Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 21 – proces deel 4
AD 08.06.2020
‘Een ongekende stap: Nederland stelt Rusland als land aansprakelijk voor MH17-ramp’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, en zal Rusland voor het Internationaal Gerechtshof dagen. Samen met Australië wil Nederland Rusland als land verantwoordelijk houden voor de gebeurtenissen die ertoe leidden dat 298 passagiers van de fatale vlucht de dood vonden.
AD 08.06.2020
Op 8 juni 2020, is het proces hervat
Op het Justitieel Complex Schiphol is maandag 08.06.2020 het derde zittingsblok begonnen van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli 2020.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart 2021. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart 2020 begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s.
Vanaf maandag 08.06.2020 krijgen de advocaten van Oleg Poelatov – de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces – de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
AD 09.06.2020
Terugblik eerste zittingsdag 08.06.2020
Op het Justitieel Complex Schiphol begon vanochtend het 3e zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli. De advocaat van een MH17-verdachte zei in de rechtszaal een kennisachterstand van zes jaar te hebben van het strafdossier.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart 2020 begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s. Drie Russen en een Oekraïner zijn aangeklaagd, maar geen van hen is in de rechtszaal aanwezig.
Vanaf vandaag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov, de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces, de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Lees ook;
‘Een illusie’
De advocaat van Poelatov noemde het vanochtend ‘een illusie’ om te denken dat het verdedigingsteam het omvangrijke dossier in de strafzaak heeft kunnen voorbereiden. ,,Het Openbaar Ministerie doet al zes jaar onderzoek. Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei advocaat Sabine ten Doesschate.
De coronacrisis heeft veel roet in het eten gegooid bij de voorbereiding, aldus Ten Doesschate. Contact met Poelatov is de afgelopen tijd niet mogelijk geweest. ,,Wij waren na de vorige zittingen, begin maart, van plan om ongeveer twee weken naar Rusland te gaan. Dat kon door de lockdown niet doorgaan.” Meer dan oppervlakkig contact, via tussenpersonen, is volgens haar de afgelopen tijd niet mogelijk geweest.
Telegraaf 09.06.2020
Officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi snapt de grote behoefte aan informatie over wat er met vlucht MH17 is gebeurd.
Vaart in proces blijven
De rechtbank hervatte vandaag op het Justitieel Complex Schiphol de strafzaak, de vorige zittingen waren in maart. Tijdens dit zittingsblok is het onder meer de bedoeling dat de verdediging met onderzoekswensen komt. Ten Doesschate gaf de rechtbank aan daar zo goed mogelijk gehoor aan te geven, maar ze wil ook na dit blok de mogelijkheid nog hebben. Het Openbaar Ministerie vindt dat de vaart in het proces moet blijven.
De komende dagen geeft het OM een toelichting op het opsporingsonderzoek, zoals het forensisch onderzoek en de analyse van telecomgegevens in de regio. Het onderzoek is voor een groot deel afgerond.
Volgens justitie is vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Daar woedde op dat moment een oorlog. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven. De afgelopen jaren presenteerde het internationale onderzoeksteam (Joint Investigation Team) al een aantal keer de onderzoeksbevindingen.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
In het derde zittingsblok van het MH17-proces werden maandag 08.06.2020 beelden vertoond van forensisch onderzoek van bagage van slachtoffers.
zie hier:–> OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Terugblik zittingsdag 09.06.2020
In het onderzoek naar de ramp met MH17 zijn ook alternatieve scenario’s onder de loep genomen, zoals een meteorietinslag, een aanval door een gevechtsvliegtuig of een explosie van binnenuit. Maar steeds kwam het onderzoeksteam terug op dezelfde conclusie. MH17 is vanaf de grond neergeschoten door een BUK-raket.
De inhoudelijke behandeling van de strafzaak is nog ver weg. Het Openbaar Ministerie heeft vandaag de hele dag toelichting gegeven op de stand van het onderzoek in een pro-formazitting.
Telegraaf 10.06.2020
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht werd geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukte en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoot.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
Telegraaf 10.06.2020
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Terugblik zittingsdag 10.06.2020
Woensdag 10.06.2020 ging het proces weer verder en werd er onder andere ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten. Ook wordt dan duidelijk waarom de verdachten volgens het OM geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
Telegraaf 11.06.2020
De vier verdachten in het MH17-ramp kunnen zich niet beroepen op de zogeheten combattantenimmuniteit. Dat betoogde het Openbaar Ministerie bij de rechtszaak tegen de verdachten Girkin, Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Het Openbaar Ministerie heeft voorlopig geen andere verdachten van vliegramp MH17 in het vizier. Om de huidige vier verdachten in MH17-proces te vervolgen, is volgens de aanklagers genoeg bewijs voorhanden.
Voordat hij zijn betoog afsteekt, waarschuwt officier van justitie Ward Ferdinandusse de aanwezigen in de rechtszaal: wie geen specialist in het oorlogs- en humanitair recht is, krijgt een taai stuk voorgeschoteld. En inderdaad, zijn verhandeling over de zogeheten ‘combattantenimmuniteit’, ‘krijgstuchtelijke systemen’ en ‘de Geneefse conventie’ is voor slechte slapers beslist het herlezen waard.
Lees ook;
Toch is dit droge juridische gedeelte van cruciaal belang voor het MH17-proces. Onder bepaalde voorwaarden kunnen deelnemers aan een gewapend conflict namelijk een beroep doen op die combattantenimmuniteit. Dat betekent dat een andere staat ze niet mag vervolgen. Het zou een uitweg zijn voor Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko om strafvervolging in Nederland te ontlopen.
Martelingen en executies
Maar het Openbaar Ministerie komt tot de slotsom dat géén van de vier verdachten in aanmerking komt voor zo’n vrijbrief uit het MH17-proces. Want de immuniteit geldt alleen onder strikte voorwaarden.
Zo moeten deelnemers van het conflict handelen naar het oorlogsrecht en daar was in het bezette gebied in Oost-Oekraïne geen sprake van, stelt officier van justitie Ferdinandusse, die spreekt van ‘duizenden gevallen van plundering, vrijheidsberoving van burgers, martelingen, onmenselijke behandeling en executies van burgers en krijgsgevangenen’.
Meerdere leidinggevenden van de Volksrepubliek Donetsk, onder wie DNR-legerbevelhebber Igor Girkin, hebben toegegeven betrokken te zijn geweest bij standrechtelijke executies. Het MH17-onderzoek heeft informatie opgeleverd dat DNR-strijders gevangenen mishandelden, vernederden en martelden.
Zo werden ze bewerkt met messen en ijzeren staven en kregen elektrische schokken. Gruweldaden die je niet terugvindt in de internationale oorlogsafspraken van de Geneefse conventie.
Voorbedachten rade
Dus zegt het OM te kunnen overgaan tot het vervolgen van de vier verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17, waarbij 298 passagiers omkwamen. Natuurlijk, er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord over de vliegramp, zo geeft ook het OM aan. Zoals wie op de knop van de Buk-lanceerinstallatie drukte bijvoorbeeld. Maar die informatie is niet nodig om de opdrachtgevers te vervolgen, betoogt officier van justitie Thijs Berger.
Het is zelfs niet van belang dat de separatisten waarschijnlijk niet van plan waren een burgervliegtuig uit de lucht te schieten. ,,De voorbedachte raad bij moord is gericht op het doden van een ander, niet op de identiteit van de slachtoffers. Daarom is het ook mogelijk veroordeeld te worden voor de moord op een willekeurig slachtoffer.”
Wat het Openbaar Ministerie betreft moet er voortgang worden gemaakt in het proces en mogen de advocaten van Oleg Poelatov, die maandag om uitstel vroegen, niet te lang dralen. ,,Dat lijkt ons noodzakelijk om recht te doen aan de nabestaanden.”
Hervatting van het proces is op 22 juni 2020.
Tweets by @SaskiaBelleman
Lees hier de tweets van onze verslaggever Koen Voskuil. Tweets door @KoenVoskuil
Dossier MH17 NRC
dossier MH17 Trouw
Meer: MH17-vliegramp OM
Lees meer over: MH17 NU
Volg de eerste zittingsdag in het MH17-proces via ons liveblog NU
meer: MH17-proces NOS
meer: MH17-proces RTL
Alle verhalen over MH17, de verdachten en de nabestaanden lees je in het AD dossier.
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 20 – proces deel 3
Zie dan ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 19 – proces deel 2
En zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 18 – proces deel 1
Zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 17
Zie dan ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 16
En zie ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 15
Zie dan ook nog: Dick Schoof versus de Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 14
Zie dan verder ook nog: Herdenking MH17 17.07.2014 – 17.07.2018 – Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 13
En zie verder dan ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 12
En zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 11
Zie dan verder ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 10
Zie dan ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 9
Zie ook dan: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 8
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 7
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 6
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 5
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 4
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 3
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 2
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 1
Theo’s levenswerk: nabestaanden MH17 behoeden voor nóg meer pijn
RTL 21.06.2020 Eigenlijk zou hij al met pensioen zijn geweest, maar rechercheur Theo Vermeulen (65) werkt stug door. Altijd met een telefoon – een oude Nokia – op zak. Want de MH17-nabestaanden mogen hem altijd bellen. “Ik ken al die vijfhonderd mensen bij naam.”
Het is nooit stil in het kantoor van Theo Vermeulen. Altijd klinkt de radio. Nu op de zender: Acda en de Munnik, Lopen tot de zon komt.
“Ik kan niet zonder”, zegt Theo. De rechercheur houdt van de willekeur. Dat hij niet weet welk liedje er na dit liedje komt. Van het geklets van de dj’s, af en toe een goeie grap, en om het halfuur het journaal.
Zelfs ’s nachts luistert hij ernaar – zijn vrouw hoort het al niet meer, die slaapt erdoorheen. “Zonder radio ga ik naar mijn gedachten luisteren.”
Theo op zijn vaste stekkie op het bureau in Hoofddorp.
En dan in specifieke zin: de dingen die hij hoorde van nabestaanden van de MH17. Informatie die over de slachtoffers naar buiten komt. De namen van de omgekomen passagiers. De spanning die onder de nabestaanden in de rechtszaal voelbaar is nu het proces weer begint.
De angst om details te horen die ze niet wíllen horen. De woede die ze voelen als ze tóch details horen die ze niet willen horen. Maar ook: hun gevoel van ‘hè hè, eindelijk’.
In mijn kop
“Het zit allemaal in mijn kop”, zegt Theo, terwijl hij zijn hand op zijn voorhoofd legt.
Theo is één van de twee contactpersonen binnen de politie van alle nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers van MH17. Vanaf het moment dat Theo hoorde dat er een passagiersvliegtuig was neergestort – op ‘zijn’ radio, nota bene – wist hij: dit gaat druk worden voor ons.
Een helse puzzel
Theo, destijds voorzitter van de landelijke werkgroep familierechercheurs, ging samen met zijn collega’s ‘als een malle aan de slag’. Zodra er duidelijkheid was over de passagierslijst, werden familierechercheurs naar alle gezinnen van de MH17-slachtoffers gestuurd. Theo stuurde de boel aan vanuit het politiebureau.
“Ik sliep daar zo ongeveer. Anderhalve maand lang ben ik amper thuis geweest. Het was een gekkenhuis. Alles buitelde over elkaar heen. Het eerste probleem was dat we niet precies wisten welke naasten bij welke slachtoffers hoorden. Niet iedereen heeft dezelfde achternaam. En je kan geen fouten maken. Het was een helse puzzel.”
Onvoorstelbaar
Het staat nu, bijna zes jaar later, nog steeds in Theo’s computer, al die informatie. “Wel in tekst, niet in foto’s. Het klinkt heel hard, maar zodra ik gezichten bij de namen heb, kan ik mijn werk minder goed doen.”
De ‘MH17-administratie’, zoals hij het zakelijk noemt, is uitermate zorgvuldig bijgehouden. En er komt steeds meer bij. Het begon net na de ramp met welke nabestaanden bij welk slachtoffer horen, welke bezittingen er zijn gevonden.
“Ik heb een paar keer met een collega een koffer bij nabestaanden thuisgebracht. Onvoorstelbaar. Kom je daar aan, met kleren en knuffels van mensen die nooit meer thuiskomen.”
Waar is mijn kind?
“Iedereen was in de rouw, alle Nederlanders zo’n beetje, maar ik niet. Klinkt misschien gek, maar ik was aan het werk. Mensen hadden vragen. Waar is mijn vader? Zoon? Zus? Kind? Waarom komen de lichamen niet terug? Is de koffer van mijn geliefde teruggevonden?”
Theo steekt zijn hand even op om te zwaaien, er loopt een collega voorbij. Hij kent iedereen hier. Dit kantoor, op het politiebureau in Hoofddorp, is nu Theo’s vaste stekkie. Aan zijn muur hangt een groot vel papier, met daarop data: de momenten waarop het grote MH17-proces plaatsvindt, en de aantallen buitenlandse nabestaanden. Boven die lijst hangen vakantiefoto’s, er staat een vaas met bloemen in de linkerhoek, in de rechterhoek staat een waterkoker. “Je moet het toch een beetje huiselijk maken, hè.”
De lijst met data die in Theo’s kantoor hangt.
Niets ongedaan maken
Dan kijkt hij weer serieus. “Weet je, we konden niets ongedaan maken, dat vliegtuig wás nou eenmaal neergestort. Daar moesten we ons snel bij neerleggen, om ons te focussen op onze taak: de nabestaanden van kloppende informatie voorzien. Je wilt voorkomen dat deze mensen met al hun shit ergens aan de balie van een politiebureau moeten wachten.”
Een familierechercheur moet, zegt Theo, de nabestaanden behoeden voor nog meer pijn.
Dit was heftig
Wat Theo nog bijstaat, van die eerste dagen? Dat er lijsten moesten worden ingevuld met uiterlijke kenmerken van de slachtoffers, voor de identificatie.
“Dan kom je als familierechercheur in amper drie dagen tijd heel dicht bij het slachtoffer. Je moet alles weten: moedervlekken, haarkleur, ringen, tatoeages, littekens, kleur shirt, schoenmaat, cupmaat. Je gaat naar de huisarts om te vragen of het slachtoffer in het verleden operaties heeft gehad, je gaat naar de tandarts om de gebitsfoto’s te krijgen.”
Even is Theo stil. U2 klinkt op de radio, Beautiful day. “Ja. Die lijsten invullen, ik hoorde van alle rechercheurs terug: dit was heftig.”
In het kantoor van Theo staat het MH17-herdenkingsboekje.
In Theo’s systeem staat ook wat er van de lichamen is teruggevonden. “We weten allemaal dat veel lichamen in fragmenten zijn teruggebracht. Dat is onmenselijk, ja, informatie die je niet wil weten, maar als het je kind is, of je man, wil je het wél weten. Maar nabestaanden mogen ook kiezen om het níét te horen, als er na een paar maanden of zelfs een paar jaar nog wat is gevonden.”
Ook dat meldt Theo dan netjes in zijn systeem.
Niet in de steek laten
De nieuwste informatie heeft vooral met de rechtszaak te maken. “Ik heb één ding geleerd: iedereen doet het anders. Iedereen doet het goed.” Als er nieuwe informatie komt over bijvoorbeeld het rechtsproces, of bijeenkomsten, stelt Theo met zijn directe collega Sylvia – die vaak aan het bureau tegenover hem zit – een mail op. “Zodra die mail binnenkomt, stoppen de meeste nabestaanden ‘m in een mapje. Dan kunnen ze ‘m lezen zodra ze eraan toe zijn.”
Inmiddels zijn alle andere familierechercheurs gestopt – ze blijven doorgaans een jaar in contact met de familie. Eigenlijk zou Theo ook al met pensioen moeten zijn, maar hij wil het nu nog niet. “Ik wil die mensen niet in de steek laten.”
“Deze ramp was buitenproportioneel.”
© ANP
Dus werkt hij officieel twee dagen in de week, of ‘wanneer het nodig is’. Alleen Theo en Sylvia zijn namelijk nog aanspreekpunt.
Hij staat op en loopt naar zijn jas. Hij haalt een telefoon uit de zak, een oude Nokia. “Mijn kinderen snappen het niet, dat ik dat ouwe ding nog heb. Met die kleine knopjes. Mijn vingers zijn er eigenlijk te dik voor. Maar ik kan ermee bellen, voicemails afluisteren. Werkt prima.”
Je kan me altijd bellen
Er zit een grote sticker op de achterkant. ‘MH17, calamiteiten’ staat erop. Sylvia en Theo dragen hem om beurten bij zich, tijdens kantooruren. Nabestaanden hebben het nummer allemaal in hun mobieltje staan.
“Soms belt iemand om te vragen wanneer het proces ook al weer verder gaat. En af en toe, vooral in de beginjaren, heb ik iemand aan de lijn die het allemaal effe niet meer weet. Dan gaan we erheen.”
Mensen vragen Theo weleens: vind je het niet moeilijk om met dat verdriet bezig te zijn? Daar kan Theo maar één antwoord op geven: het is werk. “Ik ben geen machine, maar ik laat het niet te dichtbij komen. Thuis heb ik soms wel een ‘afzaktijdje’ nodig, zo noem ik dat dan, maar het belemmert me niet.”
Meerdere vliegrampen
Zijn ervaring is de afgelopen jaren zijn redding geweest, zegt Theo. In het verleden was hij betrokken bij grote vliegrampen. De Bijlmerramp in 1992, waarbij een vliegtuig in de Amsterdamse Bijlmer neerstortte. De ramp van Turkish Airlines in 2009, waarbij negen inzittenden omkwamen vlak bij Schiphol, en de Tripoliramp in 2010, waarbij één Nederlands jongetje overleefde.
“De ontreddering, de wanhoop, het ongeloof: ze zijn bij elke vliegramp aanwezig. En voelbaar zodra je bij zo’n familie de woonkamer in stapt.”
En dan is het altijd zaak om de meest rationele persoon, die op dat moment het minst in zijn emoties zit, in die woonkamer te vinden. “Dat familielid wordt dan vaak aanspreekpunt van de familierechercheur.”
“Dit verdriet blijft.”
© ANP
Dertien foto’s, dertien gezichten
Het fenomeen ‘familierechercheur’ bestaat pas sinds 2005. Theo heeft er jarenlang voor gepleit. Hij kwam op het idee toen hij bij het Landelijk Team Kindermoord werkte. Hij wijst naar de muur. Er hangt een A4’tje. Dertien foto’s. Dertien gezichten.
“Mijn kinderen”, zegt Theo erover. Sommigen glimlachen de camera in, anderen kijken ernstig – alsof ze al wisten wat hun lot was. Het zijn allemaal kinderen die zijn vermoord of vermist en soms nooit zijn gevonden, of zijn vermoord zonder dat ooit een dader is opgepakt.
De vijand
Theo mocht de zaken zo’n vijftien jaar geleden opnieuw bekijken, en dankzij de informatie die zijn coldcaseteam vond, werden de meeste zaken heropend, en voor meer dan de helft opgelost.
De ‘kinderen’ van Theo Vermeulen.
Wat hij van die zaken leerde: dat families vaak negatieve ervaringen hadden met de politie. De politie was zo een beetje de vijand. Kon hen nooit helpen. Was nooit bereikbaar. “Toen bedachten we als team: er moet een rechercheur komen voor de familie. Die niets met het onderzoek te maken heeft, die geen huiszoekingen doet of vervelende vragen hoeft te stellen. Iemand die er alléén voor de achterblijvers is.”
Grijze haren
Het heeft Theo een aantal jaren ‘en grijze haren’ gekost, maar uiteindelijk mocht hij veertig familierechercheurs in Amsterdam opleiden. “Het werkte”, zegt hij zelf. Hij wijst naar een paar berenknuffeltjes op zijn bureau. Naar de fles wijn in de vensterbank (onaangebroken, dat moet gezegd).
“Allemaal cadeautjes van nabestaanden. Dat raakt me. De achterblijvers hebben zó veel shit meegemaakt. En dan geven ze me een knuffel! Of een schouderklop! Die oprechte dankbaarheid verwondert me. Want ik denk dan: je hebt geen ene moer aan me, ik kan je dierbaren niet terugbrengen.”
Alhoewel, dat is misschien een beetje te simpel uitgedrukt, zegt Theo even later. “Want ik weet ook wel, in al mijn bescheidenheid, dat bijvoorbeeld de MH17-nabestaanden het fijn vinden dat ze een vertrouwd gezicht zien in de rechtszaal. Ik zie ze soms om zich heen kijken, een beetje onzeker en zodra ze ons zien, zie ik ze soms ontspannen. Zo van: ah, Theo en Sylvia zijn er.”
“De rechtbank kan voor nabestaanden best intimiderend zijn.”
© ANP
En Theo is er altijd. Elke zitting is hij in de rechtszaal op Schiphol – zijn collega Sylvia is in Nieuwegein, waar ook een grote groep meekijkt op een beeldscherm. “Ik weet hoe een strafproces werkt, deze mensen niet. Ze zien ineens allemaal advocaten, officieren, journalisten, in zo’n immense zaal.”
Een blik van: kom maar op
De paniek en ontreddering die er in het eerste jaar na de ramp was, is niet meer voelbaar, merkt Theo. “Ik zie de familieleden vooral rechtop zitten bij de belangrijke momenten in de rechtszaal. Met een blik van: kom maar op. Dit is het proces waar ze zes jaar – zés jaar, hè – op hebben gewacht.”
Maar het is groots. Allesomvattend. Slepend ook wel, want dit proces gaat járen in beslag nemen. “Daarom moesten we de nabestaanden goed voorbereiden.” Theo heeft op vijf politiebureaus in Nederland met alle aanspreekpunten van de families contact gehad voordat zij in gesprek gingen met een officier van justitie. “We vingen ze op met een lekkere bak koffie en bokkenpootjes.”
Had-ie zelf meegenomen. Doet-ie vaker, bij dit soort bijeenkomsten. “Op een gegeven moment hebben mensen zoiets van: komt-ie weer, met z’n bokkenpootjes. Zoiets kleins, maar het zorgt toch voor een glimlach op zo’n moment.”
Een welkome glimlach, want zo’n voorbereiding op de rechtszaak is ‘zwaarder dan je je kunt voorstellen’. “Mensen beseften tijdens zo’n gesprek door welke shit ze heen zijn gegaan.”
“Ik wil ook altijd bij de herdenkingen zijn.”
© ANP
Pijnlijke details
Ze krijgen ook te horen dat ze details gaan horen die ze niet wíllen horen. “Tijdens het proces wordt bijvoorbeeld besproken hoe de identificatie heeft plaatsgevonden. Alles moet namelijk worden getoetst op rechtsgeldigheid.”
Daarom ging Theo ook naar het buitenland, om ook de nabestaanden uit andere landen voor te bereiden. Hij ging eerst naar Engeland, daarna zou hij naar Australië gaan. Maar er kwam een kinkje in de kabel. Een ‘trombosepoot’, zoals-ie het zelf noemt. “Ik mocht niet vliegen.”
“Het is mijn zwakke plek. En ik voelde me moe, want die voorbereidende gesprekken waren pittig. Ik ga normaal altijd door, maar nu mocht het even niet.” Er is wel een delegatie van het Openbaar Ministerie (OM), Slachtofferhulp Nederland (SHN) en politie naar Australië gegaan.
Ondertussen zat Theo thuis te balen. “Dat mag je best weten. Ik wil er altijd bij zijn.” Hij slaat zachtjes met zijn hand op het bureaublad. “Altijd.”
“Al die mensen, ze zitten in m’n kop.”
Maar vraag Theo tot wanneer hij dit volhoudt, en hij lijkt minder strijdvaardig. Heeft niets met zijn trombosepootje te maken, dat is allang over, maar: volgend jaar bereikt hij de AOW-leeftijd. “Ik moet eruit. Staat in de CAO.”
Ik kán niet anders
Inmiddels heeft hij zich er wel bij neergelegd. “Sowieso gaat het proces langer door dan ik werken kan. Misschien ook wel langer dan ik leef, wie zal het zeggen.”
In april 2021 zwaait hij af. Wil hij nog niet aan denken. Maar, aan de andere kant, is hij al wel voorzichtig plannen aan het maken voor zijn werkloze bestaan. Hij wijst naar de foto’s aan zijn muur. Portretten (‘Ik hou van koppen’) van mensen uit Indonesië, Mongolië.
Rugzak op en gáán
“Mijn vrouw en ik hebben met onze rugzak de hele wereld bereisd zodra de kinderen uit huis waren. En als ik met pensioen ben, gaan we Europa doen.” Een jongensachtige glimlach verschijnt op zijn gezicht. “Ik heb een camper gekocht. Een mooie. Ik verheug me niet om het werk achter me te laten, maar wel om op pad te gaan.
“Als ik op pad ben met de camper, gaat mijn werktelefoon uit.”
Gedachten uit
Nu gaat hij al af en toe met zijn vrouw weg. “Laatst was de zitting om 16.00 uur afgelopen, ik appte mijn vrouw: ‘Over een uurtje kunnen we gaan’. Om 17.00 uur stond de camper voor de deur.”
Dan gaat de werktelefoon uit. Net als zijn gedachten. Het is een voorproefje op wat komen gaat. “Hoezeer ik ook verweven ben met het proces, met de nabestaanden, en postuum met de slachtoffers, ik moet accepteren dat ik straks niet meer in ‘mijn’ systeem kan. Dat ik straks niet meer in die rechtszaal zit.”
En tegelijkertijd zal hij al die mensen, al die verhalen, met zich meenemen. “Dit is zo groot, dit krijg ik niet uit mijn hart hoor. En ook niet uit mijn kop.” Hij grijnst even. “Hoeveel radio ik ook luister.”
RTL Nieuws; Zondaginterview MH17 Link in bio Familie
Aanklagers: geen immuniteit voor verdachten van de MH17-ramp
NOS 10.06.2020 De vier verdachten in het MH17-proces kunnen zich niet beroepen op de zogeheten combattantenimmuniteit. Dat betoogde het Openbaar Ministerie bij de rechtszaak tegen de verdachten Girkin, Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Combattantenimmuniteit is een juridische vrijwaring van vervolging voor strijders in een internationaal gewapend conflict tussen staten. Omdat de Volksrepubliek Donetsk en de Russische Federatie zelf steevast hebben ontkend dat er sprake was van een gezagsrelatie, kunnen ze nu geen beroep doen op deze vorm van immuniteit. De strijders waren immers niet in dienst van een staat, zegt het OM.
Ook aan een ander belangrijk criterium, krijgstuchtelijk toezicht, is niet voldaan. “Wel zien we grootschalige schendingen van het oorlogsrecht, zoals standrechtelijke executies, martelingen, plunderingen en het plaatsen van verboden landmijnen, zei officier van justitie Ward Ferdinandusse.
Getuigen
Het OM vertelde dat de verdachten vooral zijn geïdentificeerd op basis van de getapte telefoongesprekken. Daarin gebruiken ze weliswaar verschillende namen, maar het OM heeft op basis van openbare bronnen en met behulp van getuigen rondom de verdachten kunnen vaststellen om wie het ging. Ook werd duidelijk hoe de hiërarchische verhoudingen waren: Girkin was duidelijk de hoogste man. Daaronder kwamen respectievelijk Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Oleg Poelatov wordt als enige verdachte vertegenwoordigd door Nederlandse advocaten. Die hebben hem mede door de coronacrisis nog niet kunnen ontmoeten. Het Openbaar Ministerie vreest dat de rechtszaak daardoor vertraging kan oplopen.
Maar, zo zegt het OM, ook Poelatov zelf lijkt er niet veel werk van te maken. Officier van justitie Thijs Berger: “Poelatov heeft niet geprobeerd om met zijn raadslieden te communiceren over het dossier en heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheden om zijn verdediging vorm te geven. Het lijkt de keuze van Poelatov om alleen oppervlakkig en via tussenpersonen contact te houden met zijn advocaten.”
Apart behandelen
Het OM meent dat de zaken van Girkin, Doebinski en Chartsjenko klaar zijn voor inhoudelijke behandeling in het najaar. Als de zaak-Poelatov meer tijd vergt, moet de rechtbank misschien beslissen die zaak apart te behandelen, suggereerde Berger.
“Het is geen onwil van Poelatov om niet met ons te communiceren”, reageerden zijn advocaten. “Wij willen dat niet, want het is niet veilig.” Ze doelen daarmee op het risico dat digitale communicatie kan worden afgeluisterd.
De verdediging stoort zich ook aan de toenemende druk: “We zijn in een trein gestapt met op kop het OM als stoomlocomotief en daarachter drie wagonnetjes met circa honderd OM-medewerkers. In wagon 4 zit de rechtbank en de advocaten in wagonnetje 5, dat pas vier maanden geleden is aangekoppeld. Die trein gaat steeds harder rijden, daarom trekken wij aan de handrem”, aldus advocaat Van Eijck.
De zitting wordt hervat op maandag 22 juni 2020. Dan zullen de advocaten van Poelatov vertellen welke onderzoekswensen zij hebben, alvorens de rechtszaak echt inhoudelijk kan worden behandeld.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In Oost-Oekraïne woedde destijds een hevige oorlog tussen Russisch-gezinde separatisten en regeringstroepen van Oekraïne. Vlucht MH17 was op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en had 298 mensen aan boord. Onder hen waren 196 Nederlanders. Alle inzittenden kwamen om.
BEKIJK OOK;
- OM: waarom MH17 is neergehaald nog steeds onduidelijk
- MH17-proces in juni verder, advocaten moeten zich eerst inlezen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/de6aa256-ab12-11ea-8cc1-02d1dbdc35d1.jpg)
OM: ’MH17-verdachten kunnen geen beroep doen op immuniteit’
Telegraaf 10.06.2020 De vier verdachten die terechtstaan voor het neerschieten van vlucht MH17 in 2014, kunnen geen beroep doen op zogenoemde combattanten immuniteit. Dat zei officier van justitie Ward Ferdinandusse woensdag tijdens de derde dag van de uitleg van het Openbaar Ministerie over het onderzoek naar de ramp.
Combattanten immuniteit vrijwaart strijders in een gewapend conflict voor vervolging. Met die uitspraak nam Ferdinanusse alvast een voorschot op een verweer dat de advocaten van de Rus Oleg Poelatov wellicht gaan voeren. De raadslieden Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck denken dat Poelatov zich kan beroepen op die vorm van immuniteit.
Volgens officier Ferdinandusse moet er aan vijf voorwaarden zijn voldaan om te worden uitgezonderd van strafvervolging. Poelatov, de twee andere Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko voldoen daar niet aan.
Zo moet er onder meer sprake zijn van een internationaal gewapend conflict, militairen van wie duidelijk is bij welke partij ze horen, er moet sprake zijn van een partij aan wie de strijders verantwoording moeten afleggen, er moet sprake zijn van een intern krijgsrechtelijk systeem en de strijders moeten zich houden aan de regels van het oorlogsrecht, vastgelegd in de Conventie van Geneve.
Of er sprake was van een internationaal gewapend conflict in Oost-Oekraïne is lastig vast te stellen, vond Ferdinandusse, maar het lijkt er wel op. Er werden strijders geworven en betaald door de Russische Federatie die ook wapens en materieel leverde en luchtsteun gaf.
’Debielen’
Maar of de strijders van de Ruslandgezinde Donetsk People’s Republic verantwoording moesten afleggen aan Rusland, hebben ze zelf steeds ontkend. In een brief aan de ’niet-geachte Nederlandse debielen’ schrijft Girkin op zijn Russische facebooksite dat hij ’een eigen staf’ had. ,,Mijn eigen. Die door mij persoonlijk werd geleid. Waarmee ik de gevechten tegen de Oekro-straftroepen leidde.”
Andere deelnemers aan de strijd zeiden in interviews dat ze vrijwilligers waren die aan niemand verantwoording aflegden en niet werden gestuurd door de Russische Federatie. Geen van de vier verdachten heeft tot nu toe een beroep gedaan op immuniteit.
Ook Poelatov zelf niet, die via zijn advocaten allang helderheid had kunnen geven over zijn status, aldus Ferdinandusse. ,,Anders is hij de eerste ter wereld die er pas na jaren achter komt dat hij al die tijd in het leger heeft gezeten”, merkte de officier cynisch op.
’Rule of violence’
Ook aan de voorwaarde dat strijders zich dienen te houden aan de regels van het internationaal oorlogsrecht, is volgens het OM niet voldaan. De Verenigde Naties concludeerde in een rapport dat de ’rule of law’ in Oost-Oekraïne had plaatsgemaakt voor de ’rule of violence’. DPR-strijders voerden een schrikbewind, niemand was veilig.
Mensen werden gemarteld, geïntimideerd en standrechtelijke geëxecuteerd. Alle regels van het oorlogsrecht werden met voeten getreden. Er is volgens het OM dan ook geen sprake van dat de vier verdachten zich kunnen beroepen op combattanten immuniteit.
Tweets by @SaskiaBelleman
BEKIJK MEER VAN; misdaad Ward Ferdinandusse Oleg Poelatov
OM houdt het voorlopig bij vier verdachten in MH17-proces
AD 10.06.2020 Het Openbaar Ministerie heeft voorlopig geen andere verdachten van vliegramp MH17 in het vizier. Om de huidige vier te vervolgen, is volgens de aanklagers genoeg bewijs voorhanden.
Voordat hij zijn betoog afsteekt, waarschuwt officier van justitie Ward Ferdinandusse de aanwezigen in de rechtszaal: wie geen specialist in het oorlogs- en humanitair recht is, krijgt een taai stuk voorgeschoteld. En inderdaad, zijn verhandeling over de zogeheten ‘combattantenimmuniteit’, ‘krijgstuchtelijke systemen’ en ‘de Geneefse conventie’ is voor slechte slapers beslist het herlezen waard.
Lees ook;
Toch is dit droge juridische gedeelte van cruciaal belang voor het MH17-proces. Onder bepaalde voorwaarden kunnen deelnemers aan een gewapend conflict namelijk een beroep doen op die combattantenimmuniteit. Dat betekent dat een andere staat ze niet mag vervolgen. Het zou een uitweg zijn voor Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko om strafvervolging in Nederland te ontlopen.
Martelingen en executies
Maar het Openbaar Ministerie komt tot de slotsom dat géén van de vier verdachten in aanmerking komt voor zo’n vrijbrief uit het MH17-proces. Want de immuniteit geldt alleen onder strikte voorwaarden.
Zo moeten deelnemers van het conflict handelen naar het oorlogsrecht en daar was in het bezette gebied in Oost-Oekraïne geen sprake van, stelt officier van justitie Ferdinandusse, die spreekt van ‘duizenden gevallen van plundering, vrijheidsberoving van burgers, martelingen, onmenselijke behandeling en executies van burgers en krijgsgevangenen’.
Meerdere leidinggevenden van de Volksrepubliek Donetsk, onder wie DNR-legerbevelhebber Igor Girkin, hebben toegegeven betrokken te zijn geweest bij standrechtelijke executies. Het MH17-onderzoek heeft informatie opgeleverd dat DNR-strijders gevangenen mishandelden, vernederden en martelden.
Zo werden ze bewerkt met messen en ijzeren staven en kregen elektrische schokken. Gruweldaden die je niet terugvindt in de internationale oorlogsafspraken van de Geneefse conventie.
Voorbedachten rade
Dus zegt het OM te kunnen overgaan tot het vervolgen van de vier verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17, waarbij 298 passagiers omkwamen. Natuurlijk, er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord over de vliegramp, zo geeft ook het OM aan. Zoals wie op de knop van de Buk-lanceerinstallatie drukte bijvoorbeeld. Maar die informatie is niet nodig om de opdrachtgevers te vervolgen, betoogt officier van justitie Thijs Berger.
Het is zelfs niet van belang dat de separatisten waarschijnlijk niet van plan waren een burgervliegtuig uit de lucht te schieten. ,,De voorbedachte raad bij moord is gericht op het doden van een ander, niet op de identiteit van de slachtoffers. Daarom is het ook mogelijk veroordeeld te worden voor de moord op een willekeurig slachtoffer.”
Wat het Openbaar Ministerie betreft moet er voortgang worden gemaakt in het proces en mogen de advocaten van Oleg Poelatov, die maandag om uitstel vroegen, niet te lang dralen. ,,Dat lijkt ons noodzakelijk om recht te doen aan de nabestaanden.”
Hervatting van het proces is op 22 juni 2020.
OM hakt in op Russisch ‘bewijs’ in MH17-zaak
AD 09.06.2020 In een urenlang betoog heeft het Openbaar Ministerie korte metten gemaakt met voornamelijk Russische pogingen het MH17-bewijsmateriaal te ondergraven.
Internet staat er vol mee: ‘bewijzen’ dat vlucht MH17 niet met een Bukraket uit de lucht is geschoten. Foto’s zouden onomstotelijk aantonen dat een explosie van binnenuit de Boeing 777 van Malaysia Airlines heeft opengereten. Anderen stellen dat een boordkanon van een jachtvliegtuig het vliegtuig heeft doorzeefd.
Lees ook;
Op de tweede dag van de hervatting van het MH17-proces nam het OM de tijd om die alternatieve scenario’s, die niet zelden uit de koker van Rusland komen, onder de loep te nemen. Eén voor één fileerde het OM ze, om ze daarna met harde feiten te kunnen afserveren.
Direct na het neerstorten van MH17 waren separatisten nog ervan overtuigd dat ze een militair vrachtvliegtuig hadden neergehaald. Trots werden die berichten verspreid. Toen bleek dat het om een passagiersvliegtuig ging, sloeg de berichtgeving om en werden alternatieve scenario’s verspreid.
Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis (l). © EPA
Zo beweerde Rusland vier dagen na de ramp op een persconferentie dat op radarbeelden een jachtvliegtuig is te zien vlakbij vlucht MH17, daarmee suggererend dat die de Boeing uit de lucht heeft geschoten. Maar in een uitgebreide analyse van radarbeelden komt het JIT tot de conclusie dat er geen jachtvliegtuig in de buurt te bespeuren viel.
Microfoons
Een explosie van binnenuit kan ook worden uitgesloten, zegt het OM. Microfoons in de cockpit hebben onhoorbaar kort, maar wel meetbaar, een explosie van buiten opgenomen. Bovendien zijn gesmolten glasdeeltjes van de cockpitruit gevonden in de lichamen van de piloten.
Met een stortvloed aan dit soort onderzoeksbevindingen maakt het OM korte metten met alle complottheorieën rond de MH17-ramp. Zo kan het OM zich morgen focussen op de enige toedracht die overeind blijft: een 27 jaar oude Bukraket die het passagiersvliegtuig met 298 passagiers neerhaalde.
Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck, de advocaten van verdachte Oleg Pulatov. © AP
De vraag blijft waarom MH17 in 2014 uit de lucht werd geschoten
NU 09.06.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht is geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukte en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoot.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Woensdag gaat het proces weer verder en zal er onder andere worden ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten. Ook wordt dan duidelijk waarom de verdachten volgens het OM geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
MH17-proces gaat verder: dit weten we van de vier verdachten
Lees meer over: MH17
Alles, echt álles is onderzocht bij ramp MH17 – met steeds dezelfde conclusie
RTL 09.06.2020 In het onderzoek naar de ramp met MH17 zijn ook alternatieve scenario’s onder de loep genomen, zoals een meteorietinslag, een aanval door een gevechtsvliegtuig of een explosie van binnenuit. Maar steeds kwam het onderzoeksteam terug op dezelfde conclusie. MH17 is vanaf de grond neergeschoten door een BUK-raket.
De inhoudelijke behandeling van de strafzaak is nog ver weg. Het Openbaar Ministerie heeft vandaag de hele dag toelichting gegeven op de stand van het onderzoek in een pro-formazitting.
Alternatieve scenario’s
Tijdens het onderzoek naar de ramp hebben verschillende getuigen beweerd dat MH17 werd neergeschoten door een Oekraïens gevechtsvliegtuig. Die verklaringen zijn zorgvuldig onderzocht, zegt het OM, maar uit het bewijs blijkt dat ze niet kunnen kloppen. De schade aan het wrak, afgeluisterde gesprekken en radarbeelden spreken die beweringen tegen.
Ook voor een explosie van binnenuit heeft het OM geen serieuze aanwijzingen kunnen vinden. Een Russische krant schreef na de ramp over een complot tussen de Amerikaanse CIA en de Nederlandse geheime dienst waarbij een bom aan boord zou zijn geplaatst. De manier waarop het wrak is geperforeerd en gedeukt wijst op een explosie van buiten, evenals roet aan de buitenkant van het vliegtuig. Verder werd materiaal van het vliegtuig aangetroffen in de lichamen van de piloten, wat eveneens wijst op een explosie buiten het vliegtuig.
Teruglezen: OM noemt Rusland ‘niet te goeder trouw’ in onderzoek MH17
Rusland niet te goeder trouw
Het internationale onderzoek naar de ramp is op verschillende manieren tegengewerkt door Rusland. Volgens het OM is Rusland niet te goeder trouw. Bewijsmateriaal zou zijn vervalst en getuigen geïnstrueerd of zelfs betaald in ruil voor valse verklaringen. Er werd door het OM gesproken over de ‘theoretische mogelijkheid’ dat radargegevens zijn vervalst en deskundigenrapporten zouden op zijn minst nogal wankel zijn.
Thijs Berger en Ward Ferdinandusse, de officieren van justitie die vandaag de hele dag aan het woord waren. © ANP
“De reden dat er nu al zo uitvoerig wordt ingegaan op de verschillende mogelijkheden voor de ramp, is omdat het OM aan de rechtbank moet verantwoorden waarom ze zich tijdens de inhoudelijke behandeling op maar één scenario focussen. Namelijk het neerschieten van het vliegtuig met een BUK-raket”, zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal recht aan de Vrije Universiteit. “Daarvoor moet het OM dan wel eerst aantonen dat het bewijs voor de andere scenario’s niet geloofwaardig is. En dat gebeurt nu.”
Uitzonderlijke zaak
De Hoon noemt de rechtszaak ‘uitzonderlijk’. “Zoiets hebben we nog niet eerder gemaakt. Denk aan de uitvoerige bespreking van de alternatieve scenario’s, maar ook de hoeveelheid en verscheidenheid aan video’s, audio, foto’s, reconstructies, satellietbeelden, radargegevens, documenten en voorwerpen.”
Bij de ramp met vlucht MH17 kwamen op 17 juli 2014 alle 298 inzittenden aan boord om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Gisteren toonde het Openbaar Ministerie deze beelden uit 2016 van tests met een BUK-raket.
RTL Nieuws / Mitch van Helvert; MH17-proces
De vraag blijft waarom MH17 in 2014 uit de lucht werd geschoten
MSN 09.06.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht is geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukten en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoten.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Woensdag gaat het proces weer verder en zal er onder andere worden ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten en zal het OM duidelijk maken waarom zij volgens hen geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Beelden waren pijnlijk om te zien’
RTL 08.06.2020 Deze week is het MH17-proces hervat. Ria van der Steen, die haar vader en stiefmoeder bij de ramp verloor, volgt de zaak op de voet. Voor RTL Nieuws houdt ze een blog bij. Dit is de vierde in de serie. “Ik zie van alles voor me wat ik niet wil zien.”
Vandaag was de eerste dag van het tweede blok zittingen. Toen ik gisteren even stilstond bij de rechtszaak merkte ik wel dat het anders voelde dan de vorige keren.
Toen zat ik met verschillende emoties en reed haast euforisch naar de rechtbank. Ik voel me nu gelaten. Ik denk te weten wat me te wachten staat: een monoloog van de verdediging om aan te geven dat ze meer tijd nodig hebben.
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Wat een gekke weken’
Ik kom aan om iets voor 09.00 uur. Het is stil. Weinig auto’s, geen pers, geen mensen. Lekker rustig. Vandaag hebben nabestaanden een andere plek binnen het gebouw om gezamenlijk de zitting te volgen, namelijk op het balkon.
Het is een tribune. Op de stoelen staan rode kruisen. We zitten meer dan 1,5 meter van elkaar vandaan.
Ik zit onderaan bij het raam. Ik kijk zo op de rechters, officieren en de advocaten van de verdediging. Het is wel een vreemd gezicht, al die schotten tussen de rechters en officieren.
De verdediging zit wel gewoon dicht bij elkaar.
Jan van der Steen en Neeltje Voorham, de vader en stiefmoeder van Ria, kwamen om bij de ramp met de MH17. © Ria van der Steen
De voorzitter trapt af en geeft een samenvatting van hetgeen is gezegd of afgesproken in het eerst blok. Het is goed te volgen.
Dan krijgt de verdediging het woord. Ik ga nog verder voorover zitten zodat ik ze nét kan zien. Bijna met mijn neus tegen het glas. Wanneer heb ik dat voor het laatst gedaan? Ik vraag het mij af.
Mijn voorspelling komt uit. De verdediging voert tijd, capaciteit, complexiteit, benodigde juridische en technische deskundigheid, taalbarrière en het niet fysiek contact kunnen hebben met hun cliënt op, als reden dat ze meer tijd nodig hebben.
De reactie van het OM hierop doet me deugd; de argumenten worden in ieder geval deels tegengesproken en dat gaat niet met een glimlach. Die heb ik nu wel.
“Sommige onderdelen zijn pijnlijk om te zien.”
De glimlach verdwijnt even later weer. We zijn inmiddels bij de toelichting van het OM op de onderzoeken die zijn gedaan. De toelichting wordt ondersteund met beeldmateriaal. Sommige onderdelen zijn pijnlijk om te zien.
Foto’s van testexplosies, vliegtuigwrakstukken, plattegronden, een koffer, ik kan ze hebben. Maar dan… een foto van forensisch onderzoek, met een toelichting die zó beeldend is dat ik van alles voor me zie. Ik zie dingen voor me die ik niet wil zien en sluit even mijn ogen.
Ik voel me ineens ver weg en denk aan het moment dat ik de koffer van mijn vader terugkreeg. Leeg, maar het bracht hém weer even dichtbij. Net als nu, maar dit keer voelt het anders.
Het OM deelde onder andere beelden van tests met exploderende BUK-raket
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Gek genoeg voel ik me euforisch’
RTL Nieuws / Ria van der Steen; Ria van der Steen MH17-proces MH17
Testontploffing Buk-raketten bij MH17-onderzoek
NOS 08.06.2020 Bij een nieuwe zitting in het MH17-proces heeft het Openbaar Ministerie uiteengezet hoe uitgebreid het MH17-onderzoek de afgelopen jaren is geweest. Tot en met een raketontploffingstest aan toe.
Nieuw bewijs presenteerde het OM vandaag niet. Opnieuw wezen officieren van justitie op de tegenwerking van Rusland: zo zou het land mensen hebben betaald om vals bewijsmateriaal te verspreiden.
Het OM toonde beelden van de test. Op een grasvlakte in Oekraïne worden in het najaar van 2016 twee Buk-raketten tot ontploffing gebracht. Hogesnelheidscamera’s registreerden hoe metalen deeltjes zich in de aluminium platen boorden die naast de raket waren opgesteld.
De test werd uitgevoerd in opdracht van het Joint Investigation Team (JIT), het internationale politie- en justitieteam dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17. De rechercheurs wilden weten welke impact een Buk-raket heeft op het materiaal waar ook vliegtuigen van worden gemaakt.
De test met Buk-raketten in Oekraïne was bedoeld om het doorboorde metaal te kunnen vergelijken met de “kraters en perforaties” op de wrakstukken van MH17. Ze bleken sterk overeen te komen. Voor het JIT wéér een aanwijzing dat het vliegtuig inderdaad is neergeschoten met een Buk-raket en er bijvoorbeeld geen explosie aan boord is geweest.
JIT testte hoe Buk-raketten ontploffen voor MH17-onderzoek
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd in 2014 neergeschoten boven oorlogsgebied. In Oost-Oekraïne werd toen gevochten tussen het Oekraïense leger en verschillende gewapende groepen.
Deze separatisten bestonden volgens het OM voor een groot deel uit Russen. Van de vier verdachten in het MH17-proces zijn er ook drie Russisch. De vier worden verdacht van het neerschieten van het vliegtuig boven Oekraïne in 2014 en de moord op alle 298 inzittenden.
Aan de hand van de rakettest in Oekraïne en de gaten en inslagen die zijn teruggevonden op de MH17, zijn berekeningen gemaakt om te bepalen vanaf waar de Buk is afgevuurd. Zo kwam het JIT uit midden in rebellengebied.
Omdat het te gevaarlijk was om op de rampplek forensisch onderzoek te doen, zijn de brokstukken later in Nederland onderzocht, net als de lichamen van de slachtoffers en hun bagage. In totaal zijn 370 aangetroffen metaaldeeltjes vergeleken met onderdelen van Buk-raketten, waardoor het JIT ook kon vaststellen welk type is gebruikt.
Bagage en lichamen MH17-slachtoffers uitvoerig onderzocht
Het OM ging ook in op de afgeluisterde gesprekken van de Oekraïense geheime dienst die in de zaak als bewijs dienen. Er is geen aanwijzing dat die gemanipuleerd zijn, zei de officier van justitie. Onder andere op basis van zendmastgegevens concludeert het OM juist dat ze authentiek zijn.
Ander bewijs, zoals foto’s en video’s, is steeds beoordeeld op echtheid. Verder heeft het OM getuigen verhoord, van wie een aantal om veiligheidsredenen anoniem blijft. In één geval blijkt een procedurele fout gemaakt. Die verklaring mag niet langer worden gebruikt.
Ook de advocaten van verdachte Oleg Poelatov kwamen vandaag aan het woord. Zij vroegen meer tijd om zich voor te bereiden op de zaak. Zij zeiden slechts sporadisch contact te hebben gehad met hun cliënt. Door de coronamaatregelen konden ze niet naar Rusland om het dossier met hem te bespreken.
Later deze maand zal de verdediging toelichten welk onderzoek nog nodig is. De komende dagen zal het OM verder schetsen waarom een aanval met een Buk-raket het meest waarschijnlijk is en hoe het rechercheonderzoek naar de vier verdachten heeft geleid.
Eerder hebben Nederlandse onderzoekers in Finland al Buk-raketten getest voor het MH17-onderzoek.
BEKIJK OOK;
Advocaten MH17-verdachte Pulatov uiten zorgen over verloop proces
NU 08.06.2020 De advocaten van Oleg Pulatov, een van de mannen die terechtstaat in het MH17-proces, hebben maandag hun zorgen uitgesproken over de moeizaam verlopende voorbereiding op de rechtszaak. Dit is een gevolg van het de coronacrisis en de complexiteit van het dossier.
Advocaat Sabine ten Doesschate hield de rechtbank voor dat zij sinds maart van dit jaar slechts beperkt contact hebben gehad met hun cliënt.
Pulatov bevindt zich in Rusland. De verdediging bestaat naast Ten Doesschate uit advocaat en kantoorgenoot Boudewijn van Eijck. Het was de bedoeling om naar Rusland af te reizen, maar door reisbeperkingen opgelegd als gevolg van de coronacrisis bleek dit niet mogelijk.
Met diezelfde reden is het niet gelukt om internationale experts te horen. Daarnaast zorgt de complexiteit van het dossier dat 41.000 pagina’s beslaat voor extra vertraging.
Verdediging twijfelt over ontvankelijkheid OM
De verdediging weet dan ook niet of het gaat bepleiten dat het Openbaar Ministerie (OM) niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging van Pulatov. Mogelijk komt de man die aan de kant van de pro-Russische separatisten vocht in Oost-Oekraïne, immuniteit toe omdat handelingen van een militair vallen onder het oorlogsrecht.
Het OM heeft al duidelijk gemaakt dat er geen sprake was van een rechtmatige militaire actie. De advocaten van Pulatov zeggen meer tijd nodig te hebben om dit te onderzoeken.
De advocaten hopen op 22 juni alsnog met enkele onderzoekswensen te kunnen komen. Zij willen eerst het verhaal van het OM horen, zodat zij hun verzoeken daarop kunnen baseren.
MH17-proces gaat verder: de vier verdachten
OM bespreekt gedetailleerd verloop van onderzoek
De officieren van justitie gebruiken de komende zittingsdagen namelijk voor een toelichting op het onderzoek dat is verricht naar het de ramp met het toestel van Malaysia Airlines in juli 2014.
In een gedetailleerde omschrijving vertelden de officieren dat er is gekeken naar alternatieve scenario’s, zoals een ontploffing van binnenuit of het neerhalen van het toestel door een ander vliegtuig ten opzichte van het neerhalen van MH17 door een buk-raket.
Het OM gaat uit van het laatste scenario, maar bewaart de bespreking van de conclusies voor de inhoudelijke behandeling. Het is nog niet bekend wanneer die plaats gaat vinden.
De schade aan een deel van het toestel van MH17. (Foto: LP)
Lees meer over: MH17
Advocaten MH17-verdachte hebben meer tijd nodig, alleen nog oppervlakkig contact met Poelatov
RTL 08.06.2020 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov zijn nog lang niet klaar met het bestuderen van het omvangrijke onderzoeksdossier. Verder hebben ze nog maar nauwelijks met hun cliënt kunnen spreken door de coronamaatregelen, zei advocate Sabine ten Doesschate vandaag in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol.
Het onderzoeksdossier telt inmiddels ruim 40.000 pagina’s. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft ruim zes jaar de tijd gehad om dat tot zich te nemen, de advocaten van Poelatov moeten van ver komen. “Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei Ten Doesschate. Ze vroeg de rechtbank om extra tijd voor het indienen van onderzoekswensen namens de verdediging.
Contact op afstand is geen optie
Vanwege de coronacrisis is het voor de verdediging nog niet mogelijk geweest om Poelatov te ontmoeten, zei Ten Doesschate. De maatregelen maken het onmogelijk om naar Rusland te reizen. Voor de advocaten van Poelatov is contact via telefoon of internet geen optie. “Voordat je goed contact kunt hebben, over zaken die gevoelig liggen, moet je een bepaalde relatie opbouwen met elkaar. Dat is op die manier niet mogelijk”, zei Ten Doesschate.
Teruglezen: strafproces MH17 hervat, verdachten hadden speciaal beveiligde telefoons
Het Openbaar Ministerie besprak vanmiddag enkele onderdelen uit het onderzoek naar de ramp, zoals de oorzaak. Er is onderzoek gedaan naar alternatieve scenario’s zoals een explosie van binnenuit of een aanval door een gevechtsvliegtuig, maar voor het OM staat vast dat het vliegtuig is neergeschoten met een BUK-raket.
In het onderzoek naar de ramp zijn in 2016 onder meer tests gedaan met een vergelijkbaar projectiel. De beelden daarvan werden getoond in de rechtszaal.
OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. Behalve Poelatov zijn dat Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
‘Coronacrisis gooit roet in het eten bij voorbereiding monsterproces MH17’
AD 08.06.2020 Op het Justitieel Complex Schiphol begon vanochtend het derde zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli. De advocaat van een MH17-verdachte zei in de rechtszaal een kennisachterstand van zes jaar te hebben van het strafdossier.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s. Drie Russen en een Oekraïner zijn aangeklaagd, maar geen van hen is in de rechtszaal aanwezig.
Vanaf vandaag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov, de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces, de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Lees ook;
‘Een illusie’
De advocaat van Poelatov noemde het vanochtend ‘een illusie’ om te denken dat het verdedigingsteam het omvangrijke dossier in de strafzaak heeft kunnen voorbereiden. ,,Het Openbaar Ministerie doet al zes jaar onderzoek. Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei advocaat Sabine ten Doesschate.
De coronacrisis heeft veel roet in het eten gegooid bij de voorbereiding, aldus Ten Doesschate. Contact met Poelatov is de afgelopen tijd niet mogelijk geweest. ,,Wij waren na de vorige zittingen, begin maart, van plan om ongeveer twee weken naar Rusland te gaan. Dat kon door de lockdown niet doorgaan.” Meer dan oppervlakkig contact, via tussenpersonen, is volgens haar de afgelopen tijd niet mogelijk geweest.
Officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi snapt de grote behoefte aan informatie over wat er met vlucht MH17 is gebeurd.
Vaart in proces blijven
De rechtbank hervatte vandaag op het Justitieel Complex Schiphol de strafzaak, de vorige zittingen waren in maart. Tijdens dit zittingsblok is het onder meer de bedoeling dat de verdediging met onderzoekswensen komt. Ten Doesschate gaf de rechtbank aan daar zo goed mogelijk gehoor aan te geven, maar ze wil ook na dit blok de mogelijkheid nog hebben. Het Openbaar Ministerie vindt dat de vaart in het proces moet blijven.
De komende dagen geeft het OM een toelichting op het opsporingsonderzoek, zoals het forensisch onderzoek en de analyse van telecomgegevens in de regio. Het onderzoek is voor een groot deel afgerond.
Volgens justitie is vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Daar woedde op dat moment een oorlog. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven. De afgelopen jaren presenteerde het internationale onderzoeksteam (Joint Investigation Team) al een aantal keer de onderzoeksbevindingen.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
In het derde zittingsblok van het MH17-proces werden maandag beelden vertoond van forensisch onderzoek van bagage van slachtoffers.
Lees hier de tweets van onze verslaggever Koen Voskuil. Tweets door @KoenVoskuil
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6da55156-a9aa-11ea-a24f-0255c322e81b.jpg)
Advocaten MH17-verdachte hebben veel meer tijd nodig
Telegraaf 08.06.2020 Ze vroegen en kregen drie maanden de tijd om het dossier van 40.000 pagina’s over de ramp met vlucht MH17 te lezen, maar de advocaten van verdachte Oleg Poelatov hebben veel meer tijd nodig.
De coronacrisis en de omogelijkheid om naar Rusland te vliegen voor overleg met hun cliënt spelen de verdediging van de enige verdachte die zich door raadslieden laat bijstaan parten. Dat bleek maandag tijdens de hervatting van het mega-strafproces in het Justititeel Complex Schiphol. De andere drie verdachten, de Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko waren daar evenals tijdens het eerste zittingsblok in maart, niet bij.
Volgens advocate Sabine ten Doesschate is het vanwege de coronabeperkingen niet mogelijk om naar Rusland te vliegen om persoonlijk met Poelatov te kunnen overleggen over de aantijgingen en over onderzoekswensen. Het opbouwen van een vertrouwensband is eveneens onmogelijk.
Dat is wel nodig, aldus Ten Doesschate. Poelatov wordt voor ernstige feiten vervolgd door een land dat volgens de Russische autoriteiten desinformatie verspreid, door advocaten die uit dat land komen en die hij niet kent.
Het Openbaar Ministerie toonde geen enkel begrip. Dat er slechts oppervlakkig contact via tussenpersonen is geweest tussen de advocaten en de Rus, is volgens officier van justitie Ward Ferdinandusse „een keus van Poelatov.” Hij benadrukte het belang van een voortvarende procesgang over vlucht MH17, die 6 jaar geleden met 298 mensen aan boord boven Oekraïne werd neergeschoten.
Daarmee gaat Ferdinandusse volgens de verdediging wel erg makkelijk voorbij aan wat het OM zelf nog zei in maart. Toen meldden de officieren dat er van de kant van Rusland sprake is van „een klassieke en cynische desinformatiecampagne die nu al 5 jaar duurt en waarvan we het einde nog niet hebben gezien.” En ook zou sprake zijn geweest van hackpogingen en het afluisteren van vertrouwelijke gesprekken.
Communiceren met Poelatov via de de telefoon of Skype vinden de advocaten Ten Doesschate en Boudewijn van Eijck daarom geen optie. „Je weet nooit wie er meeluistert.” Telefonisch overleg wordt ook bemoeilijkt doordat Poelatov alleen Russisch spreekt, en nuances door gezichtsuitdrukkingen en gebaren zo gaan. Poelatov beschikt bovendien slechts over een vertaalde samenvatting van 150 pagina’s van de 40.000 pagina’s strafdossier. „Het is ondoenlijk om een dossier van die omvang en dit kaliber via de telefoon te bespreken.”
Ook zeggen de advocaten vanwege de coronabeperkingen deskundigen in het buitenland niet te kunnen raadplegen over het dossier.
De advocaten maakten al wel duidelijk vragen te willen stellen over de vraag of Poelatov mogelijk een beroep kan doen op immuniteit voor ’combattanten’ die tijdens een gewapend conflict oorlogshandelingen verrichten. Ook vragen ze zich af of Nederland wel het recht heeft om de vier verdachten te vervolgen, omdat het toestel neerstortte in Oekraïne.
In maart wierpen Ten Doesschate en Van Eijck al de kwestie op van het niet sluiten van het luchtruim door Oekraïne en hun vermoeden dat dat element niet is onderzocht, omdat het land deel uitmaakt van het Joined Investigation Team. In de week van 22 juni zullen ze de onderzoekswensen die ze tot nu toe hebben op tafel leggen. „We zullen niet terughoudend zijn”, kondigde Ten Doesschate aan.
Maandagmorgen werd ook bekend dat de verklaring van 1 getuige die anoniem blijft vanwege zijn veiligheid, mogelijk uit het dossier wordt gehaald. De verklaring ging over een verdachte die niet met naam en toenaam werd aangeduid. Poelatov heeft daardoor niet de mogelijkheid gekregen om erop te reageren. De verklaringen van 12 andere anonieme bedreigde getuigen mogen wel worden gebruikt, zo oordeelde de rechtbank Den Haag in april.
De coronacrisis en de omogelijkheid om naar Rusland te vliegen voor overleg met hun cliënt spelen de verdediging van de enige verdachte die zich door raadslieden laat bijstaan parten. Dat bleek maandag tijdens de hervatting van het mega-strafproces in het Justititeel Complex Schiphol. De andere drie verdachten, de Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko waren daar evenals tijdens het eerste zittingsblok in maart, niet bij.
Volgens advocate Sabine ten Doesschate is het vanwege de coronabeperkingen niet mogelijk om naar Rusland te vliegen om persoonlijk met Poelatov te kunnen overleggen over de aantijgingen en over onderzoekswensen. Het opbouwen van een vertrouwensband is eveneens onmogelijk.
Dat is wel nodig, aldus Ten Doesschate. Poelatov wordt voor ernstige feiten vervolgd door een land dat volgens de Russische autoriteiten desinformatie verspreid, door advocaten die uit dat land komen en die hij niet kent.
Het Openbaar Ministerie toonde geen enkel begrip. Dat er slechts oppervlakkig contact via tussenpersonen is geweest tussen de advocaten en de Rus, is volgens officier van justitie Ward Ferdinandusse „een keus van Poelatov.” Hij benadrukte het belang van een voortvarende procesgang over vlucht MH17, die 6 jaar geleden met 298 mensen aan boord boven Oekraïne werd neergeschoten.
Daarmee gaat Ferdinandusse volgens de verdediging wel erg makkelijk voorbij aan wat het OM zelf nog zei in maart. Toen meldden de officieren dat er van de kant van Rusland sprake is van „een klassieke en cynische desinformatiecampagne die nu al 5 jaar duurt en waarvan we het einde nog niet hebben gezien.” En ook zou sprake zijn geweest van hackpogingen en het afluisteren van vertrouwelijke gesprekken.
Communiceren met Poelatov via de de telefoon of Skype vinden de advocaten Ten Doesschate en Boudewijn van Eijck daarom geen optie. „Je weet nooit wie er meeluistert.” Telefonisch overleg wordt ook bemoeilijkt doordat Poelatov alleen Russisch spreekt, en nuances door gezichtsuitdrukkingen en gebaren zo gaan.
Poelatov beschikt bovendien slechts over een vertaalde samenvatting van 150 pagina’s van de 40.000 pagina’s strafdossier. „Het is ondoenlijk om een dossier van die omvang en dit kaliber via de telefoon te bespreken.”
Ook zeggen de advocaten vanwege de coronabeperkingen deskundigen in het buitenland niet te kunnen raadplegen over het dossier.
De advocaten maakten al wel duidelijk vragen te willen stellen over de vraag of Poelatov mogelijk een beroep kan doen op immuniteit voor ’combattanten’ die tijdens een gewapend conflict oorlogshandelingen verrichten. Ook vragen ze zich af of Nederland wel het recht heeft om de vier verdachten te vervolgen, omdat het toestel neerstortte in Oekraïne.
In maart wierpen Ten Doesschate en Van Eijck al de kwestie op van het niet sluiten van het luchtruim door Oekraïne en hun vermoeden dat dat element niet is onderzocht, omdat het land deel uitmaakt van het Joined Investigation Team. In de week van 22 juni zullen ze de onderzoekswensen die ze tot nu toe hebben op tafel leggen. „We zullen niet terughoudend zijn”, kondigde Ten Doesschate aan.
Maandagmorgen werd ook bekend dat de verklaring van 1 getuige die anoniem blijft vanwege zijn veiligheid, mogelijk uit het dossier wordt gehaald. De verklaring ging over een verdachte die niet met naam en toenaam werd aangeduid. Poelatov heeft daardoor niet de mogelijkheid gekregen om erop te reageren. De verklaringen van 12 andere anonieme bedreigde getuigen mogen wel worden gebruikt, zo oordeelde de rechtbank Den Haag in april.
Lees de tweets van verslaggever Saskia Belleman hier terug; Tweets by @SaskiaBelleman
Verdediging bij hervatting MH17-proces: corona en tijdgebrek spelen ons parten
NOS 08.06.2020 Nadat het enkele maanden had stilgelegen, is vanochtend bij de rechtbank op Schiphol het MH17-proces verder gegaan. In maart werd het uitgesteld om de verdediging in staat te stellen zich in het dossier in te lezen. De rechtbank wees er toen op dat het Openbaar Ministerie “een enorme voorsprong” had qua dossierkennis. Op die achterstand hamerde de verdediging vanochtend, zoals ze dat in de aanloop naar vandaag in de media ook al had gedaan.
De advocaten, Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate, verklaarden dat ze zich nog niet goed genoeg hebben kunnen voorbereiden op de zaak. Deels heeft dat te maken met tijdgebrek: de advocaten moesten het ruim 40.000 pagina’s tellende dossier in een paar maanden tijd lezen.
Dat is niet gelukt, zei Ten Doesschate. “Het is ingewikkelde materie. Je hebt soms technische deskundigheid nodig, zoals welke munitiedeeltjes van welk wapen afkomstig kunnen zijn, hoe radarsystemen werken of van welk type raket een rookspoor af kan komen.”
Sporadisch contact met cliënt
Ook de uitbraak van het coronavirus werkte belemmerend. Zo konden ze niet naar Rusland om het dossier met hun cliënt, de Rus Oleg Poelatov, te bespreken. Op afstand communiceren is volgens de verdediging niet te doen. Een tolk moet alles vertalen en het zou ook niet veilig zijn om vertrouwelijke informatie telefonisch te bespreken.
Ze hebben dan ook maar sporadisch contact gehad met Poelatov, die destijds plaatsvervangend hoofd van de inlichtingendienst van de rebellenrepubliek Donetsk was.
Het lijstje met punten dat volgens de advocaten nog onderzocht moet worden, is dan ook verre van compleet. Ze weten ook nog niet of ze de rechtbank gaan vragen het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren, nog voor de zaak goed en wel begonnen is.
De advocaten zeiden zo’n verzoek te overwegen, omdat de verdachte destijds in een militaire strijd verwikkeld was en om die reden mogelijk helemaal niet vervolgd zou kunnen worden. Nu is het volgens de advocaten te vroeg om in te gaan op eventuele immuniteit, omdat nog niet duidelijk is wat de rol van Poelatov precies was.
De advocaten Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate ANP
Vanmiddag zal het OM meer inzicht geven in het onderzoek naar de vier verdachten die nu terechtstaan. De rechtbank wil ook graag weten of het OM nog andere verdachten op het oog heeft. Tegen 12.00 uur werd de zitting geschorst, om 13.00 uur gaat het verder.
Normaal gesproken wordt een strafdossier maar kort besproken als de verdachten er zelf niet bij zijn, zoals in deze zaak. Toch vindt de rechtbank dat het dossier nu uitgebreid besproken moet worden, vanwege de grote belangstelling voor het MH17-proces.
Vanwege het coronavirus zijn er in de rechtszaal overigens maatregelen genomen. De rechters, griffiers en officieren van justitie in de zaal zijn individueel gescheiden met plastic schotten tussen hen in. Het is er nu een stuk rustiger dan in maart, zegt verslaggever Remco Andringa. In het perscentrum, met werkplekken voor honderden journalisten, mogen maximaal dertig mensen naar binnen.
“Ook in de zittingszaal is het aantal plaatsen zeer beperkt. Een klein groepje nabestaanden mag de zaak op Schiphol bijwonen op de voor hen vrijgehouden publieke tribune. Verder is het proces helemaal online te volgen.”
Dit is de link naar de Nederlandse livestream: https://t.co/bJ6Erq09kS, #CourtMH17 #MH17
Poelatovs advocaten zeiden in de aanloop naar vandaag al dat de coronamaatregelen hun voorbereidingen in de weg hebben gestaan. “Iedereen wil natuurlijk dat dit proces zo snel mogelijk zijn beloop krijgt, dat willen wij ook, maar we moeten nu helaas concluderen dat dat absoluut niet mogelijk is en dat dat toch tot veel vertraging zal gaan leiden”, zei advocaat Boudewijn van Eijck tegen Nieuwsuur.
Anoniem
De kans dat Poelatov zelf naar Nederland komt lijkt erg klein. Rusland zal daar niet aan meewerken, ook omdat er nog een apart proces tegen Rusland loopt.
Los van wat de verdediging de komende dagen te berde zal brengen, zal het OM voort willen maken. Justitie zal een toelichting geven op de onderzoeken die tot nu toe zijn gedaan naar bijvoorbeeld foto’s, video’s en satellietbeelden.
De verdachten in het MH17-proces
Er zijn vanaf vandaag procesdagen gereserveerd tot begin volgende maand. Daarna wordt het proces eind augustus weer voortgezet.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald. Er kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
BEKIJK OOK;
Monsterproces MH17 wordt hervat
MSN 08.06.2020 Op het Justitieel Complex Schiphol begint maandag 08.06.2020 het derde zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s.
Vanaf maandag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov – de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces – de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Verhoogde dreiging door aanslagen en extremisme – deel 17- Parlementaire ondervraging
Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
AD 10.02.2020
Waar draait het om?
Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt.
Telegraaf 12.02.2020
De vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land?
Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag 10.02.2020 beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Telegraaf 11.02.2020
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
AD 17.02.2020
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Lees ook;
Hoe groot is het probleem?
De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Telegraaf 11.02.2020
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
AD 01.04.2020
AD 01.04.2020
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholen kinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13 salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij dan ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
Telegraaf 22.02.2020
Telegraaf 22.02.2020
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
AD 14.02.2020
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
Telegraaf 14.02.2020
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Telegraaf 19.02.2020
Wet
De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Verhoordagen
Maandag 10.02.2020, woensdag 12.02.2020 en donderdag 13.02.2020 waren de eerste verhoordagen.
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag 13.02.2020 duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Telegraaf 30.05.2020
Edgar Mulder PVV trekt zich terug uit de ondervragingscommissie
PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wilde erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Dreigementen
De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof. De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Eerste reeks
Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Samenvatting: Wie is de baas in de moskeeën? Spanning rond Kamer-onderzoek neemt toe
Tweede reeks
Vanaf maandag 17.02.2020 staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
AD 18.02.2020
Vandaag 17.02.2020 gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis.
Telegraaf 18.02.2020
Oud-burgemeester Krikke van Den Haag werd ook verhoord.
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
Woensdag 19.02.2020 staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Het is dus de vraag of het deze week vanaf 17.02.2020 beter gaat. Donderdag 20.02.2020 komt de moskeeketen Diyanet van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politieke invloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
De commissie, die uit negen Kamerleden bestaat, heeft de ondervraging grofweg opgesplitst in twee onderdelen. De commissie heeft tijdens een persconferentie op donderdag 6 februari 2020 bekend gemaakt wie zij heeft opgeroepen voor verhoor en wanneer. Dit is het verhoorschema. Updates kunt u regelmatig vinden op de commissiepagina van deze site.
Alle openbare verhoren zijn te bekijken of te beluisteren via de livestream en via de app Debat Direct.
Telegraaf 21.02.2020
Terugblik;
De Laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Telegraaf 20.02.2020
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Telegraaf 20.02.2020
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
AD 20.02.2020
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
AD 21.02.2020
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Telegraaf 20.02.2020
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
Twee weken verhoren
Lees hier de artikelen over de eerdere verhoordagen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
– Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
– Turkse moskeeën: wij bedrijven geen politiek namens de regering-Erdogan
lees: Aanpak salafisme behoeft belastende feiten Elsevier 28.02.2020
lees: Brief TK Aanpak ongewenste buitenlandse financiering 20.02.2020
Zie ook: Gebiedsverbod in Den Haag Imam Fawaz Jneid – de nasleep – deel 3
Zie ook: As-Soennah-moskee in Den Haag onder de loep
Zie ook: As-Soennah-moskee in Den Haag onder de loep
Zie ook: Is de zoon van Imam El Alami Amaouch welkom in Nederland ??
Zie ook: Gebiedsverbod in Den Haag voor Imam El Alami Amaouch ???
Zie ook: De Lange arm van Erdogan in Rotterdam en verder !! – deel 2
Zie ook: Verhoogde dreiging door aanslagen en extremisme – deel 16
Zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 15
Zie verder ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 14
Zie dan ook nog: Verhoogde dreiging geweldsincidenten rond de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017
En zie verder ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 13
zie dan ook nog: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 12
zie verder ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 11
en zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 10
zie dan ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 9
zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 8
zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 7
en zie ook nog: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 6
zie verder dan ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 5
zie dan ook verder nog: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 4
en zie dan ook nog: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 3
verder zie dan ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 2
zie ook nog verder dan: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 1
Telegraaf 30.05.2020
Mulder (rechts) bij een van de verhoren van de commissie ANP
PVV’er Mulder uit onvrede weg uit parlementaire ondervragingscommissie
NOS 29.05.2020 PVV-Kamerlid Edgar Mulder stapt uit de parlementaire ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt. Hij wil geen verantwoordelijkheid nemen voor het rapport, dat volgende maand verschijnt.
De commissie heeft begin dit jaar negentien mensen ondervraagd. De commissie onder leiding van CDA’er Rog wil erachter komen of Nederlandse moskeeën beïnvloed worden door “onvrije landen” en of de overheid moet ingrijpen.
Het is de bedoeling dat de commissie eind volgende maand met haar eindrapport komt, maar volgens Mulder wordt het zo slecht dat hij geen andere optie ziet dan uit de commissie te stappen.
Teken van zwakte
“Terwijl heel Nederland tijdens de verhoren heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks aangestuurd worden uit islamitische landen weigert de commissie hierover een oordeel te geven”, zegt Mulder.
Volgens hem is het een teken van zwakte dat de commissie “geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren, maar uiteindelijk slechts komt met een rapport dat bestaat uit gespreksverslagen”.
“Wat bijvoorbeeld niet in het rapport komt, is dat in Utrecht bij kleine kinderen ieder weekend 14 uur lang de islam erin wordt geramd op basis van schoolmateriaal uit Saudi-Arabië en dat wij daar niet de conclusie aan verbinden dat dat in Nederland moet worden verboden”, zegt het PVV-Kamerlid. Volgens Mulder zijn binnen de commissie veel discussies gevoerd en kan zijn opstappen voor de overige leden geen verrassing zijn.
PVV’er Mulder: rapport van ondervragingscommissie te slecht
Reactie Rog
Voorzitter Rog zegt het in een reactie te betreuren dat de commissie het onderzoek niet gezamenlijk kan afronden. “De commissie heeft de opdracht van de Kamer gekregen onderzoek te doen naar beïnvloeding uit onvrije landen en de bevindingen van dit onderzoek aan te bieden. Aan deze opdracht heeft de voltallige commissie zich gecommitteerd.”
Rog benadrukt dat Mulder zich ruim een jaar lang heeft ingezet voor de commissie en zegt verder dat het politieke debat hierover wordt gevoerd na de overhandiging van het eindverslag aan de Kamer.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23bbfdae-a1aa-11ea-b003-0217670beecd.jpg)
PVV stapt uit ondervragingscommissie
Telegraaf 29.05.2020 Uit grote onvrede over het resultaat stapt de PVV uit de ondervragingscommissie die ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen in kaart moet brengen.
Volgens PVV-Kamerlid Edgar Mulder dreigt het een flop te worden. „Het rapport dat eind juni gepresenteerd wordt is zo slecht dat ik er geen verantwoordelijkheid voor wil en kan dragen”, zegt hij. „Dit is geen makkelijke stap maar ik zie helaas geen andere optie.”
De verhoren kregen veel aandacht toen het verhoor van bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee uitliep op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
De PVV laat in een persverklaring weten dat heel Nederland heeft kunnen zien dat moskeeën rechtstreeks worden aangstuurd vanuit islamitische landen. „De commissie weigert hierover een oordeel te geven. Het is een teken van zwakte dat de commissie geen conclusies wil verbinden aan de schokkende openbare verhoren.”
BEKIJK OOK:
Kamercommissie vermoedt meineed imam
BEKIJK MEER VAN; politiek proces islam misdaad, recht en justitie Edgar Mulder Partij voor de Vrijheid alFitrah
Onderzoek naar financiering omstreden moskeeën later klaar
Den HaagFM 06.04.2020 Het verslag van de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen laat nog even op zich wachten. De commissie zou het eindverslag eigenlijk eind april 2020 aan de Kamer aanbieden.
Door de coronamaatregelen kunnen er geen vergaderingen plaatsvinden om zo het verslag af te ronden. Ook wacht de commissie nog op documenten van een aantal organisaties en stichtingen.
De Kamercommissie doet onderzoek naar ongewenste geldstromen vanuit het buitenland naar Nederlandse moskeeën. Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
De commissie wil het verslag uiterlijk voor het zomerreces aan de Kamer aanbieden.
Hof: alFitrah-moskee moet stukken overhandigen aan onderzoekscommissie
NU 24.03.2020 Het gerechtshof in Den Haag heeft dinsdag bepaald dat de alFitrah-moskee en stichtingen daaromheen financiële documenten moeten verstrekken aan de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. Deze doet onderzoek naar de financiering van verschillende moskeeën in Nederland.
De beslissing in hoger beroep is gelijk aan die van de rechtbank in januari van dit jaar, met het verschil dat er alleen documenten verstrekt hoeven te worden over personen of gelden uit zogenoemde onvrije landen.
De parlementaire ondervragingscommissie doet onderzoek naar mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Het bestuur van de alFitrah-moskee in Utrecht weigerde financiële stukken vrij te geven en zei niet aan de vorderingen te kunnen voldoen, omdat zij veel documenten niet meer hebben nadat hun administratie in 2016 in beslag werd genomen.
3,5 jaar geleden viel de FIOD binnen in het pand van de moskee, omdat de belastingdienst vermoedde dat de organisatie geld witwaste en terrorisme financierde.
Het gerechtshof is van oordeel dat dit geen reden is om niet aan het onderzoek mee te werken. “Wanneer de stichtingen bepaalde documenten niet meer hebben, kunnen zij dat concreet aan de commissie laten weten en zo veel mogelijk informatie geven zonder documenten”, aldus het hof Den Haag.
Zie ook: Wat twee weken onderzoek naar moskeefinanciering heeft opgeleverd
Lees meer over: Utrecht Binnenland
AlFitrah-moskee moet meewerken aan onderzoek Tweede Kamer
NOS 24.03.2020 De AlFitrah-moskee in Utrecht moet meewerken aan het onderzoek van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse financiering. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. Het hoger beroep was aangespannen door de moskee-stichting.
AlFitrah moet nu alsnog overzichten geven van bankrekeningen, donaties en mensen die kwamen preken of lesgeven uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië. De stichting krijgt hier twee weken de tijd voor. Volgt de stichting de uitspraak niet op, dan bedraagt de dwangsom duizend euro per week, per gelieerde stichting, voor elk informatieonderdeel dat niet wordt gegeven.
De rechter geeft alFitrah op een punt gelijk. De onderzoeksvraag van de parlementaire commissie, “ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen” is te ruim. De stichtingen hoeven geen informatie te verstrekken over personen of financiële transacties die alleen afkomstig zijn uit vrije landen, zoals Nederland.
Poppenkast
Imam Salam van de alFitrah-moskee is tegen het Kameronderzoek maar verscheen wel bij zijn verhoor door de commissie. Dat liep uit op een ruzieachtige situatie die weinig informatie opleverde. Salam noemde het verhoor een schijnvertoning en een poppenkast.
Twee weken verhoren
Lees hier de artikelen over de verhoordagen van de onderzoekscommissie:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
– Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
– Turkse moskeeën: wij bedrijven geen politiek namens de regering-Erdogan
Bekijk ook;
- Laatste verhoordag commissie moskeeën, wat heeft het opgeleverd?
- AlFitrah-moskee moet documenten openbaren
Volg Frankrijk en stop de buitenlandse imams
AD 10.03.2020 De mini-enquête in Tweede Kamer over buitenlandse geldstromen naar Nederlandse moskeeën heeft aangetoond dat het tijd is imams hier op te leiden die passen bij onze rechtsstaat, stelt Yasemin Cegerek (PvdA), wethouder in Heerde.
Met de migratiegolf in de jaren 60 en 70 hebben zich in Nederland veel moslims gevestigd. Op kousenvoeten kwam de islam het land binnen. Mensen hielden gebedsdiensten in provisorische ruimten, in achterafzaaltjes of een verlaten kantoor.
Later werden dat imposante gebedshuizen. En in veel gevallen was daar niks mis mee. Maar soms ook wel. Want uiterst orthodoxe stromingen binnen de islam zagen kans om invloed te kopen.
Door dure gebedshuizen in Nederland te financieren met als doel radicale imams uit bijvoorbeeld de Golfstaten te laten prediken. De mini-enquête van de Tweede Kamer over de ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën laat zien hoe dat soms gaat.
Terecht waarschuwt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch voor een nieuwe generatie salafisten
Zo vestigde behalve de gematigde islam ook de radicale islam zich. Via internet, bijeenkomsten in huiskamers en in de omgeving van moskeeën worden jongeren geronseld.
Terecht waarschuwen de Arnhemse burgemeester Marcouch en de AIVD voor een nieuwe generatie salafisten die de regels van de Nederlandse rechtsstaat verwerpt. Er is nog een probleem: de lange arm van Ankara. Hoogleraar Erik-Jan Zürcher constateert dat via Diyanet de Turkse staat controle houdt op wat er gebeurt in Turkse moskeeën.
Hier gaat het niet om salafisme, maar om een buitenlandse mogendheid die migranten en hun nakomelingen – die Turkije ten onrechte nog beschouwt als onderdanen – politiek probeert te sturen en te beïnvloeden. Diyanet is in 1924 door Atatürk opgericht om islam te moderniseren. Nu lijkt er een omgekeerde beweging gaande.
De opkomst van de radicale islam en de lange arm van Ankara zijn twee verschillende problemen. Maar hebben dezelfde oplossing: imams uit het buitenland weren. De Franse president Macron kondigde onlangs aan dat hij deze imams niet meer in zijn land aan het werk wil zien.
Dat verdient navolging. Er moet ons alles aan gelegen zijn om hier voorgangers op te leiden die de leer van de islam nastreven die past bij een democratische rechtsstaat. Geen radicale variant.
Veel mensen denken dat moslims alleen maar radicaliseren, maar de tegengestelde ontwikkeling, liberalisering, is óók gaande en even belangrijk. Moslimfeminisme, ontkerkelijking, gemengde huwelijken, bekering en de positie van de LHBTI-gemeenschap; het speelt er ook allemaal. Als je hiermee te maken hebt, dan lijkt het me een eenzame worsteling. En juist die ontwikkeling moeten we steunen.
Dat kan door duidelijke en transparante regels voor de financiering van moskeeën. Door te komen met een verbod op salafistische organisaties, die regels van de democratische rechtsstaat verwerpen en waar wordt aangezet tot geweld en martelaarschap.
En door de Fransen te volgen: zelf imams opleiden en buitenlandse imams weren. Met die maatregelen steunen we gematigde krachten en bestrijden we radicalisering.
Yasemin Cegerek (PvdA) is wethouder in Heerde.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3803a68c-5d34-11ea-b0dc-02d2fb1aa1d7.jpg)
Vanaf Yahya Bouyafa’s mail- en Facebook-account werd steun betuigd aan terreurorganisatie Hamas.
Baas moskeeraad treedt terug om antisemitische berichten
Telegraaf 03.03.2020 De voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland (RMMN) treedt terug na berichtgeving in De Telegraaf. Zowel vanaf het e-mailadres van voorzitter Yahia Bouyafa als vanaf zijn Facebook-account bleken antisemitische berichten te zijn verstuurd met een steunbetuiging aan terreurgroep Hamas.
Joodse organisaties waren woedend en eisten opheldering van de voorzitter van de RMMN. De vicevoorzitter van die organisatie hield twee weken geleden in de Tweede Kamer juist een gloedvol betoog tégen extremisme bij moslims.
Die week dook ook een e-mailbericht op uit 2014, waarin voorzitter Bouyafa stelt dat Hitler een Jood was en Hamas een legitieme verzetsgroep die steeds sterker wordt. Ook schreef hij dat alle Joden zullen worden verdreven uit Israël. De RMMN stelde aanvankelijk dat de e-mail ’niet authentiek was’, maar toen dook een Facebook-bericht op uit 2015 waarin Bouyafa ook stelde dat Hitler een Jood was.
Antisemitische complottheorie
Joodse organisaties noemden dat een kwaadaardige, antisemitische complottheorie. „Die drukt de gedachte uit dat Joden de Holocaust zelf hebben veroorzaakt om de oprichting van Israël te bewerkstelligen”, stelde Aron Vrieler van het CIDI. „Puur antisemitisme, en bovendien een regelrechte aanval op onze herinnering aan de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog.”
BEKIJK OOK:
Uitspraak ’Hitler was een Jood’ van baas moskeekoepel roept weerzin op
Vicevoorzitter Saïd Bouharrou is twee weken geleden een onderzoek begonnen naar de herkomst van de antisemitische berichten. Dat heeft voor zover bekend nog geen resultaten opgeleverd.
Alle vertrouwen in de uitkomst
Yahia Bouyafa reageerde twee weken lang niet op een verzoek tot toelichting. Maandag liet hij weten dat de berichten niet van hem zijn en dat hij ze verafschuwt. „Maar omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter zodat het onderzoek in alle rust en transparantie kan worden uitgevoerd. Ik heb alle vertrouwen in de uitkomst daarvan.”
“Omdat de berichten aan mij zijn toegeschreven is na onderling overleg besloten dat ik tijdelijk terugtreed als voorzitter”
Vicevoorzitter Bouharrou zei dat hij gruwde van de teksten. „Bizar, dit staat mijlenver van alles wat wij doen. De Raad neemt hier afstand van en ik distantieer me van elke komma. De Joodse gemeenschap dragen wij een warm hart toe. Ik wil niets weten van dit soort flauwekul.”
Bouyafa gold jaren als invloedrijk bestuurder in islamitisch Nederland, maar hij treedt zelden in de schijnwerpers. Hij bestuurde allerlei landelijke moslimclubs, waaronder de Federatie Islamitische Organisaties Nederland (FION). Die club geldt als zusterorganisatie van de fundamentalistische Moslim Broederschap. Bouyafa ontkende dat hij betrokken was bij de broederschap.
BEKIJK MEER VAN; samenleving islam Saïd Bouharrou Yahia Bouyafa RMMN Raad van Marokkaanse Moskeeën Holocaust
Wat twee weken onderzoek naar moskeefinanciering heeft opgeleverd
NU 21.02.2020 Worden Nederlandse moskeeën door buitenlandse financiers onder druk gezet om orthodoxe boodschappen te verspreiden en radicale predikers uit te nodigen? Op die vraag hoopte de parlementaire ondervragingscommissie de afgelopen twee weken antwoord op te krijgen. Is dat gelukt?
Waarom onderzoekt de Kamer mogelijke ongewenste beïnvloeding van moskeeën?
De commissie wil inzicht krijgen in de mogelijke buitenlandse beïnvloeding van moskeeën in Nederland. Geldschieters uit Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije zouden invloed kopen door islamitische instellingen te financieren en af te dwingen dat er een orthodoxe interpretatie van de islam verspreid wordt.
Aanleiding voor de ondervraging zijn berichten van NRC en Nieuwsuur waaruit bleek dat het ministerie van Buitenlandse Zaken over een lijst beschikt van moskeeën die geld hebben aangevraagd bij buitenlandse geldschieters. De lijst is geheim gehouden, terwijl de Kamer al jarenlang om inzicht vraagt.
Parlementaire ondervraging, wat is dat?
- De parlementaire ondervraging is een iets lichtere versie van de parlementaire enquête. Het wordt ook wel de flits enquête genoemd. Dat betekent dat de voorbereiding minder intensief is, en het onderzoek van kortere duur. Wel zijn getuigen verplicht te verschijnen en worden zij onder ede verhoord.
Wat zijn we nu te weten gekomen?
De commissie sprak onder meer met AIVD-baas Dick Schoof, de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen en vertegenwoordigers van de Haagse as-Soennah-moskee en de Utrechtse stichting alFitrah.
Inlichtingenchef Schoof waarschuwde voor een nieuwe generatie salafisten, orthodoxe moslims, die hun visie op de islam in moskeeën en islamitische instellingen doordrukken. Vicevoorzitter van Raad van Marokkaanse Moskeeën Said Bouharrou beaamde dat. Volgens hem gaat het om ongeveer twintig moskeeën waar de strenge leer de overhand heeft gekregen. Volgens Bouharrou dringt een kleine groep moslims de orthodoxe interpretatie op bij andere moskeegangers.
Hajer Harzi, oud-penningmeester van de Geleense Al Houda-moskee vertelde de commissie hoe radicale moslims de moskee overnamen. Na het verhoor ontving zij naar eigen zeggen bedreigingen.
Er zijn duidelijk zorgen over de invloed van de salafistische leer op sommige moskeeën. Volgens Schoof mag de invloed van de orthodoxe stroming niet onderschat worden: ze spreken goed Nederlands, kennen hun weg op sociale media en willen een parallelle samenleving optuigen waar de salafistische leer naast de Nederlandse rechtstaat komt te staan. Hoe groot deze nieuwe generatie is, is volgens Schoof niet te zeggen.
Waarom is er zoveel te doen rond salafisme?
Is de commissie erachter gekomen of er sprake is van ongewenste beïnvloeding?
Ondanks alle aanwijzingen dat het salafisme voet aan de grond krijgt in Nederland, is niet bewezen dat Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Turkije invloed zouden inkopen om moskeeën tot een orthodoxe koers te dwingen.
Aanwijzingen zijn er wel, maar die kunnen niet hard gemaakt worden. Moskeeën as-Soennah en alFitrah erkennen geld te hebben ontvangen uit de Golf, maar bestrijden met klem dat de geldschieters zich bemoeien met de koers van de moskee.
Wettelijk gezien is financiering vanuit het buitenland ook niet verboden en de politiek wil zelf ook niet aan een verbod. Een exclusief verbod op buitenlandse financiering van moskeeën kan niet, omdat dit in strijd is met de vrijheid van godsdienst.
Bovendien zou het verbod voor alle religieuze instellingen moeten gelden, en dat willen de christelijke partijen niet. In het regeerakkoord is afgesproken om geldstromen vanuit onvrije landen zoveel mogelijk te beperken. Drie jaar later onderzoekt het kabinet nog steeds of dat juridisch wel haalbaar is.
Tot nieuwe inzichten lijkt de commissie niet gekomen te zijn. De commissie heeft geen stukken bij het ministerie van Buitenlandse Zaken opgevraagd.
Wel zijn er stukken opgevraagd bij de moskeeën, maar ook daar kwam geen hard bewijs uit naar voren. De stukken van alFitrah ontbraken, omdat de stichting die niet wil vrijgeven. De commissie heeft geprobeerd de documenten via de rechter te krijgen, maar het hoger beroep diende pas op vrijdag, een dag na het laatste verhoor.
De commissie komt naar verwachting eind april met een eindverslag.
Lees meer over: Politiek
Kabinet wil verbod op ongewenste financiering moskeeën en organisaties
NOS 21.02.2020 Het kabinet wil geldstromen uit “onvrije landen” naar moskeeën, religieuze en maatschappelijke organisaties verbieden. Ook wil het kabinet dat deze organisaties verplicht worden grote donaties van buiten de Europese Unie openbaar te maken.
In een brief aan de Tweede Kamer omschrijft het kabinet wat wordt bedoeld met onvrije landen: “Het betreft landen waar normen gelden die haaks staan op de kernwaarden van onze democratische rechtsstaat. Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen, en niet, of slechts in beperkte mate, voldoen aan de normen van rechtsstatelijkheid.”
Omdat de twee maatregelen juridisch erg ingewikkeld zijn, wordt eerst advies gevraagd aan de Raad van State. Het verbod op geldstromen mag niet in strijd zijn met “grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden”. Voor de verplichte transparantie van donaties is al een wetsvoorstel in de maak.
Parlementair onderzoek
Gisteren was de laatste verhoordag van het parlementaire onderzoek naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Het ging daarbij vooral over geldstromen van miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië naar Nederlandse salafistische en ultra-orthodoxe moskeeën.
Directeur van de AIVD Schoof zei in zijn verhoor dat financiering vanuit de Golfstaten op zichzelf geen probleem hoeft te zijn, maar wel als daarmee salafistische ‘aanjagers’ worden gesteund. De politieke stroming van het salafisme wil zich volgens de AIVD bemoeien met de politiek in Nederland.
Verschillende organisaties, zoals het Contactorgaan Moslims en Overheid en de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, hebben tegen de commissie gezegd een convenant te willen sluiten over openheid over donaties. Maar volgens die instanties willen nog niet genoeg organisaties meewerken.
Onderzoekscommissie van de Tweede Kamer
Lees hier de artikelen over alle verhoordagen;
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
– Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
– Turkse moskeeën: wij bedrijven geen politiek namens de regering-Erdogan
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4f985a46-54d2-11ea-bea3-0217670beecd.jpg)
Kabinet wil ’fout geld’ naar moskeeën aanpakken
Telegraaf 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
BEKIJK OOK:
Gelukkig mislukte poging Salam bij Op1 te krijgen
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
BEKIJK OOK:
Wanvertoning van een imam die geen opening van zaken wil geven
Grote moeite
Het feit dat Koolmees tweeënhalf jaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
BEKIJK OOK:
Onheilspellend gevoel bij optreden imam Salam
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
BEKIJK OOK:
’Koranlessen alFitrah-moskee riskant voor kinderen’
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
BEKIJK OOK:
Beelden: moskeevoorzitter ruziet met Tweede Kamerleden
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
BEKIJK MEER VAN; misdaad, recht en justitie overheidsbeleid overheid islam mensheid Wouter Koolmees Salam Jan van Zanen Den Haag alFitrah-moskee
Kabinet wil ’fout geld’ naar moskeeën aanpakken
MSN 21.02.2020 In de week van het omstreden verhoor van imam Salam in de Tweede Kamer, sorteert het kabinet voor op het aanpakken van buitenlandse financiering van moskeeën.
Hiermee wordt een voornemen uit het regeerakkoord verder vormgegeven. Het kabinet wil een verbod van financiering uit onvrije landen richting maatschappelijke en religieuze organisaties. „Het gaat daarbij om landen die geen godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting of vrijheid van vereniging kennen”, aldus minister Koolmees (Sociale Zaken).
Of het voornemen ook in daden kan worden omgezet is nog onduidelijk. Koolmees wil eerst advies van de Raad van State ’gezien de complexiteit van dergelijke maatregelen’.
Ordinaire ruzie
Een speciale ondervragingscommissie van Kamerleden doet momenteel onderzoek naar ongewenste geldstromen naar moskeeën. Het verhoor van imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee leidde tot een ordinaire ruzie, waar de geestelijke geen respect toonde voor de volksvertegenwoordiging en geen antwoorden gaf op een aantal gestelde vragen.
In het parlement wordt gevreesd dat golfstaten via forse donaties extremistisch islamitisch gedachtegoed proberen te verspreiden in Nederland. De commissie houdt verhoren en doet eigen onderzoek om met voorstellen te komen deze geldstromen en invloeden aan te pakken.
Grote moeite
Het feit dat Koolmees twee-en-een-halfjaar na zijn aantreden niet zelf met een plan komt om de geldstromen aan te pakken, geeft aan dat het kabinet grote moeite heeft om de wensen uit het regeerakkoord in daden om te zetten.
Dit komt onder meer vanwege grondwettelijke vrijheden rond vereniging en godsdienst. Zo is het Den Haag al lange tijd een doorn in het oog dat er door moskeeën Koranlessen kunnen worden aangeboden aan kinderen, zonder dat de overheid in de gaten kan houden of die wel conform Nederlandse wetgeving plaatshebben. Een Koranles is officieel geen onderwijs en valt dus buiten de bevoegdheid van de Inspectie van het Onderwijs.
Koranles
In de Kamerverhoren van deze week werd duidelijk dat kinderen op de alFitrah-moskee maar liefst veertien uur Koranles krijgen, waar ze onder meer te horen krijgen dat het vieren van Sinterklaas en Kerstmis niet goed is.
Deze vieringen zouden immers christelijk zijn en daarmee taboe. Ook heeft de Kamer zorgen over wat kinderen wordt aangeleerd over homoseksualiteit, polygamie en uithuwelijking. Aangetroffen lesmateriaal uit Saudie-Arabië beloofde niet veel goeds.
De Utrechtse burgemeester Van Zanen heeft eens verkend of de inspectie Jeugdzorg op de moskee afgestuurd kon worden, maar dit bleek niet mogelijk. Hij raadde de commissie aan met een voorstel te komen om een dienst in te stellen die toch kan meekijken bij de Koranlessen.
Aanpakken bestuurders
Tot nu toe komt het kabinet niet verder dan het aanpakken van bestuurders in moskeeën die zich niet aan regels houden. Ook is er een wet in de maak waarmee er meer transparantie rond buitenlandse financiering moet komen.
Dit is volgens Koolmees ’een eerste stap’ op weg naar inzicht krijgen in aard en omvang van de geldstromen. Het aanpakken ervan is een tweede en daartoe wordt nu advies gevraagd aan de Raad van State.
Laatste verhoordag commissie moskeeën, wat heeft het opgeleverd?
NOS 20.02.2020 De laatste verhoordag van de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt is achter de rug. Grote vraag is wat de conclusie van de commissie zal zijn: is er sprake van die beïnvloeding uit “onvrije landen”, en zo ja, moet de overheid ingrijpen?
Een terugblik op twee weken verhoren onder ede.
Het meest spraakmakende verhoor was dat met imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht, gisteren. Hij weigerde meteen al op te staan bij het afleggen van de belofte en noemde het verhoor een poppenkast.
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Het verhoor van Salam krijgt een juridisch staartje. Hij wilde nauwelijks antwoord geven op vragen over zijn moskeescholen, waar kinderen leren dat andersgelovigen slecht zijn en dat homoseksualiteit bestraft moet worden. Ook wilde hij niet zeggen of er niet-wettige islamitische huwelijken worden gesloten.
De commissie onderzoekt of hij voor meineed kan worden vervolgd. Zulke juridische stappen moeten wel kans van slagen hebben, want het proces verliezen zou schadelijk kunnen zijn voor het aanzien van de commissie.
En dan is er morgen het hoger beroep van de stichting alFitrah van dezelfde imam Salam. Die moet volgens een uitspraak van de rechter informatie en documenten aan de Tweede Kamer geven, op straffe van een dwangsom. De stichting vecht dat aan.
Geen invloed in ruil voor geld
Dan de centrale onderzoeksvraag. Uit geen van de verhoren is gebleken dat er een direct verband is tussen geld uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië en religieuze invloed. Er zijn geen contracten boven water gekomen waarin een geldschieter eist dat er bepaalde religieuze lessen worden gegeven, of bepaalde imams moeten preken.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom haalde bijvoorbeeld miljoenen binnen uit Qatar en Koeweit. Maar hij bestrijdt dat daar religieuze invloed voor werd teruggevraagd. Ook El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven, Taheri van de As-Soennah-moskee in Den Haag en Salam van alFitrah zeggen dat hun geldschieters geen invloed hebben op de religieuze koers.
Toch worden er soms mensen uit deze landen benoemd in moskeebesturen, bijvoorbeeld vlak nadat er een grote financiële donatie is gedaan. Maar de betekenis daarvan is onduidelijk.
Van discussie tot bedreigingen
Wat de onderzoekscommissie ook heeft opgeleverd is veel discussie buiten de verhoorzaal. Vier islamitische organisaties stuurden een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Zij vinden het niet eerlijk dat alleen moskeeën en hun geldstromen worden onderzocht.
En op sociale media discussiëren mensen over de vraag welke islamitische organisaties eigenlijk welke moslims en moskeeën vertegenwoordigen.
Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, werd na zijn verhoor aangevallen op sociale media. Hij had gezegd dat de AIVD terecht waarschuwt voor de negatieve invloed van een kleine groep jongere, fundamentalistische moslims.
Hajer Harzi kreeg via haar dochter dreigvideo’s toegestuurd. “Een kogel is zo besteld”, riepen gemaskerde jongens in een filmpje. Zij had de commissie verteld over de invloed van extremistisch gedachtengoed in de moskee Al Houda in Geleen.
Bouharrou en Harzi worden op sociale media door sommige mensen voor leugenaar of verrader uitgemaakt, terwijl anderen hen juist dapper vinden en het voor ze opnemen.
Hoe gaat het dan wel?
Uit verschillende verhoren kwam naar voren dat sommige Nederlandse moslims zich laten beïnvloeden door buitenlandse ultra-orthodoxe stromingen. Dat gaat via informele internationale netwerken en via sociale media zoals YouTubefilmpjes, niet zozeer via formele financiële overeenkomsten. De groep salafistische en ultra-orthodoxe moslims in Nederland is hierdoor gegroeid, blijkt uit onderzoek van de AIVD.
Islamitische organisaties die geen problemen hebben met salafisme of juist kiezen voor een orthodoxere koers, zoeken zelf hun financiers op in de Golfstaten. Zij weten via hun netwerk hoe zij dat moeten doen.
Met het geld worden koranscholen bekostigd en nieuwe moskeeën gebouwd door steeds professioneler opererende Nederlandse organisaties. Die hebben een aantrekkingskracht voor bepaalde jonge moslims en gezinnen die er zelf voor lijken te kiezen strenger in de leer te zijn dan hun ouders.
De commissie moet een voorzet geven aan de Tweede Kamer of hier wel of niet moet worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door de Onderwijsinspectie zeggenschap te geven over informele weekendscholen, of door openbaarheid van donaties uit het buitenland te verplichten. Maar elke maatregel die de vrijheid van godsdienst in gevaar brengt, zal moeilijk bespreekbaar zijn.
In april 2020 wil de commissie het eindrapport klaar hebben.
Twee weken verhoren
Lees hier de artikelen over de eerdere verhoordagen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
– Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
– Turkse moskeeën: wij bedrijven geen politiek namens de regering-Erdogan
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2904330c-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
’Veel Nederturken zijn blij met bemoeienis van Ankara’
Telegraaf 20.02.2020 Tegen beïnvloeding van Turkse Nederlanders vanuit Ankara is niet meer te doen. Volgens hoogleraar Erik-Jan Zürcher heeft de Turkse gemeenschap ook behoefte aan bemoeienis uit het moederland.
„Beïnvloeding vanuit Turkije in Europa is er zeker”, zei de hoogleraar Turkse talen en culturen op de laatste dag van de parlementaire verhoren over ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Donderdag stond de beïnvloeding vanuit Turkije centraal. Zürcher schetste een beeld van sterke wisselwerking tussen de Turkse regering en de gemeenschappen binnen Nederland en andere Europese landen.
De hoogleraar stipt aan dat de Turkse bemoeienis in Europa een behoefte vervult. „De Turken in Europa voelen de ’successen’ die Erdogan heeft geboekt ook echt als iets waardoor zij zelf steviger in hun schoenen staan.”
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2958ffa4-5408-11ea-ac8f-02d1dbdc35d1.jpg)
Erik-Jan Zurcher, hoogleraar Turkse talen en culturen aan de universiteit van Leiden, tijdens de de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie over moskeeën en islamitische organisaties. Ⓒ ANP
BEKIJK OOK:
Beelden: moskeevoorzitter ruziet met Tweede Kamerleden
Aan die Turkse beïnvloeding valt volgens Zürcher weinig te doen. Volgens hem zijn de instrumenten die nodig zijn om in te grijpen er al. „Anders dan goed monitoren wat er gebeurt en bestaande wetgeving handhaven, is er niet veel meer wat je kan doen.”
Diyanet-moskeeën
De commissie wilde in het tweede verhoor van Murat Türkmen, secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland, weten of via de zogeheten Diyanet-moskeeën ook politieke invloed op Turkse Nederlanders wordt uitgeoefend. Die stipte in zijn openingsstatement al aan dat zijn organisatie alleen een religieus doel heeft.
Maar de commissie confronteerde hem met allerlei incidenten die op heel andere doelen wezen. Zo was er een imam die een jihadpreek gaf in Hoorn. Een gratis busreis naar Almelo om te protesteren tegen de onthulling van een monument voor de Armeense genocide, waarvoor geïnteresseerden zich bij Diyanet konden aanmelden. Of de voormalige ISN-voorzitter Yusuf Acar die een lijst van Gülenisten in Nederland doorspeelde aan Ankara.
Ottomaanse marsmuziek
Volgens Türkmen waren het ’incidenten’. Hij zei vaak dat hij niet veel van de zaken af wist, omdat het voor zijn benoeming in het ISN-bestuur gebeurd was. Dat er bij het protest in Almelo Ottomaanse marsmuziek werd gespeeld, dat had volgens Türkmen ’misschien niet mogen gebeuren’. Dat een Gülenist die op de doorgespeelde lijst stond aan de commissie had verklaard dat hij vreesde voor zijn familie in Turkije, vond Türkmen ’wel vervelend’.
De verhoren van Zürcher en Türkmen waren de laatste in een reeks van de afgelopen twee weken. De commissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog gaat nu aan de slag met alle informatie. In de loop van april hoopt hij de bevindingen te kunnen presenteren. Maar het kan zijn dat de commissie besluit extra verhoren af te nemen.
Imam Suhayb Salam
Rog reageerde nog kort op de vraag of zijn commissie onderzoek doet naar meineed door imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee. Hij schoffeerde woensdag de Kamer tijdens een onheilspellend verhoor en weigerde, ook al stond hij onder ede, op sommige vragen antwoord te geven.
„We gaan de schriftelijke informatie naast de verklaringen onder ede leggen”, zei Rog over het mogelijke meineed. „Dat gaan we heel zorgvuldig wegen.”
BEKIJK OOK:
Onheilspellend gevoel bij optreden imam Salam
BEKIJK MEER VAN; samenleving misdaad, recht en justitie islam politiek conflicten, oorlog en vrede Erik-Jan Zürcher Islamitische Stichting Nederland Diyanet
Murat Turkmen, secretaris van de Islamitische Stichting Nederland (ISN) ANP
Turkse moskeeën: wij bedrijven geen politiek namens de regering-Erdogan
NOS 20.02.2020 De 148 Turkse moskeeën van Islamitische Stichting Nederland (ISN) bedrijven geen politiek en geven geen politieke boodschappen door namens de regering-Erdogan, zegt secretaris Türkmen. Hij werd verhoord op de laatste verhoordag van de Tweede Kamer-commissie die onderzoek doet naar beïnvloeding van moskeeën.
Aan Türkmen had de commissie geen vragen over salafisme of geldstromen uit Qatar of Koeweit, maar over nationalistische invloed van de Turkse regering via de stichting ISN, ook bekend als Hollanda Diyanet Vakfi.
Alle imams zijn in Turkije opgeleid en worden betaald door de Turkse overheid. Ook moeten zij verantwoording afleggen aan de Turkse attaché in Rotterdam en komen zij regelmatig bij elkaar om over preken te praten. Maar politieke instructies krijgen zij niet, denkt Türkmen. “Het gaat bijvoorbeeld over orgaandonatie, roken en alcohol, trouwstoeten die zich moeten gedragen of andere maatschappelijke ontwikkelingen.”
Na de coup
Türkmen verzekerde de commissie dat de acties van oud-bestuurder Acar fout waren en niet meer voorkomen. Acar verzamelde vlak na de couppoging in Turkije namen van Nederlandse Gülen-aanhangers en gaf die door aan de Turkse regering.
“Dat is spionage”, zei Türkmen. “We leven hier in Nederland, dat had nooit mogen gebeuren.” Acar was zowel diplomaat als bestuurder van de moskee-organisatie. Dat kan nu niet meer, zei Türkmen tegen de Kamercommissie. Volgens hem is ISN een Nederlandse organisatie, die alleen maar gebruikmaakt van de diensten van het Turkse ministerie van godsdienstzaken.
De commissie van de Tweede Kamer zei regelmatig dat er al een uitgebreid vooronderzoek was geweest. Of de commissie ook de conclusie trekt dat er van nationalistische of politieke beïnvloeding geen sprake is moet in het eindrapport blijken.
Dat wordt in april 2020 verwacht.
Eerdere verhoordagen
Lees hier de artikelen over de vijf eerdere verhoordagen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
– Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
Erik-Jan Zürcher, hoogleraar Turkse talen en culturen aan de universiteit van Leiden, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie over de buitenlandse invloed op moskeeën en islamitische organisaties. © ANP
‘Turken wordt ingeprent dat Nederland hen vijandig gezind is’
AD 20.02.2020 De Turkse gemeenschap in Nederland staat dagelijks bloot aan propaganda waarin het Westen de vijand is. Die boodschap had de hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher vanmorgen in zijn verhoor in de mini-enquête naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
De boodschap is: je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is, Erik-Jan Zürcher , Universiteit Leiden.
,,De boodschap is: je leeft in een vijandig land. Je leeft in een land dat Turkije slecht gezind is,’’ vatte Zürcher het samen. Zo’n 70 procent van de Turkse gemeenschap in Nederland is daar volgens hem vatbaar voor.
Volgens hem gaat de beïnvloeding niet via de Turkse moskeeën in Nederland, hoewel het overgrote deel is aangesloten bij de Turkse overheidsorganisatie Diyanet, dat imams en de vrijdagpreken aanlevert. Daarmee zijn in feite Turkse ambtenaren hier actief, beaamde Zürcher.
Diyanet valt rechtstreeks onder president Erdogan en voegt zich naar de wensen van de Turkse regering. Maar, stelde Zürcher, de organisatie verspreidt niet stelselmatig een anti-Europese of anti-Nederlandse boodschap. Diyanet focust op religieuze boodschappen en die zijn doorgaans gematigd van toon. ,,Radicalisering is geen issue bij Diyanet.’’
Propaganda
De antiwesterse propaganda verspreidt Turkije via sociale media en tv en kranten, die bijna allemaal het standpunt van de regering-Erdogan uitdragen. Sinds 2010 bestaat daarnaast het ‘Presidium voor Turken in het Buitenland en Verwante Gemeenschappen’, dat vooral via uitwisselingsprogramma’s en beurzen de band met de Turkse diaspora van 6,5 miljoen mensen te versterken.
Dat een groot deel van de Turkse Nederlanders open staat voor Ankara’s propaganda, komt omdat zij met Erdogan het gevoel hebben dat moslims niet welkom zijn in het Westen. ‘Dat maakt het probleem niet kleiner maar groter,’ schrijft Zürcher in een notitie ten behoeve van zijn verhoor.
Verbieden
Zürcher staat afwijzend tegen het verbieden van Diyanet in Nederland, waardoor de Turkse imams zouden moeten vertrekken. ,,Het probleem is: waar vervang je de mensen dan door?’’ Hij denkt dat er geen draagvlak is in de Turks-Nederlandse gemeenschap voor Nederlandse imams, nog los van het feit dat een Nederlandse imamopleiding nog steeds niet goed van de grond is gekomen.
Hij acht het effectiever wanneer Nederland in Europees verband de beïnvloeding van eigen onderdanen aan de kaak stelt.
‘Lange arm’
Het doorspelen van namen van Nederlandse sympathisanten van Fethullah Gülen, de grootste tegenstander van de Turkse president, aan Turkije had nooit mogen gebeuren. Dat zei Murat Türkmen, secretaris van de Turkse overheidsinstantie Diyanet, vanmiddag in een ander verhoor. Die organisatie, waar ook veel Nederlandse moskeeën aan zijn verbonden, wordt regelmatig ‘de lange arm van Turkije’ genoemd.
Het Turkse staatspersbureau Anadolu publiceerde in 2016 een lijst met Nederlandse organisaties die de omstreden prediker Gülen zouden steunen. De Turkse regering beschuldigt Gülen ervan achter de mislukte staatsgreep van 2016 te zitten. Sindsdien vervolgt president Erdogan de Gülenisten, aanhangers van de predikant. Türkmen benadrukt dat de schuldige oud-voorzitter deze lijst verspreidde op persoonlijke titel, niet uit naam van de stichting.
Diyanet wordt vaak verweten een verlengstuk van de regering in Ankara te zijn, die invloed uitoefent op Turkse Nederlanders. Türkmen werd hierover gehoord in een onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën.
Of een Turkse imam in Nederland wat hem betreft loyaal zou moet zijn aan Nederland of Turkije, wilde Türkmen niet zeggen. Wel zegt hij dat ‘het gewoon niet kan’ als de Turkse overheid aan een imam vraagt om namen door te geven.
De verhoren van de Tweede Kamer zijn vandaag afgesloten. De onderzoekscommissie verwacht eind april de resultaten aan de Kamervoorzitter aan te bieden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29acf0bc-53c4-11ea-8e8f-0255c322e81b.jpg)
Moskeeverhoren: omstreden Islamitische Stichting Diyanet gehoord
Telegraaf 20.02.2020 De secretaris van de omstreden Islamitische Stichting Nederland (Hollanda Diyanet Vakfi), de koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën, wordt donderdag door de Tweede Kamer gehoord. Hiermee worden de twee weken durende verhoren over buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse moskeeën afgesloten.
Eind 2016 kwam deze stichting in het nieuws omdat de voorzitter ervan werd beschuldigd informatie te hebben doorgespeeld aan Turkije. Hij zou namen van zogenoemde Gülenisten hebben doorgespeeld aan Ankara. De Turkse regering ziet aanhangers van de Turkse geleerde Fethullah Gülen als terroristen.
Ook hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher neemt op de laatste dag plaats bij de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer.
Eerder deze week werden een voormalige bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee uit Den Haag en de bestuursvoorzitter van de Utrechtse alFitrah-moskee al gehoord.
Eind april 2020 publiceert de onderzoekscommissie de uitkomst van het onderzoek.
Loog imam Salam onder ede? ‘Meineed is enorm pittig misdrijf’
RTL 20.02.2020 Heeft imam Suhayb Salam gisteren gelogen terwijl hij onder ede stond? De Kamercommissie die hem ondervroeg over ongewenste financiering van moskeeën, onderzoekt of er sprake is geweest van meineed. Als dat zo is, is dat een enorm pittig misdrijf, zegt hoogleraar Henny Sackers.
De verhoren voor de parlementaire onderzoekscommissie gebeuren allemaal onder ede: alle mensen die gehoord worden, moeten voorafgaand aan het verhoor verklaren dat ze de waarheid spreken.
Niet de waarheid
Over één zaak kan alvast vastgesteld worden dat imam Salam van de Utrechtse alFitrah-moskee in ieder geval niet de waarheid sprak. Hij zei onder ede tegen de commissie dat hij de financiële stukken van de moskee, die de fiscale opsporingsdienst FIOD eerder in beslag had genomen, niet heeft teruggekregen.
Maar in een eerder stuk van de rechtbank (van 17 januari), zit een bijlage waarin de stichting aangeeft de stukken in januari 2017 terug te hebben gekregen.
Dit is dat fragment:
Salam zei onder ede dat hij de stukken van de moskee niet heeft teruggekregen.
Voor het onderzoek naar meineed vergelijkt de Kamercommissie informatie uit het vooronderzoek met wat Salam heeft gezegd heeft op het verhoor.
Hoogleraar: ‘Pittig misdrijf’
Als daaruit blijkt dat de imam inderdaad meineed heeft gepleegd, is dat volgens hoogleraar sanctierecht Henny Sackers een ‘schoffering van de rechtsstaat’. Daarom zijn de sancties niet mals. “Als je meineed hebt gepleegd kun je een maximale gevangenisstraf van zes jaar krijgen en een geldboete van maximaal 20.000 euro. Afhankelijk van de ernst van de valse verklaringen.”
Heb je als getuige of deskundige gelogen tijdens een strafzaak en heeft dit gevolgen gehad voor de verdachte? Dan kan volgens de hoogleraar die celstraf zelfs oplopen tot negen jaar en een maximale geldboete van ongeveer 76.000 euro.
Sackers: “Het komt ook voor dat je in bepaalde situaties je beroep niet meer mag uitvoeren en je hebt bovendien een zwaar strafblad.”
Imam Salam van de omstreden moskee
Imam Salam werd gisteren onder ede gehoord en deed een paar opvallende uitspraken.
RTL Nieuws; Rechtspraak Moskee
Ruzie in verhoorzaal Tweede Kamer, imam Salam oneens met commissie
NOS 19.02.2020 In de verhoorzaal in de Tweede Kamer is onenigheid ontstaan tussen de parlementaire onderzoekscommissie en bestuurder en imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee in Utrecht. Het verhoor is inmiddels afgerond. “Schijnvertoning. Poppenkast”, waren de laatste woorden van Salam.
De commissie wilde weten hoe Salam de financiën van de moskee en de koranscholen heeft geregeld. In een vragensessie hierover gaf de commissie aan dat een bepaald antwoord van Salam voldoende was. De commissie stelde een volgende vraag, maar Salam bleef doorpraten.
Salam stelde enkele malen dat hij gaat over hoe hij antwoord wil geven, en niet de commissie. Die heeft veel vragen en wil een bepaalde snelheid en volgorde van onderwerpen aanhouden. Commissievoorzitter Rog greep in: “Wij bepalen hier de orde. Als het zo gaat, moet ik dit verhoor afbreken en dat wil ik niet.”
Commissie krijgt ruzie met ondervraagde Salam
Regelmatig herhaalde zich de situatie dat de commissie een vraag stelde en Salam daar doorheen bleef praten. Hij zei: “U gaat hier niet de hogere over mij spelen.” Voorzitter Rog schakelde op een gegeven moment de microfoon van Salam uit. Die reageerde boos en zei dat de commissie hem de mond wilde snoeren. Uiteindelijk ging het verhoor toch verder.
Salam wilde geen antwoord geven op de vraag of er in zijn moskee islamitische huwelijken worden gesloten zonder voorafgaand burgerlijk huwelijk. Salam antwoordde dat het aan een vader is om zijn dochter weg te geven. Commissievoorzitter Rog vindt dit geen antwoord op de vraag en beraadt zich op volgende stappen.
De commissie stelde hem ook vragen over het vieren van kinderverjaardagen, of Salam zegt dat gelovigen niet naar ‘ongelovige’ psychologen mogen, en andere vermeende uitspraken en theologische voorschriften. Daar gaf hij ook geen rechtstreeks antwoord op maar zegt dat de stichting zelf zorgt voor gelovigen die in nood zijn.
De bestuursvoorzitter van alFitrah heeft volgens zijn islamitische principes bezwaar tegen de commissie en het onderzoek. De Kamer spande eerder een rechtszaak aan tegen de stichting alFitrah omdat deze geen informatie wilde geven. Het hoger beroep dient op 21 februari.
Imam Suhayb Salam: wie wordt hier nu ongewenst beïnvloed
Eerdere verhoordagen
Er zijn al vier eerdere verhoordagen geweest. Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
– Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b07152e-5342-11ea-a1a4-02d1dbdc35d1.jpg)
Moskeevoorzitter ruziet met Tweede Kamerleden
Telegraaf 19.02.2020 Het verhoor van de geestelijke en bestuursvoorzitter Salam van de Utrechtse alFitrah moskee is woensdagmiddag uitgelopen op een ruzie met de Tweede Kamerleden die hem bevroegen. De getuige wenste niet onderbroken te worden en beschuldigde de Tweede Kamer ervan mee te doen met het demoniseren van moslims.
Het begin van het verhoor had voorspellende waarde, toen commissievoorzitter Rog aankondigde dat Salam ‘ervoor had gekozen niet te gaan staan bij het afleggen van de eed.’
Het wekte de indruk dat de getuige weinig respect had voor zijn aanstaande ondervragers. Dat bleek inderdaad het geval. Het gesprek verliep in grimmige sfeer, omdat Salam de vragen van de gekozen volksvertegenwoordigers niet, onvolledig of onduidelijk beantwoordde.
De commissie doet onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland en mag onder ede getuigen horen om de waarheid boven tafel te krijgen. Maar dat ging lastig bij dit verhoor, omdat Salam antwoorden gaf die niet pasten bij de vragen die gesteld werden. Andere antwoorden wilde hij echter niet geven.
„Of ik geef antwoord, of we gaan naar de rechter”, dreigde Salam. Hij trof de commissie al eerder in de rechtszaal, want zijn moskee weigert interne documenten over mogelijke geldstromen te verstrekken aan de commissie. De rechter gaf de commissie gelijk.
Gesprek ontspoort
Voorzitter Rog probeerde de orde te herstellen, maar ook daarna ontspoorde het gesprek nog regelmatig na onduidelijke of wisselende antwoorden. Op de vraag of hij kinderen aanleert om geen Sinterklaas te vieren, zoals het Verweij Jonker instituut constateerde, kwam bijvoorbeeld het antwoord dat Noord-Nederland geen carnaval viert.
Waarom had hij al vijf jaar geen jaarverslag bij de Kamer van Koophandel ingeleverd? Jaarverslagen kunnen ook mondeling, zei de bestuursvoorzitter.
En hoe zit het met de financiële geldstromen in zijn moskee? „Dat weet de penningmeester.”
Wie bepaalt de inhoud van de Koranlessen die de moskee 14 uur per week aan kinderen geeft? „Dat bepaalt de islam”, zei Salam.
„Alle mensen zijn welkom bij ons” sprak hij vervolgens spottend tegen Kamerlid Stoffer van de streng-christelijke SGP. „Als u geïnteresseerd bent, bent u welkom.”
BEKIJK OOK:
’Koranlessen alFitrah-moskee riskant voor kinderen’
Mannelijke fans
Op de publieke tribune zat een groepje mannelijke fans van de geestelijke, waarvan eentje net als Salam zelf in een gewaad en met een mutsje op. Zij konden zijn grappen en het gesar wel waarderen.
Des te groter waren hun vernietigende blikken richting een meisje elders op de tribune dat het waagde zachtjes te klappen toen voorzitter Rog de orde probeerde te herstellen. Ook viel op dat Kamerlid Kuzu (Denk), die ook in de commissie zit, af en toe glimlachend de confrontatie tussen zijn collega’s en de moskeebestuurder gadesloeg. Onderzoekster Pels had eerder woensdag verklaard dat bezoekers van de alFitrah moskee aangespoord zijn om op Denk te stemmen.
Nadat Salam ook nog had gezegd dat vicevoorzitter Bouharrou van de Marokkaanse moskeeën eerder deze week bij de commissie had gelogen en tien keer meineed had gepleegd, noemde hij het werk van de commissie ’een beetje schofterig’, ‘een schijnvertoning’ en diens leden zouden ‘meerdere leugens’ hebben verteld.
„Als moslims laten we ons niet demoniseren. Het is een hetze waar u ook aan bijdraagt.”
De commissie zegt zich te beraden over wat ze doet met het feit dat Salam op bepaalde vragen geen antwoorden wilde geven. Ook leek de commissie te suggereren dat ze over informatie beschikt, waaruit zou blijken Salam zelf niet de waarheid heeft verteld.
Tweets by @wouterdewinther
Loog imam Salam van alFitrah-moskee onder ede? Onderzoekscommissie onderzoekt uitlatingen
AD 19.02.2020 Bestuursvoorzitter en Imam Suhayb Salam van de alFitrah-moskee heeft mogelijk gelogen terwijl hij onder ede stond. De ondervragingscommissie beraadt zich na bestudering van zijn antwoorden op stappen tegen Salam, die vandaag hard botste met de commissie tijdens zijn verhoor.
De parlementaire ondervragingscommissie onderwierp Salam vandaag urenlang aan een verhoor en denkt dat hij tijdens antwoorden op verschillende vragen mogelijk niet de waarheid heeft gesproken. ,,We bestuderen zorgvuldig de antwoorden die de heer Salam onder ede heeft gegeven.” Dat laat de commissie weten in een statement.
Lees ook;
Een woordvoerder van de Kamercommissie legt uit dat niet alleen uitvoerig gekeken wordt naar antwoorden die Salam vandaag gaf bij de ondervragingscommissie. Ook uitlatingen die hij eerder al bij de rechter onder ede deed liggen onder een vergrootglas. ,,We beoordelen alle antwoorden en beslissen daarna over mogelijke vervolgstappen.”
Invloed
Tijdens het verhoor door de commissie vandaag werd duidelijk dat de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen niet heeft kunnen vaststellen dat buitenlandse financiers invloed uitoefenen op de gang van zaken binnen alFitrah. Dat verklaarde hij persoonlijk voor de commissie, die namens de Tweede Kamer ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen onderzoekt.
Van Zanen vertelde de commissie dat al kort na zijn aantreden in 2014 hem verontrustende berichten bereikten over de moskee. Het contact tussen de gemeente en alFitrah staat op een laag pitje sinds het kritische onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut. Volgens Van Zanen houdt imam Suhayb Salam de boot af. Verder zei Van Zanen dat hij de stellige indruk heeft dat Salam ook buiten Utrecht actief is.
Tumultueus
Het verhoor van Salam ontaardde eerder vanmiddag in een tumultueuze sessie, waarin de beschuldigingen over de tafel vlogen.
Aan het einde leek commissievoorzitter en CDA-Kamerlid Michel Rog te zinspelen op meineed gepleegd door Salam, omdat deze verklaarde geen stukken te bezitten over financiën van zijn moskeeorganisatie. ,,U beschikt wel degelijk over de stukken. U ontkent nu dat u daarover beschikt”, zei Rog. Salam ontkende ook dat zijn stichting een bankrekening heeft, wat volgens Rog wel het geval is.
Meteen na afloop van het verhoor, met de microfoon nog aan, deed Salam het geheel af als ‘een poppenkast’. Eerder sprak hij van een schijnvertoning, waarbij hij niet de kans kreeg leugens te weerleggen.
Flitsenquête
We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn, aldus Suhayb Salam.
Salam was opgeroepen als getuige in de flitsenquête naar buitenlandse geldstromen richting islamitische instellingen. Later vandaag verschijnt de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen.
Salam betichtte D66-Kamerlid Rutger Schonis van ‘schofterig gedrag’ toen hij hem niet liet uitpraten. Rog dreigde het verhoor te schorsen toen Salam erop stond dat hij kon uitpraten: ,,Of u laat mij uitpraten of ik ga naar de rechter.” En: ,,We zitten hier niet in een rechtbank. Ik hoop dat u weet wat uw grenzen en mijn grenzen zijn.”
Suhayb Salam tijdens het verhoor vanmiddag. © ANP
Salam weigert op te staan
Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet
De stemming werd al voor aanvang gezet, toen Salam weigerde te staan bij het afleggen van de eed. Vervolgens las hij een verklaring voor waarin hij stelde dat grondrechten van moslims ‘stelsel- en planmatig worden ondermijnd.’ Een aantal politici heeft ‘heropvoeding nodig’, zei hij. Later in het verhoor stelde hij dat de overheid ‘onderdrukkend’ bezig is. ,,Wij moslims bepalen mede de normen en waarden. Of het u bevalt of niet.”
Salam zei circa 1,5 miljoen euro uit Koeweit te hebben ontvangen, onder andere voor de aankoop van een pand in Utrecht. Volgens hem zijn ‘bemoeials’ van de AIVD de afgelopen jaren tot zes keer toe in Koeweit geweest met vragen over mogelijke donaties aan de Al Fitrahmoskee van Salam in Utrecht.
Alarmerend beeld
Eerder op de dag schetste onderzoeker Trees Pels van het Verweij-Jonker Instituut een alarmerend beeld van de organisatie van Salam, waar kinderen tijdens buitenschoolse lessen aangeleerd zou worden zich van de samenleving af te keren. Volgens Salam is dat ver verwijderd van de waarheid. Zijn organisatie doceert op jaarbasis honderden kinderen. ,,Er is zelfs een jaar geweest dat we de duizend haalden.”
Hij zei ‘100 procent’ transparant te zijn over de financiële gang van zaken bij Al Fitrah. Jaarverslagen worden volgens hem mondeling afgehandeld en niet schriftelijk vastgelegd. Hij beschuldigde een eerdere getuige, Saïd Bouharrou, van meineed. De vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse moskeeën verklaarde maandag dat mensen van Al-Fitrah hebben geprobeerd in Nijmegen voet aan de grond te krijgen.
Islamitisch huwelijk
Salam weigerde ja of nee te zeggen op de vraag of hij islamitische huwelijken heeft afgesloten. ,,We begeleiden de mensen in hoe zij volgens de islam behoren te leven. Als ze ons vragen: doen jullie aan huwelijken, dan is ons antwoord heel simpel: als deze meid een vader heeft, dan kan hij haar zelf huwen.”
Voorzitter Rog wees hem op zijn medewerkingsplicht. ,,U heeft de commissie meerdere keren geen antwoord gegeven op de vraag of het voorgekomen is dat u of anderen binnen Al Fitrah islamitische huwelijken hebben gesloten.” Hij ontkende dat zo’n huwelijk strafbaar is, hoewel commissielid Chris Stoffer hem artikel 449 uit het wetboek van Strafrecht voorhield.
Het verhoor van Trees Pels kwam vanmorgen als eerst aan bod © ANP
Ook op de vraag of hij moslims doceert niet mee te doen aan Nederlandse feestdagen en hen aanraadt niet-gelovigen niet aan te kijken, kwam geen simpel ja of nee. Zijn omstandige antwoorden klonken wel als een bevestiging, al benadrukte hij dat het de kinderen vrij staat zelf te beslissen.
In de verhoren van de ondervragingscommissie van de Tweede Kamer staat vandaag de Utrechtse alFitrah-moskee centraal. We volgden de verhoren in dit liveblog, dat inmiddels is afgesloten.
© Aangeboden door RTL Nieuws Imam Salam, bestuursvoorzitter en geestelijke leider van de Stichting alFitrah
Omstreden imam tijdens roerig verhoor: ‘Wij laten ons door niemand domineren’
MSN 19.02.2020 “Schijnvertoning. Poppenkast.” Deze woorden klonken in de verhoorzaal van de Tweede Kamer uit de mond van de omstreden Utrechtse imam Suhayb Salam. De imam stond voor een speciale commissie die onderzoek doet naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën.
Al voordat het verhoor begon, had imam Salam al ruzie met de parlementaire onderzoekscommissie. “Ik weiger te staan bij het afleggen bij de eed”, sprak de imam van de Utrechtse alFitrah-moskee. Die moskee ligt onder een vergrootglas, onder andere omdat de kinderen bang gemaakt zouden worden voor Nederlandse tradities.
1,5 miljoen uit Koeweit
Vooraf wilde Salam geen inzicht geven in de boekhouding van zijn ultra-orthodoxe moskee. Onder ede gaf de imam toe: zijn moskee kreeg 1,5 miljoen uit Koeweit. “Zonder voorwaarden.”
Over de rest van de financiën van zijn moskee kon hij weinig zeggen. “Ik heb geen inzicht in onze jaarverslagen. Ik ben niet echt een financieel expert. Dat heeft onze penningmeester”. Zijn verweer was dat de Fiod de stukken in beslag heeft genomen. Eerder deze week zei de oud-voorzitter van de As-Soennah moskee in Den Haag dat zij 2,5 miljoen kregen uit Koeweit. Ook zonder voorwaarden.
‘We laten ons door niemand domineren’
De commissie onder leiding van CDA’er Michel Rog had veel vragen aan de imam. Regelmatig kwam het tot een flinke clash. Zo vond de imam dat hij ging over hoe hij antwoord wilde geven, en niet de commissie. “Ik bepaal wanneer u geantwoord hebt en niet u”, zei Salam met ferme toon.
“Ik wil niet dat mijn antwoorden afgehakt worden. We zitten hier niet in een rechtbank.” Bij een van de clashes moest per ongeluk een glas water van de imam het ontgelden. Volgens de imam heeft de moskeestichting een breed scala aan activiteiten. “We hebben een hele brede inzet. Het programma wordt bepaald door de islam.”
Hij vond verder dat de overheid ‘onderdrukkend bezig is.’ “Moslims bepalen mede de normen en waarden. Of u dat nu bevalt of niet.”
Verjaardag vieren?
De ondervragingscommissie wilde ook weten of de imam de kinderen doceerde dat zij geen verjaardagen, kerst, of Sinterklaas mogen vieren. “Wat ik doceer, is dat wij moslims zijn en dat wij vrijheden hebben. En wij laten ons door niemand domineren”, antwoordde de imam.
Op de vraag of de vrouw een man de hand kan schudden zei hij: “Als de vrouw ervoor kiest de man geen hand te schudden dan is dat gewaarborgd in de wet. Dat is vrijheid van godsdienst.”
‘Vader huwt de vrouw’
De ondervragingscommissie wilde verder weten of de imam ook islamitische huwelijken buiten de Nederlandse wet om sluit. “Wij begeleiden mensen. Degene die de vrouw huwt, is haar vader.”
De commissie concludeerde: er kwam geen antwoord op de vraag. Dat gold voor meerdere vragen die aan de imam werden gesteld. Die eindigde het tumultueuze verhoor met de woorden: “Schijnvertoning. Poppenkast.”
Verhoren over ongewenste financiering moskeeën
- Een speciale commissie van de Tweede Kamer doet onderzoek naar ongewenste buitenlandse financiering van moskeeorganisaties.
- En of dat leidt tot radicale beïnvloeding.
- Uit de verhoren wordt vooral duidelijk dat er achter moskeemuren dingen gebeuren die misschien onwenselijk zijn,maar daarmee zijn ze nog niet onwettig.
- De commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog ondervraagt daarvoor allerlei betrokkenen onder ede.
- Vandaag was dat onder meer de Utrechtse imam Suhayb Salam.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/465366a8-5354-11ea-9ccb-0255c322e81b.jpg)
Islamitische hogeschool neemt schoorvoetend afstand van uitspraken eigen rector
Telegraaf 19.02.2020 De islamitische hogeschool IUASR in Rotterdam neemt vlak voor een door het kabinet gestelde deadline afstand van een deel van de omstreden uitspraken van haar eigen rector, Ahmet Akgündüz. De vraag is nu of minister Van Engelshoven (Onderwijs) hiermee genoegen neemt.
Rector Akgündüz ligt bij de D66-bewindsvrouw onder een vergrootglas sinds hij discriminerende en opruiende uitspraken heeft gedaan. Hij zei op de Turkse televisie dat tegenstanders van de Turkse president Erdogan volgens de Koran afgeslacht mogen worden. Ook sprak hij zijn walging uit over een ’Europese islam’ die ruimte biedt voor homo’s en vrouwelijke imams.
Bekijk ook:
Onderzoek naar bizarre uitspraken islamitische rector R’dam
Van het kabinet kreeg de islamitische hogeschool de opdracht om via een advertentie in een landelijke krant afstand te nemen van de uitspraken. Dat lijkt de school woensdag te hebben gedaan in het Nederlands Dagblad, een krant met een relatief kleine oplage en een betaalmuur.
„De IUASR neemt afstand van voornoemde uitlatingen van Prof. Dr. A. Akgündüz voor zover die zijn opgevat als rechtvaardiging voor het oproepen tot geweld”, luidt de verklaring.
’Juristen kijken ernaar’
Het ministerie van Onderwijs laat weten dat juristen de advertentie momenteel bestuderen en wegen. Als het door minister Van Engelshoven te licht wordt bevonden dan dreigt de hogeschool haar accreditatie te verliezen. De studenten hebben dan geen recht meer op studiefinanciering en kunnen geen bachelor meer halen. „Er wordt nu gekeken of ze voldaan hebben aan het verzoek. En hoe dit juridisch zit”, aldus een woordvoerder van de D66-bewindsvrouw.
VVD-Kamerlid Dennis Wiersma zit op het vinkentouw. Hij vraagt zich af waarom de school zo lang wacht met het afstandnemen van de de uitspraken van Akgündüz. „En waarom sturen ze hem niet de laan uit?”
De procedure die nodig is om de school de duimschroeven aan te draaien en de accreditatie te omtnemen vindt hij sowieso te lang. Een Kamermeerderheid is dat met hem eens. Minister Van Engelshoven moet met een plan komen om dat te verkorten.
Bekijk meer van; politiek discriminatie universiteit onderwijzen en leren islam Ahmet Akgündüz Rotterdam IUASR
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2caa50c-531f-11ea-b321-0218eaf05005.jpg)
Trees Pels, emeritus hoogleraar en senior onderzoeken bij het Verweij-Jonker instituut, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
’Koranlessen alFitrah-moskee riskant voor kinderen’
Telegraaf 19.02.2020 De Tweede Kamer kreeg woensdagochtend een duister beeld over de invloed op kinderen van orthodoxe Koranlessen in de Utrechtse alFitrah moskee.
Onderzoekster Trees Pels van het Verwey-Jonker Instituut vertelde aan de parlementaire ondervragingscommissie dat er intimidatie plaatsheeft en fundamentalisme hoogtij viert. De lessen zouden ’riskant’ zijn en ’afstand tot de samenleving bevorderen’.
„De boodschap is zeer fundamentalistisch en dogmatisch”, vertelde Pels, die twee onderzoeken deed naar de pedagogische kwaliteiten van wat er aan Koranlessen wordt aangeboden in de moskee.
Kinderen krijgen al op jonge leeftijd les. Dit gebeurt buiten het zicht van de onderwijsinspectie, want die houdt op dit soort ’onderwijs’ geen toezicht.
Streng-islamitische norm
Volgens Pels gaat het om veertien uur per week. Daar leert men niet alleen maar de Koran te lezen, maar doet men aan religieuze en morele vorming naar streng-islamitische norm. Kinderen kunnen er al op zeer jonge leeftijd mee in aanraking komen.
„Kinderen krijgen te horen dat Allah hen zal straffen als ze zich niet aan de norm houden”, aldus Pels. Ze noemde als voorbeeld dat meisjes wordt aangeleerd om niet alleen uit te gaan of op schoolreisje mee te gaan. Daar moest dan een chaperonne mee. „Ze kregen op hun kop en werden geïntimideerd als dat wel was gebeurd.”
Sinterklaas
De moskeelessen ondermijnen wat men op Nederlandse scholen leert, verklaarde Pels. „Kinderen kunnen ontmoedigd raken om mee te doen met regulier basisonderwijs.” De onderzoekster noemde als voorbeeld deelname aan vieringen, zoals Sinterklaas. „Kinderen worden angstig gemaakt om mee te doen.”
Weliswaar zou gezegd worden dat kinderen een eigen keuze moeten maken, maar Pels signaleerde dat druk van de moskee en ouders zwaar kan wegen voor kinderen. Ze waarschuwde dat de Koranlessen het kritisch denkvermogen van kinderen ondermijnen.
De aantrekkingskracht van de moskee komt volgens haar bijvoorbeeld voort uit het feit dat moslims zich in de moskee veilig zouden voelen om zichzelf te zijn. Tot een paar jaar geleden werd stemmen bij verkiezingen ontmoedigd, hoorde de commissie. Tegenwoordig is men daar wat gematigder over, maar wel met een duidelijk stemadvies. „Denk”, zei Pels.
Later woensdag spreekt de commissie die onderzoek doet naar buitenlandse geldstromen richting moskeeën in Nederland, met alFitrah-bestuursvoorzitter en geestelijk leider Salam en de Utrechtse burgemeester Van Zanen.
‘Financiers as-Soennah moskee kwamen uit buitenland, maar hadden geen invloed’
Den HaagFM 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee. Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit. Het zou gaan om miljoenen euro’s.
Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
‘Financiers as-Soennah moskee kwamen uit buitenland, maar hadden geen invloed’
OmroepWest 17.02.2020 De as-Soennah moskee krijgt geld uit het buitenland, maar volgens voormalig voorzitter Abdelhamid Taheri hebben de financiers geen invloed op het beleid van de moskee.
Taheri werd maandag onder ede gehoord naar aanleiding van berichten over geldstromen naar moskeeën in Nederland vanuit dubieuze golfstaten. Ook ex-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke moest voor de commissie verschijnen.
Aanleiding voor de parlementaire ondervraging is een onderzoek van NRC Handelsblad en tv-programma Nieuwsuur. Daaruit blijkt dat islamitische instellingen, waaronder de as-Soennah moskee, in Nederland subsidie hebben aangevraagd en ontvangen uit Golfstaten als Saudi-Arabie en Koeweit.
Het zou gaan om miljoenen euro’s. Inlichtingendienst AIVD waarschuwde de gemeente Den Haag in 2017 al voor een omstreden financier van de as-Soennah moskee. Het islamitische centrum ontving volgens de dienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Ook zouden met de geldstroom extremistische ideeën kunnen mee vloeien.
Het moskeebestuur liet eerder weten weleens geld te hebben gekregen vanuit Koeweit, maar dat er ‘op geen enkele wijze invloed is uitgeoefend’. De moskee zou de weldoeners nadrukkelijk hebben gezegd op geen enkele wijze bemoeienis te dulden.
Taheri vertelde dat de moskee geld uit diverse bronnen krijgt. Voor de dagelijkse gang van zaken komt het geld volgens de moskee uit Nederland, bijvoorbeeld door inzamelingen tijdens het vrijdaggebed. Alleen voor bijzondere uitgaven wordt er subsidie in het buitenland gevraagd.
Bemiddelaar
Deze buitenlandse subsidies waren het onderwerp van de parlementaire ondervraging. Taheri vertelde een bemiddelaar in Koeweit te hebben die voor de Haagse moskee in het land op zoek ging naar fondsen en donaties.
Hierbij ging het om bedragen tot 2,5 miljoen euro. Bij vragen moest Taheri toegeven dat hij niet wist waar het geld precies vandaan kwam. Hij kon niet garanderen dat er geen sprake is geweest van inmenging door deze buitenlandse financiers.
De berichten waren voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah-moskee kreeg tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Daar ging een streep doorheen.
Pauline Krikke
Ook voormalig burgemeester Pauline Krikke moest verschijnen voor de commissie. Zij verklaarde dat gemeenten en andere overheden meer mogelijkheden moeten krijgen om de financiering van kerken en moskeeën te controleren. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een ‘giftige boodschap’ vanuit het buitenland geschonken zijn.
Verder wilde de voormalig burgemeester niet veel kwijt. Zo wilde ze geen antwoorden geven op vragen over hoe de informatie over de financiering van de as-Soennah moskee tot haar kwam. ‘Ik weet niet zeker of ik dit mag delen, dus daar wil ik niets over zeggen’, verklaarde ze.
Onder ede
De onderzoekscommissie startte vorige week met de openbare verhoren onder ede. De tweede week begon maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. Verschijnen voor de onderzoekscommissie is verplicht.
LEES OOK: Taheri en Krikke verhoord over financiering moskeeën
Meer over dit onderwerp: AS SOENNAH MOSKEE PAULINE KRIKKE
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/353741ba-51a0-11ea-8424-02d2fb1aa1d7.jpg)
Abdelhamid Taheri, voormalig bestuursvoorzitter van de moskee As-Soennah, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
Moskee kreeg 2,5 miljoen uit Koeweit ’zonder voorwaarden’
Telegraaf 17.02.2020 De omstreden moskee As-Soennah in Den Haag kreeg in 2014 en 2015 in totaal bijna 2,5 miljoen euro uit Koeweit zonder dat er speciale voorwaarden zijn gesteld. Dat zegt Abdelhamid Taheri, tot september vorig jaar bestuursvoorzitter van het gebedshuis.
Het geld was aangevraagd voor speciale projecten, zoals het drukken van de koran, aldus Taheri tegen de Tweede Kamer. Een commissie van de Kamer onderzoekt of moskeeën worden beïnvloed door buitenlands geld. De vrees bestaat dat streng islamitische landen met hun geld hier de radicalisering van jongeren aanjagen.
„We zijn onafhankelijk”, benadrukte Taheri. Volgens hem zijn er geen eisen aan de donaties verbonden. „Daar maak ik me geen zorgen om. Absoluut niet. Op geen enkele manier.” Er zou dan ook geen link zijn met extremistische organisaties.
BEKIJK OOK:
Haagse raad wil af van subsidie As Soennah-moskee
BEKIJK OOK:
Tweede verhoorweek omstreden moskeeën begonnen
Volgens hem komen de schenkingen uit islamitische inzamelingen, en gaat het om aalmoezen. De aanvragen zouden zijn geregeld via een contactpersoon in Koeweit, een sjeik die ook in As-Soennah predikte.
Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke, die te maken had met As-Soennah, zei in haar verhoor dat er te weinig bevoegdheden voor gemeenten zijn. Ze vindt dat er een landelijk expertisecentrum moet komen. Ook moet een minister geld kunnen laten terugstorten of bevriezen, mocht dit met een „giftige boodschap” vanuit het buitenland geschonken zijn. „Als dit geregeld is, is dat een hele forse stap.”
BEKIJK MEER VAN; samenleving politiek islam Abdelhamid Taheri Den Haag As-Soennah Koeweit
Pand dat As Soennah met ‘aalmoezen’ uit Koeweit kocht door truc ineens twee keer zo duur
AD 17.02.2020 Vragen naar de achtergrond van de partijen die tonnen beschikbaar stelden aan de As-Soennah moskee? Dat deed het bestuur niet, totdat Nieuwsuur over dubieuze donors berichtte, stelde ex-voorzitter Taheri vandaag. Daar is de Tweede Kamer, die hem onder ede hoorde, nog niet klaar mee.
Taheri was tot een half jaar geleden de aanvoerder van de salafistische moskee aan de Haagse Fruitweg, die door leden van de Hofstadgroep bezocht werd in de jaren voordat een lid hiervan Theo van Gogh vermoordde. In de jaren daarna baarde imam Fawaz Jineid opzien met zijn preken vol boodschappen die recht ingingen tegen wat goed gebruik is in Nederland.
Lees ook;
De imam werd in 2012 aan de kant gezet, waarna het leek of de moskee liberaler werd. Tot bleek dat in online religieuze lessen meisjesbesnijdenis werd gepromoot.
Opmerkelijk
Toen hierover ophef ontstond, haalde As-Soennah het filmpje offline. Vandaag tijdens de parlementaire mini-enquête naar buitenlandse beïnvloeding vertelde Taheri dat er intern iets was misgegaan, toevallig juist net deze ene keer waar ophef over ontstond. ,,Wij hebben een religieuze commissie die alle docenten van de juiste informatie en stencils voorziet. Maar die was net deze ene keer niet geweest.” Een opmerkelijk relaas, het filmpje stond toen namelijk al twee jaar online.
Dit naar de Nederlandse samenleving toe tolerantie prediken, maar binnen de eigen kring iets heel anders verkondigen werd vorige week door AIVD-baas Dick Schoof ‘façadepolitiek’ gedoopt. Taheri wierp verre van zich dat As-Soennah zich van zulke praktijken zou bedienen. ,,Dat kan je als imam niet maken, daar prikken jongeren doorheen.”
Dubieuze stichtingen
Dat kan zijn, maar na de woorden van Schoof prikt de onderzoekscommissie van de Kamer ook door dubbele boodschappen uit de moskee heen. En die kwamen er, juist toen het verhoor van Taheri richting de kern ging: financiering van dubieuze stichtingen uit golfstaten, die contact zouden hebben met terreurorganisaties.
JW Navis @jwnavis
In 2014 en 2015 werd door zo’n club uit Koeweit een bedrag van 2,5 miljoen overgemaakt naar As-Soennah. Niet ineens, maar in meerdere stortingen, maar in vier. Of Taheri dat niet gek vond? Waar hij eerst zei dat niet hij, maar de penningmeester verstand van financiën had, antwoordde hij nu dat ‘er soms wel eens nabetalingen komen, omdat een collecte langer voortduurt’. Maar, riposteerde Kamerlid Aukje de Vries: ‘Deze stortingen werden allen op dezelfde dag overgemaakt’. Toen bleef Taheri het antwoord schuldig.
De moskee was volgens Taheri aanvankelijk niet geïnteresseerd in de herkomst van dit grote bedrag, bestemd voor de aankoop van een gebouw aan de Radarstraat waar de As -Soennah Holding BV ‘maatschappelijke activiteiten’ zou gaan ontplooien. Pas na berichtgeving hierover in opnieuw Nieuwsuur, werd dit onderzocht.
De naam van de stichting? Taheri zou het niet weten, zegt hij als hem de naam wordt voorgehouden. ‘Ik ken alleen de Arabische naam’. Het geld bestaat uit aalmoezen, iedereen in de islamitische staten is gehouden 2 procent van zijn inkomsten aan deze ‘za’kaat’ te besteden. Speciale commissies selecteren als bestemming doelen in landen die qua islam nog ‘ontwikkelingslanden’ zijn, zoals Nederland.
Aalmoezen
Van dit geld maakte As-Soennah gebruik voor de aanschaf van het pand. Van de herkomst van het geld zei Taheri niets te weten, wel wist hij weer precies dat er een speciale vastgoedtruc werd uitgehaald bij de aanschaf van het pand aan de Radarstraat. Dat verdubbelde hierdoor op slag in waarde.
De verkoper verkocht het pand op papier voor één miljoen aan een tussenpersoon, die het pand dezelfde dag voor 1,9 miljoen aan As-Soennah doorverkocht. Hoe die winst (betaald met de ‘aalmoezen’ uit Koeweit) is verdeeld, wil de parlementaire onderzoekscommissie graag weten.
Stampij
Gek genoeg ontbraken alle notulen en bestuursverslagen van As-Soennah uit de jaren dat deze giften binnenkwamen, althans toen deze door de Kamer met een gerechtelijke vordering werden opgevraagd. Werd er in die jaren dan niets genotuleerd, was de vraag aan Taheri. ‘O zeker wel. Maar niet alles’.
Die stukken zijn ondanks een gerechtelijk bevel niet aan de Tweede Kamer gegeven. Taheri’s advocaat maakte hierover stampij, daarna werden de antwoorden weer vaag. Zo vaag, dat het niet uitgesloten is dat binnenkort ook de penningmeester van de moskee nog onder ede uitleg mag komen geven.
Na Taheri werd ex-burgemeester Krikke gehoord. Zij bleek niets te weten over de geldstromen en de gemeente was ook niet bij machte er iets aan te doen.
As Soennah onder vuur in Tweede Kamer om financiering, Krikke aan het woord
AD 17.02.2020 De Haagse As Soennah moskee staat vandaag centraal bij de parlementaire verhoren over de financiering van moskeeën door buitenlandse mogendheden. Behalve de oud-voorzitter zal ook ex-burgemeester Krikke onder ede worden ondervraagd.
Daarbij draait het met name om de bedragen die de moskee volgens inlichtingendienst AIVD ontving van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS). Dat is een liefdadigheidsinstelling uit Koeweit die door de Verenigde Staten in verband wordt gebracht met het financieren van terroristen.
Lees ook;
RIHS gaf in Nederland geld voor het verspreiden van de islam en de bouw van moskeeën, maar zou daarnaast ook Jahbat Al Nusra hebben gefinancierd. Dat is een van de strijdende partijen in Syrië en Irak. De militie geldt als de lokale tak van Al Qaeda, het terreurnetwerk dat achter de aanslagen van 11 september 2001 in de VS zat.
De financiering van de As Soennah door RIHS is daarmee brisant want de circa 60 jongeren uit Den Haag die geronseld werden voor de jihad en ten strijde trokken in het Midden-Oosten, sloten zich na hun uitreis bijna allemaal aan bij Al Nusra.
Voormalig burgemeester van Den Haag Pauline Krikke. © Still uit video
‘Light-versie’
Het parlementaire onderzoek dat nu loopt, een ‘light-versie’ van een parlementaire enquête, richt zich op de vraag of met de buitenlandse oliedollars ook invloed in de Nederlandse moskeeën is gekocht. Sinds een aantal jaren maakt het salafisme, een van de meest orthodoxe stromingen binnen de islam, een grote opmars door in Nederland. De aanhangers zijn zó fanatiek, dat ze liberalere moslims de les lezen dat zij niet gelovig genoeg zouden zijn. Hierdoor raakte deze groep in de verdrukking en kon het salafisme nog verder groeien.
De omstreden imam Fawaz Jneid riep vanaf het spreekgestoelte van het gebedshuis aan de Fruitweg openlijk op om ten strijde te trekken in Syrië. De moskee nam afscheid van hem, waarna Jneid zijn toevlucht zocht tot onder meer een boekwinkel. Hierop nam burgemeester Krikke een onorthodoxe maatregel: ze legde de imam een gebiedsverbod op voor zowel de Schilderswijk als Transvaal. Jneid vocht dit aan bij de rechter, maar die gaf Krikke gelijk.
Fawaz Jneid. © ANP
Samenwerking met moskee
De in oktober opgestapte burgemeester brak in haar benadering van de As Soennah pontificaal met het beleid van haar voorganger Jozias van Aartsen. Die zocht de samenwerking op met de moskee, onder meer om in de wijk de rust te bewaren tijdens oud en nieuw. Dat was zó succesvol, dat de gemeente ook na de dagenlange rellen vanwege de dood van Mitch Henriquez in 2015 haar toevlucht tot de moskee zocht, om de geest weer in de fles te krijgen.
As-Soennah © ANP
Hierop verschenen vrijwilligers van de As Soennah getooid in gele hesjes in de straten. Op slag keerde de rust terug. Daar was iedereen blij mee, maar het riep tegelijk de vraag op wie nu echt de baas was in de Schilderswijk: het bevoegd gezag of de moskee. Na de onthullingen over de verdachte geldstromen van Nieuwsuur verbrak de gemeente de samenwerking met de buurtvaders.
Verslaggever Jan-Willem Navis is bij de zitting aanwezig en twittert live mee.
https://twitter.com/jwnavis?ref_src=twsrc%5Etfw
Oud-burgemeester Krikke: expertisecentrum financiering moskeeën nodig
NOS 17.02.2020 Er moet een landelijk expertisecentrum komen dat de buitenlandse financiering onderzoekt van organisaties die “giftige boodschappen” verspreiden. Oud-burgemeester van Den Haag Pauline Krikke deed die oproep tegenover de Tweede Kamercommissie die zich buigt over de buitenlandse beïnvloeding van moskeeën.
Krikke doelt niet alleen op moskeeën, maar ook op christelijke en niet-religieuze organisaties. Die kunnen ook ongewenste boodschappen verspreiden, benadrukte ze. “Bijvoorbeeld het ontkennen van de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het ontkennen van homoseksualiteit of het belemmeren van de keuzevrijheid bij abortus.”
Het landelijke expertisecentrum moet signalen verzamelen en organisaties onderzoeken. Daarbij moeten er geen verschillen zijn tussen gemeenten, zoals nu wel het geval is. Ze deed de oproep twee jaar geleden ook al, na het nieuws dat de Haagse As-Soennah-moskee een omstreden Koeweitse investeerder had.
Besnijdenis
Krikke was uitgenodigd door de commissie omdat zij als burgemeester van Den Haag te maken had met deze As-Soennah-moskee. Ze heeft uiteindelijk de subsidiekraan van de stichting helemaal dichtgedraaid.
Ook heeft ze de bestuurders aangesproken op een video op de website waarin vrouwenbesnijdenis werd aangeprezen. “Vrouwenbesnijdenis is zo’n ernstige verminking van een vrouwenlichaam, daar kun je niet zo lichtvaardig over zijn”, zei Krikke.
Abdelhamid Taheri, tot voor kort bestuursvoorzitter van As-Soennah, vertelde de commissie dat hij de besnijdenisvideo er vervolgens “direct heeft afgehaald”. Daarop vroeg de commissie hoelang de video dan online heeft gestaan. “Ik denk een of twee jaar”, antwoordde Taheri.
“De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof”, aldus Abdelhamid Taheri, oud-bestuursvoorzitter van de As-Soennah-moskee.
De commissie vroeg ook naar een filmpje waarin wordt gezegd dat vrouwen niet zonder begeleiding van een man op straat mogen. Volgens Taheri moet de commissie kijken naar de context. “Er is een onderscheid tussen de theologische uitleg en de maatschappelijke uitleg”, zei hij.
Mensen moeten het niet zo letterlijk nemen, was de boodschap van Taheri. “De man is eindverantwoordelijk voor het gezin, net als in het christelijke geloof.” Hij vindt dat mannen de keus moeten hebben vrouwen wel of geen hand te geven.
As-Soennah kreeg miljoenen uit Koeweit, maar veel kon Taheri daar niet over zeggen. Hij verwees regelmatig naar de penningmeester. Taheri ontkent dat de geldschieters invloed op de religieuze koers van de moskee hebben gekocht.
Mogelijk geld terugstorten
Krikke zei dat burgemeesters bij signalen van ultraorthodoxe invloeden geen enkele mogelijkheid hebben om de buitenlandse financiering te onderzoeken. Het expertisecentrum waarvoor zij pleit, zou die mogelijkheden wel moeten hebben. De verantwoordelijke minister kan daarna besluiten dat het geld moet worden teruggestort.
Eerder vandaag zei de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland dat de bevindingen van inlichtingendienst AIVD kloppen, dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims steeds meer invloed krijgt. Vicevoorzitter Saïd Bouharrou vindt ondersteuning van de overheid belangrijk, maar zei dat vooral moslims zelf weerbaarder moeten worden.
Eerdere verhoordagen
Vorige week maandag, woensdag en donderdag waren de eerste twee verhoordagen. Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Samenvatting: Wie is de baas in de moskeeën? Spanning rond Kamer-onderzoek neemt toe
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
Taheri en Krikke verhoord over financiering moskeeën
OmroepWest 17.02.2020 Met grote tegenzin verschijnt de Haagse as-Soennah moskee maandag voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland en heeft voormalig moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri opgeroepen voor een openbaar verhoor onder ede. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt maandag verhoord. De relatie tussen Den Haag en de as-Soennah moskee is al jaren stroef.
KIJK TERUG: Openbaar verhoor Pauline Krikke (beeld: Tweedekamer.nl):
Een deel van de Nederlandse politiek heeft het op moslims gemunt. Dat is de stellige overtuiging van het bestuur van de as-Soennah moskee. De parlementaire mini-enquête naar ‘ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen’ zou daar een voorbeeld van zijn. De commissie wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland komen die leiden tot deze ongewenste beïnvloeding.
‘Deze parlementaire ondervraging onderzoekt enkel en alleen de financiële geldstromen van moskeeën. Het is de zoveelste poging om de islam en moslims in de verdachtenbank te duwen’, is de reactie van het moskeebestuur nadat Taheri door de onderzoekscommissie is opgeroepen voor verhoor. Maar iedereen die wordt opgeroepen, is verplicht om te komen en dus zal Taheri er ook aan moeten geloven.
Bekijk hier het verhoor terug van Adelhamid Taheri:
Imam Fawaz Jined
Het Haagse stadsbestuur worstelt al jaren met de moskee. Zo ligt voormalig burgemeester Wim Deetman geregeld in de clinch met de omstreden imam Fawaz Jined, de toenmalige voorganger van de as-Soennah. In 2004 wenst de imam Theo van Gogh een ongeneselijke ziekte toe. Een paar maanden later wordt Van Gogh vermoord. Ook kreeg Fawaz boetes voor het sluiten van sharia-huwelijken en zou hij voorstander zijn van vrouwenbesnijdenis. In 2012 wordt hij na een ruzie uit het moskeebestuur van de as-Soennah gezet.
Na het vertrek van imam Fawaz ontspant de relatie tussen de gemeente en de as-Soennah zich. Volgens burgemeester Jozias van Aartsen, de opvolger van Deetman, bestrijdt het nieuwe moskeebestuur in tegenstelling tot Fawaz, terrorisme wel. Van Aartsen zet vrijwilligers van de as-Soennah zelfs in als troef tegen de overlast tijdens de jaarwisseling. In de Schilderswijk en Transvaal gaan groepen moskeevrijwilligers de straat op om de rust in de wijken te houden.
Salafistische ordetroepen
Partijen als de VVD, het CDA en de PVV in de Haagse gemeenteraad en later ook een meerderheid van de Tweede Kamer veroordelen de inzet van deze vrijwilligers. De PVV spreekt van ‘salafistische ordetroepen’ die de gemeente tijdens de jaarwisseling de straat op stuurt. De partijen en een Kamermeerderheid willen dat de samenwerking verbroken wordt.
Maar dat weigert Van Aartsen keer op keer. Hij blijft vasthouden aan de vrijwilligers omdat ze geen preken houden of mensen bekeren, maar slechts de politie helpen. ‘Dat zouden meer mensen moeten doen’, zegt hij in januari 2016.
Gedachtepolitie
Bovendien verdedigt hij het salafisme. Uit AIVD-rapporten blijkt volgens hem dat salafisme een orthodoxe beleving van het geloof is en ‘nul komma nul te maken heeft met terrorisme’. Ook wil hij geen gedachtepolitie zijn. ‘In de Oudejaarsnacht zijn honderden mensen actief. Ik kan niet aan iedereen vragen wat hij of zij denkt. Dat valt onder de vrijheid van godsdienst en meningsuiting’, reageert hij. De as-Soennah-vrijwilligers blijven daarom met oud en nieuw de straat op gaan.
Pauline Krikke die in 2017 Van Aartsen opvolgt, volgt deze lijn in eerste instantie. Maar in mei 2018 worden de banden tussen de gemeente en de moskee alsnog definitief verbroken.
Dubieuze golfstaten
Aanleiding zijn berichten van NRC Handelsblad en het tv-programma Nieuwsuur waarin wordt gesteld dat onder meer de as-Soennah moskee geld kreeg van dubieuze golfstaten. In 2011 zou de moskee om geld gevraagd hebben in Saoedi-Arabië en in 2017 zou geld zijn ontvangen vanuit Koeweit. Voormalig bestuursvoorzitter Taheri heeft dit altijd ontkend.
Maar de berichten zijn voor een meerderheid van de gemeenteraad reden om af te willen van de samenwerking met de moskee. De as-Soennah moskee krijgt tussen 2013 en 2017 nog ruim 43.000 euro van Den Haag voor onder meer taallessen en het vrijwilligersproject rond de jaarwisseling. Maar daar gaat voortaan een streep door. Ook stopt de jaarlijkse inzet van vrijwilligers van de as-Soennah moskee tijdens de jaarwisseling.
Parlementaire ondervraging
Bovendien leiden de berichten tot een parlementaire ondervraging die vorige week is gestart met de openbare verhoren. De tweede week begint maandag met het verhoor van Saïd Bouharrou, de vice-voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland en daarna volgen voormalig voorzitter van de as-Soennah moskee Abdelhamid Taheri om 13.00 uur en Pauline Krikke om 15.30 uur.
LEES OOK:
- Omstreden financiering moskeeën: Haagse burgemeester wil maatregelen
- Haagse gemeenteraad: geen geld meer naar as-Soennah moskee
Meer over dit onderwerp: AS SOENNAH MOSKEE VERHOREN PARLEMENTAIRE VERHOREN GELDSTROMEN PAULINE KRIKKE
Marokkaanse moskeeën geven AIVD gelijk: ‘Orthodoxen zetten gelovigen onder druk’
NOS 17.02.2020 De Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland onderschrijft de bevindingen van inlichtingendienst AIVD dat een kleine groep jongere, orthodoxe moslims voor problemen zorgt in moskeeën. De andere gelovigen worden door hen onder druk gezet om mee te doen met de ‘strenge’ koers.
“Er wordt tegen hen gezegd ‘je bent geen goede moslim'”, zegt vicevoorzitter Saïd Bouharrou. Ook worden de mensen die niet willen meedoen beschuldigd van het zaaien van verdeeldheid onder moslims. Hij ondervond dit zelf na zijn medewerking aan een onderzoek van tv-programma Nieuwsuur.
Bouharrou werd vanmorgen verhoord door de parlementaire onderzoekscommissie die onderzoek doet naar beïnvloeding door onvrije landen van moskeeën en andere islamitische organisaties.
Ongewenst
Hij zei dat de invloeden uit de golfstaten aangepakt moeten worden. De alFitrah-moskee probeert bijvoorbeeld bij andere moskeeën te infiltreren, vertelde Bouharou. “We moeten iets doen om die invloeden kleiner te maken.” Hij vindt het “per definitie” ongewenst als mensen uit het buitenland in Nederlandse moskeebesturen zitten.
Bouharrou is geschrokken van de bedreigingen aan het adres van Hajer Harzi, die voor de Tweede Kamercommissie beschreef hoe dreigend het eraan toeging in de Al Houda-moskee in Geleen. Hij vindt de getuigenis van Harzi dapper: “Zulke helden hebben we meer nodig in het land.”
Bouharrou legde een verklaring af, waarin hij afstand nam van de buitenlandse invloeden:
Marokkaanse moskeeën: een minderheid veroorzaakt problemen
Volgens Bouharrou zijn er vijftien tot twintig moskeeën die ultra-orthodox zijn en waar de problemen spelen. De stille meerderheid laat niet van zich horen, zei hij. Toch denkt hij dat de moslimgemeenschap door sterker op te treden, zelf het probleem kan oplossen.
“De oplossing zit erin dat zij het openbare debat aangaan.” Dat betekent ook op sociale media tegen orthodoxe of extremistische predikers ingaan. De rol van de overheid is beperkt denkt Bouharrou, omdat je al snel op het terrein van de vrijheid van godsdienst komt.
Maar bepaalde verplichtingen tot openbaarheid en transparantie, en het ondersteunen van de “weerbaarheid” van moslims kan helpen, verwacht hij.
Spanning
Vandaag is de vierde dag dat de Tweede Kamercommissie mensen onder ede verhoort. De spanning voor de commissie loopt op. Deze week komen vertegenwoordigers van moskeeën langs die liever niets prijsgeven, zoals de As-Soenah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht.
Achter de schermen heeft de commissie ook veel informatie over bankgegevens en netwerken opgevraagd. In april moet het eindrapport klaar zijn.
Eerdere verhoordagen
Maandag, woensdag en donderdag waren de eerste twee verhoordagen. Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
– Samenvatting: Wie is de baas in de moskeeën? Spanning rond Kamer-onderzoek neemt toe
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd. (Verhoorschema)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3be07682-5180-11ea-b0f6-0217670beecd.jpg)
Tweede verhoorweek omstreden moskeeën begonnen
Telegraaf 17.02.2020 Vrijwel alle naar schatting 500 moskeeën in Nederland krijgen geld uit het buitenland: uit Europa, Marokko of de Golfstaten. Dat is niet per definitie ongewenst, zei Saïd Bouharrou van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland in de Tweede Kamer.
Hij getuigde daar in het grote onderzoek van de Kamer naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën door uiterst orthodoxe landen. Het parlement vreest radicalisering van jongere moslims. Moskeeën als alFitrah in Utrecht en As-Soennah (Den Haag) kwamen al in opspraak.
Volgens Bouharrou kan het bij geldstromen om inzamelingen voor het goede doel gaan. Daar kan een stichting van profiteren die onvoldoende geld heeft om een moskee te bouwen.
Maar buitenlandse financiering is wel ongewenst als er voorwaarden aan een gift worden verbonden. Als bijvoorbeeld een organisatie uit de golfstaat Koeweit een bepaalde ultra-orthodoxe prediker eist, die “verwerpelijk” dingen zegt over vrouwen of joden. Of als een gulle gever invloed wil hebben op lesmateriaal voor islamonderwijs. “Niet altijd wordt goed gekeken naar wat er in staat. De bewustwording moet groter worden”, aldus Bouharrou.
Salafistische aanjagers
De bestuurder van de Marokkaanse moskeekoepel onderschreef de woorden van AIVD-baas Dick Schoof dat er een groeiende groep ’salafistische aanjagers’ is die andere gelovigen onder druk zet en met financiële en ideologische steun uit de Golstaten. Hij benadrukte dat het om een beperkte groep gaat, waarvan de moslimgemeenschap zelf ’het grootste slachtoffer’ is.
Bouharrou nam stellig afstand van de bedreigingen die de Geleense moskeebestuurder Hajer Harzi ten deel vielen na haar getuigenis voor de ondervragingscommissie van de Kamer. Hij prees haar stellingname. „Zulke helden hebben we meer nodig.” Bouarrou pleitte voor meer transparantie bij de financiering van moskeeën. En verbod op geldstromen uit het buitenland ziet hij niet zitten. „Een paardenmiddel.”
Tweets by @Nielsrigter
Wie is de baas in de moskeeën? Spanning rond Kamer-onderzoek neemt toe
NOS 16.02.2020 Vanaf vandaag staan er weer spannende verhoren op de agenda van de Tweede Kamercommissie die ongewenste, buitenlandse beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“De commissie voelt de spanning. Deze week komen bestuurders van moskeeën langs die bepaald niet staan te springen om informatie te delen. Sterker nog, zij beschuldigen de Tweede Kamer van een heksenjacht,” zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur:
Vandaag gaat het om de As-Soenah-moskee in Den Haag, die onlangs opnieuw in opspraak kwam omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis. Oud-burgemeester Krikke van Den Haag wordt ook verhoord.
Woensdag staat de alFitrah-moskee in Utrecht op de agenda. Die begon weken geleden al een strijd met de Tweede Kamer. Het moskeebestuur weigerde informatie te geven, waarop de Kamer het bestuur voor de rechter daagde. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari. Toch moet het bestuur woensdag verschijnen. De Utrechtse burgemeester Van Zanen komt ook.
Zorgen
Van de burgemeesters wil de commissie weten hoe een stad met problematische moskeeën moet omgaan en of de burgemeesters wel voldoende kunnen ingrijpen als bijvoorbeeld kinderen op Koranscholen leren dat niet-moslims vijanden zijn.
Die vijandigheid werd donderdag duidelijk, door de bedreigingen en verdachtmakingen van mensen die hun verhaal aan de commissie vertelden. De verhoren met bepaalde moskeebesturen liepen stroef.
Noorlander: “Om die reden vraagt de commissie zich af of de verhoren wel nieuwe informatie gaan opleveren. Sluiten de betrokken moskee-besturen niet juist de luiken door alle aandacht? Aan de andere kant toont juist die weigerachtigheid aan dat er wel degelijk problemen zijn met salafistische moskeeën.”
Dreigementen
Terug naar afgelopen week. De AIVD waarschuwt er al langer voor. De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn, zei directeur Schoof.
De mensen die vorige week werden verhoord bevestigden dit beeld.
Bestuurders Laaouej en Harzi van gebedshuis Al Wasatia werden in Geleen hun moskee uitgewerkt door jongere, orthodoxe geloofsgenoten. Die lieten imams met terroristische contacten preken. Na hun verhoor door de Tweede Kamer werden zij bedreigd.
Harzi vertelde er over in Op1. De commissie vindt de bedreigingen onacceptabel !!
Dat het moeilijk wordt om achter de oorzaak van toenemend salafisme in Nederland te komen bleek donderdag. De Blauwe Moskee en de Al-Fourqaan moskee zijn betaald met miljoenen euro’s uit Qatar en Koeweit. Hebben die landen daardoor invloed, wil de commissie weten.
Nee, zei de tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom van de Blauwe Moskee in Amsterdam. De geldschieters stellen volgens hem geen eisen. Dat er extremistische sprekers in de moskee komen heeft te maken met “open staan” voor alle meningen, zei hij.
Van der Blom vindt het niet verdacht dat de betalingen soms via vier tussenpersonen in Nederland terecht kwamen. “Zo willen zij dat regelen.”
Nasr El Damanhoury van de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven en van de stichting Al Waqf was betrokken bij diverse omstreden salafistische projecten. Hoe dat zit wilde El Damanhoury niet kwijt. Hij had vooral kritiek op de Tweede Kamer-commissie.
Eerdere verhoordagen
Maandag, woensdag en donderdag waren de eerste twee verhoordagen.
Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
– Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
Het is dus de vraag of het deze week beter gaat. Donderdag komt de moskeeketen van de Turkse overheid aan bod. Hier gaat het niet over rechtstreekse financiering uit Koeweit of Qatar, maar over religieuze en politieke invloed van de Turkse overheid, die de meeste imams opleidt en betaalt.
Voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vertelde de commissie eerder dat Turkije via de moskeeën religieus nationalisme verspreidt onder Turkse Nederlanders. “Al zijn ze op Nederlands grondgebied, mentaal zijn ze in Turkije”, zei zij. Andersdenkenden worden bedreigd. Ook de laatste verhoren zullen dus zeker tot discussie leiden.
Noorlander: “Maar zelfs als het laatste verhoor achter de rug is, hebben we nog geen volledig beeld van wat de commissie weet. Want in de voorbereiding zijn bij verschillende bronnen grote hoeveelheden informatie opgevraagd. Dan gaat het over bankgegevens en netwerken van personen in binnen en buitenland die de gang van zaken binnen de Nederlandse moskeeën naar hun hand willen zetten. Het blijft dus spannend.”
De commissie wil het eindrapport in april 2020 af hebben.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren miljoenen euro’s uit Qatar, Koeweit en Saudi-Arabië hebben aangevraagd.
De hoorzittingen (schema) van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag.
Bekijk ook;
- Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
- Getuige moskeeverhoren: ‘Ze sturen vreselijke bedreigingen via mijn dochter’
AANPAK SALAFISME: ‘HET IS VIJF VOOR TWAALF’
BB 16.02.2020 ‘Salafistische organisaties infiltreren moskeeën en nemen ze over. Het is vijf voor twaalf’, zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. Donderdag was hij gastheer van een kennisbijeenkomst in zijn stad over het tegengaan van radicalisering en extremisme. Marcouch weet zelf hoe het is om te radicaliseren en waarschuwt voor verminderde aandacht. ‘Rust is schijn en verslapping levensgevaarlijk.’
‘Iedereen doordrongen van ernst’
‘De bijeenkomst was geslaagd’, aldus Marcouch. ‘Gelukkig zijn zowel minister Grapperhaus, de NCTV en burgemeesters als de andere deelnemers doordrongen van de ernst. Er is een duidelijke behoefte aan kennis en daarom krijgt dit een vervolg.’
Marcouch wijst erop dat radicalisering van jongeren een gevaar blijft dat voortdurend op de loer ligt, hoewel het dreigingsniveau is gedaald van 4 naar 3 en er minder uitreizigers zijn. ‘Salafistische organisaties zijn sluw en sterk gedreven voor hun gewelddadige machtsideologie onze jongeren te mobiliseren, met kinderen en al.
Investeren in vitale aanpak
In hun antidemocratische, antiwesterse ideologie, die streeft naar een superieure natie met aanhangers van het salafisme, de sharia en één leider (Khalif), wordt geweld niet geschuwd. ‘We hebben onze handen vol aan jonge mensen, soms hele jonge kinderen, die geïnfecteerd zijn met dit gedachtegoed en worden geronseld als IS-strijder in het Midden-Oosten of voor aanslagen bij ons.’
Marcouch waarschuwt dat zij straks terugkeren of vanuit de gevangenis in onze steden en dorpen komen. ‘Daar moeten we de samenleving voor beschermen, dus moeten wij als bestuurders blijven investeren in de vitaliteit van onze aanpak.
Dat betekent: het salafisme kennen, het gevaar beseffen, overal bovenop zitten, korte lijnen, een goede informatiepositie, opsporen en bestraffen en dit uiteraard voor zijn met heel veel aandacht voor opvoeding en vooruitzicht op een waardevolle plek in onze samenleving.’
Jonge kinderen weerbaar maken
Ook minister Grapperhaus liet tijdens de bijeenkomst weten het belangrijk te vinden dat de aandacht niet verslapt. Marcouch memoreert dat het kabinet Rutte-1 de aanpak van radicalisering in 2010 beëindigde en later alles halsoverkop weer moest worden opgetuigd toen de salafisten door Den Haag marcheerden. ‘Te laat. Honderden jongeren waren al uitgereisd. Veel gemeenten hadden geen idee van het fenomeen. Dat moet ons niet weer overkomen.’
Volgens Marcouch dient de preventieve aanpak onderdeel te zijn van het reguliere jeugdbeleid. ‘Wij dienen jonge kinderen weerbaar te maken tegen de dagelijkse salafistische indoctrinatie via de ouders. We moeten hen corrigeren en ervan doordringen dat zij niet van doen hebben met een edele religieuze islamrichting, maar met een vijandige gewelddadige machtsideologie.’
Lokroep jihadisme
In zijn toespraak van afgelopen donderdag zei Marcouch dat tijdig de helpende hand bieden hem zelf indertijd ‘als worstelende jongeman die zijn identiteit zocht’ ook terug op het juiste pad heeft gebracht. ‘Ik dreef af, radicaliseerde in mijn opvattingen. Wie mij kende, kon de eerste tekenen zien. Wij allen kunnen dit, mits wij ons verdiepen, het gevaar zien en aandacht hebben.
Ik raakte als jongeman zo begaan met verdrukte moslims in oorlogsgebieden, dat ik dacht: ‘ik moet niet alleen weten en voelen, maar ook doén: een daad stellen, actie ondernemen, reisplannen maken’. Ik kwam hieruit dankzij mijn omgeving. Mijn nieuwe studievrienden brachten mij ertoe een kritische geest te ontwikkelen die nadenkt over mijn geloof, mijn omgeving en mijzelf.’
Aan de telefoon noemt Marcouch dat ‘de lokroep van het jihadisme’. ‘Je krijgt dat binnen via predikanten, in mijn tijd nog via cassettebandjes: de dood boven het leven verheerlijken, hunkeren naar een snelle dood in de strijd, martelaarschap, de heilstaat, één leider, superioriteit, andersgelovigen en -denkenden afwijzen en als minderwaardig afschilderen.’
Neem als bestuurder stelling tegen salafisme
Het salafisme een ‘sterk gewelddadig machtsbeluste ideologie’, benadrukt Marcouch. ‘Deze politieke ideologie gebruikt de orthodoxe religie als masker. Mensen schieten te vaak in de ‘scheiding kerk-en-staat reflex’, maar je moet als bestuurder wel degelijk stelling nemen tegen het antidemocratische salafisme, want het ondermijnt de samenleving.’
De ideologie stelt dat joden en christenen jouw vijanden zijn en dat Nederland niet jouw samenleving is. ‘Dat is de islamitische staat. We hebben met ISIS gezien hoe dat is. Dit is geen theorie. Dit is geen boekenkastwijsheid. Jongens en meisjes worden geronseld en de dood ingelokt. Het is ernstig en gevaarlijk. Laat je geen rad voor ogen draaien door salafisten met sussende praatjes over geweldloze terugkeer naar een zuivere religie.’
Islamitische gemeenschap mobiliseren
Vorig jaar is de Arnhemse aanpak geëvalueerd door de Universiteit Utrecht. De persoonsgerichte aanpak blijkt te werken. ‘We hebben zoveel mogelijk contact met ouders en moeders. Je leert hen om bepaalde symptomen te herkennen en biedt steun als ze vastlopen.’ Daarnaast is het van belang om de islamitische gemeenschap te mobiliseren.
‘Dat doen wij. Het is heel belangrijk om dogma’s en theologische concepten die salafisten misbruiken theologisch te weerleggen. Dat heeft mij toen als radicaliserende jongeling geholpen. Je hebt dan gereedschap, gaat vragen stellen. Je leert autonoom te denken en verantwoordelijkheid te nemen voor je daden. De islamitische gemeenschap is daarbij cruciaal.’
Redelijke imams opleiden
Maar de Arnhemse burgemeester ziet deze gemeenschap worstelen met de radicale salafistische organisaties. ‘Hun predikanten uit Saoedi-Arabië hebben gemakkelijk toegang tot Nederland, terwijl evenwichtige imams uit Marokko moeilijk een visum krijgen.
Er is een schrijnend tekort aan goede imams. Moskeeën zitten met gaten en salafistische imams springen daarin. Als gemeente werken wij goed samen door de gemeenschap te steunen en hen ervan te weerhouden om salafistische imams aan te stellen en activiteiten te ontplooien die radicalisering aanmoedigen.
De rijksoverheid moet deze gemeenschap ook bijstaan, zodat ze weerbaarder worden. Er is krapte op de arbeidsmarkt. Een goede gezaghebbende imamopleiding is er nog niet in Europa. Redelijke imams opleiden helpt tegen de opkomst van salafisten in moskeeën. Daar moeten we nu mee beginnen, want het is vijf voor twaalf.’
GERELATEERDE ARTIKELEN;
- 02-11-2019 Arnhemse moeders bondgenoten tegen radicalisering
- 08-10-2019 Denemarken zette aanpak radicalisering wel voort
- 17-09-2019 Aanpak radicalisering kan beter
- 26-08-2019 Toolkit helpt gemeenten bij bestrijden radicalisering
‘Geen reden voor bezorgdheid over buitenlandse financiering van moskeeën in Den Haag en Leiden’
OmroepWest 14.02.2020 Het onderzoek van een Tweede Kamercommissie naar buitenlandse financiering van sommige moskeeën moet het salafisme niet in een hoek drijven. Dat vindt onder anderen Abdel Bouzzit van de Leidse Imam Malik Moskee. Hij vindt dat kwade invloeden van buiten bestreden moeten worden. Maar de manier waarop de Kamercommissie nu te werk gaat vindt hij een gemiste kans.
Samen met een aantal gematigde moslims neemt Bouzzit, ook bestuurder van de regionale moskeekoepel, het op voor hun meer orthodoxe geloofsgenoten. Bouzzit zegt het een kwalijke zaak te vinden dat het onderzoek zich vooral richt op de moslims en de islam.
‘Het onderzoek is wat mij betreft op een verkeerde manier gestart’, zegt Bouzzit. ‘Als er beïnvloeding van buitenaf is, dan is dat kwalijk. Maar het is even kwalijk als dat gebeurt bij andere geloofsstromingen of bij politieke organisaties. Daar zien we ook beïnvloeding.’
Definitie salafisme
Daarmee ontkent hij niet dat er binnen het orthodox salafisme, waar het in het onderzoek veel over gaat, anti-democratisch gedachtegoed leeft. ‘Daar gaat het wat mij betreft mis, maar dat gedachtegoed kun je ook vinden bij andere moslims.’
Bouzzit pleit er dan ook vooral voor te kijken naar het gedrag van mensen en organisaties. En hij vindt dat een term als ‘salafisme’ eerst goed gedefinieerd moet worden. ‘Dan weten we in ieder geval waar we het over hebben als we in gesprek gaan met elkaar.’
Geen buitenlandse invloed in Leidse en Haagse regio
Volgens Bouzzit is er in de Leidse regio en Den Haag geen reden voor bezorgdheid over buitenlandse financiering van moskeeën. ‘Ik heb heel veel contacten, maar ik merk op geen enkele manier dat hier invloed is gekocht door het buitenland.’
Dat komt volgens Bouzzit omdat de koepelorganisatie de laatste jaren stevig heeft ingezet op het professionaliseren en weerbaar maken moskeeën en hun imams. ‘In onze regio hebben we bestuursleden aan het roer die weten wat de gevaren zijn en die weten hoe je die buiten de deur houdt. Dat zien we helaas niet in heel Nederland, maar hier werken we er keihard aan.’
Maandag moet de Haagse As-Soennah moskee voor de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer komen, om te praten over financiering van moskeeën in Nederland. Ook ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt dan verhoord daarover.
LEES OOK: As-Soennah moskee opgeroepen voor verhoor onder ede vanwege buitenlandse geldstroom
Meer over dit onderwerp: ISLAM LEIDEN IMAM MALIK MOSKEE SALAFISME
Getuige moskeeverhoren: ‘Ze sturen vreselijke bedreigingen via mijn dochter’
NOS 14.02.2020 Een moskeebestuurslid dat in de Tweede Kamer is gehoord, wordt naar eigen zeggen hevig bedreigd. “Dit gun je niemand”, zei Hajer Harzi in talkshow Op1, waar duidelijk werd dat ze ook aangifte heeft gedaan.
Harzi getuigde voor de Kamercommissie over de groeiende invloed van extremistisch gedachtegoed in moskee Al Houda in Geleen. Vlak daarna kreeg haar dochter bedreigende video’s toegestuurd.
“Een kogel is zo besteld”, riepen de jongens in het filmpje, vertelde Harzi in de talkshow:
‘Ze stuurden naar mijn kind: een kogel is zo besteld’
In de toegestuurde video werd het bestuurslid naar eigen zeggen ook uitgemaakt voor ongelovige, jood en allerlei “vreselijke dingen. Mijn dochter is boos en zegt het niet meer aan te kunnen. Ik heb haar ervan moeten overtuigen dat het tegen mij is gericht en niet tegen haar.”
Ook op sociale media is Harzi uitgescholden vanwege haar getuigenis. Ze wordt onder meer uitgemaakt voor leugenaar. Ondanks alle kritiek en beledigingen blijft Harzi achter haar getuigenis staan.
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Bekijk ook;
- Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
- Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3950e5e-4e89-11ea-a593-02d1dbdc35d1.jpg)
Abdallah Laaouej, voorzitter van gebedshuis Al Wasatia, en penningmeester Hajer Harzi, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Ⓒ ANP
’Bedreiging tegen getuige Geleense moskee onacceptabel’
Telegraaf 13.02.2020 De bedreiging van getuigen uit Geleen die voor de ondervragingscommissie vertelden over dubieuze financiering van moskeeën is ’onacceptabel’. Dat zegt voorzitter Michel Rog van de commissie.
De bedreigingen waren vooral gericht tegen Hajer Harzi, die een dag eerder tegenover de commissie had verteld hoe een ’gewoon moskeetje’, Al Houda in Geleen, was overgenomen door salafisten. Die werkten de oude imam eruit omdat die niet streng genoeg in de leer was, trokken miljoenen aan uit de Golf en programmeerden predikers die de moskeegangers stimuleerden zich af te keren van de Nederlandse samenleving.
Harzi vertelde hoe ze erover vruchteloos aan de bel had getrokken bij de gemeente en hoe ze later haar vrees zag bevestigd toen twee moskeebestuurders werden gearresteerd voor witwassen, lidmaatschap van een criminele organisatie en ronselen voor de jihad.
En waarvoor integratiedeskundige en voormalig PvdA-Kamerlid Kelik Yücel als getuige na Harzi al had gewaarschuwd, gebeurde nog geen dag later: er kwamen doodsbedreigingen binnen die rechtstreeks verwezen naar de stichting achter de nieuwe, gematigde moskee die Harzi had opgericht. De bedreigingsvideo, waarin de boodschap werd verkondigd door gemaskerde mannen, zou zelfs zijn gericht aan haar dochtertje, zo berichtte De Limburger.
BEKIJK OOK:
Het minimumpakket van integratie
Zorgen om intimidatie
„Als dit klopt, wil ik namens de hele commissie aangeven dat we dit zorgelijk vinden”, reageerde Rog na een dag van verhoren. „En dat het niet acceptabel is dat iemand die onder ede getuigt voor de Tweede Kamer slachtoffer wordt van bedreigingen of intimidatie.”
Harzi toonde zich tijdens het verhoor strijdbaar, en lijkt ook nu niet van haar stuk gebracht. Donderdagavond doet ze haar relaas nog eens in tv-programma Op1.
BEKIJK OOK:
’De complottheorieën schallen door de klas’
Ook de voormalig directeur van de omstreden stichting Waqf, Nasr el Damanhoury, moest donderdag komen opdraven. Zijn stichting kwam negatief in het nieuws nadat hij voor een stichting gevestigd in Duitsland 1,7 miljoen euro uit Qatar had geregeld om een Rotterdams ROC-gebouw op te kopen.
Na ophef kwam de voorziene koranschool er niet, maar volgens de beleggingsadviseur was dat nooit de bedoeling. „Het was gewoon een investeringsobject”, zo zei El Damanhoury in een stekelig verhoor.
Onmacht
Het toonde de onmacht bij de opdracht waartoe de Tweede Kamer zich met de parlementaire ondervragingen heeft gesteld: uitzoeken wat er tegen ongewenste buitenlandse beïnvloeding kan worden gedaan. De voorlopige conclusie luidt: bar weinig.
Om te beginnen is buitenlandse financiering van religieuze instellingen niet verboden. Opsporingsdiensten kunnen dus ook niet handhaven, stelde Maarten Rijssenbeek van het Financieel Expertisecentrum (FEC), gehoord als deskundige.
Het samenwerkingsverband van de opsporingsdiensten en financiële toezichthouders doet een proef op dit onderwerp, ziet de miljoenen vanuit de Golfstaten op rekeningen van stichtingen of imams voorbij komen, een spoor dat geregeld doodloopt als bedragen contant worden opgenomen.
Maar informatie doorgeven aan gemeenten mag het FEC niet. „Bovendien hebben we problemen met het in kaart brengen van stichtingen, vooral als ze geen goede-doelenstatus hebben. Ze hebben amper administratieplicht. Toezicht en transparantie ontbreken.”
Is die openheid er wel, dan is er nog amper gereedschap om op te treden. Bekeerling en fondsenwerver Jacob van der Blom maakt er tijdens het verhoor geen geheim van dat hij voor de financiering voor de Blauwe Moskee in Amsterdam 2,6 miljoen euro uit Koeweit regelde en 3 ton uit Qatar.
Dat het geld vanaf het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken via nogal wat tussenstations bij Europe Trust Nederland dat de moskee aankocht, vindt Blom niet gek. Dat een jaar na de financiering vanuit Koeweit een topambtenaar van dat religie-ministerie voorzitter werd van die Europe Trust, vond hij evenmin opmerkelijk. De bank noch de gemeente stelde volgens Blom ooit een vraag over de financiering
BEKIJK OOK:
AIVD-baas Schoof: invloed salafisten bij omstreden moskeeën neemt toe
BEKIJK OOK:
Verspreiding salafisme moet worden gestopt
Parlementair journalist Niels Rigter doet verslag vanuit Den Haag;
Tweets by @Nielsrigter
Nasr El Damanhoury, voormalig directeur Stichting Waqf, op de achtergrond commissieleden Kuzu en Segers ANP
Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
NOS 13.02.2020 De parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer die ongewenste beïnvloeding van moskeeën en islamitische organisaties onderzoekt heeft een lastige derde dag achter de rug. De verhoren van vandaag over de geldstromen en wat de geldschieters ervoor terug willen, liepen stroef en leverden weinig nieuwe informatie op.
De tot de islam bekeerde Nederlander Jacob van der Blom bestrijdt dat er sprake is van religieuze bemoeienis door Qatar en Koeweit met Nederlandse moskeeën. “Je hoeft maar één keer te laten zien dat je met het geld hebt gedaan wat is beloofd en daarna ben je helemaal klaar”, zei hij.
Van der Blom haalde in Qatar en Koeweit miljoenen euro’s binnen voor de financiering van drie islamitische instellingen in Nederland: de Blauwe Moskee in Amsterdam, Stichting Sociaal Cultureel Centrum Nederland in Den Haag en de moskee De Middenweg in Rotterdam.
Als er in de Blauwe Moskee omstreden predikers worden uitgenodigd, zoals Umair Bantvawala en Haitham al-Haddad, dan is dat volgens Van der Blom uit vrije keus. “Bantvawala was uitgenodigd door de jongerenorganisatie. Die zijn daar vrij in, anders ben je ook weer zo betuttelend bezig.”
Foutje
Tijdens het verhoor maakte Kamerlid Van den Berge een foutje. In plaats van tesquia, wat aanbevelingsbrief betekent, zei hij taqqiya. Dat betekent in grote lijnen dat een moslim de waarheid mag verhullen als de islam in gevaar komt.
Van der Blom reageerde daar boos op. Na het verhoor zei hij dat de commissie wat hem betreft de scheiding tussen kerk en staat met voeten treedt. “Ik ben bang dat de schade die de commissie op deze manier aanricht een grotere impact zal hebben op radicalisering dan je met miljoenen uit het buitenland kunt doen.”
Eerdere verhoordagen
Maandag en woensdag waren de eerste twee verhoordagen. Lees hier de artikelen:
– ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
– ‘Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
Een andere getuige van vandaag, de voormalig directeur van Stichting Waqf El Damanhoury, stak zijn ongenoegen ook niet onder stoelen of banken. Hij vindt het onterecht dat alleen islamitische organisaties worden onderzocht.
Damanhoury werd als Egyptenaar door de Saudische oprichters van Waqf naar Nederland gehaald. Hij haalde voor verschillende projecten geld op of adviseerde daar over. Ook over de Al-Fourqaan moskee in Eindhoven. Dat mede-oprichter imam Bakri dubieuze contacten had met extremisten en terroristen wist hij niet. “Ik heb goede herinneringen aan de samenwerking.”
Getuigen bekritiseerd en bedreigd
Twee getuigen die gisteren aan het woord kwamen, voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen, hebben dreigementen ontvangen na hun verhoor door de Tweede Kamer.
Dagblad De Limburger meldt dat de dochter van Harzi een video kreeg waarin drie vermomde jongens zeggen: ‘Op een dag een molotovcocktail door die kankerkerk van jullie’.” Laaouej en Harzi richtten een eigen gebedshuis op nadat zij en de imam door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gepest.
Commissievoorzitter Rog: bedreigingen onacceptabel
Dagblad Trouw liet vanmorgen twee bestuurders van moslimorganisaties aan het woord die erg kritisch waren over een andere belangrijke getuige van gisteren. Die sprak over de invloed van jonge, orthodoxe moslims op de gang van zaken in moskeeën en hun contacten met buitenlandse geldschieters.
Volgens hen is vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) niet goed op de hoogte. “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Bekijk ook;
- Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
- ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
De Arnhemse burgemeester Marcouch op het congres over radicalisering ANP
Burgemeester Marcouch: maak islamitische gemeenschap weerbaar tegen salafisme
NOS 13.02.2020 Burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem is bezorgd over de invloed van het salafisme. Dat zei hij op een congres over radicalisering in Arnhem. Het oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA ziet de invloed van de fundamentalistische stroming groeien in Nederland. Hij wil dat de islamitische gemeenschap weerbaar wordt gemaakt om salafisten buiten de deur te houden.
“Mijn oproep is vooral: laten we alert en waakzaam zijn”, lichtte Marcouch toe in het radioprogramma Nieuws en Co. “Radicalisering is gevaarlijk en hardnekkig. En het heeft langjarige investeringen nodig om te voorkomen dat onze samenleving wordt ontwricht en ondermijnd. En ook om te voorkomen dat salafistische organisaties nog meer kinderen en jongeren infecteren met dit gedachtegoed.”
Op de bijeenkomst in Arnhem zei Marcouch dat hij een verdubbeling ziet van het aantal salafistische moskeeën in Nederland. “Dat heeft er vooral mee te maken dat de islamitische gemeenschap kampt met schrijnende tekorten aan goede imams. En wat je ziet is dat salafistische organisaties vaak imams aandragen, waardoor ze via de imam de moskee in hun macht krijgen.”
“Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt”, aldus Burgemeester Marcouch van Arnhem over het salafisme.
Het is niet voor het eerst dat Marcouch zich hard uitspreekt tegen het salafisme. Na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC over salafistisch lesmateriaal op islamitische basisscholen sprak hij van “het voorportaal van de gewelddadige jihad”. Ook als Kamerlid, wat hij tot 2017 was, noemde Marcouch de geloofsstroming een “kweekvijver voor het jihadisme” en “een gewelddadige ideologie”.
De burgemeester staat niet alleen. AIVD-directeur Schoof getuigde begin deze week voor een Tweede Kamercommissie die onderzoek doet naar ongewenste beïnvloeding van moskeeën. Hij waarschuwde daar voor de nieuwe generatie “salafistische aanjagers” die op een professionele manier en met steun uit Golfstaten druk uitoefent op moskeeën, scholen en gematigde gelovigen.
“Ze kunnen dus het preekgestoelte betreden en zo ook hun gedachtegoed in moskeeën krijgen”, waarschuwt Marcouch. “Het is heel belangrijk om naast de islamitische gemeenschap te gaan staan, om ze weerbaar te maken. We moeten ze mobiliseren om zich uit te spreken tegen dit salafisme en om te voorkomen dat de moskee wordt overgenomen.”
Scheiding kerk en staat
Daarom pleit de burgemeester voor een nieuwe aanpak. “We zeggen te vaak als overheden: er is hier een scheiding van kerk en staat, dus zoek het zelf maar uit. Maar het gaat hier niet zozeer erover dat je je bemoeit met de inhoud van religie. Het gaat hier over een machtsideologie die antidemocratisch is en geweld predikt als middel om een heilstaat en superioriteit vorm te geven.”
“We zien waar het toe leidt. We hebben op dit moment honderden jongeren in beeld die we gevaarlijk vinden. We hebben gezinnen in onze samenleving die een zoon of dochter verloren zijn aan dat gedachtegoed. Sommigen zijn gesneuveld, anderen proberen terug te keren en weer anderen zitten in de gevangenis en komen daarna ook weer onze samenleving in.”
Daarom wil Marcouch dat er meer kennis wordt uitgewisseld over het salafisme en dat er een scherpe definitie wordt opgesteld. “We weten veel meer sinds de moord op Theo van Gogh, maar we zijn er nog lang niet. Er is nog heel veel discussie over de definitie van het salafisme en intussen worden onze wijken geïnfecteerd met dit gedachtegoed.”
Bekijk ook;
- Stroeve verhoordag parlementaire commissie invloed op moskeeën
- ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
- Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch (links) en minister Ferd Grapperhaus (midden) van Veiligheid en Justitie bij de conferentie in Arnhem over radicalisering. © ANP
‘Radicalisering begint al op kinderdagverblijven’: Marcouch slaat alarm over salafisten
AD 13.02.2020 De invloed van salafisme groeit. Zelfs op kinderdagverblijven is deze fundamentalistische stroming binnen de islam al merkbaar. Dat zegt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch.
Marcouch maakt zich grote zorgen over de groeiende invloed van salafisme, dat zei hij donderdag tijdens een congres over radicalisering in Arnhem ,,Via moskeeën, scholen en zelfs al op kinderdagverblijven is sprake van een groeiende invloed op onze kinderen.’’
De Arnhemse burgervader wees er op dat het aantal salafistische moskeeën in Nederland de afgelopen vier jaar is verdubbeld. Marcouch: ,,Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media. Het gedachtegoed drukt de goedwillende moslims, moskeebesturen en imams weg.’’
Salafisme?
Het salafisme is een ultraorthodoxe-stroming binnen de islam uit Saoedi-Arabië. Salafisten streven naar een tijdperk zoals die bestond tijdens het leven van de profeet Mohammed. Waarin de wetten van de Koran letterlijk worden toegepast.
Lees ook;
‘Doodstraf voor homoseksualiteit’
Marcouch staat bekend om zijn stevige kritiek op het salafisme en staat daarin zeker niet alleen. Zo liet Dick Schoof, directeur van de AIVD, afgelopen week weten signalen te krijgen dat op speciale weekendscholen en kinderdagverblijven kinderen worden geïndoctrineerd met salafistisch gedachtegoed.
Daar zouden ze onder meer te horen krijgen dat homoseksualiteit met de dood bestraft moet worden. Volgens Marcouch is het van levensbelang dat jongerenwerkers, gematigde imams en docenten tijdig de signalen opvangen en aan de bel trekken.
,,Radicalisering ontstaat snel, maar zeker niet in één nacht. Wie zich erin verdiept heeft, kan het zien aankomen. Wie op de hoogte is van de signalen, en met interesse en aandacht kijkt, ziet: andere vrienden, verandering in kleding en taalgebruik, inhuizige sessies in plaats van hangen op straat, en plotseling conservatieve opvattingen over mannen en vrouwen, over andersgelovigen en andersdenkenden.’’
Predikers van een tweede generatie staan op. Die nieuwe aanjagers spreken vaardig Nederlands, kennen het rechtssysteem en domineren nieuwe media, aldus Ahmed Marcouch, Burgemeester van Arnhem.
Lof voor Arnhemse aanpak
Ferdinand Grapperhaus, minister van Justitie en Veiligheid, sprak ook op het congres en prees de ‘Arnhemse aanpak’. In het najaar van 2018 hield de politie in Arnhem drie jonge Jihadisten aan, die plannen hadden voorbereid voor een aanslag in Nederland.
Grapperhaus: ,,In Arnhem is door vroegtijdig ingrijpen erger voorkomen. Laat dat een les voor de rest van het land zijn: het feit dat al lang geen aanslag is gepleegd, betekent niet dat geen dreiging meer bestaat. Ondergronds blijft het altijd nog borrelen, de dreiging is niet verdwenen.’’
Minister Ferd Grapperhaus van Veiligheid en Justitie tijdens de conferentie over radicalisering. Op de eerste rij Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch, coordinator terrorismebestrijding Pieter Jaap Aalbersberg en hoogleraar Micha de Winter. De bijeenkomst is georganiseerd door de Arnhemse burgemeester. © ANP
Dialoog aangaan
Volgens Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek van de Universiteit Utrecht, kan salafisme in het onderwijs het best worden bestreden door de dialoog aan te gaan.
,,Het is heel makkelijk om meteen alle luiken dicht te trekken. Maar juist door open te staan voor de ander, bereik je meer. Iemand die zegt dat homoseksualiteit strafbaar is, moet je wijzen op de de Nederlandse normen en waarden en grondwet. Dat kan zorgen voor conflict, maar dat is beter dan iedereen zomaar z’n gang te laten gaan.’’
Nasr El Damanhoury, voormalig directeur Stichting Waqf, tijdens de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. © ANP
‘Overheid mist slagkracht bij toezicht op terreurfinanciering’
AD 13.02.2020 De overheid mist slagkracht bij het toezicht op stichtingen die betrokken kunnen zijn bij terreurfinanciering, zo zei een financieel expert in de ‘flitsenquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Financieel expert Maarten Rijssenbeek stelt dat er ‘nu vaak weinig financiële informatie beschikbaar is ten aanzien van maatschappelijke en religieuze organisaties’. Het gaat vaak om stichtingen die niet verplicht zijn een jaarrekening met de inkomsten en uitgaven te openbaren.
Rijssenbeek werkte bij het Financieel Expertise Centrum (FEC), waarin justitie, politie en toezichthouders met elkaar samenwerken, onder meer op het gebied van terreurbestrijding.
Tegenover de parlementaire commissie – die onderzoek doet naar de gevolgen van buitenlandse geldstromen uit met name de Golfregio en Turkije naar islamitische instellingen – zei hij dat het FEC soms bevoegdheden mist om in actie te komen.
Zo gebeurt het dat een buitenlandse financiering als risicovol wordt gezien, en er niet of nauwelijks juridische middelen zijn om deze tegen te houden. ,,Je loopt al snel tegen grondwettelijke vrijheden aan’’, zoals de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting.
Lees ook;
Maarten Rijssenbeek, voormalig projectleider van het Financieel Expertise Centrum (FEC), tijdens de de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. © ANP
Vastgoed
Het FEC signaleert dat soms grote bedragen vanuit het Midden-Oosten naar stichtingen in Nederland of predikers gaan. ,,Soms om vastgoed mee te kopen om er een moskee in te vestigen. Maar soms worden er grote bedragen opgenomen en raken we het spoor kwijt.’’
Rijssenbeek was de derde en laatste getuige die donderdag onder ede werd gehoord. Eerder op de dag verschenen Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee, en Nasr el Damanhoury, tot ruim een jaar geleden directeur van de orthodox-islamitische stichting Al Waqf uit Eindhoven. Beiden waren betrokken bij fondsenwerving in Golfstaten.
Grimmig
Hun verhoren verliepen in soms grimmige sfeer. El Damanhoury antwoordde vaak alleen met een afgemeten ‘ja’ of ‘nee’. Hij zei uitstekend te hebben samengewerkt met een andere bestuurder van Al Waqf en niets te weten van diens vermeende connectie met terreurgroepen.
Het gebouw moest per se naar niet-moslims, aldus Nasr el Damanhoury, ex-directeur Al Waqf.
Hij keek teleurgesteld terug op de mislukte vastgoedtransactie met geld uit Qatar in Rotterdam, waar hij in 2016 mee bezig was geweest. De gemeente stak daar destijds een stokje voor, uit angst dat er een fundamentalistisch islamitisch centrum zou komen. Die angst was ongegrond, aldus El Damanhoury, want er zou helemaal geen religieus centrum komen. ,,Dat hebben de media ervan gemaakt.’’
Hij was het slachtoffer geworden van de gemeente Rotterdam en de Nederlandse overheid, die Qatar onder druk zetten om af te zien van de transactie. Zo maakten ze ‘misbruik van mijn transparantie’, aldus El Damanhoury. ,,Het gebouw moest per se naar niet-moslims.’’
Hij kon zich niet meer herinneren of hij in 2016 een aanbevelingsbrief had geschreven waarmee een omstreden moskeebestuurder uit Geleen donaties uit de Golfregio wilde werven.
Jacob van der Blom, voorzitter Vereniging Landelijk Platform Nieuwe Moslims, tijdens de de openbare verhoren van de parlementaire ondervragingscommissie. Hij zou volgens terreurdeskundige Sandee banden hebben met de Moslimbroederschap. © ANP
Voorman moskeeën ontkent banden met Moslimbroederschap
AD 13.02.2020 In een grimmig verhoor kreeg Jacob van der Blom, voorzitter van de Amsterdamse Blauwe Moskee en oprichter van de Rotterdamse moskee De Middenweg, vanochtend het vuur na aan de schenen gelegd in de flits-enquête naar beïnvloeding van islamitische instellingen door buitenlandse geldstromen.
De parlementaire commissie die het onderzoek uitvoert naar ongewenste beïnvloeding vanuit de Golfregio bevroeg Van der Blom uitvoerig over contacten met controversiële Arabische voormannen en eventuele banden met de Moslimbroederschap.
Lees ook;
Kamerlid Niels van den Berge (GroenLinks) vroeg naar contacten met de Britse shariageleerde Haitam al-Haddad, die heeft verkondigd dat afvallige moslims de doodstraf verdienen en overspel met steniging moet bestraft. Al-Haddad is onder meer in de Blauwe Moskee uitgenodigd.
Op de vraag hoe dat te rijmen valt met Van der Bloms wens een ‘tolerante islam’ te verspreiden, zei hij dat hij ruimte wil bieden aan allerlei verschillende meningen. Zolang er geen antidemocratisch gedachtegoed wordt uitgedragen en geestelijken bereid zijn mediavragen te beantwoorden, is iedereen welkom, aldus Van der Blom.
Moslimbroederschap
Op de vraag of hij banden heeft met de Moslimbroederschap – een internationale organisatie die volgens een aantal kenners islamisering van de samenleving nastreeft – zei hij dat dat ‘afhangt van de definitie van Moslimbroederschap’. ,,Ik ken alleen de Moslimbroederschap als Egyptische partij. Daarbuiten heb ik geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn.’’
Afgelopen maandag stelde een andere getuige, terreurdeskundige Ronald Sandee, dat Van der Blom banden heeft met de broederschap. Van der Blom was nauw betrokken bij het werven van gelden in Qatar en Koeweit voor de bouw van de Blauwe Moskee en De Middenweg. Hij is tevens voorzitter van de stichting Ontdek Islam, die in 2013 100.000 korans weggaf. Van der Blom vertelde de commissie dat dat werd gefinancierd dankzij een gift van een stichting uit Egypte.
Hij ontkende ooit te maken te hebben gehad met ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Van der Blom was eerder adjunct-directeur van de Rotterdamse Essalammoskee, de grootste van Nederland, die is neergezet met miljoenen uit de Verenigde Arabische Emiraten.
Ik heb geen idee wat Moslimbroederschap zou moeten zijn, aldus Jacob van der Blom.
Liggen de moskeeën eindelijk eens onder een loep, krijg je dit
Trouw 12.02.2020 De eerste twee dagen van de verhoren over buitenlandse financiering van moskeeën in de Tweede Kamer zitten erop. In de islamitische gemeenschap klinkt kritiek.
“Ik heb mijn popcorn al bijna op”, grapt Halil Karaaslan, oud-voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). Hij volgde woensdag de tweede verhoordag van de Tweede Kamercommissie die de buitenlandse financiering van moskeeën onderzoekt. Hij bedoelt ermee te zeggen: ik heb met kromme tenen gekeken.
Ook Abdelhamid Bouzzit, bestuurder van de regionale moskeekoepel Stichting Islamitische Organisaties Regio Haaglanden (SIORH), is uiterst kritisch. Zowel de insteek van de commissie als het optreden van woordvoerders namens de islamitische gemeenschap baren hen zorgen.
Transparantie
Maandag en woensdag ondervroeg de commissie een zestal hoge ambtenaren, moskeebestuurders, en ondernemers met terrorisme- en radicaliseringsbureau’s. Inhoudelijk leverde dat weinig nieuwe inzichten op. Er kwamen vooral mensen aan het woord die al eens rapporten hebben geschreven of eerder in de media zijn verschenen. “Zonde”, zegt Bouzzit. “Nu er een commissie is die de onderste steen boven moet halen, hoop je dat ze een goed beeld krijgen van wat de moslimgemeenschap allemaal doet om dat transparant te maken en kwade invloeden buiten te houden. En dan krijg je dit.”
Van enkele personen die zijn uitgenodigd trekken Karaaslan en Bouzzit de deskundigheid in twijfel. “Waar zijn de academici die al jaren onderzoek doen naar de islam in Nederland?”, vraagt Bouzzit zich af. Ze betwijfelen daarnaast de geschiktheid van degenen die namens de gemeenschap spreken. Steen des aanstoots was het optreden van CMO-voorzitter Driss El Boujoufi. Bouzzit: “Zijn verhaal rammelde aan alle kanten.”
Gebrekkig Nederlands
El Boujoufi vertelde over het convenant buitenlandse financiering, dat de overheid en moskeeorganisaties twee jaar geleden wilden opstellen. Hierin moesten bindende afspraken met moskeeën komen te staan. Volgens El Boujoufi stond het CMO daar pal achter, en lag een enkele andere moskeeorganisatie dwars.
Dat is echter onjuist: het CMO stapte zelf uit het overleg, samen met andere moskeeorganisaties, omdat ze vonden dat de afspraken voor alle religieuze gemeenschappen zouden moeten gelden, en niet alleen voor de islamitische gemeenschap. Eén moskeeorganisatie zag wel iets in het convenant. “Het is kwalijk en pijnlijk om te zien dat hij kennelijk niet goed op de hoogte is”, zegt Karaaslan.
“Maar ook helpt het een verkeerd beeld de wereld in, alsof er een meerderheid zou zijn geweest voor zo’n convenant. Dat klopt niet.”
Ook El Boujoufi’s gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal is een probleem, zeggen de twee. Bouzzit: “Hij spreekt duidelijk niet toereikend Nederlands om zonder tolk verhoord te worden over zo’n ingewikkelde kwestie.”
De onprofessionaliteit bij het CMO wijt Bouzzit vooral aan een gebrek aan contact met de achterban. “Daardoor is er niemand die hen terugfluit of terechtwijst.” Voor Karaaslan, die er korte tijd voorzitter was, speelde dit gegeven mee bij zijn besluit om zich binnen een jaar terug te trekken. “Het CMO functioneert gewoon niet. En vandaag was wel weer een bevestiging dat ze in ieder geval niet mijn stem vertegenwoordigen.”
Lees ook:
Afspraak over buitenlandse financiering moet gelden voor moskee én kerk, vinden moslims
Het klopt niet dat afspraken over financiering van gebedshuizen alleen gaan over moskeeën, vinden vier moslimorganisaties. Dus praten ze niet langer over een convenant dat buitenlandse financiering inzichtelijk moet maken.
Is de buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën per se ongewenst?
De overheid worstelt al jaren met buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland. Wat maakt het vraagstuk zo lastig?
Meer over; Abdelhamid Bouzzitreligie en geloofgeloofislamCMOHalil KaraaslanDriss El BoujoufipolitiekMarije van Beek
Hajer Harzi en Abdallah Laaouej van gebedshuis Al Wasatia bij de parlementaire ondervragingscommissie ANP
Moskeeverhoren Tweede Kamer: ‘gematigde moslims overheerst door radicalen’
NOS 12.02.2020 Gematigde moslims hebben in verschillende moskeeën in Nederland last van overheersing door orthodoxe geloofsgenoten en hun buitenlandse geldschieters. Dat blijkt uit verschillende verhoren door de Tweede Kamercommissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
Vicevoorzitter El Boujoufi van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vertelt dat een nieuwe generatie gelovigen en Nederlandse bekeerlingen de besturen van een aantal moskeeën heeft overgenomen en vergaande veranderingen doorvoert.
Zij hebben contacten gelegd in Saudi-Arabië, Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten om geld in te zamelen. Soms komen vertegenwoordigers van deze buitenlandse geldschieters in het moskeebestuur. El Boujoufi: “Die hebben helemaal niets met de Nederlandse samenleving, dus dan denk ik: waarom?”
Veel weerstand
El Boujoufi wilde een convenant sluiten met alle moskeeën om buitenlandse financiering te weren of openbaar te maken. Maar hij kwam veel weerstand tegen. Bedreigingen wil hij het niet noemen, hij spreekt van meningsverschillen.
De ouderen willen het houden zoals het is, legt El Boujoufi uit. Die zijn naar Nederland gekomen om te werken en begonnen bijvoorbeeld met eigen spaargeld in een oud schoolgebouw een moskee om te kunnen bidden. De jonge generatie die hier is geboren wil grotere, nieuwe moskeeën en heeft geen bezwaar tegen geld en invloed van salafistische geldschieters.
De vicevoorzitter van het CMO vindt dat er iets moet worden gedaan tegen de inmenging van buitenlandse geldschieters. Door de overheid, maar ook door de moslims zelf. “De oude generatie zegt: ‘Er is rook, we moeten de ramen openzetten, dan weten we waar de rook vandaan komt’,” zegt El Boujoufi. “De jonge generatie zegt: ‘Er is helemaal geen rook.'”
Jongens en meisjes leren op sommige islamscholen om zich tegen de samenleving te keren, zegt hij. “Ik maak me zorgen over de jeugd. Ik ben ook vader en grootvader. Ik wil niet dat er een negatief beeld van moslims ontstaat.”
Weggepest
Voorzitter Laaouej en penningmeester Harzi van gebedshuis Al Wasatia in Geleen hebben deze ervaring ook. Zij richtten het gebedshuis op nadat zij door een nieuw bestuur van orthodoxe moslims uit hun vorige moskee waren gewerkt.
Dit nieuwe bestuur van de Al Houda-moskee ging contacten aan met onduidelijke geldschieters. De imam werd weggepest en vervangen door buitenlandse imams uit onder meer Egypte. Toen er een terroristische imam met banden met al-Qaida kwam preken, trok Harzi aan de bel bij de burgemeester.
“Maar die deed helemaal niets”, zegt ze. Pas na een jaar vond er een gesprek plaats, maar omdat het moskeebestuur helemaal geen openheid gaf, wilde de burgemeester niet verder praten.
‘Blanke meesters’
Harzi werd geregeld bedreigd. “Ik heb me teruggetrokken omdat ik dacht: het wordt gevaarlijk.” Ook voor dit verhoor werd zij aangesproken door een gelovige. “Hij zei: ga je bij je blanke meesters getuigen?”
Laaouej: “Er is echt vijandigheid. Na vandaag krijgen we weer van alles over ons heen. Maar wij hebben de waarheid gesproken en wij zijn daar trots op. Dan zou je eigenlijk steun moeten krijgen.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen twee weken in beslag. In de eerste week worden onder anderen deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Bekijk ook;
- ‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
- Besturen omstreden moskeeën As-Soennah en alFitrah onder ede verhoord
Moskeeën kwamen er onderling niet uit: onenigheid over geld uit het buitenland
AD 12.02.2020 Een poging van moskeeorganisaties om afspraken te maken over regels voor het aanvaarden van buitenlands geld, is afgeketst op onderlinge onenigheid. Dit vertelde een voorman van de belangrijkste koepelorganisatie van Nederlandse moskeeën woensdag in de flits-enquête naar buitenlandse beïnvloeding.
In zijn verhoor in het parlementaire onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding uit onvrije landen sprak Driss el Boujoufi over een vergevorderde poging om een convenant te sluiten met de overheid over regels en voorwaarden aan buitenlandse financiering van islamitische instellingen.
Lees ook;
El Boujoufi is vicevoorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), de koepelorganisatie waar het overgrote deel van de moskeeën in Nederland bij is aangesloten.
Vanwege de aanhoudende berichten over ongewenste inmenging uit het buitenland, nam het CMO met de Raad van Marokkaanse Moskeeën het initiatief voor een convenant over de condities rond het aanvaarden van buitenlands geld. Hierover is 2,5 jaar lang onderhandeld binnen het CMO, aldus El Boujoufi. Het ministerie van Sociale Zaken haalde een extern bureau erbij om het te begeleiden.
Dwars
Volgens El Boujoufi lagen vorig jaar echter ‘twee of drie’ islamitische bestuurders dwars, met steun van een hoogleraar. Ze menen dat een convenant impliceert dat ze iets te verbergen hebben, aldus El Boujoufi. Ook vinden ze het principieel onjuist dat buitenlandse financiering alleen voor moslims aan voorwaarden zou zijn verbonden. Eventuele beperkingen zouden volgens hen moeten gelden voor álle religies en daarvoor moet de regering dan maar een wet maken.
El Boujoufi wilde niet zeggen welke moskeebesturen het verzet leidden, maar zei wel dat de vorige voorzitter van het CMO tegenstander was. Begin 2019 trad Halil Karaaslan af als voorzitter, na nog geen jaar in functie te zijn geweest. El Boujoufi zei geen voorstander te zijn van een compleet verbod op buitenlandse financiering. ,,Wel van een verbod op financiering die de eenheid in de samenleving belemmert.’’
Volgens hem telt Nederland op een totaal van 500 moskeeën ‘niet meer dan’ 10 tot 12 salafistische gebedshuizen, die een fundamentalistische islam aanhangen. Tot frustratie van de onderzoekscommissie weigerde hij namen te noemen.
Salafistisch
Hij onderschreef wel de waarschuwingen die de topman van de AIVD, Dick Schoof, maandag uitte over een toenemende invloed van ‘salafistische aanjagers’. ,,Als we stil blijven, neemt het alleen maar toe,’’ aldus El Boujoufi.
Daarbij zei hij – naar het voorbeeld van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb – dat iedere belijdende moslim salafist is, hijzelf incluis. Het probleem zit hem met name bij de ‘politieke salafisten’, die het isolement opzoeken.
Hij vertelde drie jaar geleden zelf geld te hebben opgehaald in Marokko, voor een conferentie van het CMO in Nederland met andere religieuze stromingen. Daarbij had hij overlegd met de Nederlandse ambassadeur in Rabat en in Nederland met de ministeries van Sociale Zaken, Justitie en Buitenlandse Zaken. ,,Alleen op voorwaarde van transparantie wilden we het geld aanvaarden. En de andere kant stelde geen voorwaarden. Anders had ik het niet geaccepteerd.’’
Weerspreken
Bestuurders van moskeeorganisaties die betrokken waren bij de gesprekken over een convenant, weerspreken de lezing van Driss el Boujoufi. Halil Karaaslan, tot begin vorig jaar voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), stelt dat de koepelorganisatie helemaal geen voorstander was van het maken van afspraken rondom buitenlandse geldstromen. ,,Tijdens mijn voorzitterschap was de meerderheid van het CMO tegen een convenant. Dat gold ook voor drie andere moskeeorganisaties waarmee we hierover spraken.’’
Volgens Karaaslan was sprake van een generatiekloof. ,,Oudere moskeebestuurders zeiden: laten we nou maar doen wat de overheid wil. Ik vond het principieel onjuist om alleen voor moslims beperkingen af te kondigen. Er lag ook helemaal geen convenant. Het ging steeds om de vraag óf dat er moest komen.’’
Abdel Bouzzit, woordvoerder namens een aantal Haagse moskeeën, valt Karaaslan bij. ,,Alleen de Raad van Marokkaanse Moskeeën was voorstander van een convenant. Alle anderen waren tegen.
‘Turks-Nederlandse jongeren kwetsbaar voor religieus fanatisme’
AD 12.02.2020 Turks-Nederlandse jongeren worden in hun denken en doen beïnvloed door een uit Turkije geëxporteerde ‘giftige mix’ van nationalisme en religie. Dit stelde integratiedeskundige en oud-PvdA-Kamerlid Keklik Yücel vanmiddag tijdens de flitsenquête naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen.
In een notitie die ze schreef met het oog op haar verhoor, waarschuwt Yücel dat Turks-Nederlandse jongeren kwetsbaar zijn voor ‘religieus fanatisme’. Dit ‘Turks salafisme’ heeft nauwe banden met het nationalisme van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, aldus Yücel. Ze wijst erop dat één op de tien jihadgangers uit Nederland Turkse roots heeft.
Lees ook;
De Turkse invloed in Nederland neemt volgens haar toe. ,,Er is een te grote groep die zich helemaal identificeert met de Turkse identiteit.” Dat komt doordat de Turkse regering via bijvoorbeeld Diyanet (het ministerie van Religieuze Zaken) in Nederland moskeeën bezit, maar ook omdat Turkse Nederlanders zich niet welkom voelen in Nederland. Ze spreekt van discriminatie en uitsluiting. ,,Als Nederland doen we het niet goed.”
Gebrek aan maatregelen
Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u, aldus Leerlingen van Turks-Nederlandse afkomst tegen docenten, aldus Yücel.
Yücel klaagt over het gebrek aan maatregelen in Nederland nadat in 2014 Turkse Nederlanders een brief op hun deurmat vonden die hen maande op de AKP van Erdogan te stemmen. ,,Die mensen voelen zich in de kou staan.”
Ze werd ook bevraagd over de angst in de Nederlands-Turkse gemeenschap om kritisch te zijn op de Turkse regering en refereerde aan de vele bedreigingen die Turks-Nederlandse politici krijgen wanneer ze kritische vragen stellen over ‘de lange arm van Ankara’. Yücel is voorstander van een verbod op buitenlandse financiering uit onvrije landen.
Pikant is dat ze in haar notitie schrijft dat de huidige fractievoorzitter van Denk, Tunahun Kuzu, toen hij nog in de PvdA-fractie zat met Yücel – haar voortdurend probeerde te dwarsbomen. Kuzu is lid van de onderzoekscommissie die haar verhoorde, maar was zelf niet betrokken bij haar ondervraging. Daarin werd niet gerept van haar kritiek op Kuzu.
Invloed Koranscholen
Yücel uit zich negatief over de invloed van Koranscholen, die in het weekend leerlingen onderwijzen en hen ‘soms behoorlijk hardhandig’ inprenten dat vragen stellen zeer onbetamelijk is. Ze krijgen ‘ontspoorde opvattingen’ mee. Ter illustratie somt ze citaten van leerlingen op: ,,Bent u joods, juf? Want dan wil ik geen les van u.” En: ,,De doden van Charlie Hebdo zijn verdiend meester, zij hebben Mohammed besmeurd.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data55113250-fa500b.jpg)
Terreurdeskundige Ronald Sandee wordt door een speciale commissie van de Tweede Kamer verhoord over de beïnvloeding uit onvrije landen van Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties. Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP
‘Invloed salafisten neemt toe’
NRC 10.02.2020 Eerste dag parlementaire ondervraging Deskundigen waarschuwden maandag voor een speciale commissie voor buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën.
Onder twaalf fel schijnende lampen en tegenover vier scherp kijkende Kamerleden verklaarden maandag de eerste deskundigen in de parlementaire ondervraging over beïnvloeding uit onvrije landen op – voornamelijk – moskeeën en islamitische organisaties.
De baas van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Dick Schoof, terreurdeskundige Ronald Sandee en ambtenaar Mark Roscam Abbing waarschuwden alle drie dat de invloed van salafisten op Nederlandse moskeeën toeneemt. Zij krijgen steun uit met name de Golfstaten.
De commissie, bestaande uit Tweede Kamerleden, onderzoekt die buitenlandse beïnvloeding na publicaties van Nieuwsuur en NRC. Daaruit bleek dat zeker dertig Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in ‘onvrije landen’ als Saoedi-Arabië en Koeweit. De komende twee weken worden in totaal achttien deskundigen en getuigen, zoals moskeebestuurders, gehoord.
Volgens inlichtingenchef Schoof kunnen salafistische „aanjagers”, mensen binnen de islamitische gemeenschappen die verdere invloed van hun beweging promoten, een steeds dominantere positie verwerven dóór de buitenlandse steun die ze ontvangen.
Het gaat om een kleine groep die een „disproportionele rol” heeft in moskeeën. „Ze duwen concurrerend aanbod weg. Op sociale media beheersen ze de markt, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben door die buitenlandse steun.”
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697586-44d681.jpg)
Lees ook: Geheime lijsten financiering moskeeën onthuld
Die dominantere positie verwerven salafisten ook omdat ze steeds „professioneler” zouden opereren. „Het zijn mensen die de Nederlandse samenleving goed kennen, de taal spreken, de wetten kennen, weten hoe ze onlinemassamedia moeten gebruiken”, aldus Schoof.
Facadepolitiek
Jongeren die online zoeken naar informatie over de islam komen daardoor vaak terecht bij salafistische organisaties en aanjagers, zei Mark Roscam Abbing. Hij leidt een ambtelijke taskforce die gemeenten adviseert bij de aanpak van ‘problematisch anti-democratisch gedrag’ en ‘ongewenste beïnvloeding’. Die ‘aanjagers’ zoeken volgens de deskundigen vaak de randen van de wet op, zonder eroverheen te gaan. Schoof: „Ze kennen de bandbreedte van de Nederlandse rechtsstaat.”
Zo lijken die organisaties naar buiten toe vaak modern en vreedzaam, maar prediken ze binnenskamers antidemocratische en soms gewelddadige ideeën, aldus Schoof. Hij noemt dat „facadepolitiek”: „Men zegt het een, maar het doet het ander.
De publieke kant ziet er prima uit, op de statuten van zo’n stichting is niks aan te merken. Maar in de beslotenheid van de eigen kring wordt dan bijvoorbeeld gepredikt dat het oké is om homo’s te vermoorden. Of dat je bij een strafbaar feit geen aangifte bij de politie moet doen, maar het binnen de eigen islamitische kring moet oplossen.”
Die beïnvloeding met „antidemocratisch gedachtegoed” vindt volgens Schoof al plaats bij buitenschoolse schoollessen en de opvang van peuters en kleuters. „Ze krijgen daar gedachtegoed te horen dat intrinsiek strijdig is met waar de democratische rechtsstaat voor staat, bijvoorbeeld over homoseksuelen. Daarin zit vaak een impliciete afwijzing van die rechtsstaat”, aldus Schoof.
Een organisatie die zich sluipenderwijs met antidemocratische ideeën vestigt in Nederlandse moskeeën is bijvoorbeeld het Moslimbroederschap, waarschuwde terreurdeskundige Ronald Sandee, die jarenlang voor de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) werkte.
Volgens hem staan onder meer de Blauwe Moskee in Amsterdam en Centrum de Middenweg in Rotterdam onder invloed van die organisatie, die een shariastaat wil vestigen en waarvan leden geheimzinnigheid beloven. Zo zou de bouw van die moskeeën deels gefinancierd zijn vanuit aan het Moslimbroederschap gelieerde stichtingen. Ook spreken er volgens Sandee regelmatig predikers uit die hoek.
Ondermijning rechtsstaat
Het risico van de toenemende invloed van salafisten, aldus Schoof: het ontstaan van een parallelle samenleving „die de Nederlandse rechtsstaat ondermijnt”. „Ze jagen antidemocratisch gedachtegoed aan, dat de democratische rechtsstaat ondermijnt en bedreigt.
Als zo’n parallelle structuur ontstaat, is het risico dat de democratische rechtsstaat op termijn conform die parallelle samenleving moet worden gestructureerd.” Daarmee komen burgerlijke en democratische vrijheden onder druk te staan, waarschuwde Schoof.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/04/data30697542-a15afd.jpg)
Lees ook: De Dordtse moskee kreeg 88.888 dollar uit Saoedi-Arabië
Maar de aanpak van buitenlandse beïnvloeding kan lastig zijn, temperde ambtenaar Roscam Abbing de verwachtingen. „Een verbod op financiering uit onvrije landen kan tot gevolg hebben dat geld vaker via Europese landen naar Nederland komt.”
En omdat ‘problematisch gedrag’ vaak niet strafbaar is – het prediken van antidemocratische ideeën is in een liberale rechtsstaat niet verboden – is informatie over geldstromen vaak moeilijk te delen binnen de overheid.
Roscam Abbing pleitte er daarom voor dat de overheid ook inzet op het versterken van „weerbaarheid” van kwetsbare groepen binnen Nederlandse moskeeën tegen radicalere stromingen. Ook zou het aanbod aan islamitische organisaties „pluriformer” moeten zijn, om bijvoorbeeld te voorkomen dat islamitische ouders hun kind enkel bij een salafistische organisatie geloofsonderwijs kunnen bieden. „Je moet voorkomen dat mensen alleen naar moskeeën kunnen waar zorgelijk gedrag plaatsvindt.”
Woensdag hoort de commissie deskundigen over de „gevolgen voor de gemeenschap” van ongewenste buitenlandse beïnvloeding.
Lees ook deze artikelen;
Spannende verhoren over de invloed van buitenlandse geldschieters op moskeeën
Oproep aan Kamer: kijk niet alleen naar buitenlandse beïnvloeding van islam
Kamercommissie sleept bestuur Al Fitrah-moskee voor de rechter
Theoloog: ‘Zolderimam weet niet wat jongeren bezighoudt’
‘Met buitenlandse financiering is niets mis’
Topambtenaar Abbing: beperk financiering islamitische instellingen uit ‘onvrije landen’
AD 10.02.2020 De Raad van State buigt zich op korte termijn over een wetsvoorstel van het kabinet om ongewenste financiering uit ‘onvrije landen’ te kunnen beperken. Dit vertelde topambtenaar Mark Roscam Abbing vandaag. Hij werd gehoord in het parlementaire onderzoek naar buitenlandse financiering van met name islamitische instellingen.
Vorig jaar meldde het kabinet al zo’n wet te overwegen, maar dat dit complex is vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid. Ook is het lastig te bewijzen dat geld bedoeld is voor onwenselijke uitingen. Uit Roscam Abbings opmerkingen valt op te maken dat het kabinet nu toch een wettelijke formule denkt te hebben gevonden, al zei hij ook: ,,Het is echt een zoektocht.” Het advies van de Raad van State is doorgaans de voorbode van het naar de Tweede Kamer sturen van een wetsvoorstel.
Lees ook;
Roscam Abbing werd maandag als derde en laatste gehoord, op de eerste dag van de openbare verhoren in de enquête naar buitenlandse financiering. Hij is voorzitter van een taskforce die zich bezighoudt met ongewenste buitenlandse financiering.
Verschillende ministeries werken samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten. Die taskforce speelde een voorname rol bij de omgang met het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Onderwijsminister Arie Slob wilde de bekostiging van de school staken, maar is door de rechter teruggefloten.
Podium
Achteraf gezien is er misschien te weinig aan de buitenwacht uitgelegd waarom overheidsoptreden in dit geval gerechtvaardigd was, aldus Roscam Abbing. In bedekte termen riep hij de politiek op zich minder te focussen op repressie en het onderdrukken van ongewenste geluiden, en meer op het weerbaar maken van de welwillende meerderheid van de moslimgemeenschap.
Eerder schreef Roscam Abbing dat nogal wat politieke partijen nadenken over een verbod op buitenlandse financiering en trachten te voorkomen dat ‘aanjagers’ van salafistische geluiden een podium krijgen.
Hij waarschuwde dat ‘bovenmatig repressief handelen’ averechts kan uitpakken en ongewenste buitenlandse beïnvloeding juist in de hand werkt. In zijn verhoor bepleitte Roscam Abbing ‘het versterken van de weerbaarheid’. ,,Mensen met rare ideeën houd je altijd. Als je mensen zover kan krijgen dat ze zich niet laten overtuigen, zouden we echt aan de winnende hand zijn.”
Hij bepleitte ook een speciale wet voor de taskforce, om het nemen van maatregelen een betere basis te geven. Dat zou er ook toe kunnen leiden financieel gevoelige informatie die nu niet met de taskforce mag worden gedeeld, daar wel op tafel belandt.
‘Jonge generatie salafistische aanjagers is serieuze dreiging’
NOS 10.02.2020 De nieuwe generatie salafistische moslims in Nederland vormt een serieuze bedreiging voor de Nederlandse rechtsstaat op de lange termijn. Dat heeft AIVD-directeur Schoof gezegd in zijn verhoor door de Tweede Kamer-commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën onderzoekt.
“Op dit moment zien we een tweede generatie ontstaan”, zegt Schoof. “Ze schrijven en spreken goed Nederlands. Ze kennen het rechtssysteem. Op sociale media domineren ze de markt, om het zo te noemen. Ze streven naar een parallelle samenleving waar de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden.”
Deze jonge Nederlandse salafisten krijgen financiële en andere steun uit Golfstaten. Zij proberen met professionele methoden invloed te krijgen in moskeeën, op scholen en zetten gematigde gelovigen onder druk, blijkt uit AIVD-onderzoek.
Kinderopvang
Ook in het onderwijs en de kinderopvang krijgen salafisten steeds meer voet aan de grond, zegt Schoof. “Heel jonge kinderen tussen 0 en 4 jaar krijgen daar al dat gedachtegoed te horen.”
De organisaties maken gebruik van façadepolitiek, zoals Schoof het noemt. Naar buiten gematigd en extremisme afkeuren, maar vervolgens in eigen kring prediken dat je homo’s mag vermoorden.
Wat kinderen op salafistische moskeescholen leren
Nieuwsuur en NRC deden vorig jaar onderzoek naar het lesmateriaal van informele salafistische scholen. De kinderen leren welke mensen ‘vijanden’ of ‘ongelovigen’ zijn. Ook gaat het over de doodstraf voor mensen die vreemdgaan, homoseksuelen en afvalligen. Kinderen krijgen hierbij invuloefeningen en multiple choice vragen. Ze moeten bijvoorbeeld kiezen welke straf de juiste is: a. zweepslagen, b. stenigen, c. doden met een zwaard.
De Tweede Kamercommissie wil van Schoof weten wat er aan te doen is. Als voorbeeld noemt de commissie de aanpak van problemen op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
De overheid is verschillende keren teruggefloten vanwege de eigen regels. Minister Slob had volgens de rechter de geldkraan niet mogen dichtdraaien. En de AIVD had volgens de toezichthouder de waarschuwing voor de school niet zorgvuldig genoeg opgeschreven.
Schoof wilde als AIVD-directeur niet zeggen hoe de wetgeving veranderd zou moeten worden. Wel denkt hij dat het dwingen van organisaties tot openheid over wat zij doen een stuk zou helpen. “Maar wetten verzinnen voor de geldstromen is heel ingewikkeld. Die lopen via tussenpersonen, dus je kunt alles verhullen wat je wilt.”
Diplomatiek
Diplomatiek overleg heeft wel nut gehad, zegt hij. Sommige ambassadeurs die optraden als bemiddelaar tussen de geldschieters en Nederlandse moskee-organisaties zijn daar na gesprekken mee opgehouden.
Ook bepaalde landen die al dan niet via stichtingen hier geld uitdeelden, zagen daar vanwege de goede betrekkingen met Nederland van af. Om welke landen en ambassadeurs het gaat wilde Schoof niet zeggen.
Terreurdeskundige Ronald Sandee vertelde in zijn verhoor dat de Moslimbroederschap, gefinancierd door Qatar, veel invloed heeft in de Blauwe moskee in Amsterdam. Jonge Nederlandse en Engels sprekende imams prediken daar met succes een soort “Nedersalafisme” voor een jong publiek. Dat toelaten is naïef, zegt Sandee.
Ook het toelaten van moskeeën van de Turkse overheid met door Turkije betaalde imams is naïef, vindt hij. Daar zit een politieke en religieuze strategie achter, namelijk het beïnvloeden van Nederlandse Turken. Sandee: “Het zou helpen als Nederland af en toe zegt ‘Tot hier en niet verder’.”
Het parlementaire onderzoek
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van NRC en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië.
De hoorzittingen van de Tweede Kamer nemen in totaal twee weken in beslag. In de eerste week worden deskundigen gehoord. In de tweede week worden de besturen van de omstreden As-Soennah-moskee en de alFitrah-moskee onder ede gehoord.
Bekijk ook;
- Zoektocht naar feiten over omstreden moskeefinanciering start vandaag
- ‘Waarschuwing AIVD over Haga Lyceum was terecht, maar onzorgvuldig verwoord’
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bf61a68c-4c19-11ea-b3c4-0255c322e81b.jpg)
Een politieauto bij de As-Soennah moskee. Archieffoto. Ⓒ ANP
AIVD-baas Schoof: invloed salafisten bij omstreden moskeeën neemt toe
Telegraaf 10.02.2020 De baas van de geheime dienst AIVD Dick Schoof ziet een nieuwe generatie ’salafistische aanjagers’ aan invloed winnen die op sociale media ’de markt overheersen’. Zij prenten al bij hele jonge kinderen de boodschap in dat de Nederlandse rechtstaat niet deugt.
Dat zei de AIVD-baas als eerste deskundige die werd gehoord door de parlementaire ondervragingscommissie over buitenlandse financiering van moskeeën. De Kamer wil weten waar dat tot radicalisering leidt. Het gaat daarbij niet alleen om moskeeën, maar ook om koranscholen.
Vaak lijkt vanaf de buitenkant alles in orde, zei Schoof, die in dit verband spreekt van facadepolitiek. „Ze kennen de grenzen van de Nederlandse rechtstaat goed, dus naar buiten toe zullen ze nooit over die grens heen gaan. In de beslotenheid van een preek wordt expliciet gezegd dat je homo’s mag vermoorden.”
De gevolgen van die invloed zijn zorgelijk, zegt Schoof. Gewone moslims worden onder druk gezet en beperkt in hun vrije geloofsbeleving. Bovendien kan er een ’parallelle samenleving’ ontstaan die de Nederlandse samenleving met al haar vrijheden ondermijnt.
De financiering vanuit de Golfregio loopt via stichtingen en tussenpersonen en is vaak lastig te achterhalen, zei de AIVD-directeur. Bovendien blijkt uit de praktijk dat het lastig is er iets tegen te doen, zeker strafrechtelijk. Het mislukte optreden van onderwijsminister Slob en de gemeente Amsterdam tegen het Cornelius Haga Lyceum onderstreept dat. Toch blijkt de waarschuwing van de AIVD over antidemocratische elementen in de school staan, zei Schoof.
Moslimbroeders
Terreurdeskundige Ronald Sandee sprak over de invloed van de Moslimbroederschap. Landen als Koewet, Qatar en Turkije kopen met miljoenen invloed bij moskeeën als de Blauwe Moskee in Amsterdam en de Essalam Moskee in Rotterdam. „Wie betaalt, bepaalt.” De financiering loopt vaak via trustfondsen als de Europe Trust Nederland (uit Qatar). Soms komt het volgens Sandee ook op ’pallets met bankbiljetten in privévliegtuigen’, waarna het via tussenpersonen met duffelbags naar moskeeën in Nederland en Duitsland wordt gebracht.
Of de bank over dergelijke hoeveelheden contanten geen vragen stelt, zo wilde de ondervragingscommissie weten. Sandee: „De bank wel, maar een notaris misschien niet.”
Waar Saudi-Arabië en de Emiraten zich minder zijn gaan inlaten met de Moslimbroeders, zijn Qatar en Turkije juist actiever geworden, zegt Sandee.
BEKIJK OOK:
Verspreiding salafisme moet worden gestopt
Verhoren
De Kamercommissie gaat de komende weken negentien personen ondervragen. Dick Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is de eerste die wordt gehoord. Daarna volgen onder anderen terreurdeskundigen, integratiedeskundigen en moslimorganisaties. Volgende week staan de omstreden moskeeën As-Soennah (Den Haag) en alFitrah (Utrecht) in de schijnwerpers. De laatste verhoren zijn donderdag 20 februari.
Het onderzoek wordt gedaan door een zogenoemde parlementaire ondervragingscommissie. Het is een kortere variant van een parlementaire enquête. Maar ook bij deze mini-enquête staan ondervraagden onder ede en zijn ze verplicht mee te werken.
BEKIJK OOK:
Mini-enquête financiering moskeeën voor de bühne
BEKIJK OOK:
Salafisten kunnen nu hun gang gaan
Volg de laatste berichten van parlementair journalist Niels Rigter; Tweets by @Nielsrigter
AIVD: kleine groep salafisten overheerst op internet en sociale media
AD 10.02.2020 Met een nieuwe generatie ‘salafistische aanjagers’, gefinancierd vanuit de Golfregio, wint deze (zeer) orthodoxe stroming binnen de islam aan invloed. Dit zei AIVD-topman Dick Schoof maandag in het eerste openbare verhoor van de van de parlementaire ‘mini-enquête’ naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van vooral islamitische instellingen.
,,We zien een soort tweede generatie ontstaan die goed de Nederlandse wetgeving kent, goed Nederlands spreekt en gemakkelijk de weg vindt, waardoor hun invloed groeiende is,’’ zei Schoof, die om operationele redenen geen namen wilde noemen.
Lees ook;
Door de financiële steun uit het buitenland duwen de salafisten concurrerend aanbod weg, aldus Schoof. ,,In markttermen gesproken overheersen ze bijna de markt op internet en social media, omdat ze een stevige uitgangspositie hebben dankzij de financiering.’’
De groep is relatief klein, maar sterk georganiseerd en daardoor ‘disproportioneel aanwezig’. ,,We maken ons meer zorgen over salafistische aanjagers dan enige tijd geleden.’’
Façadepolitiek
Men zegt het één en doet het ander, aldus Dick Schoof, AIVD.
De problematische gevallen onder de aanjagers stimuleren ‘antidemocratisch gedachtegoed’, via gesprekken, onderwijs en bijvoorbeeld kinderopvang. Zo zijn er moskeeën waar kinderen tussen de 0 en 4 jaar ‘op hele eenvoudige manieren gedachtegoed te horen krijgen dat intrinsiek strijdig is met de rechtsstaat’.
In de openbaarheid is daar dan doorgaans niets van te merken. Schoof sprak over ‘façadepolitiek’. ,,Men zegt het één en doet het ander.’’ Als voorbeeld noemde hij een preek waarin expliciet wordt gezegd dat je homoseksuelen kan vermoorden. ,,Dat zal men aan de buitenkant nooit zeggen, sterker nog men zal er afstand van nemen.’’
Doel is het creëren van een ‘parallelle samenleving’. Op langere termijn is dat een dreiging die een halt moet worden toegeroepen, aldus Schoof.
Haga Lyceum
Schoof kreeg ook vragen over het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum, waarvoor de inlichtingendienst vorig jaar waarschuwde vanwege vermeende salafistische invloeden. Volgens de rechter zijn daar onvoldoende ernstige indicaties voor. Schoof houdt vol dat de AIVD terecht aan de bel trok. Maar vervolgens was het voor de gemeente Amsterdam en andere overheidsinstanties lastig om de juiste maatregelen te kunnen treffen, aldus de AIVD-chef.
Met de mini-enquête wil een meerderheid van de Tweede Kamer deze week en volgende week de gevolgen blootleggen van – met name Arabische – geldstromen naar moskeeën. Hiervoor worden in totaal 19 mensen gehoord.
Later maandag wordt nog terreurdeskundige Ronald Sandee gehoord, naast Mark Roscam Abbing, voorzitter van de Taskforce Problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering. In de Taskforce werken verschillende ministeries samen met de politie om gemeenten en gemeenschappen te adviseren over onder andere problematisch gedrag van salafisten.
‘Moskeeën in Rotterdam en Amsterdam in de greep van conservatieve Moslimbroeders’
AD 10.02.2020 De Rotterdamse moskee De Middenweg en de Amsterdamse Blauwe Moskee zijn in de greep van Moslimbroeders. Die boodschap had terreurdeskundige en onderzoeker Ronald Sandee maandag tijdens zijn verhoor in de mini-enquête van de Tweede Kamer naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding van islamitische instellingen.
Hoewel beiden dat zelf steevast ontkennen, noemde Sandee bestuursvoorzitter Jacob van der Blom en imam Yassin Elforkani van de Blauwe Moskee als Moslimbroeders. Van der Blom is ook oprichter van De Middenweg.
Lees ook;
Hard bewijs heeft Sandee niet, maar: ,,Als het loopt als een eend, kwaakt als een eend, dan kan het een eend zijn.’’ Van der Blom en Elforkani ‘volgen de ideologie’ van de Moslimbroeders.
De moskee in Nieuw-West, neergezet met geld uit Koeweit en Qatar, speelde een grote rol in het verhoor. Sandee, oud-medewerker van de militaire inlichtingendienst, vertelde ook uitvoerig over de internationale Moslimbroederschap. Volgens hem streeft die organisatie een ‘shariastaat’ na, waarin de islam leidend is.
Sluiers
Moslimbroeders zijn in het algemeen hoogopgeleid, welsprekend en ‘anti-integratief’, aldus Sandee. Ze stimuleren volgens hem vrouwen om sluiers te dragen en hameren op ‘islamofobe’ tendensen in de samenleving.
Sandee noemde de Blauwe Moskee als pregnant voorbeeld van beïnvloeding vanuit de Golfregio. Toen Koeweit rond 2006 instapte als financier, trad bij het bedrijf dat het vastgoed in eigendom heeft een hoge Koeweitse functionaris aan die volgens Sandee ook nu nog de koers van de moskee mede bepaalt.
Sandee zei ook verhalen te hebben gehoord over jonge bekeerlingen in de Blauwe Moskee die ‘behoorlijk intimiderend’ hun opvattingen opdringen. ,,Maar dat is alleen hear say.’’
Middenweg
In de Blauwe Moskee, maar ook bij De Middenweg (eveneens vanuit de Golfregio gefinancierd en met dezelfde eigenaar als de Blauwe Moskee) zie je volgens Sandee aan de sprekers en trainingen de invloed van de Moslimbroeders. In dat verband noemde hij ook de Essalammoskee in Rotterdam, de grootste van Nederland.
Ten aanzien van de geldstromen uit de Golf is Nederland ‘een beetje te naïef, misschien goedgelovig’. ,,Ik heb het gevoel dat landen als Turkije en Qatar een hele bewuste strategie volgen om moslimgemeenschappen in het buitenland te beïnvloeden. Maar we zitten vast aan die vrijheid van religie.’’
Hij bepleitte maatregelen om buitenlandse financiering aan banden te leggen. Hij noemde de islamwet uit Oostenrijk als voorbeeld, die een verbod op buitenlandse financiering bevat. Ook opperde hij een Europees verbod. ,,Dat zou een mogelijkheid zijn om in 1 klap van ongewenste beïnvloeding af te komen.’’
Vastgoed
De parlementaire commissie stelde de nodige vragen over Jacob van der Blom, ex-directeur bij de Essalammoskee die volgens Sandee op goede verkeert met Qatar Charity, een voorname donateur van islamitische instellingen in Europa. Van der Blom is al jaren bestuurder van Europe Trust Nederland, de eigenaar van de Middenweg en Blauwe Moskee. Volgens Sandee is dat de Nederlandse vastgoedtak van de Moslimbroeders, die dient als filiaal van het in Birmingham moederbedrijf gevestigde Europe Trust. ,,Ik heb het gevoel dat als Europe Trust in Birmingham het vastgoed opeist, dat ook gebeurt.’’
De laatste tijd signaleert Sandee een kruisbestuiving tussen Moslimbroeders en salafisten. ,,Een soort nedersalafisme of nederbroederschap.’’
Sandee werd ook bevraagd over een uitvoerig artikel dat hij vorig jaar schreef voor een Amerikaanse onderzoekssite, waarin hij de vloer aanveegde met het Amsterdamse deradicaliseringsbeleid, dat volgens hem aan de leiband loopt van dubieuze figuren. Signalen over radicaliserende mensen zijn onder het tapijt geveegd, aldus Sandee.
‘Flitsenquête’ naar geldstroom moskeeën: dit moet je weten
AD 10.02.2020 Door het ondervragen van negentien deskundigen en betrokkenen wil de Tweede Kamer onderzoeken of de financiering van islamitische instellingen tot radicalisering leidt. Maar of de commissie veel boven water zal krijgen, valt te bezien. Zes vragen over de kwestie.
Waar draait het om?
Grote vraag is: wat willen andere landen in ruil voor de financiering van islamitische instellingen in ons land? Het gaat hierbij vooral om geld uit ‘onvrije landen’, als Saoedi-Arabië, Golfstaten, of Turkije. Volgens deskundigen kleeft aan het geld ook de verspreiding van fundamentalisme. Het kabinet werkt aan een wet om de geldstromen transparanter te maken, maar de Tweede Kamer hoopt via de ondervragingen (onder ede) die vandaag beginnen meer ‘efficiënte maatregelen’ te bedenken.
Lees ook;
Hoe groot is het probleem?
Invloed van extreme moslimpredikers is moeilijk in tabellen te vatten, maar de AIVD maakt zich bijvoorbeeld al langer zorgen over de invloed vanuit Golfstaten. In Utrecht bijvoorbeeld ligt de alFitrah-moskee al jaren onder vuur, waar kinderen geleerd wordt te leven volgens de orthodoxe islam.
En de Haagse as-Soennah-moskee zou gefinancierd worden door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Vorig jaar nog berichtte NRC dat op zo’n vijftig moskeescholen kinderen leerden dat zij afvallige moslims dood zouden moeten wensen.
Homo’s zouden de doodstraf verdienen. Vooral het salafisme zou aan terrein winnen door de financiering van ver. Die geloofsuitleg van de islam verwerpt democratie en bestempelt de omgang met niet-moslims als verwerpelijk. Ook de Nederlandse Syriëgangers hangen vaak deze stroming aan.
Hoe gaat de Tweede Kamer onderzoek doen?
De parlementariërs grijpen naar een nieuw middel: de mini-enquête. Of officiëler: de parlementaire ondervraging. Het is eigenlijk een flitsversie van zijn bekendere broertje: de parlementaire enquête.
Op zes dagen komen negentien betrokkenen en deskundigen aan bod. Het gaat om AIVD-baas Dick Schoof, maar ook terreurdeskundigen en vooral: de leiding van diverse moskeeën. Aan de hand van de ondervragingen maakt de commissie een verslag dat de Kamer kan gebruiken als achtergrondinformatie bij het nog te voeren Kamerdebat.
Hoe reageren moskeeën?
Een aantal is verbolgen en spreekt van een hetze. Het bestuur van de as-Soennah-moskee weigerde aanvankelijk te komen opdraven voor de ondervraging. De geldstroom ontkennen ze niet altijd. Zo doneerde Koeweit 1,3 miljoen euro voor de financiering van de Blauwe Moskee in Amsterdam-Slotervaart.
Een topambtenaar van het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken werd later voorzitter van het bestuur van de Blauwe Moskee. Volgens een vertrouwelijke memo van de antiterrorismecoördinator NCTV, in handen van Nieuwsuur, waren er vier jaar geleden nog 13 salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27.
Het aantal salafistische predikers verdubbelde van 50 naar 110. Toch ontkennen veel moskeeën dat er met de geldstromen invloed ‘gekocht’ wordt. Dat zullen zij ook voor de commissie getuigen, is de verwachting.
Wat gaat de commissie dan achterhalen?
Volgens commissievoorzitter Michiel Rog (CDA) zijn er ook ‘relevante’ documenten gevorderd bij een aantal ministeries en islamitische instellingen. Die zouden geldstromen in kaart kunnen brengen, al wilde hij dat vorige week nog niet prijsgeven.
Daarnaast worden deskundigen, maar ook de (voormalige) burgemeesters van Den Haag en Utrecht gehoord die van dichtbij kunnen hebben gezien wat de uitwerking van giften is geweest.
Komt er daarmee duidelijkheid?
Dat valt te betwijfelen. De commissie vroeg ook om de boekhouding van de alFitrah-moskee, die ook een islamles verzorgt. Maar die weigert tot dusver de documenten over te dragen. Ook worden er geen geldschieters, bijvoorbeeld medewerkers van ambassadeurs van de onderzochte landen, verhoord.
Of dit te maken heeft met diplomatieke betrekkingen, wilde commissieleider Rog niet zeggen. Die vroeg evenmin gegevens op bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, terwijl daar al jarenlang een lijst ligt van de door de Golfregio gefinancierde moskeeën.
De alFitrah-moskee in Utrecht. © ANP
Kamer ondervraagt oud-burgemeester Pauline Krikke in onderzoek illegale geldstromen
Den HaagFM 07.02.2020 Oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
Kamer ondervraagt oud-burgemeester Pauline Krikke in onderzoek illegale geldstromen
OmroepWest 06.02.2020 De Haagse oud-burgemeester Pauline Krikke wordt binnenkort gehoord door een speciale commissie van de Tweede Kamer. Ook bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd. De commissie onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari. Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
Het bestuur van de as-Soennah moskee is ook opgeroepen voor verhoor onder ede. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee zei eerder nog niet te weten of het op komt dagen. De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Twee verhoorweken
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari 2020. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
Meer over dit onderwerp: PAULINE KRIKKE DEN HAAG AS-SOENNAH MOSKEE TWEEDE KAMER
De Essalam-moskee in Rotterdam kwam in het nieuws door buitenlandse financiering en imams ANP
Besturen omstreden moskeeën As-Soennah en alFitrah onder ede verhoord
NOS 06.02.2020 Maandag begint de parlementaire commissie die ongewenste beïnvloeding van moskeeën, islamitische scholen en andere organisaties gaat onderzoeken. “We willen weten hoe we deze beïnvloeding kunnen doorbreken”, zegt voorzitter Michel Rog (CDA).
In zes dagen tijd, tussen 10 en 20 februari, worden vertegenwoordigers van moskee-organisaties, onderzoekers en terreurdeskundigen gehoord. Het eerste verhoor is met directeur Schoof van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Moskeeën
In de tweede week worden de besturen van de As-Soennah-moskee in Den Haag en de alFitrah-moskee in Utrecht verhoord. As-Soennah heeft vooraf informatie aangeleverd die de commissie had opgevraagd.
AlFitrah maakte daar bezwaar tegen en wil de commissie geen documenten sturen. De Tweede Kamer begon daar een rechtszaak over en kreeg gelijk. Op 21 februari 2020 dient het hoger beroep van de moskee-stichting.
“Maar”, zegt commissievoorzitter Rog, “dit ontslaat het bestuur van alFitrah niet van medewerking aan het verhoor.” Dat staat gepland voor woensdag 19 februari 2020.
Het bestuur van de Utrechtse alFitrah-moskee vindt dat de commissie buiten zijn bevoegdheden treedt met het opvragen van alle stukken. “De zaak ligt bij het gerechtshof en we willen dat eerst voorleggen aan een hogere rechter”, zegt de advocaat van het bestuur in het radioprogramma Nieuws en Co.
Miljoenen euro’s
De aanleiding van het onderzoek door de Tweede Kamer is berichtgeving van Nieuwsuur. Daaruit bleek dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering hebben aangevraagd in Golfstaten of daadwerkelijk geld hebben ontvangen uit deze landen.
Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië. Van dat geld worden onder meer ultraorthodoxe imams ingehuurd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek jarenlang in het geheim lijstjes bij te houden over deze geldstromen, gebaseerd op vrijwillig verstrekte informatie van de ambassades van Koeweit en Saudi-Arabië. De Tweede Kamer kreeg deze informatie niet, en besloot daarom tot dit parlementaire onderzoek.
Brandbrief
Vier islamitische organisaties maakten deze week bezwaar tegen de opzet van het onderzoek. In een brandbrief aan Tweede Kamervoorzitter Arib stelden zij dat de onderzoekscommissie ook moet kijken naar buitenlandse geldstromen voor christelijke politieke partijen, kerken en synagoges.
“De brief is een laatste poging om te wijzen op wat er volgens ons fout is aan het onderzoek”, zei Abdelhamid Bouzzit, moskeebestuurder van het Islamitisch Centrum Imam Malik in Leiden.
Maar de onderzoekscommissie houdt zich aan het oorspronkelijke plan:
Onderzoek Tweede Kamer buitenlandse financiering moskeeën van start
Onder ede
De verhoren vinden onder ede plaats. De eed wordt afgenomen met de zin “Zo waarlijk helpe mij God Almachtig” en de belofte “Dat verklaar en beloof ik”. Moslims die de eed moeten afleggen mogen van de commissie zelf een zin bedenken, bijvoorbeeld: “Zo waarlijk helpe mij Allah Almachtig.”
De commissieleden zijn voorzitter Michel Rog (CDA), ondervoorzitter Ronald van Raak (SP), Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Mark Harbers (VVD), Edgar Mulder (PVV), Rutger Schonis (D66), Niels van den Berge (GroenLinks), Chris Stoffer (SGP) en Tunahan Kuzu (Denk).
Ze worden live uitgezonden op tweedekamer.nl.
Verhoorschema ‘Beïnvloeding in Nederland’, maandag 10 februari:
10.00 uur Dick Schoof, directeur AIVD
13.00 uur Ronald Sandee, terreurdeskundige
15.30 uur Mark Roscam Abbing, Taskforce Problematisch Gedrag en Ongewenste Buitenlandse Financiering
Bekijk ook;
- Moskeeën: parlementair onderzoek moet niet alleen over islam gaan
- Parlementaire flitsenquête over financiering moskeeën
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30b43e2c-4908-11ea-870c-02c309bc01c1.jpg)
Kamer ondervraagt omstreden moskeeën As-Soennah en alFitrah
Telegraaf 06.02.2020 De Tweede Kamer begint volgende week gemankeerd aan de ondervragingen over ongewenste geldstromen naar moskeeën vanuit onvrije landen als Saoedi-Arabië, Koeweit en Qatar. Moskeeschool AlFitrah weigert namelijk nog altijd om gevorderde documenten aan de Kamer te overhandigen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is niet eens om medewerking gevraagd.
Vanaf volgende week worden onder meer bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht onder ede ondervraagd door de Tweede Kamer, evenals de Islamitische Stichting Nederland, de Nederlandse tak van het Turkse moskeenetwerk Diyanet. Doel van de verhoren is uiteindelijk om maatregelen te kunnen nemen om de ongewenste beïnvloeding vanuit het buitenland te kunnen stoppen.
De Kamer debatteert er al jaren vrijwel vruchteloos over. Wetgeving om geldstromen naar moskeeën uit ’onvrije landen’ aan banden te leggen, laat nog op zich wachten. De openbare verhoren, onder ede, moeten leiden tot ’effectieve maatregelen om deze invloed te doorbreken’.
Moskeeschool zet hakken in zand
AlFitrah weigerde de door de ondervragingscommissie gevorderde documenten te overhandigen. En hoewel de rechter de commissie in het gelijk stelde, komt de moskeeschool nog altijd niet over de brug. Het hoger beroep dient op vrijdag 21 februari, een dag na het laatste verhoor van de ondervragingscommissie.
„Ook zonder de stukken heeft de commissie voldoende informatie om de verhoren te kunnen beginnen”, zegt commissievoorzitter Michel Rog (CDA). De ondervragingscommissie vorderde ook documenten van banken en van de ministeries van Financiën, Justitie en Veiligheid, en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Waarom Buitenlandse Zaken niet om informatie is gevraagd, wilde Rog niet zeggen.
Openbare lijst geldstromen
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) heeft de roep van de Kamer om openbaarmaking van de lijsten met moskeeën die financiering krijgen uit Golfstaten altijd willen tegenhouden. Juist door diplomatieke vertrouwelijkheid, gaf een land als Saudi-Arabië informatie over de moskeeën, zo redeneerde de bewindsman.
Behalve moskeebestuurders en burgemeesters verhoort de Kamer ook AIVD-baas Dick Schoof en terreurdeskundige Ronald Sandee.
BEKIJK OOK:
alFitrah-moskee moet openheid geven over financiën
BEKIJK OOK:
Moskeebezoeker: ’Nederland is een giftige slang die constant op de loer ligt’
BEKIJK OOK:
Onderzoekers: ’School Utrechtse moskee lijkt op sekte’
Kamer ondervraagt omstreden moskeeën As-Soennah en alFitrah
AD 06.02.2020 Bestuurders en ex-bestuurders van de omstreden moskeeën As-Soennah in Den Haag en alFitrah in Utrecht worden ondervraagd door de Tweede Kamer. Het onderzoek naar illegale geldstromen vanuit het buitenland begint maandag 10 februari.
Er wordt afgetrapt met een verhoor van Dick Schoof, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook onder anderen ex-burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wordt gehoord.
Een speciale commissie van de Tweede Kamer onderzoekt de financiering van moskeeën in Nederland. Ze wil erachter komen of er geldstromen uit het buitenland vloeien die leiden tot ‘ongewenste beïnvloeding’.
De alFitrah-moskee weigerde aanvankelijk inzage in de financiën, maar de rechtbank dwong de stichting mee te werken. De moskee heeft tot op heden de benodigde documenten niet aangeleverd aan de Kamercommissie.
Verhoren
Ook terreurdeskundige Ronald Sandee, integratiedeskundige en voormalig Kamerlid Keklik Yücel en vicevoorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) Saïd Bouharrou zijn opgeroepen. De ondervraging is opgesplitst in twee delen. In de eerste week worden deskundigen en mensen uit de gemeenschap gehoord over beïnvloeding en gevolgen. De tweede verhoorweek richt zich op de moskeeën en de Islamitische Stichting Nederland.
De verhoren duren tot en met 20 februari. Er wordt een verslag gemaakt met daarin de maatregelen en oplossingen die de commissie aandraagt. Dit verslag biedt de commissie naar verwachting eind april aan de Tweede Kamer aan.
In 2016 deed de FIOD een inval bij de Al-Fitrah-moskee ANP
AlFitrah-moskee moet documenten openbaren
NOS 17.01.2020 De alFitrah-moskee uit Utrecht moet een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer inzage geven in de financiën. Dat heeft de voorzieningenrechter in een kort geding besloten. De documenten moeten de parlementaire ondervragingscommissie helpen bij het onderzoek naar financiering van salafistische moskeeën.
De rechtbank beveelt alFitrah en aanverwante stichtingen om de administratie en financiële gegevens aan de commissie over te dragen. Als zij blijven weigeren, kan er een dwangsom volgen.
De alFitrah-moskee is een van de islamitische organisaties die door de commissie worden onderzocht. Het onderzoek werd ingesteld na de onthulling van Nieuwsuur en NRC dat verschillende islamitische organisaties miljoenen euro’s uit de Golfregio hebben ontvangen. Er bestaan vermoedens dat daarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt.
Verdwenen documenten
De stichting alFitrah en de Kamercommissie stonden tegenover elkaar voor de rechter omdat de stichting weigert opening van zaken te geven. Imam Suhayb Salam zei gisteren in de rechtszaal dat hij de stukken niet meer heeft, omdat die in beslag zijn genomen door de FIOD en het Openbaar Ministerie bij een inval in 2016. De advocaat van de Kamercommissie stelde daarop dat de moskee die stukken inmiddels terug heeft.
AlFitrah wordt nu gedwongen medewerking te verlenen in de zoektocht naar de ‘verdwenen’ documenten. De rechtbank vindt dat de stichting een betere onderbouwing van de verdwijning moet geven. Ook moet zowel de Kamercommissie als alFitrah nagaan of er bij de FIOD documenten voorhanden zijn.
Vrijheid van godsdienst
Het moskeebestuur stelde in de zitting dat het onderzoek in strijd is met de vrijheid van godsdienst, maar daar gaat de rechter niet in mee. Het verstrekken van gegevens brengt de belijdenis van een godsdienst niet in het geding, oordeelt de rechtbank.
Volgens CDA-Kamerlid Michel Rog, die de ondervragingscommissie voorzit, zijn de opgevraagde documenten noodzakelijk om het onderzoek voort te zetten. Zodra de gegevens beschikbaar zijn, hoopt de commissie verder te kunnen met de voorbereiding voor de openbare verhoren. Die moeten volgende maand plaatsvinden.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam.
Bekijk ook;
- Kamercommissie en imam steggelen voor rechter over ‘verdwenen’ documenten
- Tweede Kamer probeert via rechter Salam-imperium te ontrafelen
Advocaat Anis Boumanjal van de alFitrah-moskee komt aan bij de rechtbank ANP
Kamercommissie en imam steggelen voor rechter over ‘verdwenen’ documenten
NOS 16.01.2020 De islamitische Stichting alFitrah heeft wel degelijk de documenten in bezit die door de Tweede Kamer worden opgeëist. Dat zei advocaat Van Uden van de parlementaire ondervragingscommissie vanochtend bij een zitting bij de rechtbank in Den Haag.
De Tweede Kamer wil de stukken hebben voor het onderzoek van een Kamercommissie naar de financiering van salafistische moskeeën. Omdat de Utrechtse stichting weigert stukken over te dragen, is de commissie naar de rechter gestapt.
De Utrechtse imam Suhayb Salam zegt de stukken niet meer te hebben, omdat die 3,5 jaar geleden in beslag zijn genomen door de FIOD en het OM. Dat gebeurde bij een inval in zijn islamitisch centrum in de Utrechtse wijk Overvecht. Maar volgens de advocaat van de Kamercommissie heeft hij die stukken inmiddels weer terug. Bovendien wil de commissie ook de stukken van daarna.
De Kamer vermoedt onder meer dat de stichting geld uit het buitenland heeft gekregen, waarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en de integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt. Onder de stichting vallen een moskee en andere organisaties waarvan Salam de leiding heeft.
Verhoren
Op 10 februari beginnen in de Tweede Kamer de verhoren waarmee het parlement meer zicht probeert te krijgen op “ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen”.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam. Toch eist de commissie wel dat hij alle stukken aanlevert over een periode van 10 jaar.
Geen parlementaire enquête
Volgens de advocaat van Salam, Boumanjal. gaat de commissie zijn boekje te buiten. Hij wees er vandaag op dat de ondervragingscommissie niet de status heeft van een parlementaire enquête.
De commissie zou geen nieuw onderzoek mogen doen, maar enkel mogen putten uit al bestaande onderzoeken, zoals die van de FIOD en wetenschappelijke studies. Advocaat van Uden van de Tweede Kamercommissie wierp tegen dat de verzoeken om informatie te krijgen van alFitrah wel degelijk passen bij een parlementaire ondervraging.
Imam Salam zei tijdens de zitting dat er geen stukken van na de inval van 2016 meer zijn. Allereerst omdat er geen notulen meer worden gemaakt. En ook omdat alFitrah en stichtingen die daaraan zijn verbonden nauwelijks nog actief zijn. De advocaat zei wel dat er in het verleden geld is geaccepteerd uit Koeweit. Dat ging volgens hem om “liefdadigheidsgeld”.
Er kwam geen geld uit Turkije en Saudi-Arabië, benadrukte hij.
Onveilige landen
Tijdens de zitting was er veel discussie over een lijst met “onveilige landen” en “deels onveilige landen”. De Kamercommissie wil weten of er geldstromen uit die landen gaan naar islamitische organisaties.
Advocaat Boumanjal vindt het slordig dat er geen duidelijke definitie is van die deels onveilige landen. “Want welke landen vallen daaronder?”, zo vroeg hij zich hardop af. “Is Polen ook een onvrij land omdat rechters daar hun werk niet vrijelijk kunnen doen?”.
Niet duidelijk werd tijdens de zitting of andere islamitische organisaties gevraagde documenten wel hebben gegeven aan de Kamercommissie. In het belang van het onderzoek wilde de advocaat van de commissie niet laten weten wie er verder wordt onderzocht. De rechter doet vrijdag uitspraak.
Bekijk ook;
- Tweede Kamer probeert via rechter Salam-imperium te ontrafelen
- AlFitrah moskeeschool: eerst niet, nu toch sektarisch
- Al-Fitrahmoskee blijft toch open, na aankoop gebouw
VVD: Onderzoek of grond onder moskee As-Soennah kan worden afgepakt
AD 14.01.2020 De Haagse VVD roept de gemeente op om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de As-Soennah moskee van haar plek te krijgen. Het gebedshuis staat op grond die de gemeente in erfpacht heeft uitgegeven.
Als de gemeente het voor elkaar krijgt om de moskee die erfpacht te ontnemen, kan het gebedshuis de grond niet meer gebruiken en moet het verhuizen.
Lees ook;
Aanleiding voor de oproep van de VVD is de kritiek van het moskeebestuur op het parlementaire onderzoek naar buitenlandse geldstromen richting Nederlandse gebedshuizen. Met oliedollars uit bijvoorbeeld Qatar en Saoedi-Arabië wordt zo het salafisme verspreid, een orthodoxe stroming binnen de islam die wordt aangehangen door veel jihadisten. De As-Soennah werd hier vaak mee in verband gebracht, ze staat bekend als een van de meest omstreden moskeeën van het land.
Verhoren
In februari moeten de verhoren gaan plaatsvinden in de Tweede Kamer. Verschijnen is verplicht voor getuigen die worden opgeroepen. Zij staan ook onder ede. Een uitnodiging voor dit gesprek wekte felle toorn van het As-Soennah-bestuur, blijkt uit een vorige week verspreid persbericht. De islamitische kerkleiders onderzoeken of ze onder het verhoor kunnen uitkomen.
Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning, aldus De Graaf.
,,Deze organisatie laat nu voor de zoveelste keer zien lak te hebben aan onze rechtsstaat”, zegt VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf. ,,Wij willen dat de gemeente kijkt of hier sprake is van ondermijning.”
© ANP
Voorbeelden die de VVD opsomt van die houding, zijn het promoten van meisjesbesnijdenis en gastsprekers die de oorlog in Syrië en Irak verheerlijkten. ,,En zo heeft As-Soennah een veel langer trackrecord opgebouwd”, vindt de voorman van de liberalen in de gemeenteraad. Hij noemt de driedelige documentaire De Lokroep, waarin As-Soennah veelvuldig voorkomt, ‘ontluisterend’.
Anbi-status
De moskee genoot tot 2018 een officiële anbi-status van de Belastingdienst. Daarmee kan belastingvrij geschonken worden door donateurs, de fiscus erkent hiermee organisaties van algemeen nut. Maar toen na een wetswijziging verplicht werd gesteld dat anbi’s op hun website moesten publiceren hoeveel inkomsten en uitgaven er jaarlijks zijn, bleef As-Soennah in gebreke. In 2018 is de belastingvrijstelling stopgezet.
Mogelijk kan via de gemeente wel openheid worden afgedwongen over de geldstromen, oppert de VVD in vragen aan het stadsbestuur. Dit omdat de gemeente eigenaar is van de grond, die verhuurt ze, via erfpacht, aan de stichting achter de moskee. Vorig jaar besloot de gemeenteraad dat Den Haag actieve grondpolitiek mag inzetten om ongewenste ontwikkelingen te stoppen.
Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen, aldus De Graaf.
,,Ondermijning valt onder die ongewenste ontwikkelingen”, legt De Graaf uit, ,,daarom vragen we om uit te zoeken welke mogelijkheden er juridisch zijn.”
De grond onder de moskee afpakken door de erfpacht op te zeggen, is voor de overheid een kwestie van lange adem. Erfpacht kent ingewikkelde algemene voorwaarden. Bij het opzeggen van de pacht moet de gemeente altijd de gebouweigenaar uitkopen.
Het bedrijventerrein rond de Fruitweg waar de moskee staat, is volgens Haagse misdaadbestrijders een knooppunt van criminele activiteiten. Dat staat in het Ondermijningsbeeld dat vorige maand verscheen.
Moskee as-Soennah schoffeert parlement en wil niet op komen dagen bij ondervraging
AD 09.01.2020 Het bestuur van de extreem orthodoxe as-Soennah moskee overweegt niet te verschijnen bij een parlementaire ondervraging over financiering vanuit oliestaten. Dit omdat ze het onderzoek naar deze dubieuze financieringen vanuit landen als Qatar en Saoedi-Arabië ‘een vuile campagne’ tegen de islamitische gemeenschap vinden.
Uit onderzoek van NRC en Nieuwsuur in 2018 blijkt dat de moskee gefinancierd wordt door een organisatie uit Koeweit met sprekers die de jihad goedpraten. Toen bleek dat ook tientallen andere islamitische organisaties miljoenen subsidie ontvingen uit Saoedi-Arabië en Koeweit, besloot het kabinet over te gaan op een parlementaire ondervraging. Deze verhoren beginnen in februari.
Lees ook;
In ruil voor de oliedollars zou in Nederland de salafistische leer gepredikt, die ook wordt aangehangen door de meeste van de honderden polderjihadi’s die voor IS en Al-Qaeda vechten. De as-Soennah moskee ontkende na het verschijnen van het onderzoek direct dat dit bij hen gebeurd was. Er zou wel geld zijn binnengekomen maar geen bemoeienis zijn geduld vanuit het Midden-Oosten.
De moskee twijfelt om gehoor te geven aan de oproep mee te werken aan de ondervraging. ‘De hele opzet is doordrenkt met vooringenomenheid en is een aanfluiting voor de Tweede Kamer. Geert Wilders heeft in het verleden honderdduizenden dollars van neoconservatieve organisaties in Amerika gekregen om zijn anti-moslimboodschap te zaaien.
Wat de politiek nu oogst is een samenleving waar moslimhaat eerder de norm is dan uitzondering.’ schrijft de religieuze instelling in een verklaring op Facebook. Verschijnen voor de parlementaire commissie is echter verplicht. Wie niet kom, riskeert te worden gegijzeld door justitie.
As-Soennah moskee opgeroepen voor verhoor onder ede vanwege buitenlandse geldstroom
Den HaagFM 09.01.2020 Het bestuur van de as-Soennah moskee is opgeroepen voor verhoor onder ede door de parlementaire commissie die de financiering van moskeeën in Nederland onderzoekt. Verschijnen is verplicht, maar het bestuur van de moskee weet nog niet of het op komt dagen.
De parlementaire ondervraging werd ingesteld na berichtgeving van Nieuwsuur en NRC dat tientallen islamitische organisaties financiering hadden aangevraagd in Saoedi-Arabië of Koeweit en miljoenen euro’s zouden hebben ontvangen uit deze landen. Nieuwsuur en NRC ontdekten dat de as-Soennah moskee gefinancierd werd door een Koeweitse organisatie wiens predikers de jihad goedpraten.
Het moskeebestuur liet toentertijd weten weleens geld te hebben gekregen vanuit het buitenland. “Maar er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend. Sterker nog, er is expliciet met de weldoeners afgesproken dat Stichting as-Soennah op geen enkele wijze bemoeienis duldt.” Het begin van de verhoren staat gepland voor februari.
Verdachte van oproepen vrouwenbesnijdenis: ‘Mij is onrecht aangedaan’
OmroepWest 18.12.2019 ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan’, aldus een 32-jarige medewerker van de as-Soennah moskee in Den Haag. Hij heeft zich woensdag voor het eerst moeten verantwoorden voor de rechter. Het Openbaar Ministerie verdenkt hem van opruiing en het aanzetten tot geweld. De verdachte zou in een video op de website van de moskee vrouwenbesnijdenis hebben aanbevolen.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar.
Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. In de bewuste video zou de verdachte (een oud-docent van de moskee) hebben gezegd dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’
De zaak komt aan het rollen als Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom naar aanleiding van de video als eerste aangifte doet tegen de moskee. Musa: ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden.
Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’ Velen volgden haar voorbeeld, want volgens de officier van justitie liggen er nu 138 aangiften tegen de verdachte.
‘Vervolging onder druk van de media’
De moskee heeft de bewuste video inmiddels verwijderd. Advocaat Yasar Özdemir staat de verdachte woensdag bij. Tijdens de zitting spreekt hij het vermoeden uit dat het Openbaar Ministerie onder meer onder druk van de media tot vervolging is overgegaan. De verdachte: ‘Ik vind dat mij onrecht is aangedaan.’
Eerder zei de oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Miranda van Dam@Miranda_van_Dam
De advocaat van verdachte krijgt het woord. Hij heeft het vermoeden dat het OM onder meer door druk in de media heeft besloten tot vervolging #vrouwenbesnijdenis
09:07 – 18 dec. 2019 Andere Tweets van Miranda van Dam bekijken
‘De gezondheid van burgers is in het geding’
Daar is advocaat Carene van Vliet het niet mee eens. ‘De moskee heeft nooit expliciet afstand gedaan. Van ontkenning is geen sprake.’ Van Vliet staat de eerste aangeefster Musa bij. ‘Ons doel is dat mensen weten dat je dit niet mag zeggen. We willen voorkomen dat er ook maar een vader is die naar aanleiding van die video tegen zijn dochter zegt: dit moeten we doen. De gezondheid van de burgers is in het geding.’
De Haagse zaak is woensdag nog niet inhoudelijk behandeld. Tijdens de regiezitting konden de partijen hun onderzoekswensen aangeven. Zowel het OM als de verdediging, ‘voor ons is het helder’, had deze niet. Dat betekent dat het onderzoek nu is afgerond en de zaak binnenkort inhoudelijk wordt behandeld.
Zeker 75 aangiften tegen Haagse moskee om aanraden vrouwenbesnijdenis
RTL 14.12.2019 Er zijn de afgelopen maanden tussen de 75 en 125 aangiften gedaan tegen de As-Soennah-moskee in Den Haag, meldt het Openbaar Ministerie. De moskee kwam onder vuur te liggen omdat die in 2015 een video op hun website deelde waarin vrouwenbesnijdenis werd aanbevolen.
De 32-jarige medewerker van de moskee die in de video te zien is, moet woensdag voor de rechter verschijnen. In de video uit 2015 zei de man: “Besnijdenis is verplicht voor de mannen en aanbevolen voor de vrouwen.” De video is inmiddels verwijderd. De prediker wordt vervolgd voor opruiing en het aanzetten van geweld tot vrouwen.
Genitale verminking
De aangifteactie is in gang gezet door vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom. Die deed de eerste aangifte en riep iedereen op om hetzelfde te doen. “We zijn heel blij dat is besloten de man te vervolgen”, zegt oprichter Shirin Musa. “Het liefste zou ik het hele moskeebestuur woensdag zien zitten bij de rechter. Dat is verantwoordelijk voor wat ze online zetten.”
Geen subsidie meer voor Haagse moskee na ‘verwerpelijke uitspraken’
Op vrouwenbesnijdenis staat in Nederland maximaal 12 jaar cel. Musa noemt de aanbevelingen van de prediker geen besnijdenis, maar genitale verminking. “De ingreep beperkt je hele functioneren in de samenleving. Ik merk aan de meisjes aan wie ik les geef hoeveel last ze ervan hebben”, zegt ze.
Niet op grond van geloof
“Het is heel belangrijk dat hiertegen wordt opgetreden. Het is een gevaar voor de Nederlandse samenleving. Dit is niet op grond van geloof, dit is gewoon het aanbevelen van verminking”, zegt Musa. Haar organisatie roept iedereen nog steeds op aangifte te doen.
RTL Nieuws; Openbaar Ministerie Moskee Islam Den Haag
Zo’n 100 aangiften tegen as-Soennah moskee voor opruiing en aanzetten tot geweld
OmroepWest 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee in Den Haag wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
Musa: ‘Want het is geen snee die je ervan krijgt. Nee je wordt echt verminkt. Je kan dan moeilijk plassen, moeilijk menstrueren, je kunt niet goed zitten. Seks gaat moeizaam. Het is echt een verminking voor het leven, zowel geestelijk als lichamelijk.’
As-Soennah moskee: ‘De docent deelde niet zijn eigen mening’
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. ‘De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.’ De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. ‘Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.’ Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Bedoeling moskee ‘klip en klaar’
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. ‘Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.’
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Sticker scare bear Femmes for Freedom
Özdemir ziet de zitting met vertrouwen tegemoet. Hij denkt namelijk dat de rechter tot een andere oordeel komt dan het Openbaar Ministerie. ‘Het is in deze zaak heel belangrijk de uitingen van mijn cliënt te zien in de context waarin ze zijn gedaan.’
Aangeefster Musa is woensdag ook aanwezig. ‘We hebben speciaal stickers van een scare bear laten maken die we gaan uitdelen. Ik hoop dat de man wordt veroordeeld. Zodat het duidelijk is dat je in naam van religie of de vrijheid van meningsuiting of wat dan ook, geweld tegen vrouwen niet mag prediken.’
Meer over dit onderwerp:
VROUWENBESNIJDENIS FEMMES FOR FREEDOM AS-SOENNAH MOSKEE
Zo’n 100 aangiften tegen as-Soennah moskee voor opruiing en aanzetten tot geweld
Den HaagFM 14.12.2019 Er liggen zo’n 100 aangiften tegen de as-Soennah moskee wegens opruiing en het aanzetten tot geweld. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM). Woensdag moet een 32-jarige medewerker uit diezelfde stad zich verantwoorden voor de rechter, omdat hij vrouwenbesnijdenis zou hebben aanbevolen in een filmpje op de website van de moskee.
Vrouwenbesnijdenis is strafbaar. Bij de ingreep wordt een deel van de clitoris weggesneden en wordt de ingang van de vagina grotendeels dichtgenaaid. Shirin Musa van vrouwenrechten organisatie Femmes for Freedom deed als eerste aangifte tegen de moskee. Zij noemt het trouwens geen besnijdenis, maar spreekt van genitale verminking.
In de video op de site van de moskee zegt de verdachte (een oud-docent van de moskee) dat besnijdenis verplicht is voor mannen en wordt aanbevolen voor vrouwen. “De wijsheid die hier achter zit, is dat de penis wordt gereinigd van de onreinheden en bij de vrouw worden haar lusten minder.” De bewuste video is inmiddels verwijderd.
Oud-voorzitter van de moskee, Abdelhamid Taheri, zei eerder dat het niet de eigen mening van de verdachte was. “Hij heeft gewoon een tekst voorgelezen tijdens een les over islamitische jurisprudentie.” Taheri vraagt zich af of je in Nederland dan niet uit een geschiedenisboek iets mag voorlezen wat niet jouw mening is? De moskee zou vrouwenbesnijdenis dus niet aanbevelen.
Aangeefster Musa gelooft niets van deze argumentatie. Volgens haar is het klip en klaar dat de moskee vrouwelijke genitale verminking aanbeveelt. “Net zoals ze prediken dat je geen varkensvlees mag eten en vijf keer per dag moet bidden, doceren zij ook dat vrouwen genitaal verminkt moeten worden. Nou, en ik ben een moslimvrouw en ik kan u één ding vertellen: dit is niet wat de islam voorschrijft.”
Nadat de organisatie Femmes for Freedom vorig jaar aangifte deed, volgden velen haar voorbeeld. In totaal dus zo’n honderd. Woensdag is de eerste zittingsdag, maar dan wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. De verdediging en het OM kunnen dan hun eventuele onderzoekswensen kenbaar maken. Advocaat Yasar Özdemir staat de 32-jarige verdachte bij. Hij wil graag nog een aantal getuigen horen. ‘En mogelijk ook een deskundige.’
Dick Schoof versus de Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 14
Dick Schoof onder druk
Voormalig Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof heeft invloed uitgeoefend op een onafhankelijk onderzoek naar het handelen van de overheid na de MH17-ramp, zo melden RTL Nieuws en GeenStijl vrijdagochtend op basis van documenten van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
AD 11.06.2019
AD 05.03.2019
AD 09.02.2019
Documenten zijn door GeenStijl opgevraagd middels de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Het onderzoek werd door Universiteit Twente uitgevoerd, onder toezicht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC). De onderzoekers keken naar de rol van de overheid na de ramp. De NCTV had daarin een grote rol. De organisatie was verantwoordelijk voor de crisisbeheersing en het afstemmen met alle betrokken overheidsorganisaties.
Schoof stond destijds aan het hoofd van de NCTV en is inmiddels directeur van inlichtingendienst AIVD.
Uit het kritische rapport bleek dat de NCTV te veel intern gericht was en te weinig focus op samenwerking had. Hierdoor ontstonden volgens de onderzoekers onnodige problemen, zoals het te laat krijgen van passagierslijsten.
Telegraaf 08.02.2019
De nationaal coördinator zelf, Dick Schoof, tegenwoordig de baas van geheime dienst AIVD, speelde een hoofdrol. Hij kwam persoonlijk met suggesties voor leden van de begeleidingscommissie. Die werden afgewezen als ‘te politiek’. Ook eiste Schoof, terwijl het onderzoek al liep, dat er meer aandacht en begrip zou komen voor de ‘operationele inzet’ tijdens de crisisbeheersing.
Ook dit werd door WODC en de Universiteit Twente afgewezen; dit mocht er niet ‘ingefrommeld’ worden: “Voet bij stuk houden.” Wel wordt de suggestie overgenomen om meer aandacht te hebben voor ‘de internationale politieke dynamiek’.
AD 15.02.2019
“Ik heb het herziene hoofdstuk gezien. Ziet er prima uit. Goede toonzetting. Komt goed.”
Ook de hoofdconclusie, dat de ‘crisisbeheersingsorganisatie’ onder leiding van de NCTV ‘slecht’ functioneerde, werd gewijzigd. Dit gebeurde nadat het WODC contact had met functionarissen van de NCTV, waarmee ‘informeel frequent en constructief’ overleg was. De onderzoekers kregen te horen dat hun conceptconclusies ‘te zwaar en te negatief’ waren: “Overweeg om de woordkeus te nuanceren.”
Heel ander beeld
Toen die hoofdconclusies waren herschreven, liet het WODC informeel aan de NCTV weten: “Ik heb het herziene hoofdstuk gezien. Ziet er prima uit. Goede toonzetting. Komt goed.” In interne correspondentie stelde het WODC dat door die aanpassingen bovendien ‘een heel ander beeld’ zou blijven hangen.
De NCTV vroeg inzage in de eindversie van de conclusies. Informeel werd die eindversie wel doorgestuurd, maar met de boodschap van het WODC dat de NCTV beter geen detailkritiek kon leveren. “Dat kan het beeld geven dat je je als NCTV’er te veel bemoeit met het cruciale conclusiehoofdstuk.”
“De wensen van Dick en de onderzoekers lopen niet synchroon.”
In het eindrapport van de Universiteit Twente [.pdf] blijkt niets van de heimelijke beïnvloeding. Daar staat alleen dat in opdracht van de NCTV drie woorden zijn geschrapt die ‘staatsgeheim’ zijn.
‘Tijdschema leidt tot haastwerk’
Uit de nu openbaar gemaakte documenten blijkt dat de onderzoekers zelf ook vroegen om afstemming met de NCTV. De Universiteit Twente kreeg geen inzage in de notulen van de ministerraad, en vroeg het WODC om te bekijken of de beschrijving klopte van wat achter de schermen gebeurde. “Ik vind dit echt het minimale detailniveau dat nodig is om op een verantwoorde manier te kunnen rapporteren”, en: “Wij hebben ook afgesproken dat je in dit stadium zou sonderen hoe deze beschrijving valt bij NCTV.”
Uit de deels zwart gemaakte documenten blijkt dat voormalig NCTV Dick Schoof een hoofdrol speelde in de sturing. Regelmatig staat in de stukken: “Dick vindt.” En: “Dick heeft gesproken.” Zo wilde Schoof dat het onderzoek openbaar zou worden vóórdat het MH17-onderzoek van de Onderzoeksraad werd besproken in de Tweede Kamer, zodat het zou ondersneeuwen in politieke en publicitaire aandacht. “De wensen van Dick en de onderzoekers lopen niet synchroon.” Ook het WODC is tegen: “Het tijdschema van NCTV/Dick leidt tot haastwerk.”
Reactie
Minister Dekker heeft er begrip voor dat Dick Schoof zich als coördinator Terrorismebestrijding in 2015 actief heeft bemoeid met een onderzoek naar de nationale crisisbeheersing na de ramp met de MH17. Schoof vond een aantal conclusies “te zwaar” en “te negatief” en liet die herschrijven.
Hij wijst erop dat de scheidslijn tussen het onafhankelijke onderzoeksinstituut WODC en het ministerie destijds niet zo duidelijk was. Naar aanleiding van berichten van een klokkenluider over ongewenste beïnvloeding vanuit het ministerie op onderzoeken, zijn er inmiddels maatregelen genomen om “oneigenlijke beïnvloeding” in de toekomst te voorkomen.
Ambtenaren zijn de schuld
Niet topambtenaar Dick Schoof, maar ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben zich bemoeid met ‘teksten’ van een ‘onafhankelijk’ onderzoek naar de MH17. Dat heeft minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) vanmiddag gezegd in de Tweede Kamer.
Slechts redactioneel is er een aantal passages aangepast, aldus Minister Grapperhaus.
Vorige week kwam Dick Schoof in opspraak, omdat hij zich in zijn vorige baan als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) bleek te hebben bemoeid met een onafhankelijk onderzoek naar de afwikkeling van de aanslag op de MH17.
Die studie werd uitbesteed aan de Universiteit Twente om het zo onafhankelijk te houden, maar Schoof kon toch niet nalaten zich erin te mengen. Zo stuurde Schoof op vragen die geïnterviewden werden voorgelegd en bemoeide hij zich met de samenstelling van de commissie die het onderzoek begeleidde, net als met de reikwijdte van de studie en de publicatiedatum. Ook liet hij vlak voor het verschijnen weten dat hij het absoluut niet eens was met de eindconclusies en weigerde hij de onderzoekers zelfs te ontvangen.
Toonzetting
Volgens Grapperhaus heeft hij ‘geen aanwijzingen’ dat de slotconclusies van het onderzoek ‘zijn aangepast’. Wel zegt hij: ,,Slechts redactioneel is er een aantal passages aangepast.’’
Het ging volgens hem om ‘de toonzetting’. Maar volgens de minister was dat op aangeven van het wetenschappelijk centrum van zijn ministerie, die het onderzoek begeleidde, niet door Schoof. En dat was volgens Grapperhaus alleen maar omdat teksten niet strookten met eerdere teksten uit concepten. Hij ziet daarin ook geen probleem. Het ‘was aan de onderzoekers om te doen’ wat ze wilde met deze ‘suggesties’.
Een deel van de Tweede Kamer, waaronder het CDA, wees echter op vrijgegeven e-mails die wel degelijk van medewerkers van Schoof afkomstig waren, niet van ambtenaren van het ministerie. Grapperhaus ging daar niet verder op in. ,,Ik zeg wel dat al die ambtenaren en hun werk onder mijn verantwoordelijkheid vallen. Ik ga daar voor staan.’’
Afstand
Vorige week zei minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) wél dat Schoof beter ‘iets meer afstand’ had kunnen houden van het onderzoek. Toch zei hij ook: ,,In dit specifieke geval is niks menselijks ook ambtenaren vreemd.’’
D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma is daar boos over. ,,Dat is niet chique. Zo lijkt de minister het te vergoelijken.’’ Grapperhaus wilde niet verder op ingaan. Wel komt er nog een debat over de kwestie, dat vindt binnenkort plaats.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid kwam eerder al in opspraak doordat het onwelgevallige conclusies van onafhankelijke onderzoekers probeerde bij te schaven. Onderzoeksinstituut WODC, dat ook het nu gewraakte MH17-onderzoek coördineerde, wordt om die reden verder losgemaakt van het ministerie.
De affaire komt op een pijnlijk moment. Nederland kondigde juist aan dat het met Rusland in gesprek gaat over de aansprakelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17. Nederland verweet de Russen steeds dat zij onafhankelijk onderzoek naar de ramp terzijde schoven. Dat een andere onafhankelijke studie in opspraak is, komt dan uiterst ongelegen.
Telegraaf 08.02.2019
In gesprek met Rusland
Nederland en Australië gaan ondertussen in gesprek met Rusland over de aansprakelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17. Dat melden bronnen aan RTL Nieuws. Diplomaten, ambtenaren en juristen van de drie landen komen binnenkort bij elkaar.
Het tijdstip en de locatie van de gesprekken worden niet bekendgemaakt en blijft derhalve nog geheim !!.
Want ondertussen willen Nederland en Australië het dus juist hebben over de aansprakelijkheid van Rusland. Volgens het internationale onderzoeksteam JIT is de MH17 neergehaald met een Buk-raket die vanuit Rusland is overgebracht naar het strijdgebied van de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne. “Wij zijn helder geweest dat Rusland een heel zwaar militair middel heeft geleverd waardoor 298 onschuldige mensen hun leven hebben verloren”, zei Stef Blok.
Het ministerie wil niet veel informatie kwijt over de gesprekken, waarover RTL Nieuws als eerste berichtte, “Dit om de vertrouwelijkheid van het proces niet te schaden”. Maar het gaat de goede kant op en de hoop bestaat dat de officiële onderhandelingen snel kunnen beginnen. “We hebben er toenemend vertrouwen in dat we binnenkort met de Russen om de tafel gaan”, zegt een woordvoerder. Dat gesprek zou in Wenen kunnen plaatsvinden.
Nederland en Australië hebben Ruslandop basis van de bevindingen van het JIT formeel aansprakelijk gesteld.
Inmiddels werd dus bekend dat er weer gesprekken gaande zijn met de Russen over die mede-aansprakelijkheid. Maar wat betekent dat?
AD 18.02.2019
Is het een doorbraak of een kleine ontwikkeling?
De aansprakelijkstelling door het kabinet mei vorig jaar volgde op de bevindingen van het internationale Joint Investigation Team (JIT). Dat concludeerde dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 in de zomer van 2014 is neergehaald afkomstig was van het Russische leger.
Het zal velen sterk verbazen als Rusland nu opeens op enige wijze aansprakelijkheid zou erkennen. “Dan zouden de Russen bijna vijf jaar hebben zitten liegen. Dat zou gezichtverlies betekenen.” Rusland ontkent al jaren iets te maken te hebben met de vliegramp. Volgens de Russen zit Oekraïne achter het neerhalen van vlucht MH17.
Zinvol
Ook als de gesprekken niet leiden tot erkenning van Rusland, kunnen ze toch zinvol zijn, legt universitair docent internationaal recht Marieke de Hoon uit in Nieuwsuur. “Nederland moet dit sowieso doen om te voldoen aan een procedurele vereiste. Als je een internationaal hof wil gaan vragen om uitspraak te doen in een zaak, is de regel dat je eerst zelf hebt geprobeerd om er uit te komen.”
Volg hier live de presentatie. Liveblog – Onderzoeksteam presenteert tussentijdse bevindingen over MH17
Verslaggever Paul Eldering was vrijdag bij de persconferentie van Bellingcat en twitterde hierover. Zijn tweets vind je hier, Tweets by @PaulEldering
Lees hier het liveblog terug.
liveblog NU
MH17 Trouw
Bekijk ook; dossier “MH17” – AD
lees: TK+ZittingslocatieMH17-proces
lees: kamerbrief over staatsaansprakelijkheid rusland inzake mh17
lees: nota staatsaansprakelijkheid rusland-inzake mh17
Zie dan ook: Herdenking MH17 17.07.2014 – 17.07.2018 – Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 13
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 12
zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 11
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 10
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 9
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 8
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 7
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 6
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 5
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 4
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 3
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 2
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 1
Nabestaanden van de MH17 bij de 298 lege stoelen voor de Russische ambassade NOS | Marc Hamer
Protest nabestaanden MH17: 298 lege stoelen voor Russische ambassade
NOS 12.06.2019 Nabestaanden van de ramp met de MH17 hebben bij de Russische ambassade in Den Haag 298 lege stoelen geplaatst. Ze protesteren daarmee tegen de opstelling van Rusland, dat volgens hen weigert om openheid te geven over betrokkenheid bij het neerhalen van het toestel in 2014.
“Wij willen hiermee Rusland ter verantwoording roepen”, zegt Sander van Luik van de Werkgroep Waarheidsvinding. “Het is heel duidelijk dat zij een rol hebben gehad bij het neerschieten van de MH17. We weten niet precies welke rol, maar ze zitten er tot over hun oren in.”
De 298 witte stoelen vertegenwoordigen de 298 slachtoffers van de MH17. Ze zijn opgesteld als in een vliegtuig, inclusief de gangpaden. Sommige nabestaanden legden bloemen op de stoel waar hun dierbaren waarschijnlijk in het toestel zaten.
Als je een fout maakt, dan geef je dat toe, aldus Sander van Luik, Werkgroep Waarheidsvinding.
Bij de stoelen staan ook enkele spandoeken en protestborden met teksten als “Justice for MH17” en – in het Russisch – “Menselijkheid gaat boven politiek”.
Van Luik: “Het zwijgen is politiek ingegeven, maar we vormen met 7 miljard mensen ook een menselijk verbond waarin je eerlijk bent tegen elkaar. Als je een fout maakt, dan geef je dat toe. Als je iets expres doet, dan geef je dat toe. Maar als je je mond houdt en wegloopt van je verantwoordelijkheid, dan mag je jezelf geen grote natie noemen.”
Spandoeken en protestborden bij de lege stoelen voor de slachtoffers van de MH17 NOS | Marc Hamer
Ook vorig jaar werden 298 stoelen bij de ambassade geplaatst en de Werkgroep Waarheidsvinding gaf toen een brief af met een oproep tot openheid. “Ze hebben een jaar de tijd gehad voor een reactie, maar we hebben niets gehoord”, zegt Van Luik.
Vorig jaar concludeerde het Joint Investigation Team (JIT), waar onder meer Nederland, Maleisië, Oekraïne, Australië en België aan meewerken, dat Rusland betrokken is bij het neerhalen van MH17. De Buk-raket waarmee het toestel is neergehaald, was volgens de onderzoekers afkomstig van het Russische leger. Ook zijn er beelden van een konvooi met raketinstallaties die naar Rusland rijden. Rusland ontkent betrokkenheid bij de ramp.
Bekijk ook;
Kabinet helpt MH17-families bij Europees Hof
Europees Hof vraagt Rusland om opheldering over ramp MH17
Rusland: gesprekken MH17 geen erkenning aansprakelijkheid
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10b42778-8d19-11e9-983a-02d2fb1aa1d7.jpg)
De stoelen zijn opgesteld in de vorm van de cabine van de Maleisische Boeing 777 waarmee de 298 inzittenden vlogen toen ze werden neergehaald. Ⓒ Eigen foto / De Telegraaf
298 lege stoelen voor ambassade Rusland
Telegraaf 12.06.2019 MH17-nabestaanden houden vanmiddag in Den Haag weer een stil protest tegenover de ambassade van Rusland.
Net als vorig jaar plaatst de ’Werkgroep Waarheidsvinding’ 298 lege stoelen pal tegenover de ambassade. ,,We wachten op antwoorden van de Russen hoe de massamoord op 298 onschuldige inzittenden van vlucht MH17 zich bijna vijf jaar geleden boven Oost-Oekraïne heeft kunnen voltrekken”, zegt organisator Sander van Luik.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10b42778-8d19-11e9-983a-02d2fb1aa1d7.jpg)
Rusland houdt zich volgens hem niet aan VN-resolutie 2166. ,,Rusland is volstrekt non-coöperatief bij het internationale onderzoek en werkt dit al vijf jaar bewust tegen. Aantoonbaar verdraait Rusland de waarheid, liegt bij herhaling, brengt valse bewijzen naar buiten, ontkent duidelijke aanwijzingen, heeft nog altijd de gebruikte Buk-lanceerinstallatie niet vrijgegeven en schermt getuigen af.”
De raketaanslag in juli 2014 was volgens deze groep nabestaanden het gevolg van een menselijke daad, met steun van de Russische overheid die het wapen leverde en verdonkeremaande. ,,De sleutel tot de waarheid ligt in Moskou, zo heeft het Joint Investigation Team helder gemaakt”, aldus Van Luik.
’Feestdag?’
Alleen de volle waarheid kan volgens hem de deur openen naar verwerking, afsluiting en mogelijk vergiffenis. ,,Zoveel nabestaanden worden gekweld door het verlies van hun dierbaren en dat wordt versterkt omdat ze nog steeds niet weten waarom het vliegtuig uit de lucht is geschoten en wie die opdracht heeft gegeven.”
Ze houden dit protest op 12 juni, omdat dit een nationale feestdag van Rusland is. ,,Wij stellen dat Rusland niets te vieren heeft, zolang het land zich onbetrouwbaar, laf en leugenachtig blijft opstellen. Rusland blokkeert het perspectief op de hele waarheid, waarnaar we zo snakken. Rusland zal zich groots en respectabel moeten gedragen om respect te verdienen”, vindt Van Luik.
Het verdoezelen van de waarheid en het tegenwerken van hen die de opdracht hebben de daders te identificeren en vervolgen, is volgens hem een trap na in de magen van de MH17-nabestaanden en een schoffering van de slachtoffers. ,,Dat is onmenselijk.”
Bekijk meer van; ambassades mh17 rusland
‘Nieuwe documenten MH17 zijn belangrijk voor proces’
AD 09.06.2019 De Russische onderzoeksjournalist Pavel Kanygin volgt al vijf jaar lang gedreven het proces rond de aanslag op vlucht MH17. Vorige week publiceerde hij in zijn krant Novaja Gazeta nieuwe documenten over Russische betokkenheid bij de ramp.
Zo zou zich volgens ‘Novaja’ twee dagen voor het neerschieten van de Boeing boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014 een eenheid van 170 militairen van de Russische luchtafweer hebben gemeld aan de grens met Oekraïne.
Lees ook;
Ook tonen de documenten aan dat de militaire verkeerspolitie opdracht had het konvooi van 69ste logistieke brigade te begeleiden. Die vervoerde luchtafweermaterieel van de 53-ste brigade, die de BUK leverde. Ze geven tevens vrachtwagens, nummerborden en de naam van een chauffeur weer die ook in het JIT-rapport staan vermeld en er duiken in de documenten namen op van officieren die leiding gaven aan het konvooi.
Pavel Kanygin © RV
Ook opmerkelijk: de 170 militairen krijgen voor vijf dagen gevechtsrantsoenen mee. Die gebruiken ze normaal gesproken in oorlogszones. Het duidt erop dat de Russische troepen (met BUK) paraat stonden de Oekraïense Donbass binnen te trekken.
Hoe komt u aan de documenten?
,,Dat kan ik niet zeggen. Ik moet mijn bronnen beschermen. Maar ik kan u verzekeren dat de bronnen betrouwbaar en de documenten echt zijn. De documenten zijn ook niet geclassificeerd als ‘geheim’. ’’
Staat er iets nieuws in de documenten wat we nog niets wisten?
,,Niet echt, maar de betekenis ervan is dat alles wat het JIT al wist, nu ook wordt bevestigd op basis van Russische documenten. Dat is van groot belang voor de juridische procedure en straks in de rechtszaal. Het gaat om indirect bewijs, maar dat gekoppeld aan de informatie van het JIT, kan het veel duidelijk maken over wat er die dag is gebeurd.’’
U schrijft al vijf jaar over MH17. Vanwaar die drive?
,,Ik volgde de oorlog in Oost-Oekraïne, vanaf het moment dat die in de zomer van 2014 losbrak. Toen MH17 werd neergeschoten, kon het me in eerste instantie niets schelen of de rebellen van de Volksrepubliek Donetsk (DNR), Oekraïners, Russen of Amerikanen het hadden gedaan. Ik wilde gewoon de waarheid weten en ben op zoek gegaan. Ik begon te analyseren en stap voor stap te ontdekken dat de Russische autoriteiten zaken
achterhielden, verdraaiden en ronduit leugens over de zaak verkochten. Daarom wil ik niet alleen voor de slachtoffers en hun families aantonen wat er is gebeurd, maar ook aan de Russen duidelijk maken hoe hun eigen machthebbers opereren. De bevolking leest geen stukken op internet of heeft daar zelfs ten dele geen toegang toe.’’
Uw collega van Medoeza, Ivan Goloenov, is afgelopen vrijdag gearresteerd op verdenking van drugsbezit en –verkoop . U bent minstens zo kritisch op de Russische autoriteiten. Loop u ook niet het gevaar te worden opgepakt?
,,Natuurlijk. Sterker nog, afgelopen vrijdag ben ik met twee anderen bij een piketdemonstratie voor Goloenov gearresteerd en vastgehouden, terwijl we ons volledig aan de wet hielden. Ze hebben ons ook vrijwel direct weer vrijgelaten, wat aangeeft dat de politie geen enkele grond had dit te doen. Maar ik ben altijd bang dat de autoriteiten me een keer een kunstje zullen flikken. In de DNR ben ik al eens gearresteerd, mishandeld en eruit gezet wegens vermeend drugsgebruik. Ook in Rusland weet je nooit wat er met je kan gebeuren, als je je tegen de macht keert. Mijn naam wordt in andere, pro-Kremlin media voortdurend door het slijk gehaald en dat is erg onprettig.’’
Wat gaat u doen op 17 juli?
,,Ik weet niet of er in in Nederland een herdenkingsevenement plaatsvindt. Maar misschien dat ik hoe dan ook naar Nederland vlieg om bij de nabestaanden te zijn. Veel van hen ken ik persoonlijk. Ik zou misschien niet eens zozeer als journalist gaan, maar meer nog als mens. Om de families van de overledenen bij te staan.’’
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/474b4daa-89c4-11e9-b717-0255c322e81b.jpg)
MH17: documenten opgedoken over Buk-transport
Telegraaf 08.06.2019 De Russische krant Novaja Gazeta heeft documenten in handen die gaan over het transport van de Buk-raket die in juli 2014 vlucht MH17 heeft neergehaald. Uit de documenten blijkt dat meer dan 170 manschappen van de luchtafweereenheid in het Oekraïense grensgebied waren.
Twee dagen voordat het toestel op weg van Schiphol naar Kuala Lumpur uit de lucht werd geschoten, kregen de troepen droge rantsoenen voor vijf dagen.
„De documenten bevestigen dat de Buk-installatie in Rusland naar de Oekraïense grens is vervoerd, maar er blijkt niets uit over het vervoer in Oekraïne zelf”, zegt NOS-correspondent David Jan Godfroid. Het is met deze documenten dus nog niet bewezen dat vlucht-MH17 ook door deze installatie uit de lucht is geschoten.
Door de ramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 193 Nederlanders. Het internationale onderzoeksteam JIT constateerde eerder al dat de pro-Russische separatisten beschikking hadden over de luchtafweerinstallatie, die van de 53e luchtafweerbrigade was.
Bekijk meer van; buk-raket mh17
Documenten opgedoken over transport van BUK-raket die MH17 neerhaalde
AD 08.06.2019 De Russische krant Novaja Gazeta heeft documenten in handen die gaan over het transport van de Buk-raket die in juli 2014 vlucht MH17 heeft neergehaald.
Uit de documenten blijkt dat meer dan 170 manschappen van een Russische luchtafweereenheid in het Oekraïense grensgebied in de regio Rostov waren. Twee dagen voordat het toestel op weg van Schiphol naar Kuala Lumpur uit de lucht werd geschoten, kregen de troepen droge rantsoenen voor vijf dagen.
Het passagiersvliegtuig werd op 17 juli 2014 boven de Oekraïne door een luchtdoelraket van het type BUK geraakt en explodeerde in de lucht. Bij de ramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 193 Nederlanders. 80 slachtoffers waren kinderen.
Het internationale onderzoeksteam JIT constateerde eerder al dat de pro-Russische separatisten beschikking hadden over de luchtafweerinstallatie, die van de 53ste luchtafweerbrigade was. Op amateurfoto’s was de installatie op een vrachtwagen, begeleid door andere voertuigen, in het gebied rond Rostov te zien.
Lees ook;
‘BUK 332′
JIT-experts bestudeerden de beelden van het transport, die tussen 23 tot en met 25 juni 2014 werden gemaakt, en achterhaalden een gedeeltelijk leesbaar nummer op de lanceerinstallatie, aldus de krant. Datzelfde nummer ‘332′ werd ook waargenomen op beelden die drie weken later in de Donetsk-regio werden gemaakt.
Het Russische ministerie van Defensie hekelde het JIT-rapport. ‘Ongefundeerd’ was het oordeel. De foto’s en video-opnames werden betiteld als ‘vervalst’. Uit de nu opgedoken documenten blijkt echter dat het transport wel degelijk plaatsvond. De krant heeft het ministerie van Defensie om opheldering gevraagd.
Geertjan Lassche maakte voor BNNVARA vijf portretten van jongeren die ‘het leven vierden’ maar voortijdig hun dood vonden in Oekraïne.
MH17: documenten opgedoken over Buk-transport
MSN 08.06.2019 MOSKOU (ANP) – De Russische krant Novaja Gazeta heeft documenten in handen die gaan over het transport van de Buk-raket die in juli 2014 vlucht MH17 heeft neergehaald. Uit de documenten blijkt dat meer dan 170 manschappen van de luchtafweereenheid in het Oekraïense grensgebied waren. Twee dagen voordat het toestel op weg van Schiphol naar Kuala Lumpur uit de lucht werd geschoten, kregen de troepen droge rantsoenen voor vijf dagen.
Door de ramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 193 Nederlanders. Het internationale onderzoeksteam JIT constateerde eerder al dat de pro-Russische separatisten beschikking hadden over de luchtafweerinstallatie, die van de 53e luchtafweerbrigade was.
Oppositiekrant: documenten bevestigen Russische betrokkenheid MH17-ramp
NOS 07.06.2019 De Russische oppositiekrant Novaja Gazeta heeft documenten die bevestigen dat het Russische leger de Buk-installatie vervoerde waarmee bijna vijf jaar geleden boven het grondgebied van Oekraïne vlucht MH17 werd neergeschoten. De Novaja Gazeta is al jaren de enige Russische krant die de betrokkenheid van Rusland bij de MH17-ramp volledig onderschrijft.
Op de site van de krant staan twee documenten. Uit het ene blijkt dat enkele dagen voor de ramp in de grensregio van Rusland en Oekraïne voedselrantsoenen zijn ingeslagen voor 170 Russische militairen. De namen van de militairen zijn afgelakt. Ook bevat het document een lijst van vrachtwagens van het konvooi waarin de installatie werd vervoerd en wordt de officier die het bevel voerde over het konvooi, luitenant Iskanderov, genoemd.
Eerder werd de Russische betrokkenheid vastgesteld door het onderzoekscollectief Bellingcat en door het internationale onderzoeksteam JIT. Onder meer aan de hand van foto’s op sociale media werd de route van het transport gereconstrueerd. De pro-Russische separatisten zouden het oorlogsmateriaal hebben gekregen om te voorkomen dat ze werden verdreven door de Oekraïense strijdkrachten.
Geen smoking gun
“De documenten bevestigen dat de Buk-installatie in Rusland naar de Oekraïense grens is vervoerd, maar er blijkt niets uit over het vervoer in Oekraïne zelf”, zegt correspondent David Jan Godfroid. “Het ondersteunt dus wel het verhaal van JIT en Bellingcat, maar het is niet de smoking gun. Het neerhalen van vlucht-MH17 door deze installatie wordt hiermee niet bewezen.”
Godfroid voegt eraan toe dat het geen geheime documenten zijn. Hij vermoedt dat journalist Pavel Kanygin, die al jaren met de zaak bezig is, het via online graafwerk heeft gevonden.
Rusland ontkent betrokken te zijn geweest bij het transport van de Buk-installatie. De Russische Buk-fabrikant Almaz-Antey houdt vol dat de raket werd afgeschoten vanuit het dorp Zarostsjenskoje, dat destijds in handen zou zijn geweest van Oekraïense troepen.
Bekijk ook;
MH17-onderzoek: wettig bewijs, ontkenning, nabestaanden willen stappen
Buk-raket die MH17 neerhaalde was van 53ste brigade van Russische strijdkrachten
Bellingcat: tweede hoofdverdachte MH17 was op Oekraïens grondgebied
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/02e79324-862e-11e9-a06c-02c309bc01c1.jpg)
Pompeo: Rusland moet verantwoording afleggen voor MH17
Telegraaf 03.06.2019 Minister Blok (Buitenlandse Zaken) heeft zijn Amerikaanse collega Mike Pompeo om steun gevraagd om de daders van de aanslag op vlucht MH17 veroordeeld te krijgen. Pompeo sluit zich aan bij die boodschap en eist dat Rusland (beter) gaat meewerken aan het onderzoek naar de vliegramp.
De VVD-bewindsman sprak maandag met Pompeo over verschillende internationale kwesties, maar toch vooral over de MH17. „Het is belangrijk dat we samen met andere landen de druk op Rusland houden om mee te werken aan het vinden van de waarheid”, zei Blok. „MH17 staat geregeld op de agenda van de VN-veiligheidsraad, waarvan de Amerikanen permanent lid zijn. Er kan weer een moment komen dat we opnieuw stappen zetten. Het is dan van belang dat de VS achter Nederland staat. Die toezegging krijg ik ook.”
De Amerikanen willen Nederland nog wel eens wijzen op de dubbelhartige houding jegens Rusland: wel een militaire dreiging in Moskou zien, maar intussen wel zaken doen alsof er niets aan de hand is, zoals bij de aanleg van Nordstream 2. De gasleiding van Rusland naar Duitsland wordt deels gefinancierd door Shell.
Blok blijft erbij dat Nordstream een zuiver commercieel project is en dat het niet aan Nederland is om aan bedrijven te vertellen waar ze moeten investeren. Bovendien: „Nordstream wordt nooit gekoppeld aan MH17.” Volgens hem stelt de VS deelname van Nederlandse bedrijven aan het project nooit als voorwaarde voor het verlenen van politieke steun voor MH17.
Pompeo vindt dat Rusland moet meewerken aan het onderzoek naar de vliegramp, zo zei hij later op de dag tegen RTL Nieuws. „Rusland moet verantwoording afleggen voor wat daar is gebeurd.”
Ondernemerstop
De Amerikaanse minister sprak met Blok over de situatie in Venezuela, cyberdreiging, de NAVO en China. Daarbij wees Pompeo andermaal op het gevaar dat de aanleg van het 5G-netwerk door het Chinese Huawei betekent. Blok hield zich op dit punt op de vlakte, zei dat het gevaar van weglekken van data naar Chinese overheid wordt erkend door de eigen inlichtingendiensten, maar dat experts nog studeren op de gevolgen die die vaststelling moet hebben.
Pompeo is samen met premier Rutte gastheer van de Global Enterpreneurship Summit (GES), de ondernemerstop die de VS en Nederland gezamenlijk organiseren voor groeiende bedrijven met oplossingen voor wereldproblemen.
Bekijk ook:
’Nederland als poort naar rest van Europa’
Handelsoorlog
Met de handelsoorlog tussen de VS en China en stijgende importtarieven op de achtergrond probeerde de Amerikaan Europese bedrijven gerust te stellen. „We staan voor eerlijke vrijhandel op basis van wederkerigheid, met met zo min mogelijk barrières.” Bedrijven zouden juist blij moeten zijn met het gelijke speelveld dat president Trump met de Chinezen wil scheppen.
„Het is geen vrijhandel als Chinese hier vrij kunnen opereren, terwijl andersom Nederlandse bedrijven hun kennis moeten afstaan aan de Chinese overheid voordat ze toegang krijgen tot de Chinese markt. Er is al decennia sprake van oneerlijke handel. China hanteert oneerlijke regels. Trump wil dit rechtzetten.”
Maandagmiddag ontvangt Rutte Pompeo in het Torentje. Daarna schuiven zij met minister Kaag (Buitenlandse Handel) en de Amerikaanse minister van Transport Chao aan bij bijeenkomst met Nederlandse en Amerikaanse bedrijven. Op de GES zijn 2000 bedrijven en instellingen uit 140 landen uitgenodigd om zaken te doen op het vlak van landbouw, water, energie, vervoer en gezondheid.
Bekijk ook:
Bekijk ook:
Bekijk meer van; mh17 verenigde staten (vs) rusland
Premier Mahathir Mohamad van Maleisië AFP
Ook nabestaanden MH17 protesteren tegen uitspraken premier Maleisië
NOS 01.06.2019 Nabestaanden van vlucht MH17 protesteren in een brief aan de ambassadeur van Maleisië in Nederland tegen de uitspraken eerder deze week van de Maleisische premier Mahathir Mohamad. Die trok in een interview de verantwoordelijkheid van Rusland voor het neerhalen van het toestel in twijfel.
“Zijn opmerkingen zijn meer dan alleen bizar en verontrustend; we vinden ze contraproductief bij de zoektocht naar de waarheid over de moord op 298 weerloze mensen, onder wie 43 Maleisiërs”, schrijft de Werkgroep Waarheidsvinding MH17. “Uiteindelijk ervaren wij zijn opmerkingen, met alle respect voor de premier en zijn ambt, als verraad aan alle slachtoffers en hun rouwende families.”
Eerst bewijs
De Maleisische premier zei eerder deze week dat hij de conclusies van de internationale onderzoeksgroep (JIT) naar het neerhalen van vlucht MH17 onderschrijft, maar betwijfelt of Rusland de raket heeft afgevuurd waarmee het toestel werd neergehaald. Hij wil eerst bewijs zien.
De werkgroep wijst erop dat uit het JIT-onderzoek is gebleken dat vlucht MH17 werd neergehaald door een raket die door een lanceerinstallatie van het Russische leger werd afgevuurd. “Dit belangrijke bewijsstuk is door de Russische Federatie verstopt en vermoedelijk vernietigd”, schrijft de werkgroep. “Ook is er onweerlegbaar bewijs dat Rusland vals bewijs in elkaar heeft gezet. De Russische Federatie houdt belangrijke getuigen verborgen, getuigen waarmee het JIT graag wil praten.”
De werkgroep roept de Maleisische regering op zich van speculatie te onthouden totdat rechters gesproken hebben. De Nederlandse regering heeft Maleisië eerder deze week om opheldering gevraagd.
Bekijk ook;
Blok wil opheldering over MH17-uitspraken premier Maleisië
Nabestaanden MH17 schrijven boze brief naar premier Maleisië
AD 01.06.2019 Nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 zijn boos over uitspraken van de premier van Maleisië over de fatale vliegramp. Premier Mahathir Mohammad trok deze week in Maleisische media de verantwoordelijkheid van Rusland voor de MH17-ramp in twijfel.
De Werkgroep Waarheidsvinding MH17 heeft in een brief aan de premier zijn grote verontwaardiging laten blijken. Mohammad zei tegen persbureau Bernama de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT) te onderschrijven, maar tot het punt dat de raket waarmee MH17 werd neergehaald van Russische makelij was.
Of Rusland het projectiel ook heeft afgevuurd betwijfelt hij openlijk. “Ik denk niet dat zo’n gedisciplineerde partij verantwoordelijk is voor de lancering van de raket”, aldus Mohammad. De werkgroep, die naar eigen zeggen zo’n dertig families van slachtoffers vertegenwoordigt, schrijft dat ‘bizar en contraproductief’ te vinden in de zoektocht naar de waarheid achter ,,de moord op 298 mensen die zich niet kunnen verdedigen”.
Lees ook;
Pro-Russische opstand
Vlucht MH17 stortte op 14 juli 2014 neer in het Oosten van Oekraïne, vlak bij de Russische grens, waar destijds een pro-Russische opstand gaande was. 298 mensen kwamen om, waaronder 193 Nederlanders. Andere landen met veel slachtoffers zijn Maleisië (28 doden, waaronder 25 bemanningsleden) en Australië (27), Indonesië (12) en het Verenigd Koninkrijk (10).
Maleisische premier Mahathir Mohamad EPA
Blok wil opheldering over MH17-uitspraken premier Maleisië
NOS 31.05.2019 De Nederlandse regering heeft Maleisië om opheldering gevraagd over recente uitspraken van premier Mahathir Mohamad. Die trok deze week in Maleisische media de verantwoordelijkheid van Rusland voor de MH17-ramp in twijfel.
De Maleisische premier zei dat hij de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT) onderschrijft, maar betwijfelt of Rusland de raket heeft afgevuurd waarmee MH17 werd neergehaald. Hij wil eerst bewijs zien.
“Ik denk niet dat zo’n gedisciplineerde partij verantwoordelijk is voor de lancering van de raket”, zei Mahathir. “Je hebt stevig bewijs nodig om Rusland te kunnen beschuldigen.”
Rutte twijfelt niet
Het JIT concludeerde eerder dat de Buk-raket waarmee MH17 is neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Premier Rutte onderstreepte toen dat het kabinet geen enkele twijfel heeft over de bevindingen van het JIT.
Mahathir lijkt niet overtuigd. “We weten dat de raket van een Russisch type is, maar hij kan ook in Oekraïne zijn gemaakt.”
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt op de hoogte te zijn van de uitspraken van de Maleisische minister-president. “We hebben de Maleisische autoriteiten om een toelichting gevraagd op de uitspraken van minister-president Mahathir”, zegt een woordvoerder.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1faf1046-838a-11e9-8fe2-02d1dbdc35d1.jpg)
Premier Mahathir Mohammad. Ⓒ EPA
Nederland wil opheldering Maleisië over MH17
Telegraaf 31.05.2019 De Nederlandse regering heeft Maleisië om opheldering gevraagd over recente uitspraken van de premier van dat land. Die trok deze week in Maleisische media de verantwoordelijkheid van Rusland voor de MH17-ramp in twijfel.
Premier Mahathir Mohammad zei tegen persbureau Bernama de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT) te onderschrijven, maar tot het punt dat de raket waarmee MH17 werd neergehaald van Russische makelij was. Of Rusland het projectiel ook heeft afgevuurd betwijfelt hij. „Ik denk niet dat zo’n gedisciplineerde partij verantwoordelijk is voor de lancering van de raket”, zegt Mohammad.
Het JIT concludeerde eerder dat de raket werd afgevuurd vanuit een gebied in handen van pro-Russische separatisten, met een BUK-raketinstallatie afkomstig uit Rusland, die vervolgens weer is teruggereden naar Rusland.
„Ze beschuldigen Rusland, maar waar is het bewijs?”, vraagt Mohammad over de conclusies van het JIT. „We weten dat de raket van een Russisch type is, maar hij kan ook in Oekraïne zijn gemaakt.”
„Wij hebben kennisgenomen van de uitspraken van de Maleisische minister-president”, laat Buitenlandse Zaken weten. Het ministerie voegt eraan toe dat „Maleisië zich altijd, zowel bilateraal als in het kader van het JIT, volledig achter de bevindingen” van het onderzoek heeft geschaard.
Bekijk meer van; raketten joint investigation team (jit) maleisië mh17
Nederland wil opheldering Maleisië over MH17
MSN 31.05.2019 De Nederlandse regering heeft Maleisië om opheldering gevraagd over recente uitspraken van de premier van dat land. Die trok deze week in Maleisische media de verantwoordelijkheid van Rusland voor de MH17-ramp in twijfel.
Premier Mahathir Mohammad zei tegen persbureau Bernama de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT) te onderschrijven, maar tot het punt dat de raket waarmee MH17 werd neergehaald van Russische makelij was. Of Rusland het projectiel ook heeft afgevuurd betwijfelt hij. “Ik denk niet dat zo’n gedisciplineerde partij verantwoordelijk is voor de lancering van de raket”, zegt Mohammad.
Het JIT concludeerde eerder dat de raket werd afgevuurd vanuit een gebied in handen van pro-Russische separatisten, met een BUK-raketinstallatie afkomstig uit Rusland, die vervolgens weer is teruggereden naar Rusland.
“Ze beschuldigen Rusland, maar waar is het bewijs?”, vraagt Mohammad over de conclusies van het JIT. “We weten dat de raket van een Russisch type is, maar hij kan ook in Oekraïne zijn gemaakt.”
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bc57b188-7547-11e9-8689-0218eaf05005.jpg)
Gewapende Russische mannen bewaken de wrakstukken van de MH17 op de plek waar het toestel neerstortte in Oekraïne. Ⓒ AFP
’Nepnieuws uit Sint-Petersburg over MH17’
Telegraaf 13.05.2019 Na het neerhalen van MH17, begon de ’Russische trollenfabriek’ Internet Research Agency (IRA) direct een grootschalige campagne om Oekraïne de schuld te geven. Deze campagne blijkt nu veel groter te zijn geweest dan eerder bekend was. Alleen al op de eerste twee dagen na de ramp met MH17 zijn minstens 65.000 tweets verstuurd waarin Oekraïne de schuld krijgt.
Dat meldt De Groene Amsterdammer op basis van een eigen analyse. Aanvankelijk werd gemeld dat het om 1400 Russische Twitter-berichten zou gaan. Ze zijn verstuurd door medewerkers van een trollenfabriek in Sint-Petersburg.
De tweets zijn volgens het weekblad grotendeels Russisch en bieden inzicht in een even centraal gecoördineerd als kortstondig informatie-offensief. Vanuit een kantoorpand in een buitenwijk van Sint-Petersburg mengen honderden medewerkers zich dag in, dag uit in online discussies. Het is hun taak om gesprekken op de spits te drijven en tweespalt te zaaien.
Tijdens deze grootschalige desinformatiecampagne moesten Russische trollen de wereld ervan overtuigen dat Oekraïne het MH17-toestel van Malaysia Airlines in juli 2014 neerschoot als provocatie. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
Bekijk meer van; Sint-Petersburg mh17 oekraïne
‘Trollenleger stuurde 65.000 tweets met nepnieuws over MH17-ramp’
AD 13.05.2019 De eerste twee dagen na het neerhalen van vlucht MH17 van Malaysia Airlines in juli 2014 zijn minstens 65.000 tweets verstuurd waarin Oekraïne de schuld krijgt. Sommige van de verhalen waarnaar de berichten verwezen, zijn zo hardnekkig dat ze nog steeds opduiken. Ook al is bewezen dat het om nepnieuws gaat.
Aanvankelijk werd gemeld dat het om 1400 Russische Twitter-berichten zou gaan. Ze zijn verstuurd door medewerkers van een zogenoemde trollenfabriek in Sint-Petersburg, meldt De Groene Amsterdammer op basis van een eigen analyse. Trollen zijn verspreiders van nepnieuws op internet.
De tweets zijn volgens het weekblad grotendeels Russisch en bieden inzicht in een even centraal gecoördineerd als kortstondig informatie-offensief. Vanuit een kantoorpand in een buitenwijk van Sint-Petersburg mengen honderden medewerkers zich dag in, dag uit in online discussies.
Het is hun taak om gesprekken op de spits te drijven en tweespalt te zaaien. Tijdens de grootschalige desinformatiecampagne rond MH17 moesten Russische trollen de wereld ervan overtuigen dat Oekraïne het toestel neerschoot als provocatie, waarbij alle 298 inzittenden om het leven kwamen
Lees ook:
Kamer houdt vragen over rol Oekraïne in MH17
Lees meer;
Hardnekkig verhaal
Een van de hardnekkigste verhalen waarnaar de trollen in hun tweets verwezen is het relaas van de Spaanse verkeersleider ‘Carlos’, dat werd geschreven door blogster Katya Timofeeva. De Spanjaard twitterde vlak na het neerstorten van de MH17 twee straaljagers te hebben waargenomen naast het toestel.
Het verhaal werd gretig overgenomen door Russische media. Wereldwijd verwezen blogs en twitteraars ernaar. Een jaar later zou Vladimir Poetin er zelfs naar hebben verwezen in een interview met filmmaker Oliver Stone, Oekraïne aanwijzend als veroorzaker van de vliegramp. Het blog van Timofeeva bestaat nog, maar is niet actief.
Vervolgd voor fraude
Zodra het verhaal online was verschenen, werd het in een zestal minuten zo’n honderd keer geretweet. Zestig daarvan gebeurden in dezelfde minuut, volgens De Groene Amsterdammer. De schijn van een gecoördineerde actie is groot en ook van Timofeeva wordt gedacht dat het een trol is.
Luchtleider Carlos, die claimde al vijf jaar voor de luchtverkeersleiding in Kiev te werken, bleek in werkelijkheid in Roemenië te wonen en wordt aldaar en door Spanje vervolgd voor fraude, zo blijkt uit onderzoek van Radio Free Europe. Toch duikt zijn ‘verzinsel’ onder complotdenkers nog steeds op.
Het wrak van de cockpit het gecrashte toestel van vlucht MH17 AFP
‘Russisch trollenleger twitterde in twee dagen ruim 65.000 keer over MH17’
NOS 13.05.2019 Medewerkers van een Russisch trollenleger hebben in de twee dagen na het neerhalen van vlucht MH17 in 2014 in meer dan 65.000 tweets Oekraïne de schuld gegeven. Na analyse van 9 miljoen tweets schrijft De Groene Amsterdammer dat het Internet Research Agency in Sint-Petersburg veel actiever was dan eerder gemeld.
Uit het internationale onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) is gebleken dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 boven een Oekraïens dorp werd neergehaald door een Buk-raket van een brigade van het Russische leger in Koersk. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
Campagne
Na het neerhalen kwam een centraal gecoördineerde, agressieve desinformatiecampagne op gang, schrijft de Groene. In pro-Russische media werden verschillende theorieën gelanceerd die Rusland moesten vrijpleiten. Daarbij werd ook het agentschap in Sint-Petersburg ingezet, gespecialiseerd in het beïnvloeden van discussies op sociale media.
In eerste instantie leken de trollen niet precies te weten wat er aan de hand was. Zo schreven ze dat de pro-Russische separatisten een Oekraïens vliegtuig hadden neergehaald.
Drie hashtags
Pas de volgende ochtend werd de boodschap ondubbelzinnig dat het Oekraïense leger het Maleisische toestel had neergeschoten. “Omstreeks elf uur ’s ochtends lanceerden de trollen drie hashtags: #KievheeftBoeingneergeschoten, #KievProvocatie en #Kievspreekdewaarheid”, schrijft De Groene.
Die dag, 18 juli, verstuurde het agentschap 40.931 tweets met een van deze hashtags. De dag erna volgden er nog eens 24.844. 18 juli 2014 was tevens de drukste dag ooit in het bestaan van het agentschap, aldus De Groene.
Trollen zijn vaak nepaccounts op sociale media die worden gebruikt om onrust te zaaien en discussies te ontregelen met misleidende berichten. De accounts kunnen geautomatiseerd zijn en kunnen zo met velen tegelijk worden ingezet. Daardoor kan de illusie ontstaan dat een groot aantal mensen zich op sociale media opwindt over een onderwerp.
Na 19 juli hield het abrupt op. Over vlucht MH17 werd nog wel geschreven, maar lang niet meer zo veel en niet met dezelfde hashtags. Een verklaring daarvoor heeft De Groene niet.
Opvallend is verder dat de trollen hun berichten zelf schreven, het overgrote deel daarvan was in het Russisch. Bij eerdere campagnes stuurden ze tweets met extreme opvattingen door of kopieerden ze die om ze vanaf hun eigen account te versturen.
Meer dan 65.000 tweets is aanmerkelijk meer dan de 1400 tweets waar eerder over werd geschreven. In dat onderzoek werd gekeken hoe vaak de term ‘MH17’ voorkwam in de tweets van ruim 3800 accounts van de trollen uit Sint-Petersburg.
Bekijk ook;
10 miljoen mensen zagen de 3000 Russische advertenties op Facebook
‘Russische internettrollen waren ook in Nederland actief’ ‘Leger VS hield internettoegang Russische trollen tegen’
Reddingswerkers bergen lichamen van slachtoffers van de ramp met MH17 ANP
Kabinet helpt MH17-families bij Europees Hof
NOS 10.05.2019 Het kabinet mengt zich in de klachtenprocedure die nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 tegen Rusland hebben aangespannen.
Premier Rutte zei dat Nederland gebruik zal maken van het zogenoemde recht van interventie dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens biedt. Dat betekent dat Nederland nu zijn visie kan geven en de nabestaanden kan steunen in hun zaak.
Rutte benadrukte dat dit los staat van het strafrechtelijk onderzoek en ook van het eerdere besluit van het kabinet om de Russen aansprakelijk te stellen voor hun aandeel in het neerhalen van MH17. “Dit past in ons gezamenlijk streven om degenen die verantwoordelijk zijn voor deze vreselijke daad aan te pakken.”
Nabestaanden hebben bij het Europees Hof geklaagd dat Rusland door het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines en het dwarsbomen van het daaropvolgende onderzoek hun grondrechten heeft geschonden.
Bekijk ook;
Europees Hof vraagt Rusland om opheldering over ramp MH17
Nabestaanden MH17 stappen naar Europees Hof voor de Rechten van de Mens
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/97103b7e-6cd3-11e9-8d0e-02d1dbdc35d1.jpg)
Kabinet sluit MH17-stap tegen Oekraïne niet uit
Telegraaf 02.05.2019 Het kabinet sluit stappen tegen Oekraïne in de nasleep van de MH17-ramp nog steeds niet uit. Maar er was en is geen „overtuigend juridisch bewijs” om het land succesvol aansprakelijk te stellen voor het niet volledig sluiten van zijn luchtruim voor of op 17 juli 2014.
Dat meldt minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) aan de Tweede Kamer. Hij benadrukt dat vrees voor verjaring niet nodig is, omdat het internationaal recht geen specifieke verjaringstermijn kent.
Voor een succesvolle aansprakelijkstelling is onder andere noodzakelijk dat Oekraïne wist, of had moeten weten, dat de Russische Buk-lanceerinstallatie waarmee vlucht MH17 is neergehaald, aanwezig was op zijn grondgebied. Dat is niet duidelijk.
Bekijk meer van; mh17 oekraïne stef blok
MH17-Monument in Vijfhuizen ANP
Europees Hof vraagt Rusland om opheldering over ramp MH17
NOS 05.04.2019 Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens neemt de klachten van de nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 in behandeling. Rusland krijgt van het Hof tot 3 september de tijd voor een schriftelijke reactie op de beschuldigingen.
De nabestaanden zeggen dat Rusland hun grondrechten heeft geschonden, door het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne op 17 juli 2014 en het dwarsbomen van het daaropvolgende onderzoek. Ze houden Rusland daarvoor direct of indirect verantwoordelijk, staat in de aanklacht.
Het gaat om twee klachten die door het Hof zijn samengevoegd. De ene klacht is ingediend door Beer Advocaten die zo’n 100 nabestaanden vertegenwoordigt. De andere klacht is afkomstig van de Amerikaanse advocaat Jerry Skinner. Hij legde in 2016 een claim van 330 miljoen dollar neer bij het Hof, aanvankelijk uit naam van nabestaanden uit Australië, Nieuw-Zeeland en Maleisië. Vorig jaar sloten nabestaanden van 111 Nederlandse slachtoffers zich daarbij aan. De groep wordt in Nederland vertegenwoordigd door het Nederlands Kernteam MH17, een samenwerkingsverband van vijf advocatenkantoren.
“Vaststaand feit”
Het Nederlandse advocatenkantoor schrijft dat het Europese Hof het als “een vaststaand feit lijkt aan te nemen” dat de Buk waarmee het toestel werd neergehaald onder aanvoering van Russische militairen van Rusland naar het oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne is overgebracht. Dat stemt overeen met de uitkomsten van het internationale onderzoek naar de ramp.
Bij de ramp met vlucht MH17 kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Rusland spreekt elke betrokkenheid tegen.
Bekijk ook;
Nederland en Australië spraken met Rusland over aansprakelijkheid MH17
Nabestaanden MH17 stappen naar Europees Hof voor de Rechten van de Mens
Rusland moet Europees Hof uitleg geven over MH17
AD 05.04.2019 Rusland moet zich voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) verantwoorden voor de ramp met vlucht MH17. Honderden nabestaanden, van wie de meeste uit Nederland, houden het land verantwoordelijk voor het neerschieten van het vliegtuig en tegenwerking bij het onderzoek.
Het hof neemt formeel de zaak in behandeling en heeft Rusland gevraagd voor 3 september te reageren op de klacht van nabestaanden. ,,Het is de eerste zaak rond de MH17 die bij het Europees Hof in behandeling wordt genomen’’, zegt Sander de Lang (SAP Advocaten), namens het kernteam van Nederlandse advocaten.
Bij de ramp op 17 juli 2014 kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Het vliegtuig werd boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door pro-Russische separatisten. De BUK-raket was afkomstig uit Rusland. De Lang: ,,De klacht is dat Rusland op z’n minst heeft bijgedragen aan het neerhalen van MH17. Daarmee is het recht op leven geschonden.’’
Lees ook;
Nederland en Rusland praten over aansprakelijkheid MH17-ramp
MH17-drama: familie Nederlands slachtoffer klaagt banken aan
Rusland heeft op z’n minst bijgedragen aan het neerhalen van MH17, aldus Sander Lang (SAP Advocaten).
Het Kremlin ontkent iedere betrokkenheid en weigert mee te werken aan het strafrechtelijk onderzoek naar de daders.
De belangrijkste vraag is eerst of het Europees Hof de klacht ontvankelijk verklaart. Formeel neemt het hof pas een klacht in behandeling als alle juridische wegen in het aangeklaagde land zijn bewandeld.
Kansloze missie
,,We zouden eerst in Rusland tot de hoogste rechter tégen Rusland moeten procederen‘’, zegt De Lang. ,,Dat is een kansloze missie. Er is daar geen advocaat die dat voor ons wil doen. Bovendien is de rechterlijke macht daar verweven met politiek. Dus je zult nooit een eerlijk proces krijgen.’’
In het verleden is het eerder gebeurd dat die stap werd overgeslagen, zegt Veeru Mewa (Beer Advocaten), die ook een grote groep Nederlandse en buitenlandse nabestaanden vertegenwoordigt. ,,Toen konden de klagers aantonen dat er fundamenteel iets fout is in het rechtssysteem van die landen. Dan heb je het over dictatoriale regimes’’, aldus Mewa.
Ontkenning
,,Er ligt ook een rapport van het Europees Parlement waarin vraagtekens worden geplaatst bij de rechtspraak in Rusland. Wij moeten het vooral hebben over de houding van Rusland in deze zaak. De totale ontkenning.’’
Naast de procedure bij het EHRM hebben de Nederlandse en Australische regeringen Rusland vorig jaar aansprakelijk gesteld voor de ramp met MH17. Ook loopt er nog een strafrechtelijk onderzoek naar de daders. Wanneer het internationale onderzoeksteam (JIT) de zaak voor de rechter brengt, is nog onduidelijk.
Volgens het internationale onderzoeksteam (JIT) is de BUK-raket uit Rusland afkomstig © REUTERS
Familie van MH17-slachtoffer begint zaak tegen ‘financiers’ aanslag
NU 04.04.2019 De familie van een Amerikaan die slachtoffer was van het neerhalen van vlucht MH17, spande donderdag een rechtszaak aan tegen twee Russische banken en een aantal in de VS gevestigde geldtransactiebedrijven.
De familie beschuldigt de bedrijven van het leveren van diensten aan de groep die volgens hen verantwoordelijk is voor de aanslag op het toestel van Malaysia Airlines.
De achttienjarige Amerikaan Quinn Lucas Schansman was in juli 2014 op weg naar een familievakantie met zijn ouders, maar kwam door de vliegtuigramp nooit op zijn bestemming aan.
Zijn vader zegt in een verklaring: “We realiseren ons dat we onze zoon nooit terug zullen krijgen, maar we zijn vastbesloten om iedereen verantwoordelijk te houden die heeft deelgenomen aan zijn moord.”
‘Ouders veroordelen steun aan Volksrubriek Donetsk’
De familie vordert verschillende banken en transactiebedrijven voor steun aan de Volksrepubliek Donetsk, die door de Oekraïners als terroristische organisatie wordt gezien, maar wordt gesteund door Rusland.
De Volksrepubliek Donetsk zou achter de lancering van de buk-raket zitten die het MH17-toestel op 17 juli 2014 doorboorde. Bij die aanslag kwamen alle 298 passagiers om het leven, van wie ongeveer twee derde uit Nederland kwam.
Het vliegtuig was onderweg van Amsterdam naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur en werd geraakt boven grondgebied dat was ingenomen door pro-Russische separatistische strijdkrachten in Oost-Oekraïne.
Lees meer over: Buitenland
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e21c53c8-56e9-11e9-9fc0-0217670beecd.JPG)
„De mensen die de raket lanceerden worden misschien nooit voor de rechter gesleept, maar iedereen die hielp bij het bewapenen en hen steunde moeten dat wel.” Ⓒ AFP
Familie MH17-slachtoffer klaagt banken aan
Telegraaf 04.04.2019 De nabestaanden van een Amerikaan die omkwam bij de vliegramp met vlucht MH17 in 2014 slepen zes financiële instellingen in de VS voor de rechter die diensten hebben verleend aan de separatisten in het oosten van Oekraïne. Die separatisten worden verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van het toestel van Malaysian Airlines boven het oosten van Oekraïne waardoor alle 298 inzittenden omkwamen, onder wie 193 Nederlanders.
Het gaat om de familie van de 18-jarige Quinn Lucas Schansman die op weg was naar zijn ouders om een vakantie met hun te vieren. De familie heeft twee Russische banken en vier Amerikaanse financiële instellingen aangeklaagd.
Vlucht MH17 werd neergehaald met een BUK-raket die uit het door de separatisten beheerst gebied werd afgevuurd. „De mensen die de raket lanceerden worden misschien nooit voor de rechter gesleept, maar iedereen die hielp bij het bewapenen en hen steunde moeten dat wel”, aldus de advocaat van de familie.
Bekijk meer van; mh17
MH17-drama: familie Nederlands slachtoffer klaagt banken aan
AD 04.04.2019 De nabestaanden van Quinn Schansman (18) uit Amsterdam die in 2014 omkwam bij de MH17-vliegramp, slepen zes financiële instellingen in de VS voor de rechter. Dit wegens het verlenen van diensten aan de separatisten in het oosten van Oekraïne. Zij worden verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van het toestel van Malaysian Airlines.
Quinten “Quinn” Lucas Schansman werd geboren in New York maar zijn ouders zijn Nederlands. Daardoor had hij zowel de Amerikaanse als de Nederlandse nationaliteit. Quinn groeide op in Hilversum maar woonde sinds de scheiding van zijn ouders bij zijn moeder in Amsterdam. Hij studeerde International Business en was onderweg naar Maleisië voor een vakantie met familie om meer te leren over de Indonesische roots van zijn vader.
Banken en geldtransferkantoren
Quinn’s nabestaanden hebben twee Russische banken en vier Amerikaanse financiële instellingen aangeklaagd, meldt persbureau Reuters.
,,We realiseren ons dat we Quinn nooit terug zullen krijgen maar we zijn vastberaden om opheldering te krijgen over iedereen die deelnam aan de moord op onze zoon en houden hen verantwoordelijk’’, schrijft zijn vader Thomas Schansman in een verklaring.
Anti-terrorismewetgeving
Met een beroep op de Amerikaanse Anti-Terrorism Act (ATA) klaagt de familie Schansman de volgende banken en geldtransferkantoren aan: Sberbank of Russia, VTB Bank, Western Union Co en Western Union Financial Services, MoneyGram International Inc en MoneyGram Payment Systems Inc. Ze worden allemaal beschuldigd van het leveren van diensten aan de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk (DPR).
,,De DPR heeft systematisch en openlijk financiële steun gevraagd van individuen over de hele wereld om te helpen bij het aanschaffen van wapens, munitie en dodelijke apparatuur”, zegt David Pressman van advocatenkantoor Boies Schiller Flexner LLP. Het kantoor, met vestigingen in de Verenigde Staten en Londen, vertegenwoordigt de familie Schansman.
,,Het geld stroomde binnen met de betrouwbare hulp van in de VS gevestigde geldtransferkantoren en Russische banken”, aldus Pressman. Hij was tussen 2014 en 2016 plaatsvervangend ambassadeur van de VS bij de Verenigde Naties.
BUK-raket
Vlucht MH17 stortte op 17 juli 2014 neer boven het oosten van Oekraïne. Alle 298 inzittenden, onder wie 193 Nederlanders, kwamen om het leven. Het vliegtuig werd neergehaald met een BUK-raket die uit het door de separatisten beheerst gebied werd afgevuurd. ,,De mensen die de raket lanceerden worden misschien nooit voor de rechter gesleept, maar iedereen die hielp bij het bewapenen en hen steunde moeten dat wel’’, aldus de advocaat van de familie.
Europees Mensenrechtenhof
Nabestaanden van zeventig slachtoffers van de vliegramp dienden eind vorig jaar een klacht in tegen Rusland bij de het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Ze beschuldigen Rusland van het neerhalen van de Boeing boven Oost-Oekraïne in 2014 en van het tegenwerken van de waarheidsvinding in de jaren daarna.
Nederland en Australië spraken deze maand met Rusland over MH17
NU 27.03.2019 De Nederlandse regering heeft samen met Australië eerder deze maand een gesprek gevoerd met Rusland over de aansprakelijkheid van dat land voor de ramp met vlucht MH17. Dat meldt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.
Blok wil geen mededelingen doen over de inhoud van de bijeenkomst tussen de drie landen, die recentelijk is gehouden, “om de vertrouwelijkheid van het proces te waarborgen”.
Nederland en Australië stelden in mei 2018 Rusland aansprakelijk voor het aandeel van het land in het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne op 17 juli 2014. Hierbij kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 196 Nederlanders.
In februari werd al duidelijk dat Nederland en Australië diplomatieke contacten hadden aangeknoopt om met Rusland in gesprek te komen. In Sydney zei Blok dat beide landen nog altijd vastberaden zijn om “het gezamenlijke doel te bereiken, zijnde het vestigen van de waarheid, het krijgen van gerechtigheid en het verantwoordelijk houden van de daders”.
Blok wil niet ingaan op inhoud van gesprek
Op de inhoud van het gesprek wilde Blok tijdens de persconferentie met zijn Australische collega Marise Payne niet verder ingaan, omdat vertrouwelijkheid volgens de minister van vitaal belang is. “Wel blijven we streven naar waarheid, gerechtigheid en verantwoording”, zei Blok. Minister Payne benadrukte dat het belangrijk is dat de eerste stap in de gesprekken met Rusland is gezet.
Blok reist nog verder naar Canberra. In de Australische hoofdstad zal hij een krans leggen bij het MH17-monument.
Minister #Blok: eerste bijeenkomst tussen Nederland, Australie en Rusland heeft onlangs plaatsgevonden. #staatsaansprakelijkheid #MH17
Lees meer over: Australië Rusland Binnenland
Nederland en Australië spraken met Rusland over aansprakelijkheid MH17
Dat is bekendgemaakt in Australië, waar minister Blok van Buitenlandse Zaken momenteel is.
NOS 27.03.2019 Nederland, Australië en Rusland hebben deze maand een eerste gesprek gevoerd over de aansprakelijkheid van Rusland voor de ramp met vlucht MH17. Dat is bekendgemaakt in Australië, in een persconferentie van minister Blok van Buitenlandse Zaken met zijn Australische ambtgenoot Marise Payne.
Beiden zeiden alles op alles te zetten om gerechtigheid te krijgen voor de slachtoffers van de ramp met het toestel van Malaysia Airlines.
Blok: ‘We blijven inzetten op waarheid, recht en verantwoording’
In mei vorig jaar stelden Nederland en Australië Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van de MH17 boven Oost-Oekraïne. Wat er uit het gesprek van eerder deze maand is gekomen, is niet bekend. Minister Blok wees er in een persconferentie in Australië op dat vertrouwelijkheid in deze fase cruciaal is. Waar het gesprek plaatsvond, is ook niet bekendgemaakt. Eerder werd als mogelijkheid Wenen genoemd.
In februari werd al duidelijk dat Nederland en Australië diplomatieke contacten hadden aangeknoopt om met Rusland in gesprek te komen. Toen zei een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken goede hoop te hebben “binnenkort met de Russen om de tafel te gaan”.
De zogeheten staatsaansprakelijkheid van Rusland staat los van het strafrechtelijk onderzoek naar de daders, dat wordt uitgevoerd door het Joint Investigation Team (JIT). Het Nederlandse OM en de Nederlandse politie werken daarin samen met collega-diensten van Australië, België, Maleisië en Oekraïne.
Blok is vandaag en morgen in Australië, eerst in Sydney en daarna in Canberra. In de hoofdstad legt hij een krans bij het MH17-gedenkteken. Ook zal hij spreken met nabestaanden. Na Australië reist de minister door naar Kuala Lumpur, Maleisië. Ook daar zal hij stilstaan bij de ramp van bijna vijf jaar geleden.
Door het neerhalen van vlucht MH17, op 17 juli 2014, kwamen alle 283 passagiers en 15 bemanningsleden om het leven. Onder de slachtoffers waren 196 Nederlanders. Er kwamen 38 Australiërs om.
Het JIT kwam tot de conclusie dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een Russische brigade. Blok zei daarover eerder: “Wij zijn heel helder geweest dat Rusland een heel zwaar militair middel heeft geleverd waardoor 298 onschuldige mensen hun leven hebben verloren.”
Bekijk ook;
Rusland: gesprekken MH17 geen erkenning aansprakelijkheid
Praten met Rusland over MH17, doorbraak of kleine stap?
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f1824272-5055-11e9-927e-02d2fb1aa1d7.jpg)
Nederland sprak met Rusland over MH17
Telegraaf 27.03.2019 De Nederlandse regering heeft samen met Australië eerder deze maand een gesprek gevoerd met Rusland over de aansprakelijkheid van dat land voor de ramp met vlucht MH17. Dat meldt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.
Blok wil geen mededelingen doen over de inhoud van de bijeenkomst tussen de drie landen, die recentelijk is gehouden, „om de vertrouwelijkheid van het proces te waarborgen.”
Nederland en Australië stelden in mei 2018 Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne op 17 juli 2014. Hierbij kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 196 Nederlanders.
In februari werd al duidelijk dat Nederland en Australië diplomatieke contacten hadden aangeknoopt om met Rusland in gesprek te komen. In Sydney zei Blok dat beide landen nog altijd vastberaden zijn om „het gezamenlijke doel te bereiken, zijnde het vestigen van de waarheid, het krijgen van gerechtigheid en het verantwoordelijk houden van de daders.”
Op de inhoud van het gesprek wilde Blok tijdens de persconferentie met zijn Australische collega Marise Payne niet verder ingaan, omdat vertrouwelijkheid volgens de minister van vitaal belang is. „Wel blijven we streven naar waarheid, gerechtigheid en verantwoording”, zei Blok. Minister Payne benadrukte dat het belangrijk is dat de eerste stap in de gesprekken met Rusland is gezet.
Blok reist nog verder naar Canberra. In de Australische hoofdstad zal hij een krans leggen bij het MH17-monument.
Bekijk meer van; mh17 stef blok
Nederland en Rusland praten over aansprakelijkheid MH17-ramp
AD 27.03.2019 Tussen Nederland, Australië en Rusland vond eerder deze maand voor het eerst een gesprek plaats over de ramp met vlucht MH17. Daarbij kwam de aansprakelijkheid van Rusland aan de orde. Dat hebben minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en zijn Australische ambtsgenoot Marise Payne bekendgemaakt.
Blok is bijna vijf jaar na het neerhalen van vlucht MH17 op bezoek in Australië en Maleisië. Dat zijn de twee landen die na Nederland de meeste slachtoffers te betreuren hadden bij de ramp. Op 17 juli 2014 kwamen alle 283 passagiers en 15 bemanningsleden aan boord om het leven. Onder de slachtoffers waren 196 Nederlander en 38 Australiërs.
Het vliegtuig werd neergehaald met een Buk-raket van het Russische leger boven het oosten van Oekraïne, concludeerde het Joint Investigation Team (JIT) eerder. Dit team brengt het Nederlandse OM en de Nederlandse politie samen met collega’s uit Australië, Maleisië, België en Oekraïne.
Rusland is volgens Nederland en Australië aansprakelijk voor de ramp, maakten de landen vorig jaar mei bekend. In februari van dit jaar maakte het ministerie van Buitenlandse Zaken bekend dat er waarschijnlijk snel met de Russen zou worden gesproken.
Wat er besproken is en waar, maakten Blok en Payne niet bekend. Volgens Blok is vertrouwelijkheid in deze fase van de conversatie cruciaal.
Minister Blok brengt bezoek aan Australië en Maleisië om MH17
NU 26.03.2019 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) brengt woensdag en donderdag een bezoek aan Australië en Maleisië in verband met de ramp met vlucht MH17.
Australië en Maleisië hadden na Nederland de meeste slachtoffers te betreuren nadat het toestel van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 boven Oekraïne werd neergehaald door een raket.
Maleisië had met 28 overledenen na Nederland de meeste slachtoffers. Vijftien van hen waren bemanningsleden. Bij de aanval kwamen 27 Australiërs om.
In totaal kwamen 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, om bij de ramp die komende zomer vijf jaar geleden plaatsvond. “Een triest jubileum dat ons met de neus op de feiten drukt”, aldus Blok.
De minister ontmoet nabestaanden van slachtoffers, legt een krans bij het MH17-monument in de Australische hoofdstad Canberra en spreekt met medewerkers van vliegmaatschappij Malaysia Airlines.
Verder spreekt hij met zijn ambtgenoten over het internationaal strafrechtelijk onderzoek naar de gebeurtenis. Ook de aansprakelijkheidsstelling van Rusland door Nederland en Australië komt aan de orde. Begin vorige maand zei Blok te verwachten dat hierover binnenkort formele onderhandelingen met Moskou zouden beginnen.
Nabestaanden MH17 maken reis alsnog: ‘Keek erg op tegen vliegen’
Nog onduidelijk wanneer rechtszaak van start gaat
Het is nog steeds onduidelijk wanneer er een rechtszaak begint. Het Joint Investigation Team, dat onderzoek doet naar de MH17-ramp, liet vorig jaar mei bij de presentatie van zijn onderzoeksbevindingen weten dat de rechtszaak “waarschijnlijk” binnen vijf jaar van start kan.
Blok benadrukte dat Nederland niet zal rusten tot de waarheid rond het neerhalen van vlucht MH17 boven tafel is en er gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden is. “Om deze doelen te bereiken is de samenwerking met onze partners, zoals Maleisië en Australië, van groot belang”.
Zie ook: Nederland en Australië in gesprek met Rusland over aansprakelijkheid MH17
Lees meer over: Stef Blok Vliegramp Oekraïne MH17
Dick Schoof op het Binnenhof. © ANP
Minister: Niet Dick Schoof, maar lagere ambtenaren zaten aan MH17-onderzoek
AD 04.03.2019 Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) neemt het op voor topambtenaar Dick Schoof die ervan wordt beschuldigd dat hij een ‘onafhankelijk’ onderzoek naar de afwikkeling van de MH17-ramp heeft beïnvloed.
Schoof, die nu baas van de AIVD is, liet in 2015 het functioneren van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) onderzoeken, waarover hij toen de leiding had. Uit openbaar gemaakte documenten bleek eerder dat op deze ‘onafhankelijke studie’ van de Universiteit Twente druk werd uitgeoefend door medewerkers van Schoof en hemzelf.
Zo wilden ambtenaren van Schoof conclusies afgezwakt hebben, stuurde hijzelf op vragen die geïnterviewden werden voorgelegd en bemoeide de toenmalige NTCV-baas zich met de samenstelling van de commissie die het onderzoek begeleidde, net als met de reikwijdte van de studie en de publicatiedatum.
Boos
Volgens Grapperhaus spitste de bemoeienis van Schoof zich toe op de opzet van het onderzoek en niet op het eindresultaat. Schoof kon absoluut niet leven met kritiek uit dat rapport. Hij was zo boos dat hij een eerdere afspraak om de onderzoekers te ontvangen liet afblazen.
Uit een tijdlijn van wat er achter de schermen gebeurde, die Grapperhaus op verzoek van de Tweede Kamer heeft gestuurd, blijkt echter nogmaals dat medewerkers van Schoof – al dan niet met zijn medeweten – flink druk zetten op de onderzoekers uit Twente.
Toen de hoofdconclusies in concept op tafel lagen, had de NCTV zoveel commentaar, dat het onderzoeksinstituut van het ministerie, het WODC, waarschuwde dat het een beetje uit de hand liep. Het adviseerde de NCTV ‘om zich te onthouden van detailbecommentariëring van hoofdstuk 10, omdat het de indruk kan wekken dat de NCTV zich te veel bemoeit met het cruciale conclusiehoofdstuk’.
Uit de tijdlijn blijkt toch dat er op 2 december, kort voordat de hoofdstukken werden aangepast, ook nog ‘telefonisch overleg’ is geweest tussen de NCTV en het WODC, over de ‘voortgang van de evaluatie’. Wie er exact belde en of dat Schoof was, staat niet vermeld.
Aangepast
Uiteindelijk werd de tekst toch aangepast. De hoofdconclusie van de studie werd afgezwakt. Dat de crisisbeheersingsorganisatie onder Schoof ‘slecht’ functioneerde, werd veranderd in ‘niet goed’. De Universiteit Twente liet weten dat het nog steeds achter de veranderde versie staat. De inhoud zou overeind zijn gebleven, er zou slechts sprake zijn van ‘redactionele aanpassingen’.
De Tweede Kamer heeft deze week een debat over alle bemoeienis. Dan zal de oppositie toch weer de pijlen op Schoof richten. Nog voor de start deed hij persoonlijk suggesties voor wie het onderzoek zou doen. Die werden overigens wel weggewuifd, want ‘te politiek’.
Ook drong Schoof aan op meer aandacht voor de ‘operationele inzet’, maar dat weigerden de onderzoekers. Het mocht er niet worden ‘ingefrommeld’. ‘Voet bij stuk houden’, staat er in een e-mail. Schoofs suggestie om ‘internationale politieke dynamiek’ te betrekken, vond wel gehoor. Net als enkele suggesties voor de vragen aan geïnterviewden.
Afstand
Hoewel Grapperhaus in zijn brief Schoof uit de wind probeert te houden, zei minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) van hetzelfde departement al wel dat Schoof ‘op onderdelen’ beter ‘meer afstand’ had kunnen houden van het onderzoek.
De bemoeienis met het onderzoek is pijnlijk, omdat het de zoveelste keer is dat ambtenaren probeerden onderzoek te beïnvloeden.
Blok: Hoopvol na ‘zakelijk gesprek’ met Lavrov over MH17
AD 16.02.2019 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken is na een gesprek met zijn Russische collega Sergej Lavrov ‘hoopvol’ dat Rusland binnenkort formeel met Nederland en Australië aan tafel gaat om te spreken over de Russische aansprakelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17. Blok zegt desgevraagd dat Lavrov erkend heeft dat gesprekken ‘misschien uiteindelijk wel mogelijk zijn’.
Blok sprak vandaag met Lavrov in de marge van de veiligheidsconferentie in München, waar beide ministers aanwezig waren. Het was ‘een zakelijk gesprek’ met bij beide partijen ‘een positieve grondhouding’.
Blok constateerde dat in dit gesprek de landen inhoudelijk nog niet nader tot elkaar zijn gekomen. Hij noemt het belangrijk dat de formele gesprekken snel beginnen in een poging elkaar wel te naderen. Rusland ontkent nog altijd betrokkenheid bij het neerhalen van het toestel.
Strafrecht
Nederland en Australië stelden Rusland in mei 2018 formeel aansprakelijk voor het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines in juli 2014. Daarbij kwamen 298 mensen om het leven. De staatsaansprakelijkheid staat los van een eventueel strafrechtelijk onderzoek. Daar is het Openbaar Ministerie nog druk mee bezig. Het uiteindelijke proces zal worden gehouden in de rechtbank bij Schiphol.
Rusland: MH17-gesprekken wijzen niet op aansprakelijkheid Russen
NU 14.02.2019 Rusland zegt dat de geplande gesprekken met Australië en Nederland over de MH17-ramp niet betekenen dat het land aansprakelijkheid erkent.
De woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt tegen Russische media dat die geruchten onzin zijn. “Het is een fantasie dat wij in deze gesprekken gaan zeggen dat we verantwoordelijk zijn voor de ramp”, aldus de woordvoerder.
“Hetzelfde is het geval met de mogelijkheid dat wij schuld zouden erkennen of mensen zouden compenseren”, zei de woordvoerder. “Dat is nepnieuws.”
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken wilde inhoudelijk niet ingaan op het bericht van de Russen. “Wij hebben een gesprek staan over de staatsaansprakelijkheid, verder doen wij geen mededeling over de agenda”, aldus de woordvoerder van het ministerie tegen NU.nl.
“We hebben toenemend vertrouwen dat de gesprekken gaan plaatsvinden”, stelt de woordvoerder.
Vorige week bevestigde het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken samen met Australië gesprekken met Rusland te gaan voeren.
In 2018 hebben Nederland en Australië Rusland aansprakelijk gesteld in de hoop hierover in gesprek te kunnen treden. Rusland laat nu weten dat de gesprekken daar niet over zullen gaan.
Rutte in VN-speech: ‘MH17 blijft open wond voor Nederland’
MH17 neergeschoten met buk-raket
De Boeing van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne neergeschoten. Dat gebeurde met een buk-raket. De lanceerinstallatie was afkomstig van een Russische basis bij Koersk, heeft juridisch onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) uitgewezen.
Er kwamen bij de ramp 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel was onderweg van Nederland naar Maleisië.
Lees meer over: MH17
Rusland: gesprekken MH17 geen erkenning aansprakelijkheid
NOS 14.02.2019 Dat Rusland met Nederland en Australië aan tafel wil om te praten over de ramp met de MH17 betekent nadrukkelijk niet dat de Russen daarmee aansprakelijkheid aanvaarden. De woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, Maria Zacharova, noemde speculaties daarover vandaag “fantasie”.
Vorige week werd bekend dat er op diplomatiek niveau wordt onderhandeld over mogelijke besprekingen. De drie betrokken landen zijn optimistisch over de kans dat die er daadwerkelijk komen.
De insteek voor de gesprekken loopt echter sterk uiteen. Nederland en Australië willen het vooral hebben over de staatsaansprakelijkheid van Rusland. Maar volgens Zacharova heeft Rusland alleen met besprekingen ingestemd omdat Nederland en Australië in een diplomatiek schrijven hebben laten weten dat “het hele spectrum van onderwerpen” betreffende het onderzoek naar de ramp ter tafel kan komen.
Oekraïne
Nederland en Australië stelden Rusland vorig jaar aansprakelijk, omdat het internationale onderzoeksteam JIT stelt dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne is neergehaald met een Russische raket, die werd gelanceerd door een Russische installatie.
De Russen willen vooral praten over de rol van Oekraïne. Hoewel er een oorlog gaande was, heeft dat land het luchtruim destijds niet gesloten. Zij willen het ook hebben over de manier waarop het JIT is omgesprongen met door Rusland geleverde informatie, waarvan de onderzoekers overigens hebben gezegd dat die weinig heeft bijgedragen.
Rusland heeft vanaf het begin ontkend dat het iets met de ramp met de MH17 te maken heeft.
Bekijk ook;
Moskou: MH17-gesprek moet vooral over rol Oekraïne gaan
Gesprekken met Russen over MH17: ‘Belangrijke stap, maar nog geen succes’
Praten met Rusland over MH17, doorbraak of kleine stap?
Grapperhaus: niet Schoof, maar ambtenaren stuurden ‘onafhankelijk’ MH17-onderzoek
AD 12.02.2019 Niet topambtenaar Dick Schoof, maar ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben zich bemoeid met ‘teksten’ van een ‘onafhankelijk’ onderzoek naar de MH17. Dat heeft minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) vanmiddag gezegd in de Tweede Kamer.
Slechts redactioneel is er een aantal passages aangepast, aldus Minister Grapperhaus.
Vorige week kwam Dick Schoof in opspraak, omdat hij zich in zijn vorige baan als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) bleek te hebben bemoeid met een onafhankelijk onderzoek naar de afwikkeling van de aanslag op de MH17.
Die studie werd uitbesteed aan de Universiteit Twente om het zo onafhankelijk te houden, maar Schoof kon toch niet nalaten zich erin te mengen. Zo stuurde Schoof op vragen die geïnterviewden werden voorgelegd en bemoeide hij zich met de samenstelling van de commissie die het onderzoek begeleidde, net als met de reikwijdte van de studie en de publicatiedatum. Ook liet hij vlak voor het verschijnen weten dat hij het absoluut niet eens was met de eindconclusies en weigerde hij de onderzoekers zelfs te ontvangen.
Vooral CDA en D66 reageerden daarop verbolgen, temeer omdat Schoof inmiddels de baas is van inlichtingendienst AIVD en dus van onbesproken gedrag zou moeten zijn.
Toonzetting
Volgens Grapperhaus heeft hij ‘geen aanwijzingen’ dat de slotconclusies van het onderzoek ‘zijn aangepast’. Wel zegt hij: ,,Slechts redactioneel is er een aantal passages aangepast.’’
Het ging volgens hem om ‘de toonzetting’. Maar volgens de minister was dat op aangeven van het wetenschappelijk centrum van zijn ministerie, die het onderzoek begeleidde, niet door Schoof. En dat was volgens Grapperhaus alleen maar omdat teksten niet strookten met eerdere teksten uit concepten. Hij ziet daarin ook geen probleem. Het ‘was aan de onderzoekers om te doen’ wat ze wilde met deze ‘suggesties’.
Een deel van de Tweede Kamer, waaronder het CDA, wees echter op vrijgegeven e-mails die wel degelijk van medewerkers van Schoof afkomstig waren, niet van ambtenaren van het ministerie. Grapperhaus ging daar niet verder op in. ,,Ik zeg wel dat al die ambtenaren en hun werk onder mijn verantwoordelijkheid vallen. Ik ga daar voor staan.’’
Afstand
Vorige week zei minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) wél dat Schoof beter ‘iets meer afstand’ had kunnen houden van het onderzoek. Toch zei hij ook: ,,In dit specifieke geval is niks menselijks ook ambtenaren vreemd.’’
D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma is daar boos over. ,,Dat is niet chique. Zo lijkt de minister het te vergoelijken.’’ Grapperhaus wilde niet verder op ingaan. Wel komt er nog een debat over de kwestie, dat vindt binnenkort plaats.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid kwam eerder al in opspraak doordat het onwelgevallige conclusies van onafhankelijke onderzoekers probeerde bij te schaven. Onderzoeksinstituut WODC, dat ook het nu gewraakte MH17-onderzoek coördineerde, wordt om die reden verder losgemaakt van het ministerie.
De affaire komt op een pijnlijk moment. Nederland kondigde juist aan dat het met Rusland in gesprek gaat over de aansprakelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17. Nederland verweet de Russen steeds dat zij onafhankelijk onderzoek naar de ramp terzijde schoven. Dat een andere onafhankelijke studie in opspraak is, komt dan uiterst ongelegen.
Moskou: MH17-gesprek moet vooral over rol Oekraïne gaan
NOS 06.02.2019 Rusland is van harte bereid met Nederland en Australië om de tafel te zitten om te praten over de ramp met de MH17 in 2014. De Russen willen het echter over iets heel anders hebben dan wat minister Blok van Buitenlandse Zaken voor ogen heeft.
De Russische onderminister Groesjko van Buitenlandse Zaken heeft bevestigd dat er besprekingen worden voorbereid, maar anders dan de Nederlanders en de Australiërs wil hij de rol van Oekraïne daarin ter sprake brengen. Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de ramp. De Russen klagen al sinds het begin dat zij verantwoordelijk worden gehouden voor de dood van de 298 inzittenden en dat Oekraïne, waar de Boeing van Malaysia Airlines neerstortte, buiten beeld blijft.
Luchtruim niet gesloten
Groesjko noemt als voorbeeld dat het de Oekraïners niet wordt aangerekend dat zij nooit ruwe radargegevens ter beschikking hebben gesteld aan de onderzoekers van de ramp. Rusland vindt het ook onverteerbaar dat het feit dat Oekraïne het luchtruim niet heeft gesloten terwijl er een oorlog aan de gang was, nauwelijks een rol lijkt te spelen.
Nederland en Australië willen het juist hebben over de aansprakelijkheid van Rusland. Volgens het internationale onderzoeksteam JIT is de MH17 neergehaald met een Buk-raket die vanuit Rusland is overgebracht naar het strijdgebied van de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne. “Wij zijn helder geweest dat Rusland een heel zwaar militair middel heeft geleverd waardoor 298 onschuldige mensen hun leven hebben verloren”, zei Blok gisteren.
Nederland en Australië hebben Rusland in mei vorig jaar op basis van de bevindingen van het JIT formeel aansprakelijk gesteld.
Bekijk ook;
Praten met Rusland over MH17, doorbraak of kleine stap?
Nederland en Australië: we praten met Rusland over aansprakelijkheid MH17
Rutte: MH17-onderzoek niet aangetast door bemoeienis Schoof
NU 08.02.2019 De bemoeienis van voormalig Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof met het MH17-onderzoek heeft de onafhankelijkheid van het onderzoek niet aangetast. Dat zegt premier Mark Rutte vrijdag na afloop van de ministerraad.
Volgens de premier moet de invloed die Schoof heeft uitgeoefend op het onafhankelijk onderzoek naar het handelen van de overheid na de MH17-ramp gezien worden als toelaatbare “hoor en wederhoor”.
Wat de premier betreft staat de positie van Schoof, die nu de baas van de AIVD is, ook niet ter discussie. “Schoof heeft voldoende gezag om aan te blijven”, aldus Rutte. “Hij heeft zijn strepen verdiend.”
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) vindt dat Schoof beter “iets meer afstand” had kunnen houden.
‘Experts hebben de conclusies getrokken’
Rutte wijst erop dat de uitkomsten vaststaan en dat het de experts zijn die conclusies hebben getrokken.
Hij voegt daaraan toe dat het betreffende rapport het handelen van de overheid in de nasleep van de ramp onder de loep heeft genomen. Rutte benadrukte dat het niet gaat om het strafrechtelijk onderzoek of het onderzoek naar de toedracht van de ramp.
De premier heeft er altijd op gestaan dat de MH17-onderzoeken op geen enkele manier politiek beïnvloed mogen worden. Dat zou de Russen een reden geven om de onafhankelijkheid ervan in twijfel te trekken.
Of Schoof daadwerkelijk over de schreef is gegaan, wil Rutte nog niet zeggen. Hij verwijst naar Kamervragen over de kwestie die eerst beantwoord moeten worden. Het kabinet gaat bekijken in welke mate Schoof het onderzoek heeft geprobeerd te beïnvloeden.
Kamer is kritisch op rol Schoof
CDA, D66 en GroenLinks zijn kritisch op de oud-NCTV baas. Sjoerd Sjoerdsma (D66) vindt het “ongewenst” als zou blijken dat de uitkomsten zijn beïnvloed.
CDA’er Chris van Dam: “Met alle waardering voor de diensten, dit is niet hoe een evaluatieonderzoek in elkaar moet zitten.” Bram van Ojik (GroenLinks) zegt dat dit soort onderzoeken onafhankelijk moet worden uitgevoerd. “Het is teleurstellend en pijnlijk dat de heer Schoof en de NCTV dit kennelijk niet hebben begrepen.”
Kritisch rapport over handelen NCTV
Het onderzoek werd door Universiteit Twente uitgevoerd, onder toezicht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC). De onderzoekers keken naar de rol van de overheid na de ramp. De NCTV had daarin een grote rol. De organisatie was verantwoordelijk voor de crisisbeheersing en het afstemmen met alle betrokken overheidsorganisaties.
Uit het kritische rapport bleek dat de NCTV te veel intern gericht was en te weinig focus op samenwerking had. Hierdoor ontstonden volgens de onderzoekers onnodige problemen, zoals het te laat krijgen van passagierslijsten.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne neergeschoten met een buk-raket. Er kwamen bij de ramp 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel was onderweg van Nederland naar Maleisië.
Zie ook: ‘Oud-directeur NCTV beïnvloedde onderzoek naar nasleep MH17’
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b6595e78-2bb7-11e9-a46a-052756a9a523.jpg)
Begrip kabinet voor ambtelijke bemoeienis MH17-onderzoek
Telegraaf 08.02.2019 Minister Dekker (Rechtsbescherming) toont begrip voor de manier waarop voormalig Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zich heeft bemoeid met een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de nasleep van de vliegramp met MH17. Schoof is sinds 2018 directeur van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.
„Hij was emotioneel betrokken en had meer afstand moeten houden, maar ik begrijp zijn bijdrage in het kader van hoor- en wederhoor.” De VVD-bewindsman vindt niet dat de huidige baas van inlichtingendienst AIVD te ver is gegaan. Dekker ziet geen enkele aanleiding om aan onderzoeksresultaten of aan Schoof te twijfelen. „Hij heeft feedback gegeven en was betrokken omdat hij vol overgave heeft gewerkt aan het managen van de crisis rond MH17. Niets menselijks is ook ambtenaren vreemd.”
Premier Mark Rutte denkt niet dat de ophef die in het MH17-dossier is ontstaan over voormalig NCTV-baas Dick Schoof, de Nederlandse positie ten opzichte van Rusland verzwakt. Inhoudelijk wilde de premier vrijdag verder niet ingaan op de zaak. Hij wil eerst de antwoorden op ingediende Kamervragen afwachten.
Rutte hamerde er, net als andere bewindspersonen, op dat de onderzoekers nog altijd achter hun conclusies staan. GeenStijl en RTL Nieuws berichtten op basis van opgevraagde stukken dat Schoof zich tegen allerlei aspecten van het onderzoek aan bemoeide. Rutte benadrukte dat ,,hoor en wederhoor is toegestaan”, maar liet in het midden of dat in deze situatie ,,heeft plaatsgevonden op een manier die je wenselijk vindt”.
Vertrouwen
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken), die over de AIVD gaat, heeft nog vertrouwen in Schoof. Ook zij legt bemoeienis met het onafhankelijke onderzoek uit als ’hoor- en wederhoor’.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) vreest niet dat Rusland de kwestie aangrijpt om Nederlandse integriteit in twijfel te trekken. „Ik heb nog geen vragen gehad. Bovendien gaat dit onderzoek over de nasleep en niet over wie een raket heeft geschoten.”
Slager
GeenStijl meldt op basis van opgevraagde stukken dat toenmalig NCTV-baas Dick Schoof aandrong op aanpassingen in het rapport, terwijl het onderzoek was gericht op het optreden van de overheid in de nasleep van de vliegramp, en daarmee ook op de NCTV.
De Tweede Kamer vroeg eerder op de dag al opheldering over de kwestie. „Het lijkt er nu op alsof de slager zijn eigen vlees heeft gekeurd en dat kan niet naar nabestaanden toe”, zegt CDA-Kamerlid Van Dam.
Bekijk meer van; kajsa ollongren dick schoof AIVD nctv
Kabinet heeft begrip voor bemoeienis Schoof met MH17-rapport
Premier Rutte benadrukt dat het onderzoek naar de nationale crisisbeheersing na de ramp nog recht overeind staan, ondanks het feit dat NCTV Schoof passages liet herschrijven.
NOS 08.02.2019 Minister Dekker heeft er begrip voor dat Dick Schoof zich als coördinator Terrorismebestrijding in 2015 actief heeft bemoeid met een onderzoek naar de nationale crisisbeheersing na de ramp met de MH17. Schoof vond een aantal conclusies “te zwaar” en “te negatief” en liet die herschrijven.
“Achteraf bezien had hij iets meer afstand moeten nemen”, zegt minister Dekker voor Rechtsbescherming. “Maar niets menselijks is een ambtenaar vreemd.” Hij wijst erop dat Schoof een belangrijke rol speelde in de nasleep van de ramp. “Hij was er dag en nacht mee bezig.”
Daardoor liet hij zich volgens Dekker misschien te veel meeslepen “toen hij dingen las, die hijzelf heel anders had ervaren”. “Er is hoor- en wederhoor geweest”, zegt hij. “En hij heeft feedback gegeven.”
‘Valide onderzoek’
Het belangrijkste is dat de conclusies van het onderzoek “recht overeind staan”, zegt premier Rutte. “Er moet nu niet de indruk ontstaan dat het onderzoek niet valide is. Ik wijs u erop dat de onderzoekers 100 procent achter de uitkomsten staan.”
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken zegt dat de bemoeienis van Schoof niets afdoet aan de verantwoordelijkheid die hij nu heeft als hoogste man bij de inlichtingendienst AIVD. “Ik heb vertrouwen in hem, zeker.”
Bekijk ook:
Oud-NCTV-baas Schoof bemoeide zich met onderzoek nasleep MH17
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0135bd5e-2b92-11e9-8944-07701a50a7d3.jpg)
Kamer wil opheldering over inmenging NCTV bij MH17-onderzoek
Telegraaf 08.02.2019 Het CDA, D66, PVV, GroenLinks en de PvdA willen opheldering over de wijze waarop de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid zich heeft bemoeid met een onderzoek naar de nasleep van de vliegramp met MH17.
„Het lijkt er nu op alsof de slager zijn eigen vlees heeft gekeurd en dat kan niet naar nabestaanden toe”, zegt CDA-Kamerlid Van Dam.
GeenStijl meldt op basis van opgevraagde stukken dat toenmalig NCTV Dick Schoof aandrong op aanpassingen in het rapport, terwijl het onderzoek was gericht op het optreden van de overheid in de nasleep van de vliegramp, en daarmee ook op de NCTV.
„Met alle waardering voor de diensten, dit is niet hoe een evaluatieonderzoek in elkaar moet zitten”, stelt Kamerlid Chris van Dam. „Ik wil van de minister weten of er ook inhoudelijke wijzigingen zijn aangebracht en hoe we dit in de toekomst voorkomen.”
Door de publicatie van GeenStijl kunnen er nu vragen worden geplaatst bij de betrouwbaarheid van het onderzoek, en dat kan niet, vindt Van Dam. „Elke inbreuk, elke rimpel, is voor die mensen een pijn”, zegt hij over de nabestaanden.
D66-Kamerlid Sjoerdsma heeft een debat aangevraagd om minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de tand te voelen. ,,Ik wil opheldering van de minister over wat hier aan de hand is en of de uitkomsten van het onderzoek zijn beïnvloed.’’ Sjoerdsma vindt de rol die Schoof heeft gespeeld ontoelaatbaar. ,,Het is ongewenst dat iemand in zo’n invloedrijke positie zich heeft bemoeid met het onderzoek en de manier waarop de uitkomsten naar buiten zijn gekomen.’’
Ook de PVV wil een debat over dit onderwerp. „Wij willen heel snel opheldering over deze kwestie”, zegt PVV-Kamerlid Markuszower. De PvdA vindt dat Grapperhaus ’heel wat heeft uit te leggen’. „Dit is erg zorgelijk, de onafhankelijkheid van een onderzoek moet gegarandeerd zijn”, aldus Kamerlid Kuiken.
Bekijk meer van; nationaal coordinator terrorismebestrijding en veiligheid (nctv)christen-democratisch appèl (cda)mh17
Hoe ‘Dick donder’ de onderzoekers van Justitie beïnvloedde
RTL 08.02.2019 De conclusies van het onderzoek naar het overheidsoptreden na de MH17-ramp zijn afgezwakt na forse kritiek van Dick Schoof, de nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid (NCTV). De onderzoekers zeggen nog steeds achter hun rapport te staan – maar in de kantlijn omschreven ze Schoof als ‘Dick donder’. Reconstructie van een moeizame samenwerking.
De bemoeienis van de NCTV met het rapport is politiek explosief. De Tweede Kamer eiste eerder dat dit onderzoek naar het functioneren van de overheid volstrekt onafhankelijk zou worden uitgevoerd. Het onderzoek werd gedaan door de Universiteit Twente onder toezicht van het WODC, het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum.
Spil in de nasleep
De NCTV was de spil in de nasleep van de MH17-crisis. Die was verantwoordelijk voor afstemming met alle betrokkenen en gaf leiding aan de topambtenaren en ministers die erbij betrokken waren. Nu blijkt dat de NCTV in alle stadia het onafhankelijke en wetenschappelijke onderzoek naar de rol van de overheid – en dus van zichzelf – probeerde te beïnvloeden.
Oud-terreurbestrijder Schoof oefende grote druk uit op MH17-onderzoek
De NCTV beoordeelde offertes, zat aan tafel bij de gesprekken over de inhoud van het onderzoek en dwong tot aanpassingen in de reikwijdte. Zo wilde de NCTV niet dat het onderzoek ook ging over wat bij de Nederlandse overheid bekend was over het onveilige luchtruim van Oekraïne. Dus richtte het onderzoek zich uitsluitend op de dag van het neerhalen van MH17, en wat daarop volgde.
Meekijkende ambtenaren
Onder druk van de NCTV kwam er ook een extra ‘klankbordgroep’ waarin ambtenaren zouden zitten die zouden meekijken. Ook tijdens het onderzoek drong de NCTV nog aan op inhoudelijke wijzigingen.
De nationaal coördinator zelf, Dick Schoof, tegenwoordig de baas van geheime dienst AIVD, speelde een hoofdrol. Hij kwam persoonlijk met suggesties voor leden van de begeleidingscommissie. Die werden afgewezen als ‘te politiek’. Ook eiste Schoof, terwijl het onderzoek al liep, dat er meer aandacht en begrip zou komen voor de ‘operationele inzet’ tijdens de crisisbeheersing.
Ook dit werd door WODC en de Universiteit Twente afgewezen; dit mocht er niet ‘ingefrommeld’ worden: “Voet bij stuk houden.” Wel wordt de suggestie overgenomen om meer aandacht te hebben voor ‘de internationale politieke dynamiek’.
“Ik heb het herziene hoofdstuk gezien. Ziet er prima uit. Goede toonzetting. Komt goed.”
Ook de hoofdconclusie, dat de ‘crisisbeheersingsorganisatie’ onder leiding van de NCTV ‘slecht’ functioneerde, werd gewijzigd. Dit gebeurde nadat het WODC contact had met functionarissen van de NCTV, waarmee ‘informeel frequent en constructief’ overleg was. De onderzoekers kregen te horen dat hun conceptconclusies ‘te zwaar en te negatief’ waren: “Overweeg om de woordkeus te nuanceren.”
Heel ander beeld
Toen die hoofdconclusies waren herschreven, liet het WODC informeel aan de NCTV weten: “Ik heb het herziene hoofdstuk gezien. Ziet er prima uit. Goede toonzetting. Komt goed.” In interne correspondentie stelde het WODC dat door die aanpassingen bovendien ‘een heel ander beeld’ zou blijven hangen.
De NCTV vroeg inzage in de eindversie van de conclusies. Informeel werd die eindversie wel doorgestuurd, maar met de boodschap van het WODC dat de NCTV beter geen detailkritiek kon leveren. “Dat kan het beeld geven dat je je als NCTV’er te veel bemoeit met het cruciale conclusiehoofdstuk.”
“De wensen van Dick en de onderzoekers lopen niet synchroon.”
In het eindrapport van de Universiteit Twente [.pdf] blijkt niets van de heimelijke beïnvloeding. Daar staat alleen dat in opdracht van de NCTV drie woorden zijn geschrapt die ‘staatsgeheim’ zijn.
‘Tijdschema leidt tot haastwerk’
Uit de nu openbaar gemaakte documenten blijkt dat de onderzoekers zelf ook vroegen om afstemming met de NCTV. De Universiteit Twente kreeg geen inzage in de notulen van de ministerraad, en vroeg het WODC om te bekijken of de beschrijving klopte van wat achter de schermen gebeurde. “Ik vind dit echt het minimale detailniveau dat nodig is om op een verantwoorde manier te kunnen rapporteren”, en: “Wij hebben ook afgesproken dat je in dit stadium zou sonderen hoe deze beschrijving valt bij NCTV.”
Uit de deels zwart gemaakte documenten blijkt dat voormalig NCTV Dick Schoof een hoofdrol speelde in de sturing. Regelmatig staat in de stukken: “Dick vindt.” En: “Dick heeft gesproken.” Zo wilde Schoof dat het onderzoek openbaar zou worden vóórdat het MH17-onderzoek van de Onderzoeksraad werd besproken in de Tweede Kamer, zodat het zou ondersneeuwen in politieke en publicitaire aandacht. “De wensen van Dick en de onderzoekers lopen niet synchroon.” Ook het WODC is tegen: “Het tijdschema van NCTV/Dick leidt tot haastwerk.”
“De geplande presentatie is een (werk-) dag van tevoren door Dick ingetrokken.”
Uiteindelijk werd het rapport naar de Tweede Kamer gestuurd op de dag van grote commotie over de zogeheten bonnetjesaffaire bij het ministerie van Justitie, die minister Opstelten en staatsecretaris Teeven de kop zou kosten.
‘Dick donder’
Ondanks de sturing en het afzwakken van de hoofdconclusie was Schoof zó boos over het eindrapport, dat hij een dag voordat het zou worden besproken met topambtenaren, de uitnodiging aan de onderzoekers introk om hun rapport met topambtenaren te bespreken. “De geplande presentatie is een (werk-) dag van tevoren door Dick ingetrokken.” In de openbaar gemaakte documenten staat dat het rapport ‘niet goed’ viel bij ‘Dick donder’.
De hoofdonderzoeker van de Universiteit Twente, prof. René Torenvlied, bevestigt in een reactie dat het rapport is aangepast, om ‘zo de acceptatie van onze conclusies te vergroten’. “We hebben hier overleg over gehad. Het woord ‘slecht’ is vervangen door ‘niet goed’. Inhoudelijk zijn de conclusies niet gewijzigd en is de formulering van conclusies onverminderd kritisch en stevig.”
Geen probleem
In het eindrapport staat dat na de ramp ‘onvoldoende focus was op samenwerking’, dat de NCTV ‘intern’ gericht was, en dat dit de afwikkeling van de ramp ‘onnodig’ heeft bemoeilijkt.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid laat in een reactie weten dat de Tweede Kamer zal worden geïnformeerd over de openbaar gemaakte documenten. Volgens het ministerie is er geen probleem met het rapport, omdat de onderzoekers er nog achter staan en dat de druk die Schoof uitoefende ‘op eigen titel’ is gedaan.
Reacties;
De uitgebreide reacties van betrokkenen zijn hier terug te vinden:
– van de Universiteit Twente
– van het ministerie van Justitie en Veiligheid
– van de commissie-Hertogh (die eerder onderzoek deed naar beïnvloeding van WODC-rapporten)
– van voormalig NCTV Dick Schoof
RTL Nieuws
Dick Schoof Ministerie van Veiligheid en Justitie NCTV Universiteit Twente MH17
AIVD-baas Tricky Dick Schoof “””in opspraak””” na scoop GeenStijl over bemoeienis MH17-onderzoek
GS 08.02.2019 Na de schokkende onthullingen van uw favoriete weblog dat Dick ‘Donder’ Schoof zich als NCTV op alle mogelijke manieren heeft proberen te bemoeien met het onderzoek naar de crisisbeheersorganisatie na MH17, is de huidige baas van de AIVD, zoals dat heet “””in opspraak”””. Alle MSM behalve de Telegraaf bedankt voor het linken, trouwens. Maar goed. Als het van mevrouw Arib mag gaat het CDA (niet Pieter Omtzigt die zich al vanaf het begin bezighield met dit onderzoek, nog bedankt NRC) dinsdag in het Vragenuurtje vragen stellen en D66 wil een debat over de kwestie. Ondertussen is het kabinet begonnen met Operatie Een Klein Beetje Toegeven Dat Het Fout Was En Ondertussen De Boel Bagatelliseren.
Vandaar ook dat het ministerie van Veiligheid en Justitie GeenStijl liet weten dat de opmerkingen van de NCTV “op persoonlijke titel” waren. En dat minister Dekker zegt dat “iets meer afstand” beter was geweest. En dat Rutte op zijn Ruttes om de hete persconferentiebrij heendraait. Maar iemand die tijdens een cruciaal en politiek extreem gevoelig onderzoek te weinig afstand neemt en zich ‘op persoonlijke titel’ met onafhankelijke onderzoek bemoeit, is zou volgens ons kabinet geschikt om leiding te geven aan een organisatie die dagelijks op het scherp van de rechtsstaatssnede opereert. Lekker dan, AIVD.
En als er allemaal niks aan de hand is. WAAROM BLIJVEN DE CONCEPT-TEKSTEN VAN HET RAPPORT DAN GEHEIM?
GeenStijl WOBt: “Te negatieve” conclusies onderzoek MH17 aangepast na druk NCTV
GS 08.02.2019 Alvast excuses voor het ontbreken van stijlloze hyperbolen, maar dit is een serieus onderwerp, dus hier een serieus topic metinclusief veel serieuze linkjes naar serieuze pdf-bestanden.
Komt-ie:
Het onderzoek naar de crisisbeheersingsorganisatie na het neerstorten van MH17 is door de onafhankelijke externe onderzoekers aangepast nadat ambtenaren van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) meldden dat zij delen van de conclusies “te zwaar” en “te negatief” vonden. Dick Schoof heeft als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) geprobeerd het onafhankelijke onderzoek te beïnvloeden. Dat blijkt uit documenten die het ministerie van Justitie en Veiligheid (eindelijk, na meer dan een jaar) openbaar heeft gemaakt na een WOB-verzoek van GeenStijl.
In 2015 liet het ministerie van Veiligheid en Justitie onderzoek doen naar de manier waarop de nationale crisisbeheersingsorganisatie heeft gefunctioneerd na het neerstorten van de MH17. Het onderzoek werd in opdracht van het WODC (dat onderdeel uitmaakt van het ministerie) uitgevoerd “door een team van onafhankelijke onderzoekers vanuit de Universiteit Twente”. Deze onafhankelijke onderzoekers hebben de conclusies van het rapport aangepast nadat medewerkers van het WODC daarom hadden gevraagd.
Volgens onderzoeker René Torenvlied van de Universiteit Twente gaat het om “een redactionele aanpassing van de toonzetting van enkele passages” en is de “inhoud onveranderd” gebleven. Maar wat er exact is aangepast, houdt het ministerie, ook nadat GeenStijl hier opnieuw om heeft gevraagd, geheim. Het WODC is onlangs door minister Grapperhaus op grotere afstand van het ministerie van Justitie en Veiligheid gesteld, omdat de positionering “een zwakke basis voor onafhankelijk functioneren” vormde.
In november 2015 sturen onderzoekers van de Universiteit Twente een concept van het rapport over de crisisbeheersing naar het WODC. Het WODC laat kort daarna op verschillende manieren (hier, hier, hier en hier) aan de onderzoekers weten dat onderdelen van de conclusie “te zwaar” en “te negatief” zijn. Het concept wordt vervolgens aangepast. Daarop meldt het WODC aan de onderzoekers dat de aanpassingen “helemaal top” zijn. In een mail aan zijn collega’s schrijft de WODC-ambtenaar: “Als ik het nu lees, blijft er voor mij als lezer een heel ander beeld hangen”.
Onderzoeker René Torenvlied van de Universiteit Twente laat aan GeenStijl weten dat sommige passages neutraler zijn verwoord “om zo de acceptatie van onze stevige conclusies te vergroten”. Volgens hem “is de formulering van de conclusies onverminderd kritisch en stevig”. Lees hier zijn complete reactie.
Vingerafdrukken NCTV Dick Schoof
Een medewerker van het WODC schrijft op 1 december, als de aanpassingen binnen zijn, aan een medewerker van de NCTV dat het herziene hoofdstuk 10 er qua “toonzetting” “prima” uitziet: “Komt goed”. Hoofdstuk 10 is het belangrijkste hoofdstuk in het rapport waar de conclusies instaan. De NCTV is juist een van de belangrijkste onderwerpen van het evaluatie-onderzoek, maar formeel ook de interne opdrachtgever van het WODC.
Uit de stukken blijkt dat opdrachtgever NCTV op verschillende momenten geprobeerd heeft het onderzoek te beïnvloeden. Zo komt er op verzoek van de NCTV een ‘klankbordgroep’ met ambtenaren om de onderzoekers inhoudelijk te voeden. Verder doet NCTV Dick Schoof persoonlijk suggesties (“dat Dick veel voelt voor”) voor de leden van de begeleidingscommissie, wil hij de reikwijdte van het onderzoek tussentijds aanpassen (“Dick heeft gesproken…”) en wil hij vanuit “politieke/ambtelijke” overwegingen (“Ik snap de wens van Dick”) dat het rapport openbaar wordt voordat de Kamer over het OVV-onderzoek naar de ramp praat. Het WODC probeert weerstand te bieden aan deze interne druk van de NCTV, maar schrijft in een terugblik dat de “informele afstemmingslijnen” met de NCTV “frequent en constructief” waren.
Uiteindelijk is de NCTV nog steeds boos over de uitkomsten van het onderzoek (“Dick vindt”). De hoofdonderzoeker van de Universiteit Twente zou zijn resultaten komen presenteren aan het ambtenarenoverleg dat zich met MH17 bezighoudt, maar deze uitnodiging wordt door Schoof (“Dick is beslist en heeft besloten”) ingetrokken. Schoof vraagt ook om het telefoonnummer van degene die bij het WODC het onderzoek begeleidt. Daarnaast vraagt hij om een gesprek met directeur van het WODC over het rapport. Toenmalig NCTV Dick Schoof is tegenwoordig directeur-generaal van de AIVD. Hij laat weten dat de inmenging “toen de gebruikelijke gang van zaken” was. Lees hier de complete reactie van de NCTV.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid, dat vroeger het ministerie van Veiligheid en Justitie heette, laat aan GeenStijl weten dat de opmerkingen van de NCTV “op eigen titel” zijn gedaan. Het ministerie vindt nog steeds dat het onderzoek op een onafhankelijke manier is verricht “omdat de onderzoekers zelf aangeven nog steeds achter hun onderzoek en conclusies te staan”. Lees hier de complete reactie van het ministerie. Alle onderliggende documenten na de breek.
UPDATE: CDA stelt Kamervragen.
UPDATE: Grapperhaus stuurt de stukken ook alvast naar de Kamer.
UPDATE: Ook MH17-dossiervreter Sjoerdsma van D66 wil opheldering.
Voor de speurende reaguurder;
Beslissing en overzicht
Document 15
Document 16
Document 17
Document 18
Document 19
Document 21
Document 22
Document 24
Document 28
Document 29
Document 30
Document 31
Document 32
Document 33
Document 34
Document 35
Document 36
Document 37
Document 38
Document 39
Document 40
Document 41
Document 42
Document 43
Document 44
Document 45
Document 46
Document 48
Document 51
Document 52
Document 53
Document 55
Document 64
Document 65
Document 66
Document 70
Document 72
Document 73
Document 74
Document 75
Document 82
Document 83
Document 86
Document 88
Document 90
Document 97
Document 99
Document 102
Document 105
Document 108
Document 110
Document 111
Document 112 t/m 113
Document 114 t/m 120
Document 121-1 t/m 121-24
Document 121-25 t/m 121-47
Document 122 t/m 126
Document 127 t/m 129
Document 130
Document 132
Document 134-1 t/m 134-39
Document 134-40 t/m 136-24
Document 136-25 t/m 137
Document 138 t/m 139-10
Document 139-11 t/m 140-24
Document 140-25 t/m 140-61
Document 140-62 t/m 141-10
Document 141-11 t/m 141-32
Document 142-1 t/m 144-1
Document 144-11 t/m 146-36
Document 146-37 t/m 148-10
Document 148-10 t/m 149-28
Document 150-1 t/m 150-12
Document 150-13 t/m 150-32
Document 150-33 t/m 151-10
Document 151-11 t/m 153-32
Document 154-1 t/m 154-25
Document 154-26 t/m 154-56
Document 155-1 t/m 158-11
Document 158-12 t/m 159-7
Document 160
Document 161
Document 162
Document 163
Document 164
Document 165
Document 166
Document 167 t/m 168
Document 169
Document 170 t/m 173
‘Oud-directeur NCTV beïnvloedde onderzoek naar nasleep MH17’
NU 08.02.2019 Voormalig Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof heeft invloed uitgeoefend op een onafhankelijk onderzoek naar het handelen van de overheid na de MH17-ramp, zo melden RTL Nieuws en GeenStijl vrijdagochtend op basis van documenten van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Die zijn door GeenStijl opgevraagd middels de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Het onderzoek werd door Universiteit Twente uitgevoerd, onder toezicht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC). De onderzoekers keken naar de rol van de overheid na de ramp. De NCTV had daarin een grote rol. De organisatie was verantwoordelijk voor de crisisbeheersing en het afstemmen met alle betrokken overheidsorganisaties.
Schoof stond destijds aan het hoofd van de NCTV en is inmiddels directeur van inlichtingendienst AIVD.
Uit het kritische rapport bleek dat de NCTV te veel intern gericht was en te weinig focus op samenwerking had. Hierdoor ontstonden volgens de onderzoekers onnodige problemen, zoals het te laat krijgen van passagierslijsten.
NCTV beperkte reikwijdte
RTL Nieuws schrijft in een reconstructie dat de NCTV betrokken was bij ieder beslissingsniveau tijdens het onderzoek. Zo werden er offertes beoordeeld, werd er deelgenomen aan gesprekken over de inhoud van het onderzoek en dwong de terrorismebestrijding af dat het onderzoek in reikwijdte werd beperkt. Zo werd er niet gekeken naar wat de Nederlandse overheid wist van het luchtruim boven Oekraïne voorafgaand aan de ramp.
Tijdens het onderzoek bleef de NCTV aandringen op inhoudelijke wijzigingen en daarin speelde Schoof een belangrijke rol. Zo kwam hij met suggesties voor leden van de begeleidingscommissie die zou meekijken met het onderzoek. Tijdens het onderzoek zou hij veranderingen willen doorvoeren en vroeg hij begrip voor de ‘operationele kanten’ waar de NCTV mee te maken had.
Raketinstallatie die MH17 neerhaalde heeft unieke ‘vingerafdruk’
Hardste conclusies aangepast
Uiteindelijk werden volgens RTL Nieuws en GeenStijl de hardste conclusies aangepast. Schoof bleef echter ontevreden en stond niet toe dat onderzoekers hun bevindingen kwamen toelichten voor hoge ambtenaren.
Hoofdonderzoeker René Torenvlied bevestigt tegenover RTL Nieuws dat het rapport is aangepast om “de acceptatie van de conclusie te vergroten”. Hij stelt dat de conclusies inhoudelijk niet zijn veranderd.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid stelt dat Schoof handelde op “eigen titel” en de NCTV zegt tegen de nieuwsorganisatie dat het om “de gebruikelijke gang van zaken” ging.
Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren zegt in een reactie nog steeds vertrouwen te hebben in Schoof. Ze wilde verder niet ingaan op de affaire. Ollongren benadrukt dat het gaat over Schoofs vorige functie, die onder Justitie en Veiligheid valt.
De Boeing van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne neergeschoten met een buk-raket. Er kwamen bij de ramp 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel was onderweg van Nederland naar Maleisië.
Oud-NCTV-baas Schoof bemoeide zich met onderzoek nasleep MH17
NOS 08.02.2019 Het onderzoek naar de crisisbeheersing na het neerstorten van de vlucht MH17 is aangepast op verzoek van de oud-coördinator Terrorismebestrijding. Dat komt naar voren uit documenten die GeenStijl kreeg na een WOB-verzoek. Dick Schoof vond een aantal conclusies “te zwaar” en “te negatief” en liet ze daarom herschrijven. GeenStijl concludeert dat hij daarmee heeft “geprobeerd het onafhankelijke onderzoek te beïnvloeden”.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid gaf in 2015 opdracht aan het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) om onderzoek te doen naar de manier waarop de nationale crisisbeheersingsorganisatie heeft gefunctioneerd na het neerstorten van MH17. Het onderzoeksinstituut van het ministerie besteedde dat vervolgens uit aan onderzoekers van de Universiteit Twente.
‘Inhoud onveranderd’
Nadat Schoof het concept-eindrapport had gelezen, meldden ambtenaren van het WODC aan de Twentse onderzoekers dat hij de “toonzetting van vooral de hoofdconclusies te zwaar en te negatief” vond en het “beeld” daardoor “niet helemaal in balans” is met andere hoofdstukken van het onderzoek. Vervolgens zijn er redactionele aanpassingen gedaan, maar is de inhoud onveranderd gebleven, zegt een van de onderzoekers tegen de website.
Wat er precies is veranderd in de tekst, heeft de website niet te horen gekregen, omdat concept-rapporten volgens het ministerie nooit openbaar worden gemaakt. Dat zou onderzoekers belemmeren in hun werk.
Scheidslijn
Het ministerie van Justitie en Veiligheid bevestigt dat de veranderingen zijn doorgevoerd op verzoek van Dick Schoof, die inmiddels de topman van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is. Op de vraag of de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid de opmerkingen over het onderzoek namens de minister deed, antwoordt een woordvoerder: “Nee, deze opmerkingen zijn op eigen titel gemaakt.”
Hij wijst erop dat de scheidslijn tussen het onafhankelijke onderzoeksinstituut WODC en het ministerie destijds niet zo duidelijk was. Naar aanleiding van berichten van een klokkenluider over ongewenste beïnvloeding vanuit het ministerie op onderzoeken, zijn er inmiddels maatregelen genomen om “oneigenlijke beïnvloeding” in de toekomst te voorkomen.
Minister Grapperhaus laat weten dat hij niet van plan is om het onderzoek over te laten doen, omdat hij geen aanwijzingen heeft dat “de onderzoekers hun bevindingen of conclusies op grond van pogingen tot oneigenlijke beïnvloeding hebben aangepast”.
Een groot deel van de Tweede Kamer vraagt om opheldering over de gang van zaken.
Bekijk ook;
Ministerie van Justitie schaadde onafhankelijkheid van het WODC
Website GeenStijl meldt dat de Nationaal Coördinator zich schuldig heeft gemaakt aan poging om onafhankelijk onderzoek te beïnvloeden.
‘Gerommel’ met onderzoek MH17 door topambtenaar
AD 08.02.2019 De huidige baas van geheime dienst AIVD, Dick Schoof, lijkt een onderzoek rond de MH17-ramp te hebben willen beïnvloeden. Dat slaagde waarschijnlijk maar deels, maar het roept vragen op over zijn integriteit, vinden CDA en D66. Minister Dekker laat weten dat het beter was geweest als Schoof ‘iets meer afstand’ had gehouden.
Is het zo dat de slager zijn eigen vlees mee heeft gekeurd?, aldus Chris van Dam, CDA.
Schoof liet in 2015 het functioneren van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) onderzoeken, waarvan hij de baas was.
De Universiteit Twente kreeg de opdracht voor de ‘onafhankelijke studie’, maar uit documenten die gisteren openbaar werden, na een verzoek van website GeenStijl, blijkt dat Schoof en zijn ambtenaren niet konden nalaten zich ermee te bemoeien.
Zo wilden ambtenaren van Schoof conclusies afgezwakt hebben, stuurde hijzelf op vragen die geïnterviewden werden voorgelegd en bemoeide Schoof zich met de samenstelling van de commissie die het onderzoek begeleidde, net als met de reikwijdte van de studie en de publicatiedatum.
Opheldering
CDA en D66 zijn bezorgd, al was het maar omdat Schoof inmiddels vergaande bevoegdheden heeft als hoofd van inlichtingendienst AIVD. ,,Dit is niet hoe een evaluatieonderzoek in elkaar moet zitten’’, zegt CDA’er Chris van Dam. ,,Is het zo dat de slager zijn eigen vlees mee heeft gekeurd?’’
Wie de honderden documenten leest, krijgt wel die indruk. Dat Schoof zich zorgen maakte, is begrijpelijk. Voor de NCTV stond er met het onderzoek veel op het spel: de MH17 was de eerste grote test, omdat de club een spilfunctie had tussen alle ministeries en diensten als politie en AIVD.
Schoof en zijn ambtenaren konden het niet nalaten zich te bemoeien. Nog voor de start deed hij persoonlijk suggesties voor wie het onderzoek zou doen. Die werden wel weggewuifd, want ‘te politiek’. Ook drong Schoof aan op meer aandacht voor de ‘operationele inzet’, maar dat weigerden de onderzoekers.
Het mocht er niet ‘ingefrommeld’ worden. ‘Voet bij stuk houden’, staat er in een e-mail. Schoofs suggestie om ‘internationale politieke dynamiek’ te betrekken vond wel gehoor. Net als suggesties voor de vragen aan geïnterviewden. Ook kregen ambtenaren van Schoof voor publicatie hoofdstukken van het onderzoek te lezen.
De hoofdconclusie van de studie werd afgezwakt. Dat de crisisbeheersingsorganisatie onder Schoof ‘slecht’ functioneerde, werd veranderd in ‘niet goed’.
Boos
Schoof was alsnog des duivels destijds. ‘Zijn eerste reactie gister op het rapport was niet goed’, is te lezen. Een ambtenaar noemt de woedende Schoof zelfs ‘Dick Donder’.
De Universiteit Twente erkent dat er ‘woorden’ zijn aangepast, maar stelt dat ‘de inhoud van conclusies onveranderd is gebleven’.
Wat is dit nu weer? CDA (@PieterOmtzigt) heeft destijds onderzoeksvragen en -protocol gevraagd. Geweigerd. En nu: “een redactionele aanpassing van de toonzetting van enkele passages”? Dit soort ruis raakt nabestaanden. Mondelinge vragen gesteld. #MH17 @cdavandaag @StichtingMh17
44 9:19 AM – Feb 8, 2019 67 people are talking about this
Het ministerie laat weten dat Schoof z’n suggesties ‘op eigen titel’ deed, en dus niet namens de minister van Justitie en Veiligheid. Bovendien bleven de bevindingen van de studie overeind, laat een zegsman weten.
Minister Dekker reageert terughoudend. ,,Op onderdelen was het beter geweest als hij iets meer afstand had gehouden’’, zegt hij. ,,Maar in dit specifieke geval is niks menselijks ook ambtenaren vreemd. Ik kan me voorstellen dat je bij zo’n onderzoek emotioneler betrokken bent. Dan reageer je iets emotioneler dan je misschien had moeten doen.’’ Hij wil Schoofs optreden ‘niet goedpraten’, maar vindt fouten ‘een groot woord’.
In de Tweede Kamer klinkt toch de roep om opheldering, al was het maar omdat het ministerie amper bekomen is van het schandaal rond het onderzoeksinstituut WODC van het departement. Ambtenaren bleken conclusies van onderzoeken te hebben ‘gecamoufleerd’ en uitkomsten te hebben herschreven in politiek gevoelige dossiers.
Conclusies
De onderzoekers concludeerden uiteindelijk onder meer dat de crisisbeheersing in gebreke is gebleven. De NCTV was onvoldoende gericht op samenwerking met de betrokken organisaties en de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie. Dat geldt ook voor de onderlinge samenwerking. Pas gaandeweg slaagde de organisatie erin de crisis op ‘adequate wijze te beheersen’.
Volgens de onderzoekers trok de organisatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) de eerste dagen na de aanslag te veel naar zich toe. Na de eerste dagen verbeterde de samenwerking, ‘waardoor alle partijen hun bijdrage konden leveren’.
De hulp van medewerkers van Schiphol en Malaysia Airlines op 17 juli wordt door de nabestaanden wel als overwegend positief ervaren. Daarentegen is de hulp van Rijksoverheid door enkelen van hen als ‘onprofessioneel en vervelend’ ervaren.
Geheime gesprekken met Rusland over aansprakelijkheid MH17
RTL 07.02.2019 Nederland en Australië gaan in gesprek met Rusland over de aansprakelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17. Dat melden bronnen aan RTL Nieuws. Diplomaten, ambtenaren en juristen van de drie landen komen binnenkort bij elkaar. Het tijdstip en de locatie van de gesprekken worden niet bekendgemaakt.
Het is nu bijna zover, zo zeggen bronnen. Op korte termijn is er een ontmoeting op een geheime locatie.
In mei vorig jaar hebben Nederland en Australië officieel Rusland aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van vlucht MH17. De twee westerse landen nodigden Rusland uit om te praten over de aansprakelijkheid en zodoende tot een oplossing te komen.
Rusland wil praten over aansprakelijkheid MH17: hoe zit dat?
Politiek verslaggever Fons Lambie legt uit hoe de procedure tussen Nederland, Australië en Rusland over de MH17-zaak eruit zou kunnen zien.
Rol Oekraïne
Het heeft even geduurd: de Russen gingen niet meteen in op de uitnodiging. Zo deed minister Blok herhaaldelijk een oproep aan de Russen om te praten. In oktober liet Rusland weten bereid te zijn tot een gesprek over aansprakelijkheid over het neerhalen van vlucht MH17, maar dan zou ook gekeken moeten worden naar de rol van Oekraïne. Die gesprekken lijken er nu te gaan komen.
Nederland en Australië willen weinig kwijt over de aanstaande gesprekken. “Ambtenaren zijn in overleg met Rusland over de voorwaarden voor de voorgestelde onderhandelingen over MH17”, zegt een woordvoerder van de Australische regering.
Diplomatieke kanalen
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten: “We zijn via diplomatieke kanalen in contact met Rusland over staatsaansprakelijkheid. We hebben er toenemend vertrouwen in dat we binnenkort met de Russen om tafel gaan. Om de vertrouwelijkheid van het proces niet te schaden doet het ministerie van Buitenlandse Zaken geen verdere mededelingen over tijdstip of locatie.”
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) wil alleen kwijt dat er momenteel ‘diplomatieke contacten plaatsvinden die hoopvol en positief zijn.’ “Ik heb hoop dat deze contacten leiden tot formele onderhandelingen. Maar het is niet verstandig om daar nu meer over te zeggen.”
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. © ANP
“Rusland heeft ingestemd om overleg te plegen met Nederland en Australië over deze kwestie”, liet Maria Zakharova, woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, eind januari weten. “Dit is een fundamenteel belangrijk punt.”
‘Belangrijke stap
“Dit is een belangrijke stap, bijna vijf jaar na het neerhalen van vlucht MH17”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. Hoe lang de gesprekken gaan duren, is niet te voorspellen.
Lambie: “Dit is niet iets wat in een paar gesprekken is opgelost. Wel is in Den Haag de inschatting dat uiteindelijk Rusland tot een oplossing wil komen omdat Moskou ziet dat Nederland en andere landen politiek en diplomatiek aandacht blijven vragen voor MH17. Of het nu via de VN is, via de EU, via de G7 of de G20: je dwingt Rusland in de richting van een serieus gesprek over aansprakelijkheid. Uiteindelijk zal Moskou de kwestie willen afhandelen, is de verwachting in Den Haag.”
De gesprekken over aansprakelijkheid staan los van het strafrechtelijk onderzoek door het internationale onderzoeksteam, het Joint Investigation Team. Het JIT hoopt de daders te veroordelen in een rechtszaak in Nederland.
Aansprakelijkheidsprocedure
In een aansprakelijkheidsprocedure tussen landen wordt als voorwaarde gesteld dat landen eerst via gesprekken proberen tot een oplossing te komen. Mislukken de gesprekken, dan kan een juridische procedure beginnen. Zo zou Nederland naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg kunnen stappen. Een andere logische optie is om te proberen Rusland aan te klagen voor het schenden van ICAO-afspraken. ICAO is de VN-organisatie voor burgerluchtvaart.
Een aansprakelijkheid kan dus leiden tot een juridische procedure, maar de landen kunnen ook een akkoord sluiten, bijvoorbeeld over de erkenning van aansprakelijkheid of een financiële vergoeding. In het verleden zijn op deze manier een aantal vliegtuigrampen tussen staten afgewikkeld. Insiders verwachten dat gesprekken ongeveer één tot twee jaar kunnen duren.
Reactie Knoops
Bijzonder hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops zegt in een reactie: “Een eventuele schikking met Rusland zal dit land altijd – als het juridisch verstandig – zonder erkenning van enige schuld aangaan. In een eventuele strafproces werkt dit dan zonder meer niet door.”
Meer regelingen
In het verleden zijn meer vliegrampen tussen landen afgesloten met een regeling. In de jaren 80 betaalde de Sovjet-Unie een schadevergoeding aan Canada voor het neerstorten van een satelliet.
Ook bij het neerhalen van burgervliegtuigen zijn regelingen getroffen, zoals in 1988 toen de VS per ongeluk een Iraans vliegtuig boven de Arabische Golf neerhaalde.
Russofobie
Toen Rusland in mei 2018 werd gevraagd om in gesprek te gaan, werd dat nog afgedaan als ‘inspelen op Russofobie’, maar nu is Moskou dus aan het opschuiven, zegt correspondent Martijn Smiers.
“Al bijna vijf jaar beweert Rusland dat Oekraïne het vliegtuig heeft neergehaald. De overheid en de staatsmedia zijn daar heel fanatiek in en het zou raar zijn als Rusland dat standpunt ineens radicaal verandert. Temeer omdat de Russische bevolking, blijkt uit de beschikbare peilingen, het officiële regeringsstandpunt deelt.
En dat standpunt is voor Nederland en Australië bijna onmogelijk: uit onderzoek van het JIT blijkt juist dat MH17 uit de lucht werd geschoten door een Buk-raket uit Rusland. Kennelijk wil Moskou nu laten zien het in ieder geval te proberen, constructief te zijn. Weglopen bij de onderhandelingen kan altijd nog.”
Reacties Kamerleden;
- Bram van Ojik (GL): ‘Goed nieuws’
“Hoe sneller de gesprekken plaatsvinden, hoe beter. Rusland heeft heel lang alle verantwoordelijkheid ontkend. Ik zie dit als een eerste stap van erkenning dat ze er misschien toch iets mee te maken hebben. Ik verwacht wel dat het allemaal lang gaat duren. Dus we zijn er nog lang niet.”
- Sjoerd Sjoerdsma (D66): ‘Strategie werpt vruchten af’
“De strategie van Nederland om Rusland aan tafel te krijgen en om Rusland af te dwingen schuld te bekennen, werpt zijn vruchten af”, zegt Sjoerdsma. Hij hoopt dat Rusland, in het beste scenario, ‘volledige verantwoordelijkheid’ gaat nemen. Sjoerdsma heeft wel de vrees dat Rusland doorgaat met het frustreren en tijdrekken van het proces. “Maar dan is wel de eerste stap gezet en kunnen ze niet zomaar meer van tafel weglopen.”
Meer RTL Nieuws;
Dekker: Schoof had beter ‘iets meer afstand kunnen’ houden
Kamer: opheldering na bemoeienis Schoof bij MH17-onderzoek
Hoe ‘Dick donder’ de onderzoekers van Justitie beïnvloedde
Oud-terreurbestrijder Schoof beïnvloedde MH17-onderzoek
Praten met Rusland over MH17, doorbraak of kleine stap?
Nederland, Australië en Rusland zijn in gesprek om tot onderhandelingen over aansprakelijkheid te komen voor het neerhalen van het vliegtuig in 2014.
NOS 07.02.2019 Bijna een jaar geleden stelden Nederland en Australië Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne. Vandaag werd bekend dat er gesprekken gaande zijn met de Russen over die mede-aansprakelijkheid. Maar wat betekent dat? Is het een doorbraak of een kleine ontwikkeling?
Om te beginnen: de gesprekken zijn nog niet officieel, maar diplomatieke contacten om tot gesprekken te komen. Of zoals minister Blok van Buitenlandse Zaken het verwoordt: “Ik heb hoop dat dit leidt tot formele onderhandelingen.”
Als de landen met elkaar rond de tafel komen te zitten, zullen die onderhandelingen gaan over de zogenoemde ‘staatsaansprakelijkheid’. “Dat is een formele handeling van een land die niet zo vaak voorkomt”, legt politiek verslaggever Ron Fresen uit.
Oorlog voeren
Staatsaansprakelijkheid wordt meestal alleen uit de kast gehaald als landen oorlog hebben gevoerd met elkaar. Fresen: “Dan stelt het ene land het andere aansprakelijk, om in gesprek te komen over afwikkeling van schade bijvoorbeeld.” In dit geval zou dat gaan om schadevergoeding voor de nabestaanden van de 298 slachtoffers.
De aansprakelijkstelling door het kabinet mei vorig jaar volgde op de bevindingen van het internationale Joint Investigation Team (JIT). Dat concludeerde dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 in de zomer van 2014 is neergehaald afkomstig was van het Russische leger.
Blok: “Wij zijn helder geweest dat Rusland een heel zwaar militair middel heeft geleverd waardoor 298 onschuldige mensen hun leven hebben verloren.” Wie de raket vervolgens heeft afgeschoten, is geen onderwerp in eventuele gesprekken over staatsaansprakelijkheid. Dat komt aan bod in het strafrechtelijk onderzoek naar de daders.
Dan zouden de Russen bijna vijf jaar hebben zitten liegen, aldus David Jan Godfroid, correspondent Rusland.
Rusland-correspondent David Jan Godfroid betwijfelt of de gesprekken over aansprakelijkheid iets opleveren. “Rusland heeft hulp aangeboden in verschillende MH17-procedures, maar dat heeft nergens toe geleid. Het JIT heeft bijvoorbeeld nooit wat gehad aan de Russen.”
Het zou hem sterk verbazen als Rusland nu opeens op enige wijze aansprakelijkheid zou erkennen. “Dan zouden de Russen bijna vijf jaar hebben zitten liegen. Dat zou gezichtverlies betekenen.” Rusland ontkent al jaren iets te maken te hebben met de vliegramp. Volgens de Russen zit Oekraïne achter het neerhalen van vlucht MH17.
Maar als de Russen niets gaan erkennen, waarom voeren ze dan inleidende gesprekken met Nederland en Australië? “Ik kan wel een reden bedenken”, zegt Godfroid. “Zo kunnen ze achteraf altijd zeggen: kijk, we wilden heus wel helpen.”
Zinvol
Ook als de gesprekken niet leiden tot erkenning van Rusland, kunnen ze toch zinvol zijn, legt universitair docent internationaal recht Marieke de Hoon uit in Nieuwsuur. “Nederland moet dit sowieso doen om te voldoen aan een procedurele vereiste. Als je een internationaal hof wil gaan vragen om uitspraak te doen in een zaak, is de regel dat je eerst zelf hebt geprobeerd om er uit te komen.”
Maar zover is het dus nog lang niet. Eerst ligt de vraag voor of de contacten die er nu met de Russen zijn, gaan uitmonden in officiële onderhandelingen.
Bekijk ook;
Gesprekken met Russen over MH17: ‘Heel belangrijke stap’
Nederland en Australië: we praten met Rusland over aansprakelijkheid MH17
De oorlog in Oost-Oekraïne is gewoon geworden
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/97103b7e-6cd3-11e9-8d0e-02d1dbdc35d1.jpg)
-
Archief
- mei 2024 (3)
- april 2024 (7)
- maart 2024 (14)
- februari 2024 (16)
- januari 2024 (8)
- december 2023 (12)
- november 2023 (4)
- oktober 2023 (8)
- september 2023 (7)
- augustus 2023 (12)
- juli 2023 (16)
- juni 2023 (12)
-
Categorieën
- 1e kamer
- 2e kamer
- 2e kamerverkiezingen 17 maart 2021
- 2e kamerverkiezingen 2017
- 2e kamerverkiezingen 2021
- 2e kamerverkiezingen 22 november 2023
- 50 plus
- 50plus
- 8 December-strafproces
- 911
- Aalsmeer
- Aalsmeers Collectief
- aanbesteding
- aangifte
- aanslag
- aardbevingen
- aardgaswinning
- Abdul Nasser Qirdash
- Abdulkadir Geylani-moskee
- Abou Soumayyah
- Abu Muhsin al-Masri
- Adel Abdul Mahdi
- Adviescollege Stikstofproblematiek
- Advocaat Michael Ruperti
- afdrachtregeling
- affaire-Spies
- afganistan
- afschaffing slavernij
- afsplitspartijen
- Ahmad al-Hazimi
- Ahmaud Arbery
- Ahmed Aboutaleb
- AirFrance-KLM
- aivd
- AKP
- Al-Holkamp
- Al-Qa'ida
- Alami abu Hamza
- Aleksej Navalny
- aleppo
- Alexander Pechtold
- Alexandra van Huffelen
- Alfons Leerkes
- alt-rightbeweging
- Amendement
- amsterdam
- Amsterdam Museum
- Ancilla Tilia van de Leest
- Anders Breivik
- André Postema PvdA
- Andreas Bakir
- Andrei Ivanovitsj Burlaka
- Ank Bijleveld
- Anna Zeven
- Annabel Nanninga
- Anne Lok
- Anne-Wil Duthler
- Anne-Wil Duthler VVD
- Anneke van der Veer
- Annemarie Jorritsma
- Annemarie Jorritsma vvd
- anti-semitisme
- antisemitisme
- appeu,
- Arbitrageprocedure
- Armeense genocide
- Armenië
- Arnoud van Doorn
- As-Soennah moskee
- asielzoekers
- ataturk
- Australian Liberty Alliance
- Australië
- australie
- awp
- Aysel Erbudak
- Agaath Cleyndert
- Igor Girkin
- Baarle-Nassau
- Balk
- Balkenende-norm
- balkenendenorm
- Bananenschil bonus
- Bart de Liefde
- Bas Filippini
- Bashar al-Assad
- basiliek Notre-Dame
- BBB
- bedreiging
- beeldenstorm
- begroting
- begroting 2016
- begroting 2017
- begroting 2018
- begroting 2019
- begroting 2020
- belangenverstrengeling
- Belastingdienst
- Bellingcat
- Benjamin Smith
- Bert Kannegieter
- Bert van der Roest
- Besmaya
- bestuurscrisis
- Beugen
- bevingen
- bezuinigingen
- BIJ1
- bivakmutsen
- Björn Lugthart
- Bloemendaal
- BoerBurgerBeweging
- boerka
- boerkaverbod
- bombardement
- bonnetjes-affaire
- Bonus
- Boris Johnson
- borsele
- Boudewijn van Eijck
- bouwsector
- Bram Heijstek
- brexit
- Brexit-uitstel
- Brunssum
- BUK
- burgemeester
- Burgemeester Stefan Huisman VVD
- burgemeester Ahmed Aboutaleb
- burnpits
- business case Fraude
- BVNL
- BYD
- Camiel Eurlings
- Carin Gaemers
- cartoon
- cartoonwedstrijd
- cassatie
- cbs
- CDA
- CDJA
- Centcom
- Ceo Benjamin Smith
- Chan Santokhi
- Charlie Hebdo
- China
- chloorgas
- Chora-vallei
- Chris Aalberts
- Clemens Meerts
- Climate Adaptation Summit
- co2
- CO2-neutraal
- coalitie
- Code Oranje
- college van bestuur van de Limburgse vmbo-scholen
- Combined Air Operations Centre
- Commissie BOS
- commissie bosman
- Commissie Remkes
- commissie Sorgdrager
- commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen
- commissie-Donner
- commissie-Hordijk
- commissie-Noorman-Den Uyl
- Commissie-Oosting
- Commissie-Stiekem
- commissie-Van Dam
- Communistisch Platform
- corona
- coronavirus
- Corrie van Brenk
- corruptie
- coup
- cpb
- cpn
- crisis
- CU
- CU-SGP
- Cultuurpaleis
- CvK
- D66
- Daan Prevoo
- Damascus
- Daniël van der Stoep
- daniel van der stoep
- de afrekening
- De Feestpartij
- De Fryske Marren
- De gouden eeuw
- debat
- decembermoorden
- delfzijl
- demonstratie
- Denk
- Denk NL
- derde dinsdag
- derde dinsdag september
- Derek Chauvin
- desi bouterse
- DFP
- diaspora
- diasporabelasting
- Dick Schoof
- dijkgraaf
- dijkgraaf Michiel van Haersma Buma
- dijkgraaf van Delfland Michiel van Haersma Buma
- Dinkelland
- Dion Gaus
- Dion Graus
- Dion Graus PVV
- directeur Sjaak Wijma
- directeur van de integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Dirk Scheringa
- Dividentbelasting
- Diyanet
- Don Bijl
- Donald Trump
- Donetsk
- doodsbedreiging
- Douma
- Douwe Jan Elzinga
- DPK
- dreiging
- dualisme
- economie
- Edgar Mulder PVV
- eemshaven
- Eeuwit Klink
- EHRM
- El Alami Amaouch
- Ellen Verkoelen
- Elze Boshart
- Emil Smeding
- Emil Smeding PVV
- emile roemer sp
- ENCO
- Erbil
- Erdogan
- Eric Wiebes
- Eritrea
- etnisch profileren
- EU
- euro
- europa
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- europees parlement
- europese parlement
- Eva van Esch
- Evacueer Moria
- extreem rechts
- Extreem-rechts
- Fanida Kadra
- Farid Arzarkan
- Farid Azarkan
- Farshad Bashir
- Fawaz Jneid
- Felix Rottenberg
- Femke Halsema
- Femke Merel van Kooten
- Femke Merel Van Kooten-Arissen
- Ferdinand Grapperhaus
- Fethullah Gülen
- fitna
- Flitsenquête
- Follow the Money
- Fons Hertog VVD
- formatie
- Fort Zeelandia
- Forum voor Democratie
- fractievoorzitter Farid Azarkan
- frankrijk
- Frans Hoynck
- Frans Timmermans
- Frans Weekers
- fraude
- fraudesignaleringssysteem
- fred teeven vvd
- Fred van der Spek
- Freek Jansen
- FSB
- FSV
- fusie
- FvD
- Fyra
- GasTerra
- Gaswinning
- Gazprom
- gebiedsverbod
- gedragscode
- geert dales
- Geert Dales 50 plus
- geert wilders
- geert wilders pvv
- gekozen burgemeester
- geloofwaardig
- geloofwaardigheid
- gemeenteraad
- gemeenteraadsverkiezingen 2018
- gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018
- genocide
- George Floyd
- George Pell
- Ger Koopmans
- Gerald Schotman
- Gerard Blankestijn
- Gideon van Meijeren
- gifgasaanvallen
- Gillmore Hoefdraad
- Ginaf
- GO
- Gorinchem
- Greco
- Griekenland
- grijze wolf
- grijze wolven
- groenlinks
- Groep de Mos
- Groep Otten
- groepsbelediging
- grondwet
- Groningen
- ground zero
- Haarlemmermeer
- haatimam
- haatzaaien
- HagaZiekenhuis
- Halbe Zijlstra
- Han ten Broeke VVD
- handelsverdrag
- Hans Middendorp
- Hans van Hooft
- Hans Vijlbrief
- Harry Mens
- Harry van Bommel
- Hashem Abedi
- Hawija
- Hazimi’s
- Hendrik Jan Biemond
- Henk Bleker
- henk kamp
- henk krol
- Henk Krol
- Henk Otten
- Henry Keizer VVD
- Hero Brinkman
- hilbrand nawijn
- Hilde Palland
- Hoge Raad
- holocaust
- homo
- homohaat
- homohuwelijk
- hoofddoek
- hoogheemraadschap van Delfland
- Hugo Borst
- Huib van Vliet
- Huib van Vliet VVD
- huur
- Huurdersheffing
- huurverhoging
- huurwet
- Ibrahim Issaoui
- ICJ
- Idlib
- Igor Girkin
- IJssel- en Vechtstreek
- ijsselmeer
- Ik ga leven
- illegalen
- Imam El Alami Amaouch
- imam Ismail Abou Soumayyah
- ing
- inkomstenbelasting
- Instituut Mijnbouwschade Groningen
- integraalhelmen
- integriteit
- integriteitsaffaires
- Integriteitscommissie
- integriteitsonderzoek
- Integriteitstoets
- Integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Internationaal Strafhof
- Irak
- iran
- Irish Backstop
- Irvin Kanhai
- is
- IS-kinderen
- Isabelle Diks
- isis
- islam
- Ivo Opstelten
- JA21
- Jaap Uijlenbroek
- Jaap Uijlenbroek
- jaarrekening
- Jacques Monasch
- Jacques Tichelaar
- Jalalabad
- Jan Hoekema
- Jan Hoekema D66
- Jan Nagel
- Jan van Cranenbroek
- Jan van der Grinten
- jan van zanen
- Jan Zoetebier
- Jan Zoetelief
- Janaid L.
- Jannie Visscher
- Jaron Tichelaar
- Jean-Paul Gebben
- Jehovah’s getuigen
- Jeroen de Vries
- Jesse Klaver
- JFvD
- jihadsympathisanten
- JIT
- Jo Palmen
- joden
- jodenvervolging
- Johan Maurits van Nassau Siegen
- Johan Meijer
- Johan Remkes VVD
- Johan Vlemmix
- Joint Investigation Team
- Jolisa Brouwer
- Jong
- jongerenorganisatie JFVD
- joost eerdmans
- Joost Lagendijk
- Joram van Klaveren
- Jos de Graaf
- Jos Heijmans
- Jos Silvis
- Jos van Rey
- jos wienen cda
- journalist Roel Janssen
- jovd
- Justitieel Complex Schiphol
- Kajsa Ollongren
- Kamerlid Van der Lee
- Kamerlid Wybren van Haga VVD
- kandidatenlijst
- kapitalisme
- karen gerbrands
- kartelvorming
- Kees van der Staaij
- Keolis
- Keolis-ceo Frank Janssen
- kerncentrale
- kernenergie
- Kevin van Eikeren
- Kevin van Eikeren PvdA
- Khadija Arib
- Khadija Arib,
- kinderopvangtoeslag
- kinderopvangtoeslagaffaire
- kinderpardon
- Klaas Dijkhoff VVD
- klimaat
- Klimaatactivisten
- Klimaatakkoord
- klimaatakkoord Parijs
- klimaatdoelen
- klimaatmars
- klm
- koerden
- Koert Westerman
- koopkracht
- kort geding
- koude oorlog
- Krijgsraad van Suriname
- kruistochten
- Kunduz
- kvp
- Lale Gül
- Langetermijnbegroting.
- Léonie Sazias
- Leonid Chartsjenko
- Leonid Ghartsjenko
- Leonid Kharchenko
- LHK
- LHN
- Liane den Haan
- Liesbeth Zegveld
- Lijst Henk Krol
- lijsttrekker
- lijsttrekker Jaron Tichelaar
- limburg
- links
- links verbond
- lobby
- lobbycultuur
- Loek Hermans
- Loek Hermans VVD
- Loek Winter
- Loes Mulder
- loppersum
- Maaike van Tuyll van Serooskerken
- Maarten van Leeuwen
- maasvlakte
- Maasziekenhuis Pantein
- Madeleine van Toorenburg
- Malaysia Airlines
- Manon Leijten
- Marcelis Boereboom
- Marco Kroon
- Marco Out
- Marianne Thieme
- Marianne Thieme PvdD
- Mark Harbers
- Mark Harbers VVD
- Mark rutte
- marktwerking
- Marleen Barth
- marleen barth pvda
- marokkaan
- marokkanen
- Martin van Rijn
- Martin van Rooijen
- Matt Hancock
- maurice de hond
- Maurits von Martels CDA
- Meavita
- menno snel
- Menno Snel D66
- Mensenrechten
- Mesut Özil
- Metin Çelik
- mh17
- MH17-proces
- MH17-ramp
- MH17-tribunaal
- MHP
- Michael Heemels
- Michiel van Haersma Buma
- Mike Pompeo
- miljoenennota 2016
- miljoenennota 2017
- Miljoenennota 2018
- miljoenennota 2019
- miljoenennota 2020
- miljoenennota 2021
- minder
- minder Marokkanen-proces.
- Minister Ank Bijleveld
- Minister Bijleveld
- minister Buitenlandse zaken
- Minister Ferd Grapperhaus
- minister Van der Steur
- minister Wopke Hoekstra
- Minneapolis
- MINUSMA
- misbruik
- missie
- Mohamed Keskin
- Mohsen Fakhrizadeh
- monsterverbond
- moskee
- moslim
- moslimban
- Mosul
- Moszkowicz
- mr. Biemond
- Muslimban
- Mustafa Amhaouch
- Mustafa Kemal
- nabeschouwingen
- Nagorno-Karabach
- naheffing
- Nashville Statement
- Natalie Righton
- Nationale Holocaust Herdenking
- Natura 2000-gebieden
- navalny
- navo
- NAVO-missie Resolute Support
- NCTV
- Nederland
- nederlandse missie
- NEVENFUNCTIES
- neveninkomsten
- new york
- Nexit
- Nice
- NIDA
- Nieuwe Wegen
- nijmegen
- nikab
- No Deal Brexit
- noodwet
- Norbert Klein
- Nord Stream 2
- Notre-Dame-kerk
- novitsjok
- NS
- NSP
- nucleaire energie
- NZA
- OBP
- Oekraïne
- Olaf Kemerink
- Olaf Storms
- Oldenzaal
- Oleg Poelatov
- Onafhankelijk Liberaal
- Onafhankelijke Burgerpartij
- onderhandelingen
- onderzoek
- ongeloofwaardig
- ongeloofwaardigheid
- Onze Lieve Vrouw basiliek
- Oorlog in Afghanistan
- oostenrijk
- Oosterhout
- opcw
- openbaar vervoer
- Oprecht
- Orthodox protestantse kerk
- Ottomaanse Rijk
- ouderenbond Anbo
- ouderenzorg
- overheidsgebouwen
- Parijs
- parlementaire enquête
- parlementaire enquêtecommissie
- Parlementaire ondervraging
- Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
- Partij van de eenheid
- Partij van de Toekomst
- partij voor de dieren
- Partij voor de Toekomst
- partijcultuur
- partijvoorzitter
- Paul Depla PvdA
- Paul Frentrop
- peiling
- peiling 11.12.2016
- peiling 14.02.2016
- penningmeester
- personeelstekort
- perzische golf
- Peter Plasman
- Peter Rehwinkel
- Peter Tielemans
- Peter van Dijk
- Peter van Dijk PVV
- Peter Zevenbergen
- petitie
- Piet de Jong
- Pieter Bogaardt
- Pieter Elbers
- Pieter Lakeman
- Pieter Omtzigt
- Pim Fortuyn
- pkk
- Poelatov
- Poetin
- POK
- polarisatie.
- politiek
- Politieke Integriteitsindex
- populisme
- PPR
- premier
- president Bashar al-Assad
- President Tayyip Recep Erdogan
- prinsjesdag
- Prinsjesdag 15.09.2020
- Prinsjesdag 2017
- privatisering
- PrivaZorg
- ProRail
- protest
- provinciale staten Brabant
- Provinciale staten Flevoland
- provinciale staten Gelderland
- Provinciale Staten Limburg
- Provinciale staten Overijsel
- Provinciale Staten Zeeland
- Provinciale voorzitters
- Provinciale voorzitters 50plus
- provincie drente
- PSP
- PvdA
- PvdA 75 jaar
- PvdD
- PvdE
- PvdT
- PVV
- Qassem Soleimani
- Raad van Europa
- raadslid
- Rachid Guernaoui
- racisme
- Ralph Hamers
- Raymond Knops
- rechts-extremisme
- rechtzaak
- Reda N.
- referendum
- regeerakkoord
- reiskosten
- Renkum
- repatriëren
- richard de mos
- rijswijk
- Rob Jetten
- Robert Baljeu
- Robert Gielisse
- Robert van Gemeren
- Robin de Rooij
- Roel Praagman
- Roelof van Laar
- Rolf Zincken
- Ron Meyer
- Ronald van Raak SP
- Ronnie Brunswijk
- rotterdam
- royality4care
- Rusland
- russische geheime dienst
- Rutte 2
- Rutte 3
- Rutte 4
- Ruud Koornstra
- ruud lubbers
- ruud lubbers cda
- Ruud van der Velden
- Sabine ten Doesschate
- Sahel
- salafisten
- samenwerking
- Samuel Jong
- Samuel Paty
- sarin
- Sébas Diekstra
- schaliegas
- scheefhuur
- scheefhuurder
- scheefhuurders
- scheefwonen
- schijnconstructie
- Schilderswijk
- Sebastiaan Wolswinkel
- Selçuk Öztürk
- Selcuk Ozturk
- Sergei Doebinski
- Sergei Maksimishin
- Sergej Doebinski
- Sergej Skripal
- Sergey Dubinsky
- Servie Hölzken
- sgp
- Sharon Gesthuisen
- Sharon Gesthuizen
- Shell
- side letter
- Sigrid Kaag
- sinterklaas
- slavernij
- Slotervaart ziekenhuis
- slotervaartziekenhuis
- slotpleidooi
- Sophie in ’t Veld
- Sophie in ’t Veld D66
- sp
- SP
- spionage
- Splinter
- splinterpartij
- Splinterpartijen
- spuiforum
- Spuiplein
- staatssecretaris
- Staatssecretaris Broekers-Knol VVD
- Staatssecretaris Eric Wiebes
- Staatssecretaris Hans Vijlbrief
- Staatssecretaris Menno Snel
- Staatssecretaris Menno Snel D66
- staatssecretaris Mona Keijzer
- Staatssecretaris Raymond Knops CDA
- staatssecretaris Van Huffelen
- Staatssecretaris Wilma Mansveld
- Staatstoezicht op de Mijnen
- Stand van de zorg
- Stef Blok
- Stef Blok VVD
- Stefan Huisman
- Stephen Barclay
- Stichting Reclaimed Voices
- Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa
- Stichtse Vecht
- stikstof
- stikstofregels
- stikstofuitstoot
- strafvervolging
- Suhayb Salam
- Super Saturday
- suriname
- Sylvana Simons
- Syrië
- Syriëgangers
- syrie
- takfir
- taliban
- Tamara van Ark
- Tanya Hoogwerf
- Tayyip Recep Erdogan
- Teeven-deal
- Terneuzen
- terreur
- terreurdreiging
- terrorisme
- Theo Hiddema
- Theresa May
- Thierry Aartsen
- Thierry Aartsen VVD
- Thierry Baudet
- thom de graaf d66
- TICS
- toeslagen
- toeslagenaffaire
- toeslagenstelsel
- Toine Beukering
- Tom van der Lee
- TONL
- topambtenaar Boereboom
- Topinkomen
- topinkomens
- topman Pieter Elbers
- transitieperiode
- transvaalwijk
- Trots op NL
- Tunahan Kuzu
- turkije
- tweede kamer
- Tweede Kamerlid Zihni Özdil
- uber
- Uncategorized
- UNHCR
- uranium
- Urgenda
- Urgenda-vonnis
- uruzgan
- utrecht
- VDL
- veiligheid
- venlo
- Verantwoordingsdag 2018
- Verantwoordingsdag 2019
- verblijfskostenvergoeding
- verhuurdersheffing
- verkiezingen
- verkiezingen 2017
- verkiezingen 2021
- verkiezingsprogramma 2021-2025
- Verpleeghuis
- Versplintering
- vertrekovereenkomst
- vertrouwen
- Vertrouwen in de toekomst
- vervolging
- verzekeringsfraude
- verzelfstandiging
- verzetszaak
- Vincent Bosch PVV
- VK
- vluchtelingen
- VNL
- VOC
- VOE
- voedselterroristen
- Voerendaal
- Vogelaarswijken
- Vogelaarwijk
- VOLT
- voorjaarsnota
- voorjaarsnota 2020
- vpro
- vredesakkoord
- Vrij en Sociaal Nederland
- vrijheid van meningsuiting
- Vrijzinnige Partij nederland
- VSN
- VVD
- VVD-CDA-D66
- VVD-CDA-D66-ChristenUnie VVD-CDA-D66-ChristenUnie
- VVD-PvdA
- wachtgeld
- wachtlijst
- Wassila Hachchi
- Weert
- weigerambtenaar
- wereldbank
- werkgroep Van Oosten
- Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
- wet normering topinkomens
- Wet Normering Topinkomens
- wethouder
- wethouder Geert Post SGP
- Wikipedia
- Wil Houben
- wilders 1
- Willem Aantjes
- Willem Engel
- William Moorlag
- Willie Dille PVV
- Wim Pijl
- Wim Pijl CU-SGP
- Wim van der Leegte VDL
- Wim van der P.
- Winnie Sorgdrager
- Winstuitkering
- witwasaffaire
- witwassen
- wnt
- wo2
- woningwet
- Wopke Hoekstra
- Wouter Bos
- WPP
- WPP,
- WTC
- Wybren van Haga
- Yanick Chevalier
- Yassin Elforkani
- Ybeltje Berckmoes
- YPG
- Zabul
- Zahir Rana
- zaltbommel
- zaman
- zandwinning
- zeeland
- zenuwgas
- zetelroof
- ziekenhuis
- ziekenhuizen
- Zihni Özdil
- zomerreces
- Zorg
- zorgfraude
- zorginstelling Careyn
- Zorginstelling Zuyderland
- zorginstellingen
- Zorginstituut: Nederland
- Zouhair Saddiki
- zwarte lijst
- zwarte Piet
- zweden
-
RSS
Entries RSS
Comments RSS
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.