De Haagse islamitische Partij van de Eenheid (PvdE) van Arnoud van Doorn doet mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in maart. Volgens de politicus heeft zijn partij groen licht gekregen om zich in de strijd te werpen. Dat liet hij vandaag weten via zijn Twitteraccount.
AD 31.12.2020
‘Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig!’ tweet Van Doorn vanuit Ankara. Hij zegt binnenkort meer bekend te maken over wie er allemaal op de kieslijst komen te staan.
We gaan van start! De #PvdE is vanaf vandaag officieel in de race voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig!
Van Doorn is nu lijsttrekker. Hij heeft nog niet laten weten welke rol hij in de toekomst zal bekleden binnen de partij.
AD 16.01.2021
De PvdE heeft vrijdag 15.01.2021 de eerste tien kandidaten van de kandidatenlijst bekendgemaakt. Daarop staan naast Van Doorn nog twee personen uit Den Haag.
Jolisa Brouwer is de nummer drie, Liesbeth Hofman is de nummer zeven en Sener Aslan staat op de tiende plek. ‘Het is de meest diverse top tien kandidaten van alle politieke partijen’, vertelt Van Doorn tegen mediapartner Den Haag FM. ‘Moslim en niet-moslim, meer vrouwen dan mannen, met en zonder hoofddoek: een representatieve doorsnede van de islamitische gemeenschap.’
Van Doorn zat tussen 2009 en 2011 bij de Haagse PVV. Daar werd hij weggestuurd na het wegnemen van geld uit de partijkas. In de jaren daarna bekeerde hij zich tot de islam en sloot in 2013 aan bij de islamitische PvdE. De omstreden politicus staat bekend om meerdere controverses. Zo is hij in zijn tijd als Haags raadslid veroordeeld voor het verkopen van drugs, en is hij door burgemeester Johan Remkes berispt voor zijn beledigende uitspraken op sociale media.
Piemeltaartenbakster Jolisa trekt zich terug van lijst conservatieve moslimpartij
De Brabantse taartenbakster Jolisa Brouwer trekt zich terug als kandidaat voor de Tweede Kamer van de moslimpartij Partij van de Eenheid nadat gisteren grote ophef was ontstaan over haar piemeltaarten. ,,Ik wil de partij niet beschadigen.” Ze heeft behalve gigantisch veel bestellingen ook bedreigingen ontvangen.
AD 04.02.2021
AD 03.02.2021
AD 02.02.2021
Jolisa van bakkerij de Ouwe Taart uit Waalre heeft alles bij elkaar opgeteld en vandaag besloten zich terug te trekken uit de partij, zo laat ze weten. Ze stond op de derde plek van de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. De bakster maakt taarten van geslachtsdelen en dat viel niet in goede aarde bij conservatieve moslims. ,,Ik wil de partij niet beschadigen”, vertelt ze. ,,Dat was nooit de bedoeling geweest van mijn kandidatuur. Ik heb net besloten eruit te stappen. Ik ben er geen voorstander van deze partij te beschadigen.”
Volgens de Waalrese is er contact geweest met partijleider Arnoud van Doorn en zijn ze samen in goed overleg tot dit besluit gekomen. Van Doorn heeft volgens Brouwer geen druk gezet. ,,Van Arnoud hoefde ik niet te vertrekken”, zegt ze. ,,Maar er is nu een hetze van gemaakt en dat maakt het niet meer leuk. Voorlopig gooi ik de handdoek in de ring.” De Partij van de Eenheid had al een zetel in de Haagse gemeenteraad en doet dit jaar voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen.
Naast piemeltaartbakster ook nog een buikdanseres en shishaloungebaas op de kandidatenlijst
De tegenslagen hopen zich op voor de ultraorthodoxe moslimpartij Partij van de Eenheid. Behalve een Brabantse piemeltaartenbakster blijken er nu ook een buikdanseres en een shishaloungebaas op de lijst te staan. Bovendien wil de Kiesraad snel meer steunverklaringen zien.
Bij de Partij van de Eenheid is het dezer dagen alle hens aan dek. De inmiddels wat omstreden kandidatenlijst is nog niet door voldoende mensen ondersteund. In negentien van de twintig kiesdistricten zijn nog onvoldoende steunverklaringen binnengeharkt om mee te kunnen doen aan de verkiezingen, bevestigt de Kiesraad. De ontbrekende verklaringen moeten deze week worden ingeleverd.
PvdE blijft na tumult om piemeltaart in race om plek in Tweede Kamer
De Partij van de Eenheid (PvdE) die deze week tegenslag had door ophef rond een piemeltaartbakster op haar kandidatenlijst blijft in de race om positie in de Tweede Kamer.
De conservatieve moslimpartij PvdE harkte gisteren net op tijd voldoende steunverklaringen binnen om mee te kunnen doen in acht van de twintig kieskringen. Lijsttrekker Arnoud van Doorn is dik tevreden en verwacht bij de verkiezingen zelfs twee Kamerzetels te kunnen bemachtigen met zijn partij. ,,Als je het potentieel ziet in deze acht regio’s, dan is een of twee zetels realistisch.”
Amsterdam
PvdE doet onder andere mee in Amsterdam en Den Haag. ,,Maar ook in Brabant en Limburg”, somt Van Doorn op. Onder meer in Groningen, Rotterdam en Friesland is PvdE niet vertegenwoordigd op de kieslijst.
Rond de partij van Van Doorn barstte deze week tumult los toen bleek dat de Brabantse Jolisa Brouwer kandidaat is voor de conservatieve moslimpartij, maar ook al jaren pornografische taarten en muffins bakt en verkoopt in haar bakkerij. Brouwer kreeg daarna veel bestellingen van haar baksels uit heel Nederland, maar trok zich terug uit de politieke arena om haar partij niet te schaden.
Later ontstond enige ophef omdat de islamitische PvdE ook het ondernemersechtpaar Nancy Reijnhout en Mejdi Dakhlaoui op de kandidatenlijst heeft staan. De twee creëren op festivals met foodtrucks en hun sishalounge L’Oriental met waterpijpen en buikdanseressen een Duizend-en-een-nachtsfeer. Reijnhout is zelf geen buikdanseres, wat deze week abusievelijk werd beweerd.
Je zou kunnen zeggen dat we een islamitische CU/SGP zijn, aldus Van Doorn.
De Brabantse moslima zei zojuist dat ze in is voor een zetel in de Kamer. ,,De eenheid is in Nederland belangrijk”, zei ze. ,,We wonen in een multiculturele samenleving, waar wij als moslims ook deel van uitmaken. Er is nu een soort apartheid tussen moslims, joden en andere Nederlanders. Hoe mooi zou het zijn als we daarin allemaal een stapje vooruit kunnen doen.”
Van Doorn gaat niet meer reageren op de privélevens van mensen. ,,Dat is niet meer relevant.” Hij zei met zijn partij vooral moslims aan te spreken die een islamitische leefstijl hebben. ,,Je zou kunnen zeggen dat we een islamitische CU/SGP zijn.”
De Partij van de Eenheid ziet dat haat en intolerantie in ons land sterk toenemen. Wij willen een halt toeroepen aan de groeiende trend van xenofobie, islamofobie, moslimhaat, antisemitisme en racisme in ons land.
De Partij van de Eenheid wil met alle democratische middelen weerstand bieden tegen politieke haatzaaiers en electoraal-opportunistische politieke partijen. Want omdat de zwijgende meerderheid stil blijft, is het de taak van de Partij van de Eenheid om hier hard tegen op te treden. De strijd tegen onrecht is een religieuze en maatschappelijke plicht.
De Partij van de Eenheid wil de criminaliteit in ons land, zoveel mogelijk voorkomen en verminderen. Zacht waar het kan, hard waar het moet blijft het credo.
De Partij van de Eenheid staat voor een rechtvaardige en waar nodig, een harde aanpak van het criminele gedrag in sommige gebieden. Door het in kaart brengen van criminele groepen volgens de shortlistmethodiek, wil de Partij van de Eenheid overlast en verloedering specifiek en gericht bestrijden.
Rolmodellen op het gebied van criminaliteit dienen door middel van repressieve maatregelen weggehouden te worden van volgzame jongeren die dreigen af te glijden naar criminaliteit. Bied de zwaardere gevallen een Laatste Kans Aanpak op het gebied van werk en scholing.
Ook in de komende jaren blijven in Nederland de gevolgen van de economische crisis als gevolg van het Coronavirus nog steeds voelbaar. De werkloosheid loopt op en er worden meer faillissementen uitgesproken.
Steeds meer mensen zijn afhankelijk van een uitkering, waaronder ook veel jongeren die met een startkwalificatie van school afkomen. Naar de mening van de Partij van de Eenheid zitten nog steeds teveel mensen in de bijstand en dat biedt geen perspectief op verbetering.
Echter, wij gaan geen mensen pesten met disproportioneel harde maatregelen, maar pakken alleen de fraudeurs aan. De welwillende burger die in de bijstand zit, wordt begeleid naar een baan door externe professionals in te schakelen. Een persoonsgerichte begeleiding naar een baan is het credo.
De Partij van de Eenheid kiest niet voor de slachtofferrol maar legt de nadruk op de eigen kracht van de diverse groepen mensen die ons land rijk is. Het verbinden vandie eigen kracht vereist saamhorigheid, om in ieder geval de gezamenlijke belangen te behartigen.
De verbindingsfactor bij uitstek is het leren van de Nederlandse taal. Meer dan dat dit een plicht is vindt de Partij van de Eenheid het een recht om de taal te leren.
Recht op de taal die deuren opent en misverstanden wegneemt en de weerbaarheid vergroot onder de burgers. Er wordt wat ons betreft niet bezuinigd op het taalaanbod, maar juist geïnvesteerd in grootschalige professionele taalcursussen.
De Partij van de Eenheid vindt dat iedereen in Nederland recht heeft op een betaalbare huurwoning. Kopen is immers niet voor iedereen weggelegd. Echter, er is een behoorlijke woningnood en dat zorgt nog steeds voor lange wachtlijsten. Daarnaast wordt het aantal sociale huurwoningen steeds schaarser.
Wij pleiten voor zo min mogelijk sloop, indien renovatie kan leiden tot goede duurzame huurwoningen. Bij nieuwbouw pleiten wij voor minimaal 35 procent sociale huurwoningen.
Malafide huisjesmelkers die woekerprijzen vragen voor slecht onderhouden woningen worden beter aangepakt en beboet.
De Partij van de Eenheid kiest niet voor de begrippen integratie en assimilatie, maar legt de nadruk op de eigen kracht van de vele diverse groepen mensen die ons land rijk is.
Het verbinden van die eigen krachten vereist met name volwaardig burgerschap, waarbij mensen als gelijken worden gezien. Uiteraard heeft iedereen zijn/haar eigen culturele achtergrond of religieuze principes en wij vragen als Partij van de Eenheid nooit aan mensen om afstand te doen van hun identiteit.
De Partij van de Eenheid is voorstander van een kwaliteitsimpuls in het onderwijs. Investeren in het onderwijs is investeren in de toekomst. Goed onderwijs opent de deur naar persoonlijke ontwikkeling en geluk en creëert hiermee een positie op de arbeidsmarkt.
Goed onderwijs moet kansen bieden voor een ieder in onze samenleving om zichzelf optimaal te kunnen ontplooien in een brede vorming op het gebied van kennis en talent. Dus ook op het gebied van sociale vaardigheden, creativiteit, burgerschap, mens en maatschappij.
Armoede is ingrijpend en heeft een hele grote impact op veel gezinnen in ons land. Het is een belangrijke oorzaak van achterstanden, sociale uitsluiting en zelfs isolement.
Voor mensen met weinig geld, zijn dagelijkse zaken als een uitje of boodschappen doen niet vanzelfsprekend . Vooral de impact op kinderen in deze gezinnen is groot, want zij kunnen vaak in tegenstelling tot hun leeftijdsgenootjes veel leuke dingen niet doen.
Moslims worden vanuit de islamitische wetgeving verplicht om respectvol om te gaan met de aarde en alles wat er leeft. Dit rentmeesterschap neemt de Partij van de Eenheid zeer serieus. Wij streven naar een duurzame samenleving en een groener en diervriendelijker Nederland.
Wij komen op voor de zwakkeren in de samenleving en daarbij horen uiteraard ook de dieren in ons land. Dierenmishandeling en verwaarlozing moet harder worden aangepakt.
Dit geldt voor zowel huisdieren als in het wild levende dieren. De overheid moet gestructureerd bijdragen aan het vervoer en de opvang en verzorging van dieren in dierenasielen. Het gebruik van dieren voor evenementen, wordt verboden. De overheid mag hiervoor geen vergunningen verlenen.
Als Partij van de Eenheid hechten wij veel waarde aan echte vrede en gerechtigheid. Dat betekent dat wij versterkte aandacht zullen vragen voor een veroordeling van “Israël”, zolang de rechten worden geschonden van de Palestijnse burgers en VN resoluties niet worden nageleefd.
Nederland dient zich actief in te zetten voor een boycot van producten uit Bezet Palestina en druk uit te oefenen op de internationale politiek om de wandaden van de bezetter te stoppen. Zonder gerechtigheid kunnen we immers nooit spreken van een oprechte vrede.
AD 05.02.2021 De Partij van de Eenheid (PvdE) die deze week tegenslag had door ophef rond een piemeltaartbakster op haar kandidatenlijst blijft in de race om een positie in de Tweede Kamer.
De conservatieve moslimpartij PvdE harkte gisteren net op tijd voldoende steunverklaringen binnen om mee te kunnen doen in acht van de twintig kieskringen. Lijsttrekker Arnoud van Doorn is dik tevreden en verwacht bij de verkiezingen zelfs twee Kamerzetels te kunnen bemachtigen met zijn partij. ,,Als je het potentieel ziet in deze acht regio’s, dan is een of twee zetels realistisch.”
Amsterdam
PvdE doet onder andere mee in Amsterdam en Den Haag. ,,Maar ook in Brabant en Limburg”, somt Van Doorn op. Onder meer in Groningen, Rotterdam en Friesland is PvdE niet vertegenwoordigd op de kieslijst.
Rond de partij van Van Doorn barstte deze week tumult los toen bleek dat de Brabantse Jolisa Brouwer kandidaat is voor de conservatieve moslimpartij, maar ook al jaren pornografische taarten en muffins bakt en verkoopt in haar bakkerij. Brouwer kreeg daarna veel bestellingen van haar baksels uit heel Nederland, maar trok zich terug uit de politieke arena om haar partij niet te schaden.
Later ontstond enige ophef omdat de islamitische PvdE ook het ondernemersechtpaar Nancy Reijnhout en Mejdi Dakhlaoui op de kandidatenlijst heeft staan. De twee creëren op festivals met foodtrucks en hun sishalounge L’Oriental met waterpijpen en buikdanseressen een Duizend-en-een-nachtsfeer. Reijnhout is zelf geen buikdanseres, wat deze week abusievelijk werd beweerd.
Je zou kunnen zeggen dat we een islamitische CU/SGP zijn, aldus Van Doorn.
De Brabantse moslima zei zojuist dat ze in is voor een zetel in de Kamer. ,,De eenheid is in Nederland belangrijk”, zei ze. ,,We wonen in een multiculturele samenleving, waar wij als moslims ook deel van uitmaken. Er is nu een soort apartheid tussen moslims, joden en andere Nederlanders. Hoe mooi zou het zijn als we daarin allemaal een stapje vooruit kunnen doen.”
Van Doorn gaat niet meer reageren op de privélevens van mensen. ,,Dat is niet meer relevant.” Hij zei met zijn partij vooral moslims aan te spreken die een islamitische leefstijl hebben. ,,Je zou kunnen zeggen dat we een islamitische CU/SGP zijn.”
AD 03.02.2021 De tegenslagen hopen zich op voor de ultraorthodoxe moslimpartij Partij van de Eenheid. Behalve een Brabantse piemeltaartenbakster blijken er nu ook een buikdanseres en een shishaloungebaas op de lijst te staan. Bovendien wil de Kiesraad snel meer steunverklaringen zien.
Bij de Partij van de Eenheid is het dezer dagen alle hens aan dek. De inmiddels wat omstreden kandidatenlijst is nog niet door voldoende mensen ondersteund. In negentien van de twintig kiesdistricten zijn nog onvoldoende steunverklaringen binnengeharkt om mee te kunnen doen aan de verkiezingen, bevestigt de Kiesraad. De ontbrekende verklaringen moeten deze week worden ingeleverd.
Het Haagse gemeenteraadslid Arnoud van Doorn, leider van de partij die voor het eerst meedoet aan de landelijke verkiezingen, blijft stoïcijns over zijn hoofdrol in deze politieke soap. Wat hem betreft is er geen vuiltje aan de lucht, houdt hij vol.
Er zijn op dit moment ontzettend veel mensen voor ons aan het lopen. Het is hartverwarmend, aldus Arnoud van Doorn.
,,We gaan niet in alle kieskringen meedoen”, erkent hij. ,,Maar we zijn hard bezig. Het is last minute werk. We hebben nog twee dagen om voldoende steunverklaringen te bemachtigen. Er zijn op dit moment ontzettend veel mensen voor ons aan het lopen. Het is hartverwarmend.” De deadline om het aantal steunverklaringen aan te vullen is morgen (donderdag) 17.00 uur, stelt de Kiesraad.
Conservatieve waarden
Van Doorn, die nauwe banden onderhoudt met aartsconservatieve imams in binnen- en buitenland, blijft er in geloven. Zelfs nu hij deze week ontdekte dat zijn nummer acht, Nancy Dakloui, een buikdanseres is, wat indruist tegen alles waar een echte salafist voor staat.
De nummer vier, Mejdi Dakhlaoui, exploiteert bovendien een sishalounge, waarmee hij rondtrekt op grote festivals zoals Dancevalley, F*ck you we’re from Eindhoven en de erotische beurs Loversland van pornogrootheid Bobbi Eden. Ze kunnen niet meer van de lijst af, omdat die al is ingediend bij de Kiesraad.
Het is niet haram. Nou en!, aldus Jolisa Brouwer.
Jolisa Brouwer, de joodse taartenbakster uit Waalre die ook nog steeds op drie staat bij de PvdE, zette na druk van de partijleiding wel een stapje terug. Al blijft ze erbij dat er niets mis is met haar sensuele patisserie. ,,Het is niet haram (onrein, red.). Nou en.”
Ze werd overladen met bestellingen van mensen uit heel Nederland die de humor inzagen van een piemeltaart bij de koffie. Maar er waren ook bedreigingen, schetst ze. ,,Ik heb een beerput open zien gaan. Ik ben op sociale media uitgescholden voor vies wijf, vieze heks en mijn kinderen zijn bedreigd.”
Joodse gemeenschap
Ook vanuit de orthodox-joodse gemeenschap in de Verenigde Staten ontving ze het klemmende verzoek haar huisgemaakte piemels niet meer als kosjer te verkopen. ,,Overal heb je extremisme’’, zegt ze. ,,Onder moslims, maar ook in de joods-orthodoxe gemeenschap en bij de zwartekousenkerk. Dit heeft niks met geloof te maken. Dit heeft met extreem gedrag te maken. Heel jammer.‘’
Dat Nancy Bakloui en haar partner Mejdi nu ook wat in opspraak zijn rond de PvdE vanwege hun waterpijpen en buikdansen, verbaast Brouwer daarom niet. ,,Hier kon je op wachten. Ik denk dat Arnoud van Doorn intern nog een zware kluif gaat krijgen, terwijl buikdansen en een sishalounge heel normaal zijn in Saoedi-Arabië.” Het stel was nog niet bereikbaar voor een reactie.
Hadden we meer tijd gehad, hadden we andere kandidaten gekozen, aldus Arnoud van Doorn.
Partijleider Van Doorn wil verder niet meer over de kandidaten praten, zegt hij. Wat hem betreft is dat boek gesloten. Eerder verklaarde hij een mix van gelovige en minder gelovige kandidaten op zijn lijst te willen hebben.
,,Dit betreft het privéleven van mensen. Hadden we meer tijd gehad, hadden we andere kandidaten gekozen. Maar we zijn pas zes weken geleden begonnen. ‘Kom op’, dachten we, ‘we gaan het gewoon proberen.’ Hier zullen we het mee moeten doen. Het is alles bij elkaar een topprestatie die we hebben geleverd.”
Telegraaf 02.02.2021 Jolisa Brouwer uit Waalre is niet langer kandidaat voor de Tweede Kamer van moslimpartij Partij van de Eenheid. De bakster kreeg veel kritiek over zich heen nadat bekend werd dat ze sensuele taarten maakt, waaronder piemel-, borsten- en billentaarten.
„De ophef rond mijn baksels werd te groot en ik wil mijn partij niet in een kwaad daglicht stellen”, zo laat Brouwer weten aan RTL Nieuws. „Ik had erg veel zin om voor de partij in de Tweede Kamer te gaan. Het is jammer, al zijn er ergere dingen in de wereld dan een piemel.”
Ⓒ DE OUWE TAART
De vrouw meldde zich pas enkele maanden geleden aan bij de partij. Ze kwam op nummer drie terecht op de kandidatenlijst. Partij van de Eenheid doet dit jaar voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen, in Den Haag heeft de partij al een zetel. De taartenbakster vindt het jammer dat er zoveel ophef is ontstaan over de taarten. „Veel moslims zijn heel ruimdenkend, maar er is ook een groepje die er toch moeite mee heeft.”
Ⓒ DE OUWE TAART
Brouwer hakte de knoop om te stoppen dinsdagochtend door, na een gesprek met lijsttrekker Arnaud van Doorn. „Ik trek me terug. Vrijwillig. De ophef schaadt de partij te veel en dat wil ik niet.” Stoppen met het bakken van de taarten was geen optie. „Echt niet. Geen denken aan.”
AD 02.02.2021 De Brabantse taartenbakster Jolisa Brouwer trekt zich terug als kandidaat voor de Tweede Kamer van de moslimpartij Partij van de Eenheid nadat gisteren grote ophef was ontstaan over haar piemeltaarten. ,,Ik wil de partij niet beschadigen.” Ze heeft behalve gigantisch veel bestellingen ook bedreigingen ontvangen.
Jolisa van bakkerij de Ouwe Taart uit Waalre heeft alles bij elkaar opgeteld en vandaag besloten zich terug te trekken uit de partij, zo laat ze weten. Ze stond op de derde plek van de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. De bakster maakt taarten van geslachtsdelen en dat viel niet in goede aarde bij conservatieve moslims. ,,Ik wil de partij niet beschadigen”, vertelt ze. ,,Dat was nooit de bedoeling geweest van mijn kandidatuur. Ik heb net besloten eruit te stappen. Ik ben er geen voorstander van deze partij te beschadigen.”
Volgens de Waalrese is er contact geweest met partijleider Arnoud van Doorn en zijn ze samen in goed overleg tot dit besluit gekomen. Van Doorn heeft volgens Brouwer geen druk gezet. ,,Van Arnoud hoefde ik niet te vertrekken”, zegt ze. ,,Maar er is nu een hetze van gemaakt en dat maakt het niet meer leuk. Voorlopig gooi ik de handdoek in de ring.” De Partij van de Eenheid had al een zetel in de Haagse gemeenteraad en doet dit jaar voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen.
Dreigementen
Naast de kritiek werd haar mailbox sinds gisteren ook overspoeld met positieve reacties en stroomden de aanvragen voor expliciete taarten bij haar binnen. En er zijn gigantisch veel bestellingen uit het hele land. ,,‘Mijn vriendin is bijna jarig. Kun je een piemelcupcake sturen’, zei iemand bijvoorbeeld. Andere mensen zeiden dat ik gave erotische taarten maak en vroegen of ik er een naar Arnhem kan brengen.” De Brabantse, die een kunstopleiding volgde, boetseert de taarten zelf.
Maar behalve heel veel bestellingen, kreeg ze ook veel dreigementen. ,,Het wordt nu toch wel erg heftig’’, zegt ze. ,,Ik vind het flauw dat conservatieven zich storen aan de taarten. We leven toch niet in de middeleeuwen?” De bedreigingen door onbekenden aan het adres van haar kinderen, vindt ze jammer. Maar ik krijg ook veel steun, zegt ze. ,,Moslimvriendinnen bellen me op en reageren met lieve woorden.‘’
Kunstopleiding
Helemaal een punt achter een politieke loopbaan heeft ze overigens nog niet gezet. De vrijzinnige bakker zegt dat ze zich al jaren kapot ergert aan de sfeer in de politiek. ,,Daarom heb ik al jaren niet gestemd.’’
Liefst wil ze Wilders aanspreken op zijn onnodige vijandigheid richting moslims. ,,En de bezuinigingen in de zorg wil ik ook terugdraaien.’’ Een naam voor een mogelijk nieuwe partij heeft ze al bedacht. ,,Partij van de Piemels’’, lacht ze.
RTL 02.02.2021 Piemeltaartenbakster Jolisa Brouwer heeft zich teruggetrokken als kandidaat voor de Tweede Kamer van de moslimpartij Partij van de Eenheid. “De ophef rond mijn baksels werd te groot en ik wil mijn partij niet in een kwaad daglicht stellen”, zegt de taartenbakster tegen RTL Nieuws. “Het is jammer, al zijn er ergere dingen in de wereld dan een piemel.”
Een paar maanden geleden meldde de Brabantse taartenbakster zich aan bij de Partij van de Eenheid. “Ik heb veel moslimvrienden en -kennissen en ik vind dat zij te weinig gehoord worden”, zegt Jolisa. “Ik wil dat ze gehoord worden. En ik wilde zorgen voor een nieuw geluid.”
De partij heeft al een zetel in de Haagse gemeenteraad en doet dit jaar voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen.
Een van de taarten die Jolisa maakt.
Vrijgezellenfeesten
Via een vriendin zocht de eigenaresse van een bakker in Waalre contact met lijsttrekker Arnoud van Doorn. Jolisa kwam op nummer drie op de kandidatenlijst. “Ik had erg veel zin om voor de partij in de Tweede Kamer te gaan.”
Maar aan dat avontuur komt nu vroegtijdig een eind nadat foto’s van haar baksels in de media belandden en voor flink wat ophef zorgden. Ook bij de achterban van de partij. “Ik maak taarten van piemels, borsten en vagina’s. Voor vrijgezellenfeesten. Het is een creatieve bijzaak. Ik richt me vooral op kindertaarten. Maar dit moet toch kunnen in een vrij land als Nederland.”
Een van de taarten
Schadelijk voor de partij
Dat er zoveel ophef over kwam, ook onder aanhangers van de partij, vindt ze jammer. Ze snapt het ook wel. “Veel moslims zijn heel ruimdenkend, maar er is ook een groepje die er toch moeite mee heeft. Ik begrijp dat het provocerend kan werken.”
Na een gesprek met lijsttrekker Van Doorn hakte Jolisa vanochtend de knoop door. “Ik trek me terug. Vrijwillig. De ophef schaadt de partij te veel en dat wil ik niet.”
Was stoppen met het bakken van de taarten geen optie? “Echt niet. Geen denken aan”, zegt de bakster stellig. Van Doorn was niet bereikbaar voor commentaar. In het AD liet hij al eerder weten afstand te nemen van de taarten.
AD 01.02.2021 De conservatieve moslimpartij Partij van de Eenheid is zwaar in verlegenheid gebracht nu onverwacht blijkt dat de nummer drie op haar kandidatenlijst voor de Tweede Kamer al jaren piemeltaarten bakt en verkoopt in haar bakkerij.
De partij had al een zetel in de Haagse gemeenteraad en doet dit jaar voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen.
Jolisa Brouwer van bakkerij de Ouwe Taart uit Waalre is dit weekend door de partij verzocht de pikante baksels van haar website af te halen, maar weigert dat. ,,We leven in Nederland en niet in de middeleeuwen. Als je niet eens een piemeltje of poesje mag bakken”, zegt ze.
Halal
De gigantische piemels, maar ook borsten en billen zijn van cake en andere zoete producten. De baksels zijn volgens Brouwer zowel halal als koosjer, glutenvrij en ze prijken op muffins en taarten om een pikant feestje of een party voor vrijgezellen op te leuken. ,,De taarten zijn voor feestjes, maar ze worden ook gebruikt in de porno-industrie”, zegt Brouwer die een bekende standhouder is op de Kamasutra Jaarbeurs.
PvdE is zich kapot geschrokken toen ze afgelopen dagen getipt werd door haar salafistische achterban die alarm sloeg dat de nummer drie op de lijst in de porno-baksels zit.
,,Als we dit hadden geweten was ze niet op onze lijst gekomen”, zegt lijsttrekker Arnoud van Doorn, die afgelopen weekend een stevig gesprek voerde met de vrijzinnige bakker.
Van Doorn, die eerst raadslid was voor de PVV en zich in 2013 bekeerde tot de islam, zegt begrip te hebben voor de normen en waarden van Jolisa Brouwer die zelf geen moslim is. ,,Maar wij nemen er afstand van. We wisten niet dat ze deze taarten bakte. Hadden we het wel geweten, dan was ze nooit op de lijst gekomen.”
De termijn om Brouwer van de lijst van de PvdE te halen is inmiddels verstreken, maar mocht ze een zetel in de wacht slepen, dan wordt volgens Van Doorn wel een moreel appel op haar gedaan afstand te nemen.
,,We maken er nu geen halszaak van. Maar deze taarten passen niet bij het conservatieve gedachtengoed waar wij voor staan.”
Jolisa Brouwer zegt dat ze zelf nooit een geheim van haar taarten heeft gemaakt. De baksels staan gewoon al jaren openbaar op haar website waar ze ook themataarten aanbiedt voor verjaardagen, kinderfeestjes en jubilea. ,,Richting conservatieve imams die geschrokken zijn, wil ik zeggen; ‘Hallo, dit is Nederland’. Ik doe dit werk al tien jaar.”
Ze was juist uitgenodigd voor een gooi naar het kandidaatschap door een vriendin die al actief is in de PvdE. Daarna werd ze door de partij uitverkoren omdat ze joods is en haar mannetje staat. De Partij van de Eenheid wilde daarmee afspiegelen dat zij er niet alleen is voor moslims, maar er is voor iedereen in de samenleving. ,,Jolisa heeft dit weekend opnieuw met de hand op haar hart gezworen dat ze honderd procent achter ons staat en onze missie en visie deelt”, aldus Van Doorn.
Wilders
Dat bevestigt ze. ,,Ik kan me heel erg in hun programma vinden. Ik ben zelf niet radicaal, maar ik had graag tegengas gegeven. En ik had Wilders graag toegesproken in de Kamer. Zelf loop ik niet met een hoofddoekje, maar ik heb wel respect voor vrouwen die er wel een dragen.‘’
Bang voor haatacties na alle ophef is de nuchtere politica-in-spe niet. ,,Ik sta gewoon voor mijn zaak. Al staat er een geradicaliseerde moslim voor mijn deur omdat ik piemeltjes maak, het boeit me niet.”
AD 15.01.2021 Met een kandidatenlijst met een 16-jarige Surinaamse leerling van het ‘omstreden’ Cornelius Haga Lyceum, een vrouw van Joodse afkomst en zijn eigen echtgenoot, hoopt de Haagse politicus Arnoud van Doorn dat zijn islamitische Partij van de Eenheid (PvdE) een zetel in de wacht sleept tijdens de Tweede Kamerverkiezingen.
Na ruim tien jaar in het IJspaleis is het volgens de oud-PVV’er tijd om zijn plek in de Haagse gemeenteraad te verruilen voor het paarse pluche op het Binnenhof. ,,We zijn een partij met islamitische grondslag, die heb je nog niet in Nederland”, vertelt Van Doorn. ,,Maar er wonen in Nederland wel een miljoen moslims.”
Hoewel hij eerder probeerde om een samenwerkingsverband te smeden met de door de islam geïnspireerde partij Nida en het seculiere Denk, gaat Van Doorn toch op eigen kracht de verkiezingen in. ,,Er was onwil van hun kant, maar de deur staat bij ons altijd open.”
Meer doet hij er nu niet over uit de doeken. Druk van zijn achterban noopte hem ertoe de keus te maken om weer (Van Doorn zat eerder voor de PVV in de Tweede Kamer) de landelijke politiek in te gaan. ,,De partij doet het al tien jaar goed in Den Haag, zonder intern gedoe. We kennen het klappen van de zweep bij de fractie en voor ons is dit nu echt een opstapje”, licht hij de keus verder toe.
Verschil
,,Denk is eigenlijk een PvdA voor allochtonen en Nida is alleen geïnspireerd door de islam. We vissen wat betreft kiezers uit dezelfde vijver, maar wij zijn wel echt een partij met een concrete islamitische grondslag”, benoemt hij het verschil met de andere partijen die net als de PvdE opkomen voor moslims.
We zijn dan wel een islamitische partij, maar we zijn er echt voor iedereen, aldus Arnoud van Doorn.
Met een lijst van tien man sterk, zelf trekt hij als lijsttrekker de kar, denkt Van Doorn tenminste één zetel in de Tweede Kamer te kunnen winnen. ,,We hebben een lijst waarvan het merendeel vrouw is”, merkt hij op.
,,Zes vrouwen en vier mannen, de meest diverse lijst van Nederland”, voegt hij er trots aan toe. Morgen maakt Van Doorn de lijst officieel bekend. ,,We houden het bij tien kandidaten omdat we realistisch blijven. Als je voor de eerste keer meedoet moet je ook niet een al te grote broek aantrekken.”
Etniciteit
Achter iedere kandidaat op de lijst heeft hij netjes diens afkomst genoteerd. ,,Voor ons maakt etniciteit niets uit, maar we willen laten zien dat iedereen er bij ons bij hoort. We hebben zelfs een 16-jarig Surinaams talent op nummer 4 op de lijst staan: Daniyal Baksh. Hij is leerling op het Cornelius Haga Lyceum.” Dat Baksh totdat hij de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt niet plaats mag nemen in de Tweede Kamer maakt de politicus niet uit.
Salafisme
Op nummer drie staat de Joodse ondernemer Jolisa Brouwer. Een bewuste keus, zo blijkt. ,,We zijn dan wel een islamitische partij, maar we zijn er echt voor iedereen”, benadrukt Van Doorn. ,,Etniciteit of geloof zijn voor ons niet bepalend.
We zijn eerder beschuldigd van het hebben van antisemitische overtuigingen en salafisme: hiermee laten we zien dat we juist geen mensen willen uitsluiten. We hebben vrouwen met hoofddoekjes en vrouwen zonder hoofddoekjes, bekeerlingen en niet-bekeerlingen op de lijst staan, Turkse, Marokkaanse, Nederlandse en Surinaamse kandidaten.”
Nog een buitenissige toevoeging blijkt de nummer 7, Liesbeth Hofman. ,,Dat is inderdaad mijn vrouw. Ze heeft in de afgelopen jaren een enorm netwerk opgebouwd, vandaar de keus. Ik verwacht niet dat we beide in de Kamer terecht komen. Nogmaals, ik blijf realistisch.”
Profeet
Ook in het compacte partijprogramma dat morgen officieel wordt gepresenteerd, stelt de PvdE zich in te willen zetten voor moslims én niet-moslims. Wel valt de eerder genoemde islamitische grondslag direct te bespeuren in het korte onderhoud. ‘De partij vertegenwoordigt geen specifieke stroming in de Islam.
Er is maar één Islam, de Islam van Allah De Verhevene en Zijn Profeet Vrede zij met Hem en zoals deze is gecontinueerd en uitgedragen door de vrome voorgangers, moge Allah tevreden met hen zijn’, schrijft de Partij van de Eenheid.
Daarnaast is de PvdE voornemens al haar standpunten ‘te allen tijde’ te toetsen aan de islamitische leer. ‘Waar nodig wordt advies ingewonnen bij organisaties en erkende geleerden met kennis van de bronnen van de islam.’
OmroepWest 15.01.2021 Arnoud van Doorn is de lijsttrekker van de Partij van de Eenheid (PvdE). Deze politieke partij gaat dit jaar voor het eerst meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen. De PvdE heeft vrijdag de eerste tien kandidaten van de kandidatenlijst bekendgemaakt. Daarop staan naast Van Doorn nog twee personen uit Den Haag.
Liesbeth Hofman is de nummer zeven en Sener Aslan staat op de tiende plek. ‘Het is de meest diverse top tien kandidaten van alle politieke partijen’, vertelt Van Doorn tegen mediapartner Den Haag FM. ‘Moslim en niet-moslim, meer vrouwen dan mannen, met en zonder hoofddoek: een representatieve doorsnede van de islamitische gemeenschap.’
De PvdE is een van de 89 partijnamen die is geregistreerd voor de komende verkiezingen. ‘We hopen op drie tot vijf zetels. We zijn ambitieus. Er zijn een miljoen moslims in Nederland, ik denk dat het niet onrealistisch is’, zei lijsttrekker Van Doorn eerder tegen Den Haag FM. Zaterdag verschijnt het verkiezingsprogramma.
Plek in de Tweede Kamer
Van Doorn is een van de vele Haagse (oud-)raadsleden die een plek wil veroveren in de Tweede Kamer. Richard de Mos en Jelle Meinesz (Hart voor Den Haag), Hanneke van der Werf en Fonda Sahla (D66), Ingrid Michon (VVD), Karsten Klein (CDA), Mikal Tseggai (PvdA), Serpil Ates (GroenLinks), Pieter Grinwis (ChristenUnie), Robert Barker en Christine Teunissen, (Partij voor de Dieren), Hanne Drost en Bart van Kent (SP), Nur Icar (Denk), Adeel Mahmood en Asma Halusi (Nida) staan op de kieslijsten van hun partij voor de verkiezingen van maart dit jaar.
Den HaagFM 15.01.2021 De Partij van de Eenheid (PvdE), die voor het eerst meedoet met de Tweede Kamerverkiezingen, heeft de eerste tien kandidaten van de kandidatenlijst vrijdag bekendgemaakt. Op de lijst staan drie personen uit Den Haag, met Arnoud van Doorn – de fractievoorzitter van de gemeentepartij – als lijsttrekker.
Naast Van Doorn staan ook twee andere kandidaten uit Den Haag op de lijst: Liesbeth Hofman (nummer zeven) en Sener Aslan (nummer tien). ‘Het is de meest diverse top tien kandidaten van alle politieke partijen’, vertelt Van Doorn aan Den Haag FM. ‘Moslim en niet-moslim, meer vrouwen dan mannen, met en zonder hoofddoek: een representatieve doorsnede van de islamitische gemeenschap.’
De PvdE is een van de 89 partijnamen die is geregistreerd voor de komende verkiezingen. ‘We hopen op drie tot vijf zetels. We zijn ambitieus. Er zijn een miljoen moslims in Nederland, ik denk dat het niet onrealistisch is’, zei lijsttrekker Arnoud van Doorn eerder tegen Den Haag FM. Zaterdag verschijnt op de website van de PvdE het verkiezingsprogramma.
OmroepWest 30.12.2020 De Partij van de Eenheid (PvdE) wil meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart van 2021. De PvdE is een van 89 partijnamen die is geregistreerd voor de komende verkiezingen. ‘We hopen op drie tot vijf zetels. We zijn ambitieus. Er zijn een miljoen moslims in Nederland, ik denk dat het niet onrealistisch is’, zegt lijsttrekker Arnoud van Doorn tegen mediapartner Den Haag FM.
‘We kregen vanuit de achterban vaak de vraag wanneer we landelijk zouden gaan, we gaan nu mee met die wens van de achterban’, legt Van Doorn uit. In de lijst van de Kiesraad valt te zien dat ook NIDA mee zal doen en ook DENK zal weer op de stembiljetten staan. Toch is er nog ruimte voor de PvdE, vindt Van Doorn: ‘De Partij van de Eenheid is de enige Islamitische partij die mee zal doen, vergelijk het met een ChristenUnie of SGP.’
Lokaal werd onlangs de wens opnieuw uitgesproken om als islamitische partijen (NIDA, Islam Democraten, Partij van de Eenheid en DENK) meer samen te werken in de Haagse raad, toch komt er een eigen lijst voor de Tweede Kamer. Dat is omdat een landelijke samenwerking er niet inzit, zo zegt Van Doorn: ‘DENK en NIDA willen dat niet. In de gemeenteraad kan dat wel, maar landelijk moeten we nu wel zelfstandig optrekken. Dat hadden we liever anders gezien. We willen wel graag samenwerken als we in de kamer zitten.’
Combineren met raadszetel
Wanneer er een Kamerzetel zal zijn voor Van Doorn wil hij dat eerst nog combineren met zijn werk voor de Haagse gemeenteraad. ‘Dan zal ik dat het laatste jaar combineren. Dat vind ik een morele keuze, want je bent voor vier jaar gekozen. Bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen stopt dat dan.’
We gaan van start! De #PvdE is vanaf vandaag officieel in de race voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig! 👍 Binnenkort veel meer informatie! #TK2021 #PvdE
De goedkeuring van de Kiesraad is een van de stappen om ook daadwerkelijk op het stembiljet terecht te komen, daarnaast zijn er steunverklaringen vanuit het hele land nodig en dan volgt een partijprogramma en de kandidatenlijst. ‘De lijst komt vanuit heel Nederland. Het is heel gemengd met verschillende nationaliteiten, man en vrouw. We hebben ook twee jongeren van 16 jaar oud op de lijst staan.’
Steun uit Turkije
Van Doorn verwacht dat er voldoende steunverklaringen zullen komen uit wat hij de belangrijkste provincies voor zijn achterban noemt. ‘Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Limburg en Drenthe, daar zit een grote achterban. We gaan natuurlijk voor het hele land, maar het zou niet erg zijn als dat bijvoorbeeld in Zeeland niet lukt.’
De PvdE zal ook gesteund worden vanuit Turkije, vertelt Van Doorn onomwonden: ‘Er is steun vanuit verschillende hoeken, ook vanuit Ankara. Er zijn bekende ondernemers die ons steunen en er is steun van een politieke partij. Daarvan zal ik de naam niet noemen, want dat vind ik niet netjes. Daar zullen vragen over komen, maar dat kan gewoon. Wij zijn open en eerlijk over steun uit Turkije, het is binnen de kaders van de wet.’
Richard de Mos
In totaal zijn er bij de Kiesraad 89 partijnamen geregistreerd om mee te kunnen doen aan de verkiezingen. Naast de Partij van de Eenheid doet ook de in de Haagse raad aanwezige NIDA voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen en Richard de Mos van Hart voor Den Haag/Groep de Mos probeert met Code Oranje voet aan de grond te krijgen in het parlement.
Een registratie houdt niet meteen in dat een partij kan meedoen aan de verkiezingen, daarvoor moeten ook onder meer steunhandtekeningen en een kandidatenlijst worden aangeleverd, dat kan nog tot 1 februari 2021
Den HaagFM 30.12.2020 De Partij van de Eenheid (PvdE) wil meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart van 2021, dat is vandaag bekendgemaakt. De PvdE is een van 89 partijnamen die is geregistreerd voor de komende verkiezingen. “We hopen op drie tot vijf zetels. We zijn ambitieus. Er zijn een miljoen moslims in Nederland, ik denk dat het niet onrealistisch is”, zegt lijsttrekker Arnoud van Doorn tegen Den Haag FM.
“We kregen vanuit de achterban vaak de vraag wanneer we landelijk zouden gaan, we gaan nu mee met die wens van de achterban”, legt Van Doorn uit. In de lijst van de Kiesraad valt te zien dat ook NIDA mee zal doen en ook DENK zal weer op de stembiljetten staan, toch is er nog ruimte voor de PvdE vindt Van Doorn: “De Partij van de Eenheid is de enige Islamitische partij die mee zal doen, vergelijk het met een ChristenUnie of SGP.”
Lokaal werd onlangs de wens opnieuw uitgesproken om als islamitische partijen (NIDA, Islam Democraten, Partij van de Eenheid en DENK) meer samen te werken in de Haagse raad, toch komt er een eigen lijst voor de Tweede Kamer. Dat is omdat een landelijke samenwerking er niet inzit, zo zegt Van Doorn: “DENK en NIDA willen dat niet. In de gemeenteraad kan dat wel, maar landelijk moeten we nu wel zelfstandig optrekken. Dat hadden we liever anders gezien. We willen wel graag samenwerken als we in de kamer zitten.”
Combineren met raadszetel
Wanneer er een Kamerzetel zal zijn voor Van Doorn wil hij dat eerst nog combineren met zijn werk voor de Haagse gemeenteraad. “Dan zal ik dat het laatste jaar combineren. Dat vind ik een morele keuze, want je bent voor vier jaar gekozen. Bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen stopt dat dan.”
Steunverklaringen en kandidatenlijst
De goedkeuring van de Kiesraad is een van de stappen om ook daadwerkelijk op het stembiljet terecht te komen, daarnaast zijn er steunverklaringen vanuit het hele land nodig en dan volgt een partijprogramma en de kandidatenlijst. “De lijst komt vanuit heel Nederland. Het is heel gemengd met verschillende nationaliteiten, man en vrouw. We hebben ook twee jongeren van 16 jaar oud op de lijst staan.”
Van Doorn verwacht dat er voldoende steunverklaringen zullen komen uit wat hij de belangrijkste provincies voor zijn achterban noemt. “Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Limburg en Drenthe, daar zit een grote achterban. We gaan natuurlijk voor het hele land, maar het zou niet erg zijn als dat bijvoorbeeld in Zeeland niet lukt.”
Steun uit Turkije
De PvdE zal ook gesteund worden vanuit Turkije vertelt Van Doorn onomwonden: “Er is steun vanuit verschillende hoeken, ook vanuit Ankara. er zijn bekende ondernemers die ons steunen en er is steun van een politieke partij. Daarvan zal ik de naam niet noemen, want dat vind ik niet netjes. Daar zullen vragen over komen, maar dat kan gewoon. Wij zijn open en eerlijk over steun uit Turkije, het is binnen de kaders van de wet.”
We gaan van start! De #PvdE is vanaf vandaag officieel in de race voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig!
In totaal zijn er bij de Kiesraad 89 partijnamen geregistreerd om mee te kunnen doen aan de verkiezingen. Naast de Partij van de Eenheid doet ook de in de Haagse raad aanwezige NIDA voor het eerst mee aan de landelijke verkiezingen en Richard de Mos van Hart voor Den Haag/ Groep de Mos probeert met Code Oranje een zetel te krijgen in het parlement.
Een registratie houdt niet meteen in dat een partij kan meedoen aan de verkiezingen, daarvoor moeten ook onder meer steunhandtekeningen en een kandidatenlijst worden aangeleverd, dat kan nog tot 1 februari 2021.
AD 30.12.2020 De Haagse islamitische Partij voor de Eenheid (PvdE) van Arnoud van Doorn doet mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in maart. Volgens de politicus heeft zijn partij groen licht gekregen om zich in de strijd te werpen. Dat liet hij vandaag weten via zijn Twitteraccount.
‘Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig!’ tweet Van Doorn vanuit Ankara. Hij zegt binnenkort meer bekend te maken over wie er allemaal op de kieslijst komen te staan.
We gaan van start! De #PvdE is vanaf vandaag officieel in de race voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Voor het eerst doet een politieke partij op islamitische grondslag mee. En dat is hard nodig!
Van Doorn zat tussen 2009 en 2011 bij de Haagse PVV. Daar werd hij weggestuurd na het wegnemen van geld uit de partijkas. In de jaren daarna bekeerde hij zich tot de islam en sloot in 2013 aan bij de islamitische PvdE. De omstreden politicus staat bekend om meerdere controverses. Zo is hij in zijn tijd als Haags raadslid veroordeeld voor het verkopen van drugs, en is hij door burgemeester Johan Remkes berispt voor zijn beledigende uitspraken op sociale media.
Op 24 december 2020 was er eindelijk een akkoord. Brussel en Londen zijn eruit. Vlak voor Kerst 2020 is een akkoord gesloten. De volksvertegenwoordigers van de EU en het VK zijn nu aan zet.
De Tweede Kamer maakt zich zorgen over de onmacht van het parlement over de Brexit-deal die er sinds een paar dagen ligt. Verschillende partijen zijn kritisch over het feit dat de Kamer en andere nationale parlementen geen goedkeuring hoeven te geven aan het akkoord.
De Tweede Kamer voelt zich hierdoor namelijk voor het blok gezet met de brexit-deal die het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben gesloten. De Kamer heeft als nationaal parlement eigenlijk niets te zeggen over het handelsakkoord dat op Kerstavond werd gesloten. In plaats daarvan moet het Europees Parlement ermee instemmen.
Telegraaf 17.03.2021
AD 16.02.2021
Telegraaf 06.02.2021
AD/Telegraaf 01.02.2021
AD 26.01.2021
Telegraaf 29.12.2020
Terwijl de ambassadeurs van EU-lidstaten besloten de procedure te beginnen om het donderdag 24.12.2020 op het nippertje gesloten handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie morgen goed te keuren, tonen Kamerleden zich kritisch over de deal. Zij zetten vraagtekens bij het feit dat de nationale parlementen zich niet hoeven te buigen over het akkoord. want zij hebben hierover totaal geen inspraak.
AD 29.12.2020
Toch sprak de Tweede Kamer maandag 28.12.2020, tijdens het kerstreces, over de deal van meer dan duizend pagina’s. In het debat konden de Kamerleden alleen nog opdrachten meegeven aan minister Blok van Buitenlandse Zaken, die morgen 29.12.2020 namens het kabinet in Brussel het definitieve Nederlandse ‘ja’ moet geven. Dat lijkt een formaliteit, want de EU-ambassadeurs stemden vandaag al unaniem in. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari 2021, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter.
Sneltreinvaart
De afspraken over de toekomstige samenwerking tussen het VK en de EU zijn in sneltreinvaart gemaakt. Normaal duren dergelijke onderhandelingen jaren, dit keer moest het binnen één jaar omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afliep. In de oorspronkelijke plannen zou het akkoord eind oktober af moeten zijn zodat het VK en de EU genoeg tijd hadden om het akkoord te bespreken en ermee in te stemmen.
Nu gebeurt dat met stoom en kokend water: vandaag gaven de ambassadeurs van de lidstaten het groene licht om met de schriftelijke procedure te beginnen die zou moeten leiden tot de goedkeuring van het verdrag en woensdag 30.12.2020 buigt het Britse parlement zich in één dag over de deal. Op 1 januari 2021 treedt het dan alvast in werking, in afwachting van goedkeuring van het Europees Parlement. Die heeft daar nog tot 28 februari 2021 de tijd voor.
Kortom,het Nederlandse parlement heeft niets te zeggen over het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag te elfder ure sloten. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt dat ‘heel ongemakkelijk’, maar stelt dat het in economisch belang van Nederland is dat er snel wordt ingestemd met de deal.
In een technische briefing hielden ambtenaren van Buitenlandse Zaken kritische Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PVV en SGP eerder op de dag voor dat er op 1 januari ‘een gat’ zou ontstaan als de afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden goedgekeurd. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
AD 28.01.2021
AD 18.01.2021
Telegraaf 09.01.2021
Versgoederen
,,Wij willen dat op 1 januari onze vissersboten kunnen uitvaren. Wij hebben veel exporteurs van versgoederen – bloemen, fruit – voor wie elke dag telt.” Volgens minister Blok zou het desastreus zijn als met de inwerkingtreding van de deal gewacht moet worden tot de 27ste lidstaat instemt. Nederlandse vissers zouden dan ‘met een knoop in de maag’ langs de kade staan, aldus de VVD-bewindsman.
De onderhandelaars konden ervoor kiezen om een gemengd akkoord te sluiten, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een zogeheten EU-only-akkoord. Op het laatste moment werd voor de laatste optie gekozen omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afloopt en snelheid geboden was. ,,Ik had graag meer tijd gehad”, stelde Blok. ,,Dat is ons niet gegeven.”
Telegraaf 31.12.2020
Brexit-vergoeding voor vissers
Blok noemt de deal “het maximaal haalbare onder de omstandigheden”. Toch is hij op drie punten niet gelukkig. Zo moeten de Nederlandse vissers een kwart van hun visrechten in Britse wateren opgeven. Om de verliezen daarvan te compenseren zet hij in op een flinke brexit-vergoeding voor de getroffen vissers.
Die moet komen uit een speciaal ‘aanpassingsfonds’, waar landen of sectoren een beroep op kunnen doen als ze onevenredig hard getroffen worden door de brexit. Op voorhand is uit dat fonds al 600 miljoen euro gereserveerd voor de Europese Noordzeevissers. De komende tijd wordt dat geld verdeeld en Blok hoopt dat een behoorlijk bedrag naar Nederlandse vissers gaat.
Daarnaast vindt Blok het heel jammer dat het VK uit het studentenuitwisselingsprogramma Erasmus stapt. Daardoor wordt het voor Nederlandse studenten veel moeilijker om een tijdje aan de andere kant van de Noordzee te studeren, en andersom.
Blok is ook teleurgesteld dat er in het akkoord niets is afgesproken over een gezamenlijk buitenlands en defensiebeleid. In het verleden trok Nederland daarin vaak gezamenlijk op met de Britten.
Telegraaf 15.01.2021
Race naar de bodem
Ook in de Kamer zijn er zorgen over de details van de overeenkomst. Kamerleden willen voorkomen dat Groot-Brittannië de EU-landen kan wegconcurreren, omdat het zich niet meer aan bepaalde Europese regels hoeft te houden.
PvdA-Kamerlid Liliane Ploumen noemde als voorbeeld de regels voor arbeidsvoorwaarden. “De brexit moet niet leiden tot een race naar de bodem, waar werknemers het slachtoffer van worden.”
‘Geen recht aan democratie’
SP-Kamerlid Renske Leijten was ‘niet overtuigd’ door Bloks argumenten. Ze benadrukte dat er normaal gesproken vier maanden wordt uitgetrokken voor ratificatie van handelsverdragen. ,,Dat moet nu in minder dan een week. Dat doet geen recht aan het verdrag en geen recht aan de democratie.”
Veel partijen zijn bang dat de komende weken blijkt dat er in het 1246 pagina’s tellende document (exclusief bijlagen) fouten zitten en dat straks sprake is van oneerlijke concurrentie tussen het VK en de EU omdat regels anders worden uitgelegd. ,,Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, vroeg CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zich af.
SGP-Kamerlid Roelof Bisschop vergeleek het langdurige proces van de brexit met de korte tijd waarmee het akkoord met stoom en kokend water moet worden goedgekeurd. ,,Het VK was 47 jaar lid van de EEG dan wel de EU, de brexitonderhandelingen duurden zo ongeveer 4 jaar en 7 maanden. Wij krijgen twee keer 47 uur de tijd om ons standpunt te bepalen en nu krijgen we in dit debat 4,7 minuten om onze visie te geven.”
“Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Juridisch ingewikkeld
Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: deels gaan de lidstaten daar zelf over, deels de EU.
De Kamer vreest daarom dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord, de nationale parlementen opnieuw buitenspel kunnen worden gezet. Volgens de juridische dienst van de Europese Raad is dat niet zo. Voor Blok is dat ‘cruciaal’. ,,Dit schept geen precedent, want dat is onwenselijk.”
De lidstaten van de EU beslissen morgen over goedkeuring van de deal, nadat de EU-ambassadeurs daarvoor vandaag al het groene licht gaven, en het Britse parlement doet dit woensdag. Op 1 januari treedt het akkoord dan voorlopig in werking. Het Europees Parlement stemt uiterlijk 28 februari over het brexitakkoord.
Akkoord of niet, het brexitbeest blijft (nog even)
Het brexitbeest verdwijnt niet nu er een akkoord is over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en de gevreesde no deal waar het kabinet al tijden voor waarschuwt is afgewend. Het blauwe pluizige monster, dat in februari 2019 voor het eerst opdook, zal na 1 januari nog te zien zijn. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil ‘Brexie’ gebruiken om burgers en bedrijven te informeren over wat er na januari verandert. De campagnes lopen door tot zeker ‘medio februari’, zegt een woordvoerder. Of het brexitbeest daarna ook nog wordt ingezet, wordt pas na die datum besloten.
Europese regeringen akkoord met Brexit-deal, nu Europees Parlement en Britse Lagerhuis nog
De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de Brexit, meldde een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari 2021 van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
Telegraaf 31.12.2020
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari 2021 voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
Maandag debatteerde De Tweede Kamer over het Brexit-akkoord. Die was op zich positief over het handelsakkoord met de Britten. Maar de Kamer vindt het niet prettig dat er een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten niet officieel mee hoeven in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?”
Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen het Europees Parlement dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
Hieronder volgen 5 belangrijke punten uit het akkoord:
1. Goederen: geen importtarieven, afhankelijk van herkomst goederen
De Europese Unie en het VK heffen in principe geen invoertarieven op elkaars producten. Hierbij is de herkomst van producten wel van belang.
Bedrijven die goederen exporteren vanuit de EU of het VK moeten bepalen of een product geproduceerd is op een locatie die onder de regels van de handelsovereenkomst valt. De grens ligt op 60 procent van de productinhoud. Als het gaat om pure wederuitvoer van producten die buiten de EU of het VK zijn geproduceerd kunnen afwijkende regels gelden.
Dit alles betekent sowieso: extra papierwerk en administratiekosten voor importeurs en exporteurs die kostprijsverhogend werken.
Voor specifieke sectoren als landbouwproducten, medicijnen en chemische producten komen er aanvullende bepalingen met betrekking tot certificatie en labels die gebruikt moeten worden om producten onder de tariefvrije bepalingen te laten vallen.
2. Staatssteun en gelijk speelveld
Als er onenigheid is over mogelijke oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld vanwege staatssteun, dan mogen van beide kanten invoerbeperkingen worden doorgevoerd.
Daarnaast zijn er minimumafspraken over regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden en milieueisen. Over vier jaar komt er een herevaluatie waarbij gekeken wordt of de afspraken voor beide partijen werkbaar zijn.
3. Oplossing van conflicten: arbitragepanel
Als één van beide partijen het idee heeft dat er sprake is van oneerlijke handelspraktijken kan dit worden aangekaart bij een arbitragecomité dat door de EU en het VK samen wordt opgezet.
4. Visserij: kwart minder voor Europese vissers
Gedurende een overgangsperiode van 5,5 jaar mogen vissers uit de EU 25 procent minder vis vangen in Britse wateren. Daarna moet een nieuwe quota-systeem worden afgesproken.
Dienstverlening is goed voor ruim 40 procent van de Britse export naar de EU, waarbij vooral de financiële sector van groot belang is. Hierover zijn geen aparte afspraken gemaakt.
Gevolg is dat financiële instellingen die vanuit het VK werken, geen automatische toegang meer hebben tot de Europese markt. Om bepaalde activiteiten te kunnen uitvoeren, moeten financiële instellingen operaties hebben binnen EU-landen.
Ook is er geen automatische wederzijdse erkenning meer van diploma’s voor bijvoorbeeld artsen, ingenieurs en architecten. Dit werpt extra obstakels op voor arbeidsmigranten.
AD 27.05.2021 Den Haag gaat ondernemers die hun activiteiten willen uitbreiden naar Groot-Brittanië de komende maanden actief ondersteunen. De brexit biedt namelijk ook kansen voor Nederlandse bedrijven, is het idee. Eerder hielp de gemeente zo al met succes ondernemers die in Duitsland actief wilden worden. ,,Het Verenigd Koninkrijk is een grote markt met ruim 65 miljoen inwoners.’’
Den Haag heeft de afgelopen drie jaar ruime ervaring opgedaan met het begeleiden van ondernemers die hun activiteiten naar Duitsland wilden uitbreiden. Meerdere bedrijven zijn ook daadwerkelijk aan de slag gegaan bij de oosterburen. Sommigen zijn erg succesvol. Die ervaring wordt nu meegenomen bij de begeleiding van ondernemers naar Groot-Brittannië.
Heel proces
Volgens projectleider Marijn Leijten van The Hague Business Agency en InnovationQuarter zijn er meerdere initiatieven die ondernemers helpen met de stap naar het buitenland. Die geven informatie of organiseren een handelsmissie. ,,Maar de ondernemer moet daarna nog door een heel proces. Wij gaan negen maanden lang aan de zijde staan van die ondernemer en helpen die met alle facetten. Bij juridische vragen koppelen we hem bijvoorbeeld aan een jurist en bij andere vragen aan een andere deskundige.”
Naast workshops en informatiebijeenkomsten die algemeen van aard zijn, bijvoorbeeld over cultuurverschillen, krijgt elke ondernemer 40 uur individuele begeleiding. De deelnemers hoeven hier niets voor te betalen. ,,Maar we verwachten wel dat bedrijven serieus mee doen en er tijd insteken.’’
Kans
Dit jaar is er ruimte voor twintig ondernemers, tien gericht op Duitsland en tien op Groot-Brittannië. Bedrijven die mee willen doen, kunnen zich nog inschrijven tot 31 mei. Daarna volgt er een selectie. ,,We kijken onder meer naar de kans van een product op die markt en of het bedrijf voldoende middelen en ambitie heeft.’’ Daarna wordt er een plan opgesteld waarmee de ondernemer aan de slag gaat.
Het Haags initiatief, dat mogelijk wordt gemaakt door een samenwerking met het ministerie van Economische Zaken, biedt kansen aan bedrijven in verschillende sectoren. ,,Dat levert hele leuke dingen op’’, weet Leijten van eerdere sessies. ,,Je ziet dat ondernemers van elkaar leren.’’
Innovatiever
,,Zo’n uitbreiding levert onze bedrijven vaak een betere concurrentiepositie op en maakt ze minder afhankelijk van de lokale markt. Daarnaast zijn internationale bedrijven vaak innovatiever en beter in staat om zich aan te passen aan een veranderende wereld. En de winst vloeit uiteindelijk terug naar het moederbedrijf in Den Haag, is de bedoeling. Het levert ook werkgelegenheid op.’’
Sjoerd Trompetter van het Haagse bedrijf Naïf, die aan een eerder traject meedeed, kan het iedereen aanraden. ,,Wij maken natuurlijke verzorgingsproducten die we met veel succes in Nederland verkochten. We hadden nog geen business op de Duitse markt en wilden daar graag starten. We hebben het individuele traject gebruikt om marktonderzoek te doen en die markt beter te begrijpen. Zo hebben we winkels bezocht, panels met moeders gehouden en ons verdiept in de cultuurverschillen en de Duitse taal.’’
Uitwisselen
De producten van Naïf zijn inmiddels in een paar honderd winkels te verkrijgen. ,,Het heeft ons veel gebracht. Het leuke is dat je met andere Haagse ondernemers zit en dat je ervaringen kan uitwisselen. Het geeft je ook de gelegenheid om een goede start te maken.’’
Wethouder Saskia Bruines (economie) wijst erop dat er, ook in deze moeilijke tijden, nog Haagse ondernemers zijn die groeien en de stap naar het buitenland maken. Zij is blij dat ze die ondernemers deze hoogwaardige begeleiding kan bieden.
NU 06.05.2021 In Schotland worden donderdag parlementsverkiezingen gehouden. Er is veel over te doen, omdat er – afhankelijk van de winnaar – mogelijk een nieuw referendum over afsplitsing van het Verenigd Koninkrijk uit voortkomt. Wat moet je weten over deze stembusgang?
Eerst even het geheugen opfrissen, want hoe verhouden de Schotten zich ook alweer tot de rest van het Verenigd Koninkrijk? Daarvoor moeten we eerst even driehonderd jaar terug in de tijd. In 1707 sloten Engeland en Schotland een verbond en sindsdien wordt er gesproken van Groot-Brittannië. Honderd jaar later kwam Ierland erbij en ontstond het Verenigd Koninkrijk (het zuiden van Ierland splitste zich later weer af).
Enkele jaren geleden was er al een referendum over Schotse onafhankelijkheid. De wens om los te komen van het Verenigd Koninkrijk is er al langer. Voorstanders vinden dat de Schotten helemaal zelf moeten kunnen beslissen over bijvoorbeeld het buitenlandbeleid, defensie en nucleaire wapens. Ook zou een onafhankelijk Schotland meer geld kunnen verdienen met olie- en gasvelden.
Toen de Scottish National Party (SNP) van eerste minister Nicola Sturgeon in 2014 een meerderheid in het parlement behaalde, gaf de toenmalige Britse premier David Cameron de Schotten – met tegenzin – toestemming voor een onafhankelijkheidsreferendum. Als een meerderheid voor afsplitsing had gestemd, had hij de Schotten moeten uitzwaaien. 55 procent van de deelnemers aan het referendum stemde echter tegen en dus bleef Schotland lid van het VK.
Waarom staat de Schotse onafhankelijkheid nu opnieuw op de agenda? Dat heeft te maken met de Brexit. 62 procent van de Schotten stemde in 2016 namelijk tegen de Brexit. Maar aangezien het Verenigd Koninkrijk als geheel wel voor de Brexit stemde, moest ook Schotland de EU verlaten.
Sindsdien pleit de SNP voor een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. Want als Schotland niet meer bij het VK hoort, kan het misschien terug in de EU.
In december 2019 verzocht Sturgeon de Britse premier Boris Johnson om een referendum. Johnson ging hier niet mee akkoord, omdat het referendum van 2014 volgens hem “de kans van een generatie” was en hij niet van plan was de Schotten een tweede kans te geven.
Tijd voor poging drie. Wat zijn de kansen? De peilingen lopen nogal uiteen. Zo is er een YouGov-peiling die voorspelt dat de SNP er drie zetels op vooruitgaat en een ruime meerderheid behaalt, terwijl onderzoeksbureau Savanta ComRes juist verwacht dat de partij er drie zetels op achteruitgaat.
Final YouGov/Times Scottish Parliament voting intention (2-4 May) CONSTITUENCY SNP 52% (+3 from 16-20 April) Con 20% (-1) Lab 19% (-2) LD 6% (nc) Green 2% (+1) REGIONAL LIST SNP 38% (-1) Con 22% (nc) Lab 16% (-1) Green 13% (+3) LD 5% (nc) Alba 3% (+1) https://t.co/ycvK0ZAOdl
🏴Final Holyrood Constituency VI for @TheScotsman SNP 42 (-3) Conservative 25 (+2) Labour 22 (-1) LD 8 (+1) Other 3 (+2) 30 April – 4 May (chg from 23-27 April)
Maar zelfs als de SNP een meerderheid in het Schotse parlement behaalt, is dat nog geen garantie voor een onafhankelijkheidsreferendum. Volgens de wet moet de Britse premier daar eerst toestemming voor geven en Johnson heeft eerder al gezegd dat hij dat niet zal doen. De SNP kan wel politieke, morele of juridische druk zetten om een referendum af te dwingen. Ondanks de nu onbereidwillige houding van Johnson is de kans op een referendum dus nog niet helemaal verkeken.
Volgens een poll van Sky News lijkt het erop dat inmiddels minder Schotten voor onafhankelijkheid zijn. Hoewel de Schotten altijd pro-Europeser dan de rest van het VK zijn geweest, bevinden ze zich geografisch wel op hetzelfde eiland. Daardoor zijn ze met handen en voeten gebonden aan het VK, zegt Brexit-expert Hylke Vandenbussche daarover in de podcast van NU.nl. “Nog veel meer dan aan de EU.”
Wat staat de Schotten te wachten? Erg veelbelovend ziet het er volgens Vandenbussche niet uit. Persoonlijk gelooft ze niet dat Schotland voor onafhankelijkheid zal gaan. Simpelweg omdat de Brexit inmiddels een feit is en het voor de Schotten dus niet langer interessant of haalbaar is om zich af te splitsen van het VK.
Wanneer weten we meer? De eerste resultaten komen naar verwachting vrijdagmiddag binnen. Op die dag wordt de meerderheid van de stemmen geteld. Op zaterdag worden de overige zetels en de regionale parlementsleden bekendgemaakt. Hoe snel de SNP bij winst een referendum bij Johnson wil aanvragen, is nog niet bekend.
RTL 06.05.2021 De populaire Schotse premier Nicola Sturgeon staat op het punt een meerderheid in het parlement te winnen. Dat bezorgt de regering in Londen flinke hoofdpijn, want de Schotse Nationalisten hebben maar één doel voor ogen: een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid. En de steun voor zo’n zelfstandig Schotland is het afgelopen jaar alleen maar gegroeid.
MSN 16.04.2021 Meer dan 400 financiële bedrijven in Groot-Brittannië hebben activiteiten, personeel en ongeveer duizend miljard pond (1,15 biljoen euro) aan kapitaal verplaatst richting de EU. Dat meldt de Britse denktank New Financial op basis van eigen onderzoek.
“We denken dat het een onderschatting is en we verwachten dat de aantallen in de loop van de tijd zullen toenemen: we zijn pas aan het einde van het begin van de brexit”, aldus de studie.
Het totaal van 440 verhuizingen is hoger dan verwacht. New Financial denkt dat het werkelijke aantal zelfs ruim boven de 500 bedrijven ligt. Ongeveer 7400 banen uit het Verenigd Koninkrijk zijn overgebracht naar de EU of daar gecreëerd.
Frankfurt en Parijs
De Ierse hoofdstad Dublin heeft het meest geprofiteerd met 135 verplaatsingen, gevolgd door Parijs met 102, Luxemburg 95, Frankfurt 63 en Amsterdam 48.
“We verwachten dat Frankfurt de ‘winnaar’ zal zijn in termen van activa op de langere termijn, en dat Parijs uiteindelijk de grootste begunstigde zal zijn in termen van banen”, staat in het onderzoek.
RTL 16.04.2021 Meer dan 400 financiële bedrijven in Groot-Brittannië hebben activiteiten, personeel en ongeveer duizend miljard pond (1,15 biljoen euro) aan kapitaal verplaatst richting de EU. Dat meldt de Britse denktank New Financial op basis van eigen onderzoek.
“We denken dat het een onderschatting is en we verwachten dat de aantallen in de loop van de tijd zullen toenemen: we zijn pas aan het einde van het begin van de brexit”, aldus de studie.
Het totaal van 440 verhuizingen is hoger dan verwacht. New Financial denkt dat het werkelijke aantal zelfs ruim boven de 500 bedrijven ligt. Ongeveer 7400 banen uit het Verenigd Koninkrijk zijn overgebracht naar de EU of daar gecreëerd.
Frankfurt en Parijs
De Ierse hoofdstad Dublin heeft het meest geprofiteerd met 135 verplaatsingen, gevolgd door Parijs met 102, Luxemburg 95, Frankfurt 63 en Amsterdam 48.
“We verwachten dat Frankfurt de ‘winnaar’ zal zijn in termen van activa op de langere termijn, en dat Parijs uiteindelijk de grootste begunstigde zal zijn in termen van banen”, staat in het onderzoek.
MSN 04.04.2021 Molotovcocktails, auto’s in brand en 27 gewonde agenten: het was de afgelopen twee nachten onrustig in Noord-Ierland. Spanningen tussen Noord-Ierse katholieken en protestanten stijgen door grenscontroles die zijn ingevoerd vanwege de Brexit. Maar ook een omstreden massabegrafenis speelt een rol.
Twee nachten op rij is er in Noord-Ierland gevochten. Vrijdag liepen protesten uit op rellen met de politie. Zaterdag staken demonstranten auto’s in brand om een rotonde te blokkeren.
De betogers zijn protestantse Noord-Ieren. Die zijn bang dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door de Brexit-afspraken wordt verzwakt. Ze zijn ook boos: omdat een kopstuk van de Noord-Ierse katholieken een massabegrafenis kreeg, in weerwil van de coronaregels.
Hoe zit het ook alweer in Noord-Ierland? Het is een oud conflict dat teruggaat tot 1921. Toen werd Ierland officieel onafhankelijk, maar Noord-Ierland bleef wel bij het Verenigd Koninkrijk horen. Dit tot vreugde van de overwegend protestantse Noord-Ieren die willen dat hun land bij het Verenigd Koninkrijk blijft. Zij worden de ‘unionisten’ genoemd.
Tegelijkertijd bestaat 40 procent van de bevolking in Noord-Ierland uit katholieken. De meesten van hen willen liever bij Ierland horen: de ‘republikeinen’. Protestantse unionisten en katholieke republikeinen hebben de afgelopen honderd jaar veel geweld tegen elkaar gebruikt, zoals schietpartijen en bomaanslagen.
Het geweld eiste ruim 50.000 levens, vooral in de zogeheten ‘Troubles’, de periode die duurde van de jaren 60 tot de jaren 90. Het meeste geweld stopte na het ‘Goede Vrijdag Akkoord’ in 1998. Sindsdien wordt Noord-Ierland bestuurd door protestantse unionisten en katholieke republikeinen samen.
Wat daarbij meehielp, is dat het Verenigd Koninkrijk en Ierland inmiddels allebei lid waren geworden van de Europese Unie. De grens tussen Noord-Ierland en Ierland was daardoor sowieso open, wat een aantal gevoeligheden wegnam.
Onvrede over Brexit
Die gevoeligheden steken door de Brexit nu weer de kop op. Het Verenigd Koninkrijk verliet de Europese Unie in 2020, wat normaliter zou betekenen dat er weer grenswachters bij de Ierse grens zouden staan.
Dat vond men in Londen en Brussel niet zo’n goed idee en daarom werd er een speciale afspraak voor Noord-Ierland gemaakt: goederen zouden tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland (‘op zee’) gecontroleerd worden. Voordeel: er komt zo geen ‘harde’ Ierse landgrens.
Nadeel: de protestantse unionisten zijn boos. Zij voelen immers dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door die nieuwe grenscontroles wordt verzwakt.
Woede na massabegrafenis
De woede aan protestantse zijde werd deze week al helemaal groot toen de autoriteiten besloten om niemand te vervolgen voor een massabegrafenis in juni vorig jaar. Er kwamen toen 2000 man opdagen bij de uitvaart van een IRA-kopstuk. De IRA is de militante tak van de Ierse katholieken. De massabegrafenis was in strijd met de coronamaatregelen, maar de autoriteiten besloten geen actie te ondernemen.
De vijand wordt voorgetrokken en we worden bij de Brexit in de steek gelaten: dat is het sentiment in het protestantse kamp nu. Een aantal ontevreden protestanten greep afgelopen Goede Vrijdag (vanwege de akkoorden) aan om de straat op te gaan.
Opvallend: de relschoppers waren nogal jong. Van de acht mensen die vrijdag werden gearresteerd, zijn drie jongens nog maar 13, 14 en 17 jaar oud.
Ondertussen wijzen de protestanten (de DUP-partij) en de katholieken (Sinn Féin) elkaar aan als schuldigen. Sinn Féin zegt dat de jongeren door uitspraken van de DUP zijn opgehitst. De DUP zegt op zijn beurt dat het geweld onacceptabel is, maar dat ze de frustraties bij de jongeren begrijpen.
RTL 04.04.2021 Molotovcocktails, auto’s in brand en 27 gewonde agenten: het was de afgelopen twee nachten onrustig in Noord-Ierland. Spanningen tussen Noord-Ierse katholieken en protestanten stijgen door grenscontroles die zijn ingevoerd vanwege de Brexit. Maar ook een omstreden massabegrafenis speelt een rol.
Twee nachten op rij is er in Noord-Ierland gevochten. Vrijdag liepen protesten uit op rellen met de politie. Zaterdag staken demonstranten auto’s in brand om een rotonde te blokkeren.
De betogers zijn protestantse Noord-Ieren. Die zijn bang dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door de Brexit-afspraken wordt verzwakt. Ze zijn ook boos: omdat een kopstuk van de Noord-Ierse katholieken een massabegrafenis kreeg, in weerwil van de coronaregels.
Noord-Ierland ligt op het Ierse eiland, maar hoort bij Groot-Brittannië. Noord-Ierland en Groot-Brittannië vormen samen het Verenigd Koninkrijk.
Hoe zit het ook alweer in Noord-Ierland? Het is een oud conflict dat teruggaat tot 1921. Toen werd Ierland officieel onafhankelijk, maar Noord-Ierland bleef wel bij het Verenigd Koninkrijk horen. Dit tot vreugde van de overwegend protestantse Noord-Ieren die willen dat hun land bij het Verenigd Koninkrijk blijft. Zij worden de ‘unionisten’ genoemd.
Tegelijkertijd bestaat 40 procent van de bevolking in Noord-Ierland uit katholieken. De meesten van hen willen liever bij Ierland horen: de ‘republikeinen’. Protestantse unionisten en katholieke republikeinen hebben de afgelopen honderd jaar veel geweld tegen elkaar gebruikt, zoals schietpartijen en bomaanslagen.
Het geweld eiste ruim 50.000 levens, vooral in de zogeheten ‘Troubles’, de periode die duurde van de jaren 60 tot de jaren 90. Het meeste geweld stopte na het ‘Goede Vrijdag Akkoord’ in 1998. Sindsdien wordt Noord-Ierland bestuurd door protestantse unionisten en katholieke republikeinen samen.
Wat daarbij meehielp, is dat het Verenigd Koninkrijk en Ierland inmiddels allebei lid waren geworden van de Europese Unie. De grens tussen Noord-Ierland en Ierland was daardoor sowieso open, wat een aantal gevoeligheden wegnam.
Onvrede over Brexit
Die gevoeligheden steken door de Brexit nu weer de kop op. Het Verenigd Koninkrijk verliet de Europese Unie in 2020, wat normaliter zou betekenen dat er weer grenswachters bij de Ierse grens zouden staan.
Dat vond men in Londen en Brussel niet zo’n goed idee en daarom werd er een speciale afspraak voor Noord-Ierland gemaakt: goederen zouden tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland (‘op zee’) gecontroleerd worden. Voordeel: er komt zo geen ‘harde’ Ierse landgrens.
Nadeel: de protestantse unionisten zijn boos. Zij voelen immers dat de band tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk door die nieuwe grenscontroles wordt verzwakt.
De woede aan protestantse zijde werd deze week al helemaal groot toen de autoriteiten besloten om niemand te vervolgen voor een massabegrafenis in juni vorig jaar. Er kwamen toen 2000 man opdagen bij de uitvaart van een IRA-kopstuk. De IRA is de militante tak van de Ierse katholieken. De massabegrafenis was in strijd met de coronamaatregelen, maar de autoriteiten besloten geen actie te ondernemen.
De vijand wordt voorgetrokken en we worden bij de Brexit in de steek gelaten: dat is het sentiment in het protestantse kamp nu. Een aantal ontevreden protestanten greep afgelopen Goede Vrijdag (vanwege de akkoorden) aan om de straat op te gaan.
Opvallend: de relschoppers waren nogal jong. Van de acht mensen die vrijdag werden gearresteerd, zijn drie jongens nog maar 13, 14 en 17 jaar oud.
Ondertussen wijzen de protestanten (de DUP-partij) en de katholieken (Sinn Féin) elkaar aan als schuldigen. Sinn Féin zegt dat de jongeren door uitspraken van de DUP zijn opgehitst. De DUP zegt op zijn beurt dat het geweld onacceptabel is, maar dat ze de frustraties bij de jongeren begrijpen.
NU 04.04.2021 In pro-Britse delen van Noord-Ierland zijn zaterdag opnieuw rellen uitgebroken vanwege oplopende spanningen in de regio na de Brexit. Auto’s werden in brand gestoken en gemaskerde mensen bekogelden een politiebusje met benzinebommen.
Veel pro-Britse inwoners zijn fel gekant tegen de nieuwe handelsbarrière die tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk is ingevoerd als onderdeel van het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Politieke leiders, onder wie de Britse minister van Noord-Ierland, hadden zaterdag opgeroepen tot kalmte. Maar aan de rand van de Noord-Ierse hoofdstad Belfast braken volgens de politie toch ongeregeldheden uit.
Op een video die de politie op Twitter plaatste is te zien hoe vier gemaskerde mensen benzinebommen naar een gepantserde politiebus gooien. Ook slaan en schoppen ze tegen het voertuig.
— Police Federation for Northern Ireland (@PoliceFedforNI) April 3, 2021
What is the point in this? Destroying your own communities is not the way to protest or vent. Why is it always our @PoliceServiceNI colleagues who face the brunt of this pointless violence? @naomi_long@NIPolicingBoard
Vrijdag raakten vijftien agenten gewond toen relschoppers hen in een ander deel van Belfast te lijf gingen met stenen, metalen staven, vuurwerk en putdeksels. De politiemannen liepen onder meer brand- en hoofdwonden op. Zeven mensen zijn aangehouden, twee van hen waren dertien en veertien jaar.
In Londonderry raakten twaalf agenten gewond. Het was daar voor de vijfde opeenvolgende nacht onrustig.
MSN 04.04.2021 In pro-Britse delen van Noord-Ierland zijn zaterdag opnieuw rellen uitgebroken vanwege oplopende spanningen in de regio na de Brexit. Auto’s werden in brand gestoken en gemaskerde mensen bekogelden een politiebusje met benzinebommen.
Veel pro-Britse inwoners zijn fel gekant tegen de nieuwe handelsbarrière die tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk is ingevoerd als onderdeel van het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Politieke leiders, onder wie de Britse minister van Noord-Ierland, hadden zaterdag opgeroepen tot kalmte. Maar aan de rand van de Noord-Ierse hoofdstad Belfast braken volgens de politie toch ongeregeldheden uit.
Op een video die de politie op Twitter plaatste is te zien hoe vier gemaskerde mensen benzinebommen naar een gepantserde politiebus gooien. Ook slaan en schoppen ze tegen het voertuig.
Vrijdag raakten vijftien agenten gewond toen relschoppers hen in een ander deel van Belfast te lijf gingen met stenen, metalen staven, vuurwerk en putdeksels. De politiemannen liepen onder meer brand- en hoofdwonden op. Zeven mensen zijn aangehouden, twee van hen waren dertien en veertien jaar.
In Londonderry raakten twaalf agenten gewond. Het was daar voor de vijfde opeenvolgende nacht onrustig.
NU 31.03.2021 De Spaanse autoriteiten hebben tientallen Britten teruggestuurd die met het vliegtuig naar kustplaats Alicante waren gevlogen. Britten die in Spanje wonen, hebben vanwege de Brexit een speciaal verblijfsdocument nodig: de Tarjeta de identidad de extranjero (TIE). Op de luchthaven stond volgens expatkrant Olive Press een bord met het opschrift: “Geen TIE. Geen toegang.”
Zo’n veertig Britten beschikten maandag niet over de juiste papieren en zouden met hetzelfde vliegtuig zijn teruggestuurd naar het Engelse Manchester.
Een 47-jarige man deed daar zijn beklag over. Hij vertelde de krant dat sommige reizigers tevergeefs een brief lieten zien met het verzoek om hun TIE-kaart op te halen in Spanje. “Wat voor bewijs heb je nog meer nodig dat mensen hier wonen?”
Dat de vlucht naar het Verenigd Koninkrijk vervolgens vertraging opliep, zorgde voor nog meer ergernis. Ook kregen reizigers te horen dat hun bagage pas dagen later zou worden nagestuurd. De Britse ambassade in Spanje liet weten op de hoogte te zijn van de problemen. Een woordvoerder zei tegen de krant dat reizigers ervoor moeten zorgen dat ze aan alle eisen voldoen.
Spanje heeft het internationale reisverkeer aan banden gelegd vanwege de coronacrisis. Daarom moesten de Britten bewijzen dat ze in het Zuid-Europese land wonen.
Telegraaf 31.03.2021 De Spaanse autoriteiten hebben tientallen Britten teruggestuurd die met het vliegtuig naar kustplaats Alicante waren gevlogen. Britten die in Spanje wonen hebben vanwege de Brexit een speciaal verblijfsdocument nodig, de Tarjeta de Identidad de Extranjero (TIE). Op de luchthaven stond volgens expatkrant Olive Press een bord met het opschrift „Geen Tie. Geen toegang.”
Zo’n veertig Britten beschikten maandag niet over de juiste papieren en zouden met hetzelfde vliegtuig zijn teruggestuurd naar het Engelse Manchester. Een 47-jarige man deed daar zijn beklag over.
Hij vertelde de krant dat sommige reizigers tevergeefs een brief lieten zien met het verzoek hun TIE-kaart op te halen in Spanje. „Wat voor bewijs heb je nog meer nodig dat mensen hier wonen?”
Volgens de Britten is sprake van een Catch-22: zij moeten het land in om een TIE te halen, maar om het land in te kunnen, hebben zij eerst een TIE nodig.
Bagage
Dat de terugvlucht naar Engeland vervolgens vertraging opliep, maakte de Britten nog bozer. Ook kregen reizigers te horen dat hun bagage pas dagen later zou worden nagestuurd. De Britse ambassade in Spanje liet weten op de hoogte te zijn van de problemen.
Spanje heeft het internationale reisverkeer aan banden gelegd vanwege de coronacrisis. Daarom moesten de Britten bewijzen dat ze wonen in het Zuid-Europese land.
Britse media dol
De Spanjaarden zorgen voor veel tumult in de Britse media. De krant Daily Mail kopte dat de autoriteiten in de kustplaats „weigeren tientallen Britten Spanje in te laten vanwege de Brexit.”
De reisproblemen waar Britten sinds de Brexit mee te maken krijgen, worden vaker breed uitgemeten in Britse media. Zo zorgde het eerder voor chagrijn dat de Nederlandse douane broodjes met vlees van een automobilist in beslag nam omdat vanwege het Britse vertrek uit de Europese Unie strengere regels gelden.
NU 18.03.2021 Ierland importeerde in januari 65 procent minder goederen vanuit het Verenigd Koninkrijk dan in dezelfde periode vorig jaar. Door de Brexit en de coronacrisis lag de handel tussen de twee landen een stuk lager dan normaal, aldus het Ierse statistiekbureau.
In januari importeerden de Ieren voor 497 miljoen euro vanuit het VK, een jaar eerder was dat in dezelfde periode nog ruim 1,4 miljard euro. Volgens handelaren heeft de afname meerdere oorzaken. De handel lag op een lager pitje door de beperkingen vanwege de coronacrisis, maar de Brexit is een nog belangrijkere oorzaak, zeggen ze.
Voordat de overgangsperiode van de Brexit op 1 januari afliep, bouwden handelaren al een voorraad van goederen op, waardoor er in januari minder verscheept hoefde te worden. Daarnaast is het sinds het aflopen van die overgangsperiode moeilijker geworden om goederen over de grens te vervoeren en zijn Ierse ondernemers op zoek gegaan naar vervangende goederen uit andere landen.
De import vanuit Noord-Ierland steeg in januari juist vergeleken met januari vorig jaar. Toen werd er voor 161 miljoen euro aan goederen over de Ierse grens verscheept, afgelopen januari was dat 177 miljoen euro. Noord-Ierland wordt beschouwd als onderdeel van de interne markt van de EU, waardoor de handel tussen Noord-Ierland en Ierland eenvoudiger is dan die tussen het VK en Ierland.
De export vanuit Ierland naar het VK viel ook iets terug, met 14 procent naar 946 miljoen euro. De export naar Noord-Ierland steeg van 170 miljoen euro naar 199 miljoen euro.
NU 13.03.2021 David Frost, die vorig jaar nog namens het Verenigd Koninkrijk onderhandelde in het Brexit-proces, heeft zondag uitgehaald naar de Europese Unie. Frost, die nu EU-adviseur is voor de regering van Boris Johnson, noemt de EU in The Sunday Telegraph kwaadwillend en zegt dat Brussel het nieuwe conflict over Noord-Ierland volledig aan zichzelf te wijten heeft.
Reden voor de kritiek is de juridische stap die Brussel momenteel overweegt. Woensdag besloten de Britten op eigen houtje om douanecontroles voor Britse producten die naar Noord-Ierland gaan een half jaar uit te stellen. Dit gaat volgens de EU tegen het Brexit-akkoord in, waarmee de Britten dus internationaal recht zouden schenden.
Frost draait het om en schrijft dat het VK geen andere keuze had, nadat de EU vorige maand overwoog om douanecontroles in het leven te roepen op de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Na een storm van kritiek werd de maatregel toch geschrapt. “Dat gedrag van de EU heeft het vertrouwen in het Noord-Ierland protocol (dat de Ierse grens openhoudt, red.) flink geschaad”, aldus Frost.
In de nieuwe situatie na de Brexit behoort Noord-Ierland tot de Europese douane-unie, waardoor vrij verkeer op het Ierse eiland mogelijk blijft. Producten die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, moeten wél gecontroleerd worden.
De nieuwe situatie heeft onder meer geleid tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten, waardoor het VK zich genoodzaakt voelde de grenscontroles verder uit te stellen. “De stap is genomen om het dagelijks leven van Noord-Ieren te beschermen, zodat ze pakketjes kunnen blijven ontvangen en boodschappen kunnen blijven doen”, schrijft Frost.
“Ik hoop dat zij (de EU, red.) de kwaadwillendheid richting het VK van zich af willen schudden en ervoor kiezen een vriendschappelijke relatie op te bouwen als twee soevereine mogendheden”, sluit de Britse EU-adviseur af.
NU 12.03.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft in januari, de eerste maand van de nieuwe handelsrelatie met de Europese Unie, ruim 40 procent minder geëxporteerd naar de EU dan in de maand ervoor. Omgerekend werd er 5,7 miljard pond (6,66 miljard euro) minder vervoerd, blijkt uit vrijdag gepubliceerde cijfers van het Britse statistiekbureau ONS.
Sinds januari is er een eind gekomen aan de vrijhandel tussen beide het VK en de EU, omdat de Britten kozen voor een zogeheten ‘harde Brexit’.
Het statistiekbureau zegt niet volledig zeker te zijn over de oorzaak van de exportterugval, maar wijst wel naar de nieuwe handelsrelatie. “Extern bewijs laat zien dat een deel van de vertraagde goederenhandel in januari te wijten is aan verstoring door het einde van de transitieperiode (waarin nog vrij gehandeld kon worden, red.).”
ONS wijst onder meer naar het gehamster van Britse bedrijven in de laatste maanden van 2020, om zo voldoende Europese producten achter de hand te hebben. Door de nieuwe handelsrelatie moesten EU-georiënteerde bedrijven de juiste douanepapieren in handen hebben, documenten die ze sinds de jaren negentig niet meer nodig hadden.
De lage exportcijfers komen niet geheel als een verrassing: eerder werd al duidelijk dat het vrachtwagenverkeer dat vanuit het VK het water naar de EU oversteekt in januari was ingestort. Het vrachtverkeer zou toen met zo’n twee derde zijn afgenomen. In februari naderden deze cijfers alweer het oude niveau.
NU 05.03.2021 De spanningen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn donderdag en vrijdag verder opgelopen. Woensdag besloten de Britten op eigen houtje de periode te verlengen waarin Britse bedrijven geen importheffingen betalen voor goederen die Noord-Ierland binnenkomen. Dat schoot Brussel in het verkeerde keelgat, omdat de EU niet was ingelicht over het besluit.
Sinds januari is Noord-Ierland geen lid meer van de EU, maar het land bleef wel onderdeel van de Europese douane-unie om een harde grens op het Ierse eiland te voorkomen. Dit betekent dat Noord-Ierland zich wat betreft onder meer voedselveiligheid moet houden aan Europese regels. En dus moeten producten die vanuit Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden vervoerd gecontroleerd worden.
Om de overgang naar de nieuwe situatie soepel te laten verlopen, werd afgesproken om tot eind maart de nieuwe regels nog niet streng te handhaven. De Britten besloten woensdag die termijn te verlengen tot oktober, zonder daarover met de EU te overleggen.
Volgens de EU hebben de Britten daarmee voor de tweede keer het internationaal recht geschonden, Brussel overweegt nu juridische stappen. “Als we de Britten niet kunnen vertrouwen, omdat ze eenzijdig actie ondernemen, dan laat Londen de EU geen keus”, aldus de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney.
De mogelijke gang naar de rechter schoot de Noord-Ieren in het verkeerde keelgat. “De EU is alleen geïnteresseerd in het beschermen van haar handelsblok. Ze is niet geïnteresseerd in het beschermen van het Goedevrijdagakkoord, zoals de EU wel beweert”, aldus de unionistische premier van Noord-Ierland Arlene Foster. “Als de EU wel in vrede geïnteresseerd was, dan zou ze nu niet deze juridische stappen nemen.”
Het zogeheten Noord-Ierlandprotocol werd juist in het leven geroepen om het Goedevrijdagakkoord overeind te houden. Met het in 1998 gesloten akkoord kwam er een eind aan jarenlange conflicten in Noord-Ierland. En met het protocol hopen beide kampen een harde grens en mogelijke escalaties op het Ierse eiland te voorkomen.
MSN 05.03.2021 De Noord-Ierse premier Arlene Foster zegt dat de Europese Unie niet geïnteresseerd is in het vredesverdrag van Belfast, maar alleen in het beschermen van haar handelsblok. Ze noemt de aangekondigde juridische stappen van de EU tegen het verlengen van soepele controle- en inspectie-eisen aan de grens niet de juiste stap voor de vrede.
“De Europese Unie is alleen geïnteresseerd in het beschermen van haar handelsblok, ze zijn niet geïnteresseerd in het beschermen van het Goedevrijdagakkoord, wat ze wel claimen”, aldus Foster. “Als de EU wel geïnteresseerd was in de vrede, dan zou ze nu niet deze juridische stappen nemen.”
De EU kondigde woensdag aan het besluit van de Britse overheid om de periode van soepele grenscontroles aan de Iers-Britse grens te verlengen aan te vechten. In Noord-Ierland bestaat ondertussen veel onvrede over de afspraken met de EU. Foster vindt deze stappen “totaal buiten proportie”. Ze wil dat er een nieuwe en blijvende oplossing komt. “Het protocol steeds weer verlengen is een pleister plakken op dit probleem.”
Noord-Ierse paramilitairen hebben uit protest hun steun voor het Goedevrijdagakkoord ingetrokken. Dat historische akkoord stamt uit 1998. Het maakte een einde aan de gewelddadigheden tussen de republikeinen of Ierse nationalisten die aansluiting bij Ierland willen en de loyalisten die de banden met het Verenigd Koninkrijk juist zo nauw mogelijk willen hebben.
NU 04.03.2021 Noord-Ierse paramilitaire organisaties trekken hun steun aan het Goedevrijdagakkoord tijdelijk in. Dat staat volgens Belfast Telegraph in een brief die de overkoepelende organisatie LCC (Raad Loyalistische Gemeenschappen) aan de Britse premier Boris Johnson stuurde.
De pro-Britse paramilitairen verzetten zich op die manier tegen afspraken die premier Johnson heeft gemaakt over de Brexit. Noord-Ierland heeft daardoor een aparte status gekregen binnen het Verenigd Koninkrijk.
De LCC benadrukt wel dat het verzet tegen het zogeheten Noord-Ierland-protocol “vreedzaam en democratisch” moet verlopen.
In het vredesakkoord van 1998 is afgesproken dat de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek openblijft. Het bestand maakte een einde aan drie decennia van geweld tussen de republikeinen of Ierse nationalisten die aansluiting bij Ierland willen en de loyalisten die de banden met het VK juist zo nauw mogelijk willen hebben.
Het Goedevrijdagakkoord werd aangenomen na referenda in Ierland en Noord-Ierland. De republiek Ierland erkende dat Noord-Ierland tot het VK behoort, tot meerderheden van de Ierse en Noord-Ierse bevolkingen anders bepalen. Het akkoord legde ook de regionale regeringsvorm van Noord-Ierland vast.
MSN 24.02.2021 Beraad tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk om brexitperikelen die Noord-Ierland raken op te lossen is “enorm teleurstellend” verlopen, zei de Noord-Ierse premier Arlene Foster. Verantwoordelijk EU-commissaris Maroš Šefčovič hield het na het overleg met zijn Britse gesprekspartner Michael Gove op “constructief”.
Foster mocht de vergadering bijwonen. Noord-Ierse supermarkten hebben als gevolg van de brexit problemen met hun bevoorrading omdat het Britse landsdeel in feite nog onder de EU-regels valt. De controles die daardoor nodig zijn op goederen uit de rest van het VK zorgen voor leveringsproblemen, vertragingen en ander gedoe.
De Britse regering wil dat de EU langer soepel omgaat met controle- en inspectie-eisen, als het even kan tot 2023. Maar de EU wil daar niet zomaar mee instemmen en had gevraagd om uitleg over hoe het dan tot die tijd gaat.
Šefčovič weigerde een korte verlenging van de periode waarin niet te moeilijk wordt gedaan, klaagde Foster. De Britse regering komt met een nieuw plan om de problemen van supermarkten en hun leveranciers op te lossen, melden Londen en Brussel in een gezamenlijke verklaring. Ook wordt verder gekeken naar digitale oplossingen voor ondernemers. Beide partijen spraken af dat bij een volgende bijeenkomst mogelijk besluiten vallen.
MSN 24.02.2021 De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk proberen opnieuw de onrust over de Noord-Ierse grens weg te nemen. Ze gaan om de tafel om de gevolgen van de brexit voor bijvoorbeeld de klant van de Noord-Ierse supermarkt zoveel mogelijk te verlichten.
Noord-Ierland hoort bij het VK, maar maakt nog wel deel uit van de EU-markt. Zo blijft de grens tussen Ierland en Noord-Ierland onzichtbaar. Dat is een hoeksteen van de vrede op het eiland en is daarom heilig. Maar er zijn voor bijvoorbeeld vlees dat van Engeland naar Noord-Ierland wordt vervoerd, wel allerlei controles en paperassen nodig. Tot groot ongenoegen van sommige Noord-Ieren, die eerder deze maand zelfs controleurs intimideerden.
De Britse regering wil dat de EU langer coulant blijft met controle- en inspectie-eisen, liefst zelfs tot 2023. Haar brexitman Michael Gove overlegt daarover woensdag opnieuw met verantwoordelijk Eurocommissaris Maroš Šefčovič. Die maakte dinsdag al wel duidelijk dat Brussel daaraan voorwaarden verbindt. De Britten moeten in ieder geval toelichten hoe ze “alle flexibiliteit en de respijtperiodes” van de EU dan willen gebruiken, zei hij. Het zou ook helpen als de EU bijvoorbeeld kan meekijken in de computers van de Britse douane.
NOS 23.02.2021 Vanuit de controletoren in de haven van Rosslare ziet Glenn Carr de veerboot uit Duinkerke aankomen. Pal daarnaast ligt een schip klaar dat op het punt staat te vertrekken naar de Franse haven Cherbourg. Carr, die bedrijfsleider is van Europort Rosslare, laat het schema van die dag zien: zes veerboten varen uit, waarvan drie richting Frankrijk en Spanje.
Nog niet zo lang geleden vertrokken er maar drie veerdiensten per week uit het dorp, maar in korte tijd is Rosslare uitgegroeid tot een belangrijke speler in Ierland. Carr somt op: “In januari is ons vrachtvolume vervijfvoudigd in vergelijking met januari in het jaar ervoor. We hebben nu 32 veerdiensten per week. In Ierland zijn we de nummer 1 geworden voor het rechtstreekse zeetransport van vrachtwagens en trailers naar Europa.”
Van alle Ierse havens ligt Rosslare, gelegen aan zuidoostpunt van Ierland, hemelsbreed het dichtst bij het Europese vasteland.
Toch leverde dat jarenlang weinig strategisch voordeel op. Rosslare kon nooit concurreren met de zogeheten Britse landbrug. De snelste en goedkoopste route voor Iers vrachtverkeer liep altijd via Groot-Brittannië.
De haven van Rosslare en de routes van de veerboten NOS
De meeste Ierse vrachtwagens namen in Dublin de veerboot naar de haven van Holyhead in Wales. Van daar reden ze naar Dover, waar je via de Kanaaltunnel in het Franse Calais arriveerde. In totaal duurde de reis tien uur. Elk jaar maakten zo 150.000 Ierse vrachtwagens de oversteek naar Europa. Ter vergelijking: een oversteek met de veerboot van Rosslare naar het Franse Cherbourg duurt achttien uur.
Nieuwe handelsbarrières
Maar de brexit heeft alles op zijn kop gezet. Over de Ierse Zee ligt een douanegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië en ook in Calais en Dover zijn douaneposten verschenen. Britse bedrijven die exporteren naar de Europese Unie en Noord-Ierland moeten sinds 1 januari een stapel papieren invullen. Voor voedselproducten gelden strenge hygiëne- en kwaliteitscontroles.
De afgelopen weken ging dat verre van vlekkeloos. Veel bedrijven bleken niet goed voorbereid op de nieuwe situatie, waardoor honderden vrachtwagens werden teruggestuurd of dagenlange vertragingen opliepen.
“Dat we na de brexit zouden groeien, daar was geen twijfel over. De grote vraag was: hoeveel vrachtverkeer zou gebruikmaken van de nieuwe route?, aldus Glenn Carr, bedrijfsleider Europort Rosslare.
Carr: “We hebben op alle niveaus een fundamentele verschuiving gezien in de aanvoerroutes. Zeker de grote Ierse ondernemingen hebben een strategisch besluit genomen. Ze willen alle gedoe door brexit omzeilen. Ze vermijden zo alle papierwerk en mogelijke vertragingen die de aanvoer van hun producten in gevaar brengen.”
Die ondernemingen hebben nu een alternatief gevonden in Rosslare. Carr was verrast door de sterke stijging van het vrachtverkeer. “Dat we na de brexit zouden groeien, daar was geen twijfel over. De grote vraag was: hoeveel vrachtverkeer zou gebruikmaken van de nieuwe route? We hebben het zeker onderschat. Dit is een ongekende verschuiving.”
Economische boom
Niemand heeft daarvan meer van geprofiteerd dan de transportonderneming Perennial Freight, dat in het nabijgelegen Wexford gevestigd is. Het bedrijf specialiseert zich al twintig jaar in rechtstreeks vervoer naar het Europese vasteland. Toen het Verenigd Koninkrijk op 1 januari voorgoed de interne markt van de Europese Unie verliet, stond Perennial Freight in de startblokken.
“Brexit is goed voor ons”, zegt commercieel directeur Chris Smyth. Hij laat de gloednieuwe opslagloods zien die zijn bedrijf even buiten de haven heeft bijgebouwd met het oog op de brexit. Dat was een slimme zet, want sinds 1 januari is het drukker dan ooit. “We hebben veel klanten die de Britse landbrug hebben ingewisseld voor de directe route vanuit Rosslare naar Europa. We hebben een toename gezien van 30 procent.”
“Er arriveren nu honderd vrachtwagens meer per dag in Rosslare. De plaatselijke economie is daar zeker beter van geworden”, aldus Chris Smyth, commercieel directeur van Perennial Freight.
Het zijn niet alleen de haven en transportondernemingen als Perennial Freight die stevig groeien. In korte tijd heeft brexit een economische boom teweeggebracht in de regio rond Rosslare. “Er arriveren nu honderd vrachtwagens meer per dag in Rosslare”, vertelt Smyth. “Plaatselijke winkels en tankstations profiteren daarvan. Er zijn meer banen in de haven. Transportbedrijven zoals wij nemen extra personeel aan. De plaatselijke economie is daar zeker beter van geworden.”
De grote vraag is alleen: zijn dit structurele verschuivingen in de transportroutes? Of kiezen Ierse bedrijven over een half jaar weer gewoon voor de Britse landbrug, als de kinderziektes aan de nieuwe douanegrenzen rond Groot-Brittannië zijn overwonnen?
Gamechanger
Volgens Carr is het nog te vroeg om harde conclusies te trekken, maar hij kijkt vol vertrouwen naar de toekomst. Verschillende bedrijven hebben hem gevraagd nog meer veerdiensten naar het Europese vasteland op te starten. Europort Rosslare investeert het komende jaar 35 miljoen euro in verdere uitbreiding van de haven, zodat nog grotere schepen kunnen aanmeren.
Ook Smyth van Penennial Freight is optimistisch. Hij noemt brexit een “gamechanger”. Net als de haven heeft zijn bedrijf plannen om verder uit te breiden. “Er zijn ongetwijfeld bedrijven die straks terugkeren naar de Britse route. Maar ik denk dat de veranderingen structureel zijn. Dit is de toekomst: een rechtstreekse verbinding vanuit Ierland naar het Europese vasteland.”
NOS 16.02.2021 Tientallen vrachtwagens die rechtsomkeert moeten maken. Dagenlang oponthoud in de Noord-Ierse havens. Pakketjes van Amazon die niet aankomen. Lege schappen in de Noord-Ierse supermarkten. Dreigementen aan het adres van inspecteurs.
De start van de brexit is allesbehalve vlekkeloos gegaan voor Noord-Ierland. Onder toeziend oog van EU-waarnemers controleren inspecteurs Britse voedselproducten die in de Noord-Ierse havens van Larne en Belfast arriveren. Sinds 1 januari ligt er namelijk een douanegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië en dat zorgt voor de nodige strubbelingen.
De douanegrens is een gevolg van het Noord-Ierland Protocol, een van de kernafspraken van de brexit. Om de Noord-Ierse vrede te beschermen is er afgesproken dat er geen harde landsgrens komt tussen Noord-Ierland en de republiek Ierland. Noord-Ierland blijft daarom deels de handelsregels van de Europese Unie volgen.
Broze vrede
De problemen zorgen voor nieuwe onrust in Noord-Ierland, waar sinds de vredesakkoorden van 1998 een broze vrede bestaat tussen de katholieke en protestantse gemeenschap. Die onvrede gaat veel dieper dan lege schappen in supermarkten. Vooral de protestantse gemeenschap voelt zich bedreigd door de nieuwe situatie.
In havenstad Larne, dat geldt als een bolwerk van protestantse unionisten, verschenen de afgelopen weken dreigende teksten op de muren. “All bets are off”. De inspecteurs in de haven voelden zich niet langer veilig, waarna ze tijdelijk de controles stopzetten.
“Er ligt nu een grens dwars door het land waartoe we behoren.”, aldus Sammy Wilson, lid van het Lagerhuis namens de DUP.
“Je begrijpt wel waarom de mensen boos zijn”, zegt Sammy Wilson, die het kiesdistrict van Larne in het Lagerhuis vertegenwoordigt. Wilson is lid van de DUP, de grootste protestants-unionistische partij in Noord-Ierland. “Er ligt nu een grens dwars door het land waartoe we behoren. Dit ondermijnt Noord-Ierland als deel van het Verenigd Koninkrijk.”
Sinds 2007 vormt de DUP in Noord-Ierland een coalitieregering met de eens gezworen vijanden van Sinn Féin, de politieke tak van de paramilitaire organisatie IRA. Die coalitie heeft met vallen en opstaan standgehouden, maar de verschillen tussen beide coalitiepartners lijken dit jaar groter dan ooit.
Het katholieke Sinn Féin voerde in 2016 campagne voor lidmaatschap van de EU, terwijl de DUP juist een voorstander is van de brexit. Sinn Féin denkt dat droom van een verenigd Ierland dichterbij is dan ooit. Voor de DUP en de protestantse gemeenschap is dat juist een gruwelscenario. Zij willen koste wat het kost bij het Verenigd Koninkrijk blijven.
De unionisten voelen zich dan ook dubbel verraden. Ze hebben geen vertrouwen in de EU, maar ze geven ook de Britse regering de schuld. Sammy Wilson: “Londen had de grens nooit mogen accepteren als het wil dat Noord-Ierland deel blijft van het Verenigd Koninkrijk.”
‘Bereid de wapens weer op te pakken’
Nergens is die protestantse ‘siege mentality’ zo tastbaar als in de arbeiderswijk Castlemara in Carrickfergus, een stadje dat ingeklemd ligt tussen de havens van Larne en Belfast. Op de huizen staan levensgrote muurschilderingen van jonge mannen met bivakmutsen en AK47’s in hun handen. Dit is het territorium van de Ulster Defense Association, een van de vele protestantse paramilitaire groepen die Noord-Ierland rijk is.
De 55-jarige Spacer is de plaatselijke UDA-commandant in deze wijk. Hij vertolkt de diepgewortelde angst die bij veel inwoners leeft. “Wij zijn uitverkocht door de Britse regering. De Europese Unie vertegenwoordigt alleen de belangen van Dublin, dat naar een verenigd Ierland streeft.”
In Noord-Ierland rijst altijd de vraag of de spanningen tot nieuw geweld kunnen leiden. De UDA-commandant draait er niet omheen. “Ik ben bereid de wapens weer op te pakken als het nodig is. De douanegrens over de Ierse Zee moet verdwijnen en er moet een harde grens komen tussen Noord-Ierland en de republiek. Alleen zo maak je duidelijk dat Noord-Ierland Brits is en blijft.”
Paramilitaire muurschildering in Carrickfergus NOS/ARJEN VAN DER HORST
In Noord-Ierland nemen ze dit soort geluiden bloedserieus. Achter de schermen is er de afgelopen weken druk onderhandeld met de diverse groepen. Eind januari werd de beruchte paramilitaire leider Michael Stone vrijgelaten samen met vier andere leden van gewapende protestantse groeperingen. Volgens de officiële verklaring kwamen ze in aanmerking voor vervroegde vrijlating, maar Noord-Ierse commentatoren zien het vooral als een gebaar om protestants-unionistische gemoederen te bedaren.
De actie lijkt vooralsnog zijn vruchten af te werpen. Reach UK, een organisatie die voormalige paramilitairen uit de protestantse gemeenschap vertegenwoordigt, riep afgelopen weekend op tot “kalme en rationele besprekingen”.
Maar de vraag is hoe lang die relatieve rust stand houdt. Reach UK schaart zich namelijk achter het voorstel van de DUP om het een einde te maken aan het Noord-Ierland Protocol om zo de douanegrens over de Ierse Zee uit te wissen. Dublin en Brussel gaan daarmee nooit akkoord. Zo blijft er een voedingsbodem bestaan voor een sluimerende onrust.
MSN 15.02.2021 Hoewel het de eerste maand na de brexit relatief soepel verliep aan de grenzen, waarschuwt demissionair minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) dat het ergste misschien nog komt. Door de coronacrisis was er veel minder grensverkeer dan daarvoor, maar als dat weer aantrekt kunnen er alsnog “verdere verstoringen” komen, schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer.
Een punt van zorg is de strengere grenscontrole voor landbouwproducten die in het Verenigd Koninkrijk gaat gelden. Nu hoeven bijvoorbeeld bloemen, vlees, groenten, eieren en fruit nog geen gezondheidscertificaat te hebben, maar vanaf 1 april wel. Blok vreest dat nog te veel bedrijven denken dat de controles voor hen wel zullen meevallen en zij zich daardoor niet goed voorbereiden.
Ook kunnen problemen ontstaan als mensen na corona weer meer gaan reizen en met paspoort- en bagagecontroles te maken krijgen. Op het moment geldt er door corona een inreisverbod vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland, waardoor er amper reizigers zijn. Daardoor verliepen grenscontroles “tot dusverre goed en zonder noemenswaardige vertragingen”, maar dit kan veranderen als de reisbeperkingen zijn opgeheven.
De visserij, waarop de brexit grote invloed heeft, moest enige tijd wennen aan de nieuwe situatie schrijft Blok. Britse vissersboten die hun vangst in Nederland willen afleveren, worden nu vaker gecontroleerd. Ondanks dat hier van tevoren volgens Blok veel over is gesproken, bleek de praktische uitvoering hiervan onbekend bij een deel van de vissers.
De minister hamert wederom op goede voorlichting de aankomende tijd. Hij verwacht dat het zeker nog enkele maanden duurt voordat de “aanpassingsfrictie” is opgelost.
MSN 08.02.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft in totaal 4,3 miljoen burgers van de Europese Unie vanwege de brexit een vaste verblijfsvergunning verleend. Daarmee wonen er dus meer EU-burgers in Groot-Brittannië dan in sommige EU-lidstaten zelf, benadrukte de Britse minister van brexitzaken Michael Gove. Londen ziet het cijfer als bewijs dat het Britse vertrek uit de EU niet heeft geleid tot een enorme uittocht van EU-burgers.
Na het brexitreferendum van 2016 waarschuwden veel bedrijven en universiteiten nog dat veel mensen het Verenigd Koninkrijk de rug zouden toekeren en dat Europeanen massaal naar het continent zouden terugkeren. Maar EU-burgers en ook Zwitsers konden nog een vaste verblijfsvergunning aanvragen om na 30 juni 2021 in het Verenigd Koninkrijk te kunnen blijven wonen. Daar is flink gebruik van gemaakt.
Volgens Gove zijn er in totaal 4,9 miljoen aanvragen binnengekomen, waarvan de overheid er dus 4,3 miljoen heeft toegekend. “Het is een geweldige reclame voor dit land”, aldus Gove. “Mensen hebben ervoor gekozen om in ongekende aantallen te blijven.”
EU-lidstaten als Slovenië, Malta, Luxemburg en Litouwen hebben minder EU-burgers. Maar volgens eerdere Britse cijfers zijn er ook veel Europeanen die besloten om toch niet in Groot-Brittannië te blijven. Er zouden netto nog steeds meer mensen zijn vertrokken dan er achterblijven.
NU 05.02.2021 De Brexit-onderhandelingen mogen dan officieel afgelopen zijn, de discussies zijn dat nog niet helemaal. Nieuwe ontwikkelingen op het Ierse eiland bracht het VK en de EU opnieuw op gespannen voet. Drie vragen.
Wat is er aan de hand?
Een week geleden wilde de Europese Commissie controles instellen op de grens tussen de Europese lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat onderdeel is van het VK. De aanleiding daarvoor was het nieuws dat de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca minder vaccins aan de EU zal leveren dan was beloofd.
Dat was niet naar de zin van de EU en die verdacht het bedrijf ervan voorrang te geven aan de Britten. Daarop plande ze uitvoercontroles op vaccins die in Europa gemaakt worden. “Maar de Commissie had er even niet bij stilgestaan dat die vaccins via Noord-Ierland het VK wel zouden binnenkomen. De douanegrens geldt namelijk alleen van het VK naar Noord-Ierland, maar niet in de andere richting”, zegt Brexit-expert Rem Korteweg van het Instituut Clingendael.
Daarom was de EU van plan artikel 16 van het Brexit-verdrag, waarin staat dat in uitzonderlijke omstandigheden één partij alle afspraken op de schop kan gooien, te activeren. Daarmee dreigde ze een harde grens te creëren tussen Ierland en Noord-Ierland, tot grote onvrede van zowel de Britten als de Ieren. Vier uur later kwam de Commissie er al op terug, maar het vertrouwen was toen al verdwenen.
Waarom is een harde grens zo’n probleem?
In 1998 werd in het zogenoemde Goedevrijdagakkoord afgesproken dat er geen fysieke grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. “Bij de Brexit-onderhandelingen is lang gediscussieerd over de status van Noord-Ierland, maar uiteindelijk besliste de Britse premier Boris Johnson om er een soort schemerzone van te maken. Noord-Ierland is geen lid van de EU, maar is wel onderdeel van de Europese douane-unie, waardoor het land aan Europese regels moet voldoen wat betreft voedselveiligheid en dergelijke”, legt Korteweg uit.
“Als de EU dan plots beslist om artikel 16 te activeren, gooit die na iets meer dan een maand alles weer overhoop. En het gevolg is turbulentie. De Noord-Ieren denken dat de EU niet meer om ze geeft en komen in opstand. Er moesten zelfs Europese douanebeambten van het eiland worden verwijderd, omdat er aanwijzingen waren voor een aanslag op hun leven.”
Maar er is nog een ander probleem. Doordat Noord-Ierland aan andere regels gebonden is dan de rest van het VK, is het voor Britse supermarkten een hele klus om filialen in Noord-Ierland te bedienen. “Ze moeten een enorme papierwinkel door voor gewoon een pakje worstjes of wat brood”, zegt Korteweg. “De Noord-Ierse supermarkten worden dus steeds leger en de hele toeleveringsketen staat onder druk.”
Wat nu?
“De Britse regering stuurde een paar dagen geleden een brief naar de EU met een soort van ultimatum”, weet Korteweg. “Het komt erop neer dat de regering, in het kader van de aangerichte schade, wil dat er een implementatieperiode loopt tot januari 2023. In die periode gelden er dus nog Britse douaneregels in Noord-Ierland. Maar de EU gaat zoiets nooit goedkeuren. Ze zal de implementatieperiode wellicht wel iets verlengen, maar nooit tot 2023.”
Er is nu een aantal mogelijke scenario’s, legt Korteweg uit. In het beste geval weten de partijen de gemoederen te bedaren en volgen de supermarkten gewoon Britse regels wat voeding en potgrond betreft, maar in het slechtste geval activeert Johnson zelf artikel 16 en ontstaat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland. “En dan zijn we eigenlijk weer bij de situatie van no deal-Brexit, waarbij er geen handelsdeal tussen het VK en de EU is.” Volgende week gaan de Britse Brexit-minister Michael Gove en EC-vicevoorzitter Maros Sefcovic praten over de kwestie, laten ze weten in een gezamenlijke mededeling.
MSN 05.02.2021 De Brexit-onderhandelingen mogen dan officieel afgelopen zijn, de discussies zijn dat nog niet helemaal. Nieuwe ontwikkelingen op het Ierse eiland bracht het VK en de EU opnieuw op gespannen voet. Drie vragen.
Wat is er aan de hand?
Een week geleden wilde de Europese Commissie controles instellen op de grens tussen de Europese lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat onderdeel is van het VK. De aanleiding daarvoor was het nieuws dat de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca minder vaccins aan de EU zal leveren dan was beloofd.
Dat was niet naar de zin van de EU en die verdacht het bedrijf ervan voorrang te geven aan de Britten. Daarop plande ze uitvoercontroles op vaccins die in Europa gemaakt worden. “Maar de Commissie had er even niet bij stilgestaan dat die vaccins via Noord-Ierland het VK wel zouden binnenkomen. De douanegrens geldt namelijk alleen van het VK naar Noord-Ierland, maar niet in de andere richting”, zegt Brexit-expert Rem Korteweg van het Instituut Clingendael.
Daarom was de EU van plan artikel 16 van het Brexit-verdrag, waarin staat dat in uitzonderlijke omstandigheden één partij alle afspraken op de schop kan gooien, te activeren. Daarmee dreigde ze een harde grens te creëren tussen Ierland en Noord-Ierland, tot grote onvrede van zowel de Britten als de Ieren. Vier uur later kwam de Commissie er al op terug, maar het vertrouwen was toen al verdwenen.
Waarom is een harde grens zo’n probleem?
In 1998 werd in het zogenoemde Goedevrijdagakkoord afgesproken dat er geen fysieke grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. “Bij de Brexit-onderhandelingen is lang gediscussieerd over de status van Noord-Ierland, maar uiteindelijk besliste de Britse premier Boris Johnson om er een soort schemerzone van te maken. Noord-Ierland is geen lid van de EU, maar is wel onderdeel van de Europese douane-unie, waardoor het land aan Europese regels moet voldoen wat betreft voedselveiligheid en dergelijke”, legt Korteweg uit.
“Als de EU dan plots beslist om artikel 16 te activeren, gooit die na iets meer dan een maand alles weer overhoop. En het gevolg is turbulentie. De Noord-Ieren denken dat de EU niet meer om ze geeft en komen in opstand. Er moesten zelfs Europese douanebeambten van het eiland worden verwijderd, omdat er aanwijzingen waren voor een aanslag op hun leven.”
Maar er is nog een ander probleem. Doordat Noord-Ierland aan andere regels gebonden is dan de rest van het VK, is het voor Britse supermarkten een hele klus om filialen in Noord-Ierland te bedienen. “Ze moeten een enorme papierwinkel door voor gewoon een pakje worstjes of wat brood”, zegt Korteweg. “De Noord-Ierse supermarkten worden dus steeds leger en de hele toeleveringsketen staat onder druk.”
Wat nu?
“De Britse regering stuurde een paar dagen geleden een brief naar de EU met een soort van ultimatum”, weet Korteweg. “Het komt erop neer dat de regering, in het kader van de aangerichte schade, wil dat er een implementatieperiode loopt tot januari 2023. In die periode gelden er dus nog Britse douaneregels in Noord-Ierland. Maar de EU gaat zoiets nooit goedkeuren. Ze zal de implementatieperiode wellicht wel iets verlengen, maar nooit tot 2023.”
Er is nu een aantal mogelijke scenario’s, legt Korteweg uit. In het beste geval weten de partijen de gemoederen te bedaren en volgen de supermarkten gewoon Britse regels wat voeding en potgrond betreft, maar in het slechtste geval activeert Johnson zelf artikel 16 en ontstaat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland. “En dan zijn we eigenlijk weer bij de situatie van no deal-Brexit, waarbij er geen handelsdeal tussen het VK en de EU is.” Volgende week gaan de Britse Brexit-minister Michael Gove en EC-vicevoorzitter Maros Sefcovic praten over de kwestie, laten ze weten in een gezamenlijke mededeling.
NOS 03.02.2021 Het Verenigd Koninkrijk heeft de EU gevraagd voor een langere versoepeling van handelscontroles tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Op die manier moeten de negatieve gevolgen van de brexit worden verzacht, schrijft de BBC.
Michael Gove, de Britse minister voor Kabinetszaken, heeft een brief gestuurd aan de Europese Commissie waarin hij vraagt om een politieke oplossing.
Als onderdeel van het brexithandelsakkoord werd een transitieperiode afgesproken van drie maanden. In die ‘gewenningsperiode’ zouden onder meer voedsel en dierlijke producten vanuit Engeland naar Noord-Ierland gemakkelijker doorgelaten worden. De Britten willen nu, ruim een maand nadat de afspraken werden gemaakt, dat er ook na maart soepelere regels blijven gelden. Ze willen naar verluidt een verlenging tot 2023.
Harde verwijten
Afgelopen tijd waren er allerlei problemen bij de controle van goederen tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. De Noord-Ierse autoriteiten trokken grenscontroleurs terug vanwege intimidaties en bedreigingen, en niet veel later trok ook de EU inspecteurs terug.
En vorige week kondigde de EU tot ergernis van de Britten aan dat er mogelijk een uitvoerverbod van coronavaccins komt, dat ook zou gaan gelden voor Noord-Ierland. Omdat daarmee alsnog controles zouden komen tussen Ierland en Noord-Ierland klonk felle kritiek vanuit Londen, waarna de EU het plan deels introk.
Premier Johnson verweet de EU gisteravond nog de transitie-afspraken die zijn gemaakt te ondermijnen:
Minister Gove liet zich in vergelijkbare bewoordingen uit. Hij zei dat de EU het vertrouwen heeft beschadigd en riep Brussel op tot snelle actie. Gove had eerder in het Lagerhuis gezegd dat supermarktgoederen en ook andere spullen consumenten moeten kunnen bereiken. De Britse minister gaat vandaag in gesprek met Maros Sefcovic, vicevoorzitter van de Europese Commissie.
Die liet vanochtend op Twitter weten dat de afspraken over controles tussen het VK en Noord-Ierland die vorige maand zijn gemaakt cruciaal zijn voor het brexit-handelsakkoord en voor de vrede op het Ierse eiland:
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney heeft gezegd voorstander te zijn van verlenging.
Brussel-correspondent Sander van Hoorn benadrukt dat de interne markt voor de EU heilig is. “Die mag niet aangetast worden, die is het verdienmodel van de Europese Unie.” Hij schat dan ook in dat de Europese Commissie welwillend naar het Britse voorstel zal kijken, maar vooral ook de boodschap zal overbrengen dat de Britten hun zaakjes op orde moeten krijgen.
Van Hoorn kan zich voorstellen dat de EU wel te porren is voor verlenging, maar niet zo lang, niet tot 2023. “De Britten zullen dan moeten laten zien hoe ze hun zaken gaan regelen, en vooral per wanneer. Anders is het een probleem vooruitschuiven, en dat is riskant. Als de Britten het niet voor elkaar krijgen, dan rest er voor de EU niets anders dan alsnog controles uitvoeren bij de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Dat hoeft niet te betekenen dat je elk busje stopt maar als de interne markt gaat lekken wil je meer steekproeven.”
Correspondent Tim de Wit zegt vanuit Londen dat duidelijk is dat alle partijen de incidenten in elk geval heel serieus nemen en een oplossing zullen willen vinden. “De spanning met Noord-Ierland sluimert al een tijdje onder de oppervlakte, en is nooit weggeweest.” Nieuw geweld tussen pro-Britse unionisten, loyalisten enerzijds en katholieke splintergroeperingen die voortkomen uit de IRA anderzijds, is volgens hem nog altijd goed voorstelbaar. ” Er hoeft maar iets te gebeuren en die militante bewegingen worden wakker.”
Achtergrond van de Noord-Ierse handelsafspraken
Door bij de grens tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk alvast handelswaar te controleren, zoals vastgelegd in het Northern Ireland Protocol, zou er geen ‘harde’ grens komen tussen Noord-Ierland en Ierland (EU). De open grens was een van de belangrijkste overeenkomsten in het Goedevrijdagakkoord uit 1998, waarmee decennia van geweld in de regio werden afgesloten. Als er weer een harde grens zou ontstaan, wordt gevreesd voor nieuwe conflicten en geweld.
NOS 02.02.2021 500 Britse bedrijven hebben onlangs serieuze interesse getoond om zich in Nederland te vestigen, zegt de Netherlands Foreign Affairs Investment Agency (NFIA). Dat is de overheidstaskforce die buitenlandse bedrijven begeleidt bij het investeren in Nederland.
De snelgroeiende interesse heeft alles te maken met het eind vorig jaar gesloten brexitakkoord. Hoewel het handelsakkoord voorkwam dat de Britten en de EU met een zeer chaotische no-dealbrexit uit elkaar gingen, blijkt de realiteit voor veel bedrijven toch ontzettend weerbarstig.
Sinds 1 januari kampen Britse bedrijven die exporteren naar de Europese Unie met langere wachttijden bij de grens, eindeloos veel papierwerk en gedoe met btw. Een vestiging openen in de EU is voor velen van hen de enige manier om deze muur van bureaucratie te ontlopen.
“We zien een doorlopende toename van het aantal bedrijven dat zich meldt bij ons. Zij kijken of ze zich in Nederland kunnen vestigen”, zegt Jeroen Nijland namens de NFIA. “Na 1 januari is in de praktijk duidelijk geworden wat die deal inhoudt en het betekent in de praktijk vaak meer tijd en meer kosten. Daarom overwegen ze een overstap.”
‘Allerlei rompslomp’
Ook het Engelse Stewart Superior, een handelaar in kantoorartikelen, heeft besloten een vestiging in Nederland te openen. “40 procent van onze export gaat naar de Europese Unie”, zegt directeur Geoffrey Betts. “Dus wij zijn als bedrijf ontzettend afhankelijk van een goede doorstroom van onze producten. Maar omdat veel van wat wij verkopen oorspronkelijk uit China komt, hebben we te maken met allerlei extra papieren rompslomp waardoor we onze spullen heel moeilijk de grens over krijgen.”
Vanwege de strenge oorsprongsregels in het handelsakkoord met de EU, kan alleen alles wat voor het merendeel in het Verenigd Koninkrijk is geproduceerd zonder tarieven naar de Europese Unie geëxporteerd worden. Voor alles wat oorspronkelijk elders in de wereld tot stand is gekomen, zijn geen uitzonderingen gemaakt in het brexit-akkoord. “Wij moeten extra importtarieven betalen, elk product dat we exporteren heeft een aparte barcode nodig en we moeten ineens BTW rekenen op elke transactie, waardoor onze producten duurder worden. Het is een bureaucratische nachtmerrie.”
“Je zou toch denken dat in die iets van 497 pagina’s van dit akkoord er wel één pagina zou zijn besteed aan onze situatie. Maar nee, daar is niks over afgesproken. En hier hebben echt honderden, zo niet duizenden bedrijven last van”, zegt Betts.
Voor Betts is het zelfs zo problematisch dat hij amper nog transporteurs kan vinden die bereid zijn om zijn kantoorartikelen het Kanaal over te brengen. “Ik krijg mails van ze waarin ze zeggen: we doen het niet. Het is teveel gedoe. Het risico dat we vast komen te staan is te groot. Dat geeft wel aan hoe ernstig de situatie is.”
Van VK naar Waalwijk
Betts heeft daarom besloten om een vestiging in Nederland te openen. Hij is druk bezig om een grote loods in Waalwijk vast te leggen, zodat hij voortaan zijn goederen rechtstreeks de EU in kan importeren. “We zochten een plek dichtbij de haven van Rotterdam, de belangrijkste haven van Europa. Daarnaast heeft Nederland een prettig vestigingsklimaat, is het belastingtechnisch interessant en zijn we ontzettend goed begeleid. Binnen een paar weken was alles geregeld. Ik heb al heel wat andere Engelse bedrijven gesproken die hetzelfde van plan zijn.”
Die trend herkent ook de Nederlands Britse Handelskamer, de NBCC. Die organisatie wordt overladen met telefoontjes.
“We zijn vrijwel dag en nacht bezig Britse bedrijven te helpen bij het openen van een vestiging in Nederland”, zegt Lyne Biewinga namens de NBCC. “Vooral Britse MKB-bedrijven kijken naar Nederland vanwege onze goeie infrastructuur, snelle digitale verbindingen en hoogopgeleide en goed Engelssprekende beroepsbevolking. Dat maakt Nederland tot één van de favoriete vestigingslanden.”
NOS 02.02.2021 De Europese Unie heeft vanwege aanhoudende intimidaties personeel teruggetrokken dat de controles uitvoert tussen de Noord-Ierse grens en de rest van het Verenigd Koninkrijk.
Eerder besloten de Noord-Ierse autoriteiten al grenscontroleurs terug te trekken, waardoor de goederenstroom tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland in ieder geval in de havens van Belfast en Larne deels niet meer wordt gecontroleerd.
De afgelopen tijd meldden de controleurs verdacht gedrag. Zo werden er kentekens genoteerd, zijn havenmedewerkers bedreigd, was er volgens een lokale burgemeester “zorgwekkende graffiti” op de muren gespoten en nemen spanningen in gemeenschappen toe.
De acties zijn zowel vanuit de EU, het VK als Ierland veroordeeld. Het is niet duidelijk wie er achter de intimidatie zit.
Brexitafspraak
De controles werden afgesproken in de handelsovereenkomst over de brexit tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Door bij de grens tussen Noord-Ierland en het VK alvast producten te controleren, zou er geen ‘harde’ grens komen tussen Noord-Ierland en Ierland, dat bij de EU hoort.
De open grens was een van de belangrijkste overeenkomsten in het Goedevrijdagakkoord uit 1998, waarmee decennia van geweld in de regio werden afgesloten.
Het Noord-Ierse conflict
Tussen 1969 en 1998 was Noord-Ierland het toneel van een bloedige strijd, een periode die wordt aangeduid als The Troubles. Republikeinse wijken, waar veelal nationalistische katholieken woonden die een verenigd Ierland wilden, waren indertijd een no-go-area voor de politie. Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) nam hun taak over. Criminelen en mensen die werden beschuldigd van asociaal gedrag werden met kogels afgestraft.
In loyalistische buurten, waar juist protestanten woonden die wilden dat Noord-Ierland deel van het Verenigd Koninkrijk zou blijven, gebeurde dat ook. Na het staakt-het-vuren van 1994 gebruikten de loyalistische strijdgroepen als de UFF, de UDA en de UVF geen kogels meer, maar honkbalknuppels, hamers en andere wapens.
Pro-Britse unionisten ergeren zich in Noord-Ierland al langer aan de afspraak, omdat ze vinden dat de EU een wig drijft tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Verder leiden de controles tot vertragingen.
Volgens de Britse minister van Kabinetszaken Gove zijn er “ernstige problemen” rond de brexitafspraken over de Noord-Ierse grens. Hij wil snel met de EU om tafel om oplossingen te bedenken.
Tegelijk wil hij de periode verlengen waarin aan de Noord-Ierse grens nog niet op alle EU-regels wordt gecontroleerd.
Vaccinperikelen
Dat de situatie in Noord-Ierland broos is, bleek vorige week nog toen de EU aankondigde de uitvoer van vaccins naar niet-EU-landen strenger te willen controleren.
Aanvankelijk gold die maatregel ook voor Noord-Ierland. Daar kwam meteen forse kritiek op vanuit Londen, Belfast en Dublin, omdat er zo alsnog controles aan de grens zouden komen tussen Noord-Ierland en Ierland.
De EU schrapte vervolgens het plan, maar volgens minister Gove is er wel “vertrouwen geschaad”.
AD 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient morgen een aanvraag in om lid te worden van handelsblok CPTPP, heeft de Britse regering bekendgemaakt. ,,Een jaar na ons vertrek uit de EU smeden we nieuwe partnerschappen die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus premier Boris Johnson in een verklaring.
De regering zei dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere leden rond de Stille Oceaan liggen, de tarieven voor eten en drinken en auto’s zal opheffen en tegelijkertijd de technologie- en dienstensector zou helpen stimuleren. De Britse minister van Handel Liz Truss spreekt morgen met zijn collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
,,Door ons aan te melden om het eerste nieuwe land te zijn dat zich bij de CPTPP aansluit, getuigt van onze ambitie om op de beste voorwaarden zaken te doen met onze vrienden en partners over de hele wereld en een enthousiaste voorvechter van wereldwijde vrijhandel te zijn”, zei Johnson.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot Donald Trump echter dat de VS deelname niet door zouden zetten.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog ratificeren. Truss noemde de CPTPP-landen eerder ‘een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld’.
NOS 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van een handelsblok met onder meer Canada, Australië en Japan. Dat heeft de Britse regering bekendgemaakt.
Het is maandag precies een jaar geleden dat de Britten uit de Europese Unie stapten. Volgens premier Johnson toont de aanvraag de Britse ambitie om zaken te doen met “onze vrienden en partners over de hele wereld”.
Het handelsblok waar het Verenigd Koninkrijk straks bij wil horen, het CPTPP, is ontstaan als een soort doorontwikkeling van het Trans-Pacific Partnership (TPP). Over dat handelsverdrag, bedoeld om tegenwicht te bieden aan China, was jaren onderhandeld door twaalf landen rond de Grote Oceaan. De Verenigde Staten deden ook mee aan die onderhandelingen, maar oud-president Trump zette bij zijn aantreden in 2016 een streep door het verdrag.
Eerste ‘nieuwe’ deelnemer
De andere elf landen zijn verdergegaan in het CPTPP. Behalve Canada, Australië en Japan gaat het om Mexico, Nieuw-Zeeland, Vietnam, Singapore, Brunei, Chili, Maleisië en Peru. Het Verenigd Koninkrijk zou het eerste ‘nieuwe’ land zijn dat sinds de oprichting tot het handelsblok toetreedt.
Premier Johnson verwacht dat deelname aan het verdrag grote economische voordelen zal opleveren voor de Britse bevolking. Door de handelsovereenkomst kunnen straks bijvoorbeeld de exporttarieven van whisky en auto’s omlaag, zegt de regering. Overigens moeten de Britten na hun aanvraag nog wel over hun deelname aan het verdrag onderhandelen met de andere CPTPP-landen. Dat gebeurt later dit jaar.
Andere handelsverdragen
Eind december sloot het Verenigd Koninkrijk al vrijhandelsovereenkomsten met Turkije en Vietnam. Kort daarvoor waren de Britten en de Europese Unie het op het nippertje eens geworden over een onderling handelsakkoord, waarmee een no-deal-brexit werd voorkomen.
NU 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van het handelsblok CPTPP, zo heeft de Britse regering zaterdag laten weten. Volgens premier Boris Johnson zal deelname daaraan economische voordelen opleveren voor de Britse bevolking.
“Een jaar na ons vertrek uit de EU zetten we nieuwe samenwerkingsverbanden op die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus Johnson in een verklaring.
De regering stelt dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere deelnemende landen rond de Stille Oceaan liggen, de importheffingen voor voedsel en auto’s wegneemt. Tegelijkertijd stimuleert het ook de technologie- en dienstensector.
De Britse minister van Handel, Liz Truss, spreekt maandag met haar collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag, waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump echter dat de VS toch niet zou deelnemen.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog bekrachtigen. Truss noemde het CPTPP-gebied eerder “een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld”.
MSN 31.01.2021 Het Verenigd Koninkrijk dient maandag een aanvraag in om lid te worden van het handelsblok CPTPP, zo heeft de Britse regering zaterdag laten weten. Volgens premier Boris Johnson zal deelname daaraan economische voordelen opleveren voor de Britse bevolking.
“Een jaar na ons vertrek uit de EU zetten we nieuwe samenwerkingsverbanden op die enorme economische voordelen zullen opleveren voor de Britse bevolking”, aldus Johnson in een verklaring.
De regering stelt dat toetreding tot het vrijhandelsakkoord, waarvan alle andere deelnemende landen rond de Stille Oceaan liggen, de importheffingen voor voedsel en auto’s wegneemt. Tegelijkertijd stimuleert het ook de technologie- en dienstensector.
De Britse minister van Handel, Liz Truss, spreekt maandag met haar collega’s in Japan en Nieuw-Zeeland over een formeel verzoek om lid te worden van de CPTPP, staat in de verklaring.
Het Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) werd in 2018 gesloten. Het is ontstaan als doorontwikkeling van het TPP-verdrag, waar ook de Verenigde Staten aan mee zouden doen. In 2017 besloot de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump echter dat de VS toch niet zou deelnemen.
Momenteel is het CPTPP-akkoord van kracht in Mexico, Japan, Singapore, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië en Vietnam. Brunei, Chili, Maleisië en Peru moeten het verdrag nog bekrachtigen. Truss noemde het CPTPP-gebied eerder “een van de meest dynamische vrijhandelsgebieden van de wereld”.
NU 31.01.2021 Belgische vissers zijn voor het eerst sinds de nieuwe handelsafspraken met het Verenigd Koninkrijk weer welkom in Britse wateren, zo meldt de Belgische minister Hilde Crevits zaterdag op Twitter. De minister van Landouw en Visserij schrijft dat de benodigde licenties zijn verleend voor zeventien van de achttien vissers die hun vissen vangen voor de Britse kust.
De zeventien vissers kunnen met de nieuwe licenties hun netten weer uitgooien in de twaalfmijlszone voor de kust van het Britse eiland. Ze waren de toegang hiertoe verloren op 1 januari, toen de Britten officieel afscheid namen van het Europese stelsel van regels.
De Britse wateren zijn voor levensbelang voor Belgische vissers. Ongeveer de helft van door Belgen gevangen vissen komt uit wateren van de overburen. De Belgische vissersvloot vangt daar met name tongen en schollen.
Met de vernieuwde handelsafspraken is de toegang tot Britse wateren verzekerd voor een periode van ruim vijf jaar. Wel mag er minder gevangen worden dan voorheen. Het VK krijgt in totaal ongeveer 1,6 miljard euro extra aan visvangstwaarde door de nieuwe handelsrelatie met de EU.
De licenties voor de Belgische vissers betekent niet dat Nederlandse vissers dit ook mogen. Vissers uit ons land mogen al zo’n veertig jaar niet meer in de zes-tot-twaalfmijlszone van het VK vissen. Alleen Franse en Belgische vissers mogen dat. Nederlandse vissers die onder een Belgische vlag varen mogen, mits ze de benodigde licentie hebben, wel in die zone vissen.
MSN 30.01.2021 De Franse president Emmanuel Macron heeft zaterdag in een interview met de Britse krant The Guardian en enkele andere media het Verenigd Koninkrijk opgeroepen duidelijkheid te scheppen over de vriendschapsbanden met de Europese Unie. Macron spreekt in dat interview over ‘half-friends’, een beetje vrienden.
Hij waarschuwt in dat vraaggesprek de Britse premier Boris Johnson dat hij moet kiezen wie zijn bondgenoten zijn. “Een beetje vrienden zijn is geen concept”, aldus Macron.
“Welke politieke koers wil Groot-Brittannië kiezen? Het kan niet de beste bondgenoot van de Verenigde Staten zijn, de beste bondgenoot van de EU en tevens het nieuwe Singapore zijn. Het moet een model kiezen”, zegt de Franse president in het interview.
Vrienden en bondgenoten
Begin deze maand prees Macron in zijn nieuwjaarstoespraak de Britten als vrienden en bondgenoten, ondanks de brexit. Volgens Macron maakt dat niet uit voor de goede relaties tussen de twee landen die sterk en vriendschappelijk zullen blijven.
Macron zegt de indruk te hebben dat het Britse leiderschap de diverse modellen over samenwerking aan de bevolking heeft “verkocht”. “Als de Britten een volledig trans-Atlantisch beleid willen voeren, dan willen we als EU verduidelijking, want dan zal er een afwijking van de afgesproken regels en de toegang tot de markten zijn.”
De Franse president voegde eraan toe het Verenigd Koninkrijk erg te waarderen, “maar ik denk dat brexit een fout is”. “Ik respecteer de soevereiniteit van het volk en het volk heeft gestemd, dus het moest gebeuren, maar ik denk dat de uitslag gebaseerd was op een hoop leugens en nu zien we dat zaken op veel terreinen veel ingewikkelder zijn geworden.”
NU 30.01.2021 De Europese Unie ziet af van het schrappen van een deel van het Noord-Ierlandprotocol, waarmee werd voorkomen dat coronavaccins naar het Verenigd Koninkrijk werden geëxporteerd. Eerder op de dag stelde de Europese Commissie nog controles in bij de Noord-Ierse grens, uit boosheid vanwege het hoogopgelopen conflict tussen de EU en de Zweeds-Britse farmaceut AstraZeneca.
De EU wilde daarmee voorkomen dat de farmaceut vaccins die in de EU gemaakt zijn aan niet-EU-lidstaten levert, met uitzondering van landen als Noorwegen en IJsland.
AstraZeneca deelde ruim een week geleden mee in het eerste kwartaal van dit jaar veel minder doses te kunnen leveren dan aanvankelijk was toegezegd, tot woede van de Europese Commissie. Brussel verdenkt AstraZeneca ervan het Verenigd Koninkrijk voorrang te geven bij de vaccinleveringen, omdat dat land eerder een contract had gesloten. De EU wilde daarom de hele productielijn van het bedrijf doorlichten.
Volgens het in het Brexit-akkoord afgesproken Noord-Ierlandprotocol moeten alle producten zonder controles vanuit de EU naar Noord-Ierland vervoerd kunnen worden. De EU beriep zich vrijdag echter op artikel 16 van het protocol, waarmee delen van de overeenkomst in bepaalde omstandigheden eenzijdig terzijde kunnen worden geschoven. Hiermee werd een harde ‘grens’ voor even werkelijkheid, wat jarenlang een spil was in de Brexit-onderhandelingen tussen het VK en de EU.
De EU heeft later op vrijdag besloten de exporttoets aan te passen, waardoor de uitvoer van vaccins van Ierland naar Noord-Ierland niet in gevaar zal komen. De Commissie kwam eerder met de toets om sterker te staan in de wereldwijde vaccinrace die is uitgebroken. Vaccinfabrikanten waarmee Brussel een contract heeft, mogen alleen nog vaccins naar buiten de EU uitvoeren als de leveringen aan de EU zelf niet in de knel komen. Als ze willen exporteren, moeten ze voortaan toestemming vragen.
EU werkt aan ‘transparant mechanisme’ rondom vaccinexport
De Ierse premier Micheál Martin reageerde vrijdagavond verheugd op het besluit van de Europese Commissie om toch af te zien van het inzetten van artikel 16. Hij had vrijdag meerdere keren contact met Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen. Die liet vrijdagavond via Twitter weten dat de EU werkt aan een transparant mechanisme waarmee vaccinexports beter kunnen worden gecontroleerd.
Veel EU-landen, waaronder Nederland, hebben zwaar ingezet op het vaccin van AstraZeneca. Nederland hoopte in februari en maart al miljoenen vaccins te ontvangen, maar zou het met wat nu op tafel ligt, moeten doen met ongeveer 1,2 miljoen tot 1,5 miljoen doses.
AD 26.01.2021 Schotten én Noord-Ieren betwijfelen ten zeerste of hun toekomst nog langer in het Verenigd Koninkrijk ligt. De brexit en de coronapandemie hebben de ziel uit de Unie geslagen.
Het recente dreigement van premier Nicola Sturgeon van Schotland om desnoods zonder toestemming van Westminster een referendum uit te schrijven over een afsplitsing van het Verenigd Koninkrijk, kon op geen slechter moment komen. Immers, ook de Noord-Ieren loeren nadrukkelijk naar de uitgang. 51 procent van de Noord-Ierse bevolking wil binnen vijf jaar stemmen over een hereniging met Ierland. Onvrede over de brexit werkt als brandstof.
Sturgeon stak niet zomaar een staaf dynamiet in de Unie. Haar Scottish National Party (SNP) gebruikt voor de verkiezingen in mei onafhankelijkheid als leidend thema. Nu uit polls naar voren komt dat haar partij afstevent op een monsterzege, slaat ze met haar vuist op tafel. Als premier Boris Johnson blijft weigeren Schotland een volksraadpleging toe te staan, dan pookt Sturgeon eigenhandig het vuur op.
De SNP wil niet in dezelfde val trappen als Catalonië door een ‘illegaal’ referendum uit te schrijven. Juristen denken dat dit kan door de vraagstelling enigszins aan te passen. Sturgeon zou de kiezers bijvoorbeeld kunnen voorleggen of ze willen dat Schotland moet proberen te onderhandelen met Westminster over onafhankelijkheid. Bij winst, zeer aannemelijk op dit moment, zet de SNP Johnson zodoende alsnog voor het blok.
De Schotse wens om zich af te scheiden van het Verenigd Koninkrijk en als zelfstandig land aansluiting te zoeken bij de Europese Unie is niet nieuw. Nog maar zeven jaar geleden vond een onafhankelijkheidsreferendum plaats. Toen moesten de voorstanders van afsplitsing bakzeil halen. De SNP vindt dat de situatie door de brexit – een ruime meerderheid van de Schotten is hier fel tegen – zodanig is veranderd dat de bevolking een tweede kans moet krijgen.
‘Populisme’
Johnson kon de opstandigheid van de SNP lang afdoen als ‘populisme van een nationalistische beweging’, maar sinds zondag lukt dat niet meer. Uit een groots opgezette enquête van The Times kwam naar voren dat ook Noord-Ierland de uitgang opzoekt. Op dit moment wil 47 procent van de bevolking nog in de Unie blijven. Maar 11 procent van de Noord-Ieren heeft inmiddels serieuze twijfels, terwijl 42 procent zich onomwonden uitspreekt voor een hereniging met Ierland. De 11 procent twijfelaars kan het gat van 5 procent in een keer tenietdoen.
Van de Noord-Ieren onder de 45 jaar is reeds een meerderheid voor aansluiting met het buurland. Als meer Noord-Ierse jongeren straks stemrecht krijgen, neemt dit aantal alleen maar toe. De jeugd heeft de eerdere strubbelingen niet actief meegemaakt. De terreur van de IRA kennen ze alleen uit de geschiedenislessen. En ze zijn niet, zoals de vorige generaties, getekend door de bloedige conflicten en vastgeklonken aan protestantse dan wel katholieke kampen.
Zodra ‘aannemelijk’ is dat een meerderheid van de Noord-Ieren voor hereniging voelt, moet er een referendum worden gehouden
De brexit lijkt dit proces te versnellen. Noord-Ierland wilde net als Schotland deel blijven uitmaken van de Europese Unie. De deal met Brussel raakt het land nu hard. Door de talloze procedures – ingevoerd om de ‘zachte’ grens met Ierland te waarborgen – komen schappen in de supermarkten leeg te staan. De prijs van het respecteren van het Goedevrijdagakkoord, waarmee in 1998 een einde kwam aan een bloedige strijd tussen katholieke ‘Nationalists’ en protestantse ‘Unionists’ die trouw aan de Britse kroon bleven, is hoog.
In het Goedevrijdagakkoord is een bepaling opgenomen over een mogelijke hereniging met Ierland. Zodra ‘aannemelijk’ is dat een meerderheid van de Noord-Ieren hiervoor voelt, moet er een referendum worden gehouden. De poll in The Times laat zien dat dit moment zo goed als bereikt is.
,,Het is tijd om de voorbereidingen voor een hereniging met Ierland te beginnen”, reageerde Michelle O’Neil, leider van Sinn Féin, een vurige voorstander van aansluiting bij Ierland. Eerste minister Arlene Foster van de DUP, die bij het VK wil blijven, waarschuwde juist voor nieuwe onlusten en sprak van een ‘roekeloos’ voorstel midden in een pandemie, maar schoot het voornemen niet af.
MSN 20.01.2021 Problemen door grensformaliteiten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie door de brexit blijven toenemen. Nu dreigt een belangrijk Brits douanesysteem overbelast te raken. Britse exporteurs melden dat ze steeds meer moeite hebben om de juiste papieren te verkrijgen waarmee ze hun goederen zonder vertraging naar de EU kunnen vervoeren.
Dat komt doordat er volgens hen te weinig personeel is met de bevoegdheid om ze te verstrekken.
Het is volgens sommige Britse exporteurs nu bijna onmogelijk om de doorvoerdocumenten te krijgen. “Niemand krijgt nog formulieren”, zegt een vrachtvervoerder uit Liverpool die onder meer auto’s en machines exporteert. “We hebben al honderden aanvragen moeten afwijzen.”
Achterstand inlopen
De Britse douane is zich bewust van het probleem. De moeilijkheden zouden worden veroorzaakt door een recente upgrade van een computersysteem. Volgens de douane kan de achterstand binnen een week worden ingehaald.
De EU is de grootste handelspartner van Groot-Brittannië en goed voor 43 procent van de export van het land in 2019. Voor de brexit kostte het veel minder moeite om goederen te exporteren omdat er bijna nooit papierwerk nodig was. Nu worden bedrijven geconfronteerd met vertragingen door ontbrekende of verkeerd ingevulde formulieren.
Gewaarschuwd
De afgelopen jaren is er veelvuldig gewaarschuwd voor opstoppingen aan de grens als gevolg van de brexit. Zelfs met een vrijhandelsakkoord zoals dat is gesloten, moeten transporteurs veel meer papierwerk regelen om spullen van de EU naar het VK te vervoeren en omgekeerd.
Dat kost tijd en geld en vergt meer mensen om alles in goede banen te leiden.
NOS 18.01.2021 Zeker twintig vrachtwagens van Britse visbedrijven hebben in hartje Londen gedemonstreerd tegen de vertragende, administratieve rompslomp waarmee ze te maken hebben nu de brexit definitief is afgerond.
De voertuigen stelden zich op in straten rond de ambtswoning van premier Johnson aan Downing Street en bij het parlementsgebouw.
Met name exporteurs van schaal- en schelpdieren worden getroffen. De dieren gaan vaak levend in de vrachtwagen. Hoe langer ze onderweg zijn, hoe minder er voor ze wordt betaald. De exporteurs zien hun bedrijven door de brexit-bureaucratie naar eigen zeggen vernietigd worden. Op hun vrachtwagens hadden de vissers leuzen geschreven met kritiek op Johnsons regering.
Britse vissers zetten vrachtwagens uit protest voor Downing Street 10
Veel vissers uit het Verenigd Koninkrijk hebben sinds de definitieve afronding van de brexit met de handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU moeite om hun vangst naar Europa te exporteren.
Door de toegenomen bureaucratie met onder meer vangstcertificaten en extra kwaliteits- en douanecontroles zijn leveringen geregeld flink vertraagd. Met als gevolg dat Europese kopers de vangst weigeren of aanzienlijk minder betalen.
Agenten spraken de vrachtwagenchauffeurs aan:
AFP
AFP
AFP
AFP
Gary Hodgson, directeur van visbedrijf Venture Seafoods, zegt tegen persbureau Reuters dat er in zijn branche serieus mee rekening wordt gehouden “dat het systeem mogelijk instort”.
Door de administratieve rompslomp moest hij sinds december al meerdere keren leveringen aan de EU annuleren. Een exploitant had vorige week 400 pagina’s aan documenten nodig om aan boord van een veerboot naar Europa te mogen, zegt Hodgson.
De vissers pleiten voor een “werkbaarder” systeem. Hodgson: “Premier Johnson moet eerlijk zijn tegenover ons, zichzelf en het Britse volk over de problemen voor de industrie”.
NU 13.01.2021 Nederland ontvangt mogelijk 757,4 miljoen euro aan Europees geld ter compensatie van de schade die uit de Brexit voortvloeit. Alleen Ierland kan aanspraak maken op een hoger bedrag, blijkt uit het voorstel waarover de EU-lidstaten en het Europees Parlement het eens proberen te worden.
Uit het Brexit-fonds, waarmee de Europese Unie bijvoorbeeld de transportsector, de visserij en andere slachtoffers van de Brexit wil helpen, kan dit jaar 4,24 miljard euro worden geput.
De lidstaten hebben de verdeling die de Europese Commissie voorstelt woensdag voor het eerst besproken. Nog niet alle landen zijn echter tevreden, en ook het Europees Parlement buigt zich er nog over.
Nederland zou dus alleen Ierland, dat een landsgrens met het Verenigd Koninkrijk deelt en van alle lidstaten het zwaarst is getroffen door het vertrek van de Britten, voor moeten laten gaan. Na Nederland volgen Duitsland, Frankrijk en België.
Volgend jaar komt er nog eens ruim 1 miljard euro vrij uit het fonds.
RTL 13.01.2021 Nederland krijgt een flink deel van het geld dat de Europese Commissie heeft gereserveerd om landen te compenseren voor brexitschade. Van de eerste 4 miljard die wordt uitgekeerd, krijgt Nederland zoals het er nu naar uitziet 713,3 miljoen.
Dat is bijna 18 procent van het totaal. Dat heeft de Commissie vanochtend bekendgemaakt in een overleg met de vertegenwoordigers van de EU-landen in Brussel.
5 miljard voor getroffen economieën
De pot met geld bedraagt in totaal 5 miljard euro, het laatste miljard wordt pas over een paar jaar verdeeld. Het geld is bedoeld om landen deels te compenseren voor kosten die zij maken om bedrijven en sectoren te ondersteunen die lijden onder de brexit.
Denk daarbij bijvoorbeeld aan vissers die minder mogen vangen in de Britse wateren, transporteurs die tegen extra kosten aanlopen of bijvoorbeeld vleesproducenten die met andere regels te maken krijgen die nadelig uitpakken.
In een eerste reactie laat een woordvoerder van de Nederlandse vertegenwoordiging in Brussel weten het ‘positief’ te vinden dat de Europese Commissie de bedragen per land heeft gepubliceerd en daarbij heeft gekeken naar de economische verwevenheid van landen met het VK en de verwachte impact.
Dat heeft ervoor gezorgd dat Nederland een behoorlijk groot deel van de te verdelen taart toebedeeld heeft gekregen. Alleen Ierland, dat als enige EU-land een landgrens heeft met het VK, krijgt meer. De Ieren krijgen 991,2 miljoen uit Brussel.
België en Frankrijk moeten het voorlopig doen met respectievelijk 305,5 miljoen en 396,5 miljoen euro.
Of deze bedragen ook definitief worden uitgekeerd, is nog niet helemaal zeker. De lidstaten en het Europees Parlement moeten nog akkoord gaan met de verdeling.
Werkelijke schade veel groter
Overigens is de compensatie uit Brussel bij lange na niet genoeg om de totale economische schade voor Nederland te compenseren. Het Centraal Planbureau berekende eerder dat een brexit mét een vrijhandelsakkoord de Nederlandse economie jaarlijks miljarden kost.
De schatting is dat structurele kosten in 2030 kunnen oplopen tot zo’n 8 miljard euro per jaar.
NOS 10.01.2021 Britse bedrijven en ondernemers luiden de noodklok vanwege de chaos in de exporthandel, veroorzaakt door de “verbijsterende” hoeveelheid aan nieuwe regels door de brexit.
In de eerste week nadat het handelsakkoord van kracht werd, schortte bezorgdienst DPD een deel van de leveringen aan het Europese vasteland op, stopte boekhandelketen Waterstones de verkoop aan klanten in de EU en waarschuwden Britse vissers dat ze hun verse producten niet op de EU-markten kunnen verkopen vanwege vertragingen aan de grenzen.
Premier Johnson beloofde een tariefvrije handelsdeal na de brexit, die vrije en eenvoudige toegang tot de Europese markt zou toestaan. Maar in werkelijkheid worden handelaren geconfronteerd met allerlei kosten voor de uitvoer van goederen naar Europa, zeggen ze in The Guardian.
Lege schappen bij Marks en Spencer in Parijs wegens leveringsproblemen AFP
Volgens de Britse brancheorganisatie Food and Drink Federation zorgen de administratieve rompslomp en grenscontroles voor 3,3 miljard euro aan extra kosten voor de detailhandel. Goederen en etenswaren dreigen daardoor duurder te worden, waarschuwt de sector.
Overhaaste deal
Veel van de problemen worden toegeschreven aan de overhaaste deal, die op Kerstavond werd bezegeld. “De reden waarom het Verenigd Koninkrijk en de EU oorspronkelijk een implementatieperiode van elf maanden overeenkwamen, was om bedrijven de tijd te geven orde op zaken te stellen en klaar te zijn voor de overgang. Maar die tijd hadden we niet”, zegt Stephen Kelly, directeur van een Noord-Ierse bedrijfsorganisatie. “We hadden zeven dagen voordat iedereen klaar moest zijn, en een daarvan was Eerste Kerstdag.”
“Er zijn nog steeds belangrijke kwesties die moeten worden gladgestreken”, aldus Stephen Phipson, directeur Make UK.
“De industrie verwelkomde de handelsovereenkomst die de catastrofe van no-deal heeft voorkomen, omdat tarieven en quota een ramp zouden zijn geweest voor exporteurs. Maar dit is slechts een uitgangspunt, want er zijn nog steeds belangrijke kwesties die moeten worden gladgestreken”, zegt Stephen Phipson, directeur van werkgeversorganisatie Make UK inThe Guardian. Hij denkt dat daar maanden, zo niet jaren, voor nodig zouden zijn.
Het is nog maar de vraag of die wil er is, na al die maanden van onderhandelen, zegt Dominic Goudie, hoofd van de Food and Drink Federation. Hij waarschuwde eerder deze week voor dreigende leveringsproblemen van voedingsmiddelen door de nieuwe regels. Zo worden voedingsmiddelen die via een Brits distributiecentrum naar Ierland of Europa worden vervoerd, als Brits bestempeld, ook als ze in de EU gemaakt zijn. Dat leidt tot extra kosten, papierwerk en vaak ook vertraging.
Vertegenwoordigers van Britse productie- en handelsorganisaties voerden afgelopen donderdag spoedoverleg met minister Gove van Buitenlandse Zaken. Gove gaf toe dat er problemen waren die de komende weken voor “aanzienlijke extra verstoringen” aan de Britse grens zouden leiden.
Ook vanuit Europese zijde vragen bedrijven om een aanpassingsperiode, zodat ze tijd krijgen om de regels in het 1200 pagina’s tellende handelsverdrag te begrijpen en ze te implementeren.
Pandemie
Het Verenigd Koninkrijk koopt ongeveer de helft van zijn voedsel uit het buitenland, met de meerderheid afkomstig uit de Europese Unie. Al voor de brexit ontstonden er problemen aan de grens, toen door de coronapandemie vrachtwagens het land niet meer in en uit konden.
NOS 04.01.2021 Londen, van oudsher een van de belangrijkste financiële centra in de wereld, verliest een deel van zijn financiële handel aan de Europese Unie. Dat blijkt op de eerste handelsdag in het nieuwe jaar. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) meldt “een flinke toename van activiteiten” op de platforms van financiële instellingen die zich in de aanloop naar de brexit in Nederland hebben gevestigd.
Volgens de Financial Timesis voor bijna 6 miljard euro aan aandelenhandel verschoven van Londen naar hoofdsteden in de EU. Hierdoor mist het VK belastinginkomsten. In het handelsakkoord dat eind vorig jaar werd gesloten, zijn nauwelijks voorzieningen opgenomen om beperkingen in financiële handel op te heffen.
In Nederland heeft de AFM 54 handelsvergunningen verleend die voor de Brexit zijn aangevraagd. Het gaat onder meer om handelsplatformen die zich bezighouden met handel op de aandelen- en obligatiemarkt.
AD 01.01.2021 Vanaf vandaag geldt er in het Verenigd Koninkrijk niet langer een btw-tarief van 5 procent op tampons en maandverband. Sanitaire producten worden in de Europese Unie belast, omdat ze niet op de lijst van essentiële goederen staan.
Britse activisten zijn blij met het verdwijnen van de ‘seksistische belasting’, die in de volksmond ook wel de ‘tamponbelasting’ werd genoemd. ,,Deze verandering stelt een negatief beeld over vrouwen dat de belasting met zich meebrengt aan de kaak”, vertelt de 27-jarige Laura Coryton aan de BBC. Coryton begon zes jaar geleden met actievoeren tegen de maatregel en zegt op Twitter het bijna niet te kunnen geloven dat de ‘tamponbelasting’ geschrapt wordt.
Lots of exciting things happening today! Can’t believe that as of midnight tonight, tampon tax will finally be axed. Feeling very lucky to have been a part of this with so many others including the amazing @paulasherriff
Mary-Ann Russon
@concertina226
Hi @LauraCoryton, do you have time to give me a quick comment this afternoon for @BBCBusiness on the Tampon tax abolishment coming into effect from tomorrow please? Let me know!
In november werd Schotland het eerste land ter wereld dat sanitaire producten gratis beschikbaar stelt aan inwoners. Hierop zei Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) maandverband en tampons ook gratis beschikbaar te willen maken voor Nederlandse vrouwen en meisjes die deze middelen niet zelf kunnen betalen. ,,In een gezin met meerdere dochters dat van 50 euro per week moet rondkomen telt die paar euro toch op’’, zei Ploumen toen. Ze baseerde zich op een onderzoek over menstruatie-armoede in Nederland.
De Britse premier Boris Johnson is meer dan tevreden met de gesloten handelsdeal met de Europese Unie voor na de brexit. Hij ziet het als een triomf.
MSN 0101.2021 Met het definitieve vertrek uit de Europese Unie wordt in het Verenigd Koninkrijk vanaf deze vrijdag geen belasting meer geheven op producten zoals tampons en maandverband. Volgens Europese regels moeten EU-lidstaten tot 2022 minimaal 5 procent btw heffen op dergelijke artikelen, meldt BBC News. Maar nu de Britten uit de EU zijn gestapt, mogen ze de regels met ingang van dit jaar al aanpassen. De belasting was activisten een doorn in het oog.
Om 23.00 uur (Britse tijd) werd de interne Europese markt verlaten en – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – staat het VK daadwerkelijk op eigen benen.
De Britse Laura Coryton, die al ruim zes jaar tegen de omstreden belasting strijdt, vertelt in gesprek met BBC News dat de verdwijning van de “seksistische belasting” belangrijk is in de strijd tegen armoede. “Deze verandering gaat leiden tot een lagere prijs van menstruatieproducten.”
BBC News schrijft op basis van een schatting van het Britse ministerie voor Economische Zaken dat iedere Britse vrouw gemiddeld 40 pond (zo’n 45 euro) gaat besparen. Een doos met twintig tampons wordt zo’n 8 cent goedkoper, terwijl de prijs van pakken maandverband zo’n 6 cent daalt.
Schotland is overigens al een stap verder. Het land introduceerde vorig jaar als eerste land ter wereld een wet om dameshygiëneproducten gratis te maken, eveneens om zogeheten ongesteldheidsarmoede te bestrijden. In het land zijn tampons en maandverband op plekken als buurtcentra, jeugdclubs en apotheken gratis verkrijgbaar.
MSN 01.01.2021 De Brexit is een feit; om middernacht verliet het Verenigd Konkrijk de interne Europese Markt. “Een geweldig moment voor dit land”, noemde premier Boris Johnson de veranderingen donderdagavond. Kort na de jaarwisseling passeerden de eerste trucks de nieuwe douanegrens.
In Noord-Frankrijk overhandigden na middernacht de eerste chauffeurs hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan op de trein die door de Kanaaltunnel rijdt. Dat lijkt vooralsnog goed te verlopen.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. “Ik denk niet dat het lastig wordt”, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken.
De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Uiteindelijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag al 200 vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Volgens Getlink voldeden alle vrachtwagens aan de nieuwe vereisten en zijn er geen combinaties geweigerd.
Op vrijdag staan ook al de eerste vluchten en afvaarten vanuit de EU naar het Verenigd Koninkrijk en vice versa gepland. De verwachting is dat eventuele problemen per maandag meer zullen opspelen, als de handel meer als normaal verloopt.
Nederlandse douane heeft negenhonderd extra medewerkers
De eerste vrachtauto’s die per veerboot de overtocht maken worden in de loop van de ochtend in de haven van Calais verwacht. Voorzitter van de haven Jean-Marc Puissesseau zei op oudejaarsdag dat er drie jaar lang hard is gewerkt om de impact van de brexit op onder meer het afhandelen van vervoersstromen in de haven zo beperkt mogelijk te houden.
Of de nieuwe grens nu wel of niet voor veel extra problemen zal zorgen, Nederlandse douane krijgt het hoe dan ook drukker. In de afgelopen twee jaar heeft de douane circa negenhonderd nieuwe medewerkers aangenomen om al het extra werk te verzetten.
Eerder gaf de instantie aan in de eerste vier tot zes weken vertragingen te verwachten in de Rotterdamse haven als gevolg van de brexit.
Ook op Schiphol zal het wennen zijn, omdat reizigers echt te maken krijgen met een grens. Ook mogen bijvoorbeeld niet meer zomaar bepaalde bederfelijke producten het land worden binnengebracht.
Johnson wil van VK een ‘wetenschappelijke supermacht’ maken
In zijn nieuwjaarsboodschap beloofde Boris Johnson dat het Verenigd Koninkrijk een wetenschappelijke supermacht zal worden.
De premier zei dat hij de nieuwe mogelijkheden die brexit biedt, wil gebruiken om pionierswerk te verrichten op het gebied van biowetenschappen, kunstmatige intelligentie en batterij- en windenergietechnologie. Daarbij moeten miljoenen hooggekwalificeerde banen worden gecreëerd.
Johnson noemde het een ‘geweldig moment’ en stelde dat de Britten hun vrijheid weer terug hebben, “het is aan ons om er het beste van te maken.” Hij beloofde tegelijkertijd dat het Verenigd Koninkrijk “open, genereus en naar buiten gericht” zal zijn.
Verder hoopt de Britse premier de Britten die zich van de Brexit hebben afgewend weer bijeen te brengen en het land te verenigen in plaats van uiteen te laten vallen. Noord-Ierland en Schotland hadden tijdens het referendum in meerderheid tegen de Brexit gestemd. “Ik denk dat het instinct van het volk van dit land zal zijn om zich in een Verenigd Koninkrijk te verenigen. Daar waar Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland samenwerken om onze waarden over de hele wereld uit te dragen”, aldus Johnson.
NU 01.01.2021 De eerste uren na de Brexit was er weinig hinder voor het verkeer van en naar het Verenigd Koninkrijk. Zo zijn in de nacht van donderdag op vrijdag bijna tweehonderd vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Dat meldt tunnelexploitant Getlink. Ook Schiphol meldt dat er weinig problemen waren bij de eerste vluchten richting het VK.
Door het Britse vertrek uit de Europese Unie is het sinds vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het VK. De extra douanecontroles hebben op de luchthaven echter niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend gingen onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder bevestigde dat er geen problemen waren.
Rustig in Rotterdamse haven
In de haven van Rotterdam is het vrijdag rustig wat betreft het verkeer richting het VK. Er staan slechts twee ferryafvaarten gepland op Nieuwjaarsdag. Havenbedrijf Rotterdam liet eerder deze week weten op de eerste dag van het nieuwe jaar weinig problemen te verwachten. In het weekend is het ferryverkeer tussen Rotterdam en het VK eveneens beperkt.
Ook de douane denkt dat er vrijdag niet of nauwelijks hinder is, meldt een woordvoerder. Pas na het weekend, als het weer drukker is, houdt de douane rekening met oponthoud.
Vrachtwagens verlaten de eerste ferry die na de Brexit aankomt in Dover. Foto: ANP
Douaneformaliteiten leidden bij Kanaaltunnel niet tot vertraging
Bij de Kanaaltunnel waren er in de Nieuwjaarsnacht en -ochtend geen noemenswaardige opstoppingen. Daardoor konden vrachtwagens hun weg zonder problemen vervolgen. Door de Brexit moeten logistieke bedrijven weer douaneformaliteiten doorlopen. Volgens Getlink voldeden alle trucks aan de nieuwe vereisten en zijn er geen voertuigen geweigerd.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk. Dit zou een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigen te onderbreken. De directeur van Getlink liet enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Circa 70 procent van de handel tussen het VK en de EU verloopt via de Franse havens van Calais en Duinkerken. Gemiddeld passeren dagelijks 60.000 mensen en twaalfduizend vrachtwagens deze havens.
MSN 01.01.2021 De eerste uren na de Brexit was er weinig hinder voor het verkeer van en naar het Verenigd Koninkrijk. Zo zijn in de nacht van donderdag op vrijdag bijna tweehonderd vrachtwagens “zonder problemen” door de Kanaaltunnel vervoerd. Dat meldt tunnelexploitant Getlink. Ook Schiphol meldt dat er weinig problemen waren bij de eerste vluchten richting het VK.
Door het Britse vertrek uit de Europese Unie is het sinds vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het VK. De extra douanecontroles hebben op de luchthaven echter niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend gingen onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder bevestigde dat er geen problemen waren.
Rustig in Rotterdamse haven
In de haven van Rotterdam is het vrijdag rustig wat betreft het verkeer richting het VK. Er staan slechts twee ferryafvaarten gepland op Nieuwjaarsdag. Havenbedrijf Rotterdam liet eerder deze week weten op de eerste dag van het nieuwe jaar weinig problemen te verwachten. In het weekend is het ferryverkeer tussen Rotterdam en het VK eveneens beperkt.
Ook de douane denkt dat er vrijdag niet of nauwelijks hinder is, meldt een woordvoerder. Pas na het weekend, als het weer drukker is, houdt de douane rekening met oponthoud.
Douaneformaliteiten leidden bij Kanaaltunnel niet tot vertraging
Bij de Kanaaltunnel waren er in de Nieuwjaarsnacht en -ochtend geen noemenswaardige opstoppingen. Daardoor konden vrachtwagens hun weg zonder problemen vervolgen. Door de Brexit moeten logistieke bedrijven weer douaneformaliteiten doorlopen. Volgens Getlink voldeden alle trucks aan de nieuwe vereisten en zijn er geen voertuigen geweigerd.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk. Dit zou een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigen te onderbreken. De directeur van Getlink liet enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
Circa 70 procent van de handel tussen het VK en de EU verloopt via de Franse havens van Calais en Duinkerken. Gemiddeld passeren dagelijks 60.000 mensen en twaalfduizend vrachtwagens deze havens.
NOS 01.01.2021 Omdat vandaag de brexit-afspraken tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk ingaan, is er voor chauffeurs en transportbedrijven een nieuwe werkelijkheid aangebroken. Bij de haven van Calais is het nog rustig, ziet correspondent Frank Renout.
Iets voor 06.30 uur vertrok vanaf daar de eerste veerboot naar Dover. “Met een handjevol vrachtwagens aan boord. Ook op de weg naar de haven is het ontzettend stil”, zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Maar problemen zouden nog kunnen komen. “Dit is nu de buitengrens van de Europese Unie en daar horen allerlei controles bij. Er zijn formaliteiten bij gekomen en veranderd.”
Bij de ingang van de Eurotunnel is het uitgestorven. “Ik sta bij de A16, hier rijdt helemaal niets. Ook het parkeerterrein is helemaal leeg”, zegt Renout. Dat kan doordat het vandaag een vrije dag is. “De voorspelling is dat de drukte vanaf maandag, de eerste werkdag, langzaam zal toenemen.”
Rustig in Calais en Dover, ondanks grenscontroles door brexit
Peter Vinke van Neele Vat Logistics, dat bouwmaterialen en geur- en smaakstoffen voor vooral bier en wijn naar het Verenigd Koninkrijk vervoert, is opgelucht. “Eigenlijk zijn wij blij dat het zo ver is. Het is natuurlijk echt een aanloop geweest om hieraan te beginnen.”
Het bedrijf heeft extra personeel aangenomen, processen aangepast en geïnvesteerd om allerlei zaken digitaal te kunnen verwerken. “We denken dat we er klaar voor zijn, maar het is spannend. Maandag gaan we echt live.” Omdat de transporteur voor elke scheepslading documenten moet regelen en extra transacties moet uitvoeren, worden de transporten duurder, wat wordt doorberekend aan de klant. “Dat kan niet anders.”
Obstakel
In de stad Calais, waar geld wordt verdiend aan reizigers van en naar het Verenigd Koninkrijk, vragen ondernemers en inwoners zich af wat de brexit voor hen gaat betekenen. “Het kan zijn dat klanten minder gaan komen omdat ze de douane en grens een obstakel vinden”, zegt hoteluitbaatster Rachel Lannoy. “Of ze komen juist vaker om van de lagere tarieven te profiteren.” Ze hoopt dat Calais een duty free-zone zal worden. De burgemeester heeft daar een verzoek voor gedaan.
MSN 01.01.2021Kort na middernacht waarop het Verenigd Koninkrijk officieel uit de interne markt van de Europese Unie hebben de eerste vrachtwagens in Noord-Frankrijk de nieuwe douanegrens overgestoken. Chauffeurs overhandigden hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan op de trein die door de Kanaaltunnel rijdt.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. “Ik denk niet dat het lastig wordt”, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken. De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
MSN 01.01.2021 De eerste vluchten in het nieuwe jaar van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk hebben op Schiphol niet voor noemenswaardige problemen gezorgd. Door de brexit is het per vrijdag niet meer mogelijk om vrij te reizen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Extra douanecontroles hebben niet tot vertragingen geleid.
In de ochtend vertrokken onder meer vluchten naar Londen, Manchester en Newcastle. Deze vluchten vertrokken volgens de site van Schiphol op tijd. Een woordvoerder van Schiphol bevestigde dat er geen problemen waren.
Wel moet worden aangetekend dat door de coronacrisis reizen op dit moment wordt afgeraden. Daarbij komt dat in het Verenigd Koninkrijk een gemuteerd coronavirus rondwaart. De nieuwe coronavariant kan aanzienlijk besmettelijker zijn. Toen de mutatie bekend werd, besloten de meeste EU-landen om het reizen van en naar Groot-Brittannië grotendeels te beperken om de verspreiding ervan te voorkomen.
AD 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn om middernacht ingegaan. De Britten hebben om 23.00 Engelse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu, vier jaar na het brexitreferendum, daadwerkelijk op eigen benen.
In havensteden Dover en Calais gelden de nieuwe regels voor personen en vrachtvervoerders die willen im- of exporteren naar Groot-Brittannië. Het Verenigd Koninkrijk liet zelf weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie, die om middernacht zijn ingaan. Premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de ,,vrijheid in eigen handen’’ heeft en er het beste van moet maken.
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht aan Europa weten snel terug te keren. ,,Schotland zal snel weer terug zijn’’, meldde ze op Twitter. ,,Houd het licht aan.’’ De Schotse premier wil dit jaar een tweede referendum houden over Schotse onafhankelijkheid.
Met klokslagen van de Big Ben in Londen werd om 23.00 uur plaatselijke tijd het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese handelszone aangekondigd. Het Britse Lagerhuis en Hogerhuis hadden afgelopen woensdag het akkoord tussen Groot-Brittannië en de EU goedgekeurd. De Big Ben ondergaat een grote restauratie sinds 2017, maar voor deze historische dag was het klokkenspel teruggehangen.
Het Verenigd Koninkrijk verliet de EU eind januari al, maar was tot het einde van dit jaar gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Door het uitblijven van nieuwe afspraken over handel dreigden grote chaos en kostbare handelsbelemmeringen na de jaarwisseling. Vlak voor kerst sloten Groot-Brittannië en de EU alsnog een handelsovereenkomst.
Kort na middernacht zijn de eerste vrachtwagens in Noord-Frankrijk de nieuwe douanegrens overgestoken. Chauffeurs overhandigden hun douanepapieren om vervolgens aan boord te gaan van de trein die door de Kanaaltunnel rijdt.
Een Roemeense chauffeur zag zijn papieren in enkele seconden goedgekeurd worden. ,,Ik denk niet dat het lastig wordt’’, zei hij tegen persbureau Reuters. In de eerste uren van het nieuwe jaar was er weinig vrachtvervoer door de Eurotunnel in Calais.
Britse en Europese bedrijven hadden eerder gewaarschuwd voor chaos aan de grens vanwege het vele papierwerk, die een soepele handelsstroom van jaarlijks bijna 1 biljoen euro dreigt te onderbreken. De directeur van Getlink, dat het vervoer door de kanaaltunnel verzorgt, liet donderdag enkele uren voordat de nieuwe regels ingingen weten dat het risico op chaos klein is. Er zullen volgens hem de komende dagen en weken wat aanpassingen nodig zijn.
NU 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten voor verkeer tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag ingegaan. De Britten hebben om 23.00 uur Britse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – daadwerkelijk op eigen benen.
In de Engelse havenstad Dover en de Franse havenstad Calais gelden nu nieuwe regels voor de import en export. Het Verenigd Koninkrijk liet eerder weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie.
De Britse premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de “vrijheid in eigen handen” heeft en er het beste van moet maken.
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht weten dat het land naar verwachting snel terugkeert in de EU. “Schotland zal snel weer terug zijn”, meldde ze op Twitter. “Hou het licht aan.”
Sturgeon wil dit jaar een tweede referendum over Schotse onafhankelijkheid houden.
MSN 01.01.2021 De nieuwe douane- en grensformaliteiten voor verkeer tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn in de nacht van donderdag op vrijdag ingegaan. De Britten hebben om 23.00 uur Britse tijd de interne Europese markt verlaten en staan nu – 4,5 jaar na het Brexit-referendum – daadwerkelijk op eigen benen.
In de Engelse havenstad Dover en de Franse havenstad Calais gelden nu nieuwe regels voor de import en export. Het Verenigd Koninkrijk liet eerder weten klaar te zijn voor de grote veranderingen aan de grens met de Europese Unie.
De Britse premier Boris Johnson zei donderdagavond dat het Verenigd Koninkrijk de “vrijheid in eigen handen” heeft en er het beste van moet maken.
Schotse premier wil weer in de EU
De Schotse premier Nicola Sturgeon liet om middernacht weten dat het land naar verwachting snel terugkeert in de EU. “Schotland zal snel weer terug zijn”, meldde ze op Twitter. “Hou het licht aan.”
Sturgeon wil dit jaar een tweede referendum over Schotse onafhankelijkheid houden.
NOS 31.12.2020 De Britse koningin Elizabeth heeft haar handtekening gezet onder de handelsovereenkomst met de Europese Unie. Dat deed ze nadat zowel het Hogerhuis als het Lagerhuis met de deal had ingestemd. Nu kunnen de Britten op 1 januari de Europese interne markt verlaten, zoals afgesproken.
Eerder op de dag stemde het Lagerhuis met grote meerderheid in met de deal die op Kerstavond werd gesloten. Laat op de avond volgde het Hogerhuis. Het parlement was voor de zittingen teruggeroepen van kerstreces.
Het akkoord werd vorige week donderdag gesloten, na lange onderhandelingen. Er zijn onder meer afspraken gemaakt over visserij en een gelijk speelveld voor bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk en de EU.
Afgelopen maandag gingen de EU-lidstaten al akkoord met de deal. De enige goedkeuring die nu nog nodig is, is die van het Europees Parlement. Dat duurt waarschijnlijk nog een maand, maar tot die tijd is er een voorlopige regeling waarin geen handelstarieven gelden.
NU 31.12.2020 Het had wat voeten in de aarde, maar in de nacht van donderdag op vrijdag om 0.00 uur (Nederlandse tijd) neemt het Verenigd Koninkrijk na 48 jaar echt afscheid van de Europese Unie. Op 31 januari van dit jaar werd al half afscheid genomen, maar volgde nog een overgangsperiode van elf maanden.
Na negen maanden van moeizaam onderhandelen was er vorige week eindelijk witte rook over een handelsovereenkomst, de Brexit-deal. Daarmee wordt de handel tussen het grootste deel van het vasteland van Europa en het eiland vormgegeven, zonder het VK als onderdeel van de EU.
“Brexit is geen eind, maar een begin”, zei de Britse premier Boris Johnson vlak nadat zijn parlement de Brexit-deal goedkeurde.
Toen het VK zich in 1973 aansloot bij de EU ging het economisch gezien dramatisch slecht met het land. De eigenzinnige Britten zijn nooit lid geweest van de eurozone, de EU-landen die de euro als munteenheid hebben. De Britten hebben hun pond.
Vanaf 1 januari 2021 maken ze ook geen deel meer uit van de interne markt, of douane-unie van de EU. Dat zal ongetwijfeld leiden tot gedoe aan de grenzen en meer administratie leidt doorgaans tot hogere kosten, aan beide zijden van de grens.
Net als toen het VK zich aansloot bij de EU, staat het land er ook nu economisch gezien niet florissant voor. Het is een van de Europese landen waarvan de economie de grootste klappen heeft gekregen in de huidige coronacrisis.
AD 31.12.2020 Het Britse Hogerhuis heeft groen licht gegeven voor de handelsovereenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie die vorige week na lang onderhandelen werd gesloten. Eerder op woensdag stemde ook het Lagerhuis al met grote meerderheid in met de brexitdeal.
Zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis (House of Lords), werd voor een speciale zitting teruggeroepen van de kerstvakantie. Koningin Elizabeth zal nu haar zegen geven aan de handelsdeal.
Het Verenigd Koninkrijk verliet eind januari de EU, maar was tot het einde van dit jaar gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Door het uitblijven van nieuwe afspraken over handel dreigden grote chaos en kostbare handelsbelemmeringen na de jaarwisseling. Er werden door Londen en Brussel onder meer afspraken gemaakt over visserijrechten, gelijk speelveld voor Britse bedrijven en ondernemingen uit EU-landen en naleving van afspraken.
Overigens heeft zowel het Schotse parlement als dat van Noord-Ierland het verdrag woensdag afgewezen. Hun stemmingen hadden echter geen invloed op het wetgevende proces in Londen. De Schotten benadrukten nogmaals dat ze de brexit maar niks vinden, en in Noord-Ierland leeft onvrede omdat wordt gevreesd dat het Britse vertrek uit de EU alsnog voor economische schade in het gebied zal zorgen.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord nog wel goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er in Brussel een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er op 1 januari niet opeens handelstarieven zouden gaan gelden. Dat is eerder deze week geregeld. De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om de deal goed door te nemen.
NU 31.12.2020 Het Britse parlement, de senaat en koningin Elizabeth hebben de vorige week bereikte Brexit-overeenkomst goedgekeurd. Binnen de overeenkomst is de handel geregeld voor het tijdperk dat het Verenigd Koninkrijk geen deel meer uitmaakt van de interne markt van de Europese Unie.
“Het is nu aan ons om er het beste van te maken met onze herwonnen macht”, zei premier Boris Johnson. Ook de Britse koningin Elizabeth gaf haar zegen, waarmee de overeenkomst geratificeerd kan worden.
De zogenoemde ‘Royal Assent’ bestaat uit een stempel. Het duurde bijna tot het allerlaatste moment voor de Britten en de EU om tot overeenstemming over de Brexit te komen.
Om het akkoord toch op 1 januari 2021 te kunnen laten ingaan, hebben de Europese lidstaten een voorlopig akkoord tot 28 februari 2021 goedgekeurd. Woensdag hebben voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel hier hun handtekening onder gezet.
Of het Europees Parlement daadwerkelijk akkoord gaat met de deal is nog onduidelijk, maar waarschijnlijk.
NOS 31.12.2020 Europese vissers weten, ondanks de brexit-deal, nog niet of ze vanaf 1 januari in Britse wateren mogen vissen. Vanwege de brexit hebben ze daarvoor vanaf morgen vergunningen nodig, maar die zijn nog niet afgegeven.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) waarschuwt vissers dat ze niet zonder de juiste papieren in Britse wateren mogen vissen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt de posities van Nederlandse vissersboten vanaf morgen extra in de gaten en laat weten waarschuwingen en boetes te kunnen uitdelen als boten zich niet aan de regels houden.
Wat staat er in de brexit-deal over visserij?
De visserij was tot op het laatste moment een van de belangrijkste twistpunten in de brexit-onderhandelingen. Uiteindelijk kwamen ze eruit: Europese vissers mogen nog in Britse wateren vissen, maar wel zo’n 25 procent minder vangen. Die visrechten gaan naar de Britse vissers. De Britse vissers zijn niet blij met deze deal, zij wilden veel meer visrechten hebben. De overeenkomst geldt voor 5,5 jaar, daarna wordt er opnieuw onderhandeld.
De Europese lidstaten hebben in aanloop naar de brexit een lijst opgesteld met boten die in Britse wateren vissen, zodat bij een deal het papierwerk snel in orde kon worden gemaakt. “Het is wachten op het Verenigd Koninkrijk”, laat een woordvoerder van de RVO weten. “Vanuit alle niveaus wordt druk uitgeoefend voor een spoedige afhandeling, maar zolang er geen akkoord is op deze lijst, kan geen enkele Europese visser in Brits water vissen.”
Ook de Noorse wateren zijn zonder vergunning verboden terrein. Noorwegen is geen lid van de Europese Unie en maakt daarom jaarlijks aparte afspraken over de visserij. De Noren stelden hun vergunningen uit, omdat ze de brexit-deal wilden afwachten.
‘Ik durf het niet aan’
De vissersbonden balen. “De lijsten met vissersboten liggen al heel lang in Brussel. Je hoopt dat na al die jaren onderhandelen iedereen de knop omdraait en elkaar helpt”, zegt Gerard van Balsfoort van de redersvereniging voor zeevissers. “Het wordt spannend en ik houd mijn hart vast.”
Op dit moment zijn er weinig vissers op het water, de meeste blijven binnen vanwege Oud en Nieuw. Wel zijn vissers van plan om dit weekend en maandag uit te varen. De vissersbonden verwachten niet dat er toch boten zonder vergunning naar Britse wateren gaan.
“Ik ga dan dichtbij wat vangen, of naar de Franse kust”, laat kottervisser Job Schot uit Tholen weten. “Het zal dan wel heel moeilijk worden om wat te verdienen.”
“Je positie wordt constant doorgegeven, dus ik durf het niet aan”, zegt kottervisser Jurie Post uit Urk. “Ik hoop vooral dat het allemaal niet te lang duurt.”
NU 30.12.2020 Een zeer ruime meerderheid in de Britse House of Commons heeft woensdag groen licht gegeven voor het Brexit-akkoord. In het Lagerhuis stemden 521 parlementariërs voor en 72 tegen. Daarmee is de invoering van de deal een stap dichterbij gekomen. Later op woensdag stemt het Britse Hogerhuis over het akkoord.
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk sloten de dag voor Kerst een akkoord over regels voor de toekomstige onderlinge handel. Voor de invoering ervan was toestemming nodig van onder meer de Britse volksvertegenwoordiging.
Na de overweldigende steun vanuit het Lagerhuis is nu het Hogerhuis aan zet. De verwachting is dat die ook akkoord gaat met de deal. Daarna moet nog het Europees Parlement zijn fiat geven. Die stemt er pas na de jaarwisseling over.
Om het akkoord toch op 1 januari 2021 in te kunnen laten gaan, hebben de Europese lidstaten een voorlopig akkoord tot 28 februari 2021 goedgekeurd. Woensdag hebben voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel hier hun handtekening onder gezet.
Of het Europees Parlement daadwerkelijk akkoord gaat met de deal is nog onduidelijk. Wel heeft parlementsvoorzitter David Sassoli vorige week gezegd “verantwoord” met de deal om te gaan.
NOS 30.12.2020 Het Britse Lagerhuis heeft ingestemd met de brexitdeal die vorige week werd gesloten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
Het handelsakkoord werd op Kerstavond gepresenteerd. Maandag gaven alle EU-lidstaten al groen licht voor de deal. Het Britse Hogerhuis moet het akkoord ook nog goedkeuren. Daarna zal koningin Elizabeth de overeenkomst ondertekenen.
Als alles volgens planning verloopt, worden deze stappen vandaag nog doorlopen. Vervolgens kan het akkoord net voor het einde van de transitieperiode, morgen, geratificeerd worden.
AD 30.12.2020 Het Britse Lagerhuis heeft met grote meerderheid ingestemd met het handelsakkoord dat vorige week werd gesloten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
De handelsovereenkomst moet ook nog worden goedgekeurd door het Britse Hogerhuis. Zowel het Lagerhuis als het Hogerhuis werd voor een speciale zitting teruggeroepen van de kerstvakantie. Het debat in het Hogerhuis, het House of Lords, kan volgens Britse media tot middernacht (Nederlandse tijd) duren. Vervolgens zal koningin Elizabeth haar zegen geven aan de deal.
De overeenkomst werd gesteund door brexit-hardliners in de Conservatieve Partij van premier Boris Johnson. De belangrijkste oppositiepartij Labour stemde eveneens in met de brexitdeal. Labour-leider Keir Starmer wilde zo een no-dealbrexit voorkomen. Hij vindt wel dat het akkoord niet perfect en op verschillende punten nog onvolledig is.
Schade
De Scottish National Party (SNP) stemde tegen omdat de handelsovereenkomst schade zou toebrengen aan de Schotse visindustrie. De SNP zegt dat door de brexitdeal de Schotse wens voor onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk wordt versterkt.
Johnson zei bij aanvang van de stemming dat met de brexitdeal het Verenigd Koninkrijk kan blijven handelen en samenwerken met EU-landen, maar dat de controle van eigen wetgeving en toekomst nu in Britse soevereine handen is. Hij spreekt van het begin van een nieuwe relatie met de EU.
,,Dit is niet het einde van Groot-Brittannië als Europees land”, zo heeft Johnson benadrukt tegen omroep BBC. ,,We zijn in veel opzichten de typische Europese beschaving, of hoe je het ook wilt zeggen, en dat zullen we blijven.”
Handelsakkoord
Eerder op de dag werd in Brussel het handelsakkoord ondertekend door voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en EU-president Charles Michel. Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om de deal goed door te nemen.
RTL 30.12.2020 Een volgende hobbel richting goedkeuring van het handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is genomen. Het Britse Lagerhuis, onderdeel van het parlement, heeft woensdag ingestemd met de brexitdeal.
Dat gebeurde met een grote meerderheid. Het akkoord werd met 521 stemmen voor en 73 stemmen tegen aangenomen.
De verwachting is dat ook het ongekozen Hogerhuis, het House of Lords, later vandaag nog goedkeuring geeft. De stemmingen zijn volgens Johnson een formaliteit.
EU al akkoord
Eerder vandaag tekenden Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en EU-president Charles Michel namens de EU al voor het akkoord. Op dinsdag gaven de 27 EU-lidstaten al hun fiat.
Het ruim 1200 pagina’s tellende akkoord ging vandaag per vliegtuig richting Londen voor een handtekening van de Britse premier Boris Johnson. Het Britse parlement debatteert vandaag over de deal.
Nu moet ook het Europees Parlement nog groen licht geven voordat het akkoord echt is beklonken. Zij krijgen officieel tot 28 februari de tijd, maar vinden dat niet lang genoeg. Ze mikken op een stemming in maart, zo maakte het Parlement deze week bekend.
De deal gaat op 1 januari al wel voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
‘EU-only’
Om de snelheid te waarborgen werd het goedkeuringsproces in de EU versimpeld en konden de nationale parlementen hun zegje niet doen. Dit tot grote teleurstelling van verschillende partijen in de Tweede Kamer, zoals de SP.
De deal is bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. Dat is een ‘politieke keuze’ geweest, vanwege de tijdsdruk, schreef minister Blok dit weekend al aan de Kamer.
NU 30.12.2020 Veel Britse vissers zijn teleurgesteld over het handelsakkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben bereikt. Vooral het gegeven dat Europese vissersboten in de Britse kustwateren mogen blijven vissen, stuit hen tegen de borst.
Europese vissers mogen tot 10 kilometer uit de Britse kust vis blijven vangen, terwijl hun Britse tegenhangers hen liever op 20 kilometer afstand gehouden hadden. “Een klap in het gezicht”, zo wordt een Britse visser woensdag door Reuters geciteerd. Weer andere vissers voelen zich gebruikt, verraden of bekocht.
Veel Britse vissers hadden hoge verwachtingen van de handelsgesprekken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, temeer omdat zij in 2016 een van de drijvende krachten achter het zogeheten leave-kamp waren.
De visserij was tijdens die handelsgesprekken een heet hangijzer. Het vissen in elkaars wateren mag nog wel, zij het onder voorwaarden. Vissers uit EU-landen mogen in Britse wateren 25 procent minder vis vangen (met name minder haring). De Britten mogen juist meer vangen in Europese wateren, vooral schol.
Deze afspraken gelden voor 5,5 jaar en vóór eind 2026 zal er opnieuw onderhandeld moeten worden. De vissers vrezen dat de Europese visboten ook in de toekomst nog in de Britse kustwateren terecht kunnen, iets dat wat hen betreft haaks staat op de belofte van het terugnemen van de controle en het terugkrijgen van de soevereiniteit.
De vissersvloot van het Verenigd Koninkrijk is de afgelopen dertig jaar bijna gehalveerd tot zesduizend schepen, die bovendien verouderd zijn. Mede hierdoor
RTL 29.12.2020 Vrijdag is het zover. Vrachtwagens kunnen dan niet langer zonder extra controles doorrijden van het Verenigd Koninkrijk naar het Europese vasteland. Hoewel er op het laatste moment toch een brexitakkoord is gekomen, komt bij import en export een hele papierwinkel kijken.
Bereid u voor op de brexit, roept de douane al maanden, met een waslijst aan zaken die bedrijven moesten regelen. Toch hebben lang niet alle bedrijven hun zaakjes op orde, vreest Evofenedex, de brancheorganisatie die vervoerders en producerende bedrijven als lid heeft.
Vóór de brexit was er geen speciale douanevergunning nodig voor de handel met het Verenigd Koninkrijk (VK). Dat verandert. “Maar we zien dat er relatief weinig douanevergunningen zijn aangevraagd”, zegt beleidsadviseur Godfried Smit van Evofenedex.
Voorbereiding
Van uitstel komt afstel. Vanwege de lange periode van onzekerheid hebben sommige bedrijven maatregelen uitgesteld. “Er zijn bedrijven die heel goed zijn voorbereid, maar ook bedrijven die dat niet hebben gedaan.”
We hoeven niet meteen bang te zijn voor lege schappen. Voor de Britten geldt hetzelfde: veel bedrijven hebben een grote voorraad ingeslagen. Ze kunnen dus even vooruit. Dat geldt onder meer voor een Engelse importeur van toiletrollen, die voor weken voorraad heeft liggen.
“Ondernemers die geen verswaren exporteren of importeren zullen de maand januari rustig afwachten”, verwacht Smit. Bij versproducten en medicijnen met een korte houdbaarheid is dat anders.
“Die moeten wel, maar we verwachten dat er de eerste twee maanden nog opstroping is bij de logistieke knooppunten zoals bij de ferry’s. Dan moet iedereen nog aan de nieuwe situatie wennen.”
Bedrijven moeten vanaf 1 januari goederen die via de ferry naar het VK gaan vooraf aanmelden via een digitaal systeem. Geen documenten ingestuurd? Dan geen overtocht.
Ongeveer 6 procent van de goederen wordt nu nog niet aangemeld, aldus het Havenbedrijf Rotterdam. En bij een deel van de aangemelde goederen ontbreken momenteel mogelijk nog gegevens.
Bufferparkeerplaatsen
In het havengebied zijn verschillende afsluitbare parkeerplaatsen ingericht, om vrachtwagens op te vangen als chauffeurs de papieren niet in orde hebben. Die chauffeurs krijgen geen toegang tot de ferryterminals van DFDS en P&O en Stena Line.
Met behulp van bewegwijzering en verkeersregelaars worden de chauffeurs naar de dichtstbijzijnde bufferparkeerplaats gestuurd.
Files
Daar zou genoeg plek moeten zijn, maar als het lokale verkeer op de N15 en daardoor het verkeer op de A15 toch vast dreigt te lopen, is er een backup.
In de verkeerscentrales in Rhoon (Rotterdam) en Velsen houden medewerkers van Rijkswaterstaat het verkeer in de gaten. De verkeerscirculatieplannen liggen klaar. Bij Venlo kan het vrachtverkeer al een andere route opgestuurd worden.
Door het net voor Kerstmis getekende vrijhandelsakkoord is een deel van de rompslomp voorkomen. Europa en het Verenigd Koninkrijk hebben afgesproken dat er wederzijds geen invoerrechten op goederen komen.
Zonder akkoord zou handel moeten plaatsvinden volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Lading naar de Engelsen wordt dan net zo behandeld als lading naar pakweg China. Exportbedrijven zouden dan douaneheffingen moeten gaan betalen
Europees genoeg?
Er is nog wel een probleem, zegt Godfried Smit. “Het is voor de Britten heel moeilijk om te zien of een product wel Europees genoeg is om door te mogen.”
De nul procent-regeling is duidelijk bij bijvoorbeeld appels die in Nederland zijn geteeld en geplukt. Maar veel producten bestaan uit onderdelen uit verschillende landen. Smit: “In een auto zitten bijvoorbeeld onderdelen uit negentig landen. Dat maakt het ingewikkeld. En de afnemer weet nu ook niet hoe iets beoordeeld wordt en hoe duur het dus wordt.”
Vrijdag gaan de nieuwe regels in. De Britten hebben beloofd er soepel mee om te gaan. Op nieuwjaarsdag ligt de handel grotendeels stil, dus de eerste echte test wordt op maandag 4 januari verwacht.
Wat verandert er voor jou?
Niet alleen voor ondernemers verandert veel. Ook consumenten gaan de effecten van de brexit merken. Wat gevolgen op een rij.
– Shop till you drop, maar nu niet meer. Je mag nog maar voor 430 euro aan goederen uit het Verenigd Koninkrijk meenemen. Als je voor meer geld hebt geshopt in een stad als Londen, moet je dat melden bij de douane.
– Vanaf oktober heb je een paspoort nodig om naar het VK te reizen. Een identiteitskaart is dan niet meer genoeg.
– KPN, VodafoneZiggo en T-Mobile hebben beloofd voorlopig niets te veranderen. Maar ze kunnen roamingkosten gaan rekenen voor internet-en belverkeer als je in een niet-EU land bent.
NU 29.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk en Turkije hebben dinsdag een akkoord getekend waarin afspraken staan over de onderlinge handel, meldt de Britse overheid. Het is het 62e handelsakkoord dat de Britten hebben gesloten in de afgelopen twee jaar.
In de deal met Turkije zijn onder meer afspraken gemaakt over staal, de automotive sector, andere industrie en kleding. Het land is voor het Britse bedrijfsleven een belangrijke afzetmarkt.
Tegelijkertijd kunnen Britse bedrijven door de deal gemakkelijk textiel importeren uit Turkije. De totale onderlinge handel had vorig jaar een waarde van 18,6 miljard pond (20,5 miljard euro). Het akkoord gaat meteen al op 1 januari in.
De nieuwe deal komt kort na het Brexit-akkoord dat het VK en de Europese Unie donderdag sloten. Door het vertrek van de Britten uit de EU moeten ze zelf handelsakkoorden sluiten met tal van landen.
De Britse overheid heeft daar de afgelopen jaren vaart achter gezet. Inclusief de deal met Turkije en de EU zijn er al 62 Britse handtekeningen gezet in twee jaar tijd. Daarmee zijn afspraken gemaakt voor in totaal 885 miljard pond (975 miljard euro) aan jaarlijkse handel.
NOS 29.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk heeft vrijhandelsovereenkomsten gesloten met Turkije en Vietnam. Het zijn de eerste Britse handelsdeals sinds de Europese Unie en het VK het eens werden over een handelsakkoord.
De deal met Turkije werd vandaag door de ministers van Handel getekend via een videoconferentie en gaat in per 1 januari. De landen kwamen overeen dat er niks verandert aan de huidige goederenstroom wanneer de Britten de gemeenschappelijke markt van de EU verlaten. Het VK is de op een na grootste exportmarkt van Turkije, volgens The Guardian.
De nieuwe overeenkomst met Vietnam wordt van kracht op 31 december en vervangt voor het VK de overeenkomst tussen de EU en Vietnam. Die werd in augustus bekrachtigd en zorgde ervoor dat vrijwel alle douanetarieven zullen worden afgeschaft het aankomende decennium.
Zeevruchten
De handel tussen Vietnam en het VK is het afgelopen decennium met zo’n 12 procent gestegen. De deal zou de Vietnamese export van kleding, schoeisel, rijst, zeevruchten en houten meubels helpen stimuleren.
De deal met Turkije is de op vier na grootste vrijhandelsovereenkomst die het VK heeft gesloten, na die met Japan, Canada, Zwitserland en Noorwegen. De Britten hebben nu met 62 landen een overeenkomst gesloten ter voorbereiding op het verlaten van de Europese markt.
Vorige week werden de onderhandelaars van de EU en het VK het eens over een handelsakkoord. Zo werd een no-deal-brexit voorkomen.
Von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, benadrukte dat de EU en het Verenigd Koninkrijk in de toekomst nauw blijven samenwerken.
Von der Leyen over Brexit: ‘Eindelijk is er een overeenkomst’
NU 29.12.2020 Michel Barnier, de Brexit-onderhandelaar namens de Europese Unie, vindt dat de deal die vorige week overeengekomen werd met het Verenigd Koninkrijk rust en stabiliteit geeft aan mensen en bedrijven. Dat zei hij dinsdag op de Franse radiozender Franceinfo.
“We hebben een ordelijke Brexit geleverd”, stelde Barnier. Op het nippertje bereikten de EU en het VK vorige week overeenstemming over de onderlinge handel na 31 december, wanneer de overgangsperiode ten einde komt.
Volgens Barnier geeft de nieuwe regeling “een beetje stabiliteit”. Hij voegde eraan toe dat de Brexit-werkzaamheden nog niet achter de rug zijn. Zo moeten er nog zaken geregeld worden met betrekking tot de toekomstige verhoudingen tussen de EU en het VK, zoals op het gebied van buitenlandse samenwerking.
De Fransman ziet voor zichzelf een rol weggelegd in de vaderlandse politiek nu zijn taak in de Brexit-onderhandelingen erop zit.
RTL 29.12.2020 Alle 27 EU-lidstaten hebben het Brexit-akkoord goedgekeurd. De regeringsleiders gaven dinsdagmiddag groen licht aan het ruim 1200 pagina’s tellende handelsakkoord.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en president van de Europese Raad Charles Michel kunnen dus woensdag samen met de Engelse premier Johnson hun handtekening zetten.
Voor de diverse lidstaten zoals Nederland is het onderhandelaarsakkoord dat Michel Barnier namens de Europese Unie met de Britten sloot nu dus ook een definitief akkoord. EU-ambassadeurs kwamen maandag al in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken.
De goedkeuring leek misschien een formaliteit omdat Europa baat heeft bij het akkoord dat regelt dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het over een paar dagen (1 januari) de Europese interne markt verlaat.
Maar in het verleden waren er bij scheidingsdeals toch opstandige landen. Zo hield Spanje het in november 2018 bij de ‘scheidingsdeal’ het tot het laatste moment spannend vanwege Gibraltar. Het zuidelijkste puntje van het Iberisch schiereiland is sinds 1713 Brits.
Naast de lidstaten moeten ook het Britse parlement en het Europees Parlement nog groen licht geven. De Britten buigen zich morgen over de deal; hun Europese evenknie pas volgend jaar.
RTL 29.12.2020 Met pijn en moeite werd vlak voor kerst een akkoord bereikt over een handelsdeal voor na brexit. Vanaf 1 januari verandert er veel in de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Toch is de deal nog steeds niet officieel beklonken.
De deal waarin de handelsrelatie tussen het VK en de EU is vastgelegd, gaat op 1 januari voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
Om die te voorkomen, gelden de afspraken uit de deal dus al wel. Maar er moet nog wel een officieel fiat komen van drie kanten.
Het eerste vinkje wordt vandaag verwacht. De overgebleven EU-lidstaten hebben tot 14 uur vanmiddag om het akkoord goed te keuren. Dat lijkt een kwestie van een handtekening, aangezien de EU-ambassadeurs van de lidstaten in Brussel gisteren al hebben ingestemd.
EU-only
Het ratificatieproces is bovendien een stuk eenvoudiger dan bij andere handelsdeals, zoals met Canada. Daar mogen parlementen normaal gesproken ook hun zegje over doen, maar dat is bij de brexithandelsdeal niet het geval.
De deal is namelijk bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. De lidstaten zijn dat niet, waardoor nationale parlementen er niet over hoeven te stemmen. In de Tweede Kamer is veel kritiek op dit besluit, waardoor het niet mogelijk is om ‘democratische controle’ uit te oefenen.
Wat Blok betreft, zou het ‘onder normale omstandigheden’ wel een ‘gemengd akkoord’ zijn geweest. Dat is het geval als er in het akkoord ook afspraken gemaakt worden waar landen zelf over mogen beslissen, zoals luchtvaart of politiesamenwerking.
Dat zou betekend hebben, dat in alle lidstaten nog een parlementaire stemming gehouden zou moeten worden. Dat zou niet lukken, waardoor het afschrikkende ‘no deal-scenario’ alsnog werkelijkheid zou worden.
Dat scenario kan overigens nog steeds werkelijkheid worden, als het Britse parlement de deal niet goedkeurt. Morgen wordt daarover gestemd, maar volgens premier Boris Johnson is dat ‘een formaliteit’.
Dat vertrouwen lijkt terecht. Keit Starmer, leider van oppositiepartij Labour, heeft al aangegeven dat ook zijn partij voor de deal zal stemmen.
De laatste hobbel, in het Europees Parlement, zal een stuk minder makkelijk te nemen zijn. Om de parlementariërs genoeg tijd te geven om de 1.246 pagina’s van de deal door te nemen, geldt het akkoord voorwaardelijk tot 28 februari.
De parlementariërs vinden die periode overigens niet lang genoeg, ze willen een verlenging en mikken op een stemming in maart, maakte het Parlement gisteren bekend.
MSN 29.12.2020 Met pijn en moeite werd vlak voor kerst een akkoord bereikt over een handelsdeal voor na brexit. Vanaf 1 januari verandert er veel in de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Toch is de deal nog steeds niet officieel beklonken.
De deal waarin de handelsrelatie tussen het VK en de EU is vastgelegd, gaat op 1 januari voorwaardelijk in. Dat is nodig omdat er anders gehandeld zou moeten worden volgens de meest basale regels van wereldhandelsorganisatie WTO. Dat zou leiden tot veel oponthoud aan de grens, vanwege douanecontroles.
Om die te voorkomen, gelden de afspraken uit de deal dus al wel. Maar er moet nog wel een officieel fiat komen van drie kanten.
Het eerste vinkje wordt vandaag verwacht. De overgebleven EU-lidstaten hebben tot 14 uur vanmiddag om het akkoord goed te keuren. Dat lijkt een kwestie van een handtekening, aangezien de EU-ambassadeurs van de lidstaten in Brussel gisteren al hebben ingestemd.
EU-only
Het ratificatieproces is bovendien een stuk eenvoudiger dan bij andere handelsdeals, zoals met Canada. Daar mogen parlementen normaal gesproken ook hun zegje over doen, maar dat is bij de brexithandelsdeal niet het geval.
De deal is namelijk bestempeld als ‘EU-only’-afspraak, waarbij de Europese Commissie als enige namens de EU partij is. De lidstaten zijn dat niet, waardoor nationale parlementen er niet over hoeven te stemmen. In de Tweede Kamer is veel kritiek op dit besluit, waardoor het niet mogelijk is om ‘democratische controle’ uit te oefenen.
Wat Blok betreft, zou het ‘onder normale omstandigheden’ wel een ‘gemengd akkoord’ zijn geweest. Dat is het geval als er in het akkoord ook afspraken gemaakt worden waar landen zelf over mogen beslissen, zoals luchtvaart of politiesamenwerking.
Dat zou betekend hebben, dat in alle lidstaten nog een parlementaire stemming gehouden zou moeten worden. Dat zou niet lukken, waardoor het afschrikkende ‘no deal-scenario’ alsnog werkelijkheid zou worden.
Brits parlement
Dat scenario kan overigens nog steeds werkelijkheid worden, als het Britse parlement de deal niet goedkeurt. Morgen wordt daarover gestemd, maar volgens premier Boris Johnson is dat ‘een formaliteit’.
Dat vertrouwen lijkt terecht. Keit Starmer, leider van oppositiepartij Labour, heeft al aangegeven dat ook zijn partij voor de deal zal stemmen.
De laatste hobbel, in het Europees Parlement, zal een stuk minder makkelijk te nemen zijn. Om de parlementariërs genoeg tijd te geven om de 1.246 pagina’s van de deal door te nemen, geldt het akkoord voorwaardelijk tot 28 februari.
De parlementariërs vinden die periode overigens niet lang genoeg, ze willen een verlenging en mikken op een stemming in maart, maakte het Parlement gisteren bekend.
NOS 28.12.2020 De Tweede Kamer voelt zich voor het blok gezet met de brexit-deal die het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben gesloten. De Kamer heeft als nationaal parlement eigenlijk niets te zeggen over het handelsakkoord dat op Kerstavond werd gesloten. In plaats daarvan moet het Europees Parlement ermee instemmen.
Toch sprak de Tweede Kamer vandaag, tijdens het kerstreces, over de deal van meer dan duizend pagina’s. In het debat konden de Kamerleden alleen nog opdrachten meegeven aan minister Blok van Buitenlandse Zaken, die morgen namens het kabinet in Brussel het definitieve Nederlandse ‘ja’ moet geven. Dat lijkt een formaliteit, want de EU-ambassadeurs stemden vandaag al unaniem in.
“Een piet snot-debat”, vond SP’er Renske Leijten de bijeenkomst van vandaag, omdat het een zogeheten “EU-only-akkoord” is, waar de nationale parlementen geen zeggenschap over hebben. Officieel is daartoe besloten om het proces niet te vertragen, maar volgens Leijten is dat uit angst voor de nationale parlementen afgesproken.
Minister Blok had uit democratisch oogpunt ook liever gezien dat de nationale parlementen het akkoord zouden ratificeren, maar vindt de gekozen aanpak te verdedigen omdat het in het Nederlandse economische belang is dat de deal zo snel mogelijk in werking treedt. “Het zijn onze vissers en vrachtwagens die aan de kade liggen of staan”, betoogde hij.
Nauwelijkstijd
Veel partijen zouden het liefst de mogelijkheid houden om op afspraken terug te komen, als de komende weken blijkt dat daar grote fouten in zitten. Omdat het akkoord al op 1 januari ingaat, is daar nu nauwelijks tijd voor.
“Het VK heeft 47 jaar deel uitgemaakt van de EU, het brexit-proces heeft ruim 4 jaar geduurd en wij krijgen nu per partij ongeveer 4 minuten de tijd om onze mening over de deal te geven”, mopperde Roelof Bisschop van de SGP.
Uiteindelijk zijn alle partijen toch wel blij dat er op de valreep een handelsakkoord ligt, omdat een no-deal-brexit veel slechter zou zijn voor ons land. De PVV ziet in de deal vooral een aansporing voor Nederland om ook uit de EU te stappen. “Dit kunnen wij ook”, zei Kamerlid Emiel van Dijk.
Brexit-vergoeding voor vissers
Blok noemt de deal “het maximaal haalbare onder de omstandigheden”. Toch is hij op drie punten niet gelukkig. Zo moeten de Nederlandse vissers een kwart van hun visrechten in Britse wateren opgeven. Om de verliezen daarvan te compenseren zet hij in op een flinke brexit-vergoeding voor de getroffen vissers.
Die moet komen uit een speciaal ‘aanpassingsfonds’, waar landen of sectoren een beroep op kunnen doen als ze onevenredig hard getroffen worden door de brexit. Op voorhand is uit dat fonds al 600 miljoen euro gereserveerd voor de Europese Noordzeevissers. De komende tijd wordt dat geld verdeeld en Blok hoopt dat een behoorlijk bedrag naar Nederlandse vissers gaat.
Daarnaast vindt Blok het heel jammer dat het VK uit het studentenuitwisselingsprogramma Erasmus stapt. Daardoor wordt het voor Nederlandse studenten veel moeilijker om een tijdje aan de andere kant van de Noordzee te studeren, en andersom.
Blok is ook teleurgesteld dat er in het akkoord niets is afgesproken over een gezamenlijk buitenlands en defensiebeleid. In het verleden trok Nederland daarin vaak gezamenlijk op met de Britten.
Race naar de bodem
Ook in de Kamer zijn er zorgen over de details van de overeenkomst. Kamerleden willen voorkomen dat Groot-Brittannië de EU-landen kan wegconcurreren, omdat het zich niet meer aan bepaalde Europese regels hoeft te houden.
PvdA-Kamerlid Liliane Ploumen noemde als voorbeeld de regels voor arbeidsvoorwaarden. “De brexit moet niet leiden tot een race naar de bodem, waar werknemers het slachtoffer van worden.”
Telegraaf 28.12.2020 De Tweede Kamer maakt zich zorgen over de onmacht van het parlement over de Brexit-deal die er sinds een paar dagen ligt. Verschillende partijen zijn kritisch over het feit dat de Kamer en andere nationale parlementen geen goedkeuring hoeven te geven aan het akkoord.
Een deel van de Tweede Kamer kwam maandag terug van reces voor een debat met minister Blok (Buitenlandse Zaken) over de Brexit-deal. Het gaat hier om een zogenoemde ’EU only-deal’. Dat betekent dat nationale parlementen gepasseerd worden bij het goedkeuren van het akkoord. Dat recht is voorbehouden aan de nationale regeringen en het Europees Parlement. Blok geeft dinsdag schriftelijk formeel akkoord namens Nederland.
Het feit dat de Kamer hierin geen stem heeft, zit CDA, SGP, 50Plus, CU en SP niet lekker. „Het EU only-akkoord lijkt te zijn ingegeven door angst”, zegt SP-Kamerlid Renske Leijten. „Angst voor parlementen, die de goedkeuring aan het akkoord zouden kunnen vertragen.”
’4 minuten om onze mening te geven’
Ook de snelheid waarmee het akkoord, dat op kerstavond werd aangekondigd en de dag erna gepubliceerd en verspreid, stuit op weerstand. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt spreekt van „het meest vervelende kerstcadeautje dat ik ooit heb gehad.” Ook SGP’er Roelof Bisschop is ontevreden. „Het VK heeft 47 jaar deel uitgemaakt van de EU, het Brexitproces ruim 4 jaar geduurd en wij krijgen nu per partij ongeveer 4 minuten om onze mening te geven.”
Verschillende partijen willen de optie openhouden om nog op afspraken terug te kunnen komen. Een voorwaardelijke inwerkingtreding van het verdrag bijvoorbeeld, zodat er later nog aan de details gesleuteld kan worden.
Handel is een exclusieve bevoegdheid van de EU. Maar andere sectoren, zoals transport, milieu en visserij, vallen onder de zogenoemde ’gemengde bevoegdheid’. Dat betekent dat het per situatie kan verschillen of de nationale parlementen erover gaan, of de EU. Er had hier ook voor een gemengd akkoord gekozen kunnen worden, houden Kamerleden Blok voor.
Haast
De minister erkent dat het niet de meest ideale uitkomst is. Hij noemt het huidige akkoord het ’maximaal haalbare onder de omstandigheden’, en wijst erop dat er unanimiteit door regeringen en Europees Parlement nodig is. Maar de kans dat er inhoudelijk nog iets verandert, is niet groot, „omdat je dan het hele breiwerk uit elkaar trekt”, aldus Blok.
Verschillende partijen willen van de minister weten hoe hij tegenover een gemengd akkoord had gestaan. „De democraat in mij zegt dat als er instemming kan zijn van alle 27 parlementen, dat je dat altijd moet doen”, aldus Blok. Maar omdat de Brexit vanaf 1 januari al een feit is, is er haast geboden, stelt hij. „Voor Nederland, voor onze bloemensector, voor onze vissers, telt elke dag.”
Omdat ons land de derde handelspartner is van het Verenigd Koninkrijk is ons belang veel groter dan dat van andere landen, meent Blok. Omdat het een EU only-verdrag is, kan het op sommige punten vanaf januari al tijdelijk in werking treden. „Was het geen EU only-deal geweest, dan was er op die punten een harde Brexit geweest”, aldus Blok.
AD 28.12.2020 Terwijl de ambassadeurs van EU-lidstaten besloten de procedure te beginnen om het donderdag op het nippertje gesloten handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie morgen goed te keuren, tonen Kamerleden zich kritisch over de deal. Zij zetten vraagtekens bij het feit dat de nationale parlementen zich niet hoeven te buigen over het akkoord.
De Tweede Kamer onderbreekt het reces vandaag om zich urenlang over de nieuwe afspraken te buigen. In een technische briefing met ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek al dat een aantal partijen zich voor het blok gezet voelt. In elk geval regeringspartijen VVD, CDA, ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks en SGP willen opheldering over de gang van zaken.
Het gesloten akkoord is een zogeheten EU-only-akkoord, wat wil zeggen dat alleen de lidstaten via de Europese Raad en het Europees Parlement ermee in moeten stemmen. Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: soms gaan de lidstaten daar zelf over, soms de EU.
Snelheid
De onderhandelaars hadden volgens ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken het mandaat om te kiezen tussen een gemengd akkoord, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een EU-only-akkoord – ook nog op het laatste moment. Er is voor het laatste gekozen omdat op 1 januari 2021 de overgangstermijn afloopt en snelheid geboden was.
De Kamer wilde weten wat er anders wordt als er toch voor zo’n gemengd akkoord wordt gekozen. Dat zou betekenen, zei juridisch adviseur Thomas Beukers van Buitenlandse Zaken, dat het VK en de EU terug moeten naar de onderhandelingstafel om het akkoord aan te passen. Als afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden uitgevoerd, zou er daarbij op 1 januari een ‘gat vallen’, stelde hij. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
De Kamer is bang dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord de nationale parlementen weer buitenspel gezet kunnen worden. Uit een advies van de juridische dienst van de Europese Raad zou blijken dat zo’n akkoord dat door de EU wordt gesloten niet zorgt voor de verplichting om dat bij volgende akkoorden weer te doen. Dat advies is echter alleen mondeling gegeven en dat Kamer wil dat dit juridische advies op schrift gezet wordt. ,,Het is een politieke keuze die in dit unieke geval is gemaakt”, aldus Jochem Wiers, hoofd van de brexittaskforce.
Sneltreinvaart
De afspraken over de toekomstige samenwerking tussen het VK en de EU zijn in sneltreinvaart gemaakt. Normaal duren dergelijke onderhandelingen jaren, dit keer moest het binnen één jaar omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afliep. In de oorspronkelijke plannen zou het akkoord eind oktober af moeten zijn zodat het VK en de EU genoeg tijd hadden om het akkoord te bespreken en ermee in te stemmen.
Nu gebeurt dat met stoom en kokend water: vandaag gaven de ambassadeurs van de lidstaten het groene licht om met de schriftelijke procedure te beginnen die zou moeten leiden tot de goedkeuring van het verdrag en woensdag buigt het Britse parlement zich in één dag over de deal. Op 1 januari treedt het dan alvast in werking, in afwachting van goedkeuring van het Europees Parlement. Die heeft daar nog tot 28 februari 2021 de tijd voor.
AD 28.12.2020 Het Nederlandse parlement heeft niets te zeggen over het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag te elfder ure sloten. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt dat ‘heel ongemakkelijk’, maar stelt dat het in het economisch belang van Nederland is dat er snel wordt ingestemd met de deal.
De Tweede Kamer is blij met het akkoord, maar toonde zich vandaag in een ingelast brexitdebat – middenin het kerstreces – kritisch dat alléén de lidstaten en het Europees parlement het akkoord over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU moeten goedkeuren. De 27 nationale parlementen hoeven niet in te stemmen. ,,Het voorkomen van een no deal gaat ten koste van het democratisch proces in nationale parlementen”, concludeerde ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Een ‘ordinaire machtsgreep’ van de EU, vond PVV’er Emiel van Dijk.
In een technische briefing hielden ambtenaren van Buitenlandse Zaken kritische Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PVV en SGP eerder op de dag voor dat er op 1 januari ‘een gat’ zou ontstaan als de afspraken niet door de EU, maar door de lidstaten zelf moeten worden goedgekeurd. Dat zou hetzelfde effect hebben als een no deal-brexit.
Versgoederen
,,Wij willen dat op 1 januari onze vissersboten kunnen uitvaren. Wij hebben veel exporteurs van versgoederen – bloemen, fruit – voor wie elke dag telt.” Volgens minister Blok zou het desastreus zijn als met de inwerkingtreding van de deal gewacht moet worden tot de 27ste lidstaat instemt. Nederlandse vissers zouden dan ‘met een knoop in de maag’ langs de kade staan, aldus de VVD-bewindsman.
De onderhandelaars konden ervoor kiezen om een gemengd akkoord te sluiten, waarbij nationale parlementen ook inspraak hebben, of een zogeheten EU-only-akkoord. Op het laatste moment werd voor de laatste optie gekozen omdat de overgangstermijn op 1 januari 2021 afloopt en snelheid geboden was. ,,Ik had graag meer tijd gehad”, stelde Blok. ,,Dat is ons niet gegeven.”
De deal had eind oktober al af moeten zijn om genoeg tijd te hebben voor instemming. Maar deadlines ‘vergleden’ telkens, stelde Blok. ,,En dan werd besloten toch door te onderhandelen.” Dat was ‘verstandig’. ,,Dit is zoveel beter dan het alternatief van geen akkoord.”
‘Geen recht aan democratie’
SP-Kamerlid Renske Leijten was ‘niet overtuigd’ door Bloks argumenten. Ze benadrukte dat er normaal gesproken vier maanden wordt uitgetrokken voor ratificatie van handelsverdragen. ,,Dat moet nu in minder dan een week. Dat doet geen recht aan het verdrag en geen recht aan de democratie.”
Veel partijen zijn bang dat de komende weken blijkt dat er in het 1246 pagina’s tellende document (exclusief bijlagen) fouten zitten en dat straks sprake is van oneerlijke concurrentie tussen het VK en de EU omdat regels anders worden uitgelegd. ,,Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, vroeg CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zich af.
SGP-Kamerlid Roelof Bisschop vergeleek het langdurige proces van de brexit met de korte tijd waarmee het akkoord met stoom en kokend water moet worden goedgekeurd. ,,Het VK was 47 jaar lid van de EEG dan wel de EU, de brexitonderhandelingen duurden zo ongeveer 4 jaar en 7 maanden. Wij krijgen twee keer 47 uur de tijd om ons standpunt te bepalen en nu krijgen we in dit debat 4,7 minuten om onze visie te geven.”
“Wat gebeurt er als we morgen of overmorgen iets ontdekken waar wij enorm veel last van krijgen?”, aldus Pieter Omtzigt, CDA.
Juridisch ingewikkeld
Het is gebruikelijk dat handelsakkoorden door de EU worden gesloten, maar de brexitdeal gaat over meer dan alleen handel. Daarin worden ook afspraken gemaakt over milieu, vervoer, justitie- en politiesamenwerking en industrie. Bij die onderwerpen is het juridisch ingewikkelder: deels gaan de lidstaten daar zelf over, deels de EU.
De Kamer vreest daarom dat deze deal zorgt voor precedentwerking: dat bij een volgend akkoord, de nationale parlementen opnieuw buitenspel kunnen worden gezet. Volgens de juridische dienst van de Europese Raad is dat niet zo. Voor Blok is dat ‘cruciaal’. ,,Dit schept geen precedent, want dat is onwenselijk.”
De lidstaten van de EU beslissen morgen over goedkeuring van de deal, nadat de EU-ambassadeurs daarvoor vandaag al het groene licht gaven, en het Britse parlement doet dit woensdag. Op 1 januari treedt het akkoord dan voorlopig in werking. Het Europees Parlement stemt uiterlijk 28 februari over het brexitakkoord.
Akkoord of niet, het brexitbeest blijft (nog even)
Het brexitbeest verdwijnt niet nu er een akkoord is over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en de gevreesde no deal waar het kabinet al tijden voor waarschuwt is afgewend. Het blauwe pluizige monster, dat in februari 2019 voor het eerst opdook, zal na 1 januari nog te zien zijn. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil ‘Brexie’ gebruiken om burgers en bedrijven te informeren over wat er na januari verandert. De campagnes lopen door tot zeker ‘medio februari’, zegt een woordvoerder. Of het brexitbeest daarna ook nog wordt ingezet, wordt pas na die datum besloten.
MSN 28.12.2020 Dat de Europese Unie een handelsakkoord heeft gesloten met de Britten is goed nieuws, vindt de Tweede Kamer. Maar de manier waarop dit is gebeurd, verdient volgens veruit de meeste partijen geen schoonheidsprijs. Het is bijvoorbeeld tegen het zere been van de Kamer dat er tot een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten (zoals de Kamer zelf) niet officieel mee hoeft in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?” Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen de EU dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
Ook de ChristenUnie, SGP en GroenLinks balen van de “politieke keuze” voor zo’n overeenkomst. Een brexit zonder handelsafspraken moest koste wat het kost voorkomen worden, en dat ging “ten koste van de democratische controle vanuit de nationale parlementen”, zegt CU-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Ze baalt ervan dat de Kamer nu “onder stoom en kokend water” bijeen moet komen omdat voor een andere procedure is gekozen.
Angst
“Dat lijkt te zijn ingegeven uit angst”, zegt SP-Kamerlid Renske Leijten over de ‘EU only’-vorm. “Angst voor parlementen van lidstaten die mogelijk zouden vertragen. Welke reden zou er anders voor kunnen zijn dan angst voor nationale democratieën?” Zij vraagt zich af waarom niet is gekozen om het verdrag bijvoorbeeld voorwaardelijk in werking te laten treden, om nationale parlementen zo meer tijd te geven zich over het akkoord te buigen.
Net als Bosman vreest Leijten dat de Kamer bij de invulling en verdere uitwerking van het akkoord niet altijd iets te zeggen heeft. “Staan we dan buitenspel?” vraagt ze aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. “Want ja, u heeft getekend bij het kruisje.”
Ongemakkelijk
Blok vindt het “heel ongemakkelijk” dat het parlement niet alle details van het omvangrijke akkoord kan doorgronden, zeker omdat ‘nee’ zeggen “heel grote consequenties” heeft. De minister had liever gezien dat eerst de parlementen van alle 27 lidstaten eerst instemming zouden geven. Maar vanwege de tijdsdruk is dat nu niet mogelijk en gaat het akkoord voorlopig in werking.
Nadat het Europees Parlement akkoord is gegaan, komt er nog een tweede moment voor instemming. Blok erkent wel dat er dan waarschijnlijk geen mogelijkheid meer is tot “substantiële wijzigingen”. Het gaat dan meer om eventuele technische aanpassingen.
Hoewel de partijen positief zijn dat er een deal is, blijven er ook inhoudelijk nog veel vragen over. De ChristenUnie en SGP vroegen naar de gevolgen voor Nederlandse vissers. Ook over de spelregels voor EU-bedrijven ten opzichte van Britse bedrijven waren nog veel vragen.
MSN 28.12.2020 Maandag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd met minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) over de brexitdeal waar het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie afgelopen donderdag overeenstemming over bereikten. Voorafgaand worden de Kamerleden die deelnemen aan het debat bijgepraat over de details van het akkoord tijdens een technische briefing.
Er is haast geboden voor de Tweede Kamer. Aanstaande dinsdag moeten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten namelijk laten weten of het akkoord namens hen ondertekend kan worden. Blok schreef in een brief aan de Tweede Kamer van zondag het te betreuren dat de overeenstemming tussen het VK en de EU pas zo laat bereikt werd. Daardoor is er nu weinig tijd om het goedkeuringsproces voor te bereiden. Op 31 december loopt de overgangsperiode af en als er voor die tijd geen akkoord is, wordt een ‘no-deal’ scenario werkelijkheid.
De minister schreef dat de deal die er nu ligt “het hoogst haalbare” is, maar dat de inzet in eerste instantie toch echt ambitieuzer was. Wel zijn de Nederlandse belangen “goed afgedekt”, aldus Blok.
Een grote horde bleek uiteindelijk de visserij. Daar werd tot op het laatst moeizaam over onderhandeld. Volgens Blok heeft het VK zich hierin hard opgesteld. Door de gemaakte afspraken mogen Nederlandse vissers nog maar een kwart minder vissen in Britse wateren dan eerder. Dit leidt tot waarschijnlijk honderden miljoenen euro’s schade voor hen. De minister begrijpt de teleurstelling hierover in de vissector.
Donderdag was Blok net als premier Mark Rutte en minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) blij met het bereikte akkoord. Ook in het Europees Parlement werd met opluchting gereageerd, hoewel verschillende parlementariërs benadrukten dat veel details uit het ruim 2000 pagina’s tellende document nog niet bekend zijn. Die moeten dus eerst grondig bestudeerd worden, voordat het Europees Parlement overgaat tot goedkeuring, zei onder meer de Nederlandse PvdA-Europarlementariër Kati Piri toen.
NU 28.12.2020 Met nog maar een paar dagen te gaan voordat de overgangsperiode is afgelopen, roept de Britse overheid bedrijven maandag op zich nu toch echt voor te bereiden op de Brexit. De meerderheid van de bedrijven zou er al wel klaar voor zijn.
Op 31 december om 23.00 uur (lokale tijd) is de transitieperiode ten einde en is de Brexit ook economisch gezien een feit. Ondanks de afspraken in de Brexit-deal die afgelopen donderdag rondkwam, betekent dit dat er veel administratie gedaan moet worden bij bedrijven die handel drijven over de grens.
“De deal is een feit, maar grote veranderingen gaan gepaard met uitdagingen en kansen”, zei de Britse minister voor Kabinetszaken Michael Gove in een verklaring. Britse bedrijven moeten zich opmaken voor het echte vertrek uit de douane-unie van de Europese Unie, vervolgde hij. Gove: “Bedrijven en burgers moeten zich voorbereiden en er is nog heel weinig tijd om dat te doen.”
MSN 28.12.2020 Met nog maar een paar dagen te gaan voordat de overgangsperiode is afgelopen, roept de Britse overheid bedrijven maandag op zich nu toch echt voor te bereiden op de Brexit. De meerderheid van de bedrijven zou er al wel klaar voor zijn.
Op 31 december om 23.00 uur (lokale tijd) is de transitieperiode ten einde en is de Brexit ook economisch gezien een feit. Ondanks de afspraken in de Brexit-deal die afgelopen donderdag rondkwam, betekent dit dat er veel administratie gedaan moet worden bij bedrijven die handel drijven over de grens.
“De deal is een feit, maar grote veranderingen gaan gepaard met uitdagingen en kansen”, zei de Britse minister voor Kabinetszaken Michael Gove in een verklaring. Britse bedrijven moeten zich opmaken voor het echte vertrek uit de douane-unie van de Europese Unie, vervolgde hij. Gove: “Bedrijven en burgers moeten zich voorbereiden en er is nog heel weinig tijd om dat te doen.”
MSN 28.12.2020 Het Verenigd Koninkrijk wil na het sluiten van een handelsovereenkomst met de Europese Unie de komende tijd nog meer handelsdeals gaan tekenen. Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab staan nu de Verenigde Staten, Australië en landen in de Aziatische regio op de agenda.
Volgens Raab biedt die laatste regio enorme groeikansen voor de toekomst. De Britse premier Boris Johnson gaat volgens hem in januari ook op bezoek in India om de economische banden met het land aan te halen.
Op dinsdag moet een vrijhandelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en Turkije worden getekend, verklaarde handelsminister Liz Truss zondag. Vorig jaar was de handel tussen beide landen omgerekend bijna 21 miljard euro waard.
MSN 28.12.2020 De handelsdeal die vorige week werd gesloten met de Europese Unie is een nieuw begin van de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en het landenblok. Dat zei de Britse premier Boris Johnson, na afloop van een telefonisch gesprek met EU-president Charles Michel.
Londen en Brussel bereikten vorige week donderdag een handelsakkoord. Johnson sprak van soevereine gelijkheid tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk en zei uit te kijken naar ratificatie van de overeenkomst en samenwerking bij gezamenlijke prioriteiten zoals klimaatverandering.
Eerder op de dag werd bekend dat de EU-ambassadeurs van de 27 lidstaten hebben ingestemd met de brexitdeal.
NU 28.12.2020 Ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie hebben maandag goedkeuring gegeven aan de voorlopige versie van de Brexit-deal. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter. Het akkoord gaat op 1 januari 2021 in.
Volgens de woordvoerder hebben de ambassadeurs unaniem beslist om het voorlopige akkoord groen licht te geven. Dinsdagmiddag moet de formele goedkeuring van de EU-lidstaten volgen.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om de donderdag gesloten Brexit-deal goed door te nemen.
Het parlement stemt er pas in het nieuwe jaar over, terwijl de Britten al op 1 januari de EU verlaten. Met de tijdelijke regeling moeten onnodige problemen worden voorkomen. Het Verenigd Koninkrijk moet het akkoord zelf ook nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december bijeen.
Donderdag werd na negen maanden onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Daarin zijn regels vastgelegd voor de handel tussen beide partijen.
Het moet zorgen voor een soepel vertrek van de Britten uit de EU. Weliswaar is het VK al op 31 januari 2020 uit de EU gestapt, maar tot 31 december is nog sprake van een overgangstermijn.
Brexit-deal bereikt: Von der Leyen opgelucht, Johnson vol lof
NOS 28.12.2020 Alle EU-lidstaten staan achter het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk na de brexit. De lidstaten werden het eens tijdens een bijeenkomst van EU-ambassadeurs, zegt een woordvoerder van Duitsland dat nu voorzitter is van de Unie.
“Groen licht”, zei de woordvoerder. “De ambassadeurs hebben unaniem hun goedkeuring gegeven aan de handelsovereenkomst tussen de EU en het VK die op 1 januari 2021 ingaat.” Nu hebben de ministers van de EU-landen tot morgenmiddag 15.00 uur om de afspraken goed te keuren.
Met dat akkoord kan er tijdelijk tariefvrij worden gehandeld tussen de EU en het VK nadat de Britten de Europese interne markt hebben verlaten.
Akkoord zonder kritiek
“De lidstaten zijn zonder enig punt van kritiek akkoord gegaan”, zegt correspondent Sander van Hoorn op NPO Radio 1. “Ze hebben zonder blikken of blozen getekend. Dat is vooral de verdienste van Michel Barnier, die de onderhandelingen voor de EU deed. Hij heeft het Europees Parlement en alle hoofdsteden op de hoogte gehouden van de onderhandelingen. Daardoor kwamen ze niet voor verrassingen te staan.”
Het Britse Lagerhuis moet nog instemmen met het akkoord. De verwachting is dat dat woensdag gebeurt. Ook het Europees Parlement (EP) moet nog goedkeuring geven. Dat gebeurt waarschijnlijk in februari. Tot die tijd is er een voolopige regeling zodat er geen handelstarieven gaan gelden.
De Europese Commissie heeft die voorlopige regeling tot 28 januari voorgesteld zodat het EP de tijd heeft om het handelsakkoord goed door te nemen. De EU en het VK zijn het op 24 december eens geworden over het handelsakkoord zonder dat het EP de tijd had om het meer dan tweeduizend pagina’s tellende document te kunnen doornemen.
Ook hier verwacht Van Hoorn niet dat het EP voor verrassingen komt te staan en het akkoord gewoon zal ondertekenen.
MSN 28.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de Brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
Maandag debatteerde De Tweede Kamer over het Brexit-akkoord. Die was op zich positief over het handelsakkoord met de Britten. Maar de Kamer vindt het niet prettig dat er een type akkoord is gekomen waar de parlementen van lidstaten niet officieel mee hoeven in te stemmen.
“Op het einde hebben we een deal waarbij we ons afvragen: hoe ga je in de toekomst verder met die zaken die in het verdrag zijn vastgelegd”, zegt VVD’er André Bosman hierover. “Waar komt het Nederlandse parlement nog aan bod om daarover te spreken?”
Het besluit om voor een ‘EU only’-deal te kiezen, waarbij alleen het Europees Parlement dus moet instemmen en niet de nationale parlementen, is onder tijdsdruk genomen. Bosman wil meer zekerheid dat dit in toekomstige gevallen niet nog eens zomaar gebeurt.
1. Goederen: geen importtarieven, afhankelijk van herkomst goederen
De Europese Unie en het VK heffen in principe geen invoertarieven op elkaars producten. Hierbij is de herkomst van producten wel van belang.
Bedrijven die goederen exporteren vanuit de EU of het VK moeten bepalen of een product geproduceerd is op een locatie die onder de regels van de handelsovereenkomst valt. De grens ligt op 60 procent van de productinhoud. Als het gaat om pure wederuitvoer van producten die buiten de EU of het VK zijn geproduceerd kunnen afwijkende regels gelden.
Dit alles betekent sowieso: extra papierwerk en administratiekosten voor importeurs en exporteurs die kostprijsverhogend werken.
Voor specifieke sectoren als landbouwproducten, medicijnen en chemische producten komen er aanvullende bepalingen met betrekking tot certificatie en labels die gebruikt moeten worden om producten onder de tariefvrije bepalingen te laten vallen.
2. Staatssteun en gelijk speelveld
Als er onenigheid is over mogelijke oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld vanwege staatssteun, dan mogen van beide kanten invoerbeperkingen worden doorgevoerd.
Daarnaast zijn er minimumafspraken over regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden en milieueisen. Over vier jaar komt er een herevaluatie waarbij gekeken wordt of de afspraken voor beide partijen werkbaar zijn.
3. Oplossing van conflicten: arbitragepanel
Als één van beide partijen het idee heeft dat er sprake is van oneerlijke handelspraktijken kan dit worden aangekaart bij een arbitragecomité dat door de EU en het VK samen wordt opgezet.
4. Visserij: kwart minder voor Europese vissers
Gedurende een overgangsperiode van 5,5 jaar mogen vissers uit de EU 25 procent minder vis vangen in Britse wateren. Daarna moet een nieuwe quota-systeem worden afgesproken.
Dienstverlening is goed voor ruim 40 procent van de Britse export naar de EU, waarbij vooral de financiële sector van groot belang is. Hierover zijn geen aparte afspraken gemaakt.
Gevolg is dat financiële instellingen die vanuit het VK werken, geen automatische toegang meer hebben tot de Europese markt. Om bepaalde activiteiten te kunnen uitvoeren, moeten financiële instellingen operaties hebben binnen EU-landen.
Ook is er geen automatische wederzijdse erkenning meer van diploma’s voor bijvoorbeeld artsen, ingenieurs en architecten. Dit werpt extra obstakels op voor arbeidsmigranten.
MSN 28.12.2020 Ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie hebben maandag goedkeuring gegeven aan de voorlopige versie van de Brexit-deal. Het gaat om een tijdelijke goedkeuring tot 28 februari, zo meldt de woordvoerder van het Duitse EU-voorzitterschap op Twitter. Het akkoord gaat op 1 januari 2021 in.
Volgens de woordvoerder hebben de ambassadeurs unaniem beslist om het voorlopige akkoord groen licht te geven. Dinsdagmiddag moet de formele goedkeuring van de EU-lidstaten volgen.
De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het Europees Parlement de tijd te geven om de donderdag gesloten Brexit-deal goed door te nemen.
Het parlement stemt er pas in het nieuwe jaar over, terwijl de Britten al op 1 januari de EU verlaten. Met de tijdelijke regeling moeten onnodige problemen worden voorkomen. Het Verenigd Koninkrijk moet het akkoord zelf ook nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december bijeen.
Donderdag werd na negen maanden onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Daarin zijn regels vastgelegd voor de handel tussen beide partijen.
Het moet zorgen voor een soepel vertrek van de Britten uit de EU. Weliswaar is het VK al op 31 januari 2020 uit de EU gestapt, maar tot 31 december is nog sprake van een overgangstermijn.
MSN 28.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
De regeringsleiders hebben nog niet officieel ingestemd met het akkoord. De EU-ambassadeurs hebben in feite het startschot gegeven voor een schriftelijke procedure die dinsdagmiddag om 15.00 uur afloopt. Als de Raad (van regeringsleiders) dan ook instemt met het akkoord, wordt ook besloten tot voorlopige toepassing aan Europese zijde.
Voorlopige regeling
Het Europees Parlement (EP) moet het akkoord namelijk ook nog goedkeuren. Omdat dat pas volgend jaar gebeurt, was er een voorlopige regeling nodig om te verzekeren dat er geen handelstarieven zouden gaan gelden. De Europese Commissie heeft een voorlopige regeling tot 28 februari voorgesteld om het EP de tijd te geven om het handelsakkoord goed door te nemen.
Ook de Britten moeten het akkoord nog ratificeren. Het Britse parlement komt daarvoor op 30 december weer bijeen.
MSN 29.12.2020 De lidstaten van de Europese Unie hebben groen licht gegeven voor het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk voor na de brexit, meldt een woordvoerder. Dat akkoord zal vanaf 1 januari van kracht zijn.
EU-ambassadeurs kwamen maandag in Brussel bij elkaar om het akkoord te bespreken. Het akkoord voorziet erin dat er tijdelijk tariefvrij gehandeld kan blijven worden tussen de EU en het VK nadat het per nieuwjaar de Europese interne markt verlaat.
MSN 28.12.2020 Het Brexit-akkoord dat er nu ligt is volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken “het hoogst haalbare”, hoewel hij niet ontkent dat de inzet van Nederland “ambitieuzer” was. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Toch zijn de Nederlandse belangen wel “goed afgedekt”, aldus Blok.
Deels door de harde opstelling van het Verenigd Koninkrijk tijdens de onderhandelingen, zat er niet meer in dan dit akkoord.
Vooral over de visserij werd tot het laatste moment hard onderhandeld, met als resultaat dat Nederlandse vissers minder mogen vangen in Britse wateren. Blok snapt dat de visserijsector hierover teleurgesteld is.
Tegenover Het Financiële Dagblad raamt de organisatie van Nederlandse kottervissers, VisNed, de schade van de Brexit-deal op 300.000 tot 400.000 euro per kottervisser.
Voor de komende tien jaar komt dat neer op een een schadepost van “minstens 320 miljoen euro” voor Nederlandse vissers, schat de Redersvereniging voor de Zeevisserij. Belangrijk punt voor de vissers is ook dat het Brexit-akkoord voor de visserij maar voor vijfeneenhalf jaar geldt. Daarna moet er weer onderhandeld worden en dat kan leiden tot extra verlies van visquota aan de Britten.
De vissersorganisaties geven tegenover het FD aan al te kijken naar schadevergoedingen, waarvoor de EU een fonds van 5 miljard euro beschikbaar stelt.
Overigens zijn Britse vissers evenmin tevreden over het Brexit-akkoord, zo bleek afgelopen zondag. Zij vinden de termijn van 5,5 jaar voor het behoud van toegang voor vissers uit de Europese Unie te lang.
Blok tevreden over Brexit-afspraak over gelijk speelveld
Minister Blok geeft verder aan wel tevreden te zijn over verschillende andere punten van het Brexit-akkoord, zoals het gelijke speelveld op de markt. Ook vindt hij het positief dat de EU en het VK blijven samenwerken om criminaliteit te bestrijden en ze samen blijven optrekken op het gebied van onderzoek en innovatie.
In de Tweede Kamer wordt maandag gedebatteerd over de Brexitdeal, ondanks het kerstreces. Dinsdag moeten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten namelijk laten weten of het akkoord namens hen ondertekend mag worden. Voor het debat maandag wordt de Kamer bijgepraat tijdens een technische briefing.
MSN 28.12.2020 Volgens de Nederlandse kottervissers draagt de net voor Kerst rond gekomen Brexit voor €1,6 miljard aan visrechten over van de Europese Unie naar het Verenigd Koninkrijk.
Dat kost de Nederlandse vissers vermoedelijk ruim €300 miljoen. Per kotter komt het neer €300.000 tot €400.000 minder vangstrechten, zeg maar omzet. Volgens de Nederlandse vissers zijn de Europese visserijbelangen in de eindspurt ‘voor de bus gegooid’. Vis is maar een klein onderdeel van de economie (een tiende procent in Nederland) en premier Johnson kon er thuis mooi mee schitteren. Maar de vissers kan zoveel omzetverlies – en over 5 jaar vermoedelijk nog meer – de kop kosten.
Vandaag 26.12.2020 presenteerde Forum voor Democratie de conceptkandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021.
Telegraaf 28.12.2020
Forum voor Democratie heeft Wybren van Haga op plek twee van de nieuwe kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen gezet. Hij zat eerder in de Tweede Kamer namens de VVD, maar werd vorig jaar uit de partij gezet vanwege ophef over de woningen die hij in zijn bezit heeft en ging als onafhankelijk Kamerlid verder. Eerder kwam hij ook al meerdere keren in opspraak. Vorige maand sloot hij zich formeel aan bij de Kamerfractie van FvD, maar eerder werd hij al wel lid van de partij.
AD 28.12.2020
De omstreden leider van de jongerentak van FvD, Freek Jansen, staat net als op de oude kandidatenlijst op plek 7. De jongerenafdeling raakte afgelopen jaar meerdere keren in opspraak, nadat er in WhatsAppgroepen antisemitische en homofobe uitspraken werden gedaan. De partij concludeerde in een eigen onderzoek door onder meer Van Haga overigens dat er geen grensoverschrijdende berichten waren gevonden in officiële JFvD-appgroepen.
Verder staan er op de lijst veel vertrouwelingen van lijsttrekker Baudet, zoals FvD-penningmeester Olaf Ephraim op plek 3. Hans Smolders, de voormalige chauffeur van de vermoorde politicus Pim Fortuyn, staat op vier. Hij trok zich vanwege de recente interne ruzie terug als kandidaat-Kamerlid, maar keert nu dus toch terug.
De conceptlijst zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan de leden tijdens de ALV op zaterdag 9 januari 2021.
Concept-kandidatenlijst;
1. Thierry Baudet
2. Wybren van Haga
3. Olaf Ephraim
4. Hans Smolders
5. Simone Kerseboom
6. Gideon van Meijeren
7. Frederik Jansen
8. Pepijn van Houwelingen
9. Ralf Dekker
10. Joyce Vastenhouw
11. Arjan de Kok
12. Dennis Boom
13. Joris van den Oetelaar
14. Anton de Lange
15. Samuel Jong
16. Silvio de Groot
17. Andreas Bakir
18. Daniël Osseweijer
19. Carola Dieudonné
20. Martin Bos
21. Erwin Jousma
22. Nynke Koopmans
23. Yanick Chevalier
24. Robin de Keijzer
25. Lex Cornelissen
26. Bart van der Werf
27. Sam van der Pol
28. Tom Rotmans
29. Hendrikus Velzing
30. Melina van der Velden
31. Ab Kuijer
32. Harm van Essen
33. Fred Walravens
34. Carlos Klazinga
35. Ruby Driessen
36. Wouter Verbraak
37. Floris van der Knoop
38. Johnny Bos
39. Timothy Hoenson
40. Johan Talsma
41. Jasper van der Voort
42. Johan Dessing
43. Pieter Mink
44. Peter Verstegen
45. Gert Jan Mulder
46. Hans Hugenholtz
47. Robert Jan Staartjes
48. Anton van Schijndel
49. Paul Frentrop
50.* Theo Hiddema (inmiddels weer vertrokken) Reservekandidaten*
– Ellen van de Voort
– Pim Kooke
– Tom Korver
Theo Hiddema als Lijstduwer op plek 50 heeft zich inmiddels weer teruggetrokken !!!!
Theo Hiddema wilde bij de komende 2e Kamerverkiezingen in 2021 lijstduwer worden van Forum voor Democratie, zegt hij in de Volkskrant. De voormalige nummer twee van de partij stapte een maand geleden op als Kamerlid, toen de partij was verwikkeld in een hoogoplopende ruzie over antisemitische uitspraken, onder meer in appjes van FvD-jongeren.
Ook Forum-leider Baudet lag in de affaire onder vuur. Tal van prominente FvD’ers stapten op. In een brief aan de Kamervoorzitter, eind november, verklaarde Hiddema zich politiek arbeidsongeschikt. Maar het bleef onduidelijk of hij ook uit de partij stapte.
AD 31.12.2020
Henk Otten neemt vrijgekomen Tweede Kamerzetel FvD definitief niet in
Henk Otten zal de vrijgekomen zetel van Forum voor Democratie in de Tweede Kamer niet innemen. Dat heeft hij in het AD laten weten. Otten is nu senator voor de Groep Otten (GO).
De zetel kwam vrij omdat Theo Hiddemavorige maand opstapte als Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie, in de storm die was ontstaan in de partij om antisemitisme. Otten was eerder al afgesplitst van FvD, maar had recht op de zetel omdat hij bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen op de lijst stond en de eerstvolgende in de rij was.
Chargeren uit balorigheid
In het gesprek met de Volkskrant neemt Theo Hiddema het nu op voor Baudet, die zich volgens partijgenoten onder meer antisemitisch had uitgelaten op een etentje van de partij. Ook zou hij daar complottheorieën hebben verdedigd. “Ze kunnen net als ik weten dat Baudet geen antisemiet of racist is. Hij chargeert uit balorigheid.” Hiddema was zelf niet bij het etentje aanwezig.
Toen de ruzie hoog opliep, stapte Baudet aanvankelijk op als partijleider. Maar na de uittocht van landelijke en provinciale FvD-kopstukken won Baudet een referendum onder de leden over het leiderschap en keerde terug als eerste man.
Hiddema: “Hij klopte op de ramen, appte, belde. Ik heb niet geantwoord. Intussen zag ik dat iedereen wegliep. Dat vond ik schijterig.” Een paar dagen geleden werd het contact hersteld. “Zaterdag was Baudet hier, voor het eerst sinds het allemaal gebeurde. Ik voelde: ik heb hem in de kou laten staan.” Hij noemt Baudet verder een deugdzaam mens. “Als ik hem weer zie, word ik zo week als was.”
Rug toegekeerd
De partij presenteerde op 31 oktober 2020 ook al een kandidatenlijst, in een leeg Ahoy in Rotterdam. Op die top-10 stonden nog de namen van senator Nicki Pouw-Verweij (3), oud-LPF-politicus Joost Eerdmans (4), rechtsfilosoof Eva Vlaardingerbroek (5) en boerenvoorman Cees Jan Vogelaar (9), die inmiddels allemaal de partij de rug toe hebben gekeerd. Een groot deel van deze oud-kopstukken sprak zich uit omdat ze vonden dat Baudet onvoldoende afstand nam van antisemitisme en racisme binnen de jongerentak van de partij, JFvD.
Ook FvD-senator Annabel Nanninga vertrok bij de partij. Zij heeft met Eerdmans inmiddels een nieuwe partij opgericht, JA21. Partijleider Thierry Baudet legde ook korte tijd het lijsttrekkerschap neer, maar is na een referendum onder partijleden begin deze maand weer terug als nummer 1. Hij wilde zonder de ‘verraders’ verder.
Overlopers naar JA21
Forum, dat vandaag 26.12.2020 zijn kieslijst bekendmaakte, krijgt op rechts onder meer concurrentie van JA21. Want zeven senatoren van de Eerste Kamerfractie Van Pareren sloten zich inmiddels aan bij de nieuwe partij JA21, een initiatief van Forum-dissidenten Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Dat meldt de partij op Twitter.
Zowel de Eerste Kamerfractie als de nieuwe partij bestaat nu uit leden die eerder dit jaar afstand namen van Forum voor Democratie (FVD). Eerder sloten ook drie afgesplitste Europarlementariërs van FVD zich aan bij JA21.
Baudet zegt peilingen niet te geloven
Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet gelooft niet dat de peilingen kloppen. Baudets partij staat in de meeste peilingen nu op drie tot vier zetels, maar volgens hemzelf zouden dat er veel meer moeten zijn. Eerder riep hij zijn achterban op om op 17 maart 2021 in stemlokalen te gaan controleren of alles wel eerlijk verloopt.
AD 23.02.2021
Op Twitter valt Baudet opiniepeiler Maurice de Hond aan die Forum voor Democratie in zijn jongste poll op vier zetels peilt. ,,Dit kan gewoon niet’’, schrijft Baudet. De Forum-leider is bezig met een serie campagnebijeenkomsten in het land. Daar komen telkens honderden mensen op af. Volgens Baudet tonen de beelden van de bijeenkomsten aan dat de aanhang van zijn partij veel groter is dan de verschillende peilbureaus aangeven.
Maurice de Hond geeft desgewenst aan geen behoefte te hebben om te reageren op de beschuldiging. Forum voor Democratie heeft nu twee zetels in de Tweede Kamer. Dat aantal kan verdubbelen volgens de polls, maar die overwinning leek veel groter te worden.
Twee jaar geleden werd Forum de grootste bij de Statenverkiezingen en stond de partij in de peilingen voor de Kamerverkiezingen op meer dan 25 zetels. Sindsdien is Forum in een vrije val geraakt. Eind vorig jaar splitste een deel van de partij zich af en ging verder onder de naam JA21.
AD 25.02.2021
De verdachtmaking van Baudet aan het adres van De Hond staat niet op zichzelf. Eerder zei hij al ‘te hopen dat de verkiezingen eerlijk verlopen’. Tijdens een bijeenkomst in Katwijk donderdag riep hij zijn aanhang op om in de stembureaus te gaan controleren of dat inderdaad zo is.
Civiel leger
Zaterdag suggereerde hij tijdens een bijeenkomst in Vlissingen dat Nederland geen democratie is. ,,Ik zou niet weten wat er nog meer moet gebeuren in een land om de bevolking tot razernij te brengen. Ik verwacht dan ook dat jullie samen met ons het grootste civiele leger dat dit land ooit gekend heeft, gaan vormen. En dat wij op 17 maart de vrijheid heroveren, het land terugpakken, onze democratie herstellen.’’
D66-fractievoorzitter Rob Jetten vindt dat Baudet zijn achterban aan het opstoken is. Hij roept VVD en CDA nogmaals op te breken met Forum voor Democratie in het provinciebestuur van Noord-Brabant. ,,Deze ophitsing van Baudet is opnieuw te gek voor woorden! Elke dag dat VVD en CDA met Forum voor Democratie besturen wordt de smet op hun blazoen groter. Rutte en Hoekstra halen daarmee niet alleen haat het Brabantse bestuur binnen, maar gedogen ook dit soort aanvallen van Baudet op de rechtsstaat.”
Volgens een woordvoerder van Baudet bedoelde hij met zijn oproep om een civiel leger te vormen niet dat mensen echt moeten gaan vechten, maar dat ze vooral moeten gaan stemmen.
Thierry Baudet mocht gisteren 27.02.2021 bij Nieuwsuur zeggen met welke partijen hij graag een kabinet zou vormen. Hij raakt van de vraag geheel in de war. Er wordt zelden aan hem gevraagd wat hij zou doen als hij zetels heeft.
Hij improviseerde en noemde de drie partijen als kabinet van FvD, SP, SGP en PVV met wie hij het meeste raakvlakken ziet. Niet toevallig alle drie de partijen die verlangen naar het verleden.
Baudet werd ook geconfronteerd met zijn wisselende standpunten: in het begin van de coronacrisis was hij een fel voorstander van lockdowns en mondkapjes, nu beweert hij even stellig dat het ‘maar een griepje is’
“Bij de verkiezingen halen we 20 zetels Bron(nen): Nieuwsuur
AD 27.02.2021
Thierry Baudet roept FvD’ers op om volmachtstemmen te ronselen
Thierry Baudet van Forum voor Democratie roept partijleden op om ‘volmachten te regelen’ zodat de partij meer stemmen binnenhaalt bij de Tweede Kamerverkiezingen.
Telegraaf 18.03.2021
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) reageerde ontstemd: ,,Zo werkt het niet, dit mag ook niet.’’
In een video op zijn eigen YouTube-kanaal heeft Thierry Baudet gisteravond een oproep gedaan aan partijleden om volmachtstemmen binnen te halen. ,,Als je niet stemt, dan telt je stem niet mee’’, aldus de FvD-lijsttrekker. ,,Daarom is het zo belangrijk dat mensen die FvD een warm hart toedragen in hun omgeving mensen enthousiasmeren om volmachten aan hen af te geven. Mensen die misschien niet zo politiek betrokken zijn, die willen misschien wel een volmacht geven en dan kun je dus toch meermaals stemmen. Dus één persoon kan vier keer stemmen, eigenlijk. Als je maar die volmachten kunt regelen.’’
De oproep is opvallend, omdat het ronselen van volmachten in Nederland strafbaar is. Wie ‘stelselmatig’ en ‘persoonlijk’ mensen benadert voor volmachtstemmen, kan een maand gevangenisstraf krijgen. Een woordvoerder van de Kiesraad noemt de actie van Baudet ‘op z’n minst onwenselijk’.
Niemand mag een oproep doen om volmachten op te halen, aldus Kajsa Ollongren, minister van Binnenlandse Zaken.
Ollongren benadrukte vrijdag dat het initiatief tot het verlenen van een volmacht bij de kiezer moet liggen, en niet bij de gemachtigde. Dat laatste heet ronselen en is volgens de Kieswet illegaal.
Demissionair minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) gaat niet naar de casus van Thierry Baudet kijken. De partijleider riep Forum voor Democratie-leden vrijdag op tot het regelen van zoveel mogelijk volmachtstemmen voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Ollongren laat de zaak rusten omdat beelden van die uitspraken al zijn verwijderd, aldus haar woordvoerder.
Of de FvD-lijsttrekker strafbaar is, is volgens de woordvoerder ‘lastig te bepalen’. ,,Bij het stemmen bij volmacht is het van belang dat het initiatief daartoe uitgaat van de kiezer’’, zegt de woordvoerder. Het is dus niet de bedoeling dat mensen gaan vragen of ze een volmachtstem mogen krijgen.
Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) is niet blij met de oproep van Baudet. ,,De volmachtgever bepaalt of er een volmacht wordt gegeven’’, zegt Ollongren. ,,Het is niet zo dat jij aan iemand een volmacht mag vragen. Dat is echt de omgekeerde volgorde. Zo werkt het niet, dit mag ook niet. Niemand mag een oproep doen om volmachten op te halen.’’
Ook Hiddema haalt uit naar programma Jinek: ’Ronduit schunnig, mensonterend’
FvD-leden reageren woedend op de uitzending van Jinek donderdagavond. Ook het vertrokken Kamerlid Theo Hiddema haalt hard uit naar het tv-programma: „Wat Baudet gisteren is overkomen is’Ronduit schunnig, mensonterend’.
Hiddema wil nog „een keer eenpro-FvD-geluid laten horen, uit kwaadheid.” In een audio-opname doet hij een oproep aan de achterban: „Ik blijf FvD steunen, Thierry verdient een klinkende overwinning, zorg daarvoor op komende woensdag.”
Hiddema was zelf onderwerp van gesprek aan de talkshowtafel. Tijdens de uitzending werd een fragment van Hiddema getoond, waarin hij spreekt over ’racistische drek’ in de appgroepen van FvD. Vervolgens ontspon zich aan tafel een discussie over of Hiddema Baudet zelf van racistische apps had beticht of niet. „Thierry is geen racist”, zegt Hiddema daar vrijdagavond over.
Ook kandidaat-Kamerlid Hans Smolders is verbolgen. Hij spreekt van een ’wanstaltige uitzending’ en een ’smerige haatcampagne tegen Thierry Baudet’. Samuel Jong, een andere kandidaat voor de partij, hekelt Konings verwijzing naar antisemitisme: „Koning denkt dat hij Thierry Baudet voor antisemiet kan uitmaken. Hij heeft geen idee waar hij het over heeft!”
Een woordvoerder van de partij liet vrijdagmiddag al weten het hierbij te willen laten. Baudet zelf heeft niet gereageerd op de ophef.
Telegraaf 13.03.2021
AD 13.03.2021
FVD-lijsttrekker Thierry Baudet zegt paar uur van tevoren af voor live-interview in EenVandaag
Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet heeft zaterdag 13.03.2021 enkele uren van tevoren een interview in de live-uitzending van EenVandaag bij het actualiteitenprogramma afgezegd. Dat meldt het programma op zijn website. Als reden geeft een woordvoerder van de partij het voorval van afgelopen week in de talkshow Jinek. De FvD-woordvoerder zegt verder tegen EenVandaag dat ook meespeelt dat een tv-uitzending van invloed is op de veiligheid van Baudet.
Een woordvoerder van Baudet zegt tegen het programma dat de FvD-voorman “even geen behoefte meer heeft aandit soort programma’s“ na zijn komst naar Jinek, afgelopen donderdag. Daar liep Baudet weg tijdens een optreden van komiek Martijn Koning, die Baudet onder andere toesprak over diens “Joodse vriendin”en het vermeende racisme en antisemitisme van hemzelf en zijn achterban. RTL heeft inmiddels excuses aangeboden voor de woorden van Koning.
Bekend en onbekend Nederland viel donderdagavond 11.03.2021 massaal over Martijn Koning (42). De cabaretier had aan het einde van de talkshow Jinek een ongekende ‘roast’ in petto voor Thierry Baudet. De Forum voor Democratie-voorman liep nog voor het einde van tafel.
Dat de grootste campagnerel uitgerekend nìet in een debat tussen twee politici ontvlamde, zegt zo’n beetje alles over de aanloop naar de verkiezingen van volgende week. Bij Jinek liep Thierry Baudet gisteravond boos weg nadat cabaretier Martijn Koning een minutenlange politieke tirade – aangekondigd als conference – had afgestoken tegen de lijsttrekker van Forum voor Democratie.
Eva Jinek bood excuses aan, experts denken dat de komiek Baudet zo alleen maar in het zadel helpt, maar het akkefietje legt vooral een campagnetrend bloot: niet de lijsttrekkers maken het elkaar het meest lastig, dat doen anderen.
Baudet is niet de eerste politicus in deze campagneperiode die afzegt bij een televisieprogramma. Afgelopen dinsdag liet PVV-leider Geert Wilders weten verstek te laten gaan bij Nieuwsuur, dat in een serie verkiezingsuitzendingen de lijsttrekkers van alle partijen in de Tweede Kamer kritisch bevraagt. Eerder zegde ook Denk-lijsttrekker Azarkan af, naar eigen zeggen vanwege oververmoeidheid.
AD 12.03.2021
Thierry Baudet vermoedt groter plan achter coronacrisis: ‘Of we worden geregeerd door totale imbecielen’
Zijn campagnemethode was anders dan alle andere partijen. En het verhaal ook. Thierry Baudet, leider van Forum voor Democratie gelooft niet dat er een gezondheidscrisis gaande is en ging de straat op.
Van Urk naar Arnhem, van Groningen naar Terneuzen: in een ‘vrijheidskaravaan’ trok Thierry Baudet door het land. Zijn verhaal: de coronamaatregelen zijn onnodig, te veel en ‘levensgevaarlijk’.
Thierry Baudet windt er geen doekjes om. Er is volgens de leider van Forum voor Democratie maar een weg uit de coronacrisis en dat is stoppen met alle maatregelen. Hij heeft er zijn verkiezingscampagne van gemaakt.
Zonder mondkapje en met een lolly in zijn mond wandelt Thierry Baudet quasinonchalant door de gangen van gebouw Carré naar de theaterzaal. Anders dan veel andere lijsttrekkers verschijnt Baudet wel ruim op tijd voor het gesprek in Van Torentje naar Torentje, een kwartier zelfs. Maar zo vroeg als hij verschijnt, zo vlot is Baudet na afloop ook weer vertrokken van de campus van de Universiteit Twente.
Het verkiezingsprogramma waarmee hij die twintig zetels bij elkaar wil sprokkelen is vooral gericht op vrijheid. Ja, het FvD-geluid is nog altijd fel gekant tegen de Europese Unie, tegen immigratie en tegen het klimaatbeleid, maar het gaat op dit moment vrijwel alleen nog over het coronabeleid.
Waar andere lijsttrekkers vooral kleinschalig campagne voeren, zoekt Baudet met zijn ‘vrijheidskaravaan’ de kiezers gericht op, het liefst op pleinen vol mensen. Niet verrassend dus dat de lijsttrekker corona als gespreksthema heeft gekozen.
Corona als massahysterie
Baudet vergelijkt de coronacrisis met heksenverbrandingen en de tulpenmanie: als een massahysterie. Hij bestrijdt suggesties dat hij het bestaan van corona ontkent, noch dat hij gelooft dat het virus bewust de wereld in is gebracht. „Het coronavirus is er nu eenmaal, maar het is gelukkig niet erger dan een stevige griep.”
De vergelijking met de griep is Baudet op verschillende manieren te interpreteren. „Het wordt gebruikt om verkoudheid aan te duiden. Maar griep of influenza is een naar virus waar jaarlijks duizenden mensen aan overlijden. Dit jaar hebben we geen griep, maar wel corona. Dat is natuurlijk te betreuren, maar de dood hoort nu eenmaal bij het leven.”
Totale imbecielen
Serieuze onderzoeken tonen volgens de FvD-lijsttrekker aan dat lockdowns geen effect hebben op de aantallen mensen die ziek worden en overlijden. Hij wil dan ook dat aan die maatregelen een einde komt. Beter had volgens hem de zorgcapaciteit opgeschaald kunnen worden, indien het nodig was.
Dat er geen gebruik wordt gemaakt van medicijnen als hydroxychloroquine of ivermectine, bevreemdt Baudet. Volgens hem zit ‘coronaminister’ Hugo de Jonge in de zak van de ‘big pharma’, de grote medicijnbedrijven. „Of we worden geregeerd door totale imbecielen’, of dit maakt deel uit van een groter plan.”
Maar dat het coronavirus ook invloed uitoefent op het privéleven van Baudet blijkt als hij vertelt dat zijn vader hem nog altijd geen knuffel wil geven. „Ik respecteer het”, aldus Baudet, maar hij snapt het niet.
Baudet vindt Forum vitaler dan ooit, ondanks interne klappen
Forum voor Democratie-leider Baudet vindt zijn beweging “vitaler dan ooit”. Dat zei hij tijdens een algemene ledenvergadering van zijn partij, die vanwege de coronacrsis digitaal wordt gehouden. Baudet stelde verder dat het aantal leden blijft groeien. Hij erkende dat de partij “intern klappen heeft gehad”, maar volgens hem is het noodzakelijker dan ooit om door te gaan.
Baudet keerde zich opnieuw tegen “massa-immigratie”, “de macht van de EU” en de klimaatplannen. Baudet sprak van een “palet aan trends die onze beschaving ondermijnen”. Verder staan volgens hem de coronamaatregelen niet in verhouding tot de ernst van het virus.
Eind vorig jaar ontstond een crisis binnen Forum na ophef over antisemitische uitspraken in de jongerenbeweging. Veel kandidaat-Kamerleden haakten af. Een aantal van hen sloot zich aan bij JA21, de nieuwe partij van ex-LPF-Kamerlid Eerdmans.
Baudet zelf trok zich aanvankelijk terug als leider, maar hij bedacht zich en in een intern referendum schaarde een ruime meerderheid van de leden zich achter hem.
Programma en kandidatenlijst
Maar een deel van de ledenvergadering van Forum voor Democratie was openbaar. In het besloten deel werden het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst vastgesteld. Volgens een Forum-woordvoerder werden met instemming van het partijbestuur onder meer amendementen aangenomen om duidelijker te formuleren dat Nederlandse tradities moeten worden beschermd en om studenten langer een OV-kaart te laten houden.
De kandidatenlijst werd niet veranderd. Wel is een motie van Baudet aangenomen over oud-Kamerlid Hiddema. Als die zich bedenkt, is hij alsnog welkom als lijstduwer.
In het niet-openbare deel werden volgens de Forum-woordvoerder “uiteraard wat vragen gesteld” over de recente perikelen in de partij. “Het was fijn om met de leden de afgelopen tijd te kunnen bespreken. Ze staan als een front achter het programma, achter de lijst en achter het bestuur. Dus wij gaan volle kracht vooruit”, zegt Forum.
AD 12.03.2021 Zijn campagnemethode was anders dan alle andere partijen. En het verhaal ook. Thierry Baudet, leider van Forum voor Democratie gelooft niet dat er een gezondheidscrisis gaande is en ging de straat op.
Van Urk naar Arnhem, van Groningen naar Terneuzen: in een ‘vrijheidskaravaan’ trok Thierry Baudet door het land. Zijn verhaal: de coronamaatregelen zijn onnodig, te veel en ‘levensgevaarlijk’.
Stond u in die steden niet vaak tegenover dezelfde harde kern van uw achterban?
,,We mogen steeds een paar honderd leden uitnodigen, maar ik zie niet veel bekende gezichten. En we hebben de afgelopen maand op onze events iedere dag tweehonderd nieuwe leden ingeschreven. Dus het zou kunnen, maar ik denk het niet. Je vraagt dit natuurlijk ook vanwege de discrepantie in de peilingen.”
We tellen af naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Op deze site lees je dagelijks verkiezingsverhalen. We bieden een mix van interviews met lijsttrekkers, inzichtgevende artikelen over verkiezingsthema’s en actuele campagneverhalen. Lees hier alle artikelen.
Daarin staat u op ongeveer 5 zetels.
,,Ja, het zou kunnen dat er een groep is die hard gaat voor ons verhaal, terwijl de rest is afgehaakt. Maar ik ging ook onaangekondigd naar Urk, waanzinnig druk werd dat. 4 miljoen mensen per week lezen onze berichten op Facebook. En we zijn de enige partij die heel duidelijk stelling neemt tegen de coronamaatregelen, die steeds minder populair worden. Maar we zullen het zien op 17 maart.”
U rekent zelf op 20 zetels. Als u die niet verzilvert, accepteert u de uitslag dan? Want u stelde ook vragen bij het stemproces.
,,Ja, ik blijf erbij dat briefstemmen makkelijk te vervalsen zijn. Maar accepteren…Ik ben niet van plan de wapens op te pakken ofzo, haha.”
Het civiele leger!
,,Dat bedoel ik natuurlijk overdrachtelijk, ik ben een zeer vredelievend persoon. Maar we gaan gewoon heel goed kijken de komende dagen en als er dingen zijn misgegaan, zal ik niet schromen naar de rechter te gaan en hertellingen te vragen. Maar ik ga niet buiten de rechtsstaat.”
U strijdt tegen de maatregelen, maar ontkent ook de impact op de gezondheidszorg.
,,Ik denk dat lockdowns nooit meer weggaan, want corona is gewoon een stevige seizoensgriep. Dus misschien zijn we er even drie maanden vanaf straks, maar het zal zich steeds opnieuw voordoen. We sukkelen zo eeuwig door.”
Dat is ook wat wetenschappers zeggen, maar voor griep hebben we bijvoorbeeld ook de griepprik.
,,Ja en de effectiviteit daarvan zit rond de 50 procent, die is met het coronavaccin misschien iets hoger, maar zeker niet de 95 procent die Pfizer claimt. Noorwegen, IJsland en Denemarken zijn alweer gestopt met AstraZeneca. En het is allemaal nattevingerwerk of het op langere termijn werkt.”
In verpleeghuizen zie je na vaccinatie een afname van het aantal gevallen. ,,Is dat nou zo?”
Dat is wel wat het RIVM vaststelt.
,,Nou, ik weet niet precies wat voor cijfers dat zijn. Welke rapportagemethodieken. De grote clou is wat het vaccin op lange termijn doet. Ik wil best geloven dat het op korte termijn enig effect heeft, maar straks krijgen we weer een rhinovirus, of een sterker influenza. Moet dan weer iedereen gevaccineerd?”
U gelooft ook niet dat er zoveel oversterfte is als het CBS zegt. Dat zijn toch geen koekenbakkers?
,,Nou, het RIVM verschilt ook met het CBS op dat punt, die hebben ook cijfers moeten bijstellen naar beneden. Maar goed, het CBS kwam tot een inschatting van 15.000 doden. Zelfs als dat klopt, kun je je afvragen of dat zorgelijk is. Er overlijden jaarlijks hier 150.000 tot 170.000 mensen en dat zal door de babyboomers nog wat stijgen de komende jaren, maar dat zijn geen absurde aantallen.”
Er zijn ook mensen met chronische klachten na corona.
,,Zeker, mochten er honderdduizenden mensen met klachten zijn na dit virus, verandert de ernst, maar dat is niet zo.”
Fysiotherapeuten en huisartsen zeggen tot wel 40.000 mensen te behandelen.
,,Ja, die hebben een vorm van langdurige klachten, maar de mensen met hersenletsel bijvoorbeeld, echt blijvende schade, dat is echt een kleine groep. Dat accepteren we ook met andere zaken in het leven. Neem auto-ongelukken. Als je elke dag het NOS Journaal opent met het aantal verkeersslachtoffers en dan persconferenties gaat geven met doventolken over hoe bang mensen moeten zijn, durft niemand meer de auto in te stappen. Dat is ook mijn probleem met de zogenaamde experts. Die zien een zieke en zeggen: dit is heel erg. Maar ze kunnen geen statistieken lezen en zien dat dit een marginaal probleem is.”
Je kunt toch als ontwikkeld land in een jaar tijd een paar duizend extra bedden regelen?
U gelooft ook niet in de maatregelen om te voorkomen dat te veel mensen het virus tegelijk krijgen.
,,Er zijn heel veel studies gedaan waaruit blijkt dat er geen correlatie is tussen maatregelen en verspreiding.”
Ondanks maatregelen wás de zorg bijna overbelast.
,,Die is niet overbelast geraakt.”
Wel bijna.
,,Wel bijna, niet bijna, whatever. Maar je kunt toch als ontwikkeld land in een jaar tijd een paar duizend extra bedden regelen? Er zijn tienduizenden artsen en verpleegkundigen uitgestroomd de afgelopen jaren. Had die teruggehaald. Geef ze een dubbel salaris.”
Als dat makkelijk was geweest, had het kabinet dat toch gedaan?
,,Daarom snap ik niet wat er gebeurt. Ik ben ook verbijsterd dat Nederland dit gelaten ondergaat. Kijk wat er in Israël gebeurt, daar heb je een soort pariastatus als je niet een app kan laten zien dat je ingeënt bent.”
U zei eerder dat lockdowns niet werken volgens de wereldgezondheidsorganisatie WHO. Maar dat zegt dat het helpt de verspreiding te vertragen. Dat is iets anders dan ‘het werkt niet’.
,,Waar zeg ik dat dan zo?”
Op uw website.
,,Als dat te scherp geformuleerd is, dan moeten we even kijken.”
Het is niet de eerste keer dat u het verwijt krijgt halve waarheden te presenteren.
,,Ik wil er graag op ingaan, maar het verwijt is dan dat wij een wat journalistieke manier hebben om koppen te maken, haha.”
Maar als u kort door de bocht gaat, kan ik dat andere dan nog geloven? Begrijpt u?
,,Ik denk het wel, het zal heus één of twee keer gebeurd zijn, misschien in de heat of the moment, maar het geweld van de andere kant is zo groot dat een stootje terug geen kwaad kan.”
Elke politicus in Nederland zal het beste voor hebben met de Nederlandse gezondheid.
,,Weet ik niet. Is een aanname. Om eerlijk te zijn begrijp ik mijn tegenstanders niet meer. Ik dacht dat mensen bevangen waren door angst, dat ze gewoon niet rationeel meer konden nadenken. Maar de feiten zijn zo evident dat we niet te maken hebben met een killervirus. 99,8 procent van de mensen wordt gewoon weer beter.”
U heeft gezegd dat overheden, maar ook bijvoorbeeld het World Economic Forum, de coronacrisis aangrijpen voor hun agenda van verduurzaming en globalisering.
,,De retoriek is Build back better, de Great Reset, ze hebben het allemaal over ‘doorpakken’. Het nieuwe normaal. Ik vraag me oprecht af: wat gebeurt hier, wat willen ze? Hun agenda van globalisering doordrukken? Het kan.”
Is dat niet gewoon het schrale idioom van politici?
,,Haha! Never underestimate the power of stupidity of causes in life. Tja, weet u, ik dacht dat ik iets van de wereld begreep. De hele stroom na de Koude oorlog van hippie-gedachtegoed. Eén wereld, imagine there’s no countries, dat daar de EU uit voortkwam, dan nog een beetje oorlogstrauma als een soort sambal erdoorheen gegooid. En dat het naïef was. Maar via een opgeklopt gezondheidscrisisnarratief gaan we naar een halve politiestaat toe.”
Ik vind dat je altijd moet openstaan om met iedereen in een coalitie te gaan in een democratie. Je zult mij nooit een partij horen uitsluiten
Weet u meer van de pandemie dan Jaap van Dissel van het RIVM?
,,Hij weet vast veel over pandemieën, over hoe virussen werken, dat soort zaken. Maar ik denk dat hij niet zoveel weet van de maatschappelijke gevolgen op lange termijn. Kijk wat ze nu doen: alle vrijheid afpakken, mensen opsluiten, een semi-verplichte injectie geven.”
U noemde het bovendien ‘extreem toevallig’ dat het virus opdook naast een Chinees laboratorium. Hoe bedoelt u nou zoiets?
,,Ik denk dat het behoorlijk aannemelijk is dat het ontwikkeld is in het Wuhan-laboratorium. Dat is het enige biologische wapenlaboratorium van China. Wat zou kunnen is dat er iets aan de hand is wat de geheime diensten weten, maar wij niet. Dat zou kunnen.”
En dat zou China doen?
,,Dat weet ik niet.”
U acht dat ‘aannemelijk’ dat het uit een lab komt.
,,Ik vind het verhaal van een markt met dieren… Ik weet het niet.”
U heeft zich in de campagne buiten de discussie over corona geplaatst. Wilt u wel in een coalitie straks, met de uitvoerders van het beleid dat u afwijst?
,,Ik vind dat je altijd moet openstaan om met iedereen in een coalitie te gaan in een democratie. Je zult mij nooit een partij horen uitsluiten. Maar het lijkt mij onverstandig dat ik als persoon zitting neem in een kabinet met Rutte of wie dan ook. Maar als partij kunnen wij natuurlijk ministers leveren. Ik doe liever wel mee dan niet.”
AD 11.03.2021 De gaswinning in Groningen moet doorgaan, omwonenden moeten een ton op de rekening krijgen en aandelen in de aardoliemaatschappij NAM. Dat vindt Forum-leider Thierry Baudet. ,,Het is ongelooflijke rijkdom.’’
Baudet was als laatste te gast in de liveshow De Lijsttrekkers van deze site en herhaalde daar dat de gasboringen in Groningen door moeten gaan. Een bezorgde kijker uit het noorden vroeg wat de FvD-lijsttrekker zou doen voor zijn provincie, waarop Baudet zei: ,,Maak iedere Groninger aandeelhouder van de NAM, stort een ton op de rekening, koop mensen uit, regel een perfecte schadeloosstelling. Dat kan in één of twee weken geregeld zijn.”
Volgens Baudet zit er in Groningen ‘ongelooflijke rijkdom’ in de grond. ,,We willen doorgaan met boren. Het duurt een jaar of twee om het te regelen, maar dit is toch een no-brainer? Of we kopen mensen uit, of ze krijgen een aandeel in de NAM. Ze zijn altijd beter af dan nu. Het is toch absurd dat je 500 miljard euro in de grond laat zitten?” Het kabinet besloot na hevige aardbevingen dat de gaswinning in Groningen versneld moet stoppen.
Partij
Baudets Forum voor Democratie viel vorig jaar uiteen na onthulling van antisemitische berichten, veel kopstukken verlieten de partij. Inmiddels staat FvD tussen de drie en vijf zetels in de peilingen. De strijd tegen het coronabeleid is het nieuwe kernpunt.
Baudet vindt de aanpak overdreven, corona is ‘niet meer dan een heftige seizoensgriep’, stelt hij: ,,Wat nu gebeurt in de wereld, is een levensgevaarlijke ontwikkeling, we dreigen onze vrijheid definitief kwijt te raken”, zei Baudet. ,,Er zijn 8600 mensen overleden vorig jaar aan corona, dat is evenveel als in het heftige griepseizoen van jaren geleden.” Het CBS en het RIVM turven overigens duizenden doden meer.
Ontslagrecht soepeler
In de uitzending verdedigde Baudet zijn plan om het ontslagrecht te versoepelen, met als doel dat bedrijven ook sneller mensen in dienst durven te nemen. Tegenover soepeler ontslagrecht moet wel een korte, maar hogere ontslagvergoeding staan, vindt hij. ,,Relaties moeten beëindigd kunnen worden, net als in de liefde of de politiek.”
AD 09.03.2021 ENSCHEDE – Thierry Baudet windt er geen doekjes om. Er is volgens de leider van Forum voor Democratie maar een weg uit de coronacrisis en dat is stoppen met alle maatregelen. Hij heeft er zijn verkiezingscampagne van gemaakt.
Zonder mondkapje en met een lolly in zijn mond wandelt Thierry Baudet quasinonchalant door de gangen van gebouw Carré naar de theaterzaal. Anders dan veel andere lijsttrekkers verschijnt Baudet wel ruim op tijd voor het gesprek in Van Torentje naar Torentje, een kwartier zelfs. Maar zo vroeg als hij verschijnt, zo vlot is Baudet na afloop ook weer vertrokken van de campus van de Universiteit Twente.
Regio op het voetstuk
En dat terwijl hij zich op ‘heilige grond’ begaf. Dat blijkt uit de videoboodschap die zijn uit Hengelo afkomstige verloofde speciaal voor het debat had ingesproken. Het was namelijk op de UT waar de vonk tussen Baudet en Davide Heijmans na een gesprek over een van zijn romans oversloeg. Of door Davide ook een liefde is gegroeid voor Twente, dat laat de FvD-leider in het midden.
Of het nu Friesland of Limburg is, Baudet zegt vooral te houden van ‘regionale eigenheid’. Het dialect, streekproducten en lokale infrastructuur. „Het wordt tijd dat de overheid minder top-down gaat regeren en de regio op een voetstuk plaatst.” Ja, hij zegt te weten wat er in Twente speelt. „Ik weet dat er een discussie is over de luchthaven.
Wat ons betreft blijft die gewoon open.” De A35 moet een volwaardige snelweg worden en het wordt volgens Baudet tijd dat gedupeerden worden gecompenseerd voor verzakkingen en scheuren in hun woningen als gevolg van werkzaamheden aan het Kanaal Almelo-De Haandrik.
JA21? ‘Daar stemt niemand op’
Uitgerekend een sterke zes zetels tellende fractie in Provinciale Staten had namens Forum voor Democratie een bijdrage kunnen leveren aan een (andere) oplossing voor de kanaalbewoners. Maar van die zes Statenleden is er met Andreas Bakir nog maar eentje over.
Het grootste deel van de oude Statenfractie is eind vorig jaar verdergegaan als Onafhankelijke Conservatieve Liberalen, maar is inmiddels lid geworden van JA21. „Maar daar stemt niemand op”, zou Baudet even later bij zijn voorspelling van de verkiezingsuitslag zeggen. Of hij het erg vindt dat zijn partij in het Europees Parlement, de Eerste Kamer en de verschillende provincies uit elkaar is gevallen naar aanleiding van interne strubbelingen?
„Nee”, antwoordt hij kort. „Het laat maar weer zien hoe moeilijk het is om goede mensen aan je te binden. Zo gaat het in het bedrijfsleven ook. Maar in de politiek moet je vier jaar wachten voordat je weer nieuwe mensen kunt aantrekken.”
De campagne is als een vrijpartij
Een groot aantal FvD-leden, onder aanvoering van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, stapten in november uit de partij. Volgens de dissidenten waren antisemitische uitspraken, onder meer in app-groepen, de aanleiding. Baudet zelf houdt vol dat zij een coupe wilden plegen en dat deze al sinds april vorig jaar in voorbereiding was.
Maar deze maandag oogt de FvD-leider weer ontspannen. Dat zal voor de verkiezingen van volgende week ook niet meer veranderen. „De campagne is als een vrijpartij”, aldus Baudet. „En de verkiezingsdag als een orgasme. Aan de ene kant ben je blij als het zover is, maar achteraf is het jammer dat het weer voorbij is.”
Of we worden geregeerd door totale imbecielen, of dit maakt deel uit van een groter plan, aldus Thierry Baudet, leider Forum voor Democratie.
Baudet mikt op twintig zetels
Opvallend is dat Thierry Baudet niet zegt te geloven in de invloed van kleine partijen. Ja, je kunt moties indienen, ‘maar alleen als ze (andere partijen, red.) je het gunnen, vaak in ruil voor andere zaken.’ Baudet doet daar niet aan mee en zegt dat dat de reden is waarom hij de afgelopen vier jaar niets heeft binnengehaald in de Tweede Kamer.
Hij mikt bij deze verkiezingen op maar liefst twintig zetels. Dan kan naar zijn zeggen niemand meer om zijn partij en de PVV heen. De partij van Geert Wilders wordt volgens hem met 24 zetels de grootste. „Dan kunnen ze uitsluiten wat ze willen, maar zijn wij de realiteit.”
Het verkiezingsprogramma waarmee hij die twintig zetels bij elkaar wil sprokkelen is vooral gericht op vrijheid. Ja, het FvD-geluid is nog altijd fel gekant tegen de Europese Unie, tegen immigratie en tegen het klimaatbeleid, maar het gaat op dit moment vrijwel alleen nog over het coronabeleid.
Waar andere lijsttrekkers vooral kleinschalig campagne voeren, zoekt Baudet met zijn ‘vrijheidskaravaan’ de kiezers gericht op, het liefst op pleinen vol mensen. Niet verrassend dus dat de lijsttrekker corona als gespreksthema heeft gekozen.
Corona als massahysterie
Baudet vergelijkt de coronacrisis met heksenverbrandingen en de tulpenmanie: als een massahysterie. Hij bestrijdt suggesties dat hij het bestaan van corona ontkent, noch dat hij gelooft dat het virus bewust de wereld in is gebracht. „Het coronavirus is er nu eenmaal, maar het is gelukkig niet erger dan een stevige griep.”
De vergelijking met de griep is Baudet op verschillende manieren te interpreteren. „Het wordt gebruikt om verkoudheid aan te duiden. Maar griep of influenza is een naar virus waar jaarlijks duizenden mensen aan overlijden. Dit jaar hebben we geen griep, maar wel corona. Dat is natuurlijk te betreuren, maar de dood hoort nu eenmaal bij het leven.”
Totale imbecielen
Serieuze onderzoeken tonen volgens de FvD-lijsttrekker aan dat lockdowns geen effect hebben op de aantallen mensen die ziek worden en overlijden. Hij wil dan ook dat aan die maatregelen een einde komt. Beter had volgens hem de zorgcapaciteit opgeschaald kunnen worden, indien het nodig was.
Dat er geen gebruik wordt gemaakt van medicijnen als hydroxychloroquine of ivermectine, bevreemdt Baudet. Volgens hem zit ‘coronaminister’ Hugo de Jonge in de zak van de ‘big pharma’, de grote medicijnbedrijven. „Of we worden geregeerd door totale imbecielen, of dit maakt deel uit van een groter plan.”
Maar dat het coronavirus ook invloed uitoefent op het privéleven van Baudet blijkt als hij vertelt dat zijn vader hem nog altijd geen knuffel wil geven. „Ik respecteer het”, aldus Baudet, maar hij snapt het niet.
„Hij is heel vatbaar voor angst over zijn gezondheid. Die heeft hij laten binnenkomen.” Net als honderdduizenden andere Nederlanders, zegt Baudet. Hij noemt die angst irrationeel. Of zijn vader het niet onverstandig vindt dat hij actief tussen de mensen campagne voert? „Nee. Hij is intelligent genoeg om te begrijpen dat ik gelijk heb over corona.”
MSN 03.03.2021 Een kandidaat-Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie verspreidt op zijn website en Twitter-account complottheorieën. Ab Kuijer staat op plek 31 op de lijst van de partij van Thierry Baudet en beweert onder meer dat George Soros, Bill Gates en de baas van het World Economic Forum achter de uitbraak van het coronavirus zitten.
Hij insinueert dat premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte pedofiel is en deelt een adres van een website vol met antisemitische artikelen en afbeeldingen, meldt Nieuwsuur. Kuijer gelooft ook niet dat Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft verloren.
Een woordvoerder van Forum laat Nieuwsuur weten dat Kuijer op persoonlijke titel twittert en dat de tweets niet de partijstandpunten weergeven. “Verder laten we deze berichten van dhr. Kuijer graag voor zijn rekening”, aldus de woordvoerder.
Kuijer (1962) woont volgens de website van Forum sinds 2006 permanent in Zuid-Frankrijk. Hij was of is “radio-, tv- en reclamemaker, eigenaar van een internationaal marketingbedrijf gespecialiseerd in vastgoed”.
Baudet heeft eerder afstand genomen van complottheorieën. Maar op NOS op 3 zei hij vorige week: “Over het algemeen zie je bij de publieke omroep mensen die het verhaal van de regering herhalen. En het verhaal van de regering is weer ingefluisterd door het World Economic Forum, en de Wereldgezondheidsorganisaties, en de Verenigde Naties, en Bill Gates. Die allemaal dat pandemie-angstverhaal uitdragen.”
AD 26.02.2021 Thierry Baudet van Forum voor Democratie roept partijleden op om ‘volmachten te regelen’ zodat de partij meer stemmen binnenhaalt bij de Tweede Kamerverkiezingen. Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) reageert ontstemd: ,,Zo werkt het niet, dit mag ook niet.’’
In een video op zijn eigen YouTube-kanaal heeft Thierry Baudet gisteravond een oproep gedaan aan partijleden om volmachtstemmen binnen te halen. ,,Als je niet stemt, dan telt je stem niet mee’’, aldus de FvD-lijsttrekker. ,,Daarom is het zo belangrijk dat mensen die FvD een warm hart toedragen in hun omgeving mensen enthousiasmeren om volmachten aan hen af te geven. Mensen die misschien niet zo politiek betrokken zijn, die willen misschien wel een volmacht geven en dan kun je dus toch meermaals stemmen. Dus één persoon kan vier keer stemmen, eigenlijk. Als je maar die volmachten kunt regelen.’’
De oproep is opvallend, omdat het ronselen van volmachten in Nederland strafbaar is. Wie ‘stelselmatig’ en ‘persoonlijk’ mensen benadert voor volmachtstemmen, kan een maand gevangenisstraf krijgen. Een woordvoerder van de Kiesraad noemt de actie van Baudet ‘op z’n minst onwenselijk’.
Niemand mag een oproep doen om volmachten op te halen, aldus Kajsa Ollongren, minister van Binnenlandse Zaken.
Of de FvD-lijsttrekker strafbaar is, is volgens de woordvoerder ‘lastig te bepalen’. ,,Bij het stemmen bij volmacht is het van belang dat het initiatief daartoe uitgaat van de kiezer’’, zegt de woordvoerder. Het is dus niet de bedoeling dat mensen gaan vragen of ze een volmachtstem mogen krijgen.
Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) is niet blij met de oproep van Baudet. ,,De volmachtgever bepaalt of er een volmacht wordt gegeven’’, zegt Ollongren. ,,Het is niet zo dat jij aan iemand een volmacht mag vragen. Dat is echt de omgekeerde volgorde. Zo werkt het niet, dit mag ook niet. Niemand mag een oproep doen om volmachten op te halen.’’
Je kunt je wel afvragen of dit handig is, aldus Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht.
Ook volgens hoogleraar staatsrecht Wim Voermans is het lastig om te bewijzen dat Baudet zich schuldig maakt aan ‘stelselmatig’ ronselen. ,,Het zou wel goed zijn als het Openbaar Ministerie hier naar kijkt’’, vindt Voermans. De Kiesraad adviseerde in 2016 om het wetsartikel over volmachten te moderniseren. ,,Deze bepaling is nog gebaseerd op de praktijk dat partijen huis aan huis gingen om kiezers om hun volmacht te vragen’’, zegt de Kiesraad-woordvoerder. ,,Maar nu gebeurt er veel meer digitaal, de context is anders. De strafbepaling is niet meer adequaat.’’
Vanwege corona is het bij de komende verkiezingen toegestaan om maximaal drie volmachtstemmen uit te brengen. Normaal zijn dat er twee. Op die manier wil het kabinet ervoor zorgen dat iedereen zijn stem kan uitbrengen, ook mensen die vanwege corona niet naar het stembureau kunnen of willen gaan. Bij eerdere verkiezingen stemde zo’n 10 procent van de kiezers via een volmacht.
Baudet: ‘Enorme kans’
In een ander fragment – dat inmiddels van YouTube is verwijderd – zegt Baudet dat de uitbreiding van het maximale aantal volmachtstemmen ‘een enorme kans’ is. ,,Ik wil kijken of wij alle FvD’ers kunnen oproepen om drie volmachten te regelen. Want als alléén al onze 50.000 leden drie volmachten kunnen regelen, dan hebben we al bijna 200.000 stemmen. Dat is al genoeg voor drie zetels.’’
Forum voor Democratie laat in een reactie weten dat de oproep ‘ontstond tijdens de live-uitzending’ op YouTube. ,,Vanzelfsprekend zouden onze leden zich hierbij uitsluitend mogen richten tot mensen die zelf al van plan waren om bij volmacht te stemmen, maar moeite hebben een gevolmachtigde te vinden’’, zegt een woordvoerder van Baudet. ,,In dit geval is uitdrukkelijk geen sprake van ronselen. Direct na de uitzending bleek echter dat hier misverstanden over ontstonden. Om verwarring te voorkomen, hebben we er daarom voor gekozen de desbetreffende fragmenten offline te halen.’’
Niet bewezen
Het is niet voor het eerst dat een partij probeert om volmachtstemmen binnen te halen. In 2010 lag Leefbaar Rotterdam onder vuur, omdat een raadslid van die partij een mail rondstuurde met de oproep om mensen ‘te bewegen tot het afgeven van een volmacht’. Het Openbaar Ministerie besloot het Leefbaar-raadslid niet te vervolgen, omdat niet bewezen kon worden dat ‘ten minste één persoon daadwerkelijk was uitgelokt tot het stelselmatig persoonlijk benaderen van personen’. De partij Denk werd in 2017 ook beticht van het ronselen van volmachten, maar dat kon eveneens niet worden bewezen.
AD 26.02.2021 Het Openbaar Ministerie (OM) Midden-Nederland start een strafrechtelijk onderzoek naar het bezoek van Thierry Baudet aan Urk. De partijleider van Forum voor Democratie heeft dinsdag ondanks alle coronamaatregelen veel Urkers de hand geschud en met zijn campagneteam een visje in een restaurant gegeten.
Een woordvoerder van het OM bevestigt na vragen van de Stentor dat het onderzoek zich specifiek richt op zijn komst naar Urk en niet op bezoeken aan andere plaatsen. De politie bekijkt of de er strafbare feiten zijn gepleegd tijdens zijn bezoek en of er coronaregels zijn overtreden.
,,Alle feiten gaan op een rijtje gezet worden. Of we tot vervolging overgaan ligt onder meer aan wat daaruit komt”, zegt OM-woordvoerder Mary Hallebeek. ,,Vervolging is ook onder meer afhankelijk van of Baudet bijvoorbeeld besprongen is door anderen en hij er zelf niet veel aan kan doen of dat hij bewust de regels heeft overtreden.”
Baudet is door het OM op de hoogte gebracht van het onderzoek. ,,We wachten het onderzoek af alvorens te reageren, maar zien de uitkomsten met veel vertrouwen tegemoet”, laat Forum voor Democratie in een korte reactie weten.
Honderden mensen
Het bezoek van van Thierry Baudet aan Urk bracht dinsdag honderden mensen op de been. Zijn komst was niet groots aangekondigd. Via Twitter liet de politicus een uur voor zijn bezoek weten een visje te gaan eten op Urk. ,,Het was voor mij een persoonlijke favoriet om te bezoeken”, vertelde Baudet. ,,Mensen zijn hier verstandig, werken hard en zijn net als wij tegen de coronamaatregelen.”
De burgemeester van Urk, Cees van den Bos, reageerde na afloop ontstemd op de ontstane situatie in het vissersdorp. ,,Juist een parlementslid moet zich aan de regels houden’’, stelde hij. Ook Mark Rutte reageerde met afkeurende woorden. De gemeente gaf al snel aan ‘de feiten op een rijtje’ te gaan zetten.
Tientallen boetes
De dagen na het veelbesproken bezoek aan Urk ging Baudet nog langs in Harderwijk en Deventer. Hoewel hij zich hier zichtbaar beter aan de maatregelen probeerde te houden, had hij bij strenge handhaving in Harderwijk al tientallen boetes kunnen krijgen.
NOS 26.02.2021 Het Openbaar Ministerie heeft de politie gevraagd te onderzoeken of FvD-leider Baudet de coronaregels heeft overtreden bij een bezoek aan Urk eerder deze week.
Op beelden die Baudet zelf op Twitter deelde is te zien dat hij samen met veel belangstellenden dicht op elkaar stond. Ook werden er handen geschud. Baudet at een visje in een restaurant waar veel tafeltjes bezet waren.
“We gaan kijken in hoeverre de regels zijn overtreden en aan wie dat te wijten valt”, zegt een woordvoerder van het OM. “Daarna bepalen we of er vervolgstappen genomen moeten worden.”
Een woordvoerder van Baudet zegt dat de Forum-voorman op de hoogte is van het onderzoek. “We wachten het onderzoek af alvorens te reageren, maar zien de uitkomsten van het onderzoek met veel vertrouwen tegemoet.”
Baudet hangt mogelijk een boete boven het hoofd. Het is niet duidelijk hoelang het onderzoek gaat duren.
NU 26.02.2021 Het Openbaar Ministerie (OM) is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar het bezoek van Thierry Baudet en zijn campagneteam aan Urk, zo wordt vrijdag bevestigd na berichtgeving van De Stentor. De Forum voor Democratie-partijleider schudde dinsdag mensen de hand en at met zijn team in een restaurant.
In het onderzoek wordt door de politie gekeken of er strafbare feiten zijn gepleegd. Daarna wordt door het OM besloten of Baudet vervolgd gaat worden.
Dat is bijvoorbeeld afhankelijk van of de partijleider is ‘besprongen’ door anderen, en er zelf dus niet veel aan kan doen, of dat hij bewust coronaregels heeft overtreden, zo legt een woordvoerder van het OM aan NU.nl uit. Op beelden is te zien hoe de partijleider omringd werd door een groep mensen en dat hij hen de handen schudde.
Een woordvoerder van FVD laat weten dat de partij op de hoogte is gebracht van het onderzoek. “We wachten het onderzoek af alvorens te reageren, maar zien de uitkomsten van het onderzoek met veel vertrouwen tegemoet.”
Burgemeester Cees van den Bos heeft aan de krant laten weten ontstemd te zijn. “Hij heeft een voorbeeldfunctie.” Hier voegt hij wel aan toe dat hij nog niet weet hoe alles rondom het bezoek is verlopen.
AD 24.02.2021 De coronasceptische Thierry Baudet is de enige lijsttrekker die dag na dag de straat op gaat in de verkiezingscampagne, zoals vandaag in Harderwijk. En passant trekt hij vast de betrouwbaarheid van de verkiezingen in twijfel.
Zo’n vier zetels dichten de opiniepeilers Forum voor Democratie toe, maar daar gelooft partijleider Thierry Baudet ‘helemaal niets van’. ,,Moet je nou eens kijken, jongens, jullie zijn er ook weer! Echt, wij gaan Nederland bevrijden op 17 maart. Let maar op’’, roept hij naar de enkele tientallen aanwezigen.
Op het winderige parkeerterrein bij het Dolfinarium in Harderwijk verwaait Baudets energie niet, zijn stem wel een beetje. De bijeenkomst is de zoveelste etappe in de tocht van deze ‘vrijheidskaravaan’. Centrale thema is de ‘verstikkende en onnodige’ coronamaatregelen die het kabinet via ‘ophokwetten’ over het land uitstort.
Als leider van Forum voor Democratie is Baudet de enige van alle lijsttrekkers die zo nadrukkelijk de straat op gaat om campagne te voeren. De Forum-bus draaide de afgelopen week overuren. Tholen. Vlissingen. Haarlem. Urk. Joure. Heerenveen. Spijkenisse. Zaanstad. Veenendaal. Overal kwam Baudet ‘even koffiedrinken’, want burgemeesters drukten hem op het hart vooral niet te propageren dat hij op campagne is. ,,Ook nu moeten we netjes 1,5 meter houden, want wij zijn gewaarschuwd dat er streng wordt gehandhaafd.”
Al te grote oploopjes zijn één zorg, de ander is dat Baudet de coronaregels openlijk aan de laars lapt. High fives, handdrukken, knuffelen: Baudet overtrad de voorschriften met overgave. Vandaag niet: het blijft bij selfies vanachter een plastic scherm.
Peilingen
Het karakter van de karavaan heeft iets Trumpiaans. De lage peilingen, dat ‘kan gewoon niet’, zegt Baudet. Het klinkt als de Amerikaanse oud-president Donald Trump die beweerde dat hij wel gewonnen moest hebben, omdat op zijn bijeenkomsten zo veel mensen kwamen. Baudet hoopt dan ook dat op de verkiezingsdag ‘het grootste civiele leger’ wordt gevormd ‘dat dit land ooit gekend heeft’, zei hij eerder.
Ik spreek uit mijn hart, dat heb ik liever dan dat ik een ingestudeerde trekpop word zoals al die anderen
En Baudet twijfelt – net als Trump – openlijk of de verkiezingen wel ‘eerlijk zullen verlopen’. Stemmen worden ‘in een computer gestoken’. ,,Dat is mogelijkheid voor een giga datalek’’, zegt hij op de parking. Om het tellen van de stemmen te controleren, zegt hij 12.000 vrijwilligers op pad te sturen, op de avond van 17 maart. ,,Dan krijgen ze van mij een Ausweis dat ze na 21.00 uur op straat mogen zijn”, verwijzend naar de werkgeversverklaringen die usance zijn nu.
Evenals de voormalige Amerikaanse president neemt hij media de maat. De ‘baantjescarrousel’ zorgde ervoor dat politici als Ed Nijpels, Ruud Koole, Martijn van Dam en Bas Eenhoorn bij mediabedrijven en omroepen aan de bak kwamen, suggereert een filmpje dat hij laat afspelen. Even later, als Baudet stelt dat corona een ‘seizoensgriep’ is, voegt hij daaraan toe: ,,Ja, ik zeg een griep dus, geen griepje, zoals de media er dan weer van maken.”
Corona
De campagne draait om één ding, maakt Baudets speech duidelijk. Corona. Het beteugelen van migratie en de EU ‘voelt al als iets ouds’, zegt hij. ,,Sommigen zeggen dat er een ‘plandemie’ gaande is, een plan van de wereldgezondheidsorganisatie om de macht te grijpen over de politieke orde”, zo haalt Baudet een bekende complottheorie aan.
Hij spreekt van een ‘eindstrijd’ na ‘massale migratie’ en monetaire eenwording, waarbij ‘soevereine staten’ ten onder gaan aan ‘supranationale organisaties’.
Voor de duidelijkheid: ik ga mij niet laten vaccineren
In Gouda noemde Baudet eerder het Neurenberg-tribunaal waar nazi’s werden vervolgd ‘illegitiem’. Al bedoelde hij vooral te zeggen dat je mensen niet moet veroordelen met wetten die na de gepleegde feiten van kracht werden. Juist Baudet, met regelmaat van discriminatie en racisme verdacht, kreeg de wind van voren.
Dat steekt hem, zegt hij hier. ,,Ik ben die ophef zo zat… U ook niet? Een overdrijving of een grapje dat mislukt… Ik spreek uit mijn hart, dat heb ik liever dan dat ik een ingestudeerde trekpop word zoals al die anderen.”
Toch tempert hij ook opmerkingen uit het publiek. Iemand noemt Jaap van Dissel ‘de rooie broer van Willem Alexander’. ,,En de mensen hier weten dat de tweede vaccinatieprik dodelijk is’’, zegt ze. ,,Die woorden laat ik aan u”, reageert Baudet. Al zegt hij even later wel: ,,Voor de duidelijkheid: ik ga mij niet laten vaccineren.”
Het is wij-tegen-de-rest, zegt ook ‘fan’ Sophie, als ze net met Baudet op de foto is geweest. ,,Nu ineens gooit Rutte het land weer een beetje open. Na een jaar van dictatuur. Wie gelooft al die politici nou nog?” In deze karavaan: niemand.
AD 21.02.2021 Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet gelooft niet dat de peilingen kloppen. Baudets partij staat in de meeste peilingen nu op drie tot vier zetels, maar volgens hemzelf zouden dat er veel meer moeten zijn. Eerder riep hij zijn achterban op om op 17 maart in stemlokalen te gaan controleren of alles wel eerlijk verloopt.
Op Twitter valt Baudet opiniepeiler Maurice de Hond aan die Forum voor Democratie in zijn jongste poll op vier zetels peilt. ,,Dit kan gewoon niet’’, schrijft Baudet. De Forum-leider is bezig met een serie campagnebijeenkomsten in het land. Daar komen telkens honderden mensen op af. Volgens Baudet tonen de beelden van de bijeenkomsten aan dat de aanhang van zijn partij veel groter is dan de verschillende peilbureaus aangeven.
Maurice de Hond geeft desgewenst aan geen behoefte te hebben om te reageren op de beschuldiging. Forum voor Democratie heeft nu twee zetels in de Tweede Kamer. Dat aantal kan verdubbelen volgens de polls, maar die overwinning leek veel groter te worden. Twee jaar geleden werd Forum de grootste bij de Statenverkiezingen en stond de partij in de peilingen voor de Kamerverkiezingen op meer dan 25 zetels. Sindsdien is Forum in een vrije val geraakt. Eind vorig jaar splitste een deel van de partij zich af en ging verder onder de naam JA21.
De verdachtmaking van Baudet aan het adres van De Hond staat niet op zichzelf. Eerder zei hij al ‘te hopen dat de verkiezingen eerlijk verlopen’. Tijdens een bijeenkomst in Katwijk donderdag riep hij zijn aanhang op om in de stembureaus te gaan controleren of dat inderdaad zo is.
Civiel leger
Zaterdag suggereerde hij tijdens een bijeenkomst in Vlissingen dat Nederland geen democratie is. ,,Ik zou niet weten wat er nog meer moet gebeuren in een land om de bevolking tot razernij te brengen. Ik verwacht dan ook dat jullie samen met ons het grootste civiele leger dat dit land ooit gekend heeft, gaan vormen. En dat wij op 17 maart de vrijheid heroveren, het land terugpakken, onze democratie herstellen.’’
D66-fractievoorzitter Rob Jetten vindt dat Baudet zijn achterban aan het opstoken is. Hij roept VVD en CDA nogmaals op te breken met Forum voor Democratie in het provinciebestuur van Noord-Brabant. ,,Deze ophitsing van Baudet is opnieuw te gek voor woorden! Elke dag dat VVD en CDA met Forum voor Democratie besturen wordt de smet op hun blazoen groter. Rutte en Hoekstra halen daarmee niet alleen haat het Brabantse bestuur binnen, maar gedogen ook dit soort aanvallen van Baudet op de rechtsstaat.”
Volgens een woordvoerder van Baudet bedoelde hij met zijn oproep om een civiel leger te vormen niet dat mensen echt moeten gaan vechten, maar dat ze vooral moeten gaan stemmen.
NOS 09.01.2021 Forum voor Democratie-leider Baudet vindt zijn beweging “vitaler dan ooit”. Dat zei hij tijdens een algemene ledenvergadering van zijn partij, die vanwege de coronacrsis digitaal wordt gehouden. Baudet stelde verder dat het aantal leden blijft groeien. Hij erkende dat de partij “intern klappen heeft gehad”, maar volgens hem is het noodzakelijker dan ooit om door te gaan.
Baudet keerde zich opnieuw tegen “massa-immigratie”, “de macht van de EU” en de klimaatplannen. Baudet sprak van een “palet aan trends die onze beschaving ondermijnen”. Verder staan volgens hem de coronamaatregelen niet in verhouding tot de ernst van het virus.
Eind vorig jaar ontstond een crisis binnen Forum na ophef over antisemitische uitspraken in de jongerenbeweging. Veel kandidaat-Kamerleden haakten af. Een aantal van hen sloot zich aan bij JA21, de nieuwe partij van ex-LPF-Kamerlid Eerdmans.
Baudet zelf trok zich aanvankelijk terug als leider, maar hij bedacht zich en in een intern referendum schaarde een ruime meerderheid van de leden zich achter hem.
Programma en kandidatenlijst
Maar een deel van de ledenvergadering van Forum voor Democratie was openbaar. In het besloten deel werden het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst vastgesteld. Volgens een Forum-woordvoerder werden met instemming van het partijbestuur onder meer amendementen aangenomen om duidelijker te formuleren dat Nederlandse tradities moeten worden beschermd en om studenten langer een OV-kaart te laten houden.
De kandidatenlijst werd niet veranderd. Wel is een motie van Baudet aangenomen over oud-Kamerlid Hiddema. Als die zich bedenkt, is hij alsnog welkom als lijstduwer.
In het niet-openbare deel werden volgens de Forum-woordvoerder “uiteraard wat vragen gesteld” over de recente perikelen in de partij. “Het was fijn om met de leden de afgelopen tijd te kunnen bespreken. Ze staan als een front achter het programma, achter de lijst en achter het bestuur. Dus wij gaan volle kracht vooruit”, zegt Forum.
RTL 31.12.2020 Senator Henk Otten gaat de plek in de Tweede Kamer van Theo Hiddema, die de fractie van Forum voor Democratie eind vorige maand verliet, niet innemen. Otten behoudt liever zijn invloed in de senaat. “Ik heb ook helemaal geen zin om naast Thierry Baudet te gaan zitten in de Kamerbankjes”,
Dat zegt hij tegen het AD. Otten is een van de oprichters van FvD. Hij was vorig jaar lijsttrekker voor de partij bij de Eerste Kamerverkiezingen, maar splitste zich een paar maanden later af na ruzie met Baudet. Zij gingen naderhand rollebollend over straat. Omdat hij op de kieslijst staat kon hij de zetel innemen die is vrijgekomen door het vertrek van Hiddema.
‘Vrij nutteloos’
“Het is vrij nutteloos, want het zou maar voor vier weken zijn. Ik zou pas over anderhalve week, als het kerstreces voorbij is, worden benoemd. En half februari gaat de Tweede Kamer alweer met verkiezingsreces. Dan blijf ik liever in de Eerste Kamer zitten, waar wij in ieder geval tot en met 2023 nog invloed kunnen uitoefenen”, aldus Otten.
Hij zegt tegen de krant dat hij opzettelijk ‘zo lang mogelijk’ heeft gewacht. “Want de volgende persoon op de lijst die nu de zetel krijgt, heeft dankzij mij straks géén recht meer op wachtgeld. Zo bespaar ik de belastingbetaler een slordige 180.000 euro.”
De volgende op de FvD-lijst die recht heeft op de zetel van Hiddema is Baudet-getrouwe Paul Frentrop.
Interne ruzie
FvD zat de afgelopen tijd in zwaar weer vanwege woede over niet-ingrijpen bij de jongerenafdeling van de partij, waar antisemitische en homofobe berichten werden uitgewisseld. Baudet vertrok als leider om een dag later weer terug te keren. Veel prominente FvD-leden stapten op.
Baudet werd daarna bij een ledenraadpleging gekozen tot partijleider.
NU 31.12.2020 Senator Henk Otten gaat de plek in de Tweede Kamer van Theo Hiddema, die de fractie van Forum voor Democratie (FVD) eind vorige maand verliet, niet innemen. Otten behoudt liever zijn invloed in de Eerste Kamer. “Ik heb ook helemaal geen zin om naast Thierry Baudet te gaan zitten in de Kamerbankjes”, zegt hij donderdag in het AD.
Otten is een van de oprichters van FVD. Hij was vorig jaar lijsttrekker voor de partij bij de Eerste Kamerverkiezingen, maar splitste zich een paar maanden later af na ruzie met Baudet.
Volgens het Nederlandse kiesrecht heeft hij recht op de zetel van Hiddema, omdat er gestemd wordt op de persoon, niet op de partij. Daarom is de volgorde van de kieslijst – zoals die bij de verkiezingen was – altijd leidend bij een vertrekkend Kamerlid.
“Het is vrij nutteloos, want het zou maar voor vier weken zijn”, zegt Otten over zijn keuze om de zetel niet over te nemen.
‘Ik bespaar belastingbetaler wachtgeld’
“Ik zou pas over anderhalve week, als het kerstreces voorbij is, worden benoemd. En half februari gaat de Tweede Kamer alweer met verkiezingsreces. Dan blijf ik liever in de Eerste Kamer zitten, waar wij in ieder geval tot en met 2023 nog invloed kunnen uitoefenen”, aldus Otten.
Hij zegt tegen de krant dat hij opzettelijk “zo lang mogelijk” heeft gewacht. “Want de volgende persoon op de lijst die nu de zetel krijgt, heeft dankzij mij straks géén recht meer op wachtgeld. Zo bespaar ik de belastingbetaler een slordige 180.000 euro.”
De volgende op de FVD-lijst die recht heeft op de zetel van Hiddema is Baudet-getrouwe Paul Frentrop.
Hiddema terug op kieslijst: ‘Baudet deugdzaam mens’
Hiddema zelf komt weer terug op de FVD-kieslijst, in de “wetenschap dat Baudet een deugdzaam mens is”, zo zei hij een week geleden. Hij wil lijstduwer worden.
Advocaat en politicus Hiddema zei zijn Kamerlidmaatschap op 24 november op, nadat onthullingen van Het Parool de partij in een bestuurs- en gewetenscrisis stortte. Het artikel legde meerdere antisemitische en extremistische uitlatingen van leden van de FVD-jongerenpartij in chatgroepen bloot.
Ook Baudet zelf maakte rond die tijd volgens meerdere partijleden antisemitische opmerkingen tijdens een diner. Opmerkingen die volgens Baudet uit de context getrokken zijn.
Na een strijd om de toekomst van de partij stapten meerdere bestuursleden en Forum-politici op. Volgens hen hielden Baudet en het FVD-jongerenbestuur onder meer de hand boven het hoofd van de in opspraak geraakte jongerenleden.
NOS 31.12.2020 Henk Otten zal de vrijgekomen zetel van Forum voor Democratie in de Tweede Kamer niet innemen. Dat heeft hij in het AD laten weten. Otten is nu senator voor de Groep Otten (GO).
De zetel kwam vrij omdat Theo Hiddema vorige maand opstapte als Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie, in de storm die was ontstaan in de partij om antisemitisme. Otten was eerder al afgesplitst van FvD, maar had recht op de zetel omdat hij bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen op de lijst stond en de eerstvolgende in de rij was.
Otten meent dat het geen zin heeft om vlak voor nieuwe verkiezingen de Eerste Kamer te verruilen voor de Tweede: “Ik zou pas over anderhalve week, als het kerstreces voorbij is, worden benoemd. En half februari gaat de Tweede Kamer alweer met verkiezingsreces. Dan blijf ik liever in de Eerste Kamer zitten, waar wij in ieder geval tot en met 2023 nog invloed kunnen uitoefenen.” Op 17 maart zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer.
De volgende gegadigde voor de zetel is Paul Frentrop, die bekendstaat als zeer loyaal aan FvD-leider Thierry Baudet. Hij is nu fractievoorzitter van FvD in de Eerste Kamer. Voor de komende Tweede Kamerverkiezingen staat Frentrop op plek 49 op de FvD-lijst.
Politiek gesternte
Otten had 28 dagen de tijd om een beslissing te nemen en heeft expres zo lang mogelijk gewacht, zegt hij: “Want de volgende persoon op de lijst die nu de zetel krijgt, heeft dankzij mij straks géén recht meer op wachtgeld. Zo bespaar ik de belastingbetaler een slordige 180.000 euro.”
Als een Tweede Kamerlid langer dan drie maanden in functie is, heeft diegene recht op minstens twee jaar wachtgeld. Als de functie korter dan drie maanden duurt, kan die politicus aanspraak maken op maximaal zes maanden wachtgeld.
Of hij met zijn partij GO meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen zegt Otten nog niet te hebben besloten: “Daar gaan we ons de komende weken over beraden. Maar ik sluit niet uit dat we wachten tot de volgende verkiezingen.”
Met op rechts de nieuwe partijen JA21 van FvD-afsplitsers Joost Eerdmans en Annabel Nanninga en Code Oranje van het Haagse raadslid Richard de Mos is “het politieke gesternte nu héél slecht”, aldus Otten.
AD 31.12.2020 Eerste Kamerlid Henk Otten stapt niet over naar de Tweede Kamer. Hij kan de vrijgekomen zetel van Theo Hiddema (Forum voor Democratie) innemen, maar ziet daar ‘uit strategische overwegingen’ van af.
Op de valreep van 2020 hakt Henk Otten (ex-Forum voor Democratie, nu senator voor zijn eigen partij GO) de knoop door. Hij gaat níet de Tweede Kamer in, hoewel hij daar wel recht op heeft. Door het vertrek van Theo Hiddema uit de Kamerbankjes van Forum voor Democratie heeft Otten, als vierde op de FvD-kandidatenlijst uit 2017, recht op de zetel naast partijleider Thierry Baudet.
Ik heb opzettelijk zo lang mogelijk gewacht, aldus Henk Otten.
Maar Otten – die vorig jaar met knallende ruzie bij Forum voor Democratie vertrok – weigert de zetel. De Kiesraad gaf hem begin deze maand 28 dagen de tijd om een besluit te nemen. Die deadline loopt morgen af. ,,Ik heb opzettelijk zo lang mogelijk gewacht’’, vertelt Otten. ,,Want de volgende persoon op de lijst die nu de zetel krijgt, heeft dankzij mij straks géén recht meer op wachtgeld. Zo bespaar ik de belastingbetaler een slordige 180.000 euro.’’
Otten doelt op de regeling die voorschrijft dat Tweede Kamerleden twee jaar wachtgeld ontvangen als zij minstens drie maanden in het parlement hebben gezeten. Doordat er in maart verkiezingen zijn, haalt de opvolger van Hiddema – waarschijnlijk Baudet-getrouwe Paul Frentrop – die drie maanden niet.
Hotline met Hoekstra
,,Ik heb ook helemaal geen zin om naast Thierry Baudet te gaan zitten in de Kamerbankjes. Het is vrij nutteloos, want het zou maar voor vier weken zijn. Ik zou pas over anderhalve week, als het kerstreces voorbij is, worden benoemd. En half februari gaat de Tweede Kamer alweer met verkiezingsreces. Dan blijf ik liever in de Eerste Kamer zitten, waar wij in ieder geval tot en met 2023 nog invloed kunnen uitoefenen.’’
Samen met andere ex-FvD’ers Jeroen de Vries en Robert Baljeu vormt Otten nu de fractie GO in de Eerste Kamer. ,,Met die zetels krijgen wij ontzettend veel voor elkaar. Niet zozeer voor de schermen, maar wel erachter. Ik heb een soort hotline met Wopke Hoekstra. Die spreek ik heel veel. Ook heb ik zo’n vijftig plenaire speeches gehouden, er is geen senator die daar aan kan tippen. Het zou zonde zijn om dat allemaal op te geven, voor vier weekjes in de Tweede Kamer.’’
Slecht gesternte
Otten zegt nog te twijfelen of hij met GO gaat meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. ,,Daar gaan we ons de komende weken over beraden. Maar ik sluit niet uit dat we wachten tot de volgende verkiezingen. Dan is het een kwestie van: we live to fight another day. Want het politieke gesternte is nu héél slecht.’’
Joost Eerdmans is een baantjesjager, die wil met JA21 alleen maar zijn inkomen veiligstellen, aldus Henk Otten.
Door het uiteenspatten van FvD ziet Otten ‘allemaal nieuwe partijtjes’ op rechts opduiken. ,,De kiezer zit daar niet op te wachten. Joost Eerdmans is een baantjesjager, die wil met JA21 alleen maar zijn inkomen veiligstellen. Henk Krol ook, die krijgt geen wachtgeld doordat hij al 70 jaar is. En Code Oranje is een bijeengeraapt gebeuren.’’
Ook over FvD en Baudet heeft Otten geen goed woord over. ,,Baudet heeft het helemaal verkloot. Van de grootste partij van Nederland naar twee zetels in de peilingen. En dat allemaal door Freek Jansen, een geradicaliseerd 27-jarig ventje uit Wezep. What the fuck, hoe heeft dit kunnen gebeuren?’’
Smaad en laster
Otten en Baudet zijn nog altijd verwikkeld in een juridische strijd. ,,Thierry heeft mij zwartgemaakt, en hij probeert mij nog altijd te intimideren’’, zegt Otten. ,,Maar dan heeft hij aan mij de verkeerde. Ik pik dit niet.’’ Zo is Otten bezig om Baudet voor de rechter te slepen wegens smaad en laster.
Door de politieke versplintering acht Otten zijn kansen niet groot bij de komende Kamerverkiezingen. ,,Het kan verstandiger zijn om eerst in rustiger vaarwater te komen. Als wij doorgaan met ons goede werk in de senaat, maken wij bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen meer kans om de politiek en de overheid in Nederland écht te moderniseren. Want ik zit in de politiek uit idealisme, niet uit opportunisme.’’
NOS 26.12.2020 Forum voor Democratie heeft Wybren van Haga op plek twee van de nieuwe kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen gezet. Hij zat eerder in de Tweede Kamer namens de VVD, maar werd vorig jaar uit de partij gezet vanwege ophef over de woningen die hij in zijn bezit heeft en ging als onafhankelijk Kamerlid verder. Eerder kwam hij ook al meerdere keren in opspraak. Vorige maand sloot hij zich formeel aan bij de Kamerfractie van FvD, maar eerder werd hij al wel lid van de partij.
De omstreden leider van de jongerentak van FvD, Freek Jansen, staat net als op de oude kandidatenlijst op plek 7. De jongerenafdeling raakte afgelopen jaar meerdere keren in opspraak, nadat er in WhatsAppgroepen antisemitische en homofobe uitspraken werden gedaan. De partij concludeerde in een eigen onderzoek door onder meer Van Haga overigens dat er geen grensoverschrijdende berichten waren gevonden in officiële JFvD-appgroepen.
Verder staan er op de lijst veel vertrouwelingen van lijsttrekker Baudet, zoals FvD-penningmeester Olaf Ephraim op plek 3. Hans Smolders, de voormalige chauffeur van de vermoorde politicus Pim Fortuyn, staat op vier. Hij trok zich vanwege de recente interne ruzie terug als kandidaat-Kamerlid, maar keert nu dus toch terug.
Theo Hiddema
Eerder stond op plek twee van de kandidatenlijst oud-Kamerlid Hiddema. Hij staat nu op plek 50, als lijstduwer. Donderdag zei hij al in de Volkskrant dat hij wilde terugkeren op de lijst. In een brief aan Kamervoorzitter Arib verklaarde Hiddema zichzelf eind november nog politiek arbeidsongeschikt.
In de meest recente Peilingwijzer staat Forum voor Democratie op tussen de 2 en 6 zetels. De FvD-leden spreken zich op 9 januari uit over de lijst.
RTL 26.12.2020 Op de nieuwe concept-kandidatenlijst van Forum voor Democratie staat Wybren van Haga op plek 2. Op plek 7 staat Freek Jansen, de voorzitter van de jongerenafdeling van de partij, de JFVD. Vorige maand was er grote commotie om hem, omdat antisemitisme en homofobie welig zouden tieren binnen de JFVD onder zijn voorzitterschap.
Van Haga werd vorig jaar september uit de fractie van de VVD gezet en ging als eenmanspartij verder. Eind vorige maand sloot hij zich officieel aan bij FVD. Hij trok al langer samen op met FVD-leider Thierry Baudet.
Theo Hiddema staat als lijstduwer op de lijst. Hij verliet in november de Tweede Kamer na alle ophef binnen de partij. De lijst wordt op 9 januari ter goedkeuring voorgelegd aan de leden tijdens een algemene ledenvergadering.
JA21
Vorige week werd bekend dat Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie, met hun nieuwe partij JA21 gaan meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. De drie Europarlementariërs van Forum voor Democratie sluiten zich bij hen aan.
Telegraaf 26.12.2020 Op de nieuwe concept-kandidatenlijst van Forum voor Democratie staat Wybren van Haga op plek 2. Op plek 7 staat Freek Jansen, de voorzitter van de Forum-jongerentak JFVD. Vorige maand was er grote commotie om hem, omdat antisemitisme en homofobie welig zouden tieren binnen de JFVD onder zijn voorzitterschap.
Van Haga werd vorig jaar september uit de fractie van de VVD gezet en ging als eenmanspartij verder. Eind vorige maand sloot hij zich officieel aan bij FVD, nadat hij al langer samen met FVD-leider Thierry Baudet optrok.
Theo Hiddema staat als lijstduwer op de lijst. Hij verliet in november de Tweede Kamer na alle ophef binnen de partij.
De lijst wordt op 9 januari ter goedkeuring voorgelegd aan de leden tijdens een algemene ledenvergadering.
AD 26.12.2020 Op de nieuwe kandidatenlijst van Forum voor Democratie staat oud-VVD’er Wybren van Haga op 2. De omstreden voorzitter van de jongerentak van de partij, Freek Jansen, staat op 7. Dat blijkt uit de nieuwe kandidatenlijst die de partij vanavond online heeft gezet. Ook pleit de partij wederom voor een nexit, een vertrek van Nederland uit de Europese Unie.
Theo Hiddema staat als lijstduwer op nummer 50, net voor senator Paul Fentrop.Penningmeester Olaf Ephraim staat op plek 3 en Hans Smolders, de voormalig chauffeur van Pim Fortuyn – die FvD eerder nog de rug toekeerde – staat op plek 4. Van Haga werd in september 2019 uit de VVD gezet en ging als eenmansfractie verder. Vorige maand sloot hij zich formeel aan bij FvD in de Tweede Kamer.
De partij presenteerde vanavond, op Tweede Kerstdag, ook het concept-verkiezingsprogrammma, waarin de vaste programmapunten van de partij staan. Zo wil FvD bindende referenda invoeren, een strikt immigratiebeleid en geen lockdowns meer. Ook wil de partij niet dat er geld gaat naar klimaatplannen en moet Nederland ‘op een intelligente manier’ uit de Europese Unie stappen.
Rug toegekeerd
De partij presenteerde op 31 oktober ook al een kandidatenlijst, in een leeg Ahoy in Rotterdam. Op die top-10 stonden nog de namen van senator Nicki Pouw-Verweij (3), oud-LPF-politicus Joost Eerdmans (4), rechtsfilosoof Eva Vlaardingerbroek (5) en boerenvoorman Cees Jan Vogelaar (9), die inmiddels allemaal de partij de rug toe hebben gekeerd. Een groot deel van deze oud-kopstukken sprak zich uit omdat ze vonden dat Baudet onvoldoende afstand nam van antisemitisme en racisme binnen de jongerentak van de partij, JFvD.
Ook FvD-senator Annabel Nanninga vertrok bij de partij. Zij heeft met Eerdmans inmiddels een nieuwe partij opgericht, JA21. Partijleider Thierry Baudet legde ook korte tijd het lijsttrekkerschap neer, maar is na een referendum onder partijleden begin deze maand weer terug als nummer 1. Hij wilde zonder de ‘verraders’ verder.
Appgroepen
De exodus binnen FvD begon eind november nadat het Parool een onthulde dat in appgroepen van JFvD wederom antisemitische berichten werden gedeeld. Van de FvD-fractie in de Eerste Kamer zijn inmiddels zeven senatoren afgesplitst. Zij kondigden donderdag aan zich aan te sluiten bij JA21 van Eerdmans en Nanninga. FvD heeft nog maar twee zetels in de Eerste Kamer over. Ook de FvD-fractie in het Europees parlement brak met de partij.
In de Tweede Kamer zijn Baudet en Van Haga nu de overgebleven parlementariërs van FvD. Theo Hiddema vertrok plotseling als Kamerlid eind november. Inmiddels is hij weer terug en staat hij als lijstduwer op de lijst.
Minister Ank Bijleveld van Defensie heeft donderdagavond 24.12.2020 een fysieke kerkdienst bezocht in haar woonplaats Goor. Critici vinden dat niet handig. “Als minister heeft ze in coronatijdeen voorbeeldfunctie“, zegt defensievakbond AFMP tegen RTV Oost.
De minister bracht een bezoek aan de Hofkerk, die ondanks het advies om diensten op Kerstavond zoveel mogelijk digitaal te houden, toch fysieke diensten hield. Volgens de kerk zijn de diensten in principe bedoeld voor maximaal dertig bezoekers.
De diensten zijn volgens predikant Wim de Jong bedoeld voor mensen die geen internet hebben of zij die echt eenzaam zijn. Vermoedelijk voldoet de minister aan geen van die twee eisen. Zij en haar man waren door de dominee uitgenodigd omdat haar man als vrijwilliger veel doet voor de kerk.
Welliswaar zijn Kerken zijn op grondwettelijke basis uitgezonderd van de coronamaatregelen van de overheid, maar worden onder meer door het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO), het samenwerkingsverband van tientallen Nederlandse kerken, gevraagd hun diensten zo veel mogelijk online te houden. Indien er reden is om een fysieke dienst te houden, adviseert het CIO maximaal dertig kerkgangers te ontvangen en daarbij de adviezen van het RIVM, zoals het houden van afstand en het dragen van een mondkapje, in acht te nemen.
Een woordvoerder van de minister zegt dat de minister lid is van de kerk en om die reden een uitnodiging heeft gekregen. Daarop ging ze in, mede omdat haar man er werkt als vrijwilliger. Er waren volgens de woordvoerder in totaal zestien bezoekers.
De desbetreffende kerk in de Overijsselse stad Goor gaf eerder aan tijdens kerstdagen de kerkdiensten toch door te laten gaan voor eenzame mensen en kerkgangers die geen mogelijkheid hebben om de dienst online te kijken. Tijdens de diensten worden wel de adviezen van het RIVM nageleefd, schrijft de kerk op de website.
Hallo zeg, dit kan echt niet !!!
Voorbeeldfunctie
Het kabinet drong er eerder bij kerken op aan om fysieke diensten zoveel mogelijk te beperken. De druk op de zorg is hoog, zo ook in Twente. Daar deden de ziekenhuis deze week een beroep op defensie en voormalig IC-verpleegkundigen om bij te springen in de ziekenhuizen.
Vakbond AFMP is kritisch over het kerkbezoek van de minister van Defensie. “Ik ben van mening dat iedereen zoveel mogelijk de regels moet volgen en een minister ook een voorbeeldfunctie heeft”, zegt voorzitter Anne-Marie Snels.
Ook minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) riep de kerkgemeenschappen op de diensten te beperken tot een absoluut minimum. In het Nederlands Dagblad noemde de minister het bezoeken van fysieke kerkdiensten afgelopen week “niet uit te leggen”.
AD 28.12.2020
Mensen die fysiek een kerkdienst bezoeken, moeten verantwoording afleggen, zei minister Grapperhaus tegen het Nederlands Dagblad. “Ga het maar uitleggen aan zieken en mensen in de zorg. Het is jóúw verantwoordelijkheid – en laat ik het maar gewoon zeggen: ook tegenover God.”
Ook PVV-Kamerlid Roy van Aalst heeft geen begrip voor het kerkbezoek van Bijleveld. “Ik vind het typisch CDA. Iets met een bruiloft”, zegt hij tegen RTV Oost, refererend aan minister Grapperhaus van Justitie die onder vuur kwam te liggen omdat hij zich op zijn eigen bruiloft niet aan de coronamaatregelen hield.
AD 29.12.2020
Normen
Hij grijpt de kans nogmaals aan om mensen op het hart te drukken om geen groot feest te vieren tijdens oud en nieuw, en ook zaken als vuurwerk, rellen en brandstichting achterwege te laten: „Ga nou geen dingen doen die je vorig jaar deed. Laten we wel wezen: dit jaar is het een sobere, saaie jaarwisseling. Laten we dat met z’n allen inhalen met een groot feest als we van Covid af zijn.”
De minister zelf heeft in ieder geval een rustige avond voor ogen tijdens de jaarwisseling: „Ik ga gewoon heel saai thuis zitten, en ik denk dat we met z’n tweeën gaan scrabbelen ofzo.”
Voelt u zich weer comfortabel om normen te stellen? U bent die minister van die bruiloft.
,,Zeker. Ik ben de minister van de voorbeeldfunctie, dat weet ik. Ik heb over mijn bruiloft verantwoording afgelegd aan de Tweede Kamer en er is mij een boete opgelegd. En die heb ik netjes betaald. Ik heb iets gedaan dat niet mocht, en heb de prijs betaald. Maar ik vind dat nog wel iets anders dan het bekogelen van brandweerlui, boa’s en agenten met vuurwerk. Dat is van de gekke. Houd je handen thuis!”
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) doet een oproep aan alle Nederlanders om de jaarwisseling zo ‘rustig mogelijk te vieren’ en om hulpverleners te ontzien. ,,Het bekogelen van brandweerlui, boa’s en agenten met vuurwerk is van de gekke. Houd je handen thuis!”
Grapperhaus zegt in een interview met deze site: ,,We moeten accepteren dat deze jaarwisseling anders gaat zijn dan normaal. Het is een beetje een oorlogsjaar.”
NU 26.12.2020 Minister Ank Bijleveld (Defensie) is donderdagavond aanwezig geweest bij een fysieke kerkdienst in Goor. Hoewel er bij de kerkdienst minder dan dertig personen aanwezig waren, noemen critici het bezoek van de minister ‘niet handig in coronatijd’, zeggen ze tegen RTV Oost.
De minister bezocht de kerkdienst in haar woonplaats als privépersoon, laat de woordvoerder weten aan RTV Oost. “Er waren in totaal maar zestien personen bij de bijeenkomst aanwezig en omdat haar man veel doet voor de kerk, is ze daarnaartoe gegaan.”
Hoewel Bijleveld met haar bezoek geen regels overtrad, reageert onder meer AFMP, de vakbond van defensiepersoneel, kritisch. De minister heeft immers een voorbeeldfunctie, aldus AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels tegen het nieuwsmedium.
Kerken zijn op grondwettelijke basis uitgezonderd van de coronamaatregelen van de overheid, maar worden onder meer door het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO), het samenwerkingsverband van tientallen Nederlandse kerken, gevraagd hun diensten zo veel mogelijk online te houden. Indien er reden is om een fysieke dienst te houden, adviseert het CIO maximaal dertig kerkgangers te ontvangen en daarbij de adviezen van het RIVM, zoals het houden van afstand en het dragen van een mondkapje, in acht te nemen.
Ook minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) riep de kerkgemeenschappen op de diensten te beperken tot een absoluut minimum. In het Nederlands Dagblad noemde de minister het bezoeken van fysieke kerkdiensten afgelopen week “niet uit te leggen”.
De desbetreffende kerk in de Overijsselse stad gaf eerder aan tijdens kerstdagen de kerkdiensten toch door te laten gaan voor eenzame mensen en kerkgangers die geen mogelijkheid hebben om de dienst online te kijken. Tijdens de diensten worden wel de adviezen van het RIVM nageleefd, schrijft de kerk op de website.
NOS 25.12.2020 Minister Ank Bijleveld van Defensie heeft donderdagavond 24.12.2020 een fysieke kerkdienst bezocht in haar woonplaats Goor. Critici vinden dat niet handig. “Als minister heeft ze in coronatijd een voorbeeldfunctie”, zegt defensievakbond AFMP tegen RTV Oost.
De minister bracht gisteravond een bezoek aan de Hofkerk, die ondanks het advies om diensten op Kerstavond zoveel mogelijk digitaal te houden, toch fysieke diensten hield. Volgens de kerk zijn de diensten in principe bedoeld voor maximaal dertig bezoekers die bijvoorbeeld eenzaam zijn of geen internet hebben.
Een woordvoerder van de minister zegt dat de minister lid is van de kerk en om die reden een uitnodiging heeft gekregen. Daarop ging ze in, mede omdat haar man er werkt als vrijwilliger. Er waren volgens de woordvoerder in totaal zestien bezoekers.
Voorbeeldfunctie
Het kabinet drong er eerder bij kerken op aan om fysieke diensten zoveel mogelijk te beperken. De druk op de zorg is hoog, zo ook in Twente. Daar deden de ziekenhuis deze week een beroep op defensie en voormalig IC-verpleegkundigen om bij te springen in de ziekenhuizen.
Vakbond AFMP is kritisch over het kerkbezoek van de minister van Defensie. “Ik ben van mening dat iedereen zoveel mogelijk de regels moet volgen en een minister ook een voorbeeldfunctie heeft”, zegt voorzitter Anne-Marie Snels.
Ook PVV-Kamerlid Roy van Aalst heeft geen begrip voor het kerkbezoek van Bijleveld. “Ik vind het typisch CDA. Iets met een bruiloft”, zegt hij tegen RTV Oost, refererend aan minister Grapperhaus van Justitie die onder vuur kwam te liggen omdat hij zich op zijn eigen bruiloft niet aan de coronamaatregelen hield.
MSN 25.12.2020 Terwijl het kabinet waarvan ze deel uitmaakt de kerken oproept alleen digitaal bijeen te komen is minister Bijleveld (CDA-Defensie) op kerstavond maar de viering gegaan in de Hofkerk in haar woonplaats Goor. De diensten zijn volgens predikant Wim de Jong bedoeld voor mensen die geen internet hebben of zij die echt eenzaam zijn. Vermoedelijk voldoet de minister aan geen van die twee eisen. Zij en haar man waren door de dominee uitgenodigd omdat haar man als vrijwilliger veel doet voor de kerk.
Het is de tweede CDA-minister die privé handelt in strijd met het beleid van het kabinet waarvan ze deel uit maken. Eerder vierde minister van justitie Grapperhaus zijn bruiloft, zonder te voldoen aan de eigen corona-regels
MSN 25.12.2020 Minister Ank Bijleveld (Defensie) is donderdagavond aanwezig geweest bij een fysieke kerkdienst in Goor. Hoewel er bij de kerkdienst minder dan dertig personen aanwezig waren, noemen critici het bezoek van de minister ‘niet handig in coronatijd’, zeggen ze tegen RTV Oost.
De minister bezocht de kerkdienst in haar woonplaats als privépersoon, laat de woordvoerder weten aan RTV Oost. “Er waren in totaal maar zestien personen bij de bijeenkomst aanwezig en omdat haar man veel doet voor de kerk, is ze daarnaartoe gegaan.”
Hoewel Bijleveld met haar bezoek geen regels overtrad, reageert onder meer AFMP, de vakbond van defensiepersoneel, kritisch. De minister heeft immers een voorbeeldfunctie, aldus AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels tegen het nieuwsmedium.
Kerken zijn op grondwettelijke basis uitgezonderd van de coronamaatregelen van de overheid, maar worden onder meer door het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO), het samenwerkingsverband van tientallen Nederlandse kerken, gevraagd hun diensten zo veel mogelijk online te houden. Indien er reden is om een fysieke dienst te houden, adviseert het CIO maximaal dertig kerkgangers te ontvangen en daarbij de adviezen van het RIVM, zoals het houden van afstand en het dragen van een mondkapje, in acht te nemen.
Ook minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) riep de kerkgemeenschappen op de diensten te beperken tot een absoluut minimum. In het Nederlands Dagblad noemde de minister het bezoeken van fysieke kerkdiensten afgelopen week “niet uit te leggen”.
De desbetreffende kerk in de Overijsselse stad gaf eerder aan tijdens kerstdagen de kerkdiensten toch door te laten gaan voor eenzame mensen en kerkgangers die geen mogelijkheid hebben om de dienst online te kijken. Tijdens de diensten worden wel de adviezen van het RIVM nageleefd, schrijft de kerk op de website.
MSN 25.12.2020 Minister Ank Bijleveld (CDA) heeft gisteravond een fysieke kerkdienst bezocht in haar woonplaats Goor. Critici zitten vol onbegrip. “Als minister heeft ze een voorbeeldfunctie”, zegt defensievakbond AFMP tegen RTV Oost. Minister Grapperhaus noemde een fysieke kerkdienst een paar dagen geleden nog ‘niet uit te leggen.’
Mensen die fysiek een kerkdienst bezoeken, moeten verantwoording afleggen, zei minister Grapperhaus tegen het Nederlands Dagblad. “Ga het maar uitleggen aan zieken en mensen in de zorg. Het is jóúw verantwoordelijkheid – en laat ik het maar gewoon zeggen: ook tegenover God.”
De overheid roept dan ook op kerkdiensten zoveel mogelijk online te vieren. Rooms-Katholieke kerken schrapten alle vieringen op kerstavond om verspreiding van het coronavirus te voorkomen, maar de protestantse Hofkerk in Goor waar minister Bijleveld kerkt, was gisteravond wel geopend.
Eenzame mensen
De diensten zijn bedoeld voor mensen die eenzaam zijn of die geen internet hebben, schrijft de kerk op haar website. Toch zat defensieminister Ank Bijleveld in de kerk, hoewel ze niet echt voldoet aan het stereotype eenzame oudere, zo zei ze tegen een verslaggever.
“Ze was daar als privépersoon”, laat haar woordvoerder weten aan RTV Oost. “Er waren in totaal maar zestien personen bij de bijeenkomst aanwezig en omdat haar man veel doet voor de kerk, is ze daarnaartoe gegaan.”
Kritiek
Defensievakbond AFMP is kritisch op het bezoek van de CDA-minister: “Ik ben van mening dat iedereen zoveel mogelijk de regels moet volgen en een minister ook een voorbeeldfunctie heeft”, zegt voorzitter Anne-Marie Snels.
Ook vanuit de politiek en op sociale media klinkt kritiek. “Ik vind het typisch CDA”, zegt het Overijsselse Kamerlid Roy van Aalst van de PVV tegen RTV Oost. “Iets met een bruiloft”, zegt hij, verwijzend naar CDA-minister Ferd Grapperhaus, die onder vuur kwam te liggen omdat hij zich op zijn eigen bruiloft niet aan de coronaregels hield.
Han schrijft op Twitter: ‘Wat snappen ze in Den Haag nou niet aan: voorbeeldfunctie?’ Maria twittert: ‘Dit begrijp ik echt niet. Dit is dom’.
Veel te doen
In oktober was er veel te doen over de drukbezochte kerkdiensten in Staphorst. In sommige kerkgebouwen kwamen wel honderden mensen samen om te bidden en zingen. Minister Grapperhaus deed toen een klemmend beroep op kerkgangers om – net als alle andere Nederlanders – thuis te blijven.
RTL 25.12.2020 Minister Ank Bijleveld (CDA) heeft gisteravond een fysieke kerkdienst bezocht in haar woonplaats Goor. Critici zitten vol onbegrip. “Als minister heeft ze een voorbeeldfunctie”, zegt defensievakbond AFMP tegen RTV Oost. Minister Grapperhaus noemde een fysieke kerkdienst een paar dagen geleden nog ‘niet uit te leggen.’
Mensen die fysiek een kerkdienst bezoeken, moeten verantwoording afleggen, zei minister Grapperhaus tegen het Nederlands Dagblad. “Ga het maar uitleggen aan zieken en mensen in de zorg. Het is jóúw verantwoordelijkheid – en laat ik het maar gewoon zeggen: ook tegenover God.”
De overheid roept dan ook op kerkdiensten zoveel mogelijk online te vieren. Rooms-Katholieke kerken schrapten alle vieringen op kerstavond om verspreiding van het coronavirus te voorkomen, maar de protestantse Hofkerk in Goor waar minister Bijleveld kerkt, was gisteravond wel geopend.
Eenzame mensen
De diensten zijn bedoeld voor mensen die eenzaam zijn of die geen internet hebben, schrijft de kerk op haar website. Toch zat defensieminister Ank Bijleveld in de kerk, hoewel ze niet echt voldoet aan het stereotype eenzame oudere, zo zei ze tegen een verslaggever.
“Ze was daar als privépersoon”, laat haar woordvoerder weten aan RTV Oost. “Er waren in totaal maar zestien personen bij de bijeenkomst aanwezig en omdat haar man veel doet voor de kerk, is ze daarnaartoe gegaan.”
Defensievakbond AFMP is kritisch op het bezoek van de CDA-minister: “Ik ben van mening dat iedereen zoveel mogelijk de regels moet volgen en een minister ook een voorbeeldfunctie heeft”, zegt voorzitter Anne-Marie Snels.
Ook vanuit de politiek en op sociale media klinkt kritiek. “Ik vind het typisch CDA”, zegt het Overijsselse Kamerlid Roy van Aalst van de PVV tegen RTV Oost. “Iets met een bruiloft”, zegt hij, verwijzend naar CDA-minister Ferd Grapperhaus, die onder vuur kwam te liggen omdat hij zich op zijn eigen bruiloft niet aan de coronaregels hield.
Han schrijft op Twitter: ‘Wat snappen ze in Den Haag nou niet aan: voorbeeldfunctie?’ Maria twittert: ‘Dit begrijp ik echt niet. Dit is dom’.
In oktober was er veel te doen over de drukbezochte kerkdiensten in Staphorst. In sommige kerkgebouwen kwamen wel honderden mensen samen om te bidden en zingen. Minister Grapperhaus deed toen een klemmend beroep op kerkgangers om – net als alle andere Nederlanders – thuis te blijven, zoals te zien is in onderstaande video:
Theo Hiddema wil bij de komende Kamerverkiezingen lijstduwer worden van Forum voor Democratie, zegt hij in de Volkskrant. De voormalige nummer twee van de partij stapte een maand geleden op als Kamerlid, toen de partij was verwikkeld in een hoogoplopende ruzie over antisemitische uitspraken, onder meer in appjes van FvD-jongeren. Ook Forum-leider Baudet lag in de affaire onder vuur. Tal van prominente FvD’ers stapten op.
In een brief aan de Kamervoorzitter, eind november, verklaarde Hiddema zich politiek arbeidsongeschikt. Maar het bleef onduidelijk of hij ook uit de partij stapte.
Chargeren uit balorigheid
In het gesprek met de Volkskrant neemt hij het nu op voor Baudet, die zich volgens partijgenoten onder meer antisemitisch had uitgelaten op een etentje van de partij. Ook zou hij daar complottheorieën hebben verdedigd. “Ze kunnen net als ik weten dat Baudet geen antisemiet of racist is. Hij chargeert uit balorigheid.” Hiddema was zelf niet bij het etentje aanwezig.
Toen de ruzie hoog opliep, stapte Baudet aanvankelijk op als partijleider. Maar na de uittocht van landelijke en provinciale FvD-kopstukken won Baudet een referendum onder de leden over het leiderschap en keerde terug als eerste man.
Hiddema: “Hij klopte op de ramen, appte, belde. Ik heb niet geantwoord. Intussen zag ik dat iedereen wegliep. Dat vond ik schijterig.” Een paar dagen geleden werd het contact hersteld. “Zaterdag was Baudet hier, voor het eerst sinds het allemaal gebeurde. Ik voelde: ik heb hem in de kou laten staan.” Hij noemt Baudet verder een deugdzaam mens. “Als ik hem weer zie, word ik zo week als was.”
Forum, dat een dezer dagen zijn kieslijst bekendmaakt, krijgt op rechts onder meer concurrentie van JA21, een initiatief van Forum-dissidenten als Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Daarbij hebben zich vandaag zeven senatoren aangesloten die onlangs vertrokken bij FvD
AD 31.12.2020
Henk Otten neemt vrijgekomen Tweede Kamerzetel FvD definitief niet in
Henk Otten zal de vrijgekomen zetel van Forum voor Democratie in de Tweede Kamer niet innemen. Dat heeft hij in het AD laten weten. Otten is nu senator voor de Groep Otten (GO).
De zetel kwam vrij omdat Theo Hiddemavorige maand opstapte als Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie, in de storm die was ontstaan in de partij om antisemitisme. Otten was eerder al afgesplitst van FvD, maar had recht op de zetel omdat hij bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen op de lijst stond en de eerstvolgende in de rij was.
Telegraaf 05.01.2021
Leegloop
De Gelderse Statenleden Krijn Mout en Armita Taheri zijn uit Forum voor Democratie (FVD) gestapt, hebben zij maandag laten weten aan de Gelderse commissaris van de koning John Berends. Ze gaan beiden verder als onafhankelijk lid van Provinciale Staten van Gelderland. „Ik zie ’Steeds raardere Covid-standpunten’ uit Den Haag en Amsterdam komen. Dit is zulke onzin”, zegt Mout, tevens verpleegkundige, tegen de Gelderlander.
Mout noemt zijn besluit om FVD te verlaten ’persoonlijk een beladen moment’. „Ik kan het niet meer voor mezelf verantwoorden onder deze vlag actief te zijn.” Hij werkt als verpleegkundige en ziet dagelijks de coronarealiteit in de zorg voor zijn ogen. „Ik kan geen Willem Engel-achtige standpunten ondersteunen.”
De ziekenhuismedewerker zette zich binnen de partij in om de zorg op de kaart te krijgen. „Het was toen al een gevecht om daar standpunten binnen te krijgen die gebaseerd waren op de wetenschap en bewijzen. Kijk, de partij wil expertministers. Dus een ingenieur op Rijkswaterstaat en een dokter op zorg. Daar ben ik voorstander van, maar in de praktijk ging het juist de andere kant op”, zegt hij tegen de krant.
Op nieuwjaarsdag bleek dat Taheri, als tweede van de achtkoppige Gelderse FvD-fractie, besloten had uit de partij te stappen. Ze heeft dat gedaan, zo zegt ze nu, omdat ze zich niet kon vinden in de manier waarop de onrust rond de jongerentak van de partij is aangepakt.
Armita Taheri vervolgt haar politieke loopbaan onder de naam Groep Taheri. Ze schrijft aan Berends dat „recente ontwikkelingen rondom de partij en in het bestuur van de partij” haar tot nadenken hebben aangezet. „Ik heb de conclusie moeten trekken dat ik geen onderdeel meer kan zijn van FVD.”
Terugblik
Theo Hiddema stapte per direct uit de Tweede Kamer: ‘Ik ben politiek arbeidsongeschikt’
In tegenstelling tot Baudet blijft Hiddema níet aan tot de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021. In een brief aan Kamervoorzitter Kadija Arib schrijft hij: ‘Bij dezen wil ik je laten weten dat ik mezelf politiek arbeidsongeschikt heb verklaard’. Volgens hem heeft dat te maken met ‘recent opspelende persoonlijke omstandigheden, verband houdende met zaken als goede smaak, eigendunk en arbeidsvreugde’.
Opnieuw stapte een prominent politicus van Forum voor Democratie op. Paul Cliteur, Eerste Kamerlid en mentor van Thierry Baudet, houdt er per direct mee op.
Na het plotselinge vertrek van Tweede Kamerlid Theo Hiddema stapte ook senator Paul Cliteur op bij Forum voor Democratie. Cliteur was een van de grondleggers van de partij. Ook was hij de mentor van Thierry Baudet. Hij kan naar eigen zeggen ‘de motivatie niet meer opbrengen’ om actief te blijven voor de partij.
Hij kan naar eigen zeggen de motivatie niet meer opbrengen om verder te gaan. Hij blijft wel lid van de partij. Cliteur begeleidde Baudet op de universiteit van Leiden bij zijn promotie en geldt als zijn intellectuele mentor.
Hij vindt de manier waarop er met Baudet is omgegaan verkeerd, zegt hij in een toelichting. “Er zijn vast dingen fout gegaan en hij heeft fouten gemaakt. Maar je moet hem afrekenen op zijn standpunten, niet op die appjes in de jongerenafdeling.”
Thierry Baudet heeft dinsdag 24 november het voorzitterschap van Forum voor Democratie neergelegd. Een dag nadat hij aankondigde geen lijsttrekker meer te zijn van de partij. Zijn fractiegenoot Theo Hiddema vertrekt per direct als Kamerlid. Aanleiding is de in opspraak geraakte Jongerenorganisatie Forum voor Democratie waarvan leden nazistische en racistische uitingen hebben gedaan. Hoe moet het verder met de partij?
1.Wat was de positie van Thierry Baudet?
Baudet stopte als voorzitter van Forum voor Democratie (FVD). Dat maakte de partij dinsdag 24 november bekend in een statement op de website. Vicevoorzitter Lennart van der Linden neemt tijdelijk de rol van partijvoorzitter op zich. Het besluit zou zijn genomen in goede harmonie. Baudet zegt met dit besluit politieke verantwoordelijkheid te nemen. Ook zei hij dinsdagmiddag tijdens een ingelaste persconferentie voor de deur van het partijkantoor: ‘Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met de partij en ik ben niet klaar met Nederland.’
Tot de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021 blijft Baudet in de Tweede Kamer. In de videoboodschap zei Baudet ook dat hij lijstduwer wil worden. Dat betekent dat hij bij de verkiezingen met voorkeurstemmen weer in de Tweede Kamer kan komen.
Maar het lijkt onwaarschijnlijk dat Baudet die rol op zich zal nemen. Intern zou hij hebben aangegeven dat hij liever betrokken is bij het wetenschappelijk bureau van de partij en dat hij zich wil toeleggen op het schrijven van boeken. Dat gerucht meldt NRC-journalist Lamyae Aharouay. Wybren van Haga, nummer acht op de FVD-kandidatenlijst, zou dit hebben bevestigd.
2.Wie kunnen Baudet opvolgen?
Met het vertrek van Baudet als lijsttrekker zette FVD een vacature open. Waarschijnlijk volgt er op korte termijn een lijsttrekkersverkiezing.
Een bekender gezicht binnen FVD is Annabel Nanninga. Zij is Eerste Kamerlid, Statenlid en gemeenteraadslid in Amsterdam. Maar Nanninga is met zwangerschapsverlof, zo maakte ze deze zomer bekend tegenover EW. Het is niet aannemelijk dat zij voor de verkiezingen beschikbaar is als lijsttrekker.
3.Wat betekent het vertrek van Theo Hiddema voor de Tweede Kamerfractie?
Theo Hiddema stapte dinsdag onverwacht op als Tweede Kamerlid van de partij. De excentrieke advocaat liet dat per brief weten aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib. In de brief, die Arib voorlas, schreef hij: ‘Bij deze wil ik je berichten dat ik mijzelf politiek arbeidsongeschikt heb verklaard. Dit vanwege recent persoonlijk opspelende omstandigheden’.
Door het vertrek van Hiddema uit de tweemansfractie maakt Henk Otten kans om Tweede Kamerlid te worden. De voormalig mede-oprichter, die vorig jaar met slaande ruzie vertrok bij Forum voor Democratie, stond op plaats vier bij de Kamerverkiezingen in 2017. Voor hem op de kieslijst stond Susan Teunissen. De voormalig kapitein bij de landmacht zegde in 2018 haar lidmaatschap van de partij op.
De Kiesraad zal eerst aan Teunissen vragen of zij de zetel van Hiddema wil innemen. Als zij weigert, zal Henk Otten die mogelijkheid krijgen. De senator moet dan wel zijn zetel in de Eerste Kamer opgeven. Teunissen laat via Twitter weten dat ze afziet van haar zetel.
4.Wat gebeurt er met de JFVD?
‘Onacceptabel en onwenselijk’ noemt de FVD de nazistische en antisemitische uitlatingen die door leden van de JFVD zijn gedaan. De partij neemt hiervan duidelijk afstand. FVD zegt de JFVD niet langer te erkennen als officiële neveninstelling. De jongerentak is daarmee op afstand geplaatst van de partij en eerder aangekondigd onderzoek wordt ingesteld.
De JFVD vroeg de nummer acht op de kandidatenlijst, Wybren van Haga, FVD-penningmeester Olaf Ephraim en Eerste Kamerlid Paul Cliteur om een onderzoek te beginnen. Dat roept vragen op waar het de onafhankelijkheid van de onderzoekers betreft. Cliteur is eerder gewaarschuwd voor de situatie bij de jongerenorganisatie, maar hij ontkende toen dat er grote problemen waren.
De voorzitter van de JFVD, Freek Jansen, stelde ook zijn plaats op de FVD-kandidatenlijst ter beschikking. Hij stond op nummer zeven. In het statement op de website van FVD staat niets over het voorzitterschap van Jansen bij de JFVD. Waarschijnlijk wordt eerst het onderzoek afgewacht. Zaterdag 21 november maakte de JFVD bekend dat het bestuur tijdelijk terugtreedt.
Telegraaf 04.01.2021 De Gelderse Statenleden Krijn Mout en Armita Taheri zijn uit Forum voor Democratie (FVD) gestapt, hebben zij maandag laten weten aan de Gelderse commissaris van de koning John Berends. Ze gaan beiden verder als onafhankelijk lid van Provinciale Staten van Gelderland. „Ik zie steeds raardere Covid-standpunten uit Den Haag en Amsterdam komen. Dit is zulke onzin”, zegt Mout, tevens verpleegkundige, tegen de Gelderlander.
Mout noemt zijn besluit om FVD te verlaten ’persoonlijk een beladen moment’. „Ik kan het niet meer voor mezelf verantwoorden onder deze vlag actief te zijn.” Hij werkt als verpleegkundige en ziet dagelijks de coronarealiteit in de zorg voor zijn ogen. „Ik kan geen Willem Engel-achtige standpunten ondersteunen.”
De ziekenhuismedewerker zette zich binnen de partij in om de zorg op de kaart te krijgen. „Het was toen al een gevecht om daar standpunten binnen te krijgen die gebaseerd waren op de wetenschap en bewijzen. Kijk, de partij wil expertministers. Dus een ingenieur op Rijkswaterstaat en een dokter op zorg. Daar ben ik voorstander van, maar in de praktijk ging het juist de andere kant op”, zegt hij tegen de krant.
Op nieuwjaarsdag bleek dat Taheri, als tweede van de achtkoppige Gelderse FvD-fractie, besloten had uit de partij te stappen. Ze heeft dat gedaan, zo zegt ze nu, omdat ze zich niet kon vinden in de manier waarop de onrust rond de jongerentak van de partij is aangepakt.
Armita Taheri vervolgt haar politieke loopbaan onder de naam Groep Taheri. Ze schrijft aan Berends dat „recente ontwikkelingen rondom de partij en in het bestuur van de partij” haar tot nadenken hebben aangezet. „Ik heb de conclusie moeten trekken dat ik geen onderdeel meer kan zijn van FVD.”
Ook de uit Iran afkomstige Armita Taheri stapt op. Ze gold als een veelbelovend geluid binnen de partij. Ⓒ FVD YOUTUBE
In december verliet Statenlid Tom Roetert de partij al. Hij gaat ook onafhankelijk verder als Groep Roetert. FVD had acht zetels in Provinciale Staten en was samen met de VVD de grootste partij in Gelderland.
De Gelderse fractievoorzitter Arjan de Kok had eerder al aangegeven dat iedereen de tijd zou krijgen om na te denken over zijn of haar toekomst binnen de partij. Na Tom Roetert stopt nu ook Taheri bij de partij. Dat geldt ook voor Krijn Mout. Volgens De Kok is het daarmee wel klaar met de vertrekkers binnen zijn fractie.
Heeft u ooit iemand vh kartel horen zeggen dat wie corona heeft gehad of ‘n “vaccin” heeft laten inspuiten weer vrij mag? Nee. Want we gaan naar ‘n “nieuw normaal”. Voor altijd. Het “vaccin” is hoepeltje waar ze ons doorheen laten springen. Ook daarna blijft 1.5m, mondkapjes, etc
Europese Unie en Verenigd Koninkrijk bereiken akkoord over Brexit
Na jarenlange onderhandelingen zijn de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk akkoord over de onderlinge betrekkingen na de Brexit. Vanaf 1 januari 2021 treed het akkoord in werking. Daarmee is een zogenoemde ‘No Deal-Brexit’ op het nippertje afgewend. Het land verlaat de Europese interne markt.
Volgens voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen (CDU), is het akkoord ‘goed en eerlijk’. In een persconferentie donderdagmiddag lichtte zij het akkoord toe, samen met onderhandelaar namens de Europese Commissie, Michel Barnier. Het onderhandelingsproces noemde Von Der Leyen ‘taai maar eerlijk’. In het akkoord zouden Europese regels en standaarden zijn gewaarborgd.
Yes, we have done it !!
Juichende Johnson
Het akkoord werd op donderdagochtend voorafgaand aan Kerstmis al verwacht, maar witte rook bleef lang uit. Over afspraken rondom de visserij werd tot op het laatste moment gesteggeld.
Op Twitter reageerde de Britse premier Boris Johnson (Conservatives) euforisch. Hij plaatste een foto waarin hij juichend was te zien met twee opgestoken duimen:
In juni 2016 koos 51.89 procent van de Britse kiezers in een speciaal referendum ervoor de Europese Unie te verlaten. Op 31 januari 2020 trad het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Sindsdien was een transitieperiode van kracht die tot eind 2020 liep. In de afgelopen maanden werd druk onderhandeld over een handelsakkoord.
Volgens een woordvoerder van de Britse regering zijn de beloftes aan de Britten nagekomen met het akkoord. Premier Boris Johnson zei in een persconferentie dat zijn land weer de macht terug heeft over zijn wetten en toekomst. Zowel het Britse parlement als het Europese Parlement moeten nog akkoord gaan met het akkoord.
Kortom, na 4,5 jaar ruziemaken, onderhandelen en politieke spelletjes is er donderdag 24.12.2020 eindelijk een brexit-handelsdeal gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Wat begon met een referendum, draaide uit op een boeiend politiek drama waar geen eind aan leek te komen.
Een overzicht van 4,5 jaar Brexit-perikelen;
23 juni 2016: Het Brexit-referendum
Een langgekoesterde wens van anti-EU’er Nigel Farage gaat in vervulling. De Britten mogen stemmen of ze wel of niet in de Europese Unie willen blijven. Een meerderheid van 51,89 procent stemt voor een Brits vertrek. Reden voor de toenmalige premier David Cameron om een maand later zijn functie neer te leggen. Hij wordt opgevolgd door Theresa May.
29 maart 2017: VK doet officieel verzoek tot uittreding
De Britse premier May legt in Brussel een officieel verzoek neer voor een artikel 50-procedure. Daarmee wordt het Britse vertrek uit de Europese Unie in gang gezet, nadat het koninkrijk in 1973 aansloot bij de voorloper van de EU.
13 november 2018: EU en VK sluiten terugtrekkingsakkoord
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk sluiten een overeenkomst voor de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Hierin staan de voorwaarden voor de terugtrekking. De onderlinge handel is hiermee niet geregeld. Daarover moet nog overeenstemming worden bereikt.
12 maart 2019: Brits parlement stemt plan May weg
May legt een voorstel voor het vertrek uit de EU voor aan het Britse parlement. Dat stemt tegen. Aanvankelijk zou het VK op 29 maart 2019 vertrekken, maar dit wordt uitgesteld naar 12 april 2019. Dit blijkt ook niet haalbaar en de nieuwe vertrekdatum wordt vastgesteld op 31 oktober 2019.
29 oktober 2019: Vertrek wordt voor de derde keer uitgesteld
Twee dagen voor de derde vertrekdatum wordt de Brexit opnieuw uitgesteld. Deze keer naar 31 januari 2020. Ondertussen heeft Theresa May plaatsgemaakt voor een nieuwe premier: Boris Johnson. Op 12 december zijn er verkiezingen in het VK, die worden gewonnen door de Conservatieve Partij van Johnson.
31 januari 2020: VK stapt officieel uit de EU
Eind januari 2020 is het eindelijk zover: de Britten stappen officieel uit de Europese Unie. Wel is afgesproken dat tot eind 2020 de regels voor de onderlinge handel hetzelfde blijven. Voor de handel na eind december moeten beide partijen nog een akkoord zien te sluiten. De eerste onderhandelingsronde hiervoor start op 2 maart. Vrij snel komt er een kink in de kabel. COVID-19 maakt face-to-faceonderhandelen onmogelijk. De gesprekken gaan digitaal verder.
6 september 2020: Johnson wil delen van terugtrekkingsakkoord verwerpen
De Britse regering komt met voorstellen die strijdig zijn met delen van het al eerder afgesloten terugtrekkingsakkoord. De Europese Commissie is boos en dreigt met juridische stappen.
16 oktober 2020: Johnson schort onderhandelingen op
Premier Johnson vindt dat de Brusselse onderhandelaars de gesprekken niet serieus genoeg nemen en schort de onderhandelingen op. Zes dagen later gaan beide partijen toch weer om de tafel zitten. Gedurende de maand november komen diverse keren berichten naar buiten dat een deal dichtbij is. Deze berichten worden afgewisseld met uitspraken dat beide partijen toch nog relatief ver verwijderd zijn van een deal. Vooral over visserij, gelijk speelveld en toezicht kunnen de partijen het maar niet eens worden.
10 december 2020: Brussel komt met noodplan
De Europese Commissie komt met een noodplan, voor het geval er niet op tijd een akkoord wordt gesloten. Dit plan moet zorgen dat het onderlinge vaar- en vliegverkeer kan doorgaan, evenals de visserij. Weliswaar zijn de problemen rond het terugtrekkingsakkoord inmiddels opgelost, maar nog altijd is er geen deal. Dat de tijd begint te dringen, is een understatement. De onderhandelaars hebben nog drie weken.
28.12.2020
24 december 2020: Eindelijk een akkoord
Brussel en Londen zijn eruit. Vlak voor Kerst is een akkoord gesloten. De volksvertegenwoordigers van de EU en het VK zijn nu aan zet.
MSN 27.12.2020 Het brexitakkoord dat er nu ligt is volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) “het hoogst haalbare”, hoewel hij niet ontkent dat de inzet van Nederland “ambitieuzer” was. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Toch zijn de Nederlandse belangen wel “goed afgedekt”, aldus Blok.
Deels door de harde opstelling van het Verenigd Koninkrijk tijdens de onderhandelingen, zat er niet meer in dan dit akkoord. Vooral over de visserij werd tot het laatste moment hard onderhandeld, met als resultaat dat Nederlandse vissers minder mogen vangen in Britse wateren. Blok snapt dat de visserijsector hierover teleurgesteld is.
Wel is hij tevreden over verschillende andere punten, zoals het gelijke speelveld op de markt of het Europees fonds ter waarde van 5 miljard euro waar getroffen sectoren een beroep op kunnen doen. Ook vindt hij het positief dat de EU en het VK blijven samenwerken om criminaliteit te bestrijden en ze samen blijven optrekken op het gebied van onderzoek en innovatie.
In de Tweede Kamer wordt maandag gedebatteerd over de brexitdeal, ondanks het kerstreces. Dinsdag moeten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten namelijk laten weten of het akkoord namens hen ondertekend mag worden. Voor het debat maandag wordt de Kamer bijgepraat tijdens een technische briefing.
MSN 27.12.2020 De EU blies iets minder hoog van de toren, maar in de woorden van voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen klonk wel degelijk triomf door: „We hebben een eerlijke en evenwichtige overeenkomst gesloten, die onze Europese belangen zal beschermen.”
De vraag is natuurlijk wie er gelijk heeft, Boris of Ursula. Helaas is het antwoord op die vraag vrij saai: Geen van beiden. Want voor zoiets groots als een handelsakkoord is het onvermijdelijk dat beide partijen water bij de wijn doen.
De Britten wilden bijvoorbeeld zelf beslissen hoeveel staatssteun ze bedrijven geven. Dat zag de EU niet zitten, en bedong dat de Britten daar straks niet alleen openheid over moeten geven, maar dat er bovendien sancties komen als er te veel geld van de overheid wordt uitgedeeld.
Op haar beurt moesten de EU-onderhandelaars accepteren dat de Britten het Europees Hof van Justitie niet meer accepteren als rechter die uitspraak kan doen in geschillen over de naleving van het akkoord.
Een compromis betekent ook dat iedereen die wil, ook wel iets te mopperen heeft. Kijk bijvoorbeeld naar hoe het akkoord is ontvangen in de visserij. „We zijn in de uitverkoop gedaan”, briesten de Britse vissers nadat het akkoord werd onthuld. Zij vinden dat zij straks veel te weinig vis mogen vangen. Op hun beurt noemde de Nederlandse vissers het akkoord „een grote aderlating”, omdat zij een kwart van hun visquotum moeten inleveren om na 31 december in Britse wateren te blijven vissen.
Hebben Boris Johnson en Ursula von der Leyen dan ongelijk wanneer ze zeggen dat het akkoord een overwinning is? Nee, want zonder akkoord zou de economische schade nog veel groter zijn. En voor de verhouding tussen Brussel en Londen was het ook heel slecht nieuws geweest.
Want hoe je het ook wendt of keert, ook na Brexit ligt het Verenigd Koninkrijk bij de EU om de hoek. De Britten importeren ongeveer de helft van hun voedsel uit de EU, en 45 % van de de Britse export gaat naar EU-landen. Niemand was dus gebaat bij een vechtscheiding. Dan nog liever een regeringsleider die een bescheiden akkoord mooier probeert te verkopen, om de lieve vrede te bewaren.
MSN 27.12.2020 Voor Nederland exportland is het ergste Brexitscenario voorkomen, met het handelsakkoord tussen Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk dat op kerstavond werd gesloten. Dure importtarieven zijn in principe van de baan en verdere chaos aan de Britse grens is minder waarschijnlijk geworden.
Maar van business as usual is in de handel met het VK geen sprake na 1 januari, wanneer het akkoord voorlopig in werking treedt – formele ratificatie door onder meer het Europees Parlement volgt later. Formaliteiten bij invoer, uitvoer en bij zakelijk verkeer keren terug. En een ingewikkeld systeem van geschillenbeslechting tussen EU en VK maakt de economische relatie met de Britten minder voorspelbaar dan nu.
Dat is de conclusie na ruwe lezing van het akkoord van 1.246 pagina’s (exclusief losse verklaringen) dat zaterdag werd gepubliceerd. Welke precieze effecten de deal zal hebben op de handel, is nog niet met zekerheid te zeggen. De details van de zogeheten ‘Handels-en Samenwerkingsovereenkomst’ zullen de komende dagen druk worden bestudeerd en geïnterpreteerd, ook door ondernemersorganisaties. En veel hangt af van de praktische omgang met de nieuwe regels door Britse en EU-autoriteiten.
Voor het Nederlandse bedrijfsleven staat veel op het spel, zoveel is zeker. 22.500 grotere Nederlandse bedrijven exporteerden vorig jaar goederen naar het VK, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een op de drie bedrijven die goederen van eigen makelij exporteren, kent het VK als afzetmarkt. Nederland verdiende vorig jaar 28,3 miljard euro aan de export van goederen naar het VK, aldus het CBS. Dat is 3,5 procent van het Nederlandse bruto binnenlands product. Alleen aan de export naar Duitsland verdient Nederland meer.
Wat biedt het akkoord Nederlandse bedrijven wel – en wat niet – op basis van wat we nu kunnen overzien?
1 Handel met het VK blijft tariefvrij, tenzij er conflicten komen
„Invoerrechten op alle goederen met oorsprong uit de andere partij [in het verdrag] worden verboden”, staat in de tekst. Dat is goed nieuws voor Nederlandse bedrijven die exporteren naar of importeren uit het VK. Zonder vrijhandelsakkoord tussen EU en VK zou handel gaan plaatsvinden onder de minimale regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Exportbedrijven zouden dan Britse douaneheffingen moeten gaan betalen.
Bijvoorbeeld: 8 procent op verse cherrytomaten uit het Westland, 44 Britse pond per 100 kilo bevroren karkassen van varkens. In sommige gevallen zouden daar bovendien quota bij komen: een maximum aan het totale volume dat de EU mag afzetten in de VK. Importbedrijven zouden EU-heffingen zouden gaan betalen, bijvoorbeeld zo’n 10 procent op textiel.
EU en VK kiezen nu voor ‘nul tarieven, nul quota’. Er is alleen één ‘maar’: als de geschillen tussen EU en VK hoog oplopen, kan één van de partijen bij wijze van straf „eenzijdig” tijdelijk invoerheffingen of quota invoeren, staat in het akkoord. Een voorbeeld daarvan is als één van de partijen de andere partij benadeelt met oneerlijke douanecontroles, of wanneer de ene partij de andere verdenkt van ongeoorloofde staatssteun. Een nieuw te vormen ‘arbitragetribunaal’ moet achteraf bepalen of tijdelijke herinvoering van tarieven geoorloofd is.
Dit soort onzekerheid voor bedrijven is binnen de EU-landen geheel uitgebannen – en komt nu dus terug door de Brexit. Hoe vaak dergelijke handelsconflicten tussen EU en VK zullen voorkomen, weten we niet. Dat hangt af van de politiek.
De EU is groter en machtiger dan het VK – maar heeft zij ook ‘gewonnen’ in dit akkoord?
2 Rompslomp aan de grens moet beperkt blijven, maar wordt niet nul
Binnen de Europese Unie is het de combinatie van de interne markt (die productregels binnen de EU gelijktrekt) en douane-unie (die importheffingen in de EU afschaft) die de handel tussen de lidstaten probleemloos maakt. Of je een komkommer of een auto-onderdeel levert aan Oldenzaal of aan Oxford, maakt niets uit.
Tot 1 januari. Want een vrijhandelsakkoord is níét hetzelfde als EU-lidmaatschap. Er komen nieuwe formaliteiten. Hoe dan ook zullen bedrijven na 1 januari bij de douane aangifte moeten doen van uitvoer en invoer, bijvoorbeeld. Daar zitten kosten aan vast. „Elke partij dient spoedig alle vergoedingen en tarieven te publiceren die zij oplegt in verband met invoer of uitvoer”, aldus het akkoord. Hoe streng zal worden gecontroleerd aan de grens, of bij vertrek of aankomst van transporten, zal in de praktijk moeten blijken. De Britten hebben gezegd in het eerste halfjaar soepel te zullen zijn met controles.
EU en VK proberen het bedrijven die regelmatig in-en-uitvoeren in het akkoord makkelijker te maken. Bedrijven met status van Authorised Economic Operator (AEO) hoeven niet steeds langs de douane. EU en VK zullen elkaars AEO-labels erkennen, beloven ze. Veiligheidschecks voor vee en groenten komen in principe terug – al mogen EU en VK eenzijdig besluiten deze niet bij elke zending te doen.
Een lastig punt in de hedendaagse internationale handel vormen zogeheten oorsprongsregels. Als een product deels bestaat uit onderdelen van buiten de EU en/of van buiten de VK, dan mag het voortaan niet zomaar tariefvrij de grens tussen EU en VK over. Denk aan Britse of Duitse auto’s met onderdelen uit Japan. In het akkoord zijn de regels hierover gestroomlijnd, maar of dit in de praktijk soepel zal verlopen, valt te bezien.
3 Garanties tegen oneerlijke Britse concurrentie worden wankeler
VNO-NCW, de belangenclub voor Nederlandse bedrijven, wilde heel graag een handelsakkoord met de Britten – maar niet tegen elke prijs. Het ‘gelijke speelveld’ dat Nederlandse bedrijven in Europa hebben, zou op het spel komen als de Britten wel markttoegang tot de EU zouden krijgen, maar ook de vrijheid om eigen regels te bepalen, vond de koepelorganisatie. Denk aan milieunormen, klimaatregels en arbeidsvoorwaarden. Britse deregulering zou de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaden, net als de mogelijkheid van het VK om na 1 januari meer staatssteun te gaan geven.
Het akkoord probeert aan die zorgen – die breed leefden in de EU – tegemoet te komen. Beide partijen beloven bijvoorbeeld arbeids- en sociale bescherming „niet te reduceren” en willen die zelfs „verhogen”.
Gaan de Britten niettemin in de toekomst te ver afwijken van de EU-normen, dan mag de EU terugslaan (of vice versa). Ook als de EU strengere regels opstelt, en de Britten gaan daarin niet mee, dan heeft de EU het recht om „de balans te herstellen” (rebalancing) met restricties op de handel, zoals importtarieven. Het ‘arbitragetribunaal’ moet voorkomen dat dit willekeurig gaat gebeuren, maar hoe dit gaat uitpakken, moet in de praktijk gaan blijken. In elk geval is duidelijk: de garantie van een ‘gelijk speelveld’ voor Nederlandse bedrijven wordt onzekerder door de Brexit.
4 Minder quota en meer onzekerheid voor Nederlandse vissers
Geen sector was de voorbije jaren zo bezorgd over de Britse EU-uittreding als de visserij. Vissers uit Nederland en andere EU-landen mogen nu nog tot 12 mijl (22 kilometer) voor de Britse kust actief zijn, in sommige gevallen mogen ze dichterbij komen. Maar Britse visserijorganisaties en pro-Brexit-politici wilden, als de ‘ketenen van Brussel zijn afgeschud’, vissers uit de EU weren uit een zone tot 200 mijl (370 kilometer). Dit is het gebied dat landen op grond van het zeerecht mogen claimen en dat het VK zonder akkoord ook waarschijnlijk had geclaimd.
Het akkoord verzacht dit Brexit-effect behoorlijk. Onder het akkoord mogen EU-vissers de komende 5,5 jaar in Britse wateren blijven vissen. Wel worden quota stapsgewijs gereduceerd. EU-vissers mogen bijvoorbeeld nu nog 30 procent van de kabeljauw ten westen van Schotland vangen, in 2026 nog maar 19 procent. Daarna bekijken EU en VK elk jaar gezamenlijk de visquota. Dat betekent: elk jaar nieuwe onzekerheid voor de Nederlandse vissers.
MSN 27.12.2020 Het werd gepresenteerd als hét kerstcadeau voor zowel de Europese Unie (EU) als het Verenigd Koninkrijk (VK): het Brexit-akkoord dat net voor kerstavond gesloten werd. Eindelijk kwam er wat meer duidelijkheid over hoe de relatie tussen de EU en de Britten er vanaf 1 januari uit komt te zien.
De inkt van de handtekeningen was nog niet opgedroogd, of iedereen begon te claimen dat ze het onderste uit de kan hadden gekregen. „We hebben de controle over onze wetten en ons lot weer terug” zei de Britse premier Boris Johnson. Voor hem is het extra belangrijk om dit akkoord als winst verkopen. Een deel van zijn achterban zit in het zeer overtuigde Brexit-kamp, en daarvoor moet het niet lijken alsof het Verenigd Koninkrijk te veel heeft toegegeven aan de onderhandelingstafel. Bovendien verandert er voor Britten meer dan voor EU-landen. Wij verliezen 1 handelspartner, zij 27.
De EU blies iets minder hoog van de toren, maar in de woorden van voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen klonk wel degelijk triomf door: „We hebben een eerlijke en evenwichtige overeenkomst gesloten, die onze Europese belangen zal beschermen.”
De vraag is natuurlijk wie er gelijk heeft, Boris of Ursula. Helaas is het antwoord op die vraag vrij saai: Geen van beiden. Want voor zoiets groots als een handelsakkoord is het onvermijdelijk dat beide partijen water bij de wijn doen.
De Britten wilden bijvoorbeeld zelf beslissen hoeveel staatssteun ze bedrijven geven. Dat zag de EU niet zitten, en bedong dat de Britten daar straks niet alleen openheid over moeten geven, maar dat er bovendien sancties komen als er te veel geld van de overheid wordt uitgedeeld.
Op haar beurt moesten de EU-onderhandelaars accepteren dat de Britten het Europees Hof van Justitie niet meer accepteren als rechter die uitspraak kan doen in geschillen over de naleving van het akkoord.
Een compromis betekent ook dat iedereen die wil, ook wel iets te mopperen heeft. Kijk bijvoorbeeld naar hoe het akkoord is ontvangen in de visserij. „We zijn in de uitverkoop gedaan”, briesten de Britse vissers nadat het akkoord werd onthuld. Zij vinden dat zij straks veel te weinig vis mogen vangen. Op hun beurt noemde de Nederlandse vissers het akkoord „een grote aderlating”, omdat zij een kwart van hun visquotum moeten inleveren om na 31 december in Britse wateren te blijven vissen.
Hebben Boris Johnson en Ursula von der Leyen dan ongelijk wanneer ze zeggen dat het akkoord een overwinning is? Nee, want zonder akkoord zou de economische schade nog veel groter zijn. En voor de verhouding tussen Brussel en Londen was het ook heel slecht nieuws geweest.
Want hoe je het ook wendt of keert, ook na Brexit ligt het Verenigd Koninkrijk bij de EU om de hoek. De Britten importeren ongeveer de helft van hun voedsel uit de EU, en 45 % van de de Britse export gaat naar EU-landen. Niemand was dus gebaat bij een vechtscheiding. Dan nog liever een regeringsleider die een bescheiden akkoord mooier probeert te verkopen, om de lieve vrede te bewaren.
MSN 27.12.2020 Niet alleen de Europese vissers, maar ook de Britse vissers zijn ontevreden met het resultaat van de Brexit-overeenkomst dat deze week werd behaald.
Britse vissers zijn woedend op hun premier Boris Johnson omdat hij in hun ogen “uitverkoop heeft gehouden.”
Europese vissers krijgen volgens het akkoord nog zeker 5,5 jaar toegang tot de Britse wateren, maar mogen wel een kwart minder vis vangen dan voorheen. De Britse vissers vinden dat hun vangstquota echter veel te laag zijn.
Tijdens de Brexit-campagne in 2016 beloofden de voorstanders van Brexit nog dat de Britse vissers volledige soevereiniteit over de Britse wateren zouden krijgen.
De Britse Nationale Federatie van Vissersorganisaties zegt dat de sector is opgeofferd door Johnson. Als voorbeeld noemt de woordvoerder het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de schelvisvangst in de Keltische Zee, waar 80 procent van de vangst in handen van de EU-vloot blijft voor nog eens vijf jaar.
“In de eindfase van de onderhandelingen deed de premier grote concessies, ondanks de retoriek en zijn toezeggingen. Er zal natuurlijk een uitgebreide public relations-oefening plaatsvinden om de overeenkomst af te schilderen als een fabelachtige overwinning, maar het zal door de visserij-industrie gezien worden als een forse nederlaag,” aldus de zegsman van de Britse vissers.
Ook de Nederlandse visserijsector reageerde teleurgesteld over het visserijakkoord. Ze zijn weliswaar opgelucht dat er een Brexit-deal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar zeker niet blij met de gesloten deal.
“De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal,” aldus directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van de kottervissers vertegenwoordigt.
MSN 27.12.2020 Alle vissers van Europa zijn boos. De EU-vissers omdat ze de komende vijfenhalf jaar 25 procent minder vis mogen vangen in Engelse wateren. De Britse vissers omdat de Europese vissers 75 procent mogen blijven vangen
Tijdens de brexitcampagne in 2016 beloofden de voorstanders van brexit dat de Britse vissers volledige soevereiniteit over de Britse wateren zouden krijgen. Daar blijkt nu weinig van te kloppen.
De Britse Nationale Federatie van Vissersorganisaties zegt dat de sector is opgeofferd door Johnson. Als voorbeeld noemt de woordvoerder het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de schelvisvangst in de Keltische Zee, waar 80 procent van de vangst in handen van de EU-vloot blijft voor nog eens vijf jaar.
,,In de eindfase van de onderhandelingen heeft de premier grote concessies gedaan, ondanks de retoriek en zijn toezeggingen. Er zal natuurlijk een uitgebreide public relations-oefening plaatsvinden om de overeenkomst af te schilderen als een fabelachtige overwinning, maar het zal door de visserij-industrie gezien worden als een forse nederlaag’’, aldus voorzitter Barrie Deas tegen de Britse krant The Guardian.
NOS 27.12.2020 De belangen van Nederland zijn “in voldoende mate afgedekt” in het handelsakkoord dat de Europese Unie heeft gesloten met de Britten. Dat schrijft minister Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.
Nederland had een ambitieuzere inzet, aldus de bewindsman. “Maar dit is de hoogst haalbare uitkomst, mede gezien de opstelling van het Verenigd Koninkrijk in de onderhandelingen.” Op de valreep sloten de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk afgelopen donderdag een deal over de handelsbetrekkingen na de brexit. Na enkele dagen de tekst te hebben bestudeerd laat Blok vandaag weten wat de regering ervan vindt.
Een positief punt dat wordt genoemd is het hoofdstuk over een gelijk speelveld: “De afspraken in dit akkoord zijn zonder precedent en bieden een goede basis om oneerlijke concurrentie tegen te gaan”. Verder noemt Blok het voor Nederland goed nieuws dat wegtransport beide kanten op “een open markt blijft”.
Visserij
Minder opgetogen is de regering over de visserij-afspraken die “pas op het allerlaatste moment” konden worden gesloten. Nederlandse vissers kunnen voortaan flink minder vis vangen in Britse wateren. In Bloks brief is te lezen dat de Britten zich hard hebben opgesteld in dit dossier.
Blok schrijft dat hij teleurstelling bij vissers begrijpelijk vindt, maar noemt de gemaakte afspraken onvermijdelijk. “Ook voor de visserij is het van belang dat een no-deal is afgewend, omdat zij daarbij gedwongen zou zijn te vissen op een aanzienlijk kleiner oppervlak in enkel de EU-wateren.” De minister schrijft verder dat hij Europese compensatie voor de getroffen vissers verwacht.
Een ander punt dat wordt aangestipt is het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit het Erasmus-uitwisselingsprogramma voor studenten. “Het kabinet betreurt net als verschillende andere lidstaten dat het VK ervoor gekozen heeft niet deel te nemen.” Britse studenten kunnen nu minder makkelijk in de EU gaan studeren en vice versa.
Op het laatste moment
In het algemeen schrijft Blok nog dat hij het betreurt dat de deal pas zo laat is gekomen (enkele dagen voor de deadline). “Liever had het kabinet gezien dat het akkoord ruim voor het einde van de overgangsperiode was bereikt.”
Het Europees Parlement moet het akkoord nog ratificeren, maar kan dat niet meer doen voor 1 januari, als de nieuwe regels in werking treden. Waarschijnlijk stemt het parlement er later in januari over. Tot die tijd is er sprake van een voorlopige toepassing van de regels.
Waarschijnlijk wordt het handelsakkoord morgen besproken in Tweede Kamer.
Telegraaf 27.12.2020 Niet alleen de Europese vissers, maar ook de Britse vissers zijn ontevreden met het resultaat van de brexit-overeenkomst over die sector dat deze week werd behaald. Britse vissers zijn woedend op hun premier Boris Johnson omdat hij in hun ogen ’uitverkoop heeft gehouden.’
Europese vissers krijgen volgens het akkoord nog zeker 5,5 jaar toegang tot de Britse wateren, maar mogen wel een kwart minder vis vangen dan voorheen. De Britse vissers vinden dat hun vangstquota echter veel te laag zijn. Tijdens de brexitcampagne in 2016 beloofden de voorstanders van brexit nog dat de Britse vissers volledige soevereiniteit over de Britse wateren zouden krijgen.
De Britse Nationale Federatie van Vissersorganisaties zegt dat de sector is opgeofferd door Johnson. Als voorbeeld noemt de woordvoerder het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de schelvisvangst in de Keltische Zee, waar 80 procent van de vangst in handen van de EU-vloot blijft voor nog eens vijf jaar.
„In de eindfase van de onderhandelingen deed de premier grote concessies, ondanks de retoriek en zijn toezeggingen. Er zal natuurlijk een uitgebreide public relations-oefening plaatsvinden om de overeenkomst af te schilderen als een fabelachtige overwinning, maar het zal door de visserij-industrie gezien worden als een forse nederlaag”, aldus de zegsman van de Britse vissers.
Ook de Nederlandse visserijsector reageerde teleurgesteld over het visserijakkoord. Ze zijn weliswaar opgelucht dat er een brexitdeal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar zeker niet blij met de gesloten deal. „De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal”, aldus directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van de kottervissers vertegenwoordigt.
AD 27.12.2020 Niet alleen de Europese vissers, maar ook de Britse vissers zijn ontevreden met het eindresultaat van de brexit-onderhandelingen. Ze zijn woedend op hun premier Boris Johnson omdat hij in hun ogen ‘uitverkoop heeft gehouden’.
Volgens het akkoord krijgen Europese vissers nog zeker 5,5 jaar toegang tot de Britse wateren, hoewel ze een kwart minder vis mogen vangen dan voorheen. Tijdens de brexitcampagne in 2016 beloofden de voorstanders van brexit nog dat de Britse vissers volledige soevereiniteit over de Britse wateren zouden krijgen. De vissers vinden hun eigen vangstquota nog steeds veel te laag.
De Britse Nationale Federatie van Vissersorganisaties zegt dat de sector is opgeofferd door Johnson. Als voorbeeld noemt de woordvoerder het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de schelvisvangst in de Keltische Zee, waar 80 procent van de vangst in handen van de EU-vloot blijft voor nog eens vijf jaar.
,,In de eindfase van de onderhandelingen heeft de premier grote concessies gedaan, ondanks de retoriek en zijn toezeggingen. Er zal natuurlijk een uitgebreide public relations-oefening plaatsvinden om de overeenkomst af te schilderen als een fabelachtige overwinning, maar het zal door de visserij-industrie gezien worden als een forse nederlaag’’, aldus voorzitter Barrie Deas tegen de Britse krant The Guardian.
Teleurgesteld
Ook de Nederlandse visserijsector reageerde al teleurgesteld over het visserijakkoord. Ze zijn weliswaar opgelucht dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar zijn niet gelukkig met de nieuwe vangstquota. Volgens brancheorganisatie VisNed betalen de Europese visserij en zeker de Nederlandse tongvissers een hoge prijs om de komende jaren toegang tot de Britse wateren te behouden.
In totaal wordt voor de gehele Europese Unie zo’n 1,6 miljard euro aan vangstrechten overgedragen aan het Verenigd Koninkrijk. ,,Door de omvang van de Nederlandse visserijsector betekent dit honderden miljoenen verlies aan vangstrechten voor Nederland”, stelt de brancheorganisatie.
NOS 26.12.2020 Het handelsverdrag tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk gaat verder dan een soortgelijk verdrag dat de EU met Canada heeft gesloten. Dat heeft de BBC gemeld. De Britse omroep zegt een exemplaar van de deal te hebben ingezien.
De Britse premier Johnson beschreef het last-minute-akkoord donderdag als een vrijhandelsverdrag dat vergelijkbaar is met dat tussen de EU en Canada. Maar de BBC stelt dat de tekst van het volledige akkoord, die nog niet is gepubliceerd, op het eerste gezicht verder gaat dan een deal in “Canadese stijl”.
Het document bestaat uit 1246 pagina’s, inclusief zo’n 800 pagina’s met bijlagen en voetnoten. Een van die bijlagen onthult een compromis over elektrische auto’s, meldt de BBC. De EU wilde alleen van importheffingen afzien voor Britse auto’s die voornamelijk met Europese onderdelen zijn gemaakt. De invoering van die afspraak wordt nu over zes jaar gefaseerd, en Londen heeft inhoudelijk moeten inleveren.
Natuurrampen
In de deal staan duidelijke toezeggingen om de Britse normen op het gebied van milieu, arbeidsrecht en klimaatverandering niet te verlagen ten opzichte van de EU-normen. Maar er is ook afgesproken dat beide partners de overeenkomst “opnieuw in evenwicht mogen brengen” als er in de toekomst “aanzienlijke afwijkingen optreden die de handel kunnen beïnvloeden”.
Ook staat in de deal dat bedrijven in geval van natuurrampen overheidssteun mogen ontvangen. Daarmee kan het huidige coronasteunpakket van de EU voor de luchtvaart, ruimtevaart, klimaatverandering en elektrische auto’s overeind blijven.
In de komende dagen zal de hele tekst van de deal worden gepubliceerd. Het Britse parlement debatteert en stemt op 30 december over het akkoord, één dag voor het aflopen van de overgangsperiode.
AD 26.12.2020 Het handelsakkoord na de brexit dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben bereikt, gaat verder dan de handelsovereenkomst die de EU heeft met Canada. Dat meldt de BBC, die zegt te beschikken over de volledige tekst van het akkoord dat Groot-Brittannië en de EU donderdag sloten.
Het document beslaat 1246 pagina’s waarvan ongeveer 800 bladzijden aan bijlagen en voetnoten, aldus de BBC. De pagina’s met juridische tekst bepalen elk aspect van de handel tussen de Britten en de EU.
De Britse premier Boris Johnson had donderdag de last-minute overeenkomst omschreven als een ‘jumbo’ vrijhandelsovereenkomst in de trant van die tussen de EU en Canada. De BBC bericht dat op het eerste gezicht de volledige post-brexit-deal verder lijkt te gaan dan een deal in ‘Canadese stijl’.
Een bijlage onthult een laat compromis over elektrische auto’s, aldus de Britse omroep. Brussel had getracht alleen tariefvrije toegang te bieden aan Britse auto’s die voornamelijk met Europese onderdelen zijn gemaakt. Dat zal nu over zes jaar worden gefaseerd, maar is minder genereus dan het VK had gevraagd, stelt de BBC.
Toezeggingen
Er is een duidelijke toezegging om de normen op het gebied van het milieu, de rechten van werknemers en de klimaatverandering niet te verlagen ten opzichte van de huidige normen en mechanismen om deze te handhaven, meldt de BBC. Maar er is ook een wederzijds recht om de overeenkomst ‘opnieuw in evenwicht te brengen’ als er in de toekomst ‘aanzienlijke verschillen’ zijn die ‘de handel kunnen beïnvloeden’.
In het akkoord staat dat bedrijven in geval van natuurrampen financieel ondersteund mogen worden. Daarmee blijft het huidige omvangrijke steunpakket van de EU voor luchtvaart, ruimtevaart, klimaatverandering en elektrische auto’s, dat is vrijgemaakt vanwege de coronacrisis, intact.
Vandaag, op eerste kerstdag, komen de EU-ambassadeurs bij elkaar om de deal te bespreken. De lidstaten moeten voor 31 december hun goedkeuring afgeven. Het Britse parlement zal op 30 december over de overeenkomst stemmen. Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Michael Gove zal de brexitdeal het VK in staat stellen een ‘speciale relatie‘ met de EU te onderhouden.
De handelsovereenkomst maakt het nu mogelijk om het moeilijke en ‘soms lelijke’ brexitproces achter zich te laten en een nieuw, hoopvoller tijdperk in te gaan, aldus Gove in een opiniestuk in The Times vanochtend.
Visserij was tot het laatst één van de grote struikelblokken. Volgens brancheorganisatie VisNed betalen de Europese visserij en zeker de Nederlandse tongvissers een hoge prijs om de komende jaren toegang tot de Britse wateren te behouden. In totaal wordt voor de gehele Europese Unie zo’n 1,6 miljard euro aan vangstrechten overgedragen aan het VK. ,,Door de omvang van de Nederlandse visserijsector betekent dit honderden miljoenen verlies aan vangstrechten voor Nederland”, stelt de brancheorganisatie.
De visserijdeal geldt slechts voor 5,5 jaar, dan moet er opnieuw onderhandeld worden over verdeling en toegang. Dat is een te korte periode, vindt VisNed. Daarmee sluit het zich aan bij de Europese visserijkoepel Eufa die wil dat visserij een vast onderdeel wordt van een groot handelsakkoord.
MSN 26.12.2020 Het handelsakkoord na de brexit dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben bereikt, gaat verder dan de handelsovereenkomst die de EU heeft met Canada (CETA).
Dat meldt de BBC die zegt te beschikken over de volledige tekst van het akkoord dat Groot-Brittannië en de EU donderdag sloten.
Het document beslaat 1246 pagina’s waarvan ongeveer 800 bladzijdes aan bijlagen en voetnoten, aldus de BBC. De pagina’s met juridische tekst bepalen ieder aspect van de handel tussen de Britten en de EU.
Jumbo
De Britse premier Boris Johnson had donderdag de last-minute overeenkomst omschreven als een „jumbo” vrijhandelsovereenkomst in de trant van die tussen de EU en Canada. De BBC bericht dat op het eerste gezicht de volledige post-brexitdeal verder lijkt te gaan dan een deal in „Canadese stijl.”
Een bijlage onthult een laat compromis over elektrische auto’s, aldus de Britse omroep. De EU had getracht alleen tariefvrije toegang te bieden aan Britse auto’s die voornamelijk met Europese onderdelen zijn gemaakt. Dat zal nu over zes jaar worden gefaseerd, maar is minder genereus dan het VK had gevraagd, stelt de BBC.
Werknemersrechten
Er is een duidelijke toezegging om de normen op het gebied van het milieu, de rechten van werknemers en de klimaatverandering niet te verlagen ten opzichte van de huidige normen en mechanismen om deze te handhaven, meldde de BBC.
Maar er is ook een wederzijds recht om de overeenkomst „opnieuw in evenwicht te brengen” als er in de toekomst „aanzienlijke verschillen” zijn die „de handel kunnen beïnvloeden.”
In het akkoord staat dat bedrijven in geval van natuurrampen financieel ondersteund mogen worden. Daarmee blijft het huidige omvangrijke steunpakket van de EU voor luchtvaart, ruimtevaart, klimaatverandering en elektrische auto’s, dat is vrijgemaakt vanwege de coronacrisis, in tact.
Speciale relatie
Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Michael Gove zal de brexitdeal waarover op het laatste moment is onderhandeld, Groot-Brittannië in staat stellen een „speciale relatie” met de EU te onderhouden. Zo omschrijft het land van oudsher ook zijn nauwe relatie met de VS.
De handelsovereenkomst maakt het nu mogelijk om het moeilijke en „soms lelijke” brexitproces achter zich te laten en een nieuw, hoopvoller tijdperk in te gaan, schreef Gove in een opiniestuk in The Times van zaterdag. Toch, schrijft hij, zullen er vanaf januari nogal wat dingen veranderen en zullen bedrijven zich moeten aanpassen.
MSN 26.12.2020 Het handelsakkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben bereikt, gaat verder dan de handelsovereenkomst die de EU heeft met Canada. Dat meldt de Britse omroep BBC, die zou beschikken over de volledige tekst van het akkoord, zaterdag.
Het document bestaat uit 1.246 pagina’s waarvan ongeveer 800 bladzijdes aan bijlagen en voetnoten, aldus de BBC. De pagina’s met juridische tekst bepalen ieder aspect van de handel tussen de Britten en de EU.
Een bijlage onthult een laat compromis over elektrische auto’s, aldus de Britse omroep. De EU had getracht alleen tariefvrije toegang te bieden aan Britse auto’s die voornamelijk met Europese onderdelen zijn gemaakt. Dat zal nu over zes jaar worden gefaseerd, maar is minder genereus dan het VK had gevraagd, stelt de BBC.
Er is een duidelijke toezegging om de normen op het gebied van het milieu, de rechten van werknemers en de klimaatverandering niet te verlagen ten opzichte van de huidige normen en mechanismen om deze te handhaven, meldde de BBC. Maar er is ook een wederzijds recht om de overeenkomst “opnieuw in evenwicht te brengen” als er in de toekomst “aanzienlijke verschillen” zijn die “de handel kunnen beïnvloeden”.
In het akkoord staat dat bedrijven in geval van natuurrampen financieel ondersteund mogen worden. Daarmee blijft het huidige coronasteunpakket van de EU voor luchtvaart, ruimtevaart, klimaatverandering en elektrische auto’s intact.
MSN 26.12.2020 Het handelsakkoord tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk gaat verder dan standaardhandelsovereenkomsten zoals die tussen de EU en Canada, schrijft de Britse publieke omroep BBC.
Het volledige handelsakkoord tussen de EU en de Britten bestaat uit 1246 pagina’s en is pas net online beschikbaar. De BBC zegt dat het al eerder over een kopie beschikte en haalde er een aantal punten uit.
Tweederde van het akkoord bestaat uit bijlagen. De overeenkomst gaat over de onderlinge verhoudingen na 1 januari. Afgelopen februari vertrok het VK uit de EU, maar tot het eind van dit jaar is er nog sprake van een overgangsperiode, waarbij de Britten de regels van de EU volgen.
Coronasteun mag
Volgens de BBC is er onder meer afgesproken dat de beperking om bedrijven staatssteun te geven niet geldt in het geval van bijzondere situaties, zoals natuurrampen.
Dat zou de EU-steun voor onder meer de luchtvaart, ruimtevaart en elektrische auto’s om de effecten van de coronapandemie te bestrijden niet belemmeren.
Gelijke regels voor milieu en werknemers
Belangrijk voor de interne Europese markt is dat er zou zijn afgesproken dat het VK de normen op het gebied van milieu, werknemersrechten en klimaatverandering niet verlaagt.
De EU wil namelijk voorkomen dat bedrijven die in het VK zijn gevestigd een concurrentievoordeel hebben in vergelijking met bedrijven uit de EU door het minder nauw te nemen met onder meer milieuregels of het beschermen van werknemers. Bedrijven in de EU moeten zich immers wel aan die regels houden. Dat punt lijkt de EU te hebben binnengehaald.
Maar er is ook een wederzijds recht om de overeenkomst ‘opnieuw in evenwicht te brengen’ als er in de toekomst ‘aanzienlijke verschillen’ zijn die ‘de handel kunnen beïnvloeden’.
Elektrische auto’s
Verder zou de EU alleen elektrische auto’s uit het VK zonder invoerheffing op de markt willen laten komen die voor het grootste deel uit onderdelen uit de EU zijn gemaakt. Dat zou nu geleidelijk in zes jaar moeten worden bereikt.
Wat is afgesproken gaat wel minder ver dan de Britten hadden gevraagd, aldus de BBC.
RTL 26.12.2020 Het handelsakkoord tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk gaat verder dan standaardhandelsovereenkomsten zoals die tussen de EU en Canada, schrijft de Britse publieke omroep BBC.
Het volledige handelsakkoord tussen de EU en de Britten bestaat uit 1246 pagina’s en is pas net online beschikbaar. De BBC zegt dat het al eerder over een kopie beschikte en haalde er een aantal punten uit.
Tweederde van het akkoord bestaat uit bijlagen. De overeenkomst gaat over de onderlinge verhoudingen na 1 januari. Afgelopen februari vertrok het VK uit de EU, maar tot het eind van dit jaar is er nog sprake van een overgangsperiode, waarbij de Britten de regels van de EU volgen.
Volgens de BBC is er onder meer afgesproken dat de beperking om bedrijven staatssteun te geven niet geldt in het geval van bijzondere situaties, zoals natuurrampen.
Dat zou de EU-steun voor onder meer de luchtvaart, ruimtevaart en elektrische auto’s om de effecten van de coronapandemie te bestrijden niet belemmeren.
Belangrijk voor de interne Europese markt is dat er zou zijn afgesproken dat het VK de normen op het gebied van milieu, werknemersrechten en klimaatverandering niet verlaagt.
De EU wil namelijk voorkomen dat bedrijven die in het VK zijn gevestigd een concurrentievoordeel hebben in vergelijking met bedrijven uit de EU door het minder nauw te nemen met onder meer milieuregels of het beschermen van werknemers. Bedrijven in de EU moeten zich immers wel aan die regels houden. Dat punt lijkt de EU te hebben binnengehaald.
Maar er is ook een wederzijds recht om de overeenkomst ‘opnieuw in evenwicht te brengen’ als er in de toekomst ‘aanzienlijke verschillen’ zijn die ‘de handel kunnen beïnvloeden’.
Elektrische auto’s
Verder zou de EU alleen elektrische auto’s uit het VK zonder invoerheffing op de markt willen laten komen die voor het grootste deel uit onderdelen uit de EU zijn gemaakt. Dat zou nu geleidelijk in zes jaar moeten worden bereikt.
Wat is afgesproken gaat wel minder ver dan de Britten hadden gevraagd, aldus de BBC.
NOS 25.12.2020 Sinead McLaughlin staat midden op de Peace Bridge in de Noord-Ierse stad Londonderry. Ze wijst naar de overkant van het water. “Zie de heuvels daar? Dat is het graafschap Donegal. Drie kanten van deze stad grenzen aan de republiek Ierland. De economieën aan beide zijde van de grens zijn volledig met elkaar vervlochten.”
De plek is vol symboliek. De Peace Bridge over de rivier de Foyle verbindt het protestantse en katholieke gedeelte van de stad. De elegante brug werd in 2011 geopend om de prille Noord-Ierse vrede te bestendigen. “Die brug is met Europees geld gefinancierd”, vertelt McLaughlin, die de stad Derry in het Noord-Ierse parlement vertegenwoordigt. “Onze plaatselijke spoorlijn is met Europese fondsen uitgebreid. We hebben immens geprofiteerd van onze relatie met de Europese Unie. Het is belangrijk geweest voor de vrede.”
Ze heeft dan ook gemengde gevoelens over 1 januari, het moment dat het Verenigd Koninkrijk definitief afscheid neemt van de Europese Unie. “Ik ben opgelucht, omdat er een handelsdeal is. Ik ben ook blij dat de afspraak over de grens overeind is gebleven. Er komt geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland.”
Sinead McLaughlin NOS
Als onderdeel van de Goede Vrijdagakkoorden van 1998 besloten Ierland en het Verenigd Koninkrijk de grens open te gooien en elke vorm van grenscontrole af te schaffen. Het was een cruciaal onderdeel van het vredesakkoord, dat een einde maakte aan the Troubles, de bloedige strijd tussen de katholieke paramilitaire organisatie IRA en de Britse overheid.
Brexit dreigde het hele vredesproces te verstoren met de terugkeer van een harde grens. Lange tijd vormde de grens het grootste obstakel in de onderhandelingen. Vorig jaar bereikten Brussel en Londen na moeizame besprekingen een akkoord. Noord-Ierland krijgt een aparte status binnen het Verenigd Koninkrijk en zal deels de handelsregels van de Europese Unie blijven volgen. De grens verschuift daarmee naar de Ierse Zee, tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië.
Maar ook al blijft de grens tussen Noord-Ierland en Ierland open, McLaughlin maakt zich geen enkele illusie. “Dit is nog altijd een harde brexit. Noord-Ierland is enigszins beschermd, maar vergis je niet. Er is niet zoiets als een goede brexit. We proberen alleen de ergste schade in deze nieuwe handelsrelatie te voorkomen.”
Het parlementslid maakt zich vooral zorgen over de economie. “De handel met de republiek Ierland zal nagenoeg zonder frictie blijven. Maar Noord-Ierse bedrijven die bijvoorbeeld met Engeland handelen, krijgen obstakels in de vorm van controles en extra papierwerk. We gaan hoe dan ook economisch pijn lijden.”
In Derry speelt er meer dan zorgen over economische schade. Dit is de stad van Bloody Sunday, de zondag in 1972 waarop Britse militairen 26 ongewapende burgers neerschoten. Veertien mensen kwamen om het leven. Na Bloody Sunday laaide het Noord-Ierse conflict op, dat aan duizenden mensen het leven zou kosten. In de wijk Bogside, dat tijdens the Troubles een bolwerk was van de IRA, herinneren grote muurschilderingen nog altijd aan die bloedige strijd.
Een muurschildering in de katholieke wijk Bogside in de Noord-Ierse grensstad Derry NOS
Volgens Michael Doherty maken mensen een vergissing als ze denken dat het conflict voorbij is in Noord-Ierland. “We zijn er alleen in geslaagd het conflict minder gewelddadig te maken. Dat is het en niets anders. Er is minder geweld, maar het conflict bestaat nog steeds.”
Doherty treedt al dertig jaar op als vredesbemiddelaar tussen katholieke en protestantse groepen in Derry. Hij weet hoe kwetsbaar de balans is in het Noord-Ierse vredesproces. Anno 2020 heerst er nog altijd diep wantrouwen tussen katholieke republikeinen, die streven naar hereniging met de republiek Ierland, en protestantse unionisten, die onderdeel van het Verenigd Koninkrijk willen blijven. Er is niet veel nodig om de verhoudingen op scherp te zetten.
Volgens de vredesbemiddelaar heeft de brexit die balans verstoord en verandert een handelsdeal daar weinig aan. “Protestantse unionisten waren voor een brexit, terwijl de katholieken tegen waren. De brexit heeft de twee groepen zo verder uit elkaar gedreven. Zeker bij de protestanten is de angst gegroeid. Met de speciale status voor Noord-Ierland zien ze hun band met de rest van Groot-Brittannië zwakker worden.”
Katholieke nationalisten grijpen de brexit aan om hereniging met de Ierse republiek te forceren, wat een nachtmerriescenario is voor de protestanten. Overal in de katholieke wijken van Derry zie je de laatste tijd grote posters die oproepen tot een herenigingsreferendum.
Zo slaat Noord-Ierland op 1 januari een nieuw hoofdstuk open in zijn roerige geschiedenis. Een brexit-hoofdstuk met een historische handelsdeal, maar ook een hoofdstuk met nieuwe kopzorgen.
NOS 25.12.2020 De Franse staatssecretaris voor Europese Zaken, Clément Beaune, zegt dat Frankrijk vanaf 1 januari nauwgezet gaat controleren of Britse goederen die het land binnenkomen aan de Europese eisen voldoen. Hij noemt die controles “essentieel”.
De Britse premier Johnson presenteerde het handelsakkoord dat gisteren met de EU werd gesloten als een triomf. Beaune zet daar vraagtekens bij. “Geen land ter wereld is om te exporteren aan zo veel regels onderworpen als het Verenigd Koninkrijk”, zei hij tegen de Franse nieuwszender Europe 1. “Dat was een absolute voorwaarde om toegang tot onze markt te krijgen.”
Volgens het Duitse persbureau DPA loopt 70 procent van de Britse export voor de EU via Frankrijk. Voor de controle daarop heeft Frankrijk 1300 douaniers en diergeneeskundigen aangenomen.
Andere nadelen
Beaune wees erop dat de Britten zich door het vertrek uit de EU op meer punten in de voet hebben geschoten. Zo zouden ze veel duurder uit zijn geweest bij de aanschaf van coronavaccins. “Wij kochten de vaccins met 27 landen gezamenlijk in, bijna twee keer zo goedkoop als de Engelsen. Dat is niet niks.”
Het Verenigd Koninkrijk benadeelt ook de eigen studenten die in een EU-land willen studeren en dat is slecht voor de universiteiten, de jeugd en de toekomst van het VK, zei Beaune. Hij voegde eraan toe dat op dit vlak naar een oplossing wordt gezocht.
EU-onderhandelaar Barnier (r) bij de briefing met EU-ambassadeurs EU
EU-brexitonderhandelaar Barnier heeft vanochtend de ambassadeurs van de 27 lidstaten over het, volgens DPA, 1246 pagina’s tellende handelsakkoord bijgepraat. Het is nu aan de afzonderlijke lidstaten, het Britse en het Europese parlement om het akkoord goed te keuren.
De verwachting is dat dit geen problemen oplevert, maar dat dit proces pas na 1 januari wordt afgerond. Dat staat de praktische inwerkingtreding met ingang van het nieuwe jaar niet in de weg.
AD 24.12.2020 Met een handelsdeal tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk wordt voorkomen dat er vanaf 1 januari grote handelsbarrières worden opgeworpen tussen de Britten en het landenblok. Bovendien komt er een einde aan jarenlange onderhandelingen en politiek gesteggel over het vertrek van de Britten.
Het Verenigd Koninkrijk was niet een van de oprichters van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), de eerste voorloper van de huidige EU. In 1961 wilde het land wel lid worden van de Europese Economische Gemeenschap (EEG), maar een Frans veto voorkwam toetreding in 1963 en nogmaals vier jaar later. In 1973 trad het Verenigd Koninkrijk wel toe, gelijk met Ierland en Denemarken.
Twee jaar later was er al een referendum over het Britse lidmaatschap. De Labour-regering vroeg toen of de Britten lid wilden blijven en ruim 67 procent stemde daar voor. Onder premier Margaret Thatcher ontstonden er barstjes in de band tussen de Britten en het Europese vasteland. Thatcher meende dat het Verenigd Koninkrijk te veel moest betalen aan de EEG en eiste in 1979 “haar geld terug”. In 1984 kreeg het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk een korting.
Met het Verdrag van Maastricht werd in 1992 een stap gezet naar verdere integratie van de EEG, maar de Britten regelden dat ze niet hoefden mee te doen aan bijvoorbeeld een nieuwe Europese munt. Onder premier Tony Blair herhaalden de Britten dat standpunt nog maar eens en toen de euro werd ingevoerd, zaten de Britten bij sommige belangrijke beslissingen daarom niet meer aan de hoofdtafel in de EU.
De Britse eurosceptici werden in de jaren erna steeds invloedrijker, met onder meer de UK Independence Party (UKIP) van Nigel Farage. Premier David Cameron beloofde, om UKIP-stemmers naar zijn Conservative Party te lokken, in de aanloop naar de parlementsverkiezingen in 2015 dat er een referendum zou komen over een langer lidmaatschap van de EU. Toen hij die herverkiezing won, schreef Cameron dat referendum ook uit. Zelf zou hij campagne voeren om in de EU te blijven, het Remain-kamp.
Op 23 juni 2016 stemden de Britten met een klein verschil, 52 procent tegen 48 procent, voor de brexit, een vertrek uit de EU. Cameron nam de volgende dag ontslag en werd opgevolgd door Theresa May. Zij beriep zich in maart 2017 op artikel 50 van het Verdrag betreffende de EU, dat vertrek mogelijk maakt. Daarmee werd de datum voor de brexit op 29 maart 2019 gesteld.
May sloot na lang onderhandelen in november 2018 een deal met de EU over een scheidingsverdrag. In de maanden daarna werd dat verdrag drie keer weggestemd in het Lagerhuis en de brexitdatum werd doorgeschoven naar 31 oktober 2019. In juni van dat jaar stapte May, wiens positie verzwakt was, op als premier en Boris Johnson werd haar opvolger. De voormalige burgemeester van Londen was een groot voorstander van de brexit.
Johnson onderhandelde met de EU over een iets aangepaste versie van het brexitverdrag, maar had ook problemen om dat door het Lagerhuis goedgekeurd te krijgen. Uiteindelijk besloot hij tot een vervroegde verkiezing waarmee hij een meerderheid in het parlement verkreeg en kon de brexit na een tweede uitstel op 31 januari dit jaar alsnog plaatsvinden.
In het brexitverdrag was een overgangsperiode tot eind 2020 afgesproken met mogelijke verlengingen van enkele jaren waarin de Britten de Europese regels zouden blijven volgen. Daarmee werd de tijd geregeld voor onderhandelingen over een handelsverdrag voor na de overgangsperiode.Johnson liet al snel weten dat van verlengingen geen sprake kon zijn en dat het Verenigd Koninkrijk op 1 januari 2021 op eigen benen zou staan, met of zonder deal.
In maart begonnen vervolgens de onderhandelingen over een handelsdeal met het idee dat zo’n akkoord er voor eind oktober moest zijn om tijdig vertaald en goedgekeurd te kunnen worden. Door onder meer het coronavirus verliepen die onderhandelingen moeizaam. De deadline in oktober werd niet gehaald en ook een aantal andere deadlines in de afgelopen weken gingen zonder deal voorbij, maar telkens werd besloten door te praten in de hoop toch nog een deal te kunnen sluiten.
NU 24.12.2020 Na 4,5 jaar ruziemaken, onderhandelen en politieke spelletjes is er donderdag eindelijk een Brexit-akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Wat begon met een referendum, draaide uit op een boeiend politiek drama waar geen eind aan leek te komen. Een overzicht van 4,5 jaar Brexit-perikelen.
23 juni 2016: Het Brexit-referendum
Een langgekoesterde wens van anti-EU’er Nigel Farage gaat in vervulling. De Britten mogen stemmen of ze wel of niet in de Europese Unie willen blijven. Een meerderheid van 51,89 procent stemt voor een Brits vertrek. Reden voor de toenmalige premier David Cameron om een maand later zijn functie neer te leggen. Hij wordt opgevolgd door Theresa May.
29 maart 2017: VK doet officieel verzoek tot uittreding
De Britse premier May legt in Brussel een officieel verzoek neer voor een artikel 50-procedure. Daarmee wordt het Britse vertrek uit de Europese Unie in gang gezet, nadat het koninkrijk in 1973 aansloot bij de voorloper van de EU.
13 november 2018: EU en VK sluiten terugtrekkingsakkoord
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk sluiten een overeenkomst voor de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Hierin staan de voorwaarden voor de terugtrekking. De onderlinge handel is hiermee niet geregeld. Daarover moet nog overeenstemming worden bereikt.
12 maart 2019: Brits parlement stemt plan May weg
May legt een voorstel voor het vertrek uit de EU voor aan het Britse parlement. Dat stemt tegen. Aanvankelijk zou het VK op 29 maart 2019 vertrekken, maar dit wordt uitgesteld naar 12 april 2019. Dit blijkt ook niet haalbaar en de nieuwe vertrekdatum wordt vastgesteld op 31 oktober 2019.
29 oktober 2019: Vertrek wordt voor de derde keer uitgesteld
Twee dagen voor de derde vertrekdatum wordt de Brexit opnieuw uitgesteld. Deze keer naar 31 januari 2020. Ondertussen heeft Theresa May plaatsgemaakt voor een nieuwe premier: Boris Johnson. Op 12 december zijn er verkiezingen in het VK, die worden gewonnen door de Conservatieve Partij van Johnson.
31 januari 2020: VK stapt officieel uit de EU
Eind januari 2020 is het eindelijk zover: de Britten stappen officieel uit de Europese Unie. Wel is afgesproken dat tot eind 2020 de regels voor de onderlinge handel hetzelfde blijven. Voor de handel na eind december moeten beide partijen nog een akkoord zien te sluiten. De eerste onderhandelingsronde hiervoor start op 2 maart. Vrij snel komt er een kink in de kabel. COVID-19 maakt face-to-faceonderhandelen onmogelijk. De gesprekken gaan digitaal verder.
6 september 2020: Johnson wil delen van terugtrekkingsakkoord verwerpen
De Britse regering komt met voorstellen die strijdig zijn met delen van het al eerder afgesloten terugtrekkingsakkoord. De Europese Commissie is boos en dreigt met juridische stappen.
16 oktober 2020: Johnson schort onderhandelingen op
Premier Johnson vindt dat de Brusselse onderhandelaars de gesprekken niet serieus genoeg nemen en schort de onderhandelingen op. Zes dagen later gaan beide partijen toch weer om de tafel zitten. Gedurende de maand november komen diverse keren berichten naar buiten dat een deal dichtbij is. Deze berichten worden afgewisseld met uitspraken dat beide partijen toch nog relatief ver verwijderd zijn van een deal. Vooral over visserij, gelijk speelveld en toezicht kunnen de partijen het maar niet eens worden.
10 december 2020: Brussel komt met noodplan
De Europese Commissie komt met een noodplan, voor het geval er niet op tijd een akkoord wordt gesloten. Dit plan moet zorgen dat het onderlinge vaar- en vliegverkeer kan doorgaan, evenals de visserij. Weliswaar zijn de problemen rond het terugtrekkingsakkoord inmiddels opgelost, maar nog altijd is er geen deal. Dat de tijd begint te dringen, is een understatement. De onderhandelaars hebben nog drie weken.
24 december 2020: Eindelijk een akkoord
Brussel en Londen zijn eruit. Vlak voor Kerst is een akkoord gesloten. De volksvertegenwoordigers van de EU en het VK zijn nu aan zet.
NOS 24.12.2020 Ruim 1644 dagen nadat de Britten hadden gestemd voor brexit ligt er eindelijk een handelsakkoord met de EU. De afspraken lossen niet alle problemen op en de NOS-correspondenten benadrukken dat er veel gaat veranderen. Maar de overeenkomst zorgt wel voor opluchting aan beide kanten van Het Kanaal.
“Dit proces heeft de Britse politiek natuurlijk 4,5 jaar lang gegijzeld”, zegt correspondent Verenigd Koninkrijk Tim de Wit. Het hoofdpijndossier kostte twee Britse premiers de kop en telde talloze ingewikkelde stemmingen in het Lagerhuis. “Dat het eindelijk tot een einde is gekomen na al die jaren, dat zorgt zeker voor de Britse politiek voor veel opluchting. Maar ook voor veel Britten zelf, want mensen zijn er zó vreselijk klaar mee.”
De details van het 2000-paginatellende dossier zullen de komende dagen duidelijk worden. In dit artikel kun je lezen wat er in hoofdlijnen is afgesproken.
De Europese leiders moeten formeel nog akkoord gaan met de tekst. Evenals het Britse parlement, dat er op 30 december over zal stemmen. Maar aangezien de Conservatieve Partij van Johnson een meerderheid heeft in het Lagerhuis is de verwachting dat het in grote lijnen de deal wordt zoals hij vandaag is gepresenteerd.
Premier Johnson hamerde in er zijn toespraak op dat er nu eindelijk stabiliteit en zekerheid komt. “We hebben de controle over ons land en over onze toekomst per 1 januari terug”, zei hij. Von der Leyen spreekt van een “eerlijk en gebalanceerd” akkoord en voegt er aan toe: “We kunnen brexit nu eindelijk achter ons laten.”
‘Harde brexit’
In hun toespraken onderstreepten de Britse premier en de Commissievoorzitter dat de twee partijen innig zullen blijven samenwerken. Maar het akkoord gaat toch veel veranderen, zegt De Wit. “Dit is nog steeds een harde brexit te noemen. De Britten komen straks economische behoorlijk ver van de EU af te staan en daar zal iedereen de consequenties van merken.”
Want de Britten nemen afscheid van de interne EU-markt en de douane-unie. Als gevolg daarvan komen er controles, extra papierwerk en vertragingen voor bedrijven die goederen exporteren of importeren. “Vanaf 1 januari gaan we dat zien aan de grenzen bij Dover en Calais, waar nu al vrachtwagens staan”, zegt de correspondent. Hij verwijst naar de lange file van vrachtwagens, omdat chauffeurs verplicht getest moeten worden voordat ze naar Frankrijk mogen rijden.
“Johnson verkoopt het als overwinning, maar het wordt interessant wat de reacties zijn als de details van het akkoord duidelijk zijn”, aldus Correspondent Tim de Wit.
Voor EU-burgers die op bezoek of vakantie gaan, verandert er weinig, legt EU-correspondent Sander van Hoorn uit. “Maar zomaar gaan werken in het Verenigd Koninkrijk is er niet meer bij.” Daar zal veel meer papierwerk bij komen kijken en dat zal ook gevolgen hebben voor werknemers.
Von der Leyen zei in haar toespraak dat de deal niet alle problemen zal oplossen. Daarom wordt er vijf miljard euro vrijgemaakt voor landen die door brexit zwaar getroffen worden. Het gaat om landen als Ierland, Frankrijk, België, “maar ook Nederland dat bijvoorbeeld qua visserij veel banden heeft met het Verenigd Koninkrijk”, zegt Van Hoorn. In het akkoord is vastgelegd dat Europese vissers de komende jaren een kwart minder vis mogen vangen in Britse wateren.
Water bij de wijn
Misschien wel de grootste winst voor de Britten is dat er geen importheffingen of invoerquota komen. Dat betekent dat bedrijven evenveel mogen handelen als nu het geval is, zonder extra kosten. “Op het eerste gezicht heeft Johnson dus wel degelijk een aantal beloftes waargemaakt”, zegt De Wit. “Zoals het heffingsvrij handelen, geen bemoeienis meer van het Europees Hof van Justitie. En dat het toch gelukt is voor de deadline van 1 januari een deal te sluiten, ondanks de pandemie.”
Toch heeft de premier wel degelijk water bij de wijn gedaan volgens de correspondent. “De Britten wilden eigenlijk een groter aandeel van de visserij, en ze moeten uiteindelijk toch aan EU-standaarden houden. Johnson verkoopt het als een overwinning, maar het wordt interessant wat de reacties hier zijn als de details van het akkoord de komende dagen duidelijk worden.”
NOS 24.12.2020 Op de valreep hebben de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk afspraken gemaakt over de handelsbetrekkingen na de brexit. Er is dus een akkoord, maar wat staat er in?
Om te beginnen de vis, waar de laatste dagen veel over is gesproken. Er is een overeenkomst voor 5,5 jaar afgesloten. De Europese vissers mogen 25 procent minder vangen. In de praktijk mogen Nederlandse vissers minder haring vangen, maar ook schol en tong zullen minder in Nederlandse netten terechtkomen.
In ruil daarvoor mogen ze wel blijven vissen in Britse wateren. Het aandeel voor de Britse vissers gaat omhoog. Zo mogen de Britten veel meer makreel vangen en ook het aandeel schol zal omhooggaan.
Voor de afspraken eind 2026 aflopen, moet er opnieuw onderhandeld worden. Om te voorkomen dat de Britten onredelijke eisen stellen, is afgesproken dat de Europese Unie in dat geval strafmaatregelen mag nemen.
Britten houden zich aan EU-standaard
Op het andere terrein waar de gesprekken de laatste tijd vastzaten, het gelijke speelveld, is afgesproken dat de Britten zich aan de Europese standaarden houden. Bedrijven mogen niet ongelimiteerd door de overheid in Londen gesteund worden en als er vermoedens zijn van staatssteun moeten de boeken op tafel, zodat de EU ze kan controleren.
Bij een verschil van mening zal niet meer het Europees Hof van Justitie zich over de zaak buigen, maar een apart tribunaal. Zowel de Europese Unie als het Verenigd Koninkrijk heeft gezegd dat ze de uitspraken van deze nieuwe instelling zullen respecteren.
De Britten volgen ook de Europese regels op gebied van milieu en arbeid. Zo is afgesproken dat het Verenigd Koninkrijk alle afspraken van het klimaatakkoord van Parijs zal nakomen.
Controles aan de grens
Er zullen douaneformaliteiten zijn, zoals ze dat in Brussel noemen. Er komen controles op voeding, dieren en planten. En er is geen vrij verkeer meer van personen. Studenten kunnen niet meer een paar maanden studeren in het Verenigd Koninkrijk via het Erasmus-programma. Maar de Britten blijven wel meedoen aan het wetenschapsprogramma Horizon.
De vrachtwagens kunnen gewoon blijven rijden, als ze de juiste papieren bij zich hebben. En Britten mogen zelfs beperkt vracht tussen landen in de EU vervoeren, zogenoemde cabotage. Dat is wel beperkt tot maximaal twee ritjes.
Verder is afgesproken dat er geen handelsquota komen over en weer. Het Verenigd Koninkrijk kan dus net zo veel exporteren naar de Europese Unie (en omgekeerd) als nu het geval is. De Britten hebben wel beloofd dat ze zich houden aan de EU-normen als het gaat om voedselveiligheid.
Investeringen en veiligheid
In het akkoord staan ook afspraken over toekomstige investeringen. Britse bedrijven mogen gewoon meedingen naar Europese opdrachten en staan niet bij voorbaat op achterstand.
Ook zijn er afspraken gemaakt om elkaar op de hoogte te houden over veiligheidskwesties. Niet alleen de grote dreigingen, maar ook politiesamenwerking. Een aparte paragraaf is er over kernenergie, waarbij plechtig beloofd wordt om niet te morrelen aan de veiligheidseisen.
Meer lezen over de EU? Neem een abonnement op de nieuwsbrief Brussel Inside.
NOS 24.12.2020 Weinig mensen die op 29 maart 2016 in het brexit-referendum Leave stemden, zullen hebben gedacht dat het proces zo lang zou duren. Handelsminister Liam Fox noemde het sluiten van een handelsakkoord in 2017 nog ‘een van de gemakkelijkste deals uit de geschiedenis’. Het werd een slepend proces waarbij de verwachtingen en benaderingen van beide partijen mijlenver uit elkaar lagen. Uiteindelijk lukte het pas vanmiddag om het eens te worden.
Premier Theresa May gaf in maart 2017 het startschot voor het sluiten van een scheidingsovereenkomst. Volgens het Verdrag van de Europese Unie heeft het vertrekkende land hier twee jaar voor. “Dat deed ze onder druk van brexiteers in haar partij al zo vroeg”, zegt correspondent Tim de Wit. “Achteraf gezien was dat een enorm kostbare fout: de Britten hadden nog geen idee wat voor toekomstige relatie ze met de EU wilden.”
Ondertussen speelde in Brussel een spannende kwestie: was het mogelijk om alle 27 overgebleven staten, allemaal met eigen belangen, op één lijn te krijgen in de onderhandelingen? “Dat dat is gelukt, is mogelijk nog het meest verrassende”, zegt EU-correspondent Sander van Hoorn. “Hierdoor kwamen de Europeanen goed beslagen ten ijs.”
De Brusselse (links) en Britse onderhandelingsteams in 2017AFP
De manier waarop de Britten de onderhandelingen ingingen, sprak boekdelen. “Bij de eerste gesprekken namen de Europeanen een vuistdik dossier met wat er besproken moest worden mee. Het Britse team had alleen een blocnoteje voor zich. Dat verschil in hoe de onderhandelingen werden benaderd, is niet veranderd.”
Scheuren
De eerste grote scheuren in het Britse optimisme ontstonden in de zomer van 2018. May’s eerste voorstel voor een scheidingsakkoord werd afgewezen. Grote namen als Boris Johnson en brexit-minister David Davis stapten uit de regering, de EU keurde het voorstel af en May overleefde de crisis nauwelijks.
Ook het vertrouwen van de EU kreeg in die periode een klap. Aan de Britse zijde werd een EU-top in Salzburg gezien als dé kans voor May om haar doelstellingen te behalen. Alleen: brexit stond helemaal niet op de agenda. “Vanaf dat moment zagen de Europese leiders brexit als een achtbaan waar zij geen controle over hadden”, zegt Van Hoorn. “Ze dachten: het enige wat je kunt doen is standvastig zijn, want met ratio en vertrouwen heeft dit niet te maken.” Dit soort onverwachte wendingen werden kenmerkend voor de Britse strategie.
In oktober 2018 lag er dan eindelijk een eerste versie van het scheidingsakkoord. Het werd het einde van May’s premierschap: het voorstel werd drie keer weggestemd, de eerste keer met een recordaantal tegenstemmen. May nam op 24 juli 2019 ontslag – bijna vier maanden na de oorspronkelijke deadline van de brexit.
Premier Johnson die figuurlijk probeert de brexit-patstelling te doorbrekenPA MEDIA
Opvolger Boris Johnson voerde campagne met de slogan Get Brexit Done, en maakte die belofte ook waar. Het uiteindelijke scheidingsakkoord werd door beide partijen goedgekeurd in januari 2020. “Dat lukte omdat Johnson Noord-Ierland aan de EU opofferde”, zegt De Wit. “Dat krijgt een aparte status, waardoor het in de praktijk meer bij de EU hoort dan bij het Verenigd Koninkrijk. De EU ging hiermee akkoord, omdat hiermee een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland werd voorkomen.”
Transitie
En zo was daar op 31 januari 2020, twee jaar en tien maanden na het startschot, eindelijk de brexit. In het Europees Parlement werd hand in hand met gezang afscheid genomen van Britse collega’s. “Voor sommige parlementariërs was dit een brute breuk”, zegt Van Hoorn. “Tot op de dag van vandaag zullen velen zeggen: als ze morgen terug willen, dan mag dat.”
De scheiding stond vast, maar een handelsakkoord moest er nog komen. Tot 1 januari 2021 werd een transitieperiode ingesteld, waarin het vrije verkeer van mensen en goederen door kon gaan. De Britten hadden de mogelijkheid om de periode te verlengen tot december, maar deden dat niet.
Normaal gesproken gaan er jaren over het sluiten van een handelsverdrag – nu moest het in elf maanden gebeuren, in een jaar waarin de onderhandelingen door corona vaak stillagen. Daarbij botsten beide partijen tot het laatste moment op een paar principepunten: toegang tot de Europese markt, oneerlijke concurrentie en visrechten. Vooral over het laatste werd tot vlak voor kerstavond nog onderhandeld
Zoals verwacht verkocht Johnson het akkoord dat vanmiddag werd gesloten als een overwinning: het VK heeft eindelijk weer zelfbeschikking over de eigen regels, wetten en grenzen. EC-voorzitter Ursula von der Leyen benadrukte juist dat er genoeg mogelijkheden voor samenwerking zijn, maar de Britten zullen geen oneerlijke concurrentie kunnen voeren. Maar het gevoel dat overheerst is opluchting: na vier jaar lang onderhandelen op het scherpst van de snede is een no deal voorkomen, en kunnen beide partijen eindelijk weer ademhalen.
AD 24.12.2020 De Britse overheid heeft een handelsovereenkomst met de Europese Unie gesloten voor na de brexit. Onderhandelaars van beide kanten hebben maanden over zo’n overeenkomst gepraat.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen en de Britse premier Boris Johnson lichtten de deal vanmiddag toe in een persconferentie. Die laatste toonde zich op Twitter al zeer gelukkig met de deal. Hij viert het als een triomf. ,,Alles wat het Britse volk was beloofd tijdens het referendum in 2016 en tijdens de verkiezingen vorig jaar, wordt geleverd met deze overeenkomst’’, zei hij tijdens de persconferentie.
Ook Von der Leyen is tevreden. ,,We hebben eindelijk een overeenkomst’’ ,, We hebben een goede deal gesloten: eerlijk, gebalanceerd en het juiste om te doen voor beide kanten.’’ Ze waarschuwde tegelijkertijd dat er instrumenten zijn ingebouwd in de deal om de naleving van de gemaakte afspraken af te dwingen. Zo kunnen partijen aan beide kanten van het Kanaal elkaar quota’s of invoerheffingen opleggen als de overeenkomst wordt geschonden, antwoordde ze op vragen van een journalist.
,,Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, een die we altijd hebben gewild’’, stelt een woordvoerder van de Britse regering. ,,Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners.’’
EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier is vooral opgelucht dat er een akkoord ligt, dat nu nog door EU-lidstaten en het Europees Parlement moet worden beoordeeld. “De klok tikt niet langer”, zo zei de Fransman, die het akkoord ongeëvenaard noemde.
Helemaal definitief is de deal nog niet. Het Europees Parlement moet zich nog buigen over de vraag of de overeenkomst of delen hiervan voorlopig goedgekeurd kunnen worden. In het nieuwe jaar wordt de knoop doorgehakt, aldus parlementsvoorzitter Sassoli, die liever alles nog dit jaar had afgerond.
Vanochtend werd aangekondigd dat Johnson en Von der Leyen de afspraak telefonisch zouden bezegelen. Het duurde echter nog uren voordat Johnson of Von der Leyen een brexitdeal aankondigde. Op het laatste moment zou er nog onenigheid zijn ontstaan over de laatste afspraken over visserij. De toegang van vissers uit EU-lidstaten tot Britse wateren is een van de lastigste thema’s in de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag. Tot laat in de morgen was de enige beweging bij Downing Street 10 die van huiskat Larry.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) noemt het akkoord een mijlpaal. Over de inhoud laat de bewindsman zich nog niet uit, eerst wil hij het rapport ‘nauwkeurig’ bestuderen. ,,Nederland zal deze toetsen aan de Nederlandse belangen. Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.’’
Het kabinet zal zo snel mogelijk een oordeel over het akkoord aan de Tweede Kamer sturen.
Moeizaam
De onderhandelingen tussen Londen en Brussel liepen al maanden moeizaam maar leken de laatste dagen meer te zijn gaan vlotten. De grote twistappels warem vooral welke concurrentieregels van de Europese interne markt van kracht blijven voor de Britten en visserijrechten.
De Britten verlieten eind januari de EU maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel kwam, viel die terug op de basisregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.
AD 24.12.2020 Prominente politici in het Verenigd Koninkrijk hebben gemengde gevoelens over het brexitakkoord met de EU. ,,Het is niet perfect, maar ‘goodness me’, het is vooruitgang.”
“Geen deal zal ons teruggeven, wat de brexit van ons weghaalt”, aldus De Schotse premier Nicola Sturgeon.
Premier Boris Johnson begroette het bereikte principeakkoord met de EU met trompettergeschal. ‘Deal done’, schreef hij op Twitter onder een foto van hem met een triomfantelijke lach op zijn gezicht en twee opgestoken duimen naast een Britse vlag. Zijn persconferentie klonk als een overwinningsspeech, waarin hij het verdrag omschreef als een glimmende diamant. Lang niet alle politici in het Verenigd Koninkrijk deelden zijn lezing.
,,Voor het mooipraten begint, is het goed om te beseffen dat de brexit tegen de wil van het Schotse volk plaatsvindt”, stelde premier Nicola Sturgeon van Schotland ijzig, een kwartier voor er witte rook uit Brussel en Londen kwam. ,,Geen deal zal ons teruggeven wat de brexit van ons weghaalt. Het is tijd om ons te richten op een toekomst als onafhankelijke, Europese staat.”
Sturgeon liet daarmee grimmig weten, dat haar Scottish National Party (SNP) blijft afkoersen op een afscheiding van het VK via een referendum. Schotse aardappelboeren steunden haar hierin, toen duidelijk werd dat een bepaald soort piepers geen onderdeel uitmaakt van het handelsakkoord.
In Wales klonken mildere geluiden van eerste minister Mark Drakeford, al was hij evenmin tevreden over de ‘lastig te verteren deal’. ,,Het is niet het akkoord dat ons was beloofd, maar het biedt een platform waarop we in de toekomst kunnen werken aan verbeteringen.” Daarmee doelde hij op de mogelijkheid met de hulp van een meer EU-gezinde regering op termijn de banden met Europa aan te halen. Helaas voor Drakeford koos het Britse volk Johnson vorig jaar met een ruime meerderheid juist om zijn belofte zich los te maken van Brussel.
Jacob Reese-Mogg, een van de meest fanatieke voorstanders van een harde brexit, klonk om die reden een stuk optimistischer. ,,We zijn weer een soevereine natie”, klonk het opgetogen. De European Research Group (ERG), waarin de hardliners binnen de Conservatieve Partij zich hebben verenigd, zit voorlopig op dezelfde lijn, maar liet weten het akkoord van ruim 2000 pagina’s door een ‘star chamber’ van juridische specialisten te laten napluizen.
Vooruitgang
De oorlog is voorbij. Het is niet perfect, maar ‘goodness me’, het is vooruitgang, aldus Nigel Farage, Brexit Party.
,,Ik hoop dat ik hoopvol kan zijn”, vertelde ERG-lid en parlementariër Craig Mackinlay. ,,We moeten de details nog zien, maar dit is het einde van een heel lang spel.” Leider Nigel Farage van de Brexit Party, de drijvende kracht achter de campagne om uit de EU te stappen, sprak zijn voorlopige steun uit. ,,Boris zal als de man worden gezien die de klus klaarde”, zei hij. ,,De oorlog is voorbij. Het is niet perfect, maar ‘goodness me’, het is vooruitgang.”
Voormalig premier David Cameron die het EU-referendum uitschreef, reageerde opgelucht. ,,Het is goed om een lastig jaar te eindigen met wat positief nieuws”, schreef hij op Twitter. ,,Een handelsakkoord is zeer welkom en een essentiële stap om een nieuwe relatie op te bouwen met de EU als vrienden, buren en partners. Mijn felicitaties gaan uit naar de onderhandelaars van het Verenigd Koninkrijk.”
Cynisme
Ik kijk er naar uit om in de komende dagen de details te zien, aldus Ex-premier Theresa May.
Over de ronkende geluiden vanuit Downing Street gooide ex-premier Theresa May cynisch een glas koud water. ,,Ik kijk er naar uit om in de komende dagen de details te zien”, meldde de vrouw, die na een revolte van fanatieke voorstanders van een ‘harde’ brexit binnen de partij plaats moest maken voor Johnson. Aan May, loyaal aan het regeringsbeleid, zal goedkeuring van de deal door het parlement op 30 december niet liggen.
Ook de ERG, eens een gevreesd machtsblok, en de Schotse SNP kunnen het akkoord niet meer tegenhouden, nadat de grootste oppositiepartij Labour later op de middag aangaf vóór te gaan stemmen. ,,We accepteren deze deal, maar de gevolgen zijn voor jullie”, waarschuwde leider Keir Starmer de regering. ,,Maar ‘no deal’ is simpelweg geen optie. Ook al schiet deze ruimschoots tekort.”
NOS 24.12.2020 Het Nederlandse bedrijfsleven reageert in de eerste instantie opgelucht op het nieuws over de brexit-handelsdeal. Na jaren van onderhandelingen wordt nu eindelijk duidelijk aan welke regels bedrijven moeten voldoen wanneer zij handelen met het Verenigd Koninkrijk. Maar het is nog afwachten wat de gevolgen precies zullen zijn.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij met het handelsakkoord. “Met deze overeenkomst is in ieder geval een deel van de uittredingsproblematiek ondervangen. Desondanks zullen de gevolgen van de brexit vanaf januari direct voelbaar zijn voor ondernemers.” Ze gaan de exacte inhoud en omvang van de deal de komende dagen bestuderen om de effecten voor Nederlandse ondernemers beter in kaart te brengen.
De belangrijkste twistpunten zijn volgens VNO-NCW en MKB Nederland met het akkoord opgelost. Zo gelden er om voor een gelijk speelveld te zorgen straks strengere eisen dan bij andere vrijhandelsakkoorden van de EU. Maar “scheiden doet lijden”, zeggen de organisaties. De visserij moet inleveren en hoe dan ook wordt handel met het VK vanaf 1 januari een stuk moeilijker met extra kosten aan de grens.
De vissers
Toch zijn de vissers blij met de handelsovereenkomst, “We zijn opgelucht dat er een deal is, al is de prijs die betaald wordt enorm hoog”, zegt Pim Visser van Visned. “De Britten hebben het keihard gespeeld omdat visserij hun enige winstpunt in brexit is. Het is willens en wetens tot het laatste bewaard.”
De Europese vissers moeten volgens Visned gemiddeld 25 procent van hun visquota inleveren. “Het verschilt per vissoort, het ziet ernaar uit dat we 30 procent visquotum voor haring en makreel moeten inleveren en 10 procent voor tong”, zegt Visser. “Dat verandert ook de verhoudingen tussen Europese visserslanden en dat kan in de toekomst tot spanningen leiden.”
De afspraken over visserij zijn nu gemaakt voor 5,5 jaar, daarna moet er opnieuw worden onderhandeld. Volgens Visned is dat te kort, omdat het ingewikkelde onderhandelingen zijn. De deal betekent verder dat Nederlandse vissers honderden miljoenen aan gekochte visrechten verliezen. Visned is van plan om na Kerst te kijken hoe de sector gecompenseerd moeten worden.
Goederenexport
Ook bij de boeren is de opluchting groot. “Voor boeren en tuinders is de deal belangrijk”, zegt LTO Nederland. De land- en tuinbouworganisatie vindt het wel spannend of alles na 1 januari loopt zoals het hoort. “Een vracht kip, tomaten of tulpen kan niet een paar dagen aan de grens wachten vanwege gedoe met douaneformulieren, vertraagde keuringen of andere problemen.”
De brancheorganisatie van exportbedrijven, Evofenedex is opgelucht dat ze dankzij de deal de komende jaren gewoon kunnen blijven handelen met het Verenigd Koninkrijk. “Het is voor het eerst en hopelijk voor het laatst dat er een handelsakkoord wordt gesloten dat voor het bedrijfsleven een stap terug is ten opzichte van de huidige situatie. Maar gelukkig is het no-deal-scenario op de valreep voorkomen.”
Transportbedrijf Freight Line, dat een van de grotere vervoerders is naar het VK, vindt het ontzettend goed nieuws. Hoewel de details van het handelsakkoord nog bekend moeten worden, geeft het eindelijk duidelijkheid. “Er zullen genoeg concurrenten zijn die hun handen niet meer willen branden aan het transport naar Groot-Brittannië. Dus voor ons is het eigenlijk sowieso goed nieuws”, zegt directeur Chris Hans van der Hout.
AD 24.12.2020 De Nederlandse kottervissers zijn opgelucht dat er een brexitdeal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar zeker niet blij met de gesloten deal. Dat zegt directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van die vissers vertegenwoordigt. “De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal.”
Als toelatingsprijs voor Europese vissers in de Britse wateren krijgen de Britse vissers een deel van de Europese visquota toegekend, legt Visser uit. ,,Ze krijgen elk jaar duizend ton tong, wat schol en kabeljauw, maar ook veel haring en makreel. Dat is heel veel geld dat definitief weg is.”
Visser denkt dat de gevolgen van de brexit ook op een andere manier nog jaren te voelen zijn. ,,Er mag minder vis gevangen worden in het Kanaal, waar Nederlandse en Franse vissers nu beide vissen. Dat zal de spanningen doen oplopen.”
Boeren en tuinders
Voor boeren en tuinders is de brexitdeal belangrijk. Een no-dealbrexit zou namelijk al snel tot 800 miljoen euro per jaar extra belastingkosten hebben veroorzaakt in de vorm van importheffingen, zegt branchevereniging LTO. De boerenorganisatie meent dat ook de Britse consument “opgelucht adem kan halen”. Die houden dankzij de open grenzen “toegang tot gezond en vers voedsel en bloemen, planten en bomen van Nederlandse bodem”.
Volgens LTO blijven er alsnog logistieke en administratieve obstakels en de organisatie vindt het spannend hoe het er direct na Nieuwjaar uitziet aan de Britse grens. “Een vracht kip, tomaten of tulpen kan niet een paar dagen aan de grens wachten vanwege gedoe met douaneformulieren, vertraagde keuringen of andere problemen.”
De Nederlandse landbouwsector exporteerde vorig jaar voor 8,7 miljard euro naar het Verenigd Koninkrijk. LTO gaat nu nader bestuderen wat de precieze gevolgen voor die handelsstroom zijn van de afspraken die zijn gemaakt in het akkoord.
Ook telers en exporteurs van groenten en fruit zijn blij met de deal, maar kunnen zonder nauwkeurige bestudering van de afspraken niet meteen zeggen wat de consequenties zijn. Het vermijden van invoerheffingen en -quota is positief, vindt belangenorganisatie GroentenFruithuis. Maar voor vervoerders van versproducten is een soepele grensovergang ook van belang, en de brexit heeft door douaneformaliteiten wel degelijk invloed op het handelsproces.
Transportsector
De brexitdeal schept duidelijkheid over de toekomstige handelsrelaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, maar verandert weinig aan de toekomstige situatie voor de transportsector. Die zal namelijk hoe dan ook te maken krijgen met douaneformaliteiten en controles op in- en uitgaande goederen, stelt voorzitter Elisabeth Post van Transport en Logistiek Nederland (TLN). De organisatie gaat het akkoord goed bestuderen om de gevolgen van de afspraken voor de transportsector in beeld te brengen.
Transportbedrijven kunnen nu niet achteroverleunen, aldus Post. Als ze dat nog niet gedaan hebben, moeten ze de tijd die resteert tot 1 januari gebruiken om zich voor te bereiden op de brexit. Ook moeten ze binnen de eigen keten navragen of zakenpartners klaar zijn. ,,Uiteindelijk is de keten niet sterker dan de zwakste schakel: als één partij zich niet heeft voorbereid, kom je met de vrachtwagen niet langs de douane en mis je alsnog letterlijk de boot.”
Haven Rotterdam
Het Havenbedrijf Rotterdam laat weten dat het ‘goed is dat er nu eindelijk meer duidelijkheid is’. Het betekent volgens de beheerder van de grootste haven van Europa niet dat bedrijven zich niet meer moeten voorbereiden. Ondanks het akkoord gelden vanaf 1 januari 2021 douaneformaliteiten voor het goederenverkeer met het Verenigd Koninkrijk na Brexit. In het havengebied zijn extra parkeerterreinen aangelegd om te voorkomen dat opstoppingen ontstaan door de extra formaliteiten bij de terminals
Technologische industrie
De gevolgen van de brexit voor de technologische industrie zijn iets minder erg geworden door de handelsdeal, maar nog altijd enorm. Dat zegt branchevereniging FME die daarvoor vooral wijst op de toegenomen douaneformaliteiten. Ook zullen de regels in het Verenigd Koninkrijk af gaan wijken van die in de Europese Unie en zijn nieuwe vergunningen nodig.
De positieve zaken uit het handelsakkoord zijn volgens FME afspraken over het vrije verkeer van goederen, waarmee importheffingen zijn voorkomen, en over een gelijk speelveld. Daarmee wordt voorkomen dat Britse bedrijven plotseling heel veel staatssteun krijgen of aan veel minder strenge regels hoeven te voldoen zodat ze daarna oneerlijk kunnen concurreren in Europa. Op de langere termijn zal een economische neergang in het Verenigd Koninkrijk zorgen voor minder vraag, verwacht FME-voorzitter Ineke Dezentjé. “Bedrijven in onze sector handelen vaak in kapitaalgoederen, waarop het eerst bezuinigd zal worden.”
FME wil dat er een periode van coulance komt waarin bedrijven niet meteen gestraft worden als alle formaliteiten nog niet direct volledig duidelijk zijn. “De ‘devil is namelijk in the details’. Door de razendsnelle onderhandelingen en de korte tijd die er nog is voor Europarlementariërs om de teksten te controleren en het verdrag te ratificeren, is de kans groot dat er na verloop van tijd nieuwe apen uit de mouw komen.’’
Werkgeversorganisaties
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat er een deal is maar waarschuwen wel dat de gevolgen van de brexit vanaf januari direct voelbaar zijn voor ondernemers. Om voor een gelijk speelveld te zorgen, gelden er straks strengere eisen dan bij andere vrijhandelsakkoorden van de EU. Een belangrijke vereiste, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland. “Toch moeten we ons niet rijk rekenen. Scheiden doet lijden. Zo is het voor de visserij een hard gelag dat zij hebben moeten inleveren, al waren de gevolgen van een no-deal nog vele malen groter geweest. Hoe dan ook: vanaf 1 januari zal handel met het Verenigd Koninkrijk een stuk moeilijker worden, met extra kosten aan de grens. De werkelijke kosten van de brexit zullen volgend jaar duidelijk worden.”
De organisaties gebruiken de komende dagen om de precieze effecten van het akkoord te bestuderen en staan in nauw contact met hun leden om de situatie te bespreken. “Het Verenigd Koninkrijk blijft ook na de brexit een zeer belangrijke handelspartner voor Nederland. VNO-NCW en MKB-Nederland zullen daarom vanaf dag één aan de slag gaan om ondernemers zo goed mogelijk voor te bereiden op de nieuwe situatie.”
NU 24.12.2020 Premier Mark Rutte reageerde donderdag verheugd op het nieuws dat de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een deal hebben gesloten. “Dat is van groot belang voor ons allemaal”, zei Rutte. Ook buitenlandminister Stef Blok vindt het positief dat er een akkoord is. Belangenvereniging voor kottervissers VisNed is minder enthousiast.
Rutte meldt op Twitter dat hij de inhoud van het akkoord goed gaat bestuderen. Tevens geeft hij complimenten aan EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen.
Blok laat weten de conceptteksten nauwkeurig te gaan bestuderen. Hierbij zal volgens hem speciale aandacht uitgaan naar onder meer “de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren”. Visserij was een belangrijk twistpunt tijdens de onderhandelingen. Hoe de nieuwe afspraken er precies uitzien, is nog niet duidelijk.
De buitenlandminister wijst erop dat Nederland, de andere lidstaten van de EU en het Europees Parlement “zeer beperkt” de tijd hebben om nog naar de concepttekst te kijken. Per 1 januari 2021 gelden namelijk al de nieuwe regels in de relatie met het VK.
Vertraging door afspraken over visserij
Donderdag is tot het allerlaatste moment nog onderhandeld, waarbij vooral visserij onderwerp van gesprek was. Het VK wil namelijk vanaf volgend jaar als soevereine natie gezien worden en daarbij hoort volgens het land meer zeggenschap over hun eigen wateren.
Nederland is net als andere Europese landen juist afhankelijk van deze wateren. Blok wijst er daarom op dat hij goed wil kijken naar dit onderdeel in de Brexit-deal.
Volgens Von der Leyen is de EU erin geslaagd voor 5,5 jaar aan afspraken over de visserij te maken. Die afspraken zouden moeten zorgen voor een overgangsperiode naar de uiteindelijk volledige controle van de Britten over de wateren, zo heeft de Britse premier Boris Johnson uitgelegd.
Vissers zijn niet gelukkig met de deal
De Nederlandse kottervissers zijn opgelucht dat er een Brexit-deal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar ze zijn zeker niet blij met de gesloten deal. Dat zegt directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van die vissers vertegenwoordigt. “De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal.”
Als toelatingsprijs voor Europese vissers in de Britse wateren krijgen de Britse vissers een deel van de Europese visquota toegekend, legt Visser uit. “Ze krijgen elk jaar 1.000 ton tong, wat schol en kabeljauw, maar ook veel haring en makreel. Dat is heel veel geld dat definitief weg is.”
Visser denkt dat de gevolgen van het Britse vertrek ook op een andere manier nog jaren te voelen zijn. “Er mag minder vis gevangen worden in het Kanaal, waar Nederlandse en Franse vissers nu beiden vissen. Dat zal de spanningen doen oplopen.”
Havenbedrijf Rotterdam is blij dat er een akkoord is, maar meldt ook dat bedrijven zich nog altijd moeten voorbereiden. Ondanks het akkoord gelden vanaf 1 januari 2021 douaneformaliteiten voor het goederenverkeer met het VK.
Het havenbedrijf werkt al ruim twee jaar samen met bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, douane en transporteurs om het goederenvervoer zo soepel mogelijk te laten verlopen en de kans op verkeershinder door opstoppingen te minimaliseren.
Zo is er een verplicht digitaal aanmeldsysteem en voor de vrachtauto’s zijn in de buurt tijdelijke parkeerplaatsen beschikbaar. Maar bedrijven zullen moeten wennen aan de nieuwe praktijksituatie, zegt het bedrijf. “Ondanks alle voorbereidingen en voorzorgsmaatregelen bestaat de kans dat het logistieke proces in de eerste dagen van het nieuwe jaar minder soepel verloopt dan normaal.”
Ook transporteursvereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) zegt dat er voor de logistieke sector weinig verandert. Die zal namelijk hoe dan ook te maken krijgen met douaneformaliteiten en controles op in- en uitgaande goederen, stelt voorzitter Elisabeth Post. Volgens haar moeten transportbedrijven de tijd die resteert tot 1 januari gebruiken om zich voor te bereiden, als ze dat nog niet gedaan hebben.
Telegraaf 24.12.2020 Premier Mark Rutte is blij dat er „een akkoord bereikt is over een nieuw partnerschap tussen de EU en het VK”, zo laat hij weten op Twitter.
„Dat is van groot belang voor ons allemaal. We gaan het nu goed bestuderen. Mijn complimenten voor het onverzettelijke werk van Michel Barnier en Ursula von der Leyen.”
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) is zeer te spreken over de Brexit-deal die na jaren steggelen is bereikt met het Verenigd Koninkrijk. Nederland en de andere Europese lidstaten zullen de concepttekst nu ’nauwkeurig gaan bestuderen’, laat de minister weten.
„Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord”, aldus Blok.
De visserij vormde de laatste maanden het grote struikelblok. Onder de donderdag bereikte deal mogen vissers uit onder andere Nederland naar verluidt 25 procent minder in Britse wateren vangen. Het VK hield lang vast aan een norm van 35 procent, maar bond uiteindelijk in. Ook is er een transitieperiode afgesproken van 5,5 jaar, waar de Britten aanvankelijk lang vasthielden aan drie jaar en de EU tien jaar wilde.
Voordat er in Brussel een besluit wordt genomen, komt het kabinet eerst met een eerste evaluatie van het conceptakkoord. Dat wordt naar de Tweede Kamer gestuurd voor debat.
Blok roept ondernemers nogmaals op de nieuwe regels over handel met de Britten goed te bestuderen. Die gaan per 1 januari in: „Het is daarom van belang dat iedereen zich hier zo goed mogelijk op voorbereidt.”
AD 24.12.2020 Premier Mark Rutte reageert opgetogen op het nieuws dat de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een brexitdeal hebben gesloten. ,,Uitstekend nieuws dat na moeilijke onderhandelingen een akkoord is bereikt over een nieuw partnerschap’’, laat hij weten.
De deal is ‘van groot belang voor ons allemaal’, aldus Rutte. ,,We gaan het nu goed bestuderen.’’ Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) noemt de brexitdeal ‘een mijlpaal’. Over de inhoud laat het Nederlandse kabinet zich nog niet uit. Het akkoord dat donderdagmiddag werd aangekondigd moet nog worden gelezen.
,,Ik wil EU-hoofdonderhandelaar Barnier, voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen en hun teams bedanken voor hun onvermoeibare inzet’’, laat Blok weten. Hij en Rutte gaan de teksten nu ‘nauwkeurig’ bestuderen.
Dit is ook belangrijk nieuws voor ondernemers, aldus Sigrid Kaag, minister voor Buitenlandse Handel.
Blok: ,,Nederland zal deze toetsen aan de Nederlandse belangen. Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.’’ Het kabinet zal zo snel mogelijk een oordeel over het akkoord aan de Tweede Kamer sturen, zo meldt Blok.
De minister benadrukt dat de tijd dringt. ,,Per 1 januari 2021 gaan sowieso nieuwe regels gelden in de relatie met het Verenigd Koninkrijk. Dit gaan ook ondernemers en burgers merken. Het is daarom van belang dat iedereen zich hier zo goed mogelijk op voorbereidt.’’
Ook minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) is ‘blij dat er een brexitdeal is’. ,,Dat geeft duidelijkheid over de weg vooruit tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Dit is ook belangrijk nieuws voor ondernemers.’’
Honderden pagina’s
PvdA-Europarlementariër Kati Piri zegt ‘opgelucht’ te zijn dat er op het allerlaatste moment een akkoord is bereikt. Maar of het een goed akkoord is, kan ze nog niet zeggen. ,,Het Europees Parlement staat klaar om details van honderden pagina’s wetteksten te bestuderen vóór goedkeuring.’’
Ook CDA-Europarlementariër Esther de Lange zegt ‘grondig’ te gaan kijken naar het akkoord. ,,Voor het CDA staan een gelijk speelveld, het beschermen van de interne markt en een werkbare oplossing voor de visserij voorop.’’
,,Nu is het Europees Parlement aan zet’’, zegt ook Europarlementariër Liesje Schreinemacher van de VVD. ,,Waar we de tijdens de onderhandelingen voortdurend op hebben ingezet, wil ik nu terugzien in het akkoord. De bescherming van onze interne markt is daarbij een van de belangrijkste prioriteiten, naast goede afspraken over visrechten. Wij gaan hier zo snel mogelijk mee aan de slag.’’
,,Het Europees Parlement zal er zo snel mogelijk over stemmen”, aldus CDA’er De Lange. ,,Het werd afgelopen week met het verbieden van reizen uit het Verenigd Koninkrijk nogmaals pijnlijk duidelijk tot wat voor doemscenario’s een no-deal had kunnen leiden. Nu wordt een onnodige chaos aan de grens voorkomen. Het is daarom goed dat de deal al voorlopig ingaat.’’
MSN 24.12.2020 Premier Mark Rutte is blij dat de EU en het Verenigd Koninkrijk een akkoord hebben bereikt over een handelsakkoord voor na de brexit. Hij complimenteert EU-onderhandelaar Michel Barnier en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen “voor het onverzettelijke werk”.
“Uitstekend nieuws”, laat Rutte op Twitter weten. Hij noemt het akkoord “van groot belang voor ons allemaal. We gaan het nu goed bestuderen”.
MSN 24.12.2020 Premier Mark Rutte is blij dat er „een akkoord bereikt is over een nieuw partnerschap tussen de EU en het VK”, zo laat hij weten op Twitter.
„Dat is van groot belang voor ons allemaal. We gaan het nu goed bestuderen. Mijn complimenten voor het onverzettelijke werk van Michel Barnier en Ursula von der Leyen.”
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) is zeer te spreken over de Brexit-deal die na jaren steggelen is bereikt met het Verenigd Koninkrijk. Nederland en de andere Europese lidstaten zullen de concepttekst nu ’nauwkeurig gaan bestuderen’, laat de minister weten.
„Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord”, aldus Blok.
De visserij vormde de laatste maanden het grote struikelblok. Onder de donderdag bereikte deal mogen vissers uit onder andere Nederland naar verluidt 25 procent minder in Britse wateren vangen. Het VK hield lang vast aan een norm van 35 procent, maar bond uiteindelijk in. Ook is er een transitieperiode afgesproken van 5,5 jaar, waar de Britten aanvankelijk lang vasthielden aan drie jaar en de EU tien jaar wilde.
Voordat er in Brussel een besluit wordt genomen, komt het kabinet eerst met een eerste evaluatie van het conceptakkoord. Dat wordt naar de Tweede Kamer gestuurd voor debat.
Blok roept ondernemers nogmaals op de nieuwe regels over handel met de Britten goed te bestuderen. Die gaan per 1 januari in: „Het is daarom van belang dat iedereen zich hier zo goed mogelijk op voorbereidt.”
MSN 24.12.2020 Premier Mark Rutte reageerde donderdag verheugd op het nieuws dat de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een deal hebben gesloten. “Dat is van groot belang voor ons allemaal”, zei Rutte. Ook buitenlandminister Stef Blok vindt het positief dat er een akkoord is. Belangenvereniging voor kottervissers VisNed is minder enthousiast.
Rutte meldt op Twitter dat hij de inhoud van het akkoord goed gaat bestuderen. Tevens geeft hij complimenten aan EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen.
Blok laat weten de conceptteksten nauwkeurig te gaan bestuderen. Hierbij zal volgens hem speciale aandacht uitgaan naar onder meer “de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren”. Visserij was een belangrijk twistpunt tijdens de onderhandelingen. Hoe de nieuwe afspraken er precies uitzien, is nog niet duidelijk.
De buitenlandminister wijst erop dat Nederland, de andere lidstaten van de EU en het Europees Parlement “zeer beperkt” de tijd hebben om nog naar de concepttekst te kijken. Per 1 januari 2021 gelden namelijk al de nieuwe regels in de relatie met het VK.
Vertraging door afspraken over visserij
Donderdag is tot het allerlaatste moment nog onderhandeld, waarbij vooral visserij onderwerp van gesprek was. Het VK wil namelijk vanaf volgend jaar als soevereine natie gezien worden en daarbij hoort volgens het land meer zeggenschap over hun eigen wateren.
Nederland is net als andere Europese landen juist afhankelijk van deze wateren. Blok wijst er daarom op dat hij goed wil kijken naar dit onderdeel in de Brexit-deal.
Volgens Von der Leyen is de EU erin geslaagd voor 5,5 jaar aan afspraken over de visserij te maken. Die afspraken zouden moeten zorgen voor een overgangsperiode naar de uiteindelijk volledige controle van de Britten over de wateren, zo heeft de Britse premier Boris Johnson uitgelegd.
Vissers zijn niet gelukkig met de deal
De Nederlandse kottervissers zijn opgelucht dat er een Brexit-deal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar ze zijn zeker niet blij met de gesloten deal. Dat zegt directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van die vissers vertegenwoordigt. “De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal.”
Als toelatingsprijs voor Europese vissers in de Britse wateren krijgen de Britse vissers een deel van de Europese visquota toegekend, legt Visser uit. “Ze krijgen elk jaar 1.000 ton tong, wat schol en kabeljauw, maar ook veel haring en makreel. Dat is heel veel geld dat definitief weg is.”
Visser denkt dat de gevolgen van het Britse vertrek ook op een andere manier nog jaren te voelen zijn. “Er mag minder vis gevangen worden in het Kanaal, waar Nederlandse en Franse vissers nu beiden vissen. Dat zal de spanningen doen oplopen.”
Havenbedrijf Rotterdam is blij dat er een akkoord is, maar meldt ook dat bedrijven zich nog altijd moeten voorbereiden. Ondanks het akkoord gelden vanaf 1 januari 2021 douaneformaliteiten voor het goederenverkeer met het Verenigd Koninkrijk.
Het Havenbedrijf werkt al ruim twee jaar samen met bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, douane en transporteurs om het goederenvervoer zo soepel mogelijk te laten verlopen en de kans op verkeershinder door opstoppingen te minimaliseren.
Zo is er een verplicht digitaal aanmeldsysteem en voor de vrachtauto’s zijn in de buurt tijdelijke parkeerplaatsen beschikbaar. Maar bedrijven zullen moeten wennen aan de nieuwe praktijksituatie, zegt het Havenbedrijf. “Ondanks alle voorbereidingen en voorzorgsmaatregelen bestaat de kans dat het logistieke proces in de eerste dagen van het nieuwe jaar minder soepel verloopt dan normaal.”
Ook transporteursvereniging TLN zegt dat er weinig verandert voor de logistieke sector. Die zal namelijk hoe dan ook te maken krijgen met douaneformaliteiten en controles op in- en uitgaande goederen, stelt voorzitter Elisabeth Post. Volgens haar moeten transportbedrijven de tijd die resteert tot 1 januari gebruiken om zich voor te bereiden, als ze dat nog niet gedaan hebben.
MSN 24.12.2020 Een mijlpaal. Zo omschrijft minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) het brexit-akkoord dat de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk overeen zijn gekomen. Over de inhoud laat de bewindsman zich nog niet uit, het akkoord dat donderdagmiddag werd aangekondigd moet nog worden bestudeerd.
“Ik wil EU hoofdonderhandelaar Barnier, Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen en hun teams bedanken voor hun onvermoeibare inzet”, laat Blok weten. Zaak is nu om de teksten “nauwkeurig” te bestuderen.
“Nederland zal deze toetsen aan de Nederlandse belangen. Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.” Het kabinet zal zo snel mogelijk een oordeel over het akkoord aan de Tweede Kamer sturen.
Blok benadrukt dat de tijd dringt. “Per 1 januari 2021 gaan sowieso nieuwe regels gelden in de relatie met het VK. Dit gaan ook ondernemers en burgers merken. Het is daarom van belang dat iedereen zich hier zo goed mogelijk op voorbereidt.”
AD 24.12.2020 Het is vandaag 1645 dagen geleden dat de Britten stemden voor een vertrek uit de Europese Unie. Bastiaan van Apeldoorn, hoogleraar Mondiale politieke economie en geopolitiek aan de Vrije Universiteit én senator voor de SP, blikt terug op de roerige onderhandelingsperiode. ,,Misschien had de EU iets flexibeler moeten zijn.”
Wat heeft u zien gebeuren sinds het referendum van 2016?
,,Dat heeft echt gezorgd voor een schokgolf. Niet alleen in Europa, maar ook internationaal. Het was een totaal onverwachte klap voor het systeem, een crisismoment. De brexit heeft laten zien dat de Europese integratie niet onomkeerbaar is. En het tekent ook de kracht van het populisme en het nationalisme in deze geglobaliseerde wereld. De EU is in feite een langjarig experiment met globalisering op een regionale schaal. Daar zitten dus grenzen aan. Het Britse vertrek uit de unie heeft veel elites aan het denken gezet.”
Is de EU erdoor veranderd?
,,Het heeft in elk geval gezorgd voor een nieuw moment van analyse. Waar staan we? Waar willen we naartoe? Het vertrek van het Verenigd Koninkrijk is natuurlijk een gevoelig verlies. Het is de grootste militaire macht van Europa. De brexit biedt tegelijkertijd nieuwe kansen voor Duitsland en Frankrijk. Hun rol is nu nog groter geworden.”
Kun je zeggen dat de brexit de eenheid in de EU heeft vergroot?
,,Jazeker. De lidstaten zijn er vanaf 2016 tot nu in geslaagd één front in de onderhandelingen te vormen. Ze zijn er sterker uitgekomen door als een eenheid te opereren. Maar we moeten het ook weer niet overdrijven. Er zijn genoeg andere crises waarbij de eenheid soms ver te zoeken is. Kijk naar corona, of de discussie rond de rechtsstaat, de relatie met China, de tegenstellingen tussen oost en west, en noord en zuid.”
Wat kan de EU leren van de brexit?
,,Dat dit drama te voorkomen was geweest. De houding van de EU ten opzichte van David Cameron (de Britse premier die meer onafhankelijkheid binnen de unie wilde en in 2016 het referendum uitschreef) was veel te rigide. Hoe onredelijk waren zijn eisen eigenlijk? De EU wil per se als één geheel opereren en geen enkele uitzondering maken wat haar vier vrijheden betreft: vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal.
Maar misschien zou je dat wel moeten doen. Aan de ene kant begrijp ik het wel, want de interne markt heeft veel welvaart gebracht. Maar waarom zou je niet wat meer ruimte geven aan de diversiteit van de lidstaten? Natuurlijk moeten er bepaalde basisregels zijn, maar met wat meer flexibiliteit was de brexit mogelijk niet gebeurd. Misschien vonden de Britten het in principe wel prima in de EU, maar niet op deze manier. Dat gevoel leeft natuurlijk wel in meer landen. In Nederland en Frankrijk werd in 2005 in een referendum de Europese Grondwet afgewezen.”
De Britten willen de controle terug, zeggen ze. Gaat ze dat lukken?
,,Nee, dat is een illusie. Voor complete controle zou je een soort Noord-Korea moeten worden en dat lijkt me niet verstandig. We hebben nu eenmaal te maken met Europese integratie. Landen zijn wederzijds afhankelijk van elkaar. We hebben elkaar nodig. De Britten proberen nu bijvoorbeeld met zoveel mogelijk landen individueel handelsafspraken te maken. Ik ben niet altijd van dat soort deals, maar je bent echt beter af als blok dan in je eentje.
Sommigen in het VK zijn er nog steeds niet overheen dat ze geen wereldrijk meer zijn waarin de zon nooit ondergaat. ‘Wij zijn het VK en wij moeten soeverein zijn.’ Dat is een kwestie van arrogantie, ja. In feite is het allang een neergaande macht. Bovendien kun je ook in de EU blijven en toch een grote speler zijn. Kijk maar naar Duitsland en Frankrijk. Ik denk dat de Britten buiten de EU eerder zwakker komen te staan.”
Wat heeft u het meest verbaasd?
,,Nou, in de eerste plaats het gedrag van de Britse regering. Premier David Cameron had om te beginnen het referendum helemaal niet hoeven uitschrijven, maar hij deed het toch. Hij wist zeker dat de Britten in de EU wilden blijven, maar dat was dus niet zo. Daarna kwam de tragische Theresa May, die een paar keer hard onderuitging in het parlement. En nu zit er Boris Johnson. Die is vooral een incompetent figuur gebleken.
Maar er is ook nog iets anders. Twee jaar geleden ging ik als lid van de Eerste Kamer op werkbezoek in het Verenigd Koninkrijk. Wat me opviel was dat iedereen, zowel de regeringspartij als de oppositie, echt supervriendelijk en beleefd was. Maar er was totaal geen belangstelling voor onze kant van het verhaal. ‘Wat betekent de brexit nou voor jullie?’ Die vraag is geen enkele keer gesteld. Dat is misschien wel karakteristiek. Ze zijn heel erg met zichzelf bezig.”
Worden de Britten de verliezers van de brexit?
,,Ik denk dat iedereen moet bloeden, en dan met name het bedrijfsleven. Maar de verliezen zijn vooral voor het VK. Volgens schattingen gaat de schade meerdere procenten van het Bruto Nationaal Product bedragen. Dat is niet te onderschatten, al vinden sommige brexiteers die prijs de moeite waard. De grootste tragiek is dat de mensen die voor de brexit stemden, de laag opgeleide en minder verdienende Britten, zeker niet tot de winnaars gaan behoren.”
AD 24.12.2020 De kogel is dan toch door de kerk: vier jaar nadat de Britten in een referendum besloten de Europese Unie te verlaten is het zover. Vandaag werden de laatste plooien gladgestreken van de scheidingsvoorwaarden die de Britten ‘de controle terug moeten geven’ over hun eigen zaken, zoals de slogan van de brexiteers luidde.
De symboliek was duidelijk. Boris Johnson maakte het historische moment bekend tussen Union Jacks, Britse vlaggen. Geen Europese vlaggen meer. In de uitleg van Boris Johnson heeft hij het beste van twee werelden uit de onderhandelingen gesleept: de Britten hebben hun dierbare controle en soevereiniteit terug én ze hebben toegang gehouden tot de Europese markt, zonder tarieven en quota’s. Sommige Tabloids vierden dat al als een kerstcadeau van kerstman Johnson.
De optimistische draai die de Britse premier aan het historische akkoord geeft is begrijpelijk. Veel Britten zullen opgelucht zijn al was het alleen maar omdat het nu over andere zaken kan gaan dan brexit. Op zijn persconferentie moest Johnson erkennen dat de weg niet zonder hobbels zal zijn en er wél tarieven kunnen komen mochten de Britten zich niet houden aan afspraken over eerlijke concurrentie.
Er zullen nog veel vragen worden gesteld over de uitwerking van de brexit, de kwestie die het land als nooit tevoren verdeelde. De Schotten bijvoorbeeld zijn helemaal niet blij met een brexit en zinnen op hun beurt op een exit uit het Verenigd Koningrijk. Voor de Engelsen wordt de grote vraag hoeveel beter de eilandeconomie uiteindelijk zal worden van een brexit?
Johnson belooft welvaart waar ook de EU beter van kan worden. Het antwoord kan pas de komende jaren worden gegeven maar weinig analisten voorspellen dat vanaf 1 januari meteen de zon gaat schijnen boven de Britse eilanden. Er worden eerder wat moeilijke jaren van aanpassing aan de nieuwe status voorspeld.
Het nu gesloten akkoord omvat zo’n 2000 pagina’s. Politici van alle partijen en juristen zullen de teksten nu gaan spellen. Daarna zullen mogelijke tegenvallers toch moeten worden uitgelegd aan de Britten, die vooral voorspoed is beloofd als Londen zijn eigen zaakjes gaat regelen. Daarbij blijft er een harde kern brexiteers actief binnen de Conservatieve Partij die nog steeds helemáál wil breken met de Europese Unie.
Dat Johnson hoe dan ook kritiek gaat krijgen staat vast: het het land blijft intens verdeeld over de kwestie. De zwaar aangezette Britse soevereiniteit in de eigen, Britse, territoriale wateren, is belangrijk voor de premier.
Wie zijn producten in de EU wil verkopen moet zich houden aan Europese regels, dus ook de Britten, aldus Ursula von der Leyen, EU-voorzitter.
Gisteren zouden juist daarover nog de laatste hobbels worden genomen. Aanvankelijk eisten de Britse onderhandelaars dat 80 procent van de waarde van vis gevangen door niet-Britse vissers zou worden overgemaakt naar Londen. De EU wilde niet verder gaan dan 25 procent. Feit is dat de Britten flink hebben moeten toegeven. De afdracht zou nu inderdaad 25 procent zijn, wat slecht gaat vallen bij Britse vissers.
Maar die zwaar bevochten soevereiniteit over de Britse wateren en visgronden verandert weinig aan een blijvende Britse afhankelijkheid van veel Europese regels voor de export naar het vaste land. Om de verhoudingen aan te geven: de Britse onderhandelingstriomf over de visserijrechten gaat om circa dertig procent van ongeveer 650 miljoen euro, de waarde van de totale handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese unie zit rond de 500 miljard euro en daar waren het toch vooral de Britten die water bij de wijn moesten doen.
Wie zijn producten in de EU wil verkopen moet zich houden aan Europese regels, dus ook de Britten, benadrukte EU-voorzitter Ursula von der Leyen. De droom van hardline-brexiteers om aan de rand van de EU een soort handelsparadijsje en vrijhaven voor de wereldhandel als het bedrijfsvriendelijke Singapore te runnen, gaat niet uitkomen.
Of de Britten buiten de EU zo’n positie kunnen opbouwen is de vraag. De komende jaren zal steeds weer over onderdelen van de afspraken moeten worden onderhandeld. ‘Brexit never quite goes away ever’, aldus een commentator op Sky News. De Britten zitten nog wel even vast aan de EU als ze daarmee zaken willen blijven doen.
Johnson zei dat hij nu alle prioriteit kan geven aan het bestrijden van de pandemie. Het laatste duwtje dat de premier, volgens ingewijden, zou hebben aangezet toch maar niet in te zetten op een harde brexit was de laatste dagen uitgebreid te zien op de Britse televisie. Duizenden vrachtwagens die nog altijd vaststaan in Dover. Woordvoerders van winkelketens die zich zorgen maken over de bevoorrading. Niet vanwege brexit maar vanwege Covid-19.
Veel Britse ondernemers – die veelal conservatief stemmen- zijn geschrokken van de kwetsbaarheid van het eiland. Als dit een voorproefje was van wat het land riskeerde met een harde brexit en de dan geldende basisregels van de Wereldhandelsorganisatie (ongunstige invoertarieven aan de grens) dan was dat niet het ideale plaatje dat door een aantal Conservatieve kopstukken was geschilderd. Dus kon premier Johnson maar beter water bij de wijn doen. Het gaat immers ook om zijn eigen hachje.
Aftimmeren
Hoe nu verder? De knoop is doorgehakt maar de zaak moet nog juridisch worden afgetimmerd en daarna beklonken in de diverse parlementen. Van het Europarlement tot het Lagerhuis tot de parlementen in de 27 lidstaten. Uiteindelijk zal dat wel gebeuren, denken waarnemers. Niemand was echt gebaat bij een harde brexit, de door een nieuwe variant van het coronavirus zwaar getroffen Britten het minst.
MSN 24.12.2020 Het Britse pond heeft donderdag de wind in de zeilen dankzij de Brexit-deal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De Britse munt wordt 0,4% duurder tegenover de euro. Het pond wint ook terrein op de Amerikaanse dollar.
Met een Brexit-deal is de vrees voor een turbulent vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie aan het begin van het nieuwe jaar weggenomen. De Britten verlieten eind januari de EU, maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met de unie.
RTL 24.12.2020 Er leek geen eind aan te komen, maar ruim vierenhalf jaar na het referendum waarin de Britten besloten dat zij uit de Europese Unie wilden, is er een deal over hoe de twee nu verdergaan. Dat betekent dat een no-dealscenario op het nippertje is voorkomen.
Door de deal gelden vanaf 1 januari nieuw afgesproken regels over handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Dat betekent een zogenoemde ‘zachte’ brexit.
Veel details zijn nog niet bekend, maar zo’n handelsverdrag betekent in ieder geval dat er (bijna) geen importheffingen over en weer geheven worden.
Het alternatief, geen handelsakkoord, had gezorgd voor controles bij de grens, extra papierwerk en daarmee hogere kosten om handel te drijven.
Op de valreep
Daarmee komt op de valreep een eind aan jaren vol bekvechten en voortslepende onderhandelingen. Hoe kon het toch zo lang duren? Een terugblik in drie stappen.
Dat het Verenigd Koninkrijk echt uit de EU zou stappen, geloofde lange tijd niemand. Want hoewel de Britten al tientallen jaren bekend stonden als buitenbeentje in Europa was een vertrek nooit aan de orde. Dat veranderde plots toen David Cameron, toenmalig premier, op 23 januari 2013 een beruchte toespraak gaf.
In deze toespraak beloofde Cameron dat er een referendum zou komen over het (ook binnen zijn eigen partij omstreden) Britse lidmaatschap van de EU, als hij zelf in 2015 maar zou worden herkozen als premier. Niet wetende dat brexit ook zijn eigen ondergang zou betekenen.
Want dat referendum kwam er. Cameron werd herkozen en op 23 juni 2016 gingen de Britten naar de stembus. Nog steeds was de algehele verwachting: dat referendum haalt het nooit. Maar een krappe meerderheid bleek vóór, en in de vroege uurtjes van 24 juni 2016 sprak BBC-presentator David Dimbleby de legendarische woorden: “We’re Out” (We zijn weg).
Nog diezelfde ochtend stapte Cameron, zelf uitgesproken tegenstander van de brexit, op als premier.
Stap 2: Het bekvechten
Een lange en onzekere periode vol geruzie brak aan. Want een volksstemming houden met slechts twee opties – blijven of vertrekken – is één ding, daadwerkelijk vertrekken uit een statenverband waar je al sinds 1973 in zit, is een tweede.
Er lag geen enkel draaiboek klaar. Toen de Britten op 29 maart 2017 de procedure voor hun vertrek uit de EU in gang zetten, was het VK zelfs de eerste lidstaat ooit die dat deed.
Maar het grootste probleem bleek wel de verdeeldheid in het land zelf. Zo stemden de ouderen overwegend voor een vertrek, en de meeste jongeren juist tegen. Ook werden de verschillen tussen Engeland (meerderheid anti-EU) en Schotland (alle kiesdistricten pro-EU) nog eens pijnlijk blootgelegd.
Dat gold ook zeker voor het traditionele debat tussen de linkse, sociaaldemocratische kiezers (van de Labour Party) en de rechtse, meer conservatieve kiezers (Conservative Party).
En zelfs binnen de twee grootste partijen van het land waren er ellenlange discussies over welke relatie het VK na de brexit zou moeten onderhouden met de EU. Vandaag is daar dus meer duidelijk over geworden.
Na verschillende concept- en tussenakkoorden die soms onverbiddelijk werden weggestemd – het kostte Camerons opvolger Theresa May in juni 2019 de kop – was op 17 oktober 2019 de kogel door de kerk. Het VK en de 27 EU-landen waren het eindelijk met elkaar eens over de uittreding, al was dat op hoofdlijnen. Desondanks konden de Britten op 31 januari 2020 middernacht definitief uittreden.
Voor burgers en bedrijven veranderde in feite niets. Er was namelijk een overgangsperiode tot eind dit jaar afgesproken. In de tussentijd bleven alle EU-regels en wetten gewoon gelden. Dat was bedoeld ter voorbereiding op de nieuwe voorwaarden, waarover dus nog onderhandeld moest worden.
Ook dat duurde natuurlijk weer lang. Terwijl het coronavirus in rap tempo om zich heen sloeg, werd noodgedwongen per videoverbinding onderhandeld. Maandenlang konden beide partijen maar geen deal sluiten over grote twistpunten zoals wie waar mag vissen, de grens tussen Ierland (EU) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK) en welke vormen van staatssteun straks geoorloofd zijn om de concurrentie tussen bedrijven eerlijk te houden.
Die sluimerende onzekerheid betekende slecht nieuws voor belangrijke handelspartners van de Britten, zoals Nederland. Afgelopen maand bleek dat ons land, bij welk akkoord dan ook, miljarden euro’s misloopt door langere wachtrijen aan de grens, papieren rompslomp en het verlies van banen.
Bovendien was volledig onduidelijk wat zou gebeuren als een van de twee zich vanaf 2021 niet aan de afgesproken regels houdt. Nu ook dat is afgetimmerd, is het VK op papier volledig uitgetreden. Maar als je kijkt naar alle economische en militaire banden (in de NAVO), zal het nooit echt los komen van de EU.
MSN 24.12.2020 Na 4,5 jaar ruziemaken, onderhandelen en politieke spelletjes is er donderdag eindelijk een Brexit-akkoord gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Wat begon met een referendum, draaide uit op een boeiend politiek drama waar geen eind aan leek te komen. Een overzicht van 4,5 jaar Brexit-perikelen.
23 juni 2016: Het Brexit-referendum
Een langgekoesterde wens van anti-EU’er Nigel Farage gaat in vervulling. De Britten mogen stemmen of ze wel of niet in de Europese Unie willen blijven. Een meerderheid van 51,89 procent stemt voor een Brits vertrek. Reden voor de toenmalige premier David Cameron om een maand later zijn functie neer te leggen. Hij wordt opgevolgd door Theresa May.
29 maart 2017: VK doet officieel verzoek tot uittreding
De Britse premier May legt in Brussel een officieel verzoek neer voor een artikel 50-procedure. Daarmee wordt het Britse vertrek uit de Europese Unie in gang gezet, nadat het koninkrijk in 1973 aansloot bij de voorloper van de EU.
13 november 2018: EU en VK sluiten terugtrekkingsakkoord
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk sluiten een overeenkomst voor de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Hierin staan de voorwaarden voor de terugtrekking. De onderlinge handel is hiermee niet geregeld. Daarover moet nog overeenstemming worden bereikt.
12 maart 2019: Brits parlement stemt plan May weg
May legt een voorstel voor het vertrek uit de EU voor aan het Britse parlement. Dat stemt tegen. Aanvankelijk zou het VK op 29 maart 2019 vertrekken, maar dit wordt uitgesteld naar 12 april 2019. Dit blijkt ook niet haalbaar en de nieuwe vertrekdatum wordt vastgesteld op 31 oktober 2019.
29 oktober 2019: Vertrek wordt voor de derde keer uitgesteld
Twee dagen voor de derde vertrekdatum wordt de Brexit opnieuw uitgesteld. Deze keer naar 31 januari 2020. Ondertussen heeft Theresa May plaatsgemaakt voor een nieuwe premier: Boris Johnson. Op 12 december zijn er verkiezingen in het VK, die worden gewonnen door de Conservatieve Partij van Johnson.
31 januari 2020: VK stapt officieel uit de EU
Eind januari 2020 is het eindelijk zover: de Britten stappen officieel uit de Europese Unie. Wel is afgesproken dat tot eind 2020 de regels voor de onderlinge handel hetzelfde blijven. Voor de handel na eind december moeten beide partijen nog een akkoord zien te sluiten. De eerste onderhandelingsronde hiervoor start op 2 maart. Vrij snel komt er een kink in de kabel. COVID-19 maakt face-to-faceonderhandelen onmogelijk. De gesprekken gaan digitaal verder.
6 september 2020: Johnson wil delen van terugtrekkingsakkoord verwerpen
De Britse regering komt met voorstellen die strijdig zijn met delen van het al eerder afgesloten terugtrekkingsakkoord. De Europese Commissie is boos en dreigt met juridische stappen.
16 oktober 2020: Johnson schort onderhandelingen op
Premier Johnson vindt dat de Brusselse onderhandelaars de gesprekken niet serieus genoeg nemen en schort de onderhandelingen op. Zes dagen later gaan beide partijen toch weer om de tafel zitten. Gedurende de maand november komen diverse keren berichten naar buiten dat een deal dichtbij is. Deze berichten worden afgewisseld met uitspraken dat beide partijen toch nog relatief ver verwijderd zijn van een deal. Vooral over visserij, gelijk speelveld en toezicht kunnen de partijen het maar niet eens worden.
10 december 2020: Brussel komt met noodplan
De Europese Commissie komt met een noodplan, voor het geval er niet op tijd een akkoord wordt gesloten. Dit plan moet zorgen dat het onderlinge vaar- en vliegverkeer kan doorgaan, evenals de visserij. Weliswaar zijn de problemen rond het terugtrekkingsakkoord inmiddels opgelost, maar nog altijd is er geen deal. Dat de tijd begint te dringen, is een understatement. De onderhandelaars hebben nog drie weken.
24 december 2020: Eindelijk een akkoord
Brussel en Londen zijn eruit. Vlak voor Kerst is een akkoord gesloten. De volksvertegenwoordigers van de EU en het VK zijn nu aan zet.
NU 24.12.2020 De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben na lang onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten over de toekomstige handelsrelatie. Dat meldt voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen donderdag tijdens een persconferentie. Ook de Britse premier Boris Johnson meldt dat er een overeenkomst ligt.
Tot het allerlaatste moment is er onderhandeld en zelfs op de dag van het akkoord ontstond nog vertraging. Met name afspraken over de visserij in Britse wateren vormden een struikelblok. Hierover zijn voor 5,5 jaar afspraken gemaakt in het nieuwe akkoord, meldt Von der Leyen.
Ze noemde de onderhandelingen een “long and winding road” (“een lange en bochtige weg”), maar sprak wel van een “goede deal”. Deze is volgens haar eerlijk, uitgebalanceerd en het is de “juiste en meest verantwoorde keuze voor beide kanten”. De commissievoorzitter zei ook opgelucht te zijn dat er een deal is en dat het Britse vertrek een nieuw begin kan zijn.
“De klok tikt niet langer”, voegde EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier daaraan toe. Ook hij meldt opgelucht te zijn over het akkoord.
De Britse premier Boris Johnson meldt eveneens dat er een deal is gesloten. “Deal is done“, juicht hij op Twitter.
Johnson zei donderdag op een persconferentie dat er goede deal ligt, ter waarde van 660 miljard pond (733 miljard euro), die is te vergelijken met de deal die het land sloot met Canada. De deal met de EU is de grootste die het VK ooit sloot en volgens Johnson zorgt het ervoor dat bedrijven juist meer handel kunnen drijven met de EU.
“We krijgen de controle weer terug over ons lot, kunnen onze standaarden weer zelf bepalen en ook zelf besluiten over hoe we werkgelegenheid stimuleren en hoe we ons landschap koesteren”, aldus de Britse premier.
“Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, een die we altijd hebben gewild”, voegde een woordvoerder van de Britse regering eraan toe. “Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners.”
‘Nog weinig bekend over details van deal’
PvdA-Europarlementariër Kati Piri zegt ook opgelucht te zijn, maar waarschuwt tegelijkertijd dat de details van het zeer omvangrijke akkoord nog niet bekend zijn.
Het Europees Parlement moet zich nog buigen over de vraag of de overeenkomst of delen hiervan voorlopig goedgekeurd kunnen worden. Op een later moment zal worden gestemd over het gehele pakket, maar niet voordat alle onderdelen goed zijn bestudeerd, benadrukt Piri, die tevens Brexit-rapporteur van het Europees Parlement is.
“Dit tweeduizend pagina’s tellend document gaat onze toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk op vele niveaus bepalen”, zegt de politica. “Tot dusver hebben we geen enkel woord gezien dat op papier is gezet. Het is dus van belang dat de komende weken alle onderdelen goed worden bestudeerd, voordat het Europees Parlement overgaat tot goedkeuring van het verdrag.”
‘Bescherming van interne markt is prioriteit’
“Nu is het Europees Parlement aan zet”, zegt ook Europarlementariër Liesje Schreinemacher van de VVD. “Waar we tijdens de onderhandelingen voortdurend op hebben ingezet, wil ik nu terugzien in het akkoord. De bescherming van onze interne markt is daarbij een van de belangrijkste prioriteiten, naast goede afspraken over visrechten.”
“Het Europees Parlement zal er zo snel mogelijk over stemmen”, zegt Esther de Lange, die namens het CDA in het Europees Parlement zit. Ze reageert tegelijk opgelucht. “Het werd afgelopen week met het verbieden van reizen uit het Verenigd Koninkrijk nogmaals pijnlijk duidelijk tot wat voor doemscenario’s een no deal had kunnen leiden. Nu wordt een onnodige chaos aan de grens voorkomen.”
Akkoord komt zeven dagen voor aflopen deadline
De Britten maken sinds 1 februari al geen deel meer uit van de Unie, maar voor de handel gold een overgangstermijn tot het eind van dit jaar. Tot die tijd gelden de vrijhandelsregels zoals ze binnen de douane-unie van de Europese landen gelden. Nu, zeven dagen voor de deadline, ligt er eindelijk een overeenkomst.
Vooral op het gebied van visserij, staatstoezicht en gelijk speelveld konden de partijen het lange tijd niet eens worden. Uiteindelijk is het toch gelukt om hierover overeenstemming te bereiken. Het woord is nu aan de volksvertegenwoordiging van zowel de EU als het VK om het akkoord goed te keuren. De Britten stemmen op 30 december over het akkoord.
Het Europees Parlement hakt in het nieuwe jaar de knoop door over de deal, aldus parlementsvoorzitter Sassoli, die liever alles nog dit jaar had afgerond. Volgens hem zal het parlement verantwoord reageren, om de overlast voor burgers en bedrijven tot een minimum te beperken en de chaos en negatieve gevolgen van een no deal-scenario te voorkomen.
Als het Europees Parlement besluit de overeenkomst goed te keuren, zal het nauwlettend toezien op de uitvoering ervan, stelt Sassoli verder. Hoewel hij het besluit van het Verenigd Koninkrijk om de EU te verlaten nog steeds ten zeerste betreurt, noemt hij het bereiken van een regeling in het beste belang van beide partijen. “Deze deal kan voor ons nu de basis vormen om een nieuw partnerschap op te bouwen.”
No deal-Brexit lijkt van de baan
Door de overeenkomst lijkt een no deal-Brexit, een vertrek zonder akkoord, van de baan. Een dergelijk vertrek zou zorgen voor een hoop chaos, omdat handel over en weer plotseling een stuk lastiger en ook veel duurder zou zijn.
Met het nieuwe handelsakkoord lijkt er op 1 januari ook een einde te komen aan de Brexit-perikelen die sinds de uitslag van het Brexit-referendum in 2016 al voortduren. Sinds het referendum gooiden twee Britse premiers de handdoek in de ring, waren er drie verschillende Brexit-ministers en vonden er twee keer verkiezingen plaats in het VK.
NOS 24.12.2020 Het is de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gelukt om onder grote tijdsdruk een no-deal-brexit te voorkomen. De onderhandelaars zijn het eens geworden over een handelsakkoord.
“We hebben eindelijk een overeenkomst”, zei voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen op een persconferentie. “Het was een lange weg, maar we hebben een eerlijk en gebalanceerd akkoord.”
Ze benadrukt dat de EU en het Verenigd Koninkrijk in de toekomst nauw blijven samenwerken.
Von der Leyen: ‘Samen bereiken we nog altijd meer’
Ook de Britse premier Johnson presenteert het als een goede deal. “Alles wat het Britse volk was beloofd tijdens het referendum in 2016 en in de verkiezingen vorig jaar, wordt geleverd met deze overeenkomst”, stond in zijn eerste verklaring na de bekendmaking.
In zijn toespraak voegde hij daar aan toe: “Deze deal betekent stabiliteit en zekerheid in wat soms een moeilijke relatie is geweest”, verwees hij naar de jarenlange, harde brexit-onderhandelingen tussen de EU en de de Britten.
Volgens Johnson is met het handelsverdrag jaarlijkse een bedrag van 660 miljard pond gemoeid.
Premier Johnson: we hebben het grootste handelsakkoord tot nu toe bereikt
“We hebben de controle over ons land en over onze toekomst per 1 januari terug”, zei hij. “We kunnen weer zelf beslissen over onze wetten, we hebben weer volledige zeggenschap over onze landbouw.”
Hij sloot af door te benadrukken dat de twee partijen ondanks brexit verbonden blijven. “Dit land blijft emotioneel, cultureel en strategisch gehecht aan Europa.”
Minister Blok van Buitenlandse Zaken is positief over het akkoord. Nederland gaat de conceptteksten nu nauwkeurig bestuderen, zegt hij. “Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.”
Vanochtend waren er al vroeg berichten dat Johnson om 09.00 uur een persconferentie zou geven over de deal, maar dat tijdstip verstreek zonder dat de premier naar buiten was gekomen. Dat er vandaag een deal zou komen, was wel duidelijk, maar het moment waarop werd aldoor naar achteren geschoven. Tot op het laatste moment praatten beide kampen over hoe het na 1 januari verder moet met de visserij, een van de grootste twistappels.
Formeel heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie al verlaten, op 31 januari 2020. Om te bepalen hoe het VK en de EU in de toekomst met elkaar zaken zouden doen, werd besloten een overgangsperiode in te stellen tot 1 januari 2021.
Gelijk speelveld
De onderhandelingen over het handelsakkoord verliepen moeizaam, met name vanwege drie grote struikelblokken. Zo is er lang gesproken over het zogenoemde ‘gelijke speelveld’ en onder welke voorwaarden Britse bedrijven vrij met de EU kunnen blijven handelen. De EU wil oneerlijke concurrentie voorkomen.
Ook waren de meningen verdeeld over hoe er toezicht gehouden moest worden op de gemaakte afspraken, bijvoorbeeld via sancties. En de onderhandelaars botsten dus over de visserij; de Britten willen de vis in hun eigen wateren grotendeels voor zichzelf houden.
Maar op al die punten is nu dus na zo’n negen maanden praten overeenstemming bereikt, waarmee de reuzentaak van de hoofdonderhandelaars – Michel Barnier namens de EU en David Frost namens het VK – is voltooid. Nooit eerder werd er zo snel zo’n veelomvattend handelsakkoord gesloten.
Premier Johnson met voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen REUTERS
Voor 1 januari moest er een akkoord op tafel liggen. Anders dreigde er een no-deal, waarmee de bestaande vrijhandelsafspraken zouden vervallen en de Britten en de EU volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie met elkaar zouden gaan handelen. Dat zou beide economieën veel geld kosten.
Daarnaast zouden er in zo’n situatie tal van praktische problemen ontstaan: vliegtuigen en vrachtwagens zouden stil komen te staan vanwege grenscontroles en vissers zouden niet meer kunnen vissen.
Geen rustige Kerst
In Brussel werd deze maand daarom alvast begonnen met het voorbereiden van een sterk afgeslankt brexit-akkoord, dat de zwaarste klappen van een no-deal-brexit moest opvangen. Dat noodplan is nu dus niet meer nodig.
Maar het akkoord betekent allesbehalve een rustige Kerst in Brussel en Londen. Het moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en het Britse Lagerhuis. Verder moeten de juridische teksten in de deal, die naar verluidt vele honderden pagina’s telt, worden vertaald in alle 24 officiële talen van de EU. Overigens kan het Europees Parlement de deal na 1 januari ook met terugwerkende kracht nog goedkeuren.
MSN 24.12.2020 De EU en het VK hebben eindelijk een akkoord bereikt over een handelsdeal die vanaf 1 januari al in moet gaan. De onderhandelingen zaten maandenlang muurvast en een no-deal-scenario was dichtbij.
Maar nu is er dan toch een akkoord. Lang leek het erop dat er gisteravond al witte rook zou komen, maar de onderhandelaars hebben toch nog een dag en een nacht extra nodig gehad om de puntjes op de i te zetten.
Veel details zijn nog niet bekend, maar zo’n handelsverdrag betekent in ieder geval dat er (bijna) geen importheffingen over en weer geheven worden. Dat beperkt de noodzaak tot controles aan de grens, scheelt papierwerk en het zorgt er vooral voor dat handel drijven niet aanzienlijk duurder wordt.
Details volgen
Omdat de onderhandelingen ook vandaag weer langer duurden dan verwacht, zullen de details ook pas later bekend worden. De lidstaten moeten de afspraken die zijn gemaakt nog goedkeuren.
Dat had vandaag best gekund, maar tijdelijk EU-voorzitter Duitsland heeft besloten de EU-ambassadeurs in Brussel niet meer vandaag hierover te laten vergaderen.
Stroef
De onderhandelingen verliepen het hele jaar al uiterst stroef en deadline na deadline werd overschreden. Het is zelfs al te laat om het akkoord nog voor 1 januari goed te laten keuren door het Europees Parlement. Er is een kunstgreep nodig om de afspraken toch al per 1 januari in te laten gaan.
Om dat voor elkaar te krijgen moeten de regeringsleiders instemmen met zogenoemde voorwaardelijke inwerkingtreding. De daadwerkelijke parlementaire goedkeuring moet dan later nog plaatsvinden.
Visserij
Het laatste heikele punt waarop de onderhandelingen bleven steken was de visserij. De partijen konden het lange tijd niet eens worden over hoeveel vissers uit de EU na 1 januari nog in Britse wateren mogen vissen en tegen welke voorwaarden. Op het laatste moment is hier toch overeenstemming over bereikt.
‘Kerstcadeautje op het allerlaatste moment’
“Dit is een kerstcadeau voor de Britten en de EU, op het allerlaatste moment”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Ook in Den Haag voor het Nederlandse kabinet een zeer gewenst kerstcadeautje, want Nederland hoort tot de landen die veel economische schade ondervinden van een no-deal, maar dat is nu afgewend.”
De opluchting zal dan ook overheersen, in Europese hoofdsteden en in Den Haag. “Al viel de laatste weken ook aan Nederlandse zijde te horen of de EU-onderhandelaars niet teveel hebben toegegeven.”
Nederlandse vrees
De vrees blijft voor oneerlijke concurrentie vanuit het Verenigd Koninkrijk, waar de Nederlandse visser, transporteur of bloemenhandelaar dan de dupe van kan worden.” Om dat te voorkomen zullen de Britten in de pas moeten lopen met Europese regels om hun toegang tot de Europese markt niet te verliezen. Als een oneerlijke situatie ontstaat tussen het VK en de EU, moet een onafhankelijke partij in beeld komen om het geschil te beslechten.
Achter de schermen in Den Haag viel gemor te horen: is deze afspraak wel hard genoeg? Een ander heikel punt waren de staatssteunregels. Ook daar is nu een oplossing bedacht, al zijn de details nog niet duidelijk.
Wantrouwen
“Het akkoord is een recordtijd in elkaar gezet, maar was vooral een botsing tussen twee tegenstelde wensen”, vervolgt Lambie. “De Britse wens om zo onafhankelijk mogelijk te zijn en de Europese wens om zoveel mogelijk gemeenschappelijk vast te leggen, want de EU is gebouwd op gezamenlijke afspraken over handel en over visserij.”
Aan Britse zijde ontbrak het aan voorbereiding, aan Europese zijde viel het wantrouwen richting Londen te horen. “Een goed ingevoerde diplomaat van een Europees land omschreef het proces ‘het trouwen op huwelijkse voorwaarden, maar dat Britten heel graag vreemd willen gaan’.”
No-deal afgewend
Maar let op: dit is nog een onderhandelaarsakkoord. De 27 EU-lidstaten moeten het nog goedkeuren en daar kan nog een kink in de kabel komen. Bij de ‘scheidingsdeal’ in november 2018 hield Spanje het tot het laatste moment spannend vanwege Gibraltar.
Naast de lidstaten moeten ook het Britse parlement en het Europees Parlement nog groen licht geven, maar een no-deal-scenario is in ieder geval afgewend voor het nieuwe jaar.
Werd na het brexit-referendum nog gevreesd voor een kettingreactie (een ‘nexit’, een ‘frexit’), blijkt die vrees nu ongegrond. Na vier jaar vol onzekerheid en soms politieke chaos in Londen is er geen lidstaat meer die hetzelfde traject wil doorstaan. In Nederland wordt zelfs gesproken over een initiatiefwet om het EU-lidmaatschap in de Grondwet te verankeren.
RTL 24.12.2020 De EU en het VK hebben eindelijk een akkoord bereikt over een handelsdeal die vanaf 1 januari al in moet gaan. De onderhandelingen zaten maandenlang muurvast en een no-deal-scenario was dichtbij.
Maar nu is er dan toch een akkoord. Lang leek het erop dat er gisteravond al witte rook zou komen, maar de onderhandelaars hebben toch nog een dag en een nacht extra nodig gehad om de puntjes op de i te zetten.
Veel details zijn nog niet bekend, maar zo’n handelsverdrag betekent in ieder geval dat er (bijna) geen importheffingen over en weer geheven worden. Dat beperkt de noodzaak tot controles aan de grens, scheelt papierwerk en het zorgt er vooral voor dat handel drijven niet aanzienlijk duurder wordt.
Details volgen
Omdat de onderhandelingen ook vandaag weer langer duurden dan verwacht, zullen de details ook pas later bekend worden. De lidstaten moeten de afspraken die zijn gemaakt nog goedkeuren.
Dat had vandaag best gekund, maar tijdelijk EU-voorzitter Duitsland heeft besloten de EU-ambassadeurs in Brussel niet meer vandaag hierover te laten vergaderen.
Stroef
De onderhandelingen verliepen het hele jaar al uiterst stroef en deadline na deadline werd overschreden. Het is zelfs al te laat om het akkoord nog voor 1 januari goed te laten keuren door het Europees Parlement. Er is een kunstgreep nodig om de afspraken toch al per 1 januari in te laten gaan.
Om dat voor elkaar te krijgen moeten de regeringsleiders instemmen met zogenoemde voorwaardelijke inwerkingtreding. De daadwerkelijke parlementaire goedkeuring moet dan later nog plaatsvinden.
Visserij
Het laatste heikele punt waarop de onderhandelingen bleven steken was de visserij. De partijen konden het lange tijd niet eens worden over hoeveel vissers uit de EU na 1 januari nog in Britse wateren mogen vissen en tegen welke voorwaarden. Op het laatste moment is hier toch overeenstemming over bereikt.
“Dit is een kerstcadeau voor de Britten en de EU, op het allerlaatste moment”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Ook in Den Haag voor het Nederlandse kabinet een zeer gewenst kerstcadeautje, want Nederland hoort tot de landen die veel economische schade ondervinden van een no-deal, maar dat is nu afgewend.”
De opluchting zal dan ook overheersen, in Europese hoofdsteden en in Den Haag. “Al viel de laatste weken ook aan Nederlandse zijde te horen of de EU-onderhandelaars niet teveel hebben toegegeven.”
Nederlandse vrees
De vrees blijft voor oneerlijke concurrentie vanuit het Verenigd Koninkrijk, waar de Nederlandse visser, transporteur of bloemenhandelaar dan de dupe van kan worden.” Om dat te voorkomen zullen de Britten in de pas moeten lopen met Europese regels om hun toegang tot de Europese markt niet te verliezen. Als een oneerlijke situatie ontstaat tussen het VK en de EU, moet een onafhankelijke partij in beeld komen om het geschil te beslechten.
Achter de schermen in Den Haag viel gemor te horen: is deze afspraak wel hard genoeg? Een ander heikel punt waren de staatssteunregels. Ook daar is nu een oplossing bedacht, al zijn de details nog niet duidelijk.
Wantrouwen
“Het akkoord is een recordtijd in elkaar gezet, maar was vooral een botsing tussen twee tegenstelde wensen”, vervolgt Lambie. “De Britse wens om zo onafhankelijk mogelijk te zijn en de Europese wens om zoveel mogelijk gemeenschappelijk vast te leggen, want de EU is gebouwd op gezamenlijke afspraken over handel en over visserij.”
Aan Britse zijde ontbrak het aan voorbereiding, aan Europese zijde viel het wantrouwen richting Londen te horen. “Een goed ingevoerde diplomaat van een Europees land omschreef het proces ‘het trouwen op huwelijkse voorwaarden, maar dat Britten heel graag vreemd willen gaan’.”
No-deal afgewend
Maar let op: dit is nog een onderhandelaarsakkoord. De 27 EU-lidstaten moeten het nog goedkeuren en daar kan nog een kink in de kabel komen. Bij de ‘scheidingsdeal’ in november 2018 hield Spanje het tot het laatste moment spannend vanwege Gibraltar.
Naast de lidstaten moeten ook het Britse parlement en het Europees Parlement nog groen licht geven, maar een no-deal-scenario is in ieder geval afgewend voor het nieuwe jaar.
Werd na het brexit-referendum nog gevreesd voor een kettingreactie (een ‘nexit’, een ‘frexit’), blijkt die vrees nu ongegrond. Na vier jaar vol onzekerheid en soms politieke chaos in Londen is er geen lidstaat meer die hetzelfde traject wil doorstaan. In Nederland wordt zelfs gesproken over een initiatiefwet om het EU-lidmaatschap in de Grondwet te verankeren.
Telegraaf 24.12.2020 Er was een ongekende hoeveelheid drama – met tal van gemiste deadlines – voor nodig maar met Kerstmis in zicht is er alsnog een Brexit-deal. Daarmee hebben zowel de EU als het Verenigd Koninkrijk zichzelf een enorm kerstcadeau gegeven aangezien geen van de twee partijen zin had in een ongecontroleerd vertrek van de Britten uit het Europese handelsblok.
„We hebben eindelijk een akkoord. Het was een lange weg, maar het is een goede deal. We kunnen Brexit eindelijk achter ons laten”, aldus voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen.
Maar niet iedereen zal blij zijn met het uiteindelijk na veel bloed, zweet en tranen gesloten compromis. De vis vormde het laatste grote struikelblok en hoewel de Europeanen lang niet zoveel inleveren van hun vangsten als de Britten lang eisten, gaan de gevolgen voor de sector groot zijn. In totaal mogen vissers uit onder andere Nederland 25 procent minder in Britse wateren vangen. Het VK hield lang vast aan 35 procent, maar bond uiteindelijk in. Er is een overgangsperiode afgesproken van 5,5 jaar, waar de Britten aanvankelijk lang vasthielden aan drie jaar en de EU tien jaar wilde.
Het betekent dat er over die periode van 5,5 jaar wordt afgebouwd naar -25 procent vangst in Britse wateren. Daarna moet jaarlijks worden vastgesteld hoeveel vis er mag worden gevangen. Is dit niet voldoende, dan volgen er repercussies voor de Britten wat betreft hun markttoegang tot Europa.
Oneerlijke concurrentie
Waar vis vooral geldt als een symbolisch heel belangrijk dossier (op de totale economie is de impact te verwaarlozen) is de grote strijd vooral gestreden op het terrein van het zogeheten gelijke speelveld. Daarbij geldt dat de EU de Britten toegang geeft tot de Europese interne markt (het grootste handelsblok ter wereld met 450 miljoen consumenten) zonder quota en tarieven maar dat daarbij wel harde garanties worden geëist om oneerlijke concurrentie te voorkomen.
Het betekent dat Britse bedrijven zich moeten houden aan Europese standaarden, maar ook dat Britse bedrijven niet door de overheid ongelimiteerd gesteund kunnen worden. Willen de Britten in de toekomst afwijken van Europese regels dan kan dat, maar dat heeft wel gevolgen voor hun markttoegang.
Op ’t nippertje
Met het akkoord is een no deal Brexit per 1 januari op het nippertje voorkomen. Omdat er niet meer voldoende tijd is voor ratificatie door het Europees Parlement zullen (delen) van het akkoord op voorlopige basis moeten worden ingevoerd. Het wordt allemaal niet fraai gevonden door de parlementariërs, maar het Europarlement zal zich hier waarschijnlijk niet tegen verzetten. Formele goedkeuring kan dan in januari volgen.
Parlementariërs moeten eerst 2000 pagina’s tekst doorakkeren. „Tot dusver hebben we geen enkel woord gezien dat op papier is gezet”, aldus PvdA-Eurparlementariër en Brexit-rapporteur Kati Piri. „Het is dus van belang dat de komende weken alle onderdelen goed worden bestudeerd voordat het Europees Parlement over gaat tot ratificatie.”
Ook de 27 EU-lidstaten moeten nog officieel akkoord gaan met het onderhandelingsresultaat waarmee hun onderhandelaar Michel Barnier is teruggekomen. Waarschijnlijk gebeurt dat volgende week. Ook het Britse parlement moet nog instemming geven.
Zou er geen akkoord zijn dan zouden de EU en het VK per 1 januari op basis van regels van de Wereldhandelsorganisatie moeten handelen. Daarbij zouden tarieven en quota over en weer gaan gelden, evenals uitgebreide grenscontroles. Aangezien de Britten sinds hun toetreding tot de EU in 1973 in de interne markt zitten zou dit een enorme verandering betekenen met grote economische impact. Die gevolgen zijn er nu ook, maar met een handelsverdrag worden die zeker minder hevig. Een val zonder parachute is als het ware voorkomen.
Vertrek bijna definitief
Het definitieve vertrek van het VK uit de EU is nu echt bijna afgerond. De Britten stemden in juni 2016 in een referendum nipt voor afscheiding. Daarna begonnen eindeloze onderhandelingen. Het eerste deel bestond uit het regelen van de formele boedelscheiding waarbij afspraken werden gemaakt over de rekening, de rechten van wederzijdse burgers en de Iers/Noord-Ierse grens die open moest blijven.
Nadat dit allemaal na veel soebatten was geregeld vertrokken de Britten formeel op 31 januari 2020 uit de EU. Maar daarmee was nog niet alles geregeld. Fase twee betroffen de onderhandelingen over een handelsakkoord. Tot en met 31 december zit het VK in een overgangsfase waarbij het weliswaar geen EU-lid meer is, maar het zich nog wel houdt aan de rechten en plichten die horen bij een lidmaatschap. Dat betekent dat burgers al die tijd nog vrij konden reizen en goederen nog probleemloos over en weer konden worden vervoerd.
Van de coronapandemie tot een nieuw pensioenakkoord, en het voortbestaan van KLM tot de Brexit. In de speciale eindejaars-aflevering van de podcast Kwestie van Centen blikken Martin Visser en Herman Stam terug op de grote economische thema’s van 2020.
AD 24.12.2020 De Britse overheid heeft een handelsovereenkomst met de Europese Unie gesloten voor na de brexit. Onderhandelaars van beide kanten hebben maanden over zo’n overeenkomst gepraat.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen en de Britse premier Boris Johnson lichtten de deal vanmiddag toe in een persconferentie. Die laatste toonde zich op Twitter al zeer gelukkig met de deal. Hij viert het als een triomf. ,,Alles wat het Britse volk was beloofd tijdens het referendum in 2016 en tijdens de verkiezingen vorig jaar, wordt geleverd met deze overeenkomst’’, zei hij tijdens de persconferentie.
Ook Von der Leyen is tevreden. ,,We hebben eindelijk een overeenkomst’’ ,, We hebben een goede deal gesloten: eerlijk, gebalanceerd en het juiste om te doen voor beide kanten.’’ Ze waarschuwde tegelijkertijd dat er instrumenten zijn ingebouwd in de deal om de naleving van de gemaakte afspraken af te dwingen. Zo kunnen partijen aan beide kanten van het Kanaal elkaar quota’s of invoerheffingen opleggen als de overeenkomst wordt geschonden, antwoordde ze op vragen van een journalist.
,,Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, een die we altijd hebben gewild’’, stelt een woordvoerder van de Britse regering. ,,Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners.’’
EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier is vooral opgelucht dat er een akkoord ligt, dat nu nog door EU-lidstaten en het Europees Parlement moet worden beoordeeld. “De klok tikt niet langer”, zo zei de Fransman, die het akkoord ongeëvenaard noemde.
Helemaal definitief is de deal nog niet. Het Europees Parlement moet zich nog buigen over de vraag of de overeenkomst of delen hiervan voorlopig goedgekeurd kunnen worden. In het nieuwe jaar wordt de knoop doorgehakt, aldus parlementsvoorzitter Sassoli, die liever alles nog dit jaar had afgerond.
Vanochtend werd aangekondigd dat Johnson en Von der Leyen de afspraak telefonisch zouden bezegelen. Het duurde echter nog uren voordat Johnson of Von der Leyen een brexitdeal aankondigde. Op het laatste moment zou er nog onenigheid zijn ontstaan over de laatste afspraken over visserij. De toegang van vissers uit EU-lidstaten tot Britse wateren is een van de lastigste thema’s in de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag. Tot laat in de morgen was de enige beweging bij Downing Street 10 die van huiskat Larry.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) noemt het akkoord een mijlpaal. Over de inhoud laat de bewindsman zich nog niet uit, eerst wil hij het rapport ‘nauwkeurig’ bestuderen. ,,Nederland zal deze toetsen aan de Nederlandse belangen. Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.’’
Het kabinet zal zo snel mogelijk een oordeel over het akkoord aan de Tweede Kamer sturen.
Moeizaam
De onderhandelingen tussen Londen en Brussel liepen al maanden moeizaam maar leken de laatste dagen meer te zijn gaan vlotten. De grote twistappels warem vooral welke concurrentieregels van de Europese interne markt van kracht blijven voor de Britten en visserijrechten.
De Britten verlieten eind januari de EU maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel kwam, viel die terug op de basisregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.
MSN 24.12.2020 De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben na lang onderhandelen eindelijk een akkoord gesloten over de toekomstige handelsrelatie. Dat meldt voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen donderdag tijdens een persconferentie. Ook de Britse premier Boris Johnson meldt dat er een overeenkomst ligt.
Tot het allerlaatste moment is er onderhandeld en zelfs op de dag van het akkoord ontstond nog vertraging. Met name afspraken over de visserij in Britse wateren vormden een struikelblok. Hierover zijn voor 5,5 jaar afspraken gemaakt in het nieuwe akkoord, meldt Von der Leyen.
Ze noemde de onderhandelingen een “long and winding road” (“een lange en bochtige weg”), maar sprak wel van een “goede deal”. Deze is volgens haar eerlijk, uitgebalanceerd en het is de “juiste en meest verantwoorde keuze voor beide kanten”. De commissievoorzitter zei ook opgelucht te zijn dat er een deal is en dat het Britse vertrek een nieuw begin kan zijn.
“De klok tikt niet langer”, voegde EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier daaraan toe. Ook hij meldt opgelucht te zijn over het akkoord.
De Britse premier Boris Johnson meldt eveneens dat er een deal is gesloten. “Deal is done”, juicht hij op Twitter.
Johnson zei donderdag op een persconferentie dat er goede deal ligt, ter waarde van 660 miljard pond (733 miljard euro), die is te vergelijken met de deal die het land sloot met Canada. De deal met de EU is de grootste die het VK ooit sloot en volgens Johnson zorgt het ervoor dat bedrijven juist meer handel kunnen drijven met de EU.
“We krijgen de controle weer terug over ons lot, kunnen onze standaarden weer zelf bepalen en ook zelf besluiten over hoe we werkgelegenheid stimuleren en hoe we ons landschap koesteren”, aldus de Britse premier.
“Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, een die we altijd hebben gewild”, voegde een woordvoerder van de Britse regering eraan toe. “Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners.”
‘Nog weinig bekend over details van deal’
PvdA-Europarlementariër Kati Piri zegt ook opgelucht te zijn, maar waarschuwt tegelijkertijd dat de details van het zeer omvangrijke akkoord nog niet bekend zijn.
Het Europees Parlement moet zich nog buigen over de vraag of de overeenkomst of delen hiervan voorlopig goedgekeurd kunnen worden. Op een later moment zal worden gestemd over het gehele pakket, maar niet voordat alle onderdelen goed zijn bestudeerd, benadrukt Piri, die tevens Brexit-rapporteur van het Europees Parlement is.
“Dit tweeduizend pagina’s tellend document gaat onze toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk op vele niveaus bepalen”, zegt de politica. “Tot dusver hebben we geen enkel woord gezien dat op papier is gezet. Het is dus van belang dat de komende weken alle onderdelen goed worden bestudeerd, voordat het Europees Parlement overgaat tot goedkeuring van het verdrag.”
‘Bescherming van interne markt is prioriteit’
“Nu is het Europees Parlement aan zet”, zegt ook Europarlementariër Liesje Schreinemacher van de VVD. “Waar we tijdens de onderhandelingen voortdurend op hebben ingezet, wil ik nu terugzien in het akkoord. De bescherming van onze interne markt is daarbij een van de belangrijkste prioriteiten, naast goede afspraken over visrechten.”
“Het Europees Parlement zal er zo snel mogelijk over stemmen”, zegt Esther de Lange, die namens het CDA in het Europees Parlement zit. Ze reageert tegelijk opgelucht. “Het werd afgelopen week met het verbieden van reizen uit het Verenigd Koninkrijk nogmaals pijnlijk duidelijk tot wat voor doemscenario’s een no deal had kunnen leiden. Nu wordt een onnodige chaos aan de grens voorkomen.”
Akkoord komt zeven dagen voor aflopen deadline
De Britten maken sinds 1 februari al geen deel meer uit van de Unie, maar voor de handel gold een overgangstermijn tot het eind van dit jaar. Tot die tijd gelden de vrijhandelsregels zoals ze binnen de douane-unie van de Europese landen gelden. Nu, zeven dagen voor de deadline, ligt er eindelijk een overeenkomst.
Vooral op het gebied van visserij, staatstoezicht en gelijk speelveld konden de partijen het lange tijd niet eens worden. Uiteindelijk is het toch gelukt om hierover overeenstemming te bereiken. Het woord is nu aan de volksvertegenwoordiging van zowel de EU als het VK om het akkoord goed te keuren. De Britten stemmen op 30 december over het akkoord.
Het Europees Parlement hakt in het nieuwe jaar de knoop door over de deal, aldus parlementsvoorzitter Sassoli, die liever alles nog dit jaar had afgerond. Volgens hem zal het parlement verantwoord reageren, om de overlast voor burgers en bedrijven tot een minimum te beperken en de chaos en negatieve gevolgen van een no deal-scenario te voorkomen.
Als het Europees Parlement besluit de overeenkomst goed te keuren, zal het nauwlettend toezien op de uitvoering ervan, stelt Sassoli verder. Hoewel hij het besluit van het Verenigd Koninkrijk om de EU te verlaten nog steeds ten zeerste betreurt, noemt hij het bereiken van een regeling in het beste belang van beide partijen. “Deze deal kan voor ons nu de basis vormen om een nieuw partnerschap op te bouwen.”
No deal-Brexit lijkt van de baan
Door de overeenkomst lijkt een no deal-Brexit, een vertrek zonder akkoord, van de baan. Een dergelijk vertrek zou zorgen voor een hoop chaos, omdat handel over en weer plotseling een stuk lastiger en ook veel duurder zou zijn.
Met het nieuwe handelsakkoord lijkt er op 1 januari ook een einde te komen aan de Brexit-perikelen die sinds de uitslag van het Brexit-referendum in 2016 al voortduren. Sinds het referendum gooiden twee Britse premiers de handdoek in de ring, waren er drie verschillende Brexit-ministers en vonden er twee keer verkiezingen plaats in het VK.
Telegraaf 24.12.2020 De handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk voldoet aan alle beloftes die tijdens het Brexit-referendum en de verkiezingen van vorig jaar zijn gemaakt. Door het vertrek uit de interne markt krijgen de Britten controle over de eigen wetten en het Europees Gerechtshof controleert die wetten niet langer. Dat is de boodschap van de Britse premier Boris Johnson. „De deal is rond.”
Hij twitterde het bericht van het sluiten van de overeenkomst voorzien van een foto waarop hij juichend achter zijn bureau zat. „Van een situatie waar we overgeleverd waren aan harmonisatie van wetten, komen we nu in een relatie terecht waarbij sprake is van wederzijds respect.”
Volgens Johnson is er met het sluiten van de overeenkomst ’zekerheid’ gecreëerd voor het Britse bedrijfsleven. Deze wordt vanaf volgende week niet geconfronteerd met nieuwe tarieven en quota’s. Dat wil niet zeggen dat er niets verandert. Als gevolg van het vertrek uit de interne markt moeten bedrijven voldoen aan tal van extra voorwaarden.
Vissers
Johnson gaf tijdens de persconferentie toe dat de Britten concessies hadden gedaan op het gebied van vissersrechten. Waar de Britten hadden gewenst dat er vanaf dag een controle was over de visvangst in de Britse wateren is geaccepteerd dat de EU de komende 5,5 jaar nog het grootste deel van de voormalige Britse quota mogen claimen.
Dat is precies de reden waarom Nigel Farage, leider van de voormalige Brexit Party, nu Reform Party, vreest dat de Britten uiteindelijk te veel concessies hebben gedaan. Hij heeft de details van de overeenkomst nog niet kunnen bestuderen, maar hij denkt dat de Franse vissers en de Duitse autofabrikanten uiteindelijk het meeste voordeel hebben behaald, zo verklaarde hij tegenover radiozender LBC.
Nigel Farage Ⓒ ANP/ HH
Farage maakte duidelijk dat hij de stoere taal van premier Boris Johnson van de afgelopen weken, dat een No Deal het meest waarschijnlijk was, nooit had geloofd. Hij vond het ’cynisch’ dat er een overeenkomst op kerstavond werd gesloten. „De kerstdagen van mijn juridisch adviseur, die de details zal bestuderen, zijn in ieder geval verpest.”
Details
Johnson maakte duidelijk dat het Lagerhuis volgende week woensdag de details van de overeenkomst zal bespreken. Daarna is het de bedoeling dat de wet in sneltreinvaart door het Hogerhuis en wellicht opnieuw het Lagerhuis wordt geloodst zodat hij voor Oudejaarsdag ondertekend kan worden door koningin Elizabeth.
De persconferentie over de overeenkomst werd talloze uren uitgesteld. Dat was voor een deel het gevolg van de onderhandelingen. Maar volgens ingewijden gebruikte Johnson de tijd ook om telefoongesprekken te voeren met de meest verwoede Brexiteers in zijn Conservatieve fractie.
Deze zijn verzameld binnen de European Research Group. Deze maakte duidelijk dat een commissie onder leiding van Brexit-veteraan Bill Cash de details de komende dagen zal bestuderen.
Hoezeer de Brexiteers ook zullen sputteren, de kans dat zij kunnen voorkomen dat de wet een meerderheid krijgt is klein. Dat komt deels als gevolg van de grote meerderheid die de Conservatieven hebben. Daarnaast heeft oppositiepartij Labour laten doorschemeren dat het zich zal onthouden van stemming of zelfs voor de overeenkomst zou stemmen. Dit om te voorkomen dat de Britten de EU zonder overeenkomst definitief zouden verlaten.
MSN 24.12.2020 De Britse premier Boris Johnson viert de handelsdeal voor de periode na de brexit als een overwinning. Op Twitter zette hij donderdagmiddag een foto van zichzelf met de handen juichend in de lucht. Daarbij schreef hij: “De deal is rond.” Even later benadrukte hij in een persconferentie hoe goed het is dat de Britten de controle over hun eigen wetten, grenzen en viswateren hebben teruggenomen.
“Ik ben erg blij u vanmiddag te kunnen vertellen dat we de grootste handelsovereenkomst tot nu toe hebben gesloten, ter waarde van 660 miljard pond per jaar, een uitgebreide vrijhandelsovereenkomst in Canadese stijl”, aldus de Britse regeringsleider.
Johnson benadrukte dat de deal zal helpen om Britse banen veilig te stellen. Ook zullen Britse bedrijven volgens hem straks nog meer met de Europese Unie kunnen handelen dan nu al het geval is. Hij wees er ook op dat er in het akkoord een clausule is opgenomen die beide partijen in staat stelt om op een gegeven moment alsnog handelstarieven in te stellen. Dit is volgens de premier bedoeld voor het geval dat er later toch nog onenigheid ontstaat over het gelijke speelveld voor bedrijven.
Het Britse parlement stemt op 30 december over de deal. De grootste oppositiepartij, het linkse Labour, heeft al laten weten groen licht te geven. Labourleider Starmer noemt het wel een mager akkoord, en anders dan Johnson had beloofd. Maar omdat de problemen zonder deal veel groter zouden zijn, gaat Labour voor stemmen.
MSN 24.12.2020 De Europese Commissie en de Britse regering hebben na bijna tien maanden moeizaam onderhandelen een principeakkoord bereikt over het verdrag dat de handelsbetrekkingen moet regelen na 1 januari. Dat heeft de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen donderdagmiddag bekendgemaakt tijdens een persconferentie. „Het was een lange weg”, zei Von der Leyen. Maar „we hebben eindelijk een overeenkomst bereikt.” Ze noemde de overeenkomst een „eerlijke en gebalanceerde overeenkomst”
Omdat de transitieperiode over een week afloopt, zal het waarschijnlijk niet lukken het akkoord nog op tijd te laten ratificeren. Waarschijnlijk besluiten de Europese lidstaten daarom nog deze week over een ‘voorlopige toepassing’. Daarmee zullen de nieuwe afspraken alvast vanaf 1 januari gaan gelden, waarna het daadwerkelijke ratificeren door het Europees Parlement en sommige EU-lidstaten pas begin volgend jaar zal gebeuren.
Volg het laatste nieuws over het akkoord in het liveblog
De grootste obstakels voor het akkoord betroffen de mate waarin het VK in de toekomst EU-regels dient te volgen, de wijze waarop conflicten over het handelsakkoord worden beslecht en de toegang die vissers uit de EU krijgen tot Britse visgronden.
De Britten verlieten de EU 31 januari al, maar bevinden zich tot 31 december in een overgangsfase waarin ze nog gebonden zijn aan bestaande afspraken in EU-verband. Als voor het nieuwe jaar geen nieuwe handelsafspraken zouden zijn gemaakt, valt de handel tussen EU en VK terug op basisregels van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Daardoor zouden invoertarieven gaan gelden op de goederenstroom tussen de 27 lidstaten enerzijds en het VK anderzijds.
MSN 24.12.2020 Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben een overeenkomst bereikt over hun toekomstige handelsrelatie. Dat maakte de Britse regering bekend. Onderhandelaars van beide kanten hebben maanden over zo’n overeenkomst gepraat.
Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen geeft op dit moment een persconferentie over de deal.
“Deze overeenkomst maakt een nieuwe relatie mogelijk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europse Unie, een die we altijd hebben gewild”, stelt een woordvoerder van de Britse regering. “Een florerende handelsrelatie tussen een soeverein Verenigd Koninkrijk met zijn Europese partners.”
Visrechten
Woensdagavond doken de eerste geruchten over een deal de kop op, maar witte rook kwam er niet. Wel werd er door EU-functionarissen gezinspeeld op een bericht in de vroege ochtend donderdag. Later lieten aangekondigde persconferenties van Boris Johnson en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie herhaaldelijk op zich wachten.
Oorzaak van het uitstel bleken de details van een akkoord over visrechten. Daarbij werd volgens bronnen op het niveau van afzonderlijke vissoorten gekeken. Uiteindelijk kwam de bekendmaking van de deal donderdag vlak voor 15.00 uur.
MSN 24.12.2020 De Britse politicus Nigel Farage hoopt dat het naderende brexitakkoord het “begin van het einde” betekent voor de Europese Unie. Farage is een groot voorstander van een harde brexit en een tegenstander van de EU.
In gesprek met Talk Radio zei Farage dat hij niet tevreden is met de brexitdeal. “Ik vermoed dat we met deze overeenkomst nog te dicht tegen de EU-regels aanzitten de komende jaren.” Toch vindt hij de situatie beter dan vijf jaar geleden, voor de brexit. “Maar het is niet goed genoeg om een dynamisch economisch centrum als Singapore te worden.”
Donderdagochtend werd aangekondigd dat de Britse premier Boris Johnson en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen de afspraak telefonisch zouden bezegelen. Volgens ingewijden zijn er op het laatste moment nog kinken in de kabel gekomen. Volgens de BBC gaan de twee leiders snel met elkaar in gesprek.
Telegraaf 24.12.2020 De EU en het Verenigd Koninkrijk lijken starend in de afgrond van 31 december toch nog een handelsakkoord te sluiten. Na een avond en nacht waarin de puntjes nog op de i moesten worden gezet, is er voor donderdag een persconferentie gepland waarop het grote moment wordt aangekondigd.
De Britse tabloids namen donderdagochtend op hun eigen wijze alvast een voorschot op een akkoord. ’The night before Brexmas’, kopte The Sun bijvoorbeeld, met daarbij een foto van een als kerstman uitgedoste premier Johnson die een Brexit-cadeautje door de schoorsteen schuift.
Het nakende compromis zorgt voor een zucht van verlichting in beide kampen aangezien een chaotisch Brits afscheid op 1 januari is voorkomen. Maar het betekent ook dat Nederlandse vissers fors minder vis uit de Britse wateren zullen mogen halen, al hebben vooral de Britten de afgelopen twee dagen nog fors wat water bij de wijn gedaan.
Het doemscenario van een no deal Brexit, waarbij de Britten per 1 januari uit de Europese interne markt zouden vallen zonder enige vorm van regeling, is echter afgewend. Zou dat werkelijkheid zijn geworden dan zouden Nederlandse vissers überhaupt niet meer in Britse wateren mogen vissen.
Het VK voegt zich naar Europese regels en krijgt in ruil daarvoor vrije toegang tot de Europese interne markt. Dat betekent dat er over en weer gehandeld kan worden zoals nu nog het geval is: zonder quota en tarieven. Mocht het VK in de toekomst toch gaan afwijken van EU-standaarden, bijvoorbeeld op milieugebied, dan kan dat gevolgen hebben voor hun toegang tot de Europese markt.
NOS 24.12.2020 Volgens Britse media geeft premier Johnson in de loop van de ochtend een persconferentie over een brexit-akkoord. In de aanloop daarnaartoe heeft hij nog eens telefonisch overleg met de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen.
Aanvankelijk meldde de BBC dat de persconferentie was gepland om 09.00 uur Nederlandse tijd, maar later meldde de omroep dat dat moment is uitgesteld. De deal is nog niet beklonken omdat de gesprekken over visrechten nog lopen. Daarbij wordt volgens bronnen elke vis afzonderlijk besproken, van haring tot makreel.
Een woordvoerder van Johnson zei eerder dat de deal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie over de brexit “binnen handbereik” is. Britse media schrijven dat er een document op tafel ligt van 2000 pagina’s.
“Johnson zal de deal aan het volk verkopen met bombastische teksten”, zegt correspondent Suse van Kleef in het NOS Radio 1 Journaal. “Hij zal zeggen dat het Verenigd Koninkrijk met deze afspraken een geweldige toekomst tegemoet gaat en dat de Britten vrij zullen zijn om hun eigen koers te varen.”
Nachtelijke onderhandelingen
Johnson zou gisteravond kopstukken in zijn regering en in de Conservatieve Partij hebben ingelicht over het akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Na negen maanden onderhandelen zijn Brussel en Londen dichter bij een akkoord dan ooit.
Gisteren leek een deal nog een kwestie van uren. In de loop van de avond doken er geruchten op dat een persconferentie van Johnson naderde, maar hij verscheen niet. Hoofdonderhandelaars Barnier (EU) en Frost (VK) zouden de hele nacht hebben doorgewerkt om de laatste hand te leggen aan de definitieve tekst.
Vissen in Britse wateren
Het visrecht in Britse territoriale wateren is de laatste maanden een van de belangrijkste struikelblokken. Vissers uit de EU zouden volgens het nieuwe akkoord in het Britse water veel minder mogen vangen. Ook afspraken over het zogenoemde ‘gelijke speelveld’, de voorwaarden waaronder Britse bedrijven nog zaken kunnen doen in de EU, kwamen uiterst moeizaam tot stand.
Het Britse parlement en de 27 EU-lidstaten moeten het brexit-akkoord nog wel goedkeuren. Regeringsleiders van lidstaten van de Europese Unie worden geacht vandaag beschikbaar te zijn voor het geval er een handelsakkoord komt, zo schreef persbureau Reuters gisteren.
De laatste weken werd er door de EU en het VK vooral onderhandeld over drie grote thema’s. Hieronder leggen we ze kort uit:
NOS
NOS
NOS
NOS
Het Verenigd Koninkrijk heeft de EU formeel op 31 januari 2020 verlaten, maar zit sindsdien in een ‘transitieperiode’ waardoor onder andere wetgeving en voorschriften over handel en reizen dit jaar intact zijn gebleven. Vanaf 31 december loopt die transitieperiode ten einde en vervallen de bestaande vrijehandelsafspraken.
MSN 24.12.2020 Inmiddels zijn er 1.645 dagen verstreken sinds het moment dat het Verenigd Koninkrijk de knoop doorhakte en besloot te vertrekken uit de EU. In januari namen ze afscheid van Europa, maar tot 31 december doen ze nog mee met de handelsregels. De toekomst daarna was onzeker, maar nu lijkt er toch een deal te komen.
Puntjes op de i
Volgens politiek verslaggever Iain Watson van de BBC wordt er alleen nog gewacht op het moment dat Boris Johnson de telefoon oppakt voor een gesprek met de hoge heren van de Europese Unie. Zodra hij EU-president Von der Leyen aan de telefoon krijgt, kunnen de puntjes op de i worden gezet, waarna Johnson een toespraak aan het Britse volk zou gaan geven.
Deal or no deal?
Als het Verenigd Koninkrijk en de EU vóór 31 december geen deal weten te sluiten, komt er automatisch een no-deal Brexit. Dat zou betekenen dat EU-landen mogelijk extra belastingen of tarieven zouden vragen voor Britse goederen.
Stel dat er wel een deal komt, dan krijgt elk land in de Europese Unie nog een kopietje toegestuurd om lekker te gaan lezen tijdens de kerstdagen. Iedereen heeft vervolgens de optie om het verdrag te vetoën, waardoor het alsnog niet doorgaat.
Komt er wel een deal, zoals nu verwacht wordt, dan gaat die meteen op 1 januari in effect. Waarschijnlijk geeft Boris Johnson tijdens zijn toespraak meer inhoudelijke informatie over de deal.
AD 24.12.2020 De Britse premier Boris Johnson is meer dan tevreden met de gesloten handelsdeal met de Europese Unie voor na de brexit. Hij viert het als een triomf.
Over de grote lijnen zijn we het eens. We kunnen er allebei beter van worden, aldus Boris Johnson.
,,De deal gaat banen beschermen en geeft ons mogelijkheid om producten in Europa te verkopen zonder tarieven en quota’s. We kunnen meer zaken doen”, aldus Johnson tijdens een persconferentie vanmiddag.
Johnson legde de nadruk op de soevereiniteit die hij had teruggehaald naar het Verenigd Koninkrijk. De deal is gedaan. De Britse premier zei dat hij belofte had ingelost en de Britten de weer controle had gegeven over hun financiën, de grenzen grenzen, de handel en de visserij. De handel met de EU kon doorgaan zonder dat de Britten tarieven werd opgelegd of ze zich aan quota’s moesten houden. Ook had het Europese Hof van Justitie geen zeggenschap meer in Britse aangelegenheden.
,,Vanaf 1 januari worden Britten wetten alleen door het Britse parlement gemaakt’’, aldus Johnson. ,,Het is geen slecht nieuws voor de EU om een welvarend Verenigd Koninkrijk voor de deur te hebben. Het is niet slecht als wij dingen anders doen. Over de grote lijnen zijn we het eens. We kunnen er allebei beter van worden. Als een partij zich benadeeld kunnen we dat voorleggen aan een derde partij.”
MSN 24.12.2020 De Britse regering claimt in een eigen analyse de grote winnaar te zijn van het handelsakkoord met de Europese Unie. Volgens de uitgelekte analyse, die door het blog Guido Fawkes werd gepubliceerd, heeft het Verenigd Koninkrijk op 28 punten gewonnen, tegen elf punten waar de EU de overwinning binnensleepte. Op 26 punten is het een compromis geworden, stelt de regering Johnson.
Op die puntsgewijze analyse van de deal valt nogal wat af te dingen. Bij verscheidene onderwerpen die het Verenigd Koninkrijk naar eigen zeggen heeft binnengesleept in de onderhandelingen worden de oorspronkelijke standpunten van beide kampen niet goed weergegeven.
De analyse geeft wel goed weer hoe belangrijk het voor Johnson is om de deal als een overwinning te presenteren. Hij heeft de steun van streng in de leer zijnde brexitvoorstanders nodig om het handelsakkoord goedgekeurd te krijgen in het Lagerhuis. Die hardliners hebben jaren gewacht tot het Verenigd Koninkrijk zich kon losmaken van de EU en zullen ieder compromis zeer kritisch bekijken, zeker als dat de toekomstige vrijheid van hun land kan inperken.
MSN 24.12.2020 Het kan nog uren duren voordat de Britse premier Boris Johnson of Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een brexitdeal aankondigt. Dat meldden bronnen aan persbureau Reuters.
Op het laatste moment zou er nog onenigheid zijn over de laatste afspraken over visserij. De toegang van vissers uit EU-lidstaten tot Britse wateren is een van de lastigste thema’s in de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag.
NU 24.12.2020 Het kan nog een paar uur duren voordat er een Brexit-akkoord ligt, zeggen officials van zowel de Europese Unie als het Verenigd Koninkrijk donderdag. Het belangrijkste struikelblok is nog altijd de visserij, waarover beide partijen al maanden steggelen.
In de loop van woensdag werd steeds vaker gemeld dat een deal tussen het VK en de EU aanstaande was. Bronnen sloten niet uit dat op woensdagavond een akkoord zou worden bereikt.
Dat bleek te voorbarig. Ook een persconferentie die donderdagochtend zou plaatsvinden, is verschoven naar later op de dag. De afrondende gesprekken zouden best nog “enkele uren kunnen duren”, aldus een functionaris van de Britse overheid.
Volgens de Britse krantThe Guardian is er vertraging ontstaan doordat Brusselse onderhandelaars verouderde cijfers over visvangst gebruikten. De cijfers worden gebruikt om te bepalen hoeveel vis de Europese vissers mogen vangen in Britse wateren.
Het VK is stapte op 31 januari 2020 uit de EU, maar tot het einde van dit jaar is er nog een overgangsperiode waarin oude regels gelden. De partijen onderhandelen nu over hoe de onderlinge handel eruit moet zien na de jaarwisseling.
Visserij lijkt het belangrijkste twistpunt. Brussel wil dat Europese vissers, onder wie veel Nederlanders, na 1 januari nog steeds in Britse wateren mogen vissen. Londen wil daar zelf over kunnen beslissen.
MSN 24.12.2020 Het kan nog een paar uur duren voordat er een Brexit-akkoord ligt, zeggen officials van zowel de Europese Unie als het Verenigd Koninkrijk donderdag. Het belangrijkste struikelblok is nog altijd de visserij, waarover beide partijen al maanden steggelen.
In de loop van woensdag werd steeds vaker gemeld dat een deal tussen het VK en de EU aanstaande was. Bronnen sloten niet uit dat op woensdagavond een akkoord zou worden bereikt.
Dat bleek te voorbarig. Ook een persconferentie die donderdagochtend zou plaatsvinden, is verschoven naar later op de dag. De afrondende gesprekken zouden best nog “enkele uren kunnen duren”, aldus een functionaris van de Britse overheid.
Volgens de Britse krantThe Guardian is er vertraging ontstaan doordat Brusselse onderhandelaars verouderde cijfers over visvangst gebruikten. De cijfers worden gebruikt om te bepalen hoeveel vis de Europese vissers mogen vangen in Britse wateren.
Het VK is stapte op 31 januari 2020 uit de EU, maar tot het einde van dit jaar is er nog een overgangsperiode waarin oude regels gelden. De partijen onderhandelen nu over hoe de onderlinge handel eruit moet zien na de jaarwisseling.
Visserij lijkt het belangrijkste twistpunt. Brussel wil dat Europese vissers, onder wie veel Nederlanders, na 1 januari nog steeds in Britse wateren mogen vissen. Londen wil daar zelf over kunnen beslissen.
RTL 24.12.2020 Het blijft tot het allerlaatste moment spannend of er een brexitdeal komt. Persconferenties van premier Johnson en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen werden vanochtend vroeg al verwacht, maar dat bleek te voorbarig. Er wordt nog steeds onderhandeld. Dat bevestigt de Europese Commissie aan RTL Nieuws.
Te optimistisch
Aan het begin van de ochtend gonsde het van de geruchten dat inmiddels alle plooien waren gladgestreken en de deal was beklonken. Een telefoongesprek tussen de Britse premier Boris Johnson en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stond voor 8 uur op de planning. Daarna zou een persconferentie volgen met het goede nieuws om 9 uur.
Maar zoals zo vaak in de brexitsaga bleek die planning te optimistisch. Het is niet precies duidelijk welk probleem er nu nog op het laatste moment opgelost moet worden en hoe lang dat gaat duren.
Vis
De laatste dagen hebben de onderhandelaars vooral zeer intensief gesproken over een oplossing voor het probleem van de visserij. De EU wil toegang houden voor zijn vissers tot de Britse wateren, omdat anders een groot deel van de sector buiten hun schuld om flink in de problemen dreigt te raken. De Britten willen juist zo veel mogelijk zeggenschap over wie er wat mag vangen in hun zee.
De vertraging van vandaag heeft volgens ingewijden ook weer te maken met de details van de afspraken over visserij. Onduidelijk is wat nu precies het probleem is.
Dat het geen kwestie is van wat puntjes op de i zetten, is inmiddels wel duidelijk. Rond 13.00 uur gaf een woordvoerder van de Britse regering aan dat de onderhandelingen nog wel ‘enkele uren’ in beslag konden nemen.
Extra uitzending
Op het moment dat duidelijk is dat er een deal is beklonken, is alles live te volgen in een extra uitzending van RTL Z Nieuws.
MSN 24.12.2020 Het blijft tot het allerlaatste moment spannend of er een brexitdeal komt. Persconferenties van premier Johnson en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen werden vanochtend vroeg al verwacht, maar dat bleek te voorbarig. Er wordt nog steeds onderhandeld. Dat bevestigt de Europese Commissie aan RTL Nieuws.
Te optimistisch
Aan het begin van de ochtend gonsde het van de geruchten dat inmiddels alle plooien waren gladgestreken en de deal was beklonken. Een telefoongesprek tussen de Britse premier Boris Johnson en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stond voor 8 uur op de planning. Daarna zou een persconferentie volgen met het goede nieuws om 9 uur.
Maar zoals zo vaak in de brexitsaga bleek die planning te optimistisch. Het is niet precies duidelijk welk probleem er nu nog op het laatste moment opgelost moet worden en hoe lang dat gaat duren.
Vis
De laatste dagen hebben de onderhandelaars vooral zeer intensief gesproken over een oplossing voor het probleem van de visserij. De EU wil toegang houden voor zijn vissers tot de Britse wateren, omdat anders een groot deel van de sector buiten hun schuld om flink in de problemen dreigt te raken. De Britten willen juist zo veel mogelijk zeggenschap over wie er wat mag vangen in hun zee.
De vertraging van vandaag heeft volgens ingewijden ook weer te maken met de details van de afspraken over visserij. Onduidelijk is wat nu precies het probleem is.
Dat het geen kwestie is van wat puntjes op de i zetten, is inmiddels wel duidelijk. Rond 13.00 uur gaf een woordvoerder van de Britse regering aan dat de onderhandelingen nog wel ‘enkele uren’ in beslag konden nemen.
Extra uitzending
Op het moment dat duidelijk is dat er een deal is beklonken, is alles live te volgen in een extra uitzending van RTL Z Nieuws.
MSN 23.12.2020 Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn dicht bij een akkoord over hun handelsrelatie na 1 januari. Britse media meldden dat zo’n overeenkomst al woensdag kan worden aangekondigd. Persbureau Reuters meldde bovendien dat lidstaten van de Europese Unie voorbereidingen treffen om de gemaakte afspraken na de jaarwisseling toe te passen.
Volgens een EU-diplomaat is een overeenkomst over de toekomstige handelsrelatie tussen de Britten en de EU nabij. „Het is een kwestie van dit vandaag of morgen aankondigen”, citeert Reuters een bron. Tegelijkertijd wordt gewaarschuwd dat over de laatste punten van een Brexit-deal nog geen finale overeenkomst is. „De lucht is zwanger van verwachting. Maar we zijn er nog niet”, meldt een EU-bron aan het ANP.
De Europese Raad, die de leiders van alle lidstaten vertegenwoordigt, zou nu voorbereidingen treffen voor een voorlopige invoering van de handelsafspraken. Daardoor zou het verdrag al kunnen ingaan voordat bijvoorbeeld het Europees Parlement dit heeft behandeld.
De Britten verlieten eind januari de EU, maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel is, valt die terug op de zeer ongunstige basisregels van de Wereldhandelsorganisatie. Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.
Verschillende Britse kranten meldden ook dat een akkoord in zicht is. Volgens een politiek verslaggever van The Sun is er op het laatste moment nog onenigheid ontstaan rond afspraken over accu’s voor elektrische auto’s. Zakenkrant Financial Times meldt op basis van ingewijden aan Britse zijde dat er nog steeds discussies zijn over visserij en eerlijke concurrentie, maar dat een deal op woensdagavond mogelijk is.
MSN 23.12.2020 De Amsterdamse beurs is woensdag met een fraaie winst gesloten. Berichten dat een Brexit-akkoord in aantocht was, stemden beleggers positief. Winkelvastgoedfonds Unibail was de grootste winnaar in de AEX. De bankaandelen ABN Amro en ING waren ook gewild.
De AEX-index eindigde 0,8% hoger op 622,42 punten. De AMX ging 0,6% vooruit naar 932,08 punten. De koersenborden in Londen (+0,7%), Parijs (+1,1%) en Frankfurt (+1,3%) kleurden eveneens groen.
Optimistische berichten dat er een Brits-Europees handelsverdrag voor na de Brexit in aantocht is, stuwden de koers van het pond. De munt werd bijna 1% meer waard ten opzichte van de euro. Britse media meldden dat zo’n Brexit-akkoord mogelijk al woensdagavond kon worden aangekondigd. Dit nieuws maakte ook aandelenbeleggers opgewekt.
„Het optimisme overheerst op de beurzen. Begin deze week was er nog schrik vanwege de nieuwe coronavariant, maar dat is weggeëbd”, zei beleggingsstrateeg Wim Zwanenburg (Stroeve & Lemberger). Naast de groeiende kans op een Brexit-akkoord putten beleggers ook vertrouwen uit aankondigingen dat coronavaccins eveneens werken tegen de nieuwe besmettelijkere variant van het virus.
Volgens analist Corné van Zeijl (Actiam) reageerden de financiële markten kalm op de onverwachte actie van de Amerikaanse president Donald Trump, die het akkoord over een noodsteunpakket van $900 miljard terugstuurde naar het Congres in Washington. Trump wil dat de financiële steun voor de meeste Amerikanen wordt verhoogd van $600 naar $2000. „De situatie wordt voor sommige Amerikanen nu wel nijpend. Maar iedereen weet ook dat er over een maand een andere president zit”, aldus Van Zeijl.
Op Wall Street koerste de Dow Jones-index aan het einde van de middag circa 0,7% hoger. Techbeurs Nasdaq gaf echter 0,1% prijs. Een uur voordat de beurshandel in New York van start ging, werd bekend dat 803.000 Amerikanen de voorbije week een WW-uitkering hebben aangevraagd. Dat was een meevaller, want analisten hadden gerekend op 880.000 steunaanvragen.
Unibail koploper in AEX, Takeaway achterblijver
In de AEX was winkelvastgoedfonds Unibail de koploper met een plus van 4,4%. De financiële waarden ABN Amro (+3,9%), Aegon (+3,6%) en ING (+3,4%) waren eveneens in trek.
Biotechnologiebedrijf Galapagos (+2,5%) krabbelde op na de koersdreun van vorige week. De AEX werd eveneens vooruit geholpen door zwaargewicht Royal Dutch Shell (+2,9%).
Just Eat Takeaway (-1,4%) was de grootste achterblijver onder de hoofdfondsen. Het maaltijdenbestelbedrijf was begin deze week nog de smaakmaker in de AEX door de verwachting dat de lockdowns in Europa wellicht iets langer gaan duren en thuisblijvers meer bestellingen zullen plaatsen.
Philips sloot onveranderd. Topman Frans van Houten zei woensdag in een interview met De Telegraaf dat het zorgtechnologieconcern op het juiste pad zit.
In de AMX was Air France KLM de grootste stijger met een plus van 4,5%. Het luchtvaartconcdern zat in de lift dankzij de hervatting van de vluchten naar het Verenigd Koninkrijk.
Pharming won 0,2%. De aandelen van het Nederlandse biotechnologiebedrijf zijn sinds vandaag ook verhandelbaar op de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq.
Basic-Fit (-2,3%) was de grootste daler bij de middelgrote fondsen. De sportschoolketen is met de banken soepelere regels voor zijn leenfaciliteit overeengekomen. Basic-Fit hoeft door de nieuwe afspraken eind dit jaar en in juni volgend jaar niet aan de halfjaarlijkse test voor de verhouding tussen geleend geld en eigen vermogen te voldoen. Voor de test eind volgend jaar gelden soepelere regels dan normaal.
In de speciale eindejaars-aflevering van de podcast Kwestie van Centen blikken Martin Visser en Herman Stam terug op een heftig jaar.
NU 24.12.2020 De onderhandelingen over de Brexit-deal, die volgens bronnen bijna rond is, zijn in de nacht van woensdag op donderdag tot in de late uren doorgegaan. Britse media, waaronder BBC News, melden dat de Europese Commissie naar verwachting donderdagochtend met een verklaring komt. De Britse regering zal dan op haar beurt op dezelfde ochtend een persconferentie houden.
De Europese Unie en de Britse regering zijn momenteel “bezig met de details” van een eventueel handelsakkoord, aldus een Europese functionaris. Er is volgens hem nog geen overeenstemming bereikt. Woensdag werd in de loop van de dag duidelijk dat onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk dicht bij een akkoord over de handelsrelatie na 1 januari zijn.
De onderhandelingen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk lopen al maanden moeizaam, maar lijken in de laatste dagen te zijn gaan vlotten. De grote twistappels zijn visserijrechten en welke concurrentieregels voor de Europese interne markt voor de Britten blijven gelden.
Een handelsakkoord moet voorkomen dat er na 1 januari handelstarieven gaan gelden. Vanaf die datum krijgt het goederenverkeer vanaf beide kanten van de Noordzee en het Kanaal te maken met douaneformaliteiten, ongeacht of er een akkoord wordt gesloten.
Een journalist van BBC News meldt dat donderdag om 8.00 uur (Nederlandse tijd) een telefoongesprek tussen de partijen staat gepland. Een uur later volgt mogelijk een persconferentie.
MSN 23.12.2020 Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zouden dicht bij het sluiten van een deal zijn. Het akkoord zou woensdagavond of donderdag kunnen worden aangekondigd en lidstaten van de EU zou zijn gevraagd om voorbereidingen te treffen om de deal na de jaarwisseling in werking te stellen.
Een EU-diplomaat zegt tegen persbureau Reuters dat de deal al zo concreet is dat het een kwestie is van “vandaag of morgen aankondigen”. Volgens een andere bron binnen de Europese Commissie bevinden de gesprekken zich nog in de “laatste fase”.
De Europese Raad, die de leiders van alle lidstaten vertegenwoordigt, zou nu voorbereidingen treffen voor een voorlopige invoering van de handelsafspraken. Daardoor zou het verdrag al kunnen ingaan voordat bijvoorbeeld het Europees Parlement dit heeft behandeld.
De Britten verlieten eind januari de EU, maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel is, blijven de voor beide partijen zeer ongunstige basisregels van de Wereldhandelsorganisatie van toepassing. Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.
Verschillende Britse kranten melden eveneens dat een akkoord in zicht is. Volgens een politiek verslaggever van The Sun is er op het laatste moment nog onenigheid ontstaan rond afspraken over accu’s voor elektrische auto’s. Zakenkrant Financial Times meldt op basis van ingewijden aan Britse zijde dat er nog steeds discussies zijn over visserij en eerlijke concurrentie, maar dat een deal op woensdagavond mogelijk is.
Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
Onderzoek
Het Openbaar Ministerie start een onderzoek naar het beschieten van Afghaanse huizen door Nederlandse militairen tijdens een missie in 2007. Mogelijk zijn daarbij burgerslachtoffers gevallen.
Het OM heeft dit besloten nadat Uruzgan-veteraan Servie Hölzken in Trouw vertelde hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Hij vuurde naar eigen zeggen op wegrennende mensen die onbewapend waren. Ook nam hij een Afghaanse qala (huis) lange tijd onder vuur omdat mensen zich daar schuilhielden. Hij kreeg opdracht net zo lang door te gaan tot er geen beweging meer was. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden’’, vertelt Hölzken nu.
Defensie zegt geschrokken te zijn van het verhaal. Een woordvoerder benadrukt dat het departement in de archieven niets is tegengekomen van een incident dat lijkt op dat wat Hölzken beschrijft. “Misschien is het wel gebeurd, maar wij kunnen het niet vinden.”
Het ministerie overweegt om een meldpunt en een onafhankelijke commissie in te stellen. Bij die commissie zouden voormalig militairen mogelijk onrechtmatig gedrag uit het verleden in vertrouwen kunnen melden.
“Veteranen kunnen altijd melding doen van misstanden, maar we willen de drempel zo laag mogelijk maken. Er was al een meldpunt in verband met de inventarisatie van Australische misstanden”, aldus Mike Bos, kolonel en defensiewoordvoerder, in het NOS Radio 1 Journaal.
Veel gelijkenissen
Mike Bos verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. De misstanden kwamen naar voren uit het Brereton-onderzoek onderzoek dat in november werd gepubliceerd. In dat rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
De ex-militair claimt dat de rules of engagement zijnovertreden. Kropf: “Verder onderzoek moet dat nu uitwijzen. Het is heel belangrijk dat er nu gedegen onderzoek komt. Defensie doet dit altijd met volledige transparantie richting het Openbaar Ministerie.”
‘Niet 100 procent geloofwaardig’
Advocaat Michael Ruperti staat regelmatig militairen en veteranen bij in zaken. “Ik vind dat dit soort verhalen niet in de media moet worden gemeld. Daarmee beschuldig je indirect je collega-militairen van oorlogsmisdaden. Als ik zijn advocaat zou zijn geweest, dan had ik hem nooit naar Trouw gestuurd.”
Ook zegt Ruperti nergens te lezen dat de oud-militair zijn verhaal niet kwijt kon bij Defensie. “Ik ga niet zeggen dat ik dit verhaal 100 procent geloofwaardig vind. Ik heb in al die 21 jaar nog nooit zoiets gehoord zoals in Australië is gebeurd.”
Ruperti verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht.
Defensie onderzoekt melding over Australisch exces in Uruzgan
Het ministerie van Defensie onderzoekt een melding van een Nederlandse militair over misstanden van het Australische leger in Afghanistan. De militair was destijds uitgezonden naar Uruzgan. Daar hebben Nederlandse en Australische militairen tussen 2006 en 2010 samengewerkt.
Volgens minister Ank Bijleveld (Defensie) meldde de militair zich een dag na het verschijnen van het onderzoek over excessen gepleegd door Australische troepen in Afghanistan. Special forces hebben daar 39 mensen standrechtelijk geëxecuteerd tussen 2005 en 2016. De meeste incidenten vonden plaats in Uruzgan.
Defensie onderzoekt momenteel of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van de Australische misdaden. “Deze inventarisatie richt zich op operaties van Australische speciale eenheden waarbij met Nederlandse troepen is samengewerkt, of die door Nederlandse militairen zijn ondersteund”, aldus Bijleveld in antwoord op Kamervragen van D66 en SP.
De Australische onderzoekers hebben geen aanwijzingen gevonden dat Nederlandse militairen op de hoogte waren van de misstanden of erbij betrokken waren.
Vragen Kabinet over ernstige misdaden die Australische special forces hebben gepleegd
Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 mensen illegitiem hebben gedood. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Nasleep inzet Australische elitetroepen in Afganistan
Afghanistan eist gerechtigheid na de berichten over Australische gruweldaden tegen Afghaanse burgers. De premier van Australië heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani verzekerd dat de militairen die verantwoordelijk zijn voor de moorden voor de rechter worden gebracht, zei de president vrijdag 20.11.2020 in Kaboel.
Het nieuws komt een dag na het vrijgeven van een rapport met duidelijk bewijs dat een groep Australische elitetroepen tussen 2009 en 2013 minstens 39 Afghaanse burgers heeft gedood. Dat gebeurde bij 23 verschillende incidenten.
Volgens het onderzoek zijn 25 daders geïdentificeerd, van wie sommigen nog deel uitmaken van de strijdkrachten. Dit blijkt uit een eigen onderzoek (pdf) van de krijgsmacht. Dat is tevens de conclusie van het Brereton-onderzoek (.pdf), waarvan een samenvatting vandaag openbaar is gemaakt.
Het Nederlandse ministerie van Defensie weet zeker dat er geen Nederlanders betrokken waren bij de oorlogsmisdaden van Australische elitetroepen in Afghanistan. Dat vertelt majoor Peter de Bock donderdag in gesprek met NU.nl, na berichtgeving van de NOS.
Telegraaf 18.02.2021
Defensie werd er vorige week al door Australië van op de hoogte gebracht dat er geen sprake was van Nederlandse betrokkenheid. De andere uitkomsten van het onderzoek ontving Defensie in de nacht van woensdag op donderdag pas en worden door de woordvoerder als “zeer ernstig” bestempeld.
Uit een Australisch rapport kwam naar voren dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun dienst in Afghanistan in strijd met internationale regels 39 burgers en gevangenen hebben gedood. Een onderzoeksrechter spreekt van oorlogsmisdaden.
MSN 11.03.2021 Afghaanse meisjes mogen straks alleen nog maar voor publiek zingen als dat louter uit vrouwen bestaat, zo heeft het ministerie van Onderwijs besloten. Het ministerie besloot ook dat mannelijke leraren schoolmeisjes geen zangles meer mogen geven.
Op Afghaanse sociale media is woedend gereageerd op het besluit, dat volgens velen erg doet denken aan de het beleid van de Taliban.
Meisjes boven de twaalf jaar mogen alleen nog optreden voor een publiek als dat „voor 100 procent uit vrouwen bestaat” zo maakte het ministerie bekend. Volgens een woordvoerder van het ministerie is het besluit genomen op aandrang van studenten en ouders. Schoolhoofden worden verantwoordelijk gesteld voor het doorvoeren van de maatregel.
Verontwaardiging
Op sociale media wordt met woede en verontwaardiging gereageerd op de beslissing. „Het ziet er niet best uit voor de republiek als ze dezelfde waarden als de Taliban aan gaan hangen” stelt journalist Ruchi Kumar op Twitter. Andere twitteraars vechten het verbod aan met filmpjes van dansende en zingende meisjes.
Rangina Hamidi, de Afghaanse minister van Onderwijs, staat er nu slecht op bij veel twitteraars. „Ik heb eens gelezen dat u een van de ’leidende stemmen’ bent voor Afghaanse vrouwen. Maar ik wist niet dat u uw stem zou gebruiken om die van Afghaanse meisjes af te kappen. Wat is de bedoeling?”, tweette een boze twitteraar.
Beschermd
De minister kreeg ook bijval van mensen die meenden dat de meisjes zo beschermd worden tegen opdringerige mannen, maar haar critici stellen dat dat probleem echt niet weggaat door meisjes te verbieden te zingen.
Sinds de Taliban begin deze eeuw door de Amerikanen uit Kaboel verdreven werden hebben vrouwen in Afghanistan er meer rechten gekregen op het gebied van onderwijs en werk. Veel vrouwen zijn bang die rechten weer kwijt te raken, nu er onderhandeld wordt met de Taliban over een terugkeer in de Afghaanse politiek.
NU 08.03.2021 De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft een dwingend voorstel gedaan tot een vredesoverleg tussen de Afghaanse regering en de Taliban. Het beraad zou onder leiding van de Verenigde Naties moeten worden gehouden in Turkije. Dat blijkt uit berichtgeving door het Afghaanse TOLOnews en The New York Times.
Het doel van het vredesoverleg zou het verminderen van gewelddadigheden voor de duur van drie maanden zijn. Uiteindelijk moet dat leiden tot een staakt-het-vuren.
In een felle brief aan de Afghaanse president Ashraf Ghani roept Blinken hem op leiderschap te tonen. Hij stelt dat de regering-Biden het vertrouwen is kwijtgeraakt door de haperende vredesbesprekingen tussen de machthebbers in Kaboel en de Taliban-opstandelingen.
Blinken vraagt Ghani de harde toon die de Amerikaanse minister aanslaat tot zich door te laten dringen omdat die de Amerikaanse frustratie over de gang van zaken reflecteert. Washington vindt dat Ghani zich onbuigzaam opstelt en daarmee het vredesproces verstoort. Het bestaan van de brief is tegenover The New York Times bevestigd door functionarissen in de VS en Afghanistan.
Blinken schreef ook dat de VS nog niet heeft besloten of het land de resterende 2.500 Amerikaanse militairen voor 1 mei 2021 terughaalt uit Afghanistan, zoals ruim een jaar geleden met de Taliban is afgesproken.
Dat akkoord maakte de weg vrij voor vredesbesprekingen tussen de rebellen en de Afghaanse regering, maar sinds het begin in september is er geen vooruitgang geboekt. De gesprekken lopen steeds vast op onderwerpen als de uitwisseling van gevangenen en terugdringing van het geweld.
MSN 07.03.2021 De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft een dwingend voorstel gedaan tot een vredesoverleg tussen de Afghaanse regering en de Taliban. Het beraad zou onder leiding van de Verenigde Naties moeten worden gehouden in Turkije. Dat blijkt uit berichtgeving door het Afghaanse TOLOnews en The New York Times.
Het doel van het vredesoverleg zou het verminderen van gewelddadigheden voor de duur van drie maanden zijn. Uiteindelijk moet dat leiden tot een staakt-het-vuren.
In een felle brief aan de Afghaanse president Ashraf Ghani roept Blinken hem op leiderschap te tonen. Hij stelt dat de regering-Biden het vertrouwen is kwijtgeraakt door de haperende vredesbesprekingen tussen de machthebbers in Kaboel en de Taliban-opstandelingen.
Blinken vraagt Ghani de harde toon die de Amerikaanse minister aanslaat tot zich door te laten dringen omdat die de Amerikaanse frustratie over de gang van zaken reflecteert. Washington vindt dat Ghani zich onbuigzaam opstelt en daarmee het vredesproces verstoort. Het bestaan van de brief is tegenover The New York Times bevestigd door functionarissen in de VS en Afghanistan.
Blinken schreef ook dat de VS nog niet heeft besloten of het land de resterende 2.500 Amerikaanse militairen voor 1 mei terughaalt uit Afghanistan, zoals ruim een jaar geleden met de Taliban is afgesproken.
Dat akkoord maakte de weg vrij voor vredesbesprekingen tussen de rebellen en de Afghaanse regering, maar sinds het begin in september is er geen vooruitgang geboekt. De gesprekken lopen steeds vast op onderwerpen als de uitwisseling van gevangenen en terugdringing van het geweld.
MSN 13.02.2021 De Duitse regering wil dat haar militairen langer in Afghanistan blijven, maakte minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas zaterdag bekend. Na de Verenigde Staten levert Berlijn het grootste contingent militairen in het Zuid-Aziatische land.
De vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse overheid en de Taliban “zullen niet voor eind maart zijn afgesloten” als het mandaat van de Duitse troepen afloopt, zei Maas tegen Duitse media. “Daarom moet we ons voorbereiden op verschillende scenario’s, waaronder een nieuw mandaat van de Bondsdag.”
De Duitse troepen maken deel uit van de 10.000 man sterke troepenmacht van de NAVO in Afghanistan. Defensieministers van het bondgenootschap spreken later deze maand over de toekomst van de missie. Aan de NAVO-missie Resolute Support nemen momenteel zo’n 150 Nederlandse militairen deel, aldus het ministerie van Defensie in Den Haag. De hoofdtaak bestaat uit het trainen en adviseren van Afghaanse veiligheidsdiensten.
De Taliban en de Verenigde Staten zijn overeengekomen dat in mei dit jaar alle Amerikaanse troepen uit het land zijn teruggetrokken. Er zitten nu nog zo’n 2500 Amerikaanse militairen in Afghanistan, het kleinste aantal sinds het begin van de oorlog in 2001.
NU 19.01.2021 De Nederlandse militair van de Koninklijke Landmacht die zaterdag tijdens een schietoefening in Afghanistan aan zijn arm gewond raakte, is terug in Nederland. Hij kwam in de nacht van maandag op dinsdag aan op Vliegbasis Eindhoven, bevestigt een woordvoerder van Defensie dinsdag in gesprek met NU.nl.
De militair is in Afghanistan geopereerd aan zijn arm en zijn toestand is stabiel. Hij is teruggebracht naar Nederland, omdat volgens de zegsman in Afghanistan de specialistische zorg ontbreekt die de militair nodig heeft. Het ging hierbij om een medische vlucht. De militair heeft inmiddels met zijn familie kunnen spreken.
De man raakte gewond tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan. Wat er precies is gebeurd, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens het AD werd hij geraakt door een kogel van een collega. De Defensie-woordvoerder kan dit desgevraagd tegenover NU.nl “bevestigen noch ontkrachten”. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
De landmachtmilitair maakte deel uit van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn circa 150 Nederlandse militairen gelegerd in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
MSN 19.01.2021 De Nederlandse militair van de Koninklijke Landmacht die zaterdag tijdens een schietoefening in Afghanistan aan zijn arm gewond raakte, is terug in Nederland. Hij kwam in de nacht van maandag op dinsdag aan op Vliegbasis Eindhoven, bevestigt een woordvoerder van Defensie dinsdag in gesprek met NU.nl.
De militair is in Afghanistan geopereerd aan zijn arm en zijn toestand is stabiel. Hij is teruggebracht naar Nederland, omdat volgens de zegsman in Afghanistan de specialistische zorg ontbreekt die de militair nodig heeft. Het ging hierbij om een medische vlucht. De militair heeft inmiddels met zijn familie kunnen spreken.
De man raakte gewond tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan. Wat er precies is gebeurd, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens het AD werd hij geraakt door een kogel van een collega. De Defensie-woordvoerder kan dit desgevraagd tegenover NU.nl “bevestigen noch ontkrachten”. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
De landmachtmilitair maakte deel uit van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn circa 150 Nederlandse militairen gelegerd in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
NOS 17.01.2021 De Nederlandse militair die gewond raakte bij een schietoefening op Kamp Marmal, is door een collega-militair in zijn arm geschoten. Diens advocaat Michael Ruperti bevestigt dat na berichtgeving van het AD.
Het incident op het kamp in het noorden van Afghanistan gebeurde gisteren. De militair is geopereerd in het veldhospitaal van het kamp. Volgens het ministerie van Defensie wordt hij voor verdere zorg naar Nederland overgebracht. Zijn toestand is stabiel.
Ruperti zegt dat zijn cliënt wordt ondervraagd, maar hij kan daar verder niets over zeggen omdat het onderzoek door de marechaussee nog in volle gang is.
Resolute Support
In Afghanistan zijn sinds 2015 zo’n 150 Nederlandse militairen actief die meewerken aan de NAVO-missie Resolute Support. Doel van de missie is het ondersteunen van het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan.
De Nederlanders blijven tot eind 2021 actief in het gebied.
AD 17.01.2021 De militair die op kamp Marmal in Afghanistan tijdens een training gewond raakte, blijkt door een Nederlandse collega in zijn arm te zijn geschoten. Het slachtoffer is direct na het incident geopereerd in het veldhospitaal op het kamp. Zijn toestand is stabiel.
Het ongeluk gebeurde tijdens een schietoefening. Wat er precies misging, is nog niet duidelijk. De schutter wordt verhoord door de marechaussee. Advocaat Michael Ruperti die de militair bijstaat, bevestigt dat zijn cliënt wordt ondervraagd, maar kan verder geen toelichting geven omdat het onderzoek nog loopt. Ook de marechaussee wil niet op de zaak ingaan.
Het is niet voor het eerst dat militairen gewond raken tijdens schietoefeningen op missie. In 2017 schoot een Nederlandse militair op hetzelfde kamp in Afghanistan ook per ongeluk op een collega. In 2015 had een peshmerga-strijder alle geluk van de wereld toen hij door een Nederlandse sergeant per ongeluk in zijn borst werd geschoten. Hij overleefde het ongeval.
Het gebeurde toen ze oefenden hoe ze een huis moesten bestormen. De sergeant wilde met zijn eigen dienstwapen zijn pupillen schrik aanjagen als ze fouten maakten, omdat maar niet tot hen wilde doordringen dat elke misstap fatale gevolgen kan hebben. Hij deed dat al eerder met een leeg pistool, maar nu bleek er toch nog een kogel in zijn wapen te zitten. De militair werd veroordeeld tot een taakstraf van zestig uur.
RTL 17.01.2021 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee vrouwelijke rechters van het Hooggerechtshof doodgeschoten. Dat meldt een woordvoerder van het Hooggerechtshof.
De laatste maanden wordt Kabul regelmatig opgeschrikt door gerichte aanslagen. “Twee gewapende mannen hebben hun voertuig aangevallen, terwijl ze op weg waren naar het werk”, zegt de woordvoerder over de aanslag op de rechters. Voor het Hooggerechtshof werken zo’n tweehonderd vrouwelijke rechters.
De aanslag komt amper twee dagen nadat het Amerikaanse ministerie van Defensie had aangekondigd dat het aantal Amerikaanse troepen in Afghanistan wordt teruggebracht tot 2500, het laagste aantal in de oorlog die al bijna 20 jaar woedt.
Meer mensen omgebracht
De afgelopen weken zijn al verschillende bekende Afghanen, zoals journalisten, politici en mensenrechtenactivisten, omgebracht in Afghanistan. De autoriteiten in Kabul wijzen voor dat geweld naar de taliban, hoewel terreurorganisatie Islamitische Staat regelmatig dergelijke aanslagen heeft opgeëist.
Geweld houdt Afghanistan in zijn greep terwijl onderhandelaars van de regering en de radicale taliban in Qatar proberen een vredesakkoord te sluiten.
NOS 17.01.2021 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee vrouwelijke rechters van het Hooggerechtshof doodgeschoten, meldt een woordvoerder van het hof. De twee waren in een auto van het Hooggerechtshof op weg naar hun werk toen ze in een hinderlaag werden gelokt en om het leven werden gebracht. De chauffeur overleefde de aanslag.
De hoofdstad wordt de laatste maanden geregeld opgeschrikt door aanslagen op klaarlichte dag op politici, aanklagers, journalisten en activisten. Niemand heeft de aanslag tot dusver opgeëist, de Taliban ontkennen iedere betrokkenheid.
De aanslagen vinden plaats tegen de achtergrond van de vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse regering en de Taliban die in Qatar plaatsvinden. De Afghaanse regering beschuldigt de Taliban ervan achter de recente aanslagen te zitten; de Taliban zeggen juist dat de regering opdracht heeft gegeven tot de moorden om het vredesproces te ontwrichten. Islamitische Staat heeft een aantal recente aanslagen in Afghanistan opgeëist.
Afghanistan, waar vrouwen tijdens het schrikbewind van de Taliban (1996-2001) van scholen en universiteiten werden geweerd, telde vorig jaar 250 vrouwelijke rechters.
NU 17.01.2021 Een militair van de Koninklijke Landmacht is zaterdag tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Zijn toestand is stabiel. Het is nog onduidelijk wat er precies is gebeurd, meldt Defensie.
De Nederlandse militair werd na het incident overgebracht naar een veldhospitaal, waar hij werd geopereerd door Nederlandse medici. Hij zal naar Nederland worden gebracht voor verdere zorg.
Defensie schrijft dat de landmachtmilitair deel uitmaakt van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn zo’n 150 Nederlandse militairen in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
Ze trainen en adviseren daar de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij de logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering
De familie van de militair is geïnformeerd. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
NOS 16.01.2021 In Afghanistan is verspreid over het land een reeks dodelijke aanslagen gepleegd. Daarbij kwamen vooral militairen en politiemensen om het leven.
In de westelijke provincie Herat was gisteravond de bloedigste aanslag. Die werd gepleegd door twee Talibanstrijders die waren doorgedrongen tot een militaire basis. Veiligheidstroepen zaten op dat moment te eten. De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist en zegt dat beide strijders zijn ontkomen. Zeker twaalf militieleden zijn gedood.
Kabul en Jalalabad
In de hoofdstad Kabul ontplofte langs de kant van de weg een bom toen een auto met politieagenten voorbijreed. Twee agenten zijn daarbij omgekomen. Een derde raakte gewond.
In de Oost-Afghaanse stad Jalalabad werden twee agenten gedood bij een schietpartij. In de noordelijke provincie Baghlan kwam een politieman om het leven door een bermbom en in het zuiden, in Helmand, werd een agent bij een politiepost gedood door Talibanstrijders.
In de provincie Kandahar, ook in het zuiden van het land, ging een autobom af bij een gebouw van de inlichtingendiensten. Daarna werd er volgens de provinciegouverneur geschoten, waarbij vier aanvallers werden gedood. Of er ook slachtoffers zijn gevallen aan de kant van de veiligheidstroepen is niet bekendgemaakt.
Vredesoverleg
De reeks aanslagen komt op het moment dat de Taliban en de Afghaanse regering vredesoverleg voeren. In de Qatarese hoofdstad Doha stellen ze vast waarover ze moeten praten om tot een oplossing te komen voor de bloedige strijd in het land, die al bijna twintig jaar duurt. De gesprekken begonnen in september en aan beide kanten groeit de frustratie over het aanhoudende geweld.
Telegraaf 16.01.2021 Door een bomaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul en een aanval door Talibanstrijders in de westelijke provincie Herat zijn in totaal veertien mensen omgekomen, hebben de autoriteiten zaterdag bekendgemaakt. Ook elders in het land waren er aanslagen waarbij doden en gewonden vielen.
In Herat openden drie Talibanstrijders vrijdag het vuur op veiligheidstroepen die aan het eten waren en schoten twaalf van hen dood. De aanvallers wisten te ontkomen. In Kabul kwamen twee politieagenten om en een derde raakte gewond toen een bom ontplofte die onder hun auto met een magneet was bevestigd. Niemand heeft die aanslag opgeëist.
In Jalalabad, de hoofdstad van de oostelijke provincie Nangarhar, werden twee agenten doodgeschoten. Wie verantwoordelijk is voor de aanslag is volgens lokale autoriteiten onduidelijk. In de noordelijke provincie Baghlan kwam een politieman om door een bermbom, een tweede agent raakte gewond. In de zuidelijke provincie Helmand vielen Talibanstrijders een controlepost van de politie aan. Een agent werd gedood, twee anderen liepen verwondingen op.
Bij een gebouw van de inlichtingendienst in het district Daman in de zuidelijke provincie Kandahar ontplofte een autobom. Volgens provinciegouverneur Ruhullah Khanzada was er vervolgens een schietpartij waarbij vier aanvallers werden gedood. Het is nog onduidelijk of er ook aan de kant van de veiligheidstroepen slachtoffers zijn gevallen.
In Doha zijn sinds half september vorig jaar vredesbesprekingen gaande tussen de Afghaanse regering en de Taliban. De Taliban blijven zich verzetten tegen een staakt-het-vuren. De Verenigde Staten hebben onlangs hun troepenmacht in het land teruggebracht van 4500 naar 2500 soldaten.
Eind februari 2020 ondertekenden de VS een overeenkomst met de Taliban die voorziet in een geleidelijke terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan in ruil voor veiligheidsgaranties die zijn afgegeven door de Taliban.
De Taliban willen de macht heroveren. Ze regeerden over Afghanistan tussen 1996 en 2001. Een door de VS geleide militaire interventie na de aanslagen van 11 september 2001 in de VS maakte een einde aan hun bewind.
Telegraaf 16.01.2021 Een militair van de landmacht is zaterdag in Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Het gebeurde tijdens een schietoefening op Kamp Marmal bij de stad Mazar-e-Sharif in het noorden van het land, meldt het ministerie van Defensie.
De militair is naar een veldhospitaal op het kamp gebracht en is inmiddels geopereerd. Zijn toestand is stabiel. Hij zal voor verdere zorg naar Nederland worden gevlogen.
Het is nog onbekend wat er precies is gebeurd. De marechaussee op het kamp doet hier onderzoek naar.
De gewonde militair maakt deel uit van de NAVO-missie Resolute Support waar ongeveer 150 Nederlandse militairen deel van uitmaken De Nederlanders adviseren en trainen de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij hun logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering.
NOS 16.01.2021 In Afghanistan is een Nederlandse militair gewond geraakt. Dat gebeurde bij een schietoefening op Kamp Marmal, het kamp in het noorden van het land waar de Nederlanders gestationeerd zijn.
De marechaussee onderzoekt wat er precies is gebeurd. De militair raakte gewond aan zijn arm. Hij is geopereerd in het veldhospitaal in het kamp.
De toestand van de gewonde militair is stabiel, meldt het ministerie van Defensie. Voor verdere zorg wordt hij naar Nederland overgevlogen.
De gewonde militair is een van de ongeveer 150 Nederlanders die deel uitmaken van de NAVO-missie Resolute Support. Een van hun taken is het adviseren en trainen van de Afghaanse veiligheidsdiensten.
AD 16.01.2021 Een militair van de landmacht is zaterdag in Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Dat gebeurde tijdens een schietoefening op Kamp Marmal bij de stad Mazar-e-Sharif in het noorden van het land, meldt het ministerie van Defensie.
De militair is naar een veldhospitaal op het kamp gebracht en is inmiddels geopereerd. Zijn toestand is stabiel. Hij zal voor verdere zorg naar Nederland worden gevlogen.
Het is nog onbekend wat er precies is gebeurd. De marechaussee op het kamp doet hier onderzoek naar.
De gewonde militair maakt deel uit van de NAVO-missie Resolute Support waar ongeveer 150 Nederlandse militairen deel van uitmaken De Nederlanders adviseren en trainen de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij hun logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering.
NU 15.01.2021 De Verenigde Staten hebben hun voorgenomen gedeeltelijke terugtrekking van hun troepen uit Afghanistan en Irak voltooid, meldt het Pentagon vrijdag. Het aantal militairen in Afghanistan is verminderd van 4.500 naar 2.500.
Uit Irak zijn vijfhonderd van de drieduizend Amerikaanse militairen vertrokken, zoals president Donald Trump in november had aangekondigd. Het troepenniveau van de VS is nu op het laagste peil in bijna twintig jaar.
“Ons vermogen om het aantal troepen te reduceren is een bewijs van echte vooruitgang”, zegt waarnemend defensieminister Christopher Miller in een verklaring. Volgens hem gaat de terugtrekking niet ten koste van de veiligheid voor de VS. Het is de planning dat alle Amerikaanse troepen in mei weg zijn, aldus Miller.
Trump beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne in 2016 de troepen naar huis te halen, tot onvrede van de NAVO. In Afghanistan strijden de Amerikanen tegen de extremistische Taliban sinds de aanslagen in de VS van 11 september 2001. In februari vorig jaar spraken de partijen af elkaar voortaan zo veel mogelijk met rust te laten.
De Amerikanen vielen Irak in 2003 binnen. Daar zijn Amerikaanse troepen nu gestationeerd om de dreiging van de terroristische groepering Islamitische Staat (IS) terug te dringen.
NOS 23.12.2020 Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
De ex-militair claimt dat de rules of engagement zijnovertreden. Kropf: “Verder onderzoek moet dat nu uitwijzen. Het is heel belangrijk dat er nu gedegen onderzoek komt. Defensie doet dit altijd met volledige transparantie richting het Openbaar Ministerie.”
‘Rillingen over mijn rug’
Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel (VBM), zegt niet te kunnen beoordelen wat het verhaal doet met andere Uruzgan-veteranen. “Dat kan ik niet beoordelen. Dat is sterk afhankelijk van persoon tot persoon. Het maakt uit in welke situatie je bent geweest: of je ooit zelf in een hinderlaag bent gelopen of dat je op de militaire compound verbleef.”
Wie wel weet hoe het voelt, is Rocky Letteboer. Hij werd als jonge militair, destijds 22, naar Uruzgan uitgezonden. Letteboer is na zijn tijd in Uruzgan arbeidsongeschikt geraakt door wat hij heeft meegemaakt op uitzending. “Als ik vanmorgen de kop lees, dan lopen de rillingen al over mijn rug. Het gaat te ver om over de rug van een van onze maten met psychische problemen over zogenaamde misstanden in Uruzgan te berichten. Alle Uruzgangangers worden onterecht in een kwaad daglicht gezet. Ik vind het mijn plicht om op te komen voor de rest. Ik ben er vandaag ook emotioneel van, en op sociale media heeft iedereen het erover.”
Letteboer kende de oud-militair via via. “Over hem wil ik persoonlijk niets zeggen. Mijn oprechte hoop is dat hij de juiste hulp vindt.” De oud-militair is groot voorstander van een onderzoek. “Alles wordt al gerapporteerd. Ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken: er zijn daar geen misstanden gepleegd.”
‘Niet 100 procent geloofwaardig’
Advocaat Michael Ruperti staat regelmatig militairen en veteranen bij in zaken. “Ik vind dat dit soort verhalen niet in de media moet worden gemeld. Daarmee beschuldig je indirect je collega-militairen van oorlogsmisdaden. Als ik zijn advocaat zou zijn geweest, dan had ik hem nooit naar Trouw gestuurd.”
Ook zegt Ruperti nergens te lezen dat de oud-militair zijn verhaal niet kwijt kon bij Defensie. “Ik ga niet zeggen dat ik dit verhaal 100 procent geloofwaardig vind. Ik heb in al die 21 jaar nog nooit zoiets gehoord zoals in Australië is gebeurd.”
Ruperti verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht.
‘Het hangt af van de context’
Advocaat en bijzonder hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops zegt dat het dertien jaar later niet eenvoudig zal zijn om de feiten van destijds te reconstrueren. “En met name ook het verweer te kunnen controleren van de militair dat hij expliciet opdracht had gekregen van zijn superieuren om het vuur te openen. Het feit dat de geweldsinstructies zouden zijn overtreden door de militair betekent op zichzelf nog niet dat hij strafbaar is. Het zal met name afhangen van de context waarin de opdracht werd gegeven maar ook hoe deze in redelijkheid kon worden geïnterpreteerd door de militair.”
Hij vindt het geen verkeerd idee “om een commissie in te stellen, zoals Defensie nu overweegt, waarin oorlogsveteranen mogelijk onrechtmatig gedrag of handelen uit het verleden vertrouwelijk kunnen doorgeven”. Knoops stelde eerder al voor om zulke zaken niet meteen aan het OM te melden maar die eerst door experts binnen Defensie te laten behandelen.
AD 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie start een onderzoek naar het beschieten van Afghaanse huizen door Nederlandse militairen tijdens een missie in 2007. Mogelijk zijn daarbij burgerslachtoffers gevallen.
Het OM heeft dit besloten nadat Uruzgan-veteraan Servie Hölzken in Trouw vertelde hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Hij vuurde naar eigen zeggen op wegrennende mensen die onbewapend waren. Ook nam hij een Afghaanse qala (huis) lange tijd onder vuur omdat mensen zich daar schuilhielden. Hij kreeg opdracht net zo lang door te gaan tot er geen beweging meer was. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden’’, vertelt Hölzken nu.
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en gaat morgen met hem in gesprek. ,,Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan.
Volgens een woordvoerder van defensie heeft Hölzken niet eerder zelf contact opgenomen met defensie om het incident te melden. Het ministerie heeft op basis van zijn verhaal ook nog niet helder om welke operatie het precies gaat. Geweldsincidenten tijdens een missie, zoals vuurgevechten, moeten worden gerapporteerd in een zogeheten after action report. In de archieven vond defensie wel een missie die doet denken aan wat Hölzken verklaart, maar er zijn volgens de woordvoerder significante verschillen. ,,Daarom gaan we met hem in gesprek om scherp te krijgen wat hier nu is gebeurd.”
Een destijds naaste collega van Hölzken bevestigt in Trouw dat het schietincident is voorgevallen zoals Hölzken dat beschrijft. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
Het Openbaar Ministerie besluit nu zelf een onderzoek te starten naar wat daar precies is gebeurd, of er burgerslachtoffers zijn gevallen en of er strafbare feiten zijn gepleegd. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Marechaussee.
NU 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) opent een feitenonderzoek naar de melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De man beschreef woensdag in Trouw dat hij met zijn eenheid huizen heeft beschoten in de Afghaanse provincie.
Het onderzoek richt zich op het vaststellen van de feiten en de omstandigheden waarin mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen.
De Koninklijke Marechaussee leidt het onderzoek. De Koninklijke Marechaussee is onderdeel van de Defensieorganisatie, maar het gezag over de uitvoering van de militaire politietaak (waar dit onderzoek onder valt), ligt weer bij de officier van justitie.
Defensie heeft het OM laten weten binnenkort in gesprek te gaan met Servie Hölzken, de veteraan die de melding deed. Na de afronding van het onderzoek wordt bepaald of er sprake is van een strafbaar feit.
Hölzken heeft aan Trouw verteld dat hij de opdracht kreeg te schieten op een gebied met Afghaanse huizen om te kijken of er een reactie zou komen via de walkietalkie. “Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala” (een Afghaans huis, red.)”, aldus de veteraan.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde vijf of zes personen zonder wapens te hebben gezien. Tegen de krant zegt Hölzken dat pas later tot hem doordrong hoe verkeerd dit was.
MSN 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) opent een feitenonderzoek naar de melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De man beschreef woensdag in Trouw dat hij met zijn eenheid huizen heeft beschoten in de Afghaanse provincie.
Het onderzoek richt zich op het vaststellen van de feiten en de omstandigheden waarin mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen.
De Koninklijke Marechaussee leidt het onderzoek. De Koninklijke Marechaussee is onderdeel van de Defensieorganisatie, maar het gezag over de uitvoering van de militaire politietaak (waar dit onderzoek onder valt), ligt weer bij de officier van justitie.
Defensie heeft het OM laten weten binnenkort in gesprek te gaan met Servie Hölzken, de veteraan die de melding deed. Na de afronding van het onderzoek wordt bepaald of er sprake is van een strafbaar feit.
Hölzken heeft aan Trouw verteld dat hij de opdracht kreeg te schieten op een gebied met Afghaanse huizen om te kijken of er een reactie zou komen via de walkietalkie. “Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala” (een Afghaans huis, red.)”, aldus de veteraan.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde vijf of zes personen zonder wapens te hebben gezien. Tegen de krant zegt Hölzken dat pas later tot hem doordrong hoe verkeerd dit was.
NOS 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie start een feitenonderzoek naar mogelijke strafbare feiten, begaan door Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie Uruzgan in 2007.
De aanleiding is een publicatie in Trouw. Een voormalige Nederlandse militair zegt daarin dat hij opdracht kreeg ongewapende mensen onder vuur te nemen en dat daar mogelijk doden bij zijn gevallen. Zijn commandant zou in de veronderstelling zijn geweest dat het om Talibanstrijders ging.
Defensie heeft om het onderzoek gevraagd. Het ministerie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat zelf ook in gesprek met de veteraan. Het wijst er wel op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
Chora-vallei
De beschieting zou zich medio 2007 hebben afgespeeld in de Chora-vallei, waar oud-militair Servie Hölzken diende als pantsergenist. Hij en zijn kompanen gingen mee met patrouilles om geïmproviseerde bermbommen op te sporen.
Volgens de veteraan reed zijn eenheid op een avond langs bewoond gebied, toen zijn commandant met een scanner mogelijk walkietalkieverkeer van de Taliban onderschepte. Hölzken kreeg naar eigen zeggen opdracht om met een zware mitrailleur op twee huizen te schieten, om te zien of er werd gereageerd.
Nadat de officier via de portofoons de vermeende Talibanstrijders over het mitrailleurvuur had horen praten en er uit het tweede huis mensen kwamen rennen, kreeg Hölzken de opdracht om op hen te schieten. “Ik ben ervan overtuigd dat we burgers hebben doodgeschoten”, zegt hij in Trouw.
Nederlandse militair in Uruzgan in 2009 ANP
Tijdens het incident kwam er volgens de ex-militair geen geweervuur van de andere kant. Ook zou hij hebben gemeld dat hij geen wapens had gezien.
“Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd”, zegt Hölzken in Trouw. “We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.” Hij noemt de beschieting “niet te rechtvaardigen”. “We hadden alleen dat walkietalkieverkeer.”
Een toenmalige kameraad van Hölzken, die niet met naam in Trouw wordt genoemd, bevestigt een groot deel van zijn relaas.
Nederlandse militairen waren van 2006 tot 2010 in Uruzgan, na een verzoek van de NAVO om bij te dragen aan de wederopbouw van het land. Een overgrote meerderheid van de Kamer stemde in met de missie. De thuisbasis voor de Task Force Uruzganwas Kamp Holland, niet ver van de hoofdstad Tarin Kowt.
In de zomer van 2007 was de spanning in het gebied rond de plaats Chora flink opgelopen. In juni stonden Nederlanders en hun bondgenoten tegenover honderden Talibanstrijders in de Slag bij Chora. Daarbij vielen tientallen burgerdoden. Toenmalig defensieminister Van Middelkoop sprak van “het grootste militaire treffen in de Nederlandse krijgsgeschiedenis sinds de Korea-oorlog”.
In totaal kwamen bij de missie in Afghanistan 24 Nederlandse militairen om het leven. De besluitvorming over de verlenging van de missie leidde in 2010 tot de val van het vierde kabinet-Balkenende.
Defensie zegt geschrokken te zijn van het verhaal. Een woordvoerder benadrukt dat het departement in de archieven niets is tegengekomen van een incident dat lijkt op dat wat Hölzken beschrijft. “Misschien is het wel gebeurd, maar wij kunnen het niet vinden.”
Het ministerie overweegt om een meldpunt en een onafhankelijke commissie in te stellen. Bij die commissie zouden voormalig militairen mogelijk onrechtmatig gedrag uit het verleden in vertrouwen kunnen melden.
“Veteranen kunnen altijd melding doen van misstanden, maar we willen de drempel zo laag mogelijk maken. Er was al een meldpunt in verband met de inventarisatie van Australische misstanden”, aldus Mike Bos, kolonel en defensiewoordvoerder, in het NOS Radio 1 Journaal.
Veel gelijkenissen
Bos verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. De misstanden kwamen naar voren uit het Brereton-onderzoek onderzoek dat in november werd gepubliceerd. In dat rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Het Nederlandse ministerie van Defensie liet in reactie op dit rapport weten dat er geen Nederlanders betrokken waren bij het ombrengen van burgers en gevangenen door Australiërs in Afghanistan.
Defensie gaat dus praten met de veteraan. Mike Bos: “We hebben het OM vrij snel ingeschakeld. Zij hebben ook geadviseerd: ga in gesprek met de veteraan. Dat gaan we nu eerst doen en we zullen het OM van de uitkomst van dat gesprek op de hoogte brengen.”
“Wat het moeilijk maakt voor ons, is dat we geen rapport kunnen vinden dat zijn verhaal een-op-een beschrijft”, aldus Bos. “Ook al wordt zijn verhaal bevestigd door een collega, er wordt altijd rapport opgemaakt. We hebben wel een ander rapport gevonden met veel gelijkenissen met zijn verhaal. Daarom gaan we in gesprek met de veteraan, om dit gerichter te kunnen onderzoeken.”
MSN 23.12.2020 Defensie gaat in gesprek met een veteraan over een schietincident in de Afghaanse provincie Uruzgan waarbij mogelijk burgerslachtoffers vielen. Dat meldt Trouw woensdag en bevestigt een woordvoerder. In een interview met de krant vertelt veteraan Servie Hölzken dat hij twee huizen in Uruzgan in 2007 onrechtmatig zou hebben beschoten.
Defensie noemt het verhaal „zeer ernstig” en gaat donderdag met Hölzken in gesprek om uit te zoeken wat er precies heeft plaatsgevonden. Het incident kan in de archieven niet gevonden worden. Ook heeft Defensie contact gehad met het OM en overweegt het een meldpunt in te stellen, waar veteranen onrechtmatig gedrag uit het verleden vertrouwelijk kunnen melden.
Hölzken vertelt in Trouw dat hij in 2007 in de Chora-vallei de opdracht kreeg twee huizen te beschieten met een zware mitrailleur op basis van mogelijk walkietalkieverkeer van de Taliban. Nadat mensen uit het huis renden, kreeg Hölzken het bevel om op hen te schieten, ook al meldde hij dat hij geen wapens zag. „Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden.”
Vorige maand werd bekend dat Australische militairen in Uruzgan 39 Afghanen hebben geëxecuteerd. De Australiërs werkten nauw samen met de Nederlandse krijgsmacht maar voor Nederlandse betrokkenheid bij de oorlogsmisdaden zijn geen aanwijzingen.
NU 23.12.2020 Defensie onderzoekt een melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De veteraan Servie Hölzken vertelt woensdag in een interview met Trouw hoe hij en zijn eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Volgens hem zijn daar mogelijk burgerdoden bij gevallen.
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie (OM). “Het feit dat een Uruzganveteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken destijds zat door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een gebied met typisch Afghaanse huizen (qala’s). Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende een zware mitrailleur.
“Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala”, aldus Hölzken in Trouw.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde dat hij vijf of zes personen zonder wapens had gezien. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Pas later drong het tot me door hoe fout het was.”
De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot die tijd kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 23.12.2020 De Nederlandse veteraan Servie Hölzken vertelt aan Trouw hoe hij op een avond in de Afghaanse provincie Uruzgan huizen beschoot en mogelijk burgers doodde. ‘Pas later drong tot me door hoe fout het was.’
Servie Hölzken diende als pantsergenist in de Afghaanse provincie Uruzgan. Hölzken en zijn maten gingen mee met patrouilles en konvooien om geïmproviseerde bermbommen op te sporen.
Op een middag medio 2007 reden ze in het district Chora terug naar hun uitvalsbasis. De officier die het konvooi leidde, de ‘Romeo’ in jargon, ving via een scanner walkietalkie-verkeer op dat mogelijk afkomstig was van de Taliban.
De Romeo dirigeerde de Patria-pantserwagen waarin Hölzken zat naar een heuvel die uitzicht bood op qala’s, enigszins fortachtige, typisch Afghaanse huizen. “Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
De schutter kreeg opdracht opnieuw een salvo af te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Enige tijd na het salvo zag hij mensen uit de poort rennen. “Vijf, zes pax, geen wapens zichtbaar, meldde ik.” De term ‘pax’ stond voor ‘personen’. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen.”
Hölzken schoot met zijn volgende salvo de eerste persoon neer, waarna de anderen naar de grond gingen. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Hij legt uit dat hij en zijn maten die avond in Uruzgan de zogenoemde Rules of Engagement, die er onder meer waren om onschuldige burgerslachtoffers te voorkomen, op grove wijze overtraden.
“Als dit zo is gebeurd”, reageert oud-generaal Mart de Kruif, “zijn de Rules of Engagement overtreden, daar wil ik heel duidelijk over zijn”. Hij was een jaar lang commandant van alle Navo-troepen in Zuid-Afghanistan. “Dit is niet zoals het hoort.”
RTL 23.12.2020 Het ministerie van Defensie doet onderzoek naar een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat, door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen).
Per ongeluk
Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur.
“Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Hij meldde dat hij vijf of zes personen had gezien, maar geen wapens. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie. “Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding 13 jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 23.12.2020 Het ministerie van Defensie en het Openbaar Ministerie doen onderzoek naar een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt woensdag in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat, door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen). Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur. “Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Hij meldde dat hij vijf of zes personen had gezien, maar geen wapens. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Ernstig
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het OM. “Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding 13 jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement. De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren.
Het OM laat weten een onderzoek te beginnen naar de melding. Dat feitenonderzoek, uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee, richt zich op het “zoveel als mogelijk vaststellen van de feiten en omstandigheden waaronder mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen, alsmede op de vraag of sprake is van een verdenking van enig strafbaar feit”.
AD 23.12.2020 Het ministerie van Defensie buigt zich over een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat door de leider van het konvooi naar een heuvel werd gestuurd. Die bood uitzicht over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen).
Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur. ,,Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan.
Schieten op hoofdjes
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Daarna zag hij vijf of zes personen wegrennen, maar geen wapens. ,,De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken.
Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan..
,,We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.” Volgens Hölzken is er die hele tijd niet teruggeschoten. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden.”
Ernstig
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie. ,,Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
Geweldsincidenten tijdens een missie, zoals vuurgevechten, moeten worden gerapporteerd in een zogeheten after action report. Het verhaal van de veteraan heeft Defensie in die rapporten nog niet gevonden. Wel bevestigt een destijds naaste collega van Hölzken in Trouw dat het schietincident is voorgevallen zoals Hölzken dat beschrijft.
Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 15.12.2020 Het ministerie van Defensie onderzoekt een melding van een Nederlandse militair over misstanden van het Australische leger in Afghanistan. De militair was destijds uitgezonden naar Uruzgan. Daar hebben Nederlandse en Australische militairen tussen 2006 en 2010 samengewerkt.
Volgens minister Ank Bijleveld (Defensie) meldde de militair zich een dag na het verschijnen van het onderzoek over excessen gepleegd door Australische troepen in Afghanistan. Special forces hebben daar 39 mensen standrechtelijk geëxecuteerd tussen 2005 en 2016. De meeste incidenten vonden plaats in Uruzgan.
Defensie onderzoekt momenteel of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van de Australische misdaden. “Deze inventarisatie richt zich op operaties van Australische speciale eenheden waarbij met Nederlandse troepen is samengewerkt, of die door Nederlandse militairen zijn ondersteund”, aldus Bijleveld in antwoord op Kamervragen van D66 en SP.
De Australische onderzoekers hebben geen aanwijzingen gevonden dat Nederlandse militairen op de hoogte waren van de misstanden of erbij betrokken waren.
NOS 01.12.2020 Australische speciale eenheden hebben bier gedronken uit het prothesebeen van een overleden talibanstrijder, meldt Guardian Australia. De krant heeft een foto waarop te zien is hoe een van de militairen het onderbeen aan zijn mond zet.
Op een andere foto poseren twee commando’s met het been. Het speelde zich af in de bar The Fat Lady’s Arms op de basis van de Australische troepen in Tarin Kowt, de hoofdstad van de provincie Uruzgan, in 2009.
Dave Earley @earleyedition
#EXCLUSIVE: for the first time, @GuardianAus can reveal a picture of Australian soldiers drinking from the prosthetic leg of a dead Taliban fighter, confirming the practice took place in the Tarin Kowt special forces base in 2009 https://t.co/tX98rSyTSR Story by @rory_callinan
Het been zou van een vermoedelijke Talibanstrijder zijn geweest die in 2009 was gedood en van het slagveld zijn meegenomen naar de bar. Het is verboden om bezittingen mee te nemen en te houden.
Een voormalige militair zegt tegen Guardian Australia dat commandanten de bar af en toe bezochten en het been hebben gezien, en mogelijk ook dat eruit gedronken werd.
Fout van de legerleiding
Vorige maand werd bekend dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun missie in Afghanistan tussen 2009 en 2013 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. Er bestond een “giftige, haatzaaiende cultuur” , zei defensiechef Angus Campbell op de persconferentie over het rapport.
“De gevolgen waren fataal voor vertrouwen, cohesie en de missie. Het is een fout van de legerleiding dat hiertegen niet is opgetreden.”
AD 01.12.2020 Vermeende oorlogsmisdaden van Australische elitesoldaten in Afghanistan brachten de strijdkrachten en politiek van het land vorige maand het schaamrood op de kaken. Premier Scott Morrisson gelaste een onderzoek naar 39 moorden op burgers en gevangenen. Nu opgedoken beelden, waarbij soldaten bier drinken uit het kunstbeen van een gedode talibanstrijder, brengen het Australische leger opnieuw in verlegenheid.
Generaal John Angus Campbell presenteerde op 19 november de bevindingen van het onderzoek naar de misdragingen van de militairen in Afghanistan. Het rapport levert het bewijs voor de moord op 39 Afghanen door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service-regiment. ,,Aan het volk van Afghanistan bied ik namens het Australische leger oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
Campbell noemde de bevindingen ‘beschamend’ en sprak van een ‘egocentrische krijgerscultuur’ onder het eliteregiment. Onervaren soldaten zouden van hun commandanten het bevel hebben gekregen gevangenen dood te schieten, zodat zij ritueel ‘hun eerste dodelijke slachtoffer’ zouden maken. ‘Blooding’, werd dat genoemd. Na de moorden zouden de verantwoordelijken een gevechtssituatie in scène hebben gezet, waardoor deze verdoezeld werden. ‘Een cultuur van geheimhouding’, aldus Campbell.
Hoe diepgeworteld het gebrek aan respect bij de Australiërs was, blijkt ook uit foto’s die vandaag werden afgedrukt door de krant The Guardian Australia. Op een van de beelden is te zien hoe militairen, in een bar op de basis Tarin Kowt in Uruzgan, bier drinken uit de prothese van een omgekomen talibanstrijder. Een van de betrokken militairen heft het been op en zet het aan zijn mond. De man zou nog in actieve dienst zijn, weet de krant. Twee elitesoldaten poseren op een andere foto met het kunstbeen en maken een dansje.
Volgens The Guardian, die met soldaten uit die periode sprak, zouden de gedragingen worden getolereerd door hogere officieren in het kamp. Die waren al jaren op de hoogte en naar verluidt waren sommigen van hen zelfs betrokken bij de praktijken in de bar. De foto’s vormen het eerste bewijs van verhalen die de ronde deden over het gebruik van het been in de The Fat Lady’s Arms. Het been in kwestie zou als een oorlogstrofee zijn meegenomen van het slagveld, iets wat de soldaten niet is toegestaan.
Later zou het been op een houten plaat zijn bevestigd met het opschrift ‘Das Boot’, verwijzend naar de oorlogsfilm over een Duitse onderzeeër. Ook werd een IJzeren Kruis – een militaire onderscheiding die door de nazi’s werd gebruikt – bij het been gemonteerd. Het been zou overal met de eenheid zijn meegereisd, vertelt een voormalig militair aan de krant. ,,Overal waar de Fat Lady’s Arms werd opgezet, daar was ook het been en werd het af en toe gebruikt om uit te drinken’’, aldus de man.
Telegraaf 01.12.2020 Guardian Australia heeft schokkende foto’s gepubliceerd waarop te zien is hoe een Australische militair bier drinkt uit een prothesebeen. Volgens de krant is de foto gemaakt in de bar Fat Lady’s Arms op de Australische basis in Tarin Kowt in Afganistan. Het been zou afkomstig zijn van een Talibanstrijder die in april 2009 overleed. De militair die op de foto te zien is zou nog steeds in het leger actief zijn.
Op andere foto’s is te zien hoe twee andere commando’s vrolijk met het been poseren. Enkele militairen hebben verklaard dat officieren op de hoogte waren van de acties en zelfs meededen. Mogelijk zouden zij ook uit het been gedronken hebben. Het is ten strengste verboden om oorlogssouvenirs mee te nemen en te houden.
Het been werd overal mee naartoe genomen, zo verklaart een militair. „Waar de Fat Lady’s Arms werd opgezet, ging het been naartoe en het werd geregeld gebruikt om uit te drinken.”
Onlangs werd bekendgemaakt dat Austrliasche elitetroepen in Afghanistan 39 moorden zouden hebben gepleegd. In een rapport werd gesproken over een „giftig competitieve” cultuur die geleid zou hebben tot „half werk en het negeren en verdraaien van de regels.”
NOS 01.12.2020 Nieuw-Zeeland heeft scherp uitgehaald naar een actie van een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Die plaatste gisteren een nepfoto op Twitter van een Australische militair die schijnbaar de keel van een Afghaans kind dreigt door te snijden.
De in scène gezette foto is een reactie op het bericht dat een groep Australische militairen in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. Dertien militairen moeten nu aantonen dat ze onschuldig zijn, anders worden ze ontslagen.
Australië reageerde gisteren al woedend op de tweet van de Chinese woordvoerder. “Het is een belediging van iedereen die in het Australisch uniform heeft gediend”, zei premier Morrison. “De Chinese overheid moet zich schamen voor het bericht.” Maar China heeft al laten weten dat het geen excuses zal aanbieden.
Nieuw-Zeeland in spagaat
De relatie tussen Australië en China is verslechterd sinds de Australiërs hebben opgeroepen tot een onderzoek naar de oorsprong van de coronapandemie. Het virus verspreidde zich vanuit China over de wereld. “Maar dit is niet de manier hoe we nu met elkaar moeten omgaan”, zei premier Morrison.
Premier Ardern van Nieuw-Zeeland heeft haar zorgen geuit bij de Chinese autoriteiten, maar ze reageert milder op de nepfoto dan haar Australische ambtgenoot. Ardern zit in een spagaat: Australië is een belangrijke bondgenoot en China is de grootste handelspartner van Nieuw-Zeeland.
De woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Zhao Lijian, kwam al eerder onder vuur te liggen vanwege een tweet. In maart deelde hij een complottheorie dat Amerikaanse militairen het coronavirus naar China hebben gebracht.
NOS 27.11.2020 In het onderzoek naar oorlogsmisdaden van Australische militairen in Afghanistan is dertien militairen de wacht aangezegd. De Australische legerleider Rick Burr heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie. De dertien worden ontslagen tenzij ze binnen twee weken aantonen dat hun niets te verwijten valt.
Vorige week verscheen een rapport waaruit bleek dat Australische commando’s in Afghanistan gedurende enkele jaren 39 ongewapende Afghaanse gevangenen hebben geëxecuteerd. De betreffende onderzoeksrechter sprak van oorlogsmisdaden en de Australische regering ging diep door het stof.
In het rapport werd aanbevolen om negentien betrokkenen strafrechtelijk te vervolgen, zowel huidige als voormalige militairen.
Legerleider Burr wilde op de persconferentie niet zeggen of onder hen ook de dertien mensen zijn voor wie nu ontslag dreigt, maar volgens de BBC en ABC gaat het om een andere groep. De dertien zouden bijvoorbeeld getuige zijn geweest van executies die werden uitgevoerd door andere militairen.
NU 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 mensen illegitiem hebben gedood. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens “met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
Telegraaf 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 moorden hebben gepleegd. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Samenwerking
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens „met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
MSN 20.11.2020 Afghanistan eist gerechtigheid na de berichten over Australische gruweldaden tegen Afghaanse burgers. De premier van Australië heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani verzekerd dat de militairen die verantwoordelijk zijn voor de moorden voor de rechter worden gebracht, zei de president vrijdag in Kaboel.
Het nieuws komt een dag na het vrijgeven van een rapport met duidelijk bewijs dat een groep Australische elitetroepen tussen 2009 en 2013 minstens 39 Afghaanse burgers heeft gedood. Dat gebeurde bij 23 verschillende incidenten. Volgens het onderzoek zijn 25 daders geïdentificeerd, van wie sommigen nog deel uitmaken van de strijdkrachten.
De Afghaanse regering zei dat het rapport een belangrijke stap was in het waarborgen van transparantie en dat ze het volste vertrouwen heeft in het Australische rechtssysteem. Tussen 2001 en 2014 dienden minstens 26.000 Australische militairen in Afghanistan. Volgens rapporten kwamen in die periode 41 Australische militairen om en raakten er meer dan 260 militairen gewond.
NU 19.11.2020 Het Nederlandse ministerie van Defensie weet zeker dat er geen Nederlanders betrokken waren bij de oorlogsmisdaden van Australische elitetroepen in Afghanistan. Dat vertelt majoor Peter de Bock donderdag in gesprek met NU.nl, na berichtgeving van de NOS.
Defensie werd er vorige week al door Australië van op de hoogte gebracht dat er geen sprake was van Nederlandse betrokkenheid. De andere uitkomsten van het onderzoek ontving Defensie in de nacht van woensdag op donderdag pas en worden door de woordvoerder als “zeer ernstig” bestempeld.
“Australische autoriteiten hebben ons formeel verteld dat er geen misdaden hebben plaatsgevonden onder de ogen van Nederlandse militairen”, aldus De Bock. Defensie ziet dan ook geen aanleiding om eigen onderzoeken op te starten, maar houdt eventuele vervolgonderzoeken rond Australische militairen in de gaten.
Een deel van de misdaden vond plaats in Uruzgan, waar toentertijd zo’n 1.500 Nederlandse militairen waren gestationeerd, aldus De Bock. Militair historicus Christ Klep zegt in gesprek met de NOS dat er nooit beschuldigen zijn geuit over Nederlandse militairen in Uruzgan.
Australische speciale eenheden zouden tussen 2005 en 2016 zeker 39 mensen illegitiem gedood hebben, bij 23 incidenten.
Zeker 25 militairen worden verdacht van betrokkenheid. Het merendeel van hen behoorde tot het Special Air Service Regiment, een speciale Australische militaire eenheid. Een deel van hen zou nog steeds in de krijgsmacht dienen. Australië wil een speciaal aanklager aanstellen om te onderzoeken of alle militairen vervolgd kunnen worden.
De incidenten vonden niet plaats tijdens vuurgevechten. In sommige gevallen zou er sprake zijn geweest van een “ontgroeningsritueel” voor nieuwe militairen. Zij zouden van hun leidinggevenden gevangenen hebben moeten doden.
Het onderzoek naar oorlogsmisdaden werd vier jaar geleden opgestart na beschuldigingen in verschillende media. Militairen werden beschuldigd van het doden van kinderen en ongewapende mannen. De Australische generaal John Angus Campbell bood de Afghaanse bevolking in de nacht van woensdag op donderdag zijn “oprechte excuses” aan voor “misdaden door Australische soldaten”, die hij beschamend noemde.
NOS 19.11.2020 Het Nederlandse ministerie van Defensie zegt dat er geen Nederlanders betrokken waren bij het ombrengen van burgers en gevangenen door Australiërs in Afghanistan.
Vannacht kwam uit een Australisch rapport naar voren dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun dienst in Afghanistan in strijd met internationale regels 39 burgers en gevangenen hebben gedood. Een onderzoeksrechter spreekt van oorlogsmisdaden.
Een deel van de incidenten gebeurde in Uruzgan in een tijd dat daar ook Nederlandse militairen waren. Een woordvoerder van Defensie bevestigt dat voor het onderzoek ook Nederlanders zijn geïnterviewd.
Defensie in Den Haag noemt de uitkomsten van het onderzoek zeer ernstig. Het ministerie zegt al vorige week van de Australische minister van Defensie te hebben gehoord dat uit het onderzoek geen Nederlandse betrokkenheid naar voren is gekomen. Minister Bijleveld heeft haar Australische collega bedankt dat zij haar dat al voor de publicatie van het rapport heeft laten weten.
‘Ruwere’ krijgscultuur
Ook militair historicus Christ Klep benadrukt dat er nooit concrete beschuldigingen zijn geuit over Nederlandse militairen in Uruzgan. Hij ziet eerder een parallel met landen als de Verenigde Staten en Rusland.
“Dat zijn typisch landen met een ‘ruwere’ krijgshaftige cultuur. Ook in de VS spelen vergelijkbare zaken, onder meer bij de elitetroepen van de Navy SEALs. Maar vergelijkbare gevallen rond Nederlanders in Uruzgan ken ik niet.”
Cultureel-antropoloog Tine Molendijk, die vijftig Uruzgan-veteranen interviewde, erkent dat norm-overschrijdend gedrag op de loer ligt op het slagveld, maar hoorde ook niets over Nederlandse misstanden. “Op basis van mijn gesprekken met militairen van verschillende rangen, die in verschillende jaren in Uruzgan zaten, heb ik geen reden om aan te nemen dat er sprake is van oorlogsmisdaden.”
“Twee derde van de veteranen die ik sprak, kampte met stress. Ook hadden sommigen schuldgevoelens, maar de oorzaak daarvan lag met name in lomp verbaal gedrag en had niets te maken met oorlogsmisdaden”, vertelt Molendijk.
AD 19.11.2020 Ook Nederlandse militairen blijken te zijn ondervraagd in het omvangrijke onderzoek naar 39 moorden op Afghanen door met name Australische elitetroepen. Een van hen is generaal buiten dienst Mart de Kruif. Hij had zelf een jaar lang de militaire leiding in het zuiden van Afghanistan. ,,Ik heb er nooit iets van vernomen, maar dit is verschrikkelijk voor de hele missie.”
Het schandaal maakt in Australië veel los. Nadat Australische media al eerder berichtten over misstanden is er nu bewijs gevonden dat 25 militairen tussen 2005 en 2016 in totaal 39 Afghanen hebben vermoord. De Australische generaal John Angus Campbell die het rapport donderdag presenteerde noemde de bevindingen ‘beschamend’, en sprak van een ‘egocentrische krijgerscultuur’ onder het eliteregiment SAS.
In het rapport wordt ook Nederland meermalen genoemd. De Australiërs werkten in Afghanistan nauw samen met de Nederlanders. Zo meldden onderzoekers dat ze Nederlandse getuigen hebben gehoord. Dat impliceert dat Nederlanders ook op de hoogte waren van wat er is gebeurd, maar daarvan is volgens het ministerie van Defensie geen sprake. De Australische defensieminister en de hoogste generaal hebben inmiddels ook officieel bevestigd dat er geen Nederlandse link is.
Verschrikkelijk
Generaal b.d Mart de Kruif is een van de mensen die is ondervraagd. Hij was vanaf 1 november 2008 één jaar lang de regionale commandant in het zuiden van Afghanistan. Ook uit die periode is nu een enkele misstand blootgelegd, maar de Kruif zegt er nooit iets van te hebben gemerkt. ,,Ik lees in het rapport dat het vooral door onderofficieren gebeurde die daar verder niet over spraken en het onder elkaar hielden. Dat is misschien een van de redenen waarom ik er nooit van op de hoogte ben gesteld.”
De Kruif noemt het verschrikkelijk dat dit nu zo naar boven komt. ,,Dit is niet de reden dat ik in dienst ben gegaan. Oorlog is geen schaakspelletje. Deze berichten zijn killing voor die missie.”
Van enige Nederlandse betrokkenheid is geen sprake. Toch rijst de vraag of dit ook denkbaar is onder Nederlandse militairen? De Kruif kan het nooit helemaal uitsluiten, maar acht die kans wel een stuk kleiner. ,,Geen enkele oorlog is schoon, want je plaatst mensen in extreme omstandigheden. Maar wij hebben juridisch een robuust systeem met een Openbaar Ministerie dat onafhankelijk wapeninzet toetst.
Tijdens de opleiding van onze commando’s is er heel veel aandacht voor normen en waarden. Dat speelt een essentiële rol, ook als er geen toezicht is. We proberen garanties in te bouwen door troepen te laten leiden door officieren en te mixen met onderofficieren. Is dat een garantie? Nee. Er is een groot verschil tussen praktisch en theoretisch handelen. Maar de ethiek is bij ons wel diep verankerd.”
In het rapport wordt ook de zaak van Marco Kroon aangehaald als een internationaal voorbeeld van oorlogsmisdaden. Kroon verklaarde in 2017 dat hij tien jaar eerder op een geheime missie een Afghaan had gedood nadat deze man hem gevangen had genomen en verkracht.
Het is het ministerie van Defensie onduidelijk waarom deze zaak wordt aangehaald omdat hierin geen directe link is met de Australische oorlogsmisdaden. Bovendien is nooit komen vast te staan wat er precies is gebeurd omdat er onvoldoende aanknopingspunten waren om de verklaring van Kroon verder te onderzoeken.
NU 19.11.2020 Australische elitetroepen hebben 39 mensen illegitiem gedood in Afghanistan, blijkt uit een eigen onderzoek (pdf) van de krijgsmacht van het land naar vermeende oorlogsmisdaden. De Australische generaal John Angus Campbell presenteerde de bevindingen donderdag.
25 militairen zouden betrokken zijn geweest bij in totaal 23 incidenten. Het merendeel van hen behoorde tot het Special Air Service Regiment, een speciale Australische militaire eenheid. De incidenten vonden plaats tussen 2005 en 2016. Een aantal van de verdachte militairen zou nog steeds in de krijgsmacht dienen.
Het onderzoek werd in 2016 ingesteld na beschuldigingen in verschillende media, die schreven dat militairen kinderen en ongewapende mannen hadden gedood. Uit het onderzoek blijkt dat de 25 slachtoffers gevangenen, boeren of andere burgers waren.
De incidenten vonden niet plaats tijdens vuurgevechten, maar zouden volgens het onderzoek in enkele gevallen “ontgroeningsrituelen” voor nieuwe militairen zijn geweest. Zij zouden van hun leidinggevenden gevangenen hebben moeten doden. Vervolgens zouden de betrokkenen een gevecht met vijanden hebben nagebootst om de moord te “rechtvaardigen”.
Generaal biedt excuses aan: ‘Beschamend’
“Ik bied het volk van Afghanistan namens het Australische leger mijn oprechte excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, aldus generaal Campbell.
Campbell noemde de bevindingen “beschamend” en sprak van een “egocentrische krijgerscultuur” binnen het eliteregiment SASR. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een “schadelijk competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot “half werk en het negeren en het verdraaien van de regels”.
Binnenkort zal een speciaal aanklager aangesteld worden om te bepalen of er genoeg bewijs is om militairen te vervolgen.
MSN 19.11.2020 Australië is in rep en roer over een rapport waarin wandaden van Australische elitetroepen in Afghanistan uitgebreid beschreven worden. Uit onderzoek blijkt dat 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment (SAS), 39 personen ‘op onwettige wijze’ hebben gedood.
Het zou gaan om het ombrengen van ongewapende mannen en kinderen. “Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ‘blooding’ bekendstond”, staat in het rapport.
Cultuur van geheimhouding
Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, is ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een ‘cultuur van geheimhouding en compartimentering’, waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
Excuses aan Afghaanse volk
Australië begon vier jaar geleden een onderzoek naar het handelen van zijn militairen in de periode tussen 2005 tot 2016. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen vandaag presenteerde, meldde hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is voor de moorden.
“Aan het volk van Afghanistan, namens het Australische leger, bied ik oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, zei de generaal.
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport ‘lastig en moeilijk nieuws’ zou brengen, maar dat de onthullingen zo schokkend waren, werd door weinigen verwacht.
Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die het doodschieten van ongewapende Afghanen zouden hebben bevolen.
Defensie: geen Nederlandse betrokkenheid
Australische en Nederlandse troepen hebben tussen 2005 en 2016 samengewerkt in Uruzgan. Maar de Australische troepen stonden niet onder Nederlands bevel, meldt het ministerie van Defensie aan RTL Nieuws naar aanleiding van het onthutsende rapport over de wandaden van de Australische SAS-militairen.
In 2014-2015 kwamen de eerste geluiden naar buiten over misdragingen van Australische speciale troepen. Daarnaar is onderzoek gedaan, waarbij ook vier Nederlanders werden gehoord. Maar volgens Defensie ging dat niet over het wangedrag, maar over zaken als bevelstructuur en dergelijke.
Over het nu naar buiten gekomen onderzoek is Nederland vorige week geïnformeerd via twee brieven, één van de Australische minister van Defensie aan zijn Nederlandse collega, en één van de Australische Chef Defensiestaf aan de Chef Defensiestaf van de Nederlandse krijgsmacht.
Daarin staat dit citaat: “It is important to note that there are no Dutch service personnel who are persons of interest or affected persons as a result of this Inquiry. The Inquiry makes no recommendations with regard to Australia’s foreign military relationships, foreign military organisations or service personnel from The Netherlands.”
Uit de brieven blijkt dat er geen Nederlandse betrokkenheid is bij het wangedrag van de Australische militairen. Volgens Defensie is er dan ook geen enkele aanleiding om in Nederland onderzoek te doen.
Telegraaf 19.11.2020 Australische elitetroepen in Afghanistan hebben daar 39 moorden gepleegd, heeft het hoofd van de Australische strijdkrachten donderdag bekendgemaakt. Een week geleden benoemde premier Scott Morrison al een speciaal aanklager om onderzoek te doen naar vermeende oorlogsmisdaden door Australische militairen in Afghanistan.
Australië stelde in 2016 een onderzoek in naar het handelen van zijn militairen van 2005 tot 2016 na beschuldigingen door de media van het doden van ongewapende mannen en kinderen. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen donderdag presenteerde, zei hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is dat 25 militairen gevangenen, boeren of andere burgers hebben gedood.
„De inspecteur-generaal heeft bevonden dat er geloofwaardige informatie is die bewijs geeft voor 23 incidenten, waarin 39 personen op onwettige wijze zijn gedood door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment”, aldus Campbell.
„Aan het volk van Afghanistan, namens het Australische leger, bied ik oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
’Egocentrische krijgers-cultuur’
Campbell noemde de bevindingen „beschamend”, en sprak van een „egocentrische krijgers-cultuur” onder het eliteregiment SAS. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een „giftig competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot „half werk en het negeren en het verdraaien van de regels.”
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport „lastig en moeilijk nieuws” met zich mee zou brengen, maar de meest schokkende onthullingen werden door weinigen verwacht. Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die zouden hebben bevolen dat ongewapende Afghanen werden gedood.
„Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ’blooding’ bekendstond”, staat in het rapport. Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, was ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een „cultuur van geheimhouding en compartimentering” waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
NOS 19.11.2020 Leden van de speciale eenheden van het Australische leger hebben tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen omgebracht. Dat is de conclusie van het Brereton-onderzoek (.pdf), waarvan een samenvatting vandaag openbaar is gemaakt. “Deze executies zouden door een jury worden bestempeld als oorlogsmisdaden, als ze voor de rechter komen”, schrijft onderzoeksrechter Paul Brereton.
In het rapport staat expliciet benoemd dat de 39 Afghaanse slachtoffers niet stierven in het heetst van de strijd. “In geen van de gevallen was de intentie van de tegenstander onduidelijk of verwarrend. Het grootste deel van hen was al gevangengenomen, de situatie was onder controle. Daarmee staan krijgsgevangenen onder bescherming van internationale wetgeving.”
Defensiechef Angus Campbell presenteerde de conclusies van het onderzoek.
Australische troepen executeerden 39 Afghanen in Uruzgan
In het rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Voor het rapport zijn ook Nederlandse getuigen gehoord. Nederland werkte samen met Australië in de provincie Uruzgan tussen 2006 en 2010.
Ontgroeningsritueel
In sommige gevallen zijn krijgsgevangenen geëxecuteerd door jonge militairen als ontgroeningsritueel, staat in het rapport. De militairen bedachten een alibi en plaatsten achteraf wapens op de lichamen van de slachtoffers om hun handelingen te rechtvaardigen.
De aanbeveling is om negentien leden van de speciale eenheden strafrechtelijk te vervolgen omdat zij de executies op hun geweten zouden hebben. Een deel van hen is nog steeds in dienst van het Australische leger (ADF).
Giftige rivaliserende cultuur
De oorzaak van de vermoedelijke oorlogsmisdaden begint bij de cultuur waarin dit kon plaatsvinden, benoemde defensiechef Angus Campbell tijdens de persconferentie over het rapport. Volgens hem was er sprake van “een misplaatste nadruk op prestige, status en macht”. “Een houding die niet past bij de militaire excellentie van de speciale eenheden. In het rapport wordt gesproken over een egocentrische krijgscultuur.”
Deze verstoorde cultuur werd toegestaan en zelfs versterkt door ervaren, invloedrijke en charismatische onderofficieren en hun beschermelingen, beschrijft het rapport. Daardoor viel het gedisciplineerde militaire leven weg en werden het overtreden van regels genormaliseerd.
“Binnen de speciale eenheden was een giftige rivaliserende cultuur ontstaan. De gevolgen waren destructief voor vertrouwen, cohesie en de missie”, citeerde Campbell uit het rapport. “Het is een fout van de hogere militairen dat hiertegen niet is opgetreden.”
Tussen 2005 en 2016 dienden meer dan 26.000 Australische militairen in Afghanistan. 3000 daarvan behoorden tot de speciale eenheden. Naar aanleiding van vermeende misstanden in die periode werd het Brereton-onderzoek begonnen.
Het onderzoek duurde ruim vier jaar en baseert zich op gesprekken met 423 getuigen, meer dan 25.000 foto’s en 20.000 documenten die lange tijd geheim waren. Het onderzoek is uitgevoerd namens de Inspecteur-generaal der Krijgsmacht, een orgaan van defensie dat buiten de militaire commandostructuur valt.
Het onderzoek is niet strafrechtelijk van aard, maar doet wel aanbevelingen over strafrechtelijke vervolging.
Degenen binnen de speciale eenheden die zich tegen de heersende cultuur probeerden te verzetten, werden ontmoedigd, geïntimideerd en in diskrediet gebracht, beschrijft de onderzoeksrechter. Zo kon de cultuur standhouden.
Premier Morrison kondigde vorige week een strafrechtelijk onderzoek aan naar de vermoedelijke oorlogsmisdaden door een nieuw team bij de nationale politie. Dat team onderzoekt de beschuldigingen, verzamelt bewijs en stelt justitie op de hoogte van de bevindingen.
Excuses
Defensiechef Campbell heeft excuses gemaakt aan nabestaanden van de slachtoffers, de Afghaanse gemeenschap, coalitiepartners in Afghanistan en Australische burgers. Premier Morrison en de minister van Buitenlands Zaken boden eerder vandaag hun excuses aan aan de premier van Afghanistan.
Zowel de premier als de defensiechef erkent de ernst van de situatie, maar spraken ook hun waardering uit voor de militairen die zich tijdens hun missies wél aan ethische gedragsregels hebben gehouden.
AD 19.11.2020 Australische elitetroepen in Afghanistan hebben daar 39 moorden gepleegd. Dat heeft het hoofd van de Australische strijdkrachten donderdag bekendgemaakt. Een week geleden benoemde premier Scott Morrison al een speciaal aanklager om onderzoek te doen naar vermeende oorlogsmisdaden door Australische militairen in Afghanistan.
Australië stelde in 2016 een onderzoek in naar het handelen van zijn militairen van 2005 tot 2016 na beschuldigingen door de media van het doden van ongewapende mannen en kinderen. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen donderdag presenteerde, zei hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is dat 25 militairen gevangenen, boeren of andere burgers hebben gedood.
,,De inspecteur-generaal heeft bevonden dat er geloofwaardige informatie is die bewijs geeft voor 23 incidenten, waarin 39 personen op onwettige wijze zijn gedood door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment”, aldus Campbell. ,,Aan het volk van Afghanistan bied ik namens het Australische leger oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
Egocentrische krijgers-cultuur
Campbell noemde de bevindingen “beschamend”, en sprak van een “egocentrische krijgers-cultuur” onder het eliteregiment SAS. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een “giftig competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot “half werk en het negeren en het verdraaien van de regels”.
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport “lastig en moeilijk nieuws” met zich mee zou brengen, maar de meest schokkende onthullingen werden door weinigen verwacht. Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die zouden hebben bevolen dat ongewapende Afghanen werden gedood.
Blooding-ritueel
,,Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ‘blooding’ bekendstond”, staat in het rapport. Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, was ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een “cultuur van geheimhouding en compartimentering” waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
NOS 19.11.2020 “Dit is misschien wel het meest beschamende hoofdstuk uit de militaire geschiedenis van Australië.” Onderzoeksrechter Brereton velt een snoeihard oordeel over Australische commando’s in Afghanistan, die tientallen oorlogsmisdaden zouden hebben gepleegd.
Details blijven in het rapport gecensureerd, deels uit privacyoverwegingen en staatsveiligheid, maar ook omdat veel zaken nog een strafrechtelijk vervolg zullen krijgen. Toch rijst er ook uit de stukken die niet zijn weggelakt een schokkend beeld.
Defensiechef Angus Campbell presenteerde de conclusies van het onderzoek.
Australische troepen executeerden 39 Afghanen in Uruzgan
Zo komt keer op keer dezelfde zinsnede terug: “… doodde moedwillig en onrechtmatig een Afghaanse man die niet gewapend was en geen dreiging vormde”. Niet alleen waren de slachtoffers altijd ongewapend, soms waren ze zelfs gewond of geboeid.
Het meest gedetailleerde verhaal dat in het rapport (.pdf) is opgenomen komt uit 2012. “… nam een ongewapende Afghaan die buiten gevecht was gesteld en geen dreiging vormde naar een afgelegen deel van de basis. Daar dwong hij hem op de grond en, aangemoedigd door …, schoot hem in zijn hoofd, met de dood tot gevolg.”
Australische commando’s in Afghanistan EPA
In totaal is er in 23 van de 57 onderzochte gevallen geloofwaardig bewijs dat er oorlogsmisdaden zijn gepleegd. Daarbij kwamen 39 Afghanen om het leven. Er zijn 25 verdachten.
Geregeld werden er voorwerpen bij lichamen neergelegd om te bewijzen dat een Afghaan een vijand was. Throwdown is de term die het rapport gebruikt voor wapens of communicatieapparatuur die zo werden achtergelaten. Commando’s namen ze zelfs in hun ransel mee op patrouille.
Verder wisten militairen belastende foto’s en stelden ze valse gevechtsverklaringen op. Bij verschillende incidenten claimden militairen bijvoorbeeld dat ze uit noodweer hadden gehandeld, bijvoorbeeld omdat een Afghaan naar een wapen had gegrepen, in een hinderlaag had gelegen of tegen de Australiërs optrok. “Leugens om te voorkomen dat de waarheid bekend werd”, concludeert het rapport.
Verziekte cultuur
Leidinggevenden deden vaak niks om geweld te voorkomen. Soms moedigden ze het zelfs aan, staat in het rapport.
“Er waren momenten waarop nieuwe leden van een patrouille gedwongen werden een gevangene neer te schieten, zodat die militair zijn eerste slachtoffer had gemaakt”, zei defensiechef Angus Campbell bij de presentatie van het rapport. “Dit walgelijke gebruik stond bekend als blooding.”
Campbell spreekt van een verziekte cultuur, waarin “militaire uitmuntendheid gemengd werd met ego, elitarisme en arrogantie”. Hij heeft excuses aangeboden aan zijn Afghaanse collega’s en bereidt negentien strafzaken voor. Het squadron dat zich schuldig maakte aan de misdaden, is ontbonden.
Alle Gedupeerden ouders in de toeslagenaffaire krijgen binnen vier maanden in elk geval 30.000 euro ‘als compensatie voor het leed’. Ouders die recht hebben op meer geld, blijven daarvoor in aanmerking komen. ,,We denken dat we de helft van de ouders met dit bedrag goed geholpen hebben”, zegt staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën).
Telegraaf 23.12.2020
Tien van de meest betrokken bewindslieden in het kabinet vergaderden gisterenmiddag 22.12.2020 in het Catshuis over de snoeiharde conclusies die de parlementaire ondervragingscommissie toeslagenaffaire vorige week presenteerde. Zij hadden zich tot doel gesteld om de compensatieregeling sneller en ruimhartiger te maken. ,,Het duurt te lang”, zei Van Huffelen in een toelichting. ,,Het is belangrijk dat er versnelling komt en we willen ook ruimhartig zijn.”
Het is volgens Van Huffelen de bedoeling dat het geld vóór 1 mei 2021 wordt overgemaakt. Het gaat sowieso om een groep van negenduizend mensen die bij haar ‘in beeld’ zijn, maar waarschijnlijk om nog meer. Voor een aantal van hen zal het compensatiebedrag hoger zijn dan ze verwacht hadden, zegt de D66-bewindsvrouw. ,,Het wordt niet teruggevorderd.”
Van Huffelen stelt dat alle ouders ‘op een nare en indringende manier’ getroffen zijn. ,,We vinden dat al die ouders recht hebben op dezelfde compensatieregeling.” Eerder werd er nog onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen. Het kabinet maakte al een half miljard euro vrij voor de compensatieregeling. Van Huffelen: ,,Geld zal geen probleem zijn.”
Van Huffelen zei eerst nog dat versnellen niet mogelijk was, al was er al anderhalf jaar bekend dat ouders gecompenseerd moesten worden. Dat lag volgens haar aan de compensatieprocedure, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen verschillende groepen ouders. Waarom niet eerder werd gekozen voor de huidige aanpak, zei Van Huffelen niet. ,,Ik wil vooruit kijken.”
Telegraaf 23.12.2020
Commissie
Een speciale commissie gaat kijken hoeveel aanvullende compensatie ouders krijgen, bovenop de 30.000 euro die zij hoe dan ook ontvangen. Het gaat dan om problemen die mensen hebben gehad met hun woning en om het leed dat kinderen is aangedaan. Op basis daarvan wordt besloten welk bedrag ouders nog aanvullend krijgen.
Over de politieke gevolgen is het kabinet tijdens deze eerste Catshuissessie over de toeslagenaffaire nog niet toegekomen. ,,Stap voor stap. We willen eerst de ouders – en kinderen – zo goed mogelijk helpen.” Op 3 januari 2021 praat het kabinet verder over de affaire.
AD 23.12.2020
Compensatie roept gemengde reacties op bij slachtoffers toeslagenaffaire
De gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire zijn blij met de schadeloosstelling van 30.000 euro die hun vanavond is toegezegd door het kabinet. Toch hebben ze nog veel vragen, blijkt uit de eerste reacties.
Staatssecretaris Van Huffelen van Financiën maakte gisterenavond bekend dat alle 9000 gedupeerden van de fraudejacht die nu in beeld zijn, voor mei de financiële compensatie uitbetaald krijgen. Nazmiye Yigit-Karaduman, een van de getroffen ouders, heeft er een beetje rust door gekregen. “Je ziet dat er wat gebeurt. Niet alleen maar tranen en excuses, maar ook het gegeven dat ze de schade nu gaan oplossen.”
“Het is natuurlijk goed nieuws”, zegt letselschadejurist Orlando Kadir. Hij staat bijna 600 gedupeerde ouders bij. Ook jurist Don Ceder die ruim vijftien gedupeerde cliënten heeft, vindt het goed nieuws.
Is het genoeg?
Toch betwijfelen beide juristen of het genoeg zal zijn. Van Huffelen gaat ervan uit dat de helft van de 9000 getroffen ouders minder dan 30.000 euro schade heeft geleden, maar dat vindt Kadir moeilijk te geloven. “Niemand van mijn cliënten heeft schade onder de 30.000 euro.” Zijn kantoor berekende dat de gemiddelde schade van de ouders die hij bijstaat rond de 65.000 euro bedraagt.
Ook Ceder zegt dat zijn cliënten een veel grotere schade hebben geleden dan 30.000 euro. “Het gaat veel verder dan de terugbetaalde kinderopvangtoeslag. Mensen zijn door die hele affaire hun huis verloren en hebben andere schulden opgebouwd.”
‘Verkiezingsstunt’ van het kabinet
Er zijn ook ouders die het kabinet verdenken van een verkiezingsstunt. “Het is gewoon een grote marketingstunt van het kabinet. Het is al 10 jaar ellende en dan neem je alles met een korreltje zout”, zegt raadsman Kadir.
Ook Kristie Rongen, een van de ouders die verdacht werd van fraude met toeslagen, vertrouwt het niet helemaal. “Kijkend naar de verkiezingen heb ik er een beetje een naar smaakje aan.” Door de affaire heeft ze nog altijd een schuld van meer dan 90.000 euro. Gisteren kreeg zij al een deel van haar compensatie gestort.
Eerder vertelde Angela Sanches hoe ze door de Belastingdienst onterecht werd neergezet als fraudeur.
Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
De ouders hopen dat er snel meer duidelijkheid komt over de regeling en vooral ook dat het geld snel gestort wordt. “Ik had niet verwacht dat ze het binnen vier maanden zouden doen. Nooit gaat iets zo snel bij de overheid”, zegt Nazmiye Yigit-Karaduman.
De twee juristen zeggen daarentegen niet te begrijpen waarom er vier maanden voor nodig zijn om de ouders te compenseren. “Als het schadebedrag bekend is, dan moet het niet zo moeilijk zijn om het geld over te maken. Alle rekeningnummers zijn bekend bij de Belastingdienst”, zegt Ceder.
Hij vreest wel dat de afwikkeling van de restschade (het bedrag dat de 30.000 euro overstijgt) op de lange baan wordt geschoven. Kadir zegt af te wachten tot zijn cliënten de compensatie hebben ontvangen en is daarna van plan naar de rechter te stappen om de rest van de schadebedragen terug te eisen van de overheid.
Telegraaf 22.12.2020
Rutte 3 kan aanblijven na toeslagenaffaire
Het kabinet-Rutte III heeft flinke imagoschade opgelopen na het harde rapport over de toeslagenaffaire, maar een krappe meerderheid van het EenVandaag Opiniepanel vindt dat de regering Rutte 3 kan aanblijven. Dat concludeert het programma na eigen onderzoek onder ruim 24.000 leden.
56 procent van de ondervraagden zegt dat het hele kabinet kan blijven. Veel mensen geven daarvoor als reden dat ze betwijfelen of aftreden de gedupeerde ouders verder helpt. “Aan symbolen (opstappen) hebben we, zeker onder de huidige omstandigheden, helemaal niets. Het lost niks op, niet voor Nederland in deze crisis en niet voor de ouders”, zegt een van de ondervraagden.
Volgens 38 procent van de ondervraagden moet heel Rutte III zijn ontslag aanbieden. Ruim 40 procent vindt dat een of meer betrokkenen die nu nog actief zijn, moeten opstappen. Het meest genoemd worden Eric Wiebes, voorheen staatssecretaris van Financiën, en Lodewijk Asscher, voormalig minister van Sociale Zaken.
De regering heeft in een maand tijd veel vertrouwen verloren door de toeslagenaffaire. Dat is gedaald van 61 naar 49 procent, concludeert EenVandaag.
AD 22.12.2020
Toeslagenaffaire is ‘groot ongeluk’, Asscher, Rutte, Wiebes en Hoekstra nog in problemen
Door het harde rapport over de Toeslagenaffaire staan Haagse carrières op het spel. In de PvdA klinkt kritiek op lijsttrekker Lodewijk Asscher, maar ook VVD’ers Mark Rutte, Eric Wiebes en CDA’er Wopke Hoekstra zijn nog niet uit de problemen.
Telegraaf 02.01.2021
Dinsdag 22.12.2020 kwam de top van het kabinet bijeen in het Catshuis. Het gezelschap buigt zich over het vernietigende rapport van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag. Voornaamste inzet is om de hersteloperatie voor slachtoffers – die bepaald niet soepel verloopt – te versnellen en zelfs te verruimen. Geld speelt geen rol: er is sprake van een ereschuld, benadrukken betrokkenen.
Excuses
In de PvdA is er discussie over partijleider Asscher. Die was in het vorige kabinet als minister van Sociale Zaken verantwoordelijk voor het kinderopvangbeleid en bood zondagavond op Facebook zijn excuses aan. Maar in appgroepen van de partij wordt gediscussieerd of dat voldoende is en of hij wel lijsttrekker kan blijven. Voormalig PvdA-bestuurslid Gerard Bosman zegt bekend te zijn met de kritiek, ook al deelt hij die zelf niet. ,,Er zijn zeer betrokken PvdA-leden die vinden dat de verklaring van Asscher niet genoeg is. Die vinden dat hij wél moet aftreden.’’
Een woordvoerder van Asscher laat weten dat ‘kritische discussie bij de partij hoort’. ,,Dat gebeurt bij ons altijd in alle openheid. Daarom heeft Lodewijk zondag ook zijn reactie geschreven. En ja, er zijn mensen die het daar niet mee eens zijn. Dat is ingecalculeerd.’’
In de VVD en het CDA blijft het tot dusver angstvallig stil, ook al wordt erkend dat het rapport snoeihard is. Vooral VVD-minister Eric Wiebes, die vandaag ook aanschuift in het Catshuis, zit in de gevarenzone, nu het rapport concludeert dat hij de Kamer verkeerd heeft geïnformeerd. Dat geldt doorgaans als politieke doodzonde. Maar ook Rutte en Hoekstra, als eindverantwoordelijken namens respectievelijk het gehele kabinet en het ministerie van Financiën, hebben wat uit te leggen, in het bijzonder over de informatieverstrekking, die volgens de commissie niet deugt.
Ongeluk
Hoekstra benadrukte vrijdag zich verantwoordelijk voelen, maar dat dit ‘breder in het kabinet’ zo wordt gevoeld. En ook Wiebes wekte met de opmerking dat de overheid ‘in den brede heeft gefaald’ nog niet de indruk dat hij van plan is persoonlijk conclusies te trekken: ,,Wij hebben hier met elkaar één groot ongeluk veroorzaakt.” In januari zal duidelijk worden wie er aansprakelijk is.
Apps over geloofwaardigheid
RTL Nieuws heeft appverkeer ingezien tussen PvdA’ers die op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen staan en mensen die nauw betrokken zijn bij de campagne. In die appgroepen wordt openlijk de vraag gesteld of Asscher nog wel geloofwaardig is als lijsttrekker.
Anonieme Haagse bronnen bevestigen aan de NOS dat er gerommel is in de partij. Maar volgens politiek verslaggever en PvdA-kenner Wilco Boom lijkt het er niet op dat de positie van Asscher op dit moment in het geding is.
“Niets is zeker in de politiek, maar veel PvdA’ers zien in Asscher nou juist de lijsttrekker die het met succes kan opnemen tegen Mark Rutte. Bovendien wijzen ze erop dat de verwijten aan bijvoorbeeld Rutte en minister Wiebes in de toeslagenaffaire veel groter zijn”, zegt Boom.
Ruimhartig toegegeven
Dat geldt ook voor Gerard Bosman, bestuurslid van Linksom, een beweging die al jaren strijdt voor een progressievere koers van de PvdA. Hij staat bekend als een zeer kritisch partijlid, maar denkt niet dat de PvdA gebaat is bij het terugtreden van Asscher.
“Ik snap de kritiek, maar hij heeft zijn fouten ruimhartig toegegeven. Ruimhartiger dan de andere hoofdrolspelers in de affaire. Ik denk dat we het vertrouwen in de PvdA het beste weer kunnen opbouwen met de koers die Asscher nu heeft ingezet.”
“Hier kun je toch niet mee de verkiezingen in? Niemand vertrouwt de PvdA dan nog”, aldus Martin Honders, PvdA Hoeksche Waard.
Martin Honders, bestuurslid van de PvdA in Hoeksche Waard, is een van de opstellers van de kritische brief. Vanavond beslist het afdelingsbestuur of de brief daadwerkelijk naar het hoofdbestuur van de partij wordt gestuurd, maar Honders gaat ervan uit dat dat zal gebeuren. Ook andere afdelingen hebben interesse getoond, zo meldt hij.
“Er zijn zeker 6000 mensen in de vernieling geholpen en niemand die er wat aan deed. Dit soort fouten zijn onvergeeflijk en dat betekent dat je je consequenties daaruit trekt.” Wat Honders betreft treedt het hele kabinet vanwege de affaire af, maar dus ook Asscher. “Hij kan niet aanblijven, gezien wat er is gebeurd.”
Terugblik;
Het verslag Ongekend onrecht van de onderzoekscommissie uit de Tweede Kamer brengt het kabinet-Rutte aan het wankelen. De betrokken bewindslieden vergaderen dinsdag om een uitweg uit de politieke crisis te vinden. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt schrijft het schandaal rond de kinderopvangtoeslagen toe aan de ‘Rutte-doctrine’, schrijft Eric Vrijsen.
Omtzigt heeft de status van een Robin Hood op het Binnenhof. Samen met SP-Kamerlid Renske Leijten nam hij het op voor tienduizenden gedupeerden in de toeslagenaffaire. Deze mensen werden – veelal ten onrechte – beticht van fraude en meedogenloos aangepakt door de Belastingdienst. Het ministerie van Sociale Zaken stak geen poot voor ze uit.
De term ‘Rutte-doctrine’ suggereert dat VVD-premier Mark Rutte de kwade genius is. Voor de media is het een lekkere term, die duidt op een persoonlijk gevecht tussen Omtzigt tegen Rutte. De nasleep van het rapport Ongekend onrecht kan nu worden voorgesteld als een spannende tweestrijd, die iedereen natuurlijk tot het einde wil blijven volgen. Ook daardoor heeft het kabinet de affaire niet meer in de hand.
Proloog van de verkiezingscampagne
Omtzigts aanval op de Rutte-doctrine is de proloog van de verkiezingsstrijd. Rutte is al tien jaar premier. Hij is populair tot zeer populair, ook al heeft hij niet steeds alle verkiezingsbeloftes kunnen waarmaken. Zijn kwetsbare punt in populariteitsenquêtes is betrouwbaarheid.
Omtzigt voelt dat haarfijn aan en stelt de Rutte-doctrine voor als de ingebouwde leugenachtigheid van de premier en zijn kabinet. Zo waren er sms’jes van een staatssecretaris waaruit bleek dat dossiers op last van Rutte en zijn ministerie van Algemene Zaken niet naar de Kamer mochten worden gestuurd. In veel documenten die toch werden vrijgegeven was de tekst grotendeels afgelakt. Meldingen van klokkenluiders waren ‘onvindbaar’.
Een klein en efficiënt ministerie
Op 26 november ondervroeg de commissie premier Rutte en ging het ook over de Rutte-doctrine. Rutte had zich volop met de toeslagenkwestie bemoeid, maar de commissie had daarover vrijwel geen schriftelijke stukken kunnen bemachtigen op zijn ministerie van Algemene Zaken. Hoe kon dat? Volgens Rutte is zijn ministerie nu eenmaal klein en efficiënt. Per onderwerp is er één of anderhalve raadsadviseur. Zij geven premier Rutte alleen mondelinge of telefonische adviezen. Zij schrijven pas iets op – zei Rutte – als er een opvolger voor hem zou aantreden.
Rutte ontkende bij herhaling dat hij op deze manier de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) omzeilde. Dat de commissie hierover geruchten had opgevangen, kwam doordat hierover in de fraaie wandelgangen van het ministerie wel eens flauwe grappen werden gemaakt.
Vrijelijk stoeien over maatregelen
Dit alles stond volgens Rutte los van de Rutte-doctrine. Hij had zelf die term niet op dit leerstuk geplakt, maar het kwam erop neer dat ambtenaren en bewindslieden binnenskamers vrijelijk moeten kunnen stoeien over maatregelen en alternatieven. Wat ze daar zeggen, mag niet naar buiten, want anders gaan ze al bij voorbaat met meel in de mond praten en daar is niemand mee gediend. Ook conceptversies van beleidsdocumenten blijven intern. Alleen de eindversie wordt gepubliceerd.
De Rutte-doctrine was dus eigenlijk niks anders dan Artikel 11 lid 1 van de Wet openbaarheid van bestuur: er hoeft geen informatie te worden verstrekt over ‘persoonlijke beleidsopvattingen in documenten opgesteld voor intern beraad’. Op de vraag of notities van klokkenluiders daar ook onder vielen, antwoordde Rutte ontkennend. ‘Die moeten openbaar gemaakt worden.’
Hoe zat dat dan met het memorandum van ambtenaar Carla Palmen van de Belastingdienst die reeds in 2017 waarschuwde dat de fraude-aanpak doorsloeg en dat onschuldige mensen ernstig werden gedupeerd? Zij was een typische klokkenluider, maar haar notitie werd voor de Tweede Kamer verzwegen.
Zelfs de ondervragingscommissie kreeg het stuk niet. Pas toen Omtzigt er op ging jagen, werd het memo overhandigd aan de commissie. Cruciale delen waren afgelakt. De commissie liet mevrouw Palmen opdraven voor een verhoor. Zij mocht de afgelakte delen voorlezen. Omdat zij onder ede stond, kon niemand dat verhinderen. Vervolgens stuurde het ministerie van Financiën het volledige stuk naar de Kamer.
Omtzigt is ziedend over deze gang van zaken. Hij vindt dit typisch Rutte-doctrine: zo veel mogelijk informatie achterhouden. Maar hij bestrijdt dat hij bezig is met een persoonlijke vendetta tegen de premier: ‘De term Rutte-doctrine komt uit het rapport.’
Commissie laakt omgang met openbaarheid door kabinet
De parlementaire commissie veegt inderdaad de vloer aan met de manier waarop het kabinet-Rutte in de toeslagenkwestie omsprong met openbaarheid: ‘Transparantie, openheid en volledigheid zijn in de praktijk niet de leidende principes bij de beantwoording van Kamervragen, het opstellen van Kamerbrieven, het reageren op Wob-verzoeken en het samenstellen van dossiers voor rechtszaken. (…)
De informatievoorziening was in meerdere gevallen ingegeven door gewenste juridische of politieke uitkomsten, resulterend in het slechts gedeeltelijk, vertraagd of niet verstrekken van informatie. Het beschermen van de persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren kan een legitieme reden zijn om stukken niet of deels te openbaren. De commissie constateert echter dat het begrip “persoonlijke beleidsopvatting” in de praktijk regelmatig te ver wordt opgerekt.’
Ook schrijft de commissie: ‘De Tweede Kamer (…) werd verschillende malen onjuist geïnformeerd, maar stuitte bovendien op weigeringen van het kabinet om informatie te verstrekken, bijvoorbeeld onder het mom van persoonlijke beleidsopvattingen, in overeenstemming met de zogenoemde Rutte-doctrine.’
Omtzigt moet een beetje op zijn woorden letten
Dit is de enige keer dat de commissie de term Rutte-doctrine gebruikt, maar niet per se als synoniem voor leugenachtig kabinetsoptreden. Het gaat hier om Ruttes opvatting dat ambtenaren en bewindslieden binnenskamers onverbloemd hun persoonlijke kijk op een beleidsvraagstuk moeten kunnen geven. Wat dat betreft, moet Omtzigt dus een beetje op zijn woorden letten.
Maar in dezelfde passage geeft de commissie een voorbeeld van de Rutte-doctrine: het memorandum Palmen. Juist dat voorbeeld sluit aan bij de veel ruimere interpretatie die Omtzigt geeft aan het begrip Rutte-doctrine. De commissie schrijft: ‘Het adviesmemo van de vaktechnisch coördinator uit 2017 kan hier wederom als voorbeeld dienen.
De meest cruciale passages uit dit advies worden in eerste instantie niet aan de Tweede Kamer verstrekt. Pas nadat de betreffende juridische adviezen tijdens een openbaar verhoor van de ondervragingscommissie zijn voorgelezen, krijgt de Tweede Kamer het memo integraal toegestuurd.’
De grote vraag blijft nu of het kabinet doelbewust bezig was de Kamer te misleiden dan wel geen zicht had op de chaos aan documenten. Premier Rutte zei tijdens zijn verhoor dat hij de klokkenluidersnotitie destijds niet onder ogen kreeg. Sterker, ook andere ministers en staatssecretarissen zagen het stuk niet.
AD 28.12.2020 Doodse stilte bij de PvdA na het interne rumoer over de positie van oppositieleider Lodewijk Asscher. De toeslagenaffaire die het kabinet onder hoogspanning zet, raakt ook de oud-minister van Sociale Zaken. Maar als hij gaat, hoeft dat geen ramp voor de partij te zijn.
Normaliter reageren sociaaldemocraten op appjes en telefoontjes, maar deze keer houden ze zich gedeisd. Ze bevinden zich in het oog van de storm, ruim zeventig dagen voor de verkiezingen. De man die hen leidde in de tocht door de woestijn, ligt onder vuur.
In een verklaring op Facebook liet Asscher na het rapport Ongekend onrecht weten dat hij zich ‘schaamt’ dat hij direct verantwoordelijk was voor het onmenselijke beleid dat de degenen trof voor wie hij zegt op te komen.
,,Het is aan Lodewijk zelf, hij moet de keuze maken met het partijbestuur en het congres’’, zegt de enige sociaaldemocraat die wel de telefoon opnam. Dat PvdA-congres stelt de lijst op 15 januari vast. Tot die tijd is nog van alles mogelijk, liet het CDA onlangs zien. Daar maakte Hugo de Jonge plaats voor Wopke Hoekstra, twee dagen voor de lijst definitief werd.
Zure appel
Het moet een eenzame kerst zijn geweest voor Asscher. Hij moet tijdens dit reces zijn knopen tellen. Het zou een enorm zure appel voor hem zijn als hij opstapt. Zijn boek heet niet voor niets Opstaan in het Lloyd Hotel. Hij beschrijft daarin hoe hij de weg terugvond na de verpletterende verkiezingsnederlaag na vijf jaar regeringsverantwoordelijkheid in het tweede kabinet-Rutte.
Asscher is in principe niet opgestaan om de handdoek in de ring te gooien. Maar hij is ook niet de man die zichzelf groter vindt dan de sociaaldemocratische beweging. Als hij in de spiegel kijkt, zal hij zich afvragen wat het beste is voor de partij.
Feit is dat de PvdA op dit moment in de Peilingwijzer de vierde partij is met een mogelijke score tussen de twaalf en zestien zetels. Dat is allesbehalve de gedroomde positie. Het zou het op één na slechtste verkiezingsresultaat ooit zijn van de partij en het is zeker de vraag of Asscher het tij nog kan keren. Mocht Asscher zijn positie als lijsttrekker op korte termijn opgeven, omdat hij van mening is niet meer geloofwaardig te kunnen opkomen voor zijn kiezers, dan maakt hij het bijzonder moeilijk voor het kabinet om wel aan te blijven. Op die manier kan hij zijn partij – ook al ligt Asscher nu onder vuur door de toeslagenaffaire – alsnog een morele voorsprong geven op de electorale concurrenten.
Opvolger
Waar Hugo de Jonge er vertrouwen in had dat er een opvolger zou komen toen hij terugtrad als lijsttrekker voor het CDA, heeft Asscher daar deze kerst ook vast over nagedacht. Stort hij de PvdA in een chaos bij een stap terug, of staat er iemand die voor een positief effect kan zorgen in de peilingen op weg naar de verkiezingen van 17 maart.
Kijkende naar de PvdA-kandidatenlijst springen er twee namen in het oog. Op twee staat Khadija Arib, die graag nog een keer voorzitter van de Tweede Kamer wil worden. Zij is populair bij de kiezer, maar het natuurlijk gezag van de Kamervoorzitter is iets anders dan je als lijsttrekker met open vizier handhaven in de slangenkuil. Om die reden lijkt Arib niet voor de hand liggen.
Dat is wel het geval met nummer drie Lilianne Ploumen. Zij was ook minister in het vorige kabinet, maar het echec van de regeringsdeelname kleeft veel minder aan haar dan aan Asscher die vicepremier was. En belangrijker nog: Ploumen wil graag. Ze schreef onlangs haar boek met de ambitieuze titel De deur naar de macht. Het beschrijft de opkomst van de dochter van een melkboer die als minister een wereldwijde succesvolle coalitie smeedde tegen het anticonceptiebeleid van president Trump.
Ploumen ligt goed in de partij, maar ook daarbuiten. Ze snapt hoe het spel om de macht wordt gespeeld. Zo gaf ze als partijvoorzitter politiek leider Job Cohen een duwtje richting uitgang. En informeerde ze haar premier Mark Rutte pas over SheDecides, toen de internationale actie om vrouwen zelfbeschikking te geven over hun eigen lichaam al op touw was gezet.
AD 27.12.2020 De toeslagenaffaire krijgt mogelijk een staartje voor hoge ambtenaren die onder ede verhoord zijn door de parlementaire onderzoekscommissie. De zaak draait om een explosief memo, waarin drie jaar geleden al stond dat de belastingdienst ‘laakbaar’ handelde.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) stelde op 14 december dat de top van de Belastingdienst het memo niet kende. Maar de parlementaire ondervragingscommissie toeslagen trok in haar eindrapport een tegenovergestelde conclusie.
De commissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam, gaat volgende maand informatie uit de onder ede afgelegde verhoren naast bestaande documenten leggen en onderzoeken of er tijdens de verhoren meineed is gepleegd. ,,Dan vellen wij ons finale oordeel”, zegt Van Dam, die benadrukt dat er ‘geen directe aanleiding’ is voor de extra check.
Verdween
Het memo-Palmen werd in maart 2017 geschreven door jurist Sandra Palmen-Schlangen. Het stuk zou gearchiveerd worden, maar verdween. Palmen verklaarde tijdens haar verhoor voor de Tweede Kamercommissie dat zij het ‘nooit eerder’ had meegemaakt dat haar advies niet werd opgevolgd. Als dat wel was gebeurd, was veel ouders een hoop ellende bespaard gebleven. In plaats daarvan bleef de Belastingdienst ouders beschuldigen van fraude, met loonbeslag en huisuitzettingen tot gevolg.
De oud-baas van de Belastingdienst, Jaap Uijlenbroek, stelde bij zijn verhoor dat het memo hem ‘op geen enkele manier’ had bereikt, behalve via de media. Het memo wordt echter in juni 2019 genoemd in factsheets van het ministerie, als de omvang van de fouten bij de kinderopvangtoeslag aan het licht komt. Die stukken werden toen besproken door onder meer toenmalig staatssecretaris Menno Snel en Uijlenboek.
Ook stelt het rapport-Van Dam dat in dat gesprek de ‘DGBD’, de directeur-generaal van de Belastingdienst, de opdracht kreeg uit te zoeken waar het memo was besproken. Die functie had Uijlenbroek destijds. Die zei echter in zijn verhoor dat gesprek ‘niet precies meer tot in detail te kunnen reconstrueren’. Feit is dat in een tweede set van deze documenten de verwijzing naar het memo-Palmen was verdwenen.
Reconstructie
Pas begin deze maand wordt het memo – ongelakt – openbaar gemaakt door Van Huffelen. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft vorige week Kamervragen gesteld over de kwestie. Hij wil een precieze reconstructie, waardoor duidelijk moet worden met wie het memo-Palmen is besproken en wat er werd uitgewisseld. In een eerdere tijdlijn die de Kamer van de staatssecretaris kreeg, kwam het memo-Palmen niet voor.
Het kabinet besloot vorige week dinsdag de compensatieoperatie te versnellen: alle gedupeerde ouders krijgen binnen vier maanden 30.000 euro overgemaakt ‘als compensatie voor het leed’. Ouders die recht hebben op een hoger compensatiebedrag komen daarvoor nog in aanmerking. Op zondag 3 januari komen de meest betrokken bewindspersonen uit het kabinet voor de tweede keer samen in het Catshuis om het over het snoeiharde eindrapport van de parlementaire ondervragingscommissie te hebben.
AD 23.12.2020 Wat tot vorige week onmogelijk was, kan na het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire opeens wel. Gedupeerde ouders krijgen sneller hun geld, vaak zelfs meer dan ze hadden verwacht. Er is blijdschap, maar de plotselinge voortvarendheid wekt ook argwaan.
Angélica Engels dacht eerst dat het een grap was. En ze vindt het nog altijd moeilijk te bevatten dat zij een van die duizenden ouders is die nog voor 1 mei 2021 30.000 euro op haar rekening gestort krijgt. ,,Ik was in shock toen ik het hoorde. De tranen liepen over mijn wangen.”
Maar meteen was er bij haar ook die vertwijfeling: ,,Waarom nu opeens wel?” En ook in de appgroep waarin 50 lotgenoten lief en leed delen, merkte ze dat precies dát sentiment overheerst. ,,Dit bedrag van 30.000 euro lijkt bijna op een publiciteitsstunt. Er komen natuurlijk verkiezingen aan. Het is meer dan sommige ouders dachten te krijgen. Maar tegelijkertijd is het te laat. Er is zoveel kapot gemaakt bij mensen, dat ga je niet even rechtzetten.”
,,Dit bedrag van 30.000 euro lijkt bijna op een publiciteitsstunt. Er komen natuurlijk verkiezingen aan, aldus Angélica Engels, gedupeerde toeslagouder.
Ellende
Ook in de Tweede Kamer is het kabinetsbesluit met gemengde gevoelens ontvangen. Volgens SP-leider Lilian Marijnissen komt er ‘terechte erkenning’ voor ouders, in woord en daad. Maar ook zij blijft zitten met die ene vraag: ‘Waarom kan dit nu opeens wel?’ En dat geldt ook voor PvdA-Kamerlid Henk Nijboer, die zijn voorstel om gedupeerden zo snel mogelijk een aanbod te doen, vorige week nog weggestemd zag worden.
Ook nu nog vindt hij de termijn van vier maanden die het kabinet neemt wel heel ruim. Nijboer: ,,Het moet echt sneller kunnen. De excuses van het kabinet zijn al anderhalf jaar geleden, de ouders zitten nog steeds in de diepe ellende.”
Tot vorige week hield staatssecretaris Alexandra van Huffelen vol dat versnelling van de hersteloperatie niet mogelijk was. Zij verklaarde dat het kabinet wilde vasthouden aan de individuele beoordeling van dossiers, zodat slachtoffers de genoegdoening krijgen waar zij recht op hebben. Door de complexiteit van de dossiers en een moeizame start van de pas opgetuigde herstelorganisatie had het proces vertraging opgelopen. Maar in 2021 zou er alsnog vaart in komen, beloofde zij de Kamer.
En toen ging dinsdagavond opeens het roer radicaal om. ,,We zijn zeker aangemoedigd door het rapport dat we nu een versnelling moeten aanbrengen”, zei Van Huffelen. Op de vraag of het kabinet niet veel eerder had moeten kiezen voor een ruimere en meer generieke regeling bleef het antwoord uit: ,,Je kunt altijd terugkijken, maar ik kijk graag vooruit, om te zien wat ik kan doen voor ouders.”
Je kunt altijd terugkijken, maar ik kijk graag vooruit, om te zien wat ik kan doen voor ouders, aldus Alexandra van Huffelen.
Rollercoaster
Angélica Engels hoopt dat ze ‘eindelijk kan uitstappen uit de heel enge rollercoaster’ waar ze zich nu al jaren in bevindt. Voor haarzelf en voor haar kinderen. ,,Die hebben zo’n optater gehad”, zegt ze. Maar helemaal gerust dat de compensatie er nu eindelijk wel komt is ze niet. ,,Ik wil het eerst zien, dan geloven. Er is wel vaker wat beloofd.”
Den HaagFM 23.12.2020 De compensatie is fijn, maar het zou beter zijn als het kabinet aftreedt en zo de schuld voor de toeslagenaffaire op zich neemt. Dat zegt de Haagse gedupeerde Janet Ramesar over het feit dat gedupeerden van de toeslagenaffaire voor 1 mei 2021 gecompenseerd worden met 30.000 euro.
Het besluit tot de compensatie volgde dinsdag na een overleg van bewindspersonen op het Catshuis. Een speciale parlementaire commissie concludeerde voor het weekend dat de gedupeerden ongekend onrecht is aangedaan door ze te beschuldigen van fraude.
“Het rapport legt ook echt bloot waar het misging. Ik hoop dat ze ervan hebben geleerd. Het enige wat nog zou kunnen helpen is aftreden, maar wie ben ik om te zeggen dat ze dat moeten doen?”
Vandaag waren we met het kabinet in het Catshuis bijeen: alle gedupeerde ouders krijgen vóór 1 mei 30.000 euro. Hier mijn persoonlijke toelichting.
Vandaag waren we met het kabinet in het Catshuis bijeen: alle gedupeerde ouders krijgen vóór 1 mei 30.000 euro. Hier mijn persoonlijke toelichting. pic.twitter.com/MEoympdTD6
“De meeste ideeën van de belastingdienst lopen niet goed af”
In contact wat ze heeft met andere gedupeerden werd met een dubbel gevoel gereageerd op het besluit: “Een heleboel mensen zijn gecompenseerd, mensen zijn blij. Het is dubbel voor iedereen: we zijn superblij voor iedereen die geholpen wordt. Dat is wel gewoon goed, maar de manier waarop… Er waren ook mensen met een schuld van duizend euro, die krijgen nu 30.000 euro. Voor sommigen is de schade veel groter. Heb je meer schade dan kan je dat halen bij de Commissie Werkelijke Schade (CWS). We moeten zien hoe dat loopt, de meeste ideeën van de Belastingdienst lopen niet goed af.”
“Het was eerlijker geweest als iedereen had gekregen waar ie recht op had. Er was een motie ingediend om dat mogelijk te maken. Wij (mensen met een hogere schuld, red.) moeten naar de commissie voor we goed gecompenseerd worden”, zegt ze tegen Den Haag FM.
“Symbolisch aftreden van het kabinet”
Wat Ramesar betreft zou het rapport ook politieke consequenties moeten hebben en zouden bewindslieden moeten aftreden: “Ik vind nog steeds dat dat moet gebeuren. Er is echt iets ernstig mis gegaan. Aftreden zou een juiste consequentie zijn voor wat gebeurd is. Wat ons is aangedaan is verschrikkelijk. Daar moeten echt consequenties aan zitten zoals het symbolisch aftreden van het kabinet, zodat ze schuld erkennen. En bij het volgende kabinet moeten ze ervoor zorgen dat dit nooit meer gaat gebeuren. Wij dragen wél de consequenties.”
Ook het feit dat een aantal hoofdpersonen op het dossier zoals Mark Rutte (VVD), Wopke Hoekstra (CDA) en Lodewijk Asscher (PvdA) lijsttrekker zijn bij de komende Tweede Kamerverkiezingen steekt bij Ramesar. “Ik vind dat zij de functie als lijsttrekker moeten neerleggen omdat ze verantwoordelijk zijn.” Asscher maakte op Facebook zijn excuses openbaar, hij sprak van een ‘ongekend onrecht’ wat de gedupeerden is aangedaan. Binnen zijn partij wordt nu een discussie gevoerd over zijn lijsttrekkerschap, meldt de NOS.
Meneer @LodewijkA doe wat goed is en stop als lijsttrekker van de partij waar mijn ouders altijd hun stem op uitgebracht hebben. Ik ben ook ergens ontslagen omdat ik mn werk niet goed uitvoerde omdat mn hoofd bij de @Belastingdienst was. Excuses zijn te laat. #toeslagenaffaire
Toch is ze te spreken over de compensatie die nu voor de lotgenoten komt: “Eigenlijk voor iedereen is het goed. Al moeten mensen met meer schade wachten tot er goed gecompenseerd wordt. Voor sommigen is de schade veel groter dan die 30-duizend euro.” Zelf ontving ze een week terug al compensatie. “Dat is niet helemaal goed gegaan, want het bedrag klopt niet… Maar ik kom de winter door. Het resterende bedrag wordt nog gecompenseerd. Schulden die ik had heb ik afgelost.”
Brieven op de mat
Zelf ontving Ramesar -naast de compensatie- dit weekend ook flink wat post van het CJIB, in totaal vielen er 54 brieven op de mat. “Ik kwam thuis. Ik schrok me dood”, vertelt Ramesar: “Ik wist wel dat het onterecht zou zijn, mar dat wist ik ook van de belastingdienst…”
Na contact met het CJIB werd dat probleem vlot aangepakt. “Er zouden nog meer brieven komen. Ze hebben contact opgenomen met PostNL om te zeggen dat CJIB-brieven niet meer bezorgd mochten worden. Ze willen ook echt wel wat doen voor de gedupeerden, als ik nog meer mensen ken die dit meemaken dan kan ik dat doorgeven. Ik ben nu bezig met een dakloze die ook zoiets meemaakt.”
Zelfs haar postbode maakte zich zorgen over haar situatie: “Ik sprak hem, hij heeft het hele weekend gedacht: wat heeft ze nou weer verkeerd gedaan?” Toch ontving ze vandaag weer een brief: “Het zal wel weer een rekening zijn, dat zijn ze allemaal”, zegt ze nuchter.
Even ter info, dit gaat over de bestuursrechtelijke premie voor de zorgverzekering. Ik heb mijn zorgschuld al afbetaald. Dit hoort dan kwijtgescholden te worden. Ik voel me erg moe momenteel, zeker na het “doorzetten” van mn tweet door @AvHuffelen . Dus kan niet echt reageren
Janet
@Sjenettt
Als antwoord op @Sjenettt
Beste @AvHuffelen 54 brieven van @CJIBnl hoe kan het dat ik na het rapport van gisteren dit in de bus krijg!Ik EIS dat dit door jullie wordt opgelost!kan ik het doorsturen naar u?Hoe denkt u dat het gaat nu? @RenskeLeijten @PieterOmtzigt help! #toeslagenaffaire #boetepremie
“Ik zal het nooit helemaal kunnen afsluiten, maar je moet ook door. Ik heb tien jaar stilgestaan en ik wil weer de oude Janet worden. Met doelen en ambities: ik ga ook weer studeren. Het is heel erg wat er is gebeurd, maar de wereld ligt nu open: ik heb nu geld op de rekening en kan mijn huis inrichten zoals ik dat wil. Ik kan een aanvullende zorgverzekering nemen en mijn tanden laten fiksen”, vertelt ze blij. “Ik wil echt positief vooruitkijken: er is erkenning.”
“Mijn zoon vroeg laatst of hij een pizza mocht bestellen”
Toch maakt ze zich ook nog ergens zorgen: “Kinderen gaan ook nog gecompenseerd worden, maar geld is daar niet de oplossing, zij moeten geholpen worden. De kinderen hebben een achterstand opgelopen en hebben ook schade. Mijn zoon was 4 en heeft het 10 jaar meegemaakt, hij weet niet beter dan dat er weinig tot niks kan. Ik had constant hulpverlening over de vloer. Hij zag geen verbetering. En nu ziet ie dat het wel is gelukt.” De vreugde zit voor Ramesar nu in heel gewone zaken: “Mijn zoon vroeg laatst of hij een pizza mocht bestellen. En dan zo’n grote. Dat kan nu.”
AD 23.12.2020 Het kabinet trekt de portemonnee, zodat slachtoffers van de toeslagenaffaire nog vóór 1 mei 30.000 euro op hun rekening hebben staan. Maar of gedupeerde ouders nu sneller worden geholpen of dat het hele kabinet alsnog aftreedt, een bevredigend antwoord bestaat niet.
Alle ouders die gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire krijgen 30.000 euro binnen vier maanden. Die snellere en ruimhartigere compensatieregeling kondigde het kabinet, na een middag vergaderen op het Catshuis met de tien meest betrokken bewindslieden, gisteravond aan. Het is het minste wat de regering na het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire kan doen, zeggen betrokkenen: zorgen dat er genoegdoening komt voor ouders die het slachtoffer zijn geworden van een falende rechtsstaat.
Met het geld denkt staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) de helft van de nu negenduizend slachtoffers die in beeld zijn ‘goed te kunnen helpen’. Ouders die vanwege hun situatie meer compensatie zouden moeten krijgen, houden dat recht. Een speciale commissie buigt zich over het leed dat hen is aangedaan en plakt daar een prijskaartje op.
Schrijnend
Schrijnend is de vaststelling dat ruim anderhalf jaar nadat het kabinet besefte dat er compensatie moest komen, de meeste slachtoffers nog altijd op hun geld wachten. Van de misschien wel 30.000 ouders die naar schatting de dupe zijn geworden, is nog maar een derde in beeld.
Lang hield Van Huffelen vol dat een versnelling van de compensatieregeling niet mogelijk was. Zij wilde dat iedere gedupeerde krijgt waar hij of zij recht op heeft. Maar daarvoor moest elk geval individueel worden bekeken. Omdat situaties vaak complex zijn, dossiers incompleet bleken en de uitvoeringsorganisatie niet goed voorbereid was, heeft de hersteloperatie vertraging opgelopen.
Dat er nu toch wordt versneld, komt omdat in het Catshuis is besloten niet langer onderscheid te maken tussen verschillende groepen ouders. Iedere gedupeerde krijgt recht op dezelfde compensatieformule. Daardoor kan het uitkeren op grote schaal gaan beginnen, al zal het kabinet ook beseffen dat met geen compensatieregeling de nachtmerrie kan worden uitgewist waarin duizenden gezinnen verzeild zijn geraakt.
Stress
Vele gedupeerden belandden door toedoen van de overheid diep in de schulden, hebben soms al jarenlang moeite om de eindjes aan elkaar te knopen of zijn inmiddels bezweken onder de stress. Huizen werden verkocht, huwelijken liepen spaak en banen werden verloren. Of zoals een van de ouders het eerder in de Tweede Kamer verwoordde: nooit meer kan het vertrouwen in de overheid worden hersteld.
De portemonnee trekken is één ding, recht doen is een ander verhaal. En dan is er nog de kwestie van de politieke verantwoordelijkheid. Eén van de vier coalitiepartijen vindt alvast dat het kabinet zichzelf de vraag moet stellen of het nog geloofwaardig door kan na de conclusies uit het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie. Die partij is de ChristenUnie, zo bleek gisteren uit een interview met vertrekkend Kamerlid Joël Voordewind op Radio 1. Maar antwoord geven op die vraag wilde Voordewind niet.
Aftreden
Het is ook een moeilijke vraag. Opstappen – één of allemaal – lijkt al snel een symbolisch gebaar. De gedupeerde ouders zijn er niet mee geholpen. En de verkiezingen zijn al in maart 2021, dus bestuurlijk heeft het weinig consequenties. Na de verkiezingen kan premier Mark Rutte (en veel van zijn bewindspersonen) immers gewoon weer door. Uit een peiling van EenVandaag bleek gisteren dat aftreden van 56 procent van de 25.000 ondervraagden niet hoeft.
Het heeft ook nadelen: het kabinet probeert de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog te bezweren en in crisistijd heeft het land baat bij een kabinet dat nog volledig gezag heeft. Ook al verliest een kabinet als het opstapt formeel geen bevoegdheden, er zal toch gezagsverlies optreden. Ook in Europa zal Nederland aan invloed inboeten als het kabinet demissionair is. Wat zijn toezeggingen of afspraken die met premier Rutte worden gemaakt nog waard, als hij niet verzekerd is van steun in de Tweede Kamer? De timing is onhandig, nu er belangrijke afspraken moeten worden gemaakt over de nieuwe relatie met het Verenigd Koninkrijk na de brexit.
Elke vorm van het nemen van politieke verantwoordelijkheid zal met scepsis worden ontvangen, aldus Coalitiebron.
Wat ook meespeelt is dat de verkiezingen eraan komen. Een aantal partijen komt het niet slecht uit dat concurrenten een kras oplopen door de toeslagenaffaire. Niet voor niets werd vorige week al gefluisterd: als het kabinet opstapt en daarmee premier en VVD-lijsttrekker Rutte en minister van Financiën (en CDA-lijsttrekker) Wopke Hoekstra verantwoordelijkheid nemen, dan kan PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher toch zeker niet achterblijven? Die was in het vorige kabinet als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid immers verantwoordelijk voor de kinderopvang.
‘Ongeloofwaardig’
Asscher wordt samen met minister Eric Wiebes – die tot 2017 als staatssecretaris verantwoordelijk was voor de Belastingdienst – door het EenVandaag Opiniepanel het vaakst genoemd als politicus die het veld zou moeten ruimen. Wiebes wordt ‘doof en blind’ voor signalen gevonden, Asscher zou ‘ongeloofwaardig’ zijn. Van de PvdA-stemmers vindt 55 procent toch dat hij door kan als lijsttrekker.
Volgens Van Huffelen is het in het Catshuis nog niet gegaan over de ‘verantwoordelijkheidsvraag’. Op 3 januari komt het kabinet opnieuw samen om het over de toeslagenaffaire te hebben. Wat er ook gebeurt – het hele kabinet treedt af, één minister stapt op of iedereen blijft zitten – er zal altijd iets op aan te merken zijn, weten ze in coalitiekringen. ,,Elke vorm van het nemen van politieke verantwoordelijkheid zal met scepsis worden ontvangen.”
NOS 22.12.2020 Gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire zijn blij met de schadeloosstelling van 30.000 euro die hun vanavond is toegezegd door het kabinet. Toch hebben ze nog veel vragen, blijkt uit de eerste reacties.
Staatssecretaris Van Huffelen van Financiën maakte vanavond bekend dat alle 9000 gedupeerden van de fraudejacht die nu in beeld zijn, voor mei de financiële compensatie uitbetaald krijgen. Nazmiye Yigit-Karaduman, een van de getroffen ouders, heeft er een beetje rust door gekregen. “Je ziet dat er wat gebeurt. Niet alleen maar tranen en excuses, maar ook het gegeven dat ze de schade nu gaan oplossen.”
“Het is natuurlijk goed nieuws”, zegt letselschadejurist Orlando Kadir. Hij staat bijna 600 gedupeerde ouders bij. Ook jurist Don Ceder die ruim vijftien gedupeerde cliënten heeft, vindt het goed nieuws.
Is het genoeg?
Toch betwijfelen beide juristen of het genoeg zal zijn. Van Huffelen gaat ervan uit dat de helft van de 9000 getroffen ouders minder dan 30.000 euro schade heeft geleden, maar dat vindt Kadir moeilijk te geloven. “Niemand van mijn cliënten heeft schade onder de 30.000 euro.” Zijn kantoor berekende dat de gemiddelde schade van de ouders die hij bijstaat rond de 65.000 euro bedraagt.
Ook Ceder zegt dat zijn cliënten een veel grotere schade hebben geleden dan 30.000 euro. “Het gaat veel verder dan de terugbetaalde kinderopvangtoeslag. Mensen zijn door die hele affaire hun huis verloren en hebben andere schulden opgebouwd.”
‘Verkiezingsstunt’ van het kabinet
Er zijn ook ouders die het kabinet verdenken van een verkiezingsstunt. “Het is gewoon een grote marketingstunt van het kabinet. Het is al 10 jaar ellende en dan neem je alles met een korreltje zout”, zegt raadsman Kadir.
Ook Kristie Rongen, een van de ouders die verdacht werd van fraude met toeslagen, vertrouwt het niet helemaal. “Kijkend naar de verkiezingen heb ik er een beetje een naar smaakje aan.” Door de affaire heeft ze nog altijd een schuld van meer dan 90.000 euro. Gisteren kreeg zij al een deel van haar compensatie gestort.
Eerder vertelde Angela Sanches hoe ze door de Belastingdienst onterecht werd neergezet als fraudeur.
Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
De ouders hopen dat er snel meer duidelijkheid komt over de regeling en vooral ook dat het geld snel gestort wordt. “Ik had niet verwacht dat ze het binnen vier maanden zouden doen. Nooit gaat iets zo snel bij de overheid”, zegt Nazmiye Yigit-Karaduman.
De twee juristen zeggen daarentegen niet te begrijpen waarom er vier maanden voor nodig zijn om de ouders te compenseren. “Als het schadebedrag bekend is, dan moet het niet zo moeilijk zijn om het geld over te maken. Alle rekeningnummers zijn bekend bij de Belastingdienst”, zegt Ceder.
Hij vreest wel dat de afwikkeling van de restschade (het bedrag dat de 30.000 euro overstijgt) op de lange baan wordt geschoven. Kadir zegt af te wachten tot zijn cliënten de compensatie hebben ontvangen en is daarna van plan naar de rechter te stappen om de rest van de schadebedragen terug te eisen van de overheid.
AD 22.12.2020 Alle gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire krijgen binnen vier maanden in elk geval 30.000 euro ‘als compensatie voor het leed’. Ouders die recht hebben op meer geld, blijven daarvoor in aanmerking komen. ,,We denken dat we de helft van de ouders met dit bedrag goed geholpen hebben”, zegt staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën).
Tien van de meest betrokken bewindslieden in het kabinet vergaderden vanmiddag in het Catshuis over de snoeiharde conclusies die de parlementaire ondervragingscommissie toeslagenaffaire vorige week presenteerde. Zij hadden zich tot doel gesteld om de compensatieregeling sneller en ruimhartiger te maken. ,,Het duurt te lang”, zei Van Huffelen in een toelichting. ,,Het is belangrijk dat er versnelling komt en we willen ook ruimhartig zijn.”
Het is volgens Van Huffelen de bedoeling dat het geld vóór 1 mei wordt overgemaakt. Het gaat sowieso om een groep van negenduizend mensen die bij haar ‘in beeld’ zijn, maar waarschijnlijk om nog meer. Voor een aantal van hen zal het compensatiebedrag hoger zijn dan ze verwacht hadden, zegt de D66-bewindsvrouw. ,,Het wordt niet teruggevorderd.”
Van Huffelen stelt dat alle ouders ‘op een nare en indringende manier’ getroffen zijn. ,,We vinden dat al die ouders recht hebben op dezelfde compensatieregeling.” Eerder werd er nog onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen. Het kabinet maakte al een half miljard euro vrij voor de compensatieregeling. Van Huffelen: ,,Geld zal geen probleem zijn.”
Van Huffelen zei eerst nog dat versnellen niet mogelijk was, al was er al anderhalf jaar bekend dat ouders gecompenseerd moesten worden. Dat lag volgens haar aan de compensatieprocedure, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen verschillende groepen ouders. Waarom niet eerder werd gekozen voor de huidige aanpak, zei Van Huffelen niet. ,,Ik wil vooruit kijken.”
Commissie
Een speciale commissie gaat kijken hoeveel aanvullende compensatie ouders krijgen, bovenop de 30.000 euro die zij hoe dan ook ontvangen. Het gaat dan om problemen die mensen hebben gehad met hun woning en om het leed dat kinderen is aangedaan. Op basis daarvan wordt besloten welk bedrag ouders nog aanvullend krijgen.
Over de politieke gevolgen is het kabinet tijdens deze eerste Catshuissessie over de toeslagenaffaire nog niet toegekomen. ,,Stap voor stap. We willen eerst de ouders – en kinderen – zo goed mogelijk helpen.” Op 3 januari praat het kabinet verder over de affaire.
NOS 22.12.2020 De gedupeerde ouders uit de toeslagenaffaire krijgen allemaal 30.000 euro als compensatie. Dat bedrag zal in de komende vier maanden worden uitgekeerd aan iedereen die nu al in beeld is als gedupeerde.
Dat heeft staatssecretaris Van Huffelen van Financiën gezegd na een overleg op het Catshuis. Als dat betekent dat sommige ouders meer krijgen dan waar ze eigenlijk recht op hebben, neemt het kabinet dat voor lief. Er zal dan niets teruggevorderd worden, ze mogen het geld houden.
Volgens Van Huffelen krijgen ouders die meer schade hebben geleden dan 30.000 euro, uiteindelijk ook meer geld als ze daar recht op hebben. “Het is belangrijk dat we nu echt een stap gaan zetten en dat we sneller gaan compenseren”, zei ze. Het bedrag is gebaseerd op het gemiddelde dat tot nu toe aan ouders is uitgekeerd die al wel schadeloos zijn gesteld.
Gedupeerden van toeslagenaffaire krijgen 30.000 euro
Tot nu toe zette het kabinet vooral in op een zorgvuldig proces en maatwerk voor alle gedupeerden. Maar dat duurt veel te lang, is de algemene kritiek. Door nu te kiezen voor een niet-verrekenbaar voorschot, neemt het kabinet afstand van die eerdere strategie.
Genoeg compensatie voor helft betrokkenen
De staatssecretaris verwacht dat het bedrag van 30.000 euro bij ongeveer de helft van de getroffen ouders genoeg zal zijn. Nu zijn er circa 9000 gedupeerden in beeld, het daadwerkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger. “Maar deze regeling geldt ook voor ouders die we nog niet kennen.”
Van Huffelen is blij met het besluit dat het kabinet nu heeft genomen. Ook wil ze een gebaar maken naar de kinderen die door de kwestie getroffen zijn. Onderzocht wordt hoe zij een “duw in de rug” kunnen krijgen voor een goede toekomst. Het kabinet gaat daarnaast in overleg met de gemeenten om gedupeerden te helpen, bijvoorbeeld bij het vinden van een nieuwe baan.
Schuldhulpverlening
Een behoorlijke groep ouders is door de affaire in zulke ernstige financiële problemen geraakt, dat ze in de schuldhulpverlening zitten. Van Huffelen zei dat ze hoopt te kunnen vermijden dat de 30.000 euro in hun geval direct naar de schuldeisers gaat. “Misschien dat een deel van de schulden daarmee wel afgelost zal moeten worden. Maar de ouders moeten wel voldoende overhouden om verder te kunnen.”
In het Catshuis kwamen de meest betrokken bewindspersonen voor het eerst bijeen om een reactie te formuleren op het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie.
Die concludeerde vorige week dat de ouders ongekend onrecht is aangedaan door de uit de hand gelopen fraudejacht van de Belastingdienst.
NU 22.12.2020 Ouders die door de toeslagenaffaire gedupeerd zijn, krijgen binnen vier maanden een compensatie van elk 30.000 euro. Zeker negenduizend slachtoffers moeten het bedrag voor 1 mei hebben ontvangen. Dat aantal zal naar alle waarschijnlijkheid nog verder toenemen.
Dat maakte staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) dinsdag bekend na afloop van een overleg op het Catshuis, de ambtswoning van de minister-president. Premier Rutte stond de pers zelf niet te woord.
Het kabinet heeft afgesproken om alle gedupeerde ouders te compenseren met een bedrag van 30.000 euro, ook ouders die waarschijnlijk minder schade hebben geleden. Als ouders recht hebben op een hogere schadevergoeding, zal worden gezorgd dat zij die ook krijgen.
Daarmee hoopt het kabinet gedupeerde ouders sneller te kunnen compenseren dan nu het geval is. “Het is ontzettend belangrijk dat ouders recht wordt gedaan”, zegt Van Huffelen. “Ze hebben ongelofelijk nare dingen meegemaakt. Ik spreek heel veel ouders die door deze problemen in enorm nare situaties terecht zijn gekomen, dus ik ben blij dat we nu snel een groot bedrag kunnen geven.”
Het kabinet beraadt zich verder nog over verdere regelingen voor kinderen die vanwege de affaire in hun ontwikkeling zijn geschaad. Door toedoen van het handelen van de overheid zijn tienduizenden onschuldige ouders aangemerkt als fraudeur. Slachtoffers raakten hun huis kwijt, relaties en huwelijken liepen stuk en kinderen groeiden in armoede op.
Hoe het kabinet denkt deze groep kinderen voor dit leed te compenseren, is nog niet bekend.
Kabinet praat in januari verder over politieke consequenties
Bij afwezigheid van premier Rutte wilde staatssecretaris Van Huffelen niet ingaan op vragen van de pers over de politieke consequenties die het kabinet verbindt aan het schandaal.
Vorige week presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam de bevindingen van de verhoren van onder anderen premier Rutte. De constateringen waren voor een deel al bekend, maar sloegen desalniettemin in als een bom: de gedupeerde ouders is ongekend onrecht aangedaan.
Kabinetten, de Tweede Kamer en zelfs de rechterlijke macht hebben allemaal een rol in het leed dat tienduizenden onschuldige ouders is aangedaan. Volgens de commissie zijn premier Mark Rutte en voormalige bewindspersonen uit het vorige kabinet (Lodewijk Asscher, Eric Wiebes en Frans Weekers) medeverantwoordelijk voor de keiharde fraudeaanpak die geleid heeft tot de dramatische kinderopvangtoeslagenaffaire.
Asscher ligt bij een deel van de PvdA-achterban onder vuur vanwege zijn betrokkenheid. Over de rol van de andere twee partijleiders, Rutte en minister van Financiën Wopke Hoekstra, is binnen VVD en CDA nog geen discussie.
Officiële reactie op rapport komt volgend jaar
De betrokken bewindslieden waren dinsdagmiddag op het Catshuis bijeen om het rapport Ongekend Onrecht te bespreken. Het kabinet boog zich over de vraag welke stappen nu gezet moeten worden en welke conclusies getrokken kunnen worden.
Het was de eerste van zeker twee sessies waarin het rapport wordt besproken. In januari volgt een Kamerdebat en komt het kabinet met een officieel antwoord op de bevindingen. Volgens Van Huffelen komt het kabinet 3 januari opnieuw bijeen om zich nogmaals over de affaire te buigen. De vraag of het kabinet het ontslag aan de koning moet aanbieden komt steeds nadrukkelijker op tafel te liggen.
MSN 22.12.2020 Het kabinet geeft alle gedupeerde ouders uit de toeslagenaffaire 30.000 euro. Daarnaast komt er een regeling voor getroffen kinderen. „We vinden dat het sneller moest,” zegt staatssecretaris Van Huffelen na een uren durend overleg in het Catshuis.
„Voor mensen die meer schade hebben geleden, is het altijd mogelijk om meer compensatie te krijgen,” benadrukt Van Huffelen. Er was een half miljard euro uitgetrokken om de slachtoffers te compenseren maar daar zal volgens de staatssecretaris zeker geld bij moeten.
Zo’n 26.000 ouders hebben recht op compensatie en mogelijk de helft van die groep heeft recht op meer dan 30.000 euro. Die worden later verder gecompenseerd. Het kabinet gaat verder in overleg met gemeenten om te kijken hoe de getroffenen kunnen worden geholpen. Het kabinet wil verder ook iets doen voor de getroffen kinderen. „We denken aan verschillende soorten regelingen. Dat gaan we nog verder uitwerken. Iets om te zorgen dat die kinderen een goede toekomst kunnen krijgen,” aldus Van Huffelen.
Vast bedrag
De schade vergoeden die de gedupeerde toeslagenouders hebben geleden. Dat was de inzet van het overleg tussen de betrokken bewindslieden. In plaats van tijdrovend maatwerk kiest het kabinet er nu voor alle gedupeerde ouders die in beeld zijn op eenzelfde manier en met een vast bedrag te compenseren.
Het was een grote ergernis van de Kamer: in plaats van de beloofde 5.000 ouders krijgen dit jaar waarschijnlijk minder dan 500 hun geld. Alleen de meest schrijnende gevallen hebben al wel een tegemoetkoming gekregen. Ook hebben sommige ouders een eenmalige tegemoetkoming gekregen van 750 euro.
Overheid faalde
Vorige week velde de commissie-Van Dam een hard oordeel over de nietsontziende fraudejacht van de Belastingdienst bij de kinderopvangtoeslag. De beginselen van de rechtsstaat zijn geschonden, luidde de conclusie. De betrokken ministeries, de bewindslieden, de Tweede Kamer en de rechtspraak, ze kregen allemaal een veeg uit de pan van de commissie.
De ouders worden nu weliswaar ruimhartiger gecompenseerd, maar het gevaar dat er een politieke prijs moet worden betaald is nog niet geweken. In de coalitie heerst alom het gevoel dat zo’n oordeel niet zonder politieke gevolgen kan blijven, al klinkt tegelijkertijd de erkenning dat de getroffen ouders er weinig mee opschieten als het kabinet een paar maanden voor de verkiezingen demissionair wordt.
Bij de oppositie worden de messen geslepen. SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen twitterde kort na de bekendmaking van Van Huffelen dat het bedrag van 30.000 euro „redelijk uit de lucht lijkt gegrepen”: „Grote vraag: waarom kan dit nu opeens wel? En: wie neemt de politieke verantwoordelijkheid voor dit institutioneel falen?”
De politieke druk om een collectief gebaar van schuldbesef te maken, zal verder toenemen na het kerstreces, als de Kamer zal debatteren over het rapport.
RTL 22.12.2020 Slachtoffers van de toeslagenaffaire moeten in de komende 4 maanden 30.000 euro compensatie per gedupeerde krijgen. Dat heeft staatssecretaris van Financiën Alexandra van Huffelen zojuist bekendgemaakt. Een ruimhartige vergoeding ineens moet meer vaart brengen in de hersteloperatie.
In het Catshuis boog het kabinet zich vandaag over de toeslagenaffaire. Ouders moesten onterecht duizenden euro’s aan kinderopvangtoeslag terugbetalen en belandden in de schuldsanering of erger.
Het kabinet wil de gedupeerden nu een vast bedrag geven ter compensatie. Er zijn nu zo’n 9000 gedupeerden in beeld, maar het totale aantal slachtoffers is veel hoger. Ook zij hebben recht op compensatie.
Als later blijkt dat slachtoffers recht hadden op minder geld, wordt dat niet teruggevorderd. Gedupeerden die recht hebben op meer vergoeding, zullen die ook krijgen. Het bedrag moet voor 1 mei worden uitgekeerd. Niet in één keer, maar in delen.
Commissie aanvullende schade
Daarnaast moet een commissie gaan kijken naar de schade die kinderen geleden hebben. Die moet ook gecompenseerd worden. “Er zijn mensen die aanvullende schade hebben geleden”, zei Van Huffelen.
“Een commissie beoordeelt iedere situatie apart en zal beoordelen hoeveel moet worden vergoed.” Ook zal met samen met gemeenten worden bekeken hoe ouders die hun baan of huis kwijtraakten, hun leven weer op de rit kunnen krijgen.
Zo’n 500 mensen, de schrijnendste gevallen, moeten voor het einde van het jaar compensatie krijgen. Dat was eerder al beloofd.
Tot nu toe wilde het kabinet per ouder bekijken hoeveel compensatie er zou komen. Maar dat gaat veel te langzaam, was de kritiek. De Tweede Kamer eiste vorige week al dat er meer tempo zou worden gemaakt.
Het overleg in het Catshuis gebeurde na kritiek in het rapport van de parlementaire commissie die dit najaar onderzoek deed naar de zaak.
Daarin concludeerde de commissie-Van Dam dat duizenden mensen ongekend onrecht is aangedaan. Tienduizenden ouders waren onterecht het slachtoffer geworden van spijkerharde regels en een even harde uitvoering. Ze zijn jarenlang niet door de politiek gehoord.
Bij een kleine fout bij de aanvraag van kinderopvangtoeslag werden ouders al gebrandmerkt als fraudeur.
MSN 22.12.2020 Slachtoffers van de toeslagenaffaire moeten in de komende 4 maanden 30.000 euro compensatie per gedupeerde krijgen. Dat heeft staatssecretaris van Financiën Alexandra van Huffelen zojuist bekendgemaakt. Een ruimhartige vergoeding ineens moet meer vaart brengen in de hersteloperatie.
In het Catshuis boog het kabinet zich vandaag over de toeslagenaffaire. Ouders moesten onterecht duizenden euro’s aan kinderopvangtoeslag terugbetalen en belandden in de schuldsanering of erger.
Het kabinet wil de gedupeerden nu een vast bedrag geven ter compensatie. Er zijn nu zo’n 9000 gedupeerden in beeld, maar het totale aantal slachtoffers is veel hoger. Ook zij hebben recht op compensatie.
Als later blijkt dat slachtoffers recht hadden op minder geld, wordt dat niet teruggevorderd. Gedupeerden die recht hebben op meer vergoeding, zullen die ook krijgen. Het bedrag moet voor 1 mei worden uitgekeerd. Niet in één keer, maar in delen.
Commissie aanvullende schade
Daarnaast moet een commissie gaan kijken naar de schade die kinderen geleden hebben. Die moet ook gecompenseerd worden. “Er zijn mensen die aanvullende schade hebben geleden”, zei Van Huffelen.
“Een commissie beoordeelt iedere situatie apart en zal beoordelen hoeveel moet worden vergoed.” Ook zal met samen met gemeenten worden bekeken hoe ouders die hun baan of huis kwijtraakten, hun leven weer op de rit kunnen krijgen.
Zo’n 500 mensen, de schrijnendste gevallen, moeten voor het einde van het jaar compensatie krijgen. Dat was eerder al beloofd.
Tot nu toe wilde het kabinet per ouder bekijken hoeveel compensatie er zou komen. Maar dat gaat veel te langzaam, was de kritiek. De Tweede Kamer eiste vorige week al dat er meer tempo zou worden gemaakt.
Het overleg in het Catshuis gebeurde na kritiek in het rapport van de parlementaire commissie die dit najaar onderzoek deed naar de zaak.
Daarin concludeerde de commissie-Van Dam dat duizenden mensen ongekend onrecht is aangedaan. Tienduizenden ouders waren onterecht het slachtoffer geworden van spijkerharde regels en een even harde uitvoering. Ze zijn jarenlang niet door de politiek gehoord.
Bij een kleine fout bij de aanvraag van kinderopvangtoeslag werden ouders al gebrandmerkt als fraudeur.
MSN 22.12.2020 Een ernstige crisis van de gehele Nederlandse rechtsstaat. Dat moet de conclusie zijn nadat vorige week het rapport Ongekend onrecht werd gepubliceerd naar aanleiding van de parlementaire verhoren over de zogenoemde kinderopvangtoeslagenaffaire. Politiek, ambtenarij, de rechterlijke macht tot aan de hoogste bestuursrechter toe: allemaal zijn ze medeschuldig aan het meedogenloos opjagen van duizenden individuele onschuldige burgers, die „jarenlang geen schijn van kans hebben gehad”.
Het rapport is het voorlopige sluitstuk van politiek zelfonderzoek naar de fouten die gemaakt zijn bij de dienst Toeslagen van de Belastingdienst. Een optelsom van een keiharde wet gericht op fraude-aanpak, weinig tot geen oog voor de mens achter het burgerservicenummer en een ambtenarij die zich doof hield voor maatschappelijke signalen, leidde tot duizenden gedupeerden. Burgers die financieel en emotioneel door het systeem tot de rand van de afgrond werden geduwd en in sommige gevallen zelfs daaroverheen.
Het cynische is: in het rapport staan nauwelijks tot geen nieuwe feiten. Alles was al bekend, met name dankzij vasthoudende vragen van parlementariërs Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) en journalistiek speurwerk van met name RTL Nieuws en Trouw.
Niet door een houding van zelfinzicht bij de politiek verantwoordelijken. Als iets beklijft na de verhoren, is het de mate waarin ‘Den Haag’ probeerde te voorkomen dat de werkelijkheid van de toeslagenellende boven water zou komen. Dat alleen al is een politieke doodzonde.
De onbeantwoorde vraag is hoe het kabinet met het rapport zal omgaan, zowel materieel als politiek. Deze dinsdag is er een extra ingelast overleg op het Catshuis om dat te bespreken. PvdA-leider Lodewijk Asscher, als minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk voor de fraudejacht, nam maandag de vlucht naar voren en bood persoonlijk excuses aan. Dat is een mooi gebaar, het kabinet deed dat al eerder, maar materieel heeft het weinig om het lijf.
Datzelfde zou gelden voor het offeren van één of meer bewindslieden: symboolpolitiek, vooral omdat al twee staatssecretarissen op het dossier sneuvelden. Tegelijk: als deze Toeslagenaffaire geen reden is om politiek verantwoordelijkheid te nemen, wat dan wel?
Wat los van de politieke consequenties hoe dan ook moet gebeuren, is de gedupeerden compenseren. Beloftes worden al tijden gedaan, maar de meeste slachtoffers van het systeem wachten nog steeds op hun geld. Het kabinet moet daar op zeer korte termijn een oplossing voor bedenken, desnoods buiten de fiscus om. Suggesties over een generaal pardon moeten serieus genomen worden, ook als dat betekent dat zij die daadwerkelijk gefraudeerd hebben dan ontkomen. De goeden hebben al te lang onder de kwaden geleden.
In tweede instantie moet de politiek snel een knoop doorhakken over de toekomst van het toeslagensysteem. Vorige week presenteerde staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen, D66) emet daarin drie mogelijke richtingen. Na de verkiezingen van maart dient een veilige, eenvoudige en bovenal menselijke manier van inkomensondersteuning hoog op de agenda van de formatiebesprekingen te staan. Waarbij vertrouwen in plaats van wantrouwen in de burger centraal staat.
Want dat heeft de Toeslagenaffaire in elk geval duidelijk gemaakt: als een overheid grootschalig disfunctioneert op het terrein van financiële bescherming van haar eigen burgers, leidt dat terecht tot uitholling van vertrouwen van burgers in die overheid. Dit mag nooit meer zo uit de hand lopen.
MSN 22.12.2020 Het kabinetsberaad over de toeslagenaffaire in het Catshuis is vooral gericht op een veel snellere compensatie voor de gedupeerde ouders, ook als dat betekent dat sommige mensen meer krijgen dan eigenlijk zou moeten. Dat bevestigen ingewijden na een bericht van de NOS. De omvang en uitvoerbaarheid van zo’n ruimhartige regeling zijn nog wel onderwerp van gesprek.
Een speciale Kamercommissie kwam afgelopen week met een vernietigend rapport over de manier waarop de overheid ouders behandelde die ten onrechte beschuldigd werden van fraude met de kinderopvangtoeslag. Die mensen is “groot onrecht” aangedaan en dat was te voorkomen geweest als de verantwoordelijke bewindspersonen beter waren omgegaan met de signalen van misstanden, die er wel degelijk waren.
De Tweede Kamer dringt al langer aan op meer haast met compensatie voor de naar verwachting tienduizenden gedupeerden. Tot dusver hield verantwoordelijk staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) vol dat daar al het uiterste aan wordt gedaan, en dat meer spoed ten koste zou gaan van het noodzakelijke maatwerk.
De harde conclusies van de Kamercommissie, die verscheidene bewindspersonen en topambtenaren onder ede heeft gehoord, maken het evenwel onvermijdelijk dat het kabinet toch meer haast maakt. Over mogelijke politieke consequenties, zoals het aftreden van individuele bewindspersonen of zelfs het hele kabinet, zou nu nog niet worden gesproken. Waarschijnlijk volgt begin januari nog een overleg.
NOS 22.12.2020 Het kabinet overweegt om alle gedupeerden van de toeslagenaffaire zo snel mogelijk een ruimhartige vergoeding te geven voor de schade die ze hebben geleden. Ingewijden melden dat dit de inzet is van het overleg in het Catshuis vanmiddag.
Tot nu toe zette het kabinet vooral in op een zorgvuldig proces en maatwerk voor de ouders. Maar dat gaat veel te langzaam, is de algemene kritiek. De regeringspartijen hebben een sterke wens om het nu zonder omhaal aan te pakken.
Daarom wordt er gedacht aan een regeling waarbij alle gedupeerden aanspraak kunnen maken op een vast bedrag als compensatie. Dat zou dan voor de meeste ouders voldoende moeten zijn.
Snoeihard oordeel
Vorige week kwam de parlementaire ondervragingscommissie met een snoeihard oordeel over de uit de hand gelopen fraudejacht van de Belastingdienst. De beginselen van de rechtsstaat zijn geschonden, was de conclusie, omdat de ouders geen schijn van kans hadden tegenover de overheid.
De Tweede Kamer reageerde geschokt, en eiste vooral dat er nu eindelijk haast gemaakt wordt met compensatie van de ouders, die vaak tienduizenden euro’s aan toeslagen moesten terugbetalen en daardoor in grote problemen zijn geraakt.
Ook staatssecretaris Van Huffelen van Financiën wil dat graag, maar wees er steeds op dat het om complexe zaken gaat. Nu nog is niet helemaal duidelijk om hoeveel ouders het precies gaat. Bovendien zouden veel ouders niet direct geholpen zijn met een geldbedrag, omdat dat meteen zou verdwijnen naar schuldeisers.
Politieke consequenties
De meest schrijnende gevallen zijn volgens Van Huffelen inmiddels wel geholpen. Daarnaast heeft een aantal ouders een eenmalig bedrag van 750 euro gekregen met het oog op de feestdagen.
De meest betrokken bewindslieden zijn vanmiddag op het Catshuis bij elkaar om een reactie te formuleren op het rapport. Er zal zeker nog een sessie nodig zijn, om dan uiteindelijk in januari met een definitief antwoord te komen. Dan volgt er ook een Kamerdebat.
Uiteindelijk zal daarbij ook de vraag op tafel liggen wat de politieke consequenties moeten zijn. Regeringspartij ChristenUnie heeft al gezegd dat er goed gekeken moet worden of het kabinet nog wel geloofwaardig is na de conclusies van de commissie.
MSN 22.12.2020 Premier Mark Rutte is dinsdagmiddag met een aantal bewindspersonen bijeengekomen op het Catshuis om verder te praten over het vernietigende onderzoeksrapport over het falen van de rechtsstaat in het kinderopvangtoeslagenschandaal. De druk op het kabinet om politieke consequenties te trekken, neemt steeds verder toe.
De verwachting is dat het kabinet in januari met een officiële kabinetsreactie komt.
Vorige week presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam de bevindingen van de verhoren van onder anderen premier Rutte. De constateringen waren voor een deel al bekend, maar sloegen desalniettemin in als een bom: de gedupeerde ouder is ongekend onrecht aangedaan.
Kabinetten, Tweede Kamer en zelfs de rechterlijke macht hebben allemaal een rol in het leed dat tienduizenden onschuldige ouders is aangedaan. Door toedoen van een snoeiharde fraudejacht en het onterecht terugvorderen van toeslagen werden gezinnen het huis uitgezet, strandden huwelijken, werden zelfmoordpogingen ondernomen en groeiden kinderen op in armoede.
Ondertussen onderzoekt het Openbaar Ministerie of ambtenaren zich schuldig hebben gemaakt aan ambtsmisdrijven, waaronder beroepsmatige discriminatie; de Belastingdienst gebruikte de tweede nationaliteit van ouders als selectiecriterium om de onrechtmatige fraudejacht af te kaderen.
Betrokkenen moeten zich over eigen geloofwaardigheid buigen
Afgelopen zondag bood PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn excuses aan voor zijn rol in de toeslagenaffaire als toenmalig minister van Sociale Zaken. Binnen de PvdA is de lijsttrekker onder vuur komen te liggen. Volgens RTL Nieuws vindt daar achter de schermen de discussie plaats of Asscher nog geloofwaardig de verkiezingen in kan.
Die vraag ligt ook bij het kabinet op tafel.
Premier Rutte noemde het rapport “heftig en “fair”. Volgens de minister-president blijft “het beeld liggen” dat onschuldige mensen in de knel zijn gekomen. “En daar kunnen we ons alleen maar voor schamen. De rechtsstaat moet de burger beschermen tegen de almacht van de Staat, en dat is hier heel erg mis gegaan”, zei hij afgelopen vrijdag.
Volgens de commissie is de premier medeverantwoordelijk voor alle ellende die zich onder zijn tienjarige premierschap heeft voltrokken. Onder anderen CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt verwijt het de premier dat de Tweede Kamer onder diens leiding stelselmatig onvolledig wordt geïnformeerd.
Val van kabinet als symbolische daad
Het kabinet beraadt zich nu op een reactie op het onderzoeksrapport en wil daar de tijd voor nemen. Rutte en zijn ministersploeg menen dat zij degenen zijn die ervoor moeten zorgen dat een dergelijk schandaal nooit meer voorkomt. Ook vindt het kabinet dat de gedupeerde ouders zo snel mogelijk gecompenseerd moeten worden, een streven dat het kabinet al langer uitspreekt.
Premier Rutte vindt het nog te vroeg om de vraag of het kabinet moet aftreden op tafel te leggen. In dat geval zou het kabinet de rit naar de verkiezingen van maart volgend jaar in demissionaire status afmaken.
SP-Kamerlid Renske Leijten, die samen met CDA’er Omtzigt hard heeft gewerkt om de onderste steen in dit schandaal boven te krijgen, denkt dat aftreden het minste is wat het kabinet kan doen.
Zij wierp zondag in Buitenhof de vraag op in hoeverre dat een symbolische daad zal zijn als premier Rutte (VVD), maar ook minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) en Asscher (PvdA) zich daarna gewoon weer als partijleiders melden in de verkiezingsstrijd.
“Ik word verdrietig van het feit dat drie mensen die hier verantwoordelijkheid dragen lijsttrekker zijn van een belangrijke partij”, aldus Leijten.
NU 22.12.2020 Premier Mark Rutte is dinsdagmiddag met een aantal bewindspersonen bijeengekomen op het Catshuis om verder te praten over het vernietigende onderzoeksrapport over het falen van de rechtsstaat in het kinderopvangtoeslagenschandaal. De druk op het kabinet om politieke consequenties te trekken, neemt steeds verder toe.
De verwachting is dat het kabinet in januari met een officiële kabinetsreactie komt.
Vorige week presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie onder leiding van CDA-Kamerlid Chris van Dam de bevindingen van de verhoren van onder anderen premier Rutte. De constateringen waren voor een deel al bekend, maar sloegen desalniettemin in als een bom: de gedupeerde ouder is ongekend onrecht aangedaan.
Kabinetten, Tweede Kamer en zelfs de rechterlijke macht hebben allemaal een rol in het leed dat tienduizenden onschuldige ouders is aangedaan. Door toedoen van een snoeiharde fraudejacht en het onterecht terugvorderen van toeslagen werden gezinnen het huis uitgezet, strandden huwelijken, werden zelfmoordpogingen ondernomen en groeiden kinderen op in armoede.
Ondertussen onderzoekt het Openbaar Ministerie of ambtenaren zich schuldig hebben gemaakt aan ambtsmisdrijven, waaronder beroepsmatige discriminatie; de Belastingdienst gebruikte de tweede nationaliteit van ouders als selectiecriterium om de onrechtmatige fraudejacht af te kaderen.
Betrokkenen moeten zich over eigen geloofwaardigheid buigen
Afgelopen zondag bood PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn excuses aan voor zijn rol in de toeslagenaffaire als toenmalig minister van Sociale Zaken. Binnen de PvdA is de lijsttrekker onder vuur komen te liggen. Volgens RTL Nieuws vindt daar achter de schermen de discussie plaats of Asscher nog geloofwaardig de verkiezingen in kan.
Die vraag ligt ook bij het kabinet op tafel.
Premier Rutte noemde het rapport “heftig en “fair”. Volgens de minister-president blijft “het beeld liggen” dat onschuldige mensen in de knel zijn gekomen. “En daar kunnen we ons alleen maar voor schamen. De rechtsstaat moet de burger beschermen tegen de almacht van de Staat, en dat is hier heel erg mis gegaan”, zei hij afgelopen vrijdag.
Volgens de commissie is de premier medeverantwoordelijk voor alle ellende die zich onder zijn tienjarige premierschap heeft voltrokken. Onder anderen CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt verwijt het de premier dat de Tweede Kamer onder diens leiding stelselmatig onvolledig wordt geïnformeerd.
Premier Mark Rutte tijdens zijn verhoor (Foto: ANP)
Val van kabinet als symbolische daad
Het kabinet beraadt zich nu op een reactie op het onderzoeksrapport en wil daar de tijd voor nemen. Rutte en zijn ministersploeg menen dat zij degenen zijn die ervoor moeten zorgen dat een dergelijk schandaal nooit meer voorkomt. Ook vindt het kabinet dat de gedupeerde ouders zo snel mogelijk gecompenseerd moeten worden, een streven dat het kabinet al langer uitspreekt.
Premier Rutte vindt het nog te vroeg om de vraag of het kabinet moet aftreden op tafel te leggen. In dat geval zou het kabinet de rit naar de verkiezingen van maart volgend jaar in demissionaire status afmaken.
SP-Kamerlid Renske Leijten, die samen met CDA’er Omtzigt hard heeft gewerkt om de onderste steen in dit schandaal boven te krijgen, denkt dat aftreden het minste is wat het kabinet kan doen.
Zij wierp zondag in Buitenhof de vraag op in hoeverre dat een symbolische daad zal zijn als premier Rutte (VVD), maar ook minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) en Asscher (PvdA) zich daarna gewoon weer als partijleiders melden in de verkiezingsstrijd.
“Ik word verdrietig van het feit dat drie mensen die hier verantwoordelijkheid dragen lijsttrekker zijn van een belangrijke partij”, aldus Leijten.
RTL 22.12.2020 In het Catshuis buigt het kabinet zich vandaag over de toeslagenaffaire. Dat gebeurt na de spijkerharde kritiek in het rapport van de parlementaire commissie die dit najaar onderzoek deed naar de zaak. Parlementair verslaggever Roel Schreinemachers kijkt vooruit.
Wat zijn de heetste hangijzers tijdens het overleg vandaag?
“Het kabinet buigt zich over het snoeiharde rapport van de commissie-Van Dam, die concludeerde dat duizenden mensen ongekend onrecht is aangedaan. Van Dam riep alle betrokkenen op in de spiegel te kijken en zich af te vragen welke rol ze hebben gespeeld bij het ontstaan van alle ellende. Dat gaat het kabinet zeker doen. Maar de vraag die ze eerst willen beantwoorden: hoe kunnen we het oplossen?”
Want voor veel gedupeerden is nog steeds geen oplossing?
“Nee, dit jaar krijgen slechts een paar honderd ouders compensatie, terwijl er duizenden gedupeerden zijn. De afhandeling van de toeslagenaffaire gaat veel te traag, en de Tweede Kamer eiste vorige week al dat er meer tempo zou worden gemaakt. Zoals het nu gaat, zou het jaren gaan duren.”
“Premier Rutte wilde vorige week niet zeggen of het kabinet consequenties trekt uit de toeslagenaffaire. Het kabinet wil zich eerst richten op de inhoudelijke vraag hoe zo snel mogelijk de gedupeerden kunnen worden gecompenseerd, zei hij. ‘De meer politieke weging is een discussie waar we het als kabinet over moeten hebben.’ Dat komt pas op een later moment.”
Wat schieten gedupeerde ouders ermee op als het kabinet zou opstappen?
“Weinig. Uiteindelijk zijn zij vooral geholpen als er meer tempo wordt gemaakt met de compensatie. Aan de andere kant is het symbolisch natuurlijk wel van belang als het kabinet – of een bewindspersoon – de ultieme stap zou nemen om consequenties te verbinden aan dit drama.”
Waarom duurt het zo lang om gedupeerden te compenseren?
“Het is te ingewikkeld gemaakt. Er is een heel legertje ambtenaren aangetrokken om dit te regelen. Maar zoals het nu gaat, duurt het jaren voordat alle gedupeerden hun geld hebben. Het kabinet zal dus een manier moeten vinden om dit te versnellen, anders blijft dit nog jaren voortslepen. Of dat vandaag al gaat lukken, is niet zeker. Het kan zijn dat er meer nodig is dan één Catshuissessie.”
Trouw 22.12.20202 Het kabinet gaat ouders waarschijnlijk snel een forse compensatie bieden aan ouders die zijn gedupeerd door de kinderopvangtoeslagaffaire.
Snelle en ruime compensatie voor de getroffen ouders staat vrijwel zeker bovenaan het lijstje beslissingen die het kabinet moet nemen over het debacle met de kinderopvangtoeslag. Die kwestie lag dinsdagmiddag in het Catshuis nog eerder op tafel dan de vraag of het aftreden van ministers of het hele kabinet het antwoord moet zijn op de harde conclusies van de parlementaire commissie-Van Dam. Het kabinet gaat ouders mogelijk toch een vast bedrag geven voordat het hele individuele dossier is bekeken, zo meldde de NOS dinsdagmiddag.
Het kabinet staat onder grote druk om snel een oplossing te vinden voor de compensatie van getroffen ouders. Een jaar geleden, toen de vorige staatssecretaris van financiën aftrad, werd in de Tweede Kamer al gevraagd om tempo. Tot op heden zijn in juli 108 ouders gecompenseerd en in december nog eens 430. In totaal hebben naar schatting 27.000 ouders een terugvordering voor kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst gekregen. Daarvan zijn er nu 9000 bekend bij de dienst. Ondanks het aantrekken van 400 ambtenaren om de problemen op te lossen, zit er weinig schot in de zaak.
Het ministerie van financiën bekijkt alle zaken van getroffen ouders stuk voor stuk. “Iedere situatie is weer anders”, laat een woordvoerder van het ministerie weten. Veel ouders worden onvoldoende geholpen met het overmaken van geld. “Financieel herstel is niet genoeg. Ouders hebben vaak ook andere problemen. Ze zitten in een traject voor schuldhulpverlening of hebben andere huisvesting nodig. Wij kijken naar het complete pakket. De planning is nu dat de komende drie maanden nog 1500 ouders worden geholpen en in de drie maanden daarna 3000. Eind volgend jaar is voor alle ouders de schade gerepareerd.”
Staatssecretaris Van Huffelen wees vorige week de suggestie af
Omdat is gekozen voor een individuele benadering wees Alexandra van Huffelen, staatssecretaris van financiën, vorige week een suggestie van de PvdA af. Kamerlid Henk Nijboer stelde voor om alle ouders een vast bedrag te bieden. Ouders zijn vrij om dat te accepteren of af te wijzen. De eerste groep is direct geholpen en met de laatste groep moet de Belastingdienst alsnog om de tafel. Van Huffelen zei vorige week nog dat deze methode niet werkt, omdat veel ouders te maken hebben met schuldeisers die het geld onmiddellijk opeisen. Ook dat probleem moet worden opgelost, benadrukte zij.
Toch zit de individuele benadering ook CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt dwars. Nog voordat hulp echt aan de orde is, kijkt het ministerie nu of ouders ten onrechte zijn beschuldigd van ‘opzet en grove schuld’. Omtzigt wil deze stap schrappen, want Van Huffelen zelf geeft aan dat die beschuldiging in 94 procent van de gevallen onterecht is. Het besluit dat de ouders ‘opzet en grove schuld’ is aan te wrijven, moet nietig worden verklaard, vindt hij. Dan kan het ministerie van financiën zich onmiddellijk richten op het uitbetalen van geld en verlenen van praktische hulp.
Het kabinet kan bijna niet anders dan snel actie ondernemen. Het debacle is zo groot dat de ministers en staatssecretarissen niet langer kunnen aarzelen. Er zijn vragen: welke andere getroffen burgers melden zich nog, eventueel bij andere overheidsinstanties en kan dit leiden tot een megaclaim? Eerder kregen de ouders al 750 euro kerstbonus als voorlopige geste, maar nu wordt een daad gevraagd met een grotere betekenis.
Lees ook:
De commissie wilde geen conclusies trekken, maar deed dat toch. En snoeihard
AD 22.12.2020 Door het harde rapport over de toeslagenaffaire staan Haagse carrières op het spel. In de PvdA klinkt kritiek op lijsttrekker Lodewijk Asscher, maar ook VVD’ers Mark Rutte, Eric Wiebes en CDA’er Wopke Hoekstra zijn nog niet uit de problemen.
Dinsdag komt de top van het kabinet bijeen in het Catshuis. Het gezelschap buigt zich over het vernietigende rapport van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag. Voornaamste inzet is om de hersteloperatie voor slachtoffers – die bepaald niet soepel verloopt – te versnellen en zelfs te verruimen. Geld speelt geen rol: er is sprake van een ereschuld, benadrukken betrokkenen.
Daarnaast wordt ook gekeken in hoeverre de problematiek verder strekt dan de kinderopvangtoeslag. Daags na het slotverhoor van minister-president Mark Rutte stuurde het kabinet een brief naar de Kamer met daarin de boodschap dat het ook bij de huur- en zorgtoeslag niet altijd goed is gegaan. En ook andere uitvoeringsorganisaties kennen aanhoudend problemen, waarbij de burger in het gedrang komt. Daarom moet er ‘breder’ worden gekeken, is de boodschap. En bovendien is er nog altijd niets gedaan met de vaststelling dat mensen op grond van hun etniciteit zijn benadeeld. Deze kwestie is niet door de commissie onderzocht, maar schreeuwt om een reactie.
Gebaar
Pas daarna – maar dan ook echt pas daarna, zo wordt in kabinetskringen benadrukt – komt de vraag aan de orde welke politieke consequenties getrokken moeten worden. Premier Rutte zei vrijdag dat het aftreden van bewindslieden ‘nu niet aan de orde is’, maar dát er verantwoordelijkheid wordt genomen, staat wel vast. ,,Het zal ervan afhangen of we snel met een oplossing weten te komen en welk gebaar daar dan bij past. Maar dat er helemaal niks gebeurt, lijkt me onwaarschijnlijk”, aldus een coalitiebron.
Al vóór het rapport er lag, deden vele scenario’s de ronde in Den Haag. Zo wordt er rekening mee gehouden dat het kabinet in zijn geheel opstapt, als gebaar naar de slachtoffers. De vergelijking met het tweede kabinet-Kok dringt zich op: ook dat trad vlak voor de verkiezingen af, toen vanwege het Srebrenica-rapport. In het kabinet wordt die verwijzing overigens afgedaan als grotesk: ,,Het gaat wel ver om de grootste naoorlogse genocide op Europese bodem gelijk te stellen aan de toeslagenaffaire”, aldus een minister.
Bovendien draagt het opstappen van de complete regeringsploeg vlak voor de verkiezingen het gevaar in zich dat het lijkt alsof niemand persoonlijk de verantwoordelijkheid op zich neemt. SP-Kamerlid Renske Leijten nam hier zondag in Buitenhof al een voorschot op met een oproep aan drie hoofdrolspelers, Mark Rutte, Wopke Hoekstra en Lodewijk Asscher, om af te zien van hun lijsttrekkerschap. ,,De mensen die dit hebben veroorzaakt gaan het niet oplossen”, meent zij. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, die samen met Leijten de affaire boven water kreeg, vindt juist dat er te makkelijk koppen worden geëist. Volgens hem is het belangrijker dat het kabinet ‘de rot bij de overheid’ aanpakt.
Excuses
In de PvdA is er discussie over partijleider Asscher. Die was in het vorige kabinet als minister van Sociale Zaken verantwoordelijk voor het kinderopvangbeleid en bood zondagavond op Facebook zijn excuses aan. Maar in appgroepen van de partij wordt gediscussieerd of dat voldoende is en of hij wel lijsttrekker kan blijven. Voormalig PvdA-bestuurslid Gerard Bosman zegt bekend te zijn met de kritiek, ook al deelt hij die zelf niet. ,,Er zijn zeer betrokken PvdA-leden die vinden dat de verklaring van Asscher niet genoeg is. Die vinden dat hij wél moet aftreden.’’
Een woordvoerder van Asscher laat weten dat ‘kritische discussie bij de partij hoort’. ,,Dat gebeurt bij ons altijd in alle openheid. Daarom heeft Lodewijk zondag ook zijn reactie geschreven. En ja, er zijn mensen die het daar niet mee eens zijn. Dat is ingecalculeerd.’’
In de VVD en het CDA blijft het tot dusver angstvallig stil, ook al wordt erkend dat het rapport snoeihard is. Vooral VVD-minister Eric Wiebes, die vandaag ook aanschuift in het Catshuis, zit in de gevarenzone, nu het rapport concludeert dat hij de Kamer verkeerd heeft geïnformeerd. Dat geldt doorgaans als politieke doodzonde. Maar ook Rutte en Hoekstra, als eindverantwoordelijken namens respectievelijk het gehele kabinet en het ministerie van Financiën, hebben wat uit te leggen, in het bijzonder over de informatieverstrekking, die volgens de commissie niet deugt.
Ongeluk
Hoekstra benadrukte vrijdag zich verantwoordelijk voelen, maar dat dit ‘breder in het kabinet’ zo wordt gevoeld. En ook Wiebes wekte met de opmerking dat de overheid ‘in den brede heeft gefaald’ nog niet de indruk dat hij van plan is persoonlijk conclusies te trekken: ,,Wij hebben hier met elkaar één groot ongeluk veroorzaakt.” In januari zal duidelijk worden wie er aansprakelijk is.
MSN 22.12.2020 Een deel van het kabinet trekt zich dinsdagmiddag terug op het Catshuis om te praten over een vernietigend rapport over de affaire rond de kinderopvangtoeslag. Een speciale Kamercommissie oordeelt daarin zeer hard over de rol die verscheidene bewindspersonen in die zaak hebben gespeeld.
De commissie is uiterst kritisch over de manier waarop de overheid ouders behandelde die ten onrechte beschuldigd werden van fraude met de kinderopvangtoeslag. Die mensen is “groot onrecht” aangedaan en dat was te voorkomen geweest als de verantwoordelijke bewindspersonen beter waren omgegaan met de signalen van misstanden, die er wel degelijk waren.
Het rapport kan niet zonder gevolgen blijven, erkende minister-president Mark Rutte al. Hij wilde vrijdag na de ministerraad evenwel nog niet vooruitlopen op mogelijke politieke consequenties, zoals het aftreden van betrokken bewindspersonen of zelfs het hele kabinet. Allereerst moet volgens de premier “recht worden gedaan aan de ouders”, van wie het merendeel nog altijd wacht op compensatie.
MSN 22.12.2020 In het Catshuis buigt het kabinet zich vandaag over de toeslagenaffaire. Dat gebeurt na de spijkerharde kritiek in het rapport van de parlementaire commissie die dit najaar onderzoek deed naar de zaak. Parlementair verslaggever Roel Schreinemachers kijkt vooruit.
Wat zijn de heetste hangijzers tijdens het overleg vandaag?
“Het kabinet buigt zich over het snoeiharde rapport van de commissie-Van Dam, die concludeerde dat duizenden mensen ongekend onrecht is aangedaan. Van Dam riep alle betrokkenen op in de spiegel te kijken en zich af te vragen welke rol ze hebben gespeeld bij het ontstaan van alle ellende. Dat gaat het kabinet zeker doen. Maar de vraag die ze eerst willen beantwoorden: hoe kunnen we het oplossen?”
Want voor veel gedupeerden is nog steeds geen oplossing?
“Nee, dit jaar krijgen slechts een paar honderd ouders compensatie, terwijl er duizenden gedupeerden zijn. De afhandeling van de toeslagenaffaire gaat veel te traag, en de Tweede Kamer eiste vorige week al dat er meer tempo zou worden gemaakt. Zoals het nu gaat, zou het jaren gaan duren.”
Is er een kans dat het kabinet opstapt?
“Premier Rutte wilde vorige week niet zeggen of het kabinet consequenties trekt uit de toeslagenaffaire. Het kabinet wil zich eerst richten op de inhoudelijke vraag hoe zo snel mogelijk de gedupeerden kunnen worden gecompenseerd, zei hij. ‘De meer politieke weging is een discussie waar we het als kabinet over moeten hebben.’ Dat komt pas op een later moment.”
Wat schieten gedupeerde ouders ermee op als het kabinet zou opstappen?
“Weinig. Uiteindelijk zijn zij vooral geholpen als er meer tempo wordt gemaakt met de compensatie. Aan de andere kant is het symbolisch natuurlijk wel van belang als het kabinet – of een bewindspersoon – de ultieme stap zou nemen om consequenties te verbinden aan dit drama.”
Waarom duurt het zo lang om gedupeerden te compenseren?
“Het is te ingewikkeld gemaakt. Er is een heel legertje ambtenaren aangetrokken om dit te regelen. Maar zoals het nu gaat, duurt het jaren voordat alle gedupeerden hun geld hebben. Het kabinet zal dus een manier moeten vinden om dit te versnellen, anders blijft dit nog jaren voortslepen. Of dat vandaag al gaat lukken, is niet zeker. Het kan zijn dat er meer nodig is dan één Catshuissessie.”
MSN 22.12.2020 Het kabinet-Rutte III heeft flinke imagoschade opgelopen na het harde rapport over de toeslagenaffaire, maar een krappe meerderheid van het EenVandaag Opiniepanel vindt dat de regering kan aanblijven. Dat concludeert het programma na eigen onderzoek onder ruim 24.000 leden.
56 procent van de ondervraagden zegt dat het hele kabinet kan blijven. Veel mensen geven daarvoor als reden dat ze betwijfelen of aftreden de gedupeerde ouders verder helpt. “Aan symbolen (opstappen) hebben we, zeker onder de huidige omstandigheden, helemaal niets. Het lost niks op, niet voor Nederland in deze crisis en niet voor de ouders”, zegt een van de ondervraagden.
Volgens 38 procent van de ondervraagden moet heel Rutte III zijn ontslag aanbieden. Ruim 40 procent vindt dat een of meer betrokkenen die nu nog actief zijn, moeten opstappen. Het meest genoemd worden Eric Wiebes, voorheen staatssecretaris van Financiën, en Lodewijk Asscher, voormalig minister van Sociale Zaken.
Overleg Catshuis
De regering heeft in een maand tijd veel vertrouwen verloren door de toeslagenaffaire. Dat is gedaald van 61 naar 49 procent, concludeert EenVandaag.
Dinsdagmiddag overlegt een deel van het kabinet in het Catshuis, de ambtswoning van de minister-president, over het vernietigende rapport over de affaire rond de kinderopvangtoeslag. Eerder erkende premier Rutte al dat het rapport niet zonder gevolgen kan blijven. Later dinsdag zal bekend worden wat dat gaat inhouden.
NOS 22.12.2020 Een deel van het kabinet praat vanmiddag op het Catshuis in Den Haag over het rapport over de kinderopvangtoeslagaffaire. Een Kamercommissie oordeelt in het rapport dat de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden.
Rechters, ambtenaren, de Tweede Kamer en bewindslieden krijgen flinke kritiek in het rapport dat vorige week is verschenen. De ondervragingscommissie is kritisch over de manier waarop de overheid ouders heeft behandeld die ten onrechte beschuldigd werden van fraude. In een eerste reactie sprak premier Rutte vorige week over een “heftig” en “fair” rapport.
Vandaag in de ambtswoning staan voor de betrokken bewindspersonen drie onderwerpen op het programma: compensatie voor de duizenden gedupeerde ouders (vooralsnog wil dat niet erg vlotten), schendingen van de rechtsstaat en het onjuist en onvolledig informeren van de Tweede Kamer.
Politieke verantwoordelijkheid
Een andere kwestie die boven de markt hangt (maar officieel niet op de agenda staat), is de politieke verantwoordelijkheid. Oftewel: gaat hier iemand voor aftreden? Wie dan? En wanneer?
Bij vernietigende rapporten in het verleden zijn vaker ministers of het hele kabinet opgestapt. Het tweede kabinet-Kok bijvoorbeeld viel in 2002 vanwege het NIOD-onderzoek over de Nederlandse rol bij de val van Srebrenica, toen duizenden moslims door de Bosnische Serviërs werden vermoord. Dat onderzoek kwam toen – net als nu het geval is – kort voor de Kamerverkiezingen, waardoor het opstappen praktisch gezien weinig consequenties had.
Dat er vandaag een dergelijk gebaar wordt gemaakt, is niet de verwachting in kringen rond het kabinet. Rutte zelf zei eerder: “Ik sluit het niet uit, maar het is voor later.”
De kabinetssessie is de eerste van zeker twee. In het nieuwe jaar komt het kabinet met een officiële reactie op het rapport. Ook volgt na het kerstreces een debat met de Tweede Kamer.
Niet alleen bewindspersonen onder vuur
Binnen de PvdA wordt een discussie gevoerd over het lijsttrekkerschap van Lodewijk Asscher vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire. “Hij heeft actief bijgedragen aan het met voeten treden van vrijwel alle klassieke sociaaldemocratische kernwaarden”, schrijft een lokale afdeling in een brief.
Asscher was minister van Sociale Zaken en vicepremier in het tweede kabinet-Rutte en heeft in die tijd fouten gemaakt, zo heeft hij erkend.
NOS 21.12.2020 Binnen de PvdA wordt een discussie gevoerd over het lijsttrekkerschap van Lodewijk Asscher. Onder plaatselijke afdelingen circuleert een brief van de afdeling Hoeksche Waard waarin wordt gesteld dat Asscher door zijn rol in de toeslagenaffaire geen lijsttrekker kan zijn bij de komende verkiezingen. Anderen in de partij denken niet dat het tot zijn terugtreden zal leiden.
Asscher bood gisteravond excuses aan voor de fouten die hij als minister van Sociale Zaken en vicepremier in het tweede kabinet Rutte heeft gemaakt. Hij vindt achteraf dat hij onvoldoende heeft doorgevraagd na signalen dat de fraudejacht van de Belastingdienst uit de hand liep. Hij schaamt zich naar eigen zeggen voor zijn rol in de affaire.
Excuses niet genoeg
Maar volgens de opstellers van de brief zijn excuses niet genoeg. Asscher is in hun ogen medeverantwoordelijk voor het “ongekende onrecht dat de ouders is aangedaan”.
“Hij heeft actief bijgedragen aan het met voeten treden van vrijwel alle klassieke sociaaldemocratische kernwaarden”, staat in de brief. “Er is onder meer ernstig afbreuk gedaan aan de verzorgingsstaat en kwetsbare mensen zijn niet beschermd door de staat, maar erdoor te gronde gericht.”
Apps over geloofwaardigheid
RTL Nieuws heeft appverkeer ingezien tussen PvdA’ers die op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen staan en mensen die nauw betrokken zijn bij de campagne. In die appgroepen wordt openlijk de vraag gesteld of Asscher nog wel geloofwaardig is als lijsttrekker.
Anonieme Haagse bronnen bevestigen aan de NOS dat er gerommel is in de partij. Maar volgens politiek verslaggever en PvdA-kenner Wilco Boom lijkt het er niet op dat de positie van Asscher op dit moment in het geding is.
“Niets is zeker in de politiek, maar veel PvdA’ers zien in Asscher nou juist de lijsttrekker die het met succes kan opnemen tegen Mark Rutte. Bovendien wijzen ze erop dat de verwijten aan bijvoorbeeld Rutte en minister Wiebes in de toeslagenaffaire veel groter zijn”, zegt Boom.
Ruimhartig toegegeven
Dat geldt ook voor Gerard Bosman, bestuurslid van Linksom, een beweging die al jaren strijdt voor een progressievere koers van de PvdA. Hij staat bekend als een zeer kritisch partijlid, maar denkt niet dat de PvdA gebaat is bij het terugtreden van Asscher.
“Ik snap de kritiek, maar hij heeft zijn fouten ruimhartig toegegeven. Ruimhartiger dan de andere hoofdrolspelers in de affaire. Ik denk dat we het vertrouwen in de PvdA het beste weer kunnen opbouwen met de koers die Asscher nu heeft ingezet.”
“Hier kun je toch niet mee de verkiezingen in? Niemand vertrouwt de PvdA dan nog”, aldus Martin Honders, PvdA Hoeksche Waard.
Martin Honders, bestuurslid van de PvdA in Hoeksche Waard, is een van de opstellers van de kritische brief. Vanavond beslist het afdelingsbestuur of de brief daadwerkelijk naar het hoofdbestuur van de partij wordt gestuurd, maar Honders gaat ervan uit dat dat zal gebeuren. Ook andere afdelingen hebben interesse getoond, zo meldt hij.
“Er zijn zeker 6000 mensen in de vernieling geholpen en niemand die er wat aan deed. Dit soort fouten zijn onvergeeflijk en dat betekent dat je je consequenties daaruit trekt.” Wat Honders betreft treedt het hele kabinet vanwege de affaire af, maar dus ook Asscher. “Hij kan niet aanblijven, gezien wat er is gebeurd.”
Liever Aboutaleb
Het vertrouwen van mensen in de politiek staat volgens hem op het spel. “Hier kun je toch niet mee de verkiezingen in? Niemand vertrouwt de PvdA dan nog.” Honders ziet liever dat de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb de kar gaat trekken. “Maar dat is persoonlijk, hoor.”
Lodewijk Asscher zelf was tot nu toe niet bereikbaar voor commentaar. Volgens zijn woordvoerder heeft hij vooralsnog geen plannen om vandaag de pers te woord te staan.
In een interview met het AD noemt ze haar nieuwe partij een liberale beweging waarbij iedereen mee kan doen. “Bij Splinter worden Kamerleden echt onafhankelijk en is er geen verstikkende fractiediscipline. We voeren levendige discussies, waarna een Kamerlid zelf mag bepalen wat hij of zij stemt”, zegt Van Kooten.
Van Kooten-Arissen (37) mikt op een zeer ruime groep kiezers: Splinter moet het ‘groene, progressieve, liberale, sociaal-democratische’ geluid worden dat nu in de Tweede Kamer zou ontbreken, zo staat in het voorlopige verkiezingsprogramma.
De kandidatenlijst van Splinter wordt half januari 2021 bekendgemaakt.
Van Kooten is vooral bekend geworden door haar motie voor een zorgbonus voor alle zorgmedewerkers in coronatijd. Die motie werd overgenomen door het kabinet, dat voor de bonus 2,2 miljard euro heeft uitgetrokken. Ook was Van Kooten lid van de parlementaire commissie die onderzoek deed naar de toeslagenaffaire.
Permanente kwaliteitscontrole op alle 150 leden van de Tweede Kamer. En een verbod op wachtgeld voor politici die tussentijds opstappen.
Dat zijn de opvallendste punten in het verkiezingsprogramma van Splinter, de nieuwe partij van Femke Merel van Kooten-Arissen. Zij stapte vorig jaar uit de fractie van de Partij voor de Dieren, omdat ze ook wilde opkomen voor „de mensen”. Ze nam haar zetel mee, sloot zich aan bij 50Plus en begon samen met Henk Krol de Partij voor de Toekomst. Daar stapte ze gedesillusioneerd uit toen voormalig FVD-er Henk Otten de touwtjes in handen bleek te hebben. Nu wil Van Kooten met haar eigen partij meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar maart.
Kwaliteitsindex
Van Kooten noemt als belangrijke punten in haar verkiezingsprogramma een ‘kwaliteitsindex’ voor Kamerleden. Die moeten volgens haar beoordeeld worden aan de hand van aangenomen moties, toezeggingen door bewindspersonen of aanwezigheid in de Kamer. Dat zijn belangrijke criteria voor wat zij de ‘Splinter-index’ noemt. Haar idee is dat de Nederlandse bevolking zo beter inzicht krijgt in het functioneren van individuele parlementariërs. Splinter zou de monitoring voor zijn rekening moeten nemen.
Ook wil zij dat voorkeursstemmen beter worden beloond. „Wanneer een Kamerlid tussentijds opstapt, moet die zetel gaan naar de kandidaat die bij de verkiezingen het meeste aantal voorkeursstemmen haalde”, aldus Van Kooten. „Dat kan dus een kandidaat van een andere partij zijn.”
Splinter wil daarnaast voortijdige opstappers verder de pas afsnijden. Die krijgen, als het aan haar ligt, geen wachtgeld meer en mogen ook minimaal een jaar niet meer bij de overheid solliciteren. „Dat moet het grote verloop in de Kamer tegengaan en voorkomen dat het Kamerlidmaatschap wordt gebruikt als springplank voor een topfunctie elders,” zegt ze.
AD 21.12.2020
Zichtbaar aanwezig
Van Kooten heeft lang geaarzeld of ze een eigen partij zou beginnen. Na haar mislukte avonturen bij 50Plus en de Partij voor de Toekomst ging ze sinds augustus door als eenpersoonsfractie in de Tweede Kamer. Ze was zichtbaar aanwezig, onder meer bij debatten over de Toeslagenaffaire, het coronabeleid en de zorgbonus voor verplegend personeel. Dat laatste, een bonus van 1.000 euro voor iedere verzorgende die met coronapatiënten te maken had, was haar initiatief. Splinter heeft sinds maandag wel een verkiezingsprogramma, maar nog geen kandidatenlijst.
De 37-jarige Van Kooten stapte anderhalf geleden uit de fractie van de Partij voor de Dieren, vanwege een meningsverschil over de koers. Later werd ze lid van 50Plus en daarna sloot ze zich aan bij de Partij voor de Toekomst, om die een paar maanden later weer te verlaten.
Kamerlid Femke Merel van Kooten wil met haar nieuwe partij “Splinter” meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Ze legt bij NPO uit waar Splinter voor staat, en hoe je als kleine partij toch invloed kunt hebben op het beleid.
Ook ging ze in op de afgelopen vier jaar, waarin zij afscheid nam van De Partij voor de Dieren, 50 Plus en de Partij voor de Toekomst, en waarin haar motie er voor zorgde dat er een bonus van 2,2 miljard euro werd vrijgemaakt voor zorgmedewerkers.
Meer over Van Kooten-Arissen:
Het avontuur van Van Kooten bij de Partij voor de Toekomst begon mooi, maar eindigde snel en wreed. Voormalig bondgenoot Henk Krol noemde haar ‘een anker’ waarvan het PvdD-schip zich had verlost.
Haar worsteling begon al bij de Partij voor de Dieren, waar ze zich niet vrij genoeg voelde als Kamerlid. Aan ‘mensendingen’mocht ze geen aandacht besteden, zei ze – en dus brak ze met haar partij.
NOS 21.12.2020 Tweede Kamerlid Femke Merel van Kooten-Arissen begint een eigen partij met de naam Splinter. Van Kooten is op dit moment onafhankelijk Kamerlid.
In een interview met het AD noemt ze haar nieuwe partij een liberale beweging waarbij iedereen mee kan doen. “Bij Splinter worden Kamerleden echt onafhankelijk en is er geen verstikkende fractiediscipline. We voeren levendige discussies, waarna een Kamerlid zelf mag bepalen wat hij of zij stemt”, zegt Van Kooten.
De 37-jarige Van Kooten stapte anderhalf geleden uit de fractie van de Partij voor de Dieren, vanwege een meningsverschil over de koers. Later werd ze lid van 50Plus en daarna sloot ze zich aan bij de Partij voor de Toekomst, om die een paar maanden later weer te verlaten.
De kandidatenlijst van Splinter wordt half januari bekendgemaakt.
AD 21.12.2020 Het zelfstandige Tweede Kamerlid Femke Merel van Kooten doet met een nieuwe partij mee aan de verkiezingen in maart. Zij lanceert vandaag Splinter, een seculiere partij die zich in wil zetten voor een betrouwbare overheid, klimaat en privacy en die ‘wars is van verstikkende fractiediscipline’.
Van Kooten (37) is op dit moment onafhankelijk Kamerlid. Ze splitste zich vorig jaar af van de Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. Afgelopen augustus verbrak ze haar samenwerking met Henk Krol en Henk Otten bij de Partij voor de Toekomst. ,,Ik heb besloten om zelf een nieuwe partij op te richten, omdat ik heb gemerkt dat er behoefte is aan een liberale beweging, waarbij iedereen actief kan meedoen.’’
Van Kooten is bekend geworden door haar motie voor een zorgbonus voor alle zorgmedewerkers in coronatijd. Die motie werd overgenomen door het kabinet, dat voor de bonus 2,2 miljard euro heeft uitgetrokken. Ook was Van Kooten lid van de parlementaire commissie die onderzoek deed naar de toeslagenaffaire.
Ik zie nu veel politiek theater, in fracties waarvan de leden altijd precies hetzelfde stemmen, aldus Femke Merel van Kooten.
,,Ik laat een ander geluid horen in de Tweede Kamer’’, zegt Van Kooten. ,,Een geluid dat wars is van partijpolitiek. Ik zie nu veel politiek theater, in fracties waarvan de leden altijd precies hetzelfde stemmen. Bij Splinter worden Kamerleden écht onafhankelijk en is er geen verstikkende fractiediscipline. We voeren levendige discussies, waarna een Kamerlid zelf mag bepalen wat hij of zij stemt. Zoals de grondwet het heeft bedoeld.’’
Van Kooten lanceert een ‘digitale fractiekamer’, waarbij mensen – naar Scandinavisch model – online op een ‘laagdrempelige en privacyvriendelijke manier’ problemen en misstanden kunnen aankaarten. ,,Mensen kunnen stemmen op issues die zij belangrijk vinden, waarna wij ermee aan de slag gaan.’’
Splinter-index
Iedereen is eigenlijk een Splinter, zo zie ik het, aldus Femke Merel van Kooten.
Ook komt Van Kooten met de ‘Splinter-index’: een maandelijkse ranglijst van alle 150 Kamerleden, waarmee wordt bijgehouden wat zij hebben bereikt. ,,Op basis van objectieve criteria, zoals het aantal aangenomen moties, toezeggingen en de aanwezigheid bij debatten. Ik heb mij verbaasd over de lage plek die sommige héle goede Kamerleden op de lijst van hun partij hebben gekregen. Ik vind dat je plek op de lijst niet moet afhangen van je populariteit binnen een partij, maar van wat je hebt bereikt voor Nederland.’’
Gelijke rechten, een betrouwbare overheid, privacy, klimaat en dierenwelzijn zijn belangrijke thema’s voor Van Kooten. ,,Iedereen is eigenlijk een Splinter, zo zie ik het. De overheid moet er voor iedereen zijn, niet enkel voor de mensen met een grote mond of een goed georganiseerde lobby in Den Haag.’’
Expertise
De kandidatenlijst van Splinter wordt half januari bekendgemaakt. Het gaat om mensen met ‘expertise en ervaring op de verschillende onderwerpen uit het verkiezingsprogramma’. Van Kooten wil niet zeggen hoeveel zetels ze denkt te kunnen behalen. ,,Ik heb bewezen met slechts één zetel veel te kunnen bereiken, stel je voor wat we met meer Splinters voor elkaar kunnen boksen.’’
MSN 21.12.2020 Parlementslid Femke Merel van Kooten begint een nieuwe partij, waarmee ze in maart deelneemt aan de verkiezingen. In het AD zegt ze dat in haar partij Splinter geen ruimte is voor “verstikkende fractiediscipline”. Ze wil zich inzetten voor een betrouwbare overheid en privacy.
“Ik heb besloten om zelf een nieuwe partij op te richten, omdat ik heb gemerkt dat er behoefte is aan een liberale beweging, waaraan iedereen actief kan meedoen”, zegt Van Kooten. “Ik laat een ander geluid horen in de Tweede Kamer. Een geluid dat wars is van partijpolitiek. Ik zie nu veel politiek theater, in fracties waarvan de leden altijd hetzelfde stemmen. Bij Splinter worden Kamerleden écht onafhankelijk en is er geen verstikkende fractiediscipline. We voeren levendige discussies, waarna een Kamerlid mag bepalen wat hij of zij stemt. Zoals de Grondwet is bedoeld.”
De 37-jarige Van Kooten zat in eerste instantie in de Tweede Kamer namens de Partij voor de Dieren. Na haar breuk, sloot ze zich aan bij 50PLUS. Samen met Henk Krol splitste ze zich ook daar af, maar die samenwerking was geen lang leven beschoren.
MSN 21.12.2020 Permanente kwaliteitscontrole op alle 150 leden van de Tweede Kamer. En een verbod op wachtgeld voor politici die tussentijds opstappen.
Dat zijn de opvallendste punten in het verkiezingsprogramma van Splinter, de nieuwe partij van Femke Merel van Kooten-Arissen. Zij stapte vorig jaar uit de fractie van de Partij voor de Dieren, omdat ze ook wilde opkomen voor „de mensen”. Ze nam haar zetel mee, sloot zich aan bij 50Plus en begon samen met Henk Krol de Partij voor de Toekomst. Daar stapte ze gedesillusioneerd uit toen voormalig FVD-er Henk Otten de touwtjes in handen bleek te hebben. Nu wil Van Kooten met haar eigen partij meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar maart.
Kwaliteitsindex
Van Kooten noemt als belangrijke punten in haar verkiezingsprogramma een ‘kwaliteitsindex’ voor Kamerleden. Die moeten volgens haar beoordeeld worden aan de hand van aangenomen moties, toezeggingen door bewindspersonen of aanwezigheid in de Kamer. Dat zijn belangrijke criteria voor wat zij de ‘Splinter-index’ noemt. Haar idee is dat de Nederlandse bevolking zo beter inzicht krijgt in het functioneren van individuele parlementariërs. Splinter zou de monitoring voor zijn rekening moeten nemen.
Ook wil zij dat voorkeursstemmen beter worden beloond. „Wanneer een Kamerlid tussentijds opstapt, moet die zetel gaan naar de kandidaat die bij de verkiezingen het meeste aantal voorkeursstemmen haalde”, aldus Van Kooten. „Dat kan dus een kandidaat van een andere partij zijn.”
Splinter wil daarnaast voortijdige opstappers verder de pas afsnijden. Die krijgen, als het aan haar ligt, geen wachtgeld meer en mogen ook minimaal een jaar niet meer bij de overheid solliciteren. „Dat moet het grote verloop in de Kamer tegengaan en voorkomen dat het Kamerlidmaatschap wordt gebruikt als springplank voor een topfunctie elders,” zegt ze.
Zichtbaar aanwezig
Van Kooten heeft lang geaarzeld of ze een eigen partij zou beginnen. Na haar mislukte avonturen bij 50Plus en de Partij voor de Toekomst ging ze sinds augustus door als eenpersoonsfractie in de Tweede Kamer. Ze was zichtbaar aanwezig, onder meer bij debatten over de Toeslagenaffaire, het coronabeleid en de zorgbonus voor verplegend personeel. Dat laatste, een bonus van 1.000 euro voor iedere verzorgende die met coronapatiënten te maken had, was haar initiatief. Splinter heeft sinds maandag wel een verkiezingsprogramma, maar nog geen kandidatenlijst.
Het verkiezingsprogramma van Splinter besteedt verder veel aandacht aan klimaat- en dierenbeleid, maar is daarin niet zo radicaal als haar oude partij. Zo wijst de Partij voor de Dieren kernenergie categorisch af. Van Kooten doet dat niet. Ze noemt kernenergie een „mogelijke weg naar schone en duurzame energie”.
Haar oude partij wil de Nederlandse veestapel met minstens 75 procent inkrimpen. Van Kooten noemt dergelijke streefcijfers niet. Zij wil een „12-jarenplan” om de Nederlandse agrarische sector „duurzaam en milieuvriendelijk” te maken.
Joost Eerdmans en Annabel Nanninga doen met de nieuwe partij JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021. Dat kondigen de twee politici, die onlangs Forum voor Democratie verlieten, vrijdag 18.12.2020 aan.
JA21 wordt door de partij omschreven als een “brede volkspartij op rechts”. De eerste standpunten staan al online, maar er is nog geen verkiezingsprogramma. Ook is er op dit moment nog geen kieslijst. Er is niet bekendgemaakt wie de lijsttrekker wordt.
Telegraaf 21.12.2020
Eerdmans, destijds vierde op de FVD-kieslijst, stelde zich eind november nog beschikbaar als lijsttrekker van FVD. Dit deed hij nadat partijleider Thierry Baudet een stap terug had gedaan vanwege grote ophef binnen de partij over jongerentak JFVD. Na zijn aftreden kwam Baudet zelf ook zwaar onder vuur te liggen, waarna hij terugkwam op zijn besluit.
FVD-senator Nanninga uitte vervolgens in een open brief stevige kritiek op Baudet. Ook andere partijprominenten maakten bekend niet langer achter Baudet te staan. Net zoals Eerdmans en Nanninga verbraken zij hun banden met FVD. Inmiddels is Baudet weer teruggekeerd als partijleider.
AD 03.03.2021
JA! We gaan door! Met @Eerdmans en vele anderen doen wij met JA21 mee aan de verkiezingen. Bezoek hier onze site: https://t.co/LguQDujMd0 en stay tuned voor updates over onze lijst, programma en veel meer. Doe met ons mee! #ja21
JA zou staan voor de voornamen van Nanninga en Eerdmans, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie. Ook staat het voor ‘juiste aanpak’, en 21 voor het jaar 2021, waarin het volgens de twee allemaal moet gebeuren.
Annabel Nanninga wil niet voor JA21 de Tweede Kamer in
Maar Annabel Nanninga, die onlangs met Joost Eerdmans de nieuwe politieke partij JA21 heeft opgericht, is niet van plan de Tweede Kamer in te gaan. Ze bevestigt een bericht van EW, voorheen Elsevier Weekblad. Nanninga en Eerdmans stapten eind november uit Forum voor Democratie, omdat ze zich distantieerden van partijleider Thierry Baudet.
Nanninga staat onderaan de kandidatenlijst van JA21 als lijstduwer. Ze wil echter niet bij voldoende voorkeursstemmen alsnog de Tweede Kamer in. „Ik ben lijstduwer en sta helemaal onderaan”, zegt de politica.
Statenfractie FvD in Friesland valt uiteen: voorzitter gaat naar JA21
Vier dagen na de Brabantse Statenfractie valt nu ook de FrieseStatenfractie van Forum voor Democratie uiteen. Fractievoorzitter Maarten Goudzwaard heeft de overstap gemaakt naar JA21, de partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans.
Goudzwaard doet voor JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hij staat vierde op de kandidatenlijst van die partij, schrijft Omrop Fryslân.
Afgescheiden FvD-leden Limburgs Parlement zeggen nee tegen JA21
In het Limburgs Parlement sluitende vier afgescheiden leden van Forum voor Democratie (FvD) zich niet aan bij JA21. Voorzitter van de fractie Samen voor Limburg, Hans Reuser, meldde dat gisteren, schrijft 1Limburg.
Reuser richtte met collega-statenleden Marcel Thewissen, Bart Smeets en Nico Vincken Samen voor Limburg op. Dat deden ze na hun vertrek bij Forum voor Democratie.
Wassenaars raadslid Ronald Zoutendijk naar partij ex-FvD-leden: CDA-fractie zegt vertrouwen op
De CDA-fractie in de gemeenteraad van Wassenaar zegt het vertrouwen op in raadslid Ronald Zoutendijk. CDA-raadslid in Wassenaar Ronald Zoutendijk is uit de uit partij gezet..
Afgelopen week werd duidelijk dat Zoutendijk zich verkiesbaar stelt voor JA21 bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. JA21 is de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie.
De CDA-fractie besloot niet langer met Zoutendijk te willen samenwerken. De fractie zegt dat hij zijn politieke werk hiermee ongeloofwaardig maakt. CDA-afdelingsvoorzitter Dienke Dekker ondersteunt de keuze van de Wassenaarse fractie. ,,Tegelijk actief zijn bij twee zeer verschillende partijen is niet uit te leggen.”
Zeven oud-FVD-senatoren sluiten zich aan bij JA21 van Eerdmans en Nanninga
De zeven oud-FVD-senatoren van de Eerste Kamerfractie Van Pareren sluiten zich aan bij JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Dat meldt de partij op Twitter. Zowel de Eerste Kamerfractie als de nieuwe partij bestaat uit leden die eerder dit jaar afstand namen van Forum voor Democratie (FVD).
“De zeven senatoren van de Fractie-Van Pareren blijven staan voor de idealen waarvoor zij indertijd zijn gekozen”, is te lezen op Twitter. “Vanuit hun nieuwe politieke thuisbasis gaan ze die idealen verwezenlijken.”
Het gaat om Bob van Pareren, Toine Beukering, Nicki Pouw-Verweij, Hugo Berkhout, Otto Hermans, Loek van Wely en Lennart van der Linden. Na het tumult binnen FvD eind november vormden de eerste vijf fractie-Van Pareren. Later kwamen daar ook Loek van Wely en ex-bestuurslid van FvD Lennart van der Linden bij.
Peiling: JA21 haalt drie zetels binnen
Als er nu 10.01.2021 verkiezingen zouden zijn, zou de nieuwe partij JA21 van oud-Forum voor Democratiekopstukken Joost Eerdmans en Annabel Nanninga drie zetels halen in de Tweede Kamer. Dat komt naar voren uit een peiling van Maurice de Hond. Vorige week kwam JA21 in de peiling van De Hond op twee zetels uit.
Hieronder de voornaamste standpunten, binnenkort volgt een uitgebreider standpuntenprogramma;
Om de woningnood aan te pakken moet er een nieuwe stad in Nederland worden gebouwd voor 100.000 tot 150.000 inwoners. Dat staat in het verkiezingsprogramma van JA21, de partij die is opgericht door de opgestapte Forum voor Democratie-politici Joost Eerdmans en Annabel Nanninga.
Het moet een groene stad worden, met veel laagbouw, waar vooral starters, jonge gezinnen met kinderen en ouderen een plek kunnen vinden in betaalbare woningen. Waar de stad moet komen, vermeldt de partij niet.
JA21 is naar eigen zeggen een conservatief-liberale partij. Dat uit zich in de wens voor een kleinere overheid en lagere belastingen. De belastingvrije voet in de inkomstenbelasting moet omhoog en nabestaanden moeten minder erfbelasting gaan betalen. Ook de btw moet omlaag, vindt JA21.
Regering over rechts
Volgens lijsttrekker Eerdmans gaat zijn partij een regering over rechts mogelijk maken. Met partijen als de PVV en Forum lukt dat volgens hem niet. “Dat komt door de coalitiepolitiek, waarbij alles rechts van de VVD buiten de boot valt omdat ze worden uitgesloten of te radicaal zijn.”
In tegenstelling tot de partij waar ze opstapten, willen Eerdmans en Nanninga niet aansturen op een nexit, een vertrek van Nederland uit de Europese Unie. Wel moet er een volksraadpleging komen over de toekomst van de euro. De EU moet een “wat lossere gemeenschap van Europese staten” worden en niet verder uitbreiden.
Abortusgrens te rigoureus
Opvallend is ook dat JA21 een maatschappelijk debat wil houden over de 24 weken-grens die geldt voor het uitvoeren van een abortus. Nederland is een van de weinige landen waar een zwangerschap, ook om niet-medische redenen, nog zo laat kan worden afgebroken.
In het verkiezingsprogramma staat dat zo’n late abortus vaak complicaties oplevert. “Omdat de medische mogelijkheden steeds verder toenemen en de kans op levensvatbaarheid van het ongeboren kind ook, vinden wij het te rigoureus om 24 weken voor alle gevallen te hanteren.”
JA21 wil late abortus alleen toestaan bij een medische indicatie, zoals gevaar voor het leven van de moeder of een ernstige handicap bij de baby. Bij een andere aanleiding, zoals een verbroken relatie of geldproblemen, zou het verboden moeten zijn. Dat sluit ook aan bij de praktijk in sommige ons omringende landen, zo is de redenering.
Aanpassen aan klimaatverandering
Nederland moet niet langer vruchteloos strijden tegen de klimaatverandering, maar zich aanpassen aan de stijgende temperaturen, vindt JA21. We kunnen het geld beter uitgeven aan het verhogen van dijken en het inspelen op droogte en hitte.
Windmolens en zonneparken die er nu al zijn mogen blijven, maar moeten gesloopt worden als hun economische levensduur erop zit. Op de snelweg moet weer 130 gereden kunnen worden en de kolencentrales hoeven niet gesloten te worden.
Regels voor minaretten
JA21 wil strikte quota voor het toelaten van asielzoekers, waarbij het uitgangspunt altijd is dat ze weer teruggaan naar hun land. Illegaliteit wordt strafbaar. De vrijheid van onderwijs blijft bestaan, maar islamitisch onderwijs vormt daarop een uitzondering. Ook wil de partij regels voor het aantal minaretten en de hoogte van deze torens bij moskeeën.
JA21 staat in de meest recente Peilingwijzer op 0 tot 3 zetels. Eerdmans is lijsttrekker. Annabel Nanninga staat als lijstduwer op de lijst, maar zal haar zetel niet innemen als ze gekozen wordt, zo liet ze onlangs weten.
Vrijdag 18.12.2020 maakte Joost Eerdmans en Annabel Nanninga bekend dat ze samen verder gaan onder de naam JA21. Gaan zij het gat op rechts vullen? Of is dat een kansloze ambitie?
Joost Eerdmans en Annabel Nanninga richten na vertrek bij Forum voor Democratie een nieuwe partij op genaamd: JA21. Binnen deze partij staan de kernpunten uit de begintijd van FVD centraal.
Joost Eerdmans zegt het volgende over de nieuwe partij: “Mensen met een gezond gevoel voor rechtspolitiek willen ergens anders terechtkomen. JA21 is een goed alternatief. Rutte kan nu alleen maar naar links kijken, met ons heeft die ook een manier om naar rechts te kijken.”
AD 14.03.2021 In drie maanden stampte Joost Eerdmans samen met Annabel Nanninga een nieuwe politieke partij uit de grond. Met JA21 lijkt de Leefbaar Rotterdam-voorman na de geruchtmakende breuk met Forum voor Democratie alsnog een voet tussen de deur te krijgen in Den Haag. AD Rotterdams Dagblad volgde hem deze campagneweek op de voet, van zijn woonkamer in Rotterdam tot in het palingdorp Volendam.
Zondagochtend, Tuindorp in Amsterdam-Noord. De arbeiderswijk met lieflijke, kleine huisjes, lijkt nog in diepe slaap. Een zwarte Audi A8 rijdt het Zomerplein op. Joost Eerdmans (50) stapt uit, stijlvol gekleed in een donkere broek die niet voorbij zijn enkels komt en bijpassende schoenen, nog net niet zo hip als die van Hugo de Jonge. Op het plein staat een groep vertrouwelingen te wachten, onder wie medeoprichtster Annabel Nanninga en campagneleider Ronald Buijt. Dozen met folders komen uit diens auto.
Eerdmans’ vrouw Femke is er ook samen met dochter Maartje (13) en zoon Douwe (11), jeugdselectiespeler van voetbalvereniging Capelle. De rode bal kleeft als een touwtje aan zijn voet. ,,Hij heeft al heel wat geflyerd, maar hij wil het liefste voetballen’’, zegt Eerdmans met een glimlach.
Het overlijden van mijn zwager doet me terugdenken aan Pim Fortuyn die een week voor de gemeenteraadsverkiezingen zijn vader verloor, aldus Joost Eerdmans.
Voetbaltrainerspraatje
Buijt, oud-voetbaltrainer bij Alexandria’66 en Excelsior’20, neemt het woord. ,,Ik had niet gedacht dat ik als Rotterdammer nog eens een voetbaltrainerspraatje zou houden in een Amsterdamse volksbuurt’’, zegt hij grijnzend. ,,Dit is een rechtse buurt, maar we moeten er nog voor zorgen dat ze op onze partij gaan stemmen.’’
Verslaggevers en persfotografen hobbelen met Eerdmans mee tijdens het flyeren. ,,De stemmen liggen hier voor het oprapen’’, zegt het gezicht van JA21 over de wijk, waar PVV en Forum voor Democratie de laatste verkiezingen populair waren. ,,Het belangrijkste is om deze mensen ook naar de stembus te krijgen en ze een klein duwtje in de goede richting te geven.’’
Het lijkt op een routineus campagneweekeinde, maar niets is minder waar. Een dag eerder heeft Eerdmans afscheid genomen van zijn zwager, de broer van zijn vrouw. Hij houdt zijn pas in. ,,Ik kende hem al 27 jaar, net zolang als ik Femke ken’’, vertelt hij. ,,De dienst gisteren was mooi. Hij was ernstig ziek en laat een gezin met jonge kinderen achter. Het is keihard en bizar. Het doet me ook terugdenken aan Pim Fortuyn die een week voor de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam (2002, red.) zijn vader verloor.’’
Maar de campagne moet door. ,,Ik haal er ook inspiratie uit. Geniet van elke dag en haal alles uit het leven.’’ En wees een beetje lief voor elkaar, vult Femke aan.
Streng
Het hele gezin is in Amsterdam. Femke is als penningmeester van JA21 nauw betrokken bij de nieuwe partij die in drie maanden tijd op de kaart is gezet. ,,Dat doe ik voor Joost’’, verzekert ze. ,,Ik wil geen enkel gedoe over geld in de partij. Elke euro die binnenkomt gaat naar de campagne. Het is hartverwarmend hoeveel donaties we binnenkrijgen. Zelfs mensen die we niet persoonlijk kennen, doneren zo duizend euro of meer.’’
We kunnen niet de hele wereld opvangen, aldus Joost Eerdmans.
De Tuindorpers laten zich niet zo makkelijk overhalen. ,,Voor de verkiezingen beloven ze gouden bergen’’, zegt Evert Ilbrink (77). ,,Ze moeten het ook eens daarna laten zien.’’ Tegen Eerdmans begint hij over zijn pensioen. In 21 jaar heeft hij er ‘nog geen dubbeltje’ bij gekregen, zegt de Amsterdammer, vroeger metselaar.
Het gezin van Eerdmans splitst zich op. Eerdmans rijdt door naar een grote loods. Daar neemt de partij een drie kwartier durend online event op dat twee dagen later op de website en sociale media komt.
Auto’s
Het is maandag, wéér een belangrijke dag. Eerdmans is begin van de avond in Den Haag te gast bij het EO-radioprogramma Dit is de Dag in Nieuwspoort. ‘De man die meer partijen versleet dan auto’s’, luidt de introductie, doelend op zijn eerdere avonturen met onder meer EénNL, Forum voor Democratie en Leefbaar Capelle. Eerdmans, die zelf tussen 2009 en 2013 verschillende opiniërende radioprogramma’s presenteerde, kent het klappen van de zweep. ,,De LPF is een niet afgemaakt project. De doorstart van het Fortuynisme is landelijk nog niet gelukt. Het ontbreekt aan een rechts alternatief.’’
Presentator Tijs van den Brink valt Eerdmans aan op onder meer zijn ideeën over het vreemdelingenbeleid. Wat JA21 betreft krijgt namelijk geen vluchteling nog een permanente verblijfsvergunning en gaan ze vroeg of laat terug naar hun eigen land. Van den Brink doet of zijn oren klapperen van verbazing, maar Eerdmans blijft op zijn strepen staan. ,,We kunnen niet de hele wereld opvangen.’’
Snel
Eerdmans luistert het gesprek ’s avonds nog eens terug. ,,Tijs is snel en ik geef altijd heel open antwoord. Het gesprek ging daardoor in hoog tempo. Ik vond dat ik goed overeind bleef.’’
Een paar uur later denkt Eerdmans aan te schuiven bij televisieprogramma Op1 op NPO1. Maar de Rotterdammer krijgt op het laatste moment een afzegging. ,,Ik zou weinig tijd hebben gekregen. Nu hebben we de toezegging dat ik komende maandag in Op1 kom. Dat is, twee dagen voor de verkiezingen, nog beter.’’
Ik denk dat we hier wel anderhalve zetel aan het schuiven hebben gekregen, aldus Joost Eerdmans na zijn bezoek in Volendam.
Haring met uitjes
Dinsdag trekt de campagnekaravaan van JA21 naar Volendam, bekend als de ‘battleground’ van de politici. Cameraploegen van de NOS, Pow en Jaïr Ferwerda wachten hem op. Eerdmans staat er nu met opvallend stoere beige stappers. ,,Het is altijd koud in Volendam.’’ Hij hapt een haring met uitjes op de dijk. ,,De beste van deze campagne’’, zegt hij, terwijl hij zorgvuldig vermijdt dat het er te onsmakelijk uitziet voor de camera. En theatraal: ,,Ik denk dat we hier wel anderhalve zetel aan het schuiven hebben gekregen.’’
Eerdmans is goedgemutst, want in de peilingen van EenVandaag is JA21 deze dag gestegen van één naar twee zetels. Hij kent de macht van de media. Je kunt nog zulke mooie plannen hebben, als je niet in beeld komt, ben je gezien, is zijn overtuiging. Bijkomend voordeel: als de camera’s draaien, groeit Eerdmans in zijn rol. ,,Zichtbaarheid is het belangrijkste. Ik vind het ook leuk om in de media te laten zien waar we voor staan. Niet alle partijen slagen daarin.’’
Dodge Ram Pickup
De deur van de Volendamse kledingzaak Mooz zwaait open. ,,Ik ga op Eerdmans stemmen’’, zegt eigenaar Wil Veerman. ,,Ik heb niets met Baudet, maar Eerdmans is een sympathieke vent. Praat goed.’’ Twee meiden van restaurant De Vliegende Hollander kijken vol verbazing naar hem. ,,We hebben net nog een appje gekregen van onze baas dat hij op u gaat stemmen. Kijk maar!’’
Een vrouw achter het stuur van een grote Dodge Ram Pickup, met draaiende motor, wil alleen weten hoe Eerdmans over vaccineren denkt. ,,Je hoort niet de tegengeluiden’’, zegt ze. Eerdmans gaat – vergeefs – de discussie aan. ,,Ik geloof niet dat die vaccinaties kwaad kunnen.’’
Na het ‘warme bad’, zoals Eerdmans zijn bezoek aan Volendam omschrijft, gaat de campagne zonder alle media verder in Hoorn. In het centrum verwijst onder meer het beeld van VOC’s directeur-generaal Jan Pieterszoon Coen naar het koloniale verleden van de stad aan het Markermeer. Het is er nu bijna uitgestorven, maar Noa Kuiper, net 18, tikt Eerdmans aan. ,,Jij bent Joost, hè’’, zegt hij. ,,Ik neig ernaar om op JA21 te stemmen. Ik heb de standpunten van de partij gelezen en in de kieswijzer kwam ik ook bij deze partij uit.’’
Bomen
Het is een opsteker voor Eerdmans, die fanatiek meehelpt met flyeren. Ongeveer een miljoen pamfletten van JA21 worden met hulp van vrijwilligers door het land verspreid, de laatste partij komt uit de drukkerij in Barendrecht. ,,Dat gaat allemaal ten koste van bomen’’, bijt een inwoonster van Hoorn Eerdmans toe.
Ik wil duidelijk en kordaat uitleggen wat ik wil, zonder wollige taal, aldus Joost Eerdmans.
Eerdmans, die tegenwerpt dat papier kan worden gerecycled, gelooft heilig in het effect van de flyers. ,,Mensen kunnen zo thuis op hun gemak lezen waar de partij voor staat. Dat is belangrijk, omdat vanwege corona minder schwung zit in de campagne. Er zijn minder debatten en geen grote bijeenkomsten.’’
Quiz
Woensdag speelt Eerdmans, strak in het pak, een thuiswedstrijd. Even voor vier uur ’s middags zit hij in de schmink, klaar voor een discussie in de studio van AD.nl in Central Post, het gebouw naast Rotterdam CS. In de quiz over onder meer hobby’s van landelijke politici heeft hij er vier van de zes goed. Licht geagiteerd reageert hij als zijn geloofwaardigheid, vanwege het aantal partijen dat hij heeft versleten, wordt aangesneden.
Zodra hij kan vertellen over de miljarden die in de ‘klimaatput’ worden gepompt, is Eerdmans op dreef. Hij wil enkele kerncentrales erbij in plaats van de massale bouw van windmolens die het landschap aantasten. Per saldo goedkoper en minder ingrijpend, redeneert hij. ,,Ik geniet van het debatteren en campagne voeren. Ik wil duidelijk en kordaat uitleggen wat ik wil, zonder wollige taal. Volgens mij is dat gelukt’’, zegt hij na afloop. Afgeschminkt, en een bos bloemen rijker, kan hij naar huis.
Tafeltennistafel
Donderdag is Eerdmans thuis in de wijk Prinsenland. De Audi staat voor de deur. ,,Heb ik voor gespaard’’, zegt Eerdmans. ,,Ik ben lang en wil ook gewoon een goede veilige auto voor het gezin. Voor de campagne rijd ik graag alleen overal naartoe, dat geeft me rust.’’
Middenin de woonkamer staat een tafeltennistafel, die in de zomer naar buiten verhuist. Al hecht de Rotterdammer vooral aan zijn hardloopronde van 10 kilometer om de Kralingse Plas. Debatten op tv kijkt hij niet zelden op de hometrainer. ‘Wethouder B.J. Eerdmans’, het bordje van zijn baan (2014-2018) bij de gemeente Rotterdam, staat op zijn werkkamer. Politieke relikwieën hangen aan de muur. Het portret van Pim Fortuyn ontbreekt vanzelfsprekend niet.
Afscheidsdienst
Maar Eerdmans zit vandaag ook met een steen in zijn maag aan tafel vanwege het verlies van opnieuw een dierbare. Politieke vriend Martijn van Winkelhof, met wie hij een boek schreef over Pim Fortuyn, is niet meer. Eerdmans haalt zijn dochter op tijd van school om de digitale afscheidsdienst te kunnen bijwonen. ,,Zo’n warme en attente man’’, zegt hij. ,,Ik heb heel veel over politiek met hem gepraat. Het grijpt me aan.’’
Zonder een druppel subsidie hebben we met het hele team en dankzij donaties ongelooflijk veel voor elkaar gekregen, aldus Joost Eerdmans.
Het is een raar contrast voor Eerdmans in een tijd dat voor zijn gevoel politiek ‘alles meezit’. Nog liefst vijf tv-optredens krijgt hij, waarvan vrijdagavond de eerste op RTL4 bij Jinek. ,,Het loopt als een trein’’, zegt Eerdmans. ,,Annabel en ik hebben getwijfeld of we hieraan moesten beginnen. Zonder een druppel subsidie hebben we met het hele team en dankzij donaties ongelooflijk veel voor elkaar gekregen. We voelen de onderstroom die ons steunt. Nu alleen de zetels nog.’’
AD 10.03.2021 JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans vindt het ‘fantastisch’ om een compleet nieuwe stad in Nederland te bouwen, waar plek is voor 150.000 inwoners. ,,We kunnen niet oneindig in de hoogte bouwen. Per referendum kunnen we bepalen waar de stad moet komen.’’
Eerdmans lichtte zijn opvallende plan vanmiddag toe tijdens een nieuwe aflevering van verkiezingsserie De Lijsttrekkers op deze nieuwssite. JA21 wil de woningnood aanpakken door een nieuwe stad te bouwen voor 100.000 tot 150.000 inwoners. ,,Laat daar maar eens over nagedacht worden’’, zegt Eerdmans.
De JA21-lijsttrekker, die eind vorig jaar opstapte bij Forum voor Democratie, wil nog niet zeggen wáár de nieuwe stad precies gebouwd moet worden. ,,Per referendum kunnen we bepalen waar de stad moet komen’’, zegt Eerdmans. ,,Daardoor zorgen we ook dat er draagvlak is.’’
‘Veel groen en water’
,,Planologen en geografen zijn al met ideeën bezig. Dat is goed. Er kan heel veel werkgelegenheid komen. Het is fantastisch om zo’n stad te bouwen. Het zou op het water kunnen.’’ Volgens Eerdmans kan er niet ‘oneindig in de hoogte’ gebouwd worden, zoals in Rotterdam nu veel gebeurt. ,,Bouwen gaat ook ten koste van groen. Uiteindelijk is het op. Je moet dus iets bedenken.’’
JA21 staat niet alleen met dit plan. Het CDA schrijft in haar verkiezingsprogramma over de woningnood: ‘Alle oplossingen zijn denkbaar: van bouwen in het groen tot een compleet nieuwe stad’. Eerdmans wil een ‘mooie’ stad bouwen met ‘veel groen en veel water’.
Thierry Baudet
In de uitzending zei Eerdmans ook dat hij bereid is samen te werken met Thierry Baudet van Forum voor Democratie. JA21 staat momenteel op nul tot drie zetels in de Peilingwijzer, Forum wordt gepeild op drie tot vijf zetels. Eerdmans en Baudet kregen eind vorig jaar ruzie, maar dat betekent volgens Eerdmans niet dat samenwerking in de Tweede Kamer onmogelijk is. ,,Ja hoor, ik zou met hem kunnen samenwerken. Maar in een coalitie wordt het steeds moeilijker. Veel partijen vinden dat hij zichzelf buitenspel zet. Hij is heel grillig als persoon.’’
MSN 10.03.2021 Mensen die zijn veroordeeld voor een zwaar levens- of zedendelict mogen na het uitzitten van hun straf niet terugkeren in hun oude woonomgeving. Dat stelt JA21 voor in hun justitiehoofdstuk, dat dinsdag wordt toegevoegd aan het verkiezingsprogramma.
Daarin is veel aandacht voor slachtoffers van misdrijven, die volgens de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga nog onvoldoende gehoord worden en te weinig bescherming krijgen.
Gedetineerden worden nu na hun straf vaak herplaatst in hun oude omgeving. Volgens Eerdmans stuurt de reclassering daar op aan, omdat dit gunstig zou zijn voor hun terugkeer in de maatschappij. Vaak wonen hun familie en vrienden daar ook. Maar slachtoffers of hun nabestaanden die daar eventueel wonen, moeten niet worden geconfronteerd met de daders, aldus Eerdmans.
Ook wil de partij dat veroordeelde criminelen verplicht worden nog in hun cel hun eigen resocialisatieplan op te stellen. Doen ze dat niet, dan komen ze wat JA21 betreft niet vrij. “Het gaat onder meer om schuldbesef en erkenning van leed. Een stappenplan voor na hun detentie moet een stevige voorwaarde worden voor vrijlating”, aldus Eerdmans.
Daarnaast moeten slachtoffers meer spreekrecht krijgen waarbij ze zich mogen uitlaten over de strafmaat. Ook zouden ze na de uitspraak een gesprek kunnen krijgen met de rechter. Daarnaast wil JA21 een vorm van lekenrechtspraak invoeren, waarbij gewone burgers een stem hebben in de rechtszaal.
Dat zal het vertrouwen van mensen in justitie versterken en de rechtspraak begrijpelijker maken, aldus Eerdmans. Hij scheidde zich eind vorig jaar samen met Nanninga af van Forum voor Democratie, na ruzie met partijvoorman Thierry Baudet.
JA21 wil op rechts een alternatief zijn voor de PVV en Forum. Behalve op veiligheid hamert de partij ook op minder klimaatmaatregelen en minder migratie.
AD 03.03.2021 Het ‘racisme en antisemitisme’ van Thierry Baudet dreef Joost Eerdmans weg bij Forum voor Democratie. Met het eigen JA21 hoopt hij VVD en CDA in een volgend kabinet ‘aan hun rechtse beloftes te houden’.
Na een etentje van Forum voor Democratie in november in Tiel hakten Joost Eerdmans en Annabel Nanninga de knoop door. ‘Antisemitische opmerkingen’ van Forumleider Thierry Baudet ‘waren de druppel’. ,,Nog los van alle waanzinnige theorieën die de jongen erop na houdt”, zegt Joost Eerdmans.
Je hoeft niet uit de euro, maar je kunt er wel voor zorgen dat Zuid-Europa niet aan het geldinfuus blijft hangen, aldus Joost Eerdmans.
28 dagen later kondigden ze hun eigen, nieuwe partij aan: JA21. Tal van Provinciale Statenleden, Eerste Kamerleden en de driemansfractie in het Europees Parlement stapten eveneens over. ,,En nu richten we het vizier op de Tweede Kamer. Met ons plan, ons programma, loop ik eigenlijk al onder mijn arm sinds Fortuyn. Mijn ideologie is niet veranderd. En wij denken hard nodig te zijn‘’, zegt Eerdmans.
U bent bij uw achtste partij aanbeland. Waarom gaat het nu wel een succes worden?
,,Ik ben nooit van links naar rechts gezwenkt om ergens maar een stoeltje te krijgen. Ik heb altijd mijn principes gevolgd. Ik ben Fortuynist en ik mis al jaren in Den Haag het geluid van toen. Van die lijn ben ik niet afgeweken. Als Fortuyn niet was vermoord, had ik al negentien jaar in de Kamer gezeten in zijn naam. Ik heb lang met de handrem erop gezeten. Ook bij de LPF zeiden ze al: Joost, moet je de kar niet trekken? Maar dat voelde toen niet goed. Nu is het René Froger, this is the moment, het gaat nu gebeuren.”
U zegt dat er een gat is op rechts, maar in de laatste kabinetten was de VVD de grootste partij en al jaren zijn er conservatieve partijen aan de macht. Waarom bent u nodig?
,,De VVD is altijd de drie weken voor de verkiezingen rechts en daarna weer links. VVD levert niet op de drie terreinen waar wij voor staan: minder Europa, geen onnodige klimaatmaatregelen en minder migratie. Rechts heeft in de peilingen tachtig zetels, maar je zult zien dat de kiezer weer niet beloond gaat worden. Een partij als de onze is nodig om de VVD, dat vast weer de grootste wordt, naar rechts te trekken.”
Maar wie regeert, moet compromissen sluiten, er zijn internationale verdragen. Het is toch ook gewoon de weerbarstigheid van regeren?
,,Wij zeggen: er kan veel binnen de EU. Je kunt grenscontroles doen zonder uit Schengen te stappen, kijk naar Denemarken. Je hoeft niet uit de euro, maar je kunt er wel voor zorgen dat Zuid-Europa niet aan het geldinfuus blijft hangen. We hoeven geen tal van verdragen op te zeggen of uit de EU te stappen. En dan zijn er nog de onhaalbare klimaatdoelen. Wij zitten hier het gas af te sluiten, terwijl in China tweehonderd kolencentrales worden gebouwd. Het kost je 60.000 euro om je huis van het gas af te halen, dat is niet op te brengen. Nederland bepaalt niet het klimaat van de wereld. Het is een fata morgana.”
U wil ‘klimaatadaptatie’. Wat is dat dan?
,,Dat wij ons wapenen tegen de stijgende zeespiegel. En dat kunnen we als geen ander. Ik woon ook zwaar onder de waterlijn. Wij kunnen dat als Nederland, we zijn de experts, hebben de beste ingenieurs als het gaat om waterkering en dijkenbouw. Wij kunnen ons aanpassen, daarin kunnen we excelleren. Dáár moeten we onze tijd, geld en innovatieve kracht in steken.”
VVD, CDA, maar veel meer partijen hebben zich wel geconformeerd aan klimaatmaatregelen. Als u niks wil, heeft u hun niets te bieden.
,,Dan staken de gesprekken, ja. We hebben geen breekpunten, maar als het die kant op gaat… Wat ons betreft moet het klimaatakkoord van tafel. Alles wat wij hier doen om de temperatuurstijging tegen te gaan, wordt in China ongedaan gemaakt. Het heeft dus geen zin.”
Dan staat u zo weer buiten.
,,Als dat zo is… Kijk, we bestaan sinds 18 december. Dan gaan we bouwen en groter terugkomen.”
Maar waarom zou de kiezer voor u moeten gaan? De PVV en FvD willen niets op klimaatgebied, zijn voor een Nexit en een vergaande of totale migratiestop, u bent gematigder op die onderwerpen?
,,Omdat wij denken dat een Nexit nu niet het beste is en niet noodzakelijk. Het kan uiteindelijk de slotsom worden, maar wij denken dat we binnen de EU meer actie kunnen nemen, samen met andere Noord-Europese landen.”
De partij waar jullie uit voortkomen was gewoon voor een Nexit. Dat vindt u nu dus niet meer?
,,Ja, daar had ik achter de schermen toen dus voortdurend gesprekken over. Bij Forum hinkten we ook op twee gedachten. Ik sluit niet uit dat het er ooit toe komt, maar nu is het nog niet de beste weg.”
Als ik niks wil met klimaat, voor een Nexit ben en migratie wil stoppen, kan de kiezer dus beter op de PVV of Forum stemmen. Dan weet je wat je krijgt.
,,Maar je weet ook dat die partijen nooit aan boord van een kabinet zullen komen, want ze worden uitgesloten. Dat is jammer, dat is ondemocratisch, maar met ons kom je verder. Wij zijn er voor de politiek daklozen. De rechtse kiezer die ziet dat het een dead end is met die twee partijen. Bovendien hebben wij acht zetels in de Eerste Kamer, wat ons absoluut een troef biedt. We zitten in de provincies, Europa, de Eerste Kamer, nu alleen de Tweede Kamer nog.”
Heeft u geen reserves als u ‘we’ zegt? U heeft die zetels meegenomen van Forum.
,,Nee, de kiezer is weggejaagd bij FvD, en onze politici ook. We zijn met goede reden weggevlucht. En we hebben het verstandigste deel politici meegenomen. We zijn terug met een realistische, nette partij. Geen wappies aan het woord, gewoon reële, rechtse plannen.”
U sluit Forum niet uit. Is dat niet gek? Principieel niet in die partij willen zitten, maar wel samenwerken?
,,Nee, ik vind toch dat je ieder plan, iedere motie op de inhoud moet bekijken. Als je deel van een partij bent, heb je jezelf ook te verhouden met de ideologie, het imago, de toon. Maar als het om samenwerken gaat, kijk je meer naar de inhoud van een plan, motie of voorstel. Los van de afzender.”
De ‘Ja’ uit Ja21 staat voor ‘juiste antwoord’, maar Baudet noemt jullie de ‘Judas Alliantie’?
,,Ja, da’s een plagerijtje. Hij heeft zijn kiezers bovendien meer verraden dan wij hem, dus dat doet me helemaal niets. Maar toch moet je naar inhoud blijven kijken, gewoon boven de gordel blijven.”
Elsevier 11.02.2021 De immigratie kan fors worden beperkt, schrijft lijsttrekker Joost Eerdmans in een plan van zijn partij JA21. In zijn stuk zet hij een aantal maatregelen op een rij.
De zogenoemde veiligelanders (asielzoekers uit landen als Marokko en Albanië) worden wat Eerdmans betreft niet meer toegelaten tot de asielprocedure. Statushouders krijgen geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Gemeenten zijn niet langer verplicht om huurhuizen bij voorrang toe te wijzen aan erkende asielzoekers.
Eerdmans zegt dat zijn plan de basis vormt voor een initiatiefwet die hij als Kamerlid wil indienen. Wel moet hij dan eerst nog één of meer zetels halen bij de verkiezingen in maart. In de peilingen staat de nieuwe partij op twee tot drie zetels.
Eerdmans zat eerder in de Kamer voor de LPF en een afsplitsing daarvan. Hij was voor Leefbaar Rotterdam wethouder en fractieleider. Hij sloot zich vorig jaar aan bij Forum voor Democratie en stond hoog op de kandidatenlijst, maar na een heftige ruzie met FVD-leider Thierry Baudet vertrok hij daar eind vorig jaar.
Eerdmans pleit voor mobiele-grenscontroles, die volgens hem niet in strijd zijn met EU-wetgeving. Denemarken voert immers ook mobiele-grenscontroles uit.
Gezinshereniging beperken
Verder moet de gezinshereniging worden beperkt. Jaarlijks komen zo’n 19.000 vreemdelingen naar Nederland om zich te herenigen met hun huwelijkspartner of gezinsleden. ‘In tien jaar Rutte gaat het om een aantal inwoners gelijk aan dat van de stad Nijmegen,’ aldus Eerdmans. Hij vindt dat alleen mensen die fors meer dan het minimumloon verdienen, hun familieleden mogen laten overkomen.
Mensen met een dubbele nationaliteit raken hun Nederlanderschap kwijt, indien ze een zwaar delict plegen. Eerdmans wil de wet daartoe aanscherpen, want nu is denaturalisatie alleen mogelijk indien de betrokkene oorlogsmisdaden of terroristische misdrijven pleegde.
Kansloze asielzoekers weren
Het VN Vluchtelingenverdrag moet desnoods worden opgezegd. Het heeft volgens de JA21-lijsttrekker geen zin om kansloze asielverzoeken in behandeling te nemen. Als dat van het VN Vluchtelingenverdrag wel moet, dan zegt Eerdmans dat verdrag liever op.
Asielverzoeken moeten voortaan ‘in de regio’ worden ingediend. Dit betekent dat migranten hun asielprocedure in landen als Marokko of Turkije moeten beginnen en afwachten. Er moet een quotum komen van maximaal 5.000 asielzoekers per jaar. Meer worden er niet toegelaten.
Asielzoekers die al hier verblijven en een misdrijf plegen, worden zonder pardon teruggestuurd. Afgewezen asielzoekers moeten binnen 7 dagen (en niet, zoals nu, binnen 28 dagen) vertrekken, zodat er volgens Eerdmans minder kans is dat zij in de illegaliteit verdwijnen. Generaal-pardonregelingen zijn voortaan uit den boze. Ze worden per wet verboden.
Landingsrechten Air Maroc
Eerdmans schetst in zijn migratieplan de problemen van het terugkeerbeleid van de laatste jaren. Hij vindt dat de druk op landen als Marokko fors moeten worden opgevoerd om afgewezen asielzoekers terug te nemen. Doen ze niet wat Nederland wil, dan moeten er sancties komen.
Eerdmans denkt aan het intrekken van landingsrechten van bijvoorbeeld Air Maroc en aan het weigeren van visa voor Marokkaanse beambten en hoogwaardigheidsbekleders die in Nederland op bezoek komen. ‘Diplomatieke belangen en handelsbelangen mogen het terugkeerbeleid niet vleugellam maken,’ schrijft Eerdmans.
Om de instroom van Oost-Europese arbeidsmigranten af te remmen, wil Eerdmans opnieuw een werkvergunningenstelsel invoeren. Arbeidsmigranten die werkloos raken en terugkeer naar hun land van herkomst weigeren, verliezen hun recht op WW-uitkeringen. Migranten die hier werken en belasting betalen, krijgen geen kinderbijslag en geen fiscale kortingen meer, indien hun kinderen niet hier verblijven.
MSN 07.02.2021 Het is volgens Joost Eerdmans (50) hoog tijd dat het gedachtegoed van Pim Fortuyn terugkeert in de Tweede Kamer. Daarom sloot hij zich aan bij Forum voor Democratie, maar na een botsing met Thierry Baudet richtte hij zijn eigen partij op: JA21. Over die botsing, Geert Wilders en de plannen van zijn nieuwe partij. “Baudet had goud in handen, maar hij is doorgedraaid.”
Je komt in jullie partijkantoren overal foto’s en schilderijen van Pim Fortuyn tegen. Is hij de reden dat je de politiek bent ingegaan?
“Absoluut. Ik werkte bij de gemeente Rotterdam als secretaris van burgemeester Opstelten toen Fortuyn opkwam. Ik weet nog dat hij uit Leefbaar Nederland werd gegooid en zei: Ik ga mijn eigen lijst beginnen.
Dat moment is vergelijkbaar met wat ik bij Forum voor Democratie meemaakte. Het kan toch niet waar zijn dat de droom nu voorbij is? Fortuyn sprak al zoveel mensen aan toen. Mijn vrouw zei: Je moet echt nú naar hem toe met je cv.
Ben ik naar zijn huis gereden, februari 2002. Ik heb mijn brief gegeven en zei: Ik wil u helpen, ik ben beschikbaar als u daar behoefte aan heeft. Drie weken later stond ik al op de lijst. Ik voelde wat hij zei over immigratie, de islam. Er lag een deken over de multiculturele samenleving, in Rotterdam voelde ik toen heel sterk dat dat moest worden aangepakt. Ik wist: dit is iemand bij wie ik me heel graag aansluit. Zó zonde dat het abrupt is geëindigd.”
Wat maakte hem zo goed voorjou?
“Hij had bevlogenheid en de gave van het woord. In retorisch opzicht was er geen betere, toen werd al gezegd: hij is een wandelende mediatraining. Hij was volledig zonder remming, schaamteloos. Hij kon dingen zeggen waar een ander niet mee wegkomt. Dat Ga toch lekker koken, tegen Wouke van Scherrenburg, als Jesse Klaver nu zoiets zegt, kost hem dat gelijk vijf zetels in de peilingen.
Maar de mensen voelden dat Fortuyn meende wat hij zei, dat het uit zijn hart kwam. Hij publiceerde al dertig jaar over de stand van Nederland, hè. Onderwijs, zorg, de mensen voelden dat hij gelijk had. Hij werd afgeschilderd als extreemrechts, daarom waren mijn ouders afwachtend. Maar ik weet nog dat mijn vader zei: Joost, ik hoorde hem weer op de radio, hij heeft helemaal gelijk.
Zijn analyse over de publieke sector klopt ook nog steeds, dat de overheid niet dienend is naar het volk, maar eerder een barrière lijkt te zijn om de burger te beschermen tegen te veel immigratie. Met JA21 komen wij ook op tegen de Europese waanzin, in de traditie van Fortuyn dus. In Rotterdam zijn we met Leefbaar al jaren de grootste. We doen mee of zitten in de oppositie, maar landelijk is het geluid van Fortuyn verdwenen. Daarom heten we ook het Juiste Antwoord, want dat geluid is hard nodig in de Tweede Kamer.”
‘Mensen die hier illegaal rondsjokken, moet je vastzetten en het land uitkrijgen. In Denemarken doen ze dat ook, dus het kan gewoon binnen de EU’
Je hebt Fortuyn dus maar heeleven gekend.
“Ja, er zijn niet eens foto’s van ons. Alleen een videostill. Pim Fortuyn presenteerde toen de lijst, mocht ik naar voren komen om mijn naam te zeggen. De dag vóór de moord was de laatste keer dat ik hem sprak. Hij vroeg of ik op een rijtje kon zetten wat ie allemaal moest doen als hij de grootste werd. Moet ik naar het Catshuis, de koningin? Ik zei dat ik dat zou doen. Niet te veel papier, hè, alles op één A4’tje, schreeuwde hij nog bij de deur.
Een dag later zat ik dat uit te werken, tot mijn vrouw belde dat ik de televisie aan moest zetten. Ik heb hem inderdaad kort en dus niet goed gekend, wel hebben we besproken wat ik allemaal zou doen. Ik moest de bureaucratie verminderen, aan de slag met de publieke sector en had een aantal veiligheidspunten. Hij zei: Je hebt je eigen winkeltje, dit is jouw opdracht, ik vertrouw dat. Ik had nooit verwacht hem zo kort mee te maken. Binnen twee maanden was het gedaan.”
Je bent dus nog altijd bezig metzijn erfenis. Wat zijn je ambitiesmet JA21?
“De reden dat wij bestaan is om te zorgen dat Nederland realistisch rechtsaf kan. Wilders zit in een cordon sanitaire. Dat vind ik ondemocratisch en schandelijk, maar hij wordt niet eens uitgenodigd voor een gesprek en komt er dus niet bij. Baudet heeft zichzelf onmogelijk gemaakt, die is besmet en daar wil niemand mee samenwerken.
Dus moet Rutte wel naar links kijken. Daarom zeggen wij: wij zijn de factor om Rutte bij de verkiezingen naar rechts te trekken. Met een x-aantal zetels kun je al verschil maken, kijk maar naar de ChristenUnie: vijf zetels en twee ministers.”
Hoe willen jullie dat verschilmaken?
“De belangrijkste ambitie is het land weer op orde krijgen en dan zijn er drie punten die wij heel belangrijk vinden: Europa, klimaat en migratie. In Brussel willen ze een federale staat van Europese landen, een soort Amerika. Dat vinden wij geen goed perspectief.
Dat gaat heel veel geld kosten en we betalen nu al 2 tot 3 miljard euro om al die staten overeind te houden en dan heb ik het nog niets eens over het coronanoodfonds. We zitten in de houdgreep van Brussel. Juncker, de oud-voorzitter van de Europese Commissie, zei het vrij goed: uiteindelijk weten we dat Rutte altijd tekent bij het kruisje. We moeten uit het opengrenzenbeleid kunnen stappen, want nu zitten we in een moeras waar we niet uitkomen.
We hoeven vooralsnog niet uit de EU, maar we moeten wel meer denken aan ons eigen belang en onze portemonnee. In tien jaar Rutte zijn er 800.000 niet-westerse migranten binnengekomen. Dat moet stoppen. We kunnen over tien jaar toch niet vaststellen dat er weer bijna een miljoen vluchtelingen en gelukzoekers bij zijn gekomen? Ja, er gaan ook wel mensen weg, maar dat zijn niet diegenen die in de bijstand zitten, die blijven meestal.
Het legt een te grote druk op ons land, kost ons vreselijk veel geld, het verandert ons land en de identiteit verwatert. Ik kan je zo meenemen naar Rot-terdam-Zuid, dan zie je het gevolg. Mensen herkennen zich niet meer in hun eigen stad. De voordeur staat open en de achterdeur dicht. Dat moet andersom. Mensen die hier illegaal rondsjokken, moet je vastzetten en het land uitkrijgen.
In Denemarken doen ze dat ook, dus het kan gewoon binnen de mandaten van de EU.”
Benieuwd naar de rest van het interview?Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.
MSN 01.02.2021 JA21, de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans, wil Nederland “naar rechts trekken” en een alternatief zijn voor de “radicale” Thierry Baudet en zijn partij Forum voor Democratie (FVD). De partij bood maandag de benodigde handtekeningen aan bij de Kiesraad om mee te kunnen doen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Eerdmans – net als Nanninga oud-FVD’er – heeft naar eigen zeggen “drie keer zoveel” ondersteuningsverklaringen als nodig zijn om mee te kunnen doen.
JA21 staat volgens de laatste peiling van Maurice de Hond op drie zetels. Volgens Eerdmans is het nu “lastig als je een rechtse kiezer bent”. “PVV en FVD staan buitenspel. Wij kunnen met een realistisch verhaal Nederland op de juiste koers krijgen.” Hij wil bij voorbaat geen enkele partij uitsluiten voor samenwerking.
De partij is tegen de Europese Unie en migratie, en kritisch op het klimaatbeleid, legt Eerdmans uit. Of de partij daarmee concurrent FVD kan verslaan. is volgens hem vraag. “De race is begonnen, ik denk dat we ze kunnen inhalen”, zegt hij.
Eerdmans en Nanninga splitsten zich november vorig jaar af van FVD, omdat ze geen lid wilden zijn van “een partij die extremistische opvattingen duldt”. De partij lag toen zwaar onder vuur, onder meer vanwege racistische en antisemitische opvattingen die zouden rondgaan in de jongerenbeweging JFVD en de partijtop.
Eerdmans had zich net bij FVD aangesloten. JA21 is inmiddels de zesde partij waar hij zijn naam aan verbindt. Eerder was hij Kamerlid voor de LPF. In een interview met De Telegraaf vorig jaar zei hij altijd de ambitie te hebben terug te keren in de Tweede Kamer.
NOS 20.01.2021 Vier dagen na de Brabantse Statenfractie valt nu ook de Friese Statenfractie van Forum voor Democratie uiteen. Fractievoorzitter Maarten Goudzwaard heeft de overstap gemaakt naar JA21, de partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans.
Goudzwaard doet voor JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hij staat vierde op de kandidatenlijst van die partij, schrijft Omrop Fryslân.
Het was al een tijdje onrustig binnen de partij en Goudzwaard gaat dus verder onder de vlag van Ja21. “Na meerdere intensieve overleggen is gebleken dat de huidige opzet van Forum Fryslân geen basis kon bieden voor een duurzame constructieve samenwerking”, schrijft hij.
Ratio versus emotie
De andere fractieleden willen wel doorgaan binnen Forum voor Democratie. Maar de fractie heeft het niet makkelijk gehad, zo blijkt uit een verklaring van Grite Wymenga. “Er waren twee kampen. Ratio, gevoel en emotie streden om voorrang.” Uiteindelijk houden vijf van de zes Statenleden toch vertrouwen in de partijleiding en partijbestuur.
Eerder zei Goudzwaard dat de oud-FvD’ers op zoek zouden gaan naar een “werkzame vorm” voor de fractie. Statenlid Erwin Jousma ging eerder al terug naar de nationale partij van Forum voor Democratie. Dat zorgde volgens Goudzwaard niet voor ruzie in de Staten.
“We hebben altijd mooi samengewerkt en we zien genoeg aanknopingspunten om samen door te werken. Het verkiezingsprogramma van Forum voor Democratie is in de basis goed.”
NOS 18.01.2021 Om de woningnood aan te pakken moet er een nieuwe stad in Nederland worden gebouwd voor 100.000 tot 150.000 inwoners. Dat staat in het verkiezingsprogramma van JA21, de partij die is opgericht door de opgestapte Forum voor Democratie-politici Joost Eerdmans en Annabel Nanninga.
Het moet een groene stad worden, met veel laagbouw, waar vooral starters, jonge gezinnen met kinderen en ouderen een plek kunnen vinden in betaalbare woningen. Waar de stad moet komen, vermeldt de partij niet.
JA21 is naar eigen zeggen een conservatief-liberale partij. Dat uit zich in de wens voor een kleinere overheid en lagere belastingen. De belastingvrije voet in de inkomstenbelasting moet omhoog en nabestaanden moeten minder erfbelasting gaan betalen. Ook de btw moet omlaag, vindt JA21.
Regering over rechts
Volgens lijsttrekker Eerdmans gaat zijn partij een regering over rechts mogelijk maken. Met partijen als de PVV en Forum lukt dat volgens hem niet. “Dat komt door de coalitiepolitiek, waarbij alles rechts van de VVD buiten de boot valt omdat ze worden uitgesloten of te radicaal zijn.”
In tegenstelling tot de partij waar ze opstapten, willen Eerdmans en Nanninga niet aansturen op een nexit, een vertrek van Nederland uit de Europese Unie. Wel moet er een volksraadpleging komen over de toekomst van de euro. De EU moet een “wat lossere gemeenschap van Europese staten” worden en niet verder uitbreiden.
Abortusgrens te rigoureus
Opvallend is ook dat JA21 een maatschappelijk debat wil houden over de 24 weken-grens die geldt voor het uitvoeren van een abortus. Nederland is een van de weinige landen waar een zwangerschap, ook om niet-medische redenen, nog zo laat kan worden afgebroken.
In het verkiezingsprogramma staat dat zo’n late abortus vaak complicaties oplevert. “Omdat de medische mogelijkheden steeds verder toenemen en de kans op levensvatbaarheid van het ongeboren kind ook, vinden wij het te rigoureus om 24 weken voor alle gevallen te hanteren.”
JA21 wil late abortus alleen toestaan bij een medische indicatie, zoals gevaar voor het leven van de moeder of een ernstige handicap bij de baby. Bij een andere aanleiding, zoals een verbroken relatie of geldproblemen, zou het verboden moeten zijn. Dat sluit ook aan bij de praktijk in sommige ons omringende landen, zo is de redenering.
Aanpassen aan klimaatverandering
Nederland moet niet langer vruchteloos strijden tegen de klimaatverandering, maar zich aanpassen aan de stijgende temperaturen, vindt JA21. We kunnen het geld beter uitgeven aan het verhogen van dijken en het inspelen op droogte en hitte.
Windmolens en zonneparken die er nu al zijn mogen blijven, maar moeten gesloopt worden als hun economische levensduur erop zit. Op de snelweg moet weer 130 gereden kunnen worden en de kolencentrales hoeven niet gesloten te worden.
Regels voor minaretten
JA21 wil strikte quota voor het toelaten van asielzoekers, waarbij het uitgangspunt altijd is dat ze weer teruggaan naar hun land. Illegaliteit wordt strafbaar. De vrijheid van onderwijs blijft bestaan, maar islamitisch onderwijs vormt daarop een uitzondering. Ook wil de partij regels voor het aantal minaretten en de hoogte van deze torens bij moskeeën.
JA21 staat in de meest recente Peilingwijzer op 0 tot 3 zetels. Eerdmans is lijsttrekker. Annabel Nanninga staat als lijstduwer op de lijst, maar zal haar zetel niet innemen als ze gekozen wordt, zo liet ze onlangs weten.
NU 16.01.2019 De provinciale fractie van Forum voor Democratie (FVD) in Noord-Brabant is uit elkaar gevallen. Drie Statenleden gaan verder onder de vlag van JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. De Brabantse coalitie, waarin FVD de samenwerking was aangegaan met VVD, CDA en Lokaal Brabant, zou niet in gevaar komen door de breuk.
“Na veel gesprekken en in goed overleg is geconcludeerd dat een andere vorm van samenwerking nodig is voor een duurzaam bestendig bestuur voor Brabant. Drie fractieleden gaan nu hun eigen weg”, aldus een verklaring van FVD in Noord-Brabant.
De drie politici die verdergaan bij JA21 zijn Loek van Wely, Frank Duijs en Willem Rutjens. Laatstgenoemde was fractievoorzitter van het Brabantse FVD. “De eerder gemaakte afspraak met Forum voor Democratie Brabant – dat de Brabantse fractie los van de landelijke partij opereert – bleek in de praktijk niet werkbaar. Daarom hebben we besloten ons politieke werk vanuit een eigen fractie voort te zetten “, meldt het drietal.
JA21 laat weten per direct mee te gaan besturen. “Volmondig onderschrijven wij het bestuursakkoord ‘Samen, slagvaardig en slim’. We zijn vereerd en trots om ons steentje bij te dragen aan de provincie waar wij zo van houden.”
Camiel van der Meeren is de nieuwe fractievoorzitter van FVD in Noord-Brabant.
AD 10.01.2021 Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de nieuwe partij JA21 van oud-Forum voor Democratiekopstukken Joost Eerdmans en Annabel Nanninga drie zetels halen in de Tweede Kamer. Dat komt naar voren uit een peiling van Maurice de Hond. Vorige week kwam JA21 in de peiling van De Hond op twee zetels uit.
Nanninga zat tot voor kort voor FVD in de Eerste Kamer en Eerdmans stond hoog op de oorspronkelijke kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Eind vorig jaar keerden ze Forum de rug toe na een felle interne ruzie. Met veel andere prominenten vonden zij dat partijleider Thierry Baudet veel te slap optrad tegen uitingen van antisemitisme en nazisympathieën bij de jongerenbeweging van FVD.
Zelf blijft Forum op vier zetels staan, evenveel als vorige week en een verdubbeling van de huidige bezetting in de Tweede Kamer.
Code Oranje
Volgens De Hond is de gepeilde zetelwinst van JA21 ten koste gegaan van Code Oranje, de nieuwe partij van de Haagse politicus Richard de Mos. Die partij stond de afgelopen twee weken op één zetel, maar heeft die volgens de opiniepeiler nu ingeleverd.
De Partij van de Arbeid (PvdA), waar discussie is over de rol van Lodewijk Asscher als lijsttrekker, levert net als de voorgaande twee weken een zetel in en komt uit op elf. De Partij voor de Dieren gaat er juist een zetel op vooruit en staat op zeven.
Grote partijen
Bij de grotere partijen verandert er volgens de peiling weinig. VVD (33), PVV (25), CDA (18) en D66 (13) blijven op hetzelfde aantal zetels staan als dat zeven dagen geleden werd voorspeld.
De uitkomst van deze peiling is een onderdeel van de zogenoemde ‘weekpeiling’ die De Hond elke week uitvoert.
AD 09.01.2021 De CDA-fractie in de gemeenteraad van Wassenaar zegt het vertrouwen op in raadslid Ronald Zoutendijk. De fractie heeft hem gevraagd om op te stappen.
Afgelopen week werd duidelijk dat Zoutendijk zich verkiesbaar stelt voor JA21 bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. JA21 is de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie.
De CDA-fractie besloot niet langer met Zoutendijk te willen samenwerken. De fractie zegt dat hij zijn politieke werk hiermee ongeloofwaardig maakt. CDA-afdelingsvoorzitter Dienke Dekker ondersteunt de keuze van de Wassenaarse fractie. ,,Tegelijk actief zijn bij twee zeer verschillende partijen is niet uit te leggen.”
Ongelooflijk triest
Fractievoorzitter Ronald Everard werd woensdagavond tijdens de fractievergadering door Zoutendijk op de hoogte gebracht. ,,Dit vind ik ongelooflijk triest en absoluut niet passend bij onze fractie. De fractie heeft hem hier nog een nachtje goed over na te denken en ervan af te zien. Helaas heeft hij ons donderdagmiddag 7 januari laten weten dit niet te doen.”
Zoutendijk laat in een reactie weten dat hij met de CDA-fractie van Wassenaar in goed overleg besloten om niet langer samen verdergaan. Hij zat sinds november 2020 in de gemeenteraad en zal verder gaan als eenmansfractie.
OmroepWest 09.01.2020 CDA-raadslid in Wassenaar Ronald Zoutendijk is uit de lokale fractie gezet. Reden daarvoor is het feit dat Zoutendijk zich verkiesbaar heeft gesteld voor een andere politieke partij, de nieuwe landelijke partij JA21. ‘Lid zijn van de gemeenteraad namens het CDA vraagt volledige commitment. Tegelijkertijd op de landelijke kandidatenlijst plaatsnemen van een andere politieke groepering is niet passend en maakt verder politiek handelen voor het CDA ongeloofwaardig’, schrijft het Wassenaarse CDA in een statement.
Zoutendijk werd pas afgelopen december beëdigd als raadslid in Wassenaar, nu ziet de CDA-fractie geen mogelijkheid meer tot verdere samenwerking met Zoutendijk in de Wassenaarse CDA-fractie. ‘We hebben onze voormalige fractiegenoot dan ook verzocht om ontslag te nemen als lid van de gemeenteraad en hopen een nieuw raadslid namens het CDA te laten beëdigen.’
Dat laatste gaat niet gebeuren, want Zoutendijk gaat verder als eenmansfractie en geeft zijn zetel dus niet terug. Dat laat hij in een reactie weten. Verder wil hij niet reageren op zijn overstap. De kans dat Zoutendijk daadwerkelijk in de Tweede Kamer komt voor de nieuwe partij van voormalig FvD’ers Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, is vrij klein. Zoutendijk staat 23e op de lijst van JA21, dat in maart voor het eerst meedoet aan de verkiezingen.
Ongelofelijk triest
‘Dit vind ik ongelooflijk triest en absoluut niet passend bij onze fractie’, reageert fractievoorzitter Ronald Everard op de kleine soap binnen zijn partij. Woensdagavond maakte Zoutendijk zijn voorgenomen kandidaatstelling voor JA21 bekend aan het CDA Wassenaar. ‘De fractie heeft hem verzocht hier nog een nachtje goed over na te denken en ervan af te zien’, vertelt Everard. ‘Helaas heeft hij ons laten weten dit niet te doen. Het vertrouwen in een verdere vruchtbare samenwerking binnen de fractie is daarmee verdwenen.’
Door het verdwijnen van Zoutendijk uit de CDA-fractie telt die fractie nog twee zetels in de gemeenteraad. De gemeenteraad heeft in totaal 21 zetels en de teller komt nu op elf partijen. De afdelingsvoorzitter van het CDA Wassenaar, Dienke Dekker, noemt het ‘betreurenswaardig’ dat iemand die net gestart is als raadslid overstapt naar een andere partij. ‘Politiek is gebaat bij helderheid. Tegelijk actief zijn bij twee zeer verschillende partijen is niet uit te leggen. Het CDA-afdelingsbestuur is het dan ook volledig eens met de keuze van de fractie om de samenwerking met Ronald Zoutendijk per direct te beëindigen.’
Telegraaf 05.01.2021 Annabel Nanninga, die onlangs met Joost Eerdmans de nieuwe politieke partij JA21 heeft opgericht, is niet van plan de Tweede Kamer in te gaan. Ze bevestigt een bericht van EW, voorheen Elsevier Weekblad. Nanninga en Eerdmans stapten eind november uit Forum voor Democratie, omdat ze zich distantieerden van partijleider Thierry Baudet.
Nanninga staat onderaan de kandidatenlijst van JA21 als lijstduwer. Ze wil echter niet bij voldoende voorkeursstemmen alsnog de Tweede Kamer in. „Ik ben lijstduwer en sta helemaal onderaan”, zegt de politica.
Ze blijft wel in de Eerste Kamer, de Provinciale Staten van Noord-Holland en de Amsterdamse gemeenteraad, waar ze voor FVD in zat. „Daar ben ik gekozen en het is niet netjes vroegtijdig te vertrekken.” Nanninga stond eerder ook niet op de kandidatenlijst van FVD voor de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart.
Eerdmans, die hoog op de kandidatenlijst stond van FVD, is lijsttrekker van JA21. Volgens de laatste peiling van Maurice de Hond kan de nieuwe partij rekenen op twee zetels bij de verkiezingen.
De ruzie binnen FVD ging over het in hun ogen te slappe optreden van partijleider Thierry Baudet tegen uitingen van antisemitisme en nazisympathieën bij de jongerenbeweging van Forum. Inmiddels hebben zich al diverse andere voormalig FVD’ers aangesloten bij JA21.
Elsevier 05.01.2020 Annabel Nanninga die samen met Joost Eerdmans uit Forum voor Democratie stapte en een nieuwe partij oprichtte, JA21, wil geen zitting nemen in de Tweede Kamer. Zij komt onderaan de kandidatenlijst als ‘lijstduwer’, maar zal een eventuele voorkeurszetel niet accepteren. Nanninga zegt dit in een interview met EW dat deze week verschijnt.
Joost Eerdmans (49) is lijsttrekker van JA21, een nieuwkomer die volgens de laatste peiling van Maurice de Hond op twee zetels mag rekenen. Tot nu toe werd aangenomen dat medeoprichter en nummer twee van de partij Nanninga (43) hoog op de lijst zou komen en een gooi zou doen naar een Tweede Kamerzetel.
Nanninga zegt echter dat zij dit ‘niet netjes’ vindt. Zij blijft in de Eerste Kamer zitten, waar ze vorig jaar onder de vlag van Forum voor Democratie (FVD) een zetel veroverde. Daarnaast blijft Nanninga in de gemeenteraad van Amsterdam en in Provinciale Staten van Noord-Holland.
Ook die zetels veroverde zij als lid van de FVD van Thierry Baudet. Maar zij geeft voorrang aan deze zetels boven een Kamerzetel die zij met haar nieuwe partij mogelijk kan binnenhalen.
Over de Tweede Kamerverkiezingen zegt Nanninga in EW: ‘Ik ben lijstduwer en sta helemaal onderaan. Ik blijf in de Eerste Kamer, de Noord-Hollandse Staten in de Amsterdamse raad. Daar ben ik gekozen en het is niet netjes vroegtijdig te vertrekken.’
Nanninga is momenteel met zwangerschapsverlof. Volgende maand keert ze terug in de Eerste Kamer, waar ze de nieuwe fractie JA21 gaat leiden. Die bestaat, naast Nanninga, uit zeven andere uit FVD gestapte senatoren. Henk Otten en Jeroen de Vries, nog twee ex-FVD-leden in de Eerste Kamer, vormen daar de Fractie-Otten.
Eerdmans en Nanninga zeggen tegen ewmagazine.nl dat zij op sommige punten met Otten en De Vries willen samenwerken, maar dat samengaan er niet in zit.
Eerdmans en Nanninga leggen in het dubbelinterview met EW uit dat de acht zetels van JA21 in de Eerste Kamer de mogelijkheid bieden om een volgend kabinet Rutte aan een rechtse meerderheid te helpen. Zij hopen de kiezers ervan te overtuigen dat JA21 ook in de Tweede Kamer kan verhinderen dat VVD-leider Mark Rutte met linkse partijen een coalitie vormt.
NOS 25.12.2020 In het Limburgs Parlement sluiten de vier afgescheiden leden van Forum voor Democratie (FvD) zich niet aan bij JA21. Voorzitter van de fractie Samen voor Limburg, Hans Reuser, meldde dat gisteren, schrijft 1Limburg.
Reuser richtte met collega-statenleden Marcel Thewissen, Bart Smeets en Nico Vincken Samen voor Limburg op. Dat deden ze na hun vertrek bij Forum voor Democratie.
Eerder deze maand lieten de vier weten dat de fractie samen wil blijven werken met de drie overgebleven Statenleden van Forum voor Democratie. Andersom is dat ook het geval, zo meldt de regionale omroep.
Teleurgesteld
De voormalige FvD-leden Joost Eerdmans en Annabel Nanninga richtten JA21 op. Ze stapten eind november op uit Forum, omdat ze “geen lid wilden zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt”. Ze zeiden teleurgesteld te zijn in het gedrag van partijleider Baudet.
Gisteren werd duidelijk dat alle Eerste Kamerleden van de fractie-Van Pareren zich aansluiten bij de nieuwe partij van Eerdmans en Nanninga. De senatoren waren ook de afgelopen weken weggegaan bij Forum voor Democratie.
Telegraaf 24.12.2020 JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, is alvast zeven senatoren rijker. De fractie-Van Pareren in de Eerste Kamer stapt in zijn geheel over naar JA21.
Het gaat om Bob van Pareren, Toine Beukering, Nicki Pouw-Verweij, Hugo Berkhout, Otto Hermans, Loek van Wely en Lennart van der Linden. Na het tumult binnen FvD eind november vormden de eerste vijf fractie-Van Pareren. Later kwamen daar ook Loek van Wely en ex-bestuurslid van FvD Lennart van der Linden bij.
Afgelopen weekend maakten ook Derk-Jan Eppink, Rob Rooken en Rob Roos, de voormalige FvD-fractie in het Europees Parlement, bekend de oversteek naar de kersverse partij van Nanninga en Eerdmans te maken.
Eerdmans en Nanninga maakten vorige week bekend dat zij de Tweede Kamer in willen met hun nieuwe partij JA21. De twee ex-FvD’ers raakten gedesillusioneerd bij hun oude partij na aanhoudende beschuldigingen over antisemitisme aan het adres van een aantal leden van de jongerentak van FvD en de vergoeilijkende aanpak van partijleider Thierry Baudet. Eind november kwam het tot een climax, toen een groot aantal Forum-prominenten besloot de partij vaarwel te zeggen.
NU 24.12.2020 De zeven senatoren van de Eerste Kamerfractie Van Pareren sluiten zich aan bij JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Dat meldt de partij op Twitter. Zowel de Eerste Kamerfractie als de nieuwe partij bestaat uit leden die eerder dit jaar afstand namen van Forum voor Democratie (FVD).
“De zeven senatoren van de Fractie-Van Pareren blijven staan voor de idealen waarvoor zij indertijd zijn gekozen”, is te lezen op Twitter. “Vanuit hun nieuwe politieke thuisbasis gaan ze die idealen verwezenlijken.”
Eerder sloten ook de drie afgesplitste Europarlementariërs van FVD zich aan bij JA21.
Eind november splitsten vijf oud-senatoren van FVD zich af van die partij om verder te gaan als de Fractie-Van Pareren. Dat deden ze vanwege grote commotie binnen de partij naar aanleiding van antisemitische en racistische berichten binnen de jongerenpartij JFVD. Later hebben nog twee senatoren zich bij de fractie aangesloten.
De senatoren kunnen zich niet vinden in de lijn van FVD-boegbeeld Thierry Baudet. Hij neemt volgens hen onvoldoende afstand van racistische uitingen binnen de gelederen van de jongerentak van FVD.
Eerste Kamerleden sluiten zich aan bij #JA21! De zeven senatoren van de fractie Van Pareren blijven staan voor de idealen waarvoor zij indertijd zijn gekozen. Vanuit hun nieuwe politieke thuisbasis gaan ze die idealen verwezenlijken. Doe ook mee! https://t.co/BNbrIoR7IR
NOS 24.12.2020 Alle Eerste Kamerleden van de Fractie-Van Pareren sluiten zich aan bij de nieuwe partij JA21 van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. De senatoren zijn de afgelopen weken weggegaan bij Forum voor Democratie, net als de oprichters van JA21.
“De zeven senatoren blijven staan voor de idealen waarvoor zij indertijd zijn gekozen”, schrijft JA21 op Twitter. “Vanuit hun nieuwe politieke thuisbasis gaan ze die idealen verwezenlijken.”
Het zevental bestaat uit Bob van Pareren, Toine Beukering, Nicki Pouw-Verweij, Hugo Berkhout, Otto Hermans, Loek van Wely en Lennart van der Linden. Eerder sloot ook de hele Europese FvD-fractie van drie leden zich aan bij Eerdmans en Nanninga.
Extremistische opvattingen
De dissidenten stapten de afgelopen weken op bij FvD vanwege een hoogoplopend conflict over antisemitische en andere extreme uitlatingen. Een aantal van hen zei dat zij “geen lid wilden zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt”.
Overigens gaat de Fractie-Van Pareren niet JA21 heten in de Eerste Kamer: dat mag niet omdat de naam niet geregistreerd staat bij de Kiesraad voor de Senaat. De partij doet wel als JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen half maart.
Eerdere onmin
Onmin binnen Forum voor Democratie leidde al eerder tot een nieuwe fractie in de Eerste Kamer: de Fractie-Otten, van mede-Forum-oprichter Henk Otten. Die fractie heeft nu drie zetels in de Senaat, Forum zelf heeft er nog twee over (van de aanvankelijke twaalf).
AD 24.12.2020 De zeven senatoren die eerder uit de Eerste Kamerfractie van Forum voor Democratie stapten, sluiten zich aan bij JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Dat meldt de partij op Twitter. De nieuwe partij bestaat uit zijn geheel uit weggelopen Forum-leden.
Eerder deze maand stapten ook al drie Europarlementariërs van Forum voor Democratie over naar de nieuwe partij van Eerdmans en Nanninga. Daarmee is JA21, dat volgens opiniepeiler Maurice de Hond op 17 maart zou kunnen rekenen op één Kamerzetel, al vertegenwoordigd in andere politieke organen.
Nanninga en Eerdmans braken met Forum voor Democratie nadat ze botsten met partijleider Thierry Baudet. Ze verwijten hem te veel te flirten met extreem-rechtse ideeën.
Telegraaf 20.12.2020 De nieuwe partij JA21 zou een zetel binnenhalen als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden zijn. Dat blijkt uit de peiling van Maurice de Hond. D66, GroenLinks en SP blijven de grote (voorlopige) verliezers.
Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie, richtten de nieuwe partij JA21 op en doen daarmee mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Ook de nieuwe partij Code Oranje van de Haagse oud-PVV’er Richard de Mos zou een zetel binnenslepen.
De peilingen van zondag 20 december 2020
Ⓒ MAURICE DE HOND
Dat Wopke Hoekstra de lijsttrekker van het CDA is geworden, heeft gezorgd voor een stijging van vijf zetels (naar 19) van het CDA in twee weken. Doordat die winst niet alleen van de VVD kwam (die nu 8 zetels voor staat op de PVV en 15 op het CDA) becijfert De Hond dat de huidige regering nu nog maar op vier zetels verlies staat. VVD van premier Rutte komt op 34 zetels, de PVV van Wilders komt op 26 en blijft daarmee de tweede partij van Nederland.
FVD komt in deze peiling op vier zetels, twee meer dan de partij haalde bij de verkiezingen in 2017. De partij stond eerder echter nog veel hoger in de peilingen, maar publiekelijk geruzie rond Thierry Baudet gooide roet in het eten.
De conservatieve SGP staat een zetel in de winst en zou daardoor na de verkiezingen op vier Kamerleden uitkomen. Regeringspartij ChristenUnie staat op twee zetels winst
Telegraaf 20.12.2020 De Europarlementariërs van Forum voor Democratie sluiten zich aan bij de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans. Sinds de door Thierry Baudet gewonnen machtsstrijd binnen FVD, voor hen reden om met de partij te breken, zaten ze als zelfstandige delegatie in het Europees Parlement.
Europarlementariërs Derk Jan Eppink, Rob Roos en Rob Rooken kunnen zich vinden in de conservatief-liberale idealen van JA21, laten ze weten. „Het programma van JA21 sluit naadloos aan op het verkiezingsprogramma waarvoor in 2019 de conservatieve Europarlementariërs gekozen zijn.”
Verkiezingen
JA21 wil in maart meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen en kan mogelijk rekenen op steun van de rits Eerste Kamerleden die ook met FVD hebben gebroken. JA21 heeft „een politieke infrastructuur van volksvertegenwoordigers in het hele land, en straks ook in de Tweede Kamer”, zeggen Eppink, Roos en Rooken.
„Vanuit het Europees Parlement zullen wij het geluid van onze kiezers blijven vertegenwoordigen”, aldus het drietal, dat vorig jaar werd gekozen. Ze blijven deel uitmaken van de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), waarvan bijvoorbeeld ook de SGP en de behoudende Poolse regeringspartij PiS deel uitmaken.
De drie, die sinds 2019 in het Europees Parlement zitten, waren ooit stuk voor stuk FVD-prominent. Zo is Rooken mede-oprichter van de partij en was hij tot de breuk lid van het partijbestuur. Eppink was lijsttrekker en het gezicht van FVD in de Europese verkiezingen.
„Uiterst rechtse partijen zoeken de radicale randjes op en munten uit in vlagvertoon”, stelt het drietal. „Maar komen achter een hekwerk terecht waar ze voor de gewone burger niets kunnen doen.”
RTL 20.12.2020 De Europarlementariërs van Forum voor Democratie sluiten zich aan bij de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans. Sinds de door Thierry Baudet gewonnen machtsstrijd binnen FvD, voor hen reden om met de partij te breken, zaten ze als zelfstandige delegatie in het Europees Parlement.
Europarlementariërs Derk Jan Eppink, Rob Roos en Rob Rooken kunnen zich vinden in de conservatief-liberale idealen van JA21, laten ze weten. “Het programma van JA21 sluit naadloos aan op het verkiezingsprogramma waarvoor in 2019 de conservatieve Europarlementariërs gekozen zijn.”
JA21 wil in maart meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen en kan mogelijk rekenen op steun van de rits Eerste Kamerleden die ook met FvD hebben gebroken. Nanninga en Eerdmans. JA21 heeft ‘een politieke infrastructuur van volksvertegenwoordigers in het hele land, en straks ook in de Tweede Kamer’, zeggen Eppink, Roos en Rooken.
“Vanuit het Europees Parlement zullen wij het geluid van onze kiezers blijven vertegenwoordigen.”
AD 20.12.2020 De nieuwe partij JA21 zou een zetel binnenhalen als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden zijn. Dat blijkt uit de peiling van Maurice de Hond. Het CDA heeft er sinds Wopke Hoekstra zijn collega Hugo de Jonge vervangt als lijsttrekker vijf zetels bij.
Joost Eerdmans en Annabel Nanninga richtten deze week de nieuwe partij JA21 op en doen daarmee mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart.
Het tweetal stapte onlangs op bij Forum voor Democratie. Nanninga zat tot voor kort voor FVD in de Eerste Kamer en Eerdmans stond hoog op de oorspronkelijke kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Maar zij hielden het voor gezien na een felle interne ruzie. Met veel andere prominenten vonden zijn dat partijleider Thierry Baudet veel te slap optrad tegen uitingen van antisemitisme en nazisympathieën bij de jongerenbeweging van FVD.
8 dagen na de leiderswissel is het CDA 5 zetels gestegen. Staat nog wel 15 zetels achter op de VVD. Met de PVV ertussen in. Wel komt de regeringscombinatie dicht in de buurt van de 76 zetels. Dat roept vragen op over het poststemmen boven de 70 jaar. https://mdhnd.nl/34vluNo
Dat Wopke Hoekstra de lijsttrekker van het CDA is geworden, heeft gezorgd voor een stijging van vijf virtuele zetels (naar negentien) voor de partij in twee weken. Doordat die winst niet alleen van de VVD kwam (die nu acht zetels voor staat op de PVV en vijftien op het CDA) becijfert De Hond dat de huidige regering nu nog maar op vier zetels verlies staat. De VVD komt op 34 zetels, PVV op 26.
FVD komt in deze peiling op vier zetels, twee meer dan de partij haalde bij de verkiezingen in 2017.
MSN 18.12.2020 Joost Eerdmans en Annabel Nanninga richten de nieuwe partij JA21 op en doen daarmee mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Dat hebben de twee politici, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie, bekendgemaakt op Twitter.
“Het werk is nog niet af”, zeggen Eerdmans en Nanninga. “Nog altijd bestaat in Nederland de behoefte aan een brede volkspartij op rechts.” Een verkiezingsprogramma en kandidatenlijst zijn er nog niet, die volgen later.
Slap optreden
Nanninga zat tot voor kort voor FVD in de Eerste Kamer en Eerdmans stond hoog op de oorspronkelijke kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Maar zij hielden het voor gezien na een felle interne ruzie. Met veel andere prominenten vonden zijn dat partijleider Thierry Baudet veel te slap optrad tegen uitingen van antisemitisme en nazisympathieën bij de jongerenbeweging van FvD.
“We gaan door”, twittert Nanninga, die eerder al had laten weten de oprichting van een nieuwe partij serieus te overwegen. Eerdmans voegt daar aan toe dat zij de afgelopen weken veel verzoeken hebben gekregen om “een daadkrachtige rechtse no-nonsense partij op te richten”.
Andere opgestapte FvD’ers reageren opgetogen. “Geweldig nieuws voor alle verweesde kiezers op rechts”, zegt Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij.
NU 18.12.2020 Joost Eerdmans en Annabel Nanninga doen met de nieuwe partij JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Dat kondigen de twee politici, die onlangs Forum voor Democratie verlieten, vrijdag aan.
JA21 wordt door de partij omschreven als een “brede volkspartij op rechts”. De eerste standpunten staan al online, maar er is nog geen verkiezingsprogramma. Ook is er op dit moment nog geen kieslijst. Er is niet bekendgemaakt wie de lijsttrekker wordt.
Eerdmans, destijds vierde op de FVD-kieslijst, stelde zich eind november nog beschikbaar als lijsttrekker van FVD. Dit deed hij nadat partijleider Thierry Baudet een stap terug had gedaan vanwege grote ophef binnen de partij over jongerentak JFVD. Na zijn aftreden kwam Baudet zelf ook zwaar onder vuur te liggen, waarna hij terugkwam op zijn besluit.
FVD-senator Nanninga uitte vervolgens in een open brief stevige kritiek op Baudet. Ook andere partijprominenten maakten bekend niet langer achter Baudet te staan. Net zoals Eerdmans en Nanninga verbraken zij hun banden met FVD. Inmiddels is Baudet weer teruggekeerd als partijleider.
JA! We gaan door! Met @Eerdmans en vele anderen doen wij met JA21 mee aan de verkiezingen. Bezoek hier onze site: https://t.co/LguQDujMd0 en stay tuned voor updates over onze lijst, programma en veel meer. Doe met ons mee! #ja21
NOS 18.12.2020 De voormalige Forum voor Democratie-leden Joost Eerdmans en Annabel Nanninga doen met een nieuwe partij mee aan de Tweede Kamerverkiezingen: JA21. De J en A staan voor Joost en Annabel, maar volgens hen kun je er bijvoorbeeld ook het “Juiste Antwoord, of Jouw Alternatief” in lezen. De twee spreken van een “daadkrachtige rechtse no-nonsense-partij”.
Eerdmans zei in EenVandaag dat er een groot potentieel is op rechts voor de kiezer die niet bij de VVD wil (“Die slaat linksaf”) en ook niet bij PVV of Forum.
Hij noemde een strikt immigratiebeleid en meer nadruk op het Nederlands belang in de EU belangrijke programmapunten. Ook moet het klimaatakkoord van tafel.
Conservatief liberaal
Nanninga voegde er in het NOS Radio1 Journaal aan toe dat JA21 een partij zonder gedoe en toestanden moet worden, met een “realistisch conservatief-liberaal” programma. “We staan ook open voor andere partijen, we zijn een coalitieland”, zei Nanninga. Volgens haar is JA21 constructiever dan Forum.
Eerdmans en Nanninga stapten onlangs op uit Forum, omdat ze “geen lid wilden zijn van een partij die extremistische opvattingen duldt”. Ze zeiden teleurgesteld te zijn in het gedrag van partijleider Baudet.
De twee hintten al enige tijd op samenwerking in een nieuwe partij.
Rotterdam en Amsterdam
Op de Kamerlijst voor Forum stond Eerdmans oorspronkelijk op de vierde plaats. Hij zat eerder in de Tweede Kamer voor de LPF. Nu is hij fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam in de Rotterdamse gemeenteraad.
Nanninga is lid van de Eerste Kamer, van Provinciale Staten in Noord-Holland en van de Amsterdamse gemeenteraad.
Telegraaf 19.12.2020 Joost Eerdmans en Annabel Nanninga willen met hun vrijdag gelanceerde partij op de valreep een gooi doen naar een plek in de Tweede Kamer tijdens de verkiezingen in maart 2021. De Forum-afsplitsers doen na de dramatische implosie van hun voormalige partij een nieuwe poging om het beruchte gat op rechts te dichten met hun nieuwe partij JA21.
De Amsterdamse en Rotterdamse volksvertegenwoordigers richten naar eigen zeggen een conservatieve partij op ’die rechts is, maar ook durft te leveren’. Lijsttrekker wordt huidig Leefbaarpoliticus Joost Eerdmans. Samen met Nanninga denkt hij met de oprichting van de partij „Nederland te kunnen behoeden voor een links kabinet”, zegt hij.
MSN 18.12.2020 Annabel Nanninga schaamt zich dat ze mensen heeft overtuigd op Thierry Baudet te stemmen. „Ik wens hem niets slechts toe, maar dat hij de partij en alle mensen die daar hard voor werken zo heeft verkwanseld, dat neem ik hem echt kwalijk.
Enerzijds voel ik een soort vrijheid om niet meer bij het Forum van Thierry te horen. Maar ik schaam me wel echt, ik voel me heel bezwaard tegenover al die mensen die erop gestemd hebben. Ik zie dan iemand voor me die ik ooit heb gesproken en daarvan denk ik ’goh, die gaat nu misschien nooit meer stemmen, die is nu zo teleurgesteld’. Ik snap dat wel.”
Nanninga, geïnterview door De Telegraaf, kwam er anderhalf jaar geleden achter dat Baudet een rare man is, met angstaanjagende ideeën. Ze zegt eerst intern te hebben geprobeerd FvD op een normalere koers te brengen. Normaler in haar ogen, bedoelt ze. Dus inclusief doemgedachten over de overname van Nederland door niet-blanken en inclusief de overtuiging dat er met het klimaat niks aan de hand is.
Maar zonder anti-semitisme en corona-complottheorieën.
„Een simpel voorbeeld: ik was heel ontevreden over de coronalijn van onze partij. Ik vond het complotterig. Toen heb ik tegen Thierry gezegd: luister, ga nou niet tussen die demonstranten staan, die Willem Engel-achtige types, er zitten ook allerlei extreemrechtse mensen tussen. Hij zei: ’Goed advies, dankjewel’.
Letterlijk de dag erna loopt hij naar buiten en pakt-ie zo’n megafoon en gaat hij die mensen toespreken. Die ontsporing ging het laatste half jaar heel snel. En ik heb mezelf de laatste weken vaak afgevraagd: had ik eerder weg moeten gaan?”
AD 18.12.2020 Joost Eerdmans en Annabel Nanninga doen met nieuwe partij JA21 mee aan Tweede Kamerverkiezingen. Dat hebben de twee zojuist bekendgemaakt.
Het tweetal stapte onlangs op bij Forum voor Democratie. ‘Wij en vele andere mensen die van ons land houden willen door met JA21; voor de kiezer en voor Nederland. Want het werk is niet af: nog altijd bestaat in Nederland de behoefte aan een brede volkspartij op rechts’, kondigen ze aan op sociale media. Een verkiezingsprogramma en kandidatenlijst zijn er nog niet, die volgen later.
Nanninga zat tot voor kort voor FVD in de Eerste Kamer en Eerdmans stond hoog op de oorspronkelijke kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Maar zij hielden het voor gezien na een felle interne ruzie. Met veel andere prominenten vonden zijn dat partijleider Thierry Baudet veel te slap optrad tegen uitingen van antisemitisme en nazisympathieën bij de jongerenbeweging van FVD.
Andere opgestapte FVD’ers reageren opgetogen. ,,Geweldig nieuws voor alle verweesde kiezers op rechts”, zegt Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij.
Knipoog
JA21 is ‘een knipoog’ naar Joost en Annabel, legt Eerdmans uit aan EenVandaag. ,,En 2021 is het jaar waarin het moet gebeuren. Tegelijkertijd staat JA voor de juiste aanpak, het antwoord voor de problemen in Nederland.” Ze zijn rechtser dan de VVD, maar ‘fatsoenlijker’ dan Forum of de PVV. ,,Rechtse kiezers zijn het geruzie meer dan zat.”
Als speerpunten van de nieuwe partij noemt Eerdmans onder meer een ‘zeer strikt immigratiebeleid, het zorgen voor meer zorgcapaciteit en het terugdraaien van belastingverhogingen’. Verder wil JA21 dat het klimaatakkoord van tafel gaat en maakt de partij zich sterk voor minder invloed van de Europese Unie op het Nederlands beleid.
,,De gemeenschappelijke markt is prima, maar we willen af van de open grenzen. Naar het voorbeeld van Denemarken zouden we vliegende brigades kunnen inzetten voor grenscontroles.” Ook veiligheid is een belangrijk punt. Eerdmans zegt dat JA21 miljoenen wil uittrekken voor de aanpak van drugskartels die in Nederland actief zijn.
Verschil maken
Over het aantal zetels dat de partij zou kunnen halen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer is Eerdmans voorzichtig. ,,We leven in een rare tijd, maar ik heb er een goed gevoel over. Wij passen in het gat tussen VVD en PVV. Dat gat is behoorlijk groot. Een handjevol zetels moet mogelijk zijn. Daarmee kunnen we het verschil maken en helpen bij de vorming van een kabinet met een rechts profiel.”
Al kort na hun vertrek bij de FVD zinspeelden Nanninga en Eerdmans al over het oprichten van een partij. Een van de eisen was volgens Nanninga dat ze ‘een prachtige lijst kunnen presenteren’. ,,En voor u kunnen bouwen aan een degelijke partij met een solide organisatie.’’ Nanninga en Eerdmans lieten toen weten hun politieke idealen nog niet te hebben opgegeven. ,,De kiezers wachten al zolang op een redelijk rechts geluid’’, aldus Nanninga.
MSN 18.12.2020 Joost Eerdmans en Annabel Nanninga doen met de nieuwe partij JA21 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Dat kondigen de twee politici, die onlangs Forum voor Democratie verlieten, vrijdag aan.
JA21 wordt door de partij omschreven als een “brede volkspartij op rechts”. De eerste standpunten staan al online, maar er is nog geen verkiezingsprogramma. Ook is er op dit moment nog geen kieslijst. Er is niet bekendgemaakt wie de lijsttrekker wordt.
Eerdmans, destijds vierde op de FVD-kieslijst, stelde zich eind november nog beschikbaar als lijsttrekker van FVD. Dit deed hij nadat partijleider Thierry Baudet een stap terug had gedaan vanwege grote ophef binnen de partij over jongerentak JFVD. Na zijn aftreden kwam Baudet zelf ook zwaar onder vuur te liggen, waarna hij terugkwam op zijn besluit.
FVD-senator Nanninga uitte vervolgens in een open brief stevige kritiek op Baudet. Ook andere partijprominenten maakten bekend niet langer achter Baudet te staan. Net zoals Eerdmans en Nanninga verbraken zij hun banden met FVD. Inmiddels is Baudet weer teruggekeerd als partijleider.
MSN 18.12.2020 Het is aftellen naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Naast de oude vertrouwde partijen zullen er misschien ook wat nieuwe namen op de stembiljetten staan, zoals het vandaag aangekondigde JA21. Een naam waar volgens oprichters Joost Eerdmans en Annabel Nanninga een hele uitleg bij hoort. Wat maakt eigenlijk een goede partijnaam?
JA zou staan voor de voornamen van Nanninga en Eerdmans, die onlangs opstapten bij Forum voor Democratie. Ook staat het voor ‘juiste aanpak’, en 21 voor het jaar 2021, waarin het volgens de twee allemaal moet gebeuren.
Een slimme naam, vindt Tim Claassen, reclamestrateeg bij Havas Lemz. “Vroeger hadden veel bedrijven in de reclamebranche de initialen van de eigenaar als naam van het bedrijf. Tegenwoordig zien we hippere namen. Die verschuiving zien we ook in de politiek”, zegt hij tegen EditieNL.
Duidelijk
Als je nu een partij start, moet je volgens Claassen goed nadenken over de naam die je kiest. “Veel partijen roepen een gevoel op en dat komt doordat ze lang bestaan. Denk aan de PvdA, D66 of de VVD. Bij een nieuwe partij moet duidelijk worden waar de partij voor staat. Het moet een naam zijn die tot de verbeelding spreekt.”
Hij vindt dat bij JA21 slim aangepakt. “Het laat iets progressiefs zien.” Maar hij is niet over alle namen van de nieuwe partijen – 35 in totaal – te spreken. “Bij de Feestpartij lijkt het alsof ze alleen maar staan voor feesten. We willen eigenlijk maar één dag in de week een Feestpartij. Ik denk dat zo’n naam veel media-aandacht trekt, maar niet zozeer veel stemmers”, legt Claassen uit.
Het is overigens niet zo dat al die 35 geregistreerde nieuwe partijen ook echt meedoen aan de verkiezingen: ze moeten eerst aan de juiste eisen voldoen en natuurlijk genoeg stemmen krijgen.
Fantasienamen
Volgens politiek verslaggever Frits Wester gaven de partijnamen vroeger de stroming van de partij meer weer. “De PvdA was er duidelijk voor de arbeiders en dan had je onder meer nog de Communistische Partij en de Katholieke Volkspartij. Veel partijen zijn losgeweekt van die stromingen en hangen aan personen, zoals Wilders. Daar waar de partijen stonden voor stromingen en zo de partij ook benoemden, zien we nu meer fantasienamen.”
Daardoor is niet altijd meer duidelijk waar een partij nou precies voor staat. “Ik vind het wel belangrijk dat je dat aan een naam kan zien”, zegt Wester. “Neem Forum voor Democratie, er is geen enkele partij die tegen democratie is. Of Trots op Nederland. Wie is er niet trots? Partij voor de Dieren doet het wat dat betreft beter.”
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b1ee59e-6590-11eb-aeb3-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b2e7f54-6590-11eb-aeb3-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b3d9412-6590-11eb-aeb3-02d1dbdc35d1.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
\.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8b7eb27c-9229-11eb-a7ec-02d1dbdc35d1.jpg)
Mary-Ann Russon
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b3fad6da-4932-11eb-ba7b-02d1dbdc35d1.jpg)
Hiddema was zelf onderwerp van gesprek aan de talkshowtafel. Tijdens de uitzending werd een fragment van Hiddema getoond, waarin hij spreekt over ’racistische drek’ in de appgroepen van FvD. Vervolgens ontspon zich aan tafel een discussie over of Hiddema Baudet zelf van racistische apps had beticht of niet. „Thierry is geen racist”, zegt Hiddema daar vrijdagavond over.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2899000-47a8-11eb-8bf5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e27e2474-4e9d-11eb-80ac-02d2fb1aa1d7.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e2d0d296-4e9d-11eb-80ac-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/307f814e-45b7-11eb-8773-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7c88fca-480c-11eb-a14a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2c535de-4600-11eb-afcd-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e6b8370-4603-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19aa43b8-4603-11eb-8026-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c37e996a-4604-11eb-9e51-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79112c3c-57f5-11eb-a44a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44e0dca2-5825-11eb-8026-0218eaf05005.jpg)
Dave Earley @earleyedition
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1ba89e24-33d1-11eb-a73e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7ca89a6-3009-11eb-bc7e-02c309bc01c1.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c25a4b4c-2a2a-11eb-8c0c-02d2fb1aa1d7.JPG)
Lodewijk Asscher
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/06977894-4f5a-11eb-a44a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ef2dca54-45d7-11eb-9a4d-02c309bc01c1.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6e0ed4ba-42a1-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/015ec9f4-42a3-11eb-8889-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/35c3d650-42c9-11eb-81d1-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/782f747c-40fd-11eb-8773-02c309bc01c1.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
%20Agreement%20in%20all%20dimensions,%20protecting%20peace%20&%20stability%20on%20the%20island%20of%20Ireland.%20Has%20always%20been%20EU's%20absolute%20priority,%20as%20I'll%20reconfirm%20to%20@michaelgove%20@DUPleader%20@moneillsf.%0d12%20uur%20geleden){kind=link}
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.