Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 21 – proces deel 4
AD 08.06.2020
‘Een ongekende stap: Nederland stelt Rusland als land aansprakelijk voor MH17-ramp’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, en zal Rusland voor het Internationaal Gerechtshof dagen. Samen met Australië wil Nederland Rusland als land verantwoordelijk houden voor de gebeurtenissen die ertoe leidden dat 298 passagiers van de fatale vlucht de dood vonden.
AD 08.06.2020
Op 8 juni 2020, is het proces hervat
Op het Justitieel Complex Schiphol is maandag 08.06.2020 het derde zittingsblok begonnen van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli 2020.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart 2021. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart 2020 begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s.
Vanaf maandag 08.06.2020 krijgen de advocaten van Oleg Poelatov – de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces – de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
AD 09.06.2020
Terugblik eerste zittingsdag 08.06.2020
Op het Justitieel Complex Schiphol begon vanochtend het 3e zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli. De advocaat van een MH17-verdachte zei in de rechtszaal een kennisachterstand van zes jaar te hebben van het strafdossier.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart 2020 begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s. Drie Russen en een Oekraïner zijn aangeklaagd, maar geen van hen is in de rechtszaal aanwezig.
Vanaf vandaag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov, de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces, de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Lees ook;
‘Een illusie’
De advocaat van Poelatov noemde het vanochtend ‘een illusie’ om te denken dat het verdedigingsteam het omvangrijke dossier in de strafzaak heeft kunnen voorbereiden. ,,Het Openbaar Ministerie doet al zes jaar onderzoek. Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei advocaat Sabine ten Doesschate.
De coronacrisis heeft veel roet in het eten gegooid bij de voorbereiding, aldus Ten Doesschate. Contact met Poelatov is de afgelopen tijd niet mogelijk geweest. ,,Wij waren na de vorige zittingen, begin maart, van plan om ongeveer twee weken naar Rusland te gaan. Dat kon door de lockdown niet doorgaan.” Meer dan oppervlakkig contact, via tussenpersonen, is volgens haar de afgelopen tijd niet mogelijk geweest.
Telegraaf 09.06.2020
Officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi snapt de grote behoefte aan informatie over wat er met vlucht MH17 is gebeurd.
Vaart in proces blijven
De rechtbank hervatte vandaag op het Justitieel Complex Schiphol de strafzaak, de vorige zittingen waren in maart. Tijdens dit zittingsblok is het onder meer de bedoeling dat de verdediging met onderzoekswensen komt. Ten Doesschate gaf de rechtbank aan daar zo goed mogelijk gehoor aan te geven, maar ze wil ook na dit blok de mogelijkheid nog hebben. Het Openbaar Ministerie vindt dat de vaart in het proces moet blijven.
De komende dagen geeft het OM een toelichting op het opsporingsonderzoek, zoals het forensisch onderzoek en de analyse van telecomgegevens in de regio. Het onderzoek is voor een groot deel afgerond.
Volgens justitie is vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Daar woedde op dat moment een oorlog. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven. De afgelopen jaren presenteerde het internationale onderzoeksteam (Joint Investigation Team) al een aantal keer de onderzoeksbevindingen.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
In het derde zittingsblok van het MH17-proces werden maandag 08.06.2020 beelden vertoond van forensisch onderzoek van bagage van slachtoffers.
zie hier:–> OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Terugblik zittingsdag 09.06.2020
In het onderzoek naar de ramp met MH17 zijn ook alternatieve scenario’s onder de loep genomen, zoals een meteorietinslag, een aanval door een gevechtsvliegtuig of een explosie van binnenuit. Maar steeds kwam het onderzoeksteam terug op dezelfde conclusie. MH17 is vanaf de grond neergeschoten door een BUK-raket.
De inhoudelijke behandeling van de strafzaak is nog ver weg. Het Openbaar Ministerie heeft vandaag de hele dag toelichting gegeven op de stand van het onderzoek in een pro-formazitting.
Telegraaf 10.06.2020
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht werd geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukte en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoot.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
Telegraaf 10.06.2020
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Terugblik zittingsdag 10.06.2020
Woensdag 10.06.2020 ging het proces weer verder en werd er onder andere ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten. Ook wordt dan duidelijk waarom de verdachten volgens het OM geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
Telegraaf 11.06.2020
De vier verdachten in het MH17-ramp kunnen zich niet beroepen op de zogeheten combattantenimmuniteit. Dat betoogde het Openbaar Ministerie bij de rechtszaak tegen de verdachten Girkin, Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Het Openbaar Ministerie heeft voorlopig geen andere verdachten van vliegramp MH17 in het vizier. Om de huidige vier verdachten in MH17-proces te vervolgen, is volgens de aanklagers genoeg bewijs voorhanden.
Voordat hij zijn betoog afsteekt, waarschuwt officier van justitie Ward Ferdinandusse de aanwezigen in de rechtszaal: wie geen specialist in het oorlogs- en humanitair recht is, krijgt een taai stuk voorgeschoteld. En inderdaad, zijn verhandeling over de zogeheten ‘combattantenimmuniteit’, ‘krijgstuchtelijke systemen’ en ‘de Geneefse conventie’ is voor slechte slapers beslist het herlezen waard.
Lees ook;
Toch is dit droge juridische gedeelte van cruciaal belang voor het MH17-proces. Onder bepaalde voorwaarden kunnen deelnemers aan een gewapend conflict namelijk een beroep doen op die combattantenimmuniteit. Dat betekent dat een andere staat ze niet mag vervolgen. Het zou een uitweg zijn voor Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko om strafvervolging in Nederland te ontlopen.
Martelingen en executies
Maar het Openbaar Ministerie komt tot de slotsom dat géén van de vier verdachten in aanmerking komt voor zo’n vrijbrief uit het MH17-proces. Want de immuniteit geldt alleen onder strikte voorwaarden.
Zo moeten deelnemers van het conflict handelen naar het oorlogsrecht en daar was in het bezette gebied in Oost-Oekraïne geen sprake van, stelt officier van justitie Ferdinandusse, die spreekt van ‘duizenden gevallen van plundering, vrijheidsberoving van burgers, martelingen, onmenselijke behandeling en executies van burgers en krijgsgevangenen’.
Meerdere leidinggevenden van de Volksrepubliek Donetsk, onder wie DNR-legerbevelhebber Igor Girkin, hebben toegegeven betrokken te zijn geweest bij standrechtelijke executies. Het MH17-onderzoek heeft informatie opgeleverd dat DNR-strijders gevangenen mishandelden, vernederden en martelden.
Zo werden ze bewerkt met messen en ijzeren staven en kregen elektrische schokken. Gruweldaden die je niet terugvindt in de internationale oorlogsafspraken van de Geneefse conventie.
Voorbedachten rade
Dus zegt het OM te kunnen overgaan tot het vervolgen van de vier verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17, waarbij 298 passagiers omkwamen. Natuurlijk, er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord over de vliegramp, zo geeft ook het OM aan. Zoals wie op de knop van de Buk-lanceerinstallatie drukte bijvoorbeeld. Maar die informatie is niet nodig om de opdrachtgevers te vervolgen, betoogt officier van justitie Thijs Berger.
Het is zelfs niet van belang dat de separatisten waarschijnlijk niet van plan waren een burgervliegtuig uit de lucht te schieten. ,,De voorbedachte raad bij moord is gericht op het doden van een ander, niet op de identiteit van de slachtoffers. Daarom is het ook mogelijk veroordeeld te worden voor de moord op een willekeurig slachtoffer.”
Wat het Openbaar Ministerie betreft moet er voortgang worden gemaakt in het proces en mogen de advocaten van Oleg Poelatov, die maandag om uitstel vroegen, niet te lang dralen. ,,Dat lijkt ons noodzakelijk om recht te doen aan de nabestaanden.”
Hervatting van het proces is op 22 juni 2020.
Tweets by @SaskiaBelleman
Lees hier de tweets van onze verslaggever Koen Voskuil. Tweets door @KoenVoskuil
Dossier MH17 NRC
dossier MH17 Trouw
Meer: MH17-vliegramp OM
Lees meer over: MH17 NU
Volg de eerste zittingsdag in het MH17-proces via ons liveblog NU
meer: MH17-proces NOS
meer: MH17-proces RTL
Alle verhalen over MH17, de verdachten en de nabestaanden lees je in het AD dossier.
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 20 – proces deel 3
Zie dan ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 19 – proces deel 2
En zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 18 – proces deel 1
Zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 17
Zie dan ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 16
En zie ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 15
Zie dan ook nog: Dick Schoof versus de Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 14
Zie dan verder ook nog: Herdenking MH17 17.07.2014 – 17.07.2018 – Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 13
En zie verder dan ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 12
En zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 11
Zie dan verder ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 10
Zie dan ook nog: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 9
Zie ook dan: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 8
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 7
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 6
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 5
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 4
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 3
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 2
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 1
Theo’s levenswerk: nabestaanden MH17 behoeden voor nóg meer pijn
RTL 21.06.2020 Eigenlijk zou hij al met pensioen zijn geweest, maar rechercheur Theo Vermeulen (65) werkt stug door. Altijd met een telefoon – een oude Nokia – op zak. Want de MH17-nabestaanden mogen hem altijd bellen. “Ik ken al die vijfhonderd mensen bij naam.”
Het is nooit stil in het kantoor van Theo Vermeulen. Altijd klinkt de radio. Nu op de zender: Acda en de Munnik, Lopen tot de zon komt.
“Ik kan niet zonder”, zegt Theo. De rechercheur houdt van de willekeur. Dat hij niet weet welk liedje er na dit liedje komt. Van het geklets van de dj’s, af en toe een goeie grap, en om het halfuur het journaal.
Zelfs ’s nachts luistert hij ernaar – zijn vrouw hoort het al niet meer, die slaapt erdoorheen. “Zonder radio ga ik naar mijn gedachten luisteren.”
Theo op zijn vaste stekkie op het bureau in Hoofddorp.
En dan in specifieke zin: de dingen die hij hoorde van nabestaanden van de MH17. Informatie die over de slachtoffers naar buiten komt. De namen van de omgekomen passagiers. De spanning die onder de nabestaanden in de rechtszaal voelbaar is nu het proces weer begint.
De angst om details te horen die ze niet wíllen horen. De woede die ze voelen als ze tóch details horen die ze niet willen horen. Maar ook: hun gevoel van ‘hè hè, eindelijk’.
In mijn kop
“Het zit allemaal in mijn kop”, zegt Theo, terwijl hij zijn hand op zijn voorhoofd legt.
Theo is één van de twee contactpersonen binnen de politie van alle nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers van MH17. Vanaf het moment dat Theo hoorde dat er een passagiersvliegtuig was neergestort – op ‘zijn’ radio, nota bene – wist hij: dit gaat druk worden voor ons.
Een helse puzzel
Theo, destijds voorzitter van de landelijke werkgroep familierechercheurs, ging samen met zijn collega’s ‘als een malle aan de slag’. Zodra er duidelijkheid was over de passagierslijst, werden familierechercheurs naar alle gezinnen van de MH17-slachtoffers gestuurd. Theo stuurde de boel aan vanuit het politiebureau.
“Ik sliep daar zo ongeveer. Anderhalve maand lang ben ik amper thuis geweest. Het was een gekkenhuis. Alles buitelde over elkaar heen. Het eerste probleem was dat we niet precies wisten welke naasten bij welke slachtoffers hoorden. Niet iedereen heeft dezelfde achternaam. En je kan geen fouten maken. Het was een helse puzzel.”
Onvoorstelbaar
Het staat nu, bijna zes jaar later, nog steeds in Theo’s computer, al die informatie. “Wel in tekst, niet in foto’s. Het klinkt heel hard, maar zodra ik gezichten bij de namen heb, kan ik mijn werk minder goed doen.”
De ‘MH17-administratie’, zoals hij het zakelijk noemt, is uitermate zorgvuldig bijgehouden. En er komt steeds meer bij. Het begon net na de ramp met welke nabestaanden bij welk slachtoffer horen, welke bezittingen er zijn gevonden.
“Ik heb een paar keer met een collega een koffer bij nabestaanden thuisgebracht. Onvoorstelbaar. Kom je daar aan, met kleren en knuffels van mensen die nooit meer thuiskomen.”
Waar is mijn kind?
“Iedereen was in de rouw, alle Nederlanders zo’n beetje, maar ik niet. Klinkt misschien gek, maar ik was aan het werk. Mensen hadden vragen. Waar is mijn vader? Zoon? Zus? Kind? Waarom komen de lichamen niet terug? Is de koffer van mijn geliefde teruggevonden?”
Theo steekt zijn hand even op om te zwaaien, er loopt een collega voorbij. Hij kent iedereen hier. Dit kantoor, op het politiebureau in Hoofddorp, is nu Theo’s vaste stekkie. Aan zijn muur hangt een groot vel papier, met daarop data: de momenten waarop het grote MH17-proces plaatsvindt, en de aantallen buitenlandse nabestaanden. Boven die lijst hangen vakantiefoto’s, er staat een vaas met bloemen in de linkerhoek, in de rechterhoek staat een waterkoker. “Je moet het toch een beetje huiselijk maken, hè.”
De lijst met data die in Theo’s kantoor hangt.
Niets ongedaan maken
Dan kijkt hij weer serieus. “Weet je, we konden niets ongedaan maken, dat vliegtuig wás nou eenmaal neergestort. Daar moesten we ons snel bij neerleggen, om ons te focussen op onze taak: de nabestaanden van kloppende informatie voorzien. Je wilt voorkomen dat deze mensen met al hun shit ergens aan de balie van een politiebureau moeten wachten.”
Een familierechercheur moet, zegt Theo, de nabestaanden behoeden voor nog meer pijn.
Dit was heftig
Wat Theo nog bijstaat, van die eerste dagen? Dat er lijsten moesten worden ingevuld met uiterlijke kenmerken van de slachtoffers, voor de identificatie.
“Dan kom je als familierechercheur in amper drie dagen tijd heel dicht bij het slachtoffer. Je moet alles weten: moedervlekken, haarkleur, ringen, tatoeages, littekens, kleur shirt, schoenmaat, cupmaat. Je gaat naar de huisarts om te vragen of het slachtoffer in het verleden operaties heeft gehad, je gaat naar de tandarts om de gebitsfoto’s te krijgen.”
Even is Theo stil. U2 klinkt op de radio, Beautiful day. “Ja. Die lijsten invullen, ik hoorde van alle rechercheurs terug: dit was heftig.”
In het kantoor van Theo staat het MH17-herdenkingsboekje.
In Theo’s systeem staat ook wat er van de lichamen is teruggevonden. “We weten allemaal dat veel lichamen in fragmenten zijn teruggebracht. Dat is onmenselijk, ja, informatie die je niet wil weten, maar als het je kind is, of je man, wil je het wél weten. Maar nabestaanden mogen ook kiezen om het níét te horen, als er na een paar maanden of zelfs een paar jaar nog wat is gevonden.”
Ook dat meldt Theo dan netjes in zijn systeem.
Niet in de steek laten
De nieuwste informatie heeft vooral met de rechtszaak te maken. “Ik heb één ding geleerd: iedereen doet het anders. Iedereen doet het goed.” Als er nieuwe informatie komt over bijvoorbeeld het rechtsproces, of bijeenkomsten, stelt Theo met zijn directe collega Sylvia – die vaak aan het bureau tegenover hem zit – een mail op. “Zodra die mail binnenkomt, stoppen de meeste nabestaanden ‘m in een mapje. Dan kunnen ze ‘m lezen zodra ze eraan toe zijn.”
Inmiddels zijn alle andere familierechercheurs gestopt – ze blijven doorgaans een jaar in contact met de familie. Eigenlijk zou Theo ook al met pensioen moeten zijn, maar hij wil het nu nog niet. “Ik wil die mensen niet in de steek laten.”
“Deze ramp was buitenproportioneel.”
© ANP
Dus werkt hij officieel twee dagen in de week, of ‘wanneer het nodig is’. Alleen Theo en Sylvia zijn namelijk nog aanspreekpunt.
Hij staat op en loopt naar zijn jas. Hij haalt een telefoon uit de zak, een oude Nokia. “Mijn kinderen snappen het niet, dat ik dat ouwe ding nog heb. Met die kleine knopjes. Mijn vingers zijn er eigenlijk te dik voor. Maar ik kan ermee bellen, voicemails afluisteren. Werkt prima.”
Je kan me altijd bellen
Er zit een grote sticker op de achterkant. ‘MH17, calamiteiten’ staat erop. Sylvia en Theo dragen hem om beurten bij zich, tijdens kantooruren. Nabestaanden hebben het nummer allemaal in hun mobieltje staan.
“Soms belt iemand om te vragen wanneer het proces ook al weer verder gaat. En af en toe, vooral in de beginjaren, heb ik iemand aan de lijn die het allemaal effe niet meer weet. Dan gaan we erheen.”
Mensen vragen Theo weleens: vind je het niet moeilijk om met dat verdriet bezig te zijn? Daar kan Theo maar één antwoord op geven: het is werk. “Ik ben geen machine, maar ik laat het niet te dichtbij komen. Thuis heb ik soms wel een ‘afzaktijdje’ nodig, zo noem ik dat dan, maar het belemmert me niet.”
Meerdere vliegrampen
Zijn ervaring is de afgelopen jaren zijn redding geweest, zegt Theo. In het verleden was hij betrokken bij grote vliegrampen. De Bijlmerramp in 1992, waarbij een vliegtuig in de Amsterdamse Bijlmer neerstortte. De ramp van Turkish Airlines in 2009, waarbij negen inzittenden omkwamen vlak bij Schiphol, en de Tripoliramp in 2010, waarbij één Nederlands jongetje overleefde.
“De ontreddering, de wanhoop, het ongeloof: ze zijn bij elke vliegramp aanwezig. En voelbaar zodra je bij zo’n familie de woonkamer in stapt.”
En dan is het altijd zaak om de meest rationele persoon, die op dat moment het minst in zijn emoties zit, in die woonkamer te vinden. “Dat familielid wordt dan vaak aanspreekpunt van de familierechercheur.”
“Dit verdriet blijft.”
© ANP
Dertien foto’s, dertien gezichten
Het fenomeen ‘familierechercheur’ bestaat pas sinds 2005. Theo heeft er jarenlang voor gepleit. Hij kwam op het idee toen hij bij het Landelijk Team Kindermoord werkte. Hij wijst naar de muur. Er hangt een A4’tje. Dertien foto’s. Dertien gezichten.
“Mijn kinderen”, zegt Theo erover. Sommigen glimlachen de camera in, anderen kijken ernstig – alsof ze al wisten wat hun lot was. Het zijn allemaal kinderen die zijn vermoord of vermist en soms nooit zijn gevonden, of zijn vermoord zonder dat ooit een dader is opgepakt.
De vijand
Theo mocht de zaken zo’n vijftien jaar geleden opnieuw bekijken, en dankzij de informatie die zijn coldcaseteam vond, werden de meeste zaken heropend, en voor meer dan de helft opgelost.
De ‘kinderen’ van Theo Vermeulen.
Wat hij van die zaken leerde: dat families vaak negatieve ervaringen hadden met de politie. De politie was zo een beetje de vijand. Kon hen nooit helpen. Was nooit bereikbaar. “Toen bedachten we als team: er moet een rechercheur komen voor de familie. Die niets met het onderzoek te maken heeft, die geen huiszoekingen doet of vervelende vragen hoeft te stellen. Iemand die er alléén voor de achterblijvers is.”
Grijze haren
Het heeft Theo een aantal jaren ‘en grijze haren’ gekost, maar uiteindelijk mocht hij veertig familierechercheurs in Amsterdam opleiden. “Het werkte”, zegt hij zelf. Hij wijst naar een paar berenknuffeltjes op zijn bureau. Naar de fles wijn in de vensterbank (onaangebroken, dat moet gezegd).
“Allemaal cadeautjes van nabestaanden. Dat raakt me. De achterblijvers hebben zó veel shit meegemaakt. En dan geven ze me een knuffel! Of een schouderklop! Die oprechte dankbaarheid verwondert me. Want ik denk dan: je hebt geen ene moer aan me, ik kan je dierbaren niet terugbrengen.”
Alhoewel, dat is misschien een beetje te simpel uitgedrukt, zegt Theo even later. “Want ik weet ook wel, in al mijn bescheidenheid, dat bijvoorbeeld de MH17-nabestaanden het fijn vinden dat ze een vertrouwd gezicht zien in de rechtszaal. Ik zie ze soms om zich heen kijken, een beetje onzeker en zodra ze ons zien, zie ik ze soms ontspannen. Zo van: ah, Theo en Sylvia zijn er.”
“De rechtbank kan voor nabestaanden best intimiderend zijn.”
© ANP
En Theo is er altijd. Elke zitting is hij in de rechtszaal op Schiphol – zijn collega Sylvia is in Nieuwegein, waar ook een grote groep meekijkt op een beeldscherm. “Ik weet hoe een strafproces werkt, deze mensen niet. Ze zien ineens allemaal advocaten, officieren, journalisten, in zo’n immense zaal.”
Een blik van: kom maar op
De paniek en ontreddering die er in het eerste jaar na de ramp was, is niet meer voelbaar, merkt Theo. “Ik zie de familieleden vooral rechtop zitten bij de belangrijke momenten in de rechtszaal. Met een blik van: kom maar op. Dit is het proces waar ze zes jaar – zés jaar, hè – op hebben gewacht.”
Maar het is groots. Allesomvattend. Slepend ook wel, want dit proces gaat járen in beslag nemen. “Daarom moesten we de nabestaanden goed voorbereiden.” Theo heeft op vijf politiebureaus in Nederland met alle aanspreekpunten van de families contact gehad voordat zij in gesprek gingen met een officier van justitie. “We vingen ze op met een lekkere bak koffie en bokkenpootjes.”
Had-ie zelf meegenomen. Doet-ie vaker, bij dit soort bijeenkomsten. “Op een gegeven moment hebben mensen zoiets van: komt-ie weer, met z’n bokkenpootjes. Zoiets kleins, maar het zorgt toch voor een glimlach op zo’n moment.”
Een welkome glimlach, want zo’n voorbereiding op de rechtszaak is ‘zwaarder dan je je kunt voorstellen’. “Mensen beseften tijdens zo’n gesprek door welke shit ze heen zijn gegaan.”
“Ik wil ook altijd bij de herdenkingen zijn.”
© ANP
Pijnlijke details
Ze krijgen ook te horen dat ze details gaan horen die ze niet wíllen horen. “Tijdens het proces wordt bijvoorbeeld besproken hoe de identificatie heeft plaatsgevonden. Alles moet namelijk worden getoetst op rechtsgeldigheid.”
Daarom ging Theo ook naar het buitenland, om ook de nabestaanden uit andere landen voor te bereiden. Hij ging eerst naar Engeland, daarna zou hij naar Australië gaan. Maar er kwam een kinkje in de kabel. Een ‘trombosepoot’, zoals-ie het zelf noemt. “Ik mocht niet vliegen.”
“Het is mijn zwakke plek. En ik voelde me moe, want die voorbereidende gesprekken waren pittig. Ik ga normaal altijd door, maar nu mocht het even niet.” Er is wel een delegatie van het Openbaar Ministerie (OM), Slachtofferhulp Nederland (SHN) en politie naar Australië gegaan.
Ondertussen zat Theo thuis te balen. “Dat mag je best weten. Ik wil er altijd bij zijn.” Hij slaat zachtjes met zijn hand op het bureaublad. “Altijd.”
“Al die mensen, ze zitten in m’n kop.”
Maar vraag Theo tot wanneer hij dit volhoudt, en hij lijkt minder strijdvaardig. Heeft niets met zijn trombosepootje te maken, dat is allang over, maar: volgend jaar bereikt hij de AOW-leeftijd. “Ik moet eruit. Staat in de CAO.”
Ik kán niet anders
Inmiddels heeft hij zich er wel bij neergelegd. “Sowieso gaat het proces langer door dan ik werken kan. Misschien ook wel langer dan ik leef, wie zal het zeggen.”
In april 2021 zwaait hij af. Wil hij nog niet aan denken. Maar, aan de andere kant, is hij al wel voorzichtig plannen aan het maken voor zijn werkloze bestaan. Hij wijst naar de foto’s aan zijn muur. Portretten (‘Ik hou van koppen’) van mensen uit Indonesië, Mongolië.
Rugzak op en gáán
“Mijn vrouw en ik hebben met onze rugzak de hele wereld bereisd zodra de kinderen uit huis waren. En als ik met pensioen ben, gaan we Europa doen.” Een jongensachtige glimlach verschijnt op zijn gezicht. “Ik heb een camper gekocht. Een mooie. Ik verheug me niet om het werk achter me te laten, maar wel om op pad te gaan.
“Als ik op pad ben met de camper, gaat mijn werktelefoon uit.”
Gedachten uit
Nu gaat hij al af en toe met zijn vrouw weg. “Laatst was de zitting om 16.00 uur afgelopen, ik appte mijn vrouw: ‘Over een uurtje kunnen we gaan’. Om 17.00 uur stond de camper voor de deur.”
Dan gaat de werktelefoon uit. Net als zijn gedachten. Het is een voorproefje op wat komen gaat. “Hoezeer ik ook verweven ben met het proces, met de nabestaanden, en postuum met de slachtoffers, ik moet accepteren dat ik straks niet meer in ‘mijn’ systeem kan. Dat ik straks niet meer in die rechtszaal zit.”
En tegelijkertijd zal hij al die mensen, al die verhalen, met zich meenemen. “Dit is zo groot, dit krijg ik niet uit mijn hart hoor. En ook niet uit mijn kop.” Hij grijnst even. “Hoeveel radio ik ook luister.”
RTL Nieuws; Zondaginterview MH17 Link in bio Familie
Aanklagers: geen immuniteit voor verdachten van de MH17-ramp
NOS 10.06.2020 De vier verdachten in het MH17-proces kunnen zich niet beroepen op de zogeheten combattantenimmuniteit. Dat betoogde het Openbaar Ministerie bij de rechtszaak tegen de verdachten Girkin, Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Combattantenimmuniteit is een juridische vrijwaring van vervolging voor strijders in een internationaal gewapend conflict tussen staten. Omdat de Volksrepubliek Donetsk en de Russische Federatie zelf steevast hebben ontkend dat er sprake was van een gezagsrelatie, kunnen ze nu geen beroep doen op deze vorm van immuniteit. De strijders waren immers niet in dienst van een staat, zegt het OM.
Ook aan een ander belangrijk criterium, krijgstuchtelijk toezicht, is niet voldaan. “Wel zien we grootschalige schendingen van het oorlogsrecht, zoals standrechtelijke executies, martelingen, plunderingen en het plaatsen van verboden landmijnen, zei officier van justitie Ward Ferdinandusse.
Getuigen
Het OM vertelde dat de verdachten vooral zijn geïdentificeerd op basis van de getapte telefoongesprekken. Daarin gebruiken ze weliswaar verschillende namen, maar het OM heeft op basis van openbare bronnen en met behulp van getuigen rondom de verdachten kunnen vaststellen om wie het ging. Ook werd duidelijk hoe de hiërarchische verhoudingen waren: Girkin was duidelijk de hoogste man. Daaronder kwamen respectievelijk Doebinski, Poelatov en Chartsjenko.
Oleg Poelatov wordt als enige verdachte vertegenwoordigd door Nederlandse advocaten. Die hebben hem mede door de coronacrisis nog niet kunnen ontmoeten. Het Openbaar Ministerie vreest dat de rechtszaak daardoor vertraging kan oplopen.
Maar, zo zegt het OM, ook Poelatov zelf lijkt er niet veel werk van te maken. Officier van justitie Thijs Berger: “Poelatov heeft niet geprobeerd om met zijn raadslieden te communiceren over het dossier en heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheden om zijn verdediging vorm te geven. Het lijkt de keuze van Poelatov om alleen oppervlakkig en via tussenpersonen contact te houden met zijn advocaten.”
Apart behandelen
Het OM meent dat de zaken van Girkin, Doebinski en Chartsjenko klaar zijn voor inhoudelijke behandeling in het najaar. Als de zaak-Poelatov meer tijd vergt, moet de rechtbank misschien beslissen die zaak apart te behandelen, suggereerde Berger.
“Het is geen onwil van Poelatov om niet met ons te communiceren”, reageerden zijn advocaten. “Wij willen dat niet, want het is niet veilig.” Ze doelen daarmee op het risico dat digitale communicatie kan worden afgeluisterd.
De verdediging stoort zich ook aan de toenemende druk: “We zijn in een trein gestapt met op kop het OM als stoomlocomotief en daarachter drie wagonnetjes met circa honderd OM-medewerkers. In wagon 4 zit de rechtbank en de advocaten in wagonnetje 5, dat pas vier maanden geleden is aangekoppeld. Die trein gaat steeds harder rijden, daarom trekken wij aan de handrem”, aldus advocaat Van Eijck.
De zitting wordt hervat op maandag 22 juni 2020. Dan zullen de advocaten van Poelatov vertellen welke onderzoekswensen zij hebben, alvorens de rechtszaak echt inhoudelijk kan worden behandeld.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In Oost-Oekraïne woedde destijds een hevige oorlog tussen Russisch-gezinde separatisten en regeringstroepen van Oekraïne. Vlucht MH17 was op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en had 298 mensen aan boord. Onder hen waren 196 Nederlanders. Alle inzittenden kwamen om.
BEKIJK OOK;
- OM: waarom MH17 is neergehaald nog steeds onduidelijk
- MH17-proces in juni verder, advocaten moeten zich eerst inlezen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/de6aa256-ab12-11ea-8cc1-02d1dbdc35d1.jpg)
OM: ’MH17-verdachten kunnen geen beroep doen op immuniteit’
Telegraaf 10.06.2020 De vier verdachten die terechtstaan voor het neerschieten van vlucht MH17 in 2014, kunnen geen beroep doen op zogenoemde combattanten immuniteit. Dat zei officier van justitie Ward Ferdinandusse woensdag tijdens de derde dag van de uitleg van het Openbaar Ministerie over het onderzoek naar de ramp.
Combattanten immuniteit vrijwaart strijders in een gewapend conflict voor vervolging. Met die uitspraak nam Ferdinanusse alvast een voorschot op een verweer dat de advocaten van de Rus Oleg Poelatov wellicht gaan voeren. De raadslieden Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck denken dat Poelatov zich kan beroepen op die vorm van immuniteit.
Volgens officier Ferdinandusse moet er aan vijf voorwaarden zijn voldaan om te worden uitgezonderd van strafvervolging. Poelatov, de twee andere Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko voldoen daar niet aan.
Zo moet er onder meer sprake zijn van een internationaal gewapend conflict, militairen van wie duidelijk is bij welke partij ze horen, er moet sprake zijn van een partij aan wie de strijders verantwoording moeten afleggen, er moet sprake zijn van een intern krijgsrechtelijk systeem en de strijders moeten zich houden aan de regels van het oorlogsrecht, vastgelegd in de Conventie van Geneve.
Of er sprake was van een internationaal gewapend conflict in Oost-Oekraïne is lastig vast te stellen, vond Ferdinandusse, maar het lijkt er wel op. Er werden strijders geworven en betaald door de Russische Federatie die ook wapens en materieel leverde en luchtsteun gaf.
’Debielen’
Maar of de strijders van de Ruslandgezinde Donetsk People’s Republic verantwoording moesten afleggen aan Rusland, hebben ze zelf steeds ontkend. In een brief aan de ’niet-geachte Nederlandse debielen’ schrijft Girkin op zijn Russische facebooksite dat hij ’een eigen staf’ had. ,,Mijn eigen. Die door mij persoonlijk werd geleid. Waarmee ik de gevechten tegen de Oekro-straftroepen leidde.”
Andere deelnemers aan de strijd zeiden in interviews dat ze vrijwilligers waren die aan niemand verantwoording aflegden en niet werden gestuurd door de Russische Federatie. Geen van de vier verdachten heeft tot nu toe een beroep gedaan op immuniteit.
Ook Poelatov zelf niet, die via zijn advocaten allang helderheid had kunnen geven over zijn status, aldus Ferdinandusse. ,,Anders is hij de eerste ter wereld die er pas na jaren achter komt dat hij al die tijd in het leger heeft gezeten”, merkte de officier cynisch op.
’Rule of violence’
Ook aan de voorwaarde dat strijders zich dienen te houden aan de regels van het internationaal oorlogsrecht, is volgens het OM niet voldaan. De Verenigde Naties concludeerde in een rapport dat de ’rule of law’ in Oost-Oekraïne had plaatsgemaakt voor de ’rule of violence’. DPR-strijders voerden een schrikbewind, niemand was veilig.
Mensen werden gemarteld, geïntimideerd en standrechtelijke geëxecuteerd. Alle regels van het oorlogsrecht werden met voeten getreden. Er is volgens het OM dan ook geen sprake van dat de vier verdachten zich kunnen beroepen op combattanten immuniteit.
Tweets by @SaskiaBelleman
BEKIJK MEER VAN; misdaad Ward Ferdinandusse Oleg Poelatov
OM houdt het voorlopig bij vier verdachten in MH17-proces
AD 10.06.2020 Het Openbaar Ministerie heeft voorlopig geen andere verdachten van vliegramp MH17 in het vizier. Om de huidige vier te vervolgen, is volgens de aanklagers genoeg bewijs voorhanden.
Voordat hij zijn betoog afsteekt, waarschuwt officier van justitie Ward Ferdinandusse de aanwezigen in de rechtszaal: wie geen specialist in het oorlogs- en humanitair recht is, krijgt een taai stuk voorgeschoteld. En inderdaad, zijn verhandeling over de zogeheten ‘combattantenimmuniteit’, ‘krijgstuchtelijke systemen’ en ‘de Geneefse conventie’ is voor slechte slapers beslist het herlezen waard.
Lees ook;
Toch is dit droge juridische gedeelte van cruciaal belang voor het MH17-proces. Onder bepaalde voorwaarden kunnen deelnemers aan een gewapend conflict namelijk een beroep doen op die combattantenimmuniteit. Dat betekent dat een andere staat ze niet mag vervolgen. Het zou een uitweg zijn voor Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko om strafvervolging in Nederland te ontlopen.
Martelingen en executies
Maar het Openbaar Ministerie komt tot de slotsom dat géén van de vier verdachten in aanmerking komt voor zo’n vrijbrief uit het MH17-proces. Want de immuniteit geldt alleen onder strikte voorwaarden.
Zo moeten deelnemers van het conflict handelen naar het oorlogsrecht en daar was in het bezette gebied in Oost-Oekraïne geen sprake van, stelt officier van justitie Ferdinandusse, die spreekt van ‘duizenden gevallen van plundering, vrijheidsberoving van burgers, martelingen, onmenselijke behandeling en executies van burgers en krijgsgevangenen’.
Meerdere leidinggevenden van de Volksrepubliek Donetsk, onder wie DNR-legerbevelhebber Igor Girkin, hebben toegegeven betrokken te zijn geweest bij standrechtelijke executies. Het MH17-onderzoek heeft informatie opgeleverd dat DNR-strijders gevangenen mishandelden, vernederden en martelden.
Zo werden ze bewerkt met messen en ijzeren staven en kregen elektrische schokken. Gruweldaden die je niet terugvindt in de internationale oorlogsafspraken van de Geneefse conventie.
Voorbedachten rade
Dus zegt het OM te kunnen overgaan tot het vervolgen van de vier verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17, waarbij 298 passagiers omkwamen. Natuurlijk, er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord over de vliegramp, zo geeft ook het OM aan. Zoals wie op de knop van de Buk-lanceerinstallatie drukte bijvoorbeeld. Maar die informatie is niet nodig om de opdrachtgevers te vervolgen, betoogt officier van justitie Thijs Berger.
Het is zelfs niet van belang dat de separatisten waarschijnlijk niet van plan waren een burgervliegtuig uit de lucht te schieten. ,,De voorbedachte raad bij moord is gericht op het doden van een ander, niet op de identiteit van de slachtoffers. Daarom is het ook mogelijk veroordeeld te worden voor de moord op een willekeurig slachtoffer.”
Wat het Openbaar Ministerie betreft moet er voortgang worden gemaakt in het proces en mogen de advocaten van Oleg Poelatov, die maandag om uitstel vroegen, niet te lang dralen. ,,Dat lijkt ons noodzakelijk om recht te doen aan de nabestaanden.”
Hervatting van het proces is op 22 juni 2020.
OM hakt in op Russisch ‘bewijs’ in MH17-zaak
AD 09.06.2020 In een urenlang betoog heeft het Openbaar Ministerie korte metten gemaakt met voornamelijk Russische pogingen het MH17-bewijsmateriaal te ondergraven.
Internet staat er vol mee: ‘bewijzen’ dat vlucht MH17 niet met een Bukraket uit de lucht is geschoten. Foto’s zouden onomstotelijk aantonen dat een explosie van binnenuit de Boeing 777 van Malaysia Airlines heeft opengereten. Anderen stellen dat een boordkanon van een jachtvliegtuig het vliegtuig heeft doorzeefd.
Lees ook;
Op de tweede dag van de hervatting van het MH17-proces nam het OM de tijd om die alternatieve scenario’s, die niet zelden uit de koker van Rusland komen, onder de loep te nemen. Eén voor één fileerde het OM ze, om ze daarna met harde feiten te kunnen afserveren.
Direct na het neerstorten van MH17 waren separatisten nog ervan overtuigd dat ze een militair vrachtvliegtuig hadden neergehaald. Trots werden die berichten verspreid. Toen bleek dat het om een passagiersvliegtuig ging, sloeg de berichtgeving om en werden alternatieve scenario’s verspreid.
Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis (l). © EPA
Zo beweerde Rusland vier dagen na de ramp op een persconferentie dat op radarbeelden een jachtvliegtuig is te zien vlakbij vlucht MH17, daarmee suggererend dat die de Boeing uit de lucht heeft geschoten. Maar in een uitgebreide analyse van radarbeelden komt het JIT tot de conclusie dat er geen jachtvliegtuig in de buurt te bespeuren viel.
Microfoons
Een explosie van binnenuit kan ook worden uitgesloten, zegt het OM. Microfoons in de cockpit hebben onhoorbaar kort, maar wel meetbaar, een explosie van buiten opgenomen. Bovendien zijn gesmolten glasdeeltjes van de cockpitruit gevonden in de lichamen van de piloten.
Met een stortvloed aan dit soort onderzoeksbevindingen maakt het OM korte metten met alle complottheorieën rond de MH17-ramp. Zo kan het OM zich morgen focussen op de enige toedracht die overeind blijft: een 27 jaar oude Bukraket die het passagiersvliegtuig met 298 passagiers neerhaalde.
Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck, de advocaten van verdachte Oleg Pulatov. © AP
De vraag blijft waarom MH17 in 2014 uit de lucht werd geschoten
NU 09.06.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht is geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukte en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoot.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Woensdag gaat het proces weer verder en zal er onder andere worden ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten. Ook wordt dan duidelijk waarom de verdachten volgens het OM geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
MH17-proces gaat verder: dit weten we van de vier verdachten
Lees meer over: MH17
Alles, echt álles is onderzocht bij ramp MH17 – met steeds dezelfde conclusie
RTL 09.06.2020 In het onderzoek naar de ramp met MH17 zijn ook alternatieve scenario’s onder de loep genomen, zoals een meteorietinslag, een aanval door een gevechtsvliegtuig of een explosie van binnenuit. Maar steeds kwam het onderzoeksteam terug op dezelfde conclusie. MH17 is vanaf de grond neergeschoten door een BUK-raket.
De inhoudelijke behandeling van de strafzaak is nog ver weg. Het Openbaar Ministerie heeft vandaag de hele dag toelichting gegeven op de stand van het onderzoek in een pro-formazitting.
Alternatieve scenario’s
Tijdens het onderzoek naar de ramp hebben verschillende getuigen beweerd dat MH17 werd neergeschoten door een Oekraïens gevechtsvliegtuig. Die verklaringen zijn zorgvuldig onderzocht, zegt het OM, maar uit het bewijs blijkt dat ze niet kunnen kloppen. De schade aan het wrak, afgeluisterde gesprekken en radarbeelden spreken die beweringen tegen.
Ook voor een explosie van binnenuit heeft het OM geen serieuze aanwijzingen kunnen vinden. Een Russische krant schreef na de ramp over een complot tussen de Amerikaanse CIA en de Nederlandse geheime dienst waarbij een bom aan boord zou zijn geplaatst. De manier waarop het wrak is geperforeerd en gedeukt wijst op een explosie van buiten, evenals roet aan de buitenkant van het vliegtuig. Verder werd materiaal van het vliegtuig aangetroffen in de lichamen van de piloten, wat eveneens wijst op een explosie buiten het vliegtuig.
Teruglezen: OM noemt Rusland ‘niet te goeder trouw’ in onderzoek MH17
Rusland niet te goeder trouw
Het internationale onderzoek naar de ramp is op verschillende manieren tegengewerkt door Rusland. Volgens het OM is Rusland niet te goeder trouw. Bewijsmateriaal zou zijn vervalst en getuigen geïnstrueerd of zelfs betaald in ruil voor valse verklaringen. Er werd door het OM gesproken over de ‘theoretische mogelijkheid’ dat radargegevens zijn vervalst en deskundigenrapporten zouden op zijn minst nogal wankel zijn.
Thijs Berger en Ward Ferdinandusse, de officieren van justitie die vandaag de hele dag aan het woord waren. © ANP
“De reden dat er nu al zo uitvoerig wordt ingegaan op de verschillende mogelijkheden voor de ramp, is omdat het OM aan de rechtbank moet verantwoorden waarom ze zich tijdens de inhoudelijke behandeling op maar één scenario focussen. Namelijk het neerschieten van het vliegtuig met een BUK-raket”, zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal recht aan de Vrije Universiteit. “Daarvoor moet het OM dan wel eerst aantonen dat het bewijs voor de andere scenario’s niet geloofwaardig is. En dat gebeurt nu.”
Uitzonderlijke zaak
De Hoon noemt de rechtszaak ‘uitzonderlijk’. “Zoiets hebben we nog niet eerder gemaakt. Denk aan de uitvoerige bespreking van de alternatieve scenario’s, maar ook de hoeveelheid en verscheidenheid aan video’s, audio, foto’s, reconstructies, satellietbeelden, radargegevens, documenten en voorwerpen.”
Bij de ramp met vlucht MH17 kwamen op 17 juli 2014 alle 298 inzittenden aan boord om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Gisteren toonde het Openbaar Ministerie deze beelden uit 2016 van tests met een BUK-raket.
RTL Nieuws / Mitch van Helvert; MH17-proces
De vraag blijft waarom MH17 in 2014 uit de lucht werd geschoten
MSN 09.06.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag op de tweede zittingsdag van deze week laten weten dat het nog niet heeft kunnen achterhalen met welke reden vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht is geschoten. Het vermoeden is dat een militair vliegtuig het echte doelwit was.
“Natuurlijk is het wenselijk voor de nabestaanden meer duidelijkheid te krijgen over de aanleiding van het neerschieten van MH17”, stelden de officieren van justitie. Het staat vervolging van de vier verdachten in dit proces echter niet in de weg.
Volgens het OM zijn Igor Girkin, Sergey Dubinskiy, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko wel de aangewezen personen die duidelijkheid kunnen bieden over de reden van het neerhalen van MH17, maar zij hebben die tot op de dag van vandaag niet gegeven.
De officier voegde hieraan toe dat er nog altijd onderzoek loopt naar wie de bemanning was van de buk-TELAR die op 17 juli 2014 om 16.19 uur op de knop drukten en het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoten.
Onderzoek naar Russische satellietbeelden. (Foto: LP)
OM verklaart uitkomst hoofdscenario neerhalen MH17
Op de zittingsdag werd wederom uitgebreid uit de doeken gedaan hoe men binnen het Joint Investigation Team (JIT) tot dit “hoofdscenario” is gekomen. Een scala aan radarbeelden, satellietgegevens, beeldmateriaal en getuigenverklaringen leiden tot de conclusie van het OM dat vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi een buk-raket is afgevuurd op MH17.
Voor alternatieve scenario’s zoals een ontploffing van binnenuit, het neerhalen van MH17 door een gevechtsvliegtuig of het neerschieten van het toestel door de Oekraïense strijdkrachten zijn volgens het OM geen bewijzen gevonden of juist contra-indicaties.
Bewijzen voor deze scenario’s werden onder meer aangeleverd door Rusland, maar konden volgens de officieren weerlegd worden. Zo bleken aangeleverde satellietbeelden vanuit Rusland niet te kloppen en dat leidde tot herhaling van openlijke twijfels aan de intenties van de Russische Federatie.
Woensdag gaat het proces weer verder en zal er onder andere worden ingegaan op de rol van eerder genoemde verdachten en zal het OM duidelijk maken waarom zij volgens hen geen zogenoemde combattanten-immuniteit toekomt.
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Beelden waren pijnlijk om te zien’
RTL 08.06.2020 Deze week is het MH17-proces hervat. Ria van der Steen, die haar vader en stiefmoeder bij de ramp verloor, volgt de zaak op de voet. Voor RTL Nieuws houdt ze een blog bij. Dit is de vierde in de serie. “Ik zie van alles voor me wat ik niet wil zien.”
Vandaag was de eerste dag van het tweede blok zittingen. Toen ik gisteren even stilstond bij de rechtszaak merkte ik wel dat het anders voelde dan de vorige keren.
Toen zat ik met verschillende emoties en reed haast euforisch naar de rechtbank. Ik voel me nu gelaten. Ik denk te weten wat me te wachten staat: een monoloog van de verdediging om aan te geven dat ze meer tijd nodig hebben.
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Wat een gekke weken’
Ik kom aan om iets voor 09.00 uur. Het is stil. Weinig auto’s, geen pers, geen mensen. Lekker rustig. Vandaag hebben nabestaanden een andere plek binnen het gebouw om gezamenlijk de zitting te volgen, namelijk op het balkon.
Het is een tribune. Op de stoelen staan rode kruisen. We zitten meer dan 1,5 meter van elkaar vandaan.
Ik zit onderaan bij het raam. Ik kijk zo op de rechters, officieren en de advocaten van de verdediging. Het is wel een vreemd gezicht, al die schotten tussen de rechters en officieren.
De verdediging zit wel gewoon dicht bij elkaar.
Jan van der Steen en Neeltje Voorham, de vader en stiefmoeder van Ria, kwamen om bij de ramp met de MH17. © Ria van der Steen
De voorzitter trapt af en geeft een samenvatting van hetgeen is gezegd of afgesproken in het eerst blok. Het is goed te volgen.
Dan krijgt de verdediging het woord. Ik ga nog verder voorover zitten zodat ik ze nét kan zien. Bijna met mijn neus tegen het glas. Wanneer heb ik dat voor het laatst gedaan? Ik vraag het mij af.
Mijn voorspelling komt uit. De verdediging voert tijd, capaciteit, complexiteit, benodigde juridische en technische deskundigheid, taalbarrière en het niet fysiek contact kunnen hebben met hun cliënt op, als reden dat ze meer tijd nodig hebben.
De reactie van het OM hierop doet me deugd; de argumenten worden in ieder geval deels tegengesproken en dat gaat niet met een glimlach. Die heb ik nu wel.
“Sommige onderdelen zijn pijnlijk om te zien.”
De glimlach verdwijnt even later weer. We zijn inmiddels bij de toelichting van het OM op de onderzoeken die zijn gedaan. De toelichting wordt ondersteund met beeldmateriaal. Sommige onderdelen zijn pijnlijk om te zien.
Foto’s van testexplosies, vliegtuigwrakstukken, plattegronden, een koffer, ik kan ze hebben. Maar dan… een foto van forensisch onderzoek, met een toelichting die zó beeldend is dat ik van alles voor me zie. Ik zie dingen voor me die ik niet wil zien en sluit even mijn ogen.
Ik voel me ineens ver weg en denk aan het moment dat ik de koffer van mijn vader terugkreeg. Leeg, maar het bracht hém weer even dichtbij. Net als nu, maar dit keer voelt het anders.
Het OM deelde onder andere beelden van tests met exploderende BUK-raket
Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Gek genoeg voel ik me euforisch’
RTL Nieuws / Ria van der Steen; Ria van der Steen MH17-proces MH17
Testontploffing Buk-raketten bij MH17-onderzoek
NOS 08.06.2020 Bij een nieuwe zitting in het MH17-proces heeft het Openbaar Ministerie uiteengezet hoe uitgebreid het MH17-onderzoek de afgelopen jaren is geweest. Tot en met een raketontploffingstest aan toe.
Nieuw bewijs presenteerde het OM vandaag niet. Opnieuw wezen officieren van justitie op de tegenwerking van Rusland: zo zou het land mensen hebben betaald om vals bewijsmateriaal te verspreiden.
Het OM toonde beelden van de test. Op een grasvlakte in Oekraïne worden in het najaar van 2016 twee Buk-raketten tot ontploffing gebracht. Hogesnelheidscamera’s registreerden hoe metalen deeltjes zich in de aluminium platen boorden die naast de raket waren opgesteld.
De test werd uitgevoerd in opdracht van het Joint Investigation Team (JIT), het internationale politie- en justitieteam dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17. De rechercheurs wilden weten welke impact een Buk-raket heeft op het materiaal waar ook vliegtuigen van worden gemaakt.
De test met Buk-raketten in Oekraïne was bedoeld om het doorboorde metaal te kunnen vergelijken met de “kraters en perforaties” op de wrakstukken van MH17. Ze bleken sterk overeen te komen. Voor het JIT wéér een aanwijzing dat het vliegtuig inderdaad is neergeschoten met een Buk-raket en er bijvoorbeeld geen explosie aan boord is geweest.
JIT testte hoe Buk-raketten ontploffen voor MH17-onderzoek
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd in 2014 neergeschoten boven oorlogsgebied. In Oost-Oekraïne werd toen gevochten tussen het Oekraïense leger en verschillende gewapende groepen.
Deze separatisten bestonden volgens het OM voor een groot deel uit Russen. Van de vier verdachten in het MH17-proces zijn er ook drie Russisch. De vier worden verdacht van het neerschieten van het vliegtuig boven Oekraïne in 2014 en de moord op alle 298 inzittenden.
Aan de hand van de rakettest in Oekraïne en de gaten en inslagen die zijn teruggevonden op de MH17, zijn berekeningen gemaakt om te bepalen vanaf waar de Buk is afgevuurd. Zo kwam het JIT uit midden in rebellengebied.
Omdat het te gevaarlijk was om op de rampplek forensisch onderzoek te doen, zijn de brokstukken later in Nederland onderzocht, net als de lichamen van de slachtoffers en hun bagage. In totaal zijn 370 aangetroffen metaaldeeltjes vergeleken met onderdelen van Buk-raketten, waardoor het JIT ook kon vaststellen welk type is gebruikt.
Bagage en lichamen MH17-slachtoffers uitvoerig onderzocht
Het OM ging ook in op de afgeluisterde gesprekken van de Oekraïense geheime dienst die in de zaak als bewijs dienen. Er is geen aanwijzing dat die gemanipuleerd zijn, zei de officier van justitie. Onder andere op basis van zendmastgegevens concludeert het OM juist dat ze authentiek zijn.
Ander bewijs, zoals foto’s en video’s, is steeds beoordeeld op echtheid. Verder heeft het OM getuigen verhoord, van wie een aantal om veiligheidsredenen anoniem blijft. In één geval blijkt een procedurele fout gemaakt. Die verklaring mag niet langer worden gebruikt.
Ook de advocaten van verdachte Oleg Poelatov kwamen vandaag aan het woord. Zij vroegen meer tijd om zich voor te bereiden op de zaak. Zij zeiden slechts sporadisch contact te hebben gehad met hun cliënt. Door de coronamaatregelen konden ze niet naar Rusland om het dossier met hem te bespreken.
Later deze maand zal de verdediging toelichten welk onderzoek nog nodig is. De komende dagen zal het OM verder schetsen waarom een aanval met een Buk-raket het meest waarschijnlijk is en hoe het rechercheonderzoek naar de vier verdachten heeft geleid.
Eerder hebben Nederlandse onderzoekers in Finland al Buk-raketten getest voor het MH17-onderzoek.
BEKIJK OOK;
Advocaten MH17-verdachte Pulatov uiten zorgen over verloop proces
NU 08.06.2020 De advocaten van Oleg Pulatov, een van de mannen die terechtstaat in het MH17-proces, hebben maandag hun zorgen uitgesproken over de moeizaam verlopende voorbereiding op de rechtszaak. Dit is een gevolg van het de coronacrisis en de complexiteit van het dossier.
Advocaat Sabine ten Doesschate hield de rechtbank voor dat zij sinds maart van dit jaar slechts beperkt contact hebben gehad met hun cliënt.
Pulatov bevindt zich in Rusland. De verdediging bestaat naast Ten Doesschate uit advocaat en kantoorgenoot Boudewijn van Eijck. Het was de bedoeling om naar Rusland af te reizen, maar door reisbeperkingen opgelegd als gevolg van de coronacrisis bleek dit niet mogelijk.
Met diezelfde reden is het niet gelukt om internationale experts te horen. Daarnaast zorgt de complexiteit van het dossier dat 41.000 pagina’s beslaat voor extra vertraging.
Verdediging twijfelt over ontvankelijkheid OM
De verdediging weet dan ook niet of het gaat bepleiten dat het Openbaar Ministerie (OM) niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging van Pulatov. Mogelijk komt de man die aan de kant van de pro-Russische separatisten vocht in Oost-Oekraïne, immuniteit toe omdat handelingen van een militair vallen onder het oorlogsrecht.
Het OM heeft al duidelijk gemaakt dat er geen sprake was van een rechtmatige militaire actie. De advocaten van Pulatov zeggen meer tijd nodig te hebben om dit te onderzoeken.
De advocaten hopen op 22 juni alsnog met enkele onderzoekswensen te kunnen komen. Zij willen eerst het verhaal van het OM horen, zodat zij hun verzoeken daarop kunnen baseren.
MH17-proces gaat verder: de vier verdachten
OM bespreekt gedetailleerd verloop van onderzoek
De officieren van justitie gebruiken de komende zittingsdagen namelijk voor een toelichting op het onderzoek dat is verricht naar het de ramp met het toestel van Malaysia Airlines in juli 2014.
In een gedetailleerde omschrijving vertelden de officieren dat er is gekeken naar alternatieve scenario’s, zoals een ontploffing van binnenuit of het neerhalen van het toestel door een ander vliegtuig ten opzichte van het neerhalen van MH17 door een buk-raket.
Het OM gaat uit van het laatste scenario, maar bewaart de bespreking van de conclusies voor de inhoudelijke behandeling. Het is nog niet bekend wanneer die plaats gaat vinden.
De schade aan een deel van het toestel van MH17. (Foto: LP)
Lees meer over: MH17
Advocaten MH17-verdachte hebben meer tijd nodig, alleen nog oppervlakkig contact met Poelatov
RTL 08.06.2020 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov zijn nog lang niet klaar met het bestuderen van het omvangrijke onderzoeksdossier. Verder hebben ze nog maar nauwelijks met hun cliënt kunnen spreken door de coronamaatregelen, zei advocate Sabine ten Doesschate vandaag in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol.
Het onderzoeksdossier telt inmiddels ruim 40.000 pagina’s. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft ruim zes jaar de tijd gehad om dat tot zich te nemen, de advocaten van Poelatov moeten van ver komen. “Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei Ten Doesschate. Ze vroeg de rechtbank om extra tijd voor het indienen van onderzoekswensen namens de verdediging.
Contact op afstand is geen optie
Vanwege de coronacrisis is het voor de verdediging nog niet mogelijk geweest om Poelatov te ontmoeten, zei Ten Doesschate. De maatregelen maken het onmogelijk om naar Rusland te reizen. Voor de advocaten van Poelatov is contact via telefoon of internet geen optie. “Voordat je goed contact kunt hebben, over zaken die gevoelig liggen, moet je een bepaalde relatie opbouwen met elkaar. Dat is op die manier niet mogelijk”, zei Ten Doesschate.
Teruglezen: strafproces MH17 hervat, verdachten hadden speciaal beveiligde telefoons
Het Openbaar Ministerie besprak vanmiddag enkele onderdelen uit het onderzoek naar de ramp, zoals de oorzaak. Er is onderzoek gedaan naar alternatieve scenario’s zoals een explosie van binnenuit of een aanval door een gevechtsvliegtuig, maar voor het OM staat vast dat het vliegtuig is neergeschoten met een BUK-raket.
In het onderzoek naar de ramp zijn in 2016 onder meer tests gedaan met een vergelijkbaar projectiel. De beelden daarvan werden getoond in de rechtszaal.
OM deelt beelden van tests met exploderende BUK-raket
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. Behalve Poelatov zijn dat Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
‘Coronacrisis gooit roet in het eten bij voorbereiding monsterproces MH17’
AD 08.06.2020 Op het Justitieel Complex Schiphol begon vanochtend het derde zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli. De advocaat van een MH17-verdachte zei in de rechtszaal een kennisachterstand van zes jaar te hebben van het strafdossier.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s. Drie Russen en een Oekraïner zijn aangeklaagd, maar geen van hen is in de rechtszaal aanwezig.
Vanaf vandaag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov, de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces, de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Lees ook;
‘Een illusie’
De advocaat van Poelatov noemde het vanochtend ‘een illusie’ om te denken dat het verdedigingsteam het omvangrijke dossier in de strafzaak heeft kunnen voorbereiden. ,,Het Openbaar Ministerie doet al zes jaar onderzoek. Wij hebben drie maanden gekregen sinds de vorige zitting”, zei advocaat Sabine ten Doesschate.
De coronacrisis heeft veel roet in het eten gegooid bij de voorbereiding, aldus Ten Doesschate. Contact met Poelatov is de afgelopen tijd niet mogelijk geweest. ,,Wij waren na de vorige zittingen, begin maart, van plan om ongeveer twee weken naar Rusland te gaan. Dat kon door de lockdown niet doorgaan.” Meer dan oppervlakkig contact, via tussenpersonen, is volgens haar de afgelopen tijd niet mogelijk geweest.
Officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi snapt de grote behoefte aan informatie over wat er met vlucht MH17 is gebeurd.
Vaart in proces blijven
De rechtbank hervatte vandaag op het Justitieel Complex Schiphol de strafzaak, de vorige zittingen waren in maart. Tijdens dit zittingsblok is het onder meer de bedoeling dat de verdediging met onderzoekswensen komt. Ten Doesschate gaf de rechtbank aan daar zo goed mogelijk gehoor aan te geven, maar ze wil ook na dit blok de mogelijkheid nog hebben. Het Openbaar Ministerie vindt dat de vaart in het proces moet blijven.
De komende dagen geeft het OM een toelichting op het opsporingsonderzoek, zoals het forensisch onderzoek en de analyse van telecomgegevens in de regio. Het onderzoek is voor een groot deel afgerond.
Volgens justitie is vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Daar woedde op dat moment een oorlog. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven. De afgelopen jaren presenteerde het internationale onderzoeksteam (Joint Investigation Team) al een aantal keer de onderzoeksbevindingen.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
In het derde zittingsblok van het MH17-proces werden maandag beelden vertoond van forensisch onderzoek van bagage van slachtoffers.
Lees hier de tweets van onze verslaggever Koen Voskuil. Tweets door @KoenVoskuil
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6da55156-a9aa-11ea-a24f-0255c322e81b.jpg)
Advocaten MH17-verdachte hebben veel meer tijd nodig
Telegraaf 08.06.2020 Ze vroegen en kregen drie maanden de tijd om het dossier van 40.000 pagina’s over de ramp met vlucht MH17 te lezen, maar de advocaten van verdachte Oleg Poelatov hebben veel meer tijd nodig.
De coronacrisis en de omogelijkheid om naar Rusland te vliegen voor overleg met hun cliënt spelen de verdediging van de enige verdachte die zich door raadslieden laat bijstaan parten. Dat bleek maandag tijdens de hervatting van het mega-strafproces in het Justititeel Complex Schiphol. De andere drie verdachten, de Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko waren daar evenals tijdens het eerste zittingsblok in maart, niet bij.
Volgens advocate Sabine ten Doesschate is het vanwege de coronabeperkingen niet mogelijk om naar Rusland te vliegen om persoonlijk met Poelatov te kunnen overleggen over de aantijgingen en over onderzoekswensen. Het opbouwen van een vertrouwensband is eveneens onmogelijk.
Dat is wel nodig, aldus Ten Doesschate. Poelatov wordt voor ernstige feiten vervolgd door een land dat volgens de Russische autoriteiten desinformatie verspreid, door advocaten die uit dat land komen en die hij niet kent.
Het Openbaar Ministerie toonde geen enkel begrip. Dat er slechts oppervlakkig contact via tussenpersonen is geweest tussen de advocaten en de Rus, is volgens officier van justitie Ward Ferdinandusse „een keus van Poelatov.” Hij benadrukte het belang van een voortvarende procesgang over vlucht MH17, die 6 jaar geleden met 298 mensen aan boord boven Oekraïne werd neergeschoten.
Daarmee gaat Ferdinandusse volgens de verdediging wel erg makkelijk voorbij aan wat het OM zelf nog zei in maart. Toen meldden de officieren dat er van de kant van Rusland sprake is van „een klassieke en cynische desinformatiecampagne die nu al 5 jaar duurt en waarvan we het einde nog niet hebben gezien.” En ook zou sprake zijn geweest van hackpogingen en het afluisteren van vertrouwelijke gesprekken.
Communiceren met Poelatov via de de telefoon of Skype vinden de advocaten Ten Doesschate en Boudewijn van Eijck daarom geen optie. „Je weet nooit wie er meeluistert.” Telefonisch overleg wordt ook bemoeilijkt doordat Poelatov alleen Russisch spreekt, en nuances door gezichtsuitdrukkingen en gebaren zo gaan. Poelatov beschikt bovendien slechts over een vertaalde samenvatting van 150 pagina’s van de 40.000 pagina’s strafdossier. „Het is ondoenlijk om een dossier van die omvang en dit kaliber via de telefoon te bespreken.”
Ook zeggen de advocaten vanwege de coronabeperkingen deskundigen in het buitenland niet te kunnen raadplegen over het dossier.
De advocaten maakten al wel duidelijk vragen te willen stellen over de vraag of Poelatov mogelijk een beroep kan doen op immuniteit voor ’combattanten’ die tijdens een gewapend conflict oorlogshandelingen verrichten. Ook vragen ze zich af of Nederland wel het recht heeft om de vier verdachten te vervolgen, omdat het toestel neerstortte in Oekraïne.
In maart wierpen Ten Doesschate en Van Eijck al de kwestie op van het niet sluiten van het luchtruim door Oekraïne en hun vermoeden dat dat element niet is onderzocht, omdat het land deel uitmaakt van het Joined Investigation Team. In de week van 22 juni zullen ze de onderzoekswensen die ze tot nu toe hebben op tafel leggen. „We zullen niet terughoudend zijn”, kondigde Ten Doesschate aan.
Maandagmorgen werd ook bekend dat de verklaring van 1 getuige die anoniem blijft vanwege zijn veiligheid, mogelijk uit het dossier wordt gehaald. De verklaring ging over een verdachte die niet met naam en toenaam werd aangeduid. Poelatov heeft daardoor niet de mogelijkheid gekregen om erop te reageren. De verklaringen van 12 andere anonieme bedreigde getuigen mogen wel worden gebruikt, zo oordeelde de rechtbank Den Haag in april.
De coronacrisis en de omogelijkheid om naar Rusland te vliegen voor overleg met hun cliënt spelen de verdediging van de enige verdachte die zich door raadslieden laat bijstaan parten. Dat bleek maandag tijdens de hervatting van het mega-strafproces in het Justititeel Complex Schiphol. De andere drie verdachten, de Russen Igor Girkin en Sergei Doebinski en de Oekraïner Leonid Ghartsjenko waren daar evenals tijdens het eerste zittingsblok in maart, niet bij.
Volgens advocate Sabine ten Doesschate is het vanwege de coronabeperkingen niet mogelijk om naar Rusland te vliegen om persoonlijk met Poelatov te kunnen overleggen over de aantijgingen en over onderzoekswensen. Het opbouwen van een vertrouwensband is eveneens onmogelijk.
Dat is wel nodig, aldus Ten Doesschate. Poelatov wordt voor ernstige feiten vervolgd door een land dat volgens de Russische autoriteiten desinformatie verspreid, door advocaten die uit dat land komen en die hij niet kent.
Het Openbaar Ministerie toonde geen enkel begrip. Dat er slechts oppervlakkig contact via tussenpersonen is geweest tussen de advocaten en de Rus, is volgens officier van justitie Ward Ferdinandusse „een keus van Poelatov.” Hij benadrukte het belang van een voortvarende procesgang over vlucht MH17, die 6 jaar geleden met 298 mensen aan boord boven Oekraïne werd neergeschoten.
Daarmee gaat Ferdinandusse volgens de verdediging wel erg makkelijk voorbij aan wat het OM zelf nog zei in maart. Toen meldden de officieren dat er van de kant van Rusland sprake is van „een klassieke en cynische desinformatiecampagne die nu al 5 jaar duurt en waarvan we het einde nog niet hebben gezien.” En ook zou sprake zijn geweest van hackpogingen en het afluisteren van vertrouwelijke gesprekken.
Communiceren met Poelatov via de de telefoon of Skype vinden de advocaten Ten Doesschate en Boudewijn van Eijck daarom geen optie. „Je weet nooit wie er meeluistert.” Telefonisch overleg wordt ook bemoeilijkt doordat Poelatov alleen Russisch spreekt, en nuances door gezichtsuitdrukkingen en gebaren zo gaan.
Poelatov beschikt bovendien slechts over een vertaalde samenvatting van 150 pagina’s van de 40.000 pagina’s strafdossier. „Het is ondoenlijk om een dossier van die omvang en dit kaliber via de telefoon te bespreken.”
Ook zeggen de advocaten vanwege de coronabeperkingen deskundigen in het buitenland niet te kunnen raadplegen over het dossier.
De advocaten maakten al wel duidelijk vragen te willen stellen over de vraag of Poelatov mogelijk een beroep kan doen op immuniteit voor ’combattanten’ die tijdens een gewapend conflict oorlogshandelingen verrichten. Ook vragen ze zich af of Nederland wel het recht heeft om de vier verdachten te vervolgen, omdat het toestel neerstortte in Oekraïne.
In maart wierpen Ten Doesschate en Van Eijck al de kwestie op van het niet sluiten van het luchtruim door Oekraïne en hun vermoeden dat dat element niet is onderzocht, omdat het land deel uitmaakt van het Joined Investigation Team. In de week van 22 juni zullen ze de onderzoekswensen die ze tot nu toe hebben op tafel leggen. „We zullen niet terughoudend zijn”, kondigde Ten Doesschate aan.
Maandagmorgen werd ook bekend dat de verklaring van 1 getuige die anoniem blijft vanwege zijn veiligheid, mogelijk uit het dossier wordt gehaald. De verklaring ging over een verdachte die niet met naam en toenaam werd aangeduid. Poelatov heeft daardoor niet de mogelijkheid gekregen om erop te reageren. De verklaringen van 12 andere anonieme bedreigde getuigen mogen wel worden gebruikt, zo oordeelde de rechtbank Den Haag in april.
Lees de tweets van verslaggever Saskia Belleman hier terug; Tweets by @SaskiaBelleman
Verdediging bij hervatting MH17-proces: corona en tijdgebrek spelen ons parten
NOS 08.06.2020 Nadat het enkele maanden had stilgelegen, is vanochtend bij de rechtbank op Schiphol het MH17-proces verder gegaan. In maart werd het uitgesteld om de verdediging in staat te stellen zich in het dossier in te lezen. De rechtbank wees er toen op dat het Openbaar Ministerie “een enorme voorsprong” had qua dossierkennis. Op die achterstand hamerde de verdediging vanochtend, zoals ze dat in de aanloop naar vandaag in de media ook al had gedaan.
De advocaten, Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate, verklaarden dat ze zich nog niet goed genoeg hebben kunnen voorbereiden op de zaak. Deels heeft dat te maken met tijdgebrek: de advocaten moesten het ruim 40.000 pagina’s tellende dossier in een paar maanden tijd lezen.
Dat is niet gelukt, zei Ten Doesschate. “Het is ingewikkelde materie. Je hebt soms technische deskundigheid nodig, zoals welke munitiedeeltjes van welk wapen afkomstig kunnen zijn, hoe radarsystemen werken of van welk type raket een rookspoor af kan komen.”
Sporadisch contact met cliënt
Ook de uitbraak van het coronavirus werkte belemmerend. Zo konden ze niet naar Rusland om het dossier met hun cliënt, de Rus Oleg Poelatov, te bespreken. Op afstand communiceren is volgens de verdediging niet te doen. Een tolk moet alles vertalen en het zou ook niet veilig zijn om vertrouwelijke informatie telefonisch te bespreken.
Ze hebben dan ook maar sporadisch contact gehad met Poelatov, die destijds plaatsvervangend hoofd van de inlichtingendienst van de rebellenrepubliek Donetsk was.
Het lijstje met punten dat volgens de advocaten nog onderzocht moet worden, is dan ook verre van compleet. Ze weten ook nog niet of ze de rechtbank gaan vragen het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren, nog voor de zaak goed en wel begonnen is.
De advocaten zeiden zo’n verzoek te overwegen, omdat de verdachte destijds in een militaire strijd verwikkeld was en om die reden mogelijk helemaal niet vervolgd zou kunnen worden. Nu is het volgens de advocaten te vroeg om in te gaan op eventuele immuniteit, omdat nog niet duidelijk is wat de rol van Poelatov precies was.
De advocaten Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate ANP
Vanmiddag zal het OM meer inzicht geven in het onderzoek naar de vier verdachten die nu terechtstaan. De rechtbank wil ook graag weten of het OM nog andere verdachten op het oog heeft. Tegen 12.00 uur werd de zitting geschorst, om 13.00 uur gaat het verder.
Normaal gesproken wordt een strafdossier maar kort besproken als de verdachten er zelf niet bij zijn, zoals in deze zaak. Toch vindt de rechtbank dat het dossier nu uitgebreid besproken moet worden, vanwege de grote belangstelling voor het MH17-proces.
Vanwege het coronavirus zijn er in de rechtszaal overigens maatregelen genomen. De rechters, griffiers en officieren van justitie in de zaal zijn individueel gescheiden met plastic schotten tussen hen in. Het is er nu een stuk rustiger dan in maart, zegt verslaggever Remco Andringa. In het perscentrum, met werkplekken voor honderden journalisten, mogen maximaal dertig mensen naar binnen.
“Ook in de zittingszaal is het aantal plaatsen zeer beperkt. Een klein groepje nabestaanden mag de zaak op Schiphol bijwonen op de voor hen vrijgehouden publieke tribune. Verder is het proces helemaal online te volgen.”
Dit is de link naar de Nederlandse livestream: https://t.co/bJ6Erq09kS, #CourtMH17 #MH17
Poelatovs advocaten zeiden in de aanloop naar vandaag al dat de coronamaatregelen hun voorbereidingen in de weg hebben gestaan. “Iedereen wil natuurlijk dat dit proces zo snel mogelijk zijn beloop krijgt, dat willen wij ook, maar we moeten nu helaas concluderen dat dat absoluut niet mogelijk is en dat dat toch tot veel vertraging zal gaan leiden”, zei advocaat Boudewijn van Eijck tegen Nieuwsuur.
Anoniem
De kans dat Poelatov zelf naar Nederland komt lijkt erg klein. Rusland zal daar niet aan meewerken, ook omdat er nog een apart proces tegen Rusland loopt.
Los van wat de verdediging de komende dagen te berde zal brengen, zal het OM voort willen maken. Justitie zal een toelichting geven op de onderzoeken die tot nu toe zijn gedaan naar bijvoorbeeld foto’s, video’s en satellietbeelden.
De verdachten in het MH17-proces
Er zijn vanaf vandaag procesdagen gereserveerd tot begin volgende maand. Daarna wordt het proces eind augustus weer voortgezet.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald. Er kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
BEKIJK OOK;
Monsterproces MH17 wordt hervat
MSN 08.06.2020 Op het Justitieel Complex Schiphol begint maandag 08.06.2020 het derde zittingsblok van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17, nu bijna zes jaar geleden. De rechtbank bekijkt onder meer hoe de zaak de komende tijd verdergaat. Dit blok loopt tot begin juli.
Voor de zaak zijn diverse datareeksen gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De kans is echter groot dat de strafzaak, die op 9 maart begon, langer gaat duren. Het strafdossier omvat nu al meer dan 36.000 pagina’s.
Vanaf maandag krijgen de advocaten van Oleg Poelatov – de enige van de vier verdachten die zich door advocaten laat bijstaan tijdens het proces – de kans om te reageren op verzoeken die het Openbaar Ministerie afgelopen maart heeft gedaan. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Vier mannen zijn aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. De Rus Poelatov heeft een advocatenteam naar Nederland gestuurd. De andere drie hebben niets laten horen. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 20 – proces deel 3
AD 15.05.2020
Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014.
Hoofdverdachte in de zaak MH17 Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014. Ook kan hij zich voorstellen dat hij zich voor de rechter in Nederland zal moeten verantwoorden.
Telegraaf 20.05.2020
Girkin zegt dat tijdens een ruim 3,5 uur durend interview met de Oekraïense journalist Dmytro Gordon, dat integraal op YouTube is te zien. Het is voor het eerst dat Girkin, destijds minister van defensie van de pro-Russische, zelfverklaarde ‘Volksrepubliek’ Donetsk (DNR), toegeeft wel degelijk betrokken te zijn geweest bij de tragedie. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden – onder wie 196 Nederlanders – om het leven.
Leonid Chartsjenko ‘preventief’ gevangen
MH17-verdachte Chartsjenko, een van de vier MH17-verdachten, zit al twee maanden in de cel. Dat meldt BBC Russian. De rebellen in Oost-Oekraïne zouden hem ‘preventief’ hebben opgepakt.
Volgens bronnen van de Russische afdeling van de BBC is Chartsjenko al op 11 maart 2020 – twee dagen na het officiële begin van het proces in Nederland – opgepakt. Dat zou zijn gebeurd wegens betrokkenheid bij een illegale huiszoeking in 2014 in Donetsk en verboden wapenbezit.
Chartsjenko (48) was in het conflict in Oost-Oekraïne commandant van een afdeling die werd geleid door Oleg Poelatov, een van de andere drie verdachten die nog worden gezocht. Chartsjenko’s bijnaam was ‘de mol’.
Leonid Chartsjenko (bijnaam: ‘de Mol’) woonde volgens de BBC rustig in zijn huis in Donetsk. Dat ligt in het Oost-Oekraïense rebellengebied waar in 2014 vlucht MH17 werd neergehaald. Chartsjenko wordt door justitie verdacht van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17.
Geruchten over zijn dood
De Oekraïner is, net als drie Russen, aangeklaagd voor moord. Chartsjenko kent het gebied goed. Hij zou de Buk-raket, het MH17-moordwapen, naar de lanceerlocatie hebben geleid.
Tot dusver leek Chartsjenko de dans te ontspringen. Het was onduidelijk waar hij zich bevond en er gingen zelfs geruchten dat hij dood zou zijn.
Het drietal woont in Rusland en loopt daar vrij rond. Geen van allen is tot dusverre aanwezig geweest bij het proces op Schiphol. Alleen Poelatov laat zich juridisch bijstaan. De Nederlandse advocaten Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck hebben zijn verdediging ter hand genomen.
Sleutelfiguur Andrei Ivanovitsj Burlaka
Onderzoekscollectief Bellingcat heeft een Russische generaal van veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd als een mogelijke leidinggevende sleutelfiguur bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het gaat om Andrei Ivanovitsj Burlaka, die volgens Bellingcat een cruciale rol speelde bij de verplaatsing van wapens van Rusland naar Oekraïne en daarom ook het licht op groen moet hebben gezet voor het overbrengen van de Buk-raketinstallatie waarmee het vliegtuig van Malaysia Airlines uit de lucht is geschoten.
Kolonel-generaal Burlaka bekleedde een toppositie binnen de Russische veiligheidsdienst FSB. In telefoongesprekken uit de periode vóór het neerschieten van MH17 wordt naar hem verwezen als Vladimir Ivanovitsj. Zijn ware identiteit is Andrei Ivanovitsj Burlaka, stelt het onderzoeksteam van Bellingcat. Volgens de onderzoekers is Burlaka de hoogstgeplaatste Rus die in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig een rol zou kunnen gaan spelen.
Het onderzoek van Bellingcat volgde op de publicatie van een reeks opnames van de telefoongesprekken door het door Nederland geleide, internationale onderzoeksteam, het Joint Investigation Team (JIT). Het gaat om opnames waarop te horen zou zijn hoe pro-Russische opstandelingen in Oost-Oekraïne telefonisch overleggen met Russische functionarissen.
Onderzoek van het JIT heeft inmiddels geleid tot een strafzaak tegen drie lager geplaatste Russen en een Oekraïner, die bij het neerhalen van vlucht MH17 betrokken zouden zijn geweest. In november deed het JIT een oproep aan getuigen informatie te leveren over “de opdrachtgevers in de bestuurlijke en militaire hiërarchie”.
Het Openbaar Ministerie zegt dat het de bevindingen van Bellingcat grondig zal bestuderen, maar onthoudt zich verder van commentaar op de conclusies omdat het om lopend onderzoek gaat. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie bijna 200 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Lees meer:
‘Het OM vervolgt vier verdachten van het neerhalen van MH17 voor moord’
Het Joint Investigation Team (JIT) heeft vier verdachten met naam en toenaam genoemd in het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Zij worden vervolgd wegens moord op 298 mensen.
‘Een ongekende stap: Nederland stelt Rusland als land aansprakelijk voor MH17-ramp’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, en zal Rusland mogelijk voor het Internationaal Gerechtshof dagen. Samen met Australië wil Nederland Rusland als land verantwoordelijk houden voor de gebeurtenissen die ertoe leidden dat 298 passagiers van de fatale vlucht de dood vonden.
Op 8 juni 2020, wordt het proces hervat
Dossier MH17 NRC
dossier MH17 Trouw
Meer: MH17-vliegramp OM
Lees meer over: MH17 NU
Volg de eerste zittingsdag in het MH17-proces via ons liveblog NU
meer: MH17-proces NOS
meer: MH17-proces RTL
Alle verhalen over MH17, de verdachten en de nabestaanden lees je in het AD dossier.
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 19 – proces deel 2
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 18 – proces deel 1
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 17
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 16
Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 15
zie ook: Dick Schoof versus de Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 14
Zie dan ook: Herdenking MH17 17.07.2014 – 17.07.2018 – Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 13
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 12
zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 11
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 10
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 9
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 8
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 7
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 6
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 5
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 4
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 3
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 2
zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 1
MH17-hoofdverdachte Girkin: ‘Ik ben indirect verantwoordelijk’
AD 19.05.2020 Hoofdverdachte in de zaak MH17 Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014. Ook kan hij zich voorstellen dat hij zich voor de rechter in Nederland zal moeten verantwoorden.
Girkin zegt dat tijdens een ruim 3,5 uur durend interview met de Oekraïense journalist Dmytro Gordon, dat integraal op YouTube is te zien. Het is voor het eerst dat Girkin, destijds minister van defensie van de pro-Russische, zelfverklaarde ‘Volksrepubliek’ Donetsk (DNR), toegeeft wel degelijk betrokken te zijn geweest bij de tragedie. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden – onder wie 196 Nederlanders – om het leven.
Lees ook;
Medelijden met slachtoffers
Niettemin blijft Girkin tijdens het interview zijn mantra herhalen: ,,De opstandelingen hebben het vliegtuig niet neergeschoten.’’ De voormalige commandant suggereert daarmee eens temeer, dat militairen van het Russische leger de BUK-raket Oekraïne hebben binnen gebracht, maar de installatie niet hebben overhandigd aan de separatisten van de DNR.
Het is een aanname die ook het Britse journalistencollectief Bellingcat voorzichtig huldigt op basis van Girkins voortdurende herhaling over de onschuld van de rebellen.
In het interview vertelt Girkin dat hij medelijden heeft met de slachtoffers, maar dat hij geen twijfel erover heeft dat de Oekraïense kant ook heeft ‘deelgenomen’ aan het neerstorten van MH17.
Verdachte in megazaak
Girkin, die destijds de nom de guerre ‘Strelkov’ (‘schutter’, vrij vertaald) droeg, is samen met drie anderen aangeklaagd in de zaak-MH17. Die ging op 9 maart van start, maar geen van de vier verdachten was aanwezig. Eén van hen laat zich door Nederlandse advocaten bijstaan.
Soms begroeven we iemand, niet eens wetende wie het was, aldus Igor Girkin.
In het vraaggesprek met Gordon geeft Girkin ook toe dat in de zomer van 2014, toen de oorlog tussen de door Rusland militair gesteunde rebellen in de DNR en het Oekraïense leger in volle omvang losbarstte, hij bevel heeft gegeven tot executie van zeker vier Oekraïners.
Marteling
Ook heeft Girkin DNR-inwoners laten doodschieten voor plundering en marteling, vertelt hij. Een van hen heeft hij eigenhandig om het leven gebracht, erkent hij. ,,Soms begroeven we iemand, niet eens wetende wie het was’’, geeft de MH17-verdachte een inkijkje in de situatie in Oost-Oekraïne op dat moment.
‘MH17-verdachte vast in Donetsk’
NOS 14.05.2020 Een van de vier verdachten in de rechtszaak over het neerhalen van de MH17, Leonid Chartsjenko, is gearresteerd in zijn woonplaats Donetsk. De stad staat onder controle van de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Dat meldt de Russische afdeling van de BBC. Hij zou al op 11 maart zijn opgepakt.
Waarom Chartsjenko is gearresteerd, is onduidelijk. De BBC voert bekenden van hem op, van wie er een zegt dat het om verboden wapenbezit gaat; een oude zaak uit 2014. Een ander beweert dat de leiding van de separatisten wil voorkomen dat de Oekraïense regering hem ontvoert. Dat gebeurde eerder met Vladimir Tsemach, die ook in verband wordt gebracht met het neerhalen van de MH17.
Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie was Chartsjenko betrokken bij het transport van de Buk-installatie waarmee de MH17 is neergeschoten. De Buk kwam volgens het Joint Investigation Team, dat het strafrechtelijk onderzoek doet, uit Rusland.
Het Joint Investigation Team laat weten dat het kennisgenomen heeft van het bericht over de arrestatie. Maar omdat het gebied niet toegankelijk is voor het JIT en de regering in Kiev, kan niet worden nagegaan of het klopt, zegt een woordvoerder.
Chartsjenko (48) was in het conflict in Oost-Oekraïne commandant van een afdeling die werd geleid door Oleg Poelatov, een van de andere drie verdachten die nog worden gezocht. Chartsjenko’s bijnaam was ‘de mol’.
De andere twee zijn Igor Girkin, die minister van Defensie was in het door separatisten bezette gebied, en Sergej Doebinski, die leiding gaf aan een verkennings- en spionage-eenheid.
Deze vier mannen worden niet verantwoordelijk gehouden voor het afschieten van de Buk-raket of voor het opdracht geven tot de aanval.
Meer aanhoudingen
Chartsjenko is niet de enige die is aangehouden. Al op 11 april verscheen er op de Russische Facebook-pagina van de separatisten een bericht over een groot aantal aanhoudingen. Onder de arrestanten zijn officieren van de veiligheidsdienst van de rebellen. Daarbij is ook Chartsjenko, ‘de mol’.
Ook Poelatov is een keer aangehouden, in de Oost-Oekraïense stad Loegansk. Hij is weer vrijgelaten en verblijft nu in Rusland.
BEKIJK OOK;
‘MH17-verdachte Chartsjenko zit in de cel’
MSN 14.05.2020 Leonid Chartsjenko, een van de vier MH17-verdachten, zit twee maanden in de cel. Dat meldt BBC Russian. De rebellen in Oost-Oekraïne zouden hem ‘preventief’ hebben opgepakt.
Leonid Chartsjenko (bijnaam: ‘de Mol’) woonde volgens de BBC rustig in zijn huis in Donetsk. Dat ligt in het Oost-Oekraïense rebellengebied waar in 2014 vlucht MH17 werd neergehaald. Chartsjenko wordt door justitie verdacht van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17.
Geruchten over zijn dood
De Oekraïner is, net als drie Russen, aangeklaagd voor moord. Chartsjenko kent het gebied goed. Hij zou de Buk-raket, het MH17-moordwapen, naar de lanceerlocatie hebben geleid.
Tot dusver leek Chartsjenko de dans te ontspringen. Het was onduidelijk waar hij zich bevond en er gingen zelfs geruchten dat hij dood zou zijn.
Nu meldt de doorgaans betrouwbare BBC Russian dat Chartsjenko op 11 maart van dit jaar bij zijn huis is opgepakt. Dat werd gedaan door de rebellen die het gebied met steun van Rusland in handen hebben. ‘De Mol’ zit volgens de bronnen van de BBC nog altijd in voorarrest, dat op 8 mei voor twee maanden zou zijn verlengd.
Reden van aanhouding
Officieel is Chartsjenko opgepakt voor een illegale huiszoeking in 2014 en verboden wapenbezit. Allemaal onzin, zeggen bronnen tegen de BBC. De mensen waarbij de huiszoeking plaatsvond, zouden geen klachten over hem hebben. En het wapen zou hij zelf in 2019 van de rebellen hebben gekregen om zich te verweren als iemand hem zou proberen te ontvoeren in verband met MH17.
Die angst voor ontvoering zou niet helemaal onterecht zijn: in 2019 werd een Vladimir Tsemach ontvoerd door de Oekraïense geheime dienst. Justitie ziet deze rebellencommandant als verdachte in de MH17-zaak, maar hij is nog niet aangeklaagd. Tsemachs ontvoering was een opvallende operatie, want hij woonde in het rebellengebied, achter vijandige linies. Later leverde Oekraïne hem uit aan Rusland, onder zware politieke druk van Moskou.
De rebellen hebben nog geen commentaar gegeven over Chartsjenko’s arrestatie.
‘Donetsk arresteert MH17-verdachte om hem te beschermen’
AD 14.05.2020 De autoriteiten van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk (DNR) in Oost-Oekraïne hebben in maart Leonid Chartsjenko gearresteerd. Hij is een van de vier door het Nederlandse Openbaar Ministerie aangeklaagde verdachten in de zaak rond MH17.
Volgens bronnen van de Russische afdeling van de BBC is Chartsjenko al op 11 maart – twee dagen na het officiële begin van het proces in Nederland – opgepakt. Dat zou zijn gebeurd wegens betrokkenheid bij een illegale huiszoeking in 2014 in Donetsk en verboden wapenbezit.
Maar volgens een anonieme oud-collega van Chartsjenko (de enige Oekraïner onder de vier verdachten, met als bijnaam ‘de mol’) is dat een merkwaardig verhaal: tegen de huiszoeking is geen klacht ingediend. En het ministerie van staatsveiligheid van de DNR heeft Chartsjenko zelf vorig jaar een pistool gegeven, juist vanwege zijn verdenking in de zaak MH17.
De DNR-autoriteiten zouden volgens de oud-collega met de arrestatie hebben willen voorkomen dat Oekraïense commando’s Chartsjenko, die als enige verdachte nog in de DNR woont, ontvoerden. Door hem nu gevangen te zetten, isoleren ze hem, aldus de bron van de BBC. Een soortgelijk scenario ontrolde zich afgelopen zomer, toen het Oekraïense leger diep in de DNR getuige (inmiddels officieel verdachte) Vladimir Tsemach ontvoerde en overbracht naar Kiev.
Lees ook;
Vreemde methode
Tsemach werd in september 2019 betrokken in een gevangenenruil tussen Oekraïne en Rusland en naar Moskou gestuurd. Dat was opvallend, omdat hij officieel de Oekraïense nationaliteit heeft. De enige reden die Moskou kon hebben hem bij de gevangenenruil te betrekken, was dat hij op die manier niet kon getuigen in het MH17-proces.
Nadat de Nederlandse en Australische politie Tsemach aan de vooravond van de gevangenenruil in Kiev in allerijl hadden ondervraagd, vloog hij naar Moskou, waar vandaan hij direct terugkeerde naar de DNR.
,,Chartsjenko heeft tot het laatst rustig in Donetsk gewoond en nooit vermoed dat er zoiets met hem zou kunnen gebeuren’’, zegt de oud-collega tegen de BBC. ,,Misschien willen ze hem op deze harde manier beschermen, maar het is wel een heel vreemde methode om dat zo te doen.’’
BUK-raket
Chartsjenko was in 2014 commandant van een van de onderdelen van de Russische militaire inlichtingendienst GROe in de DNR. Hij zou mogelijk aanwezig zijn geweest bij de lancering van de BUK-raket die MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neerschoot. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
De Oekraïense autoriteiten vaardigden al in juli 2015 een opsporingsbevel uit tegen Chartsjenko. Hij werd door Kiev verdacht van oprichting van een terroristische groep. Sinds de zomer van 2014 vechten pro-Russische opstandelingen in de Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk voor onafhankelijkheid van Oekraïne, nadat in februari van dat jaar een volksopstand de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj had verdreven.
In 2019 stelde het Nederlandse Openbaar Ministerie Chartsjenko officieel in staat van beschuldiging van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17. Naast hem werden ook de Russen Igor (‘Strelkov’) Girkin, Sergej Doebinski en Oleg Poelatov aangeklaagd.
Het drietal woont in Rusland en loopt daar vrij rond. Geen van allen is tot dusverre aanwezig geweest bij het proces op Schiphol. Alleen Poelatov laat zich juridisch bijstaan. De Nederlandse advocaten Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck hebben zijn verdediging ter hand genomen.
-
Archief
- mei 2024 (3)
- april 2024 (7)
- maart 2024 (14)
- februari 2024 (16)
- januari 2024 (8)
- december 2023 (12)
- november 2023 (4)
- oktober 2023 (8)
- september 2023 (7)
- augustus 2023 (12)
- juli 2023 (16)
- juni 2023 (12)
-
Categorieën
- 1e kamer
- 2e kamer
- 2e kamerverkiezingen 17 maart 2021
- 2e kamerverkiezingen 2017
- 2e kamerverkiezingen 2021
- 2e kamerverkiezingen 22 november 2023
- 50 plus
- 50plus
- 8 December-strafproces
- 911
- Aalsmeer
- Aalsmeers Collectief
- aanbesteding
- aangifte
- aanslag
- aardbevingen
- aardgaswinning
- Abdul Nasser Qirdash
- Abdulkadir Geylani-moskee
- Abou Soumayyah
- Abu Muhsin al-Masri
- Adel Abdul Mahdi
- Adviescollege Stikstofproblematiek
- Advocaat Michael Ruperti
- afdrachtregeling
- affaire-Spies
- afganistan
- afschaffing slavernij
- afsplitspartijen
- Ahmad al-Hazimi
- Ahmaud Arbery
- Ahmed Aboutaleb
- AirFrance-KLM
- aivd
- AKP
- Al-Holkamp
- Al-Qa'ida
- Alami abu Hamza
- Aleksej Navalny
- aleppo
- Alexander Pechtold
- Alexandra van Huffelen
- Alfons Leerkes
- alt-rightbeweging
- Amendement
- amsterdam
- Amsterdam Museum
- Ancilla Tilia van de Leest
- Anders Breivik
- André Postema PvdA
- Andreas Bakir
- Andrei Ivanovitsj Burlaka
- Ank Bijleveld
- Anna Zeven
- Annabel Nanninga
- Anne Lok
- Anne-Wil Duthler
- Anne-Wil Duthler VVD
- Anneke van der Veer
- Annemarie Jorritsma
- Annemarie Jorritsma vvd
- anti-semitisme
- antisemitisme
- appeu,
- Arbitrageprocedure
- Armeense genocide
- Armenië
- Arnoud van Doorn
- As-Soennah moskee
- asielzoekers
- ataturk
- Australian Liberty Alliance
- Australië
- australie
- awp
- Aysel Erbudak
- Agaath Cleyndert
- Igor Girkin
- Baarle-Nassau
- Balk
- Balkenende-norm
- balkenendenorm
- Bananenschil bonus
- Bart de Liefde
- Bas Filippini
- Bashar al-Assad
- basiliek Notre-Dame
- BBB
- bedreiging
- beeldenstorm
- begroting
- begroting 2016
- begroting 2017
- begroting 2018
- begroting 2019
- begroting 2020
- belangenverstrengeling
- Belastingdienst
- Bellingcat
- Benjamin Smith
- Bert Kannegieter
- Bert van der Roest
- Besmaya
- bestuurscrisis
- Beugen
- bevingen
- bezuinigingen
- BIJ1
- bivakmutsen
- Björn Lugthart
- Bloemendaal
- BoerBurgerBeweging
- boerka
- boerkaverbod
- bombardement
- bonnetjes-affaire
- Bonus
- Boris Johnson
- borsele
- Boudewijn van Eijck
- bouwsector
- Bram Heijstek
- brexit
- Brexit-uitstel
- Brunssum
- BUK
- burgemeester
- Burgemeester Stefan Huisman VVD
- burgemeester Ahmed Aboutaleb
- burnpits
- business case Fraude
- BVNL
- BYD
- Camiel Eurlings
- Carin Gaemers
- cartoon
- cartoonwedstrijd
- cassatie
- cbs
- CDA
- CDJA
- Centcom
- Ceo Benjamin Smith
- Chan Santokhi
- Charlie Hebdo
- China
- chloorgas
- Chora-vallei
- Chris Aalberts
- Clemens Meerts
- Climate Adaptation Summit
- co2
- CO2-neutraal
- coalitie
- Code Oranje
- college van bestuur van de Limburgse vmbo-scholen
- Combined Air Operations Centre
- Commissie BOS
- commissie bosman
- Commissie Remkes
- commissie Sorgdrager
- commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen
- commissie-Donner
- commissie-Hordijk
- commissie-Noorman-Den Uyl
- Commissie-Oosting
- Commissie-Stiekem
- commissie-Van Dam
- Communistisch Platform
- corona
- coronavirus
- Corrie van Brenk
- corruptie
- coup
- cpb
- cpn
- crisis
- CU
- CU-SGP
- Cultuurpaleis
- CvK
- D66
- Daan Prevoo
- Damascus
- Daniël van der Stoep
- daniel van der stoep
- de afrekening
- De Feestpartij
- De Fryske Marren
- De gouden eeuw
- debat
- decembermoorden
- delfzijl
- demonstratie
- Denk
- Denk NL
- derde dinsdag
- derde dinsdag september
- Derek Chauvin
- desi bouterse
- DFP
- diaspora
- diasporabelasting
- Dick Schoof
- dijkgraaf
- dijkgraaf Michiel van Haersma Buma
- dijkgraaf van Delfland Michiel van Haersma Buma
- Dinkelland
- Dion Gaus
- Dion Graus
- Dion Graus PVV
- directeur Sjaak Wijma
- directeur van de integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Dirk Scheringa
- Dividentbelasting
- Diyanet
- Don Bijl
- Donald Trump
- Donetsk
- doodsbedreiging
- Douma
- Douwe Jan Elzinga
- DPK
- dreiging
- dualisme
- economie
- Edgar Mulder PVV
- eemshaven
- Eeuwit Klink
- EHRM
- El Alami Amaouch
- Ellen Verkoelen
- Elze Boshart
- Emil Smeding
- Emil Smeding PVV
- emile roemer sp
- ENCO
- Erbil
- Erdogan
- Eric Wiebes
- Eritrea
- etnisch profileren
- EU
- euro
- europa
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- europees parlement
- europese parlement
- Eva van Esch
- Evacueer Moria
- extreem rechts
- Extreem-rechts
- Fanida Kadra
- Farid Arzarkan
- Farid Azarkan
- Farshad Bashir
- Fawaz Jneid
- Felix Rottenberg
- Femke Halsema
- Femke Merel van Kooten
- Femke Merel Van Kooten-Arissen
- Ferdinand Grapperhaus
- Fethullah Gülen
- fitna
- Flitsenquête
- Follow the Money
- Fons Hertog VVD
- formatie
- Fort Zeelandia
- Forum voor Democratie
- fractievoorzitter Farid Azarkan
- frankrijk
- Frans Hoynck
- Frans Timmermans
- Frans Weekers
- fraude
- fraudesignaleringssysteem
- fred teeven vvd
- Fred van der Spek
- Freek Jansen
- FSB
- FSV
- fusie
- FvD
- Fyra
- GasTerra
- Gaswinning
- Gazprom
- gebiedsverbod
- gedragscode
- geert dales
- Geert Dales 50 plus
- geert wilders
- geert wilders pvv
- gekozen burgemeester
- geloofwaardig
- geloofwaardigheid
- gemeenteraad
- gemeenteraadsverkiezingen 2018
- gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018
- genocide
- George Floyd
- George Pell
- Ger Koopmans
- Gerald Schotman
- Gerard Blankestijn
- Gideon van Meijeren
- gifgasaanvallen
- Gillmore Hoefdraad
- Ginaf
- GO
- Gorinchem
- Greco
- Griekenland
- grijze wolf
- grijze wolven
- groenlinks
- Groep de Mos
- Groep Otten
- groepsbelediging
- grondwet
- Groningen
- ground zero
- Haarlemmermeer
- haatimam
- haatzaaien
- HagaZiekenhuis
- Halbe Zijlstra
- Han ten Broeke VVD
- handelsverdrag
- Hans Middendorp
- Hans van Hooft
- Hans Vijlbrief
- Harry Mens
- Harry van Bommel
- Hashem Abedi
- Hawija
- Hazimi’s
- Hendrik Jan Biemond
- Henk Bleker
- henk kamp
- henk krol
- Henk Krol
- Henk Otten
- Henry Keizer VVD
- Hero Brinkman
- hilbrand nawijn
- Hilde Palland
- Hoge Raad
- holocaust
- homo
- homohaat
- homohuwelijk
- hoofddoek
- hoogheemraadschap van Delfland
- Hugo Borst
- Huib van Vliet
- Huib van Vliet VVD
- huur
- Huurdersheffing
- huurverhoging
- huurwet
- Ibrahim Issaoui
- ICJ
- Idlib
- Igor Girkin
- IJssel- en Vechtstreek
- ijsselmeer
- Ik ga leven
- illegalen
- Imam El Alami Amaouch
- imam Ismail Abou Soumayyah
- ing
- inkomstenbelasting
- Instituut Mijnbouwschade Groningen
- integraalhelmen
- integriteit
- integriteitsaffaires
- Integriteitscommissie
- integriteitsonderzoek
- Integriteitstoets
- Integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Internationaal Strafhof
- Irak
- iran
- Irish Backstop
- Irvin Kanhai
- is
- IS-kinderen
- Isabelle Diks
- isis
- islam
- Ivo Opstelten
- JA21
- Jaap Uijlenbroek
- Jaap Uijlenbroek
- jaarrekening
- Jacques Monasch
- Jacques Tichelaar
- Jalalabad
- Jan Hoekema
- Jan Hoekema D66
- Jan Nagel
- Jan van Cranenbroek
- Jan van der Grinten
- jan van zanen
- Jan Zoetebier
- Jan Zoetelief
- Janaid L.
- Jannie Visscher
- Jaron Tichelaar
- Jean-Paul Gebben
- Jehovah’s getuigen
- Jeroen de Vries
- Jesse Klaver
- JFvD
- jihadsympathisanten
- JIT
- Jo Palmen
- joden
- jodenvervolging
- Johan Maurits van Nassau Siegen
- Johan Meijer
- Johan Remkes VVD
- Johan Vlemmix
- Joint Investigation Team
- Jolisa Brouwer
- Jong
- jongerenorganisatie JFVD
- joost eerdmans
- Joost Lagendijk
- Joram van Klaveren
- Jos de Graaf
- Jos Heijmans
- Jos Silvis
- Jos van Rey
- jos wienen cda
- journalist Roel Janssen
- jovd
- Justitieel Complex Schiphol
- Kajsa Ollongren
- Kamerlid Van der Lee
- Kamerlid Wybren van Haga VVD
- kandidatenlijst
- kapitalisme
- karen gerbrands
- kartelvorming
- Kees van der Staaij
- Keolis
- Keolis-ceo Frank Janssen
- kerncentrale
- kernenergie
- Kevin van Eikeren
- Kevin van Eikeren PvdA
- Khadija Arib
- Khadija Arib,
- kinderopvangtoeslag
- kinderopvangtoeslagaffaire
- kinderpardon
- Klaas Dijkhoff VVD
- klimaat
- Klimaatactivisten
- Klimaatakkoord
- klimaatakkoord Parijs
- klimaatdoelen
- klimaatmars
- klm
- koerden
- Koert Westerman
- koopkracht
- kort geding
- koude oorlog
- Krijgsraad van Suriname
- kruistochten
- Kunduz
- kvp
- Lale Gül
- Langetermijnbegroting.
- Léonie Sazias
- Leonid Chartsjenko
- Leonid Ghartsjenko
- Leonid Kharchenko
- LHK
- LHN
- Liane den Haan
- Liesbeth Zegveld
- Lijst Henk Krol
- lijsttrekker
- lijsttrekker Jaron Tichelaar
- limburg
- links
- links verbond
- lobby
- lobbycultuur
- Loek Hermans
- Loek Hermans VVD
- Loek Winter
- Loes Mulder
- loppersum
- Maaike van Tuyll van Serooskerken
- Maarten van Leeuwen
- maasvlakte
- Maasziekenhuis Pantein
- Madeleine van Toorenburg
- Malaysia Airlines
- Manon Leijten
- Marcelis Boereboom
- Marco Kroon
- Marco Out
- Marianne Thieme
- Marianne Thieme PvdD
- Mark Harbers
- Mark Harbers VVD
- Mark rutte
- marktwerking
- Marleen Barth
- marleen barth pvda
- marokkaan
- marokkanen
- Martin van Rijn
- Martin van Rooijen
- Matt Hancock
- maurice de hond
- Maurits von Martels CDA
- Meavita
- menno snel
- Menno Snel D66
- Mensenrechten
- Mesut Özil
- Metin Çelik
- mh17
- MH17-proces
- MH17-ramp
- MH17-tribunaal
- MHP
- Michael Heemels
- Michiel van Haersma Buma
- Mike Pompeo
- miljoenennota 2016
- miljoenennota 2017
- Miljoenennota 2018
- miljoenennota 2019
- miljoenennota 2020
- miljoenennota 2021
- minder
- minder Marokkanen-proces.
- Minister Ank Bijleveld
- Minister Bijleveld
- minister Buitenlandse zaken
- Minister Ferd Grapperhaus
- minister Van der Steur
- minister Wopke Hoekstra
- Minneapolis
- MINUSMA
- misbruik
- missie
- Mohamed Keskin
- Mohsen Fakhrizadeh
- monsterverbond
- moskee
- moslim
- moslimban
- Mosul
- Moszkowicz
- mr. Biemond
- Muslimban
- Mustafa Amhaouch
- Mustafa Kemal
- nabeschouwingen
- Nagorno-Karabach
- naheffing
- Nashville Statement
- Natalie Righton
- Nationale Holocaust Herdenking
- Natura 2000-gebieden
- navalny
- navo
- NAVO-missie Resolute Support
- NCTV
- Nederland
- nederlandse missie
- NEVENFUNCTIES
- neveninkomsten
- new york
- Nexit
- Nice
- NIDA
- Nieuwe Wegen
- nijmegen
- nikab
- No Deal Brexit
- noodwet
- Norbert Klein
- Nord Stream 2
- Notre-Dame-kerk
- novitsjok
- NS
- NSP
- nucleaire energie
- NZA
- OBP
- Oekraïne
- Olaf Kemerink
- Olaf Storms
- Oldenzaal
- Oleg Poelatov
- Onafhankelijk Liberaal
- Onafhankelijke Burgerpartij
- onderhandelingen
- onderzoek
- ongeloofwaardig
- ongeloofwaardigheid
- Onze Lieve Vrouw basiliek
- Oorlog in Afghanistan
- oostenrijk
- Oosterhout
- opcw
- openbaar vervoer
- Oprecht
- Orthodox protestantse kerk
- Ottomaanse Rijk
- ouderenbond Anbo
- ouderenzorg
- overheidsgebouwen
- Parijs
- parlementaire enquête
- parlementaire enquêtecommissie
- Parlementaire ondervraging
- Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
- Partij van de eenheid
- Partij van de Toekomst
- partij voor de dieren
- Partij voor de Toekomst
- partijcultuur
- partijvoorzitter
- Paul Depla PvdA
- Paul Frentrop
- peiling
- peiling 11.12.2016
- peiling 14.02.2016
- penningmeester
- personeelstekort
- perzische golf
- Peter Plasman
- Peter Rehwinkel
- Peter Tielemans
- Peter van Dijk
- Peter van Dijk PVV
- Peter Zevenbergen
- petitie
- Piet de Jong
- Pieter Bogaardt
- Pieter Elbers
- Pieter Lakeman
- Pieter Omtzigt
- Pim Fortuyn
- pkk
- Poelatov
- Poetin
- POK
- polarisatie.
- politiek
- Politieke Integriteitsindex
- populisme
- PPR
- premier
- president Bashar al-Assad
- President Tayyip Recep Erdogan
- prinsjesdag
- Prinsjesdag 15.09.2020
- Prinsjesdag 2017
- privatisering
- PrivaZorg
- ProRail
- protest
- provinciale staten Brabant
- Provinciale staten Flevoland
- provinciale staten Gelderland
- Provinciale Staten Limburg
- Provinciale staten Overijsel
- Provinciale Staten Zeeland
- Provinciale voorzitters
- Provinciale voorzitters 50plus
- provincie drente
- PSP
- PvdA
- PvdA 75 jaar
- PvdD
- PvdE
- PvdT
- PVV
- Qassem Soleimani
- Raad van Europa
- raadslid
- Rachid Guernaoui
- racisme
- Ralph Hamers
- Raymond Knops
- rechts-extremisme
- rechtzaak
- Reda N.
- referendum
- regeerakkoord
- reiskosten
- Renkum
- repatriëren
- richard de mos
- rijswijk
- Rob Jetten
- Robert Baljeu
- Robert Gielisse
- Robert van Gemeren
- Robin de Rooij
- Roel Praagman
- Roelof van Laar
- Rolf Zincken
- Ron Meyer
- Ronald van Raak SP
- Ronnie Brunswijk
- rotterdam
- royality4care
- Rusland
- russische geheime dienst
- Rutte 2
- Rutte 3
- Rutte 4
- Ruud Koornstra
- ruud lubbers
- ruud lubbers cda
- Ruud van der Velden
- Sabine ten Doesschate
- Sahel
- salafisten
- samenwerking
- Samuel Jong
- Samuel Paty
- sarin
- Sébas Diekstra
- schaliegas
- scheefhuur
- scheefhuurder
- scheefhuurders
- scheefwonen
- schijnconstructie
- Schilderswijk
- Sebastiaan Wolswinkel
- Selçuk Öztürk
- Selcuk Ozturk
- Sergei Doebinski
- Sergei Maksimishin
- Sergej Doebinski
- Sergej Skripal
- Sergey Dubinsky
- Servie Hölzken
- sgp
- Sharon Gesthuisen
- Sharon Gesthuizen
- Shell
- side letter
- Sigrid Kaag
- sinterklaas
- slavernij
- Slotervaart ziekenhuis
- slotervaartziekenhuis
- slotpleidooi
- Sophie in ’t Veld
- Sophie in ’t Veld D66
- sp
- SP
- spionage
- Splinter
- splinterpartij
- Splinterpartijen
- spuiforum
- Spuiplein
- staatssecretaris
- Staatssecretaris Broekers-Knol VVD
- Staatssecretaris Eric Wiebes
- Staatssecretaris Hans Vijlbrief
- Staatssecretaris Menno Snel
- Staatssecretaris Menno Snel D66
- staatssecretaris Mona Keijzer
- Staatssecretaris Raymond Knops CDA
- staatssecretaris Van Huffelen
- Staatssecretaris Wilma Mansveld
- Staatstoezicht op de Mijnen
- Stand van de zorg
- Stef Blok
- Stef Blok VVD
- Stefan Huisman
- Stephen Barclay
- Stichting Reclaimed Voices
- Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa
- Stichtse Vecht
- stikstof
- stikstofregels
- stikstofuitstoot
- strafvervolging
- Suhayb Salam
- Super Saturday
- suriname
- Sylvana Simons
- Syrië
- Syriëgangers
- syrie
- takfir
- taliban
- Tamara van Ark
- Tanya Hoogwerf
- Tayyip Recep Erdogan
- Teeven-deal
- Terneuzen
- terreur
- terreurdreiging
- terrorisme
- Theo Hiddema
- Theresa May
- Thierry Aartsen
- Thierry Aartsen VVD
- Thierry Baudet
- thom de graaf d66
- TICS
- toeslagen
- toeslagenaffaire
- toeslagenstelsel
- Toine Beukering
- Tom van der Lee
- TONL
- topambtenaar Boereboom
- Topinkomen
- topinkomens
- topman Pieter Elbers
- transitieperiode
- transvaalwijk
- Trots op NL
- Tunahan Kuzu
- turkije
- tweede kamer
- Tweede Kamerlid Zihni Özdil
- uber
- Uncategorized
- UNHCR
- uranium
- Urgenda
- Urgenda-vonnis
- uruzgan
- utrecht
- VDL
- veiligheid
- venlo
- Verantwoordingsdag 2018
- Verantwoordingsdag 2019
- verblijfskostenvergoeding
- verhuurdersheffing
- verkiezingen
- verkiezingen 2017
- verkiezingen 2021
- verkiezingsprogramma 2021-2025
- Verpleeghuis
- Versplintering
- vertrekovereenkomst
- vertrouwen
- Vertrouwen in de toekomst
- vervolging
- verzekeringsfraude
- verzelfstandiging
- verzetszaak
- Vincent Bosch PVV
- VK
- vluchtelingen
- VNL
- VOC
- VOE
- voedselterroristen
- Voerendaal
- Vogelaarswijken
- Vogelaarwijk
- VOLT
- voorjaarsnota
- voorjaarsnota 2020
- vpro
- vredesakkoord
- Vrij en Sociaal Nederland
- vrijheid van meningsuiting
- Vrijzinnige Partij nederland
- VSN
- VVD
- VVD-CDA-D66
- VVD-CDA-D66-ChristenUnie VVD-CDA-D66-ChristenUnie
- VVD-PvdA
- wachtgeld
- wachtlijst
- Wassila Hachchi
- Weert
- weigerambtenaar
- wereldbank
- werkgroep Van Oosten
- Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
- wet normering topinkomens
- Wet Normering Topinkomens
- wethouder
- wethouder Geert Post SGP
- Wikipedia
- Wil Houben
- wilders 1
- Willem Aantjes
- Willem Engel
- William Moorlag
- Willie Dille PVV
- Wim Pijl
- Wim Pijl CU-SGP
- Wim van der Leegte VDL
- Wim van der P.
- Winnie Sorgdrager
- Winstuitkering
- witwasaffaire
- witwassen
- wnt
- wo2
- woningwet
- Wopke Hoekstra
- Wouter Bos
- WPP
- WPP,
- WTC
- Wybren van Haga
- Yanick Chevalier
- Yassin Elforkani
- Ybeltje Berckmoes
- YPG
- Zabul
- Zahir Rana
- zaltbommel
- zaman
- zandwinning
- zeeland
- zenuwgas
- zetelroof
- ziekenhuis
- ziekenhuizen
- Zihni Özdil
- zomerreces
- Zorg
- zorgfraude
- zorginstelling Careyn
- Zorginstelling Zuyderland
- zorginstellingen
- Zorginstituut: Nederland
- Zouhair Saddiki
- zwarte lijst
- zwarte Piet
- zweden
-
RSS
Entries RSS
Comments RSS
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.