Hij had al wat deuken opgelopen met de Teevendeal-affaire. Hij wordt in politiek Den Haag immers nog steeds geassocieerd met de bonnetjesaffaire rond Cees H. Die deal maakte Teeven nota bene zelf met de crimineel in zijn tijd als officier van justitie.
Uiteindelijk verdween hij later als Staatssecretaris bij het ministerie van Justitie via de achterdeur. Hij was zelfs alweer proefrondjes aan het draaien in de kweekvijver nabij de Ridderzaal. Maar als het tegen zit, dan zit ook werkelijk alles tegen, aldus Murphy’s Law.
Tja, daar ga ik toch wel een traantje om laten, aldus Fred Teeven
Raad van State
Kortom, oud staats-secretaris Fred Teeven VVD wordt dus toch geen lid van de Raad van State. Teeven werd de afgelopen maanden nogal eens genoemd als de kandidaat, maar dat is nu definitief van de baan. Fred Teeven liep teveel imagoschade op in zijn carrière.
Teeven was ‘aanbevolen’ te worden benoemd tot de zogenoemd staatsraad door vicepresident Piet Hein Donner. De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet. ,,Donner is Teeven tot het laatst blijven steunen’’, zegt een ingewijde. De VVD zou Teeven echter hebben geadviseerd om de eer aan zichzelf te houden.
Dat maakte het AD vandaag bekend. Een half jaar geleden werd bekend dat Piet Hein Donner, de vice president van de Raad van State, Teeven graag wilde inlijven in het prestigieuze bestuursorgaan. Daarna begon de PvdA echter te twijfelen aan de geschiktheid van Teeven.
Trap tegen de advocatuur
Voormalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven (VVD) heeft onlangs ook de toorn van Nederlandse strafrechtadvocaten gewekt. Hij deed dit zijn door zijn opvallende uitspraken over de bezuinigingen die hij tijdens zijn ambtsperiode doorvoerde.
De doodsklap voor zijn gebutste reputatie is echter het artikel in de Groene Amsterdammer, waarin Teeven verklaarde dat hij de advocatuur een hak zette door raadsheren te korten op voorbereidingstijd. Teeven zegt verkeerd geciteerd te zijn in de Groene: hem zou zijn verteld dat het ging om een achtergrondgesprek, niet om een interview.
In het stuk in De Groene Amsterdammer zegt Teeven dat hij heeft bezuinigd op de advocatuur om meer verdachten achter slot en grendel te krijgen: ‘Verdere verstrenging van het strafrecht zat er niet meer in, toen heb ik me toegelegd op de bezuiniging op de advocatuur. Het is een andere manier om hetzelfde effect te bereiken.’ Teeven licht dit nog verder toe: ‘Als je een advocaat niet al te veel tijd geeft om aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging.’
Shit, dat politiek shoppen heb ik nog niet helemaal in de vingers !!
‘Andere manier, zelfde effect’
Hij wilde dat doel naar eigen zeggen eigenlijk bereiken door minimumstraffen in te voeren, maar kreeg dat niet geregeld met coalitiepartner PvdA. ‘Toen heb ik me toegelegd op bezuinigingen op de advocatuur. Het is een andere manier om hetzelfde effect te bereiken.’
Teeven doet er nog een schepje bovenop en zegt er niet wakker van te liggen als mensen ten onrechte in voorlopige hechtenis zitten. Hij doelt daarbij op mensen die worden verdacht van geweld tegen hulpverleners en politieagenten. Die zitten soms langer vast dan nodig is om grondig onderzoek te kunnen doen. Volgens Teeven gaf hij met zijn maatregelen gehoor aan een roep uit de samenleving om meer veiligheid en strengere straffen.
Telegraaf 23.05.2020
Biografie Meer dan boeven vangen
Oud-staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie vermoedt dat hij ten val is gebracht door advocaten die boos waren over de bezuinigingen die hij heeft doorgevoerd op de sociale advocatuur. Dat schrijft hij in zijn biografie Meer dan boeven vangen, waarover hij gisteravond bij Op1 vertelde.
Crimefighter
Vanaf het moment dat hij het etiket ‘Crimefighter’ kreeg, gebruikt Fred Teeven (61) de term als geuzennaam. Niet voor niets keert het terug in de titel van het boek dat hij schreef: Meer dan boeven vangen; kroniek van een crimefighter. ,,Het beeld van rouwdouwer gebruik ik ook om verder te komen.’’
Na afloop van het gesprek overhandigt hij met gepaste trots zijn nieuwe visitekaartje: Fred Teeven, managing partner bij Meines Holla & Partners, een public affairs- en lobbykantoor aan het Haagse Lange Voorhout. ,,Ik ben aardig bezig hoor, op het ogenblik’’, zegt hij. ,,Het gaat stapje voor stapje.’’
AD 23.05.2020 Vanaf het moment dat hij het etiket ‘crimefighter’ kreeg, gebruikt Fred Teeven (61) de term als geuzennaam. Niet voor niets keert het terug in de titel van het boek dat hij schreef: Meer dan boeven vangen; kroniek van een crimefighter. ,,Het beeld van rouwdouwer gebruik ik ook om verder te komen.’’
Na afloop van het gesprek overhandigt hij met gepaste trots zijn nieuwe visitekaartje: Fred Teeven, managing partner bij Meines Holla & Partners, een public affairs- en lobbykantoor aan het Haagse Lange Voorhout. ,,Ik ben aardig bezig hoor, op het ogenblik’’, zegt hij. ,,Het gaat stapje voor stapje.’’
Van bonnetjesman tot busjesman. Nadat Teeven in 2015 als staatssecretaris van Justitie met veel lawaai was gestruikeld over een omstreden deal die hij in de jaren 90 als officier van justitie had gesloten met crimineel Cees H., zagen we hem in 2017 opeens terug als buschauffeur. Hij rijdt nog steeds een dag in de week. ,,De mensen denken van alles’’, verzucht hij.
Paspoort: Fredrik Teeven; Geboren: 5 augustus 1958 in Haarlem.
Opleiding: Controleursopleiding bij de Belastingdienst; avondopleiding Nederlands en notarieel recht, VU Amsterdam; postacademische opleiding master of public management, Universiteit Twente.
Loopbaan: Begint in 1980 als fiscaal rechercheur bij de Fiod. Tien jaar later wordt hij teamleider bij de douanerecherche in Rotterdam en Haarlem. Van 1993 tot 2002 officier van justitie in Amsterdam. Van 2002 tot 2003 Tweede Kamerlid voor Leefbaar Nederland (waarvan hij lijsttrekker was). Tussen 2003 en 2006 officier bij het Landelijk Parket en landelijk officier oorlogsmisdrijven bij het Nederlands Onderzoeksteam voor Oorlogsmisdrijven.
In 2006 wordt Teeven opnieuw lid van de Tweede Kamer, nu voor de VVD, tot hij in 2010 staatssecretaris wordt van Veiligheid en Justitie. Dat is hij tot 2015, in de kabinetten Rutte I en II. Daarna nog twee jaar Kamerlid. Sinds 2017 is hij buschauffeur in Haarlem voor Connexxion, vanaf 2019 ook (managing) partner bij Meines Holla & Partners.
Privé:Getrouwd. Twee dochters uit een vorig huwelijk.
Dat Fred Teeven een trucje heeft uitgehaald om weer populair te worden?
,,Een trucje? Een gouden truc! Maar dat was het niet. Echt niet. Waarom zou ik? Ik wil niet terug in de politiek. Ik zat hier gewoon ’s ochtends aan de keukentafel en zei tegen mijn vrouw: ‘Ik ben nu wel klaar met de tuin’. Ben ik naar een jongen gegaan die ik nog kende van de padvinderij, van de verkenners. Die heeft een rijschool in Haarlem en daar heb ik m’n code 95 gehaald, die je nodig hebt om een bus te mogen rijden.’’
Terug naar af?
,,Dat moet toch kunnen? Toen mijn vader met pensioen ging, is hij ook weer meubeltjes gaan rondbrengen in Haarlem. Wat daar de lol van was, snapte ik pas toen ik zelf op de bus zat.’’
Niet blijven hangen aan status?
,,Nee, maar het is wel heftig. Soms zie je mensen meewarig lachen: zie hem nou zitten met zijn grote bek.’’
Of ze vragen om een bonnetje?
,,Daar moet je even doorheen. Het is minder geworden. Nu maken ze selfies. Honderden selfies. Dat had ik nooit verwacht.’’
Teeven heeft een boek over zichzelf geschreven: Meer dan boeven vangen; kroniek van een crimefighter. Hij wilde weleens vertellen hoe hij tegen de dingen aankijkt: zijn werk als officier van justitie bij de afdeling zware criminaliteit in Amsterdam en zijn tumultueuze komst naar de Haagse politiek, eerst als lijsttrekker van Leefbaar Nederland en later als Kamerlid en staatssecretaris van Justitie voor de VVD.
U beklaagt zich over het verkeerde beeld dat wij van u zouden hebben.
,,Ik beklaag mij niet, ik constateer alleen.’’
Wat voor beeld hebben wij dan van u?
Na een lange stilte: ,,Dat is me een te algemene vraag.’’
Dat van de crimefighter?
,,Ik lees steeds terug: de zelfbenoemde crimefighter Fred Teeven. Hoezo? Dat woord heb ik zelf nooit in de mond genomen. Maar ik moet wel zeggen: het beeld van rouwdouwer gebruik ik ook om verder te komen. Ik ben het gaan cultiveren. Mensen onderschatten me soms: die jongen uit het Rozenprieel, een volksbuurt in Haarlem, die kunnen we hebben.’’
In zijn boek verwijst Teeven uitgebreid naar de getuigenis van zijn oude baas, wijlen hoofdofficier van justitie Hans Vrakking, voor de commissie van Marten Oosting. Die deed in 2015 onderzoek naar de deal die Teeven in 1998 als officier van justitie sloot met Cees H., een van de kompanen van Johan V., alias De Hakkelaar.
Cees H. mocht in 1998 ruim 4,7 miljoen gulden van zijn criminele vermogen houden in ruil voor informatie waarvan de inhoud nooit openbaar is gemaakt. Ruim vijftien jaar later kon minister Ivo Opstelten van Justitie het bonnetje van de deal niet terugvinden en hield hij bovendien de Kamer een verkeerd, veel lager bedrag voor. Toen het bonnetje later alsnog werd gevonden was het exit Opstelten en in zijn slipstream Teeven zelf, die inmiddels was opgeklommen tot staatssecretaris van Justitie.
Teeven citeert in Meer dan boeven vangen de commissie-Oosting: ‘Hij (Vrakking) merkte op dat de situatie voor Teeven tussen 1995 en 1997 zeer heftig was. Criminelen hadden in de gaten dat het voorbij was met het softe gedoe en sloegen terug naar Justitie. Meerdere officieren werden bedreigd.
Er waren serieuze geluiden dat criminelen van plan waren om Teeven te ontvoeren; ze zouden zelfs al een gevangenisje voor hem gebouwd hebben in een oude loods.’ En: ‘De heer Vrakking geeft aan dat de inlichtingen (van H.) bleken te kloppen en zeer gedetailleerd waren. In dat geval voelt men zich als Openbaar Ministerie verplicht om iets terug te doen.’
Mysterie opgelost: Cees H. mocht zijn criminele miljoenen houden, omdat met zijn informatie is voorkomen dat u en anderen iets is aangedaan.
,,Wat Cees heeft gezegd, daar zeg ik dus niks over. Over deals moet je je mond houden, omdat ze te gevoelig zijn.’’
Ik heb er een talent voor om me te verzetten tegen dingen die zo gaan omdat ze altijd zo zijn gegaan
U schrijft toch niet voor niets op wat Vrakking daarover zegt.
,,Ik citeer gewoon de commissie-Oosting.’’
Dus die moet ik dan ook maar citeren.
,,Misschien is dat wel mijn bedoeling.’’
In de Volkskrant is Vrakking in 2015 al eens over dat gevangenisje begonnen.
,,In 1996 is het ook aan de orde geweest, tijdens het proces tegen Johan V. Toen is er openlijk gesproken over ontvoering van mij en mijn kinderen. Maar de letterlijke citaten van de commissie-Oosting heb ik nooit ergens teruggelezen.’’
Vreemd eigenlijk.
,,Onbegrijpelijk.’’
U schrijft dat u H. strafvermindering hebt geboden.
,,Ik schrijf dat ik dat had kortgesloten met de hoofdofficier van justitie en het College van procureurs-generaal. Toen zei de minister dat het niet mocht. Dan moet je terugonderhandelen en wordt het geld. Dat was het ingewikkelde.’’
Maar hij heeft wel geleverd.
,,Dat zegt Vrakking. Ik zeg er niks over.’’
Oosting stelde dat de deal niet deugde. U beschuldigt hem van karaktermoord.
,,Ik beschuldig hem nergens van, maar zo heb ik het wel gevoeld. Hij had een half verhaal. Dat kwam natuurlijk ook doordat ik weigerde iets te zeggen, maar ik vind dat je moet oppassen met conclusies als je de feiten niet allemaal kent.’’
Bent u op zoek naar eerherstel?
,,Dat zal ik toch niet krijgen. Een beetje begrip zou al fijn zijn. Tussen mijn kennismaking met Cees H. en mijn aftreden zit 22 jaar. Dat heeft me altijd verbaasd.’’
In Meer dan boeven vangen suggereert u dat u pootje bent gelicht door advocaten.
,,Er zijn mensen die dat tegen me hebben gezegd. Meer dan één.’’
Uit wraak voor de bezuinigingen die u doorvoerde op de sociale advocatuur.
,,Dat is wat mij is verteld. Maar ik weet het niet zeker en ik kan er geen namen op plakken. Ik kan het niet hardmaken.’’
Na uw aftreden zei u: ‘Er was niets mis met de deal met Cees H. Ik deed het voor volk en vaderland.’
,,Ja, dat was superonhandig.’’
Dat was een provocatie.
,,Ik had de lading van die opmerking niet helemaal scherp.’’
Heeft u er een talent voor uzelf telkens in de nesten te werken?
,,Nou, kijk, nee, ik ben handig genoeg om problemen te ontwijken. Maar ik heb er dan zo de ziekte in… Ik heb er een talent voor om me te verzetten tegen dingen die zo gaan omdat ze altijd zo zijn gegaan.’’
Hij woont tegenwoordig met Yvonne, zijn derde levenspartner, in een bescheiden huisje aan een provinciale weg in de Bollenstreek. Mooi verhaal: tijdens zijn eerste huwelijk had hij een korte affaire met haar. Op de dag dat zijn vader overleed, maakte hij er abrupt een einde aan en verloren ze elkaar uit het oog. 23 jaar later vroeg Opstelten of Teeven hem wilde vervangen op een congres voor gemeenteambtenaren en stond Yvonne na afloop voor zijn neus. ‘Ken je me nog?’ Teeven, droogjes: ,,Dat zijn ook dingen die gebeuren.’’
Dit vind ik met voorsprong de mooiste zin uit uw boek: ‘Ik ondertekende mijn ontslagbrief aan de koning en at een broodje.’
,,Van mijn vader heb ik geleerd niet ijdel te zijn. Daar krijg je alleen maar last van. Hij had geen hoge opleiding, maar hij had wel mensenkennis. Hij was streetwise. Hij had twee wereldoorlogen meegemaakt.’’
In 1940 vocht zijn vader, dertig jaar oud, op de Grebbeberg tegen de Duitsers. Artillerie, de paardentractie. Via Duinkerken kwam hij terecht in Engeland, waar hij zich aansloot bij de Prinses Irene Brigade. In 1944 deed hij mee aan de Slag om Arnhem, die een einde aan de oorlog had moeten maken.
In zijn boek schrijft Teeven er niet over. ,,Ik weet er te weinig van’’, verontschuldigt hij zich. ,,Dat is een beetje mijn handicap: ik weet niet zo veel van mijn vader.’’
Heeft u hem er nooit naar gevraagd?
,,Jawel, maar dan zei hij niks. Mijn moeder wilde niet dat erover werd verteld, want over dat soort dingen schep je niet op. Die doe je gewoon.’’
Zijn moeder werkte als huishoudelijke hulp, zijn vader was meubelmaker en stapte later over naar drukkerij Joh. Enschedé, waar hij het schopte tot chef controle bankbiljetten. Een selfmade man. Na de oorlog was hij aanhanger van de communistische CPN, in de loop van de jaren bekeerde hij zich tot de VVD van Hans Wiegel. ,,Mijn moeder niet’’, zegt Teeven lachend. ,,Die heeft haar hele leven op de Partij van de Arbeid gestemd.’’
Buiten mijn vader zijn er twee mensen in mijn leven aan wie ik veel heb gehad: Hans Vrakking en Mark Rutte
Hoe was het om op te groeien in het Rozenprieel?
,,Een rauwe wijk, een echte volksbuurt. Het was een wijk waar de eerste gastarbeiders van Haarlem zich vestigden. Op straat was het knokken met vriendjes. Later ging ik op rugby. Daar leer je goed van incasseren.’’
U schrijft dat u op de havo bekendstond als een stille willie.
,,Diep in mijn hart ben ik nog steeds verlegen. Ik heb het nooit zo geweldig gevonden om aandacht te krijgen. Het kostte me veel energie, zelfs als ik in een zaaltje in Tubbergen aan vijftien VVD’ers die dat toch al vonden, moest vertellen waarom de VVD de beste is. Lof vind ik ook ingewikkeld. Als ik kritiek krijg komt de knokker in me naar boven, daar ga ik op af, desnoods met een mes tussen mijn tanden. Dan sta ik in de eerste rij van de scrum: kom maar op.’’
Zijn vader overleed in 1989 aan een longembolie, toen Teeven nog geen 31 jaar was. Zijn moeder was een jaar later aan de beurt. ,,Dat maken meer mensen mee, dat weet ik wel, maar het hakte er toch behoorlijk in’’, zegt hij. ,,Vader en moeder dood, geen broers of zussen en twee jonge kinderen. Ik heb ze in die tijd tekortgedaan, denk ik. Kelly en Cindy waren vier en twee en ik ging maar door. In de avonduren studeerde ik rechten. Een paar dagen nadat ik klaar was, overleed mijn moeder.’’
Spontaan: ,,Ik heb tot op de dag van vandaag een goede verstandhouding met Mark Rutte. Buiten mijn vader zijn er twee mensen in mijn leven aan wie ik veel heb gehad: Hans Vrakking en Mark. Een fascinerende vent. Hoe hij mensen meekrijgt. Ik heb daar altijd met plezier en bewondering naar gekeken.
De man deugt en dat is waar het uiteindelijk toch om draait. Hij is niet ijdel en heeft een ontzettend groot incasseringsvermogen. Bij hem dacht ik: nu praat ik met iemand die iets kan wat ik zelf helemaal niet kan. Iemand tegen wie ik opkijk.’’
Waarom wilde u de politiek in?
,,Niet om lekker zichtbaar te zijn. Ik wilde iets doen voor nabestaanden en slachtoffers van criminaliteit. Heel simpel. Een veiliger Nederland. Als officier van justitie liep ik tegen de grenzen van de wet aan. En als je de wet wilt veranderen, is daar maar één plek voor: de politiek.’’
Heeft u ’s nachts weleens ergens wakker van gelegen?
Een lange stilte.
Van de Russische asielzoeker Aleksandr Dolmatov wellicht, de man die in 2013 ten onrechte in een uitzetcentrum zat en zelfmoord pleegde?
,,Nee, daar lag ik niet wakker van. Persoonlijk had ik niets fout gedaan.’’
Er was iemand doodgegaan door overheidsfalen.
,,Door dubbel overheidsfalen, want hij had én niet in die cel mogen zitten én er werd niet goed op hem gelet toen bleek dat hij zwaar depressief was. Dus als je zegt: wat is nou een aftreedwaardige zaak, dan was dit er een. Ik zal ook niet ontkennen dat ik zelf ter discussie heb gesteld of ik moest gaan. Of dat niet het moment was om te zeggen: ik voer een debat met de Kamer en treed na afloop af.’’
Dat heeft u Rutte destijds voorgesteld?
,,Jazeker. Het was geen persoonlijke schuld, maar ik was wel politiek verantwoordelijk. Je moet aftreden om iets serieus en dit was iets serieus. Ik heb Mark gevraagd: ‘Moet ik weg?’ Hij zei: ‘Ik vind dat je je moet verdedigen en als je het vertrouwen van de Kamer houdt, kun je blijven’.’’
Maar wakker lag u er niet van?
,,Nee, dat niet. Wakker lag ik nadat ik op het departement had gepraat met de moeder van de vermoorde Nicky Verstappen. Dat ging over de vraag of de Wet grootschalig dna-onderzoek er moest komen. Mogelijk wordt die moord opgelost omdat Opstelten en ik die wet met stoom en kokend water door de Kamer hebben gehaald.’’
U bent lange tijd bewaakt.
,,Een keer of vijf in mijn loopbaan.’’
Ik heb nooit zoveel moeite gehad met het uitoefenen van hiërarchie naar beneden
Over wakker liggen gesproken.
,,Het is een van de redenen waarom ik niet meer terug wil in de politiek. Over mijzelf maak ik me niet veel zorgen, maar mijn kinderen moesten jarenlang met bewaking naar school. Het offer is te groot.’’
Heeft u nog vertrouwen in de mensheid?
,,Ach, ik kan goed het zonnetje zien. Ik ben geen somber mens, zelfs niet toen ik aftrad. Je moet ook de leuke kanten pakken.’’
Uw vader heeft zijn eigen leven vormgegeven.
,,Dat heb ik ook geprobeerd. Ik ben toch redelijk ver gekomen met mijn havo. Zeven jaar heb ik erover gedaan. Niet bovenmatig intelligent, dacht ik.’’
Heeft u een hekel aan mensen die u vertellen wat u moet doen, terwijl het ze zelf allemaal is komen aanwaaien?
,,Hoe zal ik het eens zeggen. Ik heb nooit zoveel moeite gehad met het uitoefenen van hiërarchie naar beneden. Ik ben vaak teamleider geweest en dat ging me altijd redelijk goed af. Maar naar boven? Als het niet om argumenten gaat, maar puur om macht…’’
Heeft u ooit een eerlijke kans gehad om minister van Justitie te worden?
,,Dat moet je aan Mark Rutte vragen.’’
Ik vraag het aan u.
,,Ik kan me nog wel herinneren dat ik op een dag in De Telegraaf las dat Ard van der Steur klaar was om Ivo Opstelten op te volgen. Zo’n artikel staat niet zomaar in de krant.’’
Was u wel chic genoeg om minister te worden?
,,Er zijn toch ook minder chique ministers?’’
Op Justitie? Als ze niet lid zijn geweest van Minerva, zijn ze het wel van Vindicat of het VU-corps Lanx.
,,Ja, nee, op Justitie is het ingewikkeld. Justitie is een beetje… Ik weet het niet.’’
Misschien durfden ze het met u niet aan?
,,Dat zou kunnen. Misschien was het mijn karakter.’’
U stond in 2010 voor de VVD op plek drie en kreeg meer dan 63.000 stemmen.
,,Op zich is dat een plek om minister mee te worden, ja. Dat had ik zelf ook wel een beetje in gedachten. Dan kun je zeggen: dan maar niks. Of je zegt: staatssecretaris is ook mooi.’’
Dan hoort u het stemmetje van uw vader: niet ijdel zijn, Fred?
,,Ik dacht: laat ik eerst eens bewijzen dat ik het kan, het zal moeilijk genoeg zijn. Voor mij was het toch wel heel ver: vanuit het Rozenprieel staatssecretaris worden.’’
Meer dan boeven vangen; kroniek van een crimefighter verschijnt bij uitgeverij Prometheus (€20).
AD 23.05.2020 Oud-staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie vermoedt dat hij ten val is gebracht door advocaten die boos waren over de bezuinigingen die hij heeft doorgevoerd op de sociale advocatuur. Dat schrijft hij in zijn biografie Meer dan boeven vangen, waarover hij gisteravond bij Op1 vertelde.
Volgens Teeven had een van de advocaten weet van de zogenoemde Teevendeal, die hij als officier van justitie begin deze eeuw sloot met drugshandelaar Cees H., in de veronderstelling dat die beschikte over twee miljoen gulden. In werkelijkheid bleek dit 22 miljoen te zijn. In ruil voor strafvermindering betaalde de crimineel 750 duizend gulden aan de staat. De rest van zijn in beslag genomen vermogen kreeg hij terug.
Er ontstond verwarring over de vraag hoeveel geld er terugging naar H., maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Pas toen de precieze details van de bankoverschrijving begin 2015 boven tafel kwamen, vond toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten het bonnetje ineens wel. Cees H. bleek 4,7 miljoen euro te hebben gekregen van justitie. Daarmee had de minister het vertrouwen van de Kamer beschaamd. De ‘bonnetjesaffaire koste zowel Opstelten als Teeven de kop.
Volgens Teeven had iemand informatie over de geruchtmakende schikking en er belang bij om details ervan naar buiten te brengen. Zelf denkt hij dat vanwege de bezuinigingen mensen uit de sociale advocatuur erachter hebben gezeten. ,,Ik heb daar geen bewijs voor. Ik heb dat gehoord, maar daar kan je niks mee’’, zegt Teeven bij Op1. ,,Maar dat zou een oorzaak kunnen zijn.’’
Trouw 01.07.2017 Geen aanstelling bij adviesorgaan Raad van State voor VVD’er Fred Teeven. De oud-staatssecretaris ziet af van zijn kandidatuur, waar de laatste tijd veel kritiek op is geweest. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving van het Algemeen Dagblad.
De Raad van State is een belangrijke adviseur van regering en parlement en de hoogste bestuursrechter van het land. Bij de zelfverklaard ‘crimefighter’ zou de rechtsstaat niet in goede handen zijn, luidde de kritiek.
Toen De Groene Amsterdammer in mei uit Teevens mond optekende dat hij als staatssecretaris bezuinigde op de rechtsbijstand voor arme verdachten zodat zij sneller achter de tralies zouden belanden (in zijn woorden ‘afknijpen’), leek dat de doodsteek voor zijn kandidatuur.
De 58-jarige Teeven stelde dat De Groene hem woorden in de mond had gelegd en zei na te denken over juridische stappen. Daarvan heeft het opinieblad tot op heden niets vernomen. Teeven heeft De Groene evenmin om rectificatie gevraagd. Hij heeft vooralsnog niet gereageerd op de jongste berichten.
Aftreden
Als ‘crimefighter’ leidde officier van justitie Teeven diverse onderzoeken naar de georganiseerde misdaad. In de politiek profileert hij zich – eerst bij Leefbaar Nederland, toen bij de VVD – op het terrein van justitie. Als staatssecretaris begon hij, naast minister Ivo Opstelten, in 2010 op het ministerie van veiligheid en justitie.
Twee jaar geleden traden hij en Opstelten af in de nasleep van de zogenoemde Teevendeal. De Kamer verweet hem informatie te hebben achtergehouden over een schikking met een topcrimineel die hij in de jaren negentig als officier van justitie had getroffen. Na zijn aftreden zat hij tot de verkiezingen van afgelopen maart voor de VVD in de Tweede Kamer.
NU 01.07.2017 Voormalig VVD-bewindsman Fred Teeven heeft zich teruggetrokken voor een benoeming bij de Raad van State. De partij had hier op aangedrongen nadat er commotie over de mogelijke aanstelling was ontstaan. Dat bevestigen ingewijden naar aanleiding van een bericht in AD.
De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet. De mogelijke aanstelling van Teeven kwam onder vuur te liggen vanwege een aantal affaires rond de VVD’er.
De oppositie had eerder al opheldering gevraagd aan minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) over de mogelijke aanstelling. De partijen wezen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat.
Bezuinigen
Ook vielen opmerkingen van Teeven in een interview in De Groene Amsterdammerslecht. Hij stelde daarin als staatssecretaris te hebben bezuinigd op de advocaat zodat advocaten minder tijd zouden hebben voor verdachten. Hierdoor zouden verdachten sneller in de cel belanden.
Teeven wilde zelf tegenover AD niet reageren op het bericht. Hij stelt dat De Groene hem woorden in de mond heeft gelegd en zei na te denken over juridische stappen.
Telegraaf 01.07.2017 Voormalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven (VVD) is niet meer in de race voor een toppositie bij de Raad van State.
Dat bevestigen bronnen rond de partij na berichtgeving van het AD. Op advies van de VVD zou hij zich hebben teruggetrokken.
De oud VVD-bewindsman werd genoemd om te worden benoemd tot de staatsraad van het adviesorgaan. Nadat hij tegenover de Groene Amsterdammer echter zou hebben gezegd dat hij als staatssecretaris bezuinigde op de advocatuur zodat zij minder tijd hebben voor verdachten die daardoor langer in de cel zitten, ontstond er echter veel kritiek op hem.
Teeven verweerde zich door te stellen dat dat hij in het tijdschrift verkeerd is geciteerd en alleen op achtergrondbasis had gesproken. Maar de VVD zou het toch beter hebben geleken dat hij daarop de eer aan zichzelf hield en zich terugtrok.
De voormalig politicus was in de volksmond bekend als ‘crimefighter’, een titel die hij te danken had aan zijn harde werk als officier van justitie. Hij vatte grote criminelen als Mink Kok en Johan ‘De Hakkelaar’ in de kraag.
Als bewindsman op het departement van Veiligheid en Justitie was hij vermaard om zijn spierballentaal en zijn dadendrang. Het was uiteindelijk de bonnetjesaffaire, die teruggreep op zijn oude deal met crimineel Cees H., die hem de das omdeed.
Elsevier 01.07.2017 Oud staats-secretaris Fred Teeven wordt toch geen lid van de Raad van State. Teeven werd afgelopen weken genoemd als kandidaat, maar dat is nu definitief van de baan. Teeven liep teveel imagoschade op in zijn carrière.
Dat maakte het AD vandaag bekend. Een half jaar geleden werd bekend dat Piet Hein Donner, de vice president van de Raad van State, Teeven graag wilde inlijven in het prestigieuze bestuursorgaan. Daarna begon de PvdA echter te twijfelen aan de geschiktheid van Teeven.
Groene Amsterdammer
De doodsklap voor zijn gebutste reputatie is het artikel in de Groene Amsterdammer, waarin Teeven verklaarde dat hij de advocatuur een hak zette door raadsheren te korten op voorbereidingstijd. Teeven zegt verkeerd geciteerd te zijn in de Groene: hem zou zijn verteld dat het ging om een achtergrondgesprek, niet om een interview.
In het stuk in De Groene Amsterdammer zegt Teeven dat hij heeft bezuinigd op de advocatuur om meer verdachten achter slot en grendel te krijgen: ‘Verdere verstrenging van het strafrecht zat er niet meer in, toen heb ik me toegelegd op de bezuiniging op de advocatuur. Het is een andere manier om hetzelfde effect te bereiken.’ Teeven licht dit nog verder toe: ‘Als je een advocaat niet al te veel tijd geeft om aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging.’
De oud-staatssecretaris doet er nog een schepje bovenop en zegt er niet wakker van te liggen als mensen ten onrechte in voorlopige hechtenis zitten. Hij doelt daarbij op mensen die worden verdacht van geweld tegen hulpverleners en politieagenten. Die zitten soms langer vast dan nodig is om grondig onderzoek te kunnen doen. Volgens Teeven gaf hij met zijn maatregelen gehoor aan een roep uit de samenleving om meer veiligheid en strengere straffen.
Crimefighters
Teeven was een van de steunpilaren van de eerste twee kabinetten Rutte. Als staatssecretaris van Justitie vormde hij een markant duo met minister Ivo Opstelten, de crimefighters. Ze kregen het ministerie van Veiligheid van Justitie onder hun hoede, een vergroot ministerie.
De twee VVD-bewindslieden moesten in 2015 het veld ruimen vanwege de bonnetjesaffaire. Onderwerp van discussie was de deal die Fred Teeven, toen Officier van Justitie, sloot met met drugshandelaar Cees H., in 2001.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Van keiharde crimefighter naar ‘besmet’ oud-politicus die te beschadigd is voor een baan bij adviesorgaan Raad van State. De tragiek van VVD’er Fred Teeven is groot.
AD 01.07.2017 Premier Mark Rutte zei het nog maar anderhalf jaar geleden: ,,Mensen als Fred heb je echt verschrikkelijk hard nodig om de klootzakken te pakken die proberen de wet te lichten.’’
De realiteit van heden is bitter: diezelfde Teeven (58) heeft z’n handen zo vies gemaakt bij het pakken van ‘de klootzakken’, dat hij voor een baan in politiek Den Haag niet meer in aanmerking komt. Die conclusie zou hij zelf ook getrokken hebben.
Bij het statige adviesorgaan van de Raad van State –dat beoogde wetten toetst en het kabinet adviseert- is hij daarmee niet meer in de race voor een hooggeplaatste baan.
De doodsteek moet een publicatie met de Groene Amsterdammer zijn geweest. Teeven zou hebben gezegd dat hij als staatssecretaris in Rutte-III op de advocatuur bezuinigde (‘afknijpen’). Op die manier zouden verdachten vanzelf langer in de cel belanden, suggereerde hij.
Volgens Teeven ging het om een achtergrondgesprek. Maar dat excuus kon een storm van publiciteit in mei niet voorkomen. Advocaten buitelden over elkaar heen om schande te spreken van de ‘verborgen agenda’ die Teeven als bewindsman gehanteerd zou hebben bij de bezuinigingen.
En daarmee lijkt de VVD’er definitief uitgespeeld voor prestigieuze banen.
Selfmade man
Teeven heeft zijn handen zo vies gemaakt dat Den Haag hem niet meer wil
De tragiek is groot. De selfmade man van de VVD is definitief van zijn sokkel. De opgaande lijn zette hij met keihard werken in als officier van justitie. Hij vloerde grote criminelen als Mink Kok en Johan ‘De Hakkelaar’ Verhoek. Iedereen wilde met Fred gezien worden. Een keiharde crimefighter, niet bang als letterlijk bedreigd werd door criminelen. Een straatvechter, maar met magistratelijke bagage.
Na een omzwerving bij Leefbaar Nederland pikte de VVD hem dan ook op en plaatste hem hoog op de lijst voor de Tweede Kamer verkiezingen van 2006. Zijn opmars zette hij vanuit de Kamerbankjes voort om in 2010 staatssecretaris te worden op het VVD-prestigedepartement van Veiligheid en Justitie.
Ook dat begon als een succes. Teeven en minister Ivo Opstelten lieten het wetsvoorstellen en plannetjes regenen. De gemene deler: hard, harder, hardst op criminaliteit.
Natuurlijk, Teeven en Opstelten zochten de randen van de rechtsstaat, klaagden strafrechtsdeskundigen en advocaten. Maar tegen de spierballen van de VVD’ers bleek geen kritiek opgewassen. Zeker door de rugdekking van premier Rutte wisten ze binnen het kabinet stevig in het zadel te blijven.
Bijna vijf jaar lang navigeerde Teeven zich ook moeiteloos door debatten in de Tweede Kamer, tot een spook uit het verleden opdook. De omstreden deal die hij ooit hoogstpersoonlijk sloot met crimineel Cees H. –en vooral de afwikkeling ervan met zoekgeraakte bonnetjes- zorgde ervoor dat Teeven en Opstelten moesten aftreden.
Teeven maakte er daarna geen geheim van terug te willen keren. Als minister misschien wel, maar dat geloof had zijn partij al verlaten. De VVD zette hem niet op de kieslijst bij de laatste verkiezingen.
Petitie tegen Teeven
Met pijn in de ogen moesten zijn oude vrienden toezien hoe hij zich vorig jaar liet ontglippen dat hij wel geïnteresseerd was in de vacante burgemeesterspost van Haarlem, zijn geboortestad immers. Die opmerking lokte een complete website uit met een petitie om Teeven te weren. De nasleep van de bonnetjesaffaire etterde toen immers nog na. Te beschadigd, oordeelde men in Haarlem eveneens. De onberispelijke Jos Wienen kreeg de baan.
In de sollicitatieprocedure voor de Raad van State – een bolwerk van keurige, deftige juristen- moet Teeven tot eenzelfde conclusie zijn gekomen.
Mensen die klootzakken pakken die proberen de wet te lichten zijn er vast ook nodig. Maar een beschadigd voormalig politicus die on-rechtsstatelijke uitspraken doet niet. Die kunnen ze juist bij de Raad van State missen als kiespijn.
AD 01.07.2017 Voormalig VVD-staatssecretaris Fred Teeven heeft zich teruggetrokken voor een benoeming bij de Raad van State. De ophef rond zijn uitspraken over bezuinigingen op de advocatuur maakten zijn aanstelling omstreden. Dit melden goed ingevoerde bronnen. Teeven zelf wil niet reageren. ,,Ik geef hier geen commentaar op.’’
Teeven was ‘aanbevolen’ te worden benoemd tot zogenoemd staatsraad door vicepresident Piet Hein Donner. De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet. ,,Donner is Teeven tot het laatst blijven steunen’’, zegt een ingewijde. De VVD zou Teeven echter hebben geadviseerd om de eer aan zichzelf te houden.
Doorslaggevend was de ophef die in mei ontstond door uitspraken die Teeven zou hebben gedaan tegenover De Groene Amsterdammer. Teeven zou hebben gezegd dat hij als staatssecretaris bezuinigde op de advocatuur zodat die minder tijd had voor verdachten. Zo zouden ze vanzelf langer in de cel belanden. Teeven sprak volgens het weekblad zelfs over het ‘afknijpen’ van de rechtsbijstand.
Beschadigde reputatie
Donner is Teeven tot het laatst blijven steunen, aldus Ingewijde.
De VVD’er zei dat hij dacht dat het ging om een achtergrondgesprek en kondigde zelfs een procedure tegen het weekblad aan. De affaire besmette zijn toch al beschadigde reputatie nog verder.
De sollicitatie van de afgetreden staatssecretaris van Veiligheid en Justitie was al omstreden. Teeven wordt in politiek Den Haag immers nog geassocieerd met de bonnetjesaffaire rond Cees H. Die deal maakte Teeven nota bene zelf met de crimineel in zijn tijd als officier van justitie.
Deal nooit gesloten
De afwikkeling ervan zorgde ervoor dat Teeven moest aftreden. Bovendien concludeerde een commissie dat de deal volgens de wet nooit gesloten had mogen worden. Die conclusie staat op gespannen voet met de functie van de Raad van State, dat wetsvoorstellen juist toets op rechtsstatelijkheid.
Op 11 februari van dit jaar lekte bovendien zijn kandidatuur al voortijdig uit via NRC Handelsblad, terwijl vice-premier Lodewijk Asscher nog van niets wist. Dit zorgde voor spanningen in het kabinet die benoemingen bij de Raad van State moet doen.
Het plan om Teeven per april te laten beginnen duurde al met al te lang. Er was gedurende zijn sollicitatie ook nóg een debat over de Teeven-deal. Zo werd het groene licht voortdurend gehinderd door de actualiteit en nieuwe ophef.
Minister Ard van der Steur is op donderdag 26 januari 2017 afgetreden vanwege de Teevendeal.
Waar ging de Teevendeal precies over en waarom is het inmiddels zo’n slepend politiek dossier?
De Teevendeal was een afspraak tussen officier van justitie Teeven en crimineel Cees H.
Het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst besloten in 1994 drugscrimineel Cees H. 500 miljoen gulden afhandig te maken. Zijn advocaat stelde echter dat het OM niet kon bewijzen dat zijn inkomsten met drugshandel waren verdiend.
Uiteindelijk werd er een deal gesloten: H. betaalde 750.000 gulden en kreeg 4,7 miljoen van zijn in beslag genomen geld terug. Hierover zou de Belastingdienst niet worden geïnformeerd. Bovendien kreeg H. strafvermindering. In 2000 verliet de drugscrimineel de gevangenis.
De hoogte van het bedrag is lang onduidelijk.
In 2002 schreef toenmalig justitieminister Benk Korthals in antwoord op Kamervragen dat met de deal een bedrag van 2 miljoen gulden gemoeid was.
In maart 2014 onthulde het programma Nieuwsuur dat het om een schikking van ongeveer 5 miljoen euro ging. Dit werd ontkend door justitieminister Ivo Opstelten; hij blijft bij de 2 miljoen gulden die Korthals eerder meldde, minus de 750.000 gulden die de staat kreeg van H. Topjurist Van Brummen begint een onderzoek, maar krijgt het antwoord niet boven tafel. De betrokkenen hebben “onvoldoende herinneringen” aan de deal.
Opstelten trekt zijn eerdere uitspraken over de 2 miljoen gulden in. In maart 2015 komt Nieuwsuurmet het exacte bedrag van de deal: 4,7 miljoen gulden.
Opstelten en Teeven moeten aftreden.
De Tweede Kamer is woest na de nieuwste onthullingen. Het bewuste ‘bonnetje’, dat eerder niet gevonden kon worden, komt toch boven tafel na onderzoek in oude computerbestanden van het ministerie. Opstelten en Teeven treden af.
Dit betekent dat premier Mark Rutte het debat moet doen over de kwestie. De oppositie blijft met veel vragen zitten en eist een onderzoek. De commissie komt onder leiding te staan van oud-ombudsman Marten Oosting. In december 2015 worden de eerste bevindingen gepubliceerd.
De commissie-Oosting legt een aantal fouten van prominente VVD’ers bloot.
Onder meer het handelen van Kamervoorzitter Anoucka van Miltenburg staat ter discussie. Zij heeft in november 2014 een brief van een klokkenluider die veel details over de Teevendeal openbaarde. Van Miltenburg deed niets met deze brief. Zij trekt haar eigen conclusies en treedt af.
In januari 2016 onthult opnieuw Nieuwsuur dat ICT-medewerkers van het ministerie gedwongen werden om de zoektocht naar het bewuste bonnetje te frustreren. De commissie Oosting krijgt de opdracht om nogmaals in de affaire te duiken.
Oosting constateert dat er fouten zijn gemaakt, maar dat er geen sprake was van een doofpot.
Er werden geen bewijzen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teevendeal in de doofpot te stoppen.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie”.
Gezien deze situatie, komt Oosting met de pijnlijke conclusie dat het ministerie helemaal niet in staat was om een doofpot op te tuigen.
In januari 2017 onthult Nieuwsuur een nieuwe mail, waaruit zou blijken dat Van der Steur doelbewust de Kamer informatie heeft onthouden.
Een boek van Nieuwsuur-journalist Bas Haan onthult een tot nu toe niet gepubliceerde e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
“Zeer kwetsbaar”, schrijft Van der Steur bijvoorbeeld in de kantlijn over de passage waarin toenmalig staatssecretaris Teeven zich een bedrag herinnert over de deal. De Kamer was op dat moment op zoek naar die informatie.
In totaal doet Van der Steur 23 tekstsuggesties aan toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had.
Sterker nog: Van der Steur claimt dat hij als Kamerlid tijdens een overleg op het ministerie is weggelopen vanwege integriteitsoverwegingen. “Het past mij niet als woordvoerder en Kamerlid om kennis te nemen van die informatie, omdat die informatie niet bekend is bij de Kamer”, zei Van der Steur in het debat. Op dat moment had hij, zoals nu blijkt, de informatie al onder ogen gezien.
Van der Steur en Rutte stellen dat de e-mail in kwestie al lang in het bezit was van de commissie-Oosting.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. Dit werd vrijwel tegelijkertijd onderschreven door premier Mark Rutte.
Oosting maakt er in zijn tweede rapport inderdaad kort melding van, maar de e-mail van Van der Steur wordt niet in het rapport opgenomen.
De voltallige oppositie, met uitzondering van de afsplitsingen, wil een debat met Van der Steur en premier Rutte. De oppositie vindt het “teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal.”
Van der Steur treedt af na aanhoudende kritiek vanuit de oppositie.
In het debat van 26 januari bleef de oppositie kritisch op de gang van zaken rond de Teevendeal en de positie van Van der Steur, zowel als minister als in zijn functie als Kamerlid.
“Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Ik heb me met hart en ziel ingezet en gevochten om Nederland veiliger te maken”, zei een emotionele Van der Steur voor een onderbreking van het debat. Van der Steur zei vervolgens dat hij onvoldoende steun voelde om aan te blijven en maakte daaorp bekend zijn ontslag in te zullen dienen.
De Rekening voor Rutte
Ard van der Steur zou belangrijke informatie over de Teevendeal hebben achtergehouden voor de Tweede Kamer. Dit deed hij eerst toen hij Kamerlid was en vervolgens toen hij was aangetreden als minister van Veiligheid en Justitie. Tegelijkertijd had de VVD-fractie die informatie wel in handen.
Dat stelt Nieuwsuur-journalist Bas Haan volgens de Volkskrant in het boek De Rekening voor Rutte waarin hij de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire’ en de rol van het kabinet-Rutte daarin reconstrueert.
Ook in het NOS-artikel verwijst Haan naar zijn boek waarin hij onthult dat Van der Steur (Justitie, VVD) aantekeningen bij Kamervragen aan de voormalige minister van Justitie Ivo Opstelten had gezet, en zo verhinderde dat bepaalde informatie bij de Kamer terechtkwam.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Bas Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was.
Rutte blijft dat in het boek ontkennen, maar maandag bevestigde de RVD wel dat de oorspronkelijke concept-antwoorden van Opstelten – inclusief de juiste bedragen – ook langs Algemene Zaken zijn gegaan. Nieuwsuur, die maandag een reportage aan het boek wijdt, heeft de brief online (pdf) gezet.
Gedonder
Het is opmerkelijk dat regeringspartij PvdA al onmiddellijk na de onthulling met de vertrouwenskwestie kwam. Tot nu steunde de PvdA de VVD in dit politiek gevoelige dossier. Van der Steur zegt in een eerste, schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef.
Toen nog Kamerlid Van der Steur had opmerkingen toegevoegd als “dit levert gedonder op, aanpassen!” en “weghalen, nodigt uit tot discussie”. Ook zou Van der Steur alle passages waarin bedragen werden genoemd hebben geschrapt. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. In het rapport wordt de e-mail echter niet omschreven, meldt de Volkskrant.
De commissie-Oosting reageerde maandagavond tegenover Nieuwsuur. “Onze focus was bij Oosting I en Oosting II gericht op de rol van de verantwoordelijk minister van Veiligheid en Justitie en ambtenaren onder zijn verantwoordelijkheid, niet op de rol van Kamerleden.”
“De opdracht van Oosting II was niet meer gericht op het geheugen van FredTeeven, maar op het al dan niet voorkomen van het vinden van het bonnetje.” Dit was de conclusie van de commissie-Oosting:de chaos op het ministerie was veel te groot voor een doofpot. Aldus de commissie-Oosting, die voor de tweede keer onderzoek deed naar de deal. Er is pas sprake van een doofpot als op hoog niveau wordt besloten om een onderwerp te verzwijgen, maar daar was geen sprake van, zeggen de onderzoekers.
NU 21.02.2017 Premier Mark Rutte betreurt het dat hij zelf niet meer heeft gedaan om belangrijke zaken in de nasleep van de Teevendeal boven tafel te krijgen.
“Ik betreur tot op de dag van vandaag dat ik hier destijds geen andere keuze in heb gemaakt”, schrijft hij dinsdag in antwoord op Kamervragen. “Maar om dat feit kan ik niet heen. En ja, de rekening daarvoor ís hoog. Ook dat is een feit.”
Eerder spraken oppositiepartijen al hun twijfels uit over de regierol van Rutte in de hele affaire die eerder Ivo Opstelten, Anouchka van Miltenburg en Ard van der Steur de kop kostte.
Rutte herhaalt dat het “op geen enkel moment” beleid is geweest om de waarheid niet boven tafel te krijgen. “Dat laat onverlet dat in dit dossier heel veel is misgegaan”, aldus Rutte. “Het heeft ontbroken aan een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, een goede coördinatie en een goede informatie-uitwisseling.”
SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks stelden vorige week opnieuw vragen na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur.
Geen herinneringen
Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van de herinneringen die toenmalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven had over de hoogte van de schikking die hij in zijn vorige leven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
Vorige week antwoordde de minister-president dat zijn ambtenaren zich niet met de betreffende mail met de informatie hebben bezig gehouden. “Geen van hen herinnert zich de bijlage gelezen te hebben”, schreef hij vorige week.
Rutte heeft altijd volgehouden dat hij niet op de hoogte was van de details van de schikking tot het moment dat het bonnetje daadwerkelijk gevonden was. De oppositie wil hier het fijne van weten en inzicht krijgen in de mailcorrespondentie om te controleren of de premier echt niet op de hoogte was van de details, maar dat kan de premier niet openbaar maken, schrijft hij dinsdag. Volgens Rutte is het “essentieel dat medewerkers in een beschermde en veilige werkomgeving opvattingen kunnen delen”.
Telegraaf 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar kregen dinsdag nul op het rekest.
In een bericht met bijlage van het ministerie van Veiligheid en Justitie van 8 maart 2015 werden de bedragen genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de geheime deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Enkele medewerkers van Rutte hadden de mail doorgestuurd gekregen, maar zelf zegt hij dat hij nooit op de hoogte is gesteld. Volgens Rutte hebben de ambtenaren zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage. Dat verklaart volgens hem waarom de informatie niet met hem is gedeeld.
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail, waar nu weer naar wordt gevraagd.
De kwestie werd weer opgerakeld doordat Nieuwsuur-journalist Bas Haan vorige week meldde dat onder anderen de plaatsvervangend secretaris-generaal, Ruttes politiek assistent en de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst de mail doorgestuurd hadden gekregen.
De oppositiepartijen willen inzage om te achterhalen hoe het mogelijk was dat Rutte niets wist, terwijl zijn medewerkers de informatie wel hadden. Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
Telegraaf 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar kregen dinsdag nul op het rekest.
De drie partijen willen weten hoe een bericht van het ministerie van Veiligheid en Justitie met een herinnering van staatssecretaris Fred Teeven die het kabinet in verlegenheid kon brengen, is ontvangen door ambtenaren op het ministerie van Algemene Zaken. Rutte houdt vol dat deze ambtenaren, onder wie een viertal dat nauw met de minister-president samenwerkt, de belastende e-mail ongelezen hebben gedeeld. SP, D66 en GroenLinks willen onder meer zien of dat inderdaad blijkt uit de tekst waarmee de ambtenaar het doorgestuurde bericht begeleidde.
Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
AD 21.02.2017 Premier Mark Rutte weigert enkele e-mails over de nasleep van de zogenoemde Teevendeal te delen met de Tweede Kamer. SP, D66 en GroenLinks drongen aan op inzage, maar Rutte wil niet op hun eis ingaan.
In een bericht met bijlage van het ministerie van Veiligheid en Justitie van 8 maart 2015 werden de bedragen genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de geheime deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H.. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Rutte houdt vol dat deze ambtenaren, onder wie een viertal dat nauw samenwerkt met de minister-president, de belastende e-mail ongelezen hebben gedeeld. Zelf zegt de premier dat hij nooit op de hoogte is gesteld. Volgens Rutte hebben de ambtenaren zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage. Dat verklaart volgens hem waarom de informatie niet met hem is gedeeld.
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail, waar nu weer naar wordt gevraagd.
‘Vrijelijk overleggen’
Rutte wil de e-mails niet aan de Kamer geven omdat ambtenaren volgens hem vrijelijk moeten kunnen overleggen, zonder te moeten vrezen dat hun woorden later tegen hen worden gebruikt.
De Teevendeal verwijst naar de afspraak die in 2000 werd gemaakt tussen crimineel Cees H. en toenmalig officier van justitie Fred Teeven. De politieke nasleep hiervan heeft drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Telegraaf 17.02.2017 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen van premier Mark Rutte meer weten over de gang van zaken in de nasleep van de zogenoemde Teevendeal. Zij stelden vrijdag een reeks vragen aan de regeringsleider. Opnieuw, want de kwestie sleept zich voort.
SP, D66 en GroenLinks eisen inzage in mails van het ministerie van Rutte over de Teevendeal, waarbij het gaat om een omstreden schikking met een drugscrimineel. Zij willen dat Rutte alsnog de precieze inhoud en de begeleidende tekst van de mails vrijgeeft.
Het betreft onder meer de herinneringen van huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven over het bedrag van de schikking. Teeven sloot die deal destijds als officier van justitie.
De oppositie vraagt zich af of Rutte nog steeds achter zijn woorden kan staan dat het kabinet nooit bewust informatie heeft achtergehouden.
BB 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Zorgelijk
Een woordvoerster van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD. Ze noemt het zorgelijk. Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politiek onrust rond het ministerie.
Onrust
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven. (ANP)
NU 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politieke onrust rond het ministerie. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1.300 ambtenaren van het ministerie.
Een woordvoerder van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD. Ze noemt het zorgelijk.
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
Van der Steur lag naast de bonnetjesaffaire ook al onder vuur vanwege de in scène gezette foto van Volkert van der Graaf en vanwege de MH17-anatoom George Maat, die tijdens een openbare lezing onder andere geanonimiseerde beelden van MH17-slachtoffer toonde.
Voor beide kwesties moest Van der Steur diep door het stof.
AD 16.02.2017 Een gebrek aan visie, slechte communicatie en een torenhoge werkdruk. Ambtenaren van Veiligheid en Justitie zijn zo ontevreden over hun ministerie dat bijna één op de vier van plan is op te stappen. Dat blijkt uit vertrouwelijk onderzoek.
Maar liefst 23 procent van de medewerkers is het werken bij het ministerie van Veiligheid en Justitie zo zat, dat ze van plan zijn op korte termijn ander werk te zoeken. Dat blijkt uit het meest recente tevredenheidsonderzoek onder ruim 1.300 medewerkers van het departement in Den Haag. Dat is twee keer zoveel als bij andere overheidsorganisaties.
Het ministerie zegt met alle afdelingen in gesprek te gaan om de boel te verbeteren. ,,Natuurlijk zijn deze cijfers zorgelijk”, zegt woordvoerster Yvonne Wiggers. ,,Tegelijkertijd is het niet verrassend voor een organisatie die in de wind staat en in een veranderingsproces zit.”
Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt, aldus Ambtenaar van Veiligheid en Justitie.
Werkdruk
Justitieambtenaren blijken nog steeds tevreden over de inhoud van hun werk. Ze geven dat een rapportcijfer van maar liefst 7,7. Maar over de organisatie van het ministerie oordelen ze stukken negatiever. Op het ‘halen van doelstellingen’ scoort het ministerie een 4,9. De ‘toekomstvisie’ op het ministerie krijgt een 4,4. En op ‘snel en slagvaardig handelen’ geven de ambtenaren zelfs een 4,0.
Veel medewerkers klagen over een hoge werkdruk. ,,Werk blijft komen, weigeren wordt niet geaccepteerd en extra formatieplaatsen zijn onbespreekbaar.” Een ander geeft aan: ,,Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt.”
Die werkstress wordt geweten aan alle politieke onrust rond het ministerie. Ze klagen over een voortdurende druk, bijvoorbeeld door Kamervragen. ,,Er is vooral veel aandacht voor politieke onderwerpen, dit leidt tot kortetermijndenken, stress en uitval.”
Dominostenen
Sinds het vorige tevredenheidsonderzoek in 2014 vielen de politieke incidenten dan ook als dominostenen over elkaar. Zowel minister Ivo Opstelten als staatssecretaris Fred Teeven stapten in 2015 op als gevolg van de ‘bonnetjesaffaire’ rond de deal met crimineel Cees H. Opvolger Ard van der Steur schutterde tijdens affaires rond Volkert van der Graaf en MH17-anatoom George Maat. Afgelopen maand sneuvelde ook Van der Steur, in de nasleep van de bonnetjesaffaire.
Misschien is het daarom dat Justitieambtenaren steeds minder trots zijn op hun organisatie. Ze geven daarvoor het rapportcijfer 5,6. Dat is een punt lager vergeleken met andere overheidsorganisaties.
Een voormalige vertrouwenspersoon van het departement deed in NRC een boekje open over ‘strafexpedities’ die werden gehouden tegen ambtenaren die hun mond opendoen over misstanden.
Telegraaf 16.02.2017 Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Veel medewerkers klagen over de hoge werkdruk. Die zou te maken hebben met de politieke onrust rond het ministerie.
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
De FNV is niet verrast door de onvrede bij de medewerkers van het ministerie. ,,Dit is een herkenbaar beeld. Deze ontevredenheid geldt niet alleen voor medewerkers op het ministerie zelf, maar ook voor de uitvoerende diensten, zoals de Dienst Justitiële Inrichtingen. Er wordt al jaren bezuinigd, wat zorgt voor steeds grotere werkdruk en onzekerheid. Politieke beslissingen en daaruit volgend zwak management hebben ervoor gezorgd dat het ministerie en haar uitvoerende diensten uitgewoond zijn op personeel- en organisatiegebied”, aldus Frans Carbo, bestuurder FNV Overheid.
Volgens Carbo spreekt de FNV politiek en management er voortdurend op aan en de vakbond roept hen op om met verbeteringen te komen. ,,We houden de ontwikkelingen bij het ministerie scherp in de gaten.”
OmroepWest 16.02.2017 DEN HAAG – Bijna een kwart van de medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie is zo ontevreden dat ze op korte termijn weg zouden willen. Dat blijkt uit een intern tevredenheidsonderzoek onder 1300 ambtenaren van het ministerie.
Een woordvoerster van het ministerie bevestigt het cijfer donderdag na berichtgeving door het AD.Ze noemt het zorgelijk. Veel medewerkers klagen in de krant over de hoge werkdruk ‘Werk blijft komen, weigeren wordt niet geaccepteerd en extra formatieplaatsen zijn onbespreekbaar.’
Een ander geeft aan: ‘Zo hectisch als de afgelopen anderhalf jaar heb ik het nog niet eerder meegemaakt.’ Dit zou te maken hebben met de politiek onrust rond het ministerie.
Al jaren onder vuur
Veiligheid en Justitie lag de afgelopen jaren onder vuur onder meer naar aanleiding van de Teevendeal. Die affaire kostte drie bewindslieden op het departement deze regeerperiode de kop: ministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur en staatssecretaris Fred Teeven.
Elsevier 16.02.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie jaagt ambtenaren weg door een gebrek aan visie, slechte communicatie, torenhoge werkdruk en chaos. Eén op de vier ambtenaren is van plan op te stappen, zo blijkt uit vertrouwelijk onderzoek.
Vergeleken met andere ministeries overwegen op Justitie ruim twee keer zoveel werknemers om ontslag te nemen, bericht het AD. Hoewel de ambtenaren tevreden zijn over hun werk, gaat er inhoudelijk veel mis. De ambtenaren geven Justitie een dikke onvoldoende voor zowel de toekomstvisie als voor ‘snel en slagvaardig handelen’.
Zorgelijk is ook dat het ministerie van zijn eigen ambtenaren een 4,9 krijgt voor het halen van doelstellingen. De afgelopen jaren brak diverse malen chaos uit op het ministerie. In mei 2016 kwam de onderzoekscommissie-Oosting met een rapport over de slepende Teevendeal-affaire. Oosting concludeerde daarin zelfs dat de chaos te groot was voor een doofpot.
Onder minister Ivo Opstelten (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (VVD) – beiden stapten in maart 2015 op – was er een ‘evident gebrek aan regie’, en sindsdien lijkt er weinig te zijn verbeterd. Er heerste een ‘cultuur van ieder voor zich’, wat onder meer ernstige gevolgen had voor de communicatie met de Tweede Kamer.
Vicieuze cirkel?
Er lijkt sprake van een vicieuze cirkel: enerzijds zorgen de hectiek en het gebrek aan duidelijke communicatie op het ministerie voor politieke onrust, anderzijds zorgt de politieke chaos voor een interne puinhoop bij Justitie.
Eind januari stapte Ard van der Steur (VVD) op als minister van Veiligheid en Justitie, toen nieuwe belastende informatie over de Teevendeal aan het licht kwam. In de kabinetsperiode van Rutte II moesten twee ministers en een staatssecretaris op het ministerie het veld ruimen vanwege de affaire.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
NU 15.02.2017 Een benoeming van VVD-Kamerlid Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) heeft niemand voorgedragen en is dat op korte termijn ook niet van plan.
Plasterk heeft dat woensdag laten weten, nadat eerder in media was gemeld dat oud-staatssecretaris Teeven lid zou worden van de afdeling van de Raad van State die de regering adviseert. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek.
NRC Handelsblad meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde dinsdag al dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
Telegraaf 15.02.2017 Een benoeming van VVD-Kamerlid Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) heeft niemand voorgedragen en is dat op korte termijn ook niet van plan.
Plasterk heeft dat woensdag laten weten, nadat eerder in media was gemeld dat oud-staatssecretaris Teeven lid zou worden van de afdeling van de Raad van State die de regering adviseert. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek.
’Asscher wist van niets’
NRC Handelsblad meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde dinsdag al dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
NU 15.02.2017 De naaste adviseurs van premier Mark Rutte herinneren zich niet een mail gelezen te hebben waarin belangrijke feiten over de Teevendeal met het ministerie van de premier gedeeld zijn.
“Geen van hen herinnert zich de bijlage gelezen te hebben”, schrijft de minister-president woensdag in antwoorden op Kamervragen van de SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks.
De oppositie stelde dinsdag opnieuw vragen aan het kabinet na nieuwe onthullingen vanNieuwsuur. Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van de herinneringen die toenmalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven had over de hoogte van de schikking die hij in zijn vorige leven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.. Volgens Teeven zou het gaan om 4,8 miljoen gulden.
Bonnetje
Lang werd door het ministerie van Justitie volgehouden dat de schikking uit 2001 een bedrag betrof van ongeveer 2 miljoen gulden. Na onthullingen van Nieuwsuur in maart 2015 bleek dat de schikking dichter in de buurt van de herinnering van Teeven te zitten: 4,7 miljoen gulden.
De politiek assistent, de plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken en de directeur-generaal van de RVD zouden van de herinneringen van Teeven op de hoogte zijn gebracht voordat ‘het bonnetje’ met het exacte bedrag werd gevonden.
Mail
Rutte schrijft woensdag in zijn beantwoording dat zijn ambtenaren van Algemene Zaken “zich simpelweg niet bezig hebben gehouden met de mail en de bijlage.” “Ook maandagochtend of daarna is dat niet gebeurd”, aldus de premier.
Rutte heeft altijd volgehouden niet op de hoogte te zijn geweest van de details van de schikking tot het moment waarop het bonnetje ook is gevonden en die lijn blijft hij vasthouden. De email met de herinneringen van Teeven is niet met hem gedeeld of besproken, aldus de premier. Rutte schrijft verder dat hij het verzoek van de oppositie om inzage te krijgen in de mailwisseling naast zich neerlegt.
De affaire leidde eerder al tot het aftreden van justitieminister Opstelten, staatsecretaris Teeven, Kamervoorzitter Van Miltenburg en onlangs de opvolger van Opstelten minister Ard van der Steur.
AD 15.02.2017 Naaste medewerkers van premier Mark Rutte hebben niets gedaan met een e-mail met daarin belangrijke informatie over de zogeheten Teevendeal. Ze herinneren zich zelfs niet of ze de bijlage hebben gelezen. Dat antwoordt Rutte vandaag op vragen van de oppositie.
De ambtenaren hebben zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage, aldus Mark Rutte.
De oppositie wilde van Rutte weten hoe het kan dat zijn ambtenaren de mail met bijlage hadden, terwijl hij zelf in het ongewisse zou zijn gebleven. ,,De ambtenaren hebben zich simpelweg niet beziggehouden met de mail en de bijlage”, aldus Rutte. Dat verklaart volgens Rutte waarom de informatie niet met hem is gedeeld of besproken.
De mail was op 8 maart 2015 verstuurd door het ministerie van Veiligheid en Justitie. In de bijlage zouden de bedragen zijn genoemd die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven zich herinnerde van de deal die hij als officier van justitie had gesloten met drugshandelaar Cees H. Dat was informatie die de Tweede Kamer al een tijd wilde hebben.
Ophef
De dag nadat de mail was verstuurd, kwam de melding dat het verdwenen ‘bonnetje’ met de precieze bedragen eindelijk was gevonden. Daarna heeft volgens Rutte niemand meer omgezien naar de mail waar nu weer ophef over is.
Dat ambtenaren op Ruttes departement de informatie hadden is al een tijd bekend. Nieuwsuur-journalist Bas Haan meldde deze week dat onder anderen de plaatsvervangend secretaris-generaal, Ruttes politiek assistent en de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst de mail doorgestuurd hadden gekregen.
Onthullingen van Haan over de Teevendeal hebben inmiddels drie VVD-bewindslieden de kop gekost. Behalve staatssecretaris Teeven zelf, waren dat de justitieministers Ivo Opstelten en Ard van der Steur.
AD 15.02.2017 Een benoeming van Fred Teeven in de Raad van State is vooralsnog niet aan de orde. Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft niemand voorgedragen is dat op korte termijn ook niet van plan.
Dat liet Plasterk vandaag weten, nadat eerder in media was gemeld dat Kamerlid en oud-staatssecretaris Teeven (VVD) naar de Raad van State zou gaan. Op die veronderstelde benoeming was veel kritiek. Een heuse internetpetitie was gestart om voormalig staatssecretaris uit de Raad van State te houden.
De oppositie had opheldering van het kabinet gevraagd. De partijen wijzen erop dat Teeven opstapte om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
NRC meldde vorige week dat het kabinet formeel nog moest instemmen, maar dat het de bedoeling was dat Teeven per 1 april aan de slag zou gaan bij de Raad van State. De krant meldde gisteren ook dat de benoeming is uitgesteld en dat het zelfs zo kan zijn dat die helemaal niet doorgaat. Vicepremier en PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zou van niets hebben geweten.
Telegraaf 14.02.2017 DEN HAAG – De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte. De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie „wat onsmakelijk”, ook al „snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn.” Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde schamper of zelfs verontwaardigd op deveronderstelde voordracht.
VK 14.02.2017 Voordat het bonnetje in de Teevendeal in 2015 boven water kwam, kregen zeker vier ambtenaren in de nabije omgeving van premier Rutte de e-mail waaruit bleek dat staatssecretaris Teeven nog wel degelijk herinneringen had aan het bedrag van de schikking met drugsbaron Cees H. De premier zelf ontkent al jaren stellig dat hij kennis had van het bedrag voordat het bonnetje opdook.
Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan, de drijvende kracht achter de onthullingen over de bonnetjesaffaire, onthult vandaag de namen van wie hij zeker zegt te weten dat zij de exacte herinneringen van Teeven in hun mailbox hadden op het moment dat de Tweede Kamer om die informatie vroeg en het bonnetje nog niet was gevonden. Het gaat om Ruttes raadsadviseur op het ministerie van Algemene Zaken, om plaatsvervangend secretaris-generaal Bart van Poelgeest, om Ruttes politiek assistent Sophie Hermans en om Stephan Schrover, de baas van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Zij allen ontvingen op 8 maart 2015 de conceptantwoorden op Kamervragen, waarin toenmalig minister Opstelten van plan was de herinneringen van staatssecretaris Teeven – die als officier van Justitie de deal sloot – met de Kamer te delen. Uit die antwoorden bleek voor het eerst dat de Kamer het juiste bedrag van de deal al veel eerder had kunnen krijgen als iemand gewoon de herinneringen van Teeven had willen delen.
Nu blijkt dat zelfs zijn naaste vertrouwelingen op de hoogte waren, zal Rutte opnieuw aan de Kamer moeten uitleggen hoe het komt dat hij er zelf niet van wist. En op z’n minst of hij niet van had móéten weten. Haan: ‘De stelling van Rutte dat hij er nooit van heeft gehoord, is op z’n minst opmerkelijk.’ Hermans heeft als politiek assistent bij uitstek de taak om Rutte te begeleiden in politiek gevoelige zaken.
Ruttes repliek
De mail of de inhoud daarvan (de conceptantwoorden, red.) is nooit gedeeld met de minister-president, aldus Rijksvoorlichtingsdienst.
Lees ook;
Interactieve tijdlijn
Bekijke onze interactieve tijdlijn met alle gebeurtenissen rond de Teevendeal: handig en overzichtelijk.
Profielen van kopstukken uit de Teevendeal
Minister Ard van der Steur: Haagse brekebeen miste politieke sluwheid. (+)
Minister Ivo Opstelten: hoe de bonnetjesaffaire Opstelten fataal werd. (+)
Staatssecretaris Fred Teeven: van belastingcontroleur tot crimefighter. (+)
Bij monde van de Rijksvoorlichtingsdienst benadrukt de premier vandaag in een reactie nogmaals dat hij niet op de hoogte was. ‘Het klopt dat op 8 maart een afschrift van de concept-Kamerantwoorden door Veiligheid en Justitie is verstuurd aan een Raadadviseur van Algemene Zaken. Hij heeft deze doorgestuurd aan vier collega’s. Deze mail, of de inhoud ervan, is niet behandeld door de medewerkers van Algemene Zaken, noch is hij onderling besproken of is er een reactie naar Veiligheid en Justitie gegaan. Niet op zondag 8 maart of daarna.’
Rutte wijst er ook nogmaals op dat de Kamerantwoorden al snel niet meer belangrijk werden geacht omdat de volgende dag het bonnetje werd gevonden op het ministerie van Veiligheid. ‘Toen de melding op maandagochtend kwam dat het bonnetje gevonden was, is niemand nog verder gegaan met inmiddels verouderde concepten. Pas nadat Bas Haan op 23 januari van dit jaar vroeg of de mail bij AZ was binnengekomen, hebben we in het mailarchief teruggevonden dat dit inderdaad het geval was. De mail of de inhoud daarvan is ook nooit gedeeld met de minister-president.’
Geloofwaardigheid
De vraag naar de geloofwaardigheid van de premier in deze affaire speelde vorige maand ook al een prominente rol in het debat over minister Van der Steur, na de onthulling dat hij zich als Kamerlid actief had bemoeid met de verdedigingslinie van minister Opstelten. Nadat Van der Steur op zijn beurt halverwege dat debat was afgetreden, staakte de Kamer echter het debat.
Eerder kostte de affaire al de VVD-bewindslieden Teeven en Opstelten de kop, en Tweede Kamervoorzitter Van Miltenburg (VVD). Pikant detail: Ruttes politiek assistent Sophie Hermans is inmiddels kandidaat-Kamerlid voor de VVD.
NU 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van premier Mark Rutte na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur dinsdag over de Teevendeal.
Het actualiteitenprogramma stelt dat de belangrijkste adviseurs van de premier op de hoogte waren van bepaalde feiten rond de deal, terwijl Rutte steeds heeft volgehouden niet van deze feiten op de hoogte te zijn geweest.
SP, ChristenUnie, D66, CDA en GroenLinks twijfelen aan de geloofwaardigheid van de verdediging van de premier.
Bonnetjesaffaire
De feiten hebben betrekking op de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met crimineel Cees H.. Lang werd door het ministerie van Justitie volgehouden dat de schikking een bedrag betrof van ongeveer 2 miljoen. Later bleek de schikking veel hoger.
Het foutief informeren van de Kamer kostte Ivo Opstelten de kop, maar uit de onthullingen vanNieuwsuur blijkt nu dat de entourage van Rutte al langer op de hoogte was van het feit dat het bedrag dat Opstelten de Kamer meldde niet klopte.
In een gesprek dat Teeven met een ambtenaar voerde zou hij hebben gezegd dat het bedrag hoger was dan aan de Kamer werd gemeld. Dit werd door het ministerie echter onder de pet gehouden.
Naaste adviseurs
De politiek assistent, de plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken en de directeur-generaal van de RVD zouden van de herinneringen van Teeven op de hoogte zijn gebracht voordat ‘het bonnetje’ met het exacte bedrag werd gevonden.
Rutte stelde tijdens de diverse debatten over de Teevendeal dat dergelijke informatie hem nooit heeft bereikt.
Onlangs stapte ook Ard van der Steur op naar aanleiding van de kwestie. Hij zou volgens een groot deel van de oppositie feiten bij de Kamer weg hebben gehouden.
In dat debat erkende de premier overigens dat medewerkers van zijn ministerie op de hoogte waren van het bedrag. Dat het zou gaan om zijn naaste adviseurs, was niet bekend.
NU 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte.
De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie “wat onsmakelijk”, ook al “snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn”. Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde verontwaardigd op de veronderstelde voordracht.
Telegraaf 14.02.2017 De oppositie wil opheldering van het kabinet over de veronderstelde aanstaande benoeming van Fred Teeven tot lid van de Raad van State. Tenzij van een voordracht nog geen sprake is, zoals VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelt.
SP’er Ronald van Raak vroeg om een debat over de benoeming van het Tweede Kamerlid en oud-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, waarover NRC Handelsblad zaterdag berichtte. De oppositie heeft daar vraagtekens bij. Zij wijst erop dat Teeven moest opstappen om de zogenoemde bonnetjesaffaire en eerder bekendstaat als misdaadbestrijder dan als bewaker van de rechtsstaat. De Raad van State is een belangrijk adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van ons land.
De Kamer moet zich volgens Van Raak, die steun kreeg van de voltallige oppositie, kunnen uitspreken over een zo omstreden benoeming voor de belangrijke Raad van State. VVD en PvdA voelen daar echter niets voor. Van Raak verzocht de Kamervoorzitter daarop om dan maar uit eigen beweging een debat in te plannen. Zij wacht nu antwoord van het kabinet af.
Zijlstra noemde het aandringen van de oppositie „wat onsmakelijk”, ook al „snap ik best, gezien de geschiedenis, dat er gevoelens over zijn.” Hij wees erop dat de Kamer zich doorgaans terughoudend opstelt als het over personen gaat. De ministerraad spreekt bovendien vrijdag nog helemaal niet over een benoeming van Teeven, is Zijlstra naar eigen zeggen verzekerd.
De oppositie, maar ook een enkel PvdA-Kamerlid, reageerden afgelopen weekeinde schamper of zelfs verontwaardigd op de veronderstelde voordracht.
Trouw 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok, die de opgestapte minister Van der Steur vervangt. Dat is vandaag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Stef Blok, voor de tweede keer vervanger op het ministerie van justitie.
Stef Blok is vanaf vandaag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt Ard van der Steur op die gisteravond tijdens het debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf hield en zijn aftreden bekendmaakte.
De aanstelling van Blok als justitieminister lekte gisteravond na het debat al uit. Blok was minister voor Wonen en Rijksdienst, een portefeuille die de 59-jarige Ronald Plasterk (PvdA) nu overneemt.
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook negen dagen minister van justitie nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven toen op als staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Overigens heeft ook Dijkhoff zijn ontslag aangeboden aan de koning, een gebruikelijke stap nadat de minister op hetzelfde departement is opgestapt. Maar het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
De 52-jarige Blok was eerder onder meer bankdirecteur, Tweede Kamerlid (sociale zaken, pensioenen en rijksuitgaven), fractieleider en campagneleider van de VVD, voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie naar het integratiebeleid. Hij geldt als een vertrouweling van premier en VVD-leider Rutte.
Geen debat meer met Rutte
Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Van der Steur voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten.
Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde en met premier Rutte verder wilden discussiëren over de kwestie, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van veiligheid en justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
Telegraaf 27.01.2017 De nieuwe minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie vindt het ,,een ongelooflijk mooie taak” om zowel de veiligheid als de rechtsstaat onder zijn hoede te krijgen. Dat heeft hij vrijdag gezegd in een eerste reactie na het aftreden van zijn voorganger Ard van der Steur.
Blok noemt het wel jammer dat Van der Steur is opgestapt. ,,Ik had liever gehad dat het anders gelopen was”, aldus Blok, die tot vrijdag minister was voor Wonen en Rijksdienst. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) neemt die portefeuille van Blok over.
Blok is vrijdagochtend door de koning benoemd en gaat vrijdagmiddag naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar gaat hij zich naar eigen zeggen eerst een beeld vormen van wat de meest dringende zaken zijn.
RO 27.01.2017 De minister van Veiligheid en Justitie, mr. G.A. van der Steur, heeft donderdag 26 januari 2017, Zijne Majesteit de Koning verzocht hem ontslag te verlenen als minister van Veiligheid en Justitie. De Koning heeft dit ontslag, op de voordracht van de minister-president, op de meest eervolle wijze verleend, onder dankbetuiging voor de vele gewichtige diensten door de minister aan hem en het Koninkrijk bewezen.
Drs. S.A. Blok zal op zijn verzoek worden ontheven van de belasting met de aangelegenheden betreffende Wonen en Rijksdienst. Hij zal met ingang van vrijdag 27 januari 2017 worden belast met de leiding van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, mr.dr. K.H.D.M. Dijkhoff, heeft, overeenkomstig hetgeen staatsrechtelijk gebruikelijk is, in aansluiting op de ontslagaanvraag van de minister van Veiligheid en Justitie, zijn functie ter beschikking gesteld aan Zijne Majesteit de Koning. De Koning heeft de terbeschikkingstelling niet aanvaard. Lees meer
Telegraaf 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok. Dat is vrijdag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Blok is vanaf vrijdag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt daarmee VVD-partijgenoot Ard van der Steur op die donderdag zijn aftreden bekendmaakte. De aanstelling van Blok als justitieminister was donderdag al officieus duidelijk. Blok was sinds november 2012 minister voor Wonen en Rijksdienst.
In 2015 had hij al een keer kort de leiding bij Veiligheid en Justitie, nadat minister Ivo Opstelten was afgetreden. Dat gebeurde net als bij Van der Steur vanwege de politieke nasleep van de Teevendeal. De affaire heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Ook staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie heeft overigens zijn ontslag aangeboden aan de koning. Dat is gebruikelijk nadat de minister is opgestapt. Het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
NU 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok. Dat is vrijdag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Blok is vanaf vrijdag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt daarmee VVD-partijgenoot Ard van der Steur op die donderdag zijn aftreden bekendmaakte. De aanstelling van Blok als justitieminister was donderdag al officieus duidelijk. Blok was sinds november 2012 minister voor Wonen en Rijksdienst.
In 2015 had hij al een keer kort de leiding bij Veiligheid en Justitie, nadat minister Ivo Opstelten was afgetreden. Dat gebeurde net als bij Van der Steur vanwege de politieke nasleep van de Teevendeal. De affaire heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
Ook staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie heeft overigens zijn ontslag aangeboden aan de koning. Dat is gebruikelijk nadat de minister is opgestapt. Het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
VK 27.01.2017 Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd.
Alle politieke levens eindigen in tranen. Anglofiel Ard van der Steur zal wellicht gedacht hebben aan die uitspraak van de Britste politicus Enoch Powell toen hij gisteren begon aan zijn laatste debat als minister van Veiligheid en Justitie. Alleen Van der Steur en een paar partijgenoten wisten wat er zou gebeuren. Aan het einde van het zes uur durende debat stond hij plotseling op om zijn ontslag aan te kondigen. Zijn tranen kon hij amper bedwingen toen hij zei: ‘Ik heb gemerkt dat mijn antwoorden er niet meer toe doen.’
Mark Rutte omhelsde zijn minister twee keer en klopte hem bemoedigend op de schouders. Daarna baande de jurist zich nog een keer een weg door de camera’s en roepende journalisten en dat was het dan: het korte, niet erg gelukkige ministerschap van Ard van der Steur was voorbij.
De beslissing was eerder deze week gevallen, in het bijzijn van Mark Rutte en Halbe Zijlstra, maar Van der Steur voelde het einde van zijn politieke loopbaan daarvoor al naderen. Niet voor niets belde zijn woordvoerder vorige week persoonlijk met Bas Haan, de Nieuwsuur-journalist die op het punt stond zijn boek De rekening voor Rutte te publiceren.
Wat de minister te wachten stond?, wilde deze weten. Haan hield de boot af. De journalist zou het zondag laten weten. Dat gebeurde en het was een fataal telefoontje voor Ard van der Steur.
De conclusies van Haans boek waren meedogenloos: ‘De minister van Veiligheid en Justitie hield als Kamerlid informatie achter voor zijn collega’s en loog daarover als minister.’ Volgens bronnen binnen de VVD wist de jurist ‘dondersgoed’ dat hij zo’n verhaal niet meer te boven zou komen. Iemand als Edith Schippers of Henk Kamp zou de storm misschien hebben kunnen uitzitten, maar niet Van der Steur.
Achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Daarvoor was er al te veel misgegaan in de 22 maanden die vooraf gingen.
Zijn ministerschap leek vanaf het begin gedoemd. Een maand na zijn aantreden dreigde het kabinet al te vallen in de bed-bad-brood-crisis. Van der Steur reageerde bijna opgewekt: ‘Misschien schrijf ik wel geschiedenis als de kortst zittende minister van Veiligheid en Justitie.’
Het was een typische bon mot van Van der Steur, maar achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Toch gunden zijn collega’s hem aanvankelijk nog het beste. De meeste Kamerleden vonden ‘Ard’ een leuke vent. Toen hij net minister was, ontving hij de leden van de commissie justitie nog allemaal op het kasteel in Warmond, waar hij een appartement bewoont. Kinderen waren ook welkom. Van der Steur dolde met ze op het gras. Een enige middag.
Lang heeft Van der Steur niet kunnen genieten van zijn goede relaties met zijn ex-collega’s. Hij kleunde al meteen mis door de Kamer verkeerd voor te lichten over een geënsceneerde foto van Volkert van der Graaf in De Telegraaf. De minister moest zijn excuses aanbieden en erkende dat hij ‘met een beperkte focus’ de Kamer had geïnformeerd.
Het rapport van de commissie-Oosting was een nieuwe kras op zijn blazoen. Van der Steur bleek als Kamerlid hand- en spandiensten te hebben verleend voor Ivo Opstelten toen die de Kamer verkeerd informeerde over de Teevendeal.
De hardste conclusie uit het boek van Bas Haan, die ik deel, gaat over een hardleerse bestuurscultuur. 10:42 PM – 23 Jan 2017
Er lag bloed in het water en Van der Steur heeft nooit meer een rustige dag gehad. De man die zich geen fouten kon permitteren, bleef ondertussen fouten maken. Hij serveerde de forensisch expert George Maat af, omdat die een universitaire lezing over MH17 gaf. Al snel bleek dat Maat weinig had misdaan, maar Van der Steur deed er ongekend lang over om zijn misser uiteindelijk slechts halfslachtig te erkennen.
‘Oprecht’ bedoeld
Vertrouwde reflex in VVD-top bij onwelgevallige informatie: jokken
Na de aanslagen in Brussel bleek dat één van de zelfmoordterroristen ongestoord op Schiphol was geland, hoewel bekend was dat hij uit het Turkse grensgebied met Syrië kwam. De communicatie met de Turken was slecht verlopen en tijdens het debat haalde Van der Steur de FBI en de NYPD door elkaar. Ook dat moest hij weer rechtzetten. Het beeld van een onverbeterlijk blunderende minister was definitief gevestigd.
Van der Steur was sindsdien door zijn reserves heen, ook binnen zijn eigen partij. Anonieme VVD’ers speculeerden al eerder over zijn vertrek, al leek Van der Steur zelf nog wel ambities te hebben. Voor de zomer zei de minister nog dat hij graag doorwilde op de lijst. Na de zomer kwam opeens het bericht dat hij toch niet terug zou keren.
Zelfs de verkiezingen heeft hij nu niet meer gehaald. Volgens de VVD’er nam hij zelf de beslissing om op te stappen, ook al vond hij de nieuwe beschuldigingen onterecht en onbewezen. Ja, hij had in de nu opgedoken mail allerlei adviezen gegeven aan Opstelten om Kamerantwoorden te veranderen, maar dat was ‘oprecht’ bedoeld om de informatie aan de Kamer zo correct en volledig mogelijk te maken.
Interview Bas Haan: ‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
En, nee, Van der Steur snapte ook niet waarom na zijn adviezen opeens de herinneringen van Teeven over de schikking toch weer uit de brief waren verdwenen. Hij had ‘zeer kwetsbaar’ in de kantlijn geschreven, maar het is onmogelijk om daaruit te concluderen dat hij die informatie wilde schrappen. ‘Ik kan dat echt niet volgen’, zei hij gisteren verongelijkt in de Kamer.
De antwoorden deden er inderdaad niet toe. CDA-leider Sybrand Buma vond het bespottelijk dat Van der Steur zichzelf presenteerde als ‘een koene ridder’ die er op toezag dat de Kamer juist geïnformeerd werd. In werkelijkheid was hij vooral bezig om de schade voor zijn partijgenoot Opstelten te beperken, aldus Buma.
Een motie van wantrouwen lag al klaar, maar Van der Steur hield de eer aan zichzelf. Voor één keer was hij zijn opponenten toch te snel af.
Trouw 27.01.2017 Het voelt onafgemaakt, zeggen de oppositiepartijen. Met het aftreden van Ard van der Steur gisteravond kwam een einde aan een debat dat de fractievoorzitters óók met premier Rutte voerden – maar die blijft verder buiten schot. Toch: om Rutte nu opnieuw naar de Kamer te roepen gaat ze wat te ver.
En ware het gegeven dat het steeds VVD-ers waren die die cultuur lieten voortbestaan misschien bij het publiek iets weggezakt, nu is dat in volle omvang weer in beeld.
Bovendien: de vragen die nog leven kunnen de komende tijd nog wel in debat aan de orde komen, maar niet in Kamerdebatten. Pechtold, Buma, Segers Roemer en Klaver denken dan eerder aan verkiezingsdebatten, waarin ze Rutte nog tot 15 maart naar hartelust kunnen confronteren met de kwestie. Daar kan Alexander Pechtold van D66 tot in den treure zeggen dat het ‘moeilijk te geloven’ is dat de premier cruciale informatie is ontgaan en Wilders dat hij een ‘premier zonder regie’ is.
Zo is de wond die de Teevendeal is, na steeds weer openkrabben veranderd in een flinke open zweer die de VVD in de aankomende campagne alleen maar kwaad kan doen. Zo blijft de publieke aandacht gevestigd op het ministerie van veiligheid en Justitie, waarvan de cultuur in de afgelopen twee jaar verre van ideaal bleek. En ware het gegeven dat het steeds VVD-ers waren die die cultuur lieten voortbestaan misschien bij het publiek iets weggezakt, nu is dat in volle omvang weer in beeld.
Het gedrag van Rutte
Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen, aldus Mark Rutte, minister-president.
Of de oppositie gisteravond het gelijk aan zijn kant had doet eigenlijk minder ter zake. Zowel van der Steur als Rutte bleven van mening dat ze onterecht onder vuur lagen. Zo reconstrueerde Rutte minutieus hoe het wel mogelijk is geweest dat hij op zijn departement Algemene Zaken de concept-antwoorden op vragen van de Kamer, waarin Kamerlid Van der Steur tientallen wijzigingen aanbracht, nooit zag. Het was de dag waarop een in dezelfde kwestie cruciaal bonnetje plots opdook. Rutte: “Algemene Zaken is die dag geen enkel moment daarmee bezig geweest, alleen maar met de afwikkeling van het ontdekken van het bonnetje. Dat was de dynamiek van die dag. Daar was iedereen mee bezig.”
“We zullen Rutte daarin op zijn woord moeten geloven”, zei gisteren ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Maar ook Segers blijft de komende weken zitten met een ‘onbevredigd gevoel’ over de rol van Rutte.
Rutte zelf schreef donderdagochtend een tweede brief aan alle Nederlanders, op de opiniepagina Van de Volkskrant. “Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen”, zei hij daar. Nu juist zijn eigen gedrag, dat de schijn wekte van toedekken, nog weken onderwerp van gesprek zal zijn, zal voor hem geen feest zijn.
Als de ambtenaren op het ministerie van veiligheid en justitie in 2015 heel goed hebben opgelet, dan kennen ze hun nieuwe minister al. Na het vertrek van de vorige minister, Ivo Opstelten, nam Stef Blok maar liefst tien dagen lang de taken waar. Daarna werden de nu vertrokken minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff benoemd.
De 52-jarige Stef Blok is al vier jaar minister van Wonen en Rijksdienst, dat meer een taakomschrijving is dan een ministerie. In de afgelopen jaren is Blok steeds meer gaan gelden als een duizenddingendoekje: heeft de VVD snel een degelijke doener nodig, een onkreukbare dossiervreter, dan drijft de naam Blok vaak snel naar boven.
Zo heeft Blok in de afgelopen vijftien jaar ruime ervaring opgedaan op allerlei terreinen. Zijn ster rees in 2002, toen hij als VVD-Kamerlid een commissie voorzat die het integratiebeleid onderzocht. Maar Blok heeft duidelijk meer in zijn mars: hij was ook twee keer penningmeester van het VVD-fractiebestuur, campagneleider van zowel de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 als de landelijke verkiezingen van dat jaar. Blok was tijdens het eerste kabinet Rutte ook VVD-fractievoorzitter. Als minister in het huidige kabinet nam hij al eens, naast zijn eigen, de taken van zijn door ziekte gevelde collega Ronald Plasterk waar. Dit keer is het Plasterk die deze dubbelfunctie zal uitvoeren.
NU 27.01.2017 Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) stapte donderdag op tijdens het debat.
Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal bij nader inzien niet voortzetten. “We moeten er nu een punt achter zetten”, zegt fractievoorzitter Gert-Jan Segers tegen NU.nl.
Ook D66 acht een vervolg niet wenselijk. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold “absoluut” nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”. De SGP zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
Daarmee lijkt het erop dat premier Rutte een vertrouwensstemming in de Kamer bespaard blijft, want over zijn rol in de Teevendeal en wat hij precies wist en wanneer zal niet verder worden gedebatteerd.
In het maandag verschenen boek van onderzoeksjournalist Bas Haan (Nieuwsuur) staan nieuwe onthullingen, die uiteindelijk geleid hebben tot het vertrek van Van der Steur. Van der Steur zou als Kamerlid de toenmalig minister Opstelten hebben geadviseerd om Teevens herinneringen van de hoogte van de omstreden deal niet met de Kamer te delen.
Maar Haan concludeert ook dat Rutte in een veel eerder stadium op de hoogte was van details van de ontnemingsschikking die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met drugscrimineel Cees H..
Anonieme bronnen
Zelf heeft de premier volgehouden pas op het laatste moment op de hoogte te zijn gesteld van het precieze bedrag van de Teevendeal, maar Haan stelt anonieme bronnen te hebben die anders beweren. Volgens Segers zal een voortzetting van het debat met de premier weinig uitmaken. “Het is zijn woord tegenover anonieme bronnen.”
In zijn wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad verwierp de premier de verwijten dat hij zou hebben gelogen. “Nee, dat heb ik niet”, zei Rutte.
De premier blijft erbij dat er geen nieuwe feiten staan in het boek van Haan, maar snapt dat media met het verhaal aan de haal zijn gegaan. “Als iemand nieuwe feiten lijkt te brengen dan ben je als journalist verplicht te melden in welke context je dat moet plaatsen”, zei de premier. En die context is de langslepende Teevendeal en dat is, volgens Rutte, “geen fraai beeld”.
Nieuw debat
Desalniettemin wil Segers wel een debat over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie en hij wil van de premier weten welke lessen hij geleerd heeft van de bonnetjesaffaire die eerder het voormalig justitieduo Ivo Opstelten (VVD) en Fred Teeven (VVD), en ex-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) de kop kostten.
Ook het CDA zegt behoefte te hebben om hierover verder te praten met de premier. De PvdA laat weten hier pas een oordeel over te vellen als het voorstel voor een nieuw debat op tafel ligt.
Blok
Donderdagavond werd overigens al bekend dat minister van Wonen en Rijksdienst, Stef Blok (VVD), de portefeuille van Van der Steur overneemt. Minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plasterk (PvdA), neemt het vorige departement van Blok onder zijn hoede.
NU 27.01.2017 Opnieuw is een VVD’er gesneuveld door de Teevendeal. Hoewel Ard van der Steur vond dat hem niets te verwijten viel na nieuwe onthullingen, voelde hij onvoldoende vertrouwen in de Kamer om door te gaan als minister van Veiligheid en Justitie. Zijn de VVD en premier Rutte nu eindelijk van de bonnetjesaffaire af?
De VVD-bewindslieden konden hun ergernis over het vertrek van partijgenoot en minister Van der Steur vrijdag voor aanvang van de ministerraad moeilijk verkroppen.
Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert: “Er zijn om deze zaak inmiddels drie bewindslieden afgetreden. Er moet er één heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie.”
Al drie jaar knaagt de bonnetjesaffaire aan het imago van de VVD als partij van ‘law en order’. Met Ivo Opstelten als minister en Fred Teeven als staatssecretaris op het ‘superministerie’ zou de VVD haar verkiezingsbeloften om keihard op te treden waar kunnen maken. Maar van het crimefighters-imago lijkt weinig meer over.
Onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan legden bloot hoe het verleden van Teeven als magistraat hem achtervolgde, inhaalde en uiteindelijk de das om deed.
Als officier van justitie sloot Teeven een deal met drugscrimineel Cees H. die achteraf nooit gesloten had mogen worden. Over de hoogte van het bedrag waarmee de deal gemoeid was, lichtte het departement de Tweede Kamer meermaals verkeerd in.
De kwestie leidde tot de val van Opstelten, Teeven, maar ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Toevalligerwijs allemaal in campagnetijd, zo is te lezen in het maandag verschenen boek van Haan; De rekening voor Rutte.
Spel
Ook de meest recente onthullingen komen de VVD zeer ongelegen. De VVD wordt opnieuw herinnerd aan de rol die zij heeft gespeeld in een politiek spel dat zich afspeelde op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
In het boek van Haan wordt beschreven hoe de liberalen er alles aan deden om de politieke schade van hun bewindspersonen zo klein mogelijk te houden. Kamerleden, die het kabinet horen te controleren, werden op het departement ontboden om mee te werken aan persberichten, Kamerbrieven, en zelfs de beantwoording van Kamervragen.
Gifbeker
Donderdagavond na het opstappen van Van der Steur zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra: “Ik had de hoop dat die gifbeker voor ons een keer leeg was, maar er zaten nog een paar druppels in. Ik mag hopen dat hij nu echt leeg is, want met dit dossier ben ik echt helemaal klaar.”
Dat zal hoogstwaarschijnlijk niet het geval zijn. Het valt niet te voorspellen of er nog meer lijken uit de kast zullen komen, maar wat zeker is, is dat de oppositiepartijen deze affaire maximaal zullen gebruiken om de geloofwaardigheid en het leiderschap van premier Rutte, een terugkerend punt, in twijfel te trekken en daar begonnen ze donderdag in het debat al mee.
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, aldus Geert Wilders (PVV).
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, zegt PVV-leider Geert Wilders. CDA-leider Buma: “Alles wat er gebeurde, gebeurde onder de neus van de premier.”
Alexander Pechtold (D66): “Mensen gaan uit van integere, onkreukbare politici die het publieke belang dienen en niet hun eigen politieke belang.” Maar ook coalitiepartner PvdA was kritisch op de rol van Rutte in de politieke afhandeling van de bonnetjesaffaire.
Doordat Van der Steur zichzelf in debat nog opofferde, werd de aandacht afgeleid van Rutte. Aanvankelijk wilde de aanvrager van het debat, Gert-Jan Segers (ChristenUnie), nog dat de beraadslaging op een ander moment zou worden hervat, omdat het debat “nog niet af was”, maar hij kwam daar vrijdag op terug.
Verkiezingen
“We moeten er nu een punt achter zetten”, aldus Segers, die het CDA aan zijn zijde vindt. Ook voor Pechtold is het voor nu wel even genoeg. De D66’er heeft zeker nog vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
Het punt is dat de partijen de plenaire zaal van de Tweede Kamer niet meer nodig hebben om de aanval op de VVD in te zetten. “Er komen nog genoeg “Verkiezingsdebatten aan”, zegt een bron bij de oppositie.
Elsevier 27.01.2017 Met de emotionele aankondiging van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie, VVD) dat hij aftreedt, kwam donderdagavond om klokslag 20.00 uur toch nog vrij abrupt een einde aan het debat over de Teevendeal. Premier Mark Rutte ging (voorlopig) vrijuit.
Er zijn nog veel vragen onbeantwoord gebleven, lieten oppositiepartijen weten nadat de parlementaire sessie was afgelopen.
Vraagtekens bij Rutte’s geloofwaardigheid
Het is immers verkiezingstijd, en dat betekent dat de kwestie rond Van der Steur, de Teevendeal en kritiek die er is op het ministerie van Veiligheid en Justitie flink kan worden uitgebuit. Het is de zwakke plek van Rutte, die als VVD-lijsttrekker opgaat voor de verkiezingen op 15 maart. Hij wil een derde termijn, maar er worden openlijk vraagtekens gezet bij zijn geloofwaardigheid. Veel partijen liepen dan ook met een onbevredigend gevoel naar buiten. Maar doorpakken en Rutte aan de tand voelen, dat zit er voorlopig niet in. De CDA-Tweede Kamerfractie laat het even rusten.
De VVD-campagne wilde lijsttrekker Rutte duidelijk laten zijn over Wilders, maar bereikte tegenovergestelde. Reconstructie van een flater >
Tegenover Elsevier.nl laat een woordvoerder weten dat er op dit moment geen behoefte is bij de partij om het debat voort te zetten. Meer willen de christendemocraten er niet over kwijt. De SGP is tegenover Elsevier.nl duidelijker. Woordvoerder Menno de Bruyne: ‘Excuses zijn aangeboden, ministers en een staatssecretaris zijn afgetreden. De problemen zijn onderkend, en er wordt gewerkt aan verbetering. De SGP voelt op dit moment geen enkele behoefte om wéér te gaan debatteren over deze kwestie, nu met de premier.’
Met frisse tegenzin
Hij wijst op de verkiezingen die voor de deur staan, en dan kunnen wel eens ‘heel wat minder verheven motieven’ een rol spelen. Met andere woorden: alles om zich tijdens de campagnes in de kijker te spelen. SGP-leider Kees van der Staaij stond er gisteren tijdens het debat al met enige frisse tegenzin.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar ‘mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer’. De SP vindt nog altijd dat er sprake is van een doofpot maar laat weten geen heil te zien in een verder debat. Volgens fractieleider Emile Roemer ‘is het duidelijk geworden dat voor de VVD, onder leiding van Rutte, de waarheid slechts een optie is’. ‘Met deze premier is het na zes keer zinloos om dat debat nog een keer over te doen’, aldus Roemer tegen persbureau ANP.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 27.01.2017 Dat Ard van der Steur donderdag is opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie, gebeurde volgens het AD na aandringen van de top van zijn partij VVD. Volgens de krant werd de minister duidelijk gemaakt dat een vertrek niet te vermijden was.
De krant heeft gesproken met ingewijden, die zeggen dat maandag voor het eerst werd gesproken over een vertrek van Van der Steur. Zes VVD-Kamerleden constateerden dat het moeilijk zou worden. Daarna besloot de partijtop dat „het gedonder definitief afgelopen moet zijn.”
Van der Steur zou Rutte tijdens het debat uit de wind houden en na de eerste termijn zijn vertrek aankondigen, zoals is gebeurd. Tijdens de schorsing van het debat werd hij volgens het AD naar een zaaltje geroepen. Daar kreeg hij nog een keer te horen dat aftreden onvermijdelijk was.
AD 27.01.2017 In de dagen voorafgaand aan z’n vertrek werd de druk op justitieminister Ard van der Steur om te vertrekken al flink opgevoerd. Een deel van de VVD-fractie gaf dinsdag al aan er geen vertrouwen meer in te hebben. Een reconstructie.
De druk op Van der Steur vanuit de VVD speelt een doorslaggevende rol en ze besluiten het toch zijn eigen ‘beslissing’ te noemen. Zo kan hij later zeggen dat hij in het gesprek met Rutte en Zijlstra ‘zijn besluit’ aan hen ‘meldt’.
Als premier Mark Rutte even na acht uur ’s avonds de emotionele Ard van der Steur knuffelt, ratelen de camera’s van persfotografen. Als er daarna meer camera’s komen, doen de heren nog een hug.
Het beeld is ijzersterk en stut het verhaal van de premier van zo even. ,,Ik zou hem zo weer aanstellen als minister.”
Toch weten bronnen rond het Binnenhof dat dit slechts een deel van het verhaal is. De keuze van Van der Steur om op te stappen was ‘nauwelijks nog een eigen keuze’, klinkt het. Dat Van der Steur in z’n afscheidswoord zei dat hij ‘voor het debat aan de premier heeft laten weten’ dat hij zou opstappen, is een deel van de waarheid. Insiders benadrukken: het was vooral andersom. Het werd de minister vertéld dat een vertrek onvermijdelijk was.
Al vanaf maandag ligt de optie van een vertrek op tafel, zeggen ingewijden. De laatste uitzending van Nieuwsuur is nog niet eens klaar, of de reacties vanuit de Tweede Kamer zijn ongemeen fel. Dinsdagochtend schrikt de VVD-top er van dat vanuit de SP, PVV, D66 én GroenLinks woorden als ‘liegen’ in de mond worden genomen. Het oordeel lijkt geveld, klagen en beseffen de VVD’ers. Het weerwoord of de feiten zijn niet langer leidend, het politieke krediet van Ard is gewoon op.
Ook in eigen gelederen. In de VVD-fractievergadering die ochtend zijn er zes Kamerleden die constateren dat dit ‘een heel moeilijk verhaal’ gaat worden. Ze begrijpen dat het vertrouwen in de Tweede Kamer zo broos is, dat opstappen overwogen moet worden. Fractieleider Halbe Zijlstra is echter duidelijk: laat Ard eerst zijn verhaal doen.
Dinsdagochtend wandelt Van der Steur daarom naar het ministerie van Algemene Zaken voor overleg met Rutte. De verdedigingslijn wordt gekozen: Nieuwsuur heeft niets onthuld dat niet al bekend was bij de commissie die de Teevendeal onderzocht.
Een dag later kruipen de minister en premier opnieuw bij elkaar om het debat voor te bereiden. Ieder zijn deel, want er liggen ook aantijgingen aan het adres van Rutte. Aan een tafel -een Indische schotel tussenin- schaven de twee aan de verdedigingslinie.
Toch wordt de volgende ochtend – dus nog vóór het debat- zijn lot al bezegeld. De VVD-top, bij elkaar in het kernteam, vindt dat ‘het gedonder definitief afgelopen moet zijn’.
Het baart hen ook zorgen dat de PvdA niet duidelijk is of het de coalitiegenoot zal steunen. Afspraak is dat binnen de regering de eigen partijen over het lot van eigen ministers gaan, maar de PvdA heeft al grote woorden gebruikt in de eerste reactie op de affaire. Dit besluit, concludeert de VVD, moet de partij dus zelf nemen.
De druk op Van der Steur vanuit de VVD speelt een doorslaggevende rol en ze besluiten het toch zijn eigen ‘beslissing’ te noemen. Zo kan hij later zeggen dat hij in het gesprek met Rutte en Zijlstra ‘zijn besluit’ aan hen ‘meldt’.
Ard zal het na de eerste termijn aankondigen, zijn eigen naam kunnen verdedigen en en passant daarmee voorkomen dat Rutte ‘de volle laag’ krijgt. Ard z’n eer, de premier een bliksemafleider.
Daarom vertrekt Van der Steur naar het debat met in z’n binnenzak zijn afscheidsspeech, die ochtend uitgeprint.
Toch klaart het gemoed van de minister nog enigszins op als de Tweede Kamer het woord voert. Oppositiepartijen schieten op hem, maar de PvdA is plots milder dan afgelopen dagen.
Insiders zeggen dat de minister daardoor plots minder somber gestemd is. Toch is het einde nabij.
Als het debat wordt gepauzeerd, wordt Van der Steur in een ministerskamertje buiten de vergaderzaal geroepen. Daar is de top van het ministerie van Algemene Zaken van Rutte verzameld.
Over wat er dan gebeurt, lopen de lezingen uiteen. Van der Steur zou er nog eens ‘een signaal’ hebben gekregen dat aftreden echt onvermijdelijk is, zeggen enkelen. Anderen menen dat het niet meer nodig was, en Rutte zich niet heeft gemengd in het gesprek dáár.
Een naaste medewerker van de justitieminister zegt wel: ,,Het krediet was los van deze affaire al op. Ard miste ook de laatste dagen het politieke gevoel om dat te zien, maar de premier wist genoeg.”
Premier Rutte claimt geen druk bij Van der Steur te hebben gelegd. ,,Nul komma nul van mijn kant.”
Toch krijgen naaste medewerkers van Van der Steur pas na het overlegje ‘een seintje’. Het is gedaan. Nog voordat hij het woord heeft genomen om zich te verdedigen.
Zijn ambtelijke vertrouwelingen treuren, maar vinden ook dat hij ‘uit zijn lijden is verlost’. Van der Steur werkte volgens hen de laatste maanden harder dan hij eigenlijk verdragen kon. En nooit, zeggen ze veelbetekenend, nooit kwam er eens een compliment vanuit het kamp van de premier. Van der Steur is de laatste maanden niet zelden ‘afgeblaft’ over kleinere en grotere incidenten. De knuffel die zal volgen ten spijt.
Als de premier aan het woord is, schrijft hij nog een vriendelijk briefje aan zijn vrouw Ninette, die op de tribune toekijkt. Het is z’n laatste handeling vanuit vak-K, voordat Van der Steur voor het laatst het woord neemt.
Telegraaf 27.01.2017 Ard van der Steur heeft zelf besloten om af te treden. Premier Mark Rutte heeft hem niet aangespoord om op te stappen. ,,0,0 kwam van mij”, zei Rutte vrijdag, een dag na het tumultueuze debat.
,,Van der Steur wilde zich verdedigen, maar hij ging ook weg. Dat wist hij al voor het debat. Ik respecteer dat. Maar op dit onderwerp was dit niet nodig”, zei Rutte. De premier blijft erbij dat er afgelopen week geen nieuwe zaken in deze affaire rond de Teevendeal naar boven zijn gekomen.
Rutte vindt dat Van der Steur zich goed heeft verdedigd. Niettemin begrijpt hij ook dat zijn partijgenoot meende dat er ,,onvoldoende basis voor vertrouwen” was in de Tweede Kamer. Dat was volgens Rutte een optelsom van moeilijke debatten die de justitieminister al achter de rug had.
Sowieso is de hele affaire rond de deal van Justitie met een crimineel niet fraai, zei Rutte. Er zijn hierin volgens hem fouten gemaakt en verkeerde inschattingen. Daarvoor ging het kabinet al door het stof in een debat eind 2015, dat Rutte ervaarde als het zwaarste ooit in zijn carrière.
AD 27.01.2017 Ard van der Steur heeft zelf besloten om af te treden. Premier Mark Rutte heeft hem niet aangespoord om op te stappen. ,,0,0 kwam van mij”, zei Rutte vandaag, een dag na het tumultueuze debat.
Ik had liever gehad dat het anders gelopen was, aldus Stef Blok, de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie.
,,Van der Steur wilde zich verdedigen, maar hij ging ook weg. Dat wist hij al voor het debat. Ik respecteer dat. Maar op dit onderwerp was dit niet nodig”, zei Rutte. De premier blijft erbij dat er afgelopen week geen nieuwe zaken in deze affaire rond de Teevendeal naar boven zijn gekomen.
Rutte vindt dat Van der Steur zich goed heeft verdedigd. Niettemin begrijpt hij ook dat zijn partijgenoot meende dat er ‘onvoldoende basis voor vertrouwen’ was in de Tweede Kamer. Dat was volgens Rutte een optelsom van moeilijke debatten die de justitieminister al achter de rug had.
Sowieso is de hele affaire rond de deal van Justitie met een crimineel niet fraai, zei Rutte. Er zijn hierin volgens hem fouten gemaakt en verkeerde inschattingen. Daarvoor ging het kabinet al door het stof in een debat eind 2015, dat Rutte ervoer als het zwaarste ooit in zijn carrière.
Taak
De nieuwe minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie vindt het ‘een ongelooflijk mooie taak’ om zowel de veiligheid als de rechtsstaat onder zijn hoede te krijgen.
Blok noemt het wel jammer dat Van der Steur is opgestapt. ,,Ik had liever gehad dat het anders gelopen was”, aldus Blok, die tot vandaag minister was voor Wonen en Rijksdienst. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) neemt die portefeuille van Blok over.
Blok is vanochtend door de koning benoemd en gaat vanmiddag naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar gaat hij zich naar eigen zeggen eerst een beeld vormen van wat de meest dringende zaken zijn.
Trouw 27.01.2017 Minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken neemt de opengevallen portefeuille Wonen en Rijksdienst over van Stef Blok, die de opgestapte minister Van der Steur vervangt. Dat is vandaag bekendgemaakt door de Rijksvoorlichtingsdienst.
Stef Blok, voor de tweede keer vervanger op het ministerie van justitie.
Stef Blok is vanaf vandaag de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij volgt Ard van der Steur op die gisteravond tijdens het debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf hield en zijn aftreden bekendmaakte.
De aanstelling van Blok als justitieminister lekte gisteravond na het debat al uit. Blok was minister voor Wonen en Rijksdienst, een portefeuille die de 59-jarige Ronald Plasterk (PvdA) nu overneemt.
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook negen dagen minister van justitie nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven toen op als staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Overigens heeft ook Dijkhoff zijn ontslag aangeboden aan de koning, een gebruikelijke stap nadat de minister op hetzelfde departement is opgestapt. Maar het ontslag is niet aanvaard en Dijkhoff blijft daarmee gewoon aan.
De 52-jarige Blok was eerder onder meer bankdirecteur, Tweede Kamerlid (sociale zaken, pensioenen en rijksuitgaven), fractieleider en campagneleider van de VVD, voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie naar het integratiebeleid. Hij geldt als een vertrouweling van premier en VVD-leider Rutte.
Geen debat meer met Rutte
Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Van der Steur voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde en met premier Rutte verder wilden discussiëren over de kwestie, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van veiligheid en justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier, maar “mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
VK 27.01.2017 De meeste oppositiepartijen in de Tweede Kamer hebben geen behoefte aan voortzetting van het gisteravond afgebroken Kamerdebat over de Teevendeal. Na de eerste termijn maakte VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie zijn opstappen bekend, vlak nadat minister-president Mark Rutte (VVD) hem nog had verdedigd. Na een emotionele verklaring van Van der Steur, waarvan Rutte voor het debat al kennis had, besloot Kamervoorzitter Khadija Arib de vergadering te sluiten.
Bij de oppositie leefden nog veel vragen voor premier Rutte, die zich in de eerste termijn flink had moeten verdedigen. Maar de oppositie geeft er nu de voorkeur die vragen op een ander moment te stellen.
Haagse brekebeen miste politieke sluwheid
Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd. (+)
Het was in het debat duidelijk dat een onvermijdelijke motie van wantrouwen tegen Van der Steur brede steun van de oppositie zou krijgen, en mogelijk van regeringspartij PvdA. Maar een motie van wantrouwen tegen Rutte en het voltallige kabinet, waar SP-leider Emile Roemer en PVV-leider Geert Wilders op zinspeelden, zou het niet hebben gehaald.
Bij de meeste oppositiepartijen leeft de verwachting dat de vraag in hoeverre Rutte te vertrouwen is de komende weken in de verkiezingscampagne en in tv-debatten nog vaak zal terugkeren.
Koning Willem-Alexander heeft minister Stef Blok (VVD) belast met de leiding van Veiligheid en Justitie
D66-leider Alexander Pechtold zegt dat er ‘absoluut’ nog wat vragen voor de premier lagen, maar ‘mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer’. Bij ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers leven nog veel vragen over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie. De SGP, die zich donderdag afwachtend opstelde in het debat met Rutte, voelt ook niet voor een voortzetting.
Koning Willem-Alexander heeft minister Stef Blok (VVD) belast met de leiding van Veiligheid en Justitie. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) zal Bloks taken op Wonen en Rijksdienst overnemen.
Telegraaf 27.01.2017 Een belangrijk deel van de Tweede Kamerfracties wil het donderdag door het opstappen van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) voortijdig afgebroken debat over de Teevendeal niet voortzetten. Veel oppositiepartijen lieten na afloop weten dat het debat voor hen onaf voelde, maar ze willen het er bij nader inzien toch bij laten.
De ChristenUnie wil het debat over de Teevendeal niet voortzetten, maar wel doorpraten over de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarover heeft de partij nog veel onbeantwoorde vragen.
Ook D66 voelt niet voor een vervolg. Er lagen volgens D66-leider Alexander Pechtold ,,absoluut” nog wat vragen voor de premier, maar ,,mensen begrijpen dat zo langzamerhand niet meer”.
De SGP, die donderdagmiddag al met frisse tegenzin aan het debat begon, zit evenmin te wachten op een voortzetting met Rutte.
VK 27.01.2017 Met gebroken stem en verbitterd over de in zijn ogen onterechte beschuldigingen kondigde Ard van der Steur gisteren zijn vertrek aan. De ‘uitstekende jurist’ wist dat al zijn politieke reserves waren verteerd.
Alle politieke levens eindigen in tranen. Anglofiel Ard van der Steur zal wellicht gedacht hebben aan die uitspraak van de Britste politicus Enoch Powell toen hij gisteren begon aan zijn laatste debat als minister van Veiligheid en Justitie. Alleen Van der Steur en een paar partijgenoten wisten wat er zou gebeuren. Aan het einde van het zes uur durende debat stond hij plotseling op om zijn ontslag aan te kondigen. Zijn tranen kon hij amper bedwingen toen hij zei: ‘Ik heb gemerkt dat mijn antwoorden er niet meer toe doen.’
Mark Rutte omhelsde zijn minister twee keer en klopte hem bemoedigend op de schouders. Daarna baande de jurist zich nog een keer een weg door de camera’s en roepende journalisten en dat was het dan: het korte, niet erg gelukkige ministerschap van Ard van der Steur was voorbij.
De beslissing was eerder deze week gevallen, in het bijzijn van Mark Rutte en Halbe Zijlstra, maar Van der Steur voelde het einde van zijn politieke loopbaan daarvoor al naderen. Niet voor niets belde zijn woordvoerder vorige week persoonlijk met Bas Haan, de Nieuwsuur-journalist die op het punt stond zijn boek De rekening voor Rutte te publiceren.
Wat de minister te wachten stond?, wilde deze weten. Haan hield de boot af. De journalist zou het zondag laten weten. Dat gebeurde en het was een fataal telefoontje voor Ard van der Steur.
De conclusies van Haans boek waren meedogenloos: ‘De minister van Veiligheid en Justitie hield als Kamerlid informatie achter voor zijn collega’s en loog daarover als minister.’ Volgens bronnen binnen de VVD wist de jurist ‘dondersgoed’ dat hij zo’n verhaal niet meer te boven zou komen. Iemand als Edith Schippers of Henk Kamp zou de storm misschien hebben kunnen uitzitten, maar niet Van der Steur.
Achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Daarvoor was er al te veel misgegaan in de 22 maanden die vooraf gingen.
Zijn ministerschap leek vanaf het begin gedoemd. Een maand na zijn aantreden dreigde het kabinet al te vallen in de bed-bad-brood-crisis. Van der Steur reageerde bijna opgewekt: ‘Misschien schrijf ik wel geschiedenis als de kortst zittende minister van Veiligheid en Justitie.’
Het was een typische bon mot van Van der Steur, maar achteraf gezien had een kabinetsval hem veel ellende kunnen besparen. Toch gunden zijn collega’s hem aanvankelijk nog het beste. De meeste Kamerleden vonden ‘Ard’ een leuke vent. Toen hij net minister was, ontving hij de leden van de commissie justitie nog allemaal op het kasteel in Warmond, waar hij een appartement bewoont. Kinderen waren ook welkom. Van der Steur dolde met ze op het gras. Een enige middag.
Lang heeft Van der Steur niet kunnen genieten van zijn goede relaties met zijn ex-collega’s. Hij kleunde al meteen mis door de Kamer verkeerd voor te lichten over een geënsceneerde foto van Volkert van der Graaf in De Telegraaf. De minister moest zijn excuses aanbieden en erkende dat hij ‘met een beperkte focus’ de Kamer had geïnformeerd.
Het rapport van de commissie-Oosting was een nieuwe kras op zijn blazoen. Van der Steur bleek als Kamerlid hand- en spandiensten te hebben verleend voor Ivo Opstelten toen die de Kamer verkeerd informeerde over de Teevendeal.
Er lag bloed in het water en Van der Steur heeft nooit meer een rustige dag gehad. De man die zich geen fouten kon permitteren, bleef ondertussen fouten maken. Hij serveerde de forensisch expert George Maat af, omdat die een universitaire lezing over MH17 gaf. Al snel bleek dat Maat weinig had misdaan, maar Van der Steur deed er ongekend lang over om zijn misser uiteindelijk slechts halfslachtig te erkennen.
‘Oprecht’ bedoeld
Lees ook: Vertrouwde reflex in VVD-top bij onwelgevallige informatie: jokken
Na de aanslagen in Brussel bleek dat één van de zelfmoordterroristen ongestoord op Schiphol was geland, hoewel bekend was dat hij uit het Turkse grensgebied met Syrië kwam. De communicatie met de Turken was slecht verlopen en tijdens het debat haalde Van der Steur de FBI en de NYPD door elkaar. Ook dat moest hij weer rechtzetten. Het beeld van een onverbeterlijk blunderende minister was definitief gevestigd.
Van der Steur was sindsdien door zijn reserves heen, ook binnen zijn eigen partij. Anonieme VVD’ers speculeerden al eerder over zijn vertrek, al leek Van der Steur zelf nog wel ambities te hebben. Voor de zomer zei de minister nog dat hij graag doorwilde op de lijst. Na de zomer kwam opeens het bericht dat hij toch niet terug zou keren.
Zelfs de verkiezingen heeft hij nu niet meer gehaald. Volgens de VVD’er nam hij zelf de beslissing om op te stappen, ook al vond hij de nieuwe beschuldigingen onterecht en onbewezen. Ja, hij had in de nu opgedoken mail allerlei adviezen gegeven aan Opstelten om Kamerantwoorden te veranderen, maar dat was ‘oprecht’ bedoeld om de informatie aan de Kamer zo correct en volledig mogelijk te maken.
Interview Bas Haan: ‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
En, nee, Van der Steur snapte ook niet waarom na zijn adviezen opeens de herinneringen van Teeven over de schikking toch weer uit de brief waren verdwenen. Hij had ‘zeer kwetsbaar’ in de kantlijn geschreven, maar het is onmogelijk om daaruit te concluderen dat hij die informatie wilde schrappen. ‘Ik kan dat echt niet volgen’, zei hij gisteren verongelijkt in de Kamer.
De antwoorden deden er inderdaad niet toe. CDA-leider Sybrand Buma vond het bespottelijk dat Van der Steur zichzelf presenteerde als ‘een koene ridder’ die er op toezag dat de Kamer juist geïnformeerd werd. In werkelijkheid was hij vooral bezig om de schade voor zijn partijgenoot Opstelten te beperken, aldus Buma.
Een motie van wantrouwen lag al klaar, maar Van der Steur hield de eer aan zichzelf. Voor één keer was hij zijn opponenten toch te snel af.
Elsevier 27.01.2017 Een schouderklopje van premier Mark Rutte en dat was het dan. De geplaagde VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie stapt op. Na een urenlange eerste termijn van het Kamerdebat over de nasleep van een 17 jaar oude deal van toenmalig Officier van Justitie, Fred Teeven, met drugscrimineel Cees Helman.
De zaak groeide uit tot een politieke affaire die twee jaar geleden VVD-minister Ivo Opstelten en VVD-staatssecretaris Fred Teeven de kop kostte. Niet zozeer vanwege die deal, maar vanwege de manier waarop zij de details en de prijs van deze overeenkomst voor de Tweede Kamer verhulden.
Van der Steur controleerde Opstelten niet als Kamerlid
Ard van der Steur, toen nog VVD-Kamerlid, stond Opstelten destijds achter de schermen bij en pleegde – zo oordeelde vandaag bij voorbeeld oppositieleider Emile Roemer (SP) ‘verraad aan het parlement’. Hij had de minister moeten controleren, maar in plaats daarvan fluisterde hij hem in hoe hij zich op de vlakte moest houden en welke gegevens hij beter niet kon vertellen. Eenmaal minister en opvolger van Opstelten, sprak hij daarover niet de volle waarheid. De aanwijzingen hiervoor staan in een boek van een journalist van Nieuwsuur die zich al jarenlang in deze kwestie vastbijt.
Premier Mark Rutte bleef donderdagavond achter zijn partijgenoot Van der Steur staan. Hij noemde hem ‘een topjurist’, die hij zo weer zou benoemen als minister van Justitie.
Van der Steur had urenlang de klappen opgevangen van de oppositie en van regeringspartij PvdA. Toen hij aan het slot van de eerste termijn van het debat nog even het woord vroeg en toch nog onverwacht en geëmotioneerd zijn aftreden bekend maakte, vertelde hij dat hij al aan het begin van de middag besloten had zijn ontslag aan te bieden aan de Koning. ‘Ik voel dat er geen steun is,’ zei hij. Premier Rutte kan hem dankbaar zijn, want als Van der Steur al voor het debat was opgestapt, was Rutte zelf door de parlementaire mangel gehaald.
Minister werd nooit gezien als crime-fighter
Van der Steur oogstte in zijn korte periode op het ministerie veel kritiek. Hij functioneerde in de Kamer niet altijd even handig. Het imago van crime-fighter – waarmee de VVD graag naar de kiezer gaat – heeft hij nooit bereikt.
Van der Steur was in de ogen van buitenstaanders eerder het bewijs dat VVD’ers geen vat krijgen op de materie en vooral met zichzelf bezig zijn. In zijn afscheidstoespraak klonken verwijten door aan de oppositie, die niet naar zijn tegenargumenten had willen luisteren.
Misschien had Van der Steur daarin gelijk – zo vlak voor de verkiezingen is het vooral alle andere partijen heerlijk om een VVD-bewindsman te zien struikelen – maar feit is dat Van der Steur reeds als Kamerlid bezig was de informatie aan het parlement te beteugelen. In plaats van fouten toegeven, probeerde hij steeds zaken toe te dekken. Van het een kwam het ander. De positie van Van der Steur was niet meer te redden.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 27.01.2017 ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vroeg het debat aan over de Teevendeal waarin Ard van der Steur aankondigde af te treden. Hij wil het debat nu voortzetten met premier Mark Rutte.
Het is nog niet af, zei Segers donderdagavond in het radioprogramma Langs de Lijn En Omstreken op NPO Radio1.
Ook Rutte werd donderdag tijdens het debat over de Teevendeal hard aangevallen door de oppositiepartijen. Zij zeiden dat het Rutte vooral te doen zou zijn geweest om het beschermen van de VVD-top en minder met het boven water krijgen van de waarheid.
“U gaat gewoon door met het gesloten houden van de doofpot”, zei SP-leider Emile Roemer.
Respect
Rutte liet na afloop van het debat weten respect te hebben voor de beslissing van Van der Steur. “Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde, maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij eerder vandaag al besloten om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden. Ik respecteer dat. Zijn waardige afscheid zal ik nooit vergeten.”
Telegraaf 27.01.2017 VVD-bewindslieden vinden het droevig en onterecht dat Ard van der Steur is opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie. Dat hebben ze vrijdag laten weten, kort voor het begin van de wekelijkse ministerraad.
Foto: ANP
Defensieminister Jeanine Hennis: „Er zijn om deze zaak inmiddels drie bewindslieden afgetreden. Er moet er een heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie.”
Ze verwees daarmee naar Cees H. met wie Fred Teeven als officier van justitie in 2000 een deal sloot. De politieke nasleep van die ’Teevendeal’ heeft inmiddels drie bewindslieden en een Tweede Kamervoorzitter van VVD-huize de kop gekost.
„Ik vind het vooral heel droevig”, liet Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) weten. „Ik vind het eigenlijk onterecht dat hij hiervoor moet opstappen. Dit is politiek. Het is verkiezingstijd en dit soort dingen gebeuren.”
Edith Schippers (Volksgezondheid) spreekt van een persoonlijk drama voor Van der Steur en „in de tweede plaats ook echt een verlies.” Op de vraag of ze een complot ziet in de ontwikkelingen vlak voor de verkiezingen gaat ze niet in. „Alle politieke commentaren laat ik aan u.”
Schippers was er in 2015 nog van overtuigd dat het geen toeval kon zijn dat de kwestie van het ’bonnetje’ uit de Teevendeal tijdens twee verkiezingscampagnes was opgedoken.
Telegraaf 27.01.2017 De VVD-top wist al voor het zoveelste debat over de Teevendeal begonnen was dat ze aan het einde van de dag een ministerswissel moest doen. Ard van der Steur had premier Mark Rutte en fractieleider Halbe Zijlstra verteld dat hij de eer aan zichzelf zou houden. De schade voor de liberalen is er niet minder om.
Het is kwart voor acht in de avond als premier Mark Rutte een stapje naar achteren zet en tegen het houtwerk achter zijn spreekgestoelte leunt. De armen gaan over elkaar, de blik berustend. Tegenover hem foetert D66-voorman Alexander Pechtold: „Er is er maar één verantwoordelijk en dat bent u!”
Het is het zoveelste verwijt aan de VVD-leider. De hele middag is er al gedebatteerd over vermeende leugens die hij en zijn minister zouden hebben verteld toen de nasleep van de Teevendeal de afgelopen jaren boven kwam drijven. Eerder op de dag was het urenlang prijsschieten geblazen op de toch al wankele minister Van der Steur.
NU 27.01.2017 De VVD-bewindslieden vinden het jammer dat Ard van der Steur is afgetreden als minister van Veiligheid en Justitie.
“Natuurlijk vind ik het jammer dat hij weggaat. Het is een zeer gewaardeerde collega”, zei minister Edith Schippers (Volksgezondheid) vrijdag voor aanvang van de ministerraad.
“In de eerste plaats vind ik het een persoonlijk drama en in de tweede plaats vind ik het ook echt een verlies”, aldus Schippers.
“Uiteindelijk zijn er in de politiek twee dingen: de Kamer kan je wegsturen en je kan zelf ook besluiten om op te stappen. Daar heb ik verder dan ook alleen maar respect voor en geen commentaar van de zijlijn over.”
Van der Steur hield na een zes uur lang durend debat over de Teevendeal de eer aan zichzelf en kondigde zijn ontslag aan. Hij voelde geen vertrouwen meer vanuit de Kamer. “Velen hebben hun politieke oordeel al lang geveld”, zei een geëmotioneerde Van der Steur.
De Kamer verweet hem dat hij als Kamerlid had meegeschreven aan een conceptbrief van toenmalig minister Ivo Opstelten. Na zijn in totaal 23 tekstsuggesties verdwenen er passages uit de brief waardoor de Kamer van belangrijke informatie werd onthouden.
Van der Steur beweerde donderdag bij hoog en bij laag dat hij nadrukkelijk niet had gesuggereerd teksten te schrappen.
Minister Melanie Schultz (Milieu en Infrastructuur) viel hem op dit punt bij. “In dit geval is Van der Steur altijd open geweest wat hij had gedaan als Kamerlid.”
Schultz benadrukte dat Van der Steur zelf alle e-mails heeft overhandigd aan de onderzoekscommissie Oosting die er ook een aantekening van maakte in zijn rapport, maar de e-mail met aantekeningen zelf niet publiceerde.
“Van der Steur heeft niet de intentie gehad om iets uit die brief te krijgen. Dat heeft hij ook aangegeven. De minister-president heeft ook aangegeven dat hij dat ondersteunt. Hij is opgestapt omdat hij zei: men gelooft mij niet. Dat is wat anders dan dat hij zegt: ik heb het niet goed gedaan”, aldus Schultz.
Janine Hennis (Defensie) sprak van een “treurige afloop”. “Eén ding weet ik zeker: Er zijn inmiddels drie bewindspersonen op deze zaak afgetreden en er moet er één heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie”, zei Hennis, doelend op drugcrimineel Cees H. waar de Tevendeal om draait.
Duistere krachten
Schippers sprak na eerdere onthullingen over de Teevendeal van “duistere krachten” omdat er tot twee maal toe voor de VVD ongunstige informatie naar buiten kwam vlak voor de verkiezingen.
Dat is ook nu het geval met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht, maar Schippers onthoudt zich dit keer van commentaar. “Het is treurig genoeg dat een collega gemeend heeft te moeten opstappen.”
Telegraaf 27.01.2017 De nasleep van het debat over de Teevendeal heeft minister Ard van der Steur donderdag de kop gekost. ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vroeg dit debat aan en hij wil dat voorzetten met premier Mark Rutte.
Het is nog niet af, zei Segers donderdagavond in het radioprogramma Lang de Lijn En Omstreken op NPO Radio1. Ook Rutte werd donderdag tijdens het debat over de Teevendeal hard aangevallen door de oppositiepartijen.
Zij gaven aan dat het Rutte vooral te doen zou zijn geweest met het beschermen van de VVD-top en minder met het boven water krijgen van de waarheid. „U gaat gewoon door met het gesloten houden van de doofpot”, vond SP-leider Emile Roemer.
Elsevier 26.01.2017 VVD-minister Ard van der Steur stapt op. De Teevendeal heeft de VVD twee ministers en een staatssecretaris gekost. Na een debat over nieuwe onthullingen die maandag werden gedaan door een Nieuwsuur-journalist, kondigde Van der Steur aan af te treden.
Premier Mark Rutte bleef zijn minister steunen tijdens een fel debat, waarin de oppositie en coalitiepartner PvdA Van der Steur behoorlijk onder vuur namen. In een reactie achteraf zei Rutte dat hij het ‘waardige afscheid’ van de minister nooit zal vergeten.
‘Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde. Maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij besloten, eerder vandaag al, om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden aan de Koning. En ik respecteer dat.’
Ook Attje Kuiken, plaatsvervangend fractieleider van de PvdA in de Tweede Kamer, reageert met respect: ‘Het was een moeilijk debat. Hij heeft zich waardig gedragen. Wij hadden heel kritische vragen en de wijze waarop de minister zijn conclusie trekt kan ik alleen maar respecteren.’
Na zijn ontslag was de Kamer met stomheid geslagen. Ook Kuiken geeft aan: ‘Wij hadden geen signaal gekregen dat hij dit zou doen.’ Alleen VVD-leider Halbe Zijlstra en Rutte zouden op de hoogte zijn geweest van de Plannen van Van der Steur.
Van der Steur stapte op na ‘zesde functioneringsgesprek’
SP-leider Emile Roemer zegt tegen persbureau ANP juist dat het ontslag niet als verrassing kwam, omdat het debat ‘al het zesde functioneringsgesprek’ van de minister was. ‘Maar ik moet wel zeggen, diep respect voor een minister die wel naar de Kamer komt om verantwoordelijkheid af te leggen alvorens hij zijn besluit kenbaar maakt.’
Volgens de PVV-leider Geert Wilders is het aftreden van Van der Steur ‘vervelend voor hem als persoon’, maar politiek gezien wel ‘het enige juiste besluit wat hij kon nemen’. Volgens het Kamerlid moet een minister van Justitie juist nu het volle vertrouwen hebben.
Intussen is Stef Blok, minister van Wonen en Rijksdienst, aangewezen als de opvolger van Van der Steur, die het stokje in 2015 overnam van Ivo Opstelten. Blok wordt zowel de minister van Justitie als de minister van Wonen en Rijksdienst. Blok was in de tien dagen tussen het ontslag van Opstelten en de benoeming van Vander Steur in 2015 ook al minister van Justitie.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
VK 27.01.2017 ‘Ik zie, ik merk en ik voel dat mijn antwoorden er niet toe doen. Want velen hebben het politieke oordeel al lang geveld. Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Dat was voor mij minder moeilijk dan u misschien denkt.’
CDA, D66, ChristenUnie, SP en PVV gingen voorop in de verbale marteling van Van der Steur
Aldus minister Van der Steur donderdagvanavond om 20.00 uur. Het was de apotheose van een debat dat zes uur eerder was begonnen. Toen wist Van der Steur al dat hij deze conclusie zou trekken, bevestigen bronnen in de VVD: hij had deze week in de pers al genoeg gehoord en gelezen om te weten dat een groot deel van de Kamer hoe dan ook het vertrouwen in hem zou opzeggen.
Het debat kan die indruk alleen maar hebben versterkt. CDA, D66, ChristenUnie, SP en PVV gingen vanmiddag voorop in de verbale marteling van de bewindsman, die voor de zoveelste keer op het matje moest komen omdat er ernstige twijfels waren aan zijn geloofwaardigheid.
Overtuigender dan vanavond had hij er nog niet gestaan in de vele voorgaande crisisdebatten
De paradox is deze: eerder bood Van der Steur diverse keren deemoedig verontschuldigen aan voor de dingen die fout gingen onder zijn verantwoordelijkheid. De geënsceneerde krantenfoto van Volkert van der G. waarover hij de Kamer verkeerd inlichtte? Het overhaaste ontslag van MH17-anatoom George Maat, die daarna weer gerehabiliteerd werd? Zijn onterechte beschuldiging aan de ICT’ers die het veelbesproken bonnetje niet zouden hebben gezocht? Van der Steur bekende steevast schuld en beterschap. Hij zei in twee jaar ministerschap zo vaak sorry dat het een cliché dreigde te worden.
Maar net nu het echt fout dreigde te gaan, beet hij gisteren fel van zich af. Dit keer voelde hij zich onterecht aangevallen door de beschuldiging in het boek van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan. Haan stelt daarin dat Van der Steur als Kamerlid zou hebben meegewerkt aan het achterhouden van essentiële informatie.
‘Zeer kwetsbaar’, schreef het Kamerlid Van der Steur destijds onder meer in een brief van minister Opstelten met informatie over het bonnetje. En : ‘Waarom is dit niet eerder aan de Kamer gemeld?’ Waarna zijn partijgenoot Opstelten de passages schrapte.
Maar dat was zeker niet zijn bedoeling, hield Van der Steur in alle toonaarden vol, onder een spervuur van kritiek uit de Kamer. Ja, hij souffleerde destijds minister Opstelten. ‘En dat had ik niet moeten doen. Ik vind dat ik me niet die rol had moeten aanmeten, zoals ik al eerder heb gezegd.’
Maar nee, uit zijn adviezen aan Opstelten kan niemand volgens hem opmaken dat hij informatie weg wilde houden bij zijn collega-Kamerleden. ‘Uit niets blijkt dat klopt wat Nieuwsuur daaruit concludeert: dat ik heb gevraagd om dat te schrappen. Het staat er niet en het was niet mijn intentie.’
Dat wilde hij gezegd hebben. Geen excuses dit keer. En overtuigender dan donderdagvanavond had hij er nog niet gestaan in de vele voorgaande crisisdebatten.
Maar hij gaat toch, ongetwijfeld in de wetenschap dat hij zijn partij daarmee zo snel mogelijk verlost van een pijnlijk probleem. De jongste oprisping in de bonnetjesaffaire was deze week een onwelkome onderbreking in de VVD-campagne die juist goed op stoom had moeten komen. Nu is heel het land weer even gewezen op het spoor van vernieling dat onder opeenvolgende VVD-ministers is aangericht op het ministerie van Veiligheid en Justitie. En op de geloofwaardigheid van VVD-lijsttrekker Rutte, onder wiens verantwoordelijkheid het allemaal gebeurde.
Nu de minister gevallen is, zal het in de campagne snel weer over andere dingen kunnen gaan, althans als het aan de VVD ligt. Van der Steur offert zichzelf om de schade voor Rutte te beperken.
Telegraaf 26.01.2017 DEN HAAG – Stef Blok is de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie. Hij is daarmee de opvolger van de opgestapte Ard van der Steur. Blok blijft daarnaast minister van Wonen en Rijksdienst.
Donderdagavond maakte Van der Steur zijn aftreden bekend. Hij stapt op vanwege de Teevendeal.
Eerder al 9 dagen minister
Blok is net als Van der Steur van de VVD. Hij was in 2015 ook 9 dagen minister nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Ard van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven op.
NU 26.01.2017 ”Waar gehakt wordt, vallen spaanders en zoals mijn moeder zei: wie geen fouten maakt, maakt meestal niks.” Zo relativeerde Ard van der Steur vorig jaar dat hij al een paar keer excuses had aangeboden omdat er dingen op zijn terrein verkeerd waren gegaan. Ontspannen en met zwier.
Maar sinds hij aantrad als justitieminister vlogen er wel heel erg veel spaanders in de rondte. Het zal hem pijn doen.
De VVD’er Van der Steur droomde als kind al van het ministerschap (verklapte zijn zus aan een weekblad) en in maart 2015 was het daar. Ivo Opstelten was niet meer te handhaven in het kabinet-Rutte II en Van der Steur volgde hem maar al te graag op.
Hij leek een verademing, die eerste periode. Begrepen Kamerleden en journalisten vaak weinig meer van de verhandelingen van Opstelten dan dat ze vooral heel erg lang waren, Van der Steur sloeg louter heldere taal uit.
Maar hij was al snel te duidelijk. ”Onsmakelijk en ongepast”, zei hij voortijdig en onterecht tegen het ANP over een lezing van patholoog-anatoom George Maat over slachtoffers van rampvlucht MH17. Het zou uitmonden in een van de grote rellen uit de ministersloopbaan van Van der Steur.
Bovendien bleef de affaire die Opstelten de kop had gekost ook hemzelf achtervolgen. Van der Steur bleek als Tweede Kamerlid te hebben meegeschreven aan concept-Kamerbrieven van minister Opstelten over de Teevendeal. Een politieke zonde die hem uiteindelijk de kop kostte.
Vrolijk en attent
Gerard Adriaan van der Steur, vrolijk en attent, werd op 7 oktober 1969 geboren in Haarlem en het is aan hem te zien dat dat in een een familie van maatkleermakers gebeurde. Hij ontpopte zich al vroeg als een typische VVD’er. Naar eigen zeggen staat hij ”voor een klassiek-liberale manier van leven” en is hij ”wars van elke betuttelende ideologie”. Hij begon zijn politieke leven in de gemeenteraad van Warmond en later Teylingen.
Als Kamerlid kon Van der Steur gemakkelijk van zich afbijten en uit zijn mond klonk dat altijd beheerst, beschaafd en vaak ook geestig. Ook inhoudelijk liet hij zich niet van de wijs brengen.
Hij wist dan ook waar hij het over had. Na zijn rechtenstudie in Leiden was hij advocaat, docent op de universiteit, werd hij ondernemer en zette hij een netwerk van advocaten op. Maar de nieuwe Cornelis Felix van Maanen, die het als minister in de negentiende eeuw liefst 27 jaar uithield op justitie, is hij ondanks de kwinkslagen die Van der Steur daarover maakte niet geworden.
“Ik geloof hem en ik vertrouw hem”, zei Rutte donderdag in het debat naar aanleiding van nieuwe onthullingen met betrekking tot de Teevendeal.
De premier vond de antwoorden van Van der Steur op vragen van de oppositie “adequaat en doeltreffend”.
SP, PVV en CDA willen weten of de minister en de premier vinden dat Van der Steur kan aanblijven. CDA-leider Sybrand Buma merkt op dat er in het parlement “een basis van vertrouwen moet zijn in de minister. Bij deze minister is die flinterdun.”
Rutte: “Ik heb geen gebrekkige antwoorden gehoord”. Het lot van Van der Steur lijkt nu in handen van coalitiepartner PvdA, wetende dat de premier zich zo nadrukkelijk achter Van der Steur heeft geschaard en nagenoeg de hele oppositie zich opnieuw zeer kritisch heeft uitgelaten over de minister.
Eerder in het debat liet de PvdA zich nog kritisch uit over Van der Steur, maar ook over de regierol van de premier.
Bas Haan
Van der Steur moet zich donderdag verantwoorden voor de rol die hij als Kamerlid heeft gespeeld bij de beantwoording van Kamervragen over de omstreden deal die toenmalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van Justitie sloot met Cees H..
In het maandag verschenen boek van Nieuwsuur-journalist Bas Haan wordt beschreven hoe Van der Steur zich als Kamerlid heeft bemoeid met de beantwoording vragen van de Kamer.
Het was al bekend dat Van der Steur zich nadrukkelijk bemoeide met het opstellen van een persbericht en een Kamerbrief, maar dat hij suggesties toevoegde aan de beantwoordingen van de Kamervragen, is nieuw.
Opstelten wilde het bedrag van de ontnemingsschikking dat Teeven zich herinnerde (4,8 miljoen gulden in plaats van 2 miljoen gulden) aanvankelijk melden aan de Kamer. Dat was precies de informatie waar de Kamer naar op zoek was. Van der Steur noemde deze passage “zeer kwetsbaar” en vroeg waarom deze informatie niet eerder met de Kamer is gedeeld.
Op voorspraak van Kamerlid Van der Steur werd het bedrag geschrapt uit de beantwoording van de Kamervragen, schrijft Haan in zijn boek. Dat resulteerde in het feit dat de Kamerfractie van de VVD wél op de hoogte was van het hogere bedrag van de schikking en de rest van de Kamer niet.
Meeschrijven
Maar Van der Steur verwerpt de aantijgingen dat zijn commentaar ertoe geleid heeft dat er passages geschrapt zijn. “Ik heb nergens geadviseerd: schrappen of weghalen”, aldus de minister. Hij stelt dat zijn doel was op de Kamer zo volledig mogelijk te informeren. Sterker nog, hij ging ervan uit dat het bedrag wél zou worden gemeld.
Hij herhaalde dat hij niet had moeten meeschrijven aan het persbericht, de Kamerbrief en de beantwoording van de Kamervragen.
De oppositie gelooft het verweer niet. Bovendien wordt het de minister kwalijk genomen dat hij als Kamerlid niet heeft ingegrepen toen de hoogte van de schikking uit de beantwoording verdwenen. Dat resulteerde er namelijk in dat het VVD-Kamerlid Van der Steur informatie had, waar de rest van de Kamer naar op zoek was.
De Kamerleden nemen het hem kwalijk dat hij het kabinet niet onder druk heeft gezet om de bedragen alsnog te delen met de Kamer.
NU 26.01.2017 In het debat donderdag over de rol van minister Ard van der Steur in de nasleep van de Teevendeal, richtten de oppositiepartijen, maar ook de PvdA, hun pijlen op de rol van premier Mark Rutte. Liveblog
Volgens de PvdA had de premier in een eerder stadium de regie moeten pakken in de politieke afwikkeling van de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H..
Fractievoorzitter Attje Kuiken vindt dat de beantwoording van Kamervragen, die later niet bleek te kloppen, ook de verantwoordelijkheid van de premier is.
“Waarom heeft Rutte Teeven niet eerder gevraagd naar zijn herinneringen? Het eerdere antwoord was nogal formalistisch. Als de waarheid eerder boven tafel had kunnen komen had hij over formele lijnen moeten springen aangezien het om zulke cruciale vragen gaat”, aldus Kuiken.
Betrouwbaarheid
De oppositiepartijen waren ook kritisch op het leiderschap van de premier, maar ook op zijn betrouwbaarheid.
“Het belangrijkste falen zit bij Rutte. Hij is een premier zonder regie, een premier zonder gezag”, zegt PVV-leider Geert Wilders. “U bent met stip de onbetrouwbaarste premier die Nederland in lange tijd heeft gekend.”
Ook Sybrand Buma (CDA) hekelt het gebrek aan regie van de premier in de kwestie: “Alles wat er gebeurde, gebeurde onder de neus van de premier.”
Vertrouwen
Volgens D66-leider Alexander Pechtold gaat het debat over hoe het centrum van de macht omgaat met de waarheid. “Mensen gaan uit van integere, onkreukbare politici die het publieke belang dienen en niet hun eigen politieke belang.”
Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Jesse Klaver (GroenLinks) vinden dat de afhandeling van de affaire het aanzien van de politiek heeft beschadigd. “Dit raakt het vertrouwen tussen Kamer en kabinet. En dus het vertrouwen tussen de politiek en de kiezer”, zegt Segers. Klaver: “Daarom staat het vertrouwen van de burger in ons allemaal op het spel.”
Maandag deed Nieuwsuur-journalist Bas Haan in zijn boek De rekening voor Rutte opnieuw onthullingen in de zaak die eerder heeft geleid tot het opstappen van het VVD-justitieduo Ivo Opstelten en Fred Teeven.
In het boek beschrijft Haan dat Van der Steur zich als Kamerlid heeft bemoeid met de beantwoording van Kamervragen over de deal met drugscrimineel Cees H.. Ook blijkt uit de gedetailleerde reconstructie dat Rutte zich intensief bemoeide met de zaak, terwijl de premier altijd ontkende van de feiten op de hoogte te zijn.
De PvdA wil weten wat de premier wist. “Van der Steur heeft een rol gehad in het toedekken en verdraaien. De vraag is nu of hem dat is aan te rekenen.”
Tijdens het debat zal duidelijk worden of Van der Steur nog voldoende vertrouwen geniet van de Kamer.
Het was al bekend dat Van der Steur zich nadrukkelijk bemoeide met het opstellen van een persbericht en een Kamerbrief, maar de suggesties die hij bij de beantwoordingen deed zijn nieuw.
Opstelten wilde het bedrag van de ontnemingsschikking dat Teeven zich herinnerde (4,8 miljoen gulden in plaats van 2 miljoen gulden) aanvankelijk melden aan de Kamer. Dat was precies de informatie waar de Kamer naar op zoek was.
Op voorspraak van Kamerlid Van der Steur werd het bedrag geschrapt uit het persbericht, schrijft Haan in zijn boek. Dat resulteerde in het feit dat de Kamerfractie van de VVD wel op de hoogte was van het hogere bedrag van de schikking en de rest van de Kamer niet.
Debat over rol Van der Steur in Teevendeal
Grens
Nadat Opstelten en Teeven opstapten en Van der Steur minister werd, stelde Van der Steur in de Kamer dat hij als Kamerlid zijn grens trok toen op het ministerie het document met de hoogte van de schikking op tafel kwam.
“Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover”, luidt het oordeel van Haan. Die observatie wordt breed gedeeld door de oppositie, al wordt er wel eerst op de beantwoording van de minister gewacht alvorens er een oordeel wordt geveld.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ging er vanuit dat toenmalig minister Ivo Opstelten de bedragen die gemoeid waren met de zogeheten Teevendeal aan de Kamer bekend zou maken.
Dat blijkt uit een reactie van de minister op recente onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan in deze langslepende kwestie.
Eerder deze week lekte via Nieuwsuur een mail uit van Van der Steur aan Opstelten uit 2015 waarbij hij vragen stelt over de bedragen die Teeven zich herinnert van de deal die hij in 2001 sloot met crimineel Cees H.
Opstelten was op basis van nieuw onderzoek van plan om de bedragen in een Kamerbrief te noemen, maar Van der Steur roept hem in de mail op te checken of “in de brieven een afwijkend standpunt is ingenomen op de herinnering” van de staatssecretaris.
In de Kamerbrief die uiteindelijk naar de Tweede Kamer ging bleek de passage waar de bedragen werden genoemd geschrapt en vervangen door een passage dat de staatssecretaris “onvoldoende herinneringen” zou hebben aan de bedragen.
Als Kamerlid had Van der Steur dus in tegenstelling tot de rest van de Kamer kennis van de bedragen en vroeg na het verschijnen van de brief ook niet waarom de bedragen niet terugkwamen.
Van der Steur schrijft nu dat hij verwachtte dat Opstelten de bedragen wel met de Kamer zou delen. “Ik ging er van uit dat deze bedragen openbaar zouden worden gemaakt”, aldus Van der Steur.
De minister benadrukt donderdag dat minister-president Mark Rutte niet op de hoogte was van de bedragen al waren die wel langs zijn ministerie gegaan.
“Het ministerie van Veiligheid en Justitie zond een versie van de concept-antwoorden […] aan het ministerie van Algemene Zaken […]. De minister-president is hierover niet geïnformeerd”, aldus Van der Steur.
Na diverse eerdere kwesties in de zaak traden bewindspersonen Opstelten en Fred Teeven al af en ook Van der Steur ligt al lang onder vuur, omdat hij informatie voor de Kamer zou hebben achtergehouden.
Donderdagmiddag wacht Van der Steur een nieuw zwaar debat over de kwestie. In Den Haag wordt serieus rekening gehouden met het scenario dat de minister moet vertrekken.
VK 26.01.2017 VVD-minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie verdedigde zich donderdag urenlang strijdvaardig tegen nieuwe beschuldigingen in alweer een Kamerdebat over de slepende ‘bonnetjesaffaire’. Maar na de eerste termijn maakte hij met een geëmotioneerd voorgelezen verklaring bekend dat hij tevoren al had besloten de koning zijn ontslag aan te bieden.
Daarmee kwam een abrupt einde aan een fel debat waarin de oppositiepartijen verklaarden weinig vertrouwen meer te hebben in de bewindsman. Vlak voor het opstappen van Van der Steur had premier Mark Rutte (VVD), terwijl hij op de hoogte was van de voorbereide verklaring, de geplaagde minister nog ferm verdedigd. Rutte zei nog altijd achter zijn beslissing te staan om in maart 2015 het toenmalige VVD-Kamerlid tot opvolger van de afgetreden Ivo Opstelten te benoemen.
Met zijn vertrek bespaarde Van der Steur zichzelf en zijn premier een moeilijke tweede termijn van het debat. Daarin zou niet alleen tegen Van der Steur een motie van wantrouwen zijn ingediend, maar zou ook de rol van Rutte in de politieke afwikkeling van de Teevendeal nog nauwer zijn betrokken. Bovendien werd op deze manier coalitiepartner PvdA niet gedwongen tot de lastige beslissing of zij moties, en zo ja welke, zou steunen.
Het nieuwe debat over de oude ‘ontnemingsschikking’ tussen Fred Teeven, voormalig officier van justitie en later staatssecretaris, en hasjhandelaar Cees H. was noodzakelijk na de publicatie van het boek De rekening voor Rutte door Nieuwsuur-journalist Bas Haan. Uit een niet eerder geopenbaard document bleek dat de soufflerende rol die Kamerlid Van der Steur vervulde voor minister Opstelten nog veel verder ging dan al bekend was. Hij bemoeide zich vergaand met de vraag hoe Opstelten de Kamer zou informeren over het bedrag dat indertijd met de schikking was gemoeid.
In de Kamer kreeg Van der Steur daarover een lading kritiek te verduren. ‘Dit raakt aan het vertrouwen tussen Kamer en kabinet’, zei CU-leider Gert-Jan Segers. Ook D66-leider Alexander Pechtold sprak van ‘een kwestie van vertrouwen’. ‘Aan liegende politici heeft de bevolking geen behoefte. Trek uw conclusie’, beet SP-voorman Emile Roemer de bewindsman toe. Sybrand Buma (CDA) zei ‘heel erg te twijfelen’ aan zowel Rutte als Van der Steur en waarschuwde: ‘Hoogmoed komt voor de val.’
Ook regeringspartij PvdA stelde bij monde van fractieleider Attje Kuiken vast dat door Van der Steur aan de vereiste ‘doelstelling van het juist en volledig informeren van de Kamer’ niet was voldaan. PVV-leider Geert Wilders: ‘Bent u een plucheplakker of zegt u: ik doe Nederland een plezier en stap op?’
Ik vind dat hij zich waardig heeft verdedigd, aldus Attje Kuiken, fractievoorzitter PvdA.
Nadat Van der Steur inderdaad naar huis ging, kon er bij zijn opponenten wél een compliment af voor het voeren van het debat. Kuiken: ‘Dit is zijn eigen conclusie geweest, die kwam voor ons als een verrassing. We waren niet gewaarschuwd. Ik vind dat hij zich waardig heeft verdedigd.’ Wilders: ‘Het siert hem dat hij zich voluit heeft verdedigd.’ Segers: ‘Klasse om eerst naar de Kamer te komen voordat hij opstapt.’
Net als na het vertrek van Opstelten is minister Stef Blok voorlopig waarnemer op Veiligheid en Justitie.
Geëmotioneerd en niet zonder bitterheid kondigde minister Van der Steur vanavond zijn vertrek aan in de Tweede Kamer:
‘Ik zie, ik merk en ik voel dat mijn antwoorden er niet toe doen. Want velen hebben het politieke oordeel al lang geveld. Ik heb de vragen naar eer en geweten beantwoord. Dat was voor mij minder moeilijk dan u misschien denkt.
‘Ik heb elke dag gevochten om Nederland veiliger te maken. Samen met alle politieagenten, officieren van justitie, de mensen van de reclassering, gevangenisbewaarders en alle mensen van de IND en het COA. Wat een geweldige mensen zijn dat. En dat geldt net zo goed voor mijn integere, loyale, toegewijde en betrokken mensen op het ministerie. Daar kun je alleen maar trots op zijn. En dat ben ik. En dat geldt ook voor mijn vriend staatssecretaris Dijkhoff. Onze samenwerking was perfect. Maar daarom verdienen zij een minister die het volle vertrouwen van de Kamer geniet. Ik voel dat vertrouwen niet. Ik wilde dit debat voeren omdat ik mij wilde verdedigen tegen onterechte beschuldigingen die ongefundeerd zijn en niet op feiten gebaseerd. Ik zal nu mijn ontslag aanbieden aan Zijne Majesteit de Koning.’
Trouw 26.01.2017 “Ik voel het vertrouwen niet”, zei justitieminister Van der Steur vanavond. Daarna viel de VVD’er geëmotioneerd minister-president Mark Rutte in de armen. Het is een blamage voor de VVD, maar premier Rutte hoefde zich nu niet te verdedigen.
Rutte wist toen al even dat hij voor het laatst naast Van der Steur in vak K zat. “Deze strijd was niet meer te winnen”, verklaarde Rutte na afloop van het zoveelste debat over de Teevendeal. Volgens de premier had de minister al eerder vandaag besloten zijn portefeuille ter beschikking te stellen. Toch kwam het aftreden voor de leden van de Tweede Kamer als een verrassing. “Wij hebben geen signaal gekregen dat Van der Steur dit zou doen”, zei fractievoorzitter Attje Kuiken van de PvdA na afloop.
De positie van coalitiegenoot PvdA leek lang cruciaal in het al dan niet aanblijven van de minister. Dat de oppositie, met uitzondering van de SGP, hem liever zag vertrekken, werd al snel duidelijk. “Dit is het zesde functioneringsgesprek van deze minister”, zei SP-leider Emile Roemer, die duidelijk tabak had van steeds nieuwe onthullingen over de minister van justitie. Deze week bleek uit een boek over de zaak dat Van der Steur als Kamerlid toenmalig minister Opstelten adviseerde belangrijke informatie over de deal niet met de Kamer te delen.
Maar of een eventuele motie van wantrouwen door een Kamermeerderheid zou worden gesteund, was allerminst zeker. Toch kondigde Van der Steur na zes uur debat zijn vertrek aan. Dat hij voor dat moment toch nog verdedigde, deed hij naar eigen zeggen ‘omdat de beschuldigingen ongefundeerd zijn en niet op feiten zijn gebaseerd’.
Met zijn aftreden, gisteravond, kwam er voor justitieminister Ard van der Steur een einde aan een niet bijster lange, noch bijzonder succesvolle loopbaan als bewindspersoon. Sinds zijn aantreden in 2015 raakte hij al meermaals in aanvaring met de Kamer. Vanavond kwam hij met de Kamer in botsing over nota bene hetzelfde onderwerp als waarover zijn voorganger Ivo Opstelten al gestruikeld was: de schikking die het Openbaar Ministerie in 2000 met crimineel Cees H. trof -de Teevendeal, zoals die in Den Haag was gaan heten.
Minister Ard van der Steur nadat hij heeft gezegd dat hij aftreedt.
Het vertrek van Van der Steur leidt de aandacht af van minister-president Rutte, over wiens optreden ook de nodige vragen waren. Journalist Bas Haan van Nieuwsuur, van wie eerder deze week het boek verscheen over de Teevendeal, schreef op basis van anonieme bronnen dat Rutte meer wist over de deal dan hij in de Kamer had toegegeven. Rutte ontkent dat, maar na het onverwachte aftreden van Van der Steur hoefde hij zich niet verder te verdedigen.
Politiek gezien is het aftreden van deze minister een blamage voor de VVD. De lijst met gestruikelde VVD-bewindslieden deze kabinetsperiode is flink. Op het ministerie van veiligheid en justitie traden al eerder Opstelten en Teeven af. Met de verkiezingen in zicht is dit nieuwe offer wellicht te verkiezen boven een scenario waarin de minister zou aanblijven, maar waar tegelijk rond zowel PvdA als VVD een sterker aroma van onbetrouwbaarheid zou hangen.
Nu de minister is afgetreden, moet volgens protocol ook de populaire staatssecretaris Klaas Dijkhoff het veld ruimen, maar hij kan vervolgens wel weer opnieuw worden benoemd. Volgens Haagse bronnen wordt morgen bekend dat Stef Blok, op dit moment minister van wonen en Rijksdienst, Van der Steur opvolgt.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) treedt alsnog af vanwege de Teevendeal. Hij deed dat na afloop van het debat over de kwestie. Zijn waarschijnlijke opvolger is Stef Blok.
In het kort:
Minister van der Steur treedt af na lang debat.
Van der Steur voelde onvoeldoende vertrouwen bij Kamerleden.
Teevendeal draait om financiële deal tussen Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
Oordeel
Van der Steur had het gevoel dat zijn antwoorden in het debat er niet toe deden, “want velen hebben hun politieke oordeel al lang geveld”.
Urenlang moesten Van der Steur en premier Mark Rutte zich verdedigen na nieuwe onthullingen in de zaak rond de schikkingsovereenkomst die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2001 sloot met crimineel Cees H..
Minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst) wordt naar alle waarschijnlijkheid de opvolger van Ard van der Steur als minister van Veiligheid en Justitie, bevestigen Haagse bronnen donderdag nadat Van der Steur zijn aftreden bekend had gemaakt.
Blok was in 2015 ook negen dagen minister nadat minister Ivo Opstelten plotseling was afgetreden in verband met de Teevendeal. Daarna trad VVD-Tweede Kamerlid Ard van der Steur aan als minister. Klaas Dijkhoff volgde de eveneens opgestapte Fred Teeven op.
Doofpot
Van der Steur heeft volgens de oppositie meegewerkt aan een doofpot rond de zaak en hij hield informatie voor de Kamer achter. De minister bleef de verwijten weerspreken, maar concludeerde na het debat alsnog te weinig vertrouwen te voelen in de Kamer.
“De samenwerking was perfect”, zegt Van der Steur over zijn collega’s. “Maar daarom verdienen zij een minister die het volle vertrouwen van de Kamer geniet en ik voel dat vertrouwen niet. Ik heb daarom voor dit debat aan de minister-president laten weten dat ik aan het einde van de eerste termijn mijn beslissing kenbaar maak.”
Van der Steur zegt in het debat de vragen vanuit de Kamer naar eer en geweten te hebben beantwoord. “Ik heb me met hart en ziel ingezet en gevochten om Nederland veiliger te maken”, aldus een emotionele Van der Steur.
“Ik wilde dit debat voeren omdat de beschuldigingen ongefundeerd zijn en niet op feiten zijn gebaseerd. Ik zal mijn ontslag aanbieden aan zijne majesteit de koning.”
Niet meer te winnen
Rutte liet na afloop van het debat weten respect te hebben voor de beslissing van Van der Steur. “Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde, maar deze strijd was niet meer te winnen en daarom heeft hij eerder vandaag al besloten om na de eerste termijn zijn ontslag aan te bieden. Ik respecteer dat. Zijn waardige afscheid zal ik nooit vergeten.”
Naast Rutte was ook VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra voorafgaand aan het debat op de hoogte gebracht van zijn aftreden.
Zijlstra: “Gezien de wijze van de aanloop naar het debat, het verleden, heeft hij gezegd: op een gegeven moment is het dan klaar. Ik heb daar respect voor. En ook dat hij eerst het debat met de Kamer is aangegaan om aan te geven dat de aantijgingen onjuist zijn.”
Boos is Zijlstra niet. “Dit is hoe de dingen soms lopen. Ik had de hoop zeven maanden geleden dat die gifbeker nu een keer leeg was. En ik hoop dat die beker nu echt leeg is. Want met dit dossier ben ik nu helemaal klaar.”
Coalitiegenoot PvdA heeft respect voor de keuze van Van der Steur. “We hebben geen conclusie kunnen trekken. De minister heeft zich waardig verdedigd en heeft zijn conclusie zelf getrokken. Daar heb ik respect voor”, aldus PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken.
Vanuit de oppositiepartijen klinkt ondanks de harde kritiek ook respect voor het feit dat Van der Steur toch het debat met de Kamer is aangegaan, terwijl zijn besluit om af te treden al vast stond.
“Het was ook al zijn zesde functioneringsgesprek en je zag gewoon dat een heel groot gedeelte van de Kamer hem niet meer geloofde”, aldus SP-leider Emile Roemer. “Maar ik moet wel zeggen: diep respect voor een minister die wel naar de Kamer komt om verantwoordelijkheid af te leggen alvorens hij zijn besluit kenbaar maakt.”
PVV-leider Geert Wilders: “In deze tijd, een minister van justitie, moet het vertrouwen hebben. Vervelend voor hem als persoon maar politiek gezien het enige juiste besluit wat hij kon nemen.”
AD 26.01.2017 Ard van der Steur (VVD) is vanavond opgestapt als minister van Veiligheid en Justitie. Die beslissing viel al eerder op de dag, zei een aangeslagen minister-president Mark Rutte na het aftreden van zijn partijgenoot. ,,Hij kon de strijd niet winnen.” Toch wilde Van der Steur het debat voeren. ,,Om mij te verdedigen tegen beschuldigingen die niet op feiten zijn gebaseerd.”
Ik merk dat mijn antwoorden er niet toe doen. Velen hebben hun politiek oordeel al geveld, aldus Ard van der Steur.
Toch besloot hij tijdens het debat te vertrekken, na zijn verweer. ,,Ik merk dat mijn antwoorden er niet toe doen. Velen hebben hun politiek oordeel al geveld.” Coalitiepartner PvdA was vooraf niet ingelicht over Van der Steurs beslissing, stelde fractievoorzitter Attje Kuiken.
De VVD-bewindsman wachtte daarmee een motie van wantrouwen die de oppositie in voorbereiding had niet af. Van der Steur moest zich vandaag in de Tweede Kamer verweren vanwege zijn bemoeienis met een brief van zijn ambtsvoorganger Ivo Opstelten. Van der Steur had als Kamerlid in een conceptversie van een Kamerbrief wijzingen voorgesteld, die er de schijn van hadden dat hij de minister opriep informatie achter te houden over de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
Motie van wantrouwen
De oppositiepartijen hadden al afgesproken om in een schorsing een motie van wantrouwen te bespreken. Zij reageerden verrast op de beslissing van Van der Steur. ,,Ik heb er respect voor dat hij zich toch heeft willen verdedigen”, zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, die namens de oppositie het initiatief tot de motie zou hebben genomen. ,,Zijn antwoorden waren niet voldoende. De minister is echt over de schreef gegaan toen hij nog Kamerlid was. De vertrouwenskwestie woog heel zwaar.”
Ook de SGP, die een eventuele motie van wantrouwen aan een Kamermeerderheid had kunnen helpen, zag het somber in. ,,Ons oordeel stond nog niet vast, maar we merkten dat de dynamiek van het debat niet ging leiden tot meer steun”, aldus partijleider Kees van der Staaij.
Van der Steur was twintig maanden minister. Hij nam op 20 maart 2015 het stokje over van Ivo Opstelten, die over dezelfde affaire struikelde. Ook VVD’ers Fred Teeven (staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) en Anouchka van Miltenburg (Kamervoorzitter) stapten op vanwege de deal met Cees H. Daar was in 2000 4,7 miljoen gulden gemoeid.
Telegraaf 26.01.2017 Ard van der Steur neemt ontslag als minister van Veiligheid en Justitie. Dat maakte hij donderdag zichtbaar emotioneel bekend in de Tweede Kamer tijdens een debat over de Teevendeal. Met een omhelzing nam Van der Steur afscheid van premier Rutte en beende de Kamer uit.
Van der Steur wordt opgevolgd door minister Blok (Wonen). Die gaat de portefeuille Veiligheid en Justitie naast zijn oude functie doen. Hij heeft dat eerder gedaan na het aftreden van Ivo Opstelten.
Ard van der Steur is de derde bewindspersoon van VVD-huize die over de kwestie struikelt. Na afloop wilde de bewindsman niets zeggen. Tijdens het debat verklaarde hij dat velen hun oordeel al klaar hadden over de in zijn ogen ‘onterechte beschuldigingen’. Volgens premier Mark Rutte was de strijd ‘niet meer te winnen’.
PVV-leider Geert Wilders noemt de beslissing van de VVD’er ‘de enige juiste’. “Je zag in het land ook dat mensen er geen vertrouwen meer in hadden. Dit was de enige juiste beslissing die hij kon nemen.”
Foto: ANP
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra heeft veel respect voor de beslissing van de bewindsman. “Ik had de hoop dat de gifbeker nu een keer leeg was, maar er zaten nog een paar druppels in. Dit dossier ben ik echt helemaal klaar mee.”
Attje Kuiken, fractieleider van de Pvda, vindt dat Van der Steur zich ‘waardig’ heeft gedragen. “Het was een moeilijk debat. Wij hadden heel kritische vragen en de wijze waarop de minister zijn conclusie trekt kan ik alleen maar respecteren. Wij hadden geen signaal gekregen dat hij dit zou doen.”
De zaak kwam begin deze week weer in het nieuws door een boek van verslaggever Bas Haan van Nieuwsuur. Daarin stelt hij dat Van der Steur als Kamerlid en minister informatie over de deal had achtergehouden. De oppositie reageerde verbolgen.
Foto: Jorn Jonker
De kwestie kostte minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie in het voorjaar van 2015 al de kop.
Rutte bleef zijn minister van Veiligheid en Justitie donderdag steunen. “Ik vertrouw hem”, zei de premier in de Tweede Kamer nadat Van der Steur zich opnieuw had verdedigd in de zaak rond de Teevendeal.
De antwoorden van Van der Steur waren “adequaat en doeltreffend”, oordeelde Rutte. Bijna de hele oppositie vond de verdediging van de VVD-minister onvoldoende. Volgens CDA-voorman Sybrand Buma gaf Van der Steur “zeer gebrekkige antwoorden”.
Trouw 26.01.2017 De Teevendeal is al jaren een etterende wond voor met name de VVD. Een staatssecretaris en een minister moesten eerder het veld ruimen en nog altijd blijven nieuwe details opduiken, althans zo lijkt het. Naar aanleiding daarvan moet minister van justitie Ard van der Steur zich vanmiddag verantwoorden in de Tweede Kamer. Het debat is inmiddels begonnen. Wie zijn de hoofdrolspelers in deze zaak?
Het debat wordt fel en de positie van minister Van der Steur staat opnieuw ter discussie. Aanleiding is een boek over de affaire van journalist Bas Haan van Nieuwsuur. Dat kwam afgelopen maandag uit. Daaruit zou blijken dat Van der Steur als Tweede Kamerlid en als minister van Veiligheid en Justitie informatie over de Teevendeal heeft achtergehouden.
In het boek wordt een geheime e-mail aangehaald. Van Der Steur drong er in die mail bij Ivo Opstelten op aan belangrijke informatie uit concept-antwoorden van Kamervragen over de Teevendeal te schrappen. Onder meer bedragen die Fred Teeven – toen staatssecretaris op Veiligheid en Justitie – zich herinnerde over de deal werden eruit gehaald. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
Volgens de minister is er geen nieuws. Hij stelt dat de commissie-Oosting, die de gang van zaken heeft onderzocht, de beschikking had over de mail. De gang van zaken zou al zijn besproken tijdens een Kamerdebat eind 2015. Ook zijn partijgenoot premier Rutte zei afgelopen maandag dat de informatie al bekend was bij de commissie-Oosting.
Van der Steur stuurde vanochtend een brief met tekst en uitleg naar de Kamer, waar hij vanmiddag voor zijn politieke leven vecht in de slepende zaak.
Een overzicht van de belangrijkste spelers in de affaire:
Minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie.
Van der Steur is weer in opspraak omdat hij in maart 2015, toen hij nog Kamerlid was, zijn voorganger op Justitie, VVD-partijgenoot Ivo Opstelten, hielp bij de beantwoording van een reeks vragen uit de Kamer over de omstreden Teevendeal.
Van der Steur greep destijds in bij de antwoorden die de minister wilde geven over de deal. Hij plaatste in een e-mail 23 kanttekeningen bij de concepttekst. Een van de kanttekeningen luidde: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie’. Van der Steur stelt nu dat hij met de opmerking om een zin te schrappen, wilde aangeven dat een vraag eerder al voldoende was beantwoord.
Oppositiepartijen, maar ook de PvdA in de Tweede Kamer reageerden uiterst kritisch. Sommige verweten Van der Steur te hebben gelogen. Ook zou hij met de kritiek op de tekst hebben geprobeerd de affaire te verdoezelen.
Oud-staatssecretaris van justitie en Kamerlid voor de VVD, Fred Teeven.
De geheime overeenkomst met drughandelaar Cees H. die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 is diens naam gaan dragen: de Teevendeal. In de deal werd afgesproken dat H. de Nederlandse staat een boete zou betalen van 750.000 gulden en in ruil daarvoor zou de overheid hem zo’n 4,7 miljoen gulden (2,14 miljoen euro) overmaken die eerder van H. in beslag waren genomen. Het ‘bonnetje’ van de deal was lang zoek en werd pas na een uiterste inspanning gevonden.
Oud-minister van justitie Ivo Opstelten. Hij struikelde over de Teevendeal in maart 2015.
In maart 2014 onthulde Nieuwsuur dat het bedrag van de schikking zo’n 5 miljoen gulden zou zijn. Minister van justitie Opstelten ontkende dat. Hij bleef bij het antwoord dat in 2002 al werd gegeven: het zou gaan om 2 miljoen gulden, waarop het bedrag van 750.000 gulden in mindering werd gebracht. Opstelten rekende het de Kamer voor: Cees H. kreeg 1,25 miljoen gulden van Justitie.
Het bonnetje van de deal was ‘zoek’ en volgens Opstelten niet meer te vinden. De betrokkenen, onder wie Teeven, hadden volgens Opstelten ‘onvoldoende herinneringen’ aan de deal, zo melde de minister enkele maanden later aan de Kamer. Nieuwsuur slaagde er in maart 2015 wel in het exacte bedrag te achterhalen, waarna Opstelten het bonnetje uiteindelijk ook wist te vinden in oude computerbestanden. De Tweede kamer was boos en de minister, en in zijn kielzog ook staatssecretaris Teeven, traden af.
Drugscrimineel Cees H. liet eerder weten nooit een verklaring te hebben afgelegd.
De drugscrimineel om wie de affaire begon. H. importeerde hasj en cocaïne en had goede connecties met belangrijke figuren in het Amsterdamse criminele circuit. In 1984 werd hij na zijn arrestatie veroordeeld tot negen jaar cel.
In 2000 sloot H. de inmiddels beruchte schikkingsdeal met toenmalige Amsterdamse offcier van justitie Teeven en plaatsvervangend hoofdofficier Ben Swagerman, waarbij H. ca 4,7 miljoen gulden ontving. Onderdeel van de deal was dat de overmaking buiten het zicht van de belastingdienst werd gehouden. De conclusie van de commissie-Oosting die de affaire onderzocht was dat de overeenkomst die Teeven sloot met Cees H., niet deugt.
Klaas Dijkhoff, staatssecretaris van veiligheid en justitie.
Opvolger van Fred Teeven als staatssecretaris op Justitie. Dijkhoff zou als VVD-Kamerlid op de avond voor Opsteltens aftreden op het ministerie van justitie zijn geweest, samen met collega-Kamerlid Van der Steur. Hier zouden zij Opstelten hebben geadviseerd over de beantwoording van de vragen die Opstelten uit de Kamer had gekregen. Ook op de dag van het aftreden van Opstelten en Teeven waren Dijkhoff en Van der Steur op het ministerie.
Staatssecretaris Dijkhoff laat vandaag een EU-vergadering op Malta schieten in verband met het debat met Van der Steur, wiens politieke lot aan een zijden draad hangt. “Het is een belangrijk debat voor de minister en het ministerie. Daarom heeft de staatssecretaris besloten in Den Haag te blijven en niet naar de informele bijeenkomst op Malta te gaan”, liet Dijkhoffs woordvoerder weten.
Van premier Rutte willen veel partijen horen wat hij wist van wat Van der Steur wordt verweten, en waarom hij als minister-president niet heeft ingegrepen. Journalist Bas Haan stelt in zijn boek dat ook Rutte al eerder op de hoogte was van de werkelijke bedragen.
Rutte zei maandag na de publicatie van het boek dat hij wil dat het kabinet de tijd krijgt de ‘feiten op een rijtje te zetten’. Hij vroeg de Tweede Kamer niet te ‘hijgerig’ te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman ‘bij het grofvuil te zetten’.
Volgens Rutte was de commissie-Oosting al op de hoogte van de gang van zaken. De betreffende e-mail was bij haar bekend, zei de premier. Rutte zei maandag ook de zaak niet te willen ‘bagatelliseren’. “Ik baal er ook van.”
Telegraaf 26.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) vecht als een leeuw, maar weet de oppositie vooralsnog niet te overtuigen in het debat over de Teevendeal. Met zijn verweer stuit hij op een muur van ongeloof.
De oppositie legt de VVD-bewindsman op de grill. Zijn verweer valt in slechte aarde in een buitengewoon spannend debat. „De Kamer is onjuist en onvolledig geïnformeerd omdat het bedrag eruit is gehaald”, oordeelt CU-leider Segers. PVV-voorman Wilders zegt al hardop dat hij het vertrouwen in de minister kwijt is. Een motie van wantrouwen is in de maak en die wordt naar verwachting breed gesteund.
Liegen
In een boek over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal wordt de VVD-minister beschuldigd van liegen. Als Kamerlid zou hij geadviseerd hebben om de informatie over het vermoedelijke bedrag dat met de deal gemoeid was, uit een Kamerbrief te halen. Dat deed toenmalig minister Opstelten ook daadwerkelijk. Als minister deed Van der Steur daarna net of hij die informatie nooit tot zich had genomen.
Niet fraai
Van der Steur zegt dat de hele kwestie „niet fraai” was, als Kamerlid moest hij het kabinet immers controleren en niet adviseren. Hij beweert echter dat hij met zijn gemailde opmerkingen aan Opstelten echt niet bedoelde dat de informatie over de Teevendeal geschrapt moest worden. De oppositie hecht daar weinig geloof aan. Toen in de uiteindelijke Kamerbrief de informatie ook echt ontbrak, deed hij namelijk niets aantoonbaars om die gegevens alsnog openbaar te maken.
Een nieuwe versie van de Kamerbrief zegt Van der Steur niet gelezen te hebben in de hectiek, bovendien liet zijn geheugen hem hier in de steek. „Aan liegende politici heeft de bevolking geen behoefte, trek uw conclusie”, concludeert SP-voorman Roemer richting Van der Steur.
Motie
Achter de schermen valt ook te horen dat de oppositie nog weinig geeft voor het politieke leven van Van der Steur. Een motie van wantrouwen is in de maak. Het is de vraag wat de coalitie doet als bijna de hele oppositie een motie van wantrouwen steunt. Er wordt achter de schermen rekening gehouden met een scenario waarin de PvdA, nog voordat er gestemd wordt over diens lot, aan de VVD vraagt haar bewindspersoon terug te trekken.
In het debat sloeg de PvdA in elk geval een scherpere toon aan dan coalitiegenoot VVD. Fractievoorzitter Kuiken concludeerde dat Van der Steur als Kamerlid niet actief heeft bijgedragen aan het openbaren van cruciale informatie.
Premier Rutte kreeg na Van der Steur het woord en beoordeelde dat zijn minister het „zeer adequaat” had gedaan, ondanks alle scepsis uit de Kamer. „Ik vond het geen gebrekkige antwoorden en ik vertrouw hem.” Maar het is dus nog de vraag of de Kamer daarin meegaat.
Rutte
In het boek wordt ook premier Rutte beschuldigd van liegen. Daar is echter geen hard bewijs voor. De oppositie vindt in het nieuwe boek echter voldoende munitie waarmee de VVD-leider aangepakt kan worden. Op die manier moet de schade voor de liberalen, uitgerekend in verkiezingstijd, gemaximaliseerd worden. De oppositie vindt dat hij ook te weinig heeft gedaan om de waarheid over de Teevendeal boven water te krijgen. D66-leider Pechtold oordeelt: „Het totaalbeeld is er een van absoluut niet willen weten wat er gebeurd is.”
Vooral PVV-leider Wilders richtte zijn pijlen op de premier die volgens hem verantwoordelijk is voor het „belangrijkste falen” in dit langslepende verhaal van de Teevendeal en het vermiste bonnetje. Door de veelvuldige betrokkenheid van liberalen bij het verhaal, noemt Wilders de VVD „maffiapartij van bedrog en intimidatie”.
VN 26.01.2017 Als student in Leiden stond Ard van der Steur bekend als getalenteerd debater, maar in het parlement heeft hij het zwaar. VN ging op pad met de geplaagde minister van Veiligheid en Justitie. Hoe blijft hij overeind? ‘Ik heb wel eens gedacht: waar ben ik aan begonnen? Maar ik vind nog steeds: dit is mooi om mee te maken.’
Op de boulevard aan het Weerwater in Almere staan tientallen politiewagens, brandweerauto’s en ambulances opgesteld. Commando’s in volle wapenrusting geven demonstraties bij een klimmuur, duikers van de marine dalen af in een bassin van gepantserd glas, vrijwilligers van het Rode Kruis en de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij staan bij hun tenten klaar met foldertjes. Vlaggen wapperen in de zon, de kapel van de Koninklijke Marechaussee speelt vrolijke marsen. Op deze vroege zaterdagmorgen in april drommen duizenden mensen over het festivalterrein om de Nationale Veiligheidsdag mee te maken. In het theater aan de waterkant staan enkele tientallen bobo’s te wachten op de minister van Veiligheid en Justitie, die het evenement feestelijk zal openen.
Daar is Ard van der Steur al, een half uur te vroeg, als altijd gehuld in donkerblauw pak met feloranje das. ‘Goedemorgen!’ Hij schudt handen met politiecommandanten, landmachtgeneraals en de burgemeester. ‘Loop even mee, dan kan je zien waarom ik dit zo leuk vind!’ En daar beent Van der Steur alweer naar buiten. Zijn ambtenaren moeten hollen om hem bij te houden. Op het festivalterrein stormt de minister van de ene tent naar de andere. Hij slaat politiemensen op de schouder (‘Geweldig dat jullie er zijn!’), gaat op de foto met kleine jongetjes (‘Hoe heet jij? Wat wil je later worden?’) en maakt grapjes met de mannen van de ME (‘Kom, we gaan dit waterkanon even aanzetten. Wat een indrukwekkend ding zeg!’).
In het gedrang struikelt een klein kindje, maar voor de minister te hulp kan schieten, wordt het alweer overeind geholpen. ‘Mooi, de eerste calamiteit hebben we vandaag alweer onder controle!’ In de ontsmettingscontainer van het forensisch politieteam dat drugslaboratoria ontmantelt, zegt hij: ‘Potverdorie, dit ziet er goed uit. Dit wordt een mooie dag om de mensen te laten zien wat we allemaal kunnen. Heel hartelijk dank, veel succes allemaal. Ik ruk uit!’ En vertrokken is hij alweer, met ferme pas op weg naar de tent van de brandweer.
‘Kijk,’ zegt een vader tegen zijn dochtertje. ‘Daar loopt minister Steurs, van de politiek in Den Haag zeg maar. Die heeft een zware tijd.’
Negen dagen eerder hing Van der Steurs politieke lot nog aan een zijden draadje. Ternauwernood overleefde hij een motie van wantrouwen in de Tweede Kamer: zijn tweede sinds hij in maart 2015 aantrad als opvolger van Ivo Opstelten. Deze keer ging het over de zelfmoordterrorist Ibrahim El Bakraoui, een van de daders van de aanslagen in Brussel, die in juli vorig jaar ongestoord in Nederland had kunnen rondwandelen. Van der Steur betoogde tevergeefs dat de opsporingsdiensten geen fouten hadden gemaakt, in de Kamer en in de pers werd hij weggezet als brokkenpiloot en brekebeen, de zwakste schakel van het kabinet.
Maar tijdens zijn optreden aan het Weerwater is geen spoor van onzekerheid op zijn gezicht te zien. Zelf zegt Van der Steur: ‘Op dit soort dagen realiseer ik me weer waar ik het allemaal voor doe. Dat het een voorrecht is om leiding te geven aan honderdduizend mensen die dag en nacht klaarstaan voor onze veiligheid!’
Bovendien – en dat zegt hij er niet bij – is hij eindelijk even een ochtendje weg uit de Haagse arena, waar de pers en de oppositie hem continu op de huid zitten.
> Foto: Jasper Zwartjes
Nadelen waren er ook
In april 2015, kort na zijn aantreden als minister, ziet de wereld er nog heel anders uit voor Ard van der Steur. Opgewekt staat hij een colaatje te drinken in de Members Bar van het Europarlement in Straatsburg, waar hij een eerste werkbezoek aflegt. ‘Aha, Vrij Nederland!’, roept hij. ‘Ik ben al járen abonnee, sinds mijn studententijd in Leiden. Ik heb nog een keer een boze brief aan Joop van Tijn geschreven omdat VN over sport ging schrijven.’ Met deftige Leidse tongval spreekt hij het vermaledijde woord uit als spurt. ‘Belachelijk!’ Hij moet er zelf om grinniken.
We spreken af dat Vrij Nederland hem een tijd op de voet zal volgen. Hij erft een zware portefeuille van zijn voorganger: het ministerie wordt al jaren geteisterd door bezuinigingen, reorganisaties en moeizame verhoudingen in de top. De belangrijkste vraag: weet hij als bewindsman overeind te blijven?
Voor veel mensen kwam de benoeming van Ard van der Steur tot minister van Veiligheid en Justitie een maand eerder totaal onverwacht, en voor hemzelf – naar eigen zeggen –eigenlijk ook. Begin maart zag Ivo Opstelten zich gedwongen af te treden omdat hij de Tweede Kamer onjuist had geïnformeerd over de afwikkeling van de ‘Teevendeal’, de geheime financiële afspraak die zijn staatssecretaris Fred Teeven in zijn vorige leven als officier van justitie had gemaakt met drugscrimineel Cees H. Opstelten had ten onrechte aan de Kamer gemeld dat het beruchte ‘bonnetje’ niet te vinden was. Daarop gooide ook Fred Teeven morrend de handdoek in de ring. Crisisberaad bij de VVD: wie moest Opstelten opvolgen?
Volgens bronnen in de VVD-top ‘keek iedereen al snel naar Ard’. Als Kamerlid met de portefeuille Veiligheid en Justitie was hij goed op de hoogte van de dossiers die Opstelten hem zou nalaten. Als oud-advocaat was hij geschoold in het juridische handwerk: een mooie bijkomstigheid. Bovendien kon Mark Rutte het uitstekend met hem vinden: in de jaren negentig hadden ze elkaar al leren kennen in de JOVD, de liberale jongerenvereniging.
Nadelen waren er ook. Van der Steur bracht wel heel weinig bestuurlijke ervaring mee om zo’n gecompliceerd ministerie te leiden. En de kranten hadden al geschreven dat juist Van der Steur kort voor het aftreden van Opstelten de VVD-top had gewaarschuwd dat Ivo het niet meer zou redden in de Kamer: als juist hij tot minister zou worden benoemd, kon de machtswisseling achteraf als vadermoord worden uitgelegd. Maar van beide bezwaren trokken Rutte en zijn naaste adviseurs zich weinig aan. Ook de keuze voor de staatssecretaris was snel gemaakt: aanstormend talent Klaas Dijkhoff, die zich als Kamerlid onder andere met terrorisme en Europese Zaken had beziggehouden.
Zo kon het gebeuren dat Van der Steur kort na het aftreden van Opstelten op zijn mobiele telefoon werd gebeld door de premier zelf, die hem dringend wilde spreken. De volgende dag, tijdens een ontmoeting in de Tweede Kamer, kwam de aap uit de mouw: of Ard ervoor zou voelen de opvolger van Ivo te worden. Lang hoefde Van der Steur er niet over na te denken, zegt hij in de Members Bar in Straatsburg: ‘Het is een moeilijk ministerie, ik wist dat de kans op een goede afloop niet honderd procent zou zijn. Maar als er zoiets op je pad komt, zeg je geen nee.’
Er zoemen anekdotes rond over zijn Bourgondische levensstijl, de vlegeljaren bij het corps.
In de eerste weken van zijn ministerschap wordt Van der Steur alom geprezen. Na de oeverloze, onsamenhangende verhalen van de oude Ivo Opstelten vinden Kamerleden, ambtenaren en journalisten zijn heldere stijl van debatteren een verademing. Rond het Binnenhof zoemen anekdotes rond over de pittoreske nieuwe bewindsman: over zijn Bourgondische levensstijl, over de eeuwenoude kledingzaak van wijlen zijn vader, over het met antiek volgestouwde appartement in een kasteeltje bij Warmond waar hij woont, over de vlegeljaren van Ard bij Minerva, het Leids studentencorps, waar hij leerde debatteren.
Reputatie
Een rokerig cafézaaltje in Tilburg, eind november 1993. Ard van der Steur, vierentwintig jaar oud en gekleed in driedelig grijs, neemt plaats achter het spreekgestoelte voor een debatwedstrijd voor studenten. Tegenover zijn opponent verdedigt hij de stelling: ‘De gelijkheid tussen man en vrouw zal pas dan worden bereikt als de stang van de herenfiets is verwijderd.’ De eerste ronde, over de these ‘Met gelukkig worden wordt het leven verknoeid, met gelukkig zijn wordt het moment benut’, heeft hij glansrijk doorstaan door een verhaal op te dissen over Harry Mens, de vastgoedmakelaar uit de bollenstreek die zijn leven lang tevergeefs het geluk had nagejaagd. Nu, in de tweede ronde, begint Van der Steur pas echt op stoom te komen.
Hij steekt een vurig pleidooi af voor de emancipatie, voor het blad Opzij, voor het voorkeursbeleid, en tégen de stang op de herenfiets, die alleen maar het mannelijk superioriteitsgevoel versterkt. Via een onnavolgbare beeldspraak over het bereiden van Cup-a-Soup, waarbij men ook niet eerst het poeder laat aanbranden om er vervolgens koud water bij te gieten, bereikt hij zijn slotakkoord: ‘We beginnen met de stang en eindigen gelijkwaardig!’ In het zaaltje klinkt luid applaus. Zijn reputatie als geducht debater is weer bevestigd.
Zegevierend in boxershort
Gijs Weenink, organisator van het Tilburgse debattoernooi in 1993 en tegenwoordig directeur van de DebatAcademie, is nog steeds met Ard van der Steur bevriend. Hij vroeg hem als ceremoniemeester voor zijn huwelijk, ze spreken elkaar regelmatig. ‘Ik heb in die tijd wel tien of twaalf keer tegen Ard gedebatteerd,’ zegt Weenink, ‘en íédere keer heb ik van hem verloren. Ik was altijd stikjaloers. Hij is een natuurtalent.’
Daar stond Ard, zegevierend in zijn boxershort. Vorm en inhoud vielen prachtig samen.
Dat bleek al in 1991, toen Van der Steur Nederlands Kampioen debatteren werd en meedeed aan het Europees kampioenschap. Met zijn onafscheidelijke kompaan Philippe Brood, het latere VVD-Kamerlid, blies hij in dezelfde jaren de Leidse Debating Society nieuw leven in. Legendarisch in debating-kringen is ook zijn optreden in de voorrondes van het KPMG Freestyle Juniorkamer Parliamentary Tournament in 1994, waar Van der Steur samen met Philippe Brood de stelling ‘Etiquette is overbodig’ moest verdedigen. In de slotronde lieten de beide heren spontaan hun broek zakken om hun pleidooi te illustreren, tot hilariteit van de toeschouwers én hun opponent Gijs Weenink. ‘Daar stond Ard, zegevierend in zijn boxershort,’ grijnst hij. ‘Vorm en inhoud vielen prachtig samen.’
Het retorisch talent van Van der Steur kwam verder tot wasdom toen hij zich na zijn studententijd in de advocatuur stortte. Binnen enkele jaren wist hij coördinator werving en selectie en later partner te worden bij het prestigieuze Rotterdamse kantoor Nauta Dutilh, waarna hij doceerde aan de Universiteit Leiden en met anderen een advocatenkantoor oprichtte. Ook in de gemeenteraad van Warmond en Teylingen kon hij zijn redenaarskunsten botvieren, als fractievoorzitter en lijsttrekker voor de VVD. Berucht uit die jaren is het verhaal over wethouder Henk Vergeer van de lokale partij Warmond Anders, die binnen drie maanden onder de scherpe aanvallen van de Leidse jurist bezweek en geknakt de politiek verliet.
In 2010 belandde Van der Steur tot zijn eigen verbazing in de Tweede Kamer. ‘Ik dacht dat ik op een volstrekt onverkiesbare plek stond,’ zei hij later. ‘Maar Mark Rutte haalde een monsteroverwinning.’ Op zijn eerste dag in het Kamergebouw bleek dat het fractiebestuur hem gedachteloos de oude werkkamer van Philippe Brood had toegewezen: uitgerekend de plek waar zijn vroegere strijdmakker in 2000 als Kamerlid aan een hartaanval was overleden. Als Van der Steur over het voorval vertelt, trekt er nog altijd een schaduw over zijn gezicht. ‘Ik heb toch maar een andere kamer gevraagd,’ zegt hij. ‘Dat konden ze best begrijpen.’
Bij officiële gelegenheden, zoals de inhuldiging van de koning, adviseerde hij zijn collega’s op subtiele wijze over etiquette en gepaste kledij.
Onsmakelijk en ongepast
Na het pijnlijke begin maakte Van der Steur zich snel geliefd binnen de VVD-fractie. Bij officiële gelegenheden, zoals de inhuldiging van de koning, adviseerde hij zijn collega’s op subtiele wijze over etiquette en gepaste kledij. In de Kamer dwong hij als portefeuillehouder Veiligheid en Justitie respect af met zijn kennis van zaken. In lastige politieke situaties dacht hij steeds vaker even mee met de partijleiding en minister Opstelten. En toen mocht hij nog minister worden ook.
Geen wonder dat hij in Straatsburg zo opgewekt een colaatje staat te drinken.
Maar niet lang daarna springen de eerste barsten in het glazuur. Eind april wordt de kersverse minister door zijn voorlichters geattendeerd op een uitzending van RTL Nieuws: oplettende redacteuren hebben stiekem een hoorcollege opgenomen van George Maat, lid van het forensisch team dat de vliegramp met de MH17 onderzoekt. In de uitzending is te zien hoe de patholoog-anatoom een aantal foto’s van menselijke overblijfselen uit het onderzoek aan zijn studenten laat zien. Van der Steur reageert furieus.
Hij noemt het tonen van het beeldmateriaal ‘buitengewoon onsmakelijk en ongepast’, waarna de korpschef van de Nationale Politie Maat per direct uit het onderzoeksteam laat zetten, tot diens grote verontwaardiging. Zelf vindt Van der Steur zijn uitspraak hard maar terecht: in het vliegtuig zaten twee goede bekenden van hem, hij weet hoe moeilijk het voor de nabestaanden is als er gevoelige informatie over de slachtoffers wordt geopenbaard. Maar in de media krijgt de minister er wekenlang hard van langs: hij zou de wetenschapper moedwillig hebben geofferd om als beginnend bewindsman een ferme daad te stellen.
> Foto: Jasper Zwartjes
Protestacties
Intussen heeft de minister zijn handen vol aan zijn eerste grote klus. Letterlijk op de dag van het aftreden van Ivo Opstelten hebben de politiebonden na jarenlange bezuinigingen acties in gang gezet voor een betere cao. Van der Steur besluit dat hij maar eens moet beginnen met een hartelijk gebaar om het ijs te breken. Hij nodigt de vakbondsbazen uit voor een etentje bij hem thuis, in het kasteeltje te Warmond. Als de gasten net zijn gearriveerd, komt de dienstauto voorrijden met een goedgemutste minister én een stapel warme pizza’s.
Het is een tamelijk ontspannen samenzijn, maar in de weken daarna blijft het overleg muurvast zitten. De protestacties worden steeds grimmiger. Pijnlijk wordt het in september, als de politie tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen de toegang tot vier ministeries blokkeert, waaronder dat van Ard van der Steur zelf. Terwijl de geprangde minister urenlang met zijn collega’s in de plenaire zaal zit, klinken de sirenes rond het Kamergebouw.
‘Dat etentje bij Van der Steur thuis was een sympathiek gebaar,’ zegt Gerrit van de Kamp, voorzitter van politiebond ACP, die ook in het kasteeltje aanschoof. ‘Maar in de weken daarna leek van der Steur te denken dat die cao snel te sluiten was. Zo werkt het niet bij zulke processen. Uiteindelijk duurde het tot december voor er een akkoord was. Ik begrijp best dat hij klem zat: de minister van Financiën wilde niet meer geld ter beschikking stellen. Maar wat meer bestuurlijke ervaring had wellicht geholpen.’
Op zijn werkkamer staat zijn “eigen leger” van leger tinnen soldaatjes, in blauw, wit en oranje.
Niemand die het weet
Behalve de onberaden uitspraak over George Maat maakt Van der Steur in zijn eerste maanden nog een uitglijder. Half juni publiceert De Telegraaf een foto van Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn, die voorwaardelijk is vrijgelaten en op last van de rechter geen contact met de pers mag hebben. Van der Steur laat de Kamer weten dat op het ministerie van Justitie niet bekend was dat de foto zou worden genomen. Maar later onthult Brandpunt Reporter dat de foto door het Openbaar Ministerie in scène is gezet en dat het departement wel degelijk op de hoogte was.
In het Kamerdebat over de kwestie in oktober loopt de oppositie tegen hem te hoop: hoe is het mogelijk dat de ambtenaren op Justitie zo langs elkaar heen werken? Heeft de minister wel greep op zijn ministerie? Van de oppositie krijgt hij een gele kaart. Na een paar uur spitsroeden lopen geeft Van der Steur toe dat er fouten zijn gemaakt. ‘Ik heb goed geluisterd naar uw Kamer,’ verklaart hij, ‘en stel vast dat er een zware taak op mij en al mijn medewerkers ligt om het vertrouwen in mijn departement te herstellen.’
Op de werkkamer van Van der Steur op de achtste verdieping van het ministerie staat een leger tinnen soldaatjes, in blauw, wit en oranje. ‘Gekregen van mijn vroegere leermeester in de advocatuur toen ik hier aantrad,’ zegt de bewindsman. ‘Met de boodschap: als minister kun je wel een eigen leger gebruiken. Zo is het!’
Van der Steur heeft een half uurtje laten vrijmaken in zijn propvolle agenda om even bij te praten. De eerste tien minuten gaan op aan het tonen van alle parafernalia die hij inmiddels als minister heeft gekregen: een helm van de Brandweer Amsterdam-Amstelland, een dolk van de Marokkaanse minister van Justitie, een zilveren dadelboom van de minister-president van Tunesië. In de hoek van de kamer staat de zware, eikenhouten pers waarmee al eeuwen lakzegels voor oorkondes worden gemaakt. ‘Als minister ben ik namelijk ook Grootzegelbewaarder,’ zegt hij. ‘Helaas is er niemand die het weet.’
Als minister ben ik namelijk ook Grootzegelbewaarder. Helaas is er niemand die het weet.
De erfenis van Opstelten
Wat óók bijna niemand weet, is hoeveel andere taken de minister van Veiligheid en Justitie op zijn schouders heeft: hij is niet alleen verantwoordelijk voor de rechterlijke macht, het Openbaar Ministerie en de nationale politie, maar ook voor terrorismebestrijding, crisisbeheersing, rampenbestrijding, internationale justitiële samenwerking, slachtofferhulp, rechtsbijstand, mensenhandel, kinderbescherming, het Europees overleg in de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken en nog tientallen andere domeinen.
Zijn secretaresse plant de agenda van ’s ochtends half negen tot laat in de avond helemaal vol, per kwartier. Dan gaan er nog twee loodgieterstassen met stukken mee naar huis. Naast de talloze ambtelijke vergaderingen, reguliere Kamerdebatten en werkbezoeken wordt de minister vrijwel elke week onverwacht naar de Kamer geroepen en gaat de hele agenda weer overhoop. Ook zonder uitglijders en incidenten vergt het al een bijna bovenmenselijke inspanning.
‘Daarom ben ik toch maar gaan sporten,’ grinnikt hij. ‘Elke dinsdag- en vrijdagmorgen in de fitnessruimte van het ministerie van Economische Zaken, met een groot deel van het kabinet. Dan ga ik drie kilometer roeien op zo’n toestel.’
Het werk van de minister staat extra onder spanning omdat de verhoudingen in de ambtelijke top al jaren zijn verstoord: de erfenis van Ivo Opstelten, de crimefighter die weinig oog had voor rechtstatelijke zorgvuldigheid. Onder Opstelten is bovendien de verantwoordelijkheid voor de politie aan het ministerie toegevoegd. Sindsdien kraakt het departement in zijn voegen. Rond het Binnenhof klinkt steeds luider de roep om de nieuw gevormde Nationale Politie weer onder te brengen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken: dat zou de verhoudingen danig kunnen herstellen.
Zelfs de VVD vindt binnenskamers dat dat bij de volgende formatie geregeld moet worden. Maar tot die tijd moet de nieuwe minister het zien uit te zingen. Om aan de top van het departement ‘de neuzen dezelfde kant op te krijgen’ stelt van der Steur in zijn eerste weken een dagelijkse ochtendvergadering in met zijn secretaris-generaal, hoofd voorlichting en directeuren-generaal. Samen bespreken ze dan actuele kwesties. En hij zet met Siebe Riedstra, zijn nieuwe secretaris-generaal, een ‘veranderprogramma’ in gang om de cultuur op het departement te verbeteren.
Soms weet de ambtenaar in kwestie niet eens wie hij is: een minister die pardoes binnen komt stappen, dat hebben ze op Justitie nog nooit meegemaakt.
Weer een feest
Af en toe is de minister kwijt. Dan dwaalt hij ergens door het ministerie, klopt hij op een willekeurige deur en vraagt hij: ‘Wat ben jij zoal aan het doen?’ Soms weet de ambtenaar in kwestie niet eens wie hij is: een minister die pardoes binnen komt stappen, dat hebben ze op Justitie nog nooit meegemaakt. Van der Steur zelf vind het prachtig. ‘Zo leer ik het departement kennen. En bovendien: het draait uiteindelijk om mensen.’ Dat besef heeft hij meegekregen van zijn ouders, die beiden hun leven lang met vrijwilligerswerk in de weer waren. ‘Je moet met iedereen kunnen praten. Daar wordt je werk ook veel leuker van.’ Als de bode binnenkomt met een kopje koffie voor de verslaggever en een colaatje voor de minister voegt hij meteen de daad bij het woord: ‘Dank je Willy, dit is weer een feest!’ Met een glimlach verlaat de bode de kamer.
Maar in de buitenwereld leveren alle persoonlijke investeringen in het departement vooralsnog weinig zichtbaar resultaat op. In de maanden die volgen, tuimelt het ene na het andere lijk uit de kast. Begin december presenteert de door Van der Steur zelf ingestelde Commissie-Oosting haar rapport over de Teevendeal en de nasleep daarvan. Het is een hard oordeel: de deal zelf deugde niet, de Kamer is steeds op het verkeerde been gezet doordat informatie op het ministerie onjuist en onvolledig werd overgedragen.
Bovendien blijkt dat Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff als Kamerleden suggesties hebben geleverd voor een persbericht dat Opstelten naar de Kamer stuurde met informatie die later niet bleek te kloppen. Van der Steur zegt dat hij er ‘ontzettend veel spijt van heeft dat die discussie hier plaatsvindt’, en dat hij zelf ‘eerder de grens had moeten trekken’. Met Rutte en Dijkhoff overleeft hij een door bijna alle oppositiepartijen gesteunde motie van afkeuring.
In januari 2016 gaat de volgende tijdbom af, als Van der Steur alsnog gedwongen wordt excuses aan te bieden aan George Maat. In een politierapport is al maanden eerder vastgesteld dat er met Maat geen formele afspraken over presentaties en het tonen van beeldmateriaal zijn gemaakt, maar in de versie die in oktober naar de Kamer is gestuurd, zijn belangrijke passages zwart gelakt. Pas als George Maat zelf het rapport heeft overgeschreven en geopenbaard, is Van der Steur tot excuses bereid. De oppositie in de Tweede Kamer spreekt er schande van. Na een moeizaam debat krijgt Van der Steur van de SP zijn eerste motie van wantrouwen, gesteund door de PVV en de Partij voor de Dieren. Weer gaat de bewindsman door het stof.
Kantje boord
Maar voor de minister van tijdbommen moet het dieptepunt nog komen: het debat over de aanslagplegers in Brussel, begin april. De Tweede Kamer wil van de minister weten waarom de opsporingsdiensten geen actie hebben ondernomen toen een van de daders van de aanslagen, Ibrahim El Bakraoui, in juli vorig jaar door Turkije naar Nederland werd uitgezet en ongehinderd kon doorlopen op Schiphol. In de beantwoording van Kamervragen heeft Van der Steur gemeld dat de FBI een week voor de aanslagen al waarschuwde voor El Bakraoui en zijn terroristische connecties. Een dag erna bleek dat niet de FBI maar de New Yorkse politie te zijn.
De oppositie ruikt bloed: hoe is het mogelijk dat de VVD-minister op zulke cruciale momenten zo slecht wordt geïnformeerd? Waar is zijn gezag op het ministerie? Maar in de Kamerzaal houdt Van der Steur urenlang vol dat er geen fouten zijn gemaakt – tot groeiende frustratie van de oppositieleiders. Alexander Pechtold van D66 vraagt zich luidkeels af of de minister wel doordrongen is van de ernst van de situatie, Jesse Klaver van GroenLinks verwijt hem dat hij zich ‘verschuilt achter protocollen’, volgens Emile Roemer van de SP is Van der Steur deel van het probleem, niet van de oplossing. En Geert Wilders van de PVV noemt het ‘stuitend’ dat de minister ‘geen greintje zelfreflectie’ laat zien.
Er hangt een motie van wantrouwen in de lucht. De coalitiepartijen zullen Van der Steur niet snel laten vallen, na het sneuvelen van de twee vorige bewindslieden op Veiligheid en Justitie. Maar als de hele oppositie de motie van wantrouwen steunt, inclusief de ChristenUnie en de gezagsgetrouwe SGP, is de ongeschreven regel dat Van der Steur de eer aan zichzelf moet houden. Zo ging het ook met zijn partijgenoot Frans Weekers, de onfortuinlijke staatssecretaris van Financiën die in 2014 het veld moest ruimen.
Maar Van der Steur wil van geen wijken weten. Een dag eerder, bij de voorbereiding in zijn werkkamer op het ministerie, hebben zijn adviseurs hem ingeprent dat alle betrokken diensten zich aan de wettelijke regels hebben gehouden: formeel zijn er geen fouten gemaakt. Probleem is alleen dat Van der Steur moet vechten met de handen op de rug, want over de contacten tussen de veiligheidsdiensten mag hij in het openbaar niks zeggen. En daar staat hij nu achter het spreekgestoelte, nerveus en verkrampt, zichzelf keer op keer te herhalen. Van Van der Steurs redenaarstalent is deze donderdagmiddag weinig te bespeuren. Naast hem in ‘Vak K’ zit Mark Rutte zich te verbijten.
Ook Stephan Schrover, baas van de RVD, woordvoerder van de premier en ervaren spindoctor, voelt achter in de zaal aan dat het mis kan gaan. Van der Steur móét een gebaar maken. Dat gebeurt pas als Schrover een briefje laat brengen aan Rutte, die zijn collega-minister meteen op gedempte toon toespreekt. Kort daarna verklaart Van der Steur afgemeten: ‘Ik ben zelf bereid om te leren van deze casus en zal laten zien dat mijn aanpak zichtbaar zal veranderen.’
Tijdens de schorsing gaan de oppositieleiders in conclaaf op de kamer van CDA-leider Sybrand Buma. Intussen drinkt Van der Steur een colaatje met zijn verloofde Ninette ten Bosch, restaurateur van antieke meubelen, bij de koffiecorner in de hal van de Tweede Kamer. Het ziet eruit als een demonstratief vertoon van nonchalance: deze minister maakt zich geen zorgen. Maar zo is het allerminst bedoeld, zegt hij achteraf. ‘Ik kan je verzekeren dat ik het debat niet als ontspannen heb ervaren. Maar als iemand helemaal naar de Kamer komt om je te steunen, is een drankje aanbieden het minste wat je kan doen.’
Even later komt het bevrijdende nieuws: CDA, SGP en CU geven hem vooralsnog het voordeel van de twijfel, de motie van wantrouwen van de PVV wordt alleen gesteund door de SP, GroenLinks en een handjevol kleine partijen. De minister verlaat opgelucht de Kamerzaal. ‘Het was kantje boord,’ zeggen zijn medewerkers. Die avond duurt het even voor Van der Steur, thuis in zijn appartement in kasteel Huys te Warmont, de slaap kan vatten.
Als iemand helemaal naar de Kamer komt om je te steunen, is een drankje aanbieden het minste wat je kan doen.
Studentikoos bluffen
Inmiddels wordt ook in de VVD-top getwijfeld aan Van der Steurs geschiktheid. ‘Dat het bij dat debat bijna mis ging, lag aan zijn eigen gemakzucht,’ zegt een invloedrijke VVD’er. ‘Hij had zich slecht voorbereid, hij dacht dat hij zich er wel studentikoos doorheen kon bluffen. Maar zo werkt het niet in de Kamer, zeker niet als je als minister de fractievoorzitters tegenover je krijgt.’
Zorgelijk is ook dat de Teevendeal nog steeds als het zwaard van Damocles boven Van der Steurs hoofd hangt. In januari 2016 onthulde Nieuwsuur dat er onder Ivo Opstelten een ambtelijke opdracht zou zijn gegeven om het bonnetje niet te vinden, waarna Van der Steur zich gedwongen zag het onderzoek van de Commissie-Oosting te heropenen. Eind mei komt de voormalige Ombudsman met zijn rapport: van een doofpot is geen sprake, stelt de commissie, maar wel van een ‘evident gebrek aan regie’, ‘verkokering’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’ in de top van het ministerie.
Voorafgaande aan het Kamerdebat over ‘Oosting II’ besluit Van der Steur tot schrik van zijn eigen medewerkers het concept van de omstreden Kamerbrief van Opstelten waaraan hijzelf als Kamerlid heeft bijgedragen naar het parlement te sturen. Er blijken niet minder dan achttien kanttekeningen in te staan. Koren op de molen van de oppositie, die het in december al een schande vond dat Van der Steur zo bereidwillig zijn bewindsman had bijgestaan.
Maar in het debat op 8 juni weet de minister eindelijk de goede toon te vinden: deemoedig en vastbesloten tegelijk. Uitvoerig betoogt hij dat hij dagelijks bezig is met zijn ‘veranderprogramma’ dat de gewenste cultuurverandering op het ministerie tot stand moet brengen. De Kamer neemt er genoegen mee.
Na afloop rent Van der Steur meteen de deur uit: op Schiphol staat het regeringstoestel te wachten om hem naar Luxemburg te brengen voor de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken, die hij zelf moet voorzitten. Opgelucht drinkt hij die avond nog een glaasje op de residentie van de Nederlandse ambassadeur in de Rue des Muguets, waar hij logeert.
Conversatielessen
De volgende dag slaagt Van der Steur erin zijn Europese collega-ministers op één lijn te krijgen over aanscherping van de Wapenrichtlijn, onderdeel van de gezamenlijke poging het terrorisme te bestrijden. Aan het eind van de vergadering geeft hij het woord aan de ministers van Malta en Slowakije, die na Nederland het voorzitterschap vervullen. Zo moeten ze zich wel publiekelijk committeren. Juist Slowakije heeft een grote wapenindustrie, en heeft zich lang tegen aanscherping van de richtlijn verzet. Pikant detail: een deel van de wapens van de terroristen in Parijs waren van Slowaakse herkomst. Maar nu, aan de vergadertafel in Luxemburg, gaat ook Slowakije door de bocht.
Van der Steur heeft er lang aan gewerkt om van zijn Europese taken een succes te maken. Afgelopen jaar nam hij speciaal Franse en Duitse conversatielessen, in de zomervakantie ging hij in Parijs lunchen bij zijn Franse evenknie Bernard Cazeneuve. En hij nodigde de Slowaakse en Maltese minister uit om bij hem thuis in Warmond te komen eten. ‘Dat zijn kleine dingen,’ zegt topambtenaar Wijnand Stevens, programmacoördinator voor het Europees Voorzitterschap op het ministerie van Veiligheid en Justitie. ‘Maar persoonlijke verhoudingen zijn in Europa nog belangrijker dan in Nederland. Van der Steur voelt dat goed aan.’
Eindelijk, een jaar na het begin van zijn ministerschap, begint het Ard van der Steur een beetje mee te zitten, al valt het in Nederland weinig mensen op.
Willem van Oranje
Tijdens zijn laatste grote debat voor het zomerreces op 15 juni, over de investeringen in de ‘veiligheidsketen’, weet hij waarachtig iets van zijn oude bravoure terug te vinden. Van der Steur moet een lastige positie verdedigen, want de gehele oppositie wil 200 miljoen extra in veiligheid investeren, terwijl minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft gezegd dat hij ‘een beetje klaar is’ met het gebedel om meer geld. Zelfs de bedachtzame Cees van der Staaij van de SGP zet Van der Steur onder druk: is hij het eens met de woorden van Dijsselbloem? Het kabinet spreekt toch met één mond?
Als de SGP-leider laat op de avond het pleidooi van de oppositie vergelijkt met het smeekschrift van de edelen aan de Hertogin van Parma in 1566, de opmaat tot de Nederlandse onafhankelijkheid, veert Van der Steur meteen op en zegt: ‘Gelukkig was er toen één man in staat om financiële ruimte te bieden om de strijd tegen de overheerser aan te gaan. Dat was Willem van Oranje.’ En wie kan die rol nu spelen? ‘De minister van Financiën!’ Gelach in de zaal. Deze keer komt er geen motie van wantrouwen, en van afkeuring evenmin. Na afloop, laat op de avond, maakt de minister nog even een praatje met journalisten. ‘Dames en heren, ik ga maar eens naar huis,’ zegt hij. ‘Mag ik u danken voor uw warme belangstelling!’
Een paar dagen later op zijn werkkamer vertelt Van der Steur dat hij laatst bij een voordracht over de geschiedenis van het ministerie van Justitie in het Paleis aan de Kneuterdijk door een oudere dame werd aangesproken: dat ze hem zo’n aardige man vond en dat hij zo’n mooi verhaal had gehouden. ‘Dat maak ik niet vaak mee,’ zegt hij grinnikend. ‘Als ik als minister vier jaar de tijd had gehad, had ik erop kunnen hopen dat er aan het einde meer mensen zouden zeggen: zo slecht heeft hij het niet gedaan.’ Even is het stil. ‘Het afgelopen jaar heb ik wel eens gedacht: waar ben ik aan begonnen? Maar ik vind nog steeds: dit is mooi om mee te maken.’
Trouw 26.01.2017 Ard van der Steur heeft het als minister van veiligheid en justitie geen moment gemakkelijk gehad. Sinds zijn aantreden in maart 2015 struikelde hij van incident naar incident. Vandaag viel hij, al hield hij de eer aan zichzelf.
In oktober 2015komt Van der Steur in problemen als blijkt dat een foto van Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn, dankzij het Openbaar Ministerie in de Telegraaf is beland. De minister meldt de Kamer aanvankelijk het OM pas op het allerlaatste moment op de hoogte is gebracht van de foto. Pas later hoort Van der Steur hoe het werkelijk zit. “Ik betreur dit”, sprak hij. Van D66 krijgt de minister ‘een gele kaart’.• Begin 2016komt Van der Steur hard in aanvaring met de Tweede Kamer over de kwestie-George Maat. Deze patholoog-anatoom gaf een jaar eeder een lezing aan studenten over de identificatie van MH17-slachtoffers. De minister noemde dit ‘buitengewoon ongepast en onsmakelijk’. Daar moet hij later op terugkomen. Van der Steur stribbelt ook tegen bij het openbaar maken van belangrijke documenten. Van der Steur biedt Maat maanden later zijn excuses aan. Ook in de Kamer moet hij door het stof. Enkele oppositiepartijen zeggen het vertrouwen in de minister op.• In april 2016 komt Van der Steur in het nauw als blijkt dat de terrorist Ibrahim el-Bakraoui, die in maart dat jaar aanslag in Brussel pleegde, in 2015 door Turkije op een vliegtuig was gezet. De Nederlandse autoriteiten lieten de man ongehinderd verder reizen. Een week voor de aanslag in België waarschuwt de politie in New York Nederland voor El-Bakraoui. Van der Steur kan niet verklaren waarom.In een Kamerdebat toont de minister zich – opnieuw – deemoedig: “Ik had er meer bovenop moeten zitten.” Er volgt een nieuwe motie van wantrouwen, dit keer gesteund door PVV, SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en een reeks afsplitsingen.• De afwikkeling van de Teevendeal loopt als een rode draad door de ambtsperiode van Van der Steur. Herhaaldelijk brengen nieuwe onthullingen van ‘Nieuwsuur’ de minister in zwaar weer. In december 2015 krijgen premier Rutte, Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff een motie van afkeuring van de bijna voltallige oppositie aan de broek.Van der Steur wordt kwalijk genomen dat hij zich als Kamerlid zeer actief met de inhoud van een persbericht van de voormalige minister Ivo Opstelten had bemoeid, een persbericht nota bene dat achteraf onjuiste informatie blijkt te bevatten. Van der Steur erkent ‘een morele grens’ gepasseerd te hebben en rept over ‘ontzettend veel spijt’.• Januari 2017, weer brengt Nieuwsuur-redacteur Bas Haan de minister in verlegenheid. Van der Steur blijkt zich begin maart 2015 nadrukkelijk met een Kamerbrief van Opstelten te hebben bemoeid. In die brief wilde minister Opstelten het bedrag van ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen, Kamerlid Van der Steur vond dit ‘zeer riskant’. En zo verdween het bedrag uit de brief, informatie waar de Tweede Kamer om zat te springen. Van der Steur, begin deze week: “Het dossier geeft geen fraai beeld, er is veel fout gegaan.”
De Teevendeal – hoe zat het precies?
2000: Het Openbaar Ministerie sluit een deal met drugscrimineel Cees H. De man komt vrij. Justitie vordert 750.000 gulden, H. krijgt de rest van zijn vermogen teruggestort. Namens het OM tekent officier van justitie Fred Teeven. De Belastingdienst weet van niks.
2002: Minister Korthals van justitie meldt de Kamer dat H. ongeveer 1,25 miljoen gulden heeft gekregen.
Maart 2014: ‘Nieuwsuur’ meldt dat er veel meer geld is overgemaakt naar crimineel, ongeveer 5 miljoen gulden, en dat de fiscus tegen de regels buitenspel is gezet. Minister Opstelten houdt in een Kamerdebat vast aan het verhaal van zijn voorganger Korthals.
April: In ‘de Volkskrant’ vertelt advocaat Doedens dat met de schikking met Cees H. inderdaad bijna vijf miljoen gulden is gemoeid. Opstelten schrijft de Kamer dat er geen bonnetje van de Teevendeal is.
Maart 2015: nieuwe uitzending van ‘Nieuwsuur’. Journalist Bas Haan komt met de details van de deal, inclusief het exacte bedrag: 4.710.627,18 gulden. Het ministerie van veiligheid en justitie blijft bij het oorspronkelijke verhaal. De Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff helpen bij het opstellen van een persbericht hierover.
Minister Opstelten wil in een Kamerbrief het bedrag van ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen. Van der Steur raadt dit af: ‘zeer riskant’.De volgende dag maakt ministerie bekend dat bonnetje toch is gevonden. Opstelten en staatssecretaris Teeven treden af.
December: Anouchka van Miltenburg treedt af als Tweede Kamervoorzitter nadat uit een uitzending van Nieuwsuur is gebleken dat ze brief van een klokkenluider heeft vernietigd. Commissie-Oosting presenteert eerste onderzoeksrapport. In het debat hierover gaan premier Rutte, Van der Steur en Dijkhoff diep door het stof.
Januari 2016: Oosting krijgt opdracht tot nieuw onderzoek, nadat Nieuwsuur meldt dat het bonnetje niet gevonden mócht worden.
Mei: Oosting rapporteert: geen sprake van een doofpot op het ministerie. Maar, erger nog, de chaos op het ministerie was zo groot, dat het niet eens in staat was tot een doofpot.
Januari 2017: Bas Haan publiceert zijn boek ‘De rekening voor Rutte’. Hij onthult dat Kamerlid Van der Steur in maart 2015 aandrong op weghalen van schikkingsbedrag uit Kamerbrief. Haan beticht Van der Steur ook van liegen en schrijft dat Rutte veel meer weet over de kwestie dan dat premier tot op heden heeft verklaard.
Van der Steur voert nog een debat over de kwestie, maar trekt na een eerste vragenronde zijn conclusies. Hij voelt het vertrouwen niet meer, en treedt af.
Trouw 26.01.2017 Minister van veiligheid en justitie Van der Steur heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin hij meer uitleg geeft over zijn rol bij de zogeheten Teevendeal. Van der Steur moet zich vanmiddag in de Kamer verantwoorden.
Het draait om de vraag of VVD’er Van der Steur in 2015 toen hij nog Kamerlid was de hand heeft gehad in het achterhouden van informatie voor de Tweede Kamer. Daarbij ging het om de bedragen die gemoeid waren met de deal die Fred Teeven als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.
In maart 2015 hielp Van der Steur VVD-partijgenoot en toenmalig minister van justitie Ivo Opstelten bij de beantwoording van een reeks vragen uit de Kamer over de omstreden deal. Van der Steur plaatste 23 kanttekeningen bij de conceptantwoorden die de minister wilde geven.
Zo luidde een kanttekening: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie’. Van der Steur stelt nu dat hij met die opmerking wilde aangeven dat een vraag eerder al voldoende was beantwoord.
Uiterst kritisch
Die kanttekeningen leidden begin deze week tot ophef en Van der Steur moet zich daar vanmiddag in de Kamer voor verantwoorden. Dat belooft een strijd om zijn politieke leven te worden. Ook premier Mark Rutte moet uitleg geven. Partijen zijn uiterst kritisch en verwijten Van der Steur te hebben gelogen. Ook zou hij met sommige opmerkingen hebben geprobeerd de affaire te verdoezelen.
Volgens Van der Steur is er geen nieuws. Hij stelt dat de commissie-Oosting die de gang van zaken heeft onderzocht de beschikking had over alle informatie en dat de feiten al zijn besproken tijdens een Kamerdebat in december 2015. Ook stelt hij dat hij helemaal niet heeft voorgesteld de bedragen te schrappen uit een Kamerbrief.
De kwestie achtervolgt niet alleen Van der Steur. In december 2015 steunde bijna de hele oppositie een motie van afkeuring over de manier waarop het kabinet van premier Rutte met de slepende affaire is omgegaan. De VVD-bewindslieden Ivo Opstelten en Fred Teeven van veiligheid en justitie waren toen al opgestapt, net als Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
NU 26.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ging er vanuit dat toenmalig minister Ivo Opstelten de bedragen die gemoeid waren met de zogeheten Teevendeal aan de Kamer bekend zou maken.
Dat blijkt uit een reactie van de minister op recente onthullingen van Nieuwsuur-journalist Bas Haan in deze langslepende kwestie.
Eerder deze week lekte via Nieuwsuur een mail uit van Van der Steur aan Opstelten uit 2015 waarbij hij vragen stelt over de bedragen die Teeven zich herinnert van de deal die hij in 2001 sloot met crimineel Cees H.
Opstelten was op basis van nieuw onderzoek van plan om de bedragen in een Kamerbrief te noemen, maar Van der Steur roept hem in de mail op te checken of “in de brieven een afwijkend standpunt is ingenomen op de herinnering” van de staatssecretaris.
In de Kamerbrief die uiteindelijk naar de Tweede Kamer ging bleek de passage waar de bedragen werden genoemd geschrapt en vervangen door een passage dat de staatssecretaris “onvoldoende herinneringen” zou hebben aan de bedragen.
Als Kamerlid had Van der Steur dus in tegenstelling tot de rest van de Kamer kennis van de bedragen en vroeg na het verschijnen van de brief ook niet waarom de bedragen niet terugkwamen.
Openbaar
Van der Steur schrijft nu dat hij verwachtte dat Opstelten de bedragen wel met de Kamer zou delen. “Ik ging er van uit dat deze bedragen openbaar zouden worden gemaakt”, aldus Van der Steur.
De minister benadrukt donderdag dat minister-president Mark Rutte niet op de hoogte was van de bedragen al waren die wel langs zijn ministerie gegaan.
“Het ministerie van Veiligheid en Justitie zond een versie van de concept-antwoorden […] aan het ministerie van Algemene Zaken […]. De minister-president is hierover niet geïnformeerd”, aldus Van der Steur.
Na diverse eerdere kwesties in de zaak traden bewindspersonen Opstelten en Fred Teeven al af en ook Van der Steur ligt al lang onder vuur, omdat hij informatie voor de Kamer zou hebben achtergehouden.
Donderdagmiddag wacht Van der Steur een nieuw zwaar debat over de kwestie. In Den Haag wordt serieus rekening gehouden met het scenario dat de minister moet vertrekken.
Telegraaf 26.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) bungelt en zal donderdagmiddag in debat alles op alles moeten zetten om uit die benarde situatie te komen. Een groot deel van de oppositie vindt zijn positie sowieso onhoudbaar, wat de bewindsman nu ook nog wil beweren.
In de coalitie wacht men het debat af. Nog voor er over het lot van Van der Steur wordt gestemd, zal worden bekeken of zijn verweer tegen de beschuldigingen sterk genoeg is geweest. Zo niet, dan verwacht de PvdA dat de VVD haar man terugtrekt. Ook de VVD ziet in dat het verweer perfect moet zijn en dat het anders, zeker gezien het schamele krediet dat Van der Steur in de Kamer heeft, einde oefening is.
Van der Steur wordt in een nieuw boek over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal beschuldigd van liegen. Als Kamerlid onthield hij de Kamer informatie en als minister loog hij daarover, beweert de auteur. De minister ontkent dat.
De oppositie zal het debat vooral gebruiken om premier Rutte aan te pakken. Op die manier kan de VVD-campagne maximale schade worden berokkend. De oppositie heeft er genoeg munitie voor, want in het boek wordt ook de minister-president beschuldigd van liegen. Hard bewijs is daar echter niet van. Het is tevens de vraag in hoeverre minister Van der Steur en zijn eventuele aftreden in het debat als bliksemafleider kan dienen voor Rutte.
De PvdA heeft vanochtend vergaderd over de te volgen strategie in de kwestie. „Hij moet z’n best doen. We zullen zien of dat genoeg is”, aldus een aanwezig Kamerlid. Een ander Kamerlid vond de Kamerbrief waarin Van der Steur zich verdedigde tegen de beschuldigingen „slechts een aanzet tot het debat, daar hangt echt alles van af”. „Het uitgangspunt is dat dit de rommel van de VVD is.”
Het debat begint om 14:15 uur. De Telegraaf verslaat het debat live op Twitter en plaatst continue updates op de site.
Telegraaf 26.01.2017 Het is donderdag erop of eronder voor minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Als hij in de Tweede Kamer geen goed verhaal heeft over zijn bemoeienis met de nasleep van de Teevendeal, is het afgelopen. Een mogelijke aftocht van de VVD-bewindsman kent echter vele vaders.
’Dit eindigt natuurlijk in een bloedbad.” Een voormalige vertrouweling kan zich nog goed herinneren hoe de net aangetreden Ard van der Steur in 2015 zijn politieke toekomst schetste. Hij herhaalde het donkere scenario zelfs een paar keer.
En de joviale liberaal had nog wel net zijn jongensdroom vervuld zien worden! Het ministerschap was de hoofdprijs waar de jurist al jaren op hoopte. Maar Van der Steur zag ook dat het departement waar hij net was aangetreden in zwaar weer zat en sowieso altijd problemen oplevert. Twee bewindspersonen, jarenlang het symbool van de law&order-koers van de VVD, hadden net het veld geruimd. Muitende ambtenaren waren aan de orde van de dag, de schijn van een doofpotcultuur hing over het departement en talrijke justitie-koninkrijkjes namen noch elkaar, noch de politieke top heel serieus.
AD 26.01.2017 Hij wilde van kinds af aan zo graag minister worden, maar voor Ard van der Steur (47) lijkt de droombaan verworden tot een nachtmerrie. In het zoveelste debat over de Teevendeal telt meer mee dan enkel de feiten.
Opheldering over bonnetjesaffaire
Het televisieprogramma Nieuwsuur onthulde maandag dat Van der Steur zich in maart 2015 als VVD-Kamerlid nóg eens zeer vergaand heeft bemoeid met beantwoording van Kamervragen door zijn voorganger minister Ivo Opstelten. Die kwam in het nauw door vragen over Cees H., die een veelbesproken deal sloot met de vroegere officier van justitie Fred Teeven.
Van der Steur heeft al eens erkend dat hij zich met de beantwoording bemoeit had en dat hij ‘daar spijt van had’. Nu blijkt dat hij als Kamerlid zelfs een suggestie lijkt te hebben gedaan om informatie achter te houden voor de Tweede Kamer.
Uit de opgedoken e-mail van Van der Steur – toen nog Kamerlid- aan de assistent van toenmalig minister Opstelten, blijkt dat hij suggereerde om de Tweede Kamer niet te informeren dat staatssecretaris Fred Teeven nog ongeveer wist te herinneren hoe hoog het bedrag was dat crimineel H. had gekregen.
In de conceptantwoorden van het ministerie stond aanvankelijk dat Teeven zich bedragen kon herinneren en welke dit waren. ,,Zeer kwetsbaar,’’ schreef Van der Steur in de kantlijn. En: ,,Als dit de herinnering van de stas (staatssecretaris, red.) is, waarom is dat dan niet eerder gemeld.’’
In de definitieve versie van de brief werden de door Teeven genoemde bedragen inderdaad weggehaald. Er stond dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om bedragen te noemen. Nadat het bonnetje van de deal alsnog werd gevonden, traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven af.
Het veranderen van zijn imago zegt misschien wel het meest. Begon Ard van der Steur als die grappige en flamboyante bewindsman, nu wordt hij voor pedant versleten. Zijn bravoure heet inmiddels een gebrek aan deemoed en politiek gevoel.
Oorzaak zijn – natuurlijk – zijn grote (verbale) misstappen. Die rond professor George Maat, Volkert van der Graaf, en al eerder over de Teevendeal. Maar sluipenderwijs kan de VVD’er niets meer goed doen.
Malle Ard die kisten wijn meeneemt in het regeringstoestel na een werkbezoek in het buitenland. Naïeve Ard die ineens onbedoeld in een reclame van KPN (‘misverstand’) opduikt. Arrogante Ard die een debat in de Eerste Kamer laat verzetten, ten faveure van zijn bruiloft met meubelmaakster Ninette. Slordige Ard die rond terrorist Ibrahim el-Bakraoui per ongeluk zegt dat informatie van de FBI kwam, maar moet erkennen dat het de politie in New York was. Kortzichtige Ard die een ‘concertje’ organiseert in een ambassade en geen huur betaalt.
Zo tellen oppositiepartijen inmiddels ook kleinere incidenten op bij de echte ‘blunders’.
Noem het gezever, maar ondanks de kritiek die het hem oplevert, komt de minister criticasters nooit eens deemoedig tegemoet. Van der Steur mag graag zijn moeder citeren. ,,Die zei: wie geen fouten maakt, maakt meestal niks.”
Z’n opponenten horen het hoofdschuddend aan. En zo werd de VVD’er in zijn ministerschap – tot dusver twintig maanden – de vlek waar de oppositie steeds ongebreideld in kon wrijven.
De VVD wilde na de val van minister Ivo Opstelten en secondant Fred Teeven met een schone lei te beginnen, maar de nasleep van de deal met crimineel Cees H. is juist almaar groter geworden.
Dat Van der Steur een slepend en serieus conflict met de stakende (!) politie wist te lijmen, is al geen prestatie meer, maar ‘een gelukje’. ,,Hij heeft simpelweg geen enkel krediet meer”, weet een bron binnen de oppositie.
Het is ongelofelijk. Hoezeer ze ook op hem inbeuken, hij blijft de blik vooruit houden.
Wie bent u?
Toch is Van der Steur een innemend persoon. Wie met hem praat, vindt een luisterend oor. Soms neemt hij de lift op zijn departement, stapt op een willekeurige verdieping uit en zegt: ,,Hallo, ik ben Ard, wie bent u en wat doet u precies?”
Deel je zijn voorliefde voor geschiedenis, dan kan hij op de Haagse boekenmarkt zomaar een eerste druk van het een of ander voor je meenemen. Of hij toont je z’n Winston Churchill-memorabilia, dineert met je in zijn atypische woonhuis: een kasteeltje in Warmond.
Zou je niet beter weten, dan zou je hem voor de succesvolste minister van het kabinet aanzien. Geen bewindspersoon die zo zorgeloos naar buiten stapt op de vrijdagmiddag na de ministerraad als hij.
Als z’n moeizame ministerschap al zijn tol eist, dan niet op zijn gemoed. Een gulle lach, een grapje, een praatje met voorbijgangers. ,,Het is ongelofelijk”, zegt een naaste medewerker. ,,Hoezeer ze ook op hem inbeuken, hij blijft de blik vooruit houden.” Het is de VVD’er ten voeten uit: eigenwijs als wat en immer optimistisch.
Speelbal
Diep in z’n hart zal zelfs Van der Steur moeten erkennen dat het niet is geworden wat hij hoopte. De kans dat hij na vandaag nog minister is, lijkt klein. Hooguit blijft hij beschimpt en beschadigd achter, een speelbal voor de oppositie in de verkiezingscampagne.
Nu was hij ook geen eerste keus. VVD-collega Henk Kamp had geen trek in de baan, net als Jan-Kees Wiebenga, lid van de Raad van State. Dan moet Ard het doen, die is verbaal sterk, wensdroomde de VVD-top.
Als voormalig Nederlands kampioen debatteren (1991) én ex-advocaat, gold Gerard Adriaan van der Steur als ideale stand-in voor de hakkelende en mompelende Opstelten. Of zoals Van der Steur ooit zelf zei: ,,Ik was nooit zo’n fysiek ingestelde figuur. Al vanaf de lagere school moest ik van me af praten om me staande te kunnen houden.”
Pijnlijk dat juist zijn verbale gestuntel z’n achilleshiel zou blijken. De opeenvolgende affaires noopten hem al tot drie keer toe zijn excuses te maken aan het parlement.
In het parlement ziet men steeds hetzelfde patroon. Een onthulling. Bakken kritiek. Van der Steur die er geen kwaad in ziet. En pas na aandringen over de brug komt met inkeer. Met de volgelopen emmer is het maar de vraag of het weerleggen van de laatste onthulling van Nieuwsuur genoeg is. Een groot deel van het parlement heeft het – populair gezegd – wel een beetje gehad met Ard ‘die ministertje speelt’.
Elsevier 26.01.2017 In een poging zijn politieke carrière te redden komt minister Ard van der Steur (Justitie, VVD) met uitleg over zijn rol in de Teevendeal. Zonder slag of stoot opstappen is hij niet van plan.
Volgens journalist Bas Haan blijkt uit onderzoek dat Van der Steur in 2014 correcties voorstelde aan voormalig minister Ivo Opstelten, toen die antwoorden moest geven aan de Kamer over de Teevendeal. Van der Steur zou ervoor hebben gezorgd dat cruciale informatie werd geschrapt uit de brief, wat zou betekenen dat hij de Kamer heeft voorgelogen.
‘Dit levert gedonder op’
In een brief aan de Kamer legt Van der Steur punt voor punt uit waarom hij bepaalde aanpassingen voorstelde aan Opstelten. Ook maakte hij decontroversiële documenten donderdag openbaar, met daarin zijn opmerkingen. Waar Opstelten bepaalde bedragen noemt, adviseert Van der Steur om die te schrappen: ‘Waarom zo antwoorden? Dit levert gedonder op. Aanpassen’.
Het ging om informatie de Kamer graag wilde weten. Van der Steur schrijft nu dat de brief van Opstelten ‘niet volledig’ en op sommige vlakken ‘onduidelijk’ was. Volgens hem is er geen nieuws: de Commissie-Oosting zou allang de gang van zaken hebben onderzocht.
De minister geeft wel toe dat het dossier ‘geen fraai beeld’ geeft. ‘Ik heb er lessen uit getrokken, niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.’
Van der Steur voegt toe dat premier Rutte geen blaam treft. Hij is ‘niet geïnformeerd’ over de gewraakte bemoeienis van het voormalige Kamerlid. Desondanks moet Rutte donderdag wel een reeks lastige vragen beantwoorden over zijn rol, als de Kamer debatteert over de kwestie.
Lot in handen van PvdA
Of de poging van transparantie Van der Steur gaat redden, is de vraag. De oppositie is zeer kritisch over de rol van Van der Steur, en als regeringspartij PvdA zich daarbij aansluit, zou het einde verhaal kunnen zijn voor de justitieminister.
Ook binnen de VVD gaan – na de zoveelste kwestie rond Van der Steur – voorzichtig stemmen op om de politicus te lozen. Frits Huffnagel, voormalig VVD-raadslid in Amsterdam, zei woensdag op BNR dat Van der Steur het best ‘de eer aan zichzelf kan houden’. ‘Ik denk dat het gewoon te veel is nu dit er wéér bovenop komt.’
Den HaagFM 25.01.2017 Schrijver Bas Haan is zaterdag te gast in boekhandel Paagman om te praten over zijn veelbesproken boek ‘De rekening voor Rutte’ over de Teevendeal-affaire.
De ‘Nieuwsuur’-journalist bracht in het maandag verschenen boek naar buiten dat minister Ard van der Steur opzettelijk informatie heeft achtergehouden voor de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal. Die zaak ging over een deal die Teeven in 2000 als Officier van Justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Ze kwamen tot een schikking van bijna 4,8 miljoen gulden. Het stelselmatig toedekken van de waarheid daarover door het kabinet leidde tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest haar functie neerleggen.
Volgens Haan blijkt uit een nieuwe email die is opgedoken, dat Kamerlid Van der Steur ervoor heeft gezorgd dat uit antwoorden van minister Opstelten aan de Tweede Kamer bedragen werden geschrapt. Het ging om cruciale informatie, die de Kamer had moeten krijgen. Haan concludeert dat Van der Steur de Kamer heeft voorgelogen. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de affaire. De bijeenkomst in Paagman aan de Lange Poten start zaterdag om 14.00 uur. …lees meer
VK 25.01.2017 De bonnetjesaffaire raakt ook premier Rutte daar waar hij kwetsbaar is: op zijn geloofwaardigheid.
‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot. Een interview met Bas Haan.
Van der Steur dekte als Kamerlid Teevendeal toe, zei als minister iets heel anders
De bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. brengt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie opnieuw in politieke problemen.
Politicologen, campagnestrategen en parlementair historici kunnen nog jarenlang plezier hebben van de bonnetjesaffaire op het ministerie van Justitie. Twee opeenvolgende ministers die door dezelfde zaak aan het wankelen raken – de politieke schade is zonder weerga en het begrip ‘wrijven in een vlek’ krijgt nieuwe dimensies.
Want wie herinnert zich nog de onbenulligheid waarmee het allemaal begon? Zouden Ivo Opstelten en Mark Rutte zich nog wel eens afvragen wat hen bewoog toen ze in 2014 besloten om de details over de oude deal van officier van justitie Fred Teeven met hasjbaron Cees H. maar weg te houden bij de Kamer? Het voorkomen van gezichtsverlies voor VVD-crimefighter Teeven ging kennelijk boven alles. Het moment van inkeer kwam nooit. Zonder de vasthoudendheid van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan zouden de meeste details nu nog steeds verborgen zijn.
Wie vertrouwt je dan nog als er grotere belangen op het spel staan?
De VVD betaalt nu de prijs van de schaamte en staat op het punt om na Kamervoorzitter Van Miltenburg en de bewindslieden Opstelten en Teeven een vierde kopstuk kwijt te raken. Er zit waarschijnlijk niets anders op, tenzij Van der Steur deze week alsnog met een zeer overtuigende verdediging komt. Juist de minister van Justitie moet zich als hoeder van de rechtsstaat laten voorstaan op zijn onbesproken omgang met de waarheid.
De VVD kan het de oppositiepartijen of coalitiepartner PvdA dan ook niet kwalijk nemen dat zij deze kans voor open doel genadeloos inkoppen. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. En als je al niet eerlijk durft te zijn over zo’n oude, kleine kwestie, wie vertrouwt je dan nog als er grotere belangen op het spel staan?
Die vraag raakt ook premier Rutte, daar waar hij toch al het kwetsbaarst is: op zijn geloofwaardigheid. Wie in de Kamer gelooft nog dat hij zich al die tijd in het geheel niet met de details bemoeide? Of dat hij geen enkele regie voerde in de moeizame omgang met de feiten?
De VVD heeft in deze affaire een groot dedain aan de dag gelegd voor het belang van de geloofwaardigheid van bestuurders in een volwassen parlementaire democratie. Er is veel vertrouwen verspeeld.
NU 25.01.2017 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft een werkbezoek aan de gemeente Vught woensdag afgezegd om zich voor te bereiden op het debat over zijn optreden in de nasleep van de Teevendeal.
Van der Steur raakte deze week opnieuw in opspraak omdat hij er als VVD-Kamerlid op zou hebben aangedrongen dat Ivo Opstelten, de toenmalige minister, details over de Teevendeal verzweeg voor de Tweede Kamer. De kwestie kostte al drie VVD’ers de kop en ook donderdag ligt de vertrouwensvraag weer op tafel.
De minister zou in Vught overleggen over de aanpak van personen met verward gedrag. Hij zou er burgemeester Roderick van de Mortel en Onno Hoes, de voorzitter van het Schakelteam Personen met Verward Gedrag, spreken.
Volgens de gemeente gaat het werkbezoek wel door. Van der Steur wordt mogelijk vervangen door zijn staatssecretaris, Klaas Dijkhoff.
Teevendeal
Als officier van justitie sloot Fred Teeven in 2001 een deal met drugscrimineel Cees H. op basis waarvan H. miljoenen van het ministerie kreeg. Om hoeveel geld dat ging is lange tijd onduidelijk gebleven.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte schreef Bas Haan, journalist voor de Volkskrant dat Van der Steur in 2015 actief bezig was om de details van de Teevendeal niet te openbaren aan de Tweede Kamer.
Telegraaf 25.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft een werkbezoek aan de gemeente Vught woensdag afgezegd. Hij bereidt zich voor op het beladen debat over zijn optreden in de nasleep van de Teevendeal, meldt het ministerie.
Van der Steur raakte deze week opnieuw in opspraak omdat hij er als VVD-Kamerlid op zou hebben aangedrongen dat de toenmalige minister details over de Teevendeal verzweeg voor de Tweede Kamer. De kwestie kostte al drie VVD’ers de kop en ook donderdag ligt de vertrouwensvraag weer op tafel.
De minister zou in Vught overleggen over de aanpak van personen met verward gedrag. Hij zou er burgemeester Roderick van de Mortel en Onno Hoes, de voorzitter van het Schakelteam Personen met Verward Gedrag, spreken.
Volgens de gemeente gaat het werkbezoek wel door. Van der Steur wordt mogelijk vervangen door zijn staatssecretaris, Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 25.01.2017 Minister van der Steur (Veiligheid en Justitie) balanceert op een dun koord.
De VVD-bewindsman moet van de coalitiepartijen een perfect verhaal houden om de beschuldigingen over de beruchte Teevendeal te weerleggen. Als dat mislukt, wordt hij geacht de eer aan zichzelf te houden. Dat melden coalitiebronnen aan deze krant.
In de VVD-top gelooft men in Van der Steurs verweer, maar als hij zich morgen niet uitstekend door het debat weet te slaan, is het alsnog afgelopen.
PvdA’ers verwachten dat de VVD haar geplaagde bewindsman terugtrekt als het debat tegenvalt. „Dat hebben wij met Mansveld ook gedaan”, verwijst een ingewijde naar de val van hun staatssecretaris.
VK 24.01.2017 De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot.
Bas Haan (43) is journalist bij Nieuwsuur en de man achter de geruchtmakende uitzendingen over de Teevendeal. Deze ‘bonnetjesaffaire’ leidde in maart 2015 tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie, beiden VVD. Haan werd uitgeroepen tot Journalist van het Jaar 2015. Een commissie onder leiding van Marten Oosting stelde twee onderzoeken naar de zaak in, gepubliceerd in december 2015 en mei 2016. Na het laatste Kamerdebat hierover, in juni 2016, begon Haan aan het nu verschenen boek De rekening voor Rutte.
Wat was uw drijfveer om na al het nieuws over deze zaak nog een boek te schrijven?
Ard van der Steur koos voor de leugen
Na twee vuistdikke onderzoeksrapporten leek alles bekend over de roemruchte Teevendeal. Nu komt Bas Haan, de onderzoeksjournalist die al twee bewindspersonen en een Kamervoorzitter liet struikelen, met nieuwe details, inclusief een ontmoeting van de premier met een voormalige wiethandelaar en een intimidatiepoging van Fred Teeven. ‘Jij krijgt spijt van de dag dat je geboren bent.’
‘Ik had twee irritaties. Ten eerste de uispraak van premier Rutte: ‘Er is op geen enkele manier een beleid geweest om dingen toe te dekken.’ Met dit boek toon ik aan dat dat evident wel het geval is geweest. Systematisch. Ten tweede de aanhoudende suggestie dat ik mij zou laten gebruiken door criminelen om Teeven een hak te zetten. Ook pertinent onjuist. Het eerste verhaal ging over een staatssecretaris die zich voordeed als crimefighter maar zelf de regels aan zijn laars lapte, criminelen rijk maakte en de belastingdienst onwetend hield. Daarna kwam de cover-up, en dat werd de affaire die hier nu in boekvorm op tafel ligt.’
De commissie-Oosting noemde de affaire ‘geen doofpot’. U wel. Was de door het kabinet ingestelde commissie misschien deel van de doofpot?
Het boek
Bas Haan: De rekening voor Rutte. De Teevendeal, het bonnetje en de politieke prijs voor leugens.Prometheus, 254 pagina’s, € 18,99.
‘Nee, dat is onzin. Als je ziet wat die eerste commissie allemaal boven water heeft gehaald aan documenten, dan kun je dat geen doofpot noemen. De tweede commissie oordeelt vooral over ambtenaren en zegt dat die zo langs elkaar heen werkten dat ze niet eens in staat waren een doofpot te creëren. Ik richt mij op de politici, allemaal uit de top van de VVD, en dan moet ik constateren dat die bewust bezig zijn geweest met de waarheid achter te houden. Met liegen dus. Dat noem ik wél een doofpot. Het was misschien logisch dat de goed ingewerkte Oosting ook het tweede onderzoek deed, maar achteraf bezien niet verstandig. Het vereiste herziene oordelen en dat had iemand anders moeten doen.’
Als ik de verkiezingsuitslag had willen beïnvloeden, zou ik nog minstens een maand hebben gewacht met publiceren, aldus Bas Haan.
Uw scoops kwamen steeds vlak voor verkiezingen: in maart 2014 voor de gemeenteraadsverkiezingen en in maart 2015 voor die van Provinciale Staten. En nu weer. VVD-minister Edith Schippers sprak zelfs van ‘een complot’.
‘Ja, daarmee heeft ze zich behoorlijk belachelijk gemaakt. Ik heb steeds wekenlang ruimte gegeven voor wederhoor en daarmee uitzenddata altijd open gelaten. Dit boek heb ik in een half jaar geschreven. Het moest natuurlijk wel verschijnen nu dit kabinet er nog zit. Als ik de verkiezingsuitslag had willen beïnvloeden, zou ik nog minstens een maand hebben gewacht met publiceren. Dat doe ik niet, want daar gaat het mij niet om.’
Waar gaat het wel om?
Misstappen worden voortdurend ontkend, gebagatelliseerd, verhuld, goedgepraat, aldus Bas Haan.
‘Dit is politiek op z’n lelijkst. Politiek die feiten ontkent, ondergeschikt maakt aan beeldvorming. Misstappen worden voortdurend ontkend, gebagatelliseerd, verhuld, goedgepraat. Dan zet je de deur wagenwijd open voor emoties en de onderbuik. Het is niet voor niets dat aan de woorden van Rutte steeds wordt getwijfeld. Hij biedt een podium aan al diegenen die sowieso niet veel ophebben met de waarheid en hun positie ververwerven op basis van angst, boosheid en andere emoties. Dat is de politieke prijs voor leugens, de rekening die Rutte zichzelf presenteert.’
En de prijs die het ministerie betaalt?
‘Ook die is hoog. Het is mij niet te doen om VVD-bashen, maar het ligt voor de hand dat het ministerie na de formatie van politieke kleur zal veranderen. En ik denk niet dat er ooit nog twee bewindslieden van dezelfde politieke partij op dat departement komen te zitten.’
DenHaag TeKijk 24.01.2017 ‘Paerlen voor de zwijnen’, zo verwoordt een woordvoerder van de VVD de situatie.
‘Na het Oekraïne debacle, en nu uit onderzoek na onderzoek blijkt dat de bevolking niet achter besluiten van het kabinet staat, begint bij de regering duidelijk te worden dat onze kiezers niet in staat zijn een correcte mening te vormen.
Eerlijk gezegd valt met een dergelijke bevolking niet te werken en wij hopen dat de bevolking op korte termijn in staat is haar mening te herzien’.
Diverse prominente leden hebben al aangegeven zich aan de zijde van de regering te scharen.
‘Volksvertegenwoordiging werkt alleen als vertegenwoordiger en vertegenwoordigde binnen een breed scala aan standpunten overeenstemming hebben, en dat is bij deze bevolking duidelijk niet het geval’.
Het volk heeft geen flauw benul van wat er onder politici leeft, aldus een verbolgen Rutte, die dreigt de handdoek in de ring te gooien.
De gehele regering, bestaande uit de fracties van PvdA en VVD, hebben vanmiddag een motie van wantrouwen tegen de bevolking ingediend.
Als deze motie een meerderheid haalt en de bevolking haar mening niet herziet zullen ‘drastische maatregelen’ genomen worden, zo voorspellen bronnen rond het Binnenhof. Nog even volhouden
VK 24.01.2017 ‘Het was fijn geweest als de mail van Van der Steur in het tweede rapport van de commissie-Oosting had gezeten’, zegt PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt. ‘Maar ik voel er niets voor de bal nu neer te leggen bij deze commissie, die zoveel goed werk heeft verricht.’
Het is na de zoveelste onthulling van Nieuwsuur-journalist Bas Haan een van de vele vragen op het Binnenhof: hoe kan het dat alweer nieuwe informatie opduikt in het slepende dossier van de Teevendeal?
Oud-ombudsman Marten Oosting wil daar best op reageren, maar alleen op de procedure. En schriftelijk. ‘De commissie is ontbonden; ik vind het niet op mijn weg liggen om nu als persoon commentaar te geven op het boek van Haan.’
Graven
Je moet als volksvertegenwoordiger onderhand forensisch accountant zijn om aan informatie te komen, aldus Alexander Pechtold.
In het maandag verschenen ‘De rekening voor Rutte’ drukt Haan een niet eerder gepubliceerde mail af van huidig minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie), die als Kamerlid toenmalig minister Ivo Opstelten adviseerde Kamervragen ontwijkend te beantwoorden. In een later debat, toen hij inmiddels Opsteltens opvolger was, zweeg Van der Steur daarover. Verbijstering in de Kamer: hadden we niet een punt achter deze affaire gezet?
Toch wordt het sentiment van Recourt breed gedeeld: de fout ligt niet bij Oosting. ‘Ik heb altijd gevraagd: is dit alles?’, zegt SP-Kamerlid Michiel van Nispen. ‘Niet dus. Maar ik twijfel niet aan de beste bedoelingen van de commissie.’
D66-leider Alexander Pechtold: ‘Het kabinet heeft een actieve informatieplicht. Daar zit het scheef, want je moet als volksvertegenwoordiger onderhand forensisch accountant zijn om aan informatie te komen.’
De commissie vond het niet zinvol om Van der Steurs inbreng op te nemen
Rapporten Oosting
Lees ook:
Ard van der Steur koos voor de leugen. De meedogenloze reconstructie van onderzoeksjournalist Bas Haan. (+)
Vertrouwen Kamer in Van der Steur wankelt na nieuwe onthullingen Teevendeal.
Oosting publiceerde in december 2015 een dik rapport over de ‘ontnemingsschikking’ uit 2000 tussen toenmalig officier van Justitie Fred Teeven en hasjhandelaar Cees H., waarover Nieuwsuur had bericht. Dat onderzoek ging over de aard van de deal en de ministeriële verantwoordelijkheid.
Na nieuwe onthullingen volgde in mei 2016 een ‘nader onderzoek’, over de vraag of ambtenaren moedwillig de rekening van de omstreden deal achterhielden. Op pagina 149 van dat tweede rapport staat dat Van der Steur bij concept-antwoorden op Kamervragen door Opstelten ‘een aantal vragen en tekstuele suggesties’ toevoegde. Meer niet. Had Oosting deze opmerkingen (‘zeer kwetsbaar’) bij nader inzien niet integraal moeten publiceren?
Bonnetje
‘De commissie heeft zich in beide onderzoeken gericht op gedragingen van de verantwoordelijke minister en van de ambtenaren onder diens verantwoordelijkheid’, antwoordt Oosting. ‘Aldus zijn daarbij gedragingen van de leden van de Tweede Kamer die destijds bij dit onderwerp betrokken zijn geweest alleen zijdelings en met name processueel aan de orde gekomen.’
Op het moment dat Kamerlid Van der Steur zat te schaven aan de concept-antwoorden aan de Kamer, werd elders – zonder dat hij dat wist – het beroemde bonnetje gevonden.
Daarom, aldus Oosting, ‘vond de commissie het niet zinvol om ook diens inbreng op te nemen op conceptteksten waarvan de kern inmiddels was achterhaald door de vondst van ‘het bonnetje’. Overigens hebben leden van de Tweede Kamer in de informatie op blz. 149 van ons rapport destijds kennelijk geen aanleiding gezien om minister Van der Steur op dit punt nader te bevragen.’
VK 24.01.2017 Door de nieuwe onthullingen over de politieke afwikkeling van de Teevendeal, lijkt de positie van minister Ard van der Steur serieus in gevaar. We wisten al dat hij optrad als souffleur voor de toenmalige minister Opstelten, maar nu blijkt dat hij ook wist om welke bedragen het ging en achter de schermen suggereerde om dit niet met de Kamer te delen. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat. Hoe gaat de VVD zich hieruit redden? En wat gaat coalitiepartner, de PvdA doen? Vijf vragen aan politiek redacteur Frank Hendrickx.
Van der Steur is wéér in opspraak. Gaat het hem dit keer opbreken?
‘Dat is natuurlijk nooit te voorspellen, maar de weerstand tegen de minister is nu wel erg groot en de oppositie zal er zeker op aansturen. Het is ook mogelijk dat Van der Steur de eer aan zichzelf houdt. Dat hij concludeert dat hij te weinig steun heeft in de Kamer en daarom opstapt. Aan de andere kant heeft Mark Rutte al gezegd dat ministers geen ‘wegwerpartikelen’ zijn.
Rutte, die is met deze onthullingen ook in een benarde positie terechtgekomen?
‘Het is alsof er een hittezoekende raket is afgevuurd op de betrouwbaarheid van Rutte en dat is toch zijn zwakke plek. In het boek van Haan staat dat ook Rutte al eerder wist om welk bedrag het ging. Nu kan Rutte volhouden dat deze informatie niet klopt, maar het probleem is dat het kabinet al meerdere keren heeft beweerd dat Nieuwsuur en Haan er naast zitten en dat later bleek dat ze het wel degelijk bij het rechte eind hadden. Dit zou dus, om met Van der Steur te spreken, ‘heel kwetsbaar’ zijn als strategie.’
Hoe gaan ze proberen dit recht te praten?
‘Rutte zegt nu: ‘Laten we eerst rustig naar de informatie kijken, het lijkt oud nieuws te zijn.’ De redenatie luidt dat de Commissie Oosting de bewuste e-mail van Van der Steur ook in bezit heeft, en als het relevant is, dan had Oosting het wel gemeld.’
Ze verschuilen zich dus achter Oosting?
‘Daar lijkt het op. Maar Oosting heeft gisteren zelf bij Nieuwsuur gezegd dat het helemaal niet zijn opdracht was om Kamerleden te controleren – wat Van der Steur op dat moment was. Hun opdracht, aldus Oosting, was om te onderzoeken waarom dat bonnetje nooit was gevonden. Dus ook deze lijn van verdediging is kwetsbaar.’
Niet alleen de VVD heeft een dilemma: het is ook een lastige kwestie voor de PvdA.
‘Bonnetjesaffaire is politiek op z’n lelijkst’
De Nieuwsuur-journalist dook opnieuw in de bonnetjesaffaire en concludeert: het was wel een doofpot. Een interview met Bas Haan.
‘Tot dusver heeft de PvdA de hele affaire als een probleem van de VVD gezien en hebben zij Van der Steur als coalitiepartner wel gesteund. Bij de debatten hierover deden zij nauwelijks hun mond open, zij stelden amper kritische vragen. Als ze dat wéér doen, bevestigen ze het beeld dat ze toch echt te dicht tegen de VVD aan schurken – een beeld dat ze tijdens de verkiezingscampagne juist proberen te weerleggen. Maar als ze kritisch zijn, krijgen ze weer het verwijt dat ze opportunistisch zijn. Het is voor de PvdA dus een verlies/verlies-situatie.’
Elsevier 24.01.2017 De Tweede Kamer gaat donderdag in debat met minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie en premier Mark Rutte over de Teevendeal. De volledige oppositie dringt aan op een debat, dat VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdagavond al had willen houden.
Zijlstra wilde het dinsdagavond nog afhandelen, omdat er volgens hem meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt: ‘dan heb je kennelijk je oordeel al geveld,’ aldus Zijlstra, die vindt dat partijen Van der Steur dan niet moeten ‘laten bungelen’.
Bedragen achtergehouden
Coalitiepartner PvdA steunde echter de oppositie, die tot donderdag de tijd wil om de nieuwe onthullingen en de reactie van Van der Steur te kunnen doornemen. Van der Steur kwam maandag voor de zoveelste keer in opspraak, ditmaal omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de Teevendeal.
Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan schreef een boek, waarin een e-mail wordt aangehaald. Daaruit blijkt dat Van der Steur, die toen nog Kamerlid was voor de VVD, erop aandrong om bedragen uit concept-antwoorden van de toenmalige Minister van Justitie Ivo Opstelten op Kamervragen te schrappen. Het ging om bedragen die de Kamer graag wilde weten. Volgens Van der Steur zelf werpt de onthulling van maandag geen nieuw licht op zijn optreden. De mail in kwestie was namelijk al beschikbaar voor de Commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal.
De minister reageerde dinsdagmiddag per brief op de ontstane ophef. De bewindsman beweert dat hij er niet op heeft aangedrongen bedragen te schrappen. ‘Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar’.
Oppositiepartijen willen donderdag ook weten welke rol Rutte precies heeft gespeeld, hoeveel hij ervan wist, en waarom hij niet heeft ingegrepen. Volgens het boek van Haan wist Rutte namelijk ook al eerder wat de werkelijke bedragen waren.
Deal met drugscrimineel
Voormalig staatssecretaris Fred Teeven (VVD) sloot in 2000 als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. Veel informatie was lang ‘ zoek’, maar het bonnetje waar het allemaal om ging werd uiteindelijk toch gevonden. De bonnetjesaffaire leidde in 2015 tot het aftreden van Teeven en Opstelten als bewindsmannen van Veiligheid en Justitie.
Van der Steur zal donderdag een goed antwoord moeten geven op de vragen uit de Kamer, benadrukt Zijlstra dinsdagmiddag over zijn partijgenoot. ‘Van der Steur heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven’. Heeft hij geen goed antwoord, dan heeft hij een probleem, aldus de VVD-fractievoorzitter. Volgens Zijlstra is het ‘logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt’.
Wel vindt hij dat men eerst moet afwachten, alvorens te oordelen of hij gelogen heeft. ‘Een minister is geen wegwerpartikel’. Rutte zei maandag al dat het kabinet de tijd moet krijgen om de feiten (weer) op een rijtje te zetten. Hij vroeg de Kamer niet ‘te hijgerig’ te reageren en Van der Steur niet direct ‘bij het grofvuil te zetten’.
Van der Steur ziet het debat naar eigen zeggen met vertrouwen tegemoet. In zijn brief trekt hij gedeeltelijk het boetekleed aan: Volgens Van der Steur geeft ‘het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd’. Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken ‘niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.’ Hij zegt zelf niet aan aftreden te hebben gedacht, maar laat het aan de Kamer om een beslissing te maken over of hij mag aanblijven.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 24.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat het debat met de Tweede Kamer over zijn rol bij de Teevendeal met vertrouwen tegemoet. Hij zei dat dinsdag nadat hij maandag opnieuw in opspraak was gekomen omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de zogeheten Teevendeal.
Van der Steur trekt in twijfel of de feiten een nieuw licht werpen op zijn rol. Hij herhaalde dat de commissie Oosting die de zaak heeft onderzocht, de beschikking heeft gehad over alle e-mails en dat de zaak al is besproken tijdens een Kamerdebat in december 2015.
Van der Steur antwoordde niet op de vraag of hij aan aftreden heeft gedacht, maar liet weten dat het aan de Kamer is om te beoordelen of hij aan kan blijven
In een boek van Nieuwsuurverslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald waaruit zou blijken dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur informatie uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie over de Teevendeal werden geschrapt. Onder meer bedragen die Fred Teeven – toen staatssecretaris op Veiligheid en Justitie – zich herinnerde over de deal werden eruit gehaald. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Van der Steur dinsdag dat hij als Kamerlid níet heeft voorgesteld de passage over de bedragen te schrappen. „Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar.”
Volgens Van der Steur geeft „het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd.” Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken „niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie.”
Telegraaf 24.01.2017 De Tweede Kamer wil donderdag minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie en premier Mark Rutte aan de tand voelen over het inlichten van de Kamer over de zogeheten Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra wilde het nog dinsdagavond afhandelen „omdat er meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt.”
Maar coalitiepartner PvdA steunde de oppositie, die tot donderdag de tijd wil om de nieuwe onthullingen en de reactie van de minister te kunnen doornemen.
Van der Steur kwam maandag opnieuw in opspraak omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de Teevendeal. In een boek van Nieuwsuurverslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald. Daaruit blijkt dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur bedragen uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten werden geschrapt. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten. De minister meent dat de informatie van maandag geen nieuw licht werpt op zijn optreden.
Van premier Rutte willen veel partijen horen wat hij wist van wat Van der Steur wordt verweten, en waarom hij als minister-president niet heeft ingegrepen. Haan stelt in zijn boek dat ook Rutte al eerder op de hoogte was van de werkelijke bedragen.
Fred Teeven sloot in 2000 als officier van justitie een deal met drugsbaron Cees H. Veel informatie bleek lang zoek, maar werd uiteindelijk toch gevonden. De kwestie leidde in 2015 tot het aftreden van Ivo Opstelten en Fred Teeven, de bewindslieden van Veiligheid en Justitie.
Trouw 24.01.2017 Donderdag vindt het zoveelste debat plaats over de omstreden Teevendeal. De kwestie draait al lang niet meer om het zoekgeraakte bonnetje, maar om het vertrouwen in minister Van der Steur en premier Rutte.
Nederig en aangeslagen verlieten VVD’ers Mark Rutte en Ard van der Steur op de avond van 16 december 2015 de Tweede Kamer. De premier had zojuist ‘veruit het zwaarste debat’ uit zijn politieke loopbaan’ achter de rug. Onderwerp: de klungelige afwikkeling van de Teevendeal, de omstreden schikking tussen het Openbaar Ministerie en drugscrimineel Cees H.. De schade: een motie van afkeuring, gesteund door bijna de voltallige oppositie.
Gehavend begonnen de premier en de minister van veiligheid en justitie aan het Kerstreces, maar ook hoopvol dat er eindelijk een streep gezet kon worden onder de pijnlijke kwestie. Nu, ruim een jaar later, moet vooral Van der Steur vrezen dat het zwaarste debat uit zijn politieke loopbaan nog komt. Donderdag dient hij zich in de Kamer te verantwoorden voor nieuwe onthullingen rond zijn betrokkenheid bij de politieke nasleep van de Teevendeal.
‘De doofpot van Van der Steur’
Van der Steur bemoeide zich dus actief met informatie die moest worden weggehouden bij de Kamer, terwijl híj die op dat moment wel had.
De affaire krijgt verse zuurstof door het dinsdag verschenen boek ‘De rekening voor Rutte’ van Nieuwsuur-redacteur Bas Haan. Hoofdstuk 12 is getiteld ‘De doofpot van Van der Steur’ en heeft mogelijk een explosieve inhoud. Haan beschrijft hoe Van der Steur in maart 2015, toen nog Tweede Kamerlid, zijn minister Ivo Opstelten in een e-mail aanraadt bepaalde gevoelige informatie weg te houden bij de Kamer. Belangrijkste punt is het exacte bedrag van de deal tussen Cees H. en toenmalig officier van justitie Fred Teeven.
Opstelten wilde de ‘ongeveer 4,8 miljoen gulden’ noemen in zijn Kamerbrief. De reactie van Van der Steur: ‘zeer kwetsbaar’. In de uiteindelijke brief stond het bedrag niet, terwijl de Kamer haast smekend om die informatie had gevraagd. Andere zinsneden van Opstelten werden door Van der Steur becommentarieerd met ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘zeer riskant’, ‘aanpassen’ en ‘maakt extra kwetsbaar’.
Van der Steur bemoeide zich dus actief met informatie die moest worden weggehouden bij de Kamer, terwijl híj die op dat moment wel had. En in zijn latere rol als minister van veiligheid en justitie deed Van der Steur voorkomen alsof hij als Kamerlid zuiver gehandeld had in deze kwestie. Haan betitelt dit als ‘liegen’.
Weinig krediet
De nieuwe onthullingen verschaffen de andere partijen in het zicht van verkiezingen dankbare munitie.
Van der Steur moet vrezen voor zijn plek in het kabinet. Zijn verdediging in het debat is duidelijk: al zijn e-mails zijn ter beschikking gesteld aan de commissie-Oosting, die de bonnetjes-affaire tot tweemaal toe heeft onderzocht. Oftewel, van informatie achterhouden is geen sprake.
In het tweede rapport-Oosting wordt op pagina 147 inderdaad – overigens zeer summier – gerefereerd aan de vertrouwelijke e-mail uit maart 2015. Het is volgens Van der Steur dan ook ‘de vraag of het boek nieuw licht op de zaak werpt’.
Hiermee is de angel niet uit het debat. Aan VVD’er Van der Steur kleven inmiddels meerdere moties van wantrouwen en afkeuring. Zijn krediet in de Kamer was al nagenoeg op, de nieuwe onthullingen verschaffen de andere partijen in het zicht van verkiezingen dankbare munitie. Vanuit de oppositie wordt hardop gezinspeeld op het vertrek van Van der Steur, tot irritatie van de VVD.
“Een minister is geen wegwerpartikel”, zei fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdag. De sleutel ligt bij de PvdA. Fractievoorzitter Attje Kuiken zegt alleen dat Haan ‘stevige conclusies’ trekt in zijn boek. De coalitiegenoot heeft Van der Steur tot op heden in alle vervelende kwesties gesteund, maar dat was buiten campagnetijd.
Een briefje aan de Kamer
In een briefje aan de Kamer, vanmiddag verstuurd, toont Van der Steur zich alvast deemoedig.
Het debat belooft ook vervelend te worden voor de premier zelf. Volgens Bas Haan was het exacte schikkingsbedrag van de Teevendeal in een eerder stadium eveneens bekend bij Rutte. De premier bestrijdt dit. Rutte liegt, zegt Haan.
De Rijksvoorlichtingsdienst laat weten dat een document met dat geldbedrag het ministerie van Algemene Zaken inderdaad heeft bereikt, maar niet de premier zelf. D66-leider Alexander Pechtold noemt dit ‘bijzonder’. “Rutte zegt steeds dat hij bovenop dit dossier zit en Algemene Zaken is een overzichtelijk ministerie.”
In een briefje aan de Kamer, vanmiddag verstuurd, toont Van der Steur zich alvast deemoedig: “Het dossier geeft geen fraai beeld, er is veel fout gegaan.”
Die fouten kostten tot op heden een VVD-minister zijn baan, een VVD-staatssecretaris en een VVD-Tweede Kamervoorzitter. In de wandelgangen verzuchtte VVD-fractievoorzitter Zijlstra dinsdag: “Ik dacht dat de gifbeker nu eindelijk leeg was, maar helaas.”
Telegraaf 24.01.2017 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) zal een goed antwoord moeten geven op de vragen uit de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal. Dat benadrukte VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra over zijn partijgenoot, die politiek weer in het nauw is gekomen door de omstreden deal met een drugscrimineel.
„Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven”, aldus Zijlstra. Als hij geen goed antwoord heeft, dan heeft hij een probleem, vindt de VVD-fractievoorzitter. Hij vindt het logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt.
Maar eerst het antwoord afwachten, dan pas oordelen of hij gelogen heeft, vindt Zijlstra. „Een minister is geen wegwerpartikel.”
De VVD-fractievoorzitter had gehoopt dat „de gifbeker” van deze kwestie „nu eindelijk leeg was, maar helaas.”
Premier Mark Rutte zei maandag al dat het kabinet de tijd moeten krijgen de „feiten op een rijtje te zetten.” Hij vroeg de Tweede Kamer niet te „hijgerig” te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman „bij het grofvuil te zetten.”
AD 24.01.2017 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie en premier Rutte moeten donderdag om 14.15 uur naar de Tweede Kamer komen, om te debatteren over het inlichten van de Kamer over de zogeheten Teevendeal. Van der Steur laten weten het debat met vertrouwen tegemoet te gaan.
De minister kwam gisteren opnieuw in opspraak, omdat hij informatie zou hebben achtergehouden over de zogeheten Teevendeal. De VVD wilde het morgenavond nog afhandelen, ,,omdat er meteen een debat moet komen als vier partijen de minister aanwrijven dat hij liegt”, zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. Maar coalitiepartner PvdA steunde de oppositie, die voor donderdag koos.
Van der Steur trekt in twijfel of de feiten een nieuw licht werpen op zijn rol. De Commissie Oosting, die de zaak heeft onderzocht, had beschikking over alle e-mails, herhaalde de minister. Ook is de zaak besproken tijdens een Kamerdebat in 2015.
Boek
Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar, aldus Ard van der Steur.
In een boek van Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan wordt een e-mail aangehaald waaruit blijkt dat op aandringen van toen nog VVD-Kamerlid Van der Steur bedragen uit concept-antwoorden op Kamervragen van toenmalig minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie over de Teevendeal werden geschrapt. Dat waren bedragen die de Kamer graag wilde weten.
Van der Steur schrijft in een brief dat hij als Kamerlid niet heeft voorgesteld om de passage over de bedragen te schrappen. ,,Ik heb mij afgevraagd waarom deze bedragen niet eerder aan de Kamer waren gemeld. Dat achtte ik zeer kwetsbaar”. Volgens de minister geeft ,,het dossier geen fraai beeld, er is veel fout gegaan, er zijn moeilijke debatten over gevoerd”. Hij laat verder weten dat hij er lessen uit heeft getrokken ,,niet alleen voor mijn rol als Kamerlid maar ook voor het ministerie”.
Volgens premier Rutte was al die informatie al bekend bij de Commissie Oosting. Hij wil dat het kabinet de tijd krijgt om de ‘feiten op een rijtje te zetten’ en vroeg de Tweede Kamer niet te ‘hijgerig’ te reageren op de zaak.
Zijlstra
Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven, aldus Halbe Zijlstra, VVD-fractievoorzitter.
Van der Steur zal volgens VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra een goed antwoord moeten geven op de vragen van de Tweede Kamer. ,,Hij heeft een paar serieuze beschuldigingen aan zijn broek hangen, daar zal hij ook serieus antwoord op moeten geven”, aldus Zijlstra, partijgenoot van Van der Steur. Als hij geen goed antwoord heeft, dan heeft hij een probleem, vindt de VVD-fractievoorzitter. Hij vindt het logisch dat de vertrouwensvraag op tafel ligt.
Zijlstra wil pas na het antwoord oordelen of Van der Steur gelogen heeft. ,,Een minister is geen wegwerpartikel.”
Zijlstra had gehoopt dat ‘de gifbeker’ van deze kwestie ‘nu eindelijk leeg was, maar helaas’.
Telegraaf 24.01.2017 De VVD krijgt het in campagnetijd opnieuw zwaar voor de kiezen vanwege de beruchte Teevendeal. Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zou de Kamer hebben voorgelogen over de langslepende kwestie.
De liberalen zitten hierdoor met een dilemma vlak voor de campagne: de minister offeren of nog meer afbreukrisico lopen door hem te laten zitten. „Laten we niet te hijgerig een minister bij het grofvuil zetten”, zegt premier Rutte op die vraag.
Onderzoeksjournalist Bas Haan stelt in zijn boek De rekening voor Rutte dat Van der Steur als Kamerlid zijn collega’s informatie onthield en als minister daar de Kamer verkeerd over informeerde. De oppositie is laaiend. „Rutte zal met een heel goed verhaal moeten komen om uit te leggen waarom zijn minister en zijn kabinet het vertrouwen verdienen van de Tweede Kamer”, zegt D66-leider Pechtold. Minister Van der Steur zegt zelf dat de berichten al eerder gedeeld zijn.
Telegraaf 23.01.2017 De informatie die maandag naar buiten kwam over minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) was al bekend bij de commissie-Oosting, die de Teevendeal heeft onderzocht. Premier Mark Rutte zei dat in het tv-programma RTL Late Night. Rutte wil dat het kabinet de tijd krijgt de „feiten op een rijtje te zetten.” Hij vroeg de Tweede Kamer niet te „hijgerig” te reageren op de zaak en niet meteen de bewindsman „bij het grofvuil te zetten.”
Volgens Nieuwsuurverslaggever Bas Haan heeft VVD’er Van der Steur informatie achtergehouden over de Teevendeal. Die kwestie, die gaat over een deal met een drugscrimineel, leidde in 2015 tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie). Hun partijgenoot Van der Steur volgde Opstelten op.
Haan schreef een boek over de affaire. Daarin wordt een geheime e-mail aangehaald waaruit blijkt dat op aandringen van Van der Steur, toen nog Kamerlid, belangrijke gegevens uit concept-antwoorden op Kamervragen van Opstelten werden geschrapt. De oppositiepartijen, maar ook regeringsfractie PvdA, reageren ontzet op deze onthulling.
’Ik baal er ook van’
Maar volgens Rutte was de commissie-Oosting al op de hoogte van de gang van zaken. De betreffende e-mail was bij haar bekend, zei de premier. Hij voegde er aan toe dat het kabinet nog geen kennis heeft kunnen nemen van het hele boek van Haan. Het zal dat zo snel mogelijk bestuderen en dan de Kamer inlichten.
De premier zei de zaak niet te willen „bagatelliseren.” „Ik baal er ook van.”
’Deze week nog debat’
De Kamer wil nog deze week een debat. PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt zei in Nieuwsuur het nieuws „heel zorgelijk” te vinden. Volgens CDA’er Madeleine van Toorenburg ziet het ernaar uit dat Van der Steur „een toneelstukje heeft opgevoerd voor de Tweede Kamer. Dat is stuitend.”
NU 23.01.2017 De onderste steen lijkt nog steeds niet boven over de deal die Fred Teeven zeventien jaar geleden maakte met een crimineel. Waar ging de Teeven-deal precies over en waarom is het inmiddels zo’n slepend politiek dossier?
De Teeven-deal was een afspraak tussen officier van justitie Teeven en crimineel Cees H.
Het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst besloten in 1994 drugscrimineel Cees H. 500 miljoen gulden afhandig te maken. Zijn advocaat stelde echter dat het OM niet kon bewijzen dat zijn inkomsten met drugshandel waren verdiend.
Uiteindelijk werd er een deal gesloten: H. betaalde 750.000 gulden en kreeg 4,7 miljoen van zijn in beslag genomen geld terug. Hierover zou de Belastingdienst niet worden geïnformeerd. Bovendien kreeg H. strafvermindering. In 2000 verliet de drugscrimineel de gevangenis.
De hoogte van het bedrag is lang onduidelijk.
In 2002 schreef toenmalig justitieminister Benk Korthals in antwoord op Kamervragen dat met de deal een bedrag van 2 miljoen gulden gemoeid was.
In maart 2014 onthulde het programma Nieuwsuur dat het om een schikking van ongeveer 5 miljoen euro ging. Dit werd ontkend door justitieminister Ivo Opstelten; hij blijft bij de 2 miljoen gulden die Korthals eerder meldde, minus de 750.000 gulden die de staat kreeg van H. Topjurist Van Brummen begint een onderzoek, maar krijgt het antwoord niet boven tafel. De betrokkenen hebben “onvoldoende herinneringen” aan de deal.
Opstelten trekt zijn eerdere uitspraken over de 2 miljoen gulden in. In maart 2015 komt Nieuwsuurmet het exacte bedrag van de deal: 4,7 miljoen gulden.
Opstelten en Teeven moeten aftreden.
De Tweede Kamer is woest na de nieuwste onthullingen. Het bewuste ‘bonnetje’, dat eerder niet gevonden kon worden, komt toch boven tafel na onderzoek in oude computerbestanden van het ministerie. Opstelten en Teeven treden af.
Dit betekent dat premier Mark Rutte het debat moet doen over de kwestie. De oppositie blijft met veel vragen zitten en eist een onderzoek. De commissie komt onder leiding te staan van oud-ombudsman Marten Oosting. In december 2015 worden de eerste bevindingen gepubliceerd.
De commissie-Oosting legt een aantal fouten van prominente VVD’ers bloot.
Onder meer het handelen van Kamervoorzitter Anoucka van Miltenburg staat ter discussie. Zij heeft in november 2014 een brief van een klokkenluider die veel details over de Teeven-deal openbaarde. Van Miltenburg deed niets met deze brief. Zij trekt haar eigen conclusies en treedt af.
In januari 2016 onthult Nieuwsuur dat ICT-medewerkers van het ministerie gedwongen werden om de zoektocht naar het bewuste bonnetje te frustreren. De commissie Oosting krijgt de opdracht om nogmaals in de affaire te duiken.
Oosting constateert dat er fouten zijn gemaakt, maar dat er geen sprake was van een doofpot.
Er werden geen bewijzen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal in de doofpot te stoppen.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie”.
In januari 2017 onthultNieuwsuureen nieuwe mail, waaruit zou blijken dat Van der Steur doelbewust de Kamer informatie heeft onthouden.
Het boek onthult een tot nu toe geheime e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
Van der Steur zou de passages hebben geschrapt voor Ivo Opstelten, de toenmalig minister van Veiligheid en Justitie. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had.
Van der Steur en Rutte stellen dat de e-mail in kwestie al lang in het bezit was van de commissie-Oosting.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. Dit werd vrijwel tegelijkertijd onderschreven door premier Mark Rutte.
Toch eist de voltallige oppositie, met uitzondering van alle afsplitsingen, een debat met Van der Steur en premier Rutte. De oppositie vindt het “teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal.”
Telegraaf 23.01.2017 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft de Kamer verkeerd geïnformeerd. Hij zorgde er als Kamerlid voor dat het parlement niet alle gegevens over de bonnetjesaffaire rond de Teevendeal kreeg omdat dat gedonder zou opleveren. Als minister zei hij later echter dat hij deze informatie destijds helemaal niet kende.
Dat stelt Nieuwsuur-verslaggever Bas Haan in zijn boek ’De rekening voor Rutte’. De journalist bracht de kwestie van de Teevendeal in 2014 aan het licht en opent nu opnieuw een hoofdstuk in het pijnlijke verhaal voor de VVD.
’Gedonder’
Eerder bleek al dat Van der Steur (destijds Kamerlid) aan toenmalig minister Opstelten adviseerde om de informatievoorziening aan de Kamer beperkt te houden over dit onderwerp. Uit het nieuwe onderzoek van journalist Haan blijkt dat Van der Steur zelfs een mail aan Opstelten stuurde waarin hij aandringt om zaken niet met het parlement te delen. Dat zou namelijk ’gedonder’ opleveren.
In die mail gaat het over welk bedrag er volgens Teevens herinnering aan een drugscrimineel is overgemaakt als onderdeel van een deal met justitie. Teeven deelde zijn herinneringen met een topambtenaar.
Toen deze kwestie eerder in het parlement besproken werd, zei Van der Steur dat hij niet op de hoogte was van wat Teeven aan die topambtenaar had verteld. Sterker nog: met het oog op de integriteit zou hij het zaaltje uit zijn gelopen toen dat op het ministerie werd besproken. Nu blijkt echter dat Van der Steur de inhoud van Teevens gesprek al kende doordat hij de concept-antwoorden van Opstelten las en becommentarieerde. Totaal iets anders dan wat aan de Kamer werd verteld dus.
Teevendeal plaagt VVD in campagne
Het is al de derde keer dat de kwestie van de Teevendeal de VVD plaagt in de campagne. Eerst toen de zaak in 2014 aan het licht kwam vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen en in 2015 werd een genadeklap uitgedeeld met nog meer nieuws over de zaak. Destijds bleek dat het ministerie van Veiligheid en Justitie tóch het bonnetje van de Teevendeal bezat. Het resulteerde in het opstappen van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven.
Opnieuw dreigt het verhaal een thema te worden in de campagne. Verschillende oppositiepartijen willen zo snel mogelijk een debat en hinten er op dat Van der Steur beter kan opstappen.
VVD-leider Rutte communiceerde eerder op de dag dat wie niet normaal wil doen, beter uit Nederland kan vertrekken. „Hey Mark, liegende ministers, waar sturen we die naartoe”, verwijst SP-leider Roemer daar naar in een Twitterbericht. „Liegen is niet normaal. Dat hoort niet bij Nederland”, zegt GL-leider Klaver die benieuwd is wat voor conclusies de VVD hieraan verbindt.
TEEVENDEAL Als VVD-Kamerlid adviseerde Van der Steur informatie voor de Tweede Kamer achter te houden.
Trouw 23.01.2017 De positie van minister Ard van der Steur van justitie wankelt opnieuw. Weer vanwege de nasleep van de inmiddels beruchte Teeven-deal. Door Nieuwsuur-journalist Bas Haan vanavond geopenbaarde e-mails van Van der Steur suggereren dat hij daadwerkelijk als Kamerlid zijn voorganger Ivo Opstelten aanraadde de Tweede Kamer informatie te onthouden.
De oppositie vroeg naar aanleiding van de uitzending van het televisieprogramma Nieuwsuur vanavond – en het boek van Haan – onmiddellijk om een debat met Van der Steur. Dat komt er hoogstwaarschijnlijk nog deze week.
Ook de PvdA, coalitiepartner van Van der Steurs VVD, sprak al van ‘staatsrechtelijk zwaar weer’.
Haan toonde eerder al aan dat er wel degelijk nog bewijzen waren voor de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met de drugshandelaar Cees H. Die mocht in ruil voor informatie ruim vier miljoen euro van zijn met criminele activiteiten verdiende geld houden, belastingvrij.
De toenmalige minister van justitie Ivo Opstelten ontkende steeds dat er bewijzen van die deal waren en stelde dat ook onbekend was hoeveel er betaald was. Toen dat wel bekend bleek te zijn, moest Opstelten opstappen en sleepte hij in zijn val ook Teeven mee, die inmiddels staatssecretaris van justitie was. Ook Van der Steur kwam direct nadat hij Opstelten was opgevolgd door de zaak in problemen. Hij had zich als Kamerlid bemoeid met de brief van Opstelten aan de Kamer.
Haan kwam gisteren met de e-mail, die Kamerlid Van der Steur aan ambtenaren van Justitie schreef met opmerkingen over de brief die later naar de Kamer zou gaan. Uit die opmerkingen blijkt dat hij in het debat eind 2015 de Kamer niet naar waarheid antwoordde. Toen zei minister Van der Steur dat hij zich terugtrok toen informatie dreigde te worden gegeven die niet bij de Kamer bekend was. Het nu gepubliceerde materiaal geeft een ander beeld: Kamerlid Van der Steur bemoeide zich er wel mee en zorgde er ook voor dat de Kamer informatie werd onthouden.
Hij raadt de ambtenaren op enig moment aan informatie weg te halen, omdat het ‘tot onnodige discussie’ zal leiden. Bij een ander voorgesteld antwoord op Kamervragen stelt Van der Steur dat dit ‘zeer riskant’ is of ‘dit levert gedonder op, aanpassen’. Andere opmerkingen suggereren vergaande bemoeienis en pogingen de Kamer te misleiden: ‘dit is zeer riskant’ of ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
In het laatste debat in 2015 steunde de voltallige oppositie, inclusief partijen als SGP, CDA en ChristenUnie, al een motie van afkeuring tegen Van der Steur en premier Rutte, van wie Haan in zijn boek ‘De rekening voor Rutte’ stelt dat ook hij liegt. Met de nu onthulde extra informatie is een herhaling van dat debat onvermijdelijk.
Van der Steur’s ministerie stelde vandaag dat er niets nieuws is. Alles wat Nieuwsuur vanavond onthulde was bekend bij de commissie-Oosting, die tot twee keer onderzoek deed naar de gang van zaken. De oppositie gaat daar echter niet mee akkoord en ook de PvdA niet.
NU 23.01.2017 Ard van der Steur zou belangrijke informatie over de Teevendeal hebben achtergehouden voor de Tweede Kamer. Dit deed hij eerst toen hij Kamerlid was en vervolgens toen hij was aangetreden als minister van Veiligheid en Justitie. Tegelijkertijd had de VVD-fractie die informatie wel in handen.
Dat stelt journalist Bas Haan volgens de Volkskrant in het boek De Rekening voor Rutte waarin hij de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire’ en de rol van het kabinet-Rutte daarin reconstrueert.
Het boek onthult een tot nu toe geheime e-mail van Van der Steur uit maart 2015 waaruit blijkt dat hij er als Kamerlid op aandrong dat de Tweede Kamer niet volledig zou worden geïnformeerd. Het gaat om de antwoorden op 99 Kamervragen over de Teevendeal, waaruit volgens Haan na inmenging van Van der Steur belangrijke informatie is geschrapt.
Gedonder
Van der Steur zou de passages hebben geschrapt voor Ivo Opstelten, de toenmalig minister van Veiligheid en Justitie. Uiteindelijk stuurde Opstelten aangepaste, en dus incomplete antwoorden, naar de Kamer.
Toen nog Kamerlid Van der Steur had opmerkingen toegevoegd als “dit levert gedonder op, aanpassen!” en “weghalen, nodigt uit tot discussie”. Ook zou Van der Steur alle passages waarin bedragen werden genoemd hebben geschrapt. Nieuwsuur, die maandag een reportage aan het boek wijdt, heeft de brief online (pdf) gezet.
Debatten
Later, in de debatten die Van der Steur als minister voerde over de omstreden Teevendeal, zweeg de VVD’er over deze aanpassingen en de informatie die hij als Kamerlid blijkbaar al had. Van der Steur volgde in maart 2015 Opstelten op als minister, toen deze moest aftreden vanwege deze affaire.
In een reactie laat Van der Steur weten dat hij al zijn e-mails heeft onthuld aan de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire. In het rapport wordt de e-mail echter niet omschreven, meldt de Volkskrant.
De commissie-Oosting reageerde maandagavond tegenover Nieuwsuur. “Onze focus was bij Oosting I en Oosting II gericht op de rol van de verantwoordelijk minister van Veiligheid en Justitie en ambtenaren onder zijn verantwoordelijkheid, niet op de rol van Kamerleden.”
“De opdracht van Oosting II was niet meer gericht op het geheugen van Teeven, maar op het al dan niet voorkomen van het vinden van het bonnetje.”
Vervelende zaak
Premier Mark Rutte reageerde maandagavond tijdens een chatsessie op Facebook op de nieuwe onthullingen in het boek van Haan. Hij herhaalde wat Van der Steur in zijn reactie zei. “De brief waar de journalist naar verwijst, was bekend bij Oosting, en er is in de Kamerdebatten al over gesproken”, stelt Rutte. “Volgens mij zijn er geen nieuwe dingen naar boven gekomen.”
Rutte noemde de bonnetjesaffaire verder “een heel vervelende kwestie. Ik heb zelf ook fouten gemaakt tijdens de debatten in december 2015 en heb daar ook lessen uit getrokken.”
Oppositiepartijen
De voltallige oppositie, met uitzondering van alle afsplitsingen, heeft maandagavond om een debat gevraagd met Van der Steur en premier Mark Rutte naar aanleiding van de onthullingen in het boek van Haan. “Ik vind het teleurstellend dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal”, stelt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers namens de oppositiepartijen.
In de onthulling van Nieuwsuur lijkt het er volgens de oppositie op dat door de interventie van toenmalig kamerlid Van der Steur belangrijke informatie de Kamer niet heeft bereikt. “Dat is ernstig omdat het kabinet de verantwoordelijkheid heeft om de Kamer naar waarheid en in volledigheid te informeren”, aldus Segers.
Controleplicht
De oppositie beklemtoont dat Kamerleden de plicht hebben het kabinet daarop te controleren. “Dat er nu opnieuw twijfels zijn over of dat goed gebeurd is, raakt het vertrouwen van burgers in politici. Zeker in een tijd van ‘alternatieve feiten’ moet boven alle twijfel verheven zijn dat politici de waarheid dienen.”
Fred Teeven, die later aantrad als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, sloot in 2001 als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. waarna justitie miljoenen naar H. overmaakte. Over deze afspraak en het bedrag bestond lange tijd onduidelijkheid.
AD 23.01.2017 Ard van der Steur (VVD) heeft als Kamerlid toenmalig minister Opstelten geadviseerd om informatie achter te houden over de beruchte bonnetjesaffaire rond crimineel Cees H. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur, dat vanavond wordt uitgezonden. Verschillende oppositiepartijen eisen opheldering van Van der Steur, die inmiddels justitieminister is. De PvdA sluit niet uit dat zijn positie nu op het spel staat.
Het televisieprogramma onthult dat huidig justitieminister Van der Steur zich in maart 2015 als VVD-Kamerlid nóg eens zeer vergaand heeft bemoeid met beantwoording van Kamervragen door zijn voorganger minister Ivo Opstelten. Die kwam in het nauw door vragen over Cees H., die een veelbesproken deal sloot met de vroegere officier van justitie Fred Teeven. Van der Steur heeft al eens erkend dat hij zich met de beantwoording bemoeit had en dat hij ‘daar spijt van had’. Nu blijkt dat hij als Kamerlid zelfs een suggestie lijkt te hebben gedaan om informatie achter te houden voor de Tweede Kamer.
Het is teleurstellend dat de onderste steen in deze affaire nog niet boven lijkt, aldus Gert-Jan Segers, ChristenUnie
Bonnetje
Uit de opgedoken e-mail van Van der Steur – toen nog Kamerlid- aan de assistent van toenmalig minister Opstelten, blijkt dat hij suggereerde om de Tweede Kamer niet te informeren dat staatssecretaris Fred Teeven nog ongeveer wist te herinneren hoe hoog het bedrag was dat crimineel H. had gekregen. Op dat moment waren documenten hierover – of een ‘bonnetje’- nog niet gevonden.
In de conceptantwoorden van het ministerie stond aanvankelijk dat Teeven zich bedragen kon herinneren en welke dit waren. ,,Zeer kwetsbaar,’’ schreef Van der Steur in de kantlijn. En: ,,Als dit de herinnering van de stas (staatssecretaris, red.) is, waarom is dat dan niet eerder gemeld.’’
In de definitieve versie van de brief werden de door Teeven genoemde bedragen inderdaad weggehaald. Er stond dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om bedragen te noemen. Nadat het bonnetje van de deal alsnog werd gevonden, traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven af.
Affaire
Toen Van der Steur als opvolgend minister aan de tand werd gevoeld over de nasleep van de affaire, zei hij in december 2015 als minister juist tegen de Tweede Kamer dat de informatie van Teeven wél gedeeld had moeten worden. ,,Ik vond en vind dat dat anders had gemoeten. Dat zou ik als minister ook anders doen.’’
Het was al wel bekend dat Van der Steur al eens vergaande suggesties aan Opstelten had gedaan om niet te veel informatie prijs te geven over de zoektocht naar het bonnetje. Hij deed toen achttien tekstsuggesties in de conceptbrief van het ministerie. Hij schreef onder meer ‘daar komt gedonder van’, of hij vond sommige informatie ‘te veel van het goede’. Later bood Van der Steur daarover dus excuses aan, maar de nu opgedoken e-mail was toen nog niet bekend.
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg is verbolgen.,,Het lijkt dat hij een toneelstukje heeft opgevoerd voor de Tweede Kamer. Stuitend.’’ ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers: ,,Het is teleurstellend dat de onderste steen in deze affaire nog niet boven lijkt.’’
Het was al wel bekend dat Van der Steur al eens vergaande suggesties aan Opstelten had gedaan om niet te veel informatie prijs te geven over de zoektocht naar het bonnetje. Hij deed toen achttien tekstsuggesties in de conceptbrief van het ministerie. Hij schreef onder meer ‘daar komt gedonder van’, of hij vond sommige informatie ‘te veel van het goede’. Later bood Van der Steur daarover dus excuses aan, maar de nu opgedoken e-mail was toen nog niet bekend.
VK 23.01.2017 Nagenoeg de voltallige Tweede Kamer, inclusief de regeringspartijen VVD en PvdA, wil nog deze week een debat met VVD-minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie, na nieuwe onthullingen over de politieke afwikkeling van de Teevendeal. Als Van der Steur die belastende informatie niet bevredigend kan weerleggen, staat volgens coalitiepartner PvdA het vertrouwen in de minister op het spel. Wat D66-leider Pechtold en andere oppositiepartijen betreft, gaat het zelfs om het vertouwen in het voltallige kabinet-Rutte.
Het is opnieuw de bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. die Van der Steur in politieke problemen brengt. Toen hij nog Tweede Kamerlid was, suggereerde Van der Steur achter de schermen dat minister Opstelten ontwijkende antwoorden moest geven op Kamervragen over het precieze bedrag van de deal met de veroordeelde drugscrimineel. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte onthult Nieuwsuur-journalist Bas Haan de tekstsuggesties die Van der Steur in maart 2015 deed bij concept-antwoorden van Opstelten op Kamervragen. Opstelten wilde voor het eerst een hoger bedrag van de deal noemen dan altijd aan de Kamer was gemeld, maar Van der Steur wees op de risico’s. Hij kwalificeerde Opsteltens voornemen in de kantlijn als ‘zeer kwetsbaar’. Voorts voorzag hij de tekst van een reeks andere kwalificaties: ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘dit is zeer riskant’, ‘dit levert gedonder op, aanpassen’, ‘deze passage roept veel vragen op’, ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
Meedogenloze reconstructie
Na twee vuistdikke onderzoeksrapporten leek alles bekend over de roemruchte Teevendeal. Nu komt Bas Haan met nieuwe details, inclusief een ontmoeting van de premier met een voormalige wiethandelaar en een intimidatiepoging van Fred Teeven. ‘Jij krijgt spijt van de dag dat je geboren bent.’ (+)
Haan laat zien dat Opstelten vervolgens inderdaad heel andere antwoorden naar de Kamer stuurde dan het concept bevatte. Zo werd de Tweede Kamer informatie onthouden die de VVD-fractie wel had. Dat Van der Steur optrad als souffleur van Opstelten was al eerder bekend, onder meer door openbaar gemaakte kanttekeningen bij een persbericht en een Kamerbrief. Dat zijn bemoeienis zo verstrekkend was, is nieuw.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was. Rutte blijft dat in het boek ontkennen, maar maandag bevestigde de RVD wel dat de oorspronkelijke concept-antwoorden van Opstelten – inclusief de juiste bedragen – ook langs Algemene Zaken zijn gegaan.
Het is opmerkelijk dat regeringspartij PvdA al onmiddellijk na de onthulling met de vertrouwenskwestie kwam. Tot nu steunde de PvdA de VVD in dit politiek gevoelige dossier. Van der Steur zegt in een eerste, schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef.
In onthulde e-mail aan Opstelten: ‘zeer riskant’, ‘levert gedonder op’, ‘ aanpassen’
VK 23.01.2017 De bonnetjes-affaire rond hasjhandelaar Cees H. brengt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie opnieuw in politieke problemen.
Toen hij nog Tweede Kamerlid was, suggereerde Van der Steur achter de schermen dat minister Opstelten ontwijkende antwoorden moest geven op Kamervragen over het precieze bedrag van de zogenoemde Teevendeal met de veroordeelde drugscrimineel. Toen hij later zelf minister was, zweeg Van der Steur daarover in een Kamerdebat.
In zijn maandag verschenen boek De rekening voor Rutte onthult Nieuwsuur-journalist Bas Haan de tekstsuggesties die Van der Steur in maart 2015 deed bij concept-antwoorden van Opstelten op Kamervragen. Opstelten wilde voor het eerst een hoger bedrag van de deal noemen dan altijd aan de Kamer was gemeld, maar Van der Steur wees op de risico’s. Hij kwalificeerde Opsteltens voornemen in de kantlijn als ‘zeer kwetsbaar’. Voorts voorzag hij de tekst van een reeks andere kwalificaties: ‘weghalen, nodigt onnodig uit tot discussie’, ‘dit is zeer riskant’, ‘dit levert gedonder op, aanpassen’, ‘deze passage roept veel vragen op’, ‘niet vergeten weg te halen’ en ‘zo niet zeggen’.
Haan laat zien dat Opstelten vervolgens inderdaad heel andere antwoorden naar de Kamer stuurde dan het concept bevatte. Zo werd de Tweede Kamer informatie onthouden die de VVD-fractie wel had. Dat Van der Steur optrad als souffleur van Opstelten was al eerder bekend, onder meer door openbaar gemaakte kanttekeningen bij een persbericht en een Kamerbrief. Dat zijn bemoeienis zo verstrekkend was, is nieuw.
Nadat Opstelten en staatssecretaris Teeven over de affaire struikelden, werd Van der Steur zelf minister. In die positie coördineerde hij de nasleep van de affaire en vertelde hij een heel ander verhaal over zijn eigen rol. In december 2015 zei hij, als minister, dat hij ‘als (Justitie-) woordvoerder en Kamerlid’ geen kennis had willen nemen van de bedoelde informatie ‘omdat die informatie niet bekend was bij de Kamer’. Hij voegde daar aan toe: ‘Dat heb ik gedaan, omdat ik op dat moment mijn grens trok in de rol die ik daar had.’
Volgens Haan overschreed Van der Steur juist ‘maximaal’ die grens. ‘Als Kamerlid onthield hij de Kamer cruciale informatie, als minister liegt hij daarover’, schrijft Haan, die ook premier Rutte van liegen beticht. Volgens hem was Rutte door informatie van Teeven al een jaar op de hoogte van het hogere bedrag dat met de deal gemoeid was. Rutte blijft dat in het boek ontkennen.
De oppositie in de Tweede Kamer, die Van der Steur al een paar keer op scherp heeft gezet, reageert onthutst. Van der Steur zegt in een schriftelijke reactie dat hij al zijn mails heeft gedeeld met de commissie-Oosting, die twee vuistdikke rapporten over de affaire schreef. In het tweede rapport-Oosting wordt het nu onthulde document inderdaad genoemd, maar verder niet beschreven.
Elsevier 23.01.2017 Als Kamerlid hield minister Ad van der Steur belangrijke informatie achter voor de Tweede Kamer over de bonnetjesaffaire over de Teevendeal. Als minister verzweeg hij bovendien dat hij zich had bemoeid met de informatie die door de toenmalige minister Opstelten aan de Kamer werd gepresenteerd.
Dat schrijft althans Nieuwsuur-journalist Bas Haan. In een NOS-artikel verwijst Haan naar zijn eigen boek, De Rekening voor Rutte, waarin hij onthult dat Van der Steur (Justitie, VVD) aantekeningen bij Kamervragen aan de voormalige minister van Justitie Ivo Opstelten had gezet, en zo verhinderde dat bepaalde informatie bij de Kamer terechtkwam.
In een e-mail, op 9 maart 2015 verstuurd aan een medewerker van de VVD, gaf het toenmalige Kamerlid Van der Steur aan dat bepaalde stukken uit de antwoorden op Kamervragen aan Opstelten gewijzigd of verwijderd moesten worden.
De vragen gingen over de deal die voormalige Officier van Justitie Fred Teeven sloot met drugscrimineel Cees H.. Volgens een onderzoekscommissie ‘deugde’ de deal niet: in eerste instantie werden honderden miljoenen geëist, terwijl uiteindelijk maar een klein bedrag werd teruggevorderd door Teeven. Bovendien zou de toenmalige Officier van Justitie te veel op eigen houtje hebben gehandeld, en werd de Kamer onvoldoende geïnformeerd over de deal.
‘Dit levert gedonder op. Aanpassen,’ staat bij één van de antwoorden op Kamervragen van het CDA. Bij een andere passage schrijft Van der Steur: ‘Weghalen. Nodigt onnodig uit tot discussie.’ De e-mail van de minister is online gepubliceerd.
Daarmee zorgde Van der Steur onder meer dat een passage met de bedragen van de Teevendeal uit de Kamervragen werden gehaald. Minister Opstelten hield steevast vol dat de informatie over de bedragen niet meer beschikbaar was: het ministerie van Justitie hield vol dat het afschrift van de deal (‘het bonnetje’) met alle gegevens verdwenen was. Op 4 maart 2015 kwam naar buiten dat de betalingsgegevens wel beschikbaar waren. Op 8 maart kwam het betaalbewijs toch naar boven.
Teevendeal-affaire nog steeds beëindigd
Van der Steur volgde Opstelten op na diens aftreden vanwege de affaire, en is sinds 20 maart 2015 minister van Justitie. Ook als Minister zou hij de informatie hebben verzwegen.
In een woedende reactie schrijft ChristenUnie-lijsttrekker Gert-Jan Segers het ‘teleurstellend’ te vinden ‘dat na drie onderzoeken en nog meer debatten, de onderste steen nog steeds niet boven lijkt te zijn over de afhandeling van de Teevendeal’. De ruime meerderheid van de oppositiepartijen in de Kamer heeft een debat aangevraagd met premier Mark Rutte en Van der Steur.
Volgens Van der Steur heeft de minister alle e-mails doorgestuurd aan de commissie-Oosting, de commissie die de Teevendeal onderzocht. De commissie, onder leiding van Marten Oosting, heeft nooit naar de mail verwezen in de rapporten die werden uitgebracht over de affaire.
Bonnetje erbij?
Teeven blijkt toch vuistdiep in de Teevendeal te zitten. Niet alleen in het maken van de deal, Nee vooral in het jaren later nog steeds verduisteren van het bonnetje. Artikel 68 van onze grondwet eist dat het Kabinet de Kamer actief informeert. We hebben nu een VVD-delegatie die de proceshouding laat zien van een ervaren crimineel. In de Kamer & rechtszaal zwijgt hij.
“Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar …, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen.” Nerds bevolen niet te kijken op de juiste tapes. Kijk, die vier miljoen euro die een crimineel meekreeg, zijn peanuts op onze honderdduizend keer zo grote staatsschuld. Maar als deze regenten hierover al de behoefte hebben glashard te liegen, wat gaan ze dan zeggen als het echt ergens over gaat?
Deze week kwam de Commissie Oosting met een tweede rapport over de affaire, waarin de hele VVD-top, het halve ministerie van Justitie en de huidige corpulente minister van V&J schimmige en corrupte rollen spelen.
Het 2e Rapport kwam woensdag 25 mei 2016, maar inmiddels stond op de voorpagina van de Telegraafmachine reeds te lezen dat het zogenaamd onvindbare bonnetje al die tijd voor het grijpen lag. De zogenaamde Teevendeal, met het witwasbonnetje van Cees “Puk” Helman, kostte begin vorig jaar zowel Ivo Opstelten als zijn staatssecretaris Fred T. hun baantjes.
De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was. Ard van der Steur, samen met Klaas Dijkhoff al (veel te) nauw betrokken bij de kwestie vóórdat hij minister werd, had nadien beweerd dat het de schuld van de ICT’ers op het MinV&J was. Dat was toen al een leugen (er was expliciet opdracht gegeven om te stoppen met zoeken) en nu blijkt het dus wederom kwade opzet van de VVD-top te zijn – iets wat altijd al werd gedacht, maar nu dus door Oosting wordt aangetoond in een nieuw rapport.
Iedereen doet of z’n neus bloedt, maar als de hitte van het Oosting-rapport toch te hoog wordt, douwen ze Fred T. uit de keuken en wandelt de rest van de malafide VVD-top (inclusief de chronisch incompetente gele kaartenverzamelaar Steur) gewoon weer weg van de scene of the crime alsof er niks gebeurd is. Andere betrokkenen zoals Cloo en justitietopman Gerard Roes zijn overgeplaatst, zelfs naar de Raad van State. Want zo rolt de regentenmaffia. Bah.
Dat opduiken van het bonnetje had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt”, zei hij. Nou. Dat was dus weer eens een dikke vette corpulente zwaarlijvige politieke LEUGEN van Steurmans, die kennelijk mensen kent die overleden zijn aan gezonde Hollandse eerlijkheid.
Nu moest hij dus knarsetandend het onderzoek heropenen (Kamerbrief), want onderzoeker Marten Oosting heeft mails naar buiten gebracht.
“Als de Onderzoekscommissie ook had beschikt over de e-mailwisseling die nu naar voren is gekomen, zou zij haar onderzoek ongetwijfeld mede hebben gericht op het krijgen van een sluitend antwoord op de voorgaande vragen, om op basis daarvan te kunnen beoordelen of hier daadwerkelijk en op goede gronden kan worden gesproken van een situatie van een doofpot.”
Aan deze quote zou Van der Steur wel eens kunnen overlijden – en niet alleen hij, want ook Dijkhoff én Rutte kregen een motie van afkeuring aan hun broek in het laatste Teevendealdebat.
Kortom: ineens is Het Bonnetje van Cees H. een levensbedreigende situatie voor het kabinet !!!
Conclusie
De conclusies in het 2e Rapport van de commissie Oosting werden woensdag 25.05.2016 bekendgemaakt.
Goedemiddag.
Gaan we ooit nog horen wie de zoektocht blokkeerde naar het beroemdste bonnetje uit de parlementaire geschiedenis? De kans is er vandaag niet groter op geworden.
De Onderzoekscommissie-Oosting I
Op 9 december 2015 heeft de Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking (hierna: Onderzoekscommissie-Oosting I) het rapport van haar onderzoek naar de ontnemingsschikking gepresenteerd. Dat rapport bevat een uitgebreide reconstructie en beoordeling van de ontnemingsschikking uit 2000 zelf, zoals die door een uitzending van Nieuwsuur van 11 maart 2014 weer in het nieuws kwam. In dat rapport werd verder geconcludeerd dat het in 2014 en 2015 bij het zoeken naar de betaalgegevens heeft ontbroken aan een goede regie.
Als voor de reconstructie van de betaalgegevens al direct een grondig onderzoek zou zijn ingesteld, zou niet tot het laatst zijn vastgehouden aan naderhand onjuist gebleken informatie over de hoogte van de betaling aan Cees H. Nu werd pas op 8 juli 2015 in het archief in Amsterdam het bankafschrift gevonden waarnaar in 2014 vergeefs was gezocht. Eerder, op 8 maart 2015, was het gelukt om langs digitale weg een schermafdruk te krijgen met de gezochte betaalgegevens. De vondst van die schermafdruk leidde de volgende dag, 9 maart 2015, tot het aftreden van minister mr. I.W. (Ivo) Opstelten en, met hem, staats – secretaris mr. F. (Fred) Teeven.
De Onderzoekscommissie-Oosting II
De Onderzoekscommissie-Oosting II kreeg de opdracht nader onderzoek te doen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 met betrekking tot de afwikkeling in 2001 van de ontnemingsschikking van het Openbaar Ministerie in Amsterdam met Cees H. in 2000. Het nader onderzoek diende te gebeuren in het verlengde van de werkzaamheden van de Onderzoekscommissie-Oosting I. De door Nieuwsuur openbaar gemaakte e-mailwisseling van medewerkers van het SSC-ICT had ontbroken in de informatie die vanuit VenJ ter kennis was gebracht van de Onderzoekscommissie-Oosting I.
En toen liep het spoor dood. Het tweede rapport van de commissie-Oosting over de vermeende doofpotcultuur op het Ministerie van Veiligheid en Justitie onthult van alles, maar niet het antwoord op de vraag waarom alles draaide: waarom liep de zoektocht naar het veelbesproken ‘bonnetje’ zo abrupt dood?
Het onderzoek kwam er immers omdat Oosting er in zijn eerste rapport achteraf bezien niet in was geslaagd afdoende bloot te leggen waarom minister Opstelten er meer dan een jaar lang niet in slaagde om de Tweede Kamer goed te informeren over de omstreden Teevendeal.
Slechts één min of meer geruststellende boodschap had de commissie destijds: het was allemaal heel stom, ongelukkig en naïef geweest, maar ze had geen aanwijzingen dat er sprake was van een vooropgezette doofpot.
Totdat bleek dat het bonnetje dat gezocht werd er wel degelijk al die tijd was geweest. Vandaar de hoop in de Tweede Kamer dat Oosting het dit keer echt tot op de bodem zou uitzoeken.
Dat is weer niet gelukt. Wel diept hij het al eerder geschetste beeld van de bedorven sfeer in de ambtelijke top nog wat verder uit. Te weinig gevoel voor urgentie om de waarheid te achterhalen. Te weinig ‘politieke sensiviteit’ in de top. Ambtenaren die volgens een strikt hiërarchische lijn rapporteren en verder met niemand praten, ook niet als belangrijke informatie verloren dreigt te gaan.
Maar de hoofdvragen blijven onbeantwoord: waarom deed secretaris-generaal Pieter Cloo niets toen hem door ondergeschikten verteld werd dat het bonnetje nog wel bestond? En deelde hij die informatie wel of niet met Opstelten? Waarom legden andere geïnformeerde ambtenaren zich kennelijk zo makkelijk bij de patstelling in de top neer? Waar kwam die desinteresse vandaan?
Cloo zegt zich niet te kunnen herinneren dat hij ooit op de hoogte is gesteld. Oosting heeft moeite dat te geloven, maar zegt er verder ook niets aan te kunnen doen. Opstelten – die ook zegt dat hij van niets wist – gelooft hij op zijn woord. Om vervolgens werderom de conclusie te trekken dat van een doofpot geen sprake is: er wisten te veel mensen van de waarheid en het departement heeft volgens Oosting niet eens het ‘organisatorische vermogen’ om een goede doofpot te organiseren.
Op de mogelijkheid dat het simpelweg een mislukte doofpot is gaat Oosting niet in. Hij raadt de Kamer ook niet aan om dat nog verder te onderzoeken, bijvoorbeeld in een korte parlementaire enquête. ‘Wie niet wil praten, kun je niet dwingen.’
CONSENSUS VAN DE DAG
Weg met het superministerie
In hun eerste reacties lijken de meeste Kamerleden zich neer te leggen bij de kennelijke onmogelijkheid om de onderste steen boven te krijgen. De Kamer kijkt nu liever vooruit, om te beginnen naar de nabije toekomst van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Sinds 2010 zit de politie niet langer bij Binnenlandse Zaken maar bij Justitie. Met ook nog Asielzaken erbij is het eilandenrijk van het departement nu groter dan ooit, volgens velen een belangrijke oorzaak van de miscommunicatie in de ambtelijke top. De roep om de boel weer te splitsen wordt met de dag luider.
NU 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”,dit waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het donderdag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: “Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Telegraaf 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het donderdag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: ,,Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
AD 01.09.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft ook de tweede versie gevonden van de gewraakte brief aan de Tweede Kamer over de Teeven-deal, waaraan hij als Kamerlid had meegeschreven. Hij heeft de brief vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd, die erom had gevraagd.
Van der Steur heeft de brief teruggevonden in het mailaccount dat hij als VVD-Tweede Kamerlid in gebruik had. Hoewel eerder werd gedacht dat er geen back-up meer was, bleek dit later toch het geval.
Een andere versie van de brief was in juni al openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat hieruit bleek dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid behoorlijk had meegeschreven aan de brief van de toenmalige justitieminister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers juist controleren.
,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, waren opmerkingen die Van der Steur noteerde. In het vandaag vrijgegeven tweede concept staat onder meer: ,,Als je het dossier kent is dit geen slimme opmerking”.
Grens overschreden
Van der Steur, inmiddels zelf justitieminister, erkende in juni dat hij een grens had overschreden.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
NU 15.06.2016 Het mailaccount dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als VVD-Tweede Kamerlid gebruikte, is wel degelijk te activeren, zo concludeert Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib woensdag.
Vorige week tijdens het debat over het tweede onderzoeksrapport van de commissie-Oosting naar de omstreden Teeven-deal, zei Arib dat het mailaccount van Van der Steur niet meer te heropenen was.
Van der Steur beloofde tijdens het debat hierover op verzoek van D66 nog eens na te gaan of er een back-up van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden. Normaliter wordt er van Tweede Kameraccounts drie maanden na het opheffen geen back-up gemaakt, maar Arib kreeg “signalen uit de Kamer” dat er voorbeelden zijn waaruit blijkt dat dit niet altijd het geval is.
“Vandaag heb ik vernomen dat het mailarchief van het voormalig Kamerlid Van der Steur alsnog is aangetroffen, en dat het mogelijk is om zijn account te activeren”, laat Arib in een verklaring weten. Ze heeft Van der Steur hiervan op de hoogte gesteld.
De bewindsman liet tijdens het debat al weten dat hij het geen enkel probleem vindt als zijn Tweede Kameraccount weer zou worden geactiveerd als dat mogelijk zou zijn.
De kwestie kwam ter sprake omdat Van der Steur als Kamerlid had meegeschreven aan een conceptbrief die vanuit toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten naar de Kamer is verstuurd.
Van der Steur gaf de bewuste conceptbrief over de Teeven-deal vrij. Hieruit blijkt dat hij als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot Opstelten. “Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, schreef Van der Steur onder andere in de kantlijn. De Kamer vroeg daarop om alle conceptbrieven van Van der Steur over de Teeven-deal.
Kamerleden hebben als taak de regering te controleren, al is het niet ongebruikelijk dat regeringspartijen contact hebben en samenwerken met het ministerie waar zij het woord over voeren.
De Kamer vond in dit geval dat Van der Steur te ver ging tijdens het adviseren van Opstelten. De bewindsman erkende dit zelf overigens ook.
AD 15.06.2016 Het oude mailaccount dat de huidige minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid gebruikte is toch te heropenen. Dat heeft Kamervoorzitter Khadija Arib vandaag laten weten. Eerder liet zij weten dat er geen back-up meer was van de oude e-mails van Van der Steur.8 reacties
Vanaf het mailaccount is een door hem bewerkte concept-Kamerbrief over de Teevendeal verstuurd. De Tweede Kamer wil die brief zien, maar kreeg nul op rekest van de Kamervoorzitter omdat de mails niet meer terug te halen zouden zijn.
Een andere versie van de brief is al wel gepubliceerd. Dat leidde tot ophef omdat Van der Steur als Kamerlid behoorlijk bleek te hebben meegeschreven met de brief van de toenmalige minister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers controleren. Van der Steur erkende dat hij een grens had overschreden.
Alles vrijgeven
Op aandringen van de SP maakte Van der Steur de brieven vorige week openbaar. Tijdens een debat in de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal werd voor de tweede keer geëist dat hij nu alles vrijgeeft van de correspondentie met het ministerie van destijds. Het gaat daarbij om de dertig conceptversies die er van de brief zouden zijn.
Arib had vorige week gezegd dat er ,,drie maanden na het opheffen van een account geen back-ups meer beschikbaar zijn”. Ze kreeg echter signalen uit de Tweede Kamer dat er soms van dit beleid wordt afgeweken. Tijdens het onderzoek is het mailarchief gevonden en bleek het mogelijk het opnieuw te activeren.
Geen bezwaar
Arib heeft Van der Steur gevraagd wat hij wil dat er gebeurt. Vorige week zei Van der Steur dat hij er geen bezwaar tegen heeft als er in zijn oude e-mails wordt gezocht.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was.
Telegraaf 15.06.2016 Aan het nieuws over ’het bonnetje’ en de Teevendeal lijkt maar geen eind te komen. Terwijl de VVD hoopte de pijnlijke episode te hebben afgesloten, komt er vandaag weer een nieuw bericht over de kwestie: er is meer bewijs te vinden van Ard van der Steurs bemoeienis met het dossier.
De minister van Veiligheid en Justitie schreef als Kamerlid tot in detail mee aan kabinetsbrieven over de Teevendeal. De liberaal schrapte tijdens dat proces ook in de informatievoorziening aan zijn collega-Kamerleden, in een conceptbrief werd door hem driftig gestreept.
De Kamer en de minister zelf concludeerden later dat dit over de grens was. De oppositie benadrukte dat Van der Steur als Kamerlid moest controleren, niet ambtenaar spelen. Bovendien was oud-minister Opstelten afgetreden vanwege slechte informatievoorziening aan de Kamer, nu bleek de nieuwe bewindspersoon onderdeel van dat apparaat.
Van der Steurs bemoeienis met één brief werd, inclusief 18 aantekeningen en meerdere wijzigingen, met het publiek gedeeld. Een andere mail met aantekeningen van Van der Steur werd niet geopenbaard omdat dat bericht zoek was. Bovendien zou het mailaccount van destijds voorgoed op slot zitten.
Brief Arib
Tweede Kamervoorzitter Arib heeft vandaag echter een brief gestuurd dat het oude mailaccount van Kamerlid Van der Steur toch te openen is, ondanks dat de ICT-dienst van de Kamer eerst beweerde dat er geen back-up was. De minister moet nog wel toestemming verlenen voor het openmaken van de account, eerder gaf hij aan dat te zullen doen.
Het nieuws komt voor Van der Steur op een ongemakkelijk tijdstip. Vandaag moet hij ook al met de oppositie het debat aangaan over de financiering van zijn ministerie. De oppositie eist daar miljoenen extra voor.
Trouw 15.06.2016 Het oude mailaccount dat de huidige minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Tweede Kamerlid gebruikte is toch te heropenen. Dat maakte Kamervoorzitter Khadija Arib woensdag bekend. Eerder liet zij weten dat er geen back-up meer was van de oude e-mails van Van der Steur.
Vanaf het mailaccount is een door hem bewerkte concept-Kamerbrief over de Teeven-deal verstuurd. De Tweede Kamer wil die brief zien, maar volgens de Kamervoorzitter zouden de mails niet meer terug te halen zijn.
Een andere versie van de brief is al wel openbaar gemaakt. Dat leidde tot ophef omdat Van der Steur als Kamerlid behoorlijk bleek te hebben meegeschreven aan de brief van de toenmalige minister Ivo Opstelten over de Teeven-deal. Dit terwijl het de bedoeling is dat Kamerleden de ministers controleren. Van der Steur erkende dat hij een grens had overschreden.
Geen bezwaar
Arib had vorige week gezegd dat er ‘drie maanden na het opheffen van een account geen back-ups meer beschikbaar zijn’. Ze kreeg echter signalen uit de Tweede Kamer dat er soms van dit beleid wordt afgeweken. Tijdens het onderzoek is het mailarchief gevonden en bleek het mogelijk het opnieuw te activeren.
Arib heeft Van der Steur gevraagd wat hij wil dat er gebeurt. Vorige week zei Van der Steur dat hij er geen bezwaar tegen heeft als er in zijn oude e-mails wordt gezocht.
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De nasleep van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was.
VK 08.06.2016 Minister-president Mark Rutte en minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur zijn tijdens een debat over het tweede onderzoek naar de Teevendeal geen moment in de problemen gekomen. De conclusie van de commissie-Oosting dat er geen sprake was van een doofpot haalde de politieke angel uit het debat.
Amper werd gesproken over de rol van topambtenaren bij de gemankeerde zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. De oppositie bleef het ‘uitermate vreemd’ vinden dat het ministerie er een jaar lang niet in slaagde om gegevens te vinden over de schikking met drugscrimineel Cees H., maar Van der Steur weigerde op specifieke vragen in te gaan. ‘Ik ga hier geen publieke functioneringsgesprekken over ambtenaren voeren. Dat raakt te zeer aan de relatie tussen werkgever en werknemer.’
Lees terug
De Volkskrant deed live verslag van het vierde debat over de Teevendeal.
Het debat ging daardoor vooral over de positie van Rutte en Van der Steur, hoewel die in het rapport slechts een kleine rol speelden. Rutte ontkende betrokkenheid bij de keuze voor voormalig procureur-generaal Henk van Brummen voor het eerste, onbeholpen onderzoek naar ‘het bonnetje’.
Een passage in het rapport-Oosting wijst daar op, omdat blijkens mails de optie om zo’n onderzoek door de onafhankelijke Algemene Rekenkamer te laten doen ‘na goed overleg met AZ/MP’ was geschrapt. De MP, Rutte dus, zei in het debat de mails niet te kennen en ‘geen herinnering’ te hebben aan het eerste moment waarop de later afgetreden minister Opstelen hem deze naam noemde. De Kamer wist niet door zijn ‘geheugenverlies op dit punt’ heen te prikken.
Van der Steur moest zich vooral verantwoorden over zijn adviezen als Kamerlid aan Opstelten en zijn gewraakte opmerking in een eerder debat over falende ict’ers. Die heeft hij inmiddels persoonlijk te woord gestaan, reden waarom hij de expliciete excuses waar CDA, CU en SP om vroegen niet meer nodig acht.
Trouw 08.06.2016 Kamer is er zestien jaar na de ontnemingschikking met drugscrimineel Cees H. nog steeds niet op gerust dat de onderste steen boven is.
Noem het de wet van de Teevendeal: met elk debat komen er nieuwe vragen bij. Was de hoop dat na het tweede rapport van de commissie-Oosting het boek gesloten kon worden, na uren debatteren bleef de Tweede Kamer vanavond door oude en nieuwe rafelrandjes wederom achter met een onbevredigend gevoel.
Als chirurgen gingen de Kamerleden, inmiddels specialist in het detailrijke dossier, te werk in een uiterste poging om onduidelijkheden opgehelderd te krijgen bij premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie. Gebrek aan herinneringen, opmerkelijke nieuwe details én gegroeide scepsis maken dat de Kamer er niet gerust op is dat de onderste steen nu boven is.
Geen bemoeienis of herinnering
Hoe kan het bijvoorbeeld dat Rutte beweert zich niet te hebben bemoeid met wie in 2014 de Teevendeal zou onderzoeken? Dat terwijl uit Oostings onderzoek blijkt dat destijds is gerapporteerd dat 2014 ‘na goed overleg met AZ/MP’ (Algemene Zaken, minister-president) niet Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer maar oud-procureur-generaal Henk van Brummen hiervoor is gevraagd.
“Dan kan toch de enige uitleg zijn dat de premier er invloed op heeft uitgeoefend?”, stelde D66-Kamerlid Kees Verhoeven. “Ik interpreteer dat zo dat wij geen bezwaar hebben gemaakt”, zei Rutte, die zich niet kon herinneren dat meerdere namen de ronde deden. “Het lijkt alsof de premier achteraf een verklaring bij de passages heeft verzonnen”, hoonde SP’er Michiel van Nispen.
Onduidelijkheid bleef er ook over de betrokkenheid van de toenmalige Kamerleden Van der Steur en Klaas Dijkhoff, nu bewindspersonen op veiligheid en justitie. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg wilde weten of het klopt dat Rutte Dijkhoff op de dag van het aftreden van Opstelten en Teeven voor crisisberaad naar het ministerie heeft gestuurd. Rutte zei ‘aan dat telefoongesprek geen concrete herinnering’ te hebben.
Inzage in informatie
Daarnaast bleek dat Van der Steur als Kamerlid niet alleen conceptbrieven van minister Opstelten kon becommentariëren, hij kreeg ook inzage in informatie die nog niet naar de Tweede Kamer was gestuurd. Zoals in 2014 het rapport van Van Brummen. Op basis daarvan suggereerde Van der Steur – met succes – om in de brief te zetten dat betrokkenen ‘onvoldoende herinneringen’ hebben aan de afwikkeling van de schikking.
Het zorgde voor verbazing: als je zo actief meewerkt met de minister, maak je je als Kamerlid toch monddood? “Dan kun je hier toch niet onbevangen kritische vragen stellen?”, vroeg ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers. “Dat is toch niet bijdragen aan de informatiepositie van de Tweede Kamer?” Van der Steur erkende grenzen te hebben ‘overschreden’, maar voelde zich nooit in zijn parlementaire vrijheid beknot. “Ik kon doen en laten wat ik wilde.”
Met zulke losse eindjes is het voor de Kamer moeilijk om een punt achter het slepende dossier te zetten. “Het blijft voor mij onbevredigend dat hoofdrolspelers op cruciale punten geen herinneringen hebben”, besloot Van Nispen. “De vraag blijft: is dit het nou? Kan het boek dicht?” “Ik mag het hopen”, verzuchtte Van Toorenburg. “Dit geeft geen prettige afdronk”, aldus D66’er Verhoeven.
Het debat eindigde in stijl. Verhoeven had gevraagd of Van der Steurs emailaccount uit zijn tijd als Kamerlid heropend kon worden om aanvullende opmerkingen op Opsteltens conceptbrief op te duiken. Dat wordt moeilijk, meldde Kamervoorzitter Khadija Arib na navraag bij de Dienst Automatisering van de Kamer. “Drie maanden na het opzeggen van het account is er geen back-up meer mogelijk.”
VK 08.06.2016 Het debat over het tweede rapport van de commissie-Oosting heeft geen nieuwe inzichten of maatregelen opgeleverd. Groot was de verontwaardiging in de Kamer toen Oosting vorige maand zijn tweede reconstructie van het organisatorische geklungel op het ministerie van Veiligheid en Justitie publiceerde. Zo mogelijk nog groter was de verbazing toen deze week minister Van der Steur een concept-Kamerbrief uit 2014 deelde met daarin flink wat wijzigingen van toenmalig Kamerlid Van der Steur.
Oosting had niet kunnen achterhalen waarom ‘het bonnetje’ van de Teevendeal niet kon worden gevonden omdat sommige hoofdrolspelers aan geheugenverlies leden. Toch was volgens hem geen sprake van een doofpot. Verschillende oppositiepartijen vonden het woord ‘doofpot’ wel op z’n plek voor dit dossier. Maar in het debat vanmiddag kwam de discussie over de doofpot nauwelijks terug.
Ook werd nauwelijks een poging gedaan nog eens met Van der Steur en Rutte te reconstrueren waar de zoektocht naar het bonnetje in 2014 was gestrand. Minister Van der Steur weigerde tegelijkertijd over zijn ambtenaren te spreken omdat hij, zo beweerde hij, geen publiekelijk functioneringsgesprek met zijn medewerkers te voeren.
Des te meer ging het debat over de concept-Kamerbrief uit mei 2014 en de rol van toenmalig Kamerlid Van der Steur. Op dit punt stelde Van der Steur zich enigszins deemoedig op. Moeilijk was dat niet, hij had in december, na publicatie van het eerste rapport-Oosting, ook al geconcludeerd dat hij als Kamerlid meer afstand had moeten houden van het ministerie van VenJ. Ook met het meeschrijven aan de Kamerbrief van Opstelten had hij ‘een grens overschreden’, zei hij nu. In de brief werd geconcludeerd dat het bonnetje niet was te vinden, later bleek het wel te achterhalen.
De voltallige oppositie sprak schande van het souffleerwerk van Kamerlid Van der Steur, maar geen enkele partij verbond er politieke conclusies aan. Twee keer eerder kreeg Van der Steur van enkele oppositiepartijen een motie van wantrouwen. Vanavond zegde niemand het vertrouwen op.
De oppositie richtte ook nog even de pijlen op premier Rutte: hoe was hij betrokken geweest bij de zoektocht naar het afschrift? Had hij invloed uitgeoefend op de aanstelling van intern onderzoeker Van Brummen (een man met een justitie-verleden) in plaats van de onafhankelijke Vendrik van de Rekenkamer? Nee, beweerde Rutte, dat had hij niet. Destijds had hij slechts gehoord van Opstelten dat de keuze op Van Brummen was gevallen. Hij had geen reden om over die keuze te twijfelen, benadrukte de premier.
Stuk voor stuk waren het discussies die op niets uitliepen. De toekomst moet uitwijzen of de minister zijn beloofde cultuuromslag binnen VenJ kan waarmaken, zeiden oppositie- en coalitie-Kamerleden. Bij de oppositie klonk twijfel door, bij de oppositie hoop. Die toekomst duurt nog maximaal negen maanden: in maart volgend jaar zijn verkiezingen.
NU 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) erkent wederom dat hij als parlementariër een grens over is gegaan met het adviseren van zijn voorganger Ivo Opstelten in de zaak rond de Teeven-deal. Dat zegt hij woensdag tijdens het debat over het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de Teeven-deal.
Van der Steur kwam in het debat zwaar onder vuur over zijn betrokkenheid als Kamerlid. Eerder deze week werden zijn aantekeningen bij concept-Kamerbrieven van Opstelten openbaar gemaakt en werd duidelijk hoe groot zijn bemoeienis was.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Eerder erkende hij al dat hij zich terughoudender had moeten opstellen tegenover zijn voorganger.
Tot verbijstering van de oppositie bleek woensdag bovendien dat Van der Steur als Kamerlid al voorinzage had in een onderzoek naar de gang van zaken rond de Teeven-deal op het ministerie. Mede op basis van die kennis adviseerde hij vervolgens Opstelten.
Vrijheid
Van der Steur stelde tijdens het debat overigens dat het niet zo is dat hij heeft ‘meegeschreven’ aan de brieven van Opstelten, hij zou slechts hebben geadviseerd. Ook zei hij altijd de vrijheid te hebben gevoeld om zijn controlerende taak als Kamerlid te kunnen blijven uitvoeren.
“Maar ook de minister heeft zijn rol scherp genomen door niet alle suggesties over te nemen. Het blijft de verantwoordelijkheid van de minister om te bepalen wat hij met suggesties doet.” Volgens hem blijkt dit uit het feit dat veel van zijn aantekeningen niet door Opstelten zijn overgenomen.
Onder vuur
Van der Steur werd desondanks door de oppositie stevig onder vuur genomen over zijn bemoeienis. “Van der Steur werd als Kamerlid betaald om het kabinet te controleren, niet om mee te schrijven”, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie).
Ook de VVD en PvdA vinden dat Van der Steur te ver is gegaan. Maar, zegt VVD’er Foort van Oosten, alle Kamerfracties overleggen met het kabinet. “Niemand in dit huis is een heilig boontje.”
Van der Steur zei inmiddels lessen te hebben getrokken uit de kwestie. Hij zal voortaan zorgvuldiger omgaan met het afstemmen van Kamerbrieven met betrokken Kamerleden.
Conceptbrieven
De minister stelde verder dat hij geen andere conceptbrieven kan terugvinden over de Teeven-deal waar hij als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent van Opstelten worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar heeft niets opgeleverd, schreef de VVD-bewindsman woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Wel gaat hij op verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven nog eens na of er een backup van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden.
Kamer debatteert over onderzoek naar Teeven-deal
Rol van Rutte
Ook minister-president Mark Rutte had woensdag nog een hoop uit te leggen. De oppositiepartijen eisten meer duidelijkheid over de rol van de premier in de zoektocht naar het bonnetje.
Rutte beweerde in het eerste onderzoek nog dat hij niet betrokken was bij het afwijzen van een onafhankelijke zoektocht naar het afschrift bij het justitiedepartement, maar uit het tweede onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat er overleg is geweest met zijn ministerie.
Rutte zei woensdag in het debat dat hij “geen herinnering” heeft dat hij “daar iets van afweet”. De premier wees de Kamer erop dat hij op een dag meerdere mededelingen van bewindspersonen krijgt en schatte de mededeling van Opstelten dat er niet gekozen werd voor een onafhankelijke onderzoeker niet als een politiek gevoelige zaak in.
VK 08.06.2016 De oppositie vraagt ‘zelfreflectie’ van de premier op de kleine zes jaar dat de VVD leiding geeft aan het ministerie van Veiligheid en Justitie. Verschillende partijen vinden dat het ministerie te groot is geworden doordat de politie is overgeheveld van Binnenlandse Zaken naar het megadepartement van V&J. Rutte stelt dat hij voorstander is van die samenvoeging. Volgens hem hangt de gebrekkige interne organisatie niet samen met de omvang van het ministerie. ‘Er zitten dingen echt niet goed op het departement zelf, maar tegelijkertijd wordt het op straat steeds veiliger, dat gaat wel goed.’
VK 08.06.2016 Van der Steur spreekt over de conceptbrief die hij als Kamerlid van vele kanttekeningen voorzag. ‘Het waren adviezen aan de minister hoe ik vond dat de Kamer zorgvuldig en juist kon worden geïnformeed.’ Het was aan de minister om daar een keuze in te maken, zegt hij nu. Wel geeft hij toe: ‘Ik heb een grens overschreden.’
D66-Kamerlid Kees Verhoeven vraagt de minister naar zijn oordeel over de opmerking ‘onvoldoende herinneringen’ die hij toevoegde aan de concept-Kamerbrief. Volgens Van der Steur heeft hij die woorden overgenomen uit het rapport van Van Brummen, de man die de zoektocht naar het bonnetje leidde.
De minister heeft ook nog een veeg uit de pan voor zijn voorganger Opstelten: hij stelt dat hij niet als minister op zo’n manier advies zou vragen van een Kamerlid. ‘Als minister moet ik Kamerleden niet in die positie brengen dat zij in het conflict terecht komen.’
Tijdens het debat blijkt nu dat Van der Steur tijdens het becommentariën van de conceptbrief destijds beschikte over het vertrouwelijke rapport van onderzoeker Van Brummen terwijl de rest van de Kamer dat nog niet had. De minister beaamt dat. ‘Voor mij was op dat moment volstrekt duidelijk dat het rapport ook met de Kamer zou worden gedeeld. Dat was essentieel.’
Liesbeth van Tongeren van GroenLinks vraagt: ‘Is er sinds het aantreden van de minister door Kamerleden aan brieven meegeschreven?’ Nee, zegt Van der Steur, hij zou namelijk Kamerleden niet in dezelfde positie brengen waarin hij als Kamerlid terecht was gekomen.
De door Van der Steur geredigeerde brief was al tijdens het eerste onderzoek van Oosting aan de commissie gegeven, zegt de minister. Hoe kan het dan dat de Kamer deze brief nu pas kent, vraagt SP-Kamerlid Van Nispen. ‘Dan vraagt u naar de werkwijze van de commissie’, reageert de minister.
Van der Steur zegt toe dat hij zijn ambtenaren nog tijdens het debat zal laten kijken of de inbox van zijn mailadres als Kamerlid nog beschikbaar is. De oppositiepartijen willen inzage in mails die hij over de concept-Kamerbrief zou hebben gestuurd.
VK 08.06.2016 Goedemiddag. Als u er moe van wordt alweer Ard van der Steur aan te treffen in Dagkoersen, dan snappen wij dat. Maar we kunnen niet om de man heen, want vandaag zit de nog altijd kersverse minister van VenJ alweer op het strafbankje in de Tweede Kamer. Komt hij wederom weg met excuses?
Er zou vandaag een debat in de Tweede Kamer zijn over het tweede rapport van oud-Ombudsman Marten Oosting. Dat zou gaan over het bonnetje van de Teevendeal en over het onvermogen dat bonnetje te vissen uit het apparaat dat ministerie van Veiligheid en Justitie heet. En het debat zou ook gaan over de vraag die Oosting niet kon beantwoorden: is dat bonnetje niet gevonden omdat de ambtelijke top niet wilde dat het gevonden werd? Was er een doofpot? Razend interessant allemaal. Toch?
Nou nee, zo bleek de Kamer bij nader inzien te vinden. Laten we het eens hebben over de rol die de huidige minister van VenJ, Ard van der Steur, heeft gespeeld toen hij nog VVD-Kamerlid was. Toen schreef Van der Steur mee aan een brief van zijn voorganger Ivo Opstelten. Die brief was gericht aan de Tweede Kamer, aan Ard van der Steur zelf dus. Het Kamerlid redigeerde de brief dat het een aard had en plaatste de ene na de andere waarschuwing in de kantlijn. Een tijdje later was de afzender van de brief, Opstelten, opgestapt en nestelde Van der Steur zich in diens nog warme ministeriële stoel. Hij wil daar minstens 27 jaar op blijven zitten, zei hij, langer nog dan zijn verre voorganger Felix van Maanen in de negentiende eeuw.
Die brief die Van der Steur mee had geschreven, moest hij deze week naar de Kamer sturen, inclusief al zijn (vele) tekstbijdragen, opmerkingen en doorhalingen. En ziet: prompt ging het debat dáárover. Van het bonnetje werd niets meer vernomen, laat staan van een doofpot. De opvolger van Van der Steur in de Kamer, VVD’er Foort van Oosten, kreeg van de oppositie de vragen op zich afgevuurd die ze eigenlijk aan Kamerlid Van der Steur had willen stellen. Maar die stond nu in vak K minister te wezen.
Van Oosten wist de voltallige oppositie murw te beuken door drie teksten tot circa twintig keer toe te herhalen. 1: ‘Ja, het ministerie heeft geklungeld.’ 2: ‘Maar laten we daaruit lessen trekken zodat we boeven kunnen vangen.’ 3: ‘We moeten hier niet met zijn allen in een kramp schieten.’
De oppositie doet geschokt over het meeschrijven van Van der Steur. Maar is iemand ook echt verbaasd, vragen verslaggevers Frank Hendrickx en Remco Meijer zich af. Achter de schermen zoeken Kamerleden – ook die van de oppositie – voortdurend contact met de ministers die ze moeten controleren. Uit interne mailtjes blijkt dat vragen en antwoorden al vóór het debat worden doorgenomen en toezeggingen zijn vooraf uitonderhandeld. Lees morgen in de Volkskrant wat de kleine, lelijke geheimpjes van het Binnenhof zijn. En: de kunst van het ‘politieke sonderen’.
Elsevier 08.06.2016 Zoals verwacht, is het zoveelste debat in de Tweede Kamer over de Teeven-deal met een sisser afgelopen. Met gevaarlijke moties werd niet meer gezwaaid.
Vooral de oppositiepartijen leverden echter wel stevige kritiek op minister Ard van der Steur (VVD) van Justitie.
Controleren
Van der Steur schreef als Kamerlid mee aan een brief van het kabinet over de Teeven-deal, iets dat haaks staat op de democratie. Kamerleden horen ministers immers juist te controleren en niet uit de wind te houden.
Maandag bleek uit de enige vrijgegeven conceptbrief dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan het parlement.
De Teeven-deal is de afspraak die voormalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie maakte met een drugscrimineel, Cees Helman. De onderzoekscommissie-Oosting vond recent geen bewijzen van een doofpotaffaire rond de deal op het departement.
Van die brief zou er nog een versie een moeten zijn. Volgens Van der Steur zou die zich in een oude e-mailinbox van hem moeten bevinden. Daar werd vervolgens naar gezocht, maar er bleek geen back-up meer te zijn van dat e-mailaccount, dat Van der Steur in zijn tijd als Kamerlid gebruikte.
‘Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.’ Lees dit commentaar van Eric Vrijsen nog eens terug >
Blij
Van der Steur herhaalde tijdens het debat woensdagavond een aantal keer dat hij vindt dat hij destijds te ver is gegaan. Ook zei hij dat hij nu zelf als minister een Kamerlid nooit in die positie zou brengen.
Premier Mark Rutte zegt nog steeds blij te zijn met de keuze voor de VVD’ers Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff als bewindslieden voor justitie. Van der Steur zegt bezig te zijn de cultuur – eerder werd gesproken van een ‘complete chaos’ -op zijn ministerie te verbeteren. ‘Ik vind de motivatie om het goede te doen,’ aldus Van der Steur. Hij blijft voorlopig dus nog aan als minister.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 08.06.2016 In het langslepende dossier van de Teevendeal is er opnieuw iets kwijt. Het gaat om een mail die nog meer opheldering kan geven over hoe minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich als Kamerlid met de zaak bemoeide.
De bewindsman gaf deze week een brief vrij waaruit blijkt dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een kabinetsbrief over de kwestie. Dat is tegen alle politieke mores: een Kamerlid hoort te controleren, niet ambtenaar te spelen. Nu blijkt dat Van der Steur nog uitgebreider aan die brief heeft gesleuteld, maar het bewijs daarvan is zoek. Ondanks een ‘restore’ van het mailsysteem heeft het departement de bewuste mail niet kunnen vinden.
De oppositie reageert verbijsterd op dit nieuws. Het is, na de langslepende zoektocht naar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal, niet voor het eerst dat er dingen zoek raken in het archief van het ministerie. „Je kunt een geheim het best in het archief van Veiligheid en Justitie steken en niemand die er meer iets van hoort”, zegt CU-Kamerlid Segers.
Van der Steur en premier Rutte staan vandaag tegenover een kritische Kamer. Het parlement debatteert over het laatste rapport van de commissie Oosting die constateert dat er geen aanwijzingen zijn voor een doofpot bij de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Oosting constateerde wel allerlei gekluns op het departement. De oppositie is het zat dat het maar mis blijft gaan op het ministerie van Veiligheid en Justitie en ziet, in de door Oosting gevonden feiten, wel degelijk aanwijzingen voor een doofpot. „Er is daar een collectieve vergeetachtigheid. Alsof er iets in de thee zit”, zegt D66-Kamerlid Verhoeven over het departement.
De coalitiepartijen stellen dat Kamerleden mee mogen helpen aan kabinetsbrieven. De mate waarin Van der Steur het deed, zou echter te ver zijn gegaan. Volgens premier Rutte is niet precies aan te geven wanneer de bemoeienis te groot is. „Je kunt daar geen harde knip maken.”
In de oppositie zijn de koppen bij elkaar gestoken om een aanvalsplan te maken voor dit debat. Door samenwerking in de discussie hopen de partijen een zo pijnlijk mogelijk resultaat voor het kabinet te bereiken.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Het kabinet lijkt in elk geval wel gespannen voor het debat. Rutte zag zich al enkele keren genoodzaakt om Van der Steur te souffleren.
NU 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) erkent wederom dat hij als parlementariër een grens over is gegaan met het adviseren van zijn voorganger Ivo Opstelten in de zaak rond de Teeven-deal. Dat zegt hij woensdag tijdens het debat over het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de Teeven-deal.
Van der Steur kwam in het debat zwaar onder vuur over zijn betrokkenheid als Kamerlid. Eerder deze week werden zijn aantekeningen bij concept-Kamerbrieven van Opstelten openbaar gemaakt en werd duidelijk hoe groot zijn bemoeienis was.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Eerder erkende hij al dat hij zich terughoudender had moeten opstellen tegenover zijn voorganger.
Tot verbijstering van de oppositie bleek woensdag bovendien dat Van der Steur als Kamerlid al voorinzage had in een onderzoek naar de gang van zaken rond de Teeven-deal op het ministerie. Mede op basis van die kennis adviseerde hij vervolgens Opstelten.
Vrijheid
Van der Steur stelde tijdens het debat overigens dat het niet zo is dat hij heeft ‘meegeschreven’ aan de brieven van Opstelten, hij zou slechts hebben geadviseerd. Ook zei hij altijd de vrijheid te hebben gevoeld om zijn controlerende taak als Kamerlid te kunnen blijven uitvoeren.
“Maar ook de minister heeft zijn rol scherp genomen door niet alle suggesties over te nemen. Het blijft de verantwoordelijkheid van de minister om te bepalen wat hij met suggesties doet.” Volgens hem blijkt dit uit het feit dat veel van zijn aantekeningen niet door Opstelten zijn overgenomen.
Onder vuur
Van der Steur werd desondanks door de oppositie stevig onder vuur genomen over zijn bemoeienis. “Van der Steur werd als Kamerlid betaald om het kabinet te controleren, niet om mee te schrijven”, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie).
Ook de VVD en PvdA vinden dat Van der Steur te ver is gegaan. Maar, zegt VVD’er Foort van Oosten, alle Kamerfracties overleggen met het kabinet. “Niemand in dit huis is een heilig boontje.”
Van der Steur zei inmiddels lessen te hebben getrokken uit de kwestie. Hij zal voortaan zorgvuldiger omgaan met het afstemmen van Kamerbrieven met betrokken Kamerleden.
Conceptbrieven
De minister stelde verder dat hij geen andere conceptbrieven kan terugvinden over de Teeven-deal waar hij als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent van Opstelten worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar heeft niets opgeleverd, schreef de VVD-bewindsman woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Wel gaat hij op verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven nog eens na of er een backup van zijn mails in de Tweede Kamer is te vinden.
Kamer debatteert over onderzoek naar Teeven-deal
Rol van Rutte
Ook minister-president Mark Rutte had woensdag nog een hoop uit te leggen. De oppositiepartijen eisten meer duidelijkheid over de rol van de premier in de zoektocht naar het bonnetje.
Rutte beweerde in het eerste onderzoek nog dat hij niet betrokken was bij het afwijzen van een onafhankelijke zoektocht naar het afschrift bij het justitiedepartement, maar uit het tweede onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat er overleg is geweest met zijn ministerie.
Rutte zei woensdag in het debat dat hij “geen herinnering” heeft dat hij “daar iets van afweet”. De premier wees de Kamer erop dat hij op een dag meerdere mededelingen van bewindspersonen krijgt en schatte de mededeling van Opstelten dat er niet gekozen werd voor een onafhankelijke onderzoeker niet als een politiek gevoelige zaak in.
Telegraaf 08.06.2016 In het langslepende dossier van de Teevendeal is er opnieuw iets kwijt. Het gaat om een mail die nog meer opheldering kan geven over hoe minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich als Kamerlid met de zaak bemoeide.
De bewindsman gaf deze week een brief vrij waaruit blijkt dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een kabinetsbrief over de kwestie. Dat is tegen alle politieke mores: een Kamerlid hoort te controleren, niet ambtenaar te spelen. Nu blijkt dat Van der Steur nog uitgebreider aan die brief heeft gesleuteld, maar het bewijs daarvan is zoek. Ondanks een ‘restore’ van het mailsysteem heeft het departement de bewuste mail niet kunnen vinden.
De oppositie reageert verbijsterd op dit nieuws. Het is, na de langslepende zoektocht naar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal, niet voor het eerst dat er dingen zoek raken in het archief van het ministerie. „Je kunt een geheim het best in het archief van Veiligheid en Justitie steken en niemand die er meer iets van hoort”, zegt CU-Kamerlid Segers.
Van der Steur en premier Rutte staan vandaag tegenover een kritische Kamer. Het parlement debatteert over het laatste rapport van de commissie Oosting die constateert dat er geen aanwijzingen zijn voor een doofpot bij de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Oosting constateerde wel allerlei gekluns op het departement. De oppositie is het zat dat het maar mis blijft gaan op het ministerie van Veiligheid en Justitie en ziet, in de door Oosting gevonden feiten, wel degelijk aanwijzingen voor een doofpot. „Er is daar een collectieve vergeetachtigheid. Alsof er iets in de thee zit”, zegt D66-Kamerlid Verhoeven over het departement.
De coalitiepartijen stellen dat Kamerleden mee mogen helpen aan kabinetsbrieven. De mate waarin Van der Steur het deed, zou echter te ver zijn gegaan. Volgens premier Rutte is niet precies aan te geven wanneer de bemoeienis te groot is. „Je kunt daar geen harde knip maken.”
In de oppositie zijn de koppen bij elkaar gestoken om een aanvalsplan te maken voor dit debat. Door samenwerking in de discussie hopen de partijen een zo pijnlijk mogelijk resultaat voor het kabinet te bereiken.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Het kabinet lijkt in elk geval wel gespannen voor het debat. Rutte zag zich al enkele keren genoodzaakt om Van der Steur te souffleren.
Telegraaf 08.06.2016 De oppositie heeft een aanvalsplan tegen minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) voorbereid. Het debat over de nasleep van de Teevendeal moet daarmee woensdag extra pijnlijk voor hem worden. Volg het debat hieronder via de tweets van onze verslaggever Jorn Jonker (vanaf 14.00 uur).
SP, CDA, D66 en CU hebben de koppen bij elkaar gestoken ter voorbereiding van het debat over de nasleep van de Teevendeal. Die kwestie onderzocht de commissie Oosting opnieuw. De partijen hopen dat samenwerking in het debat Van der Steur tot meer openheid zal dwingen.
Vooral het feit dat hij als Kamerlid tot in detail meeschreef aan een Kamerbrief over het onderwerp, is voor de partijen reden om hem aan de tand te voelen. Een parlementariër behoort te controleren, niet ambtenaar te spelen, klinkt het bij de oppositie.
In de coalitie maakt men zich geen grote zorgen over het zoveelste debat over de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. VVD-fractievoorzitter Zijlstra lijkt er klaar mee. „Op een gegeven moment is het ook: ’door en boeven vangen’ ”.
In de oppositie valt te horen dat Van der Steur geen motie van wantrouwen aan zijn broek hoeft te krijgen, maar dan moet hij geen fouten maken. SP-Kamerlid Van Nispen gebruikt nog de meest dreigende taal: „We hebben eerder een motie van wantrouwen tegen Van der Steur ingediend en het vertrouwen in hem is in de tussentijd niet groter geworden.”
Elsevier 08.06.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) moet weer eens tekst en uitleg geven in de Tweede Kamer, over de Teevendeal. De VVD is er helemaal klaar mee, blijkt uit woorden van fractievoorzitter Halbe Zijlstra en woordvoerder Foort van Oosten.
Maandag bleek uit één vrijgegeven conceptbrief dat Van der Steur in 2014 als Kamerlid invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan het parlement.
‘Daar komt hoe dan ook gedonder van’ en ‘waarom dit niet verwijderen?’, schreef Van der Steur onder meer in de kantlijn. De Kamer vroeg om andere versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar Van der Steur (thans minister van Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
De Teeven-deal is de afspraak die voormalig staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitiemaakte met een drugscrimineel, Cees Helman. De onderzoekscommissie-Oosting vond recent geen bewijzen van een doofpotaffaire rond de deal op het departement.
Topambtenaar
Daarvan zou er nog zeker één moeten zijn. Maar Van der Steur schrijft woensdag dat deze nooit de betrokken topambtenaar heeft bereikt. Onvindbaar dus. De andere versies konden alleen met een zogeheten ‘restore’ van de mailbox van de toenmalig politiek assistent worden achterhaald. Die herstelprocedure is uitgevoerd, maar het leverde niets op.
In het zoveelste debat over de Teevendeal – een boek dat zelfs na het rapport-Oosting maar niet lijkt te worden gesloten – wordt duidelijk hoe de regeringspartij erover denkt. Laten we ons richten op het pakken van boeven, zegt woordvoerder Foort van Oosten.
Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.Lees dit commentaar van Eric Vrijsen nog eens terug > Heilig boontje
Hij wil ‘lessen uit het verleden’ trekken, en vooruitkijken. Het komt erop neer dat het dossier van de maar voortslepende Teevendeal nu eindelijk eens moet worden afgesloten. Van Oosten wil ‘naar het grotere verhaal’, praten over de veiligheid van het land, en niet blijven hangen. Het moet beter op het ministerie van Veiligheid en Justitie, erkent de VVD-woordvoerder, maar we moeten verder.
Van Oosten zegt telkens dat hij graag weer naar onderwerp ‘boeven vangen’ wil. VVD laat#teevendeal idd graag zsm achter zich…#oosting15:13 – 8 juni 2016
‘Niemand in dit huis is een heilig boontje.’ Er zijn gewoon contacten tussen parlement en ministeries, al mogen die nooit zo ‘expliciet’ zijn als destijds dat van Kamerlid Van der Steur. Maar ‘met elkaar zijn we het landsbestuur en met elkaar moeten we het zien te rooien’, is de verdediging van de VVD.
Eerder sprak Zijlstra soortgelijke woorden. ‘Op een gegeven moment is het ook: door en boeven vangen.’ Oppositiepartijen nemen er geen genoegen mee. Ze zijn kritisch over de houding van de liberalen. Het ministerie mag niet worden geleid als een VVD-partijkantoor, zegt bijvoorbeeld CDA’er Madeleine van Toorenburg.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 08.06.2016LIVE De schijnwerpers stonden woensdag weer op minister Ard van der Steur, die als Kamerlid driftig meeschreef aan een regeringsbrief van partijgenoot Opstelten over de ‘bonnetjes-affaire’. Volgens Alexander Pechtold (D66) is hij ‘ver, ver buiten zijn boekje gegaan’. Geen enkele partij diende echter een motie van wantrouwen in.
Ik heb een grens overschreden, aldus Ard van der Steur.
Tijdens het debat bleek dat toenmalig kamerlid Van der Steur het rapport van onafhankelijk onderzoeker Van Brummen eerder had dan de rest van de Kamer. Op basis van dat rapport redigeerde hij de Kamerbrief. Volgens Van der Steur is dat niet zo heel gek. Hij stelt vast dat het rapport daarna immers met de Kamer zou worden gedeeld.
Geheugen
De oppositiepartijen zijn inmiddels klaar met het geheugenverlies van de hoofdpersonen in de nasleep van de Teeven-deal. Justitieminister Ard van der Steur en ook premier Mark Rutte zijn hier fel op aangesproken in het zoveelste debat over de gewraakte deal.
Rutte lijkt volgens de SP niet te hebben bijgedragen aan het vinden van de waarheid. Ook andere oppositiepartijen willen meer over de rol van de minister-president weten. Rutte ‘herinnert’ zich naar eigen zeggen niet enige bemoeienis te hebben gehad met de zoektocht naar het bonnetje en het onderzoek daarnaar door oud-officier van justitie Van Brummen. Rutte geeft wel toe dat hij beter op had moeten letten. ,,Ik heb al eerder gezegd, ik had meer op de bal moeten zitten.”
Van der Steur
Minister Ard van der Steur geeft toe dat hij over een grens is gegaan bij het herschrijven van de regeringsbrief. Hij zei zelf als minister geen kamerleden mee te laten schrijven aan brieven. Wel blijft hij er bij dat het slechts om adviezen ging. ,,Het waren adviezen aan de minister hoe ik vond dat de Kamer zorgvuldig en juist kon worden geïnformeed. Het was aan de minister om daar een keuze in te maken.” In algemene zin geeft hij toe dat er op zijn departement het nodige moet veranderen en dat er nu nog sprake is van een ‘verkokerde’ structuur. Hij stelt dat die broodnodige ‘cultuurverandering’ er zal komen, om zo in de toekomst beter de regie te kunnen voeren.
De minister betreurt zijn eerdere opmerking over de ict-afdeling. Hij suggereerde in december dat het bonnetje eerder was gevonden als er andere mensen waren ingehuurd. Achteraf ‘betreurt’ hij zijn opmerking.
Stuitend
Kees Verhoeven (D66) vat de reeds twee jaar durende discussie in enkele steekwoorden samen: ,,Puinhoop, ontluisterend, stuitend, passief, onthutsend, kardinale fouten.” De SP denkt dat de samenleving is bedonderd. De ChristenUnie maakt zich ook zorgen over de digitale vergeetachtigheid van de overheid en zegt het gevoel dat de zaak niet klopt nooit is overgegaan.
De VVD, de partij van Van der Steur, probeerde de scherpe kantjes van het debat af te halen. ,,Niemand in dit huis is een heilig boontje. Er zijn gewoon contacten tussen parlement en ministeries, al mogen die nooit zo expliciet zijn als destijds dat van Kamerlid Van der Steur. Maar met elkaar zijn we het landsbestuur en met elkaar moeten we het zien te rooien.”
‘Beste bedoelingen’
Met ‘de beste bedoelingen’ kroop Van der Steur eind mei 2014 achter z’n pc om toenmalig minister Ivo Opstelten te helpen met een brief aan de Tweede Kamer over de veelbesproken Teevendeal. Met de brief moest een streep gezet worden onder de affaire. Van der Steur was ijverig met 18 (!) tekstsuggesties in de conceptbrief die hij van het ministerie kreeg. Met toevoegingen als ‘daar komt gedonder van’. Schrappen dus.
Op aandringen van de SP maakte de bewindsman z’n schrijfsels maandag openbaar en werd vandaag tijdens een debat in de Tweede Kamer over de zogenoemde Teevendeal voor de tweede keer geëist dat hij nu alles vrijgeeft van de correspondentie met het ministerie van destijds. Het gaat daarbij om de dertig conceptversies die er van de brief zouden zijn.
Zoektocht
Er bestaat geen back-up meer van het e-mailaccount waarvan Ard van der Steur in 2014 een door hem bewerkte concept-Kamerbrief zou hebben verstuurd. Het gaat om de tweede versie van de gewraakte brief die de huidige justitieminister als parlementariër bewerkte. De Tweede Kamer wil die brief zien.
Voorzitter Khadija Arib van de Tweede Kamer maakte bekend dat er geen kopie meer bestaat. Een zoektocht bij de vermeende ontvanger van de conceptbrief had eerder ook niets opgeleverd. Daarom zou worden gekeken in het oude e-mailaccount van Van der Steur.
Buiten boekje
Het helpt ook niet dat Van der Steur na zijn vier pagina’s tellende brief en kanttekeningen nog eens met z’n adviezen naar het ministerie ging, kort voor het aftreden van Opstelten en Teeven. ,,Hij is ver, ver buiten z’n boekje gegaan”, stelt D66-leider Alexander Pechtold, die uitleg eist in het debat over de Teevendeal vandaag. Zo klinkt ook het oordeel van de SP (‘Hij is onbetrouwbaar’) en de ChristenUnie (‘Ongepast’).
Land van polderen
In het onderzoek ‘Hoe vertellen we het de Kamer?’ van 2011 erkenden Kamerleden van zowel CDA als PvdA ruiterlijk dat coalitiepartijen meer informatie krijgen toebedeeld dan oppositiepartijen. ,,Indien nodig bel je even met de minister”, aldus CDA’er Wim van de Camp.
Saillant genoeg vond ook huidig CDA-leider Sybrand Buma, nu kritisch op Van der Steur, ‘afstemming’ met ministers ‘buitengewoon effectief’. Dat dat ook allemaal buiten het zicht van publiek en collega’s gebeurt, stoort geen van allen. ,,Dit is nu eenmaal een land van polderen”, verklaart Van der Ham.
Van der Steur zelf erkende al ruiterlijk dat hij ‘te ver’ was gegaan. Bij de VVD belooft men al sinds dit akkefietje niet meer aan brieven van ministers te rommelen. Met eerdere moties van wantrouwen (SP, PVV, PvdD, VNL en 50Plus) en van afkeuring (hele oppositie), wandelt hij op een steeds dunner koord.
Schikking met drugscrimineel Cees H.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar dat kwam ook doordat een belangrijke topambtenaar zich niets meer kon herinneren. De commissie stelde wel dat het een chaos is op het ministerie.
Telegraaf 08.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) wacht woensdag opnieuw een pittig debat in de Tweede Kamer over de nasleep van de Teevendeal.
Oppositiepartijen ChristenUnie, D66, SP, CDA en GroenLinks hebben vragen over de grote invloed die Van der Steur als Tweede Kamerlid heeft gehad op een brief aan de Kamer van toenmalig minister Ivo Opstelten over de Teevendeal. „Daar komt hoe dan ook gedonder van” en „Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur in 2014 aan in een concept.
Niet onafhankelijk
Volgens D66-voorman Alexander Pechtold krijgen mensen daardoor het beeld dat Kamerleden de minister niet onafhankelijk controleren. Volgens ChristenUnie-fractieleider Gert-Jan Segers schaadt de handelwijze het vertrouwen in de overheid.
Het debat woensdag vindt plaats naar aanleiding van het laatste onderzoek door de commissie-Oosting. Die concludeerde dat er geen doofpot was op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar doken pas na veel touwtrekken bewijsstukken op dat met een deal met drugscrimineel Cees H. meer geld was gemoeid dan was gezegd.
Volgens Kamerlid Segers heeft het er echter alle schijn van dat meer mensen meer wisten en dat niet meteen hebben verteld.
Goedemiddag! VVD’er Ard van der Steur beheerst, voor de zoveelste keer, het gesprek op het Binnenhof. Mogelijk had hij gehoopt dat het gebulder van de JSF de discussie even zou doen verstommen.
In de Haagse wandelgangen ging het vandaag vooral over één man: Ard van der Steur. De minister van Veiligheid en Justitie had gisteren een ongekende openheid betracht door een concept-Kamerbrief te openbaren waaraan hij als Kamerlid in 2014 ijverig had meegesleuteld. Zeer nauwgezet voorzag hij zijn voorganger Opstelten van commentaar, advies, correcties en aanvullingen voordat de brief naar de Kamer ging. Hij waarschuwde de minister ook voor politieke risico’s van bepaalde passages (‘hier komt gedonder van’).
Het ging allemaal veel te ver, vinden de fractieleiders van de oppositiepartijen. Dat je als partij weleens meedenkt met een minister is tot daaraan toe. Ook oppositiepartijen willen bij een akkoord met het kabinet hun bijdragen terugzien in de communicatie naar buiten en naar de Kamer. Maar dat een Kamerlid een brief rigoureus herschrijft, dat gaat alle perken te buiten, stellen partijen als D66, SP, ChristenUnie en CDA.
Morgen heeft Van der Steur in het debat over Oosting II zijn lot in eigen handen, dreigen de oppositiefracties. D66-leider Pechtold heeft nog geen motie van wantrouwen op zak en ook GroenLinks-voorman Klaver, die na het debat over de aanslagen in Brussel het vertrouwen in Van der Steur opzegde, wil niet bij voorbaat zeggen of hij zo’n motie zou steunen.
Van der Steur zal zijn spijtbetuiging die hij na Oosting I uitte nog eens flink moeten oppoetsen om de Kamer tevreden te stellen. Het debat is morgen vanaf 13.30 uur.
TOEVAL (?) VAN DE DAG Vriend van Teeven verlaat senaat
Eerste Kamerlid Senator Ben Swagerman verruilt de senaat voor een baan bij Qatar Airways. Zijn vertrek valt in de week dat ‘aan de overkant’, in de Tweede Kamer, opnieuw wordt gedebatteerd over de Teevendeal. De VVD-senator werkte zestien jaar geleden als (plaatsvervangend) hoofdofficier van justitie samen met toenmalig officier van justitie Fred Teeven, die destijds tot een schikking kwam met drugscrimineel Cees H. Teeven en Senator Swagermaninformeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal, oordeelde de commissie-Oosting vorig jaar.
Swagermans opvolger is Tanja Klip-Martin, dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe (en voor zover bekend geen voormalig collega van Teeven).
Trouw 07.06.2016 Het liberale Eerste Kamerlid Ben Swagerman stapt op. Dat meldt de VVD. Hij gaat een functie bekleden bij Qatar Airways. Vorige week werd al bekend dat hij ook zijn baan bij de Nederlandse luchtvaartmaatschappij KLM opgeeft.
In de Eerste Kamer was Swagerman woordvoerder justitie. Hij kwam de laatste tijd in het nieuws omdat hij als baas van officier van justitie Fred Teeven een deal sloot met drugscrimineel Cees H.. Dat was de deal waar Teeven later over viel, toen hij het bonnetje niet kon vinden.
Swagerman zei daar in december in Trouw over dat ‘de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop gestaan’. “Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
De onderzoekscommissie Oosting stelde dat Teeven en Swagerman het college van procureurs-generaal niet goed over de deal hadden geinformeerd.
Swagerman werkt naast Kamerlid ook bij de KLM als hoofd van de veiligheidsdienst. Hij was advocaat en (hoofd)officier van justitie en advocaat-generaal op Curaçao. VVD- partijvoorzitter Henry Keizer prees Swagerman dinsdag om zijn enthousiasme, deskundigheid en inzet.
Swagerman wordt opgevolgd door Tanja Klip-Martin. De als kunsthistorica opgeleide kandidate is dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe.
Telegraaf 07.06.2016 Het liberale Eerste Kamerlid Ben Swagerman stapt op, aldus de VVD. Hij gaat een functie bekleden bij Qatar Airways. Swagerman wordt opgevolgd door Tanja Klip-Martin. De als kunsthistorica opgeleide kandidate is dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe.
Swagerman werkte eerder bij de KLM. Hij was ook advocaat en (hoofd)officier van justitie en advocaat-generaal op Curaçao. Als baas van officier van justitie Fred Teeven kreeg hij nog te maken met de ‘Teeven-deal’ met een drugscrimineel. Teeven en Swagerman informeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal, zo stelde onderzoekscommissie Oosting vast.
In de Eerste Kamer hield Swagerman zich bezig met justitie en vooral asiel. VVD- partijvoorzitter Henry Keizer prees Swagerman dinsdag om zijn enthousiasme, deskundigheid en inzet.
AD 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teevendeal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven. Partijen steunden vandaag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Daar komt hoe dan ook gedonder van, aldus Van der Steur in brief Teevendeal.
Van der Steur gaf gisteren de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Hij plaatste als Kamerlid achttien kanttekeningen in de kantlijn van de brief over de Teevendeal. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van”, schreef hij naast een van de alinea’s. ,,Waarom dit niet verwijderen”, was een andere opmerking.
Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden. Van der Steur heeft één versie vrijgegeven, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief. De Kamer wil die zo snel mogelijk zien.
Het was bekend dat Van der Steur betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren.
De geplaagde minister zei gisteren opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens voor zichzelf heeft getrokken bij zijn hulp aan het departement, maar meldt tegelijk dat het ,,al vele jaren gebruikelijk is” dat er bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement. Hij heeft het concept maandag naar de Kamer gestuurd omdat hij ,,wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden”.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Morgen wordt er opnieuw over gedebatteerd.
NU 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven.
Partijen steunden dinsdag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Van der Steur gaf maandag de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Dat is één versie, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief.
Uit de vrijgegeven conceptbrief bleek dat Van der Steur als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden.
Telegraaf 07.06.2016 De Tweede Kamer wil alle versies van de gewraakte brief over de Teeven-deal, waar minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) als Kamerlid aan heeft meegeschreven. Partijen steunden dinsdag het verzoek van D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Van der Steur gaf maandag de conceptbrief vrij waar hij aan had meegeschreven. Het bleek dat hij als VVD-Kamerlid behoorlijke invloed had gehad op de brief van zijn voorganger en partijgenoot minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van” en ,,Waarom dit niet verwijderen?”, tekende Van der Steur onder meer aan. Onbestaanbaar, vinden oppositiepartijen, omdat een Kamerlid de minister juist moet controleren en niet uit de wind moet proberen te houden.
Van der Steur heeft één versie vrijgegeven, maar er bestaan enkele tientallen versies van de conceptbrief.
Trouw 06.06.2016 ‘Daar komt hoe dan ook gedonder van’ en ‘Waarom dit niet verwijderen?’ Het waren in mei 2014 twee van de opmerkingen die VVD-Kamerlid Ard van der Steur schreef in de kantlijn van een conceptbrief van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, zijn partijgenoot Ivo Opstelten. Het onderwerp was de Teevendeal, waarover Opstelten zou struikelen.
Van der Steur, inmiddels zelf minister van Veiligheid en Justitie, heeft datconcept van toen maandag vrijgegeven. Hij deed achttien suggesties in de zijlijn en stelde doorhalingen voor. Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren.
Van der Steur zegt maandag opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens voor zichzelf heeft getrokken bij zijn hulp aan het departement, maar meldt tegelijk dat het ‘al vele jaren gebruikelijk is’ dat er bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement.
Bonnetjes
Hij heeft het concept maandag naar de Kamer gestuurd omdat hij ‘wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden’. Anders had hij de informatie niet gestuurd, want de Kamer hoort geïnformeerd te worden met een officieel en definitief standpunt namens de minister, toen dus Opstelten, en niet met allerlei suggesties die ooit zijn gedaan.
De Teevendeal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Woensdag wordt er andermaal over gedebatteerd.
NU 06.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft maandag de conceptbrief – met opmerkingen die hij als VVD-Kamerlid plaatste – over de Teevendeal vrijgegeven.
“Daar komt hoe dan ook gedonder van” en “Waarom dit niet verwijderen?” Dat waren twee van de opmerkingen die VVD-Kamerlid Ard van der Steur in mei 2014 schreef in de kantlijn van een conceptbrief van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, zijn partijgenoot Ivo Opstelten.
Het onderwerp was de Teeven-deal, waarover Opstelten zou struikelen. Uit zijn achttien suggesties in de zijlijn plus enkele doorhalingen blijkt dat Van der Steur nogal wat invloed op de brief gehad.
Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren. Maar in plaats daarvan werkte hij eraan mee dat een en ander niet te veel vragen zou oproepen.
Controlerende taak
In de beantwoording op 137 Kamervragen die na de presentatie van het tweede onderzoek van de commissie-Oosting zijn gesteld, schrijft Van der Steur dat hij zich als Kamerlid bewuster had moeten zijn van de controlerende taak van parlementariër.
Tegelijkertijd wijst hij erop dat het gebruikelijk is “dat bij belangrijke processen contacten zijn tussen ministeries en parlement”.
Minister Van der Steur: “Deze contacten vinden plaats met leden van zowel coalitie- als oppositiefracties van beide Kamers der Staten-Generaal en hun ambtelijke ondersteuning. Tot deze contacten behoort ook het ‘sonderen’ van brieven aan de Kamer. De desbetreffende bewindspersoon is verantwoordelijk voor de contacten en de wijze waarop verantwoording wordt afgelegd aan de Kamer.”
De Tweede Kamer debatteert woensdag over het tweede rapport van de onderzoekscommissie Oosting die onderzoek deed naar de politieke nasleep van de omstreden Teevendeal. In het tweede onderzoek concludeert de commissie dat er geen sprake is van een doofpot, maar een deel van de oppositie is daar nog niet van overtuigd.
Telegraaf 06.06.2016 Ard van der Steur heeft zich als Kamerlid niet aan de politieke mores gehouden. De huidige minister van Veiligheid en Justitie schreef tot in detail mee aan een kabinetsbrief over de Teevendeal, terwijl het destijds juist zijn rol was om bewindslieden te controleren.
Eerder gaf Van der Steur al aan dat hij een grens over was gegaan met zijn bemoeienis. Vandaag wordt duidelijk hoe ver hij die grens heeft overschreden. Na vragen van de Kamer maakt Van der Steur nu zijn aantekeningen bij een concept-Kamerbrief openbaar. Daaruit blijkt dat hij tot in detail zich met de brief heeft bemoeid en grote delen heeft geschreven. Tevens is er door hem veel weggestreept uit een eerdere versie, onder meer details over een bedrag dat op de rekening van drugsbaron Cees H. stond.
In de aantekeningen bij de brief uit mei 2014 valt te lezen dat Kamerlid Van der Steur „gedonder” verwacht over de kwestie. In een eerdere conceptversie wordt namens toenmalig minister Opstelten geschreven dat „alles in het werk wordt gesteld” om de waarheid over ’het bonnetje’ naar boven te halen. Dat schrapt Van der Steur met de toevoeging „misschien teveel van het goede”.
Hij deed achttien suggesties in de zijlijn en stelde doorhalingen voor. Het was bekend dat hij als Kamerlid betrokken werd bij de wijze waarop het ministerie over de zaak wilde communiceren. Dat oogstte al eerder kritiek, omdat een Kamerlid de regering juist moet controleren. Maar in plaats daarvan werkte hij eraan mee dat een en ander niet te veel vragen zou oproepen.
Maandag stuurde Van der Steur het concept naar de Kamer omdat hij ,,wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden”. Anders had hij de informatie niet gestuurd, want de Kamer hoort geïnformeerd te worden met een officieel en definitief standpunt namens de toenmalig minister Veiligheid en Justitie Opstelten, en niet met allerlei suggesties die ooit zijn gedaan.
Minister Van der Steur geeft nogmaals toe dat het niet juist was wat hij als Kamerlid deed. „Zoals ik in het debat met uw Kamer op 16 december 2015 al heb opgemerkt verwijt ik mijzelf dat ik niet eerder een grens heb getrokken”, schrijft hij. „Ik had mijzelf eerder de vraag moeten stellen of ik in die periode nog goed genoeg het verschil in de gaten had tussen de medewetgevende rol en de controlerende rol in de contacten met de minister over dit specifieke onderwerp.”
De Teeven-deal is de schikking die huidig VVD-Kamerlid Fred Teeven als officier van justitie trof met drugscrimineel Cees H. De latere afhandeling van de zaak kostte minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten zijn baan, net als Teeven, die op dat ministerie inmiddels staatssecretaris was. Ze stapten op toen bonnetjes opdoken die bewezen dat de crimineel 4,7 miljoen gulden aan de deal overhield. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Onderzoekscommissie Oosting zag geen bewijzen voor een doofpotaffaire, maar stelde wel dat het een chaos is op het ministerie. Woensdag wordt er andermaal over gedebatteerd.
AD 06.06.2016 Minister Ard van der Steur plaatste achttien kanttekeningen in de kantlijn van de brief over de Teevendeal. Hij las in 2014 als Kamerlid de tekst die de toenmalige minister Opstelten naar de Kamer wilde sturen. ,,Daar komt hoe dan ook gedonder van”, schreef hij naast een van de alinea’s.
Waarom dit niet verwijderen?, aldus Ard van der Steur.
Het concept van de brief over de Teevendeal is vandaag vrijgegeven door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het was al bekend dat Van der Steur als Kamerlid betrokken was bij het opstellen van de tekst over de Teevendeal. Dat leidde tot kritiek, omdat van Kamerleden juist wordt verwacht dat zij zich juist kritisch opstellen tegenover ministers.
Van der Steur hielp minister Opstelten uitvoerig met de brief. Zo stelde hij voor een stuk tekst over herinneringen van mensen die betrokken waren bij de deal tussen justitie en drugscrimineel Cees H. te wijzigen.
Naast een andere alinea schrijft Van der Steur: ,,Waarom dit niet verwijderen?” Zijn adviezen hebben Opstelten uiteindelijk niet geholpen: de minister trad af na de commotie rondom de Teevendeal en het verdwenen bonnetje.
Grens
In een reactie zegt de huidige minister van Veiligheid en Justitie opnieuw dat hij het betreurt dat hij niet eerder een grens heeft getrokken bij zijn hulp aan Opstelten.
Hij benadrukt wel dat het ,,al vele jaren gebruikelijk” is dat ministers en Kamerleden dit soort contacten hebben. Van der Steur zegt dat hij de conceptbrief vandaag heeft vrijgegeven, omdat hij wil voorkomen dat de Kamer het gevoel houdt dat er informatie wordt achtergehouden.
Oosting
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het tweede rapport dat de commissie Oosting heeft geschreven over de Teevendeal. Daarin concludeerde het onderzoeksteam dat het op het ministerie van Veiligheid en Justitie een bestuurlijke chaos was. Er zou echter geen sprake zijn geweest van een doofpot.
VK 06.06.2016 Het is heel ongebruikelijk: een minister (Van der Steur) maakt een vertrouwelijke concepttekst van zijn voorganger openbaar, met vergaande correcties van hemzelf toen hij nog in de Kamer zat. VVD-Kamerlid Ard van der Steur plaatste in mei 2014 achttien kanttekeningen in een concept-Kamerbrief van minister Ivo Opstelten van Justitie over de Teevendeal.
Op verzoek van de Tweede Kamer laat minister Van der Steur nu een zeldzaam licht schijnen op de rol van het voormalig Kamerlid Van der Steur.
De contacten tussen ministers en de coalitiefracties zijn nauw, dat zal niemand op het Binnenhof ontkennen. Het kabinet is aangesteld door de coalitiepartijen en voert de plannen (het regeerakkoord) van die partijen uit. Op papier is sprake van dualisme kabinet regeert, Kamer controleert in de praktijk regeren kabinet en coalitiefracties samen. Dankzij de onderzoeken van de commissie-Oosting naar de affaire-Teeven moet Van der Steur, nogmaals, een inkijkje geven in die praktijk.
Hij doet dat met grote tegenzin, blijkt uit de begeleidende brief. ‘Er bestaan (zwaarwegende) belangen om de suggesties die het Kamerlid Van der Steur deed niet te delen met de Kamer.’ De minister is de eindverantwoordelijke, allerlei adviezen die aan een brief vooraf gaan zijn in principe vertrouwelijk, stelt hij. Maar ‘juist in deze kwestie’ wil Van der Steur voorkomen dat de Kamer ‘het gevoel houdt dat informatie wordt achtergehouden’.
Gestuntel
‘Deze kwestie’ is het gestuntel rond de Teevendeal op het ministerie van Justitie onder zijn voorganger Opstelten. Toen Van der Steur nog Kamerlid was, trad hij samen met fractiegenoot Klaas Dijkhoff op als souffleur van de minister.
Opstelten zakte in 2014 door Kamerdebatten en -brieven steeds verder weg in het drijfzand van de in 2000 gesloten miljoenenschikking met drugs-crimineel Cees H. De VVD-Kamerleden dachten op het ministerie mee over de te voeren communicatiestrategie en, zo blijkt uit de conceptbrief, schreven mee aan Kamerbrieven.
De brief van 3 juni 2014 moest een punt zetten achter de kwestie: Opstelten concludeerde dat ‘het bonnetje’ van de schikking onvindbaar was. Kamerlid Van der Steur was een week daarvoor met track changes door het concept gegaan om de minister te behoeden voor eventuele nieuwe Kamervragen. Hij zette strepen door bedragen en zinnen, voegde alinea’s toe en plaatste achttien kanttekeningen bij de ambtelijke tekst. Opmerkingen signeerde hij met ‘AS’.
Zo vond hij het bijvoorbeeld ‘misschien te veel van het goede’ om aan de Kamer te schrijven dat ‘alles in het werk wordt gesteld’ om het afschrift te achterhalen. Hij zette er een streep door.
Aanvankelijk had Opstelten aan de Kamer willen melden dat het niet kunnen achterhalen van het bonnetje ook voor hem ‘geen bevredigende uitkomst’ was. ‘AS’ was niet blij met de opmerking. ‘Waarom dit niet verwijderen?’, merkte hij op in de kantlijn.
Elders waarschuwde hij de minister voor gedoe in de Kamer (‘Opmerking [AS8]’). ‘Ik ben heel ongelukkig over het feit dat de OvJ (toenmalig officier van justitie Fred Teeven, red.) niet is geraadpleegd. Daar komt hoe dan ook gedonder van.’
En het was Kamerlid Van der Steur dat de gevleugelde woorden ‘onvoldoende herinneringen’ introduceerde in de brief. In het concept stonden de woorden ‘geen zodanige herinneringen’. Het Kamerlid hakte de knoop door en besloot dat Teeven ‘onvoldoende herinneringen’ had om met zekerheid een schikkingsbedrag te kunnen noemen.
Verantwoorden
Woensdag moet Van der Steur opnieuw in debat met de Kamer over de nasleep van de Teevendeal en moet hij zich wederom verantwoorden voor zijn rol als Kamerlid. Oppositiepartijen slijpen reeds de messen. ‘Staatsrechtelijk nogal ongepast, concludeert ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. ‘Hij heeft een brief aan zichzelf geschreven. Zijn betrokkenheid ging veel verder dan ‘hier en daar wat suggesties’, zoals hij eerder beweerde.’
SP-Kamerlid Michiel van Nispen ziet zijn ‘vrees’ bevestigd dat de VVD ‘vergaande controle had over het ministerie van Veiligheid en Justitie’. Van Nispen: ‘De belangen van de coalitie gingen boven de waarheid. Dat was ook Van der Steurs rol bij het meeschrijven aan de brief.’
VK 31.05.2016 De Tweede Kamer wil meer duidelijkheid over de rol die premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie speelden bij de gemankeerde zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Tijdens een parlementaire hoorzitting dinsdagavond kon de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de kwestie, lang niet alle twijfels wegnemen.
De oppositie wil onder andere documenten openbaar krijgen die duidelijk maken hoe groot de rol is geweest van Van der Steur bij het opstellen van een Kamerbrief uit juni 2014. Daarin werd ten onrechte beweerd dat het bonnetje onvindbaar was.
Tijdens de hoorzitting bleek dat de commissie-Oosting over een document beschikt waarin alle bemoeienissen van Van der Steur staan. Dat stuk is niet opgenomen in het rapport. ‘Voor onze onderzoeksvraag was dat niet relevant’, aldus Oosting. SP en ChristenUnie nemen daarmee geen genoegen en deden meteen een officieel verzoek het document alsnog in te zien.
Van der Steur was destijds Kamerlid, maar bemoeide zich intensief met het optreden van de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, Ivo Opstelten. Die zat in zwaar weer, omdat hij had beweerd dat de drugscrimineel Cees H. slechts 1,25 miljoen gulden had meegekregen bij een schikking met Fred Teeven. Uit onthullingen van Nieuwsuur was gebleken dat er veel meer was overgeboekt, maar Opstelten bleef hardnekkig volhouden dat het bonnetje zoek was.
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg noemde het gisteren ‘wonderlijk’ dat het kabinet al druk aan het schrijven was aan een brief waarin stond dat het bonnetje onvindbaar was, terwijl op dat moment nog een ‘onafhankelijk’ onderzoek liep. Niet alleen Opstelten en Van der Steur bemoeiden zich met die cruciale en, naar later bleek, onjuiste brief, maar ook ambtenaren van Rutte.
Zo eiste een medewerker van de premier destijds van Van der Steur en PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt dat zij tijdens een debat niet zouden praten over de rol van Teeven. ‘Voor, tijdens en na het debat moet Fred buiten de orde blijven’, aldus de medewerker van Rutte.
Nog meer vragen
Er was ‘geen doelbewust samenspannen’ om de waarheid te verdoezelen, aldus Marten Oosting.
De Kamer heeft tijdens het voor volgende week geplande debat nog meer vragen voor de premier. In het eerste rapport van de commissie-Oosting beweerde Rutte ook dat hij niet betrokken was bij het tegenhouden van een onafhankelijk onderzoek door de Rekenkamer. In het tweede rapport staat dat er wel degelijk overleg is geweest met zijn ministerie.
Commissievoorzitter Marten Oosting kon dat gisteren niet verklaren. ‘Dat moet u aan de premier vragen.’
Een andere heikele kwestie blijft de vraag waarom er nooit iets is gedaan met de informatie dat de vindplaats van het bonnetje al in juni 2014 bekend was. Vier topambtenaren wisten ervan, maar spraken er nooit over tijdens het eerste onderzoek van de commissie-Oosting. ‘Hoe is dat nou in vredesnaam mogelijk?’, vroeg ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zich af. ‘Er blijven zo wel veel rafelrandjes.’
Een mengeling van ongeloof en onvrede
Het plotselinge geheugenverlies van toenmalig secretaris-generaal Pieter Cloo blijft het vreemdst, aldus Marten Oosting.
Oosting reageerde tijdens de hoorzitting ook op de kritiek die er de afgelopen dagen was op zijn onderzoek. ‘Uit sommige reacties sprak een mengeling van ongeloof en onvrede’, aldus de voormalige Ombudsman. ‘Ik hoop niet dat we een welles-nietesdiscussie krijgen over het woord doofpot.’
Volgens Oosting is de belangrijkste conclusie dat er ‘geen doelbewust samenspannen’ was om de waarheid te verdoezelen. Dat het bonnetje niet boven water kwam, lag volgens hem aan ‘een keten van toevalligheden’.
Het hardst oordeelt Oosting nog steeds over toenmalig secretaris-generaal Pieter Cloo, die al in 2014 zou zijn ingelicht over de latere vindplaats van het bonnetje. ‘Zijn plotselinge geheugenverlies blijft het vreemdst. Is hij dan een doofpot? Dat label zou ik toch niet op hem willen plakken.’
Telegraaf 31.05.2016 ,,Is er werkelijk geen doofpot? ”. Die vraag bleef volgens commissievoorzitter Marten Oosting ,,prominent” opduiken na het verschijnen van zijn tweede onderzoek naar de Teeven-deal. ,,Maar er is geen enkele aanwijzing voor een samenspanning”, benadrukte hij dinsdag in een gesprek met de Tweede Kamer.
Hij zou het dan ook jammer vinden als het aanstaande debat in de Kamer alleen maar zou gaan over de vraag of er wel of niet een doofpot was. Er was sprake van ,,geklungel” op het ministerie van Veiligheid van Justitie. De volksvertegenwoordigers praten volgende week over het tweede rapport van de commissie-Oosting.
Oosting ziet bij het ministerie de wil om te veranderen. Het is volgens hem belangrijk dat de ambtelijke top tegenspraak toelaat en organiseert. ,,Ik heb het idee dat daaraan wordt gewerkt.” Maar de secretaris-generaal en de bewindslieden hebben nog een ,,lange weg heeft te gaan”, aldus Oosting.
Er wordt steeds vaker gesproken over splitsing van het ‘superministerie’ van Veiligheid en Justitie. De omvang van het ministerie heeft niks met deze zaak te maken, denkt de oud-ombudsman. ,,Ik heb niet de neiging toe te schrijven wat mis is gegaan aan de omvang van het departement.”
NU 31.05.2016 Marten Oosting, de voorzitter van de gelijknamige commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, hoopt niet dat de discussie in politiek Den Haag zich beperkt tot de vraag of er wel of geen doofpot binnen Veiligheid en Justitie is.
Dat zei Oosting dinsdag in de Tweede Kamer, waar de leden van de onderzoekscommissie vragen van de politiek beantwoordden.
“Het zou jammer zijn als het debat in de Kamer een welles-nietesdiscussie wordt. Dat leidt af van de kern van de conclusies”, aldus Oosting.
SP-Kamerlid Michiel van Nispen heeft de betekenis ‘doofpot’ in de Van Dale erbij gehaald. ‘Zorgen dat er geen ruchtbaarheid aan gegeven wordt’, staat er bij de uitleg van het woord. De commissie hanteert een andere definitie, zei Van Nispen afgelopen zaterdag in de Volkskrant.
“Ik heb geen zin in een semantische discussie”, aldus Oosting in de Kamer over die uitspraak.
Onderzoek
Vorige week publiceerde de commissie-Oosting zijn tweede rapport over de zogenoemde Teeven-deal. Daarin wordt geconcludeerd dat er geen sprake is van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie. De onderzoekers concluderen echter wél dat het een puinhoop is binnen het departement en vragen zich af of de situatie per saldo niet erger is.
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Ivo Opstelten en de inmiddels tot staatssecretaris benoemde Teeven van Veiligheid en Justitie.
Volgende week debatteert de Kamer met premier Mark Rutte over het onderzoek.
Telegraaf 25.05.2016 Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar van Veiligheid en Justitie ten tijde van de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal, voelt zich in zijn integriteit aangetast.
Dat is de reactie per sms van de topambtenaar op het rapport van de commissie Oosting waarin er vernietigend over hem wordt geoordeeld. De commissie oordeelt dat het aannemelijk is dat een andere topambtenaar de waarheid sprak toen die verklaarde dat hij Cloo op de latere vindplaats van het bonnetje heeft gewezen.
Cloo zegt zich niet te kunnen herinneren dat hem iets over deze back-up is verteld, maar de commissie vindt het verhaal van zijn collega Coen Hogendoorn aannemelijker. Ook omdat dat verhaal met andere zaken gestaafd kan worden. „Door de verklaring van Coen Hogendoorn aannemelijker te verklaren voel ik mij in mijn integriteit aangetast”, schrijft Cloo.
Cloo vond het persbericht van Oosting „erg op de man”. „Ik ben toen ik het persbericht las maar gaan uitwaaien op het strand.”
Volgens de voormalig secretaris-generaal is er te weinig aandacht in het rapport van Oosting voor het eerste onderzoek dat het departement uitvoerde, onder leiding van topambtenaar Gerard Roes, dat faliekant mislukte. Daar begon het allemaal volgens Cloo. Hij wijst erop dat dat toen hij zich zelf met de zoektocht ging bemoeien, het bonnetje zo gevonden was. Maar de commissie vindt nou juist dat hij zich eerder met deze zaak had moeten bemoeien.
Momenteel is Cloo nog in dienst als adviseur bij het Rijk en vervult een soort consultantsrol. „Ik ben gewoon met opdrachten bezig en dat blijf ik doen”, sms’t de topambtenaar daar over.
VK 25.05.2016 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie beschouwt het kritische rapport van de commissie-Oosting als een aanmoediging. ‘De cultuuromslag op het ministerie is al ingezet’, zei hij vanmiddag. Hij hoopt met dit tweede rapport een punt achter de lange nasleep van ‘de Teevendeal’ te zetten. ‘Wat mij betreft heb ik nu voldoende handvatten om de communicatie op het ministerie te verbeteren.’
Oud-ombudsman Marten Oosting presenteerde vandaag nieuwe bevindingen over de zoektocht binnen het ministerie naar het afschrift van de Teevendeal. Het bonnetje werd pas gevonden nadat Nieuwsuur het exacte bedrag publiceerde in maart vorig jaar. Eerdere zoektochten in 2014 liepen op niets uit omdat de regie ontbrak, oordeelde Oostings onderzoekscommissie. Afdelingen binnen het ministerie communiceerden niet met elkaar, concludeerde hij, maar van een doofpot was volgens hem geen sprake.
De conclusie is door Van der Steur in dank aanvaard. De VVD’er wordt, sinds hij in maart 2015 Opstelten opvolgde, geplaagd door incidenten. Hij moest als minister verantwoording afleggen over de gebrekkige communicatie van V&J rond de Teevedeal, waarin hij als Kamerlid een rol had gespeeld. Verder ging hij door het stof vanwege de Volkertfoto, de onterecht geschoffeerde MH17-onderzoeker Maat en het door elkaar halen van FBI en de New Yorkse politie.
‘Oosting II’ had een volgend incident kunnen worden, maar lijkt vooralsnog met een sisser af te lopen. Als Oosting een doofpot had aangetroffen waarin ‘het bonnetje’ bewust was weggestopt, was Van der Steur daarvoor politiek verantwoordelijk geweest. Maar Oosting stuitte vooral op de miscommunicatie binnen de top van het ministerie en tussen de afdelingen die hij vorig jaar ook al had geconstateerd.
Alsnog complimenten voor ict-afdeling
De minister hoefde tijdens een ingelaste persconferentie de voorzet slechts in te koppen. Hij sprak over het ‘verbeterprogramma’, het ‘verandertraject’ en de ‘cultuuromslag’ die hij reeds na Oosting I had gelanceerd. ‘V&J dient er alles aan te doen om regievoering zo optimaal mogelijk op orde te hebben.’
Eén ding had hij zelf fout gedaan: hij had vorig jaar ten onrechte in de Kamer gezegd dat het bonnetje met andere mensen op de ict-afdeling eerder gevonden had kunnen worden. Hij was in de veronderstelling dat externe mensen waren ingehuurd om het afschrift uit het oude computersysteem te vissen.
Dat klopte niet, de ict’ers die in maart 2015, nadat Nieuwsuur het bedrag publiceerde, het bonnetje opdoken, waren dezelfde ambtenaren die al in juni 2014 een back-up hadden gevonden waarin het bonnetje verscholen zat. Maar toen had Opstelten al aan de Kamer laten weten dat het bedrag niet te achterhalen was en werd de zoektocht gestaakt.
Een misverstand, zegt Van der Steur nu. Hij en staatssecretaris Dijkhoff hadden niet de ict’ers willen beledigen, ze dachten een feit te constateren: externe mensen was wel gelukt wat ambtelijke ict’ers niet konden. ‘Achteraf doen die uitspraken geen recht aan de inspanningen van de betrokken ambtenaren’, zei hij. Maar excuses waren niet nodig, want de lucht met de ict-afdeling is inmiddels geklaard, stelde hij. ‘Ik heb het misverstand in goed gesprek met de medewerkers rechtgezet en heb ze gecomplimenteerd voor hun werk.’
Minister hoeft niet te vrezen voor Kamerdebat
De persconferentie geeft een eerste indruk van de strategie die de minister volgende week in het debat met de Kamer zal hanteren. Uit de eerste reacties van de partijen blijkt dat hij niet hoeft te vrezen voor zijn positie. Coalitiepartijen VVD en PvdA onderschrijven het belang van een cultuurverandering op het ministerie en benadrukken dat Van der Steur al stappen in die richting heeft ingezet.
Oppositiepartijen kraken nogmaals harde noten over het gestuntel op het ministerie, maar Van der Steur blijft vooralsnog buitenschot. De conclusie van Oosting dat geen sprake was van een doofpot lijkt te worden geaccepteerd. ‘Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig’, zei SGP-leider Van der Staaij. ‘Je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon FC Knudde’, reageerde D66-leider Pechtold. ‘Een grote puinhoop op V&J, geen regie, geen gezag. What else is new?’, twitterde PVV’er Wilders.
De reacties van de SP en de ChristenUnie komen nog het meest in de buurt van het verwijt van een doofpot. SP-Kamerlid Van Nispen: ‘In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen.’ Het ministerie heeft vooral geprobeerd het crimefightersimago van de VVD hoog te houden, meent hij. ChristenUnie-leider Segers: ‘Er was sprake van een schrijnend gebrek aan wil om de waarheid op tafel te krijgen.’
Het zijn stevige woorden over het opereren van het ministerie onder minister Opstelten en staatssecretaris Teeven. Die hebben reeds hun verantwoordelijkheid genomen (Van der Steur wees er in de persconferentie ook nog eens op). Het zorgwekkende plaatje dat Oosting vorig jaar al schetste is nog wat completer geworden. Maar nieuwe harde feiten waarover Van der Steur kan struikelen, zijn niet te vinden in het rapport. Als hij zichzelf in het debat volgende week niet in de problemen brengt, hoeft de minister niet te vrezen voor de toorn van de Kamer.
NU 25.05.2016 Minister van Veiligheid en Justitie Ard Van der Steur erkent het falen van de ambtelijke top binnen zijn ministerie.
Dat zegt Van der Steur in een reactie op het tweede onderzoek van de commissie-Oosting naar de omstreden de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal.
Hij neemt de conclusie van de commissie over dat het in de ambtelijke top van het ministerie ontbrak aan “duidelijke, eenduidige en krachtige regie”.
Van der Steur schrijft in brief aan de Tweede Kamer dat het achteraf bezien beter was geweest om eerder aandacht te besteden aan de disfunctionerende ambtelijke top. De VVD-bewindsman herhaalde dat een reeds ingezette verbetertraject de verhoudingen op het ministerie moet verbeteren.
Er is weliswaar geen sprake van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar de puinhoop op het departement is zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Ambtelijke top
De kritiek die Oosting heeft op de ambtelijke top is fors. Er was geen regie, geen daadkracht, geen communicatie en geen coördinatie.
Met name de hoogste ambtenaar, secretaris-generaal Pieter Cloo (een VVD’er die in 2012 door Ivo Opstelten (VVD) werd aangesteld), krijgt een veeg uit de pan. Het wordt Cloo aangerekend dat hij zich afzijdig hield bij de behandeling van het dossier.
De kritiek op Cloo houdt daar niet op. Een andere topambtenaar, Coen Hoogendorn, zou naar eigen zeggen Cloo op de hoogte hebben gesteld van de aanwezigheid van de afschriften. Cloo zou hier vervolgens niets mee hebben gedaan. De secretaris-generaal verklaart tegen de commissie hier “geen herinnering” van te hebben. Volgens Oosting houdt het spoor naar de doofpot daar op, maar hij zegt de verklaring van Hoogendoorn aannemelijker te vinden dan die van Cloo.
Hoewel Cloo zich niet langer secretaris-generaal mag noemen, is hij nog wel werkzaam bij de rijksoverheid. Minister Van der Steur wilde niet reageren op de vraag of dat wenselijk is.
Ook Van der Steur komt er opnieuw niet zonder kleerscheuren vanaf. Eerder werden er al vraagtekens gezet bij zijn betrokkenheid als Kamerlid bij het opstellen van de Kamerbrief met foutieve informatie, nu krijgt hij een tik op de vingers omdat hij in een debat als minister de ICT-afdeling, die het bonnetje vond, onterecht de schuld gaf dat de zoektocht naar het afschrift zo lang duurde. Dat verwijt was volgens Oosting niet op zijn plaats.
Van der Steur zei woensdag dat het niet zijn intentie was om de afdeling ook maar ergens van te beschuldigen. Excuses richting de ICT’ers vindt hij niet noodzakelijk.
Heropening onderzoek
Aanleiding voor het heropenen van het onderzoek was de onthulling van het programma Nieuwsuur van januari 2016. Daarin werd gesteld dat de zoektocht naar het rekeningafschrift waaruit zou blijken dat justitie in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., van hogerhand was stopgezet. Teeven was destijds officier van justitie.
Uit documenten blijkt dat ICT-medewerkers is opgedragen niet langer naar het afschrift, het zogenoemde ‘bonnetje’ te zoeken. Dat zou betekenen dat vanuit de ambtelijk top van het justitiedepartement geprobeerd is om de affaire in de doofpot te doen verdwijnen.
Commissievoorzitter Marten Oosting vroeg zich in januari nog af of er geen sprake was van een doofpot, maar heeft daar in zijn onderzoek geen aanwijzingen voor gevonden. Toch is de puinhoop op het ministerie zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Aftreden
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H..
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Opstelten, staatssecretaris Teeven en Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
Veel oppositiepartijen schrokken van de situatie op het departement. “De VVD’ers aan de top van dit ministerie krijgen de begroting niet op orde, hun ministerie niet op orde en geven ambtenaren de schuld van hun eigen falen. Zes jaar VVD-bewind heeft een bestuurlijke chaos van dit ministerie gemaakt”, liet SP-Kamerlid Michiel van Nispen eerder op de dag weten.
Trouw 25.05.2016 Minister Ard van de Steur (Veiligheid en Justitie) geeft ruiterlijk toe dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd ten tijde van de ophef rond de Teevendeal. De conclusies van de commissie-Oosting tonen dat ‘ondubbelzinnig aan’, aldus de zegsman.
Volgens Van der Steur wordt er inmiddels fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top. Zo is er volgens hem nu structureel meer contact met en tussen de ambtelijke top.
Vandaag kwam de commissie-Oosting met een rapport waaruit bleek dat het bonnetje van Fred Teeven niet werd gevonden door een ‘evident gebrek aan regie’ binnen de top van het ministerie. Er was geen sprake van een doofpot, omdat in zo’n geval tenminste het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken moest bestaan binnen het ministerie. En dat was er niet.
De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan, wordt herzien en waar nodig verstevigd, benadrukt Van der Steur nu. “Het is overduidelijk dat er af en toe fouten worden gemaakt, maar waar het om gaat is dat we de risico’s dat dat gebeurt zo klein mogelijk maken.”
Van der Steur zegt niets over zijn eigen positie. De minister werd zelf ook bekritiseerd door de commissie-Oosting. Hij zou uitlatingen hebben gedaan die ‘geen recht doen’ aan de zoektocht van de ict’ers die ‘het bonnetje’ op het spoor waren.
Reacties: FC Knudde
Ondertussen zijn ook de reacties van de partijen in de Tweede Kamer niet mals. D66-leider Pechtold: “De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan.”
De SP is geschrokken, de PvdA zegt bij monde van Kamerlid Recourt dat hoewel er geen sprake is van een doofpot ‘dat nauwelijks een opluchting is’.
De VVD spreekt van een nuttig rapport, maar is desalniettemin zeer kritisch op de top van het ministerie. “De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet’.”
Geert Wilders van de PVV reageerde op Twitter. “Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag. So what’s new? Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”
Telegraaf 25.05.2016 Minister Ard van de Steur (Veiligheid en Justitie) erkent dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd. Hij reageert hiermee op de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire in de zogenoemde Teeven-deal. De bewindsman bevestigt dat er in deze kwestie ,,veel is misgegaan”.
De commissie maakt zich grote zorgen over de cultuur op het ministerie. Aan de top was er een ,,evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak”.
Er wordt nu fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top, reageerde Van der Steur woensdag. Hij zegt in een schriftelijke verklaring niets over zijn eigen functioneren of positie.
Volgens de minister zullen de geconstateerde problemen in de toekomst zo veel mogelijk worden voorkomen, omdat er nu ,,structureel meer contact is met en tussen de ambtelijke top”. De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan, wordt herzien en waar nodig verstevigd, benadrukt hij. Ook wordt er meer ruimte voor professionele tegenspraak georganiseerd. ,,Het is overduidelijk dat er af en toe fouten worden gemaakt, maar waar het om gaat is dat we de risico’s dat dat gebeurt zo klein mogelijk maken.”
De minister kwam tijdens een persconferentie ook terug op de suggestie die staatssecretaris Klaas Dijkhoff en hij hadden gewekt, dat hun eigen ICT-mensen niet goed genoeg waren om het bonnetje te vinden. ,,Dat bleek niet te kloppen. Het misverstand is in een goed gesprek rechtgezet”, aldus Van der Steur. Hij is deze week bij de ICT’ers op bezoek geweest en ,,onder de indruk van kennis en inzet” geraakt. Hij heeft ze zijn ,,dank en complimenten” overgebracht.
Commissie: Geen doofpot bonnendeal, wel chaos op Justitie…
Minister Ard van der Steur van het ministerie van Veiligheid en Justitie erkent het falen van de ambtelijke top in de zaak rond de Teeven-deal. De commissie-Oosting kwam woensdag met de mededeling dat er geen sprake was van een doofpot, maar dat de chaos bij het ministerie wel zo groot was dat het departement niet eens in staat is om een gevoelige zaak in een doofpot te stoppen.
Van de Steur erkent dat de ambtelijke top van zijn departement onvoldoende heeft gefunctioneerd. Er wordt nu fors geïnvesteerd in het beter functioneren van de ambtelijke top, reageerde de minister woensdag op de conclusies van de onderzoekscommissie. Hij zegt in een schriftelijke verklaring niets over zijn eigen functioneren of positie.
De commissie-Oosting deed onderzoek naar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar het beruchte bonnetje waar het bedrag op stond dat Cees H. ontving. Lees hier onder terug wat er is gezegd tijdens de presentatie en hoe de politiek reageert.
RO 25.05.2016 Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) onderschrijft het onderzoeksrapport van de Commissie Oosting-II, dat bevestigt dat in deze kwestie veel is misgegaan. Tevens maakt het rapport duidelijk dat bij de zoektocht naar het bonnetje in de Teeven-deal geen aanwijzingen zijn gevonden over het doelbewust tegengaan van het achterhalen van de gezochte informatie over de betaalgegevens. Dat staat in een brief die Van der Steur vandaag aan de Kamer heeft gestuurd.
De minister verzocht de Commissie Oosting in januari jl. een nader onderzoek in te stellen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 omtrent de ontnemingsbeschikking in 2001 inzake Cees H. “Ik ben de Commissie erkentelijk voor het vele werk dat zij heeft verricht en voor het gedetailleerde rapport dat daarvan het resultaat is”, aldus de minister in reactie op het onderzoek.
Het heeft ontbroken aan duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en informatie-uitwisseling Betere regie en uitwisseling van informatie hadden ertoe kunnen leiden dat de gezochte informatie al in 2014 zou zijn gevonden. Door de gedetailleerde reconstructie die de Commissie heeft gemaakt van de gebeurtenissen in 2014 en 2015, kan een nadere duiding worden gegeven van de – structurele, culturele en organisatorische – aspecten die een belangrijke rol hebben gespeeld bij wat is misgegaan. “Deze aspecten overstijgen de gebeurtenissen die aanleiding gaven voor de instelling van beide Commissies Oosting”, schrijft de minister aan de Kamer.
Van der Steur schrijft aan de Kamer dat de geconstateerde problemen in de toekomst zo veel mogelijk worden voorkomen nu er structureel meer contact is met en tussen de ambtelijke top. Zo worden actualiteiten en belangrijke onderwerpen breed en tijdig gedeeld. Ook is er een geïntegreerde aanpak van strategische dossiers, evenals een gemeenschappelijke visie op de koers van het ministerie. De wijze waarop met incidenten wordt omgegaan wordt herzien en waar nodig verstevigd. Daarbij investeert de huidige secretaris-generaal al sinds zijn aantreden in juni 2015 in samenwerking binnen en teamvorming van de ambtelijke top, die qua personele samenstelling inmiddels gewijzigd is. Om de integrale afweging en besluitvorming op het niveau van de Bestuursraad beter te faciliteren en de informatie-uitwisseling met de organisaties te verbeteren, is bovendien het sturingsmodel van het departement aangepast.
De ICT-dienstverlener van het ministerie, het Shared Service Center-ICT (SSC-ICT), heeft in deze kwestie professioneel en naar behoren gehandeld, gezien zijn status als dienstverlenende instantie die alleen werkt in opdracht, zo oordeelt de commissie. Uit de reconstructie blijkt dat de jaar back-up, waarop later de benodigde gegevens bleken te staan, op 4 juni 2014 is gevonden op 26 tapes in een kluis in de kelder van SSC-ICT. De SSC-ICT heeft de tapes veilig gesteld en herkenbaar opgeborgen. Zij kon pas een herstelopdracht uitvoeren toen het ministerie daadwerkelijk die opdracht gaf.
Dit gebeurde in 2015 en leidde tot de vondst van de schermafdruk van de betaling. Minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff erkennen dat hun veronderstelling dat de laatste zoektocht succesvol was door tussenkomst van externe specialisten, achteraf gezien geen recht doet aan de inspanningen van de SSC-ICT medewerkers.
De minister is het met de Commissie eens dat het creëren van een veilige werkomgeving belangrijk is, zodat informatie vrijelijk en zonder schroom gedeeld kan worden. De wijze waarop de vertrouwensfunctie is ingericht, is hierbij relevant. “Ik draag zelf ook actief uit dat alle signalen welkom zijn”, aldus de minister. “Ik verwacht van mijn medewerkers dat zij kritische kanttekeningen plaatsen en waardeer tegenspraak omdat het uiteindelijk de kwaliteit van ons werk beter maakt.”
Volgens Van der Steur onderstrepen de bevindingen en conclusies van de Commissie het belang van regievoering, eenheid van optreden, coördinatie, informatiedeling en politieke sensitiviteit. Deze aspecten vormen de kern van het programma ‘VenJ Verandert’ dat hij mede in gang heeft gezet naar aanleiding van de conclusies van het eerste rapport van de Commissie. “De realisatie van dit veranderprogramma zal meerdere jaren in beslag nemen. Over verscheidene jaren ontstane patronen en werkwijzen kunnen niet in korte tijd duurzaam verbeterd worden. Daarbij moet worden benadrukt dat hoe goed er ook wordt samengewerkt er altijd iets mis kan gaan”, aldus de minister. “Het werk kent immers weinig makkelijke oplossingen. Professionals van mijn ministerie gaan daar dagelijks naar beste kunnen mee om. Kortom, waar het mij om gaat is dat we het risico dat er iets mis gaat zo klein mogelijk maken door een optimale regievoering, coördinatie en communicatie in goede en open onderlinge verhoudingen allereerst aan de top van het ministerie. En, als fouten zich onverhoopt toch voordoen, we daarop adequaat reageren en ervan leren.”
VN 25.05.2016 Vanmorgen presenteerde de Commissie-Oosting haar tweede rapport over de bonnetjesaffaire. Oud-secretaris-generaal Pieter Cloo lijdt aan opmerkelijk geheugenverlies.
Vanmorgen presenteerde de Commissie-Oosting haar tweede rapport over de bonnetjesaffaire. Belangrijkste conclusie: bewijzen voor een doofpot zijn niet te vinden. Maar oud-secretaris-generaal Pieter Cloo lijdt wel aan opmerkelijk geheugenverlies.
Was er in de bonnetjesaffaire wel of geen doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie? Dat was de hoofdvraag waar de Commissie-Oosting in haar vandaag geopenbaarde tweede rapport antwoord op moest geven. Naar Oostings overtuiging was die doofpot er niet, betoogde hij tijdens de presentatie in Nieuwspoort. Weliswaar waren de verhoudingen in de top van het ministerie verstoord, was er gebrek aan regie en werkten topambtenaren langs elkaar heen, maar er zijn geen bewijzen gevonden voor het moedwillig onder de pet houden van informatie bij de bonnetjesaffaire: de zoektocht naar de omstreden financiële afspraken van Fred Teeven, de latere staatssecretaris, met crimineel Cees H..
Maar secretaris-generaal Pieter Cloo, die zich volgens Oosting op het ministerie ‘niet een positie van onbetwist gezag had weten te verwerven’ en begin 2015 net als Ivo Opstelten en Fred Teeven het veld moest ruimen, blijkt wel aan opmerkelijk geheugenverlies te lijden.
De Commissie zet het voorval in detail uiteen. In juni 2014 meldde directeur financieel-economische zaken Coen Hogendoorn naar eigen zeggen aan de secretaris-generaal dat er backup-bestanden waren gevonden, waarop het bonnetje wellicht te vinden was. ‘Goed om te weten’, zou Cloo hebben geantwoord, waarna Hogendoorn meende dat hij zijn werk had gedaan. Maar van dat cruciale gesprek zegt Cloo zich achteraf niks te herinneren.
‘Als het geheugen tekort schiet, eindigt het spoor’, verklaarde Oosting tijdens de presentatie.
Maar is daarmee ook de conclusie gerechtvaardigd dat er dus geen doofpot is? Wat als Cloo de vondst van de tapes moedwillig heeft verzwegen om zijn minister en de ambtelijke top uit de wind te houden? Pas na enig aandringen van kritische journalisten liet Oosting heel voorzichtig doorschemeren zelf óók te twijfelen aan het onverwachte geheugenverlies van de secretaris-generaal. ‘Je kunt een paard niet dwingen te drinken, zoals je mensen ook niet kunt dwingen te spreken. Of dat niet spreken te maken heeft met geheugenverlies of met andere dingen laat ik in het midden.’
Of Pieter Cloo het gesprek wel of niet moedwillig is vergeten, grote kundigheid heeft hij in ieder geval niet aan de dag gelegd. Of, zoals een hoge ambtenaar op Justitie het me laatst vertelde: ‘Zijn voorganger Joris Demmink zou ervoor gezorgd hebben dat het bonnetje óf heel snel, of nooit gevonden was.’
Trouw 25.05.2016 De top van het ministerie van veiligheid en justitie heeft de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal niet moedwillig geblokkeerd. Van een doofpot is ‘geen sprake’ geweest, zo concludeert de commissie-Oosting vandaag. Wel constateert ze een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingschikking’.
De commissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting boog zich de afgelopen maanden over de vraag waarom ict’ers hun zoektocht naar ‘het bonnetje’ in 2014 moesten staken. Dat bankafschrift zou duidelijkheid geven over het bedrag dat was gemoeid met de schikking die oud-staatssecetaris Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. De ict’ers waren het bonnetje juist op het spoor.
Aanleiding voor het vervolgonderzoek was de uitzending van ‘Nieuwsuur’ van begin dit jaar. Daarin toonde het tv-programma geanonimiseerde emails van de betrokken ict-dienst, het Shared Service Center ICT. Die suggereerden dat de ict’ers hun zoektocht door inmenging van hogerhand voortijdig hadden moeten staken. Reden voor minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) om Oosting opnieuw aan het werk te zetten.
Er was op het ministerie sprake van een gebrek aan eenheid van optreden en het ontbreken van politieke sensitiviteit, aldus Commissie Oosting.
Geen aanwijzingen voor doofpot
Voor een doofpotaffaire zijn geen aanwijzingen, concludeert Oosting nu. ‘Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om (…) de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.’ Bij de Teevendeal was er op het ministerie van veiligheid en justitie juist sprake van ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’.
Zo kon het gebeuren dat de betrokken ict-dienst al in 2014 – kort na de eerste uitzending van ‘Nieuwsuur’ – meldde dat er back-ups waren van het systeem waarin het bonnetje gevonden zou kunnen worden, maar de urgentie van die mededeling niet doordrong bij de top van het ministerie. De Tweede Kamer werd daarop onterecht verteld dat back-ups uit die tijd ontbraken. Dat verwijt Oosting meerdere topambtenaren, waaronder oud-secretaris generaal Pieter Cloo.
Van der Steur en Dijkhoff
Kritiek heeft de commissie ook op de opstelling van de huidige bewindspersonen Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff. Zij stelden in het debat over de Teevendeal van eind vorig jaar dat het bewuste betaalbewijs veel eerder gevonden had kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad’, zo zei Van der Steur. “Zo ingewikkeld was het niet als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad”, aldus Dijkhoff.
Ook Van der Steur en Dijkhoff worden bekritiseerd.
Die uitspraken doen volgens Oosting ‘geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’ van de betrokken ict-dienst. Pas toen ‘Nieuwsuur’ op 5 maart 2015 het overgemaakte bedrag tot achter de komma wist te melden, werd de ict-dienst aan het werk gezet. Die vond na vier dagen een ‘schermafdruk’ van het bonnetje. Dat vergde nog tien complexe stappen, aldus Oosting. De conclusie van ‘Nieuwsuur’ begin dit jaar dat het bonnetje in 2014 ‘zo goed als gevonden was’, strookt dan ook niet met de complexe werkelijkheid, concludeert de voormalig ombudsman.
Oosting licht zijn rapport vandaag om elf uur nader toe in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Minister Van der Steur komt vanmiddag om twee uur mijn zijn reactie. Naar verwachting debatteert de Tweede Kamer volgende week over het nieuwe rapport over de Teevendeal. De ChristenUnie vroeg dat debat afgelopen week alvast aan.
VK 25.05.2016 Het beroemdste bonnetje uit de vaderlandse geschiedenis is niet gevonden vanwege ‘organisatorisch onvermogen’ – niet vanwege een doofpot. Dit oordeelde de commissie-Oosting vanmorgen na nieuw onderzoek naar ‘het bonnetje’ van de Teevendeal. En dat is misschien nog wel erger, wierp Oosting op. Inmiddels stromen de eerste reacties op het rapport binnen. Een overzicht.
Alexander Pechtold, leider D66
‘De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan. Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD. Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.’
Michiel van Nispen, Kamerlid SP
In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen…
‘De SP is geschrokken van de nieuwe conclusies in het vervolgonderzoek van de commissie-Oosting. De onderzoekscommissie spreekt niet van een doofpot omdat dat ‘organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken’ vereist. Maar dat vermogen is bij VVD-bewindslieden volstrekt afwezig. Dit bewijst dat het monsterministerie dat Veiligheid en Justitie is geworden zo snel mogelijk opgeknipt moet worden. De VVD heeft sinds 2010 willen scoren op ‘veiligheid’ en heeft een heel ministerie ingezet als campagnemachine. In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen. Dat is een blamage voor de VVD maar vooral een gevaarlijke handelwijze op een ministerie waar juist openheid en waarheid zo belangrijk zijn.’
‘De commissie-Oosting concludeert dat er geen sprake is van een doofpot, maar dat is gezien de situatie nauwelijks een opluchting. Dit rapport bevestigt het beeld dat de ambtelijke top op het ministerie van Veiligheid en Justitie de afgelopen jaren bijzonder slecht functioneerde. Dat de uitvoerende ambtenaren hun werk toch goed deden ondanks het falen van de top, verdient een compliment. Er is inmiddels veel in gang gezet om de zaken op het ministerie op orde te krijgen. Tijdens het debat met de minister zullen we bespreken of dit voldoende is.’
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter ChristenUnie
Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje…
Regie voor doofpot ontbrak
Niet een doofpot, maar organisatorisch onvermogen op het ministerie van Veiligheid en Justitie is de reden dat ‘het bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 niet werd gevonden.
‘De commissie-Oosting schetst een ontluisterend beeld van de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen. Naar buiten toe is de schuld voor het niet vinden van het bonnetje bij de ICT-afdeling gelegd. Dat blijkt onterecht en daarmee is de schuld in de verkeerde schoenen geschoven. Het departement lijdt aan een verontrustend gebrek aan samenhang en onderlinge samenwerking.
Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje. Het zegt veel over de cultuur bij Veiligheid en Justitie. Die cultuur is alleen te veranderen met ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit mammoetministerie. Veiligheid moet weer naar Binnenlandse Zaken, zodat dit ministerie weer het ministerie van Justitie wordt waarin recht en eerlijkheid voorop staan.’
Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen…
‘Dit tweede rapport van de commissie-Oosting is een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht. Het rapport bevestigt wat we al wisten: Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen. De SGP vindt dat het tijd is om een einde te maken aan interne koninkrijkjes die professionaliteit in de weg staan. Dit rapport is een extra aansporing voor de bewindslieden en de ambtelijke top om snel werk te maken van de beloofde verbeteringen. De SGP is blij dat, ook na het nieuwe zorgvuldige onderzoek, niet gebleken is dat het verloren bonnetje is verdonkeremaand.’
Foort van Oosten, Kamerlid VVD
‘De commissie-Oosting heeft opnieuw een gedegen rapport met zeer nuttige informatie opgeleverd. De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet.’
Liesbeth van Tongeren, Kamerlid GroenLinks.
We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.
‘En nog kunnen we het boek niet sluiten. Het lijkt wel een absurdistische film. Door de knulligheid van het machoministerie Veiligheid en Justitie kwam de waarheid niet volledig en niet op tijd aan het licht. Daar waren twee onderzoekscommissies en meerdere uitzendingen van Nieuwsuur voor nodig. De rol van de premier roept vragen op.
Waarom ging hij er bijvoorbeeld mee akkoord dat er geen onafhankelijk onderzoek kwam en dat het verslag van het gesprek met Fred Teeven niet naar de Kamer ging? Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.’
NU 25.05.2016 Oppositiepartijen in de Kamer zijn eensgezind in hun afkeuring op het tweede onderzoeksrapport van de commissie-Oosting.
Er is weliswaar geen sprake van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar de puinhoop op het departement is zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Het onderzoek volgt op het moeizame proces naar waarheidsvinding over een in 2000 gemaakte afspraak tussen de toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H.
De zaak leidde in maart 2015 tot het aftreden van toenmalig minister Ivo Opstelten en de inmiddels tot staatssecretaris benoemde Teeven van Veiligheid en Justitie.
VVD
De VVD, die het departement sinds 2010 onder zijn hoede heeft, noemt de conclusies helder: de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel, zegt Tweede Kamerlid Foort van Oosten.
“Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn”, zegt Van Oosten. De bevindingen onderstrepen volgens hem het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door Van der Steur en Teeven zijn ingezet’.
SP
De SP is geschrokken van de nieuwste conclusies. “De VVD’ers aan de top van dit ministerie krijgen de begroting niet op orde, hun ministerie niet op orde en geven ambtenaren de schuld van hun eigen falen. Zes jaar VVD-bewind heeft een bestuurlijke chaos van dit ministerie gemaakt”, zegt Tweede Kamerlid Michiel van Nispen.
De partij spreekt van een monsterministerie dat zo snel mogelijk moet worden opgeknipt. De VVD heeft in de ogen van de SP sinds 2010 enkel willen scoren op veiligheid en heeft een heel ministerie ingezet als “campagnemachine”.
PVV
PVV-leider Geert Wilders reageert via Twitter kort op de bevindingen. “Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag”, somt hij op.
Geen nieuws, vindt Wilders. “Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”…
D66
“De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan”, zegt D66-leider Alexander Pechtold in een reactie…
Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD, zegt Pechtold. “Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.”
ChristenUnie
ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers noemt het beeld dat de commissie schetst van de ambtelijke top van het ministerie ontluisterend.
“Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen”, zegt Segers.
Er moeten ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit “mammoetministerie” komen, vindt de partij. Te beginnen met veiligheid weer onder te brengen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken.
GroenLinks
GroenLinks omschrijft de situatie als een “absurdistische film”. Kamerlid Liesbeth van Tongeren noemt het “knullig” dat er twee onderzoekscommissies en meerdere Nieuwsuur-uitzendingen voor nodig waren om de waarheid boven tafel te krijgen.
“Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt”, aldus Van Tongeren.
SGP
SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij noemt het rapport “een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht.”
Het rapport bevestigt in zijn ogen wat hij eigenlijk al wist. “Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig.”
Van der Staaij noemt het ministerie een “eilandenrijk” waaraan een einde moet komen. Wel is de partij blij dat er geen sprake is van een doofpot.
Telegraaf 25.05.2016 In Den Haag wordt fel gereageerd op de nieuwe conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de bonnetjesaffaire in de zogenoemde Teeven-deal.
Foort van Oosten, Kamerlid VVD: ,,De commissie heeft opnieuw een gedegen rapport met zeer nuttige informatie opgeleverd. De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel. Zeker op een departement dat gaat over onze veiligheid, moet een goede samenwerking en communicatie vanzelfsprekend zijn. Deze conclusies bevestigen het belang van de forse cultuurverandering op het departement die door de bewindspersonen is ingezet’.”
PVV
Geert Wilders, leider PVV, reageert op Twitter: ,,Oosting II: Veiligheid en Justitie grote puinhoop, geen regie, geen gezag. So what’s new? Kunnen we het nu weer hebben over pensioenen, terreur, politie en zorg?”
SGP
Kees van der Staaij, fractievoorzitter SGP: ,,Dit tweede rapport van de commissie-Oosting is een krachtige onderstreping van het gebrek aan regie en bestuurskracht. Het rapport bevestigt wat we al wisten: Elke afdeling doet goed zijn best, maar de onderlinge verbindingen zijn niet aanwezig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een eilandenrijk zonder verbindingen. De SGP vindt dat het tijd is om een einde te maken aan interne koninkrijkjes die professionaliteit in de weg staan. Dit rapport is een extra aansporing voor de bewindslieden en de ambtelijke top om snel werk te maken van de beloofde verbeteringen. De SGP is blij dat, ook na het nieuwe zorgvuldige onderzoek, niet gebleken is dat het verloren bonnetje is verdonkeremaand.”
ChristenUnie
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter ChristenUnie: ,,De commissie-Oosting schetst een ontluisterend beeld van de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Uit het rapport blijkt een schrijnend gebrek aan de wil om de waarheid op tafel te krijgen. De ambtelijke top heeft gefaald en verzuimd om haar verantwoordelijkheid te nemen. Naar buiten toe is de schuld voor het niet vinden van het bonnetje bij de ICT-afdeling gelegd. Dat blijkt onterecht en daarmee is de schuld in de verkeerde schoenen geschoven.
Het departement lijdt aan een verontrustend gebrek aan samenhang en onderlinge samenwerking. Het is verbijsterend hoe slordig men is omgegaan met de door anderen aangedragen zeer gevoelige informatie over het bonnetje. Het zegt veel over de cultuur bij Veiligheid en Justitie. Die cultuur is alleen te veranderen met ingrijpende aanpassingen in de structuur van dit mammoetministerie. Veiligheid moet weer naar Binnenlandse Zaken, zodat dit ministerie weer het ministerie van Justitie wordt waarin recht en eerlijkheid voorop staan.”
PvdA
Jeroen Recourt. Kamerlid PvdA: ,,De commissie-Oosting concludeert dat er geen sprake is van een doofpot, maar dat is gezien de situatie nauwelijks een opluchting. Dit rapport bevestigt het beeld dat de ambtelijke top op het ministerie van Veiligheid en Justitie de afgelopen jaren bijzonder slecht functioneerde. Dat de uitvoerende ambtenaren hun werk toch goed deden ondanks het falen van de top, verdient een compliment. Er is inmiddels veel in gang gezet om de zaken op het ministerie op orde te krijgen. Tijdens het debat met de minister zullen we bespreken of dit voldoende is.”
D66
Alexander Pechtold, leider D66: ,,De commissie-Oosting heeft opnieuw een waardevol rapport afgeleverd. Ook dit rapport trekt conclusies die er niet om liegen. De chaos bij het ministerie van Veiligheid en Justitie is nog ernstiger dan een doofpot. De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan. Het ministerie van Veiligheid en Justitie moest het paradepaardje worden van de VVD. Het werd een megalomaan ministerie dat niet meer functioneert, in permanente chaos verkeert en waarover de minister geen controle heeft.”
SP
Michiel van Nispen, Kamerlid SP: ,,De SP is geschrokken van de nieuwe conclusies in het vervolgonderzoek van de commissie-Oosting. De onderzoekscommissie spreekt niet van een doofpot omdat dat ‘organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken’ vereist. Maar dat vermogen is bij VVD-bewindslieden volstrekt afwezig. Dit bewijst dat het monsterministerie dat Veiligheid en Justitie is geworden zo snel mogelijk opgeknipt moet worden. De VVD heeft sinds 2010 willen scoren op ‘veiligheid’ en heeft een heel ministerie ingezet als campagnemachine. In de zaak van de Teevendeal is de schone schijn boven waarheidsvinding verkozen. Dat is een blamage voor de VVD maar vooral een gevaarlijke handelwijze op een ministerie waar juist openheid en waarheid zo belangrijk zijn.”
GroenLinks
Liesbeth van Tongeren, Kamerlid GroenLinks: ,,En nog kunnen we het boek niet sluiten. Het lijkt wel een absurdistische film. Door de knulligheid van het machoministerie Veiligheid en Justitie kwam de waarheid niet volledig en niet op tijd aan het licht. Daar waren twee onderzoekscommissies en meerdere uitzendingen van Nieuwsuur voor nodig. De rol van de premier roept vragen op. Waarom ging hij er bijvoorbeeld mee akkoord dat er geen onafhankelijk onderzoek kwam en dat het verslag van het gesprek met Fred Teeven niet naar de Kamer ging? Het besluit om een omstreden superministerie van Veiligheid en Justitie in te richten brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen concluderen dat dit VVD-experiment volledig is mislukt.”
Telegraaf 25.05.2016 Er zijn geen aanwijzingen voor het bestaan van een doofpot rond de kwestie van ’het bonnetje’ van de Teevendeal. Dat concludeert onderzoekscommissie Oosting II vandaag. Dat de waarheid niet boven tafel kwam, lag vooral aan bestuurlijke onkunde en de commissie vraagt zich af of dat niet ernstiger is.
Marten Oosting Foto: ANP
Bij de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie was er sprake van een ’evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak’, oordeelt de commissie. Oosting is in zijn oordeel snoeihard over de ambtenaren die destijds het departement bestierden.
De Telegraaf berichtte eerder al dat een topambtenaar, Coen Hogendoorn, een saillante verklaring deed bij Oosting. In een vroeg stadium heeft hij aan de hoogste ambtenaar gemeld dat er back-ups waren van een oud systeem waarop het bonnetje gevonden kon worden. „Goed om te weten”, zou deze Pieter Cloo toen geantwoord hebben. Cloo zelf zegt hier geen herinnering aan te hebben, maar de commissie acht de lezing van Hogendoorn „meer aannemelijk”. Er zijn bijvoorbeeld andere feiten om zijn lezing te staven, Hogendoorn heeft ook aan een andere collega gemeld dat hij aan de bel heeft getrokken.
Bonnetje voor het grijpen
Het bonnetje lag dus voor het grijpen, maar er gebeurde niets. Dit terwijl ict’ers de opdracht hadden kunnen krijgen om de back-ups te openen en voor iedereen duidelijk te maken hoeveel geld er nou naar drugsbaron Cees H. was gegaan na de omstreden Teevendeal. „Er is niet een opdracht gegeven aan het SSC-ICT (ICT-afdeling, red.) om iets niet (verder) te doen; daarentegen is in juni 2014 een opdracht aan het SSC-ICT uitgebleven om iets wél te gaan doen.”
De commisise is vernietigend over de ambtelijke top van destijds. Er werd compleet langs elkaar heen gewerkt. „Vergeleken met zijn voorganger wist secretaris-generaal Cloo, aangetreden in 2012, zich niet een positie te verwerven van onbetwist gezag, veeleer integendeel”, schrijft Oosting over de voormalige hoogste baas op het departement.
Tik op vingers
In het rapport krijgen de huidige bewindslieden op het departement ook nog een tik op de vingers. Zij deden in een debat de suggestie dat als er goede ICT’ers op de zaak waren gezet, er al snel duidelijkheid had kunnen komen over de Teevendeal. Het probleem zat echter in wat ambtenaren met signalen vanuit de ICT-afdeling deden. “De uitspraken van minister Van der Steur en van staatssecretaris Dijkhoff (…) doen geen recht aan de inspanningen van de medewerkers van het SSC-ICT in 2014”, schrijft Oosting.
Elsevier 25.05.2016 Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft veel fouten gemaakt bij de afhandeling van de beruchte Teevendeal. Toch is er geen bewijs dat werd getracht de kwestie in de doofpot te stoppen. Daarvoor zou de chaos op het ministerie te groot zijn.
Dat concludeert de commissie-Oosting, die voor de tweede keer onderzoek deed naar de deal. Er is pas sprake van een doofpot als op hoog niveau wordt besloten om een onderwerp te verzwijgen, maar daar was geen sprake van, zeggen de onderzoekers.
Grote chaos
Belangrijkste reden daarvoor is dat er volgens de commissie chaos heerste binnen de top van het ministerie. Toenmalig minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven hadden een ‘evident gebrek aan regie’ en communiceerden slecht met verantwoordelijke ambtenaren. Veel informatie werd slechts gedeeltelijk binnen het ministerie gedeeld, het gevolg van een ‘cultuur van ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak’. Dit was ook funest voor de communicatie met de Tweede Kamer.
Door die bestuurlijke chaos konden de bewindslieden niet eens iets effectief toedekken, zelfs als ze dat hadden gewild, aldus de onderzoekers. De saillante vraag die de commissie stelt is of ‘die situatie per saldo niet ernstiger is’.
Toch wel vindbaar
Bij de afhandeling van de Teevendeal hield minister Opstelten lange tijd vol dat het bonnetje onvindbaar was, maar later kwam de transactie door toedoen van actualiteitenprogramma Nieuwsuur toch naar boven. Dit leidde tot de val van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven.
Reacties vanuit de Tweede Kamer Alexander Pechtold (D66): ‘De situatie is zo beroerd dat je denkt aan matchfixing, maar het blijkt gewoon om FC Knudde te gaan’
Liesbeth van Tongeren (GroenLinks): ‘Het lijkt wel een absurdistische film’
Foort van Oosten (VVD): ‘De conclusies zijn helder, de zoektocht naar het bonnetje was een aaneenschakeling van geklungel.’
In januari zette minister Ard van der Steur (VVD) Oosting opnieuw aan het werk, nadat e-mails opdoken waarin minister Opstelten in 2014 ICT’ers zou hebben opgeroepen niet verder te zoeken naar het bonnetje van de schikking met drugscrimineel Cees Helman. Destijds zouden de ambtenaren het bonnetje al bijna gevonden hebben. De commissie concludeert nu dus dat er geen orders van bovenaf zijn gegeven om de zoektocht te staken.
De commissie uit ook nog kritiek op Van der Steur. De minister zei eerder dat het bonnetje veel sneller gevonden had kunnen worden als er betere ICT’ers zouden zijn ingehuurd. Volgens Oosting is dat onzin, en ‘doen ze geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’. Lees meer
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
VK 25.05.2016 Niet een doofpot, maar organisatorisch onvermogen op het ministerie van Veiligheid en Justitie is de reden dat ‘het bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 niet werd gevonden. Dit oordeelt de commissie-Oosting na nieuw onderzoek naar die mislukte zoektocht. De commissie ziet in de chaos op het departement het bewijs dat zaken niet zijn toegedekt, daar zou immers een strakke regie voor nodig zijn.
Oosting werpt de saillante vraag op ‘of het gebrek aan regie niet ernstiger is’ dan een doofpot. Hij schetst in zijn rapport een ‘cultuur van ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak’. De organisatorische chaos en de starre verhoudingen op het ministerie waren de reden dat het bonnetje niet werd gevonden. Oosting: ‘Ondanks de inzet en ongetwijfeld goede bedoelingen van vele betrokkenen bij de achtereenvolgende zoektochten, komt het beeld op van gebrek aan daadkracht en eenheid’.
Vooral Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar onder minister Opstelten, moet het ontgelden in de conclusies van de commissie. Cloo werd in 2012 door Opstelten aangesteld. Hij was een buitenstaander die ‘geen positie wist te verwerven van onbetwist gezag, veeleer integendeel’. Onder zijn leiding tierde ‘de verkokering’ in het eilandenrijk van Veiligheid en Justitie welig.
Een andere hoge ambtenaar die een prominente rol speelt in het rapport is Coen Hoogendoorn, de toenmalige baas over de financiële informatiesystemen. Hij stelde naar eigen zeggen zijn baas Cloo op de hoogte over de vorderingen in de zoektocht naar het bonnetje. Zo meldde hij in juni 2014 dat de ict-afdeling ‘back-up tapes’ had gevonden die ‘vermoedelijk te activeren waren’. Cloo kan zich die mededeling niet herinneren.
Geen contact tussen hoogste ambtenaren
Oosting verwijt Hoogendoorn dat hij alleen Cloo heeft geïnformeerd en niet ook topambtenaar Gerard Roes (de man die de zoektocht leidde) op de hoogte had gesteld. Hoogendoor zei hierover zelf tegen de commissie: ‘Terugkijkend is de zoektocht een ingewikkelde zaak geworden omdat er binnen het ministerie geen cultuur was om informatie met elkaar actief te delen. Ik heb signalen afgegeven dat er een back-up was. Deze zijn niet opgepakt.’
Typerend voor het gebrek aan communicatie op het ministerie is het feit dat Cloo en Hoogendoorn nooit met Roes spraken over de zaak, terwijl die juist het meest belang had bij de informatie. Omgekeerd deed Roes geen enkele poging om met zijn ambtelijke baas Cloo in contact te komen. Cloo werd volgens Oosting ‘geheel terzijde gehouden, zodat hij feitelijk buitenspel heeft gestaan’.
Van der Steur betreurt uitspraak over ict’ers
Minister Van der Steur speelt een kleine rol in het tweede rapport van Oosting. Hij blikte in gesprek met de commissie terug op zijn uitspraak over de ict’ers van Justitie. In de Kamer had hij gezegd dat met betere mensen op de ict-afdeling de zoektocht wel zou zijn geslaagd. Hij was in de veronderstelling dat het bonnetje pas werd gevonden nadat externe experts werden ingehuurd. Oftewel, dat het eigen ict-team niet bij machte was het afschrift te vinden.
Die aanname klopte niet, hetzelfde ict-team uit 2014 had een jaar later het oude systeem gekraakt. De minister gaat daarom nog maar eens door de knieën: ‘Hij betreurt het zeer dat met zijn opmerking de conclusie werd getrokken dat hij het verwijt legt bij de mensen zelf.’ Van der Steur geeft vanmiddag een persconferentie over het onderzoeksrapport.
In de veertien maanden dat Van der Steur minister is heeft hij meermaals zijn excuses moeten maken voor te boude uitspraken. Zo had hij als Kamerlid zijn voorganger Opstelten niet moeten souffleren rond de Teevendeal. Als kersverse minister had hij beweerd dat zijn ministerie niet afwist van de Volkertfoto in De Telegraaf, later bleek dat Justitie de fotoshoot had georganiseerd. Ook schoffeerde hij ten onrechte MH17-onderzoeker George Maat. En na de aanslagen in Brussel beweerde hij dat Nederland informatie van de FBI had gekregen over een van de daders, de informatie bleek afkomstig van de New Yorkse politie.
Nieuwsuur heropende de zaak-Teevendeal
Tussen maart en juni 2014 zochten ambtenaren van het ministerie van Veiligheid en Justitie naar het afschrift van ‘de Teevendeal’, de schikking die officier van justitie Fred Teeven in 2000 had gesloten met drugscrimineel Cees H. Aanleiding voor de zoektocht was een uitzending van Nieuwsuur waarin werd geopperd dat de Belastingdienst buiten de schikking was gehouden en H. miljoenen guldens had teruggekregen van Justitie.
Op de Nieuwsuur-onthulling volgden moeizame Kamerdebatten met toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten. Hardop rekenend zaaide hij in de Kamer verwarring over de hoeveelheid geld die destijds met de deal gemoeid zou zijn geweest. De Kamer wilde het naadje van de kous weten. Op het ministerie werd een zoektocht gestart naar het precieze bedrag, dat ergens in de archieven van het megadepartement (van politie, justitie, rechterlijke macht en vreemdelingenketen) te vinden zou moeten zijn.
Volgens Opstelten was bonnetje niet te vinden
Verschillende pogingen leverden niets op. Minister Opstelten concludeerde halverwege 2014 dat het bonnetje onvindbaar was. In maart 2015 bewees Nieuwsuur zijn ongelijk. Het programma openbaarde het (tot op de cent) precieze bedrag van de schikking. H. had 4,7 miljoen gulden teruggekregen van zijn door de staat geconfisqueerde vermogen. Na die uitzending werd het bonnetje wel snel gevonden. Binnen enkele dagen hadden de ict’ers van het departement het bonnetje uit de oude systemen gevist. Minister Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven traden af.
De commissie-Oosting, onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting, werd in het leven geroepen om de zaak te onderzoeken. In december vorig jaar debatteerde de Kamer met de nieuwe minister, Ard van der Steur, over de bevindingen van Oosting. De commissie oordeelde hard over de vijftien jaar oude deal en over hoe het ministerie met de nieuwe nasleep van de zaak was omgegaan. Van der Steur betuigde spijt over het feit dat hij als VVD-Kamerlid zijn voorganger had gesouffleerd bij het opstellen van persberichten over de Teevendeal.
ICT’ers kregen opdracht zoektocht te staken
Van der Steur maakte tijdens het debat een ogenschijnlijk onschuldige opmerking die explosieve gevolgen kreeg. Het bonnetje had al in 2014 gevonden kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad. Daar zat natuurlijk ook de fout die gemaakt is’. Hij leek de schuld bij de ict’ers te leggen.
De zaak leek na het debat gesloten, totdat Nieuwsuur in januari 2016 weer toesloeg. Het programma onthulde een interne mailwisseling waaruit zou blijken dat de ict’ers niets valt te verwijten, maar dat de zoektocht naar het bonnetje ‘van hogerhand is stopgezet’. Was hier sprake van een doofpot? Van der Steur vroeg Oosting om zijn onderzoek te heropenen, dit keer om op die vraag een antwoord te geven.
AD 25.05.2016 De commissie-Oosting ziet geen enkele aanwijzing voor het bestaan van een doofpot rond de Teeven-deal. De chaos bij het ministerie van Veiligheid van Justitie is volgens de commissie wel zo groot dat het departement niet eens in staat is om een gevoelige zaak in een doofpot te stoppen. De Teeven-deal gaat over de afspraak met topcrimineel Cees H. over het terugstorten van in beslagen genomen geld.
De zogenoemde Teeven-deal leidde tot de val van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. De commissie deed onderzoek naar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar het beruchte bonnetje waar het bedrag op stond dat Cees H. ontving. Lees hier onder terug wat er is gezegd tijdens de presentatie en hoe de politiek reageert. View as slideshowStorify.com
Trouw 25.05.2016 De top van het ministerie van veiligheid en justitie heeft de zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal niet moedwillig geblokkeerd. Van een doofpot is ‘geen sprake’ geweest, zo concludeert de commissie-Oosting vandaag. Wel constateert ze een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingschikking’.
De commissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting boog zich de afgelopen maanden over de vraag waarom ict’ers hun zoektocht naar ‘het bonnetje’ in 2014 moesten staken. Dat bankafschrift zou duidelijkheid geven over het bedrag dat was gemoeid met de schikking die oud-staatssecetaris Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. De ict’ers waren het bonnetje juist op het spoor.
Aanleiding voor het vervolgonderzoek was de uitzending van ‘Nieuwsuur’ van begin dit jaar. Daarin toonde het tv-programma geanonimiseerde emails van de betrokken ict-dienst, het Shared Service Center ICT. Die suggereerden dat de ict’ers hun zoektocht door inmenging van hogerhand voortijdig hadden moeten staken. Reden voor minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) om Oosting opnieuw aan het werk te zetten.
Er was op het ministerie sprake van een gebrek aan eenheid van optreden en het ontbreken van politieke sensitiviteit, aldus Commissie Oosting.
Geen aanwijzingen voor doofpot
Voor een doofpotaffaire zijn geen aanwijzingen, concludeert Oosting nu. ‘Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om (…) de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.’ Bij de Teevendeal was er op het ministerie van veiligheid en justitie juist sprake van ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’.
Zo kon het gebeuren dat de betrokken ict-dienst al in 2014 – kort na de eerste uitzending van ‘Nieuwsuur’ – meldde dat er back-ups waren van het systeem waarin het bonnetje gevonden zou kunnen worden, maar de urgentie van die mededeling niet doordrong bij de top van het ministerie. De Tweede Kamer werd daarop onterecht verteld dat back-ups uit die tijd ontbraken. Dat verwijt Oosting meerdere topambtenaren, waaronder oud-secretaris generaal Pieter Cloo.
Ook Van der Steur en Dijkhoff worden bekritiseerd.
Van der Steur en Dijkhoff
Kritiek heeft de commissie ook op de opstelling van de huidige bewindspersonen Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff. Zij stelden in het debat over de Teevendeal van eind vorig jaar dat het bewuste betaalbewijs veel eerder gevonden had kunnen worden ‘als ze de juiste mensen op de ict hadden gehad’, zo zei Van der Steur. “Zo ingewikkeld was het niet als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad”, aldus Dijkhoff.
Die uitspraken doen volgens Oosting ‘geen recht aan de inspanningen van de medewerkers’ van de betrokken ict-dienst. Pas toen ‘Nieuwsuur’ op 5 maart 2015 het overgemaakte bedrag tot achter de komma wist te melden, werd de ict-dienst aan het werk gezet. Die vond na vier dagen een ‘schermafdruk’ van het bonnetje. Dat vergde nog tien complexe stappen, aldus Oosting. De conclusie van ‘Nieuwsuur’ begin dit jaar dat het bonnetje in 2014 ‘zo goed als gevonden was’, strookt dan ook niet met de complexe werkelijkheid, concludeert de voormalig ombudsman.
Oosting licht zijn rapport vandaag om elf uur nader toe in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Minister Van der Steur komt vanmiddag om twee uur mijn zijn reactie. Naar verwachting debatteert de Tweede Kamer volgende week over het nieuwe rapport over de Teevendeal. De ChristenUnie vroeg dat debat afgelopen week alvast aan.
NU 25.05.2016 De onderzoekscommissie-Oosting II heeft geen aanwijzingen gevonden dat de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie doelbewust heeft geprobeerd de bonnetjesaffaire rondom de Teeven-deal in de doofpot te stoppen. Dat concludeert de commissie-Oosting in haar tweede onderzoek naar de Teeven-deal.
Wel was er gedurende de affaire een “gebrek aan daadkracht en eenheid” op het justitiedepartement en ontbrak het bij de ambtelijke top aan “een duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie” die uiteindelijk leidde tot het opstappen van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven.
De onderzoekers, die de topambtenaren ook het ontbreken van politieke sensitiviteit verwijten, vragen zich af of deze zaken per saldo niet ernstiger zijn dan een doofpot.
ICT
Aanleiding voor het heropenen van het onderzoek was de onthulling van het programma Nieuwsuur van januari 2016, waarin werd gesteld dat de zoektocht naar het rekeningafschrift van hogerhand was stopgezet. Uit documenten blijkt dat ICT-medewerkers is opgedragen niet langer naarhet afschrift te zoeken. Dat zou betekenen dat vanuit de ambtelijk top van het justitiedepartement geprobeerd is om de affaire in de doofpot te doen verdwijnen.
Commissievoorzitter Marten Oosting vroeg zich in januari nog af of er niet sprake was van een doofpot, maar heeft daar in zijn onderzoek geen aanwijzingen voor gevonden.
De onderzoekscommissie: “Zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorisch vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken en dat zo te houden. En ook om – met het oog daarop, en anders dan in deze zaak is gebeurd – de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden.” Daar is in de zoektocht naar het bonnetje geen sprake van geweest.
Commissie Oosting komt met tweede rapport Teeven-deal
Ambtelijke top
Op de ambtelijk top van het ministerie heeft de commissie forse kritiek. Die heeft het laten gebeuren dat de nasleep van de Teeven-deal de VVD-bewindspersonen de politieke kop heeft gekost. De hoogste ambtenaar op het ministerie, secretaris-generaal Pieter Cloo (een VVD’er die in 2012 door VVD’er Ivo Opstelten werd aangesteld), genoot binnen het departement niet het gezag om als belangrijke schakel tussen de ambtelijke top en de minister te fungeren.
Volgens de commissie heeft Cloo het laten gebeuren dat hij “in deze politiek gevoelige zaak – van meet af aan en tot het laatst – geheel buiten alles werd gehouden”.
Het wordt Cloo aangerekend dat hij zich afzijdig hield bij de behandeling van het dossier. De secretaris-generaal van een departement heeft juist de taak om voor eenheid binnen een ministerie te zorgen en daar is Cloo in tekortgeschoten, concludeert de commissie.
De kritiek op Cloo houdt daar niet op. Een andere topambtenaar, Coen Hoogendorn, zou naar eigen zeggen Cloo op de hoogte hebben gesteld van de aanwezigheid van de afschriften. Cloo zou hier vervolgens niets mee hebben gedaan. De secretaris-generaal verklaart tegen de commissie hier “geen herinnering” van de hebben. Volgens Oosting houdt het spoor naar de doofpot daar op, maar zegt de verklaring van Hoogendoorn aannemelijker te vinden dan die van Cloo.
Na het vertrek van Opstelten en Teeven stapte Cloo in maart van dit jaar op, maar hij is nog steeds in dienst bij de rijksoverheid.
‘Professioneel gehandeld’
Ook topambtenaar Gerard Roes krijgt er stevig van langs. Hem wordt de slechte informatieverstrekking naar de Kamer en de onvolledige zoektocht naar het bonnetje verweten. Zo hadden de ICT-experts veel eerder moeten worden ingeschakeld.
De commissie spaart ook de huidige Justitie-minister Ard van der Steur niet. Volgens Oosting legde hij vorig jaar tijdens een Kamerdebat onterecht de schuld bij de ICT-afdeling. Deze afdeling heeft volgens de commissie juist “professioneel gehandeld” en “de taken goed uitgevoerd”. De uitspraken van Van der Steur deden dan ook “geen recht aan de inspanningen van de medewerkers”. In het woensdag gepubliceerde gespreksverslag zegt Van der Steur het zeer te betreuren dan met zijn opmerkingen geconcludeerd is dat hij de ICT’ers verwijten heeft gemaakt.
Oosting stelt tevens dat als de commissie eerder op de hoogte was gesteld van de inspanningen van de ICT-afdeling, dat een heropening van het onderzoek wellicht niet nodig zou zijn geweest.
De commissie is ook kritisch op zichzelf en trekt het zich aan dat zij zelf niet eerder op het spoor van de inspanningen van de ICT-afdeling is gekomen.
Telegraaf 25.05.2016 De commissie Oosting komt woensdag met de resultaten van het onderzoek naar wie de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de zogenoemde Teevendeal in 2014 bewust heeft stopgezet. Dat gebeurde op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Eerder concludeerde de commissie van Marten Oosting al dat de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. niet deugde. De commissie werd ingesteld nadat toenmalig minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven (beiden Veiligheid en Justitie) vorig jaar maart moesten opstappen.
Dat gebeurde toen bonnetjes opdoken die bewezen dat voor H. bij de deal 4,7 miljoen gulden vrijkwam. Opstelten had een jaar lang volgehouden dat het om 1,2 miljoen gulden ging en dat het bonnetje onvindbaar was.
Het nieuwe onderzoek richt zich op de zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal. Ambtenaren van het ministerie waren dat op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moest uitzoeken wie dat besloot en waarom.
RO 25.05.2016 In de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie is bij de zoektocht, van maart 2014 tot maart 2015, naar het betaal – bewijs (‘het bonnetje’) van de schikkingsovereenkomst met Cees H. sprake geweest van een ‘evident gebrek aan regie in de politiek zeer gevoelige zaak van de ontnemingsschikking’.
Dat stelt de Onderzoekscommissie-Oosting II vast. In haar onderzoek vond de Onderzoekscommissie echter geen aanwijzingen van doelbewust tegengaan van het achterhalen van ‘het bonnetje’. De Onderzoekscommissie concludeert daarom dat er geen sprake is geweest van een doofpot. Zij werpt de vraag op of de door haar geconstateerde situatie van ‘verkokering’, ‘gebrek aan eenheid van optreden’ en ‘ontbreken van politieke sensitiviteit’ ‘per saldo niet ernstiger’ is. De Onderzoekscommissie-Oosting II werkt dit uit in haar Rapport van het nader onderzoek naar de reconstructie van de ontnemingsschikking, dat zij vandaag presenteert.
Minister Van der Steur ontvangt het onderzoeksrapport uit handen van commissievoorzitter Oosting.
Aanleiding
Aanleiding voor het nader onderzoek vormde de uitzending van het actualiteitsprogramma Nieuwsuur op 25 januari 2016. In deze uitzending zijn – geanonimiseerde – e-mailberichten getoond van medewerkers van het SSC-ICT1. De e-mailwisseling – in de periode van 4 tot 6 juni 2014 – wekt de suggestie dat van hogerhand zou zijn besloten om het zoeken naar ‘het bonnetje’2 te staken. In dat verband kwam in de uitzending de vraag naar voren of toen bij het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ) sprake is geweest van een doofpot.
Minister mr. G.A. (Ard) van der Steur stelde naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur de Onderzoekscommissie-Oosting II (hierna ook: de Onderzoekscommissie) in, onder voorzitterschap van mr. dr. M. (Marten) Oosting. Van de commissie maken tevens mr. F.G. (Frans) Bauduin en mr. J.W. (Jaap) van den Berge deel uit.
1 Het SSC-ICT Haaglanden verzorgt – als shared service center – de ICT-dienstverlening voor een aantal ministeries, waaronder het ministerie van Veiligheid en Justitie. De ICT-dienstverlening van dat ministerie werd tot 1 januari 2014 verzorgd door een interne dienstverlener, het Gemeenschappelijk Dienstencentrum ICT (gdi). Het SSC-ICT ressorteert onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en heeft vestigingen in Zoetermeer en Den Haag.
2 Bij ‘het bonnetje’ gaat het om het betaalbewijs van de afwikkeling van de ontnemingsschikking uit 2000 tussen het Openbaar Ministerie en de voor hasjhandel veroordeelde Cees H. Ingevolge de schikkingsovereenkomst dienden de bij H. in 1993 in beslag genomen vermogensbestanddelen aan hem te worden teruggegeven, na aftrek van het bedrag van de ontneming (750.000 gulden). Op 7 september 2001 heeft het arrondissement Amsterdam het desbetreffende bedrag (4.710.627,18 gulden) overgemaakt naar de derdenrekening van de raadsman van Cees H.
Geen doofpot
De Onderzoekscommissie heeft, gelet op de genoemde e-mailwisseling binnen het SSCICT, het aan haar opgedragen nader onderzoek met name gericht op de inspanningen van maart 2014 tot maart 2015 tot reconstructie van de betaalgegevens. Zij komt tot de conclusie dat geen sprake is geweest van een welbewust besluit op enig hoger niveau om niet (verder) te (laten) zoeken naar de gezochte informatie over de betaalgegevens en om opdracht te (laten) geven om stappen in die zoektocht te staken. Met andere woorden: er is geen enkele aanwijzing gevonden voor een doofpot.
De Onderzoekscommissie: ‘Daargelaten het – beslist af te keuren – oogmerk van een doofpot: zo’n situatie veronderstelt in elk geval het organisatorische vermogen en de bestuurskracht om zaken effectief toe te dekken, en dat zo te houden. En ook om – met het oog daarop, en anders dan in deze zaak is gebeurd – de kring van betrokkenen zo klein mogelijk te houden. Van dat alles is naar het oordeel van de Onderzoekscommissie bij de zoektocht naar de betaalgegevens geen sprake geweest’.
Gebrek aan regie; ieder voor zich
De onderzoeksbevindingen roepen bij de Onderzoekscommissie echter wel het beeld op van een cultuur in de ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie van ‘ieder voor zich, binnen de grenzen van de eigen taak/functie en met het ontbreken van voldoende wederzijdse betrokkenheid en tegenspraak’. Bij de behandeling van het dossier heeft het van 2014 tot het aftreden, op 9 maart 2015, van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven ‘ontbroken aan duidelijke, eenduidige en krachtige regie, en aan goede coördinatie en communicatie’.
Er was een ‘gebrek aan daadkracht en eenheid’. Het rapport van het nader onderzoek bevestigt de conclusies van de op 1 mei 2015 ingestelde Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking en het oordeel van die commissie dat deze omstandigheden uiteindelijk ook afbreuk hebben gedaan aan een adequate informatievoorziening aan de Tweede Kamer.
De Onderzoekscommissie-Oosting I
Op 9 december 2015 heeft de Onderzoekscommissie Ontnemingsschikking (hierna: Onderzoekscommissie-Oosting I) het rapport van haar onderzoek naar de ontnemingsschikking gepresenteerd. Dat rapport bevat een uitgebreide reconstructie en beoordeling van de ontnemingsschikking uit 2000 zelf, zoals die door een uitzending van Nieuwsuur van 11 maart 2014 weer in het nieuws kwam. In dat rapport werd verder geconcludeerd dat het in 2014 en 2015 bij het zoeken naar de betaalgegevens heeft ontbroken aan een goede regie.
Als voor de reconstructie van de betaalgegevens al direct een grondig onderzoek zou zijn ingesteld, zou niet tot het laatst zijn vastgehouden aan naderhand onjuist gebleken informatie over de hoogte van de betaling aan Cees H. Nu werd pas op 8 juli 2015 in het archief in Amsterdam het bankafschrift gevonden waarnaar in 2014 vergeefs was gezocht. Eerder, op 8 maart 2015, was het gelukt om langs digitale weg een schermafdruk te krijgen met de gezochte betaalgegevens. De vondst van die schermafdruk leidde de volgende dag, 9 maart 2015, tot het aftreden van minister mr. I.W. (Ivo) Opstelten en, met hem, staats – secretaris mr. F. (Fred) Teeven.
De Onderzoekscommissie-Oosting II
De Onderzoekscommissie-Oosting II kreeg de opdracht nader onderzoek te doen naar de reconstructie van de feiten in 2014 en 2015 met betrekking tot de afwikkeling in 2001 van de ontnemingsschikking van het Openbaar Ministerie in Amsterdam met Cees H. in 2000. Het nader onderzoek diende te gebeuren in het verlengde van de werkzaamheden van de Onderzoekscommissie-Oosting I. De door Nieuwsuur openbaar gemaakte e-mailwisseling van medewerkers van het SSC-ICT had ontbroken in de informatie die vanuit VenJ ter kennis was gebracht van de Onderzoekscommissie-Oosting I.
Onderzoekaanpak
De secretarissen-generaal van de ministeries van VenJ en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie (BZK) hebben oproepen gedaan aan medewerkers van VenJ en het SSC-ICT om vertrouwelijk met de Onderzoekscommissie-Oosting II informatie te delen die voor het onderzoek van belang zou kunnen zijn. Dit leverde in totaal 13 meldingen op; geen ervan bevatte echter relevante nieuwe informatie. De Onderzoekscommissie heeft met 37 personen een of meer formele gesprekken gevoerd, en daarnaast enkele tientallen achtergrondgesprekken.
De bevindingen berusten verder mede op omvangrijke informatie die is verkregen uit toegang van de Onderzoekscommissie tot de e-mailboxen van betrokken medewerkers. Alles bijeen heeft de Onderzoekscommissie het vertrouwen dat alle informatie die van belang is te achten voor haar onderzoek haar ook daadwerkelijk heeft bereikt.
Bijlage 5 bij het rapport bevat een verantwoording van de onderzoekaanpak.
Dit persbericht zelf beperkt zich hierna tot een korte opsomming van de beoordeling door de Onderzoekscommissie van de gedragingen van een aantal verantwoordelijke ambtenaren/diensten, gevolgd door een weergave van de zelfevaluatie door de Onderzoekscommissie. Zie voor een beknopt overzicht van de zoektocht naar ‘het bonnetje’ de bijlage van dit persbericht.
NU 25.05.2016 Het bonnetje dat centraal staat in de deal die Fred Teeven als officier van justitie in 2003 sloot met drugscrimineel Cees H. staat woensdag opnieuw centraal op het Binnenhof.
De onderzoekscommissie Oosting presenteert om 11.00 uur de bevindingen na het tweede onderzoek naar de omstreden deal. Het onderzoek moest worden heropend na nieuwe onthullingen van het programma Nieuwsuur.
Hoe zit het ook alweer met de Teeven-deal?
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie en een boete van 750.000 gulden kreeg H. strafkorting en zou een bedrag van 4,7 miljoen gulden van zijn vermogen worden vrijgegeven.
De details van de schikking bleven jarenlang geheim, tot het programmaNieuwsuur in maart 2014 de hand wist te leggen op de overeenkomst.Nieuwsuur onthulde dat H. een boete van 750.0000 gulden moest betalen waarna justitie een bedrag tussen de 5 en 6 miljoen gulden, buiten de fiscus om, zou overmaken naar H.
Toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten weersprak de berichtgeving en hield de Kamer voor dat er geen 5 miljoen, maar 1,25 miljoen gulden was overgemaakt. Later trok hij die woorden terug en stelde dat het bonnetje niet meer te vinden was.
Nadat Nieuwsuur in maart 2015 het exacte bedrag van 4.710.627,18 gulden onthulde, wist het ministerie het bonnetje alsnog te vinden. De conclusie die volgde was dat Opstelten de Kamer verkeerd had geïnformeerd. Opstelten en Teeven stapten vervolgens op.
De Tweede Kamer besloot daarna dat er een onafhankelijke commissie onderzoek moest doen naar wie precies wat wist over de Teeven-deal.
Wat kwam er uit het eerste onderzoek van de Commissie-Oosting?
De belangrijkste conclusie van de commissie was dat Teeven de deal met Cees H. nooit had mogen sluiten en dat het ministerie van Veiligheid en Justitie steken had laten vallen die leidden tot het opstappen van Opstelten en Teeven.
Zo had het ministerie een onafhankelijk onderzoek moeten instellen en was bij zowel Opstelten als bij het ministerie het politieke risico en gevoeligheid onvoldoende onderkend.
Waarom is het onderzoek heropend?
In januari 2016 maakt Nieuwsuur bekend dat de zoektocht naar het bonnetje in 2014 van hoger hand is stopgezet. Uit documenten blijkt dat ict-medewerkers is gesommeerd niet langer naar de rekeningafschrift te zoeken.
Dat was voor de nieuwe minister, Ard van der Steur, reden om de commissie-Oosting te vragen de zaak opnieuw te onderzoeken.
Oosting II zal uitsluitsel moeten geven of inderdaad opdracht is gegeven om de zoektocht te staken, maar vooral wie die opdracht heeft gegeven.
Oosting reageerde na de laatste onthulling van Nieuwsuur verbijsterd. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden.”
Of er ook daadwerkelijk sprake is geweest van een doofpot, zal Oosting 11.00 uur bekend maken.
Telegraaf 24.05.2016 Alle ogen zijn woensdag weer gericht op Marten Oosting die met zijn commissie opnieuw een rapport over de Teevendeal presenteert. Hij onderzocht deze keer waarom het zo lang duurde voor de waarheid over de kwestie boven tafel kwam. Was er sprake van een doofpot of gaat het om geklungel?
VVD’er Fred Teeven sloot als officier van justitie een deal met drugsbaron Cees H. waarin een van de voorwaarden was dat de crimineel 750.000 gulden boete zou gaan betalen. In ruil zou hij de rest van zijn tegoeden terugkrijgen. Hoe hoog het bedrag was dat H. terugkreeg bij de schikking uit het jaar 2000, werd jaren later de inzet van een politiek drama.
Voormalig minister Opstelten beweerde eerst dat het om 1,25 miljoen gulden ging. Later stelde de oud-bewindsman plots dat hij de hoogte van het bedrag eigenlijk niet wist en het bonnetje niet kon vinden. Pas nadat Nieuwsuur meldde dat het om meer dan 4,7 miljoen gulden ging, vond het ministerie van Veiligheid en Justitie het ’bonnetje’ van de overboeking in de back-up van een oud systeem.
Oosting ging opnieuw op onderzoek uit nadat uit gelekte mails bleek dat ambtenaren al lang weet hadden van die back-up maar stopten met zoeken. Ogenschijnlijk vanwege een opdracht van hogerhand.
Dat er sprake is geweest van een doofpot, is volgens betrokkenen niet aan te tonen. Geklungel in de ambtenarij zou er vooral voor hebben gezorgd dat er niet goed gezocht is. Ingewijden vragen zich af wat erger is: zo’n grote onkunde of opzet.
De latere vindplaats van het bonnetje was in elk geval al tijden bekend tot op het hoogstelijke ambtelijke niveau, heeft een topambtenaar volgens meerdere betrokkenen verklaard. Coen Hogendoorn, directeur Financieel-Economische Zaken op het departement tijdens de politieke afhandelingen van de Teevendeal, heeft tegen de commissie gezegd dat hij het bestaan van de back-up aan voormalig secretaris-generaal Pieter Cloo heeft gemeld, weten ingewijden. Het bonnetje lag dus voor het grijpen.
Het is nog spannend wat de commisise vandaag met die saillante verklaring gaat doen. Als Cloo ontkent dat dit gebeurd is of het zich niet meer herinnert, is het de vraag in hoeverre er bewijs nodig is voor Hogendoorns verklaring. In de oppositie wordt al gesuggereerd dat Cloo en Hogendoorn onder ede moeten worden gehoord als de voormalig secretaris-generaal het gesprek ontkent.
Politici die betrokken zijn bij dit politieke drama, enkel VVD’ers, zijn opgelucht dat Oosting zijn pijlen vooral op de ambtenarij lijkt te gaan richten. Maar zoals vanuit de vierde macht valt te horen: de liberalen waren wel verantwoordelijk voor het ministerie en hebben de ambtenarij zo ingericht dat dit kon gebeuren.
De hoogste ambtenaar, Cloo, was namelijk een vertrouweling van Opstelten en werd door de minister tot hoogste ambtenaar bevorderd. Cloo kreeg tijdens zijn ambtsperiode volgens betrokkenen geen greep op zijn ondergeschikte Gerard Roes. Deze topambtenaar was aanvankelijk verantwoordelijk voor de zoektocht naar het bonnetje.
Het rapport van Oosting wordt om 11 uur woensdagochtend openbaar gemaakt.
Ambtelijk geklungel verantwoordelijk voor bonnetjesaffaire !!!
AD 24.05.2016 Er zijn geen bewijzen voor een doofpot rond de veelbesproken Teeven-deal, concludeert de commissie Oosting die woensdag haar tweede rapport presenteert. Er werd vooral ambtelijk geklungeld, zo zeggen ingewijden tegen het AD.
De zogenoemde Teeven-deal leidde uiteindelijk tot de val van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven. De commissie deed onderzoeknaar een doofpot, omdat ambtenaren zouden zijn bevolen niet verder te zoeken naar informatie waar het parlement om had gevraagd. Het ging daarbij om een bonnetje met het precieze bedrag dat topcrimineel Cees H. overeenkwam met Teeven, toen deze nog bij justitie werkte. Opstelten zei lang dat het bonnetje onvindbaar was, maar het dook later toch op. Daarop stapten de bewindslieden op bij het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Onderzoek
De commissie-Oosting deed onderzoek naar de affaire, maar nadat dit afgerond was, onthulde Nieuwsuur dat ambtenaren zouden zijngesommeerd te stoppen met zoeken. Uit het rapport rijst vooral een beeld op van ambtelijk geklungel, stellen ingewijden. Cruciale informatie bereikte Teeven en Opstelten ook niet en er zijn geen aanwijzigen dat zij gegevens toedekten. Er werden vooral veel fouten gemaakt, informatie werd niet of slechts ten delen gedeeld en betrokkenen van destijds spreken elkaar nog steeds faliekant tegen.
Herinnering
Opmerkelijk is dat een hoge ambtenaar van het ministerie zegt dat hij secretaris-generaal Pieter Cloo, de hoogste ambtenaar, al in juni 2014 heeft gemeld waar het bonnetje te vinden was. Cloo zegt zich dat niet te kunnen herinneren.
Uit een mailwisseling, eerder onthuld door Nieuwsuur, bleek dat ambtenaren die zochten naar het bonnetje op 5 juni 2014 te horen kregen dat ze niet verder hoefden te zoeken, terwijl ze dichtbij waren !!!
Betrokkenen leggen daarover de schuld bij Cloo. Hoewel ambtenaren het bonnetje binnen handbereik hadden, was verder zoeken kostbaar. Ze staakten daarom hun werk, in afwachting van een officiële opdracht. Maar die heeft Cloo nooit verstrekt.
Schuld
Tegelijk zeggen ambtenaren van het ministerie dat Cloo weliswaar disfunctioneerde, maar dat de VVD haar straatje schoonveegt door alle schuld bij hem te leggen. Zij wijzen erop dat het juist de VVD is geweest die ‘met alle geweld’ de benoeming van Cloo deed. ,,Er moest een VVD’er komen en Opstelten heeft dat doorgedrukt.” De positie van de huidige minister Ard van der Steur lijkt niet echt in gevaar te komen door het nieuwe rapport.
Weliswaar is hij ministerieel verantwoordelijk, maar voor het meeste falen traden Teeven en Opstelten al af. Bovendien moest een aantal topambtenaren van destijds, waaronder Cloo, al het veld ruimen.
Woensdag 25.11.2016 om 11.00 uur presenteert de commissie haar gehele rapport.
NU 20.05.2016 Topambtenaren van het ministerie van Justitie wisten wel degelijk waar het bonnetje van de deal (Teeven-deal) tussen toenmalig officier van Justitie Fred Teeven en topcrimineel Cees H. gevonden kon worden.
Dat valt te lezen in het eindrapport van de commissie-Oosting die onderzoek deed naar de zaak, zo schrijft De Telegraaf vrijdag.
Het ministerie beweerde lange tijd dat het bonnetje, waarop staat welk bedrag er naar de topcrimineel is overgemaakt na de schikkingsdeal, onvindbaar was.
Toen het bonnetje uiteindelijk toch opdook traden minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven begin vorig jaar af, omdat duidelijk werd dat de minister de Kamer verkeerd had geïnformeerd over de hoogte van het bedrag.
Nu blijkt echter dat de hoogste ambtenaar op het ministerie wel degelijk eerder is geattendeerd op de vindplaats van het bonnetje.
Toch communiceerde hij lange tijd dat het bonnetje onvindbaar was, zo zou blijken uit het eindrapport van de commissie.
Doofpot
De commissie-Oosting deed eerder al onderzoek naar de kwestie, maar vond geen bewijs voor een doofpot.
Nieuwsuur onthulde daarna echter dat ict’ers op het ministerie de opdracht hadden gekregen om de zoektocht naar het bonnetje te staken, waardoor de zaak door de commissie toch weer verder werd uitgezocht.
De commissie-Oosting zou geen aanwijzingen hebben gevonden dat de bewindspersonen op de hoogte waren van de vindplaats van het bonnetje.
De conclusies van de commissie worden woensdag bekendgemaakt.
GS 20.05.2016 De Teevendeal rolt doorrr. Volgende week komt de Commissie Oosting met een tweede rapport over de affaire, waarin de hele VVD-top, het halve ministerie van Justitie en de huidige corpulente minister van V&J schimmige en corrupte rollen spelen. Rapport komt woensdag 25 mei, maar vandaag staat op de voorpagina van de Telegraafmachine al te lezen dat het zogenaamd onvindbare bonnetje al die tijd voor het grijpen lag.
De zogenaamde Teevendeal, met het witwasbonnetje van Cees “Puk” Helman, kostte begin vorig jaar zowel Ivo Opstelten als zijn staatssecretaris Fred T. hun baantjes. De ouwe gangster Ivo “Opa” Opstelten vertrok naar Huize Avondrood, maar zijn handlanger Fred “Crimefighter” T. ging doodleuk weer in de Kamer zitten voor hun maffiaclan, de VVD. De Commissie Oosting deed verslag, glas, plas, was.
Tot er wéér nieuwe informatie in de doofpotaffaire opdook, en de Commissie Oosting opnieuw bij elkaar moest komen voor verder onderzoek. Dat rapport komt dus volgende week en alle betrokken VVD’ers hebben weer eens het inktzwarte bloed van de ambtelijke corruptie aan hun handen. Telegraaf: “Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar van het departement, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen. De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.”
Ard van der Steur, samen met Klaas Dijkhoff al (veel te) nauw betrokken bij de kwestie vóórdat hij minister werd, had nadien beweerd dat het de schuld van de ICT’ers op het MinV&J was. Dat was toen al een leugen (er was expliciet opdracht gegeven om te stoppen met zoeken) en nu blijkt het dus wederom kwade opzet van de VVD-top te zijn – iets wat altijd al werd gedacht, maar nu dus door Oosting wordt aangetoond in een nieuw rapport. Opstelten. Teeven. Van der Steur. Dijkhoff. Pieter Cloo. En zelfs Mark Rutte: allemaal liegen ze, hebben ze gelogen en/of zijn ze actief betrokken bij de bonnetjesdoofpot van de Teevendeal.
Voorspelling: iedereen doet of z’n neus bloedt, maar als de hitte van het Oosting-rapport toch te hoog wordt, douwen ze Fred T. uit de keuken en wandelt de rest van de malafide VVD-top (inclusief de chronisch incompetente gelekaartenverzamelaar Steur) gewoon weer weg van de scene of the crime alsof er niks gebeurd is. Andere betrokkenen zoals Cloo en justitietopman Gerard Roes zijn overgeplaatst, zelfs naar de Raad van State. Want zo rolt de regentenmaffia. Bah.
Telegraaf 20.05.2016 De ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie wist waar het ’bonnetje’ van de Teevendeal gevonden kon worden, maar deed tijdenlang niets met die kennis.
Onderwijl bleef het departement beweren dat niet meer te achterhalen was hoeveel miljoenen er nou echt naar drugsbaron Cees H. werden overgemaakt.
Dat blijkt uit de bevindingen van de tweede commissie-Oosting die volgende week haar rapport publiceert, zo weten ingewijden.
Pieter Cloo, de allerhoogste ambtenaar van het departement, werd bij herhaling op de vindplaats gewezen. De voormalig secretaris-generaal, die door toenmalig minister Opstelten als een soort vertrouweling werd gehaald, liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.
Oosting deed nogmaals onderzoek naar de kwestie, omdat er sprake leek van een doofpot. Het was daarbij de vraag of ambtenaren op lagere posities zelf hun zoektocht naar het bonnetje stopten in het zicht van de eindstreep of dat zij daartoe opdracht kregen. Nu blijkt dat men tot op het allerhoogste niveau in het departement in elk geval de latere vindplaats kende.
Er is naar verluidt geen bewijs gevonden dat de toenmalige bewindspersonen de vindplaats kenden.
AD 19.05.2016 De ambtelijke top van het ministerie van Veiligheid en Justitie wist waar het ‘bonnetje’ te vinden was van de deal die VVD’er Fred Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. De ambtenaren deden daar lange tijd echter niets mee, meldt De Telegraaf op basis van bevindingen van de tweede commissie-Oosting.
De commissie publiceert volgende week haar rapport, maar ingewijden zeggen volgens De Telegraaf dat de allerhoogste ambtenaar van het departement Pieter Cloo bij herhaling op de vindplaats werd gewezen. De voormalig secretaris-generaal liet zijn departement echter communiceren dat het bonnetje onvindbaar was.
Volgens de krant is er ,,naar verluidt” geen bewijs gevonden dat de toenmalige bewindspersonen de vindplaats kenden. Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden vanwege de kwestie op.
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven toen bleek dat het ‘bonnetje´ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden was. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek.
Maandag onthulde Nieuwsuur dat het ‘bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 bijna was gevonden, maar dat ICT-medewerkers van de overheid door ‘mensen van hogerop’ werden gemaand hun zoektocht te staken.
Wat ging eraan vooraf?
Allegebeurtenissen rondom de ‘bonnetjesaffaire’ nog eens op een rij.
In het kort: in 2000 bood Fred Teeven, toen nog officier van justitie, drugscrimineel Cees Helman een deal aan. Het ging om een zogenoemde ontnemingsschikking waarbij het op het eerste gezicht leek alsof Helman 750.000 gulden betaalde aan de staat. Uit de rest van de schikking zou later blijken dat het zwart geld van Helman door justitie werd teruggestort op zijn rekening.
Uiteindelijk mocht Helman 4,7 miljoen gulden houden en kreeg hij ook nog strafvermindering aangeboden in ruil voor informatie die gebruikt kon worden bij grote strafzaken. Teeven liet zowel de Belastingdienst als het Openbaar Ministerie (OM) volledig in het duister bij de deal.
3 juni 2014 – Na vragen van de Kamer, hield toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten vol dat het bonnetje onvindbaar was. Dit zou later niet het geval blijken.
5 juni 2014 – ICT-medewerkers kregen op deze datum van hogerhand het bevel te stoppen te zoeken naar het bonnetje. Dit feit kwam dus pas afgelopen maandag naar buiten. De ICT’ers waren op dat moment het bonnetje al bijna op het spoor.
Op 9 maart 2015, bijna een jaar later, werd het bewijs van betaling aan Cees Helman – het omstreden ‘bonnetje’ – alsnog gevonden. Hieruit bleek dat er geen 2 maar 4,7 miljoen gulden gemoeid was met de deal.
Eerder had Opstelten lange tijd volgehouden dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost maar moest uiteindelijk toegeven dat het bijna vier keer zoveel was. Op diezelfde datum stapten zowel minister Opstelten als staatssecretaris Teeven op naar aanleiding van deze onthulling.
Een dag later, op 10 maart 2015, voert de Kamer een debat over het aftreden van beide bewindslieden. De Kamer concludeert dat er met haast een onafhankelijk onderzoek moet komen naar de bonnetjesaffaire. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de commissie-Oosting, onder leiding van oud-ombudsman Martin Oosting.
Op 23 maart 2015 wordt het aantreden van Klaas Dijkhoff (VVD) en Ard van der Steur (VVD) als staatssecretaris en minister van Veiligheid en Justitie bekendgemaakt. Dijkhoff volgt daarmee Teeven, die inmiddels alleen als Kamerlid actief is, op en Van der Steur neemt de plek van Opstelten in.
Na meer dan een half jaar onderzoek komt commissie-Oosting op 9 december 2015 met een hard oordeel over de Teevendeal: die ‘deugde van geen kant’. De politici Teeven en Opstelten waren niet goed omgegaan met de kwestie, vooral toen hij in 2014 en 2015 opnieuw opkwam. Opstelten had geen controle over zijn ambtenaren, oordeelde de commissie. Ook klopte eerdere beweringen van Teeven, dat er ‘niets mis’ was met de deal, niet volgens de Commissie.
Drie dagen later – op 12 december 2015 – kondigt Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) haar aftreden aan vanwege haar rol bij de Teevendeal. Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal, maar vernietigde het document. Zij noemde haar handelen destijds zelf ‘zorgvuldig’.
De brief was ‘strikt vertrouwelijk’, maar zij deelde hem niet met commissie-Oosting. Van Miltenburg werd verweten de Kamer ‘onjuist geïnformeerd te hebben’. Daarnaast heersten er al langere tijd twijfels over haar algehele functioneren als Kamervoorzitter.
Weer drie dagen later – op 15 december 2015 – werd bekend dat zowel Van der Steur als Dijkhoff in een adviserende rol betrokken zijn geweest bij de afwikkeling van de Teevendeal. De twee adviseerden onder meer over het opstellen van een persbericht over de deal.
Ze vonden beiden dat in het persbericht geen specifieke ontkenning moest komen van het bedrag dat bij de onthulling van het bonnetje naar buiten kwam. Dat zou ‘verwarring zaaien’, vooral omdat het bewijsstuk van het overgemaakte bedrag toen nog niet was gevonden.
Een dag later op 16 december 2015 moet premier Mark Rutte het ontgelden in de Kamer. Hij noemt het Teevendebat zelf voordat hij aan zijn bijdrage begint ‘het zwaarste debat’ uit zijn politieke loopbaan. Rutte kreeg uiteindelijk een motie van afkeuring te verwerken, die werd verworpen.
Rutte zei de motie wel als ‘belangrijk signaal’ te zien: ‘We zullen gaan werken aan herstel van het vertrouwen. Het kabinet zal zijn best doen om de grote minderheid in de Kamer die zeer kritisch is, te laten zien dat we dat serieus doen’.
Iets meer dan een maand later, komt op 25 januari 2016 de informatie naar buiten dat de zoektocht naar het bonnetje bewust van bovenaf werd stopgezet.
De Commissie Oosting, die de zaak maandag als ‘doofpot’ bestempelde, is opnieuw gevraagd de Teevendeal te onderzoeken. ‘Het is duidelijk dat de suggestie lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven om de zoektocht stop te zetten. Het moet duidelijk worden of dat zo is. Dat wachten we af maar er moet wel zo snel mogelijk duidelijkheid komen,’ zegt Van der Steur dinsdag.
De minister ontkent verder dat hij de schuld in het debat over de kwestie heeft neergelegd bij de ICT’ers die het bonnetje niet konden achterhalen. De Commissie Oosting moet volgens Van der Steur verder spreken met justitieambtenaren over de zaak. ‘Daar ga ik me zelf niet mee bemoeien’. Hij wil verder ook niet ingaan op wat er moet gebeuren met degene die de opdracht heeft gegeven de zoektocht te stoppen.
NU 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Het televisieprogramma “kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. “Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. “Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
‘Prima besluit’
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een “prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen gulden die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Trouw 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur “kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. “Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. “Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een “prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Telegraaf 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur ,,kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. ,,Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. ,,Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een ,,prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Elsevier 30.04.2016 VVD-er en voormalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die op wraak zonnen. Zij zouden journalisten hebben getipt over de omvang van de deal die Teeven sloot met drugshandelaar Cees Helman. Dat zegt Teeven zaterdag in een interview met het AD.
Teevendeal
Drugscrimineel Helman kreeg indertijd 4.7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen. Dit gebeurde buiten de Belastingdienst. Teeven was toen officier van justitie. Het bedrag was veel meer dan de twee miljoen die Teeven eerder aan de Kamer meldde. Het bonnetje met het werkelijke bedrag kwam in handen van journalisten.
Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen over de Teevendeal, zoemde al langer rond. Maar niemand had verwacht dat de afgetreden staatssecretaris nog eens knock-out zou worden geslagen. Lees verder >
De omvang van de deal die hij met Helman sloot werd onthuld door Nieuwsuur. Het bleek om veel meer geld te gaan dan Teeven had gemeld aan de Kamer. De zogenoemde bonnetjesaffaire deed in de politiek veel stof opwaaien: uiteindelijk stapten zowel minister van Justitie Ivo Opstelten (VVD) als Teeven zelf op. Ook Anouchka van Miltenburg, voormalig Kamervoorzitter, zag zich op een gegeven moment genoodzaakt op te stappen naar aanleiding van de Teevendeal.
Geen namen
‘Nieuwsuur kreeg het aangereikt vanuit de misdaad,’ zegt Teeven. ‘Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft zijn werk gedaan’. Teeven zegt zelfs te denken te weten welke crimineel de informatie heeft gelekt.
‘Maar zijn naam spreek ik niet uit. Volgens Teeven waren er meerdere mensen die van hem af wilden: ‘in het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden’. Teeven staat nog steeds achter zijn deal met Cees Helman: ‘een prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.’
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 30.04.2016 Fred Teeven is ervan overtuigd dat zijn aftreden vorig jaar is ingeluid door criminelen. Dat zegt de voormalig staatssecretaris in gesprek met deze krant. ‘Dit is aangereikt vanuit de misdaad, door iemand die denkt: het is wel mooi geweest met die Teeven. Wraak dus.’
Ik zou het morgen weer doen….
Fred Teeven over de Teevendeal
Teeven kwam vorig jaar in de problemen door uitgelekte details over een deal met crimineel Cees H., die hij 15 jaar eerder als officier van justitie had gesloten. Die deal ging om veel meer geld dan minister Opstelten de Tweede Kamer had gemeld. Op 9 maart vorig jaar traden Opstelten en Teeven om die reden af.
Een journalist van Nieuwsuur had de ware omvang van de deal ontdekt. ,,Maar hij kreeg het wel aangereikt vanuit de misdaad,” zegt Teeven in een terugblik. ,,Ik heb daar geen enkele twijfel over. Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Vijanden
Teeven zegt een sterk vermoeden te hebben van welke crimineel de informatie afkomstig is. ,,Maar zijn naam spreek ik niet uit. Daar word ik niet beter van. Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
Een jaar na zijn aftreden vindt de VVD’er nog altijd dat de deal met Cees H. een goede was. ,,Ik zou het morgen weer doen.” Hij betreurt dat Opstelten de Kamer verkeerd informeerde over de deal, maar verwijt hem niks. ,,Ik heb tegen hem gezegd: Ivo, ik herinner me een hoger bedrag. Maar we hadden besloten uit te gaan van het dossier dat er lag. En niet van de herinneringen van de staatssecretaris.” Lees het hele interview met Fred Teeven vandaag in onzekrantof viaBlendle.
VK 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur ‘kreeg het aangereikt vanuit de misdaad’, zegt Teeven. ‘Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.’
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. ‘Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.’
Waarom Teeven moest aftreden
Meer over de Teevendeal
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg in januari alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen waren dat de waarheid over de Teevendeal werd weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Details over de Teevendeal verdwenen bij justitie in de doofpot, terwijl Tweede Kamer en publiek deze hadden moeten weten. Het wordt de minister aangerekend. Maar zijn er ook gevallen te bedenkenwaarin een geheim bewaren wel goed is? (+)
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Ard van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaarde maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de back-up waar het op stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
VK 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Heling
Lees ook:
Zijn eerste jaar als minister werd een rampjaar, maar Ard van der Steur hoopt het vertrouwen te herstellen in zijn ministerie van Veiligheid en Justitie, zijn ambtenaren en zichzelf, zei hij half maart in een interview met de Volkskrant. (+)
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Trouw 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretarisTeeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teevendeal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
NU 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal dinsdag. Minister Ard van der Steur van Justitie had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
De kwestie speelde zich af in 2000, toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Aftreden
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op vanwege de kwestie.
Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Telegraaf 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretarisTeeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
AD 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling. Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
NU 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teeven-deal onderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel.
Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet.
Inmiddels zijn met vijfendertig mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie.
Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
Telegraaf 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teeven-deal onderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel. Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet.
Inmiddels zijn met 35 mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie. Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
AD 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teevendealonderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel.
Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet. Inmiddels zijn met 35 mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie.
Informatie Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
Trouw 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met een drugscrimineel. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastingdienst
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ‘volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen’.
NU 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met drugscrimineel Cees H. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastingdienst
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ”volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
Telegraaf 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met een drugscrimineel. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastinggeld
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ,,volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
AD 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. sloot. Daarom is er geen vervolging mogelijk.
Minister Van der Steur moet zijn huiswerk opnieuw doen.
Alexander Pechtold
Dat schreef justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Die wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Toen de financiële overeenkomst tussen Teeven en Cees H. in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Daarbij moet zijn aangetoond dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastinggeld
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met decommissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ,,volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
Fred Teeven sloot op 15 juni 2000 in het geheim de inmiddels beruchte deal met drugscrimineel Cees H.. Het doel: informatie inwinnen over de baas van Cees H., een nóg grotere vis: Johan V., alias ‘De Hakkelaar’. Die werd destijds gezien als misschien wel de grootste drugscrimineel ooit in ons land. Teevens bazen, de top van het OM, wisten dat hij een akkoordje voorbereidde – maar hoorden pas achteraf hoe die eruit zou zien, en dat de Belastingdienst erbuiten moest blijven. Met de deal was 4,7 miljoen euro gemoeid.
Fred Teeven sloot op 15 juni 2000 in het geheim de inmiddels beruchte deal met drugscrimineel Cees H.. Het doel: informatie inwinnen over de baas van Cees H., een nóg grotere vis: Johan V., alias ‘De Hakkelaar’. Die werd destijds gezien als misschien wel de grootste drugscrimineel ooit in ons land. Teevens bazen, de top van het OM, wisten dat hij een akkoordje voorbereidde – maar hoorden pas achteraf hoe die eruit zou zien, en dat de Belastingdienst erbuiten moest blijven. Met de deal was 4,7 miljoen euro gemoeid.
Telegraaf 15.02.2016 Justitie en politie hebben geen idee wat er precies gebeurt in het bedrijf dat telefoontaps voor hen uitvoert. Het bedrijf houdt dat geheim. De verklaring die die overheid nu geeft voor het verdwijnen van de ‘Teeven-tap’ is bovendien nog steeds ‘uitermate onlogisch’. Dat zegt hoogleraar Peter van Koppen maandag in de Volkskrant.
De hoogleraar rechtspsychologie schreef samen met hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs een open nota aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie, waarin ze stellen dat de overheid ‘het volledige zicht heeft verloren op wat er kan gebeuren met taps’. De hoogleraren doen dat na een gesprek met de Auditdienst Rijk over de zoekgeraakte Teeven-tap. Het bedrijf dat de taps uitvoert is voor de onderzoekers geheim gebleven.
VK 14.02.2016 Justitie en politie hebben geen idee wat er precies gebeurt in het bedrijf dat telefoontaps voor hen uitvoert. Het bedrijf houdt dat voor hen geheim. De verklaring die de overheid nu geeft voor het verdwijnen van de ‘Teeven-tap’ is bovendien nog steeds ‘uitermate onlogisch’. Dat zegt hoogleraar Peter van Koppen.
De hoogleraar rechtspsychologie schreef samen met hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs een open nota aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie, waarin ze stellen dat de overheid ‘het volledige zicht heeft verloren op wat er kan gebeuren met taps’. De hoogleraren doen dat na een gesprek met de Auditdienst Rijk over de zoekgeraakte Teeven-tap. Het bedrijf dat de taps uitvoert is voor de onderzoekers geheim gebleven.
De Teeven-tap is de opname die gemaakt zou moeten zijn van een telefoongesprek dat de toenmalige staatssecretaris Fred Teeven (VVD) in 2012 voerde met wethouder Jos van Rey (VVD) van Roermond. De wethouder werd op dat moment getapt omdat hij werd verdacht van corruptie. Hij voerde een omstreden gesprek met de staatssecretaris over de burgemeesterskandidaat voor Roermond.
De tap is zoek
Justitie beweert dat de tap nooit is gemaakt omdat er precies op dat moment een stroomstoring zou zijn geweest.
Wat er exact is gezegd, werd nooit bekend: de tap is zoek. Sterker nog: justitie beweert dat de tap nooit is gemaakt omdat er precies op dat moment een stroomstoring zou zijn geweest. Een storing die justitie handig uit leek te komen.
Nadat hoogleraar Van Koppen hierop kritiek uitte, werd hij door de minister uitgenodigd om te komen praten met de Auditdienst Rijk. Die vertelde dat zowel de opslag als de reserve-opslag van de taps op vrijwel hetzelfde moment ineens niet meer werkten.
Het verhaal van de storing kon Van Koppen niet zelf verifiëren. ‘Ik heb de originele logboeken niet geïnspecteerd’, zegt Van Koppen. ‘Dat mocht niet.’
Ik vraag me af hoe je samen in een ruimte kunt zitten en dat niet in de gaten kunt hebben. Dit was een majeure storing. Het was geen kattenpis, aldus Peter van Koppen (hoogleraar rechtspsychologie).
Voor het bedienen van de tapapparatuur mag de technicus van de leverancier niet zonder begeleiding het pand in. ‘Maar de technicus van de politie heeft nooit iets gemerkt van die storing’, zegt Van Koppen. ‘Vijftig minuten lang niet. Terwijl de technicus van de leverancier kennelijk al die tijd naast hem die storing zat op te lossen. Dat is vreemd. Ik vraag me af hoe je samen in een ruimte kunt zitten en dat niet in de gaten kunt hebben. Dit was een majeure storing. Het was geen kattenpis.’
De technicus van de leverancier rapporteerde de storing niet en zei ook niets tegen zijn collega’s. En dat is vreemd, stelt Van Koppen. ‘Als mensen veel storingen meemaken, dan zijn ze soms geneigd om – tegen de procedures in – niet te melden. Maar dat was hier niet aan de hand. Volgens de politie heeft het systeem een betrouwbaarheid van 95,5 procent. Dat klopt niet met elkaar.’
Bovendien is het vreemd, stelt hij, dat de elektrische voeding van twee systemen zou hebben gehaperd, terwijl er naderhand maar één voeding werd vervangen. ‘Er zitten allerlei losse eindjes in dit verhaal die onverklaarbaar zijn.’
De Auditdienst vertelde de hoogleraren dat zij bepaalde zaken ook niet mocht weten van het tapbedrijf. Van Koppen vindt dat onbegrijpelijk. ‘Ik sta hier met open mond langs de zijlijn te kijken. Wat maken wij hier mee? Hier zouden we ons ontzettend zorgen over moeten maken. Het is idioot dat de Nederlandse overheid een belangrijk deel van het politiewerk laat doen door een bedrijf waar we geen enkele controle over hebben.’
Hij zegt niet uit te kunnen sluiten dat de ‘storing’ toch doelbewust is gebeurd, door wie dan ook. ‘Iemand kan de stekker bij de opslag eruit hebben getrokken of het systeem met opzet hebben overbelast.’
De twee hoogleraren praatten lang met de auditdienst. ‘We hadden de stellige indruk dat deze ambtenaren ons vertelden wat ze konden vertellen. Maar dat is geen garantie dat we niet in het ootje zijn genomen. Misschien worden we hier als breekijzer gebruikt in de onderhandelingen over een nieuw tapsysteem.’
Van der Steur schrijft in een reactie aan de Tweede Kamer dat uit onderzoek van de Auditdienst blijkt dat ‘geen aanwijzingen zijn aangetroffen van opzettelijk menselijk handelen, maar dat een technisch probleem de oorzaak lijkt’. De minister stelt een onderzoek in naar storingen in het tapsysteem van 2012 tot nu.
Elsevier 12.02.2016 Politie en Justitie laten telefoontaps uitvoeren door een buitenlands bedrijf zonder dat het toezicht daarop is gegarandeerd. Een technicus van dat bedrijf kan soms een uurtje ongestuurd zijn gang gaan met de hypergevoelige taps.
Dit melden de hoogleraar Peter van Koppen (VU Amsterdam) en Bas Jacobs (Nijmegen) in een notitie die in het bezit is van Elsevier. De wetenschappers stelden een onderzoek in naar de praktijk van het tappen, naar aanleiding van de zogenoemde Teeventap in de kwestie Jos van Rey.
Op 20 september 2012 voerde de Roermondse VVD-wethouder Van Rey een telefoongesprek met toenmalig VVD-staatssecretaris van Justitie, Fred Teeven. Van Rey wordt vervolgd door Justitie, onder meer omdat hij de vertrouwelijkheid rond een burgemeestersbenoeming in Roermond zou hebben geschonden.
Ongeloof
In het telefoongesprek met Teeven ging het over een burgemeesterskandidaat. Van Rey wist niet dat zijn telefoon werd afgeluisterd door Justitie. Tijdens de voorfase van de gerechtelijke vervolging van Van Rey bleek dat uitgerekend het telefoontje met de bewindsman van Justitie niet werd getapt. In politieke kring werd daar met ongeloof op gereageerd.
Minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie vroeg de hoogleraren Van Koppen en Jacobs om de zaak te onderzoeken. Zij constateren dat het bij de Auditdienst Rijk een rommeltje is. ‘De tapapparatuur wordt bediend vanuit de landelijke politieeenheid in Driebergen. De apparatuur bevindt zich op een andere locatie. De bediening wordt gedaan door technici van de politie en de leverancier. Ons werd verzekerd dat die technicus nooit het pand mag betreden zonder begeleiding van een politieambtenaar.’
Op 20 september 2012 ontstond een storing door een te zwakke stroomvoorziening, een noodzakelijke up-date van het computerprogramma die zeven maanden niet werd uitgevoerd of een combinatie van beide factoren, schrijven de hoogleraren.
De technicus van het bedrijf bleef 50 minuten prutsen aan het systeem zonder toezicht van de politie en zonder zelfs de politie op de hoogte te brengen van de storing. Zo’n 1.800 taps gingen verloren, onder meer die van het gesprek tussen Teeven en Van Rey.
Chaotische uitvoering
Tot dusver speculeerden critici dat die missende tap géén toeval was, maar een doelbewuste VVD-actie om staatssecretaris Teeven buiten de Van Rey-affaire te houden. Thans blijkt dat het geen complot was, maar slechts een voorval in de chaotische uitvoering van de vele telefoontaps in Nederland.
De hoogleraren verwijten de politie ‘een gebrek aan oplettendheid’. Zij noemen het ‘onbegrijpelijk dat de technicus ongeveer een uur lang kan ingrijpen op het systeem zonder dat het door de politie wordt opgemerkt’. Ook hekelen zij het verduisteren van dit incident en het ontbreken van een administratie van storingen. ‘Het tappen in Nederland is een zwarte doos, waarin alleen de leverancier en niet politie en justitie de weg kennen,’ schrijven de hoogleraren.
Justitie wil de naam van het buitenlandse bedrijf niet noemen. De verwachting is dat advocaten de notitie zullen aangrijpen om twijfel te zaaien aan de juistheid en rechtmatigheid van de tapgegevens in strafprocessen tegen hun cliënten.
Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 12.02.2016 De Tweede Kamer zal verslagen krijgen van de gesprekken die de onderzoekscommissie-Oosting voert met justitieminister Ard van der Steur en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff over de nasleep van de Teeven-deal.
Daarmee wordt alles wat de bewindslieden daarover aan de commissie vertellen dus openbaar, tegelijk met de presentatie van haar eindrapport.
De Kamer had daarom gevraagd. Gespreksverslagen van alle andere betrokkenen moeten “in principe geheim blijven, opdat ze in volledige vrijheid kunnen verklaren wat zij willen verklaren”, schrijft Van der Steur vrijdag aan de Tweede Kamer.
De commissie-Oosting duikt opnieuw in de Teeven-deal, nu is gebleken dat een zoektocht naar een bonnetje daarvan is stopgezet. Het gaat om het bewijs met het bedrag van de deal die officier van justitie Fred Teeven sloot met een drugscrimineel en die opspeelde toen Teeven staatssecretaris was.
Bij de afwikkeling daarvan door toenmalig justitieminister Ivo Opstelten waren Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden betrokken, terwijl parlementariërs het kabinet juist moeten controleren.
BB 10.02.2016 Veel Haarlemmers zien Fred Teeven als burgemeester niet zitten. Een internetpetitie was rond 15.00 uur al meer dan vijfhonderd keer ondertekend.
Sollicitatie in beraad
De petitie werd opgezet naar aanleiding van een bericht uit het Haarlems Dagblad van woensdag waarin het Tweede Kamerlid zei een sollictatie te overwegen. ‘Ik ben er in mijn hoofd mee bezig, maar ben er nog niet helemaal uit’, liet hij in de krant weten.
Laatste kunstje
De oud-staatssecretaris van Justitie groeide op in Haarlem en zou het burgemeesterschap van de Noord-Hollandse hoofdstad als ‘laatste kunstje’ wel zien zitten. Haarlem is op zoek naar een nieuwe burgervader omdat de huidige burgemeester Bernt Schneiders in september stopt. (ANP)
Telegraaf 10.02.2016 VVD’er Fred Teeven overweegt om komende zomer te solliciteren naar het burgemeesterschap van Haarlem. De post komt vrij, omdat de huidige burgervader, Bernt Schneiders, dan opstapt.
„Ik ben er in mijn hoofd mee bezig, maar ben er nog niet helemaal uit”, zei Teeven volgens het Haarlems Dagblad tijdens een debat. Het VVD-Kamerlid zou het burgemeesterschap aantrekkelijk vinden ’als laatste kunstje’, schrijft de krant.
Niet alle Haarlemmers zien dat echter zitten en enkelen van hen zijn nu een petitie begonnen. „Dit mag nooit gebeuren, alleen al vanwege het risico dat Haarlemmers massaal verhuizen”, schrijven de initiatiefnemers. „Haarlem heeft recht op een eerlijke en betrouwbare burgervader!”
Teeven is geboren in Haarlem en vindt het nog steeds ’een fantastische stad’. De VVD’er laat aan de parlementaire redactie van De Telegraaf weten dat hij inmiddels ook al enkele ’enthousiaste reacties’ heeft gekregen. Op een schaal van 1 tot 10 is de kans dat Teeven voor het burgemeesterschap gaat, 5 à 6, zo zegt hij.
Hij geeft alle versies vrij van een omstreden gespreksverslag van een hoge ambtenaar met oud-staatssecretaris Fred Teeven over de deal met Cees H. in een procedure van RTL Nieuws.
RTL was al sinds maart bezig dat gespreksverslag met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur boven tafel te krijgen. Het ministerie hield echter vol dat het om een persoonlijke aantekening van de ambtenaar ging.
Telegraaf 03.02.2016 De commissie Oosting wordt gevraagd om ook de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie onder de loep te nemen. De oud-ombudsman heropent zijn onderzoek naar de Teevendeal omdat er mails zijn opgedoken die het beeld van een doofpot schetsen.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat Oosting, na aandringen van de Kamer, ook vragen of ambtenaren misstanden wel durven te melden. De bewindsman geeft de commissie een ruime opdracht mee en zegt dat Oosting alle middelen krijgt die nodig zijn.
In de ministerraad moet nog vergaderd worden over de instelling van de commissie, maar die zal daarna met terugwerkende kracht worden benoemd. Gesprekken met de commissie Oosting blijven in principe geheim, maar Van der Steur gaat aan zijn collega-bewindspersonen vragen of zij ook in kunnen stemmen met openbaarheid voor zittende ministers en staatssecretarissen. Gespreksverslagen worden dan na afloop openbaar.
De Kamer debatteerde vanavond over de onderzoeksvraag die Oosting meekrijgt. De minister geeft de oud-ombudsman een ruime opdracht mee en vrijwel alle vragen die de Kamer heeft, stuurt hij door. Alleen aan het verzoek van de PvdA kon hij niet voldoen. De sociaal-democraten willen dat Oosting ook nieuwe misstanden bekijkt die de commissie ten tijde van dit onderzoek ontdekt. “Dan zou Oosting misschien nooit tot een einde komen”, zegt Van der Steur daar over.
Telegraaf 03.02.2016 De commissie Oosting wordt gevraagd om ook de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie onder de loep te nemen. De oud-ombudsman heropent zijn onderzoek naar de Teevendeal omdat er mails zijn opgedoken die het beeld van een doofpot schetsen.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat Oosting, na aandringen van de Kamer, ook vragen of ambtenaren misstanden wel durven te melden. De bewindsman geeft de commissie een ruime opdracht mee en zegt dat Oosting alle middelen krijgt die nodig zijn.
In de ministerraad moet nog vergaderd worden over de instelling van de commissie, maar die zal daarna met terugwerkende kracht worden benoemd. Gesprekken met de commissie Oosting blijven in principe geheim, maar Van der Steur gaat aan zijn collega-bewindspersonen vragen of zij ook in kunnen stemmen met openbaarheid voor zittende ministers en staatssecretarissen. Gespreksverslagen worden dan na afloop openbaar.
De Kamer debatteerde vanavond over de onderzoeksvraag die Oosting meekrijgt. De minister geeft de oud-ombudsman een ruime opdracht mee en vrijwel alle vragen die de Kamer heeft, stuurt hij door. Alleen aan het verzoek van de PvdA kon hij niet voldoen. De sociaal-democraten willen dat Oosting ook nieuwe misstanden bekijkt die de commissie ten tijde van dit onderzoek ontdekt. “Dan zou Oosting misschien nooit tot een einde komen”, zegt Van der Steur daar over.
Trouw 03.02.2016 Ambtenaren die met gevoelige informatie over de Teevendeal naar buiten treden, hoeven niet te vrezen voor represailles. Die belofte deed minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) vanavond in de Tweede Kamer. De Kamer had sterke behoefte aan die toezegging na recente onthullingen van ‘Nieuwsuur’ en kritiek van een oud-vertrouwenspersoon van het ministerie.
“Ik denk dat het essentieel is dat iedereen in volledige vrijheid medewerking kan verlenen aan de commisie-Oosting”, zei Van der Steur. De minister heeft de commissie, die eind vorig jaar verslag uitbracht, gevraagd haar onderzoek te hervatten. Dit nadat Nieuwsuur vorige week wist te melden dat ict’ers de zoektocht naar het met de Teevendeal gemoeide bonnetje in 2014 voortijdig hadden moeten staken.
De Kamer betwijfelt echter of oud-ombudsman Marten Oosting de waarheid nu wel helemaal boven tafel kan krijgen. Allereerst omdat niet hij, maar Nieuwsuur achterhaalde dat ict’ers die de details van de miljoenenschikking met drugscrimineel Cees H. op het spoor waren, is gesommeerd hun zoektocht te staken. Maar ook gelet op uitspraken van oud-vertrouwenspersoon Sjaak Jansen vandaag in NRC Handelsblad.
Strafexpedities
Klokkenluiders ‘zouden wel gek zijn’ om misstanden te melden, stelde Jansen, die vorig jaar vertrok bij het ministerie. “Mijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden. Alles was erop gericht om het blazoen schoon te houden. Melders van misstanden werden niet gepromoveerd of kregen vervelend werk te doen.”
De Kamer wilde vandaag meteen een reactie van de minister op die uitspraken. Van der Steur liet daarop per brief weten zich niet te herkennen in het beeld ‘als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om misstanden te melden’. “Er is binnen het ministerie alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden.” Hij wees op de aanwezige vertrouwenspersonen.
In het al geplande debat over het nieuwe onderzoek van Oosting vroeg de Kamer de minister vanavond om hardere garanties. “Wat geeft ambtenaren nu het gevoel dat ze misstanden veilig kunnen melden?”, vroeg SP-Kamerlid Michiel van Nispen zich af. Kunnen zij veilig met Oosting praten ‘zonder dat dit ten koste van hun eigen positie’, wilde D66’er Sjoerd Sjoerdsma weten.
Veilige omgeving
Van der Steur beloofde daarop zich persoonlijk in te zullen spannen voor de veiligheid van zijn medewerkers. “Ik bevestig dat er geen enkele consequentie mag en kan voortvloeien aan medewerking aan het onderzoek van de commissie-Oosting”, zei hij. “Ik zal er alles aan doen wat ik kan doen om die veilige omgeving voor medewerkers te creëren.”
Met die toezeggingen toonde de Kamer zich tevreden, al blijft zij zich zorgen maken over de cultuur op Van der Steurs ministerie. Die is ‘niet op orde’, meent PvdA’er Jeroen Recourt, voorstander van het opknippen van het departement bij de volgende formatie. “Het is niet onlogisch dat die cultuur incidenten baart. Hoe krijg je nu een open, transparante organisatie?”
Nieuw gereedschap: de parlementaire ondervraging
De Tweede Kamer stelt een nieuw wapen voor om informatie boven tafel te krijgen: de parlementaire ondervraging. Personen zijn verplicht om mee te werken en kunnen onder ede worden gehoord, net als bij een parlementaire enquête, maar het onderzoek is korter van duur en minder intensief en diepgaand.
Het voorstel komt van een commissie onder leiding van SP-Kamerlid Ronald van Raak, die in 2013 in het leven is geroepen om te kijken hoe Kamerleden meer te weten kunnen komen over misstanden. Naast de parlementaire enquête kan de Kamer nu al een hoorzitting of rondetafelgesprek organiseren. De ondervraging is bedoeld als tussenvorm.
“Een van de belangrijke taken van volksvertegenwoordigers is de regering controleren en daarvoor is goede informatie essentieel”, aldus Van Raak. Hij stelt voor de komende vijf jaar met de ondervraging te experimenteren en daarna te kijken of deze onderzoeksvorm definitief aan de gereedschapskist van de Kamer moet worden toegevoegd.
AD 03.02.2016 Minister Van der Steur garandeert de Tweede Kamer dat klokkenluiders bij het ministerie van Justitie niet worden benadeeld als ze met informatie over de Teevendeal naar de commissie-Oosting stappen. Van der Steur staat woensdagavond voor de taak om de Kamer enige helderheid te verschaffen over de Teevendeal.
De minister had woensdagmiddag tot 16.00 uur de tijd om schriftelijk duidelijkheid te geven over enkele vragen rond de Teevendeal, de deal die officier van Justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Bonnetje
Recent kreeg de kwestie een nieuwe dimensie toen bleek dat dat de zoektocht naar het ‘vermiste’ bonnetje, met daarop de waarde van de deal, van hogerhand is stilgelegd. Daar komt bij dat een oud vertrouwenspersoon van het ministerie van Veiligheid en Justitie woensdag in NRC Handelsblad zegt dat er strafexpedities worden uitgevoerd tegen medewerkers die intern misstanden aan de kaak willen stellen. Woensdagavond benadrukte Van der Steur dat er ‘geen enkele consequentie aan kan en mag worden verbonden’ als mensen in gesprek gaan met de commissie. Dat heeft hij de ambtenaren woensdag ook laten weten en hij zal er ook zelf op toezien.
Minister
Justitieminister Van der Steur ‘herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden’. Dat schreef hij woensdag eerder aan de Tweede Kamer. Volgens Van der Steur is er op het departement ‘alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
Haast
PvdA-Kamerlid Recourt dringt aan op enige haast. ,,Zorgvuldigheid is goed, maar het onderzoek hoeft geen maanden te duren”, zegt hij. “We snakken naar een punt achter deze affaire”, aldus ChristenUnie-leider Segers. Wat de VVD betreft komt de commissie met tussentijdse rapportages, als daar aanleiding voor is. GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren wil dat premier Rutte het onderzoek gaat begeleiden en de Kamer informeert.
Teevendeal
De toenmalige officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. over het afpakken van drugsgeld. In plaats van het volledige bedrag aan drugswinsten via de rechter op te eisen, werd een voor H. gunstige deal gesloten voor een veel kleiner bedrag. Eerder in beslag genomen geld kreeg de drugscrimineel terug, ook nog eens zonder dat de Belastingdienst in kennis werd gesteld.
NU 03.02.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ”herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden.” Dat schrijft hij woensdag aan de Tweede Kamer.
De Kamer eiste snel opheldering over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen…
Aanleiding was berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen. Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten.
In de krant doet hij een boekje open over de werkwijze op het departement die vooral gericht was op het schoonhouden van het eigen blazoen. Klokkenluiders zouden te maken krijgen met wraakacties. “Er zijn mensen ontslagen omdat ze zogenaamd een oude printer hadden gestolen, wat niet eens bleek te kloppen. Veel grotere vergrijpen werden ondertussen met de mantel der liefde bedekt”, aldus Jansen tegenover NRC.
Ruimte
Van der Steur gaat in de brief niet in op de incidenten, omdat de zaak nog onder de rechter is. Hij schrijft dat het ministerie stappen moet maken om de cultuur op het departement te verbeteren en erkent dat “in het verleden ook zaken zullen zijn geweest die niet goed zijn gegaan.”
Wel is er volgens Van der Steur op het departement ”alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers.”
“Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar”, schrijft Van der Steur in de brief.
Opheldering
De Kamer eiste woensdagochtend opheldering over het zoveelste incident op het justitieministerie. Het ministerie van Veiligheid en Justitie lag al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teeven-deal.
Na nieuwe onthullingen van het actualiteitenprogramma blijkt dat uit uit interne e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
Naar aanleiding hiervan is het onderzoek naar de Teeven-deal heropend. De Tweede Kamer overlegt woensdagavond over het de opzet van het nieuwe onderzoek.
Reeks van fouten
Het vorige onderzoek van de Commissie Oosting leverde premier Mark Rutte en Van der Steur een motie van afkeuring op die door vrijwel de gehele oppositie werd gesteund. Eerder sneuvelden oud-justitiebewindspersonen Ivo Opstelten en Fred Teeven en oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg door de Teeven-deal.
De berichtgeving in NRC is volgens SP-Kamerlid Michiel Van Nispen illustratief voor hoe de nasleep rond de Teeven-deal zich heeft ontvouwen. “Ook daar zijn zaken onder het tapijt geschoven.” Sjoerd Sjoerdsma (D66): “Als klokkenluiders actief zijn tegen gewerkt door leidinggevenden op het ministerie, dan roept dat de vraag op of ambtenaren zich echt vrij voelen om uit zichzelf informatie over te dragen aan de Commissie Oosting.”
De VVD-bewindsman verzekerde dat zijn ambtenaren alle vrijheid hebben om met de Commissie Oosting in contact te treden…
Meerdere Kamerleden willen van Van der Steur weten wat er precies aan de hand is op dat ministerie en waarom er zoveel dingen fout gaan. Het is namelijk niet de eerste keer dat het ministerie zichzelf in de problemen heeft gewerkt.
Zo moest Van der Steur onlangs andermaal zijn excuses aanbieden vanwege zijn handelen in de kwestie rond het ontslag van de MH17-professor George Maat. Dat was overigens de derde keer dat hij door het stof ging.
Eerder moest hij erkennen dat hij fouten had gemaakt in de informatievoorziening naar de Kamer in de kwestie rond de foto van Volkert van der Graaf.
Telegraaf 03.02.2016 Justitieminister Ard van der Steur ,,herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden.” Dat schrijft hij woensdag aan de Tweede Kamer. Die wilde snel opheldering over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen.
Aanleiding was berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen. Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten.
Maar volgens Van der Steur is er op het departement ,,alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
De Tweede Kamer overlegt woensdagavond over het nieuwe onderzoek naar de Teeven-deal.
VK 03.02.2016 De Tweede Kamer vreest dat op het ministerie van Veiligheid & Justitie stelselmatig onwelgevallige informatie onder de pet wordt gehouden. In NRC Handelsblad vertelt Sjaak Jansen, die tot april 2015 de vertrouwenspersoon was op het departement, dat ‘zijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden.’
Dit kan verklaren waarom de commissie van Marten Oosting, die onderzoek deed naar de afwikkeling van de Teevendeal, niet de hele waarheid boven water wist te halen. Oosting kreeg niet te horen dat ict-experts op het ministerie het bedrag dat met de deal gemoeid was op het spoor waren, maar dat hen te verstaan werd gegeven hun naspeuringen te staken.
In het debat over het rapport van Oosting in december gaf de huidige minister, VVD’er Ard van der Steur, zijn ambtenaren de schuld van de mislukte zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Prompt bracht Nieuwsuur e-mails naar buiten waaruit bleek dat de ambtenaren van goede wil waren, maar dat ze van hogerhand werden tegengehouden. De Tweede Kamer is bang dat de betrokkenen zich niet vrij voelden aan te kloppen bij Oosting.
Meer over de Teevendeal De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg vorige week alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen zijn dat de waarheid over de Teevendeal is weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Volgens Jansen is bij Veiligheid en Justitie ‘alles erop gericht het blazoen schoon te houden. Melders werden niet gepromoveerd of krijgen vervelend werk te doen’. De vertrouwensman wil niet ingaan op de misstanden die hij tegenkwam, vanwege zijn geheimhoudingsplicht. Wel zegt hij: ‘Er zijn mensen ontslagen omdat ze zogenaamd een oude printer hadden gestolen, wat ook nog niet eens zo was. Maar veel grotere vergrijpen zijn met de mantel der liefde bedekt.’
De Tweede Kamer wil nu dat Oosting zich buigt over de gesloten cultuur bij Veiligheid en Justitie.
Eén van de belangrijkste vragen: wie is er schuldig aan die cultuur waarin misstanden niet mogen worden gemeld ? …
De cultuur op Veiligheid en Justitie is het laatste jaar een veelbesproken onderwerp geworden in Den Haag. Keer op keer vertellen de VVD-ministers die het departement regeren de Kamer niet de hele waarheid. Zo ging met de fotosessie van Volkert van der G., de kritiek op forensisch anatoom George Maat, en ook rond de Teevendeal. Het lijkt erop dat er vooral wordt geredeneerd: kan deze informatie de bewindslieden in gevaar brengen?
Volgens SP-Kamerlid Michiel van Nispen is er al twee jaar nooit iets serieus gebeurt met een melding van een misstand. ‘Mij bereiken berichten dat er geen vertrouwenspersoon meer is op het ministerie. Waar kunnen ambtenaren met Teevendealachtige toestanden terecht?’
Minister Ard van der Steur wist dat niet precies – hij beloofde deze week nog een brief te sturen met het antwoord. ‘Die mensen zijn er gewoon, dat spreekt voor zich’, zei hij wel. Maar voor de Tweede Kamer is het niet meer zo vanzelfsprekend.
Telegraaf 03.02.2016 De Tweede Kamer wil nog woensdagmiddag opheldering van justitieminister Ard van der Steur over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen. Aanleiding is berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen.
Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen wil uiterlijk om 16 uur van de minister schriftelijk antwoord op de spoedvragen die hij over deze kwestie heeft gesteld. Zijn verzoek wordt ruim gesteund, ook door de coalitie van VVD en PvdA.
Begin van de avond praat de Kamer over het nieuwe onderzoek dat de commissie-Oosting gaat doen naar het bewust stopzetten van de zoektocht naar het bewijs van de deal die VVD’er Fred Teeven sloot met een drugscrimineel. De ex-staatssecretaris deed dat destijds als officier van justitie. De commissie van oud-Ombudsman Marten Oosting deed eerder al onderzoek naar de omstreden schikking.
De minister wil dat de commissie de laatste onthulling van Nieuwsuur over de mogelijke doofpot onderzoekt. Hij kondigde verder aan dat medewerkers op het ministerie bescherming krijgen volgens de klokkenluidersregeling.
De onthulling van Jansen in NRC dat de regeling op het departement niet deugt, bevestigen signalen die SP’er Van Nispen zelf ook al ontving. Hij wil van de minister weten hoe die denkt te bereiken dat ambtenaren nu wel tegen Oosting gaan praten. Ook wil hij weten wat en op welk moment Van der Steur wist van de doofpot.
NU 03.02.2016 De Tweede Kamer wil nog voor woensdag 16.00 uur opheldering van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) over het bericht dat klokkenluiders op zijn ministerie zouden worden tegengewerkt.
VVD, PvdA, SP, CDA, PVV, D66 en ChristenUnie willen weten of deberichtgeving in NRC over “strafexpedities” tegen ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen, klopt.
Ambtenaren die zich meldden, werden bijvoorbeeld niet gepromoveerd of kregen heel vervelend werk te doen.
In de krant doet de voormalige Vertrouwenspersoon Integriteit van het ministerie, Sjaak Jansen, een boekje open over de werkwijze op het departement. Die werkwijze was volgens hem vooral gericht op het schoonhouden van het eigen blazoen.
Openheid
SP-Kamerlid Michiel van Nispen eist dat Van der Steur openheid van zaken geeft. “Wat is er aan de hand op dat ministerie?” wil hij van de minister weten. Volgens de SP’er moeten klokkenluiders de garantie hebben dat zij worden beschermd als zij misstanden aan de kaak stellen. “Anders kom je nooit achter de waarheid.”
CDA’er Madeleine van Toorenburg: “Een cultuur waarin fouten en misstanden niet gemeld kunnen worden is niet toelaatbaar.”
D66 wil weten of het klopt dat er sprake is van klassenjustitie op het ministerie. Jansen laat in de krant weten dat klokkenluiders werden ontslagen omdat zij oude printers zouden hebben gestolen, wat achteraf niet bleek te kloppen.
“Zijn er echt vergrijpen verzonnen tegen klokkenluiders door de leiding?”, wil D66’er Sjoerd Sjoerdsma weten. “Het lijkt erop dat diegenen die binnen Veiligheid en Justitie voor de waarheid strijden praktisch vogelvrij zijn.”
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers ziet het al zorgelijke beeld van het ministerie versterkt worden. “Het ministerie van Veiligheid en Justitie moet de hoeder van de rechtstaat zijn, maar zelfs vertrouwenspersonen lijken daar niet veilig”, zegt Segers.
De Kamer debatteert woensdagmiddag met de minister over de nieuwe onderzoeksopdracht van de Commissie Oosting. Dat debat wordt met een uur verlengd, zodat Van der Steur ook de ruimte wordt geboden om de situatie rond de klokkenluiders op te helderen.
Teeven-deal
Het ministerie van Veiligheid en Justitie ligt al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teeven-deal.
Na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur blijkt dat uit uit interne e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
De berichtgeving in NRC is volgens Van Nispen illustratief voor hoe de nasleep rond de Teeven-deal zich heeft ontvouwen. “Ook daar zijn zaken onder het tapijt geschoven.” Sjoerdsma: “Als klokkenluiders actief zijn tegen gewerkt door leidinggevenden op het ministerie, dan roept dat de vraag op of ambtenaren zich echt vrij voelen om uit zichzelf informatie over te dragen aan de Commissie Oosting.”
Bonnetje
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Ook Van der Steur moest diep door het stof. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, tegen Rutte en de nieuwe justitieminister. Het werd Van der Steur kwalijk genomen dat hij als Kamerlid meedacht over de informatieverstrekking naar de Kamer.
Daar bleef het niet bij. Van der Steur moest onlangs andermaal zijn excuses aanbieden vanwege zijn handelen in de kwestie rond het ontslag van de MH17-professor George Maat. Dat was overigens de derde keer dat hij door het stof ging.
Eerder moest hij erkennen dat hij fouten had gemaakt in de informatievoorziening naar de Kamer in de kwestie rond de foto van Volkert van der Graaf.
NU 03.02.2016 Ambtenaren van het ministerie van Veiligheid en Justitie die in het verleden melding maakten van interne misstanden, werden op diverse manieren tegengewerkt.
Dat meldt de voormalige Vertrouwenspersoon Integriteit van het ministerie woensdag in NRC. Hij stelt dat het departement er vooral op gebrand was om het eigen blazoen schoon te houden.
Volgens Sjaak Jansen zouden klokkenluiders bij het ministerie “wel gek zijn” om meldingen te maken van mogelijke misstanden. “Mijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden. Het eerste wat men deed is ontkennen en vervolgens wegvegen.”
Ambtenaren die zich meldden, werden bijvoorbeeld niet gepromoveerd of kregen heel vervelend werk te doen.
De Tweede Kamer wil nog woensdagmiddag opheldering van justitieminister Ard van der Steur over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen wil uiterlijk om 16 uur van de minister schriftelijk antwoord op de spoedvragen die hij over deze kwestie heeft gesteld. Zijn verzoek wordt ruim gesteund, ook door de coalitie van VVD en PvdA.
Onthullingen
Het ministerie van Veiligheid en Justitie lag al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teevendeal.
Uit internet e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie blijkt dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
Naar aanleiding van de onthullingen van Nieuwsuur heeft de commissie Oosting zijn onderzoek naar de affaire heropend. Woensdagavond praat de Kamer over dit nieuwe onderzoek.
Teeven-deal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de gang van zaken.
AD 03.02.2016 Minister Van der Steur garandeert de Tweede Kamer dat klokkenluiders bij het ministerie van Justitie niet worden benadeeld als ze met informatie over de Teevendeal naar de commissie-Oosting stappen. Van der Steur staat woensdagavond voor de taak om de Kamer enige helderheid te verschaffen over de Teevendeal.
De minister had woensdagmiddag tot 16.00 uur de tijd om schriftelijk duidelijkheid te geven over enkele vragen rond de Teevendeal, de deal die officier van Justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Bonnetje
Recent kreeg de kwestie een nieuwe dimensie toen bleek dat dat de zoektocht naar het ‘vermiste’ bonnetje, met daarop de waarde van de deal, van hogerhand is stilgelegd. Daar komt bij dat een oud vertrouwenspersoon van het ministerie van Veiligheid en Justitie woensdag in NRC Handelsblad zegt dat er strafexpedities worden uitgevoerd tegen medewerkers die intern misstanden aan de kaak willen stellen. Woensdagavond benadrukte Van der Steur dat er ‘geen enkele consequentie aan kan en mag worden verbonden’ als mensen in gesprek gaan met de commissie. Dat heeft hij de ambtenaren woensdag ook laten weten en hij zal er ook zelf op toezien.
Minister
Justitieminister Van der Steur ‘herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden’. Dat schreef hij woensdag eerder aan de Tweede Kamer. Volgens Van der Steur is er op het departement ‘alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
Haast
PvdA-Kamerlid Recourt dringt aan op enige haast. ,,Zorgvuldigheid is goed, maar het onderzoek hoeft geen maanden te duren”, zegt hij. “We snakken naar een punt achter deze affaire”, aldus ChristenUnie-leider Segers. Wat de VVD betreft komt de commissie met tussentijdse rapportages, als daar aanleiding voor is. GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren wil dat premier Rutte het onderzoek gaat begeleiden en de Kamer informeert.
Teevendeal
De toenmalige officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. over het afpakken van drugsgeld. In plaats van het volledige bedrag aan drugswinsten via de rechter op te eisen, werd een voor H. gunstige deal gesloten voor een veel kleiner bedrag. Eerder in beslag genomen geld kreeg de drugscrimineel terug, ook nog eens zonder dat de Belastingdienst in kennis werd gesteld.
VK 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teevendeal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Meer over de Teevendeal
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg vorige week alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen zijn dat de waarheid over de Teevendeal is weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teevendeal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
Trouw 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
NU 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal.
Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
Telegraaf 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
NOS 29.01.2016 De commissie-Oosting heeft formeel de vervolgopdracht gekregen om nader onderzoek te doen naar de Teevendeal. Dat schrijft minister Van der Steur aan de Tweede Kamer.
Oosting gaat onderzoeken wat de rol is geweest van toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Opstelten in 2014 en 2015. De e-mailwisseling die werd onthuld door Nieuwsuur is daarbij “het vertrekpunt”. Uit de mails blijkt dat ICT’ers van het ministerie niet verder mochten zoeken naar het bedrag van de schikking met de crimineel Cees H. in 1994. De commissie krijgt weer dezelfde bevoegdheden als bij het vorige onderzoek en mag weer iedereen horen.
Grondig en zorgvuldig
Van der Steur zegt dat hij de wens van de Tweede Kamer heeft overgebracht dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn klaar is. Een termijn noemt hij niet.
“De heer Oosting heeft mij toegezegd dat de Commissie haar onderzoek met voortvarendheid zal uitvoeren en heeft mij gevraagd om haar de ruimte te geven die zij nodig acht voor haar taak”, zegt de minister. “Gelet op het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek heb ik dat verzoek ingewilligd.”
Binnen het ministerie is opnieuw een oproep gedaan aan iedereen om alle relevante informatie aan de commissie te geven. De personen krijgen bescherming via de klokkenluidersregeling.
Trouw 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teevendeal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vanavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
NU 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teeven-deal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie.
Medewerkers die dat doen zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie, zo verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond.
De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het zogenoemde ‘bonnetje’.
Volgens de minister zal de commissie haar onderzoek met “voortvarendheid” uitvoeren. Een termijn is niet vastgelegd, vanwege “het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek”, aldus Van der Steur.
De commissie is zich ten volle bewust van de uitdrukkelijke wens van de Kamer dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn zal zijn afgerond, aldus Van der Steur verder.
De Teeven-deal leidde tot de val van de voorganger van Van der Steur, Ivo Opstelten, en diens staatssecretaris Fred Teeven. Die trof destijds de miljoenenschikking als officier van justitie. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg zag zich gedwongen op te stappen naar aanleiding van de kwestie.
Telegraaf 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teevendeal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teevendeal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ict-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
Volgens de minister zal de commissie haar onderzoek met “voortvarendheid” uitvoeren. Een termijn is niet vastgelegd, “gelet op het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek.” De commissie is zich ten volle bewust van de uitdrukkelijke wens van de Kamer dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn zal zijn afgerond, aldus Van der Steur verder.
De Teevendeal leidde tot de val van de voorganger van Van der Steur, Ivo Opstelten, en diens staatssecretaris Fred Teeven. Die trof destijds de miljoenenschikking als officier van justitie. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg zag zich gedwongen op te stappen. Het zijn alle drie VVD-partijgenoten van de minister.
AD 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teeven-deal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
Trouw 29.01.2016 De bonnetjesaffaire op Justitie komt voort uit de cultuur van ambtelijke loyaliteit, denkt Thieu Wagemans. Het ministerie zou daarom juist klokkenluiders moeten koesteren.
De minister is formeel voor alles verantwoordelijk wat duizenden ambtenaren dag in dag uit regelen en besluiten. Natuurlijk is dat een fictie
Het bericht dat op het ministerie van justitie opdracht is gegeven te verhinderen dat een document op tafel zou komen dat de minister in de problemen zou kunnen brengen, levert een stroom van kritiek op. Dat is begrijpelijk. Maar het lijkt wat gemakkelijk zich te beperken tot voor de hand liggende kritiek dat de openheid geweld is aangedaan.
Iedereen die bekend is met de gang van zaken binnen een ministerie weet dat alles erop is gericht de minister uit de wind te houden. Antwoorden op Kamervragen zijn zo opgesteld dat kritische informatie wordt vermeden. Men beschikt over grote vaardigheden om rond de waarheid heen te draaien zonder deze geweld aan te doen. Dat is vaak ook nodig.
De minister is formeel voor alles verantwoordelijk wat duizenden ambtenaren dag in dag uit regelen en besluiten. Natuurlijk is dat een fictie. Het is een mens nu eenmaal niet gegeven van alles op de hoogte te zijn, laat staan zich met alle beslissingen te moeten bezighouden. Dat is een illusie die echter niet ter discussie mag worden gesteld. Anders stort het kaartenhuis van het openbaar bestuur in elkaar. En dus wordt er alles aan gedaan de minister niet in de problemen te brengen.
Ambtelijke loyaliteit
Maar ambtelijke loyaliteit heeft ook een keerzijde. Het betekent dat een organisatie niet meer ontvankelijk is voor informatie die het ministerie slecht uitkomt. Het is een belangrijke kwaliteit van ambtenaren vooraf in te schatten of informatie de minister in problemen kan brengen. Die eigenschap staat bekend als beleidsgevoeligheid.
Medewerkers worden geselecteerd op zelfbevestiging van de managers….
Nog een stap verder is wanneer nieuwe medewerkers worden geselecteerd op het vermogen om problemen buiten de ministeriële tent te houden. Dat leidt tot een cultuur waarin de top van een ministerie voortdurend wordt bevestigd in de opvatting dat alles naar wens verloopt en dat alle besluiten verstandig zijn.
Dan is er voor kritiek geen plaats meer. Dan verliest een overheid de relatie met wat er in de maatschappij speelt. De wereld staat in brand, maar binnen de Haagse kaasstolp is alles in orde. Resultaat is een organisatie die zich rondwentelt in het eigen gelijk en zich dat ook kan permitteren.
Inteelt
Een dergelijke cultuur is niet typisch voor ministeries, maar zal voor vrijwel elke willekeurige grote organisatie herkenbaar zijn. Medewerkers worden geselecteerd op zelfbevestiging van de managers. Er ontstaat mentale inteelt.
In dergelijke situaties is het nodig dat er ruimte komt voor afwijkende geluiden. Dat mensen worden gestimuleerd voorstellen op tafel te leggen, ook als die niet passen binnen het beleid. Dat geldt zeker wanneer er sprake is van ingrijpende problemen die om een oplossing vragen. Dan kom je er niet met de zoveelste reorganisatie of het zoveelste verhaal over een nieuwe strategie. Dat vraagt om leiders die kritisch vermogen om zich heen verzamelen.
Dergelijke leiders zijn helaas nog te zeldzaam. Zie de ervaringen van klokkenluiders die met informatie komen die de top van de organisatie onwelgevallig is. Nog steeds lopen klokkenluiders het risico dat ze door de klepel van het management zodanig hard geraakt worden dat ze aan de zijlijn belanden of, zoals dat heet, naar de uitgang worden begeleid.
Het zou heel goed zijn wanneer het incident binnen het ministerie van justitie wordt aangegrepen om de bredere vraag te stellen hoe dit soort voorvallen kon gebeuren.
Thieu Wagemans: Raadslid gemeente Leudal. Hij schreef een proefschrift over ambtelijke oppositie binnen een ministerie..
In de bonnetjesaffaire bleef Rutte maar dralen tussen partijloyaliteit en waarheidsvinding. Het kan bijna niet anders of het volgende Kamerdebat draait om zijn gebrek aan stuurmanskunst.
VK 26.01.2016 Het geduld van de Tweede Kamer met het ministerie van Veiligheid en Justitie is op. Oppositiepartijen willen nu snel weten wie opdracht gaf om het vermiste bonnetje van de omstreden deal met drugsbaron Cees H. vooral niet te vinden. Ze hopen op snelle resultaten van het onderzoek van de commissie-Oosting, dat een doorstart maakt.
Daarna moet minister Van der Steur zich verantwoorden in de Kamer. Sommige partijen sluiten niet uit dat er uiteindelijk een parlementaire enquête aan te pas moet komen om de onderste steen boven te krijgen.
Zoektocht stopgezet
Lees ook:
Minister van der Steur (Justitie) wil zo snel mogelijk duidelijkheidover een eventuele doofpot rond het bonnetje van de Teevendeal.
Nieuwsuur onthulde maandag intern e-mailverkeer waaruit blijkt dat de zoektocht naar het veelbesproken bankafschrift in 2014 werd stopgezet toen de betrokken ICT’ers het al bijna hadden gevonden. Dat lijkt te zijn gebeurd op bevel van hogerhand. D66-leider Pechtold denkt dat een kort onderzoek afdoende moet zijn. ‘Eén week voor de verhoren en één week voor de conclusies’.
Het CDA hoopt ook op snelheid. ‘Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren’, aldus fractieleider Buma. De SP wijst erop dat premier Rutte onlangs nog ‘bijna triomfantelijk’ beweerde dat in de affaire rond de Teevendeal niets wees op een doofpot. De oppositie wil dat ook Ruttes rol opnieuw wordt onderzocht.
Telegraaf 26.01.2016 VVD-fractieleider Halbe Zijlstra ziet niet zoveel in een parlementaire enquête naar de manier waarop het ministerie van Veiligheid en Justitie omging met de Teeven-deal. Zijlstra gaat uit van een snel onderzoek van de commissie-Oosting. De jongerenorganisatie van de VVD vindt juist wel dat de liberalen zelf moeten aansturen op een enquête, waar betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord. Het betrokken departement is al jarenlang een VVD-bolwerk.
Maar Zijlstra vindt dat zo’n enquête veel te lang zou duren. Bovendien denkt hij dat degene die wist dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje was stopgezet, zijn mond daarover niet zal opentrekken bij een enquête. Die persoon heeft dat immers ook niet gedaan bij Oosting, wat toch een veilige omgeving was, zei Zijlstra.
De VVD’er vindt het ,,ontoelaatbaar” dat iemand bewust heeft geprobeerd de waarheid onder tafel te schuiven.
AD 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar is. Een parlementaire enquête daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet dan worden bekeken. VVD-fractieleider Halbe Zijlstra ziet niet zoveel in een parlementaire enquête naar de manier waarop het ministerie van Veiligheid en Justitie omging met de Teeven-deal.
Zijlstra gaat uit van een snel onderzoek van de commissie-Oosting.
De jongerenorganisatie van de VVD vindt juist wel dat de liberalen zelf moeten aansturen op een enquête, waar betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord. Het betrokken departement is al jarenlang een VVD-bolwerk.
Maar Zijlstra vindt dat zo’n enquête veel te lang zou duren. Bovendien denkt hij dat degene die wist dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje was stopgezet, zijn mond daarover niet zal opentrekken bij een enquête. Die persoon heeft dat immers ook niet gedaan bij Oosting, wat toch een veilige omgeving was, zei Zijlstra.
De VVD’er vindt het ,,ontoelaatbaar” dat iemand bewust heeft geprobeerd de waarheid onder tafel te schuiven….
Oppositie
SP, GroenLinks en D66 dinsdag vinden het belangrijk snel te weten wie destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven om de zoektocht naarh het vermiste bonnetje van de omstreden Teevendeal te stoppen. Ook wil de oppositie weten wie daarvan geweten heeft. Zij sluiten een parlementaire enquête juist niet uit.
D66-leider Alexander Pechtold denkt aan een paar gesprekken met betrokkenen van een uur, ,,dus één week voor de verhoren en één week voor de conclusies”. Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman Oosting al conclusies kan trekken. ,,Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren”, zei CDA-leider Sybrand Buma.
Niet alleen justitieminister Ard van der Steur heeft wat de oppositie betreft een ,,vet probleem” maar ook premier Mark Rutte. Die is in hun ogen lang laconiek geweest in deze zaak. Hij bezwoer volgens SP’er Michiel van Nispen ,,bijna triomfantelijk” dat niets erop wees dat de zaak intern was toegedekt.
De oppositie had in het debat over de Teeven-deal in december nog eenmotie van afkeuring ingediend over de manier waarop het kabinet met de affaire was omgesprongen. De motie werd verworpen.
Telegraaf 26.01.2016 De VVD moet zelf het initiatief nemen voor een parlementaire enquête over de nasleep van de Teeven-deal en de informatievoorziening door het ministerie van Veiligheid en Justitie daarover. Dat vindt de JOVD, de jeugdige achterban van de liberalen.
De jongerenorganisatie van de VVD reageert op het nieuws dat ICT’ers van het door VVD’ers geleide departement werden gestopt in het zoeken naar het cruciale ‘bonnetje’ van de deal van justitie met een drugscrimineel.
,,Er is te veel misgegaan, zowel binnen het ministerie als in de informatievoorziening naar buiten toe. Dit schaadt het vertrouwen van burgers in de politiek”, aldus JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal. ,,Om het vertrouwen in de politiek te redden is openheid nu van het grootste belang. Het is daarom hoog tijd voor een parlementaire enquête, zodat alle betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord en er geleerd kan worden van de gemaakte fouten.”
AD 26.01.2016 De jongerenorganisatie van de VVD, de JOVD, wil een parlementaire enquête over de nasleep van de Teevendeal en de informatievoorziening door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Met zo’n enquête kunnen mensen onder ede worden verhoord. De jongeren sporen de VVD aan om het initiatief te nemen voor zo’n enquête.
Zoveel dossiers als op het Ministerie van Veiligheid en Justitie zijn niet onder controle te houden. Dat blijkt nu onder zowel Opstelten als van der Steur
Matthijs van de Burgwal, voorzitter JOVD
Bij een parlementaire enquête heeft een groep Kamerleden het recht om mensen onder ede te verhoren. Een recent voorbeeld hiervan is de FYRA-enquête. Om een parlementaire enquête in te stellen is een Kamermeerderheid nodig.
De jongerenorganisatie van de VVD reageert op het nieuws dat ICT’ers van het door VVD’ers geleide departement werden gestopt in het zoeken naar het cruciale ‘bonnetje’van de deal van justitie met een drugscrimineel.
De voorzitter van de JOVD, Matthijs van de Burgwal, vindt een parlementaire enquête noodzakelijk: ,,Er zijn nu twee onderzoeken geweest die beiden niets hebben opgeleverd. Als de feiten over zo’n affaire niet boven tafel komen is dat slecht voor het aanzien van zowel de politiek als de verantwoordelijke ministers en staatssecretarissen. Het is nu vooral belangrijk dat we weten wat er gebeurd is. Het zwaarste middel in de democratie om daar achter te komen is mensen onder ede verhoren tijdens een parlementaire enquête.”
Van de Burgwal beseft dat een parlementaire enquête ook weer voor vertraging zorgt, maar vindt dat niet bezwaarlijk: ,,Ik ben liever weer maanden verder, maar dat we ook precies weten wat er fout is gegaan en welke lessen we hieruit kunnen trekken, dan dat een nieuw onderzoek weer niets oplevert. We hopen dat de VVD onze oproep gaat volgen, het is voor ons nu vooral afwachten wat er gebeurt.”
Splitsing
In 2010 werd het departement Veiligheid overgeheveld naar het ministerie van Justitie. De JOVD vindt dat deze samenvoeging ongedaan moet worden gemaakt. ,,Als gevolg van de samenvoeging in 2010 hebben we nu een megaminsterie, met meer ambtenaren dan welk departement dan ook. Zoveel dossiers zijn niet onder controle te houden en dat blijkt nu onder zowel Opstelten als van der Steur.”
Elsevier 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar kan zijn. Een parlementaire enqete daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet daarna worden bekeken. Eerst moet de commissie-Oosting, die al eerder onderzoek deed naar de kwestie, haar werk doen.
Dat lieten SP, GroenLinks en D66 dinsdag weten. Aanleiding is de onthulling dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje van de omstreden deal met een drugscrimineel bewust is stopgezet. De partijen vinden het belangrijk snel te weten wie daartoe destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven en wie daarvan geweten heeft.
Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman al conclusies kan trekken.
NU 26.01.2016 Het chagrijn bij de oppositiepartijen rondom de zoveelste misstap op het ministerie van Veiligheid en Justitie over de Teeven-deal lijkt het toppunt te hebben bereikt.
Nieuwsuur bracht maandag weer nieuwe feiten aan het licht over de afspraak die Fred Teeven in zijn hoedanigheid als officier van justitie maakte met drugscrimineel Cees. H..
Het ‘bonnetje’ met cruciale informatie over de afspraak tussen Teeven en H. lag 6 juni 2014 op het ministerie van Veiligheid en Justitie voor het oprapen, maar er werd van hogerhand besloten de zoekactie te staken.
De Commissie-Oosting, die eerder onderzoek deed naar de zaak, heeft van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) opdracht gekregen het onderzoek te heropenen.
Steviger
“De Kamer moet steviger aan het kabinet laten zien dat we er zo langzamerhand klaar mee zijn. Lekken, onderzoeksjournalistiek en wob-verzoeken moeten ervoor zorgen dat we krijgen wat ons grondwettelijk recht is, namelijk het verkrijgen van informatie”, zegt D66-leider Alexander Pechtold.
Ook het CDA heeft er schoon genoeg van. “Het is heel duidelijk dat hier een minister aan het hoofd stond die het ministerie heeft gerund met als doel grote krantenkoppen te halen, zelf uit de wind blijven en de VVD groot te maken. Dan krijg je zoals nu blijkt een departement in verwarring”, zegt fractievoorzitter Sybrand Buma.
De CDA’er doelt op oud-minister Ivo Opstelten. Hij stapte in maart vorig jaar op omdat hij de Kamer niet juist had geïnformeerd over de Teeven-deal. In zijn kielzog verliet ook Teeven als staatssecretaris het departement. Ook Van der Steur runt het ministerie in de ogen van Buma als een VVD-politicus.
Pechtold spreekt zelfs van een “verrotte sfeer” op het ministerie. Wat hem betreft moet de politie, nu ondergebracht bij Veiligheid en Justitie, zo snel mogelijk weer onder de vleugels van Binnenlandse Zaken komen. Een plan dat ook op steun van de PvdA en SP kan rekenen.
Voor SP-fractieleider Emile Roemer heeft de VVD het op het ministerie verspeeld. Wat hem betreft wordt Veiligheid en Justitie vanaf nu door de PvdA geleid of iemand van buiten. “De VVD heeft er een prestigeproject van gemaakt. Daar ben ik wel klaar mee.”
Jesse Klaver, voorman van GroenLinks, vreest dat deze kwestie niet alleen het ministerie en de VVD schaadt, maar ook de politiek in bredere zin. “De deksel moet van deze doofpot. Dit schaadt de democratie”, zegt Klaver.
Commissie-Oosting
Marten Oosting krijgt eerst met zijn Commissie de kans om alle informatie boven water te krijgen. Als dan nog steeds niet alles duidelijk is, moet er volgens meerdere partijen een parlementaire enquête worden ingesteld.
Zo’n onderzoek neemt echter wel maanden in beslag en zo lang willen de politici niet wachten. Voor de Commissie-Oosting geldt wat de oppositie betreft dat er secuur moet worden gewerkt, maar oneindig veel tijd is er niet.
“Een week voor de verhoren en een week voor de conclusies. Dan zouden we het wel moeten weten”, aldus Pechtold. Na de bevindingen van de Commissie-Oosting wil de Kamer een debat met Van der Steur en premier Mark Rutte.
VK 26.01.2016 Minister van der Steur (Justitie) wil zo snel mogelijk duidelijkheid over een eventuele doofpot rond het bonnetje van de Teevendeal. Dinsdagmorgen zei de minister voor het begin van een Europese bijeenkomst in Amsterdam dat hij de zaak ‘zeer ernstig opneemt’.
Maandagavond meldde NOS Nieuwsuur dat het bonnetje bewust is achtergehouden. De minister gaf de commissie-Oosting na het bericht de opdracht de zaak opnieuw te bekijken.
Van der Steur wilde dinsdagmorgen voor de NOS-camera nog geen oordeel geven, ‘omdat de commissie-Oosting dat moet doen’: ‘Of er sprake is van een doofpot, kan ik niet beoordelen. Het is goed dat er snel duidelijkheid komt’. En: ‘Iedereen kan zien wat de indruk is die gewekt wordt met die emails en ik denk dat het heel goed is dat duidelijk wordt wat de feiten achter die indruk zijn.’
Op de vraag waarom Van der Steur vorig jaar de schuld leek neer te leggen bij ICT’ers die geen back-up zouden hebben gemaakt, antwoordde de minister: ‘Er is nooit sprake geweest van schuld van wie dan ook. Dat was een, eh. Het gaat in dit soort debatten… Als je kijkt naar de hele tekst gaat het over verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid die de toenmalige minister ook genomen heeft voor het niet kunnen vinden van het bonnetje en van schuld is nooit enige sprake geweest.’
Nieuwe, explosieve dimensie
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die de minister vlak voor het kerstreces ternauwernood overleefde, krijgt met de berichtgeving van Nieuwsuur alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaarde maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de back-up waar het op stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
‘Het is voldoende als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer “politieke vraag” of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is (…) Het ligt op dit moment op het niveau van de directie van DFEZ (Dienst Financiële en Economische Zaken) om aan te geven of het gewenst is dat er daadwerkelijk een restore wordt uitgevoerd.’ Het bonnetje bleef daarna verborgen.
‘Indringende vragen’
De onderzoekscommissie-Oosting, die alle relevante stukken opvroeg, heeft deze mailwisseling nooit gezien en heropent daarom het onderzoek. Voorzitter Marten Oosting stelt in een schriftelijke reactie dat er nieuwe ‘indringende’ vragen op hem liggen te wachten.
‘Wie beschikte over de bewuste kennis/informatie en vanaf welk moment, en met wie is deze gedeeld? Wie heeft het initiatief genomen/besloten tot het aanhouden van verdere bewerking, waarom, en in overleg met wie? Wie zijn vervolgens in kennis gesteld van dit aanhouden, en met welke andere personen hebben zij dat eventueel gedeeld?’
Minister Van der Steur ligt sinds hij het overnam van Opstelten onder vuur omdat de Kamer de informatievoorziening vanuit het ministerie nog steeds volstrekt onvoldoende vindt. Hij liet maandagavond aan de Kamer weten dat Oosting ‘zo snel mogelijk’ het onderzoek hervat. Naar verwachting zal de Kamer nog deze week debatteren over de precieze onderzoeksvragen.
Telegraaf 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar kan zijn. Een parlementaire enqûete daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet daarna worden bekeken. Eerst moet de commissie-Oosting, die al eerder onderzoek deed naar de kwestie, haar werk doen.
Dat lieten SP, GroenLinks en D66 dinsdag weten. Aanleiding is de onthulling dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje van de omstreden deal met een drugscrimineel bewust is stopgezet. De partijen vinden het belangrijk snel te weten wie daartoe destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven en wie daarvan geweten heeft.
D66-leider Alexander Pechtold denkt aan een paar gesprekken met betrokkenen van een uur, ,,dus één week voor de verhoren en één week voor de conclusies”. Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman al conclusies kan trekken. ,,Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren”, zei CDA-leider Sybrand Buma.
Niet alleen justitieminister Ard van der Steur heeft wat de oppositie betreft een ,,vet probleem”, maar ook premier Mark Rutte. Die is in hun ogen lang laconiek geweest in deze zaak. Hij bezwoer volgens SP’er Michiel van Nispen ,,bijna triomfantelijk” dat niets erop wees dat de zaak intern was toegedekt.
De Kamer wil dat er vaart achter het onderzoek van Oosting wordt gezet. Het moet zeker geen twee maanden gaan duren, vindt Jeroen Recourt van de PvdA. En na afronding van het onderzoek moet er zo snel mogelijk een debat komen waarbij ook de minister-president aanwezig moet zijn.
De oppositie had in het debat over de Teeven-deal in december nog een motie van afkeuring ingediend over de manier waarop het kabinet met de affaire was omgesprongen. De motie werd verworpen.
NU 26.01.2016 Minister Ard van der Steur (Justitie) wil na nieuwe onthullingen over de Teeven-deal nog niet spreken van een doofpot. Dat zegt hij dinsdagochtend voorafgaand aan een bijeenkomst in het kader van het Europees voorzitterschap.
Maandag kwam via Nieuwsuur naar buiten dat uit e-mails zou blijken dat ict’ers op het ministerie de opdracht hadden gekregen om niet verder te zoeken naar ‘het bonnetje’ van topcrimineel Cees H..
Dit bonnetje zou namelijk aantonen dat toenmalig minister Ivo Opstelten verkeerde bedragen over de witwasdeal aan de Kamer had gepresenteerd….
Pas in 2015 kwam dit bonnetje boven water, wat direct leidde tot het aftreden van de minister en van staatssecretaris Fred Teeven. Opstelten had de Kamer immers voorgehouden dat het bonnetje niet meer te vinden was.
Feiten
Uit de mails die Nieuwsuur maandag openbaarde zou blijken dat de feiten bewust onder de pet zijn gehouden. De Commissie-Oosting, die eerder onderzoek deed naar de zaak, is daarom opnieuw aan het werk gezet.
Op de vraag of er sprake is van een doofpot stelt Van der Steur nu: “Dat kan ik niet beoordelen. Dat hangt af van het onderzoek van de commissie-Oosting. Iedereen kan zien welke indruk er gewekt wordt met die mails. Goed om uit te zoeken wat de feiten van die indruk zijn.”
Wel erkent hij dat “het lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven voor het stoppen van het onderzoek”….
“Het moet duidelijk worden of dat ook zo is. Daarom hebben we onmiddellijk gevraagd aan de heer Oosting om het onderzoek te doen. Daar wachten we rustig op. Maar ik vind wel dat er snel duidelijkheid moet komen”, aldus de minister.
Schuld
In een Kamerdebat een aantal weken geleden stelde Van der Steur dat de fout lag bij de ict-afdeling, omdat het bonnetje daar altijd gelegen heeft. Hij spreekt die schuldwijzing echter nu tegen.
“Er is nooit sprake geweest van schuld aan wie dan ook. In de debatten ging het om de verantwoordelijkheid die de minister ook heeft genomen voor het niet vinden van het bonnetje.”
Parlementaire enquête
SP-Kamerlid Michiel van Nispen vindt het goed dat de Commissie-Oosting opnieuw in het leven is geroepen, maar het onderzoek mag wat hem betreft niet langer dan een paar weken in beslag nemen.
Een parlementaire enquête naar de zaak, zoals VVD-jongerenafdeling JOVD voorstelt, sluit Van Nispen niet uit. Ook SGP en GroenLinks staan er niet onwelwillend tegenover om dit middel in te zetten, maar geven er de voorkeur aan dat Oosting eerst zijn werk doet. Ook willen deze partijen de debatten die hierop volgen afwachten.
De ChristenUnie ziet meer iets in een parlementaire ondervraging. Dat is een snelle variant op de parlementaire enquête waarbij ook mensen onder ede verhoord kunnen worden. Maar ook de ChristenUnie wil Oosting eerst zijn werk laten doen.
Telegraaf 26.01.2016 Justitieminister Ard van der Steur vindt dat er snel duidelijkheid moet komen over nieuwe onthullingen in de Teeven-deal. Nieuwsuur meldde maandag dat op het ministerie destijds opdracht is gegeven de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken. De minister zei dinsdag in Amsterdam dat hij de zaak zeer serieus neemt en daarom meteen de commissie-Oosting heeft gevraagd de zaak tot op de bodem uit te zoeken.
Deze commissie onderzocht de kwestie al eerder. ,,Het is duidelijk dat de suggestie lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven om de zoektocht stop te zetten. Het moet duidelijk worden of dat zo is. Dat wachten we af maar er moet wel zo snel mogelijk duidelijkheid komen.”
Van der Steur ontkent dat hij de schuld in het debat over de kwestie heeft neergelegd bij de ICT’ers die het bonnetje niet konden vinden. ,,Er is nooit sprake van schuld van wie dan ook.” Het ging toen volgens hem in het hele debat ,,over de verantwoordelijkheid die de toenmalig minister genomen heeft voor het niet kunnen vinden van het bonnetje.”
De minister heeft zijn voorgangers Ivo Opstelten en oud-staatssecretaris Fred Teeven inmiddels over de mogelijk nieuwe situatie ingelicht. Maar hij heeft nog niet met zijn ambtenaren over de kwestie gesproken. Het is volgens hem juist aan de commissie-Oosting om dit te doen. ,,Daar ga ik me zelf niet mee bemoeien.”
Van der Steur wilde niet vooruitlopen op wat er moet gebeuren met degene die de opdracht heeft gegeven om de zoektocht te staken. ,,We kijken eerst naar de feiten. We wachten daarom de commissie af en daarna trekken we conclusies.”
De minister is in Amsterdam voor een informele vergadering met zijn Europese collega´s.
Elsevier 25.01.2016 De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Uit documenten die het televisieprogramma Nieuwsuur in handen heeft, blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
Uit de mailwisseling, van de Gemeenschappelijke Dienst ICT die in 2014 en 2015 naar het bonnetje zocht, blijkt dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teeven-deal te vinden waren en dat ze bovendien al succesvol bezig waren met een zogenoemde ‘restore’ (het opnieuw bruikbaar maken van oude computerbestanden), zo meldt Nieuwsuur.
Mailwisseling
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond.
,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
NU 25.01.2016 Het zoeken naar het bonnetje van de omstreden ‘Teeven-deal’ is in 2014 van hogerhand stopgezet. Dat zou blijken uit nieuwe informatie van het programma Nieuwsuur. De Commissie-Oosting heeft haar onderzoek heropend.
Het programma Nieuwsuurstelt informatie in handen te hebben waaruit blijkt dat de zoektocht naar het bonnetje moest worden gestaakt. Wie hiertoe exact opdracht heeft gegeven, is niet bekend.
Uit documenten blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven het bonnetje niet te vinden Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers. Zij zeggen in juni 2014 door hun leidinggevenden gesommeerd te zijn het herstellen van het rekeningafschrift van de deal direct te beëindigen.
Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het “voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Op het bewuste bonnetje staat het bedrag waarvoor toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., de zogenoemde Teeven-deal.
Back-upsysteem
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat toenmalig minister Ivo Opstelten (Justitie) aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-upsysteem meer bestond. Opstelten stapte vanwege de kwestie op, net als staatssecretaris Fred Teeven.
Het is frappant dat de nieuwe minister van Justitie Ard van der Steur in het laatste debat over de Teeven-deal, in december, de schuld van het niet vinden van het bonnetje juist bij de ICT-afdeling legde. “Dat had een jaar eerder al gekund, als ze de juiste mensen voor de ICT hadden gehad”, stelde de bewindsman tijdens het debat. “Daar zat de oorzaak van de gemaakte fout.”
Commissie heropend
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen, schrijft minister Van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
“De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. “In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Verbazing
Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur.
Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
‘Toch een doofpot’
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag ook in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, schrijft Madeleine van Toorenburg (CDA) op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA zegt in een reactie dat het “om moedeloos van te worden is. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was.”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte.”We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”
Puinhoop
Kamerlid Liesbeth van Tongeren van GroenLinks stelt dat de onthullingen“alles behalve fraai zijn en vragen om een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het Teeven-bonnetje stil te leggen en waarom dit noch met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!'”
Teeven-deal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal.
AD 25.01.2016 ICT-medewerkers van de overheid die in 2014 het veelbesproken bonnetje van de Teevendeal bijna hadden opgespoord, mochten van hogerhand niet verder zoeken. Dat onthult Nieuwsuur.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak voor het eerst naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
Wel te vinden
Uit een mailwisseling blijkt maandag dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teevendeal te vinden waren. Ze waren al bezig om met succes een backup van het bestand gereed te maken, toen ze opdracht kregen hun werkzaamheden te stoppen.
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Back-up
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond. ,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Uiteindelijk werd pas op 8 maart 2015 een uitdraai gemaakt van de betalingsgegevens, kort nadat Nieuwsuur daarover berichtte. Een dag later treden minister Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. ,,Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ,,Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Inzage
Marten Oosting reageerde uiterst verbaasd op het nieuws. ,,Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur. Oosting benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. ,,Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. ,,En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Telegraaf 25.01.2016 Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws dat maandag via Nieuwsuur naar buiten kwam over de zogenoemde Teeven-deal. Uit documenten die het televisieprogramma in handen heeft, blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden.
“Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt Oosting tegen Nieuwsuur. Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Nieuwsuur meldt maandag dat ICT-medewerkers van de overheid in juni 2014 het rekeningafschrift van de Teeven-deal bijna hadden opgespoord. Ze waren bezig om het bestand, dat op een backup stond, te herstellen maar werden door de leiding gesommeerd om daarmee te stoppen. Het is niet duidelijk wie opdracht gegeven heeft om het achterhalen van de bonnetjes-gegevens te staken.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. “Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. “En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Telegraaf 25.01.2016 De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: “Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. “Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid”, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. “Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende. Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister.
GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. “We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
VK 25.01.2016 De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, krijgt alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden. De commissie-Oosting, die de affaire onderzocht, denkt aan een doofpot en heropent het onderzoek.
Wat hield de Teevendeal precies in?
Het onderzoek naar de Teevendeal is heropend nu blijkt dat ICT-medewerkers de opdracht kregen niet verder te zoeken naar het veelbesproken bonnetje. Maar wat hield de deal precies in? Lees hier het artikel.
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Ard van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaar maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de backup waar het stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
‘Het is voldoende als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer “politieke vraag” of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is (…) Het ligt op dit moment op het niveau van de directie van DFEZ (Dienst Financiële en Economische Zaken) om aan te geven of het gewenst is dat er daadwerkelijk een restore wordt uitgevoerd.’ Het bonnetje bleef daarna verborgen.
Indringende vragen
Reconstructie
Heeft Den Haag de boel weggemoffeld? In december publiceerde de Volkskrant een reconstructie over de Teevendeal. Lees hier het artikel.
De onderzoekscommissie-Oosting, die alle relevantie stukken opvroeg, heeft deze mailwisseling nooit gezien en heropent daarom het onderzoek. Voorzitter Marten Oosting stelt in een schriftelijke reactie dat er nieuwe ‘indringende’ vragen op hem liggen te wachten.
‘Wie beschikte over de bewuste kennis/informatie en vanaf welk moment, en met wie is deze gedeeld? Wie heeft het initiatief genomen/besloten tot het aanhouden van verdere bewerking, waarom, en in overleg met wie? Wie zijn vervolgens in kennis gesteld van dit aanhouden, en met welke andere personen hebben zij dat eventueel gedeeld?’
Minister Van der Steur ligt sinds hij het overnam van Opstelten onder vuur omdat de Kamer de informatievoorziening vanuit het ministerie nog steeds volstrekt onvoldoende vindt. Hij liet maandagavond aan de Kamer weten dat Oosting ‘zo snel mogelijk’ het onderzoek hervat. Naar verwachting zal de Kamer nog deze week debatteren over de precieze onderzoeksvragen.
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek.
‘Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat’, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ‘Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.’
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. ‘Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid’, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren.
‘Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende. Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.’
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ‘Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!’
Telegraaf 25.01.2016 Het onderzoek naar de Teevendeal wordt heropend. Er zijn mails naar boven gekomen waaruit naar voren lijkt te komen dat er welbewust voor gekozen is om het ‘bonnetje’ niet te vinden.
Het programma Nieuwsuur heeft een interne mailwisseling van it-medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie boven tafel gekregen. Die mails geven een ontluisterend beeld, als ze het hele verhaal vertellen. De medewerkers constateren in juni 2014 in mails dat er een back-up moet zijn waarop het bonnetje staat. Verdere werkzaamheden aan de back-up worden daarna plots per decreet gestaakt. De directie Financieel-Economische Zaken van het ministerie gaat daarna over de vraag of die back-up weer wordt opgestart en onderzocht, een zogenoemde ‘restore’, valt in de mails te lezen.
Toenmalig minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) schreef vlak daarna aan de Kamer dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up was. De restore waarmee alsnog ‘het bonnetje’ gevonden wordt, komt pas in 2015 als Nieuwsuur het juiste bedrag al heeft gemeld.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft besloten de Commissie Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, opnieuw in het leven te roepen. Oosting zelf geeft aan dat hij de mailwisseling graag had gehad zodat hij had kunnen beoordelen “of hier daadwerkelijk en op goede gronden kan worden gesproken van een situatie van een doofpot”.
Het heropenen van een dergelijk groot onderzoek en de mogelijkheid van een doofpot van deze omvang zijn politiek zeer explosieve zaken. Van der Steur, die al meermaals in het parlement onder vuur is komen te liggen, kan zwaar gestraft worden als er onder het bewind van zijn voorganger echt sprake is geweest van een doofpot.
Trouw 25.01.2016 ICT-ambtenaren die al wisten waar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal zich bevond, kregen van hogerhand opdracht om het bonnetje niet daadwerkelijk bruikbaar te maken. Dat stelt het televisieprogramma Nieuwsuur.
Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden, aldus Marten Oosting, voorzitter van commissie die Teevendeal onderzocht.
Volgens Nieuwsuur wisten medewerkers van de Gemeenschappelijke Dienst ICT al in 2014 waar het bonnetje zich bevond. Om het bruikbaar te maken, moesten oude computerbestanden hersteld worden. Maar uit een e-mailwisseling van de ICT’ers blijkt dat deze herstelwerkzaamheden op 5 juni 2014 gestaakt moesten worden. Wie hiertoe opdracht gaf, moet nog onderzocht worden.
Negen maanden na de opdracht, in maart 2015, onhult Nieuwsuur de betalingsdetails van het bonnetje. Daarna worden de herstelwerkzaamheden alsnog uitgevoerd en worden ook al snel de betalingsgegevens gevonden. Staatssecretaris Fred Teeven van Justitie stapt op, net als zijn minister Ivo Opstelten.
Zijn opvolger, minister Van der Steur, geeft de ICT-afdeling er vervolgens de schuld van dat het bonnetje pas laat is gevonden. “Dat had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt”, zegt Van der Steur vlak in het laatste debat over de deal, voor de Kerst van 2015.
Doofpot
Marten Oosting, de voorzitter van de commissie die onderzoek deed naar de Teevendeal, stelt nu dat er sprake is van een doofpot. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, liet Oosting weten aan Nieuwsuur. Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van veiligheid en justitie.
Daarin werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie. Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. “Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. “En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?” De commissie-Oosting gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van veiligheid en justitie heropenen, schreef minister Ard van der Steur vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
Reacties
De partijen in de Tweede Kamer reageren vandaag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: “Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. “Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid”, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. “Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende.
Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Motie van afkeuring
Halverwege december steunde bijna de hele oppositie een motie van afkeuring, die de ChristenUnie had ingediend over het beleid dat het kabinet voerde rond de Teevendeal. Na een keihard debat werd de motie verworpen met 65 voor- en 77 tegenstemmen.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal. Rutte noemde het debat het zwaarste uit zijn dertienjarige politieke loopbaan.
NU 25.01.2016 Het zoeken naar het bonnetje van de omstreden ‘Teevendeal’ is in 2014 van hogerhand stopgezet. Dat zou blijken uit nieuwe informatie van het programma Nieuwsuur. De Commissie-Oosting heeft haar onderzoek heropend.
Nieuwsuurstelt informatie in handen te hebben waaruit blijkt dat de zoektocht naar het bonnetje moest worden gestaakt. Wie hiertoe exact opdracht heeft gegeven, is niet bekend.
Uit documenten blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven het bonnetje niet te vinden ….
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers. Zij zeggen in juni 2014 door hun leidinggevenden gesommeerd te zijn het herstellen van het rekeningafschrift van de deal te direct te beëindigen.
Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het “voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Op het bewuste bonnetje staat het bedrag waarvoor toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., de zogenoemde Teevendeal.
Back-upsysteem
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-upsysteem meer bestond.
Het is frappant dat minister Van der Steur in het laatste debat over de Teevendeal, in december, de schuld van het niet vinden van het bonnetje juist bij de ICT-afdeling legde. “Dat had een jaar eerder al gekund, als ze de juiste mensen voor de ICT hadden gehad”, stelde de bewindsman tijdens het debat. “Daar zat de oorzaak van de gemaakte fout.”
Commissie heropend
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
“De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. “In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Verbazing
Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt Oosting tegen Nieuwsuur.
Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Toch een doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag ook in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”,meldt Madeleine van Toorenburg (CDA) op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA zegt in een reactie dat het “om moedeloos van te worden is. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was.”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte.”We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”
Puinhoop
Kamerlid Liesbeth van Tongeren van GroenLinks stelt dat de onthullingen“alles behalve fraai zijn en vragen om een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het Teeven-bonnetje stil te leggen en waarom dit noch met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!'”
Teevendeal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuurkwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Klokkenluider
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal.
AD 25.01.2016 ICT-medewerkers van de overheid die in 2014 het veelbesproken bonnetje van de Teevendeal bijna hadden opgespoord, mochten van hogerhand niet verder zoeken. Dat onthult Nieuwsuur.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak voor het eerst naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
Wel te vinden
Uit een mailwisseling blijkt maandag dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teevendeal te vinden waren. Ze waren al bezig om met succes een backup van het bestand gereed te maken, toen ze opdracht kregen hun werkzaamheden te stoppen.
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Back-up
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond. ,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Uiteindelijk werd pas op 8 maart 2015 een uitdraai gemaakt van de betalingsgegevens, kort nadat Nieuwsuur daarover berichtte. Een dag later treden minister Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. ,,Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ,,Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Inzage
Marten Oosting reageerde uiterst verbaasd op het nieuws. ,,Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur. Oosting benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. ,,Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. ,,En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Met haar 83 stemmen liet ze Ton Elias (VVD) definitief achter zich. Elias kreeg 51 van de 134 geldige stemmen. De verkiezing duurde lang: er waren in totaal vier stemrondes nodig. Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV) vielen na de derde stemronde af.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg, die in december opstapte. Van Miltenburg was het onderwerp van veel kritiek, vooral in de nasleep van de omstreden Teevendeal. Arib was in de tussentijd ook plaatsvervangend voorzitter en stuitte op weerstand bij haar kandidaatstelling.
Omstreden
De kandidatuur van Arib was niet onomstreden. De 55-jarige Marokkaanse nam al in 1998 plaats in de Kamer, maar werd tien jaar later pas bekend toen PVV-leider Geert Wilders kritiek leverde op haar lidmaatschap van een raad voor mensenrechten in Marokko, die de koning daar van advies voorzag.
Toen ze in 2014 secretaris van de PvdA-fractie wilde worden, lekte een notitie uit waarin het personeel zich beklaagde over het onhebbelijke gedrag van Arib. Ze zou een slechte werkrelatie onderhouden met meerdere medewerkers.
Begin dit jaar raakte Arib opnieuw in opspraak, toen zij benadrukte dat ze woorden als ‘nepparlement’, een inmiddels fameuze frase van Wilders, niet zou accepteren in de Kamer. De PVV-leider viel haar vervolgens opnieuw aan op haar dubbele nationaliteit.
Donderdag laakt Wilders dan ook haar overwinning. ‘Het is een zwarte dag voor dit nepparlement,’ zei hij naderhand. Arib was volgens Wilders de slechtste kandidaat, mede door haar Dubbele Nationaliteit.
Elsevier 04.04.2017 De pas herkozen Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib leeft in onmin met het ambtelijk bestuur van de Tweede Kamer. Dat meldt NRC vandaag.
Ondanks haar voorbeeldige debatleiding als Tweede Kamervoorzitter zou Arib niet overweg kunnen met de ambtenaren. Exacte gronden daarvoor zijn onduidelijk, een veelgenoemde reden is een gebrek aan chemie. Harke Heida, directeur Constitutioneel Proces van de Tweede Kamer, zou zijn functie niet goed hebben kunnen uitoefenen vanwege botsingen met de voorzitter. Hij zou op een zijspoor zijn gezet.
Het ambtelijk apparaat van de Tweede Kamer werd onder oud-voorzitter Anouchka van Miltenburg hervormd. Er kwam een driekoppig managementteam, met naast de griffier een directeur Constitutioneel zaken en een directeur bedrijfsvoering. Arib was zelf, destijds als ondervoorzitter, medeverantwoordelijk voor de aanstelling van deze nieuwe topambtenaren.
Tijdens haar sollicitatiegesprek in de Tweede Kamer, vorige week, bood ze aan het nieuwe managementteam te evalueren. Het nieuwe managementteam is pas een jaar operationeel. Opmerkelijk, omdat daar niet door de Kamer naar werd gevraagd. Dit deed wenkbrauwen rijzen bij Tweede Kamerleden en de ambtenaren in dienst van het parlement.
Evaluatie topambtenaren
Arib zou door middel van deze evaluatie de ambtelijke top van de Tweede Kamer een kans kunnen geven om de eer aan zichzelf te houden. Bij Harke Heida zou deze opzet reeds zijn geslaagd. Volgens NRC zal hij aan de slag gaan bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook de griffier Renata Voss, zou niet goed met Arib kunnen samenwerken.
Voor haar verkiezing als Kamervoorzitter had Arib al een reputatie van PvdA-Kamerlid met veel vijanden. Uiteindelijk werd ze toch verkozen als voorzitter, en wist afgelopen jaar het debat in de Tweede Kamer in goede banen te leiden. Bij haar herverkiezing vorige week werd Arib hierom geprezen. Nu rijst de vraag in hoeverre de kwestie met de ambtenaren een schaduw zal werpen op haar voorzitterschap. Arib zei tegen NRC niet in te willen gaan op ‘interne aangelegenheden.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
Meerderheid van 111 Kamerleden steunt nieuwe termijn PvdA-Kamervoorzitter
VK 29.03.2017 In een jaar tijd heeft PvdA’er Khadija Arib zich geliefd gemaakt als Kamervoorzitter. Vandaag werd ze met 111 stemmen gekozen voor een nieuwe termijn. Alleen vanaf de flanken klonk harde kritiek: de PVV wil geen voorzitter met een migrantenachtergrond, Denk wil niet déze migrant.
Tijdens wat Arib zelf omschreef als een publiek functioneringsgesprek in de Kamer, voltrok zich een opmerkelijke eensgezindheid tussen twee partijen die verder elkaars volstrekte tegenpolen zijn. Waar de meeste partijen vooral lof uitten en enkele kritische kanttekeningen plaatsten, gebruikten Kamerleden Agema (PVV) en Kuzu (Denk) hun spreektijd om hun beklag te doen over de (onheuse) bejegening van de voorzitter en de rest van de Kamer jegens hun fracties.
Kamerlid Fleur Agema hamerde op het bekende PVV-bezwaar: het dubbele paspoort van Arib. Zij dient daardoor niet alleen te leven naar Nederlandse, maar ook naar Marokkaanse wetten, beweerde Agema. Problematisch voor een Kamervoorzitter, vond zij. Inhoudelijk had ze ook kritiek. Ze verwachtte van Arib dat die de eigen PvdA-fractie zou aanspreken op het ‘cordon sanitaire’ richting de PVV. De PvdA stemde de afgelopen jaren – op een enkele keer na – niet mee met PVV-moties.
Agema stak ook een tirade af richting haar collega-Kamerleden. Die zouden PVV-kandidaat Martin Bosma bij voorbaat geen kans geven voor het voorzitterschap. ‘Dat bewijs is een jaar geleden geleverd’, stelde ze. Bosma was begin vorig jaar een van de tegenstrevers van Arib toen de Kamer een opvolger zocht voor de gevallen voorzitter Van Miltenburg. Bosma kreeg toen 16 stemmen, 4 meer dan de 12 PVV-zetels van destijds.
Kamerlid Agema deed ‘huilie huilie’, vond CDA’er Mona Keijzer. De PVV verweet de Kamer Bosma geen kans te geven, terwijl Bosma zich zelf niet had gekandideerd. GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman wees Agema erop dat Arib, net als Bosma, een keer naast het voorzitterschap had gevist (in 2012 tegen Van Miltenburg). Dat had haar er niet van weerhouden zich in 2016 opnieuw te kandideren. D66’er Verhoeven merkte op: ‘Dit is een nieuwe Kamer. Nieuwe ronde, nieuwe kansen. U heeft uzelf geen kans gegeven.’
Kuzu
Denk-leider Kuzu begon zijn betoog met een sneer over het ‘toonbeeld van geslaagde emancipatie’ dat Arib volgens velen zou zijn. Khadija Arib mag dan wel Kamervoorzitter zijn, daar heeft ‘Khadija uit de Schilderswijk’ niets aan, stelde hij. ‘Zij heeft geen behoefte aan vergoelijkende voorbeelden.’
Bovendien vond Kuzu helemaal niet dat Arib als voorzitter het goede voorbeeld gaf. Met printjes van nieuwsartikelen in de hand somde hij op hoe zij meermaals kritisch was geweest over het optreden van Denk in de Kamer. ‘Arib: methodes Denk tasten aanzien Tweede Kamer aan’, citeerde hij een nieuwskop. Zijn oordeel: ‘Het past een Kamervoorzitter niet om politiek te bedrijven.’
Ook deed hij zijn beklag over het ‘structureel afkappen’ van collega Selçuk Öztürk. D66’er Verhoeven: ‘Ik word ook weleens afgekapt. Dat is het werk van de voorzitter.’ Kuzu zag in de reactie het bewijs van zijn gelijk. ‘Bij u gebeurt het wel eens, bij mij gebeurt het altijd, bij Öztürk gebeurt het altijd.’ Hij kon het bewijzen met een filmpje, zei Kuzu.
Reactie Arib
Arib maakte in haar reactie meteen duidelijk dat ze zich niet ging gedragen naar de wensen van de PVV en Denk. Ze vond het ‘jammer’ dat Bosma zich niet had gekandideerd, zei ze. En de PvdA-fractie zal volgens haar zelf een keuze moeten maken over hoe om te gaan met PVV-moties. Richting Kuzu zei ze: ‘Respect moet je verdienen, dat moet je afdwingen. Dat geldt wederzijds.’
Bij de stemming waren 141 Kamerleden aanwezig. Dertig van hen stemden niet op Arib. Wellicht waren dat onder meer de twintig PVV-Kamerleden en de driekoppige Denk-fractie. Zeker weten doen we het niet, de stemming is geheim.
Meer over Arib?
Wat maakt deze ‘vrouw met de hamer’ zo goed?
PvdA-Kamerlid Khadija Arib heeft het afgelopen jaar als Kamervoorzitter zoveel indruk gemaakt dat niemand het dinsdag tegen haar op durfde te nemen in de strijd om de hamer. Wat heeft Arib zo goed gedaan? (+)
‘Mijn Marokkaanse pas is allang verlopen’
In januari 2016 versloeg Arib in vier stemrondes haar concurrenten. Daarmee kreeg de Tweede Kamer voor het eerst in de geschiedenis een voorzitter met een dubbele nationaliteit. Lees hier haar interview met de Volkskrant terug. ‘Mensen moeten de vrijheid hebben te kiezen, twee nationaliteiten of een.’
NU 29.03.2017 PvdA-Kamerlid Khadija Arib is opnieuw gekozen tot voorzitter van de Tweede Kamer. Van de 122 geldige stemmen kreeg Arib er 111.
Arib bedankte de Kamer voor het vertrouwen dat zij opnieuw krijgt en noemde het voorzitterschap “een grote eer”.
Heel verrassend mag de herverkiezing niet genoemd worden. Er meldden zich de afgelopen weken geen tegenkandidaten waardoor de stemming een formaliteit was.
Verschillende Kamerleden roemden Arib voor de wijze waarop zij het afgelopen jaar haar taak als Kamervoorzitter vervuld heeft. Dat er zich geen tegenkandidaten gemeld hebben, moet volgens de VVD, D66 en GroenLinks worden opgevat als een compliment.
Van Miltenburg
Arib nam de hamer begin vorig jaar over van VVD’er Anouchka van Miltenburg wier voorzitterschap al langer onder vuur lag. Zij stapte uiteindelijk op als gevolg van haar rol in de politieke nasleep van de Teevendeal. Arib won de verkiezing toen van Ton Elias (VVD), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV).
Geheel onomstreden was haar kandidatuur vorig jaar niet. De PVV had openlijk kritiek op haar Marokkaanse achtergrond en VVD’ers klaagden anoniem over onder andere haar “Marokkaanse tongval”.
PVV
Van die kritiek is niets meer over. Arib is een sterk Kamervoorzitter gebleken die de orde en rust in het debat heeft doen terugkeren. PVV’er Dion Graus noemde Arib onlangs nog “de beste Kamervoorzitter” die hij heeft meegemaakt.
PVV’er Fleur Agema beklaagde zich er in het debat over de benoeming nog over dat er niets te kiezen zou zijn, omdat er geen tegenkandidaten waren. Volgens verschillende fracties in de Kamer had de PVV zelf een kandidaat naar voren kunnen schuiven zodat er wel wat te kiezen zou zijn.
Telegraaf 29.03.2017 Khadija Arib (PvdA) is woensdag met 111 stemmen herkozen tot voorzitter van de Tweede Kamer. Hoewel er geen tegenkandidaat was stemden niet alle politici voor haar benoeming.
Er kwam bijvoorbeeld één stem voor SGP-Kamerlid Roelof Bisschop, één voor D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven en negen stemmen voor PVV’er Martin Bosma.
’Grote eer’
Arib bedankte het parlement voor het vertrouwen: „Ik ervaar het als een grote eer. Ik weet dat een kleine fractie niet altijd de Kamervoorzitter levert.”
In een debat voorafgaand aan de stemronde waren met name PVV en Denk erg kritisch over Arib. Tussen migrantenpartij Denk en de Kamervoorzitter botert het al langer niet. Fractievoorzitter Tunahan Kuzu klaagde over een ’dubbele maat’. Hij heeft het idee dat zijn partijgenoten sneller worden afgepakt door Arib.
Punt over dubbele nationaliteit
De PVV maakte een punt van haar dubbele nationaliteit. De partij stuurde bij de vorige voorzittersverkiezing nog een eigen kandidaat in de persoon van Bosma. Volgens zijn collega Fleur Agema was hij bij deze stemming bij voorbaat kansloos vanwege zijn politieke kleur. CDA-Kamerlid Mona Keijzer vindt dat de partij van Geert Wilders ’huilie, huilie’ doet.
De Kamervoorzitter kreeg ook een vraag over haar talenknobbel. Arib gaf toe dat haar Engels minder goed is dan haar Frans. „Ik ben wel bij de nonnen in Vught geweest en volgens mij is het nu beter dan het Engels van Van Gaal.” Arib liet verder weten dat ze altijd voor het parlement zal opkomen: „Wie aan de Kamer komt, komt aan mij.”
Elsevier 29.03.2017 Tijdens het debat over het Kamervoorzitterschap klinkt woensdag veel lof voor de huidige voorzitter Khadija Arib (PvdA). Flinke kritiek is er wel van Fleur Agema (PVV). Partijgenoot Martin Bosma zou een betere optie zijn, maar hij stelde zich niet kandidaat.
De kandidatuur van Bosma (PVV) zou ‘zinloos’ zijn geweest, zei Agema. De Kamer zou hem op voorhand al hebben uitgesloten, volgens de PVV-politicus. ‘PVV’ers lopen steevast op tegen een beroepsverbod.’ Tegelijkertijd hekelde Agema het feit dat Arib de enige kandidaat is op wie de Kamer kan stemmen.
Toen Bosma zich in januari vorig jaar kandidaat stelde, verloor hij van PvdA’er Arib. Nu is hij als PVV’er bij voorbaat kansloos, stelde Agema. Dus hoeft hij zich niet te kandideren.
Volgens Agema is er sprake van ‘onrecht bij de procedure voor het kiezen van een Kamervoorzitter’. ‘We hebben vorig jaar met Martin Bosma gezien dat een PVV’er geen kans maakt.’
De uitspraken kwamen Agema op harde kritiek van de Kamer te staan. ‘Mevrouw Agema doet hier eigenlijk een beetje huilie huilie,’ zei Mona Keijzer, de nummer twee van het CDA. Keijzer wees Agema erop dat Bosma vorig jaar meer stemmen kreeg dan alleen van de PVV-fractie. ‘Daar is toen geen bezwaar tegen gemaakt.’
Geen sprake van beroepsverbod
De PVV’er kaatste terug dat het CDA zich zorgen zou moeten maken over de nationaliteit van de huidige voorzitter, die een Nederlands en een Marokkaans paspoort heeft. ‘We hebben Keizer niet gehoord over de dubbele nationaliteit van Arib,’ zei Agema. En dat terwijl Sybrand Buma (CDA) tijdens de campagne juist felle kritiek leverde op de dubbele nationaliteit.
Linda Voortman, Kamerlid van GroenLinks, zei aan de interruptiemicrofoon dat van een beroepsverbod absoluut geen sprake is. ‘Als dat al wordt opgelegd, gebeurt dat door de PVV zelf,’ aldus Voortman. Op Twitter beticht de GroenLinks-politicus Agema van hypocrisie: ‘Agema zegt dat Bosma’s kwaliteit niet meewoog vanwege politieke kleur, maar vindt kwaliteit Arib niet relevant vanwege dubbele nationaliteit.’
Voorzitter Arib kapt collega Öztürk structureel af, vindt Kuzu. ‘Dat kan ik bewijzen, we hebben filmpjes gemaakt.’ Hilariteit in de Kamer. 11:20 – 29 Mar 2017
Kuzu heeft kritiek op strenge Arib
Tunahan Kuzu had gehoopt op meer sollicitaties voor het voorzitterschap. De fractieleider van DENK kwam met felle kritiek. Kuzu verweet Arib dat ze niet onafhankelijk is. Zo zou ze in campagnetijd stelling hebben genomen tegen DENK. Ter illustratie had Kuzu een aantal printjes gemaakt van nieuwssites, waarin Arib zegt dat de promotiefilmpjes van DENK Kamerlid-onwaardig zijn.
Ook vond Kuzu dat Arib zich niet aan haar woord heeft gehouden. ‘Toen u voorzitter wilde worden, bent u alle fracties langsgegaan voor stemmen, ik heb de sms’jes nog. U zou u inzetten voor kleinere partijen,’ zei de DENK-voorman. ‘Toen u eenmaal op het pluche zat, kwam u die beloftes niet na: afsplitsingen krijgen nu minder spreektijd en geld. Was dit geen kiezersbedrog? Volgens DENK is er geen vertrouwen. Wat zijn uw woorden waard, mevrouw Arib?’
Tot slot stelde Kuzu dat zijn collega Selçuk Özturk structureel wordt onderbroken tijdens zijn spreektijd. ‘En dit terwijl Geert Wilders altijd mag uitpraten,’ klaagde Kuzu.
Webredactie De webredactie bestaat uit Tom Reijner, Elif Isitman, Bauke Schram en Berend Sommer.
Telegraaf 29.03.2017 De Tweede Kamer kiest Khadija Arib woensdag weer tot voorzitter. Een tweede termijn kan de PvdA-politica niet ontgaan. Ze is de enige kandidaat voor de functie.
Gezien de historische verkiezingsnederlaag van de PvdA leek een nieuwe termijn voor Arib aanvankelijk onwaarschijnlijk. Maar ze heeft sinds haar aantreden begin vorig jaar veel lof geoogst. Meerdere grote partijen lieten al vrij snel na de verkiezingen doorschemeren geen eigen kandidaat naar voren te schuiven.
Bosma afgehaakt
Een mogelijke uitdager, die de vorige keer nog meedeed, haakte af. PVV’er Martin Bosma liet weten dat hij zich niet kandidaat stelt omdat hij toch geen kans zou maken.
Het debat over de verkiezing van de voorzitter begint om 10.15 uur.
Telegraaf 28.03.2017 Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib heeft dinsdagavond koning Willem-Alexander bezocht op Paleis Noordeinde. Zij heeft de koning geïnformeerd over het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag en de benoeming van Edith Schippers tot informateur.
Schippers moet onderzoeken of een regeringscoalitie mogelijk is van VVD, CDA, D66 en GroenLinks. De gesprekken beginnen woensdag. Er is afgesproken dat de Tweede Kamervoorzitter en de koning geregeld op de hoogte worden gebracht van het verloop van de onderhandelingen.
Elsevier 28.03.2017 Khadija Arib, de nummer 2 van de PvdA-lijst, blijft voorzitter van de Tweede Kamer. De sollicitatieprocedure voor de functie was weliswaar begonnen, maar geen andere Kamerleden meldden zich aan.
Kandidaten konden zich donderdag tot 10.00 melden voor het ambt. Arib was de enige die een sollicitatiebrief inleverde. De PvdA-politicus zei onder meer dat zij haar werk als Kamervoorzitter het afgelopen jaar als ‘een grote eer’ heeft ervaren.
‘Cordon sanitair’
Tot voor kort werd PVV-Kamerlid Martin Bosma als mogelijke uitdager gezien, maar hij liet weten zich niet kandidaat te stellen. Volgens Bosma maken PVV’ers bij voorbaat geen kans en is er sprake van een ‘cordon sanitair’. Bosma stelde zich eerder kandidaat in 2016, maar verloor de strijd van Arib.
Martin Bosma (PVV) doet geen gooi naar voorzitterschap TK. ‘PVV’er = geen kans. Cordon sanitair’@khadijaArib kan vast taart bestellen. @BNR19:12 – 27 Mar 2017
Het is uiterst ongebruikelijk dat een Kamervoorzitter uit zo’n kleine fractie komt. De PvdA leed bij de verkiezingen van 15 maart een historische nederlaag: de partij verloor 29 zetels en hield er 9 over. Toch zijn de meeste partijen tevreden met Arib.
Arib zou goede diplomatieke contacten hebben opgebouwd. Daarnaast vinden veel politieke partijen het sneu het ambt af te pakken van de gedecimeerde PvdA.
Milan Bruynzeel (1991) is sinds februari 2017 stagiair op de webredactie. Momenteel studeert hij European Studies aan de Haagse Hogeschool.
VK 28.03.2017 Huidig Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) kan op haar post blijven. Voor de voorzittersvacature van de op 15 maart gekozen Tweede Kamer hebben zich geen nieuwe kandidaten gemeld. Dat kon tot dinsdagochtend tien uur. PVV-Kamerlid en plaatsvervangend Kamervoorzitter Martin Bosma, die kandidaatstelling overwoog, liet maandagavond weten niet te solliciteren.
Het is voor het eerst deze eeuw dat slechts een Kamerlid zich kandideert voor het voorzitterschap. In januari vorig jaar, na het tussentijds vertrek van Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD), moest Arib het opnemen tegen Bosma, Madeleine van Toorenburg (CDA) en Ton Elias (VVD). Bij de verkiezing van 2012 ging de strijd tussen Gerard Schouw (D66), Van Miltenbrug en Arib, waarbij Arib in de laatste ronde aan het kortste eind trok.
Deze keer hadden de fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en SP al laten weten geen kandidaat voor te dragen. Maar ieder Kamerlid mag individueel een afweging maken, dus een soloactie uit met name VVD- of CDA-hoek was niet uitgesloten. Dat is in het verleden vaker gebeurd, maar nu heeft iedereen afgezien van een gooi naar de prestigieuze post. Bosma solliciteerde uiteindelijk ook niet, naar eigen zeggen vanwege het ‘cordon sanitaire’ rond zijn partij. Hij zou kansloos zijn geweest, omdat een ruime Kamermeerderheid tevreden is over het functioneren van Arib.
Formele benoeming
De formele benoeming van Arib staat voor woensdag in een plenair debat gepland. Dan zal er over haar voordracht worden gestemd. In haar dinsdagochtend openbaar gemaakte sollicitatiebrief schrijft Arib: ‘De ervaring van de afgelopen periode heeft mij gemotiveerd om mij opnieuw te kandideren voor het voorzitterschap.’ Als aandachtspunten voor de komende periode noemt zij onder meer ‘het kritisch tegen het licht houden van de ambtelijke organisatie’, die verouderd is, en de zichtbaarheid van de Tweede Kamer tijdens de grote verbouwing van het Binnenhof vanaf 2020. Bovenal streeft Arib naar ‘het scheppen van een prettig vergaderklimaat’.
Lees meer over Kamervoorzitter Arib;
‘Mijn Marokkaanse pas is allang verlopen’ In vier stemronden versloeg ze woensdag haar drie concurrenten. Voor het eerst heeft de Tweede Kamer een voorzitter met een dubbele nationaliteit. Lees hier het interview met Khadija Arib. (+)
VVD en CDA willen beter contact met koning tijdens formatie, maar Kamervoorzitter Arib ligt dwars Een poging van de Raad van State en de Eerste Kamer om de Koning beter op de hoogte te houden van het verloop van de kabinetsformatie is achter de schermen uitgelopen op een patstelling met de Tweede Kamer. Voorzitter Khadija Arib weigert mee te gaan in de wens om het staatshoofd op vooraf bepaalde momenten van informatie te voorzien.
Kamervoorzitter, nooit geweten dat het zo simpel is
Hoe de nieuwe voorzitter de Kamer weer vanzelfsprekendheid geeft. Lees hier de verslaggeverscolumn van Ariejan Korteweg. (+)
NU 28.03.2017 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal ook de komende regeerperiode voorzitter van de Tweede Kamer blijven. Dat is dinsdagochtend zeker geworden, omdat zich geen tegenkandidaat heeft gemeld.
Andere Kamerleden konden zich tot 10.00 melden. Woensdag zal de Kamer haar voorzitterschap bekrachtigen.
In haar kandidaatstellingsbrief zegt Arib de komende periode te willen werken aan de actieve informatieplicht van het kabinet aan de Kamer.
“Het kabinet is soms te terughoudend met het verstrekken van informatie”, aldus de voorzitter. Ze dringt aan op nieuwe afspraken over hoe de informatievoorziening tussen Kamer en kabinet wordt ingevuld.
Verder wil ze er als voorzitter in de komende periode voor zorgen dat het Kamerwerk door kan gaan tijdens de enorme verbouwing van het Binnenhof. “Mijn voornaamste zorg is dat het parlementaire proces ongehinderd door kan gaan, maar ook dat het Kamerwerk zichtbaar blijft. Transparantie hoort bij een parlementaire democratie, ook in tijden van verbouwing.”
Ook wil ze de ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer professionaliseren.
Van Miltenburg
Arib nam begin vorig jaar het stokje over van Anouchka van Miltenburg (VVD). Ze won toen de strijd om de voorzittershamer van Ton Elias (VVD), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV).
Met name de PVV had kritiek op de voorzitter vanwege haar Marokkaanse achtergrond en dubbele nationaliteit. Die kritiek verstomde toen Arib een sterk voorzitter bleek. Vorig jaar stelde PVV-Kamerlid Dion Graus zelfs dat Arib de beste voorzitter is die hij ooit heeft meegemaakt.
Maandag zei Bosma zich niet opnieuw te kandideren. Hij stelt geen kans te maken vanwege het “cordon sanitaire” rond zijn partij.
Voor de PvdA betekent het voorzitterschap van Arib er in de komende fase wel voor dat de andere Kamerleden het drukker krijgen. In de vorige kabinetsperiode had de PvdA aan het eind nog 35 zetels over. Na de verkiezingen van afgelopen 15 maart zijn dat er nog slechts negen.
AD 28.03.2017 PvdA-politica Khadija Arib mag door als voorzitter van de Tweede Kamer. Er hebben zich geen andere uitdagers gemeld, waardoor zij de enige overgebleven kandidaat is.
Kamerleden konden zich vanochtend tot 10 uur melden voor het ambt. Alleen Arib schreef een brief. Het debat en de stemming die morgen plaatsvinden, is bij gebrek aan tegenkandidaten een formaliteit geworden.
PVV’er Martin Bosma, die eerder zei een kandidatuur te overwegen, maakte gisteravond al bekend dat hij geen gooi zou doen naar de voorzittershamer. Bosma acht zich kansloos, omdat er volgens hem een ‘cordon sanitaire’ bestaat rond zijn partij.
Arib is sinds januari vorig jaar voorzitter. Zij volgde toen de afgetreden Anouchka van Miltenburg (VVD) op.
In haar motivatiebrief zegt Arib de informatiepositie te willen verstevigen. ,,Het kabinet is soms te terughoudend met het verstrekken van informatie. In een enkel geval is dat terecht, maar nogal eens wordt informatie te snel vertrouwelijk ter inzage gelegd”, stelt ze.
Arib wil verder voorkomen dat de ingrijpende renovatie van het Binnenhof het parlementaire proces verstoort. ,,Transparantie hoort bij een parlementaire democratie, ook in tijden van verbouwing. En vanzelfsprekend moet alles op alles gezet worden om te zorgen dat wij zo gauw mogelijk weer terug zijn op de plaats waar wij horen: het Binnenhof.”
Telegraaf 28.03.2017 In de diepe put waarin de PvdA verblijft sinds de historische verkiezingsnederlaag van vorige week is dinsdag dan toch een lichtpuntje doorgedrongen: Khadija Arib blijft voorzitter van de Tweede Kamer. Omdat er zich geen rivalen hebben gemeld voor de nummer twee van de PvdA, die sinds haar aantreden begin vorig jaar al veel lof heeft geoogst voor de wijze waarop ze de debatten in de Kamer leidt, kan herverkiezing haar niet meer ontgaan.
Arib gold ondanks het echec van 15 maart voor de sociaaldemocraten als favoriet voor de functie. VVD, CDA en D66 – drie partijen van wie regeringsdeelname waarschijnlijk wordt geacht – lieten vorige week al doorschemeren niet zelf met een kandidaat te komen. Martin Bosma van de PVV, die de rol de afgelopen jaren wel eens als vervanger vervulde, zinspeelde nog wel op deelname, maar liet maandag weten er toch van af te zien. Hij zei geen kans te maken vanwege het „cordon sanitaire” dat de andere partijen rond de zijne zouden hebben opgetrokken.
Khadija Arib werd op 10 oktober 1960 geboren in de buurt van de Marokkaanse stad Casablanca. Op haar vijftiende verhuisde ze met haar ouders naar Nederland. Voordat ze in 1998 toetrad tot de PvdA-fractie in de Tweede Kamer was ze onder meer maatschappelijk werker en vervulde ze ambtelijke functies in Amsterdam. Arib is met haar bijna negentien dienstjaren in de Kamer een veteraan: alleen SGP-leider Kees van der Staaij zit er al langer.
Hoewel ze de functie pas iets meer dan een jaar vervult heeft Arib al veel lof geoogst voor de wijze waarop ze de debatten leidt. Opvallend waren ook haar aanvaringen de afgelopen maanden met Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk van DENK. Ze laakte onder meer het gebrek aan kritiek op Turkije van Kuzu, toen de rel tussen Den Haag en Ankara zich ontvouwde. Over de neiging van DENK om in filmpjes specifiek de pijlen te richten op Kamerleden met een Turkse of Marokkaanse achtergrond zei Arib dat Kuzu en Öztürk „het aanzien van de Kamer aantasten.”
PVV-leider Geert Wilders noemde de verkiezing van Arib vorig jaar „een zwarte dag in de parlementaire geschiedenis”, en verwees daarbij specifiek naar haar Marokkaanse achtergrond. Ze reageerde er zelf koeltjes op. „Dat is zijn standpunt”, zei een hoofdschuddende Arib. „Maar ik ben Kamervoorzitter voor alle Kamerleden, ook voor de PVV.”
En zelfs uit de PVV-hoek oogstte Arib uiteindelijk lof. „De beste voorzitter die ik heb meegemaakt”, was hoe Kamerlid Dion Graus haar vorig jaar tijdens een debat omschreef.
Telegraaf 28.03.2017 Een tweede termijn als voorzitter van de Tweede Kamer kan Khadija Arib niet meer ontgaan. De sollicitatietermijn sloot dinsdag om 10.00 uur en Arib meldde zich als enige voor de functie, laat een woordvoerder weten.
Arib schrijft in haar brief onder meer dat ze het sinds haar aantreden begin vorig jaar als ,,een grote eer” heeft ervaren om de Tweede Kamer officieel te vertegenwoordigen bij bezoeken en ontvangsten. Ze benadrukt dat ze zich er hard voor heeft gemaakt dat de Kamer altijd juist en volledig wordt geïnformeerd, en dat de regering in haar ogen te terughoudend was met het leveren van informatie aan het parlement.
Gezien de historische verkiezingsnederlaag van de PvdA leek een tweede termijn van Arib onwaarschijnlijk. Het is vaak de grootste fractie die de job claimt. Maar Arib heeft sinds haar aantreden veel lof geoogst. Diverse partijen lieten sinds de verkiezingen doorschemeren geen eigen kandidaat naar voren te schuiven.
Trouw 28.03.2017 Khadija Arib blijft voorzitter van de Tweede Kamer. Geen enkel ander Kamerlid heeft zich kandidaat gesteld voor de prestigieuze functie. Daardoor is de herbenoeming van PvdA’er Arib een formaliteit.
Morgen debatteert de Kamer met de enige sollicitant. Aansluitend vind de geheime, schriftelijke stemming plaats. De uitslag laat zich raden.
De Kamer zoekt, zo blijkt uit de vorig week opgestelde profielschets, een voorzitter met ‘gedegen parlementaire ervaring, groot draagvlak en iemand die boven de partijen staat’. Arib heeft het afgelopen jaar bewezen dat zij voldoet aan deze eisen. Ze is het op één na langst zittende Kamerlid (Arib moet alleen SGP’er Kees van der Staaij voor zich dulden) en ze heeft gezag.
‘Rust in de tent’
Sinds Arib in januari 2016 VVD’er Anouchka van Miltenburg opvolgde, heeft ze zich bewezen als een bekwame en onomstreden Kamervoorzitter. Vorig jaar september liet Arib in De Telegraaf weten zich opnieuw verkiesbaar te zullen stellen: “Ik doe het graag en ik zie dat het tussen mij en de Kamerleden ontzettend klikt. Er is rust in de tent gekomen.”
Dat het PvdA-Kamerlid voorzitter blijft, is geen vanzelfsprekendheid. De PvdA heeft dramatische verkiezingen achter de rug, de fractie telt nog negen leden. Het Kamervoorzitterschap is een voltijdbaan, wat betekent dat de PvdA in de praktijk nog kleiner wordt. Het is daarom ongebruikelijk dat zo’n kleine fractie de voorzitter levert.
PvdA-leider Lodewijk Asscher zei eerder deze maand tegen BNR Nieuwsradio dat hij de kandidatuur van Arib volledig steunt. “We mogen in Nederland heel trots zijn op Khadija Arib als Kamervoorzitter. Het is voor veel jongeren die onzeker zijn over hun toekomst in Nederland een boodschap dat je hier alles kunt worden.”
Niemand durft
Het werd de afgelopen dagen al duidelijk dat Arib van meerdere partijen geen concurrentie hoefde te verwachten. VVD, CDA, D66, SP en GroenLinks lieten blijken dat ze tevreden zijn over de huidige voorzitter en haar de functie gunnen. Desondanks bleef het mogelijk dat Kamerleden op persoonlijke titel zouden solliciteren, ze hoeven niet te worden voorgedragen door hun fractie. Uiteindelijk heeft niemand dat aangedurfd, in de wetenschap dat Arib populair is in de Kamer.
De vorige verkiezing telde nog vier sollicitanten: Arib, Ton Elias (VVD), Martin Bosma (PVV) en Madeleine van Toorenburg (CDA). Elias is inmiddels vertrokken van het Binnenhof. Van Toorenburg gaf eerder aan dit keer geen gooi te zullen doen. Bosma zei gisteravond tegen de Telegraaf dat hij niet zou solliciteren omdat hij zich kansloos acht.
NU 21.03.2017 De kansen voor Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) op herverkiezing zijn flink gegroeid. VVD, CDA en D66 willen geen eigen kandidaat-voorzitter naar voren schuiven en zijn tevreden over Arib.
De SP komt evenmin met een tegenkandidaat, liet de partij weten. Dat melden bronnen aan het Binnenhof.
Arib zelf wil niets liever dan voorzitter blijven. Ze kreeg vorige week al de zegen van haar nog maar negenkoppige fractie, ook al moet die de taken dan over nog minder leden verdelen.
Drie van de grootste partijen zouden Arib dus niets in de weg willen leggen. Dat de PvdA-fractie nog maar de zevende fractie is in grootte is voor hen geen beletsel. Maar mocht zich een nog geschiktere tegenkandidaat melden uit een andere hoek, dan kunnen ze nog overstappen.
Van Miltenburg
De 56-jarige Arib, die in Marokko werd geboren, loste in januari van het afgelopen jaar Anouchka van Miltenburg af als Kamervoorzitter. Ze hanteert de voorzittershamer volgens vriend en vijand voorbeeldig. Onlangs schaarde een van haar voorgangers, VVD’er Frans Weisglas, zich nog vierkant achter haar.
De Tweede Kamer kiest volgende week woensdag een nieuwe voorzitter. Doorgaans komt die uit een van de grootste fracties.
Telegraaf 20.03.2017 De kansen voor Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) op herverkiezing zijn flink gegroeid. VVD, CDA en D66 willen geen eigen kandidaat-voorzitter naar voren schuiven en zijn tevreden over Arib, melden bronnen aan het Binnenhof. De SP komt evenmin met een tegenkandidaat, liet de partij weten.
Arib zelf wil niets liever dan voorzitter blijven. Ze kreeg vorige week al de zegen van haar nog maar negenkoppige fractie, ook al moet die de taken dan over nog minder leden verdelen.
Drie van de grootste partijen zouden Arib dus niets in de weg willen leggen. Dat de PvdA-fractie nog maar de zevende fractie is in grootte is voor hen geen beletsel. Maar mocht zich een nog geschiktere tegenkandidaat melden uit een andere hoek, dan kunnen ze nog overstappen.
De 56-jarige Arib, die in Marokko werd geboren, loste in januari van het afgelopen jaar Anouchka van Miltenburg af als Kamervoorzitter. Ze hanteert de voorzittershamer volgens vriend en vijand voorbeeldig. Onlangs schaarde een van haar voorgangers, VVD’er Frans Weisglas, zich nog vierkant achter haar.
De Tweede Kamer kiest volgende week woensdag een nieuwe voorzitter. Doorgaans komt die uit een van de grootste fracties.
VN 22.10.2016 Ze is opeens een exportproduct: de eerste Kamervoorzitter in Europa van Marokkaanse afkomst. Khadija Arib over haar eerste jaren in Nederland, haar goede relatie met de leider van de PVV en haar botsingen met Kuzu en Öztürk. ‘Als ze aan de Kamer komen, komen ze aan mij.’
Khadija Arib wist nauwelijks wat haar overkwam toen ze in mei deelnam aan de Europese Conferentie van Kamervoorzitters in Luxemburg. Eerst was er een zitting in het European Convention Center op het Plateau de Kirchberg, vervolgens een audiëntie in het Paleis van de Groothertog, met alle voorzitters van de Europese parlementen, van de Franse Assemblée Nationale tot de Slowaakse Národná rada. ‘Ik kende er helemaal niemand,’ zegt Arib. ‘Maar zij hadden me allemaal gegoogeld, ze wilden allemaal weten hoe het mogelijk is dat juist in Nederland, waar al jaren zo’n fel debat over integratie wordt gevoerd en waar Geert Wilders zoveel steun heeft, uitgerekend de dochter van een Marokkaanse gastarbeider tot Kamervoorzitter is gekozen. Ik kreeg ook meteen uitnodigingen om in Zweden en in Frankrijk te komen praten. Ze willen allemaal dat ik langskom. Ik dacht: dit is toch een mooi visitekaartje voor Nederland.’
U bent een exportproduct geworden?
Schaterend: ‘Zoiets ja, net als kaas en tulpen!’
Als ze aan u vragen hoe het mogelijk is dat juist u als dochter van een gastarbeider Kamervoorzitter bent geworden, wat zegt u dan?
‘In het buitenland horen en zien ze vooral de negatieve verhalen. Toen ik in 2007 kort na de moord op Theo van Gogh in Marokko was, zei een taxichauffeur: “Jullie hebben een burgeroorlog hè? Heb ik gezien op Al Jazeera.” We hébben in Nederland ook veel meegemaakt sinds de moord op Pim Fortuyn, maar dit is ook het land van mensen zoals ik, die dagelijks knokken om een positie te verwerven en dat nog voor elkaar krijgen ook. Ondanks de nare gebeurtenissen en de felle discussies over integratie gaat die ontwikkeling gewoon door.’
In Marokko was ik geen ander mens geweest.
U heeft wel eens gezegd dat u een hekel heeft aan het woord “integratie”.
‘Die mening ben ik nog steeds toegedaan. In de discussie wordt vaak gezegd: ze moeten zich aanpassen aan onze normen en waarden. Maar in veel Arabische landen wordt gestreden voor diezelfde waarden: tegen de vrouwenonderdrukking, voor gelijke rechten, voor de democratie. Al mijn vriendinnen in Marokko zijn financieel onafhankelijk, ze reizen, ze zijn politiek geëngageerd, net als mijn vriendinnen in Nederland. Als ik niet op mijn vijftiende naar Nederland was gekomen, was ik geen ander mens geweest.’
Foto: Jasper Zwartjes
Een nacht In de cel
Khadija Arib groeide op in Casablanca aan de Middellandse Zee. Als puber verhuisde ze met haar moeder naar Rotterdam, waar haar vader al jaren als gastarbeider werkte in een grote wasserij. In Marokko was het voorjaar al begonnen, bloeiden de bloemen en waren alle kinderen tot ’s avonds laat op straat, maar in de grauwe volkswijk het Oude Noorden, waar haar vader een portiekwoning huurde, was het doodstil onder de lage, grijze lucht. In haar eerste maanden was ze doodongelukkig. Urenlang luisterde ze op haar oude cassetterecorder naar bandjes van Fairuz, de Libanese zangeres, wrokkig over het onvrijwillige vertrek. Maar al snel werd haar ambitie wakker. Migrantenles, avondschool en de Sociale Academie brachten haar naar de Universiteit van Amsterdam, waar ze sociologie studeerde. Khadija Arib begaf zich in de kringen van het marxistisch-leninistische Komitee Marokkaanse Arbeiders in Nederland, waar ze haar latere echtgenoot leerde kennen. Ze ging aan de slag in het maatschappelijk werk en zette zich in voor de emancipatie en de burgerrechten in Marokko, tegen het autocratische regime van koning Hassan II. In 1989 werd ze op het vliegveld van Casablanca opgepakt, met haar kinderen een nacht in de cel gezet en vervolgens een week lang dagelijks verhoord, totdat ze door tussenkomst van de minister van Buitenlandse Zaken werd vrijgelaten.
In 1998 belandde Arib voor de PvdA in de Tweede Kamer. Daar hield ze zich bezig met de gezondheidszorg en de jeugdzorg. Achter de schermen kwam ze door haar rebelse natuur regelmatig in botsing met fractievoorzitter Wouter Bos over principiële kwesties als het integratiebeleid. In 2006 werd ze op een onverkiesbare plaats gezet op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer, maar ze knokte zich terug: na een lobby van haar netwerk zette het partijcongres haar tien plaatsen hoger. Na de verkiezingen van 2012 kreeg ze de portefeuille asielzaken en kwam ze opnieuw regelmatig in aanvaring met haar fractievoorzitter, nu Diederik Samsom, over onder andere het Kinderpardon en de strafbaarstelling van illegaliteit. Toen ze in september 2015 als enige Kamerlid van de coalitiepartijen vóór een motie van de oppositie voor ruimere opvang van asielzoekers stemde, werd in de Haagse wandelgangen gezegd dat zulke tegendraadse acties niet zonder gevolgen zouden blijven. Arib leek opnieuw op weg naar de uitgang. Des te groter was de verrassing toen ze in januari van dit jaar met een grote meerderheid van stemmen tot Kamervoorzitter werd gekozen.
Ziet u zichzelf als rolmodel?
‘Daar heb ik altijd moeite mee gehad. Een rolmodel heeft ook iets beklemmends: dat je perfect moet zijn, dat je geen fouten mag maken. Maar je bepaalt niet zelf of je een rolmodel bent, dat doen anderen. Ik merk dat mensen met een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse zich met mij identificeren. Door wat ik heb bereikt hebben ze er meer vertrouwen in dat Nederland, ondanks de maatschappelijke problemen van de laatste jaren, wel degelijk een open samenleving is die kansen biedt aan iedereen.’
U heeft ooit gezegd dat de periode na de moord op Theo van Gogh voor u de moeilijkste in uw leven was. Opeens werd u óók gewantrouwd, terwijl u niet eens belijdend moslim bent. U zei: ik woon al dertig jaar in Nederland, maar ik moet me nog steeds verantwoorden. Sindsdien is het integratiedebat telkens weer opgelaaid. Zijn we in al die jaren verder gekomen?
‘De laatste tijd is de discussie heviger geworden door de oorlog in Syrië, de komst van grote aantallen vluchtelingen, de aanslagen van IS in Parijs en Brussel en Istanbul. Mensen trekken zich meer en meer terug in hun eigen identiteit. Dat proces is al jaren aan de gang. Ik heb het zien gebeuren met vrienden van mijn vader. Zelf had hij weinig met zijn islamitische achtergrond. Hij was modern gekleed, ging in Rotterdam graag naar het café met zijn vrienden. Maar die vrienden zag ik later steeds vaker in traditionele kleren naar de moskee gaan, hun vrouwen hielden ze thuis. Op een gegeven moment heeft mijn vader ook tegen mijn moeder en mij gezegd dat we misschien wat minder vaak de straat op moesten gaan. Hij voelde de sociale druk. Wij hebben ons er niks van aangetrokken. Maar de laatste tijd zie je ook onder jongeren van Marokkaanse afkomst dat ze teruggrijpen op de traditionele identiteit en religie. Kennelijk geeft dat houvast, maar het baart me ook zorgen. Die ontwikkeling stelt de politiek voor een groot vraagstuk: hoe kan je voorkomen dat er gescheiden samenlevingen ontstaan?’
Mensen met een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse laat ik zien dat er kansen zijn.
Toen u in de jaren tachtig actief was voor het Komité Marokkaanse Arbeiders in Nederland heeft u zich verzet tegen de komst van orthodoxe moskeeën en islamitische scholen. Was u de tijd vooruit?
‘Dat zou je kunnen zeggen. Het probleem was dat de overheid ons zag als losgeslagen linkse types. Beleidsmakers vonden dat de moskeeën een belangrijke rol moesten spelen in de emancipatie van de islamitische gemeenschap, vanuit het idee dat de protestanten en de katholieken zich ook ieder in hun eigen zuil hadden geëmancipeerd. In Marokko had de imam helemaal geen maatschappelijk functie, daar deed hij alleen het vrijdaggebed. Maar in Nederland moest de imam van goedbedoelende ambtenaren gaan bemiddelen bij conflicten en opvoedcursussen geven, terwijl hij vaak geen Nederlands sprak. Daardoor hebben moskeeën een veel grotere rol gekregen dan ze zouden moeten hebben: van een plek die bedoeld is om je geloof te belijden naar een plek waar maatschappelijke en politieke vraagstukken moesten worden besproken Die ontwikkeling is versterkt door organisaties uit Turkije, Marokko en de Golfstaten, die moskeeverenigingen gingen financieren. Sommige moskeeën zijn ook steeds orthodoxer geworden. Mijn moeder heeft dat zelf ervaren. Ze gaat altijd naar een moskee in Rotterdam. Daar zei de imam laatst opeens dat mobiele telefoons niet mogen, dat ze haram zijn. Toen zei mijn moeder: “Waarom? In de tijd van onze Profeet hadden ze toch ook geen mobiel?” Toen ze een paar keer zulke dingen had gezegd, nam de imam haar apart en zei: is het niet beter als u naar een andere moskee gaat? Toen antwoordde ze: “Dit is het huis van Allah. Daar ga jij helemaal niet over!” Ik moest er erg om lachen. Maar helaas geloven veel mensen wat de imam zegt.’
Als u de vraag krijgt of u allochtoon bent of autochtoon, wat zegt u dan?
‘Dan zeg ik: ik ben mezelf. Het woord allochtoon heeft iets van: je bent anders, je wijkt van ons af. Ik begrijp best dat die term gebruikt wordt in de statistieken, maar het heeft een negatieve lading.’
Aribs kinderen zaten alle drie op het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam. Een van haar zoons is nu journalist, de ander werkt in de horeca. Haar dochter Sabra studeerde medicijnen en is nu arts in opleiding.
Volgens de statistieken zijn uw kinderen ook ‘allochtonen’. Wat heeft u ze daarover meegegeven?
‘Mijn kinderen zijn heel weerbaar. Toen mijn dochter een jaar of vijf was, kreeg ze een keer de vraag of ze zich Marokkaans voelde of Nederlands. Ze zei: ik voel me gewoon Sabra.’
U sprak vroeger altijd Arabisch met uw kinderen. Doet uw dochter dat ook met uw kleinkinderen?
‘Dat heeft ze wel een tijdje geprobeerd, maar ze kon niet op tegen Sesamstraat.’ Glimlachend: ‘Pino heeft gewonnen.’
Foto: Jasper Zwartjes
Van iedereen
Sinds haar aantreden als Kamervoorzitter wordt Khadija Arib alom geprezen. Na haar voorganger Anouchka van Miltenburg, die weinig greep had op de Kamer en steeds heviger kritiek kreeg, wist Arib tijdens debatten volgens velen meteen de goede toon te vinden: bescheiden en beslist. In korte tijd herstelde ze de rust in het parlement. Inmiddels heeft ze ook haar eerste grote confrontatie als Kamervoorzitter achter de rug. In de laatste weken voor het zomerreces kwam het tot een flinke botsing met Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, het Turks-Nederlandse tweetal dat in 2014 uit de fractie van de PvdA werd gezet en zich sindsdien in het parlement manifesteert als de politieke beweging DENK. In een commissievergadering vroeg Öztürk out of the blue of de Kamer een week later, tijdens het Ramadanfeest, de wekelijkse Stemmingen kon uitstellen ‘om aan één miljoen mensen te laten zien: ook wij houden rekening met uw feestdagen’.
Toen Arib het voorstel namens de rest van de Kamer afwees omdat het Suikerfeest op verschillende dagen wordt gevierd en de agenda bovendien allang was vastgesteld, zette DENK fragmenten van het filmpje meteen op YouTube onder de titel ‘Kamervoorzitter Arib houdt geen rekening met Ramadanfeest’. Prompt regende het op internet boze reacties vanuit de islamitische gemeenschap en haatmail in de inbox van Arib. Een dag later probeerden Kuzu en Öztürk bij de Regeling van Werkzaamheden een hoofdelijke stemming af te dwingen – met namen opnoemen dus – over het uitstellen van de Stemmingen ten behoeve van het Suikerfeest. Toen greep de Kamervoorzitter in, zichtbaar geërgerd: ze noemde het ‘niet chic’ dat de twee voorlieden van DENK ‘met knip- en plakwerk’ filmpjes op Facebook en YouTube zetten om collega’s in een kwaad daglicht te stellen. ‘En dat is niet de eerste keer. Dit is een Kamerlid onwaardig!’
Al vanaf het begin van hun Alleingang proberen Kuzu en Öztürk Kamerleden met een Turkse of Marokkaanse achtergrond als meelopers te kijk te zetten. Zo vroegen ze vorig jaar een hoofdelijke stemming aan over de erkenning van de Armeense genocide – een voor Turkse nationalisten onbespreekbaar thema – om de Turks-Nederlandse parlementariërs van andere partijen te dwingen kleur te bekennen. Ze zetten het filmpje direct op Facebook: Sadet Karabulut van de SP, Yasemin Cegerek, Sultan Günal-Gezer en Keklik Yücel van de PvdA, allemaal vóór erkenning van de Armeense genocide. Een stroom woedende reacties op internet was het gevolg, waaronder scheldpartijen in het Turks tegen het viertal en kwalificaties als ‘kontenlikkers’ en ‘landverraders’.
‘Een Kamerlid onwaardig’ is een harde kwalificatie.
‘Ja, maar ik dacht: nu gaan ze echt te ver. Dit is bij Kuzu en Öztürk een terugkerend probleem. In januari noemde Kuzu de commissie-Schouten, die onderzoek deed naar lekken uit de commissie-Stiekem, een “fopcommissie”. Zo praat je niet over collega’s. Toen heb ik gezegd dat de commissie door de Kamer is ingesteld en dat ik het zou waarderen als hij er met respect over zou spreken. Laatst wilde de Groep Kuzu-Öztürk op korte termijn twee minuten stilte in de plenaire zaal vanwege de aanslagen in Istanbul. Volgens de procedure moet dat gaan via het Presidium van de Tweede Kamer. Dan stellen we alle Kamerleden en de betreffende ambassadeur in de gelegenheid erbij te zijn. Middenin een debat herdenken kan ook niet, uit respect voor de slachtoffers. Maar zij zetten meteen op internet dat de Kamervoorzitter er tegen was. Nu probeerden ze opnieuw het instrument van de hoofdelijke stemmingen te gebruiken om collega-Kamerleden met een andere culturele achtergrond aan de schandpaal te nagelen. Dat deden ze met mij ook, met dat filmpje op YouTube.
Hoofdelijke stemmingen zijn een belangrijk individueel recht van Kamerleden. Daar moeten we terughoudend mee omgaan. Kuzu en Öztürk zeggen zelf dat ze mensen willen verbinden, maar wat ze doen is gericht tegen personen. Naar buiten wordt het gepresenteerd alsof ze monddood worden gemaakt, terwijl ze juist alle gelegenheid krijgen om te zeggen wat ze willen zeggen. Ik ben Kamervoorzitter van iedereen, dus ook van Kuzu en Öztürk. Maar dan moeten ze de Kamer en de voorzitter wel respecteren. Als ze aan de Kamer komen, komen ze aan mij. Kijk, je kan van alles zeggen van Geert Wilders, maar hij heeft wél respect voor de Kamer. Hij kent het Reglement van Orde volledig uit zijn hoofd, hij weet precies wanneer hij zich op welk artikel kan beroepen.’
Dezelfde Wilders heeft de Tweede Kamer een ‘nepparlement’ genoemd. Wat vindt u daar dan van?
‘Dat heeft hij niet meer geroepen sinds ik voorzitter ben.’
Hij is ook de man die u in 2007 van dubbele loyaliteit beschuldigde omdat u in een mensenrechtencommissie zat die de Marokkaanse koning adviseerde.
‘Dat verwijt heeft me diep geraakt. Wilders kan bezwaren hebben tegen dubbele nationaliteit, maar toen maakte hij het persoonlijk. Ik dacht: hoe kan je nou zoiets doen? Ik kende hem heel goed, uit de tijd dat dat hij nog bij de VVD zat. Toen hadden we allebei de portefeuille gezondheidszorg. We hebben samen opgetrokken en veel met elkaar gelachen. Ik wist altijd precies wat ik aan hem had. Maar opeens stelde hij zich op alsof hij mij nooit had gekend. Ik ben daar erg van geschrokken.’
Als Kamervoorzitter zijn alle meningen me even dierbaar, of ze nu van rechts komen of van links.
Waarom haat je ons?
Anderhalf jaar lang spraken Arib en Wilders niet meer met elkaar, totdat de PVV-leider het goed probeerde te maken. Arib was net aan het bellen met haar dochter toen hij opeens aan kwam lopen en zijn hand op haar hand legde. ‘Ik kom je even groeten,’ zei hij. Toen Wilders ook de groeten wilde doen aan haar dochter, gaf Arib hem de telefoon en hoorde ze hem telkens zeggen: ‘Nee, dat is niet zo, dat is niet zo.’ Bleek dat haar dochter hem had gevraagd: waarom haat je ons? Arib: ‘Voor zichzelf kan Wilders het persoonlijke heel goed scheiden van het politieke. Maar het was een vreemd gesprek.’
Hoe gaat u sindsdien met Wilders om?
‘Gewoon, zoals met iedereen.’
Kunt u weer met hem lachen?
‘Ja hoor. Ik kan zulke conflicten heel goed achter me laten.’
Toen u kandidaat-Kamervoorzitter was, begon Wilders weer over uw dubbele loyaliteit. Toen u gekozen werd sprak hij over een ‘zwarte dag’ en weigerde hij u een hand te geven.
‘Dat had ik al zien aankomen. Maar sindsdien heb ik geen kritiek meer van hem gekregen. Wilders is heel professioneel. Zoals gezegd: hij heeft respect voor de Kamer, en als ik het goed doe als voorzitter heeft hij daar ook respect voor. Als ik het niet goed zou doen, zou hij me niet sparen. Zo zit hij ook in elkaar.’
In 2012 heeft u ook al een gooi gedaan naar het Kamervoorzitterschap. Toen won Anouchka van Miltenburg. Waarom wilde u zo graag voorzitter worden?
‘Na zoveel jaren in de politiek merkte ik dat ik het functioneren van de Kamer als geheel steeds belangrijker begon te vinden. Daar wilde ik mijn kennis en ervaring voor inzetten.’
Dat klinkt heel nobel, maar speelde niet mee dat u na jarenlang touwtrekken en ruziemaken in de PvdA-fractie eindelijk verlost wilde zijn van het dagelijkse geharrewar?
‘Dat speelde zeker mee. Daarom ben ik in 2012 ondervoorzitter van de Kamer geworden, en twee jaar geleden fractiesecretaris: ik wilde me meer gaan inzetten als coach, voor het algemeen belang, en niet alleen maar vechten voor mijn eigen portefeuille. En ik moet je eerlijk zeggen: ik mis het niet. Ik vind het heerlijk om niet meer over alles een mening te moeten hebben. Als Kamervoorzitter zijn alle meningen me even dierbaar, of ze nu van rechts komen of van links.’
In 1997, toen u voor het eerst kandidaat voor de Tweede Kamer was, noemde u de PvdA in Vrij Nederland nog een ‘warm bad’.
‘Heb ik dat echt gezegd?’
Ja. Maar dat gevoel heeft niet lang geduurd. U bent keer op keer in aanvaring gekomen met de fractieleiding. Eerst met Wouter Bos, later met Diederik Samsom.
‘Belle van Zuylen heeft ooit gezegd: ik heb geen talent voor ondergeschiktheid. Zo’n karakter heb ik ook. Als ik ergens niet van overtuigd ben, ga ik er tegenin. Dat heb ik in mijn leven altijd gedaan. Op mijn zeventiende ben ik al op mezelf gaan wonen, tot grote ergernis van mijn ouders. Die vonden: zoiets dóé je niet als meisje alleen. Maar ik wilde mijn eigen weg gaan. Niet lang daarna ben ik ook actief geworden voor de vrouwenrechten in Marokko, en dat ben ik blijven doen, ook toen het heel moeilijk was. Met als dieptepunt dat ik 1989 tijdens een bezoek aan Marokko met mijn kinderen in de cel werd gezet. Als Kamervoorzitter heb ik veel aan die eigenschap: ik ben niet bang. Laat maar komen wat komt, ik heb erger meegemaakt.’
Diederik Samsom heeft een paar jaar geleden nog geprobeerd uw kandidatuur als fractiesecretaris te blokkeren. Hoe is uw relatie nu? Heeft u het met hem uitgepraat?
‘Ik ben niet zo van het uitpraten. Diederik is ook een vechter, net als ik. Dan kan je met elkaar botsen. Soms heb ik wel eens een weekje gedacht: die hoef ik niet tegen te komen, en dat dacht hij vast ook van mij. Maar dan is het ook over. Diederik kent mij heel goed, ik kan alles tegen hem zeggen wat ik wil. Maar als Kamervoorzitter sta ik nu boven de partijen. Ik houd me minder bezig met de koers van de PvdA.’
Als iemand in de Kamer met een mond vol chocola het woord wil nemen, is één blik van mij genoeg.
Bijna alle partijen in de Tweede Kamer zijn blij met de manier waarop u uw voorzitterschap vervult. Hoe krijgt u dat voor elkaar?
‘Geen idee! Echt waar, ik heb geen cursus gevolgd of wat dan ook. Ik heb me alleen voorgenomen dat ik dienstbaar wil zijn, dat ik mezelf niet op de voorgrond wil stellen. Ik wil ervoor zorgen dat debatten goed verlopen, dat alle Kamerleden de gelegenheid krijgen hun standpunt over het voetlicht te brengen, dat er een levendig debat gevoerd kan worden, dat emoties de ruimte krijgen. Maar dat moet wel op een respectvolle manier gebeuren. Daar probeer ik voor te zorgen. Maar ik heb er geen recept voor. Ik bereid me ook niet voor op debatten. Ik weet het onderwerp, en dan ga ik gewoon voorzitten. Het helpt ook dat ik de Kamer heel goed ken. De griffiers hoeven me nooit te vertellen wie er aan de interruptiemicrofoon staat. Ik zie precies wat er in alle hoeken van de zaal gebeurt. Uiteindelijk is het vooral een kwestie van persoonlijkheid, van karakter, van zelfvertrouwen. Als er iemand met een mond vol chocola het woord wil nemen, is één blik genoeg.’ Grinnikend: ‘Dan krijg ik via de bode meteen een briefje: Sorry voorzitter, ik zal het nooit meer doen.’
Gerdi Verbeet zei als Kamervoorzitter dat de taal van de straat in het parlement te horen moet zijn. Vindt u dat ook?
‘Ja, maar binnen zekere grenzen. Als mensen elkaar echt zouden beledigen, zou ik ingrijpen, maar dat heb ik tot nu toe niet hoeven doen.’
Laatst bij het debat over de Brexit zei Jesse Klaver van GroenLinks tegen Geert Wilders: ‘Lulkoek’ en ‘U liegt dat u barst’. Was dat volgens u niet over de grens?
‘Wilders heeft de laatste jaren van alles en nog wat tegen anderen gezegd. In hetzelfde debat noemde hij Halbe Zijlstra nog een “enorm warhoofd”. Als je zelf zulke dingen roept, moet je tegen een stootje kunnen.’
Het afgelopen jaar zijn veel Kamerleden tussentijds vertrokken. Wat vindt u daarvan?
‘Dat verschilt van geval tot geval. Arie Slob van de ChristenUnie en Mariëtte Hamer van de PvdA hebben heel lang in de Kamer gezeten. Dat zij iets anders gingen doen, begreep iedereen. De discussie is losgebarsten naar aanleiding van Wassila Hacchi van D66, die opeens uit de Kamer vertrok zonder enige verklaring. Dat neem ik haar kwalijk, en dat heb ik ook gezegd. Als je een publieke functie hebt vervuld, heb je je te verantwoorden aan de kiezers over de reden waarom je weg bent gegaan. Als je dat niet doet, is dat schadelijk voor het aanzien van de politiek.’
Foto: Jasper Zwartjes
In januari ging VVD-Kamerlid Bart de Liefde opeens weg om lobbyist te worden voor Uber, het bedrijf waarover hij in de Kamer nog lovende dingen had gezegd. Is dat niet veel schadelijker dat weggaan zonder verklaring?
‘Het zou geen gek idee zijn om voor Kamerleden een “afkoelingsperiode” af te spreken, zoals bij bewindslieden gebruikelijk is: dat ze zich na het Kamerlidmaatschap voor een bepaalde tijd niet bezighouden met onderwerpen waar ze in de Kamer over gingen. Maar het is vooral een kwestie van mentaliteit. Met de verkiezingen in zicht wil ik de politieke partijen oproepen heel kritisch naar hun kandidatenlijsten te kijken. We hebben maar 150 Tweede Kamerleden in Nederland. Dat is niet zomaar een functie. Dat betekent dat je je ten minste moet committeren tot de volgende verkiezingen.’
In de afgelopen periode heeft ook een recordaantal Kamerleden zich afgesplitst van hun partij: Roland van Vliet, Johan Houwers, Joram van Klaveren en Louis Bontes, Norbert Klein, Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. Wat vindt u daarvan?
‘Ik wil niet zeggen dat je je nooit moet kunnen afsplitsen, er kunnen principiële redenen voor zijn. Maar als het zo vaak gebeurt, is dat schadelijk voor de reputatie van het parlement. Een werkgroep onder voorzitterschap van Roelof Bisschop van de SGP heeft er net onderzoek naar gedaan. De commissie stelt voor om het recht van afsplitsingen op spreektijd en financiering te beperken. Het is aan de Kamer daarover te oordelen, niet aan mij. Maar ik wil de partijen wel oproepen hun kandidatenlijsten extra zorgvuldig op te stellen, om echte volksvertegenwoordigers te selecteren, op basis van kwaliteit, persoonlijkheid en integriteit.’
Hoe wilt u zelf verder na de verkiezingen? Bent u weer beschikbaar als Kamervoorzitter?
‘Daar ga ik deze zomer op vakantie in Marokko heel goed over nadenken. Maar ik heb het enorm naar mijn zin, voor mijn gevoel ben ik nog maar net begonnen.’
VK 22.01.2016 Dat je in het parlement alles mag zeggen, is een wijdverbreide misvatting, betoogt Jurriën Hamer. Dat mag niet – en daar zijn goede redenen voor.
Artikel 71 van de grondwet betekent niet dat politici alles kunnen zeggen wat ze willen
De parlementaire vrijheid van meningsuiting is in Nederland een groot, bijna heilig, goed. Gevraagd in Buitenhof naar haar reactie op termen als ‘nepparlement’, stelde Khadija Arib dat ‘de heer Wilders mag zeggen wat hij wil’. Als voorzitter zou ze slechts ‘een opmerking plaatsen’. Laat één ding duidelijk zijn: dat is een politieke keuze. En gezien de schade die politici als Wilders ons regeringsstelsel berokkenen, waarschijnlijk geen goede.
Artikel 71 van onze grondwet schrijft voor dat uitspraken die politici mondeling of schriftelijk doen in de context van parlementaire bijeenkomsten nooit de basis kunnen vormen van juridische aansprakelijkheid of vervolging. Maar dit betekent niet dat politici alles kunnen zeggen wat ze willen. Het betekent dat ze vanwege die uitspraken nooit door een rechter veroordeeld kunnen worden. Artikel 71 zegt niets over regulering door de Kamer zelf.
Regels voor het debat
Het is in het landsbelang dat parlementariërs elkaar respecteren
Zulke regulering is natuurlijk hard nodig. Als Kamerleden onbeperkt mochten spreken zouden vergaderingen eindeloos duren, en als ze door elkaar heen mochten schreeuwen zou van rationeel debat geen sprake zijn. Daarom is er een reglement van orde dat regelt wie wanneer en op welke wijze spreekt – een reglement dat wordt bewaakt door de Kamervoorzitter. Dat reglement geeft Arib behoorlijke mogelijkheden: ze kan bij beledigingen of andere ordeverstoringen Kamerleden de mond snoeren of zelfs uit de vergadering verwijderen. Vrijheid van meningsuiting is in ons parlement dus allesbehalve absoluut.
Dat is ook logisch, aangezien het parlement een cruciale rol vervult: het voeren van inhoudelijke discussies over complexe beleidsdossiers en het nemen van beslissingen op basis van die discussies. Het is daarom in het landsbelang dat parlementariërs elkaar respecteren als debatpartners en kritisch en redelijk tot besluiten komen. Want alle Nederlanders zullen moeten leven met de beslissingen die in Den Haag genomen worden. Helaas leidt de obsessie met de grenzeloze vrijheid van meningsuiting af van die essentiële doelstelling. En kan Wilders lekker zijn gang gaan.
Beschaafd en rationeel, graag
Het parlement mag geen veilige haven zijn voor haatzaaien en discriminatie
De nieuwe voorzitter zou er goed aan doen om op te komen voor het beschaafde en rationele debat, ook wanneer dat vereist dat hardere middelen ingezet worden. Politici die erop los beledigen of de autoriteit van het parlement openlijk in twijfel trekken moet het woord ontnomen worden. En wellicht zouden we nog verder moeten gaan in de parlementaire zelfbescherming.
Het reglement van orde voorziet ook in een bepaling die stelt dat uitingen die buiten het parlement strafbaar zijn, binnen het parlement reden zijn voor debatsancties. Als Wilders veroordeeld wordt voor zijn ‘minder, minder’ uitspraken, mag hij ze in het parlement niet zonder gevolgen herhalen. Het parlement mag geen veilige haven zijn voor haatzaaien en discriminatie. Natuurlijk zal er zonder medewerking van de Kamerleden zelf nooit een goed debat ontstaan. De voorzitter is slechts één persoon temidden van een dikwijls opgehitste kakofonie. Maar voorzitters kunnen tanden hebben en het reglement geeft significante bevoegdheden.
Na de jaren Van Miltenburg is het hoog tijd dat onze kersverse Kamervoorzitter Khadija Arib iets van die tanden laat zien.
Telegraaf 17.01.2016 Als niet Kamerleden maar ‘gewone burgers’ de voorzitter van de Tweede Kamer hadden mogen kiezen, dan had Martin Bosma gewonnen. De PVV’er krijgt 32 procent van de stemmen en Khadija Arib (PvdA) scoort 23 procent, blijkt uit een peiling van onderzoeker Maurice de Hond. De Kamerleden kozen woensdagavond Arib als opvolger van VVD’er Anouchka van Miltenburg. Die vertrok vorige maand na aanhoudende kritiek op haar functioneren.
Van de huidige PVV-stemmers zouden twee van de drie (65 procent) Bosma als Kamervoorzitter kiezen en slechts 4 procent zou de voorkeur geven aan Arib. Van de PvdA-stemmers kiest 72 procent voor Arib. Ook onder de aanhang van GroenLinks scoort ze hoog.
De wekelijkse peiling van De Hond laat geen verschuivingen in politieke voorkeur zien: de PVV zou met 41 zetels de grootste partij zijn.
AD 17.01.2016 Als het aan de ‘gewone’ burger had gelegen en niet aan de Kamerleden, dan was Martin Bosma (PVV) de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer geworden. Dat blijkt uit een peiling van onderzoeker Maurice de Hond.
Bijna een derde van de stemmen (32 procent) gaat naar de PVV’er. Khadija Arib (PvdA) scoort 23 procent van de stemmen. Arib werd woensdagavond door de Kamerleden gekozen als opvolger van VVD’er Anouchka van Miltenburg. Die vertrok vorige maand na aanhoudende kritiek op haar functioneren.
De strijd ging tussen de Kamerleden Khadija Arib (PvdA), Martin Bosma (PVV), Ton Elias (VVD) en Madeleine van Toorenburg (CDA). Er moest maar liefst vier keer gestemd worden tot de definitieve winnaar bekend werd. Arib kwam uiteindelijk als winnares uit de bus.
Het was de tweede keer dat Arib zich kandidaat had gesteld voor het voorzitterschap. Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor zij van Anouchka van Miltenburg (VVD), die opstapte wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal.
Voorkeur
Van de huidige PVV-stemmers zouden twee van de drie (65 procent) Bosma als Kamervoorzitter kiezen en slechts 4 procent zou de voorkeur geven aan Arib. Van de PvdA-stemmers kiest 72 procent voor Arib. Ook onder de aanhang van GroenLinks scoort ze hoog.
De wekelijkse peiling van De Hond laat geen verschuivingen in politieke voorkeur zien: de PVV zou met 41 zetels de grootste partij zijn.
Trouw 17.01.2016 De strijd om de voorzittersstoel in de Tweede Kamer zal om een aantal redenen een lange nagalm hebben. Met de uitkomst, het verloop en de onderliggende inzet werd niet alleen politieke geschiedenis geschreven, maar ook een voorschot genomen op een nog veel harder gevecht over het soort democratie als alternatief voor het partijenbestel dat de staat meer dan een eeuw heeft gedragen.
Met het openbreken van de voorzittersverkiezing is ook een spelverruwing ingetreden.
De beste illustratie van de afbrokkeling van dit bestel is dat de voorzittersverkiezing een vrije kwestie is geworden. Tot voor 2002 maakten de drie grote volkspartijen zelf uit wie er in de stoel werd geparachuteerd, rekening houdend met ongeschreven regels van verdelende rechtvaardigheid. Dat leverde geen slechte voorzitters op. Nog altijd wordt met ontzag gesproken over Van Thiel, Vondeling, Dolman en Deetman.
De kentering was voelbaar in 1997, toen het CDA Piet Bukman naar voren schoof, terwijl de regerende paarse partijen een vrouw wensten en liever diens fractiegenote Doelman-Pel zagen. In de wandelgangen kraaide de opstand (‘Bukman Piet willen we niet, Doelman-Pel willen we wel’), maar de oude code won het ternauwernood nog een keer. De liberaal Frans Weisglas forceerde in het revoltejaar 2002 de eerste vrije verkiezing door zich met succes op eigen titel te kandideren.
Angelsaksische politiek
Met het openbreken van deze verkiezing is ook een spelverruwing ingetreden, die een afscheid lijkt in te luiden van het gematigde politieke klimaat dat aan het partijenbestel eigen was. Het lijkt erop dat de slechtste kanten van de Angelsaksische politiek hier steeds vastere voet aan de grond krijgen, zoals in deze campagne het zwartmaken van je tegenstander door achterklap en kwaadsprekerij. Alastair Campbell, de fluisteraar van Tony Blair, maakt school met zijn adagium dat je niet alleen van Coca-Cola moet houden, maar ook Pepsi moet haten.
De veteraan Hans Wiegel vroeg zich in zijn column op ThePostOnline af: moeten journalisten dit anonieme gefluister wel publiek maken? Mijn antwoord: nee. Maar houd er rekening mee dat allerlei vormen van wat de Amerikanen ratfucking noemen, hoe schadelijk ook voor de geloofwaardigheid van de politiek en de journalistiek, tot de mores blijven behoren. Ook op dit vlak geldt dat oude codes en nuttige taboes afbrokkelen.
In dat licht was de verkiezing van Arib (PvdA) het sterkste antwoord op de kleingeestigheid die de campagne kenmerkte. De betekenis reikt echter wel wat verder. Dat een immigrante het hier in deze turbulente tijden tot voorzitter van het hoogste college van staat kan schoppen, maakt Nederland weer een beetje gidsland in een globaliserende wereld. Het laat ook zien dat de integratie van nieuwkomers, niet zonder reden ‘de sociale kwestie van deze tijd’ genoemd, succesvol kan zijn.
Democratisch regeren is wel wat meer dan communiceren per sms en beslissen op basis van peilingen.
Britse stijl
PVV-aanvoerder Wilders noemde de verkiezing van de Marokkaans-Nederlandse Arib een ‘zwarte dag voor het nepparlement’. Met die reactie maakte hij in één klap duidelijk waarom de voorzitterskandidaat van zijn partij, Martin Bosma, zo weinig steun kreeg. Bosma hield een sterk pleidooi voor een parlement dat in Britse stijl debatteert: hard maar fair en niet bangelijk, gericht op het zichtbaar maken van tegenstellingen, ‘ook goed voor de kijkcijfers’. Maar daar zette hij een punt in plaats van een komma.
Spektakel is mooi, maar een parlement moet in het elfde uur ook conclusies trekken en besluiten nemen die iedereen kan aanvaarden, ook de minderheid zolang die in zijn opvattingen serieus wordt genomen. Wie een onwelgevallig besluit te vuur en te zwaard blijft bestrijden en zelfs de legitimiteit van het parlement in twijfel trekt, wakkert alleen maar polarisatie aan en doet niet aan het fair play dat Bosma zo hartstochtelijk propageerde. Deze kandidaat riep de argwaan over zich af, omdat hij deze lijn van opereren van zijn fractieleider Wilders bleef verdedigen.
Geen felicitaties
Op zich heeft Bosma gelijk dat een parlement dat zich vervreemdt van de samenleving uiteindelijk de democratie niet dient, maar dan is het zaak het oordeel van de kiezers af te wachten en niet bij elke kwestie af te gaan op de weekpeiling van Maurice de Hond. Democratisch regeren is wel wat meer dan communiceren per sms en beslissen op basis van peilingen.
Bosma zei met VVD-oprichter Oud dat de Tweede Kamer ‘geen kinderkamer is’. Maar Wilders gedroeg zich na de stemming wel zo door de nieuwe Kamervoorzitter, met ruime meerderheid gekozen, niet te feliciteren en van een zwarte dag te spreken.
Trouw 14.01.2016 Marokkaanse media tonen donderdag foto’s van een opgetogen Kamervoorzitter Khadija Arib. De Marokkanen zijn trots op hun landgenoot die het zo ver weet te schoppen in het buitenland. “De naam ‘Khadija Arib gaat de Nederlandse geschiedenisboeken in als eerste Marokkaanse en eerste moslima die werd gekozen als voorzitter van de Tweede Kamer”, schrijft yabiladi.com.
Ook de tweets van Geert Wilders zijn niet onopgemerkt gebleven. Huffpost Maghreb vraagt zich af of hij een gezworen vijand zal blijven. Hij was immers degene die Arib aansprak op haar dubbele nationaliteit en daarmee vraagtekens bij haar loyaliteit aan Nederland zet.
Er zijn ook complimenten aan Nederland, een bewezen democratie na afgelopen woensdag. Met politici die zich niet laten leiden door sentiment, maar door rede. Journalist Hassan Louizi volgt het Europese integratiedebat op de voet. Hij ziet hoe met de komst van vluchtelingen, de angst voor buitenlanders groeit. “Maar dat niet alleen voor vluchtelingen. Ook mensen die in een Europees land zijn geboren, maar met een andere achtergrond, worden gezien als gewelddadige mensen. Mensen die andere doden.”
Met het feit dat ondanks die angst, Arib is gekozen als voorzitter heeft Nederland Europa een belangrijke les geleerd. “Een les in democratie, tolerantie en het feit dat een multiculturele samenleving wel degelijk mogelijk is”, zegt Louizi.
Toch is niet iedereen positief. Net als Wilders, twijfelen sommige Marokkanen op hun beurt ook aan de loyaliteit van Arib. Aan Marokko, welteverstaan. “Als er problemen ontstaan tussen Marokko en Nederland, voor wie kiest zij dan?”, reageert een lezer van moroccoworldnews.com. “Ze verloochent haar identiteit”, schrijft een ander. Waar de één in Marokko boos om is, is de ander juist trots: Khadija Arib is, net als Ahmed Aboutaleb, een voorbeeld van integratie. Ze omarmde de Nederlandse cultuur, vocht haar weg omhoog en vond haar plaats.
Telegraaf 14.01.2016 Marokkaanse media tonen donderdag foto’s van een opgetogen Kamervoorzitter Khadija Arib. De website Yabiladi spreekt over een primeur voor Nederland omdat er voor het eerst een islamitische en Nederlands-Marokkaanse vrouw voorzitter van de Tweede Kamer is.
LaVIEéco berichtte dat een Marokkaanse uit Nederland met 83 van de 134 stemmen tot parlementsvoorzitter is gekozen. Website Menara.ma toont als een van de weinigen geen foto van de blije pas gekozen voorzitter, maar een eerdere foto van Arib tegen een Marokkaanse achtergrond. De sociaaldemocratische volksvertegenwoordiger Arib is volgens deze site “de eerste persoon van Marokkaanse komaf die tot voorzitter van het Nederlandse lagerhuis is gekozen”.
Yabiladi stelt vast dat “de populistische partij van Geert van Wilders problemen maakt over haar dubbele nationaliteit, maar dat verhindert niet dat zij parlementaire geschiedenis schrijft”.
VK 14.01.2016 ‘Ik heb niets tegen allochtonen, als ze maar goed integreren.’ Dat kon je tot voor kort vaak horen in het integratiedebat. Na alle grimmige, soms ronduit grove aanvallen op de nieuwe Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib, kunnen PVV-leider Wilders en een deel van zijn aanhang nooit meer terugvallen op dat verweer.
Arib, pas sinds haar vijftiende hier, is een toonbeeld van geslaagde integratie. Als Wilders echt voor snelle aanpassing is, had hij woensdag niet boos van Arib moeten weglopen maar haar moeten omhelzen.
Ze studeerde aan de hogeschool en aan de universiteit, schreef twee boeken over emancipatie en de onderdrukte positie van moslimvrouwen. Ze richtte de Marokkaanse vrouwenvereniging op. Ze demonstreert mee bij de Gay Pride. Ze zat in een Marokkaanse politiecel omdat ze zich publiekelijk inzette voor de positie van vrouwen daar. En in weerwil van alle klagers die anders beweren: Arib spreekt echt bovengemiddeld goed Nederlands. Ze komt een stuk makkelijker uit haar woorden dan onze koningin.
Arib komt een stuk makkelijker uit haar woorden dan onze koningin.
Markant moment
Waar blijft het perspectief als integratiesuccessen niet meer gevierd mogen worden?
Alle negatieve reacties die woensdagavond niettemin loskwamen, leiden de aandacht af van het markante moment dat Aribs uitverkiezing is – minstens zo belangrijk als de benoeming van Ahmed Aboutaleb in 2009. Die wordt inmiddels door premier Rutte ten voorbeeld gesteld aan ‘Mohammed en Fatima’: verschrikkelijk dat ze vaker moeten solliciteren dan Jan en Mieke, maar ‘ze leven in een land waar je ook burgemeester van Rotterdam kunt worden’. Of voorzitter van de Tweede Kamer. In Aribs uitverkiezing schemert zowaar weer iets door van het gidsland dat Nederland nog niet zo lang geleden dacht te zijn.
Arib zal zich realiseren dat zij het komend jaar meer dan ooit tevoren mikpunt is van de PVV. Al haar doen en laten ligt onder een vergrootglas. Het zou helpen als andere partijen zich realiseren dat zij nu volle steun verdient wanneer de aanvallen niet gericht zijn op haar functioneren maar op haar afkomst.
Daar past geen terughoudendheid bij. Het integratiedebat is er natuurlijk bij gebaat dat de taboes op het benoemen van de problemen zijn geslecht. Maar waar blijft het perspectief als tegelijkertijd de successen niet meer gevierd mogen worden?
AD 14.01.2016 Hij riep dan wel dat de verkiezing van Khadija Arib tot nieuwe Kamervoorzitter ‘een zwarte dag’ was, maar heeft Geert Wilders de PvdA’er niet zelf een handje geholpen? Andere partijen menen van wel, zo blijkt uit een rondgang in het Kamergebouw.
Verschillende fracties wijzen erop dat de PVV-fractie, door vast te houden aan de kansloze eigen kandidaat Martin Bosma, ervoor zorgde dat CDA-uitdager Madeleine van Toorenburg na de derde stemronde afviel. Als de PVV Bosma eerder had teruggetrokken, had Van Toorenburg een goede kans gehad de finale stemming te halen, ten koste van VVD’er Ton Elias. En dan had het er nog om gespannen of Arib het had gehaald. Ofwel: de PVV vergrootte de kansen van Arib.
Blanco stemmen
Ook de 15 blanco stemmen in de vierde en laatste stemronde houden de gemoederen bezig. Vermoed werd dat die van het duo Bontes/Van Klaveren plus de voltallige PVV-fractie kwamen. Zij kozen noch voor Arib noch voor Elias, waardoor eerstgenoemde maar 68 stemmen nodig had om te winnen. Het werden er 83.
Pikant is dat er ook in andere fracties ‘meerdere keren’ blanco is gestemd. De rekensom leert dan dat een aantal PVV’ers uiteindelijk toch op Elias of zelfs Arib moet hebben gestemd. Maar dat laatste valt moeilijk te bewijzen: de stemming was geheim.
Telegraaf 13.01.2016 PVV-leider Geert Wilders noemt de verkiezing van het allochtone Kamerlid Khadija Arib (PvdA) een zwarte dag in de parlementaire geschiedenis. Hij noemt Arib de slechtste kandidaat, daarbij wijzend op haar Marokkaanse afkomst.
Iemand die onderhorig is aan de koning van Marokko, iemand met de dubbele nationaliteit, hoort geen voorzitter te worden van de Tweede Kamer, aldus Wilders. Hij ziet in de keuze voor Arib een bevestiging van zijn stelling dat de Tweede Kamer een nepparlement is.
Arib zei dat ze Kamervoorzitter zou zijn voor alle Kamerleden. “Ze mogen zeggen wat ze vinden, maar ik ben voorzitter van de hele Kamer en dus ook van de PVV.”
Trouw 14.01.2016 ‘Een beetje ontroerd’ pakte PvdA-Kamerlid Khadija Arib de voorzittershamer op. De komende veertien maanden, tot de volgende verkiezingen, zal zij de Tweede Kamer voorzitten. Het is voor het eerst dat iemand die in Marokko geboren is, voorzitter van de Kamer wordt.
De uitverkiezing van Arib was de verrassende ontknoping van een soort openbaar sollicitatiedebat met vier kandidaten in vier stemrondes, dat tien uur duurde. Geen van vieren was de gedoodverfde winnaar. Ton Elias (VVD) leek te uitgesproken, Van Toorenburg (CDA) te veel een manager, Martin Bosma (PVV) kampte met het feit dat zijn fractievoorzitter onlangs nog de Tweede Kamer een ‘nepparlement’ noemde en bij Arib speelde haar Marokkaanse achtergrond een rol.
Talenkennis
“Aan mevrouw Arib wil ik vragen: moet een voorzitter goed Engels spreken?”, vroeg SP-Kamerlid Ronald van Raak gisteren bijvoorbeeld nog vilein, al was die vraag voor Arib nog een stuk milder dan die van PVV-Kamerlid Sietse Fritsma. “Arib heeft ook de Marokkaanse nationaliteit. Ze moet zich aan de Marokkaanse wet houden. De Nederlandse Tweede Kamer kan geen voorzitter hebben die ook Marokkaans is.” Dat laatste liet Arib links liggen. Op de eerste vraag was het antwoord: “Ik ben geen Frans Timmermans, dat zeg ik eerlijk, maar ook geen Louis van Gaal.” Arib spreekt zowel Engels als Frans.
“Dit laat ook zien hoe mooi Nederland is als je kansen grijpt”, zei Arib toen ze eenmaal verkozen was. Een paar uur eerder had collega-Kamerlid Tunahan Kuzu van de fractie Kuzu/ Özturk opgemerkt dat de NOS de plenaire Kamervergadering van gisteren had kunnen uitzenden onder de titel: ‘Hollands Next Kamervoorzitter’. Vier kandidaten, gejureerd door hun 146 collega’s. “Mevrouw Arib”, vroeg bijvoorbeeld diezelfde Kuzu: “U heeft op televisie gezegd dat de heer Wilders onder uw bewind niet zou wegkomen met zijn uitspraak dat dit parlement een ‘nepparlement’ is. Maar waar wel mee, wat is de grens?”
Grenzen van het betamelijke
Daarmee bleek Kuzu de kern van het debat te pakken te hebben. Niet alleen hij zocht bij de nieuwe voorzitter naar de grenzen van het betamelijke, dat deden alle zestien fracties. Wat moet een Kamervoorzitter wel en wat absoluut niet tolereren? “Cruciaal voor onze fractie”, zei ChristenUnie-woordvoerder Joël Voordewind bijvoorbeeld, “is wat kandidaat Bosma tegen zijn eigen fractievoorzitter zal zeggen als die spreekt van een nepparlement.”
Roelof Bisschop (SGP) nam een imaginair voorbeeld. “Wat”, vroeg hij de vier kandidaten, “doet u als één van de leden van deze Kamer een ander uitmaakt voor hersenloze onbenul?” en Tamara van Ark (VVD) vroeg Arib waar, als zij blijkbaar ‘nepparlement’ te ver vond gaan, voor haar de grens ligt. ‘Mag flopparlement wel?’
De Kamer mag veel, bleek. Ook van Arib. Die zei weliswaar in Buitenhof dat ze zou ingrijpen als Wilders bij haar ‘nepparlement’ zou zeggen, maar dat blijkt bij nader inzien te bestaan uit ‘er iets van zeggen’. Na afloop reageerde Geert Wilders meteen. “Wat een nepparlement! De beste kandidaat, Martin Bosma, wordt het niet en we eindigen met een Marokkaanse voorzitter.”
‘Lastpak’ Arib gaat Kamer in stilte sturen !!!
De PVV overlaadde haar tijdens het sollicitatiedebat met kritiek op haar Marokkaanse nationaliteit, maar Khadija Arib wijdde er in haar spreektijd geen woord aan. Het doet er niet toe, leek ze met haar zwijgen te willen zeggen.Op de vragen die de zestien Kamerfracties haar gisteren stelden, ging ze zakelijk en met humor in. Ze zei dat ze minderheidsstandpunten in het parlement wil beschermen. Dat ze ervoor wil zorgen dat het kabinet de Kamer tijdig en fatsoenlijk informeert. En ondertussen wil ze zelf ‘zo onzichtbaar mogelijk’ zijn als Kamervoorzitter. Ook in stilte kun je veel sturen, merkte ze op.Doorzetter
Naast haar ruime ervaring als Kamerlid en ondervoorzitter noemde Arib in haar betoog nog andere kwaliteiten om haar geschiktheid te illustreren. Ze zei ‘een lastpak’ te zijn; handig als je informatie boven tafel wilt krijgen. Ze was de afgelopen anderhalf jaar fractiesecretaris. “Dat telt bij de PvdA voor vijf jaar.”Arib beloofde de Kamer het resterende jaar tot aan de verkiezingen “alle ruimte te geven en in te grijpen waar het nodig is”. Onlangs gaf ze in tv- programma ‘Buitenhof’ aan het door PVV-leider Geert Wilders gebezigde woord ‘nepparlement’ niet te zullen accepteren, al zou ze hem waarschijnlijk niet de mond snoeren. “Als je ingrijpt, zeg je ergens wat van, niet meer dan dat.”Na de definitieve uitslag stapte Arib snel op de eerder afgevallen PVV-kandidaat Martin Bosma af. Er volgden drie kussen op de wang, waarna Arib de hamer kreeg overhandigd en omringd door camera’s plaatsnam in de voorzittersstoel. Een plek die in elk geval tot aan de Kamerverkiezingen van volgend jaar de hare is.Verwant nieuws;
Telegraaf 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) is de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. In een vierde en allesbeslissende stemronde versloeg zij VVD’er Ton Elias met 83 tegen 51 stemmen. Lees meer in het bijbehorende artikel
Telegraaf 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) is de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. In een vierde en allesbeslissende stemronde versloeg zij VVD’er Ton Elias met 83 tegen 51 stemmen. In de laatste ronde werden 15 ongeldige stemmen uitgebracht. De eerste drie rondes leverden geen absolute meerderheid op voor één van de kandidaten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en PVV’er Martin Bosma vielen als eersten af.
„Ik wil alle collega’s ontzettend bedanken voor het vertrouwen dat ze in me hebben gesteld. Het vraagt veel moed om je nek uit te steken”, zei Arib na afloop van de allesbeslissende stemming tegen haar drie collega’s die ze had verslagen. „Ik ben een Kamervoorzitter voor iedereen”, wilde ze Kamerleden van fracties die niet voor haar stemden nog meegeven.
Aan de stemming ging een debat vooraf. Daarin beantwoordden de vier kandidaten vragen van hun collega’s. Opvallend was dat PVV’er Bosma niet in wilde gaan op de bewering van zijn fractievoorzitter Wilders dat de Tweede Kamer een ’nepparlement’ zou zijn. Kamerleden vroegen hem daar afstand van te nemen, maar Bosma vond dat hij als voorzitter daar helemaal niets over hoeft te vinden omdat hij in die rol volstrekt neutraal moet zijn.
PvdA-kandidaat Arib, die ook de Marokkaanse nationaliteit heeft, verdedigde zich met verve. Over haar bestonden de nodige twijfels bij haar collega’s. Veel fracties hadden liever gezien dat de partij Roos Vermeij naar voren had geschoven, maar Arib won intern de strijd.
Arib noemde zichzelf een ’lastpak’. Ze denkt dat die eigenschap haar goed van pas zal komen mochten haar collega’s haar de voorzittershamer gunnen. „Ik zal lastig zijn richting bewindspersonen”, zei ze. Ze wil het kabinet op de broek zitten zodat informatie tijdig wordt gedeeld met de Kamer.
Er bestonden de nodige twijfels of haar talenkennis wel toereikend is. De Kamervoorzitter ontvangt namelijk ook veel buitenlandse delegaties en is ook het gezicht van het parlement in het buitenland. „Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal”, grapte ze. Ze zei bereid te zijn desnoods naar de nonnen in Vught te gaan voor wat bijscholing.
Ook op haar vermeende gebrek aan ervaring met het aansturen van een grote organisatie ging ze in. De Kamer wil iemand met managementervaring, aangezien er een omvangrijk ambtelijk apparaat moet worden aangestuurd. Ze stelde anderhalf jaar fractiesecretaris te zijn geweest, wat wel zou tellen als vijf jaar gewone managementervaring, gezien de zwaarte van de functie.
VVD-kandidaat Elias zei dat de grens van wat gezegd kan worden in de Kamer wat hem betreft ligt bij het aanzetten tot haat of geweld. „De grens ligt daar waar sprake van vervolging zou kunnen zijn. Dan heb je een min of meer objectief criterium.” Uiteindelijk viste hij echter achter het net.
NU 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) is door de aanwezige Kamerleden gekozen tot nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. Zij versloeg Ton Elias (VVD), Martin Bosma (PVV) en Madeleine van Toorenburg (CDA) die zich ook hadden gekandideerd.
De Kamerleden brachten woensdag na een debat schriftelijk en anoniem hun stem uit. Er waren uiteindelijk vier stemmingsrondes nodig, waarvan de laatste alleen tussen Arib en Elias ging. Van de 134 geldige stemmen kreeg Arib er 83.
De PvdA-politica bedankte de Kamerleden voor het vertrouwen en haar mede-kandidaten. “Ik zal met volle overtuiging en inzet deze Kamer de ruimte geven en natuurlijk ingrijpen wanneer dat nodig is”, zei een geëmotioneerde Arib.
“Het vraagt veel moed om je nek uit te steken en je te kandideren. Het brengt veel publiciteit, ook negatieve publiciteit, met zich mee”.
Indien het kabinet de regeerperiode vol maakt, blijft Arib tot de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 de voorzitter.
De vier kandidaten moesten in de Kamer vragen beantwoorden en uitleggen waarom juist zij de in december afgetreden Anouchka van Miltenburg moeten opvolgen. Binnen de fracties werd over het algemeen de keuze voor een nieuwe voorzitter aan de Kamerleden zelf overgelaten, waardoor de uitslag van tevoren moeilijk te voorspellen was.
Ook het feit dat er buiten de vier kandidaten die zichzelf naar voren hebben geschoven ook op alle andere Kamerleden gestemd kon worden, maakte de verkiezing spannend.
Accent
In het debat voorafgaand aan de stemming ging Arib nader in op de vragen over haar managementervaring. Zij wees de Kamer op haar leidinggevende ervaring als fractiesecretaris en werkzaamheden als lid van het dagelijks bestuur.
Ook waren er vragen over haar representativiteit. De PVV uitte al eerder kritiek op haar Marokkaanse accent en de VVD wil weten of de Kamervoorzitter het Engels en Frans wel meester is.
Frans spreek Arib vloeiend, zei ze. Over haar Engels was Arib duidelijk: “Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal.” Daarnaast zei Arib de nodige internationale ervaring te hebben als lid van het presidium en lid van de Raad van Europa.
“Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal”, aldus Khadija Arib, voorzitter Tweede Kamer.
Nepparlement
Naar aanleiding van de uitingen van de PVV, die de volksvertegenwoordiging omschreef als een “nepparlement”, willen de Kamerleden weten hoeveel ruimte Arib gunt aan de parlementariërs.
De PvdA-politica zei scherp te letten op taalgebruik in de Kamer. Bij de term “nepparlement” zal zij ingrijpen, zo beloofde ze eerder al in het televisieprogramma Buitenhof.
“Ingrijpen is dat je er iets van zegt, meer niet. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Daar torn je niet aan. Ik heb nooit gezegd dat er iets niet gezegd mag worden in parlement”, aldus Arib in de Kamer.
Elsevier 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) is woensdag verkozen tot voorzitter van de Tweede Kamer. Zij volgt daarmee de voormalige voorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) op.
Van alle Kamerleden stemden er woensdagavond 83 op Arib. Haar eerste reactie was kort: ‘ik ben een beetje ontroerd’. Arib zal zich ‘met volle overtuiging inzetten’ en zal ‘ingrijpen waar nodig’, voegde ze eraan toe. Later op donderdagavond presenteert Arib zich in een officiële persconferentie.
Met haar 83 stemmen liet ze Ton Elias (VVD) definitief achter zich. Elias kreeg 51 van de 134 geldige stemmen. De verkiezing duurde lang: er waren in totaal vier stemrondes nodig. Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV) vielen na de derde stemronde af.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg, die in december opstapte. Van Miltenburg was het onderwerp van veel kritiek, vooral in de nasleep van de omstreden Teevendeal. Arib was in de tussentijd ook plaatsvervangend voorzitter en stuitte op weerstand bij haar kandidaatstelling.
Het is van belang een kandidaat-voorzitter te beoordelen op zijn kwaliteiten en niet op zijn afkomst, zei ze zondag in het tv-programmaBuitenhof. Wijze woorden. Hoewel een dergelijke beoordeling niet per se in het voordeel van Arib uitvalt, schreef columnist Gerry van der List eerder. Lees zijn column >
Omstreden
De kandidatuur van Arib was niet onomstreden. De 55-jarige Marokkaanse nam al in 1998 plaats in de Kamer, maar werd tien jaar later pas bekend toen PVV-leider Geert Wilders kritiek leverde op haar lidmaatschap van een raad voor mensenrechten in Marokko, die de koning daar van advies voorzag.
Toen ze in 2014 secretaris van de PvdA-fractie wilde worden, lekte een notitie uit waarin het personeel zich beklaagde over het onhebbelijke gedrag van Arib. Ze zou een slechte werkrelatie onderhouden met meerdere medewerkers.
Begin dit jaar raakte Arib opnieuw in opspraak, toen zij benadrukte dat ze woorden als ‘nepparlement’, een inmiddels fameuze frase van Wilders, niet zou accepteren in de Kamer. De PVV-leider viel haar vervolgens opnieuw aan op haar dubbele nationaliteit.
Donderdag laakt Wilders dan ook haar overwinning. ‘Het is een zwarte dag voor dit nepparlement,’ zei hij naderhand. Arib was volgens Wilders de slechtste kandidaat, mede door haar dubbele nationaliteit.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 14.01.2016 Vier rondes had de Tweede Kamer er voor nodig om een nieuwe voorzitter de kiezen. 83 leden van de Tweede Kamer stemden uiteindelijk voor Khadija Arib. Na de eerste twee rondes gingen alleen de twee kandidaten met de meeste stemmen door: Arib van de PvdA en Ton Elias van de VVD.
In de laatste ronde werden 134 geldige stemmen uitgebracht. Arib won met 83 stemmen, Elias eindigde op 51.
Van de vier kandidaten vielen na twee rondes Madeleine van Toorenburg van het CDA en Martin Bosma van de PVV af. Zij kregen 32, respectievelijk 11 stemmen. Tussendoor werd geschorst omdat het CDA even onderling overleg wil hebben.
In de derde ronde kreeg Arib de meeste stemmen: 60. In de eerste en twee ronde haalde ze er 58 en 56. Op Elias stemden 44 Kamerleden, tegen 43 en 40 in de vorige rondes.
‘Een beetje ontroerd’
Arib, die ook de Marokkaanse nationaliteit heeft, wordt de eerste Kamervoorzitter van allochtone afkomst. Ze deed ruim drie jaar geleden nog tevergeefs een gooi naar het voorzitterschap. Zij moest het toen afleggen tegen Anouchka van Miltenburg van de VVD, die zich in december gedwongen zag af te treden na kritiek op haar functioneren.
Haar eerste reactie was kort. “Ik ben een beetje ontroerd”, zei ze direct na het in ontvangst nemen van de voorzittershamer van de Tweede Kamer. Daarom zag ze af van een langer betoog.
“Ik zal een Kamervoorzitter zijn voor iedereen”, zei ze. Ze is van plan zich volle overtuiging in te zetten ‘in te grijpen waar nodig’.
Ze prees haar medekandidaten. “Het vraagt heel veel moed om je nek uit te steken en je te kandideren. Het brengt heel veel met zich mee, ook aan publiciteit, ook negatieve.” Later op de avond geeft ze een persconferentie.
Reacties
Elias verklaarde na de verkiezingen ‘niet gefrustreerd te zijn’. “Het is jammer, maar de wereld vergaat niet. Ik ben parlementariër in hart en nieren en als je er niet tegen kan om de wedstrijd te verliezen, moet je niet meedoen.”
Premier Mark Rutte feliciteerde Arib met haar verkiezing tot Kamervoorzitter. “Ik kijk uit naar een goede samenwerking”, meldde Rutte op Twitter.
Wilders noemde de aanstelling van Arib ‘een zwarte dag voor nepparlement’. Hij vindt Arib de slechtste kandidaat, daarbij wijzend op haar Marokkaanse afkomst. “Iemand die onderhorig is aan de koning van Marokko, iemand met de dubbele nationaliteit, hoort geen voorzitter te worden van de Tweede Kamer”, aldus Wilders. Hij ziet in de keuze voor Arib een bevestiging van zijn stelling dat de Tweede Kamer een nepparlement is.
Arib zei dat ze Kamervoorzitter zou zijn voor alle Kamerleden. “Ze mogen zeggen wat ze vinden, maar ik ben voorzitter van de hele Kamer en dus ook van de PVV.”
VK 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) volgt Anouchka van Miltenburg (VVD) op als voorzitter van de Tweede Kamer. Arib kreeg woensdag in de vierde ronde met 83 van de 134 geldige stemmen de voorkeur boven Ton Elias van de VVD (51 stemmen). De twee andere kandidaten, Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV), vielen in de derde stemronde af. Lees hier het liveblog over de stemming terug
De eerste drie stemrondes leverden geen winnaar op. Arib kwam alle keren wel als koploper uit de bus, maar kreeg niet de benodigde stemmen voor een overwinning. Arib richtte na haar overwinning een eerste woord tot de Kamer: ‘Ik zal er alles aan doen om het komende jaar deze Kamer alle ruimte te geven. Ik dank jullie. Ik ben een beetje ontroerd, dus ik stop hier.’
Van Miltenburg
Arib deed ruim drie jaar geleden nog tevergeefs een gooi naar het voorzitterschap. Zij moest het toen afleggen tegen Van Miltenburg van de VVD. Zij legde begin december haar functie neer vanwege haar rol in de zogeheten Teeven-deal. De commissie die de deal onderzocht, oordeelde hard over Van Miltenburg. Ze had onder meer een brief van een anonieme klokkenluider in de papierversnipperaar gegooid. Dat nieuws, inclusief het oordeel van de commissie, was de directe aanleiding voor haar aftreden.
Daarnaast was er gedurende haar voorzitterstermijn, die ruim drie jaar duurde, voortdurend kritiek op haar functioneren. Zo zou ze de debatten niet goed leiden, werd haar partijdigheid verweten en had ze onvoldoende gezag.
Aan Arib de taak Van Miltenburg te doen vergeten en de Kamer strak te leiden. Of dat gaat lukken, is de vraag. Voorafgaand aan de verkiezing wasgeen kandidaat onomstreden.
VVD-fractieleider Halbe Zijlstra zei voor de verkiezing in het laatste jaar Rutte II te hopen op een jaar zonder discussie over het functioneren van de Kamervoorzitter. Daar heeft hij genoeg van na de drie moeizame jaren met Van Miltenburg.
Maar gezien de ingewikkelde race om het voorzitterschap is ‘gedoe’ over de voorzitter de komende maanden niet uit te sluiten. De nieuwe voorzitter moet vooralsnog genoegen nemen met het voordeel van de twijfel van een groot deel van de Kamer.
Trouw 13.01.2016 Vier rondes had de Tweede Kamer er voor nodig om een nieuwe voorzitter de kiezen. 83 leden van de Tweede Kamer stemden uiteindelijk voor Khadija Arib. Na de eerste twee rondes gingen alleen de twee kandidaten met de meeste stemmen door: Arib van de PvdA en Ton Elias van de VVD.
In de laatste ronde werden 134 geldige stemmen uitgebracht. Arib won met 83 stemmen, Elias eindigde op 51.
Van de vier kandidaten vielen na twee rondes Madeleine van Toorenburg van het CDA en Martin Bosma van de PVV af. Zij kregen 32, respectievelijk 11 stemmen. Tussendoor werd geschorst omdat het CDA even onderling overleg wil hebben.
In de derde ronde kreeg Arib de meeste stemmen: 60. In de eerste en twee ronde haalde ze er 58 en 56. Op Elias stemden 44 Kamerleden, tegen 43 en 40 in de vorige rondes.
‘Een beetje ontroerd’
Arib, die ook de Marokkaanse nationaliteit heeft, wordt de eerste Kamervoorzitter van allochtone afkomst. Ze deed ruim drie jaar geleden nog tevergeefs een gooi naar het voorzitterschap. Zij moest het toen afleggen tegen Anouchka van Miltenburg van de VVD, die zich in december gedwongen zag af te treden na kritiek op haar functioneren.
Haar eerste reactie was kort. “Ik ben een beetje ontroerd”, zei ze direct na het in ontvangst nemen van de voorzittershamer van de Tweede Kamer. Daarom zag ze af van een langer betoog.
“Ik zal een Kamervoorzitter zijn voor iedereen”, zei ze. Ze is van plan zich volle overtuiging in te zetten ‘in te grijpen waar nodig’.
Ze prees haar medekandidaten. “Het vraagt heel veel moed om je nek uit te steken en je te kandideren. Het brengt heel veel met zich mee, ook aan publiciteit, ook negatieve.” Later op de avond geeft ze een persconferentie.
Reacties
Elias verklaarde na de verkiezingen ‘niet gefrustreerd te zijn’. “Het is jammer, maar de wereld vergaat niet. Ik ben parlementariër in hart en nieren en als je er niet tegen kan om de wedstrijd te verliezen, moet je niet meedoen.”
Premier Mark Rutte feliciteerde Arib met haar verkiezing tot Kamervoorzitter. “Ik kijk uit naar een goede samenwerking”, meldde Rutte op Twitter.
Wilders noemde de aanstelling van Arib ‘een zwarte dag voor nepparlement’. Hij vindt Arib de slechtste kandidaat, daarbij wijzend op haar Marokkaanse afkomst. “Iemand die onderhorig is aan de koning van Marokko, iemand met de dubbele nationaliteit, hoort geen voorzitter te worden van de Tweede Kamer”, aldus Wilders. Hij ziet in de keuze voor Arib een bevestiging van zijn stelling dat de Tweede Kamer een nepparlement is.
Arib zei dat ze Kamervoorzitter zou zijn voor alle Kamerleden. “Ze mogen zeggen wat ze vinden, maar ik ben voorzitter van de hele Kamer en dus ook van de PVV.”
RTVWEST 13.01.2016 Ton Elias (VVD) uit Den Haag is niet de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. De keuze viel op Khadija Arib (PvdA).
Van de Kamerleden stemden er woensdagavond 83 op de kandidaat van de sociaaldemocratische regeringspartij. De verliezende Ton Elias van coalitiepartner VVD kreeg 51 van de 134 geldige stemmen.
Voor de verkiezing waren in totaal vier stemrondes nodig. Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV) vielen in de loop van de race af.
Den HaagFM 13.01.2016 De Haagse politicus Ton Elias (grote foto) van de VVD heeft de strijd om het voorzitterschap van de Tweede Kamer verloren. De Kamer was op zoek naar een nieuwe voorzitter na het opstappen van Anouchka van Miltenburg.
Ook Khadija Arib (PvdA), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martijn Bosma (PVV) hadden zich aangemeld voor de functie. Tot de derde stemronde ging Arib aan kop, en toen in de vierde ronde alleen nog kon worden gekozen tussen de VVD’er Elias en PvdA’er Arib (kleine foto) kreeg die laatste met 81 stemmen de meerderheid van de Kamer achter zich.
De Hagenaar reageerde na afloop gelaten op de verloren verkiezing. “We hebben het serieus geprobeerd. Als je niet tegen je verlies kan, moet je niet meedoen”, aldus Elias. “Het is jammer, maar zo werkt de democratie. Stemmen, een winnaar en verder niet zeuren.”
Tweede poging
Elias zit sinds 2008 in de Tweede Kamer. Hij was daarvoor onder andere politiek journalist voor de NOS en RTL. Later werd hij directeur communicatie bij verzekeraar Aegon en begon hij zijn eigen communicatiebureau. De VVD’er probeerde in 2012 ook Kamervoorzitter te worden, maar toen kreeg Van Miltenburg de voorkeur van haar eigen partij. …lees meer
Trouw 13.01.2016 Of het in de Nederlandse democratie nu vriest of dooit, de ene profielschets is precies de andere. Al bijna twee decennia lijkt de Tweede Kamer eigenlijk exact dezelfde voorzitter te zoeken. Op papier in ieder geval, want daar zijn de criteria waaraan de voorzitter moet voldoen steeds precies dezelfde.
In de Kamer groeit de irritatie over stukken die pas openbaar worden nadat een krant een beroep heeft gedaan op de Wet Openbaarheid van Bestuur
Van een nieuwe Kamervoorzitter wordt verwacht dat hij of zij ervaren is, de regels kent, kan leidinggeven, gezag uitstraalt en sociaal vaardig is.
Zo was het voorheen en zo is het ook nu weer.
De afgelopen twee Kamervoorzitters kregen nog twee extra eisen: zij moesten ook ‘vernieuwingsgezind’ zijn, en ‘gevoel hebben voor ontwikkelingen in de samenleving die van belang zijn voor democratie’.
Maar in werkelijkheid vraagt de Kamer steeds om een andere voorzitter. Het staat er niet met zoveel woorden, maar dit keer – er is een reorganisatie in het ambtelijk apparaat – is het bijvoorbeeld belangrijker dan in 2012 dat de voorzitter een manager is.
Managementcapaciteiten
Vandaag stelt de Kamer vragen aan de vier kandidaten, in een soort openbaar sollicitatiegesprek. De kandidaten zullen plaatsnemen waar normaal gesproken de ministers zitten, de Kamerleden zullen achter de interruptiemicrofoon staan. Ze zullen vragen naar die managementcapaciteiten, maar ook naar bijvoorbeeld grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Wat doet de voorzitter als één van de leden zegt dat hij te maken heeft met een ‘nepparlement’? Wat kan wel door de beugel, en waar moet de voorzitter ingrijpen?
Wat, zal ook gevraagd worden: wat denkt de Kamervoorzitter te doen aan de informatiepositie van de Tweede Kamer? In de Kamer groeit immers de irritatie over stukken die te laat komen of pas openbaar worden nadat een krant of televisieprogramma een beroep heeft gedaan op de Wet Openbaarheid van Bestuur.
Nu snakt de Kamer naar rust, reinheid en regelmaat
Het zijn heel andere punten dan die belangrijk waren toen Van Miltenburg tot Kamervoorzitter gekozen werd.
Tablets
Nu snakt de Kamer naar rust, reinheid en regelmaat, toen was vernieuwing juist het toverwoord. Van Miltenburg won destijds de verkiezingen met een vurig pleidooi voor tablets, papierloos vergaderen, voor elektronische stemkastjes en Twitterdebatten: zo zou het vertrouwen van de burger in de politiek kunnen terugkeren.
Nu is vernieuwingsdrift, ook al staat het precies zo in de profielschets als toen, eerder een contra dan een pro.
Khadija Arib, die drie jaar geleden ook een gooi deed naar het voorzitterschap, voelt dat feilloos aan. Wilde ze toen via internet en sociale media de burger meer betrekken bij de Kamer, dit keer schrijft ze daar niet over. Nu legt ze juist de nadruk op stabiliteit en continuïteit.
De leden van de Tweede Kamer kiezen vandaag een nieuwe voorzitter als opvolger van Anouchka van Miltenburg (VVD), die in december aftrad. De vier kandidaten beantwoorden eerst vragen uit de Kamer. Dan trekken de leden zich terug voor overleg. Veel fracties zonder eigen kandidaat zeggen dat ze pas op dat moment zullen beslissen of ze een voorkeurskandidaat hebben en wie dat is. Het kan ook dat fracties besluiten dat ieder Kamerlid het zelf mag weten.
Later op de dag volgt de stemming. Die is geheim. Iedereen stopt een stembriefje in een bus. Ze kunnen, ook al is een van de kandidaten een partijgenoot, ook stemmen op een kandidaat van een andere partij. De naam van ieder Kamerlid mag worden ingevuld, ook van wie niet solliciteert. Een kandidaat is gekozen als hij meer dan de helft van de stemmen heeft. Waarschijnlijk zijn daarvoor meer stemrondes nodig.
Het aantal stemrondes kan oplopen tot vier, waarin soms kandidaten afvallen. Mocht op dat moment nog geen van de twee overgebleven kandidaten de absolute meerderheid hebben gehaald, dan beslist het lot. Dan wordt een naambriefje uit de stembus getrokken. De persoon die daarop staat vermeld, wordt Kamervoorzitter.
NU 13.01.2016 Na drie stemmingsrondes strijden alleen nog Khadija Arib (PvdA) en Ton Elias (VVD) om het voorzitterschap van de Tweede Kamer.
In de derde ronde, waarin de twee andere kandidaten Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV) afvielen, kreeg Arib de meeste stemmen (60). 44 van de 147 geldige stemmen gingen naar Elias.
In de eerste twee rondes wist de PvdA-politica ook al de meeste stemmen voor zich te winnen.
Dat betekent dat er een vierde ronde nodig is om te bepalen wie de voorzittershamer overneemt na het opstappen van Anouchka van Miltenburg. Die zal enkel gaan tussen Arib en Elias.
Arib kreeg vier stemmen meer dan in de tweede ronde. Elias verzamelde één stem meer ten opzichte van de vorige ronde. De rest van de stemmen gingen naar Van Toorenburg (32) en Bosma (elf).
Omdat er na twee stemmingsronde geen winnaar uit de bus is gekomen, is een derde ronde nodig. In de eerste en tweede ronde mocht nog de naam van ieder Kamerlid worden ingevuld, zoals dat bij Vermeij het geval was.
In de derde ronde mag dat niet meer. De strijd gaat nu tussen Arib, Elias, Van Toorenburg en Bosma.
De kandidaat die de helft plus één stem weet binnen te halen wint. Gebeurt dat ook in de derde ronde niet, dan is een vierde stemming noodzakelijk. Die gaat tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen.
Als die evenveel stemmen halen, beslist het lot. Om deze beslissing tot stand te brengen wordt een naambriefje uit de stembus getrokken. De persoon die daarop staat vermeld wordt Kamervoorzitter.
Eerder op de middag konden de Kamerleden hun vragen en opmerkingen met het viertal delen in de openbare sollicitatie. Daarna was het de beurt aan de kandidaten om de leden te overtuigen.
De Kamerleden wilden van de kandidaten weten hoe zij staan tegenover de zorgen van de kleine fracties over bijvoorbeeld de beperkte spreektijden die de kleine partijen in debatten krijgen. Vanwege de vele kleine fracties in de Kamer, kunnen zij niet genegeerd worden om genoeg stemmen binnen te halen.
Naar aanleiding van de uitingen van de PVV, die de volksvertegenwoordiging omschreef als een “nepparlement”, willen de Kamerleden weten hoeveel ruimte de voorzitter gunt aan de parlementariërs.
Daarnaast moeten de kandidaten de Kamerleden overtuigen dat hij of zij de juiste persoon is om leiding te geven aan het ambtelijk apparaat dat de voorzitter aanvoert.
Van Toorenburg
Van Toorenburg, de enige kandidaat zonder ervaring met het voorzitten van plenaire vergaderingen, mag als eerst de Kamerleden overtuigen dat zij de beste kandidaat is.
Ze erkent dat ze niet veel ervaring heeft met het voorzitten van plenaire vergadering, maar wijst op haar ruime ervaring met het leiden van commissievergaderingen. “Het zijn niet alleen debatten in plenaire zaal die ertoe doen”, aldus de CDA’er.
Van Toorenburg benadrukte dat het debat scherp gevoerd moet worden, maar dat de Kamervoorzitter moet ingrijpen als Kamerleden over de schreef gaan. “Ik zal heel veel laten gebeuren. Maar als iemand direct bedreigend en grof beledigend is, zal ik ingrijpen.”
Hoewel de CDA-kandidaat zich in het verleden kritisch heeft uitgelaten over kleine fracties en afsplitsingen, zal zij zich als voorzitter echter inzetten om ook de kleine fracties volwaardig onderdeel van de democratie te laten zijn.
Arib
PvdA-kandidaat Arib ging nader in op de vragen over haar managementervaring. Zij wees de Kamer op haar leidinggevende ervaring als fractiesecretaris en werkzaamheden als lid van het dagelijks bestuur.
Ook waren er vragen over haar representativiteit. De PVV uitte al eerder kritiek op haar Marokkaanse accent en de VVD wil weten of de Kamervoorzitter het Engels en Frans wel meester is.
Frans spreek Arib vloeiend, zei ze. Over haar Engels was Arib duidelijk: “Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal.” Daarnaast zei Arib de nodige internationale ervaring te hebben als lid van het presidium en lid van de Raad van Europa.
Arib zei ook scherp te letten op taalgebruik in de Kamer. Bij termen als “nepparlement” zal zij ingrijpen. “Ingrijpen is dat je er iets van zegt, meer niet. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Daar torn je niet aan. Ik heb nooit gezegd dat er iets niet gezegd mag worden in parlement.”
Elias
Als het aan VVD-kandidaat Elias ligt, grijpt de Kamervoorzitter pas in als er sprake is van uitspraken die buiten de Kamer ook strafbaar zijn: discriminatie en aanzetten tot geweld. Kamerleden moeten elkaar corrigeren en aanspreken op uitlatingen, vindt Elias.
Over de zorgen van de kleinere fracties is Elias helder: als een meerderheid van de Kamer vindt dat de spreektijd of ondersteuning van de kleine fracties moet worden aangepast, dan zal dat worden veranderd.
Als voorzitter wil Elias ook geen grote veranderingen doorvoeren en zal hij scherp letten op de klok. Debatten moeten korter en levendiger, als het aan Elias ligt.
Bosma
PVV-kandidaat Bosma wil een “strak en los” voorzitterschap. Termen als “nepparlement” moeten volgens Bosma kunnen, omdat dat toelaatbaar is volgens de reglementen. Hij wilde niet zeggen of hij de volksvertegenwoordiging ook als nepparlement zou bestempelen.
Het belangrijkste is dat hij als voorzitter alle Kamerleden de vrijheid van meningsuiting zal gunnen, zolang zij maar binnen de kaders van de regelmenten blijven.
Bosma is 10 jaar lid van het dagelijks bestuur van de Kamer en heeft zes jaar ervaring als vaste ondervoorzitter. Hij wordt geroemd om zijn manier van voorzitten en vindt dat hij met zijn ruime ervaring een goede kandidaat is. Hij ziet zich gesteund door de vele steunbetuigingen, maar weet dat zijn partijkleur een probleem is voor veel Kamerleden.
Hij vraagt de Kamerleden de beste Kamervoorzitter te kiezen en daarbij niet te kijken naar de partijprogramma’s.
VK 13.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib is door 83 Kamerleden gekozen tot de nieuwe Kamervoorzitter. Ze won van VVD’er Elias, CDA’er Van Toorenburg en PVV’er Bosma. De Volkskrant deed live verslag van de verkiezing. Lees het hieronder terug.
Elsevier 13.01.2016 Woensdagmiddag koos de Tweede Kamer een nieuwe Kamervoorzitter. De vier kandidaten, Martin Bosma (PVV), Ton Elias (VVD), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Khadija Arib (PvdA), presenteerden zich, waarna vier stemrondes volgden. Uiteindelijk liet de PvdA’er Khadija Arib de andere kandidaten Ton Elias (VVD), Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma met 83 stemmen achter zich.
AD 13.01.2016 De leden van de Tweede Kamer kiezen woensdag een nieuwe voorzitter. De Kamerleden Khadija Arib (PvdA), Martin Bosma (PVV), Ton Elias (VVD) en Madeleine van Toorenburg (CDA) zijn kandidaat. De stemming is geheim, wat wel eens voor verrassende uitkomsten kan zorgen. Lees hier meer over de kandidaten, en hier meer over de manier waarop gestemd wordt. In onderstaand liveblog wordt het debat en de stemming live gevolgd.
NU 13.01.2016 De Tweede Kamer kiest woensdag een nieuwe Kamervoorzitter, maar de winnaar ligt allerminst vast.
Van de vier kandidaten lijkt alleen Martin Bosma (PVV) kansloos om Anouchka van Miltenburg op te volgen.
De PVV ligt slecht in de Kamer sinds de uitgesproken wens om tot minder Marokkanen te komen en bovendien wordt het de partij aangerekend dat het sprak over een ‘nepparlement’.
Opvallend is dat VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdag zei dat zijn partij op het laatste moment besloot Ton Elias te kandideren, omdat de liberalen PvdA-kandidaat Khadija Arib niet zien zitten. Zij hadden wel kunnen instemmen als vanuit de PvdA Roos Vermeij zich had gemeld.
Zijlstra: “Vermeij heeft zich geen kandidaat gesteld. Dat is de reden dat de VVD met eigen kandidaat is gekomen. Vermeij is beter dan Arib. Zij kan zowel oppositie als coalitie verenigen.”
Verdedigen
Woensdagmiddag vanaf 13.45 uur moeten Elias, Arib, Bosma en Madeleine van Toorenburg (CDA) eerst hun kandidatuur verdedigen in de Kamer. Daarna volgt een anonieme hoofdelijke stemming.
Er zijn maximaal vier stemrondes, waarbij na twee rondes kandidaten afvallen als dan nog niemand een meerderheid heeft behaald.
Doordat de VVD en PvdA veruit het hoogste aantal zetels hebben maken Elias en Arib de meeste kans om de laatste ronde te halen.
Wel is het de vraag wat de partijen doen die geen kandidaat naar voren hebben geschoven, zoals D66 en SP. Indien Bosma en Van Toorenburg afvallen is het bovendien interessant om te zien wat de tweede keuze is van de PVV- en CDA-Kamerleden.
Coalitie
Verder is het twijfelachtig of de coalitiepartijen elkaar zullen steunen zodra hun eigen kandidaat afvalt. De verwachting is groot dat veel VVD’ers in ieder geval niet voor Arib zullen kiezen zodra Elias afvalt.
Kortom, de uitkomst van de stemming is nog volstrekt ongewis. Elias en Arib lijken de beste papieren te hebben, maar zijn beide niet onomstreden. Hierdoor kan Van Toorenburg alsnog de lachende derde worden.
Telegraaf 13.01.2016 De kritiek van VVD-leider Zijlstra op de voordracht van Khadija Arib als kandidaat-voorzitter door de PvdA-fractie blijft vooralsnog onbeantwoord door fractievoorzitter Samsom van de sociaaldemocraten. Nadat hij zich gisteren onzichtbaar hield, wilde hij vandaag geen vragen beantwoorden over de kwestie. Zijlstra baarde gisteren opzien door voor het oog van de camera te zeggen dat hij liever PvdA-Kamerlid Roos Vermeij als voorzitter had gezien. Dat gevoel leeft veel breder; ook oppositiepartijen hebben al voordat Arib zich verkiesbaar stelde, tegen de PvdA-top gezegd dat ze graag Vermeij als preses zagen.
PVV-leider Wilders reageert verheugd op de poll die De Telegraaf gisteren hield, waarin 78.000 mensen aangaven wie hun favoriete kandidaat is. PVV’er Bosma kreeg meer dan de helft van de stemmen.
In de Kamer wordt de hele middag gedebatteerd over de opvolging van Anouchka van Miltenburg, die in december vertrok toen uitkwam dat ze een brief met gevoelige informatie door de papierversnipperaar haalde.
Elsevier 13.01.2016 Er zijn vier kandidaten in de race om voorzitter van de Tweede Kamer te worden, nadat Martin Bosma (PVV) en Ton Elias (VVD) hun kandidatuur maandagavond bekendmaakten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en Khadija Arib (PvdA) stelden zich eerder verkiesbaar.
Kamerleden konden zich tot dinsdagochtend 10.00 uur aanmelden als kandidaat voor het voorzitterschap. Woensdagmiddag zal er in de Kamer worden gestemd over de erfenis die Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft achtergelaten na haar aftreden op 12 december. Van Miltenburg stapte op om haar rol in de Teeven-deal.
Arib
Sindsdien leidt Khadija Arib de debatten in de Tweede Kamer tot er een nieuwe voorzitter is gekozen. Dat Arib solliciteert op de vacature is geen verrassing, in 2012 wilde ze het stokje al overnemen van partijgenoot Gerdi Verbeet, maar kreeg minder stemmen dan Van Miltenburg.
Van de vier kandidaten heeft Arib de meeste ervaring als Kamerlid, ze zit sinds 1998 in de Tweede Kamer en hield zich onder meer bezig met justitie en medische zaken en was fractiesecretaris.
De PvdA’er heeft een Marokkaans paspoort en volgens de PVV is ze daarom ongeschikt voor het voorzitterschap. Ook andere partijen twijfelen over de capaciteiten van Arib, die zei dat ze termen als ‘nepparlement‘ niet zal accepteren als voorzitter.
Dat verwijt kwam uit de mond van PVV-leider Geert Wilders tijdens een van de debatten. Hij zal zijn steun aan partijgenoot Martin Bosma geven. Bosma heeft bij afwezigheid van Van Miltenburg de Kamer al een aantal keer voorgezeten en maakte een goede indruk. Nadeel voor Bosma is de slechte reputatie van de PVV bij de andere partijen van de Kamer.
Bosma pleit in zijn sollicitatiebrief voor een meer ‘eigenstandige rol‘ van het parlement ten opzichte van het kabinet. Ook schrijft hij dat hij als ondervoorzitter voldoende ervaring heeft opgedaan en na zes jaar klaar is voor het echte werk. Bosma is sinds 2006 lid van de Tweede Kamer en werkte eerder in de journalistiek.
Elias
Dat geldt ook voor VVD’er Ton Elias die werkte als parlementair verslaggever en persvoorlichter voor hij in 2008 lid werd van de Tweede Kamer. Elias zit samen met Arib en Bosma in het Presidium. Leden van het Presidium zijn verantwoordelijk voor het bestuur van de Tweede Kamer. Ook Elias heeft enige ervaring als Kamervoorzitter, hij verving Van Miltenburg een aantal keer bij afwezigheid en stelde zich ook in 2012 verkiesbaar.
Over zijn leiderschapsstijl schrijft de VVD’er in zijn sollicitatiebrief dat hij Kamerleden meer de mogelijkheid wil geven tot doorvragen. Hij wijst daarbij naar de debatten in de jaren tachtig en negentig die volgens hem ‘levendiger én korter waren’.
En toen ging opeens alles mis bij de VVD. Zijn het incidenten of hebben de liberalen van Mark Rutte een dieper liggend, fundamenteler probleem? Aan het begin van het laatste jaar voor de Tweede Kamer-verkiezingen van maart 2017 maakt Elsevier de balans op. Lees verder >
Van Toorenburg
Madeleine van Toorenburg (CDA) is de enige van de vier die geen lid is van het Presidium. Ze behoort vanaf 2007 tot de Tweede Kamerfractie van de christen-democraten en was onder meer voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Ook is ze woordvoerder van het CDA voor justitie- en binnenlandse zaken.
Van Toorenburg heeft een aantal felle confrontaties achter de rug met Kamerleden. In 2012 had ze op Twitter een aanvaring met concurrent Arib en voormalig CDA-minister Camiel Eurlings beschuldigde ze van misleiding. Vier jaar geleden was ze kandidaat voor het lijsttrekkerschap van haar partij, maar ze kreeg de minste stemmen.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 13.01.2016 Khadija Arib (PvdA) is de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. In een vierde en allesbeslissende stemronde versloeg zij VVD’er Ton Elias met 83 tegen 51 stemmen. In de laatste ronde werden 15 ongeldige stemmen uitgebracht. De eerste drie rondes leverden geen absolute meerderheid op voor één van de kandidaten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en PVV’er Martin Bosma vielen als eersten af.
„Ik wil alle collega’s ontzettend bedanken voor het vertrouwen dat ze in me hebben gesteld. Het vraagt veel moed om je nek uit te steken”, zei Arib na afloop van de allesbeslissende stemming tegen haar drie collega’s die ze had verslagen. „Ik ben een Kamervoorzitter voor iedereen”, wilde ze Kamerleden van fracties die niet voor haar stemden nog meegeven.
Aan de stemming ging een debat vooraf. Daarin beantwoordden de vier kandidaten vragen van hun collega’s. Opvallend was dat PVV’er Bosma niet in wilde gaan op de bewering van zijn fractievoorzitter Wilders dat de Tweede Kamer een ’nepparlement’ zou zijn. Kamerleden vroegen hem daar afstand van te nemen, maar Bosma vond dat hij als voorzitter daar helemaal niets over hoeft te vinden omdat hij in die rol volstrekt neutraal moet zijn.
PvdA-kandidaat Arib, die ook de Marokkaanse nationaliteit heeft, verdedigde zich met verve. Over haar bestonden de nodige twijfels bij haar collega’s. Veel fracties hadden liever gezien dat de partij Roos Vermeij naar voren had geschoven, maar Arib won intern de strijd.
Arib noemde zichzelf een ’lastpak’. Ze denkt dat die eigenschap haar goed van pas zal komen mochten haar collega’s haar de voorzittershamer gunnen. „Ik zal lastig zijn richting bewindspersonen”, zei ze. Ze wil het kabinet op de broek zitten zodat informatie tijdig wordt gedeeld met de Kamer.
Er bestonden de nodige twijfels of haar talenkennis wel toereikend is. De Kamervoorzitter ontvangt namelijk ook veel buitenlandse delegaties en is ook het gezicht van het parlement in het buitenland. „Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal”, grapte ze. Ze zei bereid te zijn desnoods naar de nonnen in Vught te gaan voor wat bijscholing.
Ook op haar vermeende gebrek aan ervaring met het aansturen van een grote organisatie ging ze in. De Kamer wil iemand met managementervaring, aangezien er een omvangrijk ambtelijk apparaat moet worden aangestuurd. Ze stelde anderhalf jaar fractiesecretaris te zijn geweest, wat wel zou tellen als vijf jaar gewone managementervaring, gezien de zwaarte van de functie.
VVD-kandidaat Elias zei dat de grens van wat gezegd kan worden in de Kamer wat hem betreft ligt bij het aanzetten tot haat of geweld. „De grens ligt daar waar sprake van vervolging zou kunnen zijn. Dan heb je een min of meer objectief criterium.” Uiteindelijk viste hij echter achter het net.
NU 13.01.2016 Na drie stemmingsrondes strijden alleen nog Khadija Arib (PvdA) en Ton Elias (VVD) om het voorzitterschap van de Tweede Kamer.
In de derde ronde, waarin de twee andere kandidaten Madeleine van Toorenburg (CDA) en Martin Bosma (PVV) afvielen, kreeg Arib de meeste stemmen (60). 44 van de 147 geldige stemmen gingen naar Elias.
In de eerste twee rondes wist de PvdA-politica ook al de meeste stemmen voor zich te winnen.
Dat betekent dat er een vierde ronde nodig is om te bepalen wie de voorzittershamer overneemt na het opstappen van Anouchka van Miltenburg. Die zal enkel gaan tussen Arib en Elias.
Arib kreeg vier stemmen meer dan in de tweede ronde. Elias verzamelde één stem meer ten opzichte van de vorige ronde. De rest van de stemmen gingen naar Van Toorenburg (32) en Bosma (elf).
Omdat er na twee stemmingsronde geen winnaar uit de bus is gekomen, is een derde ronde nodig. In de eerste en tweede ronde mocht nog de naam van ieder Kamerlid worden ingevuld, zoals dat bij Vermeij het geval was.
In de derde ronde mag dat niet meer. De strijd gaat nu tussen Arib, Elias, Van Toorenburg en Bosma.
De kandidaat die de helft plus één stem weet binnen te halen wint. Gebeurt dat ook in de derde ronde niet, dan is een vierde stemming noodzakelijk. Die gaat tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen.
Als die evenveel stemmen halen, beslist het lot. Om deze beslissing tot stand te brengen wordt een naambriefje uit de stembus getrokken. De persoon die daarop staat vermeld wordt Kamervoorzitter.
Sollicitatie
Eerder op de middag konden de Kamerleden hun vragen en opmerkingen met het viertal delen in de openbare sollicitatie. Daarna was het de beurt aan de kandidaten om de leden te overtuigen.
De Kamerleden wilden van de kandidaten weten hoe zij staan tegenover de zorgen van de kleine fracties over bijvoorbeeld de beperkte spreektijden die de kleine partijen in debatten krijgen. Vanwege de vele kleine fracties in de Kamer, kunnen zij niet genegeerd worden om genoeg stemmen binnen te halen.
Naar aanleiding van de uitingen van de PVV, die de volksvertegenwoordiging omschreef als een “nepparlement”, willen de Kamerleden weten hoeveel ruimte de voorzitter gunt aan de parlementariërs.
Daarnaast moeten de kandidaten de Kamerleden overtuigen dat hij of zij de juiste persoon is om leiding te geven aan het ambtelijk apparaat dat de voorzitter aanvoert.
Van Toorenburg
Van Toorenburg, de enige kandidaat zonder ervaring met het voorzitten van plenaire vergaderingen, mag als eerst de Kamerleden overtuigen dat zij de beste kandidaat is.
Ze erkent dat ze niet veel ervaring heeft met het voorzitten van plenaire vergadering, maar wijst op haar ruime ervaring met het leiden van commissievergaderingen. “Het zijn niet alleen debatten in plenaire zaal die ertoe doen”, aldus de CDA’er.
Van Toorenburg benadrukte dat het debat scherp gevoerd moet worden, maar dat de Kamervoorzitter moet ingrijpen als Kamerleden over de schreef gaan. “Ik zal heel veel laten gebeuren. Maar als iemand direct bedreigend en grof beledigend is, zal ik ingrijpen.”
Hoewel de CDA-kandidaat zich in het verleden kritisch heeft uitgelaten over kleine fracties en afsplitsingen, zal zij zich als voorzitter echter inzetten om ook de kleine fracties volwaardig onderdeel van de democratie te laten zijn.
Arib
PvdA-kandidaat Arib ging nader in op de vragen over haar managementervaring. Zij wees de Kamer op haar leidinggevende ervaring als fractiesecretaris en werkzaamheden als lid van het dagelijks bestuur.
Ook waren er vragen over haar representativiteit. De PVV uitte al eerder kritiek op haar Marokkaanse accent en de VVD wil weten of de Kamervoorzitter het Engels en Frans wel meester is.
Frans spreek Arib vloeiend, zei ze. Over haar Engels was Arib duidelijk: “Ik ben geen Frans Timmermans, maar ook geen Louis van Gaal.” Daarnaast zei Arib de nodige internationale ervaring te hebben als lid van het presidium en lid van de Raad van Europa.
Arib zei ook scherp te letten op taalgebruik in de Kamer. Bij termen als “nepparlement” zal zij ingrijpen. “Ingrijpen is dat je er iets van zegt, meer niet. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Daar torn je niet aan. Ik heb nooit gezegd dat er iets niet gezegd mag worden in parlement.”
Elias
Als het aan VVD-kandidaat Elias ligt, grijpt de Kamervoorzitter pas in als er sprake is van uitspraken die buiten de Kamer ook strafbaar zijn: discriminatie en aanzetten tot geweld. Kamerleden moeten elkaar corrigeren en aanspreken op uitlatingen, vindt Elias.
Over de zorgen van de kleinere fracties is Elias helder: als een meerderheid van de Kamer vindt dat de spreektijd of ondersteuning van de kleine fracties moet worden aangepast, dan zal dat worden veranderd.
Als voorzitter wil Elias ook geen grote veranderingen doorvoeren en zal hij scherp letten op de klok. Debatten moeten korter en levendiger, als het aan Elias ligt.
Bosma
PVV-kandidaat Bosma wil een “strak en los” voorzitterschap. Termen als “nepparlement” moeten volgens Bosma kunnen, omdat dat toelaatbaar is volgens de reglementen. Hij wilde niet zeggen of hij de volksvertegenwoordiging ook als nepparlement zou bestempelen.
Het belangrijkste is dat hij als voorzitter alle Kamerleden de vrijheid van meningsuiting zal gunnen, zolang zij maar binnen de kaders van de reglementen blijven.
Bosma is 10 jaar lid van het dagelijks bestuur van de Kamer en heeft zes jaar ervaring als vaste ondervoorzitter. Hij wordt geroemd om zijn manier van voorzitten en vindt dat hij met zijn ruime ervaring een goede kandidaat is. Hij ziet zich gesteund door de vele steunbetuigingen, maar weet dat zijn partijkleur een probleem is voor veel Kamerleden.
Hij vraagt de Kamerleden de beste Kamervoorzitter te kiezen en daarbij niet te kijken naar de partijprogramma’s.
AD 13.01.2016 Vier gegadigden gaan woensdagmiddag de strijd aan om de voorzittershamer van de Tweede Kamer. Het zijn hele verschillende kandidaten met elk hun eigen voor- en tegenstanders.
Zo wordt de voorzitter gekozen
Kamerleden mogen woensdag eerst vragen stellen aan de vier kandidaten. Na afloop van die vragenronde zijn er geheime stemmingen. Het stemmen gaat net zolang door totdat één van de kandidaten een meerderheid heeft behaald. Er wordt woensdag rekening gehouden met drie of vier stemrondes.
Martin Bosma, Ton Elias, Madeleine van Toorenburg en Khadija Arib hopen woensdag allemaal als winnaar uit de bus te komen. Wie zijn deze vier politici, die zich momenteel warmlopen om Anouchka van Miltenburg op te volgen? Waar zetten zij op in? En hoe zijn hun kansen?
Martin Bosma
PVV’er Martin Bosma is de meest atypische kandidaat van de vier. De 51-jarige Bosma werkte voordat hij de politiek in ging bijna twintig jaar als journalist. Na de aanslagen van 11 september in New York en de aanslag op Theo van Gogh besloot hij het roer om te gooien. Hij schreef twee boeken over linkse misstanden.
Bosma wordt gezien als de huisideoloog van de PVV. Hij was de afgelopen zes jaar ondervoorzitter in de Kamer en wordt vooral geroemd om zijn gevatte, snelle stijl. Zijn partij-komaf zou hem echter wel eens in de weg kunnen staan, zeker gezien het feit dat een Kamervoorzitter ook het gezicht van het parlement is voor het buitenland.
Ton Elias
Ook VVD’er Ton Elias (60) begon als journalist, maar rolde uiteindelijk na een verzoek van Mark Rutte de politiek in. In 2012 kwam hij slechts een paar stemmen tekort om kandidaat-Kamervoorzitter van de VVD te worden. Inmiddels gaat hij zijn achtste jaar in de Kamer in.
Elias wordt geroemd om zijn dossierkennis en natuurlijke gezag. Onder zijn leiding werd er twee jaar lang onderzoek gedaan naar ICT-projecten bij de overheid. Het resultaat was een vernietigend rapport, waar de Kamer niet omheen kon. In een tweet maandagavond gaf Elias aan dat hij debatten als voorzitter zeker niet uit de weg zal gaan. Die voorliefde voor debatteren wordt echter ook wel als een minpunt gezien.
Madeleine van Toorenburg
CDA’er Madeleine van Toorenburg (47) kun je met recht een taaie noemen. Voordat de juriste in de politiek stapte, werkte ze jarenlang als gevangenisdirecteur. Een van haar meest memorabele acties in die functie was het in 2000 eigenhandig bedwingen van een gevangenenopstand in Kosovo. De gevangenen bedankten haar daar achteraf voor en deden haar een juwelendoosje cadeau.
Van Toorenburg zette zichzelf op de kaart als voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Onder haar bezielende leiding kwam de onderste steen boven. Toch is ze in vergelijking met de andere drie kandidaten nog aardig groen. Ze is de enige die geen onderdeel uitmaakt van het presidium en wordt dus gezien als een neutrale partij. Het feit dat ze nog nooit een groot debat heeft geleid en het imago van een schooljuf heeft, zou echter ook tegen haar kunnen werken.
Khadija Arib
Waar Van Toorenburg een onbeschreven blad lijkt, is PvdA’er Khadija Arib (55) eerder een veteraan. De van oorsprong Marokkaanse sociologe zit al sinds 1998 in de Tweede Kamer. Al voor die tijd zette ze zich sterk in voor mensenrechten, in het bijzonder die van vrouwen. Dat leverde haar in 1989 een paar nachtjes in een Marokkaanse politiecel op.
Ook Arib gaat een debat niet uit de weg. In september vorig jaar was ze de enige in haar fractie die een ruimhartiger vluchtelingenbeleid steunde. Ze stelde zich in 2012 al eens kandidaat voor het voorzitterschap, maar verloor in de derde schriftelijke stemronde van Van Miltenburg met 90 tegen 56 stemmen. Ook woensdag wordt het spannend voor haar: meerdere partijen gaven al aan Arib niet te zullen steunen.
RTVWEST 13.01.2016 De Tweede Kamer kiest woensdagmiddag een nieuwe voorzitter als opvolger van de opgestapte VVD’er Anouchka van Miltenburg. De Kamerleden Khadija Arib (PvdA), Madeleine van Toorenburg (CDA), Ton Elias (VVD) en Martin Bosma (PVV) zijn kandidaat.
Voor de stemming stellen de kandidaten zich voor. Zij kunnen ook vragen uit de Kamer krijgen. De stemming zelf kan over maximaal vier rondes gaan, zolang niemand de absolute meerderheid – de helft plus één stem – vergaart. Anders volgt een loting. Volgens de website Parlement & Politiek zou dat de eerste keer zijn sinds 1868.
Van Miltenburg trad af vanwege kritiek op haar functioneren. Zij leidde de Kamer ruim drie jaar. Arib vervangt haar sinds december.
De voorzitter leidt de meeste vergaderingen in de grote zaal van de Kamer. Hij of zij kan vermanen, iemand het woord ontnemen en iemand van de vergadering uitsluiten. De voorzitter vertegenwoordigt ook de Tweede Kamer naar buiten toe.
AD 13.01.2016 De PvdA heeft een kans voor open doel laten liggen om op zeker de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer te mogen leveren. De VVD, het CDA en D66 lieten PvdA-leider Diederik Samsom persoonlijk weten Kamerlid Roos Vermeij te zullen steunen, maar zijn fractie koos er vervolgens toch voor Khadija Arib naar voren te schuiven.
Voor de uitstraling naar buiten toe was de eenheid belangrijker
Door het handelen van de PvdA is de uitkomst van de verkiezing woensdag ongewis. De angst voor interne verdeeldheid was groter dan een geheide greep naar de voorzittershamer, bevestigen ingewijden. ,,We wisten dat Vermeij erg goed lag en een grote kans maakte. Maar de buitenwacht bepaalt niet wie onze kandidaat is. Voor de uitstraling naar buiten toe was de eenheid belangrijker.” Na één geheime stemronde op 17 december, met Arib, Vermeij en Angelien Eijsink als kandidaten, trok Arib aan het langste eind.
Dinsdagmiddag zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra onomwonden dat PvdA’er Arib ‘geen draagvlak’ heeft. Mede daarom voelden de liberalen zich gedwongen om zelf Ton Elias te kandideren.
Vier gegadigden treden vanmiddag in het strijdperk om de voorzittershamer te bemachtigen. Kamerleden mogen eerst vragen stellen aan Elias, Arib, CDA’er Madeleine van Toorenburg en PVV’er Martin Bosma. Daarna volgen er geheime stemmingen. Er wordt rekening gehouden met drie of vier stemrondes, tot iemand een Kamermeerderheid achter zich heeft.
Kansloos
Nu al duidelijk is dat PVV’er Bosma kansloos is. Hij mag dan als plaatsvervanger uitstekend voorzitten, het parlement wil zich niet laten vertegenwoordigen door een fractiegenoot van Geert Wilders, die de Tweede Kamer eerder een ‘nepparlement’ heeft genoemd.
CDA, VVD en PvdA gaan in eerste instantie voor hun eigen kandidaten. De VVD zal ook in tweede instantie zeker niet op Arib stemmen. De liberalen hebben zelf een tweezijdig probleem. De VVD heeft ook al de voorzittersstoel van de Eerste Kamer en mag wel eens een toontje lager zingen, zo vindt menig Kamerlid. De dominante persoonlijkheid van Elias roept bovendien weerstand op. Als presidiumlid, fractiesecretaris maar ook als Kamerlid roept hij geregeld wrevel op.
Doorslag
Wat ook duidelijk is, is dat de SP niet op Elias zal stemmen en D66 niet op Arib. Deze twee fracties kunnen de doorslag geven. D66 wil graag een kandidaat die een organisatie kan leiden. Van Toorenburg heeft in dat opzicht goede papieren, zij was directielid en directeur van drie penitentiaire inrichtingen.
De SP neigt naar een vrouw, waarbij ook de CDA-kandidaat niet kansloos is. Dan zijn er nog de zeven afgesplitste Kamerleden, die van de kandidaten willen weten hoe zij tegenover afsplitsingen staan. Zij staan wantrouwend tegenover Bosma en Elias, die eerder bepleitten hun faciliteiten in te perken.
Niet omstreden
Er is eigenlijk maar één kandidaat die niet omstreden is: CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg. Aan haar kleeft niet het geruzie in het presidium onder de teruggetreden Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Elias, Bosma en Arib speelden daar alle drie een grote rol in.
De kandidaten
CDA: Madeleine van Toorenburg
+ Onbevlekt blazoen
+ Sterke preses Fyra-enquête
– Nooit grote debatten geleid
– Heeft imago van ‘schooljuf’
PVV: Martin Bosma
+ Vaardig debatleider
+ Erudiet
– Te weinig verbindend geacht
– Vindt Kamer ‘nepparlement’
VVD: Ton Elias
+ Vaardig debatleider
+ Managementervaring
– Dominante persoonlijkheid
– ‘VVD is niet aan de beurt’
PVDA: Khadija Arib
+ Is al ondervoorzitter
+ Meest ervaren Kamerlid
– Geen ervaring als manager
– Ligt slecht bij de rechtse partijen
Elsevier 12.01.2016 Er zijn vier kandidaten in de race om voorzitter van de Tweede Kamer te worden, nadat Martin Bosma (PVV) en Ton Elias (VVD) hun kandidatuur maandagavond bekendmaakten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en Khadija Arib (PvdA) stelden zich eerder verkiesbaar.
Kamerleden konden zich tot dinsdagochtend 10.00 uur aanmelden als kandidaat voor het voorzitterschap. Woensdagmiddag zal er in de Kamer worden gestemd over de erfenis die Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft achtergelaten na haar aftreden op 12 december. Van Miltenburg stapte op om haar rol in de Teeven-deal.
Arib
Sindsdien leidt Khadija Arib de debatten in de Tweede Kamer tot er een nieuwe voorzitter is gekozen. Dat Arib solliciteert op de vacature is geen verrassing, in 2012 wilde ze het stokje al overnemen van partijgenoot Gerdi Verbeet, maar kreeg minder stemmen dan Van Miltenburg.
Van de vier kandidaten heeft Arib de meeste ervaring als Kamerlid, ze zit sinds 1998 in de Tweede Kamer en hield zich onder meer bezig met justitie en medische zaken en was fractiesecretaris.
De PvdA’er heeft een Marokkaans paspoort en volgens de PVV is ze daarom ongeschikt voor het voorzitterschap. Ook andere partijen twijfelen over de capaciteiten van Arib, die zei dat ze termen als ‘nepparlement‘ niet zal accepteren als voorzitter.
Dat verwijt kwam uit de mond van PVV-leider Geert Wilders tijdens een van de debatten. Hij zal zijn steun aan partijgenoot Martin Bosma geven. Bosma heeft bij afwezigheid van Van Miltenburg de Kamer al een aantal keer voorgezeten en maakte een goede indruk. Nadeel voor Bosma is de slechte reputatie van de PVV bij de andere partijen van de Kamer.
Bosma pleit in zijn sollicitatiebrief voor een meer ‘eigenstandige rol‘ van het parlement ten opzichte van het kabinet. Ook schrijft hij dat hij als ondervoorzitter voldoende ervaring heeft opgedaan en na zes jaar klaar is voor het echte werk. Bosma is sinds 2006 lid van de Tweede Kamer en werkte eerder in de journalistiek.
Elias
Dat geldt ook voor VVD’er Ton Elias die werkte als parlementair verslaggever en persvoorlichter voor hij in 2008 lid werd van de Tweede Kamer. Elias zit samen met Arib en Bosma in het Presidium. Leden van het Presidium zijn verantwoordelijk voor het bestuur van de Tweede Kamer. Ook Elias heeft enige ervaring als Kamervoorzitter, hij verving Van Miltenburg een aantal keer bij afwezigheid en stelde zich ook in 2012 verkiesbaar.
Over zijn leiderschapsstijl schrijft de VVD’er in zijnsollicitatiebrief dat hij Kamerleden meer de mogelijkheid wil geven tot doorvragen. Hij wijst daarbij naar de debatten in de jaren tachtig en negentig die volgens hem ‘levendiger én korter waren’.
En toen ging opeens alles mis bij de VVD. Zijn het incidenten of hebben de liberalen van Mark Rutte een dieper liggend, fundamenteler probleem? Aan het begin van het laatste jaar voor de Tweede Kamer-verkiezingen van maart 2017 maaktElsevier de balans op. Lees verder >
Van Toorenburg
Madeleine van Toorenburg (CDA) is de enige van de vier die geen lid is van het Presidium. Ze behoort vanaf 2007 tot de Tweede Kamerfractie van de christen-democraten en was onder meer voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Ook is ze woordvoerder van het CDA voor justitie- en binnenlandse zaken.
Van Toorenburg heeft een aantal felle confrontaties achter de rug met Kamerleden. In 2012 had ze op Twitter een aanvaring met concurrent Arib en ook voormalig CDA-minister Camiel Eurlings beschuldigde ze van misleiding. Vier jaar geleden was ze kandidaat voor het lijsttrekkerschap van haar partij, maar ze kreeg de minste stemmen.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
RTVWEST 12.01.2016 Er zijn definitief vier kandidaten voor het Kamervoorzitterschap van de Tweede Kamer. Dinsdagochtend om tien uur sloot de aanmeldingstermijn. Twee van de vier kandidaten, Ton Elias (VVD) en Madeleine van Toorenburg (CDA), komen uit Den Haag. Morgen wordt er een nieuwe voorzitter gekozen.
In december vorig jaar trad toenmalig Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg af. Ze moest de voorzittershamer neerleggen vanwege kritiek op haar functioneren. Haar plek wordt nu ingenomen door Khadija Arib (PvdA), Martin Bosma (PVV), Madeleine van Toorenburg (CDA) of Ton Elias (VVD).
De Kamervoorzitter van de Tweede Kamer heeft als voornaamste taak om vergaderingen te leiden. Tevens is hij of zij voorzitter van het Presidium (het dagelijks bestuur) van de Tweede Kamer.
Trouw 10.01.2016 De staatsrechtgeleerde George van den Bergh stelde zich tachtig jaar terug de niet zo gemakkelijke vraag wat het diepste wezen van de democratie is. Zijn antwoord was dat dat wezen ‘veeleer ligt in haar verdraagzaamheid, in haar eerbied voor de persoonlijkheid van iedere mens, dan in het meerderheidsbeginsel’.
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko‘
Hij beschouwde daarom de grondrechten waarin die eerbied tot uitdrukking komt, de vrijheid van godsdienst en overtuiging en de gelijkheid van iedereen voor de wet, als de onaantastbare beginselen van onze vrije staat. Wil je elkaar op democratische wijze bestrijden, was zijn vervolgredenering, dan moet je het daarover eens zijn. Bovendien moet je bereid zijn een gedachtenwisseling aan te gaan.
De vraag is of het huidige publieke en politieke debat deze toets kan doorstaan. Is, anders gezegd, de overeenstemming over de grondslag waarop de vreedzame strijd wordt gevoerd nog aanwezig? De democratie wordt niet zo frontaal bedreigd als in de dagen van Van den Bergh, maar er is wel reden tot ongerustheid als de persoonlijke integriteit van een kandidaat-Kamervoorzitter vanwege haar afkomst in twijfel wordt getrokken.
Bekladding
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib, die in december haar kandidatuur stelde, geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko’. Het is een onzinnig verwijt aan iemand die al achttien jaar lid van de Tweede Kamer is, een- en andermaal de verklaring van trouw aan de Grondwet heeft afgelegd en zich niet eens van de Marokkaanse nationaliteit kán ontdoen. Maar de bekladding van haar blazoen belast de verkiezing om het voorzitterschap wel en zal er wellicht een beslissende invloed op hebben.
Het interview met Arib afgelopen zondag in het tv-programma ‘Buitenhof’ ging vrijwel geheel over haar geloofwaardigheid als kandidaat. Naar haar visie op de democratie en op de positie en het functioneren van de Tweede Kamer werd, hoe voor de hand liggend ook, niet gevraagd. Ja, wat zou ze doen als Wilders opnieuw het woord ‘nepparlement’ in de mond zou nemen? Ze zou dat niet aanvaarden. Prompt reageerde Wilders per tweet: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen. Nepkandidaat’.
Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden…
Hollandse Droom
De aanval van Wilders op de dubbele nationaliteit van Ahmed Aboutaleb in 2007 heeft het derde kabinet-Balkenende niet belet deze immigrant van Marokkaanse afkomst voor te dragen voor het burgemeesterschap van Rotterdam, in die dagen een politiek zwaar verdeelde stad.
Zou de Kamer het aandurven Arib te kiezen ondanks de ophef die de PVV over haar kandidatuur veroorzaakt en daarmee iets van een Hollandse Droom zichtbaar te maken: van immigrantenmeisje tot voorzitter van het hoogste college van staat? Over haar capaciteit als voorzitter van de vergadering hoeft geen twijfel te bestaan na de voorbeeldige wijze waarop ze vorige maand het geladen debat over de Teevendeal leidde. Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden.
Aan de andere kant is de Kamer na het ongelukkige voorzitterschap van Van Miltenburg allicht geneigd op safe te spelen en de onbesproken Van Toorenburg (CDA) te kiezen. In haar voordeel kan werken dat, afgezien van haar capaciteiten, sommige fracties in het zicht van de Kamerverkiezingen in maart 2017 de aandrang zullen voelen voor te sorteren. Het kan dus dat de verkiezing van een nieuwe Kamervoorzitter het begin is van de formatie van een volgend kabinet.
Nationale rok
In dit perspectief zijn de ogen vooral gericht op de VVD. Kiezen de liberalen voor de kandidaat van de huidige coalitiepartner of voor de kandidaat van wellicht de volgende? Het partijpolitieke hemd is altijd wat nader dan de nationale rok, al is de betekenis van een gezaghebbende Kamervoorzitter deze keer groter dan ooit. De moeilijkheid is dat je vooraf nooit helemaal kunt voorspellen hoe iemand zich in het ambt ontpopt.
De Eerste Kamer koos twee jaar terug de vrij onbekende Broekers-Knol, die zich in korte tijd liet kennen als een kundig voorzitter en een onverschrokken hoeder van de democratie. Zij aarzelde niet PVV-senator Faber het woord te ontnemen, toen deze de kwalificatie ‘nepparlement’ van Wilders herhaalde. Bij haar herverkiezing vorig voorjaar kreeg zij van de senatoren unanieme steun. Broekers is niet bang, een eigenschap die nog altijd tamelijk spaarzaam is op het Binnenhof, maar hard nodig om vriend en vijand in de geest van George van den Bergh van het wezen van de democratie te doordringen.
AD 09.01.2016 Persoonlijke vetes, politieke spelletjes en kandidaten van de B-garnituur zonder gunfactor. De verkiezing van de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer van woensdag is nu al gemankeerd te noemen. De vuile campagne om de voorzittershamer.
VVD en PvdA hebben er een kunst van gemaakt elkaar ‘iets te gunnen’, maar dat geldt niet voor de voorzittershamer. Sinds men aan het Binnenhof Anouchka van Miltenburg collectief opgelucht uitzwaaide, is haar opvolging verzand in achterklap, gemok en gekift.
Dat begint al als 5 dagen na het aftreden van Van Miltenburg het bericht komt dat de eerste kandidaat-opvolger zich heeft gemeld. Bij de PvdA heeft Khadija Arib zich opgeworpen als kandidaat. ,,Toch Arib, pfff,” verzucht een VVD’er.
Laat zij nu net degene zijn die de liberalen niet pruimen. Dat hebben ze in de dagen ervoor ook laten doorschemeren aan de PvdA. Veel liever hadden ze PvdA’er Roos Vermeij als kandidaat gezien. ,,Daar kunnen we beter mee leven.”
Ruziemaakster
Niet dat ze bij de VVD veel te eisen hebben, vindt iedereen. De bonnetjesaffaire van Fred Teeven heeft een heel setje VVD’ers gedeukt. Nee, die partij heeft even niets te eisen. Toch laten VVD-fractieleden niet na om te klagen dat juist Arib er een gooi naar doet. Op papier is die kandidatuur echter niet zo vreemd. Arib is ondervoorzitter, ervaren. Maar Arib bitst tegen het personeel van het parlement, zou een ‘ruziemaakster’ zijn. En er is echoënd geklaagd over haar Marokkaanse accent (‘Ik geef het woord aan meneer Boema’).
Wat men bij de VVD dan nog niet weet, is dat de PvdA nauwelijks om Arib heen kon. De kandidaatstelling is een individuele kwestie. Ieder Kamerlid mag ervoor gaan. Arib weet dat ook. Dat fractieleider Samsom ook liever Vermeij heeft, maakt op haar geen indruk. Arib wijkt niet. Ze wil meedoen. Punt.
Die verbetenheid smoort de kandidaatstelling van Vermeij. Want als Arib na fractieoverleg haar kandidatuur aan de pers meldt, laat de ‘PvdA-fractie’ weten ‘verheugd’ te zijn met haar kandidatuur.
Wat zwaar weegt, is dat de top van de PvdA-fractie absoluut geen verdeeldheid in de partij wil. Dan maar een ontevreden VVD-fractie en een kandidaat die het misschien niet redt. Het gemok neemt daardoor toe. Ook buiten de VVD. Bij de PVV zien ze Arib al helemaal niet zitten, omdat ze ook een Marokkaans paspoort heeft. Zelfs de SP is niet enthousiast: Arib zou debatten niet strak genoeg leiden. De linkse buurman PvdA een succesje geven, weegt daar niet tegenop.
Belerend
Het CDA ziet in al dat gekrakeel haar kans schoon. De vlekvrije Madeleine van Toorenburg stelt zich een dag na Arib ook kandidaat. Die heeft al als voorzitter van de Fyra-enquête lof geoogst. Een ‘veilige keuze’, denkt men. En voor het CDA een mooie kans op 1,5 jaar in de schijnwerpers. Maar prompt blijkt ook Van Toorenburg niet onomstreden. ‘Te belerend’, klagen Kamerleden. Een ‘schooljuf’ met een ‘toontje’.
Ook tekenend voor al het gekrakeel : Arib en Van Toorenburg liggen elkaar totaal niet. ,,Tussen hen heerst een gevoelstemperatuur onder nul,” erkent een CDA’er. Zo kregen ze het aan de stok toen Arib een debat wilde over sterfgevallen in een tehuis. ,,Een lijkenmentaliteit,” bitste Van Toorenburg.Met nog enkele dagen tot de verkiezing van woensdag te gaan, maken fracties van links tot rechts mokkend de balans op. De cv’s van de twee kandidaten deugen best, maar hun karakters en Haagse kinnesinne spelen ook een rol. Het wordt ze simpelweg niet gegund.
Elsevier 09.01.2016 Ze geldt nog altijd als de belangrijkste kandidaat, maar het is uiterst onzeker of Khadija Arib (PvdA) woensdag door de Kamerleden wordt verkozen tot nieuwe Kamervoorzitter. Achter de schermen blijkt dat veel partijen grote problemen hebben met de kandidatuur van Arib.
Coalitiepartner VVD, plus de oppositiefractie D66 hebben bedenkingen tegen Arib (55), thans plaatsvervangend voorzitter en fractiesecretaris van de PvdA. Het CDA komt met een eigen kandidaat en op de steun van Geert Wilders’ PVV hoeft zij al helemaal niet te rekenen.
Geen instructie
Volgens een belangrijke bron in de VVD krijgen de 40 VVD-Kamerleden géén instructie om op Arib te stemmen. Ook al zal dit de verhouding met coalitiepartner PvdA belasten, de VVD’ers mogen naar eigen inzicht handelen en steun geven aan de kandidaat van de oppositie, Madeleine van Toorenburg (CDA).
Ook is het denkbaar dat VVD-Kamerlid Ton Elias zich in de slotfase kandidaat stelt. Elias liet elsevier.nl vrijdagavond weten dat hij ‘uiterlijk dinsdagochtend’ beslist op hij zich in de strijd werpt.
Druk uitgeoefend
Volgens bronnen op het Binnenhof hebben VVD, CDA en D66 druk uitgeoefend op PvdA-leider Diederik Samsom om niet Arib, maar PvdA’er Roos Vermeij naar voren te schuiven als kandidaat-voorzitter. Ook fractiegenote Angelien Eijsink zou op de steun van de drie andere partijen kunnen rekenen.
De PvdA wenste echter vast te houden aan de kandidatuur van Arib. Daarbij was een factor dat Geert Wilders groot misbaar maakte over Aribs dubbele nationaliteit. Zij is geboren in Marokko, maar getogen in Nederland.
De PvdA wilde niet de indruk wekken te zwichten voor de opstelling van Wilders door met een andere kandidaat dan Arib te komen, zelfs niet als die andere kandidaat op voorhand op een meerderheid kon rekenen dankzij de steun van de eigen partij plus VVD, CDA en D66.
Indien woensdag een deel van de VVD plus het grootste deel van de oppositie een stem uitbrengt op CDA’er Van Toorenburg, wordt zij de nieuwe Kamervoorzitter. Zelf wilde zij daar tegenover elsevier.nl niet over speculeren. In het telefooncircuit draait de lobby van PvdA en CDA om het voorzitterschap binnen te halen op volle toeren.
Niet de eerste keer
Een publiek geheim op het Binnenhof is dat VVD-fractieleider Halbe Zijlstra kort na de verkiezingen van 2012 een beroep deed op PvdA-fractieleider Samsom om met een sterke kandidaat voor het voorzitterschap te komen. VVD’er Anouchka van Miltenburg wilde graag voorzitter worden – zij was een staatssecretariaat in het kabinet Rutte II misgelopen – maar in haar eigen VVD werd reeds op voorhand getwijfeld aan haar kwaliteiten.
Samsom liet weten dat hij inderdaad met een sterke kandidaat zou komen. Maar toen duidelijk werd dat het ging om Arib, sloeg bij de VVD de vertwijfeling toe. Dan nog liever Van Miltenburg.
Haar uitverkiezing was vernederend: er waren vier stemmingen nodig voordat zij een meerderheid kreeg. Het voorzitterschap werd een drama. Vorige maand trad zij af. Van Arib wordt gezegd dat zij standvastiger is dan Van Miltenburg, maar in het recente debat over de Teeven-deal viel toch vooral op dat zij niet of nauwelijks ingreep.
VK 03.01.2016 Kandidaat Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) zou het als Kamervoorzitter ‘niet accepteren’ wanneer PVV-voorman Geert Wilders spreekt van ‘nepvoorzitter’ of ‘nepparlement’. ‘Maar ik zou hem, denk ik, ook niet het woord ontnemen’, zei Arib zondag in het tv-programma Buitenhof.
‘Ik vind het van belang dat je daar als Kamervoorzitter een opmerking over maakt. Dat dat niet kan. In een parlement waar iedereen is gekozen, moeten we dergelijk taalgebruik niet accepteren.’
Wilders interpreteerde de opmerkingen van Arib op Twitter aldus: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat.’
Arib stelde zich drie jaar geleden tevergeefs kandidaat en kreeg toen vooral van de PVV kritiek wegens haar dubbele nationaliteit: Nederlands en Marokkaans. ‘Dat is pijnlijk’, zei Arib. ‘Ik houd van dit land, ik voel me Nederlands, dat heeft niets met paspoorten te maken. Ik behoor als dochter van een Marokkaanse gastarbeider tot de tweede generatie en ik heb kleinkinderen, vierde generatie dus. Ik zou niet weten wat ik nog meer moet doen om geaccepteerd te worden.’
Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen?#nepkandidaat2:26 PM – 3 Jan 2016
‘Een grote fout’
Arib verloor drie jaar geleden van Anouchka van Miltenburg (VVD). Die stapte op wegens kritiek op haar functioneren. Toen Wilders de Kamer als ‘nepparlement’ typeerde, greep Van Miltenburg niet in. ‘Een grote fout’, vond D66-leider Pechtold.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Alleen Tweede Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Tot dusver hebben alleen Arib en Madeleine van Toorenburg van het CDA zich gemeld.
NU 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter “niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’.
Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal.
Van Miltenburg kreeg toen onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking “nepparlement”. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders deed de uitspraak in september tijdens een debat over de vluchtelingenopvang. Volgens de PVV-leider luistert het parlement niet naar de Nederlandse bevolking door een groot aantal vluchtelingen in Nederland toe te laten en op te vangen.
Vier generaties
Ze beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland.
Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
Nepvoorzitter
Geert Wilders reageerde zondag op Twitter op de uitlatingen van Arib. “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? Nepkandidaat”, liet hij weten.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
AD 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof.
Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap. Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer ,,waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: ,,Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”. Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al ,,vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib.
Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen. De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Elsevier 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het Kamervoorzitterschap. Mocht zij verkozen worden, dan zal zij ‘niet accepteren’ dat PVV-leider Geert Wilders opnieuw spreekt van een ‘nepparlement’. Dat zei Arib zondag in het televisieprogramma Buitenhof.
Gekozen
Volgens Arib kan zo’n term niet in de Kamer ‘waar iedereen is gekozen’. Wilders reageerde via Twitter op de uitspraak van Arib en haalt ook uit naar het feit dat ze een dubbele nationaliteit heeft.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die in december opstapte. Zij was het onderwerp van veel kritiek, vooral in de nasleep van de omstreden Teevendeal. Arib is nu plaatsvervangend Kamervoorzitter. Van Miltenburg kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij het gebruik van het woord ‘nepparlement’.
Volgens Elsevier
Syp Wynia: ‘Iedereen was boos toen Geert Wilders sprak van een ‘nepparlement’. Nou is zijn eigen partij de minst democratische van allemaal, maar is zijn kritiek op de representativiteit van het parlement helemaal onterecht?’Lees verder >
Marokkaans
Arib zegt te beseffen dat ze geen stem van de PVV zal krijgen, ‘ook omdat ze Marokkaanse is’. Maar haar familie werkt ‘al vier generaties lang keihard’, in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden beoordeeld, maar op hun afkomst, aldus Arib.
Eerder was ook haar Marokkaanse accent in opspraak, maar naar eigen zeggen kan ze zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen in de beslissing. De Tweede Kamer kiest op 13 januari een nieuwe Kamervoorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Naast Arib, heeft ook CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zich kandidaat gesteld.
Telegraaf 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”.
Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. sloten hun ‘witwasdeal’ niet in ruil voor het verstrekken van informatie over drugsbaron Johan V., maar juist voor het verzwijgen daarvan. Dat zei V.’s advocaat vandaag tijdens een rechtszaak over V.’s belastingschuld van 123 miljoen euro. De advocaat wil oud-hoofdofficier Hans Vrakking oproepen als getuige.
Johan V., alias ‘de Hakkelaar’, runde in de jaren tachtig en negentig samen met onder anderen Cees H. de beruchte Octopus-bende, die grootscheeps handelde in onder meer hasj. Als V’.s oud-compagnons zouden zwijgen over de winstverdeling van het drugskartel, kon de fiscus alle criminele winst toerekenen aan verondersteld bendeleider Johan V., stelt diens advocaat. ‘Cees heeft mij dat zelf verteld’, bevestigt de verdachte bij het gerechtshof desgevraagd. ‘Onderdeel van de Teeven-deal was dat Cees moest zwijgen over mijn vermogen.’
De Hakkelaar werd gezien als de ‘grootste vis’ van de Octupus-bende. Dit voorjaar schreef De Telegraaf dat Cees H. ‘onmisbare informatie over Johan V.’ verstrekte. En in een interview in de Volkskrant zei toenmalig hoofd-officier Hans Vrakking, die als baas van Teeven destijds betrokken was bij de geheime overeenkomst, dat het een ‘prachtige deal’ was: ‘Het OM geeft geen miljoenen weg zonder dat er iets tegenover staat.’
Hoe het ook al weer zat met die witwasdeal met crimineel Cees H.?Lees het hier. En lees wat Raoul du Pré, chef van de parlementaire redactie van de Volkskrant, erover schreef in het commentaar van de krant van vandaag: Minister Opstelten heeft de twijfels aan zijn geloofwaardigheid voornamelijk aan zichzelf te wijten.
De deal werd gemaakt omdat Justitie in het kader van de Plukze-wetgeving probeerde beslag te leggen op de miljoenen van Cees H.. Toen niet kon worden bewezen dat het geld op de rekening van Cees H. drugsgeld was, probeerden Justitie en H. tot een schikking te komen.
Commissie Oosting
De onafhankelijke commissiedie onderzoek gaat doen naar de zaak waarover minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven vielen, wordt geleid door oud-ombudsman Marten Oosting.
Het rapport over de ‘Teeven-deal’ moet eind dit jaar klaar zijn, schrijft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie reeds eerder aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een schikkingszaak uit 2000 van toenmalig officier van justitie Fred Teeven met drugscrimineel Cees H. Opstelten zei dat hiermee een bedrag van 1,25 miljoen gulden was gemoeid, later bleek het om 4,7 miljoen gulden te gaan. Het afschrift hiervan was volgens hem onvindbaar. Dat bleek later toch niet het geval, waarna Opstelten opstapte.
Telegraaf 07.12.2015 Hoe zat het nou met de ‘Teeven-deal’? Wat ging er mis en wie wist wat op welk moment? Woensdag komt in het rapport van de commissie-Oosting mogelijk het langverwachte antwoord op de vele vragen die spelen rond deze deal tussen justitie en een drugscrimineel.
Waarom dacht voormalig minister Ivo Opstelten bijvoorbeeld eerst dat toenmalig officier van justitie Fred Teeven 1,25 miljoen gulden had uitbetaald aan drugscrimineel Cees H.? En waarom corrigeerde toenmalig officier van justitie Teeven, inmiddels staatssecretaris, de minister niet? Hij had tenslotte de deal gesloten in zijn vorige functie. En waarom kon het bonnetje – waarop stond dat er bijna vier keer zoveel was overgemaakt aan de crimineel, namelijk 4,7 miljoen gulden – aanvankelijk niet worden gevonden en toen ineens toch wel?
Wat is er allemaal misgegaan bij het informeren van de Tweede Kamer en wat is er gelekt? En waarom moest het veertien jaar duren voordat deze omstreden deal groot nieuws werd, iedere keer al dan niet toevallig tijdens verkiezingscampagnes?
De politieke rel begon met een schikkingszaak in 2000 tussen Teeven en Cees H, waarin werd besloten dat voormalig drugshandelaar H. een boete moest betalen en hij daarna de rest van zijn bevroren vermogen weer zou krijgen. Volgens H. zelf heeft hij, ondanks tegengestelde berichten, nooit een tegenprestatie hoeven leveren.
Aan oud-ombudsman Marten Oosting de taak om te proberen het antwoord te vinden op alle vraagtekens in deze langlopende zaak, die anno 2015 nog steeds explosief blijkt te zijn.
Elsevier 12.01.2016 Er zijn vier kandidaten in de race om voorzitter van de Tweede Kamer te worden, nadat Martin Bosma (PVV) en Ton Elias (VVD) hun kandidatuur maandagavond bekendmaakten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en Khadija Arib (PvdA) stelden zich eerder verkiesbaar.
Kamerleden konden zich tot dinsdagochtend 10.00 uur aanmelden als kandidaat voor het voorzitterschap. Woensdagmiddag zal er in de Kamer worden gestemd over de erfenis die Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft achtergelaten na haar aftreden op 12 december. Van Miltenburg stapte op om haar rol in de Teeven-deal.
Arib
Sindsdien leidt Khadija Arib de debatten in de Tweede Kamer tot er een nieuwe voorzitter is gekozen. Dat Arib solliciteert op de vacature is geen verrassing, in 2012 wilde ze het stokje al overnemen van partijgenoot Gerdi Verbeet, maar kreeg minder stemmen dan Van Miltenburg.
Van de vier kandidaten heeft Arib de meeste ervaring als Kamerlid, ze zit sinds 1998 in de Tweede Kamer en hield zich onder meer bezig met justitie en medische zaken en was fractiesecretaris.
De PvdA’er heeft een Marokkaans paspoort en volgens de PVV is ze daarom ongeschikt voor het voorzitterschap. Ook andere partijen twijfelen over de capaciteiten van Arib, die zei dat ze termen als ‘nepparlement‘ niet zal accepteren als voorzitter.
Dat verwijt kwam uit de mond van PVV-leider Geert Wilders tijdens een van de debatten. Hij zal zijn steun aan partijgenoot Martin Bosma geven. Bosma heeft bij afwezigheid van Van Miltenburg de Kamer al een aantal keer voorgezeten en maakte een goede indruk. Nadeel voor Bosma is de slechte reputatie van de PVV bij de andere partijen van de Kamer.
Bosma pleit in zijn sollicitatiebrief voor een meer ‘eigenstandige rol‘ van het parlement ten opzichte van het kabinet. Ook schrijft hij dat hij als ondervoorzitter voldoende ervaring heeft opgedaan en na zes jaar klaar is voor het echte werk. Bosma is sinds 2006 lid van de Tweede Kamer en werkte eerder in de journalistiek.
Elias
Dat geldt ook voor VVD’er Ton Elias die werkte als parlementair verslaggever en persvoorlichter voor hij in 2008 lid werd van de Tweede Kamer. Elias zit samen met Arib en Bosma in het Presidium. Leden van het Presidium zijn verantwoordelijk voor het bestuur van de Tweede Kamer. Ook Elias heeft enige ervaring als Kamervoorzitter, hij verving Van Miltenburg een aantal keer bij afwezigheid en stelde zich ook in 2012 verkiesbaar.
Over zijn leiderschapsstijl schrijft de VVD’er in zijnsollicitatiebrief dat hij Kamerleden meer de mogelijkheid wil geven tot doorvragen. Hij wijst daarbij naar de debatten in de jaren tachtig en negentig die volgens hem ‘levendiger én korter waren’.
En toen ging opeens alles mis bij de VVD. Zijn het incidenten of hebben de liberalen van Mark Rutte een dieper liggend, fundamenteler probleem? Aan het begin van het laatste jaar voor de Tweede Kamer-verkiezingen van maart 2017 maaktElsevier de balans op. Lees verder >
Van Toorenburg
Madeleine van Toorenburg (CDA) is de enige van de vier die geen lid is van het Presidium. Ze behoort vanaf 2007 tot de Tweede Kamerfractie van de christen-democraten en was onder meer voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Ook is ze woordvoerder van het CDA voor justitie- en binnenlandse zaken.
Van Toorenburg heeft een aantal felle confrontaties achter de rug met Kamerleden. In 2012 had ze op Twitter een aanvaring met concurrent Arib en ook voormalig CDA-minister Camiel Eurlings beschuldigde ze van misleiding. Vier jaar geleden was ze kandidaat voor het lijsttrekkerschap van haar partij, maar ze kreeg de minste stemmen.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
RTVWEST 12.01.2016 Er zijn definitief vier kandidaten voor het Kamervoorzitterschap van de Tweede Kamer. Dinsdagochtend om tien uur sloot de aanmeldingstermijn. Twee van de vier kandidaten, Ton Elias (VVD) en Madeleine van Toorenburg (CDA), komen uit Den Haag. Morgen wordt er een nieuwe voorzitter gekozen.
In december vorig jaar trad toenmalig Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg af. Ze moest de voorzittershamer neerleggen vanwege kritiek op haar functioneren. Haar plek wordt nu ingenomen door Khadija Arib (PvdA), Martin Bosma (PVV), Madeleine van Toorenburg (CDA) of Ton Elias (VVD).
De Kamervoorzitter van de Tweede Kamer heeft als voornaamste taak om vergaderingen te leiden. Tevens is hij of zij voorzitter van het Presidium (het dagelijks bestuur) van de Tweede Kamer.
Trouw 10.01.2016 De staatsrechtgeleerde George van den Bergh stelde zich tachtig jaar terug de niet zo gemakkelijke vraag wat het diepste wezen van de democratie is. Zijn antwoord was dat dat wezen ‘veeleer ligt in haar verdraagzaamheid, in haar eerbied voor de persoonlijkheid van iedere mens, dan in het meerderheidsbeginsel’.
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko‘
Hij beschouwde daarom de grondrechten waarin die eerbied tot uitdrukking komt, de vrijheid van godsdienst en overtuiging en de gelijkheid van iedereen voor de wet, als de onaantastbare beginselen van onze vrije staat. Wil je elkaar op democratische wijze bestrijden, was zijn vervolgredenering, dan moet je het daarover eens zijn. Bovendien moet je bereid zijn een gedachtenwisseling aan te gaan.
De vraag is of het huidige publieke en politieke debat deze toets kan doorstaan. Is, anders gezegd, de overeenstemming over de grondslag waarop de vreedzame strijd wordt gevoerd nog aanwezig? De democratie wordt niet zo frontaal bedreigd als in de dagen van Van den Bergh, maar er is wel reden tot ongerustheid als de persoonlijke integriteit van een kandidaat-Kamervoorzitter vanwege haar afkomst in twijfel wordt getrokken.
Bekladding
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib, die in december haar kandidatuur stelde, geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko’. Het is een onzinnig verwijt aan iemand die al achttien jaar lid van de Tweede Kamer is, een- en andermaal de verklaring van trouw aan de Grondwet heeft afgelegd en zich niet eens van de Marokkaanse nationaliteit kán ontdoen. Maar de bekladding van haar blazoen belast de verkiezing om het voorzitterschap wel en zal er wellicht een beslissende invloed op hebben.
Het interview met Arib afgelopen zondag in het tv-programma ‘Buitenhof’ ging vrijwel geheel over haar geloofwaardigheid als kandidaat. Naar haar visie op de democratie en op de positie en het functioneren van de Tweede Kamer werd, hoe voor de hand liggend ook, niet gevraagd. Ja, wat zou ze doen als Wilders opnieuw het woord ‘nepparlement’ in de mond zou nemen? Ze zou dat niet aanvaarden. Prompt reageerde Wilders per tweet: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen. Nepkandidaat’.
Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden…
Hollandse Droom
De aanval van Wilders op de dubbele nationaliteit van Ahmed Aboutaleb in 2007 heeft het derde kabinet-Balkenende niet belet deze immigrant van Marokkaanse afkomst voor te dragen voor het burgemeesterschap van Rotterdam, in die dagen een politiek zwaar verdeelde stad.
Zou de Kamer het aandurven Arib te kiezen ondanks de ophef die de PVV over haar kandidatuur veroorzaakt en daarmee iets van een Hollandse Droom zichtbaar te maken: van immigrantenmeisje tot voorzitter van het hoogste college van staat? Over haar capaciteit als voorzitter van de vergadering hoeft geen twijfel te bestaan na de voorbeeldige wijze waarop ze vorige maand het geladen debat over de Teevendeal leidde. Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden.
Aan de andere kant is de Kamer na het ongelukkige voorzitterschap van Van Miltenburg allicht geneigd op safe te spelen en de onbesproken Van Toorenburg (CDA) te kiezen. In haar voordeel kan werken dat, afgezien van haar capaciteiten, sommige fracties in het zicht van de Kamerverkiezingen in maart 2017 de aandrang zullen voelen voor te sorteren. Het kan dus dat de verkiezing van een nieuwe Kamervoorzitter het begin is van de formatie van een volgend kabinet.
Nationale rok
In dit perspectief zijn de ogen vooral gericht op de VVD. Kiezen de liberalen voor de kandidaat van de huidige coalitiepartner of voor de kandidaat van wellicht de volgende? Het partijpolitieke hemd is altijd wat nader dan de nationale rok, al is de betekenis van een gezaghebbende Kamervoorzitter deze keer groter dan ooit. De moeilijkheid is dat je vooraf nooit helemaal kunt voorspellen hoe iemand zich in het ambt ontpopt.
De Eerste Kamer koos twee jaar terug de vrij onbekende Broekers-Knol, die zich in korte tijd liet kennen als een kundig voorzitter en een onverschrokken hoeder van de democratie. Zij aarzelde niet PVV-senator Faber het woord te ontnemen, toen deze de kwalificatie ‘nepparlement’ van Wilders herhaalde. Bij haar herverkiezing vorig voorjaar kreeg zij van de senatoren unanieme steun. Broekers is niet bang, een eigenschap die nog altijd tamelijk spaarzaam is op het Binnenhof, maar hard nodig om vriend en vijand in de geest van George van den Bergh van het wezen van de democratie te doordringen.
AD 09.01.2016 Persoonlijke vetes, politieke spelletjes en kandidaten van de B-garnituur zonder gunfactor. De verkiezing van de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer van woensdag is nu al gemankeerd te noemen. De vuile campagne om de voorzittershamer.
VVD en PvdA hebben er een kunst van gemaakt elkaar ‘iets te gunnen’, maar dat geldt niet voor de voorzittershamer. Sinds men aan het Binnenhof Anouchka van Miltenburg collectief opgelucht uitzwaaide, is haar opvolging verzand in achterklap, gemok en gekift.
Dat begint al als 5 dagen na het aftreden van Van Miltenburg het bericht komt dat de eerste kandidaat-opvolger zich heeft gemeld. Bij de PvdA heeft Khadija Arib zich opgeworpen als kandidaat. ,,Toch Arib, pfff,” verzucht een VVD’er.
Laat zij nu net degene zijn die de liberalen niet pruimen. Dat hebben ze in de dagen ervoor ook laten doorschemeren aan de PvdA. Veel liever hadden ze PvdA’er Roos Vermeij als kandidaat gezien. ,,Daar kunnen we beter mee leven.”
Ruziemaakster
Niet dat ze bij de VVD veel te eisen hebben, vindt iedereen. De bonnetjesaffaire van Fred Teeven heeft een heel setje VVD’ers gedeukt. Nee, die partij heeft even niets te eisen. Toch laten VVD-fractieleden niet na om te klagen dat juist Arib er een gooi naar doet. Op papier is die kandidatuur echter niet zo vreemd. Arib is ondervoorzitter, ervaren. Maar Arib bitst tegen het personeel van het parlement, zou een ‘ruziemaakster’ zijn. En er is echoënd geklaagd over haar Marokkaanse accent (‘Ik geef het woord aan meneer Boema’).
Wat men bij de VVD dan nog niet weet, is dat de PvdA nauwelijks om Arib heen kon. De kandidaatstelling is een individuele kwestie. Ieder Kamerlid mag ervoor gaan. Arib weet dat ook. Dat fractieleider Samsom ook liever Vermeij heeft, maakt op haar geen indruk. Arib wijkt niet. Ze wil meedoen. Punt.
Die verbetenheid smoort de kandidaatstelling van Vermeij. Want als Arib na fractieoverleg haar kandidatuur aan de pers meldt, laat de ‘PvdA-fractie’ weten ‘verheugd’ te zijn met haar kandidatuur.
Wat zwaar weegt, is dat de top van de PvdA-fractie absoluut geen verdeeldheid in de partij wil. Dan maar een ontevreden VVD-fractie en een kandidaat die het misschien niet redt. Het gemok neemt daardoor toe. Ook buiten de VVD. Bij de PVV zien ze Arib al helemaal niet zitten, omdat ze ook een Marokkaans paspoort heeft. Zelfs de SP is niet enthousiast: Arib zou debatten niet strak genoeg leiden. De linkse buurman PvdA een succesje geven, weegt daar niet tegenop.
Belerend
Het CDA ziet in al dat gekrakeel haar kans schoon. De vlekvrije Madeleine van Toorenburg stelt zich een dag na Arib ook kandidaat. Die heeft al als voorzitter van de Fyra-enquête lof geoogst. Een ‘veilige keuze’, denkt men. En voor het CDA een mooie kans op 1,5 jaar in de schijnwerpers. Maar prompt blijkt ook Van Toorenburg niet onomstreden. ‘Te belerend’, klagen Kamerleden. Een ‘schooljuf’ met een ‘toontje’.
Ook tekenend voor al het gekrakeel : Arib en Van Toorenburg liggen elkaar totaal niet. ,,Tussen hen heerst een gevoelstemperatuur onder nul,” erkent een CDA’er. Zo kregen ze het aan de stok toen Arib een debat wilde over sterfgevallen in een tehuis. ,,Een lijkenmentaliteit,” bitste Van Toorenburg.Met nog enkele dagen tot de verkiezing van woensdag te gaan, maken fracties van links tot rechts mokkend de balans op. De cv’s van de twee kandidaten deugen best, maar hun karakters en Haagse kinnesinne spelen ook een rol. Het wordt ze simpelweg niet gegund.
Elsevier 09.01.2016 Ze geldt nog altijd als de belangrijkste kandidaat, maar het is uiterst onzeker of Khadija Arib (PvdA) woensdag door de Kamerleden wordt verkozen tot nieuwe Kamervoorzitter. Achter de schermen blijkt dat veel partijen grote problemen hebben met de kandidatuur van Arib.
Coalitiepartner VVD, plus de oppositiefractie D66 hebben bedenkingen tegen Arib (55), thans plaatsvervangend voorzitter en fractiesecretaris van de PvdA. Het CDA komt met een eigen kandidaat en op de steun van Geert Wilders’ PVV hoeft zij al helemaal niet te rekenen.
Geen instructie
Volgens een belangrijke bron in de VVD krijgen de 40 VVD-Kamerleden géén instructie om op Arib te stemmen. Ook al zal dit de verhouding met coalitiepartner PvdA belasten, de VVD’ers mogen naar eigen inzicht handelen en steun geven aan de kandidaat van de oppositie, Madeleine van Toorenburg (CDA).
Ook is het denkbaar dat VVD-Kamerlid Ton Elias zich in de slotfase kandidaat stelt. Elias liet elsevier.nl vrijdagavond weten dat hij ‘uiterlijk dinsdagochtend’ beslist op hij zich in de strijd werpt.
Druk uitgeoefend
Volgens bronnen op het Binnenhof hebben VVD, CDA en D66 druk uitgeoefend op PvdA-leider Diederik Samsom om niet Arib, maar PvdA’er Roos Vermeij naar voren te schuiven als kandidaat-voorzitter. Ook fractiegenote Angelien Eijsink zou op de steun van de drie andere partijen kunnen rekenen.
De PvdA wenste echter vast te houden aan de kandidatuur van Arib. Daarbij was een factor dat Geert Wilders groot misbaar maakte over Aribs dubbele nationaliteit. Zij is geboren in Marokko, maar getogen in Nederland.
De PvdA wilde niet de indruk wekken te zwichten voor de opstelling van Wilders door met een andere kandidaat dan Arib te komen, zelfs niet als die andere kandidaat op voorhand op een meerderheid kon rekenen dankzij de steun van de eigen partij plus VVD, CDA en D66.
Indien woensdag een deel van de VVD plus het grootste deel van de oppositie een stem uitbrengt op CDA’er Van Toorenburg, wordt zij de nieuwe Kamervoorzitter. Zelf wilde zij daar tegenover elsevier.nl niet over speculeren. In het telefooncircuit draait de lobby van PvdA en CDA om het voorzitterschap binnen te halen op volle toeren.
Niet de eerste keer
Een publiek geheim op het Binnenhof is dat VVD-fractieleider Halbe Zijlstra kort na de verkiezingen van 2012 een beroep deed op PvdA-fractieleider Samsom om met een sterke kandidaat voor het voorzitterschap te komen. VVD’er Anouchka van Miltenburg wilde graag voorzitter worden – zij was een staatssecretariaat in het kabinet Rutte II misgelopen – maar in haar eigen VVD werd reeds op voorhand getwijfeld aan haar kwaliteiten.
Samsom liet weten dat hij inderdaad met een sterke kandidaat zou komen. Maar toen duidelijk werd dat het ging om Arib, sloeg bij de VVD de vertwijfeling toe. Dan nog liever Van Miltenburg.
Haar uitverkiezing was vernederend: er waren vier stemmingen nodig voordat zij een meerderheid kreeg. Het voorzitterschap werd een drama. Vorige maand trad zij af. Van Arib wordt gezegd dat zij standvastiger is dan Van Miltenburg, maar in het recente debat over de Teeven-deal viel toch vooral op dat zij niet of nauwelijks ingreep.
VK 03.01.2016 Kandidaat Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) zou het als Kamervoorzitter ‘niet accepteren’ wanneer PVV-voorman Geert Wilders spreekt van ‘nepvoorzitter’ of ‘nepparlement’. ‘Maar ik zou hem, denk ik, ook niet het woord ontnemen’, zei Arib zondag in het tv-programma Buitenhof.
‘Ik vind het van belang dat je daar als Kamervoorzitter een opmerking over maakt. Dat dat niet kan. In een parlement waar iedereen is gekozen, moeten we dergelijk taalgebruik niet accepteren.’
Wilders interpreteerde de opmerkingen van Arib op Twitter aldus: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat.’
Arib stelde zich drie jaar geleden tevergeefs kandidaat en kreeg toen vooral van de PVV kritiek wegens haar dubbele nationaliteit: Nederlands en Marokkaans. ‘Dat is pijnlijk’, zei Arib. ‘Ik houd van dit land, ik voel me Nederlands, dat heeft niets met paspoorten te maken. Ik behoor als dochter van een Marokkaanse gastarbeider tot de tweede generatie en ik heb kleinkinderen, vierde generatie dus. Ik zou niet weten wat ik nog meer moet doen om geaccepteerd te worden.’
Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat2:26 PM – 3 Jan 2016
‘Een grote fout’
Arib verloor drie jaar geleden van Anouchka van Miltenburg (VVD). Die stapte op wegens kritiek op haar functioneren. Toen Wilders de Kamer als ‘nepparlement’ typeerde, greep Van Miltenburg niet in. ‘Een grote fout’, vond D66-leider Pechtold.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Alleen Tweede Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Tot dusver hebben alleen Arib en Madeleine van Toorenburg van het CDA zich gemeld.
NU 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter “niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’.
Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal.
Van Miltenburg kreeg toen onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking “nepparlement”. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders deed de uitspraak in september tijdens een debat over de vluchtelingenopvang. Volgens de PVV-leider luistert het parlement niet naar de Nederlandse bevolking door een groot aantal vluchtelingen in Nederland toe te laten en op te vangen.
Vier generaties
Ze beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland.
Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
Nepvoorzitter
Geert Wilders reageerde zondag op Twitter op de uitlatingen van Arib. “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? Nepkandidaat”, liet hij weten.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
AD 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof.
Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap. Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer ,,waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: ,,Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”. Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al ,,vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib.
Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen. De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Elsevier 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het Kamervoorzitterschap. Mocht zij verkozen worden, dan zal zij ‘niet accepteren’ dat PVV-leider Geert Wilders opnieuw spreekt van een ‘nepparlement’. Dat zei Arib zondag in het televisieprogramma Buitenhof.
Gekozen
Volgens Arib kan zo’n term niet in de Kamer ‘waar iedereen is gekozen’. Wilders reageerde via Twitter op de uitspraak van Arib en haalt ook uit naar het feit dat ze een dubbele nationaliteit heeft.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die in december opstapte. Zij was het onderwerp van veel kritiek, vooral in de nasleep van de omstreden Teevendeal. Arib is nu plaatsvervangend Kamervoorzitter. Van Miltenburg kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij het gebruik van het woord ‘nepparlement’.
Volgens Elsevier
Syp Wynia: ‘Iedereen was boos toen Geert Wilders sprak van een ‘nepparlement’. Nou is zijn eigen partij de minst democratische van allemaal, maar is zijn kritiek op de representativiteit van het parlement helemaal onterecht?’Lees verder >
Marokkaans
Arib zegt te beseffen dat ze geen stem van de PVV zal krijgen, ‘ook omdat ze Marokkaanse is’. Maar haar familie werkt ‘al vier generaties lang keihard’, in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden beoordeeld, maar op hun afkomst, aldus Arib.
Eerder was ook haar Marokkaanse accent in opspraak, maar naar eigen zeggen kan ze zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen in de beslissing. De Tweede Kamer kiest op 13 januari een nieuwe Kamervoorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Naast Arib, heeft ook CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zich kandidaat gesteld.
Telegraaf 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”.
Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Trouw 20.12.2015 Het intense debat over de Teeven-deal van afgelopen week heeft bij velen het vertrouwen in politici niet vergroot. De begrippen loyaliteit en integriteit kwamen hier met elkaar in botsing, schrijft columniste Nelleke Noordervliet.
Loyaliteit kan je weleens worden opgedrongen. Integriteit is altijd een eigen keus.
Ik ben integer en loyaal, althans dat denk ik graag van mezelf. Ik heb ook bij voorkeur integere en loyale mensen om me heen, hoewel lang niet iedereen in gelijke mate loyaal en integer is. Er lopen heel wat trouweloze flierefluiters en leugenachtige opportunisten rond, om nog maar te zwijgen van notoire woordbrekers en criminelen.
De mens is geneigd tot het kwaad en tot gemakzucht. Het handhaven van de hoogste ethische standaard is niet altijd eenvoudig. Hoe vaak passeert er niet een leugentje om bestwil de haag onzer tanden? Nu ben ik een niet erg zichtbaar individu, maar toch zou u het vervelend vinden in uw Trouw een columnist aan te treffen die het met normen en waarden niet zo nauw nam.
Veel belangrijker nog is het op aan te kunnen van de integriteit en loyaliteit van mensen die we kiezen om ons te vertegenwoordigen in regering en parlement. Er rust een hoge plicht op onze bestuurders om eerlijk, onomkoopbaar, open en betrouwbaar te zijn.
Veel meer dan voor de uitvinding van de televisie en de sociale media zijn zij zichtbaar geworden en staan hun daden onmiddellijk in de volle schijnwerpers van het publieke oordeel. Konden ze vroeger nog wel eens een scheve schaats rijden zonder dat er een haan naar kraaide, je moet nu van goeden huize komen om bonnetjes te verdonkeremanen en brieven door de shredder te halen zonder dat een wakkere journalist dat ziet.
Vaak wordt gedacht dat het ontluikende schandaaltje wel zal overwaaien. Helaas waait het vaak genoeg over. Zo moeten we nog zien of het lek in de commissie stiekem boven water komt, hoewel we daar na het vertrek van Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg misschien op mogen hopen.
Maar kijk, overwaaien of niet: daar staat nu vrijwel de hele VVD-top – nota bene vooral die van het recht – zonder jas in de kille wind. Drie zijn er al afgedropen. De andere drie hebben zich uitgeput in verontschuldigingen en mogen alleen blijven zitten omdat na nieuwe verkiezingen Geert Wilders als een grote roze olifant in de Kamer zal staan.
Het is allemaal van een buitengewoon beroerd niveau. Dat komt ervan wanneer je je op het glibberige pad van deals met de onderwereld begeeft, waar je probeert net als in een Amerikaanse tv-serie de grote vissen te vangen door een kleine vis voor jou te laten jagen.
Fred Teeven, met het postuur van een nachtclubportier en de kop van een capo dei capi, zou dat varkentje wel even wassen. Crimefighters! Het klinkt als ‘Ghostbusters’! Van de Teeven-deal is bekend wat hij heeft gekost maar niet wat hij heeft opgebracht. Als ze dat zouden zeggen, zou die arme Cees H. gevaar lopen geliquideerd te worden! Hoezo grote vissen gevangen?
Hoe gaat zoiets in zijn werk? Hoe kan een hele riedel liberalen als dominostenen omvallen? Ze zijn het slachtoffer geworden van de verscholen discrepantie tussen loyaliteit en integriteit. Hoewel die begrippen erg op elkaar lijken, kunnen ze botsen. Als functionaris behoorden ze allen integer te handelen. Als VVD’ers hadden ze trouw en steun beloofd aan de partij en dus ook aan elkaar.
In de praktijk is nu gebleken dat voor de VVD loyaliteit boven integriteit gaat. Het VVD-belang telt meer dan het algemeen belang. Je helpt je mede-VVD’er als hij of zij in moeilijkheden komt, ook al moet je daarvoor misschien de principes van integriteit schenden.
Ja, je probeert intern de struikelende collega tot een bekentenis van verkeerd handelen te krijgen. Maar doet hij dat niet, dan moet je kiezen: laat ik hem vallen of ben ik loyaal?
Loyaliteit kan je weleens worden opgedrongen. Integriteit is altijd een eigen keus. Loyaliteit kan lafheid zijn. Integriteit vergt persoonlijke moed. Door af te treden hebben Opstelten, Teeven en Van Miltenburg zelfs afgezien van de laatste kans hun integriteit te tonen door zich te verantwoorden voor de volksvertegenwoordiging.
Het erge is dat ik eigenlijk voor geen van die 150 parlementariers mijn hand in het vuur durf te steken, nou ja, vooruit, voor een enkeling dan: heel eventjes.
Telegraaf 20.12.2015 Veel kiezers staan vierkant achter de motie van afkeuring die het kabinet afgelopen week aan de broek kreeg na het debat over de Teevendeal. Dat blijkt althans uit een peiling van opinieonderzoeker Maurice de Hond.
Twee derde van de ondervraagde stemgerechtigden steunt de motie van afkeuring die aan het eind van het debat over de bevindingen van het rapport van de Commissie Oosting in de Tweede Kamer is ingediend en verworpen. Coalitiepartner PvdA stemde tegen de motie, maar van de ondervraagde PvdA-kiezers gaf 72 procent aan er wél achter te staan.
Voor de virtuele zetelverdeling die De Hond peilt hebben de perikelen rond het bonnetje van Teeven allemaal weinig effect. VVD en PvdA zijn bij De Hond beide één zeten gedaald (naar respectievelijk 19 en 9), terwijl het CDA er één is gestegen. De PVV blijft op 39 zetels staan en is daarmee op papier in deze peiling de grootste.
Trouw 20.12.2015 Twee derde van de Nederlandse kiezers steunt de motie van afkeuring tegen premier Mark Rutte en zijn kabinet om de afhandeling van de Teeven-deal. Meer dan de helft van het electoraat meent ook dat Rutte moet aftreden, constateert opiniepeiler Maurice de Hond in zijn wekelijkse politieke enquête.
Uit de enquête blijkt dat 52 procent van de ondervraagden vindt dat het kabinet ook daadwerkelijk moet opstappen. Kiezers van VVD, PvdA en oppositiepartij CDA zijn het daarmee overigens niet eens, daar ligt dat percentage rond de 40. Het zijn vooral aanhangers van de oppositiepartijen SP (81 procent) en PVV (94 procent) die het zittende kabinet beu zijn.
De regeringscoalitie verloor in de week van het debat rond de conclusies van de commissie-Oosting virtueel twee zetels. Zowel PvdA als VVD verloor een zetel. Beide regeringspartijen zouden bij nieuwe verkiezingen thans respectievelijk 9 en 19 zetels halen. Daarmee verliest de coalitie virtueel 51 zetels.
Grote winnaar in de peiling deze week is GroenLinks. De partij van de nieuwe fractievoorzitter Jesse Klaver haalt de hoogste score (15 zetels) die De Hond ooit voor deze partij peilde.
De PVV scoort in de slotpeiling van dit jaar 39 zetels (nu 15), het CDA 20 (nu 13) en D66 16 (nu 12). SP blijft stabiel op 15 zetels. Van de kleine partijen boeken de Partij voor de Dieren en 50PLUS een virtuele winst van 2 zetels en zouden daarmee beide op 4 uitkomen. ChristenUnie behoudt haar 5 zetels, de SGP blijft stabiel op 3 zetels.
Trouw 18.12.2015 Vicepremier Lodewijk Asscher vroeg woensdag aan zijn woordvoerder, na afloop van een gesprek met studenten op de Haagse Hogeschool: “Ben ik nog minister?” Het was gekscherend bedoeld, maar Asscher was zich op dat moment terdege bewust van de gevaren: het kabinet verkeerde eergisteren in serieuze problemen. Minister-president Mark Rutte zou later die dag nederig en herhaaldelijk excuses aanbieden aan de Kamer tijdens het debat over de omstreden Teevendeal.
Rutte typeerde het debat van woensdag als het zwaarste in zijn politieke loopbaan.
Er zijn fouten gemaakt, zowel op het ministerie van veiligheid en justitie als door de premier zelf (onvolledig de Kamer informeren, te weinig regie). De deuk in het imago van de regeringsploeg is fors. Een motie van afkeuring van vrijwel de gehele oppositie, waarvan dit kabinet zo afhankelijk is, tekent de crisis die VVD en PvdA deze week voor de kiezen kregen.
Rutte typeerde het debat van woensdag als het zwaarste in zijn politieke loopbaan. Het voorbije jaar – gisteren ging de Kamer met reces – was sowieso de moeilijkste periode sinds het kabinet in het najaar van 2012 op de rails werd gezet. Meer crisismanagement dan nieuwe plannen bedenken.
Bed, bad en brood
Al in het voorjaar kwam de saamhorigheid binnen de coalitie op het spel te staan door ruzie over de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers. De PvdA wilde de gemeenten toestaan deze mensen op te vangen met bed, bad en brood. Voor de VVD was hulp aan illegaal in Nederland verblijvende buitenlanders uit den boze. Na dagenlang beraad kwam er een oplossing. Het scheelde weinig of Rutte had ook zijn tweede kabinet zien stranden.
Er was commotie over het Groningse gas, waar minister Henk Kamp van economische zaken maar geen vat op weet te krijgen. In de zorg heeft staatssecretaris Martin van Rijn pleisters nodig om de thuiszorg op te lappen. Asscher heeft nog steeds geen oplossing gevonden voor de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel. De opvang van asielzoekers gaat, dankzij welwillende burgemeesters, meestal goed. Totdat een inspraakavond, zoals in Geldermalsen, escaleert.
Het kabinet teert vooral op de hervormingen uit de beginfase van de verbintenis tussen VVD en PvdA. En die zijn ook van indrukwekkende omvang: in de langdurige zorg, bij de jeugd, op de arbeidsmarkt en voor de bijstand. Ondertussen groeit de economie, is de staatskas op orde en ligt er belastingverlaging voor de burger klaar.
Geen behoefte
Rutte, minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff hadden het zwaar woensdag, maar de PvdA heeft het VVD-trio geen moment in de problemen gebracht. De coalitie heeft geen behoefte aan vervroegde verkiezingen en zelfs de meeste oppositiepartijen zien graag dat het kabinet nog even doorgaat.
Dat Rutte in het debat diep door het stof ging, was niet zonder reden. Zijn kabinet zal de resterende vijftien maanden de oppositie nog vaak moeten opzoeken. Compromissen blijven nodig om wetten ook door de senaat te krijgen, waar de coalitie bij lange na geen meerderheid heeft.
Ondanks alle perikelen in Tweede en Eerste Kamer is opvallend hoe stabiel de kabinetsploeg is. Dit jaar zijn drie bewindslieden opgestapt (Ivo Opstelten, Fred Teeven, Wilma Mansveld) zonder dat het evenwicht werd verstoord. Op zijn wekelijkse persconferenties roemt Rutte de verschillen tussen de ministers én het vermogen om die met regelmaat te overbruggen. Stabiliteit tonen is wat de premier wil.
Rutte is vastberaden om het kabinet naar de eindstreep van maart 2017 te loodsen.
VK 18.12.2015 Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) stelt zich kandidaat voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer. Dat heeft haar partij vrijdag laten weten.
Van Toorenburg is sinds 2007 Kamerlid en heeft ervaring met de portefeuilles justitie, jeugdzorg, binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. Ze was ook voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie naar het Fyra-debacle. Eerder was ze locatiedirecteur van jeugdinrichting De Leij in Vught.
Fractievoorzitter Sybrand Buma van het CDA ziet Van Toorenburg als geknipt voor de baan: ‘Madeleine is een Kamerlid met een scherp oog voor het belang van een zelfbewust en onafhankelijk opererend parlement.’
Khadija Arib van de PvdA heeft zich ook al officieel gemeld als kandidaat. Ze vervangt op dit moment reeds Anouchka van Miltenburg (VVD), die vorige week na drie jaar voorzitterschap opstapte wegens kritiek op haar functioneren, met name in de nasleep van de Teevendeal.
De Tweede Kamer kiest op woensdag 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot een dag van tevoren kandidaat stellen.
NU 18.12.2015 Fred Teeven zou zijn omstreden deal uit 2000 met een drugscrimineel ”morgenochtend” weer sluiten. ”Voor de rest kan ik er niet over praten.”
De oud-staatssecretaris heeft ook tot op heden geen spijt van de schikking die hij sloot als officier van justitie, ook al kostte de nasleep ervan hem zijn baan als bewindsman.
”Er was toen een heel andere situatie.” Dat zegt het huidige VVD-Kamerlid vrijdagavond in het radioprogramma Dit is de Dag. Hij snapt dat zijn eigen partij de zeer kritische conclusies overneemt van de commissie die de kwestie onderzocht. ”Mijn partij moet uitgaan van wat de commissie-Oosting weet.” Teeven zelf weet meer, erkent hij. ”Dat neem ik mee in mijn graf.”
De politieke aanpak van de nasleep van de deal leverde het kabinet een flinke deuk op. Bijna de gehele oppositie diende woensdag over de aanpak een motie van afkeuring in, maar die werd verworpen.
Teeven denkt dat het ”ingewikkeld” wordt om ooit nog justitieminister te worden, iets dat hij misschien wel had gewild. ”Denk het niet, daar is te veel voor gebeurd.”
Telegraaf 18.12.2015 Fred Teeven zou zijn omstreden deal uit 2000 met een drugscrimineel “morgenochtend” weer sluiten. “Voor de rest kan ik er niet over praten.” De oud-staatssecretaris heeft ook tot op heden geen spijt van de schikking die hij sloot als officier van justitie, ook al kostte de nasleep ervan hem zijn baan als bewindsman.
“Er was toen een heel andere situatie.” Dat zegt het huidige VVD-Kamerlid vrijdagavond in het radioprogramma Dit is de Dag. Hij snapt dat zijn eigen partij de zeer kritische conclusies overneemt van de commissie die de kwestie onderzocht. “Mijn partij moet uitgaan van wat de commissie-Oosting weet.” Teeven zelf weet meer, erkent hij. “Dat neem ik mee in mijn graf.”
De politieke aanpak van de nasleep van de deal leverde het kabinet een flinke deuk op. Bijna de gehele oppositie diende woensdag over de aanpak een motie van afkeuring in, maar die werd verworpen.
Teeven denkt dat het “ingewikkeld” wordt om ooit nog justitieminister te worden, iets dat hij misschien wel had gewild. “Denk het niet, daar is te veel voor gebeurd.”
Telegraaf 18.12.2015 ,,De boodschap is begrepen. We moeten laten zien dat dat ook echt zo is. We moeten ermee aan de slag”. Dat zei vicepremier Lodewijk Asscher vrijdag over de motie van afkeuring die het kabinet deze week bijna aan de broek kreeg wegens de aanpak van de Teeven-deal.
De motie werd wel verworpen, maar bijna de hele oppositie was het ermee eens. Dat betekende een enorme dreun voor met name premier Mark Rutte.
Asscher ziet de samenwerking met de oppositiepartijen nog wel zitten. ,,We blijven de samenwerking zoeken met de andere partijen op de inhoud.”
Premier Mark Rutte zei vrijdag in De Telegraaf ook dat hij denkt dat hij kan blijven samenwerken met de oppositie.
Telegraaf 18.12.2015 Premier Rutte denkt dat hij prima kan blijven samenwerken met oppositiepartijen, ook al hebben die hem deze week een pak slaag gegeven over de manier waarop hij met de nasleep van de Teevendeal is omgesprongen.
„Ik heb niet het idee dat er blijvende schade is aangericht”, zegt de premier in het kerstinterview met De Telegraaf, dat morgen verschijnt. „Dit ging over één terrein, namelijk de nasleep van de Teevendeal. Ik heb de Kamer toegezegd dat ik lessen ga trekken en wil werken aan herstel van vertrouwen.” Rutte verwacht niet dat de boosheid van oppositiepartijen gevolgen heeft voor andere terreinen waarin hij hun steun nodig heeft. „We hebben altijd goed samengewerkt met partijen en daar willen we mee doorgaan.”
De minister-president zei dat hij donderdag het zwaarste debat uit zijn politieke carrière doormaakte, nadat de voltallige oppositie veel wantrouwende woorden uitsprak over zijn functioneren. Het kwam uiteindelijk tot een motie van afkeuring, de op één na zwaarste veroordeling die de Tweede Kamer richting een kabinet kan uitspreken.
NU 17.12.2015 Khadija Arib van de PvdA wil voorzitter van de Tweede Kamer worden. Ze is de eerste die zich kandidaat heeft gesteld sinds Anouchka van Miltenburg (VVD) zaterdag na drie jaar voorzitterschap opstapte.
Arib vervangt op dit moment al Van Miltenburg, die aftrad wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de afhandeling van de Teeven-deal.
De PvdA-fractie is verheugd dat Arib zich kandidaat stelt, meldde de partij donderdag.
Arib is – met een korte onderbreking – sinds 1998 lid van de Tweede Kamer. Drie jaar geleden probeerde ze ook al voorzitter te worden. Toen verloor ze in de derde stemronde van Van Miltenburg.
De Tweede Kamer kiest na het kerstreces op woensdag 13 januari een nieuwe voorzitter. Andere kandidaten kunnen zich melden tot 12 januari.
Laatste vergadering
Arib sloot als tijdelijk voorzitter donderdagavond de laatste vergadering van dit politieke jaar, waarin de Tweede en Eerste Kamer hun 200-jarig bestaan vierden.
Nadat ze afhamerde vertelde ze nog dat het afgelopen jaar twaalf leden uit de Tweede Kamer vertrokken. Die grote doorloop is volgens Arib spijtig voor het instituut, want er verdwijnt ook een deel van het gezamenlijke geheugen van het parlement.
Arib prees verder de tomeloze inzet van haar voorgangster Van Miltenburg, hetgeen uit de Kamer met applaus werd beantwoord.
Er waren dit jaar 460 plenaire vergaderingen, los van de vergaderingen van de gespecialiseerde commissiebijeenkomsten. Er werden 3.500 moties ingediend en meer dan 2.700 schriftelijke vragen gesteld.
VK 17.12.2015 De hoogst ongemakkelijke omgang van dit kabinet met onwelgevallige feiten straalt af op de premier.
Zelfs in zijn nederigheid legde hij zijn gebruikelijke verbale virtuositeit aan de dag, maar die miste dit keer het zinsbegoochelende effect op zijn critici
Hij vond het zelf het zwaarste debat uit zijn loopbaan – het was in elk geval het pijnlijkste. Bijna smeekte premier Rutte de Kamer woensdagavond om hem te geloven: hij was laks geweest en had niet opgelet, maar heus, het was allemaal niet expres gebeurd. Tegen zijn loyale gedoogpartner, D66-leider Pechtold: ‘We hebben toch altijd in goed vertrouwen kunnen werken?’
Zelfs in zijn nederigheid legde hij zijn gebruikelijke verbale virtuositeit aan de dag (‘Ik heb aanleiding gegeven om het vermoeden te laten rijzen dat ik me niet in de conclusies van de commissie-Oosting zou kunnen vinden’), maar die miste dit keer het zinsbegoochelende effect op zijn critici. De premier kon het allemaal mooi vertellen, de oppositie toonde zich vastberaden: dit keer namen ze geen genoegen met woordspelletjes en zou Rutte zijn schrobbering niet ontlopen. De harde motie van afkeuring van de voltallige oppositie zal nog een tijd nadreunen. In de woorden van opsteller Gert-Jan Segers (CU): ‘Er zijn excuses gemaakt en er is beterschap beloofd, maar de twijfel is gebleven.’
Zo’n muur van ongeloof zou reden kunnen zijn voor ontslag. Verbazingwekkend snel en eensgezind kwam de oppositie echter ook tot de conclusie dat er net wat te weinig munitie was om de premier, en daarmee diens hele kabinet, naar huis te sturen.
Trouw 17.12.2015 VIER VRAGEN Kabinet-Rutte II staat nog. Maar het liep wel grote beschadigingen op bij het debat gisteren, over de motie van afkeuring die door de ChristenUnie werd ingediend. Dit naar aanleiding van een deal die werd gesloten met crimineel Cees H. en die officier van justitie Fred Teeven (VVD) de kop kostte. Vier vragen aan Bart Zuidervaart, chef politieke redactie Trouw.
Het was gisteren een drukke dag in Den Haag. Hoe gaat het nu verder?
“De Tweede Kamer heeft het debat zo snel mogelijk willen houden vanwege het kerstreces dat volgende week begint. Daar is iedereen in Den Haag hard aan toe, na het verschijnen van het onderzoek vorige week en een dag als gisteren. Ook voor de VVD was het plezierig om in elk geval de kwestie achter de rug te hebben en kan de partij opgelucht ademhalen nu de motie van afkeuring is verworpen.”
Wat is dat eigenlijk, een motie van afkeuring?
“Een motie van afkeuring is net wat minder erg dan een motie van wantrouwen. Bij dat laatste geef je als oppositie eigenlijk aan dat het vertrouwen weg is en dat het kabinet weg moet. Een motie van afkeuring is subtieler. Het is een ernstige waarschuwing vanuit de oppositie, maar geeft tegelijkertijd nog steeds wel blijk van vertrouwen in het kabinet.”
“Maar de coalitie is wel beschadigd. Zij heeft twee problemen die ze nu eerst moet zien op te lossen. Allereerst richting de burger heeft de VVD iets goed te maken, de uitstraling is ernstig verstoord. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is de trots van de VVD, dat heeft pijn gedaan. Ten tweede is er door deze deal ook schade ontstaan bij de oppositie. Dat is gevaarlijk spel, want de coalitie heeft de oppositie heel hard nodig, vanwege het gebrek aan een meerderheid in de Senaat.”
Het afgelopen jaar is de VVD wel vaker de fout ingegaan, toch komen ze er steeds mee weg. Hoe kan dit?
“De motie van afkeuring is gesteund door 65 Kamerleden, dat is een heleboel. Dat de motie uiteindelijk is verworpen, is te danken aan coalitiegenoot PvdA die de VVD blijft steunen. De twee partijen zijn vastberaden het einde te gaan halen van deze kabinetsperiode. Dat is al een poos geleden: het laatste kabinet dat de volledige regeerperiode heeft uitgezeten, was Kok I van 1994 tot 1998. Alle kabinetten hierna zijn vroegtijdig gesneuveld. Dat wil deze coalitie koste wat het kost voorkomen. Niet weer willen ze de kiezer opzadelen met nieuwe verkiezingen. Ze willen een stabiel bestuur bieden, hoewel dit soort incidenten daar geen goed aan doen.”
Hoe ziet het komende jaar eruit?
“Het wordt er zeker niet gemakkelijker op: er moeten weer nieuwe wetten gemaakt worden volgend jaar, evenals een nieuw belastingplan. Bovendien zal het komende jaar opnieuw in het teken staan van de vluchtelingencrisis, die de VVD en PvdA het hoofd moeten bieden. Het kabinet is wankel, maar het is er nog steeds. We moeten niet vergeten: Rutte II is het langstzittende kabinet van deze eeuw. Dat is al een hele prestatie.”
Elsevier 17.12.2015 Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.
Mark Rutte moest woensdagavond buigen voor de oppositie, maar daar bleek hij lenig genoeg voor. De VVD-premier bekende ruiterlijk dat hij ‘korter op de bal had moeten zitten’, toen zijn partijgenoten op het ministerie van Veiligheid en Justitie telkens de Tweede Kamer op het verkeerde been zetten inzake de ‘deal’ met drugsbaron Cees H.
Verder vond Rutte het ‘een ongelooflijke stommiteit’ dat hij vorige week op zijn persconferentie de conclusies uit het rapport-Oosting had weersproken.
Voorspelbaar
Het debat in de Tweede Kamer was ongekend – nooit eerder ging een premier zo diep door het stof – maar tegelijk ook heel voorspelbaar.
De leiders van CDA, D66, ChristenUnie en SP tijgerden nog wat door de zaal om hun motie te bespreken, maar iedereen wist dat Rutte er niet wezenlijk door werd aangetast.
Teruglezen:
De belangrijkste momenten uit het debat over de deal met drugscrimineel Cees. H. en de nasleep ervan. Lees verder >
Natuurlijk, de premier werd flink op zijn nummer gezet. Hij had het laten gebeuren dat – in de woorden van CDA-leider Sybrand Buma – ‘het ministerie van Justitie werd gerund als een partijkantoor van de VVD’.
Rutte was bezig geweest ‘Fred Teeven te beschermen; niet de rechtsstaat’. Maar hij behield de steun van de coalitiefracties en dankzij een paar splinterpartijtjes had hij uiteindelijk nog een comfortabele meerderheid.
Nadreunen
Het debat zal nog wel enige tijd nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. De manier waarop hij zijn fouten toegaf, maakt de VVD-leider niet per se onpopulair.
Premier Rutte door het stof: de tien opvallendste uitspraken uit Teevendebat Lees verder >
Integendeel, er is een theorie dat kiezers zich juist meer aangetrokken voelen tot een politicus die zich ook heel menselijk kan vergissen.
In zijn kabinet en in de coalitie zal Rutte nu een krachtiger positie eisen. In de nasleep van de Teevendeal bleek hij te nonchalant, dus voortaan houdt hij de teugels strakker in handen. Hij krijgt daardoor meer grip op de PvdA-ministers.
Fred Teeven
Door alle spijtbetuigingen viel het gisteravond misschien niet zo op, maar Rutte bleef pal achter ‘crimefighter’ Fred Teeven staan. Bovendien weigerde hij te erkennen dat VVD’ers op Justitie valse geheimzinnigheid betrachtten om partijgenoten te beschermen. Kortom, geen structurele fouten.
Wie het theater wegstreept uit het debat van gisteren en alleen de koele feiten noteert, zag dat de oppositiefracties geen motie van wantrouwen durfden in te dienen, dat er slechts een motie van afkeuring kwam en dat die motie met 12 stemmen verschil werd verworpen (65 voor, 77 tegen).
Ruttes critici beriepen zich gisteren veelvuldig op ‘de rechtsstaat’. Welnu, staatsrechtelijk bezien, versterkte de afloop van het debat de positie van de premier.
Elsevier 17.12.2015 Premier Mark Rutte (VVD) stelde zich woensdagavond nederig op. Ten overstaan van een verontwaardigde oppositie zei hij ‘lessen te trekken’ uit de hele gang van zaken rond de Teevendeal. Maar hij kreeg wel een motie van afkeuring aan zijn broek, die overigens niet werd aangenomen.
Kamerleden lieten zich stevig uit over de kwestie, de bewindslieden Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff moesten zich in allerlei bochten wringen om het parlement te overtuigen. De tien opvallendste uitspraken uit het debat op een rijtje.
Dit is het‘zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan‘ zei de premier voordat hij goed en wel aan zijn bijdrage was begonnen. ‘Ik had meer op de bal moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de onderste steen boven te krijgen.’
In het dubbeldikke kerstnummer…
blikt Mark Rutte samen met Elsevier terug op 2015 aan de hand van foto’s uit dit jaar. een zwaar jaar vol leed. Die ene frivole foto met hoodie, had hij liever verscheurd. Lees het interview hier, of koop het kerstnummer (met maar liefst 290 pagina’s!) in de winkel.
Maar Fred Teeven (voorheen staatssecretaris, thans VVD-Kamerlid) wil hij niet afvallen. Dit soort mensen hebben wij nodig in Nederland, aldus de premier. ‘Ik zet hem niet bij het grofvuil‘.
Van der Steur verklaarde spijt te hebben van hoe het allemaal gelopen is. Maar daar nam de oppositie geen genoegen mee. ‘Het is niet normaal om als Kamerlid naar het ministerie te gaan om daar te klussen aan een persbericht,’ zei bijvoorbeeld CDA-leider Sybrand Buma.
‘Zit er nog een boetekleed in de garderobe van de premier?’ wilde Kees van der Staaij (SGP) weten. De premier moet door het stof. Hij noemde de hele kwestie een ‘rommeltje’.
Ook PVV-voorman Geert Wilders ging er met gestrekt been in. Hij noemde de VVD ‘een maffiafamilie met Rutte als Don Corleone‘. U heeft meegeholpen aan het belazeren van Nederland, beet Wilders de premier toe.
‘Wat is nog het verschil tussen een roversbende als de overheid niet is onderworpen aan de wet,’ sprak Gert-Jan Segers. Het was zijn eerste grote debat als ChristenUnie-leider.
Dit heeft veel weg van eenpolitieke witwasoperatie, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
SP-fractievoorzitter Emile Roemer: ‘Het lijkt erop of Ruttedrukker is geweest met beschermen partijgenotendan met beschermen rechtstaat.’
Over zijn rol bij de afwikkeling van de Teevendeal vindt staatssecretaris Dijkhoff dat hij ‘een grens heeft overschreden‘.
‘Er is een crimineel stinkend rijk gemaakt via de rekening van het OM,’ zei D66-leider Pechtold over Cees Helman, die de miljoenen guldens ontving. ‘Het is gewoon een witwasdeal.’
NU 17.12.2015 Premier Mark Rutte liep woensdagavond een flinke kras op in het debat over de nasleep van de Teeven-deal. Zijn deemoedige houding en ruimhartige excuses bleken voor de oppositie onvoldoende om een breedgedragen motie van afkeuring in te dienen. Hoe nu verder?
De oppositiepartijen toonden zich ongekend hard in het debat. Ja, Ivo Opstelten en Fred Teeven stapten al eerder op toen bekend werd dat zij de Kamer verkeerd hadden ingelicht over de hoogte van de schikking met drugscrimineel Cees H., maar vragen over de rol van Rutte en de nieuwe minister en staatssecretaris Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff bleven overeind.
Waarom deelde de premier informatie over de hoogte van het bedrag dat in een gespreksverslag met Teeven stond niet met de Kamer en waarom schreven Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden mee met een persbericht van toenmalig minister Opstelten?
Van links tot rechts waren de oppositiepartijen het erover eens: deze zaak, en vooral de afhandeling daarvan, heeft het aanzien van de politiek en het vertrouwen in de rechtstaat ernstige schade toegebracht.
Wat volgde was een motie van afkeuring waar ook de SP en de PVV zich bij aansloten. Alle oppositiepartijen, op de fracties Klein, Houwers en Van Vliet na, deelden de premier een forse tik uit.
Zelfs zijn oppositievrienden D66, ChristenUnie en SGP konden het gebrek aan regie en het keer op keer optrekken van rookgordijnen in dit dossier niet meer pruimen. Er moest een signaal komen dat de premier hier niet mee weg kon komen en dat het een keer afgelopen moet zijn met zijn houding dat hij kritische vragen over openheid wegwuift.
Zo herinnert een oppositie-Kamerlid zich de Kiev-memo waarin een Nederlandse ambassadeur naar aanleiding van een briefing van de Oekraïense autoriteiten het kabinet inlicht over de vliegveiligheid boven Oekraïne. Deze memo kon volgens Rutte niet gedeeld worden met de Kamer, maar de Onderzoeksraad voor veiligheid concludeerde dat dat wel had gemoeten.
Naheffing
Maar neem ook minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, die niet helemaal eerlijk was over zijn verbazing na de Brusselse naheffing, of voormalig staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) die rapporten achterhield, en minister Van der Steur over de gebrekkige communicatie rond de foto van Volkert van der Graaf.
Wat D66 betreft zal het vertrouwen worden teruggewonnen. Premier Rutte deed in het debat nog nadrukkelijk een beroep op partijleider Alexander Pechtold om hem te vertrouwen: “Volgens mij hebben we altijd in goed vertrouwen met elkaar gewerkt.” Voor de sociaal-liberalen zal het een kwestie zijn van eerst-zien-dan-geloven.
Ook het CDA is snoeihard. De partij zal het kabinet niet meer op zijn woord geloven en stelt de premier onder curatele. Er mag niets meer achtergehouden worden. Bij de ChristenUnie is de twijfel over de geloofwaardigheid niet weggenomen.
Het kabinet mag blijven zitten en er komen geen grote plannen aan waar Rutte de steun van de oppositie in de Eerste Kamer voor nodig heeft.
De SGP stelt ook dat het om een “klassieke motie van afkeuring gaat”. Dat betekent dat het gevoerde beleid rond Cees H. is afgekeurd, maar er wel gewoon zal worden samengewerkt met het kabinet. Dat geldt uiteindelijk ook voor het CDA, D66 en ChristenUnie.
Is het dan weer gewoon over tot de orde van de dag? Nee. De oppositie zal het kabinet onder een nog sterker vergrootglas leggen. Daarnaast zal het geblunder van de premier in de zaak Cees H. en de problemen op het ministerie van Veiligheid en Justitie, dat volgens CDA-leider Buma gerund wordt als een VVD-partijkantoor, voor de oppositie dienen als munitie voor de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.
Elsevier 16.12.2015 Premier Mark Rutte (VVD), minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (allebei Justitie) lagen woensdag onder vuur in de Tweede Kamer. De ChristenUnie diende, met brede steun van de oppositie, een motie van afkeuring in tegen de premier.
Lees hieronder de hoogtepunten uit het debat terug.
Overzicht.
Een overzicht van de hoogtepunten uit het debat over de overeenkomst met drugscrimineel Cees Helman in 2000, die stevig werd bekritiseerd door de commissie-Oosting. Eerder traden de toenmalige minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven al af vanwege de miljoenendeal. Dit weekeinde was het de beurt aan Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
* 23.14 –Rutte reageert en zegt de motie van afkeuring als ‘belangrijk signaal’ te zien: ‘We zullen gaan werken aan herstel van het vertrouwen. Het kabinet zal zijn best doen om de grote minderheid in de Kamer die zeer kritisch is, te laten zien dat we dat serieus doen’.
* 22.40 – De motie is verworpen: 65 leden stemden voor, en 77 stemden tegen.
* 22.35 – Een motie van afkeuring is niet zo erg als een motie van wantrouwen. Het heeft geen directe politieke gevolgen, maar kan wel worden opgevat als een zware klap voor het kabinet en speciaal voor Rutte.
* 22.29 – De vergadering wordt voor vijf minuten geschorst, waarna er gestemd zal worden over de motie.
* 22.27 – Rutte mag reageren. Het kabinet heeft de fouten erkend en er is geen enkel moment geweest waarop het beleid er niet op was gericht om de waarheid boven tafel te krijgen, zegt hij. Hij ontraadt de motie.
* 22.06 – ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers dient een motie van afkeuring in tegen Rutte en wordt gesteund door de andere partijen in de oppositie. Een motie van afkeuring ‘veroordeelt het beleid van een bewindspersoon of het kabinet. De ernst van de verwoorde kritiek kan reden zijn voor ontslagaanvraag’.
* 21.43 – De schorsing wordt verlengd tot 22.00 uur.
* 20.56 – Op verzoek van Pechtold schorst de voorzitter het debat voor drie kwartier.
* 20.45 – ‘Er is een crimineel stinkend rijk gemaakt via de rekening van het OM,’ zegt D66-leider Pechtold. ‘Het is gewoon een witwasdeal’. Rutte blijft bij zijn standpunt over Fred Teeven als crimefighter. ‘Ik zet hem niet bij het grofvuil.’
* 20.33 – Emile Roemer vraagt zich af of Rutte zelf niet de ‘zwaarste conclusie moet trekken’. Rutte reageert door te zeggen dat hij op elk moment heeft gedacht dat hij de Kamer goed heeft geïnformeerd. Wat hij zichzelf verwijt is dat hij ‘de onhandigheid’ is begaan dat hij inhoudelijk was ingegaan op de deal zelf.
* 20.10 De oppositie reageert. Wilders (PVV) stelt dat Nederlanders het vertrouwen in de politiek zijn kwijtgeraakt door VVD’ers die ‘de boel hebben belazerd’. ‘En ik ben dat ook.’ Ook Pechtold (D66) is kritisch over de rol van Rutte: ‘Een jaar lang, na de uitzending van Nieuwsuur, heeft de premier zich niet met de kwestie bemoeid. U had overal de informatie over het bedrag kunnen halen, maar pas toen wij (de Kamer, red.) gingen doorvragen, kwam u in actie.’
* 20.00 Tijd voor premier Mark Rutte. Hij opent met de opmerking dat dit ‘het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan is.’ Hij zegt lessen te willen trekken uit hoe werd omgegaan met de hele Teevendeal. ‘Ik had meer op de bal had moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de onderste steen boven te krijgen,’ aldus Rutte. ‘Daardoor liep de de zaak langer door dan nodig.’ Ook zegt hij te balen van zijn opmerkingen afgelopen vrijdag, toen hij impliceerde dat bij de Teevendeal geheime tegenprestaties zijn geleverd door Cees Helman.
* 19.46 Naar aanleiding van vragen van Alexander Pechtold (D66) zegt Van der Steur uit te gaan zoeken of Fred Teeven zich schuldig heeft gemaakt aan medeplichtigheid bij het witwassen van geld. Ook wil de minister gaan kijken of er belastinggeld kan worden teruggevorderd van Cees Helman.
* 19.22 De oppositie neemt geen genoegen met de excuses van Van der Steur. ‘Het is niet normaal om als Kamerlid naar het ministerie te gaan om daar te klussen aan een persbericht,’ zegt CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma. Roemer (SP) vraagt zich af waarom de Kamerleden ‘op 4 maart niet tegen elkaar zeiden: deze informatie moet naar de Kamer.’
* 19.00 Minister van Justitie Ard van der Steur spreekt nu. Hij is in maart 2015 meermalen naar het ministerie van Justitie geweest, om daar te spreken over de afwikkeling van de Teevendeal. Na Dijkhoff geeft ook hij toe dat hij ‘daar niet bij had moeten blijven‘. Van der Steur: ‘Terecht zijn er stevige woorden gevallen over de wijze waarop ik als Kamerlid heb geopereerd.’
* 18.32 Fractievoorzitters van verschillende oppositiepartijen vragen zich hardop af of Dijkhoff en Van der Steur als Kamerleden informatie hebben achtergehouden. ‘U heeft meegewerkt aan het belazeren van Nederland,’ zei PVV-leider Geert Wilders. Volgens Wilders had Dijkhoff de Kamer moeten informeren over de bedragen die hij op het ministerie hoorde.
* 18.18 Dijkhoff zegt dat hij op 4 maart 2015 op het ministerie van Veiligheid en Justitie hoorde dat met de Teevendeal een bedrag van ‘4,7 of 4,8 miljoen gulden’ zou zijn gemoeid. Dijkhoff werd echter verteld dat dit niet het gehele bedrag was, en dat niemand precies wist wat het juiste getal was. Een paar dagen later werd ‘het bonnetje’ gevonden en stapten Opstelten en Teeven op.
* 18.05 Het debat is herstart door staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Over zijn rol bij de afwikkeling van de Teevendeal zegt hij dat hij ‘een grens heeft overschreden.’ Dijkhoff was op 4 maart 2015 op het ministerie toen bekend werd dat Nieuwsuurdie avond nieuwe details over de deal met Helman bekend zou maken. Hij hielp minister Ivo Opstelten bij het bespreken en redigeren van een persbericht naar aanleiding van die berichtgeving. ‘Ik zeg nu: het is zuiverder om als Kamerlid niet te adviseren over persberichten,’ aldus Dijkhoff.
* 17.18 Premier Mark Rutte zou wel degelijk op de hoogte zijn geweest van het geldbedrag dat naar Cees Helman was overgemaakt. Tijdens een Kamerdebat in maart dit jaar zou Rutte ‘met een boos oog’ een bedrag hebben zien staan op een aantekening van topambtenaar Gerard Roes. Daar stond een bedrag van 4,8 of 4,9 miljoen gulden op, aldus Rutte in het gesprek dat hij had met de commissie-Oosting. In de notitie van dat gesprek staat dat Rutte ‘het niet zijn rol vond’ om die informatie in te brengen in het debat, onder meer omdat het een persoonlijke aantekening betrof.
* 16.48 Alle fractievoorzitters hebben gesproken, de voorzitter schorst de vergadering tot 18.00 uur.
* 16.45 Ook de kleine politieke partijen zijn uiterst kritisch over de afwikkeling van de Teevendeal. Onafhankelijk parlementslid Norbert Klein zegt dat Nederland ‘steeds meer op eenbananenrepubliek gaat lijken, waar Kamerleden ministers adviseren bij de uitvoering.’
* 16.29 ‘Had de PvdA, als coalitiepartner, niet meer moeten doen om de waarheid te achterhalen?,’ vraagt Emile Roemer (SP) zich af, naar aanleiding van het persbericht dat vorig jaar naar buiten werd gebracht. Daarin werd berichtgeving van Nieuwsuurontkend. Pechtold (D66) valt hem bij: ‘De PvdA had toch moeten zeggen: kap eens met dat soort persberichten en laten we de waarheid eens proberen.’
* 16.14 Na Zijlstra is het de beurt aan PvdA-voorman Diederik Samsom om een oordeel te vellen over de Teevendeal. ‘Er is te veel misgegaan, daar moeten we van leren,’ aldus Samsom. Het CDA wil meteen weten of de PvdA op de hoogte was van het feit dat Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff een actieve rol speelden bij de afwikkeling van de deal. ‘Nee, dat wist ik niet,’ reageerde Samsom. Na het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven namen de twee Kamerleden hun posities over.
* 15.58 Zijlstra houdt de optie open dat er geheime tegenprestaties zijn geleverd door Cees Helman in ruil voor de 4,7 miljoen gulden. ‘Geheime tegenprestaties kan ik niet beoordelen, want daar heb ik geen kennis van.’ Afgelopen vrijdag hintte premier Mark Rutte daar ook al op. ‘Hou eens op met die mist,’ reageert Alexander Pechtold (D66). ‘De VVD lijkt de waarheid helemaal niet te wíllen weten.’
* 15.31 Verschillende oppositiepartijen zeggen niet te snappen dat Zijlstra de rol van toenmalig Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff probeert goed te praten. ‘Volksvertegenwoordigers moeten het kabinet controleren, ze moeten niet fungeren als een soort voorlichters van de minister,’ aldus SP-leider Emile Roemer.
* 15.11 Halbe Zijlstra zegt dat zijn VVD zich kan vinden in de conclusies van de commissie-Oosting. ‘Er is veel misgegaan. Ook ik ben geschrokken,’ laat hij weten. Hij verdedigt wel het handelen van VVD’ers Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff, die adviseerden bij het opstellen van een persberichtnadat Nieuwsuur een bedrag van 4,7 miljoen gulden had gemeld. Van der Steur en Dijkhoff zouden de toenmalige minister hebben geadviseerd de berichtgeving van Nieuwsuur niet te ontkennen, maar bewust vaag te blijven over het precies betaalde bedrag. Zijlstra noemt dat ‘verstandig.’
* 15.04 Ook SGP-leider Kees van der Staaij is kritisch. ‘Zit er nog een boetekleed in de garderobe van de premier?’ wil hij weten. De premier moet door het stof. Hij noemt de hele kwestie een ‘rommeltje’.
* 14.55 ‘Rutte, van der Steur en Dijkhoff zouden ‘hoeders van de rechtsstaat moeten zijn. Maar het is een voor een, en allen tezamen’, zegt Alexander Pechtold (D66) tijdens zijn bijdrage. Waarom probeert u het vandaag niet eens met de waarheid, vraagt hij aan Rutte.
* 14.50 Dit heeft veel weg van een politieke witwasoperatie, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver.
* 14.45 Nederland werd massaal misleid, zegt Geert Wilders (PVV). Het zijn allemaal ministers van de VVD die de Kamer verkeerd hebben ingelicht. Premier Rutte keek weg. Hij wilde de waarheid niet weten. Wilders noemt de VVD een maffiafamilie met Rutte als Don Corleone. De premier moet aftreden, vindt Wilders.
* 14.35 Dit was echt geen superdeal, zegt CDA-voorman Sybrand Buma. Niet de ambtelijke top faalde, maar de VVD-top. Rutte moet de geheimen op tafel leggen. Van der Steur en Dijkhoff ‘wisten de sporen die leidden naar de waarheid’ aldus Buma. Hier is maar een ding gebeurd: en ‘dat is de bescherming van het VVD-belang’.
* 14.25 ‘Het lijkt erop of Rutte drukker is geweest met beschermen partijgenoten dan met beschermen rechtstaat,’ zegt SP-leider Emile Roemer. Het kabinet zegt de conclusies te aanvaarden, maar wat betekent dat, wil Roemer weten.
* 14.15 Gert-Jan Segers van de ChristenUnie voert als eerste het woord. ‘Wat is nog het verschil tussen de overheid en een roversbende?’ vraagt hij zich af. De aanzien van de politiek is volgens hem in het geding. De onderste steen moet boven, als de premier er meer vanaf weet. We kunnen er alleen een punt achter zetten als de rook is verdwenen. Wat prevaleert eigenlijk: gaat het hier voor het kabinet om de positie van crime fighters of om de rechtstaat?
VK 16.12.2015 ‘Ik wens dat de onderste steen bovenkomt.’ Het staat in de brief die toenmalig minister Opstelten in april 2014 naar de Tweede Kamer stuurde over de Teevendeal. Met het vernietigende rapport van de commissie-Oosting lijkt die wens in vervulling te gaan. De belangrijkste zaken over de Teevendeal op een rijtje.
Welke deal sloot Teeven met topcrimineel Cees H.?
Op 7 januari 1994 stonden er drie mannen voor de cel van drugscrimineel Cees H.: twee agenten en een deurwaarder. Justitie wilde hasjhandelaar H. plukken: onder het motto ‘misdaad mag niet lonen’ eiste ze dat hij de Staat 500 miljoen gulden zou betalen. Cees H. weigerde.
Trouw 16.12.2015 Het kabinet is gisteravond zwaar beschadigd geraakt in het debat over de omstreden Teevendeal. Bijna de voltallige oppositie steunde een motie van afkeuring over de manier waarop de verschillende VVD-bewindslieden de schikking met drugscrimineel Cees H. hebben afgehandeld. De oppositiepartijen hadden flinke kritiek op de rol van premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff van veiligheid en justitie.
Rutte probeerde met de diepste knieval uit zijn dertienjarige politieke carrière de vertrouwensband met de Tweede Kamer te herstellen. Hij betuigde spijt voor zijn late bemoeienis met de Teevendeal en de vraagtekens die hij plaatste bij de bevindingen van de commissie-Oosting. Rutte overtuigde de oppositie niet. De motie van afkeuring werd gesteund door liefst 65 Kamerleden.
Harde noten
“Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan”, begon Rutte zijn verhaal nadat de Kamer harde noten had gekraakt over de rol van de premier. De oppositie verweet Rutte zich te weinig met de waarheidsvinding te hebben bemoeid en zijn taak als hoeder van de rechtsstaat te hebben verward met die van hoeder van de VVD-belangen.
In zijn spijtbetuiging erkende Rutte dat hem veel te verwijten valt. Hij had meer moeten doen ‘om de onderste steen boven te krijgen’. Bijvoorbeeld door van ex-minister Ivo Opstelten aanvullend onderzoek te eisen toen in de media maar nieuwe schikkingsbedragen voorbij bleven komen. “Wat ik mezelf verwijt, is dat toen de zaak bleef sudderen, ik niet ben gaan doorvragen. Ik had veel meer op de bal moeten letten.”
Excuses
Daarnaast verontschuldigde Rutte zich voor zijn persconferentie van afgelopen vrijdag. Daarin trok hij de bevindingen van de commissie-Oosting in twijfel trok en bejubelde hij ex-staatssecretaris Fred Teeven in zijn rol als officier van justitie. “Ik heb het alleen maar erger gemaakt”, concludeerde Rutte, die eraan toevoegde Oostings conclusies ‘van a tot z’ te onderschijven. Zijn eerdere uitlatingen noemde hij ‘een ongelooflijke stommiteit’.
Rutte ontkende dat details rondom de miljoenenschikking die Teeven in 2000 als officier van justitie met drugscrimineel Cees H. trof, bewust onder de pet zijn gehouden. Dat idee leefde in de Kamer omdat het door het kabinet een jaar lang op het verkeerde been is gezet. Dit vermoeden werd gisteren nog eens gevoed doordat Dijkhoff te kennen gaf dat het betalingswijs vorig jaar makkelijk gevonden had kunnen worden. “Zo ingewikkeld was het niet.”
Geen doofpot
Van een doofpot wil Rutte echter niet weten. Hij zag aanvankelijk simpelweg geen aanleiding om te twijfelen aan het onderzoek van oud-procureur Henk van Brummen. Ook doordat Teeven te kennen gaf zich in diens conclusies te kunnen vinden. Dat onderzoek had geen uitsluitsel over bedragen geboden, waarmee voor Rutte de kous af was. Een motief om gevoelige informatie toe te dekken kan hij ook met de kennis van nu niet bedenken.
Verder weersprak Rutte dat hij een onafhankelijk onderzoek heeft willen dwarsbomen. D66-leider Alexander Pechtold vroeg hem daarnaar omdat de premier een gespreksverslag dat een topambtenaar met Teeven had gevoerd, in maart niet naar de Kamer wilde sturen. Dat terwijl Teeven in dat gesprek bedragen noemt die in de buurt komen van de 4,7 miljoen door Cees H. ontvangen guldens. Rutte zei vrijdag de inhoud van het document destijds niet te kennen, maar gaf toe het bedrag van 4,8 miljoen wel ‘door zijn oogharen’ te hebben gezien.
Rutte hengelde op momenten openlijk naar vertrouwen in de Kamer, maar vond een muur van achterdocht tegenover zich. Dat resulteerde na acht uur debatteren in een motie van afkeuring tegen het kabinet, gesteund door bijna de voltallige oppositie. “Het ministerie van veiligheid en justitie zou de hoeder van de rechtsstaat moeten zijn, maar wordt in werkelijkheid gerund als VVD-partijkantoor gericht op chocoladeletters in de krant”, aldus CDA-leider Sybrand Buma. Pechtold wees daarnaast op de ‘schade aan vertrouwen van de samenleving in de politiek’. Rutte sprak na afloop van ‘een belangrijk signaal’.
VK 16.12.2015 In een uiterste poging om de kou rond de ‘Teevendeal’ uit de lucht te halen, ging het kabinet-Rutte woensdagavond over tot een buitengewoon vertoon van berouw, uit de mond van drie bewindslieden. Daarmee wisten minister-president Rutte en zijn collega’s Van der Steur en Dijkhoff niet te voorkomen dat hun handelen officieel werd afgekeurd door de voltallige oppositie. Rutte zag daarin geen reden om op te stappen.
Liveblog
Lees hier ons liveblog over het Kamerdebat van gisteren terug.
Vanaf het moment dat minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen bij elkaar verzon, had de VVD-machine nog maar één doel: Opstelten overeind houden, aldus CDA-leider Buma.
Het CDA, D66, PVV, SP, GroenLinks, 50Plus, SGP, VNL, DENK en de Partij voor de Dieren steunden de ‘motie van afkeuring’ van ChristenUnie-voorman Segers over de hele gang van zaken rond de deal. De oppositie nam geen genoegen met de verontschuldigingen van de bewindslieden. ‘Ze hebben excuses gemaakt en beterschap beloofd. Maar de twijfel is gebleven.’ D66-leider Pechtold: ‘Excuses kunnen de schade die is veroorzaakt niet ongedaan maken.’
Een ‘motie van afkeuring’ is geen motie van wantrouwen. Het is aan het kabinet om zelf te bepalen hoe het reageert op zo’n motie. Verschillende fractieleiders beklemtoonden dat zij niet het vertrouwen bedoelden op te zeggen. GroenLinks-voorman Klaver: ‘Ik reken erop dat dit eens maar nooit weer was.’ SGP-leider Van der Staaij: ‘Dit staat los van de vertrouwensvraag.’ Zo interpreteerde Rutte het zelf ook: ‘We zullen de komende tijd laten zien dat we de lessen van dit debat serieus nemen.’
Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan, aldus Premier Mark Rutte.
De VVD’ers gingen diep door de knieën nadat de Kamer een spervuur van vragen en scherpe kritiek op hen had afgevuurd over de omstreden deal van VVD-kopstuk Fred Teeven met hasjbaron Cees H. En vooral over de manier waarop opeenvolgende VVD-bewindslieden plus premier Rutte en de afgetreden Kamervoorzitter Van Miltenburg daar in de afgelopen tijd mee zijn omgegaan.
‘Wat is nog het verschil tussen de staat en een roversbende als de overheid niet is onderworpen aan de wet?’, aldus Segers. ‘Het vertrouwen van de mensen in de politiek en de rechtsstaat is ernstig aangetast’, voegde SP-leider Roemer toe. En CDA-leider Buma: ‘Al die tijd had de VVD-machine maar één doel: Opstelten overeind houden.’
Dat was voor het kabinet het sein tot een langdurige schuldbekentenis, in de hoop niet het vertrouwen te verliezen van bijna de helft van de Kamer (VVD en PvdA hebben samen nog maar 76 zetels). Waar premier Rutte afgelopen vrijdag op zijn persconferentie nog vol bravoure partij koos voor Teeven (en weigerde te zeggen dat de deal niet deugde), noemde hij dat nu plots ‘een ongelooflijke stommiteit, die het alleen maar erger heeft gemaakt’.
Met de schrik vrij
Maar zijn berouw ging verder. ‘Ik zit nu dertien jaar in de politiek. Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan. De kritiek van de Kamer is snoeihard en ik vrees dat daar ook aanleiding toe is gegeven.’ Hij verwijt zichzelf dat de Kamer twee jaar lang op de ware toedracht rond de Teevendeal heeft moeten wachten en dat hij van een afstand bleef toekijken. ‘Ik had veel eerder op de bal moeten zitten. Als ik het allemaal zo terugzie, denk ik: ja Rutte, je had wel even de diepte in kunnen gaan.’
Met de motie van afkeuring kwam hij met de schrik vrij. Wel resteert een fikse kras op de verhouding met de oppositie, die hij in de praktijk nog zo vaak nodig zal hebben.
Telegraaf 16.12.2015 De Kamer is snoeihard over de rol van het kabinet in de Teevendeal. Parlementariërs menen dat Rutte en zijn ploeg bewust de waarheid hebben achtergehouden.
In een groot Kamerdebat gaan oppositiepartijen er met gestrekt been in. Zo wil de PVV dat Rutte en de bewindspersonen op Veiligheid en Justitie opstappen en CU vindt dat er een soort parlementaire enquête moet komen als het rookgordijn om de omstreden deal blijft bestaan. De kern van alle sprekers: de waarheid is achtergehouden en dat is een hele ernstige zaak. Ook regeringspartij VVD geeft toe dat er te weinig transparantie was op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Niet alleen premier Rutte krijgt een ongekende tik op zijn vingers van de Kamer. Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) en zijn staatssecretaris Dijkhoff krijgen er ook flink van langs.
Die laatste heeft in het debat inmiddels toegegeven dat hij een grens heeft overschreden door zich, als Kamerlid, op het ministerie met de kwestie te bemoeien. Dat was “een stap te ver”, zegt Dijkhoff. PVV-leider Wilders neemt er geen genoegen mee. Hij zegt het vertrouwen op in de bewindspersonen op Justitie. “U heeft de boel belazerd”, beet hij ze toe.
Teevendeal
De inzet van het debat is de zogenoemde Teevendeal, de overeenkomst die oud-officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugsbaron Cees H. De hasjhandelaar moest slechts 750.000 gulden boete betalen en mocht de rest van zijn miljoenen houden. Die deal vindt de commissie-Oosting sowieso ‘disproportioneel’, wat voor bruikbare informatie H. ooit ook geleverd mag hebben aan Teeven.
Dat de Teevendeal zo slecht zou zijn, is niet de voornaamste reden dat het kabinet nu zo in het nauw zit. De Kamer is vooral boos omdat het kabinet meermaals pogingen lijkt te hebben gedaan om te verdoezelen dat die deal zo slecht was. Rutte stuurde onterecht een belangrijk document niet naar de Kamer en vroeg zelf ook niet door toen hij de kans kreeg om meer te weten te komen. Voormalig minister Opstelten lakte in documenten weg hoe slecht de deal intern werd bevonden en de oud-bewindsman liet, tegen ambtelijke adviezen in, geen onafhankelijk onderzoek doen naar de kwestie. En dat is nog lang niet het einde van het lijstje. Bij de oppositie, maar ook bij regeringspartijen, valt daarom te horen dat er expres zaken onder het tapijt zijn geveegd.
Roversbende
SP-leider Roemer oordeelt hard: “De premier heeft meegewerkt aan het achterhouden van informatie.” CU-Kamerlid Segers citeert filosoof Augustinus: “Wat is nog het verschil tussen de staat en een roversbende?”
PVV-leider Wilders memoreert dat er allerlei VVD’ers bij de deal en de nasleep ervan zijn betrokken. “De VVD lijkt wel een grote maffiafamilie met Mark Rutte als Don Corleone.”
CDA-voorman Buma ziet ook dat er bewust informatie is achtergehouden. “Vanaf het moment dat minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen bij elkaar verzon, had de VVD-machine nog maar één doel: Opstelten overeind houden. Alles moest daarvoor wijken, ook de waarheid.” D66-voorman vindt het “een beschamende vertoning”.
De SGP vindt dat er vertrouwen hersteld dient te worden. Fractievoorzitter Van der Staaij vraagt zich af of de premier nog wel een boetekleed in zijn garderobe heeft hangen.
‘Boos oog’
Rutte stuurde tijdens het debat het verslag van het gesprek dat hij had met de commissie-Oosting. Daarin zegt de premier dat hij met een “boos oog” (sic) al het bedrag had gezien dat Teeven zich herinnerde. De oppositie zal daar vanavond op ingaan omdat de premier er eerder vaag over bleef.
Minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff moeten het vandaag ook bezuren. Als Kamerlid liepen ze al op het departement rond en adviseerden daar Opstelten onder meer bij de rookgordijnen die hij optrok in deze kwestie. Een parlementariër hoort te controleren, niet te adviseren, houdt de Kamer ze voor. Sterker nog: volgens de oppositie hebben ze zo de waarheid helpen verdoezelen en hebben ze vuile handen.
Tikjes
De rol van de PvdA is vandaag belangrijk. Na de liberale aanvallen op PvdA-kroonprins Asscher, benutten de sociaaldemocraten hun kans om ook wat tikjes uit te delen naar de coalitiepartner. Fractievoorzitter Samsom vindt bijvoorbeeld dat Rutte zijn toenmalige staatssecretaris Teeven wel wat “diepgaander” had mogen ondervragen. De PvdA-voorman maakt ook duidelijk dat de deal sowieso slecht was. Samsom lijkt er echter totaal niet op uit om iemand of het kabinet te laten struikelen.
Het debat is om 14:00 uur begonnen en duurt voorlopig nog voort. Momenteel is er schorsing, om 18:00 uur geeft het kabinet antwoord. Volg Telegraaf.nl voor nieuwe berichten over het debat. De parlementaire redactie van De Telegraaf twittert ook live over het debat en dat zal op deze site te zien zijn.
Met een mengeling van verbazing en verongelijktheid ondergaat de VVD alle opwinding die de oude deal van Fred Teeven met hasjbaron Cees H. nu alsnog veroorzaakt. Het is twintig jaar geleden!, klinkt het bij de liberalen, een totaal andere tijd. Was Fred Teeven soms niet bezig om grote drugsbazen achter de tralies te krijgen? Ja, misschien gebeurde dat op wat onconventionele wijze, maar om daar nu alsnog zo’n groot punt van te maken…
Daarmee miskennen de betrokkenen in het liberale kamp de kern van de zaak: het gaat allang niet meer om de deal zelf, het gaat om de krampachtig verhullende manier waarop opeenvolgende bewindslieden plus premier Rutte en Kamervoorzitter Van Miltenburg in de afgelopen twee jaar met de feiten zijn omgegaan. ‘Het is ook een kwestie van vertrouwen’, zei toenmalig minister Opstelten in 2014 toen hij de sceptische Kamer vroeg hem blindelings te volgen in zijn beweringen over de Teevendeal. Het zijn met terugwerkende kracht pijnlijke beelden, nu zeker is dat de Kamer allesbehalve optimaal is geïnformeerd.
Opstelten, Teeven en Van Miltenburg hebben daar inmiddels de politieke prijs voor betaald, maar nog niet alle vragen zijn beantwoord. Waarom openbaarde Rutte een cruciaal gespreksverslag niet gewoon zodra hij er kennis van had genomen? Waarom liet Opstelten een vijftien jaar oud negatief advies over de deal alleen vertrouwelijk aan de Kamer zien, met de cruciale passages zwartgelakt?
Van der Steurs antwoorden konden de indruk niet wegnemen dat veel VVD’ers meer wisten dan zij de Kamer wilden vertellen…
Ook Opsteltens opvolger Van der Steur ligt alweer onder vuur. Stemde hij, toen nog als Kamerlid, in met het verdoezelen van de feiten? Er is veel dat daarop wijst. Een Kamerlid dat andere Kamerleden opzettelijk om de tuin leidt – het is begrijpelijk dat alleen al de suggestie de oppositie in de hoogste boom jaagt.
Van der Steurs schriftelijke antwoorden op alle vragen van de Kamer konden dinsdag de indruk niet wegnemen dat veel VVD’ers meer wisten dan zij de Kamer wilden vertellen. Woensdag, in het debat, zal Rutte alleen met berouwvolle deemoed kunnen voorkomen dat de oppositie de zaak echt hoog gaat opspelen en er nieuwe politieke slachtoffers gaan vallen.
AD 15.12.2015 Het kabinet moet woensdag tijdens het debat ‘door het stof’ over de Teevendeal, aldus SP-leider Emile Roemer. De oppositie trekt in het dossier samen op. Coalitiepartijen VVD en PvdA verwachten een ‘stevig’ debat.
De Kamer en de mensen thuis moeten het gevoel krijgen dat dit nooit meer gaat gebeuren en dat ze niet nog een keer de waarheid gaan verdoezelen
Emile Roemer, SP
Volgens de SP’er staat de geloofwaardigheid van de politiek en de rechtsstaat op het spel. ,,De Kamer en de mensen thuis moeten het gevoel krijgen dat dit nooit meer gaat gebeuren en dat ze niet nog een keer de waarheid gaan verdoezelen.”
Dinsdagmiddag bleek dat minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) een belangrijke rol hebben gespeeld bij de afwikkeling van de Teeven-deal. Ze hielpen mee aan het persbericht waarin ze bewust vaag waren over het bedrag dat was overgemaakt naar Cees H.
Bewijzen
De houding van premier Mark Rutte ergert de oppositie. Hij nam het vrijdag na de ministerraad nadrukkelijk op voor Fred Teeven die in 2000 als officier van justitie de deal met drugscrimineel Cees H. sloot. Volgens de commissie-Oosting deugde die deal niet.
Rutte zei vrijdag dat hij niet kan beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als de commissie-Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting dinsdag in de Tweede Kamer. Daar was hij om vragen te beantwoorden over zijn onderzoek naar de Teeven-deal.
Ruttes houding zint ook de oppositie niet. Als de premier zich zo blijft gedragen, krijgt hij het volgens D66-leider Alexander Pechtold nog ,,heel zwaar”.
Pijnlijk
VVD-fractieleider Halbe Zijlstra verwacht een pittig debat. ,,De feiten zijn stevig.” Vooral voor de liberalen is het pijnlijk. Om de kwestie zijn al drie VVD’ers van het toneel verdwenen. Met minister Ivo Opstelten vertrok ook zijn staatssecretaris Teeven en dit weekeinde stapte Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg op.
Zijlstra ziet het kabinet niet in gevaar komen door de kwestie. ,,Ik ga ervan uit dat het kabinet het einde van de week haalt.” Ook voorman Diederik Samsom van de PvdA denkt niet dat de coalitie onder druk komt te staan. ,,Dat lijkt me niet waarschijnlijk.”
Hij vindt vooral dat het debat vooral moet gaan over de lessen die te trekken zijn uit deze deal ‘die niet deugde’. Uit de onderbouwing van de commissie-Oosting kun je leren voor de toekomst, aldus Samsom. ,,Ik hoop dat de premier dat ook erkent.”
Oosting
Volgens oud-ombudsman Marten Oosting is er geen aanwijzing dat er meer steekt achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden ,,duidelijk in disbalans”. Als het tipgeld betreft, dan zou met een schikking duizenden en niet miljoenen guldens gemoeid zijn, aldus Oosting.
Telegraaf 15.12.2015 Er steekt niet méér achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel H. dan de commissie-Oosting heeft blootgelegd. Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden “duidelijk in disbalans”.
Dat liet oud-ombudsman Marten Oosting dinsdag weten aan de Tweede Kamer. De partijen konden hem vragen stellen over zijn onderzoek naar de affaire.
Premier Mark Rutte suggereerde vrijdag dat er mogelijk meer kon zitten achter de deal van Teeven, die hij sloot als officier van justitie. Daarom kon hij niet beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting.
Informatie
De tegenprestatie hield volgens hem in dat H. informatie gaf in meerdere strafzaken. De advocaat van H. betwist dat dit is gebeurd, maar Oosting gaat af op informatie die hij van oud-hoofdofficier Hans Vrakking kreeg. Hij was destijds de baas van Teeven. Wat er precies voor informatie is gedeeld en in welke strafzaken, weet Oosting niet en dat vond hij ook niet nodig.
Daarnaast waarschuwde H. voor veiligheidsrisico’s die Teeven liep. H wilde ook graag dat zijn zware detentieomstandigheden werden veranderd. Het leidde ertoe dat Teeven bereid was tot een schikking. Die hield in dat de overheid ruim 7 ton kreeg en dat H. 4,7 miljoen gulden mocht houden.
Oosting herhaalde dat deze deal hoe dan ook “niet proportioneel” is. Als het tipgeld betreft, dan zou met een schikking duizenden en niet miljoenen guldens gemoeid zijn, aldus Oosting.
Elsevier 15.12.2015 De twee toenmalige Kamerleden waren onder meer betrokken bij het opstellen van een persbericht over de deal. Minister van Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Justitie zijn beiden actief betrokken geweest bij de afwikkeling van de controversiële Teevendeal door de toenmalige minister Ivo Opstelten. De twee VVD’ers waren in hun toenmalige hoedanigheid van Kamerleden betrokken bij de afhandeling van de zaak.
Zo adviseerden Dijkhoff en Van Der Steur, die inmiddels de posities van Teeven en Opstelten hebben overgenomen, onder meer over het opstellen van een persbericht over de deal.
Ze vonden beiden dat in het persbericht geen specifieke ontkenning moest komen van het bedrag dat Nieuwsuur had gemeld. Dat zou ‘verwarring zaaien’, vooral omdat het bewijsstuk van het overgemaakte bedrag nog niet was gevonden. Dat blijkt dinsdag uit antwoorden van het kabinet over 250 vragen die de Tweede Kamer had gesteld over het rapport van de commissie-Oosting.
Commentaar
‘De houding van de VVD is ongeveer als volgt: laat ons nou lekker het land besturen, loop ons daarbij niet voor de voeten en wie dat toch doet, is fout. Je kunt het geen arrogantie van de macht noemen, maar een toon van verongelijktheid is in de VVD geslopen.’ Lees het commentaar van Eric Vrijsen >
Verdedigingslijn
Het rapport ging over de miljoenendeal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees Helman. Bij de afspraak kreeg Helman 4,7 miljoen gulden en strafvermindering aangeboden in ruil voor informatie die gebruikt kon worden bij grote strafzaken.
Van der Steur wist tijdens zijn persconferentie vorig week niet meer precies wat zijn inbreng destijds was geweest. Nu herinneren de twee bewindslieden zich de gesprekken ‘niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid’.
Ooit ageerde hij als raadslid tegen de komst van een asielzoekerscentrum, nu opent hij als staatssecretaris het ene na het andere centrum. Klaas Dijkhoff over het moderne vluchten. Lees verder >
Bonnetje
Premier Mark Rutte belde op 4 maart, vlak voor uitzending vanNieuwsuur, met Fred Teeven. De premier vroeg toen alleen of Teeven zich nog kon vinden in de conclusie dat er ‘geen onderbouwde uitspraken’ konden worden gedaan over de feitelijke schikking. Hij zou niet hebben doorgevraagd en een specifiek bedrag werd niet genoemd.
Vorige week concludeerde commissie-Oosting, die werd opgericht nadat Opstelten en Teeven opstapten, dat de twee politici toentertijd niet goed zijn omgegaan met de kwestie, toen die in 2014 en 2015 opnieuw opkwam. Nieuwsuur meldde destijds dat er bij de deal veel meer geld was gemoeid dan voorheen werd gedacht.
Opstelten hield lange tijd vol dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost maar moest uiteindelijk toegeven dat dit bijna vier keer zoveel was. Het bonnetje, dat er zogenaamd niet zou zijn, werd namelijk toch gevonden. Het toonde aan dat Opstelten geen controle had over zijn ambtenaren, aldus Oosting.
Elsevier 15.12.2015 Hebben Dijkhoff en Van der Steur in hun tijd als parlementariër geholpen bij het onjuist informeren van de Kamer?
In het debat over de Teevendeal krijgt de VVD mogelijk opnieuw een douw. Hebben Van der Steur en Dijkhoff in hun tijd als parlementariër geholpen bij het onjuist informeren van de Kamer?
De houding van de VVD is ongeveer als volgt: laat ons nou lekker het land besturen, loop ons daarbij niet voor de voeten en wie dat toch doet, is fout. Je kunt het geen arrogantie van de macht noemen, maar een toon van verongelijktheid is in de VVDgeslopen.
Woensdag, in het Tweede Kamerdebat over de nasleep van de ‘Teevendeal’, komt de climax. Oppositiepartijen trekken gezamenlijk op om het VVD-premier Mark Rutte en zijn partijgenoten Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff lastig te maken.
Opstelten
Het duo Van der Steur en Dijkhoff, destijds Kamerleden, probeerde tot maart 2015 de positie van VVD-minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) te redden. Volgens de commissie-Oosting werd in die periode op het ministerie van Veiligheid en Justitie een bericht aan de Tweede Kamer over een oude deal met crimineel Cees H. herschreven: het bedrag van de deal (4,7 miljoen) werd verdonkeremaand.
Ooit ageerde hij als raadslid tegen de komst van een asielzoekerscentrum, nu opent hij als staatssecretaris het ene na het andere centrum. Klaas Dijkhoff over het moderne vluchten. Lees verder >
Alle pogingen om Opstelten te handhaven, mislukten. Hij had de Tweede Kamer te vaak op het verkeerde been gezet. De rek was eruit. Ook zijn staatssecretaris Fred Teeven trad in maart af. De roemruchte ‘crimefighters’ van de VVD gingen ten onder. Van der Steur en Dijkhoff namen hun plaatsen in.
Hand- en spandiensten
Het is op zich al zeer ongebruikelijk dat Kamerleden eerst hand- en spandiensten verrichten voor bewindslieden van hun partij en dan in een vloeiende beweging hun posities overnemen. Dan kun je moeilijk volhouden dat er nieuwe bezems worden ingezet om de zaak te schrobben.
Als woensdag blijkt dat Van der Steur en Dijkhoff in hun rol als Kamerleden behulpzaam waren bij het onvolledig informeren van de Kamer – namelijk als zij wisten dat het bedrag van 4,7 miljoen in de doofpot werd gestopt en daarover in het parlement hun mond hielden – dan krijgen zij het zwaar te verduren.
Verklikkerswerk
Aftreden is praktisch uitgesloten. Zolang de PvdA de VVD steunt, blijven ‘Steur & Dijk’ overeind. Maar de oppositie is wel van plan die twee flink te beschadigen en daarmee Ruttes VVD een douw te geven.
Wat alles nog ingewikkelder maakt, is dat niemand precies mag weten welke tegenprestatie (lees: verklikkerswerk) crimineel Cees H. voor die 4,7 miljoen heeft geleverd.
Ook de commissie-Oosting mocht dit niet weten. In de VVD wordt nu gezegd dat Oosting uit rancune zulke scherpe conclusies trok. Typische reactie van verongelijkte VVD’ers.
VVD’ers bleven bewust vaag bij opstellen persbericht
AD 15.12.2015 Minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) blijken een belangrijke rol te hebben gespeeld bij de afwikkeling van de Teeven-deal.
Als VVD-Kamerlid hielpen ze mee aan het schrijven van een persbericht op het ministerie waarin ze bewust vaag waren over het geld dat was overgemaakt naar Cees H. Dat terwijl toenmalig staatssecretaris Fred Teeven bijna een jaar eerder al aan een hoge ambtenaar had gemeld dat het bedrag hoger was dan aan de Tweede Kamer was gemeld. Dit blijkt dinsdag uit de beantwoording van 250 Kamervragen door minister Van der Steur.
Toen Nieuwsuur op 4 maart melding maakte van het bedrag van 4,7 miljoen gulden, werden Van der Steur en Dijkhoff naar het ministerie gehaald om mee te denken over de reactie van het ministerie op die vondst. Daar drong het tweetal er bij toenmalig minister Opstelten op aan om niet specifiek te reageren op het bedrag dat Nieuwsuur noemde ‘omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan’.
Persbericht
In plaats daarvan ging de avond van de uitzending een persbericht van Veiligheid en Justitie de deur uit waarin stond dat ‘niemand bij het departement kennis had van wat er feitelijk zou zijn overgemaakt’. ,,Wij herinneren ons de gesprekken niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid”, aldus de minister in zijn brief aan de Kamer.
Formeel hadden Dijkhoff en Van der Steur geen enkele rol bij het ministerie. Sterker nog, zij moesten als Kamerleden de bewindslieden juist controleren. In de Tweede Kamer doet de bemoeienis van de nieuwe bewindslieden bij de Teeven-deal de wenkbrauwen fronsen.
NU 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest 13 januari een opvolger voor de onlangs opgestapte oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Dat maakte het dagelijks bestuur, het presidium, dinsdag bekend.
Het profiel van de Kamervoorzitter blijft ongewijzigd, liet de ondervoorzitter Khadija Arib (PvdA), die de taken van Van Miltenburg tijdelijk overneemt, weten tegenover NU.nl.
De vacature staat open voor alle leden van de Kamer. Zij kunnen zich tot 12 januari melden om de voorzittershamer over te nemen. De Kamer kiest vervolgens een dag later de nieuwe voorzitter.
NU 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest 13 januari een opvolger voor de onlangs opgestapte oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Dat maakte het dagelijks bestuur, het presidium, dinsdag bekend.
Het profiel van de Kamervoorzitter blijft ongewijzigd, liet de ondervoorzitter Khadija Arib (PvdA), die de taken van Van Miltenburg tijdelijk overneemt, weten tegenover NU.nl.
De vacature staat open voor alle leden van de Kamer. Zij kunnen zich tot 12 januari melden om de voorzittershamer over te nemen. De Kamer kiest vervolgens een dag later de nieuwe voorzitter.
Kritiek
Van Miltenburg, wier voorzitterschap werd gekenmerkt door incidenten, zag zich zaterdag gedwongen haar functie als Kamervoorzitter neer te leggen na kritiek van de onderzoekscommissie-Oosting. “De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zei Van Miltenburg bij haar aftreden.
Volgens Oosting had de oud-Kamervoorzitter de inhoud van een anonieme brief, waarin het exacte bedrag stond van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met Cees H., met de commissie moeten delen.
Met het aftreden van Van Miltenburg (VVD) is de politieke storm rond de Teeven-deal nog niet gaan liggen. De schimmigheid rond de deal leidde eerder tot het opstappen van VVD’ers Ivo Opstelten en Fred Teeven als minister en staatssecretaris van Justitie.
250 Kamervragen
Dinsdag stuurde Van der Steur de antwoorden op de 250 vragen die de Kamer stelde naar aanleiding van het rapport-Oosting.
Hieruit komt naar voren dat Van der Steur en Klaas Dijkhoff (nu staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) nauw betrokken waren bij het opstellen van het persbericht dat toenmalig minister Opstelten naar de Kamer stuurden.
In de eerste versie werd er nog gesproken over de hoogte van het bedrag van de deal die met Cees H. werd gesloten, maar op advies van de VVD-Kamerleden is dat uit het persbericht geschrapt.
Uit de antwoorden komt ook naar voren wat de rol van premier Rutte is geweest in de bonnetjesaffaire. Hieruit blijkt dat Rutte zich als premier afzijdig heeft gehouden in de zaak. Zo vroeg hij Teeven niet om het bedrag van de schikking, en bevestigt Van der Steur de conclusie van Oosting dat Rutte het verslag van het gesprek tussen Teeven en een topambtenaar, waar het bedrag van de schikking genoemd werd, naar de Kamer had moeten sturen.
Telegraaf 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest op 13 januari een nieuwe voorzitter. Kandidaten kunnen zich tot dinsdagochtend 12 januari 10 uur aanmelden.
Dat maakte tijdelijk voorzitter Arib bekend, na afloop van een vergadering van het presidium, het degelijks bestuur van de Tweede Kamer. Arib neemt als eerste ondervoorzitter de taken waar na het plotselinge afscheid van Anouchka van Miltenburg, die afgelopen zaterdag opstapte.
In het presidium is de profielschets van de nieuwe voorzitter besproken. Woensdag wordt die voorgelegd aan de Kamer. Veel zal er niet veranderd worden, zei Arib. „De profielschets van toen is nog steeds actueel.” Of Arib zelf ook kandidaat is, wilde ze niet zeggen. „Daar ben ik op dit moment niet mee bezig.”
Donderdag is de laatste vergaderdag van de Kamer van het jaar. De VVD had graag gezien dat er voor het kerstreces een nieuwe voorzitter zou zijn benoemd in verband met het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie. Dat begint op 1 januari. De voorzitter van de Tweede Kamer heeft daarbij allerlei officiële taken te vervullen. Nu zal Arib die werkzaamheden op zich nemen.
NU 15.12.2015 Marten Oosting heeft premier Mark Rutte opgeroepen om met bewijs te komen van de tegenprestatie die drugscrimineel Cees H. leverde als onderdeel van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 met hem sloot.
Dat zegt de voorzitter van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal en de nasleep daarvan, dinsdag in de Tweede Kamer.
Oosting concludeerde in zijn rapport dat de deal die Teeven met H. sloot niet deugde. Ondanks de snoeiharde conclusies bleef Rutte Teeven vrijdag echter verdedigen. “Om conclusies te kunnen trekken moet je wel de tegenprestatie kennen”, aldus de premier.
Volgens Oosting zijn er echter geen aanwijzingen dat er meer zit achter de deal. Als dat zo is, zoals Rutte suggereert, moet de premier ook met bewijzen komen om die uitspraak te onderbouwen, aldus Oosting.
Uit het onderzoek van de commissie is niet gebleken dat er sprake zou zijn van een “deal onder de deal”, aldus Oosting. H. zou in ruil voor strafvermindering en de schikkingsvoorstel informatie in meerdere strafzaken hebben gegeven.
Irritatie
Woensdag debatteert de Tweede Kamer met Rutte over het rapport.
De oppositie is geïrriteerd over de korte voorbereidingstijd die het krijgt voor het debat, dat gepland stond voor woensdagochtend. De antwoorden op de 250 Kamervragen kwamen pas dinsdagmiddag binnen, ruim na het verstrijken van de deadline.
Omdat de Kamer dinsdagavond de leden van de onderzoekscommissie hoort, is er te weinig voorbereidingstijd, zo stelden de fractieleiders van de oppositiepartijen dinsdag. VVD en PvdA willen het debat met Rutte en minister Ard van der Steur (Justitie) echter niet verplaatsen, omdat Rutte donderdag op de Europese top wordt verwacht.
Het debat is daarom enkele uren verplaatst, van 10.15 naar 14.00 uur. Uiteindelijk stemde de oppositie daarmee in, maar niet zonder de opmerking gemaakt te hebben dat het juist het kabinet was dat de vragen te laat heeft beantwoord en daarmee de Kamer in tijdnood heeft gebracht.
Rol Rutte en Van der Steur
In de beantwoording van de Kamervragen komt naar voren dat Van der Steur en Klaas Dijkhoff (nu staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) nauw betrokken waren bij het opstellen van het persbericht dat toenmalig minister Ivo Opstelten naar de Kamer stuurde.
In de eerste versie werd er nog gesproken over de hoogte van het bedrag van de deal die met H. werd gesloten, maar op advies van de VVD-Kamerleden is dat uit het persbericht geschrapt.
Uit de antwoorden komt ook naar voren wat de rol van premier Rutte is geweest in de bonnetjesaffaire. Hieruit blijkt dat Rutte zich als premier afzijdig heeft gehouden in de zaak.
Zo vroeg hij Teeven niet om het bedrag van de schikking, en bevestigt Van der Steur de conclusie van Oosting dat Rutte het verslag van het gesprek tussen Teeven en een topambtenaar, waar het bedrag van de schikking genoemd werd, naar de Kamer had moeten sturen.
Trouw 15.12.2015 Het is duidelijk dat de Tweede Kamer niet erg te spreken is over de politieke afhandeling bij de nasleep van de Teevendeal. Maar liefst 250 Kamervragen werden er vorige week gesteld naar aanleiding van het rapport van de commissie Oosting. En wat best bijzonder is: alle vragen werden vandaag afzonderlijk beantwoord.
“Een premier is de minister van algemene zaken en niet van alle zaken.”
Het is niet zozeer de deal zelf waar de Kamer op dit moment nog over valt, als wel de rol die premier Rutte en de nieuwe minister en staatssecretaris van veiligheid en justitie Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff hebben gespeeld in de afhandeling van de nasleep. Waarom pakte de premier niet de regie toen duidelijk werd dat er stront aan de knikker was?
“Rutte laat graag de verantwoordelijkheid bij de verantwoordelijke bewindspersoon. Inhoudelijk wil hij zich niet te veel bemoeien met de verschillende departementen”, legt politiek redacteur Nicole Besselink uit. Of in de bewoordingen van Rutte zelf: “mijn opvatting is dat een premier de minister van algemene zaken is en niet van alle zaken”.
Schimmigheid
Morgenmiddag om twee uur debatteert de Kamer met de premier over wat er mis ging bij de nasleep van de Teevendeal. Het zal vooral gaan over de schimmigheid die ontstond nadat televisieprogramma Nieuwsuur op vier maart van dit jaar bekend maakte dat het bedrag van de schikking die staatssecretaris Teeven destijds had getroffen met crimineel Cees H. aanzienlijk hoger lag dan het kabinet aanvankelijk volhield. Het duurde tot acht maart voordat het ministerie het betaalbewijs boven tafel kreeg en minister Opstelten en Teeven besloten op te stappen.
Uit het feit dat nu alle Kamervragen apart zijn beantwoord blijkt wel dat het kabinet de roep om transparantie serieus neemt. “Het lijkt erop dat het kabinet de Kamer niet verder tegen zich in het harnas wil jagen”, stipt Besselink aan. Veel zal afhangen van de houding van Rutte morgen. Tot nu toe stond hij pal achter Teeven. “Maar die houding schiet de Kamer in verkeerde keelgat nu de commissie Oosting heel negatief is over die schikking. Rutte is een meester in moeilijke debatten, maar hij zal echt door het stof moeten. Hij zal moeten laten zien dat hij de kwestie serieus neemt”, aldus Besselink.
Hoorzitting
De rol van Van der Steur en Dijkhoff kwam vandaag ook aan bod. De Kamer wil graag weten of en hoe zij destijds betrokken waren. Van de Steur was als woordvoerder veiligheid en justitie betrokken en Dijkhoff leidde de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen. Beiden waren twee keer intensief betrokken bij de nasleep.
Uit hun antwoorden blijkt dat ze betrokken waren bij het persbericht dat eruit ging na de uitzending van Nieuwsuur. Niet om te helpen met het opbouwen van de ‘verdedingslijn’, maar met het testen van de houdbaarheid daarvan. Naar eigen zeggen voerden ze ‘pittige gesprekken’ om er achter te komen hoe de vork werkelijk in de steel zat. ‘De waarheid mocht niet worden verdoezeld’, blijkt uit hun antwoorden.
Telegraaf 15.12.2015 Premier Rutte heeft niet doorgevraagd over details over de Teeven-deal en de huidige bewindslieden op Veiligheid en Justitie speelden als Kamerlid al een grote rol bij de afwikkeling van de omstreden zaak.
Deze feiten staat vermeld in een lange lijst antwoorden die minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) aan de Kamer heeft gestuurd. Toenmalig staatssecretaris Teeven vertelde de premier op 4 maart dit jaar dat drugsbaron Cees H. een basisbedrag plus rente had gekregen, zonder specifieke bedragen daarbij te noemen. De nieuwsgierigheid van de premier bleek niet gewekt. „Dit gaf op dat moment geen aanleiding om daarover door te vragen”, valt in de antwoorden te lezen. Volgens Rutte was het namelijk „niet aan hem” om Teeven aan te spreken in zijn hoedanigheid als officier van justitie.
Gevaar
Morgen debatteert de Kamer over de Teeven-deal, de kwestie die al twee VVD-bewindslieden en de Kamervoorzitter van die partij de kop heeft gekost en waarvan het gevaar voor de VVD nog altijd niet is geweken. De oppositie zal zich vooral richten op de rol van Rutte. De premier vertelde de Kamer eerder dat hij een verslag met persoonlijke herinneringen van Teeven aan de deal niet met de Kamer kon delen. De commissie Oosting denkt daar anders over; het stuk was geen persoonlijk verslag en had geopenbaard kunnen worden.
Rutte wijst nu naar topambtenaar Roes van Veiligheid en Justitie. Op grond van zijn toelichting heeft de premier het stuk geduid als een persoonlijke aantekening. Het stuk had verstrekt kunnen worden, erkent Rutte, maar alleen als er genoeg tijd was geweest om het document goed te beoordelen. En die tijd was er niet, stelt hij.
De premier heeft in de Kamer eerder ook de deal zelf verdedigd. In de antwoorden aan de Kamer, erkent het kabinet nu voorzichtig dat dit fout was. Over de harde conclusie van de commissie-Oosting die de deal onderzocht: „Die conclusie is door het kabinet aanvaard.”
Pijnlijk
Uiterst pijnlijk voor de huidige bewindslieden Van der Steur en zijn staatssecretaris Dijkhoff is dat zij moeten erkennen dat zij zich als Kamerlid hebben bemoeid met het dossier. In plaats van het controleren van de regering, adviseerden zij die.
Van der Steur en Dijkhoff adviseerden ook bij de reactie op de onthullingen van Nieuwsuur. In die reactie stond dat er bij niemand in het departement kennis was over wat er feitelijk over was gemaakt. Die kennis bleek in elk geval in een computersysteem op het departement te staan. De twee bewindspersonen adviseerden ook om het bedrag dat Nieuwsuur noemde uit de reactie te halen, om verwarring te voorkomen.
In de Kamer leeft al tijden de vraag waarom er geen alarmbellen afgingen toen Teeven tegenover een topambtenaar bijna het juiste overgemaakte bedrag noemde. Hij had het over 4,8 miljoen gulden. In werkelijkheid ging er 4,7 miljoen gulden aan in beslag gelegd vermogen weer terug naar drugsbaron H. Van der Steur benadrukt dat de toenmalige staatssecretaris het had over een bedrag waar in zijn herinnering geen beslag op was gelegd. De oppositie zal echter nog steeds vragen hebben over het feit dat er zo weinig is gedaan met de aanwijzing dat het overgeboekte bedrag veel hoger leek dan toenmalig minister Opstelten had beweerd. Volgens Van der Steur was er „onvoldoende duidelijkheid over deze bedragen en waren deze bedragen onvoldoende concreet om nader te onderzoeken.”
VK 15.12.2015 De deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. kon niet door de beugel. Dat bevestigt minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie in antwoord op 250 vragen van de Tweede Kamer over de deal. ‘De conclusie van de onderzoekscommissie is door het kabinet aanvaard.’
Afgelopen vrijdag impliceerde premier Rutte nog dat Teeven een goede deal zou hebben gesloten. De drugsbaron zou mogelijk in ruil voor de schikking belastende informatie over andere criminelen hebben doorgespeeld aan ‘crimefighter’ Teeven. Dat deel van de deal wordt niet beschreven in het rapport van de onderzoekscommissie-Oosting. ‘Heeft Oosting kennis genomen van de tegenprestatie? Dat weet ik niet. Om daar conclusies uit te trekken, dan zou je de tegenprestatie moeten kennen’, zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Ook zei hij: ‘Bij deze deal staat dat die mocht.’
Minister Van der Steur zet nu een streep door die opmerkingen van de premier. De commissie oordeelde namelijk dat de schikking ‘de toets der kritiek niet kan doorstaan’. De minister: ‘Op basis van het onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat over de voorbereiding van de besluitvorming en de inhoud van het besluit van alles te zeggen valt.’ Het kabinet aanvaardt de conclusie dat de deal niet deugde.
Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff betrokken
In de antwoorden reflecteert Van der Steur ook op zijn eigen rol als toenmalig coalitie-Kamerlid in de informatievoorziening vanuit het ministerie van Justitie. Op 4 maart meldde Nieuwsuur het daadwerkelijke bedrag dat Cees H. kreeg teruggestort van de staat. Dit was vele malen hoger dan het bedrag dat minister Opstelten in 2014 in de Kamer had genoemd. Op de dag van de uitzending waren toenmalig Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff aanwezig op het ministerie bij het opstellen van het persbericht.
De Kamerleden adviseerden om de harde ontkenning van het door Nieuwsuur genoemde bedrag van 4,7 miljoen gulden uit het persbericht te laten. ‘Omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan.’ Op dat moment was het afschrift van de schikking nog niet gevonden in de archieven van het ministerie. Wel waren er verschillende bedragen in omloop, onder meer twee bedragen die Teeven zich dacht te herinneren.
Oosting
Er is geen aanwijzing dat er meer steekt achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel H. dan de commissie-Oosting heeft blootgelegd. Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden ‘duidelijk in disbalans’.
Dat liet oud-ombudsman Marten Oosting dinsdag weten aan de Tweede Kamer. De partijen konden hem nadere vragen stellen over zijn onderzoek naar de affaire.
Premier Mark Rutte suggereerde vrijdag dat er mogelijk meer kon zitten achter de deal van Teeven, die hij sloot als officier van justitie. Daarom kon hij niet beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting.
De tegenprestatie hield volgens Oosting in dat H. informatie gaf in meerdere strafzaken.
‘Er was nog geen bewijs gevonden welk bedrag was overgemaakt’, schrijft Van der Steur. Ontkenning van de 4,7 miljoen was daarom niet opportuun en werd op hun verzoek uit het persbericht geschrapt. Het eindoordeel over het persbericht was aan toenmalig minister Opstelten, stelt Van der Steur.
Rutte wilde ‘persoonlijke aantekening’ niet delen
Een andere heikele kwestie is de status van het gespreksverslag tussen Fred Teeven en topambtenaar Gerard Roes van Justitie uit het voorjaar van 2014. Na de eerste uitzending van Nieuwsuur over de Teevendeal, in maart vorig jaar, stelde minister Opstelten een intern onderzoek in om het bonnetje van de schikking op te sporen. De oud-procureur-generaal die op speurtocht ging, gaf Roes de opdracht om Teeven uit te horen over de bedragen die met de schikking waren gemoeid. In dat gesprek noemde Teeven een basisbedrag van circa 2 miljoen gulden en een uit rente opgebouwd bedrag van 4,8 miljoen.
De ambtenaar maakte een verslag van het gesprek en beide heren zetten hun handtekening eronder.
Op 10 maart van dit jaar debatteerde premier Rutte met de Kamer na het aftreden van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven. Het bonnetje was inmiddels gevonden. De premier kreeg tijdens dat debat van de ambtenaren van Justitie het verslag van het gesprek tussen Teeven en Roes. Hij beweerde in de Kamer dat hij dat verslag niet kon delen omdat het een ‘persoonlijke aantekening’ betrof.
Van der Steur schrijft nu dat het diezelfde Roes was die tegen Rutte had gezegd dat het een persoonlijke aantekening was. ‘De minister-president voelde zich op dat moment niet vrij om het stuk te verstrekken.’
Van der Steur is het eens met Oosting dat het gespreksverslag met de Kamer had kunnen worden gedeeld, ‘als er voldoende tijd was geweest om deze beoordeling te maken’. Die tijd ontbrak in het debat, schrijft hij.
Minister mist twee keer zijn eigen deadline
Met flinke vertraging stuurde de minister vanmiddag zijn antwoorden aan de Kamer. Aanvankelijk zou hij de antwoorden gisteren al opsturen, maar hij had meer tijd nodig. Ook vandaag kwamen de stukken driekwartier later dan beloofd. Het kwam hem op een sneer te staan van D66-leider Alexander Pechtold. ‘Hoe ernstig wil je de kamer tergen?’, schreef hij op Twitter.
De oppositie vroeg vanmiddag om uitstel van het debat morgen met premier Rutte en minister Van der Steur. Omdat de minister traag was in het verstrekken van de antwoorden, vroeg de oppositie om meer tijd ter voorbereiding van het debat. VVD en PvdA waren hiertegen. Uiteindelijk is het debat met enkele uren verplaatst naar morgenmiddag 14.00 uur.
De Kamer zal in het debat met Rutte en Van der Steur harde noten kraken over de deal die officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. en de ongelukkige nasleep vorig jaar en dit voorjaar. De deal kan de ‘toets der kritiek’ van de onderzoekscommissie-Oosting niet doorstaan, zo bleek vorige week. H. kreeg te veel geld terug van de staat, kreeg onterecht strafverkorting en de deal werd ten onrechte achter de rug van de Belastingdienst om gesloten, stelt de commissie.
Ook in 2014 en 2015 ging veel fout. De Kamer wil onder meer weten hoe de ministers de gang van zaken van de afgelopen twee jaar verantwoorden. De zaak kwam in 2014 opnieuw in het nieuws door een uitzending van Nieuwsuur. Sindsdien ging veel fout in de communicatie met de Kamer en in het interne onderzoek van Justitie naar de Teevendeal. Toenmalig minister Opstelten noemde een verkeerd bedrag aan de Kamer, hij liet na een onafhankelijk onderzoek in te stellen, de premier deelde een gespreksverslag tussen Teeven en een hoge ambtenaar van Justitie niet met de Kamer.
Trouw 15.12.2015 De parlementariërs Teeven en Swagerman hielden zich als aanklagers niet aan een instructie van hun minister, constateert Wim Deetman. Zij zijn daardoor nu aangeschoten wild.
Een politiek bestuurder moet er blindelings op kunnen vertrouwen dat de besluiten die hij neemt naar letter en geest worden uitgevoerd….
Binnen onze democratische rechtsstaat kan onze parlementaire democratie slechts goed functioneren als alle betrokkenen zich houden aan een aantal – soms ongeschreven – regels. Eén van deze regels gaat in de kern om vertrouwen. Zoals een rechter blind moet kunnen varen op het woord van een opsporingsambtenaar of een officier van justitie, moet een politieke bestuurder, zoals een minister, blindelings kunnen vertrouwen op het ambtelijk apparaat.
Dit vertrouwen behelst onder meer dat ambtenaren de minister gevraagd en ongevraagd adequate en feitelijk juiste informatie geven en dat zij dit op tijd doen. Alleen zo kan een minister politieke verantwoordelijkheid dragen, de verantwoordelijkheid nemen voor wat in zijn of haar naam gebeurt of is gebeurd, en zich politiek verantwoorden in het parlement.
Evenzeer moet een politiek bestuurder, zoals een minister, er blindelings op kunnen vertrouwen dat de besluiten die hij neemt en het beleid dat hij voert loyaal naar letter en geest worden uitgevoerd. Alleen dan kan een minister inhoudelijk voor zijn of haar beleid verantwoording afleggen in het parlement.
Permanent gokbedrijf
Als hiermee de hand wordt gelicht, wordt het politieke lot van een minister een kwestie van een permanent gokbedrijf. Als je hiervoor je schouders ophaalt, verleen je het parlement feitelijk de status van quantité négligeable. En als je het parlement een onbeduidende rol toekent, leg je de bijl aan de wortel van onze democratie. Want wat is je stem dan nog waard?
Tegen deze achtergrond is het begrijpelijk dat het parlement niet kan aanvaarden dat een bewindspersoon onjuiste informatie verstrekt. De sanctie is: aftreden. Duidelijk is tegen deze achtergrond ook dat een minister ambtelijk falen zoals geschetst niet kan tolereren.
De deal van Teeven en Swagerman legt een impliciete koppeling tussen ontneming van criminele winst en strafvermindering….
De commissie-Oosting constateert in haar recente rapport dat de officieren van justitie Teeven en Swagerman, in weerwil van de nadrukkelijke aanwijzing van de toenmalige minister, een package deal sloten met de drugscrimineel in kwestie. De deal van Teeven en Swagerman legt een impliciete koppeling tussen ontneming van criminele winst en strafvermindering.
IRT-affaire
Het omzeilen van de aanwijzing van de minister is ernstig. Immers, in het optreden van de officieren kwam in elk geval niet tot uitdrukking hoe in de democratische rechtsstaat de (politieke) verantwoordelijkheden zijn geregeld. Daarbij komt dat juist in de tien daaraan voorafgaande jaren, in de zogeheten IRT-affaire, er volop aandacht was voor de blinde vlek bij Openbaar Ministerie en politie voor de democratische rechtsstaat.
Nu het rapport van de commissie-Oosting op tafel ligt, zou je kunnen volstaan met de constatering: de betrokkenen vervullen hun functie niet meer en nu zullen maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen. Maar er is een detail in het geding dat zich minder eenvoudig weg laat redeneren: zowel Teeven als Swagerman zijn inmiddels lid van het parlement, respectievelijk van de Tweede en Eerste Kamer.
Voormalig Tweede Kamervoorzitter Anne Vondeling gaf in 1976 een van zijn boeken de titel mee: ‘Tweede Kamer: Lam of leeuw?’ Met betrekking tot beide heren laat het antwoord op deze vraag – lam of leeuw? – zich raden, vrees ik. Zou een minister-president werkelijk geholpen zijn met parlementariërs die genadebrood moeten eten? Om nog maar te zwijgen over de kiezer.
Willem Deetman (CDA): oud-minister en ex-voorzitter van de Tweede Kamer
NU 15.12.2015 Een uur na het verstrijken van de deadline voor het beantwoorden van de 250 Kamervragen over het rapport van de commissie-Oosting, zijn de antwoorden binnen. Dit zijn de belangrijkste conclusies.
Voor het Kamerdebat, dat woensdag gepland staat, wil de oppositie opheldering over de rol die Rutte heeft gespeeld in de nasleep van de deal die oud-staatssecretaris Fred Teeven in zijn vorige functie als officier van justitie maakte met drugscrimineel Cees H.; wat Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden op het ministerie van Veiligheid en Justitie deden tijdens het opstellen van een persbericht en wat Rutte bedoelt met de tegenprestatie die Cees H. volgens Rutte zou hebben geleverd.
Wat was de rol van Rutte?
Tijdens het debat over de Teeven-deal eerder dit jaar wilde Rutte een vastgelegd gesprek tussen Teeven, toen nog staatssecretaris, met een topambtenaar niet delen met de Kamer. Het zou gaan om een “persoonlijke aantekening”, zei de premier.
In dat gesprek zei Teeven tegen de ambtenaar dat het bedrag dat is betaald aan Cees H. weleens hoger zou kunnen liggen dan de 2 miljoen gulden die door het kabinet steeds werd gecommuniceerd. De commissie-Oosting publiceerde dit verslag vervolgens wel in het rapport.
Rutte had dit veel eerder kunnen delen met de Kamer, maar hij had geen tijd en gelegenheid om het gespreksverslag te lezen, schrijft Van der Steur nu. Achteraf concludeert de minister dat het gespreksverslag aan de Kamer gestuurd had kunnen worden, zoals de commissie ook al oordeelde.
Hoewel de zaak al langer speelt, is Rutte pas op de dag van de Nieuwsuuruitzending op de hoogte gebracht van de schikkingsovereenkomst uit 2000. Daarvoor belde Rutte wel met Teeven om te vragen of hij zich kon vinden in de conclusies van een eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Deze commissie-Brummer concludeerde dat er op baisis van de herinneringen van Teeven geen onderbouwde conclusies getrokken konden worden. Rutte heeft hierover met Teeven gebeld, maar het niet naar specifieke bedragen gevraagd. Vrijdag zei Rutte dat hij het “niet kies” vond om Teeven naar zijn vorige functie te vragen.
Wat deden toenmalig VVD-Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff op het ministerie tijdens het opstellen van het persbericht?
Een andere belangrijke vraag waar de oppositie opheldering over wil, is de rol die toenmalig VVD-Kamerleden Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff speelden bij het opstellen van het persbericht naar aanleiding van de Nieuwsuuruitzending waarin onthuld werd dat er niet 1,2 miljoen gulden, maar 4,7 miljoen gulden is overgemaakt aan Cees H..
In dat persbericht is het bedrag van 4,7 miljoen gulden op advies van Van der Steur en Dijkhoff uit het persbericht verwijderd, zo blijkt uit de antwoorden.
Van der Steur: “We hebben advies gegeven over het concept persbericht, gevraagd of zeker was dat alles klopte en geadviseerd de specifieke ontkenning van het door Nieuwsuur genoemde bedrag uit het persbericht te halen, omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan.” Van der Steur wijst er op dat moment nog geen bewijs lag dat het bedrag dat Nieuwsuur noemde zou kloppen.
Volgens Van der Steur zaten Dijkhoff en hij aan tafel om kritisch door te vragen. “Wij herinneren ons dat deze gesprekken soms pittig waren als er formuleringen gesuggereerd werden die technisch wel klopten, maar naar onze smaak teveel nuanceerden. Wij herinneren ons de gesprekken niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid.”
Wat weet Rutte over de tegenprestatie die Cees H. zou hebben geleverd?
De Kamer wil verder nog weten waarom drugscrimineel Cees H. een voor hem zo’n goede deal heeft kunnen sluiten met het Openbaar Ministerie (OM). Hij kreeg immers strafvermindering en droeg een laag bedrag af aan de staat.
Er wordt, onder andere door Rutte zelf, gesuggereerd dat H. een tegenprestatie heeft geleverd in de vorm van informatie over een andere strafzaak. In die discussie komt de naam Johan V., alias de Hakkelaar naar voren.
Van der Steur wijst op het antwoord van de Commissie zo’n tegenprestatie “niet met zekerheid heeft kunnen vaststellen”.
Telegraaf 15.12.2015 De Tweede Kamer laat zich dinsdag nog eens informeren over de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. en ook over de politieke nasleep daarvan. De manier waarop minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten met de kwestie omsprong, bracht hem begin dit jaar ten val. Daarop trad Teeven, inmiddels staatssecretaris, ook af.
De Kamer ontvangt Marten Oosting, die de zaak met een speciale commissie onderzocht op verzoek van de Tweede Kamer zelf. Het leverde een vernietigend rapport van vierhonderd bladzijden op. De deal zelf bleek niet te deugen en Opstelten reageerde in 2014 en 2015 niet goed op onthullingen dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid.
Kritiek was er ook op Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Zij vernietigde een brief van een anonieme klokkenluider over de kwestie. Van Miltenburg stapte zaterdag op.
Trouw 15.12.2015 Alle ogen zijn deze week in Den Haag gericht op de VVD. De regeringspartij, die in 2010 het superdepartement Veiligheid en Justitie optuigde en daar sindsdien de macht heeft, verkeert in zwaar weer. Uitgerekend omdat het van de eigen speerpunten – veiligheid en misdaadbestrijding – een puinhoop lijkt te maken.
Het is inmiddels gewoonte dat de laatste werkweek voor de Kerst een zware is voor het tweede kabinet-Rutte.
De oppositie zal morgen, tijdens het Kamerdebat over de omstreden ‘Teevendeal’, alles uit de kast halen om de geloofwaardigheid van de liberale boegbeelden premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie in twijfel te trekken.
Wisten zij echt niet bijtijds wat die afspraak tussen de toenmalige officier van justitie – en latere staatssecretaris – Fred Teeven en de crimineel Cees H. precies inhield? Hebben zij de Kamer wel volledig en tijdig geïnformeerd? Munitie genoeg voor de VVD om het debat te vrezen. Als opmaat moet het kabinet vandaag liefst 250 Kamervragen over de kwestie beantwoorden.
Opgestapt
Als gevolg van de Teevendeal hebben inmiddels drie prominente VVD’ers het veld geruimd. In maart stapte minister Ivo Opstelten van veiligheid en justitie op, nadat alsnog een bonnetje boven water was gekomen waaruit bleek dat naar de bankrekening van Cees H. ruim 4,7 miljoen gulden was overgemaakt – en niet 1,25 miljoen, zoals hij de Kamer eerder had gezegd. In zijn kielzog trad ook zijn staatssecretaris Fred Teeven af, die vervolgens terugkeerde in de Kamerbankjes. En zaterdag leverde Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg haar functie in.
Het is inmiddels gewoonte dat de laatste werkweek voor de Kerst een zware is voor het tweede kabinet-Rutte. Eind 2013 werd het woonakkoord in de Eerste Kamer bijna afgeschoten. Eind 2014 dreigde het kabinet in crisissfeer de feestdagen in te gaan vanwege onenigheid over het plan van minister Schippers om de vrije artsenkeuze in te perken. Zo tegen het einde van het jaar lopen de spanningen op het Binnenhof inmiddels traditiegetrouw op.
Opvallend rond de affaire-Cees H. is dat alle kritiek nu volledig afstraalt op één partij…
VVD centraal
Tussendoor speelden nog heikele kwesties over de inkomensafhankelijke zorgpremie en de bed-bad-brood-discussie over de opvang van illegalen. Telkens kwamen PvdA en VVD in botsing. En telkens vonden ze een uitweg. Maar opvallend rond de affaire-Cees H. is dat alle kritiek nu volledig afstraalt op één partij.
Deze keer kunnen de sociaal-democraten achterover leunen en toezien hoe het debat tussen Rutte en de ook aanwezige minister Van der Steur van veiligheid en justitie verloopt. Waarna de PvdA de balans zal opmaken: valt hier, in de wetenschap dat al drie liberalen zijn afgetreden, de huidige VVD-bewindspersonen nog veel te verwijten?
NU 14.12.2015 De leiding van de Tweede Kamer, het presidium, praat dinsdag over de procedure voor de opvolging van Anouchka van Miltenburg als voorzitter van de Tweede Kamer.
Ze stapte zaterdag op naar aanleiding van kritiek op haar functioneren, speciaal in de afhandeling van de Teeven-deal.
Er moet een profielschets worden opgesteld, waarover de Kamer het dan eens moet worden. Daarna kunnen kandidaten zich melden en maakt het parlement zijn keuze uit de belangstellenden.
De verwachting is dat de zaak pas na het kerstreces rondkomt. Dat begint komend weekeinde en loopt tot en met 11 januari. De nood is echter niet aan de man: er zijn twee ondervoorzitters en er zijn ook altijd vervangende voorzitters beschikbaar.
Ondervoorzitter Khadija Arib van de PvdA neemt op dit moment de taken van de voorzitter waar.
Bonnetje
Van Miltenburg, wier voorzitterschap werd gekenmerkt door incidenten, zag zich zaterdag gedwongen haar functie als Kamervoorzitter neer te leggen na kritiekvan de onderzoekscommissie-Oosting. “De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zei Van Miltenburg bij haar aftreden.
Volgens Oosting had de oud-Kamervoorzitter de inhoud van een anonieme brief, waarin het exacte bedrag stond van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met Cees H., met de commissie moeten delen.
Met het aftreden van Van Miltenburg (VVD) is de politieke storm rond de Teeven-deal nog niet gaan liggen. De schimmigheid rond de deal leidde eerder tot het opstappen van VVD’ers Ivo Opstelten en Fred Teeven als minister en staatssecretaris van Justitie.
Bij de oppositie zijn er nog prangende vragen over onder andere de rol van premier Mark Rutte in de zaak. Wat wist hij en wanneer was hij op de hoogte? Waarom noemde hij het verslag van het gesprek waarin Teeven het bedrag noemde een “kattebelletje” en waarom wilde hij dat verslag niet met de Kamer delen, terwijl dat volgens de commissie-Oosting wel had gekund? En waarom vroeg hij Teeven zelf niet naar het bedrag?
Vrijdag verdedigde de premier zich tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Volgens Rutte zijn alle processtappen goed doorlopen en heeft hij als premier alles gedaan wat hij kon doen.
De Tweede Kamer debatteert woensdag over de uitkomsten van het rapport en dinsdag is er een hoorzitting.
Trouw 14.12.2015 Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is weliswaar zaterdag opgestapt vanwege de ‘Teeven-deal’, maar de VVD is daarmee nog niet uit de problemen. Van Miltenburg zelf moet zich morgen in de Tweede Kamer nog verantwoorden voor de conclusies van de commissie-Oosting.
Premier Mark Rutte heeft ter voorbereiding van het debat over het rapport-Oosting, woensdag, nog honderden vragen van Kamerleden te beantwoorden. Hem wordt, zoals GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver gisteren nog stelde, kwalijk genomen dat hij óf niet wist van de exacte bedragen die met de deal waren gemoeid, dan wel daarover zweeg.
Kringen rond Van Miltenburg ontkenden gisteren dat er druk op de voormalige Kamervoorzitter is uitgeoefend om terug te treden. “Ze nam vrijdag al het besluit na overleg met haar staf en de griffier van de Kamer. Dat was het”, aldus een bron in de VVD. De kritiek op verschillende vooraanstaande VVD-politici werd heviger en heviger in de dagen na de publicatie van het rapport-Oosting over de deal uit 2000 tussen, toen, officier van justitie Fred Teeven en de drugscrimineel Cees H. Van Miltenburg trok haar conclusies.
Geen gezag
In de drie jaar dat Van Miltenburg de Kamer voorzat, bouwde zij nooit het gezag op dat haar voorgangers wel verwierven. Op enig moment vroegen acht fractievoorzitter anoniem in een artikel in de Volkskrant om haar aftreden.
Toch zijn er tijdens haar voorzitterschap belangrijke vernieuwingen geweest in de Haagse politiek. De formatie van een nieuw kabinet werd afgesloten zonder de bemoeienis van het staatshoofd en de coalitie deed keer op keer met succes zaken met partijen uit de oppositie. Van Miltenburg refereerde aan die feiten in haar zaterdag in de Kamer afgegeven verklaring.
Het zijn echter vernieuwingen waarin zij niet of nauwelijks als voorzitter van het parlement een actieve rol had. Haar dieptepunt als voorzitter beleefde Van Miltenburg toen CDA-fractievoorzitter Van Haersma Buma haar met zoveel woorden in de Kamer verweet de coalitiepartijen te bevoordelen. Van Miltenburg beende, na te hebben geschorst, huilend de plenaire vergaderzaal uit.
In de drie jaar had zij ook geregeld moeite om de PVV in bedwang te houden. Van Miltenburg viel nogal eens terug op het feit dat de Kamer het de voorzitter onmogelijk had gemaakt in te grijpen als debatten te fel werden. Zo zweeg zij toen Geert Wilders de Kamer een nepparlement noemde. Later greep zij echter wel in toen Van Haersma Buma Wilders verweet een nepfractie te leiden.
De tweede keer
Van Miltenburg is de tweede voorzitter van de Tweede Kamer die sinds het ontstaan in 1815 tussentijds aftreedt.
Het gebeurde eerder alleen in 1912, toen Frederik graaf van Bylandt opstapte. De CHU-politicus leefde permanent in onmin met de door hem gevreesde socialistische Kamerleden van de SDAP. De SDAP-parlementariërs pleegden, nadat het hen onmogelijk was gemaakt te debatteren over de invoering van het algemeen kiesrecht, obstructie door over de onbelangrijkste zaken redevoeringen te houden. De situatie duurde een jaar, waarna Van Bylandt eieren voor zijn geld koos.
Van Miltenburg is tevens de tweede parlementsvoorzitter van VVD-huize die tussentijds aftreedt. In 2013 gaf Fred de Graaf het voorzitterschap van de Eerste Kamer op. Hem werd verweten te hebben geprobeerd vertegenwoordigers van de PVV te weren uit de commissie van in- en uitgeleide van de Verenigde Vergadering bij de kroning van Willem-Alexander.
Trouw 13.12.2015 Van de denker Augustinus is de waarneming dat de staat in weinig verschilt van een roversbende, als hij niet is onderworpen aan het recht. Daarmee is de betekenis van publieke controle in een oogwenk duidelijk. De controlerende machten, voorop het parlement en de rechter, behoren scherp in de gaten te houden of de staat zich aan de rechtsregels houdt. De burgers moeten daarop kunnen vertrouwen. Op dat vertrouwen stoelt de democratische rechtsstaat.
Bijna de gehele politiek top van de VVD, inclusief premier Rutte, is meer of minder bij deze kwestie betrokken.
In dat licht is het rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal met Cees H. in 2000 en de nasleep ervan onthutsend. De vraag wat de politieke consequenties zullen zijn voor de direct en indirect betrokken ambtsdragers zal volgende week in het Kamerdebat worden beantwoord.
Dat dit debat riskant is voor het voortbestaan van het kabinet is duidelijk: bijna de gehele politiek top van de VVD, inclusief premier Rutte, is meer of minder bij deze kwestie betrokken. Het geringste risico is nog dat zij als ‘aangeschoten wild’ de kerstdagen in gaan.
Pijnlijk
Misschien nog wel het schokkendst is dat de voorzitter van de Tweede Kamer onder verdenking staat van het frustreren van de publieke controle. Leden van de VVD-fractie hebben voorkomen dat mevrouw Van Miltenburg officieel wordt gehoord. Zij mag in een rondetafelgesprek aan de Kamer uitleggen waarom zij een klokkenluidersbrief met politiek explosieve informatie voor de toenmalige bewindslieden van justitie, Opstelten en Teeven, liet vernietigen. Het blijft even pijnlijk. (Deze column is geschreven voordat Tweede Kamer-voorzitter Anouchka van Miltenburg zaterdagmiddag haar vertrek aankondigde, redactie.)
Daarmee is een van de oorzaken van deze rechtsstatelijke bende aangegeven: in de verdeling van de hoogste posten in ons bestel is het evenwicht zoek. De VVD heeft sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd, vrijwel alle sleutelfuncties naar zich toe getrokken. Daardoor ontbreekt het op cruciale momenten in het Haags verkeer aan gezond tegenwicht en prevaleert al gauw loyaliteit aan het partijbelang.
Dat risico bestond en bestaat zeker op het departement van veiligheid en justitie, waar sinds 2010 de minister en staatssecretaris van dezelfde politieke kleur zijn. In het verleden werd dit vermeden, soms uit wantrouwen in een minister en de daaruit voortkomende behoefte aan een staatssecretaris als waakhond, meestal vanwege het belang van evenwicht.
Het is mogelijk dat het de VVD een beetje naar het hoofd is gestegen, sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd
Mentale houding
Op het departement van justitie, vanouds de zetel van het juridisch geweten van het landsbestuur, was het verstandig geweest deze regel toe te passen, omdat hier vijf jaar terug met de inlijving van het directoraat openbare veiligheid ook al de oude dualiteit tussen Justitie en Binnenlandse Zaken werd doorbroken. Daarbij blijft het niet zonder gevolgen voor de mentale houding van ambtenaren als in de naam wordt uitgedrukt dat veiligheid aan het recht voorafgaat.
Na de brand in het detentiecentrum op Schiphol in 2006, waarbij elf doden vielen, was de zelfmoord van de Russische asielzoeker Dolmatov in de vreemdelingenbewaring in 2012 een tweede indringend signaal dat het veiligheidsdenken doorschoot ten koste van rechtsvereisten. Een forse minderheid van de Tweede Kamer vond dat staatssecretaris Teeven naar aanleiding van de zaak-Dolmatov had moeten aftreden.
De coalitie van VVD en PvdA oordeelde dat hij mocht blijven en liet een kans lopen de ambtenaren van het departement een zweepslag te verkopen. Het beeld is afkomstig van de ‘oude Donner’, de staatsrechtsgeleerde A.M. Donner. De betekenis van de zweepslag wordt duidelijk in het spiegelbeeld: als de politiek het niet zo nauw neemt met de regels, hoeven wij dat als ambtenaren ook niet te doen. Het rapport-Oosting bevestigt deze wijsheid. Het ‘uit de wind houden’ van de bewindslieden gaat boven alles.
Vervaagde grenzen
Het is mogelijk dat het de VVD een beetje naar het hoofd is gestegen, sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd. Een partij die wil staan in de traditie van Thorbecke, had echter eerder bij zinnen mogen komen. Zij had moeten doorzien dat het vervloekte coalitiemonisme de grenzen tussen uitvoerende en controlerende macht vervaagt en de democratie berooft van de noodzakelijke checks and balances.
Thorbecke wees voortdurend op de betekenis van de onderscheiden verantwoordelijkheden van regering en parlement. Deze trek in ons staatsbestel heeft uit angst voor machtsverlies de afgelopen decennia plaatsgemaakt voor een bevangenheid, die tot krampachtigheid, gerichtheid naar binnen en zelfs complotdenken leidt. Dat doet vertrouwen in de politiek, zacht gezegd, geen goed.
Telegraaf 13.12.2015 Behalve van de kiezers die nu VVD stemmen (13 procent van alle kiezers) zijn er vooral afkeurende reacties op VVD-hoofdpersonen na publicatie van het rapport-Oosting, over de Teeven-deal. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.
Vrijdag, op de peildag, vond 58 procent van de kiezers dat Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moet opstappen, 55 procent dat Fred Teeven weg moet als Kamerlid en 51 procent wil dat premier Mark Rutte vertrekt. Overigens is Van Miltenburg zaterdag daadwerkelijk opgestapt.
Een brief van een klokkenluider over de Teeven-deal werd destijds door haar vernietigd en niet gedeeld met de onderzoekscommissie-Oosting. Verder vindt 59 procent van de kiezers dat oud-minister Ivo Opstelten destijds de Kamer bewust verkeerd ingelicht heeft en denkt 70 procent dat premier Rutte dat heeft gedaan. Van degenen die in 2012 VVD stemden is dat 53 procent.
Conclusie van de commissie-Oosting deze week was dat de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H., niet deugde. Qua zetels verandert er niet veel. De PVV blijft op 39 zetels en de VVD op 20.
Elsevier 13.12.2015 Niet alleen Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) moet aftreden vanwege haar rol in de zogeheten ‘Teevendeal’. Ook premier Mark Rutte (VVD) moet zijn conclusies trekken.
Dat vindt de meerderheid (51 procent) van de Nederlandse kiezers, zo blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Drugsdeal
Zaterdag maakte Van Miltenburg haar aftreden bekend naar aanleiding van het rapport van de commissie-Oosting. Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal die Fred Teeven (VVD) maakte met drugscrimineel Cees Helman, maar vernietigde het document.
Ze noemde haar handelen ‘zorgvuldig’, maar stapte toch op. ‘Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie,’ zei ze. Uit de peiling blijkt dat 58 procent het vertrek van Van Miltenburg toejuicht.
Maar volgens een meerderheid van de kiezers blijft het daar niet bij. Ook premier Rutte zou na het rapport van de commissie-Oosting zijn conclusies moeten trekken, vindt 51 procent van de kiezers.
Het vertrek van de premier wordt gesteund door kiezers op veel verschillende partijen, behalve de partij van de premier. Slechts 2 procent van de mensen die nu op VVD zou stemmen, wil dat Rutte opstapt.
PVV blijft grootste
De commissie-Oosting heeft verder niet voor electorale verschuivingen gezorgd in de peilingen. De PVV blijft met 39 virtuele zetels veruit de grootste partij. De regeringscoalitie VVD (20 zetels) en PvdA (10 zetels) hebben samen nog niet zo veel zetels als de PVV.
Dat de steun voor regeringspartijen tijdens de regeerperiode terugloopt, is een gebruikelijk verschijnsel. De grote opkomst van de PVV is, volgens het peilingsbureau, vooral te danken aan de ferme taal van partijleider Geert Wilders in de migratiecrisis. Het toenemen van de migratiestromen naar Europa lijkt min of meer synchroon te lopen met de opkomst van de PVV.
VK 12.12.2015 Ruim drie jaar heeft Anouchka van Miltenburg (Utrecht, 1967) het dan toch nog volgehouden als voorzitter, zeker twee jaar langer dan menig Kamerlid hoopte. De nasleep van de ‘Teevendeal’ kost haar nu haar positie maar al veel eerder had ze van de voorzittersstoel, door haar eigen moeizame functioneren, een schopstoel gemaakt.
In december 2013 waren de meeste fractievoorzitters hun geloof al kwijt dat het nog goed zou komen met Van Miltenburg, die in 2012 nog zo goedlachs en onbevangen aan de klus was begonnen. Ze deden hun beklag in de Volkskrant.
‘De huidige toestand rond de Kamervoorzitter moet worden doorbroken’, zei een fractievoorzitter.
AD 12.12.2015 Voor het eerst sinds 1912 is een Kamervoorzitter opgestapt. VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg concludeerde zaterdagmiddag na een reeks schandalen en schandaaltjes dat ze de voorzittershamer neerlegt. De druppel: het vernietigende rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal.
Nepparlement zeggen in het echte parlement, mag dat? Als Anouchka van Miltenburg de voorzitter is, mag dat wel. Of toch niet. Toen PVV-leider Geert Wilders de term voor het eerst gebruikte tijdens de Algemene Beschouwingen van september, zei Van Miltenburg niets.
Een maand later, toen de partij de term weer van stal haalde, greep ze wel in. Die nieuwe hobby moest maar voorbij zijn, sprak de Kamervoorzitter. Het tekende haar wispelturigheid.
AD 12.12.2015 Het aftreden van Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is een ,,een moeilijk besluit dat ik alleen maar kan respecteren”. Dat liet minister-president Mark Rutte zaterdagmiddag weten in een reactie op het aftreden van zijn partijgenote.
Volgens hem heeft ze het het Kamervoorzitterschap ,,steeds met volle inzet en veel enthousiasme ingevuld. Ik wens haar alle goeds toe voor de toekomst.”
Telegraaf 12.12.2015 Het aftreden van Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is een “een moeilijk besluit dat ik alleen maar kan respecteren”. Dat liet minister-president Mark Rutte zaterdag weten in een reactie op het aftreden van zijn partijgenote.
Volgens hem heeft ze het het Kamervoorzitterschap “steeds met volle inzet en veel enthousiasme ingevuld. Ik wens haar alle goeds toe voor de toekomst.”
VK 12.12.2015 In Den Haag reageren veel partijen zaterdagmiddag begripvol op het vertrek van Kamervoorzitter Van Miltenburg, maar laten ook weten dat haar besluit hun zorgen over de Teevendeal met drugscrimineel Cees H geenszins wegneemt. Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie: ‘De vraag of de Kamer juist is geïnformeerd blijft staan’.
De voorzitter speelt slechts een marginale rol in een veel grotere politieke kwestie, aldus Fractieleider Sybrand Buma (CDA).
Aanleiding voor Van Miltenburgs vertrek was het oordeel van de Commissie Oosting. Die stelde afgelopen week dat de Kamervoorzitter een brief van een anonieme klokkenluider had moeten doorgeven, in plaats van deze door de papierversnipperaar te halen. In een korte persconferentie liet Van Miltenburg weten de functie van voorzitter niet langer ‘met deze discussie te willen belasten’, maar ook te vinden dat zij zorgvuldig heeft gehandeld.
D66 is het daar niet mee eens. Fractievoorzitter Alexander Pechtold noemt het ‘begrijpelijk en terecht’ dat Van Miltenburg haar verantwoordelijkheid neemt, maar ook ‘teleurstellend’ dat ze ‘haar verkeerde inschattingen’ over de klokkenluidersbrief rond de Teevendeal nog steeds zorgvuldig noemt.
Telegraaf 12.12.2015 ,,Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest,” zegt VVD-fractieleider Zijlstra in een reactie op het aftreden van de Kamervoorzitter.
“Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
Volgens CDA-fractieleider Buma speelt de voorzitter slechts een marginale rol in een veel grotere kwestie. “Het belangrijkste blijft het jarenlang niet ruimhartig en mogelijk zelfs onjuist informeren van de Kamer door het kabinet.”
Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie: “Het is een pijnlijk besluit en een persoonlijk drama. Tegelijk staat dit besluit los van de kern van het rapport van de commissie-Oosting. Het debat woensdag zal, wat de ChristenUnie-fractie betreft, ook niet gaan over het optreden van de Kamervoorzitter, maar over de vraag of de Kamer juist is geïnformeerd en of de hoofdrolspelers de rechtsstaat iedere keer adequaat hebben gediend. Ik dank Anouchka van Miltenburg voor het werk dat zij de afgelopen drie jaar als Kamervoorzitter voor ons parlement verzette.”
Telegraaf 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg vindt dat ze zorgvuldig heeft gehandeld rond een brief van een klokkenluider over de Teevendeal die ze liet vernietigen. Ze wil evenwel voorkomen dat haar ambt verder beschadigd raakt door een discussie over haar persoon. Daarom is ze teruggetreden als voorzitter van de Tweede Kamer.
“De afgelopen drie jaar waren niet altijd gemakkelijk, maar ik kijk met een heel voldaan gevoel terug op die bijzondere jaren”, zei Van Miltenburg in een ingelaste persconferentie in het parlement. “Mijn collega-Kamerleden dank ik zeer voor de kans die ze mij hebben gegeven om hun Voorzitter te mogen zijn. Een belangrijke functie die ik niet langer wil belasten met een discussie over mijzelf.” Ruimte voor vragen beantwoorden gaf de vertrekkende preses niet. “Wij blijven elkaar zien”, verzekerde ze het journaille nog wel. Van Miltenburg blijft wel als Kamerlid actief.
Deze week vermeldde De Telegraaf al dat in de VVD-top de handen van de preses werden afgetrokken. Dit gebeurde nadat uit het rapport van de commissie Oosting bleek dat ze eigenhandig een brief van een klokkenluider over de Teevendeal liet vernietigen.
Ze zou daarover dinsdag verantwoording moeten afleggen aan de Tweede Kamer. Haar collega-parlementariërs dienden gisteren een ellenlange vragenlijst in, waaruit een enorm wantrouwen richting het optreden van Van Miltenburg sprak. Het vertrek kan echter niet anders gezien worden als het gevolg van een optelsom aan blunders.
De VVD’er worstelde sinds haar aantreden in 2012 met haar positie. Debatten ontaardden geregeld in chaos, gezag bleek zoek en op essentiële momenten leek Van Miltenburg de zwaarte van haar functie niet de baas te kunnen.
Het is 103 jaar geleden dat er een voorzitter van de Tweede Kamer is afgetreden. Aan de overkant van het Binnenhof in de senaat trad Van Miltenburgs partijgenoot Fred de Graaf in 2013 wel af als voorzitter van de Eerste Kamer. Het lijkt er niet op dat de opvolger van Van Miltenburg opnieuw een VVD’er zal zijn. “Ons past nu bescheidenheid”, erkent een bron bij de liberalen.
Telegraaf 12.12.2015 Het voorzitterschap van Anouchka van Miltenburg sleepte zich voort van incident naar incident. De Kamervoorzitter kreeg eigenlijk al lange tijd niet meer het respect dat bij haar ambt hoort. Nu heeft ze zelf – na wat nadrukkelijk advies van een handjevol VVD-prominenten – de conclusie getrokken dat het mooi is geweest.
Van Miltenburg (48) was ruim drie jaar voorzitter van de Tweede Kamer. Ze zal als een zwakke Kamervoorzitter de boeken in gaan. Ze wekte de indruk constant boven haar macht te boksen, gezag had ze niet en over haar functioneren werd al lange tijd geklaagd. Desondanks wist ze zich iedere keer weer op te richten en met bewonderenswaardige veerkracht weer door te knokken, totdat het zaterdagmiddag ineens genoeg was geweest.
De liberale politica werd op 25 september 2012 tot voorzitter gekozen. De grootste partij van de Kamer ging daarmee weer de voorzitter leveren. Van Miltenburg volgde Gerdi Verbeet (PvdA) op, die weliswaar moeizaam startte maar later wel als een gezaghebbende voorzitter gold. Van Miltenburg had vanaf het begin af aan moeite om de orde te bewaken en moest zwaar leunen op haar ambtelijke ondersteuning om alles in goede banen te leiden. Ook officiële plichtplegingen gingen haar moeizaam af. Als een voorleesmoeder las ze toespraken staccato af van papier, bang om een fout te begaan zo leek het.
Een grote clash vond plaats op 25 april 2013 toen ze in huilen uitbarstte omdat CDA-leider Buma haar ervan beschuldigde ’sturend in een bepaalde richting’ bezig te zijn nadat zij de op dat moment zwaar onder vuur liggende staatssecretaris Weekers (Financiën), een partijgenoot, te veel in bescherming zou hebben genomen. Van Miltenburg schorste de vergadering en verliet snikkend haar voorzittersstoel. Toen ze terug kwam zei ze tegen Buma, nog altijd zeer emotioneel, dat het nooit de bedoeling was geweest om het debat richting een bepaalde conclusie te duwen.
AD 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg stapt per direct op als voorzitter van de Tweede Kamer. Dat maakte ze zaterdag aan het eind van de middag bekend. Ze lag de afgelopen dagen onder vuur om haar rol in de Teeven-deal. Maar er was al vaker kritiek op haar optreden als voorzitter van de Tweede Kamer. Hieronder de Haagse reacties op haar vertrek.
Halbe Zijlstra, fractieleider van de VVD: ,,Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest. Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
NU 12.12.2015 Halbe Zijlstra, fractieleider van de VVD: “Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest.”
“Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport”, aldus Zijlstra. “Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
De PvdA laat tevens weten het besluit te respecteren. Diederik Samsom: “De PvdA heeft begrip voor haar afweging dat ze de functie van voorzitter niet langer wil belasten met de discussie rond de commissie-Oosting. We danken haar voor de inzet die zij de afgelopen jaren als Kamervoorzitter heeft getoond.”
Verantwoordelijkheid
Alexander Pechtold laat weten dat D66 het besluit van Van Miltenburg respecteert. “Het is begrijpelijk en terecht dat zij haar verantwoordelijkheid neemt, al is het teleurstellend dat ze haar verkeerde inschattingen met betrekking tot de klokkenluidersbrief rond de Teeven-deal nog steeds ‘zorgvuldig’ noemt.”
Pijnlijk besluit
SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij heeft ook respect voor het aftreden. “Dank voor haar grote inzet. Jammer dat het zo moest lopen.” Gert-Jan Segers van de ChristenUnie noemt het een “pijnlijk besluit en een persoonlijk drama”. “Tegelijk staat dit besluit los van de kern van het rapport van de commissie-Oosting.”
“Het debat woensdag zal, wat de ChristenUnie-fractie betreft, ook niet gaan over het optreden van de Kamervoorzitter, maar over de vraag of de Kamer juist is geïnformeerd en of de hoofdrolspelers de rechtsstaat iedere keer adequaat hebben gediend”, zegt Segers.
AD 12.12.2015 Voor het eerst sinds 1912 is een Kamervoorzitter opgestapt. VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg concludeerde zaterdagmiddag na een reeks schandalen en schandaaltjes dat ze de voorzittershamer neerlegt. De druppel: het vernietigende rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal.
Nepparlement zeggen in het echte parlement, mag dat? Als Anouchka van Miltenburg de voorzitter is, mag dat wel. Of toch niet. Toen PVV-leider Geert Wilders de term voor het eerst gebruikte tijdens de Algemene Beschouwingen van september, zei Van Miltenburg niets.
Een maand later, toen de partij de term weer van stal haalde, greep ze wel in. Die nieuwe hobby moest maar voorbij zijn, sprak de Kamervoorzitter. Het tekende haar wispelturigheid.
Ruzies
Er waren in 2012 drie stemrondes voor nodig voordat Van Miltenburg haar hand op de voorzittershamer wist te leggen. Er waren veel meer schandalen voor nodig om haar van die hamer afscheid te laten nemen.
De afgelopen drie jaar passeerden meerdere ruzies met Kamer, een conflict met haar eigen personeel, een schandaal over boeken en twee ‘lekken’ uit vertrouwelijke commissies de revue. Haar antwoord op de vaak gestelde vraag ‘denkt u aan opstappen?’ luidde steevast een blijmoedig ‘absoluut niet’.
Telegraaf 12.12.2015 De positie van Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is onhoudbaar geworden. Betrokkenen melden dat ze vanmiddag om vijf uur haar aftreden bekend zal maken.
Deze week vermeldde De Telegraaf al dat in de VVD-top de handen van de preses werden afgetrokken. Dit gebeurde nadat uit het rapport van de commissie Oosting bleek dat ze eigenhandig een brief van een klokkenluider over de Teevendeal liet vernietigen.
Ze zou daarover dinsdag verantwoording moeten afleggen aan de Tweede Kamer. Haar collega-parlementariërs dienden gisteren een ellenlange vragenlijst in, waaruit een enorm wantrouwen richting het optreden van Van Miltenburg sprak. Het vertrek kan echter niet anders gezien worden als het gevolg van een optelsom aan blunders.
De VVD’er worstelde sinds haar aantreden in 2012 met haar positie. Debatten ontaarden geregeld in chaos, gezag blijkt zoek en op essentiële momenten lijkt Van Miltenburg de zwaarte van haar functie niet de baas te kunnen.
Om vijf uur doet de voorzitter een mededeling in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer aan het Binnenhof. De voorzitter zelf houdt zich onbereikbaar en ook haar woordvoerder neemt niet op.
AD 12.12.2015 Anouschka van Miltenburg treedt per direct af als Kamervoorzitter. Dat zei ze net in een korte verklaring in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Van Miltenburg kwam onder vuur te liggen na het vernietigen van een klokkenluidersbrief inzake de Teevendeal. Ze vindt dat ze zorgvuldig heeft gehandeld maar dat ze de functie van voorzitter niet langer wil belasten met deze discussie.
De brief die zij had gekregen was volgens haar ,,strikt vertrouwelijk” en ze staat er nog steeds achter dat ze die niet met de commissie-Oosting, die de Teevendeal onderzocht, heeft gedeeld. ,,Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie”, aldus Van Miltenburg.
,,De afgelopen drie jaar waren niet altijd gemakkelijk, maar ik kijk met een heel voldaan gevoel terug op die bijzondere jaren. Waarin veel is bereikt”, zei Van Miltenburg.
Ze blijft lid van de Tweede Kamer. PvdA’er Khadija Arib zal haar tijdelijk vervangen. De Tweede Kamer moet nu een profielschets opstellen waarna kandidaten zich kunnen melden.
Steun weg
Zaterdagochtend berichtte deze krant dat de Kamervoorzitter hierdoor niet langer de onvoorwaardelijke steun heeft van haar eigen partij de VVD. Volgens de partijtop ‘staat ze er alleen voor’.
Met haar opstappen voorkomt ze dat ze dinsdag door de Tweede Kamer zou worden ondervraagd over haar rol in de Teevendeal. Ze moest voor maandag ook nog schriftelijk reageren op 37 vragen van de Kamer. Die heeft ze deels beantwoord. De antwoorden op de vragen werden zaterdagmiddag online gezet. Daarin zegt Van Miltenburg niets verkeerds te hebben gedaan.
NU 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg legt haar functie als Kamervoorzitter per direct neer als gevolg van haar rol in de Teeven-deal. Dat meldt de VVD-politica zaterdagmiddag in een korte verklaring.
“De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zegt Van Miltenburg.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, stelt in haar rapport dat zij de inhoud van een anonieme brief had moeten delen. “Minstens onhandig”, betitelde commissie-voorzitter Marten Oosting haar optreden woensdag.
Elsevier 12.12.2015 Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg gaat zaterdagmiddag haar aftreden bekend maken vanwege haar betrokkenheid in de Teevendeal.
Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft zaterdagmiddag haar aftreden bekendgemaakt op een persconferentie in Den Haag. Ze stapt op vanwege haar rol bij de Teevendeal.
Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal die Fred Teeven (VVD) maakte met drugscrimineel Cees Helman, maar vernietigde het document. Ze noemde haar handelen ‘zorgvuldig’.
De brief die Van Miltenburg had gekregen, was ‘strikt vertrouwelijk’, toch staat ze er nog steeds achter dat ze de informatie niet met commissie-Oosting heeft gedeeld. ‘Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie,’ zei ze. Van Miltenburg blijft lid van de Tweede Kamer. PvdA’er Khadija Arib zal haar vervangen tot er een nieuwe voorzitter is gekozen.
Rapport
Woensdag werd het rapport van commissie-Oosting gepresenteerd. Na de bekendmaking van haar rol in de Teevendeal, nam de druk op de positie van de VVD’er toe. Van Miltenburg werd onder meer verweten de Kamer ‘onjuist geïnformeerd te hebben’.
Oud-ombudsman Martin Oosting trok een aantal vernietigende conclusies in het rapport. Zo kreeg Helman 4,7 miljoen gulden in ruil voor informatie bij grote strafzaken. Volgens Oosting deugde deze afspraak van geen kant en had de deal nooit gesloten mogen worden.
De Kamerleden zouden Van Miltenburg dinsdag om verantwoording vragen over haar rol in de deal en hadden hiervoor een lijst met 37 vragen ingediend. De voorzitter stond al eerder ter discussie en het rapport van Oosting zorgde voor nog meer wantrouwen in Den Haag. Ook binnen de fractie van de VVD heerste twijfels over haar functioneren als voorzitter.
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra respecteert de beslissing. ‘Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie-Oosting trekt in het rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie,’ zei Zijlstra.
Van Miltenburg werd in september 2012 gekozen tot nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. Ze volgde Gerdi Verbeet (PvdA) op, die van 2006 tot 2012 verantwoordelijk was voor de functie.
Trouw 12.12.2015 De voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, stelt haar functie ter beschikking. Volgens Van Miltenburg was haar positie onhoudbaar nadat de commissie-Oosting afgelopen week harde kritiek leverde op haar optreden in de affaire rond de zorgenoemde Teeven-deal. Vooral het feit dat de discussie over de positie van de Kamervoorzitter sindsdien niet luwde, was voor haar reden af te treden. Of Van Miltenburg ook opstapt als Kamerlid liet ze in het midden.
“Ik kijk met een voldaan gevoel terug op de afgelopen drie jaar, aldus Anouchka van Miltenburg.
Van Miltenburg riep aan het einde van de middag de Haagse pers in de Tweede Kamer bijeen voor een verklaring. De dag was voor een groot deel opgegaan aan overleg, met haar partij de VVD en met andere fracties.
De commissie onderzocht de deal tussen VVD-Kamerlid Fred Teeven, destijds officier van justitie, en de drugscrimineel Cees H. en hoe de politiek daar de afgelopen jaren mee omging. Ook Van Miltenburg werd uiteindelijk betrokken bij al het gedoe door die deal.
‘Storm in een glas water’
Zij kreeg inzage in een brief van een anonieme klokkenluider aan het Nos-televisieprogramma Nieuwsuur, waarin details van de deal waren opgenomen. Van Miltenburg vernietigde de kopie van de brief, naar haar zeggen op verzoek van de journalist van Nieuwsuur, maar de hoofdredactie van dat programma ontkent dat dat verzoek ooit werd gedaan. Volgens Nieuwsuur was alleen om vertrouwelijke behandeling van de brief gevraagd. Ook zou Van Miltenburg na lezing van de brief in een sms hebben gesteld dat het ging om een ‘storm in een glas water’.
VK 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg is per direct opgestapt als Kamervoorzitter. Ze is na Ivo Opstelten en Fred Teeven de derde VVD’er die struikelt over de zogenoemde Teevendeal met drugscrimineel Cees H..
Van Miltenburg raakte inopspraak vanwege het vernietigen van een brief van een klokkenluider.
Van Miltenburg, die wel gewoon Kamerlid blijft, zei zaterdag ineen korte verklaring dat ze het ambt niet langer wil belasten met de discussie rondom haar persoon. Ook ‘de harde woorden’ van de commissie Oosting hebben tot haar beslissing geleid. Khadija Arib van de PvdA vervangt Van Miltenburg als kamervoorzitter. Na de verklaring was er geen ruimte voor vragen.
Volgens Oosting had ze een brief van een anonieme klokkenluider moeten doorleiden naar de commissie. In plaats daarvan deed ze het epistel door de shredder. Daarmee respecteerde Van Miltenburg naar eigen zeggen de wens van de journalist Bas Haan van Nieuwsuur die haar de brief had gegeven. Nieuwsuur ontkent ooit gevraagd te hebben om de brief te vernietigen.
Telegraaf 12.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg hoeft van PvdA-Kamerlid Mei Li Vos niet op te stappen om haar rol in de de Teeven-deal. Dat zei ze in het radioprogramma Kamerbreed zaterdag.
Ze heeft zeker een rol gespeeld, maar dat is niet de kern van het verhaal, aldus Vos. “Om haar dan om deze ene onhandigheid te slachtofferen, vind ik een beetje raar.” Veel mensen hebben “boter op hun hoofd” gehad in deze zaak.
In 2000 sloot toenmalig officier van justitie Fred Teeven een deal met drugshandelaar Cees H. waarmee 4,7 miljoen gemoeid was. Dat bedrag was lang onduidelijk. Van Miltenburg (VVD) heeft een anonieme brief waarin dit bedrag stond vernietigd.
De Kamer spreekt dinsdag met haar voorzitter. Van Miltenburg moet maandag nog schriftelijk reageren op 37 vragen van de Kamer over haar rol in de Teeven-deal.
AD 12.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg krijgt niet langer de onvoorwaardelijke steun van haar eigen partij de VVD. Volgens de partijtop ‘staat ze er alleen voor’. Als ze komende week nog verder in de problemen komt in de debatten rond de omstreden deal met crimineel Cees H., hoeft ze niet op hulp te rekenen.
De problemen waarin ze terecht is gekomen door een anonieme klokkenluidersbrief te vernietigen, mag ze zelf oplossen, vindt de partijtop. ,,Ze moet zelf naar de overkant zwemmen”, zegt een prominente VVD’er. ,,Zijlstra pikt haar niet met een bootje op.” Een andere invloedrijke liberaal stelt dat Van Miltenburg het zelf mag uitzoeken. ,,Iedereen is er helemaal klaar mee.”
Diverse partijen klagen al langer over Van Miltenburg. Waar de VVD haar lange tijd de hand boven het hoofd hield, wordt zij nu door een aanhoudende reeks incidenten als een risico voor de partij gezien. Intern heeft Van Miltenburg veel krediet verspeeld. Waar de fractievoorzitters van de regeringscoalitie Zijlstra (VVD) en Samsom (PvdA) haar eerder nog openlijk in bescherming namen, is zij die beschermde status nu kwijt.
AD 11.12.2015 Advocaat Jan-Heijn Kuijpers van Cees H., de drugscrimineel met wie toenmalig officier van justitie Fred Teeven een miljoendeal sloot, heeft vrijdag spijkerhard uitgehaald naar premier Mark Rutte. Die sprak eerder op de dag over een zeer waardevolle tegenprestatie die H. zou hebben geleverd in ruil voor de Teeven-deal.
Drugscrimineel H. loopt gevaar door de uitspraken die Rutte vrijdagmiddag deed over de Teeven-deal. De premier suggereerde dat de tegenprestatie van H. in de deal misschien wel groter was dan tot nu toe wordt aangenomen en dat het daarom misschien helemaal niet zo’n slechte deal was.
Van toeten noch blazen
Kuijpers betitelt de uitlatingen van Rutte als ‘onzin’ van iemand die zoals vaker van ‘toeten noch blazen weet’. Het optreden van de minister-president ‘is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat’, zei de raadsman tegen het programma Nieuwsuur.
Volgens Kuijpers lijkt het nu of H. informatie over andere criminelen heeft doorgegeven. ‘Ik wil niet dat een een of andere idioot mijn cliënt verdenkt van het lekken van informatie en hij vervolgens een acute loodvergiftiging krijgt.’
Telegraaf 11.12.2015 Advocaat Jan-Heijn Kuijpers van Cees H., de drugscrimineel met wie toenmalig officier van justitie Fred Teeven een miljoendeal sloot, heeft vrijdag spijkerhard uitgehaald naar premier Mark Rutte. Die sprak eerder op de dag over een zeer waardevolle tegenprestatie die H. zou hebben geleverd in ruil voor de Teeven-deal.
Kuijpers betitelt de uitlatingen van Rutte als “onzin” van iemand die zoals vaker van “toeten noch blazen weet”. Het optreden van de minister-president “is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat”, zei de raadsman tegen het programma Nieuwsuur. “Ik vraag hem ook met klem om met die onzin op te houden.”
Onverantwoordelijk vindt Kuijpers de uitlatingen van Rutte. “Ik wil niet dat een een of andere idioot mijn cliënt verdenkt van het lekken van informatie en hij vervolgens een acute loodvergiftiging krijgt.”
Trouw 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teevendeal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van algemene zaken, maar daarmee is hij “geen minister van alle zaken”. De Teevendeal was echt een zaak die het ministerie van veiligheid en justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
‘Kattebelletje’
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij “ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. “Ik had het niet gelezen maar wel gezien.” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet “lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
NU 11.12.2015 Premier Mark Rutte heeft voormalig staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Fred Teeven, gedurende de bonnetjesaffaire niet gevraagd naar de exacte bedragen van de deal, omdat hij het “niet kies” vond om Teeven aan te spreken op zijn vorige functie als officier van justitie. Dat zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Rutte: “Ik heb altijd gevonden dat dit een zaak betreft die Fred Teeven in zijn functioneren als officier van justitie raakt.” De premier vond het ongepast om daar allerlei vragen over te stellen.
Na de presentatie van het rapport over de Teeven-deal, leven er nog veel vragen over waarom de premier zelf niet eerder van de details van de schikking afwist.
Politiek gevoelig
Ondanks dat de hoogte van de schikking met drugscrimineel Cees H. politiek steeds gevoeliger kwam te liggen en uiteindelijk leidde tot het opstappen van Ivo Opstelten en Teeven als respectievelijk minister en staatssecretaris van Justitie, heeft de premier zelf niet gevraagd hoeveel geld er naar H. is overgemaakt.
“Ik heb niet naar bedragen gevraagd”, aldus Rutte. Hij zei pas op de dag van het opstappen van het VVD-duo op de hoogte gesteld te zijn.
Actief
Volgens de premier was er ook geen aanleiding om zich actiever met de zaak te bemoeien. Hij schatte de kwestie in als een zaak van het ministerie van Justitie. “Ik ben minister van Algemene Zaken, geen minister van Alle Zaken.”
Bovendien handelde Opstelten na de uitzending van Nieuwsuur – waarin werd onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid – door een onderzoekscommissie onder leiding van oud-procureur-generaal Henk van Brummen in te stellen die de zaak nogmaals onder de loep ging nemen.
Maar volgens de de commissie-Oosting rammelde er van alles aan dat onderzoek. Zo mocht de onderzoeker zelf niet spreken met Teeven. In plaats daarvan ging een topambtenaar met Teeven in gesprek, maar het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. Teeven zei in dat gesprek zich te herinneren dat het ging om een bedrag van 4,8 miljoen gulden.
‘Kattebelletje’
Tijdens het Kamerdebat over het aftreden van het justitieduo noemde Rutte dat verslag een persoonlijke aantekening van een ambtenaar die hij daarom niet met de Kamer kon delen. Maar volgens Oosting was dat niet het geval. Hij had het passend gevonden als Rutte het verslag wel met de Kamer gedeeld had.
Rutte zei het ministerie van Justitie te volgen in de waardering dat het slechts zou gaan om een “kattebelletje” en had in de pauze van het debat het verslag “wel gezien, maar niet gelezen”. Hij vindt niet dat hij de Kamer hierdoor verkeerd heeft geïnformeerd en wijst erop dat de notitie vervolgens met de commissie-Oosting is gedeeld.
Wat Rutte betreft zijn wel de juiste stappen genomen en heeft hij als premier alles gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden,” zei Rutte.
Woensdag gaat de premier met de Kamer in de debat over de conclusies van het rapport.
H.’s advocaat Jan-Hein Kuijpers zegt tegen Nieuwsuur dat H. gevaar loopt door de uitspraken die Rutte vrijdagmiddag deed over de Teeven-deal. Volgens Kuijpers lijkt het nu of H. informatie over andere criminelen heeft doorgegeven. “Dit is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat.”
Telegraaf 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teevendeal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij meent dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van Algemene Zaken, maar daarmee is hij “geen minister van alle zaken”. De Teevendeal was echt een zaak die het ministerie van Veiligheid en Justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij “ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. “Ik had het niet gelezen maar wel gezien” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet “lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
AD 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teeven-deal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij meent dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. ,,Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van Algemene Zaken, maar daarmee is hij ,,geen minister van alle zaken”. De Teeven-deal was echt een zaak die het ministerie van Veiligheid en Justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Veel mis met deal
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretarisFred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
Kattebelletje
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje‘, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij ,,ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. ,,Ik had het niet gelezen maar wel gezien” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet ,,lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
Telegraaf 10.12.2015 Het is “goed nieuws voor Nederland” dat er geen complot zat achter de berichtgeving over de Teevendeal. Dat zegt minister Schippers (Volksgezondheid). Ze suggereerde in maart dat er krachten waren die ervoor zorgden dat nieuws over de Teevendeal in 2014 en 2015 vlak voor een verkiezing naar buiten kwam. “Geen toeval”, oordeelde ze, hintend op mensen die de VVD willen beschadigen.
Commissie Oosting heeft de Teevendeal en de nasleep ervan onderzocht en stelt dat er niets is gebleken van zo’n soort complot. Wel geeft Oosting aan dat de eerste berichtgeving in Nieuwsuur tot stand kwam door een tip van een crimineel die een rekening met Teeven wilde vereffenen.
Schippers biedt geen excuses aan voor haar onjuiste suggestie, zoals D66 haar vroeg. Ze vindt het nog steeds een “legitieme vraag” van haar gezien de aanwijzingen die er waren en vindt het “goed dat het is uitgezocht”.
NU 10.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is “graag bereid” om voorafgaand aan het debat over de Teeven-deal in gesprek te gaan met de Tweede Kamer over haar rol in de bonnetjesaffaire.
Dat maakt Van Miltenburg donderdag bekend. In de brief aan de Kamer schrijft zij het zich te kunnen voorstellen dat er nog vragen leven bij de Kamerleden na de presentatie van het onderzoek naar de Teeven-deal.
Het is aan de Kamercommissie van Veiligheid en Justitie of dit schriftelijk of in een gesprek gebeurt.
Donderdag kwamen fractievoorzitters Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66), Jesse Klaver (GroenLinks) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) bij elkaar. Volgens Segers om af te stemmen hoe de situatie samen af te handelen. Hij pleitte er woensdagavond al voor om een parlementaire ondervraging te houden, met zo’n verhoor kun je meer de diepte in dan een hoorzitting en is een minder zwaar middel dan een enquête.
Dat is een verhoor met meer diepte dan een hoorzitting en is een minder zwaar middel dan een enquête.
Woensdag, de dag dat de commissie-Oosting het rapport over de bonnetjesaffaire publiceerde, probeerde D66 Van Miltenburg verantwoording af te laten leggen via een hoorzitting over de commissie-Oosting. Ook SP, CDA en ChristenUnie steunen het plan.
Maar de VVD heeft er alles aan gedaan om te voorkomen dat Van Miltenburg tijdens een hoorzitting vragen over haar rol moet beantwoorden.
Op 10 november 2014 zou een anonieme brief zijn gestuurd van een klokkenluider gericht aan Kamervoorzitter Van Miltenburg. Daarin stonden veel details over de Teeven-deal die de Kamer graag wilde weten. De brief is volgens de commissie niet ingezien door de Kamervoorzitter, ook is onduidelijk of die brief ook echt is aangekomen.
Later zegt Van Miltenburg dat anonieme brieven die binnenkomen volgens de standaard procedure door de versnipperaar gaan nadat die door medewerkers worden gescand op de inhoud.
In mei van dit jaar brengt een journalist van Nieuwsuur diezelfde brief onder ogen bij Van Miltenburg. Aan het einde van het gesprek lijkt Van Miltenburg gerustgesteld. “Een storm in een glas water”, stuurt ze aan een medewerker.
Ze maakte vervolgens geen melding van de brief tegen de commissie die de Teeven-deal onderzocht. “Onhandig”, zei commissievoorzitter Marten Oosting daar woensdag over. Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting.
De commissie-Oosting schreef dat deze deal op geen enkele manier door de beugel kon. Teeven en Ivo Opstelten, oud-minister van Veiligheid en Justitie, traden in maart van dit jaar af vanwege de affaire.
Telegraaf 10.12.2015 De voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, is bereid vragen te beantwoorden over haar rol in de spraakmakende Teevendeal. Een anonieme brief van een klokkenluider over de affaire, die aan haar was gericht, werd namelijk vernietigd.
Van Miltenburg kan zich voorstellen dat er nog vragen leven in de Tweede Kamer, zo stelt ze donderdag. Ze zegt graag bereid te zijn deze te beantwoorden. Dat zou dan kunnen voor het debat volgende week over de Teeven-deal. Het gaat daarbij om een omstreden schikking tussen een crimineel en de latere staatssecretaris Fred Teeven (VVD), die toen officier van justitie was.
Woensdag pleitte D66 er voor om Van Miltenburg (VVD) officieel te horen, maar dat voorstel strandde op verzet van Van Miltenburgs partij.
Telegraaf 10.12.2015 In de oppositie gaan stemmen op om een soort parlementaire enquete te houden naar de Teevendeal. Partijen zitten namelijk nog steeds met veel vragen over de kwestie.
CU-fractievoorzitter Segers pleit voor een parlementaire ondervraging, een verkorte versie van de parlementaire enquete, als hij na het debat over de Teevendeal nog steeds met vragen blijft zitten. Mensen kunnen bij zo’n ondervraging wel onder ede gehoord worden. Dat politieke middel is nieuw en moet nog officieel ingesteld worden als mogelijkheid.
Segers zegt steun te hebben van andere oppositiepartijen als SP en D66. Er is vandaag overleg geweest tussen de partijen. Daar zou ook over een echte parlementaire enquete gesproken zijn. SP-leider Roemer bevestigt dat hij zo’n parlementaire ondervraging steunt. Hij wil meer onderzoek naar de Teevendeal kunnen doen.
De oppositiepartijen wachten eerst een schriftelijke vragenronde af en bekijken dan of ze meer ruimte voor vragen zullen eisen.
PvdA-Kamerlid Recourt is “niet enthousiast” over het idee van een parlementaire ondervraging. Hij wijst er op dat er net een heel rapport is verschenen over de deal, van de commissie Oosting, en wil daar voorlopig mee aan de slag.
De Kamer gaat in ieder geval Kamervoorzitter Van Miltenburg bevragen over haar rol in de Teevendeal. Dat zal volgende week dinsdag gebeuren, nog voor het debat over de kwestie. Eerder blokkeerde de coalitie nog zo’n vragenronde aan Van Miltenburg. De Kamervoorzitter vernietigde een brief van een klokkenluider over de kwestie en deed het verhaal intern af als een ‘storm in een glas water’.
Volgende week dinsdag wordt ook de commissie Oosting bevraagd door de Kamer. Woensdag zal het debat over de Teevendeal plaatsvinden.
VK 09.12.2015 Geef de politie terug aan Binnenlandse Zaken en laat de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie opnieuw op sollicitatie komen.
Een kafkaësk departement dat niet door de politiek, maar door ambtenaren geregeerd wordt..
In 2010 ijverde de VVD voor het fuseren van enkele ministeries. De overheid moest kleiner, het aantal ministeries dus ook. Gevolg was het samenvoegen van politie en justitie in één superministerie. Dit zou de coördinatie tussen diverse diensten, van de politie tot en met de rest van de justitiële keten en van vreemdelingenzaken tot en met terrorismebestrijding, moeten verbeteren. Nu, vijf jaar later, zijn de puinhopen groot: het ministerie van Veiligheid & Justitie is verworden tot een oncontroleerbaar monsterministerie.
V&J, zoals het ministerie in de Haagse wandelgangen wordt genoemd, wordt al vanaf zijn geboorte geteisterd door tegenslagen. Waar het niet of beperkt informeren van de bewindspersonen aanvankelijk als incidenteel werd afgedaan, blijkt de informatievoorziening binnen het ministerie structureel chaotisch te verlopen. Dit werd eerder al duidelijk ten tijde van onder meer de affaire rondom de afgesproken foto met Volkert van der G. Toenmalig minister Opstelten kende slechts ‘de optie van een foto’, maar werd niet geïnformeerd over de uiteindelijke beslissing en de publicatie. Voor de rest hielden ambtenaren van het Openbaar Ministerie deze politiek zeer gevoelige kwestie in eigen hand, waardoor het ministerie later in een kwaad daglicht kwam te staan.
Ook de Commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de affaire omtrent het verdwenen bonnetje van de deal met drugshandelaar Cees H., oordeelde hard over de informatievoorziening binnen zowel het OM als het ministerie van Veiligheid & Justitie: ‘het heeft de minister van Veiligheid en Justitie Opstelten grote moeite gekost om tijdig de juiste informatie beschikbaar te krijgen. Hierdoor is hij uiteindelijk onvoldoende in staat geweest om zijn politieke verantwoordelijkheid waar te maken.’
Het ontstane beeld? Een kafkaësk departement dat niet door de politiek, maar door ambtenaren geregeerd wordt.
Onoverzichtelijk
Het ministerie bleef oncontroleerbaar en schandaaltjes zijn nog altijd aan de orde van de dag
De bovenstaande gebeurtenissen staan niet op zichzelf. Naast de affaires over de Teevendeal en de foto van Volkert van der G., troffen ook diverse andere plagen het ministerie. Zo verschijnen er regelmatig berichten over die situatie bij de Nationale Politie. Bijna wekelijks schrijven kranten over de bezorgde agenten, de gespannen werksfeer en verontrustende signalen over de kwaliteit van deze dienst. Dieptepunt was de ontmaskering van politiemol Mark M. Zijn verhaal kent gelijkenissen met het plot van een misdaadthriller. In ieder geval heeft de politie fouten gemaakt door hem te snel de toegang tot vertrouwelijke informatie te verstrekken of die juist te laat te ontnemen.
Het lijkt er, kortom, op dat het binnen het megaministerie van Veiligheid en Justitie voor een bewindspersoon bijna onmogelijk is om het overzicht te bewaren en de touwtjes volledig in handen te houden. Dit heeft inmiddels tot het aftreden van twee bewindspersonen, Ivo Opstelten en Fred Teeven, en één secretaris-generaal, Pieter Cloo geleid. Ook deze personele wijzigingen mochten niet baten: het ministerie bleef oncontroleerbaar en schandaaltjes zijn nog altijd aan de orde van de dag.
Binnen zo’n enorm ministerie ligt onoverzichtelijkheid al gauw op de loer: bijna de helft van de rijksambtenaren is bij Veiligheid en Justitie betrokken. Daarbij komen de botsende belangen tussen de onderliggende overheidsdiensten. Waar in het verleden het ene ministerie oog had voor de politie en het andere voor de rechterlijke macht, zijn deze botsingen nu in één departement te voelen. Dat maakt een organisatie ontzettend moeilijk te besturen.
Veiligheid en rechtsstaat
Gezonder als veiligheid en rechtsstaat door verschillende departementen in het oog gehouden worden
Een ander nadeel van deze interne botsingen is het rechtsstatelijke gevolg. De situatie waarin de veiligheid en de rechtsstaat door verschillende departementen in het oog gehouden werden, levert een gezonde verhouding op. Het is een goed rechtsstatelijk principe om checks and balances in de staatsorganisatie aan te brengen. Veiligheid en rechtsstaat zijn beide immers geen bedrijfstaak waarbij efficiëntie de boventoon dient te voeren. De twee vormen een begrippenpaar waarin een zorgvuldige balans gevonden moet worden tussen veiligheid en rechtsbescherming.
Vijf jaar na het optuigen van het megaministerie voor Veiligheid en Justitie moet de politiek ook eerlijk durven zijn. Het ministerie is te groot, de politieke leiding heeft na al die jaren nog altijd amper grip op het departement en de noodzakelijke rechtstatelijke checks and balances ontbreken. Verandering is daarom noodzakelijk. Het is aan de VVD, geestelijk vader van het mislukte megaministerie, om orde op zaken te stellen en dit probleem niet door te schuiven, maar aan te pakken: geef de politie terug aan Binnenlandse Zaken en laat de top van het ministerie opnieuw op sollicitatie komen. De V&J-pilot is mislukt.
Matthijs van de Burgwal en Jim van Mourik zijn Landelijk Voorzitter en Vicevoorzitter van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD.
Elsevier 09.12.2015 Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen was bekend, maar niemand had verwacht dat Teeven knock-out zou worden geslagen.
Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen over de Teeven-deal, zoemde al een paar dagen rond in Den Haag. Maar niemand had verwacht dat de in maart van dit jaar afgetreden staatssecretaris Fred Teeven (VVD) van Veiligheid en Justitie nog eens knock-out zou worden geslagen.
In de persconferentie stelde oud-ombudsman Marten Oosting vanmiddag dat ‘deze pluk-ze-operatie voor de staat wel een heel magere opbrengst had’. De 7,5 ton die drugshandelaar Cees Helman uiteindelijk in het kader van de schikkingsovereenkomst aan de staat betaalde, was volgens de commissie een schijntje van zijn verdiensten.
Spekkoper
De staat had in Luxemburg voor miljoenen beslag laten leggen op bankrekeningen van de drugsbaron. Daarvan hoefde Helman slechts ‘een relatief laag bedrag’ definitief af te staan. Buiten de schikking bleven twee miljoenenpanden in Antwerpen en Oude Wetering, een jacht van een miljoen, sieraden en cash geld. Helman, kortom, was spekkoper.
Daarnaast uitte Oosting zware kritiek op wat hij noemt ‘de recente gebeurtenissen’. Verantwoordelijk minister Ivo Opstelten (VVD) lichtte de Tweede Kamer verkeerd voor over de omvang van de deal. Het ontbrak daarbij aan een ‘goede regie’. Opstelten verstrekte de verkeerde cijfers en beweerde dat het ‘bonnetje’ van de deal onvindbaar was. Achteraf bleek dat er wel degelijk te zijn, maar was het archief van het Openbaar Ministerie een zootje.
Teeven probeerde de verkeerde informatie door zijn minister nog bij te sturen, maar directeur-generaal Gerard Roes van Rechtspleging en Rechtshandhaving hield de notitie van een gesprek met Teeven over de juiste cijfers bewust in de kluis. Reden: zijn herinnering zou niet helemaal correct zijn. Die inschatting had Roes aan de Tweede Kamer moeten overlaten.
Het ligt voor de hand dat de oppositie in de Tweede Kamer bloed ruikt. En ook de PvdA zal ‘wisselgeld’ willen zien van de coalitiepartner. Natuurlijk zijn de twee bewindslieden al in maart opgestapt, maar ook Roes moet vrezen voor zijn baan.
Op grond van het rapport lijkt topman Herman Bolhaar van het Openbaar Ministerie met de schrik vrij te komen. Maar de Kamer zal hem als eindverantwoordelijke ook de fouten rond de moordzaak op oud-minister Els Borst aanrekenen. Complicerende factor is dat Bolhaar ernstig ziek is en dat hij zich op dit moment niet kan verweren.
Telegraaf 09.12.2015 Het College van procureurs-generaal “aanvaardt” de bevindingen en beoordelingen van de commissie-Oosting over de Teeven-deal. Dat heeft de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie (OM) woensdag in reactie op het rapport laten weten.
Toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. voor een bedrag van 4,7 miljoen gulden. Die afspraak op zich deugde volgens de commissie van geen kanten en is ook onjuist tot stand gekomen en afgewikkeld.
Een dergelijke schikking zal volgens het OM nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier worden gesloten, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was. “Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, aldus het College in een reactie.
Het OM geeft aan om over de aanbevelingen te overleggen met het ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor een beter beheer van het archief – zodat bijvoorbeeld bonnetjes niet meer zoek raken – heeft het OM inmiddels afspraken gemaakt.
NU 09.12.2015 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) neemt de aanbevelingen van de commissie-Oosting over de Teeven-deal over.
Dat schrijft Van der Steur in een brief aan de Tweede Kamer in een reactie op het woensdag gepubliceerde rapport over de Teeven-deal met drugscrimineel Cees H.. De bewindsman betreurt “in hoge mate” dat hier zo veel is misgegaan.
De zogenoemde bonnetjesaffaire leidde in maart dit jaar tot het opstappen van Fred Teeven en Ivo Opstelten als respectievelijk staatssecretaris en minister van Justitie en Veiligheid.
“Het aftreden van de minister en van de staatssecretaris heeft vanzelfsprekend een grote impact gehad op mijn ministerie”, schrijft Van der Steur. Hij heeft bij zijn aantreden een onderzoek ingesteld waarin wordt gewerkt aan een versteviging van de interne afstemming en coördinatie binnen zijn ministerie.
“Het rapport van de commissie en de lessen die daaruit kunnen worden getrokken, zijn daarbij van groot belang”, aldus Van der Steur.
De commissie oordeelde dat Teeven de deal die hij sloot als officier van justitie met drugscrimineel Cees H. aan alle kanten rammelde en niet gesloten had mogen worden.
Aanbevelingen
Er wordt onder andere aanbevolen dat er duidelijke richtlijnen moeten komen wanneer schikken aan de orde is. Ook moeten alle stappen zorgvuldig worden gedocumenteerd en gearchiveerd zodat achteraf gemakkelijk verantwoording is af te leggen.
Als dan een besluit tot ontneming, zoals in het geval van Cees H., naar buiten komt door de uitspraak van een rechter, is die verantwoording door het OM eenvoudiger af te leggen.
Ook wijst de commissie op de politieke gevoeligheid die bij dit soort zaken komen kijken. Alle betrokkenen moeten zich daarvan bewust zijn. Daarom adviseert de commissie om bij zaken die in de politiek en in de media onder een vergrootglas liggen een onafhankelijk onderzoek in te stellen.
Verder concludeerde de Erfgoedinspectie dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was. De dossiervorming, toegankelijkheid en selectie moeten beter moeten, aldus de Erfgoedinspectie. Ook dit punt neemt Van der Steur over.
Kamerlid
Van der Steur wilde niet nader ingaan op die rol die hij als Kamerlid heeft gespeeld bij de opstelling van het persbericht dat werd verstuurd na deNieuwsuur-uitzending. In het persbericht werd geen melding gemaakt van het juiste bedrag van de schikking.
Van der Steur vindt dat de verantwoordelijkheid uiteindelijk bij toenmalig minister Opstelten lag. Dat hij op het ministerie aanwezig was en aanwijzingen heeft gegeven bij het opstellen van het persbericht vindt hij niet gek. “Kamerleden en bewindslieden hebben veelvuldig contact met elkaar”, zei Van der Steur.
Telegraaf 09.12.2015 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie “betreurt in hoge mate” dat er zoveel is misgegaan met en na de Teeven-deal. Hij neemt de aanbevelingen voor verbetering over, liet hij woensdagmiddag weten.
“Op te veel momenten was er te weinig informatie beschikbaar over de schikking en de afwikkeling daarvan. De informatievoorziening aan de Tweede Kamer is tekortgeschoten”, zei Van der Steur.
De commissie heeft verscheidene aanbevelingen gedaan. Op dit moment is niet nader omschreven wanneer een schikking wel of niet aan de orde kan zijn. Daar moeten normen voor komen. De procedure voor zo’n schikking moet duidelijk in kaart worden gebracht, luidt een van de aanbevelingen. Archiveren is ook erg belangrijk.
Schikkingsovereenkomsten moeten, zij het geanonimiseerd, ook openbaar worden, in bijzondere gevallen zelfs met een persbericht. Als een ontneming via een rechterlijke uitspraak tot stand komt, wordt dat immers ook in het openbaar uitgesproken.
De Erfgoedinspectie concludeerde verder dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was en dat dossiervorming, toegankelijkheid en selectie beter moeten. Het College van procureurs-generaal zal dit oppakken. Volgens Van der Steur zijn er al verbeteringen in gang gezet.
Als Tweede Kamerlid was Van der Steur in maart zelf betrokken bij een persbericht dat de later afgetreden minister Ivo Opstelten wilde uitdoen. Beiden zijn VVD’ers. Volgens Van der Steur zijn contacten tussen ministers en Kamer niet zo gek, maar gebeurt dat veelvuldig. Maar de verantwoordelijkheid voor een persbericht ligt altijd volledig bij een minister, zei Van der Steur.
Hij weet niet wie degene is die de Tweede Kamer een anonieme brief stuurde over de misstanden. Hij heeft ook niet de behoefte dat uit te zoeken. De briefschrijver meldt dat hij bij het Amsterdamse parket werkt. Later kwam Nieuwsuur met diezelfde brief op de proppen. Van der Steur wilde niet ingaan op de brief.
Telegraaf 09.12.2015 De Tweede Kamer wil nog meer weten van de commissie-Oosting, die snoeiharde kritiek uitte op een miljoenendeal tussen justitie en een crimineel in 2000. Die deal en de nasleep leidden begin dit jaar tot de val van een minister en van staatssecretaris Fred Teeven.
Een meerderheid van de Kamer vroeg woensdag om een hoorzitting met de voorzitter van de onderzoekscommissie, Marten Oosting. Het voorstel van oppositiepartij D66 om ook de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg (VVD), te horen, strandde op verzet van de liberalen. Van Miltenburg zou informatie over de deal niet hebben doorgespeeld.
De hoorzitting staat gepland voor dinsdag. Woensdag of donderdag volgt dan een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 09.12.2015 Premier Mark Rutte had er goed aan gedaan als hij de weerslag van de herinnering van oud-staatssecretaris Fred Teeven over diens deal met drugshandelaar Cees H. had gedeeld met de Tweede Kamer. Oud-ombudsman Marten Oosting zei dat woensdag in een toelichting op zijn rapport over de Teeven-deal.
Nadat Nieuwsuur had onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid, sprak een topambtenaar daarover met Teeven. Die was in 2000 de officier van justitie die de schikking sloot met Cees H. Teeven zei de ambtenaar dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
AD 09.12.2015 Premier Mark Rutte had er goed aan gedaan als hij het verslag van de herinnering van oud-staatssecretaris Fred Teeven over diens deal met drugshandelaar Cees H. had gedeeld met de Tweede Kamer. Oud-ombudsman Marten Oosting zei dat woensdag in een toelichting op zijn rapport over de Teeven-deal.
Nadat Nieuwsuur had onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid, sprak een topambtenaar daarover met Teeven. Die was in 2000 de officier van justitie die de schikking sloot met Cees H. Teeven zei de ambtenaar dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen.
Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
Telegraaf 09.12.2015 ,,De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
Dat zegt VVD-Tweede Kamerlid Fred Teeven woensdag. Hij reageert daarmee op de kritiek van een onderzoekscommissie op een deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met een drugscrimineel. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert “het werk dat daarvoor is verzet.” Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Partijgenoot en collega-Kamerlid Foort van Oosten erkent dat “bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund”. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar “constateert eveneens dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd.”
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan. “Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Trouw 09.12.2015 Met ‘interesse’ heeft voormalig staatssecretaris Fred Teeven het rapport van de commissie-Oosting gelezen. En hoewel hij ‘repecteert’ dat er veel werk voor is verzet, wil hij ook benadrukken dat het gaat om gebeurtenissen van vijftien tot twintig jaar geleden. Volgens Teeven heeft hij altijd in het publieke belang gehandeld: “Dat diende ik destijds, en dat blijf ik tot op de dag van vandaag dienen. De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan”.
VVD-Tweede Kamerlid Teeven reageerde daarmee op de kritiek van de onderzoekscommissie op een deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. voor een bedrag van 4,7 miljoen gulden. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan. “Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Geen kans op herhaling
Volgens de onderzoekscommissie deugde de afspraak die Teeven maakte ‘van geen kanten’ en is die ook onjuist tot stand gekomen en afgewikkeld. Toch zal een dergelijke schikking volgens het Openbaar Ministerie (OM) nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier tot stand komen, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was.
“Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, laat het College van procureurs-generaal, de landelijke leiding van het OM, in een reactie weten.
De commissie deed verscheidene aanbevelingen. Op dit moment is niet nader omschreven wanneer een schikking wel of niet aan de orde kan zijn. Daar moeten normen voor komen. De procedure voor zo’n schikking moet duidelijk in kaart worden gebracht, luidt een van de aanbevelingen. Archiveren is ook erg belangrijk.
Het College ‘aanvaardt’ de bevindingen en beoordelingen van de commissie-Oosting en gaat daarover praten met het ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor een beter beheer van het archief – zodat bijvoorbeeld bonnetjes niet meer zoek raken – heeft het OM inmiddels afspraken gemaakt. De Erfgoedinspectie concludeerde dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was en dat dossiervorming, toegankelijkheid en selectie beter moeten.
Daarnaast moeten volgens de aanbevelingen schikkingsovereenkomsten, zij het geanonimiseerd, openbaar worden, in bijzondere gevallen zelfs door middel van een persbericht. Als een ontneming via een rechterlijke uitspraak tot stand komt, wordt dat immers ook in het openbaar uitgesproken.
Verdwenen bonnetjes
Niet alleen het oude zeer werd vandaag opgehaald, ook de manier waarop de informatie over de Teeven-deal uiteindelijk in de openbaarheid kwam oogstte kritiek. Televisieprogramma Nieuwsuur onthulde in 2014 dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid.
Na die bekendmaking sprak een topambtenaar daarover met Teeven. die tegen de ambtenaar zei dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde. Volgens commissievoorzitter Marten Oosting had Premier Mark Rutte er goed aan gedaan als hij de weerslag van die herinnering had gedeeld met de Tweede Kamer.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
Anonieme brief
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg kreeg de wind van voren. Zij had bij de commissie aan de bel kunnen trekken over een brief met tips over de Teeven-deal, maar deed dat niet. ‘Onhandig’, aldus Oosting.
Het ging om een brief die, gedateerd op 10 november 2014, anoniem aan haar was gericht en waarvan het niet duidelijk is of die ooit bij haar op het bureau terecht is gekomen. Anonieme brieven gingen destijds meestal door de versnipperaar. Een afschrift van de brief kwam in 2015 in handen van Nieuwsuur en dat programma legde het schrijven voor aan de parlementsvoorzitter.
Ze sprak erover met een van de programmamakers en sprak later in een sms aan een medewerker van een ‘storm in een glas water’. Later werd (ook) deze brief vernietigd.
Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting. De Kamer heeft inmiddels maatregelen genomen om beter om te gaan met brieven en email die anoniem binnen komen.
Hoorzitting
De Tweede Kamer is nog niet klaar met de zaak. Een meerderheid vroeg woensdag om een hoorzitting met voorzitter Marten Oosting. Het voorstel van oppositiepartij D66 om ook de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg (VVD), te horen, strandde op verzet van de liberalen. De hoorzitting staat gepland voor dinsdag. Woensdag of donderdag volgt dan een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Politieke reacties
Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie ‘betreurt in hoge mate’ dat er zoveel is misgegaan met en na de Teeven-deal. Van der Steur is voornemens de aanbevelingen voor verbetering over te nemen.
Ook VVD Tweede Kamerlid Foort van Oosten zegt dat ‘bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund’. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar ook hij constateert dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd’.
Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA zegt dat “het beeld zich op dringt dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”.
Volgens Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV heeft de Nederlandse belastingbetaler het nakijken gehad, “terwijl een crimineel fors is bevoordeeld. Dat is de wereld op zijn kop en onacceptabel. Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie.”
Volgens Kees van de Staaij van de SGP is het een grondig rapport. “Dat duidelijk maakt dat er bij het vaststellen van de schikking en bij de verantwoording aan de Kamer veel mis is gegaan. Het ontbreekt aan voldoende regie en voldoende probleembesef.”
Liesbeth van Tongeren, GroenLinks vindt dat er nog altijd ‘veel mist is rond de informatievoorziening aan de Kamer’. Ze noemt het “een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing. Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer?”.
Emile Roemer, fractieleider van de SP vindt dat er ‘een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd’. “De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden”, aldus Roemer.
AD 09.12.2015 ,,De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.” Dat zegt VVD-Tweede Kamerlid Fred Teeven woensdag in reactie op de kritiek van een onderzoekscommissie op de deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert ,,het werk dat daarvoor is verzet.” Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Ivo Opstelten, die aftrad als justitieminister omdat hij de Kamer niet goed over de Teeven-deal had geïnformeerd, ‘aanvaardt’ de bevindingen en conclusies ,,Ik heb daarvoor op 9 maart 2015 ook de volle verantwoordelijkheid genomen door mijn ontslag als minister aan te bieden aan de Koning.”
Ook het College van procureurs-generaal accepteert de bevindingen, laat de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie (OM) weten. Een dergelijke schikking zal volgens het OM nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier worden gesloten, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was. ,,Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen.”
Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor, aldus Ben Swagerman, VVD.
VVD
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan.
,,Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Partijgenoot en collega-Kamerlid Foort van Oosten erkent dat ,,bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund”. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar ,,constateert eveneens dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd.”
Een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd, alsus Emile Roemer, SP.
SP
Voor Emile Roemer (SP) bevestigt het onderzoek dat er flink is gerommeld bij de deal. ,,Een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd. Vandaag maakt de commissie-Oosting een eind aan deze VVD-doofpot. De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden.”
,,Rutte zei dat er niets mis was met de deal, terwijl nu blijkt dat werkelijk alles mis was. Dit betekent maar een ding: het ministerie van Veiligheid en Justitie kan wel wat minder VVD gebruiken.”
De informatie aan de Kamer was een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing, aldus Liesbeth van Tongeren, GroenLinks.
GroenLinks
Liesbeth van Tongeren, GroenLinks: ,,De commissie-Oosting heeft grondig onderzoek gedaan naar de schikkingsovereenkomst en constateert glashelder dat er met de deal veel mis is. Veel meer mist er nog altijd rond de informatievoorziening aan de Kamer, een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing.”
,,Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer? GroenLinks wil eerst antwoord op die feitelijke vragen en daarna snel een debat met het kabinet.”
Het is ook hoog tijd voor een ‘handboek schikkingen’, wat wel en niet gewenst is en hoe (interne) kritische toetsing goed geregeld wordt, aldus Kees van de Staaij, SGP.
SGP
,,Er ligt een grondig rapport. Dat maakt duidelijk dat er bij het vaststellen van de schikking en bij de verantwoording aan de Kamer veel mis is gegaan”, zegt SGP-er Kees van de Staaij. ,,Het ontbreekt aan voldoende regie en voldoende probleembesef. De SGP wil dat de aanbevelingen hoe het beter kan voortvarend ter hand worden genomen. Te veel is er bij gevoelige zaken sprake van incidentenmanagement.”
,,Het is ook hoog tijd voor een ‘handboek schikkingen’, wat wel en niet gewenst is en hoe (interne) kritische toetsing goed geregeld wordt. Binnen het ministerie en in de verhouding tussen ministerie en Openbaar Ministerie moet de communicatie en informatieuitwisseling beter op orde zijn. Nu zingt elke vogel te veel zijn eigen lied.”
Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie, aldus Lilian Helder, PVV.
PVV
,,Uit dit onderzoek blijkt dat de Nederlandse belastingbetaler het nakijken heeft gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld”, zegt Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV. ,,Dat is de wereld op zijn kop en onacceptabel.”
,,Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De PVV wil tekst en uitleg van de premier, gelet op zijn eerdere uitspraken.”
Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden dat hier onvoldoende exacte kennis van was, aldus Madeleine van Toorenburg, CDA.
CDA
,,Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”, aldus Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA.
,,Er dringt zich ook een beeld op dat de huidige bewindspersonen van veiligheid en justitie bij de informatievoorziening aan de Tweede Kamer ook met hun vingers tussen de deur zaten ten aanzien van informatievoorziening naar buiten toe. Inmiddels heeft de huidige minister van Veiligheid en Justitie bekend gemaakt zelf suggesties te hebben gedaan voor het persbericht. Het is bovendien onbegrijpelijk dat de minister-president de gedetailleerde aantekeningen van directeur-generaal Roes heeft geduid als persoonlijke aantekeningen.”
Het rapport is schokkend helder en laat duidelijk zien dat de deal die met Cees H. is gesloten niet deugt, aldus Gert-Jan Segers, ChristenUnie.
ChristenUnie
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie: ,,Ik ben blij met het grondige werk van de commissie-Oosting. Het rapport is schokkend helder en laat duidelijk zien dat de deal die met Cees H. is gesloten niet deugt.”
,,Het is verontrustend om te zien dat bewindspersonen de Kamer niet actiever, vollediger en juister hebben geïnformeerd. Dit raakt de vertrouwensrelatie tussen kabinet en Kamer. De hoorzitting en het debat moeten definitieve duidelijkheid scheppen over de vraag hoe en waarom dit heeft kunnen gebeuren.”
NU 09.12.2015 In tegenstelling tot wat premier Mark Rutte de Tweede Kamer meldde, had de deal tussen toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. niet gesloten mogen worden.
Dat concludeert de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de kwestie, woensdag in haar eindrapport.
De onderzoekscommissie komt tot het oordeel dat de schikkingsovereenkomst “de toets van kritiek niet kan doorstaan”, zo schrijft de commissie in het onderzoeksrapport over de bonnetjesaffaire die in maart leidde tot het opstappen van toenmalig minister en staatssecretaris Ivo Opstelten en Fred Teeven.
Opstelten had de Kamer verkeerd geïnformeerd over de hoogte van de schikking. Na onthullingen van Nieuwsuur bleek namelijk dat er in ruil voor een boete van 750.000 gulden niet 1,25 miljoen gulden is overgemaakt aan Cees H, maar 4,7 miljoen. De manier waarop Opstelten met de zaak is omgegaan, vertoont volgens het rapport “ernstige tekortkomingen”.
Publiek belang
Teeven benadrukte tijdens zijn aftreden dat met deal “niets mis was”. Premier Rutte herhaalde dat in het debat naar aanleiding van het aftreden van het VVD-duo.
In een reactie verdedigt Teeven de deal: “De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
Maar volgens de onderzoekscommissie is er van alles mis met de deal. Hoewel Teeven de steun had van de hoofdofficier van justitie van Amsterdam en het college van procureur-generaal akkoord gingen met de ontneming van 750.000 gulden, had het college kritischer moeten kijken naar de overeenkomst. Volgens de onderzoekscommissie heeft er geen “adequate en werkelijk kritische toets” plaatsgevonden bij het OM.
Zo is de onderzoekscommissie kritisch op het feit dat er parallel aan schikking gewerkt werd aan gratieverlening, terwijl het college dit voorstel eerder uitdrukkelijk afkeurde en afwees.
Belastingdienst
Ook heeft de commissie ernstige bedenkingen bij het feit dat de fiscus buiten de deal is gehouden, omdat dat niet gebruikelijk was bij ontnemingsschikkingen in die tijd. De commissie ziet dan ook geen enkele rechtvaardiging voor het “bewust onthouden van informatie aan de Belastingdienst” als het gaat om schikkingen.
Ook de hoogte van de schikking roept vragen op. Volgens het rapport ontbreekt elke onderbouwing waarom er 750.000 gulden van Cees H. is ontnomen. Vooral ook als gekeken wordt naar het vermogen van H.. “De balans tussen het schikkingsbedrag en het aan H. gelaten vermogen komt de Onderzoekscommisie dan ook onevenredig voor”, schrijft de commissie.
De commissie beveelt daarom aan om de regels omtrent schikkingen aan te scherpen. Zo moet het besluitvormingsproces worden aangescherpt moet er gekeken worden of rechterlijke goedkeuring gewenst is.
Ministerie
Ook is er stevige kritiek op het ministerie van Veiligheid en Justitie die gedurende de bonnetjesaffaire geregeld steken heeft laten vallen. De zaak had niet tot het opstappen van Opstelten en Teeven hoeven leiden als er bij het ministerie de juiste inschatting was gemaakt na de uitzending van Nieuwsuur.
Zowel bij de minister als bij het ministerie is het politieke risico en gevoeligheid onvoldoende onderkend. In plaats van vast te houden aan de lijn dat het zou gaan om een schikking waarbij 1,25 miljoen zou zijn overgemaakt, had de minister direct een onafhankelijk onderzoek moeten instellen dat direct opheldering zou bieden.
Dat gebeurde echter pas nadat de advocaat van Cees H. in een interview metde Volkskrant onthulde dat het bedrag dat Opstelten met de Kamer deelde niet klopte.
Het onderzoek dat volgde, kraakte ook aan alle kanten. Volgens de commissie had dat niet geleid moeten worden door iemand uit de kring van het OM, maar door een onafhankelijke onderzoeker. Ook Teeven werd in dit onderzoek gehoord die toen stelde dat hij het ging om 4,7 miljoen euro.
Premier Rutte wilde dit gespreksverslag niet delen met de Kamer, omdat het zou gaan om een persoonlijke beleidsnotitie van een ambtenaar, die niet met de Kamer gedeeld kon worden. Volgens de commissie kon dat wel en had Rutte er verstandig aan gedaan dat ook te doen.
Het bonnetje werd vervolgens pas gevonden na een nieuwe zoektocht die volgde na opnieuw een uitzending van Nieuwsuur die de betalingsdetails in handen had. Het bonnetje was gewoon te vinden in de oude computersystemen van het ministerie en in het strafdossier van Cees H.. Een situatie die volgens de commissie voorkomen had kunnen worden als er adequater gehandeld zou zijn op het ministerie van Justitie.
Van Miltenburg
Ook Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg krijgt harde kritiek te verduren. Zij haalde een brief van een anonieme klokkenluider die de schikking onthulde door de papierversnipperaar. De onderzoekscommissie verbaast zich over het handelen van de Kamervoorzitter. Ook anonieme brieven, en zeker brieven van deze strekking, moeten serieus worden genomen.
VK 09.12.2015 De deal die voormalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. kan ‘de toets van kritiek niet doorstaan’. Dit oordeelt een onderzoekscommissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting. Op eigen gezag beloofde Teeven strafkorting aan H. Ook informeerde hij de Belastingdienst niet over het overmaken van ruim 4,7 miljoen gulden.
Het is een zijlijn in het nieuws rond de Teevendeal, maar daarom niet minder opmerkelijk: de rol van de Kamer zelf in de zoektocht naar ‘het bonnetje’. De onderzoekscommissie-Oosting deed ook daar onderzoek naar. Medewerkers die geen ondertekening onder een brief zien, gooien deze zonder te lezen in de shredder.
Waarschijnlijk geen complot, wel goed journalistiek speurwerk
‘Er komen te veel dingen naar boven (…) Het is wel heel toevallig. Mensen hebben natuurlijk dingen bewaard voor de campagne.’ De commissie-Oosting, die vandaag het rapport over de omstreden Teeven-deal presenteerde, keek ook naar deze ‘complottheorie’ van VVD-minister Edith Schippers. Had zij gelijk?
De onderzoekscommissie kraakt harde noten in haar rapport over de vijftien jaar oude deal. Als halverwege de jaren negentig was gekozen voor het voortzetten van de zaak tegen drugsbaron H., was mogelijk meer geld geconfisqueerd dan ‘het relatief lage bedrag van 750 duizend gulden’ dat Teeven uiteindelijk in 2000 voor de staat opstreek. Volgens de commissie heeft het OM dat lage schikkingsbedrag niet duidelijk kunnen onderbouwen.
Ook oordeelt de commissie dat Teeven toezeggingen deed aan H. over strafkorting, terwijl hij daar geen toestemming voor had. Teeven legde zijn belofte niet voor aan het college van procureurs-generaal, dat tegen strafkorting was.
In de deal met H. nam Teeven een clausule op die garandeerde dat de Belastingdienst niet werd geïnformeerd. De onderzoekscommissie meent dat dit niet te rechtvaardigen was. Ook werd de Belatingdienst niet op de hoogte gesteld toen het OM op 7 september 2001 ruim 4,7 miljoen gulden overmaakte aan H.
Volgens de commissie zijn ook in 2014 en 2015 fouten gemaakt door de minister van Justitie en het Openbaar Ministerie nadat Nieuwsuur berichtte over de oude zaak. ‘Het heeft ontbroken aan goede regie’, schrijft de commissie. Dat gebrek heeft geleid tot het opstappen van de minister en de staatssecretaris, is de harde conclusie.
Wat ging er fout? Het Openbaar Ministerie en het ministerie van Veiligheid en Justitie hadden geen oog voor het politiek risico van de zaak. Toenmalig minister Opstelten meldde in 2014 aan de Kamer dat H. 1,25 miljoen gulden zou hebben teruggekregen. In werkelijkheid ging het om bijna het viervoudige.
Het afschrift van de deal lag verstopt in de onoverzichtelijke archieven van het OM. Opstelten negeerde een advies van zijn ambtenaren om een onafhankelijk onderzoeker in te stellen. In plaats daarvan kreeg oud-procureur-generaal Van Brummen de opdracht. Hij kon het bonnetje niet terugvinden in het archief. Toen het bonnetje alsnog opdook, traden minister Optelten en zijn staatssecretaris Teeven in maart van dit jaar af.
Cees H. bleek waardevolle informant
Het spook uit Teevens verleden haalde hem in maart 2014 in door een uitzending van Nieuwsuur. Het programma berichtte over een schimmige deal die Teeven, toen nog officier voor het parket in Amsterdam, had gesloten met drugshandelaar H. Die informatie was bewust achtergehouden voor de Belastingdienst, meldde Nieuwsuur. Het programma had een tip gekregen uit het criminele circuit. De verslaggeving klopte, schrijft de commissie in een reconstructie van de schikking.
Teeven kwam in 1994 naar het arrondissementsparket Amsterdam. Hij werd gezien als een aanwinst vanwege zijn ervaring die hij had opgedaan als douanerecherche bij belastingwaakhond FIOD. Hij kreeg de zaak Johan V. op zijn bord. ‘De hakkelaar’ gold destijds als een van de grootste drugscriminelen van Nederland. In 1995 vroeg Teeven aan de advocaat van drugshandelaar Cees H. of zijn cliënt een verklaring wilde afleggen tegen V.
Het contact met H. bleek waardevol. De drugscrimineel, die op dat moment vastzat, verstrekte informatie die hielp bij andere grote strafzaken en van belang was ‘voor de veiligheid van personen’. De commissie-Oosting heeft niet kunnen vaststellen of H. ook daadwerkelijk informatie over V. heeft doorgespeeld. Drie jaar later, in 1998, haalde Teeven een ontnemingsdossier ‘uit de vensterbank’.
In 1993 had het OM geprobeerd de drugsmiljoenen van H. te confisqueren. Het OM zette hoog in en hoopte H. te plukken voor 498 miljoen euro. Dat mislukte, de nieuwe ‘pluk-ze-wetgeving’ gold nog niet voor het oude drugskapitaal. Een jaar later werd de poging gestaakt. Het dossier werd om die reden een ‘vensterbankdossier’.
Teeven stofte de procedure af en blies hem nieuw leven in. Hij hoopte zaken te doen met H. ‘Aan beide zijden bestond de bereidheid om met elkaar in gesprek te gaan.’ Tussen 1998 en 2000 onderhandelde Teeven met H. en diens advocaten. De inzet was een schikking waarin de staat een deel van het geld van H. zou kunnen houden en, parallel daaraan, strafverkorting voor H. Ze spraken af dat aan de deal ‘geen ruchtbaarheid zou worden gegeven’.
In 2000 kwam het uiteindelijk tot een schikking. Een soort handjeklap leidde tot het bedrag dat de staat uiteindelijk overhield: de advocaat van H. deed een openingsbod van 500 duizend gulden, ‘via 600 duizend en 700 duizend kwamen beide partijen uit op 750 duizend gulden. H. kreeg zijn miljoenen terug waar de staat beslag op had gelegd. ‘Een aan H. over te boeken bedrag van 4.710.627,18 gulden resteerde.’ Tegelijkertijd beloofde Teeven strafkorting aan H. Hij legde dit niet voor aan het college van procureurs-generaal, dat een jaar eerder hier tegen had geadviseerd.
De Belastingdienst werd ten onrechte buiten de deal gehouden, oordeelt de commissie nu. Ook is de hoogte van het bedrag niet goed onderbouwd, vindt de commissie. ‘Aan de hoogte van dat bedrag lag geen duidelijk onderbouwde keuze van het OM ten grondslag.
Opstelten in de fout bij informeren Kamer
Teeven beklom de afgelopen jaren de politieke ladder in Den Haag. Van Kamerlid bij de VVD werd hij in 2010 staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Dit voorjaar kwam plots een einde aan zijn weg omhoog. Nieuwsuur berichtte opnieuw over de deal met Cees H. Dit keer had het programma ook het precieze bedrag dat aan H. werd overgemaakt. Het was veel hoger dan de 1,25 miljoen waar Opstelten in 2014 al hardop rekenend in de Kamer op uitkwam.
De onderzoekscommissie uit vooral stevige kritiek op het optreden van Opstelten. Niet alleen maakte hij fouten in debatten met de Kamer, ook koos hij er ten onrechte voor het OM zelf onderzoek te laten doen naar ‘het bonnetje’ van de deal. Hij had beter een onafhankelijke buitenstaander kunnen aanstellen.
In plaats daarvan werd de oud-procureur-generaal Van Brummen belast met het opsporen van het afschrift. Die kon, in de krappe tijd die hij had, het bonnetje niet vinden. Vervolgens werd stellig aan de Kamer gemeld dat het afschrift onvindbaar was. Op 8 juli, toen Opstelten en Teeven al waren vertrokken, werd het alsnog gevonden in een dossier in Amsterdam. Het is volgens de commissie ‘het pijnlijke bewijs’ dat Van Brummen onvoldoende grondig onderzoek had gedaan.
Trouw 09.12.2015 De schikking die Fred Teeven als officier van justitie in 2000 trof met drugscrimineel Cees H. kan ‘de toets der kritiek’ niet doorstaan. Dat is de harde conclusie van Marten Oosting, die zijn onderzoek naar de deal vandaag publiceerde.
Teeven deed bij het afsluiten van de schikking van alles achter de rug om van het college van procureurs-generaal, de top van het OM. Die werd niet op de hoogte gebracht van belangrijke details van de overeenkomst. Zo maakte Teeven afspraken over geheimhouding voor de Belastingdienst, en deed hij toezeggingen over strafkorting.
Extra pikant daarbij was de omstandigheid dat de top van het OM zich een jaar eerder had uitgesproken tegen zulke package deals.
Opnieuw in de publiciteit
De zaak trok pas jaren later de aandacht, toen het televisieprogramma Nieuwsuur in 2014 de overeenkomst onder ogen kreeg. Die leek bijzonder gunstig voor Cees H.: in ruil voor een beperkte boete werd zijn vermogen onaangemoeid gelaten. Hij zou zo’n 4,7 miljoen gulden overgehouden hebben aan de deal, die dat geld gelijk witwaste.
Teeven was toen inmiddels staatssecretaris van justitie. Zijn minister Ivo Opstelten zei in reactie op de publiciteit dat Cees H. slechts 1,25 miljoen gulden aan de deal met Teeven had overgehouden, maar dat het bonnetje zoek was.
Later dook het bonnetje alsnog op. Toen tv-programma ‘Nieuwsuur’ in maart het bedrag van 4,7 miljoen bevestigd kreeg via bronnen rond het ministerie en daar alsnog een schermprint opdook, werd Opsteltens positie onhoudbaar. Ook Teeven besloot op te stappen.
Onvoldoende probleembesef
Opstelten kreeg van Oosting harde kritiek over de manier waarop hij de zaak onderzocht. Die getuigde volgens Oosting van ‘onvoldoende probleembesef’. Hij liet het onderzoek uitvoeren door een oud-procureur-generaal, die moeilijk als onafhankelijk te zien was. Bovendien kreeg deze onderzoeker maar twee weken de tijd, en mocht hij niet met Teeven praten. Het leek Opstelten gezien de bestuurlijke verhoudingen handiger als hij dat zelf zou doen.
Oosting tikt verder VVD-minister Edith Schippers op de vingers. Die had eerder dit jaar de suggestie geopperd dat de affaire steeds in de publiciteit werd gebracht om haar partij in diskrediet te brengen. Daar is Oosting niets van gebleken.
Waarom?
Parlementair verslaggever Nicole Besselink volgde de Teevendeal voor Trouw. Ze bestudeert het eindrapport nog. “Maar de vraag die tot nu toe voor mij nog niet beantwoord is, is: waaróm ging Teeven nu akkoord met zo’n riante regeleing voor Cees H.? Die had verschrikkelijk veel vermogen, hoefde uiteindelijk bijna niets hoefde te betalen, en het mij is nog steeds onduidelijk wat Teeven daarmee won. Een mogelijke verklaring is dat H. Teeven van nuttige inlichtingen heeft voorzien in de zaak rondom Johan V., alias de Hakkelaar.”
Fred Teeven heeft de bevindingen van de commissie ‘met interesse gelezen’, liet hij weten in een reactie. Hij respecteert ‘het werk dat daarvoor is verzet.’ Maar hij houdt staande dat hij het publieke belang diende met de deal: “De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
VK 09.12.2015 In eerste reactie op het woensdag verschenen onderzoeksrapport over de zogenaamde Teeven-deal spreken oppositiepartijen in de Tweede Kamer van wanorde en gesjoemel. Volgens de SGP, GroenLinks, PVV en SP toont het onderzoek aan dat zowel ten tijde van het sluiten van de deal als in de nasleep kwalijke fouten zijn begaan door het ministerie van Veiligheid en Justitie.
In de ogen van SGP-leider Kees van der Staaij toont het rapport bovenal aan dat het organisatorisch niet in de haak is op het ministerie. Hij stelt dat het hoog tijd is voor duidelijk regels over wat wel en niet gewenst is bij schikkingen met criminelen. Ook de communicatie tussen Justitie en het Openbaar Ministerie moeten beter op orde worden gebracht. ‘Nu zingt elke vogel te veel zijn eigen lied’, aldus Van der Staaij.
GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren hekelt vooral de gebrekkige informatievoorziening aan de Kamer rondom de deal. In een reactie op het rapport spreekt ze van ‘een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing’. Haar partij verlangt meer uitleg van de minister over hoe destijds keuzes zijn gemaakt over het wel of niet verstrekken van informatie aan de Kamer.
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers sluit zich daarbij aan. ‘Dit raakt de vertrouwensrelatie tussen kabinet en Kamer.’
De Nederlandse belastingbetaler heeft het nakijken gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld, aldus Lilian Helder, Kamerlid PVV.
‘Doofpot’
Waarschijnlijk geen complot, wel goed journalistiek speurwerk
‘Er komen te veel dingen naar boven (…) Het is wel heel toevallig. Mensen hebben natuurlijk dingen bewaard voor de campagne.’ De commissie-Oosting, die vandaag het rapport over de omstreden Teeven-deal presenteerde, keek ook naar deze ‘complottheorie’ van VVD-minister Edith Schippers. Had zij gelijk?
Ook andere oppositiepartijen hadden in een eerste reactie weinig goede woorden over voor de gang van de zaken omtrent de Teevendeal, zoals die in het rapport naar voren komt. De PVV, bij monde van Kamerlid Lilian Helder, stelt dat ‘de Nederlandse belastingbetaler het nakijken heeft gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld’. Cees H. kreeg ruim 4,7 miljoen gulden bij de schikking, de staat hield 750.000 gulden.
Emile Roemer, fractieleider van de SP, spreekt van een ‘eind aan deze VVD-doofpot’. Volgens hem heeft het ministerie van Justitie, geleid door een staatssecretaris én een minister van de VVD, onder het toeziend oog van premier Rutte – tevens VVD – de waarheid over de deal met Cees H. verborgen proberen te houden. ‘Dit betekent maar een ding: het ministerie van Veiligheid en Justitie kan wel wat minder VVD gebruiken.’
Destijds diende ik het publieke belang, aldus Fred Teeven, oud-officier van justitie.
Volgens oud-ombudsman Marten Oosting, die de onderzoekscommissie leidde, gaat die stelling te ver. Hij ziet geen aanleiding om oud-minister Ivo Opstelten te verwijten dat hij de deal moedwillig in de doofpot wilde stoppen. Oosting zegt in een toelichting op het rapport dat er ‘geen reden is te twijfelen aan zijn inzet’.
Teeven zelf, tot slot, meent dat hij destijds juist heeft gehandeld. ‘De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan’, zei hij woensdag in reactie op het onderzoeksrapport. ‘Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.’
NU 09.12.2015 De onderzoekscommissie-Oosting oordeelde woensdag hard over de zogenaamde Teeven-deal, tussen toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. in 2000. Dit zijn de reacties op het rapport.
“De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.” Zo reageert Fred Teeven, tegenwoordig VVD-Tweede Kamerlid, zelf.
Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Ook minister Ivo Opstelten trad vanwege de kwestie af, omdat hij de Kamer verkeerd had geïnformeerd.
In een reactie laat hij weten de bevindingen en conclusies van de commissie te aanvaarden. “Ik heb daarvoor op 9 maart 2015 ook de volle verantwoordelijkheid genomen door mijn ontslag als minister aan te bieden aan de Koning.”
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert “het werk dat daarvoor is verzet”. Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Volgens de commissie-Oosting had de deal met drugscrimineel Cees H. destijds niet gesloten mogen worden door het Openbaar Ministerie (OM). Het OM noemt de conclusies van de commissie “stevig” en neemt de aanbevelingen over. Wel wijst het OM erop dat er al een hoop veranderd is als het gaat over ontnemingsschikkingen.
“Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, aldus het OM.
‘Snoeihard’
De Tweede Kamer reageert kritisch op het rapport. “Snoeihard”, noemt PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt het rapport. “De conclusies liegen er niet om. De aanbevelingen moeten worden overgenomen.”
De PvdA wil nog geen conclusies trekken uit het rapport, maar wil wel weten wat precies de rol in de zaak is geweest van Klaas Dijkhoff en Ard van der Steur, de oud-VVD-Kamerleden die respectievelijk de banen van Teeven (staatssecretaris) en Opstelten (minister) hebben overgenomen.
Van der Steur heeft inmiddels bekendgemaakt zelf suggesties te hebben gedaan voor een persbericht dat werd verstuurd na deNieuwsuur-uitzending over de Teeven-deal. In het persbericht werd geen melding gemaakt van het juiste bedrag van de schikking.
Rol
Madeleine van Toorenburg wil eveneens weten welke rol Van der Steur en Dijkhoff destijds hebben gespeeld als Kamerlid. “Er dringt zich ook een beeld op dat de huidige bewindspersonen van veiligheid en justitie bij de informatievoorziening aan de Tweede Kamer ook met hun vingers tussen de deur zaten ten aanzien van informatievoorziening naar buiten toe”.
Ook D66-leider Alexander Pechtold zet vraagtekens bij de bewindspersonen Van der Steur en Dijkhoff. “We hebben het over een politiek brisante situatie waarin een minister in de problemen is. Is het dan de rol van Kamerleden om zich daarmee te bemoeien?”, vraagt Pechtold zich hardop af.
Meerdere betrokkene
Van Toorenburg vindt het verder onbegrijpelijk dat de minister-president de gedetailleerde aantekeningen van directeur-generaal Roes, waarin staat dat Teeven al eerder kenbaar heeft gemaakt dat het om 4,7 miljoen gulden zou gaan, heeft geduid als persoonlijke aantekeningen en daarom niet met de Kamer gedeeld kon worden. Maar volgens Oosting had dit gespreksverslag gewoon naar de Kamer gekund.
”Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”, zegt Van Toorenburg.
Gerommel
Voor SP-leider Emile Roemer bevestigt dit onderzoek dat er flink is gerommeld, van begin tot eind. “De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden”, zegt Roemer.
Hij hekelt de uitspraken van premier Mark Rutte die eerder in een debat zei dat er niets mis was met de Teeven-deal. “Terwijl nu blijkt dat werkelijk alles mis was”, aldus de SP’er.
Volgens Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV, toont de commissie aan dat het “een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie.” Ook de PVV wil tekst en uitleg van de premier, gelet op zijn eerdere uitspraken.
Notitie
GroenLinks blijft met veel vragen zitten. “Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer?”, vraagt Kamerlid Liesbeth van Tongeren zich af.
SGP’er Kees van de Staaij merkt op dat er een gebrek aan voldoende regie en voldoende probleembesef heerste.
De Kamer besloot woensdag een hoorzitting te houden met commissievoorzitter Marten Oosting. Woensdag of donderdag volgt een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 09.12.2015 Dat blijkt uit het zojuist verschenen rapport van de commissie Oosting dat ook erg hard is voor spelers die zich nu nog steeds in het Haagse begeven. Het felst is het rapport over de gang van zaken bij het OM waar de deal gesloten werd en waar de archivering niet op orde was.
Volgens de commissie Oosting kan de deal “de toets van kritiek niet doorstaan”. “Niet naar de inhoud en ook niet uit een oogpunt van totstandkoming en afwikkeling”, oordeelt de commissie in haar zojuist verschenen rapport. De voormalige officieren van justitie Teeven en Swagerman, momenteel beiden VVD-politicus, sloten in 2000 een deal met Cees H. over zijn geld. Door de nasleep van die deal zijn Opstelten en Teeven opgestapt.
In ruil voor 750.000 gulden boete mocht H. de rest van zijn geld houden. Bij die schikking lijkt alles fout te zijn gegaan wat fout kon gaan. Het belangrijkste is dat het boetebedrag van 750.000 gulden volgens de commissie Oosting veel te laag was. “Geen evenwichtige overeenkomst”, zo noemde de hoofdonderzoeker het tijdens een persconferentie. Geconstateerd mag worden dat H. met zijn drugshandel veel meer heeft verdiend dan 750.000 gulden. “Deze pluk-ze operatie heeft een wel heel mager resultaat gehad”, aldus Oosting.
Vleugellam
Ook had de fiscus nooit buiten de deal mogen worden gehouden. In ruil voor de 750.000 euro werden de eerder bevroren rekeningen van H. weer vrijgemaakt. In de daarvoor bedachte constructie werd de Belastingdienst vleugellam gemaakt. De drugsbaron heeft over zijn van de Staat teruggekregen gelden dus geen belasting hoeven te betalen. De commissie Oosting heeft daar geen goed woord voor over.
Teeven en Swagerman hadden bij hun onderhandelingen ook geen ‘package deal’ mogen maken, waardoor H. strafkorting kreeg bij de schikking. Desondanks sloot Teeven een dergelijke overeenkomst in de praktijk wel.
Schokkend is tevens dat de top van het OM, het college van procureurs-generaal, de schikking heeft goedgekeurd, terwijl het bijna niets wist van relevante gegevens. Teeven heeft het college bijvoorbeeld niet voorgelegd dat de Belastingdienst niets van de deal mocht weten. Die geheimhoudingsclausule keurt de commissie af. De OM-top wist niet hoeveel geld H. nou werkelijk had. Swagerman, momenteel Eerste Kamerlid voor de VVD, was verantwoordelijk voor de informatievoorziening aan de OM-top. Dat gebeurde “onvolledig”. Het college blijkt zelf echter ook niet op onderzoek uit te zijn gegaan.
Legaal
H. bleek, volgens de FIOD, in 1994 21 miljoen gulden te bezitten toen hij werd aangehouden. Het OM heeft daar maar circa 4,7 miljoen gulden van laten bevriezen en niet de vraag beantwoord of het geld, geheel of gedeeltelijk, via hasjhandel is verkregen. Het overige geld hield H. dus, maar de onderzoekscommissie van Oosting heeft geen aanwijzingen gevonden dat hij dat vermogen op legale wijze heeft verkregen. De drugsbaron heeft dus wel erg veel geld mogen houden. De commissie vindt dat het meer voor de hand had gelegen dat er een strafrechtelijk onderzoek was gestart naar al het geld, zoals de rechter ook wilde, dan dat Teeven en Swagerman deze deal sloten.
De commissie heeft niet kunnen vaststellen dat H. informatie heeft geleverd waardoor de deal voor hem beter uitviel. Teevens oude hoofdofficier, Vrakking, heeft wel tegen de commissie gezegd dat H. met Teeven heeft gesproken in de EBI in Vught. Daar zou H. informatie over veiligheid over personen hebben verstrekt en informatie die van belang was voor opsporing in andere grote zaken. Eerder werd al gesuggereerd dat H. justitie heeft geholpen bij de zaak tegen de beruchte ‘Hakkelaar’.
In 2014 en 2015 komt de Teevendeal weer in het nieuws. De wijze waarop de minister van Veiligheid en Justitie, het ministerie en het Openbaar Ministerie hebben gereageerd op het nieuws over de Teevendeal in 2014 en 2015 “wordt gekenmerkt door het ontbreken van een goede regie en onvoldoende probleembesef”, vindt commissie Oosting. Als er wel een goede regie was geweest, dan is het aannemelijk dat Opstelten niet had hoeven aftreden, ziet de commissie. Hij had bijvoorbeeld een onafhankelijk onderzoek moeten instellen naar de zaak.
“Voormalig minister Opstelten heeft ten onrechte, tegen een ambtelijk advies in, ervan afgezien om dat onderzoek op te dragen aan een onafhankelijke onderzoeker”, oordeelt de commissie vernietigend. Het onderzoek werd ingesteld door het OM en voormalig procureur-generaal Van Brummen. Zijn onderzoek stond onder hoge tijdsdruk en was “onvoldoende grondig”, ziet de commissie. Als “pijnlijk bewijs” daarvan wijst de commissie op het feit dat het ‘bonnetje’ eenvoudig ontdekt kon worden in de archieven.
Verkeerde informatie
De Kamer heeft meermaals feitelijk verkeerde informatie gekregen. Dat begon al in 2002 toen toenmalig VVD-minister Korthals de Kamer vertelde over de twee miljoen gulden die H. zou hebben. Opstelten heeft vastgehouden aan dat onjuiste bedrag.
Tweede Kamervoorzitter Van Miltenburg heeft een opmerkelijke rol in het geheel. Zij kreeg een brief van een klokkenluider die wilde vertellen over de schikking. Die brief werd echter vernietigd door haar. Toen ze de brief te lezen kreeg van een journalist en er vragen over kreeg, sms’te na afloop haar medewerkers dat het om ‘een storm in een glas water ging’.
Omdat de Teevendeal twee keer vlak voor een verkiezing werd opgerakeld, werd gesproken van krachten die dit met opzet en planmatig hebben gedaan. “Dit is de Onderzoekscommissie echter niet gebleken.”
Pijnlijk genoeg blijkt nu dat de boete die H. betaalde in feite niet eens 750.000 gulden bedroeg, maar ruim 41.000 gulden minder. De schadevergoeding die hij moest betalen voor een mislukte ontsnappingspoging met explosieven was niet goed verrekend in de deal.
De Commissie Oosting oordeelt vernietigend over de ‘Teevendeal’, de schikking die voormalig officier van justitie Fred Teeven namens het OM met drugsbaron Cees H. sloot. Oud-minister Opstelten krijgt er ook flink van langs voor zijn rol in de nasleep in de kwestie en Kamervoorzitter Van Miltenburg blijkt tevens steken te hebben laten vallen.
Elsevier 09.12.2015 De commissie-Oosting heeft woensdag keihard geoordeeld over de miljoenendeal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. Volgens de commissie had de deal helemaal niet gesloten mogen worden.
De afspraak, om Cees H. 4,7 miljoen gulden en strafvermindering aan te bieden in ruil voor informatie van H. die kon worden gebruikt bij grote strafzaken, ‘kan de toets van kritiek niet doorstaan’ en had nooit gesloten mogen worden, stelt oud-ombudsman Martin Oosting.
Onevenwichtig
Het was voor de staat ‘geen evenwichtige overeenkomst’, aldus Oosting. Cees H. betaalde 750.000 gulden om 4,7 miljoen gulden van een bevroren Luxemburgse rekening te krijgen.
Het bedrag dat Cees H. betaalde was erg laag, aldus de commissie. Teeven liet bovendien zowel de top van het OM als de belastingdienst volledig in het duister bij de deal.
Reconstructie
De commissie, die de taak kreeg een reconstructie te maken van de Teevendeal, werd opgericht nadat minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (VVD) begin dit jaar opstapten.
De twee politici zijn niet goed omgegaan met de kwestie toen die in 2014 en 2015 opnieuw opkwam, concludeert de commissie. Nieuwsuur meldde destijds dat bij de deal veel meer geld was gemoeid dan voorheen gedacht.
Opstelten hield lange tijd vol dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost, maar hij moest uiteindelijk toegeven dat dit bijna vier keer zoveel was. Het bonnetje, dat er hoegenaamd niet zou zijn, werd namelijk toch gevonden. Het toont aan dat Opstelten geen controle had over zijn ambtenaren, stelt Oosting.
Zowel Teeven als premier Mark Rutte heeft altijd gezegd dat erniets mis was met de deal. De commissie-Oosting schetst nu dus een heel ander beeld. Woensdag reageerde Teeven met de woorden dat hij destijds enkel diende vanuit ‘het publieke belang’.
AD 09.12.2015 De deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugshandelaar Cees H., vertoont ernstige tekortkomingen. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport over de ‘bonnetjesaffaire’, dat woensdag gepresenteerd wordt. Ook de manier waarop minister Opstelten van Veiligheid en Justitie vragen over de zaak heeft beantwoord en verantwoording heeft afgelegd, schoot tekort.
De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen, aldus Fred Teeven in reactie op het rapport.
Tijdens een persconferentie licht de commissie-Oosting het onderzoeksrapport over de deal, die Teeven en Opstelten in maart de kop kostte, verder toe. Verslaggeefster Susanne Geuze is aanwezig bij de presentatie en twittert live mee.
De Teevendeal deugt niet, concludeert de commissie. Inhoudelijk was de deal niet goed en ook niet vanuit het oogpunt van ,,totstandkoming en afwikkeling”. Teeven splitste de deal in twee afspraken: één over geld en één over strafkorting. Eigenlijk kwam dat neer op een zogeheten ‘package-deal’. Zo’n deal was eerder door het college van procureurs-generaal én door toenmalig minister van Justitie Benk Korthals al uitdrukkelijk en ondubbelzinnig afgewezen.
Teeven en diens baas in 2000, de huidige VVD-Senator Ben Swagerman, informeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal. De Belastingdienst werd er bewust buiten gehouden.
Het gaat te ver om Opstelten te verwijten dat hij de Teeven-deal moedwillig in de doofpot wilde stoppen, aldus de commissie. ,,We hebben geen reden te twijfelen aan zijn inzet.”
Duistere deal
Er was geen sprake van een ‘fair deal’, blijkt uit het onderzoek. Teeven sloot als officier van justitie in 2000 een deal met Cees H, in de veronderstelling dat H. beschikte over 2 miljoen gulden. In werkelijkheid bleek dit 22 miljoen te zijn. In ruil voor strafvermindering betaalde de crimineel 750 duizend gulden aan de staat. De rest van zijn in beslag genomen vermogen kreeg hij terug.
Die 750 duizend gulden staat niet in verhouding tot die 22 miljoen, concludeert oud-ombudsman Marten Oosting, die het een ‘relatief laag bedrag’ noemt. ,,En dan druk ik me voorzichtig uit.”
Bovendien betaalde Cees H. geen 750.000, maar ‘slechts’ 709.000 gulden terug aan de Nederlandse staat. Daarnaast is ook niet gebleken dat H. informatie gaf in ruil voor de deal.
Bonnetje weg
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
De reactie van Opstelten op de uitzending ,,vertoont tekortkomingen”, aldus Oosting. Ambtenaren wilden een onafhankelijk onderzoek door Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer. Maar Opstelten besloot oud-procureur-generaal Henk van Brummen te vragen. Die kreeg uiteindelijk te weinig tijd, mocht niet met Teeven praten en slaagde er niet in door te dringen tot de juiste informatie. Hij vond het bewuste bonnetje over de 4,7 miljoen gulden niet.
Pas toen de precieze details van de bankoverschrijving begin dit jaar boven tafel komen, kreeg de minister het bonnetje ineens wél boven tafel. Cees H. bleek 4,7 miljoen euro te hebben gekregen van justitie. Daarmee had de minister het vertrouwen van de Kamer beschaamd. Zowel Opstelten als Teeven moesten opstappen. Oosting schrijft dat als er wel een goede regie was gevoerd, er dan uiteindelijk waarschijnlijk geen situatie was ontstaan die de twee de kop kostte.
22 miljoen
De conclusies van de commissie hebben mogelijk ook verstrekkende consequenties voor Kamervoorzitter Anouschka Van Miltenburg. Ze ontving in november 2014 een anonieme brief met details over de Teevendeal, maar besloot het bewijs eigenhandig te vernietigen.
Dat is nu eenmaal de procedure met anonieme brieven, aldus Van Miltenburg, die verwijst naar haar ambtelijke staf. En er zijn meer VVD’ersdie door de presentatie peentjes zullen zweten.
Wie is Cees H.?
Cees ‘Puk’ H., was in de jaren tachtig en negentig een bekende drugscrimineel. Hij werd veroordeeld tot een celstraf en tot betaling van een megabedrag, van met de drugshandel verdiend fortuin. ,,Ik zat in die strafzaak rond grootschalige hasjhandel waarin ze uiteindelijk 500 miljoen van me wilden ontnemen. Dat waren ze me komen vertellen in de Bijlmerbajes. Da’s nogal een bedrag, zeg ik!” citeerde deze krant Cees H. in maart.
NU 09.12.2015 Ook op Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is kritiek van de commissie-Oosting, die de Teeven-deal onderzocht.
Ze had bij de commissie aan de bel kunnen trekken over een brief met tips over de de Teeven-deal, maar deed dat niet. ”Onhandig”, aldus commissievoorzitter Marten Oosting.
Het ging om een brief die, gedateerd op 10 november 2014, anoniem aan haar was gericht en waarvan het niet duidelijk is of die ooit bij haar op het bureau terecht is gekomen. Anonieme brieven gingen destijds meestal door de versnipperaar. Een afschrift van de brief kwam in 2015 in handen van Nieuwsuur en dat programma legde het schrijven voor aan de parlementsvoorzitter.
Ze sprak erover met een van de programmamakers en sprak later in een sms aan een medewerker van een ‘storm in een glas water’. Later werd (ook) deze brief vernietigd.
Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting. De Kamer heeft inmiddels maatregelen genomen om beter om te gaan met brieven en email die anoniem binnen komen.
VK 09.12.2015 De ‘bijvangst’ van de bonnetjes-affaire. Het is een zijlijn in het nieuws rond de Teevendeal, maar daarom niet minder opmerkelijk: de rol van de Kamer zelf in de zoektocht naar ‘het bonnetje’. De onderzoekscommissie-Oosting deed ook daar onderzoek naar. Wat blijkt: medewerkers die geen ondertekening onder een brief zien, gooien deze zonder te lezen in de shredder. Zo was althans de procedure. En dat gebeurde dus wellicht ook met de gouden tip omtrent de ‘Teevendeal’.
Stafmedewerkers kijken snel naar de aanhef, misschien naar de eerste paar regels, en naar de ondertekening. Als die er niet is, wordt de brief als anoniem aangemerkt en gaat die door de shredder.
Minister Opstelten verkondigde in de Kamer ‘onjuistheden’ over de deal, verklaarde de bron. ‘Ik beschik niet over een bankafschrift van het overschrijven van het bedrag maar ik beschik wel over alle gegevens die destijds gebruikt zijn bij de overschrijving van het bedrag (…) Onder parketnummer 13/017023/96 is op 10 september 2001 een bedrag van Fl 4.710.627.18 overgemaakt op de derdenrekening van het advocatenkantoor van de heer Doedens in Utrecht.’
Een veelvoud dus van het bedrag dat Opstelten op dat moment nog in de Kamer noemde. ‘Ik hoop dat u, als voorzitter van ons parlement, ook gaat voor de waarheid en dat u zult zorgen dat de waarheid in deze zaak boven water zal komen en dat er een einde wordt gemaakt aan het bewust onjuist en leugenachtig informeren van onze volksvertegenwoordiging (…) U mag mijn brief gebruiken op de manier die u wenst maar laat u hem alstublieft niet verdwijnen zonder deze zaak goed uit te zoeken.’ Aldus ‘X’.
Helaas voor X was dat precies wat waarschijnlijk wél gebeurde, aangenomen dat de brief inderdaad rond 10 november 2014 werd bezorgd: de brief bereikte Van Miltenburg zelfs nooit, maar werd waarschijnlijk onmiddellijk vernietigd door een medewerker van de griffie, de ambtelijke dienst van de Kamer.
Toen Nieuwsuur een kopie van de brief ontving en navraag deed bij Van Miltenburg, reageerde haar woordvoerder aldus: ‘De Voorzitter heeft de betreffende brief niet gezien. Ze had de brief ook niet kunnen zien, omdat de procedure is dat anonieme brieven door de shredder gaan.’
Dat neemt het ongemak in de Kamer niet weg. Nadat Nieuwsuur afgelopen zomer over de brief berichtte, ontstond ophef onder Kamerleden. Van Miltenburg werkt daarom nu aan een nieuwe procedure om met anonieme brieven om te gaan. Voorlopig geldt de ‘voorlopige procedure’: die schrijft voor dat alle anonieme brieven voortaan worden geregistreerd en bewaard en een ‘politieke toets’ krijgen. Griffiers mogen niets meer op eigen houtje vernietigen.
AD 09.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft persoonlijk een brief met klokkenluidersinformatie over de Teevendeal vernietigd. De brief is haar eind mei in handen gesteld door een redacteur van Nieuwsuur. Die verzocht haar de kopie te vernietigen.
Kennelijk heeft zij zich (…) niet gerealiseerd dat de inhoud van de bewuste brief naar haar aard van belang was te achten voor de onderzoekscommissie, aldus Marten Oosting.
Opmerkelijk is dat Van Miltenburg vreesde dat het over een geheel ander onderwerp zou gaan. Volgens goed ingevoerde bronnen vreesde zij dat Nieuwsuur achter haar onkostendeclaraties aan zat. Daarom smste zij opgelucht naar een medewerker: ,,storm in een glas water”.
Oosting vindt het niet getuigen van politiek gevoel dat Van Miltenburg klakkeloos de brief ten tweede male, nu hoogst persoonlijk, heeft vernietigd. ,,Op z’n minst onhandig”, aldus de oud-ombudsman woensdag tijdens de presentatie van het onderzoeksrapport over de kwestie. ,,Ook anonieme brieven hoor je serieus te nemen. Van Miltenburg had de brief in ieder geval aan Kamerleden van Veiligheid en Justitie kunnen geven.”
Miljoenen
In de brief stond het preciese bedrag dat de crimineel Cees H. kreeg overgemaakt. Een veel hoger bedrag dan haar partijgenoot minister Opstelten van Veiligheid en Justitie openbaar maakte. Oosting schrijft in het rapport dat de voorzitter van de Tweede Kamer ,,geen contact heeft gezocht” over de omgang met de gevoelige informatie.
Oosting: ,,Kennelijk heeft zij zich (…) niet gerealiseerd dat de inhoud van de bewuste brief naar haar aard van belang was te achten voor de onderzoekscommissie.”
De commissie constateert fijntjes dat Van Miltenburg kort daarvoor als Kamerlid heeft gestemd voor de instelling van de commissie Oosting, die de onderste steen moest boven halen in de Teevendeal.
AD 09.12.2015 Woensdag volgt eindelijk de ontknoping in de bonnetjesaffaire rondom de ‘Teevendeal’. Voor de VVD wordt het een pijnlijke aangelegenheid. Gaan er koppen rollen?
Woensdag verschijnt het veelbesproken rapport over de ‘bonnetjesaffaire’, waar de VVD-bewindslieden Ivo Opstelten en Fred Teeven in maart over struikelden. De conclusies van de zogeheten commissie-Oosting raken uitsluitend VVD’ers en dat is pijnlijk voor de grootste regeringsparij.
Hoe zat het ook alweer? Voormalig staatssecretaris Teeven sluit als officier van justitie in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. In ruil voor strafvermindering betaalde H. 750 duizend gulden aan de staat. De rest van zijn in beslag genomen vermogen krijgt hij terug. Vrijwel niemand weet ervan; ook de Belastingdienst wordt niet ingelicht.
In maart 2014 brengt Nieuwsuur de zaak aan het licht. Experts spreken over een ‘witwasdeal’. Het precieze bedrag dat H. terugkreeg, is dan nog niet bekend. Door de Tweede Kamer aan de tand gevoeld noemt minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar bewijs heeft hij niet. Dat terwijl van allerlei kanten geluiden klinken dat het om veel meer geld gaat: bijna 5 miljoen.
Het bonnetje is onvindbaar, verklaart Opstelten keer op keer. Pas als de precieze details van de bankoverschrijving begin dit jaar boven tafel komen, krijgt de minister het bonnetje ineens wél boven tafel. Cees H. blijkt 4,7 miljoen euro te hebben gekregen van justitie. Daarmee heeft de minister het vertrouwen van de Kamer beschaamd. Opstelten treedt af en neemt Teeven mee in zijn val.
De bonnetjesaffaire zit vol raadsels. Hoe en waarom werd de ‘Teevendeal’ gesloten, wie wist ervan? En: waarom kwam de deal 14 jaar later plots weer bovendrijven?
Minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
De opvolgers van Opstelten en Teeven waren in maart op het ministerie van Veiligheid en Justitie, vlak voor het persbericht de deur uit ging waarin staat dat Nieuwsuur onjuist zou hebben bericht over de 4,7 miljoen. Er wordt zelfs gefluisterd dat ze hebben geholpen met het opstellen daarvan. De kans dat opnieuw twee justitiebewindslieden het veld moeten ruimen, wordt in Den Haag niet waarschijnlijk geacht. De heren zijn zelf niet verhoord door de commissie. Maar als blijkt dat Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden meer wisten van de zaak, komen ze wel onder vuur te liggen.
Tweede Kamerlid, voorheen staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
Teeven beweert zelf dat hij ‘onvoldoende herinneringen’ heeft aan de details van de deal. Maar hij zei ook tegen Nieuwsuur: ,,U weet niet alles en ik wel.” Heeft de commissie zaken boven tafel gelegd die Teeven in verlegenheid brengen? Is de oud-staatssecretaris binnenskamers wel duidelijk geweest over de afwikkeling en is hij door Opstelten uit de wind gehouden? Is er met de Teevendeal inderdaad ‘helemaal niets mis’?
Voormalig minister van Veiligheid en Justitie
Natuurlijk, hij is al afgetreden. De inmiddels 71-jarige oud-burgemeester hoeft in die zin niet te vrezen voor zijn hachje. Maar het blijft Opstelten die de Kamer een jaar lang verkeerd informeerde, al dan niet vanwege de haperende communicatie op zijn ministerie. Wat is er mis met de cultuur op justitie, waardoor Opstelten maandenlang stellig beweerde dat het bonnetje onvindbaar was? En hoe is het mogelijk dat, zodra Nieuwsuur details van de transactie naar buiten bracht, het bonnetje ineens toch werd gevonden?
Eerste Kamerlid
Hij is pas een maand terug op het Binnenhof, maar het verleden van Swagerman zou hem zomaar eens lelijk in de vingers kunnen snijden. Als plaatsvervangend hoofdofficier van justitie was hij ten tijde van de deal met Cees H. de baas van Teeven. Feitelijk zou je zelfs kunnen spreken van de Teeven-Swagerman-deal; ook zijn handtekening staat onder het papiertje waarmee Cees H. en het OM hun afspraak beklonken. Kan Swagerman volgende week weer met opgeheven hoofd over het Binnenhof lopen?
Tweede Kamervoorzitter
De Kamervoorzitter kreeg in november 2014 een anonieme brief met details over de deal tussen Teeven en Cees H. Maar dat bewijsstuk ging ‘ongezien door de shredder’ – dat is nu eenmaal de procedure met anonieme brieven, aldus Van Miltenburg, die verwijst naar haar ambtelijke staf. Als haar toch iets te verwijten valt, overleeft zij dan de nieuwste affaire rondom haar persoon? Hoeveel levens heeft Van Miltenburg?
Telegraaf 09.12.2015 Wat is er nou precies afgesproken in de zogenoemde ‘Teeven-deal’: de afspraak over miljoenen (toen nog) guldens die destijds officier van justitie Fred Teeven maakte met drugscrimineel Cees H. Woensdag verschijnt het rapport van de commissie-Oosting over deze kwestie uit 2000 met het veelbesproken zoekgeraakte bonnetje.
Zowel minister Ivo Opstelten als staatssecretaris Fred Teeven moest begin dit jaar opstappen toen bleek dat de deal die Cees H. met – toen nog officier van justitie – Teeven had gesloten niet over 1,25 miljoen gulden ging maar over maar liefst 4,7 miljoen gulden. Er bleven echter veel vragen onbeantwoord, bijvoorbeeld waarom dacht Opstelten dat het om 1,25 miljoen ging. Waarom corrigeerde Teeven hem niet? Hij had tenslotte de deal gesloten in zijn vorige functie.
Hoe kon het gebeuren dat het bonnetje – waarop stond dat er bijna vier keer zoveel was overgemaakt aan de crimineel – eerst niet kon worden gevonden en toen ineens toch wel? En waarom moest het ruim veertien jaar duren voordat deze omstreden deal groot nieuws werd, iedere keer al dan niet toevallig tijdens verkiezingscampagnes?
Oud-ombudsman Marten Oosting heeft de afgelopen maanden geprobeerd hier antwoord op te vinden, woensdag zal duidelijk zijn of dat gelukt is.
Trouw 08.12.2015 Met spanning wacht politiek Den Haag op het rapport dat Marten Oosting morgen presenteert. De oud-ombudsman onderzocht de afgelopen maanden wat er misging rondom de zogeheten Teevendeal. Die leidde dit voorjaar tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven. Hun oude ministerie, Veiligheid en Justitie, houdt rekening met harde conclusies.
Om in weertermen te spreken: het stormt hard. Alleen een paraplu helpt niet. Het gaat niet over zonder dat we iets doen, aldus Secretaris-generaal Siebe Riedstral.
Oosting kreeg de opdracht uit te zoeken hoe oud-minister Opstelten een bankafschrift als onvindbaar kon betitelen terwijl het in de overheidsarchieven zat. Het afschrift in kwestie ging over de schikking die Fred Teeven als officier van justitie in 2000 trof met drugscrimineel Cees H. Die laatste bleek – anders dan Opstelten beweerde – niet 1,25 miljoen gulden, maar 4,7 miljoen gulden te hebben overgehouden aan de deal.
Het onderzoek, afgedwongen door de Tweede Kamer, moet duidelijk maken hoe het kon dat ambtenaren hun minister niet goed informeerden over een politiek zo gevoelige zaak als die rond Cees H. VVD’ers Teeven en Opstelten profileerden zich als harde crimefighters. Coulante deals met criminelen passen daar niet bij en vragen om een uiterst zorgvuldige omgang.
Storm
“De spotlights zullen nog even op ons staan”, voorspelde de nieuwe secretaris-generaal Siebe Riedstra zijn ambtenaren begin oktober. Hij is de opvolger van Pieter Cloo, die in maart in het kielzog van Opstelten en Teeven na nog geen drie jaar vertrok als hoogste ambtenaar op het ministerie. “Om in weertermen te spreken: het stormt hard. Alleen een paraplu helpt niet. Het gaat niet over zonder dat we iets doen.”
Riedstra sprak die woorden uit op een medewerkersbijeenkomst vlak na de ophef rond de in scène gezette foto met Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn. De minister was daarover niet goed op de hoogte gebracht. Het rapport van Oosting kan bij het publiek ‘mogelijk weer hetzelfde beeld oproepen’, waarschuwde Riedstra.
Dat beeld van het ministerie is momenteel bepaald niet rooskleurig. Een verdwenen bankafschrift, verzwegen fotomoment, fouten in de zaak rond de gedode oud-D66-minister Els Borst, een politiemol; het getuigt niet van een soepel lopend ministerie met diensten die onderling goed samenwerken. En het heeft een cruciale taak: de veiligheid van Nederland waarborgen.
Als Kamerleden keken Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff op de dag van Opsteltens aftreden op het ministerie ‘politiek’ mee.
Het ministerie is op termijn te veel voor één minister en één staatssecretaris. De politieke aansturing is daarmee kwetsbaar, aldus PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt.
Aansturing
De missers zorgen ervoor dat het geluid aanzwelt om het onder Rutte-I fors uitgebreide ministerie weer wat in te krimpen. Minister Ronald Plasterk (PvdA, Binnenlandse Zaken) opperde onlangs om de ‘rechtsstatelijke’ en ‘veiligheidstaak’ van het ministerie uit elkaar te trekken. “Het is op termijn te veel voor één minister en één staatssecretaris”, zei PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt vorige maand bezorgd. “De politieke aansturing is daarmee kwetsbaar.”
Genoeg redenen voor alle betrokkenen om het rapport van Oosting te vrezen, vooral de ambtelijke top en het Openbaar Ministerie. Al zou morgen ook meer duidelijk kunnen worden over de rol van Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff, het nieuwe bewindsduo op Veiligheid en Justitie. Als Kamerleden keken zij op de dag van Opsteltens aftreden op het ministerie ‘politiek’ mee.
Ongeacht de conclusies wil de nieuwe minister van een onbestuurbaar departement niets weten. Na een kritisch artikel in NRC Handelsblad schreef Van der Steur in september dat zaken als jeugdzorg, asiel en politie mensen nou eenmaal raken. “De roering die dit soms, ook in de publiciteit, met zich meebrengt moet echter niet verward worden met onbestuurbaarheid. Daarvan is geen sprake.”
De Teevendeal
De deal dankt de naam aan Fred Teeven die als officier van justitie in 2000 een schikking trof met drugs-crimineel Cees H. Die laatste kreeg in ruil voor een boete een deel van zijn geld terug op zijn rekening. Hoeveel, dat was lange tijd de vraag.
Aanvankelijk hield minister Opstelten het op 1,25 miljoen gulden, maar raadslieden van H. gaven te kennen dat dat verhaal niet deugde. Zij hadden het over bedragen van rond de 5 miljoen gulden. Toen tv-programma ‘Nieuwsuur’ in maart het bedrag van 4,7 miljoen bevestigd kreeg via bronnen rond het ministerie en daar alsnog een schermprint opdook, werd Opsteltens positie onhoudbaar. Ook Teeven besloot op te stappen.
Telegraaf 07.12.2015 De veroordeelde drugscrimineel Cees H. was bij het sluiten van de ‘Teeven-deal’ veel rijker dan werd aangenomen.
Uit een document van de FIOD blijkt dat hij 22 miljoen gulden met hasjhandel had verdiend, terwijl men het totaal aan drugsgeld op 2 miljoen gulden schatte. Dat schrijft Vrij Nederland op basis van de te verschijnen heruitgave van het boek De jacht op crimineel geld.
De Nederlandse staat sloot in 2000 een deal met H., waarbij de overheid ervan uitging dat de drugshandelaar 2 miljoen had verdiend. Zes jaar eerder berekende de FIOD echter dat H. 21.682.063 gulden aan ‘wederrechtelijk verkregen voordeel’ had. Het bewuste FIOD-document zou in de vergetelheid zijn geraakt.
Telegraaf 05.12.2015 Aan het Binnenhof maken politici en ambtenaren zich ernstig zorgen over de bevindingen van de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal. Woensdag verschijnt het rapport van oud-Ombudsman Oosting over de nasleep van de omstreden overeenkomst die voormalig officer van justitie Teeven sloot met crimineel Cees H.. Geklungel rond bewijsmateriaal over de deal kostte minister Opstelten en zijn staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) de kop. Uit angst voor verder beschadigde carrières wordt er achter de schermen nu al stevig met modder gegooid.
Een van de belangrijkste spelers in de kwestie, OM-topman Herman Bolhaar, kan momenteel niet meedoen met het zwartepieten. Hij is namelijk ernstig ziek. Na een ziekenhuisopname vanwege een hersenvliesontsteking is hij inmiddels thuis, maar hij wordt nog steeds behandeld. Zijn taken worden momenteel waargenomen door de twee andere leden van zijn College van procureurs-generaal. Wanneer Bolhaar zijn werk weer kan oppakken, is volgens zijn woordvoerster nog niet te zeggen.
Telegraaf 21.08.2015 Het nieuws over de zogenoemde Teeven-deal is bewust vlak voor de verkiezingen naar buiten gebracht. Dat denkt althans oud-staatssecretaris van Justitie Fred Teeven zelf.
Volgens het Algemeen Dagblad zegt Teeven in een interview met het Leidse studentenbladDebat: „De mensen die dit hebben gedaan, hebben dit goed opgezet.”
Het is de eerste keer dat Teeven zich in een interview uitspreekt over zijn vertrek als bewindsman naar aanleiding van ophef over de deal in zijn tijd als officier van justitie met crimineel Cees H., die ook minister van Justitie Ivo Opstelten de kop kostte. „Dit was niet per ongeluk. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?“
AD 21.08.2014 Oud-staatssecretaris Fred Teeven denkt dat het nieuws over de deal met Cees H. twee keer bewust voor verkiezingen naar buiten is gebracht. ,,De mensen die dit hebben gedaan, hebben dit goed opgezet,” zegt hij in een interview met het Leidse studentenblad Debat.
Dit was niet ‘per ongeluk’. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?, aldus Fred Teeven.
Het is de eerste keer dat Teeven zich in een interview uitspreekt over zijn vertrek als bewindsman, vanwege de deal die hij als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Verantwoordelijk minister Opstelten had de Tweede Kamer onjuist geïnformeerd over het bedrag dat H. overhield aan de schikking en trad af. Teeven stapte ook op.
Volgens Teeven is het ‘niet normaal’ dat het nieuws over de deal zo vlak voor verkiezingen naar buitenkwam. ,,Dit was niet ‘per ongeluk’. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?”
AD 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene, zo heeft minister Ard van der Steur de Tweede Kamer donderdag laten weten. D66-Kamerlid Magda Berndsen spreekt van ‘de zoveelste bizarre wending’ in het dossier.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie de Tweede Kamer gemeld. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie.
Van der Steur heeft de vondst inmiddels gemeld aan de commissie-Oosting. Op verzoek van de Tweede Kamer doet deze commissie onderzoek naar de Teevendeal. De commissie zal de vondst op verzoek van de minister daarin betrekken. Daarbij is ook de vraag neergelegd waarom deze stukken toen niet beschikbaar waren en nu wel, aldus een woordvoerder van de minister.
Wie is Cees H.?
De deal draait om Cees ‘Puk’ H., die in de jaren tachtig en negentig een bekende drugscrimineel was. Hij werd veroordeeld tot een celstraf en tot betaling van een megabedrag, van met de drugshandel verdiend fortuin. ,,Ik zat in die strafzaak rond grootschalige hasjhandel waarin ze uiteindelijk 500 miljoen van me wilden ontnemen. Dat waren ze me komen vertellen in de Bijlmerbajes. Da’s nogal een bedrag, zeg ik!” citeerde deze krant Cees H. in maart.
In 2000 kwamen justitie en H. tot een schikking. Cees H. betaalde het OM een boete van 750.000 gulden. In ruil daarvoor kreeg de crimineel de miljoenen terug die vast stonden op een Luxemburgse rekening.
Trouw 17.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
VK 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
‘Teeven-deal was een prachtige deal’
Natuurlijk wisten de Belastingdienst en de top van het Openbaar Ministerie van de ‘witwasdeal’ die justitie in 2000 met hasjhandelaar Cees H. sloot. Hans Vrakking, de voormalige baas van Fred Teeven, over de deal die twee bewindslieden de kop kostte.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
NU 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H.
Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Politiek verantwoordelijk
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie.
Maar toen in de computersystemen op het departement zelf toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
Telegraaf 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
@geertwilderspvv
![IMG_2691[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_26911-e1450514411914.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.