Op 24 december 2020 was er eindelijk een akkoord. Brussel en Londen zijn eruit. Vlak voor Kerst 2020 is een akkoord gesloten. De volksvertegenwoordigers van de EU en het VK zijn nu aan zet.
De Tweede Kamer maakt zich zorgen over de onmacht van het parlement over de Brexit-deal die er sinds een paar dagen ligt. Verschillende partijen zijn kritisch over het feit dat de Kamer en andere nationale parlementen geen goedkeuring hoeven te geven aan het akkoord.
De Tweede Kamer voelt zich hierdoor namelijk voor het blok gezet met de brexit-deal die het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben gesloten. De Kamer heeft als nationaal parlement eigenlijk niets te zeggen over het handelsakkoord dat op Kerstavond werd gesloten. In plaats daarvan moet het Europees Parlement ermee instemmen.
Telegraaf 17.03.2021
AD 16.02.2021
Telegraaf 06.02.2021
AD/Telegraaf 01.02.2021
AD 26.01.2021
Telegraaf 29.12.2020
Terwijl de ambassadeurs van EU-lidstaten besloten de procedure te beginnen om het donderdag 24.12.2020 op het nippertje gesloten handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie morgen goed te keuren, tonen Kamerleden zich kritisch over de deal. Zij zetten vraagtekens bij het feit dat de nationale parlementen zich niet hoeven te buigen over het akkoord. want zij hebben hierover totaal geen inspraak.
AD 29.12.2020
Toch sprak de Tweede Kamer maandag 28.12.2020, tijdens het kerstreces, over de deal van meer dan duizend pagina’s. In het debat konden de Kamerleden alleen nog opdrachten meegeven aan minister Blok van Buitenlandse Zaken, die morgen 29.12.2020 namens het kabinet in Brussel het definitieve Nederlandse ‘ja’ moet geven. Dat lijkt een formaliteit, want de EU-ambassadeurs stemden vandaag al unaniem in. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari 2021, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter.
Sneltreinvaart
De afspraken over de toekomstige samenwerking tussen het VK en de EU zijn in sneltreinvaart gemaakt. Normaal duren dergelijke onderhandelingen jaren, dit keer moest het binnen één jaar omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afliep. In de oorspronkelijke plannen zou het akkoord eind oktober af moeten zijn zodat het VK en de EU genoeg tijd hadden om het akkoord te bespreken en ermee in te stemmen.
Nu gebeurt dat met stoom en kokend water: vandaag gaven de ambassadeurs van de lidstaten het groene licht om met de schriftelijke procedure te beginnen die zou moeten leiden tot de goedkeuring van het verdrag en woensdag 30.12.2020 buigt het Britse parlement zich in één dag over de deal. Op 1 januari 2021 treedt het dan alvast in werking, in afwachting van goedkeuring van het Europees Parlement. Die heeft daar nog tot 28 februari 2021 de tijd voor.
Kortom,het Nederlandse parlement heeft niets te zeggen over het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag te elfder ure sloten. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt dat ‘heel ongemakkelijk’, maar stelt dat het in economisch belang van Nederland is dat er snel wordt ingestemd met de deal.
In een technische briefing hielden ambtenaren van Buitenlandse Zaken kritische Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PVV en SGP eerder op de dag voor dat er op 1 januari ‘een gat’ zou ontstaan als de afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden goedgekeurd. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
AD 28.01.2021
AD 18.01.2021
Telegraaf 09.01.2021
Versgoederen
,,Wij willen dat op 1 januari onze vissersboten kunnen uitvaren. Wij hebben veel exporteurs van versgoederen – bloemen, fruit – voor wie elke dag telt.” Volgens minister Blok zou het desastreus zijn als met de inwerkingtreding van de deal gewacht moet worden tot de 27ste lidstaat instemt. Nederlandse vissers zouden dan ‘met een knoop in de maag’ langs de kade staan, aldus de VVD-bewindsman.
De onderhandelaars konden ervoor kiezen om een gemengd akkoord te sluiten, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een zogeheten EU-only-akkoord. Op het laatste moment werd voor de laatste optie gekozen omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afloopt en snelheid geboden was. ,,Ik had graag meer tijd gehad”, stelde Blok. ,,Dat is ons niet gegeven.”
Telegraaf 31.12.2020
Brexit-vergoeding voor vissers
Blok noemt de deal “het maximaal haalbare onder de omstandigheden”. Toch is hij op drie punten niet gelukkig. Zo moeten de Nederlandse vissers een kwart van hun visrechten in Britse wateren opgeven. Om de verliezen daarvan te compenseren zet hij in op een flinke brexit-vergoeding voor de getroffen vissers.
Die moet komen uit een speciaal ‘aanpassingsfonds’, waar landen of sectoren een beroep op kunnen doen als ze onevenredig hard getroffen worden door de brexit. Op voorhand is uit dat fonds al 600 miljoen euro gereserveerd voor de Europese Noordzeevissers. De komende tijd wordt dat geld verdeeld en Blok hoopt dat een behoorlijk bedrag naar Nederlandse vissers gaat.
Daarnaast vindt Blok het heel jammer dat het VK uit het studentenuitwisselingsprogramma Erasmus stapt. Daardoor wordt het voor Nederlandse studenten veel moeilijker om een tijdje aan de andere kant van de Noordzee te studeren, en andersom.
Blok is ook teleurgesteld dat er in het akkoord niets is afgesproken over een gezamenlijk buitenlands en defensiebeleid. In het verleden trok Nederland daarin vaak gezamenlijk op met de Britten.
Telegraaf 15.01.2021
Race naar de bodem
Ook in de Kamer zijn er zorgen over de details van de overeenkomst. Kamerleden willen voorkomen dat Groot-Brittannië de EU-landen kan wegconcurreren, omdat het zich niet meer aan bepaalde Europese regels hoeft te houden.
PvdA-Kamerlid Liliane Ploumen noemde als voorbeeld de regels voor arbeidsvoorwaarden. “De brexit moet niet leiden tot een race naar de bodem, waar werknemers het slachtoffer van worden.”
‘Geen recht aan democratie’
SP-Kamerlid Renske Leijten was ‘niet overtuigd’ door Bloks argumenten. Ze benadrukte dat er normaal gesproken vier maanden wordt uitgetrokken voor ratificatie van handelsverdragen. ,,Dat moet nu in minder dan een week. Dat doet geen recht aan het verdrag en geen recht aan de democratie.”
Veel partijen zijn bang dat de komende weken blijkt dat er in het 1246 pagina’s tellende document (exclusief bijlagen) fouten zitten en dat straks sprake is van oneerlijke concurrentie tussen het VK en de EU omdat regels anders worden uitgelegd. ,,Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, vroeg CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zich af.
SGP-Kamerlid Roelof Bisschop vergeleek het langdurige proces van de brexit met de korte tijd waarmee het akkoord met stoom en kokend water moet worden goedgekeurd. ,,Het VK was 47 jaar lid van de EEG dan wel de EU, de brexitonderhandelingen duurden zo ongeveer 4 jaar en 7 maanden. Wij krijgen twee keer 47 uur de tijd om ons standpunt te bepalen en nu krijgen we in dit debat 4,7 minuten om onze visie te geven.”
“Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Juridisch ingewikkeld
Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: deels gaan de lidstaten daar zelf over, deels de EU.
De Kamer vreest daarom dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord, de nationale parlementen opnieuw buitenspel kunnen worden gezet. Volgens de juridische dienst van de Europese Raad is dat niet zo. Voor Blok is dat ‘cruciaal’. ,,Dit schept geen precedent, want dat is onwenselijk.”
De lidstaten van de EU beslissen morgen over goedkeuring van de deal, nadat de EU-ambassadeurs daarvoor vandaag al het groene licht gaven, en het Britse parlement doet dit woensdag. Op 1 januari treedt het akkoord dan voorlopig in werking. Het Europees Parlement stemt uiterlijk 28 februari over het brexitakkoord.
Akkoord of niet, het brexitbeest blijft (nog even)
Het brexitbeest verdwijnt niet nu er een akkoord is over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en de gevreesde no deal waar het kabinet al tijden voor waarschuwt is afgewend. Het blauwe pluizige monster, dat in februari 2019 voor het eerst opdook, zal na 1 januari nog te zien zijn. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil ‘Brexie’ gebruiken om burgers en bedrijven te informeren over wat er na januari verandert. De campagnes lopen door tot zeker ‘medio februari’, zegt een woordvoerder. Of het brexitbeest daarna ook nog wordt ingezet, wordt pas na die datum besloten.
Europese regeringen akkoord met Brexit-deal, nu Europees Parlement en Britse Lagerhuis nog
De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de Brexit, meldde een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari 2021 van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
Telegraaf 31.12.2020
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari 2021 voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
Maandag debatteerde De Tweede Kamer over het Brexit-akkoord. Die was op zich positief over het handelsakkoord met de Britten. Maar de Kamer vindt het niet prettig dat er een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten niet officieel mee hoeven in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?”
Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen het Europees Parlement dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
Hieronder volgen 5 belangrijke punten uit het akkoord:
1. Goederen: geen importtarieven, afhankelijk van herkomst goederen
De Europese Unie en het VK heffen in principe geen invoertarieven op elkaars producten. Hierbij is de herkomst van producten wel van belang.
Bedrijven die goederen exporteren vanuit de EU of het VK moeten bepalen of een product geproduceerd is op een locatie die onder de regels van de handelsovereenkomst valt. De grens ligt op 60 procent van de productinhoud. Als het gaat om pure wederuitvoer van producten die buiten de EU of het VK zijn geproduceerd kunnen afwijkende regels gelden.
Dit alles betekent sowieso: extra papierwerk en administratiekosten voor importeurs en exporteurs die kostprijsverhogend werken.
Voor specifieke sectoren als landbouwproducten, medicijnen en chemische producten komen er aanvullende bepalingen met betrekking tot certificatie en labels die gebruikt moeten worden om producten onder de tariefvrije bepalingen te laten vallen.
2. Staatssteun en gelijk speelveld
Als er onenigheid is over mogelijke oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld vanwege staatssteun, dan mogen van beide kanten invoerbeperkingen worden doorgevoerd.
Daarnaast zijn er minimumafspraken over regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden en milieueisen. Over vier jaar komt er een herevaluatie waarbij gekeken wordt of de afspraken voor beide partijen werkbaar zijn.
3. Oplossing van conflicten: arbitragepanel
Als één van beide partijen het idee heeft dat er sprake is van oneerlijke handelspraktijken kan dit worden aangekaart bij een arbitragecomité dat door de EU en het VK samen wordt opgezet.
4. Visserij: kwart minder voor Europese vissers
Gedurende een overgangsperiode van 5,5 jaar mogen vissers uit de EU 25 procent minder vis vangen in Britse wateren. Daarna moet een nieuwe quota-systeem worden afgesproken.
Dienstverlening is goed voor ruim 40 procent van de Britse export naar de EU, waarbij vooral de financiële sector van groot belang is. Hierover zijn geen aparte afspraken gemaakt.
Gevolg is dat financiële instellingen die vanuit het VK werken, geen automatische toegang meer hebben tot de Europese markt. Om bepaalde activiteiten te kunnen uitvoeren, moeten financiële instellingen operaties hebben binnen EU-landen.
Ook is er geen automatische wederzijdse erkenning meer van diploma’s voor bijvoorbeeld artsen, ingenieurs en architecten. Dit werpt extra obstakels op voor arbeidsmigranten.
AD 27.05.2021 Den Haag gaat ondernemers die hun activiteiten willen uitbreiden naar Groot-Brittanië de komende maanden actief ondersteunen. De brexit biedt namelijk ook kansen voor Nederlandse bedrijven, is het idee. Eerder hielp de gemeente zo al met succes ondernemers die in Duitsland actief wilden worden. ,,Het Verenigd Koninkrijk is een grote markt met ruim 65 miljoen inwoners.’’
Den Haag heeft de afgelopen drie jaar ruime ervaring opgedaan met het begeleiden van ondernemers die hun activiteiten naar Duitsland wilden uitbreiden. Meerdere bedrijven zijn ook daadwerkelijk aan de slag gegaan bij de oosterburen. Sommigen zijn erg succesvol. Die ervaring wordt nu meegenomen bij de begeleiding van ondernemers naar Groot-Brittannië.
Heel proces
Volgens projectleider Marijn Leijten van The Hague Business Agency en InnovationQuarter zijn er meerdere initiatieven die ondernemers helpen met de stap naar het buitenland. Die geven informatie of organiseren een handelsmissie. ,,Maar de ondernemer moet daarna nog door een heel proces. Wij gaan negen maanden lang aan de zijde staan van die ondernemer en helpen die met alle facetten. Bij juridische vragen koppelen we hem bijvoorbeeld aan een jurist en bij andere vragen aan een andere deskundige.”
Naast workshops en informatiebijeenkomsten die algemeen van aard zijn, bijvoorbeeld over cultuurverschillen, krijgt elke ondernemer 40 uur individuele begeleiding. De deelnemers hoeven hier niets voor te betalen. ,,Maar we verwachten wel dat bedrijven serieus mee doen en er tijd insteken.’’
Kans
Dit jaar is er ruimte voor twintig ondernemers, tien gericht op Duitsland en tien op Groot-Brittannië. Bedrijven die mee willen doen, kunnen zich nog inschrijven tot 31 mei. Daarna volgt er een selectie. ,,We kijken onder meer naar de kans van een product op die markt en of het bedrijf voldoende middelen en ambitie heeft.’’ Daarna wordt er een plan opgesteld waarmee de ondernemer aan de slag gaat.
Het Haags initiatief, dat mogelijk wordt gemaakt door een samenwerking met het ministerie van Economische Zaken, biedt kansen aan bedrijven in verschillende sectoren. ,,Dat levert hele leuke dingen op’’, weet Leijten van eerdere sessies. ,,Je ziet dat ondernemers van elkaar leren.’’
Innovatiever
,,Zo’n uitbreiding levert onze bedrijven vaak een betere concurrentiepositie op en maakt ze minder afhankelijk van de lokale markt. Daarnaast zijn internationale bedrijven vaak innovatiever en beter in staat om zich aan te passen aan een veranderende wereld. En de winst vloeit uiteindelijk terug naar het moederbedrijf in Den Haag, is de bedoeling. Het levert ook werkgelegenheid op.’’
Sjoerd Trompetter van het Haagse bedrijf Naïf, die aan een eerder traject meedeed, kan het iedereen aanraden. ,,Wij maken natuurlijke verzorgingsproducten die we met veel succes in Nederland verkochten. We hadden nog geen business op de Duitse markt en wilden daar graag starten. We hebben het individuele traject gebruikt om marktonderzoek te doen en die markt beter te begrijpen. Zo hebben we winkels bezocht, panels met moeders gehouden en ons verdiept in de cultuurverschillen en de Duitse taal.’’
Uitwisselen
De producten van Naïf zijn inmiddels in een paar honderd winkels te verkrijgen. ,,Het heeft ons veel gebracht. Het leuke is dat je met andere Haagse ondernemers zit en dat je ervaringen kan uitwisselen. Het geeft je ook de gelegenheid om een goede start te maken.’’
Wethouder Saskia Bruines (economie) wijst erop dat er, ook in deze moeilijke tijden, nog Haagse ondernemers zijn die groeien en de stap naar het buitenland maken. Zij is blij dat ze die ondernemers deze hoogwaardige begeleiding kan bieden.
NU 06.05.2021 In Schotland worden donderdag parlementsverkiezingen gehouden. Er is veel over te doen, omdat er – afhankelijk van de winnaar – mogelijk een nieuw referendum over afsplitsing van het Verenigd Koninkrijk uit voortkomt. Wat moet je weten over deze stembusgang?
Eerst even het geheugen opfrissen, want hoe verhouden de Schotten zich ook alweer tot de rest van het Verenigd Koninkrijk? Daarvoor moeten we eerst even driehonderd jaar terug in de tijd. In 1707 sloten Engeland en Schotland een verbond en sindsdien wordt er gesproken van Groot-Brittannië. Honderd jaar later kwam Ierland erbij en ontstond het Verenigd Koninkrijk (het zuiden van Ierland splitste zich later weer af).
Enkele jaren geleden was er al een referendum over Schotse onafhankelijkheid. De wens om los te komen van het Verenigd Koninkrijk is er al langer. Voorstanders vinden dat de Schotten helemaal zelf moeten kunnen beslissen over bijvoorbeeld het buitenlandbeleid, defensie en nucleaire wapens. Ook zou een onafhankelijk Schotland meer geld kunnen verdienen met olie- en gasvelden.
Toen de Scottish National Party (SNP) van eerste minister Nicola Sturgeon in 2014 een meerderheid in het parlement behaalde, gaf de toenmalige Britse premier David Cameron de Schotten – met tegenzin – toestemming voor een onafhankelijkheidsreferendum. Als een meerderheid voor afsplitsing had gestemd, had hij de Schotten moeten uitzwaaien. 55 procent van de deelnemers aan het referendum stemde echter tegen en dus bleef Schotland lid van het VK.
Waarom staat de Schotse onafhankelijkheid nu opnieuw op de agenda? Dat heeft te maken met de Brexit. 62 procent van de Schotten stemde in 2016 namelijk tegen de Brexit. Maar aangezien het Verenigd Koninkrijk als geheel wel voor de Brexit stemde, moest ook Schotland de EU verlaten.
Sindsdien pleit de SNP voor een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. Want als Schotland niet meer bij het VK hoort, kan het misschien terug in de EU.
In december 2019 verzocht Sturgeon de Britse premier Boris Johnson om een referendum. Johnson ging hier niet mee akkoord, omdat het referendum van 2014 volgens hem “de kans van een generatie” was en hij niet van plan was de Schotten een tweede kans te geven.
Tijd voor poging drie. Wat zijn de kansen? De peilingen lopen nogal uiteen. Zo is er een YouGov-peiling die voorspelt dat de SNP er drie zetels op vooruitgaat en een ruime meerderheid behaalt, terwijl onderzoeksbureau Savanta ComRes juist verwacht dat de partij er drie zetels op achteruitgaat.
Final YouGov/Times Scottish Parliament voting intention (2-4 May) CONSTITUENCY SNP 52% (+3 from 16-20 April) Con 20% (-1) Lab 19% (-2) LD 6% (nc) Green 2% (+1) REGIONAL LIST SNP 38% (-1) Con 22% (nc) Lab 16% (-1) Green 13% (+3) LD 5% (nc) Alba 3% (+1) https://t.co/ycvK0ZAOdl
🏴Final Holyrood Constituency VI for @TheScotsman SNP 42 (-3) Conservative 25 (+2) Labour 22 (-1) LD 8 (+1) Other 3 (+2) 30 April – 4 May (chg from 23-27 April)
Maar zelfs als de SNP een meerderheid in het Schotse parlement behaalt, is dat nog geen garantie voor een onafhankelijkheidsreferendum. Volgens de wet moet de Britse premier daar eerst toestemming voor geven en Johnson heeft eerder al gezegd dat hij dat niet zal doen. De SNP kan wel politieke, morele of juridische druk zetten om een referendum af te dwingen. Ondanks de nu onbereidwillige houding van Johnson is de kans op een referendum dus nog niet helemaal verkeken.
Volgens een poll van Sky News lijkt het erop dat inmiddels minder Schotten voor onafhankelijkheid zijn. Hoewel de Schotten altijd pro-Europeser dan de rest van het VK zijn geweest, bevinden ze zich geografisch wel op hetzelfde eiland. Daardoor zijn ze met handen en voeten gebonden aan het VK, zegt Brexit-expert Hylke Vandenbussche daarover in de podcast van NU.nl. “Nog veel meer dan aan de EU.”
Wat staat de Schotten te wachten? Erg veelbelovend ziet het er volgens Vandenbussche niet uit. Persoonlijk gelooft ze niet dat Schotland voor onafhankelijkheid zal gaan. Simpelweg omdat de Brexit inmiddels een feit is en het voor de Schotten dus niet langer interessant of haalbaar is om zich af te splitsen van het VK.
Wanneer weten we meer? De eerste resultaten komen naar verwachting vrijdagmiddag binnen. Op die dag wordt de meerderheid van de stemmen geteld. Op zaterdag worden de overige zetels en de regionale parlementsleden bekendgemaakt. Hoe snel de SNP bij winst een referendum bij Johnson wil aanvragen, is nog niet bekend.
RTL 06.05.2021 De populaire Schotse premier Nicola Sturgeon staat op het punt een meerderheid in het parlement te winnen. Dat bezorgt de regering in Londen flinke hoofdpijn, want de Schotse Nationalisten hebben maar één doel voor ogen: een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid. En de steun voor zo’n zelfstandig Schotland is het afgelopen jaar alleen maar gegroeid.
MSN 16.04.2021 Meer dan 400 financiële bedrijven in Groot-Brittannië hebben activiteiten, personeel en ongeveer duizend miljard pond (1,15 biljoen euro) aan kapitaal verplaatst richting de EU. Dat meldt de Britse denktank New Financial op basis van eigen onderzoek.
“We denken dat het een onderschatting is en we verwachten dat de aantallen in de loop van de tijd zullen toenemen: we zijn pas aan het einde van het begin van de brexit”, aldus de studie.
Het totaal van 440 verhuizingen is hoger dan verwacht. New Financial denkt dat het werkelijke aantal zelfs ruim boven de 500 bedrijven ligt. Ongeveer 7400 banen uit het Verenigd Koninkrijk zijn overgebracht naar de EU of daar gecreëerd.
Frankfurt en Parijs
De Ierse hoofdstad Dublin heeft het meest geprofiteerd met 135 verplaatsingen, gevolgd door Parijs met 102, Luxemburg 95, Frankfurt 63 en Amsterdam 48.
“We verwachten dat Frankfurt de ‘winnaar’ zal zijn in termen van activa op de langere termijn, en dat Parijs uiteindelijk de grootste begunstigde zal zijn in termen van banen”, staat in het onderzoek.
RTL 16.04.2021 Meer dan 400 financiële bedrijven in Groot-Brittannië hebben activiteiten, personeel en ongeveer duizend miljard pond (1,15 biljoen euro) aan kapitaal verplaatst richting de EU. Dat meldt de Britse denktank New Financial op basis van eigen onderzoek.
“We denken dat het een onderschatting is en we verwachten dat de aantallen in de loop van de tijd zullen toenemen: we zijn pas aan het einde van het begin van de brexit”, aldus de studie.
Het totaal van 440 verhuizingen is hoger dan verwacht. New Financial denkt dat het werkelijke aantal zelfs ruim boven de 500 bedrijven ligt. Ongeveer 7400 banen uit het Verenigd Koninkrijk zijn overgebracht naar de EU of daar gecreëerd.
Frankfurt en Parijs
De Ierse hoofdstad Dublin heeft het meest geprofiteerd met 135 verplaatsingen, gevolgd door Parijs met 102, Luxemburg 95, Frankfurt 63 en Amsterdam 48.
“We verwachten dat Frankfurt de ‘winnaar’ zal zijn in termen van activa op de langere termijn, en dat Parijs uiteindelijk de grootste begunstigde zal zijn in termen van banen”, staat in het onderzoek.
MSN 04.04.2021 Molotovcocktails, auto’s in brand en 27 gewonde agenten: het was de afgelopen twee nachten onrustig in Noord-Ierland. Spanningen tussen Noord-Ierse katholieken en protestanten stijgen door grenscontroles die zijn ingevoerd vanwege de Brexit. Maar ook een omstreden massabegrafenis speelt een rol.
Twee nachten op rij is er in Noord-Ierland gevochten. Vrijdag liepen protesten uit op rellen met de politie. Zaterdag staken demonstranten auto’s in brand om een rotonde te blokkeren.
De betogers zijn protestantse Noord-Ieren. Die zijn bang dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door de Brexit-afspraken wordt verzwakt. Ze zijn ook boos: omdat een kopstuk van de Noord-Ierse katholieken een massabegrafenis kreeg, in weerwil van de coronaregels.
Hoe zit het ook alweer in Noord-Ierland? Het is een oud conflict dat teruggaat tot 1921. Toen werd Ierland officieel onafhankelijk, maar Noord-Ierland bleef wel bij het Verenigd Koninkrijk horen. Dit tot vreugde van de overwegend protestantse Noord-Ieren die willen dat hun land bij het Verenigd Koninkrijk blijft. Zij worden de ‘unionisten’ genoemd.
Tegelijkertijd bestaat 40 procent van de bevolking in Noord-Ierland uit katholieken. De meesten van hen willen liever bij Ierland horen: de ‘republikeinen’. Protestantse unionisten en katholieke republikeinen hebben de afgelopen honderd jaar veel geweld tegen elkaar gebruikt, zoals schietpartijen en bomaanslagen.
Het geweld eiste ruim 50.000 levens, vooral in de zogeheten ‘Troubles’, de periode die duurde van de jaren 60 tot de jaren 90. Het meeste geweld stopte na het ‘Goede Vrijdag Akkoord’ in 1998. Sindsdien wordt Noord-Ierland bestuurd door protestantse unionisten en katholieke republikeinen samen.
Wat daarbij meehielp, is dat het Verenigd Koninkrijk en Ierland inmiddels allebei lid waren geworden van de Europese Unie. De grens tussen Noord-Ierland en Ierland was daardoor sowieso open, wat een aantal gevoeligheden wegnam.
Onvrede over Brexit
Die gevoeligheden steken door de Brexit nu weer de kop op. Het Verenigd Koninkrijk verliet de Europese Unie in 2020, wat normaliter zou betekenen dat er weer grenswachters bij de Ierse grens zouden staan.
Dat vond men in Londen en Brussel niet zo’n goed idee en daarom werd er een speciale afspraak voor Noord-Ierland gemaakt: goederen zouden tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland (‘op zee’) gecontroleerd worden. Voordeel: er komt zo geen ‘harde’ Ierse landgrens.
Nadeel: de protestantse unionisten zijn boos. Zij voelen immers dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door die nieuwe grenscontroles wordt verzwakt.
Woede na massabegrafenis
De woede aan protestantse zijde werd deze week al helemaal groot toen de autoriteiten besloten om niemand te vervolgen voor een massabegrafenis in juni vorig jaar. Er kwamen toen 2000 man opdagen bij de uitvaart van een IRA-kopstuk. De IRA is de militante tak van de Ierse katholieken. De massabegrafenis was in strijd met de coronamaatregelen, maar de autoriteiten besloten geen actie te ondernemen.
De vijand wordt voorgetrokken en we worden bij de Brexit in de steek gelaten: dat is het sentiment in het protestantse kamp nu. Een aantal ontevreden protestanten greep afgelopen Goede Vrijdag (vanwege de akkoorden) aan om de straat op te gaan.
Opvallend: de relschoppers waren nogal jong. Van de acht mensen die vrijdag werden gearresteerd, zijn drie jongens nog maar 13, 14 en 17 jaar oud.
Ondertussen wijzen de protestanten (de DUP-partij) en de katholieken (Sinn Féin) elkaar aan als schuldigen. Sinn Féin zegt dat de jongeren door uitspraken van de DUP zijn opgehitst. De DUP zegt op zijn beurt dat het geweld onacceptabel is, maar dat ze de frustraties bij de jongeren begrijpen.
RTL 04.04.2021 Molotovcocktails, auto’s in brand en 27 gewonde agenten: het was de afgelopen twee nachten onrustig in Noord-Ierland. Spanningen tussen Noord-Ierse katholieken en protestanten stijgen door grenscontroles die zijn ingevoerd vanwege de Brexit. Maar ook een omstreden massabegrafenis speelt een rol.
Twee nachten op rij is er in Noord-Ierland gevochten. Vrijdag liepen protesten uit op rellen met de politie. Zaterdag staken demonstranten auto’s in brand om een rotonde te blokkeren.
De betogers zijn protestantse Noord-Ieren. Die zijn bang dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door de Brexit-afspraken wordt verzwakt. Ze zijn ook boos: omdat een kopstuk van de Noord-Ierse katholieken een massabegrafenis kreeg, in weerwil van de coronaregels.
Noord-Ierland ligt op het Ierse eiland, maar hoort bij Groot-Brittannië. Noord-Ierland en Groot-Brittannië vormen samen het Verenigd Koninkrijk.
Hoe zit het ook alweer in Noord-Ierland? Het is een oud conflict dat teruggaat tot 1921. Toen werd Ierland officieel onafhankelijk, maar Noord-Ierland bleef wel bij het Verenigd Koninkrijk horen. Dit tot vreugde van de overwegend protestantse Noord-Ieren die willen dat hun land bij het Verenigd Koninkrijk blijft. Zij worden de ‘unionisten’ genoemd.
Tegelijkertijd bestaat 40 procent van de bevolking in Noord-Ierland uit katholieken. De meesten van hen willen liever bij Ierland horen: de ‘republikeinen’. Protestantse unionisten en katholieke republikeinen hebben de afgelopen honderd jaar veel geweld tegen elkaar gebruikt, zoals schietpartijen en bomaanslagen.
Het geweld eiste ruim 50.000 levens, vooral in de zogeheten ‘Troubles’, de periode die duurde van de jaren 60 tot de jaren 90. Het meeste geweld stopte na het ‘Goede Vrijdag Akkoord’ in 1998. Sindsdien wordt Noord-Ierland bestuurd door protestantse unionisten en katholieke republikeinen samen.
Wat daarbij meehielp, is dat het Verenigd Koninkrijk en Ierland inmiddels allebei lid waren geworden van de Europese Unie. De grens tussen Noord-Ierland en Ierland was daardoor sowieso open, wat een aantal gevoeligheden wegnam.
Onvrede over Brexit
Die gevoeligheden steken door de Brexit nu weer de kop op. Het Verenigd Koninkrijk verliet de Europese Unie in 2020, wat normaliter zou betekenen dat er weer grenswachters bij de Ierse grens zouden staan.
Dat vond men in Londen en Brussel niet zo’n goed idee en daarom werd er een speciale afspraak voor Noord-Ierland gemaakt: goederen zouden tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland (‘op zee’) gecontroleerd worden. Voordeel: er komt zo geen ‘harde’ Ierse landgrens.
Nadeel: de protestantse unionisten zijn boos. Zij voelen immers dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door die nieuwe grenscontroles wordt verzwakt.
De woede aan protestantse zijde werd deze week al helemaal groot toen de autoriteiten besloten om niemand te vervolgen voor een massabegrafenis in juni vorig jaar. Er kwamen toen 2000 man opdagen bij de uitvaart van een IRA-kopstuk. De IRA is de militante tak van de Ierse katholieken. De massabegrafenis was in strijd met de coronamaatregelen, maar de autoriteiten besloten geen actie te ondernemen.
De vijand wordt voorgetrokken en we worden bij de Brexit in de steek gelaten: dat is het sentiment in het protestantse kamp nu. Een aantal ontevreden protestanten greep afgelopen Goede Vrijdag (vanwege de akkoorden) aan om de straat op te gaan.
Opvallend: de relschoppers waren nogal jong. Van de acht mensen die vrijdag werden gearresteerd, zijn drie jongens nog maar 13, 14 en 17 jaar oud.
Ondertussen wijzen de protestanten (de DUP-partij) en de katholieken (Sinn Féin) elkaar aan als schuldigen. Sinn Féin zegt dat de jongeren door uitspraken van de DUP zijn opgehitst. De DUP zegt op zijn beurt dat het geweld onacceptabel is, maar dat ze de frustraties bij de jongeren begrijpen.
NU 04.04.2021 In pro-Britse delen van Noord-Ierland zijn zaterdag opnieuw rellen uitgebroken vanwege oplopende spanningen in de regio na de Brexit. Auto’s werden in brand gestoken en gemaskerde mensen bekogelden een politiebusje met benzinebommen.
Veel pro-Britse inwoners zijn fel gekant tegen de nieuwe handelsbarrière die tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk is ingevoerd als onderdeel van het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Politieke leiders, onder wie de Britse minister van Noord-Ierland, hadden zaterdag opgeroepen tot kalmte. Maar aan de rand van de Noord-Ierse hoofdstad Belfast braken volgens de politie toch ongeregeldheden uit.
Op een video die de politie op Twitter plaatste is te zien hoe vier gemaskerde mensen benzinebommen naar een gepantserde politiebus gooien. Ook slaan en schoppen ze tegen het voertuig.
— Police Federation for Northern Ireland (@PoliceFedforNI) April 3, 2021
What is the point in this? Destroying your own communities is not the way to protest or vent. Why is it always our @PoliceServiceNI colleagues who face the brunt of this pointless violence? @naomi_long@NIPolicingBoard
Vrijdag raakten vijftien agenten gewond toen relschoppers hen in een ander deel van Belfast te lijf gingen met stenen, metalen staven, vuurwerk en putdeksels. De politiemannen liepen onder meer brand- en hoofdwonden op. Zeven mensen zijn aangehouden, twee van hen waren dertien en veertien jaar.
In Londonderry raakten twaalf agenten gewond. Het was daar voor de vijfde opeenvolgende nacht onrustig.
MSN 04.04.2021 In pro-Britse delen van Noord-Ierland zijn zaterdag opnieuw rellen uitgebroken vanwege oplopende spanningen in de regio na de Brexit. Auto’s werden in brand gestoken en gemaskerde mensen bekogelden een politiebusje met benzinebommen.
Veel pro-Britse inwoners zijn fel gekant tegen de nieuwe handelsbarrière die tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk is ingevoerd als onderdeel van het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Politieke leiders, onder wie de Britse minister van Noord-Ierland, hadden zaterdag opgeroepen tot kalmte. Maar aan de rand van de Noord-Ierse hoofdstad Belfast braken volgens de politie toch ongeregeldheden uit.
Op een video die de politie op Twitter plaatste is te zien hoe vier gemaskerde mensen benzinebommen naar een gepantserde politiebus gooien. Ook slaan en schoppen ze tegen het voertuig.
Vrijdag raakten vijftien agenten gewond toen relschoppers hen in een ander deel van Belfast te lijf gingen met stenen, metalen staven, vuurwerk en putdeksels. De politiemannen liepen onder meer brand- en hoofdwonden op. Zeven mensen zijn aangehouden, twee van hen waren dertien en veertien jaar.
In Londonderry raakten twaalf agenten gewond. Het was daar voor de vijfde opeenvolgende nacht onrustig.
NU 31.03.2021 De Spaanse autoriteiten hebben tientallen Britten teruggestuurd die met het vliegtuig naar kustplaats Alicante waren gevlogen. Britten die in Spanje wonen, hebben vanwege de Brexit een speciaal verblijfsdocument nodig: de Tarjeta de identidad de extranjero (TIE). Op de luchthaven stond volgens expatkrant Olive Press een bord met het opschrift: “Geen TIE. Geen toegang.”
Zo’n veertig Britten beschikten maandag niet over de juiste papieren en zouden met hetzelfde vliegtuig zijn teruggestuurd naar het Engelse Manchester.
Een 47-jarige man deed daar zijn beklag over. Hij vertelde de krant dat sommige reizigers tevergeefs een brief lieten zien met het verzoek om hun TIE-kaart op te halen in Spanje. “Wat voor bewijs heb je nog meer nodig dat mensen hier wonen?”
Dat de vlucht naar het Verenigd Koninkrijk vervolgens vertraging opliep, zorgde voor nog meer ergernis. Ook kregen reizigers te horen dat hun bagage pas dagen later zou worden nagestuurd. De Britse ambassade in Spanje liet weten op de hoogte te zijn van de problemen. Een woordvoerder zei tegen de krant dat reizigers ervoor moeten zorgen dat ze aan alle eisen voldoen.
Spanje heeft het internationale reisverkeer aan banden gelegd vanwege de coronacrisis. Daarom moesten de Britten bewijzen dat ze in het Zuid-Europese land wonen.
Telegraaf 31.03.2021 De Spaanse autoriteiten hebben tientallen Britten teruggestuurd die met het vliegtuig naar kustplaats Alicante waren gevlogen. Britten die in Spanje wonen hebben vanwege de Brexit een speciaal verblijfsdocument nodig, de Tarjeta de Identidad de Extranjero (TIE). Op de luchthaven stond volgens expatkrant Olive Press een bord met het opschrift „Geen Tie. Geen toegang.”
Zo’n veertig Britten beschikten maandag niet over de juiste papieren en zouden met hetzelfde vliegtuig zijn teruggestuurd naar het Engelse Manchester. Een 47-jarige man deed daar zijn beklag over.
Hij vertelde de krant dat sommige reizigers tevergeefs een brief lieten zien met het verzoek hun TIE-kaart op te halen in Spanje. „Wat voor bewijs heb je nog meer nodig dat mensen hier wonen?”
Volgens de Britten is sprake van een Catch-22: zij moeten het land in om een TIE te halen, maar om het land in te kunnen, hebben zij eerst een TIE nodig.
Bagage
Dat de terugvlucht naar Engeland vervolgens vertraging opliep, maakte de Britten nog bozer. Ook kregen reizigers te horen dat hun bagage pas dagen later zou worden nagestuurd. De Britse ambassade in Spanje liet weten op de hoogte te zijn van de problemen.
Spanje heeft het internationale reisverkeer aan banden gelegd vanwege de coronacrisis. Daarom moesten de Britten bewijzen dat ze wonen in het Zuid-Europese land.
Britse media dol
De Spanjaarden zorgen voor veel tumult in de Britse media. De krant Daily Mail kopte dat de autoriteiten in de kustplaats „weigeren tientallen Britten Spanje in te laten vanwege de Brexit.”
De reisproblemen waar Britten sinds de Brexit mee te maken krijgen, worden vaker breed uitgemeten in Britse media. Zo zorgde het eerder voor chagrijn dat de Nederlandse douane broodjes met vlees van een automobilist in beslag nam omdat vanwege het Britse vertrek uit de Europese Unie strengere regels gelden.
NU 18.03.2021 Ierland importeerde in januari 65 procent minder goederen vanuit het Verenigd Koninkrijk dan in dezelfde periode vorig jaar. Door de Brexit en de coronacrisis lag de handel tussen de twee landen een stuk lager dan normaal, aldus het Ierse statistiekbureau.
In januari importeerden de Ieren voor 497 miljoen euro vanuit het VK, een jaar eerder was dat in dezelfde periode nog ruim 1,4 miljard euro. Volgens handelaren heeft de afname meerdere oorzaken. De handel lag op een lager pitje door de beperkingen vanwege de coronacrisis, maar de Brexit is een nog belangrijkere oorzaak, zeggen ze.
Voordat de overgangsperiode van de Brexit op 1 januari afliep, bouwden handelaren al een voorraad van goederen op, waardoor er in januari minder verscheept hoefde te worden. Daarnaast is het sinds het aflopen van die overgangsperiode moeilijker geworden om goederen over de grens te vervoeren en zijn Ierse ondernemers op zoek gegaan naar vervangende goederen uit andere landen.
De import vanuit Noord-Ierland steeg in januari juist vergeleken met januari vorig jaar. Toen werd er voor 161 miljoen euro aan goederen over de Ierse grens verscheept, afgelopen januari was dat 177 miljoen euro. Noord-Ierland wordt beschouwd als onderdeel van de interne markt van de EU, waardoor de handel tussen Noord-Ierland en Ierland eenvoudiger is dan die tussen het VK en Ierland.
De export vanuit Ierland naar het VK viel ook iets terug, met 14 procent naar 946 miljoen euro. De export naar Noord-Ierland steeg van 170 miljoen euro naar 199 miljoen euro.
NU 13.03.2021 David Frost, die vorig jaar nog namens het Verenigd Koninkrijk onderhandelde in het Brexit-proces, heeft zondag uitgehaald naar de Europese Unie. Frost, die nu EU-adviseur is voor de regering van Boris Johnson, noemt de EU in The Sunday Telegraph kwaadwillend en zegt dat Brussel het nieuwe conflict over Noord-Ierland volledig aan zichzelf te wijten heeft.
Reden voor de kritiek is de juridische stap die Brussel momenteel overweegt. Woensdag besloten de Britten op eigen houtje om douanecontroles voor Britse producten die naar Noord-Ierland gaan een half jaar uit te stellen. Dit gaat volgens de EU tegen het Brexit-akkoord in, waarmee de Britten dus internationaal recht zouden schenden.
Frost draait het om en schrijft dat het VK geen andere keuze had, nadat de EU vorige maand overwoog om douanecontroles in het leven te roepen op de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Na een storm van kritiek werd de maatregel toch geschrapt. “Dat gedrag van de EU heeft het vertrouwen in het Noord-Ierland protocol (dat de Ierse grens openhoudt, red.) flink geschaad”, aldus Frost.
In de nieuwe situatie na de Brexit behoort Noord-Ierland tot de Europese douane-unie, waardoor vrij verkeer op het Ierse eiland mogelijk blijft. Producten die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, moeten wél gecontroleerd worden.
De nieuwe situatie heeft onder meer geleid tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten, waardoor het VK zich genoodzaakt voelde de grenscontroles verder uit te stellen. “De stap is genomen om het dagelijks leven van Noord-Ieren te beschermen, zodat ze pakketjes kunnen blijven ontvangen en boodschappen kunnen blijven doen”, schrijft Frost.
“Ik hoop dat zij (de EU, red.) de kwaadwillendheid richting het VK van zich af willen schudden en ervoor kiezen een vriendschappelijke relatie op te bouwen als twee soevereine mogendheden”, sluit de Britse EU-adviseur af.
NU 12.03.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft in januari, de eerste maand van de nieuwe handelsrelatie met de Europese Unie, ruim 40 procent minder geëxporteerd naar de EU dan in de maand ervoor. Omgerekend werd er 5,7 miljard pond (6,66 miljard euro) minder vervoerd, blijkt uit vrijdag gepubliceerde cijfers van het Britse statistiekbureau ONS.
Sinds januari is er een eind gekomen aan de vrijhandel tussen beide het VK en de EU, omdat de Britten kozen voor een zogeheten ‘harde Brexit’.
Het statistiekbureau zegt niet volledig zeker te zijn over de oorzaak van de exportterugval, maar wijst wel naar de nieuwe handelsrelatie. “Extern bewijs laat zien dat een deel van de vertraagde goederenhandel in januari te wijten is aan verstoring door het einde van de transitieperiode (waarin nog vrij gehandeld kon worden, red.).”
ONS wijst onder meer naar het gehamster van Britse bedrijven in de laatste maanden van 2020, om zo voldoende Europese producten achter de hand te hebben. Door de nieuwe handelsrelatie moesten EU-georiënteerde bedrijven de juiste douanepapieren in handen hebben, documenten die ze sinds de jaren negentig niet meer nodig hadden.
De lage exportcijfers komen niet geheel als een verrassing: eerder werd al duidelijk dat het vrachtwagenverkeer dat vanuit het VK het water naar de EU oversteekt in januari was ingestort. Het vrachtverkeer zou toen met zo’n twee derde zijn afgenomen. In februari naderden deze cijfers alweer het oude niveau.
NU 05.03.2021 De spanningen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn donderdag en vrijdag verder opgelopen. Woensdag besloten de Britten op eigen houtje de periode te verlengen waarin Britse bedrijven geen importheffingen betalen voor goederen die Noord-Ierland binnenkomen. Dat schoot Brussel in het verkeerde keelgat, omdat de EU niet was ingelicht over het besluit.
Sinds januari is Noord-Ierland geen lid meer van de EU, maar het land bleef wel onderdeel van de Europese douane-unie om een harde grens op het Ierse eiland te voorkomen. Dit betekent dat Noord-Ierland zich wat betreft onder meer voedselveiligheid moet houden aan Europese regels. En dus moeten producten die vanuit Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden vervoerd gecontroleerd worden.
Om de overgang naar de nieuwe situatie soepel te laten verlopen, werd afgesproken om tot eind maart de nieuwe regels nog niet streng te handhaven. De Britten besloten woensdag die termijn te verlengen tot oktober, zonder daarover met de EU te overleggen.
Volgens de EU hebben de Britten daarmee voor de tweede keer het internationaal recht geschonden, Brussel overweegt nu juridische stappen. “Als we de Britten niet kunnen vertrouwen, omdat ze eenzijdig actie ondernemen, dan laat Londen de EU geen keus”, aldus de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney.
De mogelijke gang naar de rechter schoot de Noord-Ieren in het verkeerde keelgat. “De EU is alleen geïnteresseerd in het beschermen van haar handelsblok. Ze is niet geïnteresseerd in het beschermen van het Goedevrijdagakkoord, zoals de EU wel beweert”, aldus de unionistische premier van Noord-Ierland Arlene Foster. “Als de EU wel in vrede geïnteresseerd was, dan zou ze nu niet deze juridische stappen nemen.”
Het zogeheten Noord-Ierlandprotocol werd juist in het leven geroepen om het Goedevrijdagakkoord overeind te houden. Met het in 1998 gesloten akkoord kwam er een eind aan jarenlange conflicten in Noord-Ierland. En met het protocol hopen beide kampen een harde grens en mogelijke escalaties op het Ierse eiland te voorkomen.
MSN 05.03.2021 De Noord-Ierse premier Arlene Foster zegt dat de Europese Unie niet geïnteresseerd is in het vredesverdrag van Belfast, maar alleen in het beschermen van haar handelsblok. Ze noemt de aangekondigde juridische stappen van de EU tegen het verlengen van soepele controle- en inspectie-eisen aan de grens niet de juiste stap voor de vrede.
“De Europese Unie is alleen geïnteresseerd in het beschermen van haar handelsblok, ze zijn niet geïnteresseerd in het beschermen van het Goedevrijdagakkoord, wat ze wel claimen”, aldus Foster. “Als de EU wel geïnteresseerd was in de vrede, dan zou ze nu niet deze juridische stappen nemen.”
De EU kondigde woensdag aan het besluit van de Britse overheid om de periode van soepele grenscontroles aan de Iers-Britse grens te verlengen aan te vechten. In Noord-Ierland bestaat ondertussen veel onvrede over de afspraken met de EU. Foster vindt deze stappen “totaal buiten proportie”. Ze wil dat er een nieuwe en blijvende oplossing komt. “Het protocol steeds weer verlengen is een pleister plakken op dit probleem.”
Noord-Ierse paramilitairen hebben uit protest hun steun voor het Goedevrijdagakkoord ingetrokken. Dat historische akkoord stamt uit 1998. Het maakte een einde aan de gewelddadigheden tussen de republikeinen of Ierse nationalisten die aansluiting bij Ierland willen en de loyalisten die de banden met het Verenigd Koninkrijk juist zo nauw mogelijk willen hebben.
NU 04.03.2021 Noord-Ierse paramilitaire organisaties trekken hun steun aan het Goedevrijdagakkoord tijdelijk in. Dat staat volgens Belfast Telegraph in een brief die de overkoepelende organisatie LCC (Raad Loyalistische Gemeenschappen) aan de Britse premier Boris Johnson stuurde.
De pro-Britse paramilitairen verzetten zich op die manier tegen afspraken die premier Johnson heeft gemaakt over de Brexit. Noord-Ierland heeft daardoor een aparte status gekregen binnen het Verenigd Koninkrijk.
De LCC benadrukt wel dat het verzet tegen het zogeheten Noord-Ierland-protocol “vreedzaam en democratisch” moet verlopen.
In het vredesakkoord van 1998 is afgesproken dat de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek openblijft. Het bestand maakte een einde aan drie decennia van geweld tussen de republikeinen of Ierse nationalisten die aansluiting bij Ierland willen en de loyalisten die de banden met het VK juist zo nauw mogelijk willen hebben.
Het Goedevrijdagakkoord werd aangenomen na referenda in Ierland en Noord-Ierland. De republiek Ierland erkende dat Noord-Ierland tot het VK behoort, tot meerderheden van de Ierse en Noord-Ierse bevolkingen anders bepalen. Het akkoord legde ook de regionale regeringsvorm van Noord-Ierland vast.
MSN 24.02.2021 Beraad tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk om brexitperikelen die Noord-Ierland raken op te lossen is “enorm teleurstellend” verlopen, zei de Noord-Ierse premier Arlene Foster. Verantwoordelijk EU-commissaris Maroš Šefčovič hield het na het overleg met zijn Britse gesprekspartner Michael Gove op “constructief”.
Foster mocht de vergadering bijwonen. Noord-Ierse supermarkten hebben als gevolg van de brexit problemen met hun bevoorrading omdat het Britse landsdeel in feite nog onder de EU-regels valt. De controles die daardoor nodig zijn op goederen uit de rest van het VK zorgen voor leveringsproblemen, vertragingen en ander gedoe.
De Britse regering wil dat de EU langer soepel omgaat met controle- en inspectie-eisen, als het even kan tot 2023. Maar de EU wil daar niet zomaar mee instemmen en had gevraagd om uitleg over hoe het dan tot die tijd gaat.
Šefčovič weigerde een korte verlenging van de periode waarin niet te moeilijk wordt gedaan, klaagde Foster. De Britse regering komt met een nieuw plan om de problemen van supermarkten en hun leveranciers op te lossen, melden Londen en Brussel in een gezamenlijke verklaring. Ook wordt verder gekeken naar digitale oplossingen voor ondernemers. Beide partijen spraken af dat bij een volgende bijeenkomst mogelijk besluiten vallen.
MSN 24.02.2021 De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk proberen opnieuw de onrust over de Noord-Ierse grens weg te nemen. Ze gaan om de tafel om de gevolgen van de brexit voor bijvoorbeeld de klant van de Noord-Ierse supermarkt zoveel mogelijk te verlichten.
Noord-Ierland hoort bij het VK, maar maakt nog wel deel uit van de EU-markt. Zo blijft de grens tussen Ierland en Noord-Ierland onzichtbaar. Dat is een hoeksteen van de vrede op het eiland en is daarom heilig. Maar er zijn voor bijvoorbeeld vlees dat van Engeland naar Noord-Ierland wordt vervoerd, wel allerlei controles en paperassen nodig. Tot groot ongenoegen van sommige Noord-Ieren, die eerder deze maand zelfs controleurs intimideerden.
De Britse regering wil dat de EU langer coulant blijft met controle- en inspectie-eisen, liefst zelfs tot 2023. Haar brexitman Michael Gove overlegt daarover woensdag opnieuw met verantwoordelijk Eurocommissaris Maroš Šefčovič. Die maakte dinsdag al wel duidelijk dat Brussel daaraan voorwaarden verbindt. De Britten moeten in ieder geval toelichten hoe ze “alle flexibiliteit en de respijtperiodes” van de EU dan willen gebruiken, zei hij. Het zou ook helpen als de EU bijvoorbeeld kan meekijken in de computers van de Britse douane.
NOS 23.02.2021 Vanuit de controletoren in de haven van Rosslare ziet Glenn Carr de veerboot uit Duinkerke aankomen. Pal daarnaast ligt een schip klaar dat op het punt staat te vertrekken naar de Franse haven Cherbourg. Carr, die bedrijfsleider is van Europort Rosslare, laat het schema van die dag zien: zes veerboten varen uit, waarvan drie richting Frankrijk en Spanje.
Nog niet zo lang geleden vertrokken er maar drie veerdiensten per week uit het dorp, maar in korte tijd is Rosslare uitgegroeid tot een belangrijke speler in Ierland. Carr somt op: “In januari is ons vrachtvolume vervijfvoudigd in vergelijking met januari in het jaar ervoor. We hebben nu 32 veerdiensten per week. In Ierland zijn we de nummer 1 geworden voor het rechtstreekse zeetransport van vrachtwagens en trailers naar Europa.”
Van alle Ierse havens ligt Rosslare, gelegen aan zuidoostpunt van Ierland, hemelsbreed het dichtst bij het Europese vasteland.
Toch leverde dat jarenlang weinig strategisch voordeel op. Rosslare kon nooit concurreren met de zogeheten Britse landbrug. De snelste en goedkoopste route voor Iers vrachtverkeer liep altijd via Groot-Brittannië.
De haven van Rosslare en de routes van de veerboten NOS
De meeste Ierse vrachtwagens namen in Dublin de veerboot naar de haven van Holyhead in Wales. Van daar reden ze naar Dover, waar je via de Kanaaltunnel in het Franse Calais arriveerde. In totaal duurde de reis tien uur. Elk jaar maakten zo 150.000 Ierse vrachtwagens de oversteek naar Europa. Ter vergelijking: een oversteek met de veerboot van Rosslare naar het Franse Cherbourg duurt achttien uur.
Nieuwe handelsbarrières
Maar de brexit heeft alles op zijn kop gezet. Over de Ierse Zee ligt een douanegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië en ook in Calais en Dover zijn douaneposten verschenen. Britse bedrijven die exporteren naar de Europese Unie en Noord-Ierland moeten sinds 1 januari een stapel papieren invullen. Voor voedselproducten gelden strenge hygiëne- en kwaliteitscontroles.
De afgelopen weken ging dat verre van vlekkeloos. Veel bedrijven bleken niet goed voorbereid op de nieuwe situatie, waardoor honderden vrachtwagens werden teruggestuurd of dagenlange vertragingen opliepen.
“Dat we na de brexit zouden groeien, daar was geen twijfel over. De grote vraag was: hoeveel vrachtverkeer zou gebruikmaken van de nieuwe route?, aldus Glenn Carr, bedrijfsleider Europort Rosslare.
Carr: “We hebben op alle niveaus een fundamentele verschuiving gezien in de aanvoerroutes. Zeker de grote Ierse ondernemingen hebben een strategisch besluit genomen. Ze willen alle gedoe door brexit omzeilen. Ze vermijden zo alle papierwerk en mogelijke vertragingen die de aanvoer van hun producten in gevaar brengen.”
Die ondernemingen hebben nu een alternatief gevonden in Rosslare. Carr was verrast door de sterke stijging van het vrachtverkeer. “Dat we na de brexit zouden groeien, daar was geen twijfel over. De grote vraag was: hoeveel vrachtverkeer zou gebruikmaken van de nieuwe route? We hebben het zeker onderschat. Dit is een ongekende verschuiving.”
Economische boom
Niemand heeft daarvan meer van geprofiteerd dan de transportonderneming Perennial Freight, dat in het nabijgelegen Wexford gevestigd is. Het bedrijf specialiseert zich al twintig jaar in rechtstreeks vervoer naar het Europese vasteland. Toen het Verenigd Koninkrijk op 1 januari voorgoed de interne markt van de Europese Unie verliet, stond Perennial Freight in de startblokken.
“Brexit is goed voor ons”, zegt commercieel directeur Chris Smyth. Hij laat de gloednieuwe opslagloods zien die zijn bedrijf even buiten de haven heeft bijgebouwd met het oog op de brexit. Dat was een slimme zet, want sinds 1 januari is het drukker dan ooit. “We hebben veel klanten die de Britse landbrug hebben ingewisseld voor de directe route vanuit Rosslare naar Europa. We hebben een toename gezien van 30 procent.”
“Er arriveren nu honderd vrachtwagens meer per dag in Rosslare. De plaatselijke economie is daar zeker beter van geworden”, aldus Chris Smyth, commercieel directeur van Perennial Freight.
Het zijn niet alleen de haven en transportondernemingen als Perennial Freight die stevig groeien. In korte tijd heeft brexit een economische boom teweeggebracht in de regio rond Rosslare. “Er arriveren nu honderd vrachtwagens meer per dag in Rosslare”, vertelt Smyth. “Plaatselijke winkels en tankstations profiteren daarvan. Er zijn meer banen in de haven. Transportbedrijven zoals wij nemen extra personeel aan. De plaatselijke economie is daar zeker beter van geworden.”
De grote vraag is alleen: zijn dit structurele verschuivingen in de transportroutes? Of kiezen Ierse bedrijven over een half jaar weer gewoon voor de Britse landbrug, als de kinderziektes aan de nieuwe douanegrenzen rond Groot-Brittannië zijn overwonnen?
Gamechanger
Volgens Carr is het nog te vroeg om harde conclusies te trekken, maar hij kijkt vol vertrouwen naar de toekomst. Verschillende bedrijven hebben hem gevraagd nog meer veerdiensten naar het Europese vasteland op te starten. Europort Rosslare investeert het komende jaar 35 miljoen euro in verdere uitbreiding van de haven, zodat nog grotere schepen kunnen aanmeren.
Ook Smyth van Penennial Freight is optimistisch. Hij noemt brexit een “gamechanger”. Net als de haven heeft zijn bedrijf plannen om verder uit te breiden. “Er zijn ongetwijfeld bedrijven die straks terugkeren naar de Britse route. Maar ik denk dat de veranderingen structureel zijn. Dit is de toekomst: een rechtstreekse verbinding vanuit Ierland naar het Europese vasteland.”
NOS 16.02.2021 Tientallen vrachtwagens die rechtsomkeert moeten maken. Dagenlang oponthoud in de Noord-Ierse havens. Pakketjes van Amazon die niet aankomen. Lege schappen in de Noord-Ierse supermarkten. Dreigementen aan het adres van inspecteurs.
De start van de brexit is allesbehalve vlekkeloos gegaan voor Noord-Ierland. Onder toeziend oog van EU-waarnemers controleren inspecteurs Britse voedselproducten die in de Noord-Ierse havens van Larne en Belfast arriveren. Sinds 1 januari ligt er namelijk een douanegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië en dat zorgt voor de nodige strubbelingen.
De douanegrens is een gevolg van het Noord-Ierland Protocol, een van de kernafspraken van de brexit. Om de Noord-Ierse vrede te beschermen is er afgesproken dat er geen harde landsgrens komt tussen Noord-Ierland en de republiek Ierland. Noord-Ierland blijft daarom deels de handelsregels van de Europese Unie volgen.
Broze vrede
De problemen zorgen voor nieuwe onrust in Noord-Ierland, waar sinds de vredesakkoorden van 1998 een broze vrede bestaat tussen de katholieke en protestantse gemeenschap. Die onvrede gaat veel dieper dan lege schappen in supermarkten. Vooral de protestantse gemeenschap voelt zich bedreigd door de nieuwe situatie.
In havenstad Larne, dat geldt als een bolwerk van protestantse unionisten, verschenen de afgelopen weken dreigende teksten op de muren. “All bets are off”. De inspecteurs in de haven voelden zich niet langer veilig, waarna ze tijdelijk de controles stopzetten.
“Er ligt nu een grens dwars door het land waartoe we behoren.”, aldus Sammy Wilson, lid van het Lagerhuis namens de DUP.
“Je begrijpt wel waarom de mensen boos zijn”, zegt Sammy Wilson, die het kiesdistrict van Larne in het Lagerhuis vertegenwoordigt. Wilson is lid van de DUP, de grootste protestants-unionistische partij in Noord-Ierland. “Er ligt nu een grens dwars door het land waartoe we behoren. Dit ondermijnt Noord-Ierland als deel van het Verenigd Koninkrijk.”
Sinds 2007 vormt de DUP in Noord-Ierland een coalitieregering met de eens gezworen vijanden van Sinn Féin, de politieke tak van de paramilitaire organisatie IRA. Die coalitie heeft met vallen en opstaan standgehouden, maar de verschillen tussen beide coalitiepartners lijken dit jaar groter dan ooit.
Het katholieke Sinn Féin voerde in 2016 campagne voor lidmaatschap van de EU, terwijl de DUP juist een voorstander is van de brexit. Sinn Féin denkt dat droom van een verenigd Ierland dichterbij is dan ooit. Voor de DUP en de protestantse gemeenschap is dat juist een gruwelscenario. Zij willen koste wat het kost bij het Verenigd Koninkrijk blijven.
De unionisten voelen zich dan ook dubbel verraden. Ze hebben geen vertrouwen in de EU, maar ze geven ook de Britse regering de schuld. Sammy Wilson: “Londen had de grens nooit mogen accepteren als het wil dat Noord-Ierland deel blijft van het Verenigd Koninkrijk.”
‘Bereid de wapens weer op te pakken’
Nergens is die protestantse ‘siege mentality’ zo tastbaar als in de arbeiderswijk Castlemara in Carrickfergus, een stadje dat ingeklemd ligt tussen de havens van Larne en Belfast. Op de huizen staan levensgrote muurschilderingen van jonge mannen met bivakmutsen en AK47’s in hun handen. Dit is het territorium van de Ulster Defense Association, een van de vele protestantse paramilitaire groepen die Noord-Ierland rijk is.
De 55-jarige Spacer is de plaatselijke UDA-commandant in deze wijk. Hij vertolkt de diepgewortelde angst die bij veel inwoners leeft. “Wij zijn uitverkocht door de Britse regering. De Europese Unie vertegenwoordigt alleen de belangen van Dublin, dat naar een verenigd Ierland streeft.”
In Noord-Ierland rijst altijd de vraag of de spanningen tot nieuw geweld kunnen leiden. De UDA-commandant draait er niet omheen. “Ik ben bereid de wapens weer op te pakken als het nodig is. De douanegrens over de Ierse Zee moet verdwijnen en er moet een harde grens komen tussen Noord-Ierland en de republiek. Alleen zo maak je duidelijk dat Noord-Ierland Brits is en blijft.”
Paramilitaire muurschildering in Carrickfergus NOS/ARJEN VAN DER HORST
In Noord-Ierland nemen ze dit soort geluiden bloedserieus. Achter de schermen is er de afgelopen weken druk onderhandeld met de diverse groepen. Eind januari werd de beruchte paramilitaire leider Michael Stone vrijgelaten samen met vier andere leden van gewapende protestantse groeperingen. Volgens de officiële verklaring kwamen ze in aanmerking voor vervroegde vrijlating, maar Noord-Ierse commentatoren zien het vooral als een gebaar om protestants-unionistische gemoederen te bedaren.
De actie lijkt vooralsnog zijn vruchten af te werpen. Reach UK, een organisatie die voormalige paramilitairen uit de protestantse gemeenschap vertegenwoordigt, riep afgelopen weekend op tot “kalme en rationele besprekingen”.
Maar de vraag is hoe lang die relatieve rust stand houdt. Reach UK schaart zich namelijk achter het voorstel van de DUP om het een einde te maken aan het Noord-Ierland Protocol om zo de douanegrens over de Ierse Zee uit te wissen. Dublin en Brussel gaan daarmee nooit akkoord. Zo blijft er een voedingsbodem bestaan voor een sluimerende onrust.
MSN 15.02.2021 Hoewel het de eerste maand na de brexit relatief soepel verliep aan de grenzen, waarschuwt demissionair minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) dat het ergste misschien nog komt. Door de coronacrisis was er veel minder grensverkeer dan daarvoor, maar als dat weer aantrekt kunnen er alsnog “verdere verstoringen” komen, schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer.
Een punt van zorg is de strengere grenscontrole voor landbouwproducten die in het Verenigd Koninkrijk gaat gelden. Nu hoeven bijvoorbeeld bloemen, vlees, groenten, eieren en fruit nog geen gezondheidscertificaat te hebben, maar vanaf 1 april wel. Blok vreest dat nog te veel bedrijven denken dat de controles voor hen wel zullen meevallen en zij zich daardoor niet goed voorbereiden.
Ook kunnen problemen ontstaan als mensen na corona weer meer gaan reizen en met paspoort- en bagagecontroles te maken krijgen. Op het moment geldt er door corona een inreisverbod vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland, waardoor er amper reizigers zijn. Daardoor verliepen grenscontroles “tot dusverre goed en zonder noemenswaardige vertragingen”, maar dit kan veranderen als de reisbeperkingen zijn opgeheven.
De visserij, waarop de brexit grote invloed heeft, moest enige tijd wennen aan de nieuwe situatie schrijft Blok. Britse vissersboten die hun vangst in Nederland willen afleveren, worden nu vaker gecontroleerd. Ondanks dat hier van tevoren volgens Blok veel over is gesproken, bleek de praktische uitvoering hiervan onbekend bij een deel van de vissers.
De minister hamert wederom op goede voorlichting de aankomende tijd. Hij verwacht dat het zeker nog enkele maanden duurt voordat de “aanpassingsfrictie” is opgelost.
MSN 08.02.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft in totaal 4,3 miljoen burgers van de Europese Unie vanwege de brexit een vaste verblijfsvergunning verleend. Daarmee wonen er dus meer EU-burgers in Groot-Brittannië dan in sommige EU-lidstaten zelf, benadrukte de Britse minister van brexitzaken Michael Gove. Londen ziet het cijfer als bewijs dat het Britse vertrek uit de EU niet heeft geleid tot een enorme uittocht van EU-burgers.
Na het brexitreferendum van 2016 waarschuwden veel bedrijven en universiteiten nog dat veel mensen het Verenigd Koninkrijk de rug zouden toekeren en dat Europeanen massaal naar het continent zouden terugkeren. Maar EU-burgers en ook Zwitsers konden nog een vaste verblijfsvergunning aanvragen om na 30 juni 2021 in het Verenigd Koninkrijk te kunnen blijven wonen. Daar is flink gebruik van gemaakt.
Volgens Gove zijn er in totaal 4,9 miljoen aanvragen binnengekomen, waarvan de overheid er dus 4,3 miljoen heeft toegekend. “Het is een geweldige reclame voor dit land”, aldus Gove. “Mensen hebben ervoor gekozen om in ongekende aantallen te blijven.”
EU-lidstaten als Slovenië, Malta, Luxemburg en Litouwen hebben minder EU-burgers. Maar volgens eerdere Britse cijfers zijn er ook veel Europeanen die besloten om toch niet in Groot-Brittannië te blijven. Er zouden netto nog steeds meer mensen zijn vertrokken dan er achterblijven.
NU 05.02.2021 De Brexit-onderhandelingen mogen dan officieel afgelopen zijn, de discussies zijn dat nog niet helemaal. Nieuwe ontwikkelingen op het Ierse eiland bracht het VK en de EU opnieuw op gespannen voet. Drie vragen.
Wat is er aan de hand?
Een week geleden wilde de Europese Commissie controles instellen op de grens tussen de Europese lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat onderdeel is van het VK. De aanleiding daarvoor was het nieuws dat de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca minder vaccins aan de EU zal leveren dan was beloofd.
Dat was niet naar de zin van de EU en die verdacht het bedrijf ervan voorrang te geven aan de Britten. Daarop plande ze uitvoercontroles op vaccins die in Europa gemaakt worden. “Maar de Commissie had er even niet bij stilgestaan dat die vaccins via Noord-Ierland het VK wel zouden binnenkomen. De douanegrens geldt namelijk alleen van het VK naar Noord-Ierland, maar niet in de andere richting”, zegt Brexit-expert Rem Korteweg van het Instituut Clingendael.
Daarom was de EU van plan artikel 16 van het Brexit-verdrag, waarin staat dat in uitzonderlijke omstandigheden één partij alle afspraken op de schop kan gooien, te activeren. Daarmee dreigde ze een harde grens te creëren tussen Ierland en Noord-Ierland, tot grote onvrede van zowel de Britten als de Ieren. Vier uur later kwam de Commissie er al op terug, maar het vertrouwen was toen al verdwenen.
Waarom is een harde grens zo’n probleem?
In 1998 werd in het zogenoemde Goedevrijdagakkoord afgesproken dat er geen fysieke grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. “Bij de Brexit-onderhandelingen is lang gediscussieerd over de status van Noord-Ierland, maar uiteindelijk besliste de Britse premier Boris Johnson om er een soort schemerzone van te maken. Noord-Ierland is geen lid van de EU, maar is wel onderdeel van de Europese douane-unie, waardoor het land aan Europese regels moet voldoen wat betreft voedselveiligheid en dergelijke”, legt Korteweg uit.
“Als de EU dan plots beslist om artikel 16 te activeren, gooit die na iets meer dan een maand alles weer overhoop. En het gevolg is turbulentie. De Noord-Ieren denken dat de EU niet meer om ze geeft en komen in opstand. Er moesten zelfs Europese douanebeambten van het eiland worden verwijderd, omdat er aanwijzingen waren voor een aanslag op hun leven.”
Maar er is nog een ander probleem. Doordat Noord-Ierland aan andere regels gebonden is dan de rest van het VK, is het voor Britse supermarkten een hele klus om filialen in Noord-Ierland te bedienen. “Ze moeten een enorme papierwinkel door voor gewoon een pakje worstjes of wat brood”, zegt Korteweg. “De Noord-Ierse supermarkten worden dus steeds leger en de hele toeleveringsketen staat onder druk.”
Wat nu?
“De Britse regering stuurde een paar dagen geleden een brief naar de EU met een soort van ultimatum”, weet Korteweg. “Het komt erop neer dat de regering, in het kader van de aangerichte schade, wil dat er een implementatieperiode loopt tot januari 2023. In die periode gelden er dus nog Britse douaneregels in Noord-Ierland. Maar de EU gaat zoiets nooit goedkeuren. Ze zal de implementatieperiode wellicht wel iets verlengen, maar nooit tot 2023.”
Er is nu een aantal mogelijke scenario’s, legt Korteweg uit. In het beste geval weten de partijen de gemoederen te bedaren en volgen de supermarkten gewoon Britse regels wat voeding en potgrond betreft, maar in het slechtste geval activeert Johnson zelf artikel 16 en ontstaat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland. “En dan zijn we eigenlijk weer bij de situatie van no deal-Brexit, waarbij er geen handelsdeal tussen het VK en de EU is.” Volgende week gaan de Britse Brexit-minister Michael Gove en EC-vicevoorzitter Maros Sefcovic praten over de kwestie, laten ze weten in een gezamenlijke mededeling.
MSN 05.02.2021 De Brexit-onderhandelingen mogen dan officieel afgelopen zijn, de discussies zijn dat nog niet helemaal. Nieuwe ontwikkelingen op het Ierse eiland bracht het VK en de EU opnieuw op gespannen voet. Drie vragen.
Wat is er aan de hand?
Een week geleden wilde de Europese Commissie controles instellen op de grens tussen de Europese lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat onderdeel is van het VK. De aanleiding daarvoor was het nieuws dat de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca minder vaccins aan de EU zal leveren dan was beloofd.
Dat was niet naar de zin van de EU en die verdacht het bedrijf ervan voorrang te geven aan de Britten. Daarop plande ze uitvoercontroles op vaccins die in Europa gemaakt worden. “Maar de Commissie had er even niet bij stilgestaan dat die vaccins via Noord-Ierland het VK wel zouden binnenkomen. De douanegrens geldt namelijk alleen van het VK naar Noord-Ierland, maar niet in de andere richting”, zegt Brexit-expert Rem Korteweg van het Instituut Clingendael.
Daarom was de EU van plan artikel 16 van het Brexit-verdrag, waarin staat dat in uitzonderlijke omstandigheden één partij alle afspraken op de schop kan gooien, te activeren. Daarmee dreigde ze een harde grens te creëren tussen Ierland en Noord-Ierland, tot grote onvrede van zowel de Britten als de Ieren. Vier uur later kwam de Commissie er al op terug, maar het vertrouwen was toen al verdwenen.
Waarom is een harde grens zo’n probleem?
In 1998 werd in het zogenoemde Goedevrijdagakkoord afgesproken dat er geen fysieke grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. “Bij de Brexit-onderhandelingen is lang gediscussieerd over de status van Noord-Ierland, maar uiteindelijk besliste de Britse premier Boris Johnson om er een soort schemerzone van te maken. Noord-Ierland is geen lid van de EU, maar is wel onderdeel van de Europese douane-unie, waardoor het land aan Europese regels moet voldoen wat betreft voedselveiligheid en dergelijke”, legt Korteweg uit.
“Als de EU dan plots beslist om artikel 16 te activeren, gooit die na iets meer dan een maand alles weer overhoop. En het gevolg is turbulentie. De Noord-Ieren denken dat de EU niet meer om ze geeft en komen in opstand. Er moesten zelfs Europese douanebeambten van het eiland worden verwijderd, omdat er aanwijzingen waren voor een aanslag op hun leven.”
Maar er is nog een ander probleem. Doordat Noord-Ierland aan andere regels gebonden is dan de rest van het VK, is het voor Britse supermarkten een hele klus om filialen in Noord-Ierland te bedienen. “Ze moeten een enorme papierwinkel door voor gewoon een pakje worstjes of wat brood”, zegt Korteweg. “De Noord-Ierse supermarkten worden dus steeds leger en de hele toeleveringsketen staat onder druk.”
Wat nu?
“De Britse regering stuurde een paar dagen geleden een brief naar de EU met een soort van ultimatum”, weet Korteweg. “Het komt erop neer dat de regering, in het kader van de aangerichte schade, wil dat er een implementatieperiode loopt tot januari 2023. In die periode gelden er dus nog Britse douaneregels in Noord-Ierland. Maar de EU gaat zoiets nooit goedkeuren. Ze zal de implementatieperiode wellicht wel iets verlengen, maar nooit tot 2023.”
Er is nu een aantal mogelijke scenario’s, legt Korteweg uit. In het beste geval weten de partijen de gemoederen te bedaren en volgen de supermarkten gewoon Britse regels wat voeding en potgrond betreft, maar in het slechtste geval activeert Johnson zelf artikel 16 en ontstaat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland. “En dan zijn we eigenlijk weer bij de situatie van no deal-Brexit, waarbij er geen handelsdeal tussen het VK en de EU is.” Volgende week gaan de Britse Brexit-minister Michael Gove en EC-vicevoorzitter Maros Sefcovic praten over de kwestie, laten ze weten in een gezamenlijke mededeling.
NOS 03.02.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft de EU gevraagd voor een langere versoepeling van handelscontroles tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Op die manier moeten de negatieve gevolgen van de brexit worden verzacht, schrijft de BBC.
Michael Gove, de Britse minister voor Kabinetszaken, heeft een brief gestuurd aan de Europese Commissie waarin hij vraagt om een politieke oplossing.
Als onderdeel van het brexithandelsakkoord werd een transitieperiode afgesproken van drie maanden. In die ‘gewenningsperiode’ zouden onder meer voedsel en dierlijke producten vanuit Engeland naar Noord-Ierland gemakkelijker doorgelaten worden. De Britten willen nu, ruim een maand nadat de afspraken werden gemaakt, dat er ook na maart soepelere regels blijven gelden. Ze willen naar verluidt een verlenging tot 2023.
Harde verwijten
Afgelopen tijd waren er allerlei problemen bij de controle van goederen tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. De Noord-Ierse autoriteiten trokken grenscontroleurs terug vanwege intimidaties en bedreigingen, en niet veel later trok ook de EU inspecteurs terug.
En vorige week kondigde de EU tot ergernis van de Britten aan dat er mogelijk een uitvoerverbod van coronavaccins komt, dat ook zou gaan gelden voor Noord-Ierland. Omdat daarmee alsnog controles zouden komen tussen Ierland en Noord-Ierland klonk felle kritiek vanuit Londen, waarna de EU het plan deels introk.
Premier Johnson verweet de EU gisteravond nog de transitie-afspraken die zijn gemaakt te ondermijnen:
Minister Gove liet zich in vergelijkbare bewoordingen uit. Hij zei dat de EU het vertrouwen heeft beschadigd en riep Brussel op tot snelle actie. Gove had eerder in het Lagerhuis gezegd dat supermarktgoederen en ook andere spullen consumenten moeten kunnen bereiken. De Britse minister gaat vandaag in gesprek met Maros Sefcovic, vicevoorzitter van de Europese Commissie.
Die liet vanochtend op Twitter weten dat de afspraken over controles tussen het VK en Noord-Ierland die vorige maand zijn gemaakt cruciaal zijn voor het brexit-handelsakkoord en voor de vrede op het Ierse eiland:
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney heeft gezegd voorstander te zijn van verlenging.
Brussel-correspondent Sander van Hoorn benadrukt dat de interne markt voor de EU heilig is. “Die mag niet aangetast worden, die is het verdienmodel van de Europese Unie.” Hij schat dan ook in dat de Europese Commissie welwillend naar het Britse voorstel zal kijken, maar vooral ook de boodschap zal overbrengen dat de Britten hun zaakjes op orde moeten krijgen.
Van Hoorn kan zich voorstellen dat de EU wel te porren is voor verlenging, maar niet zo lang, niet tot 2023. “De Britten zullen dan moeten laten zien hoe ze hun zaken gaan regelen, en vooral per wanneer. Anders is het een probleem vooruitschuiven, en dat is riskant. Als de Britten het niet voor elkaar krijgen, dan rest er voor de EU niets anders dan alsnog controles uitvoeren bij de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Dat hoeft niet te betekenen dat je elk busje stopt maar als de interne markt gaat lekken wil je meer steekproeven.”
Correspondent Tim de Wit zegt vanuit Londen dat duidelijk is dat alle partijen de incidenten in elk geval heel serieus nemen en een oplossing zullen willen vinden. “De spanning met Noord-Ierland sluimert al een tijdje onder de oppervlakte, en is nooit weggeweest.” Nieuw geweld tussen pro-Britse unionisten, loyalisten enerzijds en katholieke splintergroeperingen die voortkomen uit de IRA anderzijds, is volgens hem nog altijd goed voorstelbaar. ” Er hoeft maar iets te gebeuren en die militante bewegingen worden wakker.”
Achtergrond van de Noord-Ierse handelsafspraken
Door bij de grens tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk alvast handelswaar te controleren, zoals vastgelegd in het Northern Ireland Protocol, zou er geen ‘harde’ grens komen tussen Noord-Ierland en Ierland (EU). De open grens was een van de belangrijkste overeenkomsten in het Goedevrijdagakkoord uit 1998, waarmee decennia van geweld in de regio werden afgesloten. Als er weer een harde grens zou ontstaan, wordt gevreesd voor nieuwe conflicten en geweld.
NOS 02.02.2021 500 Britse bedrijven hebben onlangs serieuze interesse getoond om zich in Nederland te vestigen, zegt de Netherlands Foreign Affairs Investment Agency (NFIA). Dat is de overheidstaskforce die buitenlandse bedrijven begeleidt bij het investeren in Nederland.
De snelgroeiende interesse heeft alles te maken met het eind vorig jaar gesloten brexitakkoord. Hoewel het handelsakkoord voorkwam dat de Britten en de EU met een zeer chaotische no-dealbrexit uit elkaar gingen, blijkt de realiteit voor veel bedrijven toch ontzettend weerbarstig.
Sinds 1 januari kampen Britse bedrijven die exporteren naar de Europese Unie met langere wachttijden bij de grens, eindeloos veel papierwerk en gedoe met btw. Een vestiging openen in de EU is voor velen van hen de enige manier om deze muur van bureaucratie te ontlopen.
“We zien een doorlopende toename van het aantal bedrijven dat zich meldt bij ons. Zij kijken of ze zich in Nederland kunnen vestigen”, zegt Jeroen Nijland namens de NFIA. “Na 1 januari is in de praktijk duidelijk geworden wat die deal inhoudt en het betekent in de praktijk vaak meer tijd en meer kosten. Daarom overwegen ze een overstap.”
‘Allerlei rompslomp’
Ook het Engelse Stewart Superior, een handelaar in kantoorartikelen, heeft besloten een vestiging in Nederland te openen. “40 procent van onze export gaat naar de Europese Unie”, zegt directeur Geoffrey Betts. “Dus wij zijn als bedrijf ontzettend afhankelijk van een goede doorstroom van onze producten. Maar omdat veel van wat wij verkopen oorspronkelijk uit China komt, hebben we te maken met allerlei extra papieren rompslomp waardoor we onze spullen heel moeilijk de grens over krijgen.”
Vanwege de strenge oorsprongsregels in het handelsakkoord met de EU, kan alleen alles wat voor het merendeel in het Verenigd Koninkrijk is geproduceerd zonder tarieven naar de Europese Unie geëxporteerd worden. Voor alles wat oorspronkelijk elders in de wereld tot stand is gekomen, zijn geen uitzonderingen gemaakt in het brexit-akkoord. “Wij moeten extra importtarieven betalen, elk product dat we exporteren heeft een aparte barcode nodig en we moeten ineens BTW rekenen op elke transactie, waardoor onze producten duurder worden. Het is een bureaucratische nachtmerrie.”
“Je zou toch denken dat in die iets van 497 pagina’s van dit akkoord er wel één pagina zou zijn besteed aan onze situatie. Maar nee, daar is niks over afgesproken. En hier hebben echt honderden, zo niet duizenden bedrijven last van”, zegt Betts.
Voor Betts is het zelfs zo problematisch dat hij amper nog transporteurs kan vinden die bereid zijn om zijn kantoorartikelen het Kanaal over te brengen. “Ik krijg mails van ze waarin ze zeggen: we doen het niet. Het is teveel gedoe. Het risico dat we vast komen te staan is te groot. Dat geeft wel aan hoe ernstig de situatie is.”
Van VK naar Waalwijk
Betts heeft daarom besloten om een vestiging in Nederland te openen. Hij is druk bezig om een grote loods in Waalwijk vast te leggen, zodat hij voortaan zijn goederen rechtstreeks de EU in kan importeren. “We zochten een plek dichtbij de haven van Rotterdam, de belangrijkste haven van Europa. Daarnaast heeft Nederland een prettig vestigingsklimaat, is het belastingtechnisch interessant en zijn we ontzettend goed begeleid. Binnen een paar weken was alles geregeld. Ik heb al heel wat andere Engelse bedrijven gesproken die hetzelfde van plan zijn.”
Die trend herkent ook de Nederlands Britse Handelskamer, de NBCC. Die organisatie wordt overladen met telefoontjes.
“We zijn vrijwel dag en nacht bezig Britse bedrijven te helpen bij het openen van een vestiging in Nederland”, zegt Lyne Biewinga namens de NBCC. “Vooral Britse MKB-bedrijven kijken naar Nederland vanwege onze goeie infrastructuur, snelle digitale verbindingen en hoogopgeleide en goed Engelssprekende beroepsbevolking. Dat maakt Nederland tot één van de favoriete vestigingslanden.”
NOS 02.02.2021 De Europese Unie heeft vanwege aanhoudende intimidaties personeel teruggetrokken dat de controles uitvoert tussen de Noord-Ierse grens en de rest van het Verenigd Koninkrijk.
Eerder besloten de Noord-Ierse autoriteiten al grenscontroleurs terug te trekken, waardoor de goederenstroom tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland in ieder geval in de havens van Belfast en Larne deels niet meer wordt gecontroleerd.
De afgelopen tijd meldden de controleurs verdacht gedrag. Zo werden er kentekens genoteerd, zijn havenmedewerkers bedreigd, was er volgens een lokale burgemeester “zorgwekkende graffiti” op de muren gespoten en nemen spanningen in gemeenschappen toe.
De acties zijn zowel vanuit de EU, het VK als Ierland veroordeeld. Het is niet duidelijk wie er achter de intimidatie zit.
Brexitafspraak
De controles werden afgesproken in de handelsovereenkomst over de brexit tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Door bij de grens tussen Noord-Ierland en het VK alvast producten te controleren, zou er geen ‘harde’ grens komen tussen Noord-Ierland en Ierland, dat bij de EU hoort.
De open grens was een van de belangrijkste overeenkomsten in het Goedevrijdagakkoord uit 1998, waarmee decennia van geweld in de regio werden afgesloten.
Het Noord-Ierse conflict
Tussen 1969 en 1998 was Noord-Ierland het toneel van een bloedige strijd, een periode die wordt aangeduid als The Troubles. Republikeinse wijken, waar veelal nationalistische katholieken woonden die een verenigd Ierland wilden, waren indertijd een no-go-area voor de politie. Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) nam hun taak over. Criminelen en mensen die werden beschuldigd van asociaal gedrag werden met kogels afgestraft.
In loyalistische buurten, waar juist protestanten woonden die wilden dat Noord-Ierland deel van het Verenigd Koninkrijk zou blijven, gebeurde dat ook. Na het staakt-het-vuren van 1994 gebruikten de loyalistische strijdgroepen als de UFF, de UDA en de UVF geen kogels meer, maar honkbalknuppels, hamers en andere wapens.
Pro-Britse unionisten ergeren zich in Noord-Ierland al langer aan de afspraak, omdat ze vinden dat de EU een wig drijft tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Verder leiden de controles tot vertragingen.
Volgens de Britse minister van Kabinetszaken Gove zijn er “ernstige problemen” rond de brexitafspraken over de Noord-Ierse grens. Hij wil snel met de EU om tafel om oplossingen te bedenken.
Tegelijk wil hij de periode verlengen waarin aan de Noord-Ierse grens nog niet op alle EU-regels wordt gecontroleerd.
Vaccinperikelen
Dat de situatie in Noord-Ierland broos is, bleek vorige week nog toen de EU aankondigde de uitvoer van vaccins naar niet-EU-landen strenger te willen controleren.
Aanvankelijk gold die maatregel ook voor Noord-Ierland. Daar kwam meteen forse kritiek op vanuit Londen, Belfast en Dublin, omdat er zo alsnog controles aan de grens zouden komen tussen Noord-Ierland en Ierland.
De EU schrapte vervolgens het plan, maar volgens minister Gove is er wel “vertrouwen geschaad”.
AD 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient morgen een aanvraag in om lid te worden van handelsblok CPTPP, heeft de Britse regering bekendgemaakt. ,,Een jaar na ons vertrek uit de EU smeden we nieuwe partnerschappen die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus premier Boris Johnson in een verklaring.
De regering zei dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere leden rond de Stille Oceaan liggen, de tarieven voor eten en drinken en auto’s zal opheffen en tegelijkertijd de technologie- en dienstensector zou helpen stimuleren. De Britse minister van Handel Liz Truss spreekt morgen met zijn collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
,,Door ons aan te melden om het eerste nieuwe land te zijn dat zich bij de CPTPP aansluit, getuigt van onze ambitie om op de beste voorwaarden zaken te doen met onze vrienden en partners over de hele wereld en een enthousiaste voorvechter van wereldwijde vrijhandel te zijn”, zei Johnson.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot Donald Trump echter dat de VS deelname niet door zouden zetten.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog ratificeren. Truss noemde de CPTPP-landen eerder ‘een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld’.
NOS 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van een handelsblok met onder meer Canada, Australië en Japan. Dat heeft de Britse regering bekendgemaakt.
Het is maandag precies een jaar geleden dat de Britten uit de Europese Unie stapten. Volgens premier Johnson toont de aanvraag de Britse ambitie om zaken te doen met “onze vrienden en partners over de hele wereld”.
Het handelsblok waar het Verenigd Koninkrijk straks bij wil horen, het CPTPP, is ontstaan als een soort doorontwikkeling van het Trans-Pacific Partnership (TPP). Over dat handelsverdrag, bedoeld om tegenwicht te bieden aan China, was jaren onderhandeld door twaalf landen rond de Grote Oceaan. De Verenigde Staten deden ook mee aan die onderhandelingen, maar oud-president Trump zette bij zijn aantreden in 2016 een streep door het verdrag.
Eerste ‘nieuwe’ deelnemer
De andere elf landen zijn verdergegaan in het CPTPP. Behalve Canada, Australië en Japan gaat het om Mexico, Nieuw-Zeeland, Vietnam, Singapore, Brunei, Chili, Maleisië en Peru. Het Verenigd Koninkrijk zou het eerste ‘nieuwe’ land zijn dat sinds de oprichting tot het handelsblok toetreedt.
Premier Johnson verwacht dat deelname aan het verdrag grote economische voordelen zal opleveren voor de Britse bevolking. Door de handelsovereenkomst kunnen straks bijvoorbeeld de exporttarieven van whisky en auto’s omlaag, zegt de regering. Overigens moeten de Britten na hun aanvraag nog wel over hun deelname aan het verdrag onderhandelen met de andere CPTPP-landen. Dat gebeurt later dit jaar.
Andere handelsverdragen
Eind december sloot het Verenigd Koninkrijk al vrijhandelsovereenkomsten met Turkije en Vietnam. Kort daarvoor waren de Britten en de Europese Unie het op het nippertje eens geworden over een onderling handelsakkoord, waarmee een no-deal-brexit werd voorkomen.
NU 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van het handelsblok CPTPP, zo heeft de Britse regering zaterdag laten weten. Volgens premier Boris Johnson zal deelname daaraan economische voordelen opleveren voor de Britse bevolking.
“Een jaar na ons vertrek uit de EU zetten we nieuwe samenwerkingsverbanden op die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus Johnson in een verklaring.
De regering stelt dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere deelnemende landen rond de Stille Oceaan liggen, de importheffingen voor voedsel en auto’s wegneemt. Tegelijkertijd stimuleert het ook de technologie- en dienstensector.
De Britse minister van Handel, Liz Truss, spreekt maandag met haar collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag, waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump echter dat de VS toch niet zou deelnemen.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog bekrachtigen. Truss noemde het CPTPP-gebied eerder “een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld”.
MSN 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van het handelsblok CPTPP, zo heeft de Britse regering zaterdag laten weten. Volgens premier Boris Johnson zal deelname daaraan economische voordelen opleveren voor de Britse bevolking.
“Een jaar na ons vertrek uit de EU zetten we nieuwe samenwerkingsverbanden op die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus Johnson in een verklaring.
De regering stelt dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere deelnemende landen rond de Stille Oceaan liggen, de importheffingen voor voedsel en auto’s wegneemt. Tegelijkertijd stimuleert het ook de technologie- en dienstensector.
De Britse minister van Handel, Liz Truss, spreekt maandag met haar collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag, waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump echter dat de VS toch niet zou deelnemen.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog bekrachtigen. Truss noemde het CPTPP-gebied eerder “een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld”.
NU 31.01.2021 Belgische vissers zijn voor het eerst sinds de nieuwe handelsafspraken met het Verenigd Koninkrijk weer welkom in Britse wateren, zo meldt de Belgische minister Hilde Crevits zaterdag op Twitter. De minister van Landouw en Visserij schrijft dat de benodigde licenties zijn verleend voor zeventien van de achttien vissers die hun vissen vangen voor de Britse kust.
De zeventien vissers kunnen met de nieuwe licenties hun netten weer uitgooien in de twaalfmijlszone voor de kust van het Britse eiland. Ze waren de toegang hiertoe verloren op 1 januari, toen de Britten officieel afscheid namen van het Europese stelsel van regels.
De Britse wateren zijn voor levensbelang voor Belgische vissers. Ongeveer de helft van door Belgen gevangen vissen komt uit wateren van de overburen. De Belgische vissersvloot vangt daar met name tongen en schollen.
Met de vernieuwde handelsafspraken is de toegang tot Britse wateren verzekerd voor een periode van ruim vijf jaar. Wel mag er minder gevangen worden dan voorheen. Het VK krijgt in totaal ongeveer 1,6 miljard euro extra aan visvangstwaarde door de nieuwe handelsrelatie met de EU.
De licenties voor de Belgische vissers betekent niet dat Nederlandse vissers dit ook mogen. Vissers uit ons land mogen al zo’n veertig jaar niet meer in de zes-tot-twaalfmijlszone van het VK vissen. Alleen Franse en Belgische vissers mogen dat. Nederlandse vissers die onder een Belgische vlag varen mogen, mits ze de benodigde licentie hebben, wel in die zone vissen.
MSN 30.01.2021 De Franse president Emmanuel Macron heeft zaterdag in een interview met de Britse krant The Guardian en enkele andere media het Verenigd Koninkrijk opgeroepen duidelijkheid te scheppen over de vriendschapsbanden met de Europese Unie. Macron spreekt in dat interview over ‘half-friends’, een beetje vrienden.
Hij waarschuwt in dat vraaggesprek de Britse premier Boris Johnson dat hij moet kiezen wie zijn bondgenoten zijn. “Een beetje vrienden zijn is geen concept”, aldus Macron.
“Welke politieke koers wil Groot-Brittannië kiezen? Het kan niet de beste bondgenoot van de Verenigde Staten zijn, de beste bondgenoot van de EU en tevens het nieuwe Singapore zijn. Het moet een model kiezen”, zegt de Franse president in het interview.
Vrienden en bondgenoten
Begin deze maand prees Macron in zijn nieuwjaarstoespraak de Britten als vrienden en bondgenoten, ondanks de brexit. Volgens Macron maakt dat niet uit voor de goede relaties tussen de twee landen die sterk en vriendschappelijk zullen blijven.
Macron zegt de indruk te hebben dat het Britse leiderschap de diverse modellen over samenwerking aan de bevolking heeft “verkocht”. “Als de Britten een volledig trans-Atlantisch beleid willen voeren, dan willen we als EU verduidelijking, want dan zal er een afwijking van de afgesproken regels en de toegang tot de markten zijn.”
De Franse president voegde eraan toe het Verenigd Koninkrijk erg te waarderen, “maar ik denk dat brexit een fout is”. “Ik respecteer de soevereiniteit van het volk en het volk heeft gestemd, dus het moest gebeuren, maar ik denk dat de uitslag gebaseerd was op een hoop leugens en nu zien we dat zaken op veel terreinen veel ingewikkelder zijn geworden.”
NU 30.01.2021 De Europese Unie ziet af van het schrappen van een deel van het Noord-Ierlandprotocol, waarmee werd voorkomen dat coronavaccins naar het Verenigd Koninkrijk werden geëxporteerd. Eerder op de dag stelde de Europese Commissie nog controles in bij de Noord-Ierse grens, uit boosheid vanwege het hoogopgelopen conflict tussen de EU en de Zweeds-Britse farmaceut AstraZeneca.
De EU wilde daarmee voorkomen dat de farmaceut vaccins die in de EU gemaakt zijn aan niet-EU-lidstaten levert, met uitzondering van landen als Noorwegen en IJsland.
AstraZeneca deelde ruim een week geleden mee in het eerste kwartaal van dit jaar veel minder doses te kunnen leveren dan aanvankelijk was toegezegd, tot woede van de Europese Commissie. Brussel verdenkt AstraZeneca ervan het Verenigd Koninkrijk voorrang te geven bij de vaccinleveringen, omdat dat land eerder een contract had gesloten. De EU wilde daarom de hele productielijn van het bedrijf doorlichten.
Volgens het in het Brexit-akkoord afgesproken Noord-Ierlandprotocol moeten alle producten zonder controles vanuit de EU naar Noord-Ierland vervoerd kunnen worden. De EU beriep zich vrijdag echter op artikel 16 van het protocol, waarmee delen van de overeenkomst in bepaalde omstandigheden eenzijdig terzijde kunnen worden geschoven. Hiermee werd een harde ‘grens’ voor even werkelijkheid, wat jarenlang een spil was in de Brexit-onderhandelingen tussen het VK en de EU.
De EU heeft later op vrijdag besloten de exporttoets aan te passen, waardoor de uitvoer van vaccins van Ierland naar Noord-Ierland niet in gevaar zal komen. De Commissie kwam eerder met de toets om sterker te staan in de wereldwijde vaccinrace die is uitgebroken. Vaccinfabrikanten waarmee Brussel een contract heeft, mogen alleen nog vaccins naar buiten de EU uitvoeren als de leveringen aan de EU zelf niet in de knel komen. Als ze willen exporteren, moeten ze voortaan toestemming vragen.
EU werkt aan ‘transparant mechanisme’ rondom vaccinexport
De Ierse premier Micheál Martin reageerde vrijdagavond verheugd op het besluit van de Europese Commissie om toch af te zien van het inzetten van artikel 16. Hij had vrijdag meerdere keren contact met Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen. Die liet vrijdagavond via Twitter weten dat de EU werkt aan een transparant mechanisme waarmee vaccinexports beter kunnen worden gecontroleerd.
Veel EU-landen, waaronder Nederland, hebben zwaar ingezet op het vaccin van AstraZeneca. Nederland hoopte in februari en maart al miljoenen vaccins te ontvangen, maar zou het met wat nu op tafel ligt, moeten doen met ongeveer 1,2 miljoen tot 1,5 miljoen doses.
AD 26.01.2021 Schotten én Noord-Ieren betwijfelen ten zeerste of hun toekomst nog langer in het Verenigd Koninkrijk ligt. De brexit en de coronapandemie hebben de ziel uit de Unie geslagen.
Het recente dreigement van premier Nicola Sturgeon van Schotland om desnoods zonder toestemming van Westminster een referendum uit te schrijven over een afsplitsing van het Verenigd Koninkrijk, kon op geen slechter moment komen. Immers, ook de Noord-Ieren loeren nadrukkelijk naar de uitgang. 51 procent van de Noord-Ierse bevolking wil binnen vijf jaar stemmen over een hereniging met Ierland. Onvrede over de brexit werkt als brandstof.
Sturgeon stak niet zomaar een staaf dynamiet in de Unie. Haar Scottish National Party (SNP) gebruikt voor de verkiezingen in mei onafhankelijkheid als leidend thema. Nu uit polls naar voren komt dat haar partij afstevent op een monsterzege, slaat ze met haar vuist op tafel. Als premier Boris Johnson blijft weigeren Schotland een volksraadpleging toe te staan, dan pookt Sturgeon eigenhandig het vuur op.
De SNP wil niet in dezelfde val trappen als Catalonië door een ‘illegaal’ referendum uit te schrijven. Juristen denken dat dit kan door de vraagstelling enigszins aan te passen. Sturgeon zou de kiezers bijvoorbeeld kunnen voorleggen of ze willen dat Schotland moet proberen te onderhandelen met Westminster over onafhankelijkheid. Bij winst, zeer aannemelijk op dit moment, zet de SNP Johnson zodoende alsnog voor het blok.
De Schotse wens om zich af te scheiden van het Verenigd Koninkrijk en als zelfstandig land aansluiting te zoeken bij de Europese Unie is niet nieuw. Nog maar zeven jaar geleden vond een onafhankelijkheidsreferendum plaats. Toen moesten de voorstanders van afsplitsing bakzeil halen. De SNP vindt dat de situatie door de brexit – een ruime meerderheid van de Schotten is hier fel tegen – zodanig is veranderd dat de bevolking een tweede kans moet krijgen.
‘Populisme’
Johnson kon de opstandigheid van de SNP lang afdoen als ‘populisme van een nationalistische beweging’, maar sinds zondag lukt dat niet meer. Uit een groots opgezette enquête van The Times kwam naar voren dat ook Noord-Ierland de uitgang opzoekt. Op dit moment wil 47 procent van de bevolking nog in de Unie blijven. Maar 11 procent van de Noord-Ieren heeft inmiddels serieuze twijfels, terwijl 42 procent zich onomwonden uitspreekt voor een hereniging met Ierland. De 11 procent twijfelaars kan het gat van 5 procent in een keer tenietdoen.
Van de Noord-Ieren onder de 45 jaar is reeds een meerderheid voor aansluiting met het buurland. Als meer Noord-Ierse jongeren straks stemrecht krijgen, neemt dit aantal alleen maar toe. De jeugd heeft de eerdere strubbelingen niet actief meegemaakt. De terreur van de IRA kennen ze alleen uit de geschiedenislessen. En ze zijn niet, zoals de vorige generaties, getekend door de bloedige conflicten en vastgeklonken aan protestantse dan wel katholieke kampen.
Zodra ‘aannemelijk’ is dat een meerderheid van de Noord-Ieren voor hereniging voelt, moet er een referendum worden gehouden
De brexit lijkt dit proces te versnellen. Noord-Ierland wilde net als Schotland deel blijven uitmaken van de Europese Unie. De deal met Brussel raakt het land nu hard. Door de talloze procedures – ingevoerd om de ‘zachte’ grens met Ierland te waarborgen – komen schappen in de supermarkten leeg te staan. De prijs van het respecteren van het Goedevrijdagakkoord, waarmee in 1998 een einde kwam aan een bloedige strijd tussen katholieke ‘Nationalists’ en protestantse ‘Unionists’ die trouw aan de Britse kroon bleven, is hoog.
In het Goedevrijdagakkoord is een bepaling opgenomen over een mogelijke hereniging met Ierland. Zodra ‘aannemelijk’ is dat een meerderheid van de Noord-Ieren hiervoor voelt, moet er een referendum worden gehouden. De poll in The Times laat zien dat dit moment zo goed als bereikt is.
,,Het is tijd om de voorbereidingen voor een hereniging met Ierland te beginnen”, reageerde Michelle O’Neil, leider van Sinn Féin, een vurige voorstander van aansluiting bij Ierland. Eerste minister Arlene Foster van de DUP, die bij het VK wil blijven, waarschuwde juist voor nieuwe onlusten en sprak van een ‘roekeloos’ voorstel midden in een pandemie, maar schoot het voornemen niet af.
MSN 20.01.2021 Problemen door grensformaliteiten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie door de brexit blijven toenemen. Nu dreigt een belangrijk Brits douanesysteem overbelast te raken. Britse exporteurs melden dat ze steeds meer moeite hebben om de juiste papieren te verkrijgen waarmee ze hun goederen zonder vertraging naar de EU kunnen vervoeren.
Dat komt doordat er volgens hen te weinig personeel is met de bevoegdheid om ze te verstrekken.
Het is volgens sommige Britse exporteurs nu bijna onmogelijk om de doorvoerdocumenten te krijgen. “Niemand krijgt nog formulieren”, zegt een vrachtvervoerder uit Liverpool die onder meer auto’s en machines exporteert. “We hebben al honderden aanvragen moeten afwijzen.”
Achterstand inlopen
De Britse douane is zich bewust van het probleem. De moeilijkheden zouden worden veroorzaakt door een recente upgrade van een computersysteem. Volgens de douane kan de achterstand binnen een week worden ingehaald.
De EU is de grootste handelspartner van Groot-Brittannië en goed voor 43 procent van de export van het land in 2019. Voor de brexit kostte het veel minder moeite om goederen te exporteren omdat er bijna nooit papierwerk nodig was. Nu worden bedrijven geconfronteerd met vertragingen door ontbrekende of verkeerd ingevulde formulieren.
Gewaarschuwd
De afgelopen jaren is er veelvuldig gewaarschuwd voor opstoppingen aan de grens als gevolg van de brexit. Zelfs met een vrijhandelsakkoord zoals dat is gesloten, moeten transporteurs veel meer papierwerk regelen om spullen van de EU naar het VK te vervoeren en omgekeerd.
Dat kost tijd en geld en vergt meer mensen om alles in goede banen te leiden.
NOS 18.01.2021 Zeker twintig vrachtwagens van Britse visbedrijven hebben in hartje Londen gedemonstreerd tegen de vertragende, administratieve rompslomp waarmee ze te maken hebben nu de brexit definitief is afgerond.
De voertuigen stelden zich op in straten rond de ambtswoning van premier Johnson aan Downing Street en bij het parlementsgebouw.
Met name exporteurs van schaal- en schelpdieren worden getroffen. De dieren gaan vaak levend in de vrachtwagen. Hoe langer ze onderweg zijn, hoe minder er voor ze wordt betaald. De exporteurs zien hun bedrijven door de brexit-bureaucratie naar eigen zeggen vernietigd worden. Op hun vrachtwagens hadden de vissers leuzen geschreven met kritiek op Johnsons regering.
Britse vissers zetten vrachtwagens uit protest voor Downing Street 10
Veel vissers uit het Verenigd Koninkrijk hebben sinds de definitieve afronding van de brexit met de handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU moeite om hun vangst naar Europa te exporteren.
Door de toegenomen bureaucratie met onder meer vangstcertificaten en extra kwaliteits- en douanecontroles zijn leveringen geregeld flink vertraagd. Met als gevolg dat Europese kopers de vangst weigeren of aanzienlijk minder betalen.
Agenten spraken de vrachtwagenchauffeurs aan:
AFP
AFP
AFP
AFP
Gary Hodgson, directeur van visbedrijf Venture Seafoods, zegt tegen persbureau Reuters dat er in zijn branche serieus mee rekening wordt gehouden “dat het systeem mogelijk instort”.
Door de administratieve rompslomp moest hij sinds december al meerdere keren leveringen aan de EU annuleren. Een exploitant had vorige week 400 pagina’s aan documenten nodig om aan boord van een veerboot naar Europa te mogen, zegt Hodgson.
De vissers pleiten voor een “werkbaarder” systeem. Hodgson: “Premier Johnson moet eerlijk zijn tegenover ons, zichzelf en het Britse volk over de problemen voor de industrie”.
NU 13.01.2021 Nederland ontvangt mogelijk 757,4 miljoen euro aan Europees geld ter compensatie van de schade die uit de Brexit voortvloeit. Alleen Ierland kan aanspraak maken op een hoger bedrag, blijkt uit het voorstel waarover de EU-lidstaten en het Europees Parlement het eens proberen te worden.
Uit het Brexit-fonds, waarmee de Europese Unie bijvoorbeeld de transportsector, de visserij en andere slachtoffers van de Brexit wil helpen, kan dit jaar 4,24 miljard euro worden geput.
De lidstaten hebben de verdeling die de Europese Commissie voorstelt woensdag voor het eerst besproken. Nog niet alle landen zijn echter tevreden, en ook het Europees Parlement buigt zich er nog over.
Nederland zou dus alleen Ierland, dat een landsgrens met het Verenigd Koninkrijk deelt en van alle lidstaten het zwaarst is getroffen door het vertrek van de Britten, voor moeten laten gaan. Na Nederland volgen Duitsland, Frankrijk en België.
Volgend jaar komt er nog eens ruim 1 miljard euro vrij uit het fonds.
RTL 13.01.2021 Nederland krijgt een flink deel van het geld dat de Europese Commissie heeft gereserveerd om landen te compenseren voor brexitschade. Van de eerste 4 miljard die wordt uitgekeerd, krijgt Nederland zoals het er nu naar uitziet 713,3 miljoen.
Dat is bijna 18 procent van het totaal. Dat heeft de Commissie vanochtend bekendgemaakt in een overleg met de vertegenwoordigers van de EU-landen in Brussel.
5 miljard voor getroffen economieën
De pot met geld bedraagt in totaal 5 miljard euro, het laatste miljard wordt pas over een paar jaar verdeeld. Het geld is bedoeld om landen deels te compenseren voor kosten die zij maken om bedrijven en sectoren te ondersteunen die lijden onder de brexit.
Denk daarbij bijvoorbeeld aan vissers die minder mogen vangen in de Britse wateren, transporteurs die tegen extra kosten aanlopen of bijvoorbeeld vleesproducenten die met andere regels te maken krijgen die nadelig uitpakken.
In een eerste reactie laat een woordvoerder van de Nederlandse vertegenwoordiging in Brussel weten het ‘positief’ te vinden dat de Europese Commissie de bedragen per land heeft gepubliceerd en daarbij heeft gekeken naar de economische verwevenheid van landen met het VK en de verwachte impact.
Dat heeft ervoor gezorgd dat Nederland een behoorlijk groot deel van de te verdelen taart toebedeeld heeft gekregen. Alleen Ierland, dat als enige EU-land een landgrens heeft met het VK, krijgt meer. De Ieren krijgen 991,2 miljoen uit Brussel.
België en Frankrijk moeten het voorlopig doen met respectievelijk 305,5 miljoen en 396,5 miljoen euro.
Of deze bedragen ook definitief worden uitgekeerd, is nog niet helemaal zeker. De lidstaten en het Europees Parlement moeten nog akkoord gaan met de verdeling.
Werkelijke schade veel groter
Overigens is de compensatie uit Brussel bij lange na niet genoeg om de totale economische schade voor Nederland te compenseren. Het Centraal Planbureau berekende eerder dat een brexit mét een vrijhandelsakkoord de Nederlandse economie jaarlijks miljarden kost.
De schatting is dat structurele kosten in 2030 kunnen oplopen tot zo’n 8 miljard euro per jaar.
NOS 10.01.2021 Britse bedrijven en ondernemers luiden de noodklok vanwege de chaos in de exporthandel, veroorzaakt door de “verbijsterende” hoeveelheid aan nieuwe regels door de brexit.
In de eerste week nadat het handelsakkoord van kracht werd, schortte bezorgdienst DPD een deel van de leveringen aan het Europese vasteland op, stopte boekhandelketen Waterstones de verkoop aan klanten in de EU en waarschuwden Britse vissers dat ze hun verse producten niet op de EU-markten kunnen verkopen vanwege vertragingen aan de grenzen.
Premier Johnson beloofde een tariefvrije handelsdeal na de brexit, die vrije en eenvoudige toegang tot de Europese markt zou toestaan. Maar in werkelijkheid worden handelaren geconfronteerd met allerlei kosten voor de uitvoer van goederen naar Europa, zeggen ze in The Guardian.
Lege schappen bij Marks en Spencer in Parijs wegens leveringsproblemen AFP
Volgens de Britse brancheorganisatie Food and Drink Federation zorgen de administratieve rompslomp en grenscontroles voor 3,3 miljard euro aan extra kosten voor de detailhandel. Goederen en etenswaren dreigen daardoor duurder te worden, waarschuwt de sector.
Overhaaste deal
Veel van de problemen worden toegeschreven aan de overhaaste deal, die op Kerstavond werd bezegeld. “De reden waarom het Verenigd Koninkrijk en de EU oorspronkelijk een implementatieperiode van elf maanden overeenkwamen, was om bedrijven de tijd te geven orde op zaken te stellen en klaar te zijn voor de overgang. Maar die tijd hadden we niet”, zegt Stephen Kelly, directeur van een Noord-Ierse bedrijfsorganisatie. “We hadden zeven dagen voordat iedereen klaar moest zijn, en een daarvan was Eerste Kerstdag.”
“Er zijn nog steeds belangrijke kwesties die moeten worden gladgestreken”, aldus Stephen Phipson, directeur Make UK.
“De industrie verwelkomde de handelsovereenkomst die de catastrofe van no-deal heeft voorkomen, omdat tarieven en quota een ramp zouden zijn geweest voor exporteurs. Maar dit is slechts een uitgangspunt, want er zijn nog steeds belangrijke kwesties die moeten worden gladgestreken”, zegt Stephen Phipson, directeur van werkgeversorganisatie Make UK inThe Guardian. Hij denkt dat daar maanden, zo niet jaren, voor nodig zouden zijn.
Het is nog maar de vraag of die wil er is, na al die maanden van onderhandelen, zegt Dominic Goudie, hoofd van de Food and Drink Federation. Hij waarschuwde eerder deze week voor dreigende leveringsproblemen van voedingsmiddelen door de nieuwe regels. Zo worden voedingsmiddelen die via een Brits distributiecentrum naar Ierland of Europa worden vervoerd, als Brits bestempeld, ook als ze in de EU gemaakt zijn. Dat leidt tot extra kosten, papierwerk en vaak ook vertraging.
Vertegenwoordigers van Britse productie- en handelsorganisaties voerden afgelopen donderdag spoedoverleg met minister Gove van Buitenlandse Zaken. Gove gaf toe dat er problemen waren die de komende weken voor “aanzienlijke extra verstoringen” aan de Britse grens zouden leiden.
Ook vanuit Europese zijde vragen bedrijven om een aanpassingsperiode, zodat ze tijd krijgen om de regels in het 1200 pagina’s tellende handelsverdrag te begrijpen en ze te implementeren.
Pandemie
Het Verenigd Koninkrijk koopt ongeveer de helft van zijn voedsel uit het buitenland, met de meerderheid afkomstig uit de Europese Unie. Al voor de brexit ontstonden er problemen aan de grens, toen door de coronapandemie vrachtwagens het land niet meer in en uit konden.
NOS 04.01.2021 Londen, van oudsher een van de belangrijkste financiële centra in de wereld, verliest een deel van zijn financiële handel aan de Europese Unie. Dat blijkt op de eerste handelsdag in het nieuwe jaar. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) meldt “een flinke toename van activiteiten” op de platforms van financiële instellingen die zich in de aanloop naar de brexit in Nederland hebben gevestigd.
Volgens de Financial Timesis voor bijna 6 miljard euro aan aandelenhandel verschoven van Londen naar hoofdsteden in de EU. Hierdoor mist het VK belastinginkomsten. In het handelsakkoord dat eind vorig jaar werd gesloten, zijn nauwelijks voorzieningen opgenomen om beperkingen in financiële handel op te heffen.
In Nederland heeft de AFM 54 handelsvergunningen verleend die voor de Brexit zijn aangevraagd. Het gaat onder meer om handelsplatformen die zich bezighouden met handel op de aandelen- en obligatiemarkt.
AD 01.01.2021 Vanaf vandaag geldt er in het Verenigd Koninkrijk niet langer een btw-tarief van 5 procent op tampons en maandverband. Sanitaire producten worden in de Europese Unie belast, omdat ze niet op de lijst van essentiële goederen staan.
Britse activisten zijn blij met het verdwijnen van de ‘seksistische belasting’, die in de volksmond ook wel de ‘tamponbelasting’ werd genoemd. ,,Deze verandering stelt een negatief beeld over vrouwen dat de belasting met zich meebrengt aan de kaak”, vertelt de 27-jarige Laura Coryton aan de BBC. Coryton begon zes jaar geleden met actievoeren tegen de maatregel en zegt op Twitter het bijna niet te kunnen geloven dat de ‘tamponbelasting’ geschrapt wordt.
Lots of exciting things happening today! Can’t believe that as of midnight tonight, tampon tax will finally be axed. Feeling very lucky to have been a part of this with so many others including the amazing @paulasherriff
Mary-Ann Russon
@concertina226
Hi @LauraCoryton, do you have time to give me a quick comment this afternoon for @BBCBusiness on the Tampon tax abolishment coming into effect from tomorrow please? Let me know!
In november werd Schotland het eerste land ter wereld dat sanitaire producten gratis beschikbaar stelt aan inwoners. Hierop zei Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) maandverband en tampons ook gratis beschikbaar te willen maken voor Nederlandse vrouwen en meisjes die deze middelen niet zelf kunnen betalen. ,,In een gezin met meerdere dochters dat van 50 euro per week moet rondkomen telt die paar euro toch op’’, zei Ploumen toen. Ze baseerde zich op een onderzoek over menstruatie-armoede in Nederland.
De Britse premier Boris Johnson is meer dan tevreden met de gesloten handelsdeal met de Europese Unie voor na de brexit. Hij ziet het als een triomf.
MSN 0101.2021 Met het definitieve vertrek uit de Europese Unie wordt in het Verenigd Koninkrijk vanaf deze vrijdag geen belasting meer geheven op producten zoals tampons en maandverband. Volgens Europese regels moeten EU-lidstaten tot 2022 minimaal 5 procent btw heffen op dergelijke artikelen, meldt BBC News. Maar nu de Britten uit de EU zijn gestapt, mogen ze de regels met ingang van dit jaar al aanpassen. De belasting was activisten een doorn in het oog.
Om 23.00 uur (Britse tijd) werd de interne Europese markt verlaten en – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – staat het VK daadwerkelijk op eigen benen.
De Britse Laura Coryton, die al ruim zes jaar tegen de omstreden belasting strijdt, vertelt in gesprek met BBC News dat de verdwijning van de “seksistische belasting” belangrijk is in de strijd tegen armoede. “Deze verandering gaat leiden tot een lagere prijs van menstruatieproducten.”
BBC News schrijft op basis van een schatting van het Britse ministerie voor Economische Zaken dat iedere Britse vrouw gemiddeld 40 pond (zo’n 45 euro) gaat besparen. Een doos met twintig tampons wordt zo’n 8 cent goedkoper, terwijl de prijs van pakken maandverband zo’n 6 cent daalt.
Schotland is overigens al een stap verder. Het land introduceerde vorig jaar als eerste land ter wereld een wet om dameshygiëneproducten gratis te maken, eveneens om zogeheten ongesteldheidsarmoede te bestrijden. In het land zijn tampons en maandverband op plekken als buurtcentra, jeugdclubs en apotheken gratis verkrijgbaar.
MSN 01.01.2021 De Brexit is een feit; om middernacht verliet het Verenigd Konkrijk de interne Europese Markt. “Een geweldig moment voor dit land”, noemde premier Boris Johnson de veranderingen donderdagavond. Kort na de jaarwisseling passeerden de eerste trucks de nieuwe douanegrens.
In Noord-Frankrijk overhandigden na middernacht de eerste chauffeurs hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan op de trein die door de Kanaaltunnel rijdt. Dat lijkt vooralsnog goed te verlopen.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. “Ik denk niet dat het lastig wordt”, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken.
De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Uiteindelijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag al 200 vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Volgens Getlink voldeden alle vrachtwagens aan de nieuwe vereisten en zijn er geen combinaties geweigerd.
Op vrijdag staan ook al de eerste vluchten en afvaarten vanuit de EU naar het Verenigd Koninkrijk en vice versa gepland. De verwachting is dat eventuele problemen per maandag meer zullen opspelen, als de handel meer als normaal verloopt.
Nederlandse douane heeft negenhonderd extra medewerkers
De eerste vrachtauto’s die per veerboot de overtocht maken worden in de loop van de ochtend in de haven van Calais verwacht. Voorzitter van de haven Jean-Marc Puissesseau zei op oudejaarsdag dat er drie jaar lang hard is gewerkt om de impact van de brexit op onder meer het afhandelen van vervoersstromen in de haven zo beperkt mogelijk te houden.
Of de nieuwe grens nu wel of niet voor veel extra problemen zal zorgen, Nederlandse douane krijgt het hoe dan ook drukker. In de afgelopen twee jaar heeft de douane circa negenhonderd nieuwe medewerkers aangenomen om al het extra werk te verzetten.
Eerder gaf de instantie aan in de eerste vier tot zes weken vertragingen te verwachten in de Rotterdamse haven als gevolg van de brexit.
Ook op Schiphol zal het wennen zijn, omdat reizigers echt te maken krijgen met een grens. Ook mogen bijvoorbeeld niet meer zomaar bepaalde bederfelijke producten het land worden binnengebracht.
Johnson wil van VK een ‘wetenschappelijke supermacht’ maken
In zijn nieuwjaarsboodschap beloofde Boris Johnson dat het Verenigd Koninkrijk een wetenschappelijke supermacht zal worden.
De premier zei dat hij de nieuwe mogelijkheden die brexit biedt, wil gebruiken om pionierswerk te verrichten op het gebied van biowetenschappen, kunstmatige intelligentie en batterij- en windenergietechnologie. Daarbij moeten miljoenen hooggekwalificeerde banen worden gecreëerd.
Johnson noemde het een ‘geweldig moment’ en stelde dat de Britten hun vrijheid weer terug hebben, “het is aan ons om er het beste van te maken.” Hij beloofde tegelijkertijd dat het Verenigd Koninkrijk “open, genereus en naar buiten gericht” zal zijn.
Verder hoopt de Britse premier de Britten die zich van de Brexit hebben afgewend weer bijeen te brengen en het land te verenigen in plaats van uiteen te laten vallen. Noord-Ierland en Schotland hadden tijdens het referendum in meerderheid tegen de Brexit gestemd. “Ik denk dat het instinct van het volk van dit land zal zijn om zich in een Verenigd Koninkrijk te verenigen. Daar waar Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland samenwerken om onze waarden over de hele wereld uit te dragen”, aldus Johnson.
NU 01.01.2021 De eerste uren na de Brexit was er weinig hinder voor het verkeer van en naar het Verenigd Koninkrijk. Zo zijn in de nacht van donderdag op vrijdag bijna tweehonderd vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Dat meldt tunnelexploitant Getlink. Ook Schiphol meldt dat er weinig problemen waren bij de eerste vluchten richting het VK.
Door het Britse vertrek uit de Europese Unie is het sinds vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het VK. De extra douanecontroles hebben op de luchthaven echter niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend gingen onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder bevestigde dat er geen problemen waren.
Rustig in Rotterdamse haven
In de haven van Rotterdam is het vrijdag rustig wat betreft het verkeer richting het VK. Er staan slechts twee ferryafvaarten gepland op Nieuwjaarsdag. Havenbedrijf Rotterdam liet eerder deze week weten op de eerste dag van het nieuwe jaar weinig problemen te verwachten. In het weekend is het ferryverkeer tussen Rotterdam en het VK eveneens beperkt.
Ook de douane denkt dat er vrijdag niet of nauwelijks hinder is, meldt een woordvoerder. Pas na het weekend, als het weer drukker is, houdt de douane rekening met oponthoud.
Vrachtwagens verlaten de eerste ferry die na de Brexit aankomt in Dover. Foto: ANP
Douaneformaliteiten leidden bij Kanaaltunnel niet tot vertraging
Bij de Kanaaltunnel waren er in de Nieuwjaarsnacht en -ochtend geen noemenswaardige opstoppingen. Daardoor konden vrachtwagens hun weg zonder problemen vervolgen. Door de Brexit moeten logistieke bedrijven weer douaneformaliteiten doorlopen. Volgens Getlink voldeden alle trucks aan de nieuwe vereisten en zijn er geen voertuigen geweigerd.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk. Dit zou een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigen te onderbreken. De directeur van Getlink liet enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Circa 70 procent van de handel tussen het VK en de EU verloopt via de Franse havens van Calais en Duinkerken. Gemiddeld passeren dagelijks 60.000 mensen en twaalfduizend vrachtwagens deze havens.
MSN 01.01.2021 De eerste uren na de Brexit was er weinig hinder voor het verkeer van en naar het Verenigd Koninkrijk. Zo zijn in de nacht van donderdag op vrijdag bijna tweehonderd vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Dat meldt tunnelexploitant Getlink. Ook Schiphol meldt dat er weinig problemen waren bij de eerste vluchten richting het VK.
Door het Britse vertrek uit de Europese Unie is het sinds vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het VK. De extra douanecontroles hebben op de luchthaven echter niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend gingen onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder bevestigde dat er geen problemen waren.
Rustig in Rotterdamse haven
In de haven van Rotterdam is het vrijdag rustig wat betreft het verkeer richting het VK. Er staan slechts twee ferryafvaarten gepland op Nieuwjaarsdag. Havenbedrijf Rotterdam liet eerder deze week weten op de eerste dag van het nieuwe jaar weinig problemen te verwachten. In het weekend is het ferryverkeer tussen Rotterdam en het VK eveneens beperkt.
Ook de douane denkt dat er vrijdag niet of nauwelijks hinder is, meldt een woordvoerder. Pas na het weekend, als het weer drukker is, houdt de douane rekening met oponthoud.
Douaneformaliteiten leidden bij Kanaaltunnel niet tot vertraging
Bij de Kanaaltunnel waren er in de Nieuwjaarsnacht en -ochtend geen noemenswaardige opstoppingen. Daardoor konden vrachtwagens hun weg zonder problemen vervolgen. Door de Brexit moeten logistieke bedrijven weer douaneformaliteiten doorlopen. Volgens Getlink voldeden alle trucks aan de nieuwe vereisten en zijn er geen voertuigen geweigerd.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk. Dit zou een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigen te onderbreken. De directeur van Getlink liet enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Circa 70 procent van de handel tussen het VK en de EU verloopt via de Franse havens van Calais en Duinkerken. Gemiddeld passeren dagelijks 60.000 mensen en twaalfduizend vrachtwagens deze havens.
NOS 01.01.2021 Omdat vandaag de brexit-afspraken tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk ingaan, is er voor chauffeurs en transportbedrijven een nieuwe werkelijkheid aangebroken. Bij de haven van Calais is het nog rustig, ziet correspondent Frank Renout.
Iets voor 06.30 uur vertrok vanaf daar de eerste veerboot naar Dover. “Met een handjevol vrachtwagens aan boord. Ook op de weg naar de haven is het ontzettend stil”, zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Maar problemen zouden nog kunnen komen. “Dit is nu de buitengrens van de Europese Unie en daar horen allerlei controles bij. Er zijn formaliteiten bij gekomen en veranderd.”
Bij de ingang van de Eurotunnel is het uitgestorven. “Ik sta bij de A16, hier rijdt helemaal niets. Ook het parkeerterrein is helemaal leeg”, zegt Renout. Dat kan doordat het vandaag een vrije dag is. “De voorspelling is dat de drukte vanaf maandag, de eerste werkdag, langzaam zal toenemen.”
Rustig in Calais en Dover, ondanks grenscontroles door brexit
Peter Vinke van Neele Vat Logistics, dat bouwmaterialen en geur- en smaakstoffen voor vooral bier en wijn naar het Verenigd Koninkrijk vervoert, is opgelucht. “Eigenlijk zijn wij blij dat het zo ver is. Het is natuurlijk echt een aanloop geweest om hieraan te beginnen.”
Het bedrijf heeft extra personeel aangenomen, processen aangepast en geïnvesteerd om allerlei zaken digitaal te kunnen verwerken. “We denken dat we er klaar voor zijn, maar het is spannend. Maandag gaan we echt live.” Omdat de transporteur voor elke scheepslading documenten moet regelen en extra transacties moet uitvoeren, worden de transporten duurder, wat wordt doorberekend aan de klant. “Dat kan niet anders.”
Obstakel
In de stad Calais, waar geld wordt verdiend aan reizigers van en naar het Verenigd Koninkrijk, vragen ondernemers en inwoners zich af wat de brexit voor hen gaat betekenen. “Het kan zijn dat klanten minder gaan komen omdat ze de douane en grens een obstakel vinden”, zegt hoteluitbaatster Rachel Lannoy. “Of ze komen juist vaker om van de lagere tarieven te profiteren.” Ze hoopt dat Calais een duty free-zone zal worden. De burgemeester heeft daar een verzoek voor gedaan.
MSN 01.01.2021Kort na middernacht waarop het Verenigd Koninkrijk officieel uit de interne markt van de Europese Unie hebben de eerste vrachtwagens in Noord-Frankrijk de nieuwe douanegrens overgestoken. Chauffeurs overhandigden hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan op de trein die door de Kanaaltunnel rijdt.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. “Ik denk niet dat het lastig wordt”, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken. De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
MSN 01.01.2021 De eerste vluchten in het nieuwe jaar van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk hebben op Schiphol niet voor noemenswaardige problemen gezorgd. Door de brexit is het per vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Extra douanecontroles hebben niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend vertrokken onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder van Schiphol bevestigde dat er geen problemen waren.
Wel moet worden aangetekend dat door de coronacrisis reizen op dit moment wordt afgeraden. Daarbij komt dat in het Verenigd Koninkrijk een gemuteerd coronavirus rondwaart. De nieuwe coronavariant kan aanzienlijk besmettelijker zijn. Toen de mutatie bekend werd, besloten de meeste EU-landen om het reizen van en naar Groot-Brittannië grotendeels te beperken om de verspreiding ervan te voorkomen.
AD 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn om middernacht ingegaan. De Britten hebben om 23.00 Engelse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu, vier jaar na het brexitreferendum, daadwerkelijk op eigen benen.
In havensteden Dover en Calais gelden de nieuwe regels voor personen en vrachtvervoerders die willen im- of exporteren naar Groot-Brittannië. Het Verenigd Koninkrijk liet zelf weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie, die om middernacht zijn ingaan. Premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de ,,vrijheid in eigen handen’’ heeft en er het beste van moet maken.
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht aan Europa weten snel terug te keren. ,,Schotland zal snel weer terug zijn’’, meldde ze op Twitter. ,,Houd het licht aan.’’ De Schotse premier wil dit jaar een tweede referendum houden over Schotse onafhankelijkheid.
Met klokslagen van de Big Ben in Londen werd om 23.00 uur plaatselijke tijd het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese handelszone aangekondigd. Het Britse Lagerhuis en Hogerhuis hadden afgelopen woensdag het akkoord tussen Groot-Brittannië en de EU goedgekeurd. De Big Ben ondergaat een grote restauratie sinds 2017, maar voor deze historische dag was het klokkenspel teruggehangen.
Het Verenigd Koninkrijk verliet de EU eind januari al, maar was tot het einde van dit jaar gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Door het uitblijven van nieuwe afspraken over handel dreigden grote chaos en kostbare handelsbelemmeringen na de jaarwisseling. Vlak voor kerst sloten Groot-Brittannië en de EU alsnog een handelsovereenkomst.
Kort na middernacht zijn de eerste vrachtwagens in Noord-Frankrijk de nieuwe douanegrens overgestoken. Chauffeurs overhandigden hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan van de trein die door de Kanaaltunnel rijdt.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. ,,Ik denk niet dat het lastig wordt’’, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken. De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
NU 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten voor verkeer tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag ingegaan. De Britten hebben om 23.00 uur Britse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – daadwerkelijk op eigen benen.
In de Engelse havenstad Dover en de Franse havenstad Calais gelden nu nieuwe regels voor de import en export. Het Verenigd Koninkrijk liet eerder weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie.
De Britse premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de “vrijheid in eigen handen” heeft en er het beste van moet maken.
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht weten dat het land naar verwachting snel terugkeert in de EU. “Schotland zal snel weer terug zijn”, meldde ze op Twitter. “Hou het licht aan.”
Sturgeon wil dit jaar een tweede referendum over Schotse onafhankelijkheid houden.
MSN 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten voor verkeer tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag ingegaan. De Britten hebben om 23.00 uur Britse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – daadwerkelijk op eigen benen.
In de Engelse havenstad Dover en de Franse havenstad Calais gelden nu nieuwe regels voor de import en export. Het Verenigd Koninkrijk liet eerder weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie.
De Britse premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de “vrijheid in eigen handen” heeft en er het beste van moet maken.
Schotse premier wil weer in de EU
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht weten dat het land naar verwachting snel terugkeert in de EU. “Schotland zal snel weer terug zijn”, meldde ze op Twitter. “Hou het licht aan.”
Sturgeon wil dit jaar een tweede referendum over Schotse onafhankelijkheid houden.
NOS 31.12.2020 De Britse koningin Elizabeth heeft haar handtekening gezet onder de handelsovereenkomst met de Europese Unie. Dat deed ze nadat zowel het Hogerhuis als het Lagerhuis met de deal had ingestemd. Nu kunnen de Britten op 1 januari de Europese interne markt verlaten, zoals afgesproken.
Eerder op de dag stemde het Lagerhuis met grote meerderheid in met de deal die op Kerstavond werd gesloten. Laat op de avond volgde het Hogerhuis. Het parlement was voor de zittingen teruggeroepen van kerstreces.
Het akkoord werd vorige week donderdag gesloten, na lange onderhandelingen. Er zijn onder meer afspraken gemaakt over visserij en een gelijk speelveld voor bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk en de EU.
Afgelopen maandag gingen de EU-lidstaten al akkoord met de deal. De enige goedkeuring die nu nog nodig is, is die van het Europees Parlement. Dat duurt waarschijnlijk nog een maand, maar tot die tijd is er een voorlopige regeling waarin geen handelstarieven gelden.
NU 31.12.2020 Het had wat voeten in de aarde, maar in de nacht van donderdag op vrijdag om 0.00 uur (Nederlandse tijd) neemt het Verenigd Koninkrijk na 48 jaar echt afscheid van de Europese Unie. Op 31 januari van dit jaar werd al half afscheid genomen, maar volgde nog een overgangsperiode van elf maanden.
Na negen maanden van moeizaam onderhandelen was er vorige week eindelijk witte rook over een handelsovereenkomst, de Brexit-deal. Daarmee wordt de handel tussen het grootste deel van het vasteland van Europa en het eiland vormgegeven, zonder het VK als onderdeel van de EU.
“Brexit is geen eind, maar een begin”, zei de Britse premier Boris Johnson vlak nadat zijn parlement de Brexit-deal goedkeurde.
Toen het VK zich in 1973 aansloot bij de EU ging het economisch gezien dramatisch slecht met het land. De eigenzinnige Britten zijn nooit lid geweest van de eurozone, de EU-landen die de euro als munteenheid hebben. De Britten hebben hun pond.
Vanaf 1 januari 2021 maken ze ook geen deel meer uit van de interne markt, of douane-unie van de EU. Dat zal ongetwijfeld leiden tot gedoe aan de grenzen en meer administratie leidt doorgaans tot hogere kosten, aan beide zijden van de grens.
Net als toen het VK zich aansloot bij de EU, staat het land er ook nu economisch gezien niet florissant voor. Het is een van de Europese landen waarvan de economie de grootste klappen heeft gekregen in de huidige coronacrisis.
AD 31.12.2020 Het Britse Hogerhuis heeft groen licht gegeven voor de handelsovereenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie die vorige week na lang onderhandelen werd gesloten. Eerder op woensdag stemde ook het Lagerhuis al met grote meerderheid in met de brexitdeal.
Zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis (House of Lords), werd voor een speciale zitting teruggeroepen van de kerstvakantie. Koningin Elizabeth zal nu haar zegen geven aan de handelsdeal.
Het Verenigd Koninkrijk verliet eind januari de EU, maar was tot het einde van dit jaar gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Door het uitblijven van nieuwe afspraken over handel dreigden grote chaos en kostbare handelsbelemmeringen na de jaarwisseling. Er werden door Londen en Brussel onder meer afspraken gemaakt over visserijrechten, gelijk speelveld voor Britse bedrijven en ondernemingen uit EU-landen en naleving van afspraken.
Overigens heeft zowel het Schotse parlement als dat van Noord-Ierland het verdrag woensdag afgewezen. Hun stemmingen hadden echter geen invloed op het wetgevende proces in Londen. De Schotten benadrukten nogmaals dat ze de brexit maar niks vinden, en in Noord-Ierland leeft onvrede omdat wordt gevreesd dat het Britse vertrek uit de EU alsnog voor economische schade in het gebied zal zorgen.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord nog wel goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er in Brussel een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er op 1 januari niet opeens handelstarieven zouden gaan gelden. Dat is eerder deze week geregeld. De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om de deal goed door te nemen.
NU 31.12.2020 Het Britse parlement, de senaat en koningin Elizabeth hebben de vorige week bereikte Brexit-overeenkomst goedgekeurd. Binnen de overeenkomst is de handel geregeld voor het tijdperk dat het Verenigd Koninkrijk geen deel meer uitmaakt van de interne markt van de Europese Unie.
“Het is nu aan ons om er het beste van te maken met onze herwonnen macht”, zei premier Boris Johnson. Ook de Britse koningin Elizabeth gaf haar zegen, waarmee de overeenkomst geratificeerd kan worden.
De zogenoemde ‘Royal Assent’ bestaat uit een stempel. Het duurde bijna tot het allerlaatste moment voor de Britten en de EU om tot overeenstemming over de Brexit te komen.
Om het akkoord toch op 1 januari 2021 te kunnen laten ingaan, hebben de Europese lidstaten een voorlopig akkoord tot 28 februari 2021 goedgekeurd. Woensdag hebben voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel hier hun handtekening onder gezet.
Of het Europees Parlement daadwerkelijk akkoord gaat met de deal is nog onduidelijk, maar waarschijnlijk.
NOS 31.12.2020 Europese vissers weten, ondanks de brexit-deal, nog niet of ze vanaf 1 januari in Britse wateren mogen vissen. Vanwege de brexit hebben ze daarvoor vanaf morgen vergunningen nodig, maar die zijn nog niet afgegeven.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) waarschuwt vissers dat ze niet zonder de juiste papieren in Britse wateren mogen vissen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt de posities van Nederlandse vissersboten vanaf morgen extra in de gaten en laat weten waarschuwingen en boetes te kunnen uitdelen als boten zich niet aan de regels houden.
Wat staat er in de brexit-deal over visserij?
De visserij was tot op het laatste moment een van de belangrijkste twistpunten in de brexit-onderhandelingen. Uiteindelijk kwamen ze eruit: Europese vissers mogen nog in Britse wateren vissen, maar wel zo’n 25 procent minder vangen. Die visrechten gaan naar de Britse vissers. De Britse vissers zijn niet blij met deze deal, zij wilden veel meer visrechten hebben. De overeenkomst geldt voor 5,5 jaar, daarna wordt er opnieuw onderhandeld.
De Europese lidstaten hebben in aanloop naar de brexit een lijst opgesteld met boten die in Britse wateren vissen, zodat bij een deal het papierwerk snel in orde kon worden gemaakt. “Het is wachten op het Verenigd Koninkrijk”, laat een woordvoerder van de RVO weten. “Vanuit alle niveaus wordt druk uitgeoefend voor een spoedige afhandeling, maar zolang er geen akkoord is op deze lijst, kan geen enkele Europese visser in Brits water vissen.”
Ook de Noorse wateren zijn zonder vergunning verboden terrein. Noorwegen is geen lid van de Europese Unie en maakt daarom jaarlijks aparte afspraken over de visserij. De Noren stelden hun vergunningen uit, omdat ze de brexit-deal wilden afwachten.
‘Ik durf het niet aan’
De vissersbonden balen. “De lijsten met vissersboten liggen al heel lang in Brussel. Je hoopt dat na al die jaren onderhandelen iedereen de knop omdraait en elkaar helpt”, zegt Gerard van Balsfoort van de redersvereniging voor zeevissers. “Het wordt spannend en ik houd mijn hart vast.”
Op dit moment zijn er weinig vissers op het water, de meeste blijven binnen vanwege Oud en Nieuw. Wel zijn vissers van plan om dit weekend en maandag uit te varen. De vissersbonden verwachten niet dat er toch boten zonder vergunning naar Britse wateren gaan.
“Ik ga dan dichtbij wat vangen, of naar de Franse kust”, laat kottervisser Job Schot uit Tholen weten. “Het zal dan wel heel moeilijk worden om wat te verdienen.”
“Je positie wordt constant doorgegeven, dus ik durf het niet aan”, zegt kottervisser Jurie Post uit Urk. “Ik hoop vooral dat het allemaal niet te lang duurt.”
NU 30.12.2020 Een zeer ruime meerderheid in de Britse House of Commons heeft woensdag groen licht gegeven voor het Brexit-akkoord. In het Lagerhuis stemden 521 parlementariërs voor en 72 tegen. Daarmee is de invoering van de deal een stap dichterbij gekomen. Later op woensdag stemt het Britse Hogerhuis over het akkoord.
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk sloten de dag voor Kerst een akkoord over regels voor de toekomstige onderlinge handel. Voor de invoering ervan was toestemming nodig van onder meer de Britse volksvertegenwoordiging.
Na de overweldigende steun vanuit het Lagerhuis is nu het Hogerhuis aan zet. De verwachting is dat die ook akkoord gaat met de deal. Daarna moet nog het Europees Parlement zijn fiat geven. Die stemt er pas na de jaarwisseling over.
Om het akkoord toch op 1 januari 2021 in te kunnen laten gaan, hebben de Europese lidstaten een voorlopig akkoord tot 28 februari 2021 goedgekeurd. Woensdag hebben voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel hier hun handtekening onder gezet.
Of het Europees Parlement daadwerkelijk akkoord gaat met de deal is nog onduidelijk. Wel heeft parlementsvoorzitter David Sassoli vorige week gezegd “verantwoord” met de deal om te gaan.
NOS 30.12.2020 Het Britse Lagerhuis heeft ingestemd met de brexitdeal die vorige week werd gesloten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
Het handelsakkoord werd op Kerstavond gepresenteerd. Maandag gaven alle EU-lidstaten al groen licht voor de deal. Het Britse Hogerhuis moet het akkoord ook nog goedkeuren. Daarna zal koningin Elizabeth de overeenkomst ondertekenen.
Als alles volgens planning verloopt, worden deze stappen vandaag nog doorlopen. Vervolgens kan het akkoord net voor het einde van de transitieperiode, morgen, geratificeerd worden.
AD 30.12.2020 Het Britse Lagerhuis heeft met grote meerderheid ingestemd met het handelsakkoord dat vorige week werd gesloten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
De handelsovereenkomst moet ook nog worden goedgekeurd door het Britse Hogerhuis. Zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis werd voor een speciale zitting teruggeroepen van de kerstvakantie. Het debat in het Hogerhuis, het House of Lords, kan volgens Britse media tot middernacht (Nederlandse tijd) duren. Vervolgens zal koningin Elizabeth haar zegen geven aan de deal.
De overeenkomst werd gesteund door brexit-hardliners in de Conservatieve Partij van premier Boris Johnson. De belangrijkste oppositiepartij Labour stemde eveneens in met de brexitdeal. Labour-leider Keir Starmer wilde zo een no-dealbrexit voorkomen. Hij vindt wel dat het akkoord niet perfect en op verschillende punten nog onvolledig is.
Schade
De Scottish National Party (SNP) stemde tegen omdat de handelsovereenkomst schade zou toebrengen aan de Schotse visindustrie. De SNP zegt dat door de brexitdeal de Schotse wens voor onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk wordt versterkt.
Johnson zei bij aanvang van de stemming dat met de brexitdeal het Verenigd Koninkrijk kan blijven handelen en samenwerken met EU-landen, maar dat de controle van eigen wetgeving en toekomst nu in Britse soevereine handen is. Hij spreekt van het begin van een nieuwe relatie met de EU.
,,Dit is niet het einde van Groot-Brittannië als Europees land”, zo heeft Johnson benadrukt tegen omroep BBC. ,,We zijn in veel opzichten de typische Europese beschaving, of hoe je het ook wilt zeggen, en dat zullen we blijven.”
Handelsakkoord
Eerder op de dag werd in Brussel het handelsakkoord ondertekend door voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en EU-president Charles Michel. Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om de deal goed door te nemen.
RTL 30.12.2020 Een volgende hobbel richting goedkeuring van het handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is genomen. Het Britse Lagerhuis, onderdeel van het parlement, heeft woensdag ingestemd met de brexitdeal.
Dat gebeurde met een grote meerderheid. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
De verwachting is dat ook het ongekozen Hogerhuis, het House of Lords, later vandaag nog goedkeuring geeft. De stemmingen zijn volgens Johnson een formaliteit.
EU al akkoord
Eerder vandaag tekenden Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en EU-president Charles Michel namens de EU al voor het akkoord. Op dinsdag gaven de 27 EU-lidstaten al hun fiat.
Het ruim 1200 pagina’s tellende akkoord ging vandaag per vliegtuig richting Londen voor een handtekening van de Britse premier Boris Johnson. Het Britse parlement debatteert vandaag over de deal.
Nu moet ook het Europees Parlement nog groen licht geven voordat het akkoord echt is beklonken. Zij krijgen officieel tot 28 februari de tijd, maar vinden dat niet lang genoeg. Ze mikken op een stemming in maart, zo maakte het Parlement deze week bekend.
De deal gaat op 1 januari al wel voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
‘EU-only’
Om de snelheid te waarborgen werd het goedkeuringsproces in de EU versimpeld en konden de nationale parlementen hun zegje niet doen. Dit tot grote teleurstelling van verschillende partijen in de Tweede Kamer, zoals de SP.
De deal is bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. Dat is een ‘politieke keuze’ geweest, vanwege de tijdsdruk, schreef minister Blok dit weekend al aan de Kamer.
NU 30.12.2020 Veel Britse vissers zijn teleurgesteld over het handelsakkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben bereikt. Vooral het gegeven dat Europese vissersboten in de Britse kustwateren mogen blijven vissen, stuit hen tegen de borst.
Europese vissers mogen tot 10 kilometer uit de Britse kust vis blijven vangen, terwijl hun Britse tegenhangers hen liever op 20 kilometer afstand gehouden hadden. “Een klap in het gezicht”, zo wordt een Britse visser woensdag door Reuters geciteerd. Weer andere vissers voelen zich gebruikt, verraden of bekocht.
Veel Britse vissers hadden hoge verwachtingen van de handelsgesprekken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, temeer omdat zij in 2016 een van de drijvende krachten achter het zogeheten leave-kamp waren.
De visserij was tijdens die handelsgesprekken een heet hangijzer. Het vissen in elkaars wateren mag nog wel, zij het onder voorwaarden. Vissers uit EU-landen mogen in Britse wateren 25 procent minder vis vangen (met name minder haring). De Britten mogen juist meer vangen in Europese wateren, vooral schol.
Deze afspraken gelden voor 5,5 jaar en vóór eind 2026 zal er opnieuw onderhandeld moeten worden. De vissers vrezen dat de Europese visboten ook in de toekomst nog in de Britse kustwateren terecht kunnen, iets dat wat hen betreft haaks staat op de belofte van het terugnemen van de controle en het terugkrijgen van de soevereiniteit.
De vissersvloot van het Verenigd Koninkrijk is de afgelopen dertig jaar bijna gehalveerd tot zesduizend schepen, die bovendien verouderd zijn. Mede hierdoor
RTL 29.12.2020 Vrijdag is het zover. Vrachtwagens kunnen dan niet langer zonder extra controles doorrijden van het Verenigd Koninkrijk naar het Europese vasteland. Hoewel er op het laatste moment toch een brexitakkoord is gekomen, komt bij import en export een hele papierwinkel kijken.
Bereid u voor op de brexit, roept de douane al maanden, met een waslijst aan zaken die bedrijven moesten regelen. Toch hebben lang niet alle bedrijven hun zaakjes op orde, vreest Evofenedex, de brancheorganisatie die vervoerders en producerende bedrijven als lid heeft.
Vóór de brexit was er geen speciale douanevergunning nodig voor de handel met het Verenigd Koninkrijk (VK). Dat verandert. “Maar we zien dat er relatief weinig douanevergunningen zijn aangevraagd”, zegt beleidsadviseur Godfried Smit van Evofenedex.
Voorbereiding
Van uitstel komt afstel. Vanwege de lange periode van onzekerheid hebben sommige bedrijven maatregelen uitgesteld. “Er zijn bedrijven die heel goed zijn voorbereid, maar ook bedrijven die dat niet hebben gedaan.”
We hoeven niet meteen bang te zijn voor lege schappen. Voor de Britten geldt hetzelfde: veel bedrijven hebben een grote voorraad ingeslagen. Ze kunnen dus even vooruit. Dat geldt onder meer voor een Engelse importeur van toiletrollen, die voor weken voorraad heeft liggen.
“Ondernemers die geen verswaren exporteren of importeren zullen de maand januari rustig afwachten”, verwacht Smit. Bij versproducten en medicijnen met een korte houdbaarheid is dat anders.
“Die moeten wel, maar we verwachten dat er de eerste twee maanden nog opstroping is bij de logistieke knooppunten zoals bij de ferry’s. Dan moet iedereen nog aan de nieuwe situatie wennen.”
Bedrijven moeten vanaf 1 januari goederen die via de ferry naar het VK gaan vooraf aanmelden via een digitaal systeem. Geen documenten ingestuurd? Dan geen overtocht.
Ongeveer 6 procent van de goederen wordt nu nog niet aangemeld, aldus het Havenbedrijf Rotterdam. En bij een deel van de aangemelde goederen ontbreken momenteel mogelijk nog gegevens.
Bufferparkeerplaatsen
In het havengebied zijn verschillende afsluitbare parkeerplaatsen ingericht, om vrachtwagens op te vangen als chauffeurs de papieren niet in orde hebben. Die chauffeurs krijgen geen toegang tot de ferryterminals van DFDS en P&O en Stena Line.
Met behulp van bewegwijzering en verkeersregelaars worden de chauffeurs naar de dichtstbijzijnde bufferparkeerplaats gestuurd.
Files
Daar zou genoeg plek moeten zijn, maar als het lokale verkeer op de N15 en daardoor het verkeer op de A15 toch vast dreigt te lopen, is er een backup.
In de verkeerscentrales in Rhoon (Rotterdam) en Velsen houden medewerkers van Rijkswaterstaat het verkeer in de gaten. De verkeerscirculatieplannen liggen klaar. Bij Venlo kan het vrachtverkeer al een andere route opgestuurd worden.
Door het net voor Kerstmis getekende vrijhandelsakkoord is een deel van de rompslomp voorkomen. Europa en het Verenigd Koninkrijk hebben afgesproken dat er wederzijds geen invoerrechten op goederen komen.
Zonder akkoord zou handel moeten plaatsvinden volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Lading naar de Engelsen wordt dan net zo behandeld als lading naar pakweg China. Exportbedrijven zouden dan douaneheffingen moeten gaan betalen
Europees genoeg?
Er is nog wel een probleem, zegt Godfried Smit. “Het is voor de Britten heel moeilijk om te zien of een product wel Europees genoeg is om door te mogen.”
De nul procent-regeling is duidelijk bij bijvoorbeeld appels die in Nederland zijn geteeld en geplukt. Maar veel producten bestaan uit onderdelen uit verschillende landen. Smit: “In een auto zitten bijvoorbeeld onderdelen uit negentig landen. Dat maakt het ingewikkeld. En de afnemer weet nu ook niet hoe iets beoordeeld wordt en hoe duur het dus wordt.”
Vrijdag gaan de nieuwe regels in. De Britten hebben beloofd er soepel mee om te gaan. Op nieuwjaarsdag ligt de handel grotendeels stil, dus de eerste echte test wordt op maandag 4 januari verwacht.
Wat verandert er voor jou?
Niet alleen voor ondernemers verandert veel. Ook consumenten gaan de effecten van de brexit merken. Wat gevolgen op een rij.
– Shop till you drop, maar nu niet meer. Je mag nog maar voor 430 euro aan goederen uit het Verenigd Koninkrijk meenemen. Als je voor meer geld hebt geshopt in een stad als Londen, moet je dat melden bij de douane.
– Vanaf oktober heb je een paspoort nodig om naar het VK te reizen. Een identiteitskaart is dan niet meer genoeg.
– KPN, VodafoneZiggo en T-Mobile hebben beloofd voorlopig niets te veranderen. Maar ze kunnen roamingkosten gaan rekenen voor internet-en belverkeer als je in een niet-EU land bent.
NU 29.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk en Turkije hebben dinsdag een akkoord getekend waarin afspraken staan over de onderlinge handel, meldt de Britse overheid. Het is het 62e handelsakkoord dat de Britten hebben gesloten in de afgelopen twee jaar.
In de deal met Turkije zijn onder meer afspraken gemaakt over staal, de automotive sector, andere industrie en kleding. Het land is voor het Britse bedrijfsleven een belangrijke afzetmarkt.
Tegelijkertijd kunnen Britse bedrijven door de deal gemakkelijk textiel importeren uit Turkije. De totale onderlinge handel had vorig jaar een waarde van 18,6 miljard pond (20,5 miljard euro). Het akkoord gaat meteen al op 1 januari in.
De nieuwe deal komt kort na het Brexit-akkoord dat het VK en de Europese Unie donderdag sloten. Door het vertrek van de Britten uit de EU moeten ze zelf handelsakkoorden sluiten met tal van landen.
De Britse overheid heeft daar de afgelopen jaren vaart achter gezet. Inclusief de deal met Turkije en de EU zijn er al 62 Britse handtekeningen gezet in twee jaar tijd. Daarmee zijn afspraken gemaakt voor in totaal 885 miljard pond (975 miljard euro) aan jaarlijkse handel.
NOS 29.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk heeft vrijhandelsovereenkomsten gesloten met Turkije en Vietnam. Het zijn de eerste Britse handelsdeals sinds de Europese Unie en het VK het eens werden over een handelsakkoord.
De deal met Turkije werd vandaag door de ministers van Handel getekend via een videoconferentie en gaat in per 1 januari. De landen kwamen overeen dat er niks verandert aan de huidige goederenstroom wanneer de Britten de gemeenschappelijke markt van de EU verlaten. Het VK is de op een na grootste exportmarkt van Turkije, volgens The Guardian.
De nieuwe overeenkomst met Vietnam wordt van kracht op 31 december en vervangt voor het VK de overeenkomst tussen de EU en Vietnam. Die werd in augustus bekrachtigd en zorgde ervoor dat vrijwel alle douanetarieven zullen worden afgeschaft het aankomende decennium.
Zeevruchten
De handel tussen Vietnam en het VK is het afgelopen decennium met zo’n 12 procent gestegen. De deal zou de Vietnamese export van kleding, schoeisel, rijst, zeevruchten en houten meubels helpen stimuleren.
De deal met Turkije is de op vier na grootste vrijhandelsovereenkomst die het VK heeft gesloten, na die met Japan, Canada, Zwitserland en Noorwegen. De Britten hebben nu met 62 landen een overeenkomst gesloten ter voorbereiding op het verlaten van de Europese markt.
Vorige week werden de onderhandelaars van de EU en het VK het eens over een handelsakkoord. Zo werd een no-deal-brexit voorkomen.
Von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, benadrukte dat de EU en het Verenigd Koninkrijk in de toekomst nauw blijven samenwerken.
Von der Leyen over Brexit: ‘Eindelijk is er een overeenkomst’
NU 29.12.2020 Michel Barnier, de Brexit-onderhandelaar namens de Europese Unie, vindt dat de deal die vorige week overeengekomen werd met het Verenigd Koninkrijk rust en stabiliteit geeft aan mensen en bedrijven. Dat zei hij dinsdag op de Franse radiozender Franceinfo.
“We hebben een ordelijke Brexit geleverd”, stelde Barnier. Op het nippertje bereikten de EU en het VK vorige week overeenstemming over de onderlinge handel na 31 december, wanneer de overgangsperiode ten einde komt.
Volgens Barnier geeft de nieuwe regeling “een beetje stabiliteit”. Hij voegde eraan toe dat de Brexit-werkzaamheden nog niet achter de rug zijn. Zo moeten er nog zaken geregeld worden met betrekking tot de toekomstige verhoudingen tussen de EU en het VK, zoals op het gebied van buitenlandse samenwerking.
De Fransman ziet voor zichzelf een rol weggelegd in de vaderlandse politiek nu zijn taak in de Brexit-onderhandelingen erop zit.
RTL 29.12.2020 Alle 27 EU-lidstaten hebben het Brexit-akkoord goedgekeurd. De regeringsleiders gaven dinsdagmiddag groen licht aan het ruim 1200 pagina’s tellende handelsakkoord.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en president van de Europese Raad Charles Michel kunnen dus woensdag samen met de Engelse premier Johnson hun handtekening zetten.
Voor de diverse lidstaten zoals Nederland is het onderhandelaarsakkoord dat Michel Barnier namens de Europese Unie met de Britten sloot nu dus ook een definitief akkoord. EU-ambassadeurs kwamen maandag al in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken.
De goedkeuring leek misschien een formaliteit omdat Europa baat heeft bij het akkoord dat regelt dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het over een paar dagen (1 januari) de Europese interne markt verlaat.
Maar in het verleden waren er bij scheidingsdeals toch opstandige landen. Zo hield Spanje het in november 2018 bij de ‘scheidingsdeal’ het tot het laatste moment spannend vanwege Gibraltar. Het zuidelijkste puntje van het Iberisch schiereiland is sinds 1713 Brits.
Naast de lidstaten moeten ook het Britse parlement en het Europees Parlement nog groen licht geven. De Britten buigen zich morgen over de deal; hun Europese evenknie pas volgend jaar.
RTL 29.12.2020 Met pijn en moeite werd vlak voor kerst een akkoord bereikt over een handelsdeal voor na brexit. Vanaf 1 januari verandert er veel in de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Toch is de deal nog steeds niet officieel beklonken.
De deal waarin de handelsrelatie tussen het VK en de EU is vastgelegd, gaat op 1 januari voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
Om die te voorkomen, gelden de afspraken uit de deal dus al wel. Maar er moet nog wel een officieel fiat komen van drie kanten.
Het eerste vinkje wordt vandaag verwacht. De overgebleven EU-lidstaten hebben tot 14 uur vanmiddag om het akkoord goed te keuren. Dat lijkt een kwestie van een handtekening, aangezien de EU-ambassadeurs van de lidstaten in Brussel gisteren al hebben ingestemd.
EU-only
Het ratificatieproces is bovendien een stuk eenvoudiger dan bij andere handelsdeals, zoals met Canada. Daar mogen parlementen normaal gesproken ook hun zegje over doen, maar dat is bij de brexithandelsdeal niet het geval.
De deal is namelijk bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. De lidstaten zijn dat niet, waardoor nationale parlementen er niet over hoeven te stemmen. In de Tweede Kamer is veel kritiek op dit besluit, waardoor het niet mogelijk is om ‘democratische controle’ uit te oefenen.
Wat Blok betreft, zou het ‘onder normale omstandigheden’ wel een ‘gemengd akkoord’ zijn geweest. Dat is het geval als er in het akkoord ook afspraken gemaakt worden waar landen zelf over mogen beslissen, zoals luchtvaart of politiesamenwerking.
Dat zou betekend hebben, dat in alle lidstaten nog een parlementaire stemming gehouden zou moeten worden. Dat zou niet lukken, waardoor het afschrikkende ‘no deal-scenario’ alsnog werkelijkheid zou worden.
Dat scenario kan overigens nog steeds werkelijkheid worden, als het Britse parlement de deal niet goedkeurt. Morgen wordt daarover gestemd, maar volgens premier Boris Johnson is dat ‘een formaliteit’.
Dat vertrouwen lijkt terecht. Keit Starmer, leider van oppositiepartij Labour, heeft al aangegeven dat ook zijn partij voor de deal zal stemmen.
De laatste hobbel, in het Europees Parlement, zal een stuk minder makkelijk te nemen zijn. Om de parlementariërs genoeg tijd te geven om de 1.246 pagina’s van de deal door te nemen, geldt het akkoord voorwaardelijk tot 28 februari.
De parlementariërs vinden die periode overigens niet lang genoeg, ze willen een verlenging en mikken op een stemming in maart, maakte het Parlement gisteren bekend.
MSN 29.12.2020 Met pijn en moeite werd vlak voor kerst een akkoord bereikt over een handelsdeal voor na brexit. Vanaf 1 januari verandert er veel in de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Toch is de deal nog steeds niet officieel beklonken.
De deal waarin de handelsrelatie tussen het VK en de EU is vastgelegd, gaat op 1 januari voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
Om die te voorkomen, gelden de afspraken uit de deal dus al wel. Maar er moet nog wel een officieel fiat komen van drie kanten.
Het eerste vinkje wordt vandaag verwacht. De overgebleven EU-lidstaten hebben tot 14 uur vanmiddag om het akkoord goed te keuren. Dat lijkt een kwestie van een handtekening, aangezien de EU-ambassadeurs van de lidstaten in Brussel gisteren al hebben ingestemd.
EU-only
Het ratificatieproces is bovendien een stuk eenvoudiger dan bij andere handelsdeals, zoals met Canada. Daar mogen parlementen normaal gesproken ook hun zegje over doen, maar dat is bij de brexithandelsdeal niet het geval.
De deal is namelijk bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. De lidstaten zijn dat niet, waardoor nationale parlementen er niet over hoeven te stemmen. In de Tweede Kamer is veel kritiek op dit besluit, waardoor het niet mogelijk is om ‘democratische controle’ uit te oefenen.
Wat Blok betreft, zou het ‘onder normale omstandigheden’ wel een ‘gemengd akkoord’ zijn geweest. Dat is het geval als er in het akkoord ook afspraken gemaakt worden waar landen zelf over mogen beslissen, zoals luchtvaart of politiesamenwerking.
Dat zou betekend hebben, dat in alle lidstaten nog een parlementaire stemming gehouden zou moeten worden. Dat zou niet lukken, waardoor het afschrikkende ‘no deal-scenario’ alsnog werkelijkheid zou worden.
Brits parlement
Dat scenario kan overigens nog steeds werkelijkheid worden, als het Britse parlement de deal niet goedkeurt. Morgen wordt daarover gestemd, maar volgens premier Boris Johnson is dat ‘een formaliteit’.
Dat vertrouwen lijkt terecht. Keit Starmer, leider van oppositiepartij Labour, heeft al aangegeven dat ook zijn partij voor de deal zal stemmen.
De laatste hobbel, in het Europees Parlement, zal een stuk minder makkelijk te nemen zijn. Om de parlementariërs genoeg tijd te geven om de 1.246 pagina’s van de deal door te nemen, geldt het akkoord voorwaardelijk tot 28 februari.
De parlementariërs vinden die periode overigens niet lang genoeg, ze willen een verlenging en mikken op een stemming in maart, maakte het Parlement gisteren bekend.
NOS 28.12.2020 De Tweede Kamer voelt zich voor het blok gezet met de brexit-deal die het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben gesloten. De Kamer heeft als nationaal parlement eigenlijk niets te zeggen over het handelsakkoord dat op Kerstavond werd gesloten. In plaats daarvan moet het Europees Parlement ermee instemmen.
Toch sprak de Tweede Kamer vandaag, tijdens het kerstreces, over de deal van meer dan duizend pagina’s. In het debat konden de Kamerleden alleen nog opdrachten meegeven aan minister Blok van Buitenlandse Zaken, die morgen namens het kabinet in Brussel het definitieve Nederlandse ‘ja’ moet geven. Dat lijkt een formaliteit, want de EU-ambassadeurs stemden vandaag al unaniem in.
“Een piet snot-debat”, vond SP’er Renske Leijten de bijeenkomst van vandaag, omdat het een zogeheten “EU-only-akkoord” is, waar de nationale parlementen geen zeggenschap over hebben. Officieel is daartoe besloten om het proces niet te vertragen, maar volgens Leijten is dat uit angst voor de nationale parlementen afgesproken.
Minister Blok had uit democratisch oogpunt ook liever gezien dat de nationale parlementen het akkoord zouden ratificeren, maar vindt de gekozen aanpak te verdedigen omdat het in het Nederlandse economische belang is dat de deal zo snel mogelijk in werking treedt. “Het zijn onze vissers en vrachtwagens die aan de kade liggen of staan”, betoogde hij.
Nauwelijkstijd
Veel partijen zouden het liefst de mogelijkheid houden om op afspraken terug te komen, als de komende weken blijkt dat daar grote fouten in zitten. Omdat het akkoord al op 1 januari ingaat, is daar nu nauwelijks tijd voor.
“Het VK heeft 47 jaar deel uitgemaakt van de EU, het brexit-proces heeft ruim 4 jaar geduurd en wij krijgen nu per partij ongeveer 4 minuten de tijd om onze mening over de deal te geven”, mopperde Roelof Bisschop van de SGP.
Uiteindelijk zijn alle partijen toch wel blij dat er op de valreep een handelsakkoord ligt, omdat een no-deal-brexit veel slechter zou zijn voor ons land. De PVV ziet in de deal vooral een aansporing voor Nederland om ook uit de EU te stappen. “Dit kunnen wij ook”, zei Kamerlid Emiel van Dijk.
Brexit-vergoeding voor vissers
Blok noemt de deal “het maximaal haalbare onder de omstandigheden”. Toch is hij op drie punten niet gelukkig. Zo moeten de Nederlandse vissers een kwart van hun visrechten in Britse wateren opgeven. Om de verliezen daarvan te compenseren zet hij in op een flinke brexit-vergoeding voor de getroffen vissers.
Die moet komen uit een speciaal ‘aanpassingsfonds’, waar landen of sectoren een beroep op kunnen doen als ze onevenredig hard getroffen worden door de brexit. Op voorhand is uit dat fonds al 600 miljoen euro gereserveerd voor de Europese Noordzeevissers. De komende tijd wordt dat geld verdeeld en Blok hoopt dat een behoorlijk bedrag naar Nederlandse vissers gaat.
Daarnaast vindt Blok het heel jammer dat het VK uit het studentenuitwisselingsprogramma Erasmus stapt. Daardoor wordt het voor Nederlandse studenten veel moeilijker om een tijdje aan de andere kant van de Noordzee te studeren, en andersom.
Blok is ook teleurgesteld dat er in het akkoord niets is afgesproken over een gezamenlijk buitenlands en defensiebeleid. In het verleden trok Nederland daarin vaak gezamenlijk op met de Britten.
Race naar de bodem
Ook in de Kamer zijn er zorgen over de details van de overeenkomst. Kamerleden willen voorkomen dat Groot-Brittannië de EU-landen kan wegconcurreren, omdat het zich niet meer aan bepaalde Europese regels hoeft te houden.
PvdA-Kamerlid Liliane Ploumen noemde als voorbeeld de regels voor arbeidsvoorwaarden. “De brexit moet niet leiden tot een race naar de bodem, waar werknemers het slachtoffer van worden.”
Telegraaf 28.12.2020 De Tweede Kamer maakt zich zorgen over de onmacht van het parlement over de Brexit-deal die er sinds een paar dagen ligt. Verschillende partijen zijn kritisch over het feit dat de Kamer en andere nationale parlementen geen goedkeuring hoeven te geven aan het akkoord.
Een deel van de Tweede Kamer kwam maandag terug van reces voor een debat met minister Blok (Buitenlandse Zaken) over de Brexit-deal. Het gaat hier om een zogenoemde ’EU only-deal’. Dat betekent dat nationale parlementen gepasseerd worden bij het goedkeuren van het akkoord. Dat recht is voorbehouden aan de nationale regeringen en het Europees Parlement. Blok geeft dinsdag schriftelijk formeel akkoord namens Nederland.
Het feit dat de Kamer hierin geen stem heeft, zit CDA, SGP, 50Plus, CU en SP niet lekker. „Het EU only-akkoord lijkt te zijn ingegeven door angst”, zegt SP-Kamerlid Renske Leijten. „Angst voor parlementen, die de goedkeuring aan het akkoord zouden kunnen vertragen.”
’4 minuten om onze mening te geven’
Ook de snelheid waarmee het akkoord, dat op kerstavond werd aangekondigd en de dag erna gepubliceerd en verspreid, stuit op weerstand. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt spreekt van „het meest vervelende kerstcadeautje dat ik ooit heb gehad.” Ook SGP’er Roelof Bisschop is ontevreden. „Het VK heeft 47 jaar deel uitgemaakt van de EU, het Brexitproces ruim 4 jaar geduurd en wij krijgen nu per partij ongeveer 4 minuten om onze mening te geven.”
Verschillende partijen willen de optie openhouden om nog op afspraken terug te kunnen komen. Een voorwaardelijke inwerkingtreding van het verdrag bijvoorbeeld, zodat er later nog aan de details gesleuteld kan worden.
Handel is een exclusieve bevoegdheid van de EU. Maar andere sectoren, zoals transport, milieu en visserij, vallen onder de zogenoemde ’gemengde bevoegdheid’. Dat betekent dat het per situatie kan verschillen of de nationale parlementen erover gaan, of de EU. Er had hier ook voor een gemengd akkoord gekozen kunnen worden, houden Kamerleden Blok voor.
Haast
De minister erkent dat het niet de meest ideale uitkomst is. Hij noemt het huidige akkoord het ’maximaal haalbare onder de omstandigheden’, en wijst erop dat er unanimiteit door regeringen en Europees Parlement nodig is. Maar de kans dat er inhoudelijk nog iets verandert, is niet groot, „omdat je dan het hele breiwerk uit elkaar trekt”, aldus Blok.
Verschillende partijen willen van de minister weten hoe hij tegenover een gemengd akkoord had gestaan. „De democraat in mij zegt dat als er instemming kan zijn van alle 27 parlementen, dat je dat altijd moet doen”, aldus Blok. Maar omdat de Brexit vanaf 1 januari al een feit is, is er haast geboden, stelt hij. „Voor Nederland, voor onze bloemensector, voor onze vissers, telt elke dag.”
Omdat ons land de derde handelspartner is van het Verenigd Koninkrijk is ons belang veel groter dan dat van andere landen, meent Blok. Omdat het een EU only-verdrag is, kan het op sommige punten vanaf januari al tijdelijk in werking treden. „Was het geen EU only-deal geweest, dan was er op die punten een harde Brexit geweest”, aldus Blok.
AD 28.12.2020 Terwijl de ambassadeurs van EU-lidstaten besloten de procedure te beginnen om het donderdag op het nippertje gesloten handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie morgen goed te keuren, tonen Kamerleden zich kritisch over de deal. Zij zetten vraagtekens bij het feit dat de nationale parlementen zich niet hoeven te buigen over het akkoord.
De Tweede Kamer onderbreekt het reces vandaag om zich urenlang over de nieuwe afspraken te buigen. In een technische briefing met ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek al dat een aantal partijen zich voor het blok gezet voelt. In elk geval regeringspartijen VVD, CDA, ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks en SGP willen opheldering over de gang van zaken.
Het gesloten akkoord is een zogeheten EU-only-akkoord, wat wil zeggen dat alleen de lidstaten via de Europese Raad en het Europees Parlement ermee in moeten stemmen. Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: soms gaan de lidstaten daar zelf over, soms de EU.
Snelheid
De onderhandelaars hadden volgens ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken het mandaat om te kiezen tussen een gemengd akkoord, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een EU-only-akkoord – ook nog op het laatste moment. Er is voor het laatste gekozen omdat op 1 januari 2021 de overgangstermijn afloopt en snelheid geboden was.
De Kamer wilde weten wat er anders wordt als er toch voor zo’n gemengd akkoord wordt gekozen. Dat zou betekenen, zei juridisch adviseur Thomas Beukers van Buitenlandse Zaken, dat het VK en de EU terug moeten naar de onderhandelingstafel om het akkoord aan te passen. Als afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden uitgevoerd, zou er daarbij op 1 januari een ‘gat vallen’, stelde hij. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
De Kamer is bang dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord de nationale parlementen weer buitenspel gezet kunnen worden. Uit een advies van de juridische dienst van de Europese Raad zou blijken dat zo’n akkoord dat door de EU wordt gesloten niet zorgt voor de verplichting om dat bij volgende akkoorden weer te doen. Dat advies is echter alleen mondeling gegeven en dat Kamer wil dat dit juridische advies op schrift gezet wordt. ,,Het is een politieke keuze die in dit unieke geval is gemaakt”, aldus Jochem Wiers, hoofd van de brexittaskforce.
Sneltreinvaart
De afspraken over de toekomstige samenwerking tussen het VK en de EU zijn in sneltreinvaart gemaakt. Normaal duren dergelijke onderhandelingen jaren, dit keer moest het binnen één jaar omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afliep. In de oorspronkelijke plannen zou het akkoord eind oktober af moeten zijn zodat het VK en de EU genoeg tijd hadden om het akkoord te bespreken en ermee in te stemmen.
Nu gebeurt dat met stoom en kokend water: vandaag gaven de ambassadeurs van de lidstaten het groene licht om met de schriftelijke procedure te beginnen die zou moeten leiden tot de goedkeuring van het verdrag en woensdag buigt het Britse parlement zich in één dag over de deal. Op 1 januari treedt het dan alvast in werking, in afwachting van goedkeuring van het Europees Parlement. Die heeft daar nog tot 28 februari 2021 de tijd voor.
AD 28.12.2020 Het Nederlandse parlement heeft niets te zeggen over het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag te elfder ure sloten. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt dat ‘heel ongemakkelijk’, maar stelt dat het in het economisch belang van Nederland is dat er snel wordt ingestemd met de deal.
De Tweede Kamer is blij met het akkoord, maar toonde zich vandaag in een ingelast brexitdebat – middenin het kerstreces – kritisch dat alléén de lidstaten en het Europees parlement het akkoord over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU moeten goedkeuren. De 27 nationale parlementen hoeven niet in te stemmen. ,,Het voorkomen van een no deal gaat ten koste van het democratisch proces in nationale parlementen”, concludeerde ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Een ‘ordinaire machtsgreep’ van de EU, vond PVV’er Emiel van Dijk.
In een technische briefing hielden ambtenaren van Buitenlandse Zaken kritische Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PVV en SGP eerder op de dag voor dat er op 1 januari ‘een gat’ zou ontstaan als de afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden goedgekeurd. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
Versgoederen
,,Wij willen dat op 1 januari onze vissersboten kunnen uitvaren. Wij hebben veel exporteurs van versgoederen – bloemen, fruit – voor wie elke dag telt.” Volgens minister Blok zou het desastreus zijn als met de inwerkingtreding van de deal gewacht moet worden tot de 27ste lidstaat instemt. Nederlandse vissers zouden dan ‘met een knoop in de maag’ langs de kade staan, aldus de VVD-bewindsman.
De onderhandelaars konden ervoor kiezen om een gemengd akkoord te sluiten, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een zogeheten EU-only-akkoord. Op het laatste moment werd voor de laatste optie gekozen omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afloopt en snelheid geboden was. ,,Ik had graag meer tijd gehad”, stelde Blok. ,,Dat is ons niet gegeven.”
De deal had eind oktober al af moeten zijn om genoeg tijd te hebben voor instemming. Maar deadlines ‘vergleden’ telkens, stelde Blok. ,,En dan werd besloten toch door te onderhandelen.” Dat was ‘verstandig’. ,,Dit is zoveel beter dan het alternatief van geen akkoord.”
‘Geen recht aan democratie’
SP-Kamerlid Renske Leijten was ‘niet overtuigd’ door Bloks argumenten. Ze benadrukte dat er normaal gesproken vier maanden wordt uitgetrokken voor ratificatie van handelsverdragen. ,,Dat moet nu in minder dan een week. Dat doet geen recht aan het verdrag en geen recht aan de democratie.”
Veel partijen zijn bang dat de komende weken blijkt dat er in het 1246 pagina’s tellende document (exclusief bijlagen) fouten zitten en dat straks sprake is van oneerlijke concurrentie tussen het VK en de EU omdat regels anders worden uitgelegd. ,,Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, vroeg CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zich af.
SGP-Kamerlid Roelof Bisschop vergeleek het langdurige proces van de brexit met de korte tijd waarmee het akkoord met stoom en kokend water moet worden goedgekeurd. ,,Het VK was 47 jaar lid van de EEG dan wel de EU, de brexitonderhandelingen duurden zo ongeveer 4 jaar en 7 maanden. Wij krijgen twee keer 47 uur de tijd om ons standpunt te bepalen en nu krijgen we in dit debat 4,7 minuten om onze visie te geven.”
“Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Juridisch ingewikkeld
Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: deels gaan de lidstaten daar zelf over, deels de EU.
De Kamer vreest daarom dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord, de nationale parlementen opnieuw buitenspel kunnen worden gezet. Volgens de juridische dienst van de Europese Raad is dat niet zo. Voor Blok is dat ‘cruciaal’. ,,Dit schept geen precedent, want dat is onwenselijk.”
De lidstaten van de EU beslissen morgen over goedkeuring van de deal, nadat de EU-ambassadeurs daarvoor vandaag al het groene licht gaven, en het Britse parlement doet dit woensdag. Op 1 januari treedt het akkoord dan voorlopig in werking. Het Europees Parlement stemt uiterlijk 28 februari over het brexitakkoord.
Akkoord of niet, het brexitbeest blijft (nog even)
Het brexitbeest verdwijnt niet nu er een akkoord is over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en de gevreesde no deal waar het kabinet al tijden voor waarschuwt is afgewend. Het blauwe pluizige monster, dat in februari 2019 voor het eerst opdook, zal na 1 januari nog te zien zijn. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil ‘Brexie’ gebruiken om burgers en bedrijven te informeren over wat er na januari verandert. De campagnes lopen door tot zeker ‘medio februari’, zegt een woordvoerder. Of het brexitbeest daarna ook nog wordt ingezet, wordt pas na die datum besloten.
MSN 28.12.2020 Dat de Europese Unie een handelsakkoord heeft gesloten met de Britten is goed nieuws, vindt de Tweede Kamer. Maar de manier waarop dit is gebeurd, verdient volgens veruit de meeste partijen geen schoonheidsprijs. Het is bijvoorbeeld tegen het zere been van de Kamer dat er tot een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten (zoals de Kamer zelf) niet officieel mee hoeft in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?” Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen de EU dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
Ook de ChristenUnie, SGP en GroenLinks balen van de “politieke keuze” voor zo’n overeenkomst. Een brexit zonder handelsafspraken moest koste wat het kost voorkomen worden, en dat ging “ten koste van de democratische controle vanuit de nationale parlementen”, zegt CU-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Ze baalt ervan dat de Kamer nu “onder stoom en kokend water” bijeen moet komen omdat voor een andere procedure is gekozen.
Angst
“Dat lijkt te zijn ingegeven uit angst”, zegt SP-Kamerlid Renske Leijten over de ‘EU only’-vorm. “Angst voor parlementen van lidstaten die mogelijk zouden vertragen. Welke reden zou er anders voor kunnen zijn dan angst voor nationale democratieën?” Zij vraagt zich af waarom niet is gekozen om het verdrag bijvoorbeeld voorwaardelijk in werking te laten treden, om nationale parlementen zo meer tijd te geven zich over het akkoord te buigen.
Net als Bosman vreest Leijten dat de Kamer bij de invulling en verdere uitwerking van het akkoord niet altijd iets te zeggen heeft. “Staan we dan buitenspel?” vraagt ze aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. “Want ja, u heeft getekend bij het kruisje.”
Ongemakkelijk
Blok vindt het “heel ongemakkelijk” dat het parlement niet alle details van het omvangrijke akkoord kan doorgronden, zeker omdat ‘nee’ zeggen “heel grote consequenties” heeft. De minister had liever gezien dat eerst de parlementen van alle 27 lidstaten eerst instemming zouden geven. Maar vanwege de tijdsdruk is dat nu niet mogelijk en gaat het akkoord voorlopig in werking.
Nadat het Europees Parlement akkoord is gegaan, komt er nog een tweede moment voor instemming. Blok erkent wel dat er dan waarschijnlijk geen mogelijkheid meer is tot “substantiële wijzigingen”. Het gaat dan meer om eventuele technische aanpassingen.
Hoewel de partijen positief zijn dat er een deal is, blijven er ook inhoudelijk nog veel vragen over. De ChristenUnie en SGP vroegen naar de gevolgen voor Nederlandse vissers. Ook over de spelregels voor EU-bedrijven ten opzichte van Britse bedrijven waren nog veel vragen.
MSN 28.12.2020 Maandag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd met minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) over de brexitdeal waar het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag overeenstemming over bereikten. Voorafgaand worden de Kamerleden die deelnemen aan het debat bijgepraat over de details van het akkoord tijdens een technische briefing.
Er is haast geboden voor de Tweede Kamer. Aanstaande dinsdag moeten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten namelijk laten weten of het akkoord namens hen ondertekend kan worden. Blok schreef in een brief aan de Tweede Kamer van zondag het te betreuren dat de overeenstemming tussen het VK en de EU pas zo laat bereikt werd. Daardoor is er nu weinig tijd om het goedkeuringsproces voor te bereiden. Op 31 december loopt de overgangsperiode af en als er voor die tijd geen akkoord is, wordt een ‘no-deal’ scenario werkelijkheid.
De minister schreef dat de deal die er nu ligt “het hoogst haalbare” is, maar dat de inzet in eerste instantie toch echt ambitieuzer was. Wel zijn de Nederlandse belangen “goed afgedekt”, aldus Blok.
Een grote horde bleek uiteindelijk de visserij. Daar werd tot op het laatst moeizaam over onderhandeld. Volgens Blok heeft het VK zich hierin hard opgesteld. Door de gemaakte afspraken mogen Nederlandse vissers nog maar een kwart minder vissen in Britse wateren dan eerder. Dit leidt tot waarschijnlijk honderden miljoenen euro’s schade voor hen. De minister begrijpt de teleurstelling hierover in de vissector.
Donderdag was Blok net als premier Mark Rutte en minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) blij met het bereikte akkoord. Ook in het Europees Parlement werd met opluchting gereageerd, hoewel verschillende parlementariërs benadrukten dat veel details uit het ruim 2000 pagina’s tellende document nog niet bekend zijn. Die moeten dus eerst grondig bestudeerd worden, voordat het Europees Parlement overgaat tot goedkeuring, zei onder meer de Nederlandse PvdA-Europarlementariër Kati Piri toen.
NU 28.12.2020 Met nog maar een paar dagen te gaan voordat de overgangsperiode is afgelopen, roept de Britse overheid bedrijven maandag op zich nu toch echt voor te bereiden op de Brexit. De meerderheid van de bedrijven zou er al wel klaar voor zijn.
Op 31 december om 23.00 uur (lokale tijd) is de transitieperiode ten einde en is de Brexit ook economisch gezien een feit. Ondanks de afspraken in de Brexit-deal die afgelopen donderdag rondkwam, betekent dit dat er veel administratie gedaan moet worden bij bedrijven die handel drijven over de grens.
“De deal is een feit, maar grote veranderingen gaan gepaard met uitdagingen en kansen”, zei de Britse minister voor Kabinetszaken Michael Gove in een verklaring. Britse bedrijven moeten zich opmaken voor het echte vertrek uit de douane-unie van de Europese Unie, vervolgde hij. Gove: “Bedrijven en burgers moeten zich voorbereiden en er is nog heel weinig tijd om dat te doen.”
MSN 28.12.2020 Met nog maar een paar dagen te gaan voordat de overgangsperiode is afgelopen, roept de Britse overheid bedrijven maandag op zich nu toch echt voor te bereiden op de Brexit. De meerderheid van de bedrijven zou er al wel klaar voor zijn.
Op 31 december om 23.00 uur (lokale tijd) is de transitieperiode ten einde en is de Brexit ook economisch gezien een feit. Ondanks de afspraken in de Brexit-deal die afgelopen donderdag rondkwam, betekent dit dat er veel administratie gedaan moet worden bij bedrijven die handel drijven over de grens.
“De deal is een feit, maar grote veranderingen gaan gepaard met uitdagingen en kansen”, zei de Britse minister voor Kabinetszaken Michael Gove in een verklaring. Britse bedrijven moeten zich opmaken voor het echte vertrek uit de douane-unie van de Europese Unie, vervolgde hij. Gove: “Bedrijven en burgers moeten zich voorbereiden en er is nog heel weinig tijd om dat te doen.”
MSN 28.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk wil na het sluiten van een handelsovereenkomst met de Europese Unie de komende tijd nog meer handelsdeals gaan tekenen. Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab staan nu de Verenigde Staten, Australië en landen in de Aziatische regio op de agenda.
Volgens Raab biedt die laatste regio enorme groeikansen voor de toekomst. De Britse premier Boris Johnson gaat volgens hem in januari ook op bezoek in India om de economische banden met het land aan te halen.
Op dinsdag moet een vrijhandelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en Turkije worden getekend, verklaarde handelsminister Liz Truss zondag. Vorig jaar was de handel tussen beide landen omgerekend bijna 21 miljard euro waard.
MSN 28.12.2020 De handelsdeal die vorige week werd gesloten met de Europese Unie is een nieuw begin van de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en het landenblok. Dat zei de Britse premier Boris Johnson, na afloop van een telefonisch gesprek met EU-president Charles Michel.
Londen en Brussel bereikten vorige week donderdag een handelsakkoord. Johnson sprak van soevereine gelijkheid tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk en zei uit te kijken naar ratificatie van de overeenkomst en samenwerking bij gezamenlijke prioriteiten zoals klimaatverandering.
Eerder op de dag werd bekend dat de EU-ambassadeurs van de 27 lidstaten hebben ingestemd met de brexitdeal.
NU 28.12.2020 Ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie hebben maandag goedkeuring gegeven aan de voorlopige versie van de Brexit-deal. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter. Het akkoord gaat op 1 januari 2021 in.
Volgens de woordvoerder hebben de ambassadeurs unaniem beslist om het voorlopige akkoord groen licht te geven. Dinsdagmiddag moet de formele goedkeuring van de EU-lidstaten volgen.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om de donderdag gesloten Brexit-deal goed door te nemen.
Het parlement stemt er pas in het nieuwe jaar over, terwijl de Britten al op 1 januari de EU verlaten. Met de tijdelijke regeling moeten onnodige problemen worden voorkomen. Het Verenigd Koninkrijk moet het akkoord zelf ook nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december bijeen.
Donderdag werd na negen maanden onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Daarin zijn regels vastgelegd voor de handel tussen beide partijen.
Het moet zorgen voor een soepel vertrek van de Britten uit de EU. Weliswaar is het VK al op 31 januari 2020 uit de EU gestapt, maar tot 31 december is nog sprake van een overgangstermijn.
Brexit-deal bereikt: Von der Leyen opgelucht, Johnson vol lof
NOS 28.12.2020 Alle EU-lidstaten staan achter het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk na de brexit. De lidstaten werden het eens tijdens een bijeenkomst van EU-ambassadeurs, zegt een woordvoerder van Duitsland dat nu voorzitter is van de Unie.
“Groen licht”, zei de woordvoerder. “De ambassadeurs hebben unaniem hun goedkeuring gegeven aan de handelsovereenkomst tussen de EU en het VK die op 1 januari 2021 ingaat.” Nu hebben de ministers van de EU-landen tot morgenmiddag 15.00 uur om de afspraken goed te keuren.
Met dat akkoord kan er tijdelijk tariefvrij worden gehandeld tussen de EU en het VK nadat de Britten de Europese interne markt hebben verlaten.
Akkoord zonder kritiek
“De lidstaten zijn zonder enig punt van kritiek akkoord gegaan”, zegt correspondent Sander van Hoorn op NPO Radio 1. “Ze hebben zonder blikken of blozen getekend. Dat is vooral de verdienste van Michel Barnier, die de onderhandelingen voor de EU deed. Hij heeft het Europees Parlement en alle hoofdsteden op de hoogte gehouden van de onderhandelingen. Daardoor kwamen ze niet voor verrassingen te staan.”
Het Britse Lagerhuis moet nog instemmen met het akkoord. De verwachting is dat dat woensdag gebeurt. Ook het Europees Parlement (EP) moet nog goedkeuring geven. Dat gebeurt waarschijnlijk in februari. Tot die tijd is er een voolopige regeling zodat er geen handelstarieven gaan gelden.
De Europese Commissie heeft die voorlopige regeling tot 28 januari voorgesteld zodat het EP de tijd heeft om het handelsakkoord goed door te nemen. De EU en het VK zijn het op 24 december eens geworden over het handelsakkoord zonder dat het EP de tijd had om het meer dan tweeduizend pagina’s tellende document te kunnen doornemen.
Ook hier verwacht Van Hoorn niet dat het EP voor verrassingen komt te staan en het akkoord gewoon zal ondertekenen.
MSN 28.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de Brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
Maandag debatteerde De Tweede Kamer over het Brexit-akkoord. Die was op zich positief over het handelsakkoord met de Britten. Maar de Kamer vindt het niet prettig dat er een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten niet officieel mee hoeven in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?”
Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen het Europees Parlement dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
1. Goederen: geen importtarieven, afhankelijk van herkomst goederen
De Europese Unie en het VK heffen in principe geen invoertarieven op elkaars producten. Hierbij is de herkomst van producten wel van belang.
Bedrijven die goederen exporteren vanuit de EU of het VK moeten bepalen of een product geproduceerd is op een locatie die onder de regels van de handelsovereenkomst valt. De grens ligt op 60 procent van de productinhoud. Als het gaat om pure wederuitvoer van producten die buiten de EU of het VK zijn geproduceerd kunnen afwijkende regels gelden.
Dit alles betekent sowieso: extra papierwerk en administratiekosten voor importeurs en exporteurs die kostprijsverhogend werken.
Voor specifieke sectoren als landbouwproducten, medicijnen en chemische producten komen er aanvullende bepalingen met betrekking tot certificatie en labels die gebruikt moeten worden om producten onder de tariefvrije bepalingen te laten vallen.
2. Staatssteun en gelijk speelveld
Als er onenigheid is over mogelijke oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld vanwege staatssteun, dan mogen van beide kanten invoerbeperkingen worden doorgevoerd.
Daarnaast zijn er minimumafspraken over regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden en milieueisen. Over vier jaar komt er een herevaluatie waarbij gekeken wordt of de afspraken voor beide partijen werkbaar zijn.
3. Oplossing van conflicten: arbitragepanel
Als één van beide partijen het idee heeft dat er sprake is van oneerlijke handelspraktijken kan dit worden aangekaart bij een arbitragecomité dat door de EU en het VK samen wordt opgezet.
4. Visserij: kwart minder voor Europese vissers
Gedurende een overgangsperiode van 5,5 jaar mogen vissers uit de EU 25 procent minder vis vangen in Britse wateren. Daarna moet een nieuwe quota-systeem worden afgesproken.
Dienstverlening is goed voor ruim 40 procent van de Britse export naar de EU, waarbij vooral de financiële sector van groot belang is. Hierover zijn geen aparte afspraken gemaakt.
Gevolg is dat financiële instellingen die vanuit het VK werken, geen automatische toegang meer hebben tot de Europese markt. Om bepaalde activiteiten te kunnen uitvoeren, moeten financiële instellingen operaties hebben binnen EU-landen.
Ook is er geen automatische wederzijdse erkenning meer van diploma’s voor bijvoorbeeld artsen, ingenieurs en architecten. Dit werpt extra obstakels op voor arbeidsmigranten.
MSN 28.12.2020 Ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie hebben maandag goedkeuring gegeven aan de voorlopige versie van de Brexit-deal. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter. Het akkoord gaat op 1 januari 2021 in.
Volgens de woordvoerder hebben de ambassadeurs unaniem beslist om het voorlopige akkoord groen licht te geven. Dinsdagmiddag moet de formele goedkeuring van de EU-lidstaten volgen.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om de donderdag gesloten Brexit-deal goed door te nemen.
Het parlement stemt er pas in het nieuwe jaar over, terwijl de Britten al op 1 januari de EU verlaten. Met de tijdelijke regeling moeten onnodige problemen worden voorkomen. Het Verenigd Koninkrijk moet het akkoord zelf ook nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december bijeen.
Donderdag werd na negen maanden onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Daarin zijn regels vastgelegd voor de handel tussen beide partijen.
Het moet zorgen voor een soepel vertrek van de Britten uit de EU. Weliswaar is het VK al op 31 januari 2020 uit de EU gestapt, maar tot 31 december is nog sprake van een overgangstermijn.
MSN 28.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
De regeringsleiders hebben nog niet officieel ingestemd met het akkoord. De EU-ambassadeurs hebben in feite het startschot gegeven voor een schriftelijke procedure die dinsdagmiddag om 15.00 uur afloopt. Als de Raad (van regeringsleiders) dan ook instemt met het akkoord, wordt ook besloten tot voorlopige toepassing aan Europese zijde.
Voorlopige regeling
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord namelijk ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden. De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
MSN 29.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
MSN 28.12.2020 Het Brexit-akkoord dat er nu ligt is volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken “het hoogst haalbare”, hoewel hij niet ontkent dat de inzet van Nederland “ambitieuzer” was. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Toch zijn de Nederlandse belangen wel “goed afgedekt”, aldus Blok.
Deels door de harde opstelling van het Verenigd Koninkrijk tijdens de onderhandelingen, zat er niet meer in dan dit akkoord.
Vooral over de visserij werd tot het laatste moment hard onderhandeld, met als resultaat dat Nederlandse vissers minder mogen vangen in Britse wateren. Blok snapt dat de visserijsector hierover teleurgesteld is.
Tegenover Het Financiële Dagblad raamt de organisatie van Nederlandse kottervissers, VisNed, de schade van de Brexit-deal op 300.000 tot 400.000 euro per kottervisser.
Voor de komende tien jaar komt dat neer op een een schadepost van “minstens 320 miljoen euro” voor Nederlandse vissers, schat de Redersvereniging voor de Zeevisserij. Belangrijk punt voor de vissers is ook dat het Brexit-akkoord voor de visserij maar voor vijfeneenhalf jaar geldt. Daarna moet er weer onderhandeld worden en dat kan leiden tot extra verlies van visquota aan de Britten.
De vissersorganisaties geven tegenover het FD aan al te kijken naar schadevergoedingen, waarvoor de EU een fonds van 5 miljard euro beschikbaar stelt.
Overigens zijn Britse vissers evenmin tevreden over het Brexit-akkoord, zo bleek afgelopen zondag. Zij vinden de termijn van 5,5 jaar voor het behoud van toegang voor vissers uit de Europese Unie te lang.
Blok tevreden over Brexit-afspraak over gelijk speelveld
Minister Blok geeft verder aan wel tevreden te zijn over verschillende andere punten van het Brexit-akkoord, zoals het gelijke speelveld op de markt. Ook vindt hij het positief dat de EU en het VK blijven samenwerken om criminaliteit te bestrijden en ze samen blijven optrekken op het gebied van onderzoek en innovatie.
In de Tweede Kamer wordt maandag gedebatteerd over de Brexitdeal, ondanks het kerstreces. Dinsdag moeten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten namelijk laten weten of het akkoord namens hen ondertekend mag worden. Voor het debat maandag wordt de Kamer bijgepraat tijdens een technische briefing.
MSN 28.12.2020 Volgens de Nederlandse kottervissers draagt de net voor Kerst rond gekomen Brexit voor €1,6 miljard aan visrechten over van de Europese Unie naar het Verenigd Koninkrijk.
Dat kost de Nederlandse vissers vermoedelijk ruim €300 miljoen. Per kotter komt het neer €300.000 tot €400.000 minder vangstrechten, zeg maar omzet. Volgens de Nederlandse vissers zijn de Europese visserijbelangen in de eindspurt ‘voor de bus gegooid’. Vis is maar een klein onderdeel van de economie (een tiende procent in Nederland) en premier Johnson kon er thuis mooi mee schitteren. Maar de vissers kan zoveel omzetverlies – en over 5 jaar vermoedelijk nog meer – de kop kosten.
Maar wat is nu eigenlijk het probleem dan ventje ???
Menno Snel (D66) stapte op als staatssecretaris van Financiën. De fouten die door de Belastingdienst zijn gemaakt in de kindertoeslagaffaire zijn de bewindspersoon uiteindelijk fataal geworden.
Aftreden Snel in het kort;
Snel voelt onvoldoende vertrouwen om problemen bij Belastingdienst aan te pakken.
Recente onthullingen en zwart lakken dossier waren druppel die emmer deed overlopen.
De affaire draait om het onterecht stopzetten en terugvorderen van de opvangtoeslag waardoor honderden ouders in financiële problemen raakten.
“Als helder wordt dat de Kamer begint te twijfelen of ik nog deel van de oplossing ben of dat ik deel van het probleem word, dan komt het moment dat ik mijn politieke verantwoordelijkheid moet nemen”, zei Menno Snel woensdag 18.12.2019 aan het begin van het Kamerdebat over de toeslagenaffaire.
AD 19.12.2019
De volgende kandidaat !!!
De vacature op Financiën is misschien wel de minst gewilde baan in Den Haag. Dit kabinet rest nog ruim een jaar, in die tijd moet de nieuwe staatssecretaris blijven trekken en sjorren aan de Belastingdienst. Ook loopt de kandidaat kans opnieuw in politiek woelig vaarwater te komen. “Er komen nieuwe incidenten”, voorspelt Snel.
De kandidaat moet daarnaast lid zijn van coalitiepartij D66, of bereid zijn dat te worden, zoals Snel destijds. De kandidaat zal werken op een ministerie waar CDA-minister Wopke Hoekstra de baas is.
Telegraaf 19.12.2019
Wie volgt Snel op?
De vandaag afgetreden Menno Snel (1970) werd pas lid van D66 toen hij was gevraagd staatssecretaris te worden in Rutte-III. Dat was in oktober 2017. Hij kwam in beeld vanwege zijn grote kennis van de Belastingdienst, omdat hij plaatsvervangend directeur-generaal fiscale zaken was geweest op het ministerie van Financiën.
De Belastingdienst eist met het aftreden van Menno Snel wederom een politiek slachtoffer. Terwijl gedupeerden van de toeslagenaffaire vrezen dat een oplossing nóg langer op zich laat wachten, staat D66 voor de hachelijke taak om een opvolger te vinden die zijn hoofd vrijwillig in een strop wil steken.
Telegraaf 19.12.2019
Another one bites the dust
Na Frans Weekers, die de eer aan zichzelf hield, en Eric Wiebes, die net op tijd tot minister promoveerde, leiden de aanhoudende problemen bij de Belastingdienst opnieuw tot het vertrek van de staatssecretaris van Financiën.
Want ook Menno Snel wist de chaos bij het onderdeel toeslagen en een compleet mislukte reorganisatie – die hij van zijn VVD-voorgangers erfde – niet op te lossen. Al is het vooral het gebrek aan politieke sensitiviteit in de kinderopvangtoeslagaffaire dat hem de kop kost.
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is
Maar de technocratische indruk die Snel wekte, hielp zijn positie niet. Er zijn maar weinig bewindspersonen die het tijdens een crisissituatie met bravoure en opgelezen excuses redden. Kamerleden willen het meeleven ook ’voelen’.
De afgelopen twee weken rees helemaal geen beeld op van de door Snel beloofde menselijke maat die zou worden doorgevoerd bij de Belastingdienst; de zwartgeblakerde dossiers die gedupeerden over de schutting gekieperd kregen, gaven een tegenovergestelde indruk.
Terecht pleitte de bewindsman in zijn afscheidsrede voor het grondig op de schop nemen van het toeslagencircus. Dit rondpompen van geld is een door Haagse politici zelf gecreëerd monster, dat inmiddels al jaren onder vuur ligt. Keer op keer is echter juist vanuit de fiscus gewaarschuwd dat de dienst een grootschalige verbouwing van het systeem niet aan kon en kan.
AD 19.12.2019
Waarom kost de toeslagenaffaire hem nu alsnog de kop?
Omdat hij het vertrouwen van steeds meer Kamerleden verloor. Begin december leek hij de kerst nog te zullen halen: toen kreeg Snel nog de steun van 90 van de 150 leden, na het moeilijkste debat in zijn politieke leven.
Telegraaf 06.01.2020
Een grote meerderheid, inclusief de oppositiepartijen GroenLinks en SGP vonden toen nog dat Snel onderdeel van de oplossing van de affaire was in plaats van het probleem. Een motie van wantrouwen, ingediend door de SP, kreeg toen bij lange na geen meerderheid.
Die houding veranderde afgelopen weken echter toen ouders die hun dossier bij de Belastingdienst hadden opgevraagd een stapel papier kregen dat voor een deel helemaal zwartgelakt was, zonder dat duidelijk werd gemaakt waarom dat was. Daarmee kreeg het vertrouwen van gedupeerden een nieuwe knauw, terwijl Snel er juist voor moest zorgen dat dit werd hersteld.
Vervolgens bleven er negatieve verhalen opduiken: zo zou de Belastingdienst ook onder Snel toeslagen stop hebben gezet, ook al wisten ambtenaren dat dat niet mocht. Daarnaast kwamen verhalen naar buiten van afspraken met slachtoffers die door de fiscus op het laatste moment waren afgezegd.
Daardoor verloren GroenLinks en SGP het vertrouwen in de staatssecretaris en kwam Snel steeds verder alleen te staan. Alleen de coalitiepartijen steunden hem tenslotte nog. Zij hebben echter slechts 75 van de 150 zetels. Die steun achtte Snel onvoldoende om aan te kunnen blijven.
AD 19.12.2019
Hoe gaat het nu verder?
Kortom, D66 moet dus op zoek naar een nieuwe staatssecretaris. Terwijl tegelijkertijd de compensatie aan gedupeerden moet blijven doorgaan.
Hoewel het vertrek van staatssecretaris Menno Snel (Financiën) geen verrassing was, staat een opvolger nog niet klaar. Zijn partij D66 heeft geen haast en wil tenminste tot na het reces wachten.
Nog deze week krijgt de eerste groep ouders uit het eerder genoemde CAF 11-dossier het bedrag aan toeslagen dat zij mis zijn gelopen of ten onrechte terug moesten betalen, plus een schadevergoeding.
AD 21.12.2019
Premier Mark Rutte en minister Wopke Hoekstra (Financiën), als vervanger van de afgetreden staatssecretaris Menno Snel, gaan op maandag 20 januari 2020in gesprek met de door de kinderopvangtoeslagaffaire gedupeerde ouders. Dat schrijft Premier Mark Rutte in een brief aan de Tweede Kamer.
Telegraaf 19.12.2019
In januari 2020 komen vervolgens nog twee rapporten, waaronder een vervolgrapport van de commissie-Donner, waaruit zal blijken hoeveel mensen er nog meer in aanmerking komen voor schadevergoeding. Zij moeten in de loop van komend jaar allemaal recht worden gedaan.
NU 08.01.2020 De afwikkeling van de kinderopvangtoeslagaffaire gaat nog zeker een jaar duren, zegt minister Wopke Hoekstra van Financiën woensdag na een gesprek met gedupeerde ouders.
Hoekstra zegt met de compensatie voor de eerste paar honderd gedupeerden eind vorig jaar een “belangrijke eerste stap” te hebben gezet, maar benadrukt dat de afhandeling zich nog in de beginfase begeeft.
De minister wacht momenteel een onderzoek van de commissie-Donner af. Uit het rapport, dat eind januari uitkomt, moet blijken hoeveel gedupeerden er zijn. Mogelijk zijn het er duizenden. “Dus hoewel ik voortvarend aan de gang wil gaan, moet het ook zorgvuldig.”
Hoekstra denkt dat zeker de rest van het kalenderjaar nodig is om per gedupeerde te kijken wat er is gebeurd en wat er moet gebeuren om het recht te zetten. Doordat nu niet duidelijk is om hoeveel personen het gaat, kan hij nog geen einddatum noemen.
‘Geldproblemen klein stukje van de ellende’
Door de kinderopvangtoeslagaffaire raakten veel gedupeerden in de financiële problemen. “De verhalen aan tafel laten zien dat het een klein stukje van de ellende is”, zegt Hoekstra. Zo zijn er relaties gestrand, hebben mensen hun banen verloren en is er geen vertrouwen meer in de overheid.
Vijftien gedupeerden waren bij het gesprek aanwezig. Belangenvereniging BOinK, die de groep mocht samenstellen, zegt dat Hoekstra dankzij de verhalen van de aanwezigen “een goed beeld heeft gekregen van de omvang van de problemen”.
Hoekstra, die het dossier rondom de toeslagaffaire beheert sinds het vertrek van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel, zal later deze maand opnieuw in gesprek gaan met gedupeerde ouders. Dan is ook premier Mark Rutte aanwezig.
NOS 08.01.2020 Het gaat nog zeker een jaar duren voordat alle problemen rond de kinderopvangtoeslag zijn opgelost. Dat heeft minister Hoekstra van Financiën gezegd na een gesprek met ouders die in de problemen zijn gekomen door de affaire.
Hoekstra verwees naar het tweede rapport van de commissie onder leiding van oud-minister Donner, dat eind deze maand komt. Hij verwacht dat daar nog veel meer gevallen uit voort zullen komen van ouders die ten onrechte zijn beschuldigd van fraude.
De minister, die het dossier beheert totdat er een opvolger is voor de afgetreden staatssecretaris Snel, wil “voortvarend aan de gang”. “Maar het moet ook zorgvuldig. Het is realistisch om te zeggen dat we nog de rest van dit jaar nodig hebben om in al die gevallen te bepalen wat er is gebeurd en hoe we dat rechtzetten.”
Onder de wielen van de overheid
Hoekstra zei dat het een indrukwekkend gesprek was geweest met de gedupeerde ouders. “Het zijn mensen die echt onder de wielen van de overheid terecht zijn gekomen.” Een financiële tegemoetkoming is niet genoeg, het gaat volgens de minister ook om het vertrouwen van deze mensen in de overheid.
Verschillende ouders zeiden na afloop dat ze nu wel het gevoel hebben dat ze serieus genomen worden. Angela Sanches, die door de affaire met een schuld van een ton kampt: “Het was heel emotioneel, alles kwam terug wat we meegemaakt hebben. Maar het was wel positief.”
Ook Maria Robalo was blij met het gesprek: “Al die jaren heeft niemand naar ons geluisterd. Ik ga met een positief gevoel naar huis.”
In november deed Angela Sanches bij ons haar verhaal. Haar schuld is door de misstanden opgelopen tot 100.000 euro, Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
RTL 07.01.2020 Meerdere ouders die vandaag hun dossier met betrekking tot de toeslagenaffaire dachten te krijgen, kwamen bedrogen uit. “Deze termijn bleek onvoldoende realistisch”, schrijft minister Wopke Hoekstra van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer.
Hoekstra: “Duidelijk is dat de eerdere verstrekking van dossiers aan ouders hun vragen onvoldoende beantwoordde en ik wil daaruit lessen trekken. Dit moet deze keer anders. Dit kost meer tijd, mede gezien de omvang van de verzoeken en de stand van de informatiehuishouding van Belastingdienst/Toeslagen.”
Snel
Bij eerdere verstrekking van dossiers waren grote delen zwart gelakt. Daar kwam toen veel ophef over. Uiteindelijk vertrok staatssecretaris Menno Snel door de toeslagenaffaire.
Op sociale media reageren sommige ouders furieus. “Zelf maar gebeld met de Belastingdienst hoe laat m’n dossier zou komen. En je raadt het nooit: het komt niet. En ze waren vergeten af te bellen. Dit is te onbeschoft voor woorden hoe ze met ons om blijven gaan”, schrijft Janet.
1 maart, of volgende week
Hoekstra noemde in zijn brief wel een nieuwe datum, namelijk 1 maart, maar volgens hem kunnen sommige ouders volgende week hun dossier al verwachten. Dat gaat om 13 ouders die op 12 november een verzoek tot inzage hebben gedaan. “Dit komt omdat er voor hen een individuele aanleiding was voor een onderzoek en er daarom geen of weinig persoonsinformatie van derden in voorkomt.”
Snel had het vertrouwen van de Tweede Kamer verloren.
Negen andere ouders zullen langer geduld moeten hebben. “Dit betreft zeer omvangrijke dossiers die meer tijd vergen, juist om ouders behulpzaam te zijn en hen het gewenste inzicht te verschaffen. De Belastingdienst/Toeslagen streeft ernaar om voor 1 maart, en waar mogelijk aanzienlijk eerder, deze ouders inzicht te kunnen geven in hun dossiers.”
160 anderen
Maar dan zijn er nog ongeveer 160 verzoeken van ouders tot inzage van dossiers. Hoekstra: “Ook de afhandeling van deze verzoeken tot inzage zullen met urgentie worden behandeld.”
MSN 07.01.2020 Opnieuw een tegenvaller voor de Belastingdienst in de kinderopvangtoeslagenaffaire. De opgevraagde dossiers van 22 ouders kunnen niet op tijd worden afgeleverd, heeft minister Wopke Hoekstra (Financiën) aan de Tweede Kamer laten weten.
Deze groep had uiterlijk deze dinsdag inzage in hun dossier moeten krijgen. Dertien ouders ontvangen nu op z’n laatst eind volgende week de stukken. De fiscus streeft er naar de overige ouders voor 1 maart de benodigde documenten te overhandigen.
De gekozen termijn was “onvoldoende realistisch om volledig te kunnen voldoen aan de informatiebehoefte van de betrokken ouders”, aldus Hoekstra. Hij wil voorkomen dat ouders opnieuw dossiers met veel zwart gelakte pagina’s krijgen zoals vorige maand een aantal gedupeerden overkwam.
“Duidelijk is dat de eerdere verstrekking van dossiers aan ouders hun vragen onvoldoende beantwoordde en ik wil daaruit lessen trekken. Dit moet deze keer anders. Het perspectief van de burger en zorgvuldigheid staan daarbij centraal. Dit kost echter meer tijd”, schrijft de minister.
Hoekstra is verantwoordelijk voor de fiscus sinds het opstappen van zijn staatssecretaris Menno Snel medio vorige maand vanwege de affaire. Zeker honderden en misschien wel duizenden gedupeerden zijn door de fiscus onterecht als fraudeurs behandeld.
NU 07.01.2020 Meer dan twintig gedupeerden van de toeslagenaffaire hebben dinsdag, ondanks beloftes, hun dossier niet ontvangen van de Belastingdienst. Dat schrijft minister Wopke Hoekstra van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer.
Aan de 22 ouders was op 12 november beloofd dat zij uiterlijk 7 januari inzage zouden krijgen in hun dossier. De minister schrijft dat is gebleken dat deze termijn niet realistisch is.
“Duidelijk is dat de eerdere verstrekking van dossiers aan ouders hun vragen onvoldoende beantwoordde en ik wil daaruit lessen trekken. Dit moet deze keer anders.” In de eerste vrijgegeven dossiers waren grote delen zwart gelakt. Dit leidde tot enorme ophef, waardoor oud-staatssecretaris Menno Snel uiteindelijk opstapte.
Hoekstra noemt in zijn brief een nieuwe deadline van 1 maart. Toch zullen dertien van de 22 ouders naar verwachting volgende week al hun dossiers ontvangen, omdat er geen of weinig informatie van derden in naar voren komt.
Naast deze 22 dossiers worden er nog ongeveer 160 verzoeken tot inzage met urgentie behandeld.
NOS 07.01.2020 Ouders die uiterlijk vandaag inzage zouden krijgen in hun dossiers in het onderzoek naar fraude met kinderopvangtoeslag moeten daar langer op wachten. Minister Hoekstra van Financiën schrijft aan de Tweede Kamer dat het meer tijd kost om alle relevante stukken bij elkaar te zoeken.
Het gaat om een groep van 22 ouders, die in november bij de Belastingdienst in Rotterdam een verzoek tot inzage hebben ingediend. Ze willen weten waarom ze door de fiscus zijn aangemerkt als mogelijke fraudeurs. Door die verdenking kwamen velen van hen onterecht in de problemen. De affaire leidde eind vorig jaar tot het ontslag van staatssecretaris Snel.
Minister Hoekstra, die de portefeuille heeft overgenomen totdat er een nieuwe staatssecretaris is, schrijft dat de ouders weliswaar beloofd is dat ze uiterlijk vandaag inzage zouden krijgen, maar dat die termijn “onvoldoende realistisch” blijkt te zijn.
Geen zwartgelakte pagina’s
Hij wil voorkomen dat, net als bij de eerste 19 dossiers, de ouders vooral zwartgelakte pagina’s krijgen overhandigd. Dat leidde toen tot veel verontwaardiging. “Dat moet deze keer anders. Dit kost echter meer tijd, mede gezien de omvang van de verzoeken en de stand van de informatiehuishouding van de Belastingdienst”, schrijft de minister.
Van de 22 ouders krijgen er dertien uiterlijk eind volgende week hun dossier. Die zijn volgens Hoekstra nog relatief eenvoudig samen te stellen. De overige negen ouders moeten mogelijk tot 1 maart wachten voordat ze inzage krijgen in de stukken. “Dit betreft zeer omvangrijke dossiers die meer tijd vergen, juist om ouders behulpzaam te zijn. Hoewel ik besef dat ouders hierdoor langer moeten wachten, weegt een zorgvuldig antwoord op hun vragen voor mij zwaarder.”
Inmiddels hebben nog eens 160 gedupeerden hun dossier opgevraagd. Volgens Hoekstra zullen die verzoeken met urgentie worden behandeld. Om alle zaken goed af te handelen is de Belastingdienst druk bezig met het werven van extra personeel.
Telegraaf 07.01.2020 Opnieuw een tegenvaller in de kinderopvangtoeslagenaffaire. De opgevraagde dossiers van 22 ouders kunnen niet op tijd worden afgeleverd, heeft minister Wopke Hoekstra (Financiën) aan de Tweede Kamer laten weten.
Deze groep had uiterlijk deze dinsdag inzage in hun dossier moeten krijgen. Dertien ouders ontvangen nu op z’n laatst eind volgende week de stukken. De fiscus streeft er naar de overige ouders voor 1 maart de benodigde documenten te overhandigen.
Termijn ’onvoldoende realistisch’
De gekozen termijn was „onvoldoende realistisch om volledig te kunnen voldoen aan de informatiebehoefte van de betrokken ouders”, aldus Hoekstra. Hij wil voorkomen dat ouders opnieuw dossiers met veel zwartgelakte pagina’s krijgen zoals vorige maand een aantal gedupeerden overkwam.
„Duidelijk is dat de eerdere verstrekking van dossiers aan ouders hun vragen onvoldoende beantwoordde en ik wil daaruit lessen trekken. Dit moet deze keer anders. Het perspectief van de burger en zorgvuldigheid staan daarbij centraal. Dit kost echter meer tijd”, schrijft de minister.
Hoekstra is verantwoordelijk voor de fiscus sinds het opstappen van zijn staatssecretaris Menno Snel medio vorige maand vanwege de affaire. Zeker honderden en misschien wel duizenden gedupeerden zijn door de fiscus onterecht als fraudeurs behandeld.
Trouw 24.12.2019 De meeste ouders van wie vaststaat dat zij recht hebben op compensatie wegens de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, hebben inmiddels geld ontvangen.
Met een aantal mensen probeert de fiscus nog in contact te komen. Dat meldt minister Wopke Hoekstra van financiën aan de Tweede Kamer.
De fiscus heeft compensatie overgemaakt naar in totaal 280 gezinnen. Met 235 van die mensen is daarna nog contact geweest om na te gaan of zij het geld ook daadwerkelijk hebben ontvangen. Dat bleek in alle gevallen zo te zijn. De anderen konden nog niet worden bereikt.
In zeven andere gevallen is het niet gelukt compensatie te betalen, omdat van die mensen geen rekeningnummer bekend is bij de Belastingdienst. Daarnaast hebben 22 ouders in de zogenoemde Caf 11-zaak te horen gekregen dat zij geen recht hebben op compensatie.
De Belastingdienst probeert in contact te komen met de mensen die wel recht hebben op schadevergoeding, maar die nog niets hebben gekregen.
Hoge terugvorderingen
De afgelopen jaren zette de Belastingdienst van honderden, mogelijk zelfs duizenden mensen ten onrechte de kinderopvangtoeslag stop. Veel van die mensen kregen bovendien te maken met hoge terugvorderingen waardoor zij in grote financiële problemen kwamen.
De slepende affaire leidde vorige week tot het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Hij had eerder al toegezegd de mensen van wie nu al vaststaat dat zij benadeeld zijn, voor Kerstmis te compenseren. Hoekstra noemt het ‘van groot belang’ dat zijn belofte wel wordt nagekomen.
De minister zegt zich te realiseren dat hij het leed van de gedupeerden niet volledig goed kan maken. “Wel hoop ik dat deze compensatie en de persoonlijke contacten met ouders een eerste stap vormen in het herstel van hun vertrouwen in de Nederlandse overheid in het algemeen, en in de Belastingdienst in het bijzonder.”
Kerstactie
Een kerstactie van de SP voor gedupeerden van de problemen met de kinderopvangtoeslag heeft 56.550 euro opgebracht. Van het geld zijn voor 370 gezinnen kerstpakketten samengesteld, maar niet het gehele bedrag is daarvoor benut, meldt de SP.
Ouders die een steuntje in de rug kunnen gebruiken, kunnen zich de komende weken ook nog melden. Al het opgehaalde geld gaat naar de ouders zodat zij hun kinderen ook een fijne kerstvakantie kunnen bezorgen, aldus de SP. Een groep ouders begon de actie met steun van de SP.
De toeslagenaffaire kwam aan het licht door journalistiek speurwerk van Jan Kleinnijenhuis (Trouw) en Pieter Klein (RTL Nieuws). Beiden werden afgelopen week gekozen tot Journalist van het Jaar.
Lees ook:
De afgetreden Menno Snel werd gemangeld door een dienst die hij nooit onder controle kreeg
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën hield de eer aan zichzelf en trad af. Meermalen moest hij diep door het stof in de toeslagenaffaire. ‘De menselijke maat heeft niet voorop gestaan.’
Jan Kleinnijenhuis (Trouw) en Pieter Klein (RTL) Journalisten van het Jaar
Trouw-journalist Jan Kleinnijenhuis is samen met Pieter Klein van ‘RTL Nieuws’ verkozen tot Journalist van het Jaar. Ze danken de titel aan hun publicaties over de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst. Die leidde vorige week nog tot het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel.
RTL 24.12.2019 De meeste ouders van wie vaststaat dat zij recht hebben op compensatie wegens de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, hebben inmiddels geld ontvangen. Met een aantal mensen probeert de Belastingdienst nog in contact te komen.
Dat schrijft minister Wopke Hoekstra (Financiën) aan de Tweede Kamer. De Belastingdienst heeft compensatie overgemaakt naar in totaal 280 gezinnen.
Geen rekeningnummer bekend
Met 235 van die mensen is daarna nog contact geweest om na te gaan of zij het geld ook daadwerkelijk hebben ontvangen. Dat bleek in alle gevallen zo te zijn. De anderen konden nog niet worden bereikt.
In zeven andere gevallen is het niet gelukt compensatie te betalen, omdat van die mensen geen rekeningnummer bekend is bij de Belastingdienst. Daarnaast hebben 22 ouders in de zogenoemde CAF 11-zaak te horen gekregen dat zij geen recht hebben op compensatie.
De Belastingdienst probeert in contact te komen met de mensen die wel recht hebben op schadevergoeding, maar die nog niets hebben gekregen.
Journalistiek werk
De afgelopen jaren zette de Belastingdienst van honderden, mogelijk zelfs duizenden mensen ten onrechte de kinderopvangtoeslag stop. Veel van die mensen kregen bovendien te maken met hoge terugvorderingen waardoor zij in grote financiële problemen kwamen.
De affaire kwam aan het licht door publicaties van RTL Nieuws en Trouw. Pieter Klein (RTL Nieuws) en Jan Kleinnijenhuis (Trouw) werden journalist van het jaar vanwege hun onthullingen rond de toeslagenaffaire.
De slepende affaire leidde vorige week tot het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Hij had eerder al toegezegd de mensen van wie nu al vaststaat dat zij benadeeld zijn, voor Kerstmis te compenseren. Hoekstra noemt het “van groot belang” dat zijn belofte wel wordt nagekomen.
Eerste stap
De minister zegt zich te realiseren dat hij het leed van de gedupeerden niet volledig goed kan maken. “Wel hoop ik dat deze compensatie en de persoonlijke contacten met ouders een eerste stap vormen in het herstel van hun vertrouwen in de Nederlandse overheid in het algemeen, en in de Belastingdienst in het bijzonder.”
Een kerstactie van de SP voor gedupeerden van de problemen met de kinderopvangtoeslag heeft 56.550 euro opgebracht. Van het geld zijn voor 370 gezinnen kerstpakketten samengesteld, maar niet het gehele bedrag is daarvoor benut, meldt de SP.
Ouders die een steuntje in de rug kunnen gebruiken, kunnen zich de komende weken ook nog melden. Al het opgehaalde geld gaat naar de ouders zodat zij hun kinderen ook een fijne kerstvakantie kunnen bezorgen, aldus de SP. Een groep ouders begon de actie met steun van de SP.
NU 24.12.2019 Bijna alle ouders die de dupe zijn geworden van de kinderopvangtoeslagaffaire bij de Belastingdienst hebben compensatie ontvangen van het kabinet, schrijft minister van Financiën Wopke Hoekstra dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer. Het kabinet had eerder beloofd de uitbetaling van de misgelopen toeslagen voor Kerstmis te hebben geregeld.
In totaal waren er 309 ouders betrokken bij de kinderopvangtoeslagenaffaire. Hiervan hebben 287 ouders recht op compensatie. 280 van hen hebben inmiddels geld ontvangen, schrijft de minister. De zeven overgebleven compensatiegerechtigden hebben nog geen geld ontvangen, omdat er geen rekeningnummer van hen bekend is bij de Belastingdienst.
De fiscus probeert contact met deze zeven ouders te leggen, maar dat verloopt stroef. Drie van hen hebben namelijk geen Nederlands woonadres dat bekend is bij de Belastingdienst. Ook hebben zij geen buitenlandse adresgegevens doorgegeven aan Nederlandse autoriteiten. Van de resterende vier ouders wonen er drie in het buitenland. Zij hebben nog niet gereageerd op de door de Belastingdienst gestuurde brief. Met de laatste ouder is inmiddels een afspraak gemaakt voor volgende week.
Voor ruim tweehonderd ouders geldt dat zij ter compensatie een bedrag van 20.000 euro krijgen. Voor ruim zeventig ouders geldt dat zij een hoger bedrag ontvangen met als hoogste bedrag 66.000 euro. Een groep van ruim twintig ouders heeft geen recht op compensatie.
Honderden ouders werden als fraudeur bestempeld
De honderden ouders worden gecompenseerd omdat de fiscus hun willens en wetens ten onrechte aanmerkte als fraudeur. Ambtenaren gingen hierdoor over tot stopzetting en terugvordering van de kinderopvangtoeslag, waardoor meerdere ouders in grote financiële problemen kwamen. Anderen raakten hun huis kwijt en relaties liepen stuk. Verantwoordelijken bij de fiscus omschreven de praktijk als “afpakjesdag”.
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën, die verantwoordelijk was voor het dossier, trad op 18 december af na nieuwe onthullingen waaruit bleek dat het ministerie de Tweede Kamer wederom niet actief informeerde en nadat meerdere ouders zwartgelakte dossiers kregen waaruit niet bleek waarom zij door de Belastingdienst als fraudeur zijn bestempeld. Zijn taken worden tijdelijk waargenomen minister van Financiën Wopke Hoekstra.
40
Snel loopt zaal Tweede Kamer uit na aankondiging vertrek
NOS 24.12.2019 Bijna alle ouders die recht hebben op compensatie vanwege de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst hebben inmiddels geld ontvangen, schrijft minister Hoekstra (Financiën) in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens Hoekstra hebben 280 van de 287 ouders die recht hebben op compensatie deze ontvangen. Van de overige zeven is bij de Belastingdienst geen rekeningnummer bekend. De dienst probeert met hen in contact te komen.
Het kabinet had beloofd de uitbetaling voor Kerstmis te hebben geregeld. Hoekstra noemt het van groot belang dat die belofte wordt nagekomen.
Deskundigen hebben geoordeeld dat 22 ouders in het dossier geen recht hebben op compensatie. Zij hebben daarover uitleg ontvangen.
Herstel van vertrouwen
In de zogenoemde CAF 11-zaak zijn honderden, maar mogelijk duizenden ouders door de Belastingdienst ten onrechte als fraudeur aangemerkt. De Belastingdienst zette ten onrechte hun kinderopvangtoeslag stop, waardoor een deel van hen in financiële problemen kwam. Sommigen kregen te maken met hoge terugvorderingen.
Staatssecretaris Snel trad vorige week af vanwege de affaire. Hij zei in de Kamer dat de ouders de dupe zijn geworden van een “op hol geslagen fraudeaanpak”. Snel bood de ouders opnieuw zijn excuses aan. “Maar ik kan het niet meer goedmaken”, zei hij.
“Dit heeft voor hen ingrijpende gevolgen gehad”, schrijft ook Hoekstra in de Kamerbrief. “Ik realiseer me terdege dat de geboden compensatie dit leed niet volledig goed kan maken. Wel hoop ik dat deze compensatie en de persoonlijke contacten met ouders een eerste stap vormen in het herstel van hun vertrouwen in de Nederlandse overheid in het algemeen, en de Belastingdienst in het bijzonder.”
Belangstellenden op de publieke tribune kijken naar staatssecretaris Menno Snel van Financien , die zojuist zijn aftreden bekendmaakte tijdens een debat in de Tweede Kamer over de door ouders ontvangen dossiers inzake de kinderopvangtoeslagaffaire. Ⓒ ANP
Telegraaf 24.12.2019 Een deel van de gedupeerde gezinnen van de toeslagenaffaire hebben vlak voor kerst compensatie gekregen. Dat meldt minister Hoekstra (Financiën), die voorlopig de taken van de vorige week afgetreden staatssecretaris Snel waarneemt.
Hiermee is een begin gemaakt met het herstel van een schandaal dat honderden, mogelijk duizenden gezinnen in de financiële ellende stortte. De Belastingdienst behandelde hen onterecht als fraudeur, waardoor ze grote bedragen terug moesten betalen, vaak wel tienduizenden euro’s.
Soms werd er bij kleine fouten meteen de kinderopvangtoeslag gestopt en teruggevorderd. De Belastingdienst legde beslag op huizen en op auto’s. Sommige ouders verloren hun baan omdat ze hun kinderen niet meer naar de opvang konden sturen.
Van de 309 ouders bij de meest in het oog springende zaak binnen de toeslagenaffaire, de zogeheten CAF-11, hebben er 280 compensatie gekregen; 22 ouders hebben te horen gekregen dat ze geen recht hebben op compensatie.
Bij de meeste van de gecompenseerde ouders is nog geverifieerd op ze het geld daadwerkelijk overgemaakt hadden gekregen. In zeven gevallen is het niet gelukt om compensatie te betalen, aangezien er geen adres of rekeningnummer bekend was.
Fraudeurs
„Ouders in de CAF 11-zaak zijn veelal ten onrechte als fraudeur behandeld”, schrijft Hoekstra. „Dit heeft voor hen ingrijpende gevolgen gehad. Ik realiseer me terdege dat de geboden compensatie dit leed niet volledig goed kan maken.
Wel hoop ik dat deze compensatie en de persoonlijke contacten met ouders een eerste stap vormen in het herstel van hun vertrouwen in de Nederlandse overheid in het algemeen, en in de Belastingdienst in het bijzonder.”
AD 24.12.2019 De meeste ouders van wie vaststaat dat zij recht hebben op compensatie wegens de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst hebben inmiddels geld ontvangen. Met een aantal mensen probeert de fiscus nog in contact te komen, meldt minister Wopke Hoekstra (Financiën) vandaag aan de Tweede Kamer.
De fiscus heeft compensatie overgemaakt naar in totaal 280 gezinnen. Met 235 van die mensen is daarna nog contact geweest om na te gaan of zij het geld ook daadwerkelijk hebben ontvangen. Dat bleek in alle gevallen zo te zijn. De anderen konden nog niet worden bereikt.
In zeven andere gevallen is het niet gelukt compensatie te betalen, omdat van die mensen geen rekeningnummer bekend is bij de Belastingdienst. Daarnaast hebben 22 ouders in de zogenoemde CAF 11-zaak te horen gekregen dat zij geen recht hebben op compensatie.
De Belastingdienst probeert in contact te komen met de mensen die wel recht hebben op schadevergoeding, maar die nog niets hebben gekregen. ,,Het streven blijft om alle ouders die recht hebben op compensatie te compenseren”, aldus Hoekstra. De minister zegt zich te realiseren dat hij het leed van de gedupeerden niet volledig goed kan maken.
,,Wel hoop ik dat deze compensatie en de persoonlijke contacten met ouders een eerste stap vormen in het herstel van hun vertrouwen in de Nederlandse overheid in het algemeen en in de Belastingdienst in het bijzonder.”
Hoekstra zei eerder al alles op alles te willen zetten om alle gedupeerde ouders nog vóór kerst hun geld over te maken. ,,Maar een kleine groep is onvindbaar en dan staan we natuurlijk ook met de handen gebonden. Daar vraag ik dan ook wel enig begrip voor”, zei de minister, die zich na het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel over de Belastingdienst heeft ontfermd.
Snel was als staatssecretaris verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Hij kwam onder vuur te liggen na wanbeleid aldaar. Honderden ouders werden onterecht aangemerkt als fraudeur. Veel van die mensen kregen bovendien te maken met hoge terugvorderingen, waardoor zij in grote financiële problemen kwamen.
Vorige week woensdag stapte hij per direct op. „De ellende die deze ouders is aangedaan, kan ik niet meer goedmaken”, zei hij in de Tweede Kamer tijdens een debat over de kwestie.
Een kerstactie van de SP voor gedupeerden van de problemen met de kinderopvangtoeslag heeft 56.550 euro opgebracht. Van het geld zijn voor ruim 300 gezinnen kerstpakketten samengesteld, maar niet het gehele bedrag is daarvoor benut, meldt de SP.
Ouders die een steuntje in de rug kunnen gebruiken, kunnen zich de komende weken ook nog melden. Al het opgehaalde geld gaat naar de ouders zodat zij hun kinderen ook een fijne kerstvakantie kunnen bezorgen, aldus de SP. Een groep ouders begon de actie met steun van de SP.
AD 20.12.2019 De Belastingdienst ronselt in allerijl medewerkers die nog voor de kerst op huisbezoek kunnen gaan bij 300 slachtoffers van de toeslagenaffaire. Zij moeten op last van minister Wopke Hoekstra (Financiën) persoonlijk controleren of de beloofde schadevergoeding daadwerkelijk op hun rekening is gestort.
In een interne mail die in handen is van deze krant wordt gevraagd te inventariseren welke medewerkers zaterdag, maandag en dinsdag beschikbaar zijn om huisbezoeken af te leggen. Het is de bedoeling dat er duo’s worden gevormd die elk één bezoek afleggen en daarbij nagaan of uitbetaling van de schadevergoeding heeft plaatsgevonden.
Het is overigens de vraag of uiteindelijk alle 300 ouders worden bezocht. Zij zullen worden gebeld, stelt een woordvoerder. Dat gebeurt altijd eerst. Een ander scenario is dat vervolgens wordt nagegaan of het geld inderdaad op de rekening staat. Alleen ouders bij wie dat niet het geval is volgt daarna een bezoek.
Minister Hoekstra meldde eerder vandaag nog dat niet alle gedupeerde ouders voor de kerst hun beloofde compensatie van de Belastingdienst uitbetaald zullen krijgen. De dienst blijkt niet van alle ouders een actueel rekeningnummer te hebben. Ook zouden sommige ouders niet meer in Nederland wonen. Het gaat in totaal om een tiental ouders. Dinsdag wordt de Kamer nog geïnformeerd over de resultaten van de actie.
NOS 20.12.2019 Het is nog steeds de bedoeling dat 300 gedupeerde ouders in de kinderopvangtoeslagzaak voor Kerst compensatie krijgen, maar ongeveer tien mensen zijn niet te vinden, zegt minister Hoekstra van Financiën. “Van sommige mensen zijn er geen rekeningnummers meer of is er geen vaste woon- of verblijfplaats”, zegt de minister die het dossier voorlopig overneemt van de opgestapte staatssecretaris Snel.
“Maar iedereen van wie we een rekeningnummer en adres hebben, zullen wij compenseren voor de Kerst”, vervolgt Hoekstra. Hij is persoonlijk betrokken bij het overmaken van de schadevergoeding. Een deel van de ouders zal die vandaag ontvangen, een ander deel begin volgende week. “Dit is prioriteit 1, 2 en 3 voor het ministerie, voor de Belastingdienst en voor mij.” Hoekstra belooft zich met de zaak te blijven bemoeien als er een nieuwe staatssecretaris is.
Ambtelijke notities, krantenartikelen en veel weggelakt in dossiers
Hoekstra wil aan de slag met de cultuur van de Belastingdienst en ‘fundamenteel’ kijken naar hoe het toeslagensysteem nu geregeld is. Afgelopen woensdag besloot Snel af te treden, omdat er voor zijn functioneren nog maar weinig steun voor hem was in de Tweede Kamer. “Ja, ik denk wel dat ik in zijn situatie hetzelfde gedaan had”, zegt Hoekstra desgevraagd.
Fraudeur
De affaire kwam aan het licht door berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw. Zeker enige honderden ouders zijn onterecht aangemerkt als fraudeur. Hun toeslag werd stopgezet en ze moesten het uitgekeerde bedrag terugbetalen. In veel gevallen werd er beslag op loon en goederen gelegd, waardoor de gezinnen in grote problemen kwamen.
NU 20.12.2019 Meerdere gedupeerde ouders in de kinderopvangtoeslagaffaire krijgen toch geen compensatie voor de Kerst. Het kabinet had beloofd dat de ouders de compensatie rond 20 december op hun rekening konden verwachten, maar dat gaat het ministerie van Financiën toch niet lukken.
Volgens het ministerie gaat het om “een tiental” mensen waarvan de Belastingdienst niet de benodigde gegevens heeft. Het gaat bijvoorbeeld om ouders die mogelijk niet meer in Nederland wonen of waarvan het rekeningnummer is veranderd.
Het ministerie maakte dinsdag bekend dat de ouders van het gastouderbureau in Eindhoven in de zogenoemde CAF11-zaak deze week een compensatie konden verwachten.
Voor ruim tweehonderd geldt een bedrag van 20.000 euro. Voor ruim zeventig ouders geldt dat zij een hoger bedrag ontvangen met als hoogste bedrag 66.000 euro. Een groep van ruim twintig ouders heeft geen recht op compensatie.
Het ministerie zegt dat alles op alles wordt gezet om deze groep alsnog te vinden en voor de Kerst de compensatie uit te keren. Tegelijkertijd vraagt Financiën begrip voor de situatie waarin zij niet alle ouders kunnen vinden.
Nieuwe tegenslag
Het is voor deze groep gedupeerde ouders een nieuwe tegenslag in hun strijd om hun gelijk te halen.
Honderden en waarschijnlijk duizenden ouders zijn door de fiscus willens en wetens ten onrechte aangemerkt als fraudeur. Ambtenaren gingen over tot stopzetting en terugvordering van de kinderopvangtoeslag, waardoor meerdere ouders in grote financiële problemen kwamen. Anderen raakten hun huis kwijt en relaties liepen stuk. Verantwoordelijken bij de fiscus omschreven de praktijk als “afpakjesdag”.
Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel trad dinsdag af na nieuwe onthullingen waaruit bleek dat het ministerie de Kamer wederom niet actief informeerde en nadat meerdere ouders zwartgelakte dossiers kregen waaruit niet bleek waarom zij door de Belastingdienst als fraudeur zijn bestempeld.
Zijn taken worden tijdelijk waargenomen door de minister van Financiën, Wopke Hoekstra. Hij waarschuwde de Kamer dat de omvang van de toeslagenaffaire groter is dan eerder is aangenomen. Ook wees hij de Kamer erop dat er nog meer fouten naar buiten zullen komen.
Snel loopt zaal Tweede Kamer uit na aankondiging vertrek
Telegraaf 20.12.2019 Een tiental gedupeerden van de toeslagenaffaire krijgt toch niet voor Kerstmis compensatie uitbetaald. Het kabinet had dat de Tweede Kamer beloofd, maar kan dat niet waarmaken. Van „een of twee handen vol” mensen heeft de Belastingdienst geen rekeningnummer, naam en/of contactgegevens, zegt minister Wopke Hoekstra (Financiën).
Hoekstra zegt „alles op alles te zetten” om alle ouders die daar recht op hebben nog voor kerst hun geld over te maken. Maar een kleine groep is „onvindbaar en dan staan we natuurlijk ook met de handen gebonden. Daar vraag ik dan ook wel enig begrip voor.”
De minister van Financiën, die zich na het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel over de Belastingdienst heeft ontfermd, vindt niet dat Snel de Kamer te veel heeft beloofd. „Hij heeft volstrekt terecht gezegd: we gaan deze uitbetaling doen.” Maar hij vindt het „vervolgens ook logisch” dat de fiscus daaraan niet kan voldoen als de benodigde gegevens ontbreken.
Hoekstra gaat na om hoeveel mensen het precies gaat en hij stuurt de cijfers volgende week naar de Kamer.
SP-Kamerlid Renske Leijten die zich hard maakt voor de belangen van gedupeerden zegt dat ze er nog steeds van uitgaat „dat ze er met man en macht aan werken en dat het anders voor oud en nieuw gaat lukken.” „Het blijft heel erg verdrietig allemaal”, stelt ze. „Al die mensen zitten nog met onzekerheid met kerst en oud en nieuw. Hier is het laatste woord nog niet over gezegd.”
Inzamelingsactie
De partij startte onlangs een inzamelingsactie voor kinderen die de dupe zijn van de problemen met de kinderopvangtoeslag. Het geld is bestemd voor ouders die door de toeslagenaffaire moeite hebben om hun kinderen een fijne kerst te bezorgen. Tot vrijdag 15.00 uur was er 54.000 euro binnen, aldus een woordvoerder. Bijna 370 ouders hebben een beroep gedaan op de handreiking, die een initiatief is van een groep ouders met steun van de SP.
Zij krijgen een kerstpakket. Ook hebben veel ouders aangegeven welk extraatje zij goed kunnen gebruiken om wat leuks te doen voor hun kinderen. Zo kunnen kinderen deze kerst wel rekenen op een kerstcadeautje of een dagje uit tijdens de vakantie. Vrijdag worden alle pakketten ingepakt en klaargemaakt voor verzending en bezorging.
AD 20.12.2019 Niet alle gedupeerde ouders krijgen voor de kerst hun beloofde compensatie van de Belastingdienst uitbetaald. Minister Wopke Hoekstra van Financiën zegt dat nu blijkt dat de dienst niet van alle ouders een actueel rekeningnummer heeft. Ook zouden sommige ouders niet meer in Nederland wonen.
,,Je komt hele praktische problemen tegen”, zei Hoekstra na afloop van de ministerraad. ,,Van sommige mensen zijn er bijvoorbeeld geen rekeningnummers meer of geen vaste woon- of verblijfplaats. Dan wordt het heel ingewikkeld.”
Het gaat volgens Hoekstra om ‘één of twee handenvol’. Voor alle andere ouders zet de bewindsman ‘alles op alles’ om vandaag of begin volgende week de beloofde compensatie uit te betalen. ,,Het gros, veel meer dan 250, zullen we voor kerst overmaken.”
Toezegging
De deze week afgetreden staatssecretaris Menno Snel zei afgelopen week nog dat alle ouders die onterecht kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen voor de kerst compensatie zouden krijgen. Die toezegging kan Hoekstra niet nakomen. ,,Ik sta ook met de handen gebonden als iemand onvindbaar is en niet meer in Nederland lijkt te verblijven. Daar vraag ik wel enig begrip voor.”
Hoekstra zegt het ‘tot op de bodem’ uitgezocht te willen hebben. ,,Ik wil per se dat we iedereen die een rekeningnummer heeft en de telefoon opneemt dat we die bereiken en dat we dat geld overmaken vóór kerst.”
Naast de eerste groep ouders uit de zogeheten CAF-11-zaak, die door de Belastingdienst onterecht werden aangemerkt als fraudeur en soms in geldnood kwamen toen zij vele duizenden euro’s moesten terugbetalen, zijn er mogelijk nog veel meer gedupeerden. Hoekstra zegt dat die gevallen zo snel mogelijk uitgezocht worden. ,,Reken maar dat ik en straks de nieuwe staatssecretaris daar nog maanden mee bezig zal zijn en daar mogelijk ook het hele jaar voor nodig heeft.”
MSN 20.12.2019 Een tiental gedupeerden van de toeslagenaffaire krijgt toch niet voor Kerstmis compensatie uitbetaald. Het kabinet had dat de Tweede Kamer beloofd, maar kan dat niet waarmaken. Van ‘een of twee handen vol’ mensen heeft de Belastingdienst geen rekeningnummer, naam en/of contactgegevens.
Dat zegt minister Wopke Hoekstra (Financiën). Hoekstra zegt “alles op alles te zetten” om alle ouders die daar recht op hebben nog voor kerst hun geld over te maken. Maar een kleine groep is “onvindbaar en dan staan we natuurlijk ook met de handen gebonden. Daar vraag ik dan ook wel enig begrip voor.”
‘Logisch’
De minister van Financiën, die zich na het aftreden van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel over de Belastingdienst heeft ontfermd, vindt niet dat Snel de Kamer te veel heeft beloofd.
“Hij heeft volstrekt terecht gezegd: we gaan deze uitbetaling doen.” Maar hij vindt het ‘vervolgens ook logisch’ dat de fiscus daaraan niet kan voldoen als de benodigde gegevens ontbreken.
Hoekstra gaat na om hoeveel mensen het precies gaat en hij stuurt de cijfers volgende week naar de Kamer.
Telegraaf 20.12.2019 Het roer moet om bij de fiscus. Minister Wopke Hoekstra (Financiën), die na het vertrek van staatssecretaris Menno Snel verantwoordelijk is voor de Belastingdienst, zegt dat dingen de komende tijd „fundamenteel anders” moeten.
Snel stapte woensdag op vanwege de toeslagenaffaire. Nog vóór zijn aftreden heeft de D66’er aan de Tweede Kamer beloofd dat gedupeerde ouders van wie gecontroleerd is dat ze recht hebben op compensatie nog voor de kerst hun geld zouden krijgen. Minister Hoekstra moet inmiddels schoorvoetend erkennen dat dit waarschijnlijk niet helemaal gaat lukken.
Van sommige ouders kunnen namelijk geen adressen, telefoonnummers, bankrekeningnummers, of andere benodigde gegevens worden gevonden. Het gaat volgens Hoekstra om zo’n ’een of twee handen vol’ mensen. Het kunnen bijvoorbeeld mensen zijn die dakloos zijn geraakt. Hij laat weten dat alles op alles wordt gezet om de compensatie alsnog bij deze groep te bezorgen.
Het is „prioriteit één, twee en drie” dat de Belastingdienst recht doet aan de ouders, aldus Hoekstra. Hij gaat in januari in gesprek met de gedupeerden.
Bij de dienst moet veel anders. „Het kan niet zo zijn dat we, na alles wat er de afgelopen weken, maanden en jaren is gebeurd, overgaan tot de orde van de dag.” De minister benadrukt dat Snel hier ook al belangrijke stappen in heeft gezet.
Over die verandering gaat hij ook in de gesprek met hoge ambtenaren die bij de Belastingdienst werken. Verder wil Hoekstra ervoor zorgen dat de vervanger van Snel, als die er is, een „vliegende start” kan maken.
MSN 20.12.2019 Het roer moet om bij de fiscus. Minister Wopke Hoekstra (Financiën), die na het vertrek van staatssecretaris Menno Snel verantwoordelijk is voor de Belastingdienst, zegt dat dingen de komende tijd “fundamenteel anders” moeten.
Snel stapte woensdag op vanwege de toeslagenaffaire. Misschien wel duizenden ouders zijn door de fiscus gedupeerd. De eerste driehonderd van wie de zaak nu duidelijk is, krijgen waarschijnlijk nog voor de kerst hun compensatie.
Het is “prioriteit één, twee en drie” dat de Belastingdienst recht doet aan de ouders, aldus Hoekstra. Hij gaat in januari in gesprek met de gedupeerden.
Bij de dienst moet veel anders. “Het kan niet zo zijn dat we, na alles wat er de afgelopen weken, maanden en jaren is gebeurd, overgaan tot de orde van de dag.” De minister benadrukt dat Snel hier ook al belangrijke stappen in heeft gezet.
Over die verandering gaat hij ook in de gesprek met hoge ambtenaren die bij de Belastingdienst werken. Verder wil Hoekstra ervoor zorgen dat de vervanger van Snel, als die er is, een “vliegende start” kan maken.
MSN 20.12.2019 Premier Rutte gaat begin volgend jaar in gesprek met gedupeerde ouders in de kinderopvangtoeslagaffaire. Ook minister van Financiën Hoekstra gaat mee.
Een meerderheid in de Kamer steunde begin december de oproep van de Partij voor de Dieren aan Rutte om de ouders te bezoeken. Het gaat om ouders uit de Eindhovense zaak, van gastouderbureau Dadim. de zaak waarover tot nu toe het meest bekend is.
Premier Rutte meldt de Kamer dat ook ouders die “inzage in hun dossier hebben gevraagd en anderen die te kennen hebben gegeven gedupeerd te zijn worden uitgenodigd”.
Telegraaf 19.12.2019 Hoewel het vertrek van staatssecretaris Menno Snel (Financiën) geen verrassing was, staat een opvolger nog niet klaar. Zijn partij D66 heeft geen haast en wil tenminste tot na het reces wachten.
Snel besloot gisteren pas dat zijn positie vanwege de toeslagaffaire niet langer houdbaar was. Steun uit de oppositie was verdampt. Het was D66-leider Rob Jetten die zijn collega-fractievoorzitters in de coalitie luttele uren voor het debat daarvan op de hoogte had gesteld.
Dit gebeurde op de kamer van CU-voorman Gert-Jan Segers, in een poging nieuwsgierig journaille op afstand te houden. Men wilde Snel zelf de eer gunnen om aan te kondigen wat onvermijdelijk was geworden, vanwege gekrompen steun in de Tweede Kamer.
De inmiddels gewezen staatssecretaris koos in ’s lands vergaderzaal voor de vlucht naar voren. In plaats van het debat af te wachten, vroeg hij meteen het woord. Hij begon met een uiteenzetting van alles wat er de afgelopen periode mis was gegaan, maar ook wat hij wel had gedaan voor de ouders. „U voelt wel een beetje waar het naartoe gaat”, zei Snel. Daarna kondigde hij zijn aftreden aan.
Nieuwe ellende wacht
Dat hij de handdoek in de ring gooide, was geen verrassing. Zelfs vanuit de coalitie klonk voor het debat al dat hij daar verstandig aan zou doen. Maar bij Snels partij D66 ligt niet al een lijst met potentiële opvolgers klaar. Voorlopig neemt minister Wopke Hoekstra (Financiën) de taken van Snel waar. Voor de kerst wordt er geen definitieve oplossing verwacht.
Voor de vrijgevallen vacature staan weinigen te trappelen. De opvolger van Snel zwaait de scepter over de Belastingdienst, waar het nog steeds een rommeltje is. Het aftreden van de politieke leiding verandert daar niets aan. Bovendien is het de verwachting dat in de toeslagenaffaire nieuwe ellende wacht. Wie oh wie is bereid om daarvoor zijn nek uit te steken?, is de vraag.
Udo Kock
Een naam die al wel rondzingt, is die van Udo Kock. Hij stapte in september op als wethouder van Financiën in Amsterdam. Hij werd destijds meteen genoemd als mogelijke opvolger van de toen al onder druk staande Snel. De vraag is echter of hij zin heeft om het politieke moeras van de Belastingdienst te verkennen, mocht hij gevraagd worden. Insiders twijfelen daar aan.
De voorgangers van Snel lagen ook al onder vuur. VVD’er Frans Weekers stapte in 2014 op en Eric Wiebes werd net op tijd gepromoveerd tot minister van Economische Zaken en Klimaat voor de druk op hem te groot werd.
Bij de formatie was de positie van staatssecretaris van Financiën dan ook een van de laatste posten die ingevuld werd. D66 koos uiteindelijk voor Snel, die jarenlang zelf in de top van Financiën had gewerkt en die van buiten de partijgelederen werd gehaald. Hij was zelfs geen lid van de partij. In zijn afscheidsbrief aan de partijleden noemt hij dat het moment dat hij ’uit de kast kwam als D66’er’.
NOS 19.12.2019 Premier Rutte gaat begin volgend jaar in gesprek met gedupeerde ouders in de kinderopvangtoeslagaffaire. Ook minister van Financiën Hoekstra gaat mee, als vervanger van de afgetreden staatssecretaris Menno Snel. Dat schrijft Rutte in een brief aan de Tweede Kamer.
Staatssecretaris Snel stapte gisteren op vanwege de affaire. De Belastingdienst zette in 2014 onterecht driehonderd toeslagen stop, maar waarschijnlijk zijn uiteindelijk duizenden ouders de dupe doordat ze onterecht als fraudeur werden aangemerkt. Snel zei gisteren niet meer het vertrouwen van de Kamer te hebben dat hij nodig had om zijn moeilijke klus af te maken..
Een meerderheid in de Kamer steunde begin december de oproep van de Partij voor de Dieren aan Rutte om de ouders te bezoeken. Het gaat om ouders uit de Eindhovense zaak, van gastouderbureau Dadim, de zaak waarover tot nu toe het meest bekend is.
Ook andere gedupeerden uitgenodigd
Premier Rutte meldt de Kamer dat ook ouders die “inzage in hun dossier hebben gevraagd en anderen die te kennen hebben gegeven gedupeerd te zijn worden uitgenodigd”.
De premier schrijft “geraakt” te zijn door de verhalen van de betrokken ouders. “Het is van groot belang dat we daar als kabinet aandacht voor hebben en ervoor zorgen dat wat de gedupeerde ouders is overkomen in de toekomst niet meer gebeurt.”
MSN 19.12 2019 Premier Mark Rutte en minister Wopke Hoekstra (Financiën) gaan op maandag 20 januari in gesprek met de door de kinderopvangtoeslagaffaire gedupeerde ouders, laat Rutte donderdag in een brief aan de Tweede Kamer weten.
Het gaat om de ouders in de zogenoemde CAF 11-zaak. Die ouders zijn ten onrechte als fraudeur aangemerkt door de Belastingdienst. De kinderopvangtoeslag werd stopgezet en teruggevorderd. De bedragen liepen in sommige gevallen op tot tienduizenden euro’s.
Woensdag trad staatssecretaris Menno Snel af. Hij was als staatssecretaris van Financiën verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Snel kwam vooral in de problemen toen bleek dat ouders die inzage in hun dossiers wilden zwartgelakte documenten hadden gekregen.
Daarbij was de gebrekkige informatievoorziening van de afgelopen jaren richting de Kamer een grote bron van ergernis, waardoor de kritiek vanuit de Kamer bleef groeien. Bijna de gehele oppositie steunde twee weken geleden een motie van wantrouwen.
De Kamer had aan de bewindslieden gevraagd met de gedupeerden in gesprek te gaan. Woensdagavond sprak Hoekstra, die tijdelijk de taken van Snel overneemt, al even met gedupeerde ouders die naar de Kamer waren gekomen voor het debat met Snel.
Rutte en Hoekstra gaan ook in gesprek met ouders die om inzage in hun dossier hebben gevraagd en ouders die op een andere manier zijn gedupeerd door de Belastingdienst.
“Ik ben geraakt door de verhalen van de betrokken ouders en vind het zeer ernstig wat hen is overkomen”, schrijft Rutte aan de Kamer. “Het is van groot belang dat we daar als kabinet aandacht voor hebben en ervoor zorgen dat wat de gedupeerde ouders is overkomen in de toekomst niet meer gebeurt”, aldus de premier.
AD 18.12.2019 De Belastingdienst eist met het aftreden van Menno Snel wederom een politiek slachtoffer. Terwijl gedupeerden van de toeslagenaffaire vrezen dat een oplossing nóg langer op zich laat wachten, staat D66 voor de hachelijke taak om een opvolger te vinden die zijn hoofd vrijwillig in een strop wil steken.
Another one bites the dust. Na Frans Weekers, die de eer aan zichzelf hield, en Eric Wiebes, die net op tijd tot minister promoveerde, leiden de aanhoudende problemen bij de Belastingdienst opnieuw tot het vertrek van de staatssecretaris van Financiën. Ook Menno Snel wist de chaos bij het onderdeel toeslagen en een compleet mislukte reorganisatie – die hij van zijn VVD-voorgangers erfde – niet op te lossen. Al is het vooral het gebrek aan politieke sensitiviteit in de kinderopvangtoeslagaffaire dat hem de kop kost.
De slachtoffers van de kwestie schieten niks op met het vertrek van Snel. Zij wachten vaak al jaren op genoegdoening. De eerste schadevergoedingen – oplopend tot ruim 60.000 euro – worden nog voor de kerst uitgekeerd. Maar daarbij gaat het om slechts circa 300 gevallen, de verwachting is dat er nog duizenden anderen in aanmerking zullen komen voor schadevergoeding. De toewijzing daarvan zal door het opstappen van de politieke baas vermoedelijk niet sneller gaan.
De vrees voor verdere vertraging was precies de reden waarom slachtoffers van de toeslagenaffaire eerder deze maand tijdens het debat met Snel de hoop uitspraken dat hij bleef zitten. Of zoals een van de gedupeerden, Steve Kuipers het tegen deze site verwoordde: ,,Snel wegsturen is zinloos. Dan komt er weer een andere pipo, die vervolgens zegt: ik ga me eerst een jaar inlezen. Dat zorgt alleen maar voor meer oponthoud voor gedupeerden.”
De Tweede Kamer zal erop blijven aandringen dat vertraging wordt voorkomen, maar daarmee is allerminst gezegd dat dit ook gebeurt. Regeringspartij D66 moet als de wiedeweerga op zoek naar een opvolger voor Snel, maar dat is voor fractieleider Rob Jetten en waarnemend vicepremier Wouter Koolmees een hachelijk avontuur. Want de personeelsadvertentie is met een beetje fantasie bepaald niet wervend:
Gezocht: kop van jut (m/v), voltijd (+80 uur),tijdelijk contract, reputatieschade gegarandeerd.
Vernuft
Het D66-duo weet als geen ander dat de zoektocht in 2017 al buitengewoon lastig was. Snel was niet de eerste keus van toenmalig D66-leider Alexander Pechtold. Pas nadat andere gegadigden hadden bedankt kwamen de democraten naar verluidt uit bij voormalig topambtenaar Snel.
Het was Koolmees die het telefoontje met Washington pleegde, waar Snel – een voormalig collega – toen nog werkte bij het Internationaal Monetair Fonds. Toen Snel ‘ja’ had gezegd moest hij nota bene eerst nog lid worden gemaakt van D66, voordat hij door de koning kon worden beëdigd.
Snel werd altijd geprezen om zijn grote inhoudelijke kennis, waarmee hij ook CDA-minister van Financiën Wopke Hoekstra – die hem altijd is blijven steunen – terzijde stond. Toch bleek technocratisch vernuft onvoldoende om in de toeslagenaffaire overeind te blijven. D66 zal dus uit een ander vaatje moeten tappen en met een kandidaat willen komen met een betere politieke antenne en die – dat vooral – gezag en vertrouwen uitstraalt.
Puinruimer
Tijdens de formatie van 2017 viel de naam van de toenmalige Amsterdamse wethouder Udo Kock als mogelijke kandidaat. Kock verwierf in Amsterdam het imago van puinruimer. Bovendien is hij beschikbaar: Kock stapte op 11 september van dit jaar op, nadat zijn collega-wethouders er niet mee instemden om vuilverbrander AEB te privatiseren.
Een andere kandidaat die twee jaar geleden werd genoemd is Hans Vijlbrief, voormalig thesaurier-generaal van het minister van Financiën. Hij is sinds 2018 echter actief als voorzitter van de ambtelijke werkgroep die de bijeenkomsten van de Europese ministers van Financiën voorbereid. Onlangs werd zijn termijn voor twee jaar verlengd.
Deze en andere namen zullen ongetwijfeld op het lijstje van Koolmees en Jetten prijken. Maar in vergelijking met twee jaar geleden zal het niet zozeer de vraag zijn wie Snel kán opvolgen, maar wie dat wíl. Die zoektocht kan best even duren.
NOS 18.12.2019 De vandaag afgetreden Menno Snel (1970) werd pas lid van D66 toen hij was gevraagd staatssecretaris te worden in Rutte-III. Dat was in oktober 2017. Hij kwam in beeld vanwege zijn grote kennis van de Belastingdienst, omdat hij plaatsvervangend directeur-generaal fiscale zaken was geweest op het ministerie van Financiën.
En Snel was eerder ook directeur van een pensioenuitvoerder, bewindvoerder bij het IMF in Washington en topman van de Waterschapsbank. Een indrukwekkende carrière, maar in Den Haag was hij een grote onbekende.
Als staatssecretaris kreeg hij lof voor zijn kennis van zaken. Gisteren nog loodste hij tientallen belastingmaatregelen door de Eerste Kamer. Een daarvan is dat er in de inkomstenbelasting vanaf volgend jaar nog maar twee belastingschijven zijn in plaats van vier. Ook kwam hij met plannen voor een vliegtaks. Maar hij bleef het imago houden van een technocraat; een ambtenaar en zeker geen politicus. Dat hoefde ook niet, zijn taak was het vooral om een einde maken aan de problemen bij de Belastingdienst.
Afvloeiingsregeling
Bij zijn aantreden stuitte hij al meteen op problemen. Door een uit de hand gelopen afvloeiingsregeling kwam de dienst veel personeel tekort. Vooral ervaren medewerkers hadden gebruik gemaakt van de goudgerande regeling. Achterstanden waren het gevolg.
En ook onder Snel bleven de problemen bij de fiscus zich opstapelen. Vooral nadat RTL Nieuws en Trouw zich hadden vastgebeten in het verhaal dat ouders ten onrechte aangewezen waren als fraudeurs bij het ontvangen van kinderopvangtoeslag.
Lang bleef Snel de zaak ontkennen en bagatelliseren. Maar een commissie onder leiding van oud-minister Donner was glashelder: de ouders waren het slachtoffer van ‘institutionele vooringenomenheid’ bij de Belastingdienst. Levens waren verwoest, terwijl ambtenaren in onderlinge e-mails grapten over “afpakjesdag“.
Die kilheid van de Belastingdienst kon Snel ook niet wegpoetsen met zijn eigen optreden. Hij bood excuses aan, maar er gebeurde verder weinig.
Hoongelach
Tijdens een debat over de kwestie, begin deze maand, kreeg hij hoongelach over zich heen vanaf de publieke tribune met gedupeerde ouders. Even daarvoor had hij ze opgeroepen zich vooral te melden bij de Belastingtelefoon. Hij leek zich niet te realiseren dat dat nou juist de instantie was waar de ouders jarenlang nul op het rekest hadden gekregen.
De druppel was het beeld van de zwartgelakte dossiers die de ouders kregen nadat ze wanhopig om openheid hadden gevraagd. Waarom waren ze als fraudeurs aangemerkt, wat hadden ze fout gedaan? Nu wisten ze nog niets, ondanks de mooie woorden van Snel.
Die liet meteen weten dat hij de ophef over de zwartgelakte dossiers begreep, maar het was al te laat. Twee weken geleden overleefde Snel nog een motie van wantrouwen, maar na dit nieuwe incident was hij niet meer te redden.
Telegraaf 18.12.2019 Het aftreden van staatssecretaris Snel (Financiën) heeft bij gedupeerde ouders voor vertwijfeling gezorgd. „Wat schieten wij ermee op?”
Latoya Wadal, moeder van vier kinderen, had gehoopt vandaag een verklaring te krijgen voor wat ze afgelopen jaren heeft moeten doorstaan. Dat het misschien toch nog ergens goed voor is geweest. Maar voordat ze goed en wel op de publieke tribune zat, kondigde de staatssecretaris zijn vertrek al aan. Nu staat Wadal onwennig in de hal van de Tweede Kamer, waar zij met lotgenoten haar verhaal doet.
De SP gaat rond met oliebollen. Voor de partij, die samen met het CDA de kwestie politiek onder de aandacht bracht, is het aftreden van Snel een overwinning. „Deze ouders waren vandaag sowieso niks opgeschoten, met of zonder vertrek van Snel”, zegt Kamerlid Leijten, die de ouders uitlegt dat het debat weliswaar over de fouten bij de Belastingdienst gaat, maar vooral over de positie van de staatssecretaris.
Hij had de toeslagaffaire veel eerder kunnen oplossen, vindt zij. „Als hij de ernst ervan tot zich had laten doordringen. Bovendien heeft hij de Kamer verkeerd geïnformeerd.”
’Verlost’
Wadal snapt best dat Snel de eer aan zichzelf heeft gehouden. „Is hij eindelijk verlost van alle aandacht van media en boze ouders.” Zelf is ze allang niet boos meer. Wel verslagen. Met Sinterklaas heeft ze geen cadeaus kunnen kopen voor haar kinderen . „Weet je hóe pijn het doet als je kinderen zien dat Sinterklaas wel bij de buren is langs geweest?”
Ze moest kinderopvangtoeslag terugbetalen toen de opvang waar haar kinderen waren geplaatst werd gesloten wegens malversaties. In één moeite door verklaarde de Belastingdienst ook de ouders tot fraudeurs. „Ik zou een kind hebben opgegeven dat niet bestaat.”
Tot op de dag van vandaag betaalt ze voor een fout die niet de hare is. Om de 18.000 euro terug te halen die ze zogenaamd verschuldigd was, werden alle toeslagen gestopt en beslag gelegd op haar salaris. Vorig jaar kreeg ze te horen dat er misschien een misverstand was. „Maar bel je de Belastingdienst, dan weet niemand ergens van.”
Kerstdiner
Het verhaal van Rita Sadilua lijkt erop, al moest zij 52.000 euro terugbetalen. Ze maakt lange dagen in de kledingzaak, maar had voor het debat een dag vrij genomen. „De kinderen hadden kerstdiner op school. Daar had ik ook graag bij willen zijn, maar ik vond dit belangrijker.”
Dat het debat voorbij was voordat het was begonnen, heeft haar overvallen. „Ik ben verdrietig. Wat hebben we hier nou aan?” Dat vraagt Dulce Goncalves Tavares zich ook af, al is ze door een schuldsaneringstraject af van de 125.000 euro schuld waarmee de fiscus haar opzadelde. „Jammer voor die man dat hij zijn baan verliest. Dat hebben veel ouders ook meegemaakt.”
Roger Derikx, die twee weken geleden van de tribune werd gehaald vanwege zijn hartenkreet dat zijn leven kapot was gemaakt, vond het aftreden ’een zwaktebod’. „Nu komt er een ander poppetje dat zich eerst in moet lezen.” Dan duurt het nog langer dat de fiscus z’n fout toegeeft en een begin maakt met de 75.000 euro die hij inmiddels heeft terugbetaald. Maar de tien jaar van stress, waarin zijn relatie strandde, die maakt ook de opvolger nooit meer goed.
NRC 18.12.2019 Onder de gedupeerde ouders in de toeslagenkwestie heerste teleurstelling na het opstappen van Menno Snel. Ze zien het als weglopen voor het debat dat de staatssecretaris te wachten stond.
Nadat Menno Snel zijn aftreden bekend heeft gemaakt, blijft het druk op de publieke tribune van de Tweede Kamer. De slachtoffers van de toeslagenaffaire zijn woensdag massaal naar Den Haag gekomen – voor een debat. Ze blijven zitten nadat de staatssecretaris van Financiën de Kamer heeft verlaten. Een bode loopt de stoeltjes langs: „Hij is opgestapt, dus het debat gaat nu niet door.”
„Het is echt een misdaad die hier begaan is door de Nederlandse overheid.”
Even later, buiten de plenaire zaal, overheerst de teleurstelling. De gedupeerden, die door de Belastingdienst jarenlang ten onrechte als fraudeurs zijn bestempeld, begrijpen ook wel dat de positie van D66’er Snel moeilijk was geworden.
Maar wat in Den Haag ‘politieke verantwoordelijkheid nemen’ wordt genoemd, zien zij als ‘weglopen’. „Ik ben gekomen om te vechten”, zegt een van de ouders. „En nu zegt degene met wie ik wil vechten dat hij ermee ophoudt. Eigenlijk heeft hij gewonnen.”
Helpt het aftreden van Snel de slachtoffers? „Niet direct”, zegt Kamerlid Renske Leijten (SP), die zich al maanden heeft vastgebeten in het dossier. „Maar ik had ook niet het idee dat de staatssecretaris met helpen bezig was. Dus dat is een beetje de dubbele situatie waarin je dan komt.”
Volgens Leijten moet er snel een nieuwe staatssecretaris komen. Bovendien moet die de toeslagen ook meteen tot topprioriteit verklaren. „Het is echt een misdaad die hier begaan is door de Nederlandse overheid. Heel veel mensen hier zitten nog op het minimum en zijn helemaal getraumatiseerd.”
Stap terug
Jacqueline Imminga is niet rouwig om het vertrek van Snel. „Hij was niet kordaat genoeg.” Tegelijk maakt ze zich geen illusies. „Dit gaat de mensen gewoon niet helpen.” Tenzij deze „stap terug” er opeens toe leidt dat er „drie stappen vooruit” gezet kunnen worden.
Maar veel vertrouwen heeft ze daar niet in. Ook andere gedupeerden hebben dat niet. „Het gaat nu allemaal veel langer duren”, klinkt het bij de grote kerstboom met nepcadeautjes in het Kamergebouw. En: „De volgende staatssecretaris zal zich moeten inwerken.”
Imminga’s kinderopvangbedrijf in Almere ging ten onder, nadat de Belastingdienst opeens toeslagen had stopgezet van klanten met een tweede nationaliteit. „Ze zeggen gewoon: u bent fraudeur, en bewijst u maar dat het niet zo is. Erger: je kríjgt niet eens de kans om dat te bewijzen. Het voelde heel Russisch.” Imminga vindt dat de top van de Belastingdienst „strafrechtelijk vervolgd” moet worden. „Die heeft willens en wetens levens kapotgemaakt.”
Ook Imminga en haar bedrijf kregen het etiket ‘fraudeur’ opgeplakt, en anders dan bij sommige andere gedupeerden is het er bij haar nog niet af gehaald. „Ik heb mijn dossier opgevraagd”, zegt ze met een wrang lachje. De persoonlijke dossiers die gedupeerden de afgelopen weken door de Belastingdienst kregen toegestuurd, met soms pagina’s achter elkaar alleen maar weggelakte informatie, luidden uiteindelijk de val van Snel in.
Imminga is bezorgd: voor ouders is het al heel moeilijk gebleken om compensatie te krijgen; haar verwachting is dat dit voor getroffen kinderopvangbedrijven nóg moeilijker zal zijn. „Als je tegen een bedrijf zegt dat het ten onrechte is beschuldigd, kom je toch in een heel ander compensatieverhaal terecht.”
Gedupeerden luisteren vanaf de publieke tribune tijdens het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de langlopende kwestie rond het stopzetten van de kinderopvangtoeslag bij honderden ouders. Beeld ANP
Trouw 18.12.2019 De gedupeerden van de toeslagaffaire zien liever de topambtenaren bij de Belastingdienst opstappen dan minister Snel. Ze zijn er niet zo mee bezig, met het vertrek van staatssecretaris Menno Snel van financiën.
Voor de cliënten van advocaat Eva González Pérez uit Eindhoven gaat hoe dan ook het gewone leven door. Ze gaan naar het werk, doen boodschappen, brengen hun kinderen naar school. En ondertussen wachten ze op een oplossing voor de tienduizenden euro’s aan kinderopvangtoeslag die ze jarenlang onterecht terug hebben moeten betalen of nog steeds betalen.
Die oplossing is volgens de cliënten van González Pérez niet per se dichterbij nu de staatssecretaris is afgetreden, zegt de advocaat. “De kern van het probleem zit volgens hen bij de Belastingdienst. Het zou veel mensen bij de Belastingdienst sieren als ze zouden opstappen. Dat zou de juiste stap zijn.”
Menno Snel wordt verweten informatie achter te hebben gehouden, maar volgens González Pérez is hij niet de hoofdschuldige als het gaat om de gebrekkige informatievoorziening. “De Belastingdienst is de dienst die de informatie moet verstrekken. Daar is Snel van afhankelijk geweest. Ik denk niet dat het zijn bedoeling is geweest op de Tweede Kamer onjuist te informeren.”
Snel was van goede wil, zag ook advocaat Jacqueline Nieuwstraten. “Hij was wel iemand die tot een oplossing probeerde te komen.” Ook de cliënten van Nieuwstraten betaalden te veel kinderopvangtoeslag terug, maar over hun zaken gaat het tot nu toe niet of nauwelijks.
Het gaat om mensen die toeslagen terugbetalen die ze in bijvoorbeeld 2007of 2008 hebben ontvangen. Dat is nog voor het omstreden fraudeteam van de Belastingdienst van start ging en mensen onterecht als fraudeur aanwees. “Hoe heeft het in het begin al zo fout kunnen gaan”, wil de Rotterdamse advocaat weten.
Maar dat antwoord, benadrukt Nieuwstraten, komt er alleen als er straks een staatssecretaris zit met verstand van zaken. Iemand met managementkwaliteiten, die ambtenaren kan opleggen: nou ga je doen wat ik zeg. “Straks wordt staatssecretaris nummer vier op dit dossier gezet.
Is die dan wel volledig ingelezen? In mijn optiek moet er ook een oplossing komen voor de mensen die hun kinderopvangtoeslag uit bijvoorbeeld 2008 onterecht terug moeten betalen. Gebeurt dat niet, dan blijven deze mensen de pijn nog heel lang voelen.”
Een aantal cliënten van González Pérez heeft inmiddels een deel van het betaalde geld terug. Maar daarmee is de kous nog niet af. “Naast het terugbetaalde geld krijgen cliënten ook een schadevergoeding van 2500 euro. Maar ze zijn dan wel vijf jaar als fraudeur aangemerkt. Dat staat niet in verhouding.”
Lees ook:
De afgetreden Menno Snel werd gemangeld door een dienst die hij nooit onder controle kreeg
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën houdt de eer aan zichzelf en treedt af. Meermalen moest hij diep door het stof in de toeslagenaffaire. “De menselijke maat heeft niet voorop gestaan”.
Telegraaf 18.12.2019 Het aftreden van staatssecretaris Menno Snel (D66) kwam met lange tanden en eigenlijk ook te laat. Weken geleden was reeds kristalhelder dat bij de Belastingdienst grove en zelfs onwettige fouten zijn gemaakt die het leven van onschuldige burgers totaal op de kop zetten. Mensen zijn hun auto, hun huis en zelfs hun huwelijk verloren.
Dergelijk falen verdient de hoogste politieke prijs. Niet omdat de bewindspersoon in kwestie persoonlijk de fouten heeft gemaakt, maar omdat hij er politiek verantwoordelijk voor is. Juist een opstappen laat zien dat er in Den Haag een grens wordt getrokken tussen wat er in dit land aanvaardbaar is en wat niet. Een signaal dat ook moet doordringen in de top van de fiscus.
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is, maar de technocratische indruk die Snel wekte, hielp zijn positie niet. Er zijn maar weinig bewindspersonen die het tijdens een crisissituatie met bravoure en opgelezen excuses redden. Kamerleden willen het meeleven ook ’voelen’.
De afgelopen twee weken rees helemaal geen beeld op van de door Snel beloofde menselijke maat die zou worden doorgevoerd bij de Belastingdienst; de zwartgeblakerde dossiers die gedupeerden over de schutting gekieperd kregen, gaven een tegenovergestelde indruk.
Terecht pleitte de bewindsman in zijn afscheidsrede voor het grondig op de schop nemen van het toeslagencircus. Dit rondpompen van geld is een door Haagse politici zelf gecreëerd monster, dat inmiddels al jaren onder vuur ligt. Keer op keer is echter juist vanuit de fiscus gewaarschuwd dat de dienst een grootschalige verbouwing van het systeem niet aan kon en kan.
Doorgaan op de ingeslagen weg is geen optie. Hier ziet de politiek zich dus geconfronteerd met een dilemma; verandering wensen in een wankele organisatie kan tot meer problemen leiden. Bij uitkeringsfabriek UWV, een mogelijk nieuw tehuis voor het toeslagensysteem, gaan de zaken immers ook niet van een leien dakje.
Waarschijnlijk kan pas bij de volgende formatie een knoop worden doorgehakt. De opvolger van Snel mag de contouren hiervoor in de verf zetten. Tegelijkertijd moet hij of zij een organisatie met tienduizenden mensen aansturen en Kamer en gedupeerden de indruk geven dat de menselijke maat topprioriteit is.
Donderdagavond begint de Kamer aan haar kerstreces. Het belooft voor de D66-partijtop een flinke speurtocht te worden naar de man of vrouw die het helse karwei bij de fiscus wil aanvaarden.
NRC 18.12.2019 De afgetreden Menno Snel werd gewaardeerd om zijn kennis, maar vond politiek nooit leuk.
Menno Snel moet in de afgelopen weken, in de slepende toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, vaak woest zijn geworden. De D66’er die woensdagmiddag aftrad als staatssecretaris van Financiën, speelt wekelijks een potje zaalvoetbal en staat daar bekend als temperamentvol en bloedfanatiek. Als iets niet loopt zoals hij wil, kan hij tegen medespelers behoorlijk uit z’n dak gaan. En hij kan slecht tegen z’n verlies.
Het liep bij ‘zijn’ Belastingdienst bepaald niet zoals hij wilde. Bij de afwikkeling van de toeslagenaffaire kwam de fiscus voortdurend met geblunder in het nieuws. De Belastingtelefoon die een dag na het emotionele debat op 4 december drie uur eerder dicht ging – vanwege Sinterklaas. Gedupeerde ouders die na jaren wachten eindelijk een afspraak hadden op een belastingkantoor – die afspraak werd op het laatste moment afgezegd.
Het summum van de blunders waren de gedupeerde ouders uit de regio Rotterdam, die op verzoek hun persoonlijke dossier kregen toegestuurd – dat dossier was grotendeels met zwarte lak onleesbaar gemaakt. Dat was de aanleiding om de staatssecretaris opnieuw naar Tweede Kamer te roepen.
Snel erkende bij zijn ontslagverklaring in de Tweede Kamer dat er „ontzettend veel niet goed is gegaan” , dat ontzettend veel ouders de dupe zijn geworden van „een op hol geslagen fraudeaanpak” en „een weinig menselijke aanpak van de manier waarop dat werd afgewikkeld”. Hij had dit dossier nog graag „met hart en ziel” zelf tot een goed einde willen brengen.
Dat was de reden dat hij twee weken geleden juist géén gehoor wilde geven aan de oproep van enkele oppositiepartijen om af te treden. Tegen Renske Leijten van de SP zei hij het belangrijker te vinden om verder te werken aan een oplossing voor de ouders. „Die komt geen meter dichterbij met een soort politieke daad.”
Inmiddels, zei hij woensdag, wist hij dat hij niet meer kon rekenen op steun van „een zo groot mogelijk deel van de Kamer” om het hardnekkige dossier van de toeslagen tot een goed einde te brengen. „Er moet politiek ruimte blijven om fouten te maken.”
Zijn besluit om af te treden was misschien wel zijn eerste politieke daad in zijn korte bestaan aan het Haagse Binnenhof. Want Menno Snel was niet zo politiek georiënteerd.
Toen hij in oktober 2017 door de huidige minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees werd gevraagd om staatssecretaris in het nieuwe kabinet te worden, moest Snel nog lid worden van D66. Koolmees wist alleen dat hij altijd op D66 had gestemd.
Snel (49) was uitgekozen om zijn deskundigheid, van financiën en fiscale zaken. Ook stond hij bekend om zijn enthousiasme voor het openbaar bestuur. Hij koos in de jaren negentig voor een ambtelijke carrière op het ministerie van Financiën. Hij liet een beter betaalde loopbaan in de commerciële bancaire sector schieten.
Op het departement koos hij op enig moment vrijwillig voor een betrekking bij de afdeling fiscale zaken – voor veel ambtenaren niet de meest sexy afdeling van het departement. Snel vond het interessant en leerzaam. Later kreeg hij ook bestuurlijke ervaring als bewindvoerder bij het IMF in Washington (2011-2016).
Hij kijkt naar de agenda die anderen voor hem hebben geschreven en die gaat hij uitvoeren, aldus Renske Leijten Kamerlid SP
Meer ambtenaar dan politicus
Voor een nieuwe staatssecretaris van Financiën is het bestuurlijk gezien een pre als je het departement goed kent en ook verstand hebt van de inhoud van de dossiers. Daar werd Menno Snel ook alom voor geprezen, ook door de oppositie. Maar zijn gebrek aan politieke ervaring brak hem op. Voor veel kritische Kamerleden bleef hij te veel een ambtenaar.
Een technocraat die de vele problemen die op zijn bordje lagen – niet alleen de toeslagenaffaire, er waren ook problemen met de erf- en schenkbelasting en, altijd, met de ict en personeelsaanwas – vooral bestuurlijk wilde oplossen.
Hij hield geen rekening met de wensen van de Kamer. En voelde slecht of niet op tijd aan hoe de mensen in het land – voor hem de belastingplichtigen – tegen besluiten uit de Den Haag aankijken. Zoals Renske Leijten (SP) eens zei: „Menno Snel is geen politicus, maar ambtenaar. Hij kijkt naar de agenda die anderen voor hem hebben geschreven en die gaat hij uitvoeren.”
Ook een ander oppositie-Kamerlid, Henk Nijboer van de PvdA, miste bij Snel „politieke bevlogenheid”. Dat bleek bij het eerste grote dossier dat hij moest verdedigen: de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Nijboer: „Hij koos eerst voor de volle verdediging, en nadat het was ingetrokken zei hij ineens dat andere maatregelen beter waren. Daaruit blijkt niet echt zijn overtuiging.”
Ook op zijn ministerie zagen de mensen die nauw met Snel samenwerkten dat hij meer lol had in het ambtelijk overleg – het nadenken over grote dingen zoals het jaarlijkse Belastingplan met alle nieuwe fiscale wetgeving – dan het publieke en politieke aspect van de functie. Hij was weliswaar altijd goed gehumeurd en makkelijk benaderbaar. Maar het steeds maar klaar moeten staan voor de Kamer of de media, met een mening of een politiek oordeel, vond hij zwaar en niet leuk.
De laatste maanden was te merken dat het werken aan een oplossing van het toeslagendossier zwaarder werd. Het was hem aan te zien. Snel maakte, erkende hij dinsdagmiddag ook, zelf ook fouten. Soms pijnlijk zichtbaar en plein public.
Zo zag hij in november bij een persconferentie over de compensatieregeling een journalist met hoofddoek voor een gedupeerde moeder aan. „Wat fijn dat u er bent.” En kreeg hij begin december de hoon van de publieke tribune over zich heen toen hij als loket voor ouders met vragen doodleuk de Belastingtelefoon suggereerde. Die was toen al weken slecht bereikbaar.
Luister ook naar deze aflevering van onze podcastserie NRC Vandaag: Wie doodt het monster van de toeslagen?
AD 18.12.2019 Gedupeerde ouders die naar de Tweede Kamer waren gekomen om het debat met staatssecretaris Menno Snel over de toeslagenaffaire te volgen, gaan gefrustreerd naar huis. Ze balen dat het bleef bij alleen een korte mededeling van Snel, die aankondigde af te treden.
Het is al bijna 2020. Dit gaat alleen maar langer duren, aldus Gedupeerde.
,,Ik wilde graag oplossingen zien’’, zegt een moeder uit Rotterdam. Ze heeft een oppas geregeld voor haar kind en ‘kan niet geloven’ dat er geen debat was om naar te luisteren. Ook andere gedupeerden wilden graag toezeggingen, vooral voor andere zaken dan de specifieke kinderopvangtoeslagzaak die tot nu toe is onderzocht door een commissie.
,,Het is maar een politiek spel’’, vindt een andere gedupeerde. Dat Snel opstapt zorgt alleen maar voor vertraging: ,,Het is al bijna 2020. Dit gaat alleen maar langer duren.’’
AD 18.12.2019 De affaire met de kinderopvangtoeslag begon al onder zijn voorgangers, maar kost Menno Snel nu alsnog de kop. Intussen blijft de zaak zich uitbreiden, met duizenden slachtoffers die door de fiscus als fraudeur zijn aangezien. Een samenvatting.
Waarom kwam Menno Snel in de problemen?
Snel was als staatssecretaris verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Die besloot in 2014 voor circa 300 ouders – de tellingen lopen uiteen – de kinderopvangtoeslag volledig stop te zetten en terug te vorderen. Aanleiding daarvoor was een onderzoek door een antifraudeteam, dat de naam CAF 11 kreeg.
Bij controle van het Eindhovense gastouderbureau Dadim was het team op ‘onregelmatigheden’ gestuit. Zo bleek dat ouders onvolledige of onjuiste informatie hadden aangeleverd toen zij de toeslag aanvroegen. Soms ging het om een verkeerd ingevuld getal of een ontbrekend bonnetje. Toch greep de Belastingdienst keihard in.
Doordat gezinnen opeens honderden euro’s per maand misliepen en daarnaast ook bedragen uit jaren ervoor moesten terugbetalen, kwamen zij in grote financiële problemen terecht. Zij moesten bijvoorbeeld gedwongen hun auto verkopen of hun woning uit.
En dat was niet terecht?
De Belastingdienst had de kinderopvangtoeslag niet zomaar in één klap volledig mogen stopzetten, zo oordeelde de Raad van State in 2017. Inmiddels is duidelijk dat ouders amper de kans kregen om fouten te herstellen, hoe klein die dikwijls ook waren.
Daarnaast werden bezwaren van gedupeerde ouders veel te laat behandeld: de langstlopende procedure telde maar liefst 1105 dagen. Al die tijd moesten ouders het zonder toeslag stellen en gingen de invorderingen door.
Pas nadat de Nationale Ombudsman de zaak twee jaar geleden oppakte, en de Tweede Kamer vragen begon te stellen, werd de zaak een politieke kwestie. Vooral de Kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) beten zich vast in het dossier en slaagden erin informatie beetje bij beetje en na herhaaldelijk doorvragen naar boven te krijgen.
Toch duurde het nog tot dit jaar voordat Snel de lopende invorderingen stopzette en een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner liet onderzoeken of en hoe de gedupeerde ouders gecompenseerd konden worden. Die kwam in november tot de conclusie dat zij schadevergoeding moeten krijgen. Snel nam dat advies over.
Waarom greep Snel niet eerder in?
Dat is de vraag die veel Kamerleden lang heeft bevreemd. Na het vernietigende rapport van de Nationale Ombudsman maakte Snel weliswaar tot twee maal toe excuses, en onlangs volgde zelfs een derde keer, maar pas in de loop van dit jaar ging hij zich naar eigen zeggen verder verdiepen in de zaak en sprak hij ook zelf met gedupeerde ouders. Snel kwam toen tot de conclusie dat er bij de Belastingdienst sprake is geweest van ‘tunnelvisie’ en daardoor ‘de menselijke maat’ uit de oog is verloren.
De commissie-Donner ging een stap verder en concludeert dat de ouders door een ‘vooringenomen’ aanpak door de Belastingdienst eigenlijk geen schijn van kans hadden om kleine foutjes recht te zetten en domweg als fraudeurs werden behandeld.
De rechtsbescherming schoot tekort, aldus Donner. Daarnaast waarschuwt hij dat het aantal gedupeerden ouders uiteindelijk waarschijnlijk in de duizenden loopt, doordat er in totaal circa 170 soortgelijke CAF-zaken zijn geweest waarbij vermeende fraude met toeslagen in het spel was.
Hoe kon het handelen van de Belastingdienst zo ontsporen?
De commissie-Donner wees met een beschuldigende vinger naar het politieke klimaat tijdens de vorige twee kabinetten, waarbij de nadruk meer en meer op fraudebestrijding kwam te liggen. De oprichting van het Combiteam Aanpak Facilitators, dat leidde tot het CAF 11-dossier, was hier een reactie op.
De zogeheten ‘Bulgarenfraude’ in 2013 bracht toenmalig staatssecretaris Frans Weekers in grote problemen. Hij wist een motie van wantrouwen, ingediend door de oppositie, ternauwernood te overleven. Vanaf dat moment werd iedere misslag, overtreding of onjuiste aangifte van een toeslag als fraude aangeduid, aldus Donner.
Rond de Belastingdienst is het sindsdien nooit meer rustig geweest. In 2014, toen bleek dat de problemen met Toeslagen voortwoekerden, besloot Weekers alsnog om zelf op te stappen. Hij werd opgevolgd door zijn partijgenoot Eric Wiebes, maar ook die wist de problemen bij de Belastingdienst niet op te lossen. Een reorganisatie om de dienst toekomstbestendig te maken liep helemaal uit de hand waarna hij met de schrik vrij kwam door minister van Economische Zaken en Klimaat te worden.
Zijn opvolger Snel gooide het roer om en zette in op ‘beheerste vernieuwing’ van de Belastingdienst, waarbij even geen plaats is voor al te grote politieke ambities. Snel oogstte lange tijd lof voor zijn aanpak, omdat hij rust bracht bij de fiscus.
Waarom kost de toeslagenaffaire hem nu alsnog de kop?
Omdat hij het vertrouwen van steeds meer Kamerleden verloor. Begin december leek hij de kerst nog te zullen halen: toen kreeg Snel nog de steun van 90 van de 150 leden, na het moeilijkste debat in zijn politieke leven.
Een grote meerderheid, inclusief de oppositiepartijen GroenLinks en SGP vonden toen nog dat Snel onderdeel van de oplossing van de affaire was in plaats van het probleem. Een motie van wantrouwen, ingediend door de SP, kreeg toen bij lange na geen meerderheid.
Die houding veranderde afgelopen weken echter toen ouders die hun dossier bij de Belastingdienst hadden opgevraagd een stapel papier kregen dat voor een deel helemaal zwartgelakt was, zonder dat duidelijk werd gemaakt waarom dat was. Daarmee kreeg het vertrouwen van gedupeerden een nieuwe knauw, terwijl Snel er juist voor moest zorgen dat dit werd hersteld.
Vervolgens bleven er negatieve verhalen opduiken: zo zou de Belastingdienst ook onder Snel toeslagen stop hebben gezet, ook al wisten ambtenaren dat dat niet mocht. Daarnaast kwamen verhalen naar buiten van afspraken met slachtoffers die door de fiscus op het laatste moment waren afgezegd.
Daardoor verloren GroenLinks en SGP het vertrouwen in de staatssecretaris en kwam Snel steeds verder alleen te staan. Alleen de coalitiepartijen steunden hem tenslotte nog. Zij hebben echter slechts 75 van de 150 zetels. Die steun achtte Snel onvoldoende om aan te kunnen blijven.
Hoe gaat het nu verder?
D66 moet op zoek naar een nieuwe staatssecretaris. Tegelijkertijd moet de compensatie aan gedupeerden doorgaan. Nog deze week krijgt de eerste groep ouders uit het eerder genoemde CAF 11-dossier het bedrag aan toeslagen dat zij mis zijn gelopen of ten onrechte terug moesten betalen, plus een schadevergoeding.
In januari komen twee rapporten, waaronder een vervolgrapport van de commissie-Donner, waaruit zal blijken hoeveel mensen er nog meer in aanmerking komen voor schadevergoeding. Zij moeten in de loop van komend jaar allemaal recht worden gedaan.
AD 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) heeft zijn ontslag aangekondigd in de Tweede Kamer. Vanmiddag heeft de koning hem formeel uit zijn functie ontheven.
“Ik wil geen politicus worden die meelift op elke golf van verontwaardiging of applaus”, aldus Menno Snel.
Snel kwam tot de conclusie dat zijn positie onhoudbaar was geworden in de zogeheten toeslagenaffaire. De afgelopen dagen bleek dat de gehele oppositie het niet meer in hem zag zitten. En ook binnen de coalitiepartijen werd getwijfeld of Snel nog wel de man was om de problemen bij de Belastingdienst op te lossen.
De affaire draait om honderden, maar waarschijnlijk duizenden ouders die door de Belastingdienst ten onrechte zijn aangemerkt als fraudeur waardoor zij tot vele tienduizenden euro’s aan kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen. Ten onrechte werden zij door dwangbevelen en loonbeslagen in grote problemen gebracht.
Hoewel Snel beterschap beloofde en een regeling trof om de gedupeerde ouders te compenseren, bleek vorige week dat ambtenaren bij de Belastingdienst nog steeds te veel volgens de regeltjes werkten en te weinig rekening hielden met ‘de menselijke maat’.
Toen ouders hun dossiers opvroegen om te weten te komen waarom ze ooit als fraudeur waren aangemerkt, bleken veel pagina’s zwartgelakt. Hoewel daar redenen voor waren (gegevens van derden moeten volgens de wet worden zwartgelakt) had ouders op zijn minst moeten worden uitgelegd waarom dat zo was, volgens Snel.
,,Twee weken geleden hadden we een emotioneel debat over de toeslagenaffaire waarbij ouders wat is aangedaan,’’ zegt Snel. ,,Nu bleek met die zwartgelakte dossiers dat alles wat ik probeerde uit te stralen – een Belastingdienst die open wil zijn – teniet werd gedaan.
Dat zwartlakken is met de beste bedoelingen gedaan toen die dossiers zijn samengesteld. Maar er is een enorm belangrijke stap vergeten: wat hebben de burgers eraan? Is dit nou wat we aan burgers geven? En die fout is gemaakt. Ik snap dat dat ook mijn eigen functioneren in de weg staat.’’
Twee weken geleden overleefde Snel nog een motie van wantrouwen in de Tweede Kamer over de toeslagenaffaire. Maar de afgelopen dagen zei de volledige oppositie (ook partijen die hem twee weken geleden nog steunden) dat ze geen vertrouwen meer in de bewindsman hadden.
Volgens Snel kan hij zo niet verder. Volgens hem zullen er ‘meer incidenten volgen’. Want er is een hoop mis bij de Belastingdienst. Om de bezem door de dienst te kunnen halen en een cultuurverandering door te voeren, heeft hij de politieke steun nodig van de Tweede Kamer. ,,Ik wil geen politicus worden die meelift op elke golf van verontwaardiging of applaus.’’
Onderdeel van probleem
Na afloop van zijn verklaring in de Tweede Kamer toonde Snel zich onbewogen over zijn besluit. ,,Toen ik die beelden van die zwartgelakte pagina’s op social media zag, dacht ik: hoe ga ik dit nog rechtzetten? Er is niet één moment geweest dat ik dacht: nu gaat het niet langer.
Zolang ik onderdeel van de oplossing kon zijn, wilde ik dat doen. Maar als ik door Tweede Kamer juist gezien wordt als onderdeel van het probleem, moet je eerlijk zijn. Dan is je eigen functie van minder belang dan de oplossing van het probleem.’’
Wel gaf hij toe dat hij het liever anders had gezien. ,,Ik was graag verder gekomen dan ik ben gekomen. Maar er zijn belangrijke stappen gezet. De uitbetaling van compensatie voor de ouders is begonnen. Er is erkenning gekomen voor al die ouders: jullie zijn onterecht als fraudeurs behandelend.
Daar hebben ze jaren op moeten wachten. Daarmee is een eerste stap gezet. Het is voor mij ten einde. Maar de strijd van die ouders en het goedmaken van de ellende die hen is aangedaan nog lang niet. Als mijn vertrek een oplossing voor hen dichterbij brengt, doe ik dat graag.’’
Telegraaf 18.12.2019 Nog voor het begin van het debat is staatssecretaris Snel (Financiën) woensdagmiddag opgestapt. De politicus kwam in opspraak wegens de zogenoemde toeslagenaffaire en hield de eer aan zichzelf.
„Als u Kamer twijfelt of ik wel een deel van de oplossing ben, is het moment gekomen om af te treden”, aldus Snel. Hij vroeg meteen het woord. „U voelt wel een beetje waar dit naartoe gaat”, zei hij na een uiteenzetting van wat er de afgelopen periode fout was gegaan en waar hij aan werkte.
Daarna maakte hij bekend nu zijn politieke verantwoordelijkheid te nemen door op te stappen. „Als het geduld op is met het maken van foutjes, dan wordt het lastig.”
Van de Tweede Kamer kreeg hij een applaus, maar op de publieke tribunes waren de reacties gemengd. Roger Derikx, de man die twee weken geleden bij het vorige debat van de tribune werd gehaald, vond het ’een zwaktebod’ en ’schofterig’ dat Snel aftrad. Meerdere gedupeerden vroegen zich af hoe het nu verder moet met hun zaken. „Nu komt er een ander poppetje dat zich eerst in moet lezen”, zei Derikx.
Vanuit de coalitie klinkt begrip voor Snels opstappen. CDA’er Omtzigt noemt het een ’begrijpelijk besluit’ en Jetten, partijleider van Snels partij D66, ’begrijpt zijn keuze’. „Je kunt verder met de kleinst mogelijke meerderheid, maar hij vond het belangrijk dat er meer steun zou zijn”, zei Jetten.
„Deze zaak had veel eerder opgelost kunnen worden als Snel eerder de ernst ervan had ingezien”, zegt SP-Kamerlid Leijten, die samen met Omtzigt een van de aanjagers waren achter het openbaren van de toeslagaffaire.
Wat haar betreft had de staatssecretaris eerder mogen opstappen. Ze snapt dat voor veel andere Kamerleden de onleesbaar gemaakte dossiers die gedupeerde ouders kregen de druppel was. „Het onderstreepte precies het probleem van dit onderwerp: een harde, kille Belastingdienst die geen oog heeft voor mensen.”
PvdA’er Nijboer noemt het vertrek van Snel onvermijdelijk: „De enorme ellende die ouders door machtsmisbruik van de Belastingdienst is aangedaan, kon geen andere consequentie hebben.”
Snel moest zich vandaag voor de Kamer wederom verantwoorden voor de affaire waarin duizenden ouders door de fiscus onterecht als fraudeurs werden neergezet en tienduizenden euro’s terug moeten betalen. Deze keer ging het specifiek om de zwartgelakte dossiers die bij verschillende gedupeerden op de mat vielen. Tot een nieuw kruisverhoor kwam het niet, aangezien Snel aan het begin van het debat al het woord nam.
Premier Mark Rutte noemt het vertrek van staatssecretaris Menno Snel van Financiën „ongelooflijk jammer.” Volgens Rutte twijfelde „niemand aan zijn enorme inzet om tot een oplossing te komen. We verliezen een zeer betrokken en deskundige collega en dat is buitengewoon spijtig.”
De taken van Snel worden voorlopig waargenomen door minister Hoekstra (Financiën), totdat D66 een nieuwe staatssecretaris heeft gevonden.
Lees hier het twitterverslag terug:Tweets by @IngeLengton
Staatssecretaris Menno Snel van Financien maakt zijn aftreden bekend tijdens een debat in de Tweede Kamer over de kinderopvangtoeslagaffaire. Beeld ANP
Trouw 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën houdt de eer aan zichzelf en treedt af. Meermalen moest hij diep door het stof in de toeslagenaffaire. “De menselijke maat heeft niet voorop gestaan”.
Dat de Belastingdienst de dossiers naar van fraude verdachte ouders stuurde, waar grote delen vanwege de privacy onleesbaar waren gemaakt, is de druppel in een lange reeks van ernstige fouten. “Helaas een typisch voorbeeld van een Belastingdienst die nog altijd niet de menselijke maat voorop heeft staan”, zegt Snel. Hiervoor neemt hij vandaag de politieke verantwoordelijkheid.
In een korte verklaring in de Tweede Kamer lichtte Snel zijn vertrek toe. Hij erkende opnieuw het “enorme ongemak” dat hij voelde over “onschuldige ouders die werden platgewalst door hun eigen overheid.” Niet langer acht Snel zich in staat om de broodnodige cultuurverandering bij de Belastingdienst te leiden.
Daarmee komt voor Snel een einde aan een lange reeks van incidenten, al is hij de eerste om toe te geven dat “er nog meer incidenten zullen komen”. Lange tijd houdt Snel het vertrouwen van de Tweede Kamer, ook al is de verontwaardiging groot, over de botte en ondoorzichtige wijze waarop de Belastingdienst opereert in de toeslagenaffaire.
Duizenden en mogelijk tienduizenden ouders worden daarin verdacht van fraude. Hen wordt het bovendien bewust onmogelijk gemaakt hun onschuld te bewijzen. De affaire schaadt het vertrouwen in en aanzien van de overheid diep.
Afgetreden Snel: Broodnodig dat er ander toeslagenstelsel komt
Staatssecretaris Menno Snel heeft bij zijn aftreden hard geoordeeld over de uitvoerbaarheid van het toeslagenstelsel. Dat heeft ‘zijn langste tijd gehad. Broodnodig dat er iets anders komt.’
In plaats van het debat over de zwartgelakte dossiers die ouders ontvingen – het zoveelste incident in de kwestie – las Snel een korte verklaring voor. Hij zette grote vraagtekens bij de houdbaarheid van het toeslagenstelsel. Moeten de toeslagen misschien ‘losgeknipt’ en ondergebracht in een aparte organisatie, zo vroeg Snel zich af. Al langer is er kritiek op de uitvoerbaarheid van het complexe stelsel, zeker door een dienst die juist gericht is op het innen van geld in plaats van het uitdelen.
Snel noemt ‘cultuurverandering’ bij de Belastingdienst het belangrijkst. “Hierdoor zijn we in deze situatie terecht gekomen. De dienst moet een lerende organisatie worden anders is die menselijke maat niet te bereiken.” Daarvoor moet de dienst ‘minder legalistisch’ en ‘menselijker’ worden.
Volgens de staatssecretaris zijn de door hem ingezette reparaties ‘pas het begin’. “Nog veel meer ouders zijn onterecht behandeld.” Alle fouten goed maken zal niet vanzelf gaan. “Er volgen meer incidenten. Het wordt een hobbelige road.”
Ondankbare klus
Wat was de precieze rol van Menno Snel in de toeslagenaffaire? In zekere zin doet deze vraag er niet meer toe. Een bewindspersoon is altijd verantwoordelijk voor de daden van zijn voorgangers. Na de onthullingen van Trouw en ‘RTL Nieuws’ was er het afgelopen jaar al genoeg reden voor de Tweede Kamer om de staatssecretaris naar huis te sturen.
De Kamer klampt zich echter lang vast aan de gedachte: als Snel niet mag blijven, wie is dan bereid deze ondankbare klus over te nemen? Een bewindspersoon die over een grote uitvoerende dienst gaat, zit immers vaak in de hoek waar de klappen vallen. En iemand moet toch Belastingdienst onder controle krijgen en de onderste steen boven.
Niet voor niets zei Snel voorganger Eric Wiebes in 2017, op zijn laatste dag als staatssecretaris van financiën: “Iemand met deze portefeuille zal moeten beschikken over een onverwoestbaar humeur en geen interesse hebben in een verdere loopbaan.”
Snel denkt ‘een dagje na’ voor hij staatssecretaris wordt
Aanvankelijk wekt de econoom en oud-bankier Snel vertrouwen met zijn rustige manier van opereren. Van hem wordt bij zijn aantreden veel verwacht, ook al kennen weinigen in Den Haag hem.
Hij werkt weliswaar op een topfunctie onder de ministers Hans Hoogervorst, Gerrit Zalm en Wouter Bos op Financiën, maar begeeft zich ook verder van het Binnenhof, als bewindvoerder bij het IMF in Washington. Terug in Nederland wordt hij de baas van de – bij het grote publiek onbekende – Nederlandse waterschapsbank.
Dan krijgt hij een sms’sje van D66’er Wouter Koolmees. ‘Bel me even’. Over het onverwachte verzoek om staatssecretaris te worden denkt hij ‘een dagje na’. Pas vlak voor hij toetreedt tot het kabinet Rutte III, wordt hij lid van D66. Die apolitiekheid is misschien wel een voordeel, zo denkt men, op dit departement.
Er liggen grote klussen te wachten. De Belastingdienst met zijn 30.000 ambtenaren is halverwege een grote reorganisatie. Honderden computersystemen moeten vervangen. Er moet een nieuw belastingplan komen, en er is het politiek gevoelige dossier van de deals met multinationals, de zogenoemde rulings. Internationaal ligt Nederland onder vuur vanwege te ruimhartige afspraken met grote concerns.
Het wordt een van zijn eerste bewindsdaden: hij laat 4000 rulings onderzoeken. Er worden veel fouten mee gemaakt, zo blijkt.
Ook de later nog explosiever gebleken omstreden handelwijze rond de kinderopvangtoeslag is al ruim voor Snels aantreden bekend. De Nationale Ombudsman heeft er zijn afkeuring over uit gesproken, de Raad van State heeft de Belastingdienst een half jaar eerder al berispt.
Onbevangenheid verdwijnt snel
Snel staat te boek als analytisch, een tikje ongeduldig misschien. Ontspannen ook, zeker in het begin. “Ik ga eerst maar eens praten op het departement. Ik geloof dat er vier rapporten liggen met de do’s and don’ts. Die moet ik nog tot me nemen”, zegt hij bij zijn aantreden.
Die onbevangenheid verdwijnt rap. “Het lek is nog niet boven”, constateert hij in 2018 nederig in de Kamer, over het (gebrek aan) functioneren van de Belastingdienst. De belastingdeals zoals die met Shell blijven voor problemen zorgen, de ICT rammelt, het innen van erfbelasting verloopt problematisch.
Of hij het onderschat heeft? De omvang van de toeslagenaffaire zeker. Evenals het vermogen van de dienst om de steven te wenden en over te gaan tot reparatie van de schade. Keer op keer blijken leidinggevenden toch door te gaan met onwettige praktijken, met dwanginvorderingen, ondanks beloftes van Snel.
Een teken aan de wand is zijn bekentenis, bij het emotionele debat twee weken geleden, dat hij een stapel evaluaties van fraudezaken een half jaar op zijn bureau liet liggen. ‘Daar zou niets extra’s in kunnen staan’, denkt hij.
Gemangeld door de dienst
Snel is in ieder geval gemangeld door een uitvoeringsorganisatie die hij nooit goed onder controle kreeg. ‘Institutionele vooringenomenheid’, luidt het keiharde oordeel van de commissie-Donner over de dienst in de toeslagenaffaire. Een vooringenomenheid waardoor waarschuwende kritiek van binnenuit niet doordringt. Evenmin als zijn voorganger Eric Wiebes heeft Snel de gesloten en eigengereide cultuur van de dienst – tot aan het schenden van eigen regels – kunnen doorbreken.
De staatssecretaris lijkt tot het eind toe te geloven dat de Belastingdienst zelf een einde kan maken aan de problemen. Ambtenaren moeten ‘op huisbezoek’ om de zwartgelakte passages uit te leggen. Gedupeerde ouders krijgen van hem twee weken geleden in een debat nog het advies de Belastingtelefoon te bellen. Een wrang grapje, zo moet hij zelf vaststellen na hoongelach van de publieke tribune. Zijn analytische, apolitieke kant legt het uiteindelijk af tegen een harde politieke werkelijkheid.
Wie volgt Snel op?
De vacature op Financiën is misschien wel de minst gewilde baan in Den Haag. Dit kabinet rest nog ruim een jaar, in die tijd moet de nieuwe staatssecretaris blijven trekken en sjorren aan de Belastingdienst. Ook loopt de kandidaat kans opnieuw in politiek woelig vaarwater te komen. “Er komen nieuwe incidenten”, voorspelt Snel. De kandidaat moet daarnaast lid zijn van coalitiepartij D66, of bereid zijn dat te worden, zoals Snel destijds. De kandidaat zal werken op een ministerie waar CDA-minister Wopke Hoekstra de baas is.
Lees ook:
Snel liep constant achter de feiten aan
Staatssecretaris Menno Snel van financiën zat lange tijd in een ‘tunnelvisie’ bij de affaire rond de kinderopvangtoeslag. De Tweede Kamer wil woensdag tijdens een debat van hem weten: waarom trad hij niet eerder op?
Menno Snel, een ambtenaar die per ongeluk in de politiek verzeild raakte
Wie zijn de nieuwelingen in het kabinet? Vandaag: Menno Snel (D66). Met zijn bestuurservaring en kennis moet de staatssecretaris van financiën één van de lastigste klussen opknappen.
AD 18.12.2019 Premier Mark Rutte noemt het vertrek van staatssecretaris Menno Snel van Financiën ‘ongelooflijk jammer’. De bewindsman van D66 kondigde in de Tweede Kamer zijn vertrek aan. Hij stapt op om de toeslagenaffaire.
Met grote gedrevenheid en de best mogelijke intenties heeft hij geprobeerd het onrecht dat ouders is aangedaan te herstellen, aldus Premier Rutte.
Volgens Rutte twijfelde ‘niemand aan zijn enorme inzet om tot een oplossing te komen. We verliezen een zeer betrokken en deskundige collega en dat is buitengewoon spijtig’.
De premier erkent de grote gevolgen van de affaire voor de getroffen mensen. ,,Het kabinet voelt onverminderd de plicht om op korte termijn te komen tot een oplossing die recht doet aan iedereen die getroffen is door de toeslagenproblematiek.’’
Minister van Financiën Wopke Hoekstra zegt het aftreden ‘zeer te betreuren’. Hoekstra neemt voorlopig Snels taken waar. ,,Met grote gedrevenheid en de best mogelijke intenties heeft hij geprobeerd het onrecht dat ouders is aangedaan te herstellen’’, aldus de minister. ,,Voorop staat dat alles wat in gang is gezet om deze ouders zoveel mogelijk recht te doen, geen enkele vertraging mag oplopen.’’
‘Ogen op de bal’
Minister van Financiën Wopke Hoekstra zegt het aftreden ‘zeer te betreuren’. Hoekstra neemt voorlopig Snels taken waar. ,,Met grote gedrevenheid en de best mogelijke intenties heeft hij geprobeerd het onrecht dat ouders is aangedaan te herstellen’’, aldus de minister. ,,Voorop staat dat alles wat in gang is gezet om deze ouders zoveel mogelijk recht te doen, geen enkele vertraging mag oplopen.’’
Een ‘aderlating’, vindt D66-leider Rob Jetten, die lovende woorden heeft voor Snels ‘inzet voor de getroffen ouders in de toeslagenaffaire’. Jetten heeft tegelijkertijd ‘veel respect’ voor Snels beslissing. Hij spreekt van een ‘heldere, eerlijke politieke afweging’. Hij hield ‘altijd de ogen op de bal’.
Gert-Jan Segers (ChristenUnie) heeft ‘veel respect’ voor Snels keuze politieke verantwoordelijkheid te nemen. ,,Ik heb hem leren kennen als een integere en onsciëntieuze bestuurder.’’
‘Oplossing niet dichterbij’
Een oplossing komt hiermee niet dichterbij, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
De twee Kamerleden die voorop liepen bij het aankaarten van de toeslagenaffaire, Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA) begrijpen de stap van Snel. Onvermijdelijk, meent Leijten, die benadrukt dat Snel twee weken geleden al het vertrouwen van haar partij verloor tijdens een debat. Sindsdien is er nog zoveel gebeurd dat niet klopte. Zo bleef hij onvoldoende informatie aan de Kamer verstrekken, vindt ze. Ze noemt het de enige goede stap, ‘hoe tragisch ook voor hem persoonlijk’.
Volgens Omtzigt neemt Snel de verantwoordelijkheid en ‘dat begrijp ik en respecteer ik’. De CDA’er erkent dat de betrokkenen in de affaire er niets mee opschieten. ,,Een oplossing komt hiermee niet dichterbij.’’
Denk-Kamerlid Farid Azarkan vindt het ‘sterk dat Snel zelf verantwoordelijkheid neemt’. Azarkan heeft gemengde gevoelens: ,,Ik vond het een goed mens, die helaas niet in staat was om het onrecht aan de ouders om te zetten in daadkrachtig handelen.’’
En volgens de PvdA kon ‘de enorme ellende die ouders door machtsmisbruik van de Belastingdienst is aangedaan geen andere consequentie hebben’ dan het aftreden van de bewindspersoon. Ondanks politieke verschillen heeft de partij ‘grote waardering en respect voor de inzet en het vele werk dat staatssecretaris Snel heeft verzet’, zegt Kamerlid Henk Nijboer.
Derde bewindspersoon Rutte III
Met het vertrek van Menno Snel verliest het kabinet zijn derde bewindspersoon. Het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onder leiding van Mark Rutte zit er sinds eind oktober 2017. Een overzicht van de afgetreden bewindslieden.
18-12-2019: Staatssecretaris Menno Snel (D66) van Financiën treedt af vanwege de toeslagenaffaire.
21-05-2019: Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) van Justitie en Veiligheid stapt op. De Tweede Kamer is door zijn ministerie onjuist geïnformeerd over criminaliteitscijfers onder asielzoekers.
13-02-2018: Minister Halbe Zijlstra (VVD) van Buitenlandse Zaken neemt ontslag omdat hij heeft gelogen over een bijeenkomst met de Russische president Vladimir Poetin.
MSN 18.12.2019 Premier Mark Rutte noemt het vertrek van staatssecretaris Menno Snel van Financiën ‘ongelooflijk jammer’. De bewindsman van D66 stapte zojuist op om de toeslagenaffaire. “We verliezen een zeer betrokken en deskundige collega en dat is buitengewoon spijtig”, aldus Rutte,
Volgens Rutte twijfelde ‘niemand aan zijn enorme inzet om tot een oplossing te komen’. De premier erkent de grote gevolgen van de affaire voor de getroffen mensen. “Het kabinet voelt onverminderd de plicht om op korte termijn te komen tot een oplossing die recht doet aan iedereen die getroffen is door de toeslagenproblematiek.”
Hoekstra en Jetten
Minister van Financiën Wopke Hoekstra zegt het aftreden van Snel te betreuren. “Met grote gedrevenheid en de best mogelijke intenties heeft hij geprobeerd het onrecht dat ouders is aangedaan te herstellen.”
D66-fractievoorzitter Rob Jetten vindt het opstappen van partijgenoot Snel ‘een aderlating’. Hij prijst Snels ‘inzet voor de getroffen ouders in de toeslagenaffaire’, die de bewindsman uiteindelijk de kop kostte. Jetten heeft tegelijkertijd ‘veel respect’ voor Snels beslissing. Hij spreekt van een ‘heldere, eerlijke politieke afweging’.
VK 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel treedt af. Woensdagmiddag liet hij de Tweede Kamer weten dat hij onvoldoende politieke steun voelt bij zijn pogingen om het probleem met de kinderopvangtoeslag op te lossen. ‘Dan komt het moment dat ik mijn politieke verantwoordelijkheid moet nemen.’ Daarmee wachtte Snel een nieuwe motie van wantrouwen van de oppositie niet af.
Snel begon het debat woensdag met een lange verklaring waarin hij zijn aftreden aankondigde. ‘Gewone burgers zijn de dupe geworden van op hol geslagen fraude-aanpak. Onschuldige ouders zijn platgewalst door hun eigen overheid.’
Hij sprak over een ‘Belastingdienst waarbij de menselijke maat nog altijd niet de boventoon voert’ en herhaalde dat het huidige toeslagensysteem wat hem betreft z’n langste tijd heeft gehad. ‘Ik kan niet terugdraaien wat deze ouders in tien jaar tijd is aangedaan.
Wat ik wel kan doen, is proberen de fouten nog een beetje te compenseren. Ik ben blij dat we deze week eindelijk zijn begonnen met het uitbetalen van de financiële tegemoetkoming. Maar dit is pas het begin. We gaan nog veel meer ouders krijgen die ook tegemoetkoming en erkenning willen voor het feit dat zij veel te lang als fraudeur zijn behandeld.
Maar dat wordt nog een hobbelige weg, waarbij fouten gemaakt zullen worden. Die weg kan ik alleen belopen als ik kan rekenen op de steun van een zo groot mogelijk deel van de Kamer. Omdat we weten dat er nieuwe incidenten zullen komen. Er moet politiek ruimte blijven om fouten te maken. En hier begint de schoen te wringen. Als uw Kamer twijfelt of ik wel deel van de oplossing ben, komt het moment dat ik mijn politieke verantwoordelijkheid moet nemen.’
Gebrek aan draagvlak
In de afgelopen dagen smolt het politieke draagvlak voor Snel verder weg. Eerder deze maand werd hij nog overeind gehouden met steun van de regeringspartijen plus GroenLinks en de SGP. Hoewel ook zij ontstemd waren over het debacle met de kinderopvangtoeslag, kreeg Snel het voordeel van de twijfel vanwege zijn dossierkennis en omdat hij in de afgelopen maanden zichtbaar druk was met het zoeken naar oplossingen voor de gedupeerde ouders.
Toch bracht hij zichzelf in dat debat al wat verder in de problemen met enkele onhandige, wereldvreemde en weinig sensitieve uitlatingen. Zijn suggestie aan de slachtoffers om zich voor verdere hulp dan maar te melden bij de Belastingtelefoon – waar de meesten al jaren geleden stuk liepen – spande in dat opzicht de kroon.
Na de nieuwe communicatieblunder met de deels zwartgelakte slachtofferdossiers, liep ook het vertrouwen van GroenLinks deze week ‘een grote deuk op’, zo liet fractieleider Jesse Klaver dinsdag al weten. Het SGP-Kamerlid Chris Stoffer voegde zich bij hem, met de waarschuwing dat Snel vandaag met een beter verhaal zou moeten komen dan dat wat hij in de afgelopen dagen op schrift stelde in brieven aan de Kamer. ‘Als hij niet meer heeft dan dit, dan moet je je verantwoordelijkheid nemen’, aldus Stoffer.
Snel is de derde vertrekkende bewindspersoon in het kabinet Rutte III, na minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken en staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid. Het is nog onbekend door wie hij zal worden opgevolgd. Het Kamerdebat over de toeslagen is tot nader order geschorst.
INTERVIEW MENNO SNEL: ‘WE GEVEN MAKKELIJK GELD EN PAKKEN HET MAKKELIJK AF’
De Belastingdienst heeft bij circa 130 gezinnen abuis geoordeeld dat zij geen recht hadden op kinderopvangtoeslag. Deze ouders moesten achteraf duizenden tot tienduizenden euro’s toeslagen terugbetalen aan de Belastingdienst. Lees hier de reconstructie.
WAT ZIJN DE GEVOLGEN VOOR GEDUPEERDEN?
Steve Kuipers was een van de ouders die ten onrechte van fraude werd beschuldigd en moest ruim 50 duizend euro aan de Belastingdienst terugbetalen. ‘Dan besef je pas echt wat stress is.’
KRITIEK OP HET HUIDIGE TOESLAGENSYSTEEM
De problemen bij het uitkeren van zorg-, huur- en kinderopvangtoeslagen zijn met het huidige toeslagensysteem niet op te lossen. Volgens een beleidsonderzoek steekt het stelsel psychologisch verkeerd in elkaar.
NU 18.12.2019 Menno Snel (D66) stapt op als staatssecretaris van Financiën. De fouten die door de Belastingdienst zijn gemaakt in de kindertoeslagaffaire zijn de bewindspersoon fataal geworden.
Aftreden Snel in het kort;
Snel voelt onvoldoende vertrouwen om problemen bij Belastingdienst aan te pakken.
Recente onthullingen en zwart lakken dossier waren druppel die emmer deed overlopen.
De affaire draait om het onterecht stopzetten en terugvorderen van de opvangtoeslag waardoor honderden ouders in financiële problemen raakten.
“Als helder wordt dat de Kamer begint te twijfelen of ik nog deel van de oplossing ben of dat ik deel van het probleem word, dan komt het moment dat ik mijn politieke verantwoordelijkheid moet nemen”, zei Snel woensdag aan het begin van het Kamerdebat over de toeslagenaffaire.
De positie van Snel bleek niet langer houdbaar na nieuwe onthullingen en onbegrip over het weglakken van stukken in dossiers die gedupeerde ouders duidelijkheid hadden moeten geven over waarom zij jarenlang onterecht door de fiscus als fraudeur zijn bestempeld.
Snel zei dat de problemen bij de Belastingdienst diep zitten. Hij ziet dat er bij de fiscus nog te weinig oog is voor de “menselijke maat” en verwees naar de problemen waar de dienst al jaren mee kampt, waaronder de verouderde ICT-systemen, maar vooral de “meedogenloze alles-of-nietsbenadering” van de Belastingdienst. Zijn vertrekboodschap was helder: “We moeten af van het toeslagenstelsel. Dit systeem heeft zijn langste tijd gehad”.
Hij had de problemen graag zelf willen oplossen, maar voelt te weinig krediet en politieke ruimte in de Kamer om nieuwe fouten bij de dienst op te lossen. ”
“Ik weet – en dat weten we allemaal – dat er nog nieuwe incidenten zullen komen. We zullen oplopen tegen nieuwe problemen”, aldus Snel.
Snel voor de laatste keer als staatssecretaris in de Kamer. (Foto: Pro Shots)
Voordeel van de twijfel
Twee weken geleden verloor een groot deel van de oppositie het vertrouwen in de staatssecretaris al. De omvang en de ernst van de affaire zijn wat dat deel van de Kamer betreft te groot om Snel de klus af te laten maken. Voor oppositiepartijen GroenLinks en SGP lag de vertrouwensvraag destijds nog niet op tafel.
De problemen rond de kinderopvangtoeslag dateren van voor het aantreden van Snel. De D66’er, die eerder voor het internationaal monetair fonds (IMF) werkte en bestuursvoorzitter van de Waterschapsbank was, kreeg als Haagse outsider nog het voordeel van de twijfel.
De SGP gunde Snel een tweede kans en GroenLinks wilde de uitkomsten van het eindrapport van de commissie-Donner en het onderzoek van de Auditdienst Rijk (ADR) en de Autoriteit Persoonsgegevens, die onderzoek doet naar mogelijk etnisch profileren van de van fraude beschuldigde ouders, afwachten.
Kort na het debat werd uit berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw echter duidelijk dat de Kamer opnieuw niet volledig en proactief is geïnformeerd. Zo bleek dat de Belastingdienst nog tot juli 2019 doorging met het onrechtmatig stopzetten van de toeslagen, terwijl deze praktijk volgens Snel in 2016 zou zijn gestopt.
Snel loopt zaal Tweede Kamer uit na aankondiging vertrek
Verontwaardiging over zwart lakken dossiers
Niet lang daarna stuurde de fiscus negentien gedupeerde ouders de dossiers toe met de bedoeling om ze inzicht te geven in waarom zij door de Belastingdienst jarenlang ten onrechte als fraudeur zijn neergezet.
Tot ontsteltenis van de ouders en de Tweede Kamer ontvingen de gedupeerden multomappen met meerdere zwartgelakte pagina’s. Het wordt Snel verweten dat hij heeft nagelaten de multomappen door een medewerker van de dienst te laten bezorgen en uitleg te bieden.
Voor een groot deel van de Kamer was dat het teken dat Snel niet langer de oplossing voor het probleem was, maar een onderdeel van het probleem was geworden.
Baan verloren, huis kwijt, relaties stukgelopen
De affaire draait om het onterecht stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst. De fiscus merkte de ouders jarenlang willens en wetens als fraudeur aan. De praktijk werd door ambtenaren omschreven als “afpakjesdag”.
Zeker is dat honderden, maar waarschijnlijk duizenden ouders hierdoor in financiële problemen zijn gekomen. Gedupeerden verloren in sommige gevallen hun baan of hun huis en relaties liepen stuk.
Hoewel er al eerder signalen waren dat er fouten werden gemaakt en de Nationale ombudsman in 2017 de noodklok luidde, erkende de Belastingdienst pas na aanhoudende berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw en Kamervragen van CDA’er Pieter Omtzigt en SP’er Renske Leijten “onrechtmatig” te hebben gehandeld.
Compensatie voor de Kerst
De zaak die de problemen aan het licht bracht, draait om het stopzetten en terugvorderen van de toeslag bij een Eindhovens gastouderbureau, de zogenoemde CAF 11-zaak. Daarbij gaat het om driehonderd ouders, maar er zijn in totaal 170 CAF-zaken.
De commissie-Donner concludeerde dat de Belastingdienst “institutioneel vooringenomen” heeft gehandeld. De aanbeveling van de commissie om de ouders in de CAF 11-zaak voor Kerst te compenseren, nam het kabinet over.
NOS 18.12.2019 Staatssecretaris Snel van Financiën stapt op. Nog voor het debat in de Tweede Kamer over het ten onrechte stopzetten van kinderopvangtoeslagen begon, las hij een verklaring voor met de conclusie dat hij niet verder kan.
Gisteren bleek dat de D66-staatssecretaris alleen nog op steun van de coalitiepartijen kan rekenen. Dat is de kleinst mogelijke meerderheid in de Kamer. GroenLinks en SGP vinden dat Snel wat hen betreft tekort is geschoten.
De grotendeels zwartgelakte dossiers die gedupeerde ouders vorige week van de Belastingdienst kregen, waren de druppel die de emmer deed overlopen. De ouders wilden eindelijk weten waarom ze door de fiscus ten onrechte als fraudeur waren aangemerkt.
Menselijke maat niet de boventoon
“Het beeld van die zwartgelakte dossiers was precies het beeld dat we niet wilden hebben”, zei Snel in de Kamer. Het geeft volgens hem het beeld van een Belastingdienst waar de menselijke maat niet de boventoon voert.
Hij zei dat de ouders de dupe zijn geworden van een “op hol geslagen fraudeaanpak. Ze zijn platgewalst door een overheidsapparaat, zonder daaraan te kunnen ontsnappen”. Hij bood nogmaals zijn excuses aan. “Maar ik kan het niet meer goedmaken.”
Ongeveer 300 gezinnen krijgen nog voor de Kerst een schadevergoeding, maar volgens Snel zal het daar niet bij blijven. “Dit is pas het begin, we gaan nog veel meer ouders krijgen die genoegdoening willen.”
Staatssecretaris Snel treedt af om toeslagenaffaire
De affaire kwam aan het licht door berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw. Zeker enige honderden ouders zijn onterecht aangemerkt als fraudeur. Hun toeslag werd stopgezet en ze moesten het uitgekeerde bedrag terugbetalen. In veel gevallen werd er beslag op loon en goederen gelegd, waardoor de gezinnen in grote problemen kwamen.
Derde bewindspersoon uit Rutte III
Begin deze maand gaf de Kamer Snel nog het voordeel van de twijfel. Hij beloofde toen beterschap, maar dat is volgens een meerderheid niet gebeurd.
De staatssecretaris vindt net als de Kamer dat er een grote cultuuromslag moet komen bij de Belastingdienst. Maar hij kan die omslag niet bewerkstelligen zonder voldoende politieke steun in de Kamer, en daarom treedt hij af..
Snel is de derde bewindspersoon uit Rutte III die voortijdig aftreedt. Eerder stapten VVD-minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken en VVD-staatssecretaris Harbers van Justitie op.
RTL 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën heeft in de Tweede Kamer aan het begin van het debat over de toeslagenaffaire zijn vertrek aangekondigd. Het was al duidelijk dat het geduld van een groot deel van de partijen in de Kamer op was.
“Toen ik aan deze baan begon had ik het vaste voornemen om het op mijn eigen manier te doen, door te zijn wie ik ben. Niet een politicus die meelift op elke golf van publieke verontwaardiging of applaus. Ik ben trouw gebleven aan mezelf en die boodschap. Kortom, ik vond het een enorm eervolle taak om staatssecretaris te zijn. Vandaag komt daar een einde aan. En daar heb ik vrede mee”, zei Snel.
Gisteren hadden al enkele partijen aangekondigd dat het een lastig debat zou worden voor Snel. Nadat Snel verschillende keren beterschap had beloofd in de Kamer, kwam hij de afgelopen week opnieuw in opspraak. De nietsontziende fraudejacht bij de Belastingdienst was nog lang doorgegaan en dossiers van gedupeerden waren onleesbaar gemaakt.
De toeslagenaffaire is de naam van de uit de hand gelopen jacht van de Belastingdienst op mensen die fraude zouden plegen met kinderopvangtoeslag. Duizenden mensen werden onterecht aangemerkt als fraudeurs en kwamen daardoor in grote financiële problemen.
De zaak kwam aan het rollen door publicaties van RTL Nieuws en Trouw. Ook de Kamerleden Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA) beten zich vast in de affaire.
Fons Lambie: ‘Steun brokkelde laatste dagen snel af’
Politiek verslaggever Fons Lambie noemt het aftreden van Menno Snel onvermijdelijk. “Nieuwe onthullingen, zwartgelakte stukken: de politieke steun brokkelde de laatste dagen heel snel af. Ook bij regeringspartijen viel te horen dat zijn positie onhoudbaar werd.”
“Bij z’n aftreden hield Snel een zakelijke, strakke toespraak. Weinig emotie, maar met duidelijke oproep: het toeslagensysteem heeft zijn langste tijd gehad. Vraag is nu of er nu nog meer mensen opstappen.
Sommigen verantwoordelijke ambtenaren zijn al vertrokken of hebben inmiddels een andere baan, maar de frustratie bij de Belastingdienst over de top is groot. Zijn opvolger heeft een zware taak: het regelen van compensatie voor alle gedupeerden, want hoeveel mensen nu precies geraakt zijn in de toeslagenaffaire, is niet duidelijk.”
Diepgravend onderzoek
“Daarnaast hoor je in de wandelgangen steeds meer steun voor een diepgravend onderzoek naar de toeslagenaffaire en de problemen bij de Belastingdienst. Misschien een mini-enquête of een parlementair ondervraging, maar partijen in de Tweede Kamer willen meer onderzoek. En volgens insiders zou het de Belastingdienst ook helpen: rust en openheid over de problemen de afgelopen jaren.”
Weggelakte tekst in dossier kinderopvangtoeslag: ‘Dit is klote’
Telegraaf 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) heeft woensdag zijn aftreden aangekondigd. Het krediet dat de verse, van buiten gehaalde D66’er eerst nog had, is vanwege de schrijnende toeslagenaffaire verdampt. Hoe heeft het zover kunnen komen?
„Een onverwoestbaar humeur en geen enkele interesse in de eigen loopbaan.” Dat is de functieomschrijving die Snels voorganger Eric Wiebes meegeeft aan zijn opvolger bij zijn laatste Kamerdebat in 2017. De nieuweling moet bij de fiscus puinruimen en tegelijkertijd een begin maken met het hervormen van het belastingstelsel.
Bij D66 weten ze wel een geschikte man voor de megaklus. Partijprominenten Wouter Koolmees, Kajsa Ollongren en Alexander Rinnooy Kan schuiven Menno Snel naar voren. Hij vertegenwoordigde in Washington jarenlang ons land bij het Internationaal Monetair Fonds en was net terug naar Nederland gekomen om bij de Nederlandse Waterschapsbank te werken. Maar vooral: aan het begin van deze eeuw was hij jarenlang topambtenaar bij Financiën.
Het maakt Snel tot een technocraat: iemand met veel kennis van zaken, maar zonder politieke ervaring. Hij moet voor hij het ambt kan aanvaarden zelfs nog snel lid worden van D66. Dat is wel de partij waar hij naar eigen zeggen op stemt.
Puinruimen bij de fiscus
Een jaar, misschien iets langer. Die tijd denkt Snel nodig te hebben om orde op zaken te stellen bij de fiscus. Daarna heeft hij grotere plannen: toeslagen en belastingen moeten niet langer meer samen onder de hoede van de Belastingdienst vallen. En Snel wil eindelijk een begin maken met het leggen van het fundament voor een nieuw belastingstelsel.
Maar het puinruimen blijkt niet binnen een jaar gedaan. Integendeel. Nieuwe ellende blijft maar opduiken. Vooral de affaire met kinderopvangtoeslag blijft de D66’er achtervolgen.
Motie van wantrouwen
Voor een deel is het de erfenis van zijn voorgangers. Maar de staatssecretaris werkt ook zichzelf in de nesten. De Kamer vraagt zich hardop af of hij wel alle informatie deelt. En de vraag rijst steeds meer of Snel wel de man is die de Belastingdienst uit het slop gaat trekken.
Begin december is het antwoord op die vraag nog overwegend ja. Met steun van de coalitie, de SGP, GroenLinks en Van Haga overleeft hij een motie van wantrouwen in een debat, waar de emotie door de aanwezige gedupeerde toeslagouders van de publieke tribune druipt.
Maar in de twee weken die volgen, lijkt hij ook de steun van GroenLinks en SGP kwijt te zijn geraakt. Ouders die hun dossiers opvragen om uit te vinden waarom zij door de Belastingdienst onterecht als fraudeurs zijn neergezet, krijgen multomappen vol zwartgelakte teksten. Alsof dat niet pijnlijk genoeg is, blijkt dat de fiscus nog tot en met juli dit jaar doorging met onrechtmatige controles.
Maat vol
Voor de oppositie was de maat nu dan ook echt vol. „Als u Kamer twijfelt of ik wel een deel van de oplossing ben, is het moment gekomen om af te treden”, aldus Snel, woensdag nog voor het Kamerdebat over het toeslagendebacle moest beginnen.
Hij vroeg meteen het woord. „U voelt wel een beetje waar dit naartoe gaat”, zei hij na een uiteenzetting van wat er de afgelopen periode fout was gegaan en waar hij aan werkte. Daarna maakte hij bekend nu zijn politieke verantwoordelijkheid te nemen door op te stappen.
Van de Tweede Kamer kreeg hij een applaus, maar op de publieke tribunes waren de reacties gemengd. Roger Derikx, de man die twee weken geleden bij het vorige debat van de tribune werd gehaald, vond het ’een zwaktebod’ en ’schofterig’ dat Snel aftrad. Meerdere gedupeerden vroegen zich af hoe het nu verder moet met hun zaken. „Nu komt er een ander poppetje dat zich eerst in moet lezen”, zei Derikx.
NRC 18.12.2019 Snel kwam onder vuur te liggen na wanbeleid bij de Belastingdienst. Daar werden honderden ouders onterecht aangemerkt als fraudeur.
Staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) stapt per direct op vanwege de kindertoeslagenaffaire. Dat heeft hij woensdag bekendgemaakt. „De ellende die deze ouders is aangedaan, kan ik niet meer goedmaken”, zei hij in de Tweede Kamer tijdens een debat over de kwestie.
Snel lag al langer onder vuur vanwege geblunder bij de Belastingdienst. Daar werden honderden ouders, de meeste met een migratie-achtergrond, ten onrechte als fraudeur aangemerkt. Sommigen moesten tienduizenden euro’s terugbetalen aan toeslagen waar ze wel recht op hadden en belandden daardoor in de financiële problemen. Snel hamerde er woensdag op dat er een cultuuromslag bij de Belastingdienst moet plaatsvinden.
Hij stelde ook dat de toeslagenaffaire nog een lange nasleep zou hebben en verwacht dat er binnen de Belastingdienst „nieuwe problemen” aan het licht zullen komen. Daar had hij aan willen werken, zei de staatssecretaris. Maar: „als het duidelijk wordt dat uw Kamer begint te twijfelen of ik nog wel onderdeel ben van de oplossingen”, zo stelde Snel, „dan is het tijd om op te stappen”.
Politieke reacties
Premier Mark Rutte vindt het vertrek van Snel „ongelooflijk jammer”. Over de toeslagenaffaire zei Rutte tegen ANP: „Het kabinet voelt onverminderd de plicht om op korte termijn te komen tot een oplossing die recht doet aan iedereen die getroffen is door de toeslagenproblematiek.”
Rob Jetten, leider van D66 in de Tweede Kamer, noemde het opstappen van zijn partijgenoot als staatssecretaris „een aderlating”.
Snel kreeg kritiek op zijn afhandeling van de affaire. De twee Kamerleden die daarin het voortouw namen, SP-lid Renske Leijten en CDA’er Pieter Omtzigt reageerden woensdag ook op zijn aftreden. Volgens Leijten was het vertrek onvermijdelijk, Omtzigt vindt het een verstandig besluit. Hij zei erbij dat het vertrek van de staatssecretaris de betrokken ouders nog niet helpt: „Een oplossing komt hiermee niet dichterbij.”
De Tweede Kamer was ontevreden met de informatieverstrekking door de staatssecretaris over de toeslagenkwestie. Bovendien kregen deze maand ouders die hun dossier hadden opgevraagd de documenten grotendeels zwartgelakt aangeleverd. Begin deze maand overleefde Snel een motie van wantrouwen ingediend tijdens een spoeddebat over de affaire. Woensdag benadrukte Leijten dat de staatssecretaris toen al het vertrouwen van haar partij had verloren.
Dinsdag werd bekend dat de ouders vrijdag een bedrag ter compensatie overgemaakt krijgen. De affaire is daarmee nog niet afgesloten. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzoekt nog of er in de zaak sprake is geweest van discriminatie, dit naar aanleiding van klachten. Onder meer een kinderdagverblijf in Almere trok aan de bel toen alleen ouders van buitenlandse komaf te maken kregen met stopzetting van toeslagen.
‘Op eigen manier’
„Ik had me voorgenomen mezelf te zijn”, zei Snel (49) over zijn aantreden als staatssecretaris. Hij wilde op zijn „eigen manier te werk gaan”. Tot de successen die onder zijn bewind zijn behaald rekent Snel de aangescherpte aanpak van bedrijven die in Nederland gevestigd zijn vanwege het belastingklimaat, en de deelname aan de ‘klimaattafels’ en de nieuwe fiscale maatregelen die bedrijven moeten aansporen tot duurzamere keuzes.
Snel begon in 2017 als staatssecretaris. Hij was eerder ambtenaar bij Financiën en bestuurder bij onder meer het Internationaal Monetair Fonds en de Nederlandse Waterschapsbank. Hij is de derde bewindspersoon uit het kabinet die opstapt, na staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid, VVD) en minister Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken, VVD).
Telegraaf 18.12.2019 Tijdens een nieuwe debat over de uiterst pijnlijke toeslagenaffaire zal staatssecretaris Snel (Financiën) vandaag moeten knokken voor zijn politieke leven. In de oppositie is er haast geen partij meer die hem steunt. Niet uitgesloten wordt dat de D66-bewindsman vandaag de eer aan zichzelf houdt.
Tijdens het vorige, emotioneel beladen debat over de slepende affaire rondom de kinderopvangtoeslag werd Snel nog gesteund door oppositiepartijen GroenLinks en de SGP. Maar na twee weken met veel nieuwe incidenten geven zij aan anders in de wedstrijd te staan. Volgens SGP-Kamerlid Stoffer moet Snel met een ’wonderverhaal’ komen als hij de steun van zijn partij wil houden. „Alles wat we tot nu toe hebben gezien, is niet genoeg”, voegt Stoffer daaraan toe.
Ook GroenLinks heeft genoeg gezien. De staatssecretaris is volgens Kamerlid Snels nu ’onderdeel van het probleem’ in plaats van de oplossing geworden.
Snel moet zich vandaag opnieuw verantwoorden voor de Kamer voor de affaire waarin duizenden ouders door de fiscus onterecht als fraudeurs werden neergezet en tienduizenden euro’s terug moeten betalen.
Dossiers
Dit keer gaat het vooral om de dossiers die gedupeerde ouders opvroegen. Zij kregen vervolgens een stapel multomappen waarin flink zwartgelakt was. Alsof dat niet pijnlijk genoeg is, blijkt dat de fiscus nog tot en met juli van dit jaar doorging met onrechtmatige controles.
Zonder de SGP en GroenLinks houdt Snel alleen nog de steun van de coalitie en oud-VVD’er Van Haga over. Maar zelfs bij Snels partij D66 valt te horen dat het moeilijk gaat worden. „Snel wacht een pittig debat”, aldus partijleider Jetten.
Van Haga laat weten het debat af te wachten, maar zit er minder hard in dan de rest van de oppositie: „Nu weer een nieuwe staatssecretaris inwerken, dat zie ik ook niet zo zitten.”
Stapt hij zelf op?
De vraag is of Snel zelf genoegen neemt met een minimale meerderheid of ervoor kiest zelf op te stappen. „Ik denk dat Snel de eer aan zichzelf moet houden”, zegt SP’er Leijten.
Ook PvdA’er Nijboer verwacht dat, vanwege de magere steun die de D66-bewindsman nog heeft. En binnen 50Plus valt te horen dat de kans groot is dat ’barbertje hangt’.
Doorlichten
Snel laat woensdag weten dat hij alle processen en systemen bij toeslagen gaat doorlichten om te kijken of ze wel aan de wet voldoen. Hij vindt dat noodzakelijk omdat er een ’stapeling van een aantal voorbeelden’ ligt waaruit blijkt dat dat niet het geval is.
De Belastingdienst blijkt zich niet alleen bij de kinderopvangtoeslag niet aan de wet te houden, maar ook bij het kindgebonden budget. Daar constateerde de staatssecretaris ’een foute werkwijze in het verleden’, meldt hij in een brief aan de Kamer. Die foute werkwijze hield in dat de systemen van de fiscus niet volgens de wet werkten.
De foute handelswijze bij het kindgebonden budget is inmiddels rechtgezet. Maar de kans is groot dat het op meer gebieden mis zit. Snel schrijft dat er inmiddels een ’stapeling van een aantal voorbeelden’ ligt. Daarom wil hij alle systemen en processen laten toetsen om te kijken of die wel aan de wet- en regelgeving voldoen. Hij is al begonnen met een verkenning daarvan.
Onze verslaggever Inge Lengton is bij het debat aanwezig en twittert live mee.
AD 18.12.2019 Menno Snel dacht als staatssecretaris de kerst gehaald te hebben. Vlak voor het reces dreigt de toeslagenaffaire hem echter alsnog fataal te worden. Vandaag kan de D66’er zomaar eens de eer aan zichzelf houden. ,,Menno is geen plucheplakker.”
De wind is gedraaid en Menno Snel staat er vol in. Twee weken geleden wist de staatssecretaris van Financiën nog 90 van de 150 Kamerleden ervan te overtuigen dat hij de juiste man op de juiste plaats is om de toeslagenaffaire op te lossen. Toen kreeg een door de SP ingediende motie van wantrouwen bij lange na geen meerderheid.
Eind goed, al goed, dacht Snel. Tot een dikke stapel zwartgelakte dossiers hem opnieuw in het nauw bracht. Slachtoffers van de toeslagenaffaire trokken op sociale media aan de bel. Was dit de manier waarop Snel en zijn Belastingdienst het geschonden vertrouwen dachten te herstellen? Snel trok onmiddellijk het boetekleed aan en noemde de reactie van gedupeerde ouders ‘begrijpelijk’. Maar daar nam de Kamer geen genoegen mee. Vandaag heeft hij in het debat heel wat uit te leggen.
Grote deuk
Ditmaal ziet het er veel somberder voor hem uit. Ook GroenLinks en SGP lijken nu van de staatssecretaris af te willen. In dat geval houdt Snel alleen de steun over van de vier regeringspartijen, die samen de helft van de zetels bezetten. Zelfs als ex-VVD’er Wybren van Haga zich hier nog bij aansluit, rest er geen benijdenswaardig draagvlak voor een bewindspersoon die de scepter zwaait over de misschien wel belangrijkste overheidsdienst.
Het debat moet vanmiddag eerst nog gevoerd worden, maar volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft het vertrouwen een ‘grote deuk’ opgelopen. En ook SGP’er Chris Stoffer hint erop dat Snel zijn verantwoordelijkheid moet nemen.
Beide partijen beklagen zich erover dat Snel te ‘weinig sensitief’ is en signalen van de Tweede Kamer onvoldoende serieus neemt. Stoffer waarschuwde in het vorige debat al dat de staatssecretaris een ‘groot probleem’ had als hij niet toezegde de Kamer in de toekomst beter te informeren. Hij moest dit dreigement vier keer herhalen voordat Snel het dreigement op waarde schatte en de geëiste toezegging deed.
Bij GroenLinks telde tot dusver zwaar mee dat de Kamer medeverantwoordelijkheid droeg voor de gehele affaire, door in het verleden van fraudebestrijding een speerpunt te maken. Snel werd door de partij van Klaver lang als onderdeel van de oplossing gezien, niet als het probleem. Dat is veranderd, nu uit onthullingen van Trouw en RTL Nieuws blijkt dat de Belastingdienst nog tot en met juli dit jaar doorging met onrechtmatige controleacties.
Plucheplakker
Vertrouwelingen van Snel stellen dat de staatssecretaris vanmiddag vastberaden en strijdbaar bij het debat zal verschijnen. De coalitiepartijen zullen hem naar verwachting niet laten vallen, omdat dan het gehele kabinet aan het wankelen kan slaan. Morgen staat bijvoorbeeld ook nog een zwaar interpellatiedebat met Defensieminister Ank Bijleveld op het programma, dat met steun van D66 werd aangevraagd. CDA’ers zien die actie als een onverholen dreigement: Snel eruit, dan Bijleveld ook.
Toch kan het ook anders aflopen. Snel is niet de man die tegen elke prijs in het zadel wil blijven zitten, stelt een partijgenoot: ,,Menno is geen plucheplakker.”
Telegraaf 18.12.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Belastingdienst) heeft wel vaker tegenover een woedende Kamer gestaan vanwege de kinderopvangtoeslagaffaire, maar nog nooit was zijn positie zo wankel. Ook de oppositiepartijen die hem eerder nog steunden, twijfelen nu hardop over zijn aanblijven.
Een zwaar debat eindigde begin deze maand in een motie van wantrouwen die de steun kreeg van ruim een derde van de Kamer. Sindsdien haalde Snel opnieuw meerdere keren de krantenkoppen.
Kamerleden zijn woest over de dossiers die gedupeerden in de affaire toegestuurd kregen: deze waren grotendeels zwartgelakt. De bewindsman blijft erbij dat zijn dienst zich louter aan de wet heeft gehouden. De gedupeerden – van wie de kinderopvangtoeslag onterecht was stopgezet – hadden bovendien zelf om het volledige dossier gevraagd, benadrukt hij. Dan moet er om privacyredenen veel worden gelakt.
Snel moest ook toegeven dat de fiscus nog steeds niet standaard een aanmaning stuurt als een aanvraag incompleet is. Die onthulling door RTL Nieuws en Trouw zorgde vooral bij GroenLinks voor een „deuk in het vertrouwen.” De SGP neemt alleen genoegen met een „wonderverhaal”, anders moet Snel nadenken over zijn positie.
Juist die partijen waren de enige uit de oppositie – behalve eenmansfractie Van Haga – die het vertrouwen niet hebben opgezegd in de staatssecretaris. Hij beloofde beterschap en de „menselijke maat” te laten terugkeren. Voor veel Kamerleden zijn de zwartgelakte dossiers bewijs dat hier nog geen sprake van is.
Het mantra van veel Kamerleden was steevast dat Snel „onderdeel uitmaakt van de oplossing, niet van het probleem.” Snel zal woensdag aan de Kamer moeten bewijzen dat dit nog steeds het geval is.
Het Lagerhuis is de komende dagen het strijdtoneel van een ongekend harde confrontatie tussen het parlement en de regering. Voor rebellerende conservatieven dreigt ontslag.
Dinsdag 03.09.2019 begint de race tegen de klok van een groep Britse parlementariërs om de no deal-brexit te stoppen. Het parlement komt terug van reces en de oppositie heeft nog maar een paar dagen de tijd er een wet doorheen te duwen om de dreigende no deal-brexit op 31 oktober 2019 te stoppen. Na een politieke truc van premier Johnson wordt het parlement namelijk vanaf 10 september 2019 alweer dichtgegooid, en zijn de kansen op een nieuwe wet verkeken.
Bespreking 06.09.2019
Jeremy Corbyn, leider van de linkse Labourpartij, bespreekt vrijdag 06.09.2019 met andere Britse oppositiepartijen het plan van premier Boris Johnson om nieuwe verkiezingen te houden. De oppositie vreest dat Johnson die stembusgang wil aangrijpen om Groot-Brittannië alsnog zonder akkoord met Brussel uit de EU te leiden.
Johnson kreeg woensdag in het Lagerhuis onvoldoende steun voor zijn oproep om half oktober 2019 nieuwe verkiezingen te houden. De premier probeert maandag opnieuw in het Lagerhuis voldoende steun te krijgen voor nieuwe verkiezingen. Hij heeft daarvoor de steun van twee derde van de parlementariërs nodig.
Chaos
De Britse politiek is in een permanente staat van Brexitchaos beland. Het lijkt er sterk op dat de regering wordt gedwongen om uitstel van de brexit te vragen, terwijl premier Boris Johnson bezweert dat nooit te gaan doen. Tegelijkertijd is de regering zijn meerderheid kwijtgeraakt en stapelt Johnson parlementaire nederlaag op parlementaire nederlaag. Én hij wil verkiezingen, maar waarom komen die dan niet?
Maandag zei Johnson nog in een korte speech dat hij geen verkiezingen wil, maar voor zover dat al waar was toen, is van die onwil nu nog weinig sprake. Nadat het Lagerhuis 05.09.2019 een wet goedkeurde die een no-dealbrexit moet voorkomen, probeerde Johnson direct via een nieuwe stemming nieuwe verkiezingen in te plannen.
Oppositie stemde tegen
Maar, wonderlijk genoeg, stemde de voltallige Conservatieve fractie van Johnson voor een verkiezing terwijl bijna de voltallige oppositie niet stemde of tegen nieuwe verkiezingen stemde. Dat gebeurde terwijl oppositieleider Jeremy Corbyn al jaren roept dat hij de Conservatieven uit het zadel wil helpen om via verkiezingen zijn Labour-partij aan de macht te helpen.
Stand van zaken 05.09.2019
Het is een dramatische week in de Britse politiek. De regering van premier Boris Johnson leed woensdag een gevoelige nederlaag, die nieuwe verkiezingen dichterbij lijkt te hebben gebracht. Het land is nog steeds hopeloos verdeeld over de Brexit. Vijf vragen over de politieke crisis.
Wat is er deze week gebeurd in het Britse Lagerhuis?
Het Lagerhuis heeft woensdag een wet aangenomen, de wet-Benn, om premier Johnson te dwingen naar Brussel te gaan om een nieuw uitstel voor de Brexit aan te vragen. Vooralsnog zal de Brexit plaatsvinden op 31 oktober. Dit zal dan wel met afspraken met de Europese Unie moeten gebeuren, want zodra de wet-Benn is aangenomen is een harde Brexit verboden.
Om de wet-Benn te behandelen, moesten parlementariërs de regering eerst verslaan in een stemming om de controle over de agenda van het Lagerhuis over te nemen. Dat gebeurde op dinsdag. Johnson stelde een ongekend harde lijn: Conservatieve dissidenten die tegen de regering stemden, werden zonder pardon uit de partij gezet. Uiteindelijk overkwam dat 21 van hen, onder wie enkele prominenten.
De wet-Benn moet nog wel worden goedgekeurd door het Hogerhuis, de Britse Eerste Kamer.
Lagerhuis blokkeert No-Deal Brexit
Het Britse Lagerhuis heeft woensdag 04.09.2019 ingestemd met een wetsvoorstel over het voorkomen van een brexit zonder akkoord met de Europese Unie. 327 parlementariërs stemden voorhet wetsvoorstel, 299 leden van het Lagerhuis stemden tegen. Het brexit zonder deal wordt hiermee geblokkeerd !
Verkiezingen lijken laatste optie voor premier Johnson-> Het Britse Lagerhuis wachtte opnieuw een tumultueuze dag: premier Boris Johnson verloor dinsdag 03.09.2019 zijn meerderheid in het parlement. Dat parlement nam meteen ook de controle over de vergaderagenda en de regie over het Brexitproces van de premier over. Johnson dreigt in een reactie met nieuwe verkiezingen.
Hoe nu verder in Londen?
Het Britse parlement stemde dinsdagavond laat over de wens van het parlement om de controle over het Brexitproces over te nemen. Met 328 stemmen voor, inclusief 21 rebellerende Conservatieven, en 301 stemmen tegen werd dat voorstel aangenomen.
Het parlement debatteert woensdag om 16.00 uur Nederlandse tijd over een wet die het onmogelijk maakt om de Europese Unie te verlaten zonder akkoord. Die snelle procedure gaat gepaard met meerdere stemmingen, die volgens de BBC om 18.00 uur en 20.00 uur worden verwacht. Het voorstel zou Johnson verplichten om uitstel van het Britse vertrek uit de EU te vragen als hij niet tijdig een Brexitdeal rondkrijgt.
Het Lagerhuis moet zich woensdag mogelijk ook uitspreken over een voorstel van de regering om nieuwe verkiezingen te houden.
Chaos: Johnson raakt meerderheid Lagerhuis kwijt->Het Britse Parlement was dinsdagmiddag 03.09.2019 voor het eerst bijeen sinds het zomerreces. Dat beloofde vuurwerk: de grootste oppositiepartij Labour kondigde aan dat het een motie wil indienen om een No Deal-Brexit te voorkomen. De uitkomst van de motie heeft grote gevolgen voor het verdere verloop van de Brexit.
In het voorstel stond dat premier Boris Johnson moest vragen om nieuw uitstel van de brexit als het hem niet tijdig lukt een deal rond te krijgen, tenzij het parlement toestemming geeft voor een brexit zonder deal. Daar is vooralsnog geen meerderheid voor.
Na de stemming zei Labour-parlementariër Hilary Benn dat “het Lagerhuis heeft gesproken”. Hij zei dat Johnson de verplichtingen moet nakomen die het Lagerhuis hem heeft opgelegd en dat hij moet gaan werken aan uitstel van de brexit om een no-dealbrexit te voorkomen.
Johnson vindt dat door het goedkeuren van het wetsvoorstel de Britse onderhandelingspositie in Brussel is verslechterd. Hij zei dat het Lagerhuis heeft gestemd voor het stopzetten van serieuze onderhandelingen.
De oppositie en een groep conservatieve rebellen kwamen daarom op 03.09.2019 met een wetsvoorstel dat de regering verplicht om de brexit uit te stellen als er geen goedgekeurde deal ligt op 31 oktober 2019.
Op zijn vroegst zou er woensdag 04.09.2019 over die wet gestemd kunnen worden. Een meerderheid voor de wet is niet vanzelfsprekend: de verwachting is dat de voor- en tegenstanders elkaar niet veel zullen ontlopen.
AD 03.09.2019
Motie
De Britse premier Boris Johnson heeft in een verklaring zijn Conservatieve partijgenoten in het Lagerhuis opgeroepen om de brexit niet opnieuw uit te stellen. Een aantal Tories wil morgen met een Labour-motie meestemmen om een no-deal-brexit te voorkomen.
In Britse media wordt gespeculeerd dat Johnson zal aansturen op nieuwe verkiezingen als de motie wordt aangenomen met hulp van de Tories. “Ik wil geen nieuwe verkiezingen”, zei de premier, maar hij sloot het ook niet expliciet uit. Hij sprak zijn verklaring uit voor de deur van 10 Downing Street, terwijl op de achtergrond luide protesten te horen waren.
“Ik denk niet dat ze dat zullen doen”, zei Johnson over de Tory-dissidenten die voor de Labour-motie willen stemmen. “Ik hoop dat ze het niet doen.” Eerder vandaag zeiden bronnen tegen onder andere de BBC dat Johnson de dissidente Tories uit de partij probeerde te zetten.
Als de motie wel wordt aangenomen, dan zou dat de Britse onderhandelingspositie in Brussel verzwakken, zei de premier. Volgens hem neemt de kans op een nieuwe deal toe en ziet Brussel dat hij een “heldere visie” heeft over de toekomstige relatie met de EU. Onderhandelaars in Brussel zeggen dat Johnson nog niet met haalbare alternatieven is gekomen.
Verkiezingen
Johnson zei verder dat hij Brussel onder geen beding zal vragen om verder uitstel van de brexit-datum, die nu op 31 oktober 2019 staat. In de motie wordt als nieuwe datum 31 januari 2020 genoemd. “We verlaten de EU op 31 oktober 2019, hoe dan ook.”
Premier Johnson: ‘Voorkom zinloze vertraging brexit’
Britse media verwachten daarom dat Johnson verkiezingen zal aankondigen als de motie om de brexit uit te stellen wordt aangenomen. Hij zal dan tegen de bevolking zeggen dat hij geen andere keus had, zei NOS-correspondent Tim de Wit eerder vandaag.
Johnson neemt daarmee wel een groot risico. Om verkiezingen te houden moet twee derde van het parlement daarmee instemmen, dus daar is ook de steun van Labour voor nodig.
Conservatieve Britse parlementariërs die het wagen mee te stemmen met de oppositie, worden uit de partij gezet. Met dat dreigement probeert de regering van premier Boris Johnson te voorkomen dat de eigen parlementariërs meegaan met de oppositie, die een no-dealbrexit probeert te voorkomen. Een ‘hoge bron’ bij de conservatieve bron zou dit gezegd hebben tegen de BBC .
De harde koers van Johnson, ook tegen eigen partijgenoten in het Lagerhuis, zou wel eens ingegeven kunnen zijn door zijn belangrijkste adviseur: Dominic Cummings. Eerder maakte Nieuwsuur dit portret van de ‘Raspoetin’ op Downing Street:
Dominic Cummings:Mastermind achter de brexit van premier Boris Johnson
De partij van Johnson heeft maar een zeer kleine meerderheid in het parlement. Daarom is het voor de premier van groot belang dat niemand met de oppositie meestemt.
Morgen komt het Britse Lagerhuis weer voor het eerst samen na het zomerreces. De oppositie wil er meteen wetgeving doorheen loodsen die een harde brexit voorkomt.
Inktzwart scenario
Maar volgens Johnson schaadt dat zijn onderhandelingspositie in Brussel. Hij wil hoe dan ook 31 oktober 2019 de Europese Unie verlaten. Met deal of zonder deal.
Tijdens de EU-top van 17 oktober 2019 wil Johnson wel nog onderhandelen over een nieuwe deal, maar die poging heeft alleen kans van slagen als een no-dealbrexit een reële mogelijkheid is. Dat inktzwarte scenario zal de Europese Unie namelijk koste wat kost willen voorkomen.
Iedere kans vernietigen
Volgens de bron is de keuze eenvoudig. “Meestemmen met de regering en de kans op een deal levend houden of meestemmen met Corbyn (de oppositie) en iedere kans op een deal vernietigen.”
Parlement buiten spel gezet
Premier Boris Johnson had de vorstin gevraagd om de schorsing, die ‘prorogation’wordt genoemd. Dat verzoek is omstreden omdat het parlement daardoor veel minder vergadertijd heeft in de aanloop naar het Britse vertrek uit de EU. Dat moet op 31 oktober 2019 plaatsvinden.
Beleid maken kan moeilijk worden nu Johnson de druk op deze manier opvoert, zegt de correspondent. “Het Lagerhuis tegen je in het harnas jagen, is nooit goed voor een premier.”
Telegraaf 29.08.2019
‘Grondwettelijke schande’
Parlementsvoorzitter Bercow, voorheen een partijgenoot van Johnson, heeft bij de BBC geen goed woord over voor de voorgenomen schorsing. Hij spreekt van een grondwettelijke schande. “Het is overduidelijk dat deze stap alleen bedoeld is om te voorkomen dat het parlement over de brexit debatteert.”
De Schotse premier Sturgeon (SNP) vergelijkt de stappen van Downing Street met “een dictatuur”. Partijgenoten van haar zijn naar de rechter gestapt in de hoop dat die een stokje steekt voor het schorsen van het parlement.
Ook andere prominente (oud-)politici, onder wie ex-premier John Major, zeiden eerder al naar de rechter te zullen stappen als Johnson zou proberen om het parlement op te schorten om een no-deal-brexit erdoor te krijgen. Major zei vorige maand dat hij het ongehoord vindt als koningin Elizabeth wordt betrokken bij een controversieel politiek onderwerp als de brexit, omdat zij degene is die het parlement officieel moet schorsen.
AD 30.08.2019
Schandalig en ondemocratisch, zeggen de brexit-tegenstanders. Dat is onzin, zeggen de voorstanders, want het mag volgens de regels. Dit zijn in een notendop de reacties op de langere schorsing van het Britse parlement, op aansturen van premier Johnson.
Van 9 september tot 14 oktober gaat het Britse parlement straks met reces. In plaats van de geplande 14 september tot en met 8 oktober. Er zijn dus minder zittingsdagen over, en daarmee is het voor het parlement lastiger geworden een no-deal-brexit-dossier te voorkomen.
Oppositie wil ‘N0-Deal’ voorkomen
Rustig inkomen zit er voor Britse parlementariërs niet in na hun zomervakantie. Als het Lagerhuis dinsdag terugkeert van reces, resten er nog een kleine twee maanden tot de brexit-deadline van 31 oktober 2019. Dat is al krap. En doordat premier Johnson vorige week ook nog aankondigde om het reces te verlengen, is nog maar de helft van het aantal zittingsdagen over.
Daarmee is de kans op een no deal-brexit behoorlijk toegenomen, maar tegenstanders als Labour, de Schotse nationalisten en de Liberaal Democraten zetten toch alles op alles dit te voorkomen. Ook beloofde Lagerhuis-voorzitter John Bercow“tot zijn laatste snik” te vechten tegen een “desastreuze” scheiding zonder afspraken.
Johnson heeft altijd al gezegd: op 31 oktober 2019 verlaten we de EU. Met of zonder deal !!!
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, reageerde op het nieuws uit het buurland door opnieuw te benadrukken dat het afschaffen van de backstop-regeling voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland geen optie is. Heronderhandelen binnen de zes tot tien weken die daar eventueel nog beschikbaar voor zijn, gaat niet lukken, aldus de minister.
It’s done
NEW – Boris Johnson letter to all MPs:
Wat wil Johnson hiermee bereiken?
“Welke strategie er precies achter deze zet van Johnson zit, is niet duidelijk”, zegt correspondent Suse van Kleef. “Misschien wil hij -zoals critici zeggen- er inderdaad op deze manier een no-deal-brexit doorheen duwen. Mogelijk wil hij de druk verhogen op het parlement, om zo eindelijk een keuze te maken tussen deal of no deal.”
“Of hij probeert een motie van wantrouwen te forceren, waarna hij verkiezingen kan uitschrijven in de hoop een mandaat te krijgen van de Britse kiezer. Er wordt een hoop gespeculeerd, maar het fijne weten we er niet van.”
33 miljard uitstapkosten
Britse media zeggen dat premier Johnson de uittredingskosten die het Verenigd Koninkrijk bij een brexit moet betalen aanzienlijk wil verlagen naar 33 miljard euro. Hij zou dat vandaag op de G7-top in Biarritz willen melden.
In het scheidingsakkoord dat de vorige Britse regering met de EU sloot, staat dat het VK de kosten voor al aangegane verplichtingen zal betalen. Die bedragen naar schatting 43 miljard euro. Sky News en The Sunday Times meldden vanmorgen dat Johnson EU-topman Tusk op de top zou meedelen dat hij niet meer dan 10 miljard euro naar Brussel wil overmaken.
De ontmoeting met Tusk heeft inmiddels plaatsgevonden. Niets wijst erop dat Johnson de boodschap heeft overgebracht. Sky News wijst erop dat de twee elkaar in de wandelgangen van een VN-vergadering opnieuw zullen spreken.
Niet onderhandelbaar
Voor de EU is aanpassing van het scheidingsakkoord niet bespreekbaar. De EU staat op het standpunt dat er na eindeloos onderhandelen een akkoord tot stand is gekomen en dat het Verenigd Koninkrijk dat niet eenzijdig kan openbreken. In de brief die Johnson eerder deze week naar EU-topman Tusk stuurde, sprak hij nog met geen woord over het schrappen of verlagen van de uitstapkosten.
Telegraaf 22.08.2019
De tijd voor onderhandeling is erg krap
Er is geen tijd om voor de uittredingsdeadline van 31 oktober 2019 tot een volledig nieuwe Brexit-dealte komen. Dat stelt Franse president Emmanuel Macron na een gesprek met Britse premier Boris Johnson donderdag.
“Ik wil erg duidelijk zijn. Komende maand zullen we niet tot een nieuwe uittredingsafspraak komen die erg afwijkt van het origineel”, aldus Macron. Wel moeten de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, als dat nodig blijkt, tot eind september blijven praten om tot een overeenkomst te komen.
Eis heronderhandeling afgewezen
Europese functionarissen in Dublin en Brussel hebben Boris Johnsons eis voor heronderhandeling van de Brexitdeal tijdens zijn ontmoetingen met Angela Merkel en Emmanuel Macron later deze week onmiddellijk afgewezen.
Premier Johnson had Donald Tusk, de president van de Europese Raad, maandag aangeschreven met de eis dat de EU de Noord-Ierse backstop uit het uittredingsakkoord moest verwijderen. De backstop is een noodoplossing ter voorkoming van een Harde grens met grenscontroles tussen Ierland en het Britse Noord-Ierland, waarbij het hele Verenigd Koninkrijk (VK) in de douaneunie blijft, tenzij er een akkoord over de grens op tafel ligt na de overgangsperiode.
Telegraaf 23.08.2019
Het uittredingsakkoord is vorig jaar door de EU en de VK overeengekomen en is dit jaar drie keer door het Britse parlement verworpen.
In zijn brief beschrijft Johnson de backstop als anti-democratisch en inconsistent met de soevereiniteit van het VK “omdat het het VK vast zou houden in de EU’s douaneunie”. In plaats daarvan stelt hij voor om een ‘alternatieve regeling’ en ‘technologische oplossingen’ te implementeren aan de Ierse grens, in ruil voor nieuwe, niet verder gespecificeerde ‘toezeggingen’ van het VK met betrekking tot de grens.
De EU heeft nog niet formeel gereageerd op de brief. Niettemin hebben bronnen in Brussel al uitgesloten dat er een heronderhandeling over het uittredingsakkoord komt.
Lek No Deal-Brexit
Op het moment dat de Britse premier Boris Johnson zich opmaakt voor gesprekken met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel, zijn gedetailleerde overheidsdocumenten over een No Deal-Brexit gelekt . The Sunday Times publiceert gelekte documenten met daarin de door de regering verwachte gevolgen als het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord uit de Europese Unie treedt.
Telegraaf 17.08.2019
Operatie Yellowhammer
De gelekte documenten hebben volgens The Sunday Times de codenaam Operatie Yellowhammer en zijn alleen in te zien voor mensen die daar nadrukkelijk toestemming voor hebben gekregen. Volgens de krant gaat het om “een zeldzame inkijk in de geheime plannen die worden gemaakt om een catastrofale ineenstorting van ’s lands infrastructuur af te wenden”.
Begin april werd het Britse vertrek uit de EU uitgesteld tot 31 oktober 2019. De nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk, Boris Johnson, zei al direct na zijn aantreden dat hij op die datum ook uit de EU wil stappen, met of zonder akkoord met Brussel. Johnson heeft de deal van zijn voorganger Theresa May doodverklaard en wil een nieuwe deal sluiten. De EU wil niet meer sleutelen aan het akkoord.
Op het moment dat de Britse premier Boris Johnson zich opmaakt voor gesprekken met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel, zijn gedetailleerde overheidsdocumenten over een No Deal-Brexit gelekt. The Sunday Times publiceert gelekte documenten met daarin de door de regering verwachte gevolgen als het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord uit de Europese Unie treedt.
VK 18.08.2019
“Britain faces shortages of fuel, food and medicine, a three-month meltdown at its ports, a hard border with Ireland and rising costs in social care in the event of a no-deal Brexit, according to an unprecedented leak of government documents that lay bare the gaps in contingency planning.”
The documents, which set out the most likely aftershocks of a no-deal Brexit rather than worst-case scenarios, have emerged as the UK looks increasingly likely to crash out of the EUwithout a deal.
Telegraaf 18.08.2019
‘Havens drie maanden verstoord’
The Sunday Times schreef al eerder over de mogelijkheden na een no-deal-brexit en wist toen te melden dat de tekorten en vastgelopen havens alleen werden verwacht in een rampscenario. Uit de nieuwe documenten blijkt volgens The Times dat de regering dit niet langer als worst-case-scenario ziet, maar als de meest waarschijnlijke situatie na een brexit zonder akkoord.
In de documenten staat onder meer dat 85 procent van de vrachtwagens “mogelijk niet klaar is” voor de Franse grenscontroles. Daardoor zouden er naar verwachting tot drie maanden lang ernstige verstoringen kunnen ontstaan in de Britse havens. Daarbij moet rekening worden gehouden met vertragingen van maximaal tweeënhalve dag, meldt de krant.
In de stukken staat verder dat de regering een harde grens tussen het Britse Noord-Ierland en het onafhankelijke Ierland “waarschijnlijk” noemt. Dat is omdat de mogelijkheden voor een “onzichtbare grens”, bijvoorbeeld door middel van hi-tech-systemen, als onhoudbaar worden gezien na een no-deal-brexit. Ook zouden er na zo’n vertrek uit de EU protesten worden verwacht in het hele land.
AD 20.08.2019
‘Lagerhuis kan brexit niet stoppen’
In het Britse Lagerhuis, ook binnen zijn eigen Conservatieve partij, ligt Johnsons voornemen om zo nodig zonder akkoord te vertrekken gevoelig. De vrees is dat Johnson het parlement wil schorsen om zo op 31 oktober een no-deal-brexit door te drukken. De Britse oud-premier Major legt die stap uit als het begin van een constitutionele crisis, zei hij vorige maand.
Motie van wantrouwen
De Britse oppositiepartij Labour heeft een motie van wantrouwen tegen de regering van premier Boris Johnson klaarliggen. Bij de eerste de beste gelegenheid dat Labourleider Jeremy Corbyn het idee heeft dat het succes kan opleveren, wordt de motie door zijn partij ingediend.
Telegraaf 15.08.2019
Johnson ligt onder vuur bij het overgrote deel van de oppositie en zelfs enkele leden van zijn eigen partij. omdat hij heeft beloofd hoe dan ook op 31 oktober de Europese Unie te verlaten, met of zonder deal. Tegenstanders van een no-dealbrexit zien een zware economische recessie opdoemen als het Verenigd Koninkrijk de EU zonder afspraken verlaat.
Corbyn wil af van Johnson
De Britse Labour-leider Jeremy Corbyn wil dat de overige oppositieleiders hem aanstellen als waarnemend premier om een no-deal-brexit te voorkomen.
Daarvoor moet premier Boris Johnson via een motie van wantrouwen van het toneel verdwijnen. Corbyn zet zijn plan uiteen in een brief aan de andere partijen, schrijft de BBC. Daarin staat ook dat er een strikt beperkte zittingsduur is voor zijn nieuwe regering.
Britten Hamsteren
Britten hebben voor 4,3 miljard euro aan goederen gehamsterd met het oog op de brexit. Een op de vijf inwoners van het Verenigd Koninkrijk verzamelt eten, drinken en medicijnen. Gemiddeld sloegen ze voor 408 euro per persoon in. Dat blijkt uit onderzoek van kredietmaatschappij Premium Credit waarover The Guardian schrijft.
800.000 mensen zouden zelfs al voor meer dan 1000 pond (1075 euro) hebben ingekocht. De hamsteraars zijn bang dat er een tekort aan producten ontstaat als het Verenigd Koninkrijk zonder brexitdeal de EU verlaat.
Sinds premier Boris Johnson aan het roer staat, is de kans op een harde brexit toegenomen. Johnson eist dat de brexitdeal die de EU sloot met zijn voorganger Theresa May van tafel gaat en er opnieuw wordt onderhandeld over de voorwaarden waaronder de Britten de EU verlaten. Tot nu toe weigert de EU om de onderhandelingen opnieuw te gaan voeren.
Telegraaf 08.08.2019
Koningshuis
De brexitpoliticus Nigel Farage deed zijn uitspraken op een besloten bijeenkomst van een Australische groep conservatieven, waarvan The Guardian geluidsopnamen in handen heeft. Farage stak in Sydney de loftrompet over Elizabeth, die hij omschreef als ’een ongelooflijke, ontzagwekkende vrouw, waar we ontzettend blij mee moeten zijn’.
Vervolgens nam Farage echter het ene na het andere lid van het Britse koninklijk huis onder vuur. Prins Charles, die hij ’Charlie Boy’ noemt, viel hij aan op zijn rol in de strijd tegen de opwarming van de aarde – Charles roept regelmatig regeringsleiders op in actie te komen. Farage sprak de hoop uit dat Elizabeth nog lang op de troon zal zitten, om maar te voorkomen dat Charles ooit koning wordt.
Vervolgens komen Harry en Meghan ter sprake. Farage schildert Harry af als een ’jonge, dappere, echte man’, een veelbelovende officier die naar Afghanistan werd gezonden, maar met wie het ’bergafwaarts is gegaan’ sinds zijn relatie met Meghan. Ook de keuze van het stel om in verband met klimaatverandering maximaal twee kinderen te willen, vindt Farage onzin. „Of prins Harry twee kinderen krijgt is irrelevant, aangezien er in totaal 2,6 miljard mensen wonen in China en India.”
AD 09.08.2019
Geen nieuwe verkiezingen
Als de Britse regering onder leiding van premier Boris Johnson na de vakantie ten val wordt gebracht door een meerderheid van het Lagerhuis, worden er geen nieuwe verkiezingen meer gehouden voor de Brexit op 31 oktober 2019 een feit wordt.
AD 10.08.2019
Dit hebben zijn naaste medewerkers gezegd, berichtte The Financial Times. Ze zeiden dat Johnson, die een regering aanvoert van enthousiaste voorstanders van het vertrek uit de Europese Unie, “dagen na de Brexit verkiezingen laat houden”.
De parlementariërs komen 3 september 2019 terug van vakantie in het Lagerhuis. In de verwachting ligt dat tegenstanders van Johnson snel met een motie van wantrouwen komen. Johnson werd in juli premier, vlak voordat de parlementariërs met vakantie gingen.
De top van de grootste oppositiepartij, Labour, heeft herhaaldelijk aangegeven dat ze de regering-Johnson begin september ten val wil brengen. Momenteel beschikt die regering, de steun van tien Noord-Ierse gedoogpartners meegerekend, over een meerderheid van slechts één zetel.
Donald Trump zal de Britten na de BREXIT helemaal uitknijpen !!
Het Verenigd Koninkrijk zal grote moeite hebben om een handelsdeal met de VS te sluiten. Dat denkt Larry Summers, de vermaarde econoom die minister van Financiën was onder de Amerikaanse president Bill Clinton en economisch topadviseur van de regering-Obama.
Lees allesover het vertrek van de Britten uit de EU in ons Brexit-dossier
MSN 06.09.2019 Jeremy Corbyn, leider van de linkse Labourpartij, bespreekt vrijdag met andere Britse oppositiepartijen het plan van premier Boris Johnson om nieuwe verkiezingen te houden. De oppositie vreest dat Johnson die stembusgang wil aangrijpen om Groot-Brittannië alsnog zonder akkoord met Brussel uit de EU te leiden.
Johnson kreeg woensdag in het Lagerhuis onvoldoende steun voor zijn oproep om half oktober nieuwe verkiezingen te houden. De premier probeert maandag opnieuw in het Lagerhuis voldoende steun te krijgen voor nieuwe verkiezingen. Hij heeft daarvoor de steun van twee derde van de parlementariërs nodig.
Het Lagerhuis stemde woensdag voor een wet waarin staat dat Johnson moet vragen om nieuw uitstel van de brexit als het hem niet tijdig lukt een deal met Brussel te bereiken. Johnson wil dat Groot-Brittannië uiterlijk 31 oktober uit de EU stapt.
Elsevier 05.09.2019 Het Britse Lagerhuis besloot woensdag dat de Brexit opnieuw moet worden uitgesteld. Een meerderheid van het parlement ging akkoord met de Benn Bill: een wet die een No Deal-Brexit moet voorkomen. Donderdag buigt het Hogerhuis zich over de wet. Hoe gaat het nu verder?
Hoe staan de Britten ervoor?
De chaos is compleet in het Britse parlement. Nog geen nieuwe verkiezingen, wel uitstel van de Brexit. Beide besluiten zijn een nederlaag voor premier Boris Johnson. Hij had sinds zijn aantreden één doel: op 31 oktober vertrekken uit de Europese Unie, desnoods zonder deal.
Labourleider Jeremy Corbyn profiteert van de onrust. Het was Corbyn die ervoor zorgde dat woensdagavond de wet werd aangenomen waarin de Brexit wordt uitgesteld als er geen deal is tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.
Donderdagmiddag nam de broer van Johnson, Jo Johnson, ontslag als parlementariër en onderminister voor de Conservatieven. Opnieuw een pijnlijke tik voor de premier die woensdag al afscheid moest nemen van vooraanstaande partijleden als Philip Hammond en Nicholas Soames, kleinzoon van Winston Churchill.
Liefst 21 conservatieven raakten hun partijlidmaatschap kwijt door hun rebellie tegen Johnson. De premier wacht nu af tot het Hogerhuis zijn lot definitief bezegelt.
Wat is de rol van het Hogerhuis?
Het Britse Hogerhuis is vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste Kamer. Anders dan bij het Lagerhuis worden de leden niet gekozen door het volk, maar aangesteld door koningin Elizabeth II.
Het Hogerhuis moet instemmen met wetsvoorstellen uit het Lagerhuis, voordat de Koningin ze tekent en ze van kracht worden.
Gezien de verhoudingen in het Hogerhuis is het haast zeker dat de wet die leidt tot uitstel van de Brexit, er komt.
Enige tijd leek het laatste obstakel sabotage van het debat door een zogeheten filibuster: aanhangers van Johnson in het Hogerhuis dreigden het debat net zolang te rekken tot de deadline van vrijdagmiddag om vijf uur ’s middags zou zijn verstreken. De wet moet voor dat tijdstip voor de eerste keer door het Hogerhuis zijn goedgekeurd. De aanhangers hebben hun verzet inmiddels gestaakt.
Wordt de wet donderdag aangenomen, dan volgt maandag de tweede stemming in het Hogerhuis over het wetsvoorstel.
Welke opties heeft Johnson nog?
De kans op een No Deal-Brexit op 31 oktober wordt steeds kleiner. Johnson heeft nog een paar opties.
Een belangrijke troef is het vetorecht van EU-lidstaten. De Conservatieve minister van Brexitzaken Stephen Barclay zei donderdag dat andere EU-lidstaten uitstel van de Brexit nog kunnen dwarsbomen. Volgens Barclay blijft de regering voorbereidingen treffen voor een No Deal-Brexit, ondanks de eventuele nieuwe wet. Brussel liet in een reactie weten dat het Verenigd Koninkrijk alleen uitstel krijgt met een goede reden. Komt er geen uitstel, dan krijgt de regering van Johnson hulp uit onverwachte hoek.
Een andere vaak genoemde optie is dat Johnson wacht met het versturen van de wet naar de Koningin. Een wet is pas van kracht als deze is ondertekend door koningin Elizabeth. Johnson kan wachten met het versturen tot na 31 oktober. Het zou een ongekende provocatie van Johnson zijn.
Of komen er toch verkiezingen?
Nieuwe verkiezingen hebben Johnsons voorkeur. Woensdag stuurde de premier daarop aan, maar het parlement wil er nog niet aan. Johnson doet het goed in de peilingen en hij verwacht nieuwe verkiezingen met een ruime meerderheid te zullen winnen.
Lees alles over het vertrek van de Britten uit de EU in ons Brexit-dossier
Maar woensdagmiddag mislukte zijn plan. Van de benodigde 434 leden stemden er maar 298 voor vervroegde verkiezingen. Maandag zou Johnson het voorstel voor verkiezingen opnieuw willen voorleggen aan het parlement, meldt de BBC.
De vraag is of Labourleider Corbyn dan wel akkoord gaat met nieuwe verkiezingen. Al maakt hij zich er al twee jaar sterk voor, woensdag krabbelde hij plots terug. Op Twitter stelde hij een duidelijke voorwaarde. Pas als een No Deal-Brexit onmogelijk is, stemt Corbyn in met nieuwe verkiezingen:
Jeremy Corbyn
✔@jeremycorbyn
Tonight we defeated Boris Johnson in his first Commons test and tomorrow we will legislate against his disastrous No Deal plans.
We’ll support a vote to call a General Election, so the people can decide our country’s future, once the Bill to stop No Deal is law. 49.789
Mocht Johnson maandag opnieuw geen steun krijgen voor nieuwe verkiezingen, dan kan hij als laatste redmiddel nog het vertrouwen in zichzelf opzeggen en zijn ontslag aanbieden. De oppositie krijgt dan twee weken de tijd om een nieuwe regering te vormen. In dat nauwelijks voorstelbare scenario staat Johnson twee weken buitenspel en mag hij niet meedoen aan het vormen van een nieuwe regering.
Komt de nieuwe regering niet tot stand, wat waarschijnlijk is gezien de verdeeldheid in het parlement, dan zijn verkiezingen de enige resterende optie.
NU 05.09.2019 Het is een dramatische week in de Britse politiek. De regering van premier Boris Johnson leed woensdag een gevoelige nederlaag, die nieuwe verkiezingen dichterbij lijkt te hebben gebracht. Het land is nog steeds hopeloos verdeeld over de Brexit. Vijf vragen over de politieke crisis.
Wat is er deze week gebeurd in het Britse Lagerhuis?
Het Lagerhuis heeft woensdag een wet aangenomen, de wet-Benn, om premier Johnson te dwingen naar Brussel te gaan om een nieuw uitstel voor de Brexit aan te vragen. Vooralsnog zal de Brexit plaatsvinden op 31 oktober. Dit zal dan wel met afspraken met de Europese Unie moeten gebeuren, want zodra de wet-Benn is aangenomen is een harde Brexit verboden.
Om de wet-Benn te behandelen, moesten parlementariërs de regering eerst verslaan in een stemming om de controle over de agenda van het Lagerhuis over te nemen. Dat gebeurde op dinsdag. Johnson stelde een ongekend harde lijn: Conservatieve dissidenten die tegen de regering stemden, werden zonder pardon uit de partij gezet. Uiteindelijk overkwam dat 21 van hen, onder wie enkele prominenten.
De wet-Benn moet nog wel worden goedgekeurd door het Hogerhuis, de Britse Eerste Kamer.
Wat gaat het Hogerhuis doen?
In theorie zal het geen probleem zijn om ook in het Hogerhuis een meerderheid te krijgen voor de wet-Benn, aangezien de oppositie daar meer zetels heeft en een merendeel van de Lords, de leden van het Hogerhuis, in het verleden al heeft laten weten tegen een uittreding zonder akkoord te zijn.
Aanvankelijk dreigden Conservatieve Lords roet in het eten te gooien door de behandeling van het wetsvoorstel te rekken totdat het parlement op maandag 9 september met reces gaat. In de nacht van woensdag op donderdag gaf de regering toe en kwamen de Lords overeen dat het behandelen van het wetsvoorstel vóór vrijdagmiddag 17.00 uur (Britse tijd) moet zijn afgerond.
Het nieuwe parlementaire jaar begint op 14 oktober 2019.
Hoe reageerde premier Johnson woensdag op zijn nederlaag in het Lagerhuis?
Na de stemming van woensdagavond concludeerde Johnson dat er nog maar één optie is: nieuwe verkiezingen, die moeten bepalen of hij zelf of oppositieleider Jeremy Corbyn van Labour naar Brussel moet “om de puinhopen op te ruimen”.
Meer uitstel vragen in Brussel is iets wat de Britse premier expliciet heeft geweigerd, maar hij heeft ook gezegd dat zijn regering de wet zal volgen. De Europese Unie is hoe dan ook geen voorstander van Brexit, dus uitstel zal vanuit Brussel naar verwachting wel worden geaccepteerd.
Johnson wil dat de vervroegde verkiezingen plaatsvinden op 15 oktober, vlak vóór de Europese top die op 17 oktober begint. Om ze uit te schrijven heeft Johnson wel een tweederdemeerderheid in het Lagerhuis nodig. Die krijgt hij alleen als de grootste oppositiepartij, Labour, meewerkt.
Wil de oppositie ook nieuwe verkiezingen?
Niet zoals het er nu voorstaat. Labour en de andere oppositiepartijen vrezen dat Johnson een truc zal toepassen: als zij akkoord gaan met verkiezingen medio oktober, heeft de premier de bevoegdheid om die datum later aan te passen. Zo zou hij de stembusgang over de deadline van 31 oktober kunnen tillen – en een ‘no deal’-Brexit garanderen.
Corbyn wil dus dat de wet-Benn eerst wordt aangenomen. Pas als de handtekening van de koningin eronder staat, wil hij akkoord gaan met een stembusgang.
De stemming die woensdagavond werd gehouden over het uitschrijven van verkiezingen resulteerde dan ook opnieuw in een nederlaag voor de regering-Johnson: met 298 stemmen voor en 56 stemmen tegen. Er waren 434 stemmen nodig.
Hoe nu verder?
Er is nog geen zekerheid over hoe het verder gaat. Johnson zou theoretisch gezien een motie van wantrouwen tegen zijn eigen regering kunnen indienen en op die manier verkiezingen kunnen afdwingen met simpele meerderheden (meer dan de helft i.p.v. twee derde) in het Lagerhuis en het Hogerhuis, hoewel die nog steeds moeilijk te vinden zullen zijn zonder oppositiesteun.
Als die verkiezingen vóór 19 oktober worden gehouden en de Conservatieven een parlementaire meerderheid weten te winnen, zou Johnson een nieuwe wet kunnen aannemen die het verbod op ‘no deal’ weer van tafel veegt. Daar is de oppositie ook huiverig voor.
Daarnaast is het ook niet zeker dat de andere EU-leiders de Britten weer uitstel zullen verlenen als zij daarom vragen. Verschillende leiders, zoals de Franse president Emmanuel Macron, lieten bij het verlenen van het vorige uitstel – in maart van dit jaar – al weten dat ze liever worden bevrijd van het slepende Brexit-dossier.
De keerzijde is dat een ‘no deal-Brexit’ ook ernstige gevolgen voor de rest van de EU zou hebben en door bijna niemand op het Europese vasteland als een wenselijke uitkomst wordt gezien.
Telegraaf 05.09.2019 De positie van de Britse premier Boris Johnson wordt met de dag erbarmelijker. Binnen zijn eigen partij groeit het verzet tegen het ontslag van ruim twintig, veelal prominente, parlementsleden gisteren. Zijn eigen broer Jo maakte de positie van Boris nog moeilijker door plotseling zijn ontslag als minister aan te kondigen.
Bij een toesprak voor een politie-academie in Noord-Engeland – bedoeld om de stembusstrijd af te trappen – kon Johnson zich niet eens herinneren dat politie-agenten iemand altijd de optie geven om te zwijgen. Met hopeloos gemurmel werkte hij zich verder in de nesten.
Vooral het ontslag van zijn broer Jo Johnson is pijnlijk. In een verklaring zei de jongere broer van Boris Johnson in een spagaat tussen familie-loyaliteit en het dienen van het landsbelang te zijn beland. Hij geeft de voorkeur aan het laatste door af te treden.
Jo Johnson kon, ook als overtuigde Remainer, de Brexit-politiek van zijn broer accepteren. Maar met het uit de fractie zetten van 21 Conservatieven heeft Boris volgens Jo een grens overschreden.
Rebellen
Jo Johnson is niet de enige. Meer dan honderd fractiegenoten schreven een brief aan de premier met de oproep de hand over zijn hart te strijken en de 21 rebellen te laten terugkeren in de fractie.
De conservatieve partij is in hun ogen altijd een bonte familie geweest. Johnson zelf heeft het afgelopen jaar diverse malen het regeringsbeleid gefrustreerd.
Nieuwe verkiezingen
Intussen besprak het Hogerhuis een deel van de ruim tachtig amendementen die zijn ingediend voor het wetsvoorstel waarbij de regering wordt verplicht om – als er voor midden oktober geen nieuw akkoord wordt bereikt – in te stemmen met een verlenging van de Brexit-onderhandelingen tot eind januari.
Boris Johnson in het Lagerhuis tijdens een telling van stemmen.
Ⓒ EPA
Aanvankelijk leek het erop dat Brexit-gezinde Lords en Ladies het proces in het Hogerhuis zouden frustreren met ellenlange verhandelingen. Maar de regering heeft beloofd dat de bespreking van het wetsvoorstel vrijdagmiddag zal zijn afgerond. Daarna kan het Lagerhuis op maandag het definitieve fiat geven.
Het is allemaal bedoeld om zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen te organiseren. Als deze voor 31 oktober, het vooralsnog beoogde vertrek van de Britten uit de EU, moeten worden gehouden, moet het Lagerhuis voor maandagavond akkoord gaan. De Britse regering heeft de zittingen vanaf volgende week dinsdag immers voor vijf weken opgeschort.
’Liever dood’
Het is niet zeker of dit gebeurt. Veel Labour-politici vinden dat er tot na 31 oktober moet worden gewacht met nieuwe verkiezingen. Dan is immers het nieuwste Brexit-uitstel geregeld, zo hoopt Labour.
Maar Boris Johnson maakte vandaag in Yorkshire andermaal duidelijk dat hij niet degene zal zijn die om uitstel zal verzoeken. „Ik word nog liever dood in een greppel aangetroffen”, zei Johnson, die ook op sociale media in de hoek zit waar de klappen vallen.
Voor Johnson lijkt dat overigens niet uit te maken. Om hem heen overheerst de twijfel over zijn risicovolle Brexit-strategie. Maar voor Boris Johnson is het de enige geloofwaardige benadering. Of, zoals hij de verzamelde politie-agenten in Yorkshire voorhield: „Wij steunen jullie met jullie houding om je niet van gevaar af te wenden, maar het frontaal te bezweren.”
Telegraaf 05.09.2019 Al twee keer is het Verenigd Koninkrijk extra tijd verleend om de Brexit te regelen. Een derde uitstel komt er mogelijk aan, ook al wil premier Boris Johnson dat niet.
De Brexit is een onthutsend drama geworden waarbij de Britten zich volledig hebben vastgereden in de modder. Het verlenen van uitstel – Londen moet er om vragen, de EU-landen moeten het verlenen – lijkt vooralsnog niets meer dan de bal zinloos vooruit trappen.
Inmiddels zit er in het VK met Boris Johnson een nieuwe premier die veel meer dan zijn voorganger hoog spel durft te spelen, maar die wordt teruggefloten door zijn eigen parlement. Hij beweert dat er in Brussel onderhandeld wordt over een betere deal voor het VK – de gehate ‘backstop’ moet eruit – maar die bewering lijkt vooral voor binnenlands gebruik.
In Brussel wordt sinds deze week op Brits verzoek weliswaar twee keer in de week met hun onderhandelaar David Frost gesproken, maar inhoudelijk heeft deze diplomaat geen enkel nieuw plan op tafel gelegd. Het lijkt allemaal voor de bühne.
Mochten de Britten komen met een verzoek tot uitstel, bijvoorbeeld tot 31 januari volgend jaar, dan zal daar hoogstwaarschijnlijk tandenknarsend gehoor aan worden gegeven omdat niemand zit te wachten op een ongecontroleerd Brits vertrek uit de EU. Tegelijkertijd weet iedereen dat bij de volgende deadline de problemen weer van dezelfde aard zullen zijn.
Eenheid
De eenheid onder de 27 EU-landen zal steeds verder onder druk komen staan. De Franse president Macron wil door met de EU, de Britten – die toch vertrekken – zijn voor hem een blok aan het been. Premier Rutte is voorzichtiger gezien de zware consequenties van een ongecontroleerde Brexit voor de Nederlandse economie. Bovendien: als de Britten nog even blijven is de kans groter dat zij hun rekening voor de EU-begroting van volgend jaar voldoen.
Aan deze zijde van het Kanaal wordt het schouwspel in Londen met een mengeling van fascinatie en afschuw bezien. Eén ding vraagt men zich in Brussel vooral af. Als een scheidingsdeal al niet lukt, hoe kunnen we dan ooit een handelsdeal gaan uitonderhandelen met het VK?
Telegraaf 05.09.2019 Dat de jongere broer van de Britse premier Boris Johnson, Jo Johnson, is opgestapt als onderminister en parlementariër, zorgt voor een schok door Groot-Brittannië.
„In de afgelopen weken werd ik gemangeld tussen de trouw aan mijn familie en het nationale belang”, schreef Jo Johnson (47), die onder meer universiteiten en wetenschap in zijn portefeuille had, op Twitter. „Het was een eer om onder drie premiers te hebben gediend als minister.”
Die aankondiging sloeg in als een bom. Niemand was ervan op de hoogte, zelfs niet de meest ervaren adviseurs van Johnson. Volgens The Sun had hij diep in de nacht nog een zeer intens, en zeer lang telefoongesprek met Jo. Boris smeekte daarin zijn broer te blijven.
Jo bleef bij zijn punt. Hij kon het niet verkroppen dat 21 partijleden zonder pardon de wacht werden aangezegd. ’s Ochtends zweeg Boris in alle talen over het telefoongesprek met zijn broer. Toen het vertrek openbaar werd, was iedereen verrast, aldus The Sun.
Pijnlijk
Premier Boris Johnson (55) bedankte in een speech zijn broer voor zijn diensten. „Hij was een geweldig parlementslid en een fantastische minister.”
Journalisten wezen hem erop dat de premier had beloofd het land te verenigen. Nu heeft hij eerst zijn partij uiteen laten vallen, en daarna zijn eigen familie. „Ik wil het land verenigen door dit (de Brexit, red.) klaar te krijgen”, reageerde hij op die kritiek. „Mensen zijn er klaar mee.”
Eerder opgestapt
Jo Johnson stapte vorig jaar ook al uit de regering. Toen nam hij ontslag als onderminister van Transport onder premier Theresa May. De jongere broer van Boris Johnson uitte toen felle kritiek op de brexitkoers van May. Ook riep hij op tot een tweede referendum.
Jo stond bij het referendum in 2016 niet aan de kant van zijn broer. Boris was een van de gezichten van de leave-campagne die ijverde voor een Brits vertrek uit de EU, terwijl Jo juist voor remain (’blijven’) was.
AD 05.09.2019 Wederom een gevoelige tik voor de Britse premier Boris Johnson. Zijn jongere broer Jo stapt op als onderminister en parlementslid voor de Conservatieven.
In een verklaring op Twitter schrijft hij: ,,De laatste weken worstel ik tussen loyaliteit naar mijn familie toe en het landsbelang. Het is een spanning waar ik niet mee kan omgaan. Het is tijd dat anderen mijn taak als parlementslid en minister overnemen.” Hij zal zich niet meer verkiesbaar stellen bij de volgende verkiezingen.
Jo Johnson was tijdens de stemming over brexit in 2016 tegen het verlaten van de EU. Hij stapte al op als onderminister van Transport onder de vorige premier Theresa May wegens de falende brexitonderhandelingen. Afgelopen zomer kwam hij echter weer in het parlement toen de Conservatieven zijn broer als leider verkozen. De 47-jarige Johnson wilde, in tegenstelling tot zijn broer, graag een tweede referendum over de brexit.
De broer van de premier had als onderminister onder meer universiteiten en wetenschap in zijn portefeuille. Het is nog niet duidelijk of hij per direct opstapt. Verder laat hij weten dat het een eer was om Orpington (zijn kiesdistrict) te vertegenwoordigen en om minister te zijn onder drie premiers.
It’s been an honour to represent Orpington for 9 years & to serve as a minister under three PMs. In recent weeks I’ve been torn between family loyalty and the national interest – it’s an unresolvable tension & time for others to take on my roles as MP & Minister. #overandout12:18 PM – Sep 5, 2019
Premier Boris Johnson (55) bedankte zijn broer voor zijn diensten. ,,De premier begrijpt, in zijn hoedanigheid als politicus en broer, dat dit geen makkelijke kwestie was voor Jo”, aldus een verklaring van zijn kantoor.
Telegraaf 05.09.2019 Het Verenigd Koninkrijk wordt verscheurd door de Brexit. Zelfs de familie van premier Boris Johnson wordt erdoor gepolariseerd. Broer Jo Johnson kondigde donderdagmiddag aan dat hij vanwege de perikelen rond het Britse uittreden uit de Europese Unie zal opstappen als kabinetslid en als parlementariër.
Jo Johnson maakte zijn besluit op Twitter bekend. Hij schreef: „In de afgelopen weken ben ik verscheurd tussen loyaliteit aan mijn familie en het landsbelang. Het is een onoplosbare spanning en daarom is het tijd voor anderen om mijn rol als parlementslid en minister over te nemen. #OverEnUit”
Downing Street 10 heeft met begrip gereageerd op het opstappen van Jo Johnson. Een woordvoerder schreef in een verklaring: „De premier wil Jo Johnson bedanken voor zijn diensten. Hij is een briljante, getalenteerde minister geweest en een fantastisch parlementslid. De premier begrijpt, als een politicus en als broer, dat dit geen makkelijk besluit moet zijn geweest voor Jo.”
Brexit
Jo Johnson is de jongere broer van de Britse minister-president. Net zoals de premier is hij lid van de Conservatieve Partij. Maar in tegenstelling tot Boris is Jo Johnson minder dogmatisch als het om de Brexit gaat. Zo zei hij vorig jaar voorstander te zijn van een tweede referendum over de Britse uittreding uit de EU, iets wat zijn broer een gruwel zou zijn.
De broer van de premier had als onderminister onder meer universiteiten en wetenschap in zijn portefeuille. Het is nog niet duidelijk of hij per direct opstapt.
NOS 05.09.2019 De broer van de Britse premier Boris Johnson, Jo, heeft ontslag genomen als onderminister voor Bedrijfsleven, Energie en Industriële Strategie. Hij zegt dat hij een conflict ervaart tussen het landsbelang en loyaliteit aan zijn familie.
“De afgelopen weken ben ik verscheurd tussen loyaliteit aan mijn familie en het landsbelang. Het is een onoplosbaar dilemma en het is tijd voor anderen om mijn rol over te nemen als parlementslid en minister”, zegt Jo Johnson. Hij vindt het een eer dat hij onder drie premiers betrokken is geweest bij het kabinet.
Jo Johnson licht zijn besluit niet toe. Ook is niet duidelijk hoe hij precies staat tegenover de politieke koers van zijn oudere broer. In het verleden was Jo een uitgesproken voorstander van een tweede brexitreferendum.
No-deal-brexit
Het kantoor van premier Johnson bedankt Jo Johnson voor zijn diensten. “Hij was een briljante, getalenteerde minister en een fantastisch parlementariër. De premier begrijpt, als politicus en als broer, dat dit niet makkelijk geweest zal zijn voor Jo.”
Jo Johnson is een van de vele Lagerhuisleden van de Conservatieve Partij die al dan niet vrijwillig vertrekken. De afgelopen dagen werden meer dan twintig Conservatieven uit de fractie gezet omdat ze tegen de zin van Johnson steun gaven aan een wet waarmee een no-deal-brexit op 31 oktober wordt geblokkeerd.
Premier Johnson, die zijn parlementaire meerderheid kwijt is, wil vervroegde verkiezingen, maar ook dat plan is gisteren tegengehouden door het Lagerhuis.
AD 05.09.2019 Ongekende taferelen in het Britse parlement waar de kersverse premier Johnson de ene gevoelige nederlaag na de andere lijdt. Het Lagerhuis zei ‘ja’ tegen een wet die Johnson niet wil en ‘nee’ tegen de verkiezingen die hij wel wil. Wij hielden een live-blog bij over de stemmingen in het Lagerhuis. Hier lees je terug hoe de bewogen avond verliep.
Tegen de zin van Boris Johnson stemde het Lagerhuis gisteravond in met de wet die een no deal-brexit op 31 oktober kan tegenhouden. Als de wet nu ook door het Hogerhuis komt is de Britse premier verplicht om tot 31 januari uitstel van de brexit te vragen bij de EU, als er op 19 oktober geen brexitdeal ligt. De wet die de oppositie indiende werd met 327 tegen 299 aangenomen.
Wel werd er zeer verrassend een amendement aan toegevoegd: als de premier moet vragen om uitstel van de brexit, dan moet hij ook het Lagerhuis nog een keer over de oude brexitdeal (de deal die Theresa May eerder uitonderhandelde met de EU) laten stemmen. Dat akkoord is eerder drie keer weggestemd door het Lagerhuis, wat uiteindelijk ook het einde van May als premier betekende.
Maar het zou nu dus zomaar kunnen dat May’s deal eind oktober gewoon nog een vierde keer in stemming wordt gebracht. Maar eerst moet de wet er definitief komen. De volgende horde is het Hogerhuis, waar conservatieven die loyaal zijn aan Johnson van plan zijn de boel zo te vertragen, dat de wet niet kan worden doorgevoerd voor de geplande opschorting van het parlement op 10 september. Nadat Johnson gisteravond de stemming over de wet verloor nam hij het woord en zei hij geen andere uitweg meer te zien dan nieuwe verkiezingen.
Een zet die niet verraste aangezien hij er dinsdag al voor waarschuwde. ,,Ik vind het heel jammer dat parlementariërs zo hebben gestemd. Ik noem dat plichtsverzuim”, zei Johnson, Hij vindt dat met deze wet zijn onderhandelingspositie met Brussel verwoest is. Om de druk op de ketel te houden en een nieuwe deal te krijgen van de EU wilde Johnson de optie van een no deal-brexit op tafel houden. ,,In essentie maakt deze wet een einde aan de onderhandelingen met de EU.”
Corbyn naar Brussel
Met de woorden ‘de Britten moeten nu maar bepalen of ze mij of Corbyn naar Brussel willen sturen om dit op te lossen’, opende hij vervolgens het debat over vervroegde verkiezingen. Na negentig minuten debat volgde stemming en uitslag: Johnson kwam 136 stemmen tekort.
Zijn derde nederlaag in drie stemmingen: slechter is een Britse premier zijn regeerperiode waarschijnlijk nooit begonnen. Dat Johnson verloor was geen verrassing: voor het uitschrijven van verkiezingen heeft de Britse premier namelijk een supermeerderheid van twee derde van de Lagerhuisleden nodig.
Aangezien Johnson geen parlementaire meerderheid meer heeft en de oppositie al had aangegeven de motie niet te steunen, was de uitkomst bij voorbaat al bijna zeker: Johnson zou het niet halen. En zo geschiedde.
De Britse premier reageerde woedend op zijn verlies. ,,Jeremy Corbyn is waarschijnlijk de eerste leider van de oppositie in de geschiedenis van onze democratie die verkiezingen weigert. Ik kan alleen maar speculeren over de achterliggende reden. De meest voor de hand liggende conclusie is dat hij denkt dat hij niet kan winnen. Hij zou zijn positie moeten heroverwegen.”
Het is weer een bizarre wending in het brexitproces dat het Verenigd Koninkrijk al ruim drie jaar gijzelt: een regeringspartij die verkiezingen wil, een oppositie die daarvoor bedankt. Toch is de terughoudendheid van die laatste te verklaren: hun eerste prioriteit is het voorkomen van een no deal-brexit op 31 oktober. Eerst willen zij dus dat de anti-no deal-brexitwet wordt aangenomen in het Lager- en Hogerhuis.
Ze vertrouwen premier Johnson voor geen cent en vrezen dat hij -als hij eventuele vervroegde verkiezingen midden oktober wint- de Britten alsnog op de brexitdeadline van 31 oktober zonder deal uit de EU laat crashen. De oppositiepartijen willen wel verkiezingen, maar niet op Johnsons voorwaarden en niet op 15 oktober, de datum die de premier voor ogen had. Eerst de wet regelen, dan verkiezingen, benadrukte Labour-leider Corbyn gisteren nog maar eens.
Johnsons opties
Johnson heeft nu een aantal opties om toch nieuwe verkiezingen te forceren. Hij kan een verkiezingsnoodwet indienen: anders dan bij de verkiezingsmotie die hij gisteren verloor heeft hij hier een normale meerderheid voor nodig. Mocht dat niet lukken, dan kan hij in theorie ook nog kiezen voor de nucleaire optie: een motie van wantrouwen tegen zichzelf indienen, die expres verliezen en heel hard hopen dat Labour niet in staat is om een interim-regering te vormen met andere oppositiepartijen. Als de oppositie er in dat geval niet binnen twee weken uitkomt, volgen automatisch nieuwe verkiezingen.
First things first: de anti-no deal-brexitwet die nu bij het Hogerhuis ligt. Johnson’s loyale medestanders daar proberen daar de komende nachten door te debatteren en het proces te rekken tot vrijdagochtend 10.00 uur Britse tijd. Dat zou genoeg moeten zijn om de wet toch nog tegen te houden. Lord Newby, leider van de Liberaal Democraten was in ieder geval klaar voor de strijd. Hij twitterde net voor het begin van het debat een foto van zichzelf met een koffer voor het parlement. ,,Ik heb mijn dekbed, schone kleren en scheerspullen meegenomen.”
Telegraaf 05.09.2019 In de aanloop naar zijn aantreden als premier op 24 juli moet Boris Johnson hebben besloten dat verkiezingen noodzakelijk waren. De meerderheid van zijn coalitiefractie was in de loop van het jaar tot enkele zetels uitgedund. De dag na de bekroning van zijn carrière met het door hem beoogde premierschap werd deze meerderheid tot welgeteld een zetel teruggebracht.
Het was Johnson duidelijk dat dit niet onvoldoende was om de altijd controversiële Brexit-wetgeving door het Lagerhuis te loodsen. Maar het was hem ook duidelijk dat hij niet degene mocht zijn die de verkiezingen zou uitschrijven. De meeste Britten zijn de politiek immers beu en zijn de afgelopen jaren al te vaak richting het stemhokje gedirigeerd.
Met een drieste politiek in de richting van een ongereguleerde Brexit probeerde hij de oppositie te dwingen om een motie van wantrouwen in te dienen. Door het Lagerhuis bijna anderhalve maand buitenspel te zetten trachtte hij de druk richting een motie van wantrouwen verder te vergroten.
Waar ging het mis?
Het probleem voor Boris Johnson was dat de oppositie, geholpen door een krachtige groep Conservatieve rebellen, het hoofd koel hield. Het buitenspel zetten van het Lagerhuis zorgde ervoor dat zijn hopeloos verdeelde politieke tegenstanders de rijen sloten.
In een mum van tijd togen ze een wetsvoorstel op waarbij de handen van de regering werden gebonden en Johnson precies werd voorgeschreven wat hem de komende weken te doen staat. Tegen alle verwachtingen in lijkt dat voorstel binnen een week door het Lagerhuis en het Hogerhuis te kunnen worden gejaagd?
Gegokt en verloren dus. Hoe reageerde Johnson?
Door zelf verkiezingen uit te schrijven. Een oppositiepartij zou het zich volgens Johnson niet kunnen veroorloven om tegen verkiezingen te stemmen. Maar dat was dus precies wat de Labour-partij deed. Niet helemaal trouwens, ze onthielden zich van stemming, maar verkiezingen kunnen alleen maar worden uitgeschreven als twee derde van de parlementariërs akkoord gaat. Daar kwam Johnson bij lange na niet aan toe.
Geen verkiezingen dus?
Nee, dat is wat kort door de bocht. Labours partijleider Jeremy Corbyn heeft verklaard dat hij verkiezingen wil zodra het voorstel om uitstel van Brexit af te dwingen is goedgekeurd. Boris Johnson wenst deze verkiezingen op 15 oktober te houden. Hij is ervan overtuigd dat de Conservatieven de verkiezingen zullen winnen. Dan kan hij het verzoek om uitstel weer schrappen en gewoon op het door hem op 31 oktober gewenste vertrek uit de EU afstevenen.
Het probleem is dat Labour ineens niet veel haast lijkt te maken met de verkiezingen. Deze kunnen wellicht wachten tot na 31 oktober, en het door Labour gewenste Brexit-uitstel. Maar Labour is verdeeld. Verkiezingen op 15 oktober lijken nog altijd het meest waarschijnlijk.
Gaat Johnson die winnen?
Het is onmogelijk te zeggen. Maar wel is duidelijk dat hij veel partijgenoten met zijn drieste politiek tegen zich in het harnas heeft gejaagd. Er wordt een beschuldigende vinger gewezen naar zijn politieke adviseur Dominic Cummings. Deze was succesvol als dirigent van de Brexit-campagne, maar zijn botte rechtlijnigheid valt niet zo goed in Downing Street.
Het uit de fractie zetten van 21 rebellerende partijprominenten lijkt een stap te ver geweest te zijn voor Johnson. Zelfs zijn eigen broer Jo Johnson is de meedogenloze praktijken van zijn oudere broer beu. Hij zegde zijn ministerspost op en stelt zich niet verkiesbaar.
Maar Johnson was toch de ‘Heineken’-conservatief, die de harten van politieke tegenstanders kon veroveren?
Ja, dat was hij. Hij won tot tweemaal toe de Londense burgemeester verkiezingen, waar Labour-stemmers in een forse meerderheid zijn. Maar de politieke antenne van Johnson is de laatste weken niet erg helder. In debatten schuttert hij en hij zaait meer verdeeldheid dan ooit. Hij is de door hem gewenste controle kwijt. In ieder geval tot volgende week maandag. Dan mag hij hopen dat zijn oproep tot het houden van verkiezingen wel gehoor vindt.
Telegraaf 05.09.2019 Premier Boris Johnson zal donderdag opnieuw vervroegde verkiezingen eisen. Hij ziet het streven naar nieuw uitstel van de Brexit als verraad aan de kiezers die in 2016 de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie steunden. Johnson zal dat donderdag in een toespraak zeggen, zei zijn woordvoerder.
Johnson noemt het „een laffe belediging van de democratie” dat oppositieleider Jeremy Corbyn er niet mee wil instemmen algemene verkiezingen te houden. Een wet die beoogt te voorkomen dat het land de Europese Unie verlaat zonder deal „zou in wezen de grootste democratische stemming in onze geschiedenis tenietdoen – het referendum van 2016”, aldus de woordvoerder van Johnson.
„Het is duidelijk dat de enige actie is om terug te gaan naar de mensen en hen de gelegenheid te geven om te beslissen wat ze willen”, zei hij.
In het wetsvoorstel staat dat premier Johnson moet vragen om nieuw uitstel van de Brexit als het hem niet tijdig lukt een deal rond te krijgen, tenzij het parlement toestemming geeft voor een Brexit zonder deal.
Labour
De regering is fel tegen het voorstel en stuurde woensdag al aan op nieuwe verkiezingen. Oppositieleider Jeremy Corbyn (Labour) wil daar pas mee instemmen als het wetsvoorstel is goedgekeurd. Johnson kan niet zonder steun van de oppositie verkiezingen uitschrijven, omdat twee derde van de parlementariërs daarmee moet instemmen.
NOS 05.09.2019 Weer een ochtend vol chocoladeletters over brexit voor de Britse kranten. “Een grotesk circus”, schrijft de Daily Mail. “De slechtste premier ooit (sinds de laatste)”, oordeelt de Daily Mirror. Maar ook veel kritiek op de ‘laffe’ oppositieleider Jeremy Corbyn.
“De meningen zijn heel erg verdeeld, het hangt ervan af aan welke kant van het politieke spectrum een krant staat”, zegt correspondent Suse van Kleef. Linkse media richten zich op Johnson, die gisteren drie keer faalde het parlement mee te krijgen voor zijn plannen, een unicum voor een kersverse premier. Rechtse kranten bespotten zijn rivaal Corbyn, “de enige oppositieleider ooit die verkiezingen afsloeg”, in de woorden van Johnson.
“Net als Johnson typeert The Sun Corbyn als een angsthaas (‘chicken‘). De krant heeft zijn hoofd op het lichaam van een kip gefotoshopt met de vraag ‘is dit de gevaarlijkste kip in het land?’. Dat is ook een verwijzing naar de chloorkippen, symbool van de discussie over voedselveiligheid na de brexit.”
The Sun @TheSun
Tomorrow’s front page: Seething Boris Johnson branded Jeremy Corbyn a “chicken” after the Labour leader blocked a snap General Election https://t.co/LtUUcvuyTm
De Telegraph noemt de oppositieleider hypocriet, omdat hij eerder juist om verkiezingen vroeg. “Hij is bang te verliezen”, schrijft de krant, die in een portret van Corbyn schetst dat de Labourleider steun binnen zijn partij verliest.
Bungelen
Met een aangeschoten premier en een vleugellamme oppositieleider zien maar weinig kranten een uitweg uit de crisis. De premier is in een hoek gedreven, concluderen meerdere kranten. “Johnson is gevangen in Downing Street No. 10.”, meent The Times. “Zijn vijanden willen hem machteloos laten bungelen tot brexit weer is uitgesteld.”
Na nachtelijk overleg lijkt Labour nu bereid te praten over vroege verkiezingen zodra de wet die een no-deal-brexit verbiedt door het parlement is. Grootste twistpunt wordt dan wanneer de stembusgang gehouden wordt: voor of na 31 oktober, de deadline voor brexit.
“Johnson wil verkiezingen op 15 oktober, zodat hij bij een EU-top twee dagen later een nieuwe deal kan regelen”, legt Van Kleef uit. “Maar Labour wil liever verkiezingen na 31 oktober. Lukt dat, dan moet Johnson aan de EU uitstel vragen en heeft hij zijn grootste verkiezingsbelofte niet waargemaakt. Dat is goed voor Labour.”
Van Kleef durft geen voorspelling te doen over de volgende strategie van Johnson. Het verlengde reces doordrukken, toch nieuwe verkiezingen uitschrijven of misschien zelfs de no-deal-wet negeren. “Het blijft ongelofelijk onvoorspelbaar hier.”
AD 05.09.2019 Premier Boris Johnson zet alles op alles om de door hem zo gewenste vervroegde verkiezingen er toch snel doorheen te krijgen.
Een eerdere strategie om de conservatieve fractie in het Hogerhuis in te zetten voor vertragingstactieken blijkt alweer geschrapt. De Lords moeten juist nu haast maken. Het komt allemaal over als paniekvoetbal maar Johnson gokt op een verkiezingsoverwinning voor de belangrijke EU Top op 19 oktober waarop brexit centraal staat.
Vandaag wordt de eerste dag van zijn verkiezingscampagne , laat Johnson strijdvaardig weten. Met een nieuw mandaat van de kiezer hoopt hij toch nog concessies af te dwingen in Brussel. Door het Hogerhuis nu op te jagen kan het misschien net. Dan moet de behandeling van het gisteravond door het Lagerhuis aangenomen voorstel tegen een no deal-brexit nu in sneltreinvaart worden afgerond, berichten Britse media. Een geschrokken Lord uit het Hogerhuis vreest dat de bezadigde kamer nu een Guinness Book-wereldrecord moet breken.
Het voorstel was woensdag al in recordtempo door het Lagerhuis geloodst. Dat moet zich maandag weer over de wetgeving buigen als in het House of Lords amendementen worden goedgekeurd. Dat zou namelijk betekenen dat het oorspronkelijke voorstel wordt aangepast.
Met de zegen van de koningin is de wet dan aangenomen en kan Johnson oppositieleider Jeremy Corbyn nogmaals uitdagen voor nieuwe verkiezingen. Corbyn wilde daar gisteren pas mee instemmen als het wetsvoorstel dat een no deal-brexit uitsluit, is goedgekeurd. Johnson heeft Labour nodig. Hij kan niet zonder steun van de oppositie verkiezingen uitschrijven, omdat twee derde van de parlementariërs akkoord gaat.
Intussen worden de messen geslepen. Johnsons strategie is duidelijk. Hij werpt zich op als de man van het volk (dat in het referendum van 2016 krap vóór brexit stemde, maar niet voor een no deal-brexit). Hij presenteert het streven van het Lagerhuis naar nieuw uitstel van de brexit tot januari volgend jaar als het ultieme verraad aan de kiezer. Johnson zal dat vandaag in een toespraak nog eens benadrukken, meldt zijn woordvoerder.
Bij Labour hebben ze ondertussen eigen problemen, want ook die partij is verdeeld. Een deel van de partij wil zo snel mogelijk verkiezingen, terwijl een ander deel Boris Johnson graag nog even laat bungelen. het gaat dan om verkiezingen in oktober, in november of misschien zelfs nog later. Volgens Labour-schaduwminister John MacDonnell voert de partij overleg met andere oppositiepartijen over de beste datum.
Johnson noemt het ‘een laffe belediging van de democratie’ dat oppositieleider Jeremy Corbyn er niet mee wil instemmen algemene verkiezingen te houden. Een wet die beoogt te voorkomen dat het land de Europese Unie verlaat zonder deal ‘zou in wezen de grootste democratische stemming in onze geschiedenis tenietdoen – het referendum van 2016’, aldus de woordvoerder van Johnson. ,,Het is duidelijk dat de enige actie is om terug te gaan naar de mensen en hen de gelegenheid te geven om te beslissen wat ze willen”, zei hij.
Dat alles neemt niet weg dat Johnson voor de tweede achtereenvolgende dag werd weggestemd in het parlement. Zijn alles-of-niets-strategie loopt vooralsnog niet echt lekker. De premier wil ten koste van alles voorkomen dat het parlement hem beperkt in zijn bewegingsruimte bij het onderhandelen in Brussel.
EU-onderhandelaar Michel Barnier informeerde Europese diplomaten gisteren over de staat van die onderhandelingen. Die zijn verlamd, meldde Barnier wat weinig overliet van Johnsons bewering dat er voortgang wordt geboekt.
Boris Johnson dreigt de derde conservative leider te worden die sneuvelt op brexit. Dat hij de volgende verkiezingen wint is volgens opiniepeilingen waarschijnlijk maar allerminst zeker is dat hij de gewenste ruime meerderheid krijgt. Dan zijn we weer terug bij af. De rechtse anti-EU-kampioen Nigel Farage heeft zich ook al gemeld voor het geval de Britse premier te veel naar het parlement luistert. ,,Johnson kan geen verkiezingen winnen als hij de Brexit Party tegen zich heeft”. En de risico’s zijn bekend.
Drie jaar geleden kleunde premier David Cameron mis met zijn brexit-referendum dat hij wel dacht te winnen. Twee jaar geleden gokte Theresa May mis met snelle verkiezingen. Die vielen veel slechter uit dan gehoopt en May werd om te kunnen regeren afhankelijk van de grillige steun van een kleine Noord-Ierse partij, DUP. Een horrorscenario voor Johnson.
MSN 05.09.2019 De Britse politiek is in een permanente staat van chaos beland. Het lijkt er sterk op dat de regering wordt gedwongen om uitstel van de brexit te vragen, terwijl premier Boris Johnson bezweert dat nooit te gaan doen. Tegelijkertijd is de regering zijn meerderheid kwijtgeraakt en stapelt Johnson parlementaire nederlaag op parlementaire nederlaag. Én hij wil verkiezingen, maar waarom komen die dan niet?
Maandag zei Johnson nog in een korte speech dat hij geen verkiezingen wil, maar voor zover dat al waar was toen, is van die onwil nu nog weinig sprake.
Maar, wonderlijk genoeg, stemde de voltallige Conservatieve fractie van Johnson voor een verkiezing terwijl bijna de voltallige oppositie niet stemde of tegen nieuwe verkiezingen stemde. Dat gebeurde terwijl oppositieleider Jeremy Corbyn al jaren roept dat hij de Conservatieven uit het zadel wil helpen om via verkiezingen zijn Labour-partij aan de macht te helpen.
Met uiteindelijk 298 stemmen voor nieuwe verkiezingen en 56 tegen, kreeg Johnson bij lange na niet de benodigde tweederdemeerderheid van het 650 zetels tellende Lagerhuis en dus komen er geen nieuwe verkiezingen. Althans: voorlopig niet.
Eerst no-deal voorkomen
Waarom wil de oppositie, tegen de oppositienatuur in, dan geen verkiezingen? Kort gezegd is de oppositie bang dat verkiezingen ervoor gaan zorgen dat Johnson op 31 oktober het VK zonder deal uit de EU gaat leiden, iets waar een meerderheid van het huidige parlement dus tegen is.
Daarom zegt Labour nu, samen met kleinere oppositiepartijen, dat ze op zijn vroegst instemmen met nieuwe verkiezingen als de wet die de regering verplicht om opnieuw uitstel voor brexit te vragen aan de EU definitief is.
Die wet moet ook nog goedgekeurd worden door het Hogerhuis. Dat gebeurt waarschijnlijk vandaag en morgen. Daarna moet de wet nog worden bekrachtigd door de koningin, dat zal waarschijnlijk maandag gebeuren.
Maandag dan?
Maandag kan Johnson een nieuwe poging doen om verkiezingen uit te schrijven. Het is namelijk de laatste dag waarop het nog kan, paradoxaal genoeg omdat Johnson het parlement vanaf volgende week vijf weken naar huis stuurt. Dat besluit wordt beschouwd als een stap die er nu juist voor moest zorgen dat het parlement geen grip kan krijgen op de brexitbesluitvorming.
Maar de vraag blijft of Labour maandag al wel wil instemmen met nieuwe verkiezingen. Stel namelijk dat ze akkoord gaan met verkiezingen op 15 oktober, zoals Johnson wil, dan lopen ze alsnog de kans dat Johnson een verse meerderheid in het parlement weet te winnen.
De Conservatieven staan er in de peilingen namelijk goed voor. Met een nieuwe regering en een meerderheid in het parlement kan hij alsnog de wet schrappen die een no-deal moet voorkomen. Zo zou Johnson toch nog op de 31e, met of zonder deal de EU kunnen verlaten.
Misschien wil Labour later wel nieuwe verkiezingen, bijvoorbeeld na 19 oktober. Dat is namelijk de uiterste datum dat de regering opnieuw om uitstel moet vragen aan de EU, als er nog geen deal gesloten is.
Zo lang wil Johnson natuurlijk weer niet wachten, want dan zou hij alsnog bij wet verplicht zijn om precies dat te doen wat hij gezworen heeft niet te gaan doen: uitstel vragen.
Bovendien wordt op dit moment instemmen met een verkiezingsdatum na de 19e ook gezien als risico door de oppositie. Johnson kan dan alsnog besluiten om de verkiezingsdatum weer naar voor te halen. Volgens de regering zouden ze dat nooit doen, maar de oppositie vertrouwt Johnson niet.
Gisteren herhaalde hij daarom nog maar eens met klem dat er geen kans is dat hij uitstel gaat vragen in Brussel. “Als ik nog steeds premier ben na dinsdag 15 oktober, dan zullen we vertrekken op 31 oktober, ik hoop met een veel betere deal.”
Verkiezingen komen er wel
Het blijft dus wel de vraag of Johnson dat waar kan maken. Een andere manier om in ieder geval niet zelf naar Brussel te moeten, zou zelfstandig aftreden zijn. Maar voorlopig wijst niets erop dat Johnson dat van plan is.
Hoe dan ook. Verkiezingen zullen er zeker komen binnen afzienbare tijd, want of de brexit wordt uitgesteld of niet, de regering heeft geen meerderheid meer en kan op deze manier onmogelijk beleid maken.
Ook de oppositie wil dus van de regering af, maar wil dus nog even wachten tot er uitstel is. Na 31 oktober zal in ieder geval de gehele politiek verkiezingen willen.
Drie uitkomsten
Als er toch verkiezingen komen zijn er grofweg drie uitkomsten mogelijk. De Conservatieven winnen een meerderheid, waardoor ze alsnog een brexit met of zonder deal kunnen forceren.
Of Labour wint een meerderheid. Die partij heeft beloofd een nieuw referendum uit te schrijven met als een van de opties dat de brexit helemaal wordt afgeblazen.
Of geen van de twee grote partijen krijgt een meerderheid, waarna er een coalitieregering gevormd zal moeten worden, waarvan het niet te zeggen is wat die zou willen.
MSN 05.09.2019 Als het Verenigd Koninkrijk om uitstel wil vragen van het vertrek uit de EU moet het daar wel een goede reden voor geven. Dat zei een woordvoerster van de Europese Commissie op vragen over de wens van een meerderheid van het Britse Lagerhuis om de beoogde vertrekdatum van 31 oktober met drie maanden op te schuiven.
De regeringsleiders van de 27 overige lidstaten hebben al twee keer ingestemd met uitstel van de brexit, die oorspronkelijk eind maart had moeten plaatsvinden. Mocht Londen opnieuw een verzoek doen, dan is het opnieuw aan hen om daar (unaniem) over te besluiten. Wat een goede reden zou zijn en hoe dat wordt vastgesteld, kan pas worden besproken als er een officieel verzoek ligt, aldus de zegsvrouw.
Brussel gaat er ondanks de politieke ontwikkelingen in Londen van uit dat de Britten op 31 oktober vertrekken. Bij voorkeur met een akkoord. De Britse brexitgezant David Frost is vrijdag voor de tweede keer deze week in Brussel voor technische besprekingen. Nieuwe concrete voorstellen zijn er nog altijd niet, aldus de woordvoerster.
Telegraaf 05.09.2019 Het Britse Hogerhuis debatteert donderdag verder over het wetsvoorstel om een Brexit zonder deal te voorkomen dat woensdag is aangenomen door het Lagerhuis. Woensdag begonnen de leden van het Lagerhuis al.
Wanneer de stemming over het wetsvoorstel precies plaatsvindt, is nog niet bekend. Die moet voor vrijdag 17.00 uur (lokale tijd) worden gehouden, omdat het parlement daarna niet meer bijeenkomt in aanloop naar het publiceren van de begroting.
Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, kan Groot-Brittannië op 31 oktober alleen uit de Europese Unie met een deal of als het parlement een uittreding zonder deal goedkeurt. Als dat niet lukt, moet Johnson uitstel vragen tot 31 januari.
Een meerderheid in het Hogerhuis is voor het voorstel, wat een nieuwe nederlaag voor premier Boris Johnson zou betekenen. Aanhangers van Johnson zouden het debat echter kunnen vertragen, waardoor het nog niet zeker is wanneer er gestemd gaat worden.
Kort nadat het wetsvoorstel werd aangenomen, vroeg de premier het parlement om vervroegde verkiezingen op 15 oktober. Dat voorstel werd niet aangenomen, waardoor Johnson in twee dagen tijd zijn eerste drie stemmingen in het Lagerhuis heeft verloren.
MSN 05.09.2019 Premier Boris Johnson zal donderdag weer vervroegde verkiezingen eisen. Hij ziet het streven naar nieuw uitstel van de brexit als verraad aan de kiezers die in 2016 de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie steunden. Johnson zal dat donderdag in een toespraak zeggen, zei zijn woordvoerder.
Johnson noemt het “een laffe belediging van de democratie” dat oppositieleider Jeremy Corbyn er niet mee wil instemmen algemene verkiezingen te houden. Een wet die beoogt te voorkomen dat het land de Europese Unie verlaat zonder deal “zou in wezen de grootste democratische stemming in onze geschiedenis tenietdoen – het referendum van 2016,” aldus de woordvoerder van Johnson.
“Het is duidelijk dat de enige actie is om terug te gaan naar de mensen en hen de gelegenheid te geven om te beslissen wat ze willen”, zei hij.
NU 04.09.2019 Een meerderheid van het Britse Lagerhuis heeft woensdagavond ingestemd met de motie die een ‘no deal-Brexit’ bij wet moet voorkomen. Als de motie ook door het Hogerhuis komt, moet premier Boris Johnson naar Brussel om uitstel van de Brexit te vragen.
Motie om ‘no deal-Brexit’ te voorkomen passeert Lagerhuis;
327 stemmen voor, 299 stemmen tegen
Motie stelt dat premier Johnson om uitstel tot 31 januari 2020 moet vragen in Brussel
Wetsvoorstel moet nog worden goedgekeurd door Hogerhuis
Meerderheid Hogerhuis tegen ‘no deal’, maar aanhangers Johnson willen vertragen
Parlement gaat maandag a.s. weer met reces en komt pas op 14 oktober terug
327 parlementariërs stemden voor de motie, 299 tegen.
“Dit is een wet die effectief een einde maakt aan de Brexit-onderhandelingen. Het is een wet die de premier dwingt tot overgave in de onderhandelingen met de EU. Het is een wet die werd ontworpen om het grootste democratische besluit uit onze geschiedenis ongedaan te maken”, zei Johnson in zijn eerste reactie op de verloren stemming.
Johnson volgde zijn al eerder uitgesproken voornemen en stelde dat er nu verkiezingen nodig zijn om te bepalen of hij of oppositieleider Jeremy Corbyn van Labour naar Brussel gaat om “deze puinhoop op te ruimen”. Hij wil dat de stembusgang op dinsdag 15 oktober plaatsvindt – twee dagen voor de Europese top op 17 en 18 oktober.
Corbyn zei op zijn beurt verkiezingen te verwelkomen, “omdat we er naar uitkijken deze regering buiten te zetten”. Labour wil echter eerst dat de wet die een ‘no deal-Brexit’ verbiedt wordt aangenomen.
Johnsons aanbod verkiezingen uit te schrijven “bevat het gif van ‘no deal'”, zei Corbyn. De oppositie vreest dat Johnson de verkiezingsdatum later alsnog voorbij de huidige Brexit-deadline tilt, waarmee het VK zonder deal uit de Unie zou stappen. Hij heeft die bevoegdheid.
Voor het uitschrijven van vervroegde verkiezingen is een tweederdemeerderheid in het Lagerhuis nodig. Die wist Johnson woensdagavond niet te krijgen: de motie voor nieuwe verkiezingen kreeg 298 stemmen voor en 56 tegen. Dat kwam niet in de buurt van de benodigde 434 stemmen.
House of Commons vote 327 to 299 to approve the Third Reading of the European Union (Withdrawal) (No. 6) Bill, as amended at Committee stage. The Bill will now be considered by @UKHouseofLords. #EUWithdrawal6Bill
Avatar
Auteur HouseofCommons
Nu is het Hogerhuis aan zet
In theorie zal het geen probleem zijn om ook in het Hogerhuis een meerderheid te krijgen voor de motie om ‘no deal’ te verbieden, aangezien de oppositie daar in de meerderheid is. Maar in de praktijk kunnen de Conservatieven nog roet in het eten gooien, door te filibusteren. Dit is het extreem lang rekken van een debat, om het zo voor elkaar te krijgen dat een wet wordt geblokkeerd of vertraagd. In de Nederlandse politiek komt dit niet vaak voor.
Naar verwachting zal de motie donderdag behandeld worden. Omdat het parlement een schorsing wacht moet het voor vrijdag 17.00 uur Britse tijd ter stemming zijn gesteld.
Er zijn echter al 92 amendementen ingediend op de motie door de Lords uit Johnson’s partij. Hierdoor zal het debat ook in de nacht door moeten gaan en is de kans groot dat het proces vertraagd zal worden.
Britten vertrekken vooralsnog automatisch op 31 oktober
Volgens de huidige planning vertrekken de Britten op 31 oktober om 23.00 uur (Britse tijd) uit de EU. Volgens het wetsvoorstel moet Johnson naar Brussel om te vragen of deze deadline mag worden verplaatst naar 31 januari 2020.
Johnson zei dinsdag al dat hij onder geen beding met deze vraag naar Brussel zal gaan. De premier ziet dit als “overgave”, want hij heeft keer op keer beloofd dat de Brexit hoe dan ook op 31 oktober zal plaatsvinden.
NU 04.09.2019 Het Britse Lagerhuis heeft woensdag ingestemd met een motie die een ‘no deal-Brexit’ bij wet moet verbieden. De oppositie plus 21 leden van de partij van Boris Johnson waren voorstander van het overnemen van de politieke agenda. Johnsons motie om nieuwe verkiezingen te houden, is vervolgens tegengehouden.
Waar staan we nu?
Het Lagerhuis heeft een wetsvoorstel aangenomen, de wet-Benn, dat een ‘no deal’-Brexit op 31 oktober verbiedt. Het parlement wil dat premier Johnson opnieuw uitstel aanvraagt in Brussel, tot zeker 31 januari 2020.
Het wetsvoorstel moet nog worden goedgekeurd door het Hogerhuis, dat het vanaf donderdag behandelt. Spannend wordt of de Lords erin zullen slagen dat af te ronden voordat het parlement weer met reces gaat, aanstaande maandag.
Premier Johnson wil na zijn nederlaag dat er nieuwe verkiezingen worden gehouden. Hij ziet die het liefst plaatsvinden voor de Europese top van 17 en 18 oktober.
Oppositieleider Jeremy Corbyn van Labour eist dat de wet-Benn eerst van kracht wordt, om te voorkomen dat Johnson met een list een ‘no deal’ op 31 oktober bewerkstelligt.
Een motie van Johnson om verkiezingen uit te schrijven sneuvelde woensdagavond dan ook in het Lagerhuis.
De motie van Johnson voor nieuwe verkiezingen is niet aangenomen. 56 parlementariërs stemden tegen en 298 stemden voor. De premier had 434 stemmen nodig, maar het lijkt erop dat veel oppositieleden al naar bed zijn gegaan…
NOS 04.09.2019 Het Britse Lagerhuis heeft voor het opnieuw uitstellen van de brexit gestemd. Een meerderheid van de parlementariërs is akkoord met een wet die een no-deal-brexit op 31 oktober moet tegenhouden. Het Hogerhuis moet er morgen over beslissen. Het debat is nu al begonnen.
In de eerste ronde stemden 329 Lagerhuisleden voor en 300 tegen de wet. Bij de tweede stemming, waarvoor amendementen konden worden ingediend, waren 327 parlementsleden voor en 299 tegen.
Het Lagerhuis stemt voor uitstel van de brexit-deadline
Als het Hogerhuis ook akkoord gaat met de wet, moet premier Johnson naar Brussel om te vragen om de brexit-datum met drie maanden uit te stellen. Johnson is zelf fel tegen uitstel, zelfs als het Verenigd Koninkrijk daardoor op 31 oktober de Europese Unie zonder akkoord moet verlaten.
Geen verkiezingen voor Johnson
Nadat de wet door het Lagerhuis was aangenomen, stelde Johnson direct voor om algemene verkiezingen te houden op 15 oktober. Die motie kreeg te weinig steun van parlementariërs: 298 waren voor en 56 tegen, waar een meerderheid van twee derde nodig was (434 stemmen).
Het was dus niet genoeg, stelde voorzitter John Bercow vast:
Lagerhuis stemt: geen meerderheid voor nieuwe verkiezingen
Deze stemming was nauw verbonden met die over het uitstel: Labour liet weten pas met vervroegde verkiezingen te zullen instemmen als de uitstelwet door beide Kamers is aangenomen.
Gisteren leed Johnson ook al een gevoelige nederlaag. In een spoeddebat stemde een meerderheid van de parlementariërs voor het wijzigen van de politieke agenda van vandaag. Daarmee mocht vandaag het wetsvoorstel over het uitstel worden ingediend.
De regering verloor gisteren haar meerderheid door het vertrek van het Conservatieve parlementslid Philip Lee naar de Liberal Democrats. Na het spoeddebat zette de Conservatieve Partij 21 rebellerende parlementsleden, onder wie voormalige ministers, uit de partij.
In vergelijking met de stemming van gisteren stemde vandaag nóg een Conservatief mee met de oppositie: Caroline Spelman, oud-voorzitter van de Conservatieve Partij. Opvallend genoeg wordt zij niet uit de partij gezet, omdat de stemming van vandaag niet wordt gezien als een vertrouwensstemming.
MSN 04.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft in het Lagerhuis onvoldoende steun gekregen voor zijn plan op 15 oktober nieuwe verkiezingen te houden. 298 parlementariërs stemden voor een nieuwe stembusgang, maar dat was minder dan de helft. De Conservatieve premier had de steun van twee derde van de parlementariërs nodig gehad om zijn plan voor nieuwe verkiezingen te kunnen doorzetten.
56 leden van het Lagerhuis stemden tegen het voorstel van de premier voor nieuwe verkiezingen. De grootste oppositiepartij Labour had haar leden opgeroepen zich van stemming te onthouden. Het Lagerhuis telt 650 leden.
Johnson riep woensdagavond op tot nieuwe verkiezingen, direct nadat een meerderheid van het Lagerhuis had ingestemd met een wetsvoorstel over het voorkomen van een brexit zonder akkoord met de Europese Unie. Johnson wil dat Groot-Brittannië op 31 oktober uit de EU stapt, ook als er dan geen akkoord met Brussel is. Het Lagerhuis wil dat Londen Brussel om drie maanden uitstel van de brexit vraagt als er geen overstemming is.
De brexit kan pas echt worden uitgesteld als het Britse Hogerhuis en de EU daarmee akkoord gaan. De tijd dringt, want het Britse parlement wordt volgende week geschorst in de aanloop naar de troonrede.
AD 04.09.2019 Na de uiterst gevoelige nederlaag, gisteren in het Lagerhuis, van de nieuwe Britse premier Boris Johnson, heeft het parlement vandaag opnieuw in het nadeel van Johnson gestemd. Het Britse Lagerhuis stemde in met een wetsvoorstel over het voorkomen van een brexit zonder akkoord met de Europese Unie. 327 parlementariërs stemden voor het wetsvoorstel. 299 leden van het Lagerhuis stemden tegen.Volg alle ontwikkelingen in ons liveblog.
Het Lagerhuis heeft inmiddels het verzoek om nieuwe parlementsverkiezingen te houden afgewezen. Er was geen meerderheid.
De Britse premier Boris Johnson heeft in het Lagerhuis onvoldoende steun gekregen voor zijn plan op 15 oktober 2019 nieuwe verkiezingen te houden. 298 parlementariërs stemden voor een nieuwe stembusgang, maar dat was minder dan de helft. De Conservatieve premier had de steun van twee derde van de parlementariërs nodig gehad om zijn plan voor nieuwe verkiezingen te kunnen doorzetten.
Uit de laatste stemming is gebleken dat opnieuw twee Conservatieven zich tegen Johnson hebben gekeerd. Dit naast de 21 die zich gisteren al tegen hem keerden.
Het Britse Lagerhuis heeft vanavond een wet aangenomen die de brexit-deadline van 31 oktober moet uitstellen om zo een no-deal-brexit te voorkomen
De wet is een nederlaag voor premier Johnson: hij wil de EU per 31 oktober desnoods met een no-deal verlaten
De brexit wordt pas echt uitgesteld als ook het Britse Hogerhuis en alle 27 Europese leiders akkoord gaan
Na de stemming riep premier Johnson op tot nieuwe verkiezingen, maar daar stemde het Lagerhuis niet mee in.
Twee keer verlies voor Johnson
Het Britse Lagerhuis nam vandaag een wet aan die de brexit-deadline van 31 oktober moet uitstellen om zo een no-deal-brexit te voorkomen. Dit zal pas daadwerkelijk gebeuren als ook het Britse Hogerhuis en alle 27 Europese leiders akkoord gaan met uitstel. Het Hogerhuis is inmiddels begonnen met debatteren en zal dit waarschijnlijk de hele nacht volhouden.
De komst van de wet is een nederlaag voor premier Johnson; hij wil de EU per 31 oktober desnoods met een no-deal verlaten. Na de stemming over de wet riep Johnson op tot nieuwe verkiezingen, maar daar stemde het Lagerhuis niet mee in.
MSN 04.09.2019 Het Britse Lagerhuis heeft woensdag ingestemd met een wetsvoorstel over het voorkomen van een brexit zonder akkoord met de Europese Unie. 327 parlementariërs stemden voor het wetsvoorstel, 299 leden van het Lagerhuis stemden tegen.
In het voorstel staat dat premier Boris Johnson moet vragen om nieuw uitstel van de brexit als het hem niet tijdig lukt een deal rond te krijgen, tenzij het parlement toestemming geeft voor een brexit zonder deal. Daar is vooralsnog geen meerderheid voor.
Na de stemming zei Labour-parlementariër Hilary Benn dat “het Lagerhuis heeft gesproken”. Hij zei dat Johnson de verplichtingen moet nakomen die het Lagerhuis hem heeft opgelegd en dat hij moet gaan werken aan uitstel van de brexit om een no-dealbrexit te voorkomen.
Johnson vindt dat door het goedkeuren van het wetsvoorstel de Britse onderhandelingspositie in Brussel is verslechterd. Hij zei dat het Lagerhuis heeft gestemd voor het stopzetten van serieuze onderhandelingen.
AD 04.09.2019 Het gist binnen de Conservatieve Partij na het uitsluiten van 21 ‘brexit-rebellen’ door premier Boris Johnson. Op sociale media wordt pijnlijk duidelijk dat er groeiende verontwaardiging is binnen de Britse regeringspartij over de ‘bedreigende’ en agressieve manier waarop Johnson dissidenten wil temmen.
Dat 21 trouwe afgevaardigden eruit worden gegooid is ’iets uit Noord-Korea’, laat een anonieme medewerker in 10 Downing Street weten. ‘Ze hebben dit verkloot, we lijken knettergek. Je probeert dit weg te zetten als het parlement tegen het volk en dan gooi je er twintig van je eigen volksvertegenwoordigers uit onder wie de kleinzoon van Winston Churchill?’
Telegraaf 04.09.2019Britse parlementariërs zijn begonnen aan het debat over een wetsvoorstel dat een Brexit zonder deal moet voorkomen. Het voorstel zou premier Boris Johnson verplichten om uitstel van het Britse vertrek uit de EU te vragen als hij niet tijdig een Brexitdeal rondkrijgt.
De regering is fel tegen het voorstel, maar had niet genoeg steun in het parlement om het debat te voorkomen. De oppositie en dissidenten uit de Conservatieve Partij van de premier kregen dinsdag voor elkaar dat het plan kan worden voorgelegd aan het parlement.
Tijdens het debat woensdag zei de oud-minister van Financiën Philip Hammond dat hij het spijtig vindt dat het wetsvoorstel op tafel moest komen, maar dat er geen andere optie is. „We moeten wel handelen, want er is geen mandaat voor een Brexit zonder deal. En die zal rampzalig zijn voor het Verenigd Koninkrijk”, aldus de voormalige Conservatieve bewindsman.
Hilary Benn, parlementslid voor Labour, waarschuwde dat als Groot-Brittannië zonder een akkoord uit de EU stapt, dit het „begin van het einde zal zijn.” Hij zei dat voor het land dan een periode van grotere onzekerheid aanbreekt.
Het voorstel wordt naar verwachting woensdagavond goedgekeurd. Daarna moet het ook nog aan het Hogerhuis, het House of Lords, worden voorgelegd. Daar komt de regering mogelijk nog met vertragingstactieken. De tijd dringt, want het parlement wordt volgende week geschorst tot midden oktober.
MSN 04.09.2019 Britse parlementariërs zijn begonnen aan het debat over een wetsvoorstel dat een brexit zonder deal moet voorkomen. Het voorstel zou premier Boris Johnson verplichten om uitstel van het Britse vertrek uit de EU te vragen als hij niet tijdig een brexitdeal rondkrijgt.
De regering is fel tegen het voorstel, maar had niet genoeg steun in het parlement om het debat te voorkomen. De oppositie en dissidenten uit de Conservatieve Partij van de premier kregen dinsdag voor elkaar dat het plan kan worden voorgelegd aan het parlement.
Het voorstel wordt naar verwachting woensdagavond goedgekeurd. Daarna moet het ook nog aan het Hogerhuis, het House of Lords, worden voorgelegd. Daar komt de regering mogelijk nog met vertragingstactieken. De tijd dringt, want het parlement wordt volgende week geschorst tot midden oktober.
AD 04.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft een gevoelige nederlaag geleden in het Lagerhuis. Het parlement maakte de weg vrij voor een stemming over een voorstel dat moet voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder deal uit de EU stapt.
Met een meerderheid van 328 stemmen tegen 301 slaagden de parlementariërs erin om premier Johnson een stevige tik uit te delen. Woensdag zal nu worden gestemd over een wetsvoorstel waarmee een no deal-brexit zonder goedkeuring van het Lagerhuis kan worden geblokkeerd
Op weer een schandelijke dag in onze zogenaamde democratie stemmen opstandige parlementsleden op verraad van Brexit, aldus Britse krant Daily Express .
Britse krantenkoppen zijn uiterst kritisch na de nederlaag van Boris Johnson. Daily Express vat het in chocoladeletters bondig samen tot: ‘Parlement geeft zich over aan de EU’. Daaronder doet de krant er nog een schepje bovenop: ‘Op weer een schandelijke dag in onze zogenaamde democratie stemmen opstandige parlementsleden op verraad van Brexit’.
Ook Financial Times kopt snoeihard: ‘Johnsons brexitstrategie in puin nadat parlementsleden nederlaag toebrengen’. Daily Mail opent de krant met: ‘Chaos regeert nadat 21 rebellen van de Tories nederlaag afdwingen’.
Liefst 21 Conservatieven uit Johnsons eigen gelederen stemden tegen en dat zullen zij woensdag waarschijnlijk opnieuw doen. Johnson maakte direct daarna bekend dat deze parlementariërs niet meer voor de Conservatieve Partij in het parlement mogen zitten. Onder de rebellerende parlementsleden zitten de vroegere minister Philip Hammond en Nicholas Soames, de kleinzoon van Winston Churchill.
Johnson kondigde direct na de stemming in het parlement al aan dat er nieuwe verkiezingen zullen komen als de motie woensdag wordt aangenomen. ,,Ik wil geen verkiezingen, maar het kan dan niet anders. Als de motie wordt aangenomen gaat de brexit nog jaren duren.’’
Johnson wil hoe dan ook op 31 oktober uit de Europese Unie. In de motie die woensdag wordt behandeld staat dat een no deal-brexit eerst door het parlement dient te worden goedgekeurd. Als het parlement tegenstemt, zou de uittreding moeten worden uitgesteld tot 31 januari.
Johnson heeft echter altijd gezegd dat er geen sprake van kan zijn dat hij de Europese leiders vraagt het Britse vertrek uit de EU opnieuw op de lange baan te schuiven. Heel zijn geloofwaardigheid als premier heeft hij opgehangen aan de belofte om eind oktober de brexit te realiseren – het liefst met een akkoord, maar zonder als het moet.
Eigen plannen doorvoeren
De Britse premier wil met nieuwe verkiezingen een dusdanige meerderheid afdwingen dat hij toch zijn eigen plannen kan doorvoeren. Om vervroegde verkiezingen uit te schrijven heeft Johnson evenwel de steun van een tweederdemeerderheid van de parlementsleden nodig en dus de steun van de grootste oppositiepartij Labour. Die zal alleen met vervroegde verkiezingen instemmen als het wetsvoorstel dat een no deal moet tegenhouden, definitief wordt goedgekeurd.
De clash tussen de regering van Johnson en het parlement, en tussen de harde brexiteers van de Tories en de verzamelde oppositie, lijkt zo naar een climax te gaan.
AD 04.09.2019 Ondenkbaar, maar het is toch gebeurd in de onvoorspelbare brexitgekte. Nicholas Soames (71), de kleinzoon van de Britse conservatieve oorlogspremier Winston Churchill, is samen met twintig andere partijgenoten door Boris Johnson uit de Conservatieve Partij gezet.
Wegens ‘collaboratie’, omdat hij gisterenavond in een cruciale stemming tégen de regering van premier Boris Johnson stemde. De 71-jarige Soames die sinds mensenheugenis het oerconservatieve kiesdistrict Mid Sussex, ten zuiden van Londen, vertegenwoordigt heeft al laten weten niet meer beschikbaar te zijn bij de volgende verkiezingen. ,,In 37 jaar heb ik drie keer tegen de regering gestemd. En nu word ik uit de partij gezet. Ik stel me niet meer beschikbaar bij de volgende verkiezingen’’, zei hij gepikeerd bij Newsnight op de BBC.
Dat juist onder premier Johnson de kleinzoon van de grote oorlogsleider Winston Churchill uit de partij wordt gekegeld is opmerkelijk. Alsof partijmammoet Hans Wiegel door Mark Rutte uit de VVD zou worden gedonderd. Onvoorstelbaar.
Met steun van de erfgenamen van Winston Churchill publiceerde dezelfde Boris Johnson nota bene vijf jaar geleden een lofzang op de iconische leider die hij graag aanhaalt als zijn inspirator.
Volgens boze tongen was het niet echt een biografie van Churchill maar eigenlijk een manifest waarin Johnson zich als politieke erfgenaam opwerpt van de bekendste Britse premier ooit. Boris wilde premier worden, en dat is hem gelukt, waarbij hij zich graag bedient van oorlogstaal als ‘de overgave aan Brussel’.
Churchill, die tweemaal premier was (in de Tweede Wereldoorlog maar ook daarna nog een keer van 1951 tot 1955) was – net als Johnson – ooit journalist, een befaamd en gevreesd spreker en een politiek incorrect fenomeen. Churchill was oorlogscorrespondent voor de Daily Telegraph in Afrika. Hij schreef onder meer over de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) in Zuid-Afrika. Johnson is columnist bij dezelfde krant, al werd hij wel door The Times ontslagen omdat hij als correspondent in Brussel verhalen verzon.
Champagne
Tussen Soames en Johnson boterde het niet echt. Toen de laatste aantrad als premier achtte de kleinzoon van Churchill de kans groot dat Johnson het zou verknallen. Volgens Soames had Johnson wel degelijk iets in zijn mars. ,,Geweldige kwaliteiten, ik twijfel daar niet aan. Alleen zijn het niet de kwaliteiten die je nodig hebt om premier van dit land te kunnen zijn. Hij is een opportunist.’’ Een compliment gevolgd door een doodsklap van een Churchill, mag je zeggen.
Soames stuurde Johnson een vriendelijk appje toe hij premier werd met een anekdote over zijn grootvader. ,,Op de dag dat Churchill premier werd ging hij naar zijn flat waar hij champagne dronk met mijn grootmoeder en de kinderen. En hij bracht een toast uit die ik Boris heb gestuurd. Churchil zei destijds: ik drink erop dat ik het niet verknal. Ik heb hem laten weten dat ik niet voor hem zou stemmen maar ook dat ik bid dat hij het niet verknalt.’’
AD 04.09.2019 De regering van de Britse premier Boris Johnson heeft een zware brexit-nederlaag geleden. Het parlement stond voor een zware confrontatie en heeft nu tijdelijk de regering buitenspel gezet. Het is een nieuw hoofdstuk in een politiek drama dat al drie jaar sleept. We sluiten het liveblog nu af, maar woensdag volgt opnieuw een enerverend debat in het Lagerhuis. Centraal staat de vraag of het Britse parlement wetgeving kan aannemen die een no deal-brexit verbiedt. En lukt het premier Boris Johnson om op korte termijn verkiezingen te houden?
De commentaren in de Britse kranten zijn niet mals voor premier Boris Johnson. The Guardian spreekt van een vernedering. The Independent schrijft dat Johnson de controle heeft verloren.
De Conservatieve Partij heeft 21 rebellerende parlementsledenuit de partij gezet. Deze Tories steunden de motie die de weg vrijmaakte voor een stemming over een voorstel dat moet voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder deal uit de EU stapt. Mede daardoor verloor premier Boris Johnson de cruciale stemming.
Onder de verbannen leden zitten de vroegere minister Philip Hammond en Nicholas Soames, de kleinzoon van Winston Churchill.
21 parlementsleden van de Conservatieve Partij stemden samen met de oppositie voor de motie om de regie tijdelijk bij het parlement te leggen.
Boris Johnson wil verkiezingen. Maar komen die er ook? Onze correspondent Suse van Kleef legt uit:
Als Johnson vandaag om nieuwe verkiezingen vraagt, dan moet twee-derde van het parlement voorstemmen. Normaliter is dat geen probleem: de regeringspartij stemt mee met de premier, en de oppositie wil natuurlijk ook maar wat graag verkiezingen zodat ze aan de macht kunnen komen. Maar zoals alles in het brexit-proces ligt het nu gecompliceerder: veel oppositie-parlementariërs willen eerst hun No Deal-brexitwetgeving door zowel het Lager- als het Hogerhuis hebben voordat ze instemmen met nieuwe verkiezingen. Jeremy Corbyn zei gisteravond dat Labour alleen met vervroegde verkiezingen in zal stemmen dat geregeld is. Anders niet.
En ook binnen de conservatieve fractie zijn er twijfels over verkiezingen en de timing ervan.De temperatuur in het Britse Lagerhuis bereikte gisteren vrijwel direct na het openingsgebed een kookpunt, toen duidelijk werd dat Philip Lee de Conservatieve Partij de rug toekeerde en overliep naar de Liberaal Democraten. Hij deed dat op vrij dramatische wijze door tijdens de openingsspeech van premier Johnson de vloer van het Lagerhuis over te steken en plaats te nemen op de oppositiebankjes naast de leider van de LibDems. ,,Deze conservatieve regering streeft op een agressieve en gewetenloze wijze een schadelijke brexit na”, schreef Lee in zijn vernietigende verklaring over de reden van zijn overstap. Door het vertrek van Lee heeft de regering van Boris Johnson nu geen werkbare meerderheid meer in het parlement.
Het zijn bizarre, buitengewoon koortsachtige dagen in Westminster: onverwachte gebeurtenissen volgen elkaar in rap tempo op en de crisis verdiept zich met de dag. De Britse politiek is momenteel totaal onvoorspelbaar: wat er morgen gebeurt weet niemand, laat staan hoe het er aan het eind van de week voorstaat. “A week is a long time in politics”, zei oud-premier Harold Wilson tijdens een verkiezingscampagne begin jaren ‘60. Die woorden kloppen nu meer dan ooit.
NOS 04.09.2019 Eerst je parlementaire meerderheid verliezen en vervolgens ook je eerste brexit-stemming, daarom meer dan twintig partijrebellen uit de fractie zetten én aansturen op vervroegde verkiezingen: een nieuwe Britse premier heeft weleens een makkelijkere start gekend. En ook vandaag wordt vuurwerk verwacht.
Het Lagerhuis bezorgde Boris Johnson gisteravond een gevoelige nederlaag door met 328 tegen 301 stemmen de politieke agenda te wijzigen. Daardoor kunnen de parlementariërs tegen de zin van de premier vandaag kiezen om de wet aan te passen waarmee een no-deal-brexit per 31 oktober wordt geblokkeerd. “Het parlement heeft nu vrij spel”, zegt correspondent Suse van Kleef.
Johnsons verlies was des te pijnlijker omdat hij 21 Conservatieven zag meestemmen met de oppositie. Onder hen niet de minsten: oud-ministers van Financiën, het langstzittende Lagerhuislid en de kleinzoon van Winston Churchill. Samen zijn de ‘rebellen’ goed voor meer dan 330 jaar in het parlement.
“Johnsons dreigement had juist het tegengestelde effect”, aldus Correspondent Suse van Kleef.
Ze worden allemaal, zoals Johnson al had laten doorschemeren, uit de fractie gezet en mogen bij nieuwe verkiezingen niet voor de Conservatieven uitkomen. Oud-minister Phillip Hammond zei dat besluit zo nodig bij de rechter aan te vechten.
Van Kleef: “Johnson had gehoopt dat het dreigement van het uit de fractie zetten de rebellen in toom zou houden, maar het had juist het tegengestelde effect. Het was de druppel die de emmer deed overlopen. Ze vonden het intimidatie en zeiden hun eigen partij niet meer te herkennen.”
Ze noemt de gebeurtenissen van gisteren ongekend. “De premier begon de dag met 311 Kamerleden in zijn kamp en eindigde met 289. Door de stemming te verliezen, is Boris Johnson gezakt voor zijn eerste examen als premier.”
Zo hoorde het Lagerhuis de uitslag van de stemming:
Britse Lagerhuis bezorgt premier Johnson gevoelige nederlaag
Vandaag volgt de stemming over het wetsvoorstel om een brexit zonder deal met de Europese Unie per 31 oktober, de huidige deadline, te blokkeren. Als er op 19 oktober geen door het parlement goedgekeurde brexitdeal ligt, moet Johnson naar Brussel om opnieuw uitstel te vragen. De deadline zou dan op 31 januari komen te liggen.
De kans dat de wet er vandaag in het Lagerhuis doorheen komt, is gezien de stemverhoudingen van gisteravond volgens Van Kleef wel groot. “Maar daarna moet hij ook nog door het Hogerhuis en daar kan de regering toch weer gaan zorgen voor heel veel vertraging. Dat gaan we de komende dagen zien.”
Zoals al werd gespeculeerd, zei Johnson na zijn nederlaag dat hij vervroegde verkiezingen wil. Daarvoor heeft hij de instemming nodig van twee derde van het Lagerhuis. Normaal gesproken geen probleem, legt Van Kleef uit, omdat de premier de volledige steun geniet van zijn partij en ook de oppositie maar wat graag verkiezingen wil om de grootste te kunnen worden.
“Maar zoals alles in dit brexit-proces ligt het nu veel gecompliceerder. Labour wil eerst de no-deal-brexit-wetgeving door beide Kamers van het parlement loodsen, voordat de oppositiepartij instemt met vervroegde verkiezingen.”
Al met al wordt het vandaag opnieuw een heel interessante dag in Westminster, het politieke centrum van Londen. De stemming over vervroegde verkiezingen volgt naar verwachting op de stemming over de no-deal-brexit-wet. “Het wordt gewoon weer vuurwerk”, besluit Van Kleef.
Telegraaf 03.09.2019 Het Britse parlement doorkruist de Brexit plannen van de Britse regering opnieuw. Het Lagerhuis stuurt aan op verdere verlenging van de Brexit-onderhandelingen. Uiteindelijk stemden 328 parlementariërs voor het voorstel en 301 tegen. ‘Geen goede start Boris’, klonk het vanaf de oppositiebanken.
Het parlement nam dinsdagavond het heft in handen en wil de regering de komende dagen dwingen akkoord te gaan met een verlenging van de Brexit-onderhandelingen tot eind januari.
Het was toch al een moeizame dag voor de Britse regering. Toen het parlement voor het eerst bijeenkwam sinds de zomervakantie werd duidelijk dat de de regering haar meerderheid in het parlement was kwijtgeraakt. De Conservatieve parlementariër Phillip Lee bleek te zijn overgestapt naar de Liberaal Democraten.
Daarmee worden nieuwe verkiezingen onvermijdelijk. Premier Boris Johnson heeft immers duidelijk gemaakt dat hij onder geen enkele omstandigheid om uitstel zal vragen. Hij heeft echter niet langer de bevoegdheid om simpelweg verkiezingen uit te schrijven.
Hij heeft een meerderheid van twee derde van het Lagerhuis nodig. Deze zal hij naar verwachting pas krijgen nadat het parlement het gewenste uitstel heeft verkregen. De Labour partij maakte duidelijk dat ze niet voor verkiezingen zullen stemmen voordat het door hen gewenste uitstel is gerealiseerd.
De spierballentaal van Johnson blijkt de afgelopen dagen niet het gewenste effect te hebben gehad. Hij dreigde partijgenoten die zich verzetten tegen een Brexit zonder bijeenkomst uit de Conservatieve fractie te stoten.
Partij uitgezet
Inmiddels werd tegen middernacht duidelijk dat de Conservatieve Partij 21 rebellerende parlementsleden uit de partij heeft gezet. Onder de verbannen leden zit de vroegere minister Philip Hammond en Nicholas Soames, de kleinzoon van Winston Churchill.
Johnson wil het ook onmogelijk voor hen maken om, als Conservatief, deel te nemen aan komende verkiezingen. Dit zorgt voor nieuwe onenigheid in de partij. Tal van Conservatieven, inclusief premier Johnson zelf, hebben de afgelopen maanden immers tegen regeringsvoorstellen gestemd.
Schreeuwen
De emoties liepen ook in dit Brexit-debat weer hoog op. Een deel van de woede richtte zich op de nieuwe Conservatieve fractieleider – Leider van het Huis – Jacob Rees-Mogg. Deze volgde een groot deel van het debat languit liggend op regeringsbankjes. ‘Ga rechtop zitten’, schreeuwden partijgenoten en oppositieleden hem toe. Met tegenzin ging Rees-Mogg tegen het einde van het debat akkoord.
Vanaf woensdag wordt gestemd over een wetsvoorstel waarbij precies wordt voorgeschreven wat de regering de komende weken te doen staat. Daarbij wordt duidelijk gemaakt dat de regering tot medio oktober de tijd heeft om een overeenkomst over het vertrek uit de EU te bereiken.
Indien dit niet het geval is zal premier Johnson een tot de laatste letter uitgeschreven voorstel om uitstel tot eind januari moeten aanvragen. Als de EU een andere termijn voorstelt krijgt premier Johnson twee dagen de tijd om akkoord te gaan.
Het is bedoeld om de ruimte voor de regering om te manoeuvreren tot een minimum te beperken. Het wetsvoorstel zal vandaag worden behandeld door het Lagerhuis. Daarna rijgt het Hogerhuis de gelegenheid om het voorstel te wegen. Het Lagerhuis zal echter voor het opschorten van de zittingen volgende week de gelegenheid krijgen om het voorstel af te handelen.
NOS 03.09.2019 Het Britse Lagerhuis heeft premier Johnson een gevoelige nederlaag bezorgd. In een spoeddebat over de brexit stemde een meerderheid van 328 parlementariërs voor het wijzigen van de politieke agenda van vandaag. 301 leden waren tegen.
Britse Lagerhuis bezorgt premier Johnson gevoelige nederlaag
Tegenstanders van een no-deal-brexit kunnen nu vandaag een wetsvoorstel indienen dat Johnson niet zint. In die wet wordt de premier gedwongen om in Brussel te vragen om de brexit-datum met drie maanden uit te stellen, tenzij er de komende weken nog een deal wordt gesloten.
Johnson heeft gezegd dat zo’n verzoek om uitstel desastreus zou zijn voor de Britse onderhandelingspositie in Brussel. Hij wil hoe dan ook op 31 oktober de Europese Unie verlaten. Volgens hem betekent de uitkomst van vanavond “meer getreuzel, meer verwarring en meer vertraging”. De premier gaat een motie indienen voor nieuwe verkiezingen, zei hij na de stemming. “In Brussel ga ik voor een deal en ik geloof dat ik die deal kan bereiken.”
Johnsons regering verloor haar meerderheid in het parlement door het vertrek van het Conservatieve parlementslid Phillip Lee naar de Liberal Democrats. Na de stemming heeft de Conservatieve Partij 21 rebellerende parlementsleden uit de partij gezet: zij steunden de motie. Onder de verbannen leden zijn onder anderen Philip Hammond en Nicholas Soames, de kleinzoon van Winston Churchill.
Volgens correspondent Tim de Wit “schudt de partij op zijn grondvesten”:
Tim de Wit @timdewit
Alle Conservatieven die met de oppositie meestemden, maken niet langer onderdeel uit van de fractie. Onder hen echt grote namen, voormalige ministers. De Conservatieve partij – oudste politieke partij ter wereld – schudt op zn grondvesten.
Voor nieuwe verkiezingen heeft Johnson een meerderheid van twee derde in het Lagerhuis nodig, legt De Wit uit. Die meerderheid lijkt er niet te zijn. “Een puinhoop dus. We hebben geen idee waar het land aan toe is.”
Vanwege het begin van het nieuwe parlementaire jaar zullen weer veel ogen gericht zijn op de excentrieke Lagerhuis-voorzitter John Bercow. We maakten eerder dit portret:
MSN 04.09.2019 De ogen van de wereld zijn vandaag opnieuw gericht op het Britse parlement. De planning is om vandaag in een noodvaart een wet door het Lagerhuis te krijgen die een no-dealbrexit moet voorkomen. Aansluitend zal premier Boris Johnson waarschijnlijk direct een stemming vragen over het organiseren van nieuwe verkiezingen.
Gisteren leed Johnson, in zijn eerste Lagerhuisstemming als premier, meteen een gevoelige nederlaag. Het parlement eiste de controle over de agenda op, waardoor er vandaag een wet behandeld kan worden die de premier dwingt om uitstel van de brexit te vragen als het VK de EU dreigt te gaan verlaten zonder deal.
Johnson is mordicus tegen die wet. Hij heeft beloofd om hoe dan ook op 31 oktober uit de EU te stappen, met of zonder deal. Volgens Johnson verzwakt de wet ook de onderhandelingspositie van het VK, omdat ze daardoor niet kunnen dreigen om weg te lopen van de onderhandelingstafel. Hij heeft bezworen dat hij geen uitstel gaat vragen.
Noodvaart
Toch zal de wet vandaag dus worden ingediend en meteen alle fases doorlopen in het Lagerhuis. Normaal zit tussen de formele indiening van een wet, een eerste debat, een amendementenfase waarin de wet nog aangepast kan worden, nog een debat en een slotstemming al snel weken of maanden. Nu wordt dat allemaal vandaag gedaan.
Om 13.00 uur Nederlandse tijd begint het debat, waarschijnlijk zal er rond 20.00 uur over de wet gestemd worden. De verwachting is dat het Lagerhuis instemt met de wet, wat weer een flinke nederlaag voor Johnson zal betekenen.
Nieuwe verkiezingen
Als dat gebeurt zal premier Johnson direct een motie in stemming brengen om verkiezingen uit te schrijven. Maar daarvoor heeft Johnson een twee derde meerderheid nodig in het parlement.
Daarmee lijkt die stemming uit te draaien op de derde nederlaag in twee dagen tijd voor Johnson, want oppositiepartij Labour heeft al aangekondigd vandaag niet voor nieuwe verkiezingen te gaan stemmen. Zonder de steun van Labour kan Johnson niet aan de benodigde meerderheid komen.
In beton gegoten
De partij gaat niet akkoord met nieuwe verkiezingen voordat het stoppen van een no-deal-brexit op 31 oktober in beton gegoten is. Dat is vanavond sowieso nog niet het geval, want als de wet aangenomen wordt door het Lagerhuis moet die morgen ook nog worden behandeld in het Hogerhuis.
Als alles in kannen en kruiken is, zou Labour later deze week alsnog willen instemmen met vervroegde verkiezingen. Volgens de BBC zou Johnson aansturen op verkiezingen op 15 oktober. Dat is slechts twee dagen voor een cruciale Europese top over de brexit, waar de knoop moet worden doorgehakt: komen de EU en het VK tot een deal of niet?
Geen vertrouwen
Labour wil in ieder geval niet instemmen met verkiezingen voor de anti-no-dealwet officieel een feit is, omdat de partij Johnson niet vertrouwt dat hij de verkiezingsdatum niet alsnog gaat verschuiven.
In de aanloop naar verkiezingen wordt het parlement namelijk ontbonden. Het tactisch verschuiven van de verkiezingsdatum zou er dus voor kunnen zorgen dat het parlement helemaal geen kans heeft om Johnson bij te sturen als hij afstevent op een no-dealbrexit in oktober
NU 03.09.2019 Het Verenigd Koninkrijk is groener dan vaak wordt gedacht. Als de samenwerking op klimaatbeleid stopt vanwege een ‘no deal-Brexit’, heeft dat daarom vooral gevolgen aan ónze kant van de Noordzee. De politieke invloed van Oost-Europese landen neemt dan toe en dat kan ook mondiaal klimaatambities doen verwateren.
Het VK is een van de klimaatprogressiefste landen van Europa. En dat is relatief breed gedragen over het politieke spectrum, tot nog toe inclusief de conservatieve regeringspartij van de Britse premier Boris Johnson en zijn voorganger Theresa May.
Zo gaf de Britse regering in juni aan gastland te willen zijn voor een belangrijke VN-klimaatconferentie in november volgend jaar. Die klimaattop wordt van groot belang voor mondiaal klimaatbeleid, omdat lidstaten dan scherpere klimaatdoelen moeten presenteren om het Parijs-akkoord te redden. Met het sluiten van kolencentrales en grote investeringen in duurzame energie werken de Britten ondertussen aan ambitieuze emissiedoelen, die veelal voorlopen op het EU-gemiddelde.
Al in 2008 werd een klimaatwet aangenomen en afgelopen zomer heeft het Verenigd Koninkrijk als ’s werelds eerste grote economie tot doel gesteld om in 2050 klimaatneutraal te zijn. De Schotten zijn overigens nog een stapje groener: die willen dat al in 2045 bereikt hebben.
EU speelt belangrijke rol in mondiale klimaatsamenwerking
Die relatief groene instelling was door de jaren heen ook te zien binnen de Europese Unie, waar de Britten doorgaans met andere klimaatprogressieve landen, zoals Duitsland, Denemarken en Frankrijk, voor ambitieuze maatregelen stemden.
Met het wegvallen van die groene stem kan de EU-koers sterker gedomineerd worden door landen als Polen, Tsjechië en Slowakije, die nog sterk afhankelijk zijn van vervuilende brandstoffen als steen- en bruinkool. Ook Italië stemt doorgaans tegen ambitieus klimaatbeleid.
Een ambitieuze klimaatkoers van de EU is echter van groot belang voor de verdere wereld, bijvoorbeeld voor het slagen van de VN-klimaatonderhandelingen. Op klimaattoppen van de Verenigde Naties opereert de EU als geheel, en neemt dan vaak initiatief om andere landen te laten samenwerken.
De Brexit kan daarmee niet alleen grote gevolgen hebben voor het EU-klimaatbeleid, maar óók voor de hele verdere wereld, schrijft het Britse Tyndall Centre voor klimaatonderzoek: “Als Groot-Brittannië na de Brexit z’n diplomatieke leiderschap niet kan vasthouden, is het goed mogelijk dat zowel Europees als internationaal klimaatbeleid flink zwakker wordt.”
Ook het Institute of International & European Affairs (IIEA), een denktank van de Ierse overheid, denkt dat een harde ‘no deal-Brexit’, waarin een einde komt aan nauwe klimaatsamenwerking, mondiale klimaateffecten zal hebben, zo schrijft het in een speciaal rapport.
Het is een duidelijk verschil met een zachte Brexit, stelt het IIEA. Dan zal het Verenigd Koninkrijk net als bijvoorbeeld IJsland en Noorwegen nauw samenwerken met het EU-klimaatbeleid – bijvoorbeeld binnen het emissiehandelssysteem. IJsland en Noorwegen wekken grote hoeveelheden duurzame energie op en exporteren dat ook naar andere Europese landen. Ook Liechtenstein en Zwitserland werken op klimaatgebied samen met de EU, zonder lidstaat te zijn.
Het IIEA noemt een derde scenario: de ‘ultraharde Brexit’. Daarin probeert het Verenigd Koninkrijk concurrentievoordelen te behalen door zoveel mogelijk milieumaatregelen terug te draaien. Dit zou de lokale uitstoot van broeikasgassen verhogen, en ook grote diplomatieke gevolgen hebben. “In dit scenario komt de toekomst van het Parijs-akkoord in het geding”, schrijft het IIEA.
De grote open vraag blijft dus ook hier waar Johnson op afkoerst. Als hij daadwerkelijk inzet op een ‘ultraharde Brexit’ en na de uittreding op 31 oktober ook binnenlands klimaatbeleid wil opheffen, breekt hij niet alleen met de EU – maar ook met een deel van zijn eigen partij, en een meerderheid van de Britse bevolking.
Op de site van de Britse overheid is ondertussen een pagina ingericht om bedrijven in te lichten over hoe ze kunnen voldoen aan “climate change requirements if there’s no Brexit deal“. Buitenlandse bedrijven worden daarin vooralsnog niet genoemd.
NU 03.09.2019 Het Britse Lagerhuis komt dinsdag bijeen te midden van een politieke crisis. De oppositie en rebellen binnen de Conservatieve Partij willen koste wat het kost voorkomen dat er op 31 oktober een Brexit zonder deal met de EU plaatsvindt. Het spook van nieuwe verkiezingen waart rond in Whitehall.
Goedenavond en welkom bij het liveblog waarin we de waarschijnlijk zeer dramatische ontwikkelingen op dinsdag in Westminster zullen volgen. Als je hoofd tolt van de politieke crisis in het Verenigd Koninkrijk: geen zorgen, je bent niet de enige. Mijn naam is Matthijs le Loux en ik zal je de komende middag en avond op de hoogte houden. Heb je een vraag? Stuur die naar matthijs@nu.nl en wellicht komt het antwoord in dit blog voorbij.
De belangrijkste punten;
Brits parlement is dinsdag teruggekomen van zomerreces
Deze week is cruciaal, omdat het parlement vanaf volgende week tot 14 oktober geen zitting heeft
17 oktober: Europese Raad waar Brexit wordt beklonken of om meer uitstel wordt gevraagd
31 oktober: Britten vertrekken uit de EU, óók zonder deal als het aan premier Johnson ligt
Tegenstanders van Johnson willen wet die ‘no deal-Brexit’ tegenhoudt
Johnson: Conservatieven die met oppositie meestemmen, worden uit partij gezet
Premier schermt met nieuwe verkiezingen op 14 oktober als rebellen slagen
Regering heeft bevoegdheid om verkiezingen uit te stellen tot na harde Brexit
MSN 03.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft een gevoelige nederlaag geleden in het Lagerhuis. Daar maakten parlementariërs de weg vrij voor een stemming over een voorstel dat moet voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder deal uit de EU stapt.
De parlementariërs stemden met 328 tegen 301 stemmen voor een motie waarmee ze de parlementaire agenda kapen, zodat ze later over hun eigen plan kunnen stemmen. Meerdere Conservatieven stemden tegen de regering van Johnson en dat gaan zij woensdag waarschijnlijk weer doen.
Johnson heeft al bekendgemaakt dat deze parlementariërs niet meer voor de Conservatieve Partij in het parlement mogen zitten.
Johnson zei direct na de stemming in het parlement dat als de motie woensdag wordt aangenomen, de enige optie is dat er nieuwe verkiezingen komen. “Ik wil geen verkiezingen, maar het kan dan niet anders. Als de motie wordt aangenomen gaat de brexit nog jaren duren.”
Het voorstel kon dinsdag, de dag na het zomerreces, nog niet in stemming worden gebracht. Dat komt omdat de regering van Johnson vergaande controle heeft over wat wordt besproken in het parlement.
Vervroegde verkiezingen?
Die cruciale stemming vindt woensdag plaats. Premier Johnson heeft al duidelijk gemaakt sowieso geen uitstel van de brexit te willen. Dat betekent dat met de stemming van dinsdag ook vervroegde verkiezingen dichterbij zijn gekomen, al kunnen die alleen met steun van de oppositie worden gehouden.
Na het overstappen van parlementslid Philip Lee van de Conservatieven naar de Lib Dems is Johnson zijn meerderheid kwijt. Voor het uitschrijven van verkiezingen is een twee derde meerderheid in het Lagerhuis nodig.
NOS 03.09.2019 Het Britse Lagerhuis heeft premier Johnson een gevoelige nederlaag bezorgd. In een spoeddebat over de brexit stemde een meerderheid van 328 parlementariërs voor het wijzigen van de politieke agenda van morgen. 301 leden waren tegen.
Tegenstanders van een no-deal-brexit kunnen nu morgen een wetsvoorstel indienen dat Johnson niet zint. In die wet wordt de premier gedwongen om in Brussel te vragen om de brexit-datum met drie maanden uit te stellen, tenzij er de komende weken nog een deal wordt gesloten.
Johnson heeft gezegd dat zo’n verzoek om uitstel desastreus zou zijn voor de Britse onderhandelingspositie in Brussel. Hij wil hoe dan ook op 31 oktober de Europese Unie verlaten.
Britse media houden er rekening mee dat Johnson verkiezingen wil houden als het wetsvoorstel wordt aangenomen. Zijn regering verloor vandaag zijn meerderheid in het parlement door het vertrek van het Conservatieve parlementslid Phillip Lee naar de Liberal Democrats.
AD 03.09.2019 De regering van de Britse premier Boris Johnson en het Britse parlement staan vandaag voor een zware confrontatie. Dan eindelijk begint het eindspel van een kwestie die nu al drie jaar sleept en heel wat Britten onderhand brexit-moe heeft gemaakt. Volg alle ontwikkelingen hier live.
De gezaghebbende Britse zenderChannel 4 News heeft vandaag onderzoek gedaan in Brussel. Uit dit onderzoek blijkt dat er nog steeds geen nieuw brexit-plan is ingediend door de regering van Boris Johnson. De Britse hoofdonderhandelaar is maar twee keer in de week in Brussel waar hij praat, maar volgens Channel 4 niet onderhandelt. Het onderhandelingsteam is gereduceerd tot een kwart. Verschillende onderhandelaars zitten in Londen en zouden niet aan een brexit werken.
AD 03.09.2019 Voor Boris Johnson wordt het erop of eronder. De Britse premier zet in op een no deal-brexit én vervroegde verkiezingen.
Terwijl het Britse Lagerhuis zich opmaakt voor parlementair vuurwerk van de eerste orde heeft Boris Johnson vanmorgen een laatste gesprek gehad met rebellerende partijgenoten. De Britse premier benadrukte daarin dat hun inspanningen om een no deal-brexit, op 31 oktober, te voorkomen en de onderhandelingen daarover met Brussel uit te stellen de onderhandelingspositie van Groot-Brittannië te zeer zouden ondermijnen.
Volgens aanwezigen bij de besloten bijeenkomst zou Johnson duidelijk hebben gemaakt dat uitstel van brexit in zijn ogen neerkomt op een ‘overgave’ aan Brussel. Een aantal rebellerende conservatieven zou de premier op hun beurt zonneklaar hebben gemaakt dat ze desondanks toch met de oppositie tegen een eventuele no deal-brexit zullen stemmen. Ook al kost ze dat dus hun plek in de partij en hun zetel in het Lagerhuis bij de volgende verkiezingen omdat ze hun verkiesbare plek verspelen
De premier heeft gezegd dat hij het liefst met een deal uit de EU stapt, maar sluit een no-deal brexit nadrukkelijk niet uit. Hij wil in elk geval geen nieuw uitstel meer van het Britse vertrek uit de EU. Dat plaatst hem op een ramkoers met parlementariërs die vrezen voor chaos als er geen brexitdeal komt. De bron rond de Conservatieve dissidenten zegt dat er nog maar een ‘erg korte tijdsperiode’ is waarin het parlement niet is geschorst.
Voormalig minister van Financiën Philip Hammond heeft gezegd dat hij tegen de regering zal stemmen opdat het parlement uitstel van de deadline kan afdwingen. ,,We zullen genoeg stemmen hebben. Veel collega’s zijn boos over de trucs van de partijleiding die iedereen die uit de pas loopt een kopje kleiner wil maken.’’ Minister van Buitenlandse Zaken, Dominic Raab, bevestigde vanmiddag nog eens dat uitstel van brexit niet meer aan de orde is, want, dat zou een verkeerd signaal sturen naar de onderhandelaars.
Martelen
De onderlinge sfeer in conservatieve kringen was vandaag toch goed, melden aanwezigen. Dat was gisteren wel even anders. Toen dreigde Johnson degenen die hem niet wilden volgen uit de partij te knikkeren en ook (grapje van Boris) te ‘martelen’. Tevergeefs, weet hij nu. Er zullen genoeg dissidente stemmers zijn. Johnson heeft gezegd dat hij dan dus niet kan onderhandelen met Brussel, niet als zijn handen gebonden zijn. In dat geval wordt gekoerst op vervroegde verkiezingen. Die lijken onvermijdelijk als het Lagerhuis inderdaad ervoor stemt de brexitdeadline nogmaals te verschuiven.
Veel wijst nu op spoedverkiezingen, halverwege oktober, vlak voor de belangrijke EU-top in Brussel. Het kan daarna alle kanten opgaan. Zelfs een niet doorgaan van brexit komt in beeld als Johnson de verkiezingen zou verliezen – wat overigens bijna niemand verwacht. Het Britse pond sterling heeft moeite met al die onzekerheid en zakte even naar het laagste punt sinds bijna 35 jaar ten opzichte van de dollar.
De woordvoerder van de Europese Commissie, Mina Andreeva, weigerde in te gaan op vragen van journalisten over de stand van zaken van de onderhandelingen met het team van Johnson. Ze herhaalde dat de EU nog wacht op concrete voorstellen. Ondertussen houden velen in Brussel rekening met een no deal-brexit met alle problemen van dien.
NOS 03.09.2019 Een Brits parlementslid van de Conservatieve Partij is overgestapt naar de Liberal Democrats. Dat betekent dat de regering van premier Johnson geen zetelmeerderheid meer heeft in het Lagerhuis.
Parlementslid Phillip Lee ging tijdens een toespraak van Johnson in het parlement ineens tussen de oppositie zitten:
Conservatief parlementslid naar oppositie: Johnson is meerderheid kwijt
Een paar minuten later verscheen een online verklaring waarin hij zijn overstap toelichtte.
“De regering is roekeloos op zoek naar een beschadigende brexit”, schrijft Lee. “Levens en de leefbaarheid van het land worden onnodig op het spel gezet.”
Alex Partridge 🚡 @alexpartridge87
Here you go: Tory MP Philip Lee literally crosses the floor, follows Lib Dem chief whip Alistair Carmichael and new MP Jane Dodds onto the LD benches, takes a seat next to party leader Jo Swinson
Correspondent Tim de Wit spreekt van een belangrijk moment. “Johnson zal nu nog moeilijker kunnen regeren dan hij al deed. In de toekomst zal het ongelooflijk lastig worden om er wetten doorheen te krijgen.”
De meerderheid van de regering was overigens al uiterst wankel. Een groep van vijftien tot twintig Conservatieve partijgenoten van Johnson is het oneens met zijn brexit-koers en stemt bij brexit-onderwerpen waarschijnlijk met de oppositie mee.
Vanavond
Vanavond wordt wat de brexit betreft een belangrijk moment, zegt De Wit. “De oppositie gaat proberen de Lagerhuis-agenda over te nemen. Als het Lagerhuis daarvoor stemt, volgt morgen een wetsvoorstel om de brexit-datum met drie maanden uit te stellen.”
Johnson is mordicus tegen een uitstel: hij wil op 31 oktober de Europese Unie verlaten, of er nu wel of geen akkoord is. Om uitstel vragen is volgens hem slecht voor de Britse onderhandelingspositie in Brussel.
Telegraaf 03.09.2019 Premier Boris Johnson is zijn meerderheid in het Lagerhuis kwijtgeraakt nadat het conservatieve parlementslid Philip Lee is overgestapt naar de Liberal Democrats. Lee liep tijdens een toespraak van Johnson in het parlement over naar de andere kant van de zaal.
„De conservatieve regering zoekt te hard naar een beschadigende Brexit”, stelt Lee in een verklaring over zijn overstappen. „Levens en de leefbaarheid van het land worden onnodig op het spel gezet en het is gevaarlijk voor de integriteit van het Verenigd Koninkrijk.”
De regering van Jonhson had een meerderheid van één zetel in het Lagerhuis, door het overstappen van Lee naar de oppositie is hij die kwijt. „Na lang nadenken ben ik tot de conclusie gekomen dat ik onze grondwet en ons land niet meer goed kan dienen als Conservatief Parlementslid”, twittert Lee. Hij is 27 jaar lid geweest van de partij van Johnson.
Voor Johnson kan dit een gevoelige nederlaag zijn. Voor de premier is het nu moeilijker om zijn plannen er in het parlement door te krijgen. Een motie tegen een no-deal brexit, waar mogelijk woensdag over wordt gestemd, lijkt hierdoor eerder aangenomen te worden.
RTL 03.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft nog steeds vertrouwen in een deal met Europese landen over de brexit. Dat zei hij vlak nadat hij de meerderheid in het Lagerhuis verloor omdat parlementslid Philip Lee overstapte naar de Liberal Democrats.
Johnson wil dat Groot-Brittannië hoe dan ook op 31 oktober uit de EU vertrekt, met of zonder akkoord. Veel Britse parlementariërs zijn bang voor de gevolgen als de Britten uit Europa vertrekken zonder afspraken met de EU.
Parlementariërs hebben een spoeddebat aangevraagd bij het Lagerhuis, dat wordt gezien als een stap richting een stemming over een voorstel dat zou kunnen leiden tot nieuw uitstel van de brexit. Dat moet voorkomen dat Groot-Brittannië op 31 oktober al uit de EU treedt. Johnson is tegen uitstel.
Johnson zit niet te wachten op nieuwe verkiezingen
Een motie tegen een brexit zonder afspraken, waar mogelijk woensdag over wordt gestemd, lijkt door de overstap van Lee eerder te worden aangenomen. Johnson zegt dat een brexitdeal het best tot stand komt als de parlementsleden dinsdagavond vóór de huidige regering stemmen.
Ook zei de premier dat hij niet zit te wachten op nieuwe verkiezingen, maar vooral inzet op het snel maken van een deal met de EU.
Mocht de motie worden aangenomen, dan houdt Johnson zich aan de wet en ondergaat hij de gevolgen. Dat zei hij desgevraagd in het parlement. Johnson denkt echter dat een nieuw uitstel van de brexit de onderhandelingspositie van Groot-Brittannië enorm verzwakt.
AD 03.09.2019 Premier Boris Johnson is zijn meerderheid in het Lagerhuis kwijtgeraakt nadat het conservatieve parlementslid Philip Lee is overgestapt naar de Liberal Democrats. Lee liep tijdens een toespraak van Johnson in het parlement over naar de andere kant van de zaal.
,,De conservatieve regering zoekt te hard naar een beschadigende brexit”, stelt Lee in een verklaring over zijn overstappen. ,,Levens en de leefbaarheid van het land worden onnodig op het spel gezet en het is gevaarlijk voor de integriteit van het Verenigd Koninkrijk.”
MSN 03.09.2019 Het was al krap, maar de regering van de Conservatieve premier Boris Johnson kan niet meer bogen op een meerderheid in het Lagerhuis. Die meerderheid van één zetel is weg, nu het Conservatieve parlementslid Philip Lee overstapt naar de Liberaal-Democraten.
Lee liep dinsdagmiddag tijdens een toespraak van Johnson in het parlement over naar de andere kant van de zaal.
“De Conservatieve regering zoekt te hard naar een beschadigende Brexit”, stelt Lee in een verklaring over zijn overstappen. “Levens en de leefbaarheid van het land worden onnodig op het spel gezet en het is gevaarlijk voor de integriteit van het Verenigd Koninkrijk.”
Het verlies van de meerderheid in het Lagerhuis komt op een gevoelig moment. Dinsdag stemt het parlement waarschijnlijk over een motie die eist dat de regering uitstel aanvraagt voor de Brexit, als er op 31 oktober geen deal is over het vertrek met de Europese Unie. Dit om een zogenoemde no deal-Brexit te voorkomen.
Johnson is faliekant tegen deze motie en wil hoe dan ook per 31 oktober uit de EU vertrekken, met of zonder deal. Als de motie voor uitstel van de Brexit dinsdag een meerderheid krijgt in het Britse parlement, is de kans groot dat Johnson nieuwe verkiezingen uitschrijft.
Overleg tussen Johnson en rebellen loopt moeizaam
Johnson heeft dinsdag partijgenoten ontmoet die willen voorkomen dat hun land zonder deal de EU verlaat. Hij gaf daar volgens een bron rond het kamp van de rebellen een “niet overtuigende verklaring” over hoe toch een Brexitakkoord geregeld kan worden.
Johnson zou proberen kritische leden van zijn Conservatieve Partij over te halen niet mee te stemmen met de oppositie. Hij zou hebben betoogd dat het schadelijk is voor de Britse onderhandelingspositie in Brussel als Brexituitstel wordt afdwongen.
NOS 03.09.2019Brexit is back. De Britten trappen vandaag hun parlementaire jaar af, en dat zal vooral in het teken staan van – precies – brexit. Want met nog minder dan twee maanden tot de huidige brexit-deadline van 31 oktober, verkeert de Britse politiek in crisis. Het parlement en de regering liggen op ramkoers. Premier Johnson wil eind oktober hoe dan ook de EU verlaten, met of zonder akkoord, maar een meerderheid van het parlement wil een no-deal voorkomen.
De tijd dringt. Johnson heeft vorige week om een zogenoemde prorogatie gevraagd; een langere schorsing van het Britse parlement. Waarschijnlijk gaat het parlement van 9 september tot 14 oktober met reces. Er blijft daarna iets meer dan twee weken over voor de deadline van 31 oktober. Er is het parlement dan ook alles aan gelegen om al in de komende dagen een no-deal-scenario te voorkomen. Te beginnen met het eerste parlementaire debat van vandaag – waarbij Johnson meteen zijn zetelmeerderheid verloor.
Liever de korte versie?
Dit is in een notendop wat je vandaag kunt verwachten:
Britse media verwachten dat tegenstanders van een no-deal-scenario straks proberen via een spoeddebat de Lagerhuisagenda over te nemen, zodat ze zelf wetsvoorstellen kunnen indienen. In dit geval zal dat hoogstwaarschijnlijk een wet zijn die een no-deal-brexit moet blokkeren. Op die manier kan het Lagerhuis de regering-Johnson dwingen om uitstel van de brexit aan te vragen.
Zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis zou zo’n wet moeten goedkeuren. De tijd dringt – want voor 12 september wordt het parlement al opgeschort. Maar ook daar hopen sommige parlementariërs wat aan te doen; zij willen voorstellen om dit weekend ook vergaderingen te houden.
Verder bestaat nog de mogelijkheid dat parlementariërs een motie van wantrouwen indienen, en op die manier de regering ten val brengen. Maar de oppositie is het niet eens over wie een interim-regering – die dan zou ontstaan – moet gaan leiden. Bovendien zijn niet alle parlementariërs voorstander van nieuwe verkiezingen. Het is dus de grote vraag of deze optie een kans van slagen heeft.
Terug naar wat straks waarschijnlijk de eerste zet van de no-deal-tegenstanders wordt: de overname van de Lagerhuisagenda. Hoe de Britse parlementaire agenda eruitziet, wordt bepaald door de regering. En een ding is zeker, het voorkomen van een no-deal-scenario zal vanmiddag niet één van de agendapunten zijn.
De Britse parlementariërs moeten dus een manier zien te vinden om de macht over de agenda te krijgen. Verwacht wordt dat ze dat zullen proberen door middel van een Standing Order 24. Die regel zorgt ervoor dat parlementariërs een spoeddebat kunnen aanvragen – om op die manier de controle over de Lagerhuisagenda van de regering over te nemen.
Standing Order 24
De verwachting is dat een meerderheid van de parlementariërs voor deze Standing Order 24 zal gaan stemmen. Als dat is gelukt, kunnen de partijen zelf wetsvoorstellen indienen – dus ook een wet die een no-deal-brexit moet blokkeren.
Britse media schrijven dat een grote groep parlementariërs van plan is een wetsvoorstel in te dienen waarin zal staan dat de Britten niet zonder een akkoord de Europese Unie zullen verlaten. Mocht er op 31 oktober nog geen deal op tafel liggen, dan willen ze bij wet vastleggen dat premier Johnson bij de EU om drie maanden uitstel vraagt. De brexit-deadline zal in dat geval dus op 31 januari 2020 komen te liggen. Tenzij het parlement voor die tijd toch instemt met een brexit-deal óf voor 19 oktober alsnog instemt met een no-deal-scenario.
Iemand met een masker van de Britse premier Johnson voert actie voor Downing Street in LondenReuters
Het wetsvoorstel zal door zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis moeten worden goedgekeurd. De verwachting is dat de wet wel door het Lagerhuis komt. De Labour-fractie is voor en ook verschillende Conservatieve politici hebben al laten weten voor de wet te willen stemmen. Maar het Hogerhuis wordt waarschijnlijk een stuk moeilijker. Hoewel ook daar de meerderheid tegen een no-deal-brexit is, zouden parlementariërs die wel een harde brexit willen op 31 oktober net zolang amendementen kunnen indienen en hun spreektijd kunnen verlengen tot de tijd op is. Want maandag of dinsdag gaan de parlementariërs alweer met reces.
Om toch wat tijd te winnen, hebben de verschillende parlementariërs al voorgesteld om ook in het weekend te vergaderen. Maar ook daarvoor is eerst weer een meerderheid nodig.
Lange schorsing ‘ongekend’
Het parlement schorsen, prorogation, is niets nieuws. Het is de afsluiting van de lopende parlementssessie, waarna een nieuwe begint met de Queen’s Speech, de troonrede. Vervolgens begint het nieuwe politieke jaar met een nieuwe agenda. Dit gebeurt normaal gesproken elke herfst. Maar de huidige sessie loopt sinds juni 2017 – de langste in bijna 400 jaar tijd. En volgens Britse media is het ongekend in de moderne tijd dat de schorsing vijf weken duurt.
Meestal duurt de prorogatie een week. Maar doordat Johnson zijn schorsing samentrekt met het drieweekse reces voor partijconferenties en er aan de voor- en achterkant nog wat dagen aan toevoegt, ligt het parlement ineens heel lang achter elkaar stil.
In Londen, Edinburgh en Belfast lopen rechtszaken om de opschorting van het parlement onwettig te laten verklaren. Deze route leidt niet direct tot het tegengaan van een no-deal, maar zou de parlementariërs wel meer tijd geven om via een van de andere twee manieren hun doel te behalen. Bij een van die rechtszaken zou door de aanklagers een mailtje van premier Johnson naar voren zijn gebracht. In die mail – die dateert van half augustus – zou te lezen zijn hoe Johnson met medewerkers de optie van een prorogatie bespreekt, om op die manier van het “lastige” parlement af te komen.
Mocht het de parlementariërs toch lukken om op tijd hun wetsvoorstel goed te laten keuren, dan is het spel nog altijd niet afgelopen. Gisteravond nam Johnson vast een voorschot op het wetsvoorstel van de oppositie en liet weten dat hij absoluut niet van plan is om naar ze luisteren. Hij weigert – ook als wetgeving hem daartoe dwingt – om naar de EU te stappen om uitstel van brexit aan te vragen.
Verkiezingen?
Met die uitspraak zegt de Britse premier – zonder het letterlijk te zeggen – dat er voor hem niets anders opzit dan nieuwe verkiezingen uit te schrijven, als het Lagerhuis een no-deal-brexit blokkeert. Over die optie is de afgelopen 24 uur veel gespeculeerd in Britse media. Er werd zelfs al een verkiezingsdatum genoemd: 14 oktober.
Maar zoals wel vaker het geval bij de brexit, kleeft ook aan deze optie een groot nadeel voor Johnson. De premier kan namelijk niet op eigen houtje verkiezingen uitschrijven. Daar moet hij een twee derde meerderheid van het parlement voor hebben, waardoor de premier dus deels afhankelijk is van oppositiepartij Labour.
De grootste oppositiepartij worstelt met wat te doen als het zover komt. Aan de ene kant wil de partij als oppositie natuurlijk graag verkiezingen, om zo mogelijk de macht van de Conservatieven te kunnen overnemen. Maar nieuwe verkiezingen zijn ook een grote gok. Als Johnson de verkiezingen wint, dan weet ook Labour dat een no-deal-brexit ineens een stuk dichterbij komt en dat ze er in dat geval helemaal niets meer aan kunnen doen.
Veel Labour-parlementariërs laten weten niet zomaar met nieuwe verkiezingen te zullen instemmen, zolang de no-deal niet van tafel is. Zij vinden het tegenhouden van een no-deal belangrijker en willen daarna pas verder kijken naar eventuele nieuwe verkiezingen.
Johnson zelf heeft ook niet echt zin in verkiezingen, zei hij gisteren nog:
Premier Johnson: ‘Voorkom zinloze vertraging brexit’
Een optie die later om de hoek zou kunnen komen om een no-deal-scenario tegen te houden is het indienen van een motie van wantrouwen. Parlementariërs kunnen via die weg hun vertrouwen in de regering opzeggen. Mocht het zover komen, dan wordt de Fixed Term Parliament Act van kracht. Johnson krijgt dan 14 dagen de tijd om te bewijzen dat hij toch het vertrouwen van het parlement terug kan krijgen.
In die periode kan ook een parlementariër bewijzen dat hij/zij het vertrouwen van een meerderheid van het parlement geniet. Onofficieel wordt dan van de premier verwacht dat hij zijn macht overdraagt aan die parlementariër. Zijn er 14 dagen voorbij en is er geen nieuwe regering gevormd, dan moeten nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven.
Maar – en daar is die prorogatie weer – wanneer deze motie voor het komende reces van 9 september wordt goedgekeurd, dan zal het parlement geen 14 dagen, maar krap een week hebben om bovenstaande stappen te doorlopen. Het voorgenomen reces wijkt immers niet. Lukt het ze niet om eruit te komen of een alternatieve regering te vormen voor het reces begint, dan zullen de Britten automatisch nieuwe algemene verkiezingen krijgen. Alleen staat lang niet iedereen daar dus om te trappelen.
MSN 03.09.2019 Op de valutamarkt geven handelaren duidelijke waarschuwingssignalen af over de ontwikkeling van de Britse economie en de perikelen rond de Brexit. Het Britse pond is dinsdag verder weggezakt ten opzichte van de dollar en de euro.
De daling volgt op de hint van premier Boris Johnson om snel verkiezingen uit te schrijven op het moment dat hij later op dinsdag een belangrijke stemming in het parlement verliest. Voor het eerst sinds januari 2017 is het pond minder dan 1,20 dollar waard.
Tegenover de euro is het pond dinsdag gezakt tot minder dan 1,10 euro per pond.
De Labour Partij heeft samen met meerdere Conservatieven, die rebellen worden genoemd, een motie ingediend die een no-deal Brexit moet voorkomen. Als de motie wordt aangenomen betekent dit dat Johnson wordt gedwongen de Brexit uit te stellen tot eind januari tenzij hij voor half oktober tot een vergelijk kan komen met de EU.
Verschillende marktvorsers houden rekening met een verdere waardedaling van de Britse munt. Het pond kan zakken tot 1,10 dollar op het moment dat bij nieuwe verkiezingen een mandaat voor een no-deal Brexit op het spel zou staan.
Wat het pond ook geen goed doet is de economische ontwikkeling in het VK. Maandag zakte een graadmeter voor de Britse industriële productie diep in het rood.
De inkoopmanagersindex, een peiling van de stemming onder inkoopmanagers in de industrie, daalde naar een niveau van 47,2 punten. Bij deze index duidt een niveau van onder de 50 punten op krimp. Daarboven is sprake van groei. Het niveau van 47 punten is het laagste sinds juli 2012.
Onderzoeksbureau IHS Markit zei maandag dat “de hoge mate van economische en politieke onzekerheid, zowel in het binnenland als daarbuiten, zwaar drukt op de prestaties van de Britse industrie in augustus.”
Zorgelijk is ook dat inkoopmanagers aangeven dat de orderportefeuille van Britse producenten fors krimpt. Dit heeft onder meer te maken met de onzekerheid rond de Brexit.
Foto: Inkoopmanagersindex voor de Britse industrie. IHS Markit
Analist Neil Wilson van Markets.com noemt de ontwikkeling van de inkoopmanagersindex, die vaak wordt gezien als een vooruitlopende indicator voor de economie “schokkend”. Dat heeft volgens hem niet alleen met de politieke onrust rond de Brexit te maken. Ook de vertraging van de de groei van de wereldeconomie begint voelbaar te worden.
AD 03.09.2019 De regering van de Britse premier Boris Johnson en het Britse parlement staan vandaag voor een zware confrontatie. Eindelijk begint dan het eindspel van een kwestie die nu al drie jaar sleept en heel wat Britten onderhand brexit-moe heeft gemaakt.
Oppositiepartij Labour heeft samen met onder anderen enkele conservatieve ‘rebellen’ een motie ingediend die een harde brexit, zonder akkoord met de EU, moet voorkomen. Het kan allemaal uitdraaien op de derde parlementsverkiezingen in Groot-Brittannië, in ruim vier jaar tijd! En het is nog niet klaar. Commentatoren voorzien zelfs een van de meest dramatische weken in de naoorlogse geschiedenis van ’s werelds oudste democratie
Waarom doet de Britse politiek zo opgewonden?
Boris Johnson speelt het hard. Hij eist loyaliteit van alle Conservatieven (wie niet voor mij is, kan vertrekken) en gokt op nieuwe verkiezingen. De kersverse en strijdbare premier zorgde vorige week al voor veel herrie met zijn verrassende aankondiging het Lagerhuis vanaf volgende week vijf weken naar huis te sturen – officieel wegens het congresseizoen en de troonrede op 14 oktober.
Johnson wil ook de tijd nemen om ambitieuze investeringsplannen uit te werken voor de zorg, het onderwijs en de infrastructuur. Druk, druk, druk dus. Maar ook een slimme truc, zeggen politieke analisten, want zo kon de regering van Johnson de opening van het parlementaire jaar uitstellen en het voor parlementsleden moeilijk, zo niet onmogelijk, maken om een brexit zonder deal tegen te houden.
Dat laatste zou het werkelijke doel zijn geweest van de tijdelijke sluiting van het parlement. Queen Elisabeth II stemde formeel in met de opschorting. Volgens Boris Johnson zijn alle protesten tegen zijn vermeende ‘staatsgreep op zijn Engels’ grote onzin en blijft er ruim tijd over de brexit te bespreken.
Maar gaat het inmiddels niet over veel meer dan brexit?
Zeker, Groot-Brittannië wordt nu al drie jaar verscheurd door een brexit die al het andere beleid overschaduwt. Het politieke klimaat is erdoor vergiftigd, kiezers zijn verbijsterd en lijken meer en meer verward. Vriendschappen staan op scherp en de relatie met de EU (hoe dan ook de belangrijkste handelspartner) is op zijn best beroerd. ,,Laat onze onderhandelaars hun werk doen in Brussel”, klonk het gisteren in Downing Street.
De entourage van Boris Johnson claimt dat de premier grip heeft op de brexit-onderhandelingen en in korte tijd meer begrip heeft gekweekt voor de Britse positie dan zijn voorgangster, en dat dit allemaal best goed kan komen. Maar in Brussel weten ze van niets en daar overheerst vooral scepsis over Johnsons alles-of-niets strategie.
Daarbij worden de doemverhalen voor de Britse economie worden steeds sterker. Het pond verliest snel aan waarde. Maar ook de toekomst van het Verenigd Koninkrijk zelf is door dit alles aangetast. De Schotten blijven radicaal tegen brexit en sturen meer en meer aan op zelfstandigheid. De leider van de Schotse Conservatieve partij is al opgestapt uit protest tegen het beleid van ‘Londen’. In Noord-Ierland broeit ook weer van alles en wordt zelfs gesproken over mogelijke aansluiting bij Ierland.
En er heerst angst voor een verregaand handelsakkoord met de Verenigde Staten waarbij bijvoorbeeld de Britse gezondheidszorg NHS zou kunnen sneven als de Amerikanen de voorwaarden gaan dicteren.
Kan het parlement Boris Johnson nog stoppen?
Dat parlement komt vandaag dus voor de eerste keer sinds de vakantie opnieuw bij elkaar. Omdat ze weinig tijd hebben, hopen de parlementariërs vandaag wraak te kunnen nemen op Johnson door de no deal (de EU verlaten zonder afspraken met Brussel) wettelijk onmogelijk te maken.
Die ‘dwarse’ parlementariërs komen niet alleen uit Labour, Schotland en van de Liberaal-Democraten, maar ook uit de Conservatieve Partij van Johnson. Om die reden worden prominente conservatieven zoals Philip Hammond en Rory Stewart nu ‘rebellen’ en zelfs ‘collaborateurs’genoemd.
Johnson wil ze nu desnoods uit de partij zetten. Een dertigtal Conservatieven zou niet kunnen leven met een no deal-brexit. Vaak omdat die hard kan aankomen in hun eigen kiesdistrict. Bijvoorbeeld omdat bedrijven of diensten vertrekken wat dus tot werkloosheid kan leiden.
Oud-minister Justine Greening stelt zich om die reden alvast niet beschikbaar bij eventuele volgende verkiezingen omdat ze een harde no deal-brexit van Johnson gewoon niet kan verkopen aan haar eigen, Conservatieve, kiezers. Waarschijnlijk zullen die kiezers straks op de Liberalen stemmen.
Wat willen degenen die tegen een no deal-brexit zijn?
Net als Justine Greening vrezen ze een economische ramp bij een harde exit uit de EU. Die moet worden voorkomen en daarom hopen tegenstanders van een no deal-brexit (die vaak best wel vóór een brexit zijn maar dan met een goede vertrekregeling) vandaag de agenda te kunnen overnemen.
Ze willen wetgeving aannemen die de regering verplicht opnieuw uitstel voor de brexit te vragen in Brussel, ditmaal tot 31 januari 2020. In het voorstel krijgt Johnson nog twee andere opties: tegen 19 oktober (wanneer overleg in Brussel op de agenda staat) een alsnog gesloten akkoord met de EU door het parlement laten goedkeuren, of het parlement achter een no deal-brexit krijgen.
Om over het voorstel te kunnen stemmen, moet het parlement een spoeddebat krijgen van parlementsvoorzitter of ‘speaker’ John Bercow, die vandaag dus ook een cruciale rol zal spelen. De conservatief Bercow wordt gehaat door brexiteers in zijn eigen partij omdat hij een ‘remainer’ is.
Zijn vrouw rijdt rond met een sticker ‘bollocks to brexit’ (vrij vertaald: ‘brexit kan de kloten krijgen’). Bercow noemde Johnsons stunt het parlement tijdelijk naar huis te sturen zelfs een ‘constitutionele schande’.
Wat is de strategie van premier Johnson?
Hij doet een berekende gok en hoopt voor eens en altijd af te rekenen met dwarsliggers in zijn partij – iets wat geen andere conservatieve premier zo hard heeft gespeeld. De nieuwe premier vertrouwt op zijn populariteit en zijn imago van de enthousiaste en getapte jongen die de zaken nu eindelijk gaat regelen.
Hij speelt daarbij zeker ook in op de brexit-moeheid onder de Britten. De stemming in het land is er een van onzekerheid en met name ondernemers klagen dat erger te vinden dan een no deal-brexit. Dus liever ‘weten waar je aan toe bent en dan zien we wel’, zo denken veel Britten. Met zijn gok riskeert Boris Johnson veel moeizaam herwonnen Conservatieve zetels in Schotland, zal een deel van de kiezers Engeland overlopen naar de Liberalen en komt de altijd al beladen politiek in Noord-Ierland onder nog grotere druk te staan.
Daar tegenover staat dat een meerderheid van de Britten (zowel links als rechts) vóór een brexit stemde in het referendum en die grote groep biedt goede winstkansen.
Natuurlijk heeft Johnson te maken met de populist Nigel Farage en diens Brexit Partij. Hij deed het prima bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en hijgt al tijden in de nek van Johnson.
Farage dwingt de partij steeds verder naar rechts te schuiven en dat kan de conservatieven veel stemmen kosten, zowel door anti-Europese conservatieven die zijn Brexit Party omarmen als door gematigde conservatieven die afhaken omdat hun partij zou zijn doorgeschoten. Farage kan ook veel concessies afdwingen als hij besluit niet mee te doen aan de verkiezingen.
De redding van Johnson wordt waarschijnlijk het Britse kiesstelsel. Door het districtenstelsel waarmee alleen de winnaar parlementslid wordt kun je met ruim dertig procent van de stemmen toch een forse meerderheid aan zetels winnen in het Britse Lagerhuis. Op dit moment geven de peilingen Johnson 34 procent van de stemmen, wat genoeg kan zijn.
Maar het kan ook nog foutlopen als Farage de Conservatieven stemmen gaat afsnoepen en de Liberalen en Labour massaal verkiezingsafspraken maken. In dat geval kan Boris Johnson in zijn eigen zwaard vallen en de geschiedenis ingaan als een van de luidruchtigste maar kortst zittende Britse premiers.
Wat doet de Labour-oppositie?
Bibberen, want ook Labour weet het niet en is intern ook zeer verdeeld. De partij wist nooit te profiteren van de chaos bij de conservatieven en riskeert misschien zelf wel het meeste bij nieuwe verkiezingen. Leider Jeremy Corbyn was meer bezig met het redden van zijn eigen hachie dan met het landsbelang, zeggen critici.
Boris Johnson lijkt inmiddels meer zin te hebben in nieuwe verkiezingen dan Labour dat er zo lang om riep maar nu ontzettend aarzelt. Premier Johnson en zijn omstreden adviseur/meesterstrateeg Dominique Cummings hebben een duidelijke strategie en werpen Johnson nu al op als de man die de wil van het volk uitvoert (er werd drie jaar geleden in het referendum immers gekozen vóór een brexit) en die nu namens het volk vecht tégen de vermeende obstructie van het parlement.
De keuze wordt ook No Brexit of Corbyn, bedacht de uitgekookte Cummings al. De voormalige Labour-premier Tony Blair waarschuwde gisteren nog dat nieuwe verkiezingen een ‘olifantenvalstrik’ zijn van de Conservatieve Partij, omdat die weet dat Corbyn en Labour niet erg populair zijn (22 procent van de stemmen) en nieuwe verkiezingen daardoor in hun voordeel zouden zijn. Het zwabberende Labour belooft soms wel een nieuw referendum over brexit, soms niet.
Wanneer zijn die verkiezingen?
Over de mogelijke verkiezingen, die volgens een hooggeplaatste regeringsbron op maandag 14 oktober zouden plaatsvinden, zou dan woensdag gestemd moeten worden. Voor Boris Johnson belangrijk.
Het is riskant voor hem verkiezingen te houden na een no deal-brexit als het land dan inderdaad te maken heeft gekregen met de voorspelde economische tegenslagen. Lege schappen in de winkel zijn geen reclame voor zijn beleid. Johnson kan het parlement zelfs nog op een andere, iets meer technische manier dwarsbomen.
Mocht het de oppositie lukken deze week een wet aan te nemen tegen een harde brexit, dan is die pas van kracht als de koningin haar handtekening heeft gezet. Het is Johnson die de wet naar de koningin moet sturen, een taak die hij dus op de lange baan zou kunnen schuiven.
Kan het parlement vandaag dat scenario vermijden of krijgt Johnson zijn zin? Dat antwoord krijgen we wellicht in de loop van de late namiddag.
Minister-president Mark Rutte sprak eerder harde woorden over het brexit-drama.
MSN 03.09.2019 De Britse premier Johnson maakt zich op voor een harde confrontatie met de oppositie vandaag. Het parlement, het Lagerhuis, keert terug van het zomerreces en opent naar verwachting direct de aanval op de pas aangetreden premier.
Vandaag wordt er vooral gekeken naar oppositieleider Jeremy Corbyn van de Labour-partij. Hij zegt er alles aan te doen om de plannen van Johnson te dwarsbomen en heeft een motie van wantrouwen aangekondigd.
Tijdsdruk
Daarnaast wil Corbyn per wet Johnson kunnen dwingen om opnieuw uitstel voor de brexit te vragen, mocht er geen deal zijn op 31 oktober, de dag dat de Britten de EU zullen verlaten. De oppositie wil een wet aannemen die een vertrek uit de EU zonder overeenkomst onmogelijk maakt.
Maar veel tijd om dat alles te realiseren, heeft de oppositie niet. De leden van het Britse Lagerhuis komen alleen nog deze week bijeen. Daarna is het parlement opgeschort tot de ingelaste troonrede op 14 oktober. Een besluit dat Johnson op veel kritiek kwam te staan.
Politiek vuurwerk
Er wordt dan ook politiek vuurwerk verwacht nu het parlement nog wel bijeen is. Als Corbyn de daad bij het woord voegt en zijn motie van wantrouwen indient, kan dat de regering Johnson ten val brengen. De Britten moeten dan opnieuw naar de stembus.
Spannend wordt vooral hoeveel Conservatieve parlementsleden zich achter de Labour-partij van Corbyn gaan scharen. Meerdere ex-ministers spraken al hun steun uit voor een plan dat een no-deal brexit kan voorkomen. Daarmee negeren ze de orders van hun eigen partij.
Johnson dreigt muitende Conservatieven te zullen royeren, door ze in de toekomst niet herkiesbaar te stellen. Zo voert hij de druk op: iedere conservatief die tegen Johnson is, pleegt als het ware politieke zelfmoord.
De partij van Johnson heeft maar een zeer kleine meerderheid in het parlement. Daarom is het voor de premier van groot belang dat niemand met de oppositie mee stemt.
Nieuwe verkiezingen?
Zo is het voor beide kampen politiek schaken op het hoogste niveau. En het lijkt er steeds meer op dat het organiseren van nieuwe verkiezingen de volgende zet zal zijn.
Jeremy Corbyn kan verkiezingen voor elkaar krijgen met een succesvolle motie van wantrouwen, maar Boris Johnson lijkt een gang naar de stembus ook niet te schuwen. Hij is vol zelfvertrouwen en lijkt er op te gokken dat de Britten die voor een brexit zijn, massaal op hem gaan stemmen. Zo kan Johnson zijn meerderheid in het parlement eventueel vergroten, maar hij zal niet de eerste zijn die zich misrekent.
Kabinetsberaad
Johnson kwam gisteravond met zijn kabinet bijeen om het strijdplan te bespreken. Britse media melden dat hij mogelijk woensdag nieuwe verkiezingen zal aankondigen, als de oppositie erin slaagt een wet aan te nemen die vertrek uit de EU zonder overeenkomst verbiedt.
NOS 02.09.2019 De politieke crisis in het Verenigd Koninkrijk is in alle hevigheid opgelaaid en de kans op een brexit zonder akkoord op 31 oktober is groter dan ooit. Een no deal-brexit kan grote gevolgen hebben, zeker voor mensen die toch al weinig hebben. Uit een gelekt rapport bleek vorige maand dat de Britse in dat geval rekening houdt met een tekort aan medicijnen, brandstof en voedsel. Britse voedselbanken maken zich dan ook grote zorgen.
“We krijgen nu al minder giften dan voorheen”, vertelt Maureen Reynal die al bijna dertig jaar voedselbank FIND runt in Ipswich. “De voedselprijzen zijn al gestegen sinds het brexitreferendum. Dat betekent ook dat mensen minder doneren, omdat ze minder te besteden hebben.”
1/2 Maureen Reynal runt al 29 jaar een voedselbank in Ipswich Suse van Kleef| NOS
2/2 Vrijwilligers bij de voedselbank stellen de pakketten samen Suse van Kleef| NOS
Mocht een eventuele no deal-brexit leiden tot voedselschaarste en duurdere producten, dan voorziet ze een verdere terugloop van donaties. Terwijl het aantal klanten zal groeien. “Dat zeker. En als we dan ook nog in een recessie belanden dan wordt het alleen maar erger. Dan krijgen we hier te maken met voedseltekorten.” Op de vraag wat er zal gebeuren als ze niet genoeg eten meer heeft voor haar klanten heeft ze een duidelijk antwoord: “Dan gaan ze stelen. Als je kinderen honger hebben, wat zou jij dan doen? Dan probeer je eten te pakken te krijgen, toch?”
Het aantal Britten dat afhankelijk is van voedselbanken groeit de laatste jaren sowieso snel, laat The Trussel Trust – met ruim 1200 voedselbanken de grootste organisatie van het land – weten. Zij deelden afgelopen jaar bijna 1,6 miljoen nood-voedselpakketten uit. Vijf jaar eerder stond de teller nog op ruim 900.000.
Stijging aantal voedselpakketten
2013/2014
2014/2015
2015/2016
2016/2017
2017/2018
2018/2019
Totaal
913.138
1.084.604
1.109.309
1.182.954
1.332.952
1.583.668
Stijging
18,8%
2,3%
6,6%
12,7%
18,8%
“Elke vorm van brexit brengt het risico van prijsstijgingen van voedsel en andere levensmiddelen met zich mee. En dus ook de vraag naar voedselbanken”, schrijft The Trussel Trust in een verklaring. “We proberen ons voor te bereiden op brexit, maar dat kan maar in beperkte mate. Vooral in het geval van een no deal-brexit kunnen we niet afhankelijk zijn van onze vrijwilligers en donaties. De verantwoordelijkheid om te voorkomen dat nog meer mensen in armoede belanden ligt bij de regering.”
Christopher Dunnett woont in Ipswich en is met zijn hele familie afhankelijk van de voedselpakketten van FIND: al hun eten komt van hen. Hij houdt zich niet echt bezig met brexit, maar vindt het van de gekke dat er wordt gesproken over voedseltekorten. “Dat is bizar. Voor ons en voor heel veel families in het land is het leven op dit moment al moeilijk genoeg.”
Christopher Dunnett pakt zijn voedselpakket uit Suse van Kleef| NOS
En, zoals zo vaak, raakt het de zwaksten als eerste, zegt hij. “Voor mensen met geld maakt het niet zoveel uit, die voelen de gevolgen van een prijsstijging van een paar cent niet. Maar voor mensen die van salarisstrookje naar salarisstrookje leven, die afhankelijk zijn van de voedselbank of andere organisaties wel. Voor hen is elke kleine prijsstijging geld dat ze ergens vandaan moeten halen.”
De brexitdeadline ligt op 31 oktober. Premier Johnson heeft altijd gezegd dat de Britten op die datum uit de EU stappen, met of zonder deal. Een groep parlementariërs wil dat deze week voorkomen door er in noodtempo een wet doorheen te krijgen die een no deal-brexit stopt.
Ook overweegt oppositieleider Jeremy Corbyn een motie van wantrouwen tegen Johnson. Er is haast bij, want ze hebben maar een paar dagen: het parlement komt dinsdag terug van reces, maar wordt een week later voor vijf weken geschorst. Premier Johnson nam vorige week de controversiële beslissing om het parlement wekenlang op te schorten.
Spannende tijden dus. Maar wat de uitkomst ook is, Dunnett is pessimistisch over wat er komen gaat voor het Verenigd Koninkrijk. “Ik denk eigenlijk dat de situatie hier alleen maar erger wordt. Ik zie de toekomst somber in voor dit land.”
Telegraaf 02.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft maandagavond tegengesproken dat hij verkiezingen wil uitroepen als een motie tegen een no-deal brexit wordt aangenomen. „Ik wil geen verkiezingen, niemand wil verkiezingen. We willen op 31 oktober uit de Europese Unie”, zei de premier in een korte toespraak voor zijn ambtswoning.
Johnson denkt dat bij de EU-top op 17 oktober een deal kan worden gesloten. „Zij weten wat wij willen, dat was eerder niet altijd het geval”, zegt de premier over de Europese leiders. „Maar we gaan hoe dan ook 31 oktober uit de EU.”
Meerdere parlementsleden willen dinsdag een motie in stemming brengen die een no-deal brexit moet voorkomen. Johnson hoopt dat de motie wordt weggestemd, zodat ook nieuw uitstel van de brexit van tafel gaat. „Als de motie wordt aangenomen, slaan ze de poten onder onze onderhandelingspositie weg.”
MSN 02.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft maandagavond tegengesproken dat hij verkiezingen wil uitroepen als een motie tegen een no-deal brexit wordt aangenomen. “Ik wil geen verkiezingen, niemand wil verkiezingen. We willen op 31 oktober 2019 uit de Europese Unie”, zei de premier in een korte toespraak voor zijn ambtswoning.
Johnson denkt dat bij de EU-top op 17 oktober een deal kan worden gesloten. “Zij weten wat wij willen, dat was eerder niet altijd het geval”, zegt de premier over de Europese leiders. “Maar we gaan hoe dan ook 31 oktober uit de EU.”
Meerdere parlementsleden willen dinsdag een motie in stemming brengen die een no-deal brexit moet voorkomen. Johnson hoopt dat de motie wordt weggestemd, zodat ook nieuw uitstel van de brexit van tafel gaat. “Als de motie wordt aangenomen, slaan ze de poten onder onze onderhandelingspositie weg.”
NU 02.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft het Britse parlement maandag tijdens een toespraak opgeroepen niet te stemmen voor “nieuw, zinloos uitstel” van de Brexit. De oppositiepartijen, maar ook partijgenoten van Johnson die voor een zachte Brexit zijn, publiceerden eerder op de dag een wet waarmee zij een ‘no deal-Brexit’ willen voorkomen.
Als het Britse parlement deze week voor de Standing Order 24 stemt, moet Johnson een verzoek indienen bij de EU voor het uitstellen van de Brexit-deadline tot 31 januari 2020, als hij voor 19 oktober geen meerderheid vindt in het parlement voor een deal.
Als tussen de huidige deadline van 31 oktober en de nieuwe deadline een deal wordt gesloten kan het VK alsnog versneld de EU verlaten. De wet gaat niet in op het scenario waarbij ook vóór 31 januari 2020 geen deal wordt gesloten.
De oppositiepartijen moesten deze week ingrijpen om een ‘no deal-Brexit’ te voorkomen, omdat Johnson besloot het aantal dagen dat het parlement zitting heeft in aanloop naar de Brexit te verminderen. Het parlementaire jaar zou pas op 14 oktober beginnen, twee weken voor de uitstapdatum.
Duizenden Britten protesteerden woensdag en donderdag in het VK tegen de schorsing en een online petitie werd meer dan 1,6 miljoen keer ondertekend.
‘Mogelijk nieuwe verkiezingen als Lagerhuis voor nieuwe wet stemt’
Johnson vertelde maandag opnieuw dat hij verdere vertraging van de Brexit niet accepteert; dan zou hij zijn belofte voor een vertrek op 31 oktober niet waarmaken.
“Ik denk en hoop dat ze (tegenhangers van een ‘no deal-Brexit’, red.) niet voor nieuw Brexit-uitstel gaan stemmen”, sprak Johnson. “Als ze dat wel doen, schoppen ze de benen onder de positie van het Verenigd Koninkrijk weg en maken ze verdere onderhandelingen met Brussel onmogelijk”.
Gezien de diepe verdeeldheid in de Britse politiek is het nog maar de vraag of Johnson kan aanblijven als de Brexit-deadline wordt verschoven. Nieuwe verkiezingen lijken een uitweg te bieden aan Johnson om gezichtsverlies te minimaliseren.
Britse journalisten van onder meer BBC News schrijven dat als de aangekondigde wet ook daadwerkelijk door het Lagerhuis heen komt, Johnson een motie voor vervroegde verkiezingen gaat indienen. Deze zouden dan op 14 oktober moeten plaatsvinden, als het Lagerhuis instemt met nieuwe verkiezingen.
NOS 02.09.2019 De Britse premier Boris Johnson heeft in een verklaring zijn Conservatieve partijgenoten in het Lagerhuis opgeroepen om de brexit niet opnieuw uit te stellen. Een aantal Tories wil morgen met een Labour-motie meestemmen om een no-deal-brexit te voorkomen.
In Britse media wordt gespeculeerd dat Johnson zal aansturen op nieuwe verkiezingen als de motie wordt aangenomen met hulp van de Tories. “Ik wil geen nieuwe verkiezingen”, zei de premier, maar hij sloot het ook niet expliciet uit. Hij sprak zijn verklaring uit voor de deur van 10 Downing Street, terwijl op de achtergrond luide protesten te horen waren.
“Ik denk niet dat ze dat zullen doen”, zei Johnson over de Tory-dissidenten die voor de Labour-motie willen stemmen. “Ik hoop dat ze het niet doen.” Eerder vandaag zeiden bronnen tegen onder andere de BBC dat Johnson de dissidente Tories uit de partij probeerde te zetten.
Als de motie wel wordt aangenomen, dan zou dat de Britse onderhandelingspositie in Brussel verzwakken, zei de premier. Volgens hem neemt de kans op een nieuwe deal toe en ziet Brussel dat hij een “heldere visie” heeft over de toekomstige relatie met de EU. Onderhandelaars in Brussel zeggen dat Johnson nog niet met haalbare alternatieven is gekomen.
Verkiezingen
Johnson zei verder dat hij Brussel onder geen beding zal vragen om verder uitstel van de brexit-datum, die nu op 31 oktober 2019 staat. In de motie wordt als nieuwe datum 31 januari 2020 genoemd. “We verlaten de EU op 31 oktober 2019, hoe dan ook.”
Premier Johnson: ‘Voorkom zinloze vertraging brexit’
Britse media verwachten daarom dat Johnson verkiezingen zal aankondigen als de motie om de brexit uit te stellen wordt aangenomen. Hij zal dan tegen de bevolking zeggen dat hij geen andere keus had, zei NOS-correspondent Tim de Wit eerder vandaag.
Johnson neemt daarmee wel een groot risico. Om verkiezingen te houden moet twee derde van het parlement daarmee instemmen, dus daar is ook de steun van Labour voor nodig.
MSN 02.09.2019 De Engelse premier Boris Johnson wil nieuwe verkiezingen uitschrijven. Dat zeggen bronnen rondom het Lagerhuis tegen Britse media. Johnson wil zo voorkomen dat het huidige parlement een harde brexit tegenhoudt.
Johnson is zelf partijleider van de Conservatieven, maar niet alle partijleden steunen hem. Enkele afvallige partijleden willen samen met Labour een wet doorvoeren die een harde brexit uitsluit. Morgen komt het Britse Lagerhuis weer voor het eerst samen na het zomerreces.
De Conservatieven hebben slechts één zetel meer dan de oppositie, waardoor Johnson alle steun van zijn partijleden nodig heeft. “Stem je tegen mij, dan vlieg je uit de partij”, zo zou Johnson al gedreigd hebben.
31 oktober 2019
Johnson wil 31 oktober 2019 de brexit geregeld hebben, met of zonder akkoord met de Europese Unie. Bij een harde brexit kan de handel deels stilvallen, ook wordt verwacht dat dan lange rijen bij de Douane ontstaan en dat er tekorten aan producten in het Verenigd Koninklijk ontstaan.
Reden voor een meerderheid van het parlement om een harde exit uit de Europese unie te willen voorkomen. Die wet zou dinsdag al goedgekeurd moeten worden.
De regering en de Conservatieve parlementsleden komen maandagavond op verzoek van de premier samen. Volgens Britse media heeft Johnson een motie voorbereid die de weg moet openen naar vervroegde verkiezingen.
NOS 02.09.2019 Premier Johnson koerst mogelijk aan op nieuwe verkiezingen, als een aantal van zijn eigen Tory-parlementariërs meestemmen met een motie om de Brexit te vertragen en een no-deal te voorkomen. Daarover wordt gespeculeerd in Britse media. De premier heeft zijn kabinet bijeen geroepen voor overleg.
Johnson wil een harde confrontatie met het Lagerhuis en de rebellen in zijn partij. Een gesprek met enkele Conservatieven die een no-deal-brexit op 31 oktober willen voorkomen, is zonder enige uitleg afgezegd, zeggen bronnen tegen onder andere de BBC.
Tory-parlementariër David Gauke, onder premier May nog minister van Justitie, zegt dat Johnson probeert de partij te ontdoen van dissidenten. Johnson en zijn regering zouden dreigen dissidente Tories uit de partij te zetten als ze deze week met de oppositie meestemmen om een no-deal-brexit tegen te houden. Volgens Gauke wil de premier de Conservatieve Partij ombouwen tot een soort Brexit Party, verwijzend naar de partij van brexiteer Nigel Farage.
Gauke maakt deel uit van een groepje van vijftien tot twintig Conservatieven die willen voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord uit de EU stapt. Ook onder anderen voormalig minister van Financiën Philip Hammond en ex-minister van Ontwikkelingssamenwerking Rory Stewart horen hierbij.
“Er gaan mensen hun baan verliezen, het Verenigd Koninkrijk kan uit elkaar vallen”, waarschuwt Gauke tegen een no-deal-brexit. “Het zou een hele slechte uitkomst zijn. Ik wil niet uit de partij, maar als het erom gaat weegt voor mij het nationaal belang zwaarder.”
Tory-lid Gauke, een van de ‘dissidenten’ die zich verzetten tegen JohnsonReuters
De kans dat Johnson er nog in slaagt een nieuwe deal met de EU te sluiten is volgens Gauke erg klein. “Als het parlement niets doet, stevenen we voor 95 procent zeker af op een no deal.”
Johnson steunt in het Lagerhuis op een meerderheid van maar één zetel. Met een aantal dissidente Tories bestaat de kans dat het parlement Johnson deze week dwingt om in Brussel opnieuw uitstel te vragen. Morgen keert het Lagerhuis terug van reces en de omstreden schorsing waar Johnson op aan heeft gestuurd begint volgende week al.
Volgens correspondent Tim de Wit speelt Johnson het bewust hard. “Dat heeft alles te maken met mogelijke verkiezingen. Als dat groepje partijgenoten hem niet steunt, zal hij aan de Britten uitleggen: ik had geen andere keus, en nu ik geen meerderheid meer heb kan ik niet anders dan verkiezingen aankondigen.”
Op die manier hoopt hij zijn steun in het parlement uit te breiden, zegt De Wit. “Er is wel een risico, want verkiezingen zijn er niet zomaar. Het parlement moet daar met een tweederdemeerderheid mee instemmen.”
Corbyn wil verkiezingen
Een oppositiepartij is doorgaans gebaat bij nieuwe verkiezingen, maar in dit geval is er ’31 oktober’, de dag dat de Britten volgens planning uit de EU gaan. “Als die nieuwe verkiezingen pas na die datum gehouden kunnen worden, zijn de Britten alsnog uit de EU en heeft het parlement er niks over te zeggen gehad”, zegt De Wit. “Daar gaat Labour denk ik niet in mee.”
Johnson ligt op ramkoers en waarschuwde partijgenoten gisteren in The Sunday Times: je kiest voor mij of voor Corbyn.
John Major
Niet alleen in het Lagerhuis zullen deze week pogingen gedaan worden om een no-deal-brexit te voorkomen. Er spelen ook nog drie rechtszaken om dit te voorkomen. Een van die zaken speelt in Londen, aangespannen door zakenvrouw Gina Miller. Zij spande al eerder een proces aan om te voorkomen dat de regering niet buiten het parlement om het uittredingsproces zou starten. Een opvallende naam heeft zich achter de rechtszaak van deze week geschaard: oud-premier John Major, een partijgenoot van Johnson.
De harde koers van Johnson, ook tegen eigen partijgenoten in het Lagerhuis, zou wel eens ingegeven kunnen zijn door zijn belangrijkste adviseur: Dominic Cummings. Eerder maakte Nieuwsuur dit portret van de ‘Raspoetin’ op Downing Street:
AD 02.09.2019 Het Lagerhuis is de komende dagen het strijdtoneel van een ongekend harde confrontatie tussen het parlement en de regering. Voor rebellerende conservatieven dreigt ontslag.
Dinsdag 03.09.2019 begint de race tegen de klok van een groep Britse parlementariërs om de no deal-brexit te stoppen. Het parlement komt terug van reces en de oppositie heeft nog maar een paar dagen de tijd er een wet doorheen te duwen om de dreigende no deal-brexit op 31 oktober te stoppen. Na een politieke truc van premier Johnson wordt het parlement namelijk vanaf 10 september alweer dichtgegooid, en zijn de kansen op een nieuwe wet verkeken.
De oppositie en een groep conservatieve rebellen komen daarom op 03.09.2019 met een wetsvoorstel dat de regering verplicht om de brexit uit te stellen als er geen goedgekeurde deal ligt op 31 oktober 2019. Op zijn vroegst zou er woensdag 04.09.2019 over die wet gestemd kunnen worden. Een meerderheid voor de wet is niet vanzelfsprekend: de verwachting is dat de voor- en tegenstanders elkaar niet veel zullen ontlopen.
Telegraaf 02.09.2019 Boris Johnson lijkt af te stevenen op snelle nieuwe verkiezingen. Dat gerucht hangt in de lucht nadat bekend is geworden dat het Britse kabinet maandagavond met spoed bijeenkomt.
Dit is een tegenzet tegen oppositie in zijn partij. Europa-gezinde rebellen uit de Conservatieve Partij zeiden dinsdag de oppositie te helpen in de strijd tegen een No Deal-Brexit. Als ze dat doen, dan schrijft Johnson verkiezingen uit.
Johnson verwacht die verkiezingen met vlag en wimpel te winnen zodat hij zijn Brexit-strategie erdoor kan drukken. Een optie is om die verkiezingen pas te houden nadat de deadline voor de Brexit van 31 oktober is verlopen. Dan heeft hij in feite ook die harde Brexit.
Tegenstanders van de Brexit willen dinsdag werken aan een noodwet die een akkoordloos vertrek van de Britten uit de EU onwettig moet maken. De regering is woest over dit idee, dat gesteund wordt door zeker twintig conservatieve rebellen.
De premier rekent er op dat hij de steun krijgt van de kiezers omdat zijn belangrijkste tegenstrever, Labourleider Jeremy Corbyn, weinig populair zou zijn. Hij rekent erop dat de Britten alles liever hebben dan Corbyn in 10 Downing Street.
De oppositie is niet tegen een volksraadpleging als die maar voor de Brexit-deadline van 31 oktober wordt gehouden. Als die verkiezing er snel komt is het in feite wederom een referendum over de Brexit, omdat dit onderwerp alle andere onderwerpen overschaduwd.
MSN 02.09.2019 Conservatieve Britse parlementariërs die het wagen mee te stemmen met de oppositie, worden uit de partij gezet. Met dat dreigement probeert de regering van premier Boris Johnson te voorkomen dat de eigen parlementariërs meegaan met de oppositie, die een no-dealbrexit probeert te voorkomen. Een ‘hoge bron’ bij de conservatieve bron zou dit gezegd hebben tegen de BBC .
Zeer kleine meerderheid
De partij van Johnson heeft maar een zeer kleine meerderheid in het parlement. Daarom is het voor de premier van groot belang dat niemand met de oppositie meestemt.
Morgen komt het Britse Lagerhuis weer voor het eerst samen na het zomerreces. De oppositie wil er meteen wetgeving doorheen loodsen die een harde brexit voorkomt.
Inktzwart scenario
Maar volgens Johnson schaadt dat zijn onderhandelingspositie in Brussel. Hij wil hoe dan ook 31 oktober de Europese Unie verlaten. Met deal of zonder deal.
Tijdens de EU-top van 17 oktober 2019 wil Johnson wel nog onderhandelen over een nieuwe deal, maar die poging heeft alleen kans van slagen als een no-dealbrexit een reële mogelijkheid is. Dat inktzwarte scenario zal de Europese Unie namelijk koste wat kost willen voorkomen.
Iedere kans vernietigen
Volgens de bron is de keuze eenvoudig. “Meestemmen met de regering en de kans op een deal levend houden of meestemmen met Corbyn (de oppositie) en iedere kans op een deal vernietigen.”
AD 02.09.2019 Britse Conservatieve parlementariërs die deze week tegen de regering van premier Boris Johnson stemmen, moeten rekening houden met een zware straf. Zij mogen dan niet meer namens de partij meedoen aan verkiezingen, zegt een hoge bron binnen de regeringspartij tegen de BBC.
Binnen de Conservatieve Partij bestaat verdeeldheid over het brexitbeleid van de regering. Die heeft een flinterdunne meerderheid in het parlement en vreest dat parlementariërs uit de eigen gelederen straks meestemmen met de oppositie, die wil voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder deal uit de Europese Unie stapt.
De partijbron zegt dat er nog steeds een kans is op een deal met de EU. Die zou dan tijdens een EU-top op 17 oktober gesloten moeten worden. Volgens de regering kan de Britse onderhandelingspositie worden gesaboteerd door opstandige Conservatieven.
Het Lagerhuis keert morgen terug van zomerreces. Dan moeten alle parlementariërs volgens de bron een ‘simpele keus’ maken. ,,Meestemmen met de regering en de kans op een deal levend houden of meestemmen met Corbyn en iedere kans op een deal vernietigen.” Jeremy Corbyn is de leider van Labour, de grootste oppositiepartij.
Afgeblazen
Premier Johnson heeft naar verluidt een ontmoeting afgeblazen met opstandige partijgenoten. Die had vandaag moeten plaatsvinden. Dat maakt het wantrouwen van de rebellen alleen maar groter, zegt een bron rond hun kamp tegen Sky News.
,,Deze parlementariërs willen bewijs zien dat een oprechte poging wordt gedaan een deal te sluiten”, aldus de ingewijde. ,,Het feit dat de premier niet eens bereid is hen te ontmoeten, doet vermoeden dat dat niet het geval is.’’
Verkiezingen
De prominente Conservatief David Gauke, die tegen een brexit zonder deal is, zegt tegen de BBC dat de regering lijkt aan te sturen op het verliezen van een brexitstemming deze week om vervolgens verkiezingen te houden. De voormalig minister van Justitie vermoedt dat de regering zich wil ontdoen van kritische volksvertegenwoordigers in de eigen gelederen.
De parlementariër zegt dat normaliter vrienden uit het kabinet zouden bellen om steun te vragen. ,,Maar de gebruikelijke operatie vindt niet echt plaats. Ik heb de indruk dat ze mensen bijna proberen te verleiden tegen de regering te stemmen”, aldus Gauke. Hij vermoedt dat de regering een nederlaag wil lijden om vervolgens rebellen uit de partij te zetten en op nieuwe verkiezingen aan te sturen.
Motie
Labourlid Keir Starmer en twee dissidenten binnen de Conservatieve Partij van premier Boris Johnson, Oliver Letwin en Dominic Grieve, zouden achter de schermen werken aan een motie die moet voorkomen dat hun land op 31 oktober zonder deal de Europese Unie verlaat, schrijft nieuwssite Buzzfeed. De site heeft de hand op een conceptversie van het voorstel hebben gelegd.
In de conceptversie staat dat Johnson om uitstel van de brexit moet vragen als hij niet binnen een bepaalde termijn een brexitdeal rondkrijgt. Het voorstel moet in sneltreinvaart door het parlement worden geloodst. De tijd dringt voor de tegenstanders van de brexitkoers van Johnson. Het parlement wordt volgende week voor ruim een maand geschorst in de aanloop naar de troonrede. De parlementariërs moeten daarom morgen in actie komen. Dan keert het Lagerhuis terug van het zomerreces.
Telegraaf 02.09.2019 Britse parlementariërs werken aan een motie die moet voorkomen dat hun land op 31 oktober zonder deal de EU verlaat. Dat bericht nieuwssite Buzzfeed News, dat de hand heeft gelegd op een conceptversie van het voorstel. Dat moet in sneltreinvaart door het parlement worden geloodst.
De motie is opgesteld door Labourlid Keir Starmer en twee dissidenten binnen de Conservatieve Partij van premier Boris Johnson, Oliver Letwin en Dominic Grieve. In de conceptversie staat dat Johnson om uitstel van de Brexit moet vragen als hij niet binnen een bepaalde termijn een Brexitdeal rondkrijgt.
De parlementariërs kunnen dinsdag in actie komen. Dan keert het Lagerhuis terug van zomerreces. Premier Johnson heeft steeds gezegd dat zijn land op 31 oktober de EU zal verlaten, met of zonder deal. Een meerderheid van de parlementariërs heeft juist duidelijk gemaakt zo’n no-deal Brexit te willen voorkomen.
De tijd dringt voor de tegenstanders van de Brexitkoers van Johnson. Het parlement wordt volgende week voor ruim een maand geschorst in de aanloop naar de troonrede.
Telegraaf 02.09.2019 De Britse premier Boris Johnson riskeert een splitsing van zijn partij. De Conservatieve partijleider eist dat partijgenoten die zich deze week tegen het regeringsbeleid keren uit de partij worden gezet. Ze mogen bovendien niet, als Conservatief, deelnemen aan de volgende verkiezingen.
De beslissing van Johnson verhardt de politieke verhoudingen in het Verenigd Koninkrijk nog eens wat meer. Vorige week joeg hij veel partijgenoten al tegen zich in het harnas door het parlement vanaf volgende week meer dan een maand buitenspel te zetten. Johnson zegde gisteravond laat een voor maandagochtend geplande bijeenkomst met politieke opponenten binnen zijn eigen partij af. Hij had het te druk.
Het dreigement van Johnson om tegenstribbelende Conservatieven uit de partij te zetten is opmerkelijk. In het afgelopen jaar heeft hij zelf diverse malen tegen regeringsvoorstellen gestemd. De voormalige minister van Financiën Philip Hammond, de leider van de door The Daily Telegraph tot ‘saboteurs’ gedoopte Conservatieve tegenstanders van een No Deal Brexit, noemt de maatregel dan ook ‘verbijsterend hypocriet’.
Hij verwacht niet dat hij en zijn medestanders – tenminste 20 Conservatieven – zich iets van het dictaat aan zullen trekken. Ze zullen desnoods als ‘onafhankelijke Conservatieven’ deelnemen aan komende verkiezingen.
De oekaze van Johnson moet gezien worden als een poging om verkiezingen uit te lokken. Als de ruim twintig opponenten uit de partij worden gezet verliest de regering de flinterdunne huidige meerderheid van één zetel in het Lagerhuis. Als er een motie van wantrouwen wordt ingediend zijn verkiezingen onvermijdelijk. Johnson kan deze dan pas uitschrijven voor een moment na 31 oktober.
Voormalig premier Tony Blair spreekt dan ook van een ‘valstrik’. De voormalige Labourleider realiseert zich dat zijn partij met huidig partijleider Jeremy Corbyn zeer kwetsbaar is bij verkiezingen. Dat lijkt ook Johnson te beseffen. In diverse peilingen staan de Conservatieven mijlenver voor op Labour en andere partijen.
Let wel, deze peilingen werden gehouden voordat Johnson de messen binnen zijn eigen partij sleep. Veel Conservatieve kiezers zullen het hem niet vergeven dat hij partij-opponenten als Kenneth Clarke, Philip Hammond en voormalig minister van Ontwikkelingszaken Rory Stewart uit de partij zal stoten.
De maatregel van Johnson komt op een moment dat het Lagerhuis terugkeert van het zomerreces. Naar verwachting zal het Lagerhuis dinsdag debatteren over het verlengen van de onderhandelingen met de EU. Kamervoorzitter John Bercow rekt waarschijnlijk de regels op, waardoor dat voorstel nog voor volgende week, wanneer het parlement opnieuw met reces gaat, kunnen worden doorgedrukt. Johnson tracht dat zo lastig mogelijk te maken.
Telegraaf 02.09.2019 Britse Conservatieve parlementariërs die deze week tegen de regering van premier Boris Johnson stemmen, moeten rekening houden met een zware straf. Zij mogen dan niet meer namens de partij meedoen aan verkiezingen, zegt een hoge bron binnen de regeringspartij tegen de BBC.
Binnen de Conservatieve Partij bestaat verdeeldheid over het te voeren beleid rondom de Brexit. De regering van premier Johnson heeft een flinterdunne meerderheid in het parlement en vreest dat parlementariërs uit de eigen gelederen straks meestemmen met de oppositie, die wil voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder deal uit de Europese Unie stapt.
De partijbron zegt dat er nog steeds een kans is op een deal met de EU. Die zou dan tijdens een EU-top op 17 oktober gesloten moeten worden. Volgens de regering kan de Britse onderhandelingspositie worden gesaboteerd door opstandige Conservatieven.
Het Lagerhuis keert dinsdag terug van zomerreces. Dan moeten alle parlementariërs volgens de bron een „simpele keus” maken. „Meestemmen met de regering en de kans op een deal levend houden of meestemmen met Corbyn en iedere kans op een deal vernietigen.” Jeremy Corbyn is de leider van Labour, de grootste oppositiepartij.
Premier Johnson heeft naar verluidt een ontmoeting afgeblazen met opstandige partijgenoten. Die had maandag moeten plaatsvinden. Dat maakt het wantrouwen van de rebellen alleen maar groter, zegt een bron rond hun kamp tegen Sky News.
„Deze parlementariërs willen bewijs zien dat een oprechte poging wordt gedaan een deal te sluiten”, aldus de ingewijde. „Het feit dat de premier niet eens bereid is hen te ontmoeten, doet vermoeden dat dat niet het geval is.”
NOS 31.08.2019 Rustig inkomen zit er voor Britse parlementariërs niet in na hun zomervakantie. Als het Lagerhuis dinsdag terugkeert van reces, resten er nog een kleine twee maanden tot de brexit-deadline van 31 oktober. Dat is al krap. En doordat premier Johnson vorige week ook nog aankondigde om het reces te verlengen, is nog maar de helft van het aantal zittingsdagen over.
Daarmee is de kans op een no deal-brexit behoorlijk toegenomen, maar tegenstanders als Labour, de Schotse nationalisten en de Liberaal Democraten zetten toch alles op alles dit te voorkomen. Ook beloofde Lagerhuis-voorzitter John Bercow “tot zijn laatste snik” te vechten tegen een “desastreuze” scheiding zonder afspraken.
Correspondent Tim de Wit legt uit welke middelen de tegenstanders van een no deal-brexit nog hebben:
Via wetsvoorstellen
“Het lijkt erop dat de oppositie hierop gaat inzetten,” zegt De Wit. Met een spoeddebat zullen ze komende week proberen de controle van de Lagerhuisagenda over te nemen, en dus de regie uit handen van de regering te nemen. “De kans is groot dat een meerderheid voor stemt.” Als dat gelukt is, kunnen de partijen zelf wetsvoorstellen indienen: in dit geval dus een wet die een no deal-brexit moet blokkeren. “Ze kunnen zo bijvoorbeeld de regering dwingen om uitstel van de brexit aan te vragen.”
Volgens De Wit zou deze aanpak best haalbaar kunnen zijn voor de no deal-tegenstanders, al is de tijd de grootste tegenstander. Een wetsvoorstel moet door het Lagerhuis én het Hogerhuis. “De regering van Johnson zou het proces kunnen vertragen tot er geen tijd meer is. 9 of 10 september wordt het parlement al opgeschort.”
Om toch wat tijd te winnen, hebben de betreffende parlementariërs al voorgesteld om de komende tijd ook in het weekend parlementaire zittingen te houden. Maar ook daarvoor is eerst een meerderheid nodig.
Vanwege de brexit-ontknoping zullen weer veel ogen gericht zijn op de excentriek Lagerhuis-voorzitter John Bercow. We maakten eerder dit portret:
In het Schotse Edinburgh, het Noord-Ierse Belfast en in Londen lopen op dit moment rechtszaken om het opschorten van het parlement onwettig te laten verklaren.
Deze route leidt niet direct tot het tegengaan van een no deal, maar zou de parlementariërs wel meer tijd geven om via een van de andere twee manieren hun doel te behalen. Vanwege de haast worden de zaken al op dinsdag, woensdag en donderdag behandeld.
Via een motie van wantrouwen
“Dit leek de meest waarschijnlijke en makkelijkste route”, zegt De Wit. De oppositie kan een motie van wantrouwen indienen, waarmee de regering ten val wordt gebracht. Dat zou kans van slagen kunnen hebben, want de regering van Johnson heeft maar een meerderheid van één zetel.
“Er hoeven dus maar een paar boze Conservatieven met de oppositie mee te stemmen – en die zijn waarschijnlijk wel te vinden – en die motie redt het.” Maar de oppositie is het niet eens over wie een interim-regering, die dan zou ontstaan, moet gaan leiden. “Daarmee lijkt deze optie voorlopig minder kans van slagen te hebben.”
Mocht het parlement er niet in slagen om de no deal-optie van tafel te krijgen, dan is een harde breuk met de EU de meest waarschijnlijke uitkomst. Tenzij Brussel Johnson in gesprekken alsnog tegemoet komt om een nieuw akkoord te bereiken, maar die bereidheid heeft de EU tot nu toe nog totaal niet getoond. Zij vinden dat Johnson eerst maar eens zelf met nieuwe alternatieven moet komen.
Twee premiers, tientallen onderhandelingsrondes en drie mislukte Lagerhuis-stemmingen over een deal ten spijt, is de brexit-crisis daarmee nog lang niet opgelost.
NU 31.08.2019 Tienduizenden inwoners van het Verenigd Koninkrijk zijn zaterdag de straat opgegaan om actie te voeren tegen de tijdelijke opschorting van het parlement, meldt The Guardian. Er is veel ophef over het besluit van de Britse premier Boris Johnson vanwege de naderende Brexit.
De protesten vonden plaats op tientallen plekken in het land, onder meer in Manchester, Glasgow, Birmingham en Brighton. De grootste betoging werd gehouden bij Johnsons ambtswoning in Londen.
Er is veel ophef over het besluit van afgelopen woensdag. De demonstranten vinden dat hun nieuwe premier daarmee een ‘no deal-Brexit’ probeert af te dwingen. Een petitie tegen de opschorting van het parlement is bijna 1,7 miljoen keer ondertekend.
Het parlement komt 3 september terug van reces, maar gaat door het besluit van Johnson tussen 9 en 12 september weer naar huis. Het parlementaire jaar begint pas op 14 oktober, waardoor de leden minder tijd hebben om zich over de Brexit te buigen.
Johnson heeft meermaals aangegeven dat het VK uiterlijk 31 oktober de Europese Unie zal verlaten, ook als er geen afspraken zijn gemaakt rondom het vertrek van de Britten. Met die harde opstelling probeert hij Brussel te overreden de onderhandelingen over een uittredingsovereenkomst te heropenen.
Ook in andere Europese steden, zoals Berlijn, gingen Britse expats en andere tegenstanders van de opschorting van het Britse parlement de straat op. (Foto: Reuters)
Weinig beweging in Brussel door de zet van Johnson
Een van de eisen van Johnson is dat de voorgenomen transitieregeling voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, de zogeheten backstop, van tafel gaat. Voor de EU is dat onacceptabel, tenzij de Britten met een alternatieve oplossing komen.
Daar is nog geen teken van. In Brussel stelt men zich afwachtend op, maar wordt een ‘no deal’ inmiddels gezien als de meest waarschijnlijke uitkomst. Afgelopen week werd bekend dat de Britten en de EU twee keer per week gesprekken zullen voeren over de Brexit.
De opschorting van het parlement is niet ongebruikelijk voor een nieuwe premier, die vaak tijd wil hebben om zijn of haar beleid uit te stippelen. Door de timing en praktische gevolgen van Johnsons zet, wordt die door veel Britten gezien als politiek gemotiveerd. Johnson zelf stelt dat hij de democratie verdedigt door de wil van het volk – de Brexit waar het in 2016 voor koos – te voltooien.
Telegraaf 31.08.2019 Duizenden Britten zijn zaterdag in diverse steden de straat opgegaan om te protesteren tegen premier Boris Johnson en diens controversiële stap om het parlement te laten schorsen vlak voor de brexit. De grootste demonstratie was vlak bij Johnsons ambtswoning aan de Londense Downing Street.
De Britse politiek gaat een rumoerige periode tegemoet. Het parlement komt komende week na het zomerreces weer bijeen en de oppositie zal pogingen doen om de schorsing tegen te gaan. Parlementariërs hebben minder vergadertijd in de aanloop naar de brexit. Johnson wil hoe dan ook op 31 oktober uit de EU stappen, met of zonder overeenkomst.
Behalve in Londen waren er demonstraties in onder andere York, Newcastle, Bristol, en Belfast. Het motto van de betogingen was ’stop de coup’. Johnson wordt verweten dat hij met de schorsing de politiek buitenspel zet.
MSN 31.08.2019 Duizenden Britten zijn zaterdag in diverse steden de straat opgegaan om te protesteren tegen premier Boris Johnson en diens controversiële stap om het parlement te laten schorsen vlak voor de brexit. De grootste demonstratie was vlak bij Johnsons ambtswoning aan de Londense Downing Street.
De Britse politiek gaat een rumoerige periode tegemoet. Het parlement komt komende week na het zomerreces weer bijeen en de oppositie zal pogingen doen om de schorsing tegen te gaan. Parlementariërs hebben minder vergadertijd in de aanloop naar de brexit. Johnson wil hoe dan ook op 31 oktober uit de EU stappen, met of zonder overeenkomst.
Behalve in Londen waren er demonstraties in onder andere York, Newcastle, Bristol, en Belfast. Het motto van de betogingen was ‘stop de coup’. Johnson wordt verweten dat hij met de schorsing de politiek buitenspel zet.
NU 30.08.2019 Brexit-onderhandelaars van de EU en het Verenigd Koninkrijk zullen in september twee keer per week bijeenkomen om stappen richting een nieuwe deal te zetten, zegt de Britse premier Boris Johnson donderdagavond. Op zijn verzoek wordt “het tempo opgevoerd”.
Het nieuws volgt een dag nadat Johnson een stortvloed van kritiek over zich heen kreeg nadat hij het Britse parlement schorste. Critici vrezen dat hij andere politici buitenspel zet door hen pas op 14 oktober terug te laten keren. Op die manier zou er te weinig tijd zijn om een ‘no deal-Brexit’ later die maand af te wenden.
De nieuwe premier wil met het nieuws aantonen dat de tijd goed gebruikt zal worden om tot een nieuwe deal te komen, maar of dat voldoende zal zijn voor tegenstanders, is niet duidelijk. Een petitie tegen de schorsing van het parlement is inmiddels al meer dan anderhalf miljoen keer ondertekend.
Het is mogelijk dat er, naast de extra ontmoetingen, ook meer ‘technische vergaderingen’ worden georganiseerd. Johnson is nog altijd hoopvol over een nieuwe deal en zegt dat er “alternatieve oplossingen voor de antidemocratische Ierse backstop” zijn.
Een woordvoerder van de Europese Commissie zegt tegen BBC News dat men opnieuw naar de onderhandelingstafel kan gaan en dat de EU altijd bereid is geweest om de Brexit tot een goed einde te brengen. “Maar het Verenigd Koninkrijk moet wel met concrete voorstellen komen.”
Johnson wil de EU per se verlaten, ook zonder deal
Het Verenigd Koninkrijk moet de Europese Unie uiterlijk 1 november verlaten hebben. De regering-Johnson heeft meerdere keren laten weten dat het land op 31 oktober zal uittreden, ongeacht of daar een overeenkomst met Brussel aan voorafgaat.
Het heikelste punt is de zogeheten backstop, waarmee de EU wil voorkomen dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland ontstaat.
Als noodoplossing staat er in het terugtredingsakkoord dat als er geen oplossing wordt gevonden voor de Ierse grens, de Britten in de Europese douane-unie blijven. Het VK zou geen eigen handelsverdragen kunnen sluiten en blijft afhankelijk van het Europese handelsbeleid.
NOS 30.08.2019 De Britse regering moet de beslissing om het Lagerhuis langer met reces te sturen in drie rechtszaken verdedigen. Er worden procedures voorbereid in Noord-Ierland, Schotland en Engeland.
Er is felle kritiek op de beslissing van premier Johnson om het parlement van 9 september tot 14 oktober met reces te sturen. Critici zeggen dat er dan geen tijd meer is om grondig te debatteren over het vertrek uit de Europese Unie, dat Johnson op 31 oktober wil laten plaatsvinden. Zelf zegt Johnson dat er tijd genoeg is om te vergaderen over de voorgenomen brexit.
In een spoedprocedure in Schotland werd vanochtend gevraagd om de beslissing van Johnson te verwerpen. Maar de rechter vond het niet nodig om onmiddellijk in te grijpen en wil de argumenten van beide partijen volgende week uitgebreid horen.
Een woordvoerder van de Britse regering zegt blij te zijn met die beslissing en denkt dat het proces waarschijnlijk nog tot 9 september zal doorlopen, als het reces al is ingegaan.
Kans op goede deal kleiner
De twee andere zaken, in Noord-Ierland en Londen, dienen volgende week. Bij de laatste zaak heeft de Britse oud-premier John Major zich gevoegd. “Ik wil de rechtbank helpen vanuit het perspectief dat ik in de regering heb gezeten als minister en premier.”
Premier Johnson zegt in een reactie dat zijn tegenstanders met hun proces de kans op een goede deal met Brussel verkleinen.
Elsevier 30.08.2019 De Britse premier Boris Johnson lijkt toch open te staan voor gesprekken met de Europese Unie. Donderdagavond liet hij weten het tempo van de Brexitonderhandelingen op te voeren. De onderhandelaars zijn van plan elkaar twee keer per week te ontmoeten. Intussen worden steeds meer rechtszaken tegen Johnsons plannen aangespannen.
De uitspraken van Johnson zijn een positief teken voor de Britten die vrezen voor een no-deal Brexit, een vertrek uit de Europese Unie (EU) zonder akkoord met de resterende 27 lidstaten. Johnson leek daarvoor afgelopen week voorbereidingen te treffen. Hij schortte het parlement op, waardoor minder tijd overblijft om te discussiëren over de Brexit, die staat gepland op 31 oktober 2019.
Johnson wil ‘backstop’ van tafel
Johnson zegt ‘bemoedigd te zijn’ door gesprekken met zijn Europese tegenhangers. Volgens de Britse premier is aan beide kanten van Het Kanaal bereidheid te praten over een nieuw akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU. Johnson hoopt dat ook de Europese Unie daaraan meewerkt: ‘Het is voor beide partijen tijd om het tempo te versnellen.’
Een concrete afspraak is het plan dat de onderhandelaars twee keer per week met elkaar om tafel gaan zitten. Die gesprekken zullen vooral over de zogenoemde backstop gaan. Johnson hekelt dat onderdeel van de Brexit-afspraken die zijn voorganger, Theresa May, met Brussel had gemaakt.
De afspraak over de backstop moet voorkomen dat er grenscontroles worden ingevoerd tussen Ierland en Noord-Ierland. Die afspraak treed pas inwerking als de Britten zonder handelsakkoord de Europese Unie verlaten.
Voor Johnson is de backstop een breekpunt in de onderhandelingen. Als dat niet verandert, wil hij geen akkoord sluiten met de EU. De Europese Unie liet eerder weten open te staan voor alternatieve plannen van Johnson.
Labour woedend over geschorst parlement
Intussen neemt de druk op Johnson toe. Een van zijn voorgangers Gordon Brown zei vrijdag dat Johnson de Grondwet van het land versnippert. Opvallende beeldspraak, want het Verenigd Koninkrijk heeft geen geschreven Grondwet. Volgens de voormalige premier moet Johnson het land juist verenigen, in plaats van het uit elkaar te scheuren.
Brown is net als andere Labourpolitici verbolgen over Johnsons besluit het parlement te schorsen. Johnson kreeg afgelopen woensdag toestemming van de Britse koningin om het parlement van medio september tot 14 oktober te schorsen. Daardoor hebben Britse parlementariërs minder tijd om bijvoorbeeld wetten aan te nemen die een Brexit zonder handelsakkoord voorkomen.
Protesten in grote steden gepland
Jeremy Corbon noemde Johnsons besluit ‘onacceptabel’. De Labourleider heeft zijn steun uitgesproken voor de demonstratieplannen van Momentum, een jeugdbeweging van de Labourpartij die heeft opgeroepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid en massale demonstraties.
Vanaf zaterdag wil Momentum het dagelijks leven in tien grote steden tot stilstand brengen. De beweging heeft honderdduizenden aangespoord de straat op te gaan. Een van de organisatoren hoopt op ‘radicale actie’ van de anti-Brexitsupporters. Momentum wil dat demonstranten bruggen en straten in steden als Londen, Manchester en Glasgow blokkeren.
Rechter wijst eerste verzoek af
Naast de straatprotesten hoopt een aantal politici de plannen van Johnson via de rechter te dwarsbomen. Een eerste poging daartoe van 75 parlementariërs heeft een Schotse rechter