Wie maken er dan nog wél deel uit van Forum voor Democratie? Van de tienkoppige lijst waarmee Forum vijf dagen geleden nog de Tweede Kamerverkiezingen in wilde gaan, zijn (naast Thierry Baudet) nog maar drie kandidaten over: Olaf Ephraim, Wybren van Haga en Jan Cees Vogelaar.
Het vijfkoppige bestuur telt inmiddels nog maar vier man: enerzijds Baudet en penningmeester Ephraim, met lijnrecht daartegenover interim-voorzitter Lennart van der Linden en algemeen bestuurslid Rob Rooken.
Van der Linden en Rooken lieten woensdag (toen nog met secretaris De Groot) weten dat zij de leden een nieuw bestuur willen laten kiezen, waar zij zelf geen deel meer van willen uitmaken. Ook willen zij dat de leden beslissen of Baudet lid kan blijven van FVD.
De meeste Statenleden en de Europarlementariërs van Forum blijven – voor zover nu bekend – de partij nog trouw.
FVD telde tot vorige week zo’n 50.000 partijleden. Hoezeer dat aantal is gedaald, is niet bekend.
In een artikel op de site van GeenStijl verwijten verschillende (ex-)leden van Forum (deels anoniem) Cliteur dat hij niet heeft ingegrepen toen de verhalen over antisemitische uitlatingen van jeugdleden en Baudet zelf naar boven kwamen. Ze stellen dat ze bij Cliteur, die toen nog fractievoorzitter in de Eerste Kamer was, aan de bel hebben getrokken.
Zaterdag 28.11.2020 zegt hij daarover in een bericht op LinkedIn dat hij daarmee bedoelde dat hij de ideologische lijn van Forum onderschrijft zoals die in het verkiezingsprogramma staat. “Vanzelfsprekend onderschrijft Cliteur niet de kwalijke uitspraken in berichten die opduiken in appgroepen van jongeren en die sommigen menen te hebben gehoord van Baudet in private situaties”, staat in de verklaring die hij in de derde persoon heeft opgesteld.
Over het verwijt dat hij te weinig heeft gedaan tegen het antisemitisme en dat hij het gebagatelliseerd heeft zegt Cliteur desgevraagd: “Jammer dat GeenStijl niets bij me heeft willen checken alvorens tot publicatie over te gaan.”
AD 28.11.2020
Diner
De bom barstte achter de schermen bij het dinertje van kandidaat-Kamerleden, vorige week vrijdag 20.11.2020, onder het mom van ‘teambuilding’ nota bene. Daar zou Baudet volgens Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek antisemitisme hebben gerelativeerd. Baudet volgens hen die avond: ,,Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.”
Thierry Baudet flirtte al jaren met extreem-rechts. Toch zwegen de critici in zijn partij lang. Totdat Baudet tot het uiterste vasthield aan zijn boezemvriend Freek Jansen.
AD 28.11.2020
,,Thierry,’’ zei hij wel eens tegen zichzelf. ,,Verkloot dit niet.” Maar dat deed hij toch, deze week. De machtsstrijd binnen Forum is in zijn voordeel beslist, maar de prijs is hoog. Zijn eens zo trouwe kompanen stapten op in een oorlog die ieder uur van richting veranderde.
Nu het bestuur hem een route terug biedt naar de macht door het oordeel over Baudet aan de leden te laten, heeft Baudet ‘zijn’ Forum weer binnen handbereik. De FvD’er die deze week tegen hem opstonden, hebben en masse hun biezen gepakt. Zo vertrokken gisteren nog eens vier senatoren en tal van lokale FvD’ers.
Het beeld is niet fraai: waar zijn oude medestanders altijd stelden dat Baudet helemaal niets op had met extreemrechts, verwijten ze hem nu juist dat een Forum mét Baudet ‘extremistische opvattingen duldt’.
Freek Jansen
Partijkopstuk Annabel Nanninga spreekt zich uit. Een nieuw onderzoek is volgens haar ‘too little, too late’. Er moet gesaneerd worden. Te beginnen met voorzitter Freek Jansen. En haar oproep vindt gehoor bij een keur aan prominente FvD’ers. Voor het eerst openlijk klinkt zo hard en openlijk kritiek op Baudet.
Daarbij onderschatten de critici hoezeer Baudet aan Jansen zou vasthouden. Hoewel onbekend bij het grote publiek, is politicoloog Jansen al vanaf de start van de partij vertrouweling van Baudet. Jansen was chauffeur, whizzkid, mediaman, politiek sparringpartner en gewoon ‘vriend’, aldus Baudet.
Waar Thierry is, is Freek. Op alle cruciale momenten van Baudets loopbaan, bovendien.
En toen Baudet in oktober 2017 een vijf uur durende ontmoeting had met de white supremacistJared Taylor en twee vertegenwoordigers van het extreem-rechtse Erkenbrand, was het een ontmoeting die Jansen had gearrangeerd.
Kortom, sinds Jansen en Baudet elkaar ontmoetten na afloop van de HJ Schoo-lezing in 2012 van die laatste, zijn hun carrières met elkaar vervlochten geraakt. Dus als de loopbaan van Jansen dreigt te sneuvelen, biedt Baudet tot in extremis z’n loyaliteit aan.
Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij, de nummer 3 op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie, heeft bij het bestuur van de partij aan de bel getrokken over uitspraken van de vertrokken voorzitter Thierry Baudet, waaruit zou blijken dat die ‘geradicaliseerde’ is.
In een brandbrief, die inmiddels in handen is van de NOS, somt Pouw-Verweij een paar ‘alarmerende uitspraken’ van Baudet op. schrijft ze aan bestuursleden dat Baudet de afgelopen tijd “geradicaliseerd is en complottheorieën is gaan aanhangen”. Die zou hij hebben gedaan tijdens een bijeenkomst met de tien hoogstgeplaatste leden van de kandidatenlijst. Daarbij viel hij volgens Pouw-Verweij ook “ziek hard” uit naar partijgenoot Joost Eerdmans.
Corona
“Op een gegeven moment riep Thierry dat corona de wereld in gebracht was door George Soros en anderen om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten”, aldus Pouw-Verweij. “Hij riep dat het Hillary Clinton ‘en de pedofielen’ niet gelukt was, maar dat het via corona nu wel zou lukken.”
Het vertrouwen is weg
Ook schrijft Pouw-Verweij dat Baudet ‘lacherig’ deed over antisemitische en homofobe uitlatingen in de appgroepen van de jongerenafdeling van de partij. “Ik gaf aan dat ik vond dat we antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren. Thierry vroeg toen ‘waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan’? Ik gaf aan dat iedereen toch tegen antisemitisme was, en hij zei ‘bijna iedereen die ik ken is antisemiet’. Er werd gevraagd of hij een grap maakte, maar dat ontkende hij.”
Pouw-Verweij zou vervolgens het relativeren van de Holocaust in de appgroepen ‘dom en schadelijk’ hebben genoemd. “Thierry zei toen ‘ze zijn niet dom, ze hebben juist een heel hoog IQ, daarom zeggen ze deze dingen ook’.”
Reactie Baudet
Baudet reageerde in BEAU dat hij geen ‘antisemitische of racistische opvattingen’ heeft en ontkende de uitspraken te hebben gedaan die Pouw-Verweij aan hem toeschrijft. Dat de ‘aantijgingen’ naar buiten zouden komen, zei Baudet, ‘zong al een paar dagen rond’. “Zij was juist één van die mensen die in die appgroepen zaten”, zei Baudet.
Antisemitisme
Vervolgens zou ook de omgang met negatieve publiciteit ter sprake zijn gekomen. “Freek (Jansen, red.) vertelde toen dat er weer een artikel aankwam over antisemitisme onder JFvD (..) Er ontstond een discussie over of er bij de vorige meldingen goed gehandeld was. Freek en Thierry gaven aan dat zij vonden dat er nooit iemand geroyeerd had moeten worden, want we hadden daarmee toegegeven aan de linkse media.”
Pouw-Verweij gaf aan dat ze antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren, daarmee verwijzend naar de onrust die was ontstaan toen binnen de jongerenorganisatie van FvD antisemitische en homofobe appjes bleken te circuleren. Daarop zou Baudet hebben geantwoord: “Waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan? Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.” Op de vraag of dat een grap was, zou Baudet ontkennend hebben geantwoord.
In het RTL-programma werd ook gemeld dat het bestuur aangifte heeft gedaan tegen Baudet, omdat hij de inloggegevens van e-mail- en socialemedia-accounts niet wil opgeven. Baudet zou zich de socialmediakanalen van de partij onrechtmatig hebben toegeëigend. “Ik hou die accounts in beheer omdat zij mij anders eruit gaan werken”, was Baudets reactie daarop.
Royement
Drie van de vier andere bestuursleden willen Baudet uit het bestuur zetten, maar dat kan statutair alleen door een Algemene Ledenvergadering. Daarom overwegen ze hem nu helemaal uit de partij te zetten, een royement.
Baudet stapte maandag op als partijleider naar aanleiding van de onrust over de jongerenafdeling. In zijn verklaring vandaag zei hij dat die stap rust in de partij had moeten brengen. “Maar dat is niet gebeurd. De ziel van de partij dreigt verloren te gaan.”
De steun voor Baudet onder volksvertegenwoordigers van zijn partij brokkelde gisteren verder af na alle ontwikkelingen. Baudet kondigde op het Twitter-account van Forum aan dat er volgende week een digitale leiderschapsverkiezing wordt gehouden en dat hij zelf daarbij kandidaat is. Andere bestuursleden wisten daar niets van en spraken van een eenmansactie.
Verschillende senatoren, Statenleden en ook de FvD-fractie in Europees Parlement scharen zich achter de meerderheid van het partijbestuur. De Forum-Europarlementariërs Derk Jan Eppink, Rob Roos en Rob Rooken (ook bestuurslid) noemen het onacceptabel dat Baudet eigenstandig een lijsttrekkersverkiezing heeft uitgeroepen. Ze zeggen verder dat hij de socialemedia-accounts van Forum heeft gekaapt “om dit idee door te drukken”.
De lijst met medestanders van het bestuur bestaat verder onder meer uit de senatoren Annabel Nanninga (die gisteren een vernietigend stuk schreef over Baudet), Toine Beukering en Bob van Pareren.
Stoppen
Ook provinciale FvD’ers keren zich tegen Baudet. “Dit circus moet per direct stoppen, in het belang van onze partij, onze kiezers en ons land”, zegt het Noord-Hollandse Statenlid Daniël van den Berg. Hij roept Baudet op “de strijd te staken”. Johan Almekinders, fractievoorzitter in Overijssel, noemt Baudet “een heel groot denker”, maar een mislukking als bestuurder. “Hij kan nooit meer geloofwaardig partijleider zijn of op de lijst staan.”
Niet iedereen heeft zich van Baudet afgekeerd. FvD-Penningmeester Olaf Ephraim steunt hem nog, net als Wybren van Haga, het onafhankelijke Kamerlid dat zich heeft aangesloten bij Forum voor Democratie. Op het Instagram-account van de in opspraak geraakte jongerenafdeling is een actie gestart onder het motto ‘Stem Thierry Terug’.
Ledenstemming over royement Thierry Baudet
Om uit de chaos te komen hebben de overgebleven bestuursleden van Forum voor Democratie aan Thierry Baudet voorgesteld om een ledenvergadering uit te schrijven. Op die manier kunnen de leden dan stemmen over lidmaatschap van Baudet én over een nieuw partijbestuur.
Voorwaarde is wel dat Baudet een mediapauze inlast tot die ledenvergadering. Een andere voorwaarde is dat de door Baudet aangekondigde leiderschapsverkiezing niet doorgaat. Ook moet hij zich officieel terugtrekken uit het bestuur van FvD.
Het nieuwe bestuur dat wordt gekozen op de ledenvergadering, mag niet bestaan uit de huidige leden. Dat nieuwe bestuur moet daarna ook een nieuwe kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart samenstellen.
Voor of tegen Baudet
Het komt dus aan op een keuze vóór of tégen Baudet. Als de leden zich achter Baudet scharen, zal er waarschijnlijk een bestuur aantreden dat in zijn kamp zit. Die moeten dan op zoek naar veel nieuwe kandidaten voor op de kieslijst. Het overgrote gedeelte van de top-10 heeft zich inmiddels tegen Baudet uitgesproken.
Emotionele Baudet ook Vlaardingerbroek hem laat vallen
Thierry Baudet was bij Goedemorgen Nederland van WNL zichtbaar geëmotioneerd als ook Eva Vlaardingerbroek hem laat vallen.
Als Baudet door de leden wordt weggestuurd, kan bijna de gehele top-10 blijven, maar moeten ze wel op zoek naar een nieuwe lijsttrekker. Daar had Joost Eerdmans zich al eerder kandidaat voor gesteld.
Thierry Baudet heeft nog niet laten weten of hij instemt met het voorstel van het bestuur.
Het bestuur van Forum voor Democratie en Thierry Baudet hebben een nieuw hoogoplopend conflict nadat het partijbestuur Baudet bij de Kamer van Koophandel heeft uitgeschreven als bestuurslid. Deze stap zou noodzakelijk zijn voor het organiseren van een “eerlijke en ordentelijke ledenvergadering”.
Baudet spreekt over “coupplegers” die in strijd handelen met de statuten. De uitschrijving is volgens hem “wederrechtelijk” ofwel onwettig. “Dit kan juridisch niet en is het zoveelste bewijs van de ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen FvD over te nemen.”
Thierry Baudet staat niet langer ingeschreven als bestuurder van Forum voor Democratie (FVD), meldt de partij vrijdag op Twitter. Het bestuur zou hem hebben uitgeschreven als bestuurslid. De patstelling kan ertoe leiden dat FVD niet kan meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart, aldus Baudet.
Baudet: ‘We kunnen helemaal niets’
Volgens Baudet dreigt een onhoudbare situatie nu secretaris Astrid de Groot uit het bestuur is gestapt. Het bestuur bestaat nu uit Baudet en penningmeester Olaf Ephraïm enerzijds, en anderzijds partijvoorzitter Lennart van der Linden en bestuurslid Rob Rooken daar recht tegenover. Twee tegen twee dus. “Zij (Van der Linden en Rooken, red.) kunnen elk besluit blokkeren. Dat betekent dat Forum niet mee kan doen aan de verkiezingen. We kunnen helemaal niets.”
Een Forum-woordvoerder liet aan de NOS weten dat het bestuur Baudet heeft uitgeschreven omdat hij “zich niet aan afspraken hield”. Welke afspraken dat zijn, is onduidelijk.
In een reactie op Twitter beweert Baudet dat “de couppplegers” (het partijbestuur, red.) hem “wederrechtelijk en in strijd met de statuten hebben uitgeschreven als bestuurders”.
Bestuur FVD nu 2 om 2
Even voordat het nieuws naar buiten kwam, verspreidde Baudet nog een video op Twitter waarin hij zei dat de verhouding in het bestuur nu twee om twee was. Baudet en metgezel Olaf Ephraim, en Lennart van der Linden en Rob Rooken aan de andere kant. “Er kan zo geen enkel besluit genomen worden”, zegt Baudet.
Ik zie nu dat de coupplegers mij wederrechtelijk en in strijd met de statuten hebben uitgeschreven als bestuurder bij de KVK. Absurd. Dit kan juridisch niet en is zoveelste bewijs vd ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen #FVD over te nemen.
De mensen die me uit de partij wilden jagen, zijn zelf weggegaan. Nu willen bijna 50.000 FVD-ers hun partij terug. Maar in het bestuur is het 2-2. Er kan geen enkel besluit genomen worden. #FVD mag niet gegijzeld raken. Ik roep Van der Linden en Rooken op: stap nu op! pic.twitter.com/r3TMeU4FFk
Het zint Baudet niet dat de twee bestuurders die zich ‘tegen hem hebben gekeerd’ blijven zitten waar ze zitten. “Dat betekent dat als dat niet verandert, Forum niet mee kan doen aan de verkiezingen. (…) De partij is nu gegijzeld. De vijanden, de tegenstanders zijn weg, maar wat je overhoudt is een soort sterfhuisconstructie waar zij met z’n tweeën het voor mij onmogelijk kunnen maken om mee te doen met de verkiezingen.”
Joost Eerdmans, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek stappen op
Vier partijprominenten hebben gezamenlijk hun lidmaatschap van Forum voor Democratie opgezegd. Het gaat om de kandidaat-Kamerleden Joost Eerdmans, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek. Ook het Amsterdamse gemeenteraadslid en senator Annabel Nanninga heeft haar lidmaatschap opgezegd.
En vier van de vijf Statenleden van Forum voor Democratie in Overijssel zijn vandaag afgesplitst, laten ze via Twitter weten.
Nanninga blijft wel lid van de Amsterdamse raad en de Eerste Kamer. Pouw-Verweij houdt ook haar zetel in de Eerste Kamer.
In een gezamenlijke verklaring zeggen de vier “geen lid te willen zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt.” “We zijn bijzonder teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken”.
Met hun vertrek zijn de nummers 2, 3, 4 en 5 op de voorlopige kandidatenlijst weg. Theo Hiddema (2) vertrok eerder deze week. Pouw-Verweij stond op 3, Eerdmans op 4 en Vlaardingerbroek op 5.
De vier politici vinden dat Baudet zich “keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch” opstelt. Ook heeft hij niets gedaan met de interne kritiek die hij kreeg. “Het heeft helaas niets opgeleverd.”
Ultimatum
Maandag zei hij in een via Twitter gedeelde video dat hij geen lijsttrekker en leider meer wilde worden. Op woensdag maakte hij bekend dat hij een leiderschapsverkiezing bij Forum wilde.
De meerderheid van het bestuur wilde Baudet weghebben en stelde vandaag een ultimatum: hij moet zich per direct terugtrekken uit het bestuur en niets meer zeggen in de media. Dan zullen de andere bestuursleden een Algemene Ledenvergadering organiseren waarin leden zich mogen uitspreken over het lidmaatschap van Baudet.
De vier prominenten zeggen in hun verklaring dat ze wel begrip hebben voor de keuze van het bestuur, maar dat ze “betreuren dat ze de handdoek in de ring hebben gegooid”.
De scheuring van de partij is nu echt een feit, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. De verwachting is dat er nog meer kandidaat-Kamerleden zullen volgen. “Ze kunnen allemaal niet leven met de manier waarop er in Forum met interne kritiek is omgegaan en mensen met nazisympathieën bescherming hebben gekregen.”
De prominenten hadden gehoopt dat het bestuur Baudet vandaag zouden royeren, maar daarvoor had het bestuur te weinig in handen, zegt Fresen.
De scheuring is begonnen op een diner in Tiel afgelopen vrijdag, aldus Fresen. Uit een vandaag uitgelekte brief van Nicki Pouw-Verweij blijkt dat er stevige ruzie is ontstaan. In een discussie over de antisemitische berichten in appgroepen van de jongerenafdeling van de partij zou Baudet hebben gezegd: “bijna iedereen die ik ken is antisemiet”.
Volgens Pouw ontkende hij dat het om een grap ging. En in een discussie over de coronamaatregelen stelde hij dat hij “3 miljoen doden zou accepteren als daarmee onze vrijheid gered werd”, zo blijkt uit de brief. Ze schrijft dat ze de indruk heeft dat Baudet is “geradicaliseerd” en “complottheorieën is gaan aanhangen”.
Uittocht uit FvD zet door, ook senatoren en Statenleden verlaten partij
Vier van de tien Eerste Kamerleden van Forum voor Democratie en steeds meer Statenleden in verschillende provincies verlaten de partij uit onvrede over de gang van zaken binnen de partij. “Een partij waarin van racisme, antisemitisme en nazisme geen afstand wordt genomen, is niet de onze”, zegt senator Beukering.
Dinsdag stopte senator Paul Cliteur, maar dat was omdat hij de motivatie niet meer kon opbrengen om verder te gaan. Hij was mentor van Baudet en wil wel lid blijven van de partij. “Met het huidige vertrek van de vier senatoren blijkt dat er weinig over blijft van de machtspositie van Forum in de Eerste Kamer”, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen.
Na de Provinciale Statenverkiezingen in het voorjaar van 2019 kwam Forum voor Democratie als grootste nieuwkomer in de Eerste Kamer. De partij kreeg 12 zetels en was met de VVD de grootste in de senaat.
Na ruzie splitsten twee senatoren, oprichter Henk Otten en ex-voorlichter Jeroen de Vries, zich af en begonnen de groep-Otten. Daarna bleven er nog tien zetels over.
Vandaag maakten vijf statenleden in de provincie Noord-Holland bekend dat ze zich per direct afscheiden. “De bruine smurrie die de afgelopen week naar buiten kwam, heeft ons doen besluiten zelfstandig verder te gaan en ons van het huidige Forum voor Democratie te distantiëren”, zo staat in het persbericht.
In Drenthe hebben vier Statenleden “de intentie” om de partij te verlaten, melden ze in een kort bericht op Twitter. Twee leden beraden zich nog. “De vertrekkende Statenleden gaan de komende periode met elkaar in gesprek over de toekomst.” Op dit moment zijn de zes FvD-Statenleden van Friesland aan het vergaderen. Vanmiddag komen ze met een verklaring.
Circus
Donderdag 26.11.2020 splitsten vier van de vijf Overijsselse Statenleden zich af. “We verlaten circus FvD”, werd getwitterd als een reactie op het voorstel van het bestuur om tot een oplossing te komen. Het is nog niet duidelijk onder welke naam ze verder gaan. En ook het overgrote deel van de FvD-Statenleden in Flevoland had geen vertrouwen meer in het bestuur.
De uittocht kwam toen in een stroomversnelling toen partijprominenten Nanninga, Eerdmans, Pouw en Vlaardingerbroekhun vertrek bekendmaakten.
De vier vinden dat voorman Baudet zich “keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch” opstelt. Ook heeft hij niets gedaan met de interne kritiek die hij kreeg. De vier zeggen geen lid te willen zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt. “We zijn bijzonder teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken.”
Leiderschapsverkiezing
Maandag zei Baudet in een via Twitter gedeelde video dat hij geen lijsttrekker en leider meer wilde worden. Op woensdag kwam hij daarvan terug en maakte hij bekend dat hij een leiderschapsverkiezing bij Forum wilde.
Wie stappen op in Eerste Kamer en de provincie?
Eerste Kamer
Toine Beukering, Hugo Berkhout, Otto Hermans, Bob van de Pareren
Noord-Holland (5 van de 8) Eric Jensen, Ivo Mantel, Daniël van den Berg, Miklos Lelkes, Gerard Kohler
Drenthe (4 van de 6) JW Drukker, Rob Camies, Harry Omlo en Thomas Blinde
Overijssel (4 van de 5)
Johan Almekinders, Stijn Hesselink, Johan Stuut, Frederik Tattersall
Flevoland (5 van de 6)
Gert-Jan Ransijn, Niek Beenen, Sharon de Lely, Eric Raap en Johan Thomassen
De fractie in het Europees Parlement wacht nog op de oplossing van het landelijk bestuur om eventueel een Algemene Ledenvergadering uit te schrijven. In het Europees Parlement zitten Rob Roos, oud-journalist Derk-Jan Eppink en Rob Rooken. Het kandidaat-Kamerlid Jan-Cees Vogelaar sluit zich hier bij aan. Ze veroordelen wel de “vergaande antisemitische en racistische uitingen” die zijn gedaan op een diner afgelopen vrijdag.
Fractievoorzitter Arjan de Kok van Forum voor Democratie in Gelderland wil wel door met Thierry Baudet.
Zelf ziet De Kok nog volop toekomst voor zijn partij, ook mét Baudet. De Kok heeft zich inmiddels kandidaat gesteld voor het partijbestuur. ,,Ik ben wars van antisemitisme. Maar ik heb hem er nooit op kunnen betrappen. Als hij zich antisemitisch zou uitspreken bij mij, dan zal ik hem daarmee keihard confronteren en hebben we een onoverkomelijk probleem.’’
Toekomst mét Baudet
Toch verbindt de Kok geen consequenties aan de antisemitische uitspraken die Baudet vorige week vrijdag gedaan zou hebben tijdens een etentje in Tiel. Bij dat diner zou Baudet onder meer gezegd hebben dat bijna iedereen die hij kent antisemiet is en dat het coronavirus expres verspreid is, zodat er een nieuwe ‘wereldheerschappij’ kan ontstaan.
Arjan de Kok:,,Ik ken Thierry al vier jaar en de enige conclusie die ik kan trekken, is dat hij oververmoeid is. En ja, hij kan soms best provocerend zijn. Maar ik geloof niet dat hij echt ten diepste deze overtuigingen heeft.’’
Op lokaal niveau stopt het Amsterdamse FVD-gemeenteraadslid Kevin Kreuger en de meeste Flevolandse en Overijsselse Statenleden splitsen zich af van de partij,
Het maakt volgens de opiniepeiler eigenlijk niet veel verschil meer wat er uit de interne strijd bij Forum precies komt, een beter resultaat op 17 maart 2021 dan drie à vier zetels ‘lijkt onhaalbaar’.
In de nieuwste peiling van Maurice de Hond die de afgelopen dagen extra is uitgevoerd zakt Forum van 8 zetels vorige week naar 3 zetels. Vooral de PVV van Geert Wilders profiteert hiervan. Die partij stijgt in één week van 24 naar 28 zetels in de peiling.
NOS 28.11.2020 Paul Cliteur, tot afgelopen dinsdag Eerste Kamerlid voor Forum voor Democratie, komt steeds meer onder vuur te liggen. Mensen binnen en buiten de partij verwijten hem dat hij te weinig afstand neemt van de verhalen over antisemitisch en extreemrechts gedachtengoed, ook bij FvD-oprichter Thierry Baudet.
Cliteur is hoogleraar in Leiden, waar hij Baudet begeleidde bij zijn promotie. Hij wordt wel Baudets intellectuele mentor genoemd.
Cliteurs werkgever, rector-magnificus Carel Stolker, reageert vandaag op de berichten over antisemitisme binnen de partij. Hij noemt “het verwijt van een patroon van antisemitisme” rond Forum uiterst zorgelijk. Het raakt volgens hem ook hoogleraar Cliteur, omdat die zich in Trouw solidair verklaarde met Baudet en zijn ideologische lijn. Daar moet hij klip en klaar afstand van nemen, vindt Stolker.
Carel Stolker 😷@CarelStolker
Zeker, Lieke, het verwijt van een patroon van antisemitisme rond FvD is uiterst zorgelijk en raakt daarmee ook Paul Cliteur. Antisemitisme en racisme, en ook het daarvan niet-afstand nemen, zijn totaal maar dan ook totaal onaanvaardbaar. Wordt snel vervolgd. https://t.co/TVDHD8oJGx
In een artikel op de site van GeenStijl verwijten verschillende (ex-)leden van Forum (deels anoniem) Cliteur dat hij niet heeft ingegrepen toen de verhalen over antisemitische uitlatingen van jeugdleden en Baudet zelf naar boven kwamen. Ze stellen dat ze bij Cliteur, die toen nog fractievoorzitter in de Eerste Kamer was, aan de bel hebben getrokken.
Volgens de klagers deed Cliteur de uitlatingen af als “malligheid”, mogelijk aangewakkerd door “een paar flessen wijn”. Hij zou Baudet er wel een keer op aangesproken hebben, maar toen die had verklaard dat hij niet nazistisch denkt of voelt, zou voor Cliteur de kous af zijn geweest.
Solidair
Cliteur gaf dinsdag zijn senaatszetel op, omdat hij naar eigen zeggen de motivatie miste om door te gaan. Wel verklaarde hij zich solidair met Baudet en zijn ideologische lijn.
Vandaag zegt hij daarover in een bericht op LinkedIn dat hij daarmee bedoelde dat hij de ideologische lijn van Forum onderschrijft zoals die in het verkiezingsprogramma staat. “Vanzelfsprekend onderschrijft Cliteur niet de kwalijke uitspraken in berichten die opduiken in appgroepen van jongeren en die sommigen menen te hebben gehoord van Baudet in private situaties”, staat in de verklaring die hij in de derde persoon heeft opgesteld.
Over het verwijt dat hij te weinig heeft gedaan tegen het antisemitisme en dat hij het gebagatelliseerd heeft zegt Cliteur desgevraagd: “Jammer dat GeenStijl niets bij me heeft willen checken alvorens tot publicatie over te gaan.”
Telegraaf 28.11.2020 Het is nog maar de vraag of het bestuur van het verscheurde Forum voor Democratie het boegbeeld Thierry Baudet uit de partij kan zetten. Dat hangt af van de vraag of Baudet al echt uit het bestuur is, zegt jurist Marjan Olfers, deskundige op het gebied van verenigingsrecht.
„De eerste vraag is: heeft Baudet zijn bestuurslidmaatschap zelf opgezegd? Dat hoor ik hem nergens meer zeggen”, vertelt Olfers, hoogleraar aan de VU. „Als hij wel zijn bestuursfunctie heeft opgezegd, dan kan het bestuur met meerderheid proberen zijn lidmaatschap op te zeggen of te royeren.”
Een bestuurslid is „door en uit de leden gekozen”, aldus Olfers. Baudet kan dus wegens zijn bestuursfunctie niet uit de partij worden gezet, zonder dat de leden zich hierover uiten. Het bestuur pleit overigens voor een „ordentelijke” ledenraadpleging.
In een interview met De Telegraaf vertellen twee overgebleven bestuursleden dat ze Baudet niet alleen hebben uitgeschreven als bestuurder, maar hem ook zijn lidmaatschap hebben ontnomen. De vraag is of dit juridisch wel mag. Baudet moet het besluit dan maar aanvechten bij de rechter, stellen bestuursleden Lennart van der Linden en Rob Rooken.
Mocht het inderdaad tot zo’n juridische procedure komen, dan zal de rechter altijd goed kijken of het bestuur het lid (in dit geval Baudet) zijn zegje heeft laten doen, vertelt Olfers. „Een rechter kijkt altijd goed naar hoor en wederhoor.”
Het is vooral belangrijk dat er snel een algemene ledenvergadering (ALV) komt, zegt Olfers. Zeker FvD, dat als partij telkens hamert op het belang van democratie en inspraak, zou daar volgens haar goed aan doen. „Je bent een democratische vereniging of niet.”
De jurist benadrukt dat ook leden dit zelf kunnen aanvragen. Een enquête onder leden kan daar bijvoorbeeld toe leiden, als 10 procent van het ledenbestand deze ondertekent. „Waar blijven die FvD-leden?” vraagt Olfers zich af.
AD 28.11.2020 Thierry Baudet flirtte al jaren met extreem-rechts. Toch zwegen de critici in zijn partij lang. Totdat Baudet tot het uiterste vasthield aan zijn boezemvriend Freek Jansen.
,,Thierry,’’ zei hij wel eens tegen zichzelf. ,,Verkloot dit niet.” Maar dat deed hij toch, deze week. De machtsstrijd binnen Forum is in zijn voordeel beslist, maar de prijs is hoog. Zijn eens zo trouwe kompanen stapten op in een oorlog die ieder uur van richting veranderde.
Nu het bestuur hem een route terug biedt naar de macht door het oordeel over Baudet aan de leden te laten, heeft Baudet ‘zijn’ Forum weer binnen handbereik. De FvD’er die deze week tegen hem opstonden, hebben en masse hun biezen gepakt. Zo vertrokken gisteren nog eens vier senatoren en tal van lokale FvD’ers.
Het beeld is niet fraai: waar zijn oude medestanders altijd stelden dat Baudet helemaal niets op had met extreemrechts, verwijten ze hem nu juist dat een Forum mét Baudet ‘extremistische opvattingen duldt’.
Diner
De bom barstte achter de schermen bij het dinertje van kandidaat-Kamerleden, vorige week vrijdag, onder het mom van ‘teambuilding’ nota bene. Daar zou Baudet volgens Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek antisemitisme hebben gerelativeerd. Baudet volgens hen die avond: ,,Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.”
Toen Freek Jansen, voorzitter van jongerenafdeling JFvD, tijdens het diner meldde dat er nog een artikel over antisemitisme in appjesgroepjes aan zat te komen en dat de jongerenclub daar te weinig tegen zou hebben gedaan, zou Baudet hem hebben verdedigd. Hoewel in mei jongeren waren geroyeerd vanwege antisemitische appjes, had dat nooit mogen gebeuren. Daarmee was ‘toegegeven aan linkse media’, aldus Baudet.
Toen daarop weerwoord kwam, zou Baudet ‘steeds emotioneler zijn geworden’. Zozeer dat hij in de auto terug naar huis van zijn maatje en partijpenningmeester Olaf Ephraim op het hart gedrukt kreeg ‘even rust te nemen’.
De stemming rond de partij is dan toch al niet best. In de peilingen daalt Forum al maanden. Niet in de laatste plaats omdat Baudet wordt verweten complotdenkers te omarmen. Iets wat hem nu dus ook binnenskamers voor de voeten wordt geworpen.
En als Baudet die avond al denkt dat hij tegenstand ondervindt in eigen gelederen: een dag later is de oppositie compleet. Als Het Parool bericht dat er wéér fascistische berichten zijn opgedoken in appgroepen rond jongerenafdeling JFvD, raakt het al sluimerende conflict in stroomversnelling.
Partijkopstuk Annabel Nanninga spreekt zich uit. Een nieuw onderzoek is volgens haar ‘too little, too late’. Er moet gesaneerd worden. Te beginnen met voorzitter Freek Jansen. En haar oproep vindt gehoor bij een keur aan prominente FvD’ers. Voor het eerst openlijk klinkt zo hard en openlijk kritiek op Baudet.
Freek Jansen
Daarbij onderschatten de critici hoezeer Baudet aan Jansen zou vasthouden. Hoewel onbekend bij het grote publiek, is politicoloog Jansen al vanaf de start van de partij vertrouweling van Baudet. Jansen was chauffeur, whizzkid, mediaman, politiek sparringpartner en gewoon ‘vriend’, aldus Baudet.
Waar Thierry is, is Freek. Op alle cruciale momenten van Baudets loopbaan, bovendien.
Toen Baudet in het koetshuis van Kasteel De Hooge Vuursche in Baarn besloot zijn denktank om te vormen tot politieke partij, was Jansen van de partij. Toen Baudet zijn ‘boreale’ overwinningsspeech schreef, na gewonnen verkiezingen, was het Jansen die naast hem zat achter de laptop in het Zeister hotel Figi. Even later stak Baudet van wal: ,,De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond.”
En toen Baudet in oktober 2017 een vijf uur durende ontmoeting had met de white supremacist Jared Taylor en twee vertegenwoordigers van het extreem-rechtse Erkenbrand, was het een ontmoeting die Jansen had gearrangeerd.
Sinds Jansen en Baudet elkaar ontmoetten na afloop van de HJ Schoo-lezing in 2012 van die laatste, zijn hun carrières met elkaar vervlochten geraakt. Dus als de loopbaan van Jansen dreigt te sneuvelen, biedt Baudet tot in extremis z’n loyaliteit aan. Dan doet hij ook een stap terug als lijsttrekker, kondigt hij aan.
Baudet geeft daarna intern te kennen ‘misschien wel gewoon lekker boeken te gaan schrijven’. Wellicht als hoofd van het wetenschappelijk bureau van de partij, het Renaissance Instituut. FvD’er Wybren van Haga is er nadien stellig over: ,,Baudet gaat hoe dan ook niet de Kamer in na de verkiezingen in maart.”
Baudet denkt vanuit de coulissen de teugels van de partij te kunnen blijven hanteren, denken ingewijden.
Maar een dag later merkt hij in een conference call met het bestuur dat ‘de liefde over is’. Baudet merkt dat Nanninga niet de enige is die helemaal van hem af wil. Dat gaat hem te ver. En dus neemt hij de wapens op met zijn criticasters en het partijbestuur en werpt zich opnieuw op als lijsttrekker.
Die strijd lijkt hij nu te hebben gewonnen. Met die kanttekening dat hij het heeft moeten bekopen met het verlies van tal van zijn oude steunpilaren. Maar hoe fel zij nu ook zijn, de kritiek heeft ook iets weg van na-oorlogs verzet. Waar ze nu ineens zeggen te walgen van Baudets geflirt met rechts-extremisme en complottheorieën, zwegen ze daar eerder jaren over.
Ze sloten zich bij hem aan ná zijn uitspraken over ‘homeopathische verdunning’. Wisten dat hij Europa ‘dominant blank’ wil houden. Ze zwegen toen hij in de Tweede Kamer zei ‘ dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten’.
Niemand stak zijn vinger op toen Baudet een partijgenoot steunde die een omstreden complottheorie verspreidde, het zogeheten plan-Kalergi, dat de elite vluchtelingen zou willen vermengen met het westerse ras.
De criticasters bleven bij hem toen hij in zijn overwinningsspeech het woord ‘boreaal’ gebruikte, dat wordt gezien als het heimelijk aanspreken van extreemrechtse volgelingen die er ‘blank’ in zouden horen.
Alleen Nanninga maakte bezwaar toen Baudet een partijgenoot verdedigde die een verband legde tussen ras en intelligentie. Maar dat deed ze intern. En de rest zweeg. Verder was altijd het verweer hetzelfde: journalisten zouden het verkeerd interpreteren. Er teveel achter zoeken.
Bovendien zijn de criticasters van nu, zelf ook geen onbeschreven blad. Annabel Nanninga muntte de term ‘dobberneger’ voor vluchtelingen. Ze stelde eerder bovendien juist iemand ‘de Holocaust best mag ontkennen’. ,,En als jij echt gelooft dat negers dommer en luier zijn dan witte mensen, waarom zou je dat niet mogen zeggen?”
Toine Beukering griefde velen toen hij zei dat joden ‘als makke lammetjes gewoon door de gaskamers werden gejaagd’. Eerdmans verdedigde eerder alle ophef rond Baudet door van ‘dezelfde demonisering’ te spreken als hij zag rond Pim Fortuyn.
Hoe dan ook slaat Baudet een bladzijde om in de geschiedenis van zijn partij, als hij doorgaat met Forum. Hij wankelde, maar zou door kunnen. Het is wel de vraag welke wonden de oorlog hebben geslagen in de achterban.
AD 28.11.2020 Voormalig Lijst Pim Fortuyn-minister Hilbrand Nawijn (72) is tegenwoordig lid van Forum voor Democratie. Nawijn herkent in de huidige crisis bij Forum de ruzies, ego’s en machtsspelletjes die ook de LPF vlak na de millenniumwisseling teisterden.
,,De afgelopen week waren genoeg gelijkenissen te zien tussen Forum en de LPF”, vertelt Nawijn, alhoewel één ding fundamenteel anders was in zijn tijd: zijn partij stortte in nadat de leider – Pim Fortuyn – doodgeschoten werd.
Hoe verklaart u dat het misgaat bij Forum voor Democratie?
,,De nieuwheid van een partij helpt niet. Bij jonge partijen zijn leden sneller geneigd om via de pers hun mening over van alles en nog wat te geven. Want iedereen vindt zichzelf belangrijk in die opbouwfase. En relatief onervaren mensen komen ineens in de landelijke politiek terecht, dat is een gevoelige omgeving. Ze moeten leren daarmee om te gaan. Dat is niet iedereen gegeven.”
Vindt u de standpunten van Forum goed?
,,Ik zal u verklappen, ik ben zelfs lid van Forum; al geworden nog vóór de successen bij de verkiezingen voor de de Provinciale staten werden behaald. Het sprak me allemaal wel aan: een sterke leider en een nieuw verhaal. De wens om het kartel te laten verdwijnen. De gedachte dat mensen alleen mogen worden beoordeeld op wat ze kunnen, niet op of ze lid zijn van een gevestigde partij.”
Bij Forum gaan nu verhalen rond over racisme en antisemitisme. Was dat bij de LPF ook zo?
,,Sommige personen werden destijds wel beschuldigd van fascisme. Ook Pim zelf. Ik moet daar niks van hebben. Ook niet nu bij Forum en bij de jeugdafdeling. Daar had Baudet strakker moeten optreden en afstand van moeten nemen. Maar ik heb nog geen keuze gemaakt of ik ‘team Baudet’ ben. Ga nu eerst eens de misstanden onderzoeken!”
Ik heb in mijn tijd ook meegemaakt dat nette mensen in de politiek heel gekke dingen gingen doen. Macht kan dat met je doen, aldus Hilbrand Nawijn.
U bent al jaren een succesvol lokaal politicus in Zoetermeer. Mist u de landelijke politiek?
,,Het was elke dag spannend en de ruzies waren niet altijd leuk, maar zo gaat het in het Haagse. Kijk naar 50Plus, Forum en de Partij voor de Toekomst. Het is moeilijk om de gelederen te sluiten en een nieuwe beweging tot stand te brengen. Alle kinderziekten liggen nu via sociale media gelijk op straat.”
Moet Thierry Baudet aanblijven bij Forum?
,,Ik weet het nog niet. Ik was wel gecharmeerd van Thierry. Dat hij nu ook met foute uitspraken wordt geafficheerd, is nieuwe informatie.”
Komt het nog goed met Forum?
,,Iedereen stapt er momenteel maar uit, terwijl ze een maand geleden nog bij de club wilden horen. En je doet er niks aan. Ik heb in mijn tijd ook meegemaakt dat nette mensen in de politiek heel gekke dingen gingen doen. Macht kan dat met je doen.”
AD 27.11.2020 Het straatgevecht over de leiding van Forum voor Democratie is een tweede ronde ingegaan. Volgens Thierry Baudet is hij ‘wederrechtelijk’ uit het bestuur gegooid, waardoor zijn partij is ‘gegijzeld’en hij niet mee kan doen aan de verkiezingen. Hij vindt dat twee bestuurders die kritisch op hem zijn per direct moeten opstappen.
Baudet zegt in een nieuw filmpje dat hij blij is dat ‘de coupplegers zijn opgestapt’. ,,Dat is goed nieuws.” Wel zegt hij dat twee andere bestuurders die kritisch op hem waren ook weg moeten. ,,Anders worden we gegijzeld en kunnen we niet meedoen aan de verkiezingen. We kunnen niet bij het geld, we kunnen geen campagne opzetten.”
De partij verspreidde de lezing dat Baudet zelf zou zijn opgestapt uit het bestuur van Forum voor Democratie. Volgens Baudet is hij ‘wederrechtelijk’ uitgeschreven. Hij bestrijdt het daarom. ,,Ze zijn gewoon naar de Kamer van Koophandel gegaan om mij uit te schrijven. Dit is de manier waarop zij omgaan met de situatie. Tegen de regels in mij uitsluiten.”
Dat veel FvD’ers nu zijn opgestapt deert hem niet: ,,De mensen hebben gestemd op mij! Ze proberen de partij te kapen, maar mensen hebben gestemd op mij, op Theo (Hiddema, red.) en op Paul Cliteur.”
Uit gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt overigens (nog) niet dat Baudet is uitgeschreven, zelfs Astrid de Groot die gisteren nog uit het bestuur zou zijn gestapt staat er nog geregistreerd.
Nieuw statement van Thierry Baudet: "Ik heb de sleutel van het partijkantoor weer! Van der Linden en Rooken moeten opstappen." #FvDpic.twitter.com/KDfyRNKkcQ
In een nieuw filmpje zegt Baudet dat twee van de drie overgebleven bestuurders zijn blijven zitten en hem tegenwerken, namelijk Rob Rooken en Lennart van der Linden. ,,Zij kunnen elk besluit, elk initiatief dat ik wil nemen blokkeren. Dat betekent dat Forum dan niet mee zou kunnen doen aan de verkiezingen. Geen lijst maken, geen geld uitgeven. Het is een sterfhuisconstructie waarin de partij gegijzeld wordt. Dat is een onacceptabele situatie. Ik roep hen daarom op uit het bestuur te gaan.”
In het bestuur heeft Baudet namelijk nog één medestander, maar twee man die hem zouden kunnen tegenhouden, rekent hij voor.
Ik zie nu dat de coupplegers mij wederrechtelijk en in strijd met de statuten hebben uitgeschreven als bestuurder bij de KVK. Absurd. Dit kan juridisch niet en is zoveelste bewijs vd ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen #FVD over te nemen.
Thierry Baudet
@thierrybaudet
De mensen die me uit de partij wilden jagen, zijn zelf weggegaan. Nu willen bijna 50.000 FVD-ers hun partij terug. Maar in het bestuur is het 2-2. Er kan geen enkel besluit genomen worden. #FVD mag niet gegijzeld raken. Ik roep Van der Linden en Rooken op: stap nu op!
De mensen die me uit de partij wilden jagen, zijn zelf weggegaan. Nu willen bijna 50.000 FVD-ers hun partij terug. Maar in het bestuur is het 2-2. Er kan geen enkel besluit genomen worden. #FVD mag niet gegijzeld raken. Ik roep Van der Linden en Rooken op: stap nu op! pic.twitter.com/r3TMeU4FFk
Het bestuur bood Baudet gisteren een route naar de macht aan, wat weer heeft geleid tot een leegloop binnen de partij. Tal van senatoren en critici zijn opgestapt.
Het bestuur kwam met een verkapte vredesverklaring en stelde voor een algemene ledenvergadering te houden waar de leden kunnen stemmen of Baudet lid mag blijven. Ook zou er dan een volledig nieuw bestuur kunnen worden gekozen, waarvoor het oude bestuur zich niet zou kandideren.
“Wie zijn jullie?!”, zegt Baudet over ‘mensen met een baantje in de provincie’. Hij ís de partij, niet de Statenleden die zich van hem hebben afgekeerd. #FvD
"Wie zijn jullie?!", zegt Baudet over 'mensen met een baantje in de provincie'. Hij ís de partij, niet de Statenleden die zich van hem hebben afgekeerd. #FvDpic.twitter.com/gHPVzTdNeF
Voorwaarden waren dat Baudet zich in de media stil zou houden, en zich zou laten uitschrijven als bestuurder.
Wanneer en hoe de ledenraadpleging moet gaan plaatsvinden, is nog onduidelijk. Helder is wel dat voor Baudet de weg vrij is om weer een plek binnen Forum te verwerven.
Weg
Dat gaat dan wel zonder een keur aan oude vertrouwelingen. Vandaag stapten vier senatoren van Forum voor Democratie uit de partij. Het gaat om Bob van Pareren, Toine Beukering, Hugo Berkhout en Otto Hermans. Eerder al gingen Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek weg.
In de verklaring zeggen de vier dat ze geen lid willen zijn van een partij die ‘extremistische opvattingen duldt’. ,,We zijn zeer teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken. Hij stelde zich keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch op. Interne kritiek – die wij altijd hebben geleverd in het belang van de goede naam van onze partij – heeft helaas dus niets opgeleverd.”
AD 27.11.2020 Thierry Baudet heeft de krachtmeting binnen Forum voor Democratie gewonnen. Prominente criticasters stapten gisteravond uit de partij. Keerzijde is wel dat Baudet een volledig gesloopte partij overhoudt.
Uit de brokstukken die de interne partijoorlog heeft opgeleverd, is Thierry Baudet alsnog herrezen. Sinds gisteren zijn de prominenten Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek weg uit de partij.
Ze willen ‘geen lid meer zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt’. Teleurgesteld als ze zijn in de ‘onberekenbare’ en ‘volledig solistisch’ opererende Baudet. De directe aanleiding voor hun vertrek is dat het partijbestuur volgens hen ‘de handdoek in de ring heeft gegooid’.
Vredesverklaring
Het bestuur kwam gistermiddag met een verkapte vredesverklaring aan Baudet. Het stelt voor om een algemene ledenvergadering te houden en daar de leden te laten stemmen of Baudet lid mag blijven. Ook zou er dan een volledig nieuw bestuur worden gekozen, waarvoor het oude bestuur zich niet zou kandideren.
Nog voordat Baudet kon zeggen wat hij daarvan dacht, stapten senatoren Nanninga en Pouw-Verweij op, net als kandidaat-Tweede Kamerleden Eerdmans en Vlaardingerbroek. Ook in de provinciale fractie van Flevoland stapten gisteravond vijf van de zes leden op, in Overijssel vier van de vijf.
Baudet had op dat moment nog niet eens laten weten of hij het aanbod van het bestuur zou accepteren, want dat ging wel gepaard met enkele voorwaarden. Het addertje onder het gras was dat hij ‘een volledige pauze’ in de media inlast. Daar zal hij moeite mee hebben.
Ook werd hij gesommeerd gisteren per direct uit het bestuur te stappen, waarvan hij formeel nog onderdeel is. Of Baudet dat heeft gedaan, was gisteravond onduidelijk. Het bestuur kan hem echter niet meer dwingen: omdat bestuurder Astrid de Groot ook is opgestapt, veranderde de machtsbalans. Het is nu Baudet en penningmeester Olaf Ephraïm tegen bestuurslid Rob Rooken en interim-voorzitter Lennart van der Linden. Geen van de kampen heeft een meerderheid.
Volgens ingewijden wilde het bestuur Baudet royeren, maar durfde men ‘de trekker niet over te halen’
Trekker
Binnen het bestuur was overigens geen consensus over het voorstel aan Baudet. Volgens ingewijden lag er zelfs een royementsbrief klaar, maar durfde men ‘de trekker niet over te halen’. Enerzijds kwamen bevriende juristen er niet uit of royement volgens de statuten kan. En wat zwaar woog: het bestuur was bang dat FvD-leden dat niet zouden pruimen.
Dat moet de partij dus wel met een exodus van critici bekopen. Naast de vier vertrokken prominenten, hebben van de huidige tien senatoren in de Eerste Kamer zich al vier van Baudet afgekeerd. Een groot deel van de Statenleden keert zich af. Theo Hiddema stapte om eigen redenen op. En van de tien kandidaten voor de Tweede Kamer die de partij recent presenteerde, zijn er nog maar vier over.
Al lieten kandidaat-Kamerlid Jan-Cees Vogelaar en de twee Europarlementariërs vanmorgen weten dat zij weliswaar lijken te erkennen dat Baudet ‘vergaande antisemitische en racistische uitlatingen heeft gedaan’, maar ze toch bij de partij blijven en het bestuur steunen.
Hoe groot het electoraat is van Baudet nu hij achterblijft met enkele getrouwen, moet bovendien nog blijken. Alleen nog penningmeester Ephraïm en de eerder in opspraak geraakte Freek Jansen en Wybren van Haga zitten nog in zijn kamp. Het klassiek liberalere deel van de FvD-achterban, die geen behoefte had aan ‘boreale praatjes’, kan nu zijn afgeschrikt.
Bovendien leverde de oorlog van de afgelopen dagen veel beschadigende informatie over Baudet op. Zo beschreef senator Nicki Pouw-Verweij in een alarmerende brief aan het bestuur hoe Baudet recent antisemitisme zou hebben verdedigd. Kandidaten Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek onderschrijven die lezing.
Volgens hen gebeurde dat vrijdag bij een dinertje voor de top 10 van de Tweede Kamerkandidaten, waar aan ‘teambuilding’ zou worden gewerkt. Nog voor men plaats had genomen zou Baudet ruzie hebben gemaakt over de achtergrondmuziek. Eerdmans zou ‘disco’ hebben gewild, Baudet ‘klassiek’. Baudets vermeende verwijt: Eerdmans zou nu al een ‘dominantiestrijd’ aangaan.
Daarna zou Baudet hebben gezegd dat ‘corona de wereld in gebracht is door George Soros’, de in rechtse kringen omstreden filantroop. Die zou ‘onze vrijheid’ willen ‘afnemen om een nieuwe wereldheerschappij te starten’.
Die avond uitte Pouw-Verweij naar eigen zeggen kritiek op antisemitisme, waarop Baudet zou hebben gezegd: ,,Waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan?” En: ,,Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.” Overigens zou Baudet ook hebben gezegd dat ‘er veel mensen op ons hebben gestemd die eigenlijk niet bij onze achterban horen’. ,,Omdat ze niet intelligent genoeg zijn.”
Etentje
Baudet ontkent de gebeurtenissen bij het etentje met klem. ,,Niets van waar.” Bestuurslid Olaf Ephraïm viel hem bij: Baudet zou ‘een paar provocerende uitspraken’ hebben gedaan. ,,Zoals we hem allen wel kennen.” Maar hij is volgens Ephraïm geen ‘fascist, homofoob of nazisympathisant’. ,,Dan zou ik, met Joodse roots, namelijk allang zijn weggelopen.”
Baudet moet alleen vrezen dat alle commotie reden is geweest voor de FvD-aanhang om precies dat te doen: weglopen van de partij zolang hij er zit.
Baudet: Coupplegers zijn opgestapt
Het straatgevecht over de leiding van Forum voor Democratie is een tweede ronde ingegaan. Volgens Thierry Baudet is hij ‘wederrechtelijk’ uit het bestuur gegooid, waardoor zijn partij is ‘gegijzeld’ en hij niet mee kan doen aan de verkiezingen. Hij vindt dat twee bestuurders die kritisch op hem zijn per direct moeten opstappen.
NOS 27.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie en Thierry Baudet hebben een nieuw hoogoplopend conflict nadat het partijbestuur Baudet bij de Kamer van Koophandel heeft uitgeschreven als bestuurslid. Deze stap zou noodzakelijk zijn voor het organiseren van een “eerlijke en ordentelijke ledenvergadering”.
Baudet spreekt over “coupplegers” die in strijd handelen met de statuten. De uitschrijving is volgens hem “wederrechtelijk” ofwel onwettig. “Dit kan juridisch niet en is het zoveelste bewijs van de ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen FvD over te nemen.”
‘Duizenden berichten gekregen’
Baudet wil dat de twee overgebleven leden van het bestuur, Rob Rooken en de waarnemend voorzitter Lennart van der Linden, opstappen. “Dit kan niet, ze moeten hun biezen pakken”, zei hij zojuist bij een gesprek met de pers voor het partijbureau in Amsterdam. Baudet wil verder gaan met de Tweede Kamerverkiezingen en denkt dat 50.000 leden achter hem staan. “Ik zie enorm veel enthousiasme en heb duizenden berichten gekregen.”
Een woordvoerder van het bestuur zegt dat ze de oprichter van de partij hebben uitgeschreven als bestuurslid, omdat hij zich niet aan afspraken heeft gehouden. De uitschrijving is online gebeurd. Het bestuur wil een algemene ledenvergadering uitschrijven om de leden aan het woord te laten over het vertrek van Baudet.
De KvK laat weten dat elke bestuurder van een rechtspersoon een wijziging in het handelsregister door kan geven. Vervolgens informeert de KvK de uitgeschreven bestuurder. Die kan binnen zes weken bezwaar maken tegen de uitschrijving. Mocht dat bezwaar er komen, dan zoekt de KvK uit of de uitschrijving “de juiste juridische gronden” had.
Antisemitische uitspraken
Baudet ontkende niet dat hij op een etentje afgelopen vrijdag antisemitische en racistische uitspraken heeft gedaan. Wel zei hij in een gesprek met de pers: “Ik kan me die opmerking totaal niet herinneren”.
In een brandbrief aan het bestuur van Forum voor Democratie schreef senator Nicki Pouw-Verweij dat Baudet tijdens het etentje tegen haar gezegd heeft: “Waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan? Bijna iedereen die ik ken is antisemiet”. Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek bevestigden de lezing van Pouw-Verweij later.
Ook zou Baudet de Joodse Hongaars-Amerikaanse miljardair George Soros ervan beschuldigd hebben achter het verspreiden van het coronavirus te zitten. Soros figureert in veel antisemitische complottheorieën. Ook over die opmerking zei Baudet zich “het absoluut niet te kunnen herinneren. En ik vind niet dat George Soros het coronavirus de wereld in geholpen heeft. Dat zou een absurd standpunt zijn.”
Volgens Baudet verliep het diner in een ruzieachtige sfeer. Mensen hadden een “glaasje op” en dan is het moeilijk om te zien wat een grapje is of een provocatie,” aldus Baudet.
Baudet: “Het is een coup met roddels over nazisme en fascisme’
Baudet wil niet weg, zo bleek uit het gesprek met de pers. Hij ziet in het vertrek van allerlei Statenleden en een aantal senatoren ook geen probleem.
Vier van de tien Eerste Kamerleden en steeds meer Statenleden in verschillende provincies, zoals Noord-Holland, Drenthe, Overijssel en Flevoland, zijn inmiddels uit de partij gestapt.
RTL 27.11.2020 Thierry Baudet beschuldigt het partijbestuur ervan dat hij onterecht is uitgeschreven uit het bestuur. Baudet spreekt van coupplegers en ‘een gijzeling van Forum voor Democratie’.
“Absurd”, zegt Baudet over de situatie. Hij stelt dat het juridisch niet kan. Hij noemt het ‘het zoveelste bewijs van de ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen FVD over te nemen’.-++
Bestuur FVD nu 2 om 2
Even voordat het nieuws naar buiten kwam, verspreidde Baudet nog een video op Twitter waarin hij zei dat de verhouding in het bestuur nu twee om twee was. Baudet en metgezel Olaf Ephraim, en Lennart van der Linden en Rob Rooken aan de andere kant. “Er kan zo geen enkel besluit genomen worden”, zegt Baudet.
Ik zie nu dat de coupplegers mij wederrechtelijk en in strijd met de statuten hebben uitgeschreven als bestuurder bij de KVK. Absurd. Dit kan juridisch niet en is zoveelste bewijs vd ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen #FVD over te nemen.
Thierry Baudet
@thierrybaudet
De mensen die me uit de partij wilden jagen, zijn zelf weggegaan. Nu willen bijna 50.000 FVD-ers hun partij terug. Maar in het bestuur is het 2-2. Er kan geen enkel besluit genomen worden. #FVD mag niet gegijzeld raken. Ik roep Van der Linden en Rooken op: stap nu op!
De mensen die me uit de partij wilden jagen, zijn zelf weggegaan. Nu willen bijna 50.000 FVD-ers hun partij terug. Maar in het bestuur is het 2-2. Er kan geen enkel besluit genomen worden. #FVD mag niet gegijzeld raken. Ik roep Van der Linden en Rooken op: stap nu op! pic.twitter.com/r3TMeU4FFk
Het zint Baudet niet dat de twee bestuurders die zich ‘tegen hem hebben gekeerd’ blijven zitten waar ze zitten. “Dat betekent dat als dat niet verandert, Forum niet mee kan doen aan de verkiezingen. (…) De partij is nu gegijzeld. De vijanden, de tegenstanders zijn weg, maar wat je overhoudt is een soort sterfhuisconstructie waar zij met z’n tweeën het voor mij onmogelijk kunnen maken om mee te doen met de verkiezingen.”
Prominenten schrijven zich uit
Met ‘de vijanden’ bedoelt Baudet onder meer Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Eva Vlaardingerbroek en Joost Eerdmans, die gisteren liet weten zich uit te schrijven als FVD-lid.
“Het houdt hier op”, schreef Nanninga op Twitter. “Een partij waar nazisme bescherming krijgt en opbouwende interne kritiek stelselmatig wordt afgestraft, is niet mijn partij. Wel ga ik met een schoon geweten verder in Senaat, gemeenteraad en Staten, voor de mensen die hun stem uitbrachten op het FvD-programma!”
Wat is er aan de hand bij Forum voor Democratie?
Baudet kwam in het weekend van 21 en 22 november in conflict met andere prominente FvD’ers. Hij zou onvoldoende stelling hebben genomen tegen het gedrag van jeugdleden na melding van antisemitische en racistische appgroepen.
Het merendeel van de partijtop wilde een harde sanering van jongerenbeweging JFVD, Baudet wilde een onderzoek afwachten.
Daarnaast kwamen er de afgelopen dagen ook nog berichten naar buiten over omstreden uitspraken van Baudet tijdens een etentje dit weekend. Baudet zou ‘lacherig’ gedaan hebben over de antisemitische en homofobe uitlatingen in de appgroepen van de jongerenafdeling van de partij.
Er volgde een stuk van Annabel Nanninga in The Post Online waarin ze het vertrek eiste van Baudet, maar gisteren kondigden Nanninga, en andere prominenten Joost Eerdmans, Eva Vlaardingerbroek en Nicki Pouw-Verweij zelf hun vertrek aan.
De top van FvD verlaat Baudet, hij reageert bij Goedemorgen Nederland.
Duikeling in de peilingen
In de nieuwste peiling van Maurice de Hond die de afgelopen dagen extra is uitgevoerd zakt Forum van 8 zetels vorige week naar 3 zetels. Vooral de PVV van Geert Wilders profiteert hiervan. Die partij stijgt in één week van 24 naar 28 zetels in de peiling.
NU 27.11.2020 Thierry Baudet staat niet langer ingeschreven als bestuurder van Forum voor Democratie (FVD), meldt de partij vrijdag op Twitter. Het bestuur zou hem hebben uitgeschreven als bestuurslid. De patstelling kan ertoe leiden dat FVD niet kan meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart, aldus Baudet.
“Baudet is inmiddels uitgeschreven als bestuurder bij de KvK. Dat is helaas noodzakelijk voor het organiseren van een eerlijke en ordentelijke ledenraadpleging”, schrijft de partij op Twitter. Een Forum-woordvoerder liet aan de NOS weten dat het bestuur Baudet heeft uitgeschreven omdat hij “zich niet aan afspraken hield”. Welke afspraken dat zijn, is onduidelijk.
In een reactie op Twitter beweert Baudet dat “de couppplegers” (het partijbestuur, red.) hem “wederrechtelijk en in strijd met de statuten hebben uitgeschreven als bestuurders”. NU.nl kon FVD vrijdag nog niet bereiken voor commentaar.
Baudet: ‘We kunnen helemaal niets’
Volgens Baudet dreigt een onhoudbare situatie nu secretaris Astrid de Groot uit het bestuur is gestapt. Het bestuur bestaat nu uit Baudet en penningmeester Olaf Ephraïm enerzijds, en anderzijds partijvoorzitter Lennart van der Linden en bestuurslid Rob Rooken daar recht tegenover. Twee tegen twee dus. “Zij (Van der Linden en Rooken, red.) kunnen elk besluit blokkeren. Dat betekent dat Forum niet mee kan doen aan de verkiezingen. We kunnen helemaal niets.”
Het bestuur deed donderdag een voorstel om de leden te laten beslissen over het partijleiderschap en de samenstelling van een nieuw bestuur.
Als een van de voorwaarden werd gesteld dat Baudet zich uit het bestuur zou terugtrekken. Aan die voorwaarde lijkt te worden voldaan, ware het niet dat Baudet het niet eens is met de stap. Hij noemt de stap “het zoveelste bewijs van de ordinaire wijze waarop deze mensen opereren, laster verspreiden en proberen FVD over te nemen”. Hij wil dat de overgebleven tegenstanders in het bestuur, partijvoorzitter Van der Linden en Rooken, zelf opstappen.
FVD loopt leeg na nieuwe rel rond racisme en antisemitisme in partij
Na het aangekondigde opgeven van het lijsttrekkerschap begin deze week ziet Baudet zijn partij in elkaar donderen. Steeds meer prominente partijleden en volksvertegenwoordigers in de senaat en de Provinciale Staten keren zich van Baudet af, omdat hij nazisme, extreemrechts en racisme in de partij niet hard genoeg zou veroordelen.
Eerder op de dag maakten vier senatoren bekend zich van de FVD-Eerste Kamer-fractie af te scheiden. Ook in provinciale fracties keren volksvertegenwoordigers de partij de rug toe.
Onder anderen kandidaat-Kamerleden Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek alsmede senator Annabel Nanninga stapten ook uit de partij.
In een brandbrief aan de leden waarschuwde Pouw-Verweij dat Baudet geradicaliseerd is en complottheorieën aanhangt. Zo zou Baudet tijdens een diner afgelopen vrijdag de Amerikaans-Hongaarse miljardair van joodse afkomst George Soros verantwoordelijk houden voor de coronapandemie. Ook zou hij hebben gezegd dat bijna iedereen die hij kent antisemiet is. Vlaardingerbroek en Eerdmans, die aanwezig waren bij het diner, bevestigen de uitspraken.
Baudet zegt zich niet te herkennen in het beeld dat Pouw-Verweij schetst.
Baudet vaker in opspraak na extreme opvattingen
Het is overigens niet de eerste keer dat Baudet in verband wordt gebracht met extreme opvattingen. Hij haalde zich begin dit jaar de woede van de Kamer op de hals door de extreemrechtse racistische “omvolkingstheorie” in de Tweede Kamer te verkondigen. Ook vertelde hij onwaarheden over Marokkanen die vriendinnen van hem zouden hebben lastiggevallen, terwijl het ging om een NS-kaartcontrole.
Nog voor Baudets komst in de Kamer zei hij te vrezen voor de “homeopathische verdunning” van de Nederlandse bevolking en sprak hij de wens uit dat Europa “dominant blank” zou moeten blijven. Ook dineerde hij met de extreemrechtse Jared Taylor en Fausto Lanser, de oprichter van de extreemrechtse en racistische beweging Erkenbrand. Die beweging is door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in 2018 omschreven als een “een gevaar voor de democratische rechtsorde”.
NOS 27.11.2020 Vier van de tien Eerste Kamerleden van Forum voor Democratie en steeds meer Statenleden in verschillende provincies stappen op uit onvrede over de gang van zaken binnen de partij. “Een partij waarin van racisme, antisemitisme en nazisme geen afstand wordt genomen, is niet de onze”, zegt senator Beukering.
Dinsdag stopte senator Paul Cliteur, maar dat was omdat hij de motivatie niet meer kon opbrengen om verder te gaan. Hij was mentor van Baudet en wil wel lid blijven van de partij. “Met het huidige vertrek van de vier senatoren blijkt dat er weinig over blijft van de machtspositie van Forum in de Eerste Kamer”, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen.
Na de Provinciale Statenverkiezingen in het voorjaar van 2019 kwam Forum voor Democratie als grootste nieuwkomer in de Eerste Kamer. De partij kreeg 12 zetels en was met de VVD de grootste in de senaat.
Na ruzie splitsten twee senatoren, oprichter Henk Otten en ex-voorlichter Jeroen de Vries, zich af en begonnen de groep-Otten. Daarna bleven er nog tien zetels over.
Vandaag maakten vijf statenleden in de provincie Noord-Holland bekend dat ze zich per direct afscheiden. “De bruine smurrie die de afgelopen week naar buiten kwam, heeft ons doen besluiten zelfstandig verder te gaan en ons van het huidige Forum voor Democratie te distantiëren”, zo staat in het persbericht.
In Drenthe hebben vier Statenleden “de intentie” om de partij te verlaten, melden ze in een kort bericht op Twitter. Twee leden beraden zich nog. “De vertrekkende Statenleden gaan de komende periode met elkaar in gesprek over de toekomst.” Op dit moment zijn de zes FvD-Statenleden van Friesland aan het vergaderen. Vanmiddag komen ze met een verklaring.
Circus
Gisteren splitsten vier van de vijf Overijsselse Statenleden zich af. “We verlaten circus FvD”, werd getwitterd als een reactie op het voorstel van het bestuur om tot een oplossing te komen. Het is nog niet duidelijk onder welke naam ze verder gaan. En ook het overgrote deel van de FvD-Statenleden in Flevoland had geen vertrouwen meer in het bestuur.
De uittocht kwam gisteravond in een stroomversnelling toen partijprominenten Nanninga, Eerdmans, Pouw en Vlaardingerbroek hun vertrek bekendmaakten.
De vier vinden dat voorman Baudet zich “keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch” opstelt. Ook heeft hij niets gedaan met de interne kritiek die hij kreeg. De vier zeggen geen lid te willen zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt. “We zijn bijzonder teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken.”
Leiderschapsverkiezing
Maandag zei Baudet in een via Twitter gedeelde video dat hij geen lijsttrekker en leider meer wilde worden. Op woensdag kwam hij daarvan terug en maakte hij bekend dat hij een leiderschapsverkiezing bij Forum wilde.
Wie stappen op in Eerste Kamer en de provincie?
Eerste Kamer
Toine Beukering, Hugo Berkhout, Otto Hermans, Bob van de Pareren
Noord-Holland (5 van de 8) Eric Jensen, Ivo Mantel, Daniël van den Berg, Miklos Lelkes, Gerard Kohler
Drenthe (4 van de 6) JW Drukker, Rob Camies, Harry Omlo en Thomas Blinde
Overijssel (4 van de 5)
Johan Almekinders, Stijn Hesselink, Johan Stuut, Frederik Tattersall
Flevoland (5 van de 6)
Gert-Jan Ransijn, Niek Beenen, Sharon de Lely, Eric Raap en Johan Thomassen
De fractie in het Europees Parlement wacht nog op de oplossing van het landelijk bestuur om eventueel een Algemene Ledenvergadering uit te schrijven. In het Europees Parlement zitten Rob Roos, oud-journalist Derk-Jan Eppink en Rob Rooken. Het kandidaat-Kamerlid Jan-Cees Vogelaar sluit zich hier bij aan. Ze veroordelen wel de “vergaande antisemitische en racistische uitingen” die zijn gedaan op een diner afgelopen vrijdag.
NU 27.11.2020 Vier van de tien senatoren van de Eerste Kamerfractie van Forum voor Democratie (FVD) splitsen zich af van de partij. Dat laat Bob van Pareren, een van de vier senatoren, vrijdag via Twitter weten. Ze vinden dat de partij niet duidelijk genoeg afstand heeft genomen van racisme en antisemitisme.
FVD-oprichter Thierry Baudet ligt vanwege de kwestie al de hele week onder vuur. Hij krijgt flinke kritiek van het partijbestuur en veel volksvertegenwoordigers van de partij.
“Een partij waarin van racisme, antisemitisme en nazisme geen afstand wordt genomen en kritiek niet gehoord wordt, is niet de onze”, stelt Van Pareren mede namens zijn collega’s Toine Beukering, Hugo Berkhout en Otto Hermans. “Wij nemen hier nadrukkelijk afstand van en stappen op.”
De vier senatoren laten weten in de senaat te blijven. “Met een schoon geweten zullen wij ons blijven inzetten in de Eerste Kamer.”
Daarmee loopt de partij verder leeg. Deze vrijdag stapten ook Statenleden uit de Noord-Hollandse fractie van FVD. De drie overgebleven Statenleden hebben besloten te blijven. Ook vier van de zes FVD-Statenleden in Drenthe verlaten de partij.
In Limburg is gedeputeerde Ruud Burlet uit de partij gestapt. De fractie van zeven personen blijft wel samenwerken. Momenteel vergaderen ook de zes gedeputeerden van Friesland.
Europese fractie: Baudet en Jansen deden antisemitische en racistische uitspraken
De Europese fractie van FVD bevestigde vrijdag dat Baudet en Freek Jansen, leider van de jongerentak JFVD, vorige week op een partijbijeenkomst racistische en antisemitische uitspraken hebben gedaan. De Europese fractie schrijft “afstand te nemen” en de uitspraken “ten strengste te veroordelen”. De verklaring van de Europese fractie is medeondertekend door kandidaat-Kamerlid Jan Cees Vogelaar.
Eerder schreef vertrekkend FVD-lid Nicki Pouw-Verweij al over controversiële uitspraken van Baudet tijdens een etentje, waar personen op de FVD-kieslijst bij waren.
Volgens Pouw-Verweij gelooft Baudet in antisemitische complottheorieën over het coronavirus en houdt hij de Amerikaans-Hongaarse miljardair George Soros verantwoordelijk voor de huidige pandemie. Soros is van Joodse afkomst.
Inhoud van brief al eerder bevestigd door partijprominenten
De inhoud van de brief van Pouw-Verweij werd donderdag al bevestigd door kandidaat-Kamerleden Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, die bij het diner aanwezig waren. Zij en Annabel Nanninga schaarden zich donderdag achter elf andere partijprominenten die vanwege de antisemitische uitlatingen binnen FVD uit de partij stappen.
Volgens Nanninga, Pouw-Verweij, Eerdmans en Vlaardingerbroek is Forum van Democratie “een partij die extremistische opvattingen duldt”. Het viertal zegt teleurgesteld te zijn in Baudet, die zich volgens hen “onberekenbaar” en “solistisch” opstelde.
Baudet en Jansen hebben nog niet gereageerd op deze verklaring.
Chaos binnen Forum voor Democratie binnen een week gecreëerd
Sinds zaterdag is het onrustig binnen de partij. Het Parool publiceerde op die dag een artikel over antisemitische uitspraken in appgroepen van JFVD-leden. Eerder kwamen leden van de jongerentak ook al in opspraak vanwege het delen van extreemrechtse ideeën.
Baudet vond een intern onderzoek naar de appjes in eerste instantie voldoende, maar besloot maandag zijn positie als lijsttrekker op te geven. Een dag later vertrok Baudet ook als partijvoorzitter, maar schreef hij op eigen houtje een lijsttrekkersverkiezing uit. Het partijbestuur wilde hem royeren, terwijl hij voorstelde de partij in tweeën te splitsen.
AD 27.11.2020 Vier senatoren van Forum voor Democratie stappen uit de partij. Het gaat om Bob van Pareren, Toine Beukering, Hugo Berkhout en Otto Hermans.
Dat laat Bob van Pareren weten via Twitter. Hij schrijft: ,,Een partij waarin van racisme, antisemitisme en nazisme geen afstand wordt genomen, is niet de onze.”
Ze houden wel hun zetels in de Eerste Kamer en de Provinciale Staten, maar niet onder de vlag van Forum. De partij van Thierry Baudet houdt zo nog de steun van Paul Frentrop, Loek van Wely en Johan Dessing. Ook Lennart van der Linden is nog namens Forum actief, al ligt hij als interim-voorzitter wel met Baudet overhoop.
Gisteren werd al een ware exodus ingezet bij Forum toen Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek ook uit de partij stapten. Pouw-Verweij en Nanninga blijven wel hun politieke functie bekleden, maar onder eigen vlag. Nanninga blijft lid van de Amsterdamse gemeenteraad, de Staten van Noord-Holland en de Eerste Kamer. Ook Pouw-Verweij behoudt haar zetel in de senaat.
Eerdmans en Vlaardingerbroek waren net als Pouw-Verweij kandidaten voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, maar zien daar dus van af.
In de verklaring zeggen de vier dat ze geen lid willen zijn van een partij die ‘extremistische opvattingen duldt’. ,,We zijn zeer teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken. Hij stelde zich keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch op. Interne kritiek – die wij altijd hebben geleverd in het belang van de goede naam van onze partij – heeft helaas dus niets opgeleverd.”
Royement
Het massale vertrek is ingegeven door onvrede over het bestuur dat vandaag meldde het royement van Thierry Baudet te willen voorleggen aan de leden van de partij. Het viertal vond dat er genoeg aanleiding was om Baudet direct te royeren wegens ‘wanbestuur’ en vanwege uitlatingen die hij zou hebben gedaan, recent tijdens een diner. Hij zou daar antisemitisme hebben gerelativeerd.
Ook in een aantal provinciale fracties vindt leegloop plaats. De Limburgse gedeputeerde Ruud Burlet stapt uit Forum voor Democratie. Hij blijft wel in het Limburgse provinciebestuur zitten, meldt 1Limburg. De zeven Statenleden van Forum in Limburg blijven bij elkaar, maar maken nog geen keuze. Zij houden vrijdag spoedberaad. Ook in de provinciale fractie van Flevoland stapten gisteravond vijf van de zes leden op, in Overijssel vier van de vijf.
RTL 27.11.2020 Vier van de tien senatoren van de Eerste Kamer-fractie van Forum voor Democratie splitsen zich af van de partij. Dat zegt Bob van Pareren, een van de vier. Ze vinden dat de partij niet sterk genoeg afstand heeft genomen van racisme en antisemitisme.
De afsplitsing is een nieuw hoofdstuk in de chaos die is ontstaan bij Forum. Gisteren maakten meerdere partijprominenten al bekend ook hun lidmaatschap op te zullen zeggen.
‘Het houdt hier op’
Dat ging toen om Annabel Nanninga, Joost Eerdmans, Eva Vlaardingerbroek en Nicki Pouw-Verweij. Zij stonden allen op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, komende maart.
De top van FvD verlaat Baudet, hij reageert bij Goedemorgen Nederland.
“Het houdt hier op”, schreef Nanninga op Twitter. “Een partij waar nazisme bescherming krijgt en opbouwende interne kritiek stelselmatig wordt afgestraft, is niet mijn partij. Wel ga ik met een schoon geweten verder in Senaat, gemeenteraad en Staten, voor de mensen die hun stem uitbrachten op het FvD-programma!”
Wat is er aan de hand bij Forum voor Democratie?
Baudet kwam in het weekend van 21 en 22 november in conflict met andere prominente FvD’ers. Hij zou onvoldoende stelling hebben genomen tegen het gedrag van jeugdleden na melding van antisemitische en racistische appgroepen.
Het merendeel van de partijtop wilde een harde sanering van jongerenbeweging JFVD, Baudet wilde een onderzoek afwachten.
Daarnaast kwamen er de afgelopen dagen ook nog berichten naar buiten over omstreden uitspraken van Baudet tijdens een etentje dit weekend. Baudet zou ‘lacherig’ gedaan hebben over de antisemitische en homofobe uitlatingen in de appgroepen van de jongerenafdeling van de partij.
Er volgde een stuk van Annabel Nanninga in The Post Online waarin ze het vertrek eiste van Baudet, maar gisteren kondigden Nanninga, en andere prominenten Joost Eerdmans, Eva Vlaardingerbroek en Nicki Pouw-Verweij zelf hun vertrek aan.
AD 27.11.2020 Advocaat Michael Ruperti zegt dat er een ‘grote groep’ achtergebleven FvD’ers is die wil dat Thierry Baudet een intentieverklaring ondertekent nu het lijkt dat hij doorgaat met Forum. Daarin moet staan dat Baudet zich niet meer racistisch en antisemitisch uitlaat, of complottheorieën zal propageren. Ook moet hij per direct uit het partijbestuur stappen.
Ruperti stelde zich deze week beschikbaar als lijsttrekker, mocht het tot een verkiezing komen onder leden. De advocaat, gespecialiseerd in militair recht, wierp zich op als tegenkandidaat ‘omdat ik dat boreale gelul zat ben’. ,,Het moet afgelopen zijn met het gelazer. Klaar met de rare praatjes over domme negers. Gewoon een einde aan de rare fratsen. Forum moet weer een partij worden waarin het verkiezingsprogramma centraal staat.’’
Ruperti heeft het bestuur ‘te kennen gegeven’ dat hij namens de leden alvast in het bestuur wil ‘om puin te ruimen’. Hij werkt met een groep leden aan een open brief aan alle FvD’ers, zowel bestuurders als leden. Dat zou het startsein moeten zijn van een ‘nieuw tijdperk’ voor Forum en definitief een streep moeten zetten onder de affaire, hopen zij.
Er zou zelfs gesproken worden met de vier criticasters van Baudet die gisteren nog opstapten bij de partij. Het viertal: Joost Eerdmans, Eva Vlaardingerbroek, Nicki Pouw-Verweij en Annabel Nanninga namen de wijk omdat Baudet niet door het partijbestuur wordt geroyeerd. Ruperti: ,,Ik vind wel dat zij de leden in de steek hebben gelaten door weg te gaan, want nu geven ze zich ook gewonnen.’’
Hij hoopt echter dat ze terugkeren als Baudet de ‘intentieverklaring’ ondertekent. Ruperti: ,,En daar zullen wij hem ook aan houden. Het moet afgelopen zijn met zijn rare fratsen.”
Ruperti was eerder lid van de partij, maar haakte af ‘na het boreale gepraat over een uil’, onlangs meldde hij zich weer aan.
Bestuur
Het bestuur kwam gistermiddag met een verkapte vredesverklaring aan Baudet. Het stelt voor om een algemene ledenvergadering te houden en daar de leden te laten stemmen of Baudet lid mag blijven. Ook zou er dan een volledig nieuw bestuur worden gekozen, waarvoor het oude bestuur zich niet zou kandideren.
Nog voordat Baudet kon zeggen wat hij daarvan dacht, stapten senatoren Nanninga en Pouw-Verweij op, net als kandidaat-Tweede Kamerleden Eerdmans en Vlaardingerbroek.
Ze willen ‘geen lid meer zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt’. Teleurgesteld als ze zijn in de ‘onberekenbare’ en ‘volledig solistisch’ opererende Baudet. De directe aanleiding voor hun vertrek is dat het partijbestuur volgens hen ‘de handdoek in de ring heeft gegooid’.
Ook in de provinciale fractie van Flevoland stapten gisteravond vijf van de zes leden op, in Overijssel vier van de vijf. Vandaag nog volgden vier senatoren: Bob van Pareren, Toine Beukering, Hugo Berkhout en Otto Hermans.
NU 27.11.2020 De Europese fractie van Forum voor Democratie claimt dat Thierry Baudet en Freek Jansen, leider van de jongerenpartij van FVD, racistische en antisemitische uitspraken hebben gedaan op een partijbijeenkomst vorige week vrijdag. De Europese fractie schrijft “afstand te nemen” en de uitspraken “ten strengste te veroordelen”.
Eerder schreef vertrekkend FVD-lid Nicki Pouw-Verweij al over controversiële uitspraken van Baudet tijdens een etentje, waarbij personen op de FVD-kieslijst aanwezig waren. De verklaring van de Europese fractie is medeondertekend door kandidaat-Kamerlid Jan Cees Vogelaar.
Volgens Pouw-Verweij gelooft Baudet in antisemitische complottheorieën rondom het coronavirus, die de Amerikaans-Hongaarse miljardair George Soros verantwoordelijk houden voor de pandemie. Soros is van Joodse afkomst.
De inhoud van die brief werd donderdag al bevestigd door kandidaat-Kamerleden Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, die bij het diner aanwezig waren. Eerdmans, Vlaardingerbroek, Pouw-Verweij en Annabel Nanninga schaarden zich donderdag bij elf andere partijprominenten die vanwege de antisemitische uitlatingen binnen FVD uit de partij stappen.
Volgens Nanninga, Pouw-Verweij, Eerdmans en Vlaardingerbroek is Forum van Democratie “een partij die extremistische opvattingen duldt”. Het viertal zegt teleurgesteld te zijn in Baudet, die zich volgens hen “onberekenbaar” en “solistisch” opstelde.
Daarnaast splitsten diverse regionale Statenleden zich af van de partij. Deze vrijdag stapten nog eens vier Statenleden uit de Noord-Hollandse fractie van FVD. De drie overgebleven Statenleden hebben besloten te blijven, schrijft ANP. Ook vier van de zes FVD-Statenleden in Drenthe willen de partij achter zich laten.
Baudet en Jansen hebben nog niet gereageerd op de verklaring van de Europese tak van FVD.
Chaos binnen Forum voor Democratie binnen één week gecreëerd
Sinds zaterdag is het onrustig binnen Forum voor Democratie, toen Het Parool schreef over antisemitische uitspraken in appgroepen van leden van de jongerentak van de partij, de JFVD. Eerder kwamen leden van de jongerenpartij ook al onder vuur te liggen vanwege het delen van extreemrechtse ideeën.
Baudet vond een intern onderzoek naar de appjes in eerste instantie voldoende, maar besloot maandag zijn positie als lijsttrekker op te geven. Een dag later vertrok hij ook als partijvoorzitter, maar schreef hij op eigen houtje een lijsttrekkersverkiezing uit. Het partijbestuur wilde Baudet royeren, terwijl laatstgenoemde voorstelde om de partij in tweeën te splitsen.
Telegraaf 26.11.2020 Olaf Ephraïm, penningmeester van Forum voor Democratie en nummer 6 op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer, schaart zich achter Thierry Baudet in de steeds dieper scheurende breuk in de partij.
„Thierry deed een paar provocerende uitspraken, zoals we hem allen wel kennen. Maar ik ken hem langer en durf met de hand op het hart te beweren dat hij geen fascist, homofoob of nazisympathisant is.”
„Dan zou ik, met Joodse roots, namelijk allang weggelopen zijn”, schrijft Ephraïm in een verklaring, die Baudet via Twitter verspreidt. De gewezen FvD-leider spreekt van ’karaktermoord vanochtend in De Telegraaf’. De politicus verwijst daarmee naar een brandbrief van Nicki Pouw-Verweij, senator en nummer 3 op de lijst, aan het partijbestuur, die in handen kwam van deze krant. Pouw beschuldigt Baudet daarin van antisemitische en racistische uitlatingen.
Volgens Ephraïm was Baudet ’battle fatigue’ toen hij de uitspraken deed. „Ik zag geen onmens, ik zag een mens. (…) Niemand heeft dezelfde avond excuses van Thierry Baudet gevraagd, niemand heeft geëist dat hij welke woorden dan ook zou terugnemen. Niemand heeft gevraagd of hij weg zou gaan.”
De penningmeester stelt dat Baudet ’ten onrechte in een kwaad daglicht’ is gezet. „Dit is zeer afkeurenswaardig.”
Telegraaf 26.11.2020 Na alle tumult van de afgelopen dagen meldt zich opeens een derde aspirant-leider van Forum voor Democratie. Militair advocaat Michael Ruperti wil de strijd aangaan met Thierry Baudet om het leiderschap van de partij.
„Beste Thierry Baudet, ik werp mij hier op als jouw tegenkandidaat. Waarom? Omdat jij degene bent die een coup pleegt. Je schrijft zelfstandig een leiderschapsverkiezing uit, eigent jezelf alle ict toe en zegt vervolgens dat de leden via de mail op jou als enige kandidaat kunnen stemmen. Jouw FvD is dus een Forum voor Dictatuur”, schrijft de prominente militair advocaat op LinkedIn.
Zijn kandidatuur was „eerst het toppunt van sarcasme, maar het is serieus geworden toen ik bijval kreeg van leden”, licht Ruperti toe. „Ik was ooit lid van de partij, maar ben afgehaakt vanwege de weg die Baudet is ingeslagen. Dat boreale gepraat over die uil. Maar de partijstandpunten, daar sta ik nog steeds achter.”
Baudet zei eerder deze week dat de leden van FvD uiteindelijk over het leiderschap gaan. „In een democratie is dat ook zo”, zegt Ruperti. „Maar ik heb, als hernieuwd lid, het recht om mij daar als kandidaat tegenover te stellen.”
’Boosheid en verdriet’
Ruperti wordt naar eigen zeggen niet aangestuurd door iemand uit de verschillende FvD-kampen die zijn ontstaan onder partijprominenten. „Ik praat meer met de leden dan met het bestuur. De leden kijken dit allemaal aan met boosheid en verdriet. Ze willen zo’n rel helemaal niet, maar staan nog wel achter de standpunten van FvD.”
Of en hoe er een lijsttrekkersverkiezing komt, is nu niet bekend. Joost Eerdmans, nummer 4 op de kandidatenlijst van Forum, stelde zich begin deze week ook beschikbaar als lijsttrekker van de partij. Dat was nadat Baudet had aangekondigd die functie naast zich neer te leggen. Een dag later kondigde hij opeens lijsttrekkersverkiezingen aan, waaraan hij zelf wil meedoen.
Baudet en de meerderheid van het partijbestuur verkeren sinds woensdag in een patstelling. Donderdagochtend stelde Baudet bij Goedemorgen Nederland een ’boedelscheiding’ voor, waarbij de financiële middelen worden verdeeld, maar hij de naam FvD mag blijven hanteren.
AD 26.11.2020 De verkiezing voor een leider van Forum voor Democratie (FvD) lijkt na de oplopende interne ruzie ver weg, maar mocht die alsnog worden gehouden, dan moet Thierry Baudet het opnemen tegen advocaat Michael Ruperti.
De advocaat, gespecialiseerd in militair recht, heeft zich opgeworpen als tegenkandidaat zodat de leden iets te kiezen hebben. Ruperti was eerder lid van de partij, maar haakte af ‘na het boreale gepraat over een uil’.
Vandaag heeft hij zich weer aangemeld, omdat hij niet langer kan aanzien hoe Baudet volgens hem een coup pleegt. ‘Je schrijft zelfstandig een leiderschapsverkieizing uit, eigent jezelf alle ict toe en zegt vervolgens dat de leden via de mail op jou als enige kandidaat kunnen stemmen. Jouw FvD is een Forum voor Dictatuur’, schrijft hij in een open brief op LinkedIn.
Jouw FvD is een Forum voor Dictatuur, aldus Micheal Ruperti.
De advocaat heeft voor zijn actie geen overleg gehad met bestuursleden die nu met elkaar in de clinch liggen. Hij wil zich daarbuiten houden, maar vindt dat de leden zich nu moeten kunnen uitspreken.
Of er een leiderschapsverkiezing komt, is nog de vraag. Baudet opperde dat eerst zelf, maar lijkt nu vooral in te zetten op een breuk met het huidige bestuur en wil de naam zelf houden, zo liet hij weten.
Mocht de verkiezing er alsnog komen en Ruperti die ook winnen, dan betekent dat volgens de advocaat niet automatisch dat hij ook de leider wordt van de partij. ‘Daarover ga ik dan eerst in overleg met het bestuur. Ik wil nu vooral dat de leden iets te kiezen krijgen.’
NU 26.11.2020 De ontwikkelingen rondom de crisis van Forum voor Democratie (FVD) gaan razendsnel. Wie zijn er de afgelopen dagen uit de partij vertrokken? Een overzicht, op chronologische volgorde.
Freek Jansen – Voorzitter jongerentak en kandidaat-Kamerlid
Freek Jansen, de voorzitter van de jongerentak van de FVD (JFVD) en kandidaat-Kamerlid, vertrok maandag na crisisoverleg. Dit nadat de top van de kandidatenlijst, onder wie Theo Hiddema, een ultimatum hadden gesteld vanwege de antisemitische appjes van jongerenleden: Jansen moest eruit en de JFVD moest gesaneerd worden.
Theo Hiddema – Tweede Kamerlid
Tweede Kamerlid Theo Hiddema verklaarde zichzelf dinsdag “politiek arbeidsongeschikt” vanwege “recent opspelende persoonlijke omstandigheden”. Zijn directe vertrek uit de Kamer had te maken met “goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde”, schreef hij in een brief aan Kamervoorzitter Khadija Arib. FVD-oprichter Thierry Baudet liet woensdagavond in talkshow BEAU weten dat Hiddema hem wel nog steunt.
Paul Cliteur – Senator en mentor Baudet
Eerste Kamerlid Paul Cliteur, die bekendstaat als de mentor van Baudet, stapte dinsdag op omdat hij “de motivatie niet meer kan opbrengen” na de ontstane onrust. Cliteur blijft wel lid van de partij. Cliteur prijst Baudet omdat hij achter Jansen is blijven staan en hekelt de manier waarop hij vervolgens is aangevallen.
Cliteur in de Eerste Kamer. (Foto: ANP)
Hans Smolders – Kandidaat-Kamerlid
Hans Smolders, nummer tien op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie voor de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer, trok zich donderdag terug. “Voor de landelijke FVD trek ik mij terug op dezelfde wijze zoals eerder Paul Cliteur en Theo Hiddema dat ook hebben gedaan”, schrijft hij in een verklaring. Hij blijft dus een warm hart houden voor Thierry Baudet.
Eerdmans, Pouw-Verweij, Vlaardingerbroek en Nanninga – Partijprominenten
Dan gaat het hard. Kandidaat-Kamerleden Nicki Pouw-Verweij (tevens senator), Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek stapten donderdagavond gezamenlijk uit de FVD. Ook senator en Amsterdams gemeenteraadslid Annabel Nanninga behoort tot die groep. In een verklaring schrijven ze dat ze geen lid willen zijn van een partij die extremistische opvatting duldt.
In Nanninga’s slipstream besluit ook haar Amsterdamse collega-raadslid Kevin Kreuger de handdoek in de ring te gooien. Het duo behoudt wel de twee zetels in de Amsterdamse gemeenteraad en Nanninga blijft ook aan als zelfstandig Eerste Kamerlid. Dat geldt ook voor Pouw-Verweij.
Overijsselse en Flevolandse Statenleden
Vrijwel direct na publicatie van bovenstaande verklaring werd ook bekend dat vier van de vijf leden van FVD in de Provinciale Staten van Overijssel uit de partij stapten. Ze gaan samen als een nieuwe fractie verder. “Wij verlaten circus FVD”, lieten de Overijsselse leden in een bericht op Twitter weten. “Na alles wat er is gebeurd, had het bestuur Thierry Baudet allang moeten royeren.”
Gelijktijdig bleek ook in Flevoland sprake van een exodus bij FVD. Vijf van de zes FVD-Statenleden stapten daar op. Fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn zei donderdagavond tegen Omroep Flevoland dat de vijf “er geen vertrouwen in hebben dat het bestuur van FVD de crisis rond Thierry Baudet oplost”.
De opgestapte Flevolandse Statenfractie, hier nog samen met Baudet op werkbezoek. Alleen Anton de Lange (linksonder) blijft Baudet trouw. (Foto: ANP)
Astrid de Groot – Bestuurslid
Ook secretaris Astrid de Groot verliet donderdag de FVD, bevestigen bronnen binnen de partij. Zij behoorde tot de drie bestuursleden die zich tegen oprichter Thierry Baudet hadden gekeerd.
En hoe zit het met Baudet?
Baudet trok zich eerder deze week terug als politiek leider en voorzitter. Maar op dat besluit kwam hij woensdag terug door een lijsttrekkersverkiezing aan te kondigen en zichzelf kandidaat te stellen. Het bestuur was het daar niet mee eens en dreigde hem te royeren. Maar of dat gebeurt en wat de toekomst van de partij gaat zijn, moet de komende weken blijken.
Wie maken er dan nog wél deel uit van Forum voor Democratie?
Van de tienkoppige lijst waarmee Forum vijf dagen geleden nog de Tweede Kamerverkiezingen in wilde gaan, zijn (naast Thierry Baudet) nog drie kandidaten over: Olaf Ephraim, Wybren van Haga en Jan Cees Vogelaar.
Het vijfkoppige bestuur telt inmiddels nog maar vier man: enerzijds Baudet en penningmeester Ephraim, met lijnrecht daartegenover interim-voorzitter Lennart van der Linden en algemeen bestuurslid Rob Rooken.
Van der Linden en Rooken lieten woensdag (toen nog met secretaris De Groot) weten dat zij de leden een nieuw bestuur willen laten kiezen, waar zij zelf geen deel meer van willen uitmaken. Ook willen zij dat de leden beslissen of Baudet lid kan blijven van FVD.
De meeste Statenleden en de Europarlementariërs van Forum blijven – voor zover nu bekend – de partij nog trouw.
FVD telde tot vorige week zo’n 50.000 partijleden. Hoezeer dat aantal is gedaald, is niet bekend.
Telegraaf 26.11.2020 Hans Smolders, nummer tien op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie voor de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer, trekt zich terug. Dat heeft hij aan het ANP laten weten. Hij stond op plek tien van de lijst. Baudet maakte donderdag bekend het liefst de partij te ’splitten’.
„Voor de landelijke FVD trek ik mij terug op dezelfde wijze zoals eerder Paul Cliteur en Theo Hiddema dat ook hebben gedaan”, schrijft hij in een verklaring. Hij blijft een warm hart houden voor Thierry Baudet.
Smolders was de chauffeur van de vermoorde Pim Fortuyn en is actief in de Tilburgse en Brabantse politiek. Hij beraadt zich nog over zijn lidmaatschap van Forum. Hij wil dat Baudet en het partijbestuur er op een „fatsoenlijke manier uitkomen, maar dat zal moeilijk worden.”
NU 26.11.2020 Meerdere Forum voor Democratie-prominenten stappen uit de partij. Het gaat om Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, stellen zij donderdagavond in een verklaring. Bestuurslid en secretaris Astrid de Groot zal de partij ook verlaten. Op lokaal niveau stopt het Amsterdamse FVD-gemeenteraadslid Kevin Kreuger en de meeste Flevolandse en Overijsselse Statenleden splitsen zich af van de partij, melden regionale media.
“Vandaag hebben wij besloten ons lidmaatschap voor Forum voor Democratie te beëindigen”, laten Nanninga, Pouw-Verweij, Eerdmans en Vlaardingerbroek in hun gezamenlijke verklaring weten. De voornaamste reden voor hun besluit is dat zij geen lid willen zijn “van een partij die extremistische opvattingen duldt”.
De ex-partijleden zeggen teleurgesteld te zijn in Thierry Baudet, die zich volgens hen “onberekenbaar” en “solistisch” opstelde. Interne kritiek heeft volgens hen niets opgeleverd.
In de verklaring staat tot slot: “Hoewel we begrip hebben voor de lastige keuze waar het bestuur voor stond, betreuren wij het dat zij de handdoek in de ring hebben gegooid. Wij wensen alle aardige, goede en enthousiaste FVD’ers die het beste voor hebben met Nederland, veel wijsheid bij hun eigen overwegingen.”
Later donderdagavond bleek ook dat secretaris De Groot de partij verlaat. Eerder lieten drie bestuursleden al weten aangifte te doen tegen Baudet, omdat zij geen toegang meer hebben tot de ICT-systemen en socialemedia-accounts van de partij. In het bestuur geniet Baudet alleen nog de steun van Olaf Ephraim.
De onrust bij Forum ontstond toen het Parool zaterdag berichtte over antisemitische uitspraken in appgroepen van leden van de jongerentak van de partij, de JFVD. Baudet vond een intern onderzoek naar de appjes in eerste instantie voldoende, maar besloot maandag zijn positie als lijsttrekker op te geven.
Baudet gaf een dag later ook zijn positie als partijvoorzitter op, maar maakte vervolgens op eigen houtje bekend een nieuwe lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven. Het partijbestuur overwoog hem daarop te royeren. De kloof tussen het bestuur en Baudet was definitief te groot geworden voor een verzoening. Baudet had dit besef ook en stelde donderdag voor om de partij in tweeën te splitsen.
Baudet keert toch terug: ‘Poging gaande karaktermoord te plegen’
Meerdere FVD’ers kritisch of vertrokken
Meerdere volksvertegenwoordigers van FVD waren de afgelopen dagen kritisch op het handelen van Baudet. Zo zei Pouw-Verweij tegen De Telegraaf te vrezen dat Baudet geradicaliseerd is en in complottheorieën gelooft. Baudet ontkent deze aantijgingen.
Diverse andere partijprominenten stapten eerder deze week al op. Zo verklaarde Theo Hiddema zichzelf “politiek arbeidsongeschikt” en verliet hij per direct de Tweede Kamer. Dezelfde dag stapte ook senator Paul Cliteur, die bekendstond als de mentor van Baudet, op.
‘Een partij waar nazisme bescherming krijgt, is niet mijn partij’
De donderdag opgestapte partijprominenten kwamen naast hun gezamenlijke verklaring over hun besluit om de partij te verlaten ook met eigen verklaringen. “Het houdt hier op”, schrijft Nanninga op Twitter. “Een partij waar nazisme bescherming krijgt en opbouwende interne kritiek stelselmatig wordt afgestraft, is niet mijn partij”, laat het Amsterdamse gemeenteraadslid weten.
Pouw-Verweij zegt “helaas geen andere keus te zien” dan haar lidmaatschap op te zeggen. “Er is voor mij een morele ondergrens bereikt, en ik kan dit niet langer aan mezelf verdedigen.”
Eerdmans uit zijn dankbaarheid voor de steun die hij van sympathisanten heeft ontvangen. Vlaardingerbroek wijst voor duiding van de beslissing alleen naar de gepubliceerde verklaring.
Het houdt hier op. Een partij waar nazisme bescherming krijgt en opbouwende interne kritiek stelselmatig wordt afgestraft, is niet mijn partij. Wel ga ik met n schoon geweten verder in Senaat, gemeenteraad en Staten, voor de mensen die hun stem uitbrachten op het FvD-programma!
Flevolandse en Overijsselse Statenleden breken met partij
Ook in Flevoland is sprake van een exodus bij FVD. Vijf van de zes FVD-Statenleden stappen daar op. Fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn zegt donderdagavond tegen Omroep Flevoland dat de vijf “er geen vertrouwen in hebben dat het bestuur van FVD de crisis rond Thierry Baudet oplost”.
Naast Ransijn stappen Niek Beenen, Sharon de Lely, Eric Raap en Han Thomassen uit FVD. Alleen Anton de Lange blijft achter de partij en Baudet staan.
In Overijssel stappen vier van de vijf Statenleden op, zo schrijft De Stentor donderdag. Op Twitter zegt de fractie dat zij “circus FVD” verlaten. Dit gaat om fractieleider Johan Almekinders, Stijn Hesselink, Johan Stuut en Frederik Tattersall. Andreas Bakir blijft wel namens de FVD zitten.
De FVD in Amsterdam, die 2 van de 45 zetels heeft in de gemeenteraad, heeft donderdagavond ook banden met de FVD gebroken. De fractie laat weten dat het voornemen van het partijbestuur om Baudet niet meer te royeren “de druppel” is. Wel gaat de partij door met hun werkzaamheden “voor een beter en vrij Amsterdam.”
Na het wederom uitblijven van een stevige aanpak van extremisme binnen JFVD afgelopen weekend en de schokkende antisemitische en racistische uitspraken van Baudet bij een diner, is voor ons de maat vol. Wij stappen uit de FVD en gaan verder met 5 statenleden voor ons Flevoland.
NOS 26.11.2020 Vier partijprominenten hebben gezamenlijk hun lidmaatschap van Forum voor Democratie opgezegd. Het gaat om de kandidaat-Kamerleden Joost Eerdmans, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek. Ook het Amsterdamse gemeenteraadslid en senator Annabel Nanninga heeft haar lidmaatschap opgezegd.
En vier van de vijf Statenleden van Forum voor Democratie in Overijssel zijn vandaag afgesplitst, laten ze via Twitter weten.
Nanninga blijft wel lid van de Amsterdamse raad en de Eerste Kamer. Pouw-Verweij houdt ook haar zetel in de Eerste Kamer.
In een gezamenlijke verklaring zeggen de vier “geen lid te willen zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt.” “We zijn bijzonder teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken”.
Met hun vertrek zijn de nummers 2, 3, 4 en 5 op de voorlopige kandidatenlijst weg. Theo Hiddema (2) vertrok eerder deze week. Pouw-Verweij stond op 3, Eerdmans op 4 en Vlaardingerbroek op 5.
De vier politici vinden dat Baudet zich “keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch” opstelt. Ook heeft hij niets gedaan met de interne kritiek die hij kreeg. “Het heeft helaas niets opgeleverd.”
Ultimatum
Maandag zei hij in een via Twitter gedeelde video dat hij geen lijsttrekker en leider meer wilde worden. Op woensdag maakte hij bekend dat hij een leiderschapsverkiezing bij Forum wilde.
De meerderheid van het bestuur wilde Baudet weghebben en stelde vandaag een ultimatum: hij moet zich per direct terugtrekken uit het bestuur en niets meer zeggen in de media. Dan zullen de andere bestuursleden een Algemene Ledenvergadering organiseren waarin leden zich mogen uitspreken over het lidmaatschap van Baudet.
De vier prominenten zeggen in hun verklaring dat ze wel begrip hebben voor de keuze van het bestuur, maar dat ze “betreuren dat ze de handdoek in de ring hebben gegooid”.
De scheuring van de partij is nu echt een feit, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. De verwachting is dat er nog meer kandidaat-Kamerleden zullen volgen. “Ze kunnen allemaal niet leven met de manier waarop er in Forum met interne kritiek is omgegaan en mensen met nazisympathieën bescherming hebben gekregen.”
De prominenten hadden gehoopt dat het bestuur Baudet vandaag zouden royeren, maar daarvoor had het bestuur te weinig in handen, zegt Fresen.
De scheuring is begonnen op een diner in Tiel afgelopen vrijdag, aldus Fresen. Uit een vandaag uitgelekte brief van Nicki Pouw-Verweij blijkt dat er stevige ruzie is ontstaan. In een discussie over de antisemitische berichten in appgroepen van de jongerenafdeling van de partij zou Baudet hebben gezegd: “bijna iedereen die ik ken is antisemiet”. Volgens Pouw ontkende hij dat het om een grap ging. En in een discussie over de coronamaatregelen stelde hij dat hij “3 miljoen doden zou accepteren als daarmee onze vrijheid gered werd”, zo blijkt uit de brief. Ze schrijft dat ze de indruk heeft dat Baudet is “geradicaliseerd” en “complottheorieën is gaan aanhangen”.
Telegraaf 26.11.2020 FvD-prominent Annabel Nanninga gooit de handdoek in de ring en stopt met Forum voor Democratie. Joost Eerdmans, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek volgen haar.
Het viertal zou het besluit hebben gebaseerd op de laatste ontwikkelingen.
„Het houdt hier op. Een partij waar nazisme bescherming krijgt en opbouwende interne kritiek stelselmatig wordt afgestraft, is niet mijn partij” laat Nanninga weten. „Wel ga ik met een schoon geweten verder in Senaat, gemeenteraad en Staten, voor de mensen die hun stem uitbrachten op het FvD-programma.” Ook Pouw-Verweij, derde op de kandidatenlijst voor de verkiezingen volgend jaar, blijft in de Senaat zitten.
Eerdmans en Vlaardingerbroek, nummer 4 en 5 op die lijst, zien ook van hun plek af.„Bedankt voor alle lieve berichten die ik de afgelopen dagen van jullie heb gekregen”, laat Eerdmans weten. „Het avontuur stopt vanavond voor mij.”
Met de dramatische implosie van Forum voor Democratie ligt er een enorm electoraat braak op rechts. Wie gaat dat gat vullen? Dat en meer in de podcast ’Het land van Wierd Duk’:
Domper
Een fikse domper voor het kwartet vormde het besluit van het partijbestuur om toch weer toenadering te zoeken tot Baudet, terwijl een meerderheid van het bestuur daar luttele uren daarvoor nog wars van was.
Bestuurders Lennart van der Linden, Rob Rooken en Astrid de Groot waren tot voor kort juist op de hand van de klokkenluiders. Maar de kaarten liggen daar ook alweer anders. De Groot zou de partij ook verlaten.
AD 26.11.2020 Bij Forum voor Democratie vindt een ware exodus plaats. Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek stappen uit de partij. Dat schrijven zij in een gezamenlijke verklaring.
Pouw-Verweij en Nanninga blijven wel hun politieke functie bekleden, maar onder eigen vlag. Nanninga blijft lid van de Amsterdamse gemeenteraad, de Staten van Noord-Holland en de Eerste Kamer. Ook Pouw-Verweij behoudt haar zetel in de senaat.
Eerdmans en Vlaardingerbroek waren net als Pouw-Verweij kandidaten voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, maar zien daar dus van af.
In de verklaring zeggen de vier dat ze geen lid willen zijn van een partij die ‘extremistische opvattingen duldt’. ,,We zijn zeer teleurgesteld in het gedrag van onze partijleider die geen schoon schip wilde maken. Hij stelde zich keer op keer onberekenbaar en volledig solistisch op. Interne kritiek – die wij altijd hebben geleverd in het belang van de goede naam van onze partij – heeft helaas dus niets opgeleverd.”
Het vertrek is ingegeven door onvrede over het bestuur dat vandaag meldde het royement van Thierry Baudet te willen voorleggen aan de leden van de partij. Het viertal vond dat er genoeg aanleiding was om Baudet direct te royeren wegens ‘wanbestuur’ en vanwege uitlatingen die hij zou hebben gedaan, recent tijdens een diner. Hij zou daar antisemitisme hebben gerelativeerd.
Volgens de vier heeft het huidige partijbestuur ‘de handdoek in de ring gegooid’. Ze wensen de Forummers die nog lid zijn ‘veel wijsheid bij hun eigen afwegingen’.
Bestuurslid Astrid de Groot maakte vanavond eveneens bekend uit het partijbestuur te stappen. Daarmee zijn de verhoudingen veranderd in het voordeel van Baudet: 2-2.
Provincie
Ook in de provincie Flevoland stappen vijf van de zes statenleden uit Forum, maakte fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn vanavond bekend aan Omroep Flevoland. Ze geloven niet dat er vanuit het landelijk bestuur een goede oplossing komt voor de ontstane crisis. Dat geldt ook voor de partij in Overijssel, waar vier van de vijf statenleden vertrekken.
Telegraaf 26.11.2020 Het partijbestuur van Forum voor Democratie wil de leden van de partij raadplegen over het lidmaatschap van Thierry Baudet. Ook moet een volledig nieuw bestuur worden benoemd.
Het bestuur doet een ’voorstel om uit deze impasse te komen’, doelend op de scheuring die de afgelopen dagen is ontstaan binnen FvD.
Het bestuur wil een ledenvergadering uitschrijven waarin het lidmaatschap van Baudet ter discussie staat en er een nieuw bestuur moet worden benoemd.
Er worden voorwaarden verbonden aan het ledenberaad. Zo moet Baudet per direct een mediapauze inlassen, moet de lijsttrekkersverkiezing die eerder door Baudet zelf werd uitgeroepen worden afgeblazen, en moet Baudet zich formeel terugtrekken uit het partijbestuur. Het huidige vierkoppige bestuur sluit zichzelf uit van deelname aan een nieuw bestuur.
Als er een nieuw bestuur wordt voorgedragen, worden die leden verantwoordelijk voor het samenstellen van een nieuwe kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart.
Opvallend is dat de verklaring ook via de sociale mediakanalen van de partij is verspreid, daar waar bestuursleden eerder klaagden dat Baudet hen daar de toegang toe had ontzegd. Er was zelfs aangifte gedaan tegen Baudet om de toegang af te dwingen. Volgens een woordvoerder van de partij heeft het bestuur inmiddels weer toegang tot die kanalen en tot de ledenadministratie.
Het is nog niet duidelijk wat Baudet van het voorstel vindt.
Met de dramatische implosie van Forum voor Democratie ligt er een enorm electoraat braak op rechts. Wie gaat dat gat vullen? Dat en meer in de podcast ’Het land van Wierd Duk’:
AD 26.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie wil het royement van Thierry Baudet voorleggen aan de leden van de partij, laat het weten in een verklaring. Voorwaarde is wel dat Baudet zich niet meer uitlaat in de media en hij moet helemaal uit het bestuur.
Met het voorstel lijkt het huidige partijbestuur Baudet een handreiking te doen. Op de Algemene Ledenvergadering krijgt Baudet de kans zijn positie in de partij te verdedigen en zelfs weer een greep naar de macht te doen. Het zijn de leden die moeten beslissen over zijn royement., schrijft het bestuur Als de leden beslissen dat hij lid kan blijven, kan hij zich ook weer kandideren als politiek leider, zo lijkt het. Wel moet Baudet eerst, ‘per vandaag’ uit het bestuur. Dit moet worden ‘geëffectueerd in de KvK’, schrijft het bestuur. ,,De eerste taak van het nieuwe bestuur wordt het samenstellen van de lijst van kandidaten voor de Tweede Kamer verkiezingen.”
De huidige bestuursleden beloven sowieso niet meer terug te keren in een nieuw bestuur.
Wel verbindt het huidige bestuur een aantal voorwaarden aan het compromis. Baudet moet beloven vanaf nu niet meer in de media op te treden. Ook gaat de door hem uitgeroepen lijsttrekkersverkiezing van komende maandag niet door.
Of Baudet deze voorwaarden zal accepteren is de vraag. Hij stelde vandaag een ‘boedelscheiding’ voor en zei dat het bestuur juist de partij uit moest, net als zijn critici, waarna zij ‘hun eigen partij’ zouden moeten beginnen.
Maar de handreiking biedt Baudet toch echt een kans zijn partij weer in handen te krijgen. De leden zouden hem kunnen aanstellen als bestuurder én politiek leider.
Negers
Dan lijkt er geen rol meer voor de critici van de afgelopen dagen, zei Baudet al eerder vandaag. Nicki Pouw-Verweij, senator en nummer 3 op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie, luidde juist gisteravond de noodklok over de denkbeelden van Baudet. Volgens Pouw-Verweij en kandidaten Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek meldden dat Baudet tijdens een etentje op vrijdag zei hij dat corona in de wereld was gebracht door miljardair George Soros, zou hebben gesproken van ‘domme negers’ en zou antisemitisme hebben gerelativeerd. Baudet ontkent dat overigens.
Wachtwoorden
De verklaring van het Forum-bestuur is overigens verspreid met het officiële Twitterkanaal van de partij. Volgens een woordvoerder heeft het bestuur dus weer de beschikking over de inloggegevens hiervan. Eerder had Baudet die in handen waardoor hij zonder overleg video’s kon plaatsen, zoals zijn besluit om weg te gaan én terug te komen.
NOS 26.11.2020 Thierry Baudet pleit voor een soort ‘boedelscheiding’ bij Forum voor Democratie. Hij zei bij WNL dat niemand er belang bij heeft om door te gaan met elkaar te besmeuren: “Daar gaat iedereen slecht uit komen.”
In het plan van Baudet zou iedereen die achter hem staat bij Forum moeten blijven en zouden zijn tegenstanders “iets nieuws” moeten beginnen, “We splitten gewoon de pot”, voegde hij eraan toe. Omdat hij een van de oprichters van Forum is, zou hij de naam Forum mogen blijven voeren.
De leden mogen volgens Baudet in vrijheid een keus maken tussen hem en het kamp van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. “Die kunnen dan hun eigen naam bedenken.” Hij ziet daarmee af van de lijsttrekkersverkiezingen die hij gisteren aankondigde. “Dat is dan van de baan.”
Baudet vergeleek de situatie met een echtscheiding. “Het is even pijnlijk en het begint met een ruzie. Maar uiteindelijk wint niemand daarbij en we moeten door naar de volgende stap.” Bij de splitsing zouden een notaris en een accountant betrokken moeten worden.
Volgens Baudet is de ‘boedelscheiding’ niet veel anders dan zoals je dat ook in een huwelijk zou doen.
Thierry Baudet wil een soort ‘boedelscheiding’ bij Forum voor Democratie
In een brief aan het partijbestuur schrijft Eerste Kamerlid en kandidaat-Tweede Kamerlid Nicki Pouw-Verweij dat ze erg geschrokken is van het verloop van een diner met kandidaat-Kamerleden, vorige week vrijdag.
Pouw vindt dat Baudet is geradicaliseerd en dat hij complottheorieën is gaan aanhangen. Volgens Pouw riep Baudet tijdens de avond op een gegeven moment dat “corona de wereld is ingebracht door de Hongaars-Amerikaanse miljardair George Soros om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten”.
Hij zou eraan hebben toegevoegd dat het “Hillary Clinton en de pedofielen niet gelukt was, maar dat het via ‘cijona‘ nu wel zou lukken”. ‘Cijona’ is de term die Baudet steevast gebruikt voor ‘corona’.
Pouw schrijft verder dat Baudet haar heeft gevraagd waar haar “kruistocht tegen het antisemitisme” vandaan komt en dat hij zelf zei: “Bijna iedereen die ik ken is antisemiet”. Volgens haar was Baudet emotioneel en waren er op de avond verschillende persoonlijke aanvallen, tegen haar en anderen.
Eerdmans achter bestuur
Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, die ook bij de avond aanwezig waren, zeggen in een reactie dat het verslag van Pouw juist is. Zij staan allebei op de oorspronkelijke kandidatenlijst, en Eerdmans stelde zich eerder deze week kandidaat voor het lijsttrekkerschap, als opvolger van Baudet.
Baudet zei bij WNL over de beschuldigingen van Pouw dat hij zich “volstrekt niet herkent” in de brief. Volgens hem is er een “case” gecreëerd om hem eruit te werken.
Telegraaf 26.11.2020 Forum voor Democratie moet worden gesplitst. Nu ruziënde partijleden steeds verder uiteen drijven, lijkt dat Thierry Baudet de beste oplossing. „Niemand heeft er belang bij om door te gaan met het elkaar besmeuren. We splitten gewoon de pot.”
Baudet wil dat de financiën verdeeld worden. De naam Forum voor Democratie moet naar hem, vindt hij. De leden moeten beslissen bij wie ze zich aansluiten.
De gebeurtenissen bij Forum volgden zich woensdag in een duizelingwekkend tempo op. Grofweg zijn er twee kampen. Baudet, Freek Jansen, Paul Cliteur en penningmeester Olaf Ephraïm aan de ene kant. In het andere kamp zitten in ieder geval drie bestuursleden, Annabel Nanninga, een groeiend aantal senatoren, de FvD’ers uit het Europarlement en provinciale kopstukken. Inmiddels hebben ook FvD-prominenten Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek zich bij hen aangesloten.
Brandbrief
Het laatste nieuws is dat senator en de nummer drie van de kandidatenlijst Nicky Pouw-Verweij een boekje heeft opengedaan over een partijbijeenkomst van afgelopen vrijdag. Zij deed dat via een brandbrief aan het partijbestuur. De Telegraaf wist daar de hand op te leggen.
In de brandbrief vertelt Pouw-Verweij over het FvD-diner waarop de campagne werd besproken. Volgens de senator deed Baudet daar schokkende uitspraken over antisemitisme, corona en het IQ van Forum-leden.
„Het is heel naar wat er gebeurd is de afgelopen tijd”, zegt Baudet in ochtendprogramma Goedemorgen Nederland van WNL. „Ik ben terecht gekomen in een soort achterbakse situatie. Laten we gewoon splitten, een boedelscheiding”, oppert hij.
Expliciet ontkennen dat hij opmerkelijke uitspraken heeft gedaan op het FvD-diner doet Baudet niet. „Ik herinner mij de avond totaal anders”, zegt hij wel. Volgens Baudet heeft ook Olaf Ephraïm, de penningmeester van Forum en ook aanwezig op de bijeenkomst, een heel andere lezing dan Nicky Pouw-Verweij.
Pouw-Verweij heeft inmiddels rugdekking gekregen van twee andere prominente FvD’ers. Dat zijn Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek. Ook zij waren aanwezig op het diner en zeggen dat het relaas van Pouw klopt. „Ik onderschrijf Nicky’s ervaring”, zegt Vlaardingerbroek. „Het was een rot avond. Het klopt inderdaad, hoe dit alles is gegaan.” „Ja”, zegt ook Eerdmans op de vraag of het volgens hem gegaan is zoals Pouw heeft beschreven.
NU 26.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie wil de partijleden het laatste woord geven over het lidmaatschap van Thierry Baudet. Wel moet Baudet zich per donderdag volledig uit het bestuur terugtrekken.
Dat maakt het bestuur donderdag bekend.
Er moet op korte termijn een ledenvergadering worden belegd waar de leden zullen bepalen of Baudet zich nog FVD’er mag blijven noemen. Ook zal dan een volledig nieuw partijbestuur benoemd worden. De huidige bestuursleden mogen zich niet kandidaat stellen.
Verder eist het bestuur dat Baudet zich niet langer via de media zal uitlaten en zijn voorstel om een lijsttrekkersverkiezing te organiseren intrekt.
Met de oproep hoopt het bestuur de chaos en impasse waarin de partij verkeert te doorbreken. Het bestuur en Baudet gingen de afgelopen dagen rollend over straat nadat de jongerenbeweging JFVD opnieuw in opspraak kwam wegens antisemitische en rechtsextremistische incidenten.
Donderdagmorgen stelde Baudet een “boedelscheiding” voor, waarbij de middelen worden verdeeld. Hij zag het niet meer goed komen met het huidige bestuur. Partijvoorzitter Lennart van der Linden wilde daar pas over praten als Baudet bestuursleden weer toegang geeft tot de ICT-systemen en socialemedia-accounts van de partij.
NOS 26.11.2020 Thierry Baudet moet zich per direct helemaal terugtrekken uit het bestuur van Forum voor Democratie en niets meer zeggen in de media. Als hij dat doet, zijn andere bestuursleden bereid een Algemene Ledenvergadering te organiseren waarin de leden zich mogen uitspreken over het lidmaatschap van Baudet.
Dat voorstel doet het partijbestuur. al is het volgens een woordvoerder geen unaniem besluit. Ze noemen het “een voorstel om uit deze impasse te komen”. Baudet heeft er nog niet op gereageerd.
Op de ledenvergadering moet er ook een volledig nieuw partijbestuur worden benoemd. De huidige bestuursleden, dus ook Thierry Baudet, mogen zich niet kandideren.
Royement
Gisteren liet het bestuur nog weten een royement van oprichter Baudet te overwegen, nadat die op eigen houtje een digitale lijsttrekkersverkiezing had uitgeschreven waarbij hijzelf kandidaat was. Ook wilde hij de inlogcodes van socialemediakanalen en computersystemen niet meer geven. Nu willen de bestuursleden zijn lot toch in handen geven van de leden.
Baudet staat inmiddels lijnrecht tegenover veel prominenten uit de partij en tegenover de meerderheid van het bestuur. Alleen penningmeester Olaf Ephraïm steunt hem nog.
‘Battle fatigue’
Ephraïm stuurde vandaag ook een verklaring over de bijeenkomst van kopstukken uit de partij, afgelopen vrijdag. Volgens Nicki Pouw-Verweij, de nummer 3 op de voorlopige kieslijst, deed Baudet daar zeer radicale uitspraken, zoals dat bijna iedereen die hij kent antisemiet is en dat corona door miljardair George Soros in de wereld is gebracht om onze vrijheid af te nemen.
Ephraïm neemt het in zijn verklaring op voor Baudet, maar ontkent niet dat hij de bewuste uitspraken heeft gedaan. Volgens hem ging het echter om provocerende opmerkingen “zoals we hem allen wel kennen”. Baudet was volgens Ephraïm moe van de strijd, “Battle fatigue”, zoals hij het noemt.
RTL 26.11.2020 Om uit de chaos te komen hebben de overgebleven bestuursleden van Forum voor Democratie aan Thierry Baudet voorgesteld om een ledenvergadering uit te schrijven. Op die manier kunnen de leden dan stemmen over het royeren van Baudet én over een nieuw partijbestuur.
Voorwaarde is wel dat Baudet een mediapauze inlast tot die ledenvergadering. Een andere voorwaarde is dat de door Baudet aangekondigde leiderschapsverkiezing niet doorgaat. Ook moet hij zich officieel terugtrekken uit het bestuur van FvD.
Het nieuwe bestuur dat wordt gekozen op de ledenvergadering, mag niet bestaan uit de huidige leden. Dat nieuwe bestuur moet daarna ook een nieuwe kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart samenstellen.
Voor of tegen Baudet
Het komt dus aan op een keuze vóór of tégen Baudet. Als de leden zich achter Baudet scharen, zal er waarschijnlijk een bestuur aantreden dat in zijn kamp zit. Die moeten dan op zoek naar veel nieuwe kandidaten voor op de kieslijst. Het overgrote gedeelte van de top-10 heeft zich inmiddels tegen Baudet uitgesproken.
Emotionele Baudet ook Vlaardingerbroek hem laat vallen
Thierry Baudet was bij Goedemorgen Nederland van WNL zichtbaar geëmotioneerd als ook Eva Vlaardingerbroek hem laat vallen.
Als Baudet door de leden wordt weggestuurd, kan bijna de gehele top-10 blijven, maar moeten ze wel op zoek naar een nieuwe lijsttrekker. Daar had Joost Eerdmans zich al eerder kandidaat voor gesteld.
Thierry Baudet heeft nog niet laten weten of hij instemt met het voorstel van het bestuur.
RTL 26.11.2020 De bom binnen Forum voor Democratie is gebarsten. Thierry Baudet lijkt er (bijna) helemaal alleen voor te staan in zijn strijd met het partijbestuur. Dit zijn de hoofdrolspelers in de rel die ontstond na berichtgeving over antisemitische, homofobe en nazistische chatberichten.
Baudet kwam afgelopen weekend in conflict met andere prominente FvD’ers. Hij zou onvoldoende stelling hebben genomen tegen het gedrag van jeugdleden na melding van antisemitische en racistische appgroepen. Het merendeel van de partijtop wilde een harde sanering van jongerenbeweging JFVD, Baudet wilde een onderzoek afwachten.
Van de eerste zeven kandidaat-Kamerleden hebben enkel Olaf Ephraïm en Freek Jansen zich niet afgekeerd van Baudet. Dit zijn de betrokkenen (kandidaat-)Kamerleden.
De tot voor kort nummer 2 op de kieslijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. De 76-jarige advocaat Hiddema kondigde dinsdag vrij onverwacht zijn afscheid aan. In een brief aan de Kamer had Hiddema zich ‘politiek arbeidsongeschikt’ verklaard.
Hiddema had zich achter het ultimatum geschaard waarin werd geëist om het ontbinden van jongerenbeweging JFVD en het schrappen van jongerenvoorzitter Freek Jansen van de kieslijst. Zoals inmiddels welbekend gaf Baudet geen gehoor aan die oproep.
In een brandbrief aan het partijbestuur, in handen van RTL Nieuws, luidde FvD-senator Nicki Pouw-Verweij de noodklok over uitlatingen van Baudet. Tijdens een bijeenkomst met partijprominenten zou Baudet lacherig hebben gedaan over antisemitische en homofobe uitingen door leden van de jongerenbeweging. Daar zou hij ook blijk hebben gegeven van steun aan complottheorieën.
Baudet zelf zegt ‘een totaal andere herinnering’ aan de avond te hebben, maar de inhoud van de brief wordt onderschreven door onder anderen Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, de nummers 4 en 5.
Amper een halve dag na het terugtreden van Baudet kondigde Joost Eerdmans al aan beschikbaar te zijn voor het lijsttrekkerschap. Eerdmans houdt naar eigen zeggen ‘heel erg van campagnevoeren’. “Ik ben ook verknocht aan deze partij. Er staan veel signalen op groen om dat wel te willen.”
Eerdmans is geen vreemde van de Haagse politiek. Eerder zat hij in de Tweede Kamer voor Lijst Pim Fortuyn. In 2006 werd hij uit die partij gezet. Nu is hij fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam.
Rechtsfilosoof Eva Vlaardingerbroek kreeg op televisie en social media bekendheid door haar rechtse standpunten en haar steun voor Forum. Zij is oud-geliefde van Baudet.
Baudet reageerde vanochtend geëmotioneerd in Goedemorgen Nederland toen bleek dat ook Vlaardingerbroek afstand van hem neemt. Zoals in deze video te zien is:
Thierry Baudet geëmotioneerd als ook Eva Vlaardingerbroek hem laat vallen
Oud-geliefde Eva Vlaardingerbroek laat Thierry Baudet vallen.
Thierry Baudet was bij Goedemorgen Nederland van WNL zichtbaar geëmotioneerd als ook Eva Vlaardingerbroek hem laat vallen. De nummer vijf van de lijst zei in de uitzending zich achter het bestuur te scharen. “Ik vind het verbazingwekkend, je kent elkaar zo lang.”
Het voorstel van Baudet om de partij te splitsen noemde Vlaardingerbroek een wanhoopsdaad. “Paniekvoetbal van iemand die aan het verliezen is.”
Olaf Ephraïm – penningmeester van Forum voor Democratie – heeft Baudet nadrukkelijk níet laten vallen. Integendeel, hij zou ten overstaan van andere bestuurders zijn steun voor Baudet hebben uitgesproken. “Ik ken hem als zeer integer en betreur de wijze waarop hij volkomen ten onrechte in een kwaad daglicht wordt gesteld”, aldus Ephraïm in een door NRC onderschept whatsappbericht.
Volgens Ephraïm deed Baudet tijdens de bijeenkomst met partijprominenten vrijdagavond ‘een paar provocerende uitspraken’. “Maar ik durf met de hand op het hart te beweren dat hij geen fascist, homofoob of nazisympathisant is.”
Freek Jansen is een vertrouweling van Baudet. “Een soort Mini-Me, een jongere versie van Baudet”, omschreef Telegraafjournalist Wouter de Winther hem maandagavond bij Beau.
Jansen werd door andere partijprominenten verantwoordelijk gehouden voor de homofobe en antisemitische uitlatingen door jeugdleden op sociale media. Ook al weigerde Baudet hem te laten vallen, maandagavond trad Jansen terug uit eigen beweging om zo nog meer schade aan de partij te voorkomen.
Annabel Nanninga zou niet meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Toch speelt zij wel degelijk een prominente rol in deze rel.
Nanninga is senator voor Forum voor Democratie en gemeenteraadslid in Amsterdam. “Ik verwacht een volledige sanering van de JFVD”, twitterde ze zondagochtend. Nanninga noemde het voorstel tot een intern onderzoek ‘too little, too late’.
Toen Baudet maandagavond terugtrad als lijsttrekker vond Nanninga dat niet genoeg. Zij wilde dat Baudet helemaal van de kieslijst zou verdwijnen. Haar tweets kregen bijval van veel andere partijleden.
RTL 26.11.2020 Thierry Baudet stelt een splitsing van Forum voor Democratie voor tussen hem en het bestuur waarmee hij in onmin is geraakt. Ze moeten dan de financiën en andere goederen gaan verdelen. Wel vindt Baudet dat hij recht heeft op de partijnaam.
Baudet opperde vanochtend ‘een boedelscheiding’ bij Goedemorgen Nederland. De leden zouden dan zelf kunnen kiezen achter wie ze zich scharen. Het plan moet een ‘vechtscheiding’ voorkomen.
Baudet meent wel dat hij recht heeft op de naam Forum voor Democratie. “Ik ben dit begonnen.” Hij zou het ‘heel merkwaardig’ vinden als de anderen de partijnaam zouden mogen houden. “Ik wil dat dit zo snel mogelijk stopt.”
Baudet is in onmin geraakt met het partijbestuur van Forum voor Democratie. Tijdens een bijeenkomst met kopstukken van de partij zou hij lacherig hebben gedaan over antisemitische en homofobe uitingen door leden van de jongerenbeweging. Daar zou hij ook blijk hebben gegeven van steun aan complottheorieën, schrijft FvD-senator Nicki Pouw-Verweij in een brandbrief, in handen van RTL Nieuws.
Totaal andere herinnering
Baudet zegt ‘een totaal andere herinnering’ aan de avond te hebben, maar de inhoud van de brief wordt onderschreven door Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, de nummers 4 en 5 van Forum voor Democratie voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. 2021.
11 u Het verslag over wat er is gebeurd op vrijdagavond in Tiel zoals Nicky heeft vastgelegd, is juist. Met een zwaar hart en steen in mijn maag: obv het handelen van alle betrokkenen in de afgelopen week, leg ik mijn vertrouwen in het FVD bestuur en collega’s en niet in Baudet #FVD
Pouw-Verweij schrijft: “Ik gaf aan dat ik vond dat we antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren. Thierry vroeg toen ‘waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan’? Ik gaf aan dat iedereen toch tegen antisemitisme was, en hij zei ‘bijna iedereen die ik ken is antisemiet’. Er werd gevraagd of hij een grap maakte, maar dat ontkende hij.”
Nieuwe wereldheerschappij
Pouw-Verweij: “Ik zei toen dat zelfs als je voor absolute vrijheid van meningsuiting bent, dat het relativeren van de Holocaust in een appgroep met relatieve vreemden erg dom was, en dat we ze dan toch moesten royeren omdat het dom en schadelijk gedrag was. Thierry zei toen: ‘ze zijn niet dom, ze hebben juist een heel hoog IQ, daarom zeggen ze deze dingen ook’.”
“Op een gegeven moment riep Thierry dat corona de wereld in gebracht was door George Soros en anderen (‘ik zal niet zeggen wie, want dan vindt Nicki me een antisemiet’) om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten. Hij riep dat het Hillary Clinton ‘en de pedofielen’ niet gelukt was, maar dat het via ‘cijona’ nu wel zou lukken.”
Partijgenoot valt Baudet af
Baudet reageerde bij Goedemorgen Nederland van WNL zichtbaar geëmotioneerd toen ook Eva Vlaardingerbroek hem liet vallen. De nummer vijf van de lijst zei in de uitzending zich achter het bestuur te scharen, zo is hieronder te zien.
Vlaardingerbroek hem laat vallen
Baudet zat gisteravond bij Beau en reageerde daar op de aantijgingen tegen hem. Absurd, noemde hij de aangifte tegen hem door het partijbestuur.
NU 26.11.2020 Nog meer volksvertegenwoordigers van Forum voor Democratie (FVD) zijn kritisch op het handelen van Thierry Baudet. Verschillende FVD-prominenten scharen zich achter het bestuur van de partij. Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij zegt volgens De Telegraaf te vrezen dat Baudet geradicaliseerd is en in coronacomplottheorieën gelooft.
“Ongehoord”, schrijft senator Toine Beukering op Twitter over het gedrag van Baudet. “FVD is een grote, volwassen partij geworden waarin hij het niet meer alleen bepaalt. Het kapen van een partij tegen de statuten is meer dan ongepast. Accepteer royement!”
Beukering krijgt bijval van kandidaat-Tweede Kamerlid Nicki Pouw-Verweij, die op Twitter laat weten achter het bestuur te staan. Pouw-Verweij heeft daarnaast een brandbrief geschreven aan het bestuur, en die is in handen van De Telegraaf en persbureau ANP. “Ik heb het idee dat Thierry in de afgelopen tijd geradicaliseerd is, en complottheorieën is gaan aanhangen”, schrijft ze.
“Op een gegeven moment riep Thierry dat corona de wereld in gebracht was door George Soros en anderen om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten. Hij riep dat het Hillary Clinton ‘en de pedofielen’ niet gelukt was, maar dat het via corona nu wel zou lukken.”
Baudet volgens Pouw-Verweij: ‘Bijna iedereen die ik ken is antisemiet’
Baudet heeft volgens Pouw-Verweij lacherig gedaan over de antisemitische en homofobe uitingen in appgroepen door leden van de jongerenbeweging. “Ik gaf aan dat ik vond dat we antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren”, schrijft ze. “Thierry vroeg toen: waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan? Ik gaf aan dat iedereen toch tegen antisemitisme was, en hij zei: ‘Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.’ Er werd gevraagd of hij een grap maakte, maar dat ontkende hij.”
Baudet was woensdagavond te gast in het televisieprogramma BEAU toen De Telegraaf met het nieuws van de brandbrief kwam. Baudet sprak van “malle verwijten”. Hij ontkende dat hij er antisemitische of racistische opvattingen op nahoudt.
Bestuursleden doen aangifte om toegang tot sociale media
Baudet kwam afgelopen week onder vuur te liggen omdat hij volgens partijgenoten te weinig deed om uitingen van antisemitisme bij de jongerenbeweging van de partij aan te pakken. Hij trok zich eerder deze week terug als politiek leider en voorzitter. Maar op dat besluit kwam hij woensdag terug door een lijsttrekkersverkiezing aan te kondigen en zichzelf kandidaat te stellen. Ook zou hij socialemedia-accounts van de partij hebben overgenomen.
Drie bestuursleden van Forum voor Democratie gaan donderdag aangifte doen tegen Thierry Baudet omdat zij geen toegang meer hebben tot de ICT-systemen en socialemedia-accounts van de partij. Dat bevestigt een woordvoerder tegen ANP.
Baudet werd bij de RTL-talkshow Beau met de aangifte geconfronteerd, maar zei daar van niets te weten. Hij erkende wel dat de bestuursleden door zijn toedoen niet meer bij hun e-mail en sociale media kunnen. Hij wil zo naar eigen zeggen voorkomen dat zij die gebruiken om hem “uit de partij te werken”.
De fractie van FVD in het Europees Parlement schaart zich ook achter het partijbestuur. De handelwijze van Baudet “getuigt van weinig professionaliteit, integriteit en betrouwbaarheid”, schrijven de Europarlementariërs in een verklaring.
De fractie stelt dat “duidelijke afspraken” waren gemaakt. Baudet zou terugtreden als voorzitter en politiek leider. Om hem voor de partij te behouden zou “een switch” zijn voorgesteld om een zetel in het Europees Parlement voor hem vrij te spelen.
Het plan van Baudet voor een lijsttrekkersverkiezing zou volgens de Brusselse FVD’ers in strijd zijn met de statuten. Bovendien zou niet te controleren zijn of zo’n verkiezing wel eerlijk verloopt. Ook zij hekelen het “kapen” door Baudet van de accounts van FVD op sociale media.
Dinsdag maakten Kamerlid Theo Hiddema en senator Paul Cliteur bekend per direct op te stappen uit de partij. Partijprominent en senator Annabel Nanninga eist in een ingezonden brief op ThePostOnline dat ook Baudet van de kieslijst verdwijnt.
RTL 26.11.2020 Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij, de nummer 3 op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie, heeft bij het bestuur van de partij aan de bel getrokken over uitspraken van de vertrokken voorzitter Thierry Baudet, waaruit zou blijken dat die ‘geradicaliseerd’ is.
In een brandbrief somt Pouw-Verweij een paar ‘alarmerende uitspraken’ van Baudet op. Die zou hij afgelopen vrijdag hebben gedaan tijdens een bijeenkomst met de tien hoogstgeplaatste leden van de kandidatenlijst. Daarbij viel hij volgens Pouw-Verweij ook “ziek hard” uit naar partijgenoot Joost Eerdmans.
Corona
“Op een gegeven moment riep Thierry dat corona de wereld in gebracht was door George Soros en anderen om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten”, aldus Pouw-Verweij. “Hij riep dat het Hillary Clinton ‘en de pedofielen’ niet gelukt was, maar dat het via corona nu wel zou lukken.”
Aangifte tegen Baudet: ‘Het vertrouwen is weg.’
Ook schrijft Pouw-Verweij dat Baudet ‘lacherig’ deed over antisemitische en homofobe uitlatingen in de appgroepen van de jongerenafdeling van de partij. “Ik gaf aan dat ik vond dat we antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren. Thierry vroeg toen ‘waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan’? Ik gaf aan dat iedereen toch tegen antisemitisme was, en hij zei ‘bijna iedereen die ik ken is antisemiet’. Er werd gevraagd of hij een grap maakte, maar dat ontkende hij.”
Pouw-Verweij zou vervolgens het relativeren van de Holocaust in de appgroepen ‘dom en schadelijk’ hebben genoemd. “Thierry zei toen ‘ze zijn niet dom, ze hebben juist een heel hoog IQ, daarom zeggen ze deze dingen ook’.”
Reactie Baudet
Baudet reageerde in BEAU dat hij geen ‘antisemitische of racistische opvattingen’ heeft en ontkende de uitspraken te hebben gedaan die Pouw-Verweij aan hem toeschrijft. Dat de ‘aantijgingen’ naar buiten zouden komen, zei Baudet, ‘zong al een paar dagen rond’. “Zij was juist één van die mensen die in die appgroepen zaten”, zei Baudet.
Het bestuur van Forum voor Democratie gaat vandaag aangifte doen tegen Baudet. Die zou zich de socialmediakanalen van de partij onrechtmatig hebben toegeëigend.
Telegraaf 26.11.2020 Als de aangifte tegen Thierry Baudet er niet snel toe leidt dat hij het bestuur toegang verschaft tot de ict-systemen en de sociale-mediakanalen, komt er een kort geding om dat alsnog voor elkaar te krijgen. Dat verklaart bestuurslid Rob Rooken.
„Dit is totaal waanzinnig”, zegt Rooken, die behalve bestuurder van het eerste uur ook Europarlementariër is voor FvD en verantwoordelijk voor de ict van de partij. „Baudet heeft iemand opdracht gegeven de accounts van Facebook, Twitter en de toegang tot de ledenadministratie te blokkeren. Ik kan niet eens bij mijn eigen e-mail. FvD-jongeren zitten door mijn mail te struinen.”
’Leugens verkondigd’
Van een ’boedelscheiding’, zoals Baudet donderdagmorgen bij WNL voorstelde, kan geen sprake zijn, zegt Rooken. „Hij zegt dat er twee kampen zijn. Maar er is maar één bestuur. En er is iemand die eerst lijsttrekker was, toen weer niet en toch weer wel, die op eigen houtje verkiezingen uitschrijft, terwijl dat niet mag. Thierry moet nu even tot rust komen en niet in allerlei tv-programma’s gaan zitten om leugens te verkondigen.”
Baudet erkende woensdagavond in talkshow Beau dat de bestuursleden door zijn toedoen niet meer bij hun e-mail en sociale media kunnen. Die blokkade is naar eigen zeggen nodig om te voorkomen dat zij de kanalen gebruiken om hem ’uit de partij te werken’.
FvD-penningmeester Olaf Ephraïm gaat mogelijk een bemiddelende rol spelen tussen Baudet en de rest van het partijbestuur. „Dat zou mooi zijn”, zegt Rooken. „Maar eerst willen we toegang tot onze accounts. Zolang dat niet is gebeurd, onderhandelen we nergens over.”
Telegraaf 26.11.2020 Drie bestuursleden van Forum voor Democratie gaan donderdag aangifte doen tegen Thierry Baudet omdat zij geen toegang meer hebben tot de ICT-systemen en sociale media-accounts van de partij. Dat bevestigt een woordvoerder.
Baudet werd bij talkshow Beau met de aangifte geconfronteerd, maar zei daar van niets te weten. Hij erkende wel dat de bestuursleden door zijn toedoen niet meer bij hun e-mail en sociale media kunnen. Hij wil zo naar eigen zeggen voorkomen dat zij die gebruiken om hem „uit de partij te werken.”
De gewezen FvD-leider kreeg ook vragen over een brandbrief waarin senator Nicki Pouw-Verweij het partijbestuur zou hebben gewaarschuwd dat Baudet de laatste tijd geradicaliseerd is. De Telegraaf citeerde woensdagavond uit die brief.
In de brief staat onder meer dat Baudet onlangs bij een bijeenkomst met partijkopstukken complottheorieën over het coronavirus bezigde. Ook zou hij lacherig hebben gedaan over antisemitische en homofobe uitingen in appgroepen door leden van de jongerenbeweging. Die hebben de partij inmiddels in lichterlaaie gezet.
Baudet sprak bij Beau van „malle verwijten.” Hij ontkende dat hij er antisemitische of racistische opvattingen op nahoudt.
RTL 26.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie gaat vandaag aangifte doen tegen zijn opgestapte partijleider Thierry Baudet. Die zou zich de socialmediakanalen van de partij onrechtmatig hebben toegeëigend.
Dat bleek in het tv-programma BEAU, waar Baudet te gast was. Hij noemde de aangifte ‘absurd’. Baudet stapte dinsdag op als lijsttrekker. Dat gebeurde na een interne ruzie over antisemitische en homofobe berichtjes in appgroepen van de jongerentak van de partij.
Baudet zei in de talkshow de omstreden appberichten niet te hebben gelezen en het conflict te zien als ‘een coup, een machtsgreep’. “Ik realiseerde me dat deze mensen uit waren op mijn ondergang. Dat ze me er helemaal uit wilden hebben, een conflict hebben gerealiseerd met absurde eisen.”
Geen toegang meer
Het bestuur beklaagde zich eerder vandaag over de manier waarop Baudet op zijn schreden terugkeerde en, via het Twitter-account van de partij, liet weten een leiderschapsverkiezing te willen uitschrijven. “Wij hebben sinds vanmiddag geen toegang meer tot en controle over diverse (social)mediakanalen en ICT-systemen van de partij. En dus niet de mogelijkheid om via die kanalen te communiceren.”
Het bestuur heeft hem gevraagd de toegang tot de socialmedia-accounts terug te geven en niet namens de partij te communiceren.
Aangifte tegen Baudet: ‘Het vertrouwen is weg.’
Thierry Baudet reageert in Beau op het feit dat de partijtop van FvD aangifte tegen hem gaat doen.
‘Ik ben Forum’
Politiek commentator Frits Wester zegt dat Baudet op zoek is naar ‘een nieuw mandaat’. “Hij wil laten zien: ik ben de grote leider, ik heb de steun binnen de partij. Jullie moeten toch echt mij hebben, want ik ben Forum.”
Of Baudet in die missie slaagt, is hoogst twijfelachtig, zegt Wester. “Ik heb het idee dat het met deze partij niet meer goed komt.”
Gisteravond liet de Forum-fractie in het Europees Parlement in een verklaring weten achter het partijbestuur te staan. De handelwijze van Baudet ‘getuigt van weinig professionaliteit, integriteit en betrouwbaarheid’, schrijven de europarlementariërs.
‘Duidelijke afspraken’
De fractie stelt dat ‘duidelijke afspraken’ waren gemaakt. Baudet zou terugtreden als voorzitter en politiek leider. Om hem voor de partij te behouden, zou ‘een switch’ zijn voorgesteld om een zetel in het Europees Parlement voor hem vrij te maken:
Baudet: ‘Coupplegers moeten maar eigen partij oprichten’
Thierry Baudet zegt dat er een coup wordt gepleegd binnen Forum voor Democratie. Zijn tegenstanders zouden karaktermoord op hem plegen met als doel de partij over te nemen.
AD 26.11.2020 Senatoren van Forum voor Democratie halen op sociale media uit naar Thierry Baudet. De Eerste Kamerleden noemen zijn handelen ‘onacceptabel’. Opvallend genoeg gaat het ook om de nummer 3 van de kieslijst die Baudet recent nog presenteerde voor de komende Kamerverkiezingen.
Deze Nicki Pouw-Verweij zegt op Twitter: ‘Los van de beschuldigingen van antisemitisme, waar ondertussen genoeg over gezegd is, is het gijzelen van sociale media-kanalen om je zin te krijgen onacceptabel. Ik steun de lijn van het bestuur.’
Vandaag werd duidelijk dat Baudet de wachtwoorden van de sociale mediakanalen van de partij, zoals het Twitteraccount, voor zichzelf houdt. Hij stuurt sinds gisteren ook zonder overleg e-mails aan leden.
Eerste Kamerlid Toine Beukering noemt het ‘ongehoord’ wat Baudet doet. ,,Het gekozen bestuur zwart maken, omdat ze niet doen wat hij wil. FvD is een grote, volwassen partij geworden waarin hij het niet meer alleen bepaalt. Het kapen van een partij tegen de statuten is meer dan ongepast. Accepteer royement!”
Ook FvD-senator en Statenlid voor Zuid-Holland Bob van Pareren schaart zich achter het bestuur van de partij. Hij vraagt zich op Twitter af of Forum voor Democratie een partij wil zijn ‘die foute elementen beschermt en klokkenluiders opjaagt of een gezonde partij die trouw is aan zijn idealen en openstaat voor kritiek’.
Provinciale afgevaardigden
Ook provinciale afgevaardigden keren zich af van Baudet. ,,Dit circus moet per direct stoppen, in het belang van onze partij, onze kiezers en ons land”, aldus het Noord-Hollandse Statenlid Daniël van den Berg. Hij roept Baudet op ‘de strijd te staken’.
Ook voorzitter Matthijs Sandmann van de Statenfractie in Zuid-Holland roept Baudet tot de orde. ,,Er is maar één manier om deze rollercoaster te stoppen”, zegt hij. ,,Volg de statuten”. Daarin staat dat het bestuur bepaalt hoe de kandidatenlijst eruitziet die aan de leden wordt voorgelegd, niet alleen Baudet.
Europarlementariërs
De fractie van Forum voor Democratie in het Europees Parlement stelt zich in een verklaring eveneens achter het partijbestuur op. De handelswijze van de gewezen partijleider Thierry Baudet ‘getuigt van weinig professionaliteit, integriteit en betrouwbaarheid’, schrijven de Europarlementariërs.
De fractie stelt dat ‘duidelijke afspraken’ waren gemaakt. Baudet zou terugtreden als voorzitter en politiek leider. Om hem voor de partij te behouden zou ‘een switch’ zijn voorgesteld om een zetel in het Europees Parlement voor hem vrij te spelen.
Definitief verscheurd
De top van Forum voor Democratie is definitief verscheurd: Thierry Baudet is op voet van oorlog met de rest van het partijbestuur. De oprichter van de partij kwam vandaag terug op zijn besluit om zich terug te trekken als partijleider. Hij wil nu dat er maandag al een lijsttrekkersverkiezing komt en stelt zich opnieuw kandidaat.
Dat besluit volgde op kritiek van partijprominent Annabel Nanninga, dat Baudet onvoldoende zou hebben ingegrepen tegen racistische sentimenten in de partij. De ‘rust’ die Baudet wil creëren door een kleinere rol te kiezen, kwam er niet, constateert hij. Nu anderen de ‘koers’ dreigen te verleggen, wil hij de ‘ziel van de partij’ redden.
Het bestuur zegt hem echter te willen royeren als lid, omdat hij zijn aankondiging voor een lijsttrekkersverkiezing zonder overleg deed en dus de wachtwoorden van ICT-systemen voor zich houdt.
OmroepWest 26.11.2020 Het is een bewogen week voor Forum voor Democratie. De interne rel die volgde op de onwil van Baudet om vriend en nummer 7 op de kieslijst Freek Jansen uit zijn positie te ontheffen, verkeert sinds maandag in de openbaarheid. Nu lijkt de partij zich op te splitsen tussen de kampen van Baudet en het partijbestuur. FvD-fractievoorzitter Zuid-Holland Mathijs Sandmann spreekt in West Wordt Wakker van een ‘existentiële crisis’ voor de partij en zegt dat de landelijke splitsing ook binnen de FvD Zuid-Holland voelbaar is.
Afgelopen week kwam de jongerenafdeling van Forum voor Democratie, de JFvD, opnieuw in opspraak. Binnen de jongerenvereniging zouden geregeld anti-semitische en racistische berichten worden verspreid. Waar partijleider Baudet gematigd op de ophef reageerde, leken andere partijprominenten een hardere aanpak te willen. Een totale sanering van de JFvD, en daarmee ook Freek Jansen, zou de oplossing moeten zijn.
Na een intern crisisoverleg op maandag gaf Baudet aan de ‘ultieme politieke verantwoordelijkheid’ te willen nemen, en kondigde daarmee zijn vertrek als lijsttrekker aan. Ook Jansen zou zijn positie op de lijst hebben opgegeven. Woensdag kondigde Baudet leiderschapsverkiezingen aan, een besluit waar het bestuur van de partij niet van op de hoogte zou zijn geweest.
Inmiddels is er een splitsing ontstaan tussen Baudet en het partijbestuur, waarbij Baudet pleit voor een ‘boedelscheiding’ waarbij de financiën, goederen, leden en zelfs de partijnaam verdeeld moeten worden. FvD-fractievoorzitter Zuid-Holland Matthijs Sandmann spreekt daarbij van een ‘existentiële crisis’ voor de partij.
‘Ik zit in team bestuur’, zegt Sandmann. ‘Ik denk dat daar de enige oplossing ligt. Je moet natuurlijk altijd proberen om er samen uit te komen, maar als dat niet lukt is er maar één oplossing. Kennelijk is er geen plaats meer voor Baudet in de partij. Niet omdat ik dat wil, maar omdat het moet. Hij heeft de partij opgezet, en er enorm veel energie in gestoken, maar hij is niet het enige gezicht.’
Splitsing
Volgens Sandmann zijn de ontwikkelingen binnen de partij ‘verdrietig’. Ook hij lijkt de aanvankelijke reactie van Baudet op de ontwikkelingen binnen JFvD niet toereikend te vinden. ‘In elke jongerenvereniging gebeurt wel eens wat, maar daar moet je dan hard tegen optreden. Je wilt er als partij niet mee geassocieerd worden.’
De splitsing die nu ontstaat binnen de partij wordt ook in de provincies gevoeld. Zo gaf FvD-statenlid Zuid-Holland Gideon van Meijeren via Twitter aan dat Baudet zijn ‘full support’ had. Een mogelijke splitsing in de provinciale fractie lijkt dan ook onvermijdelijk. ‘Ik doe er alles aan om de provinciale fractie bij elkaar te houden, maar dat wordt lastig als er geen partij meer is. Als het tot een splitsing komt, dan moet het maar zo’, reageert Sandmann.
Toch ziet Sandmann nog geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Ook lijkt hij collega-raadslid Van Meijeren geen verwijt te maken: ‘We hebben inhoudelijke gesprekken over onze posities binnen de partij. Volgend jaar kunnen we pas zien of we echt verdrietig moeten zijn’, gaat hij verder. Daarmee doelt de fractievoorzitter op de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. ‘Onze ambities zijn nog niet verloren. Het heeft geen zin om nu al in de put te gaan zitten.’
NOS 25.11.2020 Nicki Pouw-Verweij, senator en nummer 3 op de Tweede Kamerlijst van Forum, gooit een nieuwe knuppel in het FvD-hoenderhok. In een brief, die inmiddels in handen is van de NOS, schrijft ze aan bestuursleden dat Baudet de afgelopen tijd “geradicaliseerd is en complottheorieën is gaan aanhangen”.
Pouw-Verweij beschrijft in de brief de gang van zaken rond een diner afgelopen vrijdag waarbij de top-10 van de FvD-kandidatenlijst aanwezig was. Voordat ze arriveerde zouden er al woorden zijn geweest over muziekkeuze. De sfeer verslechterde toen Baudet Joost Eerdmans van een dominantiestrijd beschuldigde.
Ook ontstond er volgens Pouw-Verweij discussie tussen Baudet en andere aanwezigen over de belangrijkste thema’s bij de volgende verkiezingen. Baudet wilde zich alleen richten op het onderwerp ‘vrijheid’ in relatie tot de coronamaatregelen.
“Thierry stelde uiteindelijk dat hij ‘drie miljoen doden zou accepteren als daarmee onze vrijheid gered werd'”, aldus Pouw-Verweij in de brief. “Op een gegeven moment riep Thierry dat corona de wereld in gebracht was door George Soros en anderen (..) om onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten.”
Pouw-Verweij probeerde naar eigen zeggen tevergeefs om inhoudelijk in te gaan op Baudet. “Hij zei nog dat vechten over thema’s zoals EU en immigratie of islam zinloos was, want als ‘ze onze vrijheid hebben afgenomen en we een communistische staat zijn, dan schoppen ze toch alle domme negers Europa uit’.”
Antisemitisme
Vervolgens zou ook de omgang met negatieve publiciteit ter sprake zijn gekomen. “Freek (Jansen, red.) vertelde toen dat er weer een artikel aankwam over antisemitisme onder JFvD (..) Er ontstond een discussie over of er bij de vorige meldingen goed gehandeld was. Freek en Thierry gaven aan dat zij vonden dat er nooit iemand geroyeerd had moeten worden, want we hadden daarmee toegegeven aan de linkse media.”
Pouw-Verweij gaf aan dat ze antisemitisme of nazisme niet moesten tolereren, daarmee verwijzend naar de onrust die was ontstaan toen binnen de jongerenorganisatie van FvD antisemitische en homofobe appjes bleken te circuleren. Daarop zou Baudet hebben geantwoord: “Waar komt jouw kruistocht tegen het antisemitisme vandaan? Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.” Op de vraag of dat een grap was, zou Baudet ontkennend hebben geantwoord.
Baudet sprak die lezing gisteren tegen in talkshow Beau, waar hij werd geconfronteerd met de brief. “Ik ontken dat ik die uitspraken heb gedaan en dat ik antisemitische denkbeelden heb.” Hij noemde de brief “het nare van dit alles, het vieze van dit spel”.
Vanmorgen zeggen FvD-politici Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek, die ook bij de avond aanwezig waren, dat het verslag van Pouw juist is.
In het RTL-programma werd ook gemeld dat het bestuur aangifte heeft gedaan tegen Baudet, omdat hij de inloggegevens van e-mail- en socialemedia-accounts niet wil opgeven. “Ik hou die accounts in beheer omdat zij mij anders eruit gaan werken”, was Baudets reactie daarop.
Royement
Drie van de vier andere bestuursleden willen Baudet uit het bestuur zetten, maar dat kan statutair alleen door een Algemene Ledenvergadering. Daarom overwegen ze hem nu helemaal uit de partij te zetten, een royement.
Baudet stapte maandag op als partijleider naar aanleiding van de onrust over de jongerenafdeling. In zijn verklaring vandaag zei hij dat die stap rust in de partij had moeten brengen. “Maar dat is niet gebeurd. De ziel van de partij dreigt verloren te gaan.”
De steun voor Baudet onder volksvertegenwoordigers van zijn partij brokkelde gisteren verder af na alle ontwikkelingen. Baudet kondigde op het Twitter-account van Forum aan dat er volgende week een digitale leiderschapsverkiezing wordt gehouden en dat hij zelf daarbij kandidaat is. Andere bestuursleden wisten daar niets van en spraken van een eenmansactie.
Verschillende senatoren, Statenleden en ook de FvD-fractie in Europees Parlement scharen zich achter de meerderheid van het partijbestuur. De Forum-Europarlementariërs Derk Jan Eppink, Rob Roos en Rob Rooken (ook bestuurslid) noemen het onacceptabel dat Baudet eigenstandig een lijsttrekkersverkiezing heeft uitgeroepen. Ze zeggen verder dat hij de socialemedia-accounts van Forum heeft gekaapt “om dit idee door te drukken”.
De lijst met medestanders van het bestuur bestaat verder onder meer uit de senatoren Annabel Nanninga (die gisteren een vernietigend stuk schreef over Baudet), Toine Beukering en Bob van Pareren.
Stoppen
Ook provinciale FvD’ers keren zich tegen Baudet. “Dit circus moet per direct stoppen, in het belang van onze partij, onze kiezers en ons land”, zegt het Noord-Hollandse Statenlid Daniël van den Berg. Hij roept Baudet op “de strijd te staken”. Johan Almekinders, fractievoorzitter in Overijssel, noemt Baudet “een heel groot denker”, maar een mislukking als bestuurder. “Hij kan nooit meer geloofwaardig partijleider zijn of op de lijst staan.”
Niet iedereen heeft zich van Baudet afgekeerd. FvD-Penningmeester Olaf Ephraim steunt hem nog, net als Wybren van Haga, het onafhankelijke Kamerlid dat zich heeft aangesloten bij Forum voor Democratie. Op het Instagram-account van de in opspraak geraakte jongerenafdeling is een actie gestart onder het motto ‘Stem Thierry Terug’.
AD 25.11.2020 Nicki Pouw-Verweij, senator en nummer drie op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie, luidt de noodklok over uitspraken en gedragingen van Thierry Baudet tijdens een partijdiner met de top-10 kandidaat-Kamerleden van afgelopen vrijdag. ,,Ik heb het idee dat Thierry in de afgelopen tijd geradicaliseerd is, en complottheorieën is gaan aanhangen”, verklaart Pouw-Verweij in een brandbrief aan een aantal leden van het partijbestuur.
In de brief, in handen van deze site, somt Pouw-Verweij een aantal alarmerende uitspraken van Baudet op. Hij deed die uitspraken volgens haar afgelopen vrijdag, toen de top-10 van de lijst bij elkaar kwam om met Baudet de campagne en strategie te bespreken voor de verkiezingen. Baudet zei daarbij onder meer dat het coronavirus door George Soros de wereld in is geholpen ‘om onze vrijheid af te nemen’.
FvD-kandidaten Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek bevestigen de beweringen van Nicki Pouw-Verweij.
Op de partijbijeenkomst van afgelopen vrijdag hing een ‘gespannen sfeer’, schrijft Pouw-Verweij. Daarbij zei Baudet volgens haar onder meer dat hij bereid was om ‘drie miljoen coronadoden te accepteren als daarmee onze vrijheid gered werd’.
‘Heel hoog IQ’
Volgens Pouw-Verweij zou Baudet ook partij hebben gekozen voor de JFVD-jongeren die antisemitische en racistische uitspraken hadden gaan in appgroepjes. ,,Thierry zei toen: ze zijn niet dom, ze hebben juist een heel hoog IQ, daarom zeggen ze deze dingen ook.” Op 18 maart 2021, de dag ná de Tweede Kamerverkiezingen, zouden alle geroyeerde JFVD-leden weer teruggehaald worden, zou Baudet volgens Pouw-Verweij hebben besloten.
Baudet ontkent dat hij tijdens het partijdiner antisemitische en racistische uitspraken heeft gedaan, zo zegt hij woensdagavond bij talkshow Beau. ,,We gaan nu door met aantijgingen. De penningmeester was erbij. Hij kan met de hand op het hart verklaren dat er geen antisemitische en racistische dingen zijn gezegd. Dat is het viezige van dit spel, het nare van dit alles.’’ Baudet suggereert dat Pouw-Verweij zélf de Holocaust zou hebben gerelativeerd in JFVD-appgroepjes.
Baudet wil splitsing van partij
Ook donderdagochtend zegt hij in Goedemorgen Nederland van WNL nogmaals zich niet te herkennen in de verwijten. Zichtbaar geëmotioneerd vertelde hij dat de uitspraken van Vlaardingerbroek en andere partijgenoten hem diep raken. Als oplossing tussen de spanningenbinnen de FvD oppert Baudet nu dat de partij in tweeën wordt gesplitst. Ze moeten dan de financiën en andere goederen gaan verdelen. Wel vindt Baudet dat hij recht heeft op de partijnaam.
Drie bestuursleden van Forum voor Democratie doen donderdag aangifte tegen Thierry Baudet omdat zij geen toegang meer hebben tot de ICT-systemen en social media-accounts van de partij. Dat bevestigt een woordvoerder.
Baudet werd bij de RTL-talkshow Beau met de aangifte geconfronteerd, maar zei daar van niets te weten. Bij Goedemorgen Nederland zei hij een dag later echter dat het nooit de bedoeling was om het bestuur geen toegang meer te geven tot de mail. “Dat spijt mij.” Hij kondigde aan dat te herstellen. Hij geeft het bestuur geen toegang tot de sociale mediakanalen van Forum. Hij stelt voor om die te “bevriezen”.
Op donderdag 26 november 2020 werd de nieuwe politieke partij Lijst Henk Krol gepresenteerd.
Na zijn onstuimige vertrek bij 50Plus en de partij van Henk Otten stort Henk Krol (70) zich met een nieuwe lijst op de Tweede Kamerverkiezingen: Lijst Henk Krol. ,,In vijf weken zijn we een echte en serieuze partij geworden.’’
In een zaaltje in Den Haag heeft Henk Krol donderdagmiddag 26.11.2020 zijn nieuwste politieke project gelanceerd. Met de Lijst Henk Krol (LHK) hoopt hij nóg een keer in de Tweede Kamerbankjes te belanden. Zo’n twintig man kwamen op de lancering af. Dat viel tegen, ook omdat ‘journalisten hadden afgezegd vanwege de crisis bij Forum voor Democratie’.
Pieter Bogaardt, de partijvoorzitter, trapte de bijeenkomst af met het presenteren van het bestuur van de vereniging, de voorzitter van het wetenschappelijk instituut en de voorzitter van het vrouwennetwerk. Aan een jongerenafdeling wordt hard gewerkt.
AD 18.12.2020
Kandidatenlijst LHK
Nick Kouwenhoven, voormalig hoofd communicatie bij de VVD en Oud-woordvoerder van Mark Rutte, staat op plek 4 van de Lijst Henk Krol. Volgens Kouwenhoven is ‘van het rechtse VVD-gedachtegoed weinig overgebleven’.
Krol presenteert vandaag zijn kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Eerder dit jaar vertrok hij bij 50Plus en de Partij voor de Toekomst, waarna hij de Lijst Henk Krol oprichtte. Met zijn partij wil hij een ‘vooruitstrevend conservatief geluid’ laten horen.
Henk Krol is nr. 1 als lijsttrekker. Nummer 2 is Rosa Molenaar, die al jaren politiek adviseur en fractiemedewerker van Krol is. Op 3 staat Dick van Zanten, wethouder in de gemeente Gorinchem. ,,Toen ik bekendmaakte dat ik mijn eigen partij zou beginnen, meldden zich 150 mensen om op de lijst te komen’’, vertelt Krol. Na ‘tientallen gesprekken’ is die groep teruggebracht tot een lijst met 23 personen.
‘Ruk naar links’
Ik ben onder de indruk van het uithoudingsvermogen van Henk, aldus Nick Kouwenhoven (oud-VVD), kandidaat Lijst Henk Krol.
De opvallendste kandidaat – op plek 4 – is Nick Kouwenhoven, communicatieadviseur en voormalig woordvoerder van Mark Rutte. Kouwenhoven was tussen 1991 en 2001 woordvoerder voor het Koninklijk Huis. Tussen 2009 en 2011 leidde hij de communicatieafdeling van de VVD-fractie.
,,De VVD zat toen nog vol met pittige, rechtse types’’, zegt Kouwenhoven. ,,Dat is de laatste tien jaar veranderd, door de coalities met PvdA en ChristenUnie heeft de partij een ruk naar links gemaakt. Van het VVD-gedachtegoed is weinig overgebleven.’’ Volgens Kouwenhoven kan de Lijst Henk Krol dat ‘conservatieve gat op rechts opvullen’. ,,Ik ben onder de indruk van het uithoudingsvermogen van Henk. Hij geeft niet op.’’
Tien zetels
Krol denkt zelf dat hij met zijn partij tien zetels kan binnenslepen. ,,We hebben een lijst met veel bestuurlijke ervaring én drie twintigers in de top 10. Daarmee wil ik laten zien dat ik niet alléén voor ouderen opkom, zoals bij 50Plus. Lijst Henk Krol is er voor iedereen.’’
Henk Krol, lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, gaf een toelichting op de nieuwe politieke stroming en het concept-verkiezingsprogramma.
De leden van Lijst Henk Krol kunnen tot 4 december 2020 aanbevelingen doen over het concept.
We behouden en versterken onze beroemde koopmansgeest. De LHK gelooft in de Nederlandse ondernemer. Zij zijn de spreekwoordelijke paarden die de kar trekken. Zij zorgen ervoor dat we in onze levensbehoeften kunnen voorzien. Ze zijn de aanjager van onze werkgelegenheid en onze welvaart.
Daarom zetten we de ondernemer en de economie op nummer één. De pijlers zijn een koopkrachtimpuls door lastenverlichting en btw-verlaging, het faciliteren van ondernemers, investeren in innovatie en een vangnet voor hen die het financieel niet redden.
De overheid is er voor u, niet andersom
De LHK zet met kracht in op het herstel van het vertrouwen in de overheid. Dat draagt bij aan een stabiel en welvarend land. De toeslagenaffaire, het afschaffen van het raadgevend referendum, de coalitiedwang in het parlement en onder meer gemeentelijke herindelingen tegen de wens van de inwoners in, hebben het vertrouwen geschaad.
Er zijn hervormingen nodig om het openbaar bestuur weer transparant en controleerbaar te maken. Transparantie wordt het nieuwe besturen, ‘geheim’ het nieuwe taboe. De burger krijgt directe zeggenschap in de vorm van bindende referenda op alle bestuurslagen. De overheid is er tenslotte voor u, niet andersom.
Een rechtvaardig en veilig land
We zijn van oudsher een volk van leven en respectvol laten leven. Dat willen we zo houden, want we voelen ons er prettig bij. De LHK staat voor een veilig land waar je vrij bent om te doen en laten wat je wilt zonder dat je wordt achtergesteld of gevaar loopt.
Gezondheid, ons grootste bezit
De LHK streeft naar hervorming van het zorgstelsel. Het is tijd voor gezonde keuzes in de zorg, want het kan beter en goedkoper. De arts krijgt het weer voor het zeggen, niet de managers en de verzekeraars. De coronacrisis heeft ons indringend laten zien hoe verkeerde bezuinigingen – op handen en op bedden – hebben uitgepakt.
De virusuitbraak kon daardoor een economische en sociaal-maatschappelijke crisis worden. De coronacrisis toont aan hoe belangrijk het is een goede lichamelijke weerstand te hebben. Voorkomen is beter dan genezen.
We koesteren en behouden ons pensioenstelsel, het beste ter wereld
Het Nederlandse pensioenstelsel wordt door internationale deskundigen aangemerkt als het beste ter wereld. De zekerheid die ons ‘ouderwetse’ pensioenstelsel biedt voor de huidige werkende generatie is ongekend en ongeëvenaard.
Een goede plek om te wonen voor alle Nederlanders
We willen een fijn huis om gezellig en comfortabel in te wonen. Nederland is na de dwergstaatjes Malta, San Marino, Monaco en Vaticaanstad het dichtstbevolkte land van Europa. Er staat een grote uitdaging voor de deur om de woningnood op te lossen en slim om te gaan met de schaarse ruimte.
We gaan onorthodox aan de slag met kleinschalig particulier bouwen, het beter benutten van de bestaande woningvoorraad (permanente bewoning recreatiewoningen en financiële voordelen voor samenwonen) en zelfs het bouwen van nieuwe smart cities, al was het alleen maar om het karakter van de huidige steden en dorpen te behouden. Door minder migratie en minder belasting voor woningbouwcorporaties verdwijnt de druk op de onderkant van de woningvoorraad.
We zijn zuinig op onze aarde
Een gezond milieu is letterlijk van levensbelang. We geven onze planeet zo leefbaar en gezond mogelijk door aan komende generaties. Daar past de personenauto prima in. Autorijden maken we schoner, veiliger en goedkoper. We gaan respectvol om met dieren en de natuur. Steden worden groener. Duurzame economie gaat boven de wegwerp-economie. Klimaatmaatregelen die ecosystemen beschadigen, schieten hun doel voorbij. Bij de LHK gaat milieu altijd boven klimaat.
We hechten aan onze normen en waarden en koesteren onze cultuur
Nederland is beroemd om zijn tolerantie. Tegelijkertijd zijn we trots op onze eigen, unieke cultuur. Cultuur zit vanbinnen. Het zijn de ongeschreven regels waarmee je bent opgegroeid en waarbij je je thuis voelt. Je hoeft niet bij alles na te denken of het wel kan of mag.
Wij staan pal voor het behoud van verworvenheden die bepalend zijn voor hoe wij leven en voor hoe ons land functioneert. We geven onze cultuur door aan de komende generaties en aan mensen die in ons land komen wonen. Juist als het om onze normen en waarden gaat, gaan we niet drammen om te veranderen. Als we willen veranderen, veranderen we langzaam.
Minder belasting en ombuiging van overheidsuitgaven
De LHK kiest voor structurele wijzigingen in de overheidsbegroting. We gaan toewerken naar minder overheid, minder overheidsuitgaven en minder belasting.
De LHK kiest ervoor om de komende kabinetsperiode het Nationaal Groeifonds voor grote projecten (het ‘Wopke-Wiebes fonds’, in totaal 20 miljard) om te buigen naar een koopkracht- en ondernemersimpuls van maar liefst 5 miljard per jaar.
AD 20.01.2021
50Plus zoekt hernieuwde samenwerking met Henk Krol LHK
Enkele bestuurders van 50Plus zouden oud-partijleider Henk Krol hebben benaderd met de vraag of hij weer betrokken wil zijn bij de ouderenpartij. Dat melden meerdere bronnen aan deze website.
Krol zelf weigert ieder commentaar, maar enkele ingewijden stellen dat hij een verzoek heeft gekregen van bepaalde hoofdbestuursleden om eens om tafel te gaan zitten over een hernieuwde samenwerking. Zelfs een terugkeer als leider zou zijn geopperd.
AD 19.01.2021 Enkele bestuurders van 50Plus zouden oud-partijleider Henk Krol hebben benaderd met de vraag of hij weer betrokken wil zijn bij de ouderenpartij. Dat melden meerdere bronnen aan deze website.
Krol zelf weigert vanmiddag ieder commentaar, maar enkele ingewijden stellen dat hij een verzoek heeft gekregen van bepaalde hoofdbestuursleden om eens om tafel te gaan zitten over een hernieuwde samenwerking. Zelfs een terugkeer als leider zou zijn geopperd.
Het hoofdbestuur van 50Plus bestaat momenteel uit zeven leden, waaronder partijvoorzitter Jan Nagel. Naar verluidt is niet iedereen binnen de top van 50Plus tevreden over de huidige koers van de partij, die breder is dan alleen de behartiging van pensioenbelangen van de doelgroep. Men zou de focus opnieuw willen leggen bij de pensioendiscussie.
Eerst serieus voorstel
In ieder geval heeft Krol volgens de bronnen gezegd dat hij eerst een serieus voorstel wil ontvangen waar iedereen van weet en het over eens is, voordat er een echt gesprek kan plaatsvinden. Zelf werd Krol al eens het slachtoffer bij 50Plus van handelen achter zijn rug om.
Een kleine club mensen binnen de ouderenpartij blijft morren over de verkiezing van Liane den Haan tot lijsttrekker, mede omdat ze afkomstig is van de Anbo. Want die ouderenorganisatie had altijd een ander standpunt dan 50Plus op het vlak van pensioenen.
Den Haan laat desgevraagd weten dat er niet aan haar stoelpoten wordt gezaagd, al heeft ook zij geruchten gehoord over de ambities van Henk Krol. ,,Wij werken gewoon volop door aan de campagne en proberen die negatieve geluiden van een klein groepje achter ons te laten.”
Onzin
,,Onzin”, noemt 50Plus-voorzitter Jan Nagel het verhaal. Nagel: ,,Er is geen bestuurslid dat erover prakkiseert om Krol terug te halen. Ik weet dat Henk wanhopig is en graag weer met ons in gesprek wil, maar een terugkeer is niet aan de orde. Dat is 100 procent uitgesloten.”
Geert Dales, oud-voorzitter van 50Plus, laat weten het ‘een goed signaal’ te vinden dat in ieder geval een deel van het bestuur Krol er weer bij wil halen. ,,Ook Robert Gielisse (een oud-hoofdbestuurder) en ik willen graag weer de handen uit de mouwen steken om 50Plus terug op de kaart te zetten.”
Dales benadrukt dat hij geen Kamerzetel meer ambieert, mocht hij uiteindelijk terugkeren naar 50Plus. ,,De lijst moet wel anders, maar daar hebben we tot eind januari de tijd voor.”
NOS 18.12.2020 De lijst Henk Krol heeft de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart bekendgemaakt. Partijleider Krol voert de lijst aan, direct gevolgd door mensen met ervaring in en rond de politiek.
De lijst is ontstaan nadat Krol had gebroken met achtereenvolgens 50Plus en de Partij voor de Toekomst. Hij kwalificeert zijn partij als vooruitstrevend conservatief: “Wij koesteren wat goed is en wij verbeteren wat beter kan.”
Op de tweede plaats van de kandidatenlijst staat Rosa Molenaar, nu politiek adviseur van Krol. Op drie staat Dick van Zanten, wethouder in Gorinchem, en op de vierde plaats Nick Kouwenhoven, die eerder woordvoerder was van de VVD in de Tweede Kamer en toenmalig fractievoorzitter Rutte. Hij werkte ook als woordvoerder van het Koninklijk Huis. De vijfde plaats is ingeruimd voor Arjan van der Hout, die wethouder was in Delft en Bladel.
Krol zit nu als onafhankelijk lid in de Tweede Kamer.
AD 18.12.2020 Nick Kouwenhoven, voormalig hoofd communicatie bij de VVD en oud-woordvoerder van Mark Rutte, staat op plek 4 van de Lijst Henk Krol. Volgens Kouwenhoven is ‘van het rechtse VVD-gedachtegoed weinig overgebleven’.
Krol presenteert vandaag zijn kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Eerder dit jaar vertrok hij bij 50Plus en de Partij voor de Toekomst, waarna hij de Lijst Henk Krol oprichtte. Met zijn partij wil hij een ‘vooruitstrevend conservatief geluid’ laten horen.
Krol is lijsttrekker. Nummer 2 is Rosa Molenaar, die al jaren politiek adviseur en fractiemedewerker van Krol is. Op 3 staat Dick van Zanten, wethouder in de gemeente Gorinchem. ,,Toen ik bekendmaakte dat ik mijn eigen partij zou beginnen, meldden zich 150 mensen om op de lijst te komen’’, vertelt Krol. Na ‘tientallen gesprekken’ is die groep teruggebracht tot een lijst met 23 personen.
‘Ruk naar links’
Ik ben onder de indruk van het uithoudingsvermogen van Henk, aldus Nick Kouwenhoven (oud-VVD), kandidaat Lijst Henk Krol.
De opvallendste kandidaat – op plek 4 – is Nick Kouwenhoven, communicatieadviseur en voormalig woordvoerder van Mark Rutte. Kouwenhoven was tussen 1991 en 2001 woordvoerder voor het Koninklijk Huis. Tussen 2009 en 2011 leidde hij de communicatieafdeling van de VVD-fractie.
,,De VVD zat toen nog vol met pittige, rechtse types’’, zegt Kouwenhoven. ,,Dat is de laatste tien jaar veranderd, door de coalities met PvdA en ChristenUnie heeft de partij een ruk naar links gemaakt. Van het VVD-gedachtegoed is weinig overgebleven.’’ Volgens Kouwenhoven kan de Lijst Henk Krol dat ‘conservatieve gat op rechts opvullen’. ,,Ik ben onder de indruk van het uithoudingsvermogen van Henk. Hij geeft niet op.’’
Tien zetels
Krol denkt zelf dat hij met zijn partij tien zetels kan binnenslepen. ,,We hebben een lijst met veel bestuurlijke ervaring én drie twintigers in de top 10. Daarmee wil ik laten zien dat ik niet alléén voor ouderen opkom, zoals bij 50Plus. Lijst Henk Krol is er voor iedereen.’’
MSN 18.12.2020 Op de lijst van de partij van Henk Krol staat een opvallend persoon. Nick Kouwenhoven, oud-woordvoerder van het koninklijk huis en van Mark Rutte, staat op plek 4. Kouwenhoven was tussen 1991 en 2001 woordvoerder voor het koninklijk huis, onder meer van prins Willem-Alexander. Tussen 2009 en 2011 leidde hij de communicatieafdeling van de VVD-fractie.
Hij is niet op de lijst om op te komen voor de ouderen, maar om de kamer rechtser te maken. Volgens Kouwenhoven is ‘van het rechtse VVD-gedachtegoed weinig overgebleven’. ,,De VVD zat toen nog vol pittige, rechtse types”, zegt Kouwenhoven. ,,Dat is veranderd.
Door de coalities met PvdA en ChristenUnie heeft de partij een ruk naar links gemaakt.” Volgens Kouwenhoven kan de Lijst Henk Krol dat ‘conservatieve gat op rechts opvullen’. ,,Ik ben onder de indruk van het uithoudingsvermogen van Henk. Hij geeft niet op.”
Krol denkt zelf dat hij tien zetels kan binnenslepen.
AD 26.11.2020 Na zijn onstuimige vertrek bij 50Plus en de partij van Henk Otten stort Henk Krol (70) zich met een nieuwe lijst op de Tweede Kamerverkiezingen: Lijst Henk Krol. ,,In vijf weken zijn we een echte en serieuze partij geworden.’’
In een zaaltje in Den Haag heeft Krol vanmiddag zijn nieuwste politieke project gelanceerd. Met de Lijst Henk Krol (LHK) hoopt hij nóg een keer in de Tweede Kamerbankjes te belanden. Zo’n twintig man kwamen op de lancering af. Dat viel tegen, ook omdat ‘journalisten hadden afgezegd vanwege de crisis bij Forum voor Democratie’.
Krol wil met zijn nieuwe lijst een ‘vooruitstrevend conservatief’ geluid laten horen. ,,Elk democratisch land ter wereld kent een conservatieve partij. Maar in Nederland draagt geen enkele grote partij die titel met trots. Ik vind dat jammer. Wij zijn absoluut niet behoudend. Conservatief wil zeggen dat je wilt bewaren wat goed is.’’
Afgezet
De partijvoorzitter van LHK is vastgoedondernemer Pieter Bogaardt, die vorige maand door Henk Otten (ex-Forum voor Democratie) werd afgezet als penningmeester bij de Partij voor de Toekomst. ,,Ik wil geen penningmeester blijven, dan liever van de plaatselijke visclub’’, zei Bogaardt destijds. Nadat hij was afgezet, stapte ook Krol op en begonnen de twee voor zichzelf.
Bogaardt – die zichzelf ‘internationaal investeerder’ noemt en in de Quote 500 staat – ziet het helemaal zitten met Krol: ,,In de zomer van dit jaar heb ik Henk voor het eerst ontmoet. Sindsdien heb ik hem leren kennen als een charismatische en energieke persoonlijkheid. In vijf weken zijn we een echte en serieuze partij geworden.’’
‘Ondernemer op nummer één’
Hoewel Bogaardt zegt ‘er voor iedereen te willen zijn’, staat in het LHK-partijprogramma ‘de ondernemer en de economie op nummer één’. Krol en Bogaardt willen de belastingen verlagen, net als de sociale lasten voor werkgevers. Zo wordt het doorbetalen van loon bij ziekte ‘drastisch ingeperkt’: van twee jaar naar twaalf weken voor kleine bedrijven en zes maanden voor grote bedrijven. Daarna moeten de kosten uit een ‘ondernemersfonds’ worden betaald.
Voor het partijprogramma was bij de presentatie geen grote rol weggelegd. ,,Neem het mee, lees het, u zult het leuk vinden’’, zei Krol daarover. Wél vertelde hij zijn levensverhaal. Hoe hij eerst de journalistiek in rolde, en daarna de politiek. Zijn turbulente periode met Otten noemt Krol ‘een beetje een onvolwassen avontuur’. Die tijd wil hij nu achter zich laten, zegt hij. ,,Dit voelt als een compleet nieuw begin.’’
De ontwikkelingen binnen Forum voor Democratie (FVD) volgen elkaar sinds dit weekend snel op. Zaterdag kwam de jongerentak van de partij in opspraak vanwege antisemitische uitspraken van leden van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD). Thierry Baudet trok zich terug als lijsttrekker, waarna hij zich toch weer verkiesbaar heeft gesteld. Ook zijn onder anderen JFVD-voorzitter Freek Jansen en Kamerlid Theo Hiddema opgestapt.
Zaterdag 21.11.2020: JFVD komt in opspraak vanwege antisemitische berichten
Het Parool zegt te beschikken over screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken van leden van JFVD in appgroepen en Instagram-berichten. Enkele coördinatoren, die betrokken waren bij het delen van deze berichten, worden daarom door het bestuur uit hun functies gezet. De jongerenafdeling van FVD zegt de verspreiding van de berichten te zullen onderzoeken.
Baudet omschrijft de reactie van het jongerenbestuur meerdere keren als een “uitstekend optreden”. Onder anderen senator Annabel Nanninga en Europarlementariër Rob Roos vinden echter dat er niet hard genoeg wordt opgetreden door het bestuur van de jongerenafdeling.
Zondag 22.11.2020: Bestuur JFVD trekt zich terug
JFVD maakt bekend dat het bestuur zich terugtrekt zolang het onderzoek duurt, “om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen”.
Maandag 23.11.2020: Baudet trekt zich terug als lijsttrekker
NRC bericht dat de top van de kandidatenlijst, onder wie Hiddema, Baudet een ultimatum heeft gesteld: de jongerentak moet worden ontbonden en Jansen moet vertrekken als voorzitter en kandidaat-Kamerlid. ’s Avonds volgt een crisisberaad.
In een video op Twitter stelt Baudet plotseling zijn positie als lijsttrekker beschikbaar, nadat partijleden blijven aandringen op het vertrek van Jansen. Hij zegt hiermee “politieke verantwoordelijkheid” te nemen.
Baudet: “Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Uiteraard zal ik in de Kamer blijven. Ik blijf betrokken bij FVD, ik zal de partij blijven steunen. Ik zal graag als lijstduwer op de kieslijst komen om de partij te blijven steunen.”
Een woordvoerder laat verder weten dat Baudet aanblijft als partijvoorzitter van FVD.
Thierry Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
Maandag 23.11.2020: Jongerenafdeling wordt op afstand gezet
Na afloop van het crisisberaad maakt vicevoorzitter Lennart van der Linden bekend dat FVD de jongerenafdeling op afstand zet tot het onderzoek naar de antisemitische en homofobe uitingen is afgerond.
“Wij hebben besloten voorlopig als FVD een knip te zetten en gedurende het onderzoek dat vandaag is gestart, afstand te nemen van de JFVD”, zegt hij. Volgens hem heeft de partij “in deze situatie ontzettend veel te lijden van JFVD”.
Joost Eerdmans, de nummer vier op de kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, laat – na verwarring maandagavond – dan ook weten dat Jansen definitief niet op de kandidatenlijst komt.
Dinsdag 24.11.2020: Baudet trekt zich ook terug als partijvoorzitter
FVD maakt bekend dat Baudet ook weg is als partijvoorzitter. Baudet laat via de partij weten dat hij het voorzitterschap heeft neergelegd. “De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie”, meldt FVD. Van der Linden neemt zijn taken voorlopig waar.
Tijdens een ingelast persmoment voor het partijkantoor in Amsterdam laat Baudet weten wel betrokken te blijven bij de partij. “Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum voor Democratie en ik ben niet klaar met Nederland”, zegt hij.
Thierry Baudet: ‘Ik ben niet klaar met de politiek’
Dinsdag 24.11.2020: Hiddema stapt per direct op
Dinsdagmiddag wordt bekend dat ook Hiddema weggaat bij FVD. Hij verklaart zichzelf “politiek arbeidsongeschikt” vanwege “recent opspelende persoonlijke omstandigheden”. Hij laat in een brief aan Kamervoorzitter Khadija Arib weten per direct de Tweede Kamer te verlaten. Arib leest deze brief voor in het parlement.
Zijn vertrek heeft te maken met “goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde”, schrijft hij. Hiddema, een van de twee Tweede Kamerleden voor Forum voor Democratie, is zelf niet aanwezig in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Dinsdag 24.11.2020: Ook mentor van Baudet stapt op
Ook senator Paul Cliteur, die bekendstaat als de mentor van Baudet, stapt op. Hij kan naar eigen zeggen “de motivatie niet meer opbrengen” na de ontstane onrust binnen de partij, laat hij dinsdagavond weten. Cliteur blijft wel lid van de partij.
Cliteur prijst Baudet omdat hij achter Jansen is blijven staan en hekelt de manier waarop deze vervolgens is aangevallen, onder meer in een opiniestuk van Nanninga op de website The Post Online. Daarin eist zij dat Baudet niet meer op de kieslijst verschijnt voor de verkiezingen in maart volgend jaar. Dat heeft volgens Cliteur meegespeeld bij zijn beslissing om op te stappen.
Woensdag 25.11.2020: Baudet stelt zich toch verkiesbaar, bestuur dreigt met royement
Baudet maakt bekend dat hij zich toch verkiesbaar stelt, als lijsttrekker en partijleider, in nieuw uit te schrijven leiderschapsverkiezingen. “De rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd. Er is een bitchfight ontstaan, een enorm gevecht in het openbaar”, zegt hij in een video op Twitter.
Baudet daagt de critici die aandringen op zijn definitieve vertrek uit de partij uit zich in de strijd te werpen en de keuze aan de leden te laten.
De meerderheid van het bestuur van de FVD is verrast door de gang van zaken en dreigt de partijleider te royeren. Hij zou zijn toegang tot het socialemedia-account van de partij moeten opgeven om dat te voorkomen.
“Een beoogd royement? Zijn deze mensen helemaal gek geworden?”, reageert Baudet in een filmpje op Twitter. “Wat hier gebeurt had ik nooit voor mogelijk kunnen houden.”
NU 25.11.2020 De ontwikkelingen binnen Forum voor Democratie (FVD) volgen elkaar sinds dit weekend snel op. Zaterdag kwam de jongerentak van de partij in opspraak vanwege antisemitische uitspraken van leden van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD). Thierry Baudet trok zich terug als lijsttrekker, waarna hij zich toch weer verkiesbaar heeft gesteld. Ook zijn onder anderen JFVD-voorzitter Freek Jansen en Kamerlid Theo Hiddema opgestapt.
Zaterdag: JFVD komt in opspraak vanwege antisemitische berichten
Het Parool zegt te beschikken over screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken van leden van JFVD in appgroepen en Instagram-berichten. Enkele coördinatoren, die betrokken waren bij het delen van deze berichten, worden daarom door het bestuur uit hun functies gezet. De jongerenafdeling van FVD zegt de verspreiding van de berichten te zullen onderzoeken.
Baudet omschrijft de reactie van het jongerenbestuur meerdere keren als een “uitstekend optreden”. Onder anderen senator Annabel Nanninga en Europarlementariër Rob Roos vinden echter dat er niet hard genoeg wordt opgetreden door het bestuur van de jongerenafdeling.
Zondag: Bestuur JFVD trekt zich terug
JFVD maakt bekend dat het bestuur zich terugtrekt zolang het onderzoek duurt, “om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen”.
Maandag: Baudet trekt zich terug als lijsttrekker
NRC bericht dat de top van de kandidatenlijst, onder wie Hiddema, Baudet een ultimatum heeft gesteld: de jongerentak moet worden ontbonden en Jansen moet vertrekken als voorzitter en kandidaat-Kamerlid. ’s Avonds volgt een crisisberaad.
In een video op Twitter stelt Baudet plotseling zijn positie als lijsttrekker beschikbaar, nadat partijleden blijven aandringen op het vertrek van Jansen. Hij zegt hiermee “politieke verantwoordelijkheid” te nemen.
Baudet: “Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Uiteraard zal ik in de Kamer blijven. Ik blijf betrokken bij FVD, ik zal de partij blijven steunen. Ik zal graag als lijstduwer op de kieslijst komen om de partij te blijven steunen.”
Een woordvoerder laat verder weten dat Baudet aanblijft als partijvoorzitter van FVD.
Thierry Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
Maandag: Jongerenafdeling wordt op afstand gezet
Na afloop van het crisisberaad maakt vicevoorzitter Lennart van der Linden bekend dat FVD de jongerenafdeling op afstand zet tot het onderzoek naar de antisemitische en homofobe uitingen is afgerond.
“Wij hebben besloten voorlopig als FVD een knip te zetten en gedurende het onderzoek dat vandaag is gestart, afstand te nemen van de JFVD”, zegt hij. Volgens hem heeft de partij “in deze situatie ontzettend veel te lijden van JFVD”.
Joost Eerdmans, de nummer vier op de kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, laat – na verwarring maandagavond – dan ook weten dat Jansen definitief niet op de kandidatenlijst komt.
Dinsdag: Baudet trekt zich ook terug als partijvoorzitter
FVD maakt bekend dat Baudet ook weg is als partijvoorzitter. Baudet laat via de partij weten dat hij het voorzitterschap heeft neergelegd. “De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie”, meldt FVD. Van der Linden neemt zijn taken voorlopig waar.
Tijdens een ingelast persmoment voor het partijkantoor in Amsterdam laat Baudet weten wel betrokken te blijven bij de partij. “Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum voor Democratie en ik ben niet klaar met Nederland”, zegt hij.
Thierry Baudet: ‘Ik ben niet klaar met de politiek’
Dinsdag: Hiddema stapt per direct op
Dinsdagmiddag wordt bekend dat ook Hiddema weggaat bij FVD. Hij verklaart zichzelf “politiek arbeidsongeschikt” vanwege “recent opspelende persoonlijke omstandigheden”. Hij laat in een brief aan Kamervoorzitter Khadija Arib weten per direct de Tweede Kamer te verlaten. Arib leest deze brief voor in het parlement.
Zijn vertrek heeft te maken met “goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde”, schrijft hij. Hiddema, een van de twee Tweede Kamerleden voor Forum voor Democratie, is zelf niet aanwezig in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Ook senator Paul Cliteur, die bekendstaat als de mentor van Baudet, stapt op. Hij kan naar eigen zeggen “de motivatie niet meer opbrengen” na de ontstane onrust binnen de partij, laat hij dinsdagavond weten. Cliteur blijft wel lid van de partij.
Cliteur prijst Baudet omdat hij achter Jansen is blijven staan en hekelt de manier waarop deze vervolgens is aangevallen, onder meer in een opiniestuk van Nanninga op de website The Post Online. Daarin eist zij dat Baudet niet meer op de kieslijst verschijnt voor de verkiezingen in maart volgend jaar. Dat heeft volgens Cliteur meegespeeld bij zijn beslissing om op te stappen.
Woensdag: Baudet stelt zich toch verkiesbaar, bestuur dreigt met royement
Baudet maakt bekend dat hij zich toch verkiesbaar stelt, als lijsttrekker en partijleider, in nieuw uit te schrijven leiderschapsverkiezingen. “De rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd. Er is een bitchfight ontstaan, een enorm gevecht in het openbaar”, zegt hij in een video op Twitter.
Baudet daagt de critici die aandringen op zijn definitieve vertrek uit de partij uit zich in de strijd te werpen en de keuze aan de leden te laten.
De meerderheid van het bestuur van de FVD is verrast door de gang van zaken en dreigt de partijleider te royeren. Hij zou zijn toegang tot het socialemedia-account van de partij moeten opgeven om dat te voorkomen.
“Een beoogd royement? Zijn deze mensen helemaal gek geworden?”, reageert Baudet in een filmpje op Twitter. “Wat hier gebeurt had ik nooit voor mogelijk kunnen houden.”
NOS 25.11.2020 Thierry Baudet kondigde maandag zijn vertrek aan als lijsttrekker en partijleider van Forum voor Democratie, gevolgd door enkele partijprominenten. Vandaag stelt hij zich kandidaat voor een door hem aangekondigde lijsttrekkersverkiezing. Het leidt tot woede bij het bestuur en verwarring bij Forum-stemmers.
Hoe kon er in zo’n korte periode zoveel consternatie binnen de partij ontstaan? Een tijdlijn:
Zaterdag 21 november: een artikel in Het Parool beschrijft extremistische uitlatingen in appgroepen van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie. Verschillende JFvD’ers doen in die groepen antisemitische en homofobe uitspraken. Ook worden nazisympathieën gedeeld. Naar aanleiding van het artikel zet de JFvD een aantal coördinatoren uit hun functie.
Het is niet de eerste keer dat de jongerentak van de partij in opspraak komt. In het voorjaar lekten appberichten met dezelfde strekking uit. Een aantal leden dat zich zorgen maakte over de berichten en bij het bestuur van Forum aanklopte, werd geroyeerd. Zij zouden ‘smadelijk materiaal’ naar de media hebben gestuurd.
Zondag 22 november: het bestuur van de JFvD treedt tijdelijk terug. Voorzitter Freek Jansen benadrukt in een schriftelijke verklaring “dat racisme en antisemitisch gedachtengoed geen plaats heeft in onze vereniging”. Er wordt een onderzoekscommissie ingesteld bestaande uit Eerste Kamerlid Paul Cliteur, Tweede Kamerlid Wybren van Haga en Forum-penningmeester Olaf Ephraim.
Maandag 23 november: topkandidaten op de lijst van Forum eisen de ontbinding van de jongerenorganisatie. Eerste Kamerlid en fractievoorzitter in Amsterdam Annabel Nanninga noemt het “onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”.
Annabel Nanninga @ANanninga
Nee, too little, too late. Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden. Ik sta hier volstrekt niet achter, en verwacht een volledige sanering van de JFVD. https://t.co/mtARBtEfwf
Nanninga krijgt bijval van Europees Parlementslid Rob Roos. Tweede man in de Tweede Kamer, Theo Hiddema, gaat minder ver en wil dat alleen de jongeren die extremistische berichten verstuurden uit de partij worden gezet.
Er volgt crisisberaad op het partijkantoor van Forum in Amsterdam, waarbij ook JFvD-voorzitter Freek Jansen aanwezig is. Aan het begin van de avond maakt Baudet in een video bekend dat hij opstapt als lijsttrekker en politiek leider van Forum.
Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
De top van de partij komt later op de avond bijeen in Tiel, zonder Baudet. Vicevoorzitter Van der Linden laat na afloop weten dat de positie van Baudet volgens hem houdbaar was. “Het had van mij niet gehoeven, maar hij voelde echt dat hij dit moest doen.” Hij verwijt de voormalig partijleider niets. “We hebben vandaag goed gesproken, er is geen ruzie gemaakt.”
Dinsdag 24 november: Nanninga eist dat Baudet ook uit het bestuur van Forum verdwijnt. Kort daarna kondigt het bestuur aan dat Baudet inderdaad het voorzitterschap neerlegt. Vicevoorzitter Van der Linden neemt de functie voorlopig waar. Ook wordt duidelijk dat JFvD-voorzitter Jansen zijn zevende plaats op de kieslijst van Forum beschikbaar stelt. De jongerenafdeling wordt tot nader order “op afstand” gezet van de partij.
Diezelfde dag stapt Tweede Kamerlid Theo Hiddema op. Volgens meerdere bronnen was de strafpleiter bepaald niet blij met de gang van zaken rond de jongerenafdeling. Ook Paul Cliteur, intellectueel mentor van Baudet, vertrekt als Eerste Kamerlid. Hij kan naar eigen zeggen de motivatie niet meer opbrengen om verder te gaan. Cliteur blijft wel lid van de partij.
Vandaag, woensdag 25 november: in een video op Twitter kondigt Baudet aan dat er al over een paar dagen – op 30 november 2020 en 1 december 2020 – leiderschapsverkiezingen van Forum worden gehouden. Hij stelt zichzelf daarvoor kandidaat. Duidelijk wordt dat hij toch niet van plan is om zijn hoofdrol in de partij op te geven.
Baudet wil leiderschapsverkiezingen: ‘Ik wil weer leider FvD worden’
Het bestuur wordt overvallen door de actie. Drie van de vijf bestuursleden keren zich tegen Baudet. Volgens Baudet heeft het bestuur de sloten van het partijkantoor in Amsterdam laten vervangen en kan hij daar nu niet meer naar binnen. Het bestuur zegt op dit moment geen toegang te hebben tot diverse ICT-systemen en sociale mediakanalen van Forum. Er is vandaag een nieuwsbrief naar leden verstuurd, zonder dat het bestuur daar iets van wist.
“De partij kan door de hele gang van zaken niet functioneren zoals dat hoort. Bovendien wordt de partij hierdoor in ernstig diskrediet gebracht. Dat is volstrekt onacceptabel”, staat in een verklaring van het bestuur. De bestuursleden overwegen om Baudet te royeren.
“Zijn deze mensen helemaal gek geworden? Ik heb Forum voor Democratie opgericht”, stelt de voormalig partijleider in een reactie. “Laten we nu kijken wat de leden willen.”
‘De toon was duidelijk, de sfeer was duidelijk en de liefde was weg’
RTL 25.11.2020 Thierry Baudet zegt dat er een coup wordt gepleegd binnen Forum voor Democratie. Zijn tegenstanders zouden karaktermoord op hem plegen met als doel de partij over te nemen. Baudet wil nu dat de partijleden gaan stemmen over de koers van de partij.
RTL 25.11.2020 Het vertrouwen in Forum voor Democratie verdwijnt bij veel kiezers door de chaos in de partij. Thierry Baudet stopt als lijsttrekker en partijvoorzitter, Theo Hiddema treedt per direct terug als Kamerlid. De onrust ontstond nadat antisemitische en homofobe appberichten bij de jongerentak van de partij waren uitgelekt.
NU 25.11.2020 Thierry Baudet en het bestuur van Forum van Democratie (FVD) staan lijnrecht tegenover elkaar. Baudet maakte woensdag bekend zich toch weer beschikbaar te stellen als partijleider. Het bestuur is verrast en dreigt de partijoprichter te royeren.
Volgens een meerderheid van het bestuur is in de afgelopen dagen een onacceptabele situatie ontstaan.
“De partij kan door de hele gang van zaken niet functioneren zoals dat hoort”, stellen drie van de vijf bestuursleden. “Bovendien wordt de partij hierdoor in ernstig diskrediet gebracht. Dat is volstrekt onacceptabel.”
Baudet en een filmpje op twitter: “Een beoogd royement? Zijn deze mensen helemaal gek geworden? Ik heb Forum voor Democratie opgericht.” Hij zou de toegang tot de social media account moeten opgeven om een royement te voorkomen. “Wat hier gebeurt had ik nooit voor mogelijk kunnen houden.”
Baudet, die zich eerder deze week na antisemitische en extreemrechtse incidenten bij jongerenbeweging JFVD terugtrok als lijsttrekker en partijleider, maakte eerder op de dag bekend zich alsnog in de strijd om het partijleiderschap te mengen.
“De rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd. Er is een bitchfight ontstaan, een enorm gevecht in het openbaar”, aldus Baudet, die vindt dat kritische leden in de partij “karaktermoord” plegen.
Hiddema en Cliteur stapten dinsdag per direct op
Dinsdag maakten Kamerlid Theo Hiddema en senator Paul Cliteur bekend per direct op te stappen. Volgens Baudet hebben veel FVD’ers hun lidmaatschap opgezegd.
“Daarom stel ik mij beschikbaar als partijleider en kandidaat-lijsttrekker”, zegt Baudet. Hij daagt daarmee de critici – die hem oproepen definitief uit de partij te stappen – uit om zich in de strijd te werpen en de keus vervolgens aan de partijleden te laten. “Wie vindt dat er te grote fouten zijn gemaakt en dat de koers anders moet, kan zich beschikbaar stellen.”
Het bestuur van FVD stelt dat het niet aan Baudet, maar aan hen is om een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven. Een woordvoerder liet eerder weten dat Baudet per direct uit het bestuur verwijderd is. Kort daarna meldde het bestuur dat hij slechts gevraagd is te vertrekken. Later op de dag volgde het bericht dat overwogen wordt de partijoprichter te royeren.
Baudet keert toch terug: ‘Poging gaande karaktermoord te plegen’
Chaos binnen de partij groeit
Baudet maakte dinsdag nog bekend terug te treden als partijvoorzitter, nadat hij eerder al het lijsttrekkerschap had opgegeven.
De stap volgde op de groeiende interne kritiek op antisemitische, extreemrechtse en homofobe incidenten binnen de jongerenbeweging JFVD. Baudets rechterhand en kandidaat-Kamerlid Freek Jansen is voorzitter van de jongerentak.
Baudet leek weliswaar een stap terug te doen, maar kondigde ook aan nauw betrokken te willen blijven bij de partij. Hij wilde niet van de kieslijst en zag een rol als lijstduwer wel zitten.
Voor onder anderen partijprominent en senator Annabel Nanninga is dat niet voldoende. In een ingezonden brief op ThePostOnline eist ze dat Baudet ook van de kieslijst verdwijnt.
Telegraaf 25.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie overweegt Thierry Baudet te royeren. „De partij kan nu niet functioneren zoals het hoort, en wordt ernstig in diskrediet gebracht.”
Dat laat het bestuur weten in een verklaring, ondertekend door de drie bestuursleden Lennart van der Linden, Rob Rooken en Astrid de Groot.
„Na telefonisch overleg vanmorgen met het voltallige partijbestuur, zouden we vanmiddag verder spreken over de nabije toekomst. Kort na de middag heeft Thierry Baudet ons verrast met een gedetailleerde aankondiging van een ledenvergadering, met als doel een lijsttrekkersverkiezing. En daaraan wil hij zelf deelnemen. Het besluit tot het uitroepen van deze ledenvergadering en lijsttrekkersverkiezing is niet in overleg met ons gegaan. En dus niet genomen.” Het bestuur benadrukt dat er geen communicatie naar hen toe is gevoerd.
Het bestuur had geen weet van de nieuwsbrief die Baudet eerder op de dag naar alle leden had verstuurd. „Wij hebben verder gevraagd om de toegang tot de social media accounts terug te geven. En om niet namens FVD te communiceren. En dat pas te doen na overleg. Dit gebeurt nu niet. Tenslotte hebben we diverse malen gevraagd om per direct bij elkaar te komen, om de huidige situatie te bespreken. En niet de kwestie via media te beslechten. Dat stadium lijkt inmiddels gepasseerd.”
Vice-voorzitter Lennart van der Linden van Forum voor Democratie, verlaat de Tweede Kamer na een gesprek met Wybren van Haga. Ⓒ ANP
Ontslag of schorsing van Baudet kan volgens de partijregels alleen via een ledenvergadering, aldus het bestuur. De drie bestuursleden noemen de huidige situatie „volstrekt onacceptabel”: „En dientengevolge overwegen wij momenteel een royementsbesluit.”
De drie bestuursleden die zich tegen @thierrybaudet hebben gekeerd, dreigen hem nu te royeren. Als dat gebeurt, kan hij niet meer deelnemen aan een leiderschapsverkiezing. pic.twitter.com/SYh8BpNKqj
Kort daarvoor plaatste Baudet zelf een video op de social media-kanalen van FvD. „Het bestuur heeft mij een ultimatum gegeven: ik mag geen toegang meer tot de social media-accounts van Forum voor Democratie. (…) Zijn deze mensen helemaal gek geworden? In plaats van in te gaan op mijn verkiezingen, willen ze mij royeren als ik niet de toegang tot mijn social media opgeef.”
NOS 25.11.2020 Thierry Baudet wil leiderschapsverkiezingen bij Forum voor Democratie en stelt zichzelf daarbij kandidaat. Een meerderheid van het partijbestuur vindt dat volstrekt onacceptabel en overweegt hem nu te royeren als lid. Baudet is niet van plan op te stappen en zet zijn plannen door.
In een vraaggesprek met de NOS zegt hij dat zijn critici in de partij proberen “een ordinaire coup” te plegen. “Ik heb de partij opgebouwd. Als zij iets anders willen, waarom splitsen zij zich dan niet af?”
Thierry Baudet legt uit waarom hij toch weer partijleider wil worden.
‘De toon was duidelijk, de sfeer was duidelijk en de liefde was weg’
Baudet kondigde eerder vandaag op het Twitter-account van Forum aan dat er volgende week een digitale leiderschapsverkiezing wordt gehouden en dat hij zelf daarbij kandidaat is.
Maar andere bestuursleden wisten daar niets van en spreken van een eenmansactie. Fungerend voorzitter Lennart van de Linden en de bestuursleden Astrid de Groot en Rob Rooken wilden Baudet daarop uit het bestuur zetten, maar dat kan statutair alleen door een Algemene Ledenvergadering. Daarom overwegen ze hem nu helemaal uit de partij te zetten, een zogeheten royement. Alleen penningmeester Olaf Ephraïm staat aan de kant van Baudet.
In hun verklaring schrijven de drie bestuursleden dat de partij nu niet kan functioneren zoals het hoort, en dat Baudet de partij ernstig in diskrediet brengt. Zo heeft hij de beschikking over de sociale mediakanalen en computersystemen van Forum, anderen kunnen daar niet meer bij.
Volgens Baudet hebben de andere bestuursleden de sloten van het partijkantoor in Amsterdam laten vervangen, zodat hij niet meer naar binnen kan.
“Ik heb de partij opgebouwd. Als zij iets anders willen, waarom splitsen zij zich dan niet af?”, aldus Thierry Baudet over zijn critici.
Vanochtend was er nog een telefonische vergadering tussen de bestuursleden. Baudet: “Toen merkte ik dat de liefde weg was en dacht ik: de ziel van de partij is weg.” Het was voor hem de aanleiding om de leiderschapsverkiezingen uit te schrijven. “Het zou absurd zijn als het bestuur zou zeggen dat het niet mag.”
Nieuw bestuur
Volgens de politicus is het “evident” dat hij die verkiezingen, die aanstaande maandag en dinsdag gehouden zouden moeten worden, gaat winnen. “Dan moet er natuurlijk een nieuw bestuur komen en een nieuwe kieslijst.”
Baudet wil niet ingaan op de vraag of hij desnoods een nieuwe partij gaat oprichten als hij niet de ruimte krijgt voor zijn plannen. “Ik ga ervan uit dat het bestuur voldoende fatsoen heeft om dit aan de leden over te laten.”
“Ik treed opnieuw in de spotlights”, zegt Baudet in een video die hij vanmiddag verspreidde via het Twitter-account van de partij. “Op 30 november en 1 december kunnen de leden kenbaar maken of ze mij terug willen.” Hij gaat zelf zorgen voor de digitale infrastructuur om zo’n ledenraadpleging mogelijk te maken.
Baudet wil leiderschapsverkiezingen: ‘Ik wil weer leider FvD worden’
Afgelopen maandag stapte Baudet juist op als lijsttrekker en politiek leider van zijn beweging. In zijn verklaring zegt hij dat die stap voor rust in de partij had moeten zorgen. “Maar dat is niet gebeurd. De ziel van de partij dreigt verloren te gaan.” Hij wijst erop dat prominente leden als Theo Hiddema en Paul Cliteur zijn opgestapt en dat veel mensen hun lidmaatschap opzeggen.
“Er is een ‘bitchfight’ ontstaan in het openbaar, waarbij mij ontzettend veel narigheid wordt aangesmeerd”, zegt Baudet. Dat noemt hij een poging tot karaktermoord. Zijn critici zouden hem “met pek en veren” uit de partij willen zetten.
Annabel Nanninga, Eerste Kamerlid voor Forum, eiste gisteren in een harde aanval dat Baudet helemaal uit het bestuur en van de lijst van Forum verdwijnt. Als dat niet gebeurt, zal ze haar lidmaatschap opzeggen. Ze riep partijgenoten op haar te steunen.
Van Haga
Wybren van Haga, het onafhankelijke Kamerlid dat zich heeft aangesloten bij Forum voor Democratie, steunt Baudet. Op Twitter zegt hij dat hij zeer verheugd is dat Baudet besloten heeft om zich kandidaat te stellen. “Thierry is de grondlegger van deze mooie partij die cruciaal is voor Nederland en daarom heeft hij mijn onvoorwaardelijke steun.”
Op het Instagram-account van de in opspraak geraakte jongerenafdeling van Forum is inmiddels ook een actie gestart onder het motto ‘Stem Thierry Terug’.
RTL 25.11.2020 Het bestuur van Forum voor Democratie noemt de ontstane situatie door het uitschrijven van leiderschapsverkiezingen door Thierry Baudet onacceptabel en overweegt hem daarom te royeren. “De partij kan door de hele gang van zaken niet functioneren zoals dat hoort. Bovendien wordt de partij hierdoor in ernstig diskrediet gebracht. Dat is volstrekt onacceptabel. Dientengevolge overwegen wij momenteel een royementsbesluit.”
Drie van de vijf bestuursleden hebben dit na overleg in een verklaring naar buiten gebracht.
Baudet liet vandaag in een filmpje op Twitter weten dat hij leiderschapsverkiezingen uitschrijft en zelf kandidaat is. Gisteren kondigde hij juist zijn vertrek als voorzitter aan, maandag zijn vertrek als lijsttrekker. Het partijbestuur van FvD zegt dat het niet aan Baudet is om zo’n verkiezing uit te schrijven.
Sociale mediakanalen
Daarnaast beklagen de bestuursleden zich erover dat Baudet niet ingaat op hun verzoeken om de kwestie te bespreken en de discussie niet via de media te voeren. Maar Baudet laat juist via de media van zich horen en gebruikt ook de socialmediakanalen van de partij en Twitter om zijn standpunten te verspreiden.
De bestuursleden schrijven dat er “bovendien een nieuwsbrief is verstuurd aan alle leden. Wij hadden hier geen weet van. Wij hebben sinds vanmiddag geen toegang meer tot en controle over diverse (social)mediakanalen en ICT-systemen van de partij. En dus niet de mogelijkheid om via die kanalen te communiceren”. Het bestuur heeft hem gevraagd “om de toegang tot de socialmedia-accounts terug te geven. En om niet namens FVD te communiceren. En dat pas te doen na overleg. Dit gebeurt nu niet”.
Baudet: ‘Coupplegers moeten maar eigen partij oprichten’
De chaos van vandaag is het gevolg van de ruzie binnen de partij, die uitbrak door antisemitische en homofobe berichten in appgroepen van de jongerenafdeling van de partij, de JFvD.
Baudet weigerde daar in te grijpen, waardoor hij zich uiteindelijk genoodzaakt zag het leiderschap van de partij neer te leggen. Volgens Baudet zelf dus maar voor korte tijd.
Maar naar nu blijkt is Baudet niet bevoegd om lijsttrekkersverkiezingen uit te schrijven, zegt bestuurslid Lennart van der Linden: “Nee, dat doet het partijbestuur. Hij heeft gisteren de voorzittershamer neergelegd, dat is de setting. Ik ben de facto voorzitter. We hebben een partijbestuur, dat organiseert dit soort zaken.”
Verrast
Van der Linden zei ‘verrast’ te zijn door het statement van Baudet. “Hij heeft ons geappt en toen dit statement online gezet.”
Vanwege de ophef rond de jongerenafdeling van de partij trad Baudet dinsdag terug als partijvoorzitter, nadat hij maandag al was teruggetreden als lijsttrekker. Hij bleef wel lid van het bestuur. In eerste instantie zei een woordvoerder vandaag dat de overige bestuursleden hem uit het bestuur hadden gezet, maar later werd dat genuanceerd: Baudet was gevraagd op te stappen.
Baudet laat desgevraagd weten niet op dat verzoek van het bestuur in te gaan. “Ze hebben dat absurde besluit nu ook weer teruggetrokken.”
Pootje lichten
Hij gaat weer voor het lijsttrekkerschap ‘omdat ik ontdekte dat men bezig is om niet zozeer met mij in gesprek te gaan (..) maar bezig is om mij een pootje te lichten, te besmeuren met drek’. “En zodoende dan mij te dwingen om weg te gaan en dan een hele nieuwe partij van Forum te maken. Dat vind ik onacceptabel. Dat is een coup, een machtsgreep”.
Als men een totaal andere partij van Forum wil maken dan moet men een lijsttrekkersverkiezing organiseren, vindt Baudet. “Als ik win dan moet het bestuur natuurlijk opstappen. Ik ga ervan uit dat de mensen die in de partij mijn lijn niet steunen dan de eer aan zichzelf houden.” Onder anderen het Amsterdamse gemeenteraadslid Annabel Nanninga heeft zich tegen Baudet gekeerd.
Telegraaf 25.11.2020 Thierry Baudet wordt verzocht per direct te vertrekken uit het bestuur van Forum voor Democratie. Dat laat een woordvoerder weten namens het partijbestuur. Aanleiding is de videoboodschap van Baudet waarin hij aankondigt dat hij tóch weer partijvoorzitter en lijsttrekker wil worden en daarvoor een verkiezing uitschrijft onder de leden.
„Thierry Baudet is per direct uit het bestuur van Forum voor Democratie verwijderd”, luidt de verklaring van het partijbestuur. „Zijn lijsttrekkersverkiezing was geen bestuursbesluit.”
Even later kwam daar een verklaring van het partijbestuur achteraan waarin Baudet werd gevráágd uit het bestuur te treden. „Omdat hij zich niet heeft gehouden aan de afspraken die vandaag nog binnen het bestuur gemaakt zijn. We hebben er alle vertrouwen in dat hij daar begrip voor heeft en per direct zijn bestuurstaken neerlegt en dus uit het bestuur treedt.”
Kort voor half 5 plaatste Baudet in reactie een video op het social mediakanaal van FvD: „Het bestuur heeft mij een ultimatum gegeven: ik mag geen toegang meer tot de social media-accounts van Forum voor Democratie. (…) Zijn deze mensen helemaal gek geworden? In plaats van in te gaan op mijn verkiezingen, willen ze mij royeren als ik niet de toegang tot mijn social media opgeef.”
Daarmee is een patstelling ontstaan. Eerder op woensdag plaatste Baudet tot ieders verrassing een video online waarin hij spreekt van ’karaktermoord’ en ’allerlei dingen om mij zwart te maken en uit Forum te zetten’. Hij kondigde lijsttrekkersverkiezingen aan.
Hiermee verraste Baudet zijn partijgenoten opnieuw. Maandag stelde hij nog zijn positie als lijsttrekker ter beschikking, dinsdag gaf hij ook zijn partijvoorzitterschap op. Een dag later geldt dat allemaal niet meer. „Ik stap opnieuw in de spotlights en stel mij beschikbaar als lijsttrekker en partijvoorzitter”, zo zegt hij in de video-verklaring.
FvD-bestuurslid Astrid de Groot liet weten te zijn overvallen door de aankondiging van Baudet om interne verkiezingen uit te schrijven. „Dit was geen bestuursbesluit. Schrijf dat maar op!”
Wybren van Haga, die feitelijk fungeert als derde Kamerlid van FvD, was er als de kippen bij om zijn steun uit te spreken voor de actie van Baudet: „Dit is zoals het hoort in een democratische partij. Thierry is de grondlegger van deze mooie partij die cruciaal is voor Nederland en daarom heeft hij mijn onvoorwaardelijke steun.” Ook de FvD-jongeren begonnen een campagne onder de leus ’stem Thierry terug’.
Aanleiding voor Baudets nieuwste manoeuvre was naar eigen zeggen het vertrek van Tweede Kamerlid Theo Hiddema en fractieleider in de senaat Paul Cliteur. Van zijn terugtreden had hij rust verwacht, maar die is er niet gekomen, zo vertelt hij. „Er is een bitchfight ontstaan, een gevecht in het openbaar waarin mij allerlei narigheid wordt aangesmeerd.”
Nanninga
Hij verwees daarmee onder meer naar de verklaring van partijprominent Annabel Nanninga, die dinsdag eiste dat Baudet zou vertrekken. „Alleen door volledig terug te treden uit het bestuur kan Thierry Baudet Forum voor Democratie nog redden.”
Het is onduidelijk wat Nanninga gaat doen nu Baudet weigert te vertrekken. Het Amsterdamse raadslid weet zich gesteund door een groot deel van de kandidaat-Kamerleden, waaronder de nummer drie, Nicki Pouw-Verweij: „Annabel Nanninga is de meest moedige vrouw die ik ken,” schreef het kandidaat-Kamerlid dinsdagavond op Twitter.
Mail aan de leden
Woensdag stuurde Baudet een mail aan de leden waarin hij motiveert waarom hij de verkiezing uitschrijft. „Naast een leegloop van leden en mensen als Hiddema en Cliteur, is ook een hetze tegen mij ontstaan waarbij karaktermoord wordt gepleegd en opportunisten die jarenlang trouwe en enthousiaste partijgenoten leken te zijn, proberen om mij en FVD stuk te maken met valse en totaal ongeloofwaardige verwijten die jullie wel mondeling wilden ontkrachten maar waar jullie geen schriftelijk statement over wilden afgeven.”
Thierry Baudet staat de pers te woord. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
In de brief vraagt hij zich af waar ’de liefde bij jullie is gebleven, waar de haast vandaan komt om door te pakken’. „Als dat de toon wordt, is er sprake van een machtsgreep – en een fundamentele koerswijziging. Daarover moeten de leden beslissen. Daarom schrijf ik een leiderschapsverkiezing uit. De mensen die willen dat het anders gaat kunnen zich kandideren. Ik zorg voor een digitale infrastructuur.” De leden kunnen volgens Baudet op 30 november en 1 december stemmen.
Kort na zijn aankondiging werd een slotenmaker gesignaleerd bij het partijkantoor in Amsterdam om daar de sloten te vervangen. Bestuurslid De Groot heeft plots geen toegang meer tot het Twitter-account van de partij.
Baudet sprak vervolgens tegen de NOS van een ’coup’. Hij zegt niet degene te zijn die de sloten heeft laten verwisselen. „Ik kan het partijkantoor niet in als ze me geen nieuwe sleutel geven.”
Mag dit wel?
Binnen de partij rezen meteen vragen of Baudet wel in de positie is om een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven. Ook was onduidelijk of de oprichter van Forum statutair wel was afgetreden als partijvoorzitter, of dat hij dat alleen maar had gezegd. Bij de Kamer van Koophandel staat Baudet nog steeds ingeschreven als voorzitter. Het lijkt erop dat hij door de lijsttrekkersverkiezing uit te roepen handelde in strijd met zijn eigen partijregels. Volgens ingewijden heeft Baudet nog steeds de volledige controle over de mediakanalen van de partij. Hij heeft ze ’gekaapt’, meldt een partijprominent.
Die beschuldiging wordt bevestigd door Baudets uitspraken tegenover de NOS: „Ik heb de social media accounts en de mailadressen van FvD. Ik kan die mensen mailen voor een verkiezing en het zou gek zijn als het bestuur mij tegenhoudt.”
Volgens Baudet is de keuze voor een eventuele lijsttrekkersverkiezing niet aan het bestuur, maar aan de leden. „Als de meerderheid van de leden zegt, dat moet toch anders dan kan dat,” zegt Baudet woensdagmiddag tegen NOS. Hij oppert dat de mensen die hem weg willen hebben ook zelf een partij kunnen oprichten: „Als zij iets anders willen, waarom splitsen ze zich dan niet af?” Mocht hij de leiderschapsverkiezingen winnen, dan moeten bestuursleden die „tegen mij zijn” opstappen, zegt Baudet.
AD 25.11.2020 Thierry Baudet is toch niet per direct uit het bestuur van Forum verwijderd. De rest van het bestuur heeft hem echter gevráágd te vertrekken, laat een woordvoerder van de partij nu weten. Eerder zei het bestuur dat Baudet uit de leiding is gezét, maar dat lijkt niet te stroken met de statuten van de partij.
We hebben er alle vertrouwen in dat hij daar begrip voor heeft en per direct zijn bestuurstaken neerlegt en dus uit het bestuur treedt, aldus Woordvoerder FvD.
Volgens een woordvoerder hebben interim-voorzitter Lennart van der Linden, secretaris Astrid de Groot en bestuurslid Rob Rooken aan Thierry Baudet ‘gevraagd uit het bestuur te treden’. ,,Omdat hij zich niet heeft gehouden aan de afspraken die vandaag nog binnen het bestuur gemaakt zijn. We hebben er alle vertrouwen in dat hij daar begrip voor heeft en per direct zijn bestuurstaken neerlegt en dus uit het bestuur treedt.”
Tot de totale verrassing van het bestuur stelde Baudet namelijk eerder vandaag voor om een lijsttrekkersverkiezing te houden en stelde hij zichzelf daarbij kandidaat.
Interim-voorzitter Lennart van der Linden liet weten dat hij van niets wist en na overleg met de andere bestuursleden is besloten Baudet uit het bestuur te zetten. Die positie als bestuurslid had hij tot vandaag nog wel behouden, ondanks zijn aftreden als voorzitter.
Van der Linden zei – vlak voor de bekendmaking dat Baudet uit het bestuur is gezet – dat het aan het partijbestuur is om eventueel een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven, niet aan Baudet.
Wat dat betekent voor zijn plan om een nieuwe gooi naar de macht te doen, is totaal onduidelijk. De chaos binnen Forum lijkt compleet nu ook het bestuur niet meer op één lijn zit met Baudet. Tot vanochtend probeerden ze een gesloten front te vormen, maar Baudet verraste het bestuur dus en heeft dat niet geaccepteerd.
Terugkeer
Baudet maakt zijn wens om terug te keren vanmorgen duidelijk via een Filmpje op Twitter. Hij zei daarin: ,,Ik heb een stap terug gedaan om de rust te laten terugkeren. Het allerbelangrijkste is dat de ziel van mijn partij behouden bleef. Maar de rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd.
Het tegenovergestelde is gebeurd: er is een bitchfight ontstaan waarbij mij allerlei narigheid wordt aangesmeerd. Er wordt geprobeerd mij met pek en veren uit Forum voor Democratie te zetten. Theo Hiddema is opgestapt, Paul Cliteur is opgestapt, dat kan nooit de bedoeling zijn geweest van wat wij met Forum voor Democratie wilden doen.”
AD 25.11.2020 Thierry Baudet doet, twee dagen na zijn vertrek als lijsttrekker, toch weer een greep naar de macht binnen Forum voor Democratie. Hij is niet van plan weg te gaan uit het bestuur van de partij en zegt dat er een ‘coup wordt gepleegd’. Het FvD-bestuur dreigt Baudet te royeren als hij niet snel de inlogcodes geeft van de sociale media en de ict-systemen van de partij.
Vanwege de ophef rond de jongerenafdeling van de partij trad Baudet dinsdag terug als partijvoorzitter, nadat hij maandag al was afgetreden als lijsttrekker. Hij bleef wel lid van het bestuur. In eerste instantie zei een woordvoerder woensdag dat de overige bestuursleden hem uit het bestuur hadden gezet, maar later werd dat genuanceerd: Baudet was gevraagd op te stappen.
Baudet zegt dat hij niet op dat verzoek zal ingaan. ,,Waarom gaan zij zelf niet weg als ze iets anders willen. Ik heb Forum voor Democratie opgebouwd. Als zij blijkbaar iets anders willen, waarom stappen ze zelf niet op? Waarom proberen ze met een gemeen machtsspel een coup te plegen op mij? Met karaktermoord op mij, ik vind dat heel laag.”
Volgens Baudet probeert het bestuur hem ‘kapot te maken’. ,,De ziel van de partij is echt in gevaar. De spanning loopt hoog op. Ik heb een stap terug gedaan om rust te brengen in de partij, maar ik zie nu dat er een machtsgreep gaande is, een coup, om mij eruit te werken. Ik word met karaktermoord bedreigd en daarmee dreigt Forum ten onder te gaan, maar de leden moeten het maar beslissen. Mijn bange vermoedens werden bevestigd omdat het bestuur mij uit het bestuur probeert te zetten, kun je nagaan hoe zij in de wedstrijd zitten.”
Baudet kondigt grote schoonmaak aan als hij de door hemzelf uitgeschreven lijsttrekkersstrijd zou winnen. Hij roept zijn tegenstanders op een eigen partij te beginnen. #FvD
Baudet kondigt grote schoonmaak aan als hij de door hemzelf uitgeschreven lijsttrekkersstrijd zou winnen. Hij roept zijn tegenstanders op een eigen partij te beginnen. #FvDpic.twitter.com/1AcwwOmO5j
Volgens Baudet kan dat helemaal niet. ,,Dat bepalen de leden. Die moeten hierover gaan. Ik heb met ziel en zaligheid aan de partij gewerkt. Als er een koerswijziging komt, dan moeten de leden daarover beslissen. Ik heb echter heel veel steunbetuigingen ontvangen, Wybren van Haga steunt mij, ik heb er alle vertrouwen in.”
Het partijbestuur vindt de situatie die de afgelopen dagen is ontstaan, onacceptabel. ,,De partij kan door de hele gang van zaken niet functioneren zoals dat hoort. Bovendien wordt de partij hierdoor in ernstig diskrediet gebracht. Dat is volstrekt onacceptabel. Dientengevolge overwegen wij momenteel een royementsbesluit’’, klinkt het in een verklaring. Baudet heeft controle over de sociale media van de partij, net als over de ict-systemen. Zo kan hij als enige een nieuwsbrief sturen naar de FvD-leden, wat hij vandaag ook heeft gedaan.
“Tenzij ik een sleutel krijg, kan ik op dit moment niet meer naar binnen bij het partijkantoor”, vertelt Baudet. De sloten zijn vervangen nadat hij er vanmiddag ‘stiekem’ zijn videoboodschap opnam. #FvD
"Tenzij ik een sleutel krijg, kan ik op dit moment niet meer naar binnen bij het partijkantoor", vertelt Baudet. De sloten zijn vervangen nadat hij er vanmiddag 'stiekem' zijn videoboodschap opnam. #FvDpic.twitter.com/Ee1YLtAUgL
Dat hij twee dagen geleden nog zijn vertrek aankondigde, is volgens hem geen vergissing geweest. ,,Maar men is helemaal niet op een volwassen manier bezig deze nieuwe situatie op te lossen. Mensen zijn bezig nare dingen over mij in de pers te brengen.”
Volgens Baudet was er vanochtend een conference call gaande van de overige bestuursleden waar hij ‘per ongeluk’ in terecht kwam. ,,De toon was duidelijk. De sfeer was duidelijk. De liefde was weg.”
Daarop heeft hij gezegd: ,,Ik wil best op een goede manier kijken of het in een andere rol kan, maar we blijven het samen doen. En dat was weg. Dus nu is het aan de leden. En dan zullen we het wel zien.” Baudet zegt dat hij een grote schoonmaak wil houden als hij een eventuele lijsttrekkersstrijd zou winnen. ,,Natuurlijk zullen de bestuursleden die tegen mij zijn, moeten opstappen als ik de leiderschapsverkiezing win. Dat lijkt me evident.’’
Baudet zegt dat de oorlog compleet is, want hij kan naar eigen zeggen niet eens meer op het partijkantoor terecht, omdat de sloten zouden zijn vervangen. ,,Ik ben juist zelf helemaal niet uit op macht. Dat heb ik laten zien denk ik. Maar als ik win krijgen we een nieuw partijbestuur. Maar als ze een beetje waardigheid zouden hebben, zouden ze de eer aan zichzelf houden.”
Hij claimt dat zijn plan ‘weldoordacht is’. ,,Ik heb twee dagen geleden een stap terug gedaan om de rust terug te krijgen, maar dat is niet gelukt. Er is een straatgevecht ontstaan dat uiteindelijk de partij zou gaan opblazen. Nu heb ik snel gehandeld en deze stap genomen.”
Hij stelt voor dat het bestuur nu zelf afsplitst. ,,Dat ze zeggen we hebben geprobeerd Forum voor Democratie over te nemen, maar dat is niet gelukt.”
AD 25.11.2020 Thierry Baudet stelt zich tóch weer verkiesbaar als lijsttrekker en partijleider. Hij wil die positie herpakken via een verkiezing onder leden. Dat heeft hij in een filmpje op Twitter laten weten.
Er is een bitchfight ontstaan waarbij mij allerlei narigheid wordt aangesmeerd. Er wordt geprobeerd mij met pek en veren uit Forum voor Democratie te zetten, aldus Thierry Baudet.
Hij zegt daarin: ,,Ik heb een stap terug gedaan om de rust te laten terugkeren. Het allerbelangrijkste is dat de ziel van mijn partij behouden bleef. Maar de rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd: er is een bitchfight ontstaan waarbij mij allerlei narigheid wordt aangesmeerd. Er wordt geprobeerd mij met pek en veren uit Forum voor Democratie te zetten. Theo Hiddema is opgestapt, Paul Cliteur is opgestapt, dat kan nooit de bedoeling zijn geweest van wat wij met Forum voor Democratie wilden doen.”
Volgens Baudet moeten alle 50.000 leden op maandag 30 november en dinsdag 1 december kenbaar maken of ze hem ‘terug willen’ als leider. Binnen de partij weet men overigens van niets: het partijbestuur lijkt totaal verrast te zijn door deze stap van Baudet. Interim-voorzitter Lennart van der Linden zei juist vanmorgen nog dat er gekeken werd óf er überhaupt een lijsttrekkersverkiezing gehouden zou worden.
Baudet verwijst met de kritiek ogenschijnlijk naar het kritische geluid dat partijprominent Annabel Nanninga liet horen. Zij haalde gisteren ongenadig hard uit naar de opgestapte partijleider Thierry Baudet. Ze vindt dat hij ‘op staande voet’ moet worden geroyeerd. ,,De offers die hij vandaag en gisteren heeft gebracht, zijn helaas een wassen neus.’’
Nanninga eiste juist dat Baudet helemaal bij Forum zou vertrekken en krijgt daarop veel bijval van FvD-fracties uit de provincies.
In navolging van alle ophef stapten gisteren al wel Baudet-vertrouwelingen Theo Hiddema en Paul Cliteur uit de politiek.
Baudet zegt in zijn filmpje: ,,Iedereen die denkt dat het echt anders moet bij Forum voor Democratie, die denkt dat er fouten zijn gemaakt, die kan zich nu beschikbaar stellen. Maar de leden zijn nu aan het woord. Als Forum voor Democratie ter ziele gaat, als het iets heel anders moet worden, dan kunnen de leden daarvoor stemmen. Maar daar moet wel eerst een ledenraadpleging over zijn geweest.”
Hoe kijken Forum-stemmers naar deze uitzonderlijk turbulente periode?
Bloemenhandelaar Dave van der Meer (51) vindt de chaos teleurstellend. Hij ziet FvD als de ideale partij die het gat tussen de VVD en de PVV van Geert Wilders kan vullen. “Maar het heeft geen zin om te stemmen op een club mensen die vechtend met elkaar door de gang rollen. Dat hebben we landelijk ook bij de LPF gezien en dat schiet niet op.”
Van der Meer ziet het dan ook somber in:
‘Als je een half uur het nieuws niet volgt, heb je weer wat gemist’
De jongerenafdeling van Forum, JFVD, kwam in opspraak toen Het Parool afgelopen weekend publiceerde dat er antisemitische, homofobe en nazistische uitingen rondgingen in appgroepen. Baudet stapte na discussie over de omgang met de JFVD op als lijsttrekker, maar wilde wel door als lijstduwer. Eerste Kamerlid Annabel Nanninga eiste daarna dat Baudet uit de partij moest stappen omdat hij die volgens haar kapotmaakt.
Dat Baudet nu oproept tot een leiderschapsverkiezing noemt Van der Meer een aparte wending. “Ik weet niet goed wat ik ervan moet vinden. Het enige medicijn dat nu werkt is rust. En wie of wat dat bereikt, maakt niet uit.”
De steun voor Forum voor Democratie onder kiezers neemt al het hele jaar af. Dit zijn cijfers uit de Peilingwijzer, een gemiddelde van de peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar:
NOS
De partijtop had volgens Van der Meer al sneller en explicieter afstand moeten nemen van het omstreden app-verkeer bij de jongerentak. Als voormalig LPF-raadslid weet Van der Meer hoe gefocust media kunnen zijn op het onderwerp extremistisch gedachtegoed.
“Ik heb helemaal niets met extreemrechtse figuren, maar dat gedachtegoed wordt snel aan je gesmeerd. Die zweem die nu om de jongerenafdeling hangt, moet je heel duidelijk tackelen. Want ik denk dat 99 procent van de mensen die op Forum stemmen gewoon een normale rechtse partij zoeken.”
“Baudet heeft zelf besloten om te stoppen dus dan is het heel raar om nu met zo’n video te komen”, aldus Roan de Fouw, student.
NOS Stories sprak een aantal leden van de JFVD. Een van hen is boos op de jongeren die de omstreden berichten hebben gestuurd. “Ik schaam me voor de appjes, omdat ze ook helemaal niks te maken hebben met de standpunten van Forum voor Democratie”, zegt een van hen.
Een ander lid vindt dat ophef over de appjes te kort door de bocht. “Het is meer foute humor, die geaccepteerd is onder jongeren. En dan bedoel ik niet alleen JFVD-jongeren.” Daar was weer een ander JFVD-lid het totaal niet mee eens. Deze persoon zei: “Er was enorm veel extremisme in de groepsapps en de berichten gingen vaak veel te ver.”
Ook student Roan de Fouw vond het een goed besluit van Baudet om zijn functie per direct neer te leggen. Dat de voormalig lijsttrekker dat besluit nu weer terug lijkt te willen draaien is een slechte zaak, vindt hij. “Hij heeft zelf besloten om te stoppen, dus dan is het heel raar om nu met zo’n video te komen.”
Hier zegt Baudet, voordat hij door een meerderheid uit het bestuur werd gezet, wat hij nu wil doen:
Baudet wil leiderschapsverkiezingen: ‘Ik wil weer leider FvD worden’
“Hij moet begrijpen dat het een keer klaar is”, vervolgt de 23-jarige FvD-stemmer. Volgens De Fouw is de voormalige partijleider de afgelopen tijd te vaak negatief in het nieuws geweest. Hij verwijst onder meer naar de opvallende uil van Minerva-toespraak vorig jaar, toen FvD landelijk de grootste partij was geworden bij de Provinciale Statenverkiezingen.
Dit soort gedrag leidt volgens De Fouw af van de inhoud. “Ik denk dat veel mensen niet op Forum stemmen, omdat ze Baudet een enge man vinden, terwijl ze wel achter de standpunten staan.” De interne strijd gaat ten koste van de partij, denkt hij. “Het is al een grote chaos en hij maakt het nu nog erger”, verwijst hij naar de video van Baudet.
Op Twitter wordt duidelijk dat sommige Forum-aanhangers het juist opnemen voor Baudet en zijn besluit:
Els@Els_rechts
Zoals Thierry al eerder tegen mij zei: FVD zonder mij is als Make America Great Again zonder Trump en UKIP zonder Farage! En wat heeft hij gelijk! Ik ben blij met dit nieuws! 😍💪🏼👇🏼 @thierrybaudet @fvdemocratie #FVD #Baudet https://t.co/ajR5oPXN9f
Bij ultieme kwesties beslissen de leden. Het is dus logisch dat binnen FVD nu de leden de kans krijgen om zich uit te spreken. Over het politiek leiderschap en lijsttrekkerschap van de partij. Bij zo’n belangrijke partij als FVD mag politiek gekonkel nooit de basis zijn.
George Brouwer (48) had bij de Provinciale Statenverkiezingen gestemd op de FvD-tak in Zandvoort. Lokaal had de partij goede ideeën, vindt hij. “Alleen bij de ‘echte’, landelijke politiek is het een grote rotmop.” Hij kan amper geloven dat Baudet zich opnieuw verkiesbaar stelt.
“Als hij echt doet wat hij zegt, dan is hij zo ongeloofwaardig als de pest. Je kan niet vertrekken en zomaar terugkomen. Ik denk dat het de partij nog meer schade toe zal brengen.”
Achterste van de tong
Dat Kamerlid Theo Hiddema is opgestapt, begrijpt Brouwer helemaal. “Hij laat duidelijk merken dat hij hier niet meer bij wil horen. Het is niet goed dat antisemitisme in de jongerenafdeling toeneemt, zoals ik het heb gelezen.”
Brouwer is erg benieuwd wat er achter de schermen is gebeurd. Want hij heeft het idee dat de kopstukken van de partij niet het achterste van de tong laten zien. Uiteindelijk maakt het voor stem niet veel uit: komend jaar wordt het voor hem CDA. “De veilige middenweg en de partij van mijn opa.”
AD 25.11.2020 Het is aan het partijbestuur van Forum voor Democratie om eventueel een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven, niet aan Thierry Baudet. Dat zei huidig plaatsvervangend voorzitter Lennart van der Linden zojuist.
Hij reageert daarmee op Baudet, die woensdag op Twitter aankondigde een verkiezing uit te schrijven, hoewel hij een dag eerder zijn partijvoorzitterschap had neergelegd vanwege de ophef binnen de partij. Van der Linden schoof als vicevoorzitter door naar het voorzitterschap. Maandag trad Baudet al terug als lijsttrekker.
Op de vraag of Baudet bevoegd is om lijsttrekkersverkiezingen uit te schrijven, zei Van der Linden: ,,Nee, dat doet het partijbestuur.”
Verrassing
Van der Linden zei ‘verrast’ te zijn door het statement van Baudet. ,,Hij heeft ons geappt en toen dit statement online gezet.’’ Ook de secretaris van de partij, Astrid de Groot, wist van niets.
,,Er zijn kennelijk omstandigheden waardoor hij zich nu heeft bedacht, en dit nu heeft gedaan, de vlucht naar voren’’, zegt Van der Linden over de draai van Baudet. ,,Dat is de situatie nu. Ik ga nu overleggen met m’n medebestuursleden, wat we met deze situatie gaan doen.”
NU 25.11.2020 De opvolgers van de afgetreden Forum voor Democratie-parlementariërs Theo Hiddema en Paul Cliteur zijn binnen enkele weken bekend. De Kiesraad moet binnen twee weken nadat een officiële ontslagmelding is ontvangen iemand benoemd hebben, zegt een woordvoerder woensdag.
Doorgaans komen deze meldingen snel binnen, waarna de veertiendaagse periode ingaat.
Vervolgens wordt aan de hand van de kieslijsten bepaald wie de vrijgekomen zetels gaan bezetten. Dit kan een stoelendans in de partij opleveren, waardoor mogelijk zetels leeg blijven of overgaan naar de partij van Henk Otten, de rivaal van Thierry Baudet, die zich in de Eerste Kamer afsplitste van Forum voor Democratie.
Overigens maakt ook Otten aanspraak op de Tweede Kamerzetel van Hiddema, iets waarover hij naar eigen zeggen nog nadenkt. Iemand mag slechts lid zijn van één Kamer.
Als Otten er niet voor kiest de Tweede Kamerzetel van Hiddema in te nemen, dan ligt de bal eerst bij senator Paul Frentrop en daarna bij Europarlementariër Rob Rooken. De eerstvolgende FVD’er die in aanmerking komt voor Hiddema’s zetel en nog geen gekozen plek binnen de partij heeft, is Susan Stolze-van Rijn.
Opvolging van Cliteur in Eerste Kamer
Rooken en zijn collega in het Europarlement Rob Roos kunnen ook Cliteur in de Senaat opvolgen. De mogelijkheden om vervolgens hun vrijgekomen Europarlementszetels weer te bezetten, zijn beperkt tot vooral FVD’ers die al een functie hebben of inmiddels in onmin met de partij zijn geraakt.
Andere mogelijke vervangers van Cliteur zijn Robert Baljeu, die als FVD-Statenlid werd verstoten en nu als fractiemedewerker voor Otten werkt, en Sytze van Odijk, momenteel duoraadslid in de Amsterdamse gemeenteraad. Het is nog niet bekend of Van Odijk de Eerste Kamer in wil. Als er niemand beschikbaar is voor een zetel, blijft deze leeg.
Wie benoemd is door de Kiesraad, heeft daarna nog 28 dagen ‘bedenktijd’. Als diegene daar van af wil zien, kan de officiële toelating tot de Tweede Kamer al eerder plaatsvinden.
AD 25.11.2020 De opvolgers van de afgetreden Forum voor Democratie-parlementariërs Theo Hiddema en Paul Cliteur zijn binnen enkele weken bekend. De Kiesraad moet binnen twee weken nadat een officiële ontslagmelding is ontvangen iemand benoemd hebben, zegt een woordvoerder. Doorgaans komen deze meldingen snel binnen, waarna de veertiendaagse periode ingaat.
Vervolgens wordt aan hand van de kieslijsten bepaald wie de vrijgekomen zetels gaan bezetten. Dit kan een stoelendans in de partij opleveren waardoor mogelijk zetels leeg blijven of overgaan naar de partij van Henk Otten, de rivaal van Thierry Baudet die zich in de Eerste Kamer afsplitste van Forum voor Democratie. Overigens maakt ook Otten aanspraak op de Tweede Kamerzetel van Hiddema, iets waarover hij naar eigen zeggen nog nadenkt. Iemand mag slechts lid zijn van één Kamer.
Als Otten er niet voor kiest de Tweede Kamerzetel van Hiddema in te nemen, dan ligt de bal eerst bij senator Paul Frentrop en daarna bij Europarlementariër Rob Rooken. De eerstvolgende FVD-er die in aanmerking komt voor Hiddema’s zetel en nog geen gekozen plek binnen de partij heeft, is Susan Stolze-van Rijn.
Rooken en zijn collega in het Europarlement Rob Roos kunnen ook Cliteur in de Senaat opvolgen. De mogelijkheden om vervolgens hun vrijgekomen Europarlementszetels weer te bezetten, zijn beperkt tot vooral FVD-ers die al een functie hebben of inmiddels in onmin met de partij zijn geraakt.
Andere, mogelijke vervangers van Cliteur zijn Robert Baljeu, die als FVD-Statenlid werd verstoten en nu als fractiemedewerker voor Otten werkt, en Sytze van Odijk, momenteel duo-raadslid in de Amsterdamse gemeenteraad. Het is nog niet bekend of Van Odijk de Eerste Kamer in wil. Als er niemand beschikbaar is voor een zetel, blijft deze leeg.
Wie benoemd is door de Kiesraad, heeft daarna nog 28 dagen ‘bedenktijd’. Als diegene daar vanaf wil zien, kan de officiële toelating tot de Tweede Kamer al eerder plaatsvinden.
AD 25.11.2020 De tijdelijke voorzitter van Forum voor Democratie peinst er niet over om Thierry Baudet helemaal uit de partij te zetten. Partijprominent Annabel Nanninga eiste dat gisteren in een opiniestuk, maar Lennart van der Linden heeft daar weinig boodschap aan: ,,Ik ga niet na elke scheet van een volksvertegenwoordiger die een opiniestuk schrijft nu zeggen: oh, nou verleggen we de koers weer.”
Sterker: Van der Linden benadrukt in een gesprek met deze krant dat Baudet weliswaar de voorzittershamer heeft afgestaan, maar wél nog in het bestuur blijft. ,,Die keuze hebben we gemaakt en dat blijft zo.”
Van der Linden ‘snapt’ dat er kritiek op Baudet klinkt. ,,Nou daarop volgden natuurlijk meningen, mensen die dat goed vonden, mensen die dat niet goed vonden. Maar gisteren hebben we dat doorgesproken met het bestuur en Baudet zei meteen: jongens, ik bied de voorzittershamer aan.
We vinden het ‘oke’ dat hij in het bestuur blijft en we vinden het fijn dat hij zich zo opstelt, hij is niet op ramkoers, hij voert een constructieve koers, daar mag Nanninga wat van vinden, ze gaat ook niet geroyeerd worden, we zijn een democratische partij.
We nemen daar kennis van, maar ik ga niet na elke scheet van een volksvertegenwoordiger die een opiniestuk schrijft zeggen: oh, nou verleggen we de koers weer. Nee, dat zou slecht bestuur zijn. Hoe iedereen overal in zit weet ik niet, maar dat zal wel blijken, want het is nu toch al een all out shitstorm geworden. Het partijbestuur en haar voorzitter moeten ondertussen wel gewoon koers houden.”
AD 25.11.2020 Tweede Kamerlid Wybren van Haga schaart zich volledig achter Thierry Baudet na zijn mededeling dat hij toch weer lijsttrekker wil worden voor Forum voor Democratie.
‘Ik ben zeer verheugd dat hij toch besloten heeft om zich kandidaat te stellen. Dit is zoals het hoort in een democratische partij. Thierry is de grondlegger van deze mooie partij die cruciaal is voor Nederland en daarom heeft hij mijn onvoorwaardelijke steun!’ meldt hij op Twitter. ‘Super. Dank kameraad Wybren!’ reageert Baudet.
Baudet kondigde vanmorgen op Twitter zijn kandidatuur aan en verklaarde een lijsttrekkersverkiezing te gaan organiseren. Hij had maandag het leiderschap van de partij juist neergelegd. Van Haga denkt niet dat de aankondiging van Baudet de ‘ordentelijke manier’ is. ,,Strikt theoretisch gaat hij er niet over.’’ Maar volgens Van Haga is het een ‘automatisme’ dat er lijsttrekkersverkiezingen in FVD komen als zich meerdere kandidaten hebben gemeld.
,,We leven nu met een werkelijkheid waar twee kandidaten zijn, Joost Eerdmans en Thierry Baudet. En dat is mooi. Het bestuur zal nu denk ik een lijsttrekkersverkiezing organiseren. En dan hoop ik van harte dat Thierry wint’’, zei Van Haga. Hij hoopt dat er zo snel mogelijk verkiezingen worden georganiseerd. Baudet wil dat de 48.000 leden zich al op 30 november en 1 december uitspreken over het leiderschap van Forum voor Democratie.
Van Haga is op dit moment onafhankelijk Kamerlid, maar spreekt wel vaak namens FVD tijdens debatten. In het voorjaar werd hij ook lid van deze partij en hij staat op plek acht van de kandidatenlijst van Forum voor de komende verkiezingen. Hij werd in 2019 uit de VVD gezet nadat hij enkele keren in opspraak was gekomen.
AD 25.11.2020 Zo snel als Thierry Baudets ster rees, zo rap lijkt deze ook te doven. De man die de politiek leek te gaan veroveren, heeft nu al zijn functies binnen Forum voor Democratie neergelegd. Intern zou Baudet al hebben gezegd ‘lekker boeken te willen gaan schrijven’.
Hoewel hij even daarvoor afstand heeft gedaan van zijn politieke kindje, lacht Baudet van oor tot oor op de stoep van het partijkantoor. Toch deed hij daarbinnen, gisterochtend, met een knal definitief afstand van zijn machtspositie in zijn eigen politieke vehikel.
Zei Baudet een dag eerder al vaarwel tegen het lijsttrekkerschap, een etmaal later legt hij ook de voorzittershamer in het partijbestuur neer. Hooguit wordt hij lijstduwer. Maar of Baudet na maart 2021, na de volgende verkiezingen, terugkeert in de Tweede Kamer? ,,Dat gaan we wel zien. Ik ga daar niet op vooruitlopen.‘’
Al verzwijgt Baudet daarbij wat hij partijgenoten al wel heeft toevertrouwd: hij zal niet meer terugkeren naar Den Haag.
De implosie van Forum is hoe dan ook compleet. Zeker als een uur na Baudets aankondiging maatje en collega-Tweede Kamerlid Theo Hiddema de politiek zelfs met onmiddellijke ingang vaarwel zegt. Vanwege: ,,Recent opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met zaken als goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde.‘’
Zo komt er, met een knal in twee delen, een voorlopig einde aan de almaar razende komeet die Baudet en kompaan Hiddema vormden in het politieke landschap. Met als absolute hoogtepunt de verpletterende verkiezingswinst bij de Provinciale Statenverkiezingen, amper twee jaar geleden. Maar zoals het kometen vergaat: meestal branden ze op als ze de aarde naderen.
Thierry Baudet met vertrouweling Hiddema.
Het was met name Baudet die met zijn partij het grootste aantal leden van alle politieke partijen in ons land wist te vergaren. Die de tamelijk ongenaakbare premier Mark Rutte tot een één-op-ééndebat wist te verleiden, in aanloop naar de Europese verkiezingen. Zo zenuwachtig was de VVD-leider kennelijk geworden, om weer een nederlaag te lijden. Baudet, die nog maar 616 dagen geleden liefst 1.057.030 kiezers aan zich wist te binden.
Baudet ook, die het Oekraïne-referendum op poten zette, dat won en toen uit het niets een partij uit de grond stampte. Eentje die een bredere, rechtse groep kiezers aansprak die er eindelijk een ‘fatsoenlijk’ alternatief voor de VVD in vond. Of een optie voor kiezers die, anders dan bij de PVV, ook via lidmaatschap invloed konden uitoefenen op hun partij.
Door zich nu te onthechten van de partij die hij zelf schiep, zegt Baudet ‘een streep’ te zetten onder de affaire rond antisemitische en homofobe uitlatingen in appgroepen van de jongerenafdeling van Forum. Baudet greep niet in, vonden partijprominenten als Annabel Nanninga, waarop Baudet de media de schuld gaf en de wijk nam. Baudet zegt wel ‘te gaan zien’ wat zijn rol wordt in de partij. Hij wil zijn opvolger, wie dat dan ook wordt, gaan adviseren. En als toegift: ,,Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum en ik ben niet klaar met Nederland.”
Nee, zijn vertrek is ‘in goed overleg’ gegaan met de rest van het partijbestuur, benadrukt hij. Maar binnenskamers bij Forum zijn er andere lezingen. Al maandagavond, tijdens crisisberaad in een Van der Valk-hotel in Tiel, zouden de achtergebleven partijbonzen chagrijnig de balans hebben opgemaakt.
Wat flikt Baudet nou? Ons achterlaten? En de kiezers, vooral. ,,Hij stelde ons voor het voldongen feit: ik ben weg. Maar ook weer niet helemaal’’, aldus een ingewijde. Baudet zou eerst blijven als partijvoorzitter, maar dan kon hij de opvolgende lijsttrekker overschaduwen. Het bestuur zag zo’n ‘half vertrek’ niet zitten. Maar voordat het tot bekvechten kwam, had Baudet dat ‘aangevoeld’. ,,Dus gaf hij zijn plek op”, aldus een betrokkene.
Nanninga
De achtergebleven FvD’ers kijken met argusogen naar wat Baudet wil. In theorie kan het bestuur hem weren als lijstduwer en zo de route afsnijden naar de Tweede Kamer na de verkiezingen van volgend jaar. In een ongemeen hard opiniestuk liet Annabel Nanninga gisteravond weten er he-le-maal niets voor te voelen dat Baudet lijstduwer blijft. Ze eist dat hij vertrekt. Maar of daar nog druk voor nodig is? Intern heeft Baudet al opgemerkt ‘anders lekker boeken te willen gaan schrijven’. Of bijvoorbeeld het wetenschappelijk bureau van de partij bestieren, het Renaissance Instituut.
Tegen FvD-collega Wybren van Haga zei hij de afgelopen dagen stellig dat hij in 2021 niet terugkeert in de Kamer. ,,Dat gaat hoe dan ook niet gebeuren’’, aldus Van Haga gisteren, nog voordat Baudet de optie publiekelijk openhield.
Alleen Baudet weet of hij een tweede bestorming van het Binnenhof voorbereidt. Maar aan de eerste opmars van zijn partij lijkt hoe dan ook knarsend een einde te zijn gekomen.
NU 25.11.2020 Nog geen etmaal nadat Thierry Baudet onder flinke druk vanuit de partij besloot af te zien van het lijsttrekkerschap voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021, staat Forum voor Democratie volledig op zijn kop. De politieke toekomst van de partij en haar voornaamste lid is ongewis.
Het nieuws volgde zich snel op. Baudet stapte uit het partijbestuur en stelde zijn positie op de lijst beschikbaar, zijn vertrouweling en eveneens kandidaat-Kamerlid Freek Jansen volgde.
Theo Hiddema had geen “arbeidsvreugde” meer en vertrok per direct uit de Tweede Kamer. Hij was niet eens op zijn eigen afscheidsceremonie. Paul Cliteur, Eerste Kamerlid en intellectueel mentor van Baudet, ontbrak het na al dit nieuws aan motivatie. “Mijn lot is verbonden aan dat van hem”, zei Cliteur over Baudet.
Relletjes zijn Baudet niet vreemd. Sinds hij in 2017 samen met Hiddema in de Tweede Kamer kwam, heeft hij menig storm doorstaan: ruzie met medeoprichter Henk Otten, uitspraken over ras en intelligentie van een partijgenoot, het al dan niet bewust kwaad spreken over Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond in een tweet.
Storm ging deze keer niet liggen
Vaak gingen die stormen weer liggen, maar in het laatste geval zwol de kritiek aan, ook binnen de partij.
Het Paroolonthulde afgelopen weekend dat leden van de jongerenafdeling JFVD er antisemitische, extreemrechtse en homofobe ideeën op nahouden. De klokkenluiders die dit aan de kaak stelden, werden uiteindelijk zelf aangepakt. JFVD-voorzitter Jansen trad niet op; hij flirt zelf ook regelmatig met extremistische ideeën.
Volgens het boek Mijn meningen zijn feiten van journalisten Mischa Cohen en Harm Ede Botje zou Jansen een afspraak met de extreemrechtse Jared Taylor en Fausto Lanser, de oprichter van het extreemrechtse en racistische genootschap Erkenbrand, hebben geregeld.
Thierry Baudet en Freek Jansen afgelopen september in het Tweede Kamergebouw. (Foto: ANP)
Debatteren ‘beneden mijn waardigheid’
Baudet heeft er nooit een geheim van gemaakt dat het noeste Kamerwerk – met lange debatten, initiatiefwetten en amendementen – hem niet aanstaat. “Het is beneden mijn waardigheid om hier zinloze argumentaties af te steken”, zei hij in september 2018. Volgens Baudet wordt er toch niet naar hem geluisterd, debatten vindt hij “nep en onecht”.
Vaak laat Baudet belangrijke Kamerdebatten schieten, vertrekt hij vroegtijdig of laat hij Wybren van Haga, oud-VVD’er en inmiddels kandidaat-Kamerlid voor FVD, het woord voeren. Wel schreef hij als parlementariër vier boeken.
Baudet hoopt op achterdeurtje
Baudet hoopt dat hij na maart 2021 ook nog in de Kamer terechtkan bij FVD, maar dan als lijstduwer. In dat geval krijg je een symbolische plek onderaan de kieslijst, in de hoop extra stemmen te trekken voor de partij.
De kieslijst is leidend, dus je komt niet zomaar in de Kamer, behalve als je genoeg voorkeursstemmen haalt. Die drempel ligt bij een kwart van de kiesdeler (het aantal stemmen dat nodig is voor één zetel). In 2017 waren dat 17.500 stemmen, Baudet kreeg er toen 125.000.
Thierry Baudet: ‘Ik ben niet klaar met de politiek’
Nanninga: ‘Baudet flikkert hele partij in open haard’
Maar het is de vraag of men Baudet dat achterdeurtje gunt binnen FVD. Annabel Nanninga, als statenlid in Noord-Holland, senator en raadslid in Amsterdam prominent partijlid, heeft het helemaal gehad met Baudet, die volgens haar “de hele partij in de open haard flikkert”.
Zij eist van het partijbestuur dat hij op geen enkele wijze meer verbonden blijft aan FVD. Een stap waarmee ze geroyeerd kan worden, beseft ze. “Dat zou betekenen dat je binnen (J)FVD beter nazistisch gedachtegoed kan propageren dan je ertegen uitspreken”, laat ze het bestuur weten.
Als het bestuur, dat volgens Nanninga effectief nog onder leiding van Baudet staat, toch naar haar luistert, dan moet Baudet op zoek naar een andere weg die naar de Tweede Kamer moet leiden. “Ik ben niet klaar met de politiek”, zei Baudet dinsdag namelijk aan het einde van een korte verklaring voor het FVD-kantoor in Amsterdam.
MSN 25.11.2020 Thierry Baudet is toch niet uit het partijbestuur van Forum voor Democratie gezet, maar bestuursleden hebben hem gevraagd om uit het bestuur te treden. Dat gebeurde na zijn nieuwe statement woensdag dat hij toch weer lijsttrekker en partijleider wil worden.
Een woordvoerder van FVD nuanceerde zijn eerdere mededeling dat Baudet was verwijderd uit het bestuur. Hij benadrukte dat de door Baudet geopperde lijsttrekkersverkiezing geen bestuursbesluit was.
Volgens de woordvoerder hebben de plaatsvervangend voorzitter Lennart van der Linden, secretaris Astrid de Groot en bestuurslid Rob Rooken aan Baudet gevraagd hebben uit het bestuur te treden. Ze deden dat omdat hij zich niet heeft gehouden aan de afspraken die woensdag nog binnen het bestuur gemaakt zijn. “We hebben er alle vertrouwen in dat hij daar begrip voor heeft en per direct zijn bestuurstaken neerlegt en dus uit het bestuur treedt”, aldus de woordvoerder.
MSN 25.11.2020 „Thierry Baudet is per direct uit het bestuur van Forum voor Democratie verwijderd”, luidt de verklaring van het partijbestuur. „Zijn lijsttrekkersverkiezing was geen bestuursbesluit.”
Daarmee is een patstelling ontstaan. Eerder op woensdag plaatste Baudet tot ieders s verrassing een video online waarin hij spreekt van ’karaktermoord’ en ’allerlei dingen om mij zwart te maken en uit Forum te zetten’. Hij kondigt lijsttrekkersverkiezingen aan.
Verrassing
Hiermee verraste Baudet zijn partijgenoten opnieuw. Maandag stelde hij nog zijn positie als lijsttrekker ter beschikking, dinsdag gaf hij ook zijn partijvoorzitterschap op. Een dag later geldt dat allemaal niet meer. „Ik stap opnieuw in de spotlights en stel mij beschikbaar als lijsttrekker en partijvoorzitter”, zo zegt hij in de video-verklaring.
FvD-bestuurslid Astrid de Groot laat weten te zijn overvallen door de aankondiging van Baudet om interne verkiezingen uit te schrijven. „Dit was geen bestuursbesluit. Schrijf dat maar op!”
Wybren van Haga, die feitelijk fungeert als derde Kamerlid van FvD, was er als de kippen bij om zijn steun uit te spreken voor de actie van Baudet: „Dit is zoals het hoort in een democratische partij. Thierry is de grondlegger van deze mooie partij die cruciaal is voor Nederland en daarom heeft hij mijn onvoorwaardelijke steun.” Ook de FvD-jongeren begonnen een campagne onder de leiuze ’stem Thierry terug’.
Aanleiding voor Baudets nieuwste manoeuvre is naar eigen zeggen het vertrek van Tweede Kamerlid Theo Hiddema en fractieleider in de senaat Paul Cliteur. Van zijn terugtreden had hij rust verwacht, maar die is niet gekomen, zo vertelt hij. „Er is een bitchfight ontstaan, een gevecht in het openbaar waarin mij allerlei narigheid wordt aangesmeerd.”
Nanninga
Hij verwees daarmee onder meer naar de verklaring van partijprominent Annabel Nanninga, die dinsdag eiste dat Baudet zou vertrekken. „Alleen door volledig terug te treden uit het bestuur kan Thierry Baudet Forum voor Democratie nog redden.”
Het is onduidelijk wat Nanninga gaat doen nu Baudet weigert te vertrekken. Het Amsterdamse raadslid weet zich gesteund door een groot deel van de kandidaat-Kamerleden, waaronder de nummer drie, Nicki Pouw: „Annabel Nanninga is de meest moedige vrouw die ik ken.”
Mail aan de leden
Woensdag stuurde Baudet een mail aan de leden waarin hij motiveert waarom hij de verkiezing uitschrijft. „Naast een leegloop van leden en mensen als Hiddema en Cliteur, is ook een hetze tegen mij ontstaan waarbij karaktermoord wordt gepleegd en opportunisten die jarenlang trouwe en enthousiaste partijgenoten leken te zijn, proberen om mij en FVD stuk te maken met valse en totaal ongeloofwaardige verwijten die jullie wel mondeling wilden ontkrachten maar waar jullie geen schriftelijk statement over wilden afgeven.”
In de brief vraagt hij zich af waar ’de liefde bij jullie is gebleven, waar de haast vandaan komt om door te pakken’. „Als dat de toon wordt, is er sprake van een machtsgreep – en een fundamentele koerswijziging. Daarover moeten de leden beslissen. Daarom schrijf ik een leiderschapsverkiezing uit. De mensen die willen dat het anders gaat kunnen zich kandideren. Ik zorg voor een digitale infrastructuur.” De leden kunnen volgens Baudet op 30 november en 1 december stemmen.
Kort na zijn aankondiging werd een slotenmaker gesignaleerd bij het partijkantoor in Amsterdam om daar de sloten te vervangen. Bestuurslid De Groot heeft plots geen toegang meer tot het twitter-account van de partij.
Mag dit wel?
Binnen de partij rezen meteen vragen of Baudet wel in de positie is om een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven. Ook was onduidelijk of de oprichter van Forum statutair wel was afgetreden als partijvoorzitter, of dat hij dat alleen maar had gezegd. Volgens ingewijden heeft Baudet nog steeds de volledige controle over de mediakanalen van de partij. Het partijbestuur nam het zekere voor het onzekere en zette de oprichter van FvD uit het bestuur.
MSN 25.11.2020 Het wordt steeds gekker. Thierry Baudet stapte gisteren op als partijvoorzitter van Forum voor Democratie, schreef op eigen houtje lijsttrekkersverkiezingen uit en is nu uit het bestuur gezet, dat spreekt van een eenmansactie.
“Het is aan het partijbestuur om eventueel lijsttrekkersverkiezingen uit te schrijven en niet aan Baudet”, zegt de nieuwe voorzitter Lennart van der Linden. Ook Astrid de Jong, secretaris van partijbestuur, wist van niets.
De Forum-leider kondigde het nieuws zelf aan in een filmpje op Twitter. “Ik heb de verantwoordelijkheid genomen. Ik heb een stap terug gedaan. Om te zeggen: jongens, de rust moet eerst terugkeren”, zegt Baudet in het filmpje.
“Die rust die ik wilde laten terugkeren, is alleen niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd. Er is een bitchfight ontstaan, een enorm gevecht in het openbaar, waarbij mij ontzettend veel narigheid wordt aangesmeerd. Er is echt een poging gaande om karaktermoord op mij te plegen.”
Dat er nu zoveel leden opstappen, kan volgens hem “nooit de bedoeling zijn van wat we hebben proberen te doen. Daarom stap ik opnieuw in de spotlight en stel ik mij verkiesbaar als partijleider en kandidaat-lijsttrekker.”
MSN 25.11.2020 De gisteren teruggetreden Forum voor Democratieleider Thierry Baudet schrijft leiderschapsverkiezingen uit en stelt zichzelf weer verkiesbaar voor dat leiderschap. Dat laat Baudet weten in een filmpje op Twitter.
Baudet stapte gisteren op als lijsttrekker nadat er intern woede was uitgebroken in de partij over antisemitische en homofobe opmerkingen in app-groepen van de jeugdbeweging van Forum voor Democratie.
Baudet weigerde hard in te grijpen bij de JFVD en dat zorgde voor een stevige interne strijd. Die moest Baudet gisteren bekopen met het lijsttrekkerschap. Vervolgens stapten FvD-Kamerlid Theo Hiddema en FvD-Eerste Kamerlid Paul Cliteur ook op.
Karaktermoord
“Ik heb de verantwoordelijkheid genomen ik heb een stap terug gedaan. Om te zeggen: jongens, de rust moet eerst terugkeren”, zegt Baudet in het Twitterfilmpje.
“Die rust die ik wilde laten terugkeren, is alleen niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd er is een bitchfight, een enorm gevecht in het openbaar, waarbij mij ontzettend veel narigheid wordt aangesmeerd. Er is echt een poging gaande om karaktermoord op mij te plegen.”
Spotlight
Volgens Baudet stappen er nu veel leden op. “Dat kan nooit de bedoeling zijn van wat we hebben proberen te doen. Daarom stap ik opnieuw in de spotlight en stel ik mij verkiesbaar als partijleider en kandidaat-lijsttrekker.”
De partijleiderschapsverkiezingen van FVD moeten online plaatsvinden op maandag 30 november en dinsdag 1 december. Iedereen kan zich volgens Baudet verkiesbaar stellen.
Het partijbestuur van Forum voor Democratie zegt dat het niet aan Baudet is om een lijsttrekkersverkiezing uit te schrijven. Dat zei huidig plaatsvervangend voorzitter Lennart van der Linden.
Verrast
Op de vraag of Baudet bevoegd is om lijsttrekkersverkiezingen uit te schrijven, zei Van der Linden: “Nee, dat doet het partijbestuur. Hij heeft gisteren de voorzittershamer neergelegd, dat is de setting. Ik ben de facto voorzitter. We hebben een partijbestuur, dat organiseert dit soort zaken.” Van der Linden zei ‘verrast’ te zijn door het statement van Baudet. “Hij heeft ons geappt en toen dit statement online gezet.”
“Er zijn kennelijk omstandigheden waardoor hij zich nu heeft bedacht, en dit nu heeft gedaan, de vlucht naar voren”, zegt Van der Linden over de draai van Baudet. “Dat is de situatie nu. Ik ga nu overleggen met m’n medebestuursleden, wat we met deze situatie gaan doen.”
Tweede Kamerlid Wybren van Haga schaart zich volledig achter Thierry Baudet na zijn mededeling dat hij toch weer lijsttrekker wil worden voor Forum voor Democratie.
‘Scheuring partij lijkt onvermijdelijk’
“De chaos duurt nog even voort. Voor de buitenwereld leek het alsof Baudet een stap terug had gedaan, maar nu maakt-ie toch een comeback”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Vraag is of deze verkiezing namens het hele bestuur is uitgeschreven of dat we een solo-actie van Baudet zien?”
“Als de verkiezing er komt: hoe groot is de steun nog voor Baudet? Dat is moeilijk in te schatten. Binnen de partij heeft Baudet zeker nog genoeg aanhangers, maar er is een groeiende groep met prominente leden die Baudet wil lozen. FvD-senator en Amsterdamse fractievoorzitter Annabel Nanninga publiceerde gisteren een grote aanklacht tegen het leiderschap van Baudet. Joost Eerdmans had zich al gekandideerd om Baudet op te volgen.”
Of het nog goedkomt, valt te bezien, zegt Lambie. “Met zo’n verkiezing lijkt de scheuring van de partij onvermijdelijk. Wint Baudet, dan vertrekken zijn critici. Wint iemand anders, dan vertrekken Baudet en z’n aanhangers.”
MSN 25.11.2020 Een nieuwe ontwikkeling in de soap rondom Forum voor Democratie. Thierry Baudet laat in een video op Twitter weten dat hij baalt van de ontstane situatie en zich daarom alsnog verkiesbaar stelt om lijsttrekker te worden. Het partijbestuur vindt niet dat hij op eigen initiatief lijsttrekkersverkiezingen kan uitschrijven en heeft Baudet per direct uit het bestuur van FvD verwijderd.
MSN 25.11.2020 Thierry Baudet wil toch partijleider en lijsttrekker van Forum voor Democratie zijn richting de verkiezingen van maart volgend jaar. In een filmpje op Twitter zegt hij dat hij zich “beschikbaar” stelt en lijsttrekkersverkiezingen uitschrijft.
Eerder deze week stapte Baudet juist nog opzij. Maandag trok hij zich terug als lijsttrekker, dinsdag stapte hij ook op als partijvoorzitter. In het filmpje blijft onduidelijk op basis van welke functie in de partij hij de lijsttrekkersverkiezingen uitschrijft.
Een aantal FVD-kopstukken uitte eerder felle kritiek nadat er opnieuw antisemitische en homofobe berichten waren opgedoken, van leden van JFVD, de jongerenvereniging van de partij. Zij eisten onder meer het vertrek van JFVD-voorzitter Freek Jansen, een vertrouweling van Baudet. De FVD-voorman wilde Jansen niet laten vallen.
‘De rust is niet teruggekeerd’
Baudet trad terug als lijsttrekker en partijvoorzitter, maar “de rust is niet teruggekeerd”, zegt hij nu. “Er is een ‘bitchfight’ ontstaan in het openbaar, waarbij mij ontzettend veel narigheid wordt aangesmeerd.” Hij spreekt van een “poging tot karaktermoord” en beschuldigt critici ervan hem “met pek en veren” uit de partij te willen zetten.
Annabel Nanninga, die voor FVD onder meer in de senaat en de Amsterdamse gemeenteraad zit, eiste dinsdagavond dat Baudet helemaal van de kieslijst zou verdwijnen. Baudet sloot juist een plek als lijstduwer niet uit.
Op 30 november en 1 december kunnen leden van FVD zich digitaal uitspreken over het lijsttrekkerschap, kondigt Baudet aan. “Iedereen die denkt dat het echt anders moet bij FVD, die denkt dat er te grote fouten zijn gemaakt, kan zich beschikbaar stellen. Maar de leden zijn aan het woord.”
MSN 25.11.2020 De ontwikkelingen binnen Forum voor Democratie volgen elkaar sinds dit weekend snel op. Zaterdag kwam de jongerentak van de partij in opspraak vanwege antisemitische uitspraken van leden van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD). Inmiddels heeft Thierry Baudet zich teruggetrokken als lijsttrekker en partijvoorzitter en zijn onder anderen JFVD-voorzitter Freek Jansen en Kamerlid Theo Hiddema opgestapt.
Zaterdag: JFVD komt in opspraak vanwege antisemitische berichten
Het Parool zegt te beschikken over screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken van leden van JFVD in appgroepen en Instagram-berichten. Enkele coördinatoren, die betrokken waren bij het delen van deze berichten, worden daarom door het bestuur uit hun functies gezet. De jongerenafdeling van FVD zegt de verspreiding van de berichten te zullen onderzoeken.
Baudet omschrijft de reactie van het jongerenbestuur meerdere keren als een “uitstekend optreden”. Onder anderen senator Annabel Nanninga en Europarlementariër Rob Roos vinden echter dat er niet hard genoeg wordt opgetreden door het bestuur van de jongerenafdeling.
Zondag: Bestuur JFVD trekt zich terug
JFVD maakt bekend dat het bestuur zich terugtrekt zolang het onderzoek duurt, “om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen”.
Maandag: Baudet trekt zich terug als lijsttrekker
NRC bericht dat de top van de kandidatenlijst, onder wie Hiddema, Baudet een ultimatum heeft gesteld: de jongerentak moet worden ontbonden en Jansen moet vertrekken als voorzitter en kandidaat-Kamerlid. ’s Avonds volgt een crisisberaad.
In een video op Twitter stelt Baudet plotseling zijn positie als lijsttrekker beschikbaar, nadat partijleden blijven aandringen op het vertrek van Jansen. Hij zegt hiermee “politieke verantwoordelijkheid” te nemen.
Baudet: “Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Uiteraard zal ik in de Kamer blijven. Ik blijf betrokken bij FVD, ik zal de partij blijven steunen. Ik zal graag als lijstduwer op de kieslijst komen om de partij te blijven steunen.”
Een woordvoerder laat weten dat Baudet wel in de Kamer blijft zitten en dat hij aanblijft als partijvoorzitter van FVD.
Maandag: Jongerenafdeling wordt op afstand gezet
Na afloop van het crisisberaad maakt vicevoorzitter Lennart van der Linden bekend dat FVD de jongerenafdeling op afstand zet tot het onderzoek naar de antisemitische en homofobe uitingen is afgerond.
“Wij hebben besloten voorlopig als FVD een knip te zetten en gedurende het onderzoek dat vandaag is gestart, afstand te nemen van de JFVD”, zegt hij. Volgens hem heeft de partij “in deze situatie ontzettend veel te lijden van JFVD”.
Joost Eerdmans, de nummer vier op de kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, laat – na verwarring maandagavond – dan ook weten dat Jansen definitief niet op de kandidatenlijst komt.
Dinsdag: Baudet trekt zich ook terug als partijvoorzitter
FVD maakt bekend dat Baudet ook weg is als partijvoorzitter. Baudet laat via de partij weten dat hij het voorzitterschap heeft neergelegd. “De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie”, meldt FVD. Van der Linden neemt zijn taken voorlopig waar.
Tijdens een ingelast persmoment voor het partijkantoor in Amsterdam laat Baudet weten wel betrokken te blijven bij de partij. “Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum voor Democratie en ik ben niet klaar met Nederland”, zegt hij.
Dinsdag: Hiddema stapt per direct op
Dinsdagmiddag wordt bekend dat ook Hiddema weggaat bij FVD. Hij verklaart zichzelf “politiek arbeidsongeschikt” vanwege “recent opspelende persoonlijke omstandigheden”. Hij laat in een brief aan Kamervoorzitter Khadija Arib weten per direct de Tweede Kamer te verlaten. Arib leest deze brief voor in het parlement.
Zijn vertrek heeft te maken met “goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde”, schrijft hij. Hiddema, een van de twee Tweede Kamerleden voor Forum voor Democratie, is zelf niet aanwezig in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Dinsdag: Ook mentor van Baudet stapt op
Ook senator Paul Cliteur, die bekendstaat als de mentor van Baudet, stapt op. Hij kan naar eigen zeggen “de motivatie niet meer opbrengen” na de ontstane onrust binnen de partij, laat hij dinsdagavond weten. Cliteur blijft wel lid van de partij.
Cliteur prijst Baudet omdat hij achter Jansen is blijven staan en hekelt de manier waarop deze vervolgens is aangevallen, onder meer in een opiniestuk van Nanninga op de website The Post Online.Daarin eist zij dat Baudet niet meer op de kieslijst verschijnt voor de verkiezingen in maart volgend jaar. Dat heeft volgens Cliteur meegespeeld bij zijn beslissing om op te stappen.
Woensdag: Baudet stelt zich toch weer verkiesbaar als voorman
Thierry Baudet maakt bekend dat hij zich toch verkiesbaar stelt, als lijsttrekker en partijleider, in nieuw uit te schrijven leiderschapsverkiezingen. “De rust die ik wilde laten terugkeren, is niet teruggekeerd. Het tegenovergestelde is gebeurd. Er is een bitchfight ontstaan, een enorm gevecht in het openbaar”, zegt hij in een video op Twitter.
Baudet daagt de critici die aandringen op zijn definitieve vertrek uit de partij uit zich in de strijd te werpen en de keuze aan de leden te laten.
SP-jongerenorganisatie Rood heeft met ruime meerderheid de in opspraak geraakte Olaf Kemerink (21) gekozen tot voorzitter. De benoeming is pikant nu Kemerink afgelopen week door het landelijke SP-bestuur uit de partij werd gezet wegens communistische sympathieën.
Kemerink was actief als bestuurslid van de Nijmeegse Socialistische Partij (SP). Tot zijn medebestuurders hem drie weken geleden schorsten. Officiële reden: hij zou óók actief zijn voor het Communistisch Platform en dubbellidmaatschap is verboden bij de partij.
Maar er speelt meer. Volgens fractieleider én bestuurslid van de Nijmeegse SP Hans van Hooft heeft het Communistisch Platform wereldvreemde en gevaarlijke ideeën. ,,Het wil bijvoorbeeld bewapende volksmilities. Dat standpunt verdedigde Kemerink”, stelde Van Hooft tegen De Gelderlander. De SP wil zich verre houden van zulke radicale zolderkamercommunisten.”
Telegraaf 25.11.2020
Opmerkelijke wending
Kemerinks vermeende lidmaatschap betekende deze week zijn royement als SP-lid. Hij is niet de enige: het landelijke SP-bestuur ontnam ook vijf anderen het lidmaatschap wegens vermeend radicalisme. De affaire kreeg dit weekend echter een opmerkelijke wending, want Kemerink werd vandaag gekozen tot voorzitter van SP-jongerenorganisatie Rood. En niet nipt, maar met een royale meerderheid van liefst driekwart van de stemmen, bevestigt scheidend voorzitter Arno van der Veen.
Vraag is wat nu? Kemerink mag tot voorzitter van Rood gekozen zijn, om bij Rood te horen is het verplicht om óók SP-lid te zijn. Vandaar wellicht dat eveneens driekwart van de Rood-leden die inlogde op digitale ledenvergadering een oproep aan het partijbestuur van de SP steunde om het royement van hun Kemerink ongedaan te maken.
De druk wordt zo opgevoerd op het landelijke SP-bestuur. Sowieso leidde Kemerinks schorsing en royement tot veel ophef in de partij. ,,Een gore heksenjacht”, noemde bestuurslid Ties van den Boogaard het aanpakken van Kemerink en de andere vijf vermeende radicalen. Op Twitter krijgt hij veel bijval. SP’ers noemen de schorsing ‘te absurd voor woorden’ en ‘belachelijk ondemocratisch’.
Hardwerkende partijgenoten
Heel verrassend kan Kemerinks verkiezing voor het landelijke SP-bestuur in ieder geval niet zijn, want eerder nam het Rood-bestuur het in een verklaring al op voor Kemerink en de vijf anderen jonge (ex)leden. ,,Het betreft geen groep geradicaliseerde en geweld beluste jongeren. Dit zijn hardwerkende partijgenoten en vrienden die dag in dag uit bezig zijn geweest om het socialisme te bereiken.”
Kemerink verklaarde na zijn eerdere schorsing weten verbijsterd te zijn. ,,Als er op deze manier wordt omgegaan met kritische actieve leden, gaat de partij kapot”, schreef hij op sociale media. Óf hij lid is van het Communistisch Platform wil hij ‘bevestigen noch ontkennen’. ,,Dit is helemaal geen partij. Het platform is juist actief binnen de SP en doet niet aan verkiezingen mee. Dit wordt dus onterecht als dubbellidmaatschap gezien.”
Volgens Kemerink zelf gebruikt de partijtop ‘het dubbellidmaatschap’ als excuus om kritische leden overboord te kieperen. Hij denkt dat de SP hem en de vijf andere geroyeerden ziet als brein achter de ‘ongewenste’ verklaring van jongerenbeweging Rood afgelopen zomer.
Die sprak zich op een ledenvergadering stevig uit tegen toekomstige regeringsdeelname van de moederpartij, terwijl SP-leider Lilian Marijnissen die optie juist graag nadrukkelijk openlaat. ,,Wij willen een andere koers varen. Te radicaal, vindt het partijbestuur. Daarom moeten we weg. Een gore heksenjacht ”
De petitie was zondagavond al 568 keer keer ondertekend. ,,Kritische leden die hun mening uiten, worden gedwarsboomd en onder druk gezet als hun mening afwijkt van de koers. Dat zie je nu bij Olaf. We zien dat al langer binnen de partij. In het verleden zijn vaker leden geroyeerd om dit soort redenen.”
AD 03.12.2020 De Socialistische Partij worstelt met de opstandige jongerenbeweging Rood. Twee bestuurders zouden communistische banden hebben en zijn geroyeerd. Op de achtergrond willen clubjes met jonge ‘rode’ activisten de SP radicaal hervormen, komt nu naar voren uit vertrouwelijk intern onderzoek.
De twee dissidente bestuurders van de jongerenbeweging – voorzitter Olaf Kemerink en algemeen bestuurslid Robin de Rooij – weigeren te vertrekken. De partijtop eist echter dat de jongerenbeweging afstand neemt van ‘rode’ clubjes die binnen de SP actief zouden zijn. Voorzitter Jannie Visscher: ,,We zijn gekke Henkie niet en laten de jongerenvereniging niet kapen door communisten.”
Opruiende taal
Uit nu uitgelekt onderzoek, dat staat op het SP-netwerk, blijkt dat er in (online) gespreksgroepen door jonge leden allerlei opruiende taal wordt verspreid: sommige activisten willen zelfs het bestuur van de moederpartij ‘ruimen’ en de clubjes in het duister streven naar de ‘transformatie’ van de Socialistische Partij, door ‘een eenheidsfront’ van marxisten binnen de partijstructuur te vormen.
Er is vooral gekeken naar twee platforms met veelbetekenende namen: het Communistisch Platform (CP) en het Marxistisch Forum (MF). CP schreef in 2015 al een programma met opmerkelijke standpunten. Zo is deze club vóór een bewapende bevolking. ,,Dit principe moet worden gewonnen, in de eerste plaats door de arbeidersbeweging die zichzelf beschermt middels een arbeidersmilitie.”
We zijn gekke Henkie niet en laten de jongerenvereniging niet kapen door communisten, aldus SP-voorzitter Jannie Visscher.
In 2020 werd MF opgericht, waar Rood-bestuurslid Robin de Rooij volgens de stukken een auteur van is. Dan komen de marxisten hardop in verzet tegen de koers van de huidige SP-top. ,,De consolidatie van de macht van de parlementaire fractie onder leiding van Lilian Marijnissen staat nu slechts een terugkeer naar oude vermoeide ideeën voor.” Volgens de activisten vertaalt die koers zich in slechte verkiezingsuitslagen en dalende ledenaantallen.
Een nieuwe koers
Deze uitgesproken taal komt ook terug in het gezamenlijke programma ‘Een Nieuwe Koers’ waarmee onder andere Kemerink en De Rooij zich later dit jaar, met succes, verkiesbaar stelden voor het Rood-bestuur. Ze schrijven samen: ,,Openlijke kritiek op de partij en discussie over de koers moet mogelijk zijn. Zonder botsingen van ideeën komt de arbeidersbeweging niet vooruit.” En ze willen: ,,Een ruim gefinancierde lidmaakcampagne die leden werft op basis van marxistische politiek.”
Naast Kemerink en De Rooij heeft het bestuur nog vier SP-leden de wacht aangezegd. Dat heeft het Marxistisch Forum doen besluiten een verklaring af te geven. Daarin wordt ‘de heksenjacht’ op kritische leden gehekeld. ,,Wij zijn een Forum door en voor leden, geen politieke partij. Het Communistisch Platform geeft ook duidelijk te kennen geen politieke partij te zijn, noch deze ambitie te hebben.”
Er zijn dingen uit zijn verband getrokken en worden verbanden gelegd die er niet zijn, aldus Rood-voorzitter Olaf Kemerink.
Rood-voorzitter Kemerink stelt dat het uitgelekte feitenrelaas geen correct beeld schetst. ,,Er zijn dingen uit zijn verband getrokken en worden verbanden gelegd die er niet zijn. Ook vind ik het kwalijk dat er moties en stukken in worden gezet van leden met naam en lidnummer erbij. Zij worden daarmee direct met het Communistisch Platform in verband gebracht, terwijl dat niet het geval hoeft te zijn.” Kemerink wil niet hardop zeggen of hij en De Rooij betrokken zijn bij de genoemde clubjes.
Extra partijraad
Op verzoek van afdelingen vindt vrijdagavond een extra SP-partijraad plaats over het conflict tussen het partijbestuur en de jongerentak. Die bijeenkomst zal, in tegenstelling tot eerder, niet toegankelijk zijn voor de media en het Rood-bestuur. Er wordt volgens de agenda voorgesteld om een onderzoekscommissie in te stellen naar Rood en steun gevraagd voor de besluiten van de top.
Telegraaf 27.11.2020 De jongerentak van de SP wil een einde maken aan het conflict dat het heeft met het landelijk bestuur. Dat schrijft het onlangs gekozen bestuur van Rood in een verklaring. De club krijgt geen geld meer van de moederpartij, nadat het geroyeerde lid Olaf Kemerink er met driekwart van de stemmen werd gekozen tot voorzitter.
Kemerink werd samen met vijf anderen uit de SP gezet, omdat ze volgens de partij een stel „geradicaliseerde zolderkamercommunisten” zijn, gewelddadige opvattingen hebben en lid zijn van het Communistisch Platform en het Marxistisch Forum. De geroyeerde leden zien die zelf als stromingen binnen de SP, maar het partijbestuur vindt dat het twee op zichzelf staande partijen zijn. De SP accepteert geen dubbel lidmaatschap. Wel moeten Rood-leden ook lid van de SP zijn.
Het nieuwe bestuur van Rood vraagt om „begrip voor en erkenning van de standpunten van jonge SP’ers, ook als die soms afwijken van wat het partijbestuur vindt” en pleit voor de-escalatie van het conflict. Uitingen in de media die de jongeren afschilderen als „gevaarlijke gekken” dragen daar volgens de Rood-bestuursleden niet aan bij. Ze willen om tafel met het partijbestuur om een „werkbare oplossing waar alle betrokken mee kunnen leven” te bereiken. „Wij zijn Rood, jong in de SP en willen dat graag blijven”, sluiten ze de brief af.
Eerder zei SP-voorzitter Jannie Visscher dat de „ontstane situatie in strijd is met de regels” en dat het partijbestuur daar geen verantwoordelijkheid voor kan nemen. Wel zei de partij open te blijven staan voor een gesprek met Rood. „Daar hebben wij de afgelopen periode weinig van gemerkt”, stelt het Rood-bestuur.
NU 24.11.2020 De SP grijpt in bij jongerentak ROOD, omdat voormalig SP-lid Olaf Kemerink voorzitter van de club is geworden. Kemerink werd recentelijk geroyeerd door de moederpartij. ROOD krijgt geen geld meer van het bestuur en de partij schort ook ondersteuning op bijvoorbeeld administratief niveau op.
Kemerink werd zondag tot ROOD-voorzitter gekozen, met drie kwart van de stemmen. Dit gebeurde vlak nadat hij uit de SP werd gezet omdat hij er gewelddadige, communistische denkbeelden op zou nahouden. De partijregels schrijven voor dat je alleen lid kan zijn van ROOD als je ook lid bent van de SP.
“Door het partijbestuur van de SP is vastgesteld dat de ontstane situatie in strijd is met de regels en daarom kunnen we daar geen verantwoordelijkheid voor nemen”, zegt SP-voorzitter Jannie Visscher.
Wat de ingreep in de praktijk voor ROOD betekent, krijgt het bestuur binnenkort te horen, belooft zij. De SP zegt open te blijven staan voor een gesprek met ROOD over de situatie.
Kemerink werd samen met vijf andere SP’ers door het bestuur uit de partij gezet. Volgens de partij gaat het om een stel “geradicaliseerde zolderkamercommunisten” die banden hebben met het Communistisch Platform en het Marxistisch Forum. De geroyeerde leden zien dit als stromingen binnen de partij, maar de SP zelf ziet het als partijen op zich, en accepteert geen dubbel lidmaatschap.
Het SP-bestuur zei eerder tegen Nieuwsuur dat het Communistisch Platform eerst nog gewoon marxistische ideeën besprak, maar zich inmiddels met “heel enge dingen” bezighoudt. “Zij willen de bevolking bewapenen om over te gaan tot een burgeroorlog”. Het bestuur vreest ook dat de radicalere vleugel de partij poogt over te nemen.
NOS 24.11.2020 Het conflict tussen de SP en haar jongerenorganisatie Rood loopt verder op. Het bestuur van de SP stopt de ondersteuning van Rood, zowel financieel als op andere manieren. In een verklaring schrijft partijvoorzitter Jannie Visscher dat de jongerenclub in strijd met de regels heeft gehandeld bij het verkiezen van een nieuw bestuur.
Leden van Rood kozen afgelopen zondag Olaf Kemerink tot hun nieuwe voorzitter. Kemerink is onlangs, samen met vijf anderen, geroyeerd door de SP. Ze zijn ook lid van het zogeheten “communistische platform” en dat is volgens het partijbestuur niet verenigbaar met het lidmaatschap van de SP.
Heksenjacht
De SP ziet hen als “geradicaliseerde zolderkamercommunisten” die de partij willen overnemen. Ze zouden ook “de bevolking willen bewapen om over te gaan tot een burgeroorlog”. De betrokkenen zelf noemen het een heksenjacht op kritische leden. Ze zeggen nooit een voorstel te hebben gedaan voor een staatsgreep of burgeroorlog. Wel vinden ze dat de SP een radicalere koers zou moeten varen en niet zou moeten streven naar regeringsdeelname.
Omdat Kemerink geen lid meer is van de SP kan hij geen voorzitter van de jongerenafdeling zijn, redeneert de SP. “Door het partijbestuur van de SP is vastgesteld dat de ontstane situatie in strijd is met de regels en daarom kunnen we daar geen verantwoordelijkheid voor nemen. Dat betekent dat wij de ondersteuning aan Rood op financieel, administratief, personeel en facilitair gebied zullen opschorten.”
Telegraaf 24.11.2020 De Socialistische Partij draait de geldkraan bij jongerenorganisatie Rood tijdelijk dicht. Dat heeft het partijbestuur besloten nu een geroyeerde ’zolderkamercommunist’ is gekroond tot voorzitter van de jeugdtak.
Het gaat om Olaf Kemerink: de marxist is zondag door een overgrote meerderheid van de SP-jongeren gekozen. De moederpartij moet niets van hem hebben en heeft hem anderhalve week geleden het lidmaatschap ontnomen. Kemerink zou lid zijn van communistische groeperingen, waarvan het ’Communistisch Platform’ wordt gezien als een politieke partij. Het is bij de SP niet toegestaan om lid te zijn van een andere partij.
’Gewapende burgeroorlog’
Ook vijf andere SP-leden zijn geroyeerd. Rood heeft zaterdag in een verklaring al woedend uitgehaald naar partijsecretaris Arnout Hoekstra: „Hij heeft een aantal partijgenoten weggezet als een aantal ’geradicaliseerde zolderkamercommunisten’ die in de woorden van Hoekstra ’de bevolking zouden willen bewapenen om over te gaan op een burgeroorlog’.”
Het weerhield de jongerentak er niet van om de geroyeerde Kemerink te kiezen als nieuwe voorzitter. Dat zorgt voor praktische problemen: een lid van Rood moet ook lid zijn van de SP. Dat betekent dat Kemerink als zijn royement is geformaliseerd automatisch geen lid meer is van de club waar hij voorzitter van wordt. De SP-top heeft een gesprek gehad met Rood, maar de jongeren weigeren afstand te doen van het ’Communistisch Platform’.
„Door het partijbestuur van SP is vastgesteld dat de ontstane situatie in strijd is met de regels en daarom kunnen we daar geen verantwoordelijkheid voor nemen”, zegt SP-voorzitter Jannie Visscher. „Dat betekent dat wij de ondersteuning aan Rood op financieel, administratief, personeel en facilitair gebied zullen opschorten. Wat hiervan de concrete gevolgen zijn zullen wij zo spoedig mogelijk aan het Rood-bestuur laten weten. Wij blijven open staan voor een nader gesprek over de ontstane situatie.”
AD 24.11.2020 De SP stopt de ondersteuning aan jongerenvereniging ROOD vanwege een opstand in die organisatie. De jongerenclub krijgt nu ongeveer 180.000 euro per jaar.
De leden van ROOD hebben ‘personen in het bestuur gekozen’ die geen lid zijn van de SP. En dat is in strijd met de spelregels binnen de partij. Eerder was het lidmaatschap van deze mensen al beëindigd.
Net SP-vz @JannieVisscher gesproken over dichtdraaien geldkraan. Twee opstandige bestuurders van @ROODjong blijven weigeren afstand te nemen van communistische club of te vertrekken. Visscher: “We zijn gekke Henkie niet en laten de jongerenvereniging niet kapen door communisten.”
Dus is nu ‘een onwenselijke situatie’ ontstaan, aldus partijvoorzitter Jannie Visscher. ,,Dat betekent dat wij de ondersteuning aan ROOD op financieel, administratief, personeel en facilitair gebied zullen opschorten.”
Het bestuur van de SP zegt open te blijven staan voor een nader gesprek met ROOD over de ontstane situatie.
De wet was te hard en werd daarbovenop ook te streng toegepast. Met het vooringenomen uitgangspunt van de belastingambtenaren dat ouders toch wel schuldig waren, was daar niet tegenop te boksen.
Dat ondervond ook advocaat Eva González Pérez, die sinds het eerste uur bij de toeslagenaffaire betrokken is en tientallen ouders bijstaat. Zij kreeg incomplete dossiers van de fiscus in de rechtbank, werd afgepoeierd door Belastingdienst-medewerkers en stuitte op een muur van onwil tijdens een gesprek met ambtenaren om juist tot een oplossing te komen.
González Pérez werd als eerste gehoord en schetste de Belastingdienst als een niet te nemen bastion voor ouders die hun recht wilden halen.
Telegraaf 21.11.2020
De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen
In zekere zin bevestigden de hoge ambtenaren op Financiën die de dagen erna werden verhoord dat beeld ook wel. Jaap Uijlenbroek, tot begin dit jaar de hoogste ambtenaar bij de Belastingdienst, wist dat vrijdag nog het meest treffend te vertellen.
In juni 2019 was het voor Jaap Uijlenbroek een kantelpunt waarop hij wist: dit zit helemaal fout, we moeten de ouders anders behandelen. Het kostte hem niet veel moeite om Menno Snel, op dat moment de staatssecretaris van Financiën, ervan te overtuigen dat het roer om moest.
De schrijnende verhalen die de ouders al jaren vertelden, waren eindelijk door de muren van het ministerie van Financiën doorgedrongen.
Maar zelfs na dat besef van de hoogste ambtelijke en politieke top bij de Belastingdienst, werden ouders nog steeds hard aangepakt. De Kamer moest andermaal ingrijpen om erger leed te voorkomen.
“Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei Uijlenbroek. “Het is een ramp in slowmotion. Het gaat en gaat maar door. Zelfs tot op de dag vandaag.” De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen.
Belastingdienst werkt als een ‘fabrieksproces’
Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen bij de fiscus, noemde de werking van de fiscus in bredere zin “een fabrieksproces”.
Uijlenbroek en Blankestijn leken daarmee de verantwoordelijkheid voor de ramp van zich af te schuiven door het bij ‘het systeem’ neer te leggen. “Dé dader gaat u niet vinden”, concludeerde Uijlenbroek dan ook. “Door een fout in het systeem ontsporen treinen.”
Er werd ook gewezen naar de collega’s van Sociale Zaken, het ministerie dat de regels van de kinderopvangtoeslag bepaalt. Er was gewaarschuwd vanuit Financiën dat het terugvorderen buiten alle proporties was. Ze kregen er zelfs buikpijn van.
Men was bij de fiscus kennelijk niet ziek genoeg
Maar kennelijk was men niet ziek genoeg, want op Sociale Zaken konden ze de noodkreten nauwelijks horen. De ambtenaren die donderdag werden gehoord, hadden al die jaren niemand van de Belastingdienst aan hun bureaus gezien. “We zitten niet in een ander land”, merkte Loes Mulder, de hoogste ambtelijke baas op Sociale Zaken, op.
‘Beleid uitgevoerd’
Topambtenaren van de Belastingdienst en Financiën die werden verhoord, zeiden dat zij het beleid van Sociale Zaken uitvoerden. En dat zij geen juridische ruimte hadden om ouders minder hard aan te pakken.
Oud-staatssecretaris Frans Weekers, tot 2014 verantwoordelijk voor de fiscus, deelde de twijfel van zijn hoogste ambtenaar of het beleid niet te hard was. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover”, zei voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst. Volgens hem wist toenmalig minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken van de twijfels, maar er veranderde niets.
AD 21.11.2020
Zo kon jarenlang de benadeling van burgers doorgaan, terwijl de ambtelijke molens draaiden.
Ambtenaren dachten het politiek gewenste beleid uit te voeren. Topambtenaren veranderden van functie zonder het kinderopvangdossier over te dragen. Een compensatieplan voor de ouders van staatssecretaris Menno Snel sneuvelde om vage redenen. Een heel nieuw kinderopvangsysteem dat verbetering had moeten brengen werd door het kabinet na twee jaar voorbereiding stopgezet. Er waren expertmeetings, memo’s, powerpointpresentaties en rapporten.
Door de beleidslawine, die ook nog regelmatig van richting veranderde, verloor uiteindelijk iedereen het zicht op wat er werkelijk aan de hand was. Namelijk dat ouders die de overheid financieel wilde helpen, door diezelfde overheid in langdurige schulden geduwd werden. Dat ouders die door de kinderopvangtoeslag makkelijker aan werk moesten komen, hun baan moesten opzeggen om weer zelf op hun kinderen te passen.
Het ‘verdwenen memo’ van juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst had hier in maart 2017 een eind aan kunnen maken. “Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven?”, vroeg Palmen zich af. Maar haar advies bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Ook de gedupeerde ouders keken deze week naar de verhoren. Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis.
‘Ik kijk nu naar iemand die zoveel macht heeft gehad over ons leven’
Ligt de schuld van deze affaire bij ministers die een moeilijk uitvoerbare regeling hebben bedacht? Of bij de topambtenaren die te weinig hebben gecontroleerd of het wel goed ging? Of ligt de schuld bij de uitvoerende ambtenaren, die hardvochtige regels op ouders hebben toegepast en dat volgens sommigen hadden moeten weigeren?
Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, voegde daar nog een schuldige partij aan toe: de Tweede Kamer zelf. Hij wijst erop dat de Kamer al in 2015 signalen had dat ouders soms enorme bedragen moesten terugbetalen. De Kamer nam toen genoegen met de uitleg van minister Asscher dat het juridisch niet anders kon.
Dit is een door mensen veroorzaakte ramp, was de conclusie van Uijlenbroek in het verhoor. “Er zijn fouten gemaakt van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, zei hij. “Zo ontsporen treinen.”
Beurt aan politiek
Dan is het volgende week de beurt aan de politiek, te weten de (oud-)bewindspersonen Frans Weekers, Eric Wiebes, Lodewijk Asscher, Menno Snel, Tamara van Ark, Wopke Hoekstra en Mark Rutte. Nog nooit moesten zo veel kabinetsleden voor een Kamercommissie verschijnen.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen live te volgen op NPO Politiek, NOS.nl en via de NOS-app.
Het is afwachten of de commissieleden in hun verhoren net zo streng tegen hen zijn als zij afgelopen week soms tegen de topambtenaren waren. Maar vast staat dat zij lange vragenlijsten hebben.
Heeft oud-staatssecretaris Weekers een te hard fraudebestrijdingsbeleid mogelijk gemaakt? Of probeerde hij juist iets te regelen voor de ouders? Toen Wiebes hem in 2014 opvolgde, kreeg die toen te horen dat de kinderopvangtoeslag een probleem was?
Waarom deed Asscher, minister van 2012 tot 2017, niets aan de ‘alles-of-niets aanpak’? Waarom gaf hij wel toestemming voor een nieuw kinderopvangsysteem? En waarom trokken de staatssecretarissen Snel en Van Ark daar in een volgend kabinet ogenschijnlijk de stekker uit?
Dacht het kabinet er met het aftreden van Snel eind vorig jaar van af te zijn? Of vinden minister Hoekstra en premier Rutte nog steeds dat zij medeverantwoordelijk zijn? En wat doen zij aan het zo snel mogelijk compenseren van de ouders?
Het worden boeiende verhoren, op zoek naar een reconstructie van deze door mensen veroorzaakte ramp.
Lees hier de artikelen van de afgelopen week terug:
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Maandag 23.11.2020 vervolgt de ondervragingscommissie de zoektocht naar wat er fout ging bij de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. Nadat ambtenaren zich afgelopen week hebben moeten verantwoorden, is het nu de beurt aan de politici die destijds aan de knoppen draaiden.
Afgelopen week werden (oud-)topambtenaren en experts opgeroepen om onder ede gehoord te worden.
In de tweede week is het de beurt aan (oud-)politici die aan roer stonden. Wat wisten zij?
Telegraaf 23.11.2020
Telegraaf 23.11.2020
AD 23.11.2020
Maandag 23 november:
Frans Weekers – staatssecretaris van Financiën 2010-2014
Weekers vond volgens toenmalig directeur van de Belastingdienst Peter Veld de alles-of-nietsaanpak te streng. Maar hij was volgens de belastingambtenaar niet specifiek betrokken bij de CAF 11-zaak rond een Eindhovens gastouderbureau.
Weekers heeft zijn zorgen in ieder geval geen politiek vervolg gegeven. Mogelijk deed hij dat niet, omdat hij onder grote maatschappelijke en politieke druk een oplossing voor de zogenoemde Bulgarenfraude moest vinden.
Dat was, blijkt nu, de opmaat naar een veel te streng beleid voor de opsporing van fraudeurs. Weekers trad in 2014 af vanwege een andere kwestie.
Eric Wiebes – staatssecretaris van Financiën 2014-2017
Wiebes, nu minister van Economische Zaken, volgde Weekers op. Wiebes heeft in algemene zin aandacht voor de fraudebestrijding, omdat hij weet hoe lastig zijn voorganger het had.
In 2014 bespraken de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken, dat het beleid voor de toeslagen bepaalt, de harde opstelling van de fiscus. Volgens oud-directeur van de Belastingdienst Veld vond Wiebes het beleid destijds “ook wel straf” en zag hij in dat de regels veranderd moeten worden. Maar er werd geen actie ondernomen.
Lodewijk Asscher – minister van Sociale Zaken 2012-2017
Het gaat in de toeslagenaffaire veel over de Belastingdienst, maar officieel is het ministerie van Sociale Zaken de beleidsbepaler op dit terrein. De fiscus voert uit en spoort fraude op. Zodoende is PvdA-leider en voormalig minister Asscher opgeroepen voor verhoor.
Er is tot op het hoogste niveau binnen het ministerie van Sociale Zaken en het ministerie van Financiën gewerkt aan een andere aanpak, omdat werd ingezien dat ouders in de knel kwamen.
Vlak voor de Kerst in 2014 zou Asscher daarover worden geïnformeerd, maar volgens toenmalig topambtenaar Marcelis Boereboom zijn de documenten nooit in de tas van de minister beland. Asscher verklaarde zich de stukken niet te kunnen herinneren.
Overigens onderschreef Asscher in 2015 tijdens een Kamerdebat de aanpak van de Belastingdienst, die volledige bedragen terugvordert als ouders een fout hebben gemaakt.
Telegraaf 25.11.2020
AD 25.11.2020
Woensdag 25 november:
Tamara van Ark – staatssecretaris van Sociale Zaken 2017-2020
Van Ark, nu minister voor Medische Zorg, was net als Asscher beleidsmatig verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslag.
Als oud-staatssecretaris van Financiën Menno Snel in juni vorig jaar ouders een schadevergoeding wil toezeggen, gaat Van Ark daar voor liggen. Volgens ambtenaren van Sociale Zaken omdat het een plan niet goed is uitgewerkt.
Onder het bewind van Van Ark wordt er lang gewerkt aan een ander toeslagenstelsel voor de kinderopvang, maar dat wordt op het allerlaatste moment geblokkeerd door Financiën. Directeur kinderopvang bij Sociale Zaken Maaike van Tuyll zegt ook “verbaasd” te zijn over de draai.
Menno Snel – staatssecretaris van Financiën 2017-2019
Snel is staatssecretaris van Financiën op het moment dat Van Ark met het voorstel komt om het toeslagenstelsel aan te passen. Het idee is dat ouders dan minder snel de dupe worden van de harde aanpak van de fiscus.
Maar Snel voorziet volgens kinderopvang-directeur Van Tuyll financiële risico’s. Bovendien zou de afdeling Toeslagen “het best draaiende onderdeel” van de Belastingdienst zijn.
Volgens oud-directeur Belastingdienst Uijlenbroek is er bij Snel op 4 juni 2019 het besef dat het roer rigoureus om moet. Hij kondigt dan ook aan de wet aan te passen. Uiteindelijk blijven de problemen zich voordoen en treedt hij in december van dat jaar af.
AD 26.11.2020
Telegraaf 26.11.2020
Donderdag 26 november:
Wopke Hoekstra – minister van Financiën 2017-heden
Primair is de staatssecretaris van Financiën belast met de Belastingdienst en niet de minister, al is die als politiek leider van het departement uiteindelijk wel eindverantwoordelijk. Hoekstra is redelijk uit de wind gebleven.
Wel geeft hij de opdracht voor een onderzoek dat leidt tot aangifte van Financiën tegen de eigen Belastingdienst. Een ongekende stap. Even was Hoekstra het gezicht van de fiscus na het aftreden van Snel, maar dat veranderde toen D66 met Alexandra van Huffelen een nieuwe staatssecretaris leverde.
Mark Rutte – minister-president 2010-heden
Net als Hoekstra, werd Rutte als premier nooit het gezicht van de toeslagenaffaire, hoewel hij het dossier in januari van dit jaar qua heftigheid vergeleek met de vliegramp met MH17 en de aardbevingen in Groningen.
De rol van Rutte ligt vooral bij de ministeriële commissie aanpak fraude waar hij leiding aan gaf in zijn vorige kabinet. Tussen 2013 en 2016 werd door deze commissie de fraudejacht opgeschroefd.
Documenten van deze commissie zijn geheim, ook de Kamer kreeg ze niet te zien. Maar de ondervragingscommissie heeft de stukken wel in bezit en kan die gebruiken bij het verhoor van Rutte.
Volg de verhoren live
Leeshier meer over de commissie en het verhoorschema. De verhoren zijn live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl.
De verhoren zijn vanaf maandag 16 november 2020 live te volgen via de livestream op deze website en de app Debat Direct. Alle verhoren zijn terug te kijken via Debat Gemist.
VK 28.11.2020 Bewindspersonen, Belastingdienst, rechters, ambtenaren: allemaal lieten ze steken vallen in het schandaal rond de kinderopvangtoeslagen. Maar hoewel de affaire dankzij de Kamer aan het licht kwam, is ook zij niet vrij van schuld.
‘Het was het allemáál. De politieke context, de jurisprudentie, de ambtelijke bureaucratie, slechte communicatie met de ouders, de zerotolerance-aanpak van fraude. Het was een optelsom van dingen.’ Manon Leijten, voormalig secretaris-generaal van het ministerie van Financiën, is de minst coherente getuige die voor de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag verscheen. Maar ze geeft wel de meest kernachtige analyse van het toeslagendrama: alles wat er fout kon gaan, ging fout. En, vervelend voor de slachtoffers: er is niet één duidelijke dader te identificeren.
De acht ondervragers zijn niet op zoek naar schuldigen, verkondigt commissievoorzitter Chris van Dam van tevoren. Zij willen slechts de politieke en ambtelijke besluitvorming tussen 2010 en 2019 reconstrueren, om beter te begrijpen wat er fout is gegaan.
De onder ede afgenomen verhoren bieden een fascinerend inkijkje in de machinaties van het politiek-ambtelijk systeem en de zwakke schakels daarin. Na acht dagen, negentien getuigen en ruim 45 uur verhoor kunnen de commissieleden de puzzelstukjes gaan leggen. Op 17 december willen ze hun ‘bevindingen’ aan de Tweede Kamer presenteren.
Voor wie de verhoren heeft gevolgd, is het moeilijk voor te stellen dat in het rapport van ‘bevindingen’ straks niet met de vinger wordt gewezen. De acht Kamerleden kunnen hun verbijstering en verontwaardiging vaak niet verbergen. Vooral de (oud-)topmanagers van de Belastingdienst liggen onder spervuur van commissieleden die zich meer als aanklagers dan als ondervragers manifesteren.
Kop van Jut
Dat de Belastingdienst de kop van Jut zou worden in de toeslagenaffaire lag voor de hand. In de publieke perceptie zijn duizenden ouders gemangeld door harteloze dienstkloppers die zonder geldige reden kinderopvangtoeslagen hebben teruggevorderd bij ouders die niets misdaan hebben. Uit de verhoren van de afgelopen twee weken en de opgediepte ambtelijke documenten blijkt dat dit een veel te simplistisch beeld is. Valt de Belastingdienst dan niets te verwijten? Zeker wel, maar de werkelijkheid is genuanceerder.
De adviescommissie-Donner beschrijft eind 2019 hoe het zaadje van de kinderopvangtoeslagenaffaire al vóór 2005 wordt geplant. De Tweede Kamer bedenkt dan een toeslagenstelsel waarbij huishoudens een tegemoetkoming kunnen krijgen in de kosten van de ziektekostenverzekering, de huur en de kinderopvang.
Omdat huishoudens met een laag inkomen sterk afhankelijk zijn van overheidssteun, willen kabinet en de Kamer een servicegericht systeem waarbij gezinnen het geld zo snel mogelijk op hun rekening krijgen. Dat houdt in: toeslagen binnen acht weken na aanvraag uitkeren, en pas achteraf controleren of de aanvrager er wel recht op heeft.
Een systeem waarbij zonder controle vooraf hoge bedragen worden uitgekeerd, is een open uitnodiging tot fraude. Dat fenomeen neemt al snel een hoge vlucht. Het toeslagenstelsel wordt bovendien ingevoerd als de ict-systemen van de Belastingdienst daar niet klaar voor zijn. Daar komt bij dat kabinetten de Belastingdienst tussen 2004 en 2012 zware bezuinigingen opleggen.
Weglekkende miljarden
Vanaf 2010 trekken belastingambtenaren via hun vakbond Abvakabo aan de bel over de hoge werkdruk. Bij de dienst is nauwelijks capaciteit voor controletaken, waardoor er ‘miljarden’ aan onterecht uitgekeerde toeslagen ‘weglekken’. In die jaren komt een aantal geruchtmakende fraudes met kinderopvangtoeslagen aan het licht, zoals de zaken rond gastouderbureau De Appelbloesem (in 2009) en kinderopvanginstelling De Parel (2013).
In het voorjaar van 2013 onthult actualiteitenrubriek Brandpunt een massale toeslagenfraude door een bende Bulgaren. Zij schrijven zich in op valse woonadressen in Nederland, vragen op basis van nephuurcontracten huurtoeslag aan en vertrekken met de buit naar Bulgarije.
In die context slaat de stemming in de Tweede Kamer helemaal om. Moest het toeslagenstelsel voor invoering nog een dienstverlenend karakter hebben en uitgaan van vertrouwen in de burger; nu heeft fraudebestrijding ineens de allerhoogste prioriteit. Kamerleden staan zich voor de interruptiemicrofoon te verdringen om Weekers de mantel uit te vegen over de Bulgarenfraude. De Kamer eist een harde fraudeaanpak, en snel een beetje.
Bij de Belastingdienst is men opgetogen dat de politiek eindelijk het belang van fraudebestrijding inziet. De frustratie over de ‘weglekkende miljarden’ is daar hoog opgelopen. De top van de dienst richt een speciaal fraude-opsporingsteam op om malafide gastouderbureaus en kinderopvangverblijven aan te pakken.
Het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) gaat in de herfst van 2013 aan de slag. Een van de eerste signalen die de fraudebestrijders oppakken betreft het Eindhovense gastouderbureau Dadim. Dat is de zaak die later bekend wordt als CAF-11 en die de toeslagenaffaire aan het rollen brengt.
Uit interne verslagen blijkt dat het CAF dit onderzoek erg slordig heeft uitgevoerd. In het fraudeteam heerst een onprofessioneel ‘jongens van de gestampte pot’-sfeertje waarbij leden onder elkaar spreken over ‘afpakjesdag’ als ze fraudeurs op het spoor denken te zijn. De rapportages over de huisbezoeken bij gastouders en het boekenonderzoek bij Dadim zijn vaag, incompleet en deels tegenstrijdig.
De belastingambtenaren vinden geen bewijzen voor fraude door het gastouderbureau, maar vinden wel aanwijzingen dat een aantal Dadim-klanten heeft gesjoemeld met het aantal opvanguren. Die aanwijzingen trekt het CAF niet na. In plaats daarvan zet de dienst Toeslagen de kinderopvangtoeslag van alle 300 Dadim-ouders in 2014 ‘tijdelijk’ stop.
Omgekeerde bewijslast
Dat lijkt deels uit gemakzucht te gebeuren. In plaats van zelf bewijzen voor fraude te verzamelen, draait de Belastingdienst de bewijslast om: de ouders moeten maar aantonen dat ze géén fraude hebben gepleegd. Volgens de Belastingdienst is zo’n ‘zachte stop’ goed bedoeld, namelijk om ouders te beschermen tegen hoge schulden.
Als er sprake is van fraude, moeten zij de toeslagen immers volledig terugbetalen. Dus hoe eerder de uitkeringen stoppen, hoe lager straks de terugvordering. De dienst gaat ervan uit dat ouders die onschuldig zijn dat vrij snel kunnen aantonen door betalingsbewijzen te overleggen.
Dáármee begint het drama pas echt. Want zowel de wetgever (de politiek) als de uitvoerder (de Belastingdienst) maken het ouders in de praktijk vrijwel onmogelijk hun onschuld te bewijzen. De wetgever heeft in zijn obsessie met fraudebestrijding inmiddels zóveel voorwaarden gesteld aan het recht op toeslag, dat ook ouders die te goeder trouw zijn impliciet (en soms expliciet) als fraudeur worden aangemerkt.
Eén administratief foutje kan fataal zijn. Ontbreekt er een handtekening op het contract met het gastouderbureau? Fraudeur. Adres niet goed ingevuld? Fraudeur. Eigen bijdrage te laat of niet tot op de laatste cent betaald? Fraudeur, alles terugbetalen.
Let op het woordje ‘alles’. Wie 10.000 euro kinderopvangtoeslag per jaar ontvangt (zulke bedragen zijn niet ongewoon voor gezinnen met een laag huishoudinkomen) en 10 euro van zijn eigen bijdrage verzuimt te betalen (of gewoon het bonnetje van die betaling kwijt is), moet het volle pond terugbetalen. Bij de Belastingdienst zitten ze daarmee in hun maag, vertellen de bazen van de dienst aan de onderzoekscommissie.
Oud-directeur Hans Blokpoel zegt er ‘buikpijn’ van te hebben gekregen dat de wetgeving zo hard uitpakte voor sommige ouders. De topmanagers kloppen tussen 2012 en 2014 naar eigen zeggen diverse keren aan bij bewindslieden met een verzoek het invorderingsbeleid te verzachten. In plaats van de hele toeslag terug te eisen, zou de Belastingdienst liever de eigen bijdrage plus een niet al te hoge boete willen invorderen.
Doof voor alarmsignalen
Die alarmsignalen vinden geen gehoor bij de top van de ministeries en het kabinet. Deels omdat ze niet luid en duidelijk genoeg zijn. Zo leest Eric Wiebes een als alarmerend bedoelde notitie eerder als een aansporing de regels nog wat aan te scherpen. Een topambtenaar van Sociale Zaken geeft diezelfde notitie niet door aan minister Lodewijk Asscher, omdat hij het persoonlijk oneens is met het versoepelingsverzoek van de Belastingdienst.
De kabinetswisseling in 2017 geeft enorm veel vertraging, omdat de nieuwe bewindslieden andere afwegingen maken. Maar de belangrijkste reden voor het niet thuis geven van bewindspersonen is dat ze de verkeerde probleemanalyse maken.
Alle verantwoordelijke bewindslieden verkeren tot het voorjaar van 2019 in de waan dat de kern van het probleem in het toeslagenstelsel zelf zit, namelijk dat hoge voorschotten per definitie ook tot hoge terugvorderingen leiden. Wiebes en Asscher willen de kinderopvang daarom op een andere manier financieren. Maar het ontwerpen en invoeren van een compleet nieuw financieringsstelsel kost jáááren, werpen de commissieleden de bewindslieden voor de voeten.
En ondertussen raakt de genadeloze zeis van de dienst Toeslagen elke maand honderden gezinnen. ‘Waar was uw gevoel van urgentie?’, willen de ondervragers weten. Het ontnuchterende antwoord: dat ontbrak. Totaal. Dit ondanks het feit dat bezorgde Kamerleden de hoge terugvorderingen, en de gevolgen daarvan voor ouders, vanaf 2010 meerdere keren nadrukkelijk aan de orde stelden in Kamerdebatten.
Onbeschrijflijke drama’s
De belangrijkste reden waarom de politieke en ambtelijke top van de ministeries van Sociale Zaken en Financiën de zaak op zijn beloop laat, is dat men daar niet doorheeft dat het misgaat bij de uitvoering. Ouders die betrokken zijn bij zaken die het CAF-team behandelt, krijgen geen eerlijke kans hun onschuld aan te tonen.
De Belastingdienst vertelt hen niet welke bewijsstukken ze aan moeten leveren en maakt andere bewijsstukken zoek. Ouders die in de ogen van Toeslagen ‘fraudeur’ zijn, krijgen het stempel ‘opzet/grove schuld’ achter hun naam en kunnen geen betalingsregeling krijgen. Dat leidt tot onbeschrijfelijke drama’s waarbij huwelijken en relaties sneuvelen, huizen en auto’s onder de hamer gaan en banen gedwongen worden opgezegd, omdat ouders de kinderopvang niet meer kunnen betalen.
Van dit alles heeft de politiek geen weet, omdat de Belastingdienst erover zwijgt. De vier bewindslieden die de Belastingdienst enige tijd onder hun hoede hadden, doen tegenover de commissie hun beklag over de extreem gesloten en defensieve cultuur bij de uitvoeringsorganisatie. Het lukt politici vrijwel niet relevante informatie boven water te krijgen, vooral niet als die informatie negatief afstraalt op de dienst zelf.
De beroerde informatievoorziening binnen de Belastingdienst is deels het gevolg van gebrekkige automatiseringssystemen waarin documenten niet centraal en voor iedereen toegankelijk worden opgeslagen, maar ook – zoals het fraudeonderzoek bij Dadim laat zien – van gebrekkige verslaglegging.
De rechtspraak gaat in dit verhaal evenmin vrijuit. Rechters zijn onafhankelijk en kunnen dus niet op het matje worden geroepen door parlementaire commissies. Hoogleraar bestuursrecht Bert Marseille kraakt op de eerste verhoordag harde noten over de rol van de Raad van State.
De hoogste bestuursrechter heeft jarenlang in rechtszaken tussen ouders en de Belastingdienst geoordeeld dat ‘alles terugvorderen’ de enige juiste uitleg van de wet is en dat de Belastingdienst geen enkele ruimte heeft coulance te betrachten.
Maar als het kinderopvangtoeslagenschandaal grote maatschappelijke en politieke ophef veroorzaakt, legt de Raad van State dezelfde wetgeving pardoes diametraal anders uit. In oktober 2019 concludeert de RvS ineens dat ‘alles terugvorderen’ helemaal niet de juiste interpretatie van de wet is en dat de Belastingdienst al die tijd een veel te harde lijn heeft gevolgd.
Beklaagdenbankje
Bewindspersonen, belastingdienst, rechters, topambtenaren: ze zijn allemaal een beetje dader. De enige verdachte die niet in het beklaagdenbankje heeft gezeten, is de Tweede Kamer. Het moet blijken of de ondervragingscommissie bereid is de hand ook in eigen boezem te steken.
Het feit dat de commissie een compliment van Wopke Hoekstra wel erg gretig in ontvangst nam (‘zonder de Tweede Kamer was deze affaire nooit aan het licht gekomen’) is een slechte voorbode. Het is absoluut waar dat de vasthoudendheid van Kamerleden Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA), net als het speurwerk van RTL Nieuws en Trouw, cruciaal waren bij het blootleggen van de misstanden.
Maar Hoekstra maakte ook nog een andere opmerking: ‘Hoe hebben we als politiek zo’n complex en onuitvoerbaar toeslagenstelsel kunnen bedenken?’ De Tweede Kamer heeft inderdaad het verdronken kalf gevonden en de put gedempt. Maar het parlement zou niet over het hoofd mogen zien dat het de put waarin het kalf verdronk, ook zelf gegraven heeft.
Meer lezen
De Toeslagenaffaire leert dat een topambtenaar eerst en vooral inhoudelijk gedreven moet zijn, betoogt oud-hoogleraar bestuurskunde Wim Derksen.
Voormalige bewindslieden lieten voor de parlementaire onderzoekscommissie kinderopvangtoeslag zien dat de echte macht geen pathetiek nodig heeft om machtig te zijn. De echte macht kan in doodsaaie ambtelijke procedures die niemand leest duizenden mensen slopen zonder dat een haan ernaar kraait, schrijft Sheila Sitalsing in haar column.
NU 28.11.2020 Afgelopen week stonden de politieke kopstukken onder ede voor de ondervragingscommissie die de kinderopvangtoeslagenaffaire onderzocht. Ministers en staatssecretarissen die er jarenlang met hun neus bovenop zaten, konden afgelopen week niet uitleggen waarom duizenden ouders verstrikt raakten in de fraudejacht van de Belastingdienst.
Premier Mark Rutte geeft iedere donderdagochtend les in Den Haag. “Ik leg dan aan kinderen uit dat de rechtsstaat ons beschermt tegen de almacht van de overheid”, zei Rutte vrijdag tijdens zijn verhoor.
Van bescherming was bij de gedupeerde ouders van de toeslagaffaire jarenlang geen sprake. Deze week moesten (oud-)ministers en staatssecretarissen uitleggen hoe dat is gebeurd.
Dat de ondervragingscommissie er überhaupt is gekomen, is dankzij volhardende Kamerleden (CDA’er Pieter Omtzigt en SP’er Renske Leijten) en journalisten (RTL en Trouw), zei minister Wopke Hoekstra (Financiën). Bij de informatievoorziening ging het al mis.
Dat werd pijnlijk duidelijk vlak voor de verhoren, toen een belangrijke memo toch werd gevonden bij de Belastingdienst, en een dag erna, toen de fiscus opnieuw met belangrijke informatie naar buiten kwam.
‘Met de kennis van nu…’
De politici die dicht bij de toeslagenaffaire stonden, hadden allemaal hun redenen en argumenten waarom de schuld niet alleen bij hen lag. Er werd wel schuldbewust teruggeblikt. “Met de kennis van nu…”, was een veelgehoorde zin, merkte commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) op de laatste dag van de verhoren op.
Vooraf hoopte Van Dam dat het voor de gedupeerde ouders, die door het toeslagensysteem in een nachtmerrie belandden, duidelijk zou worden dat zij in ieder geval niet zelf de oorzaak waren van alle ellende.
Dat is onherroepelijk helder geworden, voor zover dat al niet het geval was. Maar de vraag blijft: wie had hier wél iets aan kunnen doen?
Mogelijke oplossingen strandden, belangrijke informatie bereikte niet de juiste minister. De bewindslieden lieten afgelopen week ook zien dat de schuld volgens hen verdeeld is over vele lagen binnen de overheid.
Eric Wiebes, huidig minister van Economische Zaken en van 2014 tot 2017 staatssecretaris van Financiën, tijdens zijn verhoor door de parlementaire enquêtecommissie Kinderopvangtoeslag. (Foto: ANP)
‘Je gaat als bewindsman niet over alles’
Rutte zei dat zijn ministerie van Algemene Zaken maar klein is tussen de kolossale departementen in Den Haag. Als er dus iets fout gaat op Financiën, gaan Rutte en zijn ambtenaren daar de boel niet overnemen. “Dat willen we ook niet.”
Hoekstra is eindverantwoordelijk op Financiën, maar op zijn bureau belanden dagelijks tientallen dossiers. De kinderopvangtoeslag raakt niet eens zijn portefeuille.
De staatssecretaris van Financiën heeft de Belastingdienst onder zijn hoede. Maar de fiscus gaat over de uitvoering van de kinderopvangtoeslag. De regels worden bepaald door de minister van Sociale Zaken.
“Je gaat als bewindsman niet over alles”, zei Frans Weekers, staatssecretaris tussen 2010 en 2014. Hij wees daarom naar toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
Weekers trad uiteindelijk in 2014 af en werd opgevolgd door Eric Wiebes. Ook hij kon niet dé oorzaak aanwijzen. “De aanpak is in een optelsom totaal dramatisch geweest. Maar als je die optelsom niet kent, dan houdt het op.”
Wiebes maakte in 2017 plaats voor Menno Snel. Snel zag hoe het toeslagensysteem is gebouwd “zonder een greintje menselijke maat”.
‘Monster van de macht heeft altijd een redelijk argument’
De uitleg van de problemen waren er wel, maar de oorzaak werd er niet mee gevonden. Het deed denken aan de opmerking van PvdA-Kamerlid Henk Nijboer begin dit jaar tijdens een debat over de toeslagenaffaire.
“Het monster van de macht van de overheid heeft altijd weer een redelijk argument.”
Het was voor de bewindslieden ook duidelijk dat alleen de ouders die al dit leed is aangedaan echt konden vertellen wat er aan de hand was. Pas na hun verhaal drong het door. “Waren we maar eerder met de ouders in gesprek gegaan”, zei Hoekstra.
Rutte beloofde dat hij, als hij premier blijft, op regelmatige basis met gedupeerde ouders in gesprek zal gaan.
Gedupeerde ouders praten in Den Haag met premier Mark Rutte, voorafgaand aan het verhoor. (Foto: ANP)
‘Geen fundamentele les geleerd’
Uit de verhoren bleek dat er signalen genoeg waren, maar ze waren niet sterk genoeg of werden gezien als storend. Er gebeurde namelijk jarenlang niets.
Ook een rechterlijke uitspraak, een zeer kritisch rapport van de Nationale ombudsman en schrijnende verhalen van ouders in de media duwde de Belastingdienst niet de goede kant op.
Of zoals Rutte het zei: “De bal is naar het ravijn gerold zonder dat we onze voet er tegenaan hebben gezet.”
De ondervragingscommissie zal geen conclusies trekken uit de verhoren. Wel wordt er op 17 december een eindrapport met ‘waarnemingen’ aan de Tweede Kamer aangeboden.
Renske Leijten, commissielid en als SP-Kamerlid aanjager in dit dossier, had in ieder geval haar waarneming voor Rutte al paraat tijdens het verhoor. “Ik heb niet gehoord dat er een fundamentele les is geleerd. Dat vind ik wel heel jammer.”
Rutte over toeslagenaffaire: ‘Bal die richting ravijn rolde’
NU 27.11.2020 Ambtenaren van de Belastingdienst stelden in 2016 voor om mensen die 3.000 euro of meer aan kinderopvangtoeslag terug moesten betalen, zonder verder onderzoek het etiket ‘Opzet/Grove Schuld’ (OGS) op te plakken. Zij verloren mogelijk het recht op een betalingsregeling of schuldhulpverlening bij de gemeente. Het plan moest de fiscus helpen een grote achterstand in aanvragen voor een betalingsregeling weg te werken.
Dat blijkt vrijdag uit een memo dat deze week is opgedoken. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) heeft de memo vrijdag naar de Tweede Kamer gestuurd.
Eerder werd al duidelijk dat van de vele duizenden mensen die van OGS zijn beschuldigd, 96 procent ten onrechte deze stempel kreeg. Van Huffelen liet daarop onderzoek doen en dat heeft de memo uit 2016 aan het licht gebracht.
Of het voorstel ook daadwerkelijk is uitgevoerd, wordt nu verder onderzocht. “Maar één van de lessen van de afgelopen periode is dat dit soort signalen zeer serieus genomen moet worden”, zegt Van Huffelen. “En deze signalen passen ook bij verhalen die ik hierover hoor in mijn gesprekken met gedupeerde ouders.”
De staatssecretaris belooft dat zij “gezien de ernst” deze zaak “tot op de bodem laat uitzoeken”. Zij wil ook onderzocht hebben hoe het kan dat ouders die nooit het stempel OGS hebben gekregen, naar eigen zeggen in schuldhulptrajecten toch geconfronteerd werden met verwijten van fraude.
Van Huffelen meldt verder dat de Kamer eerder ten onrechte is verteld dat tot 2017 mensen met een toeslagenschuld tot 1.500 euro altijd een betalingsregeling konden krijgen. “Uit een kleine steekproef komt naar voren dat deze werkwijze in de praktijk niet altijd gevolgd lijkt te zijn.”
NOS 27.11.2020 Op het ministerie van Financiën is een tot dusver onbekende nota opgedoken over de harde aanpak door de Belastingdienst van ouders met kinderopvangtoeslag. In de memo uit 2016 staat dat ook ouders die minder dan 1500 euro aan de Belastingdienst moesten terugbetalen het etiket ‘Opzet Grove Schuld (OGS) kregen.
Tot dusver was bekend dat ouders met een schuld bij de fiscus van meer van 3000 euro automatisch het etiket OGS kregen. Ze werden daarmee door de fiscus als fraudeur bestempeld.
Het etiket OGS had grote gevolgen voor de ouders, zo is de afgelopen jaren gebleken. Ouders konden bijvoorbeeld geen schuldhulpverlening bij hun gemeente aanvragen en verloren het recht op een betalingsregeling. In de praktijk betekende dit dat sommige gezinnen hun huis moesten verkopen en in grote problemen kwamen.
‘Nare boodschap’
Staatssecretaris Van Huffelen, verantwoordelijk voor de Toeslagen, maakt het nieuws over het memo uit 2016 vrijdagavond bekend, een dag na de afsluiting van de parlementaire verhoren over de kinderopvangtoeslagen. Het ministerie heeft ook een filmpje gemaakt waarin Van Huffelen deze “hele nare boodschap” aan ouders vertelt.
Alexandra v Huffelen @AvHuffelen
Er is nieuwe informatie over Opzet Grove Schuld boven tafel gekomen. In deze video vertel ik u daar meer over. pic.twitter.com/PZr4pkWgJk
Er is nieuwe informatie over Opzet Grove Schuld boven tafel gekomen. In deze video vertel ik u daar meer over.
Staatssecretaris Van Huffelen zegt in haar filmpje dat het nog niet duidelijk is of ouders met een schuld vanaf 1500 euro daadwerkelijk zo hard zijn aangepakt. Dat wordt nog uitgezocht.
Onder ede verhoord
De afgelopen weken zijn ambtenaren en (oud-) bewindslieden door de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvang onder ede gehoord over hoe het kon gebeuren dat ouders en gastouders vanaf 2012 door de Belastingdienst werden aangemerkt als fraudeur als ze ook maar iets niet goed hadden ingevuld bij hun toeslagenaanvraag of te weinig eigen bijdrage hadden betaald.
Uit de verhoren werd duidelijk dat iedereen achteraf vond dat het heel erg was en dat ze signalen van de disproportionele aanpak van de ouders onvoldoende hadden herkend. De voorganger van Van Huffelen, Menno Snel, zei tegen de commissie dat de informatiehuishouding “een bende” was. “Er worden 36 miljoen stukken doorzocht en daarna komt er weer een nota boven”, constateerde hij.
PvdA-Kamerlid Nijboer reageert met ongeloof op het bericht van Van Huffelen. “Zou dat nou echt pas vandaag bekend geworden zijn?” Hij wil dat de staatssecretaris zich in de Tweede Kamer komt verantwoorden.
Telegraaf 27.11.2020 Iedereen met een toeslagenschuld van meer dan 3000 euro zou van de Belastingdienst automatisch het stempel van fraudeur hebben gekregen. De fiscus wilde zo snel achterstanden wegwerken.
Dat staat in een nieuw opgedoken memo uit 2016 dat staatssecretaris Van Huffelen (Financiën) vrijdag naar buiten brengt. Het gaat om het stempel ’opzet/grove schuld’. Wie dat label kreeg, kwam in grote problemen. Want deze mensen konden geen betalingsregeling krijgen voor hun toeslagschulden en bijvoorbeeld ook geen schuldhulpverlening van de gemeente.
Dat de Belastingdienst vrij makkelijk dit stempel uitdeelde, was al bekend. Maar met de werkwijze die in het memo staat, zouden nog eens duizenden ouders zomaar tot fraudeur zijn bestempeld. En dat mocht ’zonder verdere controle’ gebeuren, staat in het memo. De fiscus overwoog deze botte bijl om de grote achterstanden van ouders die een verzoek tot een betalingsregeling hadden gedaan, weg te werken. De fiscus hoopte dat van de ’totaalvoorraad’ aan verzoeken tot betalingsregelingen op deze manier 3500 ’versneld’ konden worden ’afgedaan’.
Het memo komt opvallend genoeg precies een dag na het aflopen van de verhoren naar de toeslagenaffaire in de Tweede Kamer naar buiten. Van Huffelen zet nog de kanttekening dat ze niet zeker weet of de Belastingdienst de werkwijze ook echt heeft doorgezet. Maar ze noemt het een signaal dat ze ’zeer serieus’ neemt en wil het ’tot de bodem laten uitzoeken’.
AD 27.11.2020 Ambtenaren van de Belastingdienst stelden in 2016 voor om mensen die 3000 euro of meer aan kinderopvangtoeslag terug moesten betalen, zonder verder onderzoek het etiket ‘opzet/grove schuld’ op te plakken. Zij verloren het recht op een betalingsregeling of schuldhulpverlening bij de gemeente.
Dat blijkt uit een memo dat deze week is opgedoken en dat staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het plan moest de fiscus helpen een grote achterstand in aanvragen voor een betalingsregeling weg te werken.
Eerder werd al duidelijk dat van de vele duizenden mensen die van ‘opzet/grove schuld’ zijn beschuldigd, 96 procent dat stempel ten onrechte kregen. Van Huffelen liet daarop onderzoek doen en dat heeft dit memo uit 2016 aan het licht gebracht.
Of het voorstel ook daadwerkelijk is uitgevoerd, wordt nu verder onderzocht. ,,Maar één van de lessen van de afgelopen periode is dat dit soort signalen zeer serieus genomen moet worden”, zegt Van Huffelen. ,,En deze signalen passen ook bij verhalen die ik hierover hoor in mijn gesprekken met gedupeerde ouders.”
Uitzoeken
De staatssecretaris belooft dat zij ‘gezien de ernst’ deze zaak ‘tot op de bodem laat uitzoeken’. Zij wil ook onderzocht hebben hoe het kan dat ouders die nooit het stempel ‘opzet/grove schuld’ hebben gekregen, naar eigen zeggen in schuldhulptrajecten toch geconfronteerd werden met verwijten van fraude.
Van Huffelen meldt verder dat de Kamer eerder ten onrechte is verteld dat tot 2017 mensen met een toeslagenschuld tot 1500 euro altijd een betalingsregeling konden krijgen. ,,Uit een kleine steekproef komt naar voren dat deze werkwijze in de praktijk niet altijd gevolgd lijkt te zijn.”
RTL 27.11.2020 Iedereen die in de toeslagenaffaire volgens de Belastingdienst meer dan 3000 euro moest terugbetalen, werd mogelijk al sinds 2016 automatisch bestempeld als fraudeur. Dat blijkt uit een interne memo van de belastingdienst dat vandaag naar buiten is gekomen.
Dit beruchte stempel ‘OGS’ (opzet / grove schuld) maakte het voor gedupeerden onmogelijk om een betalingsregeling te treffen en zorgde ervoor dat ze bovendien buiten alle compensatieregelingen werden gehouden. Gedupeerden raakten hierdoor in zware financiële problemen. In enkele gevallen moesten gezinnen zelfs hun huis gedwongen verkopen en bleven achter met een torenhoge restschuld.
Stempel onterecht
Inmiddels is duidelijk dat in 96 procent van de gevallen het stempel onterecht was.
‘Niet specifiek gemotiveerd’
“We gaan niet langer uitzoeken waarom er sprake is van een terugvordering. De opzet/grove schuld zal dan ook niet langer specifiek gemotiveerd worden”, staat er onder meer letterlijk in de memo. Op die manier wilde de Belastingdienst de ‘achterstand in een snel tempo wegwerken’.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen maakte de vondst van de memo vandaag bekend. Ze zegt erbij dat het niet zeker is of het memo ook is uitgevoerd.
RO 27.11.2020 Gedupeerde ouders van de problemen met de Kinderopvangtoeslag hebben eerder aangegeven dat ze vaak niet wisten waarom ze het stempel Opzet Grove Schuld (OGS) hebben gekregen en of niet werden geholpen met hun problemen. Daarom is daar onderzoek naar gedaan. Daarbij is informatie boven tafel gekomen die door staatssecretaris Van Huffelen naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Het gaat onder andere om een memo uit 2016 waarin wordt voorgesteld om iedereen met een kinderopvangtoeslagschuld van meer dan 3000 euro, direct het predicaat OGS te geven. Of dat ook is uitgevoerd, is niet bekend.
Verder lijkt het erop dat ook mensen met een schuld van minder dan 1500 euro het predicaat OGS gekregen hebben terwijl er eerder gedacht werd, dat dit niet het geval was.
Wat de gevolgen van deze ontdekking zijn en hoe zaken mogelijk raakten aan de schuldhulpverlening, is nog niet bekend. Hiervoor is meer onderzoek nodig. Hoe dat onderzoek gaat gebeuren, maakt het ministerie van Financiën volgende week bekend.
AD 27.11.2020 De verhoren zitten erop. De parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag gaat haar rapport schrijven, dat op 17 december verschijnt. Vier waarnemingen en één ontnuchterende vaststelling dringen zich alvast op.
Och, had ik maar…
Gepijnigde blikken, spijtbetuigingen en af en toe een traan. De stoet getuigen die de commissie de afgelopen twee weken onder ede hoorde, zat vaak zichtbaar in de maag met de vraag hoe het kan dat het toeslagenschandaal onder hun gezag kon plaatsvinden. Achteraf, ‘met de kennis van nu’, hadden ze het anders moeten doen.
Ambtenaren van Financiën en Sociale Zaken trokken naar eigen zeggen wel aan de bel, maar lieten het er vervolgens bij zitten. Bewindslieden vroegen niet door, ook al lagen er rapporten op hun bureau waardoor alle alarmbellen hadden moeten afgaan.
Een brief van een bezorgde grootmoeder werd door toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher beantwoord met het zakelijke verweer dat hij niet op individuele gevallen kon ingaan. Achteraf schaamde Asscher zich voor dat ‘koude’ antwoord, zei de PvdA’er. Hij vond hij dat hij met de brief door zijn ministerie had moeten lopen, met de vraag ‘jongens, hoe zit dit?’
Dat deed hij niet. Ook andere kopstukken namen al die tijd nooit de moeite om eens met de mensen zelf te praten, die zo in de knel waren gekomen. Kortom, dat de volledige omvang van het drama zich pas in 2019 openbaarde, kwam ook doordat er al die tijd volop kansen werden gemist.
Ondoordringbare leemlagen
Dat signalen niet doorkwamen, kwam deels door de manier waarop de Belastingdienst is georganiseerd. Er werken dertigduizend mensen bij de dienst, maar geluiden van de werkvloer belandden vaak niet bij de ambtelijke top. Als dat wel gebeurde, bleef de staatssecretaris van Financiën vervolgens verstoken van die informatie.
Eric Wiebes sprak tijdens zijn verhoor meermaals van ‘leemlagen’ waar amper iets doorheen sijpelde. Zijn opvolger Menno Snel liep voortdurend achter de feiten aan, doordat er telkens nieuwe informatie opdook. ,,Het was gewoon een bende’’, zei hij tegen de commissie.
Tekenend voor de gang van zaken is de beruchte memo uit maart 2017, die pas eind oktober van dit jaar opdook. De opsteller, jurist Sandra Palmen, adviseerde de afdeling Toeslagen toen al te stoppen met procederen en ouders te compenseren. Haar superieuren beslisten anders, zei ze tijdens haar verhoor. Zowel Wiebes als Snel ontkende de memo ooit te hebben gezien. Toch zei Wiebes nooit het idee te hebben gehad dat er sprake is geweest van ‘kwade opzet’ bij ambtenaren, iets waar de commissie soms aan leek te twijfelen, gezien het soms venijnige verhoor van sommige oud-directeuren.
Beleid is sexy, uitvoering niet
,,Toeslagen is een fabriek zonder een greintje oog voor de menselijke maat’’, zei Menno Snel. Maar in plaats van de machine stop te zetten werd heel lang gedacht dat een nieuwe machine de problemen zou oplossen. Een stelselwijziging moest er komen. Eerst werd onder Asscher jarenlang gewerkt aan de huishoudentoeslag, die onder meer de kinderopvangtoeslag overbodig zou maken. Die poging werd in 2014 gestaakt, omdat het ‘te complex’ werd.
Vervolgens zette de regering haar kaarten op een systeem waarbij kinderopvangorganisaties ‘direct’ gefinancierd zouden worden, in plaats van via een toeslag aan de ouders. Opnieuw werd jaren aan dit nieuwe systeem gewerkt, totdat het derde kabinet-Rutte de invoering toch te risicovol achtte. Staatssecretaris Tamara van Ark was beducht voor een nieuw ict-debacle en trok in 2018 de stekker eruit.
Al die jaren lag de focus op nieuw beleid, en kon de ‘alles of niets’-benadering gewoon doorgaan. Een foutje ter waarde van 100 euro kon een gezin zomaar duizenden euro’s aan terug te betalen toeslag kosten. Dat een grote groep ouders door de Belastingdienst ook nog eens rücksichtslos als fraudeur werd gebrandmerkt leidde tot de zeer schrijnende situatie die we nu kennen.
De witte vlekken
De commissie heeft veel kunnen ophelderen, maar er bleven ook zaken onderbelicht. Neem de rol van de Raad van State: de hoogste bestuursrechter gaf de Belastingdienst aanvankelijk keer op keer gelijk in zaken die ouders hadden aangespannen. Die bevestiging zorgde er mede voor dat de ‘alles of niets’-benadering van het toeslagenbeleid gewoon doorging. De Raad van State werd pas later kritischer. De commissie heeft een onafhankelijke analyse laten uitvoeren van de uitspraken. Die zal pas bekend worden op 17 december.
Ook blijft de kant van de Tweede Kamer zelf onderbelicht. Het viel buiten de opdracht van de commissie om parlementariërs te horen. Toch is onduidelijk hoe het kan dat de toeslagwetgeving zó hard heeft kunnen uitpakken. Ook de Kamer zelf legde na de Bulgarenfraude grote nadruk op fraudebestrijding. Het maakt nieuwsgierig naar een parlementaire zelfanalyse.
Vogels zijn gevlogen
Met uitzondering van premier Rutte zitten alle politiek verantwoordelijken van toen niet meer op hun post. Daardoor konden oud-bewindspersonen de afgelopen week spijt betuigen, zonder daar consequenties uit te (hoeven) trekken.
Tekenend was misschien wel de manier waarop oud-staatssecretaris Wiebes bijna terloops aan de commissie opbiechtte dat hij in 2017 de Tweede Kamer verkeerd heeft geïnformeerd. Achteraf was het antwoord dat hij had gegeven op vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt ‘idioot’ en ‘verbijsterend’, zei Wiebes. Het onjuist informeren van het parlement geldt als een politieke doodzonde, maar Wiebes zit inmiddels ergens anders. Hij is nu als minister verantwoordelijk voor Economische Zaken en Klimaat. Zijn opvolger van destijds, Menno Snel, is na zijn aftreden eind 2019 alweer opgevolgd door maar liefst twee staatssecretarissen.
Zo houden slachtoffers een bittere nasmaak: zowel bewindslieden als vrijwel alle topambtenaren uit die tijd zitten allemaal allang op andere posten, terwijl duizenden ouders nog op schadevergoeding wachten.
NOS 26.11.2020 Het lijkt een eeuwigheid geleden dat advocaat Eva González Pérez in haar verhoor verwees naar Het Proces van Kafka. De gedupeerde ouders waanden zich hoofdpersoon Jozef K. Hun schuld stond blijkbaar vast, maar wat ze hadden misdaan en waarom ze werden gestraft wisten ze niet.
González Pérez was de eerste getuige die verscheen voor de parlementaire ondervragingscommissie van de Tweede Kamer, anderhalve week geleden. Topambtenaren, staatssecretarissen en ministers volgden haar, uitmondend in vele uren aan verhoren onder ede over de kinderopvangtoeslagenaffaire.
De zaak in een notendop: ouders worden vanaf 2012 door de Belastingdienst aangemerkt als fraudeur als zij ook maar iets niet goed hebben ingevuld bij hun toeslagaanvraag of te weinig eigen bijdrage hebben betaald. Een dubbele nationaliteit was reden om als verdacht te worden aangemerkt. De slachtoffers raakten hun toeslag kwijt zonder opgaaf van redenen. Maar erger nog, al ontvangen toeslagen werden teruggevorderd – soms vele tienduizenden euro’s – met grote financiële en sociale problemen als gevolg.
De verhoren in een notendop: iedereen vindt het achteraf erg, ministeries wijzen naar elkaar en signalen kwamen niet waar ze moesten zijn of werden onvoldoende herkend. “Het wereldkampioenschap bestuurlijk onvermogen”, vat commissievoorzitter Chris van Dam het samen.
Halstarrig
De eerste week van de ondervragingen was het de beurt aan de ambtenaren. “Het lelijkste is als we elkaar allemaal de schuld gaan geven”, zegt secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken (SZW) Loes Mulder. Dat gebeurt toch.
Ambtenaren van het ministerie van Financiën, waar de Belastingdienst onder valt, zeggen grofweg: het alles-of-niets-beleid dat leidde tot de forse terugvorderingen was niet fraai. Maar het kwam van SZW en wij voerden het alleen uit. De commissie nam daar geen genoegen mee. “U was de hoogste baas, u had toch heel veel invloed?”, werd gevraagd aan voormalig Belastingdiensttopman Peter Veld. Dat was hij en dat had hij, maar Sociale Zaken was “halsstarrig”.
Leijten ondervraagt Toeslagendirecteur over werkwijze
Ambtenaren van Sociale Zaken zeggen op hun beurt dat de Belastingdienst niet echt hard aan de bel heeft getrokken. “Ik heb nooit iemand boos aan mijn bureau gehad”, aldus oud-topambtenaar Marcelis Boereboom. En, is het punt van een aantal verhoorde SZW-ambtenaren, de Belastingdienst handhaafde hardvochtiger dan ons beleid voorschrijft.
De bewindslieden spreken in de tweede week van de verhoren ook over signalen die niet zijn doorgekomen. “Te weinig alarmbellen op allerlei niveaus”, zegt minister Wopke Hoekstra van Financiën. “Waarom zijn de alarmbellen niet gaan rinkelen? Dat komt omdat ik de informatie niet kreeg”, zegt voormalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
Een van de memo’s die nooit op de juiste plek naar boven zijn gekomen, is de waarschuwing van juridisch adviseur Sandra Palmen.
De belangrijkste waarschuwingen en adviezen uit het memo
Oud-staatssecretaris van Financiën Frans Weekers heeft het over “een leemlaag” waar niks doorheen komt en zijn opvolger Eric Wiebes “zag de lont niet branden van de bom die later ontplofte”. Toch gaan er gedurende de jaren dat de affaire speelt memo’s, notities, brieven, briefjes, rapporten en opmerkingen naar allerhande bewindspersonen.
Oud-staatssecretaris Wiebes probeert in zijn verhoor uit te leggen dat er sprake was van puzzelstukjes waarbij niemand de hele puzzel overzag. “Ja, hier is zo enorm iets misgegaan.” De commissie vindt dat ook, blijkt uit de soms felle en strenge toon van de verhoren. Commissieleden benadrukken dat bewindspersonen zelf verantwoordelijk zijn voor de informatiestroom op hun eigen departement en zich dus eigenlijk niet kunnen verschuilen achter ambtenaren die alarmbellen niet weten te vinden.
RTL Nieuws en Trouw
Premier Rutte hoorde pas vorig jaar over de volle omvang van de problemen, zegt hij. Hij kan zich niet herinneren dat hij er een gesprek over heeft gehad met een van de betrokken bewindspersonen. “Kan zijn, hoor, dat daarover gesproken is. Maar dat staat mij niet meer bij.”
Besproken wordt ook of de Tweede Kamer wel adequaat is geïnformeerd. “Nee, terugkijkend niet”, zegt Rutte. De afgelopen tijd kwamen veel documenten via RTL Nieuws en Trouw naar buiten, tot frustratie van het parlement. Minister Hoekstra vraagt zich voor de commissie af of “we hier hadden gezeten zonder vragen door de media en vanuit de Kamer”.
Wiebes antwoordde hij op vragen van de Kamer dat er niets bekend was over gedupeerde ouders, terwijl dat wel zo was.
Wiebes over zijn eigen antwoord: dat was schandalig
Gedurende de twee weken worden omstandigheden aangevoerd die een rol spelen bij het uit de hand lopen van de kinderopvangtoeslagaffaire. Zo leidt de Bulgarenfraude begin jaren 2010 tot een streng antifraude-klimaat, wordt geschetst. “Men wilde er een tandje bij”, zegt Weekers. “We hebben oog gehad voor de balans”, zegt Rutte. “Maar het kan zijn dat mensen grenzen hebben overschreden.”
En er was het problematische toeslagensysteem zelf, dat stamt uit 2005. Velen zijn er ongelukkig mee, omdat het te complex is voor burgers, omdat het wordt ingevoerd terwijl de Belastingdienst er nog niet klaar voor is, omdat werken met voorschotten altijd leidt tot correcties en omdat het systeem te rigide is. “Een fabriek zonder menselijke maat”, aldus oud-staatssecretaris Snel, de enige afgetreden bewindspersoon in deze affaire.
Blussen
Asscher wijdt voor de commissie uit over een eenvoudiger systeem waarbij het geld rechtstreeks naar de opvang gaat. “Ik dacht oprecht dat ik met de snelste oplossing bezig was.” Maar in de jaren dat daaraan wordt gewerkt, worden ouders nog steeds vermalen door het oude systeem.
Voorzitter Van Dam: “Ik krijg het beeld dat het huis in de fik staat en dat er een nieuw huis wordt gebouwd zonder het oude te blussen.” En het nieuwe huis komt er uiteindelijk niet, omdat het volgende (en dus huidige) kabinet er toch niet aan wil.
‘Pijn, alleen maar pijn’
Premier Rutte reflecteert in zijn verhoor – het laatste van de commissie- op wat fraudebestrijding eigenlijk is: “Je zoekt mensen die willens en wetens geld willen lospeuteren bij de overheid waar ze geen recht op hebben.” Dat dat hier is misgegaan, wordt nog eens duidelijk buiten het Kamergebouw, waar een aantal gedupeerden zich voor de laatste dag had verzameld. Een van hen vertelt over de “pijn, alleen maar pijn” waarmee ze de afgelopen weken voor tv heeft gezeten. “De betrokkenen eten er geen boterham minder om en ik loop bij de voedselbank.”
De parlementaire commissie presenteert op 17 december de bevindingen aan de Tweede Kamer. Dat document is overigens een reconstructie, zonder conclusies en zonder aanbevelingen.
RTL 26.11.2020 De verhoren over de affaire met de uit de hand gelopen fraudejacht door de Belastingdienst zijn vandaag afgerond. RTL Nieuws-journalist Pieter Klein bracht samen Trouw-journalist Jan Kleinnijenhuis de affaire aan het licht. Zij wonnen daarvoor de prijs Journalist van het Jaar. Klein legt uit wat de verhoren van de afgelopen twee weken hebben opgeleverd.
Pieter, welke uitspraken vielen je het meeste op?
“Dat ambtenaren zeiden dat ze allemaal ‘buikpijn’ hadden, maar dat er geen enkele ‘buikpijnnotitie’ op het bureau van ministers is gekomen. Dat geen van de topambtenaren, ministers en staatssecretarissen echt snapten hoe heftig het beleid was, en hoe ernstig de fraudejacht was ontspoord.
Dat ze pas vorig jaar, na de onthullingen van RTL Nieuws en Trouw het ‘schaamrood op de kaken’ kregen. Toen ze het brandende lont zagen dat een sociale bom liet ontploffen. Toen ze zagen dat jarenlang ‘een bal richting het ravijn rolde’ en dat niemand had ingegrepen. En dat premier Mark Rutte uiteindelijk zei dat de harde aanpak na de Bulgarenfraude, ambtenaren misschien het idee had gegeven dat ze over de grenzen van de wet mochten gaan, terwijl dat niet de bedoeling was.”
“Het patroon van niet goed kijken naar het effect van wetten. Alleen kijken naar grote stelselwijzigingen of abstract naar ‘de schuldenproblematiek’. Niet goed luisteren naar signalen. Niet praten met gewone mensen die in de knel zaten. Dat politieke en ambtelijke bestuurders zelfs niet wisten hoe de wetgeving en regels in elkaar zaten, waardoor mensen onterecht tot fraudeur werden bestempeld en in nog grotere ellende terecht kwamen.
Dat er niet is geluisterd naar het vernietigende memo van die ene jurist uit 2017, die toen al zei dat de Belastingdienst ‘ontoelaatbaar’ handelde. Dat het toen al opgelost had kunnen worden. En dat zoveel belangrijke informatie al die tijd is achtergehouden voor parlement, pers en samenleving.”
Verandert dit nog iets voor de gedupeerden?
“Nee. Veel ouders hebben met afgrijzen en ongeloof naar de verhoren gekeken. Ook met woede, omdat de compensatie nog steeds heel traag gaat. Ze vinden het over het algemeen wel goed wat de parlementaire ondervraging heeft blootgelegd. En ik denk dat het uiteindelijke rapport van de commissie een nog ontluisterender beeld zal schetsen. Het enige voordeel voor de ouders is dat zij gehoord worden, dat hun zaak op de politieke agenda blijft staan, ook in de aanloop naar de verkiezingen, waardoor de druk op Den Haag heel groot zal zijn om het juiste te doen.”
Directeur Toeslagen in tranen tijdens verhoor toeslagenaffaire
Directeur Toeslagen Agaath Cleyndert breekt tijdens het begin van het verhoor van de toeslagenaffaire. Gesprekken voeren met gedupeerde ouders was, zei ze, het moeilijkste wat ze in haar loopbaan heeft gedaan
Komen de verhoorde kopstukken weg met ‘ik wist er niets van’?
“Dat moet blijken. Het is natuurlijk waar dat sommige betrokkenen niet alles wisten, of op sommige momenten niet alles konden weten. Maar de verhoren lieten ook zien dat te vaak niet is doorgevraagd, dat signalen zijn genegeerd. Of betrokkenen onder ede de waarheid en de gehele waarheid hebben verteld, is aan de commissie: als zou blijken dat de commissie tot de conclusie komt dat sommigen niet de hele waarheid hebben gesproken, kan de commissie aangifte doen wegens meineed. Het kan ook zijn dat de commissie het gewoon vaststelt. Daarnaast kijkt het Openbaar Ministerie nog naar mogelijke strafvervolging van de Belastingdienst; ook daar zou nieuwe informatie kunnen opduiken.”
Hoe kan het dat de verantwoordelijken niets wisten van dit enorme probleem?
“Veel van de problematiek was op zich jarenlang wel bekend. Forse terugvorderingen van toeslagen, met name bij de armste mensen. Of dat toeslagen teruggevorderd werden als niet de hele eigen bijdrage was betaald. Maar de meest schrijnende effecten kwamen pas in volle omvang op tafel nadat vorig jaar werd onthuld hoe ernstig de fraudejacht was ontspoord, en hoe duizenden mensen letterlijk zijn ‘aangereden door de overheid’. Of, zoals premier Rutte zei, toen bleek dat de ‘overheid die zó machtig is, en mensen moet beschermen, mensen heeft vermorzeld’.”
Is de belangrijkste bevinding dat binnen een ministerie informatie niet op de juiste plek komt?
“Als het goed functioneert, komen problemen juist wel in volle omvang op tafel. Dan vragen topambtenaren goed door, en leggen zij politici alle mogelijke scenario’s voor om in te grijpen. Minister Hoekstra (Financiën) legde uit dat een van de grootste problemen was dat de Belastingdienst informatie niet boven tafel kreeg, en daarna veel te defensief in het eigen gelijk bleef hangen, waardoor de informatievoorziening ‘verhullend’ was. Uit het verhoor van Mark Rutte bleek vandaag dat er ook op hoog niveau is gestuurd om niet alle informatie ruimhartig openbaar te maken.”
RTL Nieuws en Trouw publiceerden gezamenlijk over de misstanden in de ontspoorde fraudejacht van de Belastingdienst. Ouders werden onterecht aangemerkt als fraudeur en kwamen in grote problemen. Lees hier een overzicht van de affaire die onder meer staatssecretaris Menno Snel ertoe bracht de eer aan zichzelf te houden.
Er werden vaak zinnetjes gebruikt als ‘dat kan ik mij niet meer herinneren’. Werden ambtenaren en politici voorbereid?
“Ambtenaren en politici zijn inderdaad voorbereid op wat ze wel en niet moeten zeggen. Ze zullen niet het advies hebben gekregen om te liegen, omdat ze onder ede staan. Daarom waren ze heel precies in wat ze zich wel en wat ze zich juist niet herinnerden.”
Wat heeft de enquête opgeleverd?
“We hebben een heel ontluisterend inkijkje gekeken in hoe ons bestuur doorschoot in de fraudejacht en niet ingreep bij te harde wetgeving en te lang gemaakte fouten niet wilde toegeven. Daar is inmiddels iedereen van doordrongen. In politiek en bestuurlijk Den Haag zal het signaal zijn: als er ergens een probleem is, kijk er dan veel eerder naar. Een tweede conclusie is: je moet niet twee ministeries twee verschillende wetten laten uitvoeren, en niet goed kijken naar de uitvoering. Een derde conclusie: er moet in de wet veel meer aandacht zijn voor menselijke maat. En, heel simpel: ga gewoon praten met mensen.”
Wat zullen de consequenties zijn van de bevindingen van de verhoorcommissie?
“Dat moet nog blijken, als de commissie 17 december het verslag presenteert. De harde kantjes van het beleid zijn inmiddels al aangepast. In januari komt er een Kamerdebat over wat de politieke conclusies moeten zijn. Over hoe het verder gaat met het hele toeslagenstelsel, dat functioneerde als een ‘fabriek’ waarin geen oog was voor de menselijke maat, wordt in de formatie na de komende verkiezingen besloten.”
NOS 26.11.2020 Voorzitter Van Dam sluit het verhoor van Rutte af. Hij was de laatste getuige die is gehoord. De commissie presenteert op 17 december 2021 het eindverslag.
Twee weken lang hoorde de commissie topambtenaren en politici
De commissie hoorde als laatste getuigen minister Hoekstra en premier Rutte
Liveblog gesloten
6 UUR GELEDEN
Verhoor afgelopen
6 UUR GELEDEN
Rutte: nogmaals excuus
Rutte is het met minister Hoekstra eens dat de kindertoeslagaffaire misschien nooit aan het licht was gekomen als de Kamerleden als Omtzigt en Leijten er niet zo hard op hadden “zitten duwen”. De premier herhaalt de excuses die hij eerder aan de betrokken ouders heeft gemaakt. Hij schaamt zich ervoor dat hij tien jaar premier is geweest en dat het probleem niet is opgelost. “Uiteindelijk ben ik de in de ogen van het land de baas is van het spul.”
Rutte gaat ook nog eens met de betrokkenen praten. “Dat was ik al van plan om in de zomer te doen, maar dat is er door corona nog niet van gekomen.
7 UUR GELEDEN
Rutte: Kamer niet adequaat geïnformeerd
Op de vraag of Rutte vindt dat de Kamer adequaat is geïnformeerd over de toeslagenaffaire, zegt de premier: “Nee, terugkijkend niet. Dat memo van mevrouw Palmen had de Kamer natuurlijk moeten bereiken.” Het gaat dan om een memo uit 2017 van een topambtenaar, die vond dat ouders te hard werden aangepakt. Dat memo bleef lang onopgemerkt.
7 UUR GELEDEN
‘Toeslagenaffaire is vergelijkbaar met aardbevingen Groningen’
Het verhoor van premier Rutte gaat verder. Hij gaat in op de vergelijking die hij eerder maakte tussen de toeslagenaffaire en de aardbevingen in Groningen. “Hier is een verschrikkelijk ongeluk gebeurd. Dit is overheidsfalen. Dit is de bal die richting het ravijn rolde en niemand stak een poot uit.”
Hij wijst erop dat de overheid een schild had moeten zijn voor burgers, maar dat in dit geval niet is geweest.
7 UUR GELEDEN
Het verhoor is een kwartier geschorst
Om 15.35 uur gaat het verhoor van premier Rutte verder.
7 UUR GELEDEN
‘Affaire lijkt op bal die richting ravijn rolt’
Rutte zegt stellig dat het helpen van mensen prioriteit had bij het kabinet. De rest, het oplossen van een politiek probleem bijvoorbeeld, was wat hem betreft achtergrondmuziek. “Het ging echt om de mensen die nu ook weer op het Plein staan. Het is verschrikkelijk wat hen is overkomen: huwelijksproblemen, kinderen die het moeilijk hebben.”
Hij vergelijkt de affaire met een bal die richting een ravijn rolt en op een gegeven moment niet meer te stoppen is.
‘Snel was goede staatssecretaris, had wat mij betreft niet weg gehoeven’
Vanaf juni 2019 is de kinderopvangtoeslagaffaire echt een groot onderwerp, zegt premier Rutte. Vanaf dan heeft hij er bemoeienis mee. Hij biedt staatssecretaris Snel zijn hulp en ondersteuning aan. Hij vindt het overigens onterecht dat Snel moest vertrekken. “Hij was een goede staatssecretaris. Ik had het volste vertrouwen in zijn aanpak.”
8 UUR GELEDEN
Rutte: ik had moeten waarschuwen voor de balans
Rutte geeft toe dat ambtenaren door de verharding van de fraude-aanpak, na onder meer de ‘Bulgaren-fraude’, misschien het gevoel hebben gekregen dat ze verder konden gaan dan ze anders zouden doen. “We hebben oog gehad voor de balans, maar het kan zijn dat u ook gelijk heeft en dat mensen grenzen hebben overschreden.”
De premier zegt dat dit een van de lessen is die hij heeft getrokken: dat hij mensen had moeten waarschuwen dat fraude hard moet worden aangepakt, maar dat de balans ook goed in de gaten moet worden gehouden.
8 UUR GELEDEN
Rutte: ik vind ook dat fraude moet worden aangepakt, maar wel in balans
Rutte heeft in zijn beginperiode als premier regelmatig gezegd dat alles op alles moet worden gezet om fraude te bestrijden. “Jazeker, daar heb ik een opvatting over.” Hij wijst erop dat het destijds niet om deze zaak ging, maar om bijvoorbeeld de ‘Bulgaren-fraude’ met onder meer huursubsidie. Hij vindt dat er wel oog moet zijn voor de menselijke maat.
8 UUR GELEDEN
Rutte: in een keer alle info naar buiten brengen
Rutte zegt dat hij het verstandig vond om met de beantwoording van het wob-verzoek van 7 juni te wachten tot het rapport van de commissie-Donner er was. Dat kwam in oktober uit. Maar de premier vond het een goed idee om zo lang te wachten omdat het hem beter leek om alle informatie in een keer naar buiten te brengen.
Premier Rutte bij de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag ANP
8 UUR GELEDEN
Rutte ontkent dat hij stukken heeft tegengehouden
Twee dagen na de ministerraad op 7 juni werd er een wob-verzoek gedaan. Het antwoord daarop liet lang op zich wachten, beaamt Rutte. Maar hij ontkent dat hij de beantwoording heeft tegengehouden. Wel heeft hij geadviseerd om alle stukken in een keer naar buiten te brengen. “Maar dat heeft niet geleid tot weken vertraging.”
8 UUR GELEDEN
Rutte: de bom ontplofte op 7 juni 2019
De bom ontplofte wat Rutte betreft tijdens de ministerraad op 7 juni 2019. “Toen was iedereen op de hoogte van de ernst in elk geval wat betreft de CAF-11-ouders.” Dat is de eerste groep van ongeveer 300 ouders, waarvan duidelijk werd dat zij het slachtoffer waren van een keiharde terugvordering van toeslagen.
9 UUR GELEDEN
Rutte: memo-Palmen viel niet onder Rutte-doctrine
Het gaat over de zogenoemde Rutte-doctrine. Zo wordt het uitgangspunt genoemd dat ambtenaren onderling vrijelijk moeten kunnen communiceren. De premier vindt dat hun mails bijvoorbeeld niet mogen worden opgevraagd. Hij maakt een uitzondering voor wat hij klokkenluiderssignalen noemt, zoals het memo van topambtenaar Palmen uit 2017, waar het de afgelopen weken vaak over gaat. Daarin waarschuwde zij dat er sprake was van onbehoorlijk bestuur en dat ouders gecompenseerd moesten worden. Het memo werd genegeerd en dook opnieuw op in 2019.
9 UUR GELEDEN
Rutte: niet bewust weinig aantekeningen gemaakt
Kamerlid Kuiken verbaast zich erover dat er nauwelijks aantekeningen gevonden zijn van gesprekken tussen ambtenaren op het ministerie van Algemene Zaken en de premier. Het lid van de parlementaire ondervragingscommissie vraagt zich af of er bewust heel weinig wordt opgeschreven, zodat die stukken ook niet kunnen worden opgevraagd. Rutte ontkent dat. Hij zegt dat de lijnen binnen AZ gewoon kort zijn. “Het is maar een klein ministerie.” Volgens hem wordt er alleen grappenderwijs weleens gewezen op de Wet Openbaar Bestuur, op basis waarvan journalisten en Kamerleden bijvoorbeeld een Wob-verzoek kunnen indienen. Kuiken: “Maar ik weet uit ervaring dat in elke grap een kern van waarheid zit”.
9 UUR GELEDEN
Ook Rutte werd zich pas in juni 2019 bewust van grote problemen
Ook Rutte hoorde pas in juni 2019 van de omvang van de problemen met de kinderopvangtoeslag. Hij kan zich niet herinneren dat hij hier een gesprek over heeft gehad met een van de betrokken bewindspersonen. “Kan zijn, hoor, dat daarover gesproken is. Maar dat staat mij niet meer bij.”
AD 26.11.2020 Het verhoor onder ede was een primeur voor een premier die van de gelegenheid gebruik maakte om nogmaals zijn excuses aan te bieden voor de toeslagenaffaire. Politieke consequenties verbindt Mark Rutte daar niet aan, maar hij heeft wel een les geleerd, zei hij tegen de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
,,Het was een bal die het ravijn inrolde en niemand stak een poot uit.” Aan metaforen had de mini-enquête naar de toeslagenaffaire de afgelopen twee weken geen gebrek, dus deze beeldspraak van minister-president Mark Rutte kon er vanmiddag ook nog wel bij.
Nieuwsgieriger was de commissie echter naar de vraag hoe de premier zijn eigen rol had gezien. Hij is immers het enige politieke kopstuk dat al op zijn post zat toen de kiem voor het schandaal werd gelegd. De rest is vertrokken. Hij zit er nog.
In zijn slotwoorden zei Rutte zich vooral te schamen dat het toeslagensysteem in de tien jaar dat hij in het Torentje zit nog altijd onveranderd is. Pogingen om het stelsel te veranderen strandden keer op keer, terwijl er intussen wel duizenden ouders onbedoeld ‘tussen de wielen van de overheid’ zijn geraakt. Rutte zei daardoor geraakt te zijn: ,,Ik ben in de ogen van het land de baas van het spul. Ik kan daar niet voor weglopen.” En dus herhaalde hij de excuses die hij in januari van dit jaar tegen de slachtoffers had uitgesproken.
Ik ben in de ogen van het land de baas van het spul. Ik kan daar niet voor weglopen, aldus Mark Rutte.
Toch maakte Rutte zijn rol tijdens zijn verhoor een aantal keren kleiner dan zijn ondervragers lief was. Dat hij leiding had gegeven aan de ministeriële commissie die de fraudeaanpak tijdens zijn tweede kabinet flink opschroefde, deed Rutte eerst nog af als een vooral technisch voorzitterschap, zoals hij er vele heeft. Zo makkelijk kwam hij echter niet weg: had hij wel voldoende oog gehad gehad voor de ‘schaduwkant’ van die verharde aanpak? Immers, ouders die een foutje met de aanvraag van de kinderopvangtoeslag hadden gemaakt zijn het slachtoffer geworden van een nietsontziende fraudejacht, waarbij fundamentele rechtsbeginselen zijn geschaad.
Rutte snapte de vraag en gaf toe dat zijn rol ook weer niet zó klein was geweest. En ja, hij had ook een les getrokken: hij rekent het zichzelf aan dat hij het belang van rechtsbescherming onvoldoende heeft benadrukt toen het kabinet besloot om fraude harder aan te pakken ,,Ik had explicieter moeten zeggen: ja, we gaan het aanpakken, maar het mag niet gebeuren dat we grenzen over gaan.”
Dat die grenzen toch werden overschreden, kan wellicht komen doordat uitvoerende ambtenaren de aansporing van het kabinet niet juist hebben verstaan. ,,U kunt gelijk hebben, dat mensen het gevoel hebben gekregen dat ze verder moesten gaan dan ze normaal zouden doen. Maar ik kan niet vergoelijken dat iemand zoiets gedaan kan hebben”, zei de premier.
Venijn
Minister van Financiën Wopke Hoekstra had even daarvoor een hard oordeel over het functioneren van de Belastingdienst geveld. De CDA-bewindsman had geen goed woord over gehad voor de informatieverstrekking vanuit de fiscus. Dat verwijt kreeg Rutte vervolgens hard door de commissie in het gezicht gesmeten. Want gaf hij door zijn eigen ‘Rutte-doctrine’ om memo’s tussen ambtenaren niet te willen delen met het parlement zelf niet het verkeerde voorbeeld? En is de neiging bij zijn ministerie van Algemene Zaken om zo min mogelijk op papier te zetten niet ingegeven door angst dat informatie door parlement en media kunnen worden opgeëist?
De geheime notulen van de ministerraad die hij had mogen inzien, zo zei voorzitter Chris van Dam, ‘dragen niet bij aan het beeld dat transparantie prioriteit nummer één was bij dit kabinet.’ Over de vasthoudendheid van met name CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt werd tijdens kabinetsberaden niet altijd ‘met vriendelijke toon gesproken’, was de commissie gebleken. SP’er Renske Leijten, die met Omtzigt stapels Kamervragen had moeten stellen, voelde zich vaak met een ‘kluitje in het riet gestuurd’, zei ze. ,,Als de informatieverstrekking beter was geweest hadden we hier vandaag niet gezeten”, wierp zij Rutte met het nodige venijn voor de voeten.
Over de vasthoudendheid van met name CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt werd tijdens kabinetsberaden niet altijd ‘met vriendelijke toon gesproken’, was de commissie gebleken
Verschrikkelijk
De premier kon het haar slechts nazeggen, ook al omdat Hoekstra tijdens zijn verhoor het duo Omtzigt-Leijten, net als de vasthoudende verslaggevers van Trouw en RTL Nieuws, lof toezwaaide: ,,Als je kijkt naar dit dossier en je ziet hoe lang het heeft geduurd voor we in de richting van een oplossing zijn gaan bewegen, vraag ik me sterk af of we daar ooit zonder vragen en mediaberichten zouden zijn beland”, aldus de minister van Financiën.
Rutte herinnerde de commissie eraan wat er van hem en de rest van de politiek, ongeacht partijkleur, mag worden verwacht: ,,Niemand gaat de politiek in om mensen in hun diepste bestaan te kwetsen of te raken. Wij moeten zorgen dat mensen nooit tussen raderen van systeem komen.” Dat juist dát is gebeurd, vindt Rutte net als al die andere ex-bewindslieden die deze week te biecht gingen ‘verschrikkelijk’. Maar politieke consequenties trekt hij daar niet uit.
NU 26.11.2020 Een commissie die in 2013 werd opgericht om fraude te bestrijden, onder leiding van premier Mark Rutte, heeft er mogelijk voor gezorgd dat de aanpak te streng werd. Er is geen directe link met de problemen die nu bekend zijn met de kinderopvangtoeslag, maar het kan ervoor hebben gezorgd dat een klimaat ontstond waarin ambtenaren “over de grens” konden gaan.
“Het kan pervers uitpakken”, zei Rutte donderdag voor de ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire.
Als er al een link is tussen de toeslagenaffaire waarbij ouders onterecht als fraudeur werden bestempeld en slachtoffer werden van te harde aanpak van de Belastingdienst, dan had die link er niet mogen zijn, zei de premier. “Er kunnen mensen het gevoel hebben gehad dat zij verder mochten gaan dan normaal”, zei Rutte verder.
Wat er in die anti-fraudecommissie wordt besproken, is geheim. Stukken mogen ook niet openbaar worden gemaakt, maar de ondervragingscommissie heeft ze wel mogen inzien.
“Het beeld is wel: we gaan fraude aanpakken. We zien nu dat het beleid kneiterhard is”, zei commissievoorzitter Chris van Dam (CDA). “Misschien is de indruk gewekt dat ambtenaren over de grens konden gaan”, antwoordde Rutte.
De informatievoorziening in dit dossier is ‘de crux’, zei Van Dam. Of beter gezegd: het gebrek eraan. Stukken die werden opgevraagd door Kamerleden kwamen niet boven tafel. Regelmatig werden zij verrast door berichten via de media, maar ook daar kwam informatie vaak pas boven tafel na Wob-verzoeken.
‘Rutte-doctrine’ hielp niet mee bij openheid
De commissie had het vermoeden dat de zogenoemde ‘Rutte-doctrine’ hier een rol in heeft gespeeld. De term dook op in een sms-bericht van een medewerker van Rutte waarin wordt gesproken over CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt die informatie wil van oud-staatssecretaris van Financiën Menno Snel.
Het betekent dat Rutte over het algemeen niet wil dat ambtelijke stukken zomaar openbaar worden gemaakt. Ambtenaren moeten “in alle veiligheid” kunnen werken en “onderling kunnen brainstormen”, zonder dat die gesprekken later publiekelijk worden, vindt de premier.
Dat heeft tot gevolg dat bijvoorbeeld journalisten die via een Wob-verzoek informatie boven tafel willen krijgen, te lang op informatie moeten wachten. Dat gebeurde regelmatig in de toeslagenaffaire.
Rutte wilde benadrukken dat zijn ministerie, Algemene Zaken, maar een kleine organisatie is waar niet altijd alles wordt bijgehouden. Verwijten van de ondervragingscommissie dat zijn departement belangrijke informatie voor de Kamer achterhield, ontkende hij.
Telegraaf 26.11.2020 De speciale ministeriële commissie voor fraude kan ertoe hebben geleid dat ambtenaren ruimte zagen voor een aanpak die ’verder gaat dan normaal’. Dat zegt premier Mark Rutte donderdagmiddag in zijn verhoor over de toeslagenaffaire.
Rutte werd onder meer verhoord over die commissie, die in 2013 werd opgezet, onder meer naar aanleiding van de ’Bulgarenfraude’ met toeslagen. Kamerleden vragen Rutte wat voor impact die focus op fraude had voor de dienstverlening aan burgers. „Er is altijd het risico als je fraude gaat bestrijden, termijnen langer gaan duren”, zegt Rutte over die balans. „Maar het is in elk geval niet de bedoeling dat mensen tussen de wielen van de overheid gaan komen.”
Dat gebeurt in de toeslagenaffaire toch. En Rutte moet in het verhoor toegeven dat zijn fraudecommissie misschien wel aan bij heeft gedragen. „Het kan dat mensen in de uitvoering het gevoel hebben gekregen: we moeten verder gaan dan normaal.” De ministeriële commissie voor fraude-aanpak recenseert hij donderdagmiddag als ’matig geslaagd’.
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er na de eerste verhoorweek aan het licht is gekomen in de toeslagenaffaire:
’Geen tijd voor alles op papier’
De Tweede Kamer voelt premier Rutte ook stevig aan de tand over de gebrekkige verslaglegging op zijn departement en informatievoorziening van het kabinet. „We hebben niet de tijd om alles op papier te zetten”, verdedigt Rutte zich in zijn verhoor over de toeslagenaffaire.
De ondervragingscommissie met Kamerleden die Rutte donderdagmiddag verhoort, blijkt op zijn ministerie van Algemene Zaken maar weinig documenten te hebben kunnen vinden over het toeslagendossier. „U heeft gekregen wat we hebben”, zegt Rutte. „Het is een heel klein departement. We hebben niet de tijd om alles op papier te zetten.”
De premier ontkent dat er weinig wordt vastgelegd om te voorkomen dat journalisten en Kamerleden later documenten op kunnen vragen. Dat wordt volgens Rutte wel eens ’grappend’ gezegd door zijn ambtenaren. „Maar dat wordt niet in actie omgezet.”
De commissie zet ook vraagtekens bij het gebrek aan openheid. Rutte wordt ondervraagd over wat in Den Haag de ’Rutte-doctrine’ wordt genoemd. De premier wil dat communicatie van ambtenaren onderling of met bewindspersonen niet naar buiten komt, tot het tot besluitvorming overgaat. „Ambtenaren moeten met elkaar vrij kunnen denken”, vindt Rutte. Anders kunnen ’opties niet worden gewogen’ of ’stomme ideeën’ niet worden geopperd, stelt de premier.
Fnuikend
Dat de toeslagenaffaire aan het licht is gekomen, is volgens minister Wopke Hoekstra (Financiën) vooral te danken aan de pers (RTL en Trouw) en Kamerleden (Renske Leijten en Pieter Omtzigt). Die ’fnuikende’ conclusie trekt Hoekstra tijdens zijn verhoor donderdagochtend.Die problemen worden Hoekstra pas in de loop van 2019 duidelijk. Het pijnlijke vindt hij dat het zo lang heeft moeten duren voordat de politieke top doorhad hoe duizenden ouders vermorzeld werden door de eigen overheid. En dan niet eens doordat die overheid dat zelf doorheeft.
Hoekstra donderdagmorgen tijdens de start van het verhoor. Ⓒ POLITIEK 24
„Het echt fnuikende van het dossier is eerlijk gezegd dat er al veel langer iets aan de hand is en dat het pas in 2019 op de agenda komt door berichten in de media en vragen uit de Kamer”, zegt Hoekstra. „En als die dingen niet waren gebeurd, is het de vraag of wij hier nu hadden gezeten.”
Hoekstra wordt geraakt als hij eind 2019, op de dag van het opstappen van zijn staatssecretaris Menno Snel, in de Tweede Kamer even met een paar gedupeerde ouders praat. „Het schaamrood staat je dan op de kaken”, omschrijft de minister zijn gevoel als hij hoort over de ellende die de ouders met hem delen.
„Mensen zitten daar letterlijk met tranen in de ogen te vertellen”, schetst Hoekstra. Hij schetst hoe ze ook verhalen over de problemen in het verlengde van de fraude-aanpak van de fiscus, zoals uithuiszettingen en huwelijksproblemen. „Waren we maar eerder met die ouders zelf in gesprek gegaan”, verzucht Hoekstra. „Dat is echt wel wat anders dan een werkbezoek aan een staatsdeelneming.”
Minister Wopke Hoekstra wordt donderdag gehoord door de parlementaire enquetecommissie Kinderopvangtoeslag. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
Hoekstra vertelt donderdagochtend ook dat hem bij zijn aantreden in 2017 nog werd verzekerd dat de toeslagenafdeling van de Belastingdienst er uitstekend voor stond. In zijn overdrachtsdossier van ’zo’n 150 of 160’ pagina’s in totaal één pagina over de kinderopvangtoeslag ging. Maar bij zijn aantreden heeft de CDA-minister de problemen bij de Belastingdienst wel helder op zijn netvlies. „Ik heb die in mijn eerste debat groot, complex en hardnekkig genoemd.”
Volgens politiek commentator Wouter de Winther kunnen de politieke verhoren gevaarlijk zijn voor bewindspersonen, ook omdat het verkiezingstijd is. „Daarom worden ze vooraf getraind”, zegt hij in de parlementaire podcast Afhameren:
In het eerste gesprek met de hoogste ambtenaar van Financiën, Manon Leijten, vraagt Hoekstra naar de problemen bij de Belastingdienst. „Leijten zei: ’Toeslagen is eigenlijk het best functionerende deel van de Belastingdienst.’”, schetst Hoekstra, die zegt tijdens zijn ministerschap hij een ’sterker dan normale bemoeienis’ bij de fiscus heeft gehad.
De minister heeft wat de kinderopvangtoeslag betreft daar zijn vraagtekens bij: „Ik zeg tegen haar: mij als burger is wel opgevallen hoe complex het systeem is.” Hij vertelt over de vele wijzigingen die hij bij het aanvragen van de toeslag door moet geven. „Daarbij krijgen wij telkens meerdere brieven die niet consistent zijn. Dus ik leg bij haar (Leijten, red.) terug: ik hoop dat u gelijk heeft.” Hoekstra stipt daarbij aan dat hij op dat moment nog niet in beeld had hoe diep de toeslagenproblematiek echt is en hoe hard die ouders heeft geraakt.
NOS 26.11.2020 Pas in juni 2019 werd premier Rutte duidelijk hoe hevig de kinderopvangtoeslagaffaire uitpakte en wat de gevolgen waren van het “niet-proportioneel terugvorderen”. “Vanaf toen werd het een heel groot onderwerp, dat ook niet meer van mijn radar is verdwenen”, zei hij voor de parlementaire ondervragingscommissie.
Sinds dat moment heeft Rutte daar ook geregeld contact over gehad met staatssecretaris Snel, die uiteindelijk in december 2019 opstapte. Volgens Rutte verzuchtte Snel in de gesprekken met hem wel eens dat het zo moeilijk was om op het ministerie van Financiën bepaalde stukken boven water te krijgen en hoe groot de druk uit de Tweede Kamer was.
Rutte noemde het ernstig dat de informatievoorziening binnen Financiën niet goed loopt. Dat dat niet naar wens functioneerde, wist hij al langer en hij heeft er bij achtereenvolgende bewindslieden op aangedrongen dat te verbeteren. Volgens hem hebben die dat ook geprobeerd. Dat het bij de kinderopvangaffaire niet gelukt is om signalen dat het niet goed ging eerder boven water te krijgen heeft volgens hem geleid “tot het verschrikkelijke feit waardoor we hier nu zitten”.
De premier is het met minister Hoekstra eens dat de kinderopvangaffaire misschien nooit aan het licht was gekomen als Kamerleden als Omtzigt en Leijten er niet zo hard op hadden “zitten duwen”. Aan het eind van zijn verhoor herhaalde de premier de excuses die hij eerder ook al aan de betrokken ouders had gemaakt.
Bal in het ravijn
De ontwikkelingen in deze affaire vergeleek Rutte met een bal die is gaan rollen tot in het ravijn. Rutte zei dat “goedwillende Nederlanders tussen de wielen van de overheid terecht zijn gekomen en zich op geen enkele manier gesteund wisten in deze afgrijselijke kwestie en de overheid tegen zich zagen.”
De commissie vroeg Rutte of hij Snel niet eerder had moeten aansporen om in actie te komen. Rutte antwoordde daarop dat hem voor juni niet duidelijk was hoe ernstig de situatie was. “Als het bij zo’n groot departement als Financiën al niet zichtbaar is, dan is het bijna onmogelijk buiten zo’n departement. Maar natuurlijk zou ik hopen dat ik op signalen had gereageerd.”
Rutte: de bal rolde in het ravijn…!
Papieren stukken
Tijdens het verhoor van Rutte ging het lang over het al dan niet schriftelijk vastleggen van gesprekken en het al dan niet naar buiten brengen van documenten. De commissie had stukken opgevraagd over de kinderopvang en over fraudebestrijding en is er verbaasd over dat bij het ministerie van Rutte maar zo weinig op papier staat. De premier verklaarde dat doordat Algemene Zaken maar een klein departement is. “We hebben niet de tijd om alles op papier te zetten en er gebeurt veel mondeling.”
Rutte vindt het geen probleem dat er zo maar weinig schriftelijk wordt gerapporteerd. En volgens hem hoeven stukken over gesprekken tussen ambtenaren onderling en tussen ambtenaren en bewindslieden vóór er een besluit is genomen niet naar buiten te komen. “Je moet ideeën kunnen uitwisselen en je moet in veiligheid kunnen discussiëren.” In ambtelijk Den Haag staat dat bekend als de Rutte-doctrine.
Een kritisch memo van ambtenaar Palmen over de kinderopvangtoeslag moet volgens Rutte wel openbaar kunnen worden, omdat het daar om een signaal van een soort klokkenluider ging. Palmen schreef in haar memo dat de Belastingdienst laakbaar handelde, maar met haar memo werd niets gedaan. De premier had liever gezien dat dit memo terecht was gekomen bij de politieke top.
Bestrijding van fraude
De commissie vroeg Rutte ook of er niet te veel nadruk heeft gelegen op bestrijding van fraude, en of daardoor goedwillende burgers niet in de knel zijn gekomen. Het tweede kabinet-Rutte stelde in 2013 een ministeriële commissie in om de fraude aan te pakken en die commissie bleef tot 2015.
Rutte antwoorde daarop dat hij voldoende oog had voor de schaduwkanten van die aanpak en dat hij de balans voldoende in de gaten heeft gehouden. “Maar dat neemt niet weg dat u gelijk kunt hebben dat mensen in de uitvoering het gevoel gehad kunnen hebben dat ze verder moesten gaan dan ze normaal gesproken misschien zouden doen.”
Dit was de laatste dag van de verhoren van de ondervragingscommissie. Vorige week werden ambtenaren gehoord en deze week politici. De commissie komt over drie weken met een ‘verslag van bevindingen’, een onderzoek naar de feiten. De commissie trekt geen conclusies, en doet ook geen aanbevelingen.
RTL 26.11.2020 Premier Mark Rutte erkent dat hij wellicht ‘explicieter’ had moeten aangeven dat een hardere aanpak van misbruik van belastinggeld geen vrijbrief mocht zijn om rechten van burgers met voeten te treden. Dat zegt hij in een verhoor over de toeslagenaffaire.
Na een aantal veelbesproken fraudezaken hamerde het kabinet sterk op een strengere aanpak van misbruik van belastinggeld. Rutte vindt dat daarbij voldoende oog is geweest voor de balans tussen fraudebestrijding en dienstverlening aan burgers.
“Maar dat neemt niet weg dat in de uitvoering mensen het gevoel kunnen hebben gekregen dat ze wat verder moesten gaan dan ze normaal gesproken zouden doen”, erkent Rutte. “Dat kan nooit een rechtvaardiging daarin vinden. Maar het is wel gebeurd.”
Rutte kwam aan het begin van de middag aan het woord in het verhoor over de toeslagenaffaire. Vanochtend was minister van Financiën Wopke Hoekstra aan de beurt tijdens de verhoren.
Hoekstra zei zich regelmatig te ergeren aan de houding van ambtenaren van zijn ministerie, en bij de Belastingdienst in het bijzonder. Er werd te ontspannen en te verdedigend gereageerd op schandalen die aan het licht kwamen en van veel politieke onderwerpen leken veel ambtenaren het belang en de urgentie niet in te zien, zegt hij in een verhoor over de toeslagenaffaire.
Laconieke ambtenaren
Hoekstra schetste hoe hij voormalig staatssecretaris Menno Snel moest vervangen tijdens het mondelinge vragenuurtje in de Tweede Kamer over beschuldigingen van etnisch profileren bij de fiscus. De ondersteuning van ambtenaren was niet goed genoeg. “Dat kon echt niet”, blikt hij terug.
Ambtenaren konden hem niet verzekeren dat er geen sprake was, en reageerden te laconiek op de berichten. Ze adviseerden hem aan de ‘veilige kant’ te blijven.
Niet in dank afgenomen
De minister sprak de topambtenaar van zijn ministerie hierop aan en uitte zijn zorgen over het feit dat Snel op deze manier vaak de Kamer werd ingestuurd. Zijn kritiek op de Belastingdienst werd hem niet altijd in dank afgenomen, vertelt Hoekstra. Hij kreeg vaak berichten dat ambtenaren het vervelend vonden dat hij over de ‘hardnekkige problemen’ sprak.
Naarmate steeds meer duidelijk werd over de toeslagenaffaire, bleef de Belastingdienst te defensief, tot ergernis van de bewindsman.
Oud-staatssecretaris Snel: toeslagen is een fabriek zonder greintje menselijke maat
Toeslagen is een ‘enorme fabriek’, zegt Snel, waarbij het alleen maar gaat om het afvinken van velden in formulieren.
AD 26.11.2020 Premier Mark Rutte zegt lessen te hebben getrokken uit de toeslagenaffaire. Een van de dingen die hij zich ‘aanrekent’ is dat hij het belang van rechtsbescherming onvoldoende heeft benadrukt toen het kabinet besloot om fraude harder aan te pakken ,,Ik had explicieter moeten zeggen: ja we gaan het aanpakken, maar het mag niet gebeuren dat we grenzen over gaan.”
In het tweede kabinet-Rutte werd fraudebestrijding een speerpunt van beleid, als gevolg van de Bulgarenfraude en de fraude met persoonsgebonden budgetten. Rutte gaf zelf leiding aan een ministeriële commissie, die een speerpunt maakte van de fraudeaanpak. De commissie die de toeslagenaffaire onderzoekt vroeg Rutte of hij indertijd wel genoeg oog heeft gehad voor de schaduwkant van dit beleid: mede hierdoor kon het gebeuren dat ouders die een klein foutje hadden gemaakt met hun kinderopvangtoeslag als fraudeur werden aangepakt.
Rutte zegt dat hij de rechtsbescherming zelf altijd in het oog heeft gehouden, maar kan zich ook voorstellen dat ambtenaren die het beleid moesten uitvoeren dat signaal niet goed hebben verstaan. ,,U kunt gelijk hebben, dat mensen het gevoel hebben gekregen dat ze verder moesten gaan dan ze normaal zouden doen. Maar ik kan niet vergoelijken dat iemand zoiets gedaan kan hebben”, zei de premier.
Rutte kreeg het in het begin van zijn verhoor flink aan de stok met de commissie, vanwege de manier waarop zijn kabinetten omgaan met het verstrekken van informatie. Juist bij de Belastingdienst duurde het vaak eindeloos voordat informatie naar boven kwam. De commissie vraagt zich af of Rutte niet zelf ook de hand heeft gehad in die trend. Op zijn eigen ministerie van Algemene Zaken worden bijvoorbeeld heel weinig aantekeningen gemaakt, waardoor de commissie moeite had te reconstrueren wat er en met wie wordt besproken. Volgens Rutte heeft hij nou eenmaal een klein ministerie en heeft hij ‘niet de mankracht’ of ‘de tijd’ om dingen op te schrijven.
Dat op Algemene Zaken ambtenaren worden aangespoord om zo min mogelijk op schrift te stellen moet volgens hem vooral ‘in grappende zin’ worden opgevat en heeft niks te maken met de vrees dat aantekeningen of app-verkeer opgevraagd zouden kunnen worden met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob). De commissie vindt die ontkenning opvallend en is bovendien kritisch over het besluit – met medeweten van Algemene Zaken – om in de toeslagenaffaire wettelijke termijnen voor openbaring van informatie op verzoek van journalisten opzettelijk te overschrijden en de boete voor lief te nemen.
Kluitje in het riet
Ook vroeg de Tweede Kamer meermaals vergeefs om ambtelijke memo’s, maar die hoefden volgens Rutte niet verstrekt te worden, omdat ambtenaren volgens hem vrij moeten zijn om ‘stomme ideeën en goede ideeën’ vrijelijk uit te kunnen wisselen, voordat het kabinet een besluit neemt. Deze uitleg wordt door Kamerleden als Pieter Omtzigt (CDA) al een tijdlang aangevochten, omdat die volgens hem in strijd is met artikel 68 van de Grondwet.
SP-Kamerlid Renske Leijten vindt dat het parlement te vaak ‘met een kluitje in het riet is gestuurd’: ,,Als de informatieverstrekking beter was geweest hadden we hier vandaag niet gezeten”, wierp zij Rutte tijdens diens verhoor voor de voeten.
Hoekstra prijst vasthoudende Kamer
Minister van Financiën Wopke Hoekstra stelde tijdens zijn verhoor dat als de Tweede Kamer en de media niet stug hadden doorgevraagd, de omvang van de toeslagenaffaire nog altijd niet bekend geweest. Hoekstra zei dat de stapel Kamervragen van Omtzigt en Leijten vooral door D66-staatssecretaris Menno Snel en zijn partijgenoten in het kabinet ‘bij vlagen als ongemakkelijk’ werd beschouwd.
Toch komt het duo, net als de vasthoudende verslaggevers van Trouw en RTL Nieuws, wat hem betreft vooral lof toe: ,,Als je kijkt naar dit dossier en je ziet hoe lang het heeft geduurd voor we in de richting van een oplossing zijn gaan bewegen, vraag ik me sterk af of we daar ooit zonder vragen en mediaberichten zouden zijn beland.”
Hoekstra denkt dat ook een oplossing nog lang niet in zicht zou zijn geweest. ,,Zonder de Kamer hadden we hier niet gezeten.” Volgens Hoekstra zat het ministerie een hele poos ‘niet aan de goede kant van de lijn’.
Ergernis
Hoekstra velde in zijn verhoor een hard oordeel over het functioneren van de Belastingdienst. Dat leidde bij hemzelf de afgelopen jaren meermaals tot ergernis. Problemen werden niet opgelost en de informatieverstrekking schoot meer dan eens tekort, zei hij tegen de commissie.
Hoekstra zei dat hij er soms pas op de achterbank van de dienstauto achter kwam dat ergens halverwege een ambtelijke notitie een probleem werd gesignaleerd. En als er iets misging, dan proefde hij te vaak een ‘ontspannen houding’.
Ontspannen houding
Dat gebeurde bijvoorbeeld bij de problemen met de inning van de erf- en schenkbelasting, die de schatkist een tegenvaller van 400 miljoen euro bezorgde. ,,Dan werd er gezegd: het is binnenkort opgelost. Maar vervolgens is het niet opgelost. Dat is een soort ontspannen houding die je op meerdere dossiers ziet.”
De Belastingdienst zou bij problemen juist moeten zeggen: ‘wat ontzettend vervelend, we gaan alles op alles zetten’, aldus Hoekstra. In het geval van de toeslagenaffaire was het volgens hem beter geweest als de dwanginvorderingen eerder stop waren gezet, in plaats van eerst nog meer informatie te vergaren en dingen uit te zoeken.
Een terugkerend probleem bij de Belastingdienst is volgens Hoekstra dat er ‘te weinig controle is op wat er daadwerkelijk gebeurt’. Toen hij in de Kamer zei dat de problemen ‘hardnekkig’ waren, werd hem dat door de top van de Belastingdienst niet in dank afgenomen. Hoekstra: ,,Het leverde irritatie op, want ik zou de problemen groter maken dan ze zijn.”
Hoekstra ging zich in toenemende mate bemoeien met een aantal problemen bij de Belastingdienst. Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel vond dat ‘niet altijd makkelijk’, aldus Hoekstra, omdat bewindspersonen nou eenmaal ‘het liefst hun eigen winkel runnen’.
Snel zei gisteren tegen de commissie dat hij zich te lang samen met de Belastingdienst ‘te defensief’ had opgesteld en pas laat ‘uit de tunnel’ kwam. Hoekstra is het daarmee eens. ,,Ik denk dat ik dat onderschrijf, dat die zelfreflectie klopt.”
RTL 26.11.2020 De ‘Rutte-doctrine’ schrijft voor dat de Tweede Kamer en journalisten geen toegang krijgen tot bepaalde stukken bij ministeries. Dat zei premier Mark Rutte tijdens zijn verhoor over zijn rol in de toeslagenaffaire. Rutte wil niet dat mails tussen ambtenaren onderling of tussen ambtenaren en bewindspersonen over bepaalde ideeën of voorstellen openbaar worden.
Een ambtenaar vroeg Rutte een tijd geleden naar het effect van de doctrine, waardoor toenmalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) bepaalde stukken niet aan de Kamer kon geven. De sms die de ambtenaar heeft gestuurd, werd voorgelezen door de ondervragingscommissie tijdens het verhoor.
Rutte wil niet dat mails tussen ambtenaren onderling of tussen ambtenaren en bewindspersonen over bepaalde ideeën of voorstellen openbaar worden. “Daar moet je als ambtenaren gewoon over kunnen mailen zonder dat die mails naar buiten komen”, legt hij uit.
Dat geldt niet voor alle stukken, benadrukt Rutte. Notities of mails waarin ambtenaren aan de bel trekken over de werking van een systeem, moeten wel openbaar worden gemaakt. Een memo waarin wordt gewaarschuwd voor de manier waarop Toeslagen een groep ouders behandelt, had bijvoorbeeld veel eerder naar boven moeten komen. “In een goed functionerend systeem zou je verwachten dat zo’n signaal, dat raakt aan de rechtszekerheid van mensen, zou doordringen tot de hoogste laag.”
Cursus Wob, die immers de ‘goede en democratische bestuursvoering’ dient: Ook uit stukken voor intern beraad moeten tenminste feiten & feitelijke gegevens openbaar worden, geachte minister-president. Volgt uit wet & jurisprudentie. #toeslagenaffaire#rechtsstatelijkheid
De commissie stelde ook vast dat er op het ministerie van Algemene Zaken nauwelijks notities zijn. Toen werd gezocht op documenten over de kinderopvangtoeslag, werd bijna niets gevonden. Volgens Rutte komt dat doordat hij nu eenmaal een klein departement heeft. “Bij bijna geen enkel gesprek maken we aantekeningen”, zegt hij.
Rutte ontkent dat er niet wordt genotuleerd om te voorkomen dat documenten via de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) naar bovenkomen. Daar wordt weleens over gegrapt maar dat wordt ‘niet omgezet in actie’, aldus de premier.
NOS 26.11.2020 De informatiehuishouding vanuit de Belastingdienst is echt niet op orde. Dat zei minister Hoekstra voor de parlementaire ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de kinderopvangtoeslagaffaire.
“Als je ziet wat voor zoektocht ouders hebben moeten ondernemen om hun dossier compleet te maken, dat lijkt in heel veel karakteristieken op hoe dossiers klaargemaakt moesten worden om de staatssecretaris voor te bereiden op een debat in de Kamer”, verduidelijkte hij.
Hoekstra zei ook dat de omvang van de affaire met de kinderopvangtoeslag pas in 2019 echt nadrukkelijk op de agenda is gekomen door een uitspraak van de Raad van State, berichten in de media en vragen van Kamerleden. Hij noemde het fnuikend dat er al veel langer iets aan de hand was. Maar volgens hem was het zeer de vraag “of we hier vandaag zouden hebben gezeten” als die uitspraak en de berichten in de media er niet waren geweest.
Over de slechte informatievoorziening binnen de Belastingdienst gaf hij nog als ander voorbeeld dat hij zelf pas in een laat stadium hoorde dat er een flinke financiële tegenvaller was bij de erf- en schenkbelasting.
Hoekstra: toeslagen pas op agenda door media
Eerder gedupeerden tegemoet komen
Achteraf vindt Hoekstra dat er al eerder actie had kunnen worden ondernomen om de gedupeerden van de toeslagaffaire tegemoet te komen, maar hij had in de zomer van 2019 wel begrip voor de vrees binnen zijn ministerie voor ‘precedentwerking’. Het kabinet wachtte op een rapport van oud-minister Donner over de affaire, waarin ook voorstellen werden gedaan over compensatie van de gedupeerden. Dat rapport kwam later dan werd gedacht, zei Hoekstra.
Hoekstra noemde het verschrikkelijk dat mensen in de steek zijn gelaten en hij zei dat het schaamrood hem op de kaken staat. “Dat de overheid waar deze mensen op vertrouwd hebben dit gedaan heeft, is echt buitengewoon pijnlijk.” Hij vindt dat eerder met de betrokken ouders gesproken had moeten worden en hij zei ook dat staatsecretaris Snel te lang is meegegaan in de “defensieve houding van de Belastingdienst”.
Hoekstra vertelde ook dat hij bij het begin van zijn ambtsperiode van zijn secretaris-generaal te horen kreeg dat de afdeling Toeslagen het best functionerende onderdeel van de Belastingdienst was. Hij vond zelf wel vanaf het begin dat het systeem van kinderopvangtoeslag erg complex was. Hoekstra wist dat ook uit eigen ervaring, omdat hij zelf jonge kinderen heeft.
Kantelmoment
In 2018 was hij zelf nog nauwelijks betrokken bij de kinderopvangaffaire. Volgens hem was het ‘kantelmoment’ de uitspraak van de Raad van de State in april 2019. De strekking van die uitspraak was dat de Belastingdienst wettelijke mogelijkheden had om minder hard met mensen om te gaan die een klein foutje hadden gemaakt bij het invullen van de kinderopslagformulieren.
In mei 2019 werd Hoekstra naar eigen zeggen zelf voor het eerst met de neus op de feiten gedrukt, toen hij in het vragenuur in de Tweede Kamer op het matje werd geroepen over etnisch profileren door de Belastingdienst. Tot ergernis van Hoekstra was toen niet duidelijk hoe dat precies zat.
Het is vandaag de achtste en laatste dag van de verhoren van de ondervragingscommissie. Vanmiddag komt ook nog premier Rutte.
NU 26.11.2020 Minister van Financiën Wopke Hoekstra had gewild dat hij eerder met gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire in gesprek was gegaan. In de gesprekken die Hoekstra met hen heeft gehad, kwam de ellende pas echt goed bij hem binnen en werd er vervolgens actie ondernomen.
“Waren we maar eerder met de ouders in gesprek gegaan”, zei Hoekstra donderdag tegen de ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire. “Op zo’n moment komen de problemen veel indringender naar voren en zie je wat er gebeurt in de levens van mensen.”
Bij werkbezoeken aan de Belastingdienst worden volgens Hoekstra “processen uitgelegd”. En dat zijn geen persoonlijke verhalen, vindt hij. Hoekstra hoorde in persoonlijke gesprekken met gedupeerde ouders dat de financiële problemen leidden tot echtscheidingen en andere problemen.
“Dat de overheid waarop zij vertrouwden daar verantwoordelijk voor was, is buitengewoon pijnlijk”, zei Hoekstra. Hij hield een gevoel van “schaamte en boosheid” aan die gesprekken over.
De boosheid zat hem met name in de traagheid van de processen bij de Belastingdienst om de problemen op te lossen, maar ook bij de ambtenaren. Hoekstra wilde op een gegeven moment persoonlijk bij de ouders langsgaan, maar dat werd op het departement als “ingewikkeld” afgedaan. Het was niet eens duidelijk om hoeveel mensen het zou gaan, waarschuwden de Belastingdienst-medewerkers.
“Toen heb ik gezegd: ‘Het maakt me niet uit met hoeveel mensen je naar gedupeerden gaat, maar je regelt het'”, aldus Hoekstra. “Ik was echt boos.”
Hoekstra schetst gemakzuchtige houding bij Belastingdienst
Hoekstra schetste sowieso een gemakzuchtige houding van de ambtenaren bij de Belastingdienst. Hij miste de houding om grote problemen echt aan te pakken. “Er is onvoldoende gevoel voor urgentie en relevantie.”
Een voorbeeld waar hij zelf bij betrokken was, is de schenk- en erfbelasting. Er werd 4 miljoen euro te weinig opgehaald op een totaalbedrag van 2 miljard. Een relatief klein bedrag, maar Hoekstra miste op dat moment de informatie van zijn ambtenaren zodat er tijdig kon worden bijgestuurd.
Hoekstra: “Er was een vrij ontspannen houding van: we hebben het binnenkort wel opgelost. Maar dat was helemaal niet zo.”
Er werd uitgelegd waarom het heeft kunnen gebeuren, waarom het niet erg is en dat het wordt opgelost, maar Hoekstra vond die uitleg niet goed genoeg. “De houding was niet: wat vervelend dat dit zo is gegaan, we gaan nu alles op alles zetten om dit op te lossen. We moesten er heel hard gaan trekken.”
Hoekstra proefde zelfs irritatie bij de medewerkers dat hij zo kritisch op de informatievoorziening was. Dat gebeurde ook toen hij de problemen bij de fiscus in 2018 tijdens een Kamerdebat “groot, hardnekkig en complex” noemde. “Ik hoorde via via dat men dat niet prettig vond.”
Ook kritiek van Hoekstra op oud-staatssecretaris Snel
De defensieve houding die oud-staatssecretaris Menno Snel beschreef toen hij woensdag werd gehoord, herkende Hoekstra.
Overigens ging Snel zelf ook niet vrijuit. “De staatssecretaris was fantastisch op het gebied van fiscaliteit”, zei Hoekstra. “Maar we zagen allebei dat de problemen bij de Belastingdienst hardnekkig waren.”
Daarmee leek Hoekstra Snel, die als staatssecretaris de Belastingdienst in zijn portefeuille had, te verwijten dat hij de toeslagenaffaire niet goed heeft aangepakt.
NOS 25.11.2020 Aan het eind van het uren durende verhoor wordt Snel gevraagd om terug te kijken naar zijn eigen functioneren. Hij heeft de commissie proberen te overtuigen dat hij niets liever wilde dan de gedupeerde ouders ruimhartig te compenseren voor geleden schade. Hij vindt dat hij te vaak te laat belangrijke informatie kreeg van zijn ambtenaren. “Daarom duurde het zo lang tot ik in actie kon komen.”
De Tweede Kamer onderzoekt in twee weken hoe het zo mis heeft kunnen gaan met de kinderopvangtoeslag.
Vanochtend heeft oud-staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken gesproken.
Daarna gevolgd door voormalig staatssecretaris Menno Snel, die moest aftreden om de affaire.
Vorige week werden hoge ambtenaren ondervraagd, lees hier hoe ze elkaar de schuld gaven.
Liveblog gesloten
Verhoor afgelopen
Morgen gaan de verhoren door met de huidige minister Hoekstra van Financiën en premier Rutte.
Snel zat vast in ‘defensieve houding’ en betreurt uitblijven snelle hulp
Zelf heeft hij de fout gemaakt door in de soms kleine, signalerende zinnen in nota’s op te pikken dat er iets behoorlijk mis ging. “Ik neem het mezelf kwalijk dat ik die attentiezinnetjes blijkbaar niet heb opgepikt. Ik zat in het defensieve vast. Als dit nog een keer mag meemaken in mijn leven, hoop ik sneller uit die tunnel te komen.”
Snel concludeert: het heeft veel te lang geduurd voor ouders, we liepen teveel achter de bal aan
De voormalige staatssecretaris vindt dat hij
Lees ook: het nieuwsartikel over het verhoor van Snel
Mijn broek viel van mijn kont, zegt Snel over de harde aanpak ‘fraude’-ouders
Het verhoor van Snel gaat verder over de harde aanpak van ouders die schuldig werden bevonden aan fraude, terwijl dat – zo als later bleek – eigenlijk bijna altijd onterecht was. “Als je eenmaal in het oog komt van de afdeling toezicht, dan heb je geen schijn van kans.” De afdeling toezicht pikte via de computer ouders eruit die een hoge kinderopvangtoeslag kreeg, vaak mensen met een laag inkomen en van allochtone afkomst. Snel kon zich niet voorstellen dat de Belastingdienst zich schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren. “Het is verschrikkelijk.”
Even pauze tot 15.20 uur
Snel is al meer dan twee uur aan het woord, dus tijd voor een korte pauze.
‘Onze informatiehuishouding was een bende’
Snel spreekt zijn verbazing uit dat hij allerlei belangrijke documenten niet onder ogen kreeg en dat er zelf nog steeds onbekende memo’s naar boven komen. “Er worden 36 miljoen stukken doorzocht en daarna komt er weer een nota boven”, constateert hij, maar heeft geen verklaring. “I don’t get it.” Hij deelt de frustratie van de onderzoekscommissie. “De informatiehuishouding was een bende. Alles werd niet gevonden.”
Snel hekelt aanpak ministerie om leed getroffen ouders te verzachten
De D66-politicus wilde in zijn periode de gedupeerde groep ouders “recht doen”, maar dat was niet eenvoudig. Ambtenaren bij de Belastingdienst reageerden “te defensief” op de groeiende kritiek op hun functioneren. Hij wilde de ouders ruimhartig compenseren, maar er was een bedrag van 500 euro vastgesteld. Snel is scherp over de werkwijze van de afdeling Toeslagen. “Het was een fabriek zonder menselijke maat. Als je een vinkje niet goed had ingevuld, werd je toeslag hupsakee ingetrokken.”
Snel vroeg zijn ambtenaren om ruimhartig te zijn bij rechtszaken, die inmiddels liepen tegen als fraudeurs bestempelde ouders. Aan zijn oproep werd nauwelijks gehoor gegeven.
Snel: toeslagen fabriek zonder menselijke maat
Voorzitter Van Dam doet even stapje terug, vanwege voetbalvriendschap dochter
De voormalige staatssecretaris Snel dacht dat hij in 2018 met het aanbieden van financiële compensatie en een excuus het probleem voor de gedupeerde ouders adequaat had opgelost. De Nationale Ombudsman was heel pittig geweest. “Maar het goede nieuws was; we nemen deze aanbevelingen over.” Snel beloofde ook nog een aantal aanbevelingen over te nemen. “Daarmee leek dat dossier voor mij minder belangrijk.”
Hij benadrukt dat hij heel veel dossiers over allerlei onderwerpen onder ogen kreeg. In een dossier heeft een zinnetje gestaan waarin gewaarschuwd werd voor een structureler probleem. “Ik kreeg honderden dossiers en het kan zijn dat ik het allerlaatste zinnetje in memo 88 niet heb opgemerkt.”
Snel: in mijn begin ging het niet veel over de kinderopvangtoeslag
D66-politicus Menno Snel was staatssecretaris van Financiën van oktober 2017 tot december 2019, toen hij aftrad vanwege de toeslagaffaire. Bij zijn overdracht kreeg hij geen dossier overhandigd om hem te wijzen op de financiële problemen bij ouders en gastouders. Het dossier werd prangend, zegt hij, in het voorjaar van 2019. Met de minister van Financiën Wopke Hoekstra had hij er ook geen gesprekken over. “In het voorjaar van 2019 was dit geen dossier dat zo hoog opspeelde dat ik daar veel contact over had met de minister.”
Pauze tot 13.00 uur, daarna ex-staatssecretaris Snel aan het woord
Van Ark heeft meerdere malen in het verhoor gezegd dat ze niet heeft gezien dat het zo misging bij het terugvorderen van kinderopvangtoeslagen bij de Belastingdienst. Ze zag wel problemen: de complexiteit van het systeem, de voorschotsystematiek, het vaststellen van de toeslag achteraf en de verantwoordelijkheid die erg bij de ouders lag. “Ik had meer moeten doorvragen toen ik signalen kreeg dat ouders in de problemen zaten.”
Nog even nalezen?
Lees hier een aantal artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Asscher zag, net als Wiebes, omvang kinderopvangaffaire niet
Verhoren kinderopvangtoeslag op de helft, wie krijgt volgende week de schuld?
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
Verhoren kinderopvangtoeslagaffaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
Gedupeerde ouders moeten wachten op compensatie, maar Van Ark weet niet precies waarom
In 2019 erkent het kabinet dat een aantal ouders onterecht hard aangepakt is door de Belastingdienst met het terugvorderen van hoge bedragen kinderopvangtoeslag. Staatssecretaris Snel van Financiën stelt voor om de ouders van de zogenoemde CAF-11-zaak zo snel mogelijk financieel te compenseren. Uiteindelijk gebeurt dit niet en wordt de commissie-Donner aan het werk gezet om de kwestie nog beter uit te zoeken en te kijken hoe hoog die tegemoetkoming moet worden.
Van Ark was voorstander van snelle financiële compensatie, maar weet niet precies waarom er niet meteen is uitbetaald. De commissie vraagt of dit ook komt door een strijd tussen het ministerie van Financiën en het ministerie van Sociale Zaken over het betalen van deze rekening. Er zijn pittige discussies geweest tussen ambtenaren van deze twee ministeries, erkent Van Ark. “Er waren wel lelijke discussies in de machinekamer van het ministerie.”
NU 25.11.2020 Menno Snel, staatssecretaris van Financiën tussen 2017 en 2019, had graag gezien dat de omgang met klachten van gedupeerden binnen de Belastingdienst veel beter veranderd was. Het toeslagensysteem was volgens hem “een fabriek”.
“De kern van wat er misging bij het systeem Toeslagen, is dat het gebouwd is zonder een greintje menselijke maat”, zei Snel woensdag tegen de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst is verantwoordelijk voor de uitbetaling van kinderopvangtoeslag aan de ouders. Dat is in duizenden gevallen misgegaan, omdat ouders door de fiscus onterecht werden verdacht van fraude.
De wet schreef toen voor dat bij een kleine fout bij het betalen van de eigen bijdrage, alle uitbetaalde toeslagen werden teruggevorderd. Dat leidde tot stopzetting van toeslagen en rekeningen van soms tienduizenden euro’s, met grote financiële problemen tot gevolg.
Het toeslagensysteem is de afgelopen dagen tijdens de verhoren vaker aangeduid als een “fabrieksproces” dat maar moeilijk te stoppen bleek, ook al doken regelmatig schrijnende verhalen van ouders op.
Snel schetste het beeld dat de afdeling Toeslagen slechts bezig was met een afvinklijst. “Als je ergens het vinkje niet goed zet, gaat het er niet om of het fraude is of niet. Dan is het van: hupsakee, weg met die toeslagen.”
Belastingdienst te vaak in het defensief
De oud-bewindsman vond dat de Belastingdienst soms te defensief reageerde op kritiek van buiten. “Er zit een kern van waarheid in die kritiek. Dat moet je proberen te pakken.”
Naar de reden van die defensieve toon kon Snel alleen maar gissen. “Misschien was het de cultuur, misschien de felheid van de aanvallen? Ik weet het niet.”
“Ik kwam in het defensieve vast te zitten. Ik hoop dat ik daar een volgende keer sneller uitkom.”
Snel wees op risico’s voor nieuw stelsel
Snel werd de afgelopen dagen meerdere keren aangewezen als de persoon die op het laatste moment een wijziging blokkeerde waarmee de ellende met het terugvorderen van de toeslagen wellicht eerder gestopt had kunnen worden.
Op Sociale Zaken, het ministerie dat de regels bepaalt voor de kinderopvang, werd hard aan die oplossing gewerkt, maar Financiën, verantwoordelijk voor de uitvoering, waarschuwde voor de risico’s.
In het plan van Sociale Zaken kwam de uitvoering bij DUO te liggen, in plaats van bij van de Belastingdienst. “Van Ark (destijds staatssecretaris van Sociale Zaken, red.) mocht zelf de beslissing nemen. Ik zei alleen maar dat het risicovol was.”
Tamara van Ark werd eerder op de dag gehoord en verklaarde dat ze uiteindelijk op basis van de informatie die ze van Snel kreeg, besloot ervan af te zien het toeslagenstelsel om te bouwen.
RTL 25.11.2020 De ‘kern’ van wat er mis is gegaan in het schandaal met de kinderopvangtoeslag is dat Nederland een stelsel kent ‘zonder een druppeltje menselijke maat’. Dat zegt oud-staatssecretaris Menno Snel (Financiën) in een verhoor over zijn rol in de affaire.
Toeslagen is een ‘enorme fabriek’, zegt Snel, waarbij het alleen maar gaat om het afvinken van velden in formulieren.
Te defensief
De Belastingdienst in zijn algemeen was vaak ‘veel te defensief’ als er kritiek kwam. Ja, de fiscus kreeg veel te verduren, maar als kritiek terecht was, moest de Belastingdienst daar beter mee omgaan.
De ondervragingscommissie las bijvoorbeeld een conceptbrief voor van ambtenaren over de handelswijze van de Belastingdienst, die Snel in de uiteindelijke versie veel steviger heeft aangezet.
Oud-staatssecretaris Snel: toeslagen is een fabriek zonder greintje menselijke maat ..
Collega’s bij de afdeling Toeslagen hadden volgens de voormalig bewindsman niet eens het idee dat ze elkaar konden bellen om dossiers of onderwerpen te bespreken. Zijn voorganger Weekers schetste eerder deze week in zijn verhoor een vergelijkbaar beeld.
Ook hij gebruikte het woord ‘fabriek’, met daarin ook nog eens oude, krakkemikkige systemen.
Telegraaf 25.11.2020 In een uiterst stroef verhoor kraakt voormalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel stevige noten over de Belastingdienst. Die heeft een ’te laag lerend vermogen’. En de fiscus heeft rondom de toeslagen ’een systeem zonder een druppeltje menselijke maat’ gebouwd.
Snel, die vorig jaar opstapte wegens de affaire, geeft woensdagmiddag bij zijn verhoor aan dat hij bij zijn aantreden niks meekrijgt over de problematiek bij de kinderopvangtoeslag. Bij zijn overdracht ging het wat dat onderwerp betreft alleen over het plan dat het vorige kabinet al had om de toeslag te vervangen door directe financiering van de kinderopvang. Snel had met zijn topambtenaren in eerste instantie ook ’niet zo veel’ overleg over de kinderopvangtoeslag. „Omdat daar ook geen aanleiding toe leek. Later werd dat anders.”
Inmiddels ziet Snel wat er allemaal misging rondom toeslagen. „De kern van wat er misgaat bij Toeslagen is dat er een systeem is gebouwd zonder een druppeltje menselijke maat”, zegt hij. Snel wijst erop dat er bij Toeslagen geen ruimte was om even een collega te bellen die met soortgelijke problemen zit: „Dat is nooit ingebouwd.”
De reactie van de fiscus op de problemen noemt hij ’te defensief’. „Het lerend vermogen van de Belastingdienst is veel te laag”, voegt Snel daar nog aan toe.
Volgens Snel liepen hem ’de rillingen over de rug’ toen hij hoorde over het label ’opzet/grove schuld’. Ouders die dat stempeltje kregen, konden bijvoorbeeld geen betalingsregeling meer krijgen. Het leidde bijvoorbeeld tot uithuiszettingen of invorderen van auto’s van gedupeerden. „Een grens die ontzettend slecht uitpakte en kwetsbare mensen sneller tot onderwerp van onderzoek maakte”, noemt Snel het. Als hij erover hoort is dat een ’moment dat de broek van mijn kont zakt’.
’Veelheid aan problemen’
Tamara van Ark zag op haar beurt bij haar aantreden als staatssecretaris van Sociale Zaken in 2017 een ’veelheid aan problemen’ rond de kinderopvangtoeslag, zegt ze in haar verhoor woensdagochtend. Maar het grootste probleem, de ’alles-of-niets-aanpak’ rond de terugvordering, heeft zij niet helder genoeg op het netvlies gehad.
Van Ark, inmiddels minister voor Medische Zorg, heeft spijt van wat er is gebeurd . Dat zegt ze woensdagochtend in de Tweede Kamer tijdens haar verhoor over de toeslagenaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders gedupeerd door de eigen overheid. Een van de oorzaken: bij een kleine fout moeten ouders meteen grote bedragen aan toeslagen terugbetalen
Minister Tamara van Ark (Medische Zorg) tijdens een eerder overleg in de Tweede Kamer.
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er na de eerste verhoorweek aan het licht is gekomen in de toeslagenaffaire:
Maar daar krijgt Van Ark naar eigen zeggen bij haar aantreden bij de start van kabinet-Rutte III in oktober 2017 niks van mee. „Ik had daar graag vanaf willen weten, daarmee had veel leed van ouders kunnen voorkomen”, zegt ze woensdagochtend. Van Ark was tot afgelopen zomer als staatssecretaris van Sociale Zaken verantwoordelijk voor beleid en wetgeving rond de kinderopvang(toeslag).
Van Ark verhaalt hoe ze bij haar aantreden al wel de problemen meekrijgt over mensen met grote schulden, en dat die ook worden veroorzaakt door flinke terugvorderingen van toeslagen. De VVD-bewindsvrouw spreekt er ook geregeld over met haar topambtenaren. In die gesprekken gaat het over oorzaken zoals de voorschotsystematiek of het late vaststellen van iemands inkomen rond de toeslagen. Maar niet over de alles-of-niets-aanpak. Van Ark: „Ik heb de eerste afslag gemist.”
NOS 25.11.2020 Ex-staatssecretaris Snel is er gefrustreerd over dat er in zijn tijd bij Financiën vaak stukken pas na lange tijd boven water kwamen. “Hoe kan dat? Uw vraag is de mijne”, zei hij tegen de parlementaire ondervragingscommissie die de kinderopvangtoeslagaffaire onderzoekt. “Hoe kan het als we 36 miljoen stukken hebben doorgezocht en er komt iemand een maand later met iets wat daarop lijkt? Ik weet het niet.”
Hij voegde eraan toe dat hij daarover net zo gefrustreerd is als de commissie en dat hij dat eerder “netjes” heeft aangegeven aan de Kamer door te zeggen dat de informatiehuishouding verre van optimaal is. Tegen de commissie noemde hij het “echt gewoon een bende”.
Volgens hem ging het vooral moeizaam als hij wilde terugzoeken wat er eerder was gebeurd in bijvoorbeeld 2013 en 2014. Maar hij zei ook dat het in de loop van de jaren beter werd. Snel was van 2017 tot eind 2019 staatssecretaris van Financiën en hij stapte uiteindelijk op vanwege de kinderopvangtoeslagaffaire.
Twee departementen
Net als zijn ex-collega Van Ark vanochtend, zei hij dat een deel van de problemen rond de kinderopvangtoeslagen ermee samenhangt dat er twee departementen bij zijn betrokken. Van Ark sprak vanochtend van een “recept voor ellende”. Snel zei dat als je beleid en uitvoering bij verschillende departementen organiseert, de toch al lange lijnen nog langer worden. Verder karakteriseerde hij de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst als een enorme fabriek. Volgens hem werd de menselijke maat uit het oog verloren.
Snel: toeslagen fabriek zonder menselijke maat
Als hij eerder had geweten hoe erg de situatie was, was het anders gegaan, stelt hij. In de overdracht bij zijn aantreden als staatssecretaris stond volgens Snel niks over de problemen rond de kinderopvangtoeslag. Kort na zijn aantreden, in oktober 2017, kreeg hij wel een kritisch rapport van de Nationale ombudsman over de toeslagen onder ogen.
Hij dacht toen nog met het overnemen van de aanbevelingen de problemen te hebben opgelost (er waren wat aanpassingen in de uitvoering). En de ouders kregen er excuses voor aangeboden dat ze vaak van het kastje naar de muur werden gestuurd.
Compensatie
Snel zei dat pas vanaf het voorjaar van 2019 de kindertoeslagaffaire zijn agenda ging bepalen. Toen pas zag hij de ernst van de situatie. Hij kreeg toen ook het besef dat het niet meer ging om de vraag óf de ouders gecompenseerd moesten worden, maar over hóe dat moest gebeuren.
Volgens hem had hij midden 2019 de heldere intentie om de betrokkenen “niet te zuinig” te compenseren. Hij vond dat voor de afweging daarover geld geen rol mocht spelen. Maar ondanks zijn wens voor een ruimharige vergoeding, heeft hij daarover in juni toch nog geen concreet voorstel gedaan aan het kabinet.
Hij zag toen toch nog juridische bezwaren, vooral over de mogelijke precedentwerking. Snel voelde zich in de discussie over de compensatie gesteund door Van Ark. En hij besloot een commissie in te stellen die de vergoedingen moest onderzoeken.
Vandaag is de zevende dag van de verhoren van de commissie. Morgen is de achtste en laatste dag. Dan worden achtereenvolgens minister Hoekstra en premier Rutte gehoord.
AD 25.11.2020 De compensatie voor slachtoffers van de toeslagenaffaire heeft volgens oud-staatssecretaris van Financiën Menno Snel veel te lang op zich laten wachten. De Belastingdienst was te defensief en hij is daar te veel in mee gegaan, zei hij tegen de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag. ,,Dit is niet uitlegbaar.”
Pas voor de zomer van 2019 ging op Financiën de knop om en kwam Snel naar eigen zeggen ‘uit de tunnel’. Vanaf dat moment veranderde ook zijn woordkeuze: hij zag slachtoffers niet langer als ‘ongelukkig geval’, maar beschouwde hen als ouders die ‘aangereden waren door de overheid’. Er kwam uiteindelijk een compensatieregeling, maar Snel voerde die zelf niet meer uit: de D66’er trad op 18 december vorig jaar af.
Achteraf, zegt Snel, is 2018 ‘een verloren jaar geweest’. Hij had het gevoel dat hij voortdurend achter de feiten aanliep. Informatie die uit de Belastingdienst moest komen, verkreeg hij zeer moeizaam. Daardoor duurde het lang voor hij in actie kon komen. Snel: ,,Dat vind ik oneindig spijtig.”
Wat volgens hem ook niet hielp was dat hij met de Tweede Kamer ‘eindeloos steggelde’ over incomplete dossiers. Het ging volgens hem toen te veel over ‘bijzaken’. Tegelijkertijd verwijt hij zichzelf dat hij zolang mee is gegaan in de defensieve houding van de fiscus. ,,Ik zat daarin vast.” Snel zegt te hopen dat hij een volgende keer in een dergelijke situatie ‘sneller uit die tunnel’ komt.
Fabriek zonder menselijke maat
Snel zegt geen verklaring te hebben voor het feit dat cruciale informatie bij de Belastingdienst kon ‘verdampen’ en hem niet bereikte. Bij zijn aantreden kreeg hij een overdrachtsdossier. Daarin stonden honderd punten opgesomd, maar het harde invorderingsbeleid bij Toeslagen, waardoor ouders zelfs bij een klein foutje hun volledige kinderopvangtoeslag terug moesten betalen, stond daar niet tussen.
Snel noemt Toeslagen ‘een fabriek zonder menselijke maat’. ,,Kern van het probleem is dat er een systeem is gebouwd waarbij één verkeerd vinkje hupsakee ertoe leidt dat een toeslag wegvalt.” Zulke wetgeving mag de politiek nooit meer maken, meent hij. De gevolgen waren immers ‘snoeihard’, aldus Snel.
Kern van het probleem is dat er een systeem is gebouwd waarbij één verkeerd vinkje hupsakee ertoe leidt dat een toeslag wegvalt, aldus Menno Snel.
Andere afslag
Ook Snels toenmalige evenknie op het ministerie van Sociale Zaken, staatssecretaris Tamara van Ark, zei tijdens haar verhoor er pas later lucht van te hebben gekregen dat de wet, waar zij verantwoordelijk voor was, zo hard uitpakte. ,,Ik had het heel graag toen geweten, want ik denk dat het voor ouders heel erg is geweest”, aldus Van Ark. In dat geval zou zij ‘een andere afslag hebben genomen’.
Dat gebeurde echter niet. Van Ark zag wel dat mensen door toedoen van teruggevorderde toeslagen in de schulden raakten, maar dat dit ook kwam doordat zij bij een kleine fout álles terug moesten betalen ‘stond niet op mijn netvlies’. ,,Dat spijt mij heel erg.”
Van Ark kreeg de opdracht om een stelselwijziging door te voeren: kinderopvangcentra zouden voortaan directe financiering van het Rijk krijgen, zodat de kinderopvangtoeslag aan ouders geschrapt kon worden. De staatssecretaris trok echter in 2018 de stekker uit dit project, omdat ze een ict-debacle vreesde. Ook was haar verteld dat het op dat moment beter liep bij Toeslagen. En dus veranderde er niets en gingen de dwanginvorderingen nog een jaar door.
Achteraf heeft Van Ark, die in juli minister voor Medische Zorg werd, het gevoel dat ze ‘in de voortuin een mooi perkje aan het maken was terwijl de achtertuin in de hens stond’. De ‘grote overheidsbelofte om mensen in nood te helpen’ is volgens de VVD-politica geschaad.
Ik heb het gevoel dat ik in de voortuin een mooi perkje aan het maken was terwijl de achtertuin in de hens stond, aldus Tamara van Ark.
Donderdag komt Rutte
Donderdag is de laatste dag van de verhoren door de commissie. Minister van Financiën Wopke Hoekstra en minister-president Mark Rutte worden dan onder ede verhoord. De commissie komt op 17 december met haar bevindingen.
NOS 25.11.2020 Ex-staatssecretaris Van Ark had de problemen rond de ‘alles-of-niets-benadering’ bij de kinderopvangtoeslagen graag eerder op het netvlies gehad. Ze vindt het heel erg dat dat niet eerder is gebeurd, zei ze in haar verhoor door de Parlementaire Ondervragingscommissie.
VVD’er Van Ark was van 2017 tot juli 2020 staatssecretaris van Sociale Zaken. De alles-of niets-benadering betekende dat mensen die een kleine fout hadden gemaakt bij het aanvragen van de toeslag of die bijvoorbeeld geen eigen bijdrage betaalden, hun hele toeslag moesten terugbetalen en daardoor vaak in grote financiële problemen kwamen.
Wrang
Van Ark, die nu minister voor Medische Zorg is, noemde het wrang dat het ‘grote thema van de ondervragingscommissie’ geen onderdeel was van de informatie die ze in het begin van haar ambtsperiode kreeg. “Ik heb stappen gezet bij de schuldenproblematiek en in de kinderopvangtoeslag, maar ik heb de eerste afslag gemist.”
Pas veel later kreeg ze door hoe schrijnend de situatie was en hoe diep de ellende. Het spijt Van Ark dat ze niet meer heeft doorgevraagd toen de Belastingdienst met voorstellen kwam voor ‘proportioneel terugvorderen’. Dan had ze misschien eerder wat aan de problemen kunnen doen. “Dat vind ik frustrerend, daar word ik boos om en daar ben ik verdrietig om. Het gaat om de mensen die hier last van hebben gehad.” Ook op andere punten steekt ze soms de hand in eigen boezem.
Ander systeem
In het regeerakkoord van de huidige coalitie waren afspraken gemaakt over voorbereiding van een heel ander systeem van financiering van de kinderopvang. Maar na diverse gesprekken besloot het kabinet in 2018 op voorstel van Van Ark de verantwoordelijkheid toch bij de Belastingdienst te laten. Van Ark had de indruk gekregen dat die dienst het wel aankon en dat er dan minder ICT-risico’s zouden zijn dan bij een totale verandering.
Van Ark noemde twee ministeries die met twee wetten over één beleidsterrein moeten werken (Sociale Zaken en Financiën) een recept voor ellende. “Belangrijkste les is misschien wel dat wat er bij mensen buiten gebeurt, dat we dat niet moeten zien vanuit wantrouwen, maar dat we dat zien als een schreeuw om hulp. We moeten mensen niet zien als een casus of een dossier, maar als mensen met een hulpvraag. Daar hebben we de overheid voor in het leven geroepen.”
‘De overheid heeft een belofte verbroken’
Complex stelsel
De oud-staatssecretaris zei dat haar wel meteen na haar aantreden duidelijk werd dat er veel problemen waren bij de kinderopvangtoeslag. Ze werd door haar ambtenaren gewezen op de complexiteit van het stelsel, de systematiek van voorschotten (mensen moeten van tevoren hun inkomen schatten), dat het inkomen pas laat definitief werd vastgesteld en dat de verantwoordelijkheid voor het grootste deel bij de ouders lag.
Vandaag is de zevende dag van de verhoren van de commissie.
NU 25.11.2020 Tamara van Ark, tussen 2017 en 2020 staatssecretaris van Sociale Zaken, was dicht bij een nieuw beleid voor het anders financieren van de kinderopvangtoeslag, waarmee veel gedupeerde ouders geholpen zouden zijn. Op het laatste moment werd daar echter van afgeweken.
“Ik wist van de hoge terugvorderingen, maar niet van de alles-of-nietsbenadering”, zei Van Ark woensdag tijdens haar verhoor door de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Die benadering betekende dat ouders alle verkregen kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen als zij (per ongeluk) een fout hadden gemaakt bij het betalen van de eigen bijdragen. Zo ontstonden zaken waarbij de invorderingsbedragen veel hoger lagen dan wat de ouders zelf hadden betaald.
“Als ik toen de afslag had kunnen nemen, dan had ik veel leed kunnen besparen. Dat vind ik heel erg”, zei Van Ark.
‘Wrang dat fraudejacht toen niet op netvlies stond’
Toen Van Ark als nieuwe staatssecretaris op Sociale Zaken kwam, werd er al gewerkt aan een nieuw systeem om de kinderopvangtoeslagen vanuit de overheid direct naar de opvangorganisaties over te maken.
Op die manier hebben ouders niet meer te maken met (hoge) terugvorderingen doordat hun inkomen verandert. Zo’n 80 procent van de ouders die kinderopvangtoeslag kregen, had hiermee te maken.
De ontspoorde fraudejacht stond toen nog niet op het netvlies bij Van Ark. “Het is wrang dat het grote thema geen onderdeel was van de informatie die ik toen had of aangereikt had gekregen.”
Voor de aanpassing was een stelselwijziging nodig. De voorbereidingen daarvoor waren al getroffen – de IT-systemen waren gereed – maar op dat moment kwam toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel met bezwaren. De Belastingdienst was tot die tijd verantwoordelijk voor de uitvoering van de kinderopvangtoeslag, Sociale Zaken maakte de regels.
Snel blokkeerde nieuw plan uiteindelijk
Een stelselwijziging brengt veel risico’s met zich mee, waarschuwde Snel. Van Ark: “Van de Belastingdienst kreeg ik ronduit te horen: we hebben problemen gehad, maar die zijn wij te boven gekomen en we kunnen nu met de kinderopvangtoeslag aan de slag.”
Van Ark zei verrast te zijn dat er vanuit de Belastingdienst op het laatste moment een oplossing kwam, maar hakte na veel “gewikt en gewogen te hebben” uiteindelijk de knoop door.
“Als ik toen had geweten wat ik nu weet, dan had ik er geen vertrouwen in gehad de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst te houden, want er zijn verschrikkelijke dingen gebeurd”, zei Van Ark terugblikkend.
Ze kan zich nu wel “voor het hoofd slaan” omdat ze de problemen toen niet zag. De documenten die ze toen onder ogen kreeg, waren voor de bewindsvrouw toen net niet duidelijk genoeg om de problemen zoals we die nu kennen te zien.
“Als ik het nu teruglees, dan krijg ik het gevoel dat ik in de voortuin een mooi perkje aan het maken ben, terwijl de achtertuin in de hens stond.”
MSN 25.11.2020 Voormalig staatssecretaris Tamara van Ark heeft het besluit om de groep gedupeerde toeslagenouders die in de zomer van 2019 in beeld waren al snel te compenseren, niet geblokkeerd. Dat zegt de bewindsvrouw onder ede tegen de ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de Toeslagenaffaire.
Het ministerie van Financiën en toenmalig verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel, zijn zelf tot het besluit gekomen om toen nog niet te compenseren, aldus Van Ark.
Stranden voorstel
De afgelopen weken werd in verhoren opgetekend welke bezwaren haar ministerie van Sociale Zaken maakte tegen de poging om een eerste groep van vele tientallen ouders al vroeg te compenseren. Dat gebeurde uiteindelijk pas na het onderzoek van de commissie-Donner, die eind 2019 de eerste bevindingen publiceerde.
In eerste instantie was Van Ark enthousiast over het plan van Snel om alvast te compenseren, maar enkele dagen later strandde het voorstel in de aanloop naar de ministerraad. De commissie wilde weten welke rol Van Ark en haar departement daarin hebben gespeeld.
Bezwaren tegen compenseren
De ambtenaren van Sociale Zaken hadden inderdaad bezwaren tegen het direct compenseren, geeft de bewindsvrouw toe. Ook vond zij het zelf belangrijk dat de commissie-Donner er kwam. “Maar ik heb niet op voorhand daarop een blokkade gelegd”, zegt Van Ark. Dat er tussen Financiën en Sociale Zaken onderling werd gediscussieerd over wie de rekening voor de compensatie moest betalen, wist ze toen nog niet.
Wel heeft Van Ark met haar collega Snel besproken dat er nog wat haken en ogen aan zijn eerste voorstel zaten. Maar ze heeft naar eigen zeggen geen druk uitgeoefend om het voorstel van tafel te halen. En het is uiteindelijk aan het verantwoordelijke departement zelf, Financiën in dit geval, om daarover een beslissing te nemen, aldus Van Ark.
Aangetoond
In een reeks verhalen van RTL Nieuws en Trouw is afgelopen anderhalf jaar de toeslagenaffaire stukje bij beetje aan het licht gekomen. Duidelijk werd dat intern bij de Belastingdienst al jaren bekend is dat de fraudejacht onschuldige slachtoffers maakte. De vraag is in hoeverre ook de politieke leiding hiervan op de hoogte was.
MSN 25.11.2020 Voormalig staatssecretaris Tamara van Ark heeft het besluit om de groep gedupeerde toeslagenouders die in de zomer van 2019 in beeld waren al snel te compenseren, niet geblokkeerd. Dat zegt de bewindsvrouw onder ede tegen de ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de Toeslagenaffaire.
Het ministerie van Financiën en toenmalig verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel, zijn zelf tot het besluit gekomen om toen nog niet te compenseren, aldus Van Ark. De afgelopen weken werd in verhoren opgetekend welke bezwaren haar ministerie van Sociale Zaken maakte tegen de poging om een eerste groep van vele tientallen ouders al vroeg te compenseren. Dat gebeurde uiteindelijk pas na het onderzoek van de commissie-Donner, die eind 2019 de eerste bevindingen publiceerde.
In eerste instantie was Van Ark enthousiast over het plan van Snel om alvast te compenseren, maar enkele dagen later strandde het voorstel in de aanloop naar de ministerraad. De commissie wilde weten welke rol Van Ark en haar departement daarin hebben gespeeld.
De ambtenaren van Sociale Zaken hadden inderdaad bezwaren tegen het direct compenseren, geeft de bewindsvrouw toe. Ook vond zij het zelf belangrijk dat de commissie-Donner er kwam. “Maar ik heb niet op voorhand daarop een blokkade gelegd”, zegt Van Ark. Dat er tussen Financiën en Sociale Zaken onderling werd gediscussieerd over wie de rekening voor de compensatie moest betalen, wist ze toen nog niet.
Wel heeft Van Ark met haar collega Snel besproken dat er nog wat haken en ogen aan zijn eerste voorstel zaten. Maar ze heeft naar eigen zeggen geen druk uitgeoefend om het voorstel van tafel te halen. En het is uiteindelijk aan het verantwoordelijke departement zelf, Financiën in dit geval, om daarover een beslissing te nemen, aldus Van Ark.
MSN 25.11.2020 In haar tijd als staatssecretaris van Sociale Zaken zag Tamara van Ark een “veelheid aan problemen” met het toeslagenstelsel. Maar in die lijst kwam de harde uitwerking van de regels voor ouders die hun eigen bijdrage niet volledig hebben betaald niet voor. “Dat vind ik nu heel erg”, zegt Van Ark. “Ik heb de eerste afslag gemist.”
Een ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de politieke verantwoordelijkheid voor de toeslagenaffaire, hoorde Van Ark woensdagochtend onder ede over haar rol daarin. De commissie kijkt niet alleen naar de ontspoorde fraudejacht, maar ook naar de ouders die in de knel zijn gekomen door de strenge toeslagenwet. Die schreef voor dat ouders enorme bedragen aan ontvangen kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen als zij niet volledig de eigen bijdrage hebben betaald, terwijl de eigen bijdrage een veel kleiner bedrag is.
“Het is wrang dat het grote thema waar uw commissie nu onderzoek naar doet, geen onderdeel was van de informatie die ik heb gekregen”, zegt Van Ark. In de dossiers die zij als kersverse bewindsvrouw in oktober 2017 zat, ging het niet over deze problemen met de toeslagen. Als staatssecretaris richtte ze zich vooral op schuldenproblematiek. Volgens de commissie is het opvallend dat een van de oorzaken van de schuldenproblemen, de ‘alles-of-niets-benadering’ van de toeslagenwet, niet door de bewindsvrouw werd onderzocht. De overheid is immers de grootste schuldeiser.
Van Ark keek ook naar kinderopvangtoeslag, maar dat ging vooral over de manier van uitkeren, die veel problemen met zich meebracht. De kinderopvangtoeslag wordt voorgeschoten. Het precieze bedrag waar ouders in een bepaalde periode recht op hadden wordt later vastgesteld. In veel gevallen moet er nog worden bijbetaald omdat ouders niet genoeg kregen, of kregen ze juist te veel, waardoor ze later nog een ‘correctiebedrag’ moesten terugbetalen.
MSN 25.11.2020 In haar tijd als staatssecretaris van Sociale Zaken zag Tamara van Ark een “veelheid aan problemen” met het toeslagenstelsel. Maar in die lijst kwam de harde uitwerking van de regels voor ouders die hun eigen bijdrage niet volledig hebben betaald niet voor. “Dat vind ik nu heel erg”, zegt Van Ark. “Ik heb de eerste afslag gemist.”
Een ondervragingscommissie die onderzoek doet naar de politieke verantwoordelijkheid voor de toeslagenaffaire, hoorde Van Ark woensdagochtend onder ede over haar rol daarin. De commissie kijkt niet alleen naar de ontspoorde fraudejacht, maar ook naar de ouders die in de knel zijn gekomen door de strenge toeslagenwet. Die schreef voor dat ouders enorme bedragen aan ontvangen kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen als zij niet volledig de eigen bijdrage hebben betaald, terwijl de eigen bijdrage een veel kleiner bedrag is.
“Het is wrang dat het grote thema waar uw commissie nu onderzoek naar doet, geen onderdeel was van de informatie die ik heb gekregen”, zegt Van Ark. In de dossiers die zij als kersverse bewindsvrouw in oktober 2017 zat, ging het niet over deze problemen met de toeslagen. Als staatssecretaris richtte ze zich vooral op schuldenproblematiek. Volgens de commissie is het opvallend dat een van de oorzaken van de schuldenproblemen, de ‘alles-of-niets-benadering’ van de toeslagenwet, niet door de bewindsvrouw werd onderzocht. De overheid is immers de grootste schuldeiser.
Van Ark keek ook naar kinderopvangtoeslag, maar dat ging vooral over de manier van uitkeren, die veel problemen met zich meebracht. De kinderopvangtoeslag wordt voorgeschoten. Het precieze bedrag waar ouders in een bepaalde periode recht op hadden wordt later vastgesteld. In veel gevallen moet er nog worden bijbetaald omdat ouders niet genoeg kregen, of kregen ze juist te veel, waardoor ze later nog een ‘correctiebedrag’ moesten terugbetalen.
MSN 25.11.2020 Tamara van Ark, tussen 2017 en 2020 staatssecretaris van Sociale Zaken, was dicht bij een nieuw beleid voor het anders financieren van de kinderopvangtoeslag, waarmee veel gedupeerde ouders geholpen zouden zijn. Op het laatste moment werd daar echter van afgeweken.
“Ik wist van de hoge terugvorderingen, maar niet van de alles-of-nietsbenadering”, zei Van Ark woensdag tijdens haar verhoor door de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Die benadering betekende dat ouders alle verkregen kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen als zij (per ongeluk) een fout hadden gemaakt bij het betalen van de eigen bijdragen. Zo ontstonden zaken waarbij de invorderingsbedragen veel hoger lagen dan wat de ouders zelf hadden betaald.
“Als ik toen de afslag had kunnen nemen, dan had ik veel leed kunnen besparen. Dat vind ik heel erg”, zei Van Ark.
‘Wrang dat fraudejacht toen niet op netvlies stond’
Toen Van Ark als nieuwe staatssecretaris op Sociale Zaken kwam, werd er al gewerkt aan een nieuw systeem om de kinderopvangtoeslagen vanuit de overheid direct naar de opvangorganisaties over te maken.
Op die manier hebben ouders niet meer te maken met (hoge) terugvorderingen doordat hun inkomen verandert. Zo’n 80 procent van de ouders die kinderopvangtoeslag kregen, had hiermee te maken.
De ontspoorde fraudejacht stond toen nog niet op het netvlies bij Van Ark. “Het is wrang dat het grote thema geen onderdeel was van de informatie die ik toen had of aangereikt had gekregen.”
Voor de aanpassing was een stelselwijziging nodig. De voorbereidingen daarvoor waren al getroffen – de IT-systemen waren gereed – maar op dat moment kwam toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel met bezwaren. De Belastingdienst was tot die tijd verantwoordelijk voor de uitvoering van de kinderopvangtoeslag, Sociale Zaken maakte de regels.
Snel blokkeerde nieuw plan uiteindelijk
Een stelselwijziging brengt veel risico’s met zich mee, waarschuwde Snel. Van Ark: “Van de Belastingdienst kreeg ik ronduit te horen: we hebben problemen gehad, maar die zijn wij te boven gekomen en we kunnen nu met de kinderopvangtoeslag aan de slag.”
Van Ark zei verrast te zijn dat er vanuit de Belastingdienst op het laatste moment een oplossing kwam, maar hakte na veel “gewikt en gewogen te hebben” uiteindelijk de knoop door.
“Als ik toen had geweten wat ik nu weet, dan had ik er geen vertrouwen in gehad de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst te houden, want er zijn verschrikkelijke dingen gebeurd”, zei Van Ark terugblikkend.
Ze kan zich nu wel “voor het hoofd slaan” omdat ze de problemen toen niet zag. De documenten die ze toen onder ogen kreeg, waren voor de bewindsvrouw toen net niet duidelijk genoeg om de problemen zoals we die nu kennen te zien.
“Als ik het nu teruglees, dan krijg ik het gevoel dat ik in de voortuin een mooi perkje aan het maken ben, terwijl de achtertuin in de hens stond.”
MSN 25.11.2020De Belastingdienst heeft rondom de toeslagen ’een systeem zonder een druppeltje menselijke maat’ gebouwd. Dat zegt oud-staatssecretaris van Financiën Menno Snel in zijn verhoor over de toeslagenaffaire.
Volg de berichten van politiek verslaggever Leon Brandsema onderaan dit artikel.
Snel, die vorig jaar opstapte wegens de affaire, geeft woensdagmiddag bij zijn verhoor aan dat hij bij zijn aantreden niks meekreeg over de problematiek. Bij zijn overdracht ging het wat kinderopvangtoeslag betreft alleen om het plan dat het vorige kabinet al had om de toeslag te vervangen door directe financiering van de kinderopvang. Snel had met zijn topambtenaren in eerste instantie ook ’niet zo veel’ overleg over de kinderopvangtoeslag. „Omdat daar ook geen aanleiding toe leek. Later werd dat anders.”
Inmiddels ziet Snel wat er allemaal misging rondom toeslagen. „De kern van wat er misgaat bij Toeslagen is dat er een systeem is gebouwd zonder een druppeltje menselijke maat”, zegt hij. Snel wijst erop dat er bij Toeslagen geen ruimte was om even een collega te bellen die met soortgelijke problemen zit: „Dat is nooit ingebouwd.” De reactie van de Belastingdienst op de problemen noemt hij ’te defensief’.
’Veelheid aan problemen’
Tamara van Ark zag op haar beurt bij haar aantreden als staatssecretaris van Sociale Zaken in 2017 een ’veelheid aan problemen’ rond de kinderopvangtoeslag, zegt ze in haar verhoor woensdagochtend. Maar het grootste probleem, de ’alles-of-niets-aanpak’ rond de terugvordering, heeft zij niet helder genoeg op het netvlies gehad.
Van Ark, inmiddels minister voor Medische Zorg, heeft spijt van wat er is gebeurd . Dat zegt ze woensdagochtend in de Tweede Kamer tijdens haar verhoor over de toeslagenaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders gedupeerd door de eigen overheid. Een van de oorzaken: bij een kleine fout moeten ouders meteen grote bedragen aan toeslagen terugbetalen
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er na de eerste verhoorweek aan het licht is gekomen in de toeslagenaffaire:
Maar daar krijgt Van Ark naar eigen zeggen bij haar aantreden bij de start van kabinet-Rutte III in oktober 2017 niks van mee. „Ik had daar graag vanaf willen weten, daarmee had veel leed van ouders kunnen voorkomen”, zegt ze woensdagochtend. Van Ark was tot afgelopen zomer als staatssecretaris van Sociale Zaken verantwoordelijk voor beleid en wetgeving rond de kinderopvang(toeslag).
Van Ark verhaalt hoe ze bij haar aantreden al wel de problemen meekrijgt over mensen met grote schulden, en dat die ook worden veroorzaakt door flinke terugvorderingen van toeslagen. De VVD-bewindsvrouw spreekt er ook geregeld over met haar topambtenaren. In die gesprekken gaat het over oorzaken zoals de voorschotsystematiek of het late vaststellen van iemands inkomen rond de toeslagen. Maar niet over de alles-of-niets-aanpak. Van Ark: „Ik heb de eerste afslag gemist.”
NU 23.11.2020 Slachtofferhulp Nederland gaat gedupeerden van de affaire rond de kinderopvangtoeslagen bijstaan. Wie benadeeld is door het handelen van de Belastingdienst, kan net zo getraumatiseerd zijn als slachtoffers van een ongeval of misdrijf, aldus de organisatie.
Omdat de Belastingdienst de gedupeerden niet kan helpen bij hun praktische of psychosociale problemen, heeft staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) Slachtofferhulp gevraagd deze taak op zich te nemen.
De gedupeerden worden ondersteund door medewerkers die getraind zijn in emotionele ondersteuning en het reduceren van stressreacties. Slachtofferhulp kan ook helpen bij het aanvragen van schadevergoedingen en de benadeelde ouders begeleiden in het strafproces.
“Als je onterecht wordt beschuldigd van fraude, dwangbevelen van tienduizenden euro’s krijgt, je huis kwijtraakt en de afwikkeling jaren op zich laat wachten, dan laat dat zijn sporen na”, aldus bestuursvoorzitter Rosa Jansen van Slachtofferhulp Nederland. “Gedupeerden hebben te maken met langdurende stress en spanningen in het gezin. Ze schamen zich voor hun omgeving en zijn het vertrouwen kwijt.”
Politici werden maandag verhoord
In de afgelopen week werden (oud-)topambtenaren en experts opgeroepen om onder ede gehoord te worden over de toeslagenaffaire. Maandag vervolgt de ondervragingscommissie haar onderzoek naar wat er precies fout is gegaan. Dan is het de beurt aan politici die het destijds voor het zeggen hadden, onder wie Eric Wiebes (Financiën) en voormalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
Ouders die recht hadden op de toeslag werden door de fiscus onterecht beschuldigd van fraude, waarna hun toeslag werd stopgezet en teruggevorderd.
NOS 23.11.2020 Gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire krijgen vanaf vandaag slachtofferhulp aangeboden. Een groot aantal mensen heeft niet alleen financiële maar ook psychische problemen, nadat zij ten onrechte tot fraudeur waren bestempeld door de Belastingdienst. Zij kunnen volgens Slachtofferhulp net zo getraumatiseerd zijn geraakt als mensen die te maken hebben gehad met een misdrijf of ongeval.
“Als je onterecht beschuldigd wordt van fraude, dwangbevelen van tienduizenden euro’s krijgt, je huis kwijtraakt en de afwikkeling jaren op zich laat wachten, dan laat dat zijn sporen na”, zegt voorzitter Rosa Jansen van Slachtofferhulp Nederland. “Gedupeerden hebben te maken met langdurige stress, spanningen in het gezin, schamen zich voor hun omgeving en zijn het vertrouwen kwijt.”
Slachtofferhulp Nederland is door staatssecretaris Alexandra van Huffelen gevraagd om de getroffen groep hulp te verlenen, voor degenen die daar behoefte aan hebben. Gedupeerden kunnen zichzelf melden of ze worden aangemeld door de Belastingdienst.
Wanhoop
De medewerkers van Slachtofferhulp bieden in de eerste plaats emotionele bijstand. “Het is voor slachtoffers van deze affaire belangrijk dat zij gehoor vinden en erkenning krijgen”, legt Jansen uit. “Dat begint met aandacht geven aan de ontstane emoties, zoals woede en wanhoop.” Ook krijgen gedupeerden hulp met het opnieuw oppakken van hun leven en via Slachtofferhulp informatie over procedures.
Toch zullen compensatie en het oplossen van de schulden volgens Jansen pas echt zorgen voor herstel en verwerking bij de ouders. “Dat kunnen wij gedeeltelijk doen, maar het grootste gedeelte zal door de Belastingdienst geleverd moeten worden. Daar zullen we heel nauw mee moeten samenwerken. Dat zij het financiële en juridische deel oplossen en wij het emotionele gedeelte.”
Duizenden gezinnen zijn slachtoffer geworden van de kinderopvangtoeslagaffaire. De toeslag die ze hadden gekregen, moesten ze terugbetalen. Een paar honderd mensen kwamen daardoor in grote problemen.
Verhoor
Sinds vorige week onderzoekt een parlementaire commissie hoe het zo mis kon gaan. Er zijn al verschillende ambtenaren ondervraagd of zij wisten dat de Belastingdienst de ouders ten onrechte hard aanpakte en waarom zij dit niet voorkwamen of oplosten.
Deze week worden (oud-)bewindslieden gehoord. Vandaag staan verhoren van de oud-staatssecretarissen Frans Weekers en Eric Wiebes (Financiën) en voormalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher op het programma.
De verhoren worden vanaf 09.30 uur rechtstreeks uitgezonden op NPO 1 en zijn ook te volgen op NOS.nl en in de NOS-app. Klik hier voor de livestream.
AD 23.11.2020 Geen enkel kabinetslid zegt door te hebben gehad dat duizenden ouders na een klein foutje met de kinderopvangtoeslag stelselmatig de vernieling in werden geholpen. Er waren weliswaar signalen, maar of ze nou Eric Wiebes of Lodewijk Asscher heten, echt doorvragen deden ze nooit.
‘Achteraf’ had het anders gemoeten, ‘met de kennis van nu’ hadden ze er wat aan moeten doen. Alle clichés die parlementaire enquêtes doorgaans kenmerken komen dezer dagen ook langs bij de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
De verhoorde (ex-)bewindspersonen zeggen niet alles nog scherp voor de geest kunnen halen. Voormalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) overkomt het een paar keer dat hij dingen ‘niet meer precies weet’, oud-staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes (VVD) kan zich een aantal keren iets ‘niet meer herinneren’. Allemaal geven ze toe dat ze er destijds niet echt mee bezig waren.
Wat ze allebei wel op het netvlies hebben staan is dat ze nooit hebben ingezien dat de wet op de kinderopvangtoeslag zó hard uitpakte: ouders die een foutje maakten en hun eigen bijdrage niet (helemaal) hadden betaald moesten de kinderopvangtoeslag volledig terugbetalen. Zo stond het in de wet. En dat ouders vervolgens slachtoffer werden van een nietsontziende fraudejacht heeft zich destijds volledig aan hun waarneming onttrokken, vertellen ze onder ede aan de commissie.
,,Ik had niet door dat er zo’n berg onrecht en leed onder zat”, zegt Asscher. Natuurlijk heeft hij zich het afgelopen jaar afgevraagd of hij steken heeft laten vallen. ,,Als ik ergens spijt van heb is dat ik niet heb doorgevraagd toen.”
Als ik ergens spijt van heb is dat ik niet heb doorgevraagd toen, aldus Lodewijk Asscher.
Ook Wiebes is soms schuldbewust, bijvoorbeeld over die keer dat hij de Kamer onjuist informeerde. Commissielid Renske Leijten (SP) brengt hem in herinnering dat de staatssecretaris in september 2017 nog ontkende dat er ouders en kinderopvanginstellingen grote schade hadden geleden van het abrupt stopzetten en terugvorderen van kinderopvangtoeslag. ,,Daar is niets van gebleken”, antwoordde Wiebes destijds op vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Maar de Belastingdienst had toen al een grote nederlaag geleden bij de Raad van State en ook lag er al een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman over de benadeling van ouders die klanten waren bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim. Leijten kan er niet bij: ,,Hoe kunt u zulke antwoorden dan laten passeren?” Achteraf bezien is het antwoord dat hij gaf ‘verbijsterend’ en ‘idioot’, erkent Wiebes. ,,Ik had beter moeten opletten.” Verdere consequenties trekt hij echter niet, ook al geldt het onjuist informeren van de Kamer als een politieke doodzonde.
Soms lopen de lezingen uiteen over wat er precies is gebeurd. Frans Weekers, die in 2014 als staatssecretaris aftrad vanwege aanhoudende problemen met toeslagen, zegt dat hij Asscher er destijds op heeft aangesproken dat volledige terugvordering van kinderopvangtoeslagen heel hard kon uitpakken. Weekers gaf zijn collega een memo met het verzoek hiernaar te kijken, maar het beleid veranderde niet. ,,Ik heb me erbij neergelegd’’, zegt Weekers over wat er toen gebeurde. ,,Je gaat als staatssecretaris niet over alles. Wat betreft toeslagen zat ik met handen en voeten gebonden aan het beleid van vakministers.”
Asscher ontkent echter dat Weekers alarm sloeg over ouders die hard aangepakt werden. Het bewuste memo gaat volgens hem vooral over de aanpak van wat toen ‘opa- en-oma-criminaliteit’ heette, ofwel een vergoeding voor kinderopvang voor grootouders die voorheen nog gratis oppasten.
Ook Wiebes heeft andere ervaringen dan andere getuigen die door de commissie zijn gehoord. Zo zei voormalig directeur Belastingdienst Hans Blokpoel vorige week dat hij meermaals ‘buikpijn’ had gevoeld over de ‘snoeiharde’ wetgeving en die ook had aangekaart. Wiebes zegt daar niks van gemerkt te hebben. ,,Er was geen buikpijnnota of buikpijngesprek’.” Sterker nog: een nota die hij in 2014 van zijn ambtenaren ontving riep bij hem het tegenovergestelde beeld op. ,,Ik las het als: we zijn een beetje te soft.”
Wiebes worstelt vooral met de vraag hoe het kan dat er zoveel mensen slachtoffer konden worden. ,,Ik wist niet dat dit de lont was die een zeer grote sociale bom tot ontploffing zou brengen.” Dat de Belastingdienst de rechtsbescherming van ouders ernstig heeft geschaad is volgens hem buiten zijn medeweten gebeurd.
‘Houtje-touwtjesysteem’
Weekers wijst de commissie er nog op dat de Belastingdienst er destijds ‘beroerd’ voor stond. Er was sprake van een ‘houtje-touwtjesysteem’. Tegelijkertijd lag de nadruk lange tijd op het belang van fraudebestrijding, omdat er ‘gruwelijk veel bezuinigd’ moest worden: ,,Het was destijds zo dat elke cent die in verkeerde zakken terechtkwam als doodzonde werd gezien.’’
NOS 23.11.2020 Het verhoor met oud-minister Asscher is afgelopen. Woensdag gaan de verhoren verder met de voormalig staatssecretarissen Van Ark en Snel.
ÉÉN UUR GELEDEN
Asscher: toeslagensysteem had problemen al in zich
Asscher wordt gevraagd naar zijn analyse van het ontstaan van de problemen. “De oorzaak ligt bij het feit dat politici te weinig geconfronteerd worden met de gevolgen van hun beleid.” Het systeem van toeslagen had de problemen met terugvorderingen die later aan het licht kwamen al in zich, vindt Asscher. De uitvoering werd vervolgens neergelegd bij de Belastingdienst. “Een dienst die al enorm onder druk stond. En ook de checks en controles bij die dienst stonden enorm onder druk.” Verder vindt Asscher dat er te veel gehoor is gegeven aan de verontwaardiging in de politiek en de maatschappij over fraude en de roep om harde maatregelen.
“Ik vel over mijn eigen optreden een hard oordeel, namelijk dat ik bij de brief van de bezorgde grootmoeder had moeten onderzoeken of dit niet het topje van de ijsberg was.”
ÉÉN UUR GELEDEN
Afstand tussen Financiën en Sociale Zaken te groot, geeft Asscher toe
De afstand tussen de twee ministeries die verantwoordelijk waren voor de kinderopvangtoeslag was te groot, erkent Asscher op vragen van de commissie. Daardoor werd over en weer niet duidelijk hoe groot de problemen waren. “Waarom zijn de alarmbellen niet gaan rinkelen, dat komt omdat ik die informatie niet kreeg”, zegt hij. Hij herhaalt dat hij terugkijkend wel vindt dat hij op individuele signalen van burgers en hun brieven had kunnen reageren door daar meer navraag naar te doen.
Asscher en zijn ministerie waren bezig met een nieuw systeem voor kinderopvangtoeslag
Asscher zegt dat hij als minister werkte aan een systeem voor de kinderopvangtoeslag waarbij geen problematische terugvorderingen meer zouden ontstaan. De financiering zou rechtstreeks naar de opvang gaan, en per kwartaal. Ouders hoefden dan niet meer over hele jaren terug te betalen. “Iedereen zag dat als de snelste en beste oplossing”, zegt Asscher. Aan de schrijnende gevallen die al liepen werd inderdaad niets gedaan, geeft hij toe. “Ik dacht oprecht dat ik met de snelste oplossing bezig was.” Asscher weet ook niet goed waarom niet tegelijkertijd de ouders in nood zijn geholpen.
28 MINUTEN GELEDEN
Het verhoor van oud-minister Asscher gaat weer verder
De ondervragingscommissie wil van Asscher weten hoe het kan dat op het ministerie van SZW soms niet in stukken is terug te vinden of de minister ze nu wel of niet heeft gezien. Asscher is het ermee eens dat de administratie kennelijk onduidelijk is vastgelegd. Hij heeft niet de indruk dat ambtenaren stukken voor hem hebben weggehouden, maar hij is het met de commissie eens dat het tot onduidelijkheid leidt. Zo heeft Asscher een notitie van toenmalig staatssecretaris Wiebes over de problemen bij het terugvorderen van de kinderopvangtoeslagen niet ontvangen. Wiebes bevestigde dat eerder in zijn verhoor.
ÉÉN UUR GELEDEN
Er wordt tot 20.15 uur geschorst
Dan gaat het verhoor met oud-minister Asscher weer verder.
2 UUR GELEDEN
Asscher: ik wist niet wat de CAF-teams precies deden
Asscher had wel gehoord van de CAF-aanpak en dat er zeven gevallen van fraude waren geconstateerd, maar wat de CAF-teams precies deden wist hij niet. Ook niet dat bij vermoedens van fraude door het kinderdagverblijf, de ouders als fraudeurs werden aangepakt.
Hij heeft in die tijd in een brief aan een bezorgde grootmoeder geschreven dat hij niets kon doen voor haar zoon en schoondochter omdat het een individueel geval betreft. Zij waren door de CAF-aanpak in de problemen gekomen. Asscher noemt dat nu “een koude brief” waarin hij formalistisch reageerde. “Met die brief had ik het ministerie in moeten roepen: jongens wat is dit?” Hij schaamt zich er voor hoe dit toen is gelopen, zegt hij. “Het blijkt een signaal geweest te zijn van een groter patroon.” Asscher zegt dat het bij zijn oordeel ook niet hielp dat alle dossiers door een “fraudebril” bekeken werden. Daardoor ontbrak begrip voor de situatie van de ouders.
2 UUR GELEDEN
Asscher: de wet- en regelgeving voor toeslagen was erg ingewikkeld
“Er leefde een breed verlangen om de wet- en regelgeving over toeslagen te vereenvoudigen”, zegt Asscher. Mensen moesten voor een jaar van tevoren informatie aanleveren. Als die achteraf niet bleek te kloppen, moesten ze vaak terugbetalen. Het ministerie heeft er in eerste instantie voor gekozen om mensen meer voorlichting te geven, zodat zij op de juiste wijze de formulieren invulden. Asscher dacht dat dit ook misbruik kon voorkomen en kon voorkomen dat ouders met onwettige constructies in zee gingen.
Hij wist toen niet dat mensen “oneerlijk werden getroffen door de bergen aan terugvorderingen”, zegt hij. “Als ik had doorgevraagd had ik kunnen zeggen: hier moeten we wat aan doen. Maar ik wist niet dat er zo veel leed onder zat. Ik kan dat helaas niet terugdraaien.”
2 UUR GELEDEN
Balans was doorgeslagen in fraudebestrijding, zegt Asscher
De wet fraudebestrijding toeslagen, die na de Bulgarenfraude werd ingevoerd, heeft er volgens Asscher toe bijgedragen dat de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag nog strenger werd. Asscher zei eerder dat hij in het ministersberaad over fraudeaanpak had gezegd dat dat streng moest, om het draagvlak voor sociale voorzieningen te behouden. Maar de fraudeaanpak moest niet zo streng worden dat daar het draagvlak voor zou verdwijnen.
3 UUR GELEDEN
Asscher: hoge terugvorderingen niet redelijk
Oud-minister Asscher wist niet dat de wet waar hij verantwoordelijk voor was, zo’n grote invloed had op de ouders die te goeder trouw handelden. De wet hield in dat als ouders niet de eigen bijdrage voor de kinderopvang hadden betaald, zij dan de hele toeslag van duizenden euro’s moesten terugbetalen. Dit is de alles-of-niets benadering gaan heten.
Asscher vindt het nu redelijk klinken om in zulke gevallen alleen de eigen bijdrage bij ouders te vorderen. Maar dat is destijds niet door ambtenaren aan hem voorgelegd, zegt hij. Er stond wel in een nota “dit is zuur voor ouders”, zegt Asscher. “Daar had ik op moeten aanslaan, daar heb ik spijt van.” Asscher heeft verschillende signalen gemist die er op wezen dat er harde terugvorderingen plaatsvonden. Hij vindt dat “buitengewoon erg” voor alle ouders die daar last van hebben gehad.
3 UUR GELEDEN
Geen grote waarschuwing toen Asscher minister werd, zegt hij
In de startnota, toen Asscher begon als minister, stond dat er iets werd gedaan aan de fraude met kinderopvangtoeslag. Ook stond er algemene informatie in, zegt Asscher. Verder ging het destijds vooral over de kwaliteit van kinderdagverblijven en gastouderbureaus na de grote zedenzaak bij het Hofnarretje.
In het regeerakkoord hadden de regeringspartijen destijds afgesproken iets te gaan doen aan de ingewikkeldheid van het toeslagensysteem. Ok was er een probleem met het feit dat opa’s en oma’s die altijd gratis op hun kleinkinderen pasten, nu geld kregen als professionele opvang.
3 UUR GELEDEN
Asscher: fraudebestrijding was geen financieel doel
Oud-minister Asscher zegt dat het geen financieel doel was om fraude met kinderopvangtoeslag te bestrijden en daarmee geld te besparen. De ondervragingscommissie heeft in de stukken staan dat de doelstelling 25 miljoen euro was. Asscher bestrijdt dat. “We hadden in die tijd wel grotere problemen, zoals de financiële crisis. Het probleem was ook dat niet genoeg ouders gebruik maakten van de toeslagen.” Met de kinderopvangtoeslag zijn jaarlijks miljarden euro’s gemoeid.
3 UUR GELEDEN
Verhoor voormalig minister Asscher gaat beginnen
Hij is de laatste bewindspersoon die vandaag wordt gehoord. Hij heeft geen schriftelijke verklaring vooraf, en legt de belofte af dat hij de waarheid en niets dan de waarheid zal zeggen.
3 UUR GELEDEN
Voormalig minister Asscher vanaf 18.00 uur aan het woord
De ex-minister van Sociale Zaken komt vanaf 18.00 uur aan het woord, anderhalf uur later dan op de planning stond. De verhoren lopen behoorlijk uit.
3 UUR GELEDEN
Wiebes over zijn ontkennende antwoord op Kamervragen
Wiebes over zijn eigen antwoord: dat was schandalig
4 UUR GELEDEN
Wiebes klaar, loopt weg en verzucht: ‘wat een verdrietige boel’
Het verhoor is afgelopen. Wiebes heeft aan het slot nog benadrukt dat de mensen bij de Belastingdienst niet uit kwader trouw hebben behandeld. Hij gelooft dat iedereen op het ministerie zijn best heeft gedaan om het werk goed te doen. Hij spreekt over allerlei puzzelstukjes en niemand die de hele puzzel zag. Na het afsluiten van het verhoor doet Wiebes zijn mondkapje op en terwijl hij weg beent, zegt hij; “wat een verdrietige boel. Verschrikkelijk.”
4 UUR GELEDEN
‘Mijn antwoord was fout, er is geen rechtvaardiging voor’
“Verbijsterend”, “onbegrijpelijk”, “idioot”, “fout”. Dit zegt ex-staatssecretaris Wiebes over zijn antwoord op Kamervragen in 2014. Daarin schreef hij dat “er niets van gebleken” was is dat er problemen waren voor ouders, kinderopvanginstellingen, gastouders en bemiddelingsbureaus met het plotseling stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag. Dat klopte niet. “Ik heb er geen enkele rechtvaardiging voor”, zegt hij enkele malen.
De commissie stelt veel kritische vragen over het functioneren van Wiebes als staatssecretaris Financiën. “Uw periode kan uitgegumd worden. U hebt het niet gezien en heeft niets gedaan”, zegt SP-Kamerlid Leijten van de commissie. “Ja,” verzucht Wiebes. “Hier is zo iets enorms misgegaan.” Wiebes kan niet zeggen hoe het komt. “Dat er iets mis ging, is totaal niet doorgedrongen.”
Voorzitter Van Dam: ‘Wat deed u dan als staatssecretaris in het paleis van de grote getallen?’
Het verhoor is twee uur aan de gang en voorzitter Van Dam neemt het woord met een prangende vraag. “Wat is eigenlijk het werk van een staatssecretaris?” Van Dam ziet een beeld van een politicus die de problemen niet heeft gezien, die door ambtenaren op het verkeerde been is gezet (“bent u niet belazerd”) en ook de problemen van de toeslagenwet niet heeft kunnen oplossen. “Ik krijg er een beetje een fatalistisch beeld bij.” Wiebes heeft een advies van de Nationale Ombudsman voor meer maatwerk afgewezen.
Van Dam: “Wat doet u dan daar in het Paleis van Grote Getallen?”
Wiebes is het er niet mee eens. Hij werd zijn hele periode geconfronteerd met allerlei zaken die misgingen op het ministerie. “Je bent aan een stuk door allerlei problemen en ongelukken aan het oplossen.” Hij erkent opnieuw dat hij de problemen van de ouders niet heeft opgemerkt. “Ik heb die lont niet zien branden, waardoor later die bom ontplofte en dat vind ik buitengewoon aangrijpend.”
Eric Wiebes (VVD) was van 2014 tot 2017 staatssecretaris op het ministerie van Financiën ANP
NOS 23.11.2020 Ex-staatssecretaris Wiebes heeft naar eigen zeggen niet in de gaten gehad dat ouders en gastouders in grote problemen zaten door het terugvorderen en stopzetten van kinderopvangtoeslag. “Ik heb het niet gezien”, zei Wiebes, van 2014 tot 2017 staatssecretaris Financiën tijdens zijn verhoor door de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Ondanks signalen van ambtenaren in memo’s, kritische rapporten van de Ombudsman en doordringende vragen van Kamerleden, had de VVD’er niet door dat er “bom” ontplofte.
Wiebes vertelde tegen de commissie dat hij het terugvragen van geld bij de ouders en gastouders vooral zag als een teken dat de complete toeslagenwet niet deugde. De lijst met problemen door deze slechte wetgeving was heel lang en dus kwam de kindertoeslagenaffaire niet prominent in zijn vizier.
Sociale bom
Tegen de commissie trekt hij het boetekleed aan. Wiebes zegt dat hij zich “zeer zwaar medeverantwoordelijk voelt” dat hij niet heeft gezien dat deze slechte wet een “brandende lont was die een sociale bom tot ontploffing bracht”.
De commissie stelt veel kritische vragen in het verhoor om te achterhalen waarom Wiebes niet onder ogen zag. “Uw staatssecretarisschap kan eigenlijk uitgegumd worden. U heeft niets gezien”, constateert commissielid Leijten van de SP. Wiebes probeert uit te leggen dat er sprake was van puzzelstukjes waarbij niemand de hele puzzel overzag. “Ja, hier is zo enorm iets misgegaan.”
Kijk hier hoe Wiebes uitlegt dat hij de kinderopvangaffaire zag in een “lange rij” van problemen door de slechte wet:
Wiebes: ‘We hebben niet gezien dat het eigenlijk een brandende lont was’
Frans Weekers, van 2010 tot 2014 verantwoordelijk voor de Belastingdienst, kwam in de ochtend bij de commissie, die vorige week (top-)ambtenaren ondervroeg en deze week (oud-)bewindslieden.
Hij had liever een minder streng fraudebeleid van de fiscus gehad, zo zei hij tijdens zijn verhoor. Hij heeft gezocht naar een manier om het harde toeslagenbeleid te omzeilen. Dat ging dan over ouders die (zonder slechte intentie) hun eigen bijdrage niet hadden betaald en daardoor de hele kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen, een veelvoud van het achterstallige bedrag. Weekers vond het een beter idee om alleen de eigen bijdrage alsnog te laten betalen, vertelde hij.
Wijsheid achteraf
Maar dat was niet het beleid van Sociale Zaken en daarbij deed ook de Raad van State in die tijd uitspraak dat het volledige bedrag terugvorderen juridisch het juiste was. “Met wijsheid achteraf zou je kunnen zeggen: was ik mijn gut feeling maar blijven volgen. Dan was mensen wellicht een vreselijke tijd bespaard gebleven.”
Die wijsheid achteraf is dat duizenden ouders onterecht als fraudeur werden aangemerkt, vaak tienduizenden euro’s moesten terugbetalen en in grote financiële en sociale problemen raakten.
Antenne
Weekers zegt dat ambtenaren vaak een “maatschappelijke antenne” ontbeerden. Hij hoorde daardoor niet wat er misging en liep achter de feiten aan. Aan het eind van zijn verhoor zei Weekers dat het onmogelijk is als bewindspersoon “om de ins en outs van een uitvoeringsinstantie als de Belastingdienst in de greep te krijgen”.
De Tweede Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak.
Lodewijk Asscher, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 2012 tot 2017 wordt gehoord door de parlementaire enquetecommissie Kinderopvangtoeslag, tijdens de vierde dag van de hoorzittingen van de tijdelijke commissie. Ⓒ ANP
Telegraaf 23.11.2020 PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher heeft moeten erkennen veel signalen te hebben gemist rond de toeslagenaffaire. Dat zit hem vooral in de harde terugvordering van grote bedragen kinderopvangtoeslag bij kleine fouten: „Ik heb dat toen niet gezien, was me er niet bewust van.”
Dat vertelt Asscher in zijn verhoren over de toeslagenaffaire. Hij moest, net als oud-staatssecretarissen Eric Wiebes en Frans Weekers eerder op de maandag, verantwoording afleggen over hun rol in de affaire waarin tienduizenden ouders klem kwamen te zitten door een fraudejacht van de eigen overheid.
Asscher was in het vorige kabinet als minister van Sociale Zaken verantwoordelijk voor het beleid en de wetgeving rond de kinderopvang(toeslag). Daaronder viel de wet die ervoor zorgde dat de Belastingdienst grote bedragen terugvorderde bij ouders die kleine fouten hadden gemaakt bij aanvraag van de kinderopvangtoeslag.
De eerste week van het grootschalige onderzoek naar de toeslagenaffaire kende een aantal schokkende onthullingen. In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er tot dusver aan het licht is gekomen:
„Ik had niet door dat er zo’n berg onrecht en leed onder zat”, zegt Asscher over die harde terugvordering die duizenden ouders heeft geraakt. De ondervragingscommissie refereert aan een brief die een bezorgde grootmoeder aan Asscher stuurde over de problematiek. De PvdA’er reageerde daarop door te stellen dat hij niet op individuele gevallen in kan gaan. Een soortgelijke reactie stuurde hij naar iemand die hem erop wees dat het om meer gevallen ging.
„Als ik het teruglees, vervult het me met schaamte”, zegt Asscher over die eerste ’koude’ brief. „Ik kan niet in een individueel geval interveniëren, dat is ook zo. Maar als ik die brief nu lees, vind ik het heel pijnlijk. Met name naar deze grootmoeder toe, die bezorgd schrijft hoe het met haar zoon en schoondochter gaat.”
Verschillende terugblik
De twee voormalige staatssecretarissen van Financiën Weekers en Wiebes (nu minister van Economische Zaken) kijken in hun verhoren op een verschillende manier terug op de toeslagenaffaire. Weekers wijst naar Asscher, die niks wilde doen aan het harde terugvorderen van de kinderopvangtoeslag. Maar zijn opvolger Wiebes heeft dat probleem nooit als heel groot ervaren.
Weekers gaf in zijn verhoor aan het probleem aangekaart te hebben bij Asscher. Die moest op zijn ministerie namelijk de wet veranderen om hier wat aan te kunnen doen. Weekers gaf een memo over de problematiek aan Asscher met de boodschap om er persoonlijk aandacht voor te hebben. Maar een paar maanden later kreeg hij van Asschers ministerie een afwijzende reactie over het wijzigen van de wet. Weekers: „Daar heb ik me bij neergelegd.”
Asscher zegt in zijn verhoor overigens dat het memo alleen maar moeilijk uit te voeren oplossingen bevatte, waarbij ingegrepen moest worden in schenkingen binnen families of geen kinderopvangtoeslag meer betaald zou worden bij opvang binnen de familiesfeer.
Opvallend genoeg gaf Wiebes een heel ander beeld. Hij zei helemaal niet veel te hebben gemerkt van de ’buikpijn’ die Belastingdienst-topambtenaren vorige week zeiden te hebben gehad rond de harde terugvordering. „Ik heb vanaf het begin gedacht dat er een groot probleem was met kinderopvangtoeslag, maar niet met disproportioneel terugvorderen”, zei Wiebes.
Hij memoreerde een notitie van zijn ambtenaren waarin hij zelf dat probleem in de kantlijn krabbelde. Maar dat was volgens hem ’geen buikpijnnota’. „Hij leek mij eerder bedoeld om mij voor het tegenovergestelde te waarschuwen: we waren te soft.”
Het probleem zat er volgens hem in dat de kinderopvangtoeslag ’in de praktijk een onuitvoerbaar stuk wetgeving was’ voor ouders bij het aanvragen van de toeslag. „Een soort examen dat je moet doen waar je alleen maar een voldoende krijgt als je alle vragen goed beantwoordt”, noemde Wiebes het.
’Houtje-touwtje’
Weekers vertelde in zijn verhoor ook over wat hij aantrof bij de Belastingdienst toen hij in 2010 aantrad als staatssecretaris van Financiën. Dat was niet best. De afdeling toeslagen stond er ’beroerd’ voor, zegt Weekers. Hij stipt, net als verschillende ambtenaren in hun verhoren vorige week, aan dat de fiscus het uitkeren van toeslagen maar moeilijk aan kon.
De Belastingdienst was volgens Weekers vooral ’een collecterende organisatie’: „Dat zat in het dna.” Het uitkeren kwam er vervolgens bij door het instellen van het toeslagenstelsel, een paar jaar voor Weekers’ aantreden. De systemen konden dat maar moeilijk aan, volgens de VVD’er hing alles ’houtje-touwtje’ aan elkaar.
Volgens politiek commentator Wouter de Winther kunnen de politieke verhoren gevaarlijk zijn voor bewindspersonen, ook omdat het verkiezingstijd is. „Daarom worden ze vooraf getraind”, zegt hij in de politieke podcast Afhameren:
Ook Wiebes, die vier jaar na Weekers aantrad, zag bij zijn start nog allerlei problemen bij de fiscus. Hij schetste het beeld van „een dienst die overrompeld was geweest door allerlei wetgeving, langzaam aan het opkrabbelen was en een achterstand aan het inlopen was. En daar was de hele oproer over fraude bovenop gekomen.”
Later in de week volgen nog meer politieke verhoren. Woensdag is de huidige minister voor Medische Zorg Tamara van Ark, tot deze zomer als staatssecretaris van Sociale Zaken verantwoordelijk voor kinderopvang aan de beurt. En ook Menno Snel, die eind vorig jaar als staatssecretaris van Financiën opstapte vanwege de toeslagenaffaire, aan de beurt. Donderdag volgen de verhoren van minister Wopke Hoekstra (Financiën) en premier Mark Rutte.
Telegraaf 23.11.2020 De ambtelijke ’buikpijn’ over het harde karakter van de regels rond de kinderopvangtoeslag, heeft voormalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes nooit bereikt. Hij gelooft dat ambtenaren het moeilijk vonden dat de wet vaak heel hard uitpakte, maar dat is volgens hem nooit aangekaart. „Er is geen buikpijnnota”, zegt de bewindsman.
Verschillende topambtenaren verklaarden vorige week onder ede dat ze hun zorgen over het systeem vaak hebben aangekaart bij de politieke top. Zij konden er moeilijk mee leven dat ouders grote bedragen toeslagen moesten terugbetalen als ze niet volledig aan de eigen bijdrage, een veel kleiner bedrag, hadden voldaan.
Dit zou zelfs wekelijks zijn aangestipt. Wiebes herkent dat totaal niet. „En de signalen op papier spreken ook echt een andere taal”, zegt hij over documenten die hij als staatssecretaris kreeg. De „buikpijnsignalen” die hij wel kreeg, gingen over het stelsel. Op een gegeven moment is Wiebes terloops wel geïnformeerd over de harde werking van de toeslagen, maar dat was volgens hem alleen in relatie tot één specifieke zaak.
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er tot dusver aan het licht is gekomen in het onderzoek naar de toeslagenaffaire:
’Te soft’
Een nota die recent in de media verscheen waaruit zou blijken dat Wiebes op de hoogte was van de harde werking van de regels, zag Wiebes juist als een waarschuwing dat de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst mogelijk „te soft” was. Hij herkende de nota niet uit die tijd, benadrukte hij. In voorbereiding op het verhoor, heeft hij het document wel gelezen.
Volgens politiek commentator Wouter de Winther kunnen de politieke verhoren gevaarlijk zijn voor bewindspersonen, ook omdat het verkiezingstijd is. „Daarom worden ze vooraf getraind”, zegt hij in de politieke podcast Afhameren:
Wiebes had zelf grote zorgen over de uitvoerbaarheid van de toeslagenwetgeving. „Het is een soort examen waarbij je alleen een voldoende haalt als je acht vragen goed beantwoordt.” Het regende daardoor terugvorderingen, maar ook nabetalingen. „Allebei fout”, vindt Wiebes. Het betekent namelijk dat mensen of meer, of minder kregen dan waar zij recht op hadden. „Dat is twee keer ellende.”
De voormalig staatssecretaris, inmiddels minister, wordt ook gehoord onder ede wegens zijn rol in de toeslagenaffaire. Jarenlang was Wiebes politiek verantwoordelijk voor de Belastingdienst.
NU 23.11.2020 Eric Wiebes, staatssecretaris van Financiën tussen 2014 en 2017, heeft niet zien aankomen dat de strenge wetgeving rondom de kinderopvangtoeslag zou leiden tot de problemen die we nu kennen. Wiebes’ grootste zorg was destijds ook helemaal niet de hoge terugvorderingen van de ouders, maar het toeslagensysteem als geheel.
“We hebben gewoon niet gezien dat wat nu onwelgevallige wetgeving blijkt, eigenlijk een brandende lont was die een gigantische sociale bom tot ontploffing zou brengen”, zei Wiebes maandag tijdens zijn verhoor door de ondervragingscommissie over de toeslagenaffaire.
De centrale vraag die steeds terugkomt in de inmiddels zes dagen durende verhoren is: waarom greep niemand in? Er was bij (oud-)topambtenaren en politici steeds een sterk vermoeden dat de wet te hard was.
“We hebben een tijd lang gedacht dat dit weer zo’n lastig ding in de belastingwetgeving was. We wisten niet dat dit zo groot zou worden”, zei Wiebes daarover.
Commissielid Renske Leijten (SP) vond dit te makkelijk. Er waren namelijk genoeg signalen om de bom te kunnen ontdekken. In een interne memo uit 2017 staat bijvoorbeeld al dat de Belastingdienst laakbaar handelde, in datzelfde jaar kwam de Nationale ombudsman met een kritisch rapport over het handelen van de fiscus.
De memo heeft Wiebes, inmiddels minister van Economische Zaken, nooit gezien, zei hij. “De aanpak is in een optelsom totaal dramatisch geweest. Maar als je die optelsom niet kent, dan houdt het op.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Wiebes las en hoorde nergens de buikpijn binnen fiscus
Er gebeurde meer onder het toeziend oog van Wiebes als staatssecretaris. Er woedde een discussie binnen de ambtelijke top van Financiën dat het toeslagenbeleid te hard was. Een van hen verklaarde vorige week “buikpijn” te hebben van de gang van zaken, maar die buikpijn herkende Wiebes niet.
Hij las het nergens terug en hoorde er ook niemand over. “Er was geen buikpijnnota en geen buikpijngesprek. Er was veel buikpijn, maar dat ging over het stelsel.”
Wiebes zag het terugvorderen van de hoge bedragen namelijk niet als probleem, maar de kinderopvangtoeslag met het voorschottenstelsel als geheel. “Je hebt enorme nabetalingen en enorme terugvorderingen. Dat is twee keer ellende.” De bewindsman wilde daarom het mes in het stelsel zetten.
‘Heb maar een paar armzalige verklaringen in de aanbieding’
Even leek het erop dat Wiebes wel actie zou ondernemen. Hij had het plan om alleen de eigen bijdragen van de kinderopvangtoeslag terug te vorderen, in plaats van alle uitbetaalde toeslagen waardoor zoveel ouders in de problemen zijn gekomen.
Hij werd door zijn ambtenaren gevraagd om hierover contact op te nemen met toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher, maar dat is nooit meer gebeurd. Wiebes dacht namelijk op zijn beurt dat hij gebeld zou worden door Asscher. Zo bleef een mogelijk vroege oplossing tussen de ministeries hangen.
‘Leemlagen’ belemmeren goede communicatie binnen fiscus
“Ik heb maar een paar armzalige verklaringen in de aanbieding”, zei Wiebes tot slot. Hij was ook boos, maar wist niet op wie.
Een van die Wiebes hieruit heeft getrokken is dat een goede organisatie fouten kan maken, als er maar de honger is om die te herstellen.
Het probleem bij de fiscus is dat de communicatie tussen de verschillende lagen hapert. Het woord “leemlaag” waardoor de informatie nauwelijks doorsijpelt naar andere afdelingen, werd volgens Wiebes veel gebruikt bij de Belastingdienst.
“Al ben je schaal vier in de organisatie, je moet kunnen aankaarten wat er niet deugt”, aldus de bewindsman.
AD 23.11.2020 VVD-politicus Eric Wiebes heeft als staatssecretaris van Financiën de Kamer verkeerd geïnformeerd. Dat heeft hij toegegeven aan de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt. ,,Ik had beter moeten opletten”, stelt hij.
Wiebes ontkende in september 2017 dat er ouders en kinderopvanginstellingen grote schade hadden geleden van het abrupt stopzetten en terugvorderen van kinderopvangtoeslag. ,,Daar is niets van gebleken”, antwoordde hij op vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Achteraf bezien is dat een ‘verbijsterend antwoord’, zei Wiebes tegen de commissie. ,,Ik had dit antwoord nooit mogen doorlaten.”
SP-Kamerlid Renske Leijten toonde in haar ondervraging van Wiebes weinig begrip voor de verklaring. Zij wijst erop dat de Belastingdienst op dat moment al een grote nederlaag bij de Raad van State had geleden en dat er ook al een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman lag over de benadeling van ouders die klanten waren bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim. ,,Hoe kunt u zulke antwoorden dan laten passeren?”, vroeg zij zich af.
Idioot
Volgens Wiebes waren de antwoorden aangeleverd door ambtenaren en was het besef wat er aan de hand was nog niet bij hem doorgedrongen. ,,Ik heb het echt te weinig bekeken en het is een idioot antwoord”, erkende hij.
Volgens hem is het moeilijk verantwoordelijkheid te dragen voor ‘dingen in het donker’. ,,Hier is zolang niet gezien wat er aan de hand was. Dit is op een kolossale manier misgegaan.” Toch was er volgens hem geen kwade opzet in het spel.
Hier is zolang niet gezien wat er aan de hand was. Dit is op een kolossale manier misgegaan, aldus Eric Wiebes
Wiebes zei eerder in zijn verhoor niets te hebben gemerkt van de ‘buikpijn’ die topambtenaren van Financiën vorige week nog zeiden te hebben gevoeld over de harde terugvordering van kinderopvangtoeslag. ,,Er was geen buikpijnnota of buikpijngesprek’’, zei de VVD-bewindsman tegen de parlementaire ondervragingscommissie.
Te soft
Volgens Wiebes kan het best zijn dat er op Financiën door sommige mensen buikpijn werd gevoeld, maar die geluiden bereikten hem niet. Sterker nog: een nota die hij in 2014 van zijn ambtenaren ontving riep bij hem het tegenovergestelde beeld op. ,,Ik las het als: we zijn een beetje te soft.”
Voormalig directeur Belastingdienst Hans Blokpoel zei vorige week maandag nog dat hij meermaals ‘buikpijn’ had gevoeld over de ‘snoeiharde’ wet. Die maakte het mogelijk dat mensen die hun eigen bijdrage niet hadden betaald hun kinderopvangtoeslag volledig terug moesten betalen. Door deze ‘alles of niets’-benadering raakten duizenden gezinnen in grote financiële problemen. Volgens voormalig topambtenaren van Financiën werd er over aan de bel getrokken. Dat deze harde praktijk toch doorging was volgens hen te wijten aan het ministerie van Sociale Zaken, dat het beleid niet wilde veranderen.
Sociale bom
Wiebes zet de verwijten van voormalig kopstukken van de fiscus in een ander daglicht. Volgens hem is de belangrijkste vraag hoe het kan dat er zoveel mensen slachtoffer konden worden. ,,Ik wist niet dat dit de lont was die een zeer grote sociale bom tot ontploffing zou brengen’’, zei hij tegen de commissie. Dat de Belastingdienst de rechtsbescherming van ouders ernstig heeft geschaad is volgens hem buiten zijn medeweten gebeurd.
Ik wist niet dat dit de lont was die een zeer grote sociale bom tot ontploffing zou brengen, aldus Eric Wiebes.
Eerder vandaag getuigde Wiebes voorganger Frans Weekers voor de commissie. Hij zei dat hij toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher er destijds op heeft aangesproken dat volledige terugvordering van kinderopvangtoeslagen heel hard kon uitpakken. Weekers gaf zijn collega een memo met het verzoek hiernaar te kijken, maar het beleid veranderde niet.
Met handen en voeten gebonden
Weekers had aanvankelijk zelf met een ‘coulantere regeling’ willen komen, waarbij ouders door alsnog een eigen bijdrage te betalen hun toeslag mochten houden. Maar hij werd er later door ambtenaren van Financiën op gewezen dat hiervoor een wetswijziging nodig was. De verantwoordelijkheid daarvoor lag echter bij Sociale Zaken. Tijdens een kabinetsberaad wendde Weekers zich tot Asscher met het memo, maar na vier maanden kwam het antwoord dat Sociale Zaken de regeling niet ging aanpassen. Asscher verschijnt later vanmiddag voor de commissie om zijn kant van het verhaal te geven.
,,Ik heb me erbij neergelegd’’, zei Weekers over die repliek. ,,Je gaat als staatssecretaris niet over alles. Wat betreft toeslagen zat ik met handen en voeten gebonden aan het beleid van vakministers.”
Beroerd
Doordat de ‘alles-of-niets’-benadering in stand bleef, kwamen later duizenden ouders in grote problemen doordat hun kinderopvangtoeslag werd stopgezet en zij al ontvangen bedragen volledig terug moesten betalen. Dat dit kon ontaarden in een fraudejacht, is wel een ander verhaal, meent Weekers. ,,Als mensen onterecht als fraudeurs worden aangemerkt, kun je dat met geen enkele wetswijziging opvangen.”
Als mensen onterecht als fraudeurs worden aangemerkt, kun je dat met geen enkele wetswijziging opvangen
Weekers zei het ‘moeilijk te verteren’ te vinden dat zoveel ouders ‘in de ellende zijn gestort’. Volgens hem stond de Belastingdienst er destijds ‘beroerd’ voor en was er sprake van een ‘houtje-touwtjesysteem’. Tegelijkertijd lag de nadruk destijds op het belang van fraudebestrijding, omdat er ‘gruwelijk veel bezuinigd’ moest worden: ,,Het was destijds zo dat elke cent die in verkeerde zakken terechtkwam als doodzonde werd gezien.”
Na zijn aftreden heeft Weekers nooit in het openbaar terug willen blikken op zijn tijd als staatssecretaris. Tot vanmorgen dus. ,,Het was bepaald niet het hoogtepunt van mijn carrière”, zei hij. ,,Ik kijk er nu met meer voldoening op terug.”
Asscher en Rutte nog aan de beurt
Na de ambtenarij zijn deze week (voormalige) politieke kopstukken aan de beurt om zich te verantwoorden voor de toeslagenaffaire. Het verhoor van oud-staatssecretaris van Financiën Frans Weekers is om 09.30 uur begonnen. Later vandaag zullen Eric Wiebes (VVD) en Lodewijk Asscher (PvdA) onder ede moeten getuigen. Ook woensdag en donderdag gaan de verhoren nog door. Minister-president Mark Rutte is donderdag als laatste aan de beurt.
Het zijn allemaal kopstukken die in het vorige kabinet mogelijk kennis hadden van de jacht op mensen die zouden frauderen met kinderopvangtoeslag. Achteraf bleek dat 20.000 Nederlanders door hun aanvraag voor toeslag in een financiële nachtmerrie belandden.
MSN 23.11.2020 De ambtelijke ‘buikpijn’ over het harde karakter van de regels rond de kinderopvangtoeslag, heeft voormalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes nooit bereikt. Hij gelooft dat ambtenaren het moeilijk vonden dat de wet vaak heel hard uitpakte, maar dat is volgens hem nooit aangekaart. “Er is geen buikpijnnota”, zegt de bewindsman.
Verschillende topambtenaren verklaarden vorige week onder ede dat ze hun zorgen over het systeem vaak hebben aangekaart bij de politieke top. Zij konden er moeilijk mee leven dat ouders grote bedragen toeslagen moesten terugbetalen als ze niet volledig aan de eigen bijdrage, een veel kleiner bedrag, hadden voldaan.
Dit zou zelfs wekelijks zijn aangestipt. Wiebes herkent dat totaal niet. “En de signalen op papier spreken ook echt een andere taal”, zegt hij over documenten die hij als staatssecretaris kreeg. De “buikpijnsignalen” die hij wel kreeg, gingen over het stelsel. Op een gegeven moment is Wiebes terloops wel geïnformeerd over de harde werking van de toeslagen, maar dat was volgens hem alleen in relatie tot één specifieke zaak.
‘Te soft’
Een nota die recent in de media verscheen waaruit zou blijken dat Wiebes op de hoogte was van de harde werking van de regels, zag Wiebes juist als een waarschuwing dat de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst mogelijk “te soft” was. Hij herkende de nota niet uit die tijd, benadrukte hij. In voorbereiding op het verhoor, heeft hij het document wel gelezen.
Wiebes had zelf grote zorgen over de uitvoerbaarheid van de toeslagenwetgeving. “Het is een soort examen waarbij je alleen een voldoende haalt als je acht vragen goed beantwoordt.” Het regende daardoor terugvorderingen, maar ook nabetalingen. “Allebei fout”, vindt Wiebes. Het betekent namelijk dat mensen of meer, of minder kregen dan waar zij recht op hadden. “Dat is twee keer ellende.”
De voormalig staatssecretaris, inmiddels minister, wordt ook gehoord onder ede wegens zijn rol in de toeslagenaffaire. Jarenlang was Wiebes politiek verantwoordelijk voor de Belastingdienst.
NU 23.11.2020 Oud-staatssecretaris van Financiën Frans Weekers waarschuwde toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher tevergeefs voor het te strenge beleid voor de kinderopvangtoeslag. Weekers vond dit beleid te hard en gaf Asscher een memo waarin hij hier aandacht voor vroeg.
“Dat er iets moest gebeuren, was wel duidelijk”, zei Weekers maandag tijdens zijn verhoor over de toeslagenaffaire.
Hij gaf huidig PvdA-leider Asscher daarom “in de marge” van een kabinetsoverleg een memo mee waarin hij waarschuwde voor de hardheid van het beleid. Hoewel Asschers tas al boordevol notities en beleidsstukken zat, hoopte Weekers dat zijn waarschuwing prioriteit zou krijgen.
“Ik was in de veronderstelling dat Sociale Zaken met aanpassingen zou komen”, zei Weekers. Maar dat gebeurde niet. Het ministerie liet weten dat de wet niet zou worden aangepast en daar bleef het voor Weekers ook bij. “Ik heb geen verdere actie ondernomen.”
De oud-staatssecretaris zegt wat betreft de toeslagen met “handen en voeten gebonden” te zijn geweest. De Belastingdienst was namelijk alleen verantwoordelijk voor de uitvoering van de kinderopvangtoeslag, Asscher ging als minister van Sociale Zaken over het beleid. “Je gaat als bewindsman niet over alles”, zei Weekers. “Ik wilde ook niet dat anderen in mijn portefeuille gingen rommelen.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
‘Had ik mijn gutfeeling maar gevolgd’
Met de wijsheid van achteraf had Weekers gewild dat hij destijds anders had gehandeld. “Had ik mijn gutfeeling maar gevolgd en doorgezet om tot het uiterste te gaan.”
Hij had namelijk een voorstel klaarliggen om ouders die bij de aanvraag van de kinderopvangtoeslag een fout hadden gemaakt te ontzien. Volgens dat voorstel zouden zij eenmalig alleen de eigen bijdragen hoeven terug te betalen in plaats van alle verkregen toeslagen, waardoor zoveel mensen in de problemen zijn gekomen. Een soort “take it or leave it”.
Nu is het makkelijk praten, erkent Weekers. Dat hij zijn plan toch niet doorzette, had te maken met een belangrijke uitspraak van de Raad van State. Daarin werd bevestigd dat de Belastingdienst het gehele bedrag mocht terugvorderen, zoals in de wet stond. “Mijn handelingsvrijheid was beperkter dan ik dacht.”
Kabinet-Rutte I wilde fraude hard aanpakken
Weekers is de eerste voormalige bewindspersoon die onder ede wordt gehoord door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, die de toeslagenaffaire onderzoekt. Hij had tussen 2010 en 2014 als staatssecretaris de Belastingdienst in zijn portefeuille.
Zodoende was hij politiek medeverantwoordelijk voor het alles-of-nietsbeleid, waarmee alle gekregen toeslagen werden teruggevorderd als er een (kleine) fout met de eigen bijdrage werd gemaakt, en de ontspoorde fraudejacht.
Dat beleid was zo afgesproken in het eerste kabinet van Rutte (2010-012). “Onterecht verstrekte uitkeringen zullen daadwerkelijk worden teruggevorderd, ongeacht de hoogte van de fraude”, stond er in het regeerakkoord van de VVD, het CDA en gedoogpartner PVV.
Weekers sprak voor het eerst sinds zijn aftreden over de zaak. De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst stond er volgens hem “beroerd” voor. Tot 2012 was het volgens hem een “houtje-touwtjesysteem”.
Later op de dag worden Eric Wiebes, voormalig staatssecretaris van Financiën en nu minister van Economische Zaken, en Asscher gehoord.
NOS 23.11.2020 Vandaag begint de tweede week van de verhoren onder ede over de affaire van de kinderopvangtoeslag. Deze week is het de beurt aan de politiek.
De (oud-)bewindspersonen Frans Weekers (VVD), Eric Wiebes (VVD) en Lodewijk Asscher (PvdA) worden vandaag gehoord. De voormalige staatssecretarissen Menno Snel (D66) en Tamara van Ark (VVD) komen woensdag en minister Wopke Hoekstra (CDA) en premier Mark Rutte (VVD) donderdag. Nog nooit moesten zo veel kabinetsleden voor een Kamercommissie verschijnen.
De verhoren zijn vanaf 09.30 uur live te volgen op NPO 1, op NOS.nl en in de NOS-app. Klik hier voor de livestream. Geen tijd om te kijken? In een liveblog praten we je voortdurend bij.
De VVD’er Weekers was staatssecretaris tijdens de zogeheten Bulgarenfraude, waarbij Bulgaren via valse inschrijvingen op grote schaal toeslagen aanvroegen. Daarop riepen de Tweede Kamer en de samenleving om een betere fraudebestrijding voor misbruik van toeslagen. Een van de vragen aan Weekers zal zijn of dit consequenties had voor de kinderopvangtoeslag.
In 2014 volgde Wiebes hem op. Waarom deed hij niets aan de compensatie van de ouders? En wist toenmalig minister Asscher van Sociale Zaken hoe groot de financiële problemen van de ouders waren? Volgens ambtenaren die afgelopen week gehoord werden, hadden de bewindspersonen op zijn minst op de hoogte kunnen zijn.
Het is afwachten of de commissieleden net zo streng zijn tegen hen als zij afgelopen week soms tegen de topambtenaren waren. Maar dat het interessante verhoren worden, staat vast.
Lees hier de artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag van vorige week terug:
Verhoren kinderopvangtoeslag op de helft, wie krijgt volgende week de schuld?
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. Ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen, met financiële en sociale problemen als gevolg.
NU 22.11.2020 Maandag vervolgt de ondervragingscommissie de zoektocht naar wat er fout is gegaan bij de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. Nadat ambtenaren zich afgelopen week hebben moeten verantwoorden, is het nu de beurt aan de politici die destijds aan de knoppen draaiden.
Afgelopen week werden (oud-)topambtenaren en experts opgeroepen om onder ede gehoord te worden.
In de tweede week is het de beurt aan (oud-)politici die aan roer stonden. Wat wisten zij?
Maandag 23 november:
Frans Weekers – staatssecretaris van Financiën 2010-2014
Weekers vond volgens toenmalig directeur van de Belastingdienst Peter Veld de alles-of-nietsaanpak te streng. Maar hij was volgens de belastingambtenaar niet specifiek betrokken bij de CAF 11-zaak rond een Eindhovens gastouderbureau.
Weekers gaf zijn zorgen in ieder geval geen politiek vervolg. Mogelijk omdat hij onder grote maatschappelijke en politieke druk een oplossing voor de zogenoemde Bulgarenfraude moest vinden.
Dat was, blijkt nu, de opmaat naar een veel te streng beleid voor de opsporing van fraudeurs. Weekers trad in 2014 af vanwege een andere kwestie.
Eric Wiebes – staatssecretaris van Financiën 2014-2017
Wiebes, nu minister van Economische Zaken, volgde Weekers op. Wiebes heeft in algemene zin aandacht voor de fraudebestrijding, omdat hij weet hoe lastig zijn voorganger het had.
In 2014 bespraken de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken, dat het beleid voor de toeslagen bepaalt, de harde opstelling van de fiscus. Volgens oud-directeur van de Belastingdienst Veld vond Wiebes het beleid destijds “ook wel straf” en zag hij in dat de regels veranderd moeten worden. Maar er werd geen actie ondernomen.
Lodewijk Asscher – minister van Sociale Zaken 2012-2017
Het gaat in de toeslagenaffaire veel over de Belastingdienst, maar officieel is het ministerie van Sociale Zaken de beleidsbepaler op dit terrein. De fiscus voert uit en spoort fraude op. Zodoende is PvdA-leider en voormalig minister Asscher opgeroepen voor verhoor.
Er is tot op het hoogste niveau binnen het ministerie van Sociale Zaken en het ministerie van Financiën gewerkt aan een andere aanpak, omdat werd ingezien dat ouders in de knel kwamen.
Vlak voor de Kerst in 2014 zou Asscher daarover worden geïnformeerd, maar volgens toenmalig topambtenaar Marcelis Boereboom zijn de documenten nooit in de tas van de minister beland. Asscher verklaarde zich de stukken niet te kunnen herinneren.
Overigens onderschreef Asscher in 2015 tijdens een Kamerdebat de aanpak van de Belastingdienst, die volledige bedragen terugvordert als ouders een fout hebben gemaakt.
Woensdag 25 november:
Tamara van Ark – staatssecretaris van Sociale Zaken 2017-2020
Van Ark, nu minister voor Medische Zorg, was net als Asscher beleidsmatig verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslag.
Toen oud-staatssecretaris van Financiën Menno Snel in juni 2019 ouders een schadevergoeding wilde toezeggen, ging Van Ark ervoor liggen. Volgens ambtenaren van Sociale Zaken vond ze dat het plan niet goed uitgewerkt was.
Onder het bewind van Van Ark werd lang gewerkt aan een ander toeslagenstelsel voor de kinderopvang, maar dat werd op het allerlaatste moment geblokkeerd door het ministerie van Financiën. Directeur kinderopvang bij Sociale Zaken Maaike van Tuyll zegt dan ook verbaasd te zijn over de draai.
Menno Snel – staatssecretaris van Financiën 2017-2019
Snel was staatssecretaris van Financiën toen Van Ark voorstelde het toeslagenstelsel aan te passen. Het idee was dat ouders dan minder snel de dupe worden van de harde aanpak van de fiscus.
Maar Snel voorzag volgens Van Tuyll financiële risico’s. Bovendien zou de afdeling Toeslagen “het best draaiende onderdeel” van de Belastingdienst zijn.
Volgens oud-directeur van de Belastingdienst Jaap Uijlenbroek besefte Snel op 4 juni 2019 dat het roer rigoureus om moest. Hij kondigde dan ook aan de wet aan te passen. De problemen bleven zich echter voordoen en Snel trad in december van dat jaar af.
Donderdag 26 november:
Wopke Hoekstra – minister van Financiën 2017-heden
Primair is de staatssecretaris van Financiën belast met de Belastingdienst en niet de minister van Financiën, die als politiek leider van het departement wel eindverantwoordelijk is. Hoekstra is redelijk uit de wind gebleven.
Wel gaf hij de opdracht voor een onderzoek dat ertoe leidde dat Financiën aangifte deed tegen de eigen Belastingdienst. Een ongekende stap. Na het aftreden van Snel was Hoekstra even het gezicht van de fiscus, maar dat veranderde toen D66 met Alexandra van Huffelen een nieuwe staatssecretaris leverde.
Mark Rutte – minister-president 2010-heden
Ook premier Rutte werd nooit het gezicht van de toeslagenaffaire, hoewel hij het dossier in januari van dit jaar qua heftigheid vergeleek met de vliegramp met MH17 en de aardbevingen in Groningen.
De rol van Rutte ligt vooral bij de Ministeriële Commissie Aanpak Fraude waar hij leiding aan gaf in zijn vorige kabinet. Tussen 2013 en 2016 schroefde deze commissie de jacht op fraude op.
De documenten van deze commissie zijn geheim. Ook de Kamer kreeg ze niet te zien. De ondervragingscommissie heeft de stukken wel in bezit en kan die gebruiken bij het verhoor van Rutte.
NOS 21.11.2020 “Het lelijkste is als we elkaar allemaal de schuld gaan geven.” Dat zei secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken Loes Mulder donderdag in haar verhoor in de Tweede Kamer over de kinderopvangtoeslagaffaire. Toch is dat precies het beeld dat blijft hangen, na de eerste week van verhoren door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Grof gezegd gaven de ministeries van Financiën, waar de Belastingdienst/Toeslagen onder valt, en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid elkaar deze week de schuld van de toeslagenaffaire.
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
‘Beleid uitgevoerd’
Topambtenaren van de Belastingdienst en Financiën die werden verhoord, zeiden dat zij het beleid van Sociale Zaken uitvoerden. En dat zij geen juridische ruimte hadden om ouders minder hard aan te pakken.
Oud-staatssecretaris Frans Weekers, tot 2014 verantwoordelijk voor de fiscus, deelde de twijfel van zijn hoogste ambtenaar of het beleid niet te hard was. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover”, zei voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst. Volgens hem wist toenmalig minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken van de twijfels, maar er veranderde niets.
Nooit aan de bel getrokken
Sociale Zaken zegt juist dat de Belastingdienst nooit hard aan de bel heeft getrokken. En nooit heeft gezegd dat de wetgeving niet deugde en moest worden aangepast.
Directeur-generaal Marcelis Boereboom van Sociale Zaken had wel gehoord dat de Belastingdienst de ‘alles-of-niets aanpak’ “buitenproportioneel” vond. Het betekende dat als ouders hun eigen bijdrage niet hadden betaald, zij de hele kinderopvangtoeslag van duizenden euro’s moesten terugbetalen. Maar ook toen veranderde er niets.
“Wij hadden niet het beeld dat we opdracht hadden gegeven voor een fraudejacht”, zei directeur Kinderopvang bij Sociale Zaken Maaike van Tuyll. Toch gingen de zogeheten Combiteams Aanpak Facilitators (CAF-teams) van de Belastingdienst aan de slag met het volgens haar op extreme wijze verzamelen van fraudebewijzen.
Beleidslawine
Zo kon jarenlang de benadeling van burgers doorgaan, terwijl de ambtelijke molens draaiden.
Ambtenaren dachten het politiek gewenste beleid uit te voeren. Topambtenaren veranderden van functie zonder het kinderopvangdossier over te dragen. Een compensatieplan voor de ouders van staatssecretaris Menno Snel sneuvelde om vage redenen. Een heel nieuw kinderopvangsysteem dat verbetering had moeten brengen werd door het kabinet na twee jaar voorbereiding stopgezet. Er waren expertmeetings, memo’s, powerpointpresentaties en rapporten.
Door de beleidslawine, die ook nog regelmatig van richting veranderde, verloor uiteindelijk iedereen het zicht op wat er werkelijk aan de hand was. Namelijk dat ouders die de overheid financieel wilde helpen, door diezelfde overheid in langdurige schulden geduwd werden. Dat ouders die door de kinderopvangtoeslag makkelijker aan werk moesten komen, hun baan moesten opzeggen om weer zelf op hun kinderen te passen.
Het ‘verdwenen memo’ van juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst had hier in maart 2017 een eind aan kunnen maken. “Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven?”, vroeg Palmen zich af. Maar haar advies bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Ook de gedupeerde ouders keken deze week naar de verhoren. Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis.
‘Ik kijk nu naar iemand die zoveel macht heeft gehad over ons leven’
Ligt de schuld van deze affaire bij ministers die een moeilijk uitvoerbare regeling hebben bedacht? Of bij de topambtenaren die te weinig hebben gecontroleerd of het wel goed ging? Of ligt de schuld bij de uitvoerende ambtenaren, die hardvochtige regels op ouders hebben toegepast en dat volgens sommigen hadden moeten weigeren?
Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, voegde daar nog een schuldige partij aan toe: de Tweede Kamer zelf. Hij wijst erop dat de Kamer al in 2015 signalen had dat ouders soms enorme bedragen moesten terugbetalen. De Kamer nam toen genoegen met de uitleg van minister Asscher dat het juridisch niet anders kon.
Dit is een door mensen veroorzaakte ramp, was de conclusie van Uijlenbroek in het verhoor. “Er zijn fouten gemaakt van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, zei hij. “Zo ontsporen treinen.”
Beurt aan politiek
Dan is het volgende week de beurt aan de politiek, te weten de (oud-)bewindspersonen Frans Weekers, Eric Wiebes, Lodewijk Asscher, Menno Snel, Tamara van Ark, Wopke Hoekstra en Mark Rutte. Nog nooit moesten zo veel kabinetsleden voor een Kamercommissie verschijnen.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen live te volgen op NPO Politiek, NOS.nl en via de NOS-app.
Het is afwachten of de commissieleden in hun verhoren net zo streng tegen hen zijn als zij afgelopen week soms tegen de topambtenaren waren. Maar vast staat dat zij lange vragenlijsten hebben.
Heeft oud-staatssecretaris Weekers een te hard fraudebestrijdingsbeleid mogelijk gemaakt? Of probeerde hij juist iets te regelen voor de ouders? Toen Wiebes hem in 2014 opvolgde, kreeg die toen te horen dat de kinderopvangtoeslag een probleem was?
Waarom deed Asscher, minister van 2012 tot 2017, niets aan de ‘alles-of-niets aanpak’? Waarom gaf hij wel toestemming voor een nieuw kinderopvangsysteem? En waarom trokken de staatssecretarissen Snel en Van Ark daar in een volgend kabinet ogenschijnlijk de stekker uit?
Dacht het kabinet er met het aftreden van Snel eind vorig jaar van af te zijn? Of vinden minister Hoekstra en premier Rutte nog steeds dat zij medeverantwoordelijk zijn? En wat doen zij aan het zo snel mogelijk compenseren van de ouders?
Het worden boeiende verhoren, op zoek naar een reconstructie van deze door mensen veroorzaakte ramp.
Lees hier de artikelen van de afgelopen week terug:
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
NU 21.11.2020 Halverwege de verhoren over de kinderopvangtoeslagaffaire, is er een voorzichtige schets te maken van wat zich binnen de ministeries heeft afgespeeld. Lang bleven de (oud-)topambtenaren buiten beeld, maar deze week kreeg de ondervragingscommissie de kans om met hen in te kleuren hoe de toeslagenfuik is ontstaan.
“De eerste gesprekken met ouders waren het moeilijkste wat ik in mijn carrière heb gedaan”, zei huidig directeur Belastingdienst Agaath Cleyndert woensdag. “Dat we hen niets anders konden bieden dan te luisteren en excuses, was heel pijnlijk.”
“Dit had nooit mogen gebeuren”, sprak Maaike van Tuyll, directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken, een dag later. Het leed van de ouders greep beiden zichtbaar aan.
Tot nu toe kwam informatie in het toeslagendossier vaak via Wob-verzoeken, memo’s, Kamerbrieven, factsheets en andere formele wegen. De mensen achter die stukken kregen deze week pas een gezicht.
Belastingdienst-directeur geëmotioneerd door toeslagenaffaire
Nog lang geen compleet beeld van de omvang
De emotie laat ook zien dat het gruwelijk is misgegaan. De ondervragingscommissie probeert deze weken te ontrafelen hoe: wat is er precies gebeurd en wie waren er verantwoordelijk?
Komende week kunnen ze die vragen stellen aan de toenmalige politiek leiders, als ze premier Mark Rutte, staatssecretaris Eric Wiebes (nu minister) en oud-minister en huidig PvdA-leider Lodewijk Asscher onder ede horen.
De vragen zijn nu nog lang niet te beantwoorden op basis van de verhoren met de (oud-)ambtenaren, een advocaat en een hoogleraar.
De overheid heeft zelfs nog niet eens in beeld hoeveel mensen precies de dupe zijn geworden van het hardvochtige beleid van de overheid. “Een ongemakkelijk gevoel”, zei directeur Kinderopvang Van Tuyll daarover. Er zijn nu negenduizend mensen in beeld; zeer waarschijnlijk zijn het er veel meer.
Belastingdienst niet te nemen bastion voor ouders
De wet was te hard en werd daarbovenop ook te streng toegepast. Met het vooringenomen uitgangspunt van de belastingambtenaren dat ouders toch wel schuldig waren, was daar niet tegenop te boksen.
Dat ondervond ook advocaat Eva González Pérez, die sinds het eerste uur bij de toeslagenaffaire betrokken is en tientallen ouders bijstaat. Zij kreeg incomplete dossiers van de fiscus in de rechtbank, werd afgepoeierd door Belastingdienst-medewerkers en stuitte op een muur van onwil tijdens een gesprek met ambtenaren om juist tot een oplossing te komen.
González Pérez werd als eerste gehoord en schetste de Belastingdienst als een niet te nemen bastion voor ouders die hun recht wilden halen.
De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen
In zekere zin bevestigden de hoge ambtenaren op Financiën die de dagen erna werden verhoord dat beeld ook wel. Jaap Uijlenbroek, tot begin dit jaar de hoogste ambtenaar bij de Belastingdienst, wist dat vrijdag nog het meest treffend te vertellen.
In juni 2019 was voor Uijlenbroek een kantelpunt waarop hij wist: dit zit helemaal fout, we moeten de ouders anders behandelen. Het kostte hem niet veel moeite om Menno Snel, op dat moment de staatssecretaris van Financiën, ervan te overtuigen dat het roer om moest.
De schrijnende verhalen die de ouders al jaren vertelden, waren eindelijk door de muren van het ministerie van Financiën doorgedrongen.
Maar zelfs na dat besef van de hoogste ambtelijke en politieke top bij de Belastingdienst, werden ouders nog steeds hard aangepakt. De Kamer moest andermaal ingrijpen om erger leed te voorkomen.
“Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei Uijlenbroek. “Het is een ramp in slowmotion. Het gaat en gaat maar door. Zelfs tot op de dag vandaag.” De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen.
Belastingdienst werkt als een ‘fabrieksproces’
Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen bij de fiscus, noemde de werking van de fiscus in bredere zin “een fabrieksproces”.
Uijlenbroek en Blankestijn leken daarmee de verantwoordelijkheid voor de ramp van zich af te schuiven door het bij ‘het systeem’ neer te leggen. “Dé dader gaat u niet vinden”, concludeerde Uijlenbroek dan ook. “Door een fout in het systeem ontsporen treinen.”
Er werd ook gewezen naar de collega’s van Sociale Zaken, het ministerie dat de regels van de kinderopvangtoeslag bepaalt. Er was gewaarschuwd vanuit Financiën dat het terugvorderen buiten alle proporties was. Ze kregen er zelfs buikpijn van.
Men was bij de fiscus kennelijk niet ziek genoeg
Maar kennelijk was men niet ziek genoeg, want op Sociale Zaken konden ze de noodkreten nauwelijks horen. De ambtenaren die donderdag werden gehoord, hadden al die jaren niemand van de Belastingdienst aan hun bureaus gezien. “We zitten niet in een ander land”, merkte Loes Mulder, de hoogste ambtelijke baas op Sociale Zaken, op.
Aan iedereen werd aan het einde gevraagd welke lessen er zijn geleerd. Eén antwoord was misschien het meest treffend, omdat er juist iets ontbrak: het direct onderhouden van contacten met de gedupeerde ouders.
De chaos is compleet bij Forum voor Democratie. Dinsdag 24.11.2020 bekend werd dat Thierry Baudet niet alleen stopt als lijsttrekker, maar ook als voorzitter.
AD 24.11.2020
Nu Baudet weg is, kan de partij misschien wel salonfähig worden, schrijft oud-politicus Ton Elias in een opiniestuk. Goed nieuws voor de VVD volgens hem.
Ook de nummer twee van de partij geeft er de brui aan, want ook kamerlid Theo Hiddema stapt per direct op. De eerste die aanspraak kan maken op zijn zetel, zit bij team-Otten.
Joost Eerdmans, die op plek 4 staat op de FVD-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, ambieert de vacature van lijsttrekker, zegt hij tegen het AD. ‘Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor,’ zegt hij tegen de krant. ‘Het is ook de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook aan de leden of het bestuur worden overgelaten.’
Forum voor Democratie had beter kunnen reageren op de onrust die is ontstaan door de jongerenafdeling van de partij. Zo reageert vicevoorzitter van Forum Lennart van der Linden op het vertrek van Thierry Baudet als politiek leider en lijsttrekker van de partij. In het programma WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1 noemde Van der Linden dat bijzonder jammer. “Hij heeft zijn verantwoordelijkheid genomen en aangegeven dat hij de partij blijft steunen.”
Telegraaf 24.11.2020
Baudet heeft zich ‘in goed overleg met de achterban’ teruggetrokken, laat zijn woordvoerder weten aan persbureau ANP. Die zegt dat het partijbestuur de hele dag heeft overlegd over de onrust met diverse senatoren, Tweede Kamerleden, statenleden en Europarlementariërs. ‘Het doel was om in goede harmonie verder te kunnen,’ aldus Baudets woordvoerder. Freek Jansen geeft zijn positie op plek 7 van de FVD-kandidatenlijst ook op, meldt de NOS maandagavond.
Telegraaf 24.11.2020
Nadat hij maandagavond 23.11.2020 zijn vertrek als lijsttrekker van Forum voor Democratie (FVD) aankondigde, stopt Thierry Baudet dinsdag 24.11.2020 ook als partijvoorzitter. Vice-voorzitter Lennart van der Linden vervangt Baudet als voorzitter.
‘De komende tijd wordt er gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie,’ laat de partij weten op de eigen website.
Volgens het partijbestuur zijn er nu drie prioriteiten voor de nabije toekomst:
1. De vacature van lijsttrekker en het opstellen van een volledige kandidatenlijst. 2. Het presenteren van het verkiezingsprogramma. 3. De aanstaande verkiezingscampagne.
Joost Eerdmans, die op plek 4 staat op de FVD-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, ambieert de vacature van lijsttrekker, zegt hij tegen het AD. ‘Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor,’ zegt hij tegen de krant. ‘Het is ook de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook aan de leden of het bestuur worden overgelaten.’
AD 24.11.2020
Baudet kondigde vertrek als lijsttrekker aan in video
Baudet kondigde maandagavond 23 november 2020 zijn vertrek als lijsttrekker aan in een video op het twitteraccount van FVD. De stap van Baudet volgt na een onrustig weekeinde in de partij, waarin diverse partijprominenten harde actie eisten tegen de jongerenorganisatie JFVD. Die was in opspraak gekomen nadat bekend werd dat opnieuw hooggeplaatste FVD-jongeren racistische en nazistische berichten hadden gedeeld op Whatsapp en Instagram.
Telegraaf 24.11.2020
Baudet geeft zijn positie als nummer 1 op de kandidatenlijst op, maar blijft tot aan de verkiezingen van maart wel in de Tweede Kamer. Hij stoort zich aan de – in zijn ogen – voorbarige veroordeling in de media van JFVD en voorzitter Freek Jansen, zijn rechterhand en boezemvriend. ‘Natuurlijk: als er dingen zijn gebeurd die niet door de beugel kunnen, dan moet daar tegen worden opgetreden,’ zegt Baudet in de video. ‘Maar ik kan me niet verenigen met de situatie waarin trial by media de manier wordt waarop wij met mensen omgaan binnen de partij. Dat hoort niet bij onze partij. Dat hoort niet bij Nederland.’ Aan het einde van de video kondigt hij zijn besluit aan: ‘Bij dezen is hopelijk definitief al deze nonsens gestopt.’
Maatregelen tegen de jongerentak JFvD
Het bestuur van de jongerentak van Forum voor Democratie trekt zich tijdelijk terug. De JFVD raakte dit weekend in opspraak na de onthulling dat in appgroepen wederom antisemitische berichten werden gedeeld. Partijleider Thierry Baudet noemt de actie die de JFVD nu onderneemt ‘uitstekend’. ,,Direct doorpakken. Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.”
AD 23.11.2020
Andere kopstukken van de partij, van senatoren tot Europarlementariërs, raadsleden en Statenleden, riepen eerder vandaag via Twitter op tot een ‘sanering’ van de politieke jongerenorganisatie. Zij vonden de eerste reactie van de JFvD van gisteravond niet ver genoeg gaan. Baudet sprak daarentegen van ‘uitstekend optreden’.
,,Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”, aldus senator en raadslid Annabel Nanninga. Europarlementariër Rob Roos vond dat de JFvD moest worden ‘opgedoekt’. Aan die geluiden komt de partijtop, die vandaag in crisisachtige sfeer bijeen was in Amsterdam, niet tegemoet.
Uitlekken
Het bestuur van de JFVD heeft vandaag gesproken met de onderzoekscommissie die de jongerenpartij gisteravond instelde. Volgens een via Twitter verspreide verklaring besloten de bestuursleden daarna zelf ‘voor de duur van het onderzoek’ op te stappen om ‘elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen’. De commissie, bestaande uit partijkopstukken Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga moet kijken ‘hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen’. Het is niet duidelijk of dat slaat op jongeren die dergelijke berichten delen of het uitlekken van die berichten.
Ik had je nog zo gezegd voorzichtig te zijn met je WhatsApp !!!!!
Zaterdag schreef Het Parool op basis van screenshots van appberichten, Instagramposts en gesprekken met bronnen die anoniem willen blijven dat er binnen de JFVD antisemitische en homofobe berichten worden gedeeld.
Telegraaf 23.11.2020
Zo werd een filmpje gedeeld met de lijfspreuk van de SS en werd bij een foto van het boek Der Untermensch gezegd dat het een ‘meesterwerk’ was. In het voorjaar schreef HP/De Tijd ook over extreemrechtse berichten in JFVD-appgroepjes. Vorige week werd bekend dat de JFVD vijf leden royeerde die deze berichten destijds aan de kaak stelden.
Telegraaf 23.11.2020
‘Lasterlijke’ verklaringen
Het partijbestuur is volgens de JFVD ‘geconsulteerd’ en ‘kan volledig met deze handelswijze instemmen’. In het bestuur van FVD zitten onder andere Baudet (voorzitter), Europarlementariër Rob Rooken en Ephraim (penningmeester). Kamerlid Theo Hiddema wil dat jongeren die extreemrechtse berichten hebben geplaatst ‘snel’ uit de partij hebben, zegt hij tegen de NOS. ,,Ik ken die kleuters niet. Weet niet wat voor infantiele kleuters daar rondlopen.”
Henk Otten, de na ruzie vertrokken mede-oprichter van Forum voor Democratie, stelt dat Baudet ‘dit monster willens en wetens’ heeft gecreëerd. Volgens Otten zit het ‘echte fascistische vergif’ in de Tweede Kamerfractie, waar Baudet en JFVD-voorzitter Freek Jansen zich na Ottens vertrek zouden hebben ‘omringd met radicale extremisten gerecruteerd uit de JFVD’.
Jansen, die op nummer 7 van de kandidatenlijst van Forum voor Democratie staat voor de verkiezingen van 17 maart 2020, is ook omstreden. Hij zou de ontmoeting tussen Baudet en de Amerikaanse supremacistJared Taylor en de extreemrechtse organisatie Erkenbrand hebben geregeld en had volgens een voormalig werkgever enorme belangstelling voor het Derde Rijk en Adolf Hitler. Jansen noemde dat ‘belachelijke’ en ‘lasterlijke’ verklaringen.
Thierry Baudet stevent af op een breuk binnen Forum voor Democratie als hij geen afstand neemt van zijn rechterhand Freek Jansen.
De voltallige politieke top van FVD heeft een ultimatum gesteld aan partijleider Thierry Baudet: Freek Jansen moet weg en de in opspraak geraakte jongerenafdeling ontbonden. Vanavond is er crisisoverleg.
NU 24.11.2020 Ook senator Paul Cliteur van Forum voor Democratie (FVD) stapt op. Hij kan naar eigen zeggen “de motivatie niet meer opbrengen”, na de ontstane onrust binnen de partij. Cliteur begeleidde Thierry Baudet in Leiden tijdens diens promotie en geldt als zijn intellectuele mentor. Cliteur blijft wel lid van de partij.
“Mijn lot is verbonden aan dat van hem”, zegt Cliteur over Baudet tegen persbureau ANP. “Ik ben door hem bij de partij gekomen, omdat zijn visie mij aansprak.” Hij is niet te spreken over de manier waarop Baudet door anderen binnen FVD is aangepakt om “een paar appjes die niets van doen hebben met waar de partij voor staat”.
FVD raakte afgelopen weekend in opspraak door antisemitische uitspraken van leden van de jongerenorganisatie JFVD. Verschillende senatoren en partijleden drongen vervolgens aan op het vertrek van JFVD-voorzitter Freek Jansen. Hierop besloot Baudet zijn positie van lijsttrekker beschikbaar te stellen. Jansen, die geldt als rechterhand van Baudet, gaf zijn plek als kandidaat-Kamerlid op.
Cliteur prijst Baudet omdat hij achter Jansen is blijven staan. Hij hekelt de manier waarop zijn vroegere promovendus vervolgens is aangevallen, onder meer in een opiniestuk van collega-senator Annabel Nanninga op de website The Post Online. Dat heeft meegespeeld bij zijn beslissing om op te stappen, zegt hij.
Cliteur was sinds 2015 verbonden aan FVD. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 was hij lijstduwer en van 2019 tot 2020 was Cliteur fractievoorzitter in de Eerste Kamer.
NOS 24.11.2020 Opnieuw stapt een prominent politicus van Forum voor Democratie op. Paul Cliteur, Eerste Kamerlid en mentor van Thierry Baudet, houdt er per direct mee op. Dat heeft hij zojuist bekendgemaakt.
Hij kan naar eigen zeggen de motivatie niet meer opbrengen om verder te gaan. Hij blijft wel lid van de partij. Cliteur begeleidde Baudet op de universiteit van Leiden bij zijn promotie en geldt als zijn intellectuele mentor.
Hij vindt de manier waarop er met Baudet is omgegaan verkeerd, zegt hij in een toelichting. “Er zijn vast dingen fout gegaan en hij heeft fouten gemaakt. Maar je moet hem afrekenen op zijn standpunten, niet op die appjes in de jongerenafdeling.”
Fractievoorzitter
Baudet heeft zich teruggetrokken als lijsttrekker en partijvoorzitter. “Thierry gaat weg, ik ga met hem mee”, zegt Cliteur. Hij zit sinds vorig jaar in de senaat en was daar aanvankelijk fractievoorzitter.
Hij is de tweede landelijke politicus van de partij die vandaag zijn vertrek bekendmaakt. Vanmiddag stopte Theo Hiddema als Tweede Kamerlid.
Telegraaf 24.11.2020 Ook senator Paul Cliteur van Forum voor Democratie houdt het voor gezien. Hij kan naar eigen zeggen „de motivatie niet meer opbrengen.”
Cliteur begeleidde Thierry Baudet in Leiden tijdens diens promotie en geldt als de intellectuele mentor van de opgestapte partijleider.
Telegraaf 24.11.2020 FvD-senator Annabel Nanninga haalt genadeloos hard uit naar partijgenoot Thierry Baudet. Ze eist zijn onmiddellijke vertrek uit het partijbestuur. „Binnenskamers heeft hij zich de afgelopen dagen volstrekt onmogelijk gemaakt. De offers die hij vandaag en gisteren heeft gebracht, zijn helaas een wassen neus.”
„Alleen door volledig terug te treden uit het bestuur kan Thierry Baudet Forum voor Democratie nog redden”, schrijft Nanninga in een ingezonden stuk op TPO.
Baudet kondigde maandagavond aan zijn functie als lijsttrekker naast zich neer te leggen. Dinsdagmiddag kondigde hij zijn vertrek als partijvoorzitter aan.
’FvD verdient beter lot’
Zelf is Nanninga geenszins van plan om te vertrekken: „Bijna had ik de schaar in mijn FvD-lidmaatschapskaart gezet. De rokende puinhopen van wat ooit de grootste partij van Nederland was, walmden onfrisse bruine dampen. Maar juist de messiaanse martelaarsact van Thierry Baudet en zijn krankzinnige gemekker over ’trial by media’ deed mij de schaar weer in de keukenlade opbergen. Forum voor Democratie verdient een beter lot.”
„Nu hadden we dus een weekend achter de rug waarin na drie dagen vergaderen over de vraag ’wat zullen we nou toch eens doen aan neonazis’ het antwoord luidde: eigenlijk helemaal niets. Een weekend waarin de partijleider liever de hele partij in de open haard flikkert, dan gewoon stante pede overgaat tot het uitroken, ontslaan en royeren van foute elementen.
Een weekend waarin nazistische relpubers beter worden beschermd dan de goede naam, eer en integriteit van de pakweg honderd FvD-volksvertegenwoordigers. Volksvertegenwoordigers die, getuige de soms wanhopige gesprekken die ik dit weekend met ze had, zich niet meer durven vertonen op schoolplein of sportclub”, fulmineert Nanninga.
’Trial by media’
Ze hekelt de verwijten van Baudet over ’trial by media’: „De media praten geen nazisme propagerende appjes goed. De media flirten niet steeds met complottheorieën en types van bedenkelijk allooi. De media houden niet een rot jongerenbestuur aan de macht. De media bellen volksvertegenwoordigers die milde kritiek hebben niet schreeuwend op, ’Ik ben de partij’, maar steken geen poot uit tegen radicaal gebral.
De media stellen geen bewezen, herhaaldelijk nazistische bagger postende malloot aan als fractiemedewerker. De media raken niet in duizelingwekkend tempo gepeilde zetels kwijt met rellen en uitglijders. De media houden geen interne angstcultuur in stand waarin bijna niemand inhoudelijke kritiek durft te geven. De media maken niet in een weekend een hele partij kapot omdat ze hun fout niet willen toegeven en herstellen. Dat doet binnen FvD maar een persoon, en dat is partijleider Baudet.”
Het vertrek van Baudet als lijsttrekker en partijvoorzitter noemt Nanninga ’een farce’. „Iemand die zich op deze manier heeft gedragen zoals Baudet alleen al dit weekend zowel openlijk als binnenskamers deed, iemand die een partij zo zwaar beschadigt, zou in iedere normale partij niet alleen volstrekt onhoudbaar zijn in het bestuur, maar op staande voet worden geroyeerd. Het is hetzelfde patroon als met de radicale JFVD-ers: wangedrag wordt beloond.”
NOS 24.11.2020 Annabel Nanninga, Eerste Kamerlid en gemeenteraadslid voor Forum voor Democratie, haalt hard uit naar voormalig partijleider Thierry Baudet. In een column op de site The Post Online schrijft ze dat Baudet de partij met zijn gedrag kapot maakt. Ze wil dat hij volledig uit Forum verdwijnt, ook helemaal van de kieslijst, anders stapt zij zelf op. Baudet wil zelf wel lijstduwer worden en betrokken blijven bij de partij.
“Binnenskamers heeft hij zich de afgelopen dagen volstrekt onmogelijk gemaakt. De offers die hij vandaag en gisteren heeft gebracht zijn helaas een wassen neus”, schrijft Nanninga. Baudet is teruggetreden als lijsttrekker en partijvoorzitter. Nanninga vindt dat hij “op staande voet geroyeerd” moet worden.
Angstcultuur
Nanninga noemt het een “martelaars-act” dat Baudet het steeds heeft over een ‘trial by media’. “Krankzinnig gemekker. De media praten geen nazisme propagerende appjes goed. De media flirten niet steeds met complottheorieën en types van bedenkelijk allooi.” Binnen Forum heerst volgens haar een angstcultuur waarin bijna niemand inhoudelijke kritiek durft te geven.
Afgelopen weekend heeft de partijtop drie dagen vergaderd over de vraag wat er moest gebeuren met de extreemrechtse elementen in de jongerenafdeling. “Het antwoord luidde: eigenlijk niets.” Nanninga wilde dat de hele jongerenorganisatie zou worden opgedoekt, maar het bestuur besloot alleen tot een intern onderzoek.
Ze heeft op het punt gestaan haar lidmaatschap op te zeggen, maar deed dat uiteindelijk niet. “Ik stap dus niet op. Ik blijf wel bij mijn eis dat Thierry Baudet uit het bestuur moet, niet op een kieslijst komt en dat wij extremistische elementen zonder omhaal uit de partij gooien, en niet na drie dagen palaveren ‘administratief op afstand zetten’ of ander slap gedoe.”
Nanninga krijgt steun van Nicki Pouw-Verweij, haar collega in de Eerste Kamer en de nummer 3 op de voorlopige kieslijst voor de verkiezingen van maart 2021.
NU 24.11.2020 Partijprominent van Forum voor Democratie (FVD), Annabel Nanninga, heeft dinsdagavond hard uitgehaald naar partijgenoot Thierry Baudet. In een ingezonden brief in The Post Online eist zij dat Baudet, die maandag opstapte als voorzitter en lijstrekker van FVD, niet meer op de kieslijst verschijnt voor de verkiezingen in maart volgend jaar.
Baudet liet maandag nog weten dat hij betrokken wil blijven bij FVD en bij de verkiezingen graag lijstduwer wil zijn.
FVD raakte afgelopen weekend in opspraak door antisemitische uitspraken van leden van de jongerenorganisatie JFVD. Een grote groep senatoren en partijleden drong vervolgens aan op het vertrek van JFVD-voorzitter Freek Jansen. Hierop besloot Baudet zijn positie van lijsttrekker beschikbaar te stellen. Jansen, die geldt als een vertrouweling van Baudet, gaf zijn plek als kandidaat-Kamerlid op.
Nanninga, Eerste Kamerlid en Amsterdams gemeenteraadslid voor FVD, begrijpt niets van Baudets besluit. “Nu hadden we dus een weekend achter de rug waarin na drie dagen vergaderen over de vraag ‘wat zullen we nou toch eens doen aan neonazis’ het antwoord luidde: eigenlijk helemaal niets'”, schrijft de politica. “Een weekend waarin de partijleider liever de hele partij in de open haard flikkert, dan gewoon stante pede overgaat tot het uitroken, ontslaan en royeren van foute elementen.”
Thierry Baudet: ‘Ik ben niet klaar met de politiek’
‘Media flirten niet steeds met complottheorieën’
“Als er een cultuur ontstaat van trial by media, of als er daadwerkelijk dingen zouden zijn voorgevallen die niet door de beugel kunnen, wil ik politieke verantwoordelijkheid nemen”, zei Baudet maandag. Ook dinsdag kwam hij hierop terug.
Dat Baudet de schuld bij de media legt, noemt Nanninga “krankzinnig gemekker”. “De media flirten niet steeds met complottheorieën en types van bedenkelijk allooi. De media houden niet een rot jongerenbestuur aan de macht. De media maken niet in een weekend een hele partij kapot omdat ze hun fout niet willen toegeven en herstellen. Dat doet binnen FVD maar een persoon, en dat is partijleider Baudet.”
Dat Baudet zegt zijn verantwoordelijkheid te nemen, noemt Nanninga “een farce”. “Iemand die zich op deze manier heeft gedragen zoals Baudet alleen al dit weekend zowel openlijk als binnenskamers deed, iemand die een partij zo zwaar beschadigt, zou in iedere normale partij niet alleen volstrekt onhoudbaar zijn in het bestuur, maar op staande voet worden geroyeerd.”
Steun voor Nanninga vanuit de partij
Nanninga uitte dit weekeinde al kritiek op de reactie van Baudet en de jongerentak na de berichten over antisemitisme binnen de JFVD. In het stuk tekent ze op dat Baudet haar en andere critici binnen de partij “schreeuwend” opbelde en zei: “Ik ben de partij”.
Nanninga lijkt dinsdagavond steun te krijgen van enkele partijgenoten. Nicki Pouw-Verweij, die voor FVD in de Eerste Kamer zit en op de kandidatenlijst staat voor de Tweede Kamerverkiezingen, noemde Nanninga op twitter “de meest moedige vrouw die ik ken”.
Amsterdams FVD-gemeenteraadslid Kevin Kreuger en FVD-fractievoorzitter in Overijssel, Johan Almekinders, deelden Nanninga’s brief op hun Twitter-pagina.
Annabel Nanninga is de meest moedige vrouw die ik ken.
AD 24.11.2020 Forum voor Democratie-prominent Annabel Nanninga haalt ongenadig hard uit naar de opgestapte partijleider Thierry Baudet. Ze vindt dat hij ‘op staande voet’ moet worden geroyeerd. ,,De offers die hij vandaag en gisteren heeft gebracht, zijn helaas een wassen neus.’’
De rokende puinhopen van wat ooit de grootste partij van Nederland was, walmden onfrisse bruine dampen, aldus Annabel Nanninga.
In een opiniestuk op The Post Online schrijft Nanninga dat Baudet zich ‘binnenskamers de afgelopen dagen volstrekt onmogelijk heeft gemaakt’. ,,Nu hadden we dus een weekend achter de rug waarin na drie dagen vergaderen over de vraag ‘wat zullen we nou toch eens doen aan neonazi’s’ het antwoord luidde: eigenlijk helemaal niets. Een weekend waarin de partijleider liever de hele partij in de open haard flikkert, dan gewoon stante pede overgaat tot het uitroken, ontslaan en royeren van foute elementen.’’
Nanninga noemt het optreden van Baudet ‘een farce’. ,,Iemand die zich op deze manier heeft gedragen zoals Baudet alleen al dit weekend zowel openlijk als binnenskamers deed, iemand die een partij zo zwaar beschadigt, zou in iedere normale partij niet alleen volstrekt onhoudbaar zijn in het bestuur, maar op staande voet worden geroyeerd. Het is hetzelfde patroon als met de radicale JFvD’ers: wangedrag wordt beloond.’’
‘Krankzinnig gemekker’
Het Amsterdamse raadslid Nanninga zegt dat zij de laatste dagen op het punt stond om op te stappen bij Forum voor Democratie. ,,Bijna had ik de schaar in mijn FvD-lidmaatschapskaart gezet. De rokende puinhopen van wat ooit de grootste partij van Nederland was, walmden onfrisse bruine dampen. Maar juist de messiaanse martelaarsact van Thierry Baudet en zijn krankzinnige gemekker over ‘trial by media’ deed mij de schaar weer in de keukenlade opbergen.’’
Ze eist dat Baudet wordt geroyeerd als FvD-lid. Ook mag hij wat haar betreft geen lijstduwer worden bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. ,,Ik blijf wel bij mijn eis dat Thierry Baudet uit het bestuur moet, niet op een kieslijst komt en dat wij extremistische elementen zonder omhaal uit de partij gooien, en niet na drie dagen palaveren ‘administratief op afstand zetten’ of ander slap gedoe.’’
Nanninga sluit niet uit dat ze door deze uitspraken in de problemen komt in haar partij. ,,De kans bestaat dat het bestuur (effectief onverminderd onder leiding van Baudet, laat u niks wijsmaken) mij hierom royeert. Dat zou betekenen dat je binnen (J)FvD beter nazistisch gedachtegoed kan propageren dan je er tegen uitspreken. Dat zij dan zo, ik heb het in ieder geval geprobeerd.’’
AD 24.11.2020 Zo snel als Baudets ster rees, zo rap lijkt deze ook te doven. De man die de politiek leek te gaan veroveren, heeft nu al zijn functies binnen Forum voor Democratie neergelegd. Intern zou Baudet al hebben gezegd ‘lekker boeken te willen gaan schrijven’.
Hoewel hij even daarvoor afstand heeft gedaan van zijn politieke kindje, heeft Baudet een lach van oor tot oor op de stoep van het partijkantoor. Toch deed hij daar binnen -met een knal- definitief afstand van zijn machtspositie in zijn eigen politieke vehikel.
Zei Baudet een dag eerder al vaarwel tegen het lijsttrekkerschap, een etmaal later legt hij ook de voorzittershamer in het partijbestuur neer. Hooguit wordt hij lijstduwer. Maar of Baudet na maart 2021, na de volgende verkiezingen, terugkeert in de Tweede Kamer? ,,Dat gaan we wel zien. Ik ga daar niet op vooruitlopen.’’ Al verzwijgt Baudet daarbij wat hij partijgenoten al wel heeft toevertrouwd: hij zal niet meer terugkeren naar Den Haag.
Implosie
De implosie van Forum is hoe dan ook compleet. Zeker als een uur na Baudets aankondiging maatje -en-collega-Tweede Kamerlid Theo Hiddema de politiek zelfs met onmiddellijke ingang vaarwel zegt. Vanwege: ,,Recent opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met zaken als goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde.”
Zo komt er, met een knal in twee delen, een voorlopig einde aan de alsmaar razende komeet die Baudet en kompaan Hiddema vormden in het politieke landschap. Met als absolute hoogtepunt de verpletterende verkiezingswinst bij de Provinciale Statenverkiezingen, amper twee jaar geleden. Maar zoals het kometen vergaat: meestal branden ze op als ze de aarde naderen.
Het was met name Baudet die met zijn partij het grootste aantal leden van alle politieke partijen in ons land wist te vergaren. Die de tamelijk ongenaakbare premier Mark Rutte tot een één-op-één debat wist te verleiden, in aanloop naar de Europese verkiezingen. Zo zenuwachtig was de VVD-leider kennelijk geworden, om wéér een nederlaag te lijden. Baudet, die nog maar 616 dagen geleden liefst 1.057.030 kiezers aan zich wist te binden.
Baudet ook, die het Oekraïne-referendum op poten zette, dat won en toen uit het niets een partij uit de grond stampte. Eentje die een bredere, rechtse groep kiezers aansprak die er ein-de-lijk een rechtser alternatief voor de VVD in vond. Of een optie voor kiezers die, anders dan bij de PVV, ook via lidmaatschap invloed konden uitoefenen op hun partij.
Door zich nu te onthechten van de partij die hij zelf schiep, zegt Baudet ‘een streep’ te trekken onder de affaire rond antisemitische en homofobe uitlatingen in appgroepen van de jongerenafdeling van Forum. Baudet greep niet in, vonden partijprominenten als Annabel Nanninga, waarop Baudet de media de schuld gaf van veel van de onrust en de wijk nam.
Baudet zegt wel ‘te gaan zien’ wat zijn rol wordt in de partij. Hij wil zijn opvolger, wie dat dan ook wordt, gaan adviseren. En als toegift: ,,Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum en ik ben niet klaar met Nederland.” Nee, zijn vertrek is ‘in goed overleg’ gegaan met de rest van het partijbestuur, benadrukt hij nog.
Maar vanuit de binnenkamers van Forum komen andere lezingen. Al gisteravond, tijdens crisisberaad in een Van der Valk-hotel in Tiel, zouden de achtergebleven partijbonzen chagrijnig de balans hebben opgemaakt.
Wispelturigheid
Wat flikt Baudet nou? Ons achterlaten? En de kiezers vooral. ,,Hij stelde ons voor het voldongen feit: ik ben weg. Maar ook weer niet helemaal’’, aldus een ingewijde. ,,Die wispelturigheid zou hij als voorzitter natuurlijk ook weer aan de dag kunnen leggen.”
Want binnen Forum reikt de macht van de voorzitter zo ver dat Baudet iedere lijsttrekker die hem op zou volgen zou kunnen overschaduwen. Het bestuur wist genoeg: zo’n ‘half vertrek’ zag het niet zitten. Maar nog voordat het tot bekvechten zou zijn gekomen, had Baudet dat ook ‘aangevoeld’. ,,En dus gaf hij zijn plek op”, aldus een betrokkene.
De achtergebleven FvD’ers kijken nu met argusogen naar wat Baudet wil. In theorie kan het bestuur hem weren als lijstduwer en zo de route afsnijden naar de Tweede Kamer na de verkiezingen van volgend jaar. Maar of dat nodig gaat zijn? Intern heeft Baudet al opgemerkt ‘anders lekker boeken te willen gaan schrijven’. Of bijvoorbeeld het wetenschappelijk bureau van de partij te willen bestieren, het Renaissance Instituut.
Tegen FvD-collega Wybren van Haga zei hij de afgelopen dagen bovendien stellig dat hij in 2021 niet terug gaat keren in de Tweede Kamer. ,,Dat gaat hoe dan ook niet gebeuren’’, aldus Van Haga gisteren, nog voordat Baudet de optie publiekelijk openhield.
Alleen Baudet weet of hij een tweede bestorming van het Binnenhof voorbereidt. Maar aan de eerste opmars van zijn partij lijkt hoe dan ook knarsend een einde te zijn gekomen.
AD 24.11.2020 Rotterdammer Joost Eerdmans gaat voor het lijsttrekkerschap van Forum voor Democratie. ,,Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor’’, zegt hij. ,,Het is wel de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook dat het aan de leden of het bestuur wordt overgelaten.’’
De weg naar het lijsttrekkersschap voor de verkiezingen van volgend jaar ligt open nadat Thierry Baudet gisteravond een stap terug deed na de commotie die ontstond rond de jongerenafdeling van de partij. Hij is geen lijsttrekker meer, maar is voorlopig nog wel lijstduwer. Ook is hij geen partijleider meer. Vice-voorzitter Lennart van der Linden uit Barendrecht neemt die taak voorlopig op zich.
Eerdmans: ,,We hebben een top 10 en daar valt er een van weg, maar in die top 10 zitten ook nog andere goede mensen. Ik loop daar niet voor weg. Ik weet wat mijn kwaliteiten zijn en heb twee verkiezingen op rij gewonnen in Rotterdam, ik vind het leuk en hou heel erg van campagnevoeren. Ik hou van debatteren en ben ook verknocht aan deze partij.’’
Bedrog van Rotterdam
Eerdmans werd met Leefbaar Rotterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen in de 2018 met elf zetels de grootste partij in de Rotterdamse gemeenteraad. De partij viel echter, tot ergernis van Eerdmans, buiten de boot bij de coalitie-onderhandelingen. Hij betitelde dit later als het ‘bedrog van Rotterdam’. Iets meer dan een jaar geleden gaf hij te kennen dat hij niet beschikbaar is als lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Na twee verkiezingen vond hij het tijd voor een ‘ander geluid’.
Het gaat Eerdmans er vooral om dat er een goede nieuwe leider komt bij Forum. ,,Er staan veel signalen voor mij op groen om dat te doen, maar er zijn ook signalen, zoals thuis en andere zaken, om er over na te denken. Maar ik ben wel beschikbaar’’, zegt hij . ,,Als er veel mensen vinden dat een ander het moet doen, zoals Annabel Nanninga… Die vind ik ook heel erg goed en ik ben echt fan van haar. Het gaat erom wie de beste man of vrouw is om de meeste zetels binnen te halen. Dat gaan we ook doen. Er is een vacature en daar moet je je nu op richten.’’
Extremistische types
Eerdmans is blij dat de zaak met de jongerentak uiteindelijk is afgehandeld. ,,Dat was niet goed gegaan, dat vond iedereen. Dat vond ik ook. Dan blijkt dat een democratische partij uiteindelijk groter is dan één man. Dat heeft hij uiteindelijk als eerste beseft.’’
Ik loop er niet voor weg, ik weet wat mijn kwaliteiten zijn en heb twee verkiezingen op rij in Rotterdam gewonnen, aldus Joost Eerdmans.
De onrust bij Forum kan ook een neveneffect hebben, dat de kiezer zich afkeert van de partij. ,,Dat kan, absoluut. Er zijn ook mensen die vertrekken omdat Thierry niet meer de nummer één is. Ook mensen die zullen zeggen: ik ben er weer bij of ik blijf er bij, omdat er een belangrijke stap is gezet in het normaliseren van de partij: het ontdoen van extremistische types. Daar ben ik opgelucht over, maar je weet niet hoe de kiezer gaat reageren. Forum was natuurlijk Baudet. Maar we moeten het van dag tot dag bekijken, politiek is natuurlijk ook niet voorspelbaar.’’
Eerdmans benadrukt dat Baudet nog steeds belangrijk is voor FvD. ,,Hij is wel van plan om de partij te blijven steunen en dat is goed, want het is zijn partij. Ik denk dat wij verder kunnen met zijn allen. We willen van Forum een groot succes maken en dat gaat ook lukken. De machine staat klaar om links aan te vallen. Er is heel veel energie en ambitie om dat te gaan doen.’’
AD 24.11.2020 Joost Eerdmans is onder kiezers van Forum voor Democratie favoriet om Thierry Baudet op te volgen als lijsttrekker. Hij zou 36 procent van de FvD-kiezers achter zich krijgen. Annabel Nanninga staat met 19 procent op een tweede plek.
Dat blijkt uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel onder ruim 2500 kiezers die tijdens de hoogtijdagen van de partij, vlak na de Provinciale Statenverkiezingen van 2019, bij de partij zaten. In een eerste reactie blijkt de achterban gespleten over het plotse vertrek van FvD-lijsttrekker Baudet. 41 procent vindt het goed dat hij stopt. Niet alleen om zijn optreden in deze kwestie, zij staan ook niet achter de koers van Baudet in de coronacrisis.
Een even grote groep van 41 procent noemt het een slechte zaak dat Baudet opstapt. Zij zeggen dat hét gezicht van FvD nu wegvalt en dat hij veel mensen wist te motiveren. Maar hier zitten ook kiezers tussen die kritiek hebben op de keuze van Baudet om nu op te stappen: ‘Als je aan het roer staat moet je, als er iets goed mis is, niet zelf wegrennen maar zorgen dat het probleem vakkundig wordt opgelost.’
‘Baudet wordt ooit weer leider’
Nu Baudet niet meer de nummer één op de kieslijst wordt, moeten er lijsttrekkersverkiezingen komen, vinden de meeste FvD-kiezers. Als die nu zouden plaatsvinden, krijgt Joost Eerdmans de meeste FvD-kiezers (36 procent) achter zich. De huidige nummer vier op de kieslijst, die vandaag aangaf lijsttrekker te willen worden, is volgens kiezers geschikter dan Annabel Nanninga (19 procent) en vertrekkend partijlid Theo Hiddema (15 procent).
Verrassend genoeg sluiten FvD-kiezers ook een terugkeer van Baudet als partijleider niet uit. Sterker, 40 procent van de FvD’ers denkt dat hij ooit weer leider van de partij wordt. Zij verwachten vanzelf discussie over zijn plek binnen de partij als hij als lijstduwer veel stemmen trekt bij de komende verkiezingen.
Baudet wilde vanmiddag niet zeggen of hij – wanneer hij als lijstduwer met voorkeursstemmen wordt gekozen – opnieuw plaatsneemt in de Tweede Kamer. ,,Alles is mogelijk, in theorie’’, zegt hij daarover.
NU 24.11.2020 FVD’er Theo Hiddema heeft zichzelf “politiek arbeidsongeschikt” verklaard vanwege “recent opspelende persoonlijke omstandigheden”. Hij verlaat per direct de Tweede Kamer. Dat schrijft Hiddema dinsdag aan Kamervoorzitter Khadija Arib, die zijn brief voorlas in het parlement.
Hiddema, een van de twee Tweede Kamerleden voor Forum voor Democratie, was zelf niet aanwezig in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer, hoogst ongebruikelijk voor iemand die zijn afscheid aankondigt. Zijn vertrek heeft te maken met “goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde”, schrijft hij.
De korte verklaring komt als een verrassing. Arib zei “overvallen” te zijn door het nieuws. Het vertrek van de 76-jarige politicus is onverwachts, hoewel FVD in een diepe crisis verkeert.
Thierry Baudet, voorzitter, fractievoorzitter en medeoprichter van FVD, kondigde maandagavond aan af te zien van zijn beoogd lijsttrekkerschap voor de volgende verkiezingen in maart volgend jaar.
Daar kwam dinsdag het nieuws bij dat hij ook aftreedt als partijvoorzitter. Of Baudet überhaupt nog een rol gaat vervullen na de verkiezingen, is nog niet duidelijk. Hij hoopt zelf lijstduwer te worden.
Er is veel onrust binnen de partij vanwege antisemitische en extreemrechtse uitspraken in WhatsApp-groepen bij jongerentak JFVD. Baudet wilde daar maar mondjesmaat afstand van nemen.
Ook Freek Jansen, nummer zeven op de FVD-kieslijst, stelt zijn plek beschikbaar. Hij kwam als JFVD-voorzitter regelmatig in opspraak vanwege extreemrechts gedachtegoed.
Arib reageert op vertrek Hiddema: ‘Dit nieuws overvalt me’
Arib: ‘De politiek was niet uw wereld’
Daar komt nu het vertrek van Hiddema dus bij. “De politiek was niet uw wereld”, zei Arib in haar brief aan de advocaat.
“Ik weet niet of u er in de afgelopen jaren helemaal bent ingegroeid, maar andersom zijn wij zeker gewend geraakt aan uw flamboyante verschijning en aan uw onorthodoxe invalshoeken in debatten.”
Arib liet weten Hiddema’s “markante verschijning” en “authentieke invalshoeken” te gaan missen.
AD 24.11.2020 Forum voor Democratie-Kamerlid Theo Hiddema (76) verlaat per direct de Tweede Kamer. Hij maakt zijn besluit bekend daags nadat Thierry Baudet aankondigde zich terug te trekken als partijleider. Hiddema zegt dat hij ‘politiek arbeidsongeschikt’ is geworden.
In tegenstelling tot Baudet blijft Hiddema níet aan tot de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021. In een brief aan Kamervoorzitter Kadija Arib schrijft Hiddema: ‘Bij dezen wil ik je laten weten dat ik mezelf politiek arbeidsongeschikt heb verklaard’. Volgens hem heeft dat te maken met ‘recent opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met zaken als goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde’.
Met het vertrek van Hiddema lijkt de implosie van Forum voor Democratie compleet. Eerder al zei Hiddema in een interview met deze site dat hij zijn lot aan dat van Baudet zou verbinden.
Door het onmiddellijke vertrek van Hiddema dreigt een bizarre situatie te ontstaan. De kans bestaat dat nu Henk Otten, die vorig jaar met veel bombarie uit Forum voor Democratie werd gezet, de vrijgekomen Kamerzetel van Hiddema mag innemen. Otten stond 4 op de kieslijst van Forum voor Democratie bij de laatste verkiezingen. Op 3 stond Susan Teunissen, maar zij geeft aan de zetel niet in te zullen nemen.
Naar aanleiding van het vertrek van Theo Hiddema uit de Tweede Kamer deel ik nogmaals mee dat ik deze zetel niet zal innemen.
Susan Teunissen
@Susan_teunissen
N.a.v. vragen over mijn politieke toekomst laat ik weten dat ik geen enkele betrokkenheid meer heb bij #FVD en zal afzien van een mogelijke Tweede Kamerzetel. Ik kies voor @GO2021NL omdat ik daar alle vertrouwen in heb #GO
Otten kreeg ruzie met Baudet over de koers van de partij en begon daarna zijn eigen partij. Teunissen zegde haar lidmaatschap van Forum op in 2018. Begin dit jaar sloot zij zich aan bij de nieuwe partij van Otten: GO.
Otten is overvallen door het nieuws: ,,Wij zullen optreden op het platform waar onze slagkracht en effectiviteit het grootste is. Als dat de Tweede Kamer is, dan zal dat daar zijn. Maar het nieuws is vers, dus we gaan ons beraden.’’
NOS 24.11.2020 Theo Hiddema, Kamerlid voor Forum voor Democratie, verlaat per direct de Tweede Kamer. Kamervoorzitter Arib las vanmiddag een brief van Hiddema voor, waarin hij zijn afscheid bekendmaakte:
“Ik heb mijzelf politiek arbeidsongeschikt verklaard”, schrijft Hiddema in de brief. “Vanwege opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde.”
Hiddema vormde sinds 2017, samen met Thierry Baudet, de fractie van Forum voor Democratie. In de partij ontstond de laatste dagen grote onrust na het uitlekken van extreemrechts app-verkeer binnen de jongerenafdeling.
Volgens verschillende bronnen was strafpleiter Hiddema bepaald niet blij met de gang van zaken rond de jongerenafdeling. Hij ondersteunde ook een brief aan het partijbestuur, waarin werd geëist dat de jongerenafdeling zou worden opgedoekt en dat voorzitter Freek Jansen zijn plek op de kieslijst zou opgeven.
Oprichter Baudet heeft zich inmiddels teruggetrokken als lijsttrekker en partijvoorzitter. Hij blijft wel Kamerlid tot de verkiezingen van maart volgend jaar.
Wie wordt opvolger?
Belangrijke vraag is nu wie Hiddema gaat opvolgen in de Tweede Kamer. Op de lijst uit 2017 staat Susan Teunissen op nummer 3. Zij is inmiddels uit Forum gestapt en heeft zich aangesloten bij de Groep Otten van de weggestuurde Henk Otten. Teunissen zegt nu dat ze de zetel van Hiddema niet zal innemen.
Henk Otten zelf staat op nummer 4. Ondanks dat hij geen lid meer is van de partij, kan hij toch aanspraak maken op de zetel. In het Nederlandse kiessysteem is het zo geregeld dat mensen niet verkozen worden namens een partij, maar vanwege hun plek op een lijst.
Otten laat desgevraagd weten: “Ik ga er rustig over nadenken waar we onze politieke slagkracht het beste kunnen inzetten om Nederland te veranderen voor onze kiezers.” Otten zit nu al in de Eerste Kamer. Als hij de zetel van Hiddema inneemt moet hij zijn plek in de senaat opgeven.
RTL 24.11.2020 Theo Hiddema van Forum voor Democratie stopt ermee en verlaat per direct de Tweede Kamer. Dat maakte voorzitter Khadija Arib van de Kamer zojuist bekend.
Ze las een brief van hem voor. “Bij dezen wil ik je berichten dat ik mijzelf politiek arbeidsongeschikt heb verklaard”, schrijft Hiddema in de brief.
“Dit vanwege recent opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met zaken als goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde. Ik treed per heden terug als lid van het parlement.”
Theo Hiddema stopt per direct als Kamerlid voor #fvd. Hier het begin van zijn brief aan de Kamervoorzitter: pic.twitter.com/NtNRd19eoL
De 76-jarige advocaat Hiddema zat sinds 2017 samen met Thierry Baudet voor Forum in de Kamer. Gisteren maakte Baudet bekend dat hij zou stoppen als lijsttrekker, vandaag werd bekend dat hij ook stopt als voorzitter van de partij.
In een verklaring meldde hij niet te kunnen leven met het wegsturen van zijn rechterhand Jansen voordat de uitkomst van het onderzoek er is naar wat bij de jongerenafdeling precies is voorgevallen.
Homofobe appberichten
De partij zit momenteel in een interne crisis. De jongerentak van Forum kwam dit weekend in opspraak nadat antisemitische en homofobe appberichten waren uitgelekt. Baudets rechterhand Freek Jansen is voorzitter van de jongerenafdeling en eerder werd duidelijk dat de partij het vertrouwen in hem had opgezegd.
Nadat Baudet gistere bekend maakte dat hij zou stoppen als lijsttrekker, kwamen partijleden ’s avonds bijeen voor crisisoverleg.
AD 24.11.2020 Thierry Baudet zegt ‘te gaan zien’ wat zijn rol wordt in de partij. Hij wil ‘van harte’ lijstduwer worden. Of hij ook de Tweede Kamer in gaat als hij voldoende stemmen haalt, wil hij nog niet zeggen. ,,Daar ga ik nu niet op vooruitlopen.”
Dat heeft Thierry Baudet zojuist gezegd in een toelichting bij het partijkantoor. ,,Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum en ik ben niet klaar met Nederland,” zei hij wel.
Eerder vandaag maakte de partij al bekend dat Baudet alsnog vertrekt als partijvoorzitter van Forum voor Democratie. Volgens Lennart van der Linden, interem-voorzitter, is er ‘niet aangedrongen op Baudets vertrek als voorzitter. ,,Nee, hij bood dat meteen aan. Er is geen druk uitgeoefend.”
Gisteren zei hij deze positie nog te willen behouden. Partijgenoot Wybren van Haga zei dat Baudet na de verkiezingen niet meer zal terugkeren in de Tweede Kamer, maar dat laat Baudet dus in het midden. Op de vraag of hij zich zal kunnen voegen naar een lijsttrekker zei hij lachend: ,,Dat ligt er een beetje aan wie het wordt natuurlijk.”
Hij zegt dat hij het partijvoorzitterschap heeft opgegeven ‘omdat ik vind dat dat het partijvoorzitterschap een functie is die past bij de lijsttrekker’. ,,Ik ben blij dat er voor eens en voor altijd een bepaalde streep ondergezet is. Ook als signaal naar de jongeren: stop hier mee.”
Vrij bizarre persco van Baudet en Van der Linden. “We gaan gewoon door, ik word graag lijstduwer”, zegt Baudet. Beide mannen doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is.
Vrij bizarre persco van Baudet en Van der Linden. "We gaan gewoon door, ik word graag lijstduwer", zegt Baudet. Beide mannen doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is. pic.twitter.com/MCEfMqmbPA
Er is al wel een kandidaat om Baudet op te volgen als lijsttrekker: Joost Eerdmans, voormalig leider van Leefbaar Rotterdam en nu nog nummer vier op de lijst voor de komende verkiezingen. ,,Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor’’, zegt hij tegen deze krant. ,,Het is ook de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook aan de leden of het bestuur worden overgelaten.’’
Eerdmans benadrukt wél dat Baudet nog steeds belangrijk is voor FvD. ,,Hij is wel van plan om de partij te blijven steunen en dat is goed, want het is zijn partij. Ik denk dat wij verder kunnen met zijn allen. We willen van Forum een groot succes maken en dat gaat ook lukken. De machine staat klaar om links aan te vallen. Er is heel veel energie en ambitie om dat te gaan doen.’’
NOS 24.11.2020 Thierry Baudet is nog niet klaar met de politiek en met Forum voor Democratie. Dat zegt hij in een toelichting op zijn vertrek als partijleider, lijsttrekker en partijvoorzitter. Baudet blijft wel in de Tweede Kamer en mogelijk wordt hij bij de Kamerverkiezingen in maart ook lijstduwer.
Baudet: niet klaar met politiek, niet klaar met Nederland
Op de vraag of hij als hij wordt gekozen ook weer in de Kamer gaat zitten, antwoordde hij dat hij daar nu niet op vooruit wil lopen. Maar hij wil samen met het bestuur “verder bouwen” aan de partij. “Ik ben ook niet klaar met Nederland, want we hebben nog heel veel werk te doen”, voegt hij eraan toe.
Politieke verantwoordelijkheid
Baudet is opgestapt als partijleider naar aanleiding van onrust over de jongerenafdeling van de partij, die in opspraak was gekomen door antisemitisch en homofoob app-verkeer. Baudet zei vandaag dat de partij steeds verwijten worden gemaakt die kant noch wal raken en hij herhaalde dat er een ‘trial by media-cultuur’ heerst: “Ik wil daar voor eens en voor altijd mee afrekenen en neem de ultieme politieke verantwoordelijkheid”.
Hij zei dat de apps onacceptabel zijn en niet thuishoren bij Forum en dat een onderzoekscommissie de zaak bekijkt en met aanbevelingen komt. Hij noemt zijn opstappen ook een signaal naar de jongeren dat ze hiermee moeten ophouden.
Opstappen had voor Van der Linden niet gehoeven
Vicevoorzitter Van der Linden, die het voorzitterschap nu waarneemt, zegt nu vooral vooruit te willen kijken. Hij heeft “enorm respect” voor het besluit van Baudet om op te stappen, al had het voor het bestuur niet gehoeven. Een van de eerste dingen die nu moeten gebeuren is het aanwijzen van een nieuwe lijsttrekker.
“Daar gaan we even de tijd voor nemen”, zegt Van der Linden. Hij weet nog niet of het een lijsttrekkersverkiezing wordt en of er meer kandidaten zijn. Uiteindelijk beslissen de leden. Oud-LPF-Kamerlid Eerdmans heeft zich al gemeld om Baudet als lijsttrekker op te volgen.
AD 24.11.2020 Als lijsttrekker mag Thierry Baudet dan zijn vertrokken, als lijstduwer en partijvoorzitter houdt hij een stevige greep op de partij. Zeker gezien de ‘dictatoriale’ partijreglementen.
Is ‘ie nou weg of niet? Met een tamelijk onverwachtse video deed Thierry Baudet gisteravond een stap van het politieke toneel. Tegelijk blijft hij wel degelijk in de coulissen.
Want politiek is zijn rol nog helemaal niet uitgespeeld. Als de grondlegger van Forum op de definitieve kieslijst terechtkomt, kan hij als lijstduwer alsnog in de Tweede Kamer belanden. Voor die route waren bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen een luttele 17.000 stemmen nodig.
Ter illustratie: Baudet haalde bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 met zijn partij 1.057.030 stemmen. Dan is 17.000 een schijntje. Bovendien blijft de ‘partijvisionair’, zoals het bestuur hem gisteren noemde, aan als voorzitter van Forum voor Democratie. En dat is geen positie waar hij gemakkelijk uit te verdrijven zou zijn, mocht de partijtop zijn vertrek wensen.
Statuten
De statuten van Forum zijn zo vormgegeven dat het partijbestuur, met daarin de voorzitter, een ijzeren greep op de partij houdt. Ironisch genoeg was dat vooral het werk van de verdreven Henk Otten, die zo wilde voorkomen dat er chaotische taferelen zouden kunnen ontstaan, als waar de LPF bijvoorbeeld aan ten onder ging.
Het partijbestuur heeft zichzelf geïnstalleerd en niet voor een bepaalde periode in het geval van Baudet: in de statuten is geen verkiezing van zijn plek voorzien, dus zou hij er in theorie kunnen blijven tot wanneer hij zelf wil.
Leden die überhaupt iets gedaan willen krijgen binnen Forum, moeten zorgen dat twee derde van de leden naar een congres komt en dan ook nog eens twee derde van alle aanwezigen mee zien te krijgen in een plan of voorstel.
Dat is, vooral in coronatijden, geen sinecure. Dan zou dus twee derde van de ongeveer 43.716 leden moeten komen opdraven. Dat is momenteel niet alleen verboden, maar praktisch ook ‘nogal een uitdaging’, erkent een ingewijde.
Niet onbelangrijk is dat de definitieve kieslijst op 1 februari 2021 moet worden ingeleverd bij de Kiesraad, zodat deze de lijst kan verwerken in de stembiljetten van maart.
AD 24.11.2020 Nu Thierry Baudet niet als lijsttrekker zal acteren voor Forum voor Democratie, is die positie ‘vacant’, liet het hoofdbestuur weten. Gedoodverfde opvolgers zijn er echter niet.
Zou het oud-LPF’er Joost Eerdmans kunnen worden, inmiddels bezig aan zijn zevende politieke partij? Of toch een nieuwe, frisse politica als rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek, die als complete nieuwkomer op plek vijf (of nu vier) belandde van de ‘concept-kieslijst’?
Hoe dan ook moet de leegte die Baudet achter heeft gelaten worden gevuld, stelt vice-voorzitter van Forum voor Democratie Lennart van der Linden. ,,Er zal een algemene ledenvergadering moeten komen en we hebben pas de eerste tien namen onthuld van de concept-kieslijst. Er is een vacature.”
Wie de lijst afgaat, stuit uiteraard op advocaat Theo Hiddema. Maar die is er het type niet naar om leider te zijn, liet hij eerder weten. Bovendien is het de vraag wat Hiddema doet. Vorige week nog verbond hij in een interview met deze site zijn lot aan dat van Baudet. ,,Als hij stopt, ik ook.”
Op nummer drie staat arts Nicki Pouw-Verwey, nu nog senator voor Forum in de Eerste Kamer, maar die is politiek nog niet zo ervaren.
Dat geldt niet voor nummer vier Joost Eerdmans, maar die is dan weer zo geprofileerd als beroepspoliticus dat de achterban daar misschien geen been in ziet.
Rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek is dan weer een jonge nieuwkomer, maar behoorlijk onbekend bij het grote publiek. Al heeft ze zich wel op het partijcongres in Barneveld via een toespraak gepresenteerd aan de FvD-aanhang. Achter haar staat Olaf Ephraim, ook de penningmeester van de partij.
NOS 24.11.2020 Thierry Baudet stapt op als partijvoorzitter van Forum voor Democratie. Gisteren werd bekend dat hij geen partijleider en geen lijsttrekker meer zal zijn. Volgens een woordvoerder was binnen het partijbestuur afgesproken dat hij wel voorzitter zou blijven. Maar het bestuur heeft nu aangekondigd dat Baudet ook het voorzitterschap neerlegt.
Vicevoorzitter Lennart van der Linden neemt die functie voorlopig waar. “De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie”, zegt het bestuur.
Jongerenafdeling
Directe aanleiding voor het opstappen van Baudet als leider van Forum, gisteren, was de onrust over de jongerenafdeling van de partij, die in opspraak was gekomen door antisemitisch en homofoob app-verkeer. Baudet wilde eerst een onderzoek afwachten en sprak van ‘trial by media’.
Maar ook als er dingen zijn voorgevallen die niet door de beugel konden, zei hij zijn politieke verantwoordelijkheid te willen nemen. Baudet blijft wel in de Kamer.
Eerdmans wil lijsttrekker worden
Het partijbestuur geeft nu prioriteit aan het aanwijzen van een nieuwe lijsttrekker en het opstellen van een kandidatenlijst. Oud-Kamerlid Joost Eerdmans wil de plaats van Baudet als lijsttrekker innemen. Eerdmans stond op de oorspronkelijke kandidatenlijst op de vierde plaats.
Hij is nu fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam in de Rotterdamse gemeenteraad. Eerder was hij lid van de Tweede Kamer, voornamelijk voor de LPF. Eerdmans zegt dat hij kan verbinden en dat hij gemotiveerd is om “de linkse kliek aan te vallen en daar zetels weg te halen”.
Jongerenvoorzitter Jansen niet op Kamerlijst
Freek Jansen, voorzitter van de jongerenafdeling van Forum, komt niet op de lijst voor de Kamer. Daar was gisteren enige verwarring over. Het bestuur heeft nu bevestigd dat Jansen zijn plaats beschikbaar heeft gesteld en dat het bestuur dat heeft geaccepteerd.
Het bestuur zegt verder dat de gebeurtenissen rond de jongerenafdeling zo’n negatief effect op de partij hebben dat die tot nader order “op afstand” is gezet.
AD 24.11.2020 Thierry Baudet gaat alsnog weg als partijvoorzitter van Forum voor Democratie. Gisteren zei hij deze positie nog te willen behouden. Ook zal Baudet na de verkiezingen niet meer terugkeren in de Tweede Kamer, zegt partijgenoot Wybren van Haga.
Volgens een verklaring van de partij is het besluit van Baudet ‘verstrekkend’, maar is dat ‘gelukkig na goed overleg genomen’. ‘Baudet zal Forum voor Democratie, de toekomstige lijsttrekker en alles wat we met elkaar hebben opgebouwd, blijven steunen. Vandaag heeft Baudet dan ook zijn voorzitterschap van het partijbestuur neergelegd. Vice-voorzitter Lennart van der Linden neemt de rol van partijvoorzitter voorlopig op zich. De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie.’
Volgens de verklaring gaat ook Freek Jansen van de kieslijst. ‘Jansen is daarmee niet langer kandidaat-kamerlid.’
Gisteren behield Baudet nog nadrukkelijk zijn positie als partijvoorzitter en zei hij lijstduwer te willen worden voor de partij, wat hem met voorkeursstemmen alsnog in de Tweede Kamer zou kunnen brengen. Of hij alsnog op de lijst komt, is niet duidelijk. Het bestuur beslist daar overigens over.
Maar volgens Forum-Kamerlid Wybren van Haga heeft Baudet tegen hem gezegd dat hij, ‘zelfs al zou hij met voorkeurstemmen worden gekozen’ op 17 maart 2020, toch de Tweede Kamer niet meer in zal gaan. Daarmee lijkt een definitief einde gekomen aan de stormachtige, politieke carrière van Baudet.
Het nieuwe partijbestuur gaat nu kijken wie de vacature van lijsttrekker kan vervullen en een volledige kandidatenlijst opstellen. Ook moeten het verkiezingsprogramma en de aanstaande verkiezingscampagne nog worden gepresenteerd.
Crisisberaad
Het partijbestuur van Forum voor Democratie was vanmorgen al in crisisberaad bijeengekomen om te spreken over het ‘lot’ van Thierry Baudet. Volgens een ingewijde vonden verschillende bestuurders dat het ‘ongemakkelijk’ was dat Baudet bleef als voorzitter en lijstduwer.
Gisteren sprak vice-bestuursvoorzitter Van der Linden nog lof uit over Baudet, maar volgens ingewijden werd het bestuur compleet verrast dat Baudet wél weg wilde als lijsttrekker, maar niet als voorzitter. ,,Nu moet dus besproken worden of dat wel met elkaar te verenigen is, zo’n half vertrek.”
Kandidaat
Er is al wel een kandidaat om Baudet op te volgen als lijsttrekker: Joost Eerdmans, voormalig leider van Leefbaar Rotterdam en nu nog nummer vier op de lijst voor de komende verkiezingen. ,,Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor’’, zegt hij tegen deze site. ,,Het is ook de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook aan de leden of het bestuur worden overgelaten.’’
Eerdmans benadrukt wél dat Baudet nog steeds belangrijk is voor FvD. ,,Hij is wel van plan om de partij te blijven steunen en dat is goed, want het is zijn partij. Ik denk dat wij verder kunnen met zijn allen. We willen van Forum een groot succes maken en dat gaat ook lukken. De machine staat klaar om links aan te vallen. Er is heel veel energie en ambitie om dat te gaan doen.’’
AD 24.11.2020 Nu Thierry Baudet niet als lijsttrekker zal acteren voor Forum voor Democratie, is die positie ‘vacant’, liet het hoofdbestuur weten. Gedoodverfde opvolgers zijn er echter niet.
Zou het oud-LPF’er Joost Eerdmans kunnen worden, inmiddels bezig aan zijn zevende politieke partij? Of toch een nieuwe, frisse politica als rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek, die als complete nieuwkomer op plek vijf (of nu vier) belandde van de ‘concept-kieslijst’?
Hoe dan ook moet de leegte die Baudet achter heeft gelaten worden gevuld, stelt vice-voorzitter van Forum voor Democratie Lennart van der Linden. ,,Er zal een algemene ledenvergadering moeten komen en we hebben pas de eerste tien namen onthuld van de concept-kieslijst. Er is een vacature.”
Wie de lijst afgaat, stuit uiteraard op advocaat Theo Hiddema. Maar die is er het type niet naar om leider te zijn, liet hij eerder weten. Bovendien is het de vraag wat Hiddema doet. Vorige week nog verbond hij in een interview met deze site zijn lot aan dat van Baudet. ,,Als hij stopt, ik ook.”
Op nummer drie staat arts Nicki Pouw-Verwey, nu nog senator voor Forum in de Eerste Kamer, maar die is politiek nog niet zo ervaren.
Dat geldt niet voor nummer vier Joost Eerdmans, maar die is dan weer zo geprofileerd als beroepspoliticus dat de achterban daar misschien geen been in ziet.
Rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek is dan weer een jonge nieuwkomer, maar behoorlijk onbekend bij het grote publiek. Al heeft ze zich wel op het partijcongres in Barneveld via een toespraak gepresenteerd aan de FvD-aanhang. Achter haar staat Olaf Ephraim, ook de penningmeester van de partij.
NU 24.11.2020 Thierry Baudet is geen voorzitter van Forum voor Democratie (FVD) meer, meldt de partij dinsdag. Vicevoorzitter Lennart van der Linden neemt zijn taken voorlopig waar. Baudets vertrouweling en kandidaat-Kamerlid Freek Jansen stelt zijn plek beschikbaar, in tegenstelling tot eerdere berichten.
Baudet liet via de partij weten dat hij het voorzitterschap heeft neergelegd. “De komende tijd wordt gewerkt aan een goede en zorgvuldige transitie”, meldt FVD.
Hij legde maandag al zijn lijsttrekkerschap neer, maar liet weten bij FVD betrokken te willen blijven en bij de verkiezingen in maart 2021 graag lijstduwer te willen zijn.
“Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum voor Democratie en ik ben niet klaar met Nederland”, zei Baudet dinsdagmiddag tijdens een ingelast persmoment voor het partijkantoor in Amsterdam.
Binnen FVD groeide de druk op Baudet de afgelopen dagen nadat de jongerentak JFVD in opspraak was gekomen vanwege antisemitische en extreemrechtse uitspraken in WhatsApp-groepen. De partij heeft tijdelijk afstand genomen van de jongerenafdeling.
Het bestuur zegt zijn vertrek te betreuren. “Het tekent hoezeer Baudet zich deze aantijgingen persoonlijk heeft aangetrokken.” Baudet zou zijn functie vrijwillig hebben neergelegd.
FVD-bestuur accepteert vertrek Jansen
Voorzitter Jansen van de JFVD raakte de afgelopen dagen wederom in opspraak vanwege zijn geflirt met extreemrechtse ideeën. Partijprominenten riepen op hem hard aan te pakken. Critici binnen FVD zagen hem het liefst vertrekken.
De berichten over de positie van Jansen, die door FVD op de zevende plek op de kieslijst is gezet, zijn sinds maandagavond nogal verwarrend. Nadat Baudet zijn plek als lijsttrekker beschikbaar had gesteld, volgde het nieuws dat Jansen de partij zou verlaten. Maar dat werd nog diezelfde avond weer teruggedraaid.
Nu meldt FVD in een verklaring dat Jansen niet meer op de kieslijst staat. “Het partijbestuur heeft dat geaccepteerd. Jansen is daarmee niet langer kandidaat-Kamerlid”, staat er.
Eerdmans meldt zich als kandidaat-lijsttrekker
Tussen de partijverklaringen door meldde Joost Eerdmans, oud-LPF’er en de nummer vier op de lijst met kandidaat-Kamerleden voor FVD, dat hij graag lijsttrekker wil worden.
“Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor”, zei hij tegen het AD. De vacature voor die functie moet nog worden opengesteld.
De partij wil zich op de korte termijn ook gaan richten op het verkiezingsprogramma en de campagne.
Thierry Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
NOS 24.11.2020 De top van Forum voor Democratie gaat dinsdag kijken welke vervolgstappen er genomen moeten worden nu oprichter Thierry Baudet zich heeft teruggetrokken als lijsttrekker. Maandagavond was de top, zonder Baudet, in een hotel in Tiel in crisisberaad bijeen.
“Het was een heftige dag”, zei vicevoorzitter Lennart van der Linden na afloop. “Onze oprichter en partijleider heeft vandaag aangegeven dat hij geen lijsttrekker meer is.” Hij noemde het besluit van Baudet een teleurstelling, maar volgens hem neemt de politicus wel zijn verantwoordelijkheid. “Dat is dapper en ontzettend te prijzen.” Baudet blijft voorlopig wel partijvoorzitter.
Van der Linden zei dat er bij het crisisberaad goed gesproken is. “Er is geen ruzie gemaakt”.
Crisisberaad Forum in Tiel
Aanleiding voor alle onrust zijn de uitgelekte appjes van jongeren van de partij. Daarin laten ze zich homofoob en antisemitisch uit. In Tiel is nu afgesproken dat er voorlopig een duidelijke knip gemaakt wordt tussen de partij en de jongerenorganisatie. “We zetten de JFvD echt op afstand”, zei Van de Linden.
Onduidelijkheid over Freek Jansen
In de loop van de avond ontstond er onduidelijkheid over de positie van Freek Jansen, de nummer 7 op de lijst en voorzitter van de jongerentak. Aanvankelijk werd gemeld dat Jansen, een vertrouweling van Baudet, zich ook terugtrok van de lijst. Een woordvoerder noemde dat later een misverstand.
Van der Linden zei in Tiel dat Jansen wel degelijk zijn plaats op de lijst ter beschikking heeft gesteld. Die lijst is nog verre van definitief, maar volgens Van der Linden is het niet aannemelijk dat Jansen daar op komt.
De komende dagen gaat Forum kijken wat er nu moet gebeuren. Waarschijnlijk komen er lijsttrekkersverkiezingen.
NOS 23.11.2020 Forum voor Democratie had beter kunnen reageren op de onrust die is ontstaan door de jongerenafdeling van de partij. Zo reageert vicevoorzitter van Forum Lennart van der Linden op het vertrek van Thierry Baudet als politiek leider en lijsttrekker van de partij. In het programma WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1 noemde Van der Linden dat bijzonder jammer. “Hij heeft zijn verantwoordelijkheid genomen en aangegeven dat hij de partij blijft steunen.”
Baudet stapt op naar aanleiding van onrust in de partij over de jongerenafdeling JFvD. Die raakte in opspraak vanwege appgroepen waarin herhaaldelijk antisemitische, extreemrechtse en homofobe opmerkingen werden gemaakt. Appverkeer tussen leden van de jongerentak werd gepubliceerd in Het Parool. Gisteren besloot het bestuur van de JFvD zich tijdelijk terug te trekken. Partijprominenten als Theo Hiddema en Annabel Nanninga riepen op de jongerenpartij op te heffen en vielen Baudet aan. Baudet en het partijbestuur wilden niet verdergaan dan een intern onderzoek.
Van der Linden, tevens senator van Forum, stelt dat het achteraf beter was geweest als de leiding van de partij sneller had ingegrepen. “Terugkijkend had dat beter gekund. In de publicatie van Het Parool zaten wel wat nieuwe feiten. Er waren eerder door klokkenluiders zorgen geuit, maar een deel van hen koos ervoor om het nu via de media te spelen. JFvD heeft zelf gezegd onderzoek in te stellen.”
‘Wij zijn ons boegbeeld kwijt’
Desondanks vindt hij niet dat de positie van Baudet onhoudbaar was geworden. “Wij zeiden: doe dit niet, jij moet de klus klaren. Maar hij was er duidelijk over en dan hebben we dat te respecteren.” Baudet blijft overigens aan als Kamerlid en partijvoorzitter.
Hij verwijt Baudet zelf niets. “We zijn ons boegbeeld kwijt, de man die onze partij groot heeft gemaakt. Ik vond hem een fantastische lijsttrekker, die onze programma’s inhoudelijk vormgegeven heeft. Hij heeft onder meer het klimaatdebat en EU-kritiek verder gebracht.”
Ook Freek Jansen, voorzitter van de jongerenpartij en vertrouweling van Baudet, trekt zich terug. Hij stond als nummer 7 op de lijst. “Zijn situatie was lastiger. Er was veel om hem te doen en hij gaf zelf aan dat het te veel over hem ging. Ook zijn beslissing om te stoppen hebben we gerespecteerd.”
De partijtop is momenteel voor crisisoverleg bijeen in Tiel. Mogelijk komen er lijsttrekkersverkiezingen. Van der Linden zegt geen kandidaat te zijn om Baudet op te volgen als leider van de partij.
NU 23.11.2020 Forum voor Democratie zet zijn in opspraak gekomen jongerenafdeling even op afstand, in ieder geval tot een onderzoek naar antisemitische en homofobe uitingen van leden op sociale media is afgerond. Dat heeft vicevoorzitter Lennart van der Linden gezegd na afloop van crisisberaad in een hotel in Tiel.
“Wij hebben besloten voorlopig als FVD een knip te zetten en gedurende het onderzoek dat vandaag is gestart, afstand te nemen van de JFVD”, zegt Van der Linden. Volgens hem heeft de partij “in deze situatie ontzettend veel te lijden van JFVD”.
Thierry Baudet, de fractievoorzitter van FVD in de Tweede Kamer, trok zich wegens alle commotie eerder op de dag terug als lijsttrekker. De in Tiel aanwezige leden staan volgens Van der Linden eensgezind achter die keuze. Baudet blijft aan als partijvoorzitter en wil wel als lijstduwer de partij blijven steunen.
Joost Eerdmans, de nummer vier op de kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, heeft gemengde gevoelens over het besluit van Baudet. Hij denkt echter wel dat het “de goede manier is om verder te komen”. Hij wil niet zeggen of hij nu zelf overweegt om zich kandidaat te stellen voor het lijsttrekkerschap.
JFVD-voorzitter Freek Jansen, een vertrouweling van Baudet, komt volgens Eerdmans definitief niet op de kandidatenlijst. Van der Linden zei eerder op de avond al dat Jansen zich heeft teruggetrokken, maar daar ontstond later weer wat onduidelijkheid over toen een voorlichter van de partij dat tegensprak.
Elsevier 23.11 2020 Nadat hij maandagavond zijn vertrek als lijsttrekker van Forum voor Democratie (FVD) aankondigde, stopt Thierry Baudet ook als partijvoorzitter. Vice-voorzitter Lennart van der Linden vervangt Baudet als voorzitter.
‘De komende tijd wordt gewerkt aan een een goede en zorgvuldige transitie,’ laat de partij weten op de eigen website.Volgens het partijbestuur zijn er nu drie prioriteiten voor de nabije toekomst:
1. De vacature van lijsttrekker en het opstellen van een volledige kandidatenlijst.
2. Het presenteren van het verkiezingsprogramma.
3. De aanstaande verkiezingscampagne.
Joost Eerdmans, die op plek 4 staat op de FVD-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, ambieert de vacature van lijsttrekker, zegt hij tegen het AD. ‘Ik wil dat die partij een goede lijsttrekker heeft en daar ben ik beschikbaar voor,’ zegt hij tegen de krant. ‘Het is ook de vraag hoe we dat als partij gaan doen. Komt er een verkiezing voor het lijsttrekkerschap, dan doe ik daaraan mee. Maar het kan ook aan de leden of het bestuur worden overgelaten.’
Baudet kondigde vertrek als lijsttrekker aan in video
Baudet kondigde maandagavond 23 november 2020 zijn vertrek als lijsttrekker aan in een video op het twitteraccount van FVD. De stap van Baudet volgt na een onrustig weekeinde in de partij, waarin diverse partijprominenten harde actie eisten tegen de jongerenorganisatie JFVD. Die was in opspraak gekomen nadat bekend werd dat opnieuw hooggeplaatste FVD-jongeren racistische en nazistische berichten hadden gedeeld op Whatsapp en Instagram.
Baudet geeft zijn positie als nummer 1 op de kandidatenlijst op, maar blijft tot aan de verkiezingen van maart wel in de Tweede Kamer. Hij stoort zich aan de – in zijn ogen – voorbarige veroordeling in de media van JFVD en voorzitter Freek Jansen, zijn rechterhand en boezemvriend. ‘Natuurlijk: als er dingen zijn gebeurd die niet door de beugel kunnen, dan moet daar tegen worden opgetreden,’ zegt Baudet in de video. ‘Maar ik kan me niet verenigen met de situatie waarin trial by media de manier wordt waarop wij met mensen omgaan binnen de partij. Dat hoort niet bij onze partij. Dat hoort niet bij Nederland.’ Aan het einde van de video kondigt hij zijn besluit aan: ‘Bij dezen is hopelijk definitief al deze nonsens gestopt.’
Lees meer over de achtergrond van de onrust bij FVD onder de video
Baudet heeft zich ‘in goed overleg met de achterban’ teruggetrokken, laat zijn woordvoerder weten aan persbureau ANP. Die zegt dat het partijbestuur de hele dag heeft overlegd over de onrust met diverse senatoren, Tweede Kamerleden, statenleden en Europarlementariërs. ‘Het doel was om in goede harmonie verder te kunnen,’ aldus Baudets woordvoerder. Jansen geeft zijn positie op plek 7 van de FVD-kandidatenlijst ook op, meldt de NOS maandagavond.
Racistische en nazistische uitlatingen aanleiding voor onrust
Zaterdag kwam FVD onder vuur te liggen vanwege gedoe binnen de jongerenpartij. Leden van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD) deden racistische en nazistische uitlatingen in WhatsApp-groepen en op Instagram. De afgelopen maanden zou weinig zijn gedaan om radicaliteit uit te bannen. Partijprominenten botsen met leider Baudet over de aanpak van het probleem.
Het bestuur van JFVD besloot zondag 22 november om tijdelijk terug te treden. Dat gebeurde nadat het Amsterdamse dagblad Het Parool een dag daarvoor schreef dat diverse leden van JFVD zich antisemitisch hebben uitgelaten op sociale media. Een van de voorbeelden die de krant geeft, is een 23-jarige student politicologie die in een WhatsApp-groep met andere JFVD’ers schreef dat ‘Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen’ en dat ‘het nationaalsocialisme de beste economische formule had’. Een aantal leden met radicale opvattingen zou ook bestuurs- en commissiefuncties vervullen binnen de jongerenpartij. Onder hen de coördinator van de JFVD in Zuid-Holland.
Een ander prominent lid van JFVD beheerde het – kort na de berichtgeving verwijderde – Instagram-account FryslanSaksisch, waarop hij onder meer beelden deelde van een museum met nazi-parafernalia dat hij bezocht. Op het account, dat volgens de website Geenstijl werd beheerd door Luite Veenstra, werd het antisemitische haatschrift Der Untermensch (1942) een ‘meesterwerk’ genoemd. Bij andere foto’s uit het museum plaatste hij het SS-motto ‘Meine ehre heisst treue’ en deelde hij citaten van SS-leider Heinrich Himmler.
Dit account werd gevolgd door onder anderen Iem Al Biyati, die volgens Geenstijl de beoogde opvolger is van Freek Jansen als JFVD-voorzitter, mocht die in maart worden verkozen als Tweede Kamerlid. Zij beheerde ook een andere WhatsApp-groep, met een poster van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) als groepsafbeelding. De NAD werd door de Duitse bezetter opgericht om Nederlandse mannen en vrouwen tewerk te stellen.
Uitstekend optreden
Snel bleek dat het gedoe binnen de jongerenorganisatie voor een botsing binnen de partijtop zorgt. ‘Uitstekend optreden,’ liet Thierry Baudet zaterdag 21 november via Twitter weten over de reactie van het JFVD-bestuur om terug te treden, coördinatoren uit functies te ontheffen en een onderzoek in te stellen. Een dag later voegde hij daaraan toe: ‘Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.’
Maar bijval kreeg Baudet niet. Sterker nog, partijprominenten bleken het helemaal niet eens te zijn met het JFVD-statement en uitten hun onvrede. Senator, Statenlid en gemeenteraadslid voor FVD in Amsterdam Annabel Nanninga noemde de aanpak van het JFVD-bestuur ‘too little, too late’. Nanninga verwacht een ‘volledige sanering’ van de jongerenpartij. Rob Roos, lid van het Europees Parlement voor FVD, had liever gezien dat ze bij zijn partij ‘in één keer echt schoon schip hadden gemaakt’. Europees Parlementslid Derk Jan Eppink deelde de berichten van Nanninga en Roos.
Rechterhand Baudet
Het gerommel binnen de JFVD vormde een direct probleem voor de stabiliteit van FVD. Dat komt door Freek Jansen, nummer 7 op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Hij is voorzitter van de JFVD en verantwoordelijk voor de aanpak van radicaliteit binnen de jongerenvereniging, waarin hij niet is geslaagd. Eerder kwam hij in opspraak, omdat hij de Holocaust zou hebben gerelativeerd. De oplossing leek simpel: haal Jansen van de kandidatenlijst en saneer de jongerenpartij.
Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Jansen is de rechterhand en boezemvriend van Thierry Baudet. Hij zou hebben meegeschreven aan speeches van Baudet, zoals die in 2019 na de winst bij de Provinciale Statenverkiezingen over de Uil van Minerva. ‘Als Freek Jansen weg moet, ben ik ook weg,’ zou Baudet volgens NRC dit weekeinde tegen leden hebben gezegd.
Probleem speelt al langer
Onrust vanwege berichten uit WhatsApp-groepen is geen nieuw fenomeen bij FVD. In april schreef maandblad HP/De Tijd al dat in WhatsApp-groepen met FVD-jongeren diverse nazistische en antisemitische beelden en uitspraken werden gedeeld. Een groep bezorgde leden kaartte dit aan bij het JFVD-bestuur en het landelijke FVD-bestuur onder leiding van Baudet. De bezorgde leden vroegen de bestuurders om de betreffende leden te royeren, wat in drie gevallen (tijdelijk) gebeurde.
Ook werd bekend dat sommige van deze ‘klokkenluiders’ zelf zijn geroyeerd door JFVD, vanwege het lekken naar de media. Terwijl radicale leden mochten blijven en werden gepromoveerd. Dat gebeurde in september toen een van hen werd aangesteld als coördinator in Zuid-Holland, meldt Het Parool.
NOS 23.11.2020 Met zijn besluit om zich terug te trekken als lijsttrekker en politiek leider van Forum voor Democratie lijkt er een vroegtijdig einde te zijn gekomen aan de politieke carrière van Thierry Baudet. Al weet je het nooit met de onvoorspelbare politicus. Als hij inderdaad lijstduwer wordt, kan hij zomaar weer met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer komen.
Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
Want Baudet blijft populair onder zijn achterban. Velen steunen hem door dik en dun sinds hij in 2015 Forum oprichtte. Toen nog als denktank en mede-initiator van het Oekraïne-referendum. Ruim 60 procent van de deelnemers stemde tegen het EU-associatieverdrag met dat land.
Het verdrag kwam er toch, en uit onvrede daarover besloot Baudet zijn denktank om te zetten in een politieke partij, die in 2017 meedeed met de Tweede Kamerverkiezingen. Forum haalde twee zetels, die bezet werden door Baudet en strafpleiter Theo Hiddema. Ze richtten zich vooral op immigratie, het klimaat en Europa.
De populariteit van de partij steeg. Zo hard dat Forum bij de Statenverkiezingen de grote winnaar werd en als gevolg daarvan in een klap met 12 zetels in de Eerste Kamer kwam.
Conflict met Otten
Maar sinds de oprichting wordt de partij ook geteisterd door interne conflicten. Leden werden geroyeerd en soms later weer in genade aangenomen. Het grootste conflict ontstond vorig jaar tussen Baudet en medeoprichter Henk Otten.
Otten uitte forse kritiek op de “Uil van Minerva-speech” van Baudet na de overwinning bij de Statenverkiezingen. Hij sprak daarin over “onze boreale wereld”, terminologie die wordt gebruikt in extreemrechtse kringen.
Baudet beschuldigde Otten daarop van financiële malversaties als penningmeester van de partij. Uiteindelijk werd Otten, inmiddels Eerste Kamerlid, uit de partij gezet. Hij nam twee senatoren met zich mee.
Inmiddels daalde Forum weer in de peilingen. In de laatste Peilingwijzer staat de partij op ongeveer 6 zetels. Dat waren er ooit meer dan 20. Vooral de omfloerste steun aan complotdenkers over het coronavirus schrikt de kiezer af, zo is de analyse.
Solidair met vertrouweling
Daar komt nu het homofobe en extreemrechtse app-verkeer binnen de jongerenafdeling bij. En dat is niet voor het eerst. Het was voor een aantal prominente leden vandaag de reden om te eisen dat de jongerentak zou worden opgeheven en dat voorzitter Freek Jansen zou vertrekken.
Dat laatste gebeurde, maar Baudet verklaarde zich solidair met zijn vriend en vertrouweling. Na een omhelzing tussen de twee op het partijbureau in Amsterdam stuurde Baudet de video de wereld in waarin hij zijn afscheid aankondigde.
Als lijsttrekker en politiek leider. Maar hij blijft wel gewoon tot 17 maart 2021 in de Kamer. En partijvoorzitter blijft hij ook. Het wegsturen van het bestuur is bij Forum erg moeilijk. Eerst moet twee derde van de leden aanwezig zijn, en dan moet ook nog twee derde van hen voor stemmen.
NOS 23.11.2020 Forum voor Democratie had beter kunnen reageren op de onrust die is onderstaan door de jongerenafdeling van de partij. Zo reageert vicevoorzitter van Forum Lennart van der Linden op het vertrek van Thierry Baudet als politiek leider en lijsttrekker van de partij. In het programma WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1 noemde Van der Linden dat bijzonder jammer. “Hij heeft zijn verantwoordelijkheid genomen en aangegeven dat hij de partij blijft steunen.”
Baudet stapt op naar aanleiding van onrust in de partij over de jongerenafdeling JFvD. Die raakte in opspraak vanwege appgroepen waarin herhaaldelijk antisemitische, extreemrechtse en homofobe opmerkingen werden gemaakt. Appverkeer tussen leden van de jongerentak werd gepubliceerd in Het Parool. Gisteren besloot het bestuur van de JFvD zich tijdelijk terug te trekken. Partijprominenten als Theo Hiddema en Annabel Nanninga riepen op de jongerenpartij op te heffen en vielen Baudet aan. Baudet en het partijbestuur wilden niet verdergaan dan een intern onderzoek.
Van der Linden, tevens senator van Forum, stelt dat het achteraf beter was geweest als de leiding van de partij sneller had ingegrepen. “Terugkijkend had dat beter gekund. In de publicatie van Het Parool zaten wel wat nieuwe feiten. Er waren eerder door klokkenluiders zorgen geuit, maar een deel van hen koos ervoor om het nu via de media te spelen. JFvD heeft zelf gezegd onderzoek in te stellen.”
‘Wij zijn ons boegbeeld kwijt’
Desondanks vindt hij niet dat de positie van Baudet onhoudbaar was geworden. “Wij zeiden: doe dit niet, jij moet de klus klaren. Maar hij was er duidelijk over en dan hebben we dat te respecteren.” Baudet blijft overigens aan als Kamerlid en partijvoorzitter.
Hij verwijt Baudet zelf niets. “We zijn ons boegbeeld kwijt, de man die onze partij groot heeft gemaakt. Ik vond hem een fantastische lijsttrekker, die onze programma’s inhoudelijk vormgegeven heeft. Hij heeft onder meer het klimaatdebat en EU-kritiek verder gebracht.”
Ook Freek Jansen, voorzitter van de jongerenpartij en vertrouweling van Baudet, trekt zich terug. Hij stond als nummer 7 op de lijst. “Zijn situatie was lastiger. Er was veel om hem te doen en hij gaf zelf aan dat het te veel over hem ging. Ook zijn beslissing om te stoppen hebben we gerespecteerd.”
De partijtop is momenteel voor crisisoverleg bijeen in Tiel. Mogelijk komen er lijsttrekkersverkiezingen. Van der Linden zegt geen kandidaat te zijn om Baudet op te volgen als leider van de partij.
Telegraaf 23.11.2020 Freek Jansen, de voorzitter van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie, geeft zijn plek op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar maart op. Dat bevestigt senator en vicevoorzitter van het partijbestuur Lennart van der Linden.
Jansen treedt terug wegens de commotie die is ontstaan binnen FVD over de jongerenafdeling JFVD. Leden hiervan zouden in chatgroepen antisemitische en homofobe berichten hebben gedeeld. Hij nam zijn besluit volgens Van der Linden al voordat partijleider Thierry Baudet liet weten af te zien van het lijsttrekkerschap.
Door zijn plek op de lijst op te geven hoopt Jansen volgens de vicevoorzitter te voorkomen dat de kwestie de partij nog meer schade toebrengt. Baudet is teruggetreden als lijsttrekker omdat hij zich voor de gang van zaken verantwoordelijk voelt, zegt Van der Linden. Wie de partij nu gaat aanvoeren bij de verkiezingen, is volgens hem nog niet duidelijk.
Thierry Baudet stelt zijn positie als lijsttrekker voor Forum voor Democratie voor de Tweede Kamerverkiezingen ter beschikking. Wel wil hij betrokken blijven bij de partij, zei hij maandagavond in een filmpje op Twitter.
NU 23.11.2020 Freek Jansen, kandidaat-Kamerlid en vertrouweling van partijvoorzitter Thierry Baudet, stapt toch niet op bij Forum voor Democratie (FVD). Dat zegt een woordvoerder van de partij, nadat deze eerder meldde dat Jansen de partij zou verlaten. Eerder op de avond maakte Baudet bekend zich terug te trekken als lijsttrekker van de partij.
FVD en in het bijzonder de jongerentak JFVD raakten dit weekend in opspraak door antisemitische uitspraken in appberichten van enkele leden van de jongerenvereniging. De situatie escaleerde toen een grote groep prominente senatoren en partijleden zich tegen Jansen keerde. Jansen is fractiemedewerker en geldt als de rechterhand van Baudet. Hij staat op plek zeven van de kandidatenlijst.
Als voorzitter van de jongerenvereniging heeft Jansen leden met extreemrechtse ideeën de hand boven het hoofd gehouden, terwijl klokkenluiders die de misstanden in de jongerenvereniging aankaartten juist geroyeerd werden.
Maandagavond meldde NRC dat de partijtop, onder wie nummer twee Theo Hiddema, Baudet een ultimatum heeft gesteld: JFVD moet worden ontbonden en Jansen moet vertrekken. Dat zou blijken uit een interne brief in handen van de krant. De partij zou maandagavond een crisisberaad houden in Amsterdam.
Baudet stelt positie ter beschikking
Eerder op de avond maakte Baudet, naar aanleiding van de ontstane spanningen, in een video op het Twitter-account van Forum voor Democratie bekend dat hij zich terugtrekt als lijsttrekker van de partij. Wel blijft hij aan als partijvoorzitter.
“Als er een cultuur ontstaat van trial by media, of als er daadwerkelijk dingen zouden zijn voorgevallen die niet door de beugel kunnen, wil ik politieke verantwoordelijkheid nemen”, zegt Baudet in de video.
“Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Uiteraard zal ik in de Kamer blijven. Ik blijf betrokken bij FVD, ik zal de partij blijven steunen. Ik zal graag als lijstduwer op de kieslijst komen om de partij te blijven steunen.”
NOS 23.11.2020 Mensen die hoog op de kandidatenlijst staan van Forum voor Democratie eisen dat partijleider Thierry Baudet de in opspraak geraakte jongerenafdeling van de partij opheft. NRC Handelsblad schrijft dat onder meer Kamerlid Theo Hiddema een brief met die strekking aan Baudet en het partijbestuur heeft ondertekend. Ook de rest van de top-5 van de partij steunt de oproep, zo schrijft de krant.
Vanavond komt de partijtop bijeen voor crisisberaad in Amsterdam. Aanleiding is het uitlekken van racistisch en antisemitisch app-verkeer tussen leden van jongerentak JFvD. Gisteren besloot het partijbestuur dat er een intern onderzoek naar de zaak komt, en dat het bestuur van JFvD voorlopig terugtreedt.
Freek Jansen moet weg
Veel partijprominenten lieten direct al weten dat ze dat onvoldoende vinden. Ze willen dat de hele jongerenafdeling wordt opgedoekt, ook omdat het niet de eerste keer is dat die in opspraak komt vanwege extreemrechtse sympathieën onder leden.
In de brief die nu aan het partijbestuur is gestuurd staat dat de voorlopig teruggetreden voorzitter van JFvD, Freek Jansen, helemaal moet vertrekken. Hij staat op nummer 7 van de voorlopige kandidatenlijst voor de verkiezingen in maart 2021.
NU 23.11.2020 Thierry Baudet trekt zich terug als lijsttrekker van Forum voor Democratie (FVD). In een video op Twitter stelde hij maandag zijn positie beschikbaar, nadat partijleden bleven aandringen op het vertrek van zijn vertrouweling en kandidaat-Kamerlid Freek Jansen. Baudet blijft wel in de Kamer zitten en blijft aan als partijvoorzitter van FVD, laat een woordvoerder weten.
“Als er een cultuur ontstaat van trial by media, of als er daadwerkelijk dingen zouden zijn voorgevallen die niet door de beugel kunnen, wil ik politieke verantwoordelijkheid nemen”, zegt Baudet in de video op Twitter. Vervolgens stelt hij zijn positie beschikbaar.
“Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Uiteraard zal ik in de Kamer blijven. Ik blijf betrokken bij FVD, ik zal de partij blijven steunen. Ik zal graag als lijstduwer op de kieslijst komen om de partij te blijven steunen.”
In eerste instantie was niet duidelijk of Baudet zich per direct terugtrok. Een woordvoerder van Forum voor Democratie heeft dat inmiddels bevestigd tegen NU.nl.
Partijprominenten keerden zich tegen Jansen
FVD en in het bijzonder de jongerentak JFVD raakten dit weekend in opspraak door antisemitische uitspraken van de jongerenvereniging. De situatie escaleerde toen een grote groep prominente senatoren en partijleden zich tegen Jansen keerde. Jansen is fractiemedewerker, geldt als de rechterhand van Baudet en staat op plek zeven van de kandidatenlijst.
Als voorzitter van de jongerenvereniging heeft Jansen leden met extreemrechtse ideeën de hand boven het hoofd gehouden, terwijl klokkenluiders die de misstanden in de jongerenvereniging aankaartten juist geroyeerd werden.
Een van de leden die extreemrechtse teksten plaatste in WhatsApp-groepen, stelde onder meer dat “Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen”. Hij prees daarnaast de “economische formule” van “het nationaalsocialisme”.
Thierry Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
Structureel antisemitische en fascistische uitspraken bij jongerenclub
Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van HP/De Tijd dat in de jongerenclub van FVD structureel antisemitische en fascistische uitspraken worden gedaan. Het Parool bracht dit weekend aan het licht dat er in de JFVD weinig lijkt veranderd, getuige screenshots van recente appgesprekken. Daarin werden onder meer nazisympathieën geuit en werd de muziek verspreid die de extreemrechtse Australische terrorist afspeelde onderweg naar de aanslagen op twee moskeeën in het Nieuw-Zeelandse Christchurch.
Voor FVD is het niet de eerste keer dat de partij in opspraak komt. Onder anderen partijleider Baudet vertelde onlangs onwaarheden over Marokkanen die vriendinnen van hem zouden hebben lastiggevallen, terwijl het ging over een NS-kaartcontrole. Hij haalde begin dit jaar de woede van de Kamer op de hals door de extreemrechtse racistische “omvolkingstheorie” in de Tweede Kamer te verkondigen.
Nog voor zijn komst in de Kamer zei hij te vrezen voor de “homeopathische verdunning” van de Nederlandse bevolking en sprak hij de wens uit dat Europa dominant blank zou moeten blijven. Ook dineerde hij met de extreemrechtse Jared Taylor en Fausto Lanser, de oprichter van de extreemrechtse racistische Erkenbrand. Die beweging is door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in 2018 omschreven als een “een gevaar voor de democratische rechtsorde”.
Hiddema stelde Baudet ultimatum
In een poging de laatste rel in de kiem te smoren, kondigde het bestuur van JFVD een nieuw onderzoek aan, maar onder anderen senator Annabel Nanninga (zelf niet onomstreden vanwege antisemitische tweets uit het verleden) nam daar geen genoegen mee. Maandagavond bleek uit berichtgeving van NRC dat de top van de kandidatenlijst, onder wie nummer twee Theo Hiddema, Baudet een ultimatum heeft gesteld: JFVD moest worden ontbonden en Jansen moest vertrekken.
Freek Jansen blijft (vooralsnog) echter gewoon bij Forum voor Democratie. Hij staat op plek 7 van de kandidatenlijst.
Lijsttrekker, lijstduwer, partijvoorzitter: dit is het verschil
Baudet wil geen lijsttrekker meer zijn. Dat is de persoon die in verkiezingstijd bovenaan de kieslijst staat, doorgaans de meeste stemmen haalt, vrijwel zeker is van een zetel en de politieke koers bepaalt.
Wel blijft Baudet (tot de verkiezingen) aan als ‘gewoon’ Kamerlid.
Verder blijft Baudet partijvoorzitter. Die focust vaak meer op praktische zaken (campagne, geldstromen) dan op de politieke inhoud, maar achter de schermen kan een voorzitter ook veel invloed op de politieke koers hebben.
Tot slot overweegt Baudet bij de verkiezingen wel lijstduwer te worden: die staat bewust helemaal onderaan de kieslijst, hoeft doorgaans niet écht een zetel, maar hoopt de partij als geheel zo toch aan extra stemmen te helpen.
In een eerdere versie van dit bericht stond dat Freek Jansen inmiddels besloten had Forum voor Democratie te verlaten. Die informatie was gebaseerd op een FVD-woordvoerder, maar die trok dit later weer in. Freek Jansen trekt zich namelijk toch niet terug van de Forum-lijst.
NOS 23.11.2020 Thierry Baudet trekt zich terug als leider van Forum voor Democratie en wil geen lijsttrekker meer zijn voor de verkiezingen. Dat zegt hij in een video die hij op Twitter deelde.
Baudet: ‘Ik zie af van mijn plek op de kieslijst’
“Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie ter beschikking. Ik blijf in de Kamer”, zegt Baudet, die wel betrokken wil blijven bij Forum, eventueel als lijstduwer. Ook Freek Jansen, de nummer 7 op de lijst en een vertrouweling van Baudet, trekt zich terug.
Aanleiding is de onrust in de partij over de jongerenafdeling JFvD. Die is in opspraak omdat er opnieuw antisemitisch en homofoob app-verkeer is uitgelekt tussen leden van de jongerentak. Verschillende prominenten, onder wie Kamerlid Theo Hiddema, zouden geëist hebben dat de hele jongerenafdeling wordt opgeheven.
‘Trial by media’
Ze vonden het onvoldoende dat het partijbestuur, onder leiding van Baudet, niet verder wilde gaan dan een intern onderzoek naar de jongerenafdeling. Bovendien eisten ze dat Freek Jansen, de voorzitter van JFvD, helemaal zou vertrekken. Hij heeft te weinig opgetreden tegen de extreemrechtse tendensen in zijn club, vinden ze.
Baudet vindt het onbegrijpelijk dat mensen het onderzoek niet willen afwachten. “We dreigen nu mensen al voor de bus te gooien, nog voordat we weten wat er is gebeurd. Ik kan mij niet verenigen met de situatie waarin ‘trial by media’ de manier wordt waarop wij met mensen omgaan in deze partij.”
Nonsens
Hij zegt de “ultieme politieke verantwoordelijkheid” te nemen. “Hopelijk is daarmee definitief deze hele nonsens gestopt”, verzucht hij in de video op Twitter.
De 37-jarige Baudet is behalve Kamerlid ook partijvoorzitter van Forum voor Democratie. Volgens een woordvoerder is er binnen het partijbestuur afgesproken dat hij de functie blijft vervullen. Waarschijnlijk komen er binnenkort lijsttrekkersverkiezingen. De namen van Annabel Nanninga (senator en gemeenteraadslid in Amsterdam) en Joost Eerdmans (Leefbaar Rotterdam en nummer 4 op de lijst van Forum) gaan rond als opvolger voor Baudet.
Solidair met Freek Jansen
Volgens politiek verslaggever Xander van der Wulp lijkt het erop dat Baudet zich solidair heeft verklaard met zijn vriend en rechterhand Freek Jansen. Ondertussen blijft hij wel enorm populair bij de achterban van de partij. “Baudet ís Forum.”
De vraag is dus of zijn rol helemaal is uitgespeeld. Ook als lijstduwer kan hij met voorkeurstemmen in de Kamer gekozen worden. “Wat er vandaag is gebeurd, is natuurlijk een belangrijke politieke ontwikkeling, maar we moeten nog even afwachten wat de precieze uitwerking zal zijn”, zegt Van der Wulp.
Telegraaf 23.11.2020 Thierry Baudet is niet langer lijstrekker voor Forum voor Democratie voor de Tweede Kamer-verkiezingen van volgend jaar. Dat zegt hij in een filmpje op Twitter. Hij geeft zijn positie als nummer-1 op de kandidatenlijst op.
Aanleiding is de scheuring in de partij om nazi-sympathieën in de jongerentak van Forum voor Democratie. Een groot aantal partijprominenten en volksvertegenwoordigers, onder wie senator Annabel Nanninga en europarlementariër Rob Roos, vindt dat Baudet die crisis niet hard genoeg de kop in drukt en heeft geen vertrouwen in het onderzoek naar de kwestie. Zij hebben openlijk hun ongenoegen geuit. Dat steekt Baudet, die weigert bij voorbaat zijn steun op te geven aan de leider van de jongerentak Freek Jansen, een zielsverwant van Baudet die nummer 7 op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer staat.
Baudet zegt de „ultieme politieke consequentie” te willen verbinden aan de ophef die is ontstaan rondom JFvD. Hij spreekt van ’trial by media’, verwijzend naar eerdere berichtgeving over het antisemitisme binnen JFvD. „Ik zie dat er nu binnen de partij allerlei mensen zijn die op basis van die berichten in de media, niet het onderzoek willlen afwachten dat een lid van de Eerste Kamer, een lid van de Tweede Kamer en een lid van het partijbestuur om te kijken, wat is er nou aan de hand?” zegt Baudet. „We dreigen nu op een punt te komen als partij om daarop vooruit te gaan lopen en mensen al voor de bus te gooien voordat we weten wat er is gebeurd. Ik kan me niet verenigen met de situatie waarin trial by media de manier wordt waarop wij omgaan met mensen in onze partij.”
Een woordvoerder van de partij laat weten dat Baudet wel gewoon aanblijft als partijvoorzitter. Ook maakt hij zijn termijn in de Kamer af, en wil hij graag lijstduwer worden voor de partij. Dat Baudet na de verkiezingen ook daadwerkelijk uit de Kamer vertrekt, staat daarom niet per definitie vast. Mocht de politicus een groot aantal voorkeursstemmen binnenhalen, kan hij zich op die manier alsnog invechten in het parlement.
Eerder werd op stel en sprong een crisisberaad ingelast op maandagavond omdat de top-5 van Forum voor Democratie eisten dat Freek Jansen, JFvD-voorzitter en nummer-7 op de kieslijst, het veld zou ruimen. Of dat laatste ook gaat gebeuren, is nog niet bekend.
AD 23.11.2020 Thierry Baudet gaat niet op de kieslijst voor Forum voor Democratie voor de volgende verkiezingen. Hooguit gaat hij als ‘lijstduwer’ actief zijn. Wel blijft hij tot de verkiezingen in de Tweede Kamer, net als in het bestuur van de partij.
Hij zegt dat hij de ‘ultieme’ verantwoordelijkheid neemt na ophef over de jongerentak van de partij, de JFvD. Dat heeft hij laten weten in een video.
Dit weekend doken opnieuw extreem-rechtse uitspraken (bijvoorbeeld van SS-leuzen) op in app-groepen van FvD-jongeren. Dat was niet de eerste keer: ook in het voorjaar had Freek Jansen, voorzitter van de jongerenafdeling van Forum voor Democratie (JFvD) al beterschap moeten beloven. Maar toen daarop vooral de klokkenluiders van de misstanden werden geroyeerd, was voor een grote groep partijprominenten de maat vol.
Ik ben zelf afkomstig uit een familie die zwaar heeft geleden onder de Tweede Wereldoorlog, aldus Thierry Baudet, FvD.
Waar Baudet het ‘uitstekend’ noemde dat Jansen weer een nieuw onderzoek aankondigde, namen partijkopstukken stelling. Senator Annabel Nanninga noemde het ‘too little, too late’. En in navolging van haar klacht, kozen andere FvD-gezichten stelling tegen Baudet. Senator Toine Beukering, Europarlementariër Rob Roos. Senator Bob van Pareren en talloze lokale FvD’ers.
Zo kwam voor het eerst Baudets eigen leiderschap onder grote druk te staan. In een brief die klagers zondagavond aan Baudet schreven, eisten zij het vertrek van Jansen. Toen zelfs de anders loyale Theo Hiddema verklaarde ‘klaar te zijn’ met alle ophef, bond Baudet in. Zeker omdat de ‘nieuwe top 5’ voor de Kamerverkiezingen in maart zich eveneens roerde. Ook senator Nicki Pouw-Verweij, ex-LPF’er Joost Eerdmans en rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek zouden zich maandag achter Nanninga hebben geschaard.
Dat Jansen niet in staat wordt geacht de extremisme in app-groepen (waarin ook niet-leden zaten) aan te pakken wordt een ‘gebrek aan leiderschap’ genoemd.
Oorlog
Baudet haalt in de video hard uit naar de ‘vreselijke berichten’ van rechts-extremisme’. ,,Ik ben zelf afkomstig uit een familie die zwaar heeft geleden onder de Tweede Wereldoorlog.”
Hij haalt evenwel hard uit naar ‘de media’. Hij zegt dat de partij geplaagd wordt door verwijten die ‘volstrekt ongegrond zijn’, zoals berichten over zijn speech met het woord ‘boreaal’ of zijn ontmoetingen met de white supremacist Jared Taylor en twee vertegenwoordigers van het extreem-rechtse Erkenbrand. ,,Een etentje dat je dan eindeloos te na wordt gedragen. Het wordt tot enorme proporties opgeklopt.” Hij noemt dat ‘trial by media’.
Hij is duidelijk teleurgesteld dat partijgenoten nu ook geen ‘nader onderzoek willen afwachten’ naar de incidenten in de appgroepen van en rond de JFvD. ,,Natuurlijk moet er worden opgetreden, maar we dreigen op een punt te komen mensen voor de bus te gooien voordat we weten wat er is gebeurd. Als dat de situatie is, dan wil ik de politieke verantwoordelijkheid nemen voor die trial by media, of als er dingen zijn voorgevallen die niet hadden gemoeten.”
Hij zegt ‘de partij te blijven steunen’. ,,Maar ik kan mijn niet verenigen met de situatie dat trial by media de manier wordt waarop we omgaan met mensen binnen de partij.”
Als Baudet een plek krijgt als lijstduwer kan hij via voorkeursstemmen terugkomen in de Tweede Kamer.
RTL 23.11.2020 Thierry Baudet stopt als lijsttrekker nu de top van Forum voor Democratie het vertrouwen heeft opgezegd in zijn rechterhand Freek Jansen. Dat zegt Baudet in een verklaring op Twitter. Jansen is de voorzitter van de jongerenafdeling van Forum. De jongerentak kwam onder vuur kwam te liggen na berichten in de media over antisemitische en homofobe uitlatingen in appgroepen.
Baudet benadrukt in de verklaring niet te kunnen leven met het wegsturen van zijn rechterhand Freek Jansen voordat de uitkomst van het onderzoek er is naar wat er precies is voorgevallen bij de jongerenafdeling.
De jongerentak van Forum kwam in opspraak nadat er anti-semitische en homofoob-appverkeer uitlekte. Baudet stopt daarom als fractievoorzitter en lijsttrekker. Hij blijft wel in de Tweede Kamer.
Er komt nu een lijsstrekkersverkiezing.
Volle verantwoordelijkheid
Baudet zegt in de video onder meer: “Ik kan me niet verenigen met de situatie dat trial by media de manier wordt waarop we met mensen omgaan in de partij. Dat we niet de onderzoekscommissie afwachten om mensen te veroordelen. Mocht het zo zijn dat er dingen zijn gebeurd die niet door de beugel kunnen, ook in dat geval neem ik de volle verantwoordelijkheid.”
Vanavond is er een crisisoverleg bij Forum voor Democratie.
AD 23.11.2020 De druk op Forum-leider Thierry Baudet loopt op. Vrijwel de gehele partijtop wil dat de voorzitter van de jongerenafdeling van Forum voor Democratie vertrekt, maar Baudet weigert. Vanavond is er crisisberaad.
Bij Forum voor Democratie blijft het onrustig na de publicaties in Het Parool afgelopen zaterdag over antisemitische, homofobe en racistische uitlatingen door jongeren van de partij. Nadat gisteren tal van partijprominenten afstand namen van partijleider Thierry Baudet en eisten dat schoon schip werd gemaakt, is vandaag achter de schermen volop overlegd.
Freeks positie is onhoudbaar en de partij zou wel eens beter af kunnen zijn zonder Thierry als partijleider
Vanavond is er een ingelast partijberaad op een tot nu toe geheim gehouden locatie. Dit beraad is afgedwongen door de critici, onder wie ook Theo Hiddema, Nicki Pouw-Verweij, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek. Volgens anonieme bronnen wil de top vijf van de partij, minus Thierry Baudet, dat er veel harder wordt opgetreden tegen de JFvD.
Maar Baudet en Freek Jansen, voorzitter van de jongerenafdeling, ‘hebben hun lot aan elkaar verbonden’ en ‘weigeren toe te geven’, aldus een van de anonieme bronnen. ,,Freeks positie is onhoudbaar en de partij zou wel eens beter af kunnen zijn zonder Thierry als partijleider.”
Volgens geruchten speelt Theo Hiddema, de nummer twee van de partij, met het idee om zijn lidmaatschap op te geven, maar ondanks aandringen door verschillende media onthoudt hij zich van commentaar.
‘Partij om zeep helpen’
Partijprominenten en statenleden vinden het onverteerbaar dat Baudet en zijn rechterhand Freek Jansen ‘liever in een weekend een partij om zeep helpen, dan extreemrechts en antisemieten aan te pakken’, zoals een van de critici het verwoordt.
Binnen de Forum-gelederen lijkt de bom gebarsten. Waar lange tijd werd gezwegen als Baudet weer eens radicale dingen zei, klinkt nu vanuit verschillende hoeken felle kritiek. ,,Baudet heeft deze gekte gefaciliteerd en weigert op te treden tegen nazi’s, terwijl hij al sinds jaar en dag volksvertegenwoordigers bij de minste kritiek of een verkeerd tweetje het zwijgen oplegt of stevig aanspreekt.”
AD 23.11.2020 De partijtop van Forum voor Democratie dreigt te scheuren, nu partijprominenten vinden dat er niet hard genoeg is ingegrepen na extreem-rechtse uitingen onder FvD-jongeren. Kop van Jut is de leider van de jongerenafdeling van de partij. Maar Thierry Baudet laat deze Freek Jansen niet snel vallen.
In een leeg Ahoy glunderde Thierry Baudet in extremis, toen hij drie weken geleden Freek Jansen introduceerde als ‘mijn nummer 7’ voor de aankomende verkiezingen. Hoewel onbekend bij het grote publiek, is Jansen al vanaf de start van de partij vertrouweling van Baudet. Jansen was chauffeur, soms mediaman, politiek sparringpartner en gewoon ‘vriend’, aldus Baudet.
Waar Thierry is, is Freek. Of dat nu in de Tweede Kamer is, waar Jansen als medewerker werkt, of bij de grote partijbijeenkomsten is.
Toen Baudet in het koetshuis van Kasteel De Hooge Vuursche in Baarn besloot zijn denktank om te vormen tot politieke partij, was Jansen van de partij. Toen Baudet zijn ‘boreale’ overwinningsspeech schreef, na gewonnen verkiezingen, was het Jansen die naast hem zat achter de laptop in het Zeister hotel Figi. Even later stak Baudet van wal: ,,De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond.”
Sinds Jansen en Baudet elkaar ontmoetten na afloop van de HJ Schoo-lezing in 2012 van die laatste, zijn hun carrières met elkaar vervlochten geraakt
En toen Baudet in oktober 2017 een vijf uur durende ontmoeting had met de white supremacist Jared Taylor en twee vertegenwoordigers van het extreem-rechtse Erkenbrand, was het een ontmoeting die Jansen had gearrangeerd.
Sinds Jansen en Baudet elkaar ontmoetten na afloop van de HJ Schoo-lezing in 2012 van die laatste, zijn hun carrières met elkaar vervlochten geraakt. Volgens ingewijden is dat ook de reden dat Baudet dit weekend niet fermer afstand nam van hoe Jansen extreem-rechtse uitlatingen onder aanhangers van FvD had aangepakt.
Dit weekend doken via Het Parool en website GeenStijl opnieuw extreem-rechtse uitspraken en beelden op die onder FvD-jongeren zijn gedeeld in bijvoorbeeld WhatsAppgroepen. Het gaat bijvoorbeeld om de lijfspreuk van de SS.
Beterschap
Dit weekeinde stak –voor het eerst- kritiek op richting Baudet onder een groot aantal partijprominenten
Juist dit voorjaar had Jansen, als bestuurder van jongerenafdeling JFvD, nog beterschap beloofd en een onderzoek aangekondigd toen dit ook al eens was gebeurd. FvD-leden werden geroyeerd, maar daaronder waren (naar hun eigen zeggen) juist ook leden die de misstanden hadden aangekaart.
Als Baudet hoopte dat het aankondigen een nieuw onderzoek, door FvD-senator Paul Cliteur en kandidaat-Kamerlid Wybren van Haga, rust zou brengen, dan zat hij mis.
Dit weekeinde uitte een groot aantal partijprominenten – voor het eerst – felle kritiek richting Baudet. Eerste Kamerlid Annabel Nanninga en de anders uiterst loyale Europarlementariër Rob Roos vonden het plan onvoldoende. „Too little, too late”, oordeelde Nanninga via Twitter over het onderzoek. Partijkopstukken pleiten voor ‘volledige sanering’ van de jongerenafdeling. Dan maar opdoeken en opnieuw beginnen. Waarmee de positie van Jansen natuurlijk ook zou komen te wankelen.
Nog meer dan bij het dramatische vertrek van partijbons Henk Otten klinkt er harde kritiek op Baudet. Het is voor het eerst dat openlijk wordt getwijfeld aan zijn oordeel, zeker door getrouwen als Nanninga. Bovendien is twijfelachtig of Baudet en Jansen de app-groepincidenten geloofwaardig kunnen weerleggen.
Holocaust
Jansen kwam eerder al in opspraak, omdat hij de Holocaust zou hebben gerelativeerd. Toen hij als griffier werkte bij de gemeente Westland, zou zijn chef bij Jansen ‘een enorme belangstelling’ voor het Derde Rijk hebben opgemerkt, net als de rol van Adolf Hitler. Jansen zou daarbij de Holocaust hebben ‘gerelativeerd’. Al noemde Jansen dat ‘belachelijke’ en ‘lasterlijke’ verklaringen. Baudet verdedigde zijn metgezel onlangs nog vurig over dat incident en haalde hard uit naar de chef in kwestie omdat hij later strafontslag kreeg aangezegd.
Vraag is wel of Baudet de onvrede in eigen gelederen gesust krijgt, zonder Jansen nu af te vallen. En of hij zelf zonder kleerscheuren kan wegkomen. De vertrokken Henk Otten vindt dat Baudet zich heeft ‘omringd’ met ‘radicale extremisten’. Otten spreekt ook van ‘fascistisch gif’. ,,Jij hebt dit monster willens en wetens gecreëerd.’’
Elsevier 23.11.2020 Thierry Baudet stopt als lijsttrekker van Forum voor Democratie (FVD), maar blijft wel partijvoorzitter. Dat zegt hij in een filmpje op het twitteraccount van FVD. De stap van Baudet volgt na een onrustig weekeinde in de partij, waarin diverse partijprominenten harde actie eisten tegen de jongerenorganisatie JFVD. Die was in opspraak gekomen nadat bekend werd dat opnieuw hooggeplaatste FVD-jongeren racistische en nazistische berichten hadden gedeeld op Whatsapp en Instagram.
Baudet geeft zijn positie als nummer 1 op de kandidatenlijst op, maar blijft tot aan de verkiezingen van maart wel in de Tweede Kamer. Hij stoort zich aan de – in zijn ogen – voorbarige veroordeling in de media van JFVD en voorzitter Freek Jansen, zijn rechterhand en boezemvriend. ‘Natuurlijk: als er dingen zijn gebeurd die niet door de beugel kunnen, dan moet daar tegen worden opgetreden,’ zegt Baudet in de video. ‘Maar ik kan me niet verenigen met de situatie waarin trial by media de manier wordt waarop wij met mensen omgaan binnen de partij. Dat hoort niet bij onze partij. Dat hoort niet bij Nederland.’ Aan het einde van de video kondigt hij zijn besluit aan: ‘Bij dezen is hopelijk definitief al deze nonsens gestopt.’
Forum voor Democratie
@fvdemocratie
Naar aanleiding van de ontwikkelingen in de afgelopen dagen geeft partijleider @thierrybaudet het volgende statement
Baudet heeft zich ‘in goed overleg met de achterban’ teruggetrokken, laat zijn woordvoerder weten aan persbureau ANP. Die zegt dat het partijbestuur de hele dag heeft overlegd over de onrust met diverse senatoren, Tweede Kamerleden, statenleden en Europarlementariërs. ‘Het doel was om in goede harmonie verder te kunnen,’ aldus Baudets woordvoerder. Jansen geeft zijn positie op plek 7 van de FVD-kandidatenlijst ook op, meldt de NOS maandagavond.
Racistische en nazistische uitlatingen aanleiding voor onrust
Zaterdag kwam FVD onder vuur te liggen vanwege gedoe binnen de jongerenpartij. Leden van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD) deden racistische en nazistische uitlatingen in WhatsApp-groepen en op Instagram. De afgelopen maanden zou weinig zijn gedaan om radicaliteit uit te bannen. Partijprominenten botsen met leider Baudet over de aanpak van het probleem.
Het bestuur van JFVD besloot zondag 22 november om tijdelijk terug te treden. Dat gebeurde nadat het Amsterdamse dagblad Het Parool een dag daarvoor schreef dat diverse leden van JFVD zich antisemitisch hebben uitgelaten op sociale media. Een van de voorbeelden die de krant geeft, is een 23-jarige student politicologie die in een WhatsApp-groep met andere JFVD’ers schreef dat ‘Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen’ en dat ‘het nationaalsocialisme de beste economische formule had’. Een aantal leden met radicale opvattingen zou ook bestuurs- en commissiefuncties vervullen binnen de jongerenpartij. Onder hen de coördinator van de JFVD in Zuid-Holland.
Een ander prominent lid van JFVD beheerde het – kort na de berichtgeving verwijderde – Instagram-account FryslanSaksisch, waarop hij onder meer beelden deelde van een museum met nazi-parafernalia dat hij bezocht. Op het account, dat volgens de website Geenstijl werd beheerd door Luite Veenstra, werd het antisemitische haatschrift Der Untermensch (1942) een ‘meesterwerk’ genoemd. Bij andere foto’s uit het museum plaatste hij het SS-motto ‘Meine ehre heisst treue’ en deelde hij citaten van SS-leider Heinrich Himmler.
Dit account werd gevolgd door onder anderen Iem Al Biyati, die volgens Geenstijl de beoogde opvolger is van Freek Jansen als JFVD-voorzitter, mocht die in maart worden verkozen als Tweede Kamerlid. Zij beheerde ook een andere WhatsApp-groep, met een poster van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) als groepsafbeelding. De NAD werd door de Duitse bezetter opgericht om Nederlandse mannen en vrouwen tewerk te stellen.
Uitstekend optreden
Snel bleek dat het gedoe binnen de jongerenorganisatie voor een botsing binnen de partijtop zorgt. ‘Uitstekend optreden,’ liet Thierry Baudet zaterdag 21 november via Twitter weten over de reactie van het JFVD-bestuur om terug te treden, coördinatoren uit functies te ontheffen en een onderzoek in te stellen. Een dag later voegde hij daaraan toe: ‘Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.’
Maar bijval kreeg Baudet niet. Sterker nog, partijprominenten bleken het helemaal niet eens te zijn met het JFVD-statement en uitten hun onvrede. Senator, Statenlid en gemeenteraadslid voor FVD in Amsterdam Annabel Nanninga noemde de aanpak van het JFVD-bestuur ‘too little, too late’. Nanninga verwacht een ‘volledige sanering’ van de jongerenpartij. Rob Roos, lid van het Europees Parlement voor FVD, had liever gezien dat ze bij zijn partij ‘in één keer echt schoon schip hadden gemaakt’. Europees Parlementslid Derk Jan Eppink deelde de berichten van Nanninga en Roos.
Rechterhand Baudet
Het gerommel binnen de JFVD vormde een direct probleem voor de stabiliteit van FVD. Dat komt door Freek Jansen, nummer 7 op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Hij is voorzitter van de JFVD en verantwoordelijk voor de aanpak van radicaliteit binnen de jongerenvereniging, waarin hij niet is geslaagd. Eerder kwam hij in opspraak, omdat hij de Holocaust zou hebben gerelativeerd. De oplossing leek simpel: haal Jansen van de kandidatenlijst en saneer de jongerenpartij.
Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Jansen is de rechterhand en boezemvriend van Thierry Baudet. Hij zou hebben meegeschreven aan speeches van Baudet, zoals die in 2019 na de winst bij de Provinciale Statenverkiezingen over de Uil van Minerva. ‘Als Freek Jansen weg moet, ben ik ook weg,’ zou Baudet volgens NRC dit weekeinde tegen leden hebben gezegd.
Probleem speelt al langer
Onrust vanwege berichten uit WhatsApp-groepen is geen nieuw fenomeen bij FVD. In april schreef maandblad HP/De Tijd al dat in WhatsApp-groepen met FVD-jongeren diverse nazistische en antisemitische beelden en uitspraken werden gedeeld. Een groep bezorgde leden kaartte dit aan bij het JFVD-bestuur en het landelijke FVD-bestuur onder leiding van Baudet. De bezorgde leden vroegen de bestuurders om de betreffende leden te royeren, wat in drie gevallen (tijdelijk) gebeurde.
Ook werd bekend dat sommige van deze ‘klokkenluiders’ zelf zijn geroyeerd door JFVD, vanwege het lekken naar de media. Terwijl radicale leden mochten blijven en werden gepromoveerd. Dat gebeurde in september toen een van hen werd aangesteld als coördinator in Zuid-Holland, meldt Het Parool.
AD 22.11.2020 Het bestuur van de jongerentak van Forum voor Democratie trekt zich tijdelijk terug. De JFVD raakte dit weekend in opspraak na de onthulling dat in appgroepen wederom antisemitische berichten werden gedeeld. Partijleider Thierry Baudet noemt de actie die de JFVD nu onderneemt ‘uitstekend’. ,,Direct doorpakken. Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.”
Andere kopstukken van de partij, van senatoren tot Europarlementariërs, raadsleden en Statenleden, riepen eerder vandaag via Twitter op tot een ‘sanering’ van de politieke jongerenorganisatie. Zij vonden de eerste reactie van de JFvD van gisteravond niet ver genoeg gaan. Baudet sprak daarentegen van ‘uitstekend optreden’.
,,Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”, aldus senator en raadslid Annabel Nanninga. Europarlementariër Rob Roos vond dat de JFvD moest worden ‘opgedoekt’. Aan die geluiden komt de partijtop, die vandaag in crisisachtige sfeer bijeen was in Amsterdam, niet tegemoet.
Uitlekken
Het bestuur van de JFVD heeft vandaag gesproken met de onderzoekscommissie die de jongerenpartij gisteravond instelde. Volgens een via Twitter verspreide verklaring besloten de bestuursleden daarna zelf ‘voor de duur van het onderzoek’ op te stappen om ‘elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen’. De commissie, bestaande uit partijkopstukken Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga moet kijken ‘hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen’. Het is niet duidelijk of dat slaat op jongeren die dergelijke berichten delen of het uitlekken van die berichten.
Zaterdag schreef Het Parool op basis van screenshots van appberichten, Instagramposts en gesprekken met bronnen die anoniem willen blijven dat er binnen de JFVD antisemitische en homofobe berichten worden gedeeld. Zo werd een filmpje gedeeld met de lijfspreuk van de SS en werd bij een foto van het boek Der Untermensch gezegd dat het een ‘meesterwerk’ was. In het voorjaar schreef HP/De Tijd ook over extreemrechtse berichten in JFVD-appgroepjes. Vorige week werd bekend dat de JFVD vijf leden royeerde die deze berichten destijds aan de kaak stelden.
‘Lasterlijke’ verklaringen
Het partijbestuur is volgens de JFVD ‘geconsulteerd’ en ‘kan volledig met deze handelswijze instemmen’. In het bestuur van FVD zitten onder andere Baudet (voorzitter), Europarlementariër Rob Rooken en Ephraim (penningmeester). Kamerlid Theo Hiddema wil dat jongeren die extreemrechtse berichten hebben geplaatst ‘snel’ uit de partij hebben, zegt hij tegen de NOS. ,,Ik ken die kleuters niet. Weet niet wat voor infantiele kleuters daar rondlopen.”
Henk Otten, de na ruzie vertrokken mede-oprichter van Forum voor Democratie, stelt dat Baudet ‘dit monster willens en wetens’ heeft gecreëerd. Volgens Otten zit het ‘echte fascistische vergif’ in de Tweede Kamerfractie, waar Baudet en JFVD-voorzitter Freek Jansen zich na Ottens vertrek zouden hebben ‘omringd met radicale extremisten gerecruteerd uit de JFVD’.
Jansen, die op nummer 7 van de kandidatenlijst van Forum voor Democratie staat voor de verkiezingen van 17 maart, is ook omstreden. Hij zou de ontmoeting tussen Baudet en de Amerikaanse supremacist Jared Taylor en de extreemrechtse organisatie Erkenbrand hebben geregeld en had volgens een voormalig werkgever enorme belangstelling voor het Derde Rijk en Adolf Hitler. Jansen noemde dat ‘belachelijke’ en ‘lasterlijke’ verklaringen.
NU 22.11.2020 Het bestuur van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD) trekt zich tijdelijk terug, zo heeft de partij zondagmiddag bekendgemaakt via Twitter. Zaterdag werden enkele coördinatoren van de jongerenorganisatie uit hun functie gezet vanwege het delen van antisemitische en homofobe berichten in appgroepen.
Het JFVD-bestuur heeft Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd de kwestie te onderzoeken. Zolang dat onderzoek duurt, heeft het bestuur besloten zich terug te trekken “om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen”. Het bestuur van Form van Democratie heeft met de tijdelijke terugtrekking ingestemd.
Onder meer senator Annabel Nanninga en Europarlementariër Rob Roos zeiden eerder op de dag dat er niet hard genoeg wordt opgetreden door de jongerenafdeling van hun partij Forum voor Democratie. Politiek leider Thierry Baudet omschreef de reactie van het jongerenbestuur zaterdagavond juist als een “uitstekend optreden”. Hij herhaalde dat zondag.
Nanninga noemt de reactie die het JFVD-bestuur zaterdagavond uitstuurde “too little, too late” en eist “een volledige sanering” van de organisatie. “Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”, twittert zij.
“Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme”, voegt Roos daaraan toe. “Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt.”
Screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken
Verschillende coördinatoren van de JFVD zouden in appgroepen blijk hebben gegeven van nazisympathieën, schreef Het Parool zaterdag. De krant zei te beschikken over screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken van leden van JFVD in appgroepen en Instagram-berichten. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Onder anderen een 23-jarige student, die recentelijk tot coördinator van de Zuid-Hollandse tak van de partij was benoemd, deed volgens de krant in appgesprekken uitspraken als “Joden hebben internationale pedonetwerken en helpen vrouwen massaal de pornografie in” en “het nationaalsocialisme bevat de beste economische formule ooit”.
Het bestuur van JFVD liet zaterdag weten “geschrokken” te zijn van de uitingen waar Het Parool zaterdag over berichtte, maar stelt dat het om “citaten uit context” gaat. Niettemin heeft het bestuur besloten om de betrokken leden uit hun functies te ontheffen, “in het belang van de partij”.
In mei royeerde de politieke partij al drie leden vanwege “onacceptabele uitlatingen”. Volgens Het Parool zijn ook vijf klokkenluiders uit de partij gezet. Zij zouden aan de bel hebben getrokken vanwege de extremistische uitlatingen van de 23-jarige student en zeventien andere JFVD-leden.
In een brief noemt het JFVD-bestuur het handelen van de vijf klokkenluiders “opruiend”. Volgens het bestuur wilden ze de partij schade berokkenen door “smadelijk materiaal” naar de pers te lekken.
Nee, too little, too late. Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden. Ik sta hier volstrekt niet achter, en verwacht een volledige sanering van de JFVD. https://t.co/mtARBtEfwf
NOS 22.11.2020 Het bestuur van de jongerenvereniging van Forum voor Democratie (FvD) treedt tijdelijk terug. Dit is via Twitter bekendgemaakt. Aanleiding is de berichtgeving in Het Parool over leden van de jongerenpartij, die antisemitische en homofobe berichten hebben verstuurd in appgroepen.
Er is een onderzoekscommissie ingesteld en zolang het onderzoek duurt trekt het bestuur zich terug om “elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen.” Het partijbestuur heeft met dit besluit ingestemd. Partijleider Baudet noemt op Twitter het besluit “uitstekend”:
Thierry Baudet @thierrybaudet
Uitstekend. Direct doorpakken. Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken. https://t.co/lT4XYIHGj5
De jongerenafdeling van de partij JFVD zette gisteren een aantal coördinatoren uit hun functie en stelt een onderzoek in om te kijken “hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen.” Het onderzoek wordt gedaan door Eerste Kamerlid Paul Cliteur, Tweede Kamerlid Van Haga en Olaf Ephraim, penningmeester van FvD.
De voorzitter van de JFVD, Freek Jansen, benadrukte in een schriftelijke verklaring “dat racisme en antisemitisch gedachtengoed geen plaats heeft in onze vereniging”. Jansen staat nummer 7 op de kandidatenlijst van FvD.
Onacceptabele uitingen
Partijleider Baudet noemde de aanpak van de jongerenafdeling “een uitstekend optreden”.
Maar vandaag maakten enkele vooraanstaande FvD-politici op sociale media hun ongenoegen duidelijk over deze aanpak. De Amsterdamse fractievoorzitter van FvD, Annabel Nanninga, vindt die niet ver genoeg gaan en eist dat de jongerenafdeling volledig wordt gesaneerd.
Europees Parlementslid Rob Roos zegt zelfs dat hij liever ziet dat de jongerenpartij wordt opgedoekt. “Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt”, twittert hij.
Eerder dit jaar royeerde Forum voor Democratie al drie leden vanwege “onacceptabele uitingen” in whatsappgroepen. Drie andere leden werden toen geschorst.
RTL 22.11.2020 Het bestuur van de JFVD, de jongerenafdeling van Forum voor Democratie, treedt tijdelijk terug, terwijl een commissie onderzoek doet naar extreemrechts en antisemitisch gedachtegoed binnen de jongerentak. Het bestuur zegt zo ‘elke schijn van belangenverstrengeling’ te willen voorkomen.
Gisteren meldde het Parool dat antisemitisch en homofoob gedachtegoed nog steeds openlijk wordt gedeeld in besloten appgroepen van de JFVD. Dit voorjaar werden om die reden al leden uit de jongerenpartij gezet. Nu onthulde de krant dat er sindsdien nog niet veel verbeterd is.
‘Internationale pedonetwerken’
Sterker: een van de jongeren die openlijk stelde dat ‘het nationaalsocialisme de beste economische formule ooit had’ en dat ‘Joden internationale pedonetwerken hebben’, blijkt door het JFVD bestuur helemaal niet te zijn geroyeerd, maar juist benoemd op een centrale post in de provincie Zuid-Holland.
Dat er een half jaar later nog steeds volop ruimte is in de JFVD om dit soort teksten te uiten, blijkt een splijtzwam voor de partij van Thierry Baudet. Waar de FVD-voorman zelf het bestuur gisteren en vandaag opnieuw volop steunt, keren andere prominente Forum-leden zich fel tegen de jongerentak.
Annabel Nanninga wil dat de jongerentak ‘volledig wordt gesaneerd’. Europarlementariër Rob Roos vindt dat de JFVD gewoon helemaal opgedoekt moet worden.
AD 22.11.2020 Forum voor Democratie-senator en raadslid Annabel Nanninga wil een volledige sanering van de jongerentak van haar partij. Zij noemt de reactie van de JFvD op de onthulling dat in appgroepen van de jongerenafdeling antisemitische en homofobe berichten worden gedeeld ‘too little, too late’. Partijleider Thierry Baudet vond het juist een ‘uitstekend optreden’. Verschillende partijprominenten scharen zich via Twitter echter achter Nanninga.
De JFvD stelde gisteravond laat dat de betrokken leden ‘uit hun functies zijn ontheven in het belang van de partij’. De leden ‘werpen de beschuldigingen verre van zich’, staat in een verklaring. Ook zei de jongerenafdeling van Forum voor Democratie dat zij partijprominenten Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd hebben onderzoek te doen ‘om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen’.
Het Parool schreef zaterdag te beschikken over screenshots uit appgroepen en Instagramberichten waarin nog altijd extremistische ideeën worden verspreid. Daaruit zouden nazisympathieën blijken. Dit voorjaar schreef HP/De Tijdover extreemrechtse berichten in JFVD appgroepjes. Vorige week werd bekend dat de JFVD kritische leden royeerde die deze berichten destijds aan de kaak stelden.
Europarlementariër Rob Roos twittert dat hij ‘persoonlijk’ liever had gezien dat de partij ‘in één keer schoon schip’ had gemaakt en de JFVD had ‘opgedoekt’. De jongerenafdeling zou dan opnieuw moeten worden opgezet, vindt hij. ,,Kan nog.” Eerste Kamerlid Toine Beukering schrijft ‘eens’ op het bericht van zijn collega Nanninga. Maarten Goudzwaard, fractievoorzitter in de provincie Friesland, zegt ‘volledig’ achter de oproep van Nanninga te staan. ,,Deze denkbeelden horen niet thuis bij FVD. JFVD moet gesaneerd worden!”
Voorzitter
De voorzitter van de JFVD, Freek Jansen, is niet onomstreden. Hij zou geregeld hebben dat partijleider Baudet een ontmoeting had met de Amerikaanse white supremacist Jared Taylor en de extreemrechtse organisatie Erkenbrand. Eerder werkte hij bij de gemeente Westland, waar zijn voormalige baas claimde dat Jansen een enorme belangstelling had voor het Derde Rijk en de rol van Adolf Hitler. Jansen noemde dat ‘belachelijke’ en ‘lasterlijke’ verklaringen. Hij is tevens de beoogd nummer 7 op de landelijke kandidatenlijst die Forum voor Democratie vorige maand bekendmaakte.
RTL 22.11.2020 Binnen de top van Forum voor Democratie (FvD) is compleet verschillend gereageerd over hoe de jongerentak van de partij (JFVD) is omgegaan met aantijgingen over homohaat en antisemitisme door enkele leden. Annabel Nanninga vindt dat de JFVD ‘volledig gesaneerd’ moet worden, terwijl FvD-leider Thierry Baudet juist te spreken is over een verklaring die de JFVD heeft uitgebracht.
Het Parool schreef gisteren over screenshots te beschikken van appgroepen en berichten op een Instagramaccount en in appgroepen waaruit de antisemitische en homofobe uitspraken blijken. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Het bestuur van de JFVD zei in een officieel statement onder meer onderzoek te gaan doen. Volgens het bestuur zijn de betrokken leden ‘uit hun functies ontheven in het belang van de partij’.
‘Uitstekend optreden’
Forum-leider Thierry Baudet is erg te spreken over de verklaring van het jongerenbestuur. “Uitstekend optreden”, schrijft hij op Twitter. Maar vooraanstaande FvD-politici, zoals Annabel Nanninga, zijn het daar helemaal niet mee eens.
Voor Eerste Kamerlid en fractievoorzitter in Amsterdam Nanninga gaat het statement van de JFVD niet ver genoeg. Ze schrijft op Twitter: “Too little, too late. Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden. Ik sta hier volstrekt niet achter, en verwacht een volledige sanering van de JFVD.”
Nanninga krijgt op Twitter vervolgens veel steun. Haar standpunt wordt geretweet door andere FvD-politici, onder wie Europarlementariër Rob Roos: “Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt. Jongerenafdeling opnieuw opzetten”, schrijft hij.
Telegraaf 22.11.2020 Het bestuur van de jongerentak van Forum voor Democratie trekt zich tijdelijk terug. Een flink aantal partijprominenten wil nu al schoon schip maken bij de FvD-jeugd na nieuwe verhalen over leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben uitgelaten.
Zaterdagavond liet het JFVD-bestuur weten dat senator Paul Cliteur, bestuurslid Olaf Ephraim en Kamerlid Wybren van Haga een onderzoek starten „om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen.”
In reactie op die verklaring kwamen zondag tal van partijprominenten in verzet. Meerdere senatoren, Europarlementariërs, Statenleden en raadsleden vinden dat er per direct schoon schip moet worden gemaakt bij de jongerentak. Ook de positie van JFVD-voorzitter Frederik Jansen, kandidaat voor de Tweede Kamer en rechterhand van partijleider Thierry Baudet, staat ter discussie.
In een nieuwe verklaring laat het JFVD-bestuur weten dat er is besloten om tijdens het onderzoek tijdelijk terug te treden. Zo hoopt men ’elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen’. „Wij zien de resultaten met vertrouwen tegemoet en zullen uiteraard alle medewerking verlenen”, zo valt te lezen in een verklaring.
„Uitstekend. Direct doorpakken”, reageert partijleider Thierry Baudet op de nieuwe verklaring. „Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.”
NU 22.11.2020 Het bestuur van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD) heeft zaterdag enkele coördinatoren uit hun functie gezet, omdat ze betrokken waren bij het delen van antisemitische en homofobe berichten in appgroepen. Dat is gedaan in het belang van de partij, meldt JFVD zaterdagavond. Het is niet bekend om hoeveel coördinatoren het gaat.
Verder belooft de jongerenafdeling van de partij de verspreiding van de berichten te zullen onderzoeken. Het JFVD-bestuur heeft Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd de kwestie te onderzoeken.
Het Parool meldde zaterdag te beschikken over screenshots van antisemitische en homofobe uitspraken van leden van JFVD in appgroepen en Instagram-berichten. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Verschillende coördinatoren zouden in appgroepen blijk hebben gegeven van nazisympathieën. Zo deed een 23-jarige student, die recentelijk tot coördinator van de Zuid-Hollandse tak van de partij was benoemd, volgens de krant uitspraken als “Joden hebben internationale pedonetwerken en helpen vrouwen massaal de pornografie in” en “het nationaalsocialisme bevat de beste economische formule ooit”.
Betrokken coördinatoren verwerpen aantijgingen
Het JFVD-bestuur zegt van de berichtgeving te zijn geschrokken en laat weten uitgebreid met de betrokkenen gesproken te hebben. Die werpen de beschuldigingen van zich af en zeggen dat de citaten uit hun verband zijn gerukt.
“Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtegoed geen plaats heeft in onze vereniging. We staan achter het verkiezingsprogramma van FVD en dus niet achter de zaken waarmee we nu in verband worden gebracht”, aldus JFVD-voorzitter Freek Jansen.
In mei royeerde de politieke partij al drie leden vanwege “onacceptabele uitlatingen”. Volgens Het Parool zijn ook vijf klokkenluiders uit de partij gezet. Zij zouden aan de bel hebben getrokken vanwege de extremistische uitlatingen van de 23-jarige student en zeventien andere JFVD-leden.
In een brief noemt het JFVD-bestuur het handelen van de vijf klokkenluiders “opruiend”. Volgens het bestuur wilden ze de partij schade berokkenen door “smadelijk materiaal” naar de pers te lekken.
NOS 22.11.2020 Het bestuur van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD) heeft een aantal coördinatoren uit hun functie gezet na berichtgeving over antisemitische en homofobe berichten in appgroepen.
Aan drie prominente partijleden is gevraagd om te onderzoeken “hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen”, staat in een verklaring die op Facebook is gedeeld. Om hoeveel coördinatoren het gaat en waar zij actief waren, wordt niet vermeld.
“Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtengoed geen plaats heeft in onze vereniging”, zegt JFVD-voorzitter Freek Jansen, de nummer 7 op de kandidatenlijst van FvD voor de Tweede Kamerverkiezingen. “We staan achter het verkiezingsprogramma van FvD en dus NIET achter de zaken waarmee we nu in verband worden gebracht.”
De jongerenorganisatie zegt uitgebreid te hebben gesproken met betrokkenen. “Zij werpen de beschuldigingen verre van zich. Ze nemen afstand van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten uit context.” Het JFVD-bestuur zegt geschrokken te zijn van “sommige berichten” en de coördinatoren zijn “in het belang van de partij” uit hun functies gezet.
Klokkenluiders
Het Parool meldde gisteren dat het screenshots heeft van extreemrechtse uitingen. Een coördinator in Zuid-Holland zou onder meer een link hebben gedeeld naar een filmpje met de SS-lijfspreuk ‘Meine Ehre heisst Treue‘.
In mei royeerde FvD drie jongeren vanwege “onacceptabele uitingen” in WhatsAppgroepen. Eerder deze week werd bekend dat de jongerenorganisatie ten minste drie klokkenluiders had geroyeerd die waarschuwden voor rechts-extremistische ideeën bij partijleden.
AD 22.11.2020 Het bestuur van de jongeren van Forum voor Democratie (JFvD) laat onderzoek doen naar aanleiding van leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben geuit op appgroepen en nazisympathieën zouden hebben. Volgens het bestuur zijn de betrokken leden ‘uit hun functies ontheven in het belang van de partij’.
Het Parool meldde zaterdag over screenshots te beschikken van appgroepen en berichten op een Instagramaccount waaruit de antisemitische en homofobe uitspraken blijken. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Het JFvD-bestuur zegt geschrokken te zijn van het bericht en uitgebreid gesproken te hebben met de betrokkenen. Die zouden de beschuldigingen ‘verre van zich werpen’, afstand nemen van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten die uit de context zijn gehaald.
Voorkomen
JFvD-voorzitter Freek Jansen: ,,Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtegoed geen plaats heeft in onze vereniging. We staan achter het verkiezingsprogramma van FvD en dus NIET achter de zaken waarmee we nu in verband worden gebracht.’’
Het bestuur heeft Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd een onderzoek te starten ‘om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen’.
NOS 22.11.2020 Forum voor Democratie-Kamerlid Theo Hiddema wil dat de FvD-jongeren die antisemitische, homofobe en extreemrechtse berichten hebben geplaatst in appgroepen uit de partij worden gezet. Hij reageert op de ophef die is ontstaan na de publicatie in Het Parool over het bestaan van dergelijke appjes.
“Als dit soort mensen in de partij zitten, moeten ze er heel snel uit”, zegt Hiddema desgevraagd tegen de NOS. “Ik ken die kleuters niet. Weet niet wat voor infantiele kleuters daar rondlopen.”
Hiddema is niet de enige Forum-politicus die niet te spreken is over hoe de jongerenafdeling (JFVD) van de partij omgaat met antisemitische, homofobe en extreemrechtse berichten in appgroepen. Gisteren zette de afdeling een aantal coördinatoren uit hun functie “in het belang van de partij”.
Annabel Nanninga, fractievoorzitter van Forum voor Democratie in de Amsterdamse gemeenteraad, vindt dat niet genoeg. Ze noemt het “onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”. Op Twitter schrijft ze dat ze verwacht dat de jongerenafdeling volledig wordt gesaneerd.
Schoon schip
Europees Parlementslid Rob Roos zegt dat hij liever had gezien dat de jongerenpartij werd opgedoekt. “Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt”, twittert hij.
Maar Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet noemde de reactie van de jongerenafdeling zaterdag op Twitter juist een “uitstekend optreden”.
Het Parool meldde gisteren dat het screenshots heeft van extreemrechtse uitingen. Een coördinator in Zuid-Holland zou onder meer een link hebben gedeeld naar een filmpje met de SS-lijfspreuk “Meine Ehre heisst Treue”. De JFVD plaatste gisteren een verklaring op Facebook waarin staat dat de partij aan drie prominente partijleden heeft gevraagd om te onderzoeken “hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen”.
“Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtengoed geen plaats heeft in onze vereniging”, schreef JFVD-voorzitter Freek Jansen in de verklaring. De jongerenorganisatie zegt dat de citaten uit de context zijn gehaald.
Hoeveel coördinatoren er uit hun functie zijn gezet en waar ze actief waren, is niet duidelijk. Kamerlid Hiddema wil zich niet uitspreken over de positie van Jansen. “Hij moet eerst maar eens uitleg komen geven”. Hij vindt dat het zelfreinigend vermogen op dit moment op de proef wordt gesteld.
In mei royeerde FvD drie jongeren vanwege “onacceptabele uitingen” in WhatsAppgroepen. Deze week werd bekend dat de jongerenorganisatie ten minste drie klokkenluiders had geroyeerd, die waarschuwden voor rechts-extremistische ideeën bij partijleden.
Telegraaf 22.11.2020 De jongerenclub van Forum voor Democratie ligt zwaar onder vuur. Partijprominenten eisen een grote schoonmaak na nieuwe verhalen over leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben uitgelaten. Ze gaan dwars tegen partijleider Thierry Baudet in, die vindt dat de JFVD ’uitstekend’ heeft opgetreden met hun reactie op de beschuldigingen.
Het Parool onthulde zaterdag informatie, op basis van screenshots en gesprekken met anonieme bronnen, waaruit zou blijken dat leden van Jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) antisemitische en homofobe uitspraken hebben gedaan. Er zouden ook nazisympathieën zijn gedeeld.
Het JFVD-bestuur schrijft in een verklaring geschrokken te zijn van het bericht en uitgebreid gesproken te hebben met de betrokkenen. Die zouden de beschuldigingen „verre van zich werpen, afstand nemen van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten die uit de context zijn gehaald.” Ze hebben senator Paul Cliteur, bestuurslid Olaf Ephraim en Kamerlid Wybren van Haga gevraagd een onderzoek te starten „om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen.”
Voor tal van partijprominenten gaat dat niet ver genoeg. „Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”, reageert senator Annabel Nanninga. „Ik sta hier volstrekt niet achter en verwacht een volledige sanering van de JFVD.”
Europarlementariër Rob Roos wil de jongerentak zelfs helemaal ontbinden: „Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt.”
Partijleider Thierry Baudet noemt de reactie van het JFVD-bestuur op de beschuldigingen juist een ’uitstekend optreden’. In het hele land denken FvD-vertegenwoordigers daar anders over. „Dit is onverdedigbaar. We dienen schoon schip te maken in onze eigen partij”, reageert fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn van FvD Flevoland. „Het partijbestuur is nu aan zet. Ik ben voor saneren.” Het Amsterdamse raadslid Kevin Kreuger vindt de verklaring van de jongerentak ’veel te slap’ en pleit voor ‘keihard optreden en opdoeken’.
Klokkenluiders geroyeerd
Niet alleen de JFVD lijkt een probleem te hebben. De voorzitter van de jongerentak, Frederik Jansen, staat hoog op de lijst (7) voor de verkiezingen in maart. De rechterhand van partijleider Thierry Baudet ligt intern al langer onder vuur.
Meerdere volksvertegenwoordigers vinden dat hij moet vertrekken. Statenlid Frederik Tattersall uit Overijssel: „Jansen moet niet meer op de lijst voor de Tweede Kamer staan.”
Volgens bronnen binnen FvD ligt het partijbestuur niet op een lijn. Thierry Baudet zou nog achter zijn assistent staan. Over hem klinken achter de schermen flinke woorden. Een ingewijde stelt dat hij ‘letterlijk raar is geworden’.
Frederik Jansen (tussen Theo Hiddema en Thierry Baudet) tijdens de presentatie van de eerste tien kandidaten van Forum voor Democratie (FVD) voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ⓒ ANP / HH
De Volkskrant onthulde onlangs dat JFVD klokkenluiders heeft geroyeerd die eerder dit jaar aan de bel trokken wegens extreemrechts gedachtegoed binnen de jeugdtak. De krant stelt royementsbrieven in handen te hebben.
AD 22.11.2020 Als voorzitter van de FvD-jongerenafdeling liet Freek Jansen leden met homofobe en extreemrechtse ideeën blijven terwijl hij klokkenluiders royeerde. De jonge aanhang blijft extremistische ideeën verspreiden.
Bij de jongeren van Forum voor Democratie zijn leden actief die zich antisemitisch en homofoob uiten en nazisympathieën hebben. Dat blijkt uit nieuwe screenshots van appgroepen, in het bezit van Het Parool, berichten op een Instagramaccount en gesprekken met anonieme bronnen.
Eerder dit jaar kwam al naar buiten dat de partij drie leden vanwege extremistische uitlatingen in een appgroep had geroyeerd, drie anderen werden geschorst. Maar sindsdien lijkt er weinig veranderd. De vraag is of Freek Jansen, voorzitter van de JFvD en zevende op de lijst voor de Tweede Kamer, wel echt schoon schip wil maken. Zo werd een van de radicale JFvD’ers niet geroyeerd, maar in september juist benoemd tot coördinator van de JFvD in Zuid-Holland.
Het gaat om een 23-jarige student politieke communicatie die in een appgroep beweerde dat ‘Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen’. Ook stelde hij dat ‘het nationaalsocialisme de beste economische formule ooit had’.
‘Is dit verstandig?’
Bezorgde JFvD’ers vroegen hun bestuur dit voorjaar om de bewuste student en zeventien anderen te royeren. Maar toen werden de klokkenluiders zelf juist hard aangepakt. Ten minste vijf van hen werden geroyeerd, onder wie de regionaal coördinatoren in Zuid-Holland.
In een brief van het bestuur van de JFvD werd het vijftal ervan beschuldigd een ‘opruiende rol’ te spelen. Ze zouden ‘smadelijk materiaal’ naar de pers hebben gelekt met het ‘kennelijke oogmerk om de reputatie van de JFvD te beschadigen’.
De 23-jarige student die de antisemitische uitlatingen deed, werd vervolgens dus in Zuid-Holland benoemd. Hij liet in juni van dit jaar in de appgroep ‘Hub Zuid-Holland’, waarin ook statenlid Gideon van Meijeren actief is, opnieuw van zich horen. Hij plaatste een link naar een filmpje met de tekst ‘Meine Ehre heisst Treue’, de lijfspreuk van de SS.
Een ander appgroeplid vroeg zich af: ‘Is het wel verstandig om video’s te promoten met de motto’s van respectievelijk de Wehrmacht en de Schutzstaffel’? De aangesprokene ging er niet op in en appte even later: ‘Ik geloof dat de racist steeds eervoller lijkt ten opzichte van de niet-racistische medemensen.’
Op een telefonisch verzoek om een reactie gaat de student niet in: we zijn volgens hem ‘verkeerd verbonden’. Op een bericht antwoordt hij niet.
Verslag uit Duitsland
Een ander JFvD-lid met extreme opvattingen promoveerde deze zomer tot organisator van het FvD-zomerkamp in de Ardennen. Tijdens het kamp van 2019 viel hij als gewoon deelnemer op omdat hij op zijn telefoon duidelijk hoorbaar SS-liederen afspeelde. Hij beheert het anonieme Instagramaccount ‘FryslanSaksisch’ en noemt zichzelf ‘Germanist’ en ‘Völkisch’.
Deze zomer deed hij op dat account verslag van een reis door Duitsland, waarbij hij een museum met naziparafernalia bezocht. Bij een foto van het boek Der Untermensch schreef hij: ‘Had the honor to see this classic masterpiece in real life’. In dat antisemitische haatschrift uit 1942 werden Joden geportretteerd als ‘pestbacillen’ en als ‘geestelijk van lager orde dan dieren’.
Bij een foto van SS-messen tikte hij ‘Meine ehre heisst treue’. Een aantal foto’s werd op 4 oktober 2020 door Instagram verwijderd ‘vanwege geweld of gevaarlijke organisaties’. Een telefonische reactie op zijn uitingen geeft hij niet omdat hij ‘een toets moet maken’. Hij verwijst naar de persvoorlichter van Forum.
Woordgrap
Een van de volgers van ‘FryslanSaksisch’ is Iem al Biyati, een student Europese Studies die blijkens haar Linkedinaccount op het partijkantoor van Forum werkt. In een reactie zegt Al Biyati dat ze ‘wel vierhonderd’ Instagramaccounts volgt en niet weet waar het over gaat. Ze treedt op in het FvD-journaal, waar ze het ‘Biemjournaal’ presenteert, zoals op 20 september toen ze partijleider Thierry Baudet interviewde over Prinsjesdag. Ze is landelijk coördinator van de JFvD en was medeorganisator van het zomerkamp. In augustus poseerde ze in dirndlkostuum naast Freek Jansen – in lederhose – tijdens een samenzijn in de Ardennen.
Al Biyati is een van de JFvD’ers over wie eerder dit jaar door bezorgde jongeren binnen JFvD werd gerapporteerd. In een appgroep antwoordde ze ‘dit is het meest wenselijke’ toen iemand appte dat hij in Nederland ‘95 procent blank en 0 procent moslims’ wilde. Ook schreef ze – naar eigen zeggen als ‘woordgrap’: ‘Je geeft homo’s je vinger en ze nemen gelijk je hele poot’. Ze plaatste in een van de appgroepen de muziek die de extreemrechtse Australische terrorist draaide op weg naar twee moskeeën in het Nieuw-Zeelandse Christchurch waar hij 51 mensen vermoordde. “Dat was een soort edgy grap,” zegt ze daar nu over.
Naast het document met uitgelekte screenshots heeft het bestuur van FvD nog andere documenten ingezien waaruit bleek dat Al Biyati in november 2019 ook actief was in andere radicale appgroepen, waarin een van de aanwezigen antisemitische teksten bezigde. Een ander deelde een pamflet van de extreemrechtse organisatie Voorpost, kort nadat Al Biyati een oproep had geplaatst voor een stagiair bij de Eerste Kamerfractie van FvD.
Al Biyati zegt dat ze nu eenmaal niet alle discussies kan volgen in de vele appgroepen waarin ze berichten plaatst. Ze beaamt dat er in appgroepen ‘walgelijke dingen’ zijn gezegd, maar wil er naar eigen zeggen ‘niets meer mee te maken hebben’.
Altrightscene
Niet alleen leden van de JFvD deelden racistische en antisemitische uitspraken, ook voorzitter Freek Jansen zelf verspreidt extreemrechts gedachtegoed. Tijdens een JFvD-congres had hij het over de noodzaak tot ‘overheersingsdrang’ om onze beschaving te redden van de dreigende ondergang. De speech zat vol met toespelingen voor de altrightscene, de wereldwijde radicaalrechtse beweging.
Jansen kwam ook in opspraak omdat hij zich volgens zijn voormalige werkgever, de griffier van de gemeente Westland, lovend zou hebben uitgelaten over het Derde Rijk. Een anonieme medewerker ondersteunde in HP/De Tijd de beschuldigingen van de griffier, Jansen zelf deed ze af als ‘belachelijk en lasterlijk’.
Harm Ede Botje en Mischa Cohen publiceerden onlangs het boekMijn meningen zijn feiten;De wording van Thierry Baudet.
Reactie
Twee van de in dit artikel genoemde leden van JFvD zijn anoniem opgevoerd omdat zij geen officieel medewerker van de partij zijn en ook niet zo naar buiten treden. Ze zijn beiden om commentaar gevraagd, maar wilden niet reageren. Voorzitter van de JFvD Freek Jansen verwijst naar de persvoorlichter van Forum voor Democratie.
Die zegt het ‘allemaal erg vervelend’ te vinden. Naar aanleiding van eerder uitgelekte appjes zijn in mei gesprekken gevoerd waarin JFvD’ers spijt hebben betuigd en ‘sommigen bijna moesten huilen’, aldus de woordvoerder. Uit privacy-overwegingen wenst hij niet in te gaan op de nieuwe informatie in dit artikel. Thierry Baudet wil volgens de woordvoerder ‘niets met dit alles te maken hebben’.
Politiek journalist Chris Aalberts volgt Forum voor Democratie sinds de oprichting van de partij op de voet. Hij schreef een boek over FvD, getiteld: ‘De partij dat ben ik’.
Telegraaf 22.11.2020 Het bestuur van de jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) laat onderzoek doen naar aanleiding van leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben geuit op appgroepen en nazisympathieën zouden hebben. Volgens het bestuur zijn de betrokken leden „uit hun functies ontheven in het belang van de partij.”
Het Parool meldde zaterdag over screenshots te beschikken van appgroepen en berichten op een Instagramaccount waaruit de antisemitische en homofobe uitspraken blijken. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Het JFVD-bestuur zegt geschrokken te zijn van het bericht en uitgebreid gesproken te hebben met de betrokkenen. Die zouden de beschuldigingen „verre van zich werpen”, afstand nemen van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten die uit de context zijn gehaald. JFVD-voorzitter Freek Jansen: „Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtegoed geen plaats heeft in onze vereniging. We staan achter het verkiezingsprogramma van FVD en dus niet achter de zaken waarmee we nu in verband worden gebracht.”
Het bestuur heeft Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd een onderzoek te starten „om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen.”
MSN 22.11.2020 Binnen de top van Forum voor Democratie (FvD) is compleet verschillend gereageerd over hoe de jongerentak van de partij (JFVD) is omgegaan met aantijgingen over homohaat en antisemitisme door enkele leden. Annabel Nanninga vindt dat de JFVD ‘volledig gesaneerd’ moet worden, terwijl FvD-leider Thierry Baudet juist te spreken is over een verklaring die de JFVD heeft uitgebracht.
Het Parool schreef gisteren over screenshots te beschikken van appgroepen en berichten op een Instagramaccount en in appgroepen waaruit de antisemitische en homofobe uitspraken blijken. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Het bestuur van de JFVD zei in een officieel statement onder meer onderzoek te gaan doen. Volgens het bestuur zijn de betrokken leden ‘uit hun functies ontheven in het belang van de partij’.
‘Uitstekend optreden’
Forum-leider Thierry Baudet is erg te spreken over de verklaring van het jongerenbestuur. “Uitstekend optreden”, schrijft hij op Twitter. Maar vooraanstaande FvD-politici, zoals Annabel Nanninga, zijn het daar helemaal niet mee eens.
Voor Eerste Kamerlid en fractievoorzitter in Amsterdam Nanninga gaat het statement van de JFVD niet ver genoeg. Ze schrijft op Twitter: “Too little, too late. Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden. Ik sta hier volstrekt niet achter, en verwacht een volledige sanering van de JFVD.”
Nanninga krijgt op Twitter vervolgens veel steun. Haar standpunt wordt geretweet door andere FvD-politici, onder wie Europarlementariër Rob Roos: “Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt. Jongerenafdeling opnieuw opzetten”, schrijft hij.
MSN 22.11.2020 Bij de jongeren van Forum voor Democratie zijn leden actief die zich antisemitisch en homofoob hebben geuit en nazisympathieën hebben. Dat onthulde Het Parool gisteren. Het bestuur van de jongeren van Forum voor Democratie (JFvD) – geleid door kandidaat Kamerlid en rechterhand van Baudet, Freek Jansen – laat onderzoek doen, zo werd zaterdagavond laat aangekondigd. Volgens het bestuur van zijn de betrokken leden ‘uit hun functies ontheven in het belang van de partij’.
Thierry Baudet toonde zich op twitter heel tevreden met de oplossing van vriend Freek.
Maar er zijn een aantal prominenten uit zijn partij die het grondig met De Leider oneens zijn. Vooral Annabel Nanninga – fractievoorzitter van Forum in de Amsterdamse gemeenteraad en lid van de Eerste Kamer, pakt uit.
Nee, too little, too late. Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden. Ik sta hier volstrekt niet achter, en verwacht een volledige sanering van de JFVD.
Ook Rob Roos, lid van het Europees Parlement namens FvD, distantieert zich van de jongerenpartij. ‘Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt en de JFvD hadden opgedoekt.’ Roos stelt voor de jongerenafdeling opnieuw op te zetten.
Andere senatoren, gemeenteraadsleden, provinciale bestuurders en ook Europees lijsttrekker Derk-Jan Eppink sloten zich aan bij de kritiek van Roos en Nanninga, schrijft De Volkskrant
Baudet staat niet bekend om zijn incasseringsvermogen voor kritiek. Dus dat kan een paar maanden voor de verkiezingen nog interessant worden.
MSN 22.11.2020 De jongerenclub van Forum voor Democratie ligt zwaar onder vuur. Partijprominenten eisen een grote schoonmaak na nieuwe verhalen over leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben uitgelaten. Ze gaan dwars tegen partijleider Thierry Baudet in, die vindt dat de JFVD ’uitstekend’ heeft opgetreden met hun reactie op de beschuldigingen.
Het Parool onthulde zaterdag informatie, op basis van screenshots en gesprekken met anonieme bronnen, waaruit zou blijken dat leden van Jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) antisemitische en homofobe uitspraken hebben gedaan. Er zouden ook nazisympathieën zijn gedeeld.
Het JFVD-bestuur schrijft in een verklaring geschrokken te zijn van het bericht en uitgebreid gesproken te hebben met de betrokkenen. Die zouden de beschuldigingen „verre van zich werpen, afstand nemen van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten die uit de context zijn gehaald.” Ze hebben senator Paul Cliteur, bestuurslid Olaf Ephraim en Kamerlid Wybren van Haga gevraagd een onderzoek te starten „om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen.”
’Volledige sanering’
Voor tal van partijprominenten gaat dat niet ver genoeg. „Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden”, reageert senator Annabel Nanninga. „Ik sta hier volstrekt niet achter en verwacht een volledige sanering van de JFVD.”
Europarlementariër Rob Roos wil de jongerentak zelfs helemaal ontbinden: „Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme. Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt.”
Partijleider Thierry Baudet noemt de reactie van het JFVD-bestuur op de beschuldigingen juist een ’uitstekend optreden’. In het hele land denken FvD-vertegenwoordigers daar anders over. „Dit is onverdedigbaar. We dienen schoon schip te maken in onze eigen partij”, reageert fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn van FvD Flevoland. „Het partijbestuur is nu aan zet. Ik ben voor saneren.” Het Amsterdamse raadslid Kevin Kreuger vindt de verklaring van de jongerentak ’veel te slap’ en pleit voor ‘keihard optreden en opdoeken’.
Niet alleen de JFVD lijkt een probleem te hebben. De voorzitter van de jongerentak, Frederik Jansen, staat hoog op de lijst (7) voor de verkiezingen in maart. De rechterhand van partijleider Thierry Baudet ligt intern al langer onder vuur.
Meerdere volksvertegenwoordigers vinden dat hij moet vertrekken. Statenlid Frederik Tattersall uit Overijssel: „Jansen moet niet meer op de lijst voor de Tweede Kamer staan.”
Volgens bronnen binnen FvD ligt het partijbestuur niet op een lijn. Thierry Baudet zou nog achter zijn assistent staan. Over hem klinken achter de schermen flinke woorden. Een ingewijde stelt dat hij ‘letterlijk raar is geworden’.
De Volkskrant onthulde onlangs dat JFVD klokkenluiders heeft geroyeerd die eerder dit jaar aan de bel trokken wegens extreemrechts gedachtegoed binnen de jeugdtak. De krant stelt royementsbrieven in handen te hebben.
MSN 22.11.2020 Het bestuur van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD) treedt tijdelijk terug. Het doet dat naar eigen zeggen “om elke schijn van belangenverstrengeling te vermijden”, nu een commissie onderzoek doet na antisemitische en homofobe uitingen door JFVD-leden op social media.
“Uitstekend”, reageert FVD-leider Thierry Baudet. “Direct doorpakken. Geen trial by media maar serieus bekijken hoe het zit en daarna conclusies trekken.” De voorzitter van JFVD, Freek Jansen, is een vertrouweling van Baudet. Hij is ook de nummer zeven van de kieslijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen.
De jongerenorganisatie raakte al eerder in opspraak door racistische en antisemitische praat in chatgroepen. Begin mei werd al een aantal FVD-leden om die reden uit de partij gezet of geschorst. Het Parool kwam zaterdag evenwel met nieuwe beschuldigingen op basis van screenshots van WhatsApp- en Instagram-berichten.
Maatregelen
Het JFVD-bestuur reageerde “geschrokken” en pakte een aantal betrokkenen hun baantje binnen de organisatie af. Ook vroeg het een aantal prominente FVD’ers te helpen onderzoeken hoe herhaling “in de toekomst beter kan worden voorkomen”.
Partijleider Thierry Baudet reageerde direct al instemmend op deze maatregelen. Andere prominente partijleden, onder wie senator Annabel Nanninga en europarlementariër Rob Roos, pleitten evenwel voor een hardere aanpak.
Onacceptabel
Nanninga noemde de eerste reactie van het JFVD-bestuur “too little, too late”, en eist “een volledige sanering” van de organisatie. “Onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten en dat daar niet meteen keihard tegen wordt opgetreden.”
“Ik ben wars van alle vormen van racisme en antisemitisme”, voegde Roos daar aan toe. “Persoonlijk had ik liever gezien dat we in één keer echt schoon schip hadden gemaakt en de JFVD hadden opgedoekt.”
MSN 22.11.2020 De jongerentak van Forum voor Democratie heeft „in het belang van de partij” een aantal coördinatoren uit functie gezet die zich in appgroepen homofoob en antisemitisch hebben uitgelaten. Ook is een intern onderzoek gelast „om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen”. Partijprominenten Annabel Nanninga en Rob Roos pleiten voor hardere actie.
De PVV krabbelde op in de peilingen. Kan FVD dat ook?
Partijleider Thierry Baudet noemt het royement en onderzoek door de jongerentak van zijn partij een „uitstekend optreden”. Annabel Nanninga, voorzitter van de raadsfractie in Amsterdam, en Europarlementariër Rob Roos zijn minder enthousiast. Nanninga is, schrijft ze op Twitter, voor een „volledige sanering” van de JFVD en vindt het „onacceptabel dat mensen met dit soort denkbeelden in onze partij zitten” (…). Roos pleit ervoor de jongerenafdeling in zijn geheel op te doeken en „echt schoon schip” te maken.
Het Parool publiceerde zaterdag op basis passages uit WhatsappGroepen, Instagram-screenshots en gesprekken met betrokkenen over extremistische uitlatingen van verschillende JFVD-leden. Zo beweerde een 23-jarig lid dat later werd gepromoveerd tot coördinator in Zuid-Holland dat „Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen”. Een ander, die tijdens een zomerkamp van de partij SS-liederen zou hebben afgespeeld, promoveerde dit jaar tot organisator van zo’n kamp. Volgens JFVD ontkennen de betrokken leden de aantijgingen in Het Parool en zijn bepaalde citaten uit context gehaald.
„Rancuneuze ex-functionarissen”
Eerder deze week werd bekend dat vijf leden van de jongerenbeweging geroyeerd zijn, volgens ingewijden kritische klokkenluiders. Zij lekten dit voorjaar appverkeer rondom de partij naar opinieblad HP/De Tijd. Daaruit bleek dat JFVD-leden foto’s deelden van extreemrechtse terroristen als Brenton Tarrant en Anders Breivik. „Ik zou letterlijk iedere ideologie aanhangen die NL weer 95% blank maakt met 0% moslims”, schreef iemand toen.
Het bestuur van JFVD deed de geroyeerde oud-leden dinsdag af als „rancuneuze ex-functionarissen die onder het mom van kritiek hun gram wilden halen.” Voorzitter Freek Jansen staat op plek 7 van Forums kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar.
MSN 22.11.2020 Het bestuur van de jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) laat onderzoek doen naar aanleiding van leden die zich antisemitisch en homofoob zouden hebben geuit op appgroepen en nazisympathieën zouden hebben. Volgens het bestuur zijn de betrokken leden “uit hun functies ontheven in het belang van de partij.”
Het Parool meldde zaterdag over screenshots te beschikken van appgroepen en berichten op een Instagramaccount waaruit de antisemitische en homofobe uitspraken blijken. Ook heeft de krant gesprekken met anonieme bronnen gevoerd.
Het JFVD-bestuur zegt geschrokken te zijn van het bericht en uitgebreid gesproken te hebben met de betrokkenen. Die zouden de beschuldigingen “verre van zich werpen”, afstand nemen van de aantijgingen en stellen dat het gaat om citaten die uit de context zijn gehaald. JFVD-voorzitter Freek Jansen: “Ik wil benadrukken dat racistisch en antisemitisch gedachtegoed geen plaats heeft in onze vereniging. We staan achter het verkiezingsprogramma van FVD en dus NIET achter de zaken waarmee we nu in verband worden gebracht.”
Het bestuur heeft Paul Cliteur, Olaf Ephraim en Wybren van Haga gevraagd een onderzoek te starten “om te kijken hoe dit in de toekomst beter kan worden voorkomen”.
NOS 21.11.2020 Bij de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD) zijn nog steeds leden die antisemitische en homofobe berichten verspreiden en nazisympathieën hebben, schrijft Het Parool. In mei van dit jaar royeerde Forum voor Democratie drie jongeren vanwege rechtsextremistische uitingen in app-groepen.
“Maar sindsdien lijkt er weinig veranderd”, schrijft de krant op basis van nieuwe screenshots van uitingen in app-groepen, berichten op een Instagram-account en gesprekken met anonieme bronnen. Er zou onder meer een link zijn gedeeld naar een filmpje met de SS-lijfspreuk ‘Meine Ehre heisst Treue‘.
Het Parool zegt screenshots van de extreemrechtse uitingen in zijn bezit te hebben, maar laat die niet zien.
Klokkenluiders
Het Parool vraagt zich af of JFVD-voorzitter Freek Jansen, die als zevende op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie voor de Tweede Kamerverkiezingen staat, “wel echt schoon schip wil maken”. Zo werd een 23-jarige student volgens de krant benoemd tot coördinator van de JFVD in Zuid-Holland, terwijl hij het nationaalsocialisme “de beste economische formule ooit” had genoemd en had geschreven dat “Joden internationale pedonetwerken hebben en vrouwen massaal de pornografie in helpen”.
Eerder deze week werd bekend dat de jongerenorganisatie ten minste drie klokkenluiders had geroyeerd die waarschuwden voor rechts-extremistische ideeën bij partijleden. Het Parool schrijft nu dat zeker vijf klokkenluiders moesten vertrekken.
NU 21.11.2020 Er worden nog steeds antisemitische en homofobe berichten verspreid en gedeeld onder leden van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD), schrijft Het Parool zaterdag op basis van screenshots. In mei royeerde de politieke partij nog drie leden om “onacceptabele uitlatingen”, maar volgens de krant zouden ook klokkenluiders gesommeerd zijn om te vertrekken.
Het Parool schrijft dat er in een half jaar weinig is veranderd. Verslaggevers van de krant vragen zich af of JFVD-voorzitter Freek Jansen zijn belofte om “schoon schip te maken” wil nakomen.
Zo zou een 23-jarige student recentelijk benoemd zijn tot coördinator van de Zuid-Hollandse tak van de partij, terwijl hij in appgroepen uitspraken deed als “Joden hebben internationale pedonetwerken en helpen vrouwen massaal de pornografie in” en “het nationaalsocialisme bevat de beste economische formule ooit”, citeert de krant.
Na zijn benoeming zou de kersverse coördinator in appgesprekken nog hebben gelinkt naar video’s met de lijfspreuk van de SS ‘Meine Ehre heisst Treue’. Op kritiek van andere appgroepleden zou de 23-jarige student hebben gereageerd met de boodschap: “Ik geloof dat de racist steeds eervoller lijkt ten opzichte van de niet-racistische medemens.”
De krant toont overigens de vergaarde screenshots met extreemrechtse uitingen niet. De leden in kwestie zijn om commentaar gevraagd, maar weigeren te reageren. Jansen stelt in een reactie de bevindingen “erg vervelend” te vinden.
‘Vijf leden geroyeerd die om actie van partijleiding vroegen’
Volgens Het Parool zouden leden van de jongerenpartij het bestuur hebben gevraagd om de 23-jarige student en zeventien anderen te royeren. In plaats daarvan werden vijf van de klokkenluiders geroyeerd, vanwege “opruiing” en “de intentie om de reputatie van de JFvD te beschadigen”, citeert de krant.
Niet alleen de Zuid-Hollandse coördinator zou extreemrechtse opvattingen hebben. Volgens de Amsterdamse krant promoveerde een ander JFvD-lid deze zomer tot organisator van het FVD-zomerkamp in de Ardennen, terwijl hij op datzelfde kamp eerder SS-liedjes had afgespeeld. Het JFvD-lid zou ook de SS-lijfspreuk hebben herhaald op sociale media.
Een woordvoerder van FVD-leider Thierry Baudet stelt in een korte reactie dat Baudet “niets met dit alles te maken wil hebben”.
De flitsenquête naar het schandaal met de kinderopvangtoeslag belooft een thriller te worden. Maandagmorgen 16.11.2020 gaat de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) aan de slag.
Met negentien verhoren verdeeld over acht dagen hoopt de Tweede Kamer inzicht te krijgen in hoe het kon gebeuren dat duizenden ouders door doorgeslagen fraudejacht van de Belastingdienst de vernieling in zijn geholpen.
AD 16.11.2020
Voor het eerst in zijn toch lange politieke carrière wordt zelfs ook premier Rutte onder ede gehoord in de Tweede Kamer. En hij is uiteraard niet het enige Haagse kopstuk dat de komende twee weken op de grill wordt gelegd over de toeslagenaffaire.
Kortom, de commissie wil uitzoeken hoe het zo gruwelijk heeft kunnen misgaan bij de Belastingdienst in de jacht op fraudeurs met toeslagen.
In de zomer van 2014 krijgen alle 157 klanten van een gastouderbureau in Eindhoven een brief van de Belastingdienst dat hun kinderopvangtoeslag per direct is stopgezet en dat ze alle verkregen toeslagen moeten terugbetalen. De reden staat er niet bij.
Er volgden jaren van onzekerheid, stress en financiële problemen bij de gedupeerden. Later bleek dat de fiscus ook discrimineerde.
De vraag hoe de terugvordering van kinderopvangtoeslag zó kon ontsporen, leidt op het Binnenhof tot schaamte en verlegenheid. Ouders kwamen financieel aan de afgrond, omdat ze ten onrechte werden aangewezen als fraudeur of omdat ze door een klein foutje enorme bedragen moesten terugbetalen aan de fiscus.
Kleine fout
Ook dook er een document op uit 2009 waarin de landsadvocaat stelde dat de fiscus proportioneel moest terugvorderen. Als mensen een kleine fout hadden gemaakt bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag van bijvoorbeeld 100 euro, moest niet de toeslag van een heel jaar van soms tienduizenden euro’s worden teruggevorderd. Omtzigt: ,,Toch vorderde de fiscus jarenlang de hele toeslag terug bij kleine fouten, niet het foutbedrag plus een boete terug, maar de hele toeslag.’’
Morgen verschijnt onder andere Hans Blokpoel. De voormalig directeur Belastingen bij de Belastingdienst was in de periode 2010-2016 verantwoordelijk voor de digitalisering bij de fiscus. Hij was oprichter van de beruchte ‘Broedkamer’, een afdeling die de fraudebestrijding deels uit handen nam van inspecteurs door computersystemen te koppelen.
Dat mensen tussen de wielen kwamen, omdat er in systemen automatisch een vinkje achter hun naam kwam te staan, komt mede door de inmiddels opgeheven Broedkamer, die bovendien slordig omsprong met persoonsgegevens.
Welke politieke besluiten hebben deze wantoestanden mogelijk gemaakt?
Op die vragen wil de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag vanaf maandag, in een serie van verhoren onder ede, antwoord krijgen.
De werkelijke omvang van de zaak kwam aan het licht door verschillende onthullingen van RTL Nieuws en de krant Trouw en door de inspanningen van CDA-Kamerlid Omtzigt en SP-Kamerlid Leijten.
Ook ligt de vraag op tafel waarom het, tot op de dag van vandaag, zo veel moeite kost om informatie van de Belastingdienst en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken los te krijgen. Mede daarover wordt een lange lijst topambtenaren van deze ministeries gehoord.
De commissie heeft de inhoudelijke steun van aanjagers Leijten, die in de commissie zit, en Omtzigt. De parlementaire ondervragingscommissie verhoort (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Weekers, Asscher en Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan Rutte, Wiebes en Van Ark op de agenda. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is maandag de eerste persoon die wordt gehoord.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Belangrijke momenten in de kinderopvangtoeslagaffaire:
Juni 2005: de Belastingdienst, een organisatie die van oudsher geld int, gaat nu voorschotten verstrekken voor de inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De afdeling ‘Toeslagen’ wordt opgericht.
2005 tot 2019: verschillende instanties, zoals de Algemene Rekenkamer, waarschuwen voor de fraudegevoeligheid van toeslagen.
2012, 2013, 2014en verder: ouders worden van fraude beschuldigden moeten tienduizenden euro’s terugbetalen. Zij krijgen geen inzage in hun dossiers en kunnen zich moeilijk verdedigen.
November 2019: het eerste onderzoek van de commissie-Donner bewijst dat honderden ouders van het ‘CAF 11 dossier’ onterecht als fraudeur zijn behandeld, en dat nog duizenden anderen zijn benadeeld.
December 2019: de zwartgelakte dossiers staan symbool voor de machteloosheid van de ouders en de muur van onwil en geheimzinnigheid die de Belastingdienst opwerpt.
December 2019: staatssecretaris Snel die over de Belastingdienst gaat, treedt af. Hij werd voortdurend ingehaald door onthullingen van RTL Nieuws en Trouw, en verloor het vertrouwen van de Tweede Kamer.
Maart 2020: de commissie-Donner zegt dat de kinderopvangtoeslag bij veel ouders voor problemen zorgt, los van de hardhandige fraudeaanpak. Dat komt door de ingewikkeldheid van de regeling.
Maart 2020: het kabinet begint met de ‘hersteloperatie’ en belooft 20.000 ouders te compenseren.
Juni 2020: de journalisten Pieter Klein (RTL) en Jan Kleinnijenhuis (Trouw) winnen opnieuw een journalistieke prijs voor hun “ontroerende vasthoudendheid”. Het dossier is “ongekend qua aanpak en impact”, zegt de jury.
November 2020: de schadeloosstelling van de ouders verlooptmoeizaam en nog steeds duiken er stukken op waar de Kamer al 1,5 jaar geleden om vroeg.
Een korte beschrijving van enkele hoofdrolspelers.
Maandag 16 november:
Eva González Pérez – Advocaat bij advocatencollectief Trias
Al in 2014 raakte González Pérez betrokken bij de toeslagenaffaire. Als advocaat staat ze tientallen gedupeerde ouders bij.Aanvankelijk dacht ze dat het zo gepiept was, zo overduidelijk zat de Belastingdienst in haar ogen fout.
“Ik dacht in het begin: ik doe één of twee zaken en als ik win, dringt het besef wel door dat het niet klopt”, zei ze eind vorig jaar tegen het Eindhovens Dagblad.Het werden zes lange jaren en nog steeds is niet alles afgerond. In die periode viel ze van de ene verbazing in de andere over de handelswijze van de fiscus.
Ze schakelde de Ombudsman in, kreeg met veel pijn en moeite de Autoriteit Persoonsgegevens zo ver een onderzoek naar discriminatie te starten, voerde rechtszaken tot aan de Raad van State aan toe en betrok de politiek bij het dossier.
“Ik wilde het eigenlijk afwikkelen en doorgaan met mijn leven, ik had er alleen maar koppijn van”, zei ze dit voorjaar in een interview met One World over haar strijd. Dat is misschien ook niet zo gek, González Pérez werd aantoonbaar tegengewerkt door de Belastingdienst.
Hans Blokpoel – Algemeen directeur Belastingen bij de Belastingdienst 2010-2016 Als directeur Belastingen was Blokpoel ook leidinggevende van het Combinatieteam Aanpak Facilitators (CAF), het team van de fiscus dat fraude met toeslagen opspoort.
Zijn naam dook eind vorig jaar voor het eerst in de media op dankzij onderzoek van RTL Nieuws en door Trouw opgevraagde stukken. Deze media schrijven dan al regelmatig over de zaak en weten steeds weer nieuwe feiten boven tafel te krijgen.
Uit de stukken blijkt dat Blokpoel op de hoogte is van de misstanden en het beleid bewust voortzet. “Blokpoel wil echt alles dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, zo valt er te lezen.
Dinsdag 17 november:
Sandra Palmen-Schlangen – Vaktechnisch coördinator Toeslagen 2016-2017
Pas op het allerlaatste moment is Palmen-Schlangen door de commissie opgeroepen voor verhoor. Zij schreef als medewerker bij de Belastingdienst al in maart 2017 een uiterst kritische memo over het handelen van de fiscus.
Uit de memo blijkt dat de top van de Belastingdienst toen al op de hoogte was dat hun aanpak niet deugde. Als de Kamer dat document direct al had gekregen, dan had dat veel leestijd en kostbare tijd kunnen besparen.
Het opvallende is dat de Kamer ook om deze memo had gevraagd, maar niet heeft gekregen. Een pijnlijk patroon in dit dossier.
Peter Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
Veld was tussen 2010 en 2015 de hoogste ambtenaar op Financiën. Net als Blokpoel was hij op de hoogte van de misstanden. Desondanks liet hij de toeslagen van mogelijke fraudeurs rücksichtslos stopzetten, ook al wist hij dat maar liefst één op de vijf onschuldig was.
Gerard Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
Blankestijn is de volgende ambtenaar in een hoge functie die op de hoogte was van het foute beleid en er niet tegen optrad.
Hij mag onder meer aan de ondervragingscommissie uitleggen waarom de memo van Palmen-Schlangen, die een dag eerder aan het woord is, niet al in 2017 naar de Kamer en de Commissie-Donner is gestuurd.
Ook zal men benieuwd zijn naar zijn verklaring waarom hij toenmalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) niet informeerde dat de fiscus een tweede nationaliteit van burgers bijhield, terwijl dit niet is toegestaan.
Vrijdag 20 november:
Jaap Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
Uijlenbroek kwam als leidinggevende naar de Belastingdienst om de uit de hand gelopen reorganisatie weer op de rails te krijgen, maar hij belandde in het moeras van de toeslagenaffaire.
RTL Nieuws en Trouw meldden dit voorjaar dat Uijlenbroek drie hoofdrolspelers bij de toeslagenaffaire had beloofd geen straf te geven als zij mee zouden werken aan een onderzoek naar de ontspoorde fraudejacht. Uijlenbroek werd uiteindelijk teruggefloten door de top van Financiën. Begin dit jaar moest hij opstappen.
De Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) gaat het onderzoek doen naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. De commissie start de verhoren op maandag 16 november 2020.
Verhoren:
De commissie bestaat uit de leden:Jeroen van Wijngaarden (VVD), Roy van Aalst (PVV), Chris van Dam (CDA, voorzitter), Salima Belhaj (D66), Tom van der Lee (GroenLinks), Renske Leijten (SP), Attje Kuiken (PvdA) en Femke Merel van Kooten-Arissen (vKA).Schema verhoren
De verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie zijn verdeeld over acht dagen en vinden plaats van maandag 16 november tot en met donderdag 26 november 2020. De commissie, die uit acht Kamerleden bestaat, verhoort negentien personen.
9.30 uur: de heer P.W.A. Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
12.30 uur: de heer G.H. Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
15.30 uur: mevrouw A.C. Cleyndert – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2018-heden
Donderdag 19 november
9.30 uur: de heer M.J. Boereboom – Directeur-generaal Werk bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2013-2017
13.30 uur: mevrouw M.C. van Tuyll – Directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2016-heden
16.30 uur: mevrouw L. Mulder – Secretaris-generaal ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2016-heden
Vrijdag 20 november
9.30 uur: de heer J.J.M. Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
13.30 uur: mevrouw M. Leijten – Secretaris-generaal ministerie van Financiën 2013-2019
Maandag 23 november
9.30 uur: de heer F.H.H. Weekers – Staatssecretaris van Financiën 2010-2014
13.00 uur: de heer E.D. Wiebes – Staatssecretaris van Financiën 2014-2017
16.30 uur: de heer L.F. Asscher – Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2012-2017
Woensdag 25 november
9.30 uur: mevrouw T. van Ark – Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2017-2020
13.00 uur: de heer M. Snel – Staatssecretaris van Financiën 2017-2019
Donderdag 26 november
9.30 uur: de heer W.B. Hoekstra – Minister van Financiën 2017-heden
13.00 uur: de heer M. Rutte – Minister-president 2010-heden
Volg de verhoren live
Leeshier meer over de commissie en het verhoorschema. De verhoren zijn live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl.
De verhoren zijn vanaf maandag 16 november 2020 live te volgen via de livestream op deze website en de app Debat Direct. Alle verhoren zijn terug te kijken via Debat Gemist.
NOS 21.11.2020 “Het lelijkste is als we elkaar allemaal de schuld gaan geven.” Dat zei secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken Loes Mulder donderdag in haar verhoor in de Tweede Kamer over de kinderopvangtoeslagaffaire. Toch is dat precies het beeld dat blijft hangen, na de eerste week van verhoren door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Grof gezegd gaven de ministeries van Financiën, waar de Belastingdienst/Toeslagen onder valt, en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid elkaar deze week de schuld van de toeslagenaffaire.
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
‘Beleid uitgevoerd’
Topambtenaren van de Belastingdienst en Financiën die werden verhoord, zeiden dat zij het beleid van Sociale Zaken uitvoerden. En dat zij geen juridische ruimte hadden om ouders minder hard aan te pakken.
Oud-staatssecretaris Frans Weekers, tot 2014 verantwoordelijk voor de fiscus, deelde de twijfel van zijn hoogste ambtenaar of het beleid niet te hard was. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover”, zei voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst. Volgens hem wist toenmalig minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken van de twijfels, maar er veranderde niets.
Nooit aan de bel getrokken
Sociale Zaken zegt juist dat de Belastingdienst nooit hard aan de bel heeft getrokken. En nooit heeft gezegd dat de wetgeving niet deugde en moest worden aangepast.
Directeur-generaal Marcelis Boereboom van Sociale Zaken had wel gehoord dat de Belastingdienst de ‘alles-of-niets aanpak’ “buitenproportioneel” vond. Het betekende dat als ouders hun eigen bijdrage niet hadden betaald, zij de hele kinderopvangtoeslag van duizenden euro’s moesten terugbetalen. Maar ook toen veranderde er niets.
“Wij hadden niet het beeld dat we opdracht hadden gegeven voor een fraudejacht”, zei directeur Kinderopvang bij Sociale Zaken Maaike van Tuyll. Toch gingen de zogeheten Combiteams Aanpak Facilitators (CAF-teams) van de Belastingdienst aan de slag met het volgens haar op extreme wijze verzamelen van fraudebewijzen.
Beleidslawine
Zo kon jarenlang de benadeling van burgers doorgaan, terwijl de ambtelijke molens draaiden.
Ambtenaren dachten het politiek gewenste beleid uit te voeren. Topambtenaren veranderden van functie zonder het kinderopvangdossier over te dragen. Een compensatieplan voor de ouders van staatssecretaris Menno Snel sneuvelde om vage redenen. Een heel nieuw kinderopvangsysteem dat verbetering had moeten brengen werd door het kabinet na twee jaar voorbereiding stopgezet. Er waren expertmeetings, memo’s, powerpointpresentaties en rapporten.
Door de beleidslawine, die ook nog regelmatig van richting veranderde, verloor uiteindelijk iedereen het zicht op wat er werkelijk aan de hand was. Namelijk dat ouders die de overheid financieel wilde helpen, door diezelfde overheid in langdurige schulden geduwd werden. Dat ouders die door de kinderopvangtoeslag makkelijker aan werk moesten komen, hun baan moesten opzeggen om weer zelf op hun kinderen te passen.
Het ‘verdwenen memo’ van juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst had hier in maart 2017 een eind aan kunnen maken. “Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven?”, vroeg Palmen zich af. Maar haar advies bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Ook de gedupeerde ouders keken deze week naar de verhoren. Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis:
‘Ik kijk nu naar iemand die zoveel macht heeft gehad over ons leven’
Ligt de schuld van deze affaire bij ministers die een moeilijk uitvoerbare regeling hebben bedacht? Of bij de topambtenaren die te weinig hebben gecontroleerd of het wel goed ging? Of ligt de schuld bij de uitvoerende ambtenaren, die hardvochtige regels op ouders hebben toegepast en dat volgens sommigen hadden moeten weigeren?
Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, voegde daar nog een schuldige partij aan toe: de Tweede Kamer zelf. Hij wijst erop dat de Kamer al in 2015 signalen had dat ouders soms enorme bedragen moesten terugbetalen. De Kamer nam toen genoegen met de uitleg van minister Asscher dat het juridisch niet anders kon.
Dit is een door mensen veroorzaakte ramp, was de conclusie van Uijlenbroek in het verhoor. “Er zijn fouten gemaakt van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, zei hij. “Zo ontsporen treinen.”
Beurt aan politiek
Dan is het volgende week de beurt aan de politiek, te weten de (oud-)bewindspersonen Frans Weekers, Eric Wiebes, Lodewijk Asscher, Menno Snel, Tamara van Ark, Wopke Hoekstra en Mark Rutte. Nog nooit moesten zo veel kabinetsleden voor een Kamercommissie verschijnen.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen live te volgen op NPO Politiek, NOS.nl en via de NOS-app.
Het is afwachten of de commissieleden in hun verhoren net zo streng tegen hen zijn als zij afgelopen week soms tegen de topambtenaren waren. Maar vast staat dat zij lange vragenlijsten hebben.
Heeft oud-staatssecretaris Weekers een te hard fraudebestrijdingsbeleid mogelijk gemaakt? Of probeerde hij juist iets te regelen voor de ouders? Toen Wiebes hem in 2014 opvolgde, kreeg die toen te horen dat de kinderopvangtoeslag een probleem was?
Waarom deed Asscher, minister van 2012 tot 2017, niets aan de ‘alles-of-niets aanpak’? Waarom gaf hij wel toestemming voor een nieuw kinderopvangsysteem? En waarom trokken de staatssecretarissen Snel en Van Ark daar in een volgend kabinet ogenschijnlijk de stekker uit?
Dacht het kabinet er met het aftreden van Snel eind vorig jaar van af te zijn? Of vinden minister Hoekstra en premier Rutte nog steeds dat zij medeverantwoordelijk zijn? En wat doen zij aan het zo snel mogelijk compenseren van de ouders?
Het worden boeiende verhoren, op zoek naar een reconstructie van deze door mensen veroorzaakte ramp.
Lees hier de artikelen van de afgelopen week terug:
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
NU 21.11.2020 Halverwege de verhoren over de kinderopvangtoeslagaffaire, is er een voorzichtige schets te maken van wat zich binnen de ministeries heeft afgespeeld. Lang bleven de (oud-)topambtenaren buiten beeld, maar deze week kreeg de ondervragingscommissie de kans om met hen in te kleuren hoe de toeslagenfuik is ontstaan.
“De eerste gesprekken met ouders waren het moeilijkste wat ik in mijn carrière heb gedaan”, zei huidig directeur Belastingdienst Agaath Cleyndert woensdag. “Dat we hen niets anders konden bieden dan te luisteren en excuses, was heel pijnlijk.”
“Dit had nooit mogen gebeuren”, sprak Maaike van Tuyll, directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken, een dag later. Het leed van de ouders greep beiden zichtbaar aan.
Tot nu toe kwam informatie in het toeslagendossier vaak via Wob-verzoeken, memo’s, Kamerbrieven, factsheets en andere formele wegen. De mensen achter die stukken kregen deze week pas een gezicht.
Belastingdienst-directeur geëmotioneerd door toeslagenaffaire
Nog lang geen compleet beeld van de omvang
De emotie laat ook zien dat het gruwelijk is misgegaan. De ondervragingscommissie probeert deze weken te ontrafelen hoe: wat is er precies gebeurd en wie waren er verantwoordelijk?
Komende week kunnen ze die vragen stellen aan de toenmalige politiek leiders, als ze premier Mark Rutte, staatssecretaris Eric Wiebes (nu minister) en oud-minister en huidig PvdA-leider Lodewijk Asscher onder ede horen.
De vragen zijn nu nog lang niet te beantwoorden op basis van de verhoren met de (oud-)ambtenaren, een advocaat en een hoogleraar.
De overheid heeft zelfs nog niet eens in beeld hoeveel mensen precies de dupe zijn geworden van het hardvochtige beleid van de overheid. “Een ongemakkelijk gevoel”, zei directeur Kinderopvang Van Tuyll daarover. Er zijn nu negenduizend mensen in beeld; zeer waarschijnlijk zijn het er veel meer.
Belastingdienst niet te nemen bastion voor ouders
De wet was te hard en werd daarbovenop ook te streng toegepast. Met het vooringenomen uitgangspunt van de belastingambtenaren dat ouders toch wel schuldig waren, was daar niet tegenop te boksen.
Dat ondervond ook advocaat Eva González Pérez, die sinds het eerste uur bij de toeslagenaffaire betrokken is en tientallen ouders bijstaat. Zij kreeg incomplete dossiers van de fiscus in de rechtbank, werd afgepoeierd door Belastingdienst-medewerkers en stuitte op een muur van onwil tijdens een gesprek met ambtenaren om juist tot een oplossing te komen.
González Pérez werd als eerste gehoord en schetste de Belastingdienst als een niet te nemen bastion voor ouders die hun recht wilden halen.
De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen
In zekere zin bevestigden de hoge ambtenaren op Financiën die de dagen erna werden verhoord dat beeld ook wel. Jaap Uijlenbroek, tot begin dit jaar de hoogste ambtenaar bij de Belastingdienst, wist dat vrijdag nog het meest treffend te vertellen.
In juni 2019 was voor Uijlenbroek een kantelpunt waarop hij wist: dit zit helemaal fout, we moeten de ouders anders behandelen. Het kostte hem niet veel moeite om Menno Snel, op dat moment de staatssecretaris van Financiën, ervan te overtuigen dat het roer om moest.
De schrijnende verhalen die de ouders al jaren vertelden, waren eindelijk door de muren van het ministerie van Financiën doorgedrongen.
Maar zelfs na dat besef van de hoogste ambtelijke en politieke top bij de Belastingdienst, werden ouders nog steeds hard aangepakt. De Kamer moest andermaal ingrijpen om erger leed te voorkomen.
“Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei Uijlenbroek. “Het is een ramp in slowmotion. Het gaat en gaat maar door. Zelfs tot op de dag vandaag.” De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen.
Belastingdienst werkt als een ‘fabrieksproces’
Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen bij de fiscus, noemde de werking van de fiscus in bredere zin “een fabrieksproces”.
Uijlenbroek en Blankestijn leken daarmee de verantwoordelijkheid voor de ramp van zich af te schuiven door het bij ‘het systeem’ neer te leggen. “Dé dader gaat u niet vinden”, concludeerde Uijlenbroek dan ook. “Door een fout in het systeem ontsporen treinen.”
Er werd ook gewezen naar de collega’s van Sociale Zaken, het ministerie dat de regels van de kinderopvangtoeslag bepaalt. Er was gewaarschuwd vanuit Financiën dat het terugvorderen buiten alle proporties was. Ze kregen er zelfs buikpijn van.
Men was bij de fiscus kennelijk niet ziek genoeg
Maar kennelijk was men niet ziek genoeg, want op Sociale Zaken konden ze de noodkreten nauwelijks horen. De ambtenaren die donderdag werden gehoord, hadden al die jaren niemand van de Belastingdienst aan hun bureaus gezien. “We zitten niet in een ander land”, merkte Loes Mulder, de hoogste ambtelijke baas op Sociale Zaken, op.
Aan iedereen werd aan het einde gevraagd welke lessen er zijn geleerd. Eén antwoord was misschien het meest treffend, omdat er juist iets ontbrak: het direct onderhouden van contacten met de gedupeerde ouders.
AD 20.11.2020 Topambtenaren hadden buikpijn en voelden afschuw, maar niemand voorkwam dat de toeslagenaffaire zó kon ontsporen. In het afschuiven van verantwoordelijkheid verloor de overheid haar menselijke gezicht.
Iedereen erkende dat er een probleem was, maar de oplossing bleef telkens uit. Vijf dagen verhoren door de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag bieden vooral een ontluisterende kijk in het functioneren van de overheid.
Ambtenaren vergaderden, trokken bij elkaar aan de bel en maakten plannen om het in de toekomst allemaal anders en vooral beter te doen. Maar de mensen die van de één op de andere dag hun kinderopvangtoeslag verloren én volledig terug moesten betalen werden aan hun lot overgelaten.
De invorderingen gingen gewoon door, met alle gruwelijke gevolgen van dien: torenhoge schulden, stress en vooral die knagende vraag waarom hen dit nou overkomen was. Haar cliënten stuitten op ‘een muur van ontkenning’, zei advocate Eva González Pérez, die maandag als eerste werd gehoord.
Zoals verwacht schoven ambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) elkaar tijdens de verhoren veelvuldig de bal toe. De wet op de kinderopvangtoeslag was veel te hard, zei voormalig directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel. Wie niet kon aantonen dat de eigen bijdrage aan de kinderopvang volledig was betaald, moest alles terugbetalen.
De directeur van de Belastingdienst had buikpijn. Maar de telefoon van de secretaris-generaal ging niet
Blokpoel had er zelfs ‘buikpijn’ van gekregen. Maar ja, het ministerie – verantwoordelijk voor de wetgeving – hield eraan vast en dus zat er voor de fiscus niks anders op dan de wet uit te voeren. ,,Wij hebben gevraagd of het anders kon, en het antwoord was dat het niet anders kon”, zei voormalig directeur Toeslagen Gerard Blankestijn.
Maar als Blokpoel, Blankestijn en andere collega’s er zo mee in hun maag zaten, waarom lieten ze het er dan zo bij zitten, vroeg secretaris-generaal Loes Mulder zich af. Sinds haar aantreden als hoogste ambtenaar op SZW was er nooit iemand van de Belastingdienst bij haar gekomen die de noodklok luidde. Als ze zoveel buikpijn hadden, waarom belden ze dan niet?
Bovendien, tekent SZW aan, was de wetgeving weliswaar hard, maar de Belastingdienst schond tegelijkertijd de rechtsbescherming van mensen. Bezwaren bleven soms wel een jaar liggen. Aanvragers werden zonder het te weten als fraudeur aangemerkt waardoor een betalingsregeling niet mogelijk was. En het massaal stopzetten van kinderopvangtoeslagen zonder deugdelijk onderzoek was onwettig. En daarbij ging het veel te ver om iemand die een handtekening vergat te zetten aan te pakken als fraudeur, aldus directeur kinderopvang Maaike van TuyllI. ,,Er was een fraudejacht gaande.”
Kans gemist
In 2017 werd een grote kans gemist de invorderingen te staken en de slachtoffers schadevergoeding te geven. De Belastingdienst moest stoppen met procederen en ouders compenseren, adviseerde ambtenaar Sandra Palmen in een veelbesproken memo, dat pas onlangs openbaar werd. Van hogerhand werd besloten de belangrijkste aanbeveling te negeren en het advies in een la te stoppen. Palmen voelde zich machteloos, zei ze tegen de commissie.
Het advies om tot compensatie over te gaan wordt in 2017 genegeerd. Twee jaar later moeten ouders nog langer wachten na gesteggel tussen ministeries
Pas in juni 2019 ging bij de Belastingdienst eindelijk de knop om. Op dat moment stopte de Belastingdienst met het adagium dat de regels zijn gevolgd en werd besloten uit te leggen dat ‘de burgers gelijk hebben’, aldus toenmalig directeur-generaal Belastingdienst Jaap Uijlenbroek.
Gesteggel
Toch leidde gesteggel tussen Financiën en Sociale Zaken ertoe dat de compensatieregeling ook na dit omslagpunt nog even op zich liet wachten. Wéér hadden slachtoffers het nakijken: anno 2020 wacht het overgrote deel van de zeker 9000 en misschien wel 26.000 ouders die de dupe zijn geworden nog op genoegdoening.
In de verhoren werd vaak verwezen naar de nasleep van de Bulgarenfraude, waardoor fraudeaanpak een politiek speerpunt werd waar de ambtenarij in mee moest. Ook opgelegde bezuinigingen leidden ertoe dat computers steeds meer werk overnamen van de belastinginspecteur.
Volgens Uijlenbroek is de toeslagenaffaire een ‘ontspoorde trein’ en een ‘ramp in slow motion’ waar in zijn ogen de gehele overheid verantwoordelijk voor is, de Tweede Kamer incluis. De schuldvraag kan niet bij één enkele ambtenaar worden gezocht, zei hij. ,,Alle schakels in het systeem faalden.”
Juist die verwijzingen naar systemen, structuren en processen leidde de afgelopen week meermaals tot frustratie bij de verhoorcommissie. ,,Ik heb het idee dat het over producten gaat als u over mensen spreekt die werden getroffen”, kreeg ex-toeslagenbaas Blankestijn door de commissie voor de voeten geworpen.
De boodschap van de commissie lijkt te zijn: toon een menselijk gezicht waar zolang een menselijk gezicht heeft ontbroken. De politiek verantwoordelijken die volgende week nog worden gehoord – onder wie Lodewijk Asscher, Eric Wiebes, Mark Rutte – weten wat hen te doen staat.
NU 20.11.2020 Het duurde lang voordat het besef dat het echt goed fout zat bij de fraudejacht rond de kinderopvangtoeslag was doorgedrongen bij de Belastingdienst.
“De oplossing heeft lang op zich laten wachten. Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei voormalig Belastingdienst-baas Jaap Uijlenbroek vrijdag tijdens het verhoor over de toeslagaffaire.
Uijlenbroek had het over “een ramp in slowmotion” voor de gedupeerde ouders. “Het gaat maar door en het gaat maar door. Zelfs tot op de dag van vandaag.”
Ook nu weet men nog niet hoe groot het probleem van het stopzetten van toeslagen precies is. “Ik vind het verschrikkelijk om te moeten zeggen.”
In 2018 werd er binnen de Belastingdienst gewerkt aan een plan om de kinderopvangtoeslag minder streng terug te vorderen. Het was tot voor kort zo dat ouders al hun ontvangen kinderopvangtoeslag terug moesten betalen als zij een fout maakten. Deze alles-of-nietsbenadering richtte bij ouders veel (financiële) schade aan.
“Ik had toen niet het besef dat het ontbreken van deze proportionaliteit deze grote consequenties had”, zei Uijlenbroek. “Tegelijkertijd was er een soort acceptatie en berusting bij de Belastingdienst.”
‘Schokkend dat beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn kreeg’
Het was voor Uijlenbroek toen hij in 2017 aantrad bij de fiscus nog lang niet duidelijk wat de omvang van het probleem was, terwijl toen waarschijnlijk al duizenden ouders diep in de financiële problemen zaten door het terugvorderbeleid.
Nu heeft de fiscus 9.000 ouders in beeld die te hard zijn aangepakt, maar er is ook een vermoeden dat het er zelfs 26.000 zijn.
Commissielid Roy van Aalst (PVV) kon er met zijn pet niet bij. “Ik vind het schokkend dat er beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn heeft. Maar we staan zo ver van de maatschappij, dat we niet in de gaten hebben wat we hebben aangericht.”
Uijlenbroek kon hier alleen maar mee instemmen. “Er was blijkbaar de acceptatie dat het dan zo maar moest.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Kantelpunt kwam halverwege 2019
Pas halverwege vorig jaar werd het voor Uijlenbroek duidelijk. “Het was 4 juni 2019. Ik herinner mij die dag nog heel goed”, zei hij.
Tijdens een vergadering over het onderzoek naar de teams binnen de fiscus die fraude opsporen – de zogenoemde CAF-zaken – concludeerde een Belastingdienst op een gegeven moment dat het stopzetten van de toeslagen niet is uit te leggen.
“Toen zei ik: als dat waar is, dan hebben die ouders gelijk”, blikte Uijlenbroek terug. Dat was het “omslagmoment” waarbij het besef doordrong “dat de wereld is wat ze is”. Ook bij toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel viel toen het kwartje.
“We zijn in crisis”, zei Uijlenbroek toen. “We gaan als de wiedeweerga alle informatie boven tafel halen.”
Achterblijven stukken ‘een ongeluk’
De oud-directeur verzette zich nog fel tegen het beeld dat de Belastingdienst bewust stukken heeft achtergehouden – een claim die voortdurend terugkomt in het toeslagendossier. Het gebeurde regelmatig dat documenten pas na lang doorvragen naar de Kamer werden gestuurd of alleen via Wob-verzoeken openbaar werden.
Zo werd een memo uit 2017 pas op 20 oktober gepubliceerd door de Belastingdienst. Daarin werd het beleid van de fiscus toen al heel kritisch besproken.
Volgens Uijlenbroek is er sprake van een ongeluk in plaats van bewust achterhouden. “We hebben op een gegeven moment 35 miljoen documenten doorzocht op alle relevante informatie.”
Nog steeds verloopt de operatie niet vlekkeloos. Zo duurt bijvoorbeeld de compensatie voor gedupeerden te lang. “Het gaat nog niet soepel. Laat ik het daarbij laten”, aldus Uijlenbroek.
NOS 20.11.2020 De affaire met de kinderopvangtoeslag is een door mensen veroorzaakte ramp. “Dit is een ontspoorde trein”, zei Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, in zijn verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie. Hij constateert dat alle schakelingen en zekeringen hebben gefaald en dat veel te laat is geconstateerd dat er sprake was van een basisfout in het systeem.
Er zijn fouten gemaakt “van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, aldus Uijlenbroek, die de fiscus van begin 2017 tot begin 2020 leidde. “Zo ontsporen treinen. Volgens hem zijn er geen individuele schuldigen aan te wijzen, maar is het hele overheidsapparaat verantwoordelijk: “De Tweede Kamer, de regering en het ambtelijk functioneren”.
Ex-topman Belastingdienst: ontspoorde trein
Uijlenbroek kreeg bij zijn aantreden in 2017 een overdrachtsdossier, waarin met geen woord over toeslagen werd gerept. “De problemen zaten op andere vlakken”, zei hij. En dat waren problemen die “door lange veronachtzaming” werden veroorzaakt. “Dat is nog niet opgelost en zal de komende jaren ook nog niet worden opgelost.” Hij spreekt van doorgeslagen efficiency-denken bij de Belastingdienst.
De problemen met de kinderopvangtoeslagen werden te lang gezien als een individueel probleem van ouders bij een bepaald gastouderbureau dat administratieve fouten had gemaakt. Pas in juni 2019, toen RTL en Trouw er over berichtten, werd de volle omvang van deze “ramp in slow motion” hem duidelijk. Tot dan toe had “niemand tegen mij gezegd dat hier een heel groot probleem zat, dat al jaren speelde. Het ging pas heel laat bij mij leven.”
De berichtgeving van RTL en Trouw veroorzaakte een omslag in het denken. Toen pas constateerde ook Uijlenbroek als hoogste baas dat duizenden mensen de dupe waren. “Maar ook toen deden we nog niet de constatering: dit hadden we twee jaar geleden al kunnen herstellen.”
Uylenbroek stond aan het begin van zijn verhoor stil bij de pijn van de ouders. Hij wees erop dat de overheid burgers hoort te beschermen en dat het bij de Belastingdienst “helemaal fout is gegaan”. Hij constateert dat de effecten voor veel mensen enorm groot zijn en dat de zaak tot echtscheidingen en huisuitzettingen heeft geleid. Hij benadrukte dat er tot op de dag van vandaag ouders zijn die wachten op compensatie.
Na Uylenbroek werd Manon Leijten verhoord. Zij was tussen 2013 en 2019 secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën en adviseerde de minister en staatssecretaris. In die functie heeft ze veel overleggen bijgewoond en belangrijke stukken gezien. Het dossier over de kinderopvangtoeslag raakt haar erg, zei ze. “Ik voel me vanuit deze verantwoordelijkheid verschrikkelijk over wat er met deze mensen is gebeurd.” Maar op veel vragen van de onderzoekscommissie moest ze het antwoord schuldig blijven. “Ik heb niet zo’n goed geheugen als anderen die hier hebben gezeten.”
Dat bleek toen commissielid Leijten (SP) wilde weten waarom het memo uit 2017 over een compensatieregeling voor de ouders ineens was verdwenen.
‘Waar is het advies om ouders compensatie te geven gebleven?’
Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen Weekers, Wiebes, Asscher, Snel, Van Ark, Hoekstra en Rutte live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Telegraaf 20.11.2020 De rechtsstatelijkheid van burgers is bij de Belastingdienst in het geding geweest. Dat heeft de voormalig hoogste ambtenaar van de fiscus, Jaap Uijlenbroek, al in de eerste maanden na zijn aantreden geconcludeerd.
Onze verslaggever Leon Brandsema twittert live mee. Zijn tweets vindt u onderaan dit bericht.
Uijlenbroek schrijft het op in zijn eigen verslag over de eerste honderd dagen, nadat hij in 2017 aantreedt als directeur-generaal van de Belastingdienst. „Ik hoorde van veel mensen: het is efficiency, efficiency, efficiency”, vertelt Uijlenbroek vrijdag in de Tweede Kamer tijdens het verhoor over zijn rol in de toeslagenaffaire.
In de fiscus leeft volgens hem een breed gevoel dat de kwaliteit van het werk leed onder die ’optimalisatie’ van het werk. Die conclusie trekt hij niet op basis van individuele zaken, want die krijgt hij als hoogste ambtenaar van de fiscus niet voor ogen. Maar: „Als je dat van 20 kanten hoort, zit daar wel een kern van waarheid in.”
Dat Uijlenbroek concludeert dat de rechtsstatelijkheid in het geding is bij de Belastingdienst, staat volgens de topambtenaar los van de CAF-aanpak, de harde fraudejacht bij de fiscus. „Het was een oordeel over de Belastingdienst in de volle breedte”, zegt Uijlenbroek. De rechtsstatelijkheid is volgens hem vooral bij Toeslagen aangetast.
Compensatie
Het heeft even geduurd voordat de Belastingdienst ontdekte dat het zelf flink fout heeft gezeten in de toeslagenaffaire. En dan vooral in de inmiddels beruchte CAF11-zaak, met het Eindhovense gastbureau Dadim. In de zomer van 2019 verandert het beeld, schetst Uijlenbroek. „Dat was het moment dat het uitleggen dat de wereld is zoals ie is, ging naar uitleggen dat de burgers gelijk hebben.”
De Belastingdienst wil de ouders in de CAF11-zaak compenseren, zegt Uijlenbroek. „Begin gewoon en haal de druk van de ketel”, is volgens hem dan de wens van de fiscus. Maar het ministerie van Sociale Zaken is terughoudend. Dat wil dat de kosten van de compensatie bij het ministerie van Financiën ’neerslaan’. En dat er beter onderzoek wordt gedaan of dit niet de deur opent voor meer ouders om compensatie te eisen. Uiteindelijk is het besluit om te wachten op het oordeel van de commissie-Donner, die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire. Die volgt pas in het najaar.
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er tot dusver aan het licht is gekomen in het onderzoek naar de toeslagenaffaire:
Naast Uijlenbroek verhoort de commissie vrijdagmiddag nog Manon Leijten, jaren de hoogste ambtenaar op het ministerie van Financiën. Dat is het laatste verhoor van een ambtenaar, volgende week is de politieke top uit heden en verleden aan de beurt.
MSN 20.11.2020 De toeslagenaffaire is een “ramp in slow motion” en het gevolg van een slecht systeem, niet van slechte mensen. Dat stelt althans Jaap Uijlenbroek, die tussen 2017 en 2020 de hoogste baas was bij de Belastingdienst, verantwoordelijk voor de toeslagen.
Uijlenbroek is vrijdag een van de laatste topambtenaren die onder ede wordt gehoord over de affaire met de kinderopvangtoeslag. De parlementaire ondervragingscommissie probeert te achterhalen hoe de fraudejacht zo uit de hand heeft kunnen lopen en hoe onderdelen van de overheid burgers zo kil heeft kunnen behandelen. Die vraag is niet zo makkelijk beantwoord, denkt Uijlenbroek.
“U denkt misschien: welke ambtenaar moeten we hier nou van beschuldigen? Ik moet u teleurstellen, die gaat u niet vinden”, zegt hij tegen de commissie. Er zijn fouten gemaakt “van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau. Zo ontsporen treinen”, zegt Uijlenbroek. Tijdens zijn verhoor noemt hij telkens het ‘systeem’ als schuldige, in plaats van de ambtenaren.
Onvrede
Bovendien ging het volgens hem niet alleen fout bij de Belastingdienst, maar bij “de hele overheid, omvattende de Tweede Kamer, de regering en het ambtelijk functioneren”.
Uijlenbroek kwam begin 2017 bij de fiscus, toen de dienst al in grote crisis verkeerde, zij het om heel andere redenen. Begin januari dit jaar vertrok hij bij de dienst, naar verluidt mede door de onvrede van minister van Financiën Wopke Hoekstra over hoe Uijlenbroek de afhandeling van de Toeslagenaffaire had aangepakt.
MSN 20.11.2020 De rechtsstatelijkheid van burgers is bij de Belastingdienst in het geding geweest. Dat heeft de voormalig hoogste ambtenaar van de fiscus, Jaap Uijlenbroek, al in de eerste maanden na zijn aantreden geconcludeerd.
Onze verslaggever Leon Brandsema twittert live mee. Zijn tweets vindt u onderaan dit bericht.
Uijlenbroek schrijft het op in zijn eigen verslag over de eerste honderd dagen, nadat hij in 2017 aantreedt als directeur-generaal van de Belastingdienst. „Ik hoorde van veel mensen: het is efficiency, efficiency, efficiency”, vertelt Uijlenbroek vrijdag in de Tweede Kamer tijdens het verhoor over zijn rol in de toeslagenaffaire.
In de fiscus leeft volgens hem een breed gevoel dat de kwaliteit van het werk leed onder die ’optimalisatie’ van het werk. Die conclusie trekt hij niet op basis van individuele zaken, want die krijgt hij als hoogste ambtenaar van de fiscus niet voor ogen. Maar: „Als je dat van 20 kanten hoort, zit daar wel een kern van waarheid in.”
Dat Uijlenbroek concludeert dat de rechtsstatelijkheid in het geding is bij de Belastingdienst, staat volgens de topambtenaar los van de CAF-aanpak, de harde fraudejacht bij de fiscus. „Het was een oordeel over de Belastingdienst in de volle breedte”, zegt Uijlenbroek. De rechtsstatelijkheid is volgens hem vooral bij Toeslagen aangetast.
Compensatie
Het heeft even geduurd voordat de Belastingdienst ontdekte dat het zelf flink fout heeft gezeten in de toeslagenaffaire. En dan vooral in de inmiddels beruchte CAF11-zaak, met het Eindhovense gastbureau Dadim. In de zomer van 2019 verandert het beeld, schetst Uijlenbroek. „Dat was het moment dat het uitleggen dat de wereld is zoals ie is, ging naar uitleggen dat de burgers gelijk hebben.”
De Belastingdienst wil de ouders in de CAF11-zaak compenseren, zegt Uijlenbroek. „Begin gewoon en haal de druk van de ketel”, is volgens hem dan de wens van de fiscus. Maar het ministerie van Sociale Zaken is terughoudend. Dat wil dat de kosten van de compensatie bij het ministerie van Financiën ’neerslaan’. En dat er beter onderzoek wordt gedaan of dit niet de deur opent voor meer ouders om compensatie te eisen. Uiteindelijk is het besluit om te wachten op het oordeel van de commissie-Donner, die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire. Die volgt pas in het najaar.
Naast Uijlenbroek verhoort de commissie vrijdagmiddag nog Manon Leijten, jaren de hoogste ambtenaar op het ministerie van Financiën. Dat is het laatste verhoor van een ambtenaar, volgende week is de politieke top uit heden en verleden aan de beurt.
MSN 20.11.2020 Het duurde lang voordat het besef dat het echt goed fout zat bij de fraudejacht rond de kinderopvangtoeslag was doorgedrongen bij de Belastingdienst.
“De oplossing heeft lang op zich laten wachten. Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei voormalig Belastingdienst-baas Jaap Uijlenbroek vrijdag tijdens het verhoor over de toeslagaffaire.
Uijlenbroek had het over “een ramp in slowmotion” voor de gedupeerde ouders. “Het gaat maar door en het gaat maar door. Zelfs tot op de dag van vandaag.”
Ook nu weet men nog niet hoe groot het probleem van het stopzetten van toeslagen precies is. “Ik vind het verschrikkelijk om te moeten zeggen.”
In 2018 werd er binnen de Belastingdienst gewerkt aan een plan om de kinderopvangtoeslag minder streng terug te vorderen. Het was tot voor kort zo dat ouders al hun ontvangen kinderopvangtoeslag terug moesten betalen als zij een fout maakten. Deze alles-of-nietsbenadering richtte bij ouders veel (financiële) schade aan.
“Ik had toen niet het besef dat het ontbreken van deze proportionaliteit deze grote consequenties had”, zei Uijlenbroek. “Tegelijkertijd was er een soort acceptatie en berusting bij de Belastingdienst.”
‘Schokkend dat beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn kreeg’
Het was voor Uijlenbroek toen hij in 2017 aantrad bij de fiscus nog lang niet duidelijk wat de omvang van het probleem was, terwijl toen waarschijnlijk al duizenden ouders diep in de financiële problemen zaten door het terugvorderbeleid.
Nu heeft de fiscus 9.000 ouders in beeld die te hard zijn aangepakt, maar er is ook een vermoeden dat het er zelfs 26.000 zijn.
Commissielid Roy van Aalst (PVV) kon er met zijn pet niet bij. “Ik vind het schokkend dat er beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn heeft. Maar we staan zo ver van de maatschappij, dat we niet in de gaten hebben wat we hebben aangericht.”
Uijlenbroek kon hier alleen maar mee instemmen. “Er was blijkbaar de acceptatie dat het dan zo maar moest.”
Kantelpunt kwam halverwege 2019
Pas halverwege vorig jaar werd het voor Uijlenbroek duidelijk. “Het was 4 juni 2019. Ik herinner mij die dag nog heel goed”, zei hij.
Tijdens een vergadering over het onderzoek naar de teams binnen de fiscus die fraude opsporen – de zogenoemde CAF-zaken – concludeerde een Belastingdienst op een gegeven moment dat het stopzetten van de toeslagen niet is uit te leggen.
“Toen zei ik: als dat waar is, dan hebben die ouders gelijk”, blikte Uijlenbroek terug. Dat was het “omslagmoment” waarbij het besef doordrong “dat de wereld is wat ze is”. Ook bij toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel viel toen het kwartje.
“We zijn in crisis”, zei Uijlenbroek toen. “We gaan als de wiedeweerga alle informatie boven tafel halen.”
Achterblijven stukken ‘een ongeluk’
De oud-directeur verzette zich nog fel tegen het beeld dat de Belastingdienst bewust stukken heeft achtergehouden – een claim die voortdurend terugkomt in het toeslagendossier. Het gebeurde regelmatig dat documenten pas na lang doorvragen naar de Kamer werden gestuurd of alleen via Wob-verzoeken openbaar werden.
Zo werd een memo uit 2017 pas op 20 oktober gepubliceerd door de Belastingdienst. Daarin werd het beleid van de fiscus toen al heel kritisch besproken.
Volgens Uijlenbroek is er sprake van een ongeluk in plaats van bewust achterhouden. “We hebben op een gegeven moment 35 miljoen documenten doorzocht op alle relevante informatie.”
Nog steeds verloopt de operatie niet vlekkeloos. Zo duurt bijvoorbeeld de compensatie voor gedupeerden te lang. “Het gaat nog niet soepel. Laat ik het daarbij laten”, aldus Uijlenbroek.
MSN 20.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders onterecht als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vandaag is dag vijf van de openbare verhoren. Dit keer worden twee topambtenaren verhoord.
Allereerst om 9.30 uur Jaap Uijlenbroek. Hij was drie jaar directeur-generaal van de belastingdienst, in de periode 2017-2020.
Vanmiddag, om 13.30 uur: Manon Leijten. Zij was secretaris-generaal van het ministerie van Financiën tussen 2013 en 2019.
RTL 19.11.2020 Directeur Toeslagen Agaath Cleyndert breekt tijdens het begin van het verhoor van de toeslagenaffaire. Gesprekken voeren met gedupeerde ouders was, zei ze, het moeilijkste wat ze in haar loopbaan heeft gedaan.
Agaath Cleyndert, directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, is woensdag verhoord over de toeslagenaffaire. Daarin werden fouten gemaakt bij de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. Duizenden ouders werden onterecht als fraudeurs aangemerkt.
RTL 19.11.2020 Voormalig staatssecretaris Menno Snel heeft zich in 2017 tegen een plan gekeerd om kinderopvangorganisaties direct vanuit de overheid te betalen. Het nieuwe systeem zou de financiering van kinderopvangtoeslag weghalen bij de Belastingdienst. Maar Snel wilde daar niet aan, zegt een topambtenaar van Sociale Zaken.
Het nieuwe stelsel zou een van de problemen met het systeem van kinderopvangtoeslag oplossen. Ouders zouden bij een verandering van hun situatie niet meer grote bedragen hoeven terug te betalen omdat er een te hoog bedrag aan toeslag was voorgeschoten. Het geld zou namelijk direct naar de kinderopvangorganisaties gaan. Er lag hiervoor een plan klaar, maar Snel, en later ook zijn collega van Sociale Zaken Tamara van Ark, gingen er niet in mee.
Geen politieke steun
Topambtenaar Maaike van Tuyll heeft naar haar zeggen nog een ‘hartstochtelijk’ pleidooi gehouden tegenover Van Ark. Toch wilde zij het plan niet indienen, omdat er geen politieke steun meer voor was. Ook de hoogste ambtenaar van het ministerie, de secretaris-generaal, was voorstander van het systeem. Van Ark (inmiddels minister voor Medische Zorg) zou in eerste instantie overtuigd zijn dat de directe financiering van kinderopvangorganisaties een betere manier zou zijn.
Maar na een overleg met toenmalig staatssecretaris van Snel, zag Van Ark van het voorstel af. Snel zag te veel risico’s aan een nieuw systeem. Bovendien was de kinderopvangtoeslag in goede handen bij de afdeling Toeslagen, die door Snel ‘het best draaiende onderdeel’ van de fiscus werd genoemd, tekent Van Tuyll op. Een aantal problemen met de kinderopvangtoeslag kon in het huidige systeem worden opgelost, zei Snel. Hij beloofde een aantal zaken te verbeteren.
Politieke verantwoordelijkheid
Donderdag werden drie hoge ambtenaren onder ede gehoord, van wie twee nog bij het ministerie van Sociale Zaken werken. Een commissie van Kamerleden doet onderzoek naar de ambtelijke en politieke verantwoordelijkheid in de affaire met de kinderopvangtoeslag. Volgende week wordt zowel Snel als Van Ark ook onder ede gehoord.
NU 19.11.2020 De verwijten over en weer tussen de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken over wie het meest in de kinderopvangtoeslagaffaire te verwijten valt, geven geen fraai beeld. Dat vinden ook de betrokken topambtenaren die worden gehoord door de ondervragingscommissie.
“Sparren kan ook met collega’s op een ander departement. We zitten niet in een ander land”, zei Loes Mulder, sinds 2016 de hoogste ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken.
“Ik ben sinds ik secretaris-generaal op Sociale Zaken ben nooit door de top van de Belastingdienst aangesproken van: ‘Loes, er gaat hier iets mis'”, aldus Mulder.
“Het is heel lelijk als we elkaar allemaal de schuld gaan geven.”
Belastingdienst baalde van ‘halsstarrige houding’
Mulder reageerde op uitspraken van haar collega’s van het ministerie van Financiën van eerder deze week. Peter Veld (tot 2015 topambtenaar bij Financiën) had het woensdag tijdens een verhoor over de “halsstarrige houding” van Sociale Zaken.
Volgens Veld was er vanuit Financiën twee keer tevergeefs bij Sociale Zaken aangeklopt om te waarschuwen dat het fout ging met de terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Hans Blokpoel, tussen 2010 en 2016 directeur bij de Belastingdienst, zei dat hij “buikpijn” kreeg van de situatie waarin ouders zijn beland.
Mulder kent Blokpoel, ze hebben samengewerkt bij Vreemdelingenzaken. Even contact zoeken was dus niet zo ingewikkeld, vindt Mulder. “Als Hans Blokpoel tegen mij had gezegd: ‘Loes, ik heb buikpijn’, dan had ik gevraagd: ‘Wat is er aan de hand?'”
‘Het heeft te lang geduurd, dat is heel erg’
Ook Maaike van Tuyll, de huidige directeur kinderopvang bij Sociale Zaken die eerder op de dag werd gehoord, zei dat niemand van Financiën met haar over de kinderopvangtoeslag had gesproken. “Ik heb niemand aan mijn bureau gehad.”
Volgens Mulder klopt het wel dat de Belastingdienst Sociale Zaken heeft gewaarschuwd. “Die signalen hebben wij niet goed opgepakt. Daardoor heeft het allemaal langer geduurd en dat vind ik heel erg.”
Beide ministeries zijn betrokken bij de kinderopvangtoeslagaffaire. De Belastingdienst, die onder Financiën valt, voert het beleid uit en spoort eventuele fraude op. Sociale Zaken gaat over de regels van de kinderopvang.
Plan voor ander toeslagenstelsel mislukte op het laatste moment
De commissieleden bleven met een onbevredigend gevoel zitten na de gesprekken met Mulder en Van Tuyll.
Er werd namelijk door Sociale Zaken aan een plan gewerkt om de kinderopvangtoeslag direct over te maken naar de opvangorganisaties, zodat de toeslagen niet meer nodig waren. Zo werden ouders niet meer de dupe van het alles-of-nietsbeleid, waarbij alle ontvangen toeslagen terugbetaald moesten worden als er een fout was gemaakt met de eigen bijdrage.
Van Tuyll hield er een “hartstochtelijk” pleidooi voor bij toenmalig staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken). Ook Mulder adviseerde de bewindsvrouw met het plan in te stemmen, hoewel het “een spannend project” zou worden.
Maar Van Ark (inmiddels minister voor Medische Zorg) zag er vlak voordat er een beslissing zou worden genomen toch van af. Er was onvoldoende politieke steun. Mulder: “Wij adviseren, de bewindspersoon maakt uiteindelijk een eigen afweging.”
Oud-staatssecretaris Snel wilde toeslagen bij fiscus houden
Dat had misschien te maken met het plan waar oud-staatssecretaris Menno Snel (Financiën) op het laatste moment mee kwam. Volgens dat plan zou de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst blijven.
Snel zag volgens Van Tuyll financiële risico’s als de toeslagen rechtstreeks naar de kinderopvangorganisaties overgemaakt zouden worden. Bovendien was de kinderopvangtoeslag bij de afdeling Toeslagen volgens de bewindsman in goede handen. Hij zou de afdeling “het best draaiende onderdeel” van de Belastingdienst hebben genoemd.
Mulder concludeerde dat de financiële risico’s in combinatie met “een redelijk alternatief van de Belastingdienst” de doorslag gaf om niet met het oorspronkelijke plan door te gaan.
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) noemt het “raar” om het voorstel op het “moment suprême” overboord te gooien. Hij zal Snel er ongetwijfeld zelf naar vragen als de oud-staatssecretaris volgende week wordt gehoord.
MSN 19.11.2020 Een plan van toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel om de eerste ouders in de toeslagenaffaire in de zomer van 2019 al te compenseren, strandde na bezwaren, vooral afkomstig uit het ministerie van Sociale Zaken. Dat bevestigt topambtenaar van het ministerie Maaike van Tuyll in een verhoor over de affaire.
In eerste instantie was Van Tuyll, directeur Kinderopvang, positief. Dat heeft ze ook aangegeven tegenover toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken Tamar van Ark. Het ging om ouders die hun kinderen lieten opvangen via het gastouderbureau Dadim. Dit werd de eerste zaak waarbij ouders onterecht als fraudeur werden behandeld door de Belastingdienst, met grote geldproblemen tot gevolg.
Ambtenaren van Sociale Zaken hadden drie belangrijke bezwaren tegen het conceptvoorstel van Financiën. Het voorgestelde bedrag van 5000 euro “doet geen recht aan de situatie”, zo werd gedacht volgens Van Tuyll.
Oude zaken
Ook moest er zorgvuldiger omgegaan worden met zaken die vijf jaar of ouder waren. Normaal gesproken is zo’n zaak ‘dicht’ en kan er niets meer veranderd worden. Als de zaken toch opengebroken worden, zou de overheid van dat ‘recht’ in de toekomst ook misbruik kunnen maken, vreesde Sociale Zaken.
Tot slot waren er zorgen over wat de kosten van de compensatieregeling voor de begroting van Sociale Zaken zou doen. “Ik wilde niet dat het ten koste zou gaan van de huidige ouders”, zei Van Tuyll. Minder geld bij haar ministerie zou volgens de ambtenaar mogelijk minder geld betekenen voor de vele ouders die toeslagen ontvangen.
Bredere groep
Ook Financiën zelf had uiteindelijk bezwaren, denkt Van Tuyll. Er is immers nooit een echt voorstel ingediend. Achteraf is ze blij dat er nu meer geld naar de hardst gedupeerde ouders gaat. Bovendien krijgen ouders uit veel meer groepen nu compensatie. “Ik ben blij dat we nu naar een bredere groep wordt gekeken.”
De commissie-Donner adviseerde pas in november 2019 deze groep te compenseren. Veel ouders uit andere zaken of in andere situaties moeten nog gecompenseerd worden.
MSN 19.11.2020 Ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken hebben geprobeerd om het beleid van de kinderopvangtoeslag minder hard te maken. Maar gaandeweg bleek dat zo ingewikkeld, dat de poging strandde. Toenmalig minister Lodewijk Asscher heeft de plannen nooit gezien.
“Ik vond het verschrikkelijk wat die ouders overkwam”, zei Marcelis Boereboom, hoge ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken tussen 2013 en 2017, donderdag tegen de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Boereboom had een “ongemakkelijk” gevoel dat de kinderopvangtoeslag bij de kleinste fout al werd stopgezet en dat ouders alles moesten terugbetalen; de ‘alles-of-niets-aanpak’.
Ouders werden volledig verantwoordelijk gehouden voor de toeslagen, zij moesten de regels kennen. “Dat vond ik een vrij zware opdracht”, zei Boereboom. “Daarom wilde ik er vanaf.”
Veel ouders belandden in grote financiële problemen, omdat het soms om tienduizenden euro’s ging die zij aan de fiscus moesten overmaken.
Sociale Zaken wilde ‘harde kantjes eraf’
Boereboom wilde “de harde kantjes” van het beleid halen. Daarnaast bedacht hij voor de toekomst dat de kinderopvang direct gefinancierd zou worden zodat de toeslag kon verdwijnen. Maar dat kostte veel tijd en was een ingewikkeld proces, ondervond hij.
Met de kennis van nu, zegt Boereboom, was het beter geweest om ouders te helpen die al in de problemen zaten en het systeem op de lange termijn om te gooien. “Het is veel gecompliceerder dan je op voorhand zou denken.”
Op Sociale Zaken had men sterk de overtuiging dat de kinderopvang niet gratis mag zijn, de eigen bijdrage was een bewuste, politieke keuze. Daarbij was de strenge antifraudeaanpak, als reactie op de Bulgarenfraude, door de rechter goedgekeurd.
Mogelijke oplossing bereikte toenmalig minister Asscher nooit
Toch werd er eind 2014 tussen het ministerie van Financiën, de uitvoerder van de toeslagen, en het ministerie van Sociale Zaken als beleidsbepaler in het dossier een ‘expertmeeting’ georganiseerd. Op beide ministeries had men namelijk het gevoel dat terugvorderen tot schrijnende situaties kon leiden.
Daar kwamen voorstellen uit die ook de ambtelijke top op beide ministeries bereikten, maar daar bleef het bij. Volgens Boereboom hebben de stukken toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher nooit bereikt. “Dat is niet gewoon”, moest de oud-topambtenaar erkennen.
De afgelopen dagen beschuldigden ambtenaren van de Belastingdienst hun collega’s op Sociale Zaken ervan dat zij oplossingen in het toeslagendossier blokkeerden.
Dat beeld herkent Boereboom niet. “Ik wilde het anders aanpakken.” Bovendien had hij niet het idee dat de urgentie voor zijn collega’s van Sociale Zaken zo hoog was. “Ze stonden niet op hoge poten aan mijn bureau met de boodschap dat het anders moest.”
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een beetje een ongemakkelijk gevoel zitten. “Ik krijg het beeld dat het huis in de fik staat, maar dat er een nieuw huis wordt gebouwd zonder het oude te blussen.”
NOS 19.11.2020 Het is niet terecht om de toeslagenaffaire vooral toe te schrijven aan het beleid van het ministerie van Sociale Zaken (SZW). Dat zei Maaike van Tuyll, topambtenaar op dat ministerie, tegen de parlementaire ondervragingscommissie. Ze reageerde op (oud-) ambtenaren van de Belastingdienst, die gisteren voor dezelfde commissie betoogden dat ze door SZW gedwongen werden om hard op te treden tegen ouders.
De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de uitvoering van de toeslagen, SZW gaat over het beleid. Volgens Van Tuyll was het geen onderdeel van het beleid om ouders als fraudeur te bestempelen die iets verkeerd ingevuld hadden. Dat stempel gaf de Belastingdienst wel.
Had nooit mogen gebeuren
“Wij hadden niet het beeld dat we opdracht hadden gegeven voor een fraudejacht”, zei Van Tuyll. Speciale teams van de Belastingdienst (CAF-teams) verzamelden volgens haar op extreme manier bewijzen voor fraude. Ouders die eigenlijk niets fout hadden gedaan, kregen geen toeslag meer en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Van Tuyll: “Als je de wet gewoon uitvoert, gaat het niet zo gruwelijk mis.”
Zelf kwam ze er pas ruim een jaar na haar aantreden in 2016 achter dat er zulke grote problemen speelden, na een rapport van de Nationale ombudsman. Van Tuyll vind het achteraf naar eigen zeggen vreselijk dat ze niet eerder zag wat er gebeurde met ouders. “Dit had nooit mogen gebeuren. U hoort het: dat zit me dwars”, zei ze geëmotioneerd.
Niet voldoende politieke steun
Sociale Zaken werkte ondertussen wel aan een geheel nieuw systeem voor de toeslagen, waarbij het geld direct aan het kinderopvangcentrum zou worden overgemaakt, in plaats van aan de ouders. Dat zou volgens Van Tuyll veel problemen hebben opgelost.
Ze pleitte bij de toenmalige staatssecretaris Van Ark naar eigen zeggen “hartstochtelijk” voor het invoeren van dat nieuwe systeem, maar ze kreeg te horen dat daar niet voldoende politieke steun voor was.
Snelle compensatie
In de zomer van 2019 wilde toenmalig staatsecretaris Snel van Financiën een eerste groep gedupeerde ouders compenseren, maar dat sneuvelde na bezwaren van onder meer het ministerie van Sociale Zaken. Van Tuyll zei dat ze aanvankelijk wel enthousiast was over het plan, maar al gauw ook grote nadelen zag.
Zo vond ze het voorgestelde compensatiebedrag, 5000 euro, geen recht doen aan de situatie. Bovendien ging het voor een deel om zaken die ouder waren dan vijf jaar. Die mogen normaal gesproken niet meer worden geopend. Een uitzondering maken zou kunnen betekenen dat de overheid er bij andere zaken ‘misbruik’ van zou kunnen maken.
Tenslotte was Van Tuyll bang dat de compensatieregeling ten laste van de begroting van Sociale Zaken zou komen. Daardoor zou er mogelijk minder geld overblijven voor andere ouders met toeslagen.
Snel zag uiteindelijk af van zijn compensatievoorstel. De commissie-Donner drong in november 2019 alsnog aan op ruimhartige compensatie, maar de meeste ouders hebben nog geen geld gezien.
Telegraaf 19.11.2020 Oud-topambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken Marcelis Boereboom geeft toe dat het harde terugvorderen van de kinderopvangtoeslag ’disproportioneel’ was. Maar verschillende oplossingen voor het probleem, stranden voortijdig. Boereboom zet ook vraagtekens bij de harde fraude-aanpak van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire.
Boereboom krijgt donderdag de woorden voorgelegd uit de verhoren van oud-topambtenaren van Financiën. Die zeiden woensdag dat Sociale Zaken dwarslag bij een oplossing voor de harde terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Die aanpak zorgde ervoor dat mensen die een kleine fout met een klein bedrag maakten, zomaar een heel jaar aan toeslagen kwijt konden raken. Volgens de ambtenaren van Financiën, die zelf met een keiharde fraude-aanpak overigens ook een flinke duit in het zakje van het toeslagenleed deden, hadden zij ook ’buikpijn’ van die harde terugvordering. Maar pogingen om de wet aan te passen, liepen volgens hen spaak bij de collega’s van Sociale Zaken.
Boereboom geeft donderdag toe dat die ’alles-of-niets-aanpak’ voortvloeide uit de regels die op zijn ministerie waren gemaakt. En dat een oplossing vanuit Financiën inderdaad bij Sociale Zaken strandde. Sterker nog: een voorstel van Financiën om het probleem op te lossen, strandde in de ambtelijke top en bereikte nooit toenmalig minister Lodewijk Asscher. „Dat is niet gewoon”, moest Boereboom toegeven.
Marcelis Boereboom, voormalig directeur-generaal bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tijdens de vierde dag van de hoorzittingen van de tijdelijke commissie die onderzoek doet naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. Ⓒ ANP
Niet alleen Asscher blijkt niet op de hoogte te zijn geweest. In het tweede verhoor van de dag blijkt dat Maaike van Tuyll, vanaf 2016 directeur kinderopvang bij Sociale Zaken, niet eens op de hoogte te zijn van de problemen met de alles-of-niets-aanpak. Terwijl het haar voorganger is die na alle overleggen over de problemen het oplossingsvoorstel vanuit Financiën afschiet. Van Tuyll hoort er pas van in een sessie met ouders en belangenorganisaties, niet in haar eigen organisatie. „Idioot”, noemt ze de harde terugvordering in het verhoor. „Ik begrijp dat nog steeds niet.”
Het ministerie van Sociale Zaken blijkt vooral aan zijn eigen oplossing voor het probleem te hebben gewerkt: directe financiering van de kinderopvang zodat de toeslag helemaal kan verdwijnen. „Als je toch een heel wetgevingstraject in moet, kun je het beter inzetten om van de kinderopvangtoeslag af te komen”, adviseert Boereboom aan Asscher. Die gaat daarmee akkoord.
Maar het plan komt helemaal niet van de grond. Ondanks een volgens Van Tuyll ’hartstochtelijk’ pleidooi, schiet staatssecretaris Tamara van Ark het af vanwege ’te weinig politieke steun’. Van Ark heeft in kabinet-Rutte III het kinderopvang-dossier overgenomen van Asscher.
De harde terugvordering gaat zo nog jaren door. „Als je me het nu vraagt, had ik misschien een andere afweging moeten maken”, blikt Boereboom terug. „We hadden misschien ook met noodwetgeving moeten komen voor de scherpe randjes bij de kinderopvangtoeslag.”
Fraude-aanpak
De focus op fraude-aanpak, vanuit kabinet-Rutte II, speelt volgens Boereboom destijds ook een rol in de toeslagenaffaire. En de bal voor hoe hard die fraude-aanpak ging, legt de ambtenaar op zijn beurt volledig bij het ministerie van Financiën neer. „De methodiek waarlangs de Belastingdienst dat deed, was volledig aan de Belastingdienst”, ziet Boereboom.
Hij vindt die aanpak achteraf gezien veel te hard: „Als ik nu zie hoe dat ontspoord is, kom ik voor mezelf tot conclusie dat je als opdrachtgever dichter op de uitvoering moet staan.”
De ambtenaren van Financiën wezen er woensdag ook nog op dat er vanuit Sociale Zaken veel druk werd gelegd op de fraude-aanpak. Onder meer omdat er op de begroting van Sociale Zaken ook een bepaald bedrag ingeboekt was aan teruggevorderde toeslagen. „Ik heb daar nooit druk op gelegd”, ontkent Boereboom daar zelf op te hebben gedrukt. „Maar in algemene zin is het wel zo dat fraude-aanpak heel belangrijk werd geacht. Dus in overleg zal dat onderwerp vast aan de orde zijn geweest.”
NU 19.11.2020 Ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken hebben geprobeerd om het beleid van de kinderopvangtoeslag minder hard te maken. Maar gaandeweg bleek dat zo ingewikkeld, dat de poging strandde. Toenmalig minister Lodewijk Asscher heeft de plannen nooit gezien.
“Ik vond het verschrikkelijk wat die ouders overkwam”, zei Marcelis Boereboom, hoge ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken tussen 2013 en 2017, donderdag tegen de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Boereboom had een “ongemakkelijk” gevoel dat de kinderopvangtoeslag bij de kleinste fout al werd stopgezet en dat ouders alles moesten terugbetalen; de ‘alles-of-niets-aanpak’.
Ouders werden volledig verantwoordelijk gehouden voor de toeslagen, zij moesten de regels kennen. “Dat vond ik een vrij zware opdracht”, zei Boereboom. “Daarom wilde ik er vanaf.”
Veel ouders belandden in grote financiële problemen, omdat het soms om tienduizenden euro’s ging die zij aan de fiscus moesten overmaken.
Sociale Zaken wilde ‘harde kantjes eraf’
Boereboom wilde “de harde kantjes” van het beleid halen. Daarnaast bedacht hij voor de toekomst dat de kinderopvang direct gefinancierd zou worden zodat de toeslag kon verdwijnen. Maar dat kostte veel tijd en was een ingewikkeld proces, ondervond hij.
Met de kennis van nu, zegt Boereboom, was het beter geweest om ouders te helpen die al in de problemen zaten en het systeem op de lange termijn om te gooien. “Het is veel gecompliceerder dan je op voorhand zou denken.”
Op Sociale Zaken had men sterk de overtuiging dat de kinderopvang niet gratis mag zijn, de eigen bijdrage was een bewuste, politieke keuze. Daarbij was de strenge antifraudeaanpak, als reactie op de Bulgarenfraude, door de rechter goedgekeurd.
Mogelijke oplossing bereikte toenmalig minister Asscher nooit
Toch werd er eind 2014 tussen het ministerie van Financiën, de uitvoerder van de toeslagen, en het ministerie van Sociale Zaken als beleidsbepaler in het dossier een ‘expertmeeting’ georganiseerd. Op beide ministeries had men namelijk het gevoel dat terugvorderen tot schrijnende situaties kon leiden.
Daar kwamen voorstellen uit die ook de ambtelijke top op beide ministeries bereikten, maar daar bleef het bij. Volgens Boereboom hebben de stukken toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher nooit bereikt. “Dat is niet gewoon”, moest de oud-topambtenaar erkennen.
De afgelopen dagen beschuldigden ambtenaren van de Belastingdienst hun collega’s op Sociale Zaken ervan dat zij oplossingen in het toeslagendossier blokkeerden.
Dat beeld herkent Boereboom niet. “Ik wilde het anders aanpakken.” Bovendien had hij niet het idee dat de urgentie voor zijn collega’s van Sociale Zaken zo hoog was. “Ze stonden niet op hoge poten aan mijn bureau met de boodschap dat het anders moest.”
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een beetje een ongemakkelijk gevoel zitten. “Ik krijg het beeld dat het huis in de fik staat, maar dat er een nieuw huis wordt gebouwd zonder het oude te blussen.”
MSN 19.11.2020 Oud-topambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken Marcelis Boereboom geeft toe dat het harde terugvorderen van de kinderopvangtoeslag ’disproportioneel’ was. Maar verschillende oplossingen voor het probleem, stranden voortijdig. Boereboom zet ook vraagtekens bij de harde fraude-aanpak van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire.
Boereboom krijgt donderdag de woorden voorgelegd uit de verhoren van oud-topambtenaren van Financiën. Die zeiden woensdag dat Sociale Zaken dwarslag bij een oplossing voor de harde terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Die aanpak zorgde ervoor dat mensen die een kleine fout met een klein bedrag maakten, zomaar een heel jaar aan toeslagen kwijt konden raken. Volgens de ambtenaren van Financiën, die zelf met een keiharde fraude-aanpak overigens ook een flinke duit in het zakje van het toeslagenleed deden, hadden zij ook ’buikpijn’ van die harde terugvordering. Maar pogingen om de wet aan te passen, liepen volgens hen spaak bij de collega’s van Sociale Zaken.
Boereboom geeft donderdag toe dat die ’alles-of-niets-aanpak’ voortvloeide uit de regels die op zijn ministerie waren gemaakt. En dat een oplossing vanuit Financiën inderdaad bij Sociale Zaken strandde. Sterker nog: een voorstel van Financiën om het probleem op te lossen, strandde in de ambtelijke top en bereikte nooit toenmalig minister Lodewijk Asscher. „Dat is niet gewoon”, moest Boereboom toegeven.
Het ministerie van Sociale Zaken blijkt vooral aan zijn eigen oplossing voor het probleem te hebben gewerkt: directe financiering van de kinderopvang zodat de toeslag helemaal kan verdwijnen. „Als je toch een heel wetgevingstraject in moet, kun je het beter inzetten om van de kinderopvangtoeslag af te komen”, adviseert Boereboom aan Asscher. Die gaat daarmee akkoord.
Maar het plan komt helemaal niet van de grond, waardoor de harde terugvordering nog jaren doorgaat. „Als je me nhet u vraagt, had ik misschien een andere afweging moeten maken”, blikt Boereboom terug. „We hadden misschien ook met noodwetgeving moeten komen voor de scherpe randjes bij de kinderopvangtoeslag.”
Fraude-aanpak
De focus op fraude-aanpak, vanuit kabinet-Rutte II, speelt volgens Boereboom destijds ook een rol in de toeslagenaffaire. En de bal voor hoe hard die fraude-aanpak ging, legt de ambtenaar op zijn beurt volledig bij het ministerie van Financiën neer. „De methodiek waarlangs de Belastingdienst dat deed, was volledig aan de Belastingdienst”, ziet Boereboom.
Hij vindt die aanpak achteraf gezien veel te hard: „Als ik nu zie hoe dat ontspoord is, kom ik voor mezelf tot conclusie dat je als opdrachtgever dichter op de uitvoering moet staan.”
De ambtenaren van Financiën wezen er woensdag ook nog op dat er vanuit Sociale Zaken veel druk werd gelegd op de fraude-aanpak. Onder meer omdat er op de begroting van Sociale Zaken ook een bepaald bedrag ingeboekt was aan teruggevorderde toeslagen. „Ik heb daar nooit druk op gelegd”, ontkent Boereboom daar zelf op te hebben gedrukt. „Maar in algemene zin is het wel zo dat fraude-aanpak heel belangrijk werd geacht. Dus in overleg zal dat onderwerp vast aan de orde zijn geweest.”
RTL 19.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vanochtend, op de vierde dag, worden drie hoge ambtenaren verhoord. Allereerst is dat Marcelis Boereboom, tussen 2013 en 2017 directeur-generaal Werk bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Vanmiddag komen Maaike van Tuyll van Serooskerken en Loes Mulder aan het woord. Van Tuyll van Serooskerken is directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken. Mulder is secretaris-generaal van dat ministerie.
NOS 19.11.2020 De Belastingdienst kon weinig anders dan grote bedragen terugvorderen van ouders die zich niet aan de regels hadden gehouden bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag. “Er was wettelijk verankerd dat ze alles moesten terugbetalen, en dat werd ook door de rechter bevestigd”, zei voormalig topambtenaar Boereboom van het ministerie van Sociale Zaken (SZW) tegen de parlementaire ondervragingscommissie.
Boereboom bevestigde dat zijn ministerie verantwoordelijk was voor het beleid, terwijl de Belastingdienst, die onder Financiën valt, de fraudeaanpak moest uitvoeren. Ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald, moesten al het geld dat ze ontvangen hadden terugbetalen. In overleg werd Boereboom wel duidelijk dat de Belastingdienst die ‘alles-of-niets aanpak’ “buitenproportioneel” vond. (Oud-)topambtenaren van de fiscus zeiden dat gisteren ook voor de commissie.
Maar volgens Boereboom was de sfeer toen dat fraude hard moest worden aangepakt. “Er stond een enorme druk op. Vanuit het perspectief van de staatssecretaris van Financiën had hij geen andere ruimte dan te handelen zoals hij heeft gedaan”, zei de voormalig directeur-generaal.
Gat dichten in begroting
De ambtenaren van de Belastingdienst wezen gisteren vooral naar SZW, dat zou hebben aangedrongen op de harde aanpak. Die moest ook leiden tot minder uitgaven aan kinderopvangtoeslag, om zo een gat in de begroting van het ministerie te dichten. Vandaag hoort de commissie drie (oud)-ambtenaren van Sociale Zaken.
De medewerkers van de Belastingdienst betoogden gisteren dat ze verschillende keren bij SZW aan de bel hebben getrokken omdat ze minder rigide wilden terugvorderen. Boereboom plaatste daar vandaag kanttekeningen bij: “Ik heb nooit iemand boos aan mijn bureau gehad.”
De fraudeaanpak door de fiscus is volgens Boereboom uiteindelijk ontspoord, met grote gevolgen voor de ouders. Hij heeft er achteraf spijt van dat hij zich daar niet meer mee heeft bemoeid. “We hadden veel dichter op de uitvoering moeten zitten.”
Ander systeem
Zelf had hij grote moeite met het systeem van toeslagen die door de Belastingdienst werden betaald. “Ik wilde er eigenlijk vanaf en naar een systeem van directe financiering van de kinderopvang.” Ook de toenmalige minister, Asscher, was het ermee eens om zo’n nieuw systeem te verkennen. Maar zolang daaraan werd gewerkt, werd er niets gedaan aan de acute problemen van veel ouders. “Met de kennis van nu was een tweesporenbeleid op zijn plaats geweest.”
Bij een overleg tussen Financiën en SZW werd er wel een voorstel gedaan om minder streng terug te vorderen als ouders niet hun eigen bijdrage voor de opvang hadden betaald. Volgens Boereboom, zelf niet bij dat overleg aanwezig, was er iemand in de ambtelijke top van Sociale Zaken die daar tegen was. Daarom is het voorstel waarschijnlijk nooit bij minister Asscher terechtgekomen.
NOS 18.11.2020 Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis. Zo kijken gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire naar de verhoren van directeuren van de Belastingdienst. Vandaag, op de derde dag van de hoorzittingen, werd Gerard Blankestijn ondervraagd. Hij was directeur Toeslagen bij de Belastingdienst van 2011 tot 2018.
Blankestijn gaf toe dat er onder zijn leiding fouten zijn gemaakt, maar zegt dat de druk op de dienst groot was om fraude aan te pakken. Ook verwees hij naar “de opdrachtgever”, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
“In grote lijnen is het verhaal weer: it wasn’t me“, reageert Steve Kuipers op het verhoor. Hij en zijn vrouw zijn gedupeerden van de misstanden bij de Belastingdienst. Ze volgen de verhoren thuis. “Het is weer: ik heb er melding van gemaakt, maar weet niet wat daarmee is gebeurd.”
Het stel kreeg in 2014 te horen dat ze 50.000 euro moesten terugbetalen aan de Belastingdienst. Ze zouden geen recht hebben gehad op de ontvangen toeslag voor de opvang van twee van hun drie kinderen bij een gastouderbureau in Eindhoven. Dat bureau werd, samen met honderden klanten, ten onrechte weggezet als fraudeur, bleek in 2018.
Kuipers noemde het gesteggel met de Belastingdienst vorig jaar “mensonterend”.
Steve vond gesteggel na stopzetten toeslag ‘mensonterend’
Kuipers vindt dat de leidinggevenden geen verantwoordelijkheid nemen. “Na 5 minuten kijken word ik alweer boos. Ze hebben jarenlang verstoppertje gespeeld en nu zeggen ze dat ze de wet hebben gehandhaafd, maar dat is niet zo. Bij ons is niets verkeerd gegaan en toch werd onze toeslag stopgezet. Al die jaren heb ik nog nooit iemand van de Belastingdienst aan de lijn gehad die de waarheid sprak.”
Vorig jaar kreeg het echtpaar een schadevergoeding in de zogeheten CAF-11-zaak, na meerdere malen in hoger beroep te zijn gegaan tegen de terugvordering. Volgens Kuipers is het onvoldoende om de schade te compenseren. “Ik hoop dat door de verhoren de onderste steen toch nog boven komt, want de burger moet weer vertrouwen krijgen in dit soort instanties.”
Gezichten bij de handtekeningen
Ook Angela Sanches is een van de gedupeerden. Haar kinderen zaten bij een kinderopvang die fraudeerde met haar DigiD. De toeslagen die Sanches had ontvangen, werden echter op haar verhaald. Haar schuld liep op tot 100.000 euro.
Sanches volgt de verhoren op de voet. Ze wordt met regelmaat emotioneel. “Ik heb van deze mensen altijd alleen maar brieven met hun naam en handtekening gekregen, nu zie ik eindelijk gezichten”, zegt ze. Van de hoorzittingen wordt ze niet vrolijk, zegt ze na het verhoor van Blankestijn. “Hij geeft niet toe dat ze ouders in de ellende hebben gestort. Hij glimlacht af en toe zelfs, dat maakt me boos. Hij weet niet wat de ouders en kinderen hebben meegemaakt.”
De Rotterdamse moeder van twee kinderen heeft naar eigen zeggen recht op een compensatie, omdat ze tot een groep gedupeerden behoort van de CAF-fraudezaak. De Belastingdienst spreekt dat tegen. “Ik heb een klein deel gehad, omdat ik als nierpatiënt in nood zat.” Nog altijd betaalt ze maandelijks een bedrag terug aan de Belastingdienst. “In bijna acht jaar heb ik 34.000 euro betaald en nog steeds moet ik 400 euro per maand betalen. Ik wil dat ze het dossier sluiten en dat ik met een schone lei verder kan.”
Sanches hoopt dat de (oud-)leidinggevenden bij de Belastingdienst hun fouten toe zullen geven. “Ze wijzen tot nu toe met de vinger naar anderen en verschuilen zich achter wetgeving. maar kijken niet naar het welzijn van de ouders en kinderen. Er werken toch mensen van vlees en bloed? Ik hoop dat de verantwoordelijken worden gestraft.”
Sanches vertelde vorig jaar hoe de handelwijze van de fiscus haar leven bepaalde.
Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
Peter Veld, voormalig directeur-generaal Belastingdienst (2009-2015), tijdens de derde dag van de hoorzittingen van de tijdelijke commissie die onderzoek doet naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. Ⓒ ANP
Telegraaf 18.11.2020 Er ging zeker van alles fout bij de Belastingdienst in de toeslagenaffaire. Maar het was toch echt het ‘halsstarrige’ ministerie van Sociale Zaken dat dwarslag bij een oplossing die veel gedupeerde ouders problemen had bespaard. Tenminste, als we oud-topambtenaren van de fiscus moeten geloven.
Die kwamen woensdag op de derde dag van de verhoren in het parlementaire onderzoek in de Tweede Kamer aan het woord. Peter Veld (als voormalig directeur-generaal van 2009 tot en met 2015 de hoogste ambtenaar van de fiscus) en Gerard Blankestijn (directeur van het onderdeel Toeslagen van 2011 tot en met 2018) staken daarin een soortgelijk verhaal af.
Dat verhaal spitste zich toe op een groot onderdeel van het probleem in de toeslagenaffaire: het keiharde terugvorderen van toeslagen, ook als ouders maar een klein foutje maakten. Dus het niet betalen van een eigen bijdrage van 100 euro kon er in de praktijk toe leiden dat ouders 10.000 euro aan toeslagen terug moesten betalen.
’Halsstarrigheid’
Zowel Veld als Blankestijn zette daar naar eigen zeggen al zo’n tien jaar geleden vraagtekens bij. „Ik heb het aan de orde gesteld”, zei Blankestijn in zijn onderzoek. Veld had zelfs een advies uitgebracht aan toenmalig staatssecretaris Frans Weekers (Financiën): „Het zou beter zijn om in deze zaken niet de hele kinderopvangtoeslag terug te vorderen.”
Waarom bleef die harde aanpak dan toch in stand, wilde de commissie weten. Sociale Zaken – dat de wet en het beleid rond de kinderopvangtoeslag maakt – lag dwars, luidde het antwoord. Het was volgens Veld ’de wens van Sociale Zaken om het zo te gaan doen’. Dat ministerie voelde zich daarbij gesteund door rechtsspraak die de behandeling goedkeurde.
De Kamerleden vonden dat Veld en Blankestijn zich er wel heel makkelijk van af maakten. „U maakt zich wel heel klein”, verzuchtte Femke Merel Van Kooten-Arissen tegen Blankestijn. „Ik ben ook klein, want ik ben niet in staat de wet te veranderen”, antwoordde hij. Blankestijn en Veld benadrukten ook een nieuwe poging, inmiddels onder staatssecretaris Eric Wiebes, om de aanpak te verzachten. Maar weer liep dat dood bij Sociale Zaken. „Halsstarrigheid”, noemde Veld het. Blankestijn: „Ik heb daar best een gevoel van onmacht van gehad. Maar als het verhaal steeds is dat er geen ruimte is, dan houdt het een keer op.”
Gebrekkige herinneringen
De verhoren met de twee mannen liepen soms moeizaam en duurden fors langer dan de geplande twee uur. De Kamerleden liepen zich daarbij soms te hoop op de gebrekkige herinneringen van Veld en Blankestijn. Waar zij nog wel scherp voor de geest hadden hoe Sociale Zaken dwarslag, hadden ze soms meer moeite om te reproduceren hoe de Belastingdienst zelf ook een harde aanpak hanteerde.
Zo kreeg Veld een verslag opgediend waarin stond dat oud-directeur Belastingen Hans Blokpoel had gezegd dat alle toeslagen ’dichtgedraaid’ wilde hebben bij fraudezaken, ook de ’goede’. Blokpoel had in zijn eigen verhoor maandag ontkend zoiets gezegd te hebben. Veld kon het zich niet voor de geest halen: „Ik heb wel een goed geheugen, maar zo goed ook niet.”
Wel boden de heren excuses aan voor de fouten die ze wel hadden gemaakt en waarmee ze vele ouders gedupeerd hebben. Ze hadden het bijvoorbeeld over het lang op de plank laten liggen van zaken, het kwijtraken van bewijsstukken en niet genoeg rechtsbescherming bieden aan de ouders. Blankestijn: „Het was wel heel hard als je dat allemaal op elkaar stapelt.”
Commissievoorzitter Chris van Dam bleef achter met de vraag of Veld en Blankestijn niet meer hadden kunnen doen om de harde terugvorderingen te stoppen. „Ik heb het gevoel dat heel veel dokters ernaar hebben gekeken, maar de patiënt intussen is overleden”, zei hij tegen Veld. De commissie kan donderdag meteen wederhoor halen op het zwartepieten van de ambtenaren. Dan schuiven (voormalige) topambtenaren van Sociale Zaken aan.
NOS 18.11.2020 Net als zijn voormalige baas vanochtend legt oud-toeslagendirecteur Gerard Blankestijn de schuld van de Toeslagenaffaire vooral bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat departement maakte het beleid en de Belastingdienst voerde het uit, zei Blankestijn voor de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
In de toeslagenaffaire kregen ouders die vaak onterecht als fraudeur werden gezien te maken met ‘een alles-of-nietsaanpak’. Daardoor moesten ouders die te weinig of geen eigen kinderopvangbijdrage hadden betaald die bijdrage terugbetalen én alle ontvangen toeslag teruggeven.
Gastouderbureaus of kinderopvangbedrijven, die vaak de boosdoener waren, konden niet aansprakelijk worden gesteld. Dat leidde ertoe dat ouders tienduizenden euro’s moesten betalen en vaak in de problemen kwamen.
Klein
“De wetgeving is van SZW”, zegt Blankestijn. “Dat is de opdrachtgever.” Op de vraag of de voormalig directeur zich niet klein maakt (“U zat toch hoog in de boom?”), antwoordt hij: “In dat geval ben ik ook klein, ik ben niet in staat om die wet te veranderen.”
De Belastingdienst ging in de bestrijding van de fraude verder dan het vastgelegde beleid, houdt Kamerlid Leijten hem voor.
Leijten ondervraagt Toeslagendirecteur over werkwijze
Blankestijn, die tussen 2011 en 2018 directeur Toeslagen was, geeft toe dat er fouten zijn gemaakt bij de fraudebestrijding. “Dat doet pijn, dat heeft veel leed veroorzaakt.” Maar hij zegt tegelijkertijd dat de druk op de dienst groot was om fraude aan te pakken.
Dat had onder meer te maken met de Bulgarenfraude die speelde in 2013. Die affaire rond huur- en zorgtoeslagen werd toenmalig staatssecretaris Frans Weekers bijna politiek fataal. In een “emotioneel” gesprek met enkele honderden medewerkers van de dienst Toeslagen maakte Weekers duidelijk dat “alles op alles” moest worden gezet om herhaling te voorkomen. “Er moest wat gebeuren, dat voelde iedereen heel stevig.”
Weggezet als dom
De afdeling van Blankestijn voelde zich als “dom” weggezet. “Wij hadden met onze ogen dicht Bulgaren uitbetaald. Kortom, de druk was heel hoog.” In de nasleep werden nieuwe medewerkers aangenomen om meer controles uit te kunnen voeren.
Dat kostte geld, en dat geld moest terugverdiend worden, legde Blankestijn uit. “Departementen werden weleens ongerust als de opbrengst niet leek te worden gehaald.”
Volgens de voormalige directeur zijn er fouten gemaakt in de fraudebestrijding, waardoor ouders ernstig zijn gedupeerd. Dat kwam onder meer doordat er haast moet worden gemaakt met nieuwe fraudeaanpak. Zo waren er nog geen geschreven werkinstructies. “Het schip moest nog varen, terwijl het nog niet af was. Dit is niet om het te vergoelijken, maar wel om het te verklaren.”
De enquêtecommissie wilde ook weten van de voormalige directeur hoe hij aankijkt tegen een advies van een juridisch medewerker die gisteren werd gehoord. Die medewerker, Sandra Palmen, waarschuwde in 2017 de leiding van de Belastingdienst.
“Hoe is het mogelijk geweest de toeslag voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?”, schreef ze over een specifieke casus. “Hoe is het mogelijk geweest onderzoek in te stellen zonder werkinstructies?” Volgens Palmen is er niets gebeurd met haar memo.
Fabrieksproces
Dat sprak Blankestijn vandaag tegen, tot verbijstering van commissieleden. “We hebben daar lessen uit getrokken”, zei de oud-directeur. En: “Wij hebben het op deze casus betrokken.” Waarom het niet op andere zaken werd betrokken die toen ook speelden, weet Blankestijn niet, omdat dat in een “ander clubje” werd besproken.
Aan het einde van het verhoor, dat flink uitliep, wilde Blankestijn zelf nog even ingaan op het feit dat maatwerk volgens onmogelijk is zoals het nu is geregeld. “Elke maand moeten 8 miljoen mensen hun geld krijgen. Het is een fabrieksproces.”
Vandaag is de derde dag van de verhoren. Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
AD 18.11.2020 Oud-directeuren van de Belastingdienst wijzen het ministerie van Sociale Zaken aan als hoofdschuldige voor het hardvochtige toeslagenbeleid. Maar die conclusie is de commissie die het schandaal onderzoekt nét even te makkelijk. ‘Hypocriet’, aldus commissielid Renske Leijten (SP).
Alle ballen op Sociale Zaken en voormalig PvdA-minister Lodewijk Asscher in het bijzonder. Dat was de teneur tijdens de verhoren van twee voormalige directeuren van de fiscus die woensdag werden gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
Voormalig directeur-generaal Peter Veld (Belastingdienst) en oud-directeur Gerard Blankestijn (Toeslagen) zeiden allebei onder ede dat ze grote moeite hadden gehad met het stopzetten en terugvorderen van het volledige bedrag aan kinderopvangtoeslag. Ouders moesten daardoor vaak vele duizenden euro’s terugbetalen omdat er is iets mis was met de verplichte eigen betaling. Maar ook al kaartten de directeuren de kwestie aan, er veranderde niks. Het ministerie van Sociale Zaken wilde als opdrachtgever per se vasthouden aan de ‘alles of niets’-benadering. En dat had de Belastingdienst als uitvoeringsorganisatie maar te volgen.
Halsstarrig
Veld ervoer de opstelling van het ministerie als ‘halsstarrig’. ,,Als op dat moment was geluisterd naar de dienst had het probleem er heel anders uitgezien”, meent hij. Maar minister Asscher hamerde er ook in de Tweede Kamer op dat ouders die kinderopvangtoeslag aanvragen op de hoogte moeten zijn van de rechten en plichten die daarmee samenhangen en daar ook zelf voor verantwoordelijk zijn. En dus moest bij schending daarvan over worden gegaan tot invordering van het hele bedrag. Zo stond het in de wet, aldus Blankestijn.
De commissie had deze verdedigingslijn wel zien aankomen, getuige de felle reactie van de ondervragers. ,,Waar is de zelfreflectie?”, wierp Salima Belhaj (D66) Veld voor de voeten. Femke van Kooten-Arissen kon haar oren evenmin amper geloven. ,,Ik vind dat u hier nu wel heel makkelijk wegkomt, u zat hoog in de boom!”, hield ze Blankestijn voor.
Hypocriet
De commissieleden vinden het niet terecht dat de ex-directeuren van Financiën de schuld voor de Toeslagenaffaire bij een ander ministerie in de schoenen schuiven. Vooral SP’er Renske Leijten, die zich samen met CDA-collega Pieter Omtzigt vastbeet in de toeslagenaffaire, slaagde er tijdens het verhoor niet in haar frustratie voor zich te houden. Want het feit dat dossiers niet compleet waren, bezwaartermijnen werden overschreden en bewijsstukken zoekraakten kan toch moeilijk Sociale Zaken worden verweten. ,,Hypocriet!”, oordeelde ze. Dat de Belastingdienst in sommige gevallen al tot volledige invordering overging terwijl alleen een handtekening ontbrak, volgt volgens haar niet uit het wetsartikel.
Ook de uitleg die Blankestijn verschafte over het beruchte memo dat onlangs opdook kon de commissie weinig bekoren. In dit stuk uit maart 2017 werd door een jurist binnen de dienst Toeslagen geadviseerd om te stoppen met procederen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen te compenseren. Dit advies werd echter terzijde geschoven, vertelde ambtenaar Sandra Palmen dinsdag aan de commissie.
Piloot
Blankestijn ontkent echter dat dat zo is gegaan: volgens hem is het advies wel degelijk opgevolgd. Volgens commissielid Attje Kuiken is dat niet zo en is juist de belangrijkste aanbeveling genegeerd: zorg dat ouders in soortgelijke gevallen worden gecompenseerd. Het antwoord van Blankestijn: ,,Het spijt me, ik heb er geen andere herinnering aan.” Dat het memo pas onlangs opdook zei Blankestijn moeilijk te kunnen begrijpen. Volgens hem is er op het ministerie ‘niet goed gezocht’.
Blankestijn toonde zich wel schuldbewust over het feit dat de Belastingdienst bewijzen die ouders aan de balie van het belastingkantoor afgaven is kwijtgeraakt. ,,Dat is niet goed maar het is wel gebeurd.” Ook heeft hij zich ‘geschaamd’ omdat mensen werden geacht binnen vier weken te reageren op post van de Belastingdienst, terwijl een burger die in bezwaar ging soms wel een jaar of zelfs langer moest wachten.
Voorzitter Chris van Dam (CDA) had een rare smaak overgehouden aan de getuigenis van Blankestijn: ,,Ergens heb ik het idee dat u als piloot in een vliegtuig wel naar de metertjes heeft gekeken, maar niet uit de cockpit bent gekomen hoe het met de mensen gaat.”
Donderdag verschijnen (oud-)topambtenaren van Sociale Zaken voor de commissie. Maandag is oud-minister Asscher aan de beurt.
NOS 18.11.2020 De hardheid in de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslagen is te wijten aan de opstelling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat betoogde voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst in zijn verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
De Belastingdienst en de destijds verantwoordelijke staatssecretaris Frans Weekers van Financiën wilden af van de zogenoemde alles-of-nietsaanpak, zegt Veld, die tussen 2010 en 2015 de baas was van de fiscus.
Er ontstond in 2012 een discussie over een zaak rond een gastouderbureau waarbij ouders de vereiste eigen bijdrage niet of niet volledig hadden betaald. Volgens de regels moesten zij alsnog de eigen bijdrage betalen én alle ontvangen toeslag teruggeven.
Gastouderbureaus, die vaak de boosdoener waren, konden niet aansprakelijk worden gesteld. Dat kon ertoe kon leiden dat ouders tienduizenden euro’s moesten betalen. “Een of twee jaarsalarissen”, in de woorden van Veld.
Geen juridische twijfels
De voormalige hoogste baas van de Belastingdienst zegt dat hij het “ongewenst” noemde en dat hij heeft voorgesteld om alleen de eigen bijdrage te vorderen, plus eventueel een boete. De toeslagenwet biedt weinig ruimte voor uitvoerders. Veld zei dat hij er niet aan twijfelde dat de aanpak juridisch juist was, maar dat hij wel twijfelde of deze niet te hard was voor de ouders.
Staatssecretaris Weekers deelde die twijfels, zegt Veld. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover.” Maar toen ze ermee naar Sociale Zaken gingen, het departement verantwoordelijk voor het toeslagenbeleid, werd daar volgens Veld gezegd: “Dit is bewust beleid, zo is het bedoeld.”
De voormalig directeur-generaal (DG) wijst erop dat dat tot op het hoogste niveau ging, ook toen er later echt met terugvorderen moest worden begonnen. Volgens hem wist de toenmalige minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher daarvan. “Je mag ervan uitgaan in het verkeer tussen directeuren-generaal dat een DG namens de minister of staatssecretaris spreekt.”
De huidige PvdA-leider Asscher verschijnt volgende week voor de parlementaire onderzoekscommissie. Morgen komen (voormalig) hoge ambtenaren van het ministerie aan bod.
Halsstarrigheid
Dat de schuld helemaal bij Sociale Zaken ligt, ging er niet goed in bij Kamerlid Belhaj (D66). “U was de hoogste baas, u had toch heel veel invloed?” Waarop Veld stelde dat het anders was gelopen als er was geluisterd naar hem. “Ik heb halsstarrigheid ervaren.”
Hij vertelde nog over een tweede poging om SZW te overtuigen dat niet alles terugbetaald zou moeten worden. Volgens Veld werd er toen langer over nagedacht, maar was het antwoord weer ‘nee’.
Het verhoor onder ede ging niet zonder geharrewar. “Hebt u dit wel voorbereid?”, vroeg Belhaj zich vertwijfeld af toen Veld zei dat hij zich een Kamerbrief niet herinnerde. Ook hekelde ze de zegswijze ‘ik denk’ van Veld, die hij vaak gebruikte. “Dat vraag ik niet, ik vraag wat u weet. Kunt u nauwkeuriger zijn in de beantwoording?”
Slepende affaire
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
Later vandaag komen Gerard Blankestijn, directeur Toeslagen van 2011-2018 en zijn opvolger Agaath Cleyndert aan bod. De verhoren zijn hier live te volgen.
Vandaag is de derde dag van de verhoren. Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
NU 18.11.2020 Na urenlange verhoren op de derde dag van de verhoren over de toeslagenaffaire, erkenden twee oud-directeuren van de Belastingdienst dat zij fouten hadden gemaakt, maar het hardvochtige optreden van de fiscus kwam in hun ogen ook vooral door anderen.
Peter Veld, directeur-generaal Belastingdienst tussen 2010 en 2015, en Gerard Blankestijn, directeur Toeslagen bij de Belastingdienst tussen 2011 en 2018, zaten op hoge posities bij de Belastingdienst in de tijd dat de fraudejacht werd opgericht en uiteindelijk volledig ontspoorde.
Zij zagen dingen fout gaan, trokken aan de bel bij hun bazen, maar toen verdere actie uitbleef om iets te veranderen, bleef het daarbij.
“Ik had een gevoel van onmacht”, zei Blankestijn. Veld: “Ik voelde me ongemakkelijk over de regels. Die waren te streng.”
De wet schreef voor dat als er een fout werd gemaakt bij de aanvraag voor kinderopvangtoeslag, het totaal uitgekeerde bedrag terugbetaald moest worden. Dat kon betekenen dat een rekenfout van 100 euro, je een rekening van 30.000 euro opleverde.
Ambtenaren geven ook Sociale Zaken de schuld
Beiden uitten hun zorgen. Toen Blankestijn in 2015 na een aantal pogingen merkte dat er niets zou veranderen, is hij daarmee opgehouden. “Daar had ik mee door moeten gaan”, zegt hij nu achteraf.
Blankestijn en Veld stuitten met name op onwil bij het ministerie van Sociale Zaken, zij bepalen immers het beleid voor de kinderopvangtoeslag. Financiën, waar de Belastingdienst onder valt, was alleen verantwoordelijk voor de uitvoering en de opsporing van fraude.
“Als er toen was geluisterd naar de Belastingdienst, dan hadden we nu niet deze problemen gehad”, zei Veld. Hij noemde de houding van Sociale Zaken “halsstarrig”. Ook de staatssecretarissen Frans Weekers (tot 2014) en Eric Wiebes (2014 – 2017) waren volgens de ambtenaren bereid de wet aan te passen.
Ook moest de context worden begrepen, vonden de oud-directeuren. Toen de fraudejacht werd ingezet, was daar brede politieke en maatschappelijke steun voor vanwege de Bulgarenfraude die in 2013 aan het licht kwam.
De fiscus werd door Bulgaren via de toeslagen voor miljoenen opgelicht, in Nederland riep de Tweede Kamer vervolgens om hard optreden. “De druk was mega”, herinnerde van Blankestijn zich.
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Antwoorden zorgden niet voor duidelijkheid
Er waren in het voorjaar van 2017 al redenen genoeg om de koers te wijzigen: de Belastingdienst verloor een belangrijke rechtszaak bij de Raad van State, de Nationale ombudsman kwam met een kritisch rapport en er verscheen een intern advies (memo) waarin werd opgeroepen het beleid te wijzigen. Toch hield men bij de fiscus daarna nog vast aan de harde lijn.
“U voelde onmacht. Waarom pakte u dat moment niet aan om iets te veranderen?”, vroeg een zichtbaar geïrriteerde Attje Kuiken (PvdA) aan Blankestijn.
Zijn antwoorden zorgden niet per se voor meer duidelijkheid. Zo vond Blankestijn dat hij wel degelijk gevolg had gegeven aan het interne rapport van Palmen, want haar adviezen stonden min of meer ook in het rapport van de Nationale ombudsman en die zijn ter harte genomen.
Het beeld is juist dat het advies van Palmen in een la verdween zonder dat er iets mee gebeurde. Nog opmerkelijker: het bleef daar liggen ondanks dat meerdere commissies, journalisten en Kamerleden ernaar vroegen.
“Er is slecht gezocht”, zei Blankestijn daarover. Het zou namelijk gewoon bij andere verslagen liggen die netjes waren opgeborgen.
De uitspraak van de Raad van State is volgens Blankestijn wél nageleefd door de Belastingdienst. Dat bleef een discussiepunt tussen hem en de commissieleden.
Na de uitspraak van de Raad van State volgde een gesprek tussen de Belastingdienst en Eva González Pérez, de advocate van tientallen gedupeerde ouders, met de bedoeling om samen tot een oplossing te komen.
Ook daar lopen de lezingen uiteen. González Pérez verscheen maandag voor de commissie en verklaarde daar dat zij tijdens dat gesprek “tegenover een muur van ontkenning” zat. “Een senior jurist van de Belastingdienst liep stampvoetend weg.”
González Pérez zat in de rechtszaal met een incompleet dossier, ontdekte zij later. De Belastingdienst werd verweten stukken voor de rechter achter te houden. “Een doodzonde”, zei González Pérez. “Een ongeluk”, beweerde Blankestijn.
Het was het zoveelste voorbeeld dat (oud) hoge ambtenaren van de Belastingdienst een totaal andere belevenis hebben van de toeslagenaffaire dan de gedupeerde ouders.
AD 18.11.2020 Dat ouders in grote problemen kwamen doordat ze hun kinderopvangtoeslag volledig terug moesten betalen is te wijten aan het ‘halsstarrige’ ministerie van Sociale Zaken. Die beschuldiging hebben twee kopstukken van de Belastingdienst geuit tijdens hun verhoor door de commissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Voormalig directeur-generaal Peter Veld (Belastingdienst) en oud-directeur Gerard Blankestijn (Toeslagen) wezen tijdens hun verhoor allebei met de beschuldigende vinger naar Sociale Zaken, dat toen onder leiding stond van PvdA-minister Lodewijk Asscher. Zij hadden naar eigen zeggen grote moeite met het stopzetten en terugvorderen van het volledige bedrag aan kinderopvangtoeslag – vaak vele duizenden euro’s – als ouders niet aan de regels voor eigen betalingen hadden voldaan. Sociale Zaken zou als opdrachtgever van de Belastingdienst echter hebben vastgehouden aan deze ‘alles of niets’-benadering.
Blankestijn vond toen en vindt ook nu dat die opstelling ‘hard’ was. Hij sprak erover met directeur-generaal Veld, die de bezwaren aankaartte bij de staatssecretaris en bij zijn evenknie op Sociale Zaken, Maarten Camps (tegenwoordig baas van het UWV). Die laatste zat er volgens Veld echter ‘stevig in’ en drong erop aan dat de Belastingdienst doorging met de invorderingen. Veld ervoer die opstelling als ‘halsstarrigheid’. ,,Als op dat moment was geluisterd naar de dienst had het probleem er heel anders uitgezien”, meent hij.
Rigide stelsel
Volgens Veld hield Sociale Zaken vast aan het ‘rigide stelsel’, omdat het ministerie ‘beslist wilde voorkomen dat er een situatie zou ontstaan waarin ouders geen eigen bijdrage zouden betalen aan de opvang’, ook al lag de fout hiervoor vaak bij gastouderbureaus. Minister Asscher omschreef die opstelling tijdens een overleg met de Kamer in 2015, memoreerde Blankestijn, die de uitspraken van de PvdA-bewindsman citeerde in een schriftelijk betoog, dat hij voorafgaand aan het verhoor aan de commissie overhandigde.
De Belastingdienst heeft ‘nooit enige ruimte gevoeld’ om ouders coulanter behandelen, zei Blankestijn. Sociale Zaken maakte de wetten, de Belastingdienst voerde die volgens hem slechts uit. De commissie vindt die uitleg moeilijk te geloven. ,,Ik vind dat u hier nu wel heel makkelijk wegkomt, u zat hoog in de boom!”, aldus Kamerlid Femke van Kooten-Arissen. Blankestijn hield echter voet bij stuk: ,,Wij hebben gevraagd of het anders kon en het antwoord was dat het niet anders kon.”
Blankestijn was tussen 2011 en 2018 verantwoordelijk voor de dienst Toeslagen. Ook zijn opvolger Agaath Cleyndert wordt later vandaag aan de tand gevoeld door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
De toon lijkt gezet: oud-topambtenaren Belastingdienst/Toeslagen spelen het ministerie van Sociale Zaken de zwarte piet toe: dat wilde vasthouden aan ‘rigide stelsel’, waarbij kinderopvangtoeslag werd stopgezet en volledig teruggevorderd. @LodewijkA kan zijn borst natmaken.
De verhoren richten zich woensdag op de vraag waarom de Belastingdienst nog jarenlang doorging met het stopzetten van kinderopvangtoeslagen, terwijl er al veel signalen waren dat de dienst daarmee onrechtmatig handelde. In maart 2017 oordeelde de Raad van State al vernietigend in een zaak die was aangespannen door advocaat Eva González-Pérez, die maandag aan het woord kwam.
Nog diezelfde maand werd in een intern memo door een jurist binnen de dienst Toeslagen geadviseerd om te stoppen met procederen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen te compenseren. Dit advies werd echter terzijde geschoven, vertelde ambtenaar Sandra Palmen dinsdag aan de commissie. Blankestijn ontkent echter dat dat zo is gegaan: volgens hem is het advies wel degelijk opgevolgd. Volgens commissielid Attje Kuiken is dat niet zo en is juist de belangrijkste aanbeveling genegeerd: zorg dat ouders in soortgelijke gevallen worden gecompenseerd. Het antwoord van Blankestijn: ,,Het spijt me, ik heb er geen andere herinnering aan.”
Blankestijn toonde zich wel schuldbewust over het feit dat de Belastingdienst bewijzen die ouders aan de balie van het belastingkantoor afgaven is kwijtgeraakt. ,,Dat is niet goed maar het is wel gebeurd.” Ook heeft hij zich ‘geschaamd’ omdat mensen werden geacht binnen vier weken te reageren op post van de Belastingdienst, terwijl een burger die in bezwaar ging soms wel een jaar of zelfs langer moest wachten.
RTL 18.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vanochtend, op de derde dag, wordt Peter Veld gehoord. Hij was tussen 2010 en 2015 generaal-directeur bij de Belastingdienst.
Vanmiddag worden Gerard Blankestijn en Agaath Cleyndert verhoord. Blankestijn was vanaf 2011 directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, Cleyndert volgde hem in 2018 op.
AD 17.11.2020 De ambtenaar die al in 2017 adviseerde om ouders in de toeslagenaffaire te compenseren, werd straal genegeerd. En zelfs toen haar memo in 2019 opnieuw opdook, werd daar niks mee gedaan.
,,De beginselen van behoorlijk bestuur zijn heel erg geschonden”, zei Sandra Palmen-Schlangen vanmiddag tijdens haar verhoor tegen de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
De jurist schreef al in 2017 een intern memo, met daarin het advies om de uitkering van kinderopvangtoeslagen niet langer midden in het jaar volledig stop te zetten en de ouders om bewijs te vragen. Hun rechtsbescherming was geschonden, stelde ze. En dus moest de Belastingdienst stoppen met procederen, de klachten gegrond verklaren en de slachtoffers een compensatie geven.
Maar in plaats daarvan besloot de dienst Toeslagen om procedures door te zetten. Palmen werd niet eens op de hoogte gesteld van het hoger beroep. ,,Zoiets had ik nog nooit meegemaakt, niet in die mate”, aldus de ambtenaar, die nota bene door het managementteam van de dienst om het memo was gevraagd.
Sluwe Leijten
Het had weinig gescheeld of Palmen had haar verhaal nooit voor de commissie uit de doeken gedaan. Haar memo uit 2017 zat niet bij de stukken die de commissie bij Financiën had opgevraagd. Pas eind vorige maand werd het verstrekt, nadat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt achter het bestaan was gekomen en om het stuk had gevraagd.
De ontluistering was groot toen het memo alsnog op de mat plofte: de affaire had veel eerder beëindigd kunnen zijn en gedupeerde ouders had veel leed bespaard kunnen blijven, concludeerde Omtzigt vorige week.
Een aantal delen in het memo was door het ministerie witgelakt, maar SP-Kamerlid Renske Leijten liet Palmen vanmiddag op sluwe wijze de tot dusver onbekende passages uit haar eigen schrijven oplezen. Daardoor is de inhoud alsnog openbaar en weten we nu dat Palmen adviseerde niet in hoger beroep te gaan.
Ook stelde ze dat het handelen van de dienst ‘laakbaar’ was en ‘niet de schoonheidsprijs’ verdiende. De alarmbel had moeten afgaan, zei ze in antwoord op Leijten. ,,Dat was bij mij absoluut het geval.”
Volgens Palmen veroorzaakte haar memo ‘grote schrik’ bij de directeur Toeslagen en is het reeds de volgende dag in het managementteam besproken. Maar uiteindelijk werd alleen de aanbeveling opgevolgd dat er meer ‘coördinatie’ nodig was. En daar bleef het bij. ,,Ik kon niet meer doen, behalve het zo duidelijk mogelijk opschrijven”, aldus Palmen.
Toch kwam het memo in 2019 opnieuw onder de aandacht, nadat een superieur zich het memo herinnerde en vroeg het op te sturen. Hij stuurde het weer door naar het ministerie, waar het bij de ambtelijke top op het bureau belandde, maar niet bij staatssecretaris Menno Snel.
Waarom er zo weinig met het memo is gebeurd, zal morgen beantwoord moeten worden. Dan verschijnt Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen, voor de commissie. Ook zijn opvolger Agaath Cleyndert komt langs, evenals voormalig directeur-generaal Belastingdienst Peter Veld. Volgende week zijn pas de politieke kopstukken aan de beurt, zoals Snel, zijn voorganger Eric Wiebes en oud-minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
‘Staan voor het vakmanschap’
Palmen is de enige ‘gewone’ ambtenaar die voor de commissie verschijnt. Zij werkt nog altijd bij de Belastingdienst, maar niet meer voor de dienst Toeslagen. Daar vertrok ze kort na het verschijnen van haar memo. Over de mensen die er werken is ze mild: ,,Mijn beeld is dat medewerkers deden wat zij dachten dat zij moesten doen van het management.”
Uitgedaagd door de commissie heeft ze echter nog wel een aanbeveling: Toeslagen moet ‘staan voor het vakmanschap’ en dat betekent ‘het juist toepassen van wet- en regelgeving’, aldus Palmen.
Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) sneuvelde in 2019 door de toeslagenaffaire.
Sandra Palmen bij de ondervragingscommissie van de Tweede Kamer ANP
NOS 17.11.2020 Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven, vroeg juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst zich al in maart 2017 af. Zij werd vandaag onder ede verhoord door de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
Palmen had destijds net het dossier doorgelezen over de zaak van driehonderd ouders van wie de kinderopvangtoeslag in 2014 plotseling was stopgezet. De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst vertrouwde het gastouderbureau Dadim uit Eindhoven niet. Het dossier wordt nu de CAF 11-zaak genoemd.
Palmen had veel ervaring bij de Belastingdienst, maar was net gevraagd om bij Toeslagen te komen. Zij bracht advies uit aan haar nieuwe leidinggevenden zoals zij dat gewend was. Haar juridische oordeel was dat Toeslagen onbehoorlijk had gehandeld, dat de bezwaren van de ouders terecht waren en dat zij compensatie verdienden.
Geheim
“Hoe is het mogelijk geweest de toeslag voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?” schreef Palmen. “Hoe is het mogelijk geweest dat deze bezwaren twee jaar zijn blijven liggen?” Haar advies uit 2017 bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Op 20 oktober jongstleden stuurde staatssecretaris Van Huffelen het geheime document dan toch naar de Tweede Kamer, op verzoek van Kamerlid Omtzigt. Er waren stukken witgelakt. “In dit memo zijn de persoonlijke beleidsopvattingen van de betrokken ambtenaar conform het staande kabinetsbeleid niet zichtbaar”, was de verklaring van Van Huffelen.
Palmen las de delen van haar juridisch advies, die het kabinet niet openbaar maakte, vandaag voor:
De belangrijkste waarschuwingen en adviezen uit het memo
In het advies schreef Palmen verder dat de Belastingdienst/Toeslagen laakbaar heeft gehandeld en dat het geheel geen schoonheidsprijs verdient. De werkwijze moet veranderen, zei zij. Omdat de Nationale Ombudsman inmiddels bij de zaak betrokken was, adviseerde Palmen de ambtelijke top diens adviezen over te nemen.
“Omdat anders escalatie op het niveau van de staatssecretaris zal plaatsvinden”, voegde zij daaraan toe. Met andere woorden: de hele zaak kan leiden tot grote politieke gevolgen.
De ondervragingscommissie van de Tweede Kamer wil van haar weten waarom er niets met het advies is gebeurd. Dat weet Palmen, inmiddels weer werkzaam bij de ‘gewone’ Belastingdienst, ook niet. Zij weet wel dat er destijds “andere visies waren”.
Reorganisatie ineens stopgezet
Kort nadat Palmen met haar advies kwam, werd de reorganisatie van de juridisch adviseurs bij Toeslagen ineens stopgezet. Palmen had daar mede leiding aan moeten geven, maar werd geplaatst op een juridische afdeling in de ‘oude stijl’. Dat zag zij niet zitten en zij koos voor een andere baan.
Of er een verband is tussen het advies en het terugdraaien van de reorganisatie werd in het verhoor van vandaag niet duidelijk.
De ondervragingscommissie zal daar morgen proberen achter te komen. Dan worden de verantwoordelijke directeuren van de Belastingdienst en Toeslagen verhoord.
De verhoren beginnen om 9.30 uur en zijn live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
NU 17.11.2020 De top van de Belastingdienst werd al in 2017 op de vingers getikt over de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. In een memo schreef Sandra Palmen, een hooggeplaatste jurist bij de fiscus, dat ouders recht hebben op compensatie. Dinsdag werd tijdens de tweede dag van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag pas echt duidelijk hoe hard de kritiek was.
“Hoe is het mogelijk geweest toeslagen voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?”, las Palmen op verzoek van de commissie voor.
Het ontbrak volgens Palmen onder meer aan goede rechtsbescherming, zorgvuldigheid en bewijslast. Ook maakte de Belastingdienst een potje van de bezwaarprocedures, iets dat de ouders al lang aan den lijve hadden ondervonden. “Hoe is het mogelijk geweest dat bezwaren twee jaar zijn blijven liggen?”, staat er in het memo.
Grote delen van Palmens memo waren weggelakt toen staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) het op 20 oktober naar de Tweede Kamer had gestuurd. Door de ontbrekende stukken nu voor te lezen, wordt het beeld duidelijker.
De afdeling Toeslagen binnen de Belastingdienst heeft volgens Palmen “laakbaar gehandeld”. Het geheel “verdient zeker geen schoonheidsprijs”.
Memo toont aan dat Belastingdienst belangrijk advies negeerde
Er was al veel te doen over het advies van Palmen. Het toonde namelijk aan dat de top van de Belastingdienst in 2017 al wist dat de aanpak in de ontspoorde jacht op fraudeurs niet deugde. De top greep echter niet in.
Bovendien werd het document niet gedeeld met de commissie onder leiding van Piet Hein Donner, die precies ging onderzoeken wat uit dat memo bleek. Ook de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag kreeg het stuk niet.
Nadat Van Huffelen het stuk had toegestuurd, werd ook Palmen opgeroepen voor een verhoor onder ede.
Jurist adviseerde fiscus ‘met klem’ werkwijze aan te passen
Palmen was in 2016 en 2017 een hooggeplaatste jurist bij de Belastingdienst en moest erop toezien dat bij de afdeling Toeslagen de regels goed werden nageleefd.
Dat bleek nodig, want enkele dagen voordat ze haar advies gaf, had de fiscus een belangrijke rechtszaak bij de Raad van State over de kinderopvangtoeslag verloren.
Palmen schreef daar in het memo het volgende over: “Hoe is het mt (het managementteam, red.) tot de conclusie gekomen dat hoger beroep wenselijk was ondanks het afbreukrisico?”
De jurist adviseerde “met klem” de werkwijze van de afdeling aan te passen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen een vorm van compensatie aan te bieden. Ze ziet dan al aankomen dat de zaak zal escaleren zodra die op het bordje van de politieke leiding terechtkomt.
Uiteindelijk vertrekt Palmen uit onvrede over de handelwijze bij Toeslagen.
Timing van publicatie is opvallend
De timing van de uitgebreide verklaring over wat er in het memo staat, is saillant. Uitgerekend woensdag moeten enkele oud-bestuurders van de Belastingdienst voor de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag verschijnen.
Het gaat om Peter Veld (directeur Belastingdienst tussen 2010 en 2015), Gerard Blankestijn (directeur Toeslagen 2011-2018) en zijn opvolger Agaath Cleyndert.
Blankestijn heeft het stuk in 2017 onder ogen gehad, maar het belandde in een la. “Ik kwam er niet doorheen”, zei Palmen. “De escalatielijn stopte bij mij.”
Hoe het kan dat er niets met het memo is gedaan, blijft ook voor Palmen een raadsel. “Ik heb dit nog nooit meegemaakt bij de Belastingdienst. En ik werkte er al sinds 1997.”
RTL 17.11.2020 Een hoge ambtenaar bij de Belastingdienst waarschuwde haar leidinggevenden al in het voorjaar van 2017 dat de dienst ‘laakbaar’ handelde jegens ouders in wat later bekend zou worden als de toeslagenaffaire. Haar memo werd besproken in de ambtelijke top, maar er gebeurde vervolgens niets mee. De ambtenaar werd na haar advies wel op een zijspoor gezet binnen de organisatie.
De ambtenaar, Sandra Palmen, las delen uit haar advies voor tijdens haar verhoor door de parlementaire ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt. Daarmee werd voor het eerst duidelijk hoe kritisch haar memo was. In de versie die onlangs openbaar werd gemaakt, waren de belangrijkste passages onleesbaar gemaakt.
Het memo ging om de zaak rond het gastouderbureau Dadim, dat centraal stond in de eerste mediaberichten over de toeslagenaffaire. Palmen adviseerde toen al de klachten in deze zaak gegrond te verklaren en een ‘vorm van compensatie’ te bieden.
Tijdens het verhoor voegde zij daar aan toe dat de basisbeginselen van behoorlijk bestuur ‘wel heel erg geschonden’ waren. Ze las delen voor die tot dusver geheim waren. Daarin zegt ze dat het onbegrijpelijk is dat de top toestemming gaf om door te procederen, terwijl er zulke ernstige fouten werden gemaakt. Daardoor bleven gedupeerde ouders nog langer in de kou staan.
Het managementteam Toeslagen kreeg het advies ook, en zag de impact ervan, aldus Palmen. “Dit gaat een heel groot issue worden”, realiseerde een MT-lid zich volgens Palmen toen al. Maar uiteindelijk is hier weinig mee gedaan. Er is een groep gevormd om de zaak af te handelen, maar daarin bleken ‘verschillende visies’ op de kwestie.
Memo verdween in een la
Het explosieve memo verdween in 2017 in een la en compensatie bleef uit. De inzet van de gesprekken die met een advocaat van gedupeerde ouders door senior-juristen en hoge ambtenaren werden gevoerd, waren volgens Palmen ‘niet oplossingsgericht’. De jurist zei niet te begrijpen waarom haar advies in de prullenbak verdween: “Ik heb nog nooit eerder meegemaakt dat een advies van mij niet werd opgevolgd.”
Toeslagen voerde daarmee een belangrijke uitspraak van de Raad van State niet uit. Die zei dat de toeslagen van ouders, verbonden aan een gastouderbureau in Eindhoven, in 2014 onrechtmatig waren stopgezet. Palmen adviseerde ook om tegenover het gastouderbureau toe te geven dat grote fouten waren gemaakt en over te gaan tot schadevergoeding, maar ook dit werd niet uitgevoerd.
Ambtenaar op zijspoor
Palmen was een jaar eerder special aangetrokken om het hoogste management van Toeslagen ‘onafhankelijk’ en ‘objectief’ te adviseren over hoe wetten en regels moeten worden uitgevoerd en hoe rechten van burgers moeten worden beschermd. Afspraak was dat die onafhankelijkheid was gewaarborgd, doordat zij rechtstreeks aan het Management Team (MT) van Toeslagen zou adviseren.
Het MT kwam hierop terug, in dezelfde vergadering waarin werd besloten haar advies over compensatie niet uit te voeren, op 14 maart 2017. De ambtenaar zou lager in de organisatie worden geplaatst, en dus op een zijspoor worden gezet. Palmen liet toen weten hier ‘niet aan mee te zullen werken’, omdat ze dan haar onafhankelijke rol niet meer kon vervullen.
Het verhoor van Palmen was een nieuw, ingelast verhoor onder ede, dat eerst niet gepland stond. De Parlementaire Ondervragingscommisie besloot haar toch te willen horen, nadat eind oktober van dit jaar haar memo opdook, na nieuwe Kamervragen. De commissie had dit stuk tot dat moment niet gekregen. Het bestaan ervan was nooit eerder gemeld aan de Kamer.
Eerst zei staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen) nog dat het een memo van ‘een ambtenaar’ was en dat er in het MT Toeslagen in 2017 geen beslissingen over waren genomen. Later moest zij toegeven dat het memo van dé expert was en dat er wel over is besloten in het MT.
Opvallend is dat dat het geheimgehouden advies vorig jaar juni intern al bekend was, toen de toeslagenaffaire intern echt was ontploft. De huidig directeur Toeslagen had het begin juni 2019 op haar bureau en het werd in die periode besproken door tientallen ambtenaren ambtenaren op het ministerie van Financiën. De auteur van het memo noemde het vandaag ‘nogal vreemd’ dat het toen niet alsnog bekend is gemaakt: “Absurd.”
Een bom gelegd
Het memo kwam op tafel na onthullingen van RTL Nieuws en Trouw dat er in deze affaire door de Belastingdienst was gemanipuleerd met bewijsmateriaal, om een ‘vermoeden’ van fraude te rechtvaardigen, waarna toeslagen werden stopgezet.
Na deze onthullingen wilde toenmalig staatssecretaris Menno Snel alsnog heel snel tot compensatie komen voor de groep van 300 gedupeerde ouders, terwijl hij vlak daarvoor juist een commissie had ingesteld om te onderzoeken óf er een ‘passende oplossing’ zou kunnen komen. Snelle compensatie werd toen geblokkeerd.
Volgens RTL Nieuws-journalist Pieter Klein heeft het verhoor van vandaag ‘een bom’ gelegd: “Nu is de vraag: wie wisten nog meer van dat memo. Wist de hoogste ambtelijke baas wat de inhoud was? Wist de staatssecretaris het? En waarom moest een commissie worden ingesteld, terwijl alles al intern bekend was?”
Morgen gaan de ondervragingen verder met hoge ambtelijke functionarissen, zoals de voormalige directeur-generaal van de Belastingdienst en de vorige én huidige Directeur Toeslagen.
Telegraaf 17.11.2020 Een ambtenaar van de Belastingdienst adviseerde al in 2017 om toeslagouders te compenseren en stelde gigantische vraagtekens bij de handelswijze van de fiscus. Dat blijkt uit de verhoren rond de toeslagenaffaire, waarin de jurist van de Belastingdienst voordraagt uit tot nu toe nog gelakte delen van een vernietigend memo dat ze 3,5 jaar geleden al schreef.
Ambtenaar Sandra Palmen schrijft al in 2017 een memo waarin ze de aanpak van de Belastingdienst streng veroordeelt. Dat advies volgt op een bij de Raad van State door de fiscus verloren zaak tegen een gedupeerde ouder uit de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Palmens memo is vernietigend. De fiscus heeft ’onrechtmatig’ en ’onzorgvuldig’ gehandeld en zelfs rechtsbeginselen geschonden.
Delen van het gepubliceerde memo waren nog weggelakt, maar commissielid en SP-Kamerlid Renske Leijten laat Palmen die stukken voordragen. Die inhoud blijkt nog vernietigender dan de rest van de memo. Zo adviseert Palmen in 2017 al expliciet om niet in hoger beroep te gaan, de gedupeerde ouder uit deze zaak te compenseren en alle andere lopende zaken in het dossier ook te heroverwegen.
’Hoe is het mogelijk?’
Palmen veroordeelt het handelen van de fiscus in keiharde woorden. Hoe is het mogelijk geweest om de toeslagen van 300 ouders stop te zetten, vraagt ze zich af. „De Belastingdienst heeft laakbaar gehandeld”, schrijft Palmen, die handelswijze verdient volgens haar ’niet de schoonheidsprijs’. In het verhoor voegt Palmen nog toe dat de aanpak van de Belastingdienst een ’inbreuk op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur’ is.
De jurist kijkt ook al vooruit op een onderzoek dat de Nationale Ombudsman naar de gang van zaken doet naar de gang van zaken. Ze verwacht ’een grote uiting van kritiek’ en aanbevelingen van de ombudsman. Ze adviseert het management van de fiscus die aanbevelingen over te nemen, ’omdat anders escalatie op het niveau van de staatssecretaris zal plaatsvinden’.
Palmen vertelt in de Tweede Kamer dat het lid van het managementteam waar zij contact mee heeft was ’geschrokken van het advies’. Die manager vertelt Palmen dat het een ’heel goed advies’ is, maar daaraan toevoegt dat ’dit een issue gaat worden’.
Ondanks de stevige woorden gebeurt er niks met het memo van Palmen, wiens positie al na een half jaar wordt opgeheven. Het advies gaat wel rond binnen de ambtelijke top van de fiscus, maar de harde aanpak van de Belastingdienst gaat vervolgens nog jaren door.
RTL 17.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 13.00 uur alle ontwikkelingen.
Vandaag, op de tweede dag van de verhoren, wordt ambtenaar Sandra Palmen-Schlangen gehoord. Zij was in 2016 en 2017 vaktechnisch coördinator Toeslagen bij de Belastingdienst.
RTL 16.11.2020 In de toeslagenaffaire leek de Belastingdienst soms ‘zomaar’ te procederen tegen ouders, ook als ze wisten dat het geen zin zou hebben. Dat stelt advocaat Eva González Pérez. Volgens de advocaat zag de Belastingdienst het procederen zelfs als een ‘uitje’.
González Pérez is de eerste getuige die onder ede werd gehoord door een commissie van Kamerleden die de toeslagenaffaire onderzoekt. In die affaire werden tienduizenden ouders onterecht door de Belastingdienst als fraudeurs aangemerkt. In sommige gevallen moesten ze tienduizenden euro’s terugbetalen. Als gevolg daarvan kwamen ze in zware financiële problemen terecht.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort daarom vanaf vandaag gedurende twee weken (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede. Onder hen premier Mark Rutte, ministers Tamara van Ark en Wopke Hoekstra, oud-minister van Sociale Zaken en PvdA-leider Lodewijk Asscher en minister van Economische Zaken Eric Wiebes.
Eva González Pérez bracht de toeslagenaffaire aan het licht. Het gastouderbureau Dadim van haar man stond centraal in een van de vele fraudeonderzoeken waarbij de Belastingdienst uit de bocht is gevlogen.
‘Zomaar procederen’
Ouders die tekst en uitleg wilden van de Belastingdienst over het stopzetten van hun kindertoeslag, moesten volgens de advocaat steeds meer informatie aanleveren. Vaak duurde het erg lang voordat ze antwoorden kregen, en de Belastingdienst leek soms ook ‘zomaar’ te procederen tegen ouders, ook als ze wisten dat het geen zin zou hebben.
Volgens González Pérez dacht de Belastingdienst over procedures: “als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer”, vertelt de advocaat. “Ik had het gevoel van: het is gewoon een uitje.”
Dingen verzinnen
“Je gaat het liefst niet procederen”, zei de advocaat. Het liefst zoekt ze samen met de behandelaar naar een oplossing, zei ze. Maar de Belastingdienst leek volgens haar juist halsstarrig op zoek naar onregelmatigheden in de dossiers. “Er kwamen steeds gelegenheidsargumenten om iets goed te praten. Het leek wel of dingen verzonnen werden.”
Het onterecht stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag had grote financiële en sociale gevolgen, vertelde ze. Zo sprak González Pérez over een vrouw met drie kinderen ‘die helemaal kapot zijn gegaan’, net als veel ouders. “Je kunt je kinderen niet eens meenemen naar de Efteling.”
Een andere cliënt van de advocaat is opgenomen wegens grote mentale problemen.
Buikpijn
Ook oud-directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel werd gehoord. De voormalige baas kreeg ‘buikpijn’ van de hardheid waarmee bepaalde ouders die toeslagen ontvingen werden aangepakt, zei hij. Die zorgen heeft hij naar eigen zeggen gedeeld met oud-staatssecretaris Eric Wiebes en met zijn baas.
Een van de belangrijkste onderdelen van de affaire is de handelwijze van fraudeteams die zich richten op eventueel frauderende tussenpersonen, zoals gastouderbureaus. Blokpoel noemde zichzelf de ‘huisbaas’ van die CAF-teams. Hij werkte tussen 2010 en 2016 bij de fiscus.
Uitschakelen gastouderbureaus
Om de gastouderbureaus ‘uit te schakelen’, werden de toeslagen van de ouders stopgezet, zodat het bureau geen klanten meer had. “Er is breed in de organisatie zorg geweest over de effecten van dit soort ingrepen en ook effecten op mensen die toeslagen kregen”, zei Blokpoel.
De topambtenaar zei tijdens het verhoor van veel zaken geen weet te hebben, terwijl de CAF-teams er wel voor verantwoordelijk waren. “Dat vind ik heel vreemd”, zei SP-Kamerlid Renske Leijten. “In welke werkelijkheid heeft u daar gefunctioneerd als huisbaas van het CAF?” vroeg GroenLinkser Tom van der Lee zich af.
De verhoren gaan morgen verder. Om 13.00 uur start dan het verhoor van de vaktechnisch coördinator Toeslagen bij de Belastingdienst. Die verhoren zullen net als vandaag ook morgen live op onze site te zien zijn.
NU 16.11.2020 Hans Blokpoel, tussen 2010 en 2016 hoge ambtenaar op het ministerie van Financiën, had buikpijn van de harde aanpak die de Belastingdienst hanteerde voor ouders die werden verdacht van fraude met de kinderopvangtoeslag. Toch werd er door niemand iets ondernomen om het beleid aan te passen.
“Ik voelde me medeverantwoordelijk dat ik onderdeel van een situatie was waarin er dingen zijn uitgevoerd die zo hard zijn, dat ik daar buikpijn van kreeg”, zei Blokpoel maandag nadat hij bijna twee uur was gehoord door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
De commissieleden waren verbaasd dat de oud-ambtenaar nu buikpijn heeft van het beleid dat hij onder anderen zelf uitvoerde.
Renske Leijten (SP) wilde bijvoorbeeld weten waarom het CAF-team zich vooral richtte op de kinderopvangtoeslag en niet op belastingontwijking of btw-fraude.
“U vraagt mij om een wet niet te handhaven? Dat kan toch niet?”, antwoordde Blokpoel. “Het is bijna onmogelijk om een wet niet uit te voeren.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Wiebes was op de hoogte van strenge aanpak
De wet was toen zo ingericht dat ouders bij een fout niet alleen het te veel betaalde moesten terugbetalen, maar alle ontvangen toeslagen.
Blokpoel besprak het wel met de toenmalig hoogste baas bij de Belastingdienst, Peter Veld. “We hebben elkaar verzuchtend aangekeken: moet je echt alles terugvorderen als je alleen maar één fout maakt?”
Volgens Blokpoel heeft Veld dit besproken met zijn politieke baas van dat moment, VVD’er Eric Wiebes. Zowel Veld (18 november) als Wiebes (23 november) worden nog gehoord.
Blokpoel zegt juist te hebben gewaarschuwd voor harde aanpak
Blokpoel zegt intern te hebben gewaarschuwd dat uiteindelijk ouders de dupe konden worden van het beleid. Op dat moment was de inschatting van de fiscus dat 80 procent van de aanpak goed is, maar de overige 20 procent dus niet. Ook daarvoor zou Blokpoel hebben gewaarschuwd.
Het zorgde voor vragen bij de commissie. Blokpoel kwam vorig jaar in de toeslagenaffaire juist in het nieuws als de man die willens en wetens het beleid voortzette, terwijl hij wist dat een vijfde van de ouders mogelijk onterecht als fraudeur werden aangepakt door de Belastingdienst.
“Blokpoel wil alles laten dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, stond in een van de opgevraagde stukken. Blokpoel ontkende die uitspraak maandag.
Commissie ziet ‘buikpijn’ niet terug in de stukken
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een ongemakkelijk gevoel zitten.
“U was de huisbaas van het CAF, u was medeverantwoordelijk voor de aanpak, u heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet kan aantreffen. Ik wil dat best geloven, maar ik zie het niet.”
Blokpoel had destijds het gevoel dat er “geen ruimte” was om de wet anders uit te voeren. Op de vraag of hij de wet had willen aanpassen, was het korte antwoord: “Dolgraag.”
Telegraaf 16.11.2020 Bij het hogere management van de Belastingdienst was er ’heel veel buikpijn’ over de terugvordering van hoge bedragen aan toeslagen bij fouten met kleine bedragen. Dat zegt voormalig Belastingdienst-directeur Hans Blokpoel in de verhoren over de affaire rond de kinderopvangtoeslag.
Een speciale commissie van Kamerleden organiseert deze en volgende week verhoren met de hoofdrolspelers in de toeslagaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders door de eigen overheid gedupeerd door een te hardvochtige aanpak. Deze week is vooral de ambtelijke top aan de beurt om onder ede gehoord te worden, volgende week komen prominente politici langs.
Maandagmiddag kwam oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel langs. Hij liet zijn licht schijnen over de harde terugvordering van de fiscus. Als een ouder een klein foutje maakte bij de kinderopvangtoeslag, moest die meteen een heel jaar aan toeslag terugbetalen. Dat kon oplopen tot tienduizenden euro’s.
Blokpoel zei ’heel erg buikpijn’ te hebben gehad over die hardvochtige aanpak. „Ik heb meermalen intern gezegd: kon dit nou echt niet anders?” Waarom kwam het dan niet tot een mildere aanpak, vroeg de commissie zich af. Volgens Blokpoel was er ’geen ruimte’ voor een andere aanpak. Volgens hem was bij de afdeling Toeslagen het beeld dat de wet deze aanpak nou eenmaal voorschreef.
De commissie legde Blokpoel voor dat in verslagen staat dat hij juist ervoor pleitte om de toeslagen dicht te draaien. Maar de ambtenaar ontkende dat. Die uitspraak klonk volgens hem als ’iets wat ik niet gezegd kan hebben’.
Waarschuwing
Volgens Blokpoel had hij ook al langer gewaarschuwd voor de harde fraudeaanpak, onder de noemer CAF. Daarbij werd gezocht naar ’intermediairs’ die de fraude faciliteerden. Maar de oud-directeur zei daarbij vaak te hebben gewaarschuwd dat een malafide intermediair niet automatsch betekende dat diens klanten ook allemaal fraudeleus waren.
Alle individuele dossiers moesten volgens hem ook apart onderzocht worden, met ’een open blik’. „Dat kost heel veel tijd”, stipt Blokpoel wel aan. Dat individuele onderzoek was aan de belastinginspecteur, zegt de ambtenaar. Het CAF-team, waarvan hij de ’huisbaas’ was, mocht geen individuele zaken beoordelen.
Vreemd
De verhoren begonnen maandagochtend met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Haar partner was de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim, dat de spil bleek in de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Zo’n 300 klanten van dat bureau werd door de Belastingdienst als fraudeur bestempeld, bij zo’n 90 procent bleek dat achteraf onterecht.
„Ik zag dingen die ik vreemd vond”, legt Gónzalez Pérez uit waarom ze in de zaak dook. De toeslag van de Dadim-klanten werd stopgezet en ze moesten bewijs aanleveren dat ze wel recht hadden op het geld. Maar de mensen die de stukken aanleverden, kregen vervolgens niks te horen tot een nieuwe afwijzing volgde.
’Geen motivering’
„Die brieven waren niet gemotiveerd”, zegt Gónzalez Perez. Er stond volgens haar alleen in dat mensen niet genoeg gegevens hadden aangeleverd en de bewijsvoering niet compleet was. „Maar dat was geen motivering. Er stond niet in de beslissing wat mensen niet hadden ingeleverd. Het was een heel algemene brief met: u heeft toch geen recht, we hebben alles gecontroleerd, het was onvolledig.”
Bij zaken die Gónzalez Pérez won, ging de Belastingdienst telkens weer in beroep. Volgens de advocaat ging dat onder de noemer ’als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer’. „Ik had hier het gevoel: het is gewoon een uitje”, zegt ze.
Archiefbeeld: gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire op het Plein bij de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
De advocaat sprak met een keur aan topambtenaren en zelfs toenmalig staatssecretaris Snel (Financiën), die om dit dossier opstapte. Maar ze vat de toon van de gesprekken samen als ’vervelend’ en ’niet zo prettig’. „Ik heb denk ik met iedere medewerker van de Belastingdienst wel een gesprek gehad”, zegt Gónzalez Pérez, die stelt tegen ’een muur van ontkenning’ aan te zijn gelopen. Ze heeft het gevoel dat Snel ook echt niet doorhad wat het probleem precies was. „Maar ik denk dat de rest het wel snapte.”
Niet redelijk
Hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kwam maandagmiddag uitleg geven over behoorlijk bestuur en hoe daar in deze affaire wellicht geen sprake van is geweest. Dat ging onder meer over het harde terugvorderen van bijvoorbeeld een heel jaar aan toeslagen, bij ouders die maar kleine fouten hadden gemaakt.
Die hardheid komt volgens Marseille helemaal niet terug in de wetgeving rond de kinderopvangtoeslag. „Als iemand 100 euro aan toeslagen niet kan verantwoorden en dan 10.000 euro terug moet betalen, moet je dat beoordelen op het redelijke”, zegt Marseille.
Toch handelde de Belastingdienst wel zo hard en gaf de Raad van State daar in zaken vaak zijn goedkeuring aan. ’Niet terecht’, zegt Marseille. „Het is onjuist dat de Raad van State heeft opgeschreven dat Belastingdienst geen speelruimte had. De tekst van de wet dwingt niet om tot die conclusie te moeten komen.”
NOS 16.11.2020 Oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel heeft naar eigen zeggen “heel vaak buikpijn” gehad van de situatie bij de dienst Toeslagen, die het middelpunt is van de kinderopvangtoeslagaffaire. Volgens hem leidden “kleine fouten van ouders” tot “heel grote gevolgen”.
Blokpoel werd vanmiddag ondervraagd door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen. De affaire, waarbij ouders onterecht als fraudeurs werden bestempeld en jarenlang met vorderingen te maken kregen waardoor ze in de problemen kwamen, was volgens Blokpoel al jaren bij de top van de dienst bekend. Ook toenmalig staatssecretaris Wiebes van Financiën wist ervan, en Sociale Zaken waarschijnlijk ook, zei hij.
De zorgen en een gevoel van onmacht over de kwestie werden volgens Blokpoel binnen zijn organisatie breder gedeeld. Hoe kwam het dan dat de onderzoeken naar de veronderstelde fouten van ouders niet werden stopgezet, vroeg SP-Kamerlid Leijten hem. “Ik heb meermalen gezegd of het niet anders kon, maar er werd bij Toeslagen geen ruimte gevoeld hoe het anders zou kunnen”, antwoordde Blokpoel. Er ontstond uiteindelijk ook bij hem een beeld dat de wet niet op een andere manier kon worden uitgevoerd.
Dubbel gevoel
Terugkijkend voelt Blokpoel zich naar eigen zeggen medeverantwoordelijk voor “een situatie waarin dingen zijn uitgevoerd die zo hard zijn dat ik er buikpijn van krijg”.
De voormalig directeur zei bij aanvang van het verhoor meteen al met een dubbel gevoel voor de commissie te verschijnen. “Ik ben als oud-directeur trots op sommige dingen bij de dienst, maar dat alles wordt overschaduwd door de ellende die ouders in de affaire opliepen.”
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort sinds vandaag gedurende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
In het verhoor wilden Kamerleden weten hoe het zo kon lopen dat grote groepen ouders die kleinere fouten maakten massaal als fraudeurs werden bestempeld en aangepakt. Blokpoel, die van 2010 tot 2016 directeur bij de fiscus was, schetste een beeld van een periode waarbij “steeds meer op fraudebestrijding ingezoomd werd”.
Omdat de toeslagendienst zelf geen onderzoeksdienst had, werd een speciaal team opgezet om de fouten met toeslagen te onderzoeken, het zogeheten CAF-team. Als baas van de Belastingdienst was Blokpoel verantwoordelijk.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee ziet in de gespreksverslagen van dit team – die pas recent met de Kamer werden gedeeld – dat Blokpoel vrij vaak over “fraudepatronen” spreekt. Blokpoel zegt dat de organisatie na de grootscheepse fraude met Bulgaren die op grote schaal onterecht toeslagen hadden gekregen steeds vaker signalen kreeg van “georganiseerde fraudes.” Verder waren er signalen op de werkvloer dat de fiscus niet goed in staat was die fraudes aan te pakken.
Hij herinnert zich dat de evaluaties over dit team vaak positief waren: er werd zelfs nog overwogen het team uit te breiden. Dat gebeurde uiteindelijk niet.
“Met welk beeld van uw optreden moeten wij nu vandaag de zaal verlaten?”, aldus Chris van Dam, voorzitter van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Volgens commissielid Van der Lee blijkt uit de gespreksverslagen dat Blokpoel er juist voor pleitte om toeslagen stop te zetten, ook als er niets mis mee was. Maar dat ontkent Blokpoel. “Die uitspraak klinkt als iets wat ik niet gezegd kan hebben”, aldus de oud-directeur.
Commissievoorzitter en CDA-Kamerlid Van Dam zei dat hij de buikpijn waarover Blokpoel sprak niet in alle stukken heeft teruggevonden. “Met welk beeld van uw optreden moeten wij nu vandaag de zaal verlaten?” wilde Van Dam weten. “Klopt het dat de wet in uw ogen niet anders kon worden uitgevoerd? Maar u het wel wilde?”
Daarop antwoordde Blokpoel bevestigend. Hij had dat “dolgraag” gewild.
Morgen gaan de verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie verder. Een extra verhoor is ingelast: de schrijver van een onlangs opgedoken intern memo komt naar de commissie.
Uit het memo bleek dat de top van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst al in 2017 het advies kreeg om gedupeerde ouders uit de toeslagenaffaire een schadevergoeding aan te bieden.
AD 16.11.2020 Dat ouders die een fout hadden gemaakt met de aanvraag van kinderopvangtoeslag álles terug moesten betalen, stuitte de top van de Belastingdienst tegen de borst. Maar aan de bel trekken bij het kabinet had geen zin: de wet moest en zou gewoon uitgevoerd worden, bezweert voormalig directeur bij de Belastingdienst Hans Blokpoel.
Blokpoel was gisteren een van de getuigen die de komende twee weken onder ede worden gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie die het schandaal met de kinderopvangtoeslag onderzoekt. Blokpoel zei tijdens zijn verhoor meermaals dat hij ‘buikpijn’ had gehad over de ‘snoeiharde’ wet die ervoor zorgde dat ouders soms tienduizenden euro’s terug moesten betalen omdat er bijvoorbeeld een bonnetje of afschrift miste.
Volgens Blokpoel is de kwestie door toenmalig directeur-generaal Peter Veld destijds aangekaart bij de staatssecretaris van Financiën, toen was dat VVD’er Eric Wiebes. Maar die noch de beleidsmakers op het ministerie stonden ervoor open om de wetgeving te verzachten of coulanter te zijn. ,,Het beeld dat ik kreeg was van ‘nee, dit blijft zo’”, zei Blokpoel.
Spanning
De commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam had zichtbaar moeite met het relaas van Blokpoel. ,,Uw verhaal levert bij mij spanning op. U heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet heb kunnen aantreffen”, aldus de voorzitter.
U heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet heb kunnen aantreffen, aldus Chris van Dam, voorzitter.
Genadeloze aanpak
De commissieleden vinden het lastig te begrijpen dat Blokpoel als zelfbenoemd ‘huisbaas’ van het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) vooraf gewaarschuwd zou hebben om individuele burgers niet de dupe te laten worden van de jacht op fraudeurs. SP-Kamerlid Renske Leijten kan er niet over uit dat de invordering van toeslagen gewoon doorging, ook toen al duidelijk was dat gezinnen door de genadeloze aanpak in grote problemen kwamen. ,,Als je er buikpijn van krijgt, dan stop je toch de onderzoeken?” Volgens Blokpoel was dat onmogelijk. ,,Vraagt u mij een wet niet te handhaven? Dat kan toch niet!”
Dat de wet geen ruimte zou hebben geboden om ouders minder hard aan te pakken werd tegengesproken door hoogleraar bestuursrecht Bert Marseille van de Rijksuniversiteit Groningen. Volgens Marseille was er wel degelijk ruimte om ‘proportioneel’ te handelen en was het dus niet noodzakelijk om toeslagen volledig terug te vorderen bij een tekortkoming of fout.
Dat de fiscus desondanks voor de harde aanpak koos kan volgens Marseille niet los gezien worden van de ‘stemming’ die zeven jaar geleden anders was als gevolg van affaires als de Bulgarenfraude: ,,Toen was het belangrijk om streng te doen.” Het belang van instituties werd zwaarder gewogen dan het belang van individuele burgers, concludeert de hoogleraar.
Slachtoffers hebben nooit een eerlijke kans gekregen om zichzelf tegen de aantijgingen te verdedigen, stelde advocaat Eva González Pérez. Ook al kwamen zij met bewijzen, de Belastingdienst bleef bij het standpunt dat zij gefraudeerd zouden hebben. ,,Dat vind ik het ernstigste: dat zij zich niet konden verdedigen”, zei de raadsvrouw.
González Pérez staat ouders bij die klant waren bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim – eigendom van haar echtgenoot – dat door het CAF-team op de korrel werd genomen. Dankzij haar vasthoudendheid en spitwerk kwam de kwestie op de parlementaire agenda te staan en groeide de kwestie uit tot een affaire met mogelijk 22.000 slachtoffers.
‘Muur van ontkenning’
De advocaat schetste tijdens haar verhoor een ontluisterend beeld van de Belastingdienst. Zij sprak over een ‘muur van ontkenning’: bewijsstukken werden door de fiscus achtergehouden, aan mensen werd niet verteld wat zij precies fout hadden gedaan. Tot aan de hoogste rechter werd doorgeprocedeerd, ook al was duidelijk dat de Belastingdienst fout had gezeten. ,,Ik had soms het idee dat procederen een uitje was”, aldus González Pérez.
De verhoren begonnen met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
Telegraaf 16.11.2020 Bij het hogere management van de Belastingdienst was er ’heel veel buikpijn’ over de terugvordering van hoge bedragen aan toeslagen bij fouten met kleine bedragen. Dat zegt voormalig Belastingdienst-directeur Hans Blokpoel in de verhoren over de affaire rond de kinderopvangtoeslag.
Een speciale commissie van Kamerleden organiseert deze en volgende week verhoren met de hoofdrolspelers in de toeslagaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders door de eigen overheid gedupeerd door een te hardvochtige aanpak. Deze week is vooral de ambtelijke top aan de beurt om onder ede gehoord te worden, volgende week komen prominente politici langs.
Maandagmiddag kwam oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel langs. Hij liet zijn licht schijnen over de harde terugvordering van de fiscus. Als een ouder een klein foutje maakte bij de kinderopvangtoeslag, moest die meteen een heel jaar aan toeslag terugbetalen. Dat kon oplopen tot tienduizenden euro’s.
Blokpoel zei ’heel erg buikpijn’ te hebben gehad over die hardvochtige aanpak. „Ik heb meermalen intern gezegd: kon dit nou echt niet anders?” Waarom kwam het dan niet tot een mildere aanpak, vroeg de commissie zich af. Volgens Blokpoel was er ’geen ruimte’ voor een andere aanpak. Volgens hem was bij de afdeling Toeslagen het beeld dat de wet deze aanpak nou eenmaal voorschreef.
De commissie legde Blokpoel voor dat in verslagen staat dat hij juist ervoor pleitte om de toeslagen dicht te draaien. Maar de ambtenaar ontkende dat. Die uitspraak klonk volgens hem als ’iets wat ik niet gezegd kan hebben’.
Waarschuwing
Volgens Blokpoel had hij ook al langer gewaarschuwd voor de harde fraudeaanpak, onder de noemer CAF. Daarbij werd gezocht naar ’intermediairs’ die de fraude faciliteerden. Maar de oud-directeur zei daarbij vaak te hebben gewaarschuwd dat een malafide intermediair niet automatsch betekende dat diens klanten ook allemaal fraudeleus waren.
Alle individuele dossiers moesten volgens hem ook apart onderzocht worden, met ’een open blik’. „Dat kost heel veel tijd”, stipt Blokpoel wel aan. Dat individuele onderzoek was aan de belastinginspecteur, zegt de ambtenaar. Het CAF-team, waarvan hij de ’huisbaas’ was, mocht geen individuele zaken beoordelen.
Vreemd
De verhoren begonnen maandagochtend met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Haar partner was de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim, dat de spil bleek in de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Zo’n 300 klanten van dat bureau werd door de Belastingdienst als fraudeur bestempeld, bij zo’n 90 procent bleek dat achteraf onterecht.
„Ik zag dingen die ik vreemd vond”, legt Gónzalez Pérez uit waarom ze in de zaak dook. De toeslag van de Dadim-klanten werd stopgezet en ze moesten bewijs aanleveren dat ze wel recht hadden op het geld. Maar de mensen die de stukken aanleverden, kregen vervolgens niks te horen tot een nieuwe afwijzing volgde.
’Geen motivering’
„Die brieven waren niet gemotiveerd”, zegt Gónzalez Perez. Er stond volgens haar alleen in dat mensen niet genoeg gegevens hadden aangeleverd en de bewijsvoering niet compleet was. „Maar dat was geen motivering. Er stond niet in de beslissing wat mensen niet hadden ingeleverd. Het was een heel algemene brief met: u heeft toch geen recht, we hebben alles gecontroleerd, het was onvolledig.”
Bij zaken die Gónzalez Pérez won, ging de Belastingdienst telkens weer in beroep. Volgens de advocaat ging dat onder de noemer ’als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer’. „Ik had hier het gevoel: het is gewoon een uitje”, zegt ze.
Archiefbeeld: gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire op het Plein bij de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
De advocaat sprak met een keur aan topambtenaren en zelfs toenmalig staatssecretaris Snel (Financiën), die om dit dossier opstapte. Maar ze vat de toon van de gesprekken samen als ’vervelend’ en ’niet zo prettig’. „Ik heb denk ik met iedere medewerker van de Belastingdienst wel een gesprek gehad”, zegt Gónzalez Pérez, die stelt tegen ’een muur van ontkenning’ aan te zijn gelopen. Ze heeft het gevoel dat Snel ook echt niet doorhad wat het probleem precies was. „Maar ik denk dat de rest het wel snapte.”
Niet redelijk
Hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kwam maandagmiddag uitleg geven over behoorlijk bestuur en hoe daar in deze affaire wellicht geen sprake van is geweest. Dat ging onder meer over het harde terugvorderen van bijvoorbeeld een heel jaar aan toeslagen, bij ouders die maar kleine fouten hadden gemaakt.
Die hardheid komt volgens Marseille helemaal niet terug in de wetgeving rond de kinderopvangtoeslag. „Als iemand 100 euro aan toeslagen niet kan verantwoorden en dan 10.000 euro terug moet betalen, moet je dat beoordelen op het redelijke”, zegt Marseille.
Toch handelde de Belastingdienst wel zo hard en gaf de Raad van State daar in zaken vaak zijn goedkeuring aan. ’Niet terecht’, zegt Marseille. „Het is onjuist dat de Raad van State heeft opgeschreven dat Belastingdienst geen speelruimte had. De tekst van de wet dwingt niet om tot die conclusie te moeten komen.”
NU 16.11.2020 Gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire hebben zich nooit kunnen verdedigen tegenover de beschuldigingen van de Belastingdienst omdat dossiers en onderbouwing voor genomen besluiten ontbraken. “De manier van procederen is niet fair”, zei advocate Eva González Pérez maandag tegenover de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
González Pérez schetste een ontluisterend beeld van het optreden van de Belastingdienst de afgelopen jaren. “Mijn cliënten hebben geen enkele vorm van wederhoor gehad. Dat ze zichzelf niet hebben kunnen verdedigen, vind ik misschien wel het ergste.”
De raadsvrouw was de eerste die onder ede werd gehoord in de twee weken die de ondervragingscommissie heeft uitgetrokken om uit te zoeken hoe het zo mis heeft kunnen gaan in de toeslagenaffaire.
Haar echtgenoot runde Dadim, het gastouderbureau uit Eindhoven waarmee de toeslagenaffaire begon. Alle 157 klanten kregen in 2014 zonder opgave van reden de mededeling dat hun kinderopvangtoeslag was stopgezet.
Conclusie van commissie-Donner ‘klinkt onschuldig’
Al in 2015 gaf de rechter haar gelijk dat de Belastingdienst niet zomaar de toeslagen had mogen stopzetten. “Ik dacht nu is het klaar”, zei González Pérez tegen de commissieleden, maar de fiscus ging in hoger beroep.
De zaak belandde in 2017 bij de Raad van State, de hoogste bestuursrechter. Ook daar werd geconcludeerd dat de stopzetting van de toeslagen onrechtmatig was en ook toen dacht González Pérez dat de Belastingdienst wel in zou binden.
Maar tijdens een informele ontmoeting met González Pérez en de Belastingdienst om tot een oplossing te komen, liepen de gemoederen hoog op. “Een senior jurist van de Belastingdienst liep stampvoetend weg.”
Een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner deed onderzoek naar de toeslagenaffaire en concludeerde dat de Belastingdienst “vooringenomen” handelde.
“Vooringenomenheid vind ik zo onschuldig klinken”, was de veelzeggende reactie van González Pérez. “Het is niet zozeer een vooringenomen houding. Als je iets ontdekt, dan pak je dat aan. Maar hier is niets gevonden en toch is de Belastingdienst verder gaan zoeken.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
‘Ik zat tegenover een muur van ontkenning’
Het enige dat de Belastingdienst aan de gedupeerde ouders wilde vergoeden, was de te veel in rekening gebrachte rente over het teruggevorderde bedrag, maar dat dekte volgens González Pérez bij lange na de schade niet. “Ze wilden niet praten over materiële en immateriële schade.”
Er volgde een gesprek met Gerard Blankestijn, toenmalig directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, en ook dat gesprek liep niet goed. “Ik zat tegenover een muur van ontkenning”, aldus González Pérez.
Ondertussen kwam González Pérez erachter dat de Belastingdienst stukken in de rechtbankdossiers achterhield. “Een doodzonde in het bestuursrecht.”
Ook bleek dat de tweede nationaliteit van de ouders door de fiscus werd bijgehouden. Vaak waren haar cliënten van Turkse of Marokkaanse komaf. “Dat baarde mij zorgen. Die zorgen heb ik altijd gedeeld met de Belastingdienst, maar ik kreeg geen antwoord.”
Uiteindelijk deed de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) hier onderzoek naar en concludeerde afgelopen zomer dat er sprake was van discriminatie.
De ouders hadden al die tijd geen idee wat er speelde en waarom hun toeslag werd stopgezet. Laat staan hoelang de situatie zou duren. “Ik heb gezien hoe het leven van een vrouw met drie kinderen helemaal kapot is gegaan.”
‘Vermoeden dat fiscus wist dat hun zaak juridisch kansloos was’
De advocate zag de afgelopen zes jaar een opvallend patroon. Zodra er een van haar zaken voor de rechter kwam, leek de Belastingdienst het toch onderling op te willen lossen. Maar dat was voor González Pérez al te laat.
“Ik had vier jaar lang geprocedeerd en eindelijk wilde een rechter naar mijn verhaal luisteren.” Haar vermoeden is dat de fiscus zelf ook wist dat hun zaak juridisch onhoudbaar is.
Een vrouw die zelf naar de rechter stapte en op het punt stond om naar de Raad van State te gaan, heeft haar zaak op verzoek van de Belastingdienst wel ingetrokken. “Zij is er nog steeds niet uit met de Belastingdienst.”
NOS 16.11.2020 Ouders die door de Belastingdienst onterecht als fraudeur werden aangemerkt in de kinderopvangtoeslagenaffaire kregen jarenlang geen antwoorden op vragen wat ze fout zouden hebben gedaan. Ook hun advocaat, Eva González Pérez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, kreeg dossiers soms niet te zien, of merkte dat stukken werden achtergehouden. Dat zei ze vanmorgen tegen de parlementaire ondervragingscommissie in de Tweede Kamer, die onderzoek doet naar de affaire.
In pogingen van de advocaat om problemen met de Belastingdienst op te lossen, leek het soms of ze werd tegengewerkt, vertelde ze. “Ik liep tegen een muur van ontkenning aan.”
De advocaat vertelde dat de onmacht en onzekerheid die de ouders daarbij voelden haar “heel diep” hebben geraakt. Op de vraag van de commissie wat de onzekerheid met de ouders deed, zei ze te moeten verwijzen naar het boek Het proces van Kafka. Dat beschrijft een proces waarbij de hoofdpersoon beschuldigd wordt maar op geen enkele manier aanknopingspunten krijgt waarom.
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort vanaf vandaag gedurende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Om 12.30 uur vandaag komt hoogleraar Bert Marseille van de Rijksuniversiteit Groningen naar de commissie, om 15.00 uur volgt voormalig directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel. De zitting is rechtstreeks te volgen via NPO Politiek en NOS.nl.
“Wat doet rechtsonzekerheid met mensen? Ja, dan verwijs ik naar het boek Het proces van Kafka.”, aldus Eva González Pérez, advocaat.
González Pérez stond de afgelopen jaren tientallen cliënten juridisch bij, maar heeft met meer gedupeerde ouders contact. Ze is de vrouw van de eigenaar van gastouderbureau Dadim uit Eindhoven, waar de affaire begon. Ze kreeg in de loop van de jaren het gevoel dat de Belastingdienst “door bleef zoeken naar misstanden in dossiers waar niets te vinden was”.
Ze kreeg het gevoel dat er “groepsgewijs” te werk werd gegaan. Op vragen van haar daarover aan de Belastingdienst kwamen geen antwoorden. Ze noemt het raar dat de fiscus de afkomst of tweede nationaliteit van mensen leek te registreren, wat volgens haar helemaal niet bij de Belastingdienst bekend mag zijn. In februari 2016 nam ze contact op met de ombudsman over het stagneren van bezwaarprocedures. Die startte eind 2016 een onderzoek.
Uiteindelijk kon de advocaat op gesprek komen bij de Belastingdienst, waarbij González Pérez hoopte op een “eerlijke oplossing” voor de problemen. Dat gebeurde niet: “De Belastingdienst wilde alleen maar dat ik weer gegevens aan zou leveren.”
Podcast De Dag kijkt vandaag naar de rol van Tweede Kamerleden Pieter Omtzigt en Renske Leijten in het aan het licht brengen van de toeslagenaffaire. Je kunt de podcast hier beluisteren.
De advocaat sprak later één keer kort met staatssecretaris Snel en kreeg het gevoel dat hij het “niet begreep”. Bij een gesprek met een topambtenaar gaf de advocaat aan dat er wat haar betreft qua aantallen appels met peren vergeleken werden. Dat kwam niet aan, zegt ze. “Voor hem was het allemaal fruit.”
González Pérez vindt het pijnlijk dat een juridische adviseur van de Belastingdienst al in 2017 in een memo op de misstanden wees. “Waarom ging het toen nog twee jaar door?”
De advocaat richtte zich in de commissie ook tot de Kamer, refererend aan uitspraken van de Kamerleden Omtzigt (CDA) en Leijten (SP), die de zaak veelvuldig hebben aangekaart. “U heeft gezegd dat u zich rechercheurs voelt op zoek naar de waarheid. Zo heb ik mezelf de afgelopen jaren ook gevoeld.”
AD 16.11.2020 Slachtoffers van het schandaal met de kinderopvangtoeslag weten tot op de dag van vandaag niet wat zij fout gedaan hebben. Dat zei advocaat Eva González Pérez vanmorgen tegenover de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
Volgens de raadsvrouw hebben haar cliënten nooit het recht op wederhoor gekregen. Ook al kwamen zij met bewijzen, de Belastingdienst bleef bij het standpunt dat zij gefraudeerd zouden hebben. ,,Dat vind ik het ernstigste: dat zij zich niet konden verdedigen’’, zei ze vanmorgen onder ede.
González Pérez is de advocaat die de affaire aan het rollen bracht. Zij vertegenwoordigt meer dan veertig ouders die van de een op de andere dag hun kinderopvangtoeslag stopgezet zagen en torenhoge bedragen terug moesten betalen. Deze ouders waren klant bij het gastouderbureau Dadim, waarvan de echtgenoot van González Pérez de eigenaar is. Zij werden aangepakt door het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF).
De advocaat schetste tijdens haar verhoor een ontluisterend beeld van de Belastingdienst. Zij sprak over een ‘muur van ontkenning’: bewijsstukken werden door de fiscus achtergehouden, aan mensen werd niet verteld wat zij precies fout hadden gedaan. Tot aan de hoogste rechter werd doorgeprocedeerd, ook al was duidelijk dat de Belastingdienst fout had gezeten. ,,Ik had soms het idee dat procederen een uitje was”, aldus González Pérez.
Ook zegt ze dat haar echtgenoot heeft gezien dat een medewerker van de Belastingdienst een bestand op zijn computer had staan waarbij achter de namen van cliënten een aantekening stond dat zij Turks of Marokkaans waren. Dat een tweede nationaliteit of migratieachtergrond een rol heeft gespeeld kan volgens haar moeilijk alleen toeval zijn geweest: ,,Wat mij de afgelopen zes jaar is opgevallen is dat iedereen van buitenlandse afkomst is als ik word gebeld.”
‘Niet fair’
Dankzij een e-mail van González Pérez aan CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in 2017 kwam de zaak ook onder de aandacht van het parlement. Vele Kamervragen volgden, toch gingen de praktijken nog jaren door. Pas vorig jaar kwam toenmalig staatssecretaris Menno Snel van Financiën met een voorstel om een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner met een oplossing te laten komen. Toen kwam er een compensatieregeling, waarvoor inmiddels ruim een half miljard euro is gereserveerd.
De commissie-Donner oordeelde in het eindrapport dat er bij de Belastingdienst sprake is geweest van ‘institutionele vooringenomenheid’. Volgens de raadsvrouw is die term ‘onschuldig’ en dekt die de lading niet. Welke kwalificatie dan wel gepast zou zijn, wilde González Pérez niet zeggen, al komt ‘niet fair’ volgens haar dichter in de buurt van de waarheid.
Harde noten
De Groningse hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kraakte in zijn verhoor harde noten over de manier waarop de Belastingdienst de wet jarenlang uitlegde. Volgens Marseille was er wel degelijk ruimte om ‘proportioneel’ te handelen en was het dus niet noodzakelijk om toeslagen volledig terug te vorderen bij een tekortkoming of fout.
Dat de fiscus desondanks voor de harde aanpak koos kan volgens Marseille niet los gezien worden van de ‘stemming’ die zeven jaar geleden anders was als gevolg van affaires als de Bulgarenfraude: ,,Toen was het belangrijk om streng te doen.” Het belang van instituties werd zwaarder gewogen dan het belang van individuele burgers, concludeert de hoogleraar.
Ook de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft eraan bijgedragen dat de koers niet werd bijgesteld, denkt Marseille. ,,De harde lijn werd door de Raad van State voor 100 procent bevestigd”, aldus Marseille. Daardoor was het voor de Belastingdienst ingewikkeld om soepeler te zijn. ,,Dat wordt moeilijker als je net de uitspraak van de afdeling hebt gekregen waarin wordt gezegd: jullie doen het perfect.”
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen in gesprek met gedupeerden voorafgaand aan het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de start van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag.Beeld ANP
VK 16.11.2020 Waarom is er tussen 2014 en 2019 niets gedaan om het drama met de kinderopvangtoeslagen te voorkomen? Waarom negeerden de ambtelijke top van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken, net als de politiek verantwoordelijken, de vele signalen dat ouders ten onrechte van toeslagfraude werden beschuldigd?
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen in gesprek met gedupeerden voorafgaand aan het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de start van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag.Beeld ANP
Deze vragen staan vanaf maandag centraal in een mini-parlementaire enquête over de kinderopvangtoeslagaffaire.
Een commissie van acht Kamerleden hoort negentien hoofdrolspelers onder ede om boven water te krijgen hoe het zo mis kon gaan met de fraudejacht op ouders die kinderopvangtoeslag ontvangen. De verhoren zijn gespreid over acht dagen, waarvan vijf deze week en drie in de week erna. Al op 17 december wil de parlementaire ondervragingscommissie haar ‘verslag van bevindingen’ presenteren.
Het hoofddoel van de parlementaire ondervraging is waarheidsvinding. Sinds de Nationale Ombudsman in de zomer van 2017 een uiterst kritisch rapport uitbracht over de bejegening van kinderopvangtoeslagontvangers door de Belastingdienst is er een karrenvracht aan memo’s, gespreksverslagen, Kamerbrieven en rechtbankvonnissen over de Tweede Kamer uitgestort.
Gaandeweg werd duidelijk dat de Belastingdienst jarenlang belangrijke informatie bewust achterhield voor de gedupeerde ouders, voor het parlement en vaak ook voor de eigen staatssecretaris. Ook is inmiddels duidelijk dat intern – bij de Belastingdienst en ook op de departementen van Sociale Zaken en Financiën – diverse personen al heel lang wisten dat ouders onrechtvaardig behandeld werden.
Toch gingen de onrechtmatige terugvorderingen en stopzettingen van kinderopvangtoeslagen gewoon door. Met als gevolg dat het ministerie van Financiën nu mogelijk 26 duizend ouders financieel moet compenseren vanwege het materiële en immateriële leed dat hun door de overheid is aangedaan.
Maar wie is er nou precies verantwoordelijk voor dit schandaal? De ondervragingscommissie wacht nu de niet zo schone taak om de witte plekken in te vullen. Wie was er vóór 2018 al op de hoogte van de misstanden?
Wie keek er al dan niet bewust van weg? Wie heeft wél gewaarschuwd, maar vond geen gehoor? Waarom hebben het topmanagement en de verantwoordelijke politici niets met dergelijke alarmsignalen gedaan?
De informatie die tot nu toe boven tafel is gekomen duidt erop dat de angst voor precedentwerking een grote rol heeft gespeeld in het wegkijkbeleid; ‘men’ was bang dat tienduizenden ouders schadevergoeding zouden claimen als de Belastingdienst zijn fouten eerlijk zou toegeven.
Die gevreesde uitkomst is alsnog realiteit geworden, met dien verstande dat het aantal slachtoffers veel lager zou zijn geweest als de verantwoordelijken eerder bij zichzelf te rade waren gegaan in plaats van in ontkenningen en een zwijgcultuur te volharden.
De commissie laat, net als in een rechtszaak, eerst de aanklager aan het woord. Die rol is toebedeeld aan de sociaal advocate Eva González-Pérez. Zij heeft sinds 2014 tientallen ouders die bezwaar maakten tegen het stopzetten van hun kinderopvangtoeslag juridisch bijgestaan.
González-Pérez is daarnaast de echtgenote van Ahmet Gökce, de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim waar de toeslagenaffaire min of meer mee begon. Het toeslagenfraudeteam van de Belastingdienst (CAF) zette in 2014 de toeslagen stop van alle 302 klanten van dit gastouderbureau, omdat zij gefraudeerd zouden hebben.
Achteraf bleek die verdenking slechts voor een handvol Dadim-klanten terecht; het overgrote deel van de ouders was onschuldig en moest zijn toeslagen ten onrechte terugbetalen.
Na González-Pérez mag hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille zijn visie op de affaire geven. De rest van week één voelt de commissie oud-directeuren van de Belastingdienst en hoge ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan de tand. Het kinderopvangbeleid valt namelijk onder dat ministerie, niet onder Financiën.
De kosten van de kinderopvangtoeslagen komen voor rekening van de SZW-begroting. Op het laatste moment heeft de commissie nog een extra getuige opgeroepen. De fiscaal juriste die intern in 2017 al waarschuwde dat de Belastingdienst onrechtmatig bezig was komt dinsdag aan het woord. Haar advies om de ouders te compenseren sloegen haar leidinggevenden in de wind.
Volgende week is de vloer aan de verantwoordelijke bewindslieden. De verhoren beginnen dan met ex-staatssecretaris Frans Weekers, die in 2014 moest aftreden vanwege problemen met de uitbetaling van toeslagen. Ook de op dit dossier gesneuvelde Menno Snel moet openheid van zaken komen geven.
Het meest pregnant vanuit politiek oogpunt zijn de verhoren van Eric Wiebes (nu minister van Economische Zaken en Klimaat) en Lodewijk Asscher (partijleider van de PvdA). Wiebes mag komen uitleggen waarom hij als staatssecretaris van Financiën niet ingreep, terwijl uit memo’s blijkt dat hij destijds wel besefte dat de ouders wel erg hard werden aangepakt.
Asscher was als minister van Sociale Zaken in het kabinet Rutte II jarenlang politiek verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslagen. Ook hij zou op de hoogte zijn geweest van de problemen, maar om onduidelijke redenen niets hebben gedaan.
Vooral voor Asscher komt het verhoor op een ongelukkig moment. Zo kort voor Tweede Kamerverkiezingen kan hij als lijsttrekker van een partij die op winst staat in de peilingen geen negatieve publiciteit gebruiken.
En die dreigt er wel te komen als hij zijn toenmalige passiviteit ten aanzien van het keiharde terugvorderingsbeleid niet goed kan verklaren. Ook VVD-leider Mark Rutte moet volgende week donderdag in de verhoorbankjes plaatsnemen, maar hij heeft waarschijnlijk niet veel te vrezen. Hij was als premier niet direct verantwoordelijk in dit dossier en kan altijd beweren dat hij niet van de grimmige details op de hoogte was.
Het verhoorschema van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag vindt u hier.
NOS 16.11.2020 Vandaag beginnen de verhoren in de Tweede Kamer over de affaire met de kinderopvangtoeslag. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is de eerste persoon die wordt gehoord.
Het verhoor begint om 9.30 uur en is live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Wat was bedoeld als financiële hulp voor ouders met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepend probleem. Ze werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen, met alle financiële en sociale gevolgen van dien. De Tweede Kamer onderzoekt hoe dit kon gebeuren.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort de komende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Kabinetten
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Frans Weekers, Lodewijk Asscher en Menno Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan premier Mark Rutte, minister Eric Wiebes en minister Tamara van Ark op de agenda.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Sandra Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Elsevier 16.11.2020 De Tweede Kamer is maandag 16 november 2020 begonnen aan de verhoren over de toeslagenaffaire. De affaire stortte duizenden ouders in financiële nood, nadat zij ten onrechte als fraudeur waren bestempeld. De Kamer wil te weten komen welke informatie wanneer bij ambtelijke en politieke kopstukken terechtkwam. En waarom de affaire jaren voortwoekerde zonder dat iemand ingreep.
De verhoren van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) worden voorgezeten door CDA-Kamerlid Chris van Dam. Zeven andere Kamerleden staan hem bij. Volgens Van Dam worden het twee intensieve en lange weken voor de commissie. Tot en met donderdag 26 november worden in totaal negentien mensen verhoord – zo’n twee tot drie per dag.
Onrechtmatig handelen van Belastingdienst
Maandag begon het verhoor van advocaat Eva González Pérez. Zij stond als eerste ouders bij van wie kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst ten onrechte was teruggevorderd. Haar man was eigenaar van een gastouderbureau, waarbij kinderen thuis worden opgevangen door gastouders, in Eindhoven.
Dat gastouderbureau werd verdacht van fraude waarna een speciaal fraudebestrijdingsteam van de Belastingdienst zo’n driehonderd ouders zonder bewijs als fraudeur bestempelde. Inzicht in het dossier dat de Belastingdienst over de ouders aanlegde, kregen de ouders vaak niet.
Volgens González Pérez trad de Belastingdienst onrechtmatig op. Zij kreeg gelijk van de Raad van State, maar de Belastingdienst weigerde over de brug te komen. Pas na journalistiek onderzoek van RTL Nieuws en dagblad Trouw, en politieke vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en SP-Kamerlid Renske Leijten, werd de affaire een onderwerp van discussie in de politiek.
De behandeling van de ouders van het gastouderbureau in Eindhoven bleek het topje van de ijsberg te zijn. Het speciale fraudebestrijdingsteam trad keihard op in nog eens 630 andere onderzoeken. Ook daar moesten ouders tienduizenden euro’s terugbetalen, inclusief boetes, aan de Belastingdienst.
Keihard systeem
Ook strafte het kinderopvangtoeslagsysteem van de Belastingdienst doelbewust fouten af die ouders maakten in hun aanvraag. Zo werden ouders van wie werd gedacht dat zij doelbewust fraudeerden met de aanvraag, ingedeeld in een categorie ‘opzet/grove schuld’ waardoor een betalingsregeling onmogelijk was. Zij kampen vaak met schulden van tienduizenden euro’s.
In totaal zijn bij de Belastingdienst 22.000 gedupeerde ouders bekend. Om hen te compenseren, is door de staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) een half miljard euro uitgetrokken.
Na González Pérez worden in de eerste week van de verhoren van de POK ook kopstukken van de Belastingdienst gehoord. Zo worden voormalig ambtelijke kopstukken komende woensdag, donderdag en vrijdag gehoord. De belangrijkste vraag aan hen is wat zij wisten van de meedogenloze behandeling van de getroffen ouders.
Politieke kopstukken worden ook gehoord
Eerder onthulden RTL Nieuws en Trouw op basis van een klokkenluider dat de misstanden tot op het hoogste ambtelijke niveau waren gemeld. Maar met die meldingen zou niets zijn gebeurd.
Volgende week worden ook politieke kopstukken verhoord. Op maandag 23 november 2020 wordt Lodewijk Asscher gehoord. Hij was van 2012 tot 2017 minister van Sociale Zaken. Op dat ministerie zouden signalen zijn genegeerd over de onrechtmatige behandeling van de ouders. Voor de politiek leider van de PvdA kan dat een gevoelig moment worden. Op donderdag 26 november wordt premier Mark Rutte (VVD) verhoord. Ook van hem zal de commissie willen weten: wat wist u?
AD 15.11.2020 Voor het eerst in zijn toch lange politieke carrière wordt premier Rutte onder ede gehoord in de Tweede Kamer. En hij is niet het enige Haagse kopstuk dat de komende twee weken op de grill wordt gelegd over de toeslagenaffaire.
De flitsenquête naar het schandaal met de kinderopvangtoeslag belooft een thriller te worden. Morgen gaat de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag aan de slag. Met negentien verhoren verdeeld over acht dagen hoopt de Tweede Kamer inzicht te krijgen in hoe het kon gebeuren dat duizenden ouders door doorgeslagen fraudejacht van de Belastingdienst de vernieling in zijn geholpen.
De vraag hoe de terugvordering van kinderopvangtoeslag zó kon ontsporen, leidt op het Binnenhof tot schaamte en verlegenheid. Ouders kwamen financieel aan de afgrond, omdat ze ten onrechte werden aangewezen als fraudeur of omdat ze door een klein foutje enorme bedragen moesten terugbetalen aan de fiscus.
De affaire maakt sommigen ook zenuwachtig: veel politieke spelers die op het verhoorbankje plaatsnemen zijn nog altijd politiek actief, van premier Rutte tot voormalig staatssecretaris van Financiën, Eric Wiebes (nu minister van EZK) en ex-minister van Sociale Zaken, Lodewijk Asscher (nu PvdA-leider).
Ambtenaren
Het voordeel van deze commissie is dat zij mensen onder ede hoort en alle documenten kan vorderen, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Zij zijn echter pas volgende week aan de beurt. Deze week zijn het vooral ambtenaren die worden gehoord door een commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam. Hij zal zijn ervaring als politieman en officier van justitie goed kunnen gebruiken. Verder zit in de commissie ook SP-Kamerlid Renske Leijten die de affaire mede aan het licht bracht. CDA’er Pieter Omtzigt met wie zij samen optrok, zit niet in de commissie.
,,Het voordeel van deze commissie is dat zij mensen onder ede hoort en alle documenten kan vorderen’’, zegt Omtzigt. De verhoren moeten aan het licht brengen wie wanneer wist dat er iets gruwelijk misging en hoe het kan dat interne signalen werden genegeerd of de politieke top nooit bereikten. Zo dook onlangs nog een intern memo op uit 2017 waarin werd gesteld dat ouders gecompenseerd moesten worden. Daar werd niets mee gedaan. De schrijver van dat memo, topambtenaar Palmen-Schlangen, is halsoverkop door de commissie opgeroepen. Zij verschijnt dinsdag.
Omtzigt: ,,In plaats van het advies gewoon uit te voeren, werd het verborgen en werden twee commissies ingesteld, die gingen onderzoeken of er dingen fout waren gegaan bij de Belastingdienst en of mensen moesten worden gecompenseerd. Maar die vraag was door de eigen topjurist allang beantwoord met een helder ja.’’
Kleine fout
Ook dook er een document op uit 2009 waarin de landsadvocaat stelde dat de fiscus proportioneel moest terugvorderen. Als mensen een kleine fout hadden gemaakt bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag van bijvoorbeeld 100 euro, moest niet de toeslag van een heel jaar van soms tienduizenden euro’s worden teruggevorderd. Omtzigt: ,,Toch vorderde de fiscus jarenlang de hele toeslag terug bij kleine fouten, niet het foutbedrag plus een boete terug, maar de hele toeslag.’’
Morgen verschijnt onder andere Hans Blokpoel. De voormalig directeur Belastingen bij de Belastingdienst was in de periode 2010-2016 verantwoordelijk voor de digitalisering bij de fiscus. Hij was oprichter van de beruchte ‘Broedkamer’, een afdeling die de fraudebestrijding deels uit handen nam van inspecteurs door computersystemen te koppelen. Dat mensen tussen de wielen kwamen, omdat er in systemen automatisch een vinkje achter hun naam kwam te staan, komt mede door de inmiddels opgeheven Broedkamer, die bovendien slordig omsprong met persoonsgegevens.
Politieke bazen
Volgende week zijn de politieke bazen aan de beurt. Bij de PvdA zijn ze zich ervan bewust dat het verhoor met Asscher glad ijs kan zijn. Hij was als minister beleidsverantwoordelijke voor de kinderopvangtoeslag. Een stamelende beantwoording of plots opkomend geheugenverlies doet afbreuk aan het imago van de lijsttrekker.
Dat geldt evengoed voor VVD-lijsttrekker Rutte, die volgende week donderdag als laatste wordt gehoord. De premier was voorzitter van de Ministeriële Commissie Aanpak Fraude, die na de zogeheten Bulgarenfraude in zijn tweede kabinet werd opgericht. Na die toeslagenfraude heerste in Den Haag een klimaat van ‘harder aanpakken’.
Half december komt de commissie met haar eindverslag. Nog voor de verkiezingen van 17 maart zal de Tweede Kamer erover debatteren. Daarmee is de kous mogelijk niet af: een aantal partijen, de SP voorop, ziet de flitsenquête slechts als een tussenstap naar een uitgebreidere parlementaire enquête, waarbij de hoofdrolspelers van toen en nu opnieuw op mogen komen draven.
NU 15.11.2020 Maandag start de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. De commissie, bestaande uit acht Tweede Kamerleden, willen uitzoeken hoe het zo gruwelijk heeft kunnen misgaan bij de Belastingdienst in de jacht op fraudeurs met toeslagen.
Waar draaide de toeslagaffaire ook alweer om?
In de zomer van 2014 krijgen alle 157 klanten van een gastouderbureau in Eindhoven een brief van de Belastingdienst dat hun kinderopvangtoeslag per direct is stopgezet en dat ze alle verkregen toeslagen moeten terugbetalen. De reden staat er niet bij.
Er volgden jaren van onzekerheid, stress en financiële problemen bij de gedupeerden. Later bleek dat de fiscus ook discrimineerde.
Niet alleen ouders van het Eindhovense gastouderbureau zijn zomaar als fraudeur bestempeld. Het gaat naar schatting om zo’n 26.000 gevallen.
In de eerste week zijn vooral (oud-) topambtenaren opgeroepen om onder ede te worden gehoord. Hun namen doken tot nu toe alleen op in opgevraagde documenten. Niet eerder kwamen zij aan het woord.
Daarna is het de beurt aan politici zoals premier Mark Rutte, PvdA-leider Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken in het vorige kabinet) en minister Eric Wiebes van Economische Zaken.
Een korte beschrijving van enkele hoofdrolspelers.
Maandag 16 november:
Eva González Pérez – Advocaat bij advocatencollectief Trias
Al in 2014 raakte González Pérez betrokken bij de toeslagenaffaire. Als advocaat staat ze tientallen gedupeerde ouders bij.
Aanvankelijk dacht ze dat het zo gepiept was, zo overduidelijk zat de Belastingdienst in haar ogen fout. “Ik dacht in het begin: ik doe één of twee zaken en als ik win, dringt het besef wel door dat het niet klopt”, zei ze eind vorig jaar tegen het Eindhovens Dagblad.
Het werden zes lange jaren en nog steeds is niet alles afgerond. In die periode viel ze van de ene verbazing in de andere over de handelswijze van de fiscus. Ze schakelde de Ombudsman in, kreeg met veel pijn en moeite de Autoriteit Persoonsgegevens zo ver een onderzoek naar discriminatie te starten, voerde rechtszaken tot aan de Raad van State aan toe en betrok de politiek bij het dossier.
“Ik wilde het eigenlijk afwikkelen en doorgaan met mijn leven, ik had er alleen maar koppijn van”, zei ze dit voorjaar in een interview met One World over haar strijd. Dat is misschien ook niet zo gek, González Pérez werd aantoonbaar tegengewerkt door de Belastingdienst.
Hans Blokpoel
– Algemeen directeur Belastingen bij de Belastingdienst 2010-2016 Als directeur Belastingen was Blokpoel ook leidinggevende van het Combinatieteam Aanpak Facilitators (CAF), het team van de fiscus dat fraude met toeslagen opspoort.
Zijn naam dook eind vorig jaar voor het eerst in de media op dankzij onderzoek van RTL Nieuws en door Trouw opgevraagde stukken. Deze media schrijven dan al regelmatig over de zaak en weten steeds weer nieuwe feiten boven tafel te krijgen.
Uit de stukken blijkt dat Blokpoel op de hoogte is van de misstanden en het beleid bewust voortzet. “Blokpoel wil echt alles dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, zo valt er te lezen.
Dinsdag 17 november:
Sandra Palmen-Schlangen – Vaktechnisch coördinator Toeslagen 2016-2017
Pas op het allerlaatste moment is Palmen-Schlangen door de commissie opgeroepen voor verhoor. Zij schreef als medewerker bij de Belastingdienst al in maart 2017 een uiterst kritische memo over het handelen van de fiscus.
Uit de memo blijkt dat de top van de Belastingdienst toen al op de hoogte was dat hun aanpak niet deugde. Als de Kamer dat document direct al had gekregen, dan had dat veel leestijd en kostbare tijd kunnen besparen.
Het opvallende is dat de Kamer ook om deze memo had gevraagd, maar niet heeft gekregen. Een pijnlijk patroon in dit dossier.
Peter Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
Veld was tussen 2010 en 2015 de hoogste ambtenaar op Financiën. Net als Blokpoel was hij op de hoogte van de misstanden. Desondanks liet hij de toeslagen van mogelijke fraudeurs rücksichtslos stopzetten, ook al wist hij dat maar liefst één op de vijf onschuldig was.
Gerard Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
Blankestijn is de volgende ambtenaar in een hoge functie die op de hoogte was van het foute beleid en er niet tegen optrad.
Hij mag onder meer aan de ondervragingscommissie uitleggen waarom de memo van Palmen-Schlangen, die een dag eerder aan het woord is, niet al in 2017 naar de Kamer en de Commissie-Donner is gestuurd.
Ook zal men benieuwd zijn naar zijn verklaring waarom hij toenmalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) niet informeerde dat de fiscus een tweede nationaliteit van burgers bijhield, terwijl dit niet is toegestaan.
Vrijdag 20 november:
Jaap Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
Uijlenbroek kwam als leidinggevende naar de Belastingdienst om de uit de hand gelopen reorganisatie weer op de rails te krijgen, maar hij belandde in het moeras van de toeslagenaffaire.
RTL Nieuws en Trouw meldden dit voorjaar dat Uijlenbroek drie hoofdrolspelers bij de toeslagenaffaire had beloofd geen straf te geven als zij mee zouden werken aan een onderzoek naar de ontspoorde fraudejacht. Uijlenbroek werd uiteindelijk teruggefloten door de top van Financiën. Begin dit jaar moest hij opstappen.
NOS 14.11.2020 Het is niemand ontgaan dat de overheid in de kinderopvangtoeslagaffaire een grote groep burgers in de steek heeft gelaten en ten onrechte als fraudeurs heeft behandeld. Hoe heeft dat zover kunnen komen? Welke politieke besluiten hebben deze wantoestanden mogelijk gemaakt?
Op die vragen wil de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag vanaf maandag, in een serie van verhoren onder ede, antwoord krijgen.
De werkelijke omvang van de zaak kwam aan het licht door verschillende onthullingen van RTL Nieuws en de krant Trouw en door de inspanningen van CDA-Kamerlid Omtzigt en SP-Kamerlid Leijten.
Ook ligt de vraag op tafel waarom het, tot op de dag van vandaag, zo veel moeite kost om informatie van de Belastingdienst en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken los te krijgen. Mede daarover wordt een lange lijst topambtenaren van deze ministeries gehoord.
De commissie heeft de inhoudelijke steun van aanjagers Leijten, die in de commissie zit, en Omtzigt. De parlementaire ondervragingscommissie verhoort (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Weekers, Asscher en Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan Rutte, Wiebes en Van Ark op de agenda. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is maandag de eerste persoon die wordt gehoord.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Leeshier meer over de commissie en het verhoorschema. De verhoren zijn live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl.
Een belangrijk deel van de verhoren gaat over de rol van het ministerie van Sociale Zaken en oud-minister en PvdA-leider Asscher. Wist hij dat ouders ongekend hard werden aangepakt en onterecht van fraude werden beschuldigd?
Op de laatste verhoordag is het de beurt aan premier Rutte. Ook hij zal vragen moeten beantwoorden over waarom de politiek ooit voor dit fouten- en fraudegevoelige toeslagensysteem heeft gekozen.
En: heeft het leed van de door de overheid in financiële problemen geraakte ouders ooit serieus op de politieke agenda heeft gestaan? Of is dit weggemoffeld en verzwegen? Dit zijn lastige vragen over een uiterst gevoelig dossier van 15 jaar deels mislukt kinderopvangtoeslagbeleid.
Politieke gevolgen
Voor de lijsttrekkers Rutte en Asscher komt het moment van de verhoren vervelend uit. Het Kamerdebat over dit parlementaire onderzoek wordt in januari of uiterlijk februari verwacht, vlak voor de verkiezingen in maart.
“Asscher heeft tot nu toe geprobeerd weg te blijven bij dit dossier”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Maar zijn vingerafdrukken zitten er op. De vraag is alleen hoe dik.”
Aan de andere kant zijn in de afgelopen 15 jaar verschillende politieke partijen medeverantwoordelijk geweest. De schuld van het debacle is daarom lastig in de schoenen van een partij of een individu te schuiven.
De getroffen ouders zullen geen antwoord krijgen op de vraag waarom de afhandeling van hun zaak zo stroperig verloopt, want daar gaat de commissie niet over.
Wel is de hoop dat zij beter begrijpen wat hen is overkomen en dat de politiek dergelijke wantoestanden in de toekomst kan voorkomen.
Belangrijke momenten in de kinderopvangtoeslagaffaire:
Juni 2005: de Belastingdienst, een organisatie die van oudsher geld int, gaat nu voorschotten verstrekken voor de inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De afdeling ‘Toeslagen’ wordt opgericht.
2005 tot 2019: verschillende instanties, zoals de Algemene Rekenkamer, waarschuwen voor de fraudegevoeligheid van toeslagen.
2012, 2013, 2014 en verder: ouders worden van fraude beschuldigden moeten tienduizenden euro’s terugbetalen. Zij krijgen geen inzage in hun dossiers en kunnen zich moeilijk verdedigen.
November 2019: het eerste onderzoek van de commissie-Donner bewijst dat honderden ouders van het ‘CAF 11 dossier’ onterecht als fraudeur zijn behandeld, en dat nog duizenden anderenzijn benadeeld.
December 2019: de zwartgelakte dossiers staan symbool voor de machteloosheid van de ouders en de muur van onwil en geheimzinnigheid die de Belastingdienst opwerpt.
December 2019: staatssecretaris Snel die over de Belastingdienst gaat, treedt af. Hij werd voortdurend ingehaald door onthullingenvan RTL Nieuws en Trouw, en verloor het vertrouwen van de Tweede Kamer.
Maart 2020: de commissie-Donner zegt dat de kinderopvangtoeslag bij veel ouders voor problemen zorgt, los van de hardhandige fraudeaanpak. Dat komt door de ingewikkeldheid van de regeling.
Maart 2020: het kabinet begint met de ‘hersteloperatie’ en belooft 000 ouders te compenseren.
Juni 2020: de journalisten Pieter Klein(RTL) en Jan Kleinnijenhuis (Trouw) winnen opnieuw een journalistieke prijs voor hun “ontroerende vasthoudendheid”. Het dossier is “ongekend qua aanpak en impact”, zegt de jury.
November 2020: de schadeloosstelling van de ouders verloopt moeizaamen nog steeds duiken er stukken op waar de Kamer al 1,5 jaar geleden om vroeg.
Wij streven ernaar de kloof tussen de burger en politiek te dichten en een stem te geven aan mensen die zich niet gehoord voelen in de huidige politiek.
DENK strijd voor een eerlijker en rechtvaardiger Nederland.
DENK staat pal voor gelijkwaardigheid. Onze strijd is pas gestreden als iedere Nederlander ongeacht huidskleur, afkomst, geaardheid, geslacht of welk ander kenmerk dan ook gewoon het volle potentieel uit zijn of haar leven kan halen. Daarom wil DENK korte metten maken met discriminatie.
Hoe belangrijk een eerlijke en gebalanceerde zorg is werd duidelijk tijdens de corona pandemie. DENK is voor een gezondheidsbeleid dat weerbaar is tegen een crisis waarbij ongelijkheid niet toeneemt.
Juist daarom vindt DENK het van belang om de zorg te benaderen vanuit de opbrengst voor de samenleving als geheel. Om de basale kenmerken van ons zorgstelsel, namelijk solidariteit en toegankelijkheid, te behouden moet er stevig geïnvesteerd worden in de gezondheidszorg.
Alleen zo is het mogelijk om de betaalbaarheid en kwaliteit te borgen.
De partij Denk heeft de nieuwe kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart bekendgemaakt. De lijst wordt aangevoerd door Farid Azarkan, in september gekozen tot de nieuwe partijleider.Tunahan Kuzu staat op nummer 2.
De Rotterdamse fractievoorzitter en partij-ideoloog Stephan van Baarle krijgt een derde plaats. Hij leidt de Denk-campagne voor de verkiezingen en is tekstschrijver geweest van voormalig partijleider Kuzu.
Ook uit de Rotterdamse fractie komt Natasha Mohamed-Hoesein. Zij is advocate en komt op nummer 4. Gevolgd door Charifa Zemouri, gepromoveerd epidemiologe. De nummer zes is een expert in internationale betrekkingen en diplomatie Isaura Carrilho.
Nur Icar is kandidaat-Kamerlid voor de politieke partij DENK bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, op de lijst heeft de Haagse Schilderswijker een achtste plek gekregen. “It’s official”, laat Icar weten: “Een mooie campagne komt eraan en ik ga jullie support zeker nodig hebben!”
DENK presenteert verkiezingsprogramma ‘DENK anders’
De strijd voor een rechtvaardige samenleving met eerlijke verdeling welvaart wordt opgevoerd.
DENK presenteert vandaag 30.11.2020 het verkiezingsprogramma ‘DENK anders’ en zet daarmee een ambitieuze koers in voor de periode 2021-2025. Met een daadkrachtige agenda strijdt de partij voor een eerlijke verdeling van de welvaart door de focus te leggen op diversiteit en inclusiviteit. Zo investeert DENK 1 miljard euro in de aanpak van discriminatie.
DENK anders
In het verkiezingsprogramma 2021-2025 komt DENK met daadkrachtige oplossingen voor bestaande vraagstukken, zoals een noodfonds waarmee de kwetsbaren worden ontzien. Uitsluiting wordt nog feller bevochten.
Farid Azarkan, lijsttrekker van DENK:
“DENK anders’ is een partijprogramma om trots op te zijn. We pakken de verwaarlozing van overheidstaken aan om Nederland rechtvaardig te maken, vooral nu de coronacrisis laat zien dat de rekening op dit moment onevenredig bij de meest kwetsbaren wordt neergelegd.
Het is belangrijker dan ooit dat we inclusief onderwijs hebben met toegang voor iedereen, woonmogelijkheden voor elke Nederlander en betaalbare zorgkosten. De overheid komt hiermee weer in dienst te staan van de burger. We staan zij aan zij met de meest kwetsbaren. Wij gaan strijden om dit programma te realiseren.”
In de strijd tegen racisme introduceert DENK een omgekeerde bewijslast. In plaats van een afwachtende houding moeten instituties nu aan de voorkant kunnen aantonen dat ze niet discrimineren. Digitale discriminatie, gefaciliteerd door ondoorzichtige algoritmes bij de overheid en bedrijven, wordt doorgelicht en aangepakt met behulp van een Taskforce Bestrijding Digitale Discriminatie en een racisme-detector.
DENK reserveert in totaal 1 miljard voor het bestrijden van racisme en discriminatie. DENK wil 500 meer agenten in Nederland die specifiek verantwoordelijk zijn voor het actief bestrijden van discriminatie. DENK komt met een nationaal actieplan om moslimhaat te bestrijden.
Investeren in mensen
Met het verhogen van het minimumloon, het afschaffen van het eigen risico en het aan banden leggen van huurstijgingen investeert DENK in de meest kwetsbaren van de samenleving. Dit zijn slechts enkele voorgestelde maatregelen, net zoals de opname van een tandheelkundige controle in het basispakket.
Daarnaast wil DENK het sociaal leenstelsel afschaffen en alle studenten compenseren. Hiermee draagt DENK bij aan een eerlijke en rechtvaardige samenleving voor alle Nederlanders.
DENK bedrijft standvastige politiek vanuit principes en idealen en strijdt daarmee voor een Nederland waar er ruimte is voor alle Nederlanders, en waar alle Nederlanders dezelfde kansen krijgen. De strijd tégen uitsluiting en vóór een eerlijke en rechtvaardige samenleving wordt opgevoerd. Daarom: DENK anders!
AD 12.01.2021 Wat Farid Azarkan (49) betreft gaat Denk een waardevolle rol spelen in het Groene Hart. In Gouda en Woerden wil hij met zijn partij meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. En als bekende van deze regio, zal hij zich tijdens de komende campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen hier ook laten zien.
We spreken af bij de Veerpoort in Schoonhoven. Blauwbekken op anderhalve meter afstand. Bij Azarkan (getrouwd, vier kinderen) komen direct warme herinneringen boven. Aan de woning aan de Oude Singel bijvoorbeeld, waar hij met zijn ouders en acht broertjes en zusjes woonde. En aan zijn tijd als talentvolle voetballer bij VV Schoonhoven.
Ik werd gezien als een talent, een trainer zei zelfs dat hij een prof van mij zou maken, aldus Farid Azarkan.
U woont al een tijdje in Culemborg, maar u noemt uzelf Schoonhovenaar, hoe zit dat?
,,Als mensen vragen waar ik vandaan kom, is het antwoord: Schoonhoven. Mijn ouders wonen hier nog en mijn broer heeft er een snackbar. In Culemborg voel ik me meer te gast. Je wordt gevormd in de tijd tussen je tiende en twintigste. Die jaren heb ik in Schoonhoven gewoond. Op de Emmaschool zat op een gegeven moment in elke klas een Azarkan.
Bij restaurant Lekzicht had ik mijn eerste baantje. Afwassen en ’s morgens het terras vegen. Ome Frans van Leeuwen moedigde mij aan naar de Hogere Hotelschool te gaan. Maar mensen hier kennen mij ook van het voetballen. Ik werd gezien als een talent, een trainer zei zelfs dat hij een prof van mij zou maken. Ik was aanvallende middenvelder, zette de lijnen uit. Die eigenschap gebruik ik ook in mijn rol als politiek leider van Denk.’’
U heeft drie jaar in Gouda op het Coornhert Gymnasium gezeten. Hoe kijkt u daar op terug?
,,Ik kom uit een groot gezin en zat bij kinderen in de klas die enig kind waren. Dat was anders. Dan gingen we tussen de middag bij hen thuis een boterham eten en dan was geen van beide ouders thuis. Dat was ik niet gewend. Mijn moeder was altijd thuis om mij op te vangen na school.
Ik kwam in die tijd regelmatig in Gouda Oost. Toen nog een vrij reguliere wijk. Later is het daar verkeerd gegaan. Een georganiseerde opeenhoping van Nederlanders met een migratieafkomst. Ik heb de toenmalige burgemeester ook gezegd dat ik het een slecht beleid vond om wijken langs lijnen van etnische afkomst te organiseren. Te eenzijdig opgebouwd en daarmee kwetsbaar.”
U heeft eerder gezegd dat Nederland een obsessie heeft ontwikkeld voor de islam en mensen van niet-Westerse afkomst.
,,Die obsessie met de Islam is gekomen na de aanslagen in Amerika. Er was ineens zoveel aandacht voor afkomst en religie, dat ik er letterlijk misselijk van werd. Er is hier een generatie opgegroeid met niets anders dan negatieve aandacht voor hun afkomst. Toen dacht ik: ik moet iets doen en werd voorzitter van het Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders. Waarom is afkomst nou zo relevant? Ik woon hier al veertig jaar. Dan ben ik Nederlander. Inderdaad, van Marokkaanse komaf, maar wel Nederlander.”
,,In de politiek zie je hetzelfde gebeuren. Zo zouden wij een migratiepartij zijn. Hoe bedenk je dat? Denk is ontstaan omdat een groep Nederlanders zich niet meer politiek vertegenwoordigd voelde. De sociaal-democratie is weg. Goede dingen zoals het inburgeringssysteem werden afgeschaft. Het jongerenwerk werd gesloopt. Zelfredzaamheid was het toverwoord, maar de individualisering is doorgeschoten.’’
Ik las dingen in de krant waarvan ik dacht, dat is helemaal niet waar, hoe verzint mijn collega dit nou? Waarom doet hij dit?, aldus Farid Azarkan.
Denk heeft een roerig jaar achter de rug. U werd eerst geroyeerd en nu bent u fractievoorzitter en lijsttrekker.
,,Geroyeerd en terug, dat was lelijke politiek. Ik las dingen in de krant waarvan ik dacht, dat is helemaal niet waar, hoe verzint mijn collega dit nou? Waarom doet hij dit? Maar in elke partij gebeurt wel wat. Ik kon na alle ophef twee dingen doen. De boel de boel laten en de deur achter me dichttrekken, maar dan zou ik wel een kwart miljoen mensen in de steek laten. Ik vond het belangrijk dat de partij bleef bestaan. Onder mijn leiding valt Denk niet uiteen.’’
U heeft u in debatten laten zien, maar veel mensen kennen u nu ook van De Slimste Mens.
,,Dat was ontzettend gaaf om te doen. Helaas lag ik er in de derde ronde uit omdat ik niet op nummers van Blof kon komen. Holiday in Spain, Liefs uit Londen, Zoutelande schieten me nu zo te binnen. Ik ben een man van de weetjes, sport volg ik intensief, maar ik heb niet echt veel kennis op het gebied van kunst.’’
U wordt wel steeds meer een Bekende Nederlander. Hoe vinden uw ouders dat?
,,Daar hebben ze waardering voor, maar ze vinden het ook eng en spannend, zeker wanneer ik bij een debat in beeld kom.
Meestal word ik aangevallen. Ik zeg ook niet dat ik politiek gezien altijd alles goed doe. Ik ben paradoxaal. De kleur van het behang aannemen is nu eenmaal niet mijn manier. Ik kan me ergens flink in vastbijten en vasthouden aan principes. Mijn persvoorlichter noemt me consequent ‘de pitbull van de Tweede Kamer’. Ik begrijp wel waarom.’’
Uit onderzoek dat we hebben laten uitvoeren blijkt dat 92 procent van de mensen die de afgelopen keer op Denk hebben gestemd dat weer gaat doen, aldus Farid Azarkan.
De verkiezingscampagne begint. Hoeveel zetels gaat Denk halen?
,,Zes. Uit onderzoek dat we hebben laten uitvoeren blijkt dat 92 procent van de mensen die de afgelopen keer op Denk hebben gestemd dat weer gaat doen. Daarnaast trekken we ook nieuwe stemmers. We hebben de meest diverse lijst van Nederland.’’
Zien we u tijdens de campagne ook in het Groene Hart? En wat vindt u van de issues die hier spelen?
,,De campagne wordt 90 procent online gevoerd, mede ingegeven door de coronamaatregelen. Maar we zullen de komende weken toch veel steden bezoeken, conform de richtlijnen. Gouda zit daar zeker bij, Alphen ook en wellicht Schoonhoven.”
Om mee te doen heb je een netwerk nodig, mensen die beschikbaar zijn. Dat netwerk is er nu. We hebben vier jaar daaraan kunnen bouwen, aldus Farid Azarkan.
,,Wij vinden het Groene Hart ecologisch belangrijk, maar we zullen toch delen moeten bestemmen voor woningbouw. Als we dat op een slimme manier doen, hoeft dat niet ten koste te gaan van de natuur. Je kunt bij bestaande kernen aansluiten. En we moeten divers gaan bouwen. Geen eentonige wijken meer, maar wel wijken met aandacht voor energievoorziening door het inzetten van zonnepanelen. Ik ben geen fan van windmolens vanwege de impact op het uitzicht, maar groene energie is wel belangrijk.’’
Een jaar na de Kamerverkiezingen zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Kunnen uw aanhangers dan ook op Denk stemmen?
,,Voor Gouda is die kans heel groot. In Leiden gaan we ook meedoen, net als in Woerden.
Om mee te doen heb je een netwerk nodig, mensen die beschikbaar zijn. Dat netwerk is er nu. We hebben vier jaar daaraan kunnen bouwen. We willen van dertien gemeenten waar we de vorige keer hebben meegedaan, naar dertig gemeenten bij de volgende verkiezingen. Uitgangspunt is wel dat we in elke stad twee zetels moeten kunnen halen.’’
Den HaagFM 22.12.2020 Nur Icar is kandidaat-Kamerlid voor de politieke partij DENK bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, op de lijst heeft de Schilderswijker een achtste plek gekregen. “It’s official”, laat Icar weten: “Een mooie campagne komt eraan en ik ga jullie support zeker nodig hebben!”
Bij de Provinciale Statenverkiezing van 2020 was Icar ook al op de lijst van DENK voor Zuid-Holland te vinden, de partij haalde toen een zetel welke naar Metin Çelik ging.
NOS 19.12.2020 De partij Denk heeft de nieuwe kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart bekendgemaakt. De lijst wordt aangevoerd door Farid Azarkan, in september gekozen tot de nieuwe partijleider.Tunahan Kuzu staat op nummer 2.
De Rotterdamse fractievoorzitter en partij-ideoloog Stephan van Baarle krijgt een derde plaats. Hij leidt de Denk-campagne voor de verkiezingen en is tekstschrijver geweest van voormalig partijleider Kuzu.
Ook uit de Rotterdamse fractie komt Natasha Mohamed-Hoesein. Zij is advocate en komt op nummer 4. Gevolgd door Charifa Zemouri, gepromoveerd epidemiologe. De nummer zes is een expert in internationale betrekkingen en diplomatie Isaura Carrilho.
Partijleider Azarkan spreekt over een diverse en krachtige lijst waarin “ervaren volksvertegenwoordigers en talentvolle nieuwkomers elkaar versterken en aanvullen”.
Doorgewinterd Kamerlid
Kuzu, die mede-oprichter is van de partij, wilde dit voorjaar eigenlijk stoppen, naar hij zei omdat het werk een te groot beslag legde op zijn privéleven. Maar er waren in die periode ook hooglopende conflicten binnen Denk, waarbij partijvoorzitter en mede-oprichter Öztürk tegenover Azarkan en collega-partijlid Kuzu kwam te staan.
Het leidde bijna tot een scheuring, maar uiteindelijk legden de drie Kamerleden in mei hun ruzie bij. Öztürk liet weten te zullen stoppen als Kamerlid en partijvoorzitter.
Kuzu kwam terug van zijn besluit om te stoppen, omdat hij veel verzoeken had gekregen om te blijven. De partij spreekt over een “doorgewinterd Kamerlid”.
Meebesturen
Azarkan hoopt bij de verkiezingen zes zetels te halen, zo zei hij bij zijn aantreden als nieuwe partijleider. De partij strijdt tegen discriminatie en racisme, maar Azarkan wil dat Denk zich minder opstelt als een one-issuepartij. Denk wil zich constructiever opstellen en kan ook meebesturen, aldus de nieuwe partijleider.
Telegraaf 19.12.2020 De afgelopen jaar door ruzie verscheurde partij Denk heeft een lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen gepresenteerd. Daarop staat Kamerlid Farid Azarkan op nummer een en voormalig partijleider Tunuhan Kuzu op twee.
In de top zes staan drie nieuwe namen. Op plek vier staat Natasha Mohamed-Hoesein, op vijf Charifa Zemouri en op zes Isaura Carrilho. Op nummer zeven staat Ahmet Erdogan, een kandidaat met dezelfde achternaam als de Turkse president, naar wiens bewind Denk zich volgens critici regelmatig voegt.
’Een diverse en krachtige lijst’, noemt Denk het zelf in een persverklaring. „De kandidaten hebben zich verenigd in de gezamenlijke strijd tegen racisme en discriminatie.”
Denk kwam afgelopen jaar overwegend door intern geruzie in het nieuws. Bij de splinterpartij vochten Kamerleden Azarkan, Kuzu en Öztürk elkaar de afgelopen periode de tent uit. Het draaide om een machtsstrijd, waarbij Azarkan en Kuzu naar elkaar toe trokken en Öztürk zich buitenspel gezet voelde.
Vervolgens lekte uit dat Kuzu een affaire zou hebben gehad met een medewerkster van Denk. Daarbij werd geïnsinueerd dat het om een MeToo-affaire zou gaan. Het slachtoffer zelf wil daar niks over zeggen. Wat er precies is gebeurd, is nooit duidelijk geworden.
MSN 19.12.2020 Op de kandidatenlijst van politieke partij DENK voor de verkiezingen van volgend jaar staan veel lokale politici van de partij. Hoogste nieuwe binnenkomer op nummer drie is de Rotterdamse fractievoorzitter Stephan van Baarle, die tevens de campagne gaat leiden. De lijst wordt aangevoerd door fractievoorzitter Farid Azarkan en Kamerlid Tunahan Kuzu.
De partij presenteerde de kandidatenlijst zaterdag tijdens een online bijeenkomst. Op de vierde plek staat Natasha Mohamed Hoesein, raadslid in Rotterdam. De rest van de top-10 wordt vervuld door onder meer arts Charifa Zemouri (5) en gemeenteraadsleden uit Enschede en uit Schiedam. Volgens Azarkan is het de “meest diverse lijst” van Nederland. “Het is fantastisch om deze lijst te mogen aanvoeren.”
Dat Selçuk Öztürk, die de afgelopen jaren voor de partij in de Kamer zat, niet terugkeert op de lijst, werd voor de zomer al bekend. Hij trad toen terug als partijvoorzitter, na een hoog opgelopen ruzie met Azarkan en Kuzu.
Azarkan verwees bij de presentatie naar die tijd, en noemde het “een van de moelijkste periodes” die de partij heeft doorgemaakt.
MSN 19.12.2020 Tunahan Kuzu staat op de tweede plek van de kandidatenlijst voor Denk voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Farid Azarkan staat als politiek leider op nummer een. Beiden bekleden nu ook een Kamerzetel en daarmee zal de samenstelling van de fractie in de Tweede Kamer naar alle waarschijnlijkheid min of meer gelijk blijven na de verkiezingen, afhankelijk van de uitslag. Het derde Kamerlid, Selcuk Öztürk, liet al eerder dit jaar weten niet terug te zullen keren.
Dat maakte de partij zaterdagmiddag bekend tijdens de presentatie van de kandidatenlijst, via een online ALV. Op de lijst staan 21 namen. Op nummer drie staat Stephan van Baarle, de huidige Denk-fractievoorzitter van de gemeenteraad in Rotterdam, vertrouweling van Kuzu en fractiemedewerker in Den Haag. Op nummer vier, vijf en zes staan drie vrouwen: Natasha Mohamed Hoesein, gemeenteraadslid in Rotterdam, Charifa Zemouri, wetenschapper en beleidsmedewerker voor Denk in de Tweede Kamer, en Isaura Carrilho, ook beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. In totaal staan er zes vrouwen op de lijst.
Met een tweede plek voor medeoprichter van de partij Kuzu, is de machtsstrijd binnen de partij nu definitief beslecht. In het voorjaar legde Kuzu zijn fractievoorzitterschap neer, vanwege een buitenechtelijke affaire die volgens een publicatie in weekblad HP/De Tijd “grensoverschrijdend” was geweest. Ook zei hij niet te zullen terugkeren in de Tweede Kamer. Uiteindelijk was het de andere oprichter Öztürk, die naast Kamerlid ook partijvoorzitter was, die het veld ruimde.
Lijstduwer
Op 30 september liet Kuzu weten zich toch opnieuw te kandideren voor de Tweede Kamer. Aanvankelijk werd gespeculeerd dat hij een plek als lijstduwer zou krijgen, en vanwege zijn grote bekendheid binnen de partij alsnog een zetel zou kunnen bemachtigen – afhankelijk van de verkiezingsuitslag. Met deze prominente plek is duidelijk dat Azarkan en Kuzu samen verder willen. Wie de meeste voorkeursstemmen krijgt, en daarmee formeel als eerste aanspraak maakt op een zetel, is daarbij nog van belang.
Want in de gewogen peiling van Peilingwijzer schommelt de partij tussen de nul en de twee zetels – in tegenstelling tot wat campagneleider voor de verkiezingen Stephan van Baarle de ALV voorhield: hij zei dat Denk in de meeste peilingen de huidige drie zetels in de Kamer behoudt.
In zijn toespraak wees Farid Azarkan op het belang van Denk als een partij die zich inzet tegen racisme, in een tijd waarin dat thema steeds belangrijker wordt. In het verkiezingsprogramma ligt de nadruk ook sterk op diversiteit en het tegengaan van discriminatie. Voor dat laatste wil de partij een miljard euro uittrekken. Een van de voorstellen is om een minister van Inclusiviteit aan te stellen.
Trouwe achterban, crisis of niet
Op het programma van de ALV stond dat de notulen van de vorige ALV en de begroting voor het komende jaar zouden worden vastgesteld. Dat gebeurde in een paar minuten. Er was verder geen ruimte voor inbreng of vragen van leden, ook niet over het verkiezingsprogramma dat op 30 november werd gepresenteerd. Eerder aangenomen moties die nog altijd niet zijn uitgevoerd, bijvoorbeeld over het instellen van een onafhankelijk onderzoek naar het mogelijk “grensoverschrijdende” karakter van de buitenechtelijke affaire van Kuzu, bleven onbesproken.
NOS 30.11.2020 Politieke partij Denk wil dat er definitief wordt afgerekend met racisme en discriminatie. “Onze strijd is pas gestreden als iedere Nederland ongeacht huidskleur, afkomst, geaardheid, geslacht of welk kenmerk dan ook gewoon het volle potentieel uit zijn of haar leven kan halen”, staat in het verkiezingsprogramma ‘Denk anders’.
Het tweede verkiezingsprogramma van Denk gaat voor een belangrijk deel over diversiteit. “Helaas wordt alles wat nu met diversiteit te maken heeft geproblematiseerd. Ondanks de aantoonbare vooruitgang die Nederlanders met een migratieachtergrond hebben geboekt, wordt er elke keer weer een koppeling gemaakt tussen afkomst en problemen in de samenleving.”
Dat moet veranderen, vindt de partij, die 1 miljard euro wil uittrekken voor de bestrijding van discriminatie en met een hele batterij aan voorstellen komt die daaraan moeten bijdragen. Zo moet er een minister van Inclusiviteit komen en een wettelijk verbod op Zwarte Piet in de publieke ruimte. Er moet een racismeregister komen en mensen die daarin zijn opgenomen, mogen niet meer bij de overheid werken.
Antisemitisme bestrijden
De Nederlandse regering moet formeel excuses maken voor het koloniale en slavernijverleden en er moeten programma’s komen om antisemitisme en moslimhaat te bestrijden. Verder pleit Denk voor flexibel op te nemen feestdagen, zodat werknemers hun eigen religieuze feesten kunnen vieren en niet verplicht met Kerstmis of Pasen vrij zijn. Ook wil de partij dat ritueel slachten een recht blijft.
Denk komt in het verkiezingsprogramma ook op voor de zorg. De arbeidsvoorwaarden van het personeel moeten structureel verbeteren. Daarnaast moet er meer worden gedaan aan preventie van kwalen en ziektes. De leeftijd waarop je alcohol en tabak kunt kopen, moet naar 21 jaar. Er moet een tegemoetkoming komen in de kosten voor het sporten, het eigen risico moet verdwijnen en de zorgpremie moet drastisch omlaag.
In de onderwijsparagraaf schrijft Denk dat de hetze tegen islamitisch onderwijs moet stoppen, dat er voldoende imamopleidingen moeten komen en dat de salarissen van leraren verhoogd moeten worden, te beginnen in het basisonderwijs. Verder dient de overheid een stagegarantie te bieden voor jongeren.
Levenslang voor kindermisbruik
En dan wil Denk onder meer nog dat het minimumloon omhoog gaat, dat de huurstijgingen aan banden worden gelegd, dat er meer betaalbare woningen komen en dat de AOW-leeftijd niet verder wordt verhoogd. De partij van lijsttrekker Farid Azarkan vindt daarnaast bijvoorbeeld dat Palestina moet worden erkend als staat en dat kindermisbruikers levenslang moeten kunnen krijgen.
De verkiezingen zijn half maart. Denk heeft nu drie zetels in de Tweede Kamer. In de laatste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van verschillende peilingen, staat de partij op één tot drie zetels.
AD 30.11.2020 Bedrijven en organisaties moeten zelf aantonen dat ze niet discrimineren. Dat staat in het verkiezingsprogramma van Denk, dat doorspekt is met voorstellen om racisme te bestrijden.
De wettelijke eis moet worden dat bedrijven en organisaties actief regels maken om discriminatie tegen te gaan. Uitblijven van zulk beleid betekent straf. Ook wordt een diversiteitsquotum ingevoerd. Verder wil Denk een verbod op discriminerende algoritmes, die keuzes maken op basis van bijvoorbeeld afkomst, religie of geaardheid.
In tijden van crisis neemt discriminatie toe, volgens Denk. Daarom wil de partij dat er een actieplan komt tegen coronadiscriminatie.
Het verkiezingsprogramma bevat ook een aantal bekende stokpaardjes. Zo staat nog altijd een racismeregister op het verlanglijstje, waarin discriminerende personen worden opgenomen. Daarnaast vindt de partij dat ‘woorden die functieloos zijn, stigmatiseren en uitsluiten’, zoals ‘allochtoon’ of ‘integratie’ niet meer door de overheid en daaraan gelieerde instellingen mogen worden gebruikt.
Eén miljard euro
In totaal wil Denk één miljard euro vrijmaken voor discriminatiebestrijding. De partij zint onder meer op een hogere celstraf en een hogere boete bij discriminatie, invoering van een Educatieve Maatregel Discriminatie, ‘waarmee racisten leren dat hun gedrag echt niet kan’, racistenlokkers bij de politie en een racismedetector die sociale media scant op discriminerende inhoud.
Denk gaat er ook hard in bij de aanpak van mensen die kinderen mishandelen of misbruiken. Op bewezen kindermisbruik moet zelfs een levenslange gevangenisstraf staan. In het vorige programma pleitte de partij nog voor chemische castratie in combinatie met behandeling als straf.
Verder is het programma van Denk vrij links. Zo moet Nederland op termijn klimaatneutraal aan energie komen en dienen er proeven te komen met gratis ov, voornamelijk gericht op ouderen en minima. Ook moet het kinderpardon worden uitgebreid en mag illegaal verblijf in ons land niet strafbaar worden.
MSN 30.11.2020 Om discriminatie te bestrijden, wil DENK de bewijslast omdraaien. Instanties zoals de Belastingdienst moeten volgens de partij “aan de voorkant” laten zien dat ze niet discrimineren, in plaats van hierin een afwachtende houding te nemen. Dat schrijft de partij in haar verkiezingsprogramma, waarin inclusiviteit en de strijd tegen discriminatie centraal staan. DENK wil een miljard euro uittrekken om discriminatie tegen te gaan.
Ook moet discriminatie bij de overheid door bijvoorbeeld “ondoorzichtige algoritmes” worden aangepakt door een ‘Taskforce Bestrijding Digitale Discriminatie’ en een ‘racisme-detector’. De Belastingdienst maakte gebruik van discriminerende algoritmes bij het opsporen van fraude met de kinderopvangtoeslag, waardoor duizenden ouders in de knel kwamen, meldde de Autoriteit Persoonsgegevens eerder. “Doordat discriminatie in onze instituties zit, ontkomen we er niet aan de bezem door deze instanties te halen”, zegt DENK.
In totaal moeten er vijfhonderd extra agenten komen die zich specialiseren in het terugdringen van discriminatie. Verder wil DENK een ‘minister van Inclusie’ die als “permanente taak heeft inclusiviteit te bevorderen”. Onderwijs moet “als de motor achter de maakbare samenleving” een centrale rol krijgen “in het overbrengen en onderwijzen van gelijkwaardigheid”. Ook moet Zwarte Piet verboden worden.
Verdeling van welvaart
De partij wil daarnaast het minimumloon verhogen, het eigen risico in de zorg afschaffen en de huurstijgingen aan banden leggen. Het sociaal leenstelsel moet ook weg en de partij wil studenten die hebben moeten lenen onder het stelsel compenseren. “De strijd voor een rechtvaardige samenleving met een eerlijke verdeling van welvaart wordt opgevoerd”, aldus DENK.
Wat betreft rechtspraak wil de partij inzetten op strenger straffen voor kindermisbruik, waarop levenslang moet komen te staan. Ook wil DENK de maximale straf op doodslag verhogen van 15 naar 25 jaar en moeten straffen voor discriminatie worden verdubbeld. Daarnaast moet er “een fikse investering” in jongerenwerk komen, om “ontsporing van jongeren tegen te kunnen gaan”.
Geert Wilders: ‘‘De islam is het gif van onze samenleving
We hebben een monster geïmporteerd. Ik waarschuw er al twintig jaar voor. Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voordat het kwartje valt dat die vreselijke islam niet bij Nederland hoort?’’
Verkiezingsprogramma 2021-2025
Geert Wilders laat aan RTL Nieuws weten dat hij het PVV-verkiezingsprogramma medio januari 2021 bekend gaat maken. “En het is dit keer meer dan één A4’tje”, zegt Wilders.
Eén ding is al duidelijk: Geert Wilders zal de lijst weer aanvoeren. Verder wil de PVV-leider nog niets zeggen. De partij doet het goed in de peilingen en kan nu rekenen op 18 tot 22 virtuele zetels. De VVD is nu de grootste.
De partij van Wilders doet in maart voor de vijfde keer mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Telegraaf 27.02.2021
Meer dan een A4
Traditiegetrouw is de PVV de laatste partij die de kandidaten en het verkiezingsprogramma presenteert. Vier jaar geleden paste het verkiezingsprogramma precies op één A4. Het programma werd toen gepubliceerd op de Facebookpagina van Geert Wilders. “Het programma wordt dit jaar meer dan een A4’tje”, zegt hij. Hoeveel meer, wil hij niet zeggen.
Wilders liet deze week al wel weten dat hij in ieder geval een nieuw ministerie van ‘Immigratie, Remigratie en De-islamisering’ wil. “Onze grenzen moeten dicht voor nog meer asielzoekers en immigranten uit islamitische landen. Nederland is overvol.”
Telegraaf 09.01.2021
Geert Wilders: ‘‘Tweede termijn terreurdebat. Zolang iedereen – behalve de PVV – de islam niet durft te benoemen als oorzaak voor ellende/terreur lossen we de problemen nooit op. Moties over de-islamiseren, grenzen dicht en publiceren Mohammed-cartoons.’’
Geert Wilders: ‘‘Ik ben al 16 jaar mijn vrijheid kwijt en word meer dan 100x per week met de dood bedreigd, dus de premier moet niet suggereren dat ik om electorale redenen zeg wat ik zeg. Ik geloof in wat ik zeg, hoe hoog de prijs ook is. Maar Rutte weigert op de feiten te reageren. Dat is laf.’’
Geert Wilders: ‘‘Azarkan bewijst moslims een slechte dienst vandaag. Hij weigert afstand te nemen van een abjecte oproep net na de moord op Samuel Paty om belediging vd profeet strafbaar te stellen. Hij is nerveus, onzeker en druipt zwijgend af. Bye bye DENK.’’
Geert Wilders: ‘‘Je moet geen vrijheden geven aan ideologieën, die tot doel hebben jouw vrijheid af te pakken. Wees niet naïef, de islam wil ons overheersen en ons onze vrijheid afpakken. Geen islamitisch land ter wereld is vrij. We moeten Nederland de-islamiseren.’’
Geert Wilders: ‘‘De boodschap van het filmpje is glashelder: Wilders moet dood. Maar in een rechtsstaat moet je vrij kunnen wonen en werken. Ik hoop dat het OM hard zal optreden. Tegen iedereen die bedreigd wordt en nu dus ook.’’
Geert Wilders:”Minder immigratie, betere zorg, behoud van onze cultuur, lagere lasten, meer lef en ambitie. Een sterk, trots en soeverein Nederland!”
AD 12.01.2021
PVV wil meeregeren, andere partijen zien het niet zitten: ‘Wilders radicaliseert verder’
Met een dikker verkiezingsprogramma hoopt de PVV een basis te leggen om mee te regeren in een volgend kabinet. Andere partijen zijn er juist al door afgeschrikt.
Aankomend CDA-voorman Hoekstra vindt het “niet goed voorstelbaar” dat zijn partij na de verkiezingen met de PVV gaat regeren. Gisteren presenteerde de PVV haar verkiezingsprogramma en pleitte daarin onder meer voor een verbod op het verspreiden van de “islamitische ideologie”. Partijleider Wilders wil verder een ministerie voor De-islamisering en hij vindt dat tijdelijke asielvergunningen voor Syriërs moeten worden ingetrokken.
Geen A4’tje dit maal, maar 50 pagina’s met ideeën voor ons land waar ‘de Nederlandse gezelligheid wordt verdrongen door Marokkaanse agressie’. Geert Wilders lanceerde afgelopen weekeinde een lijviger partijprogramma dan in 2016. Naar eigen zeggen omdat de partij nu als tweede in de peilingen staat. „We kijken er nu op een serieuzere manier naar”.
Kandidatenlijst PVV
De top 5 bestaat naast Wilders uit Tweede Kamerleden Fleur Agema, Gidi Markuszower, Léon de Jong en Vicky Maeijer. Opmerkelijk is wel de overstap van senator Marjolein Faber. Zij staat op plek 18. Het is niet toegestaan om tegelijk lid te zijn van de Eerste en Tweede Kamer.
Geert Wilders
Fleur Agema
Gidi Markuszower
Léon de Jong
Vicky Maeijer
Alexander Kops
Martin Bosma
Teun van Dijck
Lilian Helder
Barry Madlener
Sietse Fritsma
Danai van Weerdenburg
Dion Graus
Machiel de Graaf
Edgar Mulder
Harm Beertema
Raymond de Roon
Marjolein Faber
Roy van Aalst
Emiel Van Dijk
Chris Jansen
Henk de Vree
Nicole Moinat
Daniëlle de Winter
Sebastiaan Stöteler
Hidde Heutink
Toon van Dijk
Joeri Pool
Marco Deen
Hendrik Wakker
René Claassen
Anthony Heeren
Maikel Boon
Elmar Vlottes
Erik Veltmeijer
Harry van den Berg
Tessa Dulfer
Thijs Klaassen
Peter Smitskam
Daryl Pfoster
Vincent van der Born
Sjors Nagtegaal
Arthur van Dooren
Folkert Thiadens
Coen Verheij
Patricia van der Kammen
Max Aardema
Sebastian Kruis
Robert Housmans
Gom van Strien
Hier staat de volledige kandidatenlijst tot nummer 50.
Het programma;
In het voorwoord schrijft Geert Wilders dat zijn partij trots is op de eigen cultuur. “We laten ons geen racisme aanpraten.” Hij wil terug naar “een land zonder hoofddoekjes, maar met oer-Hollandse gezelligheid”, zoals de sinterklaastraditie met Zwarte Piet.
De PVV wil Nederland“de-islamiseren”, onder meer door het verspreiden van de “islamitische ideologie” te verbieden. De partij wil de grenzen kunnen sluiten voor “gelukzoekers en immigranten uit islamitische landen”. Er moet een “ministerie van Immigratie, Remigratie, en De-islamisering komen” en mensen met een dubbele nationaliteit mogen geen stemrecht meer krijgen. Tijdelijke asielvergunningen van Syriërs worden ingetrokken.
Nederlandse vlag
Verder moet op scholen dagelijks de Nederlandse vlag worden gehesen. Artikel 23, waarin de vrijheid van het bijzonder onderwijs is vastgelegd, moet worden behouden. Maar onderwijs op islamitische grondslag moet worden afgeschaft, vindt de PVV.
De PVV wil verder onder meer “baas worden over ons eigen geld” en uit de Europese Unie stappen. Ook moet de publieke omroep worden afgeschaft.
Verder moet er veel meer geld naar de zorg, onder meer voor een forse, structurele salarisverhoging. Ook moeten er tienduizenden zorgmedewerkers bijkomen en tienduizenden nieuwe plekken in de verpleeghuizen. Het eigen risico moet worden afgeschaft.
Telegraaf 08.03.2021
Telegraaf 08.03.2021
Veel meer agenten
Daarnaast moeten er 10.000 agenten bijkomen, en het leger “waar nodig” worden ingezet om “de straten van Nederland terug te veroveren”.
Opnieuw zet de PVV zich af tegen verandering van het pensioenstelsel. De AOW-leeftijd moet terug naar 65 jaar. Ondernemers die de dupe zijn van de coronacrisis moeten 100 procent schadeloos worden gesteld. Verder moet de BTW op boodschappen worden verlaagd en de energierekening omlaag.
AD 10.03.2021
Wilders wil alleen als premier kabinet in
Mocht de PVV na de verkiezingen toch in de regering belanden, dan wil partijleider Geert Wilders zelf alleen het kabinet in als zijn partij de grootste is en hij Premier kan worden. Anders blijft Wilders in de Tweede Kamer zitten.
Dat zegt Wilders in het tv-programma WNL op Zondag. De PVV is in de peilingen de tweede partij van Nederland, met wel een flinke achterstand op de VVD. Aangezien de meeste grote partijen al hebben gezegd niet met de PVV te willen regeren, lijkt het niet waarschijnlijk dat Wilders bij de formatie aan mag schuiven.
Kiezer de baas
Het verbaast Wilders: „Uiteindelijk is de kiezer de baas.” Die kan zijn partij zo groot maken dat de VVD bij het negeren van de PVV in een regering met ’6 of 7 partijen’ terecht zou komen, speculeert Wilders. Hij vindt het ’totaal ondemocratisch’ dat zijn partij ’bij voorbaat’ wordt uitgesloten.
Als de PVV toch aan de formatietafel komt, is het voor Wilders zelf al duidelijk wat hij wil. Hij gaat alleen het kabinet in als hij premier kan worden, en ministerspost ziet hij niet zitten. Dan blijft hij fractieleider in de Tweede Kamer.
Wilders zegt, ondanks de stevige oppositie die hij voert, best mee te willen regeren. „Ik ben niet iemand die zoetsappig over partijen gaat doen omdat we later misschien nog samen gaan regeren. Ik ben geen polderpoliticus.” Hij wijst erop dat zijn partij in 2010 in een gedoogconstructie aanschoof in kabinet-Rutte I. „Er zijn partijen die al veel langer bestaan en nog nooit de verantwoordelijkheid hebben gedragen.”
Wilders wil verder dat na de verkiezingen de grootste drie partijen verplicht met elkaar gaan onderhandelen. Dit moet voorkomen dat de PVV alsnog van coalitiebesprekingen wordt uitgesloten.
NOS 15.03.2021 PVV-voorman Wilders ziet het wel weer zitten om met Mark Rutte samen te werken. Vier jaar geleden zei Wilders niet met de VVD te willen samenwerken zolang Rutte aan het roer stond. Maar daar zit hij nu anders in, zo zei de leider van de grootste oppositiepartij vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal en in een Q&A op Facebook.
Wilders vindt dat de drie partijen die het grootst worden samen moeten gaan praten en onderzoeken of ze een kabinet kunnen vormen. De kans dat de VVD en de PVV bij die drie horen is groot, gezien de peilingen. Maar de kans dat ze echt gaan praten is dan weer niet groot: andere partijen waaronder de VVD hebben al gezegd niet met de PVV te willen samenwerken.
Wilders herhaalde wat hij daar al eerder over zei: hij noemt het “ondemocratisch” dat Rutte niet met de PVV wil samenwerken. In aanloop naar de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2017 zei Rutte niet met Wilders te willen samenwerken vanwege de uitspraken van Wilders over rechters en Marokkanen. Die opmerkingen staan volgens Rutte haaks op de waarden van Nederland en de rechtsstaat. Half februari zei Rutte op de vraag over samenwerking: “nee, nog steeds niet”.
“De kiezer is de baas, niet Mark Rutte.”, aldus Geert Wilders, PVV.
“De kiezer is de baas en niet Mark Rutte”, zei Wilders bij de NOS. Als de kiezer de PVV “heel groot” maakt, denkt Wilders dat Rutte wel “een toontje lager” zal zingen. De PVV-voorman vindt dat de drie grootste partijen aan de kiezers verplicht zijn te gaan praten. Die verantwoordelijkheid is hij ook bereid te nemen.
Als voorwaarde voor regeringsdeelname stelt Wilders wel voor om immigratie sterk in te perken. “We gaan niet in een kabinet zitten dat niet zorgt dat die immigratie fors wordt beperkt.” Het gaat dan om immigratie uit islamitische landen. Daar wil de PVV een eind aan maken omdat de partij vindt het veel geld kost, en de de islam niet bij Nederland hoort.
Eerdere uitspraken over minder Marokkanen of de Nederlandse rechtstaat neemt Wilders niet terug. Maar waarom moeten de uitspraken zo hard zijn, wilde een kijker op Facebook weten. “Onder hardwerkenden in ons land zijn ook heel veel immigranten” aldus de vraagsteller. Wilders zei daarop dat immigranten “die hard werken en zich aan de regels houden” van de PVV “helemaal niet weg hoeven”. “Als je je conformeert aan onze normen en waarden en wetten ben je gelijk aan iedereen, dan heb je van de PVV niets te vrezen.
“Het gaat er mij om dat de mensen die zich niet gedragen, die volgens de sharia willen leven of andere bedreigen, zoals nu de schrijfster Lale Gül, dat we die mensen aanpakken.”
‘Niet bang voor Nieuwsuur’
Ook reageerde Wilders op het niet komen opdagen in de uitzending van Nieuwsuur, waar het programma Lubach een filmje over maakte:
Wilders weersprak dat hij niet naar Nieuwsuur kwam uit angst voor kritische vragen.
“Ik ben veel, maar ik ben echt niet bang”, aldus Wilders, die benadrukte dat hij “iedere dag met angst leeft”. Volgens Wilders is hij naar alle debatten geweest, maar was het die dag een kwestie van een agendaprobleem, vanwege het Pauw-debat met Rutte dat hij die avond ook had. De PVV-voorman heeft het Lubach-filmpje nog niet gezien. “Ik ga het liedje nog kijken en zal dat met plezier doen.”
MSN 15.03.2021 De PVV stelt als voorwaarde voor regeringsdeelname een forse beperking van de immigratie. Dat zei partijleider Geert Wilders maandag tegen de NOS. “Wij gaan niet in een kabinet zitten wat niet inderdaad zorgt dat die immigratie fors wordt beperkt”, zei Wilders.
Het gaat dan om immigratie uit islamitische landen. Daar wil de PVV een eind aan maken. Volgens de partij is Nederland overbevolkt, kost immigratie veel geld en hoort de islam niet bij Nederland.
De kans dat de PVV in een nieuw kabinet komt is overigens zeer klein. Verscheidene partijen waaronder de VVD hebben al laten weten geen coalitie te willen vormen met de PVV.
Coalitie
Wilders herhaalde dat hij het uitsluiten van zijn partij ondemocratisch vindt. Hij pleit ervoor dat de drie grootste partijen na de verkiezingen met elkaar om tafel gaan zitten om te praten over de vorming van een nieuw kabinet.
Bij de vorige verkiezingen liet Wilders trouwens weten niet met de VVD te willen samenwerken zolang daar Mark Rutte aan het roer staat. Die eis heeft hij dit jaar laten vallen.
De PVV zit met twintig zetels in de Tweede Kamer. In de laatste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van verschillende peilingen, komt de PVV nu uit op negentien zetels.
AD 10.03.2021 Folkert Thiadens is als directeur bij de PVV verantwoordelijk voor personeel en financiën. Daarnaast runt hij samen met zijn partner een bed & breakfast in Zevenhuizen. Heeft hij tijd over, dan rijdt hij graag met zijn oldtimer. Thiadens is nummer 44 op de kandidatenlijst voor de PVV.
Folkert Thiadens is een van de 48 kandidaten uit het Groene Hart die bij de komende verkiezingen een gooi doen naar een plek in de Tweede Kamer. In een serie legt AD Groene Hart een aantal van hen enkele dilemma’s voor. ,,De kans dat ik in de kamer kom is klein. Ik ben meer een lijstduwer.’’
Windmolens of zonnepanelen?
,,Allebei niet. Ons land en onze Noordzee worden volgebouwd met subsidie-slurpende windturbines. Bomen worden verbrand in vervuilende biomassacentrales. Weilanden worden opgeofferd voor zonneparken.
Ons prachtige landschap wordt kapotgemaakt onder het mom van een niet bestaande ‘klimaatcrisis’. Dat moet stoppen. Wij laten ons niet de les lezen door wereldvreemde klimaatpredikers. De Klimaatwet en het Klimaatakkoord gaan onmiddellijk de prullenbak in.’’
Koeien in de wei of natuur in de polder?
,,Boeren moeten kunnen blijven boeren en tegelijk zorgen voor ons Nederlandse landschap. Natuur blijven we goed beheren, maar het hoeft niet allemaal stikstofarme natuur te zijn.
Wij willen de gezins- en familiebedrijven behouden en een stop op de schaalvergroting in de landbouw. We koesteren de natuur die we hebben, maar doorgeslagen milieu- en natuurwetgeving schaffen we af. En vooral: de ongekozen bureaucraten in Brussel moeten zich er niet mee bemoeien.’’
Groene Hart behouden of buiten de kernen bouwen?
,,Je ontkomt er niet aan om ook buiten de kernen te bouwen. Het woningtekort is inmiddels opgelopen tot meer dan 330.000 woningen. Mede daardoor zijn woningen vaak onbetaalbaar.
De woningnood is een wooncrisis geworden, mede veroorzaakt door het open-grenzenbeleid van de afgelopen jaren. Wat de PVV betreft komt er een minister van Wonen die de Nederlanders op nummer één zet. Een minister die zorgt voor woningen, ook in het buitengebied, in plaats van windturbines.’’
Investeren in jeugdwerk of hardere straffen voor jonge criminelen?
,,Het beleid van pappen en nathouden met jeugdwerk en al die geldverslindende programma’s voor (vaak islamitisch) straattuig hebben nergens toe geleid. Jongeren, vrouwen en homo’s – niemand is meer veilig.
Zo kunnen we niet doorgaan. De PVV wil een zerotolerancebeleid waarbij (jonge) criminelen worden opgepakt en langdurig in de cel worden gezet. Ook geen taakstraffen meer en volwassenenstrafrecht vanaf 14 jaar bij gewelds- en zedendelicten.’’
Hoe snel moeten we van het gas af, of hoeft dat niet?
,,We hoeven helemaal niet van het gas af. We moeten direct stoppen met de miljarden verslindende klimaathysterie en energie betaalbaar maken. De energierekening kan honderden euro’s per jaar goedkoper door de belachelijk hoge belastingen op aardgas (de meest schone fossiele brandstof) af te schaffen. Klimaathippies hebben stroom en gas gemaakt tot een luxe product, waardoor het voor veel mensen onbetaalbaar is geworden.’’
Regeren met de VVD of de oppositie in?
,,De PVV wil dat de drie grootste partijen na de verkiezingen met elkaar gaan onderhandelen. In een coalitie met de PVV kan Nederland weer veilig zijn, een land waar we trots zijn op onze eigen cultuur en ons geen racisme laten aanpraten.
Een land waar goede zorg als nationale topprioriteit wordt gezien. Een land waar we minder van ons inkomen aan belastingen hoeven te betalen omdat we stoppen met de miljardenuitgaven aan het buitenland, de kostbare massa-immigratie en klimaatsubsidie.’’
Telegraaf 21.02.2021 Mocht de PVV na de verkiezingen toch in de regering belanden, dan wil partijleider Geert Wilders zelf alleen het kabinet in als zijn partij de grootste is en hij premier kan worden. Anders blijft Wilders in de Tweede Kamer zitten.
Dat zegt Wilders in het tv-programma WNL op Zondag. De PVV is in de peilingen de tweede partij van Nederland, met wel een flinke achterstand op de VVD. Aangezien de meeste grote partijen al hebben gezegd niet met de PVV te willen regeren, lijkt het niet waarschijnlijk dat Wilders bij de formatie aan mag schuiven.
Kiezer de baas
Het verbaast Wilders: „Uiteindelijk is de kiezer de baas.” Die kan zijn partij zo groot maken dat de VVD bij het negeren van de PVV in een regering met ’6 of 7 partijen’ terecht zou komen, speculeert Wilders. Hij vindt het ’totaal ondemocratisch’ dat zijn partij ’bij voorbaat’ wordt uitgesloten.
Als de PVV toch aan de formatietafel komt, is het voor Wilders zelf al duidelijk wat hij wil. Hij gaat alleen het kabinet in als hij premier kan worden, en ministerspost ziet hij niet zitten. Dan blijft hij fractieleider in de Tweede Kamer.
Wilders zegt, ondanks de stevige oppositie die hij voert, best mee te willen regeren. „Ik ben niet iemand die zoetsappig over partijen gaat doen omdat we later misschien nog samen gaan regeren. Ik ben geen polderpoliticus.” Hij wijst erop dat zijn partij in 2010 in een gedoogconstructie aanschoof in kabinet-Rutte I. „Er zijn partijen die al veel langer bestaan en nog nooit de verantwoordelijkheid hebben gedragen.”
Compromissen
Wilders zegt graag te willen meeregeren en is ’bereid compromissen te sluiten’. Welke dat zijn wil hij in het gesprek in eerste instantie nog niet prijsgeven. „Ik ga niet hier onderhandelen. Ik wacht tot na de verkiezingen.”
MSN 21.02.2021 Mocht de PVV na de verkiezingen toch in de regering belanden, dan wil partijleider Geert Wilders zelf alleen het kabinet in als zijn partij de grootste is en hij premier kan worden. Anders blijft Wilders in de Tweede Kamer zitten.
Dat zegt Wilders in het tv-programma WNL op Zondag. De PVV is in de peilingen de tweede partij van Nederland, met wel een flinke achterstand op de VVD. Aangezien de meeste grote partijen al hebben gezegd niet met de PVV te willen regeren, lijkt het niet waarschijnlijk dat Wilders bij de formatie aan mag schuiven.
Kiezer de baas
Het verbaast Wilders: „Uiteindelijk is de kiezer de baas.” Die kan zijn partij zo groot maken dat de VVD bij het negeren van de PVV in een regering met ’6 of 7 partijen’ terecht zou komen, speculeert Wilders. Hij vindt het ’totaal ondemocratisch’ dat zijn partij ’bij voorbaat’ wordt uitgesloten.
Als de PVV toch aan de formatietafel komt, is het voor Wilders zelf al duidelijk wat hij wil. Hij gaat alleen het kabinet in als hij premier kan worden, en ministerspost ziet hij niet zitten. Dan blijft hij fractieleider in de Tweede Kamer.
Wilders zegt, ondanks de stevige oppositie die hij voert, best mee te willen regeren. „Ik ben niet iemand die zoetsappig over partijen gaat doen omdat we later misschien nog samen gaan regeren. Ik ben geen polderpoliticus.” Hij wijst erop dat zijn partij in 2010 in een gedoogconstructie aanschoof in kabinet-Rutte I. „Er zijn partijen die al veel langer bestaan en nog nooit de verantwoordelijkheid hebben gedragen.”
Wilders zegt graag te willen meeregeren en is ’bereid compromissen te sluiten’. Welke dat zijn wil hij in het gesprek in eerste instantie nog niet prijsgeven. „Ik ga niet hier onderhandelen. Ik wacht tot na de verkiezingen.”
Den HaagFM 16.01.2021 Geert Wilders wil na de verkiezingen van maart dit jaar verder met zijn vertrouwde PVV-fractie. Alle huidige PVV-Kamerleden staan op verkiesbare plekken op de kandidatenlijst.
Op de Tweede Kamerlijst staan ook de Haagse fractievoorzitter Sebastian Kruis (plek 48) en medewerker Anthony Heeren (plek 32).
Andere Haagse namen zijn;
Fleur Agema (plek 2),
Léon de Jong (4),
Sietse Fritsma (11),
Machiel de Graaf (14)
en Daniëlle de Winter (24).
Fritsma wil dus ook na de verkiezingen in de Tweede Kamer blijven. Hij besloot in 2019 de politiek na dertien jaar te verlaten en zich te storten op het ondernemerschap. Fritsma werd geridderd bij zijn afscheid. Hij keerde vorig jaar zomer al terug om Gabriëlle Popken te vervangen, maar wil dus ook na de verkiezingen blijven.
“Een lijst vol kwaliteit en continuïteit, aangevuld met nieuw talent”, schrijft Wilders op de PVV-website. “Ik heb er veel zin in om samen met dit enthousiaste team het onversneden PVV-geluid steeds luider te laten klinken.”
AD 15.01.2021 Geert Wilders heeft, op de dag van de kabinetsval, de PVV-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van half maart naar buiten gebracht. De lijst is doorspekt met bekende gezichten en vertrouwelingen van Wilders.
Wilders: ,,Met trots presenteer ik onze prachtige PVV-kandidatenlijst. Een lijst vol kwaliteit en continuïteit. Aangevuld met nieuw talent. Ik heb er veel zin in om samen met dit enthousiaste team het onversneden PVV-geluid steeds luider te laten klinken.”
De PVV scoort momenteel tussen de 18 en 22 zetels in de Peilingwijzer, een combinatie van verschillende opiniepeilingen. Dat komt goed uit, want op de eerste twintig plaatsen staan alleen maar mensen die al eerder hun waarde voor Wilders hebben bewezen in het parlement.
De top 5 bestaat naast Wilders uit Tweede Kamerleden Fleur Agema, Gidi Markuszower, Léon de Jong en Vicky Maeijer. Opmerkelijk is wel de overstap van senator Marjolein Faber. Zij staat op plek 18. Het is niet toegestaan om tegelijk lid te zijn van de Eerste en Tweede Kamer.
Faber geeft als reden voor haar transfer naar de Tweede Kamer dat ze haar talenten graag eens aan die fractie ten dienste wil stellen. Ze laat weten serieus haar zetel te willen innemen, mits de kiezer haar partij natuurlijk genoeg zetels gunt. ,,Anders was ik wel lijstduwer geworden op plaats 50.”
NOS 15.01.2021 Oppositiepartij PVV heeft de kandidatenlijst gepresenteerd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Alle huidige PVV-Kamerleden willen terug en staan op een verkiesbare plaats.
In de top-20 staan op één na de huidige Kamerleden. Alleen Marjolein Faber, de nummer 18, zit nu nog niet in de Tweede Kamer. Zij is als fractievoorzitter het PVV-gezicht in de Eerste Kamer.
Continuïteit
PVV-leider Wilders spreekt over een “lijst vol kwaliteit en continuïteit, aangevuld met nieuw talent”. Op nummer 2 staat opnieuw Fleur Agema, al jaren in de Tweede Kamer woordvoerder volksgezondheid.
PVV-leider Wilders: “Ik heb er veel zin in om samen met dit enthousiaste team het onversneden PVV-geluid steeds luider te laten klinken.
Hier staat de volledige kandidatenlijst tot nummer 50.
AD 11.01.2021 Met een dikker verkiezingsprogramma hoopt de PVV een basis te leggen om mee te regeren in een volgend kabinet. Andere partijen zijn er juist al door afgeschrikt.
Geen A4’tje dit maal, maar 50 pagina’s met ideeën voor ons land waar ‘de Nederlandse gezelligheid wordt verdrongen door Marokkaanse agressie’. Geert Wilders lanceerde afgelopen weekeinde een lijviger partijprogramma dan in 2016. Naar eigen zeggen omdat de partij nu als tweede in de peilingen staat. „We kijken er nu op een serieuzere manier naar”, vertelde hij De Telegraaf.
De klankkleur van het programma is wel dezelfde gebleven. De partij wil nog steeds moskeeën en de Koran verbieden, de pensioenleeftijd verlagen naar 65 jaar en Nederland uit de EU loodsen. Maar er zijn ook nieuwe plannen.
Bijvoorbeeld het hijsen van de Nederlandse vlag op alle scholen. En hoewel het huidige kabinet de maximumsnelheid op snelwegen verlaagde vanwege het stikstofakkoord, wil de PVV dat er zelfs 140 gereden moet kunnen worden.
Met die laatste speerpunten maakt de PVV geen vijanden, maar met een andere paragraaf gebeurt dat wel. Zo wil Wilders een ministerie van ‘Remigratie en De-islamisering’. Dat moet ervoor zorgen dat migranten terugkeren naar het land van herkomst. Zo wil de PVV alle Syriërs met een tijdelijke verblijfsvergunning weer weg hebben.
D66-leider Sigrid Kaag klaagde al direct in reactie dat ‘Wilders verder radicaliseert’. ,,Hij plaatst zich buiten onze Grondwet en vernedert honderdduizenden Nederlanders.” Haar oordeel: ,,Laten we hier allemaal een streep trekken: Wilders kan niet meer regeren of gedogen”.
Wilders radicaliseert verder. Hij plaatst zich buiten onze Grondwet en vernedert honderdduizenden Nederlanders. Laten we hier allemaal een streep trekken: Wilders kan niet meer regeren of gedogen #D66
Nu is D66 de natuurlijke vijand van de PVV, maar ook CDA-leider Wopke Hoekstra reageerde kregelig op het PVV-programma. Hij had het stuk ‘snel gescand’, maar vond het alvast ‘geen aanbeveling’ omdat de PVV de rechtsstaat niet serieus zou nemen. ,,Als je kijkt wat erin staat en hoe daar wordt omgegaan met religie en allerlei type vrijheden, dan is het niet goed voorstelbaar dat het CDA daarmee gaat regeren.”
Het woord ‘uitgesloten’ vermeed Hoekstra nog, maar hij zal met vrees terugdenken aan hoe zijn partij bijna scheurde toen het een gedoogconstructie met de PVV aanging tijdens kabinet Rutte-I.
Bovendien lijkt samenwerking met de VVD moeilijk, zolang Mark Rutte die partij leidt. In de formatie van het huidige kabinet sloot deze een toekomst met Wilders zo goed als uit. Aan informateur Herman Tjeenk Willink schreef Rutte in 2017 dat Wilders ‘stelselmatig bevolkingsgroepen beschimpt en beledigt’. ,,Denk aan zijn uitspraak over minder Marokkanen. Hij heeft gepleit voor het inperken van grondwettelijke vrijheden.”
Rutte
Om die redenen zei Rutte destijds al dat de kans ‘niet 0,1 procent maar 0′ was dat zijn VVD weer met de PVV zou gaan regeren. Daar komt bij dat hij Wilders nog steeds verwijt dat hij het kabinet opblies toen er extra moest worden bezuinigd.
Bovendien zal Wilders nooit iets van zijn minder-Marokkanenuitspraak terugnemen, benadrukte hij vaak. Kabinetsdeelname wil hij wel, maar niet ten koste van alles. Toch is het probleem vooral: Wilders wil wel, maar de anderen niet.
NOS 10.01.2021 Aankomend CDA-leider Hoekstra vindt het “niet goed voorstelbaar” dat zijn partij na de verkiezingen met de PVV gaat regeren. Gisteren presenteerde de PVV haar verkiezingsprogramma en pleitte daarin onder meer voor een verbod op het verspreiden van de “islamitische ideologie”. Partijleider Wilders wil verder een ministerie voor De-islamisering en hij vindt dat tijdelijke asielvergunningen voor Syriërs moeten worden ingetrokken.
In WNL op Zondag noemde Hoekstra het PVV-programma “geen aanbeveling om samen op weg te gaan”. Hij voegde eraan toe dat het CDA alleen kan regeren met “partijen die de rechtsstaat serieus nemen en ten volle onderschrijven”. Hoekstra hekelde de manier waarop de PVV omgaat met religie en andere vrijheden.
Rutte I
In het eerste kabinet-Rutte werkte het CDA, na een hoogoplopende interne discussie, wel samen met de PVV. De partij van Wilders gaf toen gedoogsteun aan een coalitie van VVD en CDA, maar het kabinet viel binnen anderhalf jaar na een conflict over bezuinigingen.
Voormalig CDA-leider Buma zei later dat hij niet meer met de PVV wilde regeren en ook volgens Hoekstra ligt samenwerking “totaal niet voor de hand”. Ook hij verwees naar “het drama met het eerste kabinet-Rutte”.
De minister van Financiën zou gisteren officieel tot lijsttrekker van het CDA worden gekozen, maar door technische problemen bij een digitaal congres is dat nog niet gebeurd. Zijn verkiezing is een formaliteit, want hij is de enige kandidaat.
AD 10.01.2021 CDA-leider Wopke Hoekstra ziet het niet gebeuren dat zijn partij in zee gaat met de PVV van Geert Wilders. Het nieuwe verkiezingsprogramma van de PVV is ‘geen aanbeveling om vervolgens samen op weg te gaan’, zei Hoekstra in WNL op Zondag. ,,Ik vind sowieso dat het CDA alleen kan regeren met partijen die de rechtstaat serieus nemen en ten volle onderschrijven.”
Anders dan bij de vorige verkiezingen, toen het PVV-programma slechts één bladzijde vulde, kwam de partij dit weekeinde met een programma van ruim vijftig pagina’s met de visie en plannen van de PVV. ,,Ik heb het programma snel gescand”, zegt Hoekstra. ,,Als je kijkt wat daarin staat en hoe daar wordt omgegaan met religie en allerlei type vrijheden, dan is het niet goed voorstelbaar dat het CDA daarmee gaat regeren.” In het programma pleit Wilders onder meer voor een verbod op de Koran, op moskeeën en op islamitisch onderwijs.
Hoekstra wil dan ook niet regeren met de PVV of een gedoogconstructie aangaan, zoals in 2010. ,,Met deze opvattingen en ook met het drama van het eerste kabinet-Rutte, ligt dat niet voor de hand”, zegt hij in het praatprogramma.
RTL 09.01.2021 De PVV van Geert Wilders heeft in het partijprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart een ministerie van Immigratie, Remigratie en De-islamisering opgenomen. Daarnaast blijft het verlaten van de Europese Unie een kernpunt voor de partij. “Maar dat brengt deelname aan de coalitie echt niet dichterbij. Integendeel.”
De PVV zegt mee te willen regeren en is op dit moment een van de grootste partijen van het land. Het verkiezingsprogramma richt zich vooral op maatregelen ‘om onze cultuur, onze manier van leven en onze kernwaarden veilig te stellen’, zo valt te lezen.
Hijsen Nederlandse vlag
Daar willen ze zelfs de grondwet voor wijzigen. Een ministerie voor de-islamisering is bijvoorbeeld in strijd met artikel 1 van de Nederlandse grondwet, waar in staat dat discriminatie wegens godsdienst niet is toegestaan.
In het programma pleit de partij daarnaast opnieuw voor een asielstop en het opsluiten en uitzetten van mensen zonder verblijfsstatus. Ook wil de partij van Wilders op scholen dagelijks de Nederlandse vlag worden gehesen.
Commentaar Frits Wester
De PVV heeft deze keer meer werk gemaakt van het verkiezingsprogramma dan in 2017 toen het slechts één A-viertje besloeg, zegt politiek commentator Frits Wester. “Het geeft nu meer inzicht en zit meer gedegen in elkaar. De PVV wil graag meeregeren, maar als je alles leest, dan moet er wel heel veel water bij de wijn om ooit toe te treden tot een kabinet. Zoveel water, dat er van dat programma slechts kinderchampagne overblijft.”
“Al hun standpunten over bijvoorbeeld het klimaat, de-islamisering en het treden uit de EU; dat zijn kernpunten voor de PVV. Maar echt onacceptabel voor de andere partijen. De eigen PVV-stemmers zullen het ook niet begrijpen als Wilders dit allemaal zou laten vallen voor regeringsdeelname.”
“Kortom, het is een helder programma, dat zeker een belangrijk deel van de kiezers aan zal spreken, maar het brengt deelname aan een coalitie echt niet dichterbij. Integendeel.”
De PVV valt mensen met een migratieachtergrond, en dan met name uit Marokko, frontaal aan. “Allochtone straatterroristen, vaak Marokkanen, terroriseren Nederlanders overal”, schrijft de partij.
Minimumloon omhoog
Ook moet Nederland uit de Europese Unie stappen en weer over zijn eigen grenzen gaan. En die grenzen moeten goed bewaakt worden.
Ook financieel heeft het PVV-programma weinig verrassingen: de partij wil flink wat geld uittrekken voor zaken die mensen in hun portemonnee raken. De btw op boodschappen moet bijvoorbeeld omlaag, net als de huurprijzen en de energierekening. Het minimumloon moet tegelijkertijd omhóóg, en de AOW-leeftijd wil de PVV terug naar 65 jaar.
NOS 09.01.2021 De PVV heeft vandaag zijn verkiezingsprogramma gepresenteerd. In ruim 50 pagina’s worden de standpunten uiteengezet, met trefwoorden als cultuur en tradities, zorg en veiligheid, en klimaatrealisme.
In het voorwoord schrijft Geert Wilders dat zijn partij trots is op de eigen cultuur. “We laten ons geen racisme aanpraten.” Hij wil terug naar “een land zonder hoofddoekjes, maar met oer-Hollandse gezelligheid”, zoals de sinterklaastraditie met Zwarte Piet.
De PVV wil Nederland “de-islamiseren”, onder meer door het verspreiden van de “islamitische ideologie” te verbieden. De partij wil de grenzen kunnen sluiten voor “gelukzoekers en immigranten uit islamitische landen”. Er moet een “ministerie van Immigratie, Remigratie, en De-islamisering komen” en mensen met een dubbele nationaliteit mogen geen stemrecht meer krijgen. Tijdelijke asielvergunningen van Syriërs worden ingetrokken.
Nederlandse vlag
Verder moet op scholen dagelijks de Nederlandse vlag worden gehesen. Artikel 23, waarin de vrijheid van het bijzonder onderwijs is vastgelegd, moet worden behouden. Maar onderwijs op islamitische grondslag moet worden afgeschaft, vindt de PVV.
De PVV wil verder onder meer “baas worden over ons eigen geld” en uit de Europese Unie stappen. Ook moet de publieke omroep worden afgeschaft.
Verder moet er veel meer geld naar de zorg, onder meer voor een forse, structurele salarisverhoging. Ook moeten er tienduizenden zorgmedewerkers bijkomen en tienduizenden nieuwe plekken in de verpleeghuizen. Het eigen risico moet worden afgeschaft.
Veel meer agenten
Daarnaast moeten er 10.000 agenten bijkomen, en het leger “waar nodig” worden ingezet om “de straten van Nederland terug te veroveren”.
Opnieuw zet de PVV zich af tegen verandering van het pensioenstelsel. De AOW-leeftijd moet terug naar 65 jaar. Ondernemers die de dupe zijn van de coronacrisis moeten 100 procent schadeloos worden gesteld. Verder moet de BTW op boodschappen worden verlaagd en de energierekening omlaag.
Wilders wil verder dat na de verkiezingen de grootste drie partijen verplicht met elkaar gaan onderhandelen. Dit moet voorkomen dat de PVV van coalitiebesprekingen wordt uitgesloten.
AD 09.01.2021 140 kilometer per uur rijden op snelwegen, een minister om migranten weer te laten vertrekken en veel geld naar de zorg. De PVV zet richting de volgende verkiezingen in op vertrouwde thema’s: zorg en migratie. Dat blijkt uit het lijvige verkiezingsprogramma dat de partij heeft gelanceerd.
Onder de nieuwe plannen zijn bijvoorbeeld het hijsen van de Nederlandse vlag op alle scholen. Ook moet er volgens de partij 140 gereden kunnen worden op snelwegen, waarmee het natuurlijk het huidige kabinet passeert dat de snelheid verlaagde om de stikstofuitstoot te drukken.
Opvallend is nog dat de partij een salarisverlaging bepleit voor ministers, Kamerleden én de koning. Het Koningshuis zou ‘belastingplichtig’ moeten worden en het net als politici moeten doen met een salarisverlaging van 20 procent.
Verder wil Wilders een ministerie van ‘Remigratie en De-islamisering’. Dat moet ervoor zorgen dat mensen terugkeren naar het land van herkomst, maar ook dat het dragen van hoofddoeken in overheidsgebouwen wordt tegengegaan.
Ook moet ‘het gebruik van Nederlandse producten’ worden gepromoot. ,,Die krijgen een (rood-wit-blauw) keurmerk zodat ze goed herkenbaar zijn.”
Toeslagenaffaire
De PVV-leider schrijft er te zijn ‘voor een veilig land’, noemt Nederland in het stuk nu ‘corrupt’ en wil juist een natie ‘waar we trots zijn op onze eigen cultuur en ons geen racisme laten aanpraten’.
‘Waar goede zorg als nationale topprioriteit wordt gezien. Een land waar we minder van ons inkomen aan belastingen hoeven te betalen omdat we stoppen met de miljardenuitgaven aan het buitenland, de kostbare massa-immigratie en klimaatsubsidies. Een land waar de overheid dienstbaar is aan burgers en geen onschuldige mensen criminaliseert, zoals bij de Toeslagenaffaire.’
Om criminaliteit te bestrijden moeten er 10.000 agenten bij komen. Ook wil de PVV een ‘digitale schandpaal’ oprichten voor daders van gewelds- en zedenmisdrijven. Daarnaast moeten er volgens de PVV miljarden naar de zorg vloeien via investeringen in ic’s, spoedeisende hulpposten, verpleeghuizen en ouderenwoningen.
Daarnaast zijn er evergreens in de plannen van de partij zoals een asielstop, een Nexit, het verlagen van de pensioenleeftijd naar 65 en het afschaffen van tbs en taakstraffen. Net als het verbieden van islamitische scholen, moskeeën en de Koran. Net als voorgaande jaren wil Wilders zijn plannen grotendeels bekostigen door het schrappen van ontwikkelingshulp.
Overigens weigerde onder meer de VVD eerder met Wilders in zee te gaan in een kabinet vanwege zijn minder-Marokkanen-uitspraak. Wilders zegt tegen De Telegraaf zijn woorden niet terug te willen nemen. ‘Ik zou niet weten waarom. Ik ben, op groepsbelediging na, door de rechter vrijgesproken voor die uitspraak. Ik heb gewoon de waarheid gesproken.’
Minder, minder, minder
Hij verwacht niet dat dit hem buiten een volgend kabinet zal houden. ‘Als je maar groot genoeg wordt, vind ik dat je de kans moet krijgen om mee te regeren. Als ze de PVV buiten de deur houden moeten VVD en CDA maar aan hun aanhang zien uit te leggen dat ze liever met SP of GroenLinks in zee gaan.’
MSN 04.12.2020 Nu alle grote politieke partijen hun verkiezingsprogramma en kandidatenlijsten hebben gepresenteerd, is het wachten op de PVV. Geert Wilders laat aan RTL Nieuws weten dat hij het programma medio januari bekend gaat maken. “En het is dit keer meer dan één A4’tje”, zegt Wilders.
Eén ding is al duidelijk: Geert Wilders zal de lijst weer aanvoeren. Verder wil de PVV-leider nog niets zeggen. De partij doet het goed in de peilingen en kan nu rekenen op 18 tot 22 virtuele zetels. De VVD is nu de grootste.
De partij van Wilders doet in maart voor de vijfde keer mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Meer dan een A4
Traditiegetrouw is de PVV de laatste partij die de kandidaten en het verkiezingsprogramma presenteert. Vier jaar geleden paste het verkiezingsprogramma precies op één A4. Het programma werd toen gepubliceerd op de Facebookpagina van Geert Wilders. “Het programma wordt dit jaar meer dan een A4’tje”, zegt hij. Hoeveel meer, wil hij niet zeggen.
Wilders liet deze week al wel weten dat hij in ieder geval een nieuw ministerie van ‘Immigratie, Remigratie en De-islamisering’ wil. “Onze grenzen moeten dicht voor nog meer asielzoekers en immigranten uit islamitische landen. Nederland is overvol.”
RTL 04.12.2020 Nu alle grote politieke partijen hun verkiezingsprogramma en kandidatenlijsten hebben gepresenteerd, is het wachten op de PVV. Geert Wilders laat aan RTL Nieuws weten dat hij het programma medio januari bekend gaat maken. “En het is dit keer meer dan één A4’tje”, zegt Wilders.
Eén ding is al duidelijk: Geert Wilders zal de lijst weer aanvoeren. Verder wil de PVV-leider nog niets zeggen. De partij doet het goed in de peilingen en kan nu rekenen op 18 tot 22 virtuele zetels. De VVD is nu de grootste.
De partij van Wilders doet in maart voor de vijfde keer mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Meer dan een A4
Traditiegetrouw is de PVV de laatste partij die de kandidaten en het verkiezingsprogramma presenteert. Vier jaar geleden paste het verkiezingsprogramma precies op één A4. Het programma werd toen gepubliceerd op de Facebookpagina van Geert Wilders. “Het programma wordt dit jaar meer dan een A4’tje”, zegt hij. Hoeveel meer, wil hij niet zeggen.
Wilders liet deze week al wel weten dat hij in ieder geval een nieuw ministerie van ‘Immigratie, Remigratie en De-islamisering’ wil. “Onze grenzen moeten dicht voor nog meer asielzoekers en immigranten uit islamitische landen. Nederland is overvol.”
De PVV is na de VVD de grootste, maar heeft dus geen burgemeesters.
Deze week kwam het tv-programma Zembla met een nieuwe lijst van Kamerleden-in-overtreding: 21 hebben hun bijbaantjes überhaupt niet gemeld, acht hebben verzuimd aan te geven hoeveel ze ermee verdienen, en vier verhuren stiekem onroerend goed zonder dat aan de Kamer te melden. (De lijst is hier te vinden.)
In totaal dus 33 van de 150 Kamerleden, meer dan 20 procent. En hoewel sommige overtredingen misschien te kinderachtig voor woorden zijn, is het percentage overtreders veel en veel te hoog voor politici van wie openheid wordt verlangd. Er wordt al te veel geregeld in achterkamertjes.
‘Binnen bijna alle fracties zijn mensen te vinden die zich bewust of onbewust niet aan de afspraken houden.’
Opvallend is wel dat er zomaar 11 kamerleden (30 procent) zijn gelinkt aan de VVD !!!
Soms weigeren Kamerleden doelbewust iets op te geven.
Bekendste voorbeeld uit het verleden is het appartement in Scheveningen, dat toenmalig D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold had gekregen van een Canadese vriend. Alexander Pechtold deed daar niet geheimzinnig over; hij beschouwde de schenking als een privéaangelegenheid die om die reden niet gemeld hoefde te worden.
De procureur-generaal bij de Hoge Raad boog zich indertijd over de aangiftes die zijn gedaan tegen Alexander Pechtold. Dat bevestigde het OM na berichtgeving van The Post Online. Het OM bestudeerde de aangiftes en bekeek of het een strafrechtelijk onderzoek moest instellen.
Tegen de D66-leider waren inmiddels ruim 200 aangiftes binnengekomen over het appartement in Scheveningen dat hij van een Canadese ex-diplomaat heeft gekregen. Daarmee zou hij zich hebben laten omkopen.
Ook de twee vliegreisjes naar Schotland en Ibiza die Forum-leider Thierry Baudet vorig jaar op uitnodiging maakte, zijn destijds niet opgegeven omdat Baudet ze als privé beschouwde. Ze hebben volgens hem helemaal niets te maken met zijn werk als Kamerlid.
Privé of niet, je hebt het gewoon op te geven, zei Kamervoorzitter Arib vorig jaar. Binnen bijna alle fracties zijn mensen te vinden die zich bewust of onbewust niet aan de afspraken houden. Van 50PLUS tot GroenLinks, van CDA tot SP, van VVD tot Forum en PVV. De ChristenUnie, Partij voor de Dieren, DENK en de eenmansfracties komen niet voor op de lijst, maar dat wil niet zeggen dat zij zonder zonden zijn.
‘Er zijn Kamerleden die bij andere partijen worden uitgenodigd voor een spreekbeurt en na afloop buiten het zicht van anderen een envelop in de hand krijgen geduwd.’
Bij het geschenkenregister is het moeilijk aan te tonen dat iemand een cadeau met een waarde van meer dan 50 euro niet heeft opgegeven. Een reiskostenvergoeding, een kistje wijn: bewijs maar dat je dat gekregen hebt.
Er zijn Kamerleden die bij andere partijen worden uitgenodigd voor een spreekbeurt en na afloop buiten het zicht van anderen een envelop in de hand krijgen geduwd. “U zult ook uw onkosten hebben”, wordt dan gezegd. De spreker meldt dat niet, al was het maar om de gever van het (doorgaans zwarte) geld niet in verlegenheid te brengen.
De meeste ontduikingen betreffen bijbaantjes. Een veelgehoorde smoes is dat het bedrijf op afstand is gezet, een louter papieren kwestie, of dat het baantje niet door het Kamerlid, maar door de partner wordt vervuld. Maurits von Martels van het CDA verschuilt zich achter zijn vrouw als het gaat om het runnen van een bed & breakfast.
Als je dan als Kamerlid ook nog eens woordvoerder toerisme bent, ligt belangenverstrengeling op de loer. En is het ‘redelijkerwijs relevant’, zoals het register van de Kamer aangeeft, om de nevenfunctie te melden.
Resultaat Zembla onderzoek
In de Regelingen Integriteit voor de Leden van de Tweede Kamer, dat onder de leden is verspreid na de laatste verkiezingen, staat vermeld dat Kamerleden opgave dienen te doen van alle nevenfuncties, -activiteiten, -inkomsten en belangen die redelijkerwijs als relevant kunnen worden beschouwd. Dit moet uiterlijk één week nadat men de functie aanvaard heeft.
De Resultaten:
Tussen 12 augustus en 11 november 2020 controleerde de redactie van Zembla het register van nevenactiviteiten via de website van de Tweede Kamer op juistheid en volledigheid.
Uit dit onderzoek bleek dat:
– 21 Kamerleden verzuimen een nevenfunctie te melden.
– 8 Kamerleden niet opgeven hoeveel zij verdienen met een nevenfunctie.
– 4 Kamerleden onroerend goed verhuren en dit niet melden, terwijl dit redelijkerwijs als relevant – en dus meldplichtig – kan worden beschouwd. 14 Tweede Kamerleden pasten hun registratie in het nevenfunctieregister aan nadat zij van Zembla vragen kregen over de volledigheid van hun registraties.
21 Kamerleden bekle(ed)den nevenfuncties die zij niet in het register opgeven.
Van de 150 Tweede Kamerleden verzuimen er 21 een of meerdere nevenfuncties te melden, blijkt uit onderzoek van Zembla. Het gaat om directie- en bestuursfuncties in onder meer B.V.’s, stichtingen, eenmanszaken en verenigingen. Deze functies zijn terug te vinden bij de Kamer van Koophandel, maar zijn door de parlementariërs niet gemeld in het register van nevenfuncties.
De gedragscode van de Tweede Kamer en de onderliggende wetten maken geen onderscheid tussen actieve of niet-actieve functies, of rechtspersonen. Zowel bezoldigde als onbezoldigde functies moeten worden gemeld. De gedragscode maakt geen uitzondering voor een bepaald type B.V., stichting of vereniging waar de functie wordt bekleed. Daardoor moet bijvoorbeeld ook een bestuursfunctie bij een B.V. waar pensioen in is ondergebracht gemeld worden.
Zolang iemand geregistreerd staat in het Handelsregister, is die persoon verantwoordelijk voor de betreffende functie, aldus de woordvoerder van de Kamer van Koophandel. Iedereen kan (met legitimatie) bij een van de kantoren van de KvK zijn eigen dossier opvragen en dus nagaan met welke functies en bij welke rechtspersonen hij/zij geregistreerd staat in het handelsregister. Wie stopt met een functie, draagt de verantwoordelijkheid om zichzelf, of door iemand anders met een getekende machtiging, uit het handelsregister uit te schrijven.
De reactie van de betreffende Kamerleden vindt u hier —>>reacties Kamerleden
De Griffie 2e kamer plenair houdt een register bij waarin Kamerleden de door hen ontvangen geschenken en voordelen met een hogere waarde dan €50 vermelden, uiterlijk 1 week na ontvangst van het geschenk of het voordeel.
Daarnaast houdt de Griffie plenair een register bij van buitenlandse reizen waarvan vervoers- en verblijfskosten geheel of gedeeltelijk door derden worden betaald, uiterlijk een week na terugkeer in Nederland.
Tot slot beheert de Griffie plenair een register waarin de Kamerleden hun nevenactiviteiten en de (te verwachten) inkomsten vermelden, alsmede belangen die redelijkerwijs als relevant kunnen worden beschouwd. Uiterlijk 1 week na aanvaarding daarvan.
RTL 14.2020 Om de zoveel tijd duiken journalisten in de schimmige wereld van bijbaantjes van Kamerleden en van geschenken die zij krijgen. En elke keer opnieuw verschijnt een waslijst van politici die vergeten hun nevenfuncties op te geven of weigeren ontvangen geschenken te laten opnemen in het register van de Tweede Kamer. Het zal ze een zorg zijn; op het overtreden van de regels staan geen sancties. Pas volgend jaar, na de verkiezingen, gaat de Kamer er meer aandacht aan besteden en kan een Kamerlid worden bestraft met een maand schorsing als de regels worden ontdoken. Tot dat moment hebben ze vrij spel.
Deze week kwam het tv-programma Zembla met een nieuwe lijst van Kamerleden-in-overtreding: 21 hebben hun bijbaantjes überhaupt niet gemeld, acht hebben verzuimd aan te geven hoeveel ze ermee verdienen, en vier verhuren stiekem onroerend goed zonder dat aan de Kamer te melden. (De lijst is hier te vinden.)
In totaal dus 33 van de 150 Kamerleden, meer dan 20 procent. En hoewel sommige overtredingen misschien te kinderachtig voor woorden zijn, is het percentage overtreders veel en veel te hoog voor politici van wie openheid wordt verlangd. Er wordt al te veel geregeld in achterkamertjes.
‘Binnen bijna alle fracties zijn mensen te vinden die zich bewust of onbewust niet aan de afspraken houden.’
Soms weigeren Kamerleden doelbewust iets op te geven.
Ook de twee vliegreisjes naar Schotland en Ibiza die Forum-leider Thierry Baudet vorig jaar op uitnodiging maakte, zijn destijds niet opgegeven omdat Baudet ze als privé beschouwde. Ze hebben volgens hem helemaal niets te maken met zijn werk als Kamerlid.
Privé of niet, je hebt het gewoon op te geven, zei Kamervoorzitter Arib vorig jaar. Binnen bijna alle fracties zijn mensen te vinden die zich bewust of onbewust niet aan de afspraken houden. Van 50PLUS tot GroenLinks, van CDA tot SP, van VVD tot Forum en PVV. De ChristenUnie, Partij voor de Dieren, DENK en de eenmansfracties komen niet voor op de lijst, maar dat wil niet zeggen dat zij zonder zonden zijn.
‘Er zijn Kamerleden die bij andere partijen worden uitgenodigd voor een spreekbeurt en na afloop buiten het zicht van anderen een envelop in de hand krijgen geduwd.’
Bij het geschenkenregister is het moeilijk aan te tonen dat iemand een cadeau met een waarde van meer dan 50 euro niet heeft opgegeven. Een reiskostenvergoeding, een kistje wijn: bewijs maar dat je dat gekregen hebt. Er zijn Kamerleden die bij andere partijen worden uitgenodigd voor een spreekbeurt en na afloop buiten het zicht van anderen een envelop in de hand krijgen geduwd. “U zult ook uw onkosten hebben”, wordt dan gezegd. De spreker meldt dat niet, al was het maar om de gever van het (doorgaans zwarte) geld niet in verlegenheid te brengen.
De meeste ontduikingen betreffen bijbaantjes. Een veelgehoorde smoes is dat het bedrijf op afstand is gezet, een louter papieren kwestie, of dat het baantje niet door het Kamerlid, maar door de partner wordt vervuld. Maurits von Martels van het CDA verschuilt zich achter zijn vrouw als het gaat om het runnen van een bed & breakfast. Maar het pand staat op zijn naam en de B&B wordt volgens de eigen website door hem en zijn vrouw gerund. Als je dan als Kamerlid ook nog eens woordvoerder toerisme bent, ligt belangenverstrengeling op de loer. En is het ‘redelijkerwijs relevant’, zoals het register van de Kamer aangeeft, om de nevenfunctie te melden.
Wat bezielt Kamerleden om die meldingsplicht te ontduiken? Soms gaat het om vergissingen of vergeetachtigheid en is van kwade opzet geen sprake. Dan is het gewoon dom. Maar nevenfuncties bewust verzwijgen, is een kwalijke handelwijze. Zeker voor een politicus. Die moet transparant zijn en door zijn gedrag kunnen rekenen op het vertrouwen van de kiezer. Een Kamerlid kan onmogelijk functioneren als hij het vertrouwen te grabbel gooit.
Trouw 13.11.2020 Onderzoeksjournalistiek programma ‘Zembla’ heb ik hoog zitten, maar donderdag ging de aflevering ‘Haagse bijbaantjes’ toch wat over de schreef. De titel draagt al een zweem van fraude of dekmantels in zich. De manier waarop Tweede Kamerleden in beeld kwamen als ze op hun nevenactiviteiten werden doorgelicht, deed denken aan misdaadfilms waarin targets worden geïntroduceerd. Zo’n foto met wat kompasachtige plaatjes, een kolom digitale data en nog wat vormgevingsfoefjes erdoorheen, werkt criminaliserend.
Natuurlijk, Kamerleden mogen geen nevenfuncties geheim houden. Elk zakelijk of maatschappelijk belang buiten het Kamerwerk kan bijdragen aan (de schijn van) belangenverstrengeling. Wel dertig van de honderdvijftig Kamerleden hadden niet alle bestuursfuncties, onroerend goed of andere belangen in het verplichte register vermeld.
Maar de mate van ‘corruptie’ viel erg mee in Zembla’s onderzoek. De een heeft z’n holle secretarisfunctie in een slapend stichtingkje vergeten te melden, de ander heeft een landgoed in Oost-Nederland waarop zijn vrouw een B&B runt.
Dat is jonkheer Maurits von Martels, CDA-Kamerlid. Hij had zeker geen Kamermotie moeten indienen voor spreiding van het toerisme van Amsterdam naar Limburg of Overijssel, terwijl niemand weet dat zijn vrouw daarbij een commercieel belang heeft, benadrukken verschillende hoogleraren integriteit en staatsrecht. Het is fout, maar zware criminaliteit is het ook weer niet. Zijn foto-collage met bijbehorend alarmerend muziekje deed me direct aan Willem Holleeder denken.
Ik zie hier een kwestie van zeer alerte, goede onderzoeksjournalistiek, waaruit een weinig spectaculaire uitkomst volgt, die dan maar spectaculair gebracht wordt om de uitzending spannend te houden. Het woord ‘zakkenvullers’ hoor ik in de samenleving alweer klinken, terwijl die dames en heren, op Baudet na, deemoedig hun foutje erkenden en deels al herstelden.
Balanstrutjes uit de kast
Het eerste deel van vierluik ‘Waarom werken vrouwen niet?’ (KRO-NCRV) kon mijn stemming niet verbeteren. Altijd een relevant onderwerp met alarmerende cijfers: tweederde van de vrouwen kiest na hun opleiding direct voor deeltijd, bijna de helft van de Nederlandse vrouwen is niet financieel zelfstandig, ontdekte maker Liesbeth Staats. De kwestie van ‘balanstrutjes en deeltijd-diva’s’ ligt gevoelig bij iedereen die ze spreekt, maar ze stak het ook tendentieus in. Nederland is ‘een parttimeparadijs dat onderaan de Europese lijstjes bungelt’.
Hoezo? De kinderen hier behoren tot de gelukkigste ter wereld, zei Staats ook. Onze economie is niet noemenswaardig slechter dan die van België of Frankrijk, lijkt mij zo. En die tweederde van de afgestudeerde vrouwen, werken die een, twee of vier dagen per week? In dat laatste geval zorgen zij mét een carrière misschien wel slim dat ze niet tot die een op de zes mensen met burnoutklachten gaan behoren. Misschien leidt ‘iedereen parttime’ (m/v!) wel echt tot een paradijs van balans en zelfverwerkelijking waar andere landen alleen van kunnen dromen.
Dat kwam allemaal (nog?) niet aan bod. Wel kregen de vrouwen modder over zich heen, of ze nu fulltime werkend of fulltime moeder waren. Huismoeder Kelly bleek overigens succesvol familievlogger met riante reclame-inkomsten. Haar man kon eigenlijk wel stoppen met werken, grapte ze.
De Stentor 13.11.2020 CDA-Kamerlid Maurits von Martels uit Dalfsen is door de bed and breakfast die zijn vrouw Aimée op landgoed Hessum runt in de knel gekomen. De politicus liet na melding te maken van die extra inkomsten bij het openbaar register en pleitte als fractiewoordvoerder toerisme voor meer toeristen in de provincie, zo onthulde Zembla. Hoe fout is dat?
Onderzoeksprogramma Zembla legde donderdagavond ruim dertig leden van de Tweede Kamer als het gaat om niet gemelde nevenverdiensten op de pijnbank. SGP’ers die in schoolbesturen zitten, VVD’ers die geld verdienen aan windmolens en Theo Hiddema van Forum voor Democratie die naast Kamerlid ook advocaat is. Op zich niet verboden, maar om enige schijn van belangenverstrengeling te voorkomen horen politici melding te maken van dergelijke bijbaantjes. Daarvoor bestaat een openbaar register.
Mooi Hessum
Jonkheer Maurits von Martels kwam ook voorbij, waarbij de pijlen vooral gericht werden op de bed and breakfast op zijn landgoed Hessum. Op de website van de accommodatie staat vermeld dat ‘Maurits en zijn vrouw Aimée samen de melkveehouderij en bed and breakfast runnen’. Daarnaast is de CDA’er in eigen persoon op kamerverhuursite Booking.com te zien, al fietsend door de mooie omgeving van Hessum en bladerend door een boekwerk op een van de gastenverblijven. In het register staat echter niks van dat alles.
Ondertussen is Von Martels in de Tweede Kamer echter CDA-woordvoerder als het gaat over toerisme. Hem wordt nu aangewreven dat hij aan de ene kant voorstelt buitenlandse bezoekers meer dan alleen de kust, de bollenstreek of Amsterdam te laten zien, maar andere kant promotie maakt voor zijn bed and breakfast in de provincie. Belangenverstrengeling? ,,Lachwekkend”, reageert Von Martels. ,,De bed and breakfast wordt volledig door mijn vrouw gerund. De tekst op de website is nog van 1999. Ik bemoei me er helemaal niet mee.”
Hoogleraar integriteit Rob van Heijbergen vindt de handelswijze van Von Martels daarentegen op zijn minst onverstandig, laat hij Zembla weten. ,,Ik vind niet dat als je vrouw een Airbnb runt je dat dan per definitie moet melden. Maar wel als je zelf dat actief gaat promoten.” Von Martels: ,,Mijn vrouw is ook fysiotherapeut en ik ben woordvoerder sport. Had ik dat dan ook moeten melden? Ik heb gepleit voor verlaging van de motorrijtuigenbelasting, maar rijd ook auto. had ik dat moeten melden? Iedereen heeft belangen.”
Als het om daadwerkelijke belangenverstrengeling gaat wast Von Martels zijn handen in onschuld. Zo heeft hij naar eigen zeggen met het bespreekbaar maken van toerismespreiding alleen een probleem van West-Nederland op willen lossen. ,,Daar is het overvol en komen ze in de knel. Meer spreiding zou goed zijn. Maar daarmee beoog ik toch niet ze naar Hessum te krijgen?” Toch had Von Martels zorgvuldiger moeten zijn, vindt Van Heijbergen. ,,Dit is nu precies waar zo’n code voor bedoeld is.”
Afscheid van Den Haag
Overigens is het zo dat het politieke werk van Von Martels in Den Haag na de volgende verkiezingen erop zit. Hij nam geen genoegen met plek 39 die het CDA voor hem in gedachten had. En als actieve melkveehouder – vermeldt in het openbaar register – wil hij meepraten over de agrarische sector in plaats van over toerisme en sport. Landbouw kreeg hij tot zijn teleurstelling niet in zijn portefeuille, saillant genoeg om een schijn van belangenverstrengeling te voorkomen.
Zembla 12.11.2020 Tweede Kamerleden zijn wettelijk verplicht hun nevenactiviteiten te melden in een openbaar register dat wordt bijgehouden en gepubliceerd door de griffie van de Kamer: het Register Nevenfuncties.
In de Regelingen Integriteit voor de Leden van de Tweede Kamer, dat onder de leden is verspreid na de laatste verkiezingen, staat vermeld dat Kamerleden opgave dienen te doen van alle nevenfuncties, -activiteiten, -inkomsten en belangen die redelijkerwijs als relevant kunnen worden beschouwd. Dit moet uiterlijk één week nadat men de functie aanvaard heeft.
De Resultaten:
Tussen 12 augustus en 11 november controleerde de redactie van Zembla het register van nevenactiviteiten via de website van de Tweede Kamer op juistheid en volledigheid.
Uit dit onderzoek bleek dat:
– 21 Kamerleden verzuimen een nevenfunctie te melden.
– 8 Kamerleden niet opgeven hoeveel zij verdienen met een nevenfunctie.
– 4 Kamerleden onroerend goed verhuren en dit niet melden, terwijl dit redelijkerwijs als relevant – en dus meldplichtig – kan worden beschouwd.
14 Tweede Kamerleden pasten hun registratie in het nevenfunctieregister aan nadat zij van Zembla vragen kregen over de volledigheid van hun registraties.
De reactie van de betreffende Kamerleden vindt u onderaan dit artikel.
21 Kamerleden bekle(ed)den nevenfuncties die zij niet in het register opgeven.
Van de 150 Tweede Kamerleden verzuimen er 21 een of meerdere nevenfuncties te melden, blijkt uit onderzoek van Zembla. Het gaat om directie- en bestuursfuncties in onder meer B.V.’s, stichtingen, eenmanszaken en verenigingen. Deze functies zijn terug te vinden bij de Kamer van Koophandel, maar zijn door de parlementariërs niet gemeld in het register van nevenfuncties.
De gedragscode van de Tweede Kamer en de onderliggende wetten maken geen onderscheid tussen actieve of niet-actieve functies, of rechtspersonen. Zowel bezoldigde als onbezoldigde functies moeten worden gemeld. De gedragscode maakt geen uitzondering voor een bepaald type B.V., stichting of vereniging waar de functie wordt bekleed. Daardoor moet bijvoorbeeld ook een bestuursfunctie bij een B.V. waar pensioen in is ondergebracht gemeld worden.
Zolang iemand geregistreerd staat in het Handelsregister, is die persoon verantwoordelijk voor de betreffende functie, aldus de woordvoerder van de Kamer van Koophandel. Iedereen kan (met legitimatie) bij een van de kantoren van de KvK zijn eigen dossier opvragen en dus nagaan met welke functies en bij welke rechtspersonen hij/zij geregistreerd staat in het handelsregister. Wie stopt met een functie, draagt de verantwoordelijkheid om zichzelf, of door iemand anders met een getekende machtiging, uit het handelsregister uit te schrijven.
1. Amhaouch, Mustafa (CDA)
– voorzitter van Stichting SportArena Peel en Maas (2015-heden)
– bestuurder van Stichting Administratiekantoor De Heuf B.V. (2016-heden)
Heeft bovenstaande functies niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
2. Baudet, Thierry (FvD)
– directeur van THPB Media B.V. (mei 2020-heden)
– eigenaar van THPB Producties (2010-juni 2020)
Geeft bovenstaande functies niet op in het register voor nevenfuncties.
3. Van den Bosch, Albert (VVD)
– voorzitter provisoren bij Stichting Het Manhuysfonds (2004-heden)
Gaf bovenstaande functie op in 2017, maar niet tussen 2018 en 2020.
4. Dijkstra, Pia (D66)
– directeur van Pia Dijkstra B.V. (2006-2018)
Heeft bovenstaande functie tussen 2010 en de opheffing in 2018 niet opgegeven in het register voor nevenfuncties, maar zegt dit met terugwerkende kracht te zullen doen.
5. El Yassini, Zohair (VVD)
– directeur van SDManagement B.V. (2014-heden)
– directeur van Shinken Holding B.V. (2014-heden)
Geeft bovenstaande functies niet op in het register voor nevenfuncties.
6. De Graaf, Machiel (PVV)
– secretaris bij Meet the Expert (2008-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
7. Van Helvert, Martijn (CDA)
– penningmeester van Stichting Teen Life Maastricht (2007-heden)
– bestuurder van Heemkundevereniging Nieuwstadt (2003-heden)
Geeft bovenstaande functies niet op in het register voor nevenfuncties.
8. Kerstens, John (PvdA)
– eigenaar van Kerstens Werk(t) (2017-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
9. Laan-Geselschap, Antoinette (VVD)
– eigenaar van Avenue Services (2014-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
10. Lacin, Cem (SP)
– bestuurder van Stichting Sirkaf (2018-heden)
Heeft bovenstaande functie niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
11. Markuszower, Gidi (PVV)
– directeur van VATit Nederland B.V. (2009-heden)
– bestuurder van KME & Partners B.V. (2015-2019)
– eigenaar van Ipko Amcor (juni 2020-heden)
– directeur van Turnkey Export Compliance B.V. (2019-heden)
Heeft bovenstaande functies niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
– lid van Directie Vatit Group (2007-heden)
Bovenstaande functie klopt niet: Vatit Group is een bedrijf dat in Luxemburg is gevestigd, maar Markuszower bekleedt hier sinds 2017 geen bestuursfunctie meer. Wel is hij directeur van de Nederlandse B.V. VATit Nederland. Paste dit aan na vragen van Zembla.
12. Van Ojik, Bram (GroenLinks)
– penningmeester van Coöperatie ‘De Franse Slag’ U.A.
Heeft bovenstaande functie niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
Heeft een jaarlijkse deponeringsplicht bij de KvK, maar deponeerde voor het laatst een jaarrekening over boekjaar 2005. Het niet (of niet tijdig) deponeren van de jaarrekening is een economisch delict. Paste dit aan na vragen van Zembla.
13. Peters, René (CDA)
– secretaris / penningmeester van Stichting Netwerk Excellent Onderwijs (2010-heden)
– bestuurder van Stichting Rudi Lubbers After Sport (2019-heden)
– voorzitter van Stichting Vrienden Ouderenzorg Oss (2019-heden)
Heeft bovenstaande functies niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
14. Ploumen, Lilianne (PvdA)
– bestuurder van Stichting emancipatie online (2001-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
15. Regterschot, Kelly (VVD)
– eigenaar van Bureau 75 (2017-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
16. Sazias, Léonie (50PLUS)
– directeur van Navaya B.V. (1991-heden)
Heeft bovenstaande functie niet opgegeven in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
Het betreft een pensioen-B.V. met een negatief eigen vermogen van een kwart miljoen euro. Geld dat voor als pensioenvoorziening was bedoeld, is aan de B.V. onttrokken om privéschulden af te lossen en andere betalingen te doen. Volgens de door Zembla geraadpleegde accountant is dit in strijd met de pensioenwet en fiscaal niet toegestaan.
17. Smals, Bart (VVD)
– voorzitter van Apowest (2000-2020)
– bestuurder van Stichting Zorg DAS (2012-heden)
Geeft bovenstaande functies niet op in het register voor nevenfuncties.
18. Snoeren, Mark (VVD)
– bestuurder van Skipiste Nieuwegein B.V. (2006-heden)
– bestuurder van Markski B.V. (2006-heden)
– bestuurder van Snoeren Beheer en Management B.V. (2013-heden)
– bestuurder van Mark Snoeren Holding B.V. (2017-heden)
Geeft bovenstaande functies niet op in het register voor nevenfuncties. Paste dit aan na vragen van Zembla.
19. Veldman, Hayke (VVD)
– eigenaar van Veldman training en advies (2010-heden)
Geeft bovenstaande functie vanaf 2018 niet meer op in het register voor nevenfuncties.
20. Weverling, Arne (VVD)
– bestuurder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (2015-2019)
Heeft bovenstaande functie niet opgegeven in het register voor nevenfuncties.
– lid van Raad van Advies bij Weverling Groenprojekten B.V. (2016-2020)
Wijzigde na vragen van Zembla bovenstaande functie in de functiebeschrijving “Certificaathouder zonder zeggenschap van familiebedrijf Weverling Groenprojecten”.
21. Ziengs, Erik (VVD)
– voorzitter van Stichting Administratiekantoor Café Plus B.V. (2001-heden)
Geeft bovenstaande functie niet op in het register voor nevenfuncties.
Acht Kamerleden geven niet of onjuist op hoeveel zij verdienen met een nevenfunctie.
22. Van den Berge, Niels (GroenLinks)
– Advisor Water and Advocacy; Bezoldigd; Geen opgave.
– Bangladesh Expert Agrifocus; Bezoldigd; Geen opgave.
– Medeoprichter Nextblue; Bezoldigd; Geen opgave.
Paste dit aan na vragen van Zembla: ontving voor de functie van ‘advisor’ €6.500 bruto.
23. Bisschop, Roelof (SGP)
– Lid Raad van Toezicht Christelijke Hogeschool Ede; Bezoldigd; Geen opgave.
Paste dit aan na vragen van Zembla: ontving voor deze functie €8.900.
24. Diertens, Antje (D66)
– Lid Raad van Toezicht ESNS; Bezoldigd; Geen opgave.
Paste dit aan na vragen van Zembla: ontving voor deze functie €134.
25. Hiddema, Theo (FvD)
– Werkzaam als advocaat; Bezoldigd; Geen opgave.
Paste dit niet aan en liet weten dat zijn boekhouder de inkomsten meldt aan de Belastingdienst.
26. Kerstens, John (PvdA)
– Lid Raad van Commissarissen Bouw- en Infrapark; Bezoldigd; Bezoldiging naar goed doel
Paste dit niet aan, maar liet weten dat de bezoldiging €1000 per maand betreft.
27. Lodders, Helma (VVD)
– Eigenaar Lodders B.V. (30% eigenaar windmolen); Bezoldigd; Pensioenvoorziening (geen inkomsten)
Geeft geen inzage in hoeveel de inkomsten uit deze functie betreffen, maar zegt dit in de toekomst aan te zullen passen in het register.
28. Van Otterloo, Gerrit Jan (50PLUS)
– Voorzitter HSHB; Bezoldigd; Gaat via B.V.
Paste zijn opgave in het register aan en liet per mail weten dat de bezoldiging over de periode 2019-2020 €2340 excl. btw bedraagt.
29. Rog, Michel (CDA)
– Voorzitter Raad van Toezicht UnieNzv; Onkostenvergoeding; Vrijwilligersvergoeding.
Paste dit niet aan, maar liet per mail weten dat hij voor deze functie de maximale onbelaste vrijwilligersvergoeding ontvangt: €1500 in 2018 en 2019, €1700 in 2020. Verwijderde een historische functie uit het nevenfunctieregister.
Onroerend goed
Vier Kamerleden verhuren onroerend goed en melden dit niet in het register, hoewel de betreffende verhuur als relevant en dus meldplichtig kan worden beschouwd.
Onroerend goed wordt volgens de deskundigen als ‘grijs gebied’ gezien: dit hoeft niet altijd in het nevenfunctieregister opgegeven te worden. Uit de nevenfunctieregisters van de afgelopen jaren blijkt dat zeven Kamerleden wel melding maakten van het bezitten of verhuren van onroerend goed. In onderstaande gevallen is één, of zijn meerdere deskundigen van mening dat de kwestie redelijkerwijs relevant is en dus gemeld zou moeten te worden.
30. Van den Bosch, Albert (VVD)
Verhuurt twee bedrijfspanden in Zeist, aan Halfords en aan een yogastudio. Geeft dit niet op in bet register. Stelde daarnaast als politicus Kamervragen over de WOZ.
31. Dijkstra, Pia (D66)
Is mede-eigenaar van een hotelappartement in Valkenburg, dat verhuurd wordt via o.a. Booking.com wanneer het niet door de eigenaren wordt gebruikt.
32. Von Martels, Maurits (CDA)
Runt met zijn echtgenote een bed and breakfast op een landgoed in Oost-Nederland. Het appartement kan ook langere tijd gehuurd worden.
Von Martels is daarnaast woordvoerder toerisme en diende moties in voor de spreiding van het toerisme over heel Nederland.
33. Westerveld, Lisa (GroenLinks)
Bezit en verhuurt een tweede woning in Gelderland.
Op de site met standpunten van GroenLinks staat te lezen: “De woningmarkt is verziekt. Investeerders kopen huizen niet om in te wonen, maar om zo veel mogelijk geld te verdienen.” En: “Voor GroenLinks zijn huizen bedoeld om in te wonen, niet om winst mee te maken.” (bron: website GL)
Fractieleider Jesse Klaver interrumpeerde Rutte tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (17-09-2020) met de volgende kritiek: “Ik had niet gedacht dat ik dit tegen een liberale premier zou moeten zeggen, maar ik zou willen dat mensen in dit land ook zelf een huis kunnen kopen. Als iemand die al een eigen huis heeft er nog een huis bij neemt, dan wordt jongeren daardoor de mogelijkheid ontnomen om zelf een huis te kopen. Dat baart mij zorgen. Daar zou ik vanaf willen. Natuurlijk kan het zo zijn dat mensen een huis hebben dat ze verhuren. Dat is prettig. Daar kan iemand in wonen. Maar ik zie nu dat het voor jongeren onmogelijk is om als starter een huis te bemachtigen, zeker in de grote steden. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat er mensen zijn die meerdere huizen bezitten. Dat vind ik niet eerlijk. Ik vind dat we dat moeten aanpassen.”
In de uitzending wordt naar niet alleen naar standpunten en uitspraken van GroenLinks verwezen, maar ook naar het beleid in de praktijk. Zo heeft de partij in Amsterdam de woonplicht ingevoerd voor nieuwbouwwoningen: de koper van het huis moet daar ook in wonen, om te voorkomen dat men een woning koopt om door te verhuren. In de initiatiefnota van GroenLinks-politicus Smeulders wordt voorgesteld om de mogelijkheid voor woonplicht wettelijk “verder uit te breiden zodat gemeenten gemakkelijker een woonplicht kunnen opleggen, ook voor een deel van de bestaande woningbouw.” En in Nijmegen, waar de woning van Westerveld staat, wil GroenLinks-wethouder Harriët Tiemens een woonplicht instellen, ook voor bestaande woningen.
Doel van het onderzoek
Doel van het onderzoek was om na te gaan of Tweede Kamerleden een juiste en volledige opgave doen in het register. Hiervoor vergeleken we openbare gegevens van de Kamer van Koophandel en het Kadaster, met de opgaves die Tweede Kamerleden deden in het Register Nevenfuncties.
Ook raadpleegden we drie hoogleraren op verschillende vakgebieden, die de aangetroffen onvolledigheden op ons verzoek analyseerden. Het gaat om:
– Prof. dr. Leo Huberts, em. hoogleraar Bestuurskunde en em. strategisch hoogleraar Integriteit van Bestuur aan de Vrije Universiteit, Amsterdam
– Prof. dr. mr. Paul Bovend’Eert, hoogleraar Staatsrecht aan de Radboud Universiteit, Nijmegen
– Prof. dr. Rob van Eijbergen, deeltijd hoogleraar Integriteit en Kwaliteit van Organisaties aan de Vrije Universiteit, Amsterdam
Reacties Kamerleden
We vroegen alle betrokken Kamerleden om een reactie. Die reacties kun je allemaal via het volgende document bekijken: reacties Kamerleden
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Carel Stolker 😷@CarelStolker:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ad7b406-3164-11eb-9517-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f3c7d53c-2ff7-11eb-ae27-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19d61802-2fcf-11eb-b86d-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9664e11e-2fd4-11eb-b113-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/22d1bd02-3016-11eb-a50e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b0a272ca-2ff8-11eb-a6c1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/739b6176-2fb1-11eb-a5c0-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d04b18d4-2fd5-11eb-9730-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c9ffbe14-2f79-11eb-9473-0217670beecd.jpg)
Annabel Nanninga @ANanninga
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7856e200-2f37-11eb-9ce2-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/78694d46-2f37-11eb-9ce2-0218eaf05005.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed645b7a-2f2f-11eb-bbec-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/edeb0bb6-2f2f-11eb-bbec-02d2fb1aa1d7.jpg)
Els@Els_rechts
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1cece7e6-30e2-11eb-b113-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d48ee0e8-2e80-11eb-bbec-02d2fb1aa1d7.jpg)
Alexandra v Huffelen @AvHuffelen:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/897141c8-30e2-11eb-b113-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/80b60646-2fe2-11eb-bda3-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e1701a50-2fc2-11eb-a6c1-0217670beecd.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/adc393f0-2fca-11eb-bc7e-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83e81b9c-2f24-11eb-a6c1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b4944468-2ef8-11eb-a50e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2fe264e-2db9-11eb-a706-02c309bc01c1.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2c4f7bb8-2d95-11eb-a50e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/adb6b40c-2e92-11eb-815a-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a24f2786-2e86-11eb-b93a-02c309bc01c1.jpg)
Lees ook de column van Geerten Waling: Steeds lastiger om jezelf rechts te noemen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3eb851e-2dc6-11eb-805c-0255c322e81b.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/33491c72-2db7-11eb-8c72-0218eaf05005.jpg)
Forum voor Democratie
Thierry Baudet @thierrybaudet
JFVD
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f60ef316-2cb4-11eb-9a84-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f6453732-2cb4-11eb-9a84-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85199842-2c54-11eb-bda3-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/097cc96e-2b16-11eb-9178-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e1c01556-2a4e-11eb-9a84-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c97d4670-2a4f-11eb-b40e-02c309bc01c1.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b29fd0dc-2999-11eb-922e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be8b8aea-28e9-11eb-bb18-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5318a24-280a-11eb-bf99-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c0c205f2-281f-11eb-8601-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c0d8b716-281f-11eb-8601-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c09ca366-281f-11eb-8601-0255c322e81b.jpg)
Nur Icar
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2c0473a-4207-11eb-8b6f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eae3a0bc-744f-11eb-9c7c-02c309bc01c1.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.