Opnieuw duiken racistische opmerkingen op in WhatsApp-berichten van leden van Forum voor Democratie (FVD).
Elsevier Weekblad (EW) publiceerde dinsdag citaten uit gesprekken met partijleider Thierry Baudet en kandidaat-Kamerleden Gideon van Meijeren (plek 6), Samuel Jong (15), Andreas Bakir (17) en Yanick Chevalier (23).
EW laat weten dat het blad een groot aantal van de berichten afdrukt en daar ook een schermafbeelding aan toevoegt, “als bewijs voor de authenticiteit van het materiaal”.
Telegraaf 10.02.2021
IQ
Volgens het blad zei Baudet in de zomer van vorig jaar dat “blanken gemiddeld een IQ scoren van 110” en dat het gemiddelde IQ van Hispanics en Afro-Amerikanen respectievelijk 90 en 75 is.
Telegraaf 11.02.2021
Ook zou hij in een gesprek met Gideon van Meijeren en Yanick Chevalier, die beiden op de FvD-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen staan, hebben gezegd: “Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?” EW meldt dat Van Meijeren daarop “Hell no“ antwoordde.
Eerder op dinsdag liet de FVD-voorman op Twitter in een video weten dat hij er “niet meer op ingaat”. “Deze gekkigheid, deze stupide heksenjacht. Dit zijn de technieken van een totalitair regime”, maar ontkent de uitspraken niet.
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Baudet zet de citaten weg als niet serieus te nemen privéopmerkingen die niets met de partijstandpunten te maken hebben. “Misschien is er in privécontext ooit een grapje gemaakt.”
Maar wie het artikel leest, krijgt niet de indruk dat het om grapjes gaat. Er is wel een duidelijke trend zichtbaar van FVD’ers die discriminerende opmerkingen maken en ermee wegkomen.
Kopstukken
Echter, dit keer gaat het niet, zoals eind vorig jaar, om appgroepen van de jeugdtak JFvD, maar om groepen waarin kopstukken, inclusief partijleider Thierry Baudet, actief zijn.
In de groepen gaat het volgens EW onder meer over het verschil in IQ tussen witte mensen, ‘African Americans’ en ‘Hispanics’. Baudet vraagt in de groep ook ‘Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?’, waarop nummer zes op de lijst, Gideon van Meijeren, antwoordt: ,,Hell no.”
‘Het zijn grappen’
FVD’er Freek Jansen, de rechterhand van Baudet en tevens voorzitter van de jongerentak van de partij, stelt dat de media het probleem groter maken dan het is. ,,Dit soort berichten vind je ook in buurtapps, sportapps, studentenapps. Het zijn grappen, provocerende opmerkingen. Gewoon een beetje borrelpraat”, zegt de jonge FVD’er in het NPO2-programma Danny’s wereld, dat vanavond om 21.05 wordt uitgezonden.
Het maken van racistische grappen over gekleurde mensen gebeurt overal, suggereert Jansen. ,,Ik denk dat wij onder een vergrootglas liggen. Het is selectief. Als er bij ons iets in zo’n appje gebeurt, dan is het meteen groot nieuws. Als het ergens anders gebeurt niet.
Dat hebben we eerder gehad met de jongeren van VVD of CDA. Die maken de hele dag dit soort grappen, gaan veel verder met dit soort dingen. Dat komt niet in het achtuurjournaal. Het is selectieve verontwaardiging.“
Kotsende smiley
Volgens Jansen zijn veel mensen in Nederland overgevoelig geworden. ,,Je mag nergens meer grappen over maken. Ik vind dat je alles mag mogen zeggen, totdat je oproept tot geweld.”
Het beledigen van mensen hoort daar ook bij, vindt Jansen. ,,Waarom zijn mensen daar zó ontzettend gevoelig voor? Kijk eens naar een normale cabaretshow. Iedereen wordt continu beledigd. Al helemaal als je op de eerste rij zit. Dat is toch gewoon humor?”
In de gelekte appjes haalt Jansen, die als leider van de JFVD ook niet zou hebben ingegrepen na racistische appjes in de appgroepen van de jongerenafdeling, ook uit naar CDA’er Pieter Omtzigt.
Jansen zou hebben gezegd dat Omtzigt zich zal uitspreken voor de Black Lives Matter-beweging en dat het CDA over een diversiteitscommissie beschikt. Baudet zou daarop hebben gereageerd met een kotsende smiley.
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met “screenshots”. De reactie van @thierrybaudet:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Het stoort Jansen dat de media zich hier überhaupt mee bezig houden. ,,Je zit in een privé appgroep met elkaar grappen en grollen te maken. Je zit de hele dag onder hele hoge druk te werken. Dan ontstaat er een soort sfeertje, met slap gelul. Dat is niet wat in ons partijprogramma staat. Dat is niet waar wij moties over indienen. Dit is gewoon kroegpraat. Er worden rollenspellen gespeeld. Voor de rest is er niet zo veel achter te zoeken.”
FVD-Kamerlid en tweede man op de kieslijst Wybren van Haga is het met Jansen eens dat iedereen ‘in vrijheid bepaalde grappen moet kunnen maken’. Hij kent echter ‘de context’ van de berichten niet. ,,Maar ik ben het ermee eens dat het politiek niet handig is”, zegt hij tegen ANP. FVD-leider Thierry Baudet noemde de aantijgingen eerder ‘opgeklopte ophef’.
,,,Er bestaat zoiets als een privéruimte. Het onderscheid niet accepteren tussen privé en publiek hoort bij een totalitair regime.” Baudet meent dat journalisten zich laten gebruiken door het ‘kartelspel’ om FVD in ‘een heel onaangenaam daglicht’ te stellen. ,,Nederlanders kijken hier dwars doorheen.”
Of de uitingen van Baudet en andere Forumleden strafbaar zijn, daar twijfelt hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans niet aan. ,,Dit is duidelijk strafbaar”, zegt hij tegen Trouw.
Kritiek van Tweede Kamerleden
Verscheidene Kamerleden uitten forse kritiek op Forum voor Democratie, naar aanleiding van racistische berichten in WhatsApp-groepen van FVD:
Kamerlid Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) deelt het artikel op Twitter en schrijft erbij: ,,If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck.”
GroenLinks-leider Jesse Klaver en D66-Kamerlid Rob Jetten wijzen erop dat de VVD en het CDA in Brabant samenwerken met FVD. ,,Racisme, homofobie, vrouwen- en Jodenhaat. Allemaal in de appwisselingen van Baudet en z’n kameraden”, aldus Jetten op Twitter. ,,VVD en CDA zitten ondertussen vrolijk met Forum voor Democratie in de coalitie in Brabant. Daarmee krijgen racisme en discriminatie legitimiteit.”
Klaver vraagt zich af: ,,Als dit nog geen reden is voor CDA en VVD om te stoppen met de samenwerking met FvD in Brabant, wat dan wel?” PvdA-leider Lilianne Ploumen vindt het ‘afschuwelijk dat mensen zo over medemensen praten. Racisme en antisemitisme horen niet thuis in ons Nederland’.
Premier Mark Rutte wil vanwege de apps niet met Forum voor Democratie in een nieuw kabinet gaan zitten. ,,Ik zag het al niet gebeuren, maar na deze verschrikkelijke appjes – die overigens passen in een beeld dat we al langer van hem zien – is het landelijk echt onmogelijk geworden om met hem in een kabinet te gaan zitten”, zei Rutte. Volgens hem zijn de appjes racistisch. ,,Deze appjes die gaan alle grenzen over. Het is zo walgelijk. Homofoob, racistisch, het is echt verschrikkelijk.”
FVD implodeerde notabene eind vorig jaar nog toen Het Parool in november 2020 onthulde dat er binnen de partij antisemitische uitingen rond gingen en er met sympathie over nazisme, homofobie en extreemrechts werd gesproken. Er ontstond een leegloop en de partij duikelde in alle peilingen naar beneden.
Meerdere bestuursleden en FVD-politici zijn opgestapt uit onvrede met de wijze waarop Baudet omging met die uitlatingen.
AD 19.02.2021
Vraagtekens bij ledental FvD
Het aantal leden van van politieke partijen die in de Tweede Kamer zitten, is het afgelopen jaar licht gegroeid. Volgens het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen steeg het met 1,3 procent. Begin dit jaar waren ruim 321.000 mensen lid van een partij, oftewel 2,4 procent van het aantal kiesgerechtigden.
Van alle partijen is Forum voor Democratie de grootste: die partij had op 1 januari 2021 naar eigen zeggen 45.322 leden, 3,7 procent meer dan een jaar eerder. Maar het Documentatiecentrum (van de Rijksuniversiteit Groningen) zet daar vraagtekens bij. Het wijst erop dat Forum begin december vorig jaar zei 45.000 leden te hebben. Toen werd na allerlei interne conflicten een referendum gehouden over de positie van partijleider Baudet.
‘Niet onwaarschijnlijk dat bij Forum leden zijn afgehaakt’
Het Centrum noemt het “niet onwaarschijnlijk” dat een deel van de 9000 leden die tegen Baudet stemden na het referendum is afgehaakt. Dat zou dan voor de jaarwisseling moeten zijn goedgemaakt door een minstens even grote instroom. Volgens het Documentatiecentrum is Forum daar niet transparant over: “De partij heeft ondanks enkele verzoeken geen nadere toelichting gegeven.” In een reactie zegt Forum tegen de NOS dat de opgegeven aantallen wel degelijk kloppen.
FVD-leider Baudet gaf neveninkomsten van 75.000 euro niet op bij Kamer
Thierry Baudet verdiende vorig jaar bijna 75.000 euro aan de verkoop van zijn boeken, maar heeft dat niet opgegeven bij de Tweede Kamer. Dat blijkt uit onderzoek van NU.nl.
Kamerleden zijn verplicht nevenactiviteiten en inkomsten daaruit op te geven in een openbaar register, om zo belangenverstrengeling te voorkomen en transparantie te garanderen. Volgens het reglement van de Tweede Kamer moeten ze dat uiterlijk één week na aanvaarding daarvan melden. Dat heeft Baudet nagelaten.
De voorman van Forum voor Democratie (FVD) kreeg vorig jaar voor de verkoop van zijn boeken bijna 75.000 euro aan royalty’s overgemaakt op de rekening van een bv, waarvan hij de enige aandeelhouder is.
In een reactie laat een woordvoerder weten dat de bv van Baudet over 2020 nog geen jaarstukken heeft opgemaakt en dat er nog geen belastingaangifte is gedaan. Dat moet voor 1 juni dit jaar gebeuren. “Thierry Baudet heeft nog geen dividend of een winstuitkering genoten uit de bv. Er valt dan ook nog niets op te geven”, aldus de woordvoerder.
Kamerleden moeten ook te verwachten inkomsten melden in het register, maar op de vraag waarom dat niet is gedaan, reageert FVD niet.
‘Sommige constructies lijken mij ongewenst’
“Baudet had dit gewoon moeten melden. Dat Baudet een bv heeft opgetuigd, verandert daar niets aan”, zegt Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit van organisaties aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
“Schimmige constructies lijken mij ongewenst. Politici moeten transparant zijn. Ze mogen best geld verdienen, maar dan moet dat wel duidelijk zijn. En dan zal een deel van hun inkomen als Kamerlid worden ingehouden. Als je niks te verbergen hebt, waarom zou je dan moeilijk doen?”
Kaag en Segers verontwaardigd na vraagtekens Baudet bij nazi-processen
Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet vindt de vervolging van nazi-kopstukken na de Tweede Wereldoorlog door het Neurenberg-tribunaal niet legitiem. Dat zei Baudet bij een verkiezingsbijeenkomst maandag 22 februari in Gouda. De uitspraken van Baudet leiden tot boze reacties, maar volgens de FVD-lijsttrekker zijn de uitspraken uit hun verband getrokken.
Als onderdeel van de verkiezingscampagne organiseert Forum voor Democratie bijeenkomsten door heel Nederland. Maandag 22 februari voerde Baudet campagne in Gouda. Daar kreeg hij aan het eind van zijn toespraak diverse vragen. Een man in het publiek vroeg Baudet over de coronamaatregelen en hoe er met demonstranten was omgegaan.
Telegraaf 23.02.2021
De vragensteller was zondag aanwezig bij een coronademonstratie op het Museumplein in Amsterdam. De politie beëindigde dat protest na enkele uren. De man vroeg aan Baudet:
‘Om iets voor half vier vond Femke (Halsema, burgemeester van Amsterdam – red.) weer een excuses om ons van het plein af te vegen, kijk eens, en ik denk van ja, Femke die dient weer Rutte maar ik heb eigenlijk zo’n beetje het idee van ja, zijn er nou eens geen mensen die eigenlijk voor een soort tribunaal moeten verschijnen?’
Baudet zei daarop:
‘Ik ben geen voorstander van strafrecht met terugwerkende kracht. Ik beschouw het Neurenberg tribunaal ook als illegitiem. Je moet niet met terugwerkende kracht mensen berechten. Wat je gewoon moet doen is via democratische weg dit regime wegstemmen. Dat moeten we doen. Dan kunnen ze een uitkering aanvragen, want het wachtgeld schaffen we wel af.’
Bekijk hier de vraag en het antwoord van Baudet vanaf 1:00:45:
2.Hoe bedoelde Baudet het volgens zichzelf?
Op Twitter verwees Baudet naar zijn boek De aanval op de natiestaat dat hij in 2012 schreef. Volgens Baudet kun je mensen niet veroordelen met wetten die na de daad zijn aangenomen. Baudet schreef op Twitter: ‘De onbeschrijflijke genocidale misdaden van de Duitsers hadden onder regulier nationaal recht bestraft kunnen en moeten worden.’
Ik zie “ophef” over iets dat ik gewoon al in mijn proefschrift De Aanval op de Natiestaat (2012) schreef: je kunt mensen niet veroordelen met wetten die pas zijn aangenomen nadat de feiten hebben plaatsgevonden. Dat heet legaliteitsbeginsel en vormt de basis van de rechtsstaat.
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) is het niet eens met de lezing van Baudet. Op Twitter schrijft het CIDI: ‘De Neurenberg Processen illegitiem noemen is automatisch een legitimering van het extremisme wat hier terecht stond.’ Tegen De Telegraaf zegt CIDI-medewerker Aron Vrieler dat Baudets suggestie onjuist is dat de nazi’s onder het Duitse strafecht hadden kunnen worden berecht.
Ook vanuit de politiek wordt gereageerd op Baudets uitlatingen. D66-lijsttrekker Sigrid Kaag vraagt zich op Twitter af hoe Baudet het gerechtshof illegitiem durft te noemen en waarom VVD en CDA in Noord-Brabant nog met de partij samenwerken:
Het Neurenberg Tribunaal staat voor gerechtigheid, het recht ten overstaan van de gruwelen van de Shoah. Hoe durft Baudet dit gerechtshof illegitiem te noemen? En VVD, CDA, hoe kun je nog met Baudet samenwerken in Brabant? #D66
ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers zegt dat Baudet ‘ze weer bruin bakt’, doelend op de nazi-kleur. Ook zegt hij aan dat dit soort uitlatingen verklaart waarom Segers niet met Baudet wil samenwerken.
Het Neurenberg Tribunaal is illegitiem zijn en vergevend christendom is tot geen kruistocht meer in staat. Baudet bakt ze weer bruin.. Twee jaar geleden kreeg ik vaak de vraag waarom ik zo moeilijk deed over een coalitie met FvD. De vraag heeft zichzelf inmiddels beantwoord.
CIDI
@CIDI_nieuws
CIDI is geschokt door de uitspraak van Thierry Baudet. De Neurenberg Processen illegitiem noemen is automatisch een legitimering van het extremisme wat hier terecht stond. http://telegraaf.nl/nieuws/849356282/woede-om-neurenberg-uitspraak-baudet… 9:40 a.m. · 23 feb. 2021421173
4.Hoe kijken juristen naar het tribunaal?
EW interviewde onlangs Philippe Sands, jurist en hoogleraar aan het University College London. Sands publiceerde onder meer het boek Oost-Weststraat over de Joodse familie van zijn moederskant. Van de zeventig familieleden overleefde alleen de grootvader van Sands de Holocaust.
‘De meeste mensen weten helemaal niet dat dat allemaal in 1945 begon, al is het idee van het zelfbeschikkingsrecht natuurlijk veel ouder.’
‘In dat jaar werd voor het eerst gezegd dat de staat niet meer naar eigen goeddunken kon doen en handelen. Je kunt je onderdanen niet meer zo behandelen als je wilt. Een revolutionair moment. En je kunt niet verwachten dat zo’n moment binnen 75 jaar alles verandert, daar zijn eeuwen voor nodig. We staan nog maar aan het begin.’
‘En daarom is Neurenberg belangrijk: uiteindelijk voeren alle wegen daarnaartoe. De internationale zaken tegen Pinochet, Joegoslavië, Congo, Cambodja, hadden zonder de processen van Neurenberg niet gekund. De wereld is een betere plaats geworden door wat er in Neurenberg is gebeurd.’
Tegen de NOS zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam dat ‘de grote meerderheid van de internationaal rechtsgeleerden zal zeggen dat misdaden tegen de menselijkheid, die in zekere zin door het Neurenberg-tribunaal voor het eerst vervolgd werden, toen al wel voldoende verankerd waren in het internationaal recht om daarvoor te vervolgen. Ook al zijn er andere punten af te dingen op dit eerste tribunaal dat toentertijd in haast werd opgezet en in korte tijd, hele complexe zaken berechtte.’
Parool 12.03.2021 Appjes die rondgingen in appgroepen van Forum voor Democratie, onder meer over het verband tussen ras en IQ, zijn ‘racistische drek’ en partijleider Thierry Baudet deed eraan mee.
Dat zegt het inmiddels vertrokken FVD-Kamerlid en partijkopstuk Theo Hiddema in een turbulente uitzending van Jinek. Baudet liep richting het einde van de uitzending vroegtijdig weg, na grappen van cabaretier Martijn Koning.
Hiddema verklaart tegen Jinek-verslaggever Jaïr Ferwerda dat Baudet deze appjes inderdaad heeft verstuurd. Dat was ook de reden dat de nummer 2 van de partij vertrok. De FVD-leider weigert tot dusver dit zelf te bevestigen of te ontkennen, sinds weekblad EW (voorheen Elsevier) begin februari over de appjes berichtte. Bij Jinek ging hij er ook niet op in of hij dit soort berichten verstuurde, maar ontkende hij racistisch te zijn.
Hiddema greep in op het appverkeer. Later vertrok hij bij de partij, toen antisemitische appjes binnen de jongerenorganisatie JFVD aan het licht kwamen. Dat gebeurde voordat Baudets apps in de publiciteit kwamen, maar Hiddema wist daar toen al van. “Daarom ben ik daar toen ook weggelopen.” Hij zegt dat er belangrijkere dingen zijn dan ‘die spielerei’.
‘Oude koeien’
Baudet zei bij Jinek dat Hiddema met het woord ‘drek’ mediaophef bedoelt en dat hij met het woord ‘spielerei’ onderschrijft dat het om grapjes ging. De woorden van Hiddema, die hij nog steeds als een vriend beschouwt, moeten volgens Baudet met een korrel zout worden genomen. Ook vindt hij dat hij niet verplicht is om te openbaren wat hij wel of niet in privésituaties zegt. Hij verweet Jinek ‘oude koeien uit de sloot te halen’.
Eerder zei Baudet zelf dat er grapjes over en weer worden verstuurd in dit soort appgroepen en dat media de context van de opmerkingen niet begrepen. Baudet vroeg onder meer aan iemand in de appgroep of hij wilde dat diens zus ‘met een neger zou thuiskomen’.
Weglopen
Cabaretier Martijn Koning sloot de uitzending af en grapte daarin onder andere over het vermeende antisemitisme bij FVD en Baudets uitspraken over ‘homeopathische verdunning’ van het Nederlandse volk. Daarop verliet Baudet vroegtijdig de uitzending. Het is niet de eerste keer dat Baudet wegloopt tijdens een mediaoptreden. Eerder deed hij dat tijdens een interview met Emma Wortelboer.
NU 12.03.2021 Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet deed mee aan racisme in appgroepen van de partij, zegt het inmiddels vertrokken Kamerlid en partijkopstuk Theo Hiddema donderdagavond in Jinek.
Hiddema vertelde tegen Jinek-verslaggever Jaïr Ferwerda dat Baudet onder meer meedeed aan groepen waarin het verband tussen ras en IQ werd besproken. Voor de advocaat was dat een reden om te vertrekken bij de partij.
De FVD-leider weigert tot dusver dit zelf te bevestigen of te ontkennen, sinds weekblad EW (voorheen Elsevier) begin februari over de appjes berichtte. Bij Jinek ging hij er ook niet op in, maar ontkende hij racistisch te zijn.
Hiddema greep naar eigen zeggen in op het appverkeer. Later vertrok hij bij de partij, toen antisemitische appjes binnen de jongerenorganisatie JFVD aan het licht kwamen. Dat gebeurde voordat Baudets apps in de publiciteit kwamen, maar Hiddema wist daar toen al van. “Daarom ben ik daar toen ook weggelopen.” Hij zegt dat er belangrijkere dingen zijn dan “die spielerei”.
Baudet en Hiddema zijn nog steeds vrienden
Hiddema omschreef de appjes als “racistische drek”. Baudet zei bij Jinek dat Hiddema met het woord “drek” de mediaophef bedoelt en dat hij met het woord “spielerei” onderschrijft dat het om grapjes ging.
De woorden van Hiddema, die hij nog steeds als een vriend beschouwt, moeten volgens hem dan ook met een korrel zout worden genomen. Ook vindt hij dat hij niet verplicht is om te openbaren wat hij wel of niet in privésituaties zegt. Hij verweet Jinek “oude koeien uit de sloot te halen”.
Voor Baudet was de uitzending van Jinek sowieso turbulent te noemen. Hij vertrok vroegtijdig uit de studio tijdens een ‘roast’ van Martijn Koning. De cabaretier beweerde onder meer dat alle antisemieten op Baudet gingen stemmen, maar dat die zich in hun “bruine hemd” gezet zouden voelen als Baudets vriendin, die volgens Koning Joods is, een kind zou krijgen. Hierna liep de FVD-leider weg.
Koning: RTL heeft mijn stuk voor uitzending niet van tevoren gezien
Koning laat in een verklaring op Twitter weten dat RTL de tekst van zijn ‘roast’ niet van tevoren heeft gezien. “Ik heb vandaag een stukje gedaan bij Jinek wat nogal wat stof heeft doen opwaaien”, schrijft hij. “Dit soort stukjes maak ik zonder overleg met de redactie van Jinek. Ik stuur nooit stukjes op van tevoren ter inzage.”
Politiek verslaggever Floor Bremer van RTL nam na de uitzending van Jinek afstand van de ‘roast’ van Koning. “Ik sta niet achter de tekst en distantieer mij totaal van de inhoud”, schreef Bremer op Twitter.
Koning zegt niet te willen dat redacties van tevoren zijn stukken inzien, omdat hij de vrijheid wil behouden om te kunnen zeggen wat hij wil. “Ik waardeer het enorm dat ik die vrijheid krijg. Ik hoop dat de opwinding nu weer kan gaan over wat er gezegd is aan tafel.” Koning doelt daarbij op het gesprek met Baudet.
Hiddema reageerde ook kritisch op de uitzending en op zijn interview in het programma. Volgens hem werd een positieve uitspraak van hem over Baudet buiten de montage gehouden. “Onvermeld is kennelijk gebleven dat ik ook heb gezegd dat ik Baudet heb leren kennen als een onbekommerd mensenkind dat te vrolijk in het leven staat om mensen vanwege een kleurtje te kunnen bejegenen. Zoveel bekrompenheid is hem vreemd.”
MSN 03.03.2021 Een kandidaat-Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie verspreidt op zijn website en Twitter-account complottheorieën. Ab Kuijer staat op plek 31 op de lijst van de partij van Thierry Baudet en beweert onder meer dat George Soros, Bill Gates en de baas van het World Economic Forum achter de uitbraak van het coronavirus zitten.
Hij insinueert dat premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte pedofiel is en deelt een adres van een website vol met antisemitische artikelen en afbeeldingen, meldt Nieuwsuur. Kuijer gelooft ook niet dat Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft verloren.
Een woordvoerder van Forum laat Nieuwsuur weten dat Kuijer op persoonlijke titel twittert en dat de tweets niet de partijstandpunten weergeven. “Verder laten we deze berichten van dhr. Kuijer graag voor zijn rekening”, aldus de woordvoerder.
Kuijer (1962) woont volgens de website van Forum sinds 2006 permanent in Zuid-Frankrijk. Hij was of is “radio-, tv- en reclamemaker, eigenaar van een internationaal marketingbedrijf gespecialiseerd in vastgoed”.
Baudet heeft eerder afstand genomen van complottheorieën. Maar op NOS op 3 zei hij vorige week: “Over het algemeen zie je bij de publieke omroep mensen die het verhaal van de regering herhalen. En het verhaal van de regering is weer ingefluisterd door het World Economic Forum, en de Wereldgezondheidsorganisaties, en de Verenigde Naties, en Bill Gates. Die allemaal dat pandemie-angstverhaal uitdragen.”
NU 03.03.2021 Het gerechtshof in Amsterdam roept Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet, oud-bestuurslid Rob Rooken en Paul Frentrop, de huidige fractievoorzitter in de senaat, op voor een verhoor in een smaadzaak die is aangespannen door voormalig FVD-penningmeester Henk Otten.
Het hof nam deze beslissingen in een zaak die in september 2019 door Otten is aangespannen. Hij deed destijds aangifte van smaad en laster nadat Forum voor Democratie (FVD) een eigengemaakt rapport openbaar had gemaakt waarin stond dat Otten fraudeerde met subsidiegeld.
Omdat FVD het onderzoek naar het ministerie van Binnenlandse Zaken doorstuurde, beschuldigde Otten de partij ook van lasterlijke aanklacht. Dat is het geval wanneer iemand opzettelijk een valse klacht of aangifte bij de overheid indient om iemand te beschadigen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken liet destijds weten geen aanleiding te zien voor subsidiefraude en ook de eigen accountant van Forum voor Democratie liet weten dat de jaarrekening was goedgekeurd en “het totaalbeeld correct” was.
In juli 2019 werd Otten op basis van het rapport uit de partij gezet. Bij het onderzoek werd geen wederhoor toegepast, en het werd ook niet geschreven door externe onderzoekers. Otten noemde het “een flutrapport alleen gemaakt om mij te beschadigen”.
Otten en Baudet werkten drie jaar lang nauw samen
De breuk in 2019 betekende het einde van de samenwerking tussen Otten en Baudet. Het tweetal werkte drie jaar lang nauw samen. De partij kwam in 2017 met twee zetels in de Tweede Kamer en werd in 2019 via de Provinciale Statenverkiezingen zelfs de grootste in de Eerste Kamer.
De relatie tussen Baudet en Otten bekoelde toen laatstgenoemde via de media liet weten dat hij zich niet meer kon vinden in “de boreale praatjes” van zijn partijgenoot. Sindsdien zit Otten samen met oud-FVD-voorlichter Jeroen de Vries voor Groep Otten in de senaat.
Het Openbaar Ministerie besloot aanvankelijk geen vervolging in te stellen in de smaadzaak die door Otten was aangespannen, waarna hij beklag indiende bij het gerechtshof in Amsterdam. Dat heeft nu besloten de drie beklaagden op te roepen.
“Ik ben tevreden met deze beslissing, ook al heeft het lang geduurd”, aldus Otten. “Het is een noodzakelijke stap om tot strafrechtelijke vervolging van Baudet, Frentrop en Rooken te komen. Baudet heeft mijn reputatie zwaar beschadigd door zijn uitlatingen. Ik ga ervan uit dat ik volledig eerherstel zal krijgen.”
Als er personen schuldig worden bevonden in de smaadzaak, kunnen er geldboetes en gevangenisstraffen van maximaal twee jaar worden opgelegd.
Elsevier 23.02.2021 Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet vindt de vervolging van nazi-kopstukken na de Tweede Wereldoorlog door het Neurenberg-tribunaal niet legitiem. Dat zei Baudet bij een verkiezingsbijeenkomst maandag 22 februari in Gouda. De uitspraken van Baudet leiden tot boze reacties, maar volgens de FVD-lijsttrekker zijn de uitspraken uit hun verband getrokken.
Als onderdeel van de verkiezingscampagne organiseert Forum voor Democratie bijeenkomsten door heel Nederland. Maandag 22 februari voerde Baudet campagne in Gouda. Daar kreeg hij aan het eind van zijn toespraak diverse vragen. Een man in het publiek vroeg Baudet over de coronamaatregelen en hoe er met demonstranten was omgegaan.
De vragensteller was zondag aanwezig bij een coronademonstratie op het Museumplein in Amsterdam. De politie beëindigde dat protest na enkele uren. De man vroeg aan Baudet:
‘Om iets voor half vier vond Femke (Halsema, burgemeester van Amsterdam – red.) weer een excuses om ons van het plein af te vegen, kijk eens, en ik denk van ja, Femke die dient weer Rutte maar ik heb eigenlijk zo’n beetje het idee van ja, zijn er nou eens geen mensen die eigenlijk voor een soort tribunaal moeten verschijnen?’
Baudet zei daarop:
‘Ik ben geen voorstander van strafrecht met terugwerkende kracht. Ik beschouw het Neurenberg tribunaal ook als illegitiem. Je moet niet met terugwerkende kracht mensen berechten. Wat je gewoon moet doen is via democratische weg dit regime wegstemmen. Dat moeten we doen. Dan kunnen ze een uitkering aanvragen, want het wachtgeld schaffen we wel af.’
Bekijk hier de vraag en het antwoord van Baudet vanaf 1:00:45:
2.Hoe bedoelde Baudet het volgens zichzelf?
Op Twitter verwees Baudet naar zijn boek De aanval op de natiestaat dat hij in 2012 schreef. Volgens Baudet kun je mensen niet veroordelen met wetten die na de daad zijn aangenomen. Baudet schreef op Twitter: ‘De onbeschrijflijke genocidale misdaden van de Duitsers hadden onder regulier nationaal recht bestraft kunnen en moeten worden.’
Ik zie “ophef” over iets dat ik gewoon al in mijn proefschrift De Aanval op de Natiestaat (2012) schreef: je kunt mensen niet veroordelen met wetten die pas zijn aangenomen nadat de feiten hebben plaatsgevonden. Dat heet legaliteitsbeginsel en vormt de basis van de rechtsstaat.
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) is het niet eens met de lezing van Baudet. Op Twitter schrijft het CIDI: ‘De Neurenberg Processen illegitiem noemen is automatisch een legitimering van het extremisme wat hier terecht stond.’ Tegen De Telegraaf zegt CIDI-medewerker Aron Vrieler dat Baudets suggestie onjuist is dat de nazi’s onder het Duitse strafecht hadden kunnen worden berecht.
Ook vanuit de politiek wordt gereageerd op Baudets uitlatingen. D66-lijsttrekker Sigrid Kaag vraagt zich op Twitter af hoe Baudet het gerechtshof illegitiem durft te noemen en waarom VVD en CDA in Noord-Brabant nog met de partij samenwerken:
Het Neurenberg Tribunaal staat voor gerechtigheid, het recht ten overstaan van de gruwelen van de Shoah. Hoe durft Baudet dit gerechtshof illegitiem te noemen? En VVD, CDA, hoe kun je nog met Baudet samenwerken in Brabant? #D66
ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers zegt dat Baudet ‘ze weer bruin bakt’, doelend op de nazi-kleur. Ook zegt hij aan dat dit soort uitlatingen verklaart waarom Segers niet met Baudet wil samenwerken.
Het Neurenberg Tribunaal is illegitiem zijn en vergevend christendom is tot geen kruistocht meer in staat. Baudet bakt ze weer bruin.. Twee jaar geleden kreeg ik vaak de vraag waarom ik zo moeilijk deed over een coalitie met FvD. De vraag heeft zichzelf inmiddels beantwoord.
CIDI
@CIDI_nieuws
CIDI is geschokt door de uitspraak van Thierry Baudet. De Neurenberg Processen illegitiem noemen is automatisch een legitimering van het extremisme wat hier terecht stond. http://telegraaf.nl/nieuws/849356282/woede-om-neurenberg-uitspraak-baudet… 9:40 a.m. · 23 feb. 2021421173
4.Hoe kijken juristen naar het tribunaal?
EW interviewde onlangs Philippe Sands, jurist en hoogleraar aan het University College London. Sands publiceerde onder meer het boek Oost-Weststraat over de Joodse familie van zijn moederskant. Van de zeventig familieleden overleefde alleen de grootvader van Sands de Holocaust.
‘De meeste mensen weten helemaal niet dat dat allemaal in 1945 begon, al is het idee van het zelfbeschikkingsrecht natuurlijk veel ouder.’
‘In dat jaar werd voor het eerst gezegd dat de staat niet meer naar eigen goeddunken kon doen en handelen. Je kunt je onderdanen niet meer zo behandelen als je wilt. Een revolutionair moment. En je kunt niet verwachten dat zo’n moment binnen 75 jaar alles verandert, daar zijn eeuwen voor nodig. We staan nog maar aan het begin.’
‘En daarom is Neurenberg belangrijk: uiteindelijk voeren alle wegen daarnaartoe. De internationale zaken tegen Pinochet, Joegoslavië, Congo, Cambodja, hadden zonder de processen van Neurenberg niet gekund. De wereld is een betere plaats geworden door wat er in Neurenberg is gebeurd.’
Tegen de NOS zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam dat ‘de grote meerderheid van de internationaal rechtsgeleerden zal zeggen dat misdaden tegen de menselijkheid, die in zekere zin door het Neurenberg-tribunaal voor het eerst vervolgd werden, toen al wel voldoende verankerd waren in het internationaal recht om daarvoor te vervolgen. Ook al zijn er andere punten af te dingen op dit eerste tribunaal dat toentertijd in haast werd opgezet en in korte tijd, hele complexe zaken berechtte.’
NOS 22.02.2021 Op sociale media is ophef ontstaan over een uitspraak van Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Gouda. Bij het beantwoorden van een vraag uit het publiek betwistte de politicus de legitimiteit van het historische proces tegen nazi-kopstukken, na de Tweede Wereldoorlog in Neurenberg.
De vraag die vanuit het publiek gesteld werd, was of politici voor “een soort tribunaal” berecht moeten worden voor de coronamaatregelen die ze hebben genomen.
Baudet antwoordde daarop dat hij geen voorstander is van strafrecht met terugwerkende kracht. “Ik beschouw het Neurenberg-tribunaal ook als illegitiem”, zei de Forum-leider. “Je moet niet met terugwerkende kracht mensen berechten. Wat je gewoon moet doen, is via democratische weg dit regime wegstemmen. Dat moeten we doen, dan kunnen ze een uitkering aanvragen want het wachtgeld schaffen we wel af.”
Op Twitter spreken velen van een verkeerd en gevoelig voorbeeld van de politicus. Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël is geschokt dat Baudet de Neurenbergprocessen erbij haalde.
Baudet heeft vanavond op Twitter uitgebreid gereageerd op de ontstane ophef. Hij zegt dat hij alleen wilde aangeven dat je mensen niet moet veroordelen met wetten die na de feiten geschreven zijn, en dat hij het voorbeeld gaf om de juridische grondslag van het Neurenberg-tribunaal weer te geven.
“Dat heet legaliteitsbeginsel en vormt de basis van een rechtsstaat”, schrijft Baudet. En: “Moord is en was altijd illegaal. De onbeschrijflijke genocidale misdaden van de Duitsers hadden onder regulier nationaal recht bestraft kunnen en moeten worden.”
Dat er onder internationaal juristen kritisch gekeken wordt naar het Neurenberg-tribunaal is overigens niet controversieel, zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal strafrecht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. “Maar dit gaat meer over of het opzetten van een supranationaal tribunaal door de overwinnaars een vorm van overwinnaarsrecht was, niet of de misdaden die tegen de Joden en anderen werden gepleegd niet van de ernstigste vorm waren waarvoor de nazi’s gestraft moesten worden.”
“De grote meerderheid van de internationaal rechtsgeleerden zullen zeggen dat misdaden tegen de menselijkheid, die in zekere zin door het Neurenberg-tribunaal voor het eerst vervolgd werden, toen al wel voldoende verankerd waren in het internationaal recht om daarvoor te vervolgen. Ook al zijn er andere punten af te dingen op dit eerste tribunaal dat toentertijd in haast werd opgezet en in korte tijd, hele complexe zaken berechtte.”
Volgens De Hoon wekt Baudet de suggestie alsof die misdrijven niet zijn gepleegd. “Maar”, benadrukte ze, “dat is niet wat hij zegt. Hij zegt dat destijds het internationaal strafrecht nog niet zo ver gevorderd was om supranationaal stafrecht te vervolgen, daar kun je inderdaad discussie over hebben, hoewel hij hierin een minderheidsstandpunt vertegenwoordigt. Dus wat hij zegt is juridisch-wetenschappelijk eigenlijk niet zo spannend als zodanig. Maar het wekt wel de vraag op waarom hij dit überhaupt zegt en welke suggestie hij precies probeert te wekken.”
AD 22.02.2021 Het Neurenberg-tribunaal, dat uitspraak deed tegen de nazi-leiders die daar terecht hadden gestaan, is onwettig. Dat zei FvD-voorman Thierry Baudet maandagmiddag tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Gouda.
Verder gaf Baudet aan ‘geen voorstander te zijn’ van strafrecht met terugwerkende kracht. Zijn uitspraak over het ‘illegitieme Neurenberg-tribunaal’ wordt op Twitter sterk veroordeeld.
Ook Gouwenaar Donald Pagrach, jood en voorzitter van het Gouds Metaheerhuis, keurt Baudets woorden af. ,,Tachtig van mijn familieleden zijn in de oorlog vermoord.” Maar, zegt hij: wat je aandacht geeft, groeit. ,,Daar is het hem om te doen. Ach jeetje. Het is Baudet maar. Die heeft een cellentekort in zijn hoofd en is in alles mislukt.”
Pagrach: ,,Maar als hij het Neurenberg-tribunaal illegitiem vindt, wat vindt hij dan van het Internationaal Strafhof in Den Haag? Is de hele rechtsstaat illegitiem? En als hij zegt: ‘Ik ben geen voorstander van strafrecht met terugwerkende kracht’, wil hij dan preventief straffen?”
Moord
Zelf zei Baudet dat hij bedoelde dat je mensen niet kunt veroordelen met wetten die pas zijn aangenomen nadat de feiten hebben plaatsgevonden. ,,Dat heet het legaliteitsbeginsel en is de kern van een rechtsstaat. Moord was en is onaanvaardbaar. De genocidale misdaden van de Duitsers hadden onder regulier nationaal recht berecht kunnen worden.”
De voorlichter van Baudet laat weten dat de FvD-voorman zijn opmerking maakte nadat iemand in het publiek had gevraagd of ‘kartelpolitici’ na de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen berecht moeten worden. ,,De vraagsteller was al eerder bij een evenement in Zoetermeer. Daar begon hij ook over Neurenberg. Nu stelde hij weer de vraag of er een ‘soort tribunaal’ moet komen. Het antwoord was nee. In deze context vindt Baudet dat illegitiem.”
NOS 18.02.2021 Het aantal leden van politieke partijen die in de Tweede Kamer zitten, is het afgelopen jaar licht gegroeid. Volgens het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen steeg het met 1,3 procent. Begin dit jaar waren ruim 321.000 mensen lid van een partij, oftewel 2,4 procent van het aantal kiesgerechtigden.
Van alle partijen is Forum voor Democratie de grootste: die partij had op 1 januari naar eigen zeggen 45.322 leden, 3,7 procent meer dan een jaar eerder. Maar het Documentatiecentrum (van de Rijksuniversiteit Groningen) zet daar vraagtekens bij. Het wijst erop dat Forum begin december vorig jaar zei 45.000 leden te hebben. Toen werd na allerlei interne conflicten een referendum gehouden over de positie van partijleider Baudet.
‘Niet onwaarschijnlijk dat bij Forum leden zijn afgehaakt’
Het Centrum noemt het “niet onwaarschijnlijk” dat een deel van de 9000 leden die tegen Baudet stemden na het referendum is afgehaakt. Dat zou dan voor de jaarwisseling moeten zijn goedgemaakt door een minstens even grote instroom. Volgens het Documentatiecentrum is Forum daar niet transparant over: “De partij heeft ondanks enkele verzoeken geen nadere toelichting gegeven.” In een reactie zegt Forum tegen de NOS dat de opgegeven aantallen wel degelijk kloppen.
Volgens de gegevens van het Documentatiecentrum is de PvdA met bijna 41.000 leden in grootte de tweede partij, al daalde het aantal licht. Op de derde plaats staat het CDA met ruim 37.000 leden, een teruggang van 4,6 procent ten opzichte van een jaar eerder. Daarna komen achtereenvolgens GroenLinks, SP, SGP, D66, ChristenUnie en VVD.
De VVD, die in de Tweede Kamer verreweg de grootste partij is en ook in de Peilingwijzer een straatlengte voorsprong heeft, neemt wat het aantal leden betreft ondanks een toename van 4,7 procent dus pas de negende plaats in.
D66 grootste stijger
Van alle partijen is D66 de grootste stijger: het aantal leden van die partij nam met 8,7 procent toe. Andere stijgers zijn GroenLinks (7,4 procent), Partij voor de Dieren (4,5) en ChristenUnie (1,0). 50Plus heeft relatief het grootste aantal afhakers: 26,6 procent.
Zoals elk jaar komt de PVV niet in de lijst voor: van die partij kun je geen lid worden.
AD 18.02.2021 Forum voor Democratie is volgens een eigen telling de grootste partij van Nederland, met ruim 45.000 leden. Maar wetenschappers vragen zich ernstig af of dit wel klopt. ,,Gezien het gedoe rond de partij is een stijging van het aantal leden helemaal niet volgens verwachting.’’
Het aantal leden van Forum voor Democratie is het afgelopen jaar met 3,7 procent gegroeid tot 45.322. Althans, dat blijkt uit cijfers die de partij zélf heeft aangeleverd bij het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Groningen. Maar datzelfde DNPP plaatst nu grote vraagtekens bij het waarheidsgehalte van deze cijfers.
,,Begin december hield Forum voor Democratie een ledenreferendum over het partijleiderschap van Thierry Baudet, waarbij 9000 mensen tegen Baudet stemden’’, zegt hoogleraar Gerrit Voerman van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Het is waarschijnlijk dat een deel van die tegenstemmers het partijlidmaatschap heeft opgezegd, maar dat zien we niet terug in het ledental.’’
In- en uitstroom
Ik begrijp niet dat Forum voor Democratie dit niet inzichtelijk wil maken, aldus Gerrit Voerman, hoogleraar Rijksuniversiteit Groningen.
Ondanks herhaalde verzoeken van Voerman weigert Forum voor Democratie inzichtelijk te maken wat de precieze in- en uitstroom van leden was. ,,Wij hebben dit gevraagd aan de voorlichter en de penningmeester van de partij, maar wij kregen nul op het rekest’’, aldus Voerman. Andere politieke partijen hebben wél het ledenverloop op jaarbasis doorgegeven. ,,Ik begrijp niet dat Forum voor Democratie dit niet inzichtelijk wil maken. De partij is niet transparant.’’
Voerman wijst erop dat de ledentallen van 50Plus en Denk het afgelopen jaar zijn teruggelopen, zeer waarschijnlijk door de interne problemen en ruzies binnen die partijen. ,,Je zou verwachten dat je bij Forum voor Democratie iets vergelijkbaars ziet, zeker gezien het feit dat veel volksvertegenwoordigers de partij hebben verlaten. Gezien het gedoe rond de partij is een stijging van het aantal leden helemaal niet volgens verwachting.’’
Onze video’s bereiken miljoenen mensen op social media, op onze manifestaties komen elke dag honderden mensen af, onze crowdfundings gaan door het dak en elke dag sluiten zich legio mensen aan bij onze beweging. Maar “wetenschappers” twijfelen aan de ledengroei van #FVD?!
De twijfel over het Forum-ledental is niet nieuw. Vorig jaar bleek dat de partij niet kon bewijzen dat alle leden hun contributie hadden betaald. Een accountant weigerde het ledental goed te keuren. Partijleider Baudet zei toen dat voormalig penningmeester Henk Otten er met een deel van de administratie vandoor was gegaan. De ledentallen zijn belangrijk voor politieke partijen, omdat die cijfers deels bepalen hoeveel subsidie een partij ontvangt.
Een woordvoerder van Forum voor Democratie laat weten dat gegevens over de precieze in- en uitstroom van leden ‘campagnegevoelige informatie’ zijn. ,,Dat is strategische informatie voor andere partijen, dat houden wij liever voor onszelf.’’ Dat andere partijen de cijfers wél openbaar hebben gemaakt, maakt volgens de woordvoerder niet uit. ,,Wij zijn anders dan andere partijen.’’
D66 en GroenLinks
D66 en GroenLinks kregen er het afgelopen jaar de meeste leden bij. Bij D66 steeg het aantal leden met 8,7 procent tot ruim 27.000. GroenLinks groeide met 7,4 procent tot een kleine 32.700 leden. Bij de VVD was de stijging 4,7 procent en bij de Partij voor de Dieren 4,5 procent. Het CDA zag het ledental juist afnemen met 4,6 procent.
NU 13.02.2021 Thierry Baudet verdiende vorig jaar bijna 75.000 euro aan de verkoop van zijn boeken, maar heeft dat niet opgegeven bij de Tweede Kamer. Dat blijkt uit onderzoek van NU.nl.
Kamerleden zijn verplicht nevenactiviteiten en inkomsten daaruit op te geven in een openbaar register, om zo belangenverstrengeling te voorkomen en transparantie te garanderen. Volgens het reglement van de Tweede Kamer moeten ze dat uiterlijk één week na aanvaarding daarvan melden. Dat heeft Baudet nagelaten.
De voorman van Forum voor Democratie (FVD) kreeg vorig jaar voor de verkoop van zijn boeken bijna 75.000 euro aan royalty’s overgemaakt op de rekening van een bv, waarvan hij de enige aandeelhouder is.
In een reactie laat een woordvoerder weten dat de bv van Baudet over 2020 nog geen jaarstukken heeft opgemaakt en dat er nog geen belastingaangifte is gedaan. Dat moet voor 1 juni dit jaar gebeuren. “Thierry Baudet heeft nog geen dividend of een winstuitkering genoten uit de bv. Er valt dan ook nog niets op te geven”, aldus de woordvoerder.
Kamerleden moeten ook te verwachten inkomsten melden in het register, maar op de vraag waarom dat niet is gedaan, reageert FVD niet.
‘Sommige constructies lijken mij ongewenst’
“Baudet had dit gewoon moeten melden. Dat Baudet een bv heeft opgetuigd, verandert daar niets aan”, zegt Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit van organisaties aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
“Schimmige constructies lijken mij ongewenst. Politici moeten transparant zijn. Ze mogen best geld verdienen, maar dan moet dat wel duidelijk zijn. En dan zal een deel van hun inkomen als Kamerlid worden ingehouden. Als je niks te verbergen hebt, waarom zou je dan moeilijk doen?”
Andere Kamerleden, zoals Kamervoorzitter Khadija Arib, SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij en GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver, meldden wel in het register dat ze boeken hebben uitgegeven en dat ze daar inkomsten uit verwachten dan wel hebben ontvangen. Voormalig PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher laat weten dat de uitgever de opbrengst van zijn boek rechtstreeks aan de partij heeft overgemaakt.
Op het niet-melden van nevenactiviteiten staan geen sancties, maar vanaf april gaat dat veranderen. Een onafhankelijke commissie kan Kamerleden die niet voldoen aan hun meldingsplicht, in het uiterste geval schorsen.
In november vorig jaar constateerde het televisieprogramma Zembla al dat Baudet had verzuimd om te melden dat hij bestuurder van een eigen bv was en dat hij ook de inkomsten niet had opgegeven. Baudet noemde de meldingsplicht in het programma “onzin”.
De boeken van Baudet worden verkocht door Amsterdam Books, een uitgeverij van de partij. “Zo verdient Thierry Baudet meer aan zijn werk dan bij een andere uitgeverij én verdient Forum voor Democratie ook geld aan zijn werk in plaats van een andere uitgeverij”, aldus de woordvoerder van FVD.
Het boek De politiek van het gezond verstand kostte bijvoorbeeld 12 euro om te maken en distribueren. Gesigneerde exemplaren kosten 40 euro; een winst van bijna 28 euro per boek, waarvan de helft naar Baudet gaat. Bij een regulier boekencontract krijgt een auteur bij een reguliere uitgeverij tussen de 10 en 15 procent over de verkoopprijs minus de btw.
Baudet is degene die het geld betaalt én ontvangt
Bij FVD is een ingewikkelde constructie opgetuigd: het bestuur van de partij, waarvan Baudet de voorzitter is, is tevens bestuurder van FVD BV, waaronder ook de boekenuitgeverij valt. De bestuurder Baudet beslist dus over de omvang van de royalty’s die hem via zijn eigen bv als privépersoon worden uitgekeerd.
In de integriteits- en gedragscode van FVD staat dat de partij streeft naar “maximale transparantie over besluiten, beloningen, posities en verantwoordelijkheden”.
Volgens de partij is de integriteit gegarandeerd doordat de dagelijkse leiding van FVD BV in handen is van bestuurslid en ervaren uitgever Silvio de Groot, die de contracten opstelt, en doordat de boekhouding wordt gecontroleerd door een externe accountant.
De partij laat weten “verheugd” te zijn met Amsterdam Books als uitgever van het werk van Baudet, omdat hij “meer boeken heeft geschreven én verkocht dan alle fractievoorzitters van de kartelpartijen bij elkaar”.
AD 11.02.2021 Freek Jansen, kandidaat-Kamerlid en vertrouweling van partijvoorzitter Thierry Baudet, noemt de jongste aantijgingen van racisme aan het adres van Forum voor Democratie ‘selectieve verontwaardiging’.
De nummer zeven op de kieslijst stelt dat er in talloze WhatsApp-gesprekken dezelfde soort grappen worden gemaakt. ,,De jongeren van VVD en CDA gaan veel verder. Maar daar maak je geen item over”, zegt Jansen in gesprek met programmamaker Danny Ghosen.
EW (voorheen Elsevier) publiceerde dinsdag screenshots van en citaten uit FVD-WhatsApp-groepen. Dit keer gaat het niet, zoals eind vorig jaar, om appgroepen van de jeugdtak van de partij, maar om groepen waarin kopstukken, inclusief partijleider Thierry Baudet, actief zijn.
In de groepen gaat het volgens EW onder meer over het verschil in IQ tussen witte mensen, ‘African Americans’ en ‘Hispanics’. Baudet vraagt in de groep ook ‘Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?’, waarop nummer zes op de lijst, Gideon van Meijeren, antwoordt: ,,Hell no.”
‘Het zijn grappen’
FVD’er Freek Jansen, de rechterhand van Baudet en tevens voorzitter van de jongerentak van de partij, stelt dat de media het probleem groter maken dan het is. ,,Dit soort berichten vind je ook in buurtapps, sportapps, studentenapps. Het zijn grappen, provocerende opmerkingen. Gewoon een beetje borrelpraat”, zegt de jonge FVD’er in het NPO2-programma Danny’s wereld, dat vanavond om 21.05 wordt uitgezonden.
Het maken van racistische grappen over gekleurde mensen gebeurt overal, suggereert Jansen. ,,Ik denk dat wij onder een vergrootglas liggen. Het is selectief. Als er bij ons iets in zo’n appje gebeurt, dan is het meteen groot nieuws. Als het ergens anders gebeurt niet.
Dat hebben we eerder gehad met de jongeren van VVD of CDA. Die maken de hele dag dit soort grappen, gaan veel verder met dit soort dingen. Dat komt niet in het achtuurjournaal. Het is selectieve verontwaardiging.“
Kotsende smiley
Volgens Jansen zijn veel mensen in Nederland overgevoelig geworden. ,,Je mag nergens meer grappen over maken. Ik vind dat je alles mag mogen zeggen, totdat je oproept tot geweld.”
Het beledigen van mensen hoort daar ook bij, vindt Jansen. ,,Waarom zijn mensen daar zó ontzettend gevoelig voor? Kijk eens naar een normale cabaretshow. Iedereen wordt continu beledigd. Al helemaal als je op de eerste rij zit. Dat is toch gewoon humor?”
In de gelekte appjes haalt Jansen, die als leider van de JFVD ook niet zou hebben ingegrepen na racistische appjes in de appgroepen van de jongerenafdeling, ook uit naar CDA’er Pieter Omtzigt.
Jansen zou hebben gezegd dat Omtzigt zich zal uitspreken voor de Black Lives Matter-beweging en dat het CDA over een diversiteitscommissie beschikt. Baudet zou daarop hebben gereageerd met een kotsende smiley.
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met “screenshots”. De reactie van @thierrybaudet:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Het stoort Jansen dat de media zich hier überhaupt mee bezig houden. ,,Je zit in een privé appgroep met elkaar grappen en grollen te maken. Je zit de hele dag onder hele hoge druk te werken. Dan ontstaat er een soort sfeertje, met slap gelul. Dat is niet wat in ons partijprogramma staat. Dat is niet waar wij moties over indienen. Dit is gewoon kroegpraat. Er worden rollenspellen gespeeld. Voor de rest is er niet zo veel achter te zoeken.”
FVD-Kamerlid en tweede man op de kieslijst Wybren van Haga is het met Jansen eens dat iedereen ‘in vrijheid bepaalde grappen moet kunnen maken’. Hij kent echter ‘de context’ van de berichten niet. ,,Maar ik ben het ermee eens dat het politiek niet handig is”, zegt hij tegen ANP. FVD-leider Thierry Baudet noemde de aantijgingen eerder ‘opgeklopte ophef’.
,,,Er bestaat zoiets als een privéruimte. Het onderscheid niet accepteren tussen privé en publiek hoort bij een totalitair regime.” Baudet meent dat journalisten zich laten gebruiken door het ‘kartelspel’ om FVD in ‘een heel onaangenaam daglicht’ te stellen. ,,Nederlanders kijken hier dwars doorheen.”
Of de uitingen van Baudet en andere Forumleden strafbaar zijn, daar twijfelt hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans niet aan. ,,Dit is duidelijk strafbaar”, zegt hij tegen Trouw.
Kritiek van Tweede Kamerleden
Verscheidene Kamerleden uitten forse kritiek op Forum voor Democratie, naar aanleiding van racistische berichten in WhatsApp-groepen van FVD:
Kamerlid Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) deelt het artikel op Twitter en schrijft erbij: ,,If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck.”
GroenLinks-leider Jesse Klaver en D66-Kamerlid Rob Jetten wijzen erop dat de VVD en het CDA in Brabant samenwerken met FVD. ,,Racisme, homofobie, vrouwen- en Jodenhaat. Allemaal in de appwisselingen van Baudet en z’n kameraden”, aldus Jetten op Twitter. ,,VVD en CDA zitten ondertussen vrolijk met Forum voor Democratie in de coalitie in Brabant. Daarmee krijgen racisme en discriminatie legitimiteit.”
Klaver vraagt zich af: ,,Als dit nog geen reden is voor CDA en VVD om te stoppen met de samenwerking met FvD in Brabant, wat dan wel?” PvdA-leider Lilianne Ploumen vindt het ‘afschuwelijk dat mensen zo over medemensen praten. Racisme en antisemitisme horen niet thuis in ons Nederland’.
Premier Mark Rutte wil vanwege de apps niet met Forum voor Democratie in een nieuw kabinet gaan zitten. ,,Ik zag het al niet gebeuren, maar na deze verschrikkelijke appjes – die overigens passen in een beeld dat we al langer van hem zien – is het landelijk echt onmogelijk geworden om met hem in een kabinet te gaan zitten”, zei Rutte. Volgens hem zijn de appjes racistisch. ,,Deze appjes die gaan alle grenzen over. Het is zo walgelijk. Homofoob, racistisch, het is echt verschrikkelijk.”
AD 10.02.2021 Na de scheuring van zijn partij hoopte Thierry Baudet een frisse doorstart te maken. Met een opgeschoonde lijst kandidaten voor de verkiezingen. Nu liggen ook die trouwe discipelen onder vuur.
Thierry Baudet lachte als een boer met kiespijn en zei: ,,Dit is een heksenjacht!” En tegen journalisten: ,,Kijk naar jezelf, echt. Wat een nepophef”, aldus de Forum-leider dinsdagmiddag.
Toch moet Baudet vooral het gevoel hebben dat hij een déjà vu beleeft. Weer een affaire. Weer opgedoken appjes. Weer aantijgingen van racisme.
Uit gelekte Whatsappjes, die bij Elsevier Weekblad belandden, blijkt dat Baudet vorig jaar intelligentie toeschreef aan ras. In juli appte hij partijgenoten dat blanken gemiddeld een IQ scoren van 110, terwijl dat voor Hispanics 90 is en voor Afro-Amerikanen 75. De herkomst van die getallen is niet duidelijk.
Toen een partijgenoot in 2018 ras aan intelligentie koppelde, zei Baudet nog dat die bedoelde dat bepaalde mensen minder toegang hebben tot onderwijs. Maar volgens Elsevier appte Baudet in juli zelf: ‘Bovendien: african americans wonen al 150 jaar in Amerika. Scoren nog steeds 40 IQ punten lager.’ De vraag is of Baudet hiermee bedoelt dat ras wel degelijk een rol speelt, wat volgens de wetenschap een fabeltje is.
Grapje
Hij ontkent niet de berichtjes te hebben geschreven, maar wilde ze ook niet toelichten. ‘Hooguit’ zou er ‘ooit’ een ‘grapje’ zijn gemaakt.
Toch raakt het zijn amper opgekrabbelde partij hard. Amper bekomen van de totale scheuring na antisemitische berichten in de appgroepen van jongerentak JFVD, is er nu weer ophef. En nu wordt ook zijn opgeschoonde kandidatenlijst bekritiseerd. En dat amper vijf weken voor de verkiezingen.
Die lijst met Tweede Kamerkandidaten was al een verzameling van achterblijvers. Bij de eerste 20 zitten vier JFvD’ers, waaronder Freek Jansen (op 7), om wie de vorige affaire goeddeels ging. Onder zijn ogen zouden antisemitische berichten zijn gewisseld. Hij had bovendien een hand in de ‘boreale’ speech van Baudet en werd door zijn vorige werkgever beschuldigd van het relativeren van de Holocaust.
Ik heb wel een voorkeur of mag dat ook niet meer? Ik heb geen last van de negers in Afrika als ze maar daar blijven, aldus Andreas Bakir, Nummer 17 op de kandidatenlijst.
Ditmaal liggen ook twee andere kandidaten onder vuur. Zo zou Baudet in een app-discussie met Gideon van Meijeren (nummer 6) en Yanick Chevalier (nummers 23) hebben geschreven: ,,Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?” Het antwoord van Van Meijeren: ,,Hell no”
Oud-militair en jurist Van Meijeren, ook Statenlid in Zuid-Holland, is één van de jeugdige fractiemedewerkers die Baudet en Jansen trouw bleven na de vorige affaire en zo zijn weg vond op de kandidatenlijst.
Negers
De 32-jarige Van Meijeren is nu als beleidsmedewerker van de fractie één van de meest naaste vertrouwelingen van Baudet. Net als IT’er Andreas Bakir, de nummer 17 op de lijst. Deze 26-jarige Enschedeër van Assyrische komaf, een verdwenen rijk dat ooit lag in waar nu Irak ligt, weet naar eigen zeggen ‘hoe het is om in een diaspora te leven’. Hij wil ‘Nederland hiervoor behoeden’ door ‘migratiestromen aan banden te leggen’.
Ook Bakirs appjes liggen nu onder vergrootglas. Zo liet hij weten dat hij en FvD-medewerker Yanick Chevalier (23 op de lijst) wegliepen uit een filmvoorstelling in Den Haag, waar ze de gast waren van de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra. Daar werd de musicalfilm Hamilton vertoond.
Bakir in een app: ,,Yanick en ik zijn trouwens na ongeveer een halfuur de voorstelling gezien te hebben vertrokken. Hamilton werd gespeeld door een arabier, Washington door een Latino, de koning van Engeland werd geportretteerd alsof het iemand met het syndroom van down was. Voor de rest waren het letterlijk alleen maar negers, I kid you not.”
Ook appte Bakir: ,,Ik haat negers niet ze hoeven niet allemaal dood ofzo. Ik heb wel een voorkeur of mag dat ook niet meer? Ik heb geen last van de negers in Afrika als ze maar daar blijven.”
Of de anderen op de kandidatenlijst zich nu tegen Bakir en anderen zullen keren, is maar zeer de vraag.
Alle kandidaten dienden zich voor Baudets eerdere uitspraken aan. Dat de partijleider zei dat hij wil dat ‘Europa dominant blank blijft en cultureel zoals het is’ deerde hen niet. Evenmin dat Baudet vreesde dat Nederland ‘homeopathisch’ zou worden ‘verdund’ door migratie.
Trouw
Kamerlid Wybren van Haga (nummer 2), Fortuyn-chauffeur Hans Smolders (nummer 4), tolk Simone Kerseboom (5), bedrijfskundige Pepijn van Houwelingen (8), Statenlid Ralf Dekker (9) en zangeres Joyce Vastenhouw (10) schoven juist naar voren na de vorige affaire.
Bedrijfseconoom en penningmeester Olaf Ephraim (nummer 3) was nota bene aanwezig bij het veelbesproken diner in november waar Baudet zou hebben gesproken van ‘domme negers’. En zou hebben gezegd: ,,Bijna iedereen die ik ken is antisemiet.”
Ephraim bleef, net als Van Haga en Smolders. Jansen steeg zelfs op de lijst. Het is maar de vraag of de overgebleven FvD-aanhangers zich nu ook nog laten afschrikken.
Telegraaf 09.02.2021 Thierry Baudet ligt onder vuur nadat EW Magazine screenshots publiceerde van gesprekken uit WhatsApp-groepen van Forum voor Democratie. De partijleider zou zelf racistische berichten hebben verspreid. Als journalisten hem om een reactie vragen wil hij niet op de zaak ingaan.
MSN 09.02.2021 Verscheidene Kamerleden uiten dinsdag forse kritiek op Forum voor Democratie, naar aanleiding van een artikel in EW (voorheen Elsevier). Dat blad schrijft over racistische berichten in WhatsApp-groepen van FVD.
Kamerlid Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) deelt het artikel, waarin onder meer uitspraken van FVD-leider Thierry Baudet worden aangehaald, op Twitter en schrijft erbij: “If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck”.
GroenLinks-leider Jesse Klaver en D66-Kamerlid Rob Jetten wijzen erop dat de VVD en het CDA in Brabant samenwerken met FVD. “Racisme, homofobie, vrouwen- en Jodenhaat. Allemaal in de appwisselingen van Baudet en z’n kameraden”, aldus Jetten op Twitter. “VVD en CDA zitten ondertussen vrolijk met Forum voor Democratie in de coalitie in Brabant. Daarmee krijgen racisme en discriminatie legitimiteit.”
Afschuwelijk
Klaver vraagt zich af: “Als dit nog geen reden is voor CDA en VVD om te stoppen met de samenwerking met FvD in Brabant, wat dan wel?”
PvdA-leider Lilianne Ploumen vindt het “afschuwelijk dat mensen zo over medemensen praten. Racisme en antisemitisme horen niet thuis in ons Nederland.”
Screenshots
EW publiceerde dinsdag screenshots van en citaten uit FVD-WhatsApp-groepen. In de groepen, waarin kopstukken van de partij actief zijn, gaat het volgens EW onder meer over het verschil in IQ tussen witte mensen, “African Americans” en “Hispanics”. Baudet zegt daarover: “100 is het GEMIDDELDE. Dus blank 110, hispanic 90, african 75 oid.” Ook gebruiken de FVD’ers in de gesprekken meerdere racistische termen en wordt er gescholden met het woord ‘homo’.
EW trof naar eigen zeggen geen antisemitisme in de berichten aan. De jongerenafdeling van de FVD raakte al wel meerdere malen in opspraak vanwege onder meer antisemitische uitingen op sociale media.
Baudet zelf noemt het artikel van EW in een reactie “opgeklopte ophef” maar ontkent het bestaan van de appjes dinsdag niet.
AD 09.02.2021 Thierry Baudet en diverse kandidaten op de kieslijst van Forum voor Democratie (FVD) zouden zich in WhatsAppgroepen van hun partij racistisch hebben geuit. Dat schrijft weekblad Elsevier, dat zegt te beschikken over conversaties in twee appgroepen. Baudet zegt dat er ‘hooguit ooit een grapje is gemaakt’.
Baudet en enkele van zijn partijprominenten zouden zich racistisch en homofoob hebben uitgelaten. Zo zou Baudet op 29 juli van vorig jaar tegen zijn partijvrienden hebben gezegd dat blanken gemiddeld een IQ scoren van 110, terwijl dat voor Hispanics 90 is en voor Afro-Amerikanen 75.
Eerder al koppelde een FVD’er intelligentie aan afkomst van volkeren. Baudet zei later dat hij bedoelde dat bepaalde mensen minder toegang hebben tot onderwijs. Maar volgens Elsevier appte hij nu ook: ,,Bovendien: african americans wonen al 150 jaar in Amerika. Scoren nog steeds 40 IQ punten lager.” De vraag is of hij hiermee bedoelt dat ras wel degelijk een rol speelt.
In een discussie met Gideon van Meijeren en Yanick Chevalier, die nu de nummers 6 en 23 op de kandidatenlijst zijn, zou Baudet hebben geschreven: ‘Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?’ Het antwoord van Van Meijeren zou ‘Hell no’ zijn geweest. Baudet spreekt dat vervolgens niet tegen en corrigeert hen evenmin, maar stuurt een icoontje van een geschrokken kat.
Volgens Elsevier zouden medewerkers Andreas Bakir en Samuel Jong, ook kandidaten 17 en 15 voor de komende verkiezingen, in een groepsapp hebben aangedrongen op een verbod van Netflix, vanwege een serie waarin een seksuele relaties tussen blanke vrouwen en zwarte mannen zou worden gepropageerd.
Jongeren
Forum kwam vorig jaar in opspraak vanwege racistische berichten in appgroepen van de jongerentak JFVD. Daarop volgden onthullingen van partijgenoten dat Baudet zich tijdens een diner antisemitisch zou hebben uitgelaten. Ook zou Baudet hebben gezegd dat ‘corona de wereld in gebracht is door George Soros’, de in rechtse kringen omstreden filantroop. Die zou ‘onze vrijheid’ willen ‘afnemen om een nieuwe wereldheerschappij te starten’.
Baudet sprak daarna echter met klem tegen dat er in zijn partij ruimte zou zijn geweest voor racisme of homofobie. Dat Elsevier nu berichten publiceert die door Baudet zelf geschreven zijn, is in die zin een nieuwe wending. Het blad zegt screenshots te gaan publiceren waaruit blijkt dat de partijleider zelf uit de bocht is gevlogen.
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met “screenshots”. De reactie van @thierrybaudet:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Baudet zelf heeft gereageerd via een filmpje op Twitter. Volgens hem wil het ‘kartel’ dat ‘als de dood is voor onze opkomst’ hem beschadigen. Baudet suggereert dat de berichten afkomstig zijn van voormalig FvD’ers die bij de partij vertrokken uit onvrede over Baudet en de affaires. Hij spreekt van de ‘Judas-alliantie’ van JA21 waar veel afvalligen zijn neergestreken onder de vleugels van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans.
Baudet zegt dat er ‘hooguit ooit een grapje is gemaakt’. ,,Je kunt niet op die manier mensen afrekenen.”
In de appjes haalt Freek Jansen, die als leider van de JFVD niet zou hebben ingegrepen na racistische appjes in de appgroepen van de jongerenafdeling, ook uit naar CDA’er Pieter Omtzigt. Jansen zou hebben gezegd dat Omtzigt zich zal uitspreken voor de Black Lives Matter-beweging en dat het CDA over een diversiteitscommissie beschikt. Baudet zou daarop hebben gereageerd met een kotsende smiley.
RTL 09.02.2021 Uit uitgelekte WhatsApp-berichten van vooraanstaande Forum voor Democratie-leden blijkt dat Thierry Baudet de intelligentie van witte mensen superieur vindt aan die van latino’s en afro-Amerikanen. Over het IQ schrijft Baudet: “Blank 110, Hispanic 90, Afro 75. Of iets dergelijks”, meldt EW, voorheen Elsevier, dat het interne FvD-berichtenverkeer inzag.
Het blad zag veel van het appverkeer in en schrijft dat uit het interne app-verkeer ‘kwalijke dampen’ opstijgen, en dat de berichten ‘de geur van racisme’ hebben.
Het blad schrijft onder meer over een discussie van eind juli – dus nog voor alle ophef over de homofobe en vrouwonvriendleijke appberichten van de jongerenafdeling – in de FvD-appgroep met de naam ‘fractiegroep’. In de groep wordt discussie gevoerd over een artikel over IQ-tests. Daarin staat dat die tests vaak valse uitslagen opleveren, omdat er geen rekening wordt gehouden met de sociale achtergrond van de personen die worden getest.
FvD’er Freek Jansen, de nummer zeven op de kieslijst, noemt het artikel ‘achterlijk’. Een FvD-medewerker zegt dat ‘een volk dat nooit hoeft te plannen op een winter’ zich anders ontwikkelt. Jansen vindt dat ‘als een taal geen woord heeft voor vierkant dat misschien ook iets zegt over het conceptueel denkvermogen (exponent van intelligentie) van de stam die haar bezigt’.
Berekening Baudet
Baudet doet er een schepje bovenop: “Bovendien: african americans wonen al 150 jaar in Amerika. Scoren nog steeds 40 IQ punten lager.” Dat gaat sommige deelnemers aan de discussie wat te ver. Uiteindelijk komt Baudet met een berekening: “100 is het GEMIDDELDE. Dus blank 110, hispanic 90, african 75 oid.”
Baudet wil vandaag niet reageren op vragen van RTL Nieuws over de appberichten. Hij laat op Twitter weten dat hij het artikel onzin vindt en dat hij ‘er niet eens meer op ingaat’. “Ik doe hier niet meer aan mee, deze gekkigheid, deze stupide heksenjacht.” Volgens hem maakt iedereen wel eens een grapje thuis of in een appgroepje.
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met “screenshots”. De reactie van @thierrybaudet:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Eerder uitlekken appberichten zorgde voor scheuring FvD
Het uitlekken van de antisemitische en homofobe appberichten van de jongerenafdeling van Forum voor Democratie leidde in november tot veel ophef binnen de partij. Baudet werd door partijprominenten van Forum verweten dat hij niet had ingegrepen bij de jongerenafdeling.
Het leidde aanvankelijk tot het terugtreden van Thierry Baudet als lijsttrekker bij de aankomende Kamerverkiezingen. Maar na een interne ledenverkiezing keerde Baudet weer terug. Dat zorgde voor een scheuring in de partij. Veel prominente partijleden keerden Baudet – en de partij – de rug toe. Baudet noemde die vervolgens coupplegers, zoals hieronder te zien is.
Baudet: ‘Coupplegers moeten maar eigen partij oprichten’
NOS 09.02.2021 Thierry Baudet en een aantal kandidaat-Kamerleden van Forum voor Democratie hebben vorig jaar in WhatsApp-groepen racistische en homofobe opvattingen verspreid, schrijft Elsevier Weekblad. Het tijdschrift citeert uitvoerig uit chats uit twee appgroepen van FvD.
Blijkens die citaten appte Baudet in juli vorig jaar aan partijvrienden dat blanken gemiddeld een IQ scoren van 110, terwijl dat voor latino’s 90 is en voor Afro-Amerikanen 75. Ook andere kandidaten van de kieslijst hebben appjes verstuurd waaruit “kwalijke dampen opstijgen”, schrijft Elsevier Weekblad.
Ook wordt een appje van Baudet aangehaald uit een discussie met de toenmalige stafleden Gideon van Meijeren en Yanick Chevalier, nu respectievelijk de nummer 6 en 23 op kandidatenlijst, waarin hij vraagt: “Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?” Waarop Van Meijeren antwoordt: “Hell no”.
In een andere chat gebruiken FvD’ers ‘homo’ als scheldwoord.
Baudet: ik ga er helemaal niets over zeggen
Vorig jaar kwam Forum voor Democratie in moeilijkheden omdat leden van de jongerenafdeling in appgroepen antisemitische en racistische uitingen deden. Ook Baudet zelf werd er door een aantal toenmalige Kamerkandidaten van beschuldigd dat hij bij een etentje antisemitische uitspraken had gedaan. Dat leidde tot een breuk in de partij.
In een video op Twitter wijst Baudet bovendien naar de FvD-afsplitsing van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Hij zegt dat “het kartel” er bondgenoten bij heeft. “En dat zijn de ja-knikkers van de judas-alliantie. De JA21-mensen, die weg zijn gegaan omdat zij zich niet konden vinden in onze programmastandpunten en die gebruiken altijd maar terugkerende riedel van fascist, racist, nazi enzovoorts om ons zwart te maken.”
Het Openbaar Ministerie wil desgevraagd geen uitspraken doen over de vraag of de door Elsevier Weekblad gepubliceerde uitlatingen strafbaar zijn. Dat hangt per geval af van de feiten en omstandigheden waaronder zulke uitspraken in het openbaar zijn gedaan, zegt een woordvoerder.
Een screenshot uit Elsevier Weekblad ELSEVIER WEEKBLAD
Telegraaf 09.02.2021 – In WhatsApp-groepen van Forum voor Democratie zouden tal van racistische berichten rondgaan, meldt EW (voorheen Elsevier), dat screenshots heeft gezien. Dit keer gaat het niet, zoals bij de eerdere ophef, om appgroepen van de jeugdtak van de partij, maar om groepen waarin kopstukken, inclusief partijleider Thierry Baudet, actief zouden zijn.
Baudet vindt de verontwaardiging erover ’opgeklopte ophef’, al ontkent hij niet dat hij de berichten heeft verstuurd. „Of het is waar, of het is niet waar, of het is vervalst. Ik weet dat niet eens, ik ga het niet eens checken.” Hoe dan ook is het gedoe in appgroepen voor de partij ’een gepasseerd station’.
In de groepen gaat het volgens EW onder meer over het verschil in IQ tussen witte mensen, „African Americans” en „Hispanics.” Baudet zou daarover hebben gezegd: ”100 is het GEMIDDELDE. Dus blank 110, hispanic 90, african 75 oid.” Statenlid Andreas Bakir, nummer 17 op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, zou vervolgens gerageerd hebben: „Ik haat negers niet ze hoeven niet allemaal dood ofzo. Ik heb wel een voorkeur of mag dat ook niet meer? Ik heb geen last van de negers in Afrika als ze maar daar blijven.”
De meeste appjes waaruit EW citeert zijn in de zomer van 2020 gestuurd. Eind vorig jaar viel FVD bijna uit elkaar wegens berichten over antisemitische berichten in appgroepen van de jongerentak JFVD. Veel toenmalige FVD-prominenten vonden dat Baudet daar veel te weinig tegen deed. Daarop volgde een leegloop, waarna voormalige vertrouwelingen van FVD zelf een partij oprichtten, JA21.
’Superieur’
Baudet zou in de groep ook gevraagd hebben: „Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?”, waarop nummer zes op de lijst, Gideon van Meijeren, antwoordt: „Hell no.” Van Meijeren oppert ook dat „de mens van nature racistisch” is. Volgens Bakir zijn vooral Turken en Marokkanen racistisch. „De negers lachen ons uit en zijn van mening dat de blanke man een mietje is en dat zij superieur zijn”, voegt hij daaraan toe.
In de WhatsApp-groepen wordt ook gescholden met het woord ’homo’, schrijft EW. Baudet redeneert volgens EW in een bericht dat de openstelling van het „normale, heteroseksuele huwelijk” aan stellen van het gelijke geslacht er uiteindelijk toe leidt „dat vrouwen hun eigen achternaam houden, kinderen mogen ’kiezen’ en mensen uiteindelijk überhaupt niet meer trouwen.”
Ontkenning
In een video op het YouTube-kanaal van FVD reageerde Baudet eerder op dinsdag al, nadat EW hem om een reactie had gevraagd. Hij spreekt in de video van „al dan niet vervalste screenshots.” De partijleider spreekt in de video ook zijn afschuw uit van „deze nieuwe inquisitie, dit totalitaire denken waarin je in iemands privéleven kan gaan graven … Ik ga er niet eens meer op in.”
Baudet spreekt van een heksenjacht, maar zegt wel dat er misschien „in privécontext ooit een grapje is gemaakt, ooit een opmerking.” „En ik zou willen zeggen: wie heeft dat niet. Iedereen maakt weleens een opmerking thuis. Je kunt niet op die manier mensen afrekenen.”
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met “screenshots”. De reactie van @thierrybaudet:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Kamerlid Wybren van Haga zegt het artikel ’nog niet helemaal’ te hebben gelezen. Hij weet al wel dat er weer ’spijkers op laag water worden gezocht’. „Dit soort uitingen zijn in hoge mate filosofisch en soms ook als grap bedoeld.” Aan wat nog grappig is, zit een grens. „In sommige berichten van de jongeren-appgroep was die grens gepasseerd.” Hier is volgens hem niet zo veel aan de hand. „Wat er in privé-appgroepen wordt gewisseld, ik zie het niet. Maar als het grensoverschrijdend is, zal ik daar op reageren.”
Dat heeft hij in dit geval niet gedaan. Er is volgens hem in de fractie niet eens over gesproken. „Ik vind het wel heel toevallig dat dit nou weer vlak voor de verkiezingen naar buiten komt. We zíjn niet met ras bezig.”
Andere partijen grijpen de kwestie intussen gretig aan. „If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck”, reageert VVD-Kamerlid Yesilgöz. Met andere woorden: wie zich racistisch uit, ís hoogstwaarschijnlijk ook een racist.
Fractieleider Jetten van D66 greep dit weer aan om niet alleen FvD, maar ook de VVD en het CDA te beschuldigen. „Racisme, homofobie, vrouwen- en jodenhaat. Allemaal in de appwisselingen van Baudet en z’n kameraden. VVD en CDA zitten ondertussen vrolijk met Forum voor Democratie in de coalitie in Brabant. Daarmee krijgen racisme en discriminatie legitimiteit.”
NU 09.02.2021 Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet en andere kandidaten op de kieslijst van de partij hebben racistische uitspraken gedaan in WhatsApp-groepen, zo meldt Elsevier Weekblad (EW) dinsdag. Het weekblad heeft de hand weten te leggen op de conversaties.
Volgens het blad zei Baudet in de zomer van vorig jaar dat “blanken gemiddeld een IQ scoren van 110” en dat het gemiddelde IQ van Hispanics en Afro-Amerikanen respectievelijk 90 en 75 is.
Ook zou hij in een gesprek met Gideon van Meijeren en Yanick Chevalier, die beiden op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen staan, hebben gezegd: “Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?” EW meldt dat Van Meijeren daarop “Hell no” antwoordde.
Baudet noemt de openbaarmaking van de WhatsApp-gesprekken “opgeklopte ophef”. Of de geciteerde appjes echt zijn, wil hij niet zeggen. “Of het is waar, of het is niet waar, of het is vervalst. Ik weet dat niet eens, ik ga het niet eens checken.”
Eerder op dinsdag liet de FVD-voorman in een video weten dat hij er “niet meer op ingaat”. “Deze gekkigheid, deze stupide heksenjacht. Dit zijn de technieken van een totalitair regime.” Daarna zegt hij: “Misschien is er in privécontext ooit een grapje gemaakt. Ik zou willen zeggen: wie heeft dat niet?”
Eerder onrust binnen FVD door antisemitisme in chatgroepen
EW laat weten dat het blad een groot aantal van de berichten afdrukt en daar ook een schermafbeelding aan toevoegt, “als bewijs voor de authenticiteit van het materiaal”.
Eind vorig jaar ontstond onrust in de partij door een artikel in Het Parool, waarin antisemitische uitingen van de jongerenpartij van FVD in chatgroepen werden aangehaald. Meerdere bestuursleden en FVD-politici zijn opgestapt uit onvrede met de wijze waarop Baudet omging met die uitlatingen.
Elsevier 09.02.2021 Thierry Baudet en diverse kandidaten op de kieslijst van Forum voor Democratie (FVD) vertolken in WhatsApp-groepen van hun partij racistische opvattingen. Dat blijkt uit conversaties in twee app-groepen, waarop weekblad EW de hand wist te leggen.
Baudet sprak in het openbaar herhaaldelijk tegen dat in zijn partij racisme of homofobie voorkomen. Maar uit de interne WhatsApp-gesprekken die EW in handen heeft, blijkt het tegendeel.
Vorig jaar kwam FVD al in moeilijkheden door antisemitische uitingen in de jongerenafdeling van de partij. Volgens Baudet werd dat probleem opgelost door enkele leden te royeren.
Uit de gegevens waarover EW beschikt, blijkt dat Baudet en zijn naaste vertrouwelingen zich racistisch en homofoob hebben uitgelaten. Zo zei Baudet op 29 juli afgelopen jaar tegen zijn partijvrienden dat blanken gemiddeld een IQ scoren van 110, terwijl dat voor Hispanics 90 is en voor Afro-Amerikanen 75.
‘Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?’ ‘Hell no’
In een discussie met zijn toenmalige stafleden Gideon van Meijeren en Yanick Chevalier – thans de nummers 6 en 23 op de kandidatenlijst – zei Baudet: ‘Wil jij dat je zus met een neger thuiskomt?’ Van Meijeren antwoordde: ‘Hell no.’
Medewerkers Andreas Bakir en Samuel Jong – thans de kandidaten 17 en 15 op de kieslijst – drongen in de groepsapp aan op een verbod van Netflix omdat de serie The Couple reclame zou maken voor een seksuele relatie tussen blanke vrouwen en zwarte mannen.
Hiddema probeerde discussies te beëindigen: ‘Wil niet uit bocht vliegen’
Uit de WhatsApp-conversaties waarover EW beschikt, blijkt dat het inmiddels afgetreden Tweede Kamerlid Theo Hiddema en de bij FVD vertrokken senator Lennart van der Linden een einde probeerden te maken aan dergelijke discussies. ‘Ik wil niet uit de bocht vliegen,’ schreef Hiddema.
EW had inzage in een groot aantal berichten in de ‘fractie-app’ en de ‘media machine’-app van FVD. Het blad drukt deze week een groot aantal WhatsApp-berichten af, plus een schermafbeelding als bewijs voor de authenticiteit van het materiaal.
EW heeft Baudet telefonisch om een reactie gevraagd, maar de FVD-leider besloot dinsdagochtend te reageren via een video op Twitter:
#FVD stijgt in de peilingen. Dat betekent dat het kartel weer dezelfde oude trucjes tevoorschijn haalt. Vanochtend werd weer gedreigd met "screenshots". De reactie van @thierrybaudet: pic.twitter.com/r3k2T7MBc7
Elsevier 09.02.2021 Uit de appjes van Thierry Baudet en zijn FVD’ers stijgt de geur van racisme op: ‘Blank 110, Hispanic 90, Afro 75. Of iets dergelijks.’
Thierry Baudet ontkent elk rechts-extremisme in Forum voor Democratie (FVD). In VPRO’s Buitenhof zei hij laatst dat ‘er spijkers op laag water worden gezocht om een verhaal te construeren wat er gewoon niet is. Iedereen bij ons wijst nazisme, racisme, antisemitisme en homofobie van de hand.’ Zelf had hij ‘geen enkele antisemitische, nazistische of racistische opvatting’.
Uit het WhatsApp-verkeer tussen hem en zijn medestanders stijgen echter kwalijke dampen op. EW bezit grote delen van het interne FVD-berichtenverkeer. Baudet blijkt overtuigd van de superioriteit van blanken. Latino’s en Afro-Amerikanen zijn voor hem inferieur.
Ex-Kamerlid Theo Hiddema en enkele medewerkers hadden een matigende invloed. Anderen stookten elkaar op. Weggelopen Baudet-aanhangers zeggen gêne te voelen bij het teruglezen.
FVD hangt van WhatsApp-groepen aan elkaar. Dagelijks gaan vele tientallen berichten rond in wisselende groepen.
Onderstaande fragmenten zijn ontleend aan een ‘fractiegroep’ en de kleinere groep ‘Media Machine’.
Bakir scheldt Omtzigt uit voor ‘cuck’
Op 6 juli 2020 volgen Thierry Baudet en FVD-stafleden het online CDA-debat tussen Hugo de Jonge, Mona Keijzer en Pieter Omtzigt om het partijleiderschap.
FVD’er Freek Jansen (nu nummer zeven op de kieslijst) maakt zich vrolijk over de pro-FVD-reacties op sociale media. ICT-specialist Andreas Bakir (nummer zeventien op de lijst) scheldt Omtzigt uit voor ‘cuck’, een van de Amerikaanse extreem-rechtse alt-rightbeweging overgenomen term met vulgaire, sadomasochistische associaties. Jansen en Samuel Jong (vijftien op de lijst) reageren instemmend. Maar ‘cuck’ is volgens Baudet ‘teveel eer’ voor mede-Kamerlid Omtzigt.
Thierry Baudet [21:28, 06-07-2020]
Een cuck is iemand die weet hoe het zit maar buigt. Omtzigt is een TOTALE DWAAS, een sukkel die door de bomen het bos niet ziet, een feiten-neuker, een loser kortom, dus natúúrlijk steunt hij de EU. Het is een democraat!
In de FVD-groepsapp voorspelt Freek Jansen dat Omtzigt zich zal uitspreken voor de Black Lives Matter-beweging. Baudet reageert met een kotsende smiley op de mededeling dat het CDA over een diversiteitscommissie beschikt.
Baudet zaait nu verwarring met een kennelijk ironisch bedoelde opmerking. Hij wil een lezing organiseren ter ere van Theodor Herzl, een Joodse journalist uit de negentiende eeuw die geldt als ideologisch grondlegger van het zionisme.
Andreas Bakir zegt dat hij en FVD-medewerker Yanick Chevalier (23 op de lijst) zijn weggelopen uit een filmvoorstelling in Den Haag, waar ze gasten waren van de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra.
Andreas Bakir [21:37, 06-07-2020]
Yanick en ik zijn trouwens na ongeveer een halfuur de voorstelling gezien te hebben vertrokken. Hamilton werd gespeeld door een arabier, Washington door een Latino, de koning van Engeland werd geportretteerd alsof het iemand met het syndroom van down was. Voor de rest waren het letterlijk alleen maar negers, I kid you not.
Jansen en Bakir reageren instemmend. Anderen komen terug op Baudets plan voor een lezing. ‘Brokko,’ meldt Jong. Straattaal voor ‘ik kom niet meer bij van het lachen’. Een ander oppert een 4 juli-lezing om de Amerikaanse nationale feestdag en daarmee ‘de onafhankelijkheid van de witte overheersers’ luister bij te zetten. Daarop grijpt Kamerlid Hiddema in.
Is het verstandig om, midden in de coronacrisis, de stekker uit het kabinet te trekken? Die vraag lag op op tafel tijdens een extra ingelaste ministerraad. De ministers gingen opnieuw praten over een reactie op het vernietigende rapport dat vorige maand uitkwam over de toeslagenaffaire. Volgens Ingewijdenen werd het nachtwerk.
Het is de bedoeling dat het kabinet aanstaande vrijdag 15.01.2021, na de reguliere ministerraad, met een definitief standpunt komt. En dan staat er volgende week ook nog een Kamerdebat gepland over de kwestie.
Telegraaf 13.01.2021
Wiebes: ’Een nieuw toeslagensysteem’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) vindt dat het kabinet nu al stappen moet ondernemen richting een nieuw toeslagensysteem’„Tussen 2005 en 2020 hebben we niet gezien wat er gebeurde en dat is de Nederlandse samenleving onwaardig.”
Er wordt druk gespeculeerd over een eventuele val van het kabinet, maar daar wil de minister niks over zeggen. „Vrijdag komen we met meer informatie.”
Wel vindt de VVD-bewindsman dat er nu al stappen moeten worden ondernomen om tot een nieuw systeem te komen voor de toeslagen. De slachtoffers moeten volgens hem bovendien zo snel mogelijk worden gecompenseerd.
„We moeten allereerst iets voor die mensen doen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt.” Ook vindt de bewindsman dat de informatiepositie van de Kamer en van de burger beter moet. „Dat zoiets jarenlang heeft kunnen doorwoekeren in zulke diensten, is vreselijk.”
Gedupeerden toeslagenaffaire doen aangifte tegen bewindslieden
Advocaat Vasco Groeneveld heeft aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden vanwege hun rol in de kinderopvangtoeslagaffaire. Zij hebben zich volgens Groeneveld schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf en nalatigheid. De advocaat zegt namens twintig gedupeerden te spreken.
De aangifte is gericht tegen de huidige ministers Van Ark (Medische Zorg), Hoekstra (Financiën) en Wiebes (Economische Zaken) en tegen de afgetreden staatssecretaris Snel (Financiën) en oud-minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (voormalige) bewindslieden gaat.
Telegraaf 13.01.2021
Geen fair play
Volgens Groeneveld waren de bewindslieden op de hoogte dat er onregelmatigheden waren of hadden ze dat kunnen weten. Doordat er vervolgens niet werd ingegrepen, valt hen grove schuld te verwijten, zegt hij op NPO Radio 1. “De rechtstaat heeft op z’n grondvesten gedaverd.”
In de kinderopvangtoeslagaffaire zijn veel ouders in de problemen gekomen doordat zij door de Belastingdienst ten onrechte als fraudeur werden behandeld, toeslagen moesten terugbetalen én werden beboet. Soms liepen de bedragen op tot tienduizenden euro’s.
Een aantal beginselen van “behoorlijk bestuur” zijn nagelaten, stelt Groeneveld. Zo zou er geen sprake vanfair play, wat inhoudt dat de overheid niet vooringenomen mag zijn, en zorgvuldigheid. Daardoor kon de Belastingdienst zich schuldig maken aan knevelarij, beroepsmatige discriminatie, het schenden van artikel 1 van de Grondwet (“iedere Nederlander is gelijk”) en het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind.
Vorige week maakte het Openbaar Ministerie bekend geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de rol van de Belastingdienst en zijn ambtenaren in de toeslagenaffaire. Zes gedupeerde ouders willen het OM alsnog dwingen daartoe over te gaan. Ook bij die zaak is advocaat Groeneveld betrokken.
Het is moeilijk te zeggen of de procedure kans maakt, zegt Groeneveld, omdat er geen succesvolle precedenten bekend zijn. Voor de gedupeerde ouders is het belangrijk om duidelijk te stellen wat de norm is, aldus de advocaat. “Die norm is dusdanig geschonden, dat er met een strafrechtelijke bril naar gekeken moet worden.”
AD 13.01.2021
Gaat het voltallige kabinet aftreden ???
Als de voltallige oppositie het kabinet, tijdens het debat volgende week, wil wegsturen vanwege de toeslagenaffaire kunnen Rutte en zijn ministers in theorie ‘gered’ worden door het vertrek van Theo Hiddema. Zo zou Forum voor Democratie onbedoeld het kabinet in het zadel houden.
Dat zit zo. Er is geen twijfel over mogelijk dat tijdens een debat over de toeslagenkwestie een motie van wantrouwen wordt ingediend tegen het kabinet, GroenLinks heeft die al aangekondigd. Dan komt het aan op een hoofdelijke stemming. Tot het vertrek van Hiddema had de oppositie 75 zetels, net als de coalitie. Maar omdat Forum de zetel van Hiddema tot nu toe leeg laat, is de oppositie met 74 en dus in de minderheid.
Vertrouwen
De gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire hebben er geen vertrouwen in dat het huidige kabinet de problemen bij de Belastingdienst gaat oplossen. Daarom moet het kabinet opstappen. “Wij zeggen het vertrouwen in deze regering op en vragen de heren en dames naar huis te gaan en niet meer terug te komen”, schrijven de ouders in een open brief aan het kabinet.
Vorige maand oordeelde de parlementaire ondervragingscommissie dat veel gedupeerde ouders een “ongekend onrecht” is aangedaan. Bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen zijn grondbeginselen van de rechtsstaat geschonden.
Het kabinet beraadt zich deze week op eventuele politieke consequenties van het snoeiharde rapport. Premier Rutte vindt opstappen geen logische optie, omdat het een hoog symbolische waarde zou hebben, meldde Nieuwsuur gisteren.
Peiling I&O Research 13.01.2021
De affaire met de kinderopvangtoeslag moet politieke consequenties hebben, maar het kabinet kan aanblijven. Slechts 8 procent van de kiezers vindt dat alle bewindspersonen hun ontslag moeten aanbieden, staat in een onderzoek van I&O Research.
70 procent van de ondervraagden vindt dat er wel een gebaar moet worden gemaakt. Een op drie vindt dat betrokken ambtenaren moeten worden ontslagen en nog eens een derde vindt dat bepaalde (oud-)bewindslieden moeten opstappen.
Een vertrek van het kabinet als geheel helpt niet, vindt een overgrote meerderheid. Een Partij voor de Dieren-stemmer verwoordt dat zo: “Beleid dat dit heeft kunnen veroorzaken aanpakken. Mensen volgen regels en daardoor worden de fouten gemaakt. Aftreden is mogelijk nuttig, maar niet in een coronacrisis.”
I&O Research heeft voor dit onderzoek tussen vrijdag 8 en maandag 11 januari 2.336 Nederlanders ondervraagd. Het grootste deel van de deelnemers (2217) is afkomstig uit het I&O Research Panel. De rest vulde de vragenlijst in via het panel van PanelClix.
Mensen zijn verdeeld of het kabinet moet opstappen vanwege de toeslagenaffaire, blijkt uit een peiling onder 30.000 mensen. Bijna de helft van de ondervraagden wil het kabinet zien vertrekken, een net iets kleinere groep vindt juist dat het aan kan blijven.
Eenvandaag bevroeg de leden van het opiniepanel van het televisieprogramma. De helft (46 procent) vindt dat het kabinet kan aanblijven ondanks de toeslagenaffaire. Een bijna even grote groep van 48 procent is voor aftreden. Opvallend: uit een peiling van I&O research bleek pas nog dat slechts acht procent van de kiezers vindt dat het hele kabinet op moet stappen. Een groot verschil, maar dat onderzoek liep van 9 tot 11 januari, terwijl Eenvandaag gisteren en vandaag peilde. De verwachting van een aanstaande val van het kabinet is de afgelopen dagen toegenomen, ook bij partijen zelf.
Aangetast vertrouwen
Kiezers van de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie willen in meerderheid dat Rutte III aanblijft. Hun vertrouwen in het kabinet is door de toeslagenaffaire wel iets aangetast, maar nog steeds groot genoeg om aan te blijven.
PvdA leider Lodewijk Asscher heeft zijn conclusies al getrokken en dat maakt het steeds waarschijnlijker dat de groep die voor aftreden is zijn zin krijgt. De meeste oppositiekiezers willen wel dat het kabinet nu zijn ontslag aanbiedt. Kiezers van de PVV, de SP, Forum voor Democratie en GroenLinks vinden in meerderheid dat het kabinet weg moet.
De meeste PvdA-kiezers hebben een andere mening. Ook na het terugtreden van lijsttrekker Lodewijk Asscher vinden de meesten van hen dat het kabinet kan aanblijven. Dat Lodewijk Asscher terugtreedt als lijsttrekker noemen de meeste PvdA-kiezers (65 procent) terecht. Een derde vindt het onterecht.
AD 12.01.2021
Kabinetsval met de dag waarschijnlijker
De kabinetsreactie op het keiharde toeslagenrapport zorgt voor een crisissfeer in Den Haag. Coalitiepartijen hinten steeds nadrukkelijker op een kabinetsval. Maar de aarzeling om tijdens een ongekende crisis de stekker uit het kabinet te trekken is groot.
De kans dat het kabinet opstapt lijkt in de aanloop naar de extra ministerraad van vanavond en vrijdagavond eerder toegenomen dan afgenomen. Om half negen kwam het kabinet bijeen op het ministerie van Algemene Zaken. De hele dag heerste er in Den Haag een zenuwachtige sfeer. Kamerleden die normaal graag een boekje opendoen, zwijgen nu.
De spindoctors en parlementariërs die toch wat zeggen, wijzen vooral naar de andere fracties: waarom die andere partij wel eens zou kunnen breken. Het leidt de aandacht af en maskeert de verlegenheid met de eigen positie.
Telegraaf 13.01.2021
Bloeddorst
De VVD van Mark Rutte vindt dat het kabinet kan blijven zitten. Maar de liberalen vinden CDA, D66 en ChristenUnie tegenover zich, die in meer of mindere mate hebben laten doorschemeren dat het bikkelharde rapport over de toeslagenaffaire niet zonder politieke consequenties kan blijven. De optie om alleen minister Eric Wiebes te offeren als voormalig politieke baas van de Belastingdienst wordt door bijna niemand als afdoende antwoord gezien. De politieke bloeddorst is groter.
,,Dat het hele kabinet opstapt is gewoon een optie”, stelt een regeringsbron. En daarbij spelen ook andere motieven mee dan alleen staatsrechtelijke. De verkiezingen komen eraan en verschillende fracties in zowel oppositie als coalitie ruiken de kansen van een kabinetsval. Die schaadt het aangezicht van de populaire minister-president Mark Rutte, die in de opiniepeilingen op eenzame hoogte staat.
Telegraaf 12.01.2021
Terugblik 12.01.2021
Het kabinet was dinsdagavond 12.01.2021 weer bijeen om te praten over het snoeiharde rapport over het toeslagenbeleid van de afgelopen kabinetten in de toeslagenaffaire. Het is waarschijnlijk dat het kabinet de ultieme vraag over de politieke consequenties pas vrijdag 15.01.2021 zal beantwoorden.
AD 14.01.2021
Telegraaf 14.01.2021
Het kabinet heeft echter nog geen ei gelegd over de politieke gevolgen van de toeslagenaffaire. Premier Rutte stelt dat daar dinsdagavond in de speciaal belegde ministerraad niet eens over is gesproken.
Kortom, het kabinet hakt vrijdag12.01.2011 de knoop door over de vraag of het kabinet aftreedt vanwege de toeslagenaffaire. Die vraag is dinsdagavond in de ingelaste ministerraad niet aan de orde geweest.
Dat zei premier Rutte na afloop van de extra ministerraad. “Wij willen op een breed front reageren op het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie. We zijn het vergaand eens. Mijn verwachting is dat we daar vrijdag uitkomen. Dan zal ook die politieke vraag aan de orde komen”, zei Rutte.
In het rapport Ongekend Onrecht van de commissie-Van Dam wordt gehakt gemaakt van het beleid van de afgelopen kabinetten, waarin duizenden ouders onterecht werden beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Zij moesten duizenden euro’s terugbetalen en kwamen daardoor in grote financiële problemen. Tot op de dag van vandaag.
Dossier Toeslagenaffaire
Het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst in de Toeslagenaffaire, is terug te lezen in de artikelen en video’s die RTL Nieuws hierover heeft gepubliceerd. Bekijk het hele dossier.
Het kabinet sprak al eerder over het rapport. In december werd namelijk bekendgemaakt dat alle ouders 30.000 euro als tegemoetkoming zouden krijgen. Aanstaande vrijdag 15.01.2021 komt het kabinet wederom bijeen om verder te praten over een inhoudelijke reactie op dat inmiddels zeer gewraakte rapport.
RTL 14.01.2021 Premier Mark Rutte bleef vanavond zwijgen over de overlevingskans van zijn kabinet. Door de toeslagenaffaire staat de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onder zware druk.
“Morgen praten wij opnieuw over de inhoudelijke reactie op het rapport over de toeslagen, en dan komt vermoed ik ook de politieke vraag aan de orde”, zei de premier. Hij wilde verder niet vooruitlopen op de uitkomst van de ministerraad.
Vertrek Asscher
PvdA-leider Lodewijk Asscher stapte eerder op de dag op. Hij was in het vorige kabinet minister van Sociale Zaken en nauw betrokken bij de toeslagenaffaire. De premier wilde niet zeggen of het vertrek van Asscher de druk op het kabinet verhoogt om ook voortijdig op te stappen.
‘Verantwoordelijkheid nemen is belangrijk’
Duizenden ouders zijn onterecht door de Belastingdienst als fraudeurs aangemerkt. Een parlementaire commissie kwam met een keihard oordeel over de affaire. Het kabinet heeft al verscheidene malen over een inhoudelijke reactie op het rapport gesproken.
Aanpak discriminatie
Morgen komt die reactie naar buiten in een lange brief. Daar wordt meer openheid richting Kamer beloofd. Verder gaat het over de aanpak van discriminatie en veranderingen bij uitvoeringsinstanties.
Ook wordt ingegaan op de vraag hoe gedupeerden verder kunnen worden geholpen. De plannen van het kabinet gaan honderden miljoen euro’s kosten, melden ingewijden.
Het licht in het Torentje is uit. Bij regeringspartijen zijn de conclusies getrokken. Achter de schermen hoor je: morgen wordt officieel de conclusie verwacht dat Rutte-III ten einde is. #toeslagenaffaire
NOS 14.01.2021 De ministerraad hakt morgen definitief de knoop door over het aftreden van het voltallige kabinet-Rutte III. Er komt vanavond toch geen extra ministerraad en de partijleiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn na overleg met hun eigen partij naar huis gegaan.
Alles wijst erop dat het kabinet morgen aftreedt naar aanleiding van het vernietigende rapport over de fraudejacht van de Belastingdienst, de kinderopvangtoeslagaffaire. In dat rapport wordt harde kritiek geleverd op de manier waarop ambtenaren, rechters en bewindspersonen zijn omgegaan met ouders die ten onrechte beschuldigd werden van fraude.
Rapport diverse keren besproken
Sinds de publicatie van dit rapport eind december hangt de vraag over het aftreden van het kabinet in de lucht, maar de bewindslieden wilden het rapport eerst inhoudelijk bespreken. Dat is diverse keren gebeurd in het Catshuis. Volgens premier Rutte gingen die gesprekken alleen over de inhoud en niet over de politieke consequenties.
“De politieke vraag wordt morgen besproken”, zei Rutte vanavond laat bij zijn vertrek uit het Torentje. “Ik kan daar nu niets over zeggen in de media.”
‘Kabinet wil stille val zonder wapengekletter’
Politiek duider Ron Fresen zegt dat alle coalitiepartijen hun standpunt vanavond in hun eigen partij hebben bepaald. Maar naar buiten toe, zwijgen ze nadrukkelijk. “Ze willen niet met ruzie uit elkaar. De val van dit kabinet moet zonder problemen en zonder ruzie of wapengekletter gaan. Een soort stille val.”
Vicepremier Schouten van de ChristenUnie zei na afloop van het overleg met haar partij dat de “lijn” is vastgesteld. Verder wilde ze niet gaan. CU-leider Segers benadrukt dat de slachtoffers van de toeslagenaffaire “groot onrecht” is aangedaan. “Wij willen ons rekenschap geven.”
D66 zal ‘duidelijk’ zijn
D66-leider Kaag zei na afloop van haar partijoverleg: “We spreken daar in de ministerraad over en wij zijn daar duidelijk in.” De ministerraad is iedere vrijdag op het ministerie van Algemene Zaken. Het is onduidelijk hoe lang het beraad zal duren.
NU 14.01.2021 Premier Mark Rutte bleef donderdagavond zwijgen over de overlevingskans van zijn kabinet. Door de toeslagenaffaire staat de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onder zware druk.
“Morgen praten wij opnieuw over de inhoudelijke reactie op het rapport over de toeslagen en dan komt vermoed ik ook de politieke vraag aan de orde”, zei de premier. Hij wilde niet vooruitlopen op de uitkomst van de ministerraad.
PvdA-leider Lodewijk Asscher stapte eerder op de dag op. Hij was in het vorige kabinet minister van Sociale Zaken en nauw betrokken bij de toeslagenaffaire. De premier wilde niet zeggen of het vertrek van Asscher de druk op het kabinet verhoogt om ook voortijdig op te stappen.
Duizenden ouders zijn onterecht door de Belastingdienst als fraudeurs aangemerkt. Een parlementaire commissie kwam met een keihard oordeel over de affaire. Het kabinet heeft al verscheidene malen over een inhoudelijke reactie op het rapport gesproken.
Vrijdag komt die reactie naar buiten in een lange brief. In de brief wordt meer openheid richting de Kamer beloofd. Verder gaat het over de aanpak van discriminatie en veranderingen bij uitvoeringsinstanties. Ook wordt ingegaan op de vraag hoe gedupeerden verder kunnen worden geholpen. De plannen van het kabinet gaan honderden miljoen euro’s kosten, melden ingewijden.
NOS 14.01.2021 Het aftreden van het kabinet-Rutte III lijkt met het uur dichterbij te komen. Bronnen rondom het kabinet zeggen tegen de NOS dat alles erop wijst dat het einde van de regering onafwendbaar is.
De vier coalitiepartijen hadden vanavond afzonderlijk hun wekelijkse politieke overleg en daar lag de vraag op tafel of het kabinet nog verder kan met het oog op het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire.
ChristenUnie en D66 lieten na afloop beide weten conclusies te hebben getrokken, en die morgen in de ministerraad te gaan bespreken. Dat het onderwerp bij de wekelijkse ministerraad op tafel ligt, was al aangekondigd.
Asscher vertrek
Nadat vanmorgen PvdA-leider Lodewijk Asscher had besloten dat hij niet meer door kan gaan vanwege de discussie over zijn rol in de kindertoeslagenzaak, nam de druk op het kabinet vandaag verder toe.
Een deel van de coalitie wilde eerder al dat het hele kabinet vertrekt, maar een ander deel vond in elk geval eerder deze week nog dat deze coronacrisis om een goed functionerende, missionaire regering vraagt.
Verkiezingsreces komt eraan
Dat tweede deel lijkt snel af te kalven. Politiek verslaggever Wilma Borgman wijst erop dat op 12 februari het verkiezingsreces begint en dat het kabinet daarom toch al geen plannen meer heeft om nieuw beleid door te voeren. Wat dat betreft maakt het weinig uit als het kabinet nu demissionair wordt.
Wat corona aangaat kan de regering gewoon blijven doorregeren, zei premier Rutte dinsdagavond zelf al: “Daarop blijf je missionair, misschien niet officieel, maar wel mentaal.” Niets weerhoudt een demissionair kabinet ervan om bijvoorbeeld vaccinaties te regelen of teststraten in te richten.
Het vertrek van Asscher heeft in meerdere opzichten extra pressie gegeven. Want volgende week is er een debat over de toeslagenaffaire. Dat zou een lastig debat worden voor de PvdA als Asscher oppositie had moeten voeren over een kwestie waar hijzelf als minister van Sociale Zaken een rol in had gespeeld.
Nu de PvdA-leider zijn rol heeft neergelegd is het een ander verhaal en zou de PvdA een motie van wantrouwen van GroenLinks-leider Klaver kunnen steunen. Daarmee zou de voltallige oppositie (74 zetels) voor kunnen stemmen en heeft het kabinet eigenlijk te weinig vertrouwen om nog door te kunnen regeren.
Opgeheven hoofd
Rutte laat het daar niet op aan komen, zegt Borgman. “Hij laat zich niet wegsturen en al helemaal niet door Jesse Klaver.” Zij weet zeker dat het kabinet dan liever deze week met opgeheven hoofd naar de koning gaat om zijn ontslag aan te bieden.
Dat zou Rutte dan ook meer vrijheid geven om straks als VVD-leider campagne te voeren. De vraag waarom hij geen politieke consequenties heeft getrokken uit het snoeiharde rapport van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen blijft dan niet als een schaduw over hem hangen.
NU 14.01.2021 Politieke consequenties na het snoeiharde rapport over de toeslagenaffaire lijken niet te kunnen uitblijven. Daar is de schade bij de ouders als gevolg van het falen van de overheid te groot voor. De vraag is wélke consequenties. Vrijdag ligt deze vraag voor tijdens een ministerraad. Neemt het kabinet Rutte III de ultieme verantwoordelijkheid door af te treden?
Het kabinet is al weken in overleg over een reactie op het vernietigende rapport Ongekend onrecht van de ondervragingscommissie die uitzocht hoe het zo heeft kunnen misgaan.
Hierin werd genoemd dat premier Rutte en voormalige bewindspersonen in het vorige kabinet Lodewijk Asscher, Eric Wiebes en Frans Weekers de keiharde fraudeaanpak “mede geïnitieerd hebben”.
Voormalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) stapte eind 2019 al op in verband met de toeslagenaffaire. Donderdag liet Asscher weten dat hij een punt achter het lijsttrekkerschap van de PvdA zet. De “discussie” rondom zijn rol in de Kamer zou door de toeslagenaffaire momenteel “te groot” zijn. De vraag is nu: wie volgt?
Rutte verwacht dat er vrijdag tijdens de ministerraad een knoop wordt doorgehakt. Tot nu toe is een officiële reactie uitgebleven, maar waarom is niet duidelijk. De premier zegt dat dit te maken heeft met dat er tijd wordt genomen om met een zorgvuldige reactie te komen. Volgens actualiteitenprogramma Nieuwsuur ziet hij aftreden niet zitten.
Ouders werden jarenlang vermorzeld door toeslagensysteem
Het rapport Ongekend onrecht hakte er flink in. De Belastingdienst, de Tweede Kamer, het kabinet en de bestuursrechtspraak: allemaal hadden ze aandeel in het leed van de ouders. “Daar kunnen we ons alleen maar voor schamen”, zei premier Rutte na de publicatie van het rapport.
Ouders werden jarenlang vermorzeld door het toeslagensysteem van de Belastingdienst, met ongekende gevolgen. De problemen beperkten zich echter niet alleen tot grote schulden die ontstonden door het harde terugvorderbeleid. De kwestie had ook invloed op hun werk, ze kregen relatieproblemen of moesten zelfs hun huis verlaten.
In de afgelopen periode lieten publicaties van Trouw en RTL Nieuws en de vastberadenheid van Kamerleden Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA) zien hoe hopeloos de situatie is.
De rapporten van de Nationale ombudsman (2017) en de commissie-Donner (2019 en 2020) maakten ook veel duidelijk. Maar in het eindverslag van de ondervragingscommissie kwam alle ellende samen.
Wat betekent een val van het kabinet voor de politiek?
Aftreden is de ultieme vorm van politieke verantwoordelijkheid nemen. Rutte werd er woensdag naar gevraagd, maar wilde er niet op vooruitlopen. “Daar kan ik u pas over berichten als we die discussie hebben gehad.”
We zitten vlak voor de verkiezingen, die niet vervroegd zullen worden. Als het kabinet aftreedt, is het tot aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart demissionair.
Er worden dan alleen nog lopende zaken afgehandeld, totdat er een nieuwe ploeg zit. Vanwege recessen staan er nog maar weinig officiële vergaderdagen op de agenda.
Er wordt sinds de afkondiging van de recentste coronamaatregelen al minder vergaderd door de Kamer, dus veel parlementaire impact zal zo’n val niet hebben.
Kamervoorzitter Khadija Arib (links) neemt het rapport Ongekend onrecht aan van commissievoorzitter Chris van Dam (tweede van links). Op de voorgrond is CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt te zien. Foto: ANP
Ook CDA en D66 lopen bij aftreden schade op
De ondervragingscommissie deed onderzoek naar de periode van 2013 tot en met november 2019. Van de meest bij de toeslagenaffaire betrokken bewindspersonen zit alleen Rutte nog op dezelfde positie.
Asscher (minister van Sociale Zaken tussen 2012 en 2017), Eric Wiebes (staatssecretaris van Financiën tussen 2014 en 2017, nu minister) en Frans Weekers (staatssecretaris van Financiën tussen 2010 en 2014) hebben inmiddels een andere functie of zitten niet meer in het kabinet.
Als het kabinet aftreedt, is Rutte niet de enige die gezichtsverlies lijdt. De politieke leiders van D66 (Sigrid Kaag) en het CDA (Wopke Hoekstra) zitten ook in de regering. Eind vorig jaar stapte bovendien al een D66-bewindsman (Menno Snel) op.
Maar de premier loopt als het gezicht en de naamgever van de afgelopen drie kabinetten de meeste schade op.
Vanuit de oppositie zal de PvdA, ondanks het vertrek van Asscher, hier mogelijk ook geen campagnethema van willen maken. De commissie concludeerde immers dat de leider van de partij medeverantwoordelijk is voor de harde fraudeaanpak.
SP-Kamerlid Renske Leijten tijdens een van de verhoren van de ondervragingscommissie, die onderzoek naar de toeslagenaffaire deed. Foto: ANP
Bal ligt bij Rutte
Bij een eventueel aftreden van Rutte gaan de gedachten misschien terug naar 2002. Toenmalig premier Wim Kok trad af vanwege het rapport over de val van Srebrenica in 1995, waarbij Nederlandse VN-militairen betrokken waren. Meer dan zevenduizend moslimjongens en -mannen werden vermoord.
Natuurlijk is zo’n tragedie met zo veel doden niet te vergelijken met wat er nu gebeurt, maar er is een politieke parallel: ook Kok zat in de laatste maanden van zijn kabinet.
Een belangrijk verschil is dat de PvdA-premier destijds bezig was aan zijn laatste kabinet; hij zou de politiek verlaten. Rutte heeft aangekondigd voor nog een termijn te gaan.
De bal ligt nu bij Rutte. De premier heeft – waarschijnlijk heel bewust – de ernst van de zaak duidelijk gemaakt door aan te kondigen midden in de kerstvakantie topoverleg te voeren over de politieke consequenties. Dat is doorgaans niet de opmaat voor alleen een schriftelijke kabinetsreactie.
Rutte over rapport toeslagenaffaire: ‘Kunnen ons er alleen voor schamen’
Politieke schade voor Rutte is al een feit
De politieke schade voor Rutte is al een feit. Ook als hij niet besluit op te stappen.
Tijdens zijn verhoor door de ondervragingscommissie maakte hij zijn rol kleiner dan die was. Zo ontstond het beeld van een premier die geen vuile handen wil maken.
Dan was er nog zijn rol als voorzitter van een speciale commissie die in 2013 in het leven werd geroepen om fraude hard aan te pakken. Dat spoorde mensen misschien aan om te fanatiek op fraudejacht te gaan, erkende Rutte zelf.
Tot slot dook de term ‘Rutte-doctrine’ op in sms-verkeer tussen zijn medewerkers. Daarmee wordt bedoeld dat informatieverkeer tussen ambtenaren zo min mogelijk naar buiten komt, anders kunnen zij volgens de premier hun werk niet goed doen.
De gebrekkige informatievoorziening richting de Kamer, de media en de ondervragingscommissie is juist een van de grote frustraties in het toeslagendossier.
Hoe dan ook dilemma voor Rutte
Met alles minder dan aftreden, kan de indruk ontstaan dat Rutte de toeslagenaffaire niet serieus neemt. Stapt hij op, dan gaat hij de campagne in als de premier die het tijdens zijn bewind liet gebeuren dat duizenden gezinnen de vernieling in werden geholpen.
Dé schuldige ga je niet vinden, zei een oud-belastingambtenaar al tegen de ondervragingscommissie. De verantwoordelijkheid lag op vele politieke bureaus.
Zo bezien is er nog een vergelijking te maken met zijn voorganger Kok, die bij zijn aftreden zei dat de internationale gemeenschap “anoniem” is en daarom geen verantwoordelijkheid kan nemen voor de slachtoffers. “Ik kan en doe dat wél”, zei hij.
NOS 14.01.2021 Het aftreden van het kabinet-Rutte III lijkt met het uur dichterbij te komen. Bronnen rondom het kabinet zeggen tegen de NOS dat alles erop wijst dat het einde van de regering onafwendbaar is. De vier coalitiepartijen hebben op dit moment afzonderlijk hun wekelijkse politieke overleg en daar ligt nadrukkelijk de vraag op tafel of het kabinet nog verder kan met het oog op het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire.
De kans bestaat dat vanavond na afloop van deze overleggen de ministerraad nog voor een extra vergadering bijeenkomt. Anders ligt het onderwerp morgen bij de wekelijkse ministerraad op tafel.
Nu PvdA-leider Lodewijk Asscher vanmorgen heeft besloten dat hij niet meer door kan gaan vanwege de discussie over zijn rol in de kindertoeslagenzaak, is de druk op het kabinet verder toegenomen. Een deel van de coalitie wilde eerder al dat het hele kabinet vertrekt, maar een ander deel vond in elk geval deze week nog dat deze coronacrisis om een goed functionerende, missionaire regering vraagt.
Verkiezingsreces komt eraan
Dat tweede deel lijkt snel af te kalven. Politiek verslaggever Wilma Borgman wijst erop dat op 12 februari het verkiezingsreces begint en dat het kabinet daarom toch al geen plannen meer heeft om nieuw beleid door te voeren. Wat dat betreft maakt het weinig uit als het kabinet nu demissionair wordt.
Wat corona aangaat kan de regering gewoon blijven doorregeren, zei premier Rutte dinsdagavond zelf al: “Daarop blijf je missionair, misschien niet officieel, maar wel mentaal.” Niets weerhoudt een demissionair kabinet ervan om bijvoorbeeld vaccinaties te regelen of teststraten in te richten.
Het vertrek van Asscher heeft in meerdere opzichten extra pressie gegeven. Want volgende week is er een debat over de toeslagenaffaire. Dat zou een lastig debat worden voor de PvdA als Asscher oppositie had moeten voeren over een kwestie waar hijzelf als minister van Sociale Zaken een rol in had gespeeld.
Nu de PvdA-leider zijn rol heeft neergelegd is het een ander verhaal en zou de PvdA een motie van wantrouwen van GroenLinks-leider Klaver kunnen steunen. Daarmee zou de voltallige oppositie (74 zetels) voor kunnen stemmen en heeft het kabinet eigenlijk te weinig vertrouwen om nog door te kunnen regeren.
Opgeheven hoofd
Rutte laat het daar niet op aan komen, zegt Borgman. “Hij laat zich niet wegsturen en al helemaal niet door Jesse Klaver.” Zij weet zeker dat het kabinet dan liever deze week met opgeheven hoofd naar de koning gaat om zijn ontslag aan te bieden.
Dat zou Rutte dan ook meer vrijheid geven om straks als VVD-leider campagne te voeren. De vraag waarom hij geen politieke consequenties heeft getrokken uit het snoeiharde rapport van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen blijft dan niet als een schaduw over hem hangen.
NU 14.01.2021 PvdA’er Lodewijk Asscher heeft donderdag bekendgemaakt dat hij zich, vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire, niet opnieuw verkiesbaar zal stellen als lijsttrekker. Hoe zit het ook alweer met de toeslagenaffaire en wat kunnen we nog verwachten?
Waar draait de toeslagenaffaire om?
De Belastingdienst heeft in 2014 keihard ingegrepen bij waarschijnlijk duizenden ouders. Een antifraudeteam zette hun kinderopvangtoeslag stop en vorderde voor tienduizenden euro’s terug, terwijl er voor fraude helemaal geen bewijs was. Zo kwamen sommige ouders op de radar omdat ze bijvoorbeeld een bonnetje niet hadden bijgevoegd.
Dit zorgde niet alleen voor grote financiële problemen, maar ook emotionele malaise bij de gedupeerden. Zo leidde de geldproblematiek tot het uiteenvallen van huwelijken. Pas een aantal jaar geleden kwamen de misstanden in het nieuws via RTL Nieuws en Trouw.
Het is inmiddels gebleken dat de Belastingdienst ten onrechte vroeg naar of aanvragers van kinderopvangtoeslag een tweede paspoort hadden en deze mensen vervolgens strenger controleerde. Het bezitten van een dubbele nationaliteit is niet nodig bij fraudebestrijding, maar deze informatie is toch geregistreerd. Discriminerend, zo oordeelde de toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP) eerder.
Wat is er sindsdien gebeurd?
Staatssecretaris Menno Snel is opgestapt. Hij informeerde de Tweede Kamer meerdere keren te laat en verkeerd. Ook vroegen sommige gedupeerden hun dossiers op, maar kregen ze grotendeels zwartgelakte pagina’s geleverd. Hoewel Snel aanvoerde dat dat kwam omdat hier geschreven werd over persoonsgegevens en vertrouwelijke informatie, leidde het tot woede en wantrouwen.
Ook is afscheid genomen van Jaap Uijlenbroek, de hoogste ambtenaar van de Belastingdienst. De dienst gaat op de schop om eenzelfde situatie in de toekomst te voorkomen.
Een commissie oordeelde eind vorig jaar in het onderzoeksrapport Ongekend onrecht dat de ouders extreem hard zijn aangepakt Een schadevergoedingsregeling is opgezet voor de gedupeerden. De ruim negenduizend ouders krijgen 30.000 euro compensatie, het is mogelijk dat nog meer mensen hierop recht blijken te hebben.
En verdere politieke gevolgen? Valt het kabinet?
Snel en Asscher zijn opgestapt, de vraag is: wie volgt? Het kabinet is al weken in overleg over een reactie op het vernietigende rapport van de onderzoekscommissie.
Hierin werd genoemd dat premier Mark Rutte en voormalige bewindspersonen in het vorige kabinet Lodewijk Asscher, Eric Wiebes en Frans Weekers de keiharde fraudeaanpak “mede geïnitieerd hebben”.
Onder meer GroenLinks, SP en PVV vinden dat deze conclusie alleen maar kan leiden tot het opstappen van het kabinet.
Rutte verwacht dat er vrijdag tijdens de ministerraad een knoop wordt doorgehakt. Tot nu toe is een officiële reactie uitgebleven, maar waarom is niet duidelijk. De premier zegt dat dat te maken heeft met dat er tijd wordt genomen om met een zorgvuldige reactie te komen. Volgens Nieuwsuur ziet hij aftreden niet zitten.
Hoelang gaat het duren voordat de problemen zijn opgelost?
Met het in het leven roepen van de schadevergoedingsregeling zijn de problemen verre van opgelost.
Tot verbazing van de gedupeerden gaat het Openbaar Ministerie (OM) namelijk niet over tot strafrechtelijk onderzoek tegen de Belastingdienst en zijn ambtenaren. De advocaten van meerdere ouders zijn inmiddels een zogeheten artikel 12-procedure gestart. Hiermee kan een rechter het OM afdwingen om alsnog onderzoek te starten.
“De ’80-20-benadering’ die de Belastingdienst in deze zaak hanteerde is voor mij de haak”, zegt advocaat Vasco Groeneveld, die zes ouders bijstaat. “Daarbij werd geaccepteerd dat bij de jacht op fraude 20 procent van de aangepakte mensen onschuldig kon zijn. Daardoor was dus sprake van opzet.”
Daarnaast is namens twintig gedupeerden ook aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken).
Asscher legt uit waarom hij zich terugtrekt als lijsttrekker
AD 14.01.2021 Nu Lodewijk Asscher door zijn vertrek als PvdA-leider de hoogste politieke prijs betaalt, neemt ook de druk op premier Rutte toe. Een kabinetsval komt steeds dichterbij.
Zoals Asscher zijn knopen heeft geteld, zal ook premier Rutte dat doen. Het idee dat een oppositieleider zijn vertrek uit de politiek aankondigt als gevolg van de toeslagenaffaire en het kabinet tegelijkertijd blijft zitten, is moeilijk voorstelbaar.
Asscher had als voormalig minister van Sociale Zaken weliswaar een rol in de toeslagenaffaire, maar hij was niet de enige, en bovendien zat hij al sinds 2017 niet meer in het kabinet. Volgens de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag zijn ook tijdens Rutte III fouten gemaakt en ging de harde aanpak van ouders door. Pas in 2019 ging de knop om en werd de weg naar compensatie ingezet.
Daar komt bij dat latere kabinetten ook altijd verantwoordelijkheid dragen voor daden uit het verleden. In ons staatsbestel is het zo geregeld dat ministers en staatssecretarissen politiek aanspreekbaar zijn voor de wetgeving en het beleid van hun voorgangers. Het derde kabinet-Rutte is staatsrechtelijk dus ook verantwoordelijk voor het handelen van Asscher in Rutte II. Asscher zelf vindt bij nader inzien dat hij het veld moet ruimen en geeft daarmee tegelijkertijd een signaal aan het kabinet. Blijven zitten terwijl een Kamerlid wél zijn conclusies trekt, is lastig uitlegbaar.
Asscher betaalt hoogste prijs, Rutte niet
Daar komt bij dat de persoonlijke prijs die Asscher betaalt groter is dan voor Rutte, Wopke Hoekstra en andere kopstukken in het kabinet. Zij kunnen hun ontslag aanbieden bij de koning en daarna alsnog gewoon lijsttrekker worden, terwijl de Haagse carrière van Asscher nu voorbij is.
Regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie hebben binnenskamers al laten doorschemeren dat het keiharde toeslagenrapport wat hen betreft niet zonder consequenties kan blijven. Voor premier Rutte is de gang naar de koning niet nodig, maar hij weet ook dat wanneer één partij de stekker uit de coalitie trekt, het kabinet klaar is.
Laatste zetje
Bovenal wil Rutte koste wat kost voorkomen dat zijn regeringsploeg tijdens het Kamerdebat van volgende week moet aftreden, doordat een motie van wantrouwen – die er zeker komt – met steun van één of meerdere leden van de coalitie wordt aangenomen. Die afgang wil hij zich besparen. En dus geeft Asscher hem nu misschien wel het laatste zetje naar de uitgang.
AD 13.01.2021 Als het kabinet aftreedt om de toeslagenaffaire, zal de aanpak van de coronacrisis daar niet onder lijden, bezweert premier Rutte. Maar het is de vraag of hij die belofte kan waarmaken.
Op 10 februari 1933 liet kabinet-Ruijs de Beerenbrouck III een bom gooien op De Zeven Provinciën. Op het Nederlandse oorlogsschip was muiterij ontstaan. Het kabinet was toen al demissionair – één dag weliswaar. Op 9 februari had het nieuwe verkiezingen uitgeschreven.
Parlementair historicus Bert van den Braak wil er maar mee zeggen dat ook demissionaire kabinetten toch heel daadkrachtig kunnen optreden, al kreeg Ruijs de Beerenbrouck nog op het nippertje steun van het parlement voor het neerslaan van de muiterij. ,,Ook het kabinet-Rutte III kan alles blijven doen wat nodig is, ook als het zou aftreden.”
Winkel
Ingewijden stellen dat het een kwestie van tijd is voor het voltallige kabinet opstapt vanwege de keiharde conclusies van een parlementaire commissie die onderzoek deed naar de toeslagenaffaire, waarbij duizenden ouders die kinderopvangtoeslag kregen ten onrechte werden aangemerkt als fraudeur. Als het kabinet stopt, wordt het demissionair. Dat is een staatsrechtelijke term die zoveel betekent als ‘ontslagen’. Formeel heeft een kabinet dan ontslag aangeboden aan de koning en past het – zolang er geen nieuw kabinet is geïnstalleerd – ‘op de winkel’.
Dat dit gebeurt in de volgens premier Mark Rutte grootste naoorlogse crisis hoeft volgens diezelfde premier Mark Rutte geen bezwaar te zijn. Het kabinet zal ‘mentaal missionair’ zijn als het om de aanpak van de coronacrisis gaat, beloofde hij bij de persconferentie van dinsdagavond.
Maar hij zei er wel iets bij: hij zei te verwachten dat de oppositie het demissionaire kabinet zou steunen in de corona-aanpak. Dat hoeft geen probleem te zijn, want die steun is er nu ook. Maar de Tweede Kamer – die het laatste woord blijft hebben over alles wat er besloten wordt – is onderling wél enorm verdeeld over aanpak van de coronacrisis. Het is onduidelijk of er voldoende steun blijft voor impopulaire maatregelen, zeker met de verkiezingen voor de deur. Zo wilde regeringspartij D66 in december nog de horeca versneld openen.
Het parlement kan niet meer dreigen het kabinet weg te sturen, want dat is al weg, aldus Parlementair historicus Bert van den Braak.
Hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert noemt Ruttes opmerkingen dan ook ‘een beetje flauwekul’. Want ook als het ontslag is aangeboden houdt het kabinet alle bevoegdheden van een regulier kabinet. Ministers kunnen met regelingen komen, het kabinet kan ook gewoon wetsvoorstellen indienen en daarvoor een meerderheid proberen te krijgen. ,,Na 17 maart zou het kabinet na de verkiezingen sowieso al demissionair worden. En dan is de coronacrisis óók niet voorbij en moet het kabinet gewoon alle lopende zaken behandelen.”
Als demissionair kabinet kan de ministersploeg dus grotendeels doorgaan op de huidige weg, vooral als het gaat om coronamaatregelen. Ook omdat er geen ruzie of crisis ten grondslag lag aan de breuk, is een meerderheid in de Tweede Kamer niet per definitie weg. Verder kan het bij specifieke onderwerpen steun vragen bij de oppositie.
Verzwakt
Maar de Tweede Kamer is dan mogelijk wél verzwakt, stelt Van den Braak. ,,Het parlement kan niet meer dreigen het kabinet weg te sturen, want dat is al weg.” Hooguit kan de Kamer individuele bewindslieden wegsturen, zoals in 1994 toen ministers Hirsch Ballin en Van Thijn opstapten vanwege de IRT-affaire terwijl het kabinet-Kok vanwege de verkiezingen al demissionair was.
Een alternatief voor de demissionaire status zou een nieuw noodkabinet zijn, zoals het in twee dagen geformeerde kabinet-Balkenende III in 2006. Dat is zo kort voor de verkiezingen echter vreemd, vindt Bovend’Eert. ,,Het derde kabinet Balkenende moest een begroting maken en verkiezingen organiseren. Dat is nu niet aan de orde.”
Peiling
Bovend’Eert vindt het eventuele aftreden van het kabinet een symbolische maatregel, ook omdat de kans groot is dat kopstukken uit dit kabinet weer terugkeren in een volgend kabinet. ,,Mijn advies is: niet doen. Het is een loos gebaar.”
Uit een peiling van I&O Research bleek vandaag dat ook veel kiezers niet zitten te wachten op een kabinet dat opstapt vlak voor de verkiezingen. Ja, vindt 72 procent, er moeten consequenties getrokken worden uit de toeslagenaffaire. Maar slechts 8 procent van de kiezers wil dat het héle kabinet opstapt. Een kwart van de ondervraagden wil dat VVD’er Eric Wiebes en PvdA’er Lodewijk Asscher vertrekken. Die kans lijkt echter klein.
Mijn advies is: niet doen. Het is een loos gebaar, aldus Hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert.
Ook in het verleden keerden afgetreden bewindspersonen weer terug als minister in een volgend kabinet, weet Van den Braak, bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis aan de Universiteit van Maastricht. ,,Minister Piet Hein Donner van Justitie trad in 2006 af vanwege de Schipholbrand en keerde vijf maanden later weer terug. Weliswaar op een ander departement.” Donner werd toen minister van Sociale Zaken.
Als het kabinet besluit níet zelf op te stappen, loopt het een risico om bij het Kamerdebat over het toeslagenrapport van volgende week alsnog met een motie van wantrouwen of afkeuring te worden weggestuurd door de Tweede Kamer. ,,Dat alternatief is niet aantrekkelijk”, stelt Van den Braak. ,,Dan is het kabinet net zo goed demissionair alleen moet het dan beschadigd de crisis te lijf.’’
NOS 13.01.2021 Het kabinet spreekt vrijdag over politieke stappen na het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire. De vier coalitiepartijen houden er rekening mee dat het kabinet opstapt vanwege het grote leed dat de slachtoffers is aangedaan, maar ze zijn het er onderling nog niet over eens, omdat ook de coronacrisis speelt. De kabinetsleden praten er over in de wekelijkse ministerraad. Tot die tijd blijft het spannend.
Gisteravond was er een extra ministerraad over het snoeiharde rapport van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. De vraag of het kabinet moet aftreden, is volgens premier Rutte toen niet aan de orde gekomen. Het ging alleen over de inhoudelijke kant van de zaak: moet er meer schadeloosstelling komen en hoe moet voorkomen worden dat zoiets nog een keer gebeurt? Daar komt vrijdag een officiële kabinetsreactie over.
Niet één minister opofferen
In de ministerraad zal het op die dag ook over mogelijke politieke consequenties gaan. Volgens ingewijden zijn VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het er in elk geval over eens dat de toeslagenaffaire te groot is om hier één minister voor op te offeren. Er is wel gespeculeerd dat minister Wiebes zou moeten opstappen, omdat hij als staatssecretaris van Financiën een grote rol heeft gespeeld. Maar dat ziet dus niemand zitten.
De coalitiepartijen zitten wat dat betreft op één lijn: het is óf het hele kabinet gaat door, óf het het hele kabinet treedt af. Verder is de race nog niet gelopen. Aan de ene kant zijn er partijen – en individuele coalitieleden – die vinden dat in deze coronacrisis een goed functionerend, missionair kabinet nodig is. Aan de andere kant is het onrecht in de kinderopvangtoeslagaffaire zo groot dat het politieke gevolgen zou moeten hebben.
De VVD van premier Rutte wil door. Op de persconferentie over de coronamaatregelen zei hij dat als het kabinet aftreedt en demissionair wordt, dat in ieder geval niet geldt voor het coronabeleid. “Daarop blijf je missionair, misschien niet officieel, maar wel mentaal.” De andere drie coalitiepartijen zien het corona-argument ook, maar vragen zich af of het kabinet nog wel kan aanblijven. Als een van de coalitiepartijen een vertrek noodzakelijk vindt, dan gebeurt het, hebben ingewijden al laten weten.
NOS 13.01.2021 Het kabinet hakt aanstaande vrijdag de knoop door over de vraag of het aftreedt vanwege de toeslagenaffaire. Die vraag is vanavond in de ingelaste ministerraad niet aan de orde geweest.
Dat zei premier Rutte na afloop van de extra ministerraad. “Wij willen op een breed front reageren op het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie. We zijn het vergaand eens. Mijn verwachting is dat we daar vrijdag uitkomen. Dan zal ook de politieke vraag aan de orde komen”, zei Rutte.
Aftreden of niet? Kabinet bespreekt pas vrijdag de politieke gevolgen toeslagenaffaire !!!
Alle ministers en staatssecretarissen kwamen vanavond bijeen om opnieuw te praten over het rapport, waaruit bleek dat de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn overschreden door de uit de hand gelopen fraudejacht van de Belastingdienst.
Ingewijden meldden eerder dat Rutte voor het Kamerdebat van volgende week van de coalitiepartners wil weten of ze het kabinet nog steunen. Hijzelf vindt het ongewenst om af te treden nu het kabinet het zo druk heeft met de coronacrisis.
Uiterst onvoorspelbaar
“Inhoudelijk zijn ze het wel eens”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Maar nu de politieke vraag op tafel komt wordt het spannend. De uitkomst is uiterst onvoorspelbaar. Van Rutte hoeft aftreden niet, maar als een van de coalitiepartners het wel noodzakelijk vindt, gaat het gebeuren.”
Tijdens de persconferentie over de coronamaatregelen zei Rutte vanavond dat als het kabinet aftreedt en demissionair wordt, dat in ieder geval niet geldt voor het coronabeleid. “Daarop blijf je missionair, misschien niet officieel, maar wel mentaal.”
Gedupeerden van de toeslagenaffaire riepen vandaag in een videoboodschap op om af te treden. Volgens Rutte is die boodschap aangekomen en willen hij en staatssecretaris Van Huffelen van Financiën ook verder in gesprek met de gedupeerden over de nasleep van het rapport.
Telegraaf 13.01.2021 Het kabinet heeft nog geen ei gelegd over de politieke gevolgen van de toeslagenaffaire. Premier Rutte stelt dat daar dinsdagavond in een speciaal belegde ministerraad niet eens over is gesproken.
Volgens Rutte heeft het kabinet dinsdagavond een ’goede vergadering’ gehad, waarin het alleen over de inhoud van het rapport over de toeslagenaffaire is gegaan. Daar wil het kabinet vrijdag ’over een breed front’ op reageren. „Hoe voorkom je dit soort verschrikkelijke zaken? En hoe voorkom je dat er geen twijfel is dat de informatie die naar de Tweede Kamer en journalisten gaat ruimhartig is”, zijn de vragen die in die reactie beantwoord worden.
Vrijdag verwacht Rutte daar een knoop over te kunnen doorhakken. „We zijn het echt vergaand eens.” Maar de vraag over de politieke gevolgen blijft een hete aardappel. „Daar hebben we het niet over gehad”, zegt Rutte dinsdagavond. „Dat zal vrijdag ook spelen. Daarover kan ik pas berichten als we die discussie gehad hebben.”
RTL 13.01.2021 De extra ministerraad over de toeslagenaffaire is afgerond. Premier Mark Rutte spreekt van ‘een goede vergadering’ en zegt dat het kabinet het vergaand eens is. Zoals verwacht volgt vrijdag pas het antwoord op de vraag over politieke consequenties.
Het kabinet kwam gisteravond bijeen om te praten over het snoeiharde rapport over het beleid van de afgelopen kabinetten in de toeslagenaffaire. Volgens Rutte is gesproken over de kabinetsreactie op het ‘zeer ernstige rapport van de parlementaire onderzoekscommissie’.
Daarbij kwam een aantal onderwerpen aan bod. “Hoe voorkom je dit soort verschrikkelijke zaken? Hoe zorg je dat informatie naar journalisten en de Kamer gaat, dat er geen twijfel is dat dat zo ruimhartig mogelijk gebeurt”.
Rutte verwacht ‘gezien de discussie vanavond, dat we er vrijdag uitkomen. We zijn het vergaand eens’. Over de politieke gevolgen, met als ultieme consequentie het aftreden van het kabinet, ging het volgens de premier niet. “Dat zal vrijdag ook spelen, daar kan ik u pas over berichten als we die discussie hebben gehad.”
Gisteren riepen die gedupeerde ouders het kabinet op om af te treden.
Wat de uitkomst van het overleg over de politieke gevolgen ook zal zijn, Rutte denkt dat het geen gevolgen zal hebben voor de aanpak van de coronacrisis.
Tijdens de persconferentie, eerder op de avond, zei Rutte ook al dat het kabinet, zelfs als het zou moeten aftreden, op volle kracht besluiten blijft nemen. Volgens Rutte heeft het land dat ook nodig.
Zware coronabesluiten
Hij zegt dat het belangrijk is dat het kabinet bevoegd blijft om zware coronabesluiten te nemen. “Als het niet formeel is, dan tenminste mentaal. Op corona ben je altijd missionair. Dat is staatsrechtelijk misschien een formaliteit.”
Dossier Toeslagenaffaire
Het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst in de Toeslagenaffaire, is terug te lezen in de artikelen en video’s die RTL Nieuws hierover heeft gepubliceerd. Bekijk het hele dossier.
NU 13.01.2021 Het kabinet heeft dinsdagavond na urenlang overleg nog geen beslissing genomen over eventuele politieke gevolgen naar aanleiding van de toeslagenaffaire. Premier Mark Rutte verwacht dat het kabinet er vrijdag tijdens de ministerraad een knoop doorhakt over de politieke consequenties.
Het kabinet overlegt al weken over het vernietigende rapport Ongekend onrecht, over de misstanden bij de overheid rondom de kinderopvangtoeslag.
Rutte liet weten dat hij dan ook verwacht met een reactie te komen. Dat hier al weken overheen gaan, komt volgens Rutte doordat het kabinet de tijd wil nemen voor alle vraagstukken uit het rapport. Volgens de premier is het kabinet er wel al in grote lijnen uit wat de concrete voorstellen zullen zijn om te voorkomen dat een dergelijk schandaal opnieuw plaatsvindt.
Dinsdagavond tijdens de extra ingelaste ministerraad is echter niet gesproken over de politieke gevolgen van de toeslagenaffaire. Die vraag komt vrijdag wel aan de orde.
Ouders onterecht aangemerkt als fraudeur
Vorige maand kwam de parlementaire commissie die onderzoek deed naar de toeslagenaffaire tot de snoeiharde conclusie dat duizenden ouders ongekend onrecht is aangedaan. De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden, luidt het vernietigende oordeel.
Jarenlang heeft de Belastingdienst duizenden ouders onterecht als fraudeur aangemerkt waarna velen in zware financiële problemen kwamen, maar wat ook tot gevolg had dat relaties stukliepen en mensen hun huis werden uitgezet. Bij de fraudeaanpak maakte de fiscus zich schuldig aan etnisch profileren door ouders met een dubbele nationaliteit strenger te controleren.
Voor een deel van de gedupeerde ouders is het kraakhelder: dit kabinet moet opstappen, zo lieten zij dinsdag in een ingezonden stuk in Trouwweten. Zij hebben er geen vertrouwen in dat het kabinet-Rutte de ellende waar zij al jaren in verkeren gaat herstellen.
Verschillende partijen in de Kamer hebben het kabinet al opgeroepen het ontslag aan de koning aan te bieden. Onder meer PVV, SP en GroenLinks vinden dat het schandaal dusdanig ernstig is dat opstappen het enige juiste signaal is.
RTL 12.01.2021 Het kabinet is vanavond bijeen om te praten over het snoeiharde rapport over het beleid van de afgelopen kabinetten in de toeslagenaffaire. Het is waarschijnlijk dat het kabinet de ultieme vraag over de politieke consequenties pas vrijdag zal beantwoorden.
In het rapport Ongekend Onrecht van de commissie-Van Dam wordt gehakt gemaakt van het beleid van de afgelopen kabinetten, waarin duizenden ouders onterecht werden beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Zij moesten duizenden euro’s terugbetalen en kwamen daardoor in grote financiële problemen. Tot op de dag van vandaag.
Dossier Toeslagenaffaire
Het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst in de Toeslagenaffaire, is terug te lezen in de artikelen en video’s die RTL Nieuws hierover heeft gepubliceerd. Bekijk het hele dossier.
Het kabinet sprak al eerder over het rapport. In december werd bekendgemaakt dat alle ouders 30.000 euro als tegemoetkoming zouden krijgen. Vandaag en vrijdag komt het kabinet bijeen om verder te praten over de inhoudelijke reactie op dat rapport.
Geen taboes
Minister Tamara van Ark zei vanavond bij binnenkomst ‘dat elke vraag op tafel ligt, maar we beginnen met de inhoud’. Minister Kaag zei dat eerst inhoudelijke stappen gezet moeten worden en ‘aan een oplossing moet worden gewerkt’.
“Ik heb geen taboes, maar opstappen is niet logisch”, zei minister Wiebes vanavond. Minister Hoekstra zei vanmiddag op RTL Z dat het kabinet ‘alle opties onder ogen moet zien, ook aftreden’.
Coronabesluiten nemen
Premier Rutte zei tijdens de persconferentie aan het begin van de avond dat het kabinet op volle kracht besluiten blijft nemen, ook als het zou aftreden om de toeslagenaffaire. Volgens Rutte heeft het land dat ook nodig.
Hij zegt dat het belangrijk is dat het kabinet bevoegd blijft om zware coronabesluiten te nemen. “Als het niet formeel is, dan tenminste mentaal. Op corona ben je altijd missionair. Dat is staatsrechtelijk misschien een formaliteit.”
AD 12.01.2021 De kabinetsreactie op het keiharde toeslagenrapport zorgt voor een crisissfeer in Den Haag. Coalitiepartijen hinten steeds nadrukkelijker op een kabinetsval. Maar de aarzeling om tijdens een ongekende crisis de stekker uit het kabinet te trekken is groot.
De kans dat het kabinet opstapt lijkt in de aanloop naar de extra ministerraad van vanavond eerder toegenomen dan afgenomen. Om half negen kwam het kabinet bijeen op het ministerie van Algemene Zaken. De hele dag heerste er in Den Haag een zenuwachtige sfeer. Kamerleden die normaal graag een boekje opendoen, zwijgen nu.
De spindoctors en parlementariërs die toch wat zeggen, wijzen vooral naar de andere fracties: waarom die andere partij wel eens zou kunnen breken. Het leidt de aandacht af en maskeert de verlegenheid met de eigen positie.
Bloeddorst
De VVD van Mark Rutte vindt dat het kabinet kan blijven zitten. Maar de liberalen vinden CDA, D66 en ChristenUnie tegenover zich, die in meer of mindere mate hebben laten doorschemeren dat het bikkelharde rapport over de toeslagenaffaire niet zonder politieke consequenties kan blijven. De optie om alleen minister Eric Wiebes te offeren als voormalig politieke baas van de Belastingdienst wordt door bijna niemand als afdoende antwoord gezien. De politieke bloeddorst is groter.
,,Dat het hele kabinet opstapt is gewoon een optie”, stelt een regeringsbron. En daarbij spelen ook andere motieven mee dan alleen staatsrechtelijke. De verkiezingen komen eraan en verschillende fracties in zowel oppositie als coalitie ruiken de kansen van een kabinetsval. Die schaadt het aangezicht van de populaire minister-president Mark Rutte, die in de opiniepeilingen op eenzame hoogte staat.
Maar tegelijkertijd is de angst voor een mislukking groot. Wie durft ruim zestig dagen voor de verkiezingen middenin een pandemie de stekker uit een kabinet te trekken waarvan de corona-aanpak op waardering kan rekenen? Partijen die de trekker over willen halen zijn er beducht voor dat het schot in hun gezicht ontploft.
Paniek
De ervaren Rutte ruikt deze angst als geen ander. Het is de reden waarom hij vrijdag in de ministerraad, een dag of vijf voor het debat, hom of kuit wil hebben. Rutte wil van zijn collega-lijsttrekkers Wopke Hoekstra (CDA) en Sigrid Kaag (D66) en van vicepremier Carola Schouten (ChristenUnie) weten of hun partijgenoten in de Tweede Kamer vinden of het kabinet door kan of niet. Want al bij één dissident in eigen gelederen kan het kabinet het wel schudden als er een motie van wantrouwen komt. En dat die komt, is zeker.
,,Pure paniek van Rutte,’’ zegt een sleutelspeler in de coalitie. ,,Het enige wat de VVD wil is Rutte in het zadel houden.’’ Maar wat als volgende week na het Kamerdebat 75 zetels voor de coalitie stemmen? ,,Dan wordt het wel heel dunnetjes om nog door te gaan.’’
NOS 12.01.2021 Is het verstandig om, midden in de coronacrisis, de stekker uit het kabinet te trekken? Die vraag ligt op dit moment op tafel tijdens een ingelaste ministerraad. De ministers praten opnieuw over een reactie op het vernietigende rapport dat vorige maand uitkwam over de toeslagenaffaire. Ingewijden verwachten dat het nachtwerk wordt.
Het is de bedoeling dat het kabinet aanstaande vrijdag, na de reguliere ministerraad, met een definitief standpunt komt. En dan staat er volgende week ook nog een Kamerdebat gepland over de kwestie.
Alle coalitiepartijen zijn het erover eens dat de conclusies van de parlementaire ondervragingscommissie spijkerhard zijn en dat de vraag gesteld moet worden of het kabinet nog wel door kan blijven regeren na de constatering dat de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn overtreden.
Ook de VVD, de partij van premier Rutte, vindt dat een terechte vraag. En het antwoord van de liberalen is ja, het kabinet moet verder. Vooral vanwege die andere crisis waar het land in zit: de coronapandemie. Een demissionair kabinet kan veel moeilijker de noodzakelijke maatregelen nemen om het virus in te dammen, zo is de redenering.
Kaarten voor de borst
Hoe de andere coalitiepartijen erover denken, is niet helemaal duidelijk. Naar verluidt wil premier Rutte eigenlijk alleen in debat met de Kamer als hij zich volmondige gesteund weet door CDA, D66 en ChristenUnie. Maar die houden hun kaarten voorlopig tegen de borst.
Ingewijden denken dat Rutte vooral duidelijkheid wil hebben van CDA-leider Wopke Hoekstra. In die partij zou het risico op dissidenten het grootst zijn. Daarbij wordt vooral gedacht aan Kamerlid Pieter Omtzigt, die de affaire mede aanslingerde, en Chris van Dam, de voorzitter van de parlementaire ondervragingscommissie.
Volgens politiek verslaggever Ron Fresen is de uitkomst van de extra ministerraad van vanavond ongewis. “Over een inhoudelijke reactie, en steun voor de gedupeerden, zijn ze het wel eens. Maar op enig moment komt die politieke vraag op tafel te liggen.” Fresen denkt dat de coronacrisis bij het beantwoorden van die vraag een belangrijke rol speelt.
Motie van wantrouwen
Ondertussen slijpt de oppositie in de Tweede Kamer de messen. GroenLinks-leider Jesse Klaver kondigde zondag al een motie van wantrouwen aan als Rutte III niet de eer aan zichzelf houdt. Zoals het er nu naar uitziet, kan zo’n motie op brede steun rekenen.
De PvdA is er nog niet uit, maar overweegt Klaver te steunen, al was partijleider Lodewijk Asscher als minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk voor de keiharde aanpak door de fiscus van mensen die van fraude met de kinderopvangtoeslag werden verdacht.
Pijnlijk voor Rutte is dat zelfs de gezagsgetrouwe SGP vindt dat er politieke consequenties moeten komen na de affaire. Partijleider Kees van der Staaij kan zich goed voorstellen dat het kabinet hierom aftreedt.
Dat zou ertoe kunnen leiden dat de voltallige oppositie vindt dat het kabinet zijn biezen moet pakken en alleen de coalitiepartijen hun steun uitspreken. Kenners houden er rekening mee dat dat voor premier Rutte toch niet genoeg zal zijn om tot de verkiezingen van 17 maart aan te blijven.
Telegraaf 12.01.2021 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) vindt dat het kabinet nu al stappen moet ondernemen richting een ander toeslagensysteem. „Tussen 2005 en 2020 hebben we niet gezien wat er gebeurde en dat is de Nederlandse samenleving onwaardig.”
Er wordt druk gespeculeerd over een eventuele val van het kabinet, maar daar wil de minister niks over zeggen. „Vrijdag komen we met meer informatie.”
Wel vindt de VVD-bewindsman dat er nu al stappen moeten worden ondernomen om tot een nieuw systeem te komen voor de toeslagen. De slachtoffers moeten volgens hem bovendien zo snel mogelijk worden gecompenseerd. „We moeten allereerst iets voor die mensen doen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt.” Ook vindt de bewindsman dat de informatiepositie van de Kamer en van de burger beter moet. „Dat zoiets jarenlang heeft kunnen doorwoekeren in zulke diensten, is vreselijk.”
Vanochtend maakten twintig gedupeerden van de toeslagenaffaire bekend aangifte te doen tegen vijf betrokken ministers en staatssecretarissen, onder wie Wiebes en PvdA-leider Lodewijk Asscher die voorheen de minister van Sociale Zaken was.
NOS 12.01.2021 Minister Wiebes denkt niet dat zijn aftreden of de val van het kabinet de slachtoffers van de affaire met de kinderopvangtoeslag helpt. “Ik ben minder van de Haagse symboliek”, zegt hij. “Ik ga af op het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie en dat zegt: ga nou met voorrang iets voor die mensen doen.”
Wiebes vindt de hele toeslagenaffaire “echt verschrikkelijk”. “Hier is iets heel erg mis gegaan. Tussen ongeveer 2005 en 2020 hebben we niet gezien wat hier gebeurde en dat is natuurlijk de Nederlandse samenleving onwaardig. Echt, ik ben daar heel verdrietig over.”
Nu iets doen
Vanavond heeft het kabinet een extra ministerraad over het rapport van de commissie. Over een voortijdig vertrek van het kabinet wil Wiebes niet speculeren. Hij heeft er wel over nagedacht of hijzelf als oud-staatssecretaris van Financiën zou moeten opstappen. “Ik denk altijd overal over na en ik zit er heel open in”, zegt hij. Maar hij vindt het belangrijker dat er nu iets wordt gedaan voor mensen die nog altijd grote problemen hebben.
Wiebes vindt dat er niet moet worden gewacht op een volgend kabinet voor er wordt nagedacht over een nieuw toeslagenstelsel. Daar moet wat hem betreft nu al mee begonnen worden. “We moeten zorgen dat dit niet nog een keer gebeurt.”
NU 12.01.2021 Valt het kabinet over de kinderopvangtoeslagaffaire of niet? Lang leek het erop dat het een kwestie van tijd zou zijn voor het kabinet-Rutte III over het schandaal zou vallen, maar ook een maand na het verschijnen van het vernietigende onderzoeksrapport naar de kwestie is er nog geen besluit gevallen. Dinsdagavond na de coronapersconferentie wordt in een extra ministerraad verder gepraat.
Het kabinet overlegt al weken over een reactie op Ongekend onrecht, het vernietigende rapport over de kinderopvangtoeslagaffaire. Waarom een kabinetsreactie zo lang op zich laat wachten, is niet duidelijk. Volgens premier Mark Rutte heeft het ermee te maken dat het tijd kost om tot een zorgvuldige reactie te komen.
Ook vindt hij zichzelf de aangewezen persoon om de gedupeerde ouders “zo snel mogelijk” te helpen. Volgens actualiteitenprogramma Nieuwsuur ziet de premier aftreden niet zitten, omdat dat dan eerder had gemoeten.
Of de coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie daar net zo over denken, is nog niet duidelijk. Fractievoorzitter Pieter Heerma van het CDA legde de bal dinsdag desgevraagd bij het kabinet, dat aan zet zou zijn. CU-Kamerlid Joël Voordewind zei eerder al dat de geloofwaardigheid van Rutte III ter discussie staat.
Commissie oordeelt keihard over falen rechtsstaat
Een parlementaire commissie kwam een maand geleden in het onderzoek tot de conclusie dat de rechtsstaat heeft gefaald in de bescherming van burgers tegen de onrechtmatige fraudejacht van de Belastingdienst. Bij de fraudeaanpak maakte de fiscus zich schuldig aan etnisch profileren door ouders met een dubbele nationaliteit strenger te controleren.
Volgens de commissie zijn premier Rutte en voormalige bewindspersonen in het vorige kabinet Lodewijk Asscher en Eric Wiebes medeverantwoordelijk voor de fraudejacht. Zelfs de rechterlijke macht had een rol in het onrecht dat tienduizenden onschuldige ouders is aangedaan door te lang aan de zijde van de Belastingdienst te blijven staan.
Verschillende partijen in de Kamer hebben het kabinet al opgeroepen het ontslag aan de koning aan te bieden. Onder meer PVV, SP en GroenLinks vinden het schandaal dusdanig ernstig dat de hele kabinetsploeg zou moeten opstappen.
Voor de PvdA ligt de zaak gecompliceerder, omdat Asscher – een van de hoofdrolspelers in het schandaal – nu de partijleider is. Hij maakte excuses voor zijn rol, maar vertrok niet.
De SGP heeft nadrukkelijk de vertrouwensvraag op tafel gelegd.
Gedupeerde ouders hebben geen vertrouwen in kabinet
Voor een deel van de gedupeerde ouders is het kraakhelder: dit kabinet moet opstappen, zo lieten zij in een ingezonden stuk in Trouwweten. Zij hebben er geen vertrouwen in dat de ploeg van Rutte de ellende waar zij al jaren in verkeren gaat herstellen.
Dinsdag werd ook bekend dat een deel van de ouders niet op de politiek zal wachten en aangifte heeft gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie Tamara van Ark (voorheen staatssecretaris van Sociale Zaken), minister Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (voorheen staatssecretaris van Financiën).
Volgens de advocaat van de ouders hebben deze bewindslieden zich schuldig gemaakt aan ambtsmisdrijven.
NOS 12.01.2021 Advocaat Vasco Groeneveld heeft aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden vanwege hun rol in de kinderopvangtoeslagaffaire. Zij hebben zich volgens Groeneveld schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf en nalatigheid. De advocaat zegt namens twintig gedupeerden te spreken.
De aangifte is gericht tegen de huidige ministers Van Ark (Medische Zorg), Hoekstra (Financiën) en Wiebes (Economische Zaken) en tegen de afgetreden staatssecretaris Snel (Financiën) en oud-minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (voormalige) bewindslieden gaat.
Geen fair play
Volgens Groeneveld waren de bewindslieden op de hoogte dat er onregelmatigheden waren of hadden ze dat kunnen weten. Doordat er vervolgens niet werd ingegrepen, valt hen grove schuld te verwijten, zegt hij op NPO Radio 1. “De rechtstaat heeft op z’n grondvesten gedaverd.”
In de kinderopvangtoeslagaffaire zijn veel ouders in de problemen gekomen doordat zij door de Belastingdienst ten onrechte als fraudeur werden behandeld, toeslagen moesten terugbetalen én werden beboet. Soms liepen de bedragen op tot tienduizenden euro’s.
Een aantal beginselen van “behoorlijk bestuur” zijn nagelaten, stelt Groeneveld. Zo zou er geen sprake van fair play, wat inhoudt dat de overheid niet vooringenomen mag zijn, en zorgvuldigheid. Daardoor kon de Belastingdienst zich schuldig maken aan knevelarij, beroepsmatige discriminatie, het schenden van artikel 1 van de Grondwet (“iedere Nederlander is gelijk”) en het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind.
Vorige week maakte het Openbaar Ministerie bekend geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de rol van de Belastingdienst en zijn ambtenaren in de toeslagenaffaire. Zes gedupeerde ouders willen het OM alsnog dwingen daartoe over te gaan. Ook bij die zaak is advocaat Groeneveld betrokken.
Het is moeilijk te zeggen of de procedure kans maakt, zegt Groeneveld, omdat er geen succesvolle precedenten bekend zijn. Voor de gedupeerde ouders is het belangrijk om duidelijk te stellen wat de norm is, aldus de advocaat. “Die norm is dusdanig geschonden, dat er met een strafrechtelijke bril naar gekeken moet worden.”
Geen aftreden
Vorige maand oordeelde de parlementaire ondervragingscommissie dat veel gedupeerde ouders een “ongekend onrecht” is aangedaan. Bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen zijn grondbeginselen van de rechtsstaat geschonden.
Het kabinet beraadt zich deze week op eventuele politieke consequenties van het snoeiharde rapport. Premier Rutte vindt opstappen geen logische optie, omdat het een hoog symbolische waarde zou hebben, meldde Nieuwsuur gisteren.
NU 12.01.2021 Advocaat Vasco Groeneveld heeft dinsdag namens twintig gedupeerden in de kindertoeslagaffaire aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken). Volgens Groeneveld hebben zij zich schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf.
Naast de drie ministers heeft de raadsman Menno Snel, voormalig staatssecretaris van Financiën, en Lodewijk Asscher (voorheen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in de aangifte betrokken.
De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (oud-)bewindslieden gaat.
De advocaat stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Het gaat daarbij om een aantal beginselen van “behoorlijk bestuur”, waaronder het fair play-beginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel.
Het vernietigende parlementaire rapport dat over de affaire is uitgebracht, vormt een belangrijke basis voor de aangifte. Volgens Groeneveld blijkt uit het rapport dat de betrokken (oud-)bewindslieden over “zodanig verontrustende informatie” beschikten dat zij hadden moeten ingrijpen.
“Zeker vanaf het verschijnen van het kritische rapport van de Nationale Ombudsman, onder de titel Geen powerplay maar fair play, in augustus 2017, stond het sein op rood”, zegt Groeneveld. Maar ook eerder waren er al belangrijke signalen, stelt hij, maar ging het onrechtmatig invorderen door de Belastingdienst tot in elk geval eind 2019 door.
OM doet geen strafrechtelijk onderzoek
Vorige week werd bekend dat het Openbaar Ministerie (OM) heeft besloten geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de Belastingdienst en zijn ambtenaren. Er werd toen gekeken naar zogeheten knevelarij en beroepsmatige discriminatie.
Diverse advocaten zijn namens gedupeerden daarom een artikel 12-procedure begonnen. Hiermee kan via een rechter alsnog vervolging worden afgedwongen.
Rutte over toeslagenaffaire: ‘Bal die richting ravijn rolde’
Telegraaf 12.01.2021 Twintig gedupeerden in de kindertoeslagaffaire hebben aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken). Volgens de advocaat van de gedupeerden hebben zij zich schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf.
Naast de drie ministers heeft de raadsman Menno Snel, voormalig staatssecretaris van Financiën, en Lodewijk Asscher (voorheen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in de aangifte betrokken. De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (oud-)bewindslieden gaat.
De advocaat stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Het gaat daarbij om een aantal beginselen van „behoorlijk bestuur”, waaronder het fair play-beginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel.
NOS 12.01.2021 Advocaat Vasco Groeneveld heeft aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden vanwege hun rol in de kinderopvangtoeslagaffaire. Zij hebben zich volgens Groeneveld schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf en nalatigheid. De advocaat zegt namens twintig gedupeerden te spreken.
De aangifte is gericht tegen de huidige ministers Van Ark (Medische Zorg), Hoekstra (Financiën) en Wiebes (Economische Zaken) en tegen de afgetreden staatssecretaris Snel (Financiën) en oud-minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (voormalige) bewindslieden gaat.
Geen fair play
Volgens Groeneveld waren de bewindslieden op de hoogte dat er onregelmatigheden waren of hadden ze dat kunnen weten. Doordat er vervolgens niet werd ingegrepen, valt hen grove schuld te verwijten, zegt hij op NPO Radio 1. “De rechtstaat heeft op z’n grondvesten gedaverd.”
In de kinderopvangtoeslagaffaire zijn veel ouders in de problemen gekomen doordat zij door de Belastingdienst ten onrechte als fraudeur werden behandeld, toeslagen moesten terugbetalen én werden beboet. Soms liepen de bedragen op tot tienduizenden euro’s.
Een aantal beginselen van “behoorlijk bestuur” zijn nagelaten, stelt Groeneveld. Zo zou er geen sprake van fair play, wat inhoudt dat de overheid niet vooringenomen mag zijn, en zorgvuldigheid. Daardoor kon de Belastingdienst zich schuldig maken aan knevelarij, beroepsmatige discriminatie, het schenden van artikel 1 van de Grondwet (“iedere Nederlander is gelijk”) en het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind.
Vorige week maakte het Openbaar Ministerie bekend geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de rol van de Belastingdienst en zijn ambtenaren in de toeslagenaffaire. Zes gedupeerde ouders willen het OM alsnog dwingen daartoe over te gaan. Ook bij die zaak is advocaat Groeneveld betrokken.
Het is moeilijk te zeggen of de procedure kans maakt, zegt Groeneveld, omdat er geen succesvolle precedenten bekend zijn. Voor de gedupeerde ouders is het belangrijk om duidelijk te stellen wat de norm is, aldus de advocaat. “Die norm is dusdanig geschonden, dat er met een strafrechtelijke bril naar gekeken moet worden.”
Geen aftreden
Vorige maand oordeelde de parlementaire ondervragingscommissie dat veel gedupeerde ouders een “ongekend onrecht” is aangedaan. Bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen zijn grondbeginselen van de rechtsstaat geschonden.
Het kabinet beraadt zich deze week op eventuele politieke consequenties van het snoeiharde rapport. Premier Rutte vindt opstappen geen logische optie, omdat het een hoog symbolische waarde zou hebben, meldde Nieuwsuur gisteren.
AD 12.01.2021 Een advocaat heeft vandaag namens twintig gedupeerden in de kindertoeslagaffaire aangifte gedaan tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken). Zij hebben zich schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf, stelt advocaat Vasco Groeneveld.
Naast de drie ministers heeft de raadsman Menno Snel, voormalig staatssecretaris van Financiën, en Lodewijk Asscher (voorheen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in de aangifte betrokken. De aangifte is gedaan bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (oud-)bewindslieden gaat.
De advocaat stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Het gaat daarbij om een aantal beginselen van behoorlijk bestuur, waaronder het fair play-beginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel.
De bewindslieden hadden volgens de raadsman moeten voorkomen dat de Belastingdienst zich schuldig maakte aan zogeheten knevelarij en beroepsmatige discriminatie. Ook zijn artikel 1 van de Grondwet, het gelijkheidsbeginsel, en het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind volgens hem geschonden.
Het vernietigende parlementaire rapport dat over de affaire is uitgebracht, vormt een belangrijke basis voor de aangifte. Volgens Groeneveld blijkt uit het rapport dat de betrokken (oud-)bewindslieden over zodanig verontrustende informatie beschikten dat zij hadden moeten ingrijpen.
,,Zeker vanaf het verschijnen van het kritische rapport van de Nationale Ombudsman, onder de titel Geen powerplay maar fair play, in augustus 2017, stond het sein op rood”, zegt Groeneveld. Maar ook eerder waren er al belangrijke signalen en toch ging het onrechtmatig invorderen door de Belastingdienst tot in elk geval eind 2019 door, stelt de advocaat.
,,De bittere gevolgen voor deze groep slachtoffers klinken maar al te bekend: armoede, depressie, relatiebreuk, dakloosheid en een diep wantrouwen naar de overheid”, zegt hij. Strafrechtelijke vervolging is geboden, vindt de raadsman, wegens de ernstige inbreuk op de rechtsorde en de rampzalige gevolgen voor de slachtoffers. ,,De norm moet bevestigd worden en het vertrouwen hersteld.”
Vorige week maakte het Openbaar Ministerie bekend dat het de Belastingdienst niet strafrechtelijk zal vervolgen vanwege de affaire. Meerdere ouders spanden daarop procedures aan om die vervolging alsnog gedaan te krijgen.
Den HaagFM 12.01.2021 De Haagse Janet Ramesar is een van de ouders die betrokken is bij de aangifte tegen vijf bewindslieden die betrokken zijn geweest bij de toeslagenaffaire. Er is aangifte gedaan tegen minister Wopke Hoekstra, minister Eric Wiebes, minister Tamara van Ark, voormalig minister Lodewijk Asscher en voormalig staatssecretaris Menno Snel. Ramesar wil dat de bewindspersonen worden gestraft voor hun rol bij de toeslagenaffaire: “Nu komen ze er mee weg. Als ik mijn werk niet goed doe zou ik ook ontslagen worden.”
De aangifte namens de gedupeerden werd gedaan door advocaat Vasco Groeneveld. De advocaat stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde.
De bewindslieden hadden volgens de raadsman moeten voorkomen dat de Belastingdienst zich schuldig maakte aan zogeheten knevelarij en beroepsmatige discriminatie. Ook zijn artikel 1 van de Grondwet (het gelijkheidsbeginsel) en het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind geschonden.
Een speciale parlementaire commissie concludeerde eerder dat de gedupeerden ongekend onrecht is aangedaan door ze te beschuldigen van fraude. Dat rapport is nu de basis voor de aangifte, volgens Groeneveld blijkt uit het rapport dat de betrokken (oud-)bewindslieden over “zodanig verontrustende informatie” beschikten dat zij hadden moeten ingrijpen.
‘Bij mij ging alles mis’
“Het rapport zegt voldoende”, zegt Ramesar. “Daaruit is gebleken dat men er alles van af wist en niet heeft ingegrepen. Dit had jaren eerder opgelost kunnen worden.” De Haagse stelt dat erger voorkomen had kunnen worden als er eerder was ingegrepen, daarbij refereert ze aan een memo van maart 2017 waaruit bleek dat een eigen expert adviseerde om een groep gedupeerden te compenseren. “In mijn specifieke geval, als het in 2017 was opgepakt dan had mijn zoon nog thuis gewoond. Bij mij ging alles mis.”
Aftreden van kabinet
Bronnen rond het kabinet zeggen tegen de NOS dat er over aftreden van het kabinet wordt gesproken, al is Rutte daar geen voorstander van. “Rutte had eerst gezegd dat het te vroeg was om af te treden en nu zegt ie dat dat eerder had moeten gebeuren. Al doe je het nu… Doe het gewoon”, zegt Ramesar. “Het is symbolisch, maar je neemt dan wel verantwoordelijkheid.
Ik vind dat ze dat moeten doen.” De politici waar nu aangifte tegen is gedaan zouden geen rol meer moeten spelen in de politiek vindt Ramesar: “Liever niet. Je ziet dat ze levens kapot hebben gemaakt. Ik vind dat ze zich niet meer moeten bemoeien met het volk, ze hebben laten zien dat ze het niet konden doen.”
RTL 12.01.2021 De gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire hebben er geen vertrouwen in dat het huidige kabinet de problemen bij de Belastingdienst gaat oplossen. Daarom moet het kabinet opstappen. “Wij zeggen het vertrouwen in deze regering op en vragen de heren en dames naar huis te gaan en niet meer terug te komen”, schrijven de ouders in een open brief aan het kabinet.
Dossier Toeslagenaffaire
Het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst in de Toeslagenaffaire, is terug te lezen in de artikelen en video’s die RTL Nieuws hierover heeft gepubliceerd. Bekijk het hele dossier.
Het kabinet spreekt vanavond opnieuw over de politieke consequenties van het snoeiharde rapport ‘Ongekend onrecht’. In dat rapport werd in december door de commissie-Van Dam gehakt gemaakt van het beleid van de afgelopen kabinetten rond de keiharde jacht op mensen die volgens De Belastingdienst fraude hadden gepleegd met kinderopvangtoeslag.
Die beschuldigingen bleken onterecht, maar duizenden ouders werden gedwongen om veel geld terug te betalen. Die kwamen daardoor in grote problemen.
Enkele van de duizenden gedupeerde ouders hebben vandaag ook een videoboodschap opgenomen waarin ze het kabinet oproepen om op te stappen.
De toeslagenaffaire kwam aan het licht door de inspanningen van RTL Nieuws-journalist Pieter Klein en Trouw-journalist Jan Kleinnijenhuis. Zij haalden de ene na de andere misstand omhoog ondanks tegenwerking vanuit ministeries en de Belastingdienst. Zij werden voor hun inspanningen uitgeroepen tot journalist van het jaar.
Het kabinet spreekt vanavond en vrijdag over de politieke consequenties van de affaire. Uit gesprekken van de politieke redactie van RTL Nieuws met verschillende bewindspersonen en andere betrokkenen blijkt dat de ultieme consequentie, een vertrek van het hele kabinet, zo wordt overwogen. “De optie ligt voor mij wel serieus op tafel. Ik ben niet sowieso voor collectief aftreden, maar we moeten het wel bespreken”, zegt een bewindspersoon.
Spelletjes spelen
Ook de gedupeerde ouders pleiten daar vandaag dus voor. “Wat er moet gebeuren is helder: de boel moet hersteld en opgeruimd. En wij hebben er geen vertrouwen in dat dit gaat gebeuren met dit kabinet. Daarin zitten mensen die dit hebben laten ontstaan, hebben laten voortbestaan en uiteindelijk hebben willen verdoezelen. Omdat politiek spel ondoorzichtig is en er spelletjes worden gespeeld, zeggen wij het wel zelf. Wij zeggen het vertrouwen in deze regering op en vragen de heren en dames naar huis te gaan en niet meer terug te komen.”
Met een energieke video presenteert NIDA vandaag 10.01.2021 haar kandidatenlijst met 31 kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen. Lijsttrekker Nourdin El Ouali spreekt van “een superdiverse lijst waarvan de wortels reiken tot over de hele wereld. Een evenwichtige mix van expertises”.
“Na 7 jaar groei en bloei staan we nu eindelijk op het punt om landelijk door te breken. wij hebben de inspiratie, de visie en met prachtige kandidatenlijst de energie om een wereld van verschil te maken”, aldus NIDA.
Kandidatenlijst
Nida wil Nederland naar eigen zeggen socialer, spiritueler, duurzamer, creatiever en inclusiever maken. De algemene ledenvergadering stelde de lijst vandaag vast. Volgens lijsttrekker Nourdin El Ouali is er een evenwichtige mix van expertises, talent, ervaring en vrouwen en mannen uit heel Nederland.
Politiek leider NourdinEl Ouali is de oprichter van de partij en staat als lijsttrekker op plek 1. De pedagoog stapte vorig jaar uit de Rotterdamse fractie van Nida om de deelname aan de Kamerverkiezingen voor te bereiden.
Op de tweede plaats staat advocate Elsa van de Loo. Zij werd onder meer bekend als VN-jongerenvertegenwoordiger namens Nederland.
Op plek drie staat de vroegere Nida-voorzitter Nurullah Gerdan.
De vierde plaats is voor politie-teamchef Fatima Aboulouafa. Zij raakte in conflict met de politie nadat ze aandacht had gevraagd voor racisme en machtsmisbruik binnen die organisatie.
De vijfde plaats is ingeruimd voor Elvin Rigters, die onder meer actief is bij “Kick out Zwarte Piet”.
Nida, dat nu is vertegenwoordigd in de gemeenteraden van Rotterdam, Den Haag en Almere, doet voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen. Als Nida in de Kamer komt, is de partij naar eigen zeggen de eerste politieke groepering op islamitische grondslag in een nationaal parlement in Europa.
Lijstduwers
Halil Karaaslan (32, Schiedam), Programmamanager Diversiteit en Inclusie, Maatschappijdocent en voormalig voorzitter van het Contactorgaan Moslims & Overheid, duwt de kandidatenlijst voor NIDA. Dit doet hij samen met onderwijsdirecteur Hasib Moukkadim (42, Almere).
Partij en programma op islamitische grondslag
NIDA presenteert zichzelf als de stem, oproep van een nieuwe generatie met supersdivers DNA en Islamitische inspiratie. NIDA is vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Rotterdam (sinds 2014), Den Haag (2018) en Almere (2019). Als NIDA zetels in de Tweede Kamer weet te bemachtigen, dan is NIDA de eerste politieke partij op islamitische grondslag in het nationaal parlement. Een unicum in Europa.
OmroepWest 10.01.2021 De voormalig Leidse politiechef Fatima Aboulouafa gaat de politiek in. Bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer staat ze op de lijst van NIDA op de vierde plek. Aboulouafa kaartte als klokkenluider misstanden binnen de Haagse politie aan en werd daarna op non-actief gesteld.
Ze verliet vorig jaar de politie. Bij haar vertrek zei ze dat de Haagse ‘organisatie kritische mensen niet respecteert‘. Ze werd op non-actief gezet nadat ze meermaals aandacht had gevraagd voor onder meer racisme, machtsmisbruik en pesten binnen de politie.
De Leidse oud-politiechef vroeg vooral aandacht voor bureau Hoefkade. Agenten op het bureau in de Haagse Schilderswijk zouden zich schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. Volgens NRC zou de groep zich hebben bediend van de naam ‘Marokkanenverdelgers’. In appgroepen zouden Haagse agenten klokkenluiders ‘tere zieltjes’ hebben genoemd en geklaagd hebben over ‘soft links gedoe’. Allochtonen die worden bevorderd bij de politie, zouden ‘goudzoekers’ genoemd zijn.
Buitenproportioneel veel geweld
Tegen vier medewerkers van het bureau werden uiteindelijk strafmaatregelen genomen, zoals een voorgenomen ontslag en een voorwaardelijk ontslag. Deze maatregelen werden genomen nadat de agenten bij de aanhouding van een 18-jarige verdachte buitenproportioneel veel geweld gebruikt zouden hebben. De genomen maatregelen gingen Aboulouafa niet ver genoeg en zij bleef zich uitspreken tegenover de korpsleiding. In mei vorig jaar verliet ze daarom de politie, nadat uit gesprekken bleek dat er geen andere geschikte positie voor haar binnen het korps was.
De Leidse heeft nu besloten de politiek in te gaan. Ze gaat dit doen bij het door de islam geïnspireerde NIDA. Deze partij zit al in de Haagse gemeenteraad en doet op 17 maart voor het eerst mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Aboulouafa is niet de enige regiogenoot in de top van de lijst van NIDA. Adeel Mahmood, de fractievoorzitter van de partij in de Haagse gemeenteraad staat op de negende plaats, Asma Halusi, de fractievertegenwoordiger in Den Haag, staat op plek vijftien.
Den HaagFM 11.01.2021 Adeel Mahmood, de fractievoorzitter van NIDA Den Haag, staat op de negende plek van de kandidatenlijst van NIDA voor de Tweede Kamerverkiezingen. “We hebben 7 jaar gebouwd aan lokale vertegenwoordiging, het wordt hoog tijd het geluid ook landelijk te laten horen en ik wil daar mijn bijdrage aan leveren”, zegt Mahmood tegen Den Haag FM. “Voor het eerst kan er nu een partij met islamitische grondslag in de Kamer komen. Lokaal is dat wel al gelukt, maar in Europa nog niet op nationaal vlak.”
“Het is een geluid die visie geeft en burgers meeneemt naar de toekomst”, vertelt de fractievoorzitter over zijn partij en het programma waarmee ze de verkiezingen ingaat. “We hebben de afgelopen jaren de polarisatie meegemaakt en de politiek en gezien wat voor effecten dat heeft op de samenleving.
Wij komen nu met een onwijs goed programma waarin ik toekomstvisie hoe we Nederland er in 10 of 15 jaar uit willen laten zien: elkaar accepteren in onze diversiteit en gezamenlijk de toekomst ingaan, los van waar je ooit geboren bent of hoe je er uit ziet maar echt gebaseerd op talenten en opkomen voor de kwetsbaren.
Het laatste wat wij willen is dat groepen tegenover elkaar komen te staan. Dat merk ik niet in het politieke landschap op dit moment, we zijn vooral tegen dingen en zeggen te weinig waar we voor zijn. En de islamitische inspiratie is niet onbelangrijk, ook vanuit die inspiratie moeten burgers vertegenwoordigd zijn.”
“Er wordt vaak de overeenkomst gemaakt tussen DENK en NIDA, maar er zijn zeker ook verschillen”, zegt Mahmood desgevraagd. “Maar DENK blijft een seculiere partij, daar komen ze voor uit. Islam Democraten en NIDA bijvoorbeeld komen echt uit voor de islamitische identiteit.”
Mahmood is nu fractievoorzitter voor NIDA in de Haagse gemeenteraad en was eerder actief voor Islam Democraten. “Ik denk dat als je naar kleine punten kijkt dat over heel veel partijen wel te zeggen valt dat er raakvlakken zijn. Maar echt een compleet pakket van een compleet islamitische partij die daar openlijk voor durft uit te komen is er nog niet. Iedereen die twijfels heeft: lees de partijprogramma’s door, dan kom je er vanzelf achter wat wij te bieden hebben.”
NIDA is nu vertegenwoordigd in de gemeenteraad van Den Haag, Rotterdam en Almere en hoopt nu -met 88 andere partijen- op een zetel in de Tweede Kamer. Mahmood is positief over de kansen voor zijn partij: “Die is best groot als we kijken naar de achterban en onze leden.
Ik denk dat we een groot gedeelte van de moslims, maar ook de niet-moslims, kunnen aanspreken met ons programma.” De kandidatenlijst werd dit weekend door de leden goedgekeurd, wat betekent dat de campagne nu echt kan beginnen. “Het hele land zal meer van ons horen. We krijgen al leuke reacties, de energie zit er goed in. Ik hoop dat onze nummer een en twee erin komen.”
‘Vier jaar zeker volmaken’
Mocht hij zelf verkozen worden dan zal hij niet de Haagse raad verlaten: “Ik ga mijn vier jaar zeker volmaken, ik vind de lokale politiek veel te leuk.” Toch is het wat Mahmood betreft van belang dat NIDA ook in de Kamer vertegenwoordiging krijgt: “De lokale politiek is dichter bij de burgers, maar echt waar wetten worden vormgegeven dat is landelijk. Landelijk spelen thema’s die boven de steden uitgaan. En de exposure is groter. Voor ons is het altijd een doel geweest om landelijk actief te zijn, daar zijn we nu rijp voor.”
Naast Mahmood staat ook fractievertegenwoordiger Asma Halusi op de kandidatenlijst. Ook de voormalig Leidse politiechef Fatima Aboulouafa op de lijst voor NIDA, schrijft mediapartner Omroep West. Aboulouafa kaartte als klokkenluider misstanden binnen de Haagse politie aan en werd daarna op non-actief gesteld.
Collega’s Haagse raad
Mahmood is niet de enige fractievoorzitter in de Haagse raad die op een landelijke kieslijst te vinden is: Hanneke van der Werf staat op de lijst bij D66, Richard de Mos wil met Code Oranje de Kamer in, Mikal Tseggai staat op de lijst van de PvdA, Robert Barker staat op de lijst van de Partij voor de Dieren, Pieter Grinwis is verkiesbaar voor de ChristenUnie en ook Arnoud van Doorn wil met de Partij van de Eenheid naar de Tweede Kamer.
Wie van zijn collega’s zou Mahmood graag terugzien op een blauwe zetel? “Mezelf”, zegt hij lachend: “Ik wens al mijn collega’s het beste toe. Ik ga er niet iemand uitkiezen. De meeste die verkiesbaar zijn zullen van toegevoegde waarde zijn. Den Haag heeft heel wat te kiezen met verschillende smaken en verschillende programma’s. Het is alleen maar goed dat Den Haag veel te kiezen heeft.”
NOS 10.01.2021 De politieke partij Nida heeft haar kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen vastgesteld. De partij presenteert zichzelf als “de stem van een nieuwe generatie met superdivers dna en islamitische inspiratie”.
Nida wil Nederland naar eigen zeggen socialer, spiritueler, duurzamer, creatiever en inclusiever maken. De algemene ledenvergadering stelde de lijst vandaag vast. Volgens lijsttrekker Nourdin El Ouali is er een evenwichtige mix van expertises, talent, ervaring en vrouwen en mannen uit heel Nederland.
Politiek leider El Ouali is de oprichter van de partij. De pedagoog stapte vorig jaar uit de Rotterdamse fractie van Nida om de deelname aan de Kamerverkiezingen voor te bereiden.
Op de tweede plaats staat advocate Elsa van de Loo. Zij werd onder meer bekend als VN-jongerenvertegenwoordiger namens Nederland. Op plek drie staat de vroegere Nida-voorzitter Nurullah Gerdan. De vierde plaats is voor politie-teamchef Fatima Aboulouafa. Zij raakte in conflict met de politie nadat ze aandacht had gevraagd voor racisme en machtsmisbruik binnen die organisatie. De vijfde plaats is ingeruimd voor Elvin Rigters, die onder meer actief is bij “Kick out Zwarte Piet”.
Nida, dat nu is vertegenwoordigd in de gemeenteraden van Rotterdam, Den Haag en Almere, doet voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen. Als Nida in de Kamer komt, is de partij naar eigen zeggen de eerste politieke groepering op islamitische grondslag in een nationaal parlement in Europa.
Forum voor Democratie heeft afgelopen jaar weer en flink Rammelende jaarrekening afgeleverd. Het is het derde jaar op rij dat de financiële stukken van de partij niet aan de kwaliteitseisen voldoen. Een ernstige zaak, vindt de commissie die erover gaat.
De commissie die toezicht houdt op de financiën van de politieke partijen (Ctfpp) spreekt van een ‘ernstige zaak’ en adviseert minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) om Forum een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.
Ook in juni dreigde de minister al met een bestuurlijke boete van maximaal dat bedrag als Forum zijn zaakjes niet op orde zou krijgen.
De toezichthouder valt er onder meer over dat FVD begin 2019 een verkeerd ledenaantal doorgaf. Door de rammelende verslaglegging kan niet worden bepaald ‘of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd volledig juist is vastgesteld’, zegt de commissie.
Boete ‘serieuze optie’
Ollongren maakt wel melding van de zaak bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar wil nu nog niet aan een boete. Als deze aanpak niet leidt tot verbetering, neemt de minister die wel ‘in serieuze overweging’. “En dan is het een serieuze optie om als volgende stap de geadviseerde boete op te leggen”, zegt een woordvoerder van minister Ollongren.
Forum zelf wijst er in een reactie op dat toenmalig penningmeester Henk Otten de partij inmiddels heeft verlaten. “Intussen is er financieel schoon schip gemaakt”, laat de partij in een reactie weten. Het aantal leden begin dit jaar is volgens de partij door een onafhankelijke accountant vastgesteld.
Eigen onderzoek FvD: geen grensoverschrijdende berichten in JFVD-appgroepen
Een interne onderzoekscommissie heeft geen grensoverschrijdende berichten gevonden in officiële appgroepen van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD). Wel zijn in een privé-account nazistische symbolen aangetroffen, maar dat was van iemand die zijn lidmaatschap al had opgezegd.
Dit zijn de belangrijkste conclusies van bestaande uit Forum-Kamerlid Wybren van Haga en Statenlid in Noord-Holland en oud-lid van de raad van bestuur van de Rabobank Ralf Dekker.
Eind november stelde het bestuur van de JFVD een onderzoek in naar berichten in Het Parool over leden van de jongerenpartij, die antisemitische en homofobe berichten zouden hebben verstuurd in appgroepen. In mei had Forum voor Democratie drie jongeren geroyeerd vanwege rechtsextremistische uitingen, maar de krant kreeg nieuwe screenshots in handen van extreemrechtse uitingen in app-groepen.
Kwetsende grappen
De commissie heeft, zo staat er in het verslag, 227.718 appberichten bekeken in alle officiële appgroepen. Er is nadrukkelijk niet gekeken naar privé-appgroepen die niet aan de JFVD zijn gelieerd, aangezien die niet op redelijke wijze onder de verantwoordelijkheid van JFVD kunnen worden gerekend”, aldus de onderzoekers. Er zijn 19 berichten gevonden die grensoverschrijdend waren, maar dat zou vooral om “kwetsende grappen en provocaties” zijn gegaan.
“De commissie van onderzoek ziet geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden”, aldus Rapport onderzoekscommissie FvD.
De onderzoekers hebben ook nog gekeken naar het verhaal van een 23-jarige student die coördinator van de JFVD in Zuid-Holland werd, terwijl hij het nationaalsocialisme “de beste formule ooit” had genoemd. Er blijkt een fout te zijn gemaakt, staat in het rapport. Eigenlijk had deze student geschorst moeten worden, maar dat is niet gebeurd door een “ongelukkige naamsverwisseling.” De schorsingsbrief was verstuurd naar een lid met dezelfde voornaam.
Van Haga en Dekker vinden dat de partij in mei “uitvoerig en volledig” onderzoek heeft gedaan naar rechtsextremistische berichten en dat de aanbevelingen voldoende zijn opgevolgd. “De commissie van onderzoek ziet geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden”, staat in het rapport.
Klachtencommissie
Er worden nog meer aanbevelingen gedaan: er moeten een appgroep-protocol en een zerotolerancebeleid komen. Sollicitanten moeten ook intensiever worden gescreend en de jongeren moeten een klachtencommissie instellen.
Verder is het advies om alle huidige officiële appgroepen op te heffen. “Niet omdat er erge dingen zijn gebeurd, maar om definitief af te rekenen met de beeldvorming.”
NU 15.12.2020 FVD concludeert in een eigen onderzoek dat er geen fouten zijn gemaakt in de afhandeling van berichten over leden van de jongerentak JFVD die racistische, nazistische en homofobe uitlatingen hebben gedaan.
Een commissie, bestaande uit Statenlid Ralf Dekker en Tweede Kamerlid Wybren van Haga, ziet “geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden” en doet een zevental aanbevelingen “om in de toekomst te voorkomen dat dit soort zaken opnieuw gebeuren”.
De bom barstte toen Het Parool een maand geleden onthulde dat er in appgroepen van JFVD racistische teksten, foto’s en video’s werden gedeeld en dat daar vanuit de partij niet tegen werd opgetreden.
Klokkenluiders die dit in een brief bij het JFVD-bestuur aankaartten, werden zelfs geroyeerd. En een 23-jarige student die zich met een “SS-leus” in de appgroep antisemitisch had uitgelaten, werd coördinator in Zuid-Holland voor JFVD en medewerker van de Tweede Kamerfractie.
Beschuldigingen worden niet ontkend door onderzoekers
De onderzoekscommissie ontkent deze gebeurtenissen niet, maar legt ze anders uit. Van de negentien ondertekenaars van de klokkenluidersbrief zijn er vijf geroyeerd, omdat ze volgens de partij “te kwader trouw” waren. FVD nam het de leden kwalijk dat ze vanwege de gebeurtenissen contact met media zochten.
Wat betreft de 23-jarige student is er volgens de commissie sprake van een “ongelukkige persoonsverwisseling”. Niet hij, maar iemand anders met dezelfde voornaam werd door FVD geschorst. Toen dit duidelijk werd, is de student alsnog “uit zijn functies ontheven”.
Verder zijn in totaal 227.718 berichten in officiële JFVD-appgroepen onderzocht aan de hand van een lijst met trefwoorden. Daaruit bleek dat negentien berichten “mogelijk grensoverschrijdend” zijn. Het gaat volgens de onderzoekers om “kwetsende grappen en provocaties”.
Hoewel slechts over “problematische berichten” wordt gesproken, is een aantal personen alsnog geroyeerd. Anderen zouden hun lidmaatschap al hebben opgezegd. Wat er in de berichten staat, wordt niet vermeld.
“De onderzoekers trekken hieruit de conclusie dat in de officiële appgroepen van JFVD vrijwel geen grensoverschrijdende berichten zijn verstuurd”, valt er te lezen in het onderzoeksrapport.
Partij regelmatig in verband gebracht met racisme
In het afgelopen voorjaar kwam JFVD eveneens in opspraak vanwege antisemitische en racistische uitlatingen. HP/De Tijd schreef toen over die berichten. Het waren met name de reacties van FVD-voorman Thierry Baudet en JFVD-voorzitter en kandidaat-Kamerlid Freek Jansen die voor veel ophef zorgden.
Zowel Jansen als Baudet weigerde aanvankelijk op te treden en de berichten te veroordelen. Dit volgde op een reeks gebeurtenissen waarbij Baudet steeds in verband werd gebracht met racistische en nazistische ideeën en uitspraken.
Baudet zou onlangs nog tijdens een etentje met kandidaat-Kamerleden hebben gezegd dat JFVD-leden die in een appgroep de Holocaust relativeerden niet dom zijn, maar juist “een heel hoog IQ” hebben. “Daarom zeggen ze deze dingen ook.”
Veel prominenten hebben de partij verlaten
Voor veel partijprominenten was dit de druppel en verlieten ze FVD. Er volgde een publiekelijk gevecht om het leiderschap, waarin Baudet uiteindelijk aan het langste eind trok, maar hij hield een gehavende partij over.
De Eerste Kamerfractie, na de verkiezingen van vorig jaar de grootste in de senaat, slonk na alle ruzies van twaalf naar twee zetels, van de top tien kandidaat-Tweede Kamerleden zijn er nog vier over en de Brusselse fractie heeft zich afgesplitst.
FVD is naast het parlement vertegenwoordigd in de gemeente Amsterdam, de provincies en de Europese Unie, maar bijna alle fracties zijn inmiddels flink uitgedund.
NOS 15.12.2020 Een interne onderzoekscommissie heeft geen grensoverschrijdende berichten gevonden in officiële appgroepen van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFVD). Wel zijn in een privé-account nazistische symbolen aangetroffen, maar dat was van iemand die zijn lidmaatschap al had opgezegd.
Dit zijn de belangrijkste conclusies van bestaande uit Forum-Kamerlid Wybren van Haga en Statenlid in Noord-Holland en oud-lid van de raad van bestuur van de Rabobank Ralf Dekker.
Eind november stelde het bestuur van de JFVD een onderzoek in naar berichten in Het Parool over leden van de jongerenpartij, die antisemitische en homofobe berichten zouden hebben verstuurd in appgroepen. In mei had Forum voor Democratie drie jongeren geroyeerd vanwege rechtsextremistische uitingen, maar de krant kreeg nieuwe screenshots in handen van extreemrechtse uitingen in app-groepen.
Kwetsende grappen
De commissie heeft, zo staat er in het verslag, 227.718 appberichten bekeken in alle officiële appgroepen. Er is nadrukkelijk niet gekeken naar privé-appgroepen die niet aan de JFVD zijn gelieerd, aangezien die niet op redelijke wijze onder de verantwoordelijkheid van JFVD kunnen worden gerekend”, aldus de onderzoekers. Er zijn 19 berichten gevonden die grensoverschrijdend waren, maar dat zou vooral om “kwetsende grappen en provocaties” zijn gegaan.
“De commissie van onderzoek ziet geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden”, aldus Rapport onderzoekscommissie FvD.
De onderzoekers hebben ook nog gekeken naar het verhaal van een 23-jarige student die coördinator van de JFVD in Zuid-Holland werd, terwijl hij het nationaalsocialisme “de beste formule ooit” had genoemd. Er blijkt een fout te zijn gemaakt, staat in het rapport. Eigenlijk had deze student geschorst moeten worden, maar dat is niet gebeurd door een “ongelukkige naamsverwisseling.” De schorsingsbrief was verstuurd naar een lid met dezelfde voornaam.
Van Haga en Dekker vinden dat de partij in mei “uitvoerig en volledig” onderzoek heeft gedaan naar rechtsextremistische berichten en dat de aanbevelingen voldoende zijn opgevolgd. “De commissie van onderzoek ziet geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden”, staat in het rapport.
Klachtencommissie
Er worden nog meer aanbevelingen gedaan: er moeten een appgroep-protocol en een zerotolerancebeleid komen. Sollicitanten moeten ook intensiever worden gescreend en de jongeren moeten een klachtencommissie instellen.
Verder is het advies om alle huidige officiële appgroepen op te heffen. “Niet omdat er erge dingen zijn gebeurd, maar om definitief af te rekenen met de beeldvorming.”
MSN 15.12.2020 FVD concludeert in een eigen onderzoek dat er geen fouten zijn gemaakt in de afhandeling van berichten over leden van de jongerentak JFVD die racistische, nazistische en homofobe uitlatingen hebben gedaan.
Een commissie, bestaande uit Statenlid Ralf Dekker en Tweede Kamerlid Wybren van Haga, ziet “geen reden voor nieuwe of aanvullende strafmaatregelen richting JFVD-leden” en doet een zevental aanbevelingen “om in de toekomst te voorkomen dat dit soort zaken opnieuw gebeuren”.
De bom barstte toen Het Parool een maand geleden onthulde dat er in appgroepen van JFVD racistische teksten, foto’s en video’s werden gedeeld en dat daar vanuit de partij niet tegen werd opgetreden.
Klokkenluiders die dit in een brief bij het JFVD-bestuur aankaartten, werden zelfs geroyeerd. En een 23-jarige student die zich met een “SS-leus” in de appgroep antisemitisch had uitgelaten, werd coördinator in Zuid-Holland voor JFVD en medewerker van de Tweede Kamerfractie.
Beschuldigingen worden niet ontkend door onderzoekers
De onderzoekscommissie ontkent deze gebeurtenissen niet, maar legt ze anders uit. Van de negentien ondertekenaars van de klokkenluidersbrief zijn er vijf geroyeerd, omdat ze volgens de partij “te kwader trouw” waren. FVD nam het de leden kwalijk dat ze vanwege de gebeurtenissen contact met media zochten.
Wat betreft de 23-jarige student is er volgens de commissie sprake van een “ongelukkige persoonsverwisseling”. Niet hij, maar iemand anders met dezelfde voornaam werd door FVD geschorst. Toen dit duidelijk werd, is de student alsnog “uit zijn functies ontheven”.
Verder zijn in totaal 227.718 berichten in officiële JFVD-appgroepen onderzocht aan de hand van een lijst met trefwoorden. Daaruit bleek dat negentien berichten “mogelijk grensoverschrijdend” zijn. Het gaat volgens de onderzoekers om “kwetsende grappen en provocaties”.
Hoewel slechts over “problematische berichten” wordt gesproken, is een aantal personen alsnog geroyeerd. Anderen zouden hun lidmaatschap al hebben opgezegd. Wat er in de berichten staat, wordt niet vermeld.
“De onderzoekers trekken hieruit de conclusie dat in de officiële appgroepen van JFVD vrijwel geen grensoverschrijdende berichten zijn verstuurd”, valt er te lezen in het onderzoeksrapport.
Partij regelmatig in verband gebracht met racisme
In het afgelopen voorjaar kwam JFVD eveneens in opspraak vanwege antisemitische en racistische uitlatingen. HP/De Tijd schreef toen over die berichten. Het waren met name de reacties van FVD-voorman Thierry Baudet en JFVD-voorzitter en kandidaat-Kamerlid Freek Jansen die voor veel ophef zorgden.
Zowel Jansen als Baudet weigerde aanvankelijk op te treden en de berichten te veroordelen. Dit volgde op een reeks gebeurtenissen waarbij Baudet steeds in verband werd gebracht met racistische en nazistische ideeën en uitspraken.
Baudet zou onlangs nog tijdens een etentje met kandidaat-Kamerleden hebben gezegd dat JFVD-leden die in een appgroep de Holocaust relativeerden niet dom zijn, maar juist “een heel hoog IQ” hebben. “Daarom zeggen ze deze dingen ook.”
Veel prominenten hebben de partij verlaten
Voor veel partijprominenten was dit de druppel en verlieten ze FVD. Er volgde een publiekelijk gevecht om het leiderschap, waarin Baudet uiteindelijk aan het langste eind trok, maar hij hield een gehavende partij over.
De Eerste Kamerfractie, na de verkiezingen van vorig jaar de grootste in de senaat, slonk na alle ruzies van twaalf naar twee zetels, van de top tien kandidaat-Tweede Kamerleden zijn er nog vier over en de Brusselse fractie heeft zich afgesplitst.
FVD is naast het parlement vertegenwoordigd in de gemeente Amsterdam, de provincies en de Europese Unie, maar bijna alle fracties zijn inmiddels flink uitgedund.
MSN 15.12.2020 “Geen verwijtbaar handelen.” Dat is de conclusie die twee leden van Forum voor Democratie trekken na het doorlichten van het appverkeer van de jongerenafdeling van de eigen partij. De appjes kwamen onder het vergrootglas te liggen omdat daarin antisemitische en homofobe uitspraken waren gedaan.
“Niet verrassend”, zegt parlementair verslaggever Floor Bremer over de uitkomst. “Er is gekozen voor een intern onderzoek, niet voor een bureau van buiten.”
De omstreden appjes werden onderzocht door twee partijleden, Kamerlid Wybren van Haga en het Noord-Hollandse Statenlid Ralf Dekker. Beiden gaan door voor vertrouwelingen van partijleider Thierry Baudet.
Lijst met trefwoorden
In hun verslag claimen ze ruim 227.000 appjes te hebben gescand ‘aan de hand van een lijst trefwoorden’. Ze hebben niet gekeken naar privé-appgroepen. Wel is het interne onderzoek erbij betrokken dat de partij vorig jaar mei liet uitvoeren ‘naar appberichten in privé-appgroepen waarin JFVD-leden actief waren’.
In het vanavond verschenen verslag wordt geen bewijs geleverd. Toch noemt de partij het een ‘grondig en serieus rapport’. Er blijkt onder meer uit dat door een ‘ongelukkige naamsverwisseling’ een stagiair werd aangenomen die ‘eigenlijk geschorst had moeten worden’. “Zijn stage is bij ontdekking van deze misstand direct beëindigd en zijn schorsing wordt alsnog ten uitvoer gebracht.”
Verder hoeft niemand te worden gestraft, als het aan de onderzoekers ligt. Voor de toekomst wordt een ‘helder protocol’ geadviseerd voor ‘wat wel en niet besproken mag worden in officiële JFVD-appgroepen’. Voor overtreders zou een ‘zerotolerancebeleid’ moeten komen.
Scheuring in de partij
Het uitlekken van de antisemitische en homofobe appberichten leidde aanvankelijk tot het terugtreden van Thierry Baudet als lijsttrekker bij de aankomende Kamerverkiezingen. Na een interne ledenverkiezing keerde Baudet weer terug, maar de rel veroorzaakte een scheuring in de partij. “De mensen die hun twijfels hadden bij dit eigen onderzoek”, zegt parlementair verslaggever Floor Bremer, “hebben de partij toch al de rug toegekeerd.”
Telegraaf 15.12.2020 Forum voor Democratie concludeert na eigen ’onderzoek’ dat de partij weinig te verwijten valt in de rel rond de antisemitische uitlatingen bij de jongerenafdeling. Wat partijleider Thierry Baudet betreft is de zaak afgedaan met die conclusie van twee van zijn getrouwen.
Het Parool onthulde vorige maand informatie, op basis van screenshots en gesprekken met anonieme bronnen, waaruit zou blijken dat leden van Jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) antisemitische en homofobe uitspraken hebben gedaan. Er zouden ook nazisympathieën zijn gedeeld.
Er moest een onderzoek komen en dat werd uitgevoerd door Wybren van Haga, de oud-VVD’er die inmiddels steun en toeverlaat van Baudet is. Ook voormalig Rabobank-topman en Forum-adept Ralf Dekker hielp. De conclusie luidt grofweg dat er door de JFVD en de Tweede Kamerfractie van Forum prima is opgetreden.
Schone lei
Naar aanleiding van signalen is er volledig onderzoek gedaan en zijn aanbevelingen ’voldoende’ opgevolgd. Wel was er sprake van een persoonsverwisseling, geven ’onderzoekers’ toe. „De in Het Parool genoemde 23-jarige student is door een ongelukkige naamsverwisseling niet geschorst en iemand met dezelfde voornaam heeft een schorsingsbrief gekregen.” Die JFVD’er werd zelfs gepromoveerd tot fractiemedewerker in de Tweede Kamer.
Aanvullend onderzoek is niet nodig, staat in het rapport. Wel wordt de aanbeveling gedaan om alle bestaande app-groepen te verwijderen, om ’met een schone lei’ te beginnen. Ook moet er een protocol worden opgesteld voor gedrag in app-groepen.
Freek Jansen
Baudet is in ieder geval blij met het onderzoek van zijn getrouwen. „Het is een grondig en serieus rapport, waarin op geen enkele wijze wordt verbloemd of vergoelijkt. U kunt het integraal lezen op de website van de JFVD. En u kunt zich mijn opluchting voorstellen, toen ik las dat er geen verwijtbaar handelen is geconstateerd, noch bij mij, bij de Tweede Kamerfractie of het FVD bestuur, noch bij de JFVD en/of bij Freek Jansen.”
MSN 16.12.2020 Forum voor Democratie concludeert na eigen ’onderzoek’ dat de partij weinig te verwijten valt in de rel rond de antisemitische uitlatingen bij de jongerenafdeling. Wat partijleider Thierry Baudet betreft is de zaak afgedaan met die conclusie van twee van zijn getrouwen.
Het Parool onthulde vorige maand informatie, op basis van screenshots en gesprekken met anonieme bronnen, waaruit zou blijken dat leden van Jongeren van Forum voor Democratie (JFVD) antisemitische en homofobe uitspraken hebben gedaan. Er zouden ook nazisympathieën zijn gedeeld.
Er moest een onderzoek komen en dat werd uitgevoerd door Wybren van Haga, de oud-VVD’er die inmiddels steun en toeverlaat van Baudet is. Ook voormalig Rabobank-topman en Forum-adept Ralf Dekker hielp. De conclusie luidt grofweg dat er door de JFVD en de Tweede Kamerfractie van Forum prima is opgetreden.
Schone lei
Naar aanleiding van signalen is er volledig onderzoek gedaan een zijn aanbevelingen ’voldoende’ opgevolgd. Wel was er sprake van een persoonsverwisseling, geven ’onderzoekers’ toe. „De in Het Parool genoemde 23-jarige student is door een ongelukkige naamsverwisseling niet geschorst en iemand met dezelfde voornaam heeft een schorsingsbrief gekregen.” Die JFVD’er werd zelfs gepromoveerd tot fractiemedewerker in de Tweede Kamer.
Aanvullend onderzoek is niet nodig, staat in het rapport. Wel wordt de aanbeveling gedaan om alle bestaande app-groepen te verwijderen, om ’met een schone lei’ te beginnen. Ook moet er een protocol worden opgesteld voor gedrag in app-groepen.
Freek Jansen
Baudet is in ieder geval blij met het onderzoek van zijn getrouwen. „Het is een grondig en serieus rapport, waarin op geen enkele wijze wordt verbloemd of vergoelijkt. U kunt het integraal lezen op de website van de JFVD. En u kunt zich mijn opluchting voorstellen, toen ik las dat er geen verwijtbaar handelen is geconstateerd, noch bij mij, bij de Tweede Kamerfractie of het FVD bestuur, noch bij de JFVD en/of bij Freek Jansen.”
AD 15.12.2020 De Tweede Kamerfractie van Forum voor Democratie en de jongerenclub van de partij JFVD hebben niets verkeerd gedaan omtrent antisemitische appjes in JFVD-appgroepen. Ook is er niet ‘verwijtbaar gehandeld’ toen door een ‘ongelukkige naamsverwisseling’ een verkeerde persoon werd geschorst en vervolgens degene werd aangenomen die eigenlijk geschorst had moeten worden.
Die conclusie trekt een interne onderzoekscommissie, bestaande uit Thierry Baudet-vertrouweling Wybren van Haga en het Noord-Hollandse Statenlid Ralf Dekker. De partij noemt het een ‘grondig en serieus rapport‘ waarin ‘op geen enkele wijze wordt verbloemd of vergoelijkt‘, zo staat op de website van FvD.
Volgens de commissie is een eerder onderzoek in mei, waarna de verkeerde persoon werd geschorst, ‘zeer uitvoerig en volledig‘ geweest. Ook is er na de verkeerde schorsing onmiddellijk ingegrepen. Verder is er geen reden voor ‘nieuwe of aanvullende strafmaatregelen’ richting JFVD-leden, stelt de commissie.
Sanering
Veel FVD-critici, onder wie Annabel Nanninga, wilden een ‘volledige sanering‘ van de JFVD. Daarin gaat de commissie niet mee. Wel komt ze met andere aanbevelingen. Zo moeten alle officiële appgroepen worden opgeheven om ‘definitief af te rekenen met de ontstane beeldvorming’. Ook moet er een klachtencommissie komen en een zero-tolerancebeleid als leden zich niet houden aan regels voor wat er wel en niet besproken mag worden.
De perikelen met de jongerenclub stortte de partij in een grote crisis. Veel FVD-volksvertegenwoordigers hebben de partij de afgelopen weken de rug toegekeerd. In de Eerste Kamerfractie zitten alleen nog Paul Frentrop en Johan Dessing voor de partij, nadat zeven andere FvD-senatoren zich hadden afgesplitst om een eigen fractie te vormen.
Voordracht
Partijvoorman Thierry Baudet raakte bovendien in een machtsstrijd verwikkeld met het partijbestuur, die uitmondde in een ledenraadpleging over zijn positie. Baudet won dat referendum met ruim driekwart van de stemmen. Daarmee is hij weer partijleider en blijft hij samen met penningmeester Olaf Ephraïm in het bestuur. Zij komen later met een voordracht voor nieuwe bestuursleden. De nu nog resterende bestuurders keren niet terug.
NU 15.12.2020 De jaarrekening van Forum voor Democratie (FVD) voldoet voor het derde jaar op rij niet aan de kwaliteitseisen. De Commissie toezicht financiën politieke partijen (Ctfpp) spreekt van een “ernstige zaak” en adviseert minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) om de partij een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.
De Ctfpp valt er onder meer over dat FVD begin 2019 een verkeerd ledental doorgaf. Door de rammelende verslaglegging kan niet worden bepaald “of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd volledig juist is vastgesteld”, aldus de commissie.
Ollongren maakt wel melding van de zaak bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar wil nog geen boete opleggen. Als deze aanpak niet tot verbetering leidt, neemt de minister dat wel “in serieuze overweging”.
De partij benadrukt in een reactie dat toenmalig penningmeester Henk Otten de partij inmiddels heeft verlaten. De senator werd in de zomer van 2019 uit de partij gezet op verdenking van fraude op basis van een intern onderzoek naar de partijadministratie in 2018.
“Intussen is er financieel schoon schip gemaakt”, meldt de partij. Het aantal leden begin dit jaar is volgens de partij door een onafhankelijke accountant vastgesteld.
Ook negen andere politieke partijen voldoen niet aan de wettelijke eisen die worden gesteld aan de verantwoording van de financiën. Ollongren heeft er vorig jaar bij de partijen op aangedrongen de verantwoording te verbeteren, maar “helaas” heeft dit er niet toe geleid dat de politieke partijen alles op orde hebben.
Dat komt volgens haar deels door de beperkingen in coronatijd. Ze gaat de partijen nogmaals expliciet op de verplichtingen wijzen.
NOS 15.12.2020 Forum voor Democratie krijgt mogelijk een boete van 25.000 euro, omdat de partij niet aan de vereisten heeft voldaan voor de financiële verantwoording. Partijen moeten elk jaar een financieel verslag bij het ministerie van Binnenlandse Zaken indienen, met een verklaring van een accountant.
De ‘Commissie toezicht financiën politieke partijen’ constateert dat er al drie jaar tekortkomingen zijn bij de verantwoording van Forum. Net als de commissie vindt minister Ollongren het ernstig dat zij niet kan vaststellen of de subsidies aan de partij juist zijn toegekend, ook omdat de accountant geen oordeel kon geven over het ledental van de partij per 1 januari 2019.
Ollongren gaat de Auditdienst Rijk vragen ook over 2019 een ‘review’ uit te voeren bij de accountant van Forum. Over 2018 is dat ook al gebeurd. En ze doet ook een melding bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants en de Autoriteit Financiële Markten.
Subsidie verlaagd
Mocht dit onvoldoende effect sorteren, neemt ze het opleggen van een bestuurlijke boete van 25.000 euro boete “in serieuze overweging”, schrijft ze aan de Tweede Kamer. Over het ledental heeft ze nog eens navraag gedaan bij de accountant van Forum. Omdat het door de accountant vastgestelde aantal lager was dan het ledental in de oorspronkelijke subsidieaanvraag, wordt de subsidie aan Forum verlaagd.
Volgens Forum is de financiële administratie inmiddels op orde gebracht.
Ook bij andere politieke partijen zijn onvolkomenheden vastgesteld, maar die hebben tot nu toe nog niet geleid tot dreigende boetes of het verlagen van subsidies.
AD 15.12.2020 Forum voor Democratie heeft ‘al jaren’ een slechte boekhouding, maar minister Kajsa Ollongren ziet nog even af voor een boete van 25.000 euro. Dat schrijft ze aan de Tweede Kamer.
Politieke partijen moeten elk jaar hun gemaakte uitgaven en hun inkomsten verantwoorden, deels omdat er veel subsidie binnenkomt. Al eerder bleek dat Forum voor Democratie het aantal betalende leden niet goed heeft geregistreerd.
Volgens een speciale commissie die de minister adviseert is er sprake van een ‘ernstige zaak dat de jaarverantwoordingen van Forum voor Democratie al jaren niet aan de gevraagde kwaliteitsvereisten voldoen’. Ollongren schrijft: ,,Ik deel deze conclusie.”
Ollongren wil dat er nog eens een ‘review’ komt en heeft melding gedaan bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). ,,Mocht dit onvoldoende effect sorteren, dan neem ik het opleggen van de door Ctfpp geadviseerde bestuurlijke boete van 25.000 euro in serieuze overweging.”
De partij gaf daarnaast te hoge ledenaantallen op, die het later niet kon bewijzen. Daardoor is de subsidie vanuit het rijk nu ook ‘op een lager bedrag vastgesteld’.
Forum is niet de enige partij die worstelt met de boekhouding. Die van CDA, ChristenUnie, GroenLinks, PvdA, PvdD, SGP en VVD zouden niet zijn ondertekend door de verantwoordelijke bestuurders. De VVD spreekt dat overigens tegen.
Telegraaf 15.12.2020 Forum voor Democratie krijgt een nieuwe dreun te verwerken. Door een administratieve puinhoop krijgt de partij minder subsidie en dreigt zelfs een forse boete. Dat blijkt uit gegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Een toezichtscommissie stelt vast dat Forum ’al drie jaar achtereen niet kan steunen op de jaarverantwoording van de partij en neveninstellingen’.
„De commissie beschouwt dit als een ernstige zaak, nu niet kan worden bepaald of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd, volledig juist is vastgesteld en adviseert daarom om Forum voor Democratie een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.”
Minder subsidie
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) laat weten dat de gebrekkige administratie van de zelfbenoemde grootste ledenpartij er in ieder geval voor zorgt dat er minder subsidie wordt uitgekeerd dan aanvankelijk is toegekend. Ze deelt de conclusie dat dit een ernstige zaak is. De D66-bewindsvrouw eist een nieuwe controle en meldt de puinhoop bij verantwoordelijke instanties. „Mocht dit onvoldoende effect sorteren, dan neem ik het opleggen van de bestuurlijke boete van 25.000 euro in serieuze overweging.”
Het euvel is vooral dat Forum ledenaantallen onvoldoende kon aantonen, meldt Ollongren. Daarom moest de door ruzie verscheurde partij alsnog een verklaring daarover indienen. „De partij heeft aan dit verzoek voldaan en een goedkeurende controleverklaring van het ledental van zowel de partij als de jongerenorganisatie aangeleverd naar de stand van 1 januari 2019. Omdat de door de accountant vastgestelde ledentallen lager waren dan in de oorspronkelijke subsidieaanvraag het geval was, is de subsidie op een lager bedrag vastgesteld.”
Otten krijgt de schuld
Forum reageerde ondanks verschillende verzoeken een week niet op vragen over gebrekkige administratie. Naar aanleiding van de brief van Ollongren doet de partij dat plotseling wel. Oud-penningmeester Otten krijgt de schuld. „Ollongren wil boete voor FvD wegens onverifieerbare ledenstand 1-1-2019. De toen verantwoordelijke penningmeester is weg. Intussen is er financieel schoon schip gemaakt. Onze ledenstand op 1-1-2020 is door een onafhankelijk accountant vastgesteld op 43.716.”
Otten laat in een reactie weten dat ledenadministratie helemaal niet zijn taak was. „Dat was primair een zaak van de secretaris. Deze smadelijke aantijgingen aan mijn adres worden meegenomen in de lopende zaak tegen Baudet en anderen die nu aanhangig is bij het OM.”
RTL 15.12.2020 Forum voor Democratie heeft afgelopen jaar weer geen fatsoenlijke jaarrekening afgeleverd. Het is het derde jaar op rij dat de financiële stukken van de partij niet aan de kwaliteitseisen voldoen. Een ernstige zaak, vindt de commissie die erover gaat.
De commissie die toezicht houdt op de financiën van de politieke partijen (Ctfpp) spreekt van een ‘ernstige zaak’ en adviseert minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) om Forum een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.
Ook in juni dreigde de minister al met een bestuurlijke boete van maximaal dat bedrag als Forum zijn zaakjes niet op orde zou krijgen.
De toezichthouder valt er onder meer over dat FVD begin 2019 een verkeerd ledenaantal doorgaf. Door de rammelende verslaglegging kan niet worden bepaald ‘of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd volledig juist is vastgesteld’, zegt de commissie.
Boete ‘serieuze optie’
Ollongren maakt wel melding van de zaak bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar wil nu nog niet aan een boete. Als deze aanpak niet leidt tot verbetering, neemt de minister die wel ‘in serieuze overweging’. “En dan is het een serieuze optie om als volgende stap de geadviseerde boete op te leggen”, zegt een woordvoerder van minister Ollongren.
Forum zelf wijst er in een reactie op dat toenmalig penningmeester Henk Otten de partij inmiddels heeft verlaten. “Intussen is er financieel schoon schip gemaakt”, laat de partij in een reactie weten. Het aantal leden begin dit jaar is volgens de partij door een onafhankelijke accountant vastgesteld.
MSN 15.12.2020 Forum voor Democratie krijgt een nieuwe dreun te verwerken. Door een administratieve puinhoop krijgt de partij minder subsidie en dreigt zelfs een forse boete. Dat blijkt uit gegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Een toezichtscommissie stelt vast dat Forum ’al drie jaar achtereen niet kan steunen op de jaarverantwoording van de partij en neveninstellingen’.
„De commissie beschouwt dit als een ernstige zaak, nu niet kan worden bepaald of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd, volledig juist is vastgesteld en adviseert daarom om Forum voor Democratie een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.”
Minder subsidie
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) laat weten dat de gebrekkige administratie van de zelfbenoemde grootste ledenpartij er in ieder geval voor zorgt dat er minder subsidie wordt uitgekeerd dan aanvankelijk is toegekend. Ze deelt de conclusie dat dit een ernstige zaak is. De D66-bewindsvrouw eist een nieuwe controle en meldt de puinhoop bij verantwoordelijke instanties. „Mocht dit onvoldoende effect sorteren, dan neem ik het opleggen van de bestuurlijke boete van 25.000 euro in serieuze overweging.”
Het euvel is vooral dat Forum ledenaantallen onvoldoende kon aantonen, meldt Ollongren. Daarom moest de door ruzie verscheurde partij alsnog een verklaring daarover indienen. „De partij heeft aan dit verzoek voldaan en een goedkeurende controleverklaring van het ledental van zowel de partij als de jongerenorganisatie aangeleverd naar de stand van 1 januari 2019. Omdat de door de accountant vastgestelde ledentallen lager waren dan in de oorspronkelijke subsidieaanvraag het geval was, is de subsidie op een lager bedrag vastgesteld.”
Otten krijgt de schuld
Forum reageerde ondanks verschillende verzoeken een week niet op vragen over gebrekkige administratie. Naar aanleiding van de brief van Ollongren doet de partij dat plotseling wel. Oud-penningmeester Otten krijgt de schuld. „Ollongren wil boete voor FvD wegens onverifieerbare ledenstand 1-1-2019. De toen verantwoordelijke penningmeester is weg. Intussen is er financieel schoon schip gemaakt. Onze ledenstand op 1-1-2020 is door een onafhankelijk accountant vastgesteld op 43.716.”
MSN 15.12.2020 Forum voor Democratie heeft afgelopen jaar weer geen fatsoenlijke jaarrekening afgeleverd. Het is het derde jaar op rij dat de financiële stukken van de partij niet aan de kwaliteitseisen voldoen. Een ernstige zaak, vindt de commissie die erover gaat.
De commissie die toezicht houdt op de financiën van de politieke partijen (Ctfpp) spreekt van een ‘ernstige zaak’ en adviseert minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) om Forum een bestuurlijke boete van 25.000 euro op te leggen.
Ook in juni dreigde de minister al met een bestuurlijke boete van maximaal dat bedrag als Forum zijn zaakjes niet op orde zou krijgen.
De toezichthouder valt er onder meer over dat FVD begin 2019 een verkeerd ledenaantal doorgaf. Door de rammelende verslaglegging kan niet worden bepaald ‘of de subsidie die in 2019 aan de partij is uitgekeerd volledig juist is vastgesteld’, zegt de commissie.
Boete ‘serieuze optie’
Ollongren maakt wel melding van de zaak bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar wil nu nog niet aan een boete. Als deze aanpak niet leidt tot verbetering, neemt de minister die wel ‘in serieuze overweging’. “En dan is het een serieuze optie om als volgende stap de geadviseerde boete op te leggen”, zegt een woordvoerder van minister Ollongren.
Forum zelf wijst er in een reactie op dat toenmalig penningmeester Henk Otten de partij inmiddels heeft verlaten. “Intussen is er financieel schoon schip gemaakt”, laat de partij in een reactie weten. Het aantal leden begin dit jaar is volgens de partij door een onafhankelijke accountant vastgesteld.
De flitsenquête naar het schandaal met de kinderopvangtoeslag belooft een thriller te worden. Maandagmorgen 16.11.2020 gaat de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) aan de slag.
Met negentien verhoren verdeeld over acht dagen hoopt de Tweede Kamer inzicht te krijgen in hoe het kon gebeuren dat duizenden ouders door doorgeslagen fraudejacht van de Belastingdienst de vernieling in zijn geholpen.
AD 16.11.2020
Voor het eerst in zijn toch lange politieke carrière wordt zelfs ook premier Rutte onder ede gehoord in de Tweede Kamer. En hij is uiteraard niet het enige Haagse kopstuk dat de komende twee weken op de grill wordt gelegd over de toeslagenaffaire.
Kortom, de commissie wil uitzoeken hoe het zo gruwelijk heeft kunnen misgaan bij de Belastingdienst in de jacht op fraudeurs met toeslagen.
In de zomer van 2014 krijgen alle 157 klanten van een gastouderbureau in Eindhoven een brief van de Belastingdienst dat hun kinderopvangtoeslag per direct is stopgezet en dat ze alle verkregen toeslagen moeten terugbetalen. De reden staat er niet bij.
Er volgden jaren van onzekerheid, stress en financiële problemen bij de gedupeerden. Later bleek dat de fiscus ook discrimineerde.
De vraag hoe de terugvordering van kinderopvangtoeslag zó kon ontsporen, leidt op het Binnenhof tot schaamte en verlegenheid. Ouders kwamen financieel aan de afgrond, omdat ze ten onrechte werden aangewezen als fraudeur of omdat ze door een klein foutje enorme bedragen moesten terugbetalen aan de fiscus.
Kleine fout
Ook dook er een document op uit 2009 waarin de landsadvocaat stelde dat de fiscus proportioneel moest terugvorderen. Als mensen een kleine fout hadden gemaakt bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag van bijvoorbeeld 100 euro, moest niet de toeslag van een heel jaar van soms tienduizenden euro’s worden teruggevorderd. Omtzigt: ,,Toch vorderde de fiscus jarenlang de hele toeslag terug bij kleine fouten, niet het foutbedrag plus een boete terug, maar de hele toeslag.’’
Morgen verschijnt onder andere Hans Blokpoel. De voormalig directeur Belastingen bij de Belastingdienst was in de periode 2010-2016 verantwoordelijk voor de digitalisering bij de fiscus. Hij was oprichter van de beruchte ‘Broedkamer’, een afdeling die de fraudebestrijding deels uit handen nam van inspecteurs door computersystemen te koppelen.
Dat mensen tussen de wielen kwamen, omdat er in systemen automatisch een vinkje achter hun naam kwam te staan, komt mede door de inmiddels opgeheven Broedkamer, die bovendien slordig omsprong met persoonsgegevens.
Welke politieke besluiten hebben deze wantoestanden mogelijk gemaakt?
Op die vragen wil de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag vanaf maandag, in een serie van verhoren onder ede, antwoord krijgen.
De werkelijke omvang van de zaak kwam aan het licht door verschillende onthullingen van RTL Nieuws en de krant Trouw en door de inspanningen van CDA-Kamerlid Omtzigt en SP-Kamerlid Leijten.
Ook ligt de vraag op tafel waarom het, tot op de dag van vandaag, zo veel moeite kost om informatie van de Belastingdienst en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken los te krijgen. Mede daarover wordt een lange lijst topambtenaren van deze ministeries gehoord.
De commissie heeft de inhoudelijke steun van aanjagers Leijten, die in de commissie zit, en Omtzigt. De parlementaire ondervragingscommissie verhoort (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Weekers, Asscher en Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan Rutte, Wiebes en Van Ark op de agenda. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is maandag de eerste persoon die wordt gehoord.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Belangrijke momenten in de kinderopvangtoeslagaffaire:
Juni 2005: de Belastingdienst, een organisatie die van oudsher geld int, gaat nu voorschotten verstrekken voor de inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De afdeling ‘Toeslagen’ wordt opgericht.
2005 tot 2019: verschillende instanties, zoals de Algemene Rekenkamer, waarschuwen voor de fraudegevoeligheid van toeslagen.
2012, 2013, 2014en verder: ouders worden van fraude beschuldigden moeten tienduizenden euro’s terugbetalen. Zij krijgen geen inzage in hun dossiers en kunnen zich moeilijk verdedigen.
November 2019: het eerste onderzoek van de commissie-Donner bewijst dat honderden ouders van het ‘CAF 11 dossier’ onterecht als fraudeur zijn behandeld, en dat nog duizenden anderen zijn benadeeld.
December 2019: de zwartgelakte dossiers staan symbool voor de machteloosheid van de ouders en de muur van onwil en geheimzinnigheid die de Belastingdienst opwerpt.
December 2019: staatssecretaris Snel die over de Belastingdienst gaat, treedt af. Hij werd voortdurend ingehaald door onthullingen van RTL Nieuws en Trouw, en verloor het vertrouwen van de Tweede Kamer.
Maart 2020: de commissie-Donner zegt dat de kinderopvangtoeslag bij veel ouders voor problemen zorgt, los van de hardhandige fraudeaanpak. Dat komt door de ingewikkeldheid van de regeling.
Maart 2020: het kabinet begint met de ‘hersteloperatie’ en belooft 20.000 ouders te compenseren.
Juni 2020: de journalisten Pieter Klein (RTL) en Jan Kleinnijenhuis (Trouw) winnen opnieuw een journalistieke prijs voor hun “ontroerende vasthoudendheid”. Het dossier is “ongekend qua aanpak en impact”, zegt de jury.
November 2020: de schadeloosstelling van de ouders verlooptmoeizaam en nog steeds duiken er stukken op waar de Kamer al 1,5 jaar geleden om vroeg.
Een korte beschrijving van enkele hoofdrolspelers.
Maandag 16 november:
Eva González Pérez – Advocaat bij advocatencollectief Trias
Al in 2014 raakte González Pérez betrokken bij de toeslagenaffaire. Als advocaat staat ze tientallen gedupeerde ouders bij.Aanvankelijk dacht ze dat het zo gepiept was, zo overduidelijk zat de Belastingdienst in haar ogen fout.
“Ik dacht in het begin: ik doe één of twee zaken en als ik win, dringt het besef wel door dat het niet klopt”, zei ze eind vorig jaar tegen het Eindhovens Dagblad.Het werden zes lange jaren en nog steeds is niet alles afgerond. In die periode viel ze van de ene verbazing in de andere over de handelswijze van de fiscus.
Ze schakelde de Ombudsman in, kreeg met veel pijn en moeite de Autoriteit Persoonsgegevens zo ver een onderzoek naar discriminatie te starten, voerde rechtszaken tot aan de Raad van State aan toe en betrok de politiek bij het dossier.
“Ik wilde het eigenlijk afwikkelen en doorgaan met mijn leven, ik had er alleen maar koppijn van”, zei ze dit voorjaar in een interview met One World over haar strijd. Dat is misschien ook niet zo gek, González Pérez werd aantoonbaar tegengewerkt door de Belastingdienst.
Hans Blokpoel – Algemeen directeur Belastingen bij de Belastingdienst 2010-2016 Als directeur Belastingen was Blokpoel ook leidinggevende van het Combinatieteam Aanpak Facilitators (CAF), het team van de fiscus dat fraude met toeslagen opspoort.
Zijn naam dook eind vorig jaar voor het eerst in de media op dankzij onderzoek van RTL Nieuws en door Trouw opgevraagde stukken. Deze media schrijven dan al regelmatig over de zaak en weten steeds weer nieuwe feiten boven tafel te krijgen.
Uit de stukken blijkt dat Blokpoel op de hoogte is van de misstanden en het beleid bewust voortzet. “Blokpoel wil echt alles dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, zo valt er te lezen.
Dinsdag 17 november:
Sandra Palmen-Schlangen – Vaktechnisch coördinator Toeslagen 2016-2017
Pas op het allerlaatste moment is Palmen-Schlangen door de commissie opgeroepen voor verhoor. Zij schreef als medewerker bij de Belastingdienst al in maart 2017 een uiterst kritische memo over het handelen van de fiscus.
Uit de memo blijkt dat de top van de Belastingdienst toen al op de hoogte was dat hun aanpak niet deugde. Als de Kamer dat document direct al had gekregen, dan had dat veel leestijd en kostbare tijd kunnen besparen.
Het opvallende is dat de Kamer ook om deze memo had gevraagd, maar niet heeft gekregen. Een pijnlijk patroon in dit dossier.
Peter Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
Veld was tussen 2010 en 2015 de hoogste ambtenaar op Financiën. Net als Blokpoel was hij op de hoogte van de misstanden. Desondanks liet hij de toeslagen van mogelijke fraudeurs rücksichtslos stopzetten, ook al wist hij dat maar liefst één op de vijf onschuldig was.
Gerard Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
Blankestijn is de volgende ambtenaar in een hoge functie die op de hoogte was van het foute beleid en er niet tegen optrad.
Hij mag onder meer aan de ondervragingscommissie uitleggen waarom de memo van Palmen-Schlangen, die een dag eerder aan het woord is, niet al in 2017 naar de Kamer en de Commissie-Donner is gestuurd.
Ook zal men benieuwd zijn naar zijn verklaring waarom hij toenmalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) niet informeerde dat de fiscus een tweede nationaliteit van burgers bijhield, terwijl dit niet is toegestaan.
Vrijdag 20 november:
Jaap Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
Uijlenbroek kwam als leidinggevende naar de Belastingdienst om de uit de hand gelopen reorganisatie weer op de rails te krijgen, maar hij belandde in het moeras van de toeslagenaffaire.
RTL Nieuws en Trouw meldden dit voorjaar dat Uijlenbroek drie hoofdrolspelers bij de toeslagenaffaire had beloofd geen straf te geven als zij mee zouden werken aan een onderzoek naar de ontspoorde fraudejacht. Uijlenbroek werd uiteindelijk teruggefloten door de top van Financiën. Begin dit jaar moest hij opstappen.
De Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) gaat het onderzoek doen naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. De commissie start de verhoren op maandag 16 november 2020.
Verhoren:
De verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie zijn verdeeld over acht dagen en vinden plaats van maandag 16 november tot en met donderdag 26 november 2020. De commissie, die uit acht Kamerleden bestaat, verhoort negentien personen.
9.30 uur: de heer P.W.A. Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
12.30 uur: de heer G.H. Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
15.30 uur: mevrouw A.C. Cleyndert – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2018-heden
Donderdag 19 november
9.30 uur: de heer M.J. Boereboom – Directeur-generaal Werk bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2013-2017
13.30 uur: mevrouw M.C. van Tuyll – Directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2016-heden
16.30 uur: mevrouw L. Mulder – Secretaris-generaal ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2016-heden
Vrijdag 20 november
9.30 uur: de heer J.J.M. Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
13.30 uur: mevrouw M. Leijten – Secretaris-generaal ministerie van Financiën 2013-2019
Maandag 23 november
9.30 uur: de heer F.H.H. Weekers – Staatssecretaris van Financiën 2010-2014
13.00 uur: de heer E.D. Wiebes – Staatssecretaris van Financiën 2014-2017
16.30 uur: de heer L.F. Asscher – Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2012-2017
Woensdag 25 november
9.30 uur: mevrouw T. van Ark – Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2017-2020
13.00 uur: de heer M. Snel – Staatssecretaris van Financiën 2017-2019
Donderdag 26 november
9.30 uur: de heer W.B. Hoekstra – Minister van Financiën 2017-heden
13.00 uur: de heer M. Rutte – Minister-president 2010-heden
Volg de verhoren live
Leeshier meer over de commissie en het verhoorschema. De verhoren zijn live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl.
De verhoren zijn vanaf maandag 16 november 2020 live te volgen via de livestream op deze website en de app Debat Direct. Alle verhoren zijn terug te kijken via Debat Gemist.
NOS 21.11.2020 “Het lelijkste is als we elkaar allemaal de schuld gaan geven.” Dat zei secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken Loes Mulder donderdag in haar verhoor in de Tweede Kamer over de kinderopvangtoeslagaffaire. Toch is dat precies het beeld dat blijft hangen, na de eerste week van verhoren door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Grof gezegd gaven de ministeries van Financiën, waar de Belastingdienst/Toeslagen onder valt, en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid elkaar deze week de schuld van de toeslagenaffaire.
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
‘Beleid uitgevoerd’
Topambtenaren van de Belastingdienst en Financiën die werden verhoord, zeiden dat zij het beleid van Sociale Zaken uitvoerden. En dat zij geen juridische ruimte hadden om ouders minder hard aan te pakken.
Oud-staatssecretaris Frans Weekers, tot 2014 verantwoordelijk voor de fiscus, deelde de twijfel van zijn hoogste ambtenaar of het beleid niet te hard was. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover”, zei voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst. Volgens hem wist toenmalig minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken van de twijfels, maar er veranderde niets.
Nooit aan de bel getrokken
Sociale Zaken zegt juist dat de Belastingdienst nooit hard aan de bel heeft getrokken. En nooit heeft gezegd dat de wetgeving niet deugde en moest worden aangepast.
Directeur-generaal Marcelis Boereboom van Sociale Zaken had wel gehoord dat de Belastingdienst de ‘alles-of-niets aanpak’ “buitenproportioneel” vond. Het betekende dat als ouders hun eigen bijdrage niet hadden betaald, zij de hele kinderopvangtoeslag van duizenden euro’s moesten terugbetalen. Maar ook toen veranderde er niets.
“Wij hadden niet het beeld dat we opdracht hadden gegeven voor een fraudejacht”, zei directeur Kinderopvang bij Sociale Zaken Maaike van Tuyll. Toch gingen de zogeheten Combiteams Aanpak Facilitators (CAF-teams) van de Belastingdienst aan de slag met het volgens haar op extreme wijze verzamelen van fraudebewijzen.
Beleidslawine
Zo kon jarenlang de benadeling van burgers doorgaan, terwijl de ambtelijke molens draaiden.
Ambtenaren dachten het politiek gewenste beleid uit te voeren. Topambtenaren veranderden van functie zonder het kinderopvangdossier over te dragen. Een compensatieplan voor de ouders van staatssecretaris Menno Snel sneuvelde om vage redenen. Een heel nieuw kinderopvangsysteem dat verbetering had moeten brengen werd door het kabinet na twee jaar voorbereiding stopgezet. Er waren expertmeetings, memo’s, powerpointpresentaties en rapporten.
Door de beleidslawine, die ook nog regelmatig van richting veranderde, verloor uiteindelijk iedereen het zicht op wat er werkelijk aan de hand was. Namelijk dat ouders die de overheid financieel wilde helpen, door diezelfde overheid in langdurige schulden geduwd werden. Dat ouders die door de kinderopvangtoeslag makkelijker aan werk moesten komen, hun baan moesten opzeggen om weer zelf op hun kinderen te passen.
Het ‘verdwenen memo’ van juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst had hier in maart 2017 een eind aan kunnen maken. “Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven?”, vroeg Palmen zich af. Maar haar advies bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Ook de gedupeerde ouders keken deze week naar de verhoren. Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis:
‘Ik kijk nu naar iemand die zoveel macht heeft gehad over ons leven’
Ligt de schuld van deze affaire bij ministers die een moeilijk uitvoerbare regeling hebben bedacht? Of bij de topambtenaren die te weinig hebben gecontroleerd of het wel goed ging? Of ligt de schuld bij de uitvoerende ambtenaren, die hardvochtige regels op ouders hebben toegepast en dat volgens sommigen hadden moeten weigeren?
Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, voegde daar nog een schuldige partij aan toe: de Tweede Kamer zelf. Hij wijst erop dat de Kamer al in 2015 signalen had dat ouders soms enorme bedragen moesten terugbetalen. De Kamer nam toen genoegen met de uitleg van minister Asscher dat het juridisch niet anders kon.
Dit is een door mensen veroorzaakte ramp, was de conclusie van Uijlenbroek in het verhoor. “Er zijn fouten gemaakt van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, zei hij. “Zo ontsporen treinen.”
Beurt aan politiek
Dan is het volgende week de beurt aan de politiek, te weten de (oud-)bewindspersonen Frans Weekers, Eric Wiebes, Lodewijk Asscher, Menno Snel, Tamara van Ark, Wopke Hoekstra en Mark Rutte. Nog nooit moesten zo veel kabinetsleden voor een Kamercommissie verschijnen.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen live te volgen op NPO Politiek, NOS.nl en via de NOS-app.
Het is afwachten of de commissieleden in hun verhoren net zo streng tegen hen zijn als zij afgelopen week soms tegen de topambtenaren waren. Maar vast staat dat zij lange vragenlijsten hebben.
Heeft oud-staatssecretaris Weekers een te hard fraudebestrijdingsbeleid mogelijk gemaakt? Of probeerde hij juist iets te regelen voor de ouders? Toen Wiebes hem in 2014 opvolgde, kreeg die toen te horen dat de kinderopvangtoeslag een probleem was?
Waarom deed Asscher, minister van 2012 tot 2017, niets aan de ‘alles-of-niets aanpak’? Waarom gaf hij wel toestemming voor een nieuw kinderopvangsysteem? En waarom trokken de staatssecretarissen Snel en Van Ark daar in een volgend kabinet ogenschijnlijk de stekker uit?
Dacht het kabinet er met het aftreden van Snel eind vorig jaar van af te zijn? Of vinden minister Hoekstra en premier Rutte nog steeds dat zij medeverantwoordelijk zijn? En wat doen zij aan het zo snel mogelijk compenseren van de ouders?
Het worden boeiende verhoren, op zoek naar een reconstructie van deze door mensen veroorzaakte ramp.
Lees hier de artikelen van de afgelopen week terug:
Oud-baas fiscus: toeslagenaffaire is door mensen veroorzaakte ramp
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
NU 21.11.2020 Halverwege de verhoren over de kinderopvangtoeslagaffaire, is er een voorzichtige schets te maken van wat zich binnen de ministeries heeft afgespeeld. Lang bleven de (oud-)topambtenaren buiten beeld, maar deze week kreeg de ondervragingscommissie de kans om met hen in te kleuren hoe de toeslagenfuik is ontstaan.
“De eerste gesprekken met ouders waren het moeilijkste wat ik in mijn carrière heb gedaan”, zei huidig directeur Belastingdienst Agaath Cleyndert woensdag. “Dat we hen niets anders konden bieden dan te luisteren en excuses, was heel pijnlijk.”
“Dit had nooit mogen gebeuren”, sprak Maaike van Tuyll, directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken, een dag later. Het leed van de ouders greep beiden zichtbaar aan.
Tot nu toe kwam informatie in het toeslagendossier vaak via Wob-verzoeken, memo’s, Kamerbrieven, factsheets en andere formele wegen. De mensen achter die stukken kregen deze week pas een gezicht.
Belastingdienst-directeur geëmotioneerd door toeslagenaffaire
Nog lang geen compleet beeld van de omvang
De emotie laat ook zien dat het gruwelijk is misgegaan. De ondervragingscommissie probeert deze weken te ontrafelen hoe: wat is er precies gebeurd en wie waren er verantwoordelijk?
Komende week kunnen ze die vragen stellen aan de toenmalige politiek leiders, als ze premier Mark Rutte, staatssecretaris Eric Wiebes (nu minister) en oud-minister en huidig PvdA-leider Lodewijk Asscher onder ede horen.
De vragen zijn nu nog lang niet te beantwoorden op basis van de verhoren met de (oud-)ambtenaren, een advocaat en een hoogleraar.
De overheid heeft zelfs nog niet eens in beeld hoeveel mensen precies de dupe zijn geworden van het hardvochtige beleid van de overheid. “Een ongemakkelijk gevoel”, zei directeur Kinderopvang Van Tuyll daarover. Er zijn nu negenduizend mensen in beeld; zeer waarschijnlijk zijn het er veel meer.
Belastingdienst niet te nemen bastion voor ouders
De wet was te hard en werd daarbovenop ook te streng toegepast. Met het vooringenomen uitgangspunt van de belastingambtenaren dat ouders toch wel schuldig waren, was daar niet tegenop te boksen.
Dat ondervond ook advocaat Eva González Pérez, die sinds het eerste uur bij de toeslagenaffaire betrokken is en tientallen ouders bijstaat. Zij kreeg incomplete dossiers van de fiscus in de rechtbank, werd afgepoeierd door Belastingdienst-medewerkers en stuitte op een muur van onwil tijdens een gesprek met ambtenaren om juist tot een oplossing te komen.
González Pérez werd als eerste gehoord en schetste de Belastingdienst als een niet te nemen bastion voor ouders die hun recht wilden halen.
De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen
In zekere zin bevestigden de hoge ambtenaren op Financiën die de dagen erna werden verhoord dat beeld ook wel. Jaap Uijlenbroek, tot begin dit jaar de hoogste ambtenaar bij de Belastingdienst, wist dat vrijdag nog het meest treffend te vertellen.
In juni 2019 was voor Uijlenbroek een kantelpunt waarop hij wist: dit zit helemaal fout, we moeten de ouders anders behandelen. Het kostte hem niet veel moeite om Menno Snel, op dat moment de staatssecretaris van Financiën, ervan te overtuigen dat het roer om moest.
De schrijnende verhalen die de ouders al jaren vertelden, waren eindelijk door de muren van het ministerie van Financiën doorgedrongen.
Maar zelfs na dat besef van de hoogste ambtelijke en politieke top bij de Belastingdienst, werden ouders nog steeds hard aangepakt. De Kamer moest andermaal ingrijpen om erger leed te voorkomen.
“Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei Uijlenbroek. “Het is een ramp in slowmotion. Het gaat en gaat maar door. Zelfs tot op de dag vandaag.” De olietanker op ramkoers bleek lastig bij te sturen.
Belastingdienst werkt als een ‘fabrieksproces’
Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen bij de fiscus, noemde de werking van de fiscus in bredere zin “een fabrieksproces”.
Uijlenbroek en Blankestijn leken daarmee de verantwoordelijkheid voor de ramp van zich af te schuiven door het bij ‘het systeem’ neer te leggen. “Dé dader gaat u niet vinden”, concludeerde Uijlenbroek dan ook. “Door een fout in het systeem ontsporen treinen.”
Er werd ook gewezen naar de collega’s van Sociale Zaken, het ministerie dat de regels van de kinderopvangtoeslag bepaalt. Er was gewaarschuwd vanuit Financiën dat het terugvorderen buiten alle proporties was. Ze kregen er zelfs buikpijn van.
Men was bij de fiscus kennelijk niet ziek genoeg
Maar kennelijk was men niet ziek genoeg, want op Sociale Zaken konden ze de noodkreten nauwelijks horen. De ambtenaren die donderdag werden gehoord, hadden al die jaren niemand van de Belastingdienst aan hun bureaus gezien. “We zitten niet in een ander land”, merkte Loes Mulder, de hoogste ambtelijke baas op Sociale Zaken, op.
Aan iedereen werd aan het einde gevraagd welke lessen er zijn geleerd. Eén antwoord was misschien het meest treffend, omdat er juist iets ontbrak: het direct onderhouden van contacten met de gedupeerde ouders.
AD 20.11.2020 Topambtenaren hadden buikpijn en voelden afschuw, maar niemand voorkwam dat de toeslagenaffaire zó kon ontsporen. In het afschuiven van verantwoordelijkheid verloor de overheid haar menselijke gezicht.
Iedereen erkende dat er een probleem was, maar de oplossing bleef telkens uit. Vijf dagen verhoren door de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag bieden vooral een ontluisterende kijk in het functioneren van de overheid.
Ambtenaren vergaderden, trokken bij elkaar aan de bel en maakten plannen om het in de toekomst allemaal anders en vooral beter te doen. Maar de mensen die van de één op de andere dag hun kinderopvangtoeslag verloren én volledig terug moesten betalen werden aan hun lot overgelaten.
De invorderingen gingen gewoon door, met alle gruwelijke gevolgen van dien: torenhoge schulden, stress en vooral die knagende vraag waarom hen dit nou overkomen was. Haar cliënten stuitten op ‘een muur van ontkenning’, zei advocate Eva González Pérez, die maandag als eerste werd gehoord.
Zoals verwacht schoven ambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) elkaar tijdens de verhoren veelvuldig de bal toe. De wet op de kinderopvangtoeslag was veel te hard, zei voormalig directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel. Wie niet kon aantonen dat de eigen bijdrage aan de kinderopvang volledig was betaald, moest alles terugbetalen.
De directeur van de Belastingdienst had buikpijn. Maar de telefoon van de secretaris-generaal ging niet
Blokpoel had er zelfs ‘buikpijn’ van gekregen. Maar ja, het ministerie – verantwoordelijk voor de wetgeving – hield eraan vast en dus zat er voor de fiscus niks anders op dan de wet uit te voeren. ,,Wij hebben gevraagd of het anders kon, en het antwoord was dat het niet anders kon”, zei voormalig directeur Toeslagen Gerard Blankestijn.
Maar als Blokpoel, Blankestijn en andere collega’s er zo mee in hun maag zaten, waarom lieten ze het er dan zo bij zitten, vroeg secretaris-generaal Loes Mulder zich af. Sinds haar aantreden als hoogste ambtenaar op SZW was er nooit iemand van de Belastingdienst bij haar gekomen die de noodklok luidde. Als ze zoveel buikpijn hadden, waarom belden ze dan niet?
Bovendien, tekent SZW aan, was de wetgeving weliswaar hard, maar de Belastingdienst schond tegelijkertijd de rechtsbescherming van mensen. Bezwaren bleven soms wel een jaar liggen. Aanvragers werden zonder het te weten als fraudeur aangemerkt waardoor een betalingsregeling niet mogelijk was. En het massaal stopzetten van kinderopvangtoeslagen zonder deugdelijk onderzoek was onwettig. En daarbij ging het veel te ver om iemand die een handtekening vergat te zetten aan te pakken als fraudeur, aldus directeur kinderopvang Maaike van TuyllI. ,,Er was een fraudejacht gaande.”
Kans gemist
In 2017 werd een grote kans gemist de invorderingen te staken en de slachtoffers schadevergoeding te geven. De Belastingdienst moest stoppen met procederen en ouders compenseren, adviseerde ambtenaar Sandra Palmen in een veelbesproken memo, dat pas onlangs openbaar werd. Van hogerhand werd besloten de belangrijkste aanbeveling te negeren en het advies in een la te stoppen. Palmen voelde zich machteloos, zei ze tegen de commissie.
Het advies om tot compensatie over te gaan wordt in 2017 genegeerd. Twee jaar later moeten ouders nog langer wachten na gesteggel tussen ministeries
Pas in juni 2019 ging bij de Belastingdienst eindelijk de knop om. Op dat moment stopte de Belastingdienst met het adagium dat de regels zijn gevolgd en werd besloten uit te leggen dat ‘de burgers gelijk hebben’, aldus toenmalig directeur-generaal Belastingdienst Jaap Uijlenbroek.
Gesteggel
Toch leidde gesteggel tussen Financiën en Sociale Zaken ertoe dat de compensatieregeling ook na dit omslagpunt nog even op zich liet wachten. Wéér hadden slachtoffers het nakijken: anno 2020 wacht het overgrote deel van de zeker 9000 en misschien wel 26.000 ouders die de dupe zijn geworden nog op genoegdoening.
In de verhoren werd vaak verwezen naar de nasleep van de Bulgarenfraude, waardoor fraudeaanpak een politiek speerpunt werd waar de ambtenarij in mee moest. Ook opgelegde bezuinigingen leidden ertoe dat computers steeds meer werk overnamen van de belastinginspecteur.
Volgens Uijlenbroek is de toeslagenaffaire een ‘ontspoorde trein’ en een ‘ramp in slow motion’ waar in zijn ogen de gehele overheid verantwoordelijk voor is, de Tweede Kamer incluis. De schuldvraag kan niet bij één enkele ambtenaar worden gezocht, zei hij. ,,Alle schakels in het systeem faalden.”
Juist die verwijzingen naar systemen, structuren en processen leidde de afgelopen week meermaals tot frustratie bij de verhoorcommissie. ,,Ik heb het idee dat het over producten gaat als u over mensen spreekt die werden getroffen”, kreeg ex-toeslagenbaas Blankestijn door de commissie voor de voeten geworpen.
De boodschap van de commissie lijkt te zijn: toon een menselijk gezicht waar zolang een menselijk gezicht heeft ontbroken. De politiek verantwoordelijken die volgende week nog worden gehoord – onder wie Lodewijk Asscher, Eric Wiebes, Mark Rutte – weten wat hen te doen staat.
NU 20.11.2020 Het duurde lang voordat het besef dat het echt goed fout zat bij de fraudejacht rond de kinderopvangtoeslag was doorgedrongen bij de Belastingdienst.
“De oplossing heeft lang op zich laten wachten. Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei voormalig Belastingdienst-baas Jaap Uijlenbroek vrijdag tijdens het verhoor over de toeslagaffaire.
Uijlenbroek had het over “een ramp in slowmotion” voor de gedupeerde ouders. “Het gaat maar door en het gaat maar door. Zelfs tot op de dag van vandaag.”
Ook nu weet men nog niet hoe groot het probleem van het stopzetten van toeslagen precies is. “Ik vind het verschrikkelijk om te moeten zeggen.”
In 2018 werd er binnen de Belastingdienst gewerkt aan een plan om de kinderopvangtoeslag minder streng terug te vorderen. Het was tot voor kort zo dat ouders al hun ontvangen kinderopvangtoeslag terug moesten betalen als zij een fout maakten. Deze alles-of-nietsbenadering richtte bij ouders veel (financiële) schade aan.
“Ik had toen niet het besef dat het ontbreken van deze proportionaliteit deze grote consequenties had”, zei Uijlenbroek. “Tegelijkertijd was er een soort acceptatie en berusting bij de Belastingdienst.”
‘Schokkend dat beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn kreeg’
Het was voor Uijlenbroek toen hij in 2017 aantrad bij de fiscus nog lang niet duidelijk wat de omvang van het probleem was, terwijl toen waarschijnlijk al duizenden ouders diep in de financiële problemen zaten door het terugvorderbeleid.
Nu heeft de fiscus 9.000 ouders in beeld die te hard zijn aangepakt, maar er is ook een vermoeden dat het er zelfs 26.000 zijn.
Commissielid Roy van Aalst (PVV) kon er met zijn pet niet bij. “Ik vind het schokkend dat er beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn heeft. Maar we staan zo ver van de maatschappij, dat we niet in de gaten hebben wat we hebben aangericht.”
Uijlenbroek kon hier alleen maar mee instemmen. “Er was blijkbaar de acceptatie dat het dan zo maar moest.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Kantelpunt kwam halverwege 2019
Pas halverwege vorig jaar werd het voor Uijlenbroek duidelijk. “Het was 4 juni 2019. Ik herinner mij die dag nog heel goed”, zei hij.
Tijdens een vergadering over het onderzoek naar de teams binnen de fiscus die fraude opsporen – de zogenoemde CAF-zaken – concludeerde een Belastingdienst op een gegeven moment dat het stopzetten van de toeslagen niet is uit te leggen.
“Toen zei ik: als dat waar is, dan hebben die ouders gelijk”, blikte Uijlenbroek terug. Dat was het “omslagmoment” waarbij het besef doordrong “dat de wereld is wat ze is”. Ook bij toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel viel toen het kwartje.
“We zijn in crisis”, zei Uijlenbroek toen. “We gaan als de wiedeweerga alle informatie boven tafel halen.”
Achterblijven stukken ‘een ongeluk’
De oud-directeur verzette zich nog fel tegen het beeld dat de Belastingdienst bewust stukken heeft achtergehouden – een claim die voortdurend terugkomt in het toeslagendossier. Het gebeurde regelmatig dat documenten pas na lang doorvragen naar de Kamer werden gestuurd of alleen via Wob-verzoeken openbaar werden.
Zo werd een memo uit 2017 pas op 20 oktober gepubliceerd door de Belastingdienst. Daarin werd het beleid van de fiscus toen al heel kritisch besproken.
Volgens Uijlenbroek is er sprake van een ongeluk in plaats van bewust achterhouden. “We hebben op een gegeven moment 35 miljoen documenten doorzocht op alle relevante informatie.”
Nog steeds verloopt de operatie niet vlekkeloos. Zo duurt bijvoorbeeld de compensatie voor gedupeerden te lang. “Het gaat nog niet soepel. Laat ik het daarbij laten”, aldus Uijlenbroek.
NOS 20.11.2020 De affaire met de kinderopvangtoeslag is een door mensen veroorzaakte ramp. “Dit is een ontspoorde trein”, zei Jaap Uijlenbroek, oud-directeur-generaal van de Belastingdienst, in zijn verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie. Hij constateert dat alle schakelingen en zekeringen hebben gefaald en dat veel te laat is geconstateerd dat er sprake was van een basisfout in het systeem.
Er zijn fouten gemaakt “van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau”, aldus Uijlenbroek, die de fiscus van begin 2017 tot begin 2020 leidde. “Zo ontsporen treinen. Volgens hem zijn er geen individuele schuldigen aan te wijzen, maar is het hele overheidsapparaat verantwoordelijk: “De Tweede Kamer, de regering en het ambtelijk functioneren”.
Ex-topman Belastingdienst: ontspoorde trein
Uijlenbroek kreeg bij zijn aantreden in 2017 een overdrachtsdossier, waarin met geen woord over toeslagen werd gerept. “De problemen zaten op andere vlakken”, zei hij. En dat waren problemen die “door lange veronachtzaming” werden veroorzaakt. “Dat is nog niet opgelost en zal de komende jaren ook nog niet worden opgelost.” Hij spreekt van doorgeslagen efficiency-denken bij de Belastingdienst.
De problemen met de kinderopvangtoeslagen werden te lang gezien als een individueel probleem van ouders bij een bepaald gastouderbureau dat administratieve fouten had gemaakt. Pas in juni 2019, toen RTL en Trouw er over berichtten, werd de volle omvang van deze “ramp in slow motion” hem duidelijk. Tot dan toe had “niemand tegen mij gezegd dat hier een heel groot probleem zat, dat al jaren speelde. Het ging pas heel laat bij mij leven.”
De berichtgeving van RTL en Trouw veroorzaakte een omslag in het denken. Toen pas constateerde ook Uijlenbroek als hoogste baas dat duizenden mensen de dupe waren. “Maar ook toen deden we nog niet de constatering: dit hadden we twee jaar geleden al kunnen herstellen.”
Uylenbroek stond aan het begin van zijn verhoor stil bij de pijn van de ouders. Hij wees erop dat de overheid burgers hoort te beschermen en dat het bij de Belastingdienst “helemaal fout is gegaan”. Hij constateert dat de effecten voor veel mensen enorm groot zijn en dat de zaak tot echtscheidingen en huisuitzettingen heeft geleid. Hij benadrukte dat er tot op de dag van vandaag ouders zijn die wachten op compensatie.
Na Uylenbroek werd Manon Leijten verhoord. Zij was tussen 2013 en 2019 secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën en adviseerde de minister en staatssecretaris. In die functie heeft ze veel overleggen bijgewoond en belangrijke stukken gezien. Het dossier over de kinderopvangtoeslag raakt haar erg, zei ze. “Ik voel me vanuit deze verantwoordelijkheid verschrikkelijk over wat er met deze mensen is gebeurd.” Maar op veel vragen van de onderzoekscommissie moest ze het antwoord schuldig blijven. “Ik heb niet zo’n goed geheugen als anderen die hier hebben gezeten.”
Dat bleek toen commissielid Leijten (SP) wilde weten waarom het memo uit 2017 over een compensatieregeling voor de ouders ineens was verdwenen.
‘Waar is het advies om ouders compensatie te geven gebleven?’
Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Topambtenaar SZW: Belastingdienst voerde ‘fraudejacht’ op ouders
Oud-fiscusbaas: harde aanpak ‘toeslagenouder’ wens van Sociale Zaken
Toeslagendirecteur: druk op Belastingdienst was hoog en het beleid was niet van ons
‘Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders’
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het heeft kunnen misgaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende zaak. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
Volgende week zijn de verhoren van de (oud-)bewindspersonen Weekers, Wiebes, Asscher, Snel, Van Ark, Hoekstra en Rutte live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Telegraaf 20.11.2020 De rechtsstatelijkheid van burgers is bij de Belastingdienst in het geding geweest. Dat heeft de voormalig hoogste ambtenaar van de fiscus, Jaap Uijlenbroek, al in de eerste maanden na zijn aantreden geconcludeerd.
Onze verslaggever Leon Brandsema twittert live mee. Zijn tweets vindt u onderaan dit bericht.
Uijlenbroek schrijft het op in zijn eigen verslag over de eerste honderd dagen, nadat hij in 2017 aantreedt als directeur-generaal van de Belastingdienst. „Ik hoorde van veel mensen: het is efficiency, efficiency, efficiency”, vertelt Uijlenbroek vrijdag in de Tweede Kamer tijdens het verhoor over zijn rol in de toeslagenaffaire.
In de fiscus leeft volgens hem een breed gevoel dat de kwaliteit van het werk leed onder die ’optimalisatie’ van het werk. Die conclusie trekt hij niet op basis van individuele zaken, want die krijgt hij als hoogste ambtenaar van de fiscus niet voor ogen. Maar: „Als je dat van 20 kanten hoort, zit daar wel een kern van waarheid in.”
Dat Uijlenbroek concludeert dat de rechtsstatelijkheid in het geding is bij de Belastingdienst, staat volgens de topambtenaar los van de CAF-aanpak, de harde fraudejacht bij de fiscus. „Het was een oordeel over de Belastingdienst in de volle breedte”, zegt Uijlenbroek. De rechtsstatelijkheid is volgens hem vooral bij Toeslagen aangetast.
Compensatie
Het heeft even geduurd voordat de Belastingdienst ontdekte dat het zelf flink fout heeft gezeten in de toeslagenaffaire. En dan vooral in de inmiddels beruchte CAF11-zaak, met het Eindhovense gastbureau Dadim. In de zomer van 2019 verandert het beeld, schetst Uijlenbroek. „Dat was het moment dat het uitleggen dat de wereld is zoals ie is, ging naar uitleggen dat de burgers gelijk hebben.”
De Belastingdienst wil de ouders in de CAF11-zaak compenseren, zegt Uijlenbroek. „Begin gewoon en haal de druk van de ketel”, is volgens hem dan de wens van de fiscus. Maar het ministerie van Sociale Zaken is terughoudend. Dat wil dat de kosten van de compensatie bij het ministerie van Financiën ’neerslaan’. En dat er beter onderzoek wordt gedaan of dit niet de deur opent voor meer ouders om compensatie te eisen. Uiteindelijk is het besluit om te wachten op het oordeel van de commissie-Donner, die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire. Die volgt pas in het najaar.
In de podcast Kwestie van Centen bespreken Herman Stam en parlementair verslaggever Leon Brandsema wat er tot dusver aan het licht is gekomen in het onderzoek naar de toeslagenaffaire:
Naast Uijlenbroek verhoort de commissie vrijdagmiddag nog Manon Leijten, jaren de hoogste ambtenaar op het ministerie van Financiën. Dat is het laatste verhoor van een ambtenaar, volgende week is de politieke top uit heden en verleden aan de beurt.
MSN 20.11.2020 De toeslagenaffaire is een “ramp in slow motion” en het gevolg van een slecht systeem, niet van slechte mensen. Dat stelt althans Jaap Uijlenbroek, die tussen 2017 en 2020 de hoogste baas was bij de Belastingdienst, verantwoordelijk voor de toeslagen.
Uijlenbroek is vrijdag een van de laatste topambtenaren die onder ede wordt gehoord over de affaire met de kinderopvangtoeslag. De parlementaire ondervragingscommissie probeert te achterhalen hoe de fraudejacht zo uit de hand heeft kunnen lopen en hoe onderdelen van de overheid burgers zo kil heeft kunnen behandelen. Die vraag is niet zo makkelijk beantwoord, denkt Uijlenbroek.
“U denkt misschien: welke ambtenaar moeten we hier nou van beschuldigen? Ik moet u teleurstellen, die gaat u niet vinden”, zegt hij tegen de commissie. Er zijn fouten gemaakt “van het hoogste niveau tot het allerlaagste niveau. Zo ontsporen treinen”, zegt Uijlenbroek. Tijdens zijn verhoor noemt hij telkens het ‘systeem’ als schuldige, in plaats van de ambtenaren.
Onvrede
Bovendien ging het volgens hem niet alleen fout bij de Belastingdienst, maar bij “de hele overheid, omvattende de Tweede Kamer, de regering en het ambtelijk functioneren”.
Uijlenbroek kwam begin 2017 bij de fiscus, toen de dienst al in grote crisis verkeerde, zij het om heel andere redenen. Begin januari dit jaar vertrok hij bij de dienst, naar verluidt mede door de onvrede van minister van Financiën Wopke Hoekstra over hoe Uijlenbroek de afhandeling van de Toeslagenaffaire had aangepakt.
MSN 20.11.2020 De rechtsstatelijkheid van burgers is bij de Belastingdienst in het geding geweest. Dat heeft de voormalig hoogste ambtenaar van de fiscus, Jaap Uijlenbroek, al in de eerste maanden na zijn aantreden geconcludeerd.
Onze verslaggever Leon Brandsema twittert live mee. Zijn tweets vindt u onderaan dit bericht.
Uijlenbroek schrijft het op in zijn eigen verslag over de eerste honderd dagen, nadat hij in 2017 aantreedt als directeur-generaal van de Belastingdienst. „Ik hoorde van veel mensen: het is efficiency, efficiency, efficiency”, vertelt Uijlenbroek vrijdag in de Tweede Kamer tijdens het verhoor over zijn rol in de toeslagenaffaire.
In de fiscus leeft volgens hem een breed gevoel dat de kwaliteit van het werk leed onder die ’optimalisatie’ van het werk. Die conclusie trekt hij niet op basis van individuele zaken, want die krijgt hij als hoogste ambtenaar van de fiscus niet voor ogen. Maar: „Als je dat van 20 kanten hoort, zit daar wel een kern van waarheid in.”
Dat Uijlenbroek concludeert dat de rechtsstatelijkheid in het geding is bij de Belastingdienst, staat volgens de topambtenaar los van de CAF-aanpak, de harde fraudejacht bij de fiscus. „Het was een oordeel over de Belastingdienst in de volle breedte”, zegt Uijlenbroek. De rechtsstatelijkheid is volgens hem vooral bij Toeslagen aangetast.
Compensatie
Het heeft even geduurd voordat de Belastingdienst ontdekte dat het zelf flink fout heeft gezeten in de toeslagenaffaire. En dan vooral in de inmiddels beruchte CAF11-zaak, met het Eindhovense gastbureau Dadim. In de zomer van 2019 verandert het beeld, schetst Uijlenbroek. „Dat was het moment dat het uitleggen dat de wereld is zoals ie is, ging naar uitleggen dat de burgers gelijk hebben.”
De Belastingdienst wil de ouders in de CAF11-zaak compenseren, zegt Uijlenbroek. „Begin gewoon en haal de druk van de ketel”, is volgens hem dan de wens van de fiscus. Maar het ministerie van Sociale Zaken is terughoudend. Dat wil dat de kosten van de compensatie bij het ministerie van Financiën ’neerslaan’. En dat er beter onderzoek wordt gedaan of dit niet de deur opent voor meer ouders om compensatie te eisen. Uiteindelijk is het besluit om te wachten op het oordeel van de commissie-Donner, die onderzoek doet naar de toeslagenaffaire. Die volgt pas in het najaar.
Naast Uijlenbroek verhoort de commissie vrijdagmiddag nog Manon Leijten, jaren de hoogste ambtenaar op het ministerie van Financiën. Dat is het laatste verhoor van een ambtenaar, volgende week is de politieke top uit heden en verleden aan de beurt.
MSN 20.11.2020 Het duurde lang voordat het besef dat het echt goed fout zat bij de fraudejacht rond de kinderopvangtoeslag was doorgedrongen bij de Belastingdienst.
“De oplossing heeft lang op zich laten wachten. Het besef dat het moet van de wet zat overal heel diep verankerd”, zei voormalig Belastingdienst-baas Jaap Uijlenbroek vrijdag tijdens het verhoor over de toeslagaffaire.
Uijlenbroek had het over “een ramp in slowmotion” voor de gedupeerde ouders. “Het gaat maar door en het gaat maar door. Zelfs tot op de dag van vandaag.”
Ook nu weet men nog niet hoe groot het probleem van het stopzetten van toeslagen precies is. “Ik vind het verschrikkelijk om te moeten zeggen.”
In 2018 werd er binnen de Belastingdienst gewerkt aan een plan om de kinderopvangtoeslag minder streng terug te vorderen. Het was tot voor kort zo dat ouders al hun ontvangen kinderopvangtoeslag terug moesten betalen als zij een fout maakten. Deze alles-of-nietsbenadering richtte bij ouders veel (financiële) schade aan.
“Ik had toen niet het besef dat het ontbreken van deze proportionaliteit deze grote consequenties had”, zei Uijlenbroek. “Tegelijkertijd was er een soort acceptatie en berusting bij de Belastingdienst.”
‘Schokkend dat beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn kreeg’
Het was voor Uijlenbroek toen hij in 2017 aantrad bij de fiscus nog lang niet duidelijk wat de omvang van het probleem was, terwijl toen waarschijnlijk al duizenden ouders diep in de financiële problemen zaten door het terugvorderbeleid.
Nu heeft de fiscus 9.000 ouders in beeld die te hard zijn aangepakt, maar er is ook een vermoeden dat het er zelfs 26.000 zijn.
Commissielid Roy van Aalst (PVV) kon er met zijn pet niet bij. “Ik vind het schokkend dat er beleid is uitgevoerd waarvan iedereen buikpijn heeft. Maar we staan zo ver van de maatschappij, dat we niet in de gaten hebben wat we hebben aangericht.”
Uijlenbroek kon hier alleen maar mee instemmen. “Er was blijkbaar de acceptatie dat het dan zo maar moest.”
Kantelpunt kwam halverwege 2019
Pas halverwege vorig jaar werd het voor Uijlenbroek duidelijk. “Het was 4 juni 2019. Ik herinner mij die dag nog heel goed”, zei hij.
Tijdens een vergadering over het onderzoek naar de teams binnen de fiscus die fraude opsporen – de zogenoemde CAF-zaken – concludeerde een Belastingdienst op een gegeven moment dat het stopzetten van de toeslagen niet is uit te leggen.
“Toen zei ik: als dat waar is, dan hebben die ouders gelijk”, blikte Uijlenbroek terug. Dat was het “omslagmoment” waarbij het besef doordrong “dat de wereld is wat ze is”. Ook bij toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel viel toen het kwartje.
“We zijn in crisis”, zei Uijlenbroek toen. “We gaan als de wiedeweerga alle informatie boven tafel halen.”
Achterblijven stukken ‘een ongeluk’
De oud-directeur verzette zich nog fel tegen het beeld dat de Belastingdienst bewust stukken heeft achtergehouden – een claim die voortdurend terugkomt in het toeslagendossier. Het gebeurde regelmatig dat documenten pas na lang doorvragen naar de Kamer werden gestuurd of alleen via Wob-verzoeken openbaar werden.
Zo werd een memo uit 2017 pas op 20 oktober gepubliceerd door de Belastingdienst. Daarin werd het beleid van de fiscus toen al heel kritisch besproken.
Volgens Uijlenbroek is er sprake van een ongeluk in plaats van bewust achterhouden. “We hebben op een gegeven moment 35 miljoen documenten doorzocht op alle relevante informatie.”
Nog steeds verloopt de operatie niet vlekkeloos. Zo duurt bijvoorbeeld de compensatie voor gedupeerden te lang. “Het gaat nog niet soepel. Laat ik het daarbij laten”, aldus Uijlenbroek.
MSN 20.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders onterecht als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vandaag is dag vijf van de openbare verhoren. Dit keer worden twee topambtenaren verhoord.
Allereerst om 9.30 uur Jaap Uijlenbroek. Hij was drie jaar directeur-generaal van de belastingdienst, in de periode 2017-2020.
Vanmiddag, om 13.30 uur: Manon Leijten. Zij was secretaris-generaal van het ministerie van Financiën tussen 2013 en 2019.
RTL 19.11.2020 Directeur Toeslagen Agaath Cleyndert breekt tijdens het begin van het verhoor van de toeslagenaffaire. Gesprekken voeren met gedupeerde ouders was, zei ze, het moeilijkste wat ze in haar loopbaan heeft gedaan.
Agaath Cleyndert, directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, is woensdag verhoord over de toeslagenaffaire. Daarin werden fouten gemaakt bij de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. Duizenden ouders werden onterecht als fraudeurs aangemerkt.
RTL 19.11.2020 Voormalig staatssecretaris Menno Snel heeft zich in 2017 tegen een plan gekeerd om kinderopvangorganisaties direct vanuit de overheid te betalen. Het nieuwe systeem zou de financiering van kinderopvangtoeslag weghalen bij de Belastingdienst. Maar Snel wilde daar niet aan, zegt een topambtenaar van Sociale Zaken.
Het nieuwe stelsel zou een van de problemen met het systeem van kinderopvangtoeslag oplossen. Ouders zouden bij een verandering van hun situatie niet meer grote bedragen hoeven terug te betalen omdat er een te hoog bedrag aan toeslag was voorgeschoten. Het geld zou namelijk direct naar de kinderopvangorganisaties gaan. Er lag hiervoor een plan klaar, maar Snel, en later ook zijn collega van Sociale Zaken Tamara van Ark, gingen er niet in mee.
Geen politieke steun
Topambtenaar Maaike van Tuyll heeft naar haar zeggen nog een ‘hartstochtelijk’ pleidooi gehouden tegenover Van Ark. Toch wilde zij het plan niet indienen, omdat er geen politieke steun meer voor was. Ook de hoogste ambtenaar van het ministerie, de secretaris-generaal, was voorstander van het systeem. Van Ark (inmiddels minister voor Medische Zorg) zou in eerste instantie overtuigd zijn dat de directe financiering van kinderopvangorganisaties een betere manier zou zijn.
Maar na een overleg met toenmalig staatssecretaris van Snel, zag Van Ark van het voorstel af. Snel zag te veel risico’s aan een nieuw systeem. Bovendien was de kinderopvangtoeslag in goede handen bij de afdeling Toeslagen, die door Snel ‘het best draaiende onderdeel’ van de fiscus werd genoemd, tekent Van Tuyll op. Een aantal problemen met de kinderopvangtoeslag kon in het huidige systeem worden opgelost, zei Snel. Hij beloofde een aantal zaken te verbeteren.
Politieke verantwoordelijkheid
Donderdag werden drie hoge ambtenaren onder ede gehoord, van wie twee nog bij het ministerie van Sociale Zaken werken. Een commissie van Kamerleden doet onderzoek naar de ambtelijke en politieke verantwoordelijkheid in de affaire met de kinderopvangtoeslag. Volgende week wordt zowel Snel als Van Ark ook onder ede gehoord.
NU 19.11.2020 De verwijten over en weer tussen de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken over wie het meest in de kinderopvangtoeslagaffaire te verwijten valt, geven geen fraai beeld. Dat vinden ook de betrokken topambtenaren die worden gehoord door de ondervragingscommissie.
“Sparren kan ook met collega’s op een ander departement. We zitten niet in een ander land”, zei Loes Mulder, sinds 2016 de hoogste ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken.
“Ik ben sinds ik secretaris-generaal op Sociale Zaken ben nooit door de top van de Belastingdienst aangesproken van: ‘Loes, er gaat hier iets mis'”, aldus Mulder.
“Het is heel lelijk als we elkaar allemaal de schuld gaan geven.”
Belastingdienst baalde van ‘halsstarrige houding’
Mulder reageerde op uitspraken van haar collega’s van het ministerie van Financiën van eerder deze week. Peter Veld (tot 2015 topambtenaar bij Financiën) had het woensdag tijdens een verhoor over de “halsstarrige houding” van Sociale Zaken.
Volgens Veld was er vanuit Financiën twee keer tevergeefs bij Sociale Zaken aangeklopt om te waarschuwen dat het fout ging met de terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Hans Blokpoel, tussen 2010 en 2016 directeur bij de Belastingdienst, zei dat hij “buikpijn” kreeg van de situatie waarin ouders zijn beland.
Mulder kent Blokpoel, ze hebben samengewerkt bij Vreemdelingenzaken. Even contact zoeken was dus niet zo ingewikkeld, vindt Mulder. “Als Hans Blokpoel tegen mij had gezegd: ‘Loes, ik heb buikpijn’, dan had ik gevraagd: ‘Wat is er aan de hand?'”
‘Het heeft te lang geduurd, dat is heel erg’
Ook Maaike van Tuyll, de huidige directeur kinderopvang bij Sociale Zaken die eerder op de dag werd gehoord, zei dat niemand van Financiën met haar over de kinderopvangtoeslag had gesproken. “Ik heb niemand aan mijn bureau gehad.”
Volgens Mulder klopt het wel dat de Belastingdienst Sociale Zaken heeft gewaarschuwd. “Die signalen hebben wij niet goed opgepakt. Daardoor heeft het allemaal langer geduurd en dat vind ik heel erg.”
Beide ministeries zijn betrokken bij de kinderopvangtoeslagaffaire. De Belastingdienst, die onder Financiën valt, voert het beleid uit en spoort eventuele fraude op. Sociale Zaken gaat over de regels van de kinderopvang.
Plan voor ander toeslagenstelsel mislukte op het laatste moment
De commissieleden bleven met een onbevredigend gevoel zitten na de gesprekken met Mulder en Van Tuyll.
Er werd namelijk door Sociale Zaken aan een plan gewerkt om de kinderopvangtoeslag direct over te maken naar de opvangorganisaties, zodat de toeslagen niet meer nodig waren. Zo werden ouders niet meer de dupe van het alles-of-nietsbeleid, waarbij alle ontvangen toeslagen terugbetaald moesten worden als er een fout was gemaakt met de eigen bijdrage.
Van Tuyll hield er een “hartstochtelijk” pleidooi voor bij toenmalig staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken). Ook Mulder adviseerde de bewindsvrouw met het plan in te stemmen, hoewel het “een spannend project” zou worden.
Maar Van Ark (inmiddels minister voor Medische Zorg) zag er vlak voordat er een beslissing zou worden genomen toch van af. Er was onvoldoende politieke steun. Mulder: “Wij adviseren, de bewindspersoon maakt uiteindelijk een eigen afweging.”
Oud-staatssecretaris Snel wilde toeslagen bij fiscus houden
Dat had misschien te maken met het plan waar oud-staatssecretaris Menno Snel (Financiën) op het laatste moment mee kwam. Volgens dat plan zou de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst blijven.
Snel zag volgens Van Tuyll financiële risico’s als de toeslagen rechtstreeks naar de kinderopvangorganisaties overgemaakt zouden worden. Bovendien was de kinderopvangtoeslag bij de afdeling Toeslagen volgens de bewindsman in goede handen. Hij zou de afdeling “het best draaiende onderdeel” van de Belastingdienst hebben genoemd.
Mulder concludeerde dat de financiële risico’s in combinatie met “een redelijk alternatief van de Belastingdienst” de doorslag gaf om niet met het oorspronkelijke plan door te gaan.
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) noemt het “raar” om het voorstel op het “moment suprême” overboord te gooien. Hij zal Snel er ongetwijfeld zelf naar vragen als de oud-staatssecretaris volgende week wordt gehoord.
MSN 19.11.2020 Een plan van toenmalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel om de eerste ouders in de toeslagenaffaire in de zomer van 2019 al te compenseren, strandde na bezwaren, vooral afkomstig uit het ministerie van Sociale Zaken. Dat bevestigt topambtenaar van het ministerie Maaike van Tuyll in een verhoor over de affaire.
In eerste instantie was Van Tuyll, directeur Kinderopvang, positief. Dat heeft ze ook aangegeven tegenover toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken Tamar van Ark. Het ging om ouders die hun kinderen lieten opvangen via het gastouderbureau Dadim. Dit werd de eerste zaak waarbij ouders onterecht als fraudeur werden behandeld door de Belastingdienst, met grote geldproblemen tot gevolg.
Ambtenaren van Sociale Zaken hadden drie belangrijke bezwaren tegen het conceptvoorstel van Financiën. Het voorgestelde bedrag van 5000 euro “doet geen recht aan de situatie”, zo werd gedacht volgens Van Tuyll.
Oude zaken
Ook moest er zorgvuldiger omgegaan worden met zaken die vijf jaar of ouder waren. Normaal gesproken is zo’n zaak ‘dicht’ en kan er niets meer veranderd worden. Als de zaken toch opengebroken worden, zou de overheid van dat ‘recht’ in de toekomst ook misbruik kunnen maken, vreesde Sociale Zaken.
Tot slot waren er zorgen over wat de kosten van de compensatieregeling voor de begroting van Sociale Zaken zou doen. “Ik wilde niet dat het ten koste zou gaan van de huidige ouders”, zei Van Tuyll. Minder geld bij haar ministerie zou volgens de ambtenaar mogelijk minder geld betekenen voor de vele ouders die toeslagen ontvangen.
Bredere groep
Ook Financiën zelf had uiteindelijk bezwaren, denkt Van Tuyll. Er is immers nooit een echt voorstel ingediend. Achteraf is ze blij dat er nu meer geld naar de hardst gedupeerde ouders gaat. Bovendien krijgen ouders uit veel meer groepen nu compensatie. “Ik ben blij dat we nu naar een bredere groep wordt gekeken.”
De commissie-Donner adviseerde pas in november 2019 deze groep te compenseren. Veel ouders uit andere zaken of in andere situaties moeten nog gecompenseerd worden.
MSN 19.11.2020 Ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken hebben geprobeerd om het beleid van de kinderopvangtoeslag minder hard te maken. Maar gaandeweg bleek dat zo ingewikkeld, dat de poging strandde. Toenmalig minister Lodewijk Asscher heeft de plannen nooit gezien.
“Ik vond het verschrikkelijk wat die ouders overkwam”, zei Marcelis Boereboom, hoge ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken tussen 2013 en 2017, donderdag tegen de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Boereboom had een “ongemakkelijk” gevoel dat de kinderopvangtoeslag bij de kleinste fout al werd stopgezet en dat ouders alles moesten terugbetalen; de ‘alles-of-niets-aanpak’.
Ouders werden volledig verantwoordelijk gehouden voor de toeslagen, zij moesten de regels kennen. “Dat vond ik een vrij zware opdracht”, zei Boereboom. “Daarom wilde ik er vanaf.”
Veel ouders belandden in grote financiële problemen, omdat het soms om tienduizenden euro’s ging die zij aan de fiscus moesten overmaken.
Sociale Zaken wilde ‘harde kantjes eraf’
Boereboom wilde “de harde kantjes” van het beleid halen. Daarnaast bedacht hij voor de toekomst dat de kinderopvang direct gefinancierd zou worden zodat de toeslag kon verdwijnen. Maar dat kostte veel tijd en was een ingewikkeld proces, ondervond hij.
Met de kennis van nu, zegt Boereboom, was het beter geweest om ouders te helpen die al in de problemen zaten en het systeem op de lange termijn om te gooien. “Het is veel gecompliceerder dan je op voorhand zou denken.”
Op Sociale Zaken had men sterk de overtuiging dat de kinderopvang niet gratis mag zijn, de eigen bijdrage was een bewuste, politieke keuze. Daarbij was de strenge antifraudeaanpak, als reactie op de Bulgarenfraude, door de rechter goedgekeurd.
Mogelijke oplossing bereikte toenmalig minister Asscher nooit
Toch werd er eind 2014 tussen het ministerie van Financiën, de uitvoerder van de toeslagen, en het ministerie van Sociale Zaken als beleidsbepaler in het dossier een ‘expertmeeting’ georganiseerd. Op beide ministeries had men namelijk het gevoel dat terugvorderen tot schrijnende situaties kon leiden.
Daar kwamen voorstellen uit die ook de ambtelijke top op beide ministeries bereikten, maar daar bleef het bij. Volgens Boereboom hebben de stukken toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher nooit bereikt. “Dat is niet gewoon”, moest de oud-topambtenaar erkennen.
De afgelopen dagen beschuldigden ambtenaren van de Belastingdienst hun collega’s op Sociale Zaken ervan dat zij oplossingen in het toeslagendossier blokkeerden.
Dat beeld herkent Boereboom niet. “Ik wilde het anders aanpakken.” Bovendien had hij niet het idee dat de urgentie voor zijn collega’s van Sociale Zaken zo hoog was. “Ze stonden niet op hoge poten aan mijn bureau met de boodschap dat het anders moest.”
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een beetje een ongemakkelijk gevoel zitten. “Ik krijg het beeld dat het huis in de fik staat, maar dat er een nieuw huis wordt gebouwd zonder het oude te blussen.”
NOS 19.11.2020 Het is niet terecht om de toeslagenaffaire vooral toe te schrijven aan het beleid van het ministerie van Sociale Zaken (SZW). Dat zei Maaike van Tuyll, topambtenaar op dat ministerie, tegen de parlementaire ondervragingscommissie. Ze reageerde op (oud-) ambtenaren van de Belastingdienst, die gisteren voor dezelfde commissie betoogden dat ze door SZW gedwongen werden om hard op te treden tegen ouders.
De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de uitvoering van de toeslagen, SZW gaat over het beleid. Volgens Van Tuyll was het geen onderdeel van het beleid om ouders als fraudeur te bestempelen die iets verkeerd ingevuld hadden. Dat stempel gaf de Belastingdienst wel.
Had nooit mogen gebeuren
“Wij hadden niet het beeld dat we opdracht hadden gegeven voor een fraudejacht”, zei Van Tuyll. Speciale teams van de Belastingdienst (CAF-teams) verzamelden volgens haar op extreme manier bewijzen voor fraude. Ouders die eigenlijk niets fout hadden gedaan, kregen geen toeslag meer en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Van Tuyll: “Als je de wet gewoon uitvoert, gaat het niet zo gruwelijk mis.”
Zelf kwam ze er pas ruim een jaar na haar aantreden in 2016 achter dat er zulke grote problemen speelden, na een rapport van de Nationale ombudsman. Van Tuyll vind het achteraf naar eigen zeggen vreselijk dat ze niet eerder zag wat er gebeurde met ouders. “Dit had nooit mogen gebeuren. U hoort het: dat zit me dwars”, zei ze geëmotioneerd.
Niet voldoende politieke steun
Sociale Zaken werkte ondertussen wel aan een geheel nieuw systeem voor de toeslagen, waarbij het geld direct aan het kinderopvangcentrum zou worden overgemaakt, in plaats van aan de ouders. Dat zou volgens Van Tuyll veel problemen hebben opgelost.
Ze pleitte bij de toenmalige staatssecretaris Van Ark naar eigen zeggen “hartstochtelijk” voor het invoeren van dat nieuwe systeem, maar ze kreeg te horen dat daar niet voldoende politieke steun voor was.
Snelle compensatie
In de zomer van 2019 wilde toenmalig staatsecretaris Snel van Financiën een eerste groep gedupeerde ouders compenseren, maar dat sneuvelde na bezwaren van onder meer het ministerie van Sociale Zaken. Van Tuyll zei dat ze aanvankelijk wel enthousiast was over het plan, maar al gauw ook grote nadelen zag.
Zo vond ze het voorgestelde compensatiebedrag, 5000 euro, geen recht doen aan de situatie. Bovendien ging het voor een deel om zaken die ouder waren dan vijf jaar. Die mogen normaal gesproken niet meer worden geopend. Een uitzondering maken zou kunnen betekenen dat de overheid er bij andere zaken ‘misbruik’ van zou kunnen maken.
Tenslotte was Van Tuyll bang dat de compensatieregeling ten laste van de begroting van Sociale Zaken zou komen. Daardoor zou er mogelijk minder geld overblijven voor andere ouders met toeslagen.
Snel zag uiteindelijk af van zijn compensatievoorstel. De commissie-Donner drong in november 2019 alsnog aan op ruimhartige compensatie, maar de meeste ouders hebben nog geen geld gezien.
Telegraaf 19.11.2020 Oud-topambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken Marcelis Boereboom geeft toe dat het harde terugvorderen van de kinderopvangtoeslag ’disproportioneel’ was. Maar verschillende oplossingen voor het probleem, stranden voortijdig. Boereboom zet ook vraagtekens bij de harde fraude-aanpak van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire.
Boereboom krijgt donderdag de woorden voorgelegd uit de verhoren van oud-topambtenaren van Financiën. Die zeiden woensdag dat Sociale Zaken dwarslag bij een oplossing voor de harde terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Die aanpak zorgde ervoor dat mensen die een kleine fout met een klein bedrag maakten, zomaar een heel jaar aan toeslagen kwijt konden raken. Volgens de ambtenaren van Financiën, die zelf met een keiharde fraude-aanpak overigens ook een flinke duit in het zakje van het toeslagenleed deden, hadden zij ook ’buikpijn’ van die harde terugvordering. Maar pogingen om de wet aan te passen, liepen volgens hen spaak bij de collega’s van Sociale Zaken.
Boereboom geeft donderdag toe dat die ’alles-of-niets-aanpak’ voortvloeide uit de regels die op zijn ministerie waren gemaakt. En dat een oplossing vanuit Financiën inderdaad bij Sociale Zaken strandde. Sterker nog: een voorstel van Financiën om het probleem op te lossen, strandde in de ambtelijke top en bereikte nooit toenmalig minister Lodewijk Asscher. „Dat is niet gewoon”, moest Boereboom toegeven.
Marcelis Boereboom, voormalig directeur-generaal bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tijdens de vierde dag van de hoorzittingen van de tijdelijke commissie die onderzoek doet naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. Ⓒ ANP
Niet alleen Asscher blijkt niet op de hoogte te zijn geweest. In het tweede verhoor van de dag blijkt dat Maaike van Tuyll, vanaf 2016 directeur kinderopvang bij Sociale Zaken, niet eens op de hoogte te zijn van de problemen met de alles-of-niets-aanpak. Terwijl het haar voorganger is die na alle overleggen over de problemen het oplossingsvoorstel vanuit Financiën afschiet. Van Tuyll hoort er pas van in een sessie met ouders en belangenorganisaties, niet in haar eigen organisatie. „Idioot”, noemt ze de harde terugvordering in het verhoor. „Ik begrijp dat nog steeds niet.”
Het ministerie van Sociale Zaken blijkt vooral aan zijn eigen oplossing voor het probleem te hebben gewerkt: directe financiering van de kinderopvang zodat de toeslag helemaal kan verdwijnen. „Als je toch een heel wetgevingstraject in moet, kun je het beter inzetten om van de kinderopvangtoeslag af te komen”, adviseert Boereboom aan Asscher. Die gaat daarmee akkoord.
Maar het plan komt helemaal niet van de grond. Ondanks een volgens Van Tuyll ’hartstochtelijk’ pleidooi, schiet staatssecretaris Tamara van Ark het af vanwege ’te weinig politieke steun’. Van Ark heeft in kabinet-Rutte III het kinderopvang-dossier overgenomen van Asscher.
De harde terugvordering gaat zo nog jaren door. „Als je me het nu vraagt, had ik misschien een andere afweging moeten maken”, blikt Boereboom terug. „We hadden misschien ook met noodwetgeving moeten komen voor de scherpe randjes bij de kinderopvangtoeslag.”
Fraude-aanpak
De focus op fraude-aanpak, vanuit kabinet-Rutte II, speelt volgens Boereboom destijds ook een rol in de toeslagenaffaire. En de bal voor hoe hard die fraude-aanpak ging, legt de ambtenaar op zijn beurt volledig bij het ministerie van Financiën neer. „De methodiek waarlangs de Belastingdienst dat deed, was volledig aan de Belastingdienst”, ziet Boereboom.
Hij vindt die aanpak achteraf gezien veel te hard: „Als ik nu zie hoe dat ontspoord is, kom ik voor mezelf tot conclusie dat je als opdrachtgever dichter op de uitvoering moet staan.”
De ambtenaren van Financiën wezen er woensdag ook nog op dat er vanuit Sociale Zaken veel druk werd gelegd op de fraude-aanpak. Onder meer omdat er op de begroting van Sociale Zaken ook een bepaald bedrag ingeboekt was aan teruggevorderde toeslagen. „Ik heb daar nooit druk op gelegd”, ontkent Boereboom daar zelf op te hebben gedrukt. „Maar in algemene zin is het wel zo dat fraude-aanpak heel belangrijk werd geacht. Dus in overleg zal dat onderwerp vast aan de orde zijn geweest.”
NU 19.11.2020 Ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken hebben geprobeerd om het beleid van de kinderopvangtoeslag minder hard te maken. Maar gaandeweg bleek dat zo ingewikkeld, dat de poging strandde. Toenmalig minister Lodewijk Asscher heeft de plannen nooit gezien.
“Ik vond het verschrikkelijk wat die ouders overkwam”, zei Marcelis Boereboom, hoge ambtenaar op het ministerie van Sociale Zaken tussen 2013 en 2017, donderdag tegen de ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Boereboom had een “ongemakkelijk” gevoel dat de kinderopvangtoeslag bij de kleinste fout al werd stopgezet en dat ouders alles moesten terugbetalen; de ‘alles-of-niets-aanpak’.
Ouders werden volledig verantwoordelijk gehouden voor de toeslagen, zij moesten de regels kennen. “Dat vond ik een vrij zware opdracht”, zei Boereboom. “Daarom wilde ik er vanaf.”
Veel ouders belandden in grote financiële problemen, omdat het soms om tienduizenden euro’s ging die zij aan de fiscus moesten overmaken.
Sociale Zaken wilde ‘harde kantjes eraf’
Boereboom wilde “de harde kantjes” van het beleid halen. Daarnaast bedacht hij voor de toekomst dat de kinderopvang direct gefinancierd zou worden zodat de toeslag kon verdwijnen. Maar dat kostte veel tijd en was een ingewikkeld proces, ondervond hij.
Met de kennis van nu, zegt Boereboom, was het beter geweest om ouders te helpen die al in de problemen zaten en het systeem op de lange termijn om te gooien. “Het is veel gecompliceerder dan je op voorhand zou denken.”
Op Sociale Zaken had men sterk de overtuiging dat de kinderopvang niet gratis mag zijn, de eigen bijdrage was een bewuste, politieke keuze. Daarbij was de strenge antifraudeaanpak, als reactie op de Bulgarenfraude, door de rechter goedgekeurd.
Mogelijke oplossing bereikte toenmalig minister Asscher nooit
Toch werd er eind 2014 tussen het ministerie van Financiën, de uitvoerder van de toeslagen, en het ministerie van Sociale Zaken als beleidsbepaler in het dossier een ‘expertmeeting’ georganiseerd. Op beide ministeries had men namelijk het gevoel dat terugvorderen tot schrijnende situaties kon leiden.
Daar kwamen voorstellen uit die ook de ambtelijke top op beide ministeries bereikten, maar daar bleef het bij. Volgens Boereboom hebben de stukken toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher nooit bereikt. “Dat is niet gewoon”, moest de oud-topambtenaar erkennen.
De afgelopen dagen beschuldigden ambtenaren van de Belastingdienst hun collega’s op Sociale Zaken ervan dat zij oplossingen in het toeslagendossier blokkeerden.
Dat beeld herkent Boereboom niet. “Ik wilde het anders aanpakken.” Bovendien had hij niet het idee dat de urgentie voor zijn collega’s van Sociale Zaken zo hoog was. “Ze stonden niet op hoge poten aan mijn bureau met de boodschap dat het anders moest.”
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een beetje een ongemakkelijk gevoel zitten. “Ik krijg het beeld dat het huis in de fik staat, maar dat er een nieuw huis wordt gebouwd zonder het oude te blussen.”
MSN 19.11.2020 Oud-topambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken Marcelis Boereboom geeft toe dat het harde terugvorderen van de kinderopvangtoeslag ’disproportioneel’ was. Maar verschillende oplossingen voor het probleem, stranden voortijdig. Boereboom zet ook vraagtekens bij de harde fraude-aanpak van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire.
Boereboom krijgt donderdag de woorden voorgelegd uit de verhoren van oud-topambtenaren van Financiën. Die zeiden woensdag dat Sociale Zaken dwarslag bij een oplossing voor de harde terugvordering van de kinderopvangtoeslag.
Die aanpak zorgde ervoor dat mensen die een kleine fout met een klein bedrag maakten, zomaar een heel jaar aan toeslagen kwijt konden raken. Volgens de ambtenaren van Financiën, die zelf met een keiharde fraude-aanpak overigens ook een flinke duit in het zakje van het toeslagenleed deden, hadden zij ook ’buikpijn’ van die harde terugvordering. Maar pogingen om de wet aan te passen, liepen volgens hen spaak bij de collega’s van Sociale Zaken.
Boereboom geeft donderdag toe dat die ’alles-of-niets-aanpak’ voortvloeide uit de regels die op zijn ministerie waren gemaakt. En dat een oplossing vanuit Financiën inderdaad bij Sociale Zaken strandde. Sterker nog: een voorstel van Financiën om het probleem op te lossen, strandde in de ambtelijke top en bereikte nooit toenmalig minister Lodewijk Asscher. „Dat is niet gewoon”, moest Boereboom toegeven.
Het ministerie van Sociale Zaken blijkt vooral aan zijn eigen oplossing voor het probleem te hebben gewerkt: directe financiering van de kinderopvang zodat de toeslag helemaal kan verdwijnen. „Als je toch een heel wetgevingstraject in moet, kun je het beter inzetten om van de kinderopvangtoeslag af te komen”, adviseert Boereboom aan Asscher. Die gaat daarmee akkoord.
Maar het plan komt helemaal niet van de grond, waardoor de harde terugvordering nog jaren doorgaat. „Als je me nhet u vraagt, had ik misschien een andere afweging moeten maken”, blikt Boereboom terug. „We hadden misschien ook met noodwetgeving moeten komen voor de scherpe randjes bij de kinderopvangtoeslag.”
Fraude-aanpak
De focus op fraude-aanpak, vanuit kabinet-Rutte II, speelt volgens Boereboom destijds ook een rol in de toeslagenaffaire. En de bal voor hoe hard die fraude-aanpak ging, legt de ambtenaar op zijn beurt volledig bij het ministerie van Financiën neer. „De methodiek waarlangs de Belastingdienst dat deed, was volledig aan de Belastingdienst”, ziet Boereboom.
Hij vindt die aanpak achteraf gezien veel te hard: „Als ik nu zie hoe dat ontspoord is, kom ik voor mezelf tot conclusie dat je als opdrachtgever dichter op de uitvoering moet staan.”
De ambtenaren van Financiën wezen er woensdag ook nog op dat er vanuit Sociale Zaken veel druk werd gelegd op de fraude-aanpak. Onder meer omdat er op de begroting van Sociale Zaken ook een bepaald bedrag ingeboekt was aan teruggevorderde toeslagen. „Ik heb daar nooit druk op gelegd”, ontkent Boereboom daar zelf op te hebben gedrukt. „Maar in algemene zin is het wel zo dat fraude-aanpak heel belangrijk werd geacht. Dus in overleg zal dat onderwerp vast aan de orde zijn geweest.”
RTL 19.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vanochtend, op de vierde dag, worden drie hoge ambtenaren verhoord. Allereerst is dat Marcelis Boereboom, tussen 2013 en 2017 directeur-generaal Werk bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Vanmiddag komen Maaike van Tuyll van Serooskerken en Loes Mulder aan het woord. Van Tuyll van Serooskerken is directeur Kinderopvang bij het ministerie van Sociale Zaken. Mulder is secretaris-generaal van dat ministerie.
NOS 19.11.2020 De Belastingdienst kon weinig anders dan grote bedragen terugvorderen van ouders die zich niet aan de regels hadden gehouden bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag. “Er was wettelijk verankerd dat ze alles moesten terugbetalen, en dat werd ook door de rechter bevestigd”, zei voormalig topambtenaar Boereboom van het ministerie van Sociale Zaken (SZW) tegen de parlementaire ondervragingscommissie.
Boereboom bevestigde dat zijn ministerie verantwoordelijk was voor het beleid, terwijl de Belastingdienst, die onder Financiën valt, de fraudeaanpak moest uitvoeren. Ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald, moesten al het geld dat ze ontvangen hadden terugbetalen. In overleg werd Boereboom wel duidelijk dat de Belastingdienst die ‘alles-of-niets aanpak’ “buitenproportioneel” vond. (Oud-)topambtenaren van de fiscus zeiden dat gisteren ook voor de commissie.
Maar volgens Boereboom was de sfeer toen dat fraude hard moest worden aangepakt. “Er stond een enorme druk op. Vanuit het perspectief van de staatssecretaris van Financiën had hij geen andere ruimte dan te handelen zoals hij heeft gedaan”, zei de voormalig directeur-generaal.
Gat dichten in begroting
De ambtenaren van de Belastingdienst wezen gisteren vooral naar SZW, dat zou hebben aangedrongen op de harde aanpak. Die moest ook leiden tot minder uitgaven aan kinderopvangtoeslag, om zo een gat in de begroting van het ministerie te dichten. Vandaag hoort de commissie drie (oud)-ambtenaren van Sociale Zaken.
De medewerkers van de Belastingdienst betoogden gisteren dat ze verschillende keren bij SZW aan de bel hebben getrokken omdat ze minder rigide wilden terugvorderen. Boereboom plaatste daar vandaag kanttekeningen bij: “Ik heb nooit iemand boos aan mijn bureau gehad.”
De fraudeaanpak door de fiscus is volgens Boereboom uiteindelijk ontspoord, met grote gevolgen voor de ouders. Hij heeft er achteraf spijt van dat hij zich daar niet meer mee heeft bemoeid. “We hadden veel dichter op de uitvoering moeten zitten.”
Ander systeem
Zelf had hij grote moeite met het systeem van toeslagen die door de Belastingdienst werden betaald. “Ik wilde er eigenlijk vanaf en naar een systeem van directe financiering van de kinderopvang.” Ook de toenmalige minister, Asscher, was het ermee eens om zo’n nieuw systeem te verkennen. Maar zolang daaraan werd gewerkt, werd er niets gedaan aan de acute problemen van veel ouders. “Met de kennis van nu was een tweesporenbeleid op zijn plaats geweest.”
Bij een overleg tussen Financiën en SZW werd er wel een voorstel gedaan om minder streng terug te vorderen als ouders niet hun eigen bijdrage voor de opvang hadden betaald. Volgens Boereboom, zelf niet bij dat overleg aanwezig, was er iemand in de ambtelijke top van Sociale Zaken die daar tegen was. Daarom is het voorstel waarschijnlijk nooit bij minister Asscher terechtgekomen.
NOS 18.11.2020 Geëmotioneerd en met een mengeling van hoop en ergernis. Zo kijken gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire naar de verhoren van directeuren van de Belastingdienst. Vandaag, op de derde dag van de hoorzittingen, werd Gerard Blankestijn ondervraagd. Hij was directeur Toeslagen bij de Belastingdienst van 2011 tot 2018.
Blankestijn gaf toe dat er onder zijn leiding fouten zijn gemaakt, maar zegt dat de druk op de dienst groot was om fraude aan te pakken. Ook verwees hij naar “de opdrachtgever”, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
“In grote lijnen is het verhaal weer: it wasn’t me“, reageert Steve Kuipers op het verhoor. Hij en zijn vrouw zijn gedupeerden van de misstanden bij de Belastingdienst. Ze volgen de verhoren thuis. “Het is weer: ik heb er melding van gemaakt, maar weet niet wat daarmee is gebeurd.”
Het stel kreeg in 2014 te horen dat ze 50.000 euro moesten terugbetalen aan de Belastingdienst. Ze zouden geen recht hebben gehad op de ontvangen toeslag voor de opvang van twee van hun drie kinderen bij een gastouderbureau in Eindhoven. Dat bureau werd, samen met honderden klanten, ten onrechte weggezet als fraudeur, bleek in 2018.
Kuipers noemde het gesteggel met de Belastingdienst vorig jaar “mensonterend”.
Steve vond gesteggel na stopzetten toeslag ‘mensonterend’
Kuipers vindt dat de leidinggevenden geen verantwoordelijkheid nemen. “Na 5 minuten kijken word ik alweer boos. Ze hebben jarenlang verstoppertje gespeeld en nu zeggen ze dat ze de wet hebben gehandhaafd, maar dat is niet zo. Bij ons is niets verkeerd gegaan en toch werd onze toeslag stopgezet. Al die jaren heb ik nog nooit iemand van de Belastingdienst aan de lijn gehad die de waarheid sprak.”
Vorig jaar kreeg het echtpaar een schadevergoeding in de zogeheten CAF-11-zaak, na meerdere malen in hoger beroep te zijn gegaan tegen de terugvordering. Volgens Kuipers is het onvoldoende om de schade te compenseren. “Ik hoop dat door de verhoren de onderste steen toch nog boven komt, want de burger moet weer vertrouwen krijgen in dit soort instanties.”
Gezichten bij de handtekeningen
Ook Angela Sanches is een van de gedupeerden. Haar kinderen zaten bij een kinderopvang die fraudeerde met haar DigiD. De toeslagen die Sanches had ontvangen, werden echter op haar verhaald. Haar schuld liep op tot 100.000 euro.
Sanches volgt de verhoren op de voet. Ze wordt met regelmaat emotioneel. “Ik heb van deze mensen altijd alleen maar brieven met hun naam en handtekening gekregen, nu zie ik eindelijk gezichten”, zegt ze. Van de hoorzittingen wordt ze niet vrolijk, zegt ze na het verhoor van Blankestijn. “Hij geeft niet toe dat ze ouders in de ellende hebben gestort. Hij glimlacht af en toe zelfs, dat maakt me boos. Hij weet niet wat de ouders en kinderen hebben meegemaakt.”
De Rotterdamse moeder van twee kinderen heeft naar eigen zeggen recht op een compensatie, omdat ze tot een groep gedupeerden behoort van de CAF-fraudezaak. De Belastingdienst spreekt dat tegen. “Ik heb een klein deel gehad, omdat ik als nierpatiënt in nood zat.” Nog altijd betaalt ze maandelijks een bedrag terug aan de Belastingdienst. “In bijna acht jaar heb ik 34.000 euro betaald en nog steeds moet ik 400 euro per maand betalen. Ik wil dat ze het dossier sluiten en dat ik met een schone lei verder kan.”
Sanches hoopt dat de (oud-)leidinggevenden bij de Belastingdienst hun fouten toe zullen geven. “Ze wijzen tot nu toe met de vinger naar anderen en verschuilen zich achter wetgeving. maar kijken niet naar het welzijn van de ouders en kinderen. Er werken toch mensen van vlees en bloed? Ik hoop dat de verantwoordelijken worden gestraft.”
Sanches vertelde vorig jaar hoe de handelwijze van de fiscus haar leven bepaalde.
Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
Peter Veld, voormalig directeur-generaal Belastingdienst (2009-2015), tijdens de derde dag van de hoorzittingen van de tijdelijke commissie die onderzoek doet naar problemen rond de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag. Ⓒ ANP
Telegraaf 18.11.2020 Er ging zeker van alles fout bij de Belastingdienst in de toeslagenaffaire. Maar het was toch echt het ‘halsstarrige’ ministerie van Sociale Zaken dat dwarslag bij een oplossing die veel gedupeerde ouders problemen had bespaard. Tenminste, als we oud-topambtenaren van de fiscus moeten geloven.
Die kwamen woensdag op de derde dag van de verhoren in het parlementaire onderzoek in de Tweede Kamer aan het woord. Peter Veld (als voormalig directeur-generaal van 2009 tot en met 2015 de hoogste ambtenaar van de fiscus) en Gerard Blankestijn (directeur van het onderdeel Toeslagen van 2011 tot en met 2018) staken daarin een soortgelijk verhaal af.
Dat verhaal spitste zich toe op een groot onderdeel van het probleem in de toeslagenaffaire: het keiharde terugvorderen van toeslagen, ook als ouders maar een klein foutje maakten. Dus het niet betalen van een eigen bijdrage van 100 euro kon er in de praktijk toe leiden dat ouders 10.000 euro aan toeslagen terug moesten betalen.
’Halsstarrigheid’
Zowel Veld als Blankestijn zette daar naar eigen zeggen al zo’n tien jaar geleden vraagtekens bij. „Ik heb het aan de orde gesteld”, zei Blankestijn in zijn onderzoek. Veld had zelfs een advies uitgebracht aan toenmalig staatssecretaris Frans Weekers (Financiën): „Het zou beter zijn om in deze zaken niet de hele kinderopvangtoeslag terug te vorderen.”
Waarom bleef die harde aanpak dan toch in stand, wilde de commissie weten. Sociale Zaken – dat de wet en het beleid rond de kinderopvangtoeslag maakt – lag dwars, luidde het antwoord. Het was volgens Veld ’de wens van Sociale Zaken om het zo te gaan doen’. Dat ministerie voelde zich daarbij gesteund door rechtsspraak die de behandeling goedkeurde.
De Kamerleden vonden dat Veld en Blankestijn zich er wel heel makkelijk van af maakten. „U maakt zich wel heel klein”, verzuchtte Femke Merel Van Kooten-Arissen tegen Blankestijn. „Ik ben ook klein, want ik ben niet in staat de wet te veranderen”, antwoordde hij. Blankestijn en Veld benadrukten ook een nieuwe poging, inmiddels onder staatssecretaris Eric Wiebes, om de aanpak te verzachten. Maar weer liep dat dood bij Sociale Zaken. „Halsstarrigheid”, noemde Veld het. Blankestijn: „Ik heb daar best een gevoel van onmacht van gehad. Maar als het verhaal steeds is dat er geen ruimte is, dan houdt het een keer op.”
Gebrekkige herinneringen
De verhoren met de twee mannen liepen soms moeizaam en duurden fors langer dan de geplande twee uur. De Kamerleden liepen zich daarbij soms te hoop op de gebrekkige herinneringen van Veld en Blankestijn. Waar zij nog wel scherp voor de geest hadden hoe Sociale Zaken dwarslag, hadden ze soms meer moeite om te reproduceren hoe de Belastingdienst zelf ook een harde aanpak hanteerde.
Zo kreeg Veld een verslag opgediend waarin stond dat oud-directeur Belastingen Hans Blokpoel had gezegd dat alle toeslagen ’dichtgedraaid’ wilde hebben bij fraudezaken, ook de ’goede’. Blokpoel had in zijn eigen verhoor maandag ontkend zoiets gezegd te hebben. Veld kon het zich niet voor de geest halen: „Ik heb wel een goed geheugen, maar zo goed ook niet.”
Wel boden de heren excuses aan voor de fouten die ze wel hadden gemaakt en waarmee ze vele ouders gedupeerd hebben. Ze hadden het bijvoorbeeld over het lang op de plank laten liggen van zaken, het kwijtraken van bewijsstukken en niet genoeg rechtsbescherming bieden aan de ouders. Blankestijn: „Het was wel heel hard als je dat allemaal op elkaar stapelt.”
Commissievoorzitter Chris van Dam bleef achter met de vraag of Veld en Blankestijn niet meer hadden kunnen doen om de harde terugvorderingen te stoppen. „Ik heb het gevoel dat heel veel dokters ernaar hebben gekeken, maar de patiënt intussen is overleden”, zei hij tegen Veld. De commissie kan donderdag meteen wederhoor halen op het zwartepieten van de ambtenaren. Dan schuiven (voormalige) topambtenaren van Sociale Zaken aan.
NOS 18.11.2020 Net als zijn voormalige baas vanochtend legt oud-toeslagendirecteur Gerard Blankestijn de schuld van de Toeslagenaffaire vooral bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat departement maakte het beleid en de Belastingdienst voerde het uit, zei Blankestijn voor de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
In de toeslagenaffaire kregen ouders die vaak onterecht als fraudeur werden gezien te maken met ‘een alles-of-nietsaanpak’. Daardoor moesten ouders die te weinig of geen eigen kinderopvangbijdrage hadden betaald die bijdrage terugbetalen én alle ontvangen toeslag teruggeven.
Gastouderbureaus of kinderopvangbedrijven, die vaak de boosdoener waren, konden niet aansprakelijk worden gesteld. Dat leidde ertoe dat ouders tienduizenden euro’s moesten betalen en vaak in de problemen kwamen.
Klein
“De wetgeving is van SZW”, zegt Blankestijn. “Dat is de opdrachtgever.” Op de vraag of de voormalig directeur zich niet klein maakt (“U zat toch hoog in de boom?”), antwoordt hij: “In dat geval ben ik ook klein, ik ben niet in staat om die wet te veranderen.”
De Belastingdienst ging in de bestrijding van de fraude verder dan het vastgelegde beleid, houdt Kamerlid Leijten hem voor.
Leijten ondervraagt Toeslagendirecteur over werkwijze
Blankestijn, die tussen 2011 en 2018 directeur Toeslagen was, geeft toe dat er fouten zijn gemaakt bij de fraudebestrijding. “Dat doet pijn, dat heeft veel leed veroorzaakt.” Maar hij zegt tegelijkertijd dat de druk op de dienst groot was om fraude aan te pakken.
Dat had onder meer te maken met de Bulgarenfraude die speelde in 2013. Die affaire rond huur- en zorgtoeslagen werd toenmalig staatssecretaris Frans Weekers bijna politiek fataal. In een “emotioneel” gesprek met enkele honderden medewerkers van de dienst Toeslagen maakte Weekers duidelijk dat “alles op alles” moest worden gezet om herhaling te voorkomen. “Er moest wat gebeuren, dat voelde iedereen heel stevig.”
Weggezet als dom
De afdeling van Blankestijn voelde zich als “dom” weggezet. “Wij hadden met onze ogen dicht Bulgaren uitbetaald. Kortom, de druk was heel hoog.” In de nasleep werden nieuwe medewerkers aangenomen om meer controles uit te kunnen voeren.
Dat kostte geld, en dat geld moest terugverdiend worden, legde Blankestijn uit. “Departementen werden weleens ongerust als de opbrengst niet leek te worden gehaald.”
Volgens de voormalige directeur zijn er fouten gemaakt in de fraudebestrijding, waardoor ouders ernstig zijn gedupeerd. Dat kwam onder meer doordat er haast moet worden gemaakt met nieuwe fraudeaanpak. Zo waren er nog geen geschreven werkinstructies. “Het schip moest nog varen, terwijl het nog niet af was. Dit is niet om het te vergoelijken, maar wel om het te verklaren.”
De enquêtecommissie wilde ook weten van de voormalige directeur hoe hij aankijkt tegen een advies van een juridisch medewerker die gisteren werd gehoord. Die medewerker, Sandra Palmen, waarschuwde in 2017 de leiding van de Belastingdienst.
“Hoe is het mogelijk geweest de toeslag voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?”, schreef ze over een specifieke casus. “Hoe is het mogelijk geweest onderzoek in te stellen zonder werkinstructies?” Volgens Palmen is er niets gebeurd met haar memo.
Fabrieksproces
Dat sprak Blankestijn vandaag tegen, tot verbijstering van commissieleden. “We hebben daar lessen uit getrokken”, zei de oud-directeur. En: “Wij hebben het op deze casus betrokken.” Waarom het niet op andere zaken werd betrokken die toen ook speelden, weet Blankestijn niet, omdat dat in een “ander clubje” werd besproken.
Aan het einde van het verhoor, dat flink uitliep, wilde Blankestijn zelf nog even ingaan op het feit dat maatwerk volgens onmogelijk is zoals het nu is geregeld. “Elke maand moeten 8 miljoen mensen hun geld krijgen. Het is een fabrieksproces.”
Vandaag is de derde dag van de verhoren. Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
AD 18.11.2020 Oud-directeuren van de Belastingdienst wijzen het ministerie van Sociale Zaken aan als hoofdschuldige voor het hardvochtige toeslagenbeleid. Maar die conclusie is de commissie die het schandaal onderzoekt nét even te makkelijk. ‘Hypocriet’, aldus commissielid Renske Leijten (SP).
Alle ballen op Sociale Zaken en voormalig PvdA-minister Lodewijk Asscher in het bijzonder. Dat was de teneur tijdens de verhoren van twee voormalige directeuren van de fiscus die woensdag werden gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
Voormalig directeur-generaal Peter Veld (Belastingdienst) en oud-directeur Gerard Blankestijn (Toeslagen) zeiden allebei onder ede dat ze grote moeite hadden gehad met het stopzetten en terugvorderen van het volledige bedrag aan kinderopvangtoeslag. Ouders moesten daardoor vaak vele duizenden euro’s terugbetalen omdat er is iets mis was met de verplichte eigen betaling. Maar ook al kaartten de directeuren de kwestie aan, er veranderde niks. Het ministerie van Sociale Zaken wilde als opdrachtgever per se vasthouden aan de ‘alles of niets’-benadering. En dat had de Belastingdienst als uitvoeringsorganisatie maar te volgen.
Halsstarrig
Veld ervoer de opstelling van het ministerie als ‘halsstarrig’. ,,Als op dat moment was geluisterd naar de dienst had het probleem er heel anders uitgezien”, meent hij. Maar minister Asscher hamerde er ook in de Tweede Kamer op dat ouders die kinderopvangtoeslag aanvragen op de hoogte moeten zijn van de rechten en plichten die daarmee samenhangen en daar ook zelf voor verantwoordelijk zijn. En dus moest bij schending daarvan over worden gegaan tot invordering van het hele bedrag. Zo stond het in de wet, aldus Blankestijn.
De commissie had deze verdedigingslijn wel zien aankomen, getuige de felle reactie van de ondervragers. ,,Waar is de zelfreflectie?”, wierp Salima Belhaj (D66) Veld voor de voeten. Femke van Kooten-Arissen kon haar oren evenmin amper geloven. ,,Ik vind dat u hier nu wel heel makkelijk wegkomt, u zat hoog in de boom!”, hield ze Blankestijn voor.
Hypocriet
De commissieleden vinden het niet terecht dat de ex-directeuren van Financiën de schuld voor de Toeslagenaffaire bij een ander ministerie in de schoenen schuiven. Vooral SP’er Renske Leijten, die zich samen met CDA-collega Pieter Omtzigt vastbeet in de toeslagenaffaire, slaagde er tijdens het verhoor niet in haar frustratie voor zich te houden. Want het feit dat dossiers niet compleet waren, bezwaartermijnen werden overschreden en bewijsstukken zoekraakten kan toch moeilijk Sociale Zaken worden verweten. ,,Hypocriet!”, oordeelde ze. Dat de Belastingdienst in sommige gevallen al tot volledige invordering overging terwijl alleen een handtekening ontbrak, volgt volgens haar niet uit het wetsartikel.
Ook de uitleg die Blankestijn verschafte over het beruchte memo dat onlangs opdook kon de commissie weinig bekoren. In dit stuk uit maart 2017 werd door een jurist binnen de dienst Toeslagen geadviseerd om te stoppen met procederen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen te compenseren. Dit advies werd echter terzijde geschoven, vertelde ambtenaar Sandra Palmen dinsdag aan de commissie.
Piloot
Blankestijn ontkent echter dat dat zo is gegaan: volgens hem is het advies wel degelijk opgevolgd. Volgens commissielid Attje Kuiken is dat niet zo en is juist de belangrijkste aanbeveling genegeerd: zorg dat ouders in soortgelijke gevallen worden gecompenseerd. Het antwoord van Blankestijn: ,,Het spijt me, ik heb er geen andere herinnering aan.” Dat het memo pas onlangs opdook zei Blankestijn moeilijk te kunnen begrijpen. Volgens hem is er op het ministerie ‘niet goed gezocht’.
Blankestijn toonde zich wel schuldbewust over het feit dat de Belastingdienst bewijzen die ouders aan de balie van het belastingkantoor afgaven is kwijtgeraakt. ,,Dat is niet goed maar het is wel gebeurd.” Ook heeft hij zich ‘geschaamd’ omdat mensen werden geacht binnen vier weken te reageren op post van de Belastingdienst, terwijl een burger die in bezwaar ging soms wel een jaar of zelfs langer moest wachten.
Voorzitter Chris van Dam (CDA) had een rare smaak overgehouden aan de getuigenis van Blankestijn: ,,Ergens heb ik het idee dat u als piloot in een vliegtuig wel naar de metertjes heeft gekeken, maar niet uit de cockpit bent gekomen hoe het met de mensen gaat.”
Donderdag verschijnen (oud-)topambtenaren van Sociale Zaken voor de commissie. Maandag is oud-minister Asscher aan de beurt.
NOS 18.11.2020 De hardheid in de fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslagen is te wijten aan de opstelling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat betoogde voormalig directeur-generaal Peter Veld van de Belastingdienst in zijn verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
De Belastingdienst en de destijds verantwoordelijke staatssecretaris Frans Weekers van Financiën wilden af van de zogenoemde alles-of-nietsaanpak, zegt Veld, die tussen 2010 en 2015 de baas was van de fiscus.
Er ontstond in 2012 een discussie over een zaak rond een gastouderbureau waarbij ouders de vereiste eigen bijdrage niet of niet volledig hadden betaald. Volgens de regels moesten zij alsnog de eigen bijdrage betalen én alle ontvangen toeslag teruggeven.
Gastouderbureaus, die vaak de boosdoener waren, konden niet aansprakelijk worden gesteld. Dat kon ertoe kon leiden dat ouders tienduizenden euro’s moesten betalen. “Een of twee jaarsalarissen”, in de woorden van Veld.
Geen juridische twijfels
De voormalige hoogste baas van de Belastingdienst zegt dat hij het “ongewenst” noemde en dat hij heeft voorgesteld om alleen de eigen bijdrage te vorderen, plus eventueel een boete. De toeslagenwet biedt weinig ruimte voor uitvoerders. Veld zei dat hij er niet aan twijfelde dat de aanpak juridisch juist was, maar dat hij wel twijfelde of deze niet te hard was voor de ouders.
Staatssecretaris Weekers deelde die twijfels, zegt Veld. “Hij schreef ‘ja’ in de marge van mijn notitie daarover.” Maar toen ze ermee naar Sociale Zaken gingen, het departement verantwoordelijk voor het toeslagenbeleid, werd daar volgens Veld gezegd: “Dit is bewust beleid, zo is het bedoeld.”
De voormalig directeur-generaal (DG) wijst erop dat dat tot op het hoogste niveau ging, ook toen er later echt met terugvorderen moest worden begonnen. Volgens hem wist de toenmalige minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher daarvan. “Je mag ervan uitgaan in het verkeer tussen directeuren-generaal dat een DG namens de minister of staatssecretaris spreekt.”
De huidige PvdA-leider Asscher verschijnt volgende week voor de parlementaire onderzoekscommissie. Morgen komen (voormalig) hoge ambtenaren van het ministerie aan bod.
Halsstarrigheid
Dat de schuld helemaal bij Sociale Zaken ligt, ging er niet goed in bij Kamerlid Belhaj (D66). “U was de hoogste baas, u had toch heel veel invloed?” Waarop Veld stelde dat het anders was gelopen als er was geluisterd naar hem. “Ik heb halsstarrigheid ervaren.”
Hij vertelde nog over een tweede poging om SZW te overtuigen dat niet alles terugbetaald zou moeten worden. Volgens Veld werd er toen langer over nagedacht, maar was het antwoord weer ‘nee’.
Het verhoor onder ede ging niet zonder geharrewar. “Hebt u dit wel voorbereid?”, vroeg Belhaj zich vertwijfeld af toen Veld zei dat hij zich een Kamerbrief niet herinnerde. Ook hekelde ze de zegswijze ‘ik denk’ van Veld, die hij vaak gebruikte. “Dat vraag ik niet, ik vraag wat u weet. Kunt u nauwkeuriger zijn in de beantwoording?”
Slepende affaire
De Kamer onderzoekt in twee weken hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
Later vandaag komen Gerard Blankestijn, directeur Toeslagen van 2011-2018 en zijn opvolger Agaath Cleyndert aan bod. De verhoren zijn hier live te volgen.
Vandaag is de derde dag van de verhoren. Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
NU 18.11.2020 Na urenlange verhoren op de derde dag van de verhoren over de toeslagenaffaire, erkenden twee oud-directeuren van de Belastingdienst dat zij fouten hadden gemaakt, maar het hardvochtige optreden van de fiscus kwam in hun ogen ook vooral door anderen.
Peter Veld, directeur-generaal Belastingdienst tussen 2010 en 2015, en Gerard Blankestijn, directeur Toeslagen bij de Belastingdienst tussen 2011 en 2018, zaten op hoge posities bij de Belastingdienst in de tijd dat de fraudejacht werd opgericht en uiteindelijk volledig ontspoorde.
Zij zagen dingen fout gaan, trokken aan de bel bij hun bazen, maar toen verdere actie uitbleef om iets te veranderen, bleef het daarbij.
“Ik had een gevoel van onmacht”, zei Blankestijn. Veld: “Ik voelde me ongemakkelijk over de regels. Die waren te streng.”
De wet schreef voor dat als er een fout werd gemaakt bij de aanvraag voor kinderopvangtoeslag, het totaal uitgekeerde bedrag terugbetaald moest worden. Dat kon betekenen dat een rekenfout van 100 euro, je een rekening van 30.000 euro opleverde.
Ambtenaren geven ook Sociale Zaken de schuld
Beiden uitten hun zorgen. Toen Blankestijn in 2015 na een aantal pogingen merkte dat er niets zou veranderen, is hij daarmee opgehouden. “Daar had ik mee door moeten gaan”, zegt hij nu achteraf.
Blankestijn en Veld stuitten met name op onwil bij het ministerie van Sociale Zaken, zij bepalen immers het beleid voor de kinderopvangtoeslag. Financiën, waar de Belastingdienst onder valt, was alleen verantwoordelijk voor de uitvoering en de opsporing van fraude.
“Als er toen was geluisterd naar de Belastingdienst, dan hadden we nu niet deze problemen gehad”, zei Veld. Hij noemde de houding van Sociale Zaken “halsstarrig”. Ook de staatssecretarissen Frans Weekers (tot 2014) en Eric Wiebes (2014 – 2017) waren volgens de ambtenaren bereid de wet aan te passen.
Ook moest de context worden begrepen, vonden de oud-directeuren. Toen de fraudejacht werd ingezet, was daar brede politieke en maatschappelijke steun voor vanwege de Bulgarenfraude die in 2013 aan het licht kwam.
De fiscus werd door Bulgaren via de toeslagen voor miljoenen opgelicht, in Nederland riep de Tweede Kamer vervolgens om hard optreden. “De druk was mega”, herinnerde van Blankestijn zich.
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Antwoorden zorgden niet voor duidelijkheid
Er waren in het voorjaar van 2017 al redenen genoeg om de koers te wijzigen: de Belastingdienst verloor een belangrijke rechtszaak bij de Raad van State, de Nationale ombudsman kwam met een kritisch rapport en er verscheen een intern advies (memo) waarin werd opgeroepen het beleid te wijzigen. Toch hield men bij de fiscus daarna nog vast aan de harde lijn.
“U voelde onmacht. Waarom pakte u dat moment niet aan om iets te veranderen?”, vroeg een zichtbaar geïrriteerde Attje Kuiken (PvdA) aan Blankestijn.
Zijn antwoorden zorgden niet per se voor meer duidelijkheid. Zo vond Blankestijn dat hij wel degelijk gevolg had gegeven aan het interne rapport van Palmen, want haar adviezen stonden min of meer ook in het rapport van de Nationale ombudsman en die zijn ter harte genomen.
Het beeld is juist dat het advies van Palmen in een la verdween zonder dat er iets mee gebeurde. Nog opmerkelijker: het bleef daar liggen ondanks dat meerdere commissies, journalisten en Kamerleden ernaar vroegen.
“Er is slecht gezocht”, zei Blankestijn daarover. Het zou namelijk gewoon bij andere verslagen liggen die netjes waren opgeborgen.
De uitspraak van de Raad van State is volgens Blankestijn wél nageleefd door de Belastingdienst. Dat bleef een discussiepunt tussen hem en de commissieleden.
Na de uitspraak van de Raad van State volgde een gesprek tussen de Belastingdienst en Eva González Pérez, de advocate van tientallen gedupeerde ouders, met de bedoeling om samen tot een oplossing te komen.
Ook daar lopen de lezingen uiteen. González Pérez verscheen maandag voor de commissie en verklaarde daar dat zij tijdens dat gesprek “tegenover een muur van ontkenning” zat. “Een senior jurist van de Belastingdienst liep stampvoetend weg.”
González Pérez zat in de rechtszaal met een incompleet dossier, ontdekte zij later. De Belastingdienst werd verweten stukken voor de rechter achter te houden. “Een doodzonde”, zei González Pérez. “Een ongeluk”, beweerde Blankestijn.
Het was het zoveelste voorbeeld dat (oud) hoge ambtenaren van de Belastingdienst een totaal andere belevenis hebben van de toeslagenaffaire dan de gedupeerde ouders.
AD 18.11.2020 Dat ouders in grote problemen kwamen doordat ze hun kinderopvangtoeslag volledig terug moesten betalen is te wijten aan het ‘halsstarrige’ ministerie van Sociale Zaken. Die beschuldiging hebben twee kopstukken van de Belastingdienst geuit tijdens hun verhoor door de commissie die de toeslagenaffaire onderzoekt.
Voormalig directeur-generaal Peter Veld (Belastingdienst) en oud-directeur Gerard Blankestijn (Toeslagen) wezen tijdens hun verhoor allebei met de beschuldigende vinger naar Sociale Zaken, dat toen onder leiding stond van PvdA-minister Lodewijk Asscher. Zij hadden naar eigen zeggen grote moeite met het stopzetten en terugvorderen van het volledige bedrag aan kinderopvangtoeslag – vaak vele duizenden euro’s – als ouders niet aan de regels voor eigen betalingen hadden voldaan. Sociale Zaken zou als opdrachtgever van de Belastingdienst echter hebben vastgehouden aan deze ‘alles of niets’-benadering.
Blankestijn vond toen en vindt ook nu dat die opstelling ‘hard’ was. Hij sprak erover met directeur-generaal Veld, die de bezwaren aankaartte bij de staatssecretaris en bij zijn evenknie op Sociale Zaken, Maarten Camps (tegenwoordig baas van het UWV). Die laatste zat er volgens Veld echter ‘stevig in’ en drong erop aan dat de Belastingdienst doorging met de invorderingen. Veld ervoer die opstelling als ‘halsstarrigheid’. ,,Als op dat moment was geluisterd naar de dienst had het probleem er heel anders uitgezien”, meent hij.
Rigide stelsel
Volgens Veld hield Sociale Zaken vast aan het ‘rigide stelsel’, omdat het ministerie ‘beslist wilde voorkomen dat er een situatie zou ontstaan waarin ouders geen eigen bijdrage zouden betalen aan de opvang’, ook al lag de fout hiervoor vaak bij gastouderbureaus. Minister Asscher omschreef die opstelling tijdens een overleg met de Kamer in 2015, memoreerde Blankestijn, die de uitspraken van de PvdA-bewindsman citeerde in een schriftelijk betoog, dat hij voorafgaand aan het verhoor aan de commissie overhandigde.
De Belastingdienst heeft ‘nooit enige ruimte gevoeld’ om ouders coulanter behandelen, zei Blankestijn. Sociale Zaken maakte de wetten, de Belastingdienst voerde die volgens hem slechts uit. De commissie vindt die uitleg moeilijk te geloven. ,,Ik vind dat u hier nu wel heel makkelijk wegkomt, u zat hoog in de boom!”, aldus Kamerlid Femke van Kooten-Arissen. Blankestijn hield echter voet bij stuk: ,,Wij hebben gevraagd of het anders kon en het antwoord was dat het niet anders kon.”
Blankestijn was tussen 2011 en 2018 verantwoordelijk voor de dienst Toeslagen. Ook zijn opvolger Agaath Cleyndert wordt later vandaag aan de tand gevoeld door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
De toon lijkt gezet: oud-topambtenaren Belastingdienst/Toeslagen spelen het ministerie van Sociale Zaken de zwarte piet toe: dat wilde vasthouden aan ‘rigide stelsel’, waarbij kinderopvangtoeslag werd stopgezet en volledig teruggevorderd. @LodewijkA kan zijn borst natmaken.
De verhoren richten zich woensdag op de vraag waarom de Belastingdienst nog jarenlang doorging met het stopzetten van kinderopvangtoeslagen, terwijl er al veel signalen waren dat de dienst daarmee onrechtmatig handelde. In maart 2017 oordeelde de Raad van State al vernietigend in een zaak die was aangespannen door advocaat Eva González-Pérez, die maandag aan het woord kwam.
Nog diezelfde maand werd in een intern memo door een jurist binnen de dienst Toeslagen geadviseerd om te stoppen met procederen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen te compenseren. Dit advies werd echter terzijde geschoven, vertelde ambtenaar Sandra Palmen dinsdag aan de commissie. Blankestijn ontkent echter dat dat zo is gegaan: volgens hem is het advies wel degelijk opgevolgd. Volgens commissielid Attje Kuiken is dat niet zo en is juist de belangrijkste aanbeveling genegeerd: zorg dat ouders in soortgelijke gevallen worden gecompenseerd. Het antwoord van Blankestijn: ,,Het spijt me, ik heb er geen andere herinnering aan.”
Blankestijn toonde zich wel schuldbewust over het feit dat de Belastingdienst bewijzen die ouders aan de balie van het belastingkantoor afgaven is kwijtgeraakt. ,,Dat is niet goed maar het is wel gebeurd.” Ook heeft hij zich ‘geschaamd’ omdat mensen werden geacht binnen vier weken te reageren op post van de Belastingdienst, terwijl een burger die in bezwaar ging soms wel een jaar of zelfs langer moest wachten.
RTL 18.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 9.30 uur alle ontwikkelingen.
Vanochtend, op de derde dag, wordt Peter Veld gehoord. Hij was tussen 2010 en 2015 generaal-directeur bij de Belastingdienst.
Vanmiddag worden Gerard Blankestijn en Agaath Cleyndert verhoord. Blankestijn was vanaf 2011 directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, Cleyndert volgde hem in 2018 op.
AD 17.11.2020 De ambtenaar die al in 2017 adviseerde om ouders in de toeslagenaffaire te compenseren, werd straal genegeerd. En zelfs toen haar memo in 2019 opnieuw opdook, werd daar niks mee gedaan.
,,De beginselen van behoorlijk bestuur zijn heel erg geschonden”, zei Sandra Palmen-Schlangen vanmiddag tijdens haar verhoor tegen de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
De jurist schreef al in 2017 een intern memo, met daarin het advies om de uitkering van kinderopvangtoeslagen niet langer midden in het jaar volledig stop te zetten en de ouders om bewijs te vragen. Hun rechtsbescherming was geschonden, stelde ze. En dus moest de Belastingdienst stoppen met procederen, de klachten gegrond verklaren en de slachtoffers een compensatie geven.
Maar in plaats daarvan besloot de dienst Toeslagen om procedures door te zetten. Palmen werd niet eens op de hoogte gesteld van het hoger beroep. ,,Zoiets had ik nog nooit meegemaakt, niet in die mate”, aldus de ambtenaar, die nota bene door het managementteam van de dienst om het memo was gevraagd.
Sluwe Leijten
Het had weinig gescheeld of Palmen had haar verhaal nooit voor de commissie uit de doeken gedaan. Haar memo uit 2017 zat niet bij de stukken die de commissie bij Financiën had opgevraagd. Pas eind vorige maand werd het verstrekt, nadat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt achter het bestaan was gekomen en om het stuk had gevraagd.
De ontluistering was groot toen het memo alsnog op de mat plofte: de affaire had veel eerder beëindigd kunnen zijn en gedupeerde ouders had veel leed bespaard kunnen blijven, concludeerde Omtzigt vorige week.
Een aantal delen in het memo was door het ministerie witgelakt, maar SP-Kamerlid Renske Leijten liet Palmen vanmiddag op sluwe wijze de tot dusver onbekende passages uit haar eigen schrijven oplezen. Daardoor is de inhoud alsnog openbaar en weten we nu dat Palmen adviseerde niet in hoger beroep te gaan.
Ook stelde ze dat het handelen van de dienst ‘laakbaar’ was en ‘niet de schoonheidsprijs’ verdiende. De alarmbel had moeten afgaan, zei ze in antwoord op Leijten. ,,Dat was bij mij absoluut het geval.”
Volgens Palmen veroorzaakte haar memo ‘grote schrik’ bij de directeur Toeslagen en is het reeds de volgende dag in het managementteam besproken. Maar uiteindelijk werd alleen de aanbeveling opgevolgd dat er meer ‘coördinatie’ nodig was. En daar bleef het bij. ,,Ik kon niet meer doen, behalve het zo duidelijk mogelijk opschrijven”, aldus Palmen.
Toch kwam het memo in 2019 opnieuw onder de aandacht, nadat een superieur zich het memo herinnerde en vroeg het op te sturen. Hij stuurde het weer door naar het ministerie, waar het bij de ambtelijke top op het bureau belandde, maar niet bij staatssecretaris Menno Snel.
Waarom er zo weinig met het memo is gebeurd, zal morgen beantwoord moeten worden. Dan verschijnt Gerard Blankestijn, tot 2018 directeur Toeslagen, voor de commissie. Ook zijn opvolger Agaath Cleyndert komt langs, evenals voormalig directeur-generaal Belastingdienst Peter Veld. Volgende week zijn pas de politieke kopstukken aan de beurt, zoals Snel, zijn voorganger Eric Wiebes en oud-minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.
‘Staan voor het vakmanschap’
Palmen is de enige ‘gewone’ ambtenaar die voor de commissie verschijnt. Zij werkt nog altijd bij de Belastingdienst, maar niet meer voor de dienst Toeslagen. Daar vertrok ze kort na het verschijnen van haar memo. Over de mensen die er werken is ze mild: ,,Mijn beeld is dat medewerkers deden wat zij dachten dat zij moesten doen van het management.”
Uitgedaagd door de commissie heeft ze echter nog wel een aanbeveling: Toeslagen moet ‘staan voor het vakmanschap’ en dat betekent ‘het juist toepassen van wet- en regelgeving’, aldus Palmen.
Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) sneuvelde in 2019 door de toeslagenaffaire.
Sandra Palmen bij de ondervragingscommissie van de Tweede Kamer ANP
NOS 17.11.2020 Hoe heeft iemand hier ooit toestemming voor kunnen geven, vroeg juridisch adviseur Sandra Palmen van de Belastingdienst zich al in maart 2017 af. Zij werd vandaag onder ede verhoord door de parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag.
Palmen had destijds net het dossier doorgelezen over de zaak van driehonderd ouders van wie de kinderopvangtoeslag in 2014 plotseling was stopgezet. De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst vertrouwde het gastouderbureau Dadim uit Eindhoven niet. Het dossier wordt nu de CAF 11-zaak genoemd.
Palmen had veel ervaring bij de Belastingdienst, maar was net gevraagd om bij Toeslagen te komen. Zij bracht advies uit aan haar nieuwe leidinggevenden zoals zij dat gewend was. Haar juridische oordeel was dat Toeslagen onbehoorlijk had gehandeld, dat de bezwaren van de ouders terecht waren en dat zij compensatie verdienden.
Geheim
“Hoe is het mogelijk geweest de toeslag voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?” schreef Palmen. “Hoe is het mogelijk geweest dat deze bezwaren twee jaar zijn blijven liggen?” Haar advies uit 2017 bleef tot een paar weken geleden genegeerd en weggestopt.
Op 20 oktober jongstleden stuurde staatssecretaris Van Huffelen het geheime document dan toch naar de Tweede Kamer, op verzoek van Kamerlid Omtzigt. Er waren stukken witgelakt. “In dit memo zijn de persoonlijke beleidsopvattingen van de betrokken ambtenaar conform het staande kabinetsbeleid niet zichtbaar”, was de verklaring van Van Huffelen.
Palmen las de delen van haar juridisch advies, die het kabinet niet openbaar maakte, vandaag voor:
De belangrijkste waarschuwingen en adviezen uit het memo
In het advies schreef Palmen verder dat de Belastingdienst/Toeslagen laakbaar heeft gehandeld en dat het geheel geen schoonheidsprijs verdient. De werkwijze moet veranderen, zei zij. Omdat de Nationale Ombudsman inmiddels bij de zaak betrokken was, adviseerde Palmen de ambtelijke top diens adviezen over te nemen.
“Omdat anders escalatie op het niveau van de staatssecretaris zal plaatsvinden”, voegde zij daaraan toe. Met andere woorden: de hele zaak kan leiden tot grote politieke gevolgen.
De ondervragingscommissie van de Tweede Kamer wil van haar weten waarom er niets met het advies is gebeurd. Dat weet Palmen, inmiddels weer werkzaam bij de ‘gewone’ Belastingdienst, ook niet. Zij weet wel dat er destijds “andere visies waren”.
Reorganisatie ineens stopgezet
Kort nadat Palmen met haar advies kwam, werd de reorganisatie van de juridisch adviseurs bij Toeslagen ineens stopgezet. Palmen had daar mede leiding aan moeten geven, maar werd geplaatst op een juridische afdeling in de ‘oude stijl’. Dat zag zij niet zitten en zij koos voor een andere baan.
Of er een verband is tussen het advies en het terugdraaien van de reorganisatie werd in het verhoor van vandaag niet duidelijk.
De ondervragingscommissie zal daar morgen proberen achter te komen. Dan worden de verantwoordelijke directeuren van de Belastingdienst en Toeslagen verhoord.
De verhoren beginnen om 9.30 uur en zijn live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Lees hier eerdere artikelen over de Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag terug:
Advocaat: toeslagenaffaire doet denken aan Kafka, liep tegen muur aan
Oud-directeur fiscus: buikpijn over toeslagenaffaire, top wist ervan
Verhoren kinderopvangtoeslag-affaire: van genegeerde ambtenaar tot Rutte
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
NU 17.11.2020 De top van de Belastingdienst werd al in 2017 op de vingers getikt over de aanpak van fraude met de kinderopvangtoeslag. In een memo schreef Sandra Palmen, een hooggeplaatste jurist bij de fiscus, dat ouders recht hebben op compensatie. Dinsdag werd tijdens de tweede dag van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag pas echt duidelijk hoe hard de kritiek was.
“Hoe is het mogelijk geweest toeslagen voor driehonderd burgers op deze wijze stop te zetten?”, las Palmen op verzoek van de commissie voor.
Het ontbrak volgens Palmen onder meer aan goede rechtsbescherming, zorgvuldigheid en bewijslast. Ook maakte de Belastingdienst een potje van de bezwaarprocedures, iets dat de ouders al lang aan den lijve hadden ondervonden. “Hoe is het mogelijk geweest dat bezwaren twee jaar zijn blijven liggen?”, staat er in het memo.
Grote delen van Palmens memo waren weggelakt toen staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) het op 20 oktober naar de Tweede Kamer had gestuurd. Door de ontbrekende stukken nu voor te lezen, wordt het beeld duidelijker.
De afdeling Toeslagen binnen de Belastingdienst heeft volgens Palmen “laakbaar gehandeld”. Het geheel “verdient zeker geen schoonheidsprijs”.
Memo toont aan dat Belastingdienst belangrijk advies negeerde
Er was al veel te doen over het advies van Palmen. Het toonde namelijk aan dat de top van de Belastingdienst in 2017 al wist dat de aanpak in de ontspoorde jacht op fraudeurs niet deugde. De top greep echter niet in.
Bovendien werd het document niet gedeeld met de commissie onder leiding van Piet Hein Donner, die precies ging onderzoeken wat uit dat memo bleek. Ook de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag kreeg het stuk niet.
Nadat Van Huffelen het stuk had toegestuurd, werd ook Palmen opgeroepen voor een verhoor onder ede.
Jurist adviseerde fiscus ‘met klem’ werkwijze aan te passen
Palmen was in 2016 en 2017 een hooggeplaatste jurist bij de Belastingdienst en moest erop toezien dat bij de afdeling Toeslagen de regels goed werden nageleefd.
Dat bleek nodig, want enkele dagen voordat ze haar advies gaf, had de fiscus een belangrijke rechtszaak bij de Raad van State over de kinderopvangtoeslag verloren.
Palmen schreef daar in het memo het volgende over: “Hoe is het mt (het managementteam, red.) tot de conclusie gekomen dat hoger beroep wenselijk was ondanks het afbreukrisico?”
De jurist adviseerde “met klem” de werkwijze van de afdeling aan te passen, de klachten van ouders gegrond te verklaren en hen een vorm van compensatie aan te bieden. Ze ziet dan al aankomen dat de zaak zal escaleren zodra die op het bordje van de politieke leiding terechtkomt.
Uiteindelijk vertrekt Palmen uit onvrede over de handelwijze bij Toeslagen.
Timing van publicatie is opvallend
De timing van de uitgebreide verklaring over wat er in het memo staat, is saillant. Uitgerekend woensdag moeten enkele oud-bestuurders van de Belastingdienst voor de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag verschijnen.
Het gaat om Peter Veld (directeur Belastingdienst tussen 2010 en 2015), Gerard Blankestijn (directeur Toeslagen 2011-2018) en zijn opvolger Agaath Cleyndert.
Blankestijn heeft het stuk in 2017 onder ogen gehad, maar het belandde in een la. “Ik kwam er niet doorheen”, zei Palmen. “De escalatielijn stopte bij mij.”
Hoe het kan dat er niets met het memo is gedaan, blijft ook voor Palmen een raadsel. “Ik heb dit nog nooit meegemaakt bij de Belastingdienst. En ik werkte er al sinds 1997.”
RTL 17.11.2020 Een hoge ambtenaar bij de Belastingdienst waarschuwde haar leidinggevenden al in het voorjaar van 2017 dat de dienst ‘laakbaar’ handelde jegens ouders in wat later bekend zou worden als de toeslagenaffaire. Haar memo werd besproken in de ambtelijke top, maar er gebeurde vervolgens niets mee. De ambtenaar werd na haar advies wel op een zijspoor gezet binnen de organisatie.
De ambtenaar, Sandra Palmen, las delen uit haar advies voor tijdens haar verhoor door de parlementaire ondervragingscommissie die de toeslagenaffaire onderzoekt. Daarmee werd voor het eerst duidelijk hoe kritisch haar memo was. In de versie die onlangs openbaar werd gemaakt, waren de belangrijkste passages onleesbaar gemaakt.
Het memo ging om de zaak rond het gastouderbureau Dadim, dat centraal stond in de eerste mediaberichten over de toeslagenaffaire. Palmen adviseerde toen al de klachten in deze zaak gegrond te verklaren en een ‘vorm van compensatie’ te bieden.
Tijdens het verhoor voegde zij daar aan toe dat de basisbeginselen van behoorlijk bestuur ‘wel heel erg geschonden’ waren. Ze las delen voor die tot dusver geheim waren. Daarin zegt ze dat het onbegrijpelijk is dat de top toestemming gaf om door te procederen, terwijl er zulke ernstige fouten werden gemaakt. Daardoor bleven gedupeerde ouders nog langer in de kou staan.
Het managementteam Toeslagen kreeg het advies ook, en zag de impact ervan, aldus Palmen. “Dit gaat een heel groot issue worden”, realiseerde een MT-lid zich volgens Palmen toen al. Maar uiteindelijk is hier weinig mee gedaan. Er is een groep gevormd om de zaak af te handelen, maar daarin bleken ‘verschillende visies’ op de kwestie.
Memo verdween in een la
Het explosieve memo verdween in 2017 in een la en compensatie bleef uit. De inzet van de gesprekken die met een advocaat van gedupeerde ouders door senior-juristen en hoge ambtenaren werden gevoerd, waren volgens Palmen ‘niet oplossingsgericht’. De jurist zei niet te begrijpen waarom haar advies in de prullenbak verdween: “Ik heb nog nooit eerder meegemaakt dat een advies van mij niet werd opgevolgd.”
Toeslagen voerde daarmee een belangrijke uitspraak van de Raad van State niet uit. Die zei dat de toeslagen van ouders, verbonden aan een gastouderbureau in Eindhoven, in 2014 onrechtmatig waren stopgezet. Palmen adviseerde ook om tegenover het gastouderbureau toe te geven dat grote fouten waren gemaakt en over te gaan tot schadevergoeding, maar ook dit werd niet uitgevoerd.
Ambtenaar op zijspoor
Palmen was een jaar eerder special aangetrokken om het hoogste management van Toeslagen ‘onafhankelijk’ en ‘objectief’ te adviseren over hoe wetten en regels moeten worden uitgevoerd en hoe rechten van burgers moeten worden beschermd. Afspraak was dat die onafhankelijkheid was gewaarborgd, doordat zij rechtstreeks aan het Management Team (MT) van Toeslagen zou adviseren.
Het MT kwam hierop terug, in dezelfde vergadering waarin werd besloten haar advies over compensatie niet uit te voeren, op 14 maart 2017. De ambtenaar zou lager in de organisatie worden geplaatst, en dus op een zijspoor worden gezet. Palmen liet toen weten hier ‘niet aan mee te zullen werken’, omdat ze dan haar onafhankelijke rol niet meer kon vervullen.
Het verhoor van Palmen was een nieuw, ingelast verhoor onder ede, dat eerst niet gepland stond. De Parlementaire Ondervragingscommisie besloot haar toch te willen horen, nadat eind oktober van dit jaar haar memo opdook, na nieuwe Kamervragen. De commissie had dit stuk tot dat moment niet gekregen. Het bestaan ervan was nooit eerder gemeld aan de Kamer.
Eerst zei staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen) nog dat het een memo van ‘een ambtenaar’ was en dat er in het MT Toeslagen in 2017 geen beslissingen over waren genomen. Later moest zij toegeven dat het memo van dé expert was en dat er wel over is besloten in het MT.
Opvallend is dat dat het geheimgehouden advies vorig jaar juni intern al bekend was, toen de toeslagenaffaire intern echt was ontploft. De huidig directeur Toeslagen had het begin juni 2019 op haar bureau en het werd in die periode besproken door tientallen ambtenaren ambtenaren op het ministerie van Financiën. De auteur van het memo noemde het vandaag ‘nogal vreemd’ dat het toen niet alsnog bekend is gemaakt: “Absurd.”
Een bom gelegd
Het memo kwam op tafel na onthullingen van RTL Nieuws en Trouw dat er in deze affaire door de Belastingdienst was gemanipuleerd met bewijsmateriaal, om een ‘vermoeden’ van fraude te rechtvaardigen, waarna toeslagen werden stopgezet.
Na deze onthullingen wilde toenmalig staatssecretaris Menno Snel alsnog heel snel tot compensatie komen voor de groep van 300 gedupeerde ouders, terwijl hij vlak daarvoor juist een commissie had ingesteld om te onderzoeken óf er een ‘passende oplossing’ zou kunnen komen. Snelle compensatie werd toen geblokkeerd.
Volgens RTL Nieuws-journalist Pieter Klein heeft het verhoor van vandaag ‘een bom’ gelegd: “Nu is de vraag: wie wisten nog meer van dat memo. Wist de hoogste ambtelijke baas wat de inhoud was? Wist de staatssecretaris het? En waarom moest een commissie worden ingesteld, terwijl alles al intern bekend was?”
Morgen gaan de ondervragingen verder met hoge ambtelijke functionarissen, zoals de voormalige directeur-generaal van de Belastingdienst en de vorige én huidige Directeur Toeslagen.
Telegraaf 17.11.2020 Een ambtenaar van de Belastingdienst adviseerde al in 2017 om toeslagouders te compenseren en stelde gigantische vraagtekens bij de handelswijze van de fiscus. Dat blijkt uit de verhoren rond de toeslagenaffaire, waarin de jurist van de Belastingdienst voordraagt uit tot nu toe nog gelakte delen van een vernietigend memo dat ze 3,5 jaar geleden al schreef.
Ambtenaar Sandra Palmen schrijft al in 2017 een memo waarin ze de aanpak van de Belastingdienst streng veroordeelt. Dat advies volgt op een bij de Raad van State door de fiscus verloren zaak tegen een gedupeerde ouder uit de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Palmens memo is vernietigend. De fiscus heeft ’onrechtmatig’ en ’onzorgvuldig’ gehandeld en zelfs rechtsbeginselen geschonden.
Delen van het gepubliceerde memo waren nog weggelakt, maar commissielid en SP-Kamerlid Renske Leijten laat Palmen die stukken voordragen. Die inhoud blijkt nog vernietigender dan de rest van de memo. Zo adviseert Palmen in 2017 al expliciet om niet in hoger beroep te gaan, de gedupeerde ouder uit deze zaak te compenseren en alle andere lopende zaken in het dossier ook te heroverwegen.
’Hoe is het mogelijk?’
Palmen veroordeelt het handelen van de fiscus in keiharde woorden. Hoe is het mogelijk geweest om de toeslagen van 300 ouders stop te zetten, vraagt ze zich af. „De Belastingdienst heeft laakbaar gehandeld”, schrijft Palmen, die handelswijze verdient volgens haar ’niet de schoonheidsprijs’. In het verhoor voegt Palmen nog toe dat de aanpak van de Belastingdienst een ’inbreuk op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur’ is.
De jurist kijkt ook al vooruit op een onderzoek dat de Nationale Ombudsman naar de gang van zaken doet naar de gang van zaken. Ze verwacht ’een grote uiting van kritiek’ en aanbevelingen van de ombudsman. Ze adviseert het management van de fiscus die aanbevelingen over te nemen, ’omdat anders escalatie op het niveau van de staatssecretaris zal plaatsvinden’.
Palmen vertelt in de Tweede Kamer dat het lid van het managementteam waar zij contact mee heeft was ’geschrokken van het advies’. Die manager vertelt Palmen dat het een ’heel goed advies’ is, maar daaraan toevoegt dat ’dit een issue gaat worden’.
Ondanks de stevige woorden gebeurt er niks met het memo van Palmen, wiens positie al na een half jaar wordt opgeheven. Het advies gaat wel rond binnen de ambtelijke top van de fiscus, maar de harde aanpak van de Belastingdienst gaat vervolgens nog jaren door.
RTL 17.11.2020 Hoe kon het zo ontzettend misgaan bij de Belastingdienst? En waarom werd er niet ingegrepen? Een commissie onderzoekt hoe deze situatie, waar tienduizenden ouders als fraudeurs werden aangemerkt en in zware financiële problemen kwamen, kon ontstaan. Via onderstaande livestream volg je vanaf 13.00 uur alle ontwikkelingen.
Vandaag, op de tweede dag van de verhoren, wordt ambtenaar Sandra Palmen-Schlangen gehoord. Zij was in 2016 en 2017 vaktechnisch coördinator Toeslagen bij de Belastingdienst.
RTL 16.11.2020 In de toeslagenaffaire leek de Belastingdienst soms ‘zomaar’ te procederen tegen ouders, ook als ze wisten dat het geen zin zou hebben. Dat stelt advocaat Eva González Pérez. Volgens de advocaat zag de Belastingdienst het procederen zelfs als een ‘uitje’.
González Pérez is de eerste getuige die onder ede werd gehoord door een commissie van Kamerleden die de toeslagenaffaire onderzoekt. In die affaire werden tienduizenden ouders onterecht door de Belastingdienst als fraudeurs aangemerkt. In sommige gevallen moesten ze tienduizenden euro’s terugbetalen. Als gevolg daarvan kwamen ze in zware financiële problemen terecht.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort daarom vanaf vandaag gedurende twee weken (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede. Onder hen premier Mark Rutte, ministers Tamara van Ark en Wopke Hoekstra, oud-minister van Sociale Zaken en PvdA-leider Lodewijk Asscher en minister van Economische Zaken Eric Wiebes.
Eva González Pérez bracht de toeslagenaffaire aan het licht. Het gastouderbureau Dadim van haar man stond centraal in een van de vele fraudeonderzoeken waarbij de Belastingdienst uit de bocht is gevlogen.
‘Zomaar procederen’
Ouders die tekst en uitleg wilden van de Belastingdienst over het stopzetten van hun kindertoeslag, moesten volgens de advocaat steeds meer informatie aanleveren. Vaak duurde het erg lang voordat ze antwoorden kregen, en de Belastingdienst leek soms ook ‘zomaar’ te procederen tegen ouders, ook als ze wisten dat het geen zin zou hebben.
Volgens González Pérez dacht de Belastingdienst over procedures: “als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer”, vertelt de advocaat. “Ik had het gevoel van: het is gewoon een uitje.”
Dingen verzinnen
“Je gaat het liefst niet procederen”, zei de advocaat. Het liefst zoekt ze samen met de behandelaar naar een oplossing, zei ze. Maar de Belastingdienst leek volgens haar juist halsstarrig op zoek naar onregelmatigheden in de dossiers. “Er kwamen steeds gelegenheidsargumenten om iets goed te praten. Het leek wel of dingen verzonnen werden.”
Het onterecht stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag had grote financiële en sociale gevolgen, vertelde ze. Zo sprak González Pérez over een vrouw met drie kinderen ‘die helemaal kapot zijn gegaan’, net als veel ouders. “Je kunt je kinderen niet eens meenemen naar de Efteling.”
Een andere cliënt van de advocaat is opgenomen wegens grote mentale problemen.
Buikpijn
Ook oud-directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel werd gehoord. De voormalige baas kreeg ‘buikpijn’ van de hardheid waarmee bepaalde ouders die toeslagen ontvingen werden aangepakt, zei hij. Die zorgen heeft hij naar eigen zeggen gedeeld met oud-staatssecretaris Eric Wiebes en met zijn baas.
Een van de belangrijkste onderdelen van de affaire is de handelwijze van fraudeteams die zich richten op eventueel frauderende tussenpersonen, zoals gastouderbureaus. Blokpoel noemde zichzelf de ‘huisbaas’ van die CAF-teams. Hij werkte tussen 2010 en 2016 bij de fiscus.
Uitschakelen gastouderbureaus
Om de gastouderbureaus ‘uit te schakelen’, werden de toeslagen van de ouders stopgezet, zodat het bureau geen klanten meer had. “Er is breed in de organisatie zorg geweest over de effecten van dit soort ingrepen en ook effecten op mensen die toeslagen kregen”, zei Blokpoel.
De topambtenaar zei tijdens het verhoor van veel zaken geen weet te hebben, terwijl de CAF-teams er wel voor verantwoordelijk waren. “Dat vind ik heel vreemd”, zei SP-Kamerlid Renske Leijten. “In welke werkelijkheid heeft u daar gefunctioneerd als huisbaas van het CAF?” vroeg GroenLinkser Tom van der Lee zich af.
De verhoren gaan morgen verder. Om 13.00 uur start dan het verhoor van de vaktechnisch coördinator Toeslagen bij de Belastingdienst. Die verhoren zullen net als vandaag ook morgen live op onze site te zien zijn.
NU 16.11.2020 Hans Blokpoel, tussen 2010 en 2016 hoge ambtenaar op het ministerie van Financiën, had buikpijn van de harde aanpak die de Belastingdienst hanteerde voor ouders die werden verdacht van fraude met de kinderopvangtoeslag. Toch werd er door niemand iets ondernomen om het beleid aan te passen.
“Ik voelde me medeverantwoordelijk dat ik onderdeel van een situatie was waarin er dingen zijn uitgevoerd die zo hard zijn, dat ik daar buikpijn van kreeg”, zei Blokpoel maandag nadat hij bijna twee uur was gehoord door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
De commissieleden waren verbaasd dat de oud-ambtenaar nu buikpijn heeft van het beleid dat hij onder anderen zelf uitvoerde.
Renske Leijten (SP) wilde bijvoorbeeld weten waarom het CAF-team zich vooral richtte op de kinderopvangtoeslag en niet op belastingontwijking of btw-fraude.
“U vraagt mij om een wet niet te handhaven? Dat kan toch niet?”, antwoordde Blokpoel. “Het is bijna onmogelijk om een wet niet uit te voeren.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
Wiebes was op de hoogte van strenge aanpak
De wet was toen zo ingericht dat ouders bij een fout niet alleen het te veel betaalde moesten terugbetalen, maar alle ontvangen toeslagen.
Blokpoel besprak het wel met de toenmalig hoogste baas bij de Belastingdienst, Peter Veld. “We hebben elkaar verzuchtend aangekeken: moet je echt alles terugvorderen als je alleen maar één fout maakt?”
Volgens Blokpoel heeft Veld dit besproken met zijn politieke baas van dat moment, VVD’er Eric Wiebes. Zowel Veld (18 november) als Wiebes (23 november) worden nog gehoord.
Blokpoel zegt juist te hebben gewaarschuwd voor harde aanpak
Blokpoel zegt intern te hebben gewaarschuwd dat uiteindelijk ouders de dupe konden worden van het beleid. Op dat moment was de inschatting van de fiscus dat 80 procent van de aanpak goed is, maar de overige 20 procent dus niet. Ook daarvoor zou Blokpoel hebben gewaarschuwd.
Het zorgde voor vragen bij de commissie. Blokpoel kwam vorig jaar in de toeslagenaffaire juist in het nieuws als de man die willens en wetens het beleid voortzette, terwijl hij wist dat een vijfde van de ouders mogelijk onterecht als fraudeur werden aangepakt door de Belastingdienst.
“Blokpoel wil alles laten dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, stond in een van de opgevraagde stukken. Blokpoel ontkende die uitspraak maandag.
Commissie ziet ‘buikpijn’ niet terug in de stukken
Commissievoorzitter Chris van Dam (CDA) bleef met een ongemakkelijk gevoel zitten.
“U was de huisbaas van het CAF, u was medeverantwoordelijk voor de aanpak, u heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet kan aantreffen. Ik wil dat best geloven, maar ik zie het niet.”
Blokpoel had destijds het gevoel dat er “geen ruimte” was om de wet anders uit te voeren. Op de vraag of hij de wet had willen aanpassen, was het korte antwoord: “Dolgraag.”
Telegraaf 16.11.2020 Bij het hogere management van de Belastingdienst was er ’heel veel buikpijn’ over de terugvordering van hoge bedragen aan toeslagen bij fouten met kleine bedragen. Dat zegt voormalig Belastingdienst-directeur Hans Blokpoel in de verhoren over de affaire rond de kinderopvangtoeslag.
Een speciale commissie van Kamerleden organiseert deze en volgende week verhoren met de hoofdrolspelers in de toeslagaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders door de eigen overheid gedupeerd door een te hardvochtige aanpak. Deze week is vooral de ambtelijke top aan de beurt om onder ede gehoord te worden, volgende week komen prominente politici langs.
Maandagmiddag kwam oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel langs. Hij liet zijn licht schijnen over de harde terugvordering van de fiscus. Als een ouder een klein foutje maakte bij de kinderopvangtoeslag, moest die meteen een heel jaar aan toeslag terugbetalen. Dat kon oplopen tot tienduizenden euro’s.
Blokpoel zei ’heel erg buikpijn’ te hebben gehad over die hardvochtige aanpak. „Ik heb meermalen intern gezegd: kon dit nou echt niet anders?” Waarom kwam het dan niet tot een mildere aanpak, vroeg de commissie zich af. Volgens Blokpoel was er ’geen ruimte’ voor een andere aanpak. Volgens hem was bij de afdeling Toeslagen het beeld dat de wet deze aanpak nou eenmaal voorschreef.
De commissie legde Blokpoel voor dat in verslagen staat dat hij juist ervoor pleitte om de toeslagen dicht te draaien. Maar de ambtenaar ontkende dat. Die uitspraak klonk volgens hem als ’iets wat ik niet gezegd kan hebben’.
Waarschuwing
Volgens Blokpoel had hij ook al langer gewaarschuwd voor de harde fraudeaanpak, onder de noemer CAF. Daarbij werd gezocht naar ’intermediairs’ die de fraude faciliteerden. Maar de oud-directeur zei daarbij vaak te hebben gewaarschuwd dat een malafide intermediair niet automatsch betekende dat diens klanten ook allemaal fraudeleus waren.
Alle individuele dossiers moesten volgens hem ook apart onderzocht worden, met ’een open blik’. „Dat kost heel veel tijd”, stipt Blokpoel wel aan. Dat individuele onderzoek was aan de belastinginspecteur, zegt de ambtenaar. Het CAF-team, waarvan hij de ’huisbaas’ was, mocht geen individuele zaken beoordelen.
Vreemd
De verhoren begonnen maandagochtend met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Haar partner was de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim, dat de spil bleek in de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Zo’n 300 klanten van dat bureau werd door de Belastingdienst als fraudeur bestempeld, bij zo’n 90 procent bleek dat achteraf onterecht.
„Ik zag dingen die ik vreemd vond”, legt Gónzalez Pérez uit waarom ze in de zaak dook. De toeslag van de Dadim-klanten werd stopgezet en ze moesten bewijs aanleveren dat ze wel recht hadden op het geld. Maar de mensen die de stukken aanleverden, kregen vervolgens niks te horen tot een nieuwe afwijzing volgde.
’Geen motivering’
„Die brieven waren niet gemotiveerd”, zegt Gónzalez Perez. Er stond volgens haar alleen in dat mensen niet genoeg gegevens hadden aangeleverd en de bewijsvoering niet compleet was. „Maar dat was geen motivering. Er stond niet in de beslissing wat mensen niet hadden ingeleverd. Het was een heel algemene brief met: u heeft toch geen recht, we hebben alles gecontroleerd, het was onvolledig.”
Bij zaken die Gónzalez Pérez won, ging de Belastingdienst telkens weer in beroep. Volgens de advocaat ging dat onder de noemer ’als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer’. „Ik had hier het gevoel: het is gewoon een uitje”, zegt ze.
Archiefbeeld: gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire op het Plein bij de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
De advocaat sprak met een keur aan topambtenaren en zelfs toenmalig staatssecretaris Snel (Financiën), die om dit dossier opstapte. Maar ze vat de toon van de gesprekken samen als ’vervelend’ en ’niet zo prettig’. „Ik heb denk ik met iedere medewerker van de Belastingdienst wel een gesprek gehad”, zegt Gónzalez Pérez, die stelt tegen ’een muur van ontkenning’ aan te zijn gelopen. Ze heeft het gevoel dat Snel ook echt niet doorhad wat het probleem precies was. „Maar ik denk dat de rest het wel snapte.”
Niet redelijk
Hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kwam maandagmiddag uitleg geven over behoorlijk bestuur en hoe daar in deze affaire wellicht geen sprake van is geweest. Dat ging onder meer over het harde terugvorderen van bijvoorbeeld een heel jaar aan toeslagen, bij ouders die maar kleine fouten hadden gemaakt.
Die hardheid komt volgens Marseille helemaal niet terug in de wetgeving rond de kinderopvangtoeslag. „Als iemand 100 euro aan toeslagen niet kan verantwoorden en dan 10.000 euro terug moet betalen, moet je dat beoordelen op het redelijke”, zegt Marseille.
Toch handelde de Belastingdienst wel zo hard en gaf de Raad van State daar in zaken vaak zijn goedkeuring aan. ’Niet terecht’, zegt Marseille. „Het is onjuist dat de Raad van State heeft opgeschreven dat Belastingdienst geen speelruimte had. De tekst van de wet dwingt niet om tot die conclusie te moeten komen.”
NOS 16.11.2020 Oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel heeft naar eigen zeggen “heel vaak buikpijn” gehad van de situatie bij de dienst Toeslagen, die het middelpunt is van de kinderopvangtoeslagaffaire. Volgens hem leidden “kleine fouten van ouders” tot “heel grote gevolgen”.
Blokpoel werd vanmiddag ondervraagd door de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen. De affaire, waarbij ouders onterecht als fraudeurs werden bestempeld en jarenlang met vorderingen te maken kregen waardoor ze in de problemen kwamen, was volgens Blokpoel al jaren bij de top van de dienst bekend. Ook toenmalig staatssecretaris Wiebes van Financiën wist ervan, en Sociale Zaken waarschijnlijk ook, zei hij.
De zorgen en een gevoel van onmacht over de kwestie werden volgens Blokpoel binnen zijn organisatie breder gedeeld. Hoe kwam het dan dat de onderzoeken naar de veronderstelde fouten van ouders niet werden stopgezet, vroeg SP-Kamerlid Leijten hem. “Ik heb meermalen gezegd of het niet anders kon, maar er werd bij Toeslagen geen ruimte gevoeld hoe het anders zou kunnen”, antwoordde Blokpoel. Er ontstond uiteindelijk ook bij hem een beeld dat de wet niet op een andere manier kon worden uitgevoerd.
Dubbel gevoel
Terugkijkend voelt Blokpoel zich naar eigen zeggen medeverantwoordelijk voor “een situatie waarin dingen zijn uitgevoerd die zo hard zijn dat ik er buikpijn van krijg”.
De voormalig directeur zei bij aanvang van het verhoor meteen al met een dubbel gevoel voor de commissie te verschijnen. “Ik ben als oud-directeur trots op sommige dingen bij de dienst, maar dat alles wordt overschaduwd door de ellende die ouders in de affaire opliepen.”
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden mensen een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort sinds vandaag gedurende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
In het verhoor wilden Kamerleden weten hoe het zo kon lopen dat grote groepen ouders die kleinere fouten maakten massaal als fraudeurs werden bestempeld en aangepakt. Blokpoel, die van 2010 tot 2016 directeur bij de fiscus was, schetste een beeld van een periode waarbij “steeds meer op fraudebestrijding ingezoomd werd”.
Omdat de toeslagendienst zelf geen onderzoeksdienst had, werd een speciaal team opgezet om de fouten met toeslagen te onderzoeken, het zogeheten CAF-team. Als baas van de Belastingdienst was Blokpoel verantwoordelijk.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee ziet in de gespreksverslagen van dit team – die pas recent met de Kamer werden gedeeld – dat Blokpoel vrij vaak over “fraudepatronen” spreekt. Blokpoel zegt dat de organisatie na de grootscheepse fraude met Bulgaren die op grote schaal onterecht toeslagen hadden gekregen steeds vaker signalen kreeg van “georganiseerde fraudes.” Verder waren er signalen op de werkvloer dat de fiscus niet goed in staat was die fraudes aan te pakken.
Hij herinnert zich dat de evaluaties over dit team vaak positief waren: er werd zelfs nog overwogen het team uit te breiden. Dat gebeurde uiteindelijk niet.
“Met welk beeld van uw optreden moeten wij nu vandaag de zaal verlaten?”, aldus Chris van Dam, voorzitter van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
Volgens commissielid Van der Lee blijkt uit de gespreksverslagen dat Blokpoel er juist voor pleitte om toeslagen stop te zetten, ook als er niets mis mee was. Maar dat ontkent Blokpoel. “Die uitspraak klinkt als iets wat ik niet gezegd kan hebben”, aldus de oud-directeur.
Commissievoorzitter en CDA-Kamerlid Van Dam zei dat hij de buikpijn waarover Blokpoel sprak niet in alle stukken heeft teruggevonden. “Met welk beeld van uw optreden moeten wij nu vandaag de zaal verlaten?” wilde Van Dam weten. “Klopt het dat de wet in uw ogen niet anders kon worden uitgevoerd? Maar u het wel wilde?”
Daarop antwoordde Blokpoel bevestigend. Hij had dat “dolgraag” gewild.
Morgen gaan de verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie verder. Een extra verhoor is ingelast: de schrijver van een onlangs opgedoken intern memo komt naar de commissie.
Uit het memo bleek dat de top van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst al in 2017 het advies kreeg om gedupeerde ouders uit de toeslagenaffaire een schadevergoeding aan te bieden.
AD 16.11.2020 Dat ouders die een fout hadden gemaakt met de aanvraag van kinderopvangtoeslag álles terug moesten betalen, stuitte de top van de Belastingdienst tegen de borst. Maar aan de bel trekken bij het kabinet had geen zin: de wet moest en zou gewoon uitgevoerd worden, bezweert voormalig directeur bij de Belastingdienst Hans Blokpoel.
Blokpoel was gisteren een van de getuigen die de komende twee weken onder ede worden gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie die het schandaal met de kinderopvangtoeslag onderzoekt. Blokpoel zei tijdens zijn verhoor meermaals dat hij ‘buikpijn’ had gehad over de ‘snoeiharde’ wet die ervoor zorgde dat ouders soms tienduizenden euro’s terug moesten betalen omdat er bijvoorbeeld een bonnetje of afschrift miste.
Volgens Blokpoel is de kwestie door toenmalig directeur-generaal Peter Veld destijds aangekaart bij de staatssecretaris van Financiën, toen was dat VVD’er Eric Wiebes. Maar die noch de beleidsmakers op het ministerie stonden ervoor open om de wetgeving te verzachten of coulanter te zijn. ,,Het beeld dat ik kreeg was van ‘nee, dit blijft zo’”, zei Blokpoel.
Spanning
De commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam had zichtbaar moeite met het relaas van Blokpoel. ,,Uw verhaal levert bij mij spanning op. U heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet heb kunnen aantreffen”, aldus de voorzitter.
U heeft buikpijn gehad die ik in de stukken niet heb kunnen aantreffen, aldus Chris van Dam, voorzitter.
Genadeloze aanpak
De commissieleden vinden het lastig te begrijpen dat Blokpoel als zelfbenoemd ‘huisbaas’ van het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) vooraf gewaarschuwd zou hebben om individuele burgers niet de dupe te laten worden van de jacht op fraudeurs. SP-Kamerlid Renske Leijten kan er niet over uit dat de invordering van toeslagen gewoon doorging, ook toen al duidelijk was dat gezinnen door de genadeloze aanpak in grote problemen kwamen. ,,Als je er buikpijn van krijgt, dan stop je toch de onderzoeken?” Volgens Blokpoel was dat onmogelijk. ,,Vraagt u mij een wet niet te handhaven? Dat kan toch niet!”
Dat de wet geen ruimte zou hebben geboden om ouders minder hard aan te pakken werd tegengesproken door hoogleraar bestuursrecht Bert Marseille van de Rijksuniversiteit Groningen. Volgens Marseille was er wel degelijk ruimte om ‘proportioneel’ te handelen en was het dus niet noodzakelijk om toeslagen volledig terug te vorderen bij een tekortkoming of fout.
Dat de fiscus desondanks voor de harde aanpak koos kan volgens Marseille niet los gezien worden van de ‘stemming’ die zeven jaar geleden anders was als gevolg van affaires als de Bulgarenfraude: ,,Toen was het belangrijk om streng te doen.” Het belang van instituties werd zwaarder gewogen dan het belang van individuele burgers, concludeert de hoogleraar.
Slachtoffers hebben nooit een eerlijke kans gekregen om zichzelf tegen de aantijgingen te verdedigen, stelde advocaat Eva González Pérez. Ook al kwamen zij met bewijzen, de Belastingdienst bleef bij het standpunt dat zij gefraudeerd zouden hebben. ,,Dat vind ik het ernstigste: dat zij zich niet konden verdedigen”, zei de raadsvrouw.
González Pérez staat ouders bij die klant waren bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim – eigendom van haar echtgenoot – dat door het CAF-team op de korrel werd genomen. Dankzij haar vasthoudendheid en spitwerk kwam de kwestie op de parlementaire agenda te staan en groeide de kwestie uit tot een affaire met mogelijk 22.000 slachtoffers.
‘Muur van ontkenning’
De advocaat schetste tijdens haar verhoor een ontluisterend beeld van de Belastingdienst. Zij sprak over een ‘muur van ontkenning’: bewijsstukken werden door de fiscus achtergehouden, aan mensen werd niet verteld wat zij precies fout hadden gedaan. Tot aan de hoogste rechter werd doorgeprocedeerd, ook al was duidelijk dat de Belastingdienst fout had gezeten. ,,Ik had soms het idee dat procederen een uitje was”, aldus González Pérez.
De verhoren begonnen met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
Telegraaf 16.11.2020 Bij het hogere management van de Belastingdienst was er ’heel veel buikpijn’ over de terugvordering van hoge bedragen aan toeslagen bij fouten met kleine bedragen. Dat zegt voormalig Belastingdienst-directeur Hans Blokpoel in de verhoren over de affaire rond de kinderopvangtoeslag.
Een speciale commissie van Kamerleden organiseert deze en volgende week verhoren met de hoofdrolspelers in de toeslagaffaire. Daarin werden tienduizenden ouders door de eigen overheid gedupeerd door een te hardvochtige aanpak. Deze week is vooral de ambtelijke top aan de beurt om onder ede gehoord te worden, volgende week komen prominente politici langs.
Maandagmiddag kwam oud-directeur van de Belastingdienst Blokpoel langs. Hij liet zijn licht schijnen over de harde terugvordering van de fiscus. Als een ouder een klein foutje maakte bij de kinderopvangtoeslag, moest die meteen een heel jaar aan toeslag terugbetalen. Dat kon oplopen tot tienduizenden euro’s.
Blokpoel zei ’heel erg buikpijn’ te hebben gehad over die hardvochtige aanpak. „Ik heb meermalen intern gezegd: kon dit nou echt niet anders?” Waarom kwam het dan niet tot een mildere aanpak, vroeg de commissie zich af. Volgens Blokpoel was er ’geen ruimte’ voor een andere aanpak. Volgens hem was bij de afdeling Toeslagen het beeld dat de wet deze aanpak nou eenmaal voorschreef.
De commissie legde Blokpoel voor dat in verslagen staat dat hij juist ervoor pleitte om de toeslagen dicht te draaien. Maar de ambtenaar ontkende dat. Die uitspraak klonk volgens hem als ’iets wat ik niet gezegd kan hebben’.
Waarschuwing
Volgens Blokpoel had hij ook al langer gewaarschuwd voor de harde fraudeaanpak, onder de noemer CAF. Daarbij werd gezocht naar ’intermediairs’ die de fraude faciliteerden. Maar de oud-directeur zei daarbij vaak te hebben gewaarschuwd dat een malafide intermediair niet automatsch betekende dat diens klanten ook allemaal fraudeleus waren.
Alle individuele dossiers moesten volgens hem ook apart onderzocht worden, met ’een open blik’. „Dat kost heel veel tijd”, stipt Blokpoel wel aan. Dat individuele onderzoek was aan de belastinginspecteur, zegt de ambtenaar. Het CAF-team, waarvan hij de ’huisbaas’ was, mocht geen individuele zaken beoordelen.
Vreemd
De verhoren begonnen maandagochtend met Eva González Pérez, de advocaat die de affaire aan het licht bracht. Haar partner was de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim, dat de spil bleek in de inmiddels beruchte CAF 11-zaak. Zo’n 300 klanten van dat bureau werd door de Belastingdienst als fraudeur bestempeld, bij zo’n 90 procent bleek dat achteraf onterecht.
„Ik zag dingen die ik vreemd vond”, legt Gónzalez Pérez uit waarom ze in de zaak dook. De toeslag van de Dadim-klanten werd stopgezet en ze moesten bewijs aanleveren dat ze wel recht hadden op het geld. Maar de mensen die de stukken aanleverden, kregen vervolgens niks te horen tot een nieuwe afwijzing volgde.
’Geen motivering’
„Die brieven waren niet gemotiveerd”, zegt Gónzalez Perez. Er stond volgens haar alleen in dat mensen niet genoeg gegevens hadden aangeleverd en de bewijsvoering niet compleet was. „Maar dat was geen motivering. Er stond niet in de beslissing wat mensen niet hadden ingeleverd. Het was een heel algemene brief met: u heeft toch geen recht, we hebben alles gecontroleerd, het was onvolledig.”
Bij zaken die Gónzalez Pérez won, ging de Belastingdienst telkens weer in beroep. Volgens de advocaat ging dat onder de noemer ’als we ongelijk krijgen, weten we dat ook weer’. „Ik had hier het gevoel: het is gewoon een uitje”, zegt ze.
Archiefbeeld: gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire op het Plein bij de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
De advocaat sprak met een keur aan topambtenaren en zelfs toenmalig staatssecretaris Snel (Financiën), die om dit dossier opstapte. Maar ze vat de toon van de gesprekken samen als ’vervelend’ en ’niet zo prettig’. „Ik heb denk ik met iedere medewerker van de Belastingdienst wel een gesprek gehad”, zegt Gónzalez Pérez, die stelt tegen ’een muur van ontkenning’ aan te zijn gelopen. Ze heeft het gevoel dat Snel ook echt niet doorhad wat het probleem precies was. „Maar ik denk dat de rest het wel snapte.”
Niet redelijk
Hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kwam maandagmiddag uitleg geven over behoorlijk bestuur en hoe daar in deze affaire wellicht geen sprake van is geweest. Dat ging onder meer over het harde terugvorderen van bijvoorbeeld een heel jaar aan toeslagen, bij ouders die maar kleine fouten hadden gemaakt.
Die hardheid komt volgens Marseille helemaal niet terug in de wetgeving rond de kinderopvangtoeslag. „Als iemand 100 euro aan toeslagen niet kan verantwoorden en dan 10.000 euro terug moet betalen, moet je dat beoordelen op het redelijke”, zegt Marseille.
Toch handelde de Belastingdienst wel zo hard en gaf de Raad van State daar in zaken vaak zijn goedkeuring aan. ’Niet terecht’, zegt Marseille. „Het is onjuist dat de Raad van State heeft opgeschreven dat Belastingdienst geen speelruimte had. De tekst van de wet dwingt niet om tot die conclusie te moeten komen.”
NU 16.11.2020 Gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire hebben zich nooit kunnen verdedigen tegenover de beschuldigingen van de Belastingdienst omdat dossiers en onderbouwing voor genomen besluiten ontbraken. “De manier van procederen is niet fair”, zei advocate Eva González Pérez maandag tegenover de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.
González Pérez schetste een ontluisterend beeld van het optreden van de Belastingdienst de afgelopen jaren. “Mijn cliënten hebben geen enkele vorm van wederhoor gehad. Dat ze zichzelf niet hebben kunnen verdedigen, vind ik misschien wel het ergste.”
De raadsvrouw was de eerste die onder ede werd gehoord in de twee weken die de ondervragingscommissie heeft uitgetrokken om uit te zoeken hoe het zo mis heeft kunnen gaan in de toeslagenaffaire.
Haar echtgenoot runde Dadim, het gastouderbureau uit Eindhoven waarmee de toeslagenaffaire begon. Alle 157 klanten kregen in 2014 zonder opgave van reden de mededeling dat hun kinderopvangtoeslag was stopgezet.
Conclusie van commissie-Donner ‘klinkt onschuldig’
Al in 2015 gaf de rechter haar gelijk dat de Belastingdienst niet zomaar de toeslagen had mogen stopzetten. “Ik dacht nu is het klaar”, zei González Pérez tegen de commissieleden, maar de fiscus ging in hoger beroep.
De zaak belandde in 2017 bij de Raad van State, de hoogste bestuursrechter. Ook daar werd geconcludeerd dat de stopzetting van de toeslagen onrechtmatig was en ook toen dacht González Pérez dat de Belastingdienst wel in zou binden.
Maar tijdens een informele ontmoeting met González Pérez en de Belastingdienst om tot een oplossing te komen, liepen de gemoederen hoog op. “Een senior jurist van de Belastingdienst liep stampvoetend weg.”
Een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner deed onderzoek naar de toeslagenaffaire en concludeerde dat de Belastingdienst “vooringenomen” handelde.
“Vooringenomenheid vind ik zo onschuldig klinken”, was de veelzeggende reactie van González Pérez. “Het is niet zozeer een vooringenomen houding. Als je iets ontdekt, dan pak je dat aan. Maar hier is niets gevonden en toch is de Belastingdienst verder gaan zoeken.”
Verhoren toeslagenaffaire van start: Hoe fraudejacht ontspoorde
‘Ik zat tegenover een muur van ontkenning’
Het enige dat de Belastingdienst aan de gedupeerde ouders wilde vergoeden, was de te veel in rekening gebrachte rente over het teruggevorderde bedrag, maar dat dekte volgens González Pérez bij lange na de schade niet. “Ze wilden niet praten over materiële en immateriële schade.”
Er volgde een gesprek met Gerard Blankestijn, toenmalig directeur Toeslagen bij de Belastingdienst, en ook dat gesprek liep niet goed. “Ik zat tegenover een muur van ontkenning”, aldus González Pérez.
Ondertussen kwam González Pérez erachter dat de Belastingdienst stukken in de rechtbankdossiers achterhield. “Een doodzonde in het bestuursrecht.”
Ook bleek dat de tweede nationaliteit van de ouders door de fiscus werd bijgehouden. Vaak waren haar cliënten van Turkse of Marokkaanse komaf. “Dat baarde mij zorgen. Die zorgen heb ik altijd gedeeld met de Belastingdienst, maar ik kreeg geen antwoord.”
Uiteindelijk deed de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) hier onderzoek naar en concludeerde afgelopen zomer dat er sprake was van discriminatie.
De ouders hadden al die tijd geen idee wat er speelde en waarom hun toeslag werd stopgezet. Laat staan hoelang de situatie zou duren. “Ik heb gezien hoe het leven van een vrouw met drie kinderen helemaal kapot is gegaan.”
‘Vermoeden dat fiscus wist dat hun zaak juridisch kansloos was’
De advocate zag de afgelopen zes jaar een opvallend patroon. Zodra er een van haar zaken voor de rechter kwam, leek de Belastingdienst het toch onderling op te willen lossen. Maar dat was voor González Pérez al te laat.
“Ik had vier jaar lang geprocedeerd en eindelijk wilde een rechter naar mijn verhaal luisteren.” Haar vermoeden is dat de fiscus zelf ook wist dat hun zaak juridisch onhoudbaar is.
Een vrouw die zelf naar de rechter stapte en op het punt stond om naar de Raad van State te gaan, heeft haar zaak op verzoek van de Belastingdienst wel ingetrokken. “Zij is er nog steeds niet uit met de Belastingdienst.”
NOS 16.11.2020 Ouders die door de Belastingdienst onterecht als fraudeur werden aangemerkt in de kinderopvangtoeslagenaffaire kregen jarenlang geen antwoorden op vragen wat ze fout zouden hebben gedaan. Ook hun advocaat, Eva González Pérez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, kreeg dossiers soms niet te zien, of merkte dat stukken werden achtergehouden. Dat zei ze vanmorgen tegen de parlementaire ondervragingscommissie in de Tweede Kamer, die onderzoek doet naar de affaire.
In pogingen van de advocaat om problemen met de Belastingdienst op te lossen, leek het soms of ze werd tegengewerkt, vertelde ze. “Ik liep tegen een muur van ontkenning aan.”
De advocaat vertelde dat de onmacht en onzekerheid die de ouders daarbij voelden haar “heel diep” hebben geraakt. Op de vraag van de commissie wat de onzekerheid met de ouders deed, zei ze te moeten verwijzen naar het boek Het proces van Kafka. Dat beschrijft een proces waarbij de hoofdpersoon beschuldigd wordt maar op geen enkele manier aanknopingspunten krijgt waarom.
De Kamer onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan in de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat was bedoeld als financiële steun voor gezinnen met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepende affaire. De ouders werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Met financiële en sociale problemen als gevolg.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort vanaf vandaag gedurende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Om 12.30 uur vandaag komt hoogleraar Bert Marseille van de Rijksuniversiteit Groningen naar de commissie, om 15.00 uur volgt voormalig directeur van de Belastingdienst Hans Blokpoel. De zitting is rechtstreeks te volgen via NPO Politiek en NOS.nl.
“Wat doet rechtsonzekerheid met mensen? Ja, dan verwijs ik naar het boek Het proces van Kafka.”, aldus Eva González Pérez, advocaat.
González Pérez stond de afgelopen jaren tientallen cliënten juridisch bij, maar heeft met meer gedupeerde ouders contact. Ze is de vrouw van de eigenaar van gastouderbureau Dadim uit Eindhoven, waar de affaire begon. Ze kreeg in de loop van de jaren het gevoel dat de Belastingdienst “door bleef zoeken naar misstanden in dossiers waar niets te vinden was”.
Ze kreeg het gevoel dat er “groepsgewijs” te werk werd gegaan. Op vragen van haar daarover aan de Belastingdienst kwamen geen antwoorden. Ze noemt het raar dat de fiscus de afkomst of tweede nationaliteit van mensen leek te registreren, wat volgens haar helemaal niet bij de Belastingdienst bekend mag zijn. In februari 2016 nam ze contact op met de ombudsman over het stagneren van bezwaarprocedures. Die startte eind 2016 een onderzoek.
Uiteindelijk kon de advocaat op gesprek komen bij de Belastingdienst, waarbij González Pérez hoopte op een “eerlijke oplossing” voor de problemen. Dat gebeurde niet: “De Belastingdienst wilde alleen maar dat ik weer gegevens aan zou leveren.”
Podcast De Dag kijkt vandaag naar de rol van Tweede Kamerleden Pieter Omtzigt en Renske Leijten in het aan het licht brengen van de toeslagenaffaire. Je kunt de podcast hier beluisteren.
De advocaat sprak later één keer kort met staatssecretaris Snel en kreeg het gevoel dat hij het “niet begreep”. Bij een gesprek met een topambtenaar gaf de advocaat aan dat er wat haar betreft qua aantallen appels met peren vergeleken werden. Dat kwam niet aan, zegt ze. “Voor hem was het allemaal fruit.”
González Pérez vindt het pijnlijk dat een juridische adviseur van de Belastingdienst al in 2017 in een memo op de misstanden wees. “Waarom ging het toen nog twee jaar door?”
De advocaat richtte zich in de commissie ook tot de Kamer, refererend aan uitspraken van de Kamerleden Omtzigt (CDA) en Leijten (SP), die de zaak veelvuldig hebben aangekaart. “U heeft gezegd dat u zich rechercheurs voelt op zoek naar de waarheid. Zo heb ik mezelf de afgelopen jaren ook gevoeld.”
AD 16.11.2020 Slachtoffers van het schandaal met de kinderopvangtoeslag weten tot op de dag van vandaag niet wat zij fout gedaan hebben. Dat zei advocaat Eva González Pérez vanmorgen tegenover de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag.
Volgens de raadsvrouw hebben haar cliënten nooit het recht op wederhoor gekregen. Ook al kwamen zij met bewijzen, de Belastingdienst bleef bij het standpunt dat zij gefraudeerd zouden hebben. ,,Dat vind ik het ernstigste: dat zij zich niet konden verdedigen’’, zei ze vanmorgen onder ede.
González Pérez is de advocaat die de affaire aan het rollen bracht. Zij vertegenwoordigt meer dan veertig ouders die van de een op de andere dag hun kinderopvangtoeslag stopgezet zagen en torenhoge bedragen terug moesten betalen. Deze ouders waren klant bij het gastouderbureau Dadim, waarvan de echtgenoot van González Pérez de eigenaar is. Zij werden aangepakt door het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF).
De advocaat schetste tijdens haar verhoor een ontluisterend beeld van de Belastingdienst. Zij sprak over een ‘muur van ontkenning’: bewijsstukken werden door de fiscus achtergehouden, aan mensen werd niet verteld wat zij precies fout hadden gedaan. Tot aan de hoogste rechter werd doorgeprocedeerd, ook al was duidelijk dat de Belastingdienst fout had gezeten. ,,Ik had soms het idee dat procederen een uitje was”, aldus González Pérez.
Ook zegt ze dat haar echtgenoot heeft gezien dat een medewerker van de Belastingdienst een bestand op zijn computer had staan waarbij achter de namen van cliënten een aantekening stond dat zij Turks of Marokkaans waren. Dat een tweede nationaliteit of migratieachtergrond een rol heeft gespeeld kan volgens haar moeilijk alleen toeval zijn geweest: ,,Wat mij de afgelopen zes jaar is opgevallen is dat iedereen van buitenlandse afkomst is als ik word gebeld.”
‘Niet fair’
Dankzij een e-mail van González Pérez aan CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in 2017 kwam de zaak ook onder de aandacht van het parlement. Vele Kamervragen volgden, toch gingen de praktijken nog jaren door. Pas vorig jaar kwam toenmalig staatssecretaris Menno Snel van Financiën met een voorstel om een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner met een oplossing te laten komen. Toen kwam er een compensatieregeling, waarvoor inmiddels ruim een half miljard euro is gereserveerd.
De commissie-Donner oordeelde in het eindrapport dat er bij de Belastingdienst sprake is geweest van ‘institutionele vooringenomenheid’. Volgens de raadsvrouw is die term ‘onschuldig’ en dekt die de lading niet. Welke kwalificatie dan wel gepast zou zijn, wilde González Pérez niet zeggen, al komt ‘niet fair’ volgens haar dichter in de buurt van de waarheid.
Harde noten
De Groningse hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kraakte in zijn verhoor harde noten over de manier waarop de Belastingdienst de wet jarenlang uitlegde. Volgens Marseille was er wel degelijk ruimte om ‘proportioneel’ te handelen en was het dus niet noodzakelijk om toeslagen volledig terug te vorderen bij een tekortkoming of fout.
Dat de fiscus desondanks voor de harde aanpak koos kan volgens Marseille niet los gezien worden van de ‘stemming’ die zeven jaar geleden anders was als gevolg van affaires als de Bulgarenfraude: ,,Toen was het belangrijk om streng te doen.” Het belang van instituties werd zwaarder gewogen dan het belang van individuele burgers, concludeert de hoogleraar.
Ook de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft eraan bijgedragen dat de koers niet werd bijgesteld, denkt Marseille. ,,De harde lijn werd door de Raad van State voor 100 procent bevestigd”, aldus Marseille. Daardoor was het voor de Belastingdienst ingewikkeld om soepeler te zijn. ,,Dat wordt moeilijker als je net de uitspraak van de afdeling hebt gekregen waarin wordt gezegd: jullie doen het perfect.”
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen in gesprek met gedupeerden voorafgaand aan het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de start van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag.Beeld ANP
VK 16.11.2020 Waarom is er tussen 2014 en 2019 niets gedaan om het drama met de kinderopvangtoeslagen te voorkomen? Waarom negeerden de ambtelijke top van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken, net als de politiek verantwoordelijken, de vele signalen dat ouders ten onrechte van toeslagfraude werden beschuldigd?
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen in gesprek met gedupeerden voorafgaand aan het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de start van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag.Beeld ANP
Deze vragen staan vanaf maandag centraal in een mini-parlementaire enquête over de kinderopvangtoeslagaffaire.
Een commissie van acht Kamerleden hoort negentien hoofdrolspelers onder ede om boven water te krijgen hoe het zo mis kon gaan met de fraudejacht op ouders die kinderopvangtoeslag ontvangen. De verhoren zijn gespreid over acht dagen, waarvan vijf deze week en drie in de week erna. Al op 17 december wil de parlementaire ondervragingscommissie haar ‘verslag van bevindingen’ presenteren.
Het hoofddoel van de parlementaire ondervraging is waarheidsvinding. Sinds de Nationale Ombudsman in de zomer van 2017 een uiterst kritisch rapport uitbracht over de bejegening van kinderopvangtoeslagontvangers door de Belastingdienst is er een karrenvracht aan memo’s, gespreksverslagen, Kamerbrieven en rechtbankvonnissen over de Tweede Kamer uitgestort.
Gaandeweg werd duidelijk dat de Belastingdienst jarenlang belangrijke informatie bewust achterhield voor de gedupeerde ouders, voor het parlement en vaak ook voor de eigen staatssecretaris. Ook is inmiddels duidelijk dat intern – bij de Belastingdienst en ook op de departementen van Sociale Zaken en Financiën – diverse personen al heel lang wisten dat ouders onrechtvaardig behandeld werden.
Toch gingen de onrechtmatige terugvorderingen en stopzettingen van kinderopvangtoeslagen gewoon door. Met als gevolg dat het ministerie van Financiën nu mogelijk 26 duizend ouders financieel moet compenseren vanwege het materiële en immateriële leed dat hun door de overheid is aangedaan.
Maar wie is er nou precies verantwoordelijk voor dit schandaal? De ondervragingscommissie wacht nu de niet zo schone taak om de witte plekken in te vullen. Wie was er vóór 2018 al op de hoogte van de misstanden?
Wie keek er al dan niet bewust van weg? Wie heeft wél gewaarschuwd, maar vond geen gehoor? Waarom hebben het topmanagement en de verantwoordelijke politici niets met dergelijke alarmsignalen gedaan?
De informatie die tot nu toe boven tafel is gekomen duidt erop dat de angst voor precedentwerking een grote rol heeft gespeeld in het wegkijkbeleid; ‘men’ was bang dat tienduizenden ouders schadevergoeding zouden claimen als de Belastingdienst zijn fouten eerlijk zou toegeven.
Die gevreesde uitkomst is alsnog realiteit geworden, met dien verstande dat het aantal slachtoffers veel lager zou zijn geweest als de verantwoordelijken eerder bij zichzelf te rade waren gegaan in plaats van in ontkenningen en een zwijgcultuur te volharden.
De commissie laat, net als in een rechtszaak, eerst de aanklager aan het woord. Die rol is toebedeeld aan de sociaal advocate Eva González-Pérez. Zij heeft sinds 2014 tientallen ouders die bezwaar maakten tegen het stopzetten van hun kinderopvangtoeslag juridisch bijgestaan.
González-Pérez is daarnaast de echtgenote van Ahmet Gökce, de eigenaar van het Eindhovense gastouderbureau Dadim waar de toeslagenaffaire min of meer mee begon. Het toeslagenfraudeteam van de Belastingdienst (CAF) zette in 2014 de toeslagen stop van alle 302 klanten van dit gastouderbureau, omdat zij gefraudeerd zouden hebben.
Achteraf bleek die verdenking slechts voor een handvol Dadim-klanten terecht; het overgrote deel van de ouders was onschuldig en moest zijn toeslagen ten onrechte terugbetalen.
Na González-Pérez mag hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille zijn visie op de affaire geven. De rest van week één voelt de commissie oud-directeuren van de Belastingdienst en hoge ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan de tand. Het kinderopvangbeleid valt namelijk onder dat ministerie, niet onder Financiën.
De kosten van de kinderopvangtoeslagen komen voor rekening van de SZW-begroting. Op het laatste moment heeft de commissie nog een extra getuige opgeroepen. De fiscaal juriste die intern in 2017 al waarschuwde dat de Belastingdienst onrechtmatig bezig was komt dinsdag aan het woord. Haar advies om de ouders te compenseren sloegen haar leidinggevenden in de wind.
Volgende week is de vloer aan de verantwoordelijke bewindslieden. De verhoren beginnen dan met ex-staatssecretaris Frans Weekers, die in 2014 moest aftreden vanwege problemen met de uitbetaling van toeslagen. Ook de op dit dossier gesneuvelde Menno Snel moet openheid van zaken komen geven.
Het meest pregnant vanuit politiek oogpunt zijn de verhoren van Eric Wiebes (nu minister van Economische Zaken en Klimaat) en Lodewijk Asscher (partijleider van de PvdA). Wiebes mag komen uitleggen waarom hij als staatssecretaris van Financiën niet ingreep, terwijl uit memo’s blijkt dat hij destijds wel besefte dat de ouders wel erg hard werden aangepakt.
Asscher was als minister van Sociale Zaken in het kabinet Rutte II jarenlang politiek verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslagen. Ook hij zou op de hoogte zijn geweest van de problemen, maar om onduidelijke redenen niets hebben gedaan.
Vooral voor Asscher komt het verhoor op een ongelukkig moment. Zo kort voor Tweede Kamerverkiezingen kan hij als lijsttrekker van een partij die op winst staat in de peilingen geen negatieve publiciteit gebruiken.
En die dreigt er wel te komen als hij zijn toenmalige passiviteit ten aanzien van het keiharde terugvorderingsbeleid niet goed kan verklaren. Ook VVD-leider Mark Rutte moet volgende week donderdag in de verhoorbankjes plaatsnemen, maar hij heeft waarschijnlijk niet veel te vrezen. Hij was als premier niet direct verantwoordelijk in dit dossier en kan altijd beweren dat hij niet van de grimmige details op de hoogte was.
Het verhoorschema van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag vindt u hier.
NOS 16.11.2020 Vandaag beginnen de verhoren in de Tweede Kamer over de affaire met de kinderopvangtoeslag. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is de eerste persoon die wordt gehoord.
Het verhoor begint om 9.30 uur en is live te volgen op NPO Politiek en via NOS.nl en de NOS-app.
Wat was bedoeld als financiële hulp voor ouders met jonge kinderen, werd voor duizenden een jarenlang slepend probleem. Ze werden door de Belastingdienst onterecht aangemerkt als fraudeur en moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen, met alle financiële en sociale gevolgen van dien. De Tweede Kamer onderzoekt hoe dit kon gebeuren.
De parlementaire ondervragingscommissie verhoort de komende twee weken onder anderen (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Kabinetten
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Frans Weekers, Lodewijk Asscher en Menno Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan premier Mark Rutte, minister Eric Wiebes en minister Tamara van Ark op de agenda.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Sandra Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Elsevier 16.11.2020 De Tweede Kamer is maandag 16 november 2020 begonnen aan de verhoren over de toeslagenaffaire. De affaire stortte duizenden ouders in financiële nood, nadat zij ten onrechte als fraudeur waren bestempeld. De Kamer wil te weten komen welke informatie wanneer bij ambtelijke en politieke kopstukken terechtkwam. En waarom de affaire jaren voortwoekerde zonder dat iemand ingreep.
De verhoren van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) worden voorgezeten door CDA-Kamerlid Chris van Dam. Zeven andere Kamerleden staan hem bij. Volgens Van Dam worden het twee intensieve en lange weken voor de commissie. Tot en met donderdag 26 november worden in totaal negentien mensen verhoord – zo’n twee tot drie per dag.
Onrechtmatig handelen van Belastingdienst
Maandag begon het verhoor van advocaat Eva González Pérez. Zij stond als eerste ouders bij van wie kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst ten onrechte was teruggevorderd. Haar man was eigenaar van een gastouderbureau, waarbij kinderen thuis worden opgevangen door gastouders, in Eindhoven.
Dat gastouderbureau werd verdacht van fraude waarna een speciaal fraudebestrijdingsteam van de Belastingdienst zo’n driehonderd ouders zonder bewijs als fraudeur bestempelde. Inzicht in het dossier dat de Belastingdienst over de ouders aanlegde, kregen de ouders vaak niet.
Volgens González Pérez trad de Belastingdienst onrechtmatig op. Zij kreeg gelijk van de Raad van State, maar de Belastingdienst weigerde over de brug te komen. Pas na journalistiek onderzoek van RTL Nieuws en dagblad Trouw, en politieke vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en SP-Kamerlid Renske Leijten, werd de affaire een onderwerp van discussie in de politiek.
De behandeling van de ouders van het gastouderbureau in Eindhoven bleek het topje van de ijsberg te zijn. Het speciale fraudebestrijdingsteam trad keihard op in nog eens 630 andere onderzoeken. Ook daar moesten ouders tienduizenden euro’s terugbetalen, inclusief boetes, aan de Belastingdienst.
Keihard systeem
Ook strafte het kinderopvangtoeslagsysteem van de Belastingdienst doelbewust fouten af die ouders maakten in hun aanvraag. Zo werden ouders van wie werd gedacht dat zij doelbewust fraudeerden met de aanvraag, ingedeeld in een categorie ‘opzet/grove schuld’ waardoor een betalingsregeling onmogelijk was. Zij kampen vaak met schulden van tienduizenden euro’s.
In totaal zijn bij de Belastingdienst 22.000 gedupeerde ouders bekend. Om hen te compenseren, is door de staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) een half miljard euro uitgetrokken.
Na González Pérez worden in de eerste week van de verhoren van de POK ook kopstukken van de Belastingdienst gehoord. Zo worden voormalig ambtelijke kopstukken komende woensdag, donderdag en vrijdag gehoord. De belangrijkste vraag aan hen is wat zij wisten van de meedogenloze behandeling van de getroffen ouders.
Politieke kopstukken worden ook gehoord
Eerder onthulden RTL Nieuws en Trouw op basis van een klokkenluider dat de misstanden tot op het hoogste ambtelijke niveau waren gemeld. Maar met die meldingen zou niets zijn gebeurd.
Volgende week worden ook politieke kopstukken verhoord. Op maandag 23 november 2020 wordt Lodewijk Asscher gehoord. Hij was van 2012 tot 2017 minister van Sociale Zaken. Op dat ministerie zouden signalen zijn genegeerd over de onrechtmatige behandeling van de ouders. Voor de politiek leider van de PvdA kan dat een gevoelig moment worden. Op donderdag 26 november wordt premier Mark Rutte (VVD) verhoord. Ook van hem zal de commissie willen weten: wat wist u?
AD 15.11.2020 Voor het eerst in zijn toch lange politieke carrière wordt premier Rutte onder ede gehoord in de Tweede Kamer. En hij is niet het enige Haagse kopstuk dat de komende twee weken op de grill wordt gelegd over de toeslagenaffaire.
De flitsenquête naar het schandaal met de kinderopvangtoeslag belooft een thriller te worden. Morgen gaat de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag aan de slag. Met negentien verhoren verdeeld over acht dagen hoopt de Tweede Kamer inzicht te krijgen in hoe het kon gebeuren dat duizenden ouders door doorgeslagen fraudejacht van de Belastingdienst de vernieling in zijn geholpen.
De vraag hoe de terugvordering van kinderopvangtoeslag zó kon ontsporen, leidt op het Binnenhof tot schaamte en verlegenheid. Ouders kwamen financieel aan de afgrond, omdat ze ten onrechte werden aangewezen als fraudeur of omdat ze door een klein foutje enorme bedragen moesten terugbetalen aan de fiscus.
De affaire maakt sommigen ook zenuwachtig: veel politieke spelers die op het verhoorbankje plaatsnemen zijn nog altijd politiek actief, van premier Rutte tot voormalig staatssecretaris van Financiën, Eric Wiebes (nu minister van EZK) en ex-minister van Sociale Zaken, Lodewijk Asscher (nu PvdA-leider).
Ambtenaren
Het voordeel van deze commissie is dat zij mensen onder ede hoort en alle documenten kan vorderen, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Zij zijn echter pas volgende week aan de beurt. Deze week zijn het vooral ambtenaren die worden gehoord door een commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam. Hij zal zijn ervaring als politieman en officier van justitie goed kunnen gebruiken. Verder zit in de commissie ook SP-Kamerlid Renske Leijten die de affaire mede aan het licht bracht. CDA’er Pieter Omtzigt met wie zij samen optrok, zit niet in de commissie.
,,Het voordeel van deze commissie is dat zij mensen onder ede hoort en alle documenten kan vorderen’’, zegt Omtzigt. De verhoren moeten aan het licht brengen wie wanneer wist dat er iets gruwelijk misging en hoe het kan dat interne signalen werden genegeerd of de politieke top nooit bereikten. Zo dook onlangs nog een intern memo op uit 2017 waarin werd gesteld dat ouders gecompenseerd moesten worden. Daar werd niets mee gedaan. De schrijver van dat memo, topambtenaar Palmen-Schlangen, is halsoverkop door de commissie opgeroepen. Zij verschijnt dinsdag.
Omtzigt: ,,In plaats van het advies gewoon uit te voeren, werd het verborgen en werden twee commissies ingesteld, die gingen onderzoeken of er dingen fout waren gegaan bij de Belastingdienst en of mensen moesten worden gecompenseerd. Maar die vraag was door de eigen topjurist allang beantwoord met een helder ja.’’
Kleine fout
Ook dook er een document op uit 2009 waarin de landsadvocaat stelde dat de fiscus proportioneel moest terugvorderen. Als mensen een kleine fout hadden gemaakt bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag van bijvoorbeeld 100 euro, moest niet de toeslag van een heel jaar van soms tienduizenden euro’s worden teruggevorderd. Omtzigt: ,,Toch vorderde de fiscus jarenlang de hele toeslag terug bij kleine fouten, niet het foutbedrag plus een boete terug, maar de hele toeslag.’’
Morgen verschijnt onder andere Hans Blokpoel. De voormalig directeur Belastingen bij de Belastingdienst was in de periode 2010-2016 verantwoordelijk voor de digitalisering bij de fiscus. Hij was oprichter van de beruchte ‘Broedkamer’, een afdeling die de fraudebestrijding deels uit handen nam van inspecteurs door computersystemen te koppelen. Dat mensen tussen de wielen kwamen, omdat er in systemen automatisch een vinkje achter hun naam kwam te staan, komt mede door de inmiddels opgeheven Broedkamer, die bovendien slordig omsprong met persoonsgegevens.
Politieke bazen
Volgende week zijn de politieke bazen aan de beurt. Bij de PvdA zijn ze zich ervan bewust dat het verhoor met Asscher glad ijs kan zijn. Hij was als minister beleidsverantwoordelijke voor de kinderopvangtoeslag. Een stamelende beantwoording of plots opkomend geheugenverlies doet afbreuk aan het imago van de lijsttrekker.
Dat geldt evengoed voor VVD-lijsttrekker Rutte, die volgende week donderdag als laatste wordt gehoord. De premier was voorzitter van de Ministeriële Commissie Aanpak Fraude, die na de zogeheten Bulgarenfraude in zijn tweede kabinet werd opgericht. Na die toeslagenfraude heerste in Den Haag een klimaat van ‘harder aanpakken’.
Half december komt de commissie met haar eindverslag. Nog voor de verkiezingen van 17 maart zal de Tweede Kamer erover debatteren. Daarmee is de kous mogelijk niet af: een aantal partijen, de SP voorop, ziet de flitsenquête slechts als een tussenstap naar een uitgebreidere parlementaire enquête, waarbij de hoofdrolspelers van toen en nu opnieuw op mogen komen draven.
NU 15.11.2020 Maandag start de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. De commissie, bestaande uit acht Tweede Kamerleden, willen uitzoeken hoe het zo gruwelijk heeft kunnen misgaan bij de Belastingdienst in de jacht op fraudeurs met toeslagen.
Waar draaide de toeslagaffaire ook alweer om?
In de zomer van 2014 krijgen alle 157 klanten van een gastouderbureau in Eindhoven een brief van de Belastingdienst dat hun kinderopvangtoeslag per direct is stopgezet en dat ze alle verkregen toeslagen moeten terugbetalen. De reden staat er niet bij.
Er volgden jaren van onzekerheid, stress en financiële problemen bij de gedupeerden. Later bleek dat de fiscus ook discrimineerde.
Niet alleen ouders van het Eindhovense gastouderbureau zijn zomaar als fraudeur bestempeld. Het gaat naar schatting om zo’n 26.000 gevallen.
In de eerste week zijn vooral (oud-) topambtenaren opgeroepen om onder ede te worden gehoord. Hun namen doken tot nu toe alleen op in opgevraagde documenten. Niet eerder kwamen zij aan het woord.
Daarna is het de beurt aan politici zoals premier Mark Rutte, PvdA-leider Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken in het vorige kabinet) en minister Eric Wiebes van Economische Zaken.
Een korte beschrijving van enkele hoofdrolspelers.
Maandag 16 november:
Eva González Pérez – Advocaat bij advocatencollectief Trias
Al in 2014 raakte González Pérez betrokken bij de toeslagenaffaire. Als advocaat staat ze tientallen gedupeerde ouders bij.
Aanvankelijk dacht ze dat het zo gepiept was, zo overduidelijk zat de Belastingdienst in haar ogen fout. “Ik dacht in het begin: ik doe één of twee zaken en als ik win, dringt het besef wel door dat het niet klopt”, zei ze eind vorig jaar tegen het Eindhovens Dagblad.
Het werden zes lange jaren en nog steeds is niet alles afgerond. In die periode viel ze van de ene verbazing in de andere over de handelswijze van de fiscus. Ze schakelde de Ombudsman in, kreeg met veel pijn en moeite de Autoriteit Persoonsgegevens zo ver een onderzoek naar discriminatie te starten, voerde rechtszaken tot aan de Raad van State aan toe en betrok de politiek bij het dossier.
“Ik wilde het eigenlijk afwikkelen en doorgaan met mijn leven, ik had er alleen maar koppijn van”, zei ze dit voorjaar in een interview met One World over haar strijd. Dat is misschien ook niet zo gek, González Pérez werd aantoonbaar tegengewerkt door de Belastingdienst.
Hans Blokpoel
– Algemeen directeur Belastingen bij de Belastingdienst 2010-2016 Als directeur Belastingen was Blokpoel ook leidinggevende van het Combinatieteam Aanpak Facilitators (CAF), het team van de fiscus dat fraude met toeslagen opspoort.
Zijn naam dook eind vorig jaar voor het eerst in de media op dankzij onderzoek van RTL Nieuws en door Trouw opgevraagde stukken. Deze media schrijven dan al regelmatig over de zaak en weten steeds weer nieuwe feiten boven tafel te krijgen.
Uit de stukken blijkt dat Blokpoel op de hoogte is van de misstanden en het beleid bewust voortzet. “Blokpoel wil echt alles dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”, zo valt er te lezen.
Dinsdag 17 november:
Sandra Palmen-Schlangen – Vaktechnisch coördinator Toeslagen 2016-2017
Pas op het allerlaatste moment is Palmen-Schlangen door de commissie opgeroepen voor verhoor. Zij schreef als medewerker bij de Belastingdienst al in maart 2017 een uiterst kritische memo over het handelen van de fiscus.
Uit de memo blijkt dat de top van de Belastingdienst toen al op de hoogte was dat hun aanpak niet deugde. Als de Kamer dat document direct al had gekregen, dan had dat veel leestijd en kostbare tijd kunnen besparen.
Het opvallende is dat de Kamer ook om deze memo had gevraagd, maar niet heeft gekregen. Een pijnlijk patroon in dit dossier.
Peter Veld – Directeur-generaal Belastingdienst 2010-2015
Veld was tussen 2010 en 2015 de hoogste ambtenaar op Financiën. Net als Blokpoel was hij op de hoogte van de misstanden. Desondanks liet hij de toeslagen van mogelijke fraudeurs rücksichtslos stopzetten, ook al wist hij dat maar liefst één op de vijf onschuldig was.
Gerard Blankestijn – Directeur Toeslagen bij de Belastingdienst 2011-2018
Blankestijn is de volgende ambtenaar in een hoge functie die op de hoogte was van het foute beleid en er niet tegen optrad.
Hij mag onder meer aan de ondervragingscommissie uitleggen waarom de memo van Palmen-Schlangen, die een dag eerder aan het woord is, niet al in 2017 naar de Kamer en de Commissie-Donner is gestuurd.
Ook zal men benieuwd zijn naar zijn verklaring waarom hij toenmalig staatssecretaris Menno Snel (Financiën) niet informeerde dat de fiscus een tweede nationaliteit van burgers bijhield, terwijl dit niet is toegestaan.
Vrijdag 20 november:
Jaap Uijlenbroek – Directeur-generaal Belastingdienst 2017-2020
Uijlenbroek kwam als leidinggevende naar de Belastingdienst om de uit de hand gelopen reorganisatie weer op de rails te krijgen, maar hij belandde in het moeras van de toeslagenaffaire.
RTL Nieuws en Trouw meldden dit voorjaar dat Uijlenbroek drie hoofdrolspelers bij de toeslagenaffaire had beloofd geen straf te geven als zij mee zouden werken aan een onderzoek naar de ontspoorde fraudejacht. Uijlenbroek werd uiteindelijk teruggefloten door de top van Financiën. Begin dit jaar moest hij opstappen.
NOS 14.11.2020 Het is niemand ontgaan dat de overheid in de kinderopvangtoeslagaffaire een grote groep burgers in de steek heeft gelaten en ten onrechte als fraudeurs heeft behandeld. Hoe heeft dat zover kunnen komen? Welke politieke besluiten hebben deze wantoestanden mogelijk gemaakt?
Op die vragen wil de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag vanaf maandag, in een serie van verhoren onder ede, antwoord krijgen.
De werkelijke omvang van de zaak kwam aan het licht door verschillende onthullingen van RTL Nieuws en de krant Trouw en door de inspanningen van CDA-Kamerlid Omtzigt en SP-Kamerlid Leijten.
Ook ligt de vraag op tafel waarom het, tot op de dag van vandaag, zo veel moeite kost om informatie van de Belastingdienst en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken los te krijgen. Mede daarover wordt een lange lijst topambtenaren van deze ministeries gehoord.
De commissie heeft de inhoudelijke steun van aanjagers Leijten, die in de commissie zit, en Omtzigt. De parlementaire ondervragingscommissie verhoort (voormalige) ministers, staatssecretarissen en topambtenaren onder ede.
Uit vorige kabinetten worden de bewindspersonen Weekers, Asscher en Snel gehoord. Van het huidige kabinet staan Rutte, Wiebes en Van Ark op de agenda. Advocaat Eva González Perez, die sinds 2014 gedupeerde ouders bijstaat, is maandag de eerste persoon die wordt gehoord.
Op het laatste moment is het verhoor van ambtenaar Palmen-Schlangen toegevoegd. Zij schreef al in 2017 in een memo dat ouders compensatie verdienden. Het memo kwam pas een paar weken geleden aan het licht.
Leeshier meer over de commissie en het verhoorschema. De verhoren zijn live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl.
Een belangrijk deel van de verhoren gaat over de rol van het ministerie van Sociale Zaken en oud-minister en PvdA-leider Asscher. Wist hij dat ouders ongekend hard werden aangepakt en onterecht van fraude werden beschuldigd?
Op de laatste verhoordag is het de beurt aan premier Rutte. Ook hij zal vragen moeten beantwoorden over waarom de politiek ooit voor dit fouten- en fraudegevoelige toeslagensysteem heeft gekozen.
En: heeft het leed van de door de overheid in financiële problemen geraakte ouders ooit serieus op de politieke agenda heeft gestaan? Of is dit weggemoffeld en verzwegen? Dit zijn lastige vragen over een uiterst gevoelig dossier van 15 jaar deels mislukt kinderopvangtoeslagbeleid.
Politieke gevolgen
Voor de lijsttrekkers Rutte en Asscher komt het moment van de verhoren vervelend uit. Het Kamerdebat over dit parlementaire onderzoek wordt in januari of uiterlijk februari verwacht, vlak voor de verkiezingen in maart.
“Asscher heeft tot nu toe geprobeerd weg te blijven bij dit dossier”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Maar zijn vingerafdrukken zitten er op. De vraag is alleen hoe dik.”
Aan de andere kant zijn in de afgelopen 15 jaar verschillende politieke partijen medeverantwoordelijk geweest. De schuld van het debacle is daarom lastig in de schoenen van een partij of een individu te schuiven.
De getroffen ouders zullen geen antwoord krijgen op de vraag waarom de afhandeling van hun zaak zo stroperig verloopt, want daar gaat de commissie niet over.
Wel is de hoop dat zij beter begrijpen wat hen is overkomen en dat de politiek dergelijke wantoestanden in de toekomst kan voorkomen.
Belangrijke momenten in de kinderopvangtoeslagaffaire:
Juni 2005: de Belastingdienst, een organisatie die van oudsher geld int, gaat nu voorschotten verstrekken voor de inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De afdeling ‘Toeslagen’ wordt opgericht.
2005 tot 2019: verschillende instanties, zoals de Algemene Rekenkamer, waarschuwen voor de fraudegevoeligheid van toeslagen.
2012, 2013, 2014 en verder: ouders worden van fraude beschuldigden moeten tienduizenden euro’s terugbetalen. Zij krijgen geen inzage in hun dossiers en kunnen zich moeilijk verdedigen.
November 2019: het eerste onderzoek van de commissie-Donner bewijst dat honderden ouders van het ‘CAF 11 dossier’ onterecht als fraudeur zijn behandeld, en dat nog duizenden anderenzijn benadeeld.
December 2019: de zwartgelakte dossiers staan symbool voor de machteloosheid van de ouders en de muur van onwil en geheimzinnigheid die de Belastingdienst opwerpt.
December 2019: staatssecretaris Snel die over de Belastingdienst gaat, treedt af. Hij werd voortdurend ingehaald door onthullingenvan RTL Nieuws en Trouw, en verloor het vertrouwen van de Tweede Kamer.
Maart 2020: de commissie-Donner zegt dat de kinderopvangtoeslag bij veel ouders voor problemen zorgt, los van de hardhandige fraudeaanpak. Dat komt door de ingewikkeldheid van de regeling.
Maart 2020: het kabinet begint met de ‘hersteloperatie’ en belooft 000 ouders te compenseren.
Juni 2020: de journalisten Pieter Klein(RTL) en Jan Kleinnijenhuis (Trouw) winnen opnieuw een journalistieke prijs voor hun “ontroerende vasthoudendheid”. Het dossier is “ongekend qua aanpak en impact”, zegt de jury.
November 2020: de schadeloosstelling van de ouders verloopt moeizaamen nog steeds duiken er stukken op waar de Kamer al 1,5 jaar geleden om vroeg.
Geert Wilders heeft vandaag 24.08.2020 in zijn slotwoord andermaal gevraagd zijn ‘minder Marokkanen’-proceste staken, omdat hij meent dat het Openbaar Ministerie het recht heeft verspeeld om hem te vervolgen. Het draait daarbij om een ingezonden brief in het AD.
Telegraaf 25.08.2020
Wilders zei dat vandaag in zijn laatste woord in de zaak, tijdens de ontknoping van zijn slepende proces.
De politicus verwijst naar een brief die een voormalig agente vorige maand stuurde aan het AD, waarin ze schreef dat zij als politiemedewerker veel aangiftes tegen Wilders heeft moeten opnemen van mensen die ‘niet of nauwelijks’ de Nederlandse taal spraken. ‘De meesten konden nog net ‘aangifte Wilders’ zeggen. Die aangiftes waren wel degelijk geënsceneerd’, schreef ze.
Volgens Wilders bewijst de brief dat hij geen eerlijk proces heeft gekregen en dat het politie-onderzoek gestuurd werd. ,,Het is georkestreerd. Wij en u als rechters zijn om de tuin geleid!”, aldus Wilders.
Mocht de rechtbank toch vinden dat het Openbaar Ministerie (OM) het recht om hem te vervolgen niet heeft verspeeld, dan vraagt Wilders om vrijspraak. Hij verwees daarbij naar rellen van de afgelopen weken in verschillende steden. ,,Kijk naar wat er de afgelopen weken in ons land is gebeurd in Den Haag, in Utrecht. Onze wijken stonden in brand, de politie bekogeld. Het waren niet alleen Marokkanen die dat deden, maar wel de meerderheid.”
En: ,,Zij komen daar misschien mee weg, terwijl ik al jaren terechtsta omdat ik een vraag heb gesteld.”
‘Minder! Minder!’
De PVV-leider staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder ‘Minder! Minder!’ als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Het proces werd gekenmerkt door een felle strijd tussen Wilders en het OM. Volgens Wilders is er sprake van politieke beïnvloeding. Hij is ervan overtuigd dat toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap heeft gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken. Het OM heeft dat keer op keer met klem tegengesproken. De zaak liep onder meer door een wraking en telkens nieuw ingebrachte stukken, vertraging op.
AD 03.09.2020
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Vandaag was de laatste zittingsdag voordat het gerechtshof op 4 september 2020 uitspraak doet.
Verslaggever Tobias den Hartog was bij de rechtszaak aanwezig en deed verslag via Twitter:
AD 03.09.2020 Deze week komt er een einde aan het langslepende ‘Minder Marokkanen’-proces tegen Geert Wilders. In 2014 vroeg hij in een Haags café op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen of het publiek meer of minder Marokkanen wilde, waarop luidkeels ‘minder’ geschreeuwd werd. Een lange rechtszaak volgde.
In deze aflevering van de podcast Achter het Verhaal vertelt parlementair verslaggever Tobias den Hartog over dat proces. Hoe die bewuste avond in 2014 verliep, hoe Wilders vaak het podium nam om een politiek betoog te houden en of deze rechtszaak het vertrouwen in de rechtspraak geschaad heeft. De presentatie is in handen van Kevin Goes.
Alle afleveringen van Achter het Verhaal zijn te vinden op Spotify en op Apple Podcast.
AD 03.09.2020 Woedende tweets, wrakingen, scheldpartijen. De rechtszaak tegen Geert Wilders, die morgen eindigt, was fel en lag onder het vergrootglas. De gekwelde PVV-leider benutte het strafbankje om zijn boodschap naar voren te brengen.
In de podcast Achter het Verhaal praten presentator Kevin Goes en Tobias den Hartog over het proces tegen Geert Wilders en over de bewuste avond waarop de ‘minder Marokkanen’-uitspraak gedaan is.
‘Sorry, wilde u nog iets zeggen?” vraagt de rechter in het voorjaar van 2018, als Geert Wilders gaat verzitten op zijn stoel. ,,Oh, nee hoor.” De PVV-leider wilde zichzelf gewoon even een glas water inschenken in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol. Waar andere verdachten bij lange verhalen de mond wordt gesnoerd, volgden de rechters in de strafzaak iedere beweging van de PVV-leider. Hij kreeg de tijd. En nam die.
Wilders is dan ook een ongewone verdachte in wat een al even ongewone rechtszaak was. Ver weg van het Binnenhof, in de kille rechtbank langs de landingsbanen bij de luchthaven, zat hij er dan wel als verdachte, toch bleef Wilders ook politicus, bleek gaande het proces. Een beklaagde bovendien met een machtig wapen: toegang tot een enorm publiek.
Want dat gebruikte de politicus veel tijdens de rechtszaak, die deze week tot een ontknoping komt. Morgen oordeelt het gerechtshof of de PVV’er inderdaad schuldig is aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, waarvoor de rechtbank hem eerder veroordeelde. Het besluit of de PVV’er definitief als veroordeeld man door het leven moet.
De zaak is er één van extremen. In het strafbankje zat immers iemand die de leider is van de oppositie in de Tweede Kamer. En tegen hem lag een recordaantal aangiften, 6474 zelfs. De zaak telde tientallen zittingsdagen, veel meer dan ooit was ingeschat. En anders dan gewoon werden de rechters vooraf gescreend om te checken of zij niet lid waren van een politieke partij. Toch werd de zaak nooit helemaal vrij van dat politieke randje. Ook Wilders had daar de hand in.
Let wel. Bovenal maakte Wilders van meet af aan duidelijk dat hij nooit aangeklaagd had mogen worden voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken in 2014. Die uitspraak paste in zijn PVV-gedachtegoed, zei hij. Het was een politieke boodschap en de vrijheid van meningsuiting is nagenoeg absoluut, vindt Wilders. Dat hij als een verdachte in het strafbankje belandde voor een juridische martelgang was ‘een schande’. ,,Dat ik hier zit, in hetzelfde gebouw als waar niet lang geleden de criminelen van de mocromaffia voor de rechter moesten verschijnen. Waar normaliter maffiabazen en terroristen terechtstaan.”
Toch greep Wilders de kans ook aan om zijn ‘PVV-geluid’ te laten horen, zij het in een strafzaak. De rolverdeling met advocaat Geert-Jan Knoops was daarbij glashelder: de raadsman de juridische onderbouwing, Wilders als vertolker van zijn politieke beweging. Met spreekteksten die erg deden denken aan zijn redevoeringen in de Tweede Kamer.
Die van een politicus die het ‘Marokkanen-probleem’ benoemt. Waarin hij waarschuwde voor de islam als ‘gevaarlijke ideologie’ in plaats van godsdienst. En waarin Wilders pleitte voor een ‘strenger immigratiebeleid voor immigranten uit islamitische landen’ en om ‘een actief vrijwillig remigratiebeleid te voeren’.
Zijn speeches waren een bewuste keuze. Bij de strafzaak in eerste aanleg, toen nog bij de rechtbank, liet Wilders nog weten helemaal weg te blijven bij de rechtszaak. In een open brief in deze krant schreef hij dat het immers ging om een ‘politiek proces’. ,,Politieke discussies voer ik op de plek waar het politieke debat thuishoort: in ons parlement. En niet in de rechtbank.”
De PVV-leider verlegde die koers later in de zaak nadrukkelijk, ook in hoger beroep. Hij koos ervoor om juist vol mee te procederen. Lange zittingsdagen werden steevast afgesloten met minutenlange betogen door Wilders, als de rechters hem de kans boden.
En die ruimte was er vaak. Bij de minste schijn van vooringenomenheid lag immers een wraking van de rechters op de loer, waarbij ze vervangen zouden moeten worden. Dat middel greep Wilders dan ook aan. Een keer zonder succes, maar een tweede poging slaagde.
Hij nam zijn rechters bovendien geregeld via Twitter de maat. Zo schreef hij: ‘PVV-haters in deze neprechtbank hebben vonnis dus al klaar. Geen eerlijk proces.’ Het OM was ‘schorriemorrie’ dat zaken ‘in de doofpot zou stoppen’.
In de rechtszaal werden die tweets ook gezien door de rechters, erken- de er één in een onbewaakt moment. Het Openbaar Ministerie las toch al mee. Met meer dan 813.000 volgers op Twitter had Geert Wilders er zo naast de al draaiende tv-camera’s nog een megafoon bij.
Als verdachte probeerde Wilders er vanaf de start in elk geval zelf ook een zo politiek mogelijk proces van te maken. Zo daagde hij een serie collega-politici (vergeefs) als getuigen. Premier Mark Rutte, vicepremier Lodewijk Asscher, PvdA-voorman Diederik Samsom, burgemeesters Eberhard van der Laan, Hubert Bruls – hij wilde ze allemaal horen, omdat zij burgers zouden hebben aangemoedigd om aangifte te doen. Op de politiebureaus lagen voorgedrukte aangiftes klaar.
Beschuldigingen
Daarnaast is Wilders er al vanaf 2014 van overtuigd dat er ook achter de schermen druk op het Openbaar Ministerie werd uitgeoefend om hem te vervolgen.Vorig jaar kregen die aanvankelijk losse beschuldigingen meer houvast.
Documenten die het kabinet onder druk van Wilders en RTL Nieuws moest vrijgeven, boden aanwijzingen dat ambtenaren van het ministerie van Justitie zich met de zaak wilden bemoeien. Eind 2014 hadden ze meningen paraat voor het Openbaar Ministerie, toen deze de zaak tegen Wilders aan het opzetten was.
Ambtenaren suggereerden onderling hoe het OM de ‘kwaadaardige’ uitspraken van Wilders zou moeten aanpakken. Ze vroegen zich zelfs af of ze het slotpleidooi van het OM, dat twee jaar later volgde, van tevoren te lezen zouden krijgen. ‘Dat zou ik verstandig vinden, dat kunnen jij en X ‘meelezen’ en waar nuttig opmerkingen doorgeven.’
Volgens Wilders bewijs dat het proces ‘politiek ingestoken’ was om hem ‘uit te schakelen’ als politicus. Een schending van de trias politica, waarin het OM onafhankelijk wordt geacht te zijn. Zeker toenmalig minister Ivo Opstelten, die de uitspraken van Wilders ‘walgelijk’ noemde, zou op vervolging hebben aangestuurd.
Later bleek bovendien dat ambtenaren in overleg waren geweest met het OM om te bepalen hoe en wanneer bekend zou worden gemaakt dat Wilders vervolgd zou worden.
Tegelijk dacht een hoge ambtenaar op het ministerie dat ‘vervolging geen schijn van kans maakt’. En wilde minister Opstelten zich juist afzijdig houden. Hij wilde ‘bij deze zaak zo ver mogelijk wegblijven’ om ‘iedere schijn van politieke bemoeienis tegen te gaan’.
Het Openbaar Ministerie benadrukte dat de e-mails aan het OM kwamen nádat het besluit was genomen Wilders te vervolgen. En dat het OM die beslissing zelfstandig nam. ,,Er stond niemand aan het bureau toen de officier dat besloot.” Toch verdween de suggestie van bemoeienis door het ministerie nooit helemaal.
Het gerechtshof oordeelde in juli niettemin dat het genoeg heeft gezien en gehoord om tot een oordeel te komen. Juristen schatten de kans groot in dat Wilders opnieuw veroordeeld zal worden. Tegelijkertijd heeft hij, met zijn claim dat er politieke bemoeienis was, het proces enigszins naar zijn hand kunnen zetten. Al was het maar omdat het PVV-gedachtegoed en hijzelf als vertolker van het vrije woord in beeld zijn gebracht.
Opvallend daarbij: hoewel hij als beklaagde in het verdachtenbankje belandde, heeft Wilders daar in de peilingen nooit onder geleden. Zijn PVV staat er nog steeds op als grootste oppositiepartij richting de Tweede Kamerverkiezingen in maart. In de zwaarbeveiligde rechtbank wist Wilders van het strafbankje immers ook een podium te maken.
Telegraaf 24.08.2020 Geert Wilders had in het hoger beroep van de zaak rondom zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak maandag het laatste woord. Hij benadrukte dat er volgens hem wel degelijk een Marokkanenprobleem is in Nederland.
NOS 24.08.2020 Geert Wilders had vandaag nogmaals het laatste woord tijdens de afronding van zijn strafzaak in hoger beroep omtrent zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak. Dat deed hij voor een tweede keer omdat er nieuwe bewijsstukken zijn toegevoegd aan het dossier. In het slotwoord verwees de politicus ook naar recente rellen in Den Haag en Utrecht.
De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep. Wilders vindt dat hij ten onrechte wordt vervolgd. Het Openbaar Ministerie zou daarom volgens hem niet-ontvankelijk verklaard moeten worden.
Nieuwe bewijsstukken
Na het vorige slotwoord van Wilders begin juli, zijn er door de verdediging nieuwe stukken toegevoegd aan het dossier. Dit gebeurde met goedkeuring van het OM. Het gaat om een brief aan het AD van een politiefunctionaris en een artikel erover in de krant. Ook de reactie van het OM is toegevoegd.
In zijn slotwoord citeerde Wilders de politiefunctionaris:
“Veel allochtone mensen kwamen ten tijde van de uitspraak van Wilders aan de balie. De meesten wisten niet wat ze kwamen doen. Veel spraken niet of nauwelijks de Nederlandse taal. Als we vroegen waar ze voor kwamen, konden ze dat niet zeggen. Ze gaven dan een formulier af waarop stond waar de aangifte over ging.
De meesten konden nog net ‘aangifte Wilders’ zeggen. De aangiftes waren wel degelijk geënsceneerd. Wilders had zijn woorden misschien anders kunnen gebruiken, maar er is op aangiftes aangestuurd. Wij waren verplicht ze op te nemen.”
Volgens Wilders ondersteunen de stukken het verweer van de verdediging dat er is aangemoedigd om aangifte te doen. “Met soms de burgemeester voorop.” Ook zegt Wilders dat de politie met voorgedrukte aangifteformulieren naar de moskee is gegaan.
Volgens Wilders was er ook sprake van politieke beïnvloeding. Hij is ervan overtuigd dat toenmalig minister van Justitie Opstelten een stevige vinger in de pap heeft gehad om hem te vervolgen. Het OM heeft dat steeds met klem tegengesproken.
De PVV-leider staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Op een verkiezingsbijeenkomst stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie,
Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord. Wilders zei vervolgens: “Dan gaan we dat regelen.” Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Reljongeren
Wat Wilders betreft wordt het OM dus niet-ontvankelijk verklaard. Maar als er toch een oordeel komt, dan kan dat volgens de PVV’er niets anders zijn dan vrijspraak. “Kijkt u naar wat er de afgelopen weken in steden en wijken is gebeurd.
Van Utrecht, Kanaleneiland, tot Den Haag, Schilderswijk. Maar ook in zoveel andere plaatsen en wijken van Nederland. Onze straten stonden soms letterlijk in brand. Buurten zijn onveilig gemaakt. De politie bekogeld.”
‘Onze straten stonden soms letterlijk in brand’, aldus Wilders
Wilders zei wel dat het “natuurlijk niet” uitsluitend Marokkanen waren die dat doen. “Maar het was wel de meerderheid. Zelfs de Marokkanen zelf zeggen nu op de televisie dat er in Nederland sprake is van een Marokkanen-probleem. En dat is precies het probleem dat ik heb bedoeld”, zegt Wilders, die ook wijst op stukken waaruit dat zou blijken.
“Marokkanen zijn in vrijwel alle verkeerde statistieken als criminaliteit, uitkeringsafhankelijkheid en terreur oververtegenwoordigd. Dat is geen mening maar een feit”, aldus Wilders.
“En nogmaals, ik zeg opnieuw niet – en dat heb ik ook nooit gezegd – dat alle Marokkanen niet deugen of crimineel zijn. Dat zou aperte onzin zijn. Ik heb niet iets tegen alle Marokkanen. Maar ik benoem wel al jarenlang dit maatschappelijke probleem. Dat is ook mijn taak als politicus en ik draag daar democratische oplossingen voor aan.”
Het hof doet op 4 september 2020 uitspraak in het ‘minder-Marokkanen-proces’.
Telegraaf 24.08.2020 Hij had, vanwege nieuwe bewijsstukken, recht op een nieuw slotwoord, en dat kreeg hij aan het einde van het hoger beroep in het ‘Minder-minder-proces’. Geert Wilders pakte maandagochtend in een ultrakorte zitting de mogelijkheid aan om nog maar eens zijn mening over de rechtsgang te herhalen.
,,U bent, net als de rechters, om de tuin geleid door het Openbaar Ministerie!”, zei Wilders tegen de voorzitter en overige leden van het Hof van Den Haag, in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol. ,,Het bewijs is vanuit de politie geleverd dat er is gemanipuleerd met de aangiftes.”
De leider van de PVV refereerde daarmee aan een verklaring van een politiefunctionaris in de media die aangaf dat haar ‘rechtvaardigheidsgevoel om de hoek kwam kijken’. Dat ging voornamelijk over de manier waarop het mogelijk werd gemaakt om aangifte te doen nadat Wilders in maart 2014 tijdens een verkiezingsbijeenkomst de inmiddels veelbesproken uitspraak deed over ‘minder, minder, minder Marokkanen’.
De politicus werd in 2016 veroordeeld voor groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar ging in hoger beroep.
’Manipulatie’
,,Er is gemanipuleerd door justitie”, ging Wilders verder. ,,In eerste aanleg zei het OM in 2016: ‘Ruim twee jaar na dato klinkt in deze verklaringen nog de schok door die door de samenleving ging’. Maar die schok is door het OM zelf gecreëerd.”
Want, merkte de politicus – in donkerblauw pak gestoken – nog maar eens op, veel mensen die aangifte deden hadden eigenlijk geen idee wat ze aan het doen waren.
,,Ze hadden vaak geen idee wat ze hadden ondertekend, dat zou u niet mogen toestaan”, zei Wilders tegen de voorzitter van het Hof. ,,Er moesten zoveel mogelijk aangiftes binnen komen. Politie, een overheidsorgaan, zou van hogerhand opdracht hebben gekregen om alle aangiftes maar aan te nemen. Raadsleden van de PvdA hielpen met vertalingen in de moskee.”
Omgekeerde wereld
Volgens de PVV-leider is er sprake van een omgekeerde wereld. ,,Ik heb niets tegen alle Marokkanen, maar benoem wel al jaren dit gigantische probleem.” Hij noemde ook de ongeregeldheden van de voorbije periode in veel steden, waarbij veel relschoppers Marokkaanse wortels zouden hebben.
,,Sommige van onze straten stonden in brand, waarbij het uiteraard niet alleen om Marokkanen ging. Zij komen meestal weg met geweld, maar ik sta al zes jaar voor de rechter. Terwijl ik alleen maar democratische oplossingen aandraag. Ik wil als lid van de Tweede Kamer de wet wijzingen zodat deze problemen kunnen worden aangepakt. Waarbij het me dus gaat om criminele Marokkanen, en natuurlijk niet om de hele groep.”
Hij vindt dan ook dat het OM niet-ontvankelijk moet worden verklaard. ,,En mocht u niet tot een niet-ontvankelijkheid komen, spreek mij dan vrij.”
Den HaagFM 24.08.2020 Het hof doet op 4 september uitspraak in het inmiddels jarenlang slepende ‘minder-Marokkanen-proces’ van PVV-voorman Geert Wilders. Maandag was de laatste zittingsdag in het hoger beroep. Wilders herhaalde daar nogmaals dat hij vindt dat hij ten onrechte wordt vervolgd. Het Openbaar Ministerie zou daarom niet-ontvankelijk verklaard moeten worden, zei hij. De zitting duurde niet langer dan een kwartier.
In hoger beroep is een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
De PVV-leider staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Den Haag stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Het proces werd gekenmerkt door een felle strijd tussen Wilders en het OM. Volgens Wilders is er sprake van politieke beïnvloeding. Hij is ervan overtuigd dat toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap heeft gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken. Het OM heeft dat keer op keer met klem tegengesproken. De zaak liep onder meer door een wraking en telkens nieuw ingebrachte stukken, vertraging op.
AD 24.08.2020 Geert Wilders heeft andermaal gevraagd zijn ‘minder Marokkanen’-proces te staken, omdat hij meent dat het Openbaar Ministerie het recht heeft verspeeld om hem te vervolgen. Het draait daarbij om een ingezonden brief in het AD.
Wilders zei dat vandaag in zijn laatste woord in de zaak, tijdens de ontknoping van zijn slepende proces.
De politicus verwijst naar een brief die een voormalig agente vorige maand stuurde aan het AD, waarin ze schreef dat zij als politiemedewerker veel aangiftes tegen Wilders heeft moeten opnemen van mensen die ‘niet of nauwelijks’ de Nederlandse taal spraken. ‘De meesten konden nog net ‘aangifte Wilders’ zeggen. Die aangiftes waren wel degelijk geënsceneerd’, schreef ze.
Volgens Wilders bewijst de brief dat hij geen eerlijk proces heeft gekregen en dat het politie-onderzoek gestuurd werd. ,,Het is georkestreerd. Wij en u als rechters zijn om de tuin geleid”, aldus Wilders.
Mocht de rechtbank toch vinden dat het Openbaar Ministerie (OM) het recht om hem te vervolgen niet heeft verspeeld, dan vraagt Wilders om vrijspraak. Hij verwees daarbij naar rellen van de afgelopen weken in verschillende steden. ,,Kijk naar wat er de afgelopen weken in ons land is gebeurd in Den Haag, in Utrecht. Onze wijken stonden in brand, de politie bekogeld. Het waren niet alleen Marokkanen die dat deden, maar wel de meerderheid.”
En: ,,Zij komen daar misschien mee weg, terwijl ik al jaren terechtsta omdat ik een vraag heb gesteld.”
‘Minder! Minder!’
De PVV-leider staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder ‘Minder! Minder!’ als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Het proces werd gekenmerkt door een felle strijd tussen Wilders en het OM. Volgens Wilders is er sprake van politieke beïnvloeding. Hij is ervan overtuigd dat toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap heeft gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken. Het OM heeft dat keer op keer met klem tegengesproken. De zaak liep onder meer door een wraking en telkens nieuw ingebrachte stukken, vertraging op.
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Vandaag was de laatste zittingsdag voordat het gerechtshof op 4 september 2020 uitspraak doet.
Verslaggever Tobias den Hartog was bij de rechtszaak aanwezig en deed verslag via Twitter:
De afhandeling van de schadeloosstelling van ouders die Slachtoffer zijn geworden van de toeslagenaffaire rond de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst, is ingewikkelder en tijdrovenderdan gedacht. Daardoor zullen dit jaar minder ouders compensatie ontvangen dan eerder was ingeschat, meldt verantwoovijzrdelijk staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen).
Telegraaf 19.08.2020
De Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) is in juli 2020 begonnen met de individuele afhandeling. In die maand hebben 108 ouders compensatie uitbetaald gekregen. Zij ontvingen in totaal ruim 1,2 miljoen euro. Daarnaast is aanvullende hulp geboden waar dat nodig was.
Trouw 22.09.2020
Gemeenten zijn Boos !!
De Belastingdienst weigert gemeenten financieel te compenseren voor de hulp aan gedupeerde burgers van de toeslagenaffaire. Eerdere toezeggingen om dit wel te doen zijn ingetrokken, melden Trouw en RTL Nieuws dinsdag 22.09.2020 op basis van interne documenten.
“Veel van onze inwoners verkeren in grote problemen als gevolg van het handelen van de Belastingdienst. Wij willen ze liever vandaag dan morgen gaan helpen, maar de Belastingdienst weigert gemeenten daarvoor tegemoet te komen”, zegt wethouder Peter Heijkoop uit Dordrecht namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Trouw.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) meldde vorige maand dat het compenseren van een groot gedeelte van de gedupeerden langer zal duren dan aanvankelijk werd verwacht. De bedoeling was dat een groot aantal ouders in september herbeoordeeld zou worden, maar in de praktijk is volgens Van Huffelen gebleken dat het veel langer duurt om casussen af te handelen.
De aanpak gaat langer duren dan was voorzien. ,,De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het integraal beoordelen en het écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen complexer blijkt dan gedacht”, schrijft Van Huffelen aan de Tweede Kamer.
Telegraaf 20.08.2020
Dat komt doordat de dossiers ingewikkelder waren dan gedacht en een “intensievere behandeling” vergden. “Dat geldt ook voor dossiers die, voor wat betreft de behandeling, als relatief eenvoudig waren ingeschat en waarbij een snelle betaling werd verwacht.”
Verder kwam in de meeste dossiers een “bredere problematiek” naar boven. Zo kampten mensen met bijvoorbeeld schulden, de gevolgen van een negatieve BKR-registratie of met psychische klachten. Het is de bedoeling dat ook daarbij hulp wordt geboden, maar ook dat kost tijd.
AD 19.08.2020
Onvoldoende robuust
Van Huffelen stelt vast dat de UHT “nog onvoldoende robuust is ingericht” om op grote schaal dossiers te gaan afhandelen. Daarom krijgen de meest schrijnende en dringende gevallen voorlopig voorrang. Hoeveel ouders nog dit jaar compensatie kunnen verwachten, weet de staatssecretaris nog niet.
AD 21.08.2020
Telegraaf 21.08.2020
AD 20.08.2020
Duizenden mensen werden het slachtoffer van een doorgeslagen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij werden ten onrechte beschuldigd en moesten enorme bedragen terugbetalen, zonder dat zij een eerlijke kans hadden op beroep. Daardoor raakten velen in grote financiële problemen.
AD 24.09.2020 Gemeenten gaan ouders helpen die ernstig in de problemen zijn gekomen door de affaire met de kinderopvangtoeslag. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) heeft daarover vanavond een principeakkoord gesloten met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), laat het ministerie van Financiën weten.
De Belastingdienst compenseert ouders die zijn benadeeld, maar dat is niet altijd voldoende. Ze hebben schulden opgebouwd, zijn hun huis of baan kwijtgeraakt en soms ziek geworden. Van Huffelen wilde graag met de gemeenten kijken hoe deze mensen het beste kunnen worden geholpen.
Gemeenten staan dichter bij hun inwoners en kunnen brede hulp bieden. Hoe dat precies vorm gaat krijgen, wordt de komende week uitgewerkt, meldt Financiën. Hoeveel geld hiermee gemoeid is en wie dat gaat betalen, is niet duidelijk. De VNG liet eerder weten dat het ministerie de extra kosten zou moeten betalen.
Peter Heijkoop van de VNG en Van Huffelen zijn blij met de afspraken. ,,Dit is een belangrijke uitkomst voor de duizenden gedupeerde ouders in de kwestie van de kinderopvangtoeslag.”
Duizenden ouders werden de afgelopen jaren de dupe van een uit de hand gelopen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij moesten ten onrechte enorme bedragen terugbetalen. Daardoor raakten velen in grote problemen. Van Huffelen wil de slachtoffers van deze affaire compenseren, maar dat duurt langer dan verwacht.
RO 24.09.2020 Hoe kunnen we samen de ouders die gedupeerd zijn door de problemen met de kinderopvangtoeslag écht helpen. Daarover hebben de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en staatssecretaris Van Huffelen, verantwoordelijk voor Toeslagen, vanavond 24.08.2020 een principe-akkoord gesloten.
De Belastingdienst/Toeslagen compenseert ouders voor wat er mis is gegaan rondom de kinderopvangtoeslag. Voor ouders die diep in de problemen zijn geraakt, is dit niet voldoende. Daarom zocht staatssecretaris Van Huffelen eerder dit jaar samenwerking met de VNG om te kijken hoe hulp over de volle breedte geboden kan worden.
Gemeenten staan naast hun inwoners en kunnen ze van dichtbij hulp bieden met zaken zoals gezondheid, schulden, de zorg voor de kinderen, het vinden van een huis of een baan.
Peter Heijkoop, namens VNG, en staatssecretaris Van Huffelen zijn blij met dit principe-akkoord. “Dit is een belangrijke uitkomst voor de duizenden gedupeerde ouders in de kwestie van de kinderopvangtoeslag.”
De gemaakte afspraken worden de komende dagen verder uitgewerkt en begin volgende week bekendgemaakt.
NU 22.09.2020 De Belastingdienst weigert gemeenten financieel te compenseren voor de hulp aan gedupeerde burgers van de toeslagenaffaire. Eerdere toezeggingen om dit wel te doen zijn ingetrokken, melden Trouw en RTL Nieuws dinsdag op basis van interne documenten.
“Veel van onze inwoners verkeren in grote problemen als gevolg van het handelen van de Belastingdienst. Wij willen ze liever vandaag dan morgen gaan helpen, maar de Belastingdienst weigert gemeenten daarvoor tegemoet te komen”, zegt wethouder Peter Heijkoop uit Dordrecht namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Trouw.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) meldde vorige maand dat het compenseren van een groot gedeelte van de gedupeerden langer zal duren dan aanvankelijk werd verwacht. De bedoeling was dat een groot aantal ouders in september herbeoordeeld zou worden, maar in de praktijk is volgens Van Huffelen gebleken dat het veel langer duurt om casussen af te handelen.
Heijkoop benadrukt in gesprek met RTL Nieuws dat er “geen enkel schot in de zaak zit”. “Daarom luiden we nu de noodklok”, zegt hij.
Het ministerie van Financiën heeft de berichten in Trouw en RTL Nieuws met “enige verbazing gelezen”, laat een woordvoerder weten in gesprek met NU.nl. Volgens hem heeft de fiscus een voorstel gedaan voor financiële compensatie en gaan de partijen hierover donderdag in gesprek.
Vele duizenden ouders wachten nog op compensatie
De eerste groep van 108 ouders zijn in juli uitbetaald. Vele duizenden wachten nog op die compensatie. In totaal gaat het om een bedrag van tussen de 4 en 7 miljoen euro. Donderdag vindt opnieuw een overleg tussen de VNG en Van Huffelen plaats.
De toeslagenaffaire draait om het handelen van de fiscus, die ouders dupeerde door de kinderopvangtoeslag ten onrechte stop te zetten. Vermoedelijk duizenden ouders werden onterecht aangemerkt als fraudeur. Ze werden onder meer strenger gecontroleerd als ze een dubbele nationaliteit hadden.
RTL 21.09.2020 Gemeenten zijn woedend op de Belastingdienst, omdat die weigert de kosten te betalen voor hulp aan gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire. Het overleg over hulp aan 26.000 slachtoffers zit muurvast omdat het herstel traag gaat, de fiscus gemeenten financieel niet wil bijstaan en ook niet wil toezeggen dat belastingschulden van ouders worden kwijtgescholden.
Eerdere toezeggingen van het ministerie van Financiën om de kosten van gemeenten te betalen, zijn weer ingetrokken, blijkt uit documenten waar RTL Nieuws en Trouw over beschikken. Donderdag vindt weer topoverleg plaats over de impasse.
“Er zit geen enkel schot in de zaak”, verzucht Peter Heijkoop, CDA-wethouder uit Dordrecht namens 13 betrokken gemeenten en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). “Daarom luiden we nu de noodklok. Tot op de dag van vandaag wordt geen recht gedaan aan betrokken ouders. Wij willen onze inwoners helpen, liever vandaag dan morgen.” Volgens de gemeenten moet voor alle ouders veel sneller duidelijkheid komen over compensatie. “En dan begint het eigenlijk pas.”
‘Starre houding Belastingdienst’
Voor de zomer vroeg de Belastingdienst gemeenten of zij wilden helpen met het oplossen van de opeenstapeling van problemen van gedupeerden, zoals schulden, (dreigende) huisuitzettingen en psychische schade. Dit dreigt nu spaak te lopen vanwege de ‘starre houding’ van de dienst, zegt Heijkoop. “Wij willen naast onze inwoners staan, wij vechten voor hun bestaanszekerheid. Vele duizenden zijn zwaar getroffen door het handelen van de Belastingdienst. Dat zijn schrijnende zaken. Jarenlange stress. Verlies van baan of huis. Echtscheidingen, depressie, schooluitval bij kinderen. De Belastingdienst is echt de sloopkogel van kwetsbaar Nederland geweest.”
Gemeenten zijn furieus dat ze de misstanden en ellende, veroorzaakt door de Belastingdienst, nu op hun bordje krijgen zonder vergoeding of heldere afspraken. De wethouders, die in hun gemeente iedere euro moeten omdraaien, zijn het zat. Heijkoop: “Wij zijn al jaren in gevecht met de Belastingdienst. Het is de meest nare schuldeiser van Nederland, die mensen vaak niet helpt om uit de schulden te komen. Ook nu komen we niet verder. De frustratie bij ons zit heel diep. Als wij iets willen oplossen voor onze inwoners, dan gedraagt de dienst zich arrogant. Men is slecht bereikbaar. Niet gericht op oplossen, maar op afpoeieren.”
‘Het is stijlloos’
Het zit gemeenten dwars dat de eerdere toezegging van het ministerie van Financiën om kosten te vergoeden van tafel is. Inmiddels stelt het rijk dat hulp een ‘reguliere’ taak van gemeenten is. “Nu wordt tegen ons gezegd: het zit er niet in”, zegt Heijkoop. “Reken er niet op dat het gaat gebeuren.” Terwijl mensen in de problemen zijn gekomen door de Belastingdienst, zegt hij. “Het is stijlloos.”
De CDA-wethouder schat dat het benodigde bedrag kan oplopen tot 100 miljoen. In augustus zei staatssecretaris Van Huffelen dat het budget geen probleem is. En voor de zomer zei premier Rutte: “Geld speelt geen rol.”
Afbreukrisico
In interne stukken van de VNG waar RTL Nieuws en Trouw inzage in hadden, wordt de wens van gemeenten omschreven als ‘breekpunt’ en als ‘harde eis’: “Zónder financiën kunnen gemeenten geen bijdrage leveren aan dit project.” De gemeenten stellen dat ze het er ‘niet even bij’ kunnen doen. Ze waarschuwen ervoor om met de veroorzaker – de Belastingdienst – op te trekken, zonder duidelijke afspraken over wat gemeenten kunnen doen voor gedupeerden. “De gedupeerden hebben hun vertrouwen in de overheid verloren. De Belastingdienst ligt onder vuur. Het is een groot afbreukrisico wanneer deze kritiek op gemeenten overwaait.”
De gemeenten waar veel gedupeerden van de toeslagenaffaire wonen, zijn ook gefrustreerd over het trage tempo van de ‘hersteloperatie’. Heijkoop: “De kern is: er moet nu snel, snel, snel compensatie voor de ouders komen. We moeten nú helpen. Mensen hebben acuut ondersteuning nodig. Er zijn mensen die suïcidaal zijn, mensen die geen eurocent hebben.” Maar er komt maar geen duidelijkheid, zegt Heijkoop: “Ons wordt verteld dat het nog wel twee jaar kan duren voordat alle ouders worden gecompenseerd. Dan staan die mensen die twee jaar in de wacht. Wat moeten wij als gemeenten dan doen? Het is echt heel wrang.”
Privacyregels
Een probleem is ook dat de gemeenten vanwege privacy-regels de namen van gedupeerden niet van de Belastingdienst krijgen. “Wij willen bijspringen, ook financieel, bij mensen die nu zwaar in de problemen zitten. Daarom zeggen we ook tegen de Belastingdienst: doe een stap opzij. Mensen zijn doodsbang voor die onwrikbare Belastingdienst. Vergeet niet: bijna altijd als er iets speelt met schulden, is er een relatie met de Belastingdienst. Het is deze dienst die mensen met schulden het huis uit jaagt.”
Staatssecretaris Van Huffelen kreeg vorige maand een kritische Tweede Kamer tegenover zich, vanwege de vertraging bij de compensatie voor ouders. In de Troonrede zei koning Willem-Alexander eerder deze maand dat de regering ‘er alles aan gelegen is gedupeerde ouders snel te compenseren’.
Start 1 november 2020
Volgens hoge ambtenaren – die vorige week met een afvaardiging van ouders spraken – komt dat in de praktijk erop neer dat de organisatie die de compensatie moet regelen, op 1 november echt van start gaat. Van de 26.000 ouders zou een volgende groep van 282 mensen eind van dit jaar geholpen worden en voor januari geld op hun rekening hebben.
Onderzocht wordt nog of gedupeerde ouders recht krijgen op juridische ondersteuning, zo zegden de topambtenaren toe. Van Huffelen heeft de Kamer beloofd dat zij eind deze maand zal laten weten wat de planning wordt van de uitbetaling van compensatie voor iedereen.
Ricardo (13) is ook slachtoffer toeslagenaffaire
Niet alleen ouders kwamen in de knel door de manier waarop ze door de Belastingdienst werden behandeld in de toeslagenaffaire, maar hetzelfde gold soms voor hun kinderen. “Ik raakte depressief”, vertelt de 13-jarige Ricardo.
NOS 20.08.2020 Een groep van zeventig ouders met grote financiële problemen door de affaire met de kinderopvangtoeslag wordt met voorrang geholpen. Zij moeten zo snel mogelijk een compensatie krijgen, zei staatssecretaris Van Huffelen in een debat in de Tweede Kamer. De aanwezige Kamerleden hadden veel vragen bij het genoemde getal.
“Het kan toch niet waar zijn dat maar zeventig mensen zwaar in de problemen zitten”, vroeg PvdA’er Nijboer. “Dat is niet mijn waarneming. Volgens mij zijn het er honderden, misschien wel duizenden.”
Trouw en RTL meldden vanmorgen dat er 400 tot 500 ‘schrijnende gevallen’ zijn onder de gedupeerde ouders. Van Huffelen zei dat deze schatting inderdaad is gemaakt, maar dat er op dit moment maar zeventig mensen echt in beeld zijn. Dat zijn mensen die zelf hebben aangegeven dat ze ernstige financiële problemen hebben. Daar wordt nu snel mee begonnen.
Voor het gebouw van de Tweede Kamer demonstreerde vandaag een groep gedupeerde ouders die vinden dat het te lang duurt voordat zij gecompenseerd worden en schadeloos worden gesteld: ‘Het enige dat ik wil is mijn spaarpot terug van de Belastingdienst’
De staatssecretaris kreeg harde kritiek. Alle aanwezige partijen vinden dat het te lang duurt voordat de gedupeerde ouders duidelijkheid krijgen. Van de ruim 26.000 ouders die ten onrechte zijn aangemerkt als fraudeur, zijn nu 108 mensen geholpen. Daar zaten nog geen schrijnende gevallen bij.
SP’er Leijten vindt het “onacceptabel” dat de zogenoemde hersteloperatie, die in juli is begonnen, zo traag op gang komt. Het Kamerlid, dat de zaak een jaar geleden aan het rollen bracht, deed het voorstel om haar in te zetten. “Geef mij tien van uw beste ambtenaren, tien zaakbehandelaars en tien ouders en laat mij het op mijn manier regelen.”
CDA-Kamerlid Omtzigt, die de kar steeds samen met Leijten heeft getrokken, vindt het schandalig dat de staatssecretaris nog geen planning heeft. Die komt binnen een maand, zei Van Huffelen. Maar Omtzigt wil nu al weten hoeveel ouders dit jaar nog kunnen rekenen op compensatie. “Er zijn honderden miljoenen uitgetrokken. Dat moet je als belastingplichtige eens proberen, dat je zegt: ik heb geen planning.”
Complexe operatie
Dinsdag meldde de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer dat de compensatie van ouders langer gaat duren dan gedacht. Sommige ouders zijn pas volgend jaar aan de beurt. “We zijn ontzettend hard aan het werk”, verzekerde Van Huffelen vanmiddag voor de Tweede Kamer. Maar de operatie is volgens haar “buitengewoon complex”. “We doen ons uiterste best om iedereen zo snel mogelijk te helpen.”
Op Het Plein had zich een groep gedupeerde ouders verzameld. Vanwege corona waren zij niet welkom op de publieke tribune van de Tweede Kamer om het debat te volgen. Sommigen zeiden al voor de zesde of zevende keer in een jaar naar Den Haag te zijn afgereisd. Ze vinden dat het te lang duurt voordat zij gecompenseerd worden.
“Ik zwem nog steeds in de fraudewereld”, zei een van hen. “Wanneer krijg ik eindelijk waar ik recht op heb?” Een andere moeder wees erop dat als de overheid niet snel iets doet aan de “armoedeval” waarin de ouders door hun financiële problemen terecht zijn gekomen, het de staat uiteindelijk alleen maar meer geld kost.
RTL 20.09.2020 Ouders die door de toeslagenaffaire in de financiële problemen zitten, krijgen misschien toch al snel een vorm van compensatie. Staatssecretaris Van Huffelen gaat kijken wat ze voor de slachtoffers kan doen. De Tweede Kamer eist dat er snel een tegemoetkoming komt voor deze groep gedupeerden. Want het geduld raakt op.
Staatssecretaris Van Huffelen had snelle compensatie beloofd. Maar ze meldde eerder deze week dat de schadeloosstelling van gedupeerden veel langer zou duren dan gepland. Uit de behandeling van de eerste ruim honderd dossiers blijkt dat veel zaken ingewikkelder zijn dan verwacht.
In de kou staan
Het is daardoor op dit moment nog niet mogelijk om op grote schaal ouders te compenseren. Voorlopig worden slechts enkele tientallen ‘zeer schrijnende gevallen’ met voorrang behandeld. Gisteren maakte RTL Nieuws al bekend dat een groep van 400 tot 500 gedupeerde ouders de komende maanden nog steeds niet gecompenseerd.
De ouders worden intern bij de Belastingdienst aangeduid als ‘schrijnende gevallen’, maar toch blijven zij vooralsnog in de kou staan.
Duizenden ouders werden de afgelopen jaren de dupe van een uit de hand gelopen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij moesten ten onrechte enorme bedragen terugbetalen, zonder dat een eerlijke kans op beroep. Daardoor raakten veel van hen in grote financiële problemen.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt wil dat de staatssecretaris snel in kaart brengt of er onder de naar schatting 26.000 gedupeerden nog meer schrijnende gevallen zijn die direct hulp nodig hebben om hun rekeningen te betalen. “Zorg dat deze mensen in ieder geval eten kunnen kopen totdat zij aan de beurt zijn bij de Belastingdienst”, spoorde hij haar aan. Van Huffelen beloofde ermee aan de slag te gaan.
Zwaar getroffen
Ook bij andere partijen raakt het geduld op. Zij willen dat zwaar getroffen ouders desnoods een voorschot ontvangen om de ergste nood te verlichten.
Steven van Weyenberg (D66) waarschuwde wel dat daarmee ook weer terugbetalingen op de loer komen te liggen. “Dat lijkt me een ramp in dit dossier.” Hij wil eerst weten waarom de afhandeling niet gewoon sneller kan.
Het stoort de Kamer zeer dat Van Huffelen zegt op dit moment nog geen planning te kunnen geven voor de afhandeling van de toeslagenaffaire. Pas over een maand denkt zij helder te hebben hoelang het duurt voordat gedupeerden compensatie kunnen verwachten. Ze wil geen beloftes doen waarvan ze niet zeker weet dat ze die kan nakomen.
Kostbare nasleep
Van Huffelen spreekt tegen dat ambtenaren de beoordeling van zaken bewust traineren uit vrees voor een precedentwerking, omdat de nasleep van de affaire anders te kostbaar zou worden. Berichten van die strekking zijn volgens haar ‘volstrekt onjuist’. Er is wel een inschatting gemaakt van het aantal gedupeerden, maar dat betekent niet dat er ‘een budget’ is dat niet mag worden overschreden.
MSN 20.08.2020 Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) gaat kijken wat zij op korte termijn al kan doen voor mensen die door de toeslagenaffaire in grote financiële nood zitten, maar mogelijk nog lang moeten wachten voordat hun verzoek om compensatie behandeld kan worden. De Tweede Kamer heeft haar daar met klem toe opgeroepen.
Van Huffelen meldde eerder deze week dat de schadeloosstelling van gedupeerden veel langer gaat duren dan gepland. Uit de behandeling van de eerste ruim honderd dossiers blijkt dat veel zaken ingewikkelder zijn dan verwacht. Het is daardoor op dit moment nog niet mogelijk om op grote schaal ouders te compenseren. Voorlopig worden slechts enkele tientallen “zeer schrijnende gevallen” met voorrang behandeld.
Duizenden ouders werden de afgelopen jaren de dupe van een uit de hand gelopen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij moesten ten onrechte enorme bedragen terugbetalen, zonder dat zij een eerlijke kans hadden op beroep. Daardoor raakten velen in grote financiële problemen.
Omtzigt
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt wil dat de staatssecretaris snel in kaart brengt of er onder de naar schatting 26.000 gedupeerden nog meer schrijnende gevallen zijn die direct hulp nodig hebben om hun rekeningen te betalen. “Zorg dat deze mensen in ieder geval eten kunnen kopen totdat zij aan de beurt zijn bij de Belastingdienst”, spoorde hij haar aan. Van Huffelen beloofde ermee aan de slag te gaan.
Ook andere partijen willen dat zwaar getroffen ouders desnoods een voorschot ontvangen om de ergste nood te verlichten. D66’er Steven van Weyenberg waarschuwde wel dat daarmee ook weer terugbetalingen op de loer komen te liggen. “Dat lijkt me een ramp in dit dossier”. Hij wil eerst weten waarom de afhandeling niet gewoon sneller kan.
Geen planning
Het stoort de Kamer zeer dat Van Huffelen zegt op dit moment nog geen planning te kunnen geven voor de afhandeling van de toeslagenaffaire. Pas over een maand denkt zij helder te hebben hoelang het duurt voordat gedupeerden compensatie kunnen verwachten. Ze wil geen beloftes doen waarvan ze niet zeker weet dat ze die kan nakomen.
Van Huffelen spreekt tegen dat ambtenaren de beoordeling van zaken bewust traineren uit vrees voor een precedentwerking, omdat de nasleep van de affaire anders te kostbaar zou worden. Berichten van die strekking zijn volgens haar “volstrekt onjuist”. Er is wel een inschatting gemaakt van het aantal gedupeerden, maar dat betekent niet dat er “een budget” is dat niet mag worden overschreden.
NOS 20.08.2020 Honderden ernstig gedupeerden van de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst krijgen voorlopig nog geen compensatie of een tegemoetkoming. RTL Nieuws en Trouw berichten dat op basis van interne stukken bij de fiscus.
De 400 tot 500 gedupeerde ouders worden gezien als ‘schrijnende gevallen’, omdat ze grote financiële problemen hebben. Dat ze nog niet zijn geholpen, zou komen door een tekort aan mensen bij de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Die is opgericht om gedupeerde ouders te compenseren.
Ook is bij de ambtelijke en politieke top nog geen besluit genomen over hoe mensen ruimhartig kunnen worden gecompenseerd. Volgens bronnen van Trouw en RTL Nieuws gebeurt dat niet uit angst voor precedentwerking. De vrees is dat de groep gedupeerden veel groter blijkt te zijn. Bij ambtenaren die de gedupeerde ouders moeten helpen, zou de onvrede over het gebrek aan daadkracht groeien.
Voor het gebouw van de Tweede Kamer demonstreerde vandaag een groep gedupeerde ouders die vinden dat het te lang duurt voordat zij gecompenseerd worden en schadeloos worden gesteld: ‘Het enige dat ik wil is mijn spaarpot terug van de Belastingdienst’
Staatssecretaris Van Huffelen schreef dinsdag aan de Tweede Kamer al dat de schadeloosstelling van gedupeerden langer gaat duren dan gedacht. Mogelijk kunnen ouders vanaf november op “grotere schaal” worden geholpen, liet ze weten.
In de tussentijd wordt volgens haar “met hoge prioriteit” gekeken naar de behandeling van een aantal ouders in schrijnende situaties. In de praktijk zijn dat er in de komende maanden 40 van de in totaal 26.000 gedupeerden, zegt de hoogste ambtenaar van Toeslagen volgens het verslag van een topoverleg.
Daarin adviseert het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor de Kamer te verzwijgen dat er niet veel mensen worden geholpen, schrijft RTL. De aanbeveling is om “het getal veertig niet te noemen.”
Van Huffelen moet zich vanmiddag in de Tweede Kamer verantwoorden voor de afhandeling van de toeslagenaffaire.
Versterking
Anne Coenen gaat vanaf 1 oktober aan de slag bij de Belastingdienst om te helpen bij de afwikkeling van de affaire. Ze wordt directeur van de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Coenen is nu directeur Maatschappelijke Ondersteuning in de Wijk in Rotterdam en houdt zich bezig met armoede en schuldhulpverlening.
AD 20.08.2020 Tot grote frustratie van de Tweede Kamer horen slachtoffers van de toeslagenaffaire pas over een maand hoeveel dossiers dit jaar nog worden afgehandeld. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen wil geen verwachtingen wekken die zij vervolgens niet kan waarmaken.
,,Er zijn ook ouders die meekijken. Ik vind dat niet verantwoord”, zei de D66-bewindsvrouw vandaag in het debat over de kwestie. Pas volgende maand denkt zij de Kamer een planning te kunnen geven.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zei dat ‘geen bevredigend antwoord’ te vinden: ,,Zowel voor ouders als de Kamer kan het niet zo zijn dat er geen planning meer is. Dat kan niet”, wierp hij tegen. Maar Van Huffelen hield voet bij stuk. ,,Als ik u een planning geef, wil ik die kunnen waarmaken. Het laatste wat ik wil, is dat ik er weer op terug moet komen. We komen over een maand bij u langs.”
De Tweede Kamer werd eerder deze week onaangenaam verrast door het bericht dat de afhandeling van de compensatieregeling vertraging oploopt. Dit komt volgens Van Huffelen doordat het toekennen van compensatie ingewikkelder en tijdrovender is dan verwacht. Bovendien is de uitvoeringsorganisatie er nog niet klaar voor om vanaf 1 september op grote schaal dossiers af te handelen. Pas in november denkt zij het tempo op te kunnen voeren, zonder daarbij nu al beloften te doen over het aantal dossiers dat wordt afgehandeld.
Pas 108 ouders hebben compensatie uitgekeerd gekregen, duizenden ouders wachten nog op behandeling van hun dossier. Volgens SP-Kamerlid Renske Leijten staan zij door de vertraging ‘weer met lege handen’ en moet het ‘roer om’. Zij vreest dat de afhandeling van de toeslagenaffaire gelijkenissen gaat vertonen met het schadeherstel in Groningen, dat acht jaar na de beving in Huizinge nog altijd niet is afgerond.
Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer ziet overeenkomsten met ‘Groningen’, en wil dat Van Huffelen een einddatum noemt waarop alle dossiers moeten zijn afgehandeld. De SGP dringt eveneens aan op zo’n harde deadline, maar Van Huffelen zegt die niet te kunnen geven. ,,Ik ga ervan uit dat we dit jaar en volgend jaar een heel eind zullen komen”, stelt zij. ,,Maar het kan zijn dat er zich later nog ouders melden die ook recht hebben op compensatie.”
Schrijnende gevallen
In de Kamer was beroering ontstaan over berichtgeving door Trouw en RTL Nieuws. Die media onthulden op basis van uitgelekte, interne verslagen bij de Belastingdienst dat 400 tot 500 gezinnen die in grote financiële problemen zitten voorlopig niet worden geholpen. Slechts veertig van deze ‘schrijnende gevallen’ zouden met voorrang worden behandeld.
Op verzoek van de Kamer maakte Van Huffelen tijdens het debat de gewraakte stukken openbaar. Maar zij sprak vervolgens tegen dat enkele honderden gezinnen op dit moment in de kou zouden staan. Volgens haar heeft de Belastingdienst slechts 70 gezinnen in beeld die in grote problemen zitten en bij wie bijvoorbeeld met huisuitzetting wordt gedreigd. Van die groep worden er veertig met voorrang behandeld en de rest ‘zo snel mogelijk daarna’.
Leefgeld
Omtzigt wil dat slachtoffers die momenteel in acute betalingsproblemen zitten in de tussentijd vast leefgeld krijgen ‘om hun eten te betalen’. De VVD pleit daarnaast voor een niet terug te vorderen voorschot. Van Huffelen belooft de mogelijkheden uit te zoeken en de Kamer hier snel over te informeren.
RTL 19.08.2020 Een groep van 400 tot 500 ouders die is gedupeerd door de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst en daardoor in grote financiële problemen zit, wordt de komende maanden nog steeds niet gecompenseerd. De ouders worden intern bij de Belastingdienst aangeduid als ‘schrijnende gevallen’, maar toch blijven zij in de kou staan.
Dat blijkt uit vertrouwelijke, interne stukken waar RTL Nieuws en dagblad Trouw inzage in hadden.
Gebrek aan personeel
De Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) heeft een tekort aan mensen. De ambtelijke en politieke top heeft nog steeds geen knopen doorgehakt over hoe mensen ruimhartig tegemoet kan worden gekomen, zoals eerder was beloofd.
Ambtenaren die ouders moeten begeleiden zeggen dat geen besluiten worden genomen, uit vrees voor ‘precedentwerking’, zo bevestigen meerdere bronnen. Dit krijgen verschillende ouders te horen van hun ‘persoonlijk zaakbehandelaars’.
Al vanaf het begin van de toeslagenaffaire speelt in Den Haag angst voor precedentwerking. De politieke vrees is dat meer mensen aanspraak gaan maken op compensatie en dat de bedragen hoger uit zullen vallen als mensen echt ruimhartig worden geholpen.
Onder getroffen ouders neemt de frustratie en boosheid toe, over verbroken beloften, zo blijkt uit een noodoproep in manifest dat is opgesteld voor het parlement.
Ouders zelf aan zet
Hoewel de groep van 400 tot 500 mensen die ernstig in de knel zitten bekend zijn, is er voor hen nog geen zicht op een oplossing. “Ouders moeten zelf aangeven dat ze schrijnend zijn”, staat in een recent vergaderverslag van de top van Toeslagen.
Ambtenaren die de gedupeerde ouders moeten helpen, mogen dit intern ook aankaarten. Maar onder hen groeit juist de onvrede over de chaotische aansturing en het uitblijven van besluiten. Want, zeggen zij: “De compensatieberekeningen liggen al lang klaar.”
Staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen) meldde dinsdag in een brief aan de Kamer dat mogelijk pas vanaf november ouders op ‘grotere schaal’ geholpen kunnen worden. Wat dit in de praktijk betekent blijkt uit vertrouwelijke vergaderstukken.
Daar wordt onomwonden gesproken van ‘een pas op de plaats maken’, hoewel Van Huffelen dat naar buiten toe niet zo wil noemen. De staatssecretaris heeft het liever over ‘een ander tempo volgen’.
‘Verzwijgen’
De komende maanden gaat de dienst aan de slag met slechts ’40 casussen’, van de in totaal 26.000 gedupeerden, stelt de hoogste ambtenaar van Toeslagen. “De lessen daaruit moeten we gebruiken voor de anderen.” In het topoverleg adviseert het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor de Kamer te verzwijgen dat de hele uitvoeringsorganisatie vrijwel stil ligt: “Geadviseerd wordt het getal 40 niet te noemen.”
Morgen moet Van Huffelen zich in een steeds kritischer Kamer verantwoorden, in een ingelast debat.
Alarmcode roze
Uit de documenten blijkt dat ook intern ‘grote zorgen’ leven over de gang van zaken. Alle cruciale besluiten die genomen moeten worden, liggen op het bordje van het Strategisch Crisisteam van de staatssecretaris. Maar ook als daar nu wel knopen worden doorgehakt, kan het in de uitvoering voorlopig nog niet worden verwerkt, zo staat in de stukken.
Daarom krijgen alle acties de alarmcode ‘roze’ en kunnen er nog geen harde deadlines worden genoemd. De crisisorganisatie gaat nu op de schop, na nog vertrouwelijke kritische adviezen van de Boston Consultancy Group. Na een ‘valse start’ waarbij hele groepen mensen ten onrechte buiten de boot vielen, moet het straks beter gaan.
De vertraging betekent dat er dit jaar geen 220 miljoen wordt uitgetrokken voor compensatie, maar hooguit 100 miljoen. Volgens ambtenaren van Financiën zou dit geld moeten terugvloeien naar de staatskas, maar Van Huffelen wil dit geld voor gedupeerden doorschuiven naar volgend jaar.
Uit de stukken blijkt dat vrees voor precedentwerking doorwerkt
Mogelijk moet er niet alleen compensatie komen voor onterecht teruggevorderde toeslagen voor kinderopvang, maar ook voor andere toeslagen, zoals zorg- of huurtoeslag. Daar wordt nu op gestudeerd. Dan zou de wetgeving moeten worden aangepast, met als gevolg: “Onvoorziene extra kosten.”
Tegen de Kamer is gezegd dat gedupeerde kinderopvangorganisaties maar naar de rechter moeten stappen als zij denken dat ze ook getroffen zijn. In de vertrouwelijke stukken staat echter dat er nog een ‘discussiestuk’ moeten komen over hoe om te gaan met ‘kinderopvangorganisaties die financieel geraakt zijn’. De interne deadline daarvoor is december.
Meer groepen burgers komen in aanmerking voor compensatie, omdat zij ook slachtoffer zijn van een vooringenomen fraudejacht. Hierover heeft adviesbureau KPMG inmiddels gerapporteerd. De Kamer is hier nog niet over geïnformeerd.
Eerder deze week liet Van Huffelen de Kamer weten dat er geen extra compensatie komt voor gedupeerden die onterecht op een zwarte lijst stonden, en daarom extra hard werden aangepakt. Ook gaat ze niet in op vragen over compensatie voor het onrechtmatig gebruik van tweede nationaliteit in de fraudejacht.
Tweede nationaliteit werd gebruikt als directe ‘indicator’ in fraudezaken bij Toeslagen, bleek onlangs uit een rapport bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Dit was intern al ruim een jaar bekend, maar werd verzwegen voor het parlement en gedupeerde ouders.
NRC 18.08.2020 Het politiek reces is doorbroken, en ook staatssecretaris Van Huffelen moet zich melden. Er is weer gedoe rond de toeslagenaffaire.
Enigszins triomfantelijk, of althans opgelucht, sprak staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën, D66) vrijdag 31 juli een filmpje in, dat ze op Twitter verspreidde. De Belastingdienst was erin geslaagd in de maand juli de eerste compensatie te betalen voor gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire.
„De eerste groep van honderd ouders heeft vandaag geld gekregen”, sprak Van Huffelen vanuit de kantoortuin van het ministerie. „Honderd ouders: het is een eerste stap. Eigenlijk maar een stapje. Toch ben ik er blij mee. Het laat zien dat we nu zijn gestart met waar het ons om draait: u, als ouder, geven waar u recht op hebt.”
De toehoorders die het dossier volgen weten hoe bescheiden die eerste stap was. De omvang van de groep van mogelijke gedupeerden is vele malen groter: twintigduizend. En waar de staatssecretaris eind mei in haar eerste grote debat in de Tweede Kamer duidelijk beloofde dat „we” na die eerste uitbetalingen „dat aantal in hoog tempo kunnen uitbreiden”, nam ze in haar Twitterfilmpje wat gas terug. „Hoe graag ik het ook anders zou willen, dit betekent dus dat we lang niet alle problemen dit jaar kunnen oplossen.”
Nu strookte dat op zichzelf met haar eerdere, getemperde verwachtingspatroon, dat de afwikkeling van de nu al jaren slepende toeslagenaffaire nog wel tot eind 2021 zou duren. Niettemin rook de oppositie in de Tweede Kamer een nieuw smeulend vuurtje in het bericht van Van Huffelen.
Spoedeisend belang
Renske Leijten (SP), een van de voorvechters in dit dossier en net terug van vakantie, stelde onmiddellijk vragen. Hoe zijn de eerste honderd ouders geselecteerd?, wilde ze weten. En is het juist dat er ouders in deze eerste ronde zijn gecompenseerd die zich helemaal niet bij de Belastingdienst hadden aangemeld?
Leijten vroeg bij haar collegawoordvoerders in de Kamer een debat aan, nog in het reces te houden. „Het spoedeisend belang hierachter is, dat wanneer nu zaken verkeerd aangepakt worden er voor toekomstige behandeling een verkeerde aanpak ligt.”
Deze dinsdag moest Van Huffelen inderdaad erkennen dat er het een en ander aan de hand is met de uitvoering van de herstelbetalingen. In een uitgebreide serie brieven aan de Kamer stelde ze onomwonden dat de eerste uitbetalingen weliswaar hebben plaatsgevonden, maar dat de wijze waarop dat gebeurde zó arbeidsintensief is dat het afwikkelen van alle gedupeerde gevallen veel meer tijd gaat kosten. Om precies te zijn is er ruim 1,2 miljoen euro aan 108 ouders uitgekeerd, met compensatiebedragen tussen 1.308 euro en ruim 41.500 euro.
Het aantal regelingen voor potentiële slachtoffers is de afgelopen tijd aanzienlijk uitgebreid
„Wanneer wij met de huidige aanpak doorgaan, laat het behandelen van grotere aantallen ouders langer op zich wachten dan oorspronkelijk ingeschat”, aldus Van Huffelen. De finale afwikkeling van de toeslagenaffaire zal dus niet vóór eind 2021 zijn voltooid, erkende ze tussen de regels door.
De oorzaak van de vertraging is tweeledig. Allereerst is het aantal regelingen voor potentiële slachtoffers in de afgelopen maanden aanzienlijk uitgebreid. Niet alleen op aandringen van de Tweede Kamer, zo bleek voorafgaand aan een tweede toeslagendebat begin juni, maar ook door de staatssecretaris zelf.
Van Huffelen verruimde in maart uit eigen beweging de groep gedupeerden die voor compensatie in aanmerking kon komen. Dat deed ze in reactie op het eindadvies van de commissie-Donner die de toeslagenaffaire onderzocht. Van Huffelen wist hier bij het kabinet een kleine 400 miljoen euro voor te reserveren. Later kwam daar nog eens 80 miljoen bij.
Door de uitbreiding van zowel de oudergroepen als de verschillende regelingen zijn „veel zaken complexer dan aanvankelijk gedacht”, schreef Van Huffelen dinsdagmiddag aan de Kamer.
Dat geldt al helemaal voor gedupeerden die van meerdere regelingen gebruik kunnen maken. De Belastingdienst wil daarbij ook dienstig zijn in het oplossen van andere financiële of sociale problemen waar ouders in terecht zijn gekomen. „Voor de meeste dossiers is een zeer intensieve behandeling noodzakelijk”, aldus de staatssecretaris.
Tweede oorzaak van de opgelopen vertraging zit bij de Belastingdienst zelf. De fiscus is organisatorisch nog altijd niet op orde om het immense probleem dat de toeslagenaffaire is geworden, af te handelen.
De speciaal hiervoor opgezette Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) kan „nog niet op volle sterkte worden ingezet”, schreef Van Huffelen. Een woordvoerder van de Belastingdienst laat desgevraagd weten dat voor het beoogde crisisteam van vijfhonderd medewerkers nog honderdvijftig vacatures openstaan.
Om de eerste werklast aan te kunnen heeft Van Huffelen een extern bureau ingeschakeld, financieel advieskantoor Deloitte. Uit haar schriftelijke antwoorden op een lange lijst aan Kamervragen blijkt dat daarvoor dit jaar ruim 2 miljoen euro is gereserveerd.
Donderdag moet Van Huffelen in debat met de Tweede Kamer nadere tekst en uitleg komen geven. Willen Kamerleden zich de komende tijd na elke uitbetaling zo intensief met de afwikkeling van de toeslagenaffaire blijven bemoeien? Of neigt dat te veel naar micromanagement? Henk Nijboer, PvdA, vindt pertinent van niet: „Zonder vasthoudende Kamer zou ouders nooit recht gedaan worden.”
Trouw 18.08.2020 De schadeloosstelling van ouders die de dupe zijn geworden van de affaire rond de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst, is ingewikkelder en tijdrovender dan gedacht, laat staatssecretaris van financiën Alexandra van Huffelen weten aan de Tweede Kamer. Daardoor zullen dit jaar minder ouders compensatie ontvangen dan eerder was ingeschat, schrijft zij.
In juli is een speciale afdeling van het ministerie begonnen met het in beeld brengen van de getroffen ouders en de berekening van het geld waar zij recht op hebben. De zogeheten Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) betaalde in die maand al uit aan 108 ouders. Zij ontvingen in totaal ruim 1,2 miljoen euro. Deze groep heeft ook andere hulp gekregen, zoals psychische ondersteuning indien nodig.
Duizenden ouders werden slachtoffer van doorgeslagen jacht op fraude
De Belastingdienst is nog maar net begonnen met het herstel van de schade. Er zijn duizenden ouders die het slachtoffer werden van een doorgeslagen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij werden ten onrechte beschuldigd en moesten enorme bedragen terugbetalen, zonder dat zij een eerlijke kans hadden op beroep. Daardoor raakten velen in grote financiële problemen.
Van Huffelen, sinds eind vorig jaar politiek verantwoordelijk voor de afdeling Toeslagen, geeft aan dat de hulp aan ouders een taai proces is. De problemen blijken complexer dan gedacht, waardoor volgens haar ook de financiële afhandeling in het gedrang komt.
Daardoor is er meer tijd nodig. “Het integraal beoordelen en het écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen is complexer dan gedacht”, schrijft Van Huffelen aan de Tweede Kamer. Zo kampten mensen met bijvoorbeeld schulden, de gevolgen van een negatieve BKR-registratie of met psychische klachten. Hoeveel ouders dit jaar nog geholpen kunnen worden, kan de staatssecretaris nog niet zeggen.
Lees ook:
Belastingdienst werkte zeer kritische Autoriteit Persoonsgegevens tegen
De Autoriteit Persoonsgegevens oordeelt keihard over de Belastingdienst. De AP werd tegengewerkt en onjuist voorgelicht tijdens haar onderzoek. ‘De Belastingdienst handelde discriminerend.’
RTL 18.08.2020 De afhandeling van de toeslagenaffaire is ingewikkelder dan gedacht. Dit jaar krijgen minder gedupeerder ouders compensatie dan eerder was beloofd, schrijft staatssecretaris Van Huffelen aan de Tweede Kamer.
Vorige maand kreeg een eerste groep van zo’n honderd ouders geld. De compensatiebedragen varieerden van 1300 tot ruim 40.000 euro. In totaal werd voor 1,2 miljoen euro uitgekeerd.
Uit de eerste ervaringen blijkt dat de afhandeling complexer is dan gedacht. “De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het integraal beoordelen en het écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen complexer blijkt dan gedacht”, schrijft Van Huffelen aan de Tweede Kamer.
Beloofd was dat in september zou worden begonnen met compenseren van grote groepen gedupeerden. Dat gaat niet lukken. “Het is onverantwoord om de huidige werkwijze nu al op te schalen”, aldus Van Huffelen.
De uitvoeringsorganisatie die alle claims moet afhandelen is nog niet op volle sterkte. Bovendien zijn veel zaken van gedupeerde ouders complex. Ook dat staat snelle afhandeling in de weg.
Diep triest
Kamerleden zijn teleurgesteld dat er weer vertraging optreedt bij de afhandeling van de toeslagenaffaire. “Diep triest en zeer pijnlijk”, zegt SP-kamerlid Renske Leijten. Ze wil dat de beoordeling van de claims eenvoudiger wordt gemaakt, zodat gedupeerden sneller uitsluitsel hebben.
“Pijnlijk voor de ouders die weer langer moeten wachten”, vindt ook CDA-kamerlid Pieter Omtzigt. “Wij willen duidelijkheid: wanneer is er licht aan het eind van de tunnel.”
AD 18.08.2020 De afhandeling van de toeslagenaffaire gaat langer duren. De uitbetaling van schadevergoeding is complexer dan verwacht. Minder ouders zullen daarom dit jaar nog geld krijgen dan eerder werd beloofd.
Dat heeft staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Financiën laten weten aan de Tweede Kamer. Hoeveel ouders dit jaar wel genoegdoening krijgen kan zij de Kamer niet zeggen. Wel belooft Van Huffelen ouders die in zeer schrijnende situaties zitten met voorrang te zullen behandelen.
De vertraging is volgens de bewindsvrouw veroorzaakt doordat de uitbetaling aan de eerste 108 slachtoffers veel meer voeten in aarde heeft gehad dan werd verwacht. Aan hen is in totaal inmiddels 1,2 miljoen euro aan compensatie uitgekeerd, maar de afhandeling bleek in de praktijk bewerkelijk.
Dossiers die vooraf als relatief eenvoudig werden beschouwd en tot snelle uitbetaling hadden moeten leiden, bleken veel meer tijd te kosten. ‘Voor de meeste dossiers is een zeer intensieve behandeling noodzakelijk en is de vereiste inzet van specialisten groot om ouders de gewenste dienstverlening en herstel te kunnen bieden’, schrijft Van Huffelen. ‘De zorgvuldige, integrale, individuele beoordeling staat op gespannen voet met een snelle beoordeling.’
1 september wordt niet gehaald
Daarnaast blijkt dat de organisatie die belast is met de uitvoering van de compensatieregelingen nog altijd in ontwikkeling en onderbezet is. Dit komt mede doordat op aandringen van de Kamer de doelgroep van mensen die recht hebben op schadevergoeding is vergroot. ‘Nu de beoordeling daadwerkelijk gestart is, blijkt dat de organisatie nog onvoldoende robuust is ingericht om het gewenste niveau van snelheid, zorgvuldigheid en dienstverlening te kunnen bieden’, aldus de staatssecretaris.
Het was de bedoeling dat vanaf 1 september zou worden begonnen met de beoordeling van grote aantallen dossiers. Volgens Van Huffelen is het echter ‘onverantwoord’ om nu al breed op te schalen. Zij denkt dat de herstelorganisatie pas in november klaar is om op grotere schaal zaken op te pakken.
Gedeeltelijke beoordeling
Van Huffelen stelt dat het ‘onwenselijk’ is dat de uitbetaling vertraging oploopt. Zij legt daarom aan de Kamer de suggestie voor om dossiers in overleg met ouders in eerste instantie gedeeltelijk te beoordelen in plaats van volledig. Daardoor zouden zij alsnog een eerste betaling kunnen krijgen. Volgens Van Huffelen zitten aan deze aanpak ‘onvermijdelijk’ nadelen. Die laat zij op dit moment onderzoeken.
Donderdag debatteert de Kamer met Van Huffelen over de afhandeling van de toeslagenaffaire.
NU 18.08.2020 De compensatie van een groot gedeelte van de gedupeerden van de toeslagenaffaire zal langer duren dan oorspronkelijk verwacht, zo schrijft staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) dinsdag aan de Tweede Kamer. De reden is dat het “écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen complexer blijkt dan gedacht”.
De uitbetaling van de eerste groep van 108 ouders is in juli gelukt, zo schrijft Van Huffelen, maar de les die hieruit is getrokken, is dat het veel langer duurt om de casussen goed af te handelen.
Volgens de staatssecretaris is de herstelorganisatie nog niet zo ingericht dat de gehoopte snelheid en zorgvuldigheid bereikt kan worden. De bedoeling was dat in september grote aantallen ouders herbeoordeeld zouden worden, maar volgens Van Huffelen is het gezien de complexiteit “onverantwoord” om breed op te schalen.
Er wordt nu wel prioriteit gegeven aan de behandeling van de ouders die in schrijnende of zeer complexe situaties zitten. De staatssecretaris laat nog onderzoeken wat andere opties kunnen zijn. Hier valt bijvoorbeeld het gedeeltelijk in plaats van volledig beoordelen onder, zodat ouders alvast een eerste betaling kunnen krijgen.
De eerste groep heeft in juli bedragen variërend van 1.300 euro tot 41.587 euro uitgekeerd gekregen. Het gaat om een totaalbedrag van ruim 1,2 miljoen euro.
Telegraaf 18.08.2020 De operatie om gedupeerde toeslagenouders te compenseren gaat langer duren dan gedacht. Het behandelen van de duizenden dossiers blijkt ’complexer dan gedacht’.
Dat schrijft staatssecretaris Van Huffelen (Financiën) aan de Tweede Kamer. De afgelopen weken zijn de eerste ruim 100 toeslagouders gecompenseerd met in totaal 1,2 miljoen euro. Dat is volgens de staatssecretaris ’positief’ verlopen.
Maar het heeft de D66-bewindspersoon ook geleerd dat ’het behandelen van grotere aantallen ouders langer op zich laat wachten dan oorspronkelijk ingeschat’. Dat komt omdat het beoordelen van de dossiers ’complexer blijkt dan gedacht’. Het betekent volgens Van Huffelen dat er dit jaar minder ouders zullen worden uitbetaald dan eerder gedacht. De staatssecretaris kan geen toezeggingen meer doen over precieze aantallen ouders die dit jaar nog geholpen kunnen worden. Schrijnende gevallen zullen voorrang krijgen, schrijft Van Huffelen.
Dat het compenseren langer duurt dan gedacht komt door de moeilijke dossiers, maar ook door het grote net aan regelingen dat het ministerie van Financiën op heeft getuigd om alle ouders een financiële genoegdoening te kunnen geven. Daarnaast zijn er opstartproblemen bij de speciale organisatie die op is gezet voor de compensatie. Die is volgens Van Huffelen ’nog onvoldoende robuust ingericht om het gewenste niveau van snelheid, zorgvuldigheid en dienstverlening te kunnen bieden’. Het grootste probleem is het vinden van geschikte medewerkers.
NOS 18.08.2020 De schadeloosstelling van ouders die gedupeerd zijn door de affaire met de kinderopvangtoeslag gaat langer duren dan gedacht, schrijft staatssecretaris Van Huffelen aan de Tweede Kamer. Sommige ouders zijn pas volgend jaar aan de beurt.
Van Huffelen zegt dat de operatie ingewikkelder is dan verwacht. “De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het integraal beoordelen en het écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen complexer blijkt dan gedacht. Gevolg is dat het aantal ouders dat dit jaar kan worden uitbetaald lager zal zijn dan mijn eerdere inschatting, tenzij versnelling mogelijk blijkt.”
108 mensen geholpen
Er zijn duizenden ouders slachtoffer geworden in deze affaire. Zij werden ten onrechte aangemerkt als fraudeur en kwamen soms diep in de financiële problemen. In juli is begonnen met de individuele afhandeling. In die maand hebben 108 mensen compensatie gekregen. Zij ontvingen in totaal ruim 1,2 miljoen euro. Met het grootste deel van de ouders is persoonlijk contact geweest.
Kamerlid Leijten van de SP, die in nauw contact staat met de gedupeerde ouders. vindt het “onbegrijpelijk en ook onacceptabel” dat velen langer moeten wachten.
AD 18.08.2020 De schadeloosstelling van ouders die de dupe zijn geworden van de affaire rond de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst, is ingewikkelder en tijdrovender dan gedacht. Daardoor zullen dit jaar minder ouders compensatie ontvangen dan eerder was ingeschat, meldt verantwoordelijk staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen).
De Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) is in juli begonnen met de individuele afhandeling. In die maand hebben 108 ouders compensatie uitbetaald gekregen. Zij ontvingen in totaal ruim 1,2 miljoen euro. Daarnaast is aanvullende hulp geboden waar dat nodig was.
De aanpak blijkt echter meer tijd te kosten dan voorzien. ,,De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het integraal beoordelen en het écht helpen van gedupeerde ouders om hun leven weer op orde te krijgen complexer blijkt dan gedacht”, schrijft Van Huffelen aan de Tweede Kamer.
Dat komt doordat de dossiers ingewikkelder waren dan gedacht en een “intensieve behandeling” vergden. “Dat geldt ook voor dossiers die, voor wat betreft de behandeling, als relatief eenvoudig waren ingeschat en waarbij een snelle betaling werd verwacht.”
Verder kwam in de meeste dossiers een “bredere problematiek” naar boven. Zo kampten mensen met bijvoorbeeld schulden, de gevolgen van een negatieve BKR-registratie of met psychische klachten. Het is de bedoeling dat ook daarbij hulp wordt geboden, maar ook dat kost tijd.
Onvoldoende robuust
Van Huffelen stelt vast dat de UHT “nog onvoldoende robuust is ingericht” om op grote schaal dossiers te gaan afhandelen. Daarom krijgen de meest schrijnende en dringende gevallen voorlopig voorrang. Hoeveel ouders nog dit jaar compensatie kunnen verwachten, weet de staatssecretaris nog niet.
Duizenden mensen werden het slachtoffer van een doorgeslagen jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Zij werden ten onrechte beschuldigd en moesten enorme bedragen terugbetalen, zonder dat zij een eerlijke kans hadden op beroep. Daardoor raakten velen in grote financiële problemen.
Het Haagse gerechtshof heeft bepaald dat het onderzoek in het ‘minder Marokkanen’-proces tegen Geert Wilders wordt gesloten. De rechters wijzen de verzoeken van de verdediging van de PVV-leider om extra onderzoek te laten doen af, aldus de rechter woensdagochtend 08.07.2020 in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
AD 18.07.2020
AD 09.07.2020
De rechters vonden het niet nodig om nog aanvullend onderzoek te laten doen of meer informatie te vergaren in verband met het proces. Op 24 augustus 2020 wordt het onderzoek officieel gesloten en op 4 september 2020 doet het hof uitspraak.
Ongelakte documenten
Het hof wees verzoeken van de verdediging af om nog meer stukken aan het dossier toe te voegen. Het ging onder meer om ongelakte versies van documenten die al deels in het dossier waren opgenomen.
Wilders mocht vandaag het laatste woord voeren. Daarin bepleitte hij opnieuw zijn onschuld.
Slotwoord Wilders tijdens ‘minder Marokkanen’-proces: ‘Wat heb ik gedaan?’
PVV-leider Geert Wilders had vandaag het laatste woord in het proces vanwege de ‘minder Marokkanen’-uitspraak. Na een eerdere veroordeling voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, was dit de laatste dag van het hoger beroep. Wilders: “Ik heb niemand beroofd of vermoord.”
Het proces sleept zich al jaren voort. De PVV’er staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord.
Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat.
Wilders: “Het blijft onwerkelijk om hier te moeten staan, op dezelfde plek waar zaken dienen tegen de mocromaffia en het MH17-proces. Zaken met criminelen en terroristen” “Natuurlijk sta ik niet boven de wet, maar wat heb ik dan gedaan?”
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Wilders is ervan overtuigd dat de beslissing om hem te vervolgen een politieke is. Volgens hem heeft toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken en dat is wettelijk niet toegestaan. Zijn advocaten hebben meerdere documenten zoals e-mails ingebracht als bewijs daarvoor. Wilders vindt daarom dat de zaak de prullenbak in moet.
Het OM heeft meerdere keren met kracht ontkend dat er ooit sprake is geweest van enige vorm van beïnvloeding of bemoeienis vanuit het ministerie.
Den HaagFM 08.07.2020 Het gerechtshof Den Haag zal op 4 september uitspraak doen in het ‘minder-Marokkanen-proces tegen politicus Geert Wilders. De rechters vinden het niet nodig nog aanvullend onderzoek te laten doen of meer informatie te vergaren, zei de voorzitter in het extra beveiligde justitieel complex op Schiphol.
Het hof wees woensdag verzoeken van de verdediging af om nog meer stukken aan het strafdossier toe te voegen. Het ging onder meer om ongelakte versies van documenten die al deels in het dossier zitten. Delen van teksten zijn weggelakt in verband met de privacy, omdat de stukken zijn verkregen via procedures van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Volgens de advocaten van Wilders is ook de onleesbaar gemaakte informatie belangrijk.
De PVV-leider staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat. Ook op een markt in Den Haag had hij soortgelijke bewoordingen gebruikt.
In zijn laatste woord zei Wilders opnieuw dat het hele proces de prullenbak in moet. Hij vindt dat hij dit mocht zeggen als politicus en niets verkeerd heeft gedaan. Het is proces is bovendien “oneerlijk en onacceptabel”, omdat het ministerie van Justitie en Veiligheid volgens hem aanstuurde op vervolging. Dat is wettelijk niet toegestaan. Hij riep het hof op om de “ernstig geschonden trias politica” (de scheiding machten) weer in ere te herstellen. Het Openbaar Ministerie ontkent met kracht de vermeende beïnvloeding.
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Het hof zal zich nu over alle standpunten en stukken gaan buigen, zei de voorzitter. Het onderzoek is wat betreft de rechters klaar, maar omdat het zo’n omvangrijk dossier is, wil het hof meer tijd hebben en zal het onderzoek niet woensdag officieel worden gesloten maar naar verwachting op 24 augustus. Dat is een formaliteit waarbij Wilders niet aanwezig zal zijn. Ook is het mogelijk dat het hof in een tussenarrest alsnog bepaalt om nader onderzoek in gang te zetten.
Telegraaf 08.07.2020 Het gerechtshof Den Haag sluit het onderzoek in het ’minder-Marokkanen’-proces tegen politicus Geert Wilders. Deze conclusie bracht de rechtbank woensdag naar buiten. Wilders haalde in zijn toespraak in de rechtszaal onder andere uit naar premier Rutte.
Telegraaf 08.07.2020 De langslepende ’minder Marokkanen’-rechtszaak tegen Geert Wilders is volgens de politicus een ’pure heksenjacht en een jarenlange hetze’ geweest.
Dat zei hij op de laatste dag van zijn zaak bij het gerechtshof in het extra beveiligde justitieel complex op Schiphol. Het hof doet 4 september uitspraak.
De politicus zei verder: „Nog nooit ben ik, behalve hier, een racist genoemd. Voorzitter, leden van het hof, ik zou ook haat hebben gezaaid tegen Marokkanen, mijn toehoorders hebben opgehitst, de goede naam van Marokkanen hebben aangetast. Wie verzint zo iets? Wat heb ik nou eigenlijk gezegd?”
Wilders vindt zichzelf ernstig beknot in zijn vrijheid. „Als gekozen politicus moet ik kunnen zeggen dat Marokkanen zo’n beetje in alle statistieken oververtegenwoordigd zijn. Dit is mijn laatste woord maar ik zal nooit zwijgen. Ik ben de knip voor de neus niet waard als ik zwijg over het Marokkanenprobleem.”
’Ik verafschuw discriminatie’
Hij vervolgt: „Ik haat niemand, ik verafschuw discriminatie. Ik heb geen hekel aan alle Marokkanen noch wil ik alle Marokkanen het land uit hebben Maar we hebben wel een levensgroot probleem met Marokkanen en de Islam.”
Wilders vroeg het hof om vrijspraak. „Ik heb niets verkeerd gezegd. Laat het debat waar het thuishoort, in het parlement.”
Het proces sleept zich al jaren voort. De PVV’er staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder „Minder! Minder!” als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat.
NU 08.07.2020 Het gerechtshof Den Haag heeft woensdag de onderzoekswensen van de advocaten van Geert Wilders afgewezen, waarmee er een einde is gekomen aan de behandeling van het hoger beroep tegen de PVV-leider. Het proces, dat draait om de ‘minder Marokkanen’-uitspraken die Wilders in 2014 deed, komt op 4 september ten einde met de uitspraak van het hof.
De advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, deed vorige week nog onderzoekswensen in de zaak.
Zo vroeg de verdediging om het verkrijgen van de ongelakte versie van documenten die eerder na een zogeheten Wob-procedure zijn vrijgegeven. Het gaat hier bijvoorbeeld om interne mails van het Openbaar Ministerie (OM). De advocaten van Wilders willen aantonen dat er politieke bemoeienis was in de beslissing Wilders te vervolgen.
Ook in zijn laatste woord noemde de politicus de zaak een “politiek proces”. “Ik sta niet boven de wet, maar wat heb ik gedaan? Ik heb geen cocaïne gehandeld of een bank overvallen. Ik heb de vraag aan mijn kiezers gesteld of ze meer of minder Marokkanen willen.”
Het OM heeft altijd betoogd dat het de beslissing zelfstandig heeft genomen om Wilders te vervolgen. Ook is vaker door het OM genoemd dat Wilders “ruis probeert te veroorzaken” in de strafzaak.
De rechtbank veroordeelde de PVV-leider eerder voor groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Het OM heeft in hoger beroep wederom een geldboete van 5.000 euro geëist. Na het vonnis van het hof, wat een arrest wordt genoemd, kan cassatie worden ingesteld. De Hoge Raad doet de zaak dan niet opnieuw, maar kijkt alleen of de zaak bij het hof juist is verlopen.
NOS 08.07.2020 Het Haagse gerechtshof heeft bepaald dat het onderzoek in het ‘minder Marokkanen’-proces tegen Geert Wilders wordt gesloten. De rechters wijzen de verzoeken van de verdediging van de PVV-leider om extra onderzoek te laten doen, af. Verder onderzoek is niet nodig, zei de rechter vanochtend in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
Op 24 augustus 2020 wordt het onderzoek officieel gesloten en op 4 september 2020 doet het hof uitspraak.
Wilders kreeg het laatste woord. Hij zei onder meer dat hij nooit zal zwijgen. Vrijheid van meningsuiting wordt niet altijd gewaardeerd als je van de oppositie bent, vervolgde de PVV-leider. “Dan worden er geen middelen geschuwd om een politieke tegenstander monddood te maken.”
Het proces was volgens hem een heksenjacht. Wilders zei ook dat hij de afgelopen jaren moest vechten tegen het Openbaar Ministerie én tegen het ministerie van Justitie en Veiligheid. “Dat maakt het proces oneerlijk.”
‘Beerput moet open’
Nog lang niet alles is bekend, zei Wilders, die met zijn advocaat heeft aangevoerd dat ambtenaren van het ministerie van Justitie zich bemoeiden met zijn vervolging. “Ik zal zorgen dat die beerput helemaal open komt. Degenen die hier verantwoordelijk voor zijn, kunnen hun borst natmaken.”
Hij benadrukte verder dat hij niemand haat en discriminatie verafschuwt. “Ik heb evenmin een hekel aan alle Marokkanen, noch wil ik alle Marokkanen het land uit. Maar we hebben wel een probleem.” Hij sloot af met een verzoek aan het hof: “Laat het politieke debat waar het thuishoort: in het parlement.”
Groepsbelediging
Wilders staat voor de rechter vanwege zijn uitspraken bij de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Aan zijn toehoorders in Den Haag vroeg hij of zij in Nederland meer of minder Marokkanen willen. “Minder!”, scandeerden zij. Daarop zei Wilders: “Dan gaan we dat regelen”.
In 2016 werd de politicus door de rechtbank Den Haag veroordeeld voor groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar kreeg hij geen straf. Zowel het OM als Wilders ging daartegen in beroep. Het OM vindt dat Wilders alsnog een geldboete van 5000 euro hoort te krijgen, Wilders vraagt om vrijspraak.
RTL 08.07.2020 Het gerechtshof Den Haag sluit het onderzoek in het ‘minder-Marokkanen-proces tegen politicus Geert Wilders. De rechters vinden het niet nodig om nog aanvullend onderzoek te laten doen of meer informatie te vergaren in verband met het proces. Het hof doet 4 september uitspraak in de zaak.
Dat oordeelden ze vanochtend 08.07.2020 in het extra beveiligde justitieel complex op Schiphol.
Ongelakte documenten
Het hof wees verzoeken van de verdediging af om nog meer stukken aan het dossier toe te voegen. Het ging onder meer om ongelakte versies van documenten die al deels in het dossier waren opgenomen.
Wilders mocht vandaag het laatste woord voeren. Daarin bepleitte hij opnieuw zijn onschuld.
Slotwoord Wilders tijdens ‘minder Marokkanen’-proces: ‘Wat heb ik gedaan?’
PVV-leider Geert Wilders had vandaag het laatste woord in het proces vanwege de ‘minder Marokkanen’-uitspraak. Na een eerdere veroordeling voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, was dit de laatste dag van het hoger beroep. Wilders: “Ik heb niemand beroofd of vermoord.”
Het proces sleept zich al jaren voort. De PVV’er staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord.
Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat.
Wilders: “Het blijft onwerkelijk om hier te moeten staan, op dezelfde plek waar zaken dienen tegen de mocromaffia en het MH17-proces. Zaken met criminelen en terroristen” “Natuurlijk sta ik niet boven de wet, maar wat heb ik dan gedaan?”
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Wilders is ervan overtuigd dat de beslissing om hem te vervolgen een politieke is. Volgens hem heeft toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken en dat is wettelijk niet toegestaan. Zijn advocaten hebben meerdere documenten zoals e-mails ingebracht als bewijs daarvoor. Wilders vindt daarom dat de zaak de prullenbak in moet.
Het OM heeft meerdere keren met kracht ontkend dat er ooit sprake is geweest van enige vorm van beïnvloeding of bemoeienis vanuit het ministerie.
AD 08.07.2020 Er komt geen extra onderzoek in de strafzaak tegen Geert Wilders rond zijn minder-Marokkanenuitspraken. Dat heeft het gerechtshof vanmorgen besloten. 4 september volgt de uitspraak, waarmee er na zes jaar een einde komt aan de zaak. De PVV-leider kreeg vanmorgen het laatste woord.
1,5 miljoen kiezers hebben mij niet gekozen om te zwijgen, maar om namens hen te spreken, aldus Geert Wilders.
De rechtbank oordeelde vanmorgen dat de stukken die Wilders graag in het dossier had willen hebben, niet nodig zijn voor het behandelen van de zaak. Alle verzoeken zijn daarom afgewezen. Het ging onder meer om ongelakte versies van documenten die al deels in het dossier waren opgenomen.
Wilders kreeg daarop het laatste woord, en gebruikte dat om opnieuw langdurig te benadrukken ‘hoe onwerkelijk’ het is om in de rechtszaal te staan. ,,In hetzelfde gebouw als waar de Mocromaffia moest verschijnen. Maffiabazen en terroristen.’’
Hij vindt dat justitie zich de afgelopen jaren met ‘echte criminelen’ had moeten bezighouden. ,,Wat heb ik gedaan? Ik heb een vraag gesteld. Ik heb mijn vak als volksvertegenwoordiger uitgeoefend. Dit is een politiek proces over politieke uitspraken.’’
Wilders: ,,Als het moet geef ik mijn leven voor de vrijheid van dit land. Dit is mijn laatste woord. Maar ik zal nooit zwijgen.’’ Zijn laatste oproep aan het hof: ,,Laat u niet lenen voor een politiek proces.’’
Wilders meent dat er politieke bemoeienis is geweest bij zijn proces. Toenmalig minister Ivo Opstelten (Justitie) zou intern hebben aangedrongen op vervolging. E-mails zouden dat bewijzen. Hij vroeg al meermaals om nader onderzoek naar de kwestie. Wilders: ,,Het is een ware hetze geweest om aangifte tegen mij te doen. Alle pogingen om verder onderzoek te doen naar politieke bemoeienis is gestaakt. Terwijl we weten dat er bewijzen waren.’’
Het Openbaar Ministerie meent dat dit onzin is. Volgens de aanklagers is er ‘nooit, nooit, nooit’ druk gevoeld bij de officieren van justitie. Hooguit e-mailden ambtenaren van het ministerie met elkaar over hoe de strafzaak aangepakt zou moeten worden, maar die berichten bereikten de OM’ers niet, stellen zij.
,,De verwijten die de verdediging aan het adres van het OM heeft gemaakt zijn zeer kwalijk. Het gaat om ongefundeerde en ernstige verwijten’’, zei de advocaat-generaal afgelopen vrijdag nog.
Terwijl we nog niet alles weten, is het misselijkmakend wat we nu al weten, aldus Geert Wilders
Minder
Het gaat om ongefundeerde en ernstige verwijten, aldus Advocaat-generaal.
Wilders staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord.
Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat. In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Nu de rechters hebben besloten dat extra onderzoek niet nodig is, volgt op 4 september 2020 om 13.30 uur uitspraak van de rechter.
OmroepWest 08.07.2020 Het gerechtshof Den Haag zal op 4 september uitspraak doen in het ‘minder-Marokkanen’-proces tegen politicus Geert Wilders. De rechters vinden het niet nodig om nog aanvullend onderzoek te laten doen of meer informatie te vergaren in verband met het proces, zeiden ze woensdag in het extra beveiligde justitieel complex op Schiphol.
Het hof wees woensdag verzoeken van de verdediging af om nog meer stukken aan het strafdossier toe te voegen. Het ging onder meer om ongelakte versies van documenten die al deels in het dossier zijn opgenomen.
Het hof zal zich nu over alle standpunten en stukken gaan buigen, zei de voorzitter. Het onderzoek is wat betreft de rechters klaar, maar omdat het zo’n omvangrijk dossier is, zal het onderzoek niet woensdag al officieel worden gesloten maar naar verwachting op 24 augustus. Dat is een formaliteit, waarbij Wilders niet aanwezig zal zijn, gaf hij aan.
‘Minder! Minder!’
Het proces sleept zich al jaren voort. De PVV’er staat terecht voor uitspraken die hij in maart 2014 deed. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder ‘Minder! Minder!‘ als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het Openbaar Ministerie aan tot haat.
AD 07.07.2020 Fractievoorzitter Geert Wilders van de PVV grijpt zijn lopende rechtszaak aan om op een indringende wijze duidelijk te maken hoeveel bedreigingen en doodsverwensingen hij online over zich krijgt uitgestort. In een persoonlijke video op Twitter en Facebook leest hij een selectie van de haatberichten die hij krijgt hardop voor.
Het gaat om teksten als ‘Ik vermoord je, kankerrat’ en ‘Als ik je tegenkom, steek ik je dood’. Namen of accounts noemde Wilders niet. De PVV-leider neemt de berichten wel zeer serieus en doet er met regelmaat aangifte van. Door de ernst van de bedreigingen wordt Wilders al bijna zestien jaar streng beveiligd door de speciale beveiligingsdienst DKDB. Dat trekt een wissel op zijn privéleven.
In de afgelopen jaren hebben de politicus en zijn echtgenote ‘diverse sociale contacten verloren’. ,,Zeker in het begin was dat een reden voor een aantal vrienden en kennissen om ons niet meer thuis uit te nodigen”, zei hij twee jaar geleden tegen deze nieuwssite. ,,We hebben ook vrienden gehad die niet meer thuis, maar liever in de bar van een hotel in de buurt afspraken. Zodat niemand uit de buurt wist dat ze met ons omgingen.’’
‘Nog erger dan ik dacht’
Toen hij in het begin aangifte van dreigmails deed, ging het om zo’n honderd à tweehonderd gevallen per jaar. Nu doet hij dat per maand, vertelde de PVV-leider in een interview met De Telegraaf. Destijds zei hij geschrokken te zijn toen hij zag wat er aan dreigementen werd geuit op Facebook, Instagram en Twitter. ,,Ik zei: Jezus, het is nog erger dan ik dacht. De smerige grofheid! Mijn ingewanden moeten eruit, mijn familie zou voor de trein worden gelegd.”
Als ik iets liefs tweet over een kalfje, word ik ook bedreigd, aldus Geert Wilders.
Volgens de PVV-voorman zou het niet uitmaken als hij zijn toon zou matigen. ,,Als ik iets liefs tweet over een kalfje, word ik ook bedreigd. Men schijnt niet zozeer te kijken naar mijn boodschap. Voor heel veel mensen is het feit dat ik wat doe of er ben al genoeg reden om te dreigen.”
Rob Jetten
Zo’n twee maanden geleden, op de Internationale Dag tegen Homofobie, deelde D66-leider Rob Jetten in een videoboodschap ook enkele haattweets die hij dagelijks naar zijn hoofd geslingerd krijgt. ,,Kankerhomo. Achterlijke flikker. Vieze pisnicht”, krijgt Jetten onder meer te horen.
Geert Wilders verweet Jetten eerst dat hij nooit de bedreigingen door moslims benoemt, maar stelde later dat hij de berichten walgelijk vindt en wenste hem sterkte.
Het hoger beroep in de zaak tegen Geert Wilders loopt nog altijd en gaat op 29 juni 2020 weer verder.
De rechtszaak in hoger beroep tegen PVV-leider Geert Wilders, om zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak, was eerder al uitgesteld. De inhoudelijke behandeling, die op maandag 6 april 2020 zou starten, ging vanwege de coronacrisis niet door.
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft inmiddels goed genoeg gezocht naar documenten die gaan over de beslissing om PVV-leider Geert Wilders te vervolgen. Dat heeft de rechtbank in Utrecht donderdag 07.05.2020 bepaald in een procedure die was aangespannen door RTL Nieuws.
De omroep probeert met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) documenten boven water te krijgen die gaan over de vervolging van Wilders. De politicus staat in hoger beroep terecht voor zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraak in 2014.
RTL Nieuws wil weten of toenmalig minister Opstelten heeft aangedrongen op vervolging, zoals de verdediging van Wilders beweert. Het Openbaar Ministerie ontkent dit en zegt dat het zelfstandig heeft besloten om de PVV-voorman voor de rechter te brengen wegens groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie.
Omdat RTL aanvankelijk maar één document kreeg van de minister, oordeelde de rechtbank in november dat Grapperhaus beter zijn best moest doen. Een nieuw zoekactie leverde vervolgens 475 documenten op, die inmiddels ook allemaal zijn gepubliceerd.
Appjes
Toch vermoedt RTL Nieuws dat de minister nog altijd gegevens over besprekingen in de ministerraad en de top van het Openbaar Ministerie achterhoudt. Maar volgens de rechtbank is er zorgvuldig en grondig genoeg gezocht en zijn ook stukken uit de ministerraad meegenomen, net als appjes en sms’jes van Opstelten.
De rechtbank zegt dat onvoldoende vaststaat dat in de ministerraad is gesproken over de vervolging van Wilders, en dat dus niet zeker is dat er daadwerkelijk documenten bestaan. Dat geldt ook voor notulen van de OM-top.
Wel is het volgens de rechtbank aan de journalisten te danken dat er een groot aantal relevante documenten over de zaak is gevonden.
Debat
De Tweede Kamer besloot al eerder tot een debat over mogelijke bemoeienis van het ministerie van Justitie met de strafzaak tegen PVV-leider Wilders. Aanvankelijk wilde de Kamer dat niet doen zolang de zaak nog onder de rechter is, maar na een nieuwe oproep van Wilders ging de Kamer akkoord.
Wilders is er zeer stellig van overtuigd dat de vervolging door het Openbaar Ministerie vanwege zijn “minder Marokkanen”-uitspraken politiek gemotiveerd is. Al eerder stuurde minister Grapperhaus nieuwe documenten over de zaak naar de Kamer en Wilders vond die nogal schokkend:
“We hebben nu gezien dat volgens verschillende stukken mijn vervolging in de ministerraad is besproken en dat het Openbaar Ministerie wilde dat mijn vervolging nog voor de Provinciale Statenverkiezingen bekend werd.”
Telegraaf 03.07.2020 PVV-leider Geert Wilders zei vrijdag tijdens een zitting van het hof in Den Haag het onbegrijpelijk te vinden dat niet de radicalen die hem met de dood bedreigen in het beklaagdenbankje zitten, maar hijzelf. „Inmiddels sta ik vanwege mijn politieke mening al 10 jaar voor de rechter terwijl de islamitische radicalen die fatwa’s over me hebben uitgesproken nog steeds vrij rondlopen. Het is moeilijk te bevatten.”
Wilders was wederom aanwezig bij de behandeling van zijn zaak. Hij kon af en toe een gaap tijdens het urenlange betoog van het OM niet onderdrukken. Hij vertelde de voorzitter van het hof dat hij een hele korte nacht had gehad, vanwege drukte in de Tweede Kamer en de lange debatten rond racisme en discriminatie. Hij benadrukte dat het debat daarover in de Kamer moet worden gevoerd, en niet in de rechtbank.
Wilders staat terecht voor uitspraken die hij deed in maart 2014. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder „Minder! Minder!” als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Geert Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops (r.). Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
De PVV’er is ervan overtuigd dat de beslissing om hem te vervolgen een politieke is. Volgens hem heeft toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken en dat is wettelijk niet toegestaan. Zijn advocaten hebben meerdere documenten zoals e-mails ingebracht als bewijs daarvoor. Wilders vindt daarom dat de zaak de prullenbak in moet. „Het is politieke manipulatie van de zuiverste soort”, aldus Wilders vrijdag. „Ik hoop echt, wat u ook van mij vindt, dat u dit niet zal toestaan.”
Einde in zicht
Het ’minder Marokkanen’-proces van politicus Geert Wilders duurt „onevenredig” lang en er wordt „steeds verder afgedwaald van de kern van de zaak.” Dat zei de advocaat-generaal vrijdag tijdens een zitting van het hof Den Haag in de langslepende zaak. Mogelijk is het einde nu in zicht: woensdag beslist het gerechtshof of er nog meer onderzoek nodig is, of dat er een datum voor de uitspraak in het strafproces komt.
Het Openbaar Ministerie zei vrijdag – nogmaals – dat er „nooit, nooit, nooit” sprake is geweest van enige vorm van beïnvloeding of bemoeienis vanuit het ministerie. „De verwijten die de verdediging aan het adres van het OM heeft gemaakt zijn zeer kwalijk. Het gaat om ongefundeerde en ernstige verwijten.”
Als het hof aanstaande woensdag besluit dat er geen extra onderzoek nodig is en er geen aanvullende vragen zijn, krijgt de politicus de ruimte voor zijn laatste woord. Daarna wordt de zaak gesloten en laat het hof weten wanneer de uitspraak is.
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep.
Den HaagFM 29.06.2020 Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft invloed uitgeoefend op het Openbaar Ministerie bij zowel de beslissing om Geert Wilders strafrechtelijk te vervolgen en de vervolging zelf. Dat zei de advocaat van de PVV’er. Advocaat Geert-Jan Knoops heeft dit al vaker gezegd tijdens het inmiddels jarenlang slepende proces.
Maandag, tijdens de voortzetting van het hoger beroep, kwam Knoops met een uitgebreide tijdlijn hoe die beïnvloeding er volgens hem heeft uitgezien. De politicus is aanwezig in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
Wilders deed de gewraakte uitspraken in 2014 in een Haags café. Tijdens een bijeenkomst in maart van dat jaar stelde de politicus zijn publiek drie vragen: of ze meer of minder Europese Unie, Partij van de Arbeid en ten slotte Marokkanen wilden. Het publiek scandeerde steeds harder “Minder! Minder!” als antwoord. Daarmee zette de PVV’er volgens het OM aan tot haat.
Knoops presenteerde maandag onder meer e-mails tussen het ministerie en het OM, waarin over de zaak werd gesproken. Wilders is overtuigd dat de beslissing om hem te vervolgen een politieke is. Volgens hem heeft toenmalig justitieminister Ivo Opstelten een stevige vinger in de pap gehad om hem strafrechtelijk aan te pakken en dat is wettelijk niet toegestaan. Het OM heeft keer op keer met klem tegengesproken dat er sprake is van enige beïnvloeding.
In hoger beroep heeft het OM net als in eerste aanleg een geldboete van 5.000 euro geëist. De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar legde geen straf op. Zowel het OM als de politicus ging in beroep. Wanneer het hof uitspraak doet, is niet duidelijk.
Telegraaf 03.06.2020 Het hoger beroep in de zaak tegen PVV-leider Geert Wilders wordt op 29 juni hervat. De zitting is in het Justitieel Complex Schiphol, kondigt het gerechtshof in Den Haag woensdag aan.
Wilders staat in hoger beroep voor het gerechtshof in Den Haag terecht voor zijn uitspraken in maart 2014 over ’minder Marokkanen’. De zittingen in maart en april werden uitgesteld door de uitbraak van het coronavirus.
De rechtbank bevond Wilders eerder schuldig, maar legde geen straf op. De zaak sleept al jaren. Wilders is ervan overtuigd dat hij geen eerlijk proces krijgt, omdat de politiek zich zou hebben bemoeid met de beslissing hem te vervolgen.
Hier krijg ik nou echt een opgeblazen gevoel van !!!
VPRO versus Thierry Baudet FvD
Op woensdag 11.03.2020 is, in de rechtbank in Lelystad, het kort geding geweest van Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet tegen de VPRO. De verdediging van Baudet begon met de stelling dat er in tv-programma Buitenhof karaktermoord is gepleegd op Baudet, en dat hem woorden in de mond zijn gelegd. De VPRO noemde de zaak “een aanval op de onafhankelijke en kritische journalistiek”.
De partij stapte naar de rechter vanwege een uitspraak van Buitenhof-presentatrice Natalie Righton. In een gesprek met oud-FvD’er Henk Otten zei zij dat Baudet in de Tweede Kamer opzien had gebaard met de uitspraak dat “de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”.
Die uitspraken van Righton waren volgens Baudet “schandelijke leugens” en hij eist een rectificatie van het programma. Buitenhof weigert dat en noemde de woordkeuze van de presentatrice in een reactie “een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Thierry Baudet als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en minister De Jonge”.
‘Homeopathische verdunning’
Baudet zei tijdens het Kamerdebat onder meer dat de EU doelbewust migranten naar Europa haalt met als doel “het verzwakken van Europese, traditionele identiteiten”. De verdediging van Baudet hekelt de parafrasering door Righton en spreekt van karaktermoord: “In de parafrase komen drie woorden voor die Baudet nooit heeft uitgesproken: blank, ras en vervangen”, zei advocaat Dirk Vermaat.
Volgens de verdediging van de VPRO is dat een “woordenspel”. De advocaat liet daarop geluidsfragmenten horen van eerdere uitspraken van Baudet, met de bedoeling zo aan te tonen dat zijn teksten passen in een lijn die Righton wel degelijk juist heeft geparafraseerd. “Hij herhaalt steeds zijn ideeën in iets andere bewoordingen”, vindt Jens van den Brink, die de VPRO bijstaat.
In de fragmenten zei Baudet onder meer dat Europa dominant blank moet blijven en dat hij geen etnische minderheid wil worden. Ook was te horen dat de FvD-leider zegt dat hij niet wil dat Europa “Afrikaniseert”. Hij spreekt ook van “homeopathische verdunning van ons volk met alle volken van de wereld”, wat volgens hem voortkomt uit “zelfhaat”.
Het verwijt van Forum dat de partij door de parafrase gezien kan worden als organisatie die er samenzweringstheorieën en racistische denkbeelden op nahoudt, is volgens de VPRO niet terecht. “Dat kunnen mensen wel denken, maar dat komt dan door Baudet zelf en niet door Buitenhof.”
AD 14.03.2020
Buitenhof heeft Baudet daar niet van beschuldigd. De VPRO is daarom ook niet van plan om te rectificeren en daarbij te verklaren dat Baudet geen racist is, wat de politicus wil. “De vrije pers moet vrij zijn, je kunt media niet laten verklaren dat Baudet geen racist is”, zei Van den Brink.
De rechtbank doet woensdag 25 maart 2020 om 14.00 uur uitspraak.
NU 11.03.2020 De advocaat van de VPRO, Jens van den Brink, heeft woensdag in de rechtbank van Lelystad naar voren gebracht dat Thierry Baudet de strekking van zijn eigen woorden negeert. De FVD-voorman stelt dat een presentatrice van Buitenhof hem woorden in de mond heeft gelegd, met volgens zijn advocaat als doel karaktermoord te plegen op zijn cliënt.
De politicus stapte naar de rechter nadat de VPRO weigerde de gewraakte uitspraak van presentatrice Natalie Righton in het programma Buitenhof te rectificeren.
Righton legde op 23 februari een samenvatting van eerder gedane uitspraken van Baudet voor aan Henk Otten, medeoprichter en voormalig lid van het FVD. Volgens de presentatrice sprak de partijleider in een debat van “een vooropgezet plan” van de Europese Unie “om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse migranten”.
Advocaat Van den Brink laat namens de VPRO weten dat de woorden juist zijn geparafraseerd en dat Baudet “heel consequent” is in wat hij zegt. “Soms met andere woorden, maar zijn boodschap is helder. Dat maakt dit kort geding nogal bizar.”
Van den Brink liet ter ondersteuning een fragment van Baudet uit 2017 horen waarin hij spreekt over “homeopathische verdunning van het Nederlandse volk”.
Advocaat Baudet: ‘Er is keihard gelogen’
Volgens Baudet is de parafrase van Righton een “schandelijke leugen” en zou hij de woorden die de presentatrice hem in de mond legt nooit uitgesproken hebben.
Baudets advocaat Dirk Vermaat herhaalde woensdag dat er door de VPRO “keihard is gelogen” en dat “Baudet woorden in de mond zijn gelegd die een racistische connotatie hebben en dus schadelijk zijn voor hem”.
De VPRO had deze kwestie volgens Vermaat kunnen voorkomen als Righton duidelijk had gemaakt dat haar uitspraken een persoonlijke samenvatting vormden van de woorden van Baudet of wanneer zij van tevoren wederhoor had gepleegd.
“Hij wil met een rectificatie bereiken dat hij geen racist is en dat is in veel opzichten opmerkelijk”, merkt Van den Brink op. “Dit heeft Buitenhof ook nooit geïmpliceerd.”
Baudet: ‘Ik sta hier voor het beschermen van het democratische debat’
Baudet: ‘Veerdiensten met immigranten vanuit Afrika’
In het debat waar Righton in Buitenhof naar verwees, sprak Baudet over “het opzetten van veerdiensten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”.
Volgens Baudet is er sprake van een complot van voorstanders van de EU, met als doel Europese landen stuk te maken door steeds meer macht aan Brussel toe te kennen. “Van Napoleon tot Hitler tot wat je nu hebt in de EU: altijd maar die poging om die Europese landen onder centraal gezag te brengen”, zei hij in het debat.
De rechtbank doet woensdag 25 maart 2020 om 14.00 uur uitspraak.
NOS 11.03.2020 In de rechtbank in Lelystad is het kort geding geweest van Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet tegen de VPRO. De verdediging van Baudet begon met de stelling dat er in tv-programma Buitenhof karaktermoord is gepleegd op Baudet, en dat hem woorden in de mond zijn gelegd. De VPRO noemde de zaak “een aanval op de onafhankelijke en kritische journalistiek”. De uitspraak volgt woensdag 25 maart, om 14.00 uur.
De partij stapte naar de rechter vanwege een uitspraak van Buitenhof-presentatrice Natalie Righton. In een gesprek met oud-FvD’er Henk Otten zei zij dat Baudet in de Tweede Kamer opzien had gebaard met de uitspraak dat “de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”.
Die uitspraken van Righton waren volgens Baudet “schandelijke leugens” en hij eist een rectificatie van het programma. Buitenhof weigert dat en noemde de woordkeuze van de presentatrice in een reactie “een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Thierry Baudet als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en minister De Jonge”.
‘Homeopathische verdunning’
Baudet zei tijdens het Kamerdebat onder meer dat de EU doelbewust migranten naar Europa haalt met als doel “het verzwakken van Europese, traditionele identiteiten”. De verdediging van Baudet hekelt de parafrasering door Righton en spreekt van karaktermoord: “In de parafrase komen drie woorden voor die Baudet nooit heeft uitgesproken: blank, ras en vervangen”, zei advocaat Dirk Vermaat.
Volgens de verdediging van de VPRO is dat een “woordenspel”. De advocaat liet daarop geluidsfragmenten horen van eerdere uitspraken van Baudet, met de bedoeling zo aan te tonen dat zijn teksten passen in een lijn die Righton wel degelijk juist heeft geparafraseerd. “Hij herhaalt steeds zijn ideeën in iets andere bewoordingen”, vindt Jens van den Brink, die de VPRO bijstaat.
In de fragmenten zei Baudet onder meer dat Europa dominant blank moet blijven en dat hij geen etnische minderheid wil worden. Ook was te horen dat de FvD-leider zegt dat hij niet wil dat Europa “Afrikaniseert”. Hij spreekt ook van “homeopathische verdunning van ons volk met alle volken van de wereld”, wat volgens hem voortkomt uit “zelfhaat”.
Het verwijt van Forum dat de partij door de parafrase gezien kan worden als organisatie die er samenzweringstheorieën en racistische denkbeelden op nahoudt, is volgens de VPRO niet terecht. “Dat kunnen mensen wel denken, maar dat komt dan door Baudet zelf en niet door Buitenhof.”
Buitenhof heeft Baudet daar niet van beschuldigd. De VPRO is daarom ook niet van plan om te rectificeren en daarbij te verklaren dat Baudet geen racist is, wat de politicus wil. “De vrije pers moet vrij zijn, je kunt media niet laten verklaren dat Baudet geen racist is”, zei Van den Brink.
Telegraaf 11.03.2010 ,,Een keiharde leugen met als doel om karaktermoord te plegen op Thierry Baudet.” Dat is volgens advocaat Dirk Vermaat wat presentatrice Nathalie Righton van het programma Buitenhof heeft gedaan in de uitzending van drie weken geleden.
Haar parafrasering van de woorden van de Forum-voorman leidde tot een kort geding dat woensdag diende in een propvol zittingszaaltje van de rechtbank in Lelystad. De rechtspraak bleek duidelijk overvallen door de grote belangstelling.
Steen des aanstoots was de vraag die Righton stelde aan gast en voormalig FvD-coryfee Henk Otten. Tijdens een debat zou Baudet de Tweede Kamer hebben geschokt ,, door te zeggen dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”, zei Righton.
Thierry Baudet in de rechtbank voor het kort geding tegen de VPRO. De FvD-voorman eist rectificatie voor uitspraken die over hem zijn gedaan in het tv-programma Buitenhof. Ⓒ ANP
Dat Baudet tijdens het debat niet letterlijk de woorden blank, ras en vervangen in de mond nam, beweerde Righton niet, zegt Jens van den Brink, de advocaat van de VPRO. Zij parafraseerde zijn woorden, die precies in lijn zijn met wat Baudet talloze malen eerder heeft gezegd in steeds andere bewoordingen. Woorden die hij nooit heeft ingetrokken, aldus de advocaat. Ook niet tijdens het kort geding.
Van den Brink onderbouwde zijn betoog met fragmenten van eerdere uitspraken waarin Baudet het heeft over ,,de homeopathische verdunning van het Nederlandse volk”, zijn verzet tegen ,,Afrikanisering van Europa”, en zijn voorkeur voor een ,,dominant blank Europa”.
Buiten de rechtbank, voor de camera’s, zei Baudet dat die uitspraken waren van jaren terug, voordat hij de politiek in ging. Het waren ,,filosofische reflecties” die hij deed in een andere context. Volgens Van den Brink zijn de uitspraken recent gedaan.
De politicus probeert de onafhankelijke kritische journalistiek aan te pakken en in te perken door net als de Amerikaanse president Donald Trump beschuldigingen over fake-nieuws rond te strooien, vindt Van den Brink.
De raadsman wees er bovendien fijntjes op dat Baudet met twee maten meet. Als hij zelf wordt betrapt op fouten staat hij niet bepaald vooraan om te rectificeren. Hij wees op de beruchte ‘treintweet’ waarin Baudet schreef dat vriendinnen door Marokkanen in de trein waren lastiggevallen. Dat bleken later controleurs die om een plaatsbewijs vroegen. En ook citeerde Baudet verkeerd wat de Duitse CDU-politicus Wolfgang Schäuble in een interview met Die Zeit zei, maar zette hij dat nooit recht.
Baudet eist dat de VPRO in een rectificatie schrijft dat hij ten onrechte is weggezet als racist. ,,Maar dat is in de uitzending helemaal niet beweerd”, aldus Vd Brink. Wat de politicus eigenlijk wil is de VPRO een mening opdringen, ,,terwijl vrije pers een van de belangrijkste steunpilaren is in een vrije samenleving, en Baudet zelf in debatten steeds het randje opzoekt.”
Volgens advocaat Dirk Vermaat was het geding niet nodig geweest als Righton had gezegd dat ze Baudets woorden samenvatte. ,,Dan was voor iedereen duidelijk geweest dat dat haar gedachten waren.”
Nu parafraseerde ze volgens hem verkeerd, en werd er een racistische connotatie aan gegeven. ,,Onrechtmatig, schokkend en diffamerend”, vond Vermaat, die vreest dat Forum nu zal worden gezien als een organisatie die er samenzweringstheorieën en racistische opvattingen op nahoudt.” Hij eiste een rectificatie om ,,dit gif, deze karaktermoord tegen te gaan in het belang van de democratie die ons allen lief moet zijn.” Ook verweet hij Van den Brink ,,een rookgordijn op te trekken” door met eerdere uitlatingen van Baudet te schermen. ,,Het ontbreekt er nog maar aan dat hier een uitspraak wordt herhaald die Baudet op de peuterspeelzaal tegen een vriendinnetje deed.”
AD 11.03.2020 Voor wat hijzelf ‘fake news’ van de NPO noemt, staat Thierry Baudet vandaag voor de rechter in Lelystad. Hij daagt het tv-programma Buitenhof omdat de presentatrice hem woorden in de mond zou hebben gelegd. Verslaggever Tobias den Hartog was bij de zaak en twitterde live mee. Zijn tweets zijn onderaan dit artikel terug te lezen.
Een woedende Baudet sprak voor de start van de zitting van ‘aperte onwaarheden’ en ‘schandelijke leugens’ die ‘moeten worden rechtgezet’. Het tv-programma Buitenhof parafraseerde de politicus onlangs, volgens hem verkeerd. Baudet zou de Tweede Kamer hebben geschokt ‘door te zeggen dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten’.
In een debat zei de FvD-leider letterlijk dat de EU ‘een soort immigratiemachine is gebleken’. Die zou ‘veerdiensten opzetten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken, zodat er geen nationale staten meer zullen zijn’.
Baudets onvrede zit ogenschijnlijk in de woorden ‘ras’ en ‘vervangen’ waarvan Buitenhof repte, terwijl Baudet letterlijk sprak van het ‘verzwakken’ van de ‘nationale identiteit’. ‘Ras’ en ‘nationale identiteit’ zijn iets anders, net als ‘vervangen’ en ‘verzwakken’, zal Baudets advocaat Dirk Vermaat betogen. ‘Fake News’ noemde Baudet het gisteren in een filmpje op de website van zijn partij.
Advocaat Baudet: Karaktermoord
De advocaat van Baudet, Dirk Vermaat, krijgt 40 minuten spreektijd om zijn zaak te bepleiten. Hij begint vandaag met de mededeling dat de zitting niet plaats had hoeven vinden als Righton had gezegd: ‘En dan vat ik de woorden van Baudet samen’. Volgens Vermaat was dan ‘voor iedereen duidelijk geweest dat het haar gedachten waren’.
Vermaat vindt dat Righton, en daarmee Buitenhof een karaktermoord heeft gepleegd op Baudet. ,,Er is keihard gelogen. Met het kennelijke doel om karaktermoord te plegen. De advocaat stelt dat er drie woorden in de parafrase voorkomen die Baudet niet heeft gebruikt. ‘blank’, ‘ras’ en ‘vervangen’.
In het pleidooi meldt Vermaat dat er sprake is van ‘fake news’. En dat wordt niet beschermd door de vrijheid van meningsuiting. De advocaat vindt overigens wel dat de VPRO een ‘keurige omroep’ is omdat ze een code met journalistieke regels hanteren. Desondanks eist hij een rectificatie op de website, en in de uitzending. Daarnaast wil hij een dwangsom als Baudet in het gelijk wordt gesteld.
Vermaat eindigt zijn pleidooi onder meer met de stelling dat ‘politici vogelvrij worden verklaard als hen woorden in de mond kunnen worden gelegd.
Advocaat VPRO: Buitenhof kiest geen kant
Na Vermaat is het de beurt aan Jens van den Brink, de advocaat van de VPRO. Volgens Van den Brink heeft de VPRO nooit beweerd dat Baudet een racist is. ‘Buitenhof kiest geen kant’, aldus de omroep-advocaat. Van den Brink vindt dat Baudet de onafhankelijke journalistiek aantast.
Om de woorden van Baudet in een context te plaatsen laat de advocaat verschillende fragmenten horen met daarin uitspraken van Baudet, onder meer een waarin Baudet stelt dat Nederland ‘homeopatisch verdund is’ en waarin hij zegt dat hij graag wil leven in een land dat ‘dominant blank’ is. Volgens hem sluiten de citaten van Baudet aan bij de parafrasering van Buitenhof.’’
De advocaat van de VPRO vindt het kort geding ‘bizar’. ,,Je moet geen kort gedingen starten tegen media die je aan je woorden herinneren. Beetje flauw om dan te zeggen dat die exacte woorden niet goed vallen.” Van den Brink vervolgt: ,,Het is juist de taak van de journalistiek om te verduidelijken. En dat deed Buitenhof.
Van den Brink zegt niet te geloven dat de Buitenhof-uitzending de partij van Baudet schaadt. ,,Het gaat goed met de partij.” Bovendien, zo zegt de advocaat, zei Baudet eerder dat mensen wel over de tekst van Buitenhof heen zouden kijken. ,,Wat klaagt hij dan?”
De rechter doet 25 maart 2020 schriftelijk uitspraak.
NU 27.02.2020 Forum voor Democratie (FVD) heeft omroep VPRO, die het televisieprogramma Buitenhof uitzendt, officieel gedagvaard. De rechtszaak dient op woensdag 11 maart in de rechtbank van Lelystad om 10.00 uur, laat de rechtbank Midden-Nederland donderdag weten. Aanvankelijk stond vrijdag 6 maart op de agenda, maar de VPRO vroeg om een andere dag.
FVD-leider Thierry Baudet maakte zondag bekend een kort geding tegen het actualiteitenprogramma Buitenhof aan te spannen vanwege enkele uitspraken van presentatrice Natalie Rightonover Baudet in de uitzending.
Righton sprak in de uitzending met oud-FVD’er Henk Otten en verwees naar Baudets omstreden uitspraken in een Kamerdebat van vorige week. Baudet had het volgens Righton over “een vooropgezet plan” van de EU “om het witte Europese ras te vervangen door Afrikaanse migranten”.
Baudet noemde dat via Twitter “schandelijke leugens” die hij “absoluut niet gezegd” heeft. Hem werden woorden in de mond gelegd, vond de FVD-leider.
Buitenhof liet in een reactie weten dat de woordkeuze van Righton “een juiste parafrasering” van zowel de uitspraken van Baudet als van enkele Kamerleden en vicepremier Hugo de Jonge was.
Schandelijke leugens bij #buitenhof. Ik heb de dingen die presentatrice @Natalie_Kabul mij in de mond legt ABSOLUUT NIET GEZEGD. Zie hieronder transcript Kamerdebat. #FVD is tegen elke vorm van racisme. We eisen ONMIDDELIJKE rectificatie binnen een uur. Anders kort geding.
Avatar
Auteur
thierrybaudet
Baudet gelooft in complot van EU om landen stuk te maken
In het bewuste debat sprak Baudet over “het opzetten van veerdiensten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”.
Volgens Baudet is er sprake van een complot van voorstanders van de EU, met als doel Europese landen stuk te maken door steeds meer macht aan Brussel toe te kennen. “Van Napoleon tot Hitler tot wat je nu hebt in de EU: altijd maar die poging om die Europese landen onder centraal gezag te brengen”, aldus Baudet in het debat.
Al deze uitlatingen kwamen Baudet in de Tweede Kamer op flinke kritiek van CDA, D66 en PvdA te staan. PvdA-leider Lodewijk Asscher wees Baudet erop dat hij een “extreemrechtse of radicaal-rechtse theorie aan het verspreiden, aan het witwassen” was in de vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Baudet weet volgens Asscher zelf ook dat zijn uitspraken niet kloppen. “Het zou hem passen als hij het niet in een soort feitelijkheid zou omkleden, maar als hij aangeeft: dit is een complottheorie waar ik, Thierry Baudet, in geloof en waar ik jullie bang voor wil maken”, aldus de PvdA-leider.
FVD niet voor het eerst in opspraak vanwege complottheorie
FVD kwam eerder in opspraak vanwege het verkondigen van dit soort theorieën. In 2018 bleek uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut, uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting, dat Baudet en ook de PVV de extreemrechtse omvolkingstheorie verspreiden.
Zo sprak Baudet eerder al over “de homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking met alle volkeren van de wereld”.
Baudet laat weten dat FVD tegen elke vorm van racisme is.
Telegraaf 27.02.2020 Het kort geding dat Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet heeft aangespannen tegen de VPRO, dient op 11 maart voor de rechtbank in Lelystad. De zaak zou eerst volgende week voorkomen, maar is verplaatst.
Baudet eist rectificatie voor uitspraken die over hem zijn gedaan in het tv-programma Buitenhof. Presentatrice Natalie Righton, die haar debuut bij het programma maakte, vertelde dat Baudet zou hebben gezegd „dat hij denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten.”
Forum vindt dat het onacceptabel is dat Buitenhof „verzonnen citaten” toeschrijft aan Baudet en die woorden vervolgens goedpraat door ze een ’parafrase’ te noemen. De partij noemt het lasterlijk en volstrekt onjuist.
AD 27.02.2020 Het kort geding dat Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet heeft aangespannen tegen de VPRO, dient volgende week vrijdag voor de rechtbank in Lelystad.
Baudet eist rectificatie voor uitspraken die over hem zijn gedaan in het tv-programma Buitenhof. Presentatrice Natalie Righton, die haar debuut bij het programma maakte, vertelde dat Baudet zou hebben gezegd ‘dat hij denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten‘.
Forum vindt dat het onacceptabel is dat Buitenhof ‘verzonnen citaten‘ toeschrijft aan Baudet en die woorden vervolgens goedpraat door ze een ‘parafrase’ te noemen. De partij noemt het lasterlijk en volstrekt onjuist.
MSN 27.02.2020 Het kort geding dat Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet heeft aangespannen tegen de VPRO, dient volgende week vrijdag voor de rechtbank in Lelystad.
Baudet eist rectificatie voor uitspraken die over hem zijn gedaan in het tv-programma Buitenhof. Presentatrice Natalie Righton, die haar debuut bij het programma maakte, vertelde dat Baudet zou hebben gezegd “dat hij denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”.
Forum vindt dat het onacceptabel is dat Buitenhof “verzonnen citaten” toeschrijft aan Baudet en die woorden vervolgens goedpraat door ze een ‘parafrase’ te noemen. De partij noemt het lasterlijk en volstrekt onjuist.
NOS 24.02.2020 Forum voor Democratie zet de juridische procedure tegen het tv-programma Buitenhof door. Een woordvoerder van de partij laat weten dat er een dagvaarding is gestuurd naar de VPRO, de omroep die verantwoordelijk was voor de uitzending van afgelopen zondag.
Daarin zei presentatrice Nathalie Righton dat Forum-leider Thierry Baudet vorige week in de Tweede Kamer opzien baarde “door te zeggen dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”. Een onjuist citaat, reageerde Baudet, die direct rectificatie eiste.
Uit het stenografisch verslag van het debat blijkt dat de politicus zei dat de EU veerdiensten opzet “om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa, om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”.
Parafrasering
Buitenhof kwam daarop gisteravond met een verklaring, waarin werd gesteld dat de uitspraken van Righton een juiste parafrasering zijn van de uitspraken van de Forum-leider en dat rectificatie daarom niet aan de orde is.
Forum vindt het onacceptabel dat Buitenhof “verzonnen citaten toeschrijft aan Thierry Baudet en die woorden vervolgens goedpraat door ze een ‘parafrase’ te noemen. Dat is lasterlijk en volstrekt onjuist”, meldt de woordvoerder.
Vandaag is er overlegd met advocaten en dat heeft geresulteerd in een dagvaarding. Het is nog niet bekend wanneer een eventuele rechtszaak zal plaatsvinden.
AD 24.02.2020 Thierry Baudet zegt naar de rechter te gaan omdat het tv-programma Buitenhof hem zondag als een racist zou hebben weggezet in de uitzending. De leider van Forum voor Democratie heeft volgens critici de schijn tegen, mede door zijn flirts met extreemrechtse theorieën.
Een woedende Baudet spreekt van ‘aperte onwaarheden’, van ‘schandelijke leugens’ die moeten worden rechtgezet. Het tv-programma Buitenhof parafraseerde de politicus zondag in de uitzending. Baudet zou de Tweede Kamer hebben geschokt ‘door te zeggen dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten’.
In het debat in de Tweede Kamer zei de FvD-leider vorige week letterlijk dat de EU ‘een soort immigratiemachine is gebleken’. Die zou ,,veerdiensten opzetten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken, zodat er geen nationale staten meer zullen zijn.’’
Ras
Baudets onvrede zit ogenschijnlijk in de woorden ‘ras’ en ‘vervangen’ waarvan Buitenhof repte, tegenover het ‘verzwakken’ van de ‘nationale identiteit’, waarvan Baudet letterlijk sprak. ‘Ras’ en ‘nationale identiteit’ zijn iets anders, zoals ook ‘vervangen’ en ‘verzwakken’ niet hetzelfde zijn, zal Baudet zeggen. Hij zegt daarom een kort geding te starten. Opmerkelijk wel, want Baudet verweet de rechtspraak eerder zich te veel met de politiek te bemoeien.
Het is niet vreemd dat Baudet juist nu als door een wesp gestoken reageert. In de Duitse stad Hanau schoot een Duitser woensdag nog negen immigranten dood, gedreven door de complottheorie dat de Duitse autochtone burger vervangen zou worden door migranten.
Omvolking
Die zogenoemde theorie van ‘omvolking’ blijkt een rode draad bij terreur. Extreemrechtse terroristen als Anders Breivik, maar ook de schutter die in maart in Nieuw-Zeeland 51 moslims doodde, of de dader die in El Paso 20 mensen doodschoot, voornamelijk Hispanics, hingen deze school aan.
Stuk voor stuk lieten ze manifesten na, waarin ze schreven dat geweld het enige redmiddel is tegen de nieuwkomers.
De gedachten komen voort uit het zogenoemde Kalergi-plan. Dat ‘plan’ was vooral een theorie van de EU-minnende Oostenrijkse politicus Richard Coudenhove-Kalergi (1894-1972) die schreef dat de Europeaan ooit vermengd zou worden met Afrikanen en Arabieren en tot een ‘Euraziatisch-negroïde’ type. Hoewel Kalergi dat niet als schrikbeeld bedoelde, werd die theorie in extreemrechtse kringen omgekat tot een ‘complot’ van de ‘elite’ van de EU. De vermenging van rassen zou bewust gestuurd worden.
Een complot is een plan. Het doel is het verzwakken van de Europese, traditionele identiteiten, aldus Thierry Baudet, Forum voor Democratie.
Nota bene een adviseur van Baudet binnen Forum, Robert de Haze Winkelman, zei in 2017 dat die theorie destijds ‘wel erg dichtbij’ kwam. Hij nam die woorden terug, maar ook vorige week sprak Baudet van een ‘complot’ van de EU.
Rob Jetten (D66), Lodewijk Asscher (PvdA) en Pieter Omtzigt (CDA) vroegen hem bewijs voor dat ‘complot’ en die stelling aan te dragen. Maar Baudet persisteerde: ,,Kijk, er is een enorm complot rondom de term ‘complot’ opgetuigd. Maar men is dit gewoon van plan. Een complot is een plan. Het doel is het verzwakken van de Europese, traditionele identiteiten.”
De term omvolking gebruikte Baudet daarbij overigens niet. Dat deed hij nog nooit.
Verdunning
De verwijten aan Baudet steunen op zijn eerdere uitspraken over hoe Nederland ‘homeopathisch’ zou worden ‘verdund’ door migratie. Maar dat ging niet over hoe er gemengde gezinnen ontstaan, ‘dat wordt verkeerd begrepen’, stelde Baudet daarna. ,,Dat ging om allerlei culturen die hierheen komen die niet integreren, waardoor we onze waarden dreigen te verliezen.’’
Baudet geeft echter geregeld brandstof aan de verdenking dat het hem om vermenging van het Europese ras of kleur gaat. Zo lunchte hij in 2017 met de Amerikaanse white supremacist Jared Taylor, die een magazine uitgeeft waarin voor raszuiverheid wordt gepleit.
En toen Baudet in zijn overwinningsspeech het woord ‘boreaal’ gebruikte, werd dat gezien als het heimelijk aanspreken van extreemrechtse volgelingen. Die zouden in het woord boreaal niet ‘noordelijk’ horen, als een geografische aanduiding, maar ‘blank’. Zeker omdat de extreemrechtse Franse politicus Jean-Marie Le Pen, ooit veroordeeld voor racisme, de term ook vaak hanteerde.
Volgens Baudet interpreteren ‘journalisten en politici’ hem echter ‘bewust verkeerd’. Baudet haast zich altijd, ook nu weer, te zeggen dat zijn Forum voor Democratie voor ‘gelijke kansen voor iedereen is’. ,,Ongeacht afkomst of kleur. Dat maakt bij ons helemaal niets uit.’’ Een onderscheid in ras zal hij niet maken.
Toch speelde hij met de grens tussen die twee termen toen een partijgenoot een verband legde tussen ras en intelligentie. Baudet noemde dat een discussie die maar ‘onder wetenschappers gevoerd moest worden’, maar weigerde er afstand van te nemen.
NU 24.02.2020 Actualiteitenprogramma Buitenhof is niet van plan om een uitspraak van presentatrice Natalie Righton van afgelopen zondag te rectificeren. Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet dreigde met een kort geding, omdat hij vindt dat het programma zijn uitspraken over de Europese migratiepolitiek verkeerd heeft weergegeven.
Buitenhof stelt in een reactie dat de presentatrice de uitlatingen op een juiste wijze heeft geparafraseerd. “De woordkeuze bij die vraagstelling is een juiste parafrasering van de uitspraken van Thierry Baudet.”
In gesprek met Henk Otten, medeoprichter en voormalig lid van het FVD, verwees Righton naar Baudets uitspraken van vorige week in de Tweede Kamer. Daar sprak hij van “een vooropgezet plan” van de EU “om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse migranten”.
Volgens Baudet heeft hij die uitspraken niet gedaan en zijn hem woorden in de mond gelegd.
Witwassen van extreemrechtse omvolkingstheorie
In het debat in de Tweede Kamer zei Baudet dat de EU veerdiensten opzet “om immigranten uit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken, zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”.
Dit kwam hem op kritiek te staan van onder meer CDA, D66 en PvdA. Lodewijk Asscher (PvdA) zei daarop dat Baudet in de Tweede Kamer een extreemrechtse complottheorie verspreidde. “Is de heer Baudet zich ervan bewust is dat hij een extreemrechtse of radicaal-rechtse theorie aan het verspreiden en aan het witwassen is in deze vergaderzaal?”
Dat FVD deze theorie verspreidt, is niet nieuw. In 2018 bleek uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut, uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting, al dat Baudet en ook de PVV de extreemrechtse omvolkingstheorie verspreiden. Baudet sprak eerder al over “de homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking met alle volkeren van de wereld”.
Baudet zei zondag “tegen elke vorm van racisme” te zijn. Nu Buitenhof rectificatie weigert, zegt de partij een kort geding aan te spannen.
NOS 24.02.2020 Tv-programma Buitenhof ziet geen reden om een uitspraak van presentator Natalie Righton te rectificeren. Righton had Forum voor Democratie-leider Baudet vanmiddag in een vraag geparafraseerd. Volgens Baudet zijn hem daarbij woorden in de mond gelegd en hij eiste een rectificatie.
Buitenhof kwam afgelopen avond met een reactie daarop. Volgens het programma was Rightons woordkeuze een juiste parafrasering “van zowel de uitspraken van Thierry Baudet (die in het publieke debat ook in het licht werden geplaatst van eerdere uitspraken van hem over dit onderwerp) als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en Minister De Jonge”.
Righton zei in de uitzending dat Baudet deze week in de Tweede Kamer opzien baarde “door te zeggen dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”.
Presentator Buitenhof: ‘Baudet stelt dat EU een plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen’
Baudet spreekt van “schandelijke leugens” en “aperte onwaarheden” die rechtgezet moeten worden. Hij benadrukt dat zijn partij tegen elke vorm van racisme is en “dat we nooit onderscheid maken op welke grond dan ook: huidskleur, religie, afkomst, dat doet er allemaal niet toe. Het gaat erom dat we dit Nederland beschermen en behouden, en dat we die immigratiestroom stoppen want het gaat gewoon niet met deze aantallen.”
De Forum-leider zei deze week in de Tweede Kamer dat de EU “een soort immigratiemachine is gebleken”. De Europese Unie zou veerdiensten opzetten “om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”.
NOS 23.02.2020 Forum voor Democratie stapt naar de rechter om rectificatie van Buitenhof te eisen. De partij zegt zich hiertoe genoodzaakt te zien omdat het tv-programma “ondanks herhaalde rectificatieverzoeken ieder commentaar weigert”.
De partij is gevallen over een uitspraak van de nieuwe presentator Natalie Righton. Die zei vandaag in het programma dat FvD-leider Thierry Baudet deze week in de Tweede Kamer opzien baarde met de uitspraak dat “de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten”.
Ondertussen laat Buitenhof in een verklaring weten dat het de uitlatingen van Righton niet gaat rectificeren. Volgens Buitenhof was de woordkeuze een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Baudet als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en Minister Hugo de Jonge.
‘Baudet stelt dat EU een plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen’
Baudet zegt dat hem woorden in de mond zijn gelegd die hij nooit heeft uitgesproken. Hij spreekt van “schandelijke leugens” en “aperte onwaarheden”, die rechtgezet moeten worden. Hij zei tijdens het debat dat de EU doelbewust immigranten naar Europa haalt “om de Europese traditionele identiteiten te verzwakken.”
Baudet botst met Asscher en Omtzigt over Europa en immigratie
Baudet noemt het verbijsterend “dat de NPO zo veel jaren na Fortuyn niet wil spreken over de reële immigratieproblemen. (…) Keer op keer worden we fascist en nazi genoemd. Het is zo laag. Voor mijn veiligheid heeft dat consequenties. Omdat elke keer mensen zoals wij vals worden beschuldigd”.
In de Tweede Kamer reageerde hij vorige week ook fel op aanvallen van onder anderen D66-fractieleider Jetten, die zei dat Baudet staat voor een dominant blank Europa.
Baudet noemde dat een “bizarre kenschetsing” van zijn standpunt en benadrukte dat zijn partij “staat voor de gelijke rechten van iedereen en de gelijke kansen voor iedereen”.
Baudet laat via een woordvoerder weten niet beschikbaar te zijn voor een verdere reactie. “Het transcript van de Tweede Kamer is glashelder en hij heeft daar niets aan toe te voegen.”
MSN 23.02.2020 Het tv-programma Buitenhof gaat uitlatingen van presentatrice Natalie Righton over voorman Thierry Baudet van Forum voor Democratie niet rectificeren. Dat heeft de VPRO die samen met enkele andere omroepen Buitenhof maakt, laten weten.
Volgens Baudet zijn in het programma “schandelijke leugens” verspreid over wat hij tijdens een debat in de Tweede Kamer heeft gezegd. De dingen die de presentatrice “mij in de mond legt”, heb ik “absoluut niet gezegd”, twitterde Baudet over de uitzending zondag. FVD spant daarom een kort geding aan tegen Buitenhof.
Buitenhof wijst er in een verklaring op dat Righton voormalig FVD-kopstuk Henk Otten een reactie wilde vragen over de ontstane ophef bij enkele Tweede Kamerleden naar aanleiding van enkele uitspraken van Baudet.
Volgens Buitenhof was de woordkeuze bij die vraagstelling een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Baudet (die in het publieke debat ook in het licht werden geplaatst van eerdere uitspraken van hem over dit onderwerp) als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en Minister Hugo de Jonge.
Telegraaf 23.02.2020 Forum voor Democratie kondigt juridische stappen aan tegen televisieprogramma Buitenhof. Partijleider Thierry Baudet dreigde zondag al met een kort geding, maar gaf het programma eerst nog een uur de tijd om te reageren. Rond 21.30 uur bracht VPRO naar buiten dat Buitenhof niet overgaat tot rectificatie van de uitspraken van presentatrice Natalie Righton.
„In het programma Buitenhof zijn Thierry Baudet zondag woorden in de mond gelegd, die hij nooit heeft uitgesproken”, zegt een woordvoerder van de partij. „Ondanks herhaalde rectificatieverzoeken van Forum voor Democratie aan Buitenhof, weigert de redactie van het programma tot nu toe ieder commentaar. Daarom ziet FvD zich genoodzaakt om juridische stappen te ondernemen.”
Baudet haalde zondag woest uit naar de nieuwe presentatrice Natalie Righton. De politicus beschuldigde haar van ’schandelijke leugens’.
De presentatrice stelde in een vraag aan voormalig partijgenoot Henk Otten dat Baudet deze week tijdens een debat heeft gezegd ’dat de EU een voorop gezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen voor Afrikaanse immigranten’.
Tijdens dat debat kreeg Baudet het flink aan de stok met onder andere PvdA-leider Asscher. De sociaaldemocraat stelde dat de voorman van FvD zich schuldig maakte aan het verspreiden van een ’extreemrechtse omvolkingstheorie’.
Verklaring Buitenhof
Volgens Buitenhof was de woordkeuze bij die vraagstelling een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Baudet als van de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en minister Hugo de Jonge. „De Europese Unie is een staat in wording. Al dat geld gaat naar de wording van die staat.
Dus naar het regelen van buitenlandse politiek. Naar het opzetten van veerdiensten om immigranten uit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn”, is een van de uitspraken die Buitenhof toeschrijft aan de FVD-leider. Als bron daarvoor noemt het tv-programma transcripties van het Kamerdebat.
MSN 23.02.2020 Forum voor Democratie stapt naar de rechter omdat het tv-programma Buitenhof uitlatingen over Forum-leider Thierry Baudet niet rectificeert. De partij ziet zich genoodzaakt juridische stappen te ondernemen, laat een woordvoerder weten.
De redactie van het programma weigert tot nu toe ieder commentaar, ondanks herhaaldelijke verzoeken om rectificatie, aldus de zegsman. “Wij kunnen en willen deze aperte onwaarheden niet onweersproken laten en gaan ervan uit dat Buitenhof deze fouten recht zal zetten.”
Volgens Baudet zijn in het programma “schandelijke leugens” verspreid over wat hij tijdens een debat in de Tweede Kamer heeft gezegd. De dingen die de presentatrice “mij in de mond legt”, heb ik “absoluut niet gezegd”, twitterde Baudet over de uitzending zondag.
Volgens Buitenhof-presentatrice Natalie Righton, die haar debuut bij het programma maakte, baarde Baudet vorige week in de Kamer nogal opzien. Hij zou hebben gezegd “dat hij denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen voor Afrikaanse immigranten”.
AD 23.02.2020 Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet stapt naar de rechter om een rectificatie te eisen van het tv-programma Buitenhof. Volgens hem zijn in het programma ‘schandelijke leugens’ verspreid over wat hij tijdens een debat in de Tweede Kamer heeft gezegd. Buitenhof rectificeert niet.
De dingen die de presentatrice ‘mij in de mond legt’, heb ik ‘absoluut niet gezegd’, twittert Baudet over de uitzending eerder vandaag. Hij voegt daarbij een letterlijk verslag van zijn woorden in de Kamer. Forum is tegen elke vorm van racisme, aldus de Forum-voorman.
Volgens de kersverse Buitenhof-presentatrice Natalie Righton baarde Baudet vorige week in de Kamer nogal opzien. Hij zou hebben gezegd ‘dat hij denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen voor Afrikaanse immigranten’.
Stappen
De partij ziet zich nu genoodzaakt juridische stappen te ondernemen, laat een woordvoerder weten. De redactie van het programma weigert tot nu toe ieder commentaar, ondanks herhaaldelijke verzoeken om rectificatie, aldus de zegsman. ,,Wij kunnen en willen deze aperte onwaarheden niet onweersproken laten en gaan ervan uit dat Buitenhof deze fouten recht zal zetten.”
Opvallend is dat Baudet een deel van zijn bijdrage aan het debat naar voren haalt, maar een ander deel niet. Zo zei Baudet in de Tweede Kamer onder meer: ,,De Europese Unie is een staat in wording. Al dat geld gaat naar de wording van die Staat. Dus naar het regelen van buitenlandse politiek. Naar het opzetten van veerdiensten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zijn.’’
Buitenhof laat in een reactie weten niet te zullen rectificeren. ‘De woordkeuze bij de vraagstelling is een juiste parafrasering van zowel de uitspraken van Thierry Baudet (die in het publieke debat ook in het licht werden geplaatst van eerdere uitspraken van hem over dit onderwerp) als de wijze waarop deze uitspraken werden opgevat door enkele Tweede Kamerleden en Minister de Jonge’.
AD 19.02.2020 Thierry Baudet noemde CDA-Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt ooit de gedroomde premier, maar het tweetal botste gisteravond hard in een debat over Europa.
In opmaat naar de vorige Tweede Kamerverkiezingen was Pieter Omtzigt nog de man die Forum voor Democratie bij verkiezingswinst premier wilde maken. Want met Omtzigt als leider van een zakenkabinet met Forum en CDA ‘kunnen we een aantal noodzakelijke veranderingen realiseren’, liet Baudet optekenen. Die liefde lijkt te zijn bekoeld. Het tweetal stond in een debat over Europa lijnrecht tegenover elkaar
Baudet haalde zich de woede van Kamerleden op de hals door te zeggen dat de EU een ‘openlijk’ plan of ‘complot’ hanteert om de ‘bevolkingen van Europa tot één amalgaam te maken’, ofwel tot een samengesmolten bevolking. Dat doet denken aan de als extreemrechts betitelde omvolkingstheorie, waarvan vaker wordt gezegd dat Baudet die aan zou hangen, na een tweet hierover.
Baudet zei gisteren dat Europa via migratie ‘vanuit Afrika’ zo ‘de nationale identiteit’ van lidstaten zou willen ‘verzwakken’. ,,Zodat er geen nationale staten meer zullen zijn.”
Pieter Omtzigt wilde daar niet van weten en vroeg naar bewijzen, bijvoorbeeld aan de hand van documenten van de Europese Unie. ,,De heer Baudet spreekt over een Europese samenzwering. Een samenzwering of complot is volgens Van Dale een geheim plan. Ik heb niet één voorbeeld gehad. Dat zegt mij voldoende. Het is onzin.”
De Forum-leider noemde de Duitse politicus Wolfgang Schäuble die in een Duitse krant zei dat immigratie goed voor ons is: ‘Als wij ons niet vermengen als Europeanen, vallen we ten prooi aan inteelt.’ Baudet: ,,Dat heeft hij letterlijk gezegd. Dat is een citaat.”
Maar Omtzigt vond daarin niet het bewijs dat de EU aanstuurt op het ‘verzwakken’ van ‘nationale identiteiten’. Omtzigt: ,,Want de heer Schäuble is géén leidend figuur in de Europese Commissie, de Europese Raad of waar dan ook.”
Verzwakken
Baudet hield voet bij stuk: ,,Ik ben ervan overtuigd dat het idee om de natiestaten te verzwakken door massale migratie, door open grenzen (…) een vast onderdeel is van de Europese ideologie. De Europese ideologie, van de EU dus.’’
Die stelling kwam de Forum-leider ook op kritiek te staan van PvdA-leider Lodewijk Asscher die vond dat Baudet een ‘extreemrechtse theorie’ aan het verspreiden en aan het ‘witwassen’ was. D66’er Rob Jetten sprak van een ‘hele enge ideologie’. ,,Omdat de heer Baudet staat voor een dominant blank Europa.”
Die beschuldigingen vond Baudet absurd. ,,Wij staan voor de gelijke rechten van iedereen, ongeacht afkomst, kleur, religie of wat dan ook.”
De clash met CDA’er Omtzigt is toch meer brisant. Zijn partij onderhandelt momenteel in Noord-Brabant met Forum voor Democratie om tot een provinciebestuur te komen. Dat zagen veel CDA-prominenten niet zitten, bleek de afgelopen weken. Zij tekenden protest aan, juist vanwege de relletjes die Baudet ontketende, bijvoorbeeld over zijn ‘Marokkanen-tweet’ over een vermeend incident met vriendinnen in de trein. Ook in Zuid-Holland zouden besprekingen voor een provinciebestuur spaak zijn gelopen door het ‘fout rechtse’ getwitter van Baudet, zeiden ingewijden nadien.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.