn op die plekken verboden.
Dat de man werd aangesproken door agenten toen hij met een bivakmuts op het centraal station in liep is niet zo gek. Toen hij de muts niet af wilde zetten is hij aangehouden. Onterecht zo blijkt nu.
De man met bivakmuts werd op het station van Den Haag onder toeziend oog van de pers gearresteerd. Ⓒ Pownews
Telegraaf 12.08.2019 De man die vrijdag op het station van Den Haag werd aangehouden omdat hij een bivakmuts droeg, is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie op Twitter.
Het gaat om een demonstrant die een tegengeluid wilde geven bij de pro-boerkademonstratie bij het Malieveld. Dat deed hij door een bivakmuts op te doen. Vervolgens liep hij met de muts op naar het station. Eenmaal binnen werd hij onder toeziend oog van verslaggevers al snel aangesproken en meegenomen door agenten.
De aanhouding ’bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht’, aldus de politie maandag. „De man is direct heengezonden. Echter, als je met een bivakmuts op het CS loopt, is het niet vreemd als je door agenten wordt aangesproken.”
Het verbod op gezichtsbedekkende kleding geldt niet op het station, maar wel in het openbaar vervoer zodra er ingecheckt is.
AD 12.08.2019 De politie heeft op vrijdag 9 augustus een man aangehouden die op het centraal station in Den Haag met een bivakmuts op rondliep. Die aanhouding was echter onterecht, meldt de politie vandaag. De man werd weer vrijgelaten.
De man werd opgepakt vanwege het verbod op gezichtsbedekkende kleding, maar dit verbod geldt niet in het station. Dat maakt dat de aanhouding niet terecht was. ,,De man is na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie dan ook direct weer heengezonden”, laat een politiewoordvoerster weten. ,,Maar als je met een bivakmuts op in het het station loopt, kun je wel verwachten dat je wordt aangesproken door agenten.”
NOS 11.08.2019 Sinds enkele jaren is er in Iran een protestbeweging tegen de verplichte hoofddoek. De groep vrouwen die tegen de strenge kledingvoorschriften strijdt, wil zelf kunnen kiezen wat ze dragen. Het Iraanse regime pakt deze vrouwen steeds harder aan met extreme straffen, zegt Peyman Jafari, historicus aan de Universiteit van Amsterdam. Sommigen worden veroordeeld tot meer dan 20 jaar gevangenisstraf.
“De straffen zijn recent extremer geworden. De staat reageert repressief op deze groep vrouwen”, zegt Jafari. “Recentelijk kregen drie vrouwen hoge straffen.” Deze vrouwen deelden op Internationale Vrouwendag (8 maart) bloemen uit aan vrouwen in de metro van Teheran, zonder een hoofddoek te dragen. Twee van hen zijn veroordeeld tot 16 jaar gevangenisstraf. De derde vrouw wacht 23 jaar cel.
Het protest tegen de in Iran verplichte hoofddoek is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is de toenemende rol van sociale media. Er worden steeds vaker filmpjes en foto’s gedeeld van vrouwen die geen hoofddoek dragen. “Iraniërs zijn heel actief op Instagram”, zegt Jafari. “De protestbeweging kan nu een veel grotere groep bereiken.”
Masih Alinejad is een van de bekendste online activisten. Inmiddels heeft ze 2,6 miljoen Instagram-volgers. Zij vormt volgens de Iraanse regering zo’n grote bedreiging dat er zelfs een wet wordt ingevoerd die contact met haar strafbaar stelt. Ze woont inmiddels in de Verenigde Staten en is niet meer welkom in Iran.
De revolutionaire rechtbank in Teheran beweert dat Alinejad samenwerkt met de Amerikaanse regering. Omdat samenwerken met een vijandige staat strafbaar is volgens de Iraanse wet, heeft de revolutionaire rechtbank van Iran twee weken geleden aangekondigd dat er één tot tien jaar cel staat op het delen van beeldmateriaal met haar.
De activiste strijdt sinds 2014 tegen de verplichte kledingvoorschriften voor vrouwen in Iran met haar Facebookpagina My Stealthy Freedom. Ze begon de pagina met een foto van zichzelf zonder hoofddoek. Dit inspireerde andere Iraanse vrouwen om soortgelijke foto’s te delen. Inmiddels is de pagina uitgegroeid tot een platform met meer dan één miljoen likes. Vooral de laatste maanden zit de groei er flink in.
Sinds de Iraanse Revolutie in 1979 is de hoofddoek een verplicht kledingstuk voor Iraanse vrouwen en meisjes vanaf 9 jaar. Ook moeten ze hun lichaam zo veel mogelijk verhullen in wijde kleding. Wie zich niet aan deze regels houdt, loopt het risico op een arrestatie of een geldboete.
Officieel staat er twee maanden cel en een geldboete van omgerekend 22 euro op overtreding van de wet. Maar in de praktijk vallen de straffen vaak hoger uit.
Drie jaar na de oprichting van haar Facebookpagina, in 2017, begon Alinejad de actie White Wednesdayop sociale media. Op woensdagen plaatsen tientallen Iraanse vrouwen foto’s en filmpjes waarop ze een witte hoofddoek dragen, als tegenreactie op de zwarte hijab die de overheid voorschrijft. Sommige vrouwen gaan zelfs zonder hoofddoek over straat.
‘Je kan jezelf niet vrij noemen, als je niet zelf mag beslissen over je lichaam’
Ondanks de hoge straf die de vrouwen boven het hoofd hangt, houdt het vrouwen niet tegen om foto’s en filmpjes te blijven delen, volgens Alinejad. Op Twitter schrijft ze dat ze berichten blijft ontvangen.
Volgens historicus Jafari is angst een verklaring voor de repressieve reactie van de staat. “De staat is bang dat de grenzen verlegd worden. Voor de islamitische staat is de hoofddoek deel van hun identiteit. De ultra-conservatieven zijn bang dat hen dit wordt afgenomen.”
Overigens reageren niet alle autoriteiten even strikt. Zo maakte de Iraanse president in 2018 een onderzoek openbaar dat aantoonde dat de helft van de Iraniërs tegen de verplichte hoofddoek is.
Amnesty International stelt dat de aanpak steeds extremer of heftiger wordt. “Vrouwen worden vastgezet en mogen geen contact hebben met de buitenwereld. Ze worden gedwongen om bekentenissen af te leggen en worden hierbij mishandeld en gemarteld. Deze schuldbekentenissen worden steeds vaker gefilmd en online gezet door de staat, met als doel om andere mensen af te schrikken”, zegt Emile Affolter, woordvoerder van Amnesty.
De processen van de protesterende vrouwen verlopen niet eerlijk, zegt Affolter. “De Iraanse mensenrechtenadvocaat Nasrin Sotoudeh verdedigde vrouwen die protesteerden tegen de verplichting om een hoofddoek te dragen, maar wordt hier nu streng voor gestraft.” Afgelopen maart is ze veroordeeld tot 38 jaar cel en 148 zweepslagen.
Beweging zou hard kunnen groeien
Hoewel de protestbeweging groeit op sociale media, blijft het aantal vrouwen dat in het openbaar protesteert relatief klein. “Het gaat om enkele tientallen vrouwen”, zegt Jafari. Dit komt volgens hem door de vele andere zorgen van de Iraanse bevolking, zoals werkloosheid en armoede. “De solidariteit richting deze groep vanuit de bevolking wordt wel groter. Als het sociaaleconomisch beter zou gaan, zou deze beweging hard kunnen groeien.”
MSN 09.08.2019 Het protest in Den Haag tegen het nikabverbod overtreedt de Haagse regels voor demonstraties. Hoewel het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verboden is, legt de gemeente nikabdraagsters vrijdagmiddag geen strobreed in de weg.
,,Als uitgangspunt geldt dat gezichtsbedekkende kleding niet wordt toegestaan’’, laat een woordvoerder van de gemeente Den Haag weten. „Omdat dit het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden bemoeilijkt. Mensen zijn dan minder goed aanspreekbaar en wanen zich anoniem, waardoor zij eerder kunnen overgaan tot ordeverstoringen.’’
Verstoringen zijn in dit geval echter niet te verwachten, aldus de woordvoerder. ,,Daarbij komt dat het onderwerp van nou juist déze demonstratie over het dragen van gezichtsbedekkende kleding gaat en dus onlosmakelijk samenhangt met de inhoud van de meningsuiting. De beperking opleggen om geen gezichtsbedekkende kleding te mogen dragen, zou in dit geval een veel ingrijpender beperking van het grondrecht op betoging inhouden.’’
De gemeente verwacht niet dat er een precedent wordt geschapen door gezichtsbedekking in dit geval toe te staan. ,,Elke demonstratie wordt afzonderlijk beoordeeld.’’
De organisatoren van de demonstratie, vanmiddag op de Koekamp in het centrum, hebben strenge regels opgesteld voor deelneem(st)ers. Die mogen niet met de pers praten, leuzen roepen of zelfgemaakte spandoeken meenemen.
Tijdens de demonstratie worden ook nikabs uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders is daar op tegen laat hij op Twitter weten. „Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter.’’ Ook het CDA vindt het een slechte zaak dat nikabdraagsters als heldinnen worden afgeschilderd.
Het protest vrijdag 09.08.2019begint om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Den HaagFM 08.08.2019 Er is kritiek op de geplande protestactie tegen het boerkaverbod. Op de Koekamp worden vrijdag nikabs, vergelijkbaar met de boerka, uitgedeeld. Vooral de Tweede Kamerfracties van PVV en CDA hebben zorgen.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen.
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, Twittert hij.
Ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
AD 07.08.2019 Tegenstanders van het boerkaverbod houden vrijdagmiddag een demonstratie bij het Malieveld in Den Haag. Daarbij zullen niqabs worden uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal geen dragen.
De demonstratie tegen het boerkaverbod wordt mede georganiseerd door de Haagse As-Soennahmoskee. Hoeveel demonstranten worden verwacht, is niet bekend. ,,Daar willen we ons niet over uitlaten. In elk geval zullen er vier of vijf niqabdraagsters aanwezig zijn’’, zegt niqabdraagster Esther, een van de initiatiefneemsters.
Tijdens de demonstratie zullen niqabs worden uitgedeeld aan mensen die uit solidariteit met de draagsters ook zo’n kledingstuk aan willen trekken, wordt gemeld op de facebookpagina van de organisatie. Met sponsorgeld zouden vijftig niqabs zijn aangeschaft, waarvan de helft al door sympathisanten zou zijn gereserveerd.
Het verbod om een boerka of niqab te dragen in het openbaar vervoer, overheidsgebouwen, ziekenhuizen en scholen is een week geleden van kracht gegaan. De Tweede Kamer stemde al in het najaar van 2016 in met het wetsvoorstel. De Eerste Kamer ging in juni vorig jaar akkoord met wat officieel de Wet Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding heet.
Of het nu inmiddels niet wat laat is om er nog tegen de protesteren? Volgens de organisatie niet. ,,We waren het al eerder van plan, maar toen kwam een demonstratie niet van de grond. We zien nu dat mensen wakker zijn geschud’’, zegt Esther, die haar achternaam niet wil geven. ,,We willen zorgen dat dit onderwerp meer aandacht krijgt en eisen dat het verbod wordt opgeheven. Want de nieuwe wet tast onze individuele vrijheid aan.’’
De demonstratie moet een stil protest worden. Deelnemers krijgen het verzoek niet te schreeuwen of roepen en zelf geen posters, spandoeken of flyers mee te nemen. Tijdens het protest zullen verschillende uitgesproken tegenstanders van het boerkaverbod het woord krijgen, onder wie antropoloog Martijn de Koning, hoogleraar moslimsamenlevingen Annelies Moors, hoogleraar crosscultureel recht Tom Zwart en Ibtissam Abaaziz van meldpunt Meld Islamofobie.
OmroepWest 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande protestactie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. De demonstratie tegen het boerkaverbod begint vrijdag om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de Haagse betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen. ‘Er zijn bijvoorbeeld ook feministen die zich bij de actie aansluiten.’
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. ‘Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!’, twittert het kopstuk van de oppositiepartij.
‘Nikab-draagster neergezet als heldin voor vrijheid’
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. ‘Ze zetten nikab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij.’ Volgens Peters is het verbod een goede zaak. ‘Iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
Stille bijeenkomst
Volgens de organisatie van de betoging gaat het om een stille bijeenkomst, waarbij de boodschap zal worden overgebracht middels posters, spandoeken en flyers. Ook roept de organisatie op een positieve houding in te nemen. ‘Er is respect voor elkaar. Uitdagend gedrag, een agressieve houding, bespottelijk of beledigend taalgebruik zijn allemaal onacceptabel.’
MSN 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande demonstratie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, twittert het kopstuk van de grootste oppositiepartij.
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. “Ze zetten nikab dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Gek genoeg zijn er genoeg mensen die dat geloven ook. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken.
En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Tot op zekere hoogte moeten ze dat zelf weten. Maar de norm mag dat niet worden. Dat verbod is een goede zaak. En iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.”
Sinds 1 augustus 2019is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen.
AD 06.08.2019 Mensen die vrijdagmiddag willen meedoen aan een demonstratie tegen het boerkaverbod op de Koekamp bij het Malieveld mogen niet met de media praten.
Ook is het niet de bedoeling dat ze leuzen gaan roepen of eigen protestborden meenemen. Die worden door de organisatie ‘voorzien’, schrijft de organisatie. Die is in handen van Romy van der Deijl, een Nederlandse bekeerlinge die halal speelgoed verkoopt.
Telegraaf 05.08.2019De PvdA heeft voorzichtig afstand genomen van de boerka-actie van het Amsterdamse raadslid Hendrik Jan Biemond tijdens de Gaypride.
Afgelopen weekend hulde de sociaaldemocraat zich in een gele boerka om te protesteren tegen het boerkaverbod. Politici van links tot rechts begrepen niets van zijn actie. De PvdA-top dook weg, maar maandag kwam er alsnog een summiere reactie.
Marjolein Moorman@MarjoleinMoor
Voor mij symboliseert een boerka de ongelijkheid van vrouwen en mannen. Een man mag zich vrij vertonen, maar de vrouw moet zich bedekken. Dat heeft voor mij niets met vrijheid te maken.
Tegelijk mag een boerka nooit een vrijbrief zijn om vrouwen te bedreigen of op te jagen.
De Amsterdamse PvdA-leider Marjolein Moorman nam voorzichtig afstand: „Voor mij symboliseert een boerka de ongelijkheid van vrouwen en mannen. Een man mag zich vrij vertonen, maar de vrouw moet zich bedekken. Dat heeft voor mij niets met vrijheid te maken. Tegelijk mag een boerka nooit een vrijbrief zijn om vrouwen te bedreigen of op te jagen.”
De PvdA in de Tweede Kamer laat in een reactie weten dat het ’vooral een kwestie is van de afdeling Amsterdam’. „Het moge duidelijk zijn dat boerka’s niet echt in de sociaaldemocratische traditie passen”, zegt een woordvoerder. „Verder hebben we niet zoveel toe te voegen aan de woorden van Marjolein Moorman.”
AD 05.08.2019 Marjolein Moorman, wethouder en partijleider van de PvdA in Amsterdam, neemt afstand van de boerka-actie van haar partijgenoot Hendrik Jan Biemond. Op Twitter laat ze weten dat de boerka ‘niets met vrijheid te maken heeft’.
Tijdens Pride Amsterdam, afgelopen zaterdag, was het Amsterdamse PvdA-raadslid Hendrik Jan Biemond gekleed in een gele boerka. Vier medestanders waren gekleed in boerka’s van een andere kleur. De gekleurde boerka’s waren een protest tegen het gedeeltelijke ‘boerkaverbod’, dat op 1 augustus is ingegaan. Sindsdien mag geen gezichtsbedekkende kleding meer worden gedragen in overheidsgebouwen, op scholen, in ziekenhuizen en in het openbaar vervoer.
Hendrik Jan Biemond, zelf homoseksueel, liet in een schriftelijke reactie weten dat hij ‘niets’ heeft met de boerka. ,,Maar ik ben nog meer tegen het boerkaverbod. Ik wil dat mensen de vrijheid hebben om aan te doen wat ze willen.” Op Twitter gaf PvdA Amsterdam zaterdag ook kort de bedoeling van de actie weer. ‘Voor de PvdA Amsterdam betekent vrijheid dat je mag zijn wie je bent en dus ook mag dragen wat je wilt.’
Voor mij symboliseert een boerka de ongelijkheid van vrouwen en mannen. Een man mag zich vrij vertonen, maar de vrouw moet zich bedekken. Dat heeft voor mij niets met vrijheid te maken.
Tegelijk mag een boerka nooit een vrijbrief zijn om vrouwen te bedreigen of op te jagen.
Moorman is het daar dus niet mee eens. ,,Voor mij symboliseert een boerka de ongelijkheid van vrouwen en mannen”, laat ze vanaf haar vakantieadres weten. ,,Een man mag zich vrij vertonen, maar de vrouw moet zich bedekken. Dat heeft voor mij niets met vrijheid te maken.” Tegelijk, voegt ze daaraan toe, mag het dragen van een boerka nooit een vrijbrief zijn om vrouwen te bedreigen of op te jagen.
| Ons raadslid Hendrik Jan Biemond was gisteren de gele burqa queen: “Voor de PvdA Amsterdam betekent vrijheid dat je mag zijn wie je bent en dus ook mag dragen wat je wilt.” #Pride2019
Een woordvoerder van de landelijke PvdA verwijst, gevraagd naar een reactie op de actie van Biemond, naar de tweet van Moorman. De partij heeft daar ‘niks aan toe te voegen’ en noemt de actie verder een lokale kwestie.
AD 04.08.2019 De Partij van de Arbeid heeft talloze negatieve reacties gekregen op een provocerende foto die gisternacht op het Twitterkanaal van de partij was gezet. Op de foto poseert het Amsterdamse PvdA-raadslid Hendrik Jan Biemond samen met mensen uit de lhbti-gemeenschap in een gele boerka tijdens Pride Amsterdam.
Amsterdam, aldus Sebastiaan Quekel
De gekleurde boerka’s waren bedoeld als protest tegen het gedeeltelijke ‘boerkaverbod’, dat op 1 augustus is ingegaan. Sindsdien mag geen gezichtsbedekkende kleding worden gedragen in overheidsgebouwen, op scholen, in ziekenhuizen en in het openbaar vervoer.
Hoewel het verbod geldt voor alle gelaatsbedekking (ook maskers en bivakmutsen) zien tegenstanders het als een anti-moslimmaatregel. Op borden die de protesteerders vasthielden, stond: ‘burqa queens’ en ‘no human is free, until we are all free’.
De protestactie heeft bij honderden mensen een gevoelige snaar geraakt. Voormalig Tweede Kamerlid Daniel van der Ree (VVD) doet de actie af als ‘bizar’. ,,Op naar de 0 zetels op deze manier (wat ik de PvdA niet gun)’’, laat hij weten op Twitter.
Maar ook binnen de PvdA klinkt kritiek op de eenmansactie. ,,Iedereen moet maar doen wat ie wil. Maar verstandig vind ik het niet om zo te provoceren’’, stelt Jaap Stalenburg, namens de PvdA lid van de Provinciale Staten in Friesland. Hij benadrukt dat het absoluut geen officieel statement van de landelijke fractie betreft. ,,De afdeling Amsterdam is niet de PvdA gelukkig, een af en toe wat recalcitrante afdeling.’’
| Ons raadslid Hendrik Jan Biemond was gisteren de gele burqa queen: “Voor de PvdA Amsterdam betekent vrijheid dat je mag zijn wie je bent en dus ook mag dragen wat je wilt.” #Pride2019
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklic Yücel heeft geen goed woord over voor de actie. ,,Mijn PvdA strijdt altijd voor de vrijheid en gelijkwaardigheid van vrouwen, en niet voor de onvrijheid en ongelijkwaardigheid van vrouwen’’, zegt ze op Twitter.
Ook bij Jan-Bert Vroege, raadslid bij D66 in Amsterdam, laat de protestactie de wenkbrauwen fronzen. Hij stelt dat de PvdA er juist mede voor heeft gezorgd dat er in Nederland een boerkaverbod is gekomen.
Hendrik Jan Biemond, zelf homoseksueel, laat in een schriftelijke reactie weten dat hij zelf ‘niets’ heeft met de boerka. ,,Maar ik ben nog meer tegen het boerkaverbod. Ik wil dat mensen de vrijheid hebben om aan te doen wat ze willen. Of is dat te moeilijk?” Op Twitter legde zijn fractie kort de bedoeling van de actie uit. ,,Voor de PvdA Amsterdam betekent vrijheid dat je mag zijn wie je bent, en dus ook mag dragen wat je wilt.’’
De foto heeft bijna duizend reacties opgeleverd, waarvan het overgrote deel overduidelijk negatief is. ,,Ik blijf moeite hebben met hieraan de term vrijheid verbinden’, laat AD-columniste Saskia Noort bijvoorbeeld nog weten.’’
MSN 04.08.2019 Het Amsterdamse PvdA-raadslid Hendrik Jan Biemond heeft zich tijdens de Canal Parade in Amsterdam gehuld in een gele boerka. Volgens de sociaaldemocraat, tevens oud-officier van justitie en momenteel advocaat bij het chique advocatenkantoor Allen & Overy, is het een protestactie.
De actie van de PvdA’er roept de nodige weerstand op. Biemond laat aan De Telegraaf weten dat hij „in een land wil wonen waar je én als drag queen vrij over straat kan, én als je een boerka draagt. Het was een protest aan de kant. Met mensen uit de lgbt-community, waaronder ikzelf. Dus homo’s in de bres voor moslima’s.”
Volgens Biemond heeft hij zelf ’niks’ met de boerka. „Maar ik ben nog meer tegen het boerka verbod. Ik wil dat mensen de vrijheid hebben om aan te doen wat ze willen. Of is dat te moeilijk?”
| Ons raadslid Hendrik Jan Biemond was gisteren de gele burqa queen: “Voor de PvdA Amsterdam betekent vrijheid dat je mag zijn wie je bent en dus ook mag dragen wat je wilt.” #Pride2019
Voormalig VVD-Kamerlid Daniel van der Ree vindt de actie ’bizar’, zo reageert hij op Twitter. „Op naar de 0 zetels op deze manier (wat ik de PvdA niet gun).” Ook Forum voor Democratie-fractievoorzitter Annabel Nanninga spreekt zich tegen de actie uit. Maar ook vanuit eigen geleden klinkt kritiek.
De Friese PvdA’er Jaap Stalenburg schrijft op het medium: „Iedereen moet maar doen wat ie wil. Maar verstandig vind ik het niet om zo te provoceren.”
AD 04.08.2019 Een draagster van een niqab heeft vanmiddag excuses aangeboden gekregen van de gemeente Nijmegen. De vrouw was met een niqaab in de bekende Nijmeegse speeltuin De Leemkuil.
Vervolgens ontstond er discussie over het al dan niet toestaan van de vrouw met het verhullende kledingstuk. Uit overleg met de politie bleek uiteindelijk dat het boerkaverbod niet geldt voor een speeltuin.
Vanmiddag ontstond in de Leemkuil discussie over het al dan niet toestaan van een mevrouw in niqaab. Overleg met de politie leerde dat het ‘boerkaverbod’ niet geldt voor een speeltuin. De gemeente bood de mevrouw excuses aan voor het misverstand.
Vanwege het misverstand heeft de vrouw excuses aangeboden gekregen. Volgens de nieuwe wet, die afgelopen donderdag is ingegaan, mag in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen geen gezichtsbedekkende kleding gedragen
MSN 04.08.2019 Een nikabdragende vrouw is in Nijmegen geweigerd bij een speeltuin. De politie en de gemeente moesten er aan te pas komen om duidelijk te krijgen dat speeltuin De Leemkuil géén overheidsgebouw is en dat de vrouw dus gewoon naar binnen mocht.
De gemeente laat aan RTL Nieuws weten dat er bij het personeel verwarring was ontstaan, omdat De Leemkuil een gemeentelijke speeltuin is. “Na consultatie met de politie, een excuus en een vrijkaartje mocht de vrouw toch naar binnen.” Het verbod op gezichtsbedekkende kleding in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen is afgelopen week ingegaan.
Geen klachten
Het incident werd gemeld bij Meld Islamofobie. Zij schrijven op Facebook dat de vrouw met haar schoonzus, nicht, zes kleine kinderen en een baby kaartjes kochten voor speeltuin De Leemkuil. Geen van de andere bezoekers zou geklaagd hebben.
De organisatie schrijft als reactie dat ‘de politie een steek heeft laten vallen’. “Zij hadden aan de telefoon al kunnen aangeven dat speeltuin de Leemkuil geen overheidsgebouw is en dat het verbod daar niet onder valt. In plaats van ernaartoe te gaan alsof het personeel een punt heeft.”
RO 01.08.2019 De wet ‘Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding’, in de volksmond boerka- of nikabverbod genoemd, gaat vandaag in. Vanaf nu is het niet toegestaan om in het onderwijs, overheidsinstellingen, de zorg en het openbaar vervoer gezichtsbedekkende kleding te dragen.
Vanaf 1 augustus 2019 is het voor iedereen verboden gezichtsbedekkende kleding te dragen in de tram, bus, metro en trein en in en rondom gebouwen van het onderwijs, de zorg en de overheid. Op deze locaties is het voor de sociale veiligheid en dienstverlening belangrijk dat iedereen elkaar kan herkennen en aankijken. Het is daarom niet toegestaan om kleding te dragen die het gezicht onherkenbaar maakt, zoals een integraalhelm, bivakmuts of boerka.
Iemand met gezichtsbedekkende kleding kan in het openbaar vervoer en in een gebouw van het onderwijs, de zorg en de overheid op het verbod gewezen worden door een medewerker van de locatie. De medewerker kan de betrokkene vragen om de gezichtsbedekkende kleding af te doen of anders de locatie te verlaten. Als de betrokkene dit niet doet kan de politie worden ingeschakeld en riskeert diegene een boete.
Het verbod geldt niet voor kleding die nodig is ter bescherming van het lichaam bij bijvoorbeeld de uitoefening van een beroep of een sport. Het verbod geldt ook niet voor cliënten, patiënten of hun bezoekers in woonruimtes van zorginstellingen waar mensen voor langere tijd verblijven. Tot slot geldt het verbod ook niet voor kleding die passend is bij feestelijke en culturele activiteiten.
Trouw 01.08.2019 Vanaf 1 augustus 2019 is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer het openbaar vervoer en ziekenhuizen. De wet is in de volksmond beter bekend als het ‘boerkaverbod’. Vier vragen over de nieuwe situatie.
Wat houdt het verbod in?
Vanaf vandaag gaat de ‘Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding’ in. Daarmee wordt het dragen van een masker, integraalhelm, bivakmuts, nikab of boerka verboden in zorg- en onderwijsinstellingen, overheidsgebouwen en het openbaar vervoer. Volgens de overheid omdat men elkaar op die plekken moet kunnen aankijken en herkennen. Volgens critici van de wet is het een manier om de godsdienstvrijheid van moslims in te perken.
Er zijn uitzonderingen. Een lasser mag bijvoorbeeld wel zijn lasmasker gebruiken, een chirurg een mondkapje. Ook maskers voor feesten en partijen zijn geen probleem, net als sluiers voor bruiloften. In zorginstellingen waar mensen wonen, geldt de wet niet in privéruimten van bewoners. Voor een gemeenschappelijke ruimte als een huiskamer mag de instelling zelf beslissen wat wel en niet is toegestaan.
Hoeveel Nederlandse vrouwen dragen een boerka of nikab?
Het precieze aantal is onmogelijk te achterhalen, maar het is een kleine groep. Toen de overheid in 2006 aan deskundigen vroeg naar hun mening over een verbod op nikabs en boerka’s, schatten die dat er in Nederland vijftig tot honderd vrouwen zijn die regelmatig een nikab dragen.
Datzelfde jaar werd ook een getal van twee- tot vierhonderd genoemd. In 2009 kwam UvA-hoogleraar Annelies Moors tot een schatting van rond de honderd vrouwen die regelmatig een gezichtssluier dragen en niet meer dan vierhonderd die dat af en toe doen.
Deze vrouwen dragen vrijwel zonder uitzondering een nikab. Hoewel het verbod in de volksmond is omgedoopt tot ‘boerkaverbod’, wordt dat kledingstuk in Nederland vrijwel niet gedragen. Bij vrouwen die een nikab dragen zijn alleen de ogen zichtbaar, een boerka bedekt het gehele gezicht. Over de ogen zit een netje.
Beeld Louman & Friso
Wat gebeurt er als de vrouwen toch met gezichtsbedekkende kleding de bus instappen of een schoolplein oplopen?
In eerste instantie moet een medewerker van een instelling of de chauffeur van de bus iemand aanspreken op diens kleding en de mogelijkheid geven het gebouw of voertuig te verlaten of de gezichtsbedekkende sluier af te doen. Weigert die, dan kan de politie worden ingeschakeld en volgt een waarschuwing of een boete van tussen de 150 en 415 euro. Maar verschillende organisaties hebben al laten weten dat handhaving geen prioriteit heeft.
Het openbaar vervoer heeft geen zin in gedoe en vertragingen en laat het aan medewerkers zelf of ze wel of niet willen handhaven. Ziekenhuizen willen voorkomen dat mensen zorg mijden en de politie twitterde dat er voor nikabdraagsters die aangifte willen doen een aparte ruimte beschikbaar is waar ze door een vrouwelijke medewerker worden geholpen. Grote gemeenten hebben eerder gezegd dat handhaving van dit verbod geen prioriteit heeft.
Ook op andere plekken lijkt er weinig te veranderen omdat er al een verbod geldt. In verschillende onderwijsinstellingen, waaronder de islamitische middelbare school Avicenna College in Rotterdam, staat een verbod op gezichtsbedekkende kleding al jaren in de huisregels.
Wie toch een boete krijgt, kan terecht bij de islamitisch geïnspireerde partij Nida in Rotterdam. Die wil de boetes betalen voor nikab-draagsters en heeft een rekeningnummer geopend waarop mensen geld kunnen storten. Ook de Franse ondernemer en activist Rachid Nekkaz heeft aangekondigd boetes van Nederlandse vrouwen te willen betalen.
Verandert er dus niets?
De vrees bestaat dat burgers het heft in eigen hand nemen als zij vrouwen zien met een nikab. Gisteren was er veel kritiek op het Algemeen Dagblad, dat schreef dat burgers een burgerarrest kunnen uitvoeren als zij iemand zien met een sluier.
Desnoods door diegene tegen de grond te werken. Een oproep tot geweld, oordeelden meerdere twitterraars, onder wie de Leidse hoogleraar Leo Lucassen en assistent-professor Sinan Çankay van de VU. Een bericht in de facebookgroep ‘Eigen volk eerst’ met de tekst ‘Yes! Allemaal op jacht!! #DELEN #maakergebruikvan!’ hielp wat dat betreft niet.
Hoofdredacteur Hans Nijenhuis reageerde door te zeggen dat de tekst geen oproep is iemand tegen de grond te werken, maar een uitleg van de wet. Er was tijdelijk wat verwarring over, maar de politie twitterde later op de dag dat een burgerarrest inderdaad mogelijk is.
De Raad van State was eerder al kritisch omdat de wet de godsdienstvrijheid inperkt, terwijl daar geen goede reden voor is. Andere tegenstanders vrezen dat het de nikab-draagsters juist bewegingsvrijheid ontneemt in plaats van dat het ze vrijheid verschaft, zoals voorstanders zeggen.
Amnesty International oordeelde gisteren dat het verbod in strijd is met de mensenrechten en benadrukt dat vrouwen zelf moeten kunnen kiezen wat zij dragen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens denkt daar anders over. Het Hof oordeelde in 2014 dat het boerkaverbod niet in strijd is met de Europese conventie voor mensenrechten.
Andere Europese landen gingen Nederland voor
Verschillende Europese landen hebben een geheel of gedeeltelijk verbod op gezichtssluiers. Frankrijk voerde in 2011 als eerste land in Europa een verbod in op gezichtsbedekkende kleding in de gehele openbare ruimte, dus ook op straat.
Ook in België, Bulgarije, Oostenrijk en Denemarken mogen nikabs en boerka’s niet gedragen worden in het openbaar. In Zwitserland is het dragen van gezichtssluiers verboden in het kanton Ticino en in Duitsland en Spanje geldt een gedeeltelijk verbod.
In België leidde het verbod in 2012 tot rellen in de Brusselse wijk Molenbeek, nadat een vrouw met een nikab weigerde zich bekend te maken aan de politie en Sharia4Belgium mensen opriep naar Molenbeek te komen om haar te verdedigen.
#Boerkabuddies
Nikabdraagsters die vandaag niet naar buiten durven omdat ze bang zijn aangevallen of uitgescholden te worden door burgers, konden gisteren via de #boerkabuddies op Twitter in contact komen met mensen die met hen de straat op willen.
Die hashtag kwam op gang na een berichtje van een vrouw (@SafaTweets) die zei nikabdraagsters te willen vergezellen, mede ingegeven door het AD die aan lezers uitlegde hoe ze een burgerarrest kunnen uitvoeren ‘door iemand bijvoorbeeld tegen de grond te houden’. Al snel werd haar idee, vergezeld van de hashtag, op grote schaal gedeeld. Van Friesland tot Zuid-Limburg gaven mannen en vrouwen aan te willen helpen. Of er al een match is gemaakt, was gisteren nog niet duidelijk.
Lees ook: Spinoza helpt Halsema een handje in het boerka-debat
Het boerkaverbod geldt ook in Amsterdam, maar volgens burgemeester Halsema zal niemand op een sluier worden aangesproken.
Beetje dom van Femke, zo’n gevaarlijk precedent van burgemeesterlijke ongehoorzaamheid
Reuring in het Koninkrijk aan Zee! De Nederlandse rechtsstaat wordt straks alleen maar een vage herinnering, omdat een putsch aanstaande is. En nee, de complotteurs die de staatsgreep voorbereiden worden deze keer niet in de rechtse kringen van het nederpopulisme gezocht: de coup komt van links!
AD 01.08.2019 Sinds vandaag is het officieel verboden om gezichtsbedekkende kleding te dragen in openbare gebouwen. Dit volgens de Wet Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding.
Niet iedereen kan zich in dit verbod vinden. Zo gingen in de Haagse Schilderswijk tegenstanders van de nieuwe wet de straat op. In boerka’s en nikabs deelden zij flyers uit.
MSN 01.08.2019 Woensdagmiddag bekroop Safa een naar gevoel. Ze zag Geert Wilders op Twitter ‘zijn achterban mobiliseren om burgerarresten uit te voeren op vrouwen die gesluierd over straat gaan’, vertelt ze aan RTL Nieuws. “Mensen die letterlijk aftelden tot ze konden gaan jagen op gesluierde vrouwen.”
Het begon met een artikel van Algemeen Dagblad over het zogenaamde ‘boerkaverbod‘. Eén passage uit het stuk viel Safa direct op: “Wat mag ik zelf doen als ik iemand met een boerka zie?”, stond er. “Deze vraag riep bij mij direct afschuw en weerstand op. Er werd uitgebreid beschreven hoe je een burgerarrest uitvoert en wat je kan doen.”
Fantasieën over geweld
Op sociale media dromden mensen onder bijvoorbeeld de berichten van Wilders en AD samen. Sommigen staken niet onder stoelen of banken dat ze niet konden wachten voor ze op moslimvrouwen konden gaan ‘jagen‘, terwijl anderen fantasieën over geweld en mensen in brand steken deelden.
Safa draagt zelf een hijaab: hoofdbedekking waarbij het gezicht zichtbaar is. Ze vroeg zich na de berichten af wat ze zelf zou willen als ze een niqaab zou dragen. “Het eerste wat in mij opkwam was veilig over straat kunnen”, zegt ze. “Ik zag iemand op Twitter een oproep doen aan niqaabi’s dat ze in Rotterdam op haar steun kunnen rekenen, ze was bereid deze vrouwen een veiliger gevoel te geven door hen te vergezellen.”
‘Laat het mij weten’
Ze deed vervolgens zelf ook een oproep aan vrouwen die een niqaab dragen. “Ben je niqaabdraagster en vrees je voor aanvallen van derden wanneer je buitenshuis een afspraak hebt of om een andere reden buiten moet zijn? Laat het mij weten. Ik kom je graag vergezellen. En misschien zijn meer twitteraars bereid dit te doen”, schreef ze op Twitter.
#boerkabuddies
Al heel snel bleek dat inderdaad het geval. “Spontaan begonnen mensen zich aan te bieden als iemand die niqaabi’s wil vergezellen wanneer zij zich onveilig voelen.” Iemand anders stelde de hashtag #boerkabuddies voor en Safa had weer het idee om locaties toe te voegen. “Zodat het voor de niqaabdraagsters duidelijker is, bij wie ze moeten zijn mocht het nodig zijn.”
Amper 24 uur later zijn er meer mensen om de niqaabi’s te vergezellen dan dat er daadwerkelijk niqaabi’s zíjn. Safa moet er om lachen. Ze heeft het niet precies bijgehouden, maar ze denkt dat er duizend of meer reacties binnen zijn gekomen. En dat terwijl er maar zo’n 300 vrouwen in Nederland zijn die er eentje dragen. “Van niqaabi’s heb ik een aantal privéberichten ontvangen dat ze de steun hartverwarmend vinden.”
Individuele vrijheid
Wat al die reacties volgens Safa laten zien, ‘is dat gelukkig veel mensen begrijpen wat echte vrijheid betekent, ondanks deze nieuwe wet’. “Dat zij zich willen inzetten voor de veiligheid van vrouwen en voor hun individuele vrijheid én keuzevrijheid. Iedereen die zegt voor vrijheid te staan zou zich tegen het verplicht dragen én het verplicht níet dragen van de niqaab moeten uitspreken.”
Natuurlijk zijn er ook negatieve reacties op de #boerkabuddies. Daar is Safa erg duidelijk over. “Die mensen zijn vaak extreemrechts of VVD’ers met een weinig liberaal gedachtegoed wanneer het over moslims gaat. Wat ik tegen hen zou willen zeggen is: wees niet selectief en als je je werkelijk zorgen maakt om de vermeende onderdrukking van islamitische vrouwen, dan pak je ze dus dubbel, door ze ook nog eens te beboeten en ‘tegen de grond te werken’.”
Lastiggevallen en geïntimideerd
Het verbod staat haaks op onze vrije samenleving, vertelt Safa. “Het is juist onveiliger geworden nu burgers tegen elkaar opgezet worden door politiek en de pers.” Haar grootste vrees is dan ook dat moslimvrouwen nog meer lastiggevallen en geïntimideerd zullen worden. En dat de grondrechten van moslims steeds verder ingeperkt zullen worden.
“Vandaag riep Wilders op Twitter op om de hoofddoek volledig te verbannen“, vertelt ze. “Ik vrees dat het precies dezelfde kant op zal gaan. Dat we nu nog een beetje schouderophalend en lacherig doen over zijn ideeën, maar over een paar jaar lopen we weer achter de feiten aan en worden er weer grondrechten van moslims geschonden.”
‘Meest zelfbewuste moslima’s die ik ken’
Ze vertelt dat mensen er vaak vanuit gaan dat Nederlandse niqaabdraagsters willoze dames zijn, die onderdrukt worden door hun mannen of ouders. Volgens haar wordt dat vaak beweerd door mensen die hen niet kennen of nog nooit gesproken hebben. Haar ervaring is namelijk heel anders: “Het zijn de meest zelfbewuste moslima’s die ik ken. Geen uitzondering. Zij weten precies waar ze voor staan en waarom ze voor de niqaab kozen.”
De vrouwen krijgen volgens haar met veel onbegrip te maken, zowel van niet-moslims als van moslims. “Ze krijgen met veel haat, negatieve aandacht en discriminatie te maken. Je moet sterk in je schoenen staan, wil je de niqaab dúrven dragen in een land als Nederland. Ik draag een hijaab en merk al veel van de negativiteit zodra het nieuws over moslims gaat, laat staan zij.”
Positieve draai
Het gaat Safa er vooral om dat vrouwen die zich onveilig voelen, weten dat er mensen zijn die ze steunen. “En dat ze hen kunnen vinden onder de hashtag #boerkabuddie, daarop kunnen selecteren op hun regio en contact kunnen leggen met die persoon. Dat kan direct lijkt mij, het hoeft niet via mij te gaan.”
En: ze wil er een positievere draai aan geven. “Als dat kan”, zegt ze. “Ik heb namelijk onwijs veel positieve reacties en steunbetuigingen ontvangen van ándere minderheden, zoals van mensen uit de LHBTQIAP+-gemeenschap en de joodse gemeenschap. Heel betekenisvol.”
NOS 01.08.2019 PVV, VVD en CDA vinden dat het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding, zoals bivakmutsen en boerka’s, moet worden gehandhaafd. Na een jarenlange discussie is het zogenoemde boerkaverbod in overheidsgebouwen, het openbaar vervoer, het onderwijs en de zorg van kracht geworden.
En dat betekent dat er daadwerkelijk iets moet worden gedaan als iemand zich daar niet aan houdt, vindt bijvoorbeeld PVV-leider Wilders. “Als de politie het niet doet, als de ziekenhuizen het niet doen, dan mogen burgers het zelf gaan doen.”
Wilders is er geen voorstander van dat burgers zelf optreden, als er iemand met een boerka de tram binnenstapt. Hij vindt dat de politie in eerste instantie aan zet is. “Maar als die niks doet en de trambestuurder ook niet, dan snap ik het wel. Illegaal is het niet.
Ik roep niet op om het te doen. Ik zeg alleen maar dat ik wel zou begrijpen als mensen zeggen: dan doen we het zelf. Dat mag volgens de wet, het moet op heterdaad zijn”, zei hij vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal.
Wilders is op vakantie. Via Skype toonde hij zich opgetogen over de invoering van het boerkaverbod:
Veel instanties laten weten dat ze moeite hebben met het verbod. Een arts van de spoedeisende hulp van het Diakonessenhuis in Utrecht zei vanmorgen op de radio dat “mensen in medische nood altijd welkom zijn”, ook al dragen ze een boerka. Volgens hem gaat het maar om een klein groepje, in zijn ziekenhuis zo’n vijf vrouwen per jaar.
Bestuurder Peters van OV NL heeft buschauffeurs de instructie gegeven dat ze altijd een eigen afweging moeten maken. “Ze kunnen iemand erop aanspreken als zij in de bus stappen met een bivakmuts of een boerka. Maar ze moeten altijd de afweging maken of dat tot escalatie leidt. Moeten ze de bus stilzetten en wachten tot de politie komt?
Want wij zeggen: het vervoer moet doorgaan en de politie zegt helaas dat dit niet de hoogste prioriteit heeft, dus het kan wel een half uur duren voordat ze er zijn. Onze buschauffeurs hebben geen bevoegdheid om iemand uit de bus te zetten of een boete te geven of iets dergelijks. Dat kan alleen de politie. Dus ze kunnen ook denken van: ik zeg niets.”
Overleg met de politie
VVD-Kamerlid Wiersma vindt dat niet goed. “Dit is een discussie die er helemaal niet hoort te zijn. De instructies moeten glashelder zijn. Het dragen van gezichtsbedekkende kleding is verboden in overheidsgebouwen, in de zorg, in het onderwijs. Bij overtreding wordt iemand verzocht het gezicht te tonen of te vertrekken. De chauffeur moet dat ook doen.
Maar ik snap wel dat die naar zijn gevoel iets in de maag gesplitst krijgt.” Hij vindt daarom dat de minister moet overleggen met de politie en dat er een nieuwe en betere instructie moet komen voor gemeentes en mensen die de wet in de praktijk moeten uitvoeren.
CDA-Kamerlid Van der Molen zei gisteren in EenVandaag ook al dat het “kwalijk” is als er niet wordt opgetreden tegen overtredingen. “Je kunt een wet maar een keer goed invoeren en dat is nu.” Hij vindt dat de politie duidelijk moet maken dat ze snel komen bij een overtreding van het verbod, zodat personeel in het ov en in ziekenhuizen weten dat ze gesteund worden. “Dat de politie zegt dat ze het geen prioriteit geven, vind ik niet kunnen.”
Telegraaf 01.08.2019 Nu Nederland een gedeeltelijk boerkaverbod heeft wil PVV-leider Geert Wilders nog een stap verder. Hij pleit nu voor de invoering van een hoofddoekverbod.
Wilders kondigde donderdag via Twitter aan dat zijn partij zich nu hard wil maken voor het verbieden van andere verhullende kleding: „Nu het boerkaverbod is ingevoerd kunnen we ons gaan inzetten voor de volgende stap: een hoofddoekverbod in NL.”
De hoofddoek mag in ons land bij sommige (overheids)functies al niet gedragen worden. Zo is het dragen van een hoofddoek bij het politie-uniform niet toegestaan. In Oostenrijk heeft het parlement dit jaar besloten om de hoofddoeken bij meisjes op de basisschool te verbieden en in Denemarken waar ook de boerka op straat niet mag is er een debat gaande over een hoofddoekjesverbod.
In Nederland is de boerka vanaf vandaag alleen niet meer toegestaan in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en bij overheidsinstellingen. Op straat mag het gezichtsbedekkende gewaad nog wel gedragen worden.
MSN 01.08.2019 Nu Nederland een gedeeltelijk boerkaverbod heeft wil PVV-leider Geert Wilders nog een stap verder. Hij pleit nu voor de invoering van een hoofddoekverbod.
Wilders kondigde donderdag via Twitter aan dat zijn partij zich nu hard wil maken voor het verbieden van andere verhullende kleding: „Nu het boerkaverbod is ingevoerd kunnen we ons gaan inzetten voor de volgende stap: een hoofddoekverbod in NL.”
De hoofddoek mag in ons land bij sommige (overheids)functies al niet gedragen worden. Zo is het dragen van een hoofddoek bij het politie-uniform niet toegestaan. In Oostenrijk heeft het parlement dit jaar besloten om de hoofddoeken bij meisjes op de basisschool te verbieden en in Denemarken waar ook de boerka op straat niet mag is er een debat gaande over een hoofddoekjesverbod.
In Nederland is de boerka vanaf vandaag alleen niet meer toegestaan in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en bij overheidsinstellingen. Op straat mag het gezichtsbedekkende gewaad nog wel gedragen worden.
Den HaagFM 01.08.2019 Raadslid Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij (HSP) vindt het boerkaverbod dat donderdag is ingegaan getuigen van islamofobie en de vrijheid van geloofsuiting beperken. “De grote hoeveelheid haat die ik op internet lees over mensen met gezichtsbedekkende kleding is beangstigend”, vertelt Faïd op Den Haag FM.
Het raadslid vindt dat de nieuwe wet die gezichtsbedekkende kleding verbiedt op openbare plekken een directe aanval op islamitische vrouwen. “De wet verbiedt ook het dragen van bijvoorbeeld een bivakmuts of een integraalhelm op deze plekken. Maar hoe vaak gebeurt dat nou, vergeleken met het dragen van een boerka”.
De opmerkingen die Faïd leest op het internet duiden er voor haar op dat veel mensen niet begrijpen wat de wet inhoudt en leiden tot veel haat. “Ik hoorde van een vrouw die al 45 jaar in Nederland woont en een hoofddoek draagt. Zij werd aangesproken op haar hoofdbedekking en haar werd verteld dat het vanaf augustus niet meer mag. Daar gaat deze wet helemaal niet over”, vertelt een ontdane Faïd.
#boerkabuddies
Een moslima is via het Twitteraccount ‘Safa Tweets’ de hashtag #boerkabuddies begonnen. Vrouwen die een nikab of boerka dragen en zich onveilig voelen kunnen om hulp vragen via deze hashtag. Mensen die bescherming willen bieden kunnen zich zo ook vindbaar te maken voor de vrouwen. Het raadslid heeft zich hiervoor aangemeld. “Ik ben niet bang aangelegd kan er niet tegen als angst en haat de vrouwen dwingen om niet over straat te durven.”
OmroepWest 01.08.2019 Het houdt de gemoederen flink bezig: het nieuwe ‘boerkaverbod’. Vanaf donderdag is het officieel verboden om gezichtsbedekkende kleding te dragen in openbare gebouwen. Wie dit wel doet, riskeert een boete van 150 euro. Op Twitter volgde via de hashtag #boerkabuddies een oproep om je aan te melden om vrouwen die een boerka dragen en niet meer veilig over straat durven, te begeleiden.
Veel mensen door het hele land geven gehoor aan die oproep. Ook in onze regio melden mensen zich om boerka-dragende vrouwen te begeleiden. Een vrouw uit Leiden, die anoniem wil blijven, meldde zich aan omdat er volgens haar na berichtgeving over het boerkaverbod oproepen kwamen tot een boerkajacht. ‘Daardoor durven die vrouwen niet eens meer over straat, terwijl het verbod alleen geldt in openbare gebouwen. Dat moeten we niet goed vinden.’
Zelf is de Leidse vrouw niet religieus. ‘Laat ik voorop stellen dat ik geen voorstander ben van het dragen van gezichtsbedekkende kleding, maar ik ben zeker geen voorstander van strafrechtelijke vrijheidsbeperking. Iedereen moet kunnen dragen wat hij of zij wil.’ Ze weet niet of haar aanmelding ook echt leidt tot begeleiding. ‘Ik zie zelden iemand met een boerka in Leiden, maar als het belletje komt, dan ga ik helpen.’
Eigen rechter spelen
Dat er angst leeft onder de boerka-dragende vrouwen, blijkt wel uit een gesprek met Emara (niet haar echte naam) die zelf een boerka draagt. ‘We worden al lange tijd fysiek en mentaal bedreigd’, vertelt ze. ‘Maar deze wet geeft mensen het idee dat ze eigen rechtertje kunnen gaan spelen. Het gevoel van onveiligheid wordt daardoor alleen maar groter.’
Ze is dan ook blij met de oproep tot ‘boerkabuddies’, vooral omdat ze woensdag nog de vraag kreeg van een ‘zuster’ of mensen haar bij kunnen staan bij het doen van de dagelijkse boodschappen. ‘Zij is een alleenstaande moeder met een kindje van 1 jaar oud en ze is al meerdere keren bedreigd en aangevallen in een supermarkt. Ze is toen huilend naar huis gegaan en durft niet meer alleen naar de winkel. Het boerkaverbod maakt dit alleen maar erger. De boerkabuddy is een goed idee voor zusters die in deze situatie zitten.’
‘Iedereen moet veilig over straat kunnen’
Ook Judith Honig uit Den Haag meldde zich aan. Zij was in 2018 kandidaat voor de SP in Den Haag. Zelf is ze niet religieus en geen voorstander van religieuze uitingen, maar is wel van mening dat mensen mogen dragen wat zij zelf willen.
‘Mij lijkt een boerka onhandig, maar ik wil niet aan een ander opleggen wat zij moeten dragen,’ vertelt de Hagenaar die ook aangemeld is als abortusbuddy. ‘Berichtgeving over het boerkaverbod leidde tot oproepen voor burgerarresten en geweld.
Ik wil dat iedereen veilig over straat, naar het ziekenhuis of in het OV, kan. Dat is de reden dat ik mij aanbied om met vrouwen mee te gaan die zich niet veilig voelen door dit soort bedreigingen.’
Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij meldde zich ook aan als boerkabuddy. ‘Het is een goed idee om solidariteit te tonen als ze niet over straat durven. Ik vind het belangrijk dat vrouwen over hun eigen lichaam gaan en zelf beslissen wat ze wel of niet aantrekken,’ zegt ze tegen mediapartner Den Haag FM.
Daarbij komt de vraag op of een boerka onderdrukking juist niet veroorzaakt. ‘Alles wat gedwongen is, ben ik op tegen. Waar het mij in principe om gaat is dat vrouwen zelf moeten beslissen hoe ze er bij lopen. Er komt zoveel haat naar buiten door het boerkaverbod. Ik ben echt niet bang aangelegd, maar ik raakte zelfs van slag van alle haat.’ Zodoende vond Faïd het belangrijk gehoor te geven aan de buddy-oproep.
Een boerka als onderdrukking?
Ook veel mensen op social media zeggen dat een boerka onderdrukking van de vrouw juist veroorzaakt. ‘Dat ontken ik niet,’ zegt de Leidse boerkabuddy. ‘Maar dit verbod lost dat niet op. Je zou dan eerder de mannen moeten beboeten die vrouwen dwingen bepaalde kleding te dragen.’ Emara ontkent dat wel. ‘Juist door dit verbod worden we onderdrukt. We waren vrij om te dragen wat we wilden, de keuze was aan ons als vrouw zelf en nu worden we juist beperkt in die keuze.’
Als je de reacties onder de oproep tot boerkabuddies bekijkt, kun je concluderen dat lang niet iedereen blij is met de oproep voor boerkabuddies. ‘Ga je ook vrouwen begeleiden die binnen worden gehouden omdat ze geen boerka dragen?
Ga je ook homo’s begeleiden die lastig gevallen worden omdat ze hand in hand lopen?’, vraagt een vrouw zich af. ‘Komen die boerkabuddies ook onze ouderen helpen bij het boodschappen doen. Daar is een nog grotere behoefte aan.
Onze ouderen hebben er niet voor gekozen namelijk,’ stelt een man. ‘Als de dag komt dat vrouwen in hun bikini door Teheran mogen lopen, word ik ook lid van de boerkabuddies. Tot die tijd: leve het boerkaverbod!’
‘Hype gaat ook weer voorbij’
Emara denkt dat de enorme aandacht voor de boerka wel weer overwaait. ‘Vandaag is iedereen er erg actief mee bezig, maar dat zie je vaker als er iets nieuws is. Ik denk niet dat die aandacht zo blijft.’ Ze weet dus ook niet of de boerkabuddies die zich vandaag aangemeld hebben, ook in de toekomst daadwerkelijk willen helpen. ‘Dat is te hopen, maar het is een hype en dat gaat ook weer voorbij.’ Ze denkt echter niet dat het onveiligheidsgevoel veel minder gaat worden. ‘We voelden ons al vaker onveilig vóór het verbod.’
Inmiddels zijn er – vermoedelijk – al meer boerkabuddies aangemeld dan dat er mensen zijn die een boerka dragen. Precieze cijfers daarover zijn er niet. Maar in discussies van de afgelopen jaren kwam vaak naar voren dat zo’n 150 vrouwen in Nederland dagelijks een boerka dragen. Daarnaast zijn er nog honderden vrouwen die af en toe een boerka dragen. Ook Emara weet het exacte aantal niet. ‘Er wordt gezegd rond de 200, maar ik ken in mijn omgeving veel boerka-dragende vrouwen en het zijn er wel meer dan dat.’
Namen en gegevens van de bronnen die anoniem willen blijven zijn bekend bij de redactie.
OmroepWest 01.08.2019 Het dragen van een boerka in openbare gebouwen is vanaf donderdag officieel verboden. Dat geldt ook voor andere gezichtsbedekkende kleding. Wie dit wel doet, riskeert een boete van 150 euro. Maar wat gaat er nu echt veranderen?
Sinds het plan is er al veel gedoe geweest over het boerkaverbod. Zo heeft de Haagse vervoerder HTM al laten weten dat het reizigers met gezichtsbedekkende kleding niet gaat weigeren. Hierbij wijzen ze op hun vervoersverplichting.
Ook ziekenhuizen geven aan dat zij niet direct de politie zullen bellen op het moment dat een vrouw in boerka het ziekenhuis binnenkomt.
Gemeentehuis Den Haag
Een woordvoerder van de gemeente Den Haag laat weten dat bezoekers van bijvoorbeeld het gemeentehuis gevraagd wordt de gezichtsbedekkende kleding af te doen. ‘Wij gaan de wet gewoon handhaven. Als iemand met bijvoorbeeld een integraalhelm binnenkomt, vragen we de helm af te doen zodat die persoon herkenbaar is.’
Mocht iemand met gezichtsbedekking niet aan het verzoek voldoen, dan mag de gemeente deze persoon verzoeken het pand te verlaten. Gaat iemand niet vrijwillig, dan kan de politie ingeschakeld worden die dan een boete uit kan schrijven.
Boete
De boete die op het dragen van gezichtsbedekkende kleding staat, bedraagt minimaal 150 euro. Het is natuurlijk de vraag hoe vaak er ook daadwerkelijk een boete uitgeschreven zal worden, aangezien het dragen van de gezichtsbedekkende kleding op straat niet is verboden en verschillende openbare instellingen al hebben aangegeven geen mensen op voorhand te weigeren.
Mocht iemand toch een boete krijgen vanwege een overtreding van het boerkaverbod, dan kunnen ze zich melden bij islampartij NIDA. Die partij heeft aangegeven de boetes te gaan betalen. ‘Dit gaat om grondwettelijke rechten en vrijheden die we consequent voor elkaar dienen te koesteren. Ons initiatief is zowel een helder statement naar de samenleving als een handreiking naar niqab-draagsters’, aldus fractievoorzitter Cemil Yilmaz.
VK 01.08.2019 Aan de invoering van het zogenoemde boerkaverbod ging een discussie van 16 jaar vooraf. En nog steeds is niet duidelijk of, hoe en door wie de wet zal worden gehandhaafd. Door niemand, denkt de een. Door de burger, vreest de ander.
Voor de meeste mensen in Nederland staat het boerkaverbod, dat vandaag van kracht wordt, niet voor een principe maar voor gedoe. En daar houden ze niet van. De modale moslim niet, die volgens arabist Jan Jaap de Ruiter ‘rustig zijn geloof wil kunnen belijden’.
En de functionarissen die met de handhaving van de ‘Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding’ zijn belast, houden misschien nog minder van gedoe. ‘Ze willen niet worden belaagd door medestanders van een in overtreding zijnde boerkadraagster’, denkt historicus James Kennedy – decaan van het University College in Utrecht en voorzitter van de commissie die de Canon van Nederland gaat herijken. ‘Ze willen niet dat hun tramrit in afwachting van de politie vertraging oploopt. Handhaving van het boerkaverbod staat met dat streven op gespannen voet.’
Het klinkt als een uiting van gemakzucht, maar de huivering om het boerkaverbod te handhaven kan niet uitsluitend daardoor worden verklaard, meent Kennedy. ‘Achter de aparte houding van de Nederlander tegenover de wet gaat meer schuil. Repressie wekt wantrouwen en scepsis. De onwil om een kwaal te bestrijden door vrijheden te beperken, is hier diepgeworteld. Een wet met dat oogmerk wordt vaak met allerlei voorbehouden omgeven. Uit liefde voor de vrijheid, en uit respect voor religieus pluralisme – al is dat respect wel tanende. Maar ook uit gemakzucht.’
Die houding klinkt door in de ontvangst van de boerkawet – getuige alleen al het feit dat die (anders dan in Frankrijk, België, Oostenrijk, Denemarken en Bulgarije) alleen geldt in openbare ruimten, maar niet op straat. In eerste instantie werd een verbod op gezichtssluiers van de hand gewezen als een ideetje van Geert Wilders, dat alleen vanwege zijn herkomst al niet serieus werd genomen. Vervolgens werden – heel Nederlands – praktische bezwaren geuit tegen zo’n wet: werd de inzet van zo’n zwaar middel wel gerechtvaardigd door het relatief kleine aantal boerka- en nikab-draagsters (dat al jaren op 200 à 400 wordt geschat)?
Was, met andere woorden, een marginaal verschijnsel al dat gedoe wel waard? Toen de wetgever uiteindelijk toch gevoelig bleek voor het argument dat gezichtsbedekking – in welke vorm dan ook – veel ongemak en praktische bezwaren oproept, ontstond discussie over de vraag of, hoe en door wie een boerkaverbod moest worden gehandhaafd. En die discussie is op dag 1 van het nieuwe regime nog volop gaande.
Beeld VK Graphics
Onwillige handhavers
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) heeft eerder al laten weten het aan de instellingen zelf over te laten of ze boerka- en nikab-draagsters de toegang ontzeggen. Maar de meeste ziekenhuizen hebben aangegeven daar niets voor te voelen omdat hun zorgplicht prevaleert boven de handhaving van een kledingvoorschrift.
Afgezien daarvan zou wetshandhaving een taak voor de politie zijn, en niet voor het ziekenhuispersoneel. De politie op haar beurt stelt in een tweet dat ‘controle op naleving van dit verbod bij de medewerkers (ligt) van de instelling waarvoor het verbod geldt. (…) Als hier geen gehoor aan wordt gegeven, kan de medewerker de hulp van politie inschakelen.’
Controle op naleving van dit verbod ligt bij de medewerkers van de instelling waar het verbod geldt en bij het personeel van het vervoersbedrijf. Als hier geen gehoor aan wordt gegeven kan de medewerker de hulp van politie inschakelen. 9 10:23 – 22 jul. 2019
‘Kan’: dat is ook de formulering die in de wet wordt gehanteerd. In de praktijk zal van die mogelijkheid, naar het zich laat aanzien, zelden gebruik worden gemaakt. Niet door ziekenhuizen, en evenmin in het openbaar vervoer. De vervoerbedrijven zullen zich in eerste instantie beperken tot registratie van het aantal overtredingen van het boerkaverbod.
Want handhaving is niet primair een taak voor de buschauffeur en de treinconducteur. ‘Stel dat op een bepaalde lijn gezichtsbedekkende kleding wordt gesignaleerd, dan kan daar een gerichte controle op plaats gaan vinden’, zei Pedro Peters – voorzitter van brancheorganisatie OVNL – tegenover het ANP. ‘Alles is gericht op de-escalatie en het ongehinderd laten rijden van treinen, bussen, trams en metro’s.’
Een groot gevoel van urgentie spreekt niet uit deze formulering. ‘Boerka’s zijn nooit een probleem geweest in het openbaar vervoer’, stelt Peters dan ook. En hij meent geen enkele reden te hebben om aan te nemen dat dit na donderdag wel het geval zal zijn. Daarin heeft hij mogelijk gelijk. Al was het maar omdat de politie – de enige instantie die bevoegd is om overtreders van het boerkaverbod te beboeten – heeft aangegeven de wet zelfs in eigen huis niet te willen naleven.
Draagsters van een nikab of boerka zullen vanaf vandaag naar een aparte ruimte worden gedirigeerd waar ze in het bijzijn van een, bij voorkeur, vrouwelijke agent hun sluier kunnen afleggen, of ze worden buiten het bureau geholpen. Want ‘daar zegt de wet niets over namelijk’, twitterde de Politie Nederland.
Daar is het ministerie van Binnenlandse Zaken het overigens niet mee eens. Dragers van een gezichtssluier zijn al in overtreding zodra ze een stap in een politiebureau hebben gezet, liet een woordvoerder optekenen in NRC Handelsblad. ‘Als een vrouw weigert gezichtsbedekking na binnenkomst af te doen, kan hoogstens de afspraak worden gemaakt haar telefonisch, digitaal of buiten het bureau te helpen.’
In De Telegraaf sprak Klaas Wilting, oud-woordvoerder van de Amsterdamse politie, zijn ergernis uit over de bereidheid van zijn voormalige werkgever om boerkadraagsters ter wille te zijn. ‘De politie moet zich niet in allerlei bochten wringen. Het boerkaverbod wordt niet voor niets in de wet opgenomen. De politie neemt hier echt een verkeerde afslag.’
Meer dan symboolpolitiek
Toch, zegt James Kennedy, is een gedeeltelijk boerkaverbod waarvan de naleving ook nog eens ongewis is voor Nederland geen klein bier. ‘Vroeger heeft de stad Amsterdam in tijden van oplopende spanning weleens een verbod op gezichtsbedekking uitgevaardigd. En het is ook voorgekomen dat geestelijke ambtsgewaden, of tenues die uiting gaven aan een bepaalde politieke gezindheid, zoals het uniform van de WA (de ‘weerafdeling’ van de NSB, red.) zijn verboden. Maar nu is er iets anders aan de hand. Nu betreft het verbod religieus geïnspireerde kleding die door gewone mensen wordt gedragen. Daarmee betreedt Nederland nieuw terrein. Daaraan doet de onwil om de wet te handhaven in principe niets af.’
‘In de islamitische wereld wordt dit meer opgepikt dan in seculier Nederland’, zegt arabist Jan Jaap de Ruiter, universitair docent bij Tilburg University. ‘In Nederland wordt badinerend over de wet gesproken als symboolpolitiek. Alsof we nu weer kunnen overgaan tot de orde van de dag. Maar zo makkelijk komen we er niet van af.
Want voor orthodoxe moslims is het boerkaverbod een voorbeeld van de repressie waaronder hun geloofsgenoten in de westerse wereld zouden lijden. In dat verhaal ontbreekt de kanttekening dat van de handhaving geen werk zal worden gemaakt, want die nuance komt de orthodoxen niet van pas. Wij kunnen dan wel zeggen dat de boerkawet in de praktijk niets voorstelt, voor veel moslims ligt dat anders.
Voor hen is het verbod kenmerkend voor de onverenigbaarheid van de door God gegeven sharia en de democratische rechtsstaat van menselijke makelij. Fundamentalistische moslims zouden dus eigenlijk blij moeten zijn met het verbod. Zij zouden toch niet willen dat een seculier land met een door mensen gecreëerde democratie een religieuze gewoonte sanctioneert die van God gegeven is.’
Als ze al blij zouden zijn, wordt dat in elk geval niet geuit. In orthodoxe kringen wordt de ‘kruistocht’ tegen boerkadraagsters vergeleken met de Holocaust. Jihadprediker Abdul-Jabbar van de Ven roept islamitische vrouwen op het boerkaverbod te negeren. Verschillende islamitische organisaties, waaronder de in de Rotterdamse gemeenteraad vertegenwoordigde partij Nida, hebben zich garant gesteld voor eventueel op te leggen boetes.
Fractievoorzitter Nourdin El Ouali zegt tegenover het ANP overigens niet zozeer de strengheid van de politie te vrezen, maar ‘burgers die voor eigen rechter gaan spelen’. ‘Dat ze denken van: hé, dat mag niet en dat ze dan denken: ik sta in mijn recht als ik zo iemand naar de grond werk en de politie bel.’ Daarmee doelde hij op het burgerarrest, het recht van burgers om wetsovertreders aan te houden in afwachting van de politie. De ervaring leert echter dat burgers, die al beducht zijn om elkaar op hun gedrag aan te spreken, maar zelden gebruikmaken van dit recht.
Effecten
In de praktijk zullen de gevolgen van de boerkawet beperkt blijven, denkt ook Badr Youyou, voormalig voorzitter van de moskee in Groningen en actief bestrijder (vooral op Facebook) van de islamitische orthodoxie. ‘Misschien zal iets vaker etnisch worden geprofileerd, en misschien zullen boerkadraagsters op straat wat vaker worden aangesproken, maar daar zal het wel bij blijven.’
Hij verwacht evenmin dat de oproep van orthodoxe moslims om nu juist een gezichtssluier te gaan dragen (‘om de ongelovigen tegen te werken’) veel navolging zal krijgen. ‘Verreweg de meeste moslima’s hebben niet de behoefte om hun toewijding aan God met een nikab of een boerka tot uiting te brengen. Die behoefte hebben ze nooit gevoeld, en dat zal ook niet veranderen. Toch zijn veel gewone moslims boos en geïrriteerd over de wet, omdat die aanleiding heeft gegeven tot discussies waaraan zij geen enkele behoefte hebben.’
Dit zou geen reden moeten zijn voor een milde handhaving, zegt De Ruiter. ‘Want nu dreigt de slechtst denkbare constellatie te ontstaan: een wet waarmee salafisten stemming kunnen maken terwijl iedereen zich ervan kan overtuigen dat ze niet wordt nageleefd.’
Overigens is De Ruiter van mening dat het boerkaverbod noch met de Nederlandse geloofsvrijheid, noch met de geest van de islam in strijd is. ‘Het is een uiting van een religie die – al beweren de boerkadraagsters honderd keer het tegendeel – volkomen tegen de ware aard, de fitra, van de mens ingaat. Die heeft niets anders nodig dan de liefde van een vader en een zo zichtbaar mogelijke moeder.’
Een voorgeschiedenis van zestien jaar
In 2003 ontzegde ROC Amsterdam drie leerlingen die een nikab droegen de toegang tot de school. De school verwees daarbij naar ‘communicatie- en identificatieproblemen’ die het dragen van een gezichtssluier met zich meebrengt. De leerlingen maakten bezwaar tegen deze huisregel, maar de Commissie Gelijke Behandeling stelde de school in het gelijk.
In 2005 diende Geert Wilders een motie in voor het verbod van gezichtssluiers in het openbaar. Een wet van die strekking zou echter in strijd zijn geweest met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel, en dan met name met artikel 6, waarin de vrijheid van godsdienst is vastgelegd. Om aan dat bezwaar tegemoet te komen, stelde het kabinet Rutte I (dat door de PVV werd gedoogd) in 2012 voor het dragen van alle ‘gelaatsbedekkende’ kleding – dus niet alleen gezichtssluiers, maar ook integraalhelmen, bivakmutsen en maskers – op openbare plaatsen te verbieden.
In 2015 diende het kabinet Rutte II een afgezwakte versie van dit wetsvoorstel in. De beperking ten opzichte van het voorstel van 2012 had vooral betrekking op de ruimte waar het verbod geldt: niet op straat of op treinperrons, maar wel in overheidsgebouwen, overheids- en zorginstellingen en het openbaar vervoer. Het wetsvoorstel werd op 26 juni 2018 door de Eerste Kamer aanvaard. Overtreding van de wet kan met 150 euro worden beboet.
De wet laat enkele uitzonderingen toe: gezichtsbedekking (zoals lasmaskers) die als onderdeel van de beroepsbeoefening wordt gedragen, en gezichtsbedekking die bij het sporten, bij plechtigheden (huwelijken) of culturele festiviteiten (carnaval) wordt gedragen. Moslima’s die langdurig in een zorginstelling verblijven, mogen in privéruimten een gezichtssluier dragen. De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding geldt ook niet in taxi’s, belbussen en veerboten.
De islamitische politieke partij Nida is van plan de boetes te betalen die boerkadraagsters vanaf 1 augustus opgelegd krijgen.
Sommige burgemeesters willen het naderende boerkaverbod niet handhaven. Dat roept de vraag op wat overheidsinstellingen zullen doen als het verbod eenmaal van kracht is. Een rondgang langs drie sectoren.
NU 31.07.2019 De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding, ook wel het ‘boerkaverbod’ genoemd, is vanaf donderdag van kracht. Dit betekent dat je niet meer met kleding die het gezicht volledig bedekt in een openbare ruimte mag zijn. Maar wat houdt het precies in en weigeren instanties je echt de toegang tot een gebouw? Vijf vragen over het ‘boerkaverbod’.
Wat is het ‘boerkaverbod’ precies?
Officieel gaat het om de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding. Deze wet geldt vanaf 1 augustus en dat betekent dat je vanaf die dag openbare ruimtes zoals ziekenhuizen, overheidsgebouwen, scholen en het openbaar vervoer niet meer met een boerka, nikab, integraalhelm of bivakmuts mag betreden.
Bij een nikab zijn de ogen van de vrouw die het kledingstuk draagt nog wel zichtbaar. Bij een boerka is dat niet het geval, omdat er dan een gaasje voor de ogen zit.
Als je de wet overtreedt, dan kan de politie een boete van minimaal 150 euro uitdelen. Dat bedrag kan hoger uitvallen als de wet herhaaldelijk wordt overtreden, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM). “Maar het boetebedrag kan ook hoger worden als er ook aan lokaalvredebreuk wordt gedaan, bijvoorbeeld als iemand met een boerka een overheidsgebouw niet wil verlaten.”
Op straat mag zulke gezichtsbedekkende kleding wel gedragen worden. Ook gelden er uitzonderingen voor evenementen zoals feesten, werkzaamheden waarvoor zulke kleding nodig is en sporten.
Als je op straat gezichtsbedekkende kleding draagt, dan kan de politie wel aan je vragen om je gezicht te laten zien, zodat je je kan identificeren.
Ook het dragen van een integraalhelm valt onder de wet gezichtsbedekkende kleding. (Foto: Getty Images)
Waarom is de wet ingevoerd?
Al sinds 2005 wordt in de Tweede Kamer gesproken over een boerkaverbod. PVV-leider Geert Wilders pleit sinds dat jaar voor een verbod op het dragen van een boerka of nikab, dat ook op straat zou gelden.
Zover gaat de wet niet, omdat Nederlanders zich mogen kleden zoals ze willen, “wat anderen daar ook van vinden”. Maar omdat mensen elkaar “in bepaalde situaties” moeten kunnen aankijken, is het verbod in afgeslankte vorm ingevoerd.
De Raad van State is kritisch op de wet. De onafhankelijke adviseur van de regering schreef eerder in een advies aan het kabinet dat de wet spreekt van verschillende soorten gezichtsbedekkende kleding, maar dat het verbod een uitvloeisel is van bezwaren die specifiek gericht zijn op “islamitische gezichtsbedekkende kleding”.
Ook Amnesty International is geen voorstander van het ‘boerkaverbod’. De mensenrechtenorganisatie vindt dat dit verbod in strijd is met het internationale recht. “Eenieder heeft het recht om zijn of haar geloof, persoonlijke overtuiging of identiteit uit te drukken door te kiezen hoe hij of zij zich kleedt.”
Bij een nikab zijn de ogen zichtbaar, bij een boerka zit daar een gaasje voor. (Foto: Getty Images)
Gaan instanties dragers van boerka’s en nikabs weigeren?
De vier grote gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) zijn daar duidelijk in. Wie vanaf donderdag met gezichtsbedekkende kleding een gebouw met een publieksfunctie betreedt, wordt de toegang geweigerd.
“Als iemand met een boerka of integraalhelm het stadhuis of een stadskantoor binnenkomt, dan zullen medewerkers vragen die af te doen”, zegt een woordvoerder van de gemeente Utrecht.
“Als iemand vervolgens weigert, dan zal diegene verzocht worden om te vertrekken. Als iemand dat dan niet doet, dan wordt de politie gebeld.”
Bij zo’n melding maakt de politie vervolgens een inschatting van de urgentie. “Het hangt ervan af wat de situatie is of we iets aanmerken als prio 1, 2 of 3”, zegt een politiewoordvoerder. “De vraag is dan ook wat het veiligheidsrisico is.”
“Je gaat de bus niet een half uur stilzetten voor iemand die een boerka draagt.”, aldus Pedro Peters, voorzitter OV-NL.
Pedro Peters, voorzitter van branchevereniging Openbaar Vervoer Nederland (OV-NL), zegt dat een melding over iemand die een boerka of nikab draagt doorgaans geen hoge prioriteit heeft bij de politie. “Ze hebben aangegeven dat ze na het krijgen van een melding binnen een half uur ter plaatse zijn. Maar je gaat de bus geen half uur stilzetten en de politie zegt ook dat ze niet achter de bus aan gaan rijden.”
Dus zal het er in de praktijk op neerkomen dat in het openbaar vervoer mensen met gezichtsbedekkende kleding gewoon worden toegelaten. “We mógen ook niemand weigeren, omdat we een vervoerplicht hebben”, legt Peters uit.
Ook ziekenhuizen en scholen beroepen zich op hun plicht. “Wij zijn erg kritisch op de wet”, zegt een woordvoerder van de PO-Raad, de sectororganisatie van het primair onderwijs. “Je kan niet van medewerkers van een school verwachten dat ze ouders wegsturen. Het is ook niet aan een school om te handhaven.”
Ook de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) verwijzen naar de politie als het om handhaving gaat. Een woordvoerder van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) voegt eraan toe dat het een “primaire taak” is van een ziekenhuis om zorg te verlenen aan mensen die dat nodig hebben. “Dat zullen we dan ook doen.”
Hoe staat het ministerie tegenover de houding van instanties?
Ziekenhuizen en openbaarvervoerbedrijven beroepen zich dus op hun plicht en weigeren vrouwen die een nikab of boerka dragen de toegang te ontzeggen.
Maar geheel volgens de wet is dat niet. Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten dat aan het ministerie van Volksgezondheid is gevraagd contact op te nemen met ziekenhuizen, zodat “voor een eenduidige aanpak kan worden gezorgd”.
“Het uitgangspunt van de wet is het aanspreken van iemand die in overtreding is. De medewerker kan daarbij de specifieke situatie op dat moment mee laten wegen”, aldus een woordvoerder.
Volgens de woordvoerder zijn ook met de ov-sector gesprekken gevoerd en wordt geprobeerd te voorkomen dat situaties escaleren en voertuigen lang stilstaan.
Ook de politie wilde in eerste instantie vrouwen met gezichtsbedekkende kleding gewoon aangifte laten doen, maar dan in een aparte spreekruimte waar ze hun boerka of nikab kunnen afdoen.
Maar omdat “de wetgever dat anders zag” wordt nog gekeken naar een andere oplossing, zegt een woordvoerder. Die oplossing komt er wel voor donderdag, aangezien de wet dan van kracht is.
“We bieden ook aan om telefonisch of via internet aangifte te doen”, zegt de politiewoordvoerder. “Dan hoeft iemand de gezichtsbedekkende kleding niet af te doen.”
De cijfers over het aantal vrouwen in Nederland die een nikab dragen variëren van 150 tot enkele honderden. (Foto: Getty Images)
Hoeveel vrouwen in Nederland dragen eigenlijk een boerka of nikab?
Er zijn geen exacte cijfers over het aantal vrouwen dat in Nederland een boerka of nikab draagt. Schattingen variëren van 150 tot enkele honderden. Volgens de PO-Raad zijn er geen gevallen van kinderen bekend die op school een boerka of nikab dragen.
Ook ziekenhuizen zien weinig vrouwen met gezichtsbedekkende kleding. “Het jaarlijkse aantal is ruim op de vingers van één hand te tellen”, aldus de woordvoerder van het UMC Utrecht. Volgens de gemeente Utrecht gaat het om “hoogstens twintig vrouwen” in de stad.
En ook in het openbaar vervoer komt het zelden voor dat vrouwen met een boerka of nikab reizen. “We zien het bijna nooit”, zegt Peters van OV-NL. “We hebben gevraagd aan onze chauffeurs om te noteren als iemand met gezichtsbedekkende kleding meereist. Op die manier krijgen we een beeld van hoe vaak en waar het voorkomt. Op basis daarvan kan de politie dan in de toekomst gerichte controles uitvoeren.”
“We hebben echter nog nooit problemen ervaren met iemand die een boerka draagt”, vervolgt Peters. “Wat ons betreft was er dan ook geen behoefte aan die wet.”
NOS 31.07.2019 Kan iemand vanaf morgen nog bij een ziekenhuis naar binnen met een boerka? Welk museum laat iemand met gezichtsbedekkende kleding wel toe, welk niet? Morgen gaat de wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding in, ook wel het boerkaverbod genoemd. Hoe het verbod in praktijk uitpakt, is voor veel instanties nog een raadsel. Onder meer de academische ziekenhuizen hebben aangegeven dat de handhaving een taak is van politie en justitie.
In de wet staat dat mensen met gezichtsbedekkende kleding die vanaf 1 augustus een openbare ruimte betreden, beboet kunnen worden met 150 euro. Het is onduidelijk hoeveel vrouwen in ons land een boerka of nikaab dragen. Naar schatting zijn dat er tussen de 200 en 400.
Gedeeltelijk verbod
Het verbod werd dertien jaar geleden op de agenda gezet door Geert Wilders. Die wilde een totaalverbod omdat de boerka volgens hem de integratie van vrouwen in de weg staat. Dat totaalverbod komt er nu niet; het gaat om een gedeeltelijk verbod.
Het verbod gaat gelden in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en overheidsgebouwen. Het gaat om kleding die het gezicht geheel bedekt of zodanig bedekt dat alleen de ogen te zien zijn, is te lezen in de wettekst van de Eerste Kamer.
Indien het dragen van deze kleding noodzakelijk is ter bescherming van het lichaam in verband met de gezondheid of de veiligheid of noodzakelijk is voor het uitoefenen van sport of beroep kan een uitzondering worden gemaakt. Verblijfsdelen van zorginstellingen worden ook uitgezonderd, dat wordt gezien als privé-domein.
Maar wat betekent dat in praktijk? Een bewoner van een privé-instelling mag wel in boerka, een bezoeker die door de ingang naar binnen gaat niet? En hoe gaat het in het openbaar vervoer? Vervoerders zitten met veel vragen en vrezen escalatie. Personeel in tram en bus bijvoorbeeld is niet bevoegd om te handhaven. De conducteur mag tegen iemand die in boerka het voertuig betreedt, zeggen: “U mag er niet in”. Maar beboeten of wegsturen moet hij of zij aan de politie laten.
Om die te laten optreden moet het voertuig worden stilgezet, maar dat willen de vervoerders niet aangezien de dienstregeling dan in de war loopt en reizigers te laat op hun bestemming komen. In overleg met het ministerie heeft de politie aangegeven het niet voor zich te zien om “achter een rijdende tram aan te gaan rijden waar een overtreder op de wet gezichtsbedekkende kleding inzit”.
Niet met boerka aangifte doen
De politie zit in zijn maag met boerkadraagsters die door het verbod geen aangifte meer kunnen doen op het bureau. De politie zal die vrouwen een alternatief bieden door ze naar een plek op het bureau te brengen, waar ze in het bijzijn van een vrouwelijke medewerker hun boerka of nikab kunnen afdoen. Dat gebeurt her en der nu al.
Maar volgens minister Ollongren gaat die vlieger vanaf morgen niet meer op. Wie met een boerka het politiebureau betreedt, is in overtreding en riskeert een boete. Van huis uit aangifte doen, telefonisch of via de computer, blijft wel mogelijk.
De academische ziekenhuizen gaan nog een stapje verder: niet alleen zien ze het niet zitten, ze gaan het niet uitvoeren. Volgens de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra moeten ziekenhuizen “niet met deze taak belast worden, maar is het aan politie en justitie”. Gevreesd wordt dat mensen zorg gaan mijden als zij geen boerka of nikab mogen dragen in een ziekenhuis.
Feministen zijn verdeeld over de vraag of het boerkaverbod bevrijdend of juist beperkend is voor vrouwen. Ook in Nederland, zoals je kunt zien in de special hieronder van Nieuwsuur:
Beperkt of bevrijd
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken laat weten dat ze ook na 1 augustus in gesprek blijft met alle sectoren over de uitvoering van de wet en de vragen die de wet in de praktijk oproept. “Bij een nieuwe wet is het gebruikelijk dat er veel vragen zijn”, zegt haar woordvoerder.
In het openbaar vervoer kan bij escalatie de hulp van de politie worden ingeroepen en is afgesproken dat de politie zo snel mogelijk in actie komt. En het ministerie van Volksgezondheid is gevraagd om met de ziekenhuizen te praten over hun plan om de wet niet te handhaven. Er moet een “eenduidige aanpak” komen, zegt het ministerie.
Over drie jaar wordt de boerka-wet geëvalueerd. Dat is sneller dan normaal, want een gebruikelijke evaluatie is pas na 5 jaar.
Boete betalen
Eerder zei de lokale partij NIDA, die met twee zetels in de Rotterdamse gemeenteraad zit, dat ze de boetes wil gaan betalen. Volgens de partij is de vrijheid van godsdienst in het geding. De partij noemt de wet vooral symboolpolitiek, maar zegt dat de wet wel tot stigmatisering en isolatie leidt.
Binnenlandse zaken zegt geen invloed te hebben op het initiatief om de boetes te gaan betalen, omdat het “een lokale partij betreft”. Het ministerie zal “de gang van zaken volgen”. Dus zo heel belangrijk lijkt het ministerie de zaak niet te vinden.
AD 31.07.2019 Een moslima met het Twitteraccount Safa Tweets is bezig een lijst op te stellen van mensen uit heel Nederland die zich beschikbaar stellen als ‘boerkabuddie’. Dit met oog op het boerkaverbod, dat morgen ingaat.
De moslima plaatste de oproep vanmiddag op Twitter en al snel stroomden de reacties binnen uit het hele land. Ook het Haagse HSP-raadslid Fatima Faïd liet op sociale media weten dat ze boerkadragende vrouwen in Den Haag en Zoetermeer wil helpen.
Vooral het begin van het verbod is spannend, nu staan alle kranten (@ADnl voorop) er immers vol mee, mensen zijn er meer mee bezig. Schroom aub niet. Je kan me altijd DM’en.
Oke, als je bereid bent om niqaabi’s te vergezellen de aankomende tijd, gebruik dan hashtag #boerkabuddies en geef in je tweet aan in welke regio je een buddie kunt zijn voor deze vrouwen. Love Twitter! 162 1:58 PM – Jul 31, 2019
Faïd noemt alle haat die het boerkaverbod losmaakt schokkend. ,,Er zijn mensen die denken dat ze een moslima met een boerka of nikab mogen aanvallen of haar gezichtsbedekkende kleding mogen uitdoen. Ik ben er echt van slag van. Ik las de oproep en dacht: ik ben bereid deze vrouwen met boerka te helpen.’’
‘Ben je niqaabdraagster en vrees je voor aanvallen van derden wanneer je buitenshuis een afspraak hebt of om een andere reden buiten moet zijn? Laat het mij weten. Ik kom je graag vergezellen. En misschien zijn meer twitteraars bereid dit te doen’, klonk de eerste oproep van Safa vanmiddag op Twitter.
Niqaabi’s
Ze wil een lijst met boerkabuddies voor alle regio’s. ‘Ben je bereid niqaabi’s te vergezellen de aankomende tijd, gebruik dan de hashtag #boerkabuddies en geef in je tweet aan in welke regio je een buddie kunt zijn voor vrouwen’.
In het openbaar vervoer, in ziekenhuizen, op scholen en in overheidsgebouwen is gezichtsbedekkende kleding vanaf morgen niet meer toegestaan.
NU 29.07.2019 Een Alternatief dat de politie zou willen bieden aan mensen die een boerka of nikab dragen om toch aangifte op het politiebureau te kunnen doen, is in strijd met de wet. Dat meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken na vragen van NRC.
Het is toegestaan dat de politie of andere instanties samen met boerkadragers naar een oplossing zoeken. “Zolang daarbij aan de wet wordt voldaan”, aldus het ministerie.
Dat de politie mensen die een boerka of nikab dragen toch een alternatief wilde bieden om aangifte te kunnen doen in een politiebureau, blijkt uit een interne richtlijn.
In die richtlijn staat dat mensen die “om religieuze redenen” op het politiebureau hun gezichtssluier niet af willen doen naar een aparte ruimte, een zogenoemde aangifteruimte, zouden kunnen gaan om daar aangifte te doen.
Boerkaverbod geldt vanaf 1 augustus 2019
Vanaf 1 augustus geldt het boerkaverbod in Nederlandse overheidsgebouwen. Dit houdt in dat er in alle overheidsgebouwen geen boerka of nikab mag worden gedragen. Het verbod geldt dus ook in politiebureaus.
Als iemand die een gezichtssluier draagt een politiebureau binnen wil lopen om aangifte te doen, moet er gevraagd worden om die gezichtssluier af te doen. Wil de persoon in kwestie dit niet, dan moet deze het pand verlaten. Als dit wordt geweigerd kan de politie een boete van minimaal 150 euro opleggen.
NRC meldt dat de gezichtssluier op het politiebureau ophouden voor en na het betreden van de afgesloten ruimte volgens Binnenlandse Zaken in strijd met de wet is. “De wet geldt in het hele gebouw, dus ook in het hele politiebureau”, aldus het ministerie.
Telegraaf 29.07.2019 Met het boerkaverbod voor de deur is de toon bij Nederlandse tegenstanders van die wet verhard. Extremisten koppelen het verbod aan de jihad, ze dringen er bij twijfelende vrouwen op aan om juist nu voor de sluier te kiezen en betalen de boetes. Een Brabantse stichting deelt gratis nikabs uit.
Onder anderen jihadpreker Abdul-Jabbar van de Ven roept op tot ’standvastigheid’ en betaalt boetes. De veroordeelde Haagse terrorist Moussa L. koppelt het verbod aan het voeren van heilige oorlog. Een door een Afghaanse Nederlander gerund pro-IS-platform stelt dat zowel vrouwen als mannen de hel wacht als de nikab af gaat.
De NCTV houdt zorgelijke ontwikkelingen in de gaten, zegt een woordvoerder, inclusief de eventuele gevolgen van de invoering van het verbod.
Elsevier 29.07.2019 Het verbod op gezichtsbedekkende kleding in publieke gebouwen en het openbaar vervoer, vooral gericht op islamitische gewaden als niqab en burqa, gaat donderdag in. Maar het is zeer de vraag of dat verbod gehandhaafd wordt. Zeker nu predikers en politici verzet hebben aangekondigd.
Radicale moslims roepen islamitische vrouwen op tot het negeren van het burqa-verbod, zoals de wet die donderdag 1 augustus ingaat in de volksmond heet. Dat meldt De Telegraaf maandag, na een rondgang op Nederlandstalige ‘jihadplatforms’.
De krant citeert onder anderen de wahabitische prediker Abdul-Jabbar van de Ven, die eerder deze maand zijn ‘zusters in Nederland die niqaab dragen’ opriep om zich niks van het verbod aan te trekken. ‘Blijf standvastig en laat je niet afschrikken door de wereldse bedreigingen,’ schrijft hij op Facebook. Voor vrouwen die aan zijn oproep gehoor geven en een boete krijgen, belooft hij via het sociale medium geld in te zamelen. Tientallen volgers zeggen alvast toe dat ze geld zullen bijdragen.
Blijf standvastig en laat je niet afschrikken door de wereldse bedreigingen. Mocht je na 1 augustus een bekeuring krijgen voor het dragen van je niqaab in openbaar vervoer of overheidsgebouwen, dan beloof ik je dat ik geld in zal zamelen via Facebook om je bekeuring voor je te betalen.
NIDA belooft boete te betalen voor vrouwen die worden bestraft
Diezelfde dag deed de islamitische partij NIDA, die is vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Rotterdam en Den Haag, dezelfde belofte. ‘Dit gaat om grondwettelijke rechten en vrijheden die we consequent voor elkaar dienen te koesteren,’ aldus Cemil Yilmaz namens de Haagse fractie. ‘Ons initiatief is zowel een helder statement naar de samenleving als een handreiking naar niqab-draagsters.’ NIDA maakt zich ‘niet alleen zorgen om de vrijheid van godsdienst maar ook om de negatieve effecten als stigmatisering, polarisatie en isolatie die met de symboolpolitiek van deze wetgeving gepaard gaat’.
D66, GroenLinks, PvdA en SP (samen 31 zetels) stemden vorig jaar tegen in de Senaat, de overige partijen (samen 44 zetels) stemden vóór. De positie van de twee laatstgenoemde partijen is opvallend, aangezien PvdA en SP in 2016 nog vóór het verbod stemden in de Tweede Kamer. Het voorstel werd destijds nota bene ingediend door toenmalig PvdA-minister Ronald Plasterk.
Niet alle moslimorganisaties zijn blij met die steun. Zo meldt De Telegraaf dat Ahl as-Soennah, ‘het Nederlandse forum van IS-fans’, zijn volgers oproept om geen geld van NIDA te accepteren. ‘NIDA werkt als politieke partij mee aan de democratie en verwerpt daarmee God.’ Ook andere orthodoxe organisaties en particulieren laten zich horen.
Zo zegt Moussa L., die in 2015 tot 43 dagen cel werd veroordeeld wegens ‘opruiing’ en doodsbedreigingen aan het adres van een wijkagent, dat moslims die niet opkomen voor hun gesluierde zusters ‘afvalligen’ zijn. Vrouwen die van plan zijn hun niqab of burqa uit te doen als ze publieke gebouwen betreden, zondigen volgens L.. tegenover God. ‘Het kan zijn dat je de niqab uitdoet, en vijf minuten later ben je dood. Hoe kom je dan bij Allah terecht?’
De Haagse gemeentepoliticus Arnoud van Doorn, een tot de islam bekeerde ex-PVV’er die de Partij voor de Eenheid leidt, vindt dat het verbod op gezichtsbedekkende kleding vrouwen beperkt in hun keuzevrijheid. ‘Vrouwen het recht ontnemen om zich te kleden zoals ze willen. Niet meer van deze tijd,’ schrijft hij op Twitter.
In een discussie met een volger over de wet schrijft Van Doorn dat ‘de islamitische wetgeving’ in principe ‘superieur en het meest rechtvaardig’ is, maar voegt er vervolgens aan toe: ‘in landen waar moslims in de minderheid zijn, dienen zij zich te houden aan de daar geldende wetgeving’. Desondanks is hij het zeer oneens met het burqa-verbod.
Marko Ruijtenberg @MERuijtenberg
Het verbod op burka’s en nikabs is on-Nederlands, want het is een verbod op de vrije expressie en een onwenselijk precedent. Het opent de deur naar het verbieden van alles wat de ‘meerderheid’ onwenselijk acht en doet geen recht aan de wens van bescherming van de ‘minderheid’. https://twitter.com/nieuwsuur/status/1155213992786374662 …
Nieuwsuur
✔@Nieuwsuur
Dat het #boerkaverbod nu wordt ingevoerd betekent niet dat de discussie ook voorbij is. Zelfs feministen zijn verdeeld over de vraag of het verbod bevrijdend of beperkend is voor #vrouwen. #Nieuwsuur
Ook niet-moslims tegen burqa-verbod: ‘on-Nederlands’
Dat geldt niet alleen voor islamitische politici: Marko Ruijtenberg, GroenLinks-fractievoorzitter in de Zuid-Hollandse gemeente Lansingerland, noemt ‘het verbod op burka’s en nikabs (…) on-Nederlands, want het is een verbod op de vrije expressie en een onwenselijk precedent’. Arnoud van Doorn retweet het bericht instemmend. Ruijtenberg deelt een reportage van tv-rubriek Nieuwsuur, waarin Annelies Moors, hoogleraar moslimgemeenschappen van de Universiteit van Amsterdam, verkondigt dat ‘hoge hakken minstens zo problematisch [zijn] als de burqa, omdat ze ook nog eens slecht zijn voor je gezondheid’.
Andere politici maken zich juist boos over de weerstand tegen het burqa-verbod. Geert Wilders deelt het Telegraaf-artikel over het verzet van radicale moslims tegen de wet. ‘Ze dreigen nu met jihad vanwege het burkaverbod,’ schrijft hij op Twitter. De PVV-leider schrijft dat het ‘nog veel erger’ zal worden: ‘Ze hebben lak aan onze wetten, onze waarden en democratie en willen ons overheersen met bruut geweld en dodelijke terreur.
Ik zeg: weg ermee!’ Tanya Hoogwerf, raadslid namens Leefbaar Rotterdam, maakt zich zorgen over de aankondigingen om het verbod niet te handhaven, wat burgemeesters in diverse grote steden al eerder deden. ‘Zeer benieuwd naar het antwoord van Aboutaleb op onze vraag of hij het met ons eens is dat het niet handhaven van het boerkaverbod het ondermijnen van de rechtsstaat is.’
Geert Wilders
✔@geertwilderspvv
Ze dreigen nu met jihad vanwege het burkaverbod. En het zal nog veel erger worden. Ze hebben lak aan onze wetten, onze waarden en democratie en willen ons overheersen met bruut geweld en dodelijke terreur.
Ik zeg: weg ermee! #stopislamhttps://www.telegraaf.nl/t/330506608/ via @telegraaf
Radicale moslims in verweer tegen boerkaverbod
Met het boerkaverbod voor de deur is de toon bij Nederlandse tegenstanders van die wet verhard. Extremisten koppelen het verbod aan de jihad, ze dringen er bij twijfelende vrouwen op aan om juist nu…
Halsema in november: verbod wordt in Amsterdam niet gehandhaafd
De discussie barstte los omdat de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) op een bijeenkomst met bewoners in Slotervaart, een buurt waar veel moslims wonen, had gezegd dat de wet in de hoofdstad niet zal worden gehandhaafd. ‘Ik vind het burqa-verbod zó niet bij onze stad passen,’ zei ze. Later voegde ze toe dat het gezien ‘de schaarse handhaving en schaarse inzet van de politie’ geen topprioriteit heeft om vrouwen met gezichtsbedekkende kleding te bestraffen.
De afgelopen weken blijkt dat op veel plaatsen waar het verbod straks geldt vrouwen in burqa’s en niqabs niet de deur zal worden gewezen, en dat de politie niet wordt ingeschakeld als zij het gebouw betreden. Handhaving van het verbod vinden veel ziekenhuizen, onder meer in de regio’s Rotterdam en Dordrecht, onwenselijk omdat vrouwen dan ‘noodzakelijke zorg’ gaan mijden. Ook openbaar vervoerbedrijven als de NS, HTM, RET, Arriva, Connexxion en GVB zullen geen moslima’s weigeren in bussen, metro’s, trams of treinen.
Verontwaardiging over politie die burqa-draagsters buiten wil helpen
Opmerkelijker is dat de landelijke politie, verantwoordelijk voor de handhaving, op Twitter heeft aangegeven het verbod bij politiebureaus niet te zullen handhaven. ‘Er staat niet in de wet dat mensen die een burka dragen geen aangifte mogen doen,’ aldus Politie Nederland een week geleden op Twitter. ‘De wet zegt dat ze met burka niet in een politiebureau mogen komen. En dus helpen we ze daarbuiten. Daar zegt de wet niets over namelijk. Als iemand ons nodig heeft, moeten we helpen.’
Harry Melis@HarryMelis3
·
@Politie Jullie geven zelf aan hun te faciliteren door een alternatieve locatie aan te bieden , hoe krom is dat ? Wetgeving ooit eens van gehoord ? Of gaan jullie de naam veranderen in Sharia Politie NL ? Maw jullie leven zelf de wet niet na maar staan achterpoortjes toe !!!!!! https://twitter.com/Politie/status/1153218894783504384 …
Politie Nederland
✔@Politie
Antwoorden op @WVeldhuis88 en 2 anderen
Controle op naleving van dit verbod ligt bij de medewerkers van de instelling waar het verbod geldt en bij het personeel van het vervoersbedrijf. Als hier geen gehoor aan wordt gegeven kan de medewerker de hulp van politie inschakelen.
Politie Nederland
✔@Politie
Er staat niet in de wet dat mensen die een burka dragen geen aangifte mogen doen. De wet zegt dat ze met burka niet in een politiebureau mogen komen. En dus helpen we ze daarbuiten. Daar zegt de wet niets over namelijk. Als iemand ons nodig heeft, moeten we helpen. 189
Tweede Kamerleden van onder meer PVV, VVD en CDA reageerden verontwaardigd. Een dergelijk ‘trucje’ is volgens Dennis Wiersma (VVD) in strijd met de geest van de wet. Hij vroeg minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) om ‘alles (…) wat binnen haar mogelijkheden ligt’ te doen om ervoor te zorgen dat juist op politiebureaus de wet wordt gehandhaafd.
MSN 29.07.2019 Een alternatief dat de politie vrouwen met boerka of nikab wil bieden om toch aangifte op het politiebureau te kunnen doen, is in strijd met de wet. Dat bevestigt het ministerie van Binnenlandse Zaken na vragen van NRC over het ‘boerkaverbod’ dat donderdag van kracht wordt.
Vanaf 1 augustus geldt in overheidsgebouwen, dus ook politiebureaus, een verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding. Mocht een boerkadrager toch een bureau binnenlopen en om hulp vragen of aangifte willen doen, dan moet haar worden gevraagd de gezichtssluier af te doen of het pand te verlaten. Als zij weigert, kan de politie een boete van minimaal 150 euro opleggen.
De politie wil boerkadragers alternatieven bieden, blijkt uit een interne richtlijn die ook onder medewerkers is verspreid. Daarin staat dat personen die „om religieuze redenen” de gezichtsbedekking op het bureau niet direct willen afdoen naar een aparte ruimte, zoals een aangifteruimte, kunnen gaan om daar hun gezichtssluier af te doen en hulp te krijgen van een vrouwelijke collega. Dit is nu bij de politie en overheidsinstanties soms al een oplossing als boerkadragers zich moeten identificeren.
‘Wet geldt in gele gebouw’
Het ministerie zegt dat dit alternatief vanaf donderdag niet meer in overheidsgebouwen kan worden geboden. De politie of andere instanties mogen met boerkadragers naar een oplossing zoeken „zolang daarbij aan de wet wordt voldaan”. Maar de gezichtssluier op het politiebureau ophouden voor en na het betreden van de afgesloten ruimte is in strijd met de wet, zegt Binnenlandse Zaken. „De wet geldt in het hele gebouw, dus ook in het hele politiebureau.”
Een alternatief dat de politie ook biedt, bijvoorbeeld thuis aangifte doen, is wel verenigbaar met de wet omdat het verbod daar niet geldt. Een alternatief óp het bureau is er volgens het ministerie niet. Als een vrouw weigert gezichtsbedekking na binnenkomst af te doen, kan hoogstens de afspraak worden gemaakt haar telefonisch, digitaal of buiten het bureau verder te helpen.
Binnenlandse Zaken zegt dat de wet nieuw is en dat het daarom „logisch is dat er vragen zijn over hoe dit in praktijk van de vele mogelijke situaties gaat werken”. Het ministerie belooft dat er contact zal worden gehouden, ook met de politie, „over vragen en ervaringen met de naleving en handhaving in de praktijk”. Lute Nieuwerth, portefeuillehouder diversiteit bij de politie, zegt dat uit de wet voortvloeit dat de politie „deëscalerend” optreedt. Als een boerkadrager wil meewerken, gebeurt „het afdoen van de kleding direct daarna in een aangiftekamer in de hal van het bureau”, zegt Nieuwerth. Dit is volgens de politie „in de geest van de wet”.
In het openbaar vervoer, het onderwijs en de zorg is veel verzet tegen het streng handhaven van het verbod. Ov-bedrijven gaan hun medewerkers niet vragen boerkadragers aan te spreken, uit angst voor gedoe tijdens ritten. Ook veel ziekenhuizen voeren straks een gedoogbeleid. „Iemand weigeren doen we alleen als iemand zich misdraagt”, zegt een woordvoerder van de Amsterdamse OLVG-ziekenhuizen.
AD 28.07.2019 In het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen is het vanaf donderdag niet toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen. De vraag is of er snel een boete (minimaal 150 euro) voor uitgedeeld zal worden.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema liet al weten niet te zullen handhaven omdat ze politiemensen liever inzet voor bijvoorbeeld de aanpak van georganiseerde misdaad. Steden als Rotterdam en Utrecht lijken er ook geen halszaak van te willen maken. Dat leidde tot ophef in het kabinet en premier Mark Rutte waarschuwde dat het verbod gewoon in alle steden geldt.
Maar het zijn niet alleen de grote steden die vraagtekens zetten bij de uitvoerbaarheid van de wet. Meerdere ziekenhuizen hebben al gezegd het boerkaverbod niet te kunnen en willen handhaven. Ook openbaarvervoerbedrijven NS, HTM, RET, Arriva, Connexxion, EBS en GVB kondigden aan geen moslima’s te weigeren als die hun gezicht hebben bedekt. Ze wijzen daarbij op hun vervoersplicht.
Ook dus de openbaar vervoerbedrijven trekken zich niets aan van het boerkaverbod.
Identificatie
De ‘wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding’ heet in de volksmond het boerkaverbod, maar het gaat ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod is ‘gedeeltelijk’, omdat het bijvoorbeeld niet geldt op straat.
In 2006 was er ophef toen toenmalig minister Rita Verdonk (Vreemdelingenbeleid en Integratie) aankondigde een algemeen verbod op gezichtsbedekkende kleding te willen. Tien jaar later loodste minister Ronald Plasterk de afgeslankte versie door de Kamer.
De Raad van State was eerder kritisch over het plan. Volgens het hoogste adviesorgaan is het nut en de noodzaak van de maatregel niet aangetoond. De wet voorziet daarmee niet ‘in een zodanig dringende behoefte dat dit een beperking op het recht op de vrijheid van godsdienst kan rechtvaardigen’, zo redeneerde de Raad in 2015.
Een boerka bedekt het hele gezicht en laat vrouwen slechts kijken door een gaasje voor de ogen, een nikab laat de ogen vrij. Vrouwen die er een dragen (naar schatting enkele honderden in Nederland), vrezen dat ze niet meer hun kind van school kunnen halen of met de bus naar een ziekenhuis kunnen. Amnesty International vindt het verbod strijdig met internationale mensenrechten.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23bbfdae-a1aa-11ea-b003-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3803a68c-5d34-11ea-b0dc-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4f985a46-54d2-11ea-bea3-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2904330c-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2958ffa4-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29acf0bc-53c4-11ea-8e8f-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b07152e-5342-11ea-a1a4-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/465366a8-5354-11ea-9ccb-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2caa50c-531f-11ea-b321-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/353741ba-51a0-11ea-8424-02d2fb1aa1d7.jpg)
JW Navis @jwnavis
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3be07682-5180-11ea-b0f6-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3950e5e-4e89-11ea-a593-02d1dbdc35d1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data55113250-fa500b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697586-44d681.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697542-a15afd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bf61a68c-4c19-11ea-b3c4-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30b43e2c-4908-11ea-870c-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/afe97ce8-bac9-11e9-a999-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ece3de8-bdda-11e9-80a5-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2bb6ba28-bd10-11e9-99ae-02d1dbdc35d1.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/979686fe-bac9-11e9-a6e1-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a553def0-ba82-11e9-91d8-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ac19d564-139b-11eb-96f3-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c1ce1d64-1361-11eb-a79a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44dbf172-fbd4-11ea-8f20-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa9dcd92-e914-11e9-9fd1-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/caef29c4-d8a2-11e9-96b8-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/143a5aea-ce4e-11e9-9a41-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86f2fa36-c6a3-11e9-92cc-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/df40b908-c437-11e9-8534-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db75c878-be0a-11e9-97b8-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba246b5c-b798-11e9-bd11-0218eaf05005.jpg)
Marjolein Moorman @MarjoleinMoor
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/477caa44-b453-11e9-a8d9-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/482ddefe-b453-11e9-a8d9-0217670beecd.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ae5af82-b1e5-11e9-b10e-0217670beecd.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.